श्रीकेदारसहस्रनामस्तोत्रम्
श्रीगणेशाय नमः ।
श्रीकेदारनाथाय नमः ।
श्रीदक्षिणामूर्तये नमः ।
श्रीरवलनाथाय नमः ।
कदाचित्सञ्चरन्योगी जामदग्न्याश्रमागतः ।
सत्कृतस्तेन तं प्राह श्लक्ष्णं मधुरया गिरा ॥ १॥
मुने रवलनाथस्य रत्नाचलनिवासिनः ।
सहस्रनामस्तोत्रं मे कथयस्व सविस्तरम् ॥ २॥
एवं स योगिना पृष्टो जामदग्न्य उवाच तम् ।
त्वया रवळनाथस्य यत्पृष्टो मङ्गलप्रदम् ॥ ३॥
सहस्रनामस्तोत्रं ते शृणुष्व वदतो मम ॥ ४॥
अस्य श्रीकेदारसहस्रनामस्तोत्रमन्त्रस्य जामदग्न्य ऋषिः, अनुष्टुप् छन्दः,
श्रीरवलनाथपरमात्मा देवता, श्रीरवलनाथप्रसादसिद्ध्यर्थे जपे विनियोगः ॥
अथ न्यासः -
ॐ रं अङ्गुष्ठाभ्यां नमः ।
ॐ वं तर्जनीभ्यां नमः ।
ॐ लं मध्यमाभ्यां नमः ।
ॐ नं अनामिकाभ्यां नमः ।
ॐ वं कनिष्ठिकाभ्यां नमः ।
ॐ लं करतलकरपृष्ठाभ्यां नमः ॥
एवं हृदयादि -
ॐ रं हृदयाय नमः ।
ॐ वं शिरसे स्वाहा ।
ॐ लं शिखायै वषट् ।
ॐ नं कवचाय हुम् ।
ॐ वं नेत्रत्रयाय वौषट् ।
ॐ यं अस्त्राय फट् ॥
अथ ध्यानं -
ध्यायेद्देवं परेशं त्रिगुणगुणमयं ज्योतिरूपस्वरूपं
वामे पात्रं त्रिशूलं डमरुकसहितं खड्गदक्षेविराजम् ।
शेषारूढं सुरेशं कमलपदयुगं भक्तकारुण्यगम्यं (क्रमणपदयुगम्)
सर्वाङ्गेलिङ्गभूषं उपवितसहितं नाथमार्गाधिपत्यम् ॥ १॥
दैत्यघ्नं भक्तपालं सकलमघहरं ज्ञानमानन्दचित्तम् ।
सर्वार्थं सर्वरूपं विगुणसगुणदं श्रीपदं नाथरूपम् ॥ २॥
शेषारूढो भवेद्विष्णुः त्रिशूली शिवरूपधृक् ।
उपवीती भवेद् ब्रह्मा खड्गशक्तिसमन्वितः ॥ ३॥
सर्वदेवमयीमूर्तिः सर्वाराध्यस्वरूपवान् ।
सर्वाचरणमार्गाणां सर्वकर्मफलप्रदः ॥ ४॥
हेतुभूतशरीरस्थं हेतुसाधनवर्जितम् ।
अहेतुकसदानन्दं श्रीनाथप्रकृतीश्वरम् ॥ ५॥
अथ सहस्रनामस्तोत्रम् ।
ॐ श्रीनाथो रेणुकानाथो जगन्नाथो जनाश्रयः ।
श्रीगुरुर्गुरुगम्यश्च गुरुरूपो कृपानिधिः ॥ १॥
गणेशो गणनाथश्च गणपूज्यो गणाश्रयः ।
पीठेशः पीठरूपस्थः पीठपूज्यः सुखावहः ॥ २॥
भैरवो भैरवश्रेष्ठो भैरवायुधधारकः ।
सिद्धिः सिद्धिप्रदः साध्यः सिद्धमण्डलपूजितः ॥ ३॥
बटुरूपो बटुस्वामी बटुपालनकारणः ।
पदरूपः पदप्राप्तः पदेशः पदनायकः ॥ ४॥
दूतकर्मा दूतनाथः शाम्भवः शङ्करप्रभः ।
वीरो वीरप्रदः शूरो वीरेशो वरदायकः ॥ ५॥
वीरनाथो वीररूपो वीर आयुधधारकः ।
चतुराश्रमनिष्ठश्च चतुर्मूर्तिश्चतुर्भुजः ॥ ६॥
षष्ठीशो घण्टिकारूपः पलसङ्केतवर्धकः । (घटिकानाथः)
नवनाथो नवाङ्कस्थो नवचक्रेश्वरो विभुः ॥ ७॥
वीरावलिप्रियः शान्तो युद्धविक्रमदर्शकः ।
पञ्चपञ्चकतत्त्वस्थः तत्त्वातीतस्वरूपकः ॥ ८॥
श्रीमयः श्रीकलानाथः श्रेयोदः श्रेयसां निधिः । (श्रेयवरिधिः)
मालाधरो मुनिश्रेष्ठो मुनिमानसहंसकः ॥ ९॥ (मनश्रेष्ठो मनोमानसहंसकः)
मन्त्रराजो मन्त्ररूपो मन्त्रपुण्यफलप्रदः ।
गुरुमण्डलरूपस्थो गुरुमण्डलकारणः ॥ १०॥
तिथिमण्डलरूपश्च वृद्धिक्षयविवर्जितः ।
तिथिरूपस्तिथिप्रीतस्तिथिलावण्यसुन्दरः ॥ ११॥
प्रथमः प्रथमाकारो द्वितीयः शक्तिसंयुतः ।
गुणत्रयतृतीयोऽसौ युगरूपश्चतुर्थकः ॥ १२॥
पञ्चभूतात्मसाक्षीश ऋतुषड्गुणभावनः ।
सप्तधातुस्वरूपोऽसौ अष्टमश्चाष्टसिद्धिदः ॥ १३॥
नवनाथो नवम्यस्थो दशदिग्रूपधारकः ।
रुद्र एकादशाकारो द्वादशादित्यदीपगः ॥ १४॥
सर्वसिद्धिस्त्रयोदश्यो मनुरूपचतुर्दशः ।
पूर्णरूपस्त्रिपञ्चस्थः त्रिपञ्चातीतमानसः ॥ १५॥
रकारो ब्रह्मरूपश्च वकारो विष्णुरव्ययः ।
लकारश्शिवरूपोऽसौ श्रीनाथः प्रकृतीश्वरः ॥ १६॥
अकारादिक्षकारान्तवर्णसङ्करमन्त्रगः ।
व्यञ्जनो व्यञ्जनातीतो विसर्गः स्वरभूषणः ॥ १७॥
अनन्तः चाव्ययस्त्वाद्य आदिशक्तिर्वरप्रदः ।
आनन्द आद्यसंस्थान आद्यकारणलक्षणः ॥ १८॥
कर्ता कारयिता कार्यः कार्यकारणभावगः ।
कलानाथः कलातीतः काव्यनाटकबोधकः ॥ १९॥
कालहन्ता कालसाध्यः कालवक्तृप्रवर्तकः ।
कालाग्नी रुद्रसन्दीप्तः कालान्तकभयङ्करः ॥ २०॥
खड्गीशः खड्गनाथश्चः खड्गशक्तिपरायणः ।
गर्वघ्नो दैत्यसंहर्ता गमागमविवर्जितः ॥ २१॥
घनश्यामो घनानन्दो घनधाराप्रवर्तकः ।
घनकर्ता घनत्राता घनबीजसमृद्धिदः ॥ २२॥
ओङ्कारबीजसाध्यश्च नादवर्णनसाङ्गकः ।
चत्वारकवर्णरूपः चतुराश्रमनिश्चयः ॥ २३॥
छन्दःसारश्छन्दःकर्ता छन्दसो ऽन्वयधारकः ।
छत्रसिंहासनाधीशो भक्तच्छत्रसमृद्धिमान् ॥ २४॥
जपो जपप्रियो जाप्यो जपसिद्धिप्रदायकः ।
जपसङ्ख्या जपाकारः सर्वमन्त्रजपप्रियः ॥ २५॥
झषरूपधरो देवो झषवृद्धिविवर्धकः ।
यमशासनकर्ता च यमपूज्यो धनाधिपः ॥ २६॥
टङ्कायुधः शिवप्रीतो ठकारलाङ्गलाश्रयः ।
डमरुप्रीतिडामर्यः तन्त्रडामरस्थापकः ॥ २७॥
ढकारढवलाध्यानः पशुपाशविमोचकः ।
नवार्णजपसुप्रीतः तन्त्रविग्रहविग्रहः ॥ २८॥
स्थगितचित्तचित्तस्थो दयारूपो दयाकरः ।
धनदो धननाथश्च धनधान्यप्रदायकः ॥ २९॥
नररूपो नरश्रेष्ठो नरोत्तमो नराधिपः ।
नरसंस्थानकर्ता च नरः सर्वत्रव्यापकः ॥ ३०॥
नादो नादप्रियो नाद्यो नादब्रह्माण्डपूरकः ।
नादज्ञानरतो नित्यनादान्तपददायकः ॥ ३१॥
पलरूपः पलातीतः पलक्षारविलक्षणः ।
पदसङ्ख्याक्षरो वर्णः सङ्ख्यासङ्केतकारकः ॥ ३२॥
फलदः फलदाता च फलकर्ता फलप्रियः ।
फलाश्रयः फलातीतः फलमुक्तिनिरञ्जनः ॥ ३३॥
बलरूपो बलप्रीतो बलाश्रयो निराश्रयः ।
बलानन्दो बलग्रामो बलिशो बलनायकः ॥ ३४॥
भविष्यज्ञो भयत्राता भयकर्ता भयारिहा ।
भावनारूपध्यानस्थो भावार्थफलदायकः ॥ ३५॥
मनःस्थो मनुमध्यस्थो मनोमायाविवर्जितः ।
मनःसन्तापहर्ता च मुनिमानसमोहनः ॥ ३६॥
मनःकल्पितकल्पस्थः कल्पनापूरणालयः ।
मनःसङ्कल्पसङ्कल्पो मनःसङ्कल्पपूरकः ॥ ३७॥
मनःस्वच्छन्दकर्ता च छन्दमानसतोषकः ।
मानसो मानसाक्षिस्थो मानसोल्लासकारणः ॥ ३८॥
मानातीतः स्वयम्मान्यो भक्तमानससंश्रयः ।
मनःकामादिवाचांशो मनोबुद्धिविवर्जितः ॥ ३९॥
यशस्वी च यशःकर्ता यक्षेशो यक्षनायकः ।
यशोमार्गो यशःप्राप्तो यशोमार्गसुदीपकः ॥ ४०॥
रकारश्चाग्निबीजस्थो रवलाख्यानकीर्तनः ।
रत्नप्रभो रत्नदीप्तो रत्नासुरवधोत्सवः ॥ ४१॥
रतिनाथो रतिप्रीतो रतिलावण्यसुन्दरः ।
रमाप्रियकरो रम्यो रमासाम्यमहोत्सवः ॥ ४२॥
रत्नाचलनिवासस्थो रत्नभूषणभूषणः ।
रत्नेशो रत्नदाता च रत्नविक्रमविग्रहः ॥ ४३॥
लययोगो लयध्येयो लयसाधनसाधकः ।
लयालयजितो लभ्यो लब्धवाञ्छाप्रवर्तकः ॥ ४४॥
वर्धमानो वृद्धरूपो वृद्धभक्तिप्रियोत्तमः ।
वनस्थो वनरूपस्थो वनक्रीडापरायणः ॥ ४५॥
वयोतीतो वयस्तृप्तो वरुणो वरुणालयः ।
वर्षाकालो वर्षरूपो वर्षान्तो वर्षणक्रमः ॥ ४६॥
शक्तिरूपः शक्तिदाता सर्वशक्तिपतिः प्रभुः ।
शक्तिनाथः शक्तिजितः शक्तः शक्तेरुपासकः ॥ ४७॥
षण्मासायनकर्ता च विषुवादिविभावकः ।
ऋतुकर्ता ऋतुप्रीत ऋतुषड्विग्रहाश्रयः ॥ ४८॥
सर्वत्रसर्वदापूज्यो सर्वपूजकरक्षकः ।
सर्वसौभाग्यनित्यस्थो नित्यार्चनरताश्रयः ॥ ४९॥
सदाचाररतो नित्यो नित्याश्रयो निराश्रयः ।
सर्ववर्णमयो वर्णो वर्णधर्मपरायणः ॥ ५०॥
सर्वज्ञः सर्वगः सर्वः सर्वजित् सर्वनायकः ।
सर्वान्तरः सर्वव्यापी सर्वकर्मप्रवर्तकः ॥ ५१॥
सर्वार्थसाधकः साध्यः सिद्धिसाधनसाधकः ।
साधनोपायदाता च साधनाश्रयदायकः ॥ ५२॥
हयासनसमारूढो हयनाथो हयाधिपः ।
हविर्भोक्ता हविःप्रीतो हव्यवाहनहव्यकृत् ॥ ५३॥
लकारवर्णभेदस्थो लघुरूपो लघुक्रियः ।
स्थूलरूपः स्थूलकार्यः स्थूलास्थूलविशालगः ॥ ५४॥
क्षमारूपो दयासिन्धुः क्षमालक्षणदायकः ।
क्षमाकारः क्षमानाथः क्षमापूरितलोचनः ॥ ५५॥
क्षमाचिन्तनप्रीतस्थः क्षमासाधनसाधकः ।
क्षमावद्भिरतिप्रीतः क्षमासञ्चरणोन्मुखः ॥ ५६॥
ओङ्कारमूलमन्त्रस्थो मातृकार्णवसम्भवः ।
मातृकाव्यापितब्रह्म मातृकासिद्धिदायकः ॥ ५७॥
षट्चक्रभेदकर्ता च षट्चक्राश्रयसंश्रयः ।
षट्चक्रमातृकाव्याप्तः षट्चक्रवर्णलक्षणः ॥ ५८॥
मूलाधारनिवासश्च गणेशः सिद्धिदायकः ।
स्वाधिष्ठाने ब्रह्मरूपः प्रजासृजनकारणः ॥ ५९॥
मणिपूरे महाविष्णुः इच्छाशक्तिसमन्वितः ।
अनाहते महादेवो द्रव्यशक्तिसमाहितः ॥ ६०॥
जीवरूपो विशुद्धस्थो प्राणशक्तिसुखाश्रयः ।
हंसार्णो गुरुरूपोसौ हंसमन्त्रार्थमन्त्रगः ॥ ६१॥
सहस्रारे सहस्राक्षः शीर्षपादसहस्रवान् ।
सहस्रायुधहस्तश्च वर्णसाहस्रकर्णिकः ॥ ६२॥
सच्चिन्मयसमाधिस्थो बिन्दुरूपसुखाश्रयः ।
सर्वलक्षणसम्पन्नः सर्वत्रसर्वतोमुखः ॥ ६३॥
सर्वजप्रीतिचित्तोऽसौ सर्वज्ञानप्रियोत्तमः ।
सर्वसंस्थानदेवस्थः सर्वशक्तिसमन्वितः ॥ ६४॥
सर्वेश्वरः सर्वकार्यः कार्यकारणवर्जितः ।
ज्योतिर्मयो जगत्साक्षी ज्योतिर्विज्ज्योतिराश्रयः ॥ ६५॥
ज्योतिर्लयो ज्योतिर्मूर्तिः ज्योतिःकर्ता जगन्मयः ।
लिङ्गचिन्हितसर्वाङ्गो लिङ्गार्चनप्रियोत्तमः ॥ ६६॥
एककालो द्विकालश्च त्रिकालः सार्वकालिकः ।
कालकर्ता कालनेमी कालसङ्ख्याग्निदीपकः ॥ ६७॥
उपासकप्रियोपास्य उपासकप्रियङ्करः ।
महाकालो महारूपो महाशूरो महोत्सवः ॥ ६८॥
महाभागो महावेगो महायोगो महानिधिः ।
महानिर्वाणरूपस्थः चित्तनिर्वाणदर्शकः ॥ ६९॥
महाबोधो महायोद्धो स्वास्त्रप्रत्यस्त्रवर्षकः ।
महायागहविर्भोक्ता महाकर्मफलप्रदः ॥ ७०॥
ब्रह्मज्ञो ब्रह्मरूपश्च ब्रह्मण्यो ब्राह्मणोत्तमः ।
ब्रह्मकर्मक्रियासक्तः कर्मब्रह्मस्वरूपकः ॥ ७१॥
क्षेत्रज्ञः क्षेत्रपालश्च क्षेत्रकीर्तनवर्धनः ।
क्षात्रधर्मप्रवीणश्च ख्यातिकर्ता क्षयातिगः ॥ ७२॥
विश्वरूपो विश्वकर्ता विश्वासफलदायकः ।
मुनिध्येयो मुनित्राता मुनिमानसहंसकः ॥ ७३॥
इच्छाज्ञानक्रियातीत इच्छाज्ञानक्रियाश्रयः ।
वाञ्छाकल्पलतारूपः कल्पनावाञ्छितप्रदः ॥ ७४॥
कल्पवृक्षः कल्पनाथः कल्पनाकारमानसः ।
कल्पकर्ता कल्पसाक्षी महाकल्पप्रवर्तकः ॥ ७५॥
सामगायनसुप्रीतः सामवेदप्रवर्तकः ।
वेदसारो वेदगम्यो वेदवेदाङ्गपारगः ॥ ७६॥
वेदान्तभाष्यरूपस्थो वेदान्तप्रीतिदायकः ।
भाष्यलक्षणवेदान्तः सिद्धान्तः सर्वदर्शकः ॥ ७७॥
शास्त्रार्थः शास्त्रकर्ता च शास्त्रमार्गप्रवर्तकः ।
शास्त्रशासनप्राप्तिस्थः शास्त्राधारजगन्मयः ॥ ७८॥
आनन्दरूपनित्यस्थः प्रकाशानन्दरूपकः ।
अखण्डानन्ददाता च पूर्णानन्दस्वरूपवान् ॥ ७९॥
निराधारो निराकारो निर्मलो निर्मलाश्रयः ।
निर्गुणो निर्गुणातीतो निष्कामो निरुपद्रवः ॥ ८०॥
नित्यमुक्तो निर्विकारो निष्प्रपञ्चो निराश्रयः ।
नित्यशुद्धो नित्यसाध्यो नित्यानन्दवरप्रदः ॥ ८१॥
निष्कारणो निष्कलङ्को निरुपाधिर्निरीश्वरः ।
निर्मदो मदहन्ता च निश्चिन्तो निरहङ्कृतिः ॥ ८२॥
निर्मोहो मोहनाशश्च निर्ममो ममताहरः ।
निष्पापः पापनाशश्च निष्क्रोधः क्रोधनाशकः ॥ ८३॥
निःसंशयः संशयघ्नो निर्लोभो लोभनाशकः ।
निर्भावो भावनाशश्च निर्विकल्पो विकल्पहृत् ॥ ८४॥
निर्भेदो भेदहन्ता च निर्नाशो मृत्युनाशकः ।
निन्दाद्वेषातीतकर्ता निन्दाद्वेषापहारकः ॥ ८५॥
गोपालो गोमतिप्रीतो गोधनाधिप ईश्वरः ।
गोसाक्षी गोप्रवर्ता च गोरक्षको गुहाश्रयः ॥ ८६॥
ग्रहनक्षत्रतारस्थः तारकज्योतिर्दायकः ।
तारणाश्रयरूपस्थः तारणाश्रयदायकः ॥ ८७॥
तारकः तारकस्वामी तारणस्तारणप्रियः ।
एकतारो द्वितारश्च त्रितारो मन्त्रकाश्रयः ॥ ८८॥
एकरूप एकनाथो बहुरूपस्वरूपवान् ।
लोकसाक्षी त्रिलोकेशः त्रिगुणातीतमूर्तिमान् ॥ ८९॥
यज्ञप्रियो यज्ञकर्ता यजमानस्वरूपवान् ।
यजुर्वेदो यजुःसाक्षी यजुर्वेदहविःप्रियः ॥ ९०॥
बालतारुण्यरूपस्थो वृद्धरूपप्रदर्शकः ।
अवस्थात्रयभूतस्थो अवस्थात्रयवर्जितः ॥ ११॥
वाक्चत्वारकनिर्माणो वाचातीतप्रकाशवान् ।
वाच्यवाचकभावार्थो वाक्यार्थप्रियमानसः ॥ १२॥
महावाक्यप्रमाणस्थो महावाक्यार्थबोधकः ।
अर्थसाक्ष्यर्थरूपश्च ज्योतीरूपः प्रकाशवान् ॥ ९३॥
जिताहारो जितक्रोधो जितमानसमानसः ।
परमाणुः प्रमाणस्थः कोटिब्रह्माण्डनायकः ॥ ९४॥
श्रीकृष्णो द्वारकानाथो गोपिकाभोगदायकः ।
कंसारिः पूतनाहन्ता संसारश्रमनाशकः ॥ ९५॥
मुकुन्दो मुक्तिदाता च मुक्तो मुक्तजनाश्रयः ।
मुचुकुन्दवरप्रीतो दैत्यसंहारकारकः ॥ ९६॥
नादासक्तो नादकर्ता वेणुवादनतत्परः ।
गोपिकामनःसंहर्ता गोपबालकनायकः ॥ ९७॥
गोवर्धनधरो गुप्तभावनागुप्तसंज्ञकः ।
भावनापूरणश्रेष्ठो भावाभावविवर्जितः ॥ ९८॥
नरनारायणो विष्णुः कार्यकारणरूपवान् ।
कार्यसाक्षी कार्यरूपी कार्याकार्यप्रवर्तकः ॥ ९९॥
पन्नगः पन्नगाधीशः पन्नगासनविग्रहः ।
पञ्चाशद्वर्णपीठस्थो पञ्चाक्षरजपप्रियः ॥ १००॥
स्वरविकृतिकर्ता च स्वरातीतः स्वयंविभुः ।
स्वर्गतः स्वर्गतेर्दाता नियन्ता नियताश्रयः ॥ १०१॥
भूमिरूपो भूमिकर्ता भूधरो भूधराश्रयः ।
भूतनाथो भूतकर्ता भूतसंहारकारकः ।
भूतावासो भूपतिश्च भूतभद्रप्रदायकः ॥ १०२॥
भविष्यज्ञो भयत्राता भवदो भवहारकः ।
वरदो वरदाता च वरप्रीतो वरप्रदः ॥ १०३॥
कूटस्थः कूटरूपस्थः त्रिकूटो मन्त्रविग्रहः ।
मन्त्रार्थो मन्त्रगम्यश्च मन्त्रांशो मन्त्रभागकः ॥ १०४॥
सिद्धिमन्त्रः सिद्धिदाता जपसिद्धिस्वभागकः ।
नामातीतो नामरूपो नामरूपगुणाश्रयः ॥ १०५॥
गुणकर्ता गुणत्राता गुणीतीतो गुणारिहा ।
गुणप्राप्तो गुणाधीशो गुणनिर्गुणकारकः ॥ १०६॥
अकारमातृरूपस्थ अकारातीतभावनः ।
परमैश्वर्यदाता च परमप्रीतिदायकः ॥ १०७॥
परमः परमानन्दः परानन्दपरायणः ।
वैकुण्ठपीठरूपस्थो वैकुण्ठो विष्णुविग्रहः ॥ १०८॥
कैलासवासी कैलासः शिवरूपः शिवप्रदः ।
जटाजूटाभूषिताङ्गो भस्मधूसरभूषणः ॥ १०९॥
दिग्विलासो दिग्विभागो दिगन्तरनिवासकः ।
ध्यानकर्ता ध्यानमूर्तिः धारणाधारणप्रियः ॥ ११०॥
तत्त्वस्थस्तत्त्वरूपस्थः तत्त्वातीतोऽतितत्त्ववित् ।
तत्त्वसाम्यस्तत्त्वगम्यः तत्त्वार्थस्तत्त्वदर्शकः ॥ १११॥
तत्त्वसारस्तत्त्वमार्गः तत्त्वान्तस्तत्त्वविग्रहः ।
तत्त्वेश्वरस्तत्त्वनाथः तत्त्वदस्तत्त्वकारणः ॥ ११२॥
दर्शनातीतगोदृश्यो दृश्यातीतोऽतिदर्शकः ।
दर्शनो दर्शनातीतो भावनाकाररूपधृक् ॥ ११३॥
मणिपर्वतसंस्थानो मणिभूषणभूषणः ।
मणिप्रीतो मणिस्रष्टा मणिस्थो मणिरूपकः ॥ ११४॥ (मणिश्रेष्ठो)
चिन्तामणिगृहान्तस्थः सर्वचिन्ताविवर्जितः ।
चिन्ताक्रान्तो भक्तचिन्तः चिन्तनाकारचिन्तकः ॥ ११५॥
अचिन्त्यश्चिन्त्यरूपश्च निश्चिन्तो निश्चयात्मकः ।
निश्चयो निश्चयाधीशो निश्चयात्मकदर्शकः ॥ ११६॥
त्रिविक्रमस्त्रिकालज्ञः त्रिधामा त्रिपुरान्तकः ।
ब्रह्मचारी व्रतप्रीतो गृहस्थो गृहवासकः ॥ ११७॥
परब्रह्म पञ्चधामा परमात्मा परन्तपः ।
सर्वेश्वरः सर्वमयः सर्वसाक्षिविलक्षणः ॥ ११८॥
मणिद्वीपो द्वीपनाथो द्वीपान्तो द्वीपरक्षकः ।
सप्तसागरकर्ता च सप्तसागरनायकः ॥ ११९॥
महीधरो महीभर्ता महीपालो महीस्वकः ।
महीव्याप्तो व्यक्तरूपः सुव्यक्तो व्यक्तभावनः ॥ १२०॥
सुवेषाढ्यः सुखप्रीतः सुगमः सुगमाश्रयः ।
नारसिंहो वीरसिंहो विराजो रञ्जनाश्रयः ॥ १२१॥
तापत्रयाग्निसन्तप्तसमाह्लादनचन्द्रमाः ।
तरुणस्तपसाराध्यः तनुमध्यस्तमोपहः ॥ १२२॥
पररूपः परध्येयः परदैवतदैवतः ।
ब्रह्मपूज्यो जगत्पूज्यो भक्तपूज्यो वरप्रदः ॥ १२३॥
अश्विनी चाश्वकर्ता च भरणी भरणोत्सवः ।
कृत्तिका कृत्यरूपश्च रोहिणी बीजरोहकः ॥ १२४॥
मृगशीर्षो मृगस्वामी चार्द्रा चार्द्रकचित्तकः ।
पुनर्वसुः वसुप्रीतः पुष्यः पुष्यार्क उत्तमः ॥ १२५॥
आश्लेषा श्लेषनाशश्च मघा मघवगर्जकः ।
पूर्वा पूर्वापरं दैवं उत्तरा चोत्तरोत्तरः ॥ १२६॥
हस्तो हस्तक्रियाशक्तिः चित्रा चित्रविचित्रगः ।
स्वातिः स्वस्थमनाश्चैव विशाखा विषहारकः ॥ १२७॥
अनुराधा राधिकेशो ज्येष्ठा ज्येष्ठप्रियोत्तमः ।
मूलकन्दः जगत्स्रष्टा पूर्वाषाढः धनाश्रयः ॥ १२८॥
उत्तराषाढ उद्योगो श्रवणः श्रवणप्रियः ।
धनिष्ठा धनरूपश्च शततारकतारकः ॥ १२९॥
पूर्वभाद्रपदा भद्र उत्तराभद्रदायकः ।
रेवती रवलेशश्च सपिण्डाक्षरविग्रहः ॥ ११३०॥
अद्वैतद्वैतचित्तस्थो द्वैताद्वैतविवर्जितः ।
अभेद्यः सर्वभेद्यश्च भेदाभेदकबोधकः ॥ १३१॥
लाक्षारससुवर्णाभो लक्ष्मणो लक्ष्मणाग्रजः ।
अयोध्यावासकर्ता च रामरूपो नृपोत्तमः ॥ १३२॥
धनुर्धरो धनुर्वेदी धनुर्भङ्गो धनुर्जितः ।
नृपरूपो नृपाधीशः प्लवङ्गमप्रियोत्तमः ॥ १३३॥
यागरक्षणकर्ता च हयमेधहविर्हविः ।
रावणान्तको रामश्च विभीषणवरप्रदः ॥ १३४॥
दैत्यसंहारकर्ता च अवतारपरो हरिः ।
सीतावरणकर्ता च सीताप्राणप्रियोत्तमः ॥ १३५॥
संविदीशः संविदात्मा संविज्ञानप्रदायकः ।
संवित्कर्ता च भक्तस्य संविदानन्दरूपवान् ॥ १३६॥
संशयातीतसर्वार्थः सर्वसंशयहारकः ।
निःसंशयमनोध्येयः संशयात्मातिदूरगः ॥ १३७॥
शिवमन्त्रः शिवप्रीतो दीक्षाशैवस्य भावुकः ।
भूपशिक्षाकृतो भूपो भूपभूपत्वदायकः ॥ १३८॥
सर्वधर्मसमायुक्तः सर्वधर्मविवर्धकः ।
धर्मार्थकाममोक्षस्थः चातुर्वर्गफलप्रदः ॥ १३९॥
इच्छाज्ञानक्रियाकर्ता इच्छाज्ञानस्य साधकः ।
इच्छामय इच्छितश्रीः इच्छितार्थोऽर्थनिश्चयः ॥ १४०॥
रविवंशकुलोत्पन्नः सर्ववंशाधिकारणः ।
सर्वशास्ता सर्ववेत्ता सर्वभोक्ता स्वतृप्तिमान् ॥ १४१॥
भक्तिभावावतारश्च भुक्तिमुक्तिप्रदायकः ।
भक्तसिद्धार्थसिद्धश्च सिद्धिबुद्धिप्रदायकः ॥ १४२॥
वाराणसीवासदाता वाराणसीवरप्रदः ।
वाराणसीनाथरूपो गङ्गामस्तकधारणः ॥ १४३॥
यमुनाप्रियवित्तश्च यमुनातीरवासकः ।
गङ्गाधरो गिरिपतिर्गजचर्मविभूषणः ॥ १४४॥
पार्वतीशो पर्वतेशो पर्वतो पर्वतालयः ।
पर्वताश्रयकर्ता च लिङ्गपर्वतत्र्यम्बकः ॥ १४५॥
द्वादशज्योतिर्लिङ्गश्च सर्वलिङ्गस्वरूपवान् ।
लिङ्गदेहो लिङ्गकर्ता लिङ्गपूज्योऽतिदुर्लभः ॥ १४६॥
रुद्रप्रियो रुद्रसेव्यो रुद्ररूपो विरावकृत् ।
मालारुद्राक्षभूषाङ्गो जपरुद्राक्षतोषकः ॥ १४७॥
सत्यसन्धः सत्यदाता सत्यकर्ता सदाश्रयः ।
सत्यसाक्षी सत्यलक्षी लक्ष्यातीतमनोहरः ॥ १४८॥
जनको जगदादीशो जननीजनकः स्वयम् ।
जगदो जगदाकारो जगद्रूपजनाश्रयः ॥ १४९॥
सृष्टिस्थितो सृष्टिरूपो स्थितिरूपो स्थितिप्रदः ।
संहाररूपो कालाग्निः कालसंहारकारकः ॥ १५०॥
पञ्चवक्त्रः पञ्चभूतः त्रिनेत्रस्त्रिपुरारिहा ।
सप्तपातालपादस्थो महदाकाशशीर्षवान् ॥ १५१॥
जातवेदा महादेवः सद्योजातः श्रुतिः स्मृतिः ।
श्रेष्ठः श्रेष्ठकरो ज्येष्ठो जयिष्णुर्जयवर्धनः ॥ १५२॥
नागभूषो नागनाथो नागरूपो नगाधिपः ।
नगो नगप्रियो नाम्यो नागालयो नगान्तकः ॥ १५३॥
अमृताशोऽमृताकारो चामृतामृतरूपगः ।
अमृताकारचित्तस्थः चामृतोद्भवकारणः ॥ १५४॥
अमृताहारनित्यस्थो चामृतद्रवरूपवान् ।
अमृतांशोऽमृताधीशो चामृतप्रीतिवर्धनः ॥ १५५॥
अनिर्देश्यश्चाहिशयो चानन्तो जगदाश्रयः ।
श्रेयोदः श्रेयोरूपश्च श्रेयोतीतफलप्रदः ॥ १५६॥
उत्तमो ऽनुत्तमध्येयो ध्येयातीतोऽतिधेयकृत् ।
ध्रुवसंस्थानदाता च ध्रुवनिश्चयकारणः ॥ १५७॥
निश्चयो निश्चयश्रेष्ठो निश्चयातीतनिश्चयः ।
निश्चिन्तश्चित्तरहितः चित्तनिश्चयकारकः ॥ १५८॥
सुरसः सुरसाक्षी च सारासारविचारणः ।
विचार्यमाणमानस्थो विचारातीतधारणः ॥ १५९॥
धारणातीतभावस्थो धारणान्वयगोचरः ।
गोचरो गोचरातीतः चातीवप्रियगोचरः ॥ १६०॥
प्रियातीतः प्रियस्वार्थः स्वार्थः स्वार्थफलप्रदः ।
अर्थार्थसाक्षी लक्षांशो लक्षलक्षणविग्रहः ॥ १६१॥
विग्रहो विग्रहातीतो भक्तनाथो जनार्दनः ।
जगदीशो जगत्त्राता जगन्मयो जगद्गुरुः ॥ १६२॥
गुरुमूर्तिः स्वयंवेद्यो वेद्यवेदकरूपकः ।
रूपातीतो रूपकर्ता सर्वरूपार्थदायकः ॥ १६३॥
अर्थदश्चार्थमान्यस्तु चार्थार्थी चार्थदायकः ।
अर्थांशश्चार्थकर्ता तु चार्थान्तरमनोगतः ॥ १६४॥
मनोगतो मनःस्वामी मनोबुद्धिपरायणः ।
बुद्धिप्रदो बुद्धिदाता विबुद्धजनमानसः ॥ १६५॥
मानसो मानसाकारो मानसातीतमानसः ।
सर्वमानससम्पूर्णः पूर्णाश्रयः जगत्प्रभुः ॥ १६६॥
विभवो वैभवश्रेष्ठो सर्ववैभवदायकः ।
चतुःषष्टिकलाश्रेष्ठः चतुःषष्टिकलालयः ॥ १६७॥
पुराणश्रवणाकारः पुराणपुरुषोत्तमः ।
पुरातनः पुराख्यातः पूर्वजः पूर्वपूर्वगः ॥ १६८॥
मन्त्रतन्त्रार्थसर्वज्ञः सर्वतन्त्रप्रकाशकः ।
तन्त्रवेत्ता तन्त्रकर्ता तन्त्रान्तरनिवारकः ॥ १६९॥ (तन्त्रानन्तरनिवासकः)
तन्त्रगम्यस्तन्त्रमान्यः तन्त्रयन्त्रफलप्रदः ।
सर्वतन्त्रार्थतत्त्वज्ञः तन्त्रराजः स्वतन्त्रगः ॥ १७०॥
ब्रह्माण्डकोटिकर्ता च ब्रह्माण्डोदरपूरकः ।
ब्रह्मोपदेशदाता च ब्रह्मज्ञानपरायणः ॥ १७१॥ (ब्रह्मज्ञानपरायणः)
जन्मकर्ता जन्मदाता जन्मकर्मफलप्रदः ।
जन्मनाशो जन्मवेद्यो जन्मान्तरनिवारकः ॥ १७२॥
जगद्वन्द्यो जगत्पूज्यो जङ्गमाजङ्गमाश्रयः ।
जगदाधारकर्ता च जगदाकारधारणः ॥ १७३॥ (जगदाकारकारणः)
नरनारीशरीरस्थो नरनारीस्वभावकः ।
हेतुभूतो हेतुरूपो हेतुसाधनवर्जितः ॥ १७४॥
सर्वधातुस्वरूपस्थः सर्वधातुविवर्जितः ।
स्वयम्भूः शम्भुरूपश्च सर्वसंशयहारकः ॥ १७५॥
सोऽहम्भावस्वभावश्च सोऽहंरूपप्रदर्शकः । (हंसविग्रहनिग्रहः)
सोऽहमस्मीति नित्यस्थो सोऽहंहंसःस्वरूपवान् ॥ १७६॥
सोऽहंहंसस्वरूपश्च हंसविग्रहनिस्पृहः ।
श्वासनिःश्वासविश्वासः केदारो रवलेश्वरः ॥ १७७॥
फलश्रुतिः ।
अष्टाधिकसहस्रैर्ये नामसाहस्रमुत्तमम् ।
कीर्तयन्ति सदा तेषामिच्छितार्थफलं भवेत् ॥ १७८॥
एककालं द्विकालं वा त्रिकालं यः पठेन्नरः ।
शत्रवस्तस्य नश्यन्ति क्षमारूपो भविष्यति ॥ १७९॥
नित्यं सङ्कीर्तनाशक्तः कीर्तयेत् पुण्यवासरे ।
सङ्क्रान्तौ विषुवे चैव पौर्णमास्यां विशेषतः ॥ १८०॥
पौर्णमास्यां रविवारे सप्तत्रिवारपाठकः । (अर्थात् २१)
स्वप्ने दर्शनमाप्नोति कार्यमार्गोऽपि दृश्यते ॥ १८१॥ (कार्यभोहोऽपि)
रविवारे दशावृत्त्या रोगनाशो भविष्यति ।
सर्वदा सर्वकार्येषु जयः सिद्ध्यति सर्वदा ॥ १८२॥
धनार्थी धनमाप्नोति यशोर्थी यश आप्नुयात् ।
विद्यार्थी लभते विद्यां ज्ञानार्थी ज्ञानमाप्नुयात् ॥ १८३॥
पुत्रार्थी लभते पुत्रं मोक्षार्थी मोक्षमाप्नुयात् ।
निष्कामं कीर्तयन्नित्यं ब्रह्मज्ञानमयो भवेत् ॥ १८४॥
बिल्वैर्वा तुलसीपत्रैश्चम्पकैर्बकुलादिभिः ।
कल्हारैर्जातिकुसुमैरम्बुजैर्वा तिलाक्षतैः ॥ १८५॥
एभिर्नामसहस्रैस्तमर्चयेद्भक्तिमान्नरः ।
कुलं तारयते तस्य कल्पकोटीसमान्वितम् ॥ १८६॥
षट्त्रिंशद्दिनपर्यन्तं त्रिरावृत्त्या पठेन्नरः ।
एकचित्तोऽर्थयुक्तो च तस्य वाक्सिद्धिनिश्चयः ॥ १८७॥
द्विमासञ्च त्रिमासञ्च षण्मासं एकभक्तितः ।
आयुः कीर्तिस्तथैश्वर्यं प्राप्नोत्येव न संशयः ॥ १८८॥
भूपो भूपत्वमाप्नोति वैश्यो धनपतिर्भवेत् ।
बहुसस्यं तु शूद्रस्य निश्चितार्थेन सिध्यति ॥ १८९॥
यं यं वाञ्छति यो वर्णः सिद्धिर्भवति नान्यथा ।
प्रातः स्नात्वा विधानेन नित्यकर्म समाप्य च ॥ १९०॥
सम्यक् पूजाविधिः कुर्यान्नामपाठस्तदन्तरम् ।
पूजां कर्तुमशक्तोऽपि पूजाफलमवाप्नुयात् ॥ १९१॥
इति श्रीब्रह्माण्डपुराणे केदारमाहात्म्ये जामदग्न्ययोगिसंवादे
जामदग्न्यप्रोक्तं श्रीकेदारसहस्रनामस्तोत्रं सम्पूर्णम् ।
श्रीकेदारनाथचरणार्पणमस्तु ॥
॥ शुभं भवतु ॥
Although it is mentioned in colophone that
the stotra is in Brahmandapurana, the
location is not traceable in the printed book.
Proofread by Aruna Narayanan, Rajani Arjun Shankar