% Text title : Who am I ? Koham Nan Yaar % File name : kohamRamanaMaharshi.itx % Category : deities\_misc, jagadIsha-shAstrI % Location : doc\_deities\_misc % Author : Jagadisha Shastri % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Description-comments : translation of Ramana Maharshi's 'Nan-Yar' in Tamil % Source : http://www.sriramanamaharshi.org/resource\_centre/publications/who-am-i-books/ % Acknowledge-Permission: http://www.sriramanamaharshi.org % Latest update : August 28, 2021 % Send corrections to : Sanskrit@cheerful.com % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Whot Am I ? ..}## \itxtitle{.. ko.aham ? ..}##\endtitles ## .. hR^idayakamalavAsine shrImate ramaNAya namaH .. Amukham bhUmaNDalahR^idayAtmake smaraNAnmuktide.asminnaruNAchaladivyakShetre virUpAkShaguhAyAM bhagavataH shrIramaNasyAdbhuta kaThina maunatapassamAdhi\- yogena svanikaTamAkR^iShTeShu bahuShu janeShvanyatamena shivaprakAshaM piL{}Lai nAmakena kenachidbhaktena 1901\-1902 kristu shakAbde maharShInabhigamya mama tattvopadeshenAnugrahaH kartavya iti bhaktishraddhAvinayAdi purassaraM prArthanAM kR^itvA paripR^iShTAnAM prashnAnAM\, tadA tadA mauninA maharShiNA drAviDabhAShAyAM likhitvA dattamuttaramidaM prashnottarAkAraM keraLAdi nAnAdeshabhAShAnUditamapIdAnIM gIrvANa vANyAmanUdyamAnaM vijayatetamAm .. .. shubham .. .. AUM namo bhagavate shrImate ramaNAya .. koham \? sarveShAmapi jIvAnAM duHkhAnuSha~NgaM vinA.a.atyantika sukhitvakAmanAyAssatvena\ sarveShAM svasminparamapremNo vidyamAnatvena cha\, premNashcha sukhanidAnatvena\, manovihInAyAM nidrAyAM dine dine svayamanubhUyamAnaM svasvAbhAvikaM tatsukhamupalabdhuM svena svasya j~nAnamAvashyakam . tasya \ldq{} koham \rdq{} iti vichAra eva mukhyaM sAdhanam . prashnaH 1 || koham \? uttaram || saptadhAtubhirniShpanno.ayaM sthUladeho nAham . shabdasparsharUparasagandhAkhyAnpa~nchaviShayAnpR^ithakpR^ithagvijAnanti shrotratva~Ngena jihvAghrANAkhyAni j~nAnendriyANi pa~nchApi nAham . vachanagamanAdAnavisargAnandAkhya pa~nchakR^ityakarANi vAkpAdapANi\- pAyUpastharUpANi pa~nchakarmendriyANi cha nAham . shvAsAdi pa~nchakAryakarANi prANAdayaH pa~nchavAyavo.api nAham . sa~NkalpAtmakaM mano.api nAham . sarvaviShaya sarvakAryashUnyaM\, sarvaviShayavAsanAmAtravAsitamaj~nAnamapi nAham . prashnaH 2 || etatsarvaM nAhamitichettarhi koham \? uttaram || evametatsarvaM nAhamiti neti kR^itvA.avashiShTa j~naptirevAham . prashnaH 3 || j~naptessvarUpaM kim \? uttaram || j~naptessvarUpaM sachchidAnandam . prashnaH 4 || svarUpadarshanaM kadAnulabhyeta \? uttaram || dR^ishye jagati nivArite dR^igsvarUpadarshanaM jAyeta . prashnaH 5 || dR^ishye jagati ##(##pratibhAsamAne##)## sati svarUpadarshanaM na jAyeta kinnu \? uttaram || na jAyeta . prashnaH 6 || kutaH \? uttaram || dR^ik\, dR^ishyaM cha rajjuvatsarpavachcha bhavati . kalpita sarpaj~nAnavinAshAbhAve tadadhiShThAna rajjuj~nAnaM yathA nodeti\, tathA kalpita jagaddR^iShTi vinAshAbhAve tadadhiShThAna svarUpadarshanaM na jAyeta . prashnaH 7 || dR^ishyaM jagatkadA vinaShTaM syAt \? uttaram || sarvavij~nAnAnAM\, sarvakAryANAM cha sAdhAraNa kAraNe manasi lIne jagallInaM syAt . prashnaH 8 || manasassvarUpaM kiM tarhi \? uttaram || AtmasvarUpaniShThA kAchanAtishayita shaktireva mana ityetannAma . tadeva sakalasmaraNAnyapi janayati . sarvANyapi smaraNAni niShidhya nirodhekR^ite na pR^itha~NmanasassvarUpaM ki~nchidupalabhyate . tatashcha smaraNameva manasassvarUpam . smaraNAni vihAya nAnya\- tki~nchijjagattattvamasti . nidrAyAM smaraNaM nAsti\, jagadapi nAsti . jAgratsvapnayossmaraNAni santi\, jagadapyAste . yathorNanAbhissvasmA\- ttantUnbahirudbhAvya svasminneva punarapi samAkarShayati\, tathA manopi svasmAjjagadudbhAvya svasminneva punarapi vilApayati . manassvAtmano yadA bahirmukhaM bhavati\, tadA jagadbhAyAt . tato bhAti cha jagati na svarUpaM bhAyAt . svarUpe bhAti sati na jagadbhAyAt . manasassvarUpe krameNa vichAryamANe\, manaH svaM bhavati . svamAtmasvarUpameva . manashcha sthUlaM ki~nchitsatatamavalambyaivaM tiShThet . nAnavalambya pR^ithaktiShThet . mana eva sUkShmasharIramiti jIva iti cha vyavahriyate . prashnaH 9 || manasassvarUpaM vichArya vij~nAtuM ko vA mArgaH \? uttaram || dehe.asminn\ldq{}aham\rdq{}iti yaduttiShThati\, tadeva manaH . ahamiti smR^itishcha dehe.asmin kva nu vibhAsata iti vimArgite \ldq{} hR^idaya \rdq{}\- iti pratyavabhAseta . tadeva manaso janmasthAnam . \ldq{}ahaM\rdq{} \ldq{}ahaM\rdq{} ityAvR^itti mAtrekR^itepi tatraivA ##(##hR^idaya eva##)##\-ntataH prAptissyAt . manasi jAyamAnAnAM sarveShAmapi sa~NkalpAnAM ahamiti sa~Nkalpa eva prathamassa~NkalpaH . prathamaM manassa~Nkalpe jAta evAnye sa~NkalpAssamujjR^imbhante . uttama puruSho ##(##ahami##)##\-dbhavAnantaraM hi prathama madhyamau vij~nAyete . uttama puruShaM vinA prathama madhyamau naiva bhavataH . prashnaH 10 || manaH kathaM vilIyeta \? uttaram || \ldq{} koham \rdq{}iti nirantaravichAreNenaiva mano vilIyeta . ahaM ka iti smR^itiH svetara sakalasmR^itIH pravilApya shavadAhaka daNDavatsvayamapyantato vilIyate . tatashcha svarUpadarshanaM bhavet . prashnaH 11 || \ldq{} ko.aham \rdq{}iti vichAraM sarvadAvalambitumupAyaH kaH \? uttaram || bAhyasa~NkalpeShu jAteShu\, tAnparipUrayitumaprayatamAna eva \ldq{} ete sa~NkalpAH kasyoditA \rdq{} iti vichAraM kuryAt . jAyantAM nAma kiyanto vA sa~NkalpAH . ekaikasminsa~Nkalpe samudbhUte\, tatkAla eva \ldq{} kasyAyamudbhUta \rdq{} iti sAvadhAnaM yadi vichAryate tadA \ldq{} mameti \rdq{} pratibhAseta . \ldq{}ahaM ka\rdq{}iti vichArite cha manassvajanmasthAnaM pratyAvarteta . anavaratamevamabhyAse kR^ite tatpATavena manassvajanmasthAna eva chirakAlAvasthiti shaktirabhivardheta . sUkShmamidaM mano buddhIndriyadvArA bahirmukhI bhavati chet sthUlAnImAni nAmarUpANi jAnAti . hR^idaya eva pratyavatiShThate yadi\, tadA nAmarUpANi na jAnAti . bahirmukhaviShaya\- pravR^ittermanaH pratyAvR^itya hR^idayAvasthApanameva \ldq{} ahaM mukham\rdq{}iti \ldq{}antarmukham\rdq{}iti cha gIyate . hR^idayAdbahiHpravR^ittireva \ldq{} bahirmukham \rdq{}ityuchyate . evaM manasi hR^idaya pratiShThite sati sakalasa~NkalpavikalpakAraNamahaM vilInaM satsArvadika svasvarUpamAtraM prakAsheta . sarvamapi kAryamaha~NkAraM parityajya kuryAt . tathA kR^ite sarvamapi shivasvarUpaM bhAseta . prashnaH 12 || manonigrahArthamanya upAyAH kiM na santi \? uttaram || manonirodhe vichAraM vinA nAnye samuchitAssantvupAyAH . upAyAntarAvalambanena manonigrahAya pravR^ittau\, manonigR^ihItamiva bhUtvA punarapi bahirudbhavet . prANAyAmenApi manoniruddhaM bhavati . kintu prANarodho yAvatkAlaM bhavati tAvatkAlaparyantaM mano niruddhamiva bhUtvA\, prANe ##(##nirodhAvasthAM vihAya##)## bahiHpravR^itte svayamapi bahirmukhI bhUya vAsanAvashAnmano.api tatastato dhAvet . manasaH prANasya cha janmasthAnamekameva . manasassa~Nkalpameva svarUpam . \ldq{} aham \rdq{}iti sa~Nkalpanameva manasaH prathamasa~NkalpaH . tadevAha~NkAro nAma . aha~NkArashcha yato niShpadyate tata eva prANo.api niShpadyate . tatashcha manasi nigR^ihIte prANaH prANe pragR^ihIte manashcha vilIyate . parantu suShuptau manasi pralInepi prANo na pralIyate . dehasaMrakShaNanimittaM \ldq{} mR^itovAyaM deha \rdq{} iti madhyastha sha~NkAvyavachChedanArthaM chaivaM prANajAgaraNamIshvaraniyatisiddhaM vijayate . jAgrati\, samAdhau cha vilInAvasthe manasi\, prANo.api vilIyate . manasassthUlarUpameva prANa iti bhavati . AprAyaNAchCharIre prANamavasthApya prAyaNasamaye mana eva prANamAkR^iShya gachChati . tasmAtprANaspandanirodho manolayopAyo bhavannapi na tannAshopAyo bhavati . prANAyAma iva mUrtidhyAnamantrajapAhAraniyamAdyAshcha manonirodhe sAhAyyamAtraM kurvanti . mUrtidhyAnena mantrajapena cha mana ekAgratAmashnute . manashcha sadA cha~nchalasvabhAvameva vartate . vetaNDasya shuNDAdaNDe samarpitAyAM shR^i~NkhalAyAM sa cha yathA tAmevAnyadvastu vihAyAvalambamAno gachChati\, tathA mano.api ki~nchinnAmarUpaM chirAbhyAsagocharitamevAvalambeta . anavadhikAsa~Nkhyeya sa~NkalpavikalpAdi vR^ittibhedairmanaso vikAsaprAptau ekaikasyAssa~NkalpavyakterdaurbalyaM\, naiShphalyaM cha bhavati . sa~NkalpeShu krameNopashamaM prApiteShvekAgratA siddhidvArA prAbalyaM prAptasya manasassvAtmavichArasiddhirati sulabhA bhavati . sakalaniyamashreShThena hitamitamedhyAshananiyamenodbhUta sattvaguNa bhUyiShThaM mana evAtmavichArAntara~NgasAdhanaM bhavatIti sopi sAhAyyamashnute . prashnaH 13 || viShayavAsanAjanitAssa~NkalpAH samudrochchalattu~Ngatara~Ngabha~NgA iva santataM hi sambhavanti . te cha kathaM vA kadA vA prashamaM prApnuyuH \? uttaram || paTutama svasvarUpadhyAne krameNodite te sarve vinashyeyuH . prashnaH 14 || anAdikAlAgatAkhilaviShayavAsanAssvasminpravilApya kevala svarUpamAtratayAvasthAnaM sambhavati vA \? uttaram || svarUpamAtrAvasthitissambhavati vA na veti sandehAtmaka sa~NkalpasyApyavakAshamapradAya svarUpAnusandhAnameva sudR^iDhatayA haThAdavalambanIyam . api chetsudurAchArarataH pApI kashchitso.api \ldq{} ahaM pApakArI jAtaH kathaM vA mokShatIraM prApnuyAm \ldq{}iti santApachintAM samUlyamunmUlya svarUpadhyAnatatparo bhavati chennUnaM kR^itakR^ityo mukto bhavati . shobhanaM manaH ashobhanaM mana iti na manassvarUpato dvividhaM vartate . ekameva manaH . kintu vAsanA eva shubhA ashubhA iti dvividhA bhavanti . yadi shubhavAsanAnvaya\- vashagaM mano bhavati tadA shubhamiti ashubhavAsanAnvayavashagaM yadA tadA tadashubhamiti vyavahriyate . prapa~nchaviShayeShu anya kAryeShu cha na manaH prachodayAt . anyeShAM dussvabhAvavatve.api teShu dveSho na kAryaH . rAgadveShAvubhAvapi heyau staH . parasya kriyamANassarvopyupakArassvasyaiva kriyamANo bhavati . etattattvaM j~nAyate yadi\, kovAnyasmai nopakartuM prayateta . ahamyudbhUte sarvamapyudbhavati . ahamyupashAnte sarvamapyupashAmyati . yAvadyAvadvinayena sa~ncharAmasstAvattAvatsAdhu bhavati . mana upashAntishchedApyate yatra kutra vA nivAso na viruddho bhavati . prashnaH 15 || vichAraNA kiyadavadhi kartavyA \? uttaram || manasi yAvadavadhi viShayavAsanA vasanti\, tAvatkAlaparyantaM \ldq{}koham\rdq{}iti vichAraNAnusartavyA . yadA yadA viShayavAsanAH prasphuranti\, tadA tadA tadutpattisthAna eva vichAreNa vinAshaM tAH prApaNIyAH . yAvatsvarUpamupalabhyate tAvannirantaraM svarUpasmaraNameva kartavyam . tadevAlam . prAkArapraviShTAshshatravo yAvadantarvasanti\, tAvattato bahirAgachChanti\; bahirAgatAshcha te yadi Chidyante\, tadA sAtmassvavasho bhavitumarhati . prashnaH 16 || svarUpasya kassvabhAvaH \? uttaram || AtmasvarUpa eka eva yathArthabhUtaH . jagajjIveshvarAshshuktAviva rajataM tatra kalpitAH . jagajjIveshvara trayametadekasminneva kAla udbhUya\, ekasminneva samaye tirobhavati . ahamiti dhIH ki~nchidapi nAsti\, tadeva sthAnaM svarUpamuchyate . tadeva \ldq{} maunam \rdq{}iti chAbhidhIyate . svarUpameva jagat . svarUpamevAham . svarUpameveshvaraH . sarvaM khalvidaM shivasvarUpameva . prashnaH 17 || sarvamidamIshAdhInaM nanu \? uttaram || ichChAsa~NkalpaprayatnamantarA samayAd.hyuShite savitari tatsannidhimAtreNAyaskAntasyAnalodvamanaM tAmarasakusumasya vikAsaH salilAnAM saMshoShaNaM laukikAnAM sarveShAmapi janAnAM svasvakAryeShu pravR^ittiH kAntopalasannidhau sUchikAcheShTA cha yathA bhavati\, tathA Ishasya sannidhivisheShamAtreNa pravR^ittasya sR^iShTyAdi kR^ityatrayasya vA pa~nchakR^ityasya vA\, jIvAH paravashIbhUya svasvakarmAnusAreNa cheShTitvA vinivartante . kintu sa Ishvarassa~Nkalpasahito na bhavati . na cha tAni sR^iShTyAdi karmANi taM limpanti . yathA sUryaM lokakR^itAni karmANi na limpanti\, yathA vA cha chaturbhUtaguNA AkAshaM na samavayante\, tAdR^igevaitat . prashnaH 18 || bhakteShu ko vA bhakto vishiShyate \? uttaram || yaH khalu svAtmAnameva bhagavati svemahimni svarUpe samarpayati\, sa eva vishiShTo bhaktimatsu . AtmachintAtiriktA nAtmacintAyAH ki~nchidapyantaramapradAyAtmaniShThA tatparataiva bhagavat svAtmasamarpaNaM nAma . bhagavatisamarpitaM sarvamapi bharanyAsaM sa cha saMvahati . pArameshvarI kAchanashaktiH kAryajAtaM sarvaM nirvahati . tatra bharanyAsa purassaraM tadadhInatAsthitiM vihAya \ldq{} evaM kartavyaM\, manevaM kartavyaM \rdq{} ityevaM nassantata chintayA kiM \? dhUmashakaTe sakalabhAravAhini j~nAte sati tadAruhya gachChadbhirasmAbhissvakIyamalpamapi mUtaM tatraiva prakShipya sukhenAvasthAtumashaknuvadbhistanmUta tatrApi svashirasi samudUhya kimarthaM duHkhamanubhoktavyam \? prashnaH 19 || vairAgyaM nAma kim \? uttaram || sarveShAmapi sa~NkalpAnAmutpattisthAna evA.a.atyantika vinAsha sampAdanameva vairAgyaM bhavati . jaladhijaTharagataM muktAphalaM gR^ihItuM\, kaTitaTe kimapi shilAkhaNDaM samAbaddhya\, jaladhijaThara\- manupravishya\, yathA loke tadupalabhyate\, tathA mumukShavo.api vairAgyAdi sAdhanasampattyA svayameva svAntaramanupravishya svAtmamuktAphala\- mupalabheran . prashnaH 20 || IshvareNa guruNA cha jIvA mochayituM shakyante vA \? uttaram || Ishvaro gurushcha mokShopayogamArgapradarshakAveva . na khalu svayameva jIvAnmokShaM prApayataH . Ishvaro gurushcha na parasparaM vastuto bhinnau . vyAghramukhapatitaM prANijAtaM yathA nirjIvaM bhavati\, tathA.a.achAryAnugraha\- dR^iShTinipatitassarvopiprANI\, nirjIvAmR^itIbhAvasampAdanena saMrakShyata eva\, na sa jIvaM parityakShyate . sarvo.api jIvassvena pauruSheNa prayatnena sarveshvareNa guruNA vA sandarshite samyagdarshanamArge sAvadhAnatayA pravR^ittiM sampAdya muktiM prAptumarhati . svena j~nAnachakShuShA svamAtmAnaM svenaiva j~nAtuM shakyate . kathaM khalu pareNa j~nAtuM shakyate . na hi rAmassvamAtmAnaM rAma iti j~nAtumAdarshamanyamapekShate . prashnaH 21 || muktikAmasya puMsaH ##(## prapa~ncha ##)## tattvavichAropyAvashya ko vA \? uttaram || yathA dUrataH parityAjyasyAvakaranikarasya viparighaTTanena na kimapi prayojanaM dR^ishyate\, tathA svAtmAnaM vividiShurapi pumAn svAtmasvarUpAvArakAnImAni tattvAni dUrato.aparityajya\, tAni kiyanti\, teShAM guNAshcha kIdR^isha iti teShAM parigaNanena vA vichAreNa vA na kimapi phalamasti . atashcha prapa~nchassarvo.api svapnasamAnasvabhAva iti mumukShibhirnirNetavyam . prashnaH 22 || jAgrataH svapnasya cha parasparaM bhedo na kim \? uttaram || jAgraddIrghakAlaM\, svapnaH kShaNika iti dIrghatva kShaNikatva bhedaM vinA nAnyo bhedosti . jAgrati jAtA vyavahArA yathA satyAH prakAshante\, tathaiva svapne.anubhUyamAnAssarve vyavahArAshcha tatkAle satyAssandR^ishyante . kintu svapne jAgraddehabhinnaM dehaM mano gR^ihNAti . jAgratsvapnayordvayorapi vij~nAnAni\, j~neya nAmarUpANi cha yugapadAvirbhavanti . prashnaH 23 || mumukShUNAM shAstrapaThanena kimapi prayojanamasti vA \? uttaram || shAstreShu muktiprAptaye manonigrahasyaivopAya\- tayopadeshena\, \ldq{} teShAM manonigrahopAya pradarshana eva paramaM tAtparyam \rdq{}iti siddhAntatattve ##(## gurumukhAt ##)## avagate sati bahushAstrAbhyAsa parishrameNa na ki~nchidasti prayojanam . svamanonigrahArthaM svayameva svasminsvAtmAnaM \ldq{} ko.aham \rdq{}iti vichAraM vihAya\, kathaM bahushAstravichAreNa manonigrahassulabho bhavati \? svaM svenaj~nAnachakShuShA svasminsvayameva hyavagantavyam . svaM cha pa~nchakoshAntaravabhAsate . shAstragranthAshcha pa~nchakoshabAhyasthA bhavanti . tasmAtpa~nchakoshAnapi \ldq{} neti netIti \rdq{} niShidhyAnveShTavyassvAtmA shAstreShvanveShaNena kathaM j~nAtuM shakyate \? atashshAstracharchA vR^ithaiva . abhyastamakhilaM shAstramapi kasmiMshchitkAlavisheShe vismaraNIyatAmiyAdeva . prashnaH 24 || kiM sukham \? uttaram || AtmasvarUpameva sukhaM bhavati . sukhasyAtmasvarUpasya cha bhedo nAsti . prapa~nchavastuShu kasmiMshchidapi nAsti sukhalesho.api . tebhyassukhaM bhavatIti vayamavivekAdavagachChAmaH . mana Atmano bahirAgamanakAle duHkhamanubhavati . asmanmanoratha paripUrtisamayeShu sarveShvapyasmAkaM manassvayathAsthAnaM prApyaivAtmasukhamevAnubhavati . evameva suShupti samAdhi mUrChAsu\, iShTaprAptisamaye\, aniShTavastuviyogakShaNe cha mana antarmukhaM sadAtmasukhamevAnubhavati . evaM manaH AtmanobahirAtmani cha gamanAgamane kurvadavishrAntaM bhramati . taroradhasthAchChAyA sukhakarI bhavati . tarorbahiH pradeshe bhAnorUShmA duHkhakaro bhavati . bahissa~nchArI pathikaH kashchichChAyAmAshritya shItalI bhavati . evaM kShaNaM sthitvA punarapi bahirgatvA sUryoShmaNA parishrAntaH punarapi taruchChAyAM prApya sukhamanubhavati . evaM ChAyAtaH bahirgachChan\, bAhyAchChAyAmAgachChan pathiko vartate . ayameevaM kurvANa evAvivekIti gIyate . vivekI tu ChAyAM parityajya bahireva na gachChet . evameva j~nAnino mano.api brahma kadAchidapi na parityajati . aj~nAninAM manastu bAhyaprapa~nche bhrAmaM\, bhrAmaM duHkhamanubhUya\, kShaNakAlaM brahma prApya sukhaM chAnubhavati . mana eva jagat . jagati tirohite vismR^itiM prApite manassvAnandamanubhavati . atirohite ##(##bhAti##)## jagati mano duHkhamanubhavati . prashnaH 25 || j~nAnadR^iShTirityetatkim \? uttaram || tUShNIM sthitereva \ldq{} j~nAnadR^iShTi \rdq{}riti vyavahAraH . manasassvAtmani pravilApanameva tUShNIM bhAvAvasthA . evaM sthitireva j~nAnadR^iShTirityuchyate . anyAbhiprAyAbhij~natA\, trikAlaj~nAtR^itvaM\, dUradeshapadArthagrahaNamityevamAdayo na j~nAnadR^iShTi padavyapadeshyA bhavitumarhanti . prashnaH 26 || nirAshAyA j~nAnasya cha kassambandhaH \? uttaram || nirAshaivaj~nAnam . nirAshA.anyA\, j~nAna chAnyaditi na bhavati . etad.hvayamapi vastuta ekameva . Atmanonyatra manaso.apravR^ittireva nirAsheti niruchyate . Atmanonyasya kasyachidapratibhAsa eva j~nAnamiti vyapadishyate . anyatrA.apravR^ittirvairAgyamathavA nirAshA bhavati . svasvarUpAparityAga eva j~nAnam . prashnaH 27 || vichArasya dhyAnasya cha ko bhedaH \? uttaram || svAtmani manaso dhAraNameva vichAraH . svAtmanaH brahmeti\, sachchidAnandamiti cha nirantarabhAvanaM dhyAnaM bhavati . prashnaH 28 || muktiH kA \? uttaram || baddhaH ahaM ka iti vichAreNa svayathArthasvarUpaM viditvA tanniShThataiva muktiH . .. shubhamastu .. .. shrI ramaNArpaNamastu .. vi\. jagadIshvarashAstrI .. 8\-10\-1941 ## http://www.sriramanamaharshi.org/resource\_{}centre/publications/who-am-i-books/ Encoded and proofread by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}