% Text title : shikShApatrI sahajAnandasvAmIvirachitA % File name : shikShApatrIsahajAnanda.itx % Category : deities\_misc % Location : doc\_deities\_misc % Author : sahajAnandasvAmI % Proofread by : DPD % Description-comments : Shree Swaminarayan Sampradaya % Latest update : August 23, 2015 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. shikShApatrI sahajAnandasvAmIvirachitA ..}## \itxtitle{.. shikShApatrI sahajAnandasvAmIvirachitA ..}##\endtitles ## || dhyAnashlokAH || vij~nAne vilayaM gate prasarati kShoNyAM tamasyAntare di~NmUDheShu bhavAdhvageShu paritaH pIDaikasheShe vidhau | kAruNyAdavatIrya muktijananIM shi~NkShAmadAdhyAmimAM sAkShAdakSharadivyadhAmanilayastAmanvahaM chintaye || 1|| saMsArakardamavivartanapa~NkilAnAM nairmalyamAkalayituM rachitAvatArAm | AvidyasantamasanirharaNe samarthA\- mAdeshapatri bhavatImanuchintayAmi || 2|| kA.apya~njanashalAkeyamantastimirahAriNI | praj~nAdR^iShTiprakAshAya shikShApatryupasevyatAm || 3|| nAnAdeshanivAsishiShyajanatAmuddishya yA.a.aviShkR^itA sAkShAdakSharavAsinA nR^ivapuShA nArAyaNena svayam | sA tvaM sa~NgrathitAsi pAvani shatAnandarShiNA granthataH shikShApatri bhavApahantri bhavatImambAnvahaM chintaye || 4|| shatAnandena muninA madhyesatsa~NgijIvanam | grathitAM bhagavatproktAM shikShApatrImahaM shraye || 5|| samastashAstradugdhAbdhyoddhR^itamanuttamam | shikShApatryamR^itaM ki~nchidamR^itatvAya kalpate || 6|| shikShApatryamR^itaM yadeva sahajAnandaH sharaNyaH satA devaH prAshayadAshritAniha mukundAnandamukhyAn pUrA | yatpItvA prabhavanti sampadamanAyAsena tAmAsurI \- muchChettuM tadupAsmahe bhavabhayapradhvaMsanaikauShadham || 7|| saMsArasAgaragatAnsvayamuddidhIrShuH shreyastadekamakhileShvabhikA~NkShamANaH | AdeshamAlikhitumAdR^itapatralekho nArAyaNaH sphuratu me hR^idi varNiveShaH || 8|| vya~njayantAshritasnehaM mugdhasmitamukhAmbujaH | AdeshamAlikhannastu hR^idi me dharmanandanaH || 9|| svAminArAyaNasyaitat svarupamaparaM hareH | shikShApatryAtmanA bhUmau chakAstvakhilama~Ngalam || 10|| shikShApatri samastashiShyanivahairabhyarthitenAdarAd devenAkhilakAraNena sahajAnandena yA.a.aviShkR^itA | tAM tvAM sarvaphalapradAM bhagavato devasya tasyAparAM mUrtiM devi vibhAvayannanudinaM seve muhuH premataH || 11|| shikShApatryamR^ita hitAya jagatAmAviShkR^itaM yanmayA madbhaktairidamAdarAdanudinaM sevyaM samastairapi | ityAdiShTamanusmaran bhagavataH premNA.anvahaM yaH paThet shikShApatramidaM sa yAti parama dhAmAkSharaM shAshvatam || 12|| || atha shikShApatrI || vAme yasya sthitA rAdhA shrIshcha yasyAsti vakShasi | vR^indAvanavihAraM taM shrIkR^iShNaM hR^idi chintaye || 1|| likhAmi sahajAnandasvAmI sarvAnnijAshritAn | nAnAdeshasvitAn shikShApatrIM vR^ittAlayasthitaH || 2|| bhrAtro rAmapratApechChArAmayordharmajanmanoH | yAvayodhyAprasAdAkhyaradhuvIrAbhidhau sutau || 3|| mukundAnandamukhyAshcha naiShThikA brahmachAriNaH | gR^ihasthAshcha mayArAmabhaTTAdyA ye madAshrayAH || 4|| sadhavA vidhavA yoShA yAshcha machChiShyatAM gatAH | muktAnandAdayo ye syuH sAdhavashchAkhilA api || 5|| svadharmarakShikA me taiH sarvairvAchyAH sadAshiShaH | shrImannArAyaNasmR^ityA sahitAH shAstrasammatAH || 6|| ekAgreNaiva manasA patrIlekhaH sahetukaH | avadhAryo.ayamakhilaiH sarvajIvahitAvahaH || 7|| ye pAlayanti manujAH sachChAstrapratipAditAn | sadAchArAn sadA te.atra paratra cha mahAsukhA: || 8|| tAnu.ala~NghyA.atra vartante ye tu svairaM kubuddhayaH | ta ihAmutra va mahallabhante kaShTameva hi || 9|| ato bhavadbhirmachChiShyaiH sAvadhAnatayA.akhilaiH | prItyaitAmanusR^ityaiva vartitavyaM nirantaram || 10|| kasyApi prANino hiMsA naiva kAryA.atra mAmakaiH | sUkShmayUkAmatkuNAderapi buddhayA kadAchana || 11|| devatApitR^iyAgArthamapyajAdeshcha hiMsanam | na kartavyamahiMsaiva dharmaH prokto.asti yanmahAn || 12|| striyA dhanasya vA prAptyai sAmrAjyasyApi vA kvachit | manuShyasya tu kasyApi hiMsA kAryA na sarvathA || 13|| AtmaghAtastu tIrthe.api na kartavyashcha na kuthA | ayogyAcharaNAt kvApi na viShodbandhanAdinA || 14|| na bhakShyaM sarvathA mAMsaM yaj~nashiShTamapi kvachit | na peyaM cha surAmadyamapi devaniveditam || 15|| akAryAcharaNe kvApi jAte svasya parasya vA | a~NgachChedo na kartavyaH shastrAdyaishcha krudhA.api vA || 16|| stenakarma na kartavyaM dharmArthamapi kenachit | sasvAmikAShThapuShpAdi na grAhyaM tadanAj~nayA || 17|| vyabhichAro na kartavyaH pumbhiH stribhishcha mA shritaiH | dyUtAdi vyasana tyAjyaM nAdyaM bha~NgAdimAdakam || 18|| agrAhyAnnena pakvaM yadannaM tadudakaM cha na | jagannAthapuraM hitvA grAhyaM kR^iShNaprasAdyapi || 19|| mithyApavAdaH kasmiMshchidapi svArthasya siddhaye | nAropyo nApashavyAshcha bhAShaNIyAH kadAchana || 20|| devatAtIrthaviprANAM sAdhvInAM cha satAmapi | vedAnAM na cha kartavyA nindA shravyA na cha kvachit || 21|| devatAyai bhavedyasyai surAmAMsanivedanam | yatpuro.ajAdihiMsA cha na bhakShyaM tanniveditam || 22|| dR^iShTvA shivAlayAdIni devAgArANi vartmani | praNamya tAni taddevadarshanaM kAryamAdarAt || 23|| svavarNAshramadharmo yaH sa hAtavyo na kenachit | paradharmo na chAcharyo na cha pAkhaNDakalpitaH || 24|| kR^iShNabhakteH svadharmAddhA patanaM yasya vAkyataH | syAttanmukhAnna vai shravyAH kathAvArtAshcha vA prabhoH || 25|| svaparadrohajananaM satyaM bhAShyaM na karhichit | kR^itaghnasa~Ngastyaktavyo lubdhA grAhyA na kasyachit || 26|| chorapApivyasaninAM sa~NgaH pAkhaNDinAM tathA | kAminAM cha na kartavyo janava~nchanakarmaNAm || 27|| bhaktiM vA j~nAnamAlambya strIdravyarasalolubhAH | pApe pravartamAnAH syuH kAryasteShAM na sa~NgamaH || 28|| kR^iShNakR^iShNAvatArANAM khaNDanaM yatra yuktibhiH | kR^itaM syAttAni shAsrANi na mAnyAni kadAchana || 29|| agAlitaM na pAtavyaM pAnIyaM cha payastathA | snAnAdi naiva kartavyaM sUkShmajanttumayAmbhasA || 30|| yadauShadhaM cha surayA sampR^iktaM palalena vA | aj~nAtavR^ittavaidyena dattaM chAdyaM na tat kvachit || 31|| sthAneShu lokashAstrAbhyAM niShiddheShu kadAchana | malamUtrotsarjanaM cha na kAryaM ShThIvanaM tathA || 32|| advAreNa na nirgamya praveShTavyaM na tena cha | sthAne sasvAmike vAsaH kAryo.apR^iShTravA na tatpatim || 33|| j~nAnavArtAshrutirnAryA mukhAt kAryA na pUruShaiH | na vivAdaH striyA kAryo na rAj~nA na cha tajjanaiH || 34|| apamAno na kartavyo gurUNAM cha varIyasAm | loke pratiShThitAnAM cha viduShAM shastradhAriNAm || 35|| kAryaM na sahasA ki~nchit kAryo dharmastu satvaram | pAThanIyA.adhItavidyA kAryaH sa~Ngo.anvahaM satAm || 36|| gurudevanR^ipekShArthaM na gamyaM riktapANibhiH | vishvAsadhAto no kAryaH svashlAghA svamukhena cha || 37|| yasmin parihite.api syurdR^iyAnya~NgAni chAtmanaH | taddUShyaM vasanaM naiva paridhAryaM madAshritaiH || 38|| dharmeNa rahitA kR^iShNabhaktiH kAryA na sarvathA | aj~nanindAbhayAnaiva tyAjyaM shrIkR^iShNasevanam || 39|| utsavAheShu nityaM cha kR^iShNamandiramAgataiH | pumbhiH spR^ishyA na vanitAstatra tAbhishcha pUruShAH || 40|| kR^iShNadIkShAM guroH prAptaistulasImAlike gale | dhArye nityaM chordhvapuNDraM lalATAdau dvijAtibhiH || 41|| tattu gopIchandanena chandanenAthavA hareH | kArya pUjAvashiShTena ke sarAdiyutena cha || 42|| tanmadhya eva kartavyaH puNDradravyeNa chandrakaH | ku~NkumenAthavA vR^itto rAdhAlakShmIprasAdinA || 43|| sachChUdrAH kR^iShNabhaktA ye taistu mAlordhvapuNDrake | dvijAtivaddhAraNIye nijadharmeShu saMsthitaiH || 44|| bhaktaistaditarairmAle chandanAdInyanodbhave | ghArye kaNThe lalATe.atha kAryaH kevalachandrakaH || 45|| tripuNDrarudrAkShadhR^itiryeShAM syAt svakulAgatA | taistu viprAdibhiH kyApi na tyAjyA sA madAshritaiH || 46|| aikAlyameva vij~neya nArAyaNamaheshayoH | ubhayorbrahmarUpeNa vedeShu pratipAdanAt || 47|| shAstrokta Apaddharmo yaH sa tvalpApadi karhichit | madAshritairmukhyatayA grahItavyo na mAnavaiH || 48|| pratyahaM tu praboddhavyaM pUrvamevodayAdrave | vidhAya kR^iShNasmaraNaM kAryaH shauchavidhistataH || 49|| upavishyaiva chaikatra kartavyaM dantadhAvanam | snAtvA shuchyambunA dhaute paridhArye cha vAsasI || 50|| upavishya tataH shuddha Asane shuchibhUtale | asa~NkIrNaM upaspR^ishyaM prA~NmukhaM vottarAmukham || 51|| kartavyamUrdhvapuNDraM cha pumbhireva sachandrakam | kAryaH saghavanArIbhirbhAle ku~NkumachandrakaH || 52|| puNDraM vA chandrako bhAle na kAryo mR^itanAthayA | manasA pUjanaM kAryaM tataH kR^iShNasya chAkhilaiH || 53|| praNamya rAdhAkR^iShNasya lekhyArchAM tata AdarAt | shaktyA japitvA tanmantraM kartavyaM vyAvahArikam || 54|| ye tvambariShavadbhaktAH syurihAtmanivedinaH | taishcha mAnasapUjAntaM kAryamuktakrameNa vai || 55|| shailI vA dhAtujA mUrtiH shAlagrAmo.archya eva taiH | dravyairyathAptaiH kR^iShNasya japyo.athAShTAkSharo manuH || 56|| stotrAderatha kR^iShNasya pAThaH kAyaH svashaktitaH | tathA.anadhitagIrvANaiH kAryaM tannAmakIrtanam || 57|| harervidhAya naivedyaM bhojyaM prAsAdika tataH | kR^iShNasevAparaiH prItyA bhavitavyaM cha taiH sadA || 58|| proktAste nirguNA bhaktA nirguNasya hareryataH | sambandhAtatkiyAH sarvA bhavantyeva hi nirguNAH || 59|| bhaktairetaistu kR^iShNAyAnarpitaM vAryapi kvachit | na peyaM naiva bhakShyaM cha patrakandaphalAdyapi || 60|| sarvairashaktau vArdhakyAd garIyasyApadA.athavA | bhaktAya kR^iShNamanyasmai dattvA vR^ityaM yathAbalam || 61|| AchAryeNaiva dattaM yad yachcha tena pratiShThitam | kR^iShNasvarUpaM tat sevyaM vandyamevetarattu yat || 62|| bhagavanmandiraM sarvaiH sAyaM gantavyamanvaham | nAmasa~NkIrtanaM kAryaM tatrochchai rAdhikApateH || 63|| kAryAstasya kathAvArtAH shravyAshcha paramAdarAt | vAditrasahitaM kAryaM kR^iShNakIrtanamutsave || 64|| pratyahaM kAryamitthaM hi sarvairapi madAshritaiH | saMskR^itaprAkR^itagranthAbhyAsashchApi yathAmati || 65|| yAdR^ishairyo guNairyuktastAdR^ishe sa tu karmaNi | yojanIyo vichAryaiva nAnyathA tu kadAchana || 66|| annavastrAdibhiH sarve svakIyAH parichArakAH | sambhAvanIyAH satataM yathAyogyaM yathAdhanam || 67|| yAdR^igguNo yaH puruShastAdR^ishA vachanena saH | deshakAlAnusAreNa bhAShaNIyo na chAnyathA || 68|| gurubhUpAlavarShiShThatyAgividvattapasvinAm | abhyutthAnAdinA kAryaH sanmAno vinayAnvitaiH || 69|| norau kR^itvA pAdamekaM gurudevanR^ipAntike | upaveshyaM sabhAyAM cha jAnU baddhavA na vAsasA || 70|| vivAdo nava kartavyaH svAchAryeNa saha kvachit | pUjyo.annadhanavastrAdyairyathAshakti sa chAkhilaiH || 71|| tamAyAntaM nishamyAshu pratyudgantavyamAdarAt | tasmin yAtyanugamyaM cha grAmAntAvadhi machChritaiH || 72|| api bhUriphalaM karma dharmApetaM bhavedyadi | AcharyaM tarhi tannaiva dharmaH sarvArthado.asti hi || 73|| pR^irvairmahadbhirapi yavadharmAcharaNaM kvachit | kR^itaM syAttattu na grAhyaM grAhyo dharmastu tatkR^itaH || 74|| guhyavArtA tu kasyApi prakAshyA naiva kutrachit | samadR^iShTyA na kAryashcha yathArhArchAvyatikramaH || 75|| visheShaniyamo dhAryashchAturmAsye.akhilairapi | ekasmin shrAvaNe mAsi sa tvashaktaistu mAnavaiH || 76|| viShNoH kathAyAH shravaNaM vAchanaM guNakIrtanam | mahApUjA mantrajapaH stotrapAThaH pradakShiNAH || 77|| sAShTA~NgapraNatishcheti niyamA uttamA matAH | eteShvekatamo bhaktyA ghAraNIyo visheShataH || 78|| ekAdashInAM sarvAsAM kartavyaM vratamAdarAt | kR^iShNajanmadinAnAM cha shivarAtreshcha sotsavam || 79|| upavAsadine tyAjyA divAnidrA prayatnataH | upavAsastayA nashyenmaithunenaiva yannR^iNAm || 80|| sarvavaiShNavarAjashrIvallabhAchAryanandanaH | shrIviThThaleshaH kR^itavAn yaM vratotsavanirNayam || 81|| kAryAstamanusR^ityaiva sarva eva vratotsavAH | sevArItishcha kR^iShNasya grAhyA taduditaiva hi || 82|| kartavyA dvArikAmukhyatIrthayAtrA yathAvidhi | sarvairapi yathAshakti bhAvyaM dIneShu vatsalaiH || 83|| viShNuH shivo gaNapatiH pArvatI cha divAkaraH | etAH pUjyatayA mAnyA devatAH pa~ncha mAmakaiH || 84|| bhUtAdyupadrave kvApi varma nArAyaNAtmakam | japyaM cha hanumanmatro japyo na kShudradevataH || 85|| raverindoshchoparAge jAyamAne.aparAH kriyAH | hitvAshu shuchibhiH sarvaiH kAryaH kR^iShNamanorjapaH || 86|| jAtAyAmatha tanmuktau kR^itvA snAnaM sachelakam | deyaM dAna gR^ihijanaiH shaktyA.anyaistvarchya IshvaraH || 87|| janmAshauchaM mR^itAshauchaM svasambandhAnusArataH | pAlanIyaM yathAshAstraM chAturvarNyajanairmama || 88|| bhAvyaM shamadamakShAntisantoShAdigAgAnvitaiH | brAhmaNaiH shauryadhairyAdiguNopetaishcha bAhujaiH || 89|| vaishyaishcha kR^iShivANijyakusIdamukhavR^ittibhiH | bhavitavyaM tathA shUdrairdvijasevAdivR^ittibhiH || 90|| saMskArAshchAhnikaM shrAddhaM yathAkAlaM yathAdhanam | svasvagR^ihyAnusAreNa kartavyaM cha dvijanmabhiH || 91|| aj~nAnAjj~nAnato vA.api guru vA laghu pAtakam | kvApi syAttarhi tatprAyashchittaM kAryaM svashaktitaH || 92|| vedAshcha vyAsasUtrANi shrImadbhAgavatAbhidham | purANaM bhArate tu shrIviShNornAmasahasrakam || 93|| tathA shrIbhagavadgItA nItishcha vikutaroditA | shrIvAsudevamAhAmya skAndavaiShNavakhaNDagam || 94|| dharmashAstrAntargatA cha yAj~navalkyaR^iSheH smR^itiH | etAnyaShTa mameShTAni sachChAsrANi bhavanti hi || 95|| svahitechChubhiretAni machChiShyaiH sakalairapi | shrotavyAnyatha pAThyAni kathanIyAni cha dvijaiH || 96|| tatrAchAravyavahR^itiniShkR^itAnAM cha nirNaye | grAhyA mitAkSharopetA yAj~navalkyasya tu smR^itiH || 97|| shrImadbhAgavatasyaiShu skandhau dashamapadyamo | sarvAdhikatayA j~neyau kR^iShNamAhAtmyabuddhaye || 98|| dashamaH pa~nchamaH skandho yAj~navalkyasya cha smR^itiH | bhaktishAstraM yogashAstraM gharmashAstraM krameNa me || 99|| shArIrakANAM bhagavadgItAyAshchAvagamyatAm | rAmAnujAchAryakR^ita bhAShyamAdhvAtmikaM mama || 100|| eteShu yAni vAkyAni shrIkR^iShNasya vR^iShasya cha | atyutkarShaparANi syustathA bhaktivirAgayoH || 101|| mantavyAni pramANAni tAnyevetaravAkyataH | dharmeNa sahitA kR^iShNabhaktiHkAryeti tadrahaH || 102|| dharmo j~neyaH sadAchAraH shrutismR^ityupapAditaH | mAhAtmyaj~nAnayugbhUristeho bhaktishcha mAdhave || 103|| vairAgyaM j~neyamaprItiH shrIkR^iShNetaravastuShu | j~nAnaM cha jIvamAyesharUpANAM suShThu vedanam || 104|| hR^itstho.anusUkShmashchidrUpo j~nAtA vyApyAkhilAM tanum | j~nAnashaktyA sthito jIvo j~neyo.adChedyAdilakShaNaH || 105|| triguNAtmA tamaH kR^iShNashaktirdehastadIyayoH | jIvasya chAhaM mamatAheturmAyAvagamyatAm || 106|| hR^idaye jIvavajjIve yo.antaryAmitayA sthitaH | j~neyaH svatantra Isho.asau sarvakarmaphalapradaH || 107|| sa shrIkR^iShNaH parambrahma bhagavAn puruShottamaH | upAsya iShTadevo naH sarvAvirbhAvakAraNam || 108|| sa rAdhayA yuto j~neyo rAdhAkR^iShNa |ata praShuH | rukmiNyA ramayopeto lakShyInArAyaNaH sa hi || 109|| j~neyo.arjunena yukto.asau naranArAyaNAbhidhaH | balabhadrAdiyogena tattantAmochyate sa cha || 110|| ete rAdhAdayo bhaktAstasya syuH pArshvataH kvachit | kyachittada~Nge.atisnehAt sa tu j~neyastadaikalaH || 111|| atashchAsya svarUpeShu bhedo j~neyo na sarvathA | chaturAdibhujatvaM tu dvibAhostasya chaichChikam || 112|| tasyaiva sarvathA bhaktiH kartavyA manujairbhuvi | niHshreyasakaraM ki~nchjittato.anyanneti dR^ishyatAm || 113|| guNinAM guNavattAyA j~neyaM hyetat paraM phalam | kR^iShNe bhaktishcha satsa~Ngo.anyathA yAnti vido.apyadhaH || 114|| kR^iShNastadavatArAshcha dhyeyAstattpratimA.api cha | na tu jIvA nR^idevAdyA bhaktA brahmAvido.api cha || 115|| nijAtmAnaM brahmarUpaM dehatrayavilakShaNam | vibhAvya tena kartavyA bhaktiH kR^iShNasya sarvadA || 116|| shravyaH shrImadbhAgavatadashamaskandha AdarAt | pratyahaM vA sakR^idbarShe varShe vAchyo.atha paNDitaiH || 117|| kAraNIyA purashcharyA puNyasthAne.asya shaktitaH | vistunAmasahasrAdeshchApi kAryepsitapradA || 118|| daivyAmApadi kaShTAyAM mAnuShyAM vAgavAdiShu | yathA svapararakShA syAttathA vR^ityaM na chAnyathA || 119|| deshakAlavayovittajAtishaktyanusArataH | AchAro vyavahArashcha niShkR^itaM chAradhAryatAm || 120|| mataM vishiShTAdvaitaM me goloko dhAma chepsitam | tatra brahmAtmanA kR^iShNasevA muktishcha gamyatAm || 121|| ete sAdhAraNA dharmAH strINAM pusAM cha sarvataH | madAshritAnAM kathitA visheShAnatha kIrtaye || 122|| majjeShThAvarabhrAtR^isutAbhyAM tu kadAchana | svAsannasambandhahInA nopadeshyA hi yoShitaH || 123|| na spraShTavyAshcha tAH kvApi bhAShaNIyAshcha tA nahi | krauryaM kArya na kasmiMshchinyAso rakShyo na kasyachit || 124|| pratibhUtvaM na kasyApi kArya cha vyAvahArikam | bhikShayA.a.apadatikramyA na tu kAryamR^iNaM kvachit || 125|| svashiShyArpitadhAnyasya kartavyo vikrayo na cha | jIrNaM datvA navInaM tu grAhyaM tannaiva vikrayaH || 126|| bhAdrashuklachaturthyAM cha kAryaM vighneshapUjanam | IShakR^iShNachaturdashyAM kAryA.archA cha hanUmataH || 127|| madAshritAnAM sarveShAM dharmarakShaNahetave | gurutve sthApitAbhyAM cha tAbhyAM dIkShyA mumukShavaH || 128|| yathAdhikAraM saMsthApyAH sve sve dharme nijAshritAH | mAnyAH santashcha kartavyaH sachChAstrAbhyAsa AdarAt || 129|| mayA pratiShThApitAnAM mandireShu mahatsu cha | lakShmInArAyaNAdInAM sevA kAryA yathAvidhi || 130|| bhagavanmandiraM prApto yo.annArthI ko.api mAnavaH | AdarAt sa tu sambhAvyo dAnenAnnasya shaktitaH || 131|| saMsthApya vipraM vidvAMsaM pAThashAlAM vidhApya cha | pravartanIyA sadvidyA bhuvi yatsukR^itaM mahat || 132|| athaitayostu bhAryAbhyAmAj~nayA patyurAtmanaH | kR^iShNamantropadeshashcha kartavyaH strIbhya eva hi || 133|| svAsannasambandhahInA narAstAbhyAM tu karhichit | na spraShTavyA na bhAShyAshcha tebhyo pashya mukha na cha || 134|| gR^ihAkhyAshramiNo ye syuH puruShA madupAshritAH | svAsannasambandhahInA na spR^ishyA vidhavAshcha taiH || 135|| mAtrA svasrA duhitrA vA vijane tu vayaHsthayA | anApadi na taiH stheyaM kAryaM dAnaM na yoShitaH || 136|| prasa~Ngo vyavahAreNa yasyAH kenApi bhUpateH | bhavettasyAH striyAH kAryaH prasa~Ngo naiva sarvathA || 137|| annAdyaiH shaktito.abhyacharyo hyatithistairgR^ihAgataH | daivaM pitryaM yathAshakti kartavya cha yathochitam || 138|| yAvajjIvaM cha shushrUShA kAryA mAtuH piturguroH | rogArtasya manuShyasya yathAshakti cha mAmakaiH || 139|| yathAshaktyudyamaH kAryo nijavarNAshramochitaH | muShkachChedo na kartavyo vR^iShasya kR^iShivR^ittibhiH || 140|| yathAshakti yathAkAlaM sa~Ngraho.annadhanasya taiH | yAvadvayayaM cha kartavyaH pashumadbhistR^iNasya cha || 141|| gavAdInAM pashUnAM cha tR^iNatoyAdibhiryadi | sambhAvanaM bhavet svena rakShyAste tarhi nAnyathA || 142|| sasAkShyamantarA lekhaM putramitrAdinApi cha | bhUvittadAnAdAnAbhyAM vyavahAryaM na karhichit || 143|| kArye vaivAhikaM svasyAnyasya vArNadhanasya tu | bhAShAbandho na kartavyaH sasAsthaM lekhamantarA || 144|| AyadravyAnusAreNa vyayaH kAryo hi sarvadA | anyathA tu mahadduHkhaM bhavedityavadhAryatAm || 145|| dravyasyAyo bhavedyAvAn vyayo vA vyAvahArike | tau saMsmR^itya svayaM lekhyau svakSharaiH prativAsaram || 146|| nijavR^ityudyamaprAptadhanadhAnyAditashcha taH | arpyo dashAshaH kR^iShNAya viMsho.ashastviha durbalaiH || 147|| ekAdashImukhAnAM cha vratAnAM nijashaktitaH | udyApanaM yathAshAstraM kartavyaM chintitArthadam || 148|| kartavyaM kAraNIyaM vA shrAvaNe mAsi sarvathA | bilvapatrAdibhiH prItyA shrImahAdevapUjanam || 149|| svAchAryAnna R^iNaM grAhyaM shrIkR^iShNasya cha mandirAt | tAbhyAM svavyavahArArthaM pAtrabhUShAMshukAdi cha || 150|| shrIkR^iShNagurusAdhUnAM darshanArthaM gatau pathi | tatsthAneShu cha na grAhyaM parAnnaM nijapuNyahR^it || 151|| pratij~nAtaM dhanaM deyaM yat syAttat karmakAriNe | na gopyamR^iNashuddhayAdi vyavahAryaM na durjanaiH || 152|| duShkAlasya ripUNAM vA nR^ipasyopadraveNa vA | lajjAghanaprANanAshaH prAptaH syAdyatra sarvathA || 153|| mUladesho.api sa sveShAM sadya eva vichakShaNaiH | tyAjyo madAshritaiH stheyaM gatvA deshAntaraM sukham || 154|| ADhyaistu gR^ihibhiH kAryA ahiMsA vaiShNavA makhAH | tIrtheShu parvasu tathA bhojyA viprAshcha sAdhavaH || 155|| mahotsavA bhagavataH kartavyA mandireShu taiH | deyAni pAtraviprebhyo dAnAni vividhAni cha || 156|| madAshritairnR^ipairdharmashAstramAshritya chAkhilAH | prajAH svAH putravatpAlyA dharma sthApyo dharAtale || 157|| rAjyA~NgopAyaShaDvargA j~netAstIrthAni chA~njasA | vyavahAravidaH sabhyA daNDyAdaNDyAshcha lakShaNaiH || 158|| sabhartR^ikAbhirnArIbhiH sevyaH svapatirIshavat | andho rogI daridro vA ShaNDho vAchyaM na durvachaH || 159|| rUpayauvanayuktasya guNino.anyanarasya tu | prasa~Ngo naiva kartavyastAbhiH sAhajiko.api cha || 160|| narekShyanAbhyUrukuchA.anuttarIyA cha no bhavet | sAdhvI svI na cha bhaNDekShA na nirlajjAdisa~NginI || 161|| bhUShAsadaMshukaghR^itiH paragehopaveshanam | tyAjya hAsyAdi cha strIbhiH patyau deshAntaraM gate || 162|| vidhavAbhistu yoShAbhiH sevyaH patidhiyA hariH | Aj~nAyAM pitR^iputrAdervR^ityaM svAtantryato na tu || 163|| svAsannasambandhahInA narAH spR^ishyA na karhichit | taruNaistaitha tAruNye bhAShyaM nAvashyakaM vinA || 164|| stanandhayasya nuH sparshe na doSho.asti pashoriva | Avashyake cha vR^iddhasya sparshe tena cha bhAShaNe || 165|| vidyAnAsannasambandhAttAbhiH pAThyA na kApi nuH | vratopavAsaiH kartavyo muhurdehadamastathA || 166|| ghanaM cha dharmakArye.api svanirvAhopayogi yat | deyaM tAbhirna tat kvApi deyaM chedadhikaM tadA || 167|| kAryashcha sakR^idAhArastAbhiH svApastu bhUtale | maithunAsaktayorvIkShA kvApi kAryA na dehinoH || 168|| veSho na dhAryastAbhishcha suvAsinyAH striyAstathA | nyAsinyA vItarAgAyA vikR^itashcha na karhichit || 169|| sa~Ngo na garbhapAtinyAH sparshaH kAryashcha yoShitaH | shR^i~NgAravArtA na nR^iNAM kAryAH shravyA na vai kvachit || 170|| nijasambandhibhirapi tAruNye taruNairnaraiH | sAkaM rahasi na stheyaM tAbhirApadamantarA || 171|| na holAkhelanaM kAryaM na bhUShAdeshcha dhAraNam | na dhAtusUtrayuksUkShmavastrAderapi karhichit || 172|| sadhavAvidhavAbhishcha na snAtavyaM nirambaram | svarajodarshanaM svIbhirgopanIyaM na sarvathA || 173|| manuShyaM chAMshukAdIni nArI kvApi rajaHsvalA | dinatrayaM spR^ishennaiva snAtvA turye.ahni sA spR^ishet || 174|| naiShThikavratavanto ye varNino madupAshrayAH | taiH spR^ishyA na striyo bhAShyA na na vIkShyAshcha tA dhiyA || 175|| tAsAM vArtA na kartavyA na shrvyAshcha kadAchana | tatpAdachArasthAneShu na cha snAnAdikAH kriyAH || 176|| devatApratimAM hitvA lekhyA kAShThAdijApi vA | na yoShitpratimA spR^ishyA na vIkShyA buddhipUrvakam || 177|| na strIpratikR^itiH kAryA na spR^ishyaM yoShitoM.ashukam | na vIkShyaM maithunaparaM prANimAtraM cha tairdhiyA || 178|| na spR^ishyo nekShaNIyashcha nArIveShagharaH pumAn | na kAryaM strIH samuddishya bhagavaduguNakIrtanam || 179|| brahmacharyavratatyAgaparaM vAkyaM gurorapi | tairna mAnyaM sadA stheyaM dhIraistuShTairamAnibhiH || 180|| svAtinaikaTyamAyAntI prasabhaM vanitA tu yA | nivAraNIyA sAbhAShya tiraskR^ityApi vA drutam || 181|| prANApadyupannAyAM strINAM sveShAM cha vA kvachit | tadA spR^iShTvApi tadrakShA kAryA sambhAShya tAshcha vA || 182|| tailAbhya~Ngo na kartavyo na dhAryaM chAyudhaM tathA | veSho na vikR^ito dhAryo jetavyA rasanA cha taiH || 183|| pariveShaNakartrI syAdyatra strI vipraveshmani | na gamyaM tatra bhikShArthaM gantavyamitaratra tu || 184|| abhyAso vedashAstrANAM kAryashcha gurusevanam | varjyaH strINAmiva straiNapuMsAM sa~Ngashcha taiH sadA || 185|| charmavAri na vai peyaM jAtyA vipreNa kenachit | palANDulashunAdyaM cha tena bhakShyaM na sarvathA || 186|| snAnaM sandhyAM cha gAyatrIjapaM shrIviShNupUjanam | akR^itvA vaishvadevaM cha kartavyaM naiva bhojanam || 187|| sAdhavo ye.atha taiH sarvenaiShThikabrahmachArivat | strIstraiNasa~NgAdi varNya jetavyAshchAntarArayaH || 188|| sarvendriyANi jeyAni rasanA tu visheShataH | na dravyasahagrahaH kAryaH kAraNIyo na kenachit || 189|| nyAso rakShyo na kasyApi peya tyAjyaM na karhichit | na praveshayitavyA cha svAvAse strI kadAchana || 190|| na cha sa~NghaM vinA rAtrau chalitavyamanApadi | ekAkibhirna gantavya tathA kvApi vinApadam || 191|| anarghyaM chitritaM vAsaH kusumbhAdyaishcha ra~njitam | na dhAryaM cha mahAvastraM prAptamanyechChayApi tat || 192|| bhikShAM sabhAM vinA naiva gantavyaM gR^ihiNo gR^iham | vyarthaH kAlo na netavyo bhaktiM bhagavato vinA || 193|| pumAneva bhavedyatra pakvAnnapariveShaNaH | IkShaNAdi bhavennaiva yatra strINAM cha sarvathA || 194|| tatra gR^ihigR^ihe bhoktuM gantavyaM sAdhubhirmama | anyathAmAnnamarthitvA pAkaH kAryaH svayaM cha taiH || 195|| ArShabho bharataH pUrvaM jaDavipro yathA bhuvi | avartatAtra paramahaMsairvR^itya tathaiva taiH || 196|| varNibhiH sAdhubhishchaitervarjanIyaM prayatnataH | tAmbUlasyAhiphenasya tamAlAdeshcha bhakShaNam || 197|| saMskAreShu na bhoktavyaM garbhAdhAnamukheShu taiH | pretashrAddheShu sarveShu shrAddhe cha dvAdashAhnike || 198|| divAsvApo na kartavyo rogAdyApadamantarA | grAmyavArtA na kAryA cha na shravyA buddhipUrvakam || 199|| svapyaM na taishcha khaTvAyAM vinA rogAdimApadam | nishChadma vartitavyaM cha sAdhUnAmagrataH sadA || 200|| gAlidAnaM tADanaM cha kR^itaM kumatibhirjanaiH | kShantavyameva sarveShAM chintanIyaM hitaM cha taiH || 201|| dUtakarma na kartavyaM paishunaM chArakarma cha | dehe.ahantA cha mamatA na kAryA svajanAdiShu || 202|| iti sa~NkShepato dharmAH sarveShAM likhitA mayA | sAmpradAyikagranthebhyo j~neya eShAM tu vistaraH || 203|| sachChAstrANAM samuddhR^itya sarveShAM sAramAtmanA | patrIyaM likhitA nR^iNAmabhIShTaphaladAyinI || 204|| imAveva tato nityamanusR^itya mamAshritaiH | yatAtmabhirvartitavyaM na tu svairaM kadAchana || 205|| vartiShyante ya itthaM hi puruShA yoShitastadA | te gharmAdichaturvargasiddhiM prApsyanti nishchitam || 206|| netthaM ya AchariShyanti te tvasmatsampradAyataH | bahirbhUtA iti j~neyaM strIpuMsaiH sAmpradAyikaiH || 207|| shikShApatryAH pratidinaM pATho.asyA madupAshritaiH | kartavyo.anakSharaj~naistu shravaNaM kAryamAdarAt || 208|| vaktrabhAve tu pUjaiva kAryAsyAH prativAsaram | madrUpamiti madvANI mAnyeyaM paramAdarAt || 209|| yuktAya sampadA daivyA dAtavyeyaM tu patrikA | AsuryA sampadADhyAya puMse deyA na karhichit || 210|| vikramArkashakasyAbde netrAShTavasubhUmite | vasantAdyadine shi~NkShApatrIya likhitA shubhA || 211|| nijAshritAnAM sakalArtihantA sadharmabhakteravana vidhAtA | dAtA sukhAnAM manasepsitAnAM tanotu kR^iShNo.akhilama~NgalaM naH || 212|| || iti shrIsahajAnandasvAmilikhitA shikShApatrI samAptA || AvAhana mantraH || uttiShTottiShTha he nAtha svAminArAyaNa prabho | dharmasUno dayAsindho sveShAM shreyaH paraM kuru || AgachCha bhagavan deva svasthAnAt parameshvara | ahaM pUjAM kariShyAmi sadA tvaM sammukho bhava || sharaNa mantraH || kAlamAyApApakarmayamadUtabhayAdaham | shrIhariM sharaNaM dhArmiM prapanno.asmi sa pAtu mAm || visarjana mantraH || svasthAnaM gachCha devesha pUjAmAdAya mAmakIm | iShTakAmaprasiddhyarthaM punarAgamanAya cha || smaraNa mantraH || OM shrI svAminArAyaNabApA svAmIbApA bhagavate namaH || ## Proofread by DPD \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}