श्रीगोसहस्रनामस्तोत्रम्
॥ श्रीमद्राघवो विजयते ॥
॥ जगद्गुरुश्रीमदाद्यरामानन्दाचार्याय नमः ॥
॥ श्रीगोमात्रे नमः ॥
अथ श्रीगोसहस्रनामस्तोत्रम् ।
अथ श्रीचित्रकूटतुलसीपीठाधीश्वरजगद्गुरुरामानन्दाचार्यमहाकवि-
स्वामिरामभद्राचार्यविरचितं श्रीगोसहस्रनामस्तोत्रं प्रारभ्यते
अथ ध्यानम् ।
सीतारामकृपासुधाश्रिततनुं वात्सल्यमन्दाकिनीं
देवीं देवशरीरिणीं भगवतीं सम्पूजितां दैवतैः ।
हुङ्कारार्दितपापतापनिवहां गोपालसम्पालितां
गोविन्दार्चितपङ्कजाङ्घ्रिमनघां ध्यायामि गोमातरम् ॥
इति ध्यानम् ।
नित्यानन्दजयौ शिष्यौ जगद्गुरुपरायणौ ।
पप्रच्छतुश्चित्रकूटतुलसीपीठवल्लभम् ॥
जगद्गुरुं रामभद्राचार्यं शास्त्रविशारदम् ।
रामानन्दपदोपात्तसिंहासनमघापहम् ॥
शिष्यावूचतुः ।
भगवञ्छ्रोतुमिच्छावः श्रीमद्वदनपङ्कजात् ।
सर्वशास्त्ररहस्यं यत्स्तोत्रं पुण्यकरं शिवम् ॥
जगद्गुरुरुवाच ।
शृणुतं मत्प्रियौ शिष्यौ नित्यानन्दजयौ द्विजौ ।
सर्वकल्याणसदनं स्तोत्रं कलिमलापहम् ॥
गवां नामसहस्रं यद्रामानन्दो जगद्गुरुः ।
मामुवाच युवाभ्यां तत्प्रवक्ष्ये विश्वभूतये ॥
रामारामं घनश्यामं गोविन्दं गोपतिप्रियम् ।
वन्दे गोपं गोपगोपीभावितं भवगोष्पदम् ॥
गोमातुर्यानि नामानि गोव्रतैः सद्भिरादृतैः ।
गीतानि गीयमानानि तानि गायामि भूतये ॥
विनियोगः -
ॐ । अस्य श्रीगोसहस्रनामस्तोत्रमन्त्रस्य जगद्गुरुरामानन्दाचार्य
स्वामिरामभद्राचार्य ऋषिरनुष्टुप्छन्दो गौर्देवता गौविन्दी बीजं
गवेन्द्रार्या कीलकं गौः शक्तिर्गोमातुः प्रसन्नतार्थं पाठे विनियोगः ।
अथ स्तोत्रम् ।
ॐ गौर्गौविन्दी गवेन्द्रार्या गवीशा गोपगोपिता ।
गोजा गोदा गविप्रार्थ्या गवेड्या गोपतिप्रिया ॥ १॥
गोपा गोपालिका गोपी गोपीथा गोपदार्कगुः ।
गोमयी गोमती गव्यदोग्ध्री गोमा गविस्तुता ॥ २॥
गोपहूता गोपवन्द्या गोपगीता गवार्चिता ।
गोविन्दपालिता गोष्ठा गोप्रिया गोमयामृता ॥ ३॥
सर्वदेवमयी देवी दिव्याङ्घ्रिर्दिव्यभा द्युगुः ।
दिव्यरूपा दिव्यमाल्या दिव्यगन्धा द्युधृग्द्युभुक् ॥ ४॥
सर्वश्रेष्ठा सर्वतीर्था सर्वपूज्या समप्रिया ।
शमा शान्ता शुचिः स्निग्धा शुभ्रा सुभ्रूः स्वभूः स्वगुः ॥ ५॥
कल्याणी कामदा काम्या कामगा कामधुक्कधुक् ।
कोष्णदुग्धा कुजा कावीकीर्तिता कीर्तिवर्धिनी ॥ ६॥
माधवी माधवप्रेष्ठा मा मान्या माधवप्रिया ।
मानुता मानिता मेष्टा महिता महिमस्थिता ॥ ७॥
बन्धुरा बन्धुदा बन्धुर्बान्धवी बन्धुगाऽवधूः ।
वन्दिता वाग्वृषवधूर्वन्दारुर्दारवी द्रुमा ॥ ८॥
चारुरूपा चारुशृङ्गी चारुशोभा सुचारुगुः ।
चारुवत्सा चारुखुरा चारुगा चारुसुस्तनी ॥ ९॥
चारुशीला चारुरुचिश्चारुभाषा चतुष्पदा ।
पवित्रा पावनी पूता पूतात्मा पापनाशिनी ॥ १०॥
शुभा शुभतरा सौम्या शोभिता शोभनस्पृहा ।
शुक्लवर्णा शुक्लरदा शुक्लत्विट्छुक्लरूपिणी ॥ ११॥
श्यामा श्यामप्रिया श्यामकर्णी श्यामपयोधरा ।
श्यामपुच्छी श्यामवर्णा श्यामाङ्घ्रिः श्यामलोमिका ॥ १२॥
श्यामात्मा श्यामभा श्यामदेहिका श्यामवत्सका ।
श्यामचित्ता श्यामसत्त्वा श्यामका श्याममूर्धजा ॥ १३॥
कपिला कपिलस्तुत्या कपिलाक्षी सकापिली ।
कपिशा कपिशार्दूलपूज्या पूज्यपदाम्बुजा ॥ १४॥
प्रणवा प्रणवाकारा प्रणवाभा प्रणेदुषी ।
प्रणवेड्या सत्प्रणवा प्रणवध्वानधारिणी ॥ १५॥
प्राणा प्राणमयी प्राणपोषिणी प्राणधारिणी ।
प्राणभृत्प्राणकृत्प्राणधृत्प्राणत्विट्प्रणम्यधीः ॥ १६॥
गव्यधुग्गव्यभुग्गव्यसूर्गव्यस्पृक्सगव्यभा ।
गव्यगा गव्यला गव्यदायिनी गव्यपायिनी ॥ १७॥
हव्यदोहा हव्यतनुर्हव्यात्मा हव्यसूर्हवि-।
र्दोग्ध्री हव्यपया हव्यसर्पिर्हव्यदधिः स्वदा ॥ १८॥
कव्यकृत्कव्यभृत्कव्यधारिणी कव्यहारिणी ।
कव्येष्टा कव्यघृतिका कव्यपूः कव्यवर्षिणी ॥ १९॥
कामधेनुः कामगवी कामसूः कामकामिता ।
कामदा कामगा कामवर्षिणी कामकर्षिणी ॥ २०॥
कामरूपा कामखुरा कामौजाः कामनाशिनी ।
कामपूरा कामरुचिः कामतेजाः सुकामिनी ॥ २१॥
कामश्वासा कामरवा कामा कामकरीषिणी ।
कामगन्धा कामवरा कामहा कामकुः शका ॥ २२॥
कामहर्षा कामवर्षाऽकाम्या काम्यवरप्रदा ।
कामवृष्टिः कामसृष्टिः कामगृष्टिर्गरीयसी ॥ २३॥
स्वर्गवी स्वर्णदीपूता स्वर्गनुत्स्वर्गसेविनी ।
स्वर्गध्येया स्वर्गज्ञेया स्वर्ग्या स्वर्गसुखाऽसुखा ॥ २४॥
पूतक्रतुः पूतयज्ञा पूतहोमा विपूतिका ।
पूतात्मा पूतरविका पूतकृत्पूतवन्दिता ॥ २५॥
स्वधाक्षीरा स्वधानीरा स्वधाहैयङ्गवा स्वधा ।
स्वधासर्पिः स्वधासृष्टिः स्वधादृष्टिः स्वधामदा ॥ २६॥
स्वाहा स्वाहात्मिका स्वाहारेताः स्वाहाकरीषिणी ।
स्वाहादधिपयाः स्वाहाघृता स्वाहापयस्विनी ॥ २७॥
स्वाहाध्वनिमयी स्वाहासत्त्वा स्वाहैकविग्रहा ।
स्वाहाकारतनुः स्वाहातुष्टा स्वाहाप्रमोदिनी ॥ २८॥
वषट्कारा चिदाकारा निराकारा शुभाकृतिः ।
स्निग्धाकाराऽभयाकारा प्रेमाकारा सदाकृतिः ॥ २९॥
साध्वी साध्वीनुता साध्वीगीता साध्वीजनप्रिया ।
साध्वीष्टा साध्वीमहिता साध्वीसेव्या विसाध्वसा ॥ ३०॥
कृतिर्धृतिर्मतिः क्षान्तिः शान्तिर्दान्ती रतिर्गतिः ।
द्युतिर्नुतिः श्रुतिः कान्तिः श्रितिः कीर्तिः स्मृतिर्नतिः ॥ ३१॥
भामा वामा रमा रामा रम्या नम्याऽक्लमा क्षमा ।
उमा क्षामा समा श्यामा भीमा सीमा मनोरमा ॥ ३२॥
शिवा सेवा भवा भव्या नव्या गव्या रवा जवा ।
शोभा क्षोभा दवा दावा भावा ग्रावा लवा प्लवा ॥ ३३॥
धेनुर्धार्या धरा धाराऽपारावारा पराऽपरा ।
परावराऽधराऽधृष्याऽस्पृश्याऽक्लेश्या कृषिप्रिया ॥ ३४॥
रुट्रुष्टिस्त्विट्त्विषा तुष्टिः पुष्टिः पोषा सुपोषणा ।
तोषणा तोषिता तूर्णा तूर्णगा तूस्तुरङ्गमा ॥ ३५॥
तृट्तृष्णा तृड्ढरी तीक्ष्णा मृन्मृत्स्ना मृत्स्नयाश्रिता ।
मृदाऽमृता मृत्सदना मृद्धाम्नी मृन्मयी मृदुः ॥ ३६॥
मूर्छाहृन्मङ्गलाऽमूर्छाऽमूर्तिः पूर्तिः स्नुतिः स्मितिः ।
हृतिर्हेतिर्ह्नुतिः पूतिः प्रीतिः प्राप्तिः सृतिः क्षितिः ॥ ३७॥
बला बलवती बल्या बलीवर्दप्रसूतिका ।
बलिप्रिया बलिभुजा बलितेजा बलिस्तनी ॥ ३८॥
बलानुजनुता नाम्या नम्रा नम्रप्रतोषिणी ।
नम्रस्तनी नम्रगतिर्नम्रशृङ्गी सनम्रका ॥ ३९॥
कम्रकान्तिः कम्रमहा कम्रा कम्रशिरोरुहा ।
कम्रस्वरा कम्रगात्री कम्रमूर्धा सुकम्रदृक् ॥ ४०॥
कान्ता कान्तालका कन्तुः कन्ता कन्धिः सुकामदा ।
काक्षी कञ्जाम्बिका कञ्जा कञ्जनाभिः कका कुका ॥ ४१॥
भूमिपा भूमिजापूज्या भूमिष्ठा भूमिपावनी ।
भूमिपेष्टा भूमिमयी भूमिभृद्भूमिभाविनी ॥ ४२॥
भूमा भूमनता भौमी भौमभा भौमदोषहा ।
भूमिभारहरी भूमिपापहृद्भूमिभूषणा ॥ ४३॥
भूतिर्भूतजनिर्भाव्या विभूतिर्भूतभावनी ।
भूतात्मा भूतजननी भूतसौख्या विभूतिदा ॥ ४४॥
मङ्गल्या मङ्गलमुखी माङ्गली मञ्जुमङ्गला ।
मङ्गलेहा माङ्गलिकी मङ्गलात्मा सुमङ्गला ॥ ४५॥
मञ्जुर्मञ्जुतनुर्बभ्रूर्मञ्ज्वीहा मञ्जुलस्तनी ।
मञ्जुदुग्धा मञ्जुदधिर्मञ्जुसर्पिः सुमञ्जुला ॥ ४६॥
मधुर्मधुमयी माध्वी माध्वीका मधुदोहिनी ।
मधुसूर्मधुदा मध्वजननी मधुहृत्प्रिया ॥ ४७॥
मधुरा मधुरालापा माधुरी मधुरामयी ।
मधुराभा सुमधुरा मधुरश्रुर्मधुव्रता ॥ ४८॥
मन्मथघ्नी मदकरी मदनद्विण्मदालसा ।
माद्यन्ती मद्यशमनी मदनेशपतिस्तुता ॥ ४९॥
हरित्प्रिया हरिज्जग्धी हरिकान्तिर्हरिप्रदा ।
हरिषेणा हरिमती हरिहासा हरिस्पृहा ॥ ५०॥
हर्षिता हरिता हृष्टा हरिलोमा हरिन्मयी ।
हरिनाथा हरिमुखी हरिश्रद्धा हरिस्तनी ॥ ५१॥
शुभ्रकान्तिः शुभ्रतनुः शुभ्राभा शुभ्रवत्सका ।
शुभ्रज्योत्स्ना शुभ्ररतिः शुभ्रेक्षा शुभ्रसङ्ग्रहा ॥ ५२॥
दया कृपा कृषिः कृष्टिर्वृष्टिर्दृष्टिः कथाऽश्लथा ।
अव्यथा करुणा क्रान्तिः शान्तिदा शान्तिविग्रहा ॥ ५३॥
उत्सुका सोत्सवोत्कण्ठा वत्सला वत्सपालिका ।
लालिका ललना लाल्या लालिता ललिता हिता ॥ ५४॥
लक्षणा लक्षिता लक्ष्या लभ्या लाभा सुलम्भना ।
लब्धव्या लम्भनीयार्या लब्धा सल्लाभभाविता ॥ ५५॥
भामिता भामगाऽभामा भाम्या भामवती सती ।
शाश्वती साधुगा साध्या साधिकाऽसाध्वसाऽसमा ॥ ५६॥
साधना साधिता साधुः शुद्धा शुद्धपयाः स्पृहा ।
स्पृहार्हा स्पृहविः स्पृह्या स्पृश्या स्पर्शा शुभस्पृशिः ॥ ५७॥
वरा वरेण्या वरदा वरार्हा वरवर्णिनी ।
वर्णना वर्णिता वर्या वरारोहा वरप्रदा ॥ ५८॥
शान्ता शान्तिप्रियाऽशान्तिः शान्तरोषा शमप्रिया ।
शमप्रदाऽशमा शाम्या शमशीला शमात्मिका ॥ ५९॥
क्षामाऽक्षमा क्षमिः क्षाम्याऽक्षान्तिः क्षान्ता क्षमामयी ।
क्षमावती क्षमिश्रेष्ठा क्षमाभूषा क्षमानिधिः ॥ ६०॥
धिष्ण्या धृष्याऽधृतिर्धृष्टा धृतक्षीरा धृताभया ।
धृतभामा धृतघृता धृतगव्या धृतस्तनी ॥ ६१॥
मधूर्मधुमतीमाध्वीमधुदा मधुगाऽमदा ।
मधुवर्चा मधुमहा मधुसर्पिर्मधुत्वचा ॥ ६२॥
माना मानधनाऽमान्या मानिनी मानदाऽमधुः ।
मन्दगा मन्दमा मन्दा मन्दरावा सुमध्यमा ॥ ६३॥
कोमला कोमलप्राप्या कोमलाङ्गी सुकोमला ।
कोमलाङ्गा कोमलिका कोमलौजाः सकोमला ॥ ६४॥
कुमुत्कुमुद्वती काव्या कव्या हव्या हरिस्तुता ।
हरीष्टा हरिनम्याङ्घ्रिर्हरिवन्द्या हरिप्रिया ॥ ६५॥
हरिदा हरिमा हर्षा हर्षिणी हर्षदा हरिः ।
हरिभा हरिणी हृद्या हरीशा हरिघासभाक् ॥ ६६॥
विधिर्विधात्री विधिदा विधिवश्या विधिप्रिया ।
विधिवन्द्या विधिनुता विधिपूज्या विधायिनी ॥ ६७॥
विधिहा विधिमा वैधी विधिदृष्टा विधिस्तनी ।
विधिधूलिर्विधिखुरा विधिनम्या विधिस्नुता ॥ ६८॥
निर्मला विमलप्रज्ञा विशदा विशदस्नुता ।
विसदा विषदा विज्ञा विषघ्नी विषनाशिनी ॥ ६९॥
विषमा विषमाकारा वैषमी विषमात्मिका ।
विषमाभा विषमिणी विषमेष्टा विशोधिनी ॥ ७०॥
विद्या वेद्या वेदमयी वेदिता वेदना विदिः ।
वेदगा वेददा वेदी वित्ता वित्तप्रिया विदा ॥ ७१॥
बहुदुग्धा बहुदधिर्बहुसर्पिर्बहुश्रुतिः ।
बहुगोमयिका बह्वी बह्वेष्टा बहुदोहिनी ॥ ७२॥
बह्वाशा बहुनुता बहुला बहुवन्दिता ।
बहुप्रार्थ्या बहुजना बहुलोकनमस्कृता ॥ ७३॥
भयघ्नी भयहाऽभीतिर्भयदा भयभञ्जिनी ।
भयनाशा भयहरी भयकृद्भयवर्धिनी ॥ ७४॥
अभयाऽभयसंस्कारा अभयाभाऽभयात्मिका ।
अभयेष्टाऽभयकरी अभयेड्याऽभयश्रुतिः ॥ ७५॥
अश्रिता अमृतस्यन्दा अमृतास्याऽमृतश्रवाः ।
अमृतेशाऽमृतपया अमृतात्माऽमृतप्रदा ॥ ७६॥
अमृतस्राविनीदेवी दैवी देवात्मिका रुचिः ।
द्यौर्दिव्या दिव्यचरिता दिव्यात्मा दिव्यविग्रहा ॥ ७७॥
देवाभा देवमहिता देवात्मा देवपूजिता ।
देवेष्टा देवविनता देवेड्या देववल्लभा ॥ ७८॥
शस्या शस्यप्रदा शस्यशालिनी शस्यमालिनी ।
शस्यप्रिया शस्यदोहा शस्यसर्पिः सुशस्यिका ॥ ७९॥
सिद्धा सिद्धप्रिया सिद्धिः सिद्धिस्था सिद्धिदायिनी ।
सिद्धश्लोका सिद्धनता सिद्धमाता सुसिद्धिदा ॥ ८०॥
सभ्या साध्यगणस्तुत्या साध्यसेव्या यशस्विनी ।
यशोधरा यशोमयी यशोराशिर्यशोधना ॥ ८१॥
यशःप्रिया यशःपूता यशोदुग्धा यशोघृता ।
यशोदधिर्यशस्स्यन्दा यशोगोमयिनी निधिः ॥ ८२॥
यतुशीला यतुमयी यातुधानविनाशिनी ।
यतुचित्ता यतुमतिर्यत्वात्मा यतुबुद्धिभाक् ॥ ८३॥
बद्धा बद्धजनप्रार्थ्या बद्धपादाऽवधप्रदा ।
बद्धरज्जुर्बद्धतनुर्बद्धाङ्घ्रिर्बद्धमोक्षिणी ॥ ८४॥
बन्धना बन्धनश्लाघ्या बन्धहा बन्धमोचिनी ।
बन्धमोक्षा बन्धधना विश्वा विस्वा विशेषिणी ॥ ८५॥
आदित्यभगिनी रुद्रमाता वसुसुताऽसुता ।
अमृतप्रसूरमृतक्षीरिण्यमृतिनी सुगा ॥ ८६॥
विश्वमाता विश्वदेवी विश्वदेवा विरोचना ।
विश्वतीर्था विश्वगन्धा विश्वमाया विभुप्रिया ॥ ८७॥
विष्णुपूज्या विष्णुतनुर्वैष्णवी विष्णुभाविनी ।
विष्णुमाता विष्णुमयी विष्णुदा विष्णुवल्लभा ॥ ८८॥
ब्रह्मपूता ब्रह्ममयी ब्रह्मभूर्ब्रह्मदायिनी ।
ब्रह्मभूता ब्रह्मतनुर्ब्रह्मज्ञा ब्रह्मवल्लिका ॥ ८९॥
महामाता महामाया महाभूतिर्महातनुः ।
महामात्या महादेवी महालक्ष्मीर्महामहा ॥ ९०॥
महाखुरा महापादा महोरस्का महोदरी ।
महास्कन्धा महाशृङ्गी महानासा महामतिः ॥ ९१॥
महाचित्ता महाकारा महावक्त्रा महाहनुः ।
महानादा महाह्लादा महापुच्छा महापयाः ॥ ९२॥
महामना महाबुद्धिर्महाशक्तिर्महेश्वरी ।
महेशानी महावाणी महावत्सा महाफला ॥ ९३॥
चपला चपलाकारा चापली चापलप्रिया ।
चटुला चटुलश्लाघ्या चटुस्तुत्या चटुस्मृतिः ॥ ९४॥
गान्धर्वी गोपिकापूज्या गोपिनी गोपलालिता ।
गोप्रिया गोपतिप्रार्थ्या गोपाली गोपपालिता ॥ ९५॥
क्रोधना क्रोधसंहारा कोपना कोपनाशिनी ।
रौद्रा रुद्रकृताभ्यर्चा चण्डी चण्डीकृतस्तवा ॥ ९६॥
ह्रीः श्रीर्धीर्भूर्दुराधर्षा दुर्विभाव्या दुरासदा ।
दुर्धरा दुःस्थिता दुर्गा दुर्धर्षा दुर्गमण्डिनी ॥ ९७॥
माता मातृस्वसा मेध्या मातामही उर्विक्रमा ।
मनोरमाशाऽमहिमा स्रग्विण्यमृतमेहिनी ॥ ९८॥
ऋद्धिर्वृद्धिर्निधा सम्पत्प्रपत्तिः तरुणी त्रपा ।
लज्जा श्रद्धा सुजिज्ञासा मुमुक्षा विजया जया ॥ ९९॥
विमलोत्कर्षिणी ज्ञाना योगा सत्या क्रियाऽमृषा ।
ईशानाऽनुग्रहाऽमोघा निग्रहा स्वार्थवर्जिता ॥ १००॥
प्रसन्ना प्रसृता प्राप्या प्रांशुः प्रातिः प्रसादिनी ।
सत्प्रतिष्ठा सुप्रतीतिः प्रापिका परमेश्वरी ॥ १०१॥
निष्प्रपञ्चा पञ्चभूता पञ्चगव्या प्रपञ्चकृत् ।
वात्सल्यमूर्तिः सत्पूर्तिर्जूर्तिहृत्कीर्तिदायिनी ॥ १०२॥
वत्सदा प्रोज्ज्वला जाप्या तापहृत्पापकर्षिणी ।
वैतरणीसुनौर्नाव्या नता नरकनाशिनी ॥ १०३॥
एकला सत्कलारूपा यज्ञयूपस्वरूपिणी ।
यज्ञप्रिया यज्ञधेनुर्यज्ञिया यज्ञवर्धिनी ॥ १०४॥
नूतनी प्राक्तनी वृद्धा वर्धिता वर्धितप्रभा ।
पुराणी वैदिकी भक्तिः शक्तिः शक्याऽप्तसाधना ॥ १०५॥
त्रयी त्रिदेवी त्रैवेदी त्रैविद्या त्रिजगन्मयी ।
जगन्नाथनुता नूत्ना नाकपाली सनातनी ॥ १०६॥
रामचन्द्रार्चिता सीतापूजिता ब्रह्मवादिनी ।
भवाब्धिपोतसत्पुच्छा सर्वमङ्गलविग्रहा ॥ १०७॥
पृथ्वी पृथुलपयोदा पुण्या विधिहरिहरार्चिताब्जाङ्घ्रिः ।
त्रिजगज्जननी जैत्रा गोमाता सन्ततं जयति ॥ १०८॥
इति स्तोत्रम् ।
गीतं गोनामसाहस्रं रामानन्दपदार्चिना ।
रामभद्राचार्येण पठन् गोभक्तिमाप्नुयात् ॥
मङ्गलं सुरभिर्देवी मङ्गलं वत्सवत्सला ।
मङ्गलं जगतां धात्री गोमाता नित्यमङ्गलम् ॥
इति श्रीचित्रकूटतुलसीपीठाधीश्वरजगद्गुरुरामानन्दाचार्यमहाकवि-
स्वामिरामभद्राचार्यविरचितं श्रीगोसहस्रनामस्तोत्रं सम्पूर्णम् ॥
Composed by Jagadguru Swami Ramabhadracharya
Courtesy Nityananda Mishra