% Text title : Datta Gita % File name : dattagItA.itx % Category : giitaa, deities\_misc, dattAtreya % Location : doc\_giitaa % Proofread by : NA % Description/comments : From dattAtreyakalpaH % Latest update : February 19, 2023 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Shri Datta Gita from Dattatreya Kalpa ..}## \itxtitle{.. dattAtreyakalpAntargatA shrIdattAtreyagItA ..}##\endtitles ## shrIgaNeshAya namaH | asya shrIdattAtreyagItAmAlAmantrasya | gAyatryAdIni ChandAMsi | shrIdattAtreyo paramAtmA devatA | yenedaM pUritamiti bIjaM | j~nAnArasaM samarasamiti shaktiH | kimu rodasi mAnasa sarvasamamiti kIlakam | svarUpanirvANaM nAma yo.ahamiti yajakam | yogamokShayoH svaniShThaparipAkasiddhyarthe shrIdattAtreyagItA jape viniyogaH || nyAsaH \- yenedaM pUritaM sarvamitya~NguShThAbhyAM namaH | hR^idayAya namaH | j~nAnAmR^itaM samarasamiti tarjanIbhyAM namaH | shirase svAhA | svarUpanirvANamiti madhyamAbhyAM namaH | shikhAyai vauShaT | kimurodasi mAnasasarvasamamityanAmikAbhyAM namaH | kavachAya hum | yadikachaikanirantareti kaniShThikAbhyAM namaH | netratrayAya vauShaT | tamIshamAtmAnamupaimi shAshvatamiti karatalakarapR^iShThAbhyAM namaH | astrAya phaT | OM bhUrbhuvaHsvaromiti digbandhaH || \section{1 dvaitAdvaitanirUpaNam 1} || atha dhyAnaM || nityaM yasyAMghriyugmaM himakarasadR^ishaM pAdukAdvandvabhUShaM bibhradyogIndradohatsukhanichayasudhAnirjharaM suchChavidyut | dyUte krIDAvilAsAdabhayavarakaraH prANamUle cha dR^iShTi\- stattvAddevAvadhUte tyatha sirasi jaTAsUtrakaM yo babhAra || 1|| shrImatsiddhakirITaratnakiraNAchChannAMghriyugmAntaraM bhaktyAsaktamayaikasindhulaharIsiktArkachintAnalam | tattvAsiM vishikhAgramuShTivasatiM shrIdevadattaM prabhuM yAtaH so.ahamananyabhAvasharaNaM tvaM trAhi mAM mAdhavam || 2|| dattAtreyamidaM shuddhaM brahmanirvANaniShThitam | avadhUtamahaM naumi vij~nAnAnandavigraham || 3|| paThitA pratyahaM gItA trivAraM yena dhImatA | trimAsairlabhate siddhiM niShkAmaM cha sakAmataH || 4|| yasya bAdhAdidaM sarvaM j~nAnavij~nAnagocharam | tasmai sadaikarUpAya dattAtreyAya te namaH || 5|| dattAtreyaM shivaM pUrNaM bhAvAbhAvavivarjitam | advaitaM paramaM guhmaM nirvikalpaM nira~njanam || 6|| kathaM vadAmi nirbhAvaM bhedAbhedavivarjitam | amoghaM chAmalaM pUrNaM prasiddhaM tattvamavyayaM || 7|| IshvarAnugrahAdeva puMsAmadvaitavAsanA | mahAbhayaparitrANaM dvitrANamihajAyate || 8|| yadekaM nirguNaM nityaM nirAbhAsaM nira~njanam | chidAnandasvarUpaM cha dattAtreyaM chidakriyam || 9|| gorakShaka uvAcha \- triguNaM sharIraM bhavatIha sAramajanaM samUhe charatIha nagnam | munivaranamitaM bhavaguNarahitaM paramavibudhaM bho.asAvalaM hi || 10|| bhAvAbhAvaM bhavati sa bhAvo bhAvaM shayati mananaM hi tatU | pralayati tanmananayanavashAtsmR^itavachanaM shR^iNu bho avadhUtA || 11|| shrIdattAtreya uvAcha \- yenedaM pUritaM sarvaM AtmanyevAtmanAtmani | nirAkAraM kathaM vande hyabhinnaM shivamavyayam || 12|| pa~nchabhUtAtmakaM vishvaM marIchijalasannibham | kasyAsti ha namaskAro ahameko nirantaram || 13|| vedAntasArasarvaj~naM j~nAnavij~nAnameva cha | ahaM chAtmA nirAkAraH svasvaM vedmisvabhAvajan || 14|| Atmaiva kevalaM sarvaM bhedAbhedo na vidyate | asti nAsti kathaM brUyAdvismayaH pratibhAti me || 15|| evaM sarvAtmakaM nityaM niShkampaM gaganopamam | svabhAvaM nirmalaM shuddhaM sa evAhaM na saMshayaH || 16|| ahamevAvyayo.anantaH shuddhavij~nAnavigrahaH | sukhaM duHkhaM vijAnAmi kathaM kasyApi vartate || 17|| (na jAnAmi) na mAnasaM karma shubhAshubhaM me na vAchikaM karma shubhAshubhaM me | na kAmajaM karma shubhAshubhaM me j~nAnAmR^itaM shuddhamatIndriyo.aham || 18|| mano vai gaganAkAraM mano vai sarvatomukham | mano vai paramAtmaiva na manaH paramArthataH || 19|| lIyante vA na lipyante kathaM kasyApi vartate | nahi sarvamasarvaM cha chAtmaiva kevalaM yataH || 20|| manaH sarve pralIyante manastatra pralIyate | evaM sarvaM manaH sarvamAtmaiva kevalaM yataH || 21|| ahamakamidaM sarvaM vyomAkAraM nirantaram | pashyAmi kathamAtmAnaM pratyakShaM cha tirohitam || 22|| tvameva tattvAnhi kathaM vivudhyase sarvaM hi sarveShu vinaShTamavyayam | sadodasi tvaM tvamakhaNDitaM vibho divA cha naktaM cha kathaM hi manyate || 23|| AtmAnaM satataM vitdhi sarvamekaM nirantaram | ahaM dhyAtvA paraM dhyeyamakhaNDaM khaNDase katham || 24|| na jAto.asi mR^ito.asi tvaM na te dehaH kadAchana | sarvaM brahmeti vikhyAtaM bravIti bahudhAshritaH || 25|| sabAhyAbhyantare.asi tvaM shivaH sarvatra sarvadA | itastataH kathaM bhrAntaH pradhAvasi pishAchavat || 26|| saMyogAshcha viyogAshcha vartante nahi tanna me | nAhaM natvaM jaganneti sarvamAtmaiva kevalam || 27|| shabdAdipa~nchakasyAsya naivAsi tvaM hate punaH | tvameva paramaM tattvammanaH kiM paritapyase || 28|| na cha mR^ityurna te chittaM bandhaM mokShaM shubhAshubham | kathaM rodisi re chitta nAmarUpe na te na me || 29|| aho chittaka vibhrAntaH pradhAvasi pishAchavat | abhinnaM yasya chAtmAnaM rAgatyAgAtsukhI bhava || 30|| tvameva mokSho hi vikAravarjito niShkampamekaM hi vimokShavigrahaH | na vItarAgo gatavItarAgo kathaM hi santaptaakAmakAmI || 31|| nAhaM kartA na bhoktA cha na che karma kadAchana | vishuddhaM nirguNaM brahma baddhamuktiH kathaM mama || 32|| badhnanti shrutayaH sarvAH nirguNaM shuddhamavyayam | asharIraM samaM tattvaM tanmAM siddhirnasaMshayaH || 33|| sAkAramamR^itaM viddhi nirAkAraM nirantaram | etattattvopadeshena na punargarbhasambhavaH || 34|| ekAnekasamaM tattvaM vadanti ha vipashvitaH | rAgatyAgena manasi hyekAneko na vidyate || 35|| anityarUpasya kuto hi bandhanaM nityasya rUpasya kuto hi bandhanan | nAnityarUpaM na cha nityarUpaM shivasvarUpaM sahajAmalaM cha || 36|| anAharUpaM hi kathaM samAdhi\- mokShasvarUpaM yadi sarvamekam | AtmasvarUpaM hi kathaM samAdhi\- rastIti nAstIti kathaM samAdhiH || 37|| vishuddho.asi samaM tattvaM videhistvamajo.avyayaH | jAnAmi hi na jAnAmi chAtmAnaM manyase katham || 38|| yastvaM jAnAsi tattvena yastvaM pashyasi tatkatham | yastvaM manyasi tattvena sarvaM brahmeti sarvadA || 39|| tattvamasyAdivAkyena AtmA hi pratipAditaH | neti neti shrutirbrUyAnnAnR^itaM pA~nchabhautikam || 40|| (shrutirbrUyAnnAnR^ityaM) AtmanaivAtmanA sarvaM tvayA pUrNaM nirantaram | dhyAtA dhyAnaM na te chittaM nirlakShyaM dhyAyase katham || 41|| shivaM na jAnAmi kathaM vadAmi shivaM cha jAnAmi kathaM vadAmi | sarvaM shivaM vai paramArthatattvaM svachChasvabhAvadgaganopamo.aham || 42|| AtmasvarUpI na cha chopakalpanA AtmasvabhAvena madanyabhAvanA | svayaM shivatvaM paramaM vishuddhaM nAhaM na me chaiva parAtparaM cha || 43|| na tvaM nAhaM samaM tattvaM kalAnAM hetuvarjitam | grAhyagrAhakanirmuktaM svayaM vedyaM kathaM bhavet || 44|| atattvarUpaM nahi vastu ki~nchi\- ttattvaM svarUShaM nahi vastu ki~nchit | AtmaikarUpaM paramArthatattvaM na hiMsako vA.api na chApi hiMsA || 45|| vishuddho.ahaM samaM tattvaM videhaM vishvatomukham | vibhrame kathamAtmAnaM vibhrAnto.ahaM kathaM punaH || 46|| ghaTe bhinne ghaTAkAshaM sulInaM bhedavarjitam | shivena manasA tadvannabhinnaM prati me shivam || 47|| na ghaTena ghaTAkAshaH na jIvo jIvavigrahaH | kevalaM brahma saMvetti vedyavedavivarjitam || 48|| sarvatra sarvadA varjaM sarvamAtmAnajaM dhruvam | sarvashUnyamashUnyaM cha tanmAM viddhi na saMshayaH || 49|| na devalokAstvasurA na yakShA varNAshramo naiva kulaM na jAtiH | na dhUmamArgo na cha dIptimArgo brahmaikarUpaM paramArthatattvam || 50|| vyApyavyApakanirmuktaM tattvamekaM cha kevalam | pratyakShaM vA parokShaM vA chAtmAnaM manyase katham || 51|| advaitaM kechidichChanti dvaitamichChanti chApare | samaM tattvaM na vindanti dvaitAdvaitavivarjitam || 52|| shvetAdivarNarahitaM shabdAdiguNavarjitam | kathayAmi kathaM tattvaM manovAchAmagocharam || 53|| yadA hi manyase sarvaM dehAdigaganopamam | tadahaM brahma saMviddhi tattvaM vetti parAtparam || 54|| pareNa sarvamAtmAnaM na bhinnaM pratibhAti me | brahmaiva kevalaM sarvaM dhyAtA dhAnaM cha kathyate || 55|| yatkaroShi yadashnAsi yachChR^iNoShi dadAsi yat | etatsarvaM na te ki~nchichChuddho.ahamajamavyayam || 56|| sarvaM janadviddhi nirAkR^itiM taM sarvaM jagadviddhi vikArahInam | sarvaM jagadviddhi vishuddhadehaM sarvaM jagadviddhi shivaikarUpam || 57|| tattvaM tattvasamaM dehaM kiM tu jAnAmi vA punaH | asaMvedye svasaMvedyamAtmAnaM manyase katham || 58|| aShTA~Ngayogena tu naiva buddhaM gurUpadeshena tu naiva budhyam | manovilAsena tu naiva boddhuM svayaM svabodhena vishuddharUpam || 59|| nahi bhUtAtmako deho videho vartate nahi | Atmaiva kevalaM sarvaM na tu kuryAtkatha~nchana || 60|| mAyA mAyA kathaM tAta ChAyA ChAyA na vidyate | tattvamekamidaM sarvaM vyomAkAraM nira~njanam || 61|| AdimadhyAntamukto.ahaM na baddho.ahaM kadAchana | svabhAvAnirmalaM shuddhamiti me nishchvayo manaH || 62|| mahadAdijagatsarvaM na ki~nchitpratibhAti me | brahmaiva kevalaM sarvaM kathaM varNAshramo bhavet || 63|| jAnAmi sarvathA sarvamahameko nirantaram | nirAlambamashUnyaM cha na tu vyomAdipa~nchakam || 64|| na pumAnnapuMsako na strI na baddho naiva kalpanA | svAnandaM cha nirAnandamAtmAnaM manyase katham || 65|| na baddho naiva mukto.ahaM na chAhaM brahmaNaH pR^ithak | na bhartA na cha bhoktA cha vyApyavyApakavarjitam || 66|| yathA jale jalaM nyastaM svasmin sambhedavarjitam | prakR^itiM puruShaM tadvannabhinnaM pratibhAti me || 67|| jAnAsi te paraM rUpaM pratyakShaM gaganopamam | na chAparaM hi rUpaM hi marIchijalasannibham || 68|| na gururnopadeshashcha na chopAdhirnacha kriyA| videhIM mAM vijAnIhi vishuddho.ahaM svabhAvataH || 69|| yadi yo vai na mukto.ahaM na baddho.ahaM kadAchana | sAkAraM vA nirAkAramAtmAnaM manyase katham || 70|| vishuddha Ishvaro.asi tvaM na te chittaM parAtparam | ahamAtmA paraM tattvamidaM vaktuM na shakyate || 71|| kathaM rodisi re chitta AtmanyevAtmanA bhava | piban sakalatIrthAtmA advaitaM paramAmR^itam || 72|| na vai bodho na chAbodho na bodho bodha eva cha | yasya nirvAsanAbodho sa bodho nAnyathA bhavet || 73|| na dhyAnatarkau na samAdhiyogo na deshakAlau na gurupadeshaH | svabhAvasaMvittiparaM cha tattva\- mAkAshakalpaM sahajaM dhruvaM cha || 74|| na jAto.asi mR^ito.asi tvaM na te karma shubhAshubham | shuddho.ahaM nirguNaM nityaM bandhamuktiH kathaM mama || 75|| yadi sarvagato devaH sthiraH pUrNo nirantaram | antaraM naiva pashyAmi sabAhyAbhyantaraM katham || 76|| sphuratvevaM jagatsarvamakhaNDitanirantaram | antaraM naiva pashyAmi sabAhyAbhyantaraM katham || 77|| aho mAyAmaye dehe dvaitAdvaitavikalpanA | nirAkAro.api sAkAro neti netIti sarvathA || 78|| bhedAbhedavinirmuktaM vartate kevalaM shivam | na te cha mAtA bhaginI pitA cha na te cha patnI na suhR^inna putraH || 79|| na pakShapAtI na cha pakShapAtI kiM tapyase tatparakAmakAmI | divAnaktaM na te chitte udayAstamayaM na te || 80|| chiddehamasharIratvAtkalpayanti kathaM budhAH | nahi bhuktaM vibhaktaM cha nahi duHkhasukhAni cha || 81|| nahi sarvamasarvaM cha viddhi chAtmAnamavyayam || nAhaM kartA cha bhoktA cha na me karma purA.adhunA | na me deho videho vA nirmameti mameti kim || 82|| na me rAgAdiko doSho duHkhaM chaivAdikaM nahi | AtmanaM viddhi mAmevaM vishAlaM gaganopamam || 83|| sakhe manaH kiM bahujalpitena sakhe punaH sarvamidaM vitathyam | saMsArabhUtaM mama naiva sarvaM bhavetsvarUpaM gaganopamaM cha || 84|| yenakena cha bhAvena yatra yatra mR^itaH punaH | yoginastatra lIyante ghaTAkAshamivAmbare || 85|| tIrthevApi tyajeddehaM naShTasmR^itiH parityajeta | j~nAne samayakalpe cha kaivalyavihitAsutA || 86|| tasya j~nAnaM na chaivAsti yasya svargAdikalpyate | yatpadaM prApitaM devaiH sa yogI nAtra saMshayaH || 87|| dharmArthakAmamokShAdivipadAdicharAcharam | manyante yoginaH sarve marIchijalasannibham || 88|| atItAnAgataM karma vartamAnaM tathaiva cha | na karomi na bhu~njAmi iti me nishchalA matiH || 89|| kadApi chittadoSheNa kalpitaM svargamaNDalam | tena svargapadaM bhoktA Atmaj~nAnaparAyaNam || 90|| gorakShaka uvAcha \- shUnyAgAre samarasayukto nityaM tiShThati sukhamavadhUtaH | vicharati nagnastyaktvA garvaM vindati kevalamAtmani sarvam || 91|| tR^itIyaM turyaM nahi nahi yatra vindati kevalamAtmani tatra | dharmAdharmau nahi nahi yatra bandhavimukto kathamiha tatra || 92|| vindati vindati nahi nahi yatra ChandolakShaNaM nahi nahi tatra | samarasamaj~no bhAvitapUtaH prabhavati tattvaM paramavadhUtaH || 93|| sarvashUnyamashUnyaM cha satyAsatyaM na vidyate | svabhAvabhAvitaM brUyAchChAtreShvevetipUrvakam || 94|| OM tatsaditi dattAtreyagItAsUpaniShatsAramathitArtheShu nira~njanavidyAyAM nirvANayoge shrIdattagorakShakaMsavAde sAvitryupadeshe dvaitAdvaitanirUpaNaM nAma prathamo.adhyAyaH || 1|| \section{2 dvaitAdvaitanirUpaNam 2} saguNaguNavibhAgaM vartate naiva ki~nchi\- tsamarasamavibhAgaM sarvathA naiva ki~nchit | iti virativihItaM nirmalaM niShprapa~nchaM kathamiha khalu vande vyomarUpaM shivaM vai || 1|| shvetAdivarNarahitAstava yaM shivashcha kAryaM cha kAraNamidaM hi vayaM shivashcha | evaM vikalparahitAstava yaM cha hyAtmA AtmAnamAtmani cha mitra kathaM vadAmi || 2|| nirmUla mUlarahito hi sadodito.ahaM nirdhUmadhUmarahito hi sadodito.ahaM | sandIptyadIptirahito hi sadodito.ahaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 3|| niShkArakAmamiha nAma kathaM vadAmi niHsa~Ngasa~Ngamiha nAma kathaM vadAmi | avyaktavyaktamiha nAma kathaM vadAmi j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 4|| advaitarUpamakhilaM hi kathaM vadAmi dvaitasvarUpamakhilaM hi kathaM vadAmi | anityanityamakhilaM hi kathaM vadAmi j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 5|| sthUlaM hi no na cha kR^ishaM na gatAgataM hi chAdyaM cha madhyarahito na parAparaM hi | satyaM vadAmi khalu vai paramArthatattvaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 6|| saMvitdhi sarvakaraNAni nabho nabhAMsi saMvitdhi sarvaviShayashcha nabhonabhashcha | saMvitdhi chaikamamalaM nahi bandhamuktiH j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 7|| durbodhabodhagahano na bhavAmi tAta durlakShyalakShyagahano na bhavAmi tAta | Asannadurgagahano na bhavAmi tAta j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 8|| niShkarmakarmagahanojjvalano bhavAmi nirduHkhaduHkhadahanojjvalano bhavAmi | nirdehadehadahanojjvalano bhAvAmi j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 9|| niShpApapApadahane hi hutAshano.ahaM nirdharmadharmadahane hi hutAshano.aham | nirbandhabandhadahane hi hutAshano.ahaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 10|| niHshUnyashUnyagagane hi hutAshano.aha\- mAtmasvarUpagagane hi hutAshano.aham | evaM hutAshanaguNasya hutAshano.ahaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 11|| nirbhAvabhAvarahito na bhavAmi vatsa nishchittachittarahito na bhavAmi vatsa | niryogayogarahito na bhavAmi vatsa j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 12|| nirmohamohapadavIti na me vikalpo niHshokashokapadavIti na me vikalpaH | nirlobhalobhapadavIti na me vikalpo j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 13|| saMsArasantatilatA na cha me kadAchi\- ttApasya shAntimasukhaM na cha me kadAchit | aj~nAnabandhanamidaM na cha me kadAchi\- j~nj~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 14|| saMsArasaMsR^itirajo na cha me vikAraH saMsArasantatitamo na cha me vikAraH | sattvaM svadharmajanakaM na cha me vikAro j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 15|| saMsAraduHkhajanakaM na cha me kadAchi\- tsantApamohajanitA na cha me kadAchit | yasmAdaha~NkR^itiparaM na cha me kadAchi\- j~nj~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 16|| niShkampakampanidhanaM savikalpakalpaM svapnaprabodhanidhanaM na divaM na naktam | niHsArasAranidhanaM na charAcharaM hi j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham|| 17|| no vedyavedakamidaM na cha hetukartA vAchAmagocharamidaM na mano na buddhiH | evaM kathaM hi bhavatAM kathayAmi tattvam j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 18|| nirbhinnabhinnarahitaM paramaikatattva\- mantAdimadhyarahitaM paramaikatattvam | evaM kathaM hi uchitaM paramArthatattvaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 19|| yadvA samagrasahajaM svayameva sarva\- mantarbahiH kila kathaM paramArthatattvam | yasmAdaho parataraM nahi vastu ki~nchi\- j~nj~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 20|| rAgAdidoSharahitaM tvahameva tattvaM saMsArashokarahitaM tvahameva tattvam | dehAdiduHkharahitaM tvahameva tattvaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 21|| sthAnatrayaM yadi cha neti kathaM turIyaM kAlatrayAdi na cha neti kathaM dishashcha | shAntaM paraM yadi dhruvaM paramArthatattvaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 22|| dirgho laghuH punaratIha manovibhAgaH koNaM cha vartulamitIha manovibhAgam | vistArasa~NghaTamitIha manovibhAgo j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 23|| mAtA pitA cha tanayAdi na me kadAchi\- dgarbhaM cha mR^ityumanaso na cha me kadAchit | nirvyAkulasthiraparaM paramArthatattvaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 24|| niHshuddhasarvamavichAramanantarUpaM nirlepalepanavichAramatarkarUpam | nirnAdanAdamavichAramagAdharUpaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 25|| uchchAramAtramapi te nahi nAmamAtraM nirbhinnabhinnamabhi te nahi rUpamAtram | nirlajja mAnasa karoShi kathaM vilApaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 26|| brahmAdayaH suragaNAH kathamatra santi svargAdayo vasatayaH kathamatra santi | yadyekarUpamamalaM paramArthatattvaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 27|| niShkarmakarmasatataM tu kathaM karomi niHsa~Ngasa~NgarahitaM paramaM vinodam | niHsatyasatyarahitaM satataM balo.ahaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 28|| mAyAprapa~ncharachanA na cha me vikArAH kauTilyadambhavachanA na cha me vikAraH | satyAdyasatyarachanA na cha me vikAro j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 29|| vitarkatarkamiha tAta na me vibhAti vitarkatarkyamiha tAta na me vibhAti | shUnyasya shUnyamiha tAta na me vibhAti j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 30|| AlambahInamakhilaM cha nirAmayaM cha vij~nAnarUpamakhilaM damanAdihInam | saMsiddhishAntimachalaM nanu pUrNapUrNaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 31|| satyaM vadAmi virajAvachanaikajAtaM satyaM vadAmi sarajAvachanaikajAtam | satyaM kathaM hi satataM cha sitAsitau no j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 32|| sandhyAdikAlarahitaM na viyogayogaM j~nAnaM prabodharahitaM na badhIramUkam | evaM vikalparahitaM nijabhAvashuddhaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 33|| dharmAdikaM tava padaM hi kathaM vadAmi saMvityasaMshayapadaM hi kathaM vadAmi | evaM nira~njanasamaM hi nirantaraM hi j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 34|| nirnAthanAthavigataM hi nirAkulaM vai nishchittachittavigataM hi nirAkulaM vai | nirbhAvabhAvarahitaM hi nirAkulaM vai j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 35|| kiM kAnanaM grahamidaM hi kathaM vadanti saMviddhi saMshayamamU hi kathaM vadanti | evaM nirantarasamaM hi nira~njanaM vai j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 36|| nirjIvajIvarahitaM satataM vibhAti sajjIvajIvarahitaM satataM vibhAti | nirbIjabIjarahitaM satataM vibhAti j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 37|| sambhUtivarjitamidaM satataM vibhAti saMsAravarjitamidaM satataM vibhAti | saMsAravarjitamidaM satataM vibhAti (##duplicate##) j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 38|| kinnAmarodasi sakhe na shubhAshubhAni kinnAma rodasi sakhe na cha janmamR^ityuH | kinnAma rodasi sakhe na cha te vishoko j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 39|| kinnAma rodasi sakhe na cha te nayAMsi kinnAma rodasi sakhe na cha tendriyANi | kinnAma rodasi sakhe na cha te manastvaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 40|| kinnAma rodasi sakhe na cha te.asti kAmaH kinnAma rodasi sakhe na cha te prakopaH | kinnAma rodasi sakhe na cha te.asti moho j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 41|| aishvaryamichChasi kathaM na cha te dhanAni aishvaryamichChasi kathaM na cha te prayatnaH | aishvaryamichChasi kathaM na cha te mameti j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 42|| dehatrayaM na tu cha mitra na te na me cha nirbhedabhedamiha mitra na te na me cha | nirmajya mAnasa vinashya kathaM vibhinnaH j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 43|| nochANumAtramapi te hi virAgarUpaM nochANumAtramapi te hi sarAgarUpam | nochANumAtramapi te hi virAgarUpaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 44|| dhyAtA na teShu hR^idaye cha na te samAdhi\- rdhyeyaM na teShu hR^idaye cha na te hi deshaH | dhyAnaM na teShu hR^idaye cha na te.asti loko j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 45|| kAntAradhvAntavadimaM hi kathaM vandati sa~nchintya saMshayamidaM hi kathaM vadanti | ekaM nirantarasamaM hi nira~njanaM hi j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 46|| yatsArabhUtamamalaM kathitaM mayA te tattvaM hi nAhamiha bhAvagururnashiShyaH | svachChaH svarUpamamalaM paramArthatattvaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 47|| kathamiha paramArthatattvamAnandarUpaM kathamiha paramArthatattvamakShasvarUpam | kathamiha paramArthatattvavij~nAnarUpaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 48|| dahanapavanahInaM viddhi vij~nAnamekaM dharaNijalavihInaM j~nAnavij~nAnamekam | sakalagaganahInaM viddhi vij~nAnamekaM j~nAnAmR^itaM samarasaM gaganopamo.aham || 49|| nishchintarUpaM na vishUnyarUpaM na shuddharUpaM na vishuddharUpam | rUpaM virUpaM na bhavAmi ki~nchi\- tsvachChaikarUpaM paramArthatattvam || 50|| mu~ncha mu~nchanisannAni tyAgaM mu~ncha shivaM vada | tyAgAtyAgaviShaM mu~ncha amR^itattvaM viShAyate || 51|| dR^ishyAdR^ishyaparaM dR^ishyamR^itAmR^itaparaM shR^iNu | shabdAshabdaparaM veda vedAvedaparaM sadA || 52|| vindati vindati nahi nahi yatra ChandolakShaNaM nahi nahi tatra | samarasamaj~no bhAvitapuMsaH prabhavati tattvaM paramavadhUtaH || 53|| OM tatsaditi shrImaddattAtreyagItAsUpaniShatsAramathitArtheShu nira~njanavidyAyAM shrIdattagorakShakasaMvAde dvaitAdvaitanirUpaNaM nAma dvitIyo.adhyAyaH || 2|| \section{3 nirvANayoga} shrIdatta uvAcha \- AvAhanaM naiva visarjanaM cha puShpANi patrANi kathaM bhavanti | j~nAnAni dAnAni kathaM bhavanti samAsamaM chaiva shivArchanaM cha || 1|| na kevalaM bandhavibandhamukto na kevalaM shuddhavishuddhamuktaH | na kevalaM yogaviyogamukto sarvairvimukto gaganopamo.aham || 2|| sa~njAyate sarvamidaM vitathyaM na jAyate sarvamidaM vitathyam | evaM vikalpo mama naiva jAtaH saMviddhi nirvANamanomayo.aham || 3|| na chAnanaM vApi nira~njanaM vA na chAntaraM vApi nira~njanaM vA | antarbahirbhinnamidaM vitathyaM svarUpanirvANamanomayo.aham || 4|| abodharUpaM mama naiva jAtaM bodhasvarUpaM mama naiva jAtam | abodhabodhaM cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 5|| na dharmayukto na cha pApayukto na baddhamukto na cha mokShayuktaH | yuktaM tvayuktaM na cha me vibhAti svarUpanirvANamanomayo.aham || 6|| parasparaM vA na cha me kadAchit madhyasthabhAvo hi na chArimitraH | hitAhitaM chApi kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 7|| naupAsako naivamupAsyarUpaM na chaupadesho na cha me kriyA cha | siddhiprasiddhiM cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 8|| na vyApakaM vyApyamihAsti ki~nchinnavA.alayaM vApi nirAlayaM vA | ashUnyashUnyaM cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 9|| na grAhyakaM grAhakameva ki~nchinna kAraNaM vA mama naiva kAryam | achintyachintyaM cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 10|| na kevalaM vA mama naiva bhedyaM na kevalaM vA mama naiva bhedaH | anAgataM mitra kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 11|| na chAsti deho na cha me videho na buddhirmano me nahi chendriyANi | rAgo virAgashcha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 12|| ullekhamAtraM nahi namramuchchairullekhamAtraM na tirohitaM cha | samAsamaM mitra kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 13|| jitendriyo.ahaM tvajitendriyo vA na saMyamo me niyamo hi jAtaH | jayo.ajayo vA.api kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 14|| amUrtimUrtirna cha me kadAchidAdyantamadhyo na cha me kadAchit | chalAchalaM chitta kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 15|| mR^itAmR^itaM chApi na me viShaM cha sa~njAyate tAta na kadAchit | ashuddhashuddhaM cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 16|| svapnaprabodho na cha yogamudrA naktaM divA vApi na me kadAchit | atUryatUryaM cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 17|| saMviddhi mAM sarvavisargamuktaM dhyAnAdikaM karma kathaM karomi | mAyAvimAyA cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 18|| saMviddhi mAM dhyAnasamAdhiyuktaM saMviddhi mAM lakShasalakShayuktam | yogaMviyogaM cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 19|| mUrkho.api nAhaM na cha paNDito.ahaM samau na vArtA na cha me kadAchit | strehaM vimo.ahaM cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 20|| pitA na mAtA na kulaM na jAtiH saMsArabhUtirna cha me kadAchit | snehaM vimo.ahaM cha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 21|| astodaye naiva sadodito.ahaM divA cha naktaM na cha me katha~nchit | tejovitejashcha kathaM vadAmi svarUpanirvANamanomayo.aham || 22|| asaMshayaM viddhi nirantaraM mAmasaMshayaM viddhi nira~njanaM mAm | asaMshayaM viddhi nirAkulaM mAM svarUpanirvANamanomayo.aham || 23|| dharmANi sarvANi parityajanti shubhAshubhaM karma parityajanti | j~nAnAmR^itaM chAru pibanti dhIrAH svarUpanirvANamanomayo.aham || 24|| gorakSha uvAcha \- vindati vindati nahi nahi yatra ChandolakShaNaM nahi nahi tatra | samarasamaj~no bhAvitapUtaH prabhavati tattvaM paramavadhUtaH || 25|| iti shrIdattAtreyagItAsUpaniShatsAramathitArtheShu nira~njanavidyAyAM shrIdattagorakShakasaMvAde nirvANayogo nAma tR^itIyo.adhyAyaH || 3|| \section{4 samavR^iddhidR^iShTisvAtmasaMvityupadeshaH} OMkAra iti khalu gaganasamo na parAparasA ravisAra iti | avishAlavishAlanirAkaraNaM kathamakSharabindusamuchcharaNam || 1|| iha \ldq{}tattvamasi\rdq{} prabhR^itibhiH shrutibhiH pratipAditamAtmani tattvamasi | tvamupAdhivivarjitasarvasamaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 2|| adhaUrdhvavivarjitasarvasamaM kakubhAdivivarjitasarvasamam | yadi chaikanirantarasarvasamaM kimurodasi mAnasa sarvasamam || 3|| nahi kalpitabhAvavibhAvaratirnahi rAgavirAgavichAraratiH | yadisarvavirjitasarvasamaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 4|| nahi bodhavibodhisamAdhiriti nahi kAlavikAlasamAdhiriti | nahi deshavideshasamAdhiriti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 5|| nahi kumbhanabho nahikumbhamiti nahi jIva vapurnahi jIva iti | nahi kAraNakAryavichAra iti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 6|| yadisarvanirantaramokShapadaM laghudIrghavichAravihIna iti | nahi vartulakoNavichAragatiH kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 7|| iha shUnyavishUnyavihIna iti iha shuddhavishuddhavihIna iti | iha sarvavisarva vihIna iti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 8|| nahi bhItivichitravichAra iti na nirantarasandhimanasyamiti | arimitravivarjitasarvasamaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 9|| nahi sheShavisheShaNarUpa iti na charAcharabhedavibheda iti | iha mokShanirantarasarvamiti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 10|| na guNAguNapAshavibandha iti drutajIvanajIvakaromi katham | iha shuddhanira~njanasarvasamaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 11|| iha bhAvavibhAvavihInaparamiha kAmavikAmavihInaparam | iha bodhatamaM khalu mokShasamaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 12|| iha tattvanirantarasarvasamaM nahi sandhivisandhisamAgamanam | yadi sarvavivarjitameva samaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 13|| iha rUpavirUpavihIna iti nanu bhinnavibhinnavihIna iti | nanu sarvavisarvavihIna iti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 14|| aniketakuTIparichArasamamiha sa~Ngavisa~NgavihInaparam | iha bodhavibodhavihIna iti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 15|| avikAravikAramasatyamiti avilakShavilakShamasatyamiti | iha kevalamAtmani satyamiti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 16|| iha sarvagataH khalu jIva iti iha sarvanirantarajIva iti | iha kevalamAtmani jIva iti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 17|| avivekavivekavibodha iti avikalpavikalpavibodha iti | yadi chaikanirantarabodha iti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 18|| yadi varNavivarNavihInasamaM yadi bhedavibhedavihInasamam | yadi kAraNakAryavihInasamaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 19|| iha sarva hi kevalasarvachite iha kevalanirmalasarvachite | viyadAdivivarjitasarvachite kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 20|| iti nirmalanishchalasarvagatamiti sarvanirantarasarvagatam | dinarAtrivivarjitasarvagataM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 21|| na cha bandhasamAdhisamAgamanaM nahi yogaviyogasamAgamanam | na cha tarkavitarkasamAgamanaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 22|| iha kAlavikAlanirAkaraNamanupInakR^ishaikanirAkaraNam | nahi kevalatattvanirAkaraNaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 23|| iha dehavidehavihInaparaM nahijAgratibhrAntitR^itIyaparam | apidhAnapidhAnavichAraparaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 24|| gaganopamashuddhavishuddhasamamiha sarvavivarjitasarvasamam | gatasAravisAravikArasamaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 25|| iha dharmavidharmavirAgaparamiha vastuvivastuvihInaparam | iha kAmavikAmavirAgaparaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 26|| guNadoShavivarNitasarvamasi sukhaduHkhavivarjitatattvamasi | yadi re gaganopamatattvamasi kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 27|| bahudhA shrutayaH pravadanti yato viyadAdigato yadi toyasamam | yadichedgaganopamatattvamasi kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 28|| yadi rUpavivarjitasarvamidaM yadi chaikanirantarasarvamidam | yadi sarvavivarjitasarvamidaM kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 29|| iha sArasamuchchayasarvayati kathito nijabhAvavibodhapati | yadi yatkAraNanahi satyamiti kimu rodasi mAnasa sarvasamam || 30|| vindati vindati nahi nahi yatra ChandolakShaNaM nahi nahi tatra | samarasamaj~no bhAvitapUtaH prabhavati tattvaM paramavadhUtaH || 31|| iti shrIdattagItAsUpaniShatsAramathitArtheShu nira~njanavidyAyAM nirvANayoge shrIdattagorakShakasaMvAde samavR^iddhidR^iShTisvAtmasaMvityupadeshonAma chaturtho.adhyAyaH || 4|| \section{5 nirvANamohadvaitanirUpaNam} bahudhA shrutayaH kathayanti yato viyadAdimidaM mR^igatoyasamam | yadi chaikanirantarasarvashivaM hyupamA cha kathaM hyupameyahInam || 1|| avibhaktavibhaktavihInaparaM nanu kArya vikAryavihInaparam | yadi chaikanirantarasarvashivaM yajanaM kathamadhyayanAdikam || 2|| mana eva nirantarasarvagataM mana eva nirantarahInaparam | mana eva nirantarasarvashivaM mana eva kathaM hi vichArayati || 3|| dinarAtrivibhedanirAkaraNamuditAnuditasya nirAkaraNam | yadi chaikanirantarasarvashivaM ravichandramasau jvalanashcha katham || 4|| gatakAmyavikAmyavibheda iti gataveShTatacheShTatabhAva iti | yadi chaikanirantarasarvashivaM bahirantarasandhivisandhivihInam || 5|| nahi yatrahi sAravisAra iti iha shUnyavishUnyavihIna iti | yadichaikanirantarasarvagataM prathamaM cha kathaM dvitIyaM cha katham || 6|| yadibhedakabhedyanirAkaraNaM yadi vedakavedyanirAkaraNam | yadi chaikanirantarasarvashivaM tR^itIyachaturthaM kathaM cha turIyam || 7|| gaditAgaditaM nahi satyamiti vihitAvihitaM nahi satyamiti | yadi chaikanirantarasarvashivaM viShayendriyabuddhimanashcha katham || 8|| yadi kalpitabhedanirAkaraNaM yadikalpitavedanirAkaraNam | yadi chaikanirantarasarvashivaM shrutayashcha kathaM hi purANatamam || 9|| gaganaM pavano nahi satyamiti dharaNI dahano nahi satyamiti | yadi chaikanirantarasarvashivaM jaladaM cha kathaM salilaM cha katham || 10|| maraNAmaraNasya nirAkaraNaM karaNAkaraNasya nirAkaraNam | yadi chaikanirantarasarvashivaM gaganAgaganaM cha kathaM hi vada || 11|| prakR^itI puruSho nahi bheda iti nahi kAraNasyana viraktiriti | yadi chaikanirantarasarvashivaM puratopurtasya kathaM hi vada || 12|| tava AshramavarNavihInaparaM kAraNakattR^ivihInaparam | yadi chaikanirantArasarvashiMva guNadoShavichAravachAMsi katham || 13|| grasitAgrasitaM cha vitathyamiti janitAjanitaM cha vitathyamiti | yadi chaikanirantarasarvashivamiha neti na neti kathaM cha punaH || 14|| tanudharmavidharmavihIna iti nanu kAryavikAryavinAsha iti | yadi chaikanirantarasarvashivamavinodavinodaratishcha katham || 15|| puruShopuruShasya vinaShTiriti vanitAvanitasya vinaShThiriti | yadi chaikanirantarasarvashivamavinaShTi na naShTi kathaM cha bhaveta || 16|| yadi mohavimohavihInaparaM yadi saMshayashokavihInaparam | yadi chaikanirantarasarvashivamiha duHkhaviduHkhamanashcha katham || 17|| na sitAsitavarNavichAra iti na parAparabhedavibhAga iti | yadi chaikanirantarasarvashivaM nanu sAravisAravibhinnaparam || 18|| nahi yAj~nikayaj~navidhAnamiti na hutAshanavastuvidhAnamiti | yadi chaikanirantarasarvashivaM bhavakarmaphalaM vibhava~ncha katham || 19|| yadi pUrNavipUrNavihIna iti yadi sarvavivarjitasarvamiti | yadi chaikaniratarasarvashivamiha tarkavitarkapara~ncha katham || 20|| upasaMhR^itabhedavibheda iti upasaMhR^itibuddhivibuddhi iti | yadi chaikanirantarasarvashiMva avivekavivekamatishcha katham || 21|| nanu shokavishokavimukta iti nanu darpavidarpavimukta iti | yadi chaikanirantarasarvashivaM nanuvirAgamanashcha katham || 22|| nahi mohavimohavikAra iti nahi lobhavilobhavikAra iti | yadi chaikanirantarasarvashivamihateti kathaM mamateti katham || 23|| tvamahaM nahi yatra kadAchidapi kulajAtivichAramasatyamiti | ahameva shivaM paramArthamiti abhivandanamatra karoShi katham || 24|| gurushiShyavichAravishIrNa iti upadeshavichAravishIrNamiti | ahameva shivaM paramArthamiti abhivandanamatra karoShi katham || 25|| nahi kalpitavedavibhAga iti nahi kalpitatattvavibhAga iti | ahameva shivaM paramArthamiti abhivandanamatra karoShi katham || 26|| sarajAvirajA na kadAchidapi nanu nirmalanishchalabuddhiriti | ahameva shivaM paramArthamiti abhivandanamatra karoShi katham || 27|| vindati nahi nahi yatra ChandolakShaNaM nahi nahi tatra | samarasamaj~no bhAvitapUtaH prabhavita tattvaM paramavadhUtaH || 28|| OM tatsaditi shrIdattagItAsUpaniShatsAramathitArtheShu nira~njanavidyAyAM shrIdattagorakShakasaMvAde nirvANamohadvaitanirUpaNaM nAma pa~nchamo.adhyAyaH || 5|| \section{6 mahAnirvANanirUpaNam} gorakShaka uvAcha \- viddhihikarparamajinaM kanthA puNyApuNyavivarjitapanthA | shUnyAgAre samarasamaj~naH shuddhavishuddhaM satatasamaj~naH || 1|| lakShyAlakShyavivarjitalakShyo yuktAyuktavivarjitadakShaH | kevalatattvanirantarapUto vAdavivAdaH kathamavadhUtaH || 2|| AshApAshavibandhanamuktaH shauchAshauchavivarjitayuktaH | evaM sarvavivarjitabhogI shuddhanira~njanasatataM sa yogI || 3|| shrIdattAtreya uvAcha \- kathamiha dehI dehavichAraH kathamiha rAgI rAgavichAraH | nirmalanishchalagaganAkAraM tvahamiha tattvaM sahajAkAram || 4|| gaganAkAranirantarahaMsaH tattvaH vitattvaM rahito.ahaM saH | evaM kathamiha bhinnavibhinnaM bandhavibandhavikAravihInaM || 5|| vayamiha tattvaM vindati yatra rUpavirUpaM kathamiha tatra | gaganAkAraM paramaM yatra viShayI karaNaM kathamiha tatra || 6|| kevalatattvanirantarasarve yogAtkathamiha garvaM satyam | satyaM saMsArasAramasAramevaM kathamiha sArAsAram || 7|| kevalatattvanirantarabuddhaM gaganAkAranirantarashuddham | evaM kathamiha sa~Ngavisa~NgaM satyaM kathamiha ra~Ngavira~Ngam || 8|| yogaviyogaM rahito yogI bhogavibhogo rahito bhogI | santatasarvavivarjitamuktaH santatasarvavivarjitayuktaH || 9|| evaM kathamiha jIvitamaraNaM dhyAnAdhyAne kathamiha karaNam || 10|| indrajAlamidaM sarvaM yathA marumarIchikA | akhaNDitamanAkAraM vartate kevalaH shivaH || 11|| dharmAdimokShaparyantaM nirIhAH sarvathA vayam | kathaM rAgavirAgaM cha kalpayantI vipashchitaH || 12|| vindati vindati nahi nahi yatra ChandolakShaNaM nahi nahi tatra | samarasamaj~no bhAvitapUtaH prabhavati tattvaM paramavadhUtaH || 13|| OM tatsaditi shrIdattagItAsUpaniShatsAramathitArtheShu nira~njanavidyAyAM shrIdattagorakShakasaMvAde mahAnirvANanirUpaNaM nAma ShaShTho.adhyAyaH || 6|| \section{7 mahAnirvANayogaH} bAlasya vA viShayabhogahatasya vA.api mUrkhasya sevakajanasya grahasthitasya | guhyaM paraM kimapi naiva vikAsanIyaM bhrAntaH kathaM bhajati kasya yadi pradiShTam || 1|| naivAtra kAvyaguNadoShaviva~nchanIyo grAhmaM paraM guNavatI khalu yasya vAsI | vibhrAntachittarahitAdbhuvi rUpashUnyAn pAraM na kinnayatinApi tviha trikAmAt || 2|| prayatnena vinA yena nishchalena charAcharam | grahastambhasamaM shAntaM chaitanyaM gaganopamam || 3|| atha tattvaM paThedyastu eka eva charAcharam | sarvama~Nga kathaM bhinnamadvaitaM paramAmR^itam || 4|| ahameva paraM yasmAtsArAtsArataraM shivam | gamAgamavinirmuktaM nirvikalpaM nirAkulam || 5|| pUrNAnandaM cha gR^ihNAmi vibhogatridashArchitam | samAdhinaH samaM dehaM ki~NkariShyAmi tR^iptimAn || 6|| utpadyante vilIyante budbudAshcha jale yathA | mahAdAdIni bhUtAni mamApyekaM sa eva hi || 7|| mR^idudraveShu tIkShNeShu guNeShu kaTakeShu cha | kaTutvaM madhuratvaM cha tIkShNatvaM mR^idulaM yathA || 8|| prakR^itiH puruShaM tadvannabhinnaM pratibhAtibho | yachcha sarvAkhyarahitaM sUkShmAtsUkShmataraM param || 9|| manobuddhIndriyAtItamakala~NkaM jagatpatim | adR^ishyaM saha yatra tvamahaM tatra kathaM bhavet || 10|| tvameva paramaM tattvaM yatra yatra charAcharam | gaganopamaM cha yatproktaM tadeva gaganaM param || 11|| chaitanyaM doSharahitaM sampUrNaM sarvameva cha | vasudhAmantarikShaM cha mArutena samAhitam || 12|| udake pihitaM chaiva tejomadhye vyavasthitam | AkAshaM tena samprAptaM na tadvyAptaM cha kenachit || 13|| sabAhyAbhyantare.asi tvaM sthirapUrNanirantaram | sUkShmatvAchchedadR^ishyatvaM nirmalatvAchcha yogibhiH || 14|| AlambanAdiryatproktaM tyaktamAlambanaM tyajet | tatobhAbhyAM cha nirmukto nirAlambaM yadA bhavet || 15|| valayaM lAyate tAta guNadoShavivarjitam | chitsvarUpasya raudrasya mohamUrChAdrvasya cha || 16|| eka evaM vinA yatvamamoghaM sahajAmR^itam | bhAvagamyaM nirAkAraM sAkAraM dR^iShTigocharam || 17|| bhAvAbhAvavinormuktamantarAlaM taduchyate | bAhyabhAvo bhavediththamataH prakR^itiruchyate || 18|| antarAdantaraM j~neyaM nArikela phalaM yathA | paurNamAsyAM tathA chandra eka evoti nirmalaH || 19|| bhrAntij~nAnasthito bAhye samyagj~nAnaM cha madhyame | madhyAnmadhyataraM j~neyaM nArikelaphalaM yathA || 20|| anenaiva prakAreNa buddhibhedena sarvagaH | eSha buddhopyanAmA cha gIyate nAmakoTibhiH || 21|| gurupraj~nAprasAdena mUrkho vA yadi paNDitaH | yastu sambudhyate tattvaM virakto bhavasAgarAt || 22|| rAgadveShavinirmuktaH sarvatattvahite rataH | dR^iDhabodhashcha dhIrashcha sa gachChetparamaM padam || 23|| ghaTe bhinne ghaTAkAshamAkAshe lIyate yathA | dehAbhAve tathA yogI svarUpe paramAtmani || 24|| uktaM yatkarma yuktAnAM matiryAte.api sA gatiH | yoginAM yA gatiH kApi agatyAbhAvanoShitaH || 25|| yA gatiH karmayuktAnAM tAM cha vAgIndriyaM vadet | evaM j~nAtvA tvamuM mArgaM yoginAM naiva kalpitam || 26|| vikalpavarjanaM teShAM svayaM siddhiH pravartate | tIrthe vAM.atyajagehe vA yatra yatra mR^ito.api vA || 27|| na yogI pashyate garbhaM parabrahmaNi lIyate || 28|| sahajamajamachintyaM yastu pashyetsvarUpaM ghaTati yadi yathechChaM lipyate naiva doShaiH | sakR^idapi yadabhAvAtkarma ki~nchinnakuryA\- ttadapi bhavati baddhaH svayameva vA tapasvI || 29|| nirAmayaM niShpratimaM nirAkR^itiM nirAshayaM nirvapuShaM nirAshayam | nirdvandvanirmohamaluptashaktikaM tamIshamAtmAnamupaiti shAshvatam || 30|| vidhau na dIkShA na cha maNDalakriyA gururnashiShyo na cha mantrasampadaH | mudrAdikaM chApi na yatra mAnasa\- stamIshamAtmAnamupaiti shAshvatam || 31|| na shAmbhavI shaktikamANakaM na vA piNDa~ncha rUpaM cha padAdikaM na vA | ArambhaniShpandaghaTAdikaM na vA tamIshamAtmAnamupaiti shAshvatam || 32|| yasya svarUpaM cha vipadyate jaga\- chcharAcharaM tiShThati lIyate.api vA | payovikArAdiva phenabudbudA\- stamIshamAtmAnamupaiti shAshvatam || 33|| nAnAtvamekatvabhAvatvamAyA\- tvANutvadIrghatvamahatvashUnyakam | mAnatvavidyAtvasamAptavarjitaM tamIshamAtmAnamupaiti shAshvatam || 34|| nAsAnirodho na cha dR^iShTirodho baddho vibaddho na shubhAsataM sataH | nAsya prachAro.api na yatra ki~nchi\- ttamIshamAtmAnamupaiti shAshvatam || 35|| susaMyamI vA yadi vA na saMyamI niShkarmako vA yadi vA sakarmakaH | amAnuShoghonavimuchyate dhruvaM tamIshamAtmAnamupaiti shAshvatam || 36|| mano na buddhirnasharIramindriye tadAtmabhUtAdikabhedavarjitaH | shauchaM na li~NgaM yadi bhAvanAshakaM saMvidvayaM vA yadi vA na vidyate || 37|| manonu vAkchakShunashaktimItaraM kathaM cha tatraiva gurUpadeshaM | payaH kathaM muktavataM vibhAjanaM yuktasya tattvaM hi samaH prakAshate || 38|| vindati vindati nahi nahi yatra ChandolakShaNaM nahi nahi tatra | samarasamaj~no bhAvitapUtaH prabhavati tattvaM paramavadhUtaH || 39|| OM tatsaditi shrImaddattagItAsUpaniShatsAramathitArtheShu nirvANavidyAyAM dattagorakShakasaMvAde mahAnirvANayogo nAma saptamo.adhyAyaH || shrIdattAtreyArpaNamastu || ## \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}