% Text title : hansagItA % File name : hansagiitaa.itx % Category : gItA, giitaa % Location : doc\_giitaa % Transliterated by : Professor Tokunaga in Kyoto system(?) % Proofread by : Sunder Hattangadi(sunderh at hotmail.com) and PSA Easwaran psaeaswaran at gmail.com % Description-comments : mahAbhArata shAntiparva mokShadharmaparva adhyAyaH 288 % Latest update : June 2, 1998 , May 12, 2013 % Send corrections to : Sanskrit@cheerful.com % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. ha.nsagItA ..}## \itxtitle{.. ha.nsagItA ..}##\endtitles ## yudhiShThira uvAcha | satya.n damaM kShamAM praj~nAM prasha.nsanti pitAmaha | vidvA.nso manujA loke kathametanmata.n tava || 1|| bhIShma uvAcha | atra te vartayiShye.ahamitihAsaM purAtanam | sAdhyAnAmiha sa.nvAda.n ha.nsasya cha yudhiShThira || 2|| ha.nso bhUtvAtha sauvarNastvajo nityaH prajApatiH | sa vai paryeti lokA.nstrInatha sAdhyAnupAgamat || 3|| sAdhyA UchuH | shakune vaya.n sma devA vai sAdhyAstvAmanuyujmahe | pR^ichChAmastvAM mokShadharmaM bhavAMshcha kila mokShavit || 4|| shruto.asi naH paNDito dhIravAdI sAdhushabdashcharate te patatrin | kiM manyase shreShThatama.n dvija tvaM kasminmanaste ramate mahAtman || 5|| tannaH kAryaM pakShivara prashAdhi yatkarmaNAM manyase shreShThamekam | yatkR^itvA vai puruShaH sarvabandhair\- vimuchyate vihagendreha shIghram || 6|| haMsa uvAcha | ida.n kAryamamR^itAshAH shR^iNomi tapo damaH satyamAtmAbhiguptiH | granthIn vimuchya hR^idayasya sarvAn priyApriye sva.n vashamAnayIta || 7|| nAruntudaH syAnna nR^isha.nsavAdI na hInataH paramabhyAdadIta | yayAsya vAchA para udvijeta na tA.n vadedruShatIM pApalokyAm || 8|| vAksAyakA vadanAnniShpatanti yairAhataH shochati rAtryahAni | parasya nAmarmasu te patanti tAn paNDito nAvasR^ijetpareShu || 9|| parashchedenamati vAdabAnair\- bhR^isha.n vidhyechChama eveha kAryaH | sa.nroShyamANaH pratihR^iShyate yaH sa Adatte sukR^ita.n vai parasya || 10|| kShepAbhimAnAdabhiSha~NgavyalIkaM ## var ## kShepAyamANamabhiSha~Nga nigR^ihNAti jvalita.n yashcha manyum | aduShTachetA mudito.anasUyuH sa Adatte sukR^ita.n vai pareShAm || 11|| AkrushyamAno na vadAmi ki.nchit kShamAmyaha.n tADyamAnashcha nityam | shreShTha.n hyetat yat kShamAmAhurAryAH satya.n tathaivArjavamAnR^isha.nsyam || 12|| vedasyopaniShatsatya.n satyasyopaniShaddamaH | damasyopaniShanmokShaM etatsarvAnushAsanam || 13|| vAcho vegaM manasaH krodhavegaM vivitsA vegamudaropastha vegam | etAn vegAn yo viShahadudIrNA.nstaM manye.ahaM brAhmaNa.n vai muni.n cha || 14|| akrodhanaH krudhyatA.n vai vishiShTastathA titikShuratitikShorvishiShTaH | amAnuShAnmAnuSho vai vishiShTas tathA j~nAnAjj~nAnavAnvai pradhAnaH || 15|| ## var ## j~nAnavidvai vishiShTaH AkrushyamAno nAkroshenmanyureva titikShataH | ## var ## nAkrushyet manyurenaM AkroShTAraM nirdahati sukR^ita.n chAsya vindati || 16|| yo nAtyuktaH prAha rUkShaM priya.n vA yo vA hato na pratihanti dhairyAt | pApa.n cha yo nechChati tasya hantus\- tasmai devAH spR^ihayante sadaiva || 17|| ## var ## tasyeha devAH spR^ihayanti nityam | pApIyasaH kShametaiva shreyasaH sadR^ishasya cha | vimAnito hato.a.akruShTa eva.n siddhi.n gamiShyati || 18|| sadAhamAryAnnibhR^ito.apyupAse na me vivitsA na chame.asti roShaH | ## var ## vivitsotsahate na roShaH na chApyaha.n lipsamAnaH paraimi na chaiva ki.nchidviShayeNa yAmi || 19|| nAha.n shaptaH pratishapAmi ki.nchid dama.n dvAra.n hyamR^itasyeha vedmi | guhyaM brahma tadida.n vA bravImi na mAnuShAchChreShThatara.n hi ki.nchit || 20|| vimuchyamAnaH pApebhyo dhanebhya iva chandramAH | virajAH kAlamAkA~NkShan dhIro dhairyeNa sidhyati || 21|| yaH sarveShAM bhavati hyarchanIya utsedhanastambha ivAbhijAtaH | yasmai vAcha.n suprashastAM vadanti ## var ## tasmai vAcha.n suprasannAM sa vai devAngachChati sa.nyatAtmA || 22|| na tathA vaktumichChanti kalyANAn puruShe guNAn | yathaiShA.n vaktumichChanti nairguNyamanuyu~njakAH || 23|| yasya vA~NmanasI gupte samyakpraNihite sadA | vedAstapashcha tyAgashcha sa ida.n sarvamApnuyAt || 24|| AkroshanAvamAnAbhyAM nAbudhAn garhayed budhaH | ## var ## bodhayed budhaH tasmAnna vardhayedanyaM na chAtmAna.n vihi.nsayet || 25|| amR^itasyeva santR^ipyedavamAnasya vai dvijaH | ## var ## paNDitaH | sukha.n hyavamataH shete yo.avamantA sa nashyati || 26|| yatkrodhano yajate yaddadAti yadvA tapastapyati yajjuhoti | vaivasvatastaddharate.asya sarvaM moghaH shramo bhavati hi krodhanasya || 27|| chatvAri yasya dvArANi suguptAnyamarottamAH | upasthamudara.n hastau vAkchaturthI sa dharmavit || 28|| satya.n dama.n hyArjavamAnR^isha.nsyaM dhR^iti.n titikShAmabhisevamAnaH | ## var ## titikShAM cha saMsevamAnaH svAdhyAyanityo.aspR^ihayanpareShAm ## var ## yukto.aspR^ihayan pareShAm ekAntashIlyUrdhvagatirbhavetsaH || 29|| sarvAnetAnanucharan vatsavachchaturaH stanAn | ## var ## sarvAMshchainAnanucharan na pAvanatama.n kiMchitsatyAdadhyagamaM kvachit || 30|| AchakShe.ahaM manuShyebhyo devebhyaH pratisa~ncaran | satya.n svargasya sopAnaM pArAvArasya nauriva || 31|| yAdR^ishaiH saMnivasati yAdR^ishAMshchopasevate | yAdR^igichChechcha bhavitu.n tAdR^igbhavati pUruShaH || 32|| yadi santa.n sevati yadyasantaM tapasvina.n yadi vA stenameva | vAso yathA ra~NgavashaM prayAti tathA sa teShA.n vashamabhyupaiti || 33|| sadA devAH sAdhubhiH sa.nvadante na mAnuSha.n viShayaM yAnti draShTum | nenduH samaH syAdasamo hi vAyur\- uchchAvacha.n viShayaM yaH sa veda || 34|| aduShTa.n vartamAne tu hR^idayAntarapUruShe | tenaiva devAH prIyante satAM mArgasthitena vai || 35|| shishnodare ye.abhiratAH sadaiva ## var ## ye niratAH stenA narA vAkparuShAshcha nityam | apetadoShAniti tAn viditvA dUrAddevAH samparivarjayanti || 36|| na vai devA hInasattvena toShyAH sarvAshinA duShkR^itakarmaNA vA | satyavratA ye tu narAH kR^itaj~nA dharme ratAstaiH saha sambhajante || 37|| avyAhR^ita.n vyAkR^itAchChreya AhuH satya.n vadedvyAhR^ita.n taddvitIyam | dharma.n vadedvyAhR^ita.n tattR^itIyaM priya.nvadedvyAhR^ita.n tachchaturtham || 38|| sAdhyA UchuH | kenAyamAvR^ito lokaH kena vA na prakAshate | kena tyajati mitrANi kena svargaM na gachChati || 39|| haMsa uvAcha | aj~nAnenAvR^ito loko mAtsaryAnna prakAshate | lobhAttyajati mitrANi sa~NgAtsvargaM na gachChati || 40|| sAdhyA UchuH | kaH svideko ramate brAhmaNAnAM kaH svideko bahubhirjoShamAste | kaH svideko balavAn durbalo.api kaH svideShA.n kalahaM nAnvavaiti || 41|| haMsa uvAcha | prAj~na eko ramate brAhmaNAnAM prAj~nashchaiko bahubhirjoShamAste | prAj~na eko balavAn durbalo.api prAj~na eShA.n kalahaM nAnvavaiti || 42|| sAdhyA UchuH | kiM brAhmaNAnA.n devatvaM kiM cha sAdhutvamuchyate | asAdhutva.n cha kiM teShAM kimeShAM mAnuShaM matam || 43|| haMsa uvAcha | svAdhyAya eShA.n devatva.n vrataM sAdhutvamuchyate | asAdhutvaM parIvAdo mR^ityurmAnuShyamuchyate || 44|| bhIShma uvAcha | sa.nvAda ityaya.n shreShThaH sAdhyAnAM parikIrtitaH | kShetra.n vai karmaNAM yoniH sadbhAvaH satyamuchyate || 45|| ## var ## ityuktvA paramo deva bhagavAn nitya avyayaH | sAdhyairdevagaNaiH sArdhaM divamevAruroha saH || 45|| etad yashasyamAyuShyaM puNyaM svargAya cha dhruvam | darshitaM devadevena parameNAvyayena cha || 46|| || iti shrImahAbhArate shAntiparvaNi mokShadharmaparvaNi ha.nsagItA samAptA || ## mahAbhArata shAntiparva mokShadharmaparva adhyAyaH 288 in critical edition, 289 in Kinjavadekar edition. Proofread by Sunder Hattangadi sunderh@hotmail.com and PSA Easwaran psaeaswaran at gmail.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}