% Text title : ShaDjagItA % File name : shhaDjagiitaa.itx % Category : gItA, giitaa % Location : doc\_giitaa % Transliterated by : Professor Tokunaga in Kyoto system(?) % Proofread by : Sunder Hattangadi % Latest update : June 2, 1998 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. ShaDjagItA ..}## \itxtitle{.. ShaDjagItA ..}##\endtitles ## adhyAyaH 161 v ityuktavati bhIShme tu tUShNI bhUte yudhiShThiraH . paprachChAvasara.n gatvA bhrAtR^Invidura pa~nchamAn .. 1.. dharme chArthe cha kAme cha lokavR^ittiH samAhitA . teShA.n garIyAnkatamo madhyamaH ko laghushcha kaH .. 2.. kasmiMshchAtmA niyantavyastrivargavijayAya vai . santuShTA naiShThika.n vAkyaM yathAvadvaktumarhatha .. 3.. tato.arthagatitattvaGYaH prathamaM pratibhAnavAn . jagAda virudo vAkya.n dharmashAstramanusmaran .. 4.. bAhushrutya.n tapastyAgaH shraddhA yaGYakriyA xamA . bhAvashuddhirdayA satya.n sa.nyamashchAtmasampadaH .. 5.. etadevAbhipadyasva mA te bhUchchalitaM manaH . etanmUlau hi dharmArthAvetadekapada.n hitam .. 6.. dharmeNaivarShayastIrNA dharme lokAH pratiShThitAH . dharmeNa devA divigA dharme chArthaH samAhitaH .. 7.. dharmo rAjanguNashreShTho madhyamo hyartha uchyate . kAmo yavIyAniti cha pravadanti manIShiNaH . tasmAddharmapradhAnena bhavitavya.n yatAtmanA .. 8.. samAptavachane tasminnarthashAstravishAradaH . pArtho vAkyArthatattvaGYo jagau vAkyamatandritaH .. 9.. karmabhUmiriya.n rAjanniha vArtA prashasyate . kR^iShivANijya goraxya.n shilpAni vividhAni cha .. 10.. artha ityeva sarveShA.n karmaNAmavyatikramaH . na R^ite.arthena vartete dharmakAmAviti shrutiH .. 11.. vijayI hyarthavAndharmamArAdhayitumuttamam . kAma.n cha charitu.n shakto duShprApamakR^itAtmabhiH .. 12.. arthasyAvayavAvetau dharmakAmAviti shrutiH . arthasiddhyA hi nirvR^ittAvubhAvetau bhaviShyataH .. 13.. udbhUtArtha.n hi puruShaM vishiShTatara yonayaH . brahmANamiva bhUtAni satataM paryupAsate .. 14.. jaTAjinadharA dAntAH pa~NkadigdhA jitendriyAH . muNDA nistantavashchApi vasantyarthArthinaH pR^ithak .. 15.. kAShAyavasanAshchAnye shmashrulA hrIsusa.nvR^itAH . vidvA.nsashchaiva shAntAshcha muktAH sarvaparigrahaiH .. 16.. arthArthinaH santi ke chidapare svargakA~NxiNaH . kulapratyAgamAshchaike sva.n svaM mArgamanuShThitAH .. 17.. AstikA nAstikAshchaiva niyatAH sa.nyame pare . apraGYAna.n tamo bhUtaM praGYAnaM tu prakAshatA .. 18.. bhR^ityAnbhogairdviSho daNDairyo yojayati so.arthavAn . etanmatimatA.n shreShTha mataM mama yathAtatham . anayostu nibodha tva.n vachanaM vAkyakaNThayoH .. 19.. tato dharmArthakushalau mAdrIputrAvanantaram . nakulaH sahadevashcha vAkya.n jagadatuH param .. 20.. AsInashcha shayAnashcha vicharannapi cha sthitaH . arthayoga.n dR^iDhaM kuryAdyogairuchchAvachairapi .. 21.. asmi.nstu vai susa.nvR^itte durlabhe paramapriya . iha kAmAnavApnoti pratyaxaM nAtra saMshayaH .. 22.. yo.artho dharmeNa sa.nyukto dharmo yashchArthasa.nyutaH . madhvivAmR^ita sa.nyukta.n tasmAdetau matAviha .. 23.. anarthasya na kAmo.asti tathArtho.adharmiNaH kutaH . tasmAdudvijate loko dharmArthAdyo bahiShkR^itaH .. 24.. tasmAddharmapradhAnena sAdhyo.arthaH sa.nyatAtmanA . vishvasteShu cha bhUteShu kalpate sarva eva hi .. 25.. dharma.n samAcharetpUrva.n tathArthaM dharmasa.nyutam . tataH kAma.n charetpashchAtsiddhArthasya hi tatphalam .. 26.. virematustu tadvAkyamuktvA tAvashvinoH sutau . bhImasenastadA vAkyamida.n vaktuM prachakrame .. 27.. nAkAmaH kAmayatyarthaM nAkAmo dharmamichChati . nAkAmaH kAmayAno.asti tasmAtkAmo vishiShyate .. 28.. kAmena yuktA R^iShayastapasyeva samAhitAH . palAshaphalamUlAshA vAyubhaxAH susa.nyatAH .. 29.. vedopavAdeShvapare yuktAH svAdhyAyapAragAH . shrAddhayaGYakriyAyA.n cha tathA dAnapratigrahe .. 30.. vaNijaH karShakA gopAH kAravaH shilpinastathA . daivakarma kR^itashchaiva yuktAH kAmena karmasu .. 31.. samudra.n chAvishantyanye narAH kAmena sa.nyutAH . kAmo hi vividhAkAraH sarva.n kAmena santatam .. 32.. nAsti nAsInnAbhaviShyadbhUta.n kAmAtmakAtparam . etatsAraM mahArAja dharmArthAvatra saMshritau .. 33.. nava nIta.n yathA dadhnastathA kAmo.arthadharmataH . shreyastaila.n cha piNyAkAddhR^ita.n shreya udashvitaH .. 34.. shreyaH puShpaphala.n kAShThAtkAmo dharmArthayorvaraH . puShpito madhviva rasaH kAmAtsa~njAyate sukham .. 35.. suchAru veShAbhirala~NkR^itAbhir madotkaTAbhiH priyavAdinIbhiH . ramasva yoShAbhirupetya kAmaM kAmo hi rAja.nstarasAbhipAtI .. 36.. buddhirmamaiShA pariShatsthitasya mA bhUdvichArastava dharmaputra . syAtsa.nhita.n sadbhiraphalgusAraM sametya vAkyaM paramAnR^isha.nsyam .. 37.. dharmArthakAmAH samameva sevyA yastvekasevI sa naro jaghanyaH . dvayostu daxaM pravadanti madhyaM sa uttamo yo niratistrivarge .. 38.. prAGYaH suhR^ichchandanasAralipto vichitramAlyAbharaNairupetaH . tato vachaH sa~NgrahavigraheNa proktvA yavIyAnvirarAma bhImaH .. 39.. tato muhUrtAdatha dharmarAjo vAkyAni teShAm anuchintya samyak . uvAcha vAchAvitatha.n smayanvai bahushruto dharmabhR^itA.n variShThaH .. 40.. niHsaMshayaM nishchita dharmashAstrAH sarve bhavanto viditapramANAH . viGYAtu kAmasya mameha vAkyam ukta.n yadvai naiShThika.n tachChrutaM me . iha tvavashya.n gadato mamApi vAkyaM nibodhadhvamananyabhAvAH .. 41.. yo vai na pApe nirato na puNye nArthe na dharme manujo na kAme . vimuktadoShaH samaloShTa kA~nchanaH sa muchyate duHkhasukhArtha siddheH .. 42.. bhUtAni jAtI maraNAnvitAni jarA vikAraishcha samanvitAni . bhUyashcha taistaiH pratibodhitAni moxaM prasha.nsanti na ta.n cha vidmaH .. 43.. snehe na buddhasya na santi tAnIty eva.n svayambhUrbhagavAnuvAcha . budhAshcha nirvANaparA vadanti tasmAnna kuryAtpriyamapriya.n cha .. 44.. etatpradhAnaM na tu kAmakAro yathA niyukto.asmi tathA charAmi . bhUtAni sarvANi vidhirniyu~Nkte vidhirbalIyAniti vittasarve .. 45.. na karmaNApnotyanavApyamarthaM yadbhAvi sarvaM bhavatIti vitta . trivargahIno.api hi vindate.arthaM tasmAdida.n lokahitAya guhyam .. 46.. tatastadagrya.n vachanaM mano.anugaM samastamAGYAya tato.atihetumat . tadA praNedushcha jaharShire cha te kurupravIrAya cha chakrura~njalIn .. 47.. suchAru varNAxara shabdabhUShitAM mano.anugAM nirdhuta vAkyakaNTakAm . nishamya tAM pArthiva pArtha bhAShitAM giraM narendrAH prashasha.nsureva te . punashcha paprachCha saridvarAsutaM tataH para.n dharmamahIna sattvaH .. 48.. #### .. iti ShaDjagItA samAptA .. ## Adhyaya number 161 in shAntiparva, Mahabharata critical edition (Bhandarkar Oriental Research Institute BORI). In Kinjavadekar's edition it is 167. Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}