% Text title : Shiva Gita % File name : shivagiitaa.itx % Category : gItA, giitaa % Location : doc\_giitaa % Author : Traditional (Vyasa) % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Description-comments : From Padma Purana % Latest update : August 28, 2021 % Send corrections to : Sanskrit@cheerful.com % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Shiva Gita ..}## \itxtitle{.. shrIshivagItA ..}##\endtitles ## .. shiva gItA .. atha shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde 1 shivabhaktyutkarShanirUpaNaM nAma prathamo.adhyAyaH .. 1 .. 40 2 vairAgyopadesho nAma dvitIyo.adhyAyaH .. 2 .. 43 3 virajAdIkShAnirUpaNaM nAma tR^itIyo.adhyAyaH .. 3 .. 35 4 shivapradurbhAvAkhyaH nAma chaturtho.adhyAyaH .. 4 .. 52 5 rAmAya varapradAnaM nAma pa~nchamo.adhyAyaH .. 5 .. 41 6 vibhUtiyogo nAma ShaShTho.adhyAyaH .. 6 .. 60 7 vishvarUpadarshanaM nAma saptamo.adhyAyaH .. 7 .. 47 8 piNDotpattikathanaM nAma aShTamo.adhyAyaH .. 8 .. 70 9 dehasvarUpanirNayo nAma navamo.adhyAyaH .. 9 .. 51 10 jIvasvarUpakathanaM nAma dashamo.adhyAyaH .. 10 .. 63 11 jIvagatyAdinirUpaNaM nAma ekAdasho.adhyAyaH .. 11 .. 45 12 upAsanAj~nAnaphalaM nAma dvAdasho.adhyAyaH .. 12 .. 42 13 mokShayogo nAma trayodasho.adhyAyaH .. 13 .. 38 14 pa~nchakoshopapAdanaM nAma chaturdasho.adhyAyaH .. 14 .. 45 15 bhaktiyogo nAma pa~nchadasho.adhyAyaH .. 15 .. 42 16 gItAdhikArinirUpaNaM nAma ShoDasho.adhyAyaH .. 16 .. 69 T = 783 \hrule .. shiva gItA .. atha prathamo.adhyAyaH . sUta uvAcha .. athAtaH sampravakShyAmi shuddhaM kaivalyamuktidam . anugrahAnmaheshasya bhavaduHkhasya bheShajam .. 1.. na karmaNAmanuShThAnairna dAnaistapasApi vA . kaivalyaM labhate martyaH ki.ntu j~nAnena kevalam .. 2.. rAmAya daNDakAraNye pArvatIpatinA purA . yA proktA shivagItAkhyA guhyAdguhyatamA hi sA .. 3.. yasyAH shravaNamAtreNa nR^iNAM muktirdhruvaM bhavet . purA sanatkumArAya skandenAbhihitA hi sA .. 4.. sanatkumAraH provAcha vyAsAya munisattamAH . mahyaM kR^ipAtirekeNa pradadau bAdarAyaNaH .. 5.. uktaM cha tena kasmaichinna dAtavyamidaM tvayA . sUtaputrAnyathA devAH kShubhyanti cha shapanti cha .. 6.. atha pR^iShTo mayA viprA bhagavAnbAdarAyaNaH . bhagavandevatAH sarvAH kiM kShubhyanti shapanti cha .. 7.. tAsAmatrAsti kA hAniryayA kupyanti devatAH . pArAsharyo.atha mAmAha yatpR^iShTaM shR^iNu vatsa tat .. 8.. nityAgnihotriNo viprAH sa.nti ye gR^ihamedhinaH . ta eva sarvaphaladAH surANAM kAmadhenavaH .. 9.. bhakShyaM bhojyaM cha peyaM cha yadyadiShTaM suparvaNAm . agnau hutena haviShA satsarvaM labhyate divi .. 10.. nAnyadasti sureshAnAmiShTasiddhipradaM divi . dogdhrI dhenuryathA nItA duHkhadA gR^ihamedhinAm .. 11.. tathaiva j~nAnavAnvipro devAnAM duHkhado bhavet . tridashAstena vighnanti praviShTA viShayaM nR^iNAm .. 12.. tato na jAyate bhaktiH shive kasyApi dehinaH . tasmAdaviduShAM naiva jAyate shUlapANinaH .. 13.. yathAkatha.nchijjAtApi madhye vichChidyate nR^iNAm . jAtaM vApi shivaj~nAnaM na vishvAsaM bhajatyalam .. 14.. R^iShaya UchuH .. yadyevaM devatA vighnamAcharanti tanUbhR^itAm . pauruShaM tatra kasyAsti yena muktirbhaviShyati .. 15.. satyaM sUtAtmaja brUhi tatropAyo.asti vA na vA .. sUta uvAcha .. koTijanmArjitaiH puNyaiH shive bhaktiH prajAyate .. 16.. iShTApUrtAdikarmANi tenAcharati mAnavaH . shivArpaNadhiyA kAmAnparityajya yathAvidhi .. 17.. anugrahAttena shaMbhorjAyate sudR^iDho naraH . tato bhItAH palAyante vighnaM hitvA sureshvarAH .. 18.. jAyate tena shushrUShA charite chandramaulinaH . shR^iNvato jAyate j~nAnaM j~nAnAdeva vimuchyate .. 19.. bahunAtra vimuktena yasya bhaktiH shive dR^iDhA . mahApApopapApaughakoTigrasto.api muchyate .. 20.. anAdareNa shAThyena parihAsena mAyayA . shivabhaktiratashchetsyAdantyajo.api vimuchyate .. 21.. evaM bhaktishcha sarveShAM sarvadA sarvatomukhI . tasyAM tu vidyamAnAyAM yastu martyo na muchyate .. 22.. sa.nsArabandhanAttasmAdanyaH ko vAsti mUDhadhIH . niyamAdyastu kurvIta bhaktiM vA drohameva vA .. 23.. tasyApi chetprasanno.asau phalaM yachChati vA~nChitam . R^iddhaM ki.nchitsamAdAya kShullakaM jalameva vA .. 24.. yo datte niyamenAsau tasmai datte jagattrayam . tatrApyashakto niyamAnnamaskAraM pradakShiNAm .. 25.. yaH karoti maheshasya tasmai tuShTo bhavechChivaH . pradakShiNAsvashakto.api yaH svAnte chintayechChivam .. 26.. gachChansamupaviShTo vA tasyAbhIShTaM prayachChati . chandanaM bilvakAShThasya puShpANi vanajAnyapi .. 27.. phalAni tAdR^ishAnyeva yasya prItikarANi vai . duShkaraM tasya sevAyAM kimasti bhuvanatraye .. 28.. vanyeShu yAdR^ishI prItirvartate parameshituH . uttameShvapi nAstyeva tAdR^ishI grAmajeShvapi .. 29.. taM tyaktvA tAdR^ishaM devaM yaH sevetAnyadevatAm . sa hi bhAgIrathIM tyaktvA kA~NkShate mR^igatR^iShNikAm .. 30.. ki.ntu yasyAsti duritaM koTijanmasu sa.nchitam . tasya prakAshate nAyamartho mohAndhachetasaH .. 31.. na kAlaniyamo yatra na deshasya sthalasya cha . yatrAsya chitraM ramate tasya dhyAnena kevalam .. 32.. Atmatvena shivasyAsau shivasAyujyamApnuyAt . atisvalpatarAyuH shrIrbhUteshA.nshAdhipo.api yaH .. 33.. sa tu rAjAhamasmIti vAdinaM hanti sAnvayam . kartApi sarvalokAnAmakShayaishvaryavAnapi .. 34.. shivaH shivo.ahamasmIti vAdinaM yaM cha ka~nchana . AtmanA saha tAdAtmyabhAginaM kurute bhR^isham .. 35.. dharmArthakAmamokShANAM pAraM yasyAtha yena vai . munayastatpravakShyAmi vrataM pAshupatAbhidham .. 36.. kR^itvA tu virajAM dIkShAM bhUtirudrAkShadhAriNaH . japanto vedasArAkhyaM shivanAmasahasrakam .. 37.. sa.ntyajya tena martyatvaM shaivIM tanumavApsyatha . tataH prasanno bhagavA~nCha.nkaro lokasha.nkaraH .. 38.. bhavatAM dR^ishyatAmetya kaivalyaM vaH pradAsyati . rAmAya daNDakAraNye yatprAdAtkumbhasaMbhavaH .. 39.. tatsarvaM vaH pravakShyAmi shR^iNudhvaM bhaktiyoginaH .. 40.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde shivabhaktyutkarShanirUpaNaM nAma prathamo.adhyAyaH .. 1 .. \medskip\hrule\medskip atha dvitIyo.adhyAyaH .. R^iShaya UchuH .. kimarthamAgato.agastyo rAmachandrasya sannidhim . kathaM vA virajAM dIkShAM kArayAmAsa rAghavam . tataH kimAptavAn rAmaH phalaM tadvaktumarhasi .. 1.. sUta uvAcha .. rAvaNena yadA sItA.apahR^itA janakAtmajA . tadA viyogaduHkhena vilapannAsa rAghavaH .. 2.. nirnidro niraha.nkAro nirAhAro divAnisham . moktumaichChattataH prANAnsAnujo raghunandanaH .. 3.. lopAmudrApatirj~nAtvA tasya sannidhimAgamat . atha taM bodhayAmAsa sa.nsArAsAratAM muniH .. 4.. agastya uvAcha .. kiM viShIdasi rAjendra kAntA kasya vichAryatAm . jaDaH kiM nu vijAnAti deho.ayaM pA~nchabhautikaH .. 5.. nirlepaH paripUrNashcha sachchidAnandavigrahaH . AtmA na jAyate naiva mriyate na cha duHkhabhAk .. 6.. sUryo.asau sarvalokasya chakShuShTvena vyavasthitaH . tathApi chAkShuShairdoShairna kadAchidvilipyate .. 7.. sarvabhUtAntarAtmApi tadvaddR^ishyairna lipyate . deho.api malapiNDo.ayaM muktajIvo jaDAtmakaH .. 8.. dahyate vahninA kAShThaiH shivAdyairbhakShyate.api vA . tathApi naiva jAnAti virahe tasya kA vyathA .. 9.. suvarNagaurI dUrvAyA dalavachChyAmalApi vA . pInottu~NgastanAbhogabhugnasUkShmavalagnikA .. 10.. bR^ihannitambajaghanA raktapAdasaroruhA . rAkAchandramukhI bimbapratibimbaradachChadA .. 11.. nIlendIvaranIkAshanayanadvayashobhitA . mattakokilasa.NllApA mattadviradagAminI .. 12.. kaTAkShairanugR^ihNAti mAM pa~ncheShusharottamaiH . iti yAM manyate mUDha sa tu pa~ncheShushAsitaH .. 13.. tasyAvivekaM vakShyAmi shR^iNuShvAvahito nR^ipa . na cha strI na pumAneSha naiva chAyaM napu.nsakaH .. 14.. amUrtaH puruShaH pUrNo draShTA dehI sa jIvinaH . yA tanva~NgI mR^idurbAlA malapiNDAtmikA jaDA .. 15.. sA na pashyati yatki.nchinna shR^iNoti na jighrati . charmamAtrA tanustasyA buddhvA tyakShasva rAghava .. 16.. yA prANAdadhikA saiva ha.nta te syAdghR^iNAspadam . jAyante yadi bhUtebhyo dehinaH pA~nchabhautikAH .. 17.. AtmA yadekalasteShu paripUrNaH sanAtanaH . kA kAntA tatra kaH kAntaH sarva eva sahodarAH .. 18.. nirmitAyAM gR^ihAvalyAM tadavachChinnatAM gatam . nabhastasyAM tu dagdhAyAM na kA.nchitkShatimR^ichChati .. 19.. tadvadAtmApi deheShu paripUrNaH sanAtanaH . hanyamAneShu teShveva sa svayaM naiva hanyate .. 20.. hantA chenmanyate hantuM hatashchenmanyate hatam . tAvubhau na vijAnIto nAyaM hanti na hanyate .. 21.. asmAnnR^ipAtiduHkhena kiM khedasyAsti kAraNam . svasvarUpaM viditvedaM duHkhaM tyaktvA sukhI bhava .. 22.. rAma uvAcha .. mune dehasya no duHkhaM naiva chetparamAtmanaH . sItAviyogaduHkhAgnirmAM bhasmIkurute katham .. 23.. sadA.anubhUyate yo.arthaH sa nAstIti tvayeritaH . jAyAtAM tatra vishvAsaH kathaM me munipu~Ngava .. 24.. anyo.atra nAsti ko bhoktA yena jantuH pratapyate . sukhasya vApi duHkhasya tadbrUhi munisattama .. 25.. agastya uvAcha .. durj~neyA shAMbhavI mAyA tayA saMmohyate jagat . mAyA tu prakR^itiM vidyAnmAyinaM tu maheshvaram .26.. tasyAvayavabhUtaistu vyAptaM sarvamidaM jagat. satyaj~nAnAtmako.ananto vibhurAtmA maheshvaraH .. 27.. tasyaivA.nsho jIvaloke hR^idaye prANinAM sthitaH . visphuli~NgA yathA vahnerjAyante kAShThayogataH .. 28.. anAdikarmasaMbaddhAstadvada.nshA maheshituH . anAdivAsanAyuktAH kShetraj~nA iti te smR^itAH .. 29.. mano buddhiraha.nkArashchittaM cheti chatuShTayam . antaHkaraNamityAhustatra te pratibimbitAH .. 30.. jIvatvaM prApnuyuH karmaphalabhoktAra eva te . tato vaiShayikaM teShAM sukhaM vA duHkhameva vA .. 31.. ta eva bhu~njate bhogAyatane.asmin sharIrake . sthAvaraM ja~NgamaM cheti dvividhaM vapuruchyate .. 32.. sthAvarAstatra dehAH syuH sUkShmA gulmalatAdayaH . aNDajAH svedajAstadvadudbhijjA iti ja~NgamAH .. 33.. yonimanye prapadyante sharIratvAya dehinaH . sthANumanye.anusa.nyanti yathAkarma yathAshrutam.h .. 34.. sukhyahaM duHkhyahaM cheti jIva evAbhimanyate . nirlepo.api paraM jyotirmohitaH shaMbhumAyayA .. 35.. kAmaH krodhastathA lobho mado mAtsaryameva cha . mohashchetyariShaDvargamaha.nkAragataM viduH .. 36.. sa eva badhyate jIvaH svapnajAgradavasthayoH . suShuptau tadabhAvAchcha jIvaH sha.nkaratAM gataH .. 37.. sa eva mAyAsa.nspR^iShTaH kAraNaM sukhaduHkhayoH . shukto rajatavadvishvaM mAyayA dR^ishyate shive .. 38.. tato vivekaj~nAnena na ko.apyatrAsti duHkhabhAk . tato virama duHkhAttvaM kiM mudhA paritapyase .. 39.. shrIrAma uvAcha .. mune sarvamidaM tathyaM yanmadagre tvayeritam . tathApi na jahAtyetatprArabdhAdR^iShTamulbaNam .. 40.. mattaM kuryAdyathA madyaM naShTAvidyamapi dvijam . tadvatprArabdhabhogo.api na jahAti vivekinam .. 41.. tataH kiM bahunoktena prArabdhasachivaH smaraH . bAdhate mAM divArAtramaha.nkAro.api tAdR^ishaH .. 42.. atyantapIDito jIvaH sthUladehaM vimu~nchati . tasmAjjIvAptaye mahyamupAyaH kriyatAM dvija .. 43.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde vairAgyopadeho nAma dvitIyo.adhyAyaH .. 2 .. \medskip\hrule\medskip atha tR^itIyo.adhyAyaH .. agastya uvAcha .. na gR^ihNAti vachaH pathyaM kAmakrodhAdipIDitaH . hitaM na rochate tasya mumUrShoriva bheShajam .. 1.. madhyesamudraM yA nItA sItA daityena mAyinA . AyAsyati narashreShTha sA kathaM tava sa.nnidhim .. 2.. badhyante devatAH sarvA dvAri markaTayUthavat . kiM cha chAmaradhAriNyo yasya sa.nti surA~NganAH .. 3.. bhu~Nkte trilokImakhilAM yaH shaMbhuvaradarpitaH . niShkaNTakaM tasya jayaH kathaM tava bhaviShyati .. 4.. indrajinnAma putro yastasyAstIshavaroddhataH . tasyAgre sa.ngare devA bahuvAraM palAyitAH .. 5.. kumbhakarNAhvayo bhrAtA yasyAsti surasUdanaH . anyo divyAstrasaMyuktashchirajIvI bibhIShaNaH .. 6.. durgaM yasyAsti la.nkAkhyaM durjeyaM devadAnavaiH . chatura~NgabalaM yasya vartate koTisa.nkhyayA .. 7.. ekAkinA tvayA jeyaH sa kathaM nR^ipanandana . AkA.nkShate kare dhartuM bAlashchandramasaM yathA . tathA tvaM kAmamohena jayaM tasyAbhivA~nChasi .. 8.. shrIrAma uvAcha .. kShatriyo.ahaM munishreShTha bhAryA me rakShasA hR^itA . yadi taM na nihanmyAshu jIvane me.asti kiM phalam .. 9.. ataste tattvabodhena na me ki.nchitprayojanam . kAmakrodhAdayaH sarve dahantyete tanuM mama .. 10.. aha.nkAro.api me nityaM jIvanaM hantumudyataH . hR^itAyAM nijakAntAyAM shatruNA.avamatasya vA .. 11.. yasya tattvabubhutsA syAtsa loke puruShAdhamaH . tasmAttasya vadhopAyaM la~NghayitvAmbudhiM raNe .. 12.. agastya uvAcha .. evaM chechCharaNaM yAhi pArvatIpatimavyayam . sa chetprasanno bhagavAnvA~nChitArthaM pradAsyati .. 13.. devairajeyaH shakrAdyairhariNA brahmaNApi vA . sa te vadhyaH kathaM vA syAchCha.nkarAnugrahaM vinA .. atastvAM dIkShayiShyAmi virajAmArgamAshritaH . tena mArgena martyatvaM hitvA tejomayo bhava .. 15.. yena hatvA raNe shatrUnsarvAnkAmAnavApsyasi . bhuktvA bhUmaNDale chAnte shivasAyujyamApsyasi .. 16.. sUta uvAcha .. atha praNamya rAmastaM daNDavanmunisattamam . uvAcha duHkhanirmuktaH prahR^iShTenAntarAtmanA .. 17.. shrIrAma uvAcha .. kR^itArtho.ahaM mune jAto vA~nChitArtho mamAgataH . pItAmbudhiH prasannastvaM yadi me kimu durlabham . atastvaM virajAM dIkShAM brUhi me munisattama .. 18.. agastya uvAcha .. shuklapakShe chaturdashyAmaShTamyAM vA visheShataH . ekAdashyAM somavAre ArdrAyAM vA samArabhet .. 19.. yaM vAyumAhuryaM rudraM yamagniM parameshvaram . parAtparataraM chAhuH parAtparataraM shivam .. 20.. brahmaNo janakaM viShNorvahnervAyoH sadAshivam . dhyAtvAgninA.avasathyAgniM vishodhya cha pR^ithakpR^ithak .. 21.. pa~nchabhUtAni sa.nyamya dhyAtvA guNavidhikramAt . mAtrAH pa~ncha chatasrashcha trimAtrAdistataH param .. 22.. ekamAtramamAtraM hi dvAdashAntaM vyavasthitam . sthityAM sthApyAmR^ito bhUtvA vrataM pAshupataM charet .. 23.. idaM vrataM pAshupataM kariShyAmi samAsataH . prAtarevaM tu sa.nkalpya nidhAyAgniM svashAkhayA .. 24.. upoShitaH shuchiH snAtaH shuklAmbaradharaH svayam . shuklayaj~nopavItashcha shuklamAlyAnulepanaH .. 25.. juhuyAdvirajAmantraiH prANApAnAdibhistataH . anuvAkAntamekAgraH samidAjyacharUnpR^ithak .. 26.. AtmanyagniM samAropya yAte agneti ma.ntrataH . bhasmAdAyAgnirityAdyairvimR^ijyA~NgAni saMspR^ishet .. 27.. bhasmachChanno bhavedvidvAnmahApAtakasaMbhavaiH . pApairvimuchyate satyaM muchyate cha na sa.nshayaH .. 28.. vIryamagneryato bhasma vIryavAnbhasmasa.nyutaH . bhasmasnAnarato vipro bhasmashAyI jitendriyaH .. 29.. sarvapApavinirmuktaH shivasAyujyamApnuyAt . evaM kuru mahAbhAga shivanAmasahasrakam .. 30.. idaM tu sampradAsyAmi tena sarvArthamApsyasi . sUta uvAcha .. ityuktvA pradadau tasmai shivanAmasahasrakam .. 31.. vedasArAbhidhaM nityaM shivapratyakShakArakam . uktaM cha tena rAma tvaM japa nityaM divAnisham .. 32.. tataH prasanno bhagavAnmahApAshupatAstrakam . tubhyaM dAsyati tena tvaM shatrUnhatvA.a.apsyasi priyAm .. 33.. tasyaivAstrasya mAhAtmyAtsamudraM shoShayiShyasi . sa.nhArakAle jagatAmastraM tatpArvatIpateH .. 34.. tadalAbhe dAnavAnAM jayastava sudurlabhaH . tasmAllabdhaM tadevAstraM sharaNaM yAhi sha.nkaram .. 35.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde virajAdIkShAnirUpaNaM nAma tR^itIyo.adhyAyaH .. 3 .. \medskip\hrule\medskip atha chaturtho.adhyAyaH .. sUta uvAcha .. evamuktvA munishreShTha gate tasminnijAshramam . atha rAmagirau rAmastasmingodAvarItaTe .. 1.. shivali~NgaM pratiShThApya kR^itvA dIkShAM yathAvidhi . bhUtibhUShitasarvA~Ngo rudrAkShAbharaNairyutaH .. 2.. abhiShichya jalaiH puNyairgautamIsindhusaMbhavaiH . archayitvA vanyapuShpaistadvadvanyaphalairapi .. 3.. bhasmachChanno bhasmashAyI vyAghracharmAsane sthitaH . nAmnAM sahasraM prajapannakta.ndivamananyadhIH .. 4.. mAsamekaM phalAhAro mAsaM parNAshanaH sthitaH . mAsamekaM jalAhAro mAsaM cha pavanAshanaH .. 5.. shAnto dAntaH prasannAtmA dhyAyannevaM maheshvaram . hR^itpa~Nkaje samAsInamumAdehArdhadhAriNam .. 6.. chaturbhujaM trinayanaM vidyutpi~NgajaTAdharam . koTisUryapratIkAshaM chandrakoTisushItalam .. 7.. sarvAbharaNasa.nyuktaM nAgayaj~nopavItinam . vyAghracharmAmbaradharaM varadAbhayadhAriNam .. 8.. vyAghracharmottarIyaM cha surAsuranamaskR^itam . pa~nchavaktraM chandramauliM trishUlaDamarUdharam .. 9.. nityaM cha shAshvataM shuddhaM dhruvamakSharamavyayam . evaM nityaM prajapato gataM mAsachatuShTayam .. 10.. atha jAto mahAnAdaH pralayAmbudabhIShaNaH . samudramathanodbhUtamandarAvanibhR^iddhvaniH .. 11.. rudrabANAgnisa.ndIptabhrashyattripuravibhramaH . tamAkarNyAtha saMbhrAnto yAvatpashyati puShkaram .. 12.. tAvadevo mahAtejo samasyAsItpuro dvijAH . tejasA tena saMbhrAnto nApashyatsa disho dasha .. 13.. andhIkR^itekShaNastUrNaM mohaM yAto nR^ipAtmajaH . vichintya tarkayAmAsa daityamAyAM dvijeshvarAH .. 14.. athotthAya mahAvIraH sajjaM kR^itvA svakaM dhanuH . avidhyannishitairbANairdivyAstrairabhimantritaiH .. 15.. AgneyaM vAruNaM saumyaM mohanaM saurapArvatam . viShNuchakraM mahAchakraM kAlachakraM cha vaiShNavam .. 16.. raudraM pAshupataM brAhmaM kauberaM kulishAnilam . bhArgavAdibahUnyastrANyayaM prAyu~Nkta rAghavaH .. 17.. tasmi.nstejasi shastrANi chAstrAnyasya mahIpateH . vilInAni mahAbhrasya karakA iva nIradhau .. 18.. tataH kShaNena jajvAla dhanustasya karachchyutam . tUNIraM chA~NgulitrANaM godhikApi mahIpate .. 19.. taddR^iShTvA lakShmaNo bhItaH papAta bhuvi mUrchChitaH . athAki~nchitkaro rAmo jAnubhyAmavaniM gataH .. 20.. mIlitAkSho bhayAviShTaH sha.nkaraM sharaNaM gataH . svareNApyuchcharannuchchaiH shaMbhornAmasahasrakam .. 21.. shivaM cha daNDavadbhUmau praNanAma punaH punaH . punashcha pUrvavachchAsIchChabdo di~NmaNDalaM grasan .. 22.. chachAla vasudhA ghoraM parvatAshcha chakampire . tataH kShaNena shItA.nshushItalaM teja Apatat .. 23.. unmIlitAkSho rAmastu yAvadetatprapashyati . tAvaddadarsha vR^iShabhaM sarvAla.nkArasa.nyutam .. 24.. pIyUShamathanodbhUtanavanItasya piNDavat . protasvarNaM marakatachChAyashR^i~NgadvayAnvitam .. 25.. nIlaratnekShaNaM hrasvakaNThakambalabhUShitam . ratnapalyANasa.nyuktaM nibaddhaM shvetachAmaraiH .. 26.. ghaNTikAghargharIshabdaiH pUrayantaM disho dasha . tatrAsInaM mahAdevaM shuddhasphaTikavigraham .. 27.. koTisUryapratIkAshaM koTishItA.nshushItalam. vyAghracharmAmbaradharaM nAgayaj~nopavItinam .. 28.. sarvAla.nkArasa.nyuktaM vidyutpi~NgajaTAdharam . nIlakaNThaM vyAghracharmottarIyaM chandrashekharam .. 29.. nAnAvidhAyudhodbhAsidashabAhuM trilochanam . yuvAnaM puruShashreShThaM sachchidAnandavigraham .. 30.. tatraiva cha sukhAsInAM pUrNachandranibhAnanAm . nIlendIvaradAmAbhAmudyanmarakataprabhAm .. 31.. muktAbharaNasa.nyuktAM rAtriM tArA~nchitAmiva . vindhyakShitidharottu~NgakuchabhArabharAlasAm .. 32.. sadasatsa.nshayAviShTamadhyadeshAntarAmbarAm . divyAbharaNasa.nyuktAM divyagandhAnulepanAm .. 33.. divyamAlyAmbaradharAM nIlendIvaralochanAm . alakodbhAsivadanAM tAmbUlagrAsashobhitAm .. 34.. shivAli~Nganasa.njAtapulakodbhAsivigrahAm . sachchidAnandarUpADhyAM jaganmAtaramambikAm .. 35.. saundaryasArasa.ndohAM dadarsha raghunandanaH . svasvavAhanasa.nyuktAnnAnAyudhalasatkarAn .. 36.. bR^ihadrathantarAdIni sAmAni parigAyataH . svasvakAntAsamAyuktAndikpAlAnparitaH sthitAn .. 37.. agragaM garuDArUDhaM sha.nkhachakragadAdharam . kAlAmbudapratIkAshaM vidyutkAntyA shriyA yutam .. 38.. japantamekamanasA rudrAdhyAyaM janArdanam . pashchAchchaturmukhaM devaM brahmANaM ha.nsavAhanam .. 39.. chaturvaktraishchaturvedarudrasUktairmaheshvaram . stuvantaM bhAratIyuktaM dIrghakUrchaM jaTAdharam .. 40.. atharvashirasA devaM stuvantaM munimaNDalam . ga~NgAditaTinIyuktamambudhiM nIlavigraham .. 41.. shvetAshvataramantreNa stuvantaM girijApatim . anantAdimahAnAgAnkailAsagirisannibhAn .. 42.. kaivalyopaniShatpAThAnmaNiratnavibhUShitAn . suvarNavetrahastADhyaM nandinaM purataH sthitam .. 43.. dakShiNe mUShakArUDhaM gaNeshaM parvatopamam . mayUravAhanArUDhamuttare ShaNmukhaM tathA .. 44.. mahAkAlaM cha chaNDeshaM pArshvayorbhIShaNAkR^itim . kAlAgnirudraM dUrasthaM jvaladdAvAgnisannibham .. 45.. tripAdaM kuTilAkAraM naTadbhR^i~NgiriTiM puraH . nAnAvikAravadanAnkoTishaH pramathAdhipAn .. 46.. nAnAvAhanasa.nyuktaM parito mAtR^imaNDalam . pa~nchAkSharIjapAsaktAnsiddhavidyAdharAdikAn .. 47.. divyarudrakagItAni gAyatkinnaravR^indakam . tatra traiyambakaM mantraM japaddvijakadambakam .. 48.. gAyantaM vINayA gItaM nR^ityantaM nAradaM divi . nR^ityato nATyanR^ityena rambhAdInapsarogaNAn .. 49.. gAyachchitrarathAdInAM gandharvANAM kadambakam . kambalAshvatarau shaMbhukarNabhUShaNatAM gatau .. 50.. gAyantau pannagau gItaM kapAlaM kambalaM tathA . evaM devasabhAM dR^iShTvA kR^itArtho raghunandanaH .. 51.. harShagadgadayA vAchA stuvandevaM maheshvaram . divyanAmasahasreNa praNanAma punaH punaH .. 52.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde shivaprAdurbhAvAkhyashchaturtho.adhyAyaH .. 4 .. \medskip\hrule\medskip atha pa~nhamo.adhyAyaH .. sUta uvAcha .. atha prAdurabhUttatra hiraNmayaratho mahAn . anekadivyaratnA.nshukirmIritadigantaraH .. 1.. nadyupAntikapa~NkADhyamahAchakrachatuShTayaH . muktAtoraNasa.nyuktaH shvetachChatrashatAvR^itaH .. 2.. shuddhahemakhalInADhyatura~NgagaNasa.nyutaH . shuktAvitAnavilasadUrdhvadivyavR^iShadhvajaH .. 3.. mattavAraNikAyuktaH paTTatalpopashobhitaH . pArijAtatarUdbhUtapuShpamAlAbhira~nchitaH .. 4.. mR^iganAbhisamudbhUtakastUrimadapa~NkilaH . karpUrAgadhUpotthagandhAkR^iShTamadhuvrataH .. 5.. sa.nvartaghanaghoShADhyo nAnAvAdyasamanvitaH . vINAveNusvanAsaktakinnarIgaNasa.nkulaH .. 6.. evaM dR^iShTvA rathashreShThaM vR^iShAduttIrya sha.nkaraH . ambayA sahitastatra paTTatalpe.avishattadA .. 7.. nIrAjanaiH surastrINAM shvetachAmarachAlanaiH . divyavyajanapAtaishcha prahR^iShTo nIlalohitaH .. 8.. kvaNatka~NkaNanidhvAnairma.njuma~njIrasi~njitaiH . vINAveNusvanairgItaiH pUrNamAsIjjagattrayam .. 9.. shukakekikulArAvaiH shvetapArAvatasvanaiH . unnidrabhUShAphaNinAM darshanAdeva barhiNaH .. 10.. nanR^iturdarshayantaH sarvA.nshchandrakAnkoTisa.nkhyayA . praNamantaM tato rAmamutthApya vR^iShabhadhvajaH .. 11.. AninAya rathaM divyaM prahR^iShTenAntarAtmanA . kamaNDalujalaiH svachChaiH svayamAchamya yatnataH .. 12.. samAchamyAtha purataH svA.nke rAmamupAnayat . atha divyaM dhanustasmai dadau tUNIramakShayam .. 13.. mahApAshupataM nAma divyamastraM dadau tataH . uktashcha tena rAmo.api sAdaraM chandramaulinA .. 14.. jagannAshakaraM raudramugramastramidaM nR^ipa . ato nedaM prayoktavyaM sAmAnyasamarAdike .. 15.. anyannAsti pratIghAtametasya bhuvanatraye . tasmAtprANatyaye rAma prayoktavyamupasthite .. 16.. anyadaityatprayuktaM tu jagatsa.nkShayakR^idbhavet . athAhUya surashreShThAn lokapAlAnmaheshvaraH .. 17.. uavAcha paramaprItaH svaM svamastraM prayachChata . rAghavo.ayaM cha tairastrai rAvaNaM nihaniShyati .. 18.. tasmai devairavadhyatvamiti datto varo mayA . tasmAdvAnaratAmetya bhavanto yuddhadurmadAH .. 19.. sAhAyyamasya kurvantu tena susthA bhaviShyatha . tadAj~nAM shirasA gR^ihya surAH prA~njalayastathA .. 20.. praNamya charaNau shaMbhoH svaM svamastraM dadurmudA . nArAyaNAstraM daityAriraindramastraM pura.ndaraH .. 21.. brahmApi brahmadaNDAstramAgneyAstraM dhana.njayaH . yAmyaM yamo.api mohAstraM rakShorAjastathA dadau .. 22.. varuNo vAruNaM prAdAdvAyavyAstraM prabha~njanaH . kauberaM cha kubero.api raudramIshAna eva cha .. 23.. sauramastraM dadau sUryaH saumyaM somashcha pArvatam . vishvedevA dadustasmai vasavo vAsavAbhidham .. 24.. atha tuShTaH praNamyeshaM rAmo dasharathAtmajaH . prA~njaliH praNato bhUtvA bhaktiyukto vyajij~napat .. 25.. shrIrAma uvAcha .. bhagavAnmAnuSheNaiva nolla~Nghyo lavaNAmbudhiH . tatra la~NkAbhidhaM durgaM durjayaM devadAnavaiH .. 26.. anekakoTayastatra rAkShasA balavattarAH . sarve svAdhyAyaniratAH shivabhaktA jitendriyAH .. 27.. anekamAyAsa.nyuktA buddhimanto.agnihotriNaH . kathamekAkinA jeyA mayA bhrAtrA cha sa.nyuge .. 28.. shrImahAdeva uvAcha .. rAvaNasya vadhe rAma rakShasAmapi mAraNe . vichAro na tvayA kAryastasya kAlo.ayamAgataH .. 29.. adharme tu pravR^ittAste devabrAhmaNapIDane . tasmAdAyuHkShayaM yAtaM teShAM shrIrapi suvrata .. 30.. rAjastrIkAmanAsaktaM rAvaNaM nihaniShyasi . pApAsakto ripurjetuH sukaraH samarA~NgaNe .. 31.. adharme nirataH shatrurbhAgyenaiva hi labhyate . adhItadharmashAstro.api sadA vedarato.api vA .. 32.. vinAshakAle samprApte dharmamArgAchchyuto bhavet . pIDyante devatAH sarvAH satataM yena pApinA .. 33.. brAhmaNA R^iShayashchaiva tasya nAshaH svayaM sthitaH . kiShki.ndhAnagare rAma devAnAma.nshasaMbhavAH .. 34.. vAnarA bahavo jAtA durjayA balavattarAH . sAhAyyaM te kariShyanti tairbadhvA cha payonidhim .. 35.. anekashailasaMbaddhe setau yAntu valImukhAH . rAvaNaM sagaNaM hatvA tAmAnaya nijAM priyAm .. 36.. shastrairyuddhe jayo yatra tatrAstrANi na yojayet . nirastreShvalpashastreShu palAyanapareShu cha .. 37.. astrANi mu~nchan divyAni svayameva vinashyati . athavA kiM bahUktena mayaivotpAditaM jagat .. 38.. mayaiva pAlyate nityaM mayA sa.mhriyate.api cha . ahameko jaganmR^ityurmR^ityorapi mahIpate .. 39.. grase.ahameva sakalaM jagadetachcharAcharam . mama vaktragatAH sarve rAkShasA yuddhadurmadAH .. 40.. nimittamAtraM tvaM bhUyAH kIrtimApsyasi sa.ngare .. 41.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde rAmAya varapradAnaM nAma pa~nchamo.adhyAyaH .. 5 .. \medskip\hrule\medskip atha ShaShTho.adhyAyaH .. shrIrAma uvAcha .. bhagavannatra me chitraM mahadetatprajAyate . shuddhasphaTikasa.nkAshastrinetrashchandrashekharaH .. 1.. mUrtastvaM tu parichChinnAkR^itiH puruSharUpadhR^ik . ambayA sahito.atraiva ramase pramathaiH saha .. 2.. tvaM kathaM pa~nchabhUtAdi jagadetachcharAcharam . tadbrUhi girijAkAnta mayi te.anugraho yadi .. 3.. shrIbhagavAnuvAcha .. sAdhu pR^iShTaM mahAbhAga durj~neyamamarairapi. tatpravakShyAmi te bhaktyA brahmacharyeNa suvrata .. 4.. pAraM yAsyasyanAyAsAdyena sa.nsAranIradheH . dR^ishyante pa~nchabhUtAni ye cha lokAshchaturdasha .. 5.. samudrAH sarito devA rAkShasA R^iShayastathA . dR^ishyante yAni chAnyAni sthAvarANi charANi cha .. 6.. gandharvAH pramathA nAgAH sarve te madvibhUtayaH . purA brahmAdayo devA draShTukAmA mamAkR^itim .. 7.. ma.ndaraM prayayuH sarve mama priyataraM girim . stutvA prA~njalayo devA mAM tadA purataH sthitAH .. 8.. tAndR^iShTvAtha mayA devAn lIlAkulitachetasaH . teShAmapahR^itaM j~nAnaM brahmAdInAM divaukasAm .. 9.. atha te.apahR^itaj~nAnA mAmAhuH ko bhavAniti . athAbruvamahaM devAnahameva purAtanaH .. 10.. AsaM prathamamevAhaM vartAmi cha sureshvarAH . bhaviShyAmi cha loke.asminmatto nAnyasti kashchana .. 11.. vyatiriktaM cha matto.asti nAnyatki~nchitsureshvarAH . nityo.anityo.ahamanagho brahmaNAM brahmaNaspatiH .. 12.. dakShiNA~ncha uda~ncho.ahaM prA~nchaH pratya~ncha eva cha . adhashchordhvaM cha vidisho dishashchAhaM sureshvarAH .. 13.. sAvitrI chApi gAyatrI strI pumAnapumAnapi . triShTubjagatyanuShTup cha pa.nktishChandastrayImayaH .. 14.. satyo.ahaM sarvagaH shAntastretAgnirgauryahaM guruH . gauryahaM gahvaraM chAhaM dyaurahaM jagatAM vibhuH .. 15.. jyeShThaH sarvasurashreShTho variShTho.ahamapAMpatiH . Aryo.ahaM bhagavAnIshastejo.ahaM chAdirapyaham .. 16.. R^igvedo.ahaM yajurvedaH sAmavedo.ahamAtmabhUH . atharvaNashcha mantro.ahaM tathA chA~Ngiraso varaH .. 17.. itihAsapurANAni kalpo.ahaM kalpavAnaham . nArAsha.nsI cha gAthAhaM vidyopaniShado.asmyaham .. 18.. shlokAH sUtrANi chaivAhamanuvyAkhyAnameva cha . vyAkhyAnAni parA vidyA iShTaM hutamathAhutiH .. 19.. dattAdattamayaM lokaH paraloka.ahamakSharaH . kSharaH sarvANi bhUtAni dAntiH shAntirahaM khagaH .. 20.. guhyo.ahaM sarvavedeShu AraNyohamajo.apyaham . puShkaraM cha pavitraM cha madhyaM chAhamataH param .. 21.. bahishchAhaM tathA chAntaH purastAdahamavyayaH . jyotishchAhaM tamashchAhaM tanmAtrANIndriyANyaham .. 22.. buddhishchAhamaha.nkAro viShayANyahameva hi . brahmA viShNurmaheshohamumA skando vinAyakaH .. 23.. indro.agnishcha yamashchAhaM nirR^itirvaruNo.anilaH . kubero.ahaM tatheshAno bhUrbhuvaH svarmaharjanaH .. 24.. tapaH satyaM cha pR^ithivI chApastejo.anilo.apyaham . AkAsho.ahaM raviH somo nakShatrANi grahAstathA .. 25.. prANaH kAlastathA mR^ityuramR^itaM bhUtamapyaham . bhavyaM bhaviShyatkR^itsnaM cha vishvaM sarvAtmako.apyaham .. 26.. omAdau cha tathA madhye bhUrbhuvaH svastathaiva cha . tato.ahaM vishvarUpo.asmi shIrShaM cha japatAM sadA .. 27.. ashitaM pAyitaM chAhaM kR^itaM chAkR^itamapyaham . paraM chaivAparaM chAhamahaM sarvaparAyaNaH .. 28.. ahaM jagaddhitaM divyamakSharaM sUkShmamavyayam . prAjApatyaM pavitraM cha saumyamagrAhyamagriyam .. 29.. ahamevopasa.nhartA mahAgrAsaujasAM nidhiH . hR^idi yo devatAtvena prANatvena pratiShThitaH .. 30.. shirashchottarato yasya pAdau dakShiNatastathA . yashcha sarvottaraH sAkShAdo~NkAro.ahaM trimAtrakaH .. 31.. UrdhvaM chonnAmahe yasmAdadhashchApanayAmyaham . tasmAdo~NkAra evAhameko nityaH sanAtanaH .. 32.. R^icho yajU.nShi sAmAni yo brahmA yaj~nakarmaNi . praNAmahe brAhmaNebhyastenAhaM praNavo mataH .. 33.. sneho yathA mA.nsapiNDaM vyApnoti vyApyayatyapi . sarvAn lokAnahaM tadvatsarvavyApI tato.asmyaham .. 34.. brahmA harishcha bhagavAnAdyantaM nopalabdhavAn . tato.anye cha surA yasmAdananto.ahamitIritaH .. 35.. garbhajanmajarAmR^ityusa.nsArabhavasAgarAt . tArayAmi yato bhaktaM tasmAttAro.ahamIritaH .. 36.. chaturvidheShu deheShu jIvatvena vasAmyaham . sUkShmo bhUtvA cha hR^iddeshe yattatsUkShmaM prakIrtitaH .. 37.. mahAtamasi magnebhyo bhaktebhyo yatprakAshaye . vidyudvadatulaM rUpaM tasmAdvidyutamasmyaham .. 38.. eka eva yato lokAn visR^ijAmi sR^ijAmi cha . vivAsayAmi gR^ihNAmi tasmAdeko.ahamIshvaraH .. 39.. na dvitIyo yatastasthe turIyaM brahma yatsvayam . bhUtAnyAtmani sa.nhR^itya chaiko rudro vasAmyaham .. 40.. sarvA.nllokAnyadIshehamIshinIbhishcha shaktibhiH . IshAnamasya jagataH svardR^ishaM chakShurIshvaram .. 41.. IshAnashchAsmi jagatAM sarveShAmapi sarvadA . IshAnaH sarvavidyAnAM yadIshAnastato.asmyaham .. 42.. sarvabhAvAnnirIkShe.ahamAtmaj~nAnaM nirIkShaye . yogaM cha gamaye tasmAdbhagavAnmahato mataH .. 43.. ajasraM yachcha gR^ihNAmi visR^ijAmi sR^ijAmi cha . sarvA.nllokAnvAsayAmi tenAhaM vai maheshvaraH .. 44.. mahatyAtmaj~nAnayogaishvarye yastu mahIyate . sarvAn bhAvAn parityajya mahAdevashcha so.asmyaham .. 45.. eSho.asmi devaH pradisho nu sarvAH pUrvo hi jAtosmyahameva garbhe . ahaM hi jAtashcha janiShyamANaH pratyagjanastiShThati sarvatomukhaH .. 46.. vishvatashchakShuruta vishvatomukho vishvatobAhuruta vishvataspAt . sa.nvAhubhyAM dhamati sampatatrai\- rdyAvAbhUmI janayandeva ekaH .. 47.. vAlAgramAtraM hR^idayasya madhye vishvaM devaM jAtavedaM vareNyam . mAmAtmasthaM ye.anupashyanti dhIrA\- steShAM shAntiH shAshvatI netareShAm .. 48.. ahaM yonimadhitiShThAmi chaiko mayedaM pUrNaM pa~nchavidhaM cha sarvam . mAmIshAnaM puruShaM devamIDyaM viditvA nichAyyemAM shAntimatyantameti .. 49.. prANeShvantarmanaso li~NgamAhu\- rasminkrodhouA cha tR^iShNA kShamA cha . tR^iShNAM hitvA hetujAlasya mUlaM buddhyA chittaM sthApayitvA mayIha . evaM ye mAM dhyAyamAnA bhaja.nte teShAM shAntiH shAshvatI netareShAm .. 50.. yato vAcho nivartante aprApya manasA saha . AnandaM brahma mAM j~nAtvA na bibheti kutashchana .. 51.. shrutveti devA madvAkyaM kaivalyaj~nAnamuttamam . japanto mama nAmAni mama dhyAnaparAyaNAH .. 52.. sarve te svasvadehAnte matsAyujyaM gatAH purA . tato.agre paridR^ishyante padArthA madvibhUtayaH .. 53.. mayyeva sakalaM jAtaM mayi sarvaM pratiShThitam . mayi sarvaM layaM yAti tadbrahmAdvayamasmyaham .. 54.. aNoraNIyAnahameva tadva\- nmahAnahaM vishvamahaM vishuddhaH . purAtano.ahaM puruSho.ahamIsho hiraNmayo.ahaM shivarUpamasmi .. 55.. apANipAdo.ahamachintyashaktiH pashyAmyachakShuH sa shR^iNomyakarNaH . ahaM vijAnAmi viviktarUpo na chAsti vettA mama chitsadAham .. 56.. vedairasheShairahameva vedyo vedAntakR^idvedavideva chAham . na puNyapApe mama nAsti nAsho na janma dehendriyabuddhirasti .. 57.. na bhUmirApo na cha vahnirasti na chAnilo me.asti na me nabhashcha . evaM viditvA evaM mAM tattvato vetti yastu rAma mahAmte paramAtmarUpaM guhAshayaM niShkalamadvitIyam.. 58.. samastasAkShiM sadasadvihInaH prayAti shuddhaM parmAtmarUpam .. 59.. evaM mAM tattvato vetti yastu rAma mahAmate . sa eva nAnya lokeShu kaivalyaphalamashnute .. 60.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde vibhUtiyogo nAma ShaShTho.adhyAyaH .. 6 .. \medskip\hrule\medskip atha saptamo.adhyAyaH .. shrIrAma uvAcha .. bhagavanyanmayA pR^iShTaM tattathaiva sthitaM vibho . atrottaraM mayA labdhaM tvatto naiva maheshvara .. 1.. parichChinnaparImANe dehe bhagavatastava . utpattiH pa~nchabhUtAnAM sthitirvA vilayaH katham .. 2.. svasvAdhikArasaMbaddhAH kathaM nAma sthitAH surAH . te sarve kathaM deva bhuvanAni chaturdasha .. 3.. tvattaH shrutvApi devAtra sa.nshayo me mahAnabhUt . apratyAyitachittasya sa.nshayaM Chettumarhasi .. 4.. shrIbhagavAnuvAcha .. vaTabIje.atisUkShme.api mahAvaTataruryathA . sarvadAste.anyathA vR^ikShaH kuta AyAti tadvada .. 5.. tadvanmama tanau rAma bhUtAnAmAgatirlayaH . mahAsaindhavapiNDo.api jale kShipto vilIyate .. 6.. na dR^ishyate punaH pAkAtkuta AyAti pUrvavat . prAtaHprAtaryathA.a.aloko jAyate sUryamaNDalAt .. 7.. evaM matto jagatsarvaM jAyate.asti vilIyate . mayyeva sakalaM rAma tadvajjAnIhi suvrata .. 8.. shrIrAma uvAcha .. kathite.api mahAbhAga digjaDasya yathA dishi . nivartate bhramo naiva tadvanmama karomi kim .. 9.. shrIbhagavAnuvAcha .. mayi sarvaM yathA rAma jagadetachcharAcharam . vartate taddarshayAmi na draShTuM kShamate bhavAn .. 10.. divyaM chakShuH pradAsyAmi tubhyaM dasharathAtmaja . tena pashya bhayaM tyaktvA mattejomaNDalaM dhruvam .. 11.. na charmachakShuShA draShTuM shakyate mAmakaM mahaH . nareNa vA sureNApi tanmamAnugrahaM vinA .. 12.. sUta uvAcha .. ityuktvA pradadau tasmai divyaM chakShurmaheshvaraH . athAdarshayadetasmai vaktraM pAtAlasa.nnibham .. 13.. vidyutkoTiprabhaM dIptamatibhImaM bhayAvaham . taddR^iShTvaiva bhayAdrAmo jAnubhyAmavaniM gataH .. 14.. praNamya daNDavadbhUmau tuShTAva cha punaH punaH . athotthAya mahAvIro yAvadeva prapashyati .. 15.. vaktraM purabhidastatra antarbrahmANDakoTayaH . chaTakA iva lakShyante jvAlAmAlAsamAkulAH .. 16.. merumandaravindhyAdyA girayaH saptasAgarAH . dR^ishyante chandrasUryAdyAH pa~ncha bhUtAni te surAH .. 17.. araNyAni mahAnAgA bhuvanAni chaturdasha . pratibrahmANDamevaM taddR^iShTvA dasharathAtmajaH .. 18.. surAsurANAM sa.ngrAmastatra pUrvAparAnapi . viShNordashAvatArA.nshcha tattatkarmANyapi dvijAH .. 19.. parAbhavA.nshcha devAnAM puradAhaM maheshituH . utpadyamAnAnutpannAnsarvAnapi vinashyataH .. 20.. dR^iShTvA rAmo bhayAviShTaH praNanAma punaH punaH . utpannatattvaj~nAno.api babhUva raghunandanaH .. 21.. athopaniShadAM sArairarthaistuShTAva sha.nkaram .. 22.. shrIrAma uvAcha .. deva prapannArtihara prasIda prasIda vishveshvara vishvavandya . prasIda ga~NgAdhara chandramaule mAM trAhi sa.nsArabhayAdanAtham .. 23.. tvatto hi jAtaM jagadetadIsha tvayyeva bhUtAni vasanti nityam . tvayyeva shaMbho vilayaM prayAnti bhUmau yathA vR^ikShalatAdayo.api .. 24.. brahmendra rudrAshcha marudgaNAshcha gandharvayakShA.asurasiddhasa~NghAH . ga~NgAdi nadyo varuNAlayAshcha vasanti shUli.nstava vaktraya.ntre .. 25.. tvanmAyayA kalpitamindumaule tvayyeva dR^ishyatvamupaiti vishvam . bhrAntyA janaH pashyati sarvameta\- chChuktau yathA raupyamahiM cha rajjau .. 26.. tejobhirApUrya jagatsamastaM prakAshamAnaH kuruShe prakAsham . vinA prakAshaM tava devadeva na dR^ishyate vishvamidaM kShaNena .. 27.. alpAshrayo naiva bR^ihantamarthaM dhatte.aNureko na hi vindhyashailam . tvadvaktramAtre jagadetadasti tvanmAyayaiveti vinishchinomi .. 28.. rajjau bhuja~Ngo bhayado yathaiva na jAyate nAsti na chaiti nAsham . tvanmAyayA kevalamAtrarUpaM tathaiva vishvaM tvayi nIlakaNTha .. 29.. vichAryamANe tava yachCharIra\- mAdhArabhAvaM jagatAmupaiti . tadapyayashyaM madavidyayaiva pUrNashchidAnadamayo yatastvam .. 30.. pUjeShTapUrtAdivarakriyANAM bhoktuH phalaM yachChasi vishvameva . mR^iShaitadevaM vachanaM purAre tvatto.asti bhinnaM na cha ki~nchideva .. 31.. aj~nAnamUDhA munayo vadanti pUjopachArAdibahiHkriyAbhiH . toShaM girIsho bhajatIti mithyA kutastvamUrtasya tu bhogalipsA .. 32.. ki~nchiddalaM vA chulakodakaM vA yastvaM mahesha pratigR^ihya datse . trailokyalakShmImapi yajjanebhyaH sarvaM tvavidyAkR^itameva manye .. 33.. vyApnoShi sarvA vidisho dishashcha tvaM vishvamekaH puruShaH purANaH . naShTe.api tasmi.nstava nAsti hAni\- rghaTe vinaShTe nabhaso yathaiva .. 34.. yathaikamAkAshagamarkabimbaM kShudreShu pAtreShu jalAnviteShu . bhajatyanekapratibimbabhAvaM tathA tvamantaHkaraNeShu deva .. 35.. sa.nsarjane vA.apyavane vinAshe vishvasya ki~nchittava nAsti kAryam . anAdibhiH prANabhR^itAmadR^iShTai\- stathApi tatsvapnavadAtanoShi .. 36.. sthUlasya sUkShmasya jaDasya bhogo dehasya shaMbho na chidaM vinAsti . atastvadAropaNamAtanoti shrutiH purAre sukhaduHkhayoH sadA .. 37.. namaH sachchidAmbhodhiha.nsAya tubhyaM namaH kAlakAlAya kAlAtmakAya . namaste samastAghasa.nhArakartre namaste mR^iShAchittavR^ittyaikabhoktre .. 38.. sUta uvAcha .. evaM praNamya vishveshaM purataH prA~njaliH sthitaH . vismitaH parameshAnaM jagAda raghunandanaH .. 39.. shrIrAma uvAcha .. upasa.nhara vishvAtmanvishvarUpamidaM tava . pratItaM jagadaikAtmyaM shaMbho bhavadanugrahAt .. 40.. shrIbhagavAnuvAcha .. pashya rAma mahAbAho matto nAnyo.asti kashchana .. 41.. sUta uvAcha .. utyuktvaivopasa.njahre svadehe devatAdikAn . mIlitAkShaH punarharShAdyAvadrAmaH prapashyati .. 42.. tAvadeva gireH shR^i~Nge vyAghracharmopari sthitam . dadarsha pa~nchavadanaM nIlakaNThaM trilochanam .. 43.. vyAghracharmAmbaradharaM bhUtibhUShitavigraham . phaNika~NkaNabhUShADhyaM nAgayaj~nopavItinam .. 44.. vyAghracharmottarIyaM cha vidyutpi~NgajaTAdharam . ekAkinaM chandramauliM vareNyamabhayapradam .. 45.. chaturbhujaM khaNDaparashuM mR^igahastaM jagatpatim . athAj~nayA purastasya praNamyopavivesha saH .. 46.. athAha rAmaM devesho yadyatpraShTumabhIchChasi . tatsarvaM pR^ichCha rAma tvaM matto nAnyo.asti te guruH .. 47.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde vishvarUpadarshanaM nAma saptamo.adhyAyaH .. 7 .. \medskip\hrule\medskip atha aShTamo.adhyAyaH .. shrIrAma uvAcha .. pA~nchabhautikadehasya chotpattirvilayaH sthitiH . svarUpaM cha kathaM deva bhagavanvaktumarhasi .. 1.. shrIrAma uvAcha .. pA~nchabhautikadehasya chotpattirvilayaH sthitiH . svarUpaM cha kathaM deva bhagavanvaktumarhasi .. 1.. shrIbhagavAnuvAcha .. pa~nchabhUtaiH samArabdho deho.ayaM pA~nchabhautikaH . tatra pradAnaM pR^ithivI sheShANAM sahakAritA .. 2.. jarAyujo.aNDajashchaiva svedajashchodbhijastathA . evaM chaturvidhaH prokto deho.ayaM pA~nchabhautikaH .. 3.. mAnasastu paraH prokto devAnAmeva sa.nsmR^itaH . tatra vakShye prathamataH pradhAnatvAjjarAyujam .. 4.. shukrashoNitasaMbhUtA vR^ittireva jarAyujaH . strINAM garbhAshaye shukramR^itukAle vishedyadA .. 5.. yoShito rajasA yuktaM tadeva syAjjarAyujam . bAhulyAdrajasA strI syAchChukrAdhikye pumAnbhavet .. 6.. shukrashoNitayoH sAmye jAyate cha napuMsakaH . R^itusnAtA bhavennArI chaturthe divase tataH .. 7.. R^itukAlastu nirdiShTa AShoDashadinAvadhi . tatrAyugmadine strI syAtpumAnyugmadine bhavet .. 8.. ShoDashe divase garbho jAyate yadi subhruvaH . chakravartI bhavedrAjA jAyate nAtra sa.nshayaH .. 9.. R^itusnAtA yasya puMsaH sAkA~NkShaM mukhamIkShate . tadAkR^itirbhavedarbhastatpashyetsvAmino mukham .. 10.. yA.asti charmAvR^itiH sUkShmA jarAyuH sA nigadyate . shukrashoNitayoryogastasminneva bhavedyataH . tatra garbho bhavedyasmAttena prokto jarAyujaH .. 11.. aNDajAH pakShisarpAdyAH svedajA mashakAdayaH . udbhijjAstR^iNagulmAdyA mAnasAshcha surarShayaH.. 12.. janmakarmavashAdeva niShiktaM smaramandire . shukraM rajaHsamAyuktaM prathame mAsi taddravam .. 13.. budbudaM kalalaM tasmAttataH peshI bhavedidam . peshIghanaM dvitIye tu mAsi piNDaH prajAyate .14.. karA~NghrishIrShakAdIni tR^itIye saMbhavanti hi . abhivyaktishcha jIvasya chaturthe mAsi jAyate .. 15.. tatashchalati garbho.api jananyA jaThare svataH . putrashcheddakShiNe pArshve kanyA vAme cha tiShThati .. 16.. napuMsakastUdarasya bhAge tiShThati madhyataH . ato dakShiNapArshve tu shete mAtA pumAnyadi .. 17.. a~Ngapratya~NgabhAgAshcha sUkShmAH syuryugapattadA . vihAya shmashrudantAdI~njanmAnantarasaMbhavAn .. 18.. chaturthe vyaktatA teShAM bhAvAnAmapi jAyate . puMsAM sthairyAdayo bhAvA bhIrutvAdyAstu yoShitAm .. 19.. napuMsake cha te mishrA bhavanti raghunandana . mAtR^ijaM chAsya hR^idayaM viShayAnabhikA~NkShati .. 20.. tato mAturmano.abhIShTaM kuryAdgarbhavivR^iddhaye . tAM cha dvihR^idayAM nArImAhurdauhR^idinIM tataH .. 21.. adAnAddauhR^idAnAM syurgarbhasya vya~NgatAdayaH . mAturyadviShaye lobhastadArto jAyate sutaH .. 22.. prabuddhaM pa~nchame chittaM mA.nsashoNitapuShTatA . ShaShThe.asthisnAyunakharakeshalomaviviktatA .. 23.. balavarNau chopachitau saptame tva~NgapUrNatA . pAdAntaritahastAbhyAM shrotrarandhre pidhAya saH .. 24.. udvigno garbhasa.nvAsAdasti garbhalayAnvitaH .. 25.. AvirbhUtaprabodho.asau garbhaduHkhAdisa.nyutaH . hA kaShTamiti nirviNNaH svAtmAnaM shoshuchItyatha .. 26.. anubhUtA mahAsahyAH purA marmachChido.asakR^it . karaMbhavAlukAstaptAshchAdahyantAsukhAshayAH .. 27.. jaTharAnalasa.ntaptapittAkhyarasavipluShaH . garbhAshaye nimagnaM tu dahantyatibhR^ishaM tu mAm .. 28.. udaryakR^imivaktrANi kUTashAlmalikaNTakaiH . tulyAni cha tudantyArtaM pArshvAsthikrakachArditam .. 29.. garbhe durgandhabhUyiShThe jaTharAgnipradIpite . duHkhaM mayAptaM yattasmAtkanIyaH kumbhapAkajam .. 30.. pUyAsR^ik.hshleShmapAyitvaM vAgtAshitvaM cha yadbhavet . ashuchau kR^imibhAvashcha tatprAptaM garbhashAyinA .. 31.. garbhashayyAM samAruhya duHkhaM yAdR^i~N mayApi tat . nAtishete mahAduHkhaM niHsheShanarakeShu tat .. 32.. evaM smaranpurA prAptA nAnAjAtIshcha yAtanAH . mokShopAyamabhidhyAyanvartate.abhyAsatatparaH .. 33.. aShTame tvak.hsR^itI syAtAmojastejashcha hR^idbhavam . shubhramApItaraktaM cha nimittaM jIvitaM matam .. 34.. mAtaraM cha punargarbhaM cha~nchalaM tatpradhAvati . tato jAto.aShTame garbho na jIvatyojasojjhitaH .. 35.. ki.nchitkAlamavasthAnaM sa.nskArAtpIDitA~Ngavat . samayaH prasavasya syAnmAseShu navamAdiShu .. 36.. mAturasravahAM nADImAshrityAnvavatAritA . nAbhisthanADI garbhasya mAtrAhArarasAvaha . tena jIvati garbho.api mAtrAhAreNa poShitaH .. 37.. asthiyantraviniShpiShTaH patitaH kukShivartmanA . medo.asR^igdigdhasarvA~Ngo jarAyupuTasa.nvR^itaH .. 38.. niShkrAmanbhR^ishaduHkhArto rudannuchchairadhomukhaH . yantrAdeva vinirmuktaH patattyuttAnashAyyuta .. 39.. aki.nchitkastathA bAlo mA.nsapeshIsamAsthitaH . shvamArjArAdida.nShTribhyo rakShyate daNDapANibhiH .. 40.. pitR^ivadrAkShasaM vetti mAtR^ivaDDAkinImapi . pUyaM payovadaj~nAnAddIrghakaShTaM tu shaishavam .. 41.. shleShmaNA pihitA nADI suShumnA yAvadeva hi . vyaktavarNaM cha vachanaM tAvadvaktuM na shakyate .. 42.. ata eva cha garbhe.api rodituM naiva shakyate .. 43.. dR^ipto.atha yauvanaM prApya manmathajvaravihvalaH . gAyatyakasmAduchchaistu tathA kasmAchcha valgati .. 44.. Arohati tarUnvegAchChAntAnudvejayatyapi . kAmakrodhamadAndhaH sanna kA.nshchidapi vIkShate .. 45.. asthimA.nsashirAlAyA vAmAyA manmathAlaye . uttAnapUtimaNDUkapATitodarasannibhe . AsaktaH smarabANArta AtmanA dahyate bhR^isham .. 46.. asthimA.nsashirAtvagbhyaH kimanyadvartate vapuH . vAmAnAM mAyayA mUDho na ki.nchidvIkShate jagat .. 47.. nirgate prANapavane deho ha.nta mR^igIdR^ishaH . yathAhi jAyate naiva vIkShyate pa~nchaShairdinaiH .. 48.. mahAparibhavasthAnaM jarAM prApyAtiduHkhitaH . shleShmaNA pihitorasko jagdhamannaM na jIryati .. 49.. sannadanto mandadR^iShTiH kaTutiktakaShAyabhuk . vAtabhugnakaTigrIvakarorucharaNo.abalaH .. 50.. gadAyutasamAviShTaH parityaktaH svabandhubhiH . niHshaucho maladigdhA~Nga Ali~NgitavaroShitaH .. 51.. dhyAyannasulabhAnbhogAnkevalaM vartate chalaH . sarvendriyakriyAlopAddhasyate bAlakairapi .. 52.. tato mR^itijaduHkhasya dR^iShTAnto nopalabhyate . yasmAdbibhyati bhUtAni prAptAnyapi parAM rujam .. 53.. nIyate mR^ityunA jantuH pariShvakto.api bandhubhiH . sAgarAntarjalagato garuDeneva pannagaH .. 54.. hA kAnte hA dhanaM putrAH krandamAnaH sudAruNam . maNDUka iva sarpeNa mR^ityunA nIyate naraH .. 55.. marmasUnmathyamAneShu muchyamAneShu sa.ndhiShu . yadduHkhaM mriyamANasya smaryatAM tanmumukShubhiH .. 56.. dR^iShTAvAkShipyamANAyAM sa.nj~nayA hriyamANayA . mR^ityupAshena baddhasya trAtA naivopalabhyate .. 57.. sa.nrudhyamAnastamasA machchittamivAvishan . upAhUtastadA j~nAtInIkShate dInachakShuShA .. 58.. ayaH pAshena kAlena snehapAshena bandhubhiH . AtmAnaM kR^iShyamANaM taM vIkShate paritastathA .. 59.. hikkayA bAdhyamAnasya shvAsena parishuShyataH . mR^ityunAkR^iShyamANasya na khalvasti parAyaNam .. 60.. sa.nsArayantramArUDho yamadUtairadhiShThitaH . kva yAsyAmIti duHkhArtaH kAlapAshena yojitaH .. 61.. kiM karomi kva gachChAmi kiM gR^ihNAmi tyajAmi kim . iti kartavyatAmUDhaH kR^ichChrAddehAttyajatyasUn .. 62.. yAtanAdehasaMbaddho yamadUtairadhiShThitAH . ito gatvAnubhavati yA yAstA yamayAtanAH . tAsu yallabhate duHkhaM tadvaktuM kShamate kutaH .. 63.. karpUrachandanAdyaistu lipyate satataM hi yat . bhUShaNairbhUShyate chitraiH suvastraiH parivAryate .. 64.. aspR^ishyaM jAyate.aprekShyaM jIvatyaktaM sadA vapuH . niShkAsayanti nilayAtkShaNaM na sthApayantyapi .. 65.. dahyate cha tataH kAShThaistadbhasma kriyate kShaNAt . bhakShyate vA sR^igAlaishcha gR^idhrakukkaravAyasaiH . punarna dR^ishyate so.atha janmakoTishatairapi .. 66.. mAtA pitA gurujanaH svajano mameti mAyopame jagati kasya bhavetpratij~nA . eko yato vrajato karmapuraHsaro.ayaM vishrAmavR^ikShasadR^ishaH khalu jIvalokaH .. 67.. sAyaM sAyaM vAsavR^ikShaM sametAH prAtaH prAtastena tena prayAnti . tyaktvAnyonyaM taM cha vR^ikShaM viha~NgA yadvattadvajj~nAtayo.aj~nAtayashcha .. 68.. mR^itibIjaM bhavejjanma janmabIjaM bhavenmR^itiH . ghaTayantravadashrAnto bambhramItyanishaM naraH .. 69.. garbhe puMsaH shukrapAtAdyaduktaM maraNAvadhi . tadetasya mahAvyAdhermatto nAnyo.asti bheShajam .. 70.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde piNDotpattikathanaM nAmAShTamo.adhyAyaH .. 8 .. \medskip\hrule\medskip atha navamo.adhyAyaH .. shrIbhagavAnuvAcha .. dehasvarUpaM vakShyAmi shruNuShvAvahito nR^ipa . matto hi jAyate vishvaM mayaivaitatpradhAryate . mayyevedamadhiShThAne lIyate shuktiraupyavat .. 1.. ahaM tu nirmalaH pUrNaH sachchidAnandavigrahaH . asa.ngo niraha.nkAraH shuddhaM brahma sanAtanam .. 2.. anAdyavidyAyuktaH san jagatkAraNatAM vraje .. 3.. anirvAchyA mahAvidyA triguNA pariNAminI . rajaH sattvaM tamashcheti triguNAH parikIrtitAH .. 4.. sattvaM shuklaM samAdiShTaM sukhaj~nAnAspadaM nR^iNAm . duHkhAspadaM raktavarNaM cha~nchalaM cha rajo matam .. 5.. tamaH kR^iShNaM jaDaM proktamudAsInaM sukhAdiShu .. 6.. ato mama samAyogAchChaktiH sA triguNAtmikA . adhiShThAne tu mayyeva bhajate vishvarUpatAm . shuktau rajatavadrajjau bhuja~Ngo yadvadeva tu .. 7.. AkAshAdIni jAyante matto bhUtAni mAyayA . tairArabdhamidaM vishvaM deho.ayaM pA~nchabhautikaH .. 8.. pitR^ibhyAmashitAdannAtShaTkoshaM jAyate vapuH . snAyavo.asthIni majjA cha jAyante pitR^itastathA .. 9.. tva~NmA.nshoNitamiti mAtR^itashcha bhavanti hi . bhAvAH syuH ShaDvidhAstasya mAtR^ijAH pitR^ijAstathA . rasajA AtmajAH sattvasaMbhUtAH svAtmajAstathA .. 10.. mR^idavaH shoNitaM medo majjA plIhA yakR^idgudam . hR^innAbhItyevamAdyAstu bhAvA mAtR^ibhavA matAH .. 11.. shmashrulomakachasnAyushirAdhamanayo nakhAH . dashanAH shukramityAdyAH sthirAH pitR^isamudbhavAH .. 12.. sharIropachitirvarNo vR^iddhistR^iptirbalaM sthitiH . alolupatvamutsAha ityAdi rasajaM viduH .. 13.. ichChA dveShaH sukhaM duHkhaM dharmAdharmau cha bhAvanA . prayatno j~nAnamAyushchendriyANItyevamAtmajAH .. 14.. j~nAnendriyANi shravaNaM sparshanaM darshanaM tathA . rasanaM ghrANamityAhuH pa~ncha teShAM tu gocharAH .. 15.. shabdaH sparshastathA rUpaM raso gandha iti kramAt . vAkkarA~NghrigudopasthAnyAhuH karmendriyANi hi .. 16.. vachanAdAnagamanavisargaratayaH kramAt . karmendriyANAM jAnIyAnmanashchaivobhayAtmakam .. 17.. kriyAsteShAM manobuddhiraha.nkArastataH param . antaHkaraNamityAhushchittaM cheti chatuShTayam .. 18.. sukhaM duHkhaM cha viShayau vij~neyau manasaH kriyAH . smR^itibhItivikalpAdyA buddhiH syAnnishchayAtmikA . ahaM mametyaha.nkArashchittaM chetayate yataH .. 19.. sattvAkhyamantaHkaraNaM guNabhedAstridhA matam . sattvaM rajastama iti guNAH sattvAttu sAttvikAH .. 20.. AstikyashuddhidharmaikamatiprabhR^itayo matAH . rajaso rAjasA bhAvAH kAmakrodhamadAdayaH .. 21.. nidrAlasyapramAdAdi va~nchanAdyAstu tAmasAH . prasannendriyatArogyAnAlasyAdyAstu sattvajAH .. 22.. deho mAtrAtmakastasmAdAdatte tadguNAnimAn . shabdaH shrotraM mukharatA vaichitryaM sUkShmatA dhR^itiH .. 23.. balaM cha gaganAdvAyoH sparshashcha sparshanendriyam . utkShepaNamapakShepAku~nchane gamanaM tathA .. 24.. prasAraNamitImAni pa~ncha karmANi rUkShatA . prANApAnau tathA vyAnasamAnodAnasa.nj~nakAn .. 25.. nAgaH kUrmashcha kR^ikalo devadatto dhana~njayaH . dashaitA vAyuvikR^itIstathA gR^ihNAti lAghavam .. 26.. teShAM mukhyataraH prANo nAbheH kaNThAdavasthitaH . charatyasau nAsikayornAbhau hR^idayapa~Nkaje .. 27.. shabdochchAraNanishvAsochChvAsAderapi kAraNam .. 28.. apAnastu gude meDhre kaTija~NghodareShvapi . nAbhikaNThe va.nkShaNayorUrujAnuShu tiShThati . tasya mUtrapurIShAdivisargaH karma kIrtitam .. 29.. vyAno.akShishrotragulpheShu jihvAghrANeShu tiShThati . prANAyAmadhR^itityAgagrahaNAdyasya karma cha .. 30.. samAno vyApya nikhilaM sharIraM vahninA saha . dvisaptatisahasreShu nADIrandhreShu sa.ncharan .. 31.. bhuktapItarasAnsamyagAnayandehapuShTikR^it . udAnaH pAdayorAste hastayora~Ngasa.ndhiShu .. 32.. karmAsya dehonnayanotkramaNAdi prakIrtitam . tvagAdidhAtUnAshritya pa~ncha nAgAdayaH sthitAH .. 33.. udgArAdi nimeShAdi kShutpipAsAdikaM kramAt . tandrIprabhR^iti shokAdi teShAM karma prakIrtitam .. 34.. agnestu rochakaM rUpaM dIptaM pAkaM prakAshatAm . amarShatIkShNasUkShmANAmojastejashcha shUratAm .. 35.. medhAvitAM tathA.a.adatte jalAttu rasanaM rasam . shaityaM snehaM dravaM svedaM gAtrAdimR^idutAmapi .. 36.. bhUmerghrANendriyaM gandhaM sthairyaM dhairyaM cha gauravam . tvagasR^i~NmA.nsamedo.asthimajjAshukrANi dhAtavaH .. 37.. annaM pu.nsAshitaM tredhA jAyate jaTharAgninA . malaH sthaviShTho bhAgaH syAnmadhyamo mA.nsatAM vrajet . manaH kaniShTho bhAgaH syAttasmAdannamayaM manaH .. 38.. apAM sthaviShTho mUtraM syAnmadhyamo rudhiraM bhavet . prANaH kaniShTho bhAgaH syAttasmAtprANo jalAtmakaH .. 39.. tejaso.asthi sthaviShThaH syAnmajjA madhyama saMbhavaH . kaniShThA vA~NmatA tasmAttejo.avannAtmakaM jagat .. 40.. lohitAjjAyate mA.nsaM medo mA.nsasamudbhavam . medaso.asthIni jAyante majjA chAsthisamudbhavA .. 41.. nADyo.api mA.nsasa.nghAtAchChukraM majjAsamudbhavam .. 42.. vAtapittakaphAshchAtra dhAtavaH parikIrtitAH . dashA~njali jalaM j~neyaM rasasyA~njalayo nava .. 43.. raktasyAShTau purIShasya sapta syuH shleShmaNashcha ShaT. pittasya pa~ncha chatvAro mUtrasyA~njalayastrayaH .. 44.. vasAyA medaso dvau tu majjA tva~njalisaMmitA . ardhA~njali tathA shukraM tadeva balamuchyate .. 45.. asthnAM sharIre sa.nkhyA syAtShaShTiyuktaM shatatrayam . jalajAni kapAlAni ruchakAstaraNAni cha . nalakAnIti tAnyAhuH pa~nchadhAsthIni sUrayaH .. 46.. dve shate tvasthisa.ndhInAM syAtAM tatra dashottare . rauravAH prasarAH skandasechanAH syurulUkhalAH .. 47.. samudgA maNDalAH sha.nkhAvartA vAmanakuNDalAH . ityaShTadhA samuddiShTAH sharIreShvasthisa.ndhayaH .. 48.. sArdhakoTitrayaM romNAM shmashrukeshAstrilakShakAH . dehasvarUpamevaM te proktaM dasharathAtmaja .. 49.. yasmAdasAro nAstyeva padArtho bhuvanatraye . dehe.asminnabhimAnena na mahopAyabuddhayaH .. 50.. aha.nkAreNa pApena kriyante ha.nta sAMpratam . tasmAdetatsvarUpaM tu viboddhavyaM mumukShibhiH .. 51.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde dehasvarUpanirNayo nAma navamo.adhyAyaH .. 9 .. \medskip\hrule\medskip atha dashamo.adhyAyaH .. shrIrAma uvAcha .. bhagavannatra jIvo.asau jantordehe.avatiShThate . jAyate vA kuto jIvaH svarUpaM chAsya kiM vada .. 1.. dehAnte kutra vA yAti gatvA vA kutra tiShThati . kathamAyAti vA dehaM punarnAyAti vA vada .. 2.. shrIbhagavAnuvAcha .. sAdhu pR^iShTaM mahAbhAga guhyAdguhyataraM hi yat . devairapi sudurj~neyamindrAdyairvA maharShibhiH .. 3.. anyasmai naiva vaktavyaM mayApi raghunandana . tvadbhaktyAhaM paraM prIto vakShyAmyavahitaH shruNu .. 4.. satyaj~nAnAtmako.anantaH paramAnandavigrahaH . paramAtmA para.njyotiravyakto vyaktakAraNam .. 5.. nityo vishuddhaH sarvAtmA nirlepo.ahaM nira~njanaH . sarvadharmavihInashcha na grAhyo manasApi cha .. 6.. nAhaM sarvendriyagrAhyaH sarveShAM grAhako hyaham . j~nAtAhaM sarvalokasya mama j~nAtA na vidyate .. 7.. dUraH sarvavikArANAM pariNAmAdikasya cha .. 8.. yato vAcho nivartante aprApya manasA saha . AnandaM brahma mAM j~nAtvA na bibheti kutashchana .. 9.. yastu sarvANi bhUtAni mayyeveti prapashyati . mAM cha sarveShu bhUteShu tato na vijugupsate .. 10.. yasya sarvANi bhUtAni hyAtmaivAbhUdvijAnataH . ko mohastatra kaH shoka ekatvamanupashyataH .. 11.. eSha sarveShu bhUteShu gUDhAtmA na prakAshate . dR^ishyate tvagryayA buddhyA sUkShmayA sUkShmadarshibhiH .. 12.. anAdyavidyayA yuktastathApyeko.ahamavyayaH . avyAkR^itabrahmarUpo jagatkartAhamIshvaraH .. 13.. j~nAnamAtre yathA dR^ishyamidaM svapne jagattrayam . tadvanmayi jagatsarvaM dR^ishyate.asti vilIyate .. 14.. nAnAvidyAsamAyukto jIvatvena vasAmyaham . pa~ncha karmendriyANyeva pa~ncha j~nAnendriyANi cha .. 15.. mano buddhiraha.nkArashchittaM cheti chatuShTayam . vAyavaH pa~nchamilitA yAnti li~NgasharIratAm .. 16 tatrAvidyAsamAyuktaM chaitanyaM pratibimbitam . vyAvahArikajIvastu kShetraj~naH puruSho.api cha .. 17.. sa eva jagatAM bhoktAnAdyayoH puNyapApayoH . ihAmutra gatI tasya jAgratsvapnAdibhoktR^itA .. 18.. yathA darpaNakAlimnA malinaM dR^ishyate mukham . tadvadantaHkaraNagairdoShairAtmApi dR^ishyate .. 19.. parasparAdhyAsavashAtsyAdantaHkaraNAtmanoH .. ekIbhAvAbhimAnena parAtmA duHkhabhAgiva.. 20.. marubhUmau jalatvena madhyAhnArkamarIchikAH . dR^ishyante mUDhachittasya na hyArdrAstApakArakAH .. 21.. tadvadAtmApi nirlepo dR^ishyate mUDhachetasAm . svAvidyAtmAtmadoSheNa kartR^itvAdhikadharmavAn .. 22.. tatra chAnnamaye piNDe hR^idi jIvo.avatiShThate . AnakhAgraM vyApya dehaM tad.hbruve.avahitaH shruNu . so.ayaM tadabhidhAnena mA.nsapiNDo virAjate .. 23.. nAbherUrdhvamadhaH kaNThAdvyApya tiShThati yaH sadA . tasya madhye.asti hR^idayaM sanAlaM padmakoshavat .. 24.. adhomukhaM cha tatrAsti sUkShmaM suShiramuttamam . daharAkAshamityuktaM tatra jIvo.avatiShThate .. 25.. vAlAgrashatabhAgasya shatadhA kalpitasya cha . bhAgo jIvaH sa vij~neyaH sa chAnantyAya kalpate .. 26.. kadambakusumodbaddhakesarA iva sarvataH . prasR^itA hR^idayAnnADyo yAbhirvyAptaM sharIrakam .. 27.. hitaM balaM prayachChanti tasmAttena hitAH smR^itAH . dvAsaptatisahasraistAH sa.nkhyAtA yogavittamaiH .. 28.. hR^idayAttAstu niShkrAntA yathArkAdrashmayastathA . ekottarashataM tAsu mukhyA viShvagvinirgataH .. 29.. pratIndriyaM dasha dasha nirgatA viShayonmukhAH . nADyaH sharmAdihetutvAt svapnAdiphalabhuktaye .. 30.. vahantyambho yathA nadyo nADyaH karmaphalaM tathA . anantaikordhvagA nADI mUrdhaparyantama~njasA .. 31.. suShumneti mAdiShTA tayA gachChanvimuchyate . tayopachitachaitanyaM jIvAtmAnaM vidurbudhAH .. 32.. yathA rAhuradR^ishyo.api dR^ishyate chandramaNDale . tadvatsarvagato.apyAtmA li~Ngadehe hi dR^ishyate .. 33.. dR^ishyamAne yathA kuMbhe ghaTAkAsho.api dR^ishyate . tadvatsarvagato.apyAtmA li~Ngadehe hi dR^ishyate .. 34.. nishchalaH paripUrNo.api gachChatItyupacharyate . jAgratkAle yathAj~neyamabhivyaktavisheShadhIH .. 35.. vyApnoti niShkriyaH sarvAn bhAnurdasha disho yathA . nADIbhirvR^ittayo yAnti li~NgadehasamudbhavAH .. 36.. tattatkarmAnusAreNa jAgradbhogopalabdhaye . idaM li~NgasharIrAkhyamAmokShaM na vinashyati .. 37.. Atmaj~nAnena naShTe.asminsAvidye svasharIrake . AtmasvarUpAvasthAnaM muktirityabhidhIyate .. 38.. utpAdite ghaTe yadvadghaTAkAshatvamR^ichChati . ghaTe naShTe yathAkAshaH svarUpeNAvatiShThate .. 39.. jAgratkarmakShayavashAtsvapnabhoga upasthite . bodhAvasthAM tirodhAya dehAdyAshrayalakShaNAm .. 40.. karmodbhAvitasa.nskArastatra svapnarira.nsayA . avasthAM cha prayAtyanyAM mAyAvI chAtmamAyayA .. 41.. ghaTAdiviShayAnsarvAnbuddhyAdikaraNAni cha . bhUtAni karmavashato vAsanAmAtrasa.nsthitAn .. 42.. etAn pashyan svaya.njyotiH sAkShyAtmA vyavatiShThate .. 43.. atrAntaHkaraNAdInAM vAsanAdvAsanAtmatA . vAsanAmAtrasAkShitvaM tena tachcha parAtmanaH .. 44.. vAsanAbhiH prapa~ncho.atra dR^ishyate karmachoditaH . jAgradbhUmau yathA tadvatkartR^ikarmakriyAtmakaH .. 45.. niHsheShabuddhisAkShyAtmA svayameva prakAshate . vAsanAmAtrasAkShitvaM sAkShiNaH svApa uchyate .. 46.. bhUtajanmani yadbhUtaM karma tadvAsanAvashAt . nedIyastvAdvayasyAdye svapnaM prAyaH prapashyati .. 47.. madhye vayasi kArkashyAtkaraNAnAmihArjitaH . vIkShate prAyashaH svapnaM vAsanAkarmaNorvashAt .. 48.. iyAsuH paralokaM tu karmavidyAdisaMbhR^itam . bhAvino janmano rUpaM svapna AtmA prapashyati .. 49.. yadvatprapatanAchChyenaH shrAnto gaganamaNDale . Aku~nchya pakShau yatate nIDe nilayanAyanIH .. 50.. evaM jAgratsvapnabhUmau shrAnta AtmAbhisa.ncharan . ApItakaraNagrAmaH kAraNenaiti chaikatAm .. 51.. nADImArgairindriyANAmAkR^iShyAdAya vAsanAH . sarvaM grasitvA kAryaM cha vij~nAnAtmA vilIyate .. 52.. IshvArAkhye.avyAkR^ite.atha yathA sukhamayo bhavet . kR^itsnaprapa~nchavilayastathA bhavati chAtmanaH .. 53.. yoShitaH kAmyamAnAyAH saMbhogAnte yathA sukham . sa Anandamayo.abAhyo nAntaraH kevalastathA .. 54.. prAj~nAtmAnaM samAsAdya vij~nAnAtmA tathaiva saH . vij~nAnAtmA kAraNAtmA tathA tiShTha.nstathApi saH .. 55.. avidyAsUkShmavR^ittyAnubhavatyeva sukhaM yathA . tathAhaM sukhamasvApsaM naiva ki~nchidavediSham.56.. aj~nAnamapi sAkShyAdi vR^ittibhishchAnubhUyate . ityevaM pratyabhij~nApi pashchAttasyopajAyate .. 57.. jAgratsvapnasuShuptyAkhyamevehAmutra lokayoH . pashchAtkarmavashAdeva visphuli~NgA yathAnalAt . jAyante kAraNAdeva manobuddhyAdikAni tu .. 58.. payaHpUrNo ghaTo yadvannimagnaH salilAshaye . taireviddhata AyAti vij~nAnAtmA tathaityajAt .. 59.. vij~nAnAtmA kAraNAtmA tathA tiShTha.nstathApi saH . dR^ishyate satsu teShveva naShTeShvAyAtyadR^ishyatAm .. 60.. ekAkAro.aryamA tattatkAryeShviva paraH pumAn . kUTastho dR^ishyate tadvadgachChatyAgachChatIva saH.. 61.. mohamAtrAntarAyatvAtsarvaM tasyopapadyate . dehAdyatIta AtmApi svaya.njyotiH svabhAvataH .. 62.. evaM jIvasvarUpaM te proktaM dasharathAtmaja .. 63.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde jIvasvarUpakathanaM nAma dashamo.adhyAyaH .. 10 .. \medskip\hrule\medskip atha ekAdasho.adhyAyaH .. shrIbhagavAnuvAcha .. dehAntaragatiM tasya paralokagatiM tathA . vakShyAmi nR^ipashArdUla mattaH shR^iNu samAhitaH .. 1.. bhuktaM pItaM yadastyatra tadrasAdAmabandhanam . sthUladehasya li~Ngasya tena jIvanadhAraNam .. 2.. vyAdhinA jarayA vApi pIDyate jATharo.analaH . shleShmaNA tena bhuktAnnaM pItaM vA na pachatyalam .. 3.. bhuktapItarasAbhAvAdAshu shuShyanti dhAtavaH . bhuktapItarasenaiva dehaM limpanti vAyavaH .. 4.. samIkaroti yasmAttatsamAno vAyuruchyate . tadAnIM tadrasAbhAvAdAmabandhanahAnitaH .. 5.. paripakvarasatvena yathA gauravataH phalam . svayameva patatyAshu tathA li~NgaM tanorvrajet .. 6.. tattatsthAnAdapAkR^iShya hR^iShIkANAM cha vAsanAH . AdhyAtmikAdhibhUtAni hR^itpadme chaikatAM gataH .. 7.. tadordhvagaH prANavAyuH sa.nyukto navavAyubhiH . UrdhvochChvAsI bhavatyeSha tathA tenaikataM gataH .. 8.. chakShuSho vAtha mUrdhno vA nADImArgaM samAshritaH . vidyAkarmasamAyukto vAsanAbhishcha sa.nyutaH. prAj~nAtmAnaM samAshritya vij~nAnAtmopasarpati .. 9.. yathA kumbho nIyamAno deshAddeshAntaraM prati . khapUrNa eva sarvatra sa sAkAsho.api tatra tu .. 10.. ghaTAkAshAkhyatAM yAti tadvalli~NgaM parAtmanaH .. 11.. punardehAntaraM yAti yathA karmAnusArataH . AmokShAtsa.ncharetyevaM matsyaH kUladvayaM yathA .. 12.. pApabhogAya chedgachChedyamadUtairadhiShThitaH . yAtanAdehamAshritya narakAneva kevalam .. 13.. iShTApUrtAdikarmANi yo.anutiShThati sarvadA . pitR^ilokaM vrajatyeSha dhUmamAshritya barhiShaH .. 14.. dhUmAdrAtriM tataH kR^iShNapakShaM tasmAchcha dakShiNam . ayanaM cha tato lokaM pitRRINAM cha tataH param . chandraloke divyadehaM prApya bhu~Nkte parAM shriyam .. 15.. tatra chandramasA so.asau yAvatkarmaphalaM vaset . tathaiva karmasheSheNa yathetaM punarAvrajet .. 16.. vapurvihAya jIvatvamAsAdyAkAshameti saH . AkAshAdvAyumAgatya vAyorambho vrajatyatha .. 17.. ad.hbhyo meghaM samAsAdya tato vR^iShTirbhavedasau . tato dhAnyAni bhakShyANi jAyate karmachoditaH .. 18.. yonimanye prapadyante sharIratvAya dehinaH . muktimanye.anusa.nyAnti yathAkarma yathAshrutam .. 19.. tato.annatvaM samAsAdya pitR^ibhyAM bhujyate param . tataH shukraM rajashchaiva bhUtvA garbho.abhijAyate .. 20.. tataH karmAnusAreNa bhavetstrIpu.nnapu.nsakaH . evaM jIvagatiH proktA muktiM tasya vadAmi te .. 21.. yastu shAntyAdiyuktaH sansadA vidyArato bhavet . sa yAti devayAnena brahmalokAvadhiM naraH .. 22.. archirbhUtvA dinaM prApya shuklapakShamatho vrajet . uttarAyaNamAsAdya sa.nvatsaramatho vrajet .. 23.. Adityachandralokau tu vidyullokamataH param . atha divyaH pumAnkashchidbrahmalokAdihaiti saH .. 24.. divye vapuShi sa.ndhAya jIvamevaM nayatyasau .. 25.. brahmaloke divyadehe bhuktvA bhogAnyathepsitAn . tatroShitvA chiraM kAlaM brahmaNA saha muchyate .. 26.. shuddhabrahmarato yastu na sa yAtyeva kutrachit . tasya prANA vilIyante jale saindhavakhilyavat .. 27.. svapnadR^iShTA yathA sRiShTiH prabuddhasya vilIyate . brahmaj~nAnavatastadvadvilIyante tadaiva te . vidyAkarmavihIno yastR^itIyaM sthAnameti saH .. 28. bhuktvA cha narakAnghorAnmahArauravarauravAn . pashchAtprAktanasheSheNa kShudrajanturbhavedasau .. 29.. yUkAmashakada.nshAdi janmAsau labhate bhuvi . evaM jIvagatiH proktA kimanyachChrotumichChasi .. 30.. shrIrAma uvAcha .. bhagavanyattvayA proktaM phalaM tajj~nAnakarmaNoH . brahmaloke cha.ndraloke bhu~Nkte bhogAniti prabho .. 31.. gandharvAdiShu lokeShu kathaM bhogaH samIritaH . devatvaM prApnuyAtkashchitkashchidindratvameti cha .. 32.. etatkarmaphalaM vAstu vidyAphalamathApi vA . tadbrUhi girijAkAnta tatra me sa.nshayo mahAn .. 33.. shrIbhagavAnuvAcha .. tadvidyAkarmaNorevAnusAreNa phalaM bhavet . yuvA cha sundaraH shUro nIrogo balavAn bhavet .. 34.. saptadvIpAM vasumatIM bhu~Nkte niShkaNTakaM yadi . sa prokto mAnuShAnandastasmAchChataguNo mataH .. 35.. manuShyastapasA yukto gandharvo jAyate.asya tu . tasmAchChataguNo devagandharvANAM na sa.nshayaH .. 36.. evaM shataguNAnanda uttarottarato bhavet . pitRRINAM chiralokAnAmAjAnasurasampadAm .. 37.. devatAnAmathendrasya gurostadvatprajApateH . brahmaNashchaivamAnandaH purastAduttarottaraH .. 38.. j~nAnAdhikyAtsukhAdhikyaM nAnyadasti surAlaye . shrotriyo.avR^ijino.akAmahato yashcha dvijo bhavet .. 39.. tasyApyevaM samAkhyAtA AnandAshchottarottaram . Atmaj~nAnAtparaM nAsti tasmAddasharathAtmaja .. 40.. brAhmaNaH karmabhirnaiva vardhate naiva hIyate . na lipyate pAtakena karmaNA j~nAnavAnyadi .. 41.. tasmAtsarvAdhiko vibho j~nAnavAneva jAyate . j~nAtvA yaH kurute karma tasyAkShayyaphalaM labhet .. 42.. yatphalaM labhate martyaH koTibrAhmaNabhojanaiH . tatphalaM samavApnoti j~nAninaM yastu bhojayet .. 43.. j~nAnavantaM dvijaM yastu dviShate cha narAdhamaH . sa shuShyamANo mriyate yasmAdIshvara eva saH .. 44.. upAsako na yAtyeva yasmAtpunaradhogatim . upAsanarato bhUtvA tasmAdAssva sukhI nR^ipa .. 45.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde jIvagatyAdinirUpaNaM nAmaikAdasho.adhyAyaH .. 11 .. \medskip\hrule\medskip atha dvAdasho.adhyAyaH .. shrIrAma uvAcha .. bhagavandevadevesha namaste.astu maheshvara . upAsanavidhiM brUhi deshaM kAlaM cha tasya tu .. 1.. a~NgAni niyamA.nshchaiva mayi te.anugraho yadi .. Ishvara uvAcha .. shR^iNu rAma pravakShyAmi deshaM kAlamupAsane .. 2.. sarvAkAro.ahamevaikaH sachchidAnandavigrahaH . mada.nshena parichChinnA dehAH sarvadivaukasAm .. 3.. ye tvanyadevatAbhaktA yajante shraddhayAnvitAH . te.api mAmeva rAjendra yajantyavidhipUrvakam .. 4.. yasmAtsarvamidaM vishvaM matto na vyatirichyate . sarvakriyANAM bhoktAhaM sarvasyAhaM phalapradaH .. 5.. yenAkAreNa ye martyA mAmevaikamupAsate . tenAkAreNa tebhyo.ahaM prasanno vA~nChitaM dade .. 6.. vidhinA.avidhinA vApi bhaktyA ye mAmupAsate . tebhyaH phalaM prayachChAmi prasanno.ahaM na sa.nshayaH .. 7.. api chetsudurAchAro bhajate mAmananyabhAk . sAdhureva sa mantavyaH samyagvyavasito hi saH .. 8.. svajIvatvena yo vetti mAmevaikamananyadhIH . taM na spR^ishanti pApAni brahmahatyAdikAnyapi .. 9.. upAsAvidhayastatra chatvAraH parikIrtitAH . sampadAropasa.nvargAdhyAsA iti manIShibhiH .. 10.. alpasya chAdhikatvena guNayogAdvichintanam . anantaM vai mana iti sampadvidhirudIritaH .. 11.. vidhAvAropya yopAsA sAropaH parikIrtitaH . yadvado~NkAramudgIthamupAsItetyudAhR^itaH .. 12.. Aropo buddhipUrveNa ya upAsAvidhishcha saH . yoShityagnimatiryattadadhyAsaH sa udAhR^itaH .. 13.. kriyAyogena chopAsAvidhiH sa.nvarga uchyate . sa.nvartavAyuH pralaye bhUtAnyeko.avasIdati .. 14.. upasa.ngamya buddhyA yadAsanaM devatAtmanA . tadupAsanamantaH syAttadbahiH sampadAdayaH .. 15.. j~nAnAntarAnantaritasajAtij~nAnasa.nhateH . sampannadevatAtmatvamupAsanamudIritam .. 16.. sampadAdiShu bAhyeShu dR^iDhabuddhirupAsanam . karmakAle tada~NgeShu dR^iShTimAtramupAsanam . upAsanamiti proktaM tada~NgAni bruve shR^iNu .. 17.. tIrthakShetrAdigamanaM shraddhAM tatra parityajet . svachittaikAgratA yatra tatrAsIta sukhaM dvijaH .. 18.. kambale mR^idutalpe vA vyAghracharmaNi vAsthitaH . viviktadeshe niyataH samagrIvashirastanuH .. 19.. atyAshramasthaH sakalAnIndriyANi nirudhya cha . bhaktyAtha svaguruM natvA yogaM vidvAnprayojayet .. 20.. yastvavij~nAnavAnbhavatyayuktamanasA sadA . tasyendriyANyavashyAni duShTAshvAiva sAratheH .. 21.. vij~nAnI yastu bhavati yuktena manasA sadA . tasyendriyANi vashyAni sadashvA iva sAratheH .. 22.. yastvavij~nAnavAn bhavatyamanaskaH sadA.ashuchiH . na sa tatpadamApnoti sa.nsAramadhigachChati .. 23.. vij~nAnI yastu bhavati samanaskaH sadA shuchiH . sa tatpadamavApnoti yasmAdbhUyo na jAyate .. 24.. vij~nAnasArathiryastu manaH pragraha eva cha . so.adhvanaH pAramApnoti mamaiva paramaM padam .. 25.. hR^itpuNDarIkaM virajaM vishuddhaM vishadaM tathA . vishokaM cha vichintyAtra dhyAyenmAM parameshvaram .. 26.. achintyarUpamavyaktamanantamamR^itaM shivam . AdimadhyAntarahitaM prashAntaM brahma kAraNam .. 27.. ekaM vibhuM chidAnandamarUpamajamadbhutam . shuddhasphaTikasa.nkAshamumAdehArdhadhAriNam .. 28.. vyAghracharmAmbaradharaM nIlakaNThaM trilochanam . jaTAdharaM chandramauliM nAgayaj~nopavItinam .. 29.. vyAghracharmottarIyaM cha vareNyamabhayapradam . parAbhyAmUrdhvahastAbhyAM bibhrANaM parashuM mR^igam .. 30.. koTimadhyAhnasUryAbhaM chandrakoTisushItalam . chandrasUryAgninayanaM smeravaktrasaroruham .. 31.. bhUtibhUShitasarvA~NgaM sarvAbharaNabhUShitam . evamAtmAraNiM kR^itvA praNavaM chottarAraNim . dhyAnanirmathanAbhyAsAtsAkShAtpashyati mAM janaH .. 32.. vedavAkyairalabhyo.ahaM na shAstrairnApi chetasA . dhyAnena vR^iNute yo mAM sarvadAhaM vR^iNomi tam .. 33.. nAvirato dushcharitAnnAshAnto nAsamAhitaH . nAshAntamAnaso vApi praj~nAnena labheta mAm .. 34.. jAgratsvapnasuShuptyAdiprapa~ncho yaH prakAshate . tadbrahmAhamiti j~nAtvA sarvabandhaiH pramuchyate .. 35.. triShu dhAmasu yadbhogyaM bhoktA bhogashcha yadbhavet . tajjyotirlakShaNaH sAkShI chinmAtro.ahaM sadAshivaH .. 36.. eko devaH sarvabhUteShu gUDhaH sarvavyApI sarvabhUtAntarAtmA . sarvAdhyakShaH sarvabhUtAdhivAsaH sAkShI chetA kevalo nirguNashcha .. 37 eko vashI sarvabhUtAntarAtmA\- pyekaM bIjaM nityadA yaH karoti . taM mAM nityaM ye.anupashyanti dhIrA\- steShAM shAntiH shAshvatI netareShAm .. 38.. agniryathaiko bhuvanaM praviShTo rUpaM rUpaM pratirUpo babhUva . ekastathA sarvabhUtAntarAtmA na lipyate lokaduHkhena bAhyaH .. 39.. vedeha yo mAM puruShaM mahAnta\- mAdityavarNaM tamasaH parastAt . sa eva vidvAnamR^ito.atra bhUyA\- nnAnyastu panthA ayanAya vidyate .. 40.. hiraNyagarbhaM vidadhAmi pUrvaM vedA.nshcha tasmai prahiNomi yo.aham . taM devamIDyaM puruShaM purANaM nishchitya mAM mR^ityumukhAtpramuchyate .. 41.. evaM shAntyAdiyuktaH san vetti mAM tattvatastu yaH . nirmuktaduHkhasa.ntAnaH so.ante mayyeva lIyate .. 42.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde upAsanAj~nAnaphalaM nAma dvAdasho.adhyAyaH .. 12 .. \medskip\hrule\medskip atha trayodasho.adhyAyaH . sUta uvAcha .. evaM shrutvA kausaleyastuShTo matimatAM varaH . paprachCha girijAkAntaM subhagaM muktilakShaNam .. 1.. shrIrAma uvAcha .. bhagavankaruNAviShTahR^idaya tvaM prasIda me . svarUpalakShaNaM mukteH prabrUhi parameshvara .. 2.. shrIbhagavAnuvAcha .. sAlokyamapi sArUpyaM sArShTyaM sAyujyameva cha . kaivalyaM cheti tAM viddhi muktiM rAghava pa~nchadhA .. 3.. mAM pUjayati niShkAmaH sarvadA j~nAnavarjitaH . sa me lokaM samAsAdya bhu~Nkte bhogAnyathepsitAn .. 4.. j~nAtvA mAM pUjayedyastu sarvakAmavivarjitaH . mayA samAnarUpaH sanmama loke mahIyate .. 5.. iShTApUrtAdi karmANi matprItyai kurute tu yaH . yatkaroti yadashnAti yajjuhoti dadAti yat .. 6.. yattapasyati tatsarvaM yaH karoti madarpaNam . malloke sa shriyaM bhu~Nkte mattulyaM prAbhavaM bhajet .. 7.. yastu shAntyAdiyuktaH sanmAmAtmatvena pashyati . sa jAyate paraM jyotiradvaitaM brahma kevalam . AtmasvarUpAvasthAnaM muktirityabhidhIyate .. 8.. satyaM j~nAnamanantaM sadAnandaM brahmakevalam . sarvadharmavihInaM cha manovAchAmagocharam .. 9.. sajAtIyavijAtIyapadArthAnAmasaMbhavAt . atastadvyatiriktAnAmadvaitamiti sa.nj~nitam .. 10.. matvA rUpamidaM rAma shuddhaM yadabhidhIyate . mayyeva dR^ishyate sarvaM jagatsthAvaraja~Ngamam .. 11.. vyomni gandharvanagaraM yathA dR^iShTaM na dR^ishyate . anAdyavidyayA vishvaM sarvaM mayyeva kalpyate .. 12.. mama svarUpaj~nAnena yadA.avidyA praNashyati . tadaika eva vartte.ahaM manovAchAmagocharaH .. 13.. sadaiva paramAnandaH svaprakAshashchidAtmakaH. na kAlaH pa~nchabhUtAni na disho vidishashcha na .. 14.. madanyannAsti yatki~nchittadA vartte.ahamekalaH .. 15.. na sa.ndR^ishe tiShThati me svarUpaM na chakShuShA pashyati mAM tu kashchit . hR^idA manIShA manasAbhiklR^iptaM ye mAM viduste hyamR^itA bhavanti .. 16.. shrIrAma uvAcha .. kathaM bhagavato j~nAnaM shuddhaM martyasya jAyate . tatropAyaM hara brUhi mayi te.anugraho yadi .. 17.. shrIbhagavAnuvAcha .. virajya sarvabhUyebhya Aviri.nchipadAdapi . ghR^iNAM vitatya sarvatra putramitrAdikeShvapi .. 18.. shraddhAlurbhaktimArgeShu vedAntaj~nAnalipsayA . upAyanakaro bhUtvA guruM brahmavidaM vrajet .. 19.. sevAbhiH paritoShyainaM chirakAlaM samAhitaH . sarvavedAntavAkyArthaM shR^iNuyAtsusamAhitaH .. 20.. sarvavedAntavAkyAnAM mayi tAtparyanishchayam . shravaNaM nAma tatprAhuH sarve te brahmavAdinaH .. 21.. lohamaNyAdidR^iShTAntayuktibhiryadvichintanam . tadeva mananaM prAhurvAkyArthasyopabR^i.nhaNam .. 22.. nirmamo niraha.nkAraH samaH sa.ngavarjitaH. sadA shAntyAdiyuktaH sannAtmanyAtmAnamIkShate .. 23.. yatsadA dhyAnayogena tannididhyAsanaM smR^itam .. 24.. sarvakarmakShayavashAtsAkShAtkAro.api chAtmanaH . kasyachijjAyate shIghraM chirakAlena kasyachit .. 25.. kUTasthAnIha karmANi koTijanmArjitAnyapi . j~nAnenaiva vinashyanti na tu karmAyutairapi .. 26.. j~nAnAdUrdhvaM tu yatki~nchitpuNyaM vA pApameva vA . kriyate bahu vAlpaM vA na tenAyaM vilipyate .. 27.. sharIrArambhakaM yattu prArabdhaM karma janminaH . tadbhogenaiva naShTaM syAnna tu j~nAnena nashyati .. 28.. nirmoho niraha.nkAro nirlepaH sa.ngavarjitaH . sarvabhUteShu chAtmAnaM sarvabhUtAni chAtmani . yaH pashyansa.ncharatyeSha jIvanmukto.abhidhIyate .. 29.. ahinirlvayanI yadvaddraShTuH pUrvaM bhayapradA . tato.asya na bhayaM ki.nchittadvaddraShTurayaM janaH .. 30.. yadA sarve pramuchyante kAmA ye.asya vashaM gatAH . atha martyo.amR^ito bhavatyetAvadanushAsanam .. 31.. mokShasya na hi vAso.asti na grAmAntarameva vA . aj~nAnahR^idayagranthinAsho mokSha iti smR^itaH .. 32.. vR^ikShAgrachyutapAdo yaH sa tadaiva patatyadhaH . tadvajj~nAnavato muktirjAyate nishchitApi tu .. 33.. tIrthaM chANDAlagehe vA yadi vA naShTachetanaH . paerityajandehamimaM j~nAnAdeva vimuchyate .. 34.. sa.nvIto yena kenAshnanbhakShyaM vAbhakShyameva vA . shayAno yatra kutrApi sarvAtmA muchyate.atra saH .. 35.. kShIrAduddhR^itamAjyaM tatkShiptaM payasi tatpunaH . na tenaivaikatAM yAti sa.nsAre j~nAnavA.nstathA .. 36.. nityaM paThati yo.adhyAyamimaM rAma shR^iNoti vA . sa muchyate dehabandhAdanAyAsena rAghava .. 37.. ataH sa.nyatachittastvaM nityaM paTha mahIpate . anAyAsena tenaiva sarvathA mokShamApsyasi .. 38.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde mokShayogo nAma trayodasho.adhyAyaH .. 13 .. \medskip\hrule\medskip atha chaturdasho.adhyAyaH .. shrIrAma uvAcha .. bhagavanyadi te rUpaM sachchidAnandavigraham . niShkalaM niShkriyaM shAntaM niravadyaM nira~njanam .. 1.. sarvadharmavihInaM cha manovAchAmagocharam . sarvavyApitayAtmAnamIkShate sarvataH sthitam .. 2.. AtmavidyAtapomUlaM tadbrahmopaniShatparam . amUrtaM sarvabhUtAtmAkAraM kAraNakAraNam .. 3.. yattadadR^ishyamagrAhyaM tad.hgrAhyaM vA kathaM bhavet . atropAyamajAnAnastena khinno.asmi sha.nkara .. 4.. shrIbhagavAnuvAcha .. shR^iNu rAjanpravakShyAmi tatropAyaM mahAbhuja . saguNopAsanAbhistu chittaikAgryaM vidhAya cha .. 5.. sthUlasaurAMbhikAnyAyAttatra chittaM pravartayet . tasminnannamaye piNDe sthUladehe tanUbhR^itAm .. 6.. janmavyAdhijarAmR^ityunilaye vartate dR^iDhA .. 7.. AtmabuddhirahaMmAnAtkadAchinnaiva hIyate . AtmA na jAyate nityo mriyate vA katha.nchana .. 8.. sa.njAyate.asti vipariNamate vardhate tathA . kShIyate nashyatItyete ShaDbhAvA vapuShaH smR^itAH .. 9.. Atmano na vikAritvaM ghaTasthanabhaso yathA . evamAtmAvapustasmAditi sa.nchintayedbudhaH .. 10.. mUShAnikShiptahemAbhaH koshaH prANamayo.atra tu . vartate.antarato dehe baddhaH prANAdivAyubhiH .. 11.. karmendriyaiH samAyuktashchalanAdikriyAtmakaH . kShutpipAsAparAbhUto nAyamAtmA jaDo yataH .. 12.. chidrUpa AtmA yenaiva svadehamabhipashyati . Atmaiva hi paraM brahma nirlepaH sukhanIradhiH .. 13.. na tadashnAti ki.nchaitattadashnAti na kashchana .. 14.. tataH prANamaye koshe kosho.astyeva manomayaH . sa sa.nkalpavikalpAtmA buddhIndriyasamAyutaH .. 15.. kAmaH krodhastathA lobho moho mAtsaryameva cha . madashchetyariShaDvargo mamatechChAdayo.api cha . manomayasya koshasya dharmA etasya tatra tu .. 16.. yA karmaviShayA buddhirvedashAstrArthanishchitA . sA tu j~nAnendriyaiH sArdhaM vij~nAnamayakoshataH .. 17.. iha kartR^itvAbhimAnI sa eva tu na sa.nshayaH . ihAmutra gatistasya sa jIvo vyAvahArikaH .. 18.. vyomAdisAttvikA.nshebhyo jAyante dhIndriyANi tu . vyomnaH shrotraM bhuvo ghrANaM jalAjjihvAtha tejasaH .. 19. chakShurvAyostvagutpannA teShAM bhautikatA tataH .. 20.. vyomAdInAM samastAnAM sAttvikA.nshebhya eva tu . jAyante buddhimanasI buddhiH syAnnishchayAtmikA .. 21.. vAkpANipAdapAyUpasthAni karmendriyANi tu . vyomAdInAM rajo.n.ashebhyo vyastebhyastAnyanukramAt .. 22.. samastebhyo rajo.n.ashebhyaH pa~ncha prANAdivAyavaH . jAyante saptadashakamevaM li~NgasharIrakam .. 23.. etalli~NgasharIraM tu taptAyaHpiNDavadyataH . parasparAdhyAsayogAtsAkShichaitanyasa.nyutam .. 24.. tadAnandamayaH kosho bhoktR^itvaM pratipadyate . vidyAkarmaphalAdInAM bhoktehAmutra sa smR^itaH .. 25.. yadAdhyAsaM vihAyaiSha svasvarUpeNa tiShThati . avidyAmAtrasa.nyuktaH sAkShyAtmA jAyate tadA .. 26.. draShTAntaHkaraNAdInAmanubhUteH smR^iterapi . ato.antaHkaraNAdhyAsAdadhyAsitvena chAtmanaH . bhoktR^itvaM sAkShitA cheti dvaidhaM tasyopapadyate .. 27.. AtapashchApi tachChAyA tatprakAshe virAjate . eko bhojayitA tatra bhu~Nkte.anyaH karmaNaH phalam .. 28.. kShetraj~naM rathinaM viddhi sharIraM rathameva tu . buddhiM tu sArathiM viddhi pragrahaM tu manastathA .. 29.. indriyANi hayAnviddhi viShayA.nsteShu gocharAn . indriyairmanasA yuktaM bhoktAraM viddhi pUruSham .. 30.. evaM shAntyAdiyuktaH sannupAste yaH sadA dvijaH. udghATyodghATyaikamekaM yathaiva kadalItaroH .. 31.. valkalAni tataH pashchAllabhate sAramuttamam . tathaiva pa~nchakosheShu manaH sa.nkrAmayankramAt . teShAM madhye tataH sAramAtmAnamapi vindati .. 32.. evaM manaH samAdhAya sa.nyato manasi dvijaH . atha pravartayechchittaM nirAkAre parAtmani .. 33.. tato manaH pragR^ihNAti paramAtmAnamavyayam . yattadadreshyamagrAhyamasthUlAdyuktigocharam .. 34.. shrIrAma uvAcha .. bhagava~nChravaNe naiva pravartante janAH katham . vedashAstrArthasampannA yajvAnaH satyavAdinaH .. 35.. shR^iNvanto.api tathAtmAnaM jAnate naiva kechana . j~nAtvApi manvate mithyA kimetattava mAyayA .. 36.. shrIbhagavAnuvAcha .. evameva mahAbAho nAtra kAryA vichAraNA . daivI hyeShA guNamayI mama mAyA duratyayA .. 37.. mAmeva ye prapadyante mAyAmetAM taranti te . abhaktA ye mahAbAho mama shraddhA vivarjitAH .. 38.. phalaM kAmayamAnAste chaihikAmuShmikAdikam . kShayiShNvalpaM sAtishayaM yataH karmaphalaM matam .. 39.. tadavij~nAya karmANi ye kurvanti narAdhamAH . mAtuH patanti te garbhe mR^ityorvaktre punaH punaH .. 40.. evaM shAntyAdiyuktaH sannupAste yaH sadA dvijaH. udghATyodghATyaikamekaM yathaiva kadalItaroH .. 31.. valkalAni tataH pashchAllabhate sAramuttamam . tathaiva pa~nchakosheShu manaH sa.nkrAmayankramAt . teShAM madhye tataH sAramAtmAnamapi vindati .. 32.. evaM manaH samAdhAya sa.nyato manasi dvijaH . atha pravartayechchittaM nirAkAre parAtmani .. 33.. tato manaH pragR^ihNAti paramAtmAnamavyayam . yattadadreshyamagrAhyamasthUlAdyuktigocharam .. 34.. shrIrAma uvAcha .. bhagava~nChravaNe naiva pravartante janAH katham . vedashAstrArthasampannA yajvAnaH satyavAdinaH .. 35.. shR^iNvanto.api tathAtmAnaM jAnate naiva kechana . j~nAtvApi manvate mithyA kimetattava mAyayA .. 36.. shrIbhagavAnuvAcha .. evameva mahAbAho nAtra kAryA vichAraNA . daivI hyeShA guNamayI mama mAyA duratyayA .. 37.. mAmeva ye prapadyante mAyAmetAM taranti te . abhaktA ye mahAbAho mama shraddhA vivarjitAH .. 38.. phalaM kAmayamAnAste chaihikAmuShmikAdikam . kShayiShNvalpaM sAtishayaM yataH karmaphalaM matam .. 39.. tadavij~nAya karmANi ye kurvanti narAdhamAH . mAtuH patanti te garbhe mR^ityorvaktre punaH punaH .. 40.. nAnAyoniShu jAtasya dehino yasyakasyachit . koTijanmArjitaiH puNyairmayi bhaktiH prajAyate .. 41.. sa eva labhate j~nAnaM madbhaktaH shraddhayAnvitaH . nAnyakarmANi kurvANo janmakoTishatairapi .. 42.. tataH sarvaM parityajya madbhaktiM samudAhara . sarvadharmAnparityajya mAmekaM sharaNaM vraja .. 43.. ahaM tvA sarvapApebhyo mokShayiShyAmi mA shuchaH . yatkaroShi yadashnAsi yajjuhoShi dadAsi yat .. 44.. yattapasyasi rAma tvaM tatkuruShva madarpaNam . tataH paratarA nAsti bhaktirmayi raghUttama .. 45.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde pa~nchakoshopapAdanaM nAma chaturdasho.adhyAyaH .. 14 .. \medskip\hrule\medskip atha pa~nchadasho.adhyAyaH .. shrIrAma uvAcha .. bhaktiste kIdR^ishI deva jAyate vA katha.nchana . yayA nirvANarUpaM tu labhate mokShamuttamam . tad brUhi girijAkAnta mayi te.anugraho yadi .. 1.. shrIbhagavAnuvAcha .. yo vedAdhyayanaM yaj~naM dAnAni vividhAni cha . madarpaNadhiyA kuryAtsa me bhaktaH sa me priyaH .. 2.. naryabhasma samAdAya vishuddhaM shrotriyAlayAt . agnirityAdibhirmantrairabhimantrya yathAvidhi .. 3.. uddhUlayati gAtrANi tena chArchati mAmapi . tasmAtparatarA bhaktirmama rAma na vidyate .. 4.. sarvadA shirasA kaNThe rudrAkShAndhArayettu yaH . pa~nchAkSharIjaparataH sa me bhaktaH sa me priyaH .. 5.. bhasmachChanno bhasmashAyI sarvadA vijitendriyaH . yastu rudraM japennityaM chintayenmAmananyadhIH .. 6.. sa tenaiva cha dehena shivaH sa.njAyate svayam . japedyo rudrasUktAni tathAtharvashiraH param .. 7.. kaivalyopaniShatsUktaM shvetAshvatarameva cha . tataH parataro bhakto mama loke na vidyate .. 8.. anyatra dharmAdanyasmAdanyatrAsmAtkR^itAkR^itAt . anyatra bhUtAdbhavyAchcha yatpravakShyAmi tachChR^iNu .. 9.. vadanti yatpadaM vedAH shAstrANi vividhAni cha . sarvopaniShadAM sAraM dadhno ghR^itamivod.hdhR^itam .. 10.. yadichChanto brahmacharyaM charanti munayaH sadA . tatte padaM sa.ngraheNa bravImyomiti yatpadam .. 11.. etadevAkSharaM brahma etadevAkSharaM param . etadevAkSharaM j~nAtvA brahmaloke mahIyate .. 12.. ChandasAM yastu dhenUnAmR^iShabhatvena choditaH . idameva patiH seturamR^itasya cha dhAraNAt .. 13.. medhasA pihite koshe brahma yatparamomiti .. 14.. chatasrastasya mAtrAH syurakArokArakau tathA . makArashchAvasAne.ardhamAtreti parikIrtitA .. 15.. pUrvatra bhUshcha R^igvedo brahmAShTavasavastathA . gArhapatyashcha gAyatrI ga~NgA prAtaHsavastathA .. 16.. dvitIyA cha bhuvo viShNU rudro.anuShTubyajustathA . yamunA dakShiNAgnishcha mAdhyandinasavastathA .. 17.. tR^itIyA cha suvaH sAmAnyAdityashcha maheshvaraH . agnirAhavanIyashcha jagatI cha sarasvatI .. 18.. tR^itIyaM savanaM proktamatharvatvena yanmatam . chaturthI yAvasAne.ardhamAtrA sA somalokagA .. 19.. atharvA~NgirasaH sa.nvartako.agnishcha mahastathA . virAT sabhyAvasathyau cha shutudriryaj~napuchChakaH.. 20.. prathamA raktavarNA syAd dvitIyA bhAsvarA matA . tR^itIyA vidyudAbhA syAchchaturthI shuklavarNinI .. 21.. sarvaM jAtaM jAyamAnaM tado~NkAre pratiShThitam . vishvaM bhUtaM cha bhuvanaM vichitraM bahudhA tathA .. 22.. jAtaM cha jAyamAnaM yattatsarvaM rudra uchyate . tasminneva punaH prANAH sarvamo~NkAra uchyate .. 23.. pravilInaM tado~NkAre paraM brahma sanAtanam . tasmAdo~NkArajApI yaH sa mukto nAtra sa.nshayaH .. 24.. tretAgneH smArtavahnervA shaivAgnervA samAhR^itam . bhasmAbhimantrya yo mAM tu praNavena prapUjayet .. 25.. tasmAtparataro bhakto mama loke na vidyate .. 26.. shAlAgnerdAvavahnervA bhasmAdAyAbhimantritam . yo vilimpati gAtrANi sa shUdro.api vimuchyate .. 27.. kushapuShpairbilvadalaiH puShpairvA girisaMbhavaiH . yo mAmarchayate nityaM praNavena priyo hi saH .. 28.. puShpaM phalaM samUlaM vA patraM salilameva vA . yo dadyAtpraNavairmahyaM tatkoTiguNitaM bhavet .. 29.. ahi.nsA satyamasteyaM shauchamindriyanigrahaH . yasyAstyadhyayanaM nityaM sa me bhaktaH sa me priyaH .. 30.. pradoShe yo mama sthAnaM gatvA pUjayate tu mAm . sa paraM shriyamApnoti pashchAnmayi vilIyate .. 31.. aShTamyAM cha chaturdashyAM parvaNorubhayorapi . bhUtibhUShitasarvA.ngo yaH pUjayati mAM nishi .. 32.. kR^iShNapakShe visheSheNa sa me bhaktaH sa me priyaH .. 33.. ekAdashyAmupoShyaiva yaH pUjayati mAM nishi . somavAre visheSheNa sa me bhakto na nashyati .. 34.. pa~nchAmR^itaiH snApayedyaH pa~nchagavyena vA punaH . puShpodakaiH kushajalaistasmAnnanyaH priyo mama .. 35.. payasA sarpiShA vApi madhunekShurasena vA . pakvAmraphalajenApi nArikerajalena vA .. 36.. gandhodakena vA mAM yo rudramantraM samuchcharan . abhiShi~nchettato nAnyaH kashchitpriyataro mama .. 37.. AdityAbhimukho bhUtvA UrdhvabAhurjale sthitaH . mAM dhyAyan ravibimbasthamatharvA.ngirasa japet .. 38.. pravishenme sharIre.asau gR^ihaM gR^ihapatiryathA . bR^ihadrathantaraM vAmadevyaM devavratAni cha .. 39.. tadyogayAjyadohA.nshcha yo gAyati mamAgrataH . iha shriyaM parAM bhuktvA mama sAyujyamApnuyAt .. 40.. IshAvAsyAdi mantrAn yo japennityaM mamAgrataH . matsAyujyamavApnoti mama loke mahIyate .. 41.. bhaktiyogo mayA prokta evaM raghukulodbhava . sarvakAmaprado mattaH kimanyachChrotumichChasi .. 42.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde bhaktiyogo nAma pa~nchadasho.adhyAyaH .. 15 .. \medskip\hrule\medskip atha ShoDasho.adhyAyaH .. shrIrAma uvAcha .. bhagavanmokShamArgo yastvayA samyagudAhR^itaH . tatrAdhikAriNaM brUhi tatra me sa.nshayo mahAn .. 1.. shrIbhagavAnuvAcha .. brahmakShatravishaH shUdrAH striyashchAtrAdhikAriNaH . brahmachArI gR^ihastho vA.AnupanIto.athavA dvijaH .. 2.. vanastho vA.avanastho vA yatiH pAshupatavratI . bahunAtra kimuktena yasya bhaktiH shivArchane .. 3.. sa evAtrAdhikArI syAnnAnyachittaH katha.nchana . jaDo.andho badhiro mUko niHshauchaH karmavarjitaH .. 4.. aj~nopahAsakAbhaktA bhUtirudrAkShadhAriNaH . li.ngino yashcha vA dveShTi te naivAtrAdhikAriNaH .. 5.. yo mAM guruM pAshupataM vrataM dveShTi dharAdhipa . viShNuM vA na sa muchyeta janmakoTishatairapi .. 6.. anekakarmasakto.api shivaj~nAnavivarjitaH . shivabhaktivihInashcha sa.nsArAnnaiva muchyate .. 7.. AsaktAH phalarAgeNa ye tvavaidikakarmaNi . dR^iShTamAtraphalAste tu na muktAvadhikAriNaH .. 8.. avimukte dvArakAyAM shrIshaile puNDarIkake . dehAnte tArakaM brahma labhate madanugrahAt .. 9.. yasya hastau cha pAdau cha manashchaiva susa.nyatam . vidyA tapashcha kIrtishcha sa tIrthaphalamashnute .. 10.. viprasyAnupanItasya vidhirevamudAhR^itaH . nAbhivyAhArayedbrahma svadhAninayanAdR^ite .. 11.. sa shUdreNa samastAvadyAvadvedAnna jAyate . nAmasa.nkIrtane dhyAne sarva evAdhikAriNaH .. 12.. sa.nsArAnmuchyate jantuH shivatAdAtmyabhAvanAt . tathA dAnaM tapo vedAdhyayanaM chAnyakarma vA . sahasrA.nshaM tu nArhanti sarvadA dhyAnakarmaNaH .. 13.. jAtimAshramama~NgAni deshaM kAlamathApi vA . AsanAdIni karmANi dhyAnaM nApekShate kvachit .. 14.. gachCha.nstiShThan japanvApi shayAno vAnyakarmaNi . pAtakenApi vA yukto dhyAnAdeva vimuchyate .. 15.. nehAbhikramanAsho.asti pratyavAyo na vidyate . svalpamapyasya dharmasya trAyate mahato bhayAt .. 16.. Ashcharye vA bhaye shoke kShute vA mama nAma yaH . vyAjenApi smaredyastu sa yAti paramAM gatim .. 17.. mahApApairapi spR^iShTo dehAnte yastu mAM smaret . pa~nchAkSharIM vochcharati sa mukto nAtra sa.nshayaH .. 18.. vishvaM shivamayaM yastu pashyatyAtmAnamAtmanA . tasya kShetreShu tIrtheShu kiM kAryaM vAnyakarmasu .. 19.. sarveNa sarvadA kAryaM bhUtirudrAkShadhAraNam . yuktenAthApyayuktena shivabhaktimabhIpsatA .. 20.. naryabhasmasamAyukto rudrAkShAnyastu dhArayet . mahApApairapi spR^iShTo muchyate nAtra sa.nshayaH .. 21.. anyAni shaivakarmANi karotu na karotu vA . shivanAma japedyastu sarvadA muchyate tu saH .. 22.. antakAle tu rudrAkShAnvibhUtiM dhArayettu yaH . mahApApopapApoghairapi spR^iShTo narAdhamaH .. 23.. sarvathA nopasarpanti taM janaM yamaki.nkarAH .. 24.. bilvamUlamR^idA yastu sharIramupalimpati . antakAle.antakajanaiH sa dUrIktiyate naraH .. 25.. shrIrAma uvAcha .. bhagavanpUjitaH kutra kutra vA tvaM prasIdasi . tadbrUhi mama jij~nAsA vartate mahatI vibho .. 26.. shrIbhagavAnuvAcha .. mR^idA vA gomayenApi bhasmanA chandanena vA . sikatAbhirdAruNA vA pAShANenApi nirmitA .. 27.. lohena vAtha ra~NgeNa kA.nsyakharparapittalaiH . tAmraraupyasuvarNairvA ratnairnAnAvidhairapi .. 28.. athavA pAradenaiva karpUreNAthavA kR^itA . pratimA shivali~NgaM vA dravyairetaiH kR^itaM tu yat .. 29.. tatra mAM pUjayetteShu phalaM koTiguNottaram .. 30.. mR^iddArukA.nsyalohaishcha pAShANenApi nirmitA . gR^ihiNA pratimA kAryA shivaM shashvadabhIpsatA . AyuH shriyaM kulaM dharmaM putrAnApnoti taiH kramAt .. 31.. bilvavR^ikShe tatphale vA yo mAM pUjayate naraH . parAM shriyamiha prApya mama loke mahIyate .. 32.. bilvavR^ikShaM samAshritya yo mantrAnvidhinA japet . ekena divasenaiva tatpurashcharaNaM bhavet .. 33.. yastu bilvavane nityaM kuTIM kR^itvA vasennaraH . sarve mantrAH prasiddhyanti japamAtreNa kevalam .. 34.. parvatAgre nadItIre bilvamUle shivAlaye . agnihotre keshavasya sa.nnidhau vA japettu yaH .. 35.. naivAsya vighnaM kurvanti dAnavA yakSharAkShasaH . taM na spR^ishanti pApAni shivasAyujyamR^ichChati .. 36.. sthaNDile vA jale vahnau vAyAvAkAsha eva vA . girau svAtmani vA yo mAM pUjayetprayato naraH .. 37.. sa kR^itsnaM phalamApnoti lavamAtreNa rAghava . AtmapUjAsamA nAsti pUjA raghukulodbhava .. 38.. matsAyujyamavApnoti chaNDAlo.apyAtmapUjayA . sarvAnkAmAnavApnoti manuShyaH kambalAsane .. 39.. kR^iShNAjine bhavenmuktirmokShashrIrvyAghracharmaNi . kushAsane bhavejj~nAnamArogyaM patranirmite .. 40.. pAShANe duHkhamApnoti kAShThe nAnAvidhAn gadAn . vastreNa shriyamApnoti bhUmau mantro na siddhyati . prA~Nmukhoda~Nmukho vApi japaM pUjAM samAcharet .. 41.. akShamAlAvidhiM vakShye shR^iNuShvAvahito nR^ipa .. 42.. sAmrAjyaM sphATike syAttu putrajIve parAM shriyam . Atmaj~nAnaM kushagranthau rudrAkShaH sarvakAmadaH .. 43.. pravAlaishcha kR^itA mAlA sarvalokavashapradA . mokShapradA cha mAlA syAdAmalakyAH phalaiH kR^itA .. 44.. muktAphalaiH kR^itA mAlA sarvavidyApradAyinI . mANikyarachitA mAlA trailokasya vasha.nkarI .. 45.. nIlairmarakatairvApi kR^itA shatrubhayapradA . suvarNarachitA mAlA dadyAdvai mahatIM shriyam .. 46.. tathA raupyamayI mAlA kanyAM yachChati kAmitAm . uktAnAM sarvakAmAnAM dAyinI pAradaiH kR^itA .. 47.. aShTottarashatA mAlA tatra syAduttamottamA . shatasa.nkhyottamA mAlA pa~nchAshanmadhyamA matA .. 48.. chatuH pa~nchashatI yadvA adhamA saptavi.nshatiH . adhamA pa~nchavi.nshatyA yadi syAchChatanirmitA .. 49.. pa~nchAshadakSharANyatrAnulomapratilomataH . ityevaM sthApayetspaShTaM na kasmaichitpradarshayet .. 50.. varNairvinyastayA yastu kriyate mAlayA japaH . ekavAreNa tasyaiva purashcharyA kR^itA bhavet.. 51.. savyapArShNiM gude sthApya dakShiNaM cha dhvajopari . yonimudrAbandha eSha bhavedAsanamuttamam .. 52.. yonimudrAsane sthitvA prajapedyaH samAhitaH . yaM ka.nchidapi vA mantraM tasya syuH sarvasiddhayaH .. 53.. ChinnA ruddhAH stambhitAshcha militA mUrChitAstathA . suptA mattA hInavIryA dagdhAstrastAripakShagAH .. 54.. bAlA yauvanamattashcha vR^iddhA mantrAshcha ye matAH . yonimudrAsane sthitvA mantrAneva.nvidhAn japet .. 55.. tatra siddhyanti te mantrA nAnyasya tu katha.nchana . brAhmaM muhUrtamArabhyAmadhyAhnaM prajapenmanum .. 56.. ata UrdhvaM kR^ite jApye vinAshAya bhaved.hdhruvam . purashcharyAvidhAvevaM sarvakAmyaphaleShvapi .. 57.. nitye naimittike vApi tapashcharyAsu vA punaH . sarvadaiva japaH kAryo na doShastatra kashchana .. 58.. yastu rudraM japennityaM dhyAyamAno mamAkR^itim . ShaDakSharaM vA praNavaM niShkAmo vijitendriyaH .. 59.. tathAtharvashiromantraM kaivalyaM vA raghUttama . sa tenaiva cha dehena shivaH sa.njAyate svayam .. 60.. adhIte shivagItAM yo nityametAM jitendriyaH . shR^iNuyAdvA sa muktaH syAtsa.nsArAnnAtra sa.nshayaH .. 61.. sUta uvAcha .. evamuktvA mahAdevastatraivAntaradhIyata . rAmaH kR^itArthamAtmAnamamanyata tathaiva saH .. 62.. evaM mayA samAsena shivagItA samIritA . etAM yaH prajapennityaM shR^iNuyAdvA samAhitaH .. 63.. ekAgrachittoyo martyastasya muktiH kare sthitA . ataH shR^iNudhvaM munayo nityametAM smAhitAH .. 64.. anAyAsena vo muktirbhavitA nAtra sa.nshayaH . kAyaklesho manaHkShobho dhanahAnirna chAtmanaH .. 65.. pIDAsti shravaNAdeva yasmAtkaivalyamApnuyAt . shivagItAmato nityaM shR^iNudhvamR^iShisattamAH .. 66.. R^iShaya UchuH .. adyaprabhR^iti naH sUta tvamAchAryaH pitA guruH . avidyAyAH paraM pAraM yasmAttArayitAsi naH .. 67.. utpAdakabrahmadAtrorgarIyAn brahmadaH pitA . tasmAtsUtAtmaja tvattaH satyaM nAnyo.asti no guruH .. 68.. vyAsa uvAcha .. ityuktvA prayayuH sarve sAya.msa.ndhyAmupAsitum . stuvantaH sUtaputraM te sa.ntuShTA gomatItaTam .. 69.. iti shrIpadmapurANe uparibhAge shivagItAsUpaniShatsu brahmavidyAyAM yogashAstre shivarAghavasaMvAde gItAdhikArinirUpaNaM nAma ShoDasho.adhyAyaH .. 16.. .. iti shrImachChivagItA samAptA .. ## Encoded and proofread by Sunder Hatangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}