% Text title : shrImadbhAgavatam - 07 - saptamaskandhaH % File name : bhagpur-07.itx % Category : purana, shrimadbhagavatam, vyAsa, krishna % Location : doc\_purana % Proofread by : PSA Easwaran % Latest update : July 4, 2021 % Send corrections to : Sanskrit@cheerful.com % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. shrImadbhAgavataM - saptamaskandhaH ..}## \itxtitle{.. shrImadbhAgavataM \- saptamaskandhaH ..}##\endtitles ## \chapter{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. saptamaskandhaH ..} \section{.. prathamo.adhyAyaH \- 1 ..} rAjovAcha samaH priyaH suhR^idbrahman bhUtAnAM bhagavAn svayam | indrasyArthe kathaM daityAnavadhIdviShamo yathA || 1|| na hyasyArthaH suragaNaiH sAkShAnniHshreyasAtmanaH | naivAsurebhyo vidveSho nodvegashchAguNasya hi || 2|| iti naH sumahAbhAga nArAyaNaguNAn prati | saMshayaH sumahAn jAtastadbhavAMshChettumarhati || 3|| shrIshuka uvAcha sAdhu pR^iShTaM mahArAja hareshcharitamadbhutam | yadbhAgavatamAhAtmyaM bhagavadbhaktivardhanam || 4|| gIyate paramaM puNyamR^iShibhirnAradAdibhiH | natvA kR^iShNAya munaye kathayiShye hareH kathAm || 5|| nirguNo.api hyajo.avyakto bhagavAn prakR^iteH paraH | svamAyAguNamAvishya bAdhyabAdhakatAM gataH || 6|| sattvaM rajastama iti prakR^iternAtmano guNAH | na teShAM yugapadrAjan hrAsa ullAsa eva vA || 7|| jayakAle tu sattvasya devarShIn rajaso.asurAn | tamaso yakSharakShAMsi tatkAlAnuguNo.abhajat || 8|| jyotirAdirivAbhAti sa~NghAtAnna vivichyate | vidantyAtmAnamAtmasthaM mathitvA kavayo.antataH || 9|| yadA sisR^ikShuH pura AtmanaH paro rajaH sR^ijatyeSha pR^ithak svamAyayA | sattvaM vichitrAsu riraMsurIshvaraH shayiShyamANastama Irayatyasau || 10|| kAlaM charantaM sR^ijatIsha AshrayaM pradhAnapumbhyAM naradeva satyakR^it | ya eSha rAjannapi kAla IshitA sattvaM surAnIkamivaidhayatyataH | tatpratyanIkAnasurAn surapriyo rajastamaskAn pramiNotyurushravAH || 11|| atraivodAhR^itaH pUrvamitihAsaH surarShiNA | prItyA mahAkratau rAjan pR^ichChate.ajAtashatrave || 12|| dR^iShTvA mahAdbhutaM rAjA rAjasUye mahAkratau | vAsudeve bhagavati sAyujyaM chedibhUbhujaH || 13|| tatrAsInaM suraR^iShiM rAjA pANDusutaH kratau | paprachCha vismitamanA munInAM shR^iNvatAmidam || 14|| yudhiShThira uvAcha aho atyadbhutaM hyetaddurlabhaikAntinAmapi | vAsudeve pare tattve prAptishchaidyasya vidviShaH || 15|| etadveditumichChAmaH sarva eva vayaM mune | bhagavannindayA veno dvijaistamasi pAtitaH || 16|| damaghoShasutaH pApa Arabhya kalabhAShaNAt | sampratyamarShI govinde dantavaktrashcha durmatiH || 17|| shapatorasakR^idviShNuM yadbrahma paramavyayam | shvitro na jAto jihvAyAM nAndhaM vivishatustamaH || 18|| kathaM tasmin bhagavati duravagrAhadhAmani | pashyatAM sarvalokAnAM layamIyatura~njasA || 19|| etadbhrAmyati me buddhirdIpArchiriva vAyunA | brUhyetadadbhutatamaM bhagavAMstatra kAraNam || 20|| shrIshuka uvAcha rAj~nastadvacha AkarNya nArado bhagavAnR^iShiH | tuShTaH prAha tamAbhAShya shR^iNvatyAstatsadaH kathAH || 21|| nArada uvAcha nindanastavasatkAranyakkArArthaM kalevaram | pradhAnaparayo rAjannavivekena kalpitam || 22|| hiMsA tadabhimAnena daNDapAruShyayoryathA | vaiShamyamiha bhUtAnAM mamAhamiti pArthiva || 23|| yannibaddho.abhimAno.ayaM tadvadhAtprANinAM vadhaH | tathA na yasya kaivalyAdabhimAno.akhilAtmanaH | parasya damakarturhi hiMsA kenAsya kalpyate || 24|| tasmAdvairAnubandhena nirvaireNa bhayena vA | snehAtkAmena vA yu~njyAtkatha~nchinnekShate pR^ithak || 25|| yathA vairAnubandhena martyastanmayatAmiyAt | na tathA bhaktiyogena iti me nishchitA matiH || 26|| kITaH peshaskR^itA ruddhaH kuDyAyAM tamanusmaran | saMrambhabhayayogena vindate tatsarUpatAm || 27|| evaM kR^iShNe bhagavati mAyAmanuja Ishvare | vaireNa pUtapApmAnastamApuranuchintayA || 28|| kAmAddveShAdbhayAtsnehAdyathA bhaktyeshvare manaH | Aveshya tadaghaM hitvA bahavastadgatiM gatAH || 29|| gopyaH kAmAdbhayAtkaMso dveShAchchaidyAdayo nR^ipAH | sambandhAdvR^iShNayaH snehAdyUyaM bhaktyA vayaM vibho || 30|| katamo.api na venaH syAtpa~nchAnAM puruShaM prati | tasmAtkenApyupAyena manaH kR^iShNe niveshayet || 31|| mAtR^iShvaseyo vashchaidyo dantavaktrashcha pANDava | pArShadapravarau viShNorviprashApAtpadAchchyutau || 32|| yudhiShThira uvAcha kIdR^ishaH kasya vA shApo haridAsAbhimarshanaH | ashraddheya ivAbhAti harerekAntinAM bhavaH || 33|| dehendriyAsuhInAnAM vaikuNThapuravAsinAm | dehasambandhasambaddhametadAkhyAtumarhasi || 34|| nArada uvAcha ekadA brahmaNaH putrA viShNorlokaM yadR^ichChayA | sanandanAdayo jagmushcharanto bhuvanatrayam || 35|| pa~nchaShaDDhAyanArbhAbhAH pUrveShAmapi pUrvajAH | digvAsasaH shishUn matvA dvAHsthau tAn pratyaShedhatAm || 36|| ashapan kupitA evaM yuvAM vAsaM na chArhathaH | rajastamobhyAM rahite pAdamUle madhudviShaH | pApiShThAmAsurIM yoniM bAlishau yAtamAshvataH || 37|| evaM shaptau svabhavanAtpatantau taiH kR^ipAlubhiH | proktau punarjanmabhirvAM tribhirlokAya kalpatAm || 38|| jaj~nAte tau diteH putrau daityadAnavavanditau | hiraNyakashipurjyeShTho hiraNyAkSho.anujastataH || 39|| hato hiraNyakashipurhariNA siMharUpiNA | hiraNyAkSho dharoddhAre bibhratA saukaraM vapuH || 40|| hiraNyakashipuH putraM prahlAdaM keshavapriyam | jighAMsurakaronnAnA yAtanA mR^ityuhetave || 41|| sarvabhUtAtmabhUtaM taM prashAntaM samadarshanam | bhagavattejasA spR^iShTaM nAshaknoddhantumudyamaiH || 42|| tatastau rAkShasau jAtau keshinyAM vishravaHsutau | rAvaNaH kumbhakarNashcha sarvalokopatApanau || 43|| tatrApi rAghavo bhUtvA nyahanachChApamuktaye | rAmavIryaM shroShyasi tvaM mArkaNDeyamukhAtprabho || 44|| tAveva kShatriyau jAtau mAtR^iShvasrAtmajau tava | adhunA shApanirmuktau kR^iShNachakrahatAMhasau || 45|| vairAnubandhatIvreNa dhyAnenAchyutasAtmatAm | nItau punarhareH pArshvaM jagmaturviShNupArShadau || 46|| yudhiShThira uvAcha vidveSho dayite putre kathamAsInmahAtmani | brUhi me bhagavan yena prahlAdasyAchyutAtmatA || 47|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe prahlAdacharitopakrame prathamo.adhyAyaH (1) \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dvitIyo.adhyAyaH \- 2 ..} nArada uvAcha bhrAtaryevaM vinihate hariNA kroDamUrtinA | hiraNyakashipU rAjan paryatapyadruShA shuchA || 1|| Aha chedaM ruShA ghUrNaH sandaShTadashanachChadaH | kopojjvaladbhyAM chakShurbhyAM nirIkShan dhUmramambaram || 2|| karAladaMShTrogradR^iShTyA duShprekShyabhrukuTImukhaH | shUlamudyamya sadasi dAnavAnidamabravIt || 3|| bho bho dAnavadaiteyA dvimUrdhaMstryakSha shambara | shatabAho hayagrIva namuche pAka ilvala || 4|| viprachitte mama vachaH puloman shakunAdayaH | shR^iNutAnantaraM sarve kriyatAmAshu mA chiram || 5|| sapatnairghAtitaH kShudrairbhrAtA me dayitaH suhR^it | pArShNigrAheNa hariNA samenApyupadhAvanaiH || 6|| tasya tyaktasvabhAvasya ghR^iNermAyAvanaukasaH | bhajantaM bhajamAnasya bAlasyevAsthirAtmanaH || 7|| machChUlabhinnagrIvasya bhUriNA rudhireNa vai | rudhirapriyaM tarpayiShye bhrAtaraM me gatavyathaH || 8|| tasmin kUTe.ahite naShTe kR^ittamUle vanaspatau | viTapA iva shuShyanti viShNuprANA divaukasaH || 9|| tAvadyAta bhuvaM yUyaM viprakShatrasamedhitAm | sUdayadhvaM tapoyaj~nasvAdhyAyavratadAninaH || 10|| viShNurdvijakriyAmUlo yaj~no dharmamayaH pumAn | devarShipitR^ibhUtAnAM dharmasya cha parAyaNam || 11|| yatra yatra dvijA gAvo vedA varNAshramAH kriyAH | taM taM janapadaM yAta sandIpayata vR^ishchata || 12|| iti te bhartR^inirdeshamAdAya shirasA.a.adR^itAH | tathA prajAnAM kadanaM vidadhuH kadanapriyAH || 13|| puragrAmavrajodyAnakShetrArAmAshramAkarAn | kheTakharvaTaghoShAMshcha dadahuH pattanAni cha || 14|| kechitkhanitrairbibhiduH setuprAkAragopurAn | AjIvyAMshchichChidurvR^ikShAn kechitparashupANayaH | prAdahan sharaNAnyeke prajAnAM jvalitolmukaiH || 15|| evaM viprakR^ite loke daityendrAnucharairmuhuH | divaM devAH parityajya bhuvi cheruralakShitAH || 16|| hiraNyakashipurbhrAtuH samparetasya duHkhitaH | kR^itvA kaTodakAdIni bhrAtR^iputrAnasAntvayat || 17|| shakuniM shambaraM dhR^iShTaM bhUtasantApanaM vR^ikam | kAlanAbhaM mahAnAbhaM harishmashrumathotkacham || 18|| tanmAtaraM ruShAbhAnuM ditiM cha jananIM girA | shlakShNayA deshakAlaj~na idamAha janeshvara || 19|| hiraNyakashipuruvAcha ambAmba he vadhUH putrA vIraM mArhatha shochitum | riporabhimukhe shlAghyaH shUrANAM vadha IpsitaH || 20|| bhUtAnAmiha saMvAsaH prapAyAmiva suvrate | daivenaikatra nItAnAmunnItAnAM svakarmabhiH || 21|| nitya AtmAvyayaH shuddhaH sarvagaH sarvavitparaH | dhatte.asAvAtmano li~NgaM mAyayA visR^ijan guNAn || 22|| yathAmbhasA prachalatA taravo.api chalA iva | chakShuShA bhrAmyamANena dR^ishyate chalatIva bhUH || 23|| evaM guNairbhrAmyamANe manasyavikalaH pumAn | yAti tatsAmyatAM bhadre hyali~Ngo li~NgavAniva || 24|| eSha AtmaviparyAso hyali~Nge li~NgabhAvanA | eSha priyApriyairyogo viyogaH karmasaMsR^itiH || 25|| sambhavashcha vinAshashcha shokashcha vividhaH smR^itaH | avivekashcha chintA cha vivekAsmR^itireva cha || 26|| atrApyudAharantImamitihAsaM purAtanam | yamasya pretabandhUnAM saMvAdaM taM nibodhata || 27|| ushInareShvabhUdrAjA suyaj~na iti vishrutaH | sapatnairnihato yuddhe j~nAtayastamupAsata || 28|| vishIrNaratnakavachaM vibhraShTAbharaNasrajam | sharanirbhinnahR^idayaM shayAnamasR^igAvilam || 29|| prakIrNakeshaM dhvastAkShaM rabhasA daShTadachChadam | rajaHkuNThamukhAmbhojaM ChinnAyudhabhujaM mR^idhe || 30|| ushInarendraM vidhinA tathA kR^itaM patiM mahiShyaH prasamIkShya duHkhitAH | hatAH sma nAtheti karairuro bhR^ishaM ghnantyo muhustatpadayorupApatan || 31|| rudatya uchchairdayitA~Nghripa~NkajaM si~nchantya asraiH kuchaku~NkumAruNaiH | visrastakeshAbharaNAH shuchaM nR^iNAM sR^ijantya AkrandanayA vilepire || 32|| aho vidhAtrAkaruNena naH prabho bhavAn praNIto dR^igagocharAM dashAm | ushInarANAmasi vR^ittidaH purA kR^ito.adhunA yena shuchAM vivardhanaH || 33|| tvayA kR^itaj~nena vayaM mahIpate kathaM vinA syAma suhR^ittamena te | tatrAnuyAnaM tava vIra pAdayoH shushrUShatInAM disha yatra yAsyasi || 34|| evaM vilapatInAM vai parigR^ihya mR^itaM patim | anichChatInAM nirhAramarko.astaM sannyavartata || 35|| tatra ha pretabandhUnAmAshrutya paridevitam | Aha tAn bAlako bhUtvA yamaH svayamupAgataH || 36|| yama uvAcha aho amIShAM vayasAdhikAnAM vipashyatAM lokavidhiM vimohaH | yatrAgatastatra gataM manuShyaM svayaM sadharmA api shochantyapArtham || 37|| aho vayaM dhanyatamA yadatra tyaktAH pitR^ibhyAM na vichintayAmaH | abhakShyamANA abalA vR^ikAdibhiH sa rakShitA rakShati yo hi garbhe || 38|| ya ichChayeshaH sR^ijatIdamavyayo ya eva rakShatyavalumpate cha yaH | tasyAbalAH krIDanamAhurIshitu\- shcharAcharaM nigrahasa~Ngrahe prabhuH || 39|| pathi chyutaM tiShThati diShTarakShitaM gR^ihe sthitaM tadvihataM vinashyati | jIvatyanAtho.api tadIkShito vane gR^ihe.abhigupto.asya hato na jIvati || 40|| bhUtAni taistairnijayonikarmabhi\- rbhavanti kAle na bhavanti sarvashaH | na tatra hAtmA prakR^itAvapi sthita\- stasyA guNairanyatamo nibadhyate || 41|| idaM sharIraM puruShasya mohajaM yathA pR^ithagbhautikamIyate gR^iham | yathaudakaiH pArthivataijasairjanaH kAlena jAto vikR^ito vinashyati || 42|| yathAnalo dAruShu bhinna Iyate yathAnilo dehagataH pR^ithak sthitaH | yathA nabhaH sarvagataM na sajjate tathA pumAn sarvaguNAshrayaH paraH || 43|| suyaj~no nanvayaM shete mUDhA yamanushochatha | yaH shrotA yo.anuvakteha sa na dR^ishyeta karhichit || 44|| na shrotA nAnuvaktAyaM mukhyo.apyatra mahAnasuH | yastvihendriyavAnAtmA sa chAnyaH prANadehayoH || 45|| bhUtendriyamanoli~NgAn dehAnuchchAvachAn vibhuH | bhajatyutsR^ijati hyanyastachchApi svena tejasA || 46|| yAvalli~NgAnvito hyAtmA tAvatkarma nibandhanam | tato viparyayaH klesho mAyAyogo.anuvartate || 47|| vitathAbhinivesho.ayaM yadguNeShvarthadR^igvachaH | yathA manorathaH svapnaH sarvamaindriyakaM mR^iShA || 48|| atha nityamanityaM vA neha shochanti tadvidaH | nAnyathA shakyate kartuM svabhAvaH shochatAmiti || 49|| lubdhako vipine kashchitpakShiNAM nirmito.antakaH | vitatya jAlaM vidadhe tatra tatra pralobhayan || 50|| kuli~NgamithunaM tatra vicharatsamadR^ishyata | tayoH kuli~NgI sahasA lubdhakena pralobhitA || 51|| sAsajjata sichastantryAM mahiShI kAlayantritA | kuli~NgastAM tathA.a.apannAM nirIkShya bhR^ishaduHkhitaH | snehAdakalpaH kR^ipaNaH kR^ipaNAM paryadevayat || 52|| aho akaruNo devaH striyAkaruNayA vibhuH | kR^ipaNaM mAnushochantyA dInayA kiM kariShyati || 53|| kAmaM nayatu mAM devaH kimardhenAtmano hi me | dInena jIvatA duHkhamanena vidhurAyuShA || 54|| kathaM tvajAtapakShAMstAn mAtR^ihInAn bibharmyaham | mandabhAgyAH pratIkShante nIDe me mAtaraM prajAH || 55|| evaM kuli~NgaM vilapantamArA\- tpriyAviyogAturamashrukaNTham | sa eva taM shAkunikaH shareNa vivyAdha kAlaprahito vilInaH || 56|| evaM yUyamapashyantya AtmApAyamabuddhayaH | nainaM prApsyatha shochantyaH patiM varShashatairapi || 57|| hiraNyakashipuruvAcha bAla evaM pravadati sarve vismitachetasaH | j~nAtayo menire sarvamanityamayathotthitam || 58|| yama etadupAkhyAya tatraivAntaradhIyata | j~nAtayo.api suyaj~nasya chakruryatsAmparAyikam || 59|| tataH shochata mA yUyaM paraM chAtmAnameva cha | ka AtmA kaH paro vAtra svIyaH pArakya eva vA | svaparAbhiniveshena vinAj~nAnena dehinAm || 60|| shrInArada uvAcha iti daityapatervAkyaM ditirAkarNya sasnuShA | putrashokaM kShaNAttyaktvA tattve chittamadhArayat || 61|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe ditishokApanayanaM nAma dvitIyo.adhyAyaH || 2|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. tR^itIyo.adhyAyaH \- 3 ..} nArada uvAcha hiraNyakashipU rAjannajeyamajarAmaram | AtmAnamapratidvandvamekarAjaM vyadhitsata || 1|| sa tepe mandaradroNyAM tapaH paramadAruNam | UrdhvabAhurnabhodR^iShTiH pAdA~NguShThAshritAvaniH || 2|| jaTAdIdhitibhI reje saMvartArka ivAMshubhiH | tasmiMstapastapyamAne devAH sthAnAni bhejire || 3|| tasya mUrdhnaH samudbhUtaH sadhUmo.agnistapomayaH | tIryagUrdhvamadho lokAnatapadviShvagIritaH || 4|| chukShubhurnadyudanvantaH sadvIpAdrishchachAla bhUH | nipetuH sagrahAstArA jajvalushcha disho dasha || 5|| tena taptA divaM tyaktvA brahmalokaM yayuH surAH | dhAtre vij~nApayAmAsurdevadeva jagatpate || 6|| daityendratapasA taptA divi sthAtuM na shaknumaH | tasya chopashamaM bhUman vidhehi yadi manyase | lokA na yAvanna~NkShyanti balihArAstavAbhibhUH || 7|| tasyAyaM kila sa~Nkalpashcharato dushcharaM tapaH | shrUyatAM kiM na viditastavAthApi niveditaH || 8|| sR^iShTvA charAcharamidaM tapoyogasamAdhinA | adhyAste sarvadhiShNyebhyaH parameShThI nijAsanam || 9|| tadahaM vardhamAnena tapoyogasamAdhinA | kAlAtmanoshcha nityatvAtsAdhayiShye tathA.a.atmanaH || 10|| anyathedaM vidhAsye.ahamayathApUrvamojasA | kimanyaiH kAlanirdhUtaiH kalpAnte vaiShNavAdibhiH || 11|| iti shushruma nirbandhaM tapaH paramamAsthitaH | vidhatsvAnantaraM yuktaM svayaM tribhuvaneshvara || 12|| tavAsanaM dvijagavAM pArameShThyaM jagatpate | bhavAya shreyase bhUtyai kShemAya vijayAya cha || 13|| iti vij~nApito devairbhagavAnAtmabhUrnR^ipa | parIto bhR^igudakShAdyairyayau daityeshvarAshramam || 14|| na dadarsha pratichChannaM valmIkatR^iNakIchakaiH | pipIlikAbhirAchIrNamedastva~NmAMsashoNitam || 15|| tapantaM tapasA lokAn yathAbhrApihitaM ravim | vilakShya vismitaH prAha prahasan haMsavAhanaH || 16|| brahmovAcha uttiShThottiShTha bhadraM te tapaHsiddho.asi kAshyapa | varado.ahamanuprApto vriyatAmIpsito varaH || 17|| adrAkShamahametatte hR^itsAraM mahadadbhutam | daMshabhakShitadehasya prANA hyasthiShu sherate || 18|| naitatpUrvarShayashchakrurna kariShyanti chApare | niramburdhArayetprANAn ko vai divyasamAH shatam || 19|| vyavasAyena te.anena duShkareNa manasvinAm | taponiShThena bhavatA jito.ahaM ditinandana || 20|| tatasta AshiShaH sarvA dadAmyasurapu~Ngava | martyasya te amartyasya darshanaM nAphalaM mama || 21|| nArada uvAcha ityuktvA.a.adibhavo devo bhakShitA~NgaM pipIlikaiH | kamaNDalujalenaukShaddivyenAmogharAdhasA || 22|| sa tatkIchakavalmIkAtsahaojobalAnvitaH | sarvAvayavasampanno vajrasaMhanano yuvA | utthitastaptahemAbho vibhAvasurivaidhasaH || 23|| sa nirIkShyAmbare devaM haMsavAhamavasthitam | nanAma shirasA bhUmau taddarshanamahotsavaH || 24|| utthAya prA~njaliH prahva IkShamANo dR^ishA vibhum | harShAshrupulakodbhedo girA gadgadayAgR^iNAt || 25|| hiraNyakashipuruvAcha kalpAnte kAlasR^iShTena yo.andhena tamasA.a.avR^itam | abhivyanagjagadidaM svaya~njyotiH svarochiShA || 26|| AtmanA trivR^itA chedaM sR^ijatyavati lumpati | rajaHsattvatamodhAmne parAya mahate namaH || 27|| nama AdyAya bIjAya j~nAnavij~nAnamUrtaye | prANendriyamanobuddhivikArairvyaktimIyuShe || 28|| tvamIshiShe jagatastasthuShashcha prANena mukhyena patiH prajAnAm | chittasya chittermana aindriyANAM patirmahAn bhUtaguNAshayeshaH || 29|| tvaM saptatantUn vitanoShi tanvA trayyA chAturhotrakavidyayA cha | tvameka AtmA.a.atmavatAmanAdi\- ranantapAraH kavirantarAtmA || 30|| tvameva kAlo.animiSho janAnA\- mAyurlavAdyAvayavaiH kShiNoShi | kUTastha AtmA parameShThyajo mahAM\- stvaM jIvalokasya cha jIva AtmA || 31|| tvattaH paraM nAparamapyaneja\- dejachcha ki~nchidvyatiriktamasti | vidyAH kalAste tanavashcha sarvA hiraNyagarbho.asi bR^ihattripR^iShThaH || 32|| vyaktaM vibho sthUlamidaM sharIraM yenendriyaprANamanoguNAMstvam | bhu~NkShe sthito dhAmani pArameShThye avyakta AtmA puruShaH purANaH || 33|| anantAvyaktarUpeNa yenedamakhilaM tatam | chidachichChaktiyuktAya tasmai bhagavate namaH || 34|| yadi dAsyasyabhimatAn varAn me varadottama | bhUtebhyastvadvisR^iShTebhyo mR^ityurmA bhUnmama prabho || 35|| nAntarbahirdivA naktamanyasmAdapi chAyudhaiH | na bhUmau nAmbare mR^ityurna narairna mR^igairapi || 36|| vyasubhirvAsumadbhirvA surAsuramahoragaiH | apratidvandvatAM yuddhe aikapatyaM cha dehinAm || 37|| sarveShAM lokapAlAnAM mahimAnaM yathA.a.atmanaH | tapoyogaprabhAvANAM yanna riShyati karhichit || 38|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe hiraNyakashipuvarayAchanaM nAma tR^itIyo.adhyAyaH || 3|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. chaturtho.adhyAyaH \- 4 ..} nArada uvAcha evaM vR^itaH shatadhR^itirhiraNyakashiporatha | prAdAttattapasA prIto varAMstasya sudurlabhAn || 1|| brahmovAcha tAteme durlabhAH puMsAM yAn vR^iNIShe varAn mama | tathApi vitarAmya~Nga varAn yadapi durlabhAn || 2|| tato jagAma bhagavAnamoghAnugraho vibhuH | pUjito.asuravaryeNa stUyamAnaH prajeshvaraiH || 3|| evaM labdhavaro daityo bibhraddhemamayaM vapuH | bhagavatyakaroddveShaM bhrAturvadhamanusmaran || 4|| sa vijitya dishaH sarvA lokAMshcha trIn mahAsuraH | devAsuramanuShyendrAn gandharvagaruDoragAn || 5|| siddhachAraNavidyAdhrAnR^iShIn pitR^ipatIn manUn | yakSharakShaHpishAcheshAn pretabhUtapatInatha || 6|| sarvasattvapatIn jitvA vashamAnIya vishvajit | jahAra lokapAlAnAM sthAnAni saha tejasA || 7|| devodyAnashriyA juShTamadhyAste sma triviShTapam | mahendrabhavanaM sAkShAnnirmitaM vishvakarmaNA | trailokyalakShmyAyatanamadhyuvAsAkhilarddhimat || 8|| yatra vidrumasopAnA mahAmArakatA bhuvaH | yatra sphATikakuDyAni vaidUryastambhapa~NktayaH || 9|| yatra chitravitAnAni padmarAgAsanAni cha | payaHphenanibhAH shayyA muktAdAmaparichChadAH || 10|| kUjadbhirnUpurairdevyaH shabdayantya itastataH | ratnasthalIShu pashyanti sudatIH sundaraM mukham || 11|| tasmin mahendrabhavane mahAbalo mahAmanA nirjitaloka ekarAT | reme.abhivandyA~NghriyugaH surAdibhiH pratApitairUrjitachaNDashAsanaH || 12|| tama~Nga mattaM madhunorugandhinA vivR^ittatAmrAkShamasheShadhiShNyapAH | upAsatopAyanapANibhirvinA tribhistapoyogabalaujasAM padam || 13|| jagurmahendrAsanamojasA sthitaM vishvAvasustumbururasmadAdayaH | gandharvasiddhA R^iShayo.astuvan muhu\- rvidyAdharAshchApsarasashcha pANDava || 14|| sa eva varNAshramibhiH kratubhirbhUridakShiNaiH | ijyamAno havirbhAgAnagrahItsvena tejasA || 15|| akR^iShTapachyA tasyAsItsaptadvIpavatI mahI | tathA kAmadughA dyaustu nAnAshcharyapadaM nabhaH || 16|| ratnAkarAshcha ratnaughAMstatpatnyashchohurUrmibhiH | kShArasIdhughR^itakShaudradadhikShIrAmR^itodakAH || 17|| shailA droNIbhirAkrIDaM sarvartuShu guNAn drumAH | dadhAra lokapAlAnAmeka eva pR^ithagguNAn || 18|| sa itthaM nirjitakakubekarAD viShayAn priyAn | yathopajoShaM bhu~njAno nAtR^ipyadajitendriyaH || 19|| evamaishvaryamattasya dR^iptasyochChAstravartinaH | kAlo mahAn vyatIyAya brahmashApamupeyuShaH || 20|| tasyogradaNDasaMvignAH sarve lokAH sapAlakAH | anyatrAlabdhasharaNAH sharaNaM yayurachyutam || 21|| tasyai namo.astu kAShThAyai yatrAtmA harirIshvaraH | yadgatvA na nivartante shAntAH sannyAsino.amalAH || 22|| iti te saMyatAtmAnaH samAhitadhiyo.amalAH | upatasthurhR^iShIkeshaM vinidrA vAyubhojanAH || 23|| teShAmAvirabhUdvANI arUpA meghaniHsvanA | sannAdayantI kakubhaH sAdhUnAmabhaya~NkarI || 24|| mA bhaiShTa vibudhashreShThAH sarveShAM bhadramastu vaH | maddarshanaM hi bhUtAnAM sarvashreyopapattaye || 25|| j~nAtametasya daurAtmyaM daiteyApasadasya cha | tasya shAntiM kariShyAmi kAlaM tAvatpratIkShata || 26|| yadA deveShu vedeShu goShu vipreShu sAdhuShu | dharme mayi cha vidveShaH sa vA Ashu vinashyati || 27|| nirvairAya prashAntAya svasutAya mahAtmane | prahlAdAya yadA druhyeddhaniShye.api varorjitam || 28|| nArada uvAcha ityuktA lokaguruNA taM praNamya divaukasaH | nyavartanta gatodvegA menire chAsuraM hatam || 29|| tasya daityapateH putrAshchatvAraH paramAdbhutAH | prahlAdo.abhUnmahAMsteShAM guNairmahadupAsakaH || 30|| brahmaNyaH shIlasampannaH satyasandho jitendriyaH | AtmavatsarvabhUtAnAmekaH priyasuhR^ittamaH || 31|| dAsavatsannatAryA~NghriH pitR^ivaddInavatsalaH | bhrAtR^ivatsadR^ishe snigdho guruShvIshvarabhAvanaH | vidyArtharUpajanmADhyo mAnastambhavivarjitaH || 32|| nodvignachitto vyasaneShu niHspR^ihaH shruteShu dR^iShTeShu guNeShvavastudR^ik | dAntendriyaprANasharIradhIH sadA prashAntakAmo rahitAsuro.asuraH || 33|| yasmin mahadguNA rAjan gR^ihyante kavibhirmuhuH | na te.adhunApidhIyante yathA bhagavatIshvare || 34|| yaM sAdhugAthAsadasi ripavo.api surA nR^ipa | pratimAnaM prakurvanti kimutAnye bhavAdR^ishAH || 35|| guNairalamasa~NkhyeyairmAhAtmyaM tasya sUchyate | vAsudeve bhagavati yasya naisargikI ratiH || 36|| nyastakrIDanako bAlo jaDavattanmanastayA | kR^iShNagrahagR^ihItAtmA na veda jagadIdR^isham || 37|| AsInaH paryaTannashnan shayAnaH prapiban bruvan | nAnusandhatta etAni govindaparirambhitaH || 38|| kvachidrudati vaikuNThachintAshabalachetanaH | kvachiddhasati tachchintAhlAda udgAyati kvachit || 39|| nadati kvachidutkaNTho vilajjo nR^ityati kvachit | kvachittadbhAvanAyuktastanmayo.anuchakAra ha || 40|| kvachidutpulakastUShNImAste saMsparshanirvR^itaH | aspandapraNayAnandasalilAmIlitekShaNaH || 41|| sa uttamashlokapadAravindayo\- rniShevayAki~nchanasa~NgalabdhayA | tanvan parAM nirvR^itimAtmano muhu\- rduHsa~NgadInAnyamanaHshamaM vyadhAt || 42|| tasmin mahAbhAgavate mahAbhAge mahAtmani | hiraNyakashipU rAjannakarodaghamAtmaje || 43|| yudhiShThira uvAcha devarSha etadichChAmo vedituM tava suvrata | yadAtmajAya shuddhAya pitAdAtsAdhave hyagham || 44|| putrAn vipratikUlAn svAn pitaraH putravatsalAH | upAlabhante shikShArthaM naivAghamaparo yathA || 45|| kimutAnuvashAn sAdhUMstAdR^ishAn gurudevatAn | etatkautUhalaM brahmannasmAkaM vidhama prabho | pituH putrAya yaddveSho maraNAya prayojitaH || 46|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe prahlAdacharite chaturtho.adhyAyaH || 4|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. pa~nchamo.adhyAyaH \- 5 ..} nArada uvAcha paurohityAya bhagavAn vR^itaH kAvyaH kilAsuraiH | ShaNDAmarkau sutau tasya daityarAjagR^ihAntike || 1|| tau rAj~nA prApitaM bAlaM prahlAdaM nayakovidam | pAThayAmAsatuH pAThyAnanyAMshchAsurabAlakAn || 2|| yattatra guruNA proktaM shushruve.anupapATha cha | na sAdhu manasA mene svaparAsadgrahAshrayam || 3|| ekadAsurarAT putrama~NkamAropya pANDava | paprachCha kathyatAM vatsa manyate sAdhu yadbhavAn || 4|| prahlAda uvAcha tatsAdhu manye.asuravarya dehinAM sadA samudvignadhiyAmasadgrahAt | hitvA.a.atmapAtaM gR^ihamandhakUpaM vanaM gato yaddharimAshrayeta || 5|| nArada uvAcha shrutvA putragiro daityaH parapakShasamAhitAH | jahAsa buddhirbAlAnAM bhidyate parabuddhibhiH || 6|| samyagvidhAryatAM bAlo gurugehe dvijAtibhiH | viShNupakShaiH pratichChannairna bhidyetAsya dhIryathA || 7|| gR^ihamAnItamAhUya prahlAdaM daityayAjakAH | prashasya shlakShNayA vAchA samapR^ichChanta sAmabhiH || 8|| vatsa prahlAda bhadraM te satyaM kathaya mA mR^iShA | bAlAnati kutastubhyameSha buddhiviparyayaH || 9|| buddhibhedaH parakR^ita utAho te svato.abhavat | bhaNyatAM shrotukAmAnAM gurUNAM kulanandana || 10|| prahlAda uvAcha svaH parashchetyasadgrAhaH puMsAM yanmAyayA kR^itaH | vimohitadhiyAM dR^iShTastasmai bhagavate namaH || 11|| sa yadAnuvrataH puMsAM pashubuddhirvibhidyate | anya eSha tathAnyo.ahamiti bhedagatAsatI || 12|| sa eSha AtmA svaparetyabuddhibhi\- rduratyayAnukramaNo nirUpyate | muhyanti yadvartmani vedavAdino brahmAdayo hyeSha bhinatti me matim || 13|| yathA bhrAmyatyayo brahman svayamAkarShasannidhau | tathA me bhidyate chetashchakrapANeryadR^ichChayA || 14|| nArada uvAcha etAvadbrAhmaNAyoktvA virarAma mahAmatiH | taM nirbhartsyAtha kupitaH sudIno rAjasevakaH || 15|| AnIyatAmare vetramasmAkamayashaskaraH | kulA~NgArasya durbuddheshchaturtho.asyodito damaH || 16|| daiteyachandanavane jAto.ayaM kaNTakadrumaH | yanmUlonmUlaparashorviShNornAlAyito.arbhakaH || 17|| iti taM vividhopAyairbhIShayaMstarjanAdibhiH | prahlAdaM grAhayAmAsa trivargasyopapAdanam || 18|| tata enaM gururj~nAtvA j~nAtaj~neyachatuShTayam | daityendraM darshayAmAsa mAtR^imR^iShTamala~NkR^itam || 19|| pAdayoH patitaM bAlaM pratinandyAshiShAsuraH | pariShvajya chiraM dorbhyAM paramAmApa nirvR^itim || 20|| AropyA~NkamavaghrAya mUrdhanyashrukalAmbubhiH | Asi~nchan vikasadvaktramidamAha yudhiShThira || 21|| hiraNyakashipuruvAcha prahlAdAnUchyatAM tAta svadhItaM ki~nchiduttamam | kAlenaitAvatA.a.ayuShman yadashikShadgurorbhavAn || 22|| prahlAda uvAcha shravaNaM kIrtanaM viShNoH smaraNaM pAdasevanam | archanaM vandanaM dAsyaM sakhyamAtmanivedanam || 23|| iti puMsArpitA viShNau bhaktishchennavalakShaNA | kriyeta bhagavatyaddhA tanmanye.adhItamuttamam || 24|| nishamyaitatsutavacho hiraNyakashipustadA | guruputramuvAchedaM ruShA prasphuritAdharaH || 25|| brahmabandho kimetatte vipakShaM shrayatAsatA | asAraM grAhito bAlo mAmanAdR^itya durmate || 26|| santi hyasAdhavo loke durmaitrAshChadmaveShiNaH | teShAmudetyaghaM kAle rogaH pAtakinAmiva || 27|| guruputra uvAcha na matpraNItaM na parapraNItaM suto vadatyeSha tavendrashatro | naisargikIyaM matirasya rAjan niyachCha manyuM kadadAH sma mA naH || 28|| nArada uvAcha guruNaivaM pratiprokto bhUya AhAsuraH sutam | na chedgurumukhIyaM te kuto.abhadrAsatI matiH || 29|| prahlAda uvAcha matirna kR^iShNe parataH svato vA mitho.abhipadyeta gR^ihavratAnAm | adAntagobhirvishatAM tamisraM punaH punashcharvitacharvaNAnAm || 30|| na te viduH svArthagatiM hi viShNuM durAshayA ye bahirarthamAninaH | andhA yathAndhairupanIyamAnA vAchIshatantyAmurudAmni baddhAH || 31|| naiShAM matistAvadurukramA~NghriM spR^ishatyanarthApagamo yadarthaH | mahIyasAM pAdarajo.abhiShekaM niShki~nchanAnAM na vR^iNIta yAvat || 32|| ityuktvoparataM putraM hiraNyakashipU ruShA | andhIkR^itAtmA svotsa~NgAnnirasyata mahItale || 33|| AhAmarSharuShA.a.aviShTaH kaShAyIbhUtalochanaH | vadhyatAmAshvayaM vadhyo niHsArayata nairR^itAH || 34|| ayaM me bhrAtR^ihA so.ayaM hitvA svAn suhR^ido.adhamaH | pitR^ivyahanturyaH pAdau viShNordAsavadarchati || 35|| viShNorvA sAdhvasau kiM nu kariShyatyasama~njasaH | sauhR^idaM dustyajaM pitrorahAdyaH pa~nchahAyanaH || 36|| paro.apyapatyaM hitakR^idyathauShadhaM svadehajo.apyAmayavatsuto.ahitaH | ChindyAttada~NgaM yadutAtmano.ahitaM sheShaM sukhaM jIvati yadvivarjanAt || 37|| sarvairupAyairhantavyaH sambhojashayanAsanaiH | suhR^illi~NgadharaH shatrurmunerduShTamivendriyam || 38|| nairR^itAste samAdiShTA bhartrA vai shUlapANayaH | tigmadaMShTrakarAlAsyAstAmrashmashrushiroruhAH || 39|| nadanto bhairavAnnAdAn Chindhi bhindhIti vAdinaH | AsInaM chAhanan shUlaiH prahlAdaM sarvamarmasu || 40|| pare brahmaNyanirdeshye bhagavatyakhilAtmani | yuktAtmanyaphalA AsannapuNyasyeva satkriyAH || 41|| prayAse.apahate tasmin daityendraH parisha~NkitaH | chakAra tadvadhopAyAn nirbandhena yudhiShThira || 42|| diggajairdandashUkaishcha abhichArAvapAtanaiH | mAyAbhiH sannirodhaishcha garadAnairabhojanaiH || 43|| himavAyvagnisalilaiH parvatAkramaNairapi | na shashAka yadA hantumapApamasuraH sutam | chintAM dIrghatamAM prAptastatkartuM nAbhyapadyata || 44|| eSha me bahvasAdhUkto vadhopAyAshcha nirmitAH | taistairdrohairasaddharmairmuktaH svenaiva tejasA || 45|| vartamAno.avidUre vai bAlo.apyajaDadhIrayam | na vismarati me.anAryaM shunaHshepa iva prabhuH || 46|| aprameyAnubhAvo.ayamakutashchidbhayo.amaraH | nUnametadvirodhena mR^ityurme bhavitA na vA || 47|| iti tachchintayA ki~nchinmlAnashriyamadhomukham | shaNDAmarkAvaushanasau vivikta iti hochatuH || 48|| jitaM tvayaikena jagattrayaM bhruvo\- rvijR^imbhaNatrastasamastadhiShNyapam | na tasya chintyaM tava nAtha chakShmahe na vai shishUnAM guNadoShayoH padam || 49|| imaM tu pAshairvaruNasya baddhvA nidhehi bhIto na palAyate yathA | buddhishcha puMso vayasA.a.aryasevayA yAvadgururbhArgava AgamiShyati || 50|| tatheti guruputroktamanuj~nAyedamabravIt | dharmA hyasyopadeShTavyA rAj~nAM yo gR^ihamedhinAm || 51|| dharmamarthaM cha kAmaM cha nitarAM chAnupUrvashaH | prahlAdAyochatU rAjan prashritAvanatAya cha || 52|| yathA trivargaM gurubhirAtmane upashikShitam | na sAdhu mene tachChikShAM dvandvArAmopavarNitAm || 53|| yadA.a.achAryaH parAvR^itto gR^ihamedhIyakarmasu | vayasyairbAlakaistatra sopahUtaH kR^itakShaNaiH || 54|| atha tAn shlakShNayA vAchA pratyAhUya mahAbudhaH | uvAcha vidvAMstanniShThAM kR^ipayA prahasanniva || 55|| te tu tadgauravAtsarve tyaktakrIDAparichChadAH | bAlA na dUShitadhiyo dvandvArAmeritehitaiH || 56|| paryupAsata rAjendra tannyastahR^idayekShaNAH | tAnAha karuNo maitro mahAbhAgavato.asuraH || 57|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe prahlAdacharite pa~nchamo.adhyAyaH || 5|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ShaShTho.adhyAyaH \- 6 ..} prahlAda uvAcha kaumAra AcharetprAj~no dharmAn bhAgavatAniha | durlabhaM mAnuShaM janma tadapyadhruvamarthadam || 1|| yathA hi puruShasyeha viShNoH pAdopasarpaNam | yadeSha sarvabhUtAnAM priya AtmeshvaraH suhR^it || 2|| sukhamaindriyakaM daityA dehayogena dehinAm | sarvatra labhyate daivAdyathA duHkhamayatnataH || 3|| tatprayAso na kartavyo yata AyurvyayaH param | na tathA vindate kShemaM mukundacharaNAmbujam || 4|| tato yateta kushalaH kShemAya bhayamAshritaH | sharIraM pauruShaM yAvanna vipadyeta puShkalam || 5|| puMso varShashataM hyAyustadardhaM chAjitAtmanaH | niShphalaM yadasau rAtryAM shete.andhaM prApitastamaH || 6|| mugdhasya bAlye kaumAre krIDato yAti viMshatiH | jarayA grastadehasya yAtyakalpasya viMshatiH || 7|| durApUreNa kAmena mohena cha balIyasA | sheShaM gR^iheShu saktasya pramattasyApayAti hi || 8|| ko gR^iheShu pumAn saktamAtmAnamajitendriyaH | snehapAshairdR^iDhairbaddhamutsaheta vimochitum || 9|| ko nvarthatR^iShNAM visR^ijetprANebhyo.api ya IpsitaH | yaM krINAtyasubhiH preShThaistaskaraH sevako vaNik || 10|| kathaM priyAyA anukampitAyAH sa~NgaM rahasyaM ruchirAMshcha mantrAn | suhR^itsu tatsnehasitaH shishUnAM kalAkSharANAmanuraktachittaH || 11|| putrAn smaraMstA duhitR^IrhR^idayyA bhrAtR^In svasR^IrvA pitarau cha dInau | gR^ihAn manoj~noruparichChadAMshcha vR^ittIshcha kulyAH pashubhR^ityavargAn || 12|| tyajeta koshaskR^idivehamAnaH karmANi lobhAdavitR^iptakAmaH | aupasthyajaihvyaM bahu manyamAnaH kathaM virajyeta durantamohaH || 13|| kuTumbapoShAya viyannijAyu\- rna budhyate.arthaM vihataM pramattaH | sarvatra tApatrayaduHkhitAtmA nirvidyate na svakuTumbarAmaH || 14|| vitteShu nityAbhiniviShTachetA vidvAMshcha doShaM paravittahartuH | pretyeha chAthApyajitendriyasta\- dashAntakAmo harate kuTumbI || 15|| vidvAnapItthaM danujAH kuTumbaM puShNan svalokAya na kalpate vai | yaH svIyapArakyavibhinnabhAva\- stamaH prapadyeta yathA vimUDhaH || 16|| yato na kashchitkva cha kutrachidvA dInaH svamAtmAnamalaM samarthaH | vimochituM kAmadR^ishAM vihAra\- krIDAmR^igo yannigaDo visargaH || 17|| tato vidUrAtparihR^itya daityA daityeShu sa~NgaM viShayAtmakeShu | upeta nArAyaNamAdidevaM sa muktasa~NgairiShito.apavargaH || 18|| na hyachyutaM prINayato bahvAyAso.asurAtmajAH | AtmatvAtsarvabhUtAnAM siddhatvAdiha sarvataH || 19|| parAvareShu bhUteShu brahmAntasthAvarAdiShu | bhautikeShu vikAreShu bhUteShvatha mahatsu cha || 20|| guNeShu guNasAmye cha guNavyatikare tathA | eka eva paro hyAtmA bhagavAnIshvaro.avyayaH || 21|| pratyagAtmasvarUpeNa dR^ishyarUpeNa cha svayam | vyApyavyApakanirdeshyo hyanirdeshyo.avikalpitaH || 22|| kevalAnubhavAnandasvarUpaH parameshvaraH | mAyayAntarhitaishvarya Iyate guNasargayA || 23|| tasmAtsarveShu bhUteShu dayAM kuruta sauhR^idam | AsuraM bhAvamunmuchya yayA tuShyatyadhokShajaH || 24|| tuShTe cha tatra kimalabhyamananta Adye kiM tairguNavyatikarAdiha ye svasiddhAH | dharmAdayaH kimaguNena cha kA~NkShitena sAra~njuShAM charaNayorupagAyatAM naH || 25|| dharmArthakAma iti yo.abhihitastrivarga IkShA trayI nayadamau vividhA cha vArtA | manye tadetadakhilaM nigamasya satyaM svAtmArpaNaM svasuhR^idaH paramasya puMsaH || 26|| j~nAnaM tadetadamalaM duravApamAha nArAyaNo narasakhaH kila nAradAya | ekAntinAM bhagavatastadaki~nchanAnAM pAdAravindarajasA.a.aplutadehinAM syAt || 27|| shrutametanmayA pUrvaM j~nAnaM vij~nAnasaMyutam | dharmaM bhAgavataM shuddhaM nAradAddevadarshanAt || 28|| daityaputrA UchuH prahlAda tvaM vayaM chApi nartenyaM vidmahe gurum | etAbhyAM guruputrAbhyAM bAlAnAmapi hIshvarau || 29|| bAlasyAntaHpurasthasya mahatsa~Ngo duranvayaH | Chindhi naH saMshayaM saumya syAchchedvishrambhakAraNam || 30|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe prahlAdacharite ShaShTho.adhyAyaH || 6|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. saptamo.adhyAyaH \- 7 ..} nArada uvAcha evaM daityasutaiH pR^iShTo mahAbhAgavato.asuraH | uvAcha smayamAnastAn smaran madanubhAShitam || 1|| prahlAda uvAcha pitari prasthite.asmAkaM tapase mandarAchalam | yuddhodyamaM paraM chakrurvibudhA dAnavAn prati || 2|| pipIlikairahiriva diShTyA lokopatApanaH | pApena pApo.abhakShIti vAdino vAsavAdayaH || 3|| teShAmatibalodyogaM nishamyAsurayUthapAH | vadhyamAnAH surairbhItA dudruvuH sarvato disham || 4|| kalatraputramitrAptAn gR^ihAn pashuparichChadAn | nAvekShyamANAstvaritAH sarve prANaparIpsavaH || 5|| vyalumpan rAjashibiramamarA jayakA~NkShiNaH | indrastu rAjamahiShIM mAtaraM mama chAgrahIt || 6|| nIyamAnAM bhayodvignAM rudatIM kurarImiva | yadR^ichChayA.a.agatastatra devarShirdadR^ishe pathi || 7|| prAha mainAM surapate netumarhasyanAgasam | mu~ncha mu~ncha mahAbhAga satIM paraparigraham || 8|| indra uvAcha Aste.asyA jaThare vIryamaviShahyaM suradviShaH | AsyatAM yAvatprasavaM mokShye.arthapadavIM gataH || 9|| nArada uvAcha ayaM niShkilbiShaH sAkShAnmahAbhAgavato mahAn | tvayA na prApsyate saMsthAmanantAnucharo balI || 10|| ityuktastAM vihAyendro devarShermAnayan vachaH | anantapriyabhaktyainAM parikramya divaM yayau || 11|| tato no mAtaramR^iShiH samAnIya nijAshramam | AshvAsyehoShyatAM vatse yAvatte bharturAgamaH || 12|| tathetyavAtsIddevarSheranti sApyakutobhayA | yAvaddaityapatirghorAttapaso na nyavartata || 13|| R^iShiM paryacharattatra bhaktyA paramayA satI | antarvartnI svagarbhasya kShemAyechChAprasUtaye || 14|| R^iShiH kAruNikastasyAH prAdAdubhayamIshvaraH | dharmasya tattvaM j~nAnaM cha mAmapyuddishya nirmalam || 15|| tattu kAlasya dIrghatvAtstrItvAnmAtustirodadhe | R^iShiNAnugR^ihItaM mAM nAdhunApyajahAtsmR^itiH || 16|| bhavatAmapi bhUyAnme yadi shraddadhate vachaH | vaishAradI dhIH shraddhAtaH strIbAlAnAM cha me yathA || 17|| janmAdyAH ShaDime bhAvA dR^iShTA dehasya nAtmanaH | phalAnAmiva vR^ikShasya kAleneshvaramUrtinA || 18|| AtmA nityo.avyayaH shuddha ekaH kShetraj~na AshrayaH | avikriyaH svadR^ig heturvyApako.asa~NgyanAvR^itaH || 19|| etairdvAdashabhirvidvAnAtmano lakShaNaiH paraiH | ahaM mametyasadbhAvaM dehAdau mohajaM tyajet || 20|| svarNaM yathA grAvasu hemakAraH kShetreShu yogaistadabhij~na ApnuyAt | kShetreShu deheShu tathAtmayogai\- radhyAtmavidbrahmagatiM labheta || 21|| aShTau prakR^itayaH proktAstraya eva hi tadguNAH | vikArAH ShoDashAchAryaiH pumAnekaH samanvayAt || 22|| dehastu sarvasa~NghAto jagattasthuriti dvidhA | atraiva mR^igyaH puruSho neti netItyatattyajan || 23|| anvayavyatirekeNa vivekenoshatAtmanA | sargasthAnasamAmnAyairvimR^ishadbhirasatvaraiH || 24|| buddherjAgaraNaM svapnaH suShuptiriti vR^ittayaH | tA yenaivAnubhUyante so.adhyakShaH puruShaH paraH || 25|| ebhistrivarNaiH paryastairbuddhibhedaiH kriyodbhavaiH | svarUpamAtmano budhyedgandhairvAyumivAnvayAt || 26|| etaddvAro hi saMsAro guNakarmanibandhanaH | aj~nAnamUlo.apArtho.api puMsaH svapna iveShyate || 27|| tasmAdbhavadbhiH kartavyaM karmaNAM triguNAtmanAm | bIjanirharaNaM yogaH pravAhoparamo dhiyaH || 28|| tatropAyasahasrANAmayaM bhagavatoditaH | yadIshvare bhagavati yathA yaira~njasA ratiH || 29|| gurushushrUShayA bhaktyA sarvalabdhArpaNena cha | sa~Ngena sAdhubhaktAnAmIshvarArAdhanena cha || 30|| shraddhayA tatkathAyAM cha kIrtanairguNakarmaNAm | tatpAdAmburuhadhyAnAttalli~NgekShArhaNAdibhiH || 31|| hariH sarveShu bhUteShu bhagavAnAsta IshvaraH | iti bhUtAni manasA kAmaistaiH sAdhu mAnayet || 32|| evaM nirjitaShaDvargaiH kriyate bhaktirIshvare | vAsudeve bhagavati yayA saMlabhate ratim || 33|| nishamya karmANi guNAnatulyAn vIryANi lIlAtanubhiH kR^itAni | yadAtiharShotpulakAshrugadgadaM protkaNTha udgAyati rauti nR^ityati || 34|| yadA grahagrasta iva kvachiddhasa\- tyAkrandate dhyAyati vandate janam | muhuH shvasan vakti hare jagatpate nArAyaNetyAtmamatirgatatrapaH || 35|| tadA pumAn muktasamastabandhana\- stadbhAvabhAvAnukR^itAshayAkR^itiH | nirdagdhabIjAnushayo mahIyasA bhaktiprayogeNa sametyadhokShajam || 36|| adhokShajAlambhamihAshubhAtmanaH sharIriNaH saMsR^itichakrashAtanam | tadbrahmanirvANasukhaM vidurbudhA\- stato bhajadhvaM hR^idaye hR^idIshvaram || 37|| ko.atiprayAso.asurabAlakA hare\- rupAsane sve hR^idi ChidravatsataH | svasyAtmanaH sakhyurasheShadehinAM sAmAnyataH kiM viShayopapAdanaiH || 38|| rAyaH kalatraM pashavaH sutAdayo gR^ihA mahI ku~njarakoshabhUtayaH | sarve.arthakAmAH kShaNabha~NgurAyuShaH kurvanti martyasya kiyatpriyaM chalAH || 39|| evaM hi lokAH kratubhiH kR^itA amI kShayiShNavaH sAtishayA na nirmalAH | tasmAdadR^iShTashrutadUShaNaM paraM bhaktyaikayeshaM bhajatAtmalabdhaye || 40|| yadadhyarthyeha karmANi vidvanmAnyasakR^innaraH | karotyato viparyAsamamoghaM vindate phalam || 41|| sukhAya duHkhamokShAya sa~Nkalpa iha karmiNaH | sadA.a.apnotIhayA duHkhamanIhAyAH sukhAvR^itaH || 42|| kAmAn kAmayate kAmyairyadarthamiha pUruShaH | sa vai dehastu pArakyo bha~Nguro yAtyupaiti cha || 43|| kimu vyavahitApatyadArAgAradhanAdayaH | rAjyaM koshagajAmAtyabhR^ityAptA mamatAspadAH || 44|| kimetairAtmanastuchChaiH saha dehena nashvaraiH | anarthairarthasa~NkAshairnityAnandamahodadheH || 45|| nirUpyatAmiha svArthaH kiyAn dehabhR^ito.asurAH | niShekAdiShvavasthAsu klishyamAnasya karmabhiH || 46|| karmANyArabhate dehI dehenAtmAnuvartinA | karmabhistanute dehamubhayaM tvavivekataH || 47|| tasmAdarthAshcha kAmAshcha dharmAshcha yadapAshrayAH | bhajatAnIhayA.a.atmAnamanIhaM harimIshvaram || 48|| sarveShAmapi bhUtAnAM harirAtmeshvaraH priyaH | bhUtairmahadbhiH svakR^itaiH kR^itAnAM jIvasa.nj~nitaH || 49|| devo.asuro manuShyo vA yakSho gandharva eva cha | bhajan mukundacharaNaM svastimAn syAdyathA vayam || 50|| nAlaM dvijatvaM devatvamR^iShitvaM vAsurAtmajAH | prINanAya mukundasya na vR^ittaM na bahuj~natA || 51|| na dAnaM na tapo nejyA na shauchaM na vratAni cha | prIyate.amalayA bhaktyA hariranyadviDambanam || 52|| tato harau bhagavati bhaktiM kuruta dAnavAH | Atmaupamyena sarvatra sarvabhUtAtmanIshvare || 53|| daiteyA yakSharakShAMsi striyaH shUdrA vrajaukasaH | khagA mR^igAH pApajIvAH santi hyachyutatAM gatAH || 54|| etAvAneva loke.asmin puMsaH svArthaH paraH smR^itaH | ekAntabhaktirgovinde yatsarvatra tadIkShaNam || 55|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe prahlAdAnucharite daityaputrAnushAsanaM nAma saptamo.adhyAyaH || 7|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. aShTamo.adhyAyaH \- 8 ..} nArada uvAcha atha daityasutAH sarve shrutvA tadanuvarNitam | jagR^ihurniravadyatvAnnaiva gurvanushikShitam || 1|| athAchAryasutasteShAM buddhimekAntasaMsthitAm | AlakShya bhItastvarito rAj~na AvedayadyathA || 2|| shrutvA tadapriyaM daityo duHsahaM tanayAnayam | kopAveshachaladgAtraH putraM hantuM mano dadhe || 3|| kShiptvA paruShayA vAchA prahlAdamatadarhaNam | AhekShamANaH pApena tirashchInena chakShuShA || 4|| prashrayAvanataM dAntaM baddhA~njalimavasthitam | sarpaH padAhata iva shvasan prakR^itidAruNaH || 5|| he durvinIta mandAtman kulabhedakarAdhama | stabdhaM machChAsanoddhUtaM neShye tvAdya yamakShayam || 6|| kruddhasya yasya kampante trayo lokAH saheshvarAH | tasya me.abhItavanmUDha shAsanaM kiM balo.atyagAH || 7|| prahlAda uvAcha na kevalaM me bhavatashcha rAjan sa vai balaM balinAM chApareShAm | pare.avare.amI sthiraja~NgamA ye brahmAdayo yena vashaM praNItAH || 8|| sa IshvaraH kAla urukramo.asA\- vojaHsahaHsattvabalendriyAtmA | sa eva vishvaM paramaH svashaktibhiH sR^ijatyavatyatti guNatrayeshaH || 9|| jahyAsuraM bhAvamimaM tvamAtmanaH samaM mano dhatsva na santi vidviShaH | R^ite.ajitAdAtmana utpathasthitA\- ttaddhi hyanantasya mahatsamarhaNam || 10|| dasyUn purA ShaN na vijitya lumpato manyanta eke svajitA disho dasha | jitAtmano j~nasya samasya dehinAM sAdhoH svamohaprabhavAH kutaH pare || 11|| hiraNyakashipuruvAcha vyaktaM tvaM martukAmo.asi yo.atimAtraM vikatthase | mumUrShUNAM hi mandAtman nanu syurviplavA giraH || 12|| yastvayA mandabhAgyokto madanyo jagadIshvaraH | kvAsau yadi sa sarvatra kasmAtstambhe na dR^ishyate || 13|| so.ahaM vikatthamAnasya shiraH kAyAddharAmi te | gopAyeta haristvAdya yaste sharaNamIpsitam || 14|| evaM duruktairmuhurardayan ruShA sutaM mahAbhAgavataM mahAsuraH | khaDgaM pragR^ihyotpatito varAsanA\- tstambhaM tatADAtibalaH svamuShTinA || 15|| tadaiva tasminninado.atibhIShaNo babhUva yenANDakaTAhamasphuTat | yaM vai svadhiShNyopagataM tvajAdayaH shrutvA svadhAmAtyayama~Nga menire || 16|| sa vikraman putravadhepsurojasA nishamya nirhrAdamapUrvamadbhutam | antaHsabhAyAM na dadarsha tatpadaM vitatrasuryena surAriyUthapAH || 17|| satyaM vidhAtuM nijabhR^ityabhAShitaM vyAptiM cha bhUteShvakhileShu chAtmanaH | adR^ishyatAtyadbhutarUpamudvahan stambhe sabhAyAM na mR^igaM na mAnuSham || 18|| sa sattvamenaM parito.api pashyan stambhasya madhyAdanu nirjihAnam | nAyaM mR^igo nApi naro vichitra\- maho kimetannR^imR^igendrarUpam || 19|| mImAMsamAnasya samutthito.agrato nR^isiMharUpastadalaM bhayAnakam | prataptachAmIkarachaNDalochanaM sphuratsaTAkesarajR^imbhitAnanam || 20|| karAladaMShTraM karavAlacha~nchala\- kShurAntajihvaM bhrukuTImukholbaNam | stabdhordhvakarNaM girikandarAdbhuta\- vyAttAsyanAsaM hanubhedabhIShaNam || 21|| divispR^ishatkAyamadIrghapIvara\- grIvoruvakShaHsthalamalpamadhyamam | chandrAMshugauraishChuritaM tanUruhai\- rviShvagbhujAnIkashataM nakhAyudham || 22|| durAsadaM sarvanijetarAyudha\- pravekavidrAvitadaityadAnavam | prAyeNa me.ayaM hariNorumAyinA vadhaH smR^ito.anena samudyatena kim || 23|| evaM bruvaMstvabhyapatadgadAyudho nadan nR^isiMhaM prati daityaku~njaraH | alakShito.agnau patitaH pata~Ngamo yathA nR^isiMhaujasi so.asurastadA || 24|| na tadvichitraM khalu sattvadhAmani svatejasA yo nu purApibattamaH | tato.abhipadyAbhyahananmahAsuro ruShA nR^isiMhaM gadayoruvegayA || 25|| taM vikramantaM sagadaM gadAdharo mahoragaM tArkShyasuto yathAgrahIt | sa tasya hastotkalitastadAsuro vikrIDato yadvadahirgarutmataH || 26|| asAdhvamanyanta hR^itaukaso.amarA ghanachChadA bhArata sarvadhiShNyapAH | taM manyamAno nijavIryasha~NkitaM yaddhastamukto nR^ihariM mahAsuraH | punastamAsajjata khaDgacharmaNI pragR^ihya vegena jitashramo mR^idhe || 27|| taM shyenavegaM shatachandravartmabhi\- shcharantamachChidramuparyadho hariH | kR^itvATTahAsaM kharamutsvanolbaNaM nimIlitAkShaM jagR^ihe mahAjavaH || 28|| viShvaksphurantaM grahaNAturaM hari\- rvyAlo yathA.a.akhuM kulishAkShatatvacham | dvAryUra ApAtya dadAra lIlayA nakhairyathAhiM garuDo mahAviSham || 29|| saMrambhaduShprekShyakarAlalochano vyAttAnanAntaM vilihan svajihvayA | asR^iglavAktAruNakesarAnano yathAntramAlI dvipahatyayA hariH || 30|| nakhA~NkurotpATitahR^itsaroruhaM visR^ijya tasyAnucharAnudAyudhAn | ahan samantAnnakhashastrapArShNibhi\- rdordaNDayUtho.anupathAn sahasrashaH || 31|| saTAvadhUtA jaladAH parApatan grahAshcha taddR^iShTivimuShTarochiShaH | ambhodhayaH shvAsahatA vichukShubhu\- rnirhrAdabhItA digibhA vichukrushuH || 32|| dyaustatsaTotkShiptavimAnasa~NkulA protsarpata kShmA cha padAbhipIDitA | shailAH samutpeturamuShya raMhasA tattejasA khaM kakubho na rejire || 33|| tataH sabhAyAmupaviShTamuttame nR^ipAsane sambhR^itatejasaM vibhum | alakShitadvairathamatyamarShaNaM prachaNDavaktraM na babhAja kashchana || 34|| nishAmya lokatrayamastakajvaraM tamAdidaityaM hariNA hataM mR^idhe | praharShavegotkalitAnanA muhuH prasUnavarShairvavR^iShuH surastriyaH || 35|| tadA vimAnAvalibhirnabhastalaM didR^ikShatAM sa~NkulamAsa nAkinAm | surAnakA dundubhayo.atha jaghnire gandharvamukhyA nanR^iturjaguH striyaH || 36|| tatropavrajya vibudhA brahmendragirishAdayaH | R^iShayaH pitaraH siddhA vidyAdharamahoragAH || 37|| manavaH prajAnAM patayo gandharvApsarachAraNAH | yakShAH kimpuruShAstAta vetAlAH siddhakinnarAH || 38|| te viShNupArShadAH sarve sunandakumudAdayaH | mUrdhni baddhA~njalipuTA AsInaM tIvratejasam | IDire narashArdulaM nAtidUracharAH pR^ithak || 39|| brahmovAcha nato.asmyanantAya durantashaktaye vichitravIryAya pavitrakarmaNe | vishvasya sargasthitisaMyamAn guNaiH svalIlayA sandadhate.avyayAtmane || 40|| shrIrudra uvAcha kopakAlo yugAntaste hato.ayamasuro.alpakaH | tatsutaM pAhyupasR^itaM bhaktaM te bhaktavatsala || 41|| indra uvAcha pratyAnItAH parama bhavatA trAyatA naH svabhAgA daityAkrAntaM hR^idayakamalaM tvadgR^ihaM pratyabodhi | kAlagrastaM kiyadidamaho nAtha shushrUShatAM te muktisteShAM na hi bahumatA nArasiMhAparaiH kim || 42|| R^iShaya UchuH tvaM nastapaH paramamAttha yadAtmatejo yenedamAdipuruShAtmagataM sasarja | tadvipraluptamamunAdya sharaNyapAla rakShAgR^ihItavapuShA punaranvamaMsthAH || 43|| pitara UchuH shrAddhAni no.adhibubhuje prasabhaM tanUjai\- rdattAni tIrthasamaye.apyapibattilAmbu | tasyodarAnnakhavidIrNavapAdya ArchCha\- ttasmai namo nR^iharaye.akhiladharmagoptre || 44|| siddhA UchuH yo no gatiM yogasiddhAmasAdhu\- rahArShIdyogatapobalena | nAnAdarpaM taM nakhairnirdadAra tasmai tubhyaM praNatAH smo nR^isiMha || 45|| vidyAdharA UchuH vidyAM pR^ithagdhAraNayAnurAddhAM nyaShedhadaj~no balavIryadR^iptaH | sa yena sa~Nkhye pashuvaddhatastaM mAyAnR^isiMhaM praNatAH sma nityam || 46|| nAgA UchuH yena pApena ratnAni strIratnAni hR^itAni naH | tadvakShaHpATanenAsAM dattAnanda namo.astu te || 47|| manava UchuH manavo vayaM tava nideshakAriNo ditijena deva paribhUtasetavaH | bhavatA khalaH sa upasaMhR^itaH prabho karavAma te kimanushAdhi ki~NkarAn || 48|| prajApataya UchuH prajeshA vayaM te pareshAbhisR^iShTA na yena prajA vai sR^ijAmo niShiddhAH | sa eSha tvayA bhinnavakShA nu shete jaganma~NgalaM sattvamUrte.avatAraH || 49|| gandharvA UchuH vayaM vibho te naTanATyagAyakA yenAtmasAdvIryabalaujasA kR^itAH | sa eSha nIto bhavatA dashAmimAM kimutpathasthaH kushalAya kalpate || 50|| chAraNA UchuH hare tavA~Nghripa~NkajaM bhavApavargamAshritAH | yadeSha sAdhuhR^ichChayastvayAsuraH samApitaH || 51|| yakShA UchuH vayamanucharamukhyAH karmabhiste manoj~nai\- sta iha ditisutena prApitA vAhakatvam | sa tu janaparitApaM tatkR^itaM jAnatA te narahara upanItaH pa~nchatAM pa~nchaviMsha || 52|| kimpuruShA UchuH vayaM kimpuruShAstvaM tu mahApuruSha IshvaraH | ayaM kupuruSho naShTo dhikkR^itaH sAdhubhiryadA || 53|| vaitAlikA UchuH sabhAsu satreShu tavAmalaM yasho gItvA saparyAM mahatIM labhAmahe | yastAM vyanaiShIdbhR^ishameSha durjano diShTyA hataste bhagavan yathA.a.amayaH || 54|| kinnarA UchuH vayamIsha kinnaragaNAstavAnugA ditijena viShTimamunAnukAritAH | bhavatA hare sa vR^ijino.avasAdito narasiMha nAtha vibhavAya no bhava || 55|| viShNupArShadA UchuH adyaitaddharinararUpamadbhutaM te dR^iShTaM naH sharaNada sarvalokasharma | so.ayaM te vidhikara Isha viprashapta\- stasyedaM nidhanamanugrahAya vidmaH || 56|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe prahlAdAnucharite daityarAjavadhe narasiMhastavo nAmAShTamo.adhyAyaH || 8|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. navamo.adhyAyaH \- 9 ..} nArada uvAcha evaM surAdayaH sarve brahmarudrapuraHsarAH | nopaitumashakan manyusaMrambhaM sudurAsadam || 1|| sAkShAchChrIH preShitA devairdR^iShTvA tanmahadadbhutam | adR^iShTAshrutapUrvatvAtsA nopeyAya sha~NkitA || 2|| prahlAdaM preShayAmAsa brahmAvasthitamantike | tAta prashamayopehi svapitre kupitaM prabhum || 3|| tatheti shanakai rAjan mahAbhAgavato.arbhakaH | upetya bhuvi kAyena nanAma vidhR^itA~njaliH || 4|| svapAdamUle patitaM tamarbhakaM vilokya devaH kR^ipayA pariplutaH | utthApya tachChIrShNyadadhAtkarAmbujaM kAlAhivitrastadhiyAM kR^itAbhayam || 5|| sa tatkarasparshadhutAkhilAshubhaH sapadyabhivyaktaparAtmadarshanaH | tatpAdapadmaM hR^idi nirvR^ito dadhau hR^iShyattanuH klinnahR^idashrulochanaH || 6|| astauShIddharimekAgramanasA susamAhitaH | premagadgadayA vAchA tannyastahR^idayekShaNaH || 7|| prahlAda uvAcha brahmAdayaH suragaNA munayo.atha siddhAH sattvaikatAnamatayo vachasAM pravAhaiH | nArAdhituM puruguNairadhunApi pipruH kiM toShTumarhati sa me harirugrajAteH || 8|| manye dhanAbhijanarUpatapaHshrutaujaH tejaHprabhAvabalapauruShabuddhiyogAH | nArAdhanAya hi bhavanti parasya puMso bhaktyA tutoSha bhagavAn gajayUthapAya || 9|| viprAddviShaDguNayutAdaravindanAbha\- pAdAravindavimukhAchChvapachaM variShTham | manye tadarpitamanovachanehitArtha\- prANaM punAti sa kulaM na tu bhUrimAnaH || 10|| naivAtmanaH prabhurayaM nijalAbhapUrNo mAnaM janAdaviduShaH karuNo vR^iNIte | yadyajjano bhagavate vidadhIta mAnaM tachchAtmane pratimukhasya yathA mukhashrIH || 11|| tasmAdahaM vigataviklava Ishvarasya sarvAtmanA mahi gR^iNAmi yathA manISham | nIcho.ajayA guNavisargamanupraviShTaH pUyeta yena hi pumAnanuvarNitena || 12|| sarve hyamI vidhikarAstava sattvadhAmno brahmAdayo vayamivesha na chodvijantaH | kShemAya bhUtaya utAtmasukhAya chAsya vikrIDitaM bhagavato ruchirAvatAraiH || 13|| tadyachCha manyumasurashcha hatastvayAdya modeta sAdhurapi vR^ishchikasarpahatyA | lokAshcha nirvR^itimitAH pratiyanti sarve rUpaM nR^isiMha vibhayAya janAH smaranti || 14|| nAhaM bibhemyajita te.atibhayAnakAsya\- jihvArkanetrabhrukuTIrabhasogradaMShTrAt | AntrasrajaHkShatajakesarasha~NkukarNA\- nnirhrAdabhItadigibhAdaribhinnakhAgrAt || 15|| trasto.asmyahaM kR^ipaNavatsala duHsahogra\- saMsArachakrakadanAdgrasatAM praNItaH | baddhaH svakarmabhirushattama te.a~NghrimUlaM prItopavargasharaNaM hvayase kadA nu || 16|| yasmAtpriyApriyaviyogasayogajanma\- shokAgninA sakalayoniShu dahyamAnaH | duHkhauShadhaM tadapi duHkhamataddhiyAhaM bhUman bhramAmi vada me tava dAsyayogam || 17|| so.ahaM priyasya suhR^idaH paradevatAyA lIlAkathAstava nR^isiMha viri~nchagItAH | a~njastitarmyanugR^iNan guNavipramukto durgANi te padayugAlayahaMsasa~NgaH || 18|| bAlasya neha sharaNaM pitarau nR^isiMha nArtasya chAgadamudanvati majjato nauH | taptasya tatpratividhirya ihA~njaseShTa\- stAvadvibho tanubhR^itAM tvadupekShitAnAm || 19|| yasmin yato yarhi yena cha yasya yasmA\- dyasmai yathA yaduta yastvaparaH paro vA | bhAvaH karoti vikaroti pR^ithaksvabhAvaH sa~nchoditastadakhilaM bhavataH svarUpam || 20|| mAyA manaH sR^ijati karmamayaM balIyaH kAlena choditaguNAnumatena puMsaH | ChandomayaM yadajayArpitaShoDashAraM saMsArachakramaja ko.atitarettvadanyaH || 21|| sa tvaM hi nityavijitAtmaguNaH svadhAmnA kAlo vashIkR^itavisR^ijyavisargashaktiH | chakre visR^iShTamajayeshvara ShoDashAre niShpIDyamAnamupakarSha vibho prapannam || 22|| dR^iShTA mayA divi vibho.akhiladhiShNyapAnA\- mAyuH shriyo vibhava ichChati yAn jano.ayam | ye.asmatpituH kupitahAsavijR^imbhitabhrU\- visphUrjitena lulitAH sa tu te nirastaH || 23|| tasmAdamUstanubhR^itAmahamAshiSho j~na AyuH shriyaM vibhavamaindriyamAviri~nchyAt | nechChAmi te vilulitAnuruvikrameNa kAlAtmanopanaya mAM nijabhR^ityapArshvam || 24|| kutrAshiShaH shrutisukhA mR^igatR^iShNirUpAH kvedaM kalevaramasheSharujAM virohaH | nirvidyate na tu jano yadapIti vidvAn kAmAnalaM madhulavaiH shamayan durApaiH || 25|| kvAhaM rajaHprabhava Isha tamo.adhike.asmin jAtaH suretarakule kva tavAnukampA | na brahmaNo na tu bhavasya na vai ramAyA yanme.arpitaH shirasi padmakaraH prasAdaH || 26|| naiShA parAvaramatirbhavato nanu syA\- jjantoryathA.a.atmasuhR^ido jagatastathApi | saMsevayA surataroriva te prasAdaH sevAnurUpamudayo na parAvaratvam || 27|| evaM janaM nipatitaM prabhavAhikUpe kAmAbhikAmamanu yaH prapatan prasa~NgAt | kR^itvA.a.atmasAtsurarShiNA bhagavan gR^ihItaH so.ahaM kathaM nu visR^ije tava bhR^ityasevAm || 28|| matprANarakShaNamananta piturvadhashcha manye svabhR^ityaR^iShivAkyamR^itaM vidhAtum | khaDgaM pragR^ihya yadavochadasadvidhitsu\- stvAmIshvaro madaparo.avatu kaM harAmi || 29|| ekastvameva jagadetamamuShya yattva\- mAdyantayoH pR^ithagavasyasi madhyatashcha | sR^iShTvA guNavyatikaraM nijamAyayedaM nAneva tairavasitastadanupraviShTaH || 30|| tvaM vA idaM sadasadIsha bhavAMstato.anyo mAyA yadAtmaparabuddhiriyaM hyapArthA | yadyasya janma nidhanaM sthitirIkShaNaM cha tadvai tadeva vasukAlavadaShTitarvoH || 31|| nyasyedamAtmani jagadvilayAmbumadhye sheShe.a.atmanA nijasukhAnubhavo nirIhaH | yogena mIlitadR^igAtmanipItanidra\- sturye sthito na tu tamo na guNAMshcha yu~NkShe || 32|| tasyaiva te vapuridaM nijakAlashaktyA sa~nchoditaprakR^itidharmaNa AtmagUDham | ambhasyanantashayanAdviramatsamAdhe\- rnAbherabhUtsvakaNikAvaTavanmahAbjam || 33|| tatsambhavaH kavirato.anyadapashyamAna\- stvAM bIjamAtmani tataM svabahirvichintya | nAvindadabdashatamapsu nimajjamAno jAte.a~Nkure kathamu hopalabheta bIjam || 34|| sa tvAtmayonirativismita Ashrito.abjaM kAlena tIvratapasA parishuddhabhAvaH | tvAmAtmanIsha bhuvi gandhamivAtisUkShmaM bhUtendriyAshayamaye vitataM dadarsha || 35|| evaM sahasravadanA~NghrishiraHkaroru\- nAsAsyakarNanayanAbharaNAyudhADhyaM mAyAmayaM sadupalakShitasanniveshaM dR^iShTvA mahApuruShamApa mudaM viri~nchaH || 36|| tasmai bhavAn hayashirastanuvaM hi bibhrad\- vedadruhAvatibalau madhukaiTabhAkhyau | hatvA.a.anayachChrutigaNAMstu rajastamashcha sattvaM tava priyatamAM tanumAmananti || 37|| itthaM nR^itiryagR^iShidevajhaShAvatArai\- rlokAn vibhAvayasi haMsi jagatpratIpAn | dharmaM mahApuruSha pAsi yugAnuvR^ittaM ChannaH kalau yadabhavastriyugo.atha sa tvam || 38|| naitanmanastava kathAsu vikuNThanAtha samprIyate duritaduShTamasAdhu tIvram | kAmAturaM harShashokabhayaiShaNArtaM tasmin kathaM tava gatiM vimR^ishAmi dInaH || 39|| jihvaikato.achyuta vikarShati mAvitR^iptA shishno.anyatastvagudaraM shravaNaM kutashchit | ghrANo.anyatashchapaladR^ik kva cha karmashakti\- rbahvyaH sapatnya iva gehapatiM lunanti || 40|| evaM svakarmapatitaM bhavavaitaraNyA\- manyonyajanmamaraNAshanabhItabhItam | pashyan janaM svaparavigrahavairamaitraM hanteti pArachara pIpR^ihi mUDhamadya || 41|| ko nvatra te.akhilaguro bhagavan prayAsa uttAraNe.asya bhavasambhavalopahetoH | mUDheShu vai mahadanugraha Artabandho kiM tena te priyajanAnanusevatAM naH || 42|| naivodvije para duratyayavaitaraNyA\- stvadvIryagAyanamahAmR^itamagnachittaH | shoche tato vimukhachetasa indriyArtha\- mAyAsukhAya bharamudvahato vimUDhAn || 43|| prAyeNa deva munayaH svavimuktikAmAH maunaM charanti vijane na parArthaniShThAH | naitAnvihAya kR^ipaNAnvimumukSha eko nAnyaM tvadasya sharaNaM bhramato.anupashye || 44|| yanmaithunAdigR^ihamedhisukhaM hi tuchChaM kaNDUyanena karayoriva duHkhaduHkham | tR^ipyanti neha kR^ipaNA bahuduHkhabhAjaH kaNDUtivanmanasijaM viShaheta dhIraH || 45|| maunavratashrutatapo.adhyayanasvadharma\- vyAkhyArahojapasamAdhaya ApavargyAH | prAyaH paraM puruSha te tvajitendriyANAM vArtA bhavantyuta na vAtra tu dAmbhikAnAm || 46|| rUpe ime sadasatI tava vedasR^iShTe bIjA~NkurAviva na chAnyadarUpakasya | yuktAH samakShamubhayatra vichinvate tvAM yogena vahnimiva dAruShu nAnyataH syAt || 47|| tvaM vAyuragniravanirviyadambumAtrAH prANendriyANi hR^idayaM chidanugrahashcha | sarvaM tvameva saguNo viguNashcha bhUman nAnyattvadastyapi manovachasA niruktam || 48|| naite guNA na guNino mahadAdayo ye sarve manaH prabhR^itayaH sahadevamartyAH | Adyantavanta urugAya vidanti hi tvA\- mevaM vimR^ishya sudhiyo viramanti shabdAt || 49|| tatterhattama namaH stutikarmapUjAH karma smR^itishcharaNayoH shravaNaM kathAyAm | saMsevayA tvayi vineti ShaDa~NgayA kiM bhaktiM janaH paramahaMsagatau labheta || 50|| nArada uvAcha etAvadvarNitaguNo bhaktyA bhaktena nirguNaH | prahlAdaM praNataM prIto yatamanyurabhAShata || 51|| shrIbhagavAnuvAcha prahlAda bhadra bhadraM te prIto.ahaM te.asurottama | varaM vR^iNIShvAbhimataM kAmapUro.asmyahaM nR^iNAm || 52|| mAmaprINata AyuShman darshanaM durlabhaM hi me | dR^iShTvA mAM na punarjanturAtmAnaM taptumarhati || 53|| prINanti hyatha mAM dhIrAH sarvabhAvena sAdhavaH | shreyaskAmA mahAbhAga sarvAsAmAshiShAM patim || 54|| evaM pralobhyamAno.api varairlokapralobhanaiH | ekAntitvAdbhagavati naichChattAnasurottamaH || 55|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe prahlAdacharite bhagavatstavo nAma navamo.adhyAyaH || 9|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dashamo.adhyAyaH \- 10 ..} nArada uvAcha bhaktiyogasya tatsarvamantarAyatayArbhakaH | manyamAno hR^iShIkeshaM smayamAna uvAcha ha || 1|| prahlAda uvAcha mA mAM pralobhayotpattyA.a.asakta~NkAmeShu tairvaraiH | tatsa~NgabhIto nirviNNo mumukShustvAmupAshritaH || 2|| bhR^ityalakShaNajij~nAsurbhaktaM kAmeShvachodayat | bhavAn saMsArabIjeShu hR^idayagranthiShu prabho || 3|| nAnyathA te.akhilaguro ghaTeta karuNAtmanaH | yasta AshiSha AshAste na sa bhR^ityaH sa vai vaNik || 4|| AshAsAno na vai bhR^ityaH svAminyAshiSha AtmanaH | na svAmI bhR^ityataH svAmyamichChan yo rAti chAshiShaH || 5|| ahaM tvakAmastvadbhaktastvaM cha svAmyanapAshrayaH | nAnyathehAvayorartho rAjasevakayoriva || 6|| yadi rAsIsha me kAmAn varAMstvaM varadarShabha | kAmAnAM hR^idyasaMrohaM bhavatastu vR^iNe varam || 7|| indriyANi manaH prANa AtmA dharmo dhR^itirmatiH | hrIH shrIstejaH smR^itiH satyaM yasya nashyanti janmanA || 8|| vimu~nchati yadA kAmAn mAnavo manasi sthitAn | tarhyeva puNDarIkAkSha bhagavattvAya kalpate || 9|| oM namo bhagavate tubhyaM puruShAya mahAtmane | haraye.adbhutasiMhAya brahmaNe paramAtmane || 10|| nR^isiMha uvAcha naikAntino me mayi jAtvihAshiSha AshAsate.amutra cha ye bhavadvidhAH | athApi manvantarametadatra daityeshvarANAmanubhu~NkShva bhogAn || 11|| kathA madIyA juShamANaH priyAstva\- mAveshya mAmAtmani santamekam | sarveShu bhUteShvadhiyaj~namIshaM yajasva yogena cha karma hinvan || 12|| bhogena puNyaM kushalena pApaM kalevaraM kAlajavena hitvA | kIrtiM vishuddhAM suralokagItAM vitAya mAmeShyasi muktabandhaH || 13|| ya etatkIrtayenmahyaM tvayA gItamidaM naraH | tvAM cha mAM cha smaran kAle karmabandhAtpramuchyate || 14|| prahlAda uvAcha varaM varaya etatte varadeshAnmaheshvara | yadanindatpitA me tvAmavidvAMsteja aishvaram || 15|| viddhAmarShAshayaH sAkShAtsarvalokaguruM prabhum | bhrAtR^iheti mR^iShAdR^iShTistvadbhakte mayi chAghavAn || 16|| tasmAtpitA me pUyeta durantAddustarAdaghAt | pUtaste.apA~NgasandR^iShTastadA kR^ipaNavatsala || 17|| shrIbhagavAnuvAcha triHsaptabhiH pitA pUtaH pitR^ibhiH saha te.anagha | yatsAdho.asya gR^ihe jAto bhavAn vai kulapAvanaH || 18|| yatra yatra cha madbhaktAH prashAntAH samadarshinaH | sAdhavaH samudAchArAste pUyantyapi kIkaTAH || 19|| sarvAtmanA na hiMsanti bhUtagrAmeShu ki~nchana | uchchAvacheShu daityendra madbhAvena gataspR^ihAH || 20|| bhavanti puruShA loke madbhaktAstvAmanuvratAH | bhavAn me khalu bhaktAnAM sarveShAM pratirUpadhR^ik || 21|| kuru tvaM pretakR^ityAni pituH pUtasya sarvashaH | mada~NgasparshanenA~Nga lokAn yAsyati suprajAH || 22|| pitryaM cha sthAnamAtiShTha yathoktaM brahmavAdibhiH | mayyAveshya manastAta kuru karmANi matparaH || 23|| nArada uvAcha prahlAdo.api tathA chakre pituryatsAmparAyikam | yathA.a.aha bhagavAn rAjannabhiShikto dvijottamaiH || 24|| prasAdasumukhaM dR^iShTvA brahmA narahariM harim | stutvA vAgbhiH pavitrAbhiH prAha devAdibhirvR^itaH || 25|| brahmovAcha devadevAkhilAdhyakSha bhUtabhAvana pUrvaja | diShTyA te nihataH pApo lokasantApano.asuraH || 26|| yo.asau labdhavaro matto na vadhyo mama sR^iShTibhiH | tapoyogabalonnaddhaH samastanigamAnahan || 27|| diShTyAsya tanayaH sAdhurmahAbhAgavato.arbhakaH | tvayA vimochito mR^ityordiShTyA tvAM samito.adhunA || 28|| etadvapuste bhagavan dhyAyataH prayatAtmanaH | sarvato goptR^i santrAsAnmR^ityorapi jighAMsataH || 29|| nR^isiMha uvAcha maivaM varo.asurANAM te pradeyaH padmasambhava | varaH krUranisargANAmahInAmamR^itaM yathA || 30|| nArada uvAcha ityuktvA bhagavAn rAjaMstatraivAntardadhe hariH | adR^ishyaH sarvabhUtAnAM pUjitaH parameShThinA || 31|| tataH sampUjya shirasA vavande parameShThinam | bhavaM prajApatIn devAn prahlAdo bhagavatkalAH || 32|| tataH kAvyAdibhiH sArdhaM munibhiH kamalAsanaH | daityAnAM dAnavAnAM cha prahlAdamakarotpatim || 33|| pratinandya tato devAH prayujya paramAshiShaH | svadhAmAni yayU rAjan brahmAdyAH pratipUjitAH || 34|| evaM tau pArShadau viShNoH putratvaM prApitau diteH | hR^idi sthitena hariNA vairabhAvena tau hatau || 35|| punashcha viprashApena rAkShasau tau babhUvatuH | kumbhakarNadashagrIvau hatau tau rAmavikramaiH || 36|| shayAnau yudhi nirbhinnahR^idayau rAmasAyakaiH | tachchittau jahaturdehaM yathA prAktanajanmani || 37|| tAvihAtha punarjAtau shishupAlakarUShajau | harau vairAnubandhena pashyataste samIyatuH || 38|| enaH pUrvakR^itaM yattadrAjAnaH kR^iShNavairiNaH | jahustvante tadAtmAnaH kITaH peshaskR^ito yathA || 39|| yathA yathA bhagavato bhaktyA paramayAbhidA | nR^ipAshchaidyAdayaH sAtmyaM harestachchintayA yayuH || 40|| AkhyAtaM sarvametatte yanmAM tvaM paripR^iShTavAn | damaghoShasutAdInAM hareH sAtmyamapi dviShAm || 41|| eShA brahmaNyadevasya kR^iShNasya cha mahAtmanaH | avatArakathA puNyA vadho yatrAdidaityayoH || 42|| prahlAdasyAnucharitaM mahAbhAgavatasya cha | bhaktirj~nAnaM viraktishcha yAthAtmyaM chAsya vai hareH || 43|| sargasthityapyayeshasya guNakarmAnuvarNanam | parAvareShAM sthAnAnAM kAlena vyatyayo mahAn || 44|| dharmo bhAgavatAnAM cha bhagavAn yena gamyate | AkhyAne.asmin samAmnAtamAdhyAtmikamasheShataH || 45|| ya etatpuNyamAkhyAnaM viShNorvIryopabR^iMhitam | kIrtayechChraddhayA shrutvA karmapAshairvimuchyate || 46|| etadya AdipuruShasya mR^igendralIlAM daityendrayUthapavadhaM prayataH paTheta | daityAtmajasya cha satAM pravarasya puNyaM shrutvAnubhAvamakutobhayameti lokam || 47|| yUyaM nR^iloke bata bhUribhAgA lokaM punAnA munayo.abhiyanti | yeShAM gR^ihAnAvasatIti sAkShA\- dgUDhaM paraM brahma manuShyali~Ngam || 48|| sa vA ayaM brahma mahadvimR^igya\- kaivalyanirvANasukhAnubhUtiH | priyaH suhR^idvaH khalu mAtuleya AtmArhaNIyo vidhikR^idgurushcha || 49|| na yasya sAkShAdbhavapadmajAdibhI rUpaM dhiyA vastutayopavarNitam | maunena bhaktyopashamena pUjitaH prasIdatAmeSha sa sAtvatAM patiH || 50|| sa eSha bhagavAn rAjan vyatanodvihataM yashaH | purA rudrasya devasya mayenAnantamAyinA || 51|| rAjovAcha kasmin karmaNi devasya mayo.ahan jagadIshituH | yathA chopachitA kIrtiH kR^iShNenAnena kathyatAm || 52|| nArada uvAcha nirjitA asurA devairyudhyanenopabR^iMhitaiH | mAyinAM paramAchAryaM mayaM sharaNamAyayuH || 53|| sa nirmAya purastisro haimIraupyAyasIrvibhuH | durlakShyApAyasaMyogA durvitarkyaparichChadAH || 54|| tAbhiste.asurasenAnyo lokAMstrIn seshvarAnnR^ipa | smaranto nAshayA~nchakruH pUrvavairamalakShitAH || 55|| tataste seshvarA lokA upAsAdyeshvaraM vibho | trAhi nastAvakAn deva vinaShTAMstripurAlayaiH || 56|| athAnugR^ihya bhagavAnmA bhaiShTeti surAn vibhuH | sharaM dhanuShi sandhAya pureShvastraM vyamu~nchata || 57|| tato.agnivarNA iShava utpetuH sUryamaNDalAt | yathA mayUkhasandohA nAdR^ishyanta puro yataH || 58|| taiH spR^iShTA vyasavaH sarve nipetuH sma puraukasaH | tAnAnIya mahAyogI mayaH kUparase.akShipat || 59|| siddhAmR^itarasaspR^iShTA vajrasArA mahaujasaH | uttasthurmeghadalanA vaidyutA iva vahnayaH || 60|| vilokya bhagnasa~NkalpaM vimanaskaM vR^iShadhvajam | tadAyaM bhagavAn viShNustatropAyamakalpayat || 61|| vatsa AsIttadA brahmA svayaM viShNurayaM hi gauH | pravishya tripuraM kAle rasakUpAmR^itaM papau || 62|| te.asurA hyapi pashyanto na nyaShedhan vimohitAH | tadvij~nAya mahAyogI rasapAlAnidaM jagau || 63|| svayaM vishokaH shokArtAn smaran daivagatiM cha tAm | devo.asuro naro.anyo vA neshvaro.astIha kashchana || 64|| Atmano.anyasya vA diShTaM daivenApohituM dvayoH | athAsau shaktibhiH svAbhiH shambhoH prAdhanikaM vyadhAt || 65|| dharmaj~nAnaviraktyR^iddhitapovidyAkriyAdibhiH | rathaM sUtaM dhvajaM vAhAn dhanurvarmasharAdi yat || 66|| sannaddho rathamAsthAya sharaM dhanurupAdade | sharaM dhanuShi sandhAya muhUrte.abhijitIshvaraH || 67|| dadAha tena durbhedyA haro.atha tripuro nR^ipa | divi dundubhayo nedurvimAnashatasa~NkulAH || 68|| devarShipitR^isiddheshA jayeti kusumotkaraiH | avAkiran jagurhR^iShTA nanR^itushchApsarogaNAH || 69|| evaM dagdhvA purastisro bhagavAn purahA nR^ipa | brahmAdibhiH stUyamAnaH svadhAma pratyapadyata || 70|| evaM vidhAnyasya hareH svamAyayA viDambamAnasya nR^ilokamAtmanaH | vIryANi gItAnyR^iShibhirjagadguro\- rlokAn punAnAnyaparaM vadAmi kim || 71|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe yudhiShThiranAradasaMvAde tripuravijayo nAma dashamo.adhyAyaH || 10|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ekAdasho.adhyAyaH \- 11 ..} shrIshuka uvAcha shrutvehitaM sAdhusabhAsabhAjitaM mahattamAgraNya urukramAtmanaH | yudhiShThiro daityapatermudA yutaH paprachCha bhUyastanayaM svayambhuvaH || 1|| yudhiShThira uvAcha bhagavan shrotumichChAmi nR^iNAM dharmaM sanAtanam | varNAshramAchArayutaM yatpumAn vindate param || 2|| bhavAn prajApateH sAkShAdAtmajaH parameShThinaH | sutAnAM sammato brahmaMstapoyogasamAdhibhiH || 3|| nArAyaNaparA viprA dharma guhyaM paraM viduH | karuNAH sAdhavaH shAntAstvadvidhA na tathApare || 4|| nArada uvAcha natvA bhagavate.ajAya lokAnAM dharmahetave | vakShye sanAtanaM dharmaM nArAyaNamukhAchChrutam || 5|| yo.avatIryAtmanoM.ashena dAkShAyaNyAM tu dharmataH | lokAnAM svastaye.adhyAste tapo badarikAshrame || 6|| dharmamUlaM hi bhagavAn sarvavedamayo hariH | smR^itaM cha tadvidAM rAjan yena chAtmA prasIdati || 7|| satyaM dayA tapaH shauchaM titikShekShA shamo damaH | ahiMsA brahmacharyaM cha tyAgaH svAdhyAya Arjavam || 8|| santoShaH samadR^iksevA grAmyehoparamaH shanaiH | nR^iNAM viparyayehekShA maunamAtmavimarshanam || 9|| annAdyAdeH saMvibhAgo bhUtebhyashcha yathArhataH | teShvAtmadevatAbuddhiH sutarAM nR^iShu pANDava || 10|| shravaNaM kIrtanaM chAsya smaraNaM mahatAM gateH | sevejyAvanatirdAsyaM sakhyamAtmasamarpaNam || 11|| nR^iNAmayaM paro dharmaH sarveShAM samudAhR^itaH | triMshallakShaNavAn rAjan sarvAtmA yena tuShyati || 12|| saMskArA yadavichChinnAH sa dvijo.ajo jagAda yam | ijyAdhyayanadAnAni vihitAni dvijanmanAm | janmakarmAvadAtAnAM kriyAshchAshramachoditAH || 13|| viprasyAdhyayanAdIni ShaDanyasyApratigrahaH | rAj~no vR^ittiH prajAgopturaviprAdvA karAdibhiH || 14|| vaishyastu vArtAvR^ittishcha nityaM brahmakulAnugaH | shUdrasya dvijashushrUShA vR^ittishcha svAmino bhavet || 15|| vArtA vichitrA shAlInayAyAvarashilo~nChanam | vipravR^ittishchaturdheyaM shreyasI chottarottarA || 16|| jaghanyo nottamAM vR^ittimanApadi bhajennaraH | R^ite rAjanyamApatsu sarveShAmapi sarvashaH || 17|| R^itAmR^itAbhyAM jIveta mR^itena pramR^itena vA | satyAnR^itAbhyAM jIveta na shvavR^ittyA katha~nchana || 18|| R^itamu~nChashilaM proktamamR^itaM yadayAchitam | mR^itaM tu nityayAch~nA syAtpramR^itaM karShaNaM smR^itam || 19|| satyAnR^itaM cha vANijyaM shvavR^ittirnIchasevanam | varjayettAM sadA vipro rAjanyashcha jugupsitAm | sarvavedamayo vipraH sarvadevamayo nR^ipaH || 20|| shamo damastapaH shauchaM santoShaH kShAntirArjavam | j~nAnaM dayAchyutAtmatvaM satyaM cha brahmalakShaNam || 21|| shauryaM vIryaM dhR^itistejastyAga AtmajayaH kShamA | brahmaNyatA prasAdashcha rakShA cha kShatralakShaNam || 22|| devagurvachyute bhaktistrivargaparipoShaNam | Astikyamudyamo nityaM naipuNyaM vaishyalakShaNam || 23|| shUdrasya sannatiH shauchaM sevA svAminyamAyayA | amantrayaj~no hyasteyaM satyaM goviprarakShaNam || 24|| strINAM cha patidevAnAM tachChushrUShAnukUlatA | tadbandhuShvanuvR^ittishcha nityaM tadvratadhAraNam || 25|| sammArjanopalepAbhyAM gR^ihamaNDalavartanaiH | svayaM cha maNDitA nityaM parimR^iShTaparichChadA || 26|| kAmairuchchAvachaiH sAdhvI prashrayeNa damena cha | vAkyaiH satyaiH priyaiH premNA kAle kAle bhajetpatim || 27|| santuShTAlolupA dakShA dharmaj~nA priyasatyavAk | apramattA shuchiH snigdhA patiM tvapatitaM bhajet || 28|| yA patiM haribhAvena bhajechChrIriva tatparA | haryAtmanA harerloke patyA shrIriva modate || 29|| vR^ittiH sa~NkarajAtInAM tattatkulakR^itA bhavet | achaurANAmapApAnAmantyajAntevasAyinAm || 30|| prAyaH svabhAvavihito nR^iNAM dharmo yuge yuge | vedadR^igbhiH smR^ito rAjan pretya cheha cha sharmakR^it || 31|| vR^ittyA svabhAvakR^itayA vartamAnaH svakarmakR^it | hitvA svabhAvajaM karma shanairnirguNatAmiyAt || 32|| upyamAnaM muhuH kShetraM svayaM nirvIryatAmiyAt | na kalpate punaH sUtyai uptaM bIjaM cha nashyati || 33|| evaM kAmAshayaM chittaM kAmAnAmatisevayA | virajyeta yathA rAjannAgnivatkAmabindubhiH || 34|| yasya yallakShaNaM proktaM puMso varNAbhivya~njakam | yadanyatrApi dR^ishyeta tattenaiva vinirdishet || 35|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe yudhiShThiranAradasaMvAde sadAchAranirNayo nAmaikAdasho.adhyAyaH || 11|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dvAdasho.adhyAyaH \- 12 ..} nArada uvAcha brahmachArI gurukule vasan dAnto gurorhitam | Acharan dAsavannIcho gurau sudR^iDhasauhR^idaH || 1|| sAyaM prAtarupAsIta gurvagnyarkasurottamAn | ubhe sandhye cha yatavAgjapan brahma samAhitaH || 2|| ChandAMsyadhIyIta gurorAhUtashchetsuyantritaH | upakrame.avasAne cha charaNau shirasA namet || 3|| mekhalAjinavAsAMsi jaTAdaNDakamaNDalUn | bibhR^iyAdupavItaM cha darbhapANiryathoditam || 4|| sAyaM prAtashcharedbhaikShaM gurave tannivedayet | bhu~njIta yadyanuj~nAto no chedupavasetkvachit || 5|| sushIlo mitabhugdakShaH shraddadhAno jitendriyaH | yAvadarthaM vyavaharetstrIShu strInirjiteShu cha || 6|| varjayetpramadAgAthAmagR^ihastho bR^ihadvrataH | indriyANi pramAthIni harantyapi yatermanaH || 7|| keshaprasAdhanonmardasnapanAbhya~njanAdikam | gurustrIbhiryuvatibhiH kArayennAtmano yuvA || 8|| nanvagniH pramadA nAma ghR^itakumbhasamaH pumAn | sutAmapi raho jahyAdanyadA yAvadarthakR^it || 9|| kalpayitvA.a.atmanA yAvadAbhAsamidamIshvaraH | dvaitaM tAvanna viramettato hyasya viparyayaH || 10|| etatsarvaM gR^ihasthasya samAmnAtaM yaterapi | guruvR^ittirvikalpena gR^ihasthasyartugAminaH || 11|| a~njanAbhya~njanonmardastryavalekhAmiShaM madhu | sraggandhalepAla~NkArAMstyajeyurye dhR^itavratAH || 12|| uShitvaivaM gurukule dvijo.adhItyAvabudhya cha | trayIM sA~NgopaniShadaM yAvadarthaM yathAbalam || 13|| dattvA varamanuj~nAto guroH kAmaM yadIshvaraH | gR^ihaM vanaM vA pravishetpravrajettatra vA vaset || 14|| agnau gurAvAtmani cha sarvabhUteShvadhokShajam | bhUtaiH svadhAmabhiH pashyedapraviShTaM praviShTavat || 15|| evaM vidho brahmachArI vAnaprastho yatirgR^ihI | charan viditavij~nAnaH paraM brahmAdhigachChati || 16|| vAnaprasthasya vakShyAmi niyamAn munisammatAn | yAnAtiShThan munirgachChedR^iShilokamihA~njasA || 17|| na kR^iShTapachyamashnIyAdakR^iShTaM chApyakAlataH | agnipakvamathAmaM vA arkapakvamutAharet || 18|| vanyaishcharupuroDAshAn nirvapetkAlachoditAn | labdhe nave nave.annAdye purANaM tu parityajet || 19|| agnyarthameva sharaNamuTajaM vAdrikandarAm | shrayeta himavAyvagnivarShArkAtapaShAT svayam || 20|| kesharomanakhashmashrumalAni jaTilo dadhat | kamaNDalvajine daNDavalkalAgniparichChadAn || 21|| charedvane dvAdashAbdAnaShTau vA chaturo muniH | dvAvekaM vA yathA buddhirna vipadyeta kR^ichChrataH || 22|| yadAkalpaH svakriyAyAM vyAdhibhirjarayAthavA | AnvIkShikyAM vA vidyAyAM kuryAdanashanAdikam || 23|| AtmanyagnIn samAropya sannyasyAhammamAtmatAm | kAraNeShu nyasetsamyak sa~NghAtaM tu yathArhataH || 24|| khe khAni vAyau nishvAsAMstejasyUShmANamAtmavAn | apsvasR^ikshleShmapUyAni kShitau sheShaM yathodbhavam || 25|| vAchamagnau savaktavyAmindre shilpaM karAvapi | padAni gatyA vayasi ratyopasthaM prajApatau || 26|| mR^ityau pAyuM visargaM cha yathAsthAnaM vinirdishet | dikShu shrotraM sanAdena sparshamadhyAtmani tvacham || 27|| rUpANi chakShuShA rAjan jyotiShyabhiniveshayet | apsu prachetasA jihvAM ghreyairghrANaM kShitau nyaset || 28|| mano manorathaishchandre buddhiM bodhyaiH kavau pare | karmANyadhyAtmanA rudre yadahammamatAkriyA | sattvena chittaM kShetraj~ne guNairvaikArikaM pare || 29|| apsu kShitimapo jyotiShyado vAyau nabhasyamum | kUTasthe tachcha mahati tadavyakte.akShare cha tat || 30|| ityakSharatayA.a.atmAnaM chinmAtramavasheShitam | j~nAtvAdvayo.atha virameddagdhayonirivAnalaH || 31|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe yudhiShThirasaMvAde sadAchAranirNayo nAma dvAdasho.adhyAyaH || 12|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. trayodasho.adhyAyaH \- 13 ..} nArada uvAcha kalpastvevaM parivrajya dehamAtrAvasheShitaH | grAmaikarAtravidhinA nirapekShashcharenmahIm || 1|| bibhR^iyAdyadyasau vAsaH kaupInAchChAdanaM param | tyaktaM na daNDali~NgAderanyatki~nchidanApadi || 2|| eka eva charedbhikShurAtmArAmo.anapAshrayaH | sarvabhUtasuhR^ichChAnto nArAyaNaparAyaNaH || 3|| pashyedAtmanyado vishvaM pare sadasato.avyaye | AtmAnaM cha paraM brahma sarvatra sadasanmaye || 4|| suptiprabodhayoH sandhAvAtmano gatimAtmadR^ik | pashyan bandhaM cha mokShaM cha mAyAmAtraM na vastutaH || 5|| nAbhinandeddhruvaM mR^ityumadhruvaM vAsya jIvitam | kAlaM paraM pratIkSheta bhUtAnAM prabhavApyayam || 6|| nAsachChAstreShu sajjeta nopajIveta jIvikAm | vAdavAdAMstyajettarkAn pakShaM kaM cha na saMshrayet || 7|| na shiShyAnanubadhnIta granthAn naivAbhyasedbahUn | na vyAkhyAmupayu~njIta nArambhAnArabhetkvachit || 8|| na yaterAshramaH prAyo dharmaheturmahAtmanaH | shAntasya samachittasya bibhR^iyAduta vA tyajet || 9|| avyaktali~Ngo vyaktArtho manIShyunmattabAlavat | kavirmUkavadAtmAnaM sa dR^iShTyA darshayennR^iNAm || 10|| atrApyudAharantImamitihAsaM purAtanam | prahlAdasya cha saMvAdaM munerAjagarasya cha || 11|| taM shayAnaM dharopasthe kAveryAM sahyasAnuni | rajasvalaistanUdeshairnigUDhAmalatejasam || 12|| dadarsha lokAn vicharan lokatattvavivitsayA | vR^ito.amAtyaiH katipayaiH prahlAdo bhagavatpriyaH || 13|| karmaNA.a.akR^itibhirvAchA li~NgairvarNAshramAdibhiH | na vidanti janA yaM vai so.asAviti na veti cha || 14|| taM natvAbhyarchya vidhivatpAdayoH shirasA spR^ishan | vivitsuridamaprAkShInmahAbhAgavato.asuraH || 15|| bibharShi kAyaM pIvAnaM sodyamo bhogavAn yathA | vittaM chaivodyamavatAM bhogo vittavatAmiha | bhoginAM khalu deho.ayaM pIvA bhavati nAnyathA || 16|| na te shayAnasya nirudyamasya brahman nu hArtho yata eva bhogaH | abhogino.ayaM tava vipra dehaH pIvA yatastadvada naH kShamaM chet || 17|| kaviH kalpo nipuNadR^ik chitrapriyakathaH samaH | lokasya kurvataH karma sheShe tadvIkShitApi vA || 18|| nArada uvAcha sa itthaM daityapatinA paripR^iShTo mahAmuniH | smayamAnastamabhyAha tadvAgamR^itayantritaH || 19|| brAhmaNa uvAcha vededamasurashreShTha bhavAn nanvAryasammataH | IhoparamayornR^INAM padAnyadhyAtmachakShuShA || 20|| yasya nArAyaNo devo bhagavAn hR^idgataH sadA | bhaktyA kevalayAj~nAnaM dhunoti dhvAntamarkavat || 21|| athApi brUmahe prashnAMstava rAjan yathAshrutam | sambhAvanIyo hi bhavAnAtmanaH shuddhimichChatAm || 22|| tR^iShNayA bhavavAhinyA yogyaiH kAmairapUrayA | karmANi kAryamANo.ahaM nAnAyoniShu yojitaH || 23|| yadR^ichChayA lokamimaM prApitaH karmabhirbhraman | svargApavargayordvAraM tirashchAM punarasya cha || 24|| atrApi dampatInAM cha sukhAyAnyApanuttaye | karmANi kurvatAM dR^iShTvA nivR^itto.asmi viparyayam || 25|| sukhamasyAtmano rUpaM sarvehoparatistanuH | manaHsaMsparshajAn dR^iShTvA bhogAn svapsyAmi saMvishan || 26|| ityetadAtmanaH svArthaM santaM vismR^itya vai pumAn | vichitrAmasati dvaite ghorAmApnoti saMsR^itim || 27|| jalaM tadudbhavaishChannaM hitvAj~no jalakAmyayA | mR^igatR^iShNAmupAdhAvedyathAnyatrArthadR^ik svataH || 28|| dehAdibhirdaivatantrairAtmanaH sukhamIhataH | duHkhAtyayaM chAnIshasya kriyA moghAH kR^itAH kR^itAH || 29|| AdhyAtmikAdibhirduHkhairavimuktasya karhichit | martyasya kR^ichChropanatairarthaiH kAmaiH kriyeta kim || 30|| pashyAmi dhaninAM kleshaM lubdhAnAmajitAtmanAm | bhayAdalabdhanidrANAM sarvato.abhivisha~NkinAm || 31|| rAjatashchaurataH shatroH svajanAtpashupakShitaH | arthibhyaH kAlataH svasmAnnityaM prANArthavadbhayam || 32|| shokamohabhayakrodharAgaklaibyashramAdayaH | yanmUlAH syurnR^iNAM jahyAtspR^ihAM prANArthayorbudhaH || 33|| madhukAramahAsarpau loke.asmin no gurUttamau | vairAgyaM paritoShaM cha prAptA yachChikShayA vayam || 34|| virAgaH sarvakAmebhyaH shikShito me madhuvratAt | kR^ichChrAptaM madhuvadvittaM hatvApyanyo haretpatim || 35|| anIhaH parituShTAtmA yadR^ichChopanatAdaham | no chechChaye bahvahAni mahAhiriva sattvavAn || 36|| kvachidalpaM kvachidbhUri bhu~nje.annaM svAdvasvAdu vA | kvachidbhUri guNopetaM guNahInamuta kvachit || 37|| shraddhayopahR^itaM kvApi kadAchinmAnavarjitam | bhu~nje bhuktvAtha kasmiMshchiddivA naktaM yadR^ichChayA || 38|| kShaumaM dukUlamajinaM chIraM valkalameva vA | vase.anyadapi samprAptaM diShTabhuk tuShTadhIraham || 39|| kvachichChaye dharopasthe tR^iNaparNAshmabhasmasu | kvachitprAsAdaparya~Nke kashipau vA parechChayA || 40|| kvachitsnAto.anuliptA~NgaH suvAsAH sragvyala~NkR^itaH | rathebhAshvaishchare kvApi digvAsA grahavadvibho || 41|| nAhaM ninde na cha staumi svabhAvaviShamaM janam | eteShAM shreya AshAse utaikAtmyaM mahAtmani || 42|| vikalpaM juhuyAchchittau tAM manasyarthavibhrame | mano vaikArike hutvA tanmAyAyAM juhotyanu || 43|| AtmAnubhUtau tAM mAyAM juhuyAtsatyadR^i~NmuniH | tato nirIho virametsvAnubhUtyA.a.atmani sthitaH || 44|| svAtmavR^ittaM mayetthaM te suguptamapi varNitam | vyapetaM lokashAstrAbhyAM bhavAn hi bhagavatparaH || 45|| nArada uvAcha dharmaM pAramahaMsyaM vai muneH shrutvAsureshvaraH | pUjayitvA tataH prIta Amantrya prayayau gR^iham || 46|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe yudhiShThiranAradasaMvAde yatidharmaM nAma trayodashAdhyAyaH || 13|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. chaturdasho.adhyAyaH \- 14 ..} yudhiShThira uvAcha gR^ihastha etAM padavIM vidhinA yena chA~njasA | yAti devaR^iShe brUhi mAdR^isho gR^ihamUDhadhIH || 1|| nArada uvAcha gR^iheShvavasthito rAjan kriyAH kurvan gR^ihochitAH | vAsudevArpaNaM sAkShAdupAsIta mahAmunIn || 2|| shR^iNvan bhagavato.abhIkShNamavatArakathAmR^itam | shraddadhAno yathAkAlamupashAntajanAvR^itaH || 3|| satsa~NgAchChanakaiH sa~NgamAtmajAyAtmajAdiShu | vimuchyenmuchyamAneShu svayaM svapnavadutthitaH || 4|| yAvadarthamupAsIno dehe gehe cha paNDitaH | virakto raktavattatra nR^iloke naratAM nyaset || 5|| j~nAtayaH pitarau putrA bhrAtaraH suhR^ido.apare | yadvadanti yadichChanti chAnumodeta nirmamaH || 6|| divyaM bhaumaM chAntarIkShaM vittamachyutanirmitam | tatsarvamupayu~njAna etatkuryAtsvato budhaH || 7|| yAvadbhriyeta jaTharaM tAvatsvatvaM hi dehinAm | adhikaM yo.abhimanyeta sa steno daNDamarhati || 8|| mR^igoShTrakharamarkAkhusarIsR^ipkhagamakShikAH | AtmanaH putravatpashyettaireShAmantaraM kiyat || 9|| trivargaM nAtikR^ichChreNa bhajeta gR^ihamedhyapi | yathAdeshaM yathAkAlaM yAvaddaivopapAditam || 10|| AshvAghAnte.avasAyibhyaH kAmAn saMvibhajedyathA | apyekAmAtmano dArAM nR^iNAM svatvagraho yataH || 11|| jahyAdyadarthe svaprANAn hanyAdvA pitaraM gurum | tasyAM svatvaM striyAM jahyAdyastena hyajito jitaH || 12|| kR^imiviDbhasmaniShThAntaM kvedaM tuchChaM kalevaram | kva tadIyaratirbhAryA kvAyamAtmA nabhashChadiH || 13|| siddhairyaj~nAvashiShTArthaiH kalpayedvR^ittimAtmanaH | sheShe svatvaM tyajan prAj~naH padavIM mahatAmiyAt || 14|| devAn R^iShIn nR^ibhUtAni pitR^InAtmAnamanvaham | svavR^ittyAgatavittena yajeta puruShaM pR^ithak || 15|| yarhyAtmano.adhikArAdyAH sarvAH syuryaj~nasampadaH | vaitAnikena vidhinA agnihotrAdinA yajet || 16|| na hyagnimukhatoyaM vai bhagavAn sarvayaj~nabhuk | ijyeta haviShA rAjan yathA vipramukhe hutaiH || 17|| tasmAdbrAhmaNadeveShu martyAdiShu yathArhataH | taistaiH kAmairyajasvainaM kShetraj~naM brAhmaNAnanu || 18|| kuryAdAparapakShIyaM mAsi prauShThapade dvijaH | shrAddhaM pitroryathAvittaM tadbandhUnAM cha vittavAn || 19|| ayane viShuve kuryAdvyatIpAte dinakShaye | chandrAdityoparAge cha dvAdashIshravaNeShu cha || 20|| tR^itIyAyAM shuklapakShe navamyAmatha kArtike | chatasR^iShvapyaShTakAsu hemante shishire tathA || 21|| mAghe cha sitasaptamyAM maghArAkAsamAgame | rAkayA chAnumatyA vA mAsarkShANi yutAnyapi || 22|| dvAdashyAmanurAdhA syAchChravaNastisra uttarAH | tisR^iShvekAdashI vA.a.asu janmarkShashroNayogayuk || 23|| ta ete shreyasaH kAlA nR^iNAM shreyovivardhanAH | kuryAtsarvAtmanaiteShu shreyo.amoghaM tadAyuShaH || 24|| eShu snAnaM japo homo vrataM devadvijArchanam | pitR^idevanR^ibhUtebhyo yaddattaM tad.hdhyanashvaram || 25|| saMskArakAlo jAyAyA apatyasyAtmanastathA | pretasaMsthA mR^itAhashcha karmaNyabhyudaye nR^ipa || 26|| atha deshAn pravakShyAmi dharmAdishreya Avahan | sa vai puNyatamo deshaH satpAtraM yatra labhyate || 27|| bimbaM bhagavato yatra sarvametachcharAcharam | yatra ha brAhmaNakulaM tapovidyAdayAnvitam || 28|| yatra yatra harerarchA sa deshaH shreyasAM padam | yatra ga~NgAdayo nadyaH purANeShu cha vishrutAH || 29|| sarAMsi puShkarAdIni kShetrANyarhAshritAnyuta | kurukShetraM gayashiraH prayAgaH pulahAshramaH || 30|| naimiShaM phAlgunaM setuH prabhAso.atha kushasthalI | vArANasI madhupurI pampA bindusarastathA || 31|| nArAyaNAshramo nandA sItArAmAshramAdayaH | sarve kulAchalA rAjan mahendramalayAdayaH || 32|| ete puNyatamA deshA harerarchAshritAshcha ye | etAn deshAn niSheveta shreyaskAmo hyabhIkShNashaH | dharmo hyatrehitaH puMsAM sahasrAdhiphalodayaH || 33|| pAtraM tvatra niruktaM vai kavibhiH pAtravittamaiH | harirevaika urvIsha yanmayaM vai charAcharam || 34|| devarShyarhatsu vai satsu tatra brahmAtmajAdiShu | rAjan yadagrapUjAyAM mataH pAtratayAchyutaH || 35|| jIvarAshibhirAkIrNa ANDakoshA~Nghripo mahAn | tanmUlatvAdachyutejyA sarvajIvAtmatarpaNam || 36|| purANyanena sR^iShTAni nR^itiryagR^iShidevatAH | shete jIvena rUpeNa pureShu puruSho hyasau || 37|| teShveShu bhagavAn rAjaMstAratamyena vartate | tasmAtpAtraM hi puruSho yAvAnAtmA yatheyate || 38|| dR^iShTvA teShAM mitho nR^iNAmavaj~nAnAtmatAM nR^ipa | tretAdiShu harerarchA kriyAyai kavibhiH kR^itA || 39|| tato.archAyAM hariM kechitsaMshraddhAya saparyayA | upAsata upAstApi nArthadA puruShadviShAm || 40|| puruSheShvapi rAjendra supAtraM brAhmaNaM viduH | tapasA vidyayA tuShTyA dhatte vedaM harestanum || 41|| nanvasya brAhmaNA rAjan kR^iShNasya jagadAtmanaH | punantaH pAdarajasA trilokIM daivataM mahat || 42|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe sadAchAranirNayo nAma chaturdasho.adhyAyaH || 14|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. pa~nchadasho.adhyAyaH \- 15 ..} nArada uvAcha karmaniShThA dvijAH kechittaponiShThA nR^ipApare | svAdhyAye.anye pravachane ye kechijj~nAnayogayoH || 1|| j~nAnaniShThAya deyAni kavyAnyAnantyamichChatA | daive cha tadabhAve syAditarebhyo yathArhataH || 2|| dvau daive pitR^ikArye trInekaikamubhayatra vA | bhojayetsusamR^iddho.api shrAddhe kuryAnna vistaram || 3|| deshakAlochitashraddhA dravyapAtrArhaNAni cha | samyagbhavanti naitAni vistarAtsvajanArpaNAt || 4|| deshe kAle cha samprApte munyannaM haridaivatam | shraddhayA vidhivatpAtre nyastaM kAmadhugakShayam || 5|| devarShipitR^ibhUtebhya Atmane svajanAya cha | annaM saMvibhajan pashyetsarvaM tatpuruShAtmakam || 6|| na dadyAdAmiShaM shrAddhe na chAdyAddharmatattvavit | munyannaiH syAtparA prItiryathA na pashuhiMsayA || 7|| naitAdR^ishaH paro dharmo nR^iNAM saddharmamichChatAm | nyAso daNDasya bhUteShu manovAkkAyajasya yaH || 8|| eke karmamayAn yaj~nAn j~nAnino yaj~navittamAH | AtmasaMyamane.anIhA juhvati j~nAnadIpite || 9|| dravyayaj~nairyakShyamANaM dR^iShTvA bhUtAni bibhyati | eSha mAkaruNo hanyAdatajj~no hyasutR^ip dhruvam || 10|| tasmAddaivopapannena munyannenApi dharmavit | santuShTo.aharahaH kuryAnnityanaimittikIH kriyAH || 11|| vidharmaH paradharmashcha AbhAsa upamA ChalaH | adharmashAkhAH pa~nchemA dharmaj~no.adharmavattyajet || 12|| dharmabAdho vidharmaH syAtparadharmo.anyachoditaH | upadharmastu pAkhaNDo dambho vA shabdabhichChalaH || 13|| yastvichChayA kR^itaH pumbhirAbhAso hyAshramAtpR^ithak | svabhAvavihito dharmaH kasya neShTaH prashAntaye || 14|| dharmArthamapi neheta yAtrArthaM vAdhano dhanam | anIhAnIhamAnasya mahAheriva vR^ittidA || 15|| santuShTasya nirIhasya svAtmArAmasya yatsukham | kutastatkAmalobhena dhAvato.arthehayA dishaH || 16|| sadA santuShTamanasaH sarvAH sukhamayA dishaH | sharkarAkaNTakAdibhyo yathopAnatpadaH shivam || 17|| santuShTaH kena vA rAjanna vartetApi vAriNA | aupasthyajaihvyakArpaNyAdgR^ihapAlAyate janaH || 18|| asantuShTasya viprasya tejo vidyA tapo yashaH | sravantIndriyalaulyena j~nAnaM chaivAvakIryate || 19|| kAmasyAntaM cha kShuttR^iDbhyAM krodhasyaitatphalodayAt | jano yAti na lobhasya jitvA bhuktvA disho bhuvaH || 20|| paNDitA bahavo rAjan bahuj~nAH saMshayachChidaH | sadasaspatayo.apyeke asantoShAtpatantyadhaH || 21|| asa~NkalpAjjayetkAmaM krodhaM kAmavivarjanAt | arthAnarthekShayA lobhaM bhayaM tattvAvamarshanAt || 22|| AnvIkShikyA shokamohau dambhaM mahadupAsayA | yogAntarAyAn maunena hiMsAM kAyAdyanIhayA || 23|| kR^ipayA bhUtajaM duHkhaM daivaM jahyAtsamAdhinA | AtmajaM yogavIryeNa nidrAM sattvaniShevayA || 24|| rajastamashcha sattvena sattvaM chopashamena cha | etatsarvaM gurau bhaktyA puruSho hya~njasA jayet || 25|| yasya sAkShAdbhagavati j~nAnadIpaprade gurau | martyAsaddhIH shrutaM tasya sarvaM ku~njarashauchavat || 26|| eSha vai bhagavAn sAkShAtpradhAnapuruSheshvaraH | yogeshvarairvimR^igyA~Nghrirloko yaM manyate naram || 27|| ShaDvargasaMyamaikAntAH sarvA niyamachodanAH | tadantA yadi no yogAnAvaheyuH shramAvahAH || 28|| yathA vArtAdayo hyarthA yogasyArthaM na bibhrati | anarthAya bhaveyuste pUrtamiShTaM tathAsataH || 29|| yashchittavijaye yattaH syAnniHsa~Ngo.aparigrahaH | eko viviktasharaNo bhikShurbhikShAmitAshanaH || 30|| deshe shuchau same rAjan saMsthApyAsanamAtmanaH | sthiraM samaM sukhaM tasminnAsItarjva~Nga omiti || 31|| prANApAnau sannirudhyAtpUrakumbhakarechakaiH | yAvanmanastyajetkAmAn svanAsAgranirIkShaNaH || 32|| yato yato niHsarati manaH kAmahataM bhramat | tatastata upAhR^itya hR^idi rundhyAchChanairbudhaH || 33|| evamabhyasyatashchittaM kAlenAlpIyasA yateH | anishaM tasya nirvANaM yAtyanindhanavahnivat || 34|| kAmAdibhiranAviddhaM prashAntAkhilavR^itti yat | chittaM brahmasukhaspR^iShTaM naivottiShTheta karhichit || 35|| yaH pravrajya gR^ihAtpUrvaM trivargAvapanAtpunaH | yadi seveta tAn bhikShuH sa vai vAntAshyapatrapaH || 36|| yaiH svadehaH smR^ito nAtmA martyo viTkR^imibhasmasAt | ta enamAtmasAtkR^itvA shlAghayanti hyasattamAH || 37|| gR^ihasthasya kriyAtyAgo vratatyAgo vaTorapi | tapasvino grAmasevA bhikShorindriyalolatA || 38|| AshramApasadA hyete khalvAshramaviDambakAH | devamAyAvimUDhAMstAnupekShetAnukampayA || 39|| AtmAnaM chedvijAnIyAtparaM j~nAnadhutAshayaH | kimichChan kasya vA hetordehaM puShNAti lampaTaH || 40|| AhuH sharIraM rathamindriyANi hayAnabhIShUn mana indriyesham | vartmAni mAtrA dhiShaNAM cha sUtaM sattvaM bR^ihadbandhuramIshasR^iShTam || 41|| akShaM dashaprANamadharmadharmau chakre.abhimAnaM rathinaM cha jIvam | dhanurhi tasya praNavaM paThanti sharaM tu jIvaM parameva lakShyam || 42|| rAgo dveShashcha lobhashcha shokamohau bhayaM madaH | mAno.avamAno.asUyA cha mAyA hiMsA cha matsaraH || 43|| rajaH pramAdaH kShunnidrA shatravastvevamAdayaH | rajastamaHprakR^itayaH sattvaprakR^itayaH kvachit || 44|| yAvannR^ikAyarathamAtmavashopakalpaM dhatte gariShThacharaNArchanayA nishAtam, j~nAnAsimachyutabalo dadhadastashatruH svArAjyatuShTa upashAnta idaM vijahyAt | 45|| nochetpramattamasadindriyavAjisUtA nItvotpathaM viShayadasyuShu nikShipanti, te dasyavaH sahayasUtamamuM tamo.andhe saMsArakUpa urumR^ityubhaye kShipanti || 46|| pravR^ittaM cha nivR^ittaM cha dvividhaM karma vaidikam | Avartate pravR^ittena nivR^ittenAshnute.amR^itam || 47|| hiMsraM dravyamayaM kAmyamagnihotrAdyashAntidam | darshashcha pUrNamAsashcha chAturmAsyaM pashuH sutaH || 48|| etadiShTaM pravR^ittAkhyaM hutaM prahutameva cha | pUrtaM surAlayArAmakUpAjIvyAdilakShaNam || 49|| dravyasUkShmavipAkashcha dhUmo rAtrirapakShayaH | ayanaM dakShiNaM somo darsha oShadhivIrudhaH || 50|| annaM reta iti kShmesha pitR^iyAnaM punarbhavaH | ekaikashyenAnupUrvaM bhUtvA bhUtveha jAyate | 51|| niShekAdishmashAnAntaiH saMskAraiH saMskR^ito dvijaH | indriyeShu kriyAyaj~nAn j~nAnadIpeShu juhvati || 52|| indriyANi manasyUrmau vAchi vaikArikaM manaH | vAchaM varNasamAmnAye tamo~NkAre svare nyaset | o~NkAraM bindau nAde taM taM tu prANe mahatyamum || 53|| agniH sUryo divA prAhNaH shuklo rAkottaraM svarAT | vishvashcha taijasaH prAj~nasturya AtmA samanvayAt || 54|| devayAnamidaM prAhurbhUtvA bhUtvAnupUrvashaH | AtmayAjyupashAntAtmA hyAtmastho na nivartate || 55|| ya ete pitR^idevAnAmayane vedanirmite | shAstreNa chakShuShA veda janastho.api na muhyati || 56|| AdAvante janAnAM sadbahirantaH parAvaram | j~nAnaM j~neyaM vacho vAchyaM tamo jyotistvayaM svayam || 57|| AbAdhito.api hyAbhAso yathA vastutayA smR^itaH | durghaTatvAdaindriyakaM tadvadarthavikalpitam || 58|| kShityAdInAmihArthAnAM ChAyA na katamApi hi | na sa~NghAto vikAro.api na pR^itha~N nAnvito mR^iShA || 59|| dhAtavo.avayavitvAchcha tanmAtrAvayavairvinA | na syurhyasatyavayavinyasannavayavo.antataH || 60|| syAtsAdR^ishyabhramastAvadvikalpe sati vastunaH | jAgratsvApau yathA svapne tathA vidhiniShedhatA || 61|| bhAvAdvaitaM kriyAdvaitaM dravyAdvaitaM tathA.a.atmanaH | vartayan svAnubhUtyeha trIn svapnAn dhunute muniH || 62|| kAryakAraNavastvaikyamarshanaM paTatantuvat | avastutvAdvikalpasya bhAvAdvaitaM taduchyate || 63|| yadbrahmaNi pare sAkShAtsarvakarmasamarpaNam | manovAktanubhiH pArtha kriyAdvaitaM taduchyate || 64|| AtmajAyAsutAdInAmanyeShAM sarvadehinAm | yatsvArthakAmayoraikyaM dravyAdvaitaM taduchyate || 65|| yadyasya vAniShiddhaM syAdyena yatra yato nR^ipa | sa teneheta kAryANi naro nAnyairanApadi || 66|| etairanyaishcha vedoktairvartamAnaH svakarmabhiH | gR^ihe.apyasya gatiM yAyAdrAjaMstadbhaktibhA~N naraH || 67|| yathA hi yUyaM nR^ipadeva dustyajA\- dApadgaNAduttaratAtmanaH prabhoH | yatpAdapa~NkeruhasevayA bhavA\- nahAraShInnirjitadiggajaH kratUn || 68|| ahaM purAbhavaM kashchidgandharva upabarhaNaH | nAmnAtIte mahAkalpe gandharvANAM susammataH || 69|| rUpapeshalamAdhuryasaugandhyapriyadarshanaH | strINAM priyatamo nityaM mattaH svapurulampaTaH | 70|| ekadA devasatre tu gandharvApsarasAM gaNAH | upahUtA vishvasR^igbhirharigAthopagAyane || 71|| ahaM cha gAyaMstadvidvAn strIbhiH parivR^ito gataH | j~nAtvA vishvasR^ijastanme helanaM shepurojasA | yAhi tvaM shUdratAmAshu naShTashrIH kR^itahelanaH || 72|| tAvaddAsyAmahaM jaj~ne tatrApi brahmavAdinAm | shushrUShayAnuSha~NgeNa prApto.ahaM brahmaputratAm || 73|| dharmaste gR^ihamedhIyo varNitaH pApanAshanaH | gR^ihastho yena padavIma~njasA nyAsinAmiyAt || 74|| yUyaM nR^iloke bata bhUribhAgA lokaM punAnA munayo.abhiyanti | yeShAM gR^ihAnAvasatIti sAkShA\- dgUDhaM paraM brahma manuShyali~Ngam || 75|| sa vA ayaM brahma mahadvimR^igyaM kaivalyanirvANasukhAnubhUtiH | priyaH suhR^idvaH khalu mAtuleya AtmArhaNIyo vidhikR^idgurushcha || 76|| na yasya sAkShAdbhavapadmajAdibhI rUpaM dhiyA vastutayopavarNitam | maunena bhaktyopashamena pUjitaH prasIdatAmeSha sa sAtvatAM patiH || 77|| shrIshuka uvAcha iti devarShiNA proktaM nishamya bharatarShabhaH | pUjayAmAsa suprItaH kR^iShNaM cha premavihvalaH || 78|| kR^iShNapArthAvupAmantrya pUjitaH prayayau muniH | shrutvA kR^iShNaM paraM brahma pArthaH paramavismitaH || 79|| iti dAkShAyiNInAM te pR^ithagvaMshA prakIrtitAH | devAsuramanuShyAdyA lokA yatra charAcharAH || 80|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe vaiyAsakyAmaShTAdashasAhasryAM pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhe yudhiShThiranArada\- saMvAde sadAchAranirNayo nAma pa~nchadasho.adhyAyaH || 15|| \section{ .. iti saptamaskandhaH samAptaH ..} \section{.. OM tatsat ..} \iti ## Proofread by PSA Easwaran \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}