% Text title : shrImadbhAgavatam - 08 - aShTamaskandhaH % File name : bhagpur-08.itx % Category : purana, shrimadbhagavatam, vyAsa, krishna % Location : doc\_purana % Proofread by : PSA Easwaran % Latest update : July 4, 2021 % Send corrections to : Sanskrit@cheerful.com % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. shrImadbhAgavataM - aShTamaskandhaH ..}## \itxtitle{.. shrImadbhAgavataM \- aShTamaskandhaH ..}##\endtitles ## \chapter{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. aShTamaskandhaH ..} \section{.. prathamo.adhyAyaH \- 1 ..} rAjovAcha svAyambhuvasyeha guro vaMsho.ayaM vistarAchChrutaH | yatra vishvasR^ijAM sargo manUnanyAn vadasva naH || 1|| yatra yatra harerjanma karmANi cha mahIyasaH | gR^iNanti kavayo brahmaMstAni no vada shR^iNvatAm || 2|| yadyasminnantare brahman bhagavAn vishvabhAvanaH | kR^itavAn kurute kartA hyatIte.anAgate.adya vA || 3|| R^iShiruvAcha manavo.asmin vyatItAH ShaT kalpe svAyambhuvAdayaH | Adyaste kathito yatra devAdInAM cha sambhavaH || 4|| AkUtyAM devahUtyAM cha duhitrostasya vai manoH | dharmaj~nAnopadeshArthaM bhagavAn putratAM gataH || 5|| kR^itaM purA bhagavataH kapilasyAnuvarNitam | AkhyAsye bhagavAn yaj~no yachchakAra kurUdvaha || 6|| viraktaH kAmabhogeShu shatarUpApatiH prabhuH | visR^ijya rAjyaM tapase sabhAryo vanamAvishat || 7|| sunandAyAM varShashataM padaikena bhuvaM spR^ishan | tapyamAnastapo ghoramidamanvAha bhArata || 8|| manuruvAcha yena chetayate vishvaM vishvaM chetayate na yam | yo jAgarti shayAne.asminnAyaM taM veda veda saH || 9|| AtmAvAsyamidaM vishvaM yatki~nchijjagatyAM jagat | tena tyaktena bhu~njIthA mA gR^idhaH kasya sviddhanam || 10|| yaM na pashyatipashyantaM chakShuryasya na riShyati | taM bhUtanilayaM devaM suparNamupadhAvata || 11|| na yasyAdyantau madhyaM cha svaH paro nAntaraM bahiH | vishvasyAmUni yadyasmAdvishvaM cha tadR^itaM mahat || 12|| sa vishvakAyaH puruhUta IshaH satyaH svaya~njyotirajaH purANaH | dhatte.asya janmAdyajayA.a.atmashaktyA tAM vidyayodasya nirIha Aste || 13|| athAgre R^iShayaH karmANIhante.akarmahetave | IhamAno hi puruShaH prAyo.anIhAM prapadyate || 14|| Ihate bhagavAnIsho na hi tatra viShajjate | AtmalAbhena pUrNArtho nAvasIdanti ye.anu tam || 15|| tamIhamAnaM niraha~NkR^itaM budhaM nirAshiShaM pUrNamananyachoditam | nR^In shikShayantaM nijavartmasaMsthitaM prabhuM prapadye.akhiladharmabhAvanam || 16|| shrIshuka uvAcha iti mantropaniShadaM vyAharantaM samAhitam | dR^iShTvAsurA yAtudhAnA jagdhumabhyadravan kShudhA || 17|| tAMstathAvasitAn vIkShya yaj~naH sarvagato hariH | yAmaiH parivR^ito devairhatvAshAsattriviShTapam || 18|| svArochiSho dvitIyastu manuragneH suto.abhavat | dyumatsuSheNarochiShmatpramukhAstasya chAtmajAH || 19|| tatrendro rochanastvAsIddevAshcha tuShitAdayaH | UrjastambhAdayaH sapta R^iShayo brahmavAdinaH || 20|| R^iShestu vedashirasastuShitA nAma patnyabhUt | tasyAM jaj~ne tato devo vibhurityabhivishrutaH || 21|| aShTAshItisahasrANi munayo ye dhR^itavratAH | anvashikShan vrataM tasya kaumArabrahmachAriNaH || 22|| tR^itIya uttamo nAma priyavratasuto manuH | pavanaH sR^i~njayo yaj~nahotrAdyAstatsutA nR^ipa || 23|| vasiShThatanayAH sapta R^iShayaH pramadAdayaH | satyA vedashrutA bhadrA devA indrastu satyajit || 24|| dharmasya sUnR^itAyAM tu bhagavAn puruShottamaH | satyasena iti khyAto jAtaH satyavrataiH saha || 25|| so.anR^itavrataduHshIlAnasato yakSharAkShasAn | bhUtadruho bhUtagaNAMstvavadhItsatyajitsakhaH || 26|| chaturtha uttamabhrAtA manurnAmnA cha tAmasaH | pR^ithuH khyAtirnaraH keturityAdyA dasha tatsutAH || 27|| satyakA harayo vIrA devAstrishikha IshvaraH | jyotirdhAmAdayaH sapta R^iShayastAmase.antare || 28|| devA vaidhR^itayo nAma vidhR^itestanayA nR^ipa | naShTAH kAlena yairvedA vidhR^itAH svena tejasA || 29|| tatrApi jaj~ne bhagavAn hariNyAM harimedhasaH | harirityAhR^ito yena gajendro mochito grahAt || 30|| rAjovAcha bAdarAyaNa etatte shrotumichChAmahe vayam | hariryathA gajapatiM grAhagrastamamUmuchat || 31|| tatkathA sumahatpuNyaM dhanyaM svastyayanaM shubham | yatra yatrottamashloko bhagavAn gIyate hariH || 32|| sUta uvAcha parIkShitaivaM sa tu bAdarAyaNiH prAyopaviShTena kathAsu choditaH | uvAcha viprAH pratinandya pArthivaM mudA munInAM sadasi sma shR^iNvatAm || 33|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe manvantarAnucharite prathamo.adhyAyaH || 1|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dvitIyo.adhyAyaH \- 2 ..} shrIshuka uvAcha AsIdgirivaro rAjaMstrikUTa iti vishrutaH | kShIrodenAvR^itaH shrImAn yojanAyutamuchChritaH || 1|| tAvatA vistR^itaH paryak tribhiH shR^i~NgaiH payonidhim | dishaH khaM rochayannAste raupyAyasahiraNmayaiH || 2|| anyaishcha kakubhaH sarvA ratnadhAtuvichitritaiH | nAnAdrumalatAgulmairnirghoShairnirjharAmbhasAm || 3|| sa chAvanijyamAnA~NghriH samantAtpayaUrmibhiH | karoti shyAmalAM bhUmiM hariNmarakatAshmabhiH || 4|| siddhachAraNagandharvavidyAdharamahoragaiH | kinnarairapsarobhishcha krIDadbhirjuShTakandaraH || 5|| yatra sa~NgItasannAdairnadadguhamamarShayA | abhigarjanti harayaH shlAghinaH parasha~NkayA || 6|| nAnAraNyapashuvrAtasa~NkuladroNyala~NkR^itaH | chitradrumasurodyAnakalakaNThaviha~NgamaH || 7|| saritsarobhirachChodaiH pulinairmaNivAlukaiH | devastrImajjanAmodasaurabhAmbvanilairyutaH || 8|| tasya droNyAM bhagavato varuNasya mahAtmanaH | udyAnamR^itumannAma AkrIDaM surayoShitAm || 9|| sarvato.ala~NkR^itaM divyairnityaM puShpaphaladrumaiH | mandAraiH pArijAtaishcha pATalAshokachampakaiH || 10|| chUtaiH priyAlaiH panasairAmrairAmrAtakairapi | kramukairnAlikeraishcha kharjUrairbIjapUrakaiH || 11|| madhUkaiH shAlatAlaishcha tamAlairasanArjunaiH | ariShTodumbaraplakShairvaTaiH kiMshukachandanaiH || 12|| pichumandaiH kovidAraiH saralaiH suradArubhiH | drAkShekShurambhAjambUbhirbadaryakShAbhayAmalaiH || 13|| bilvaiH kapitthairjambIrairvR^ito bhallAtakAdibhiH | tasmin saraH suvipulaM lasatkA~nchanapa~Nkajam || 14|| kumudotpalakahlArashatapatrashriyorjitam | mattaShaTpadanirghuShTaM shakuntaishcha kalasvanaiH || 15|| haMsakAraNDavAkIrNaM chakrAhvaiH sArasairapi | jalakukkuTakoyaShTidAtyUhakulakUjitam || 16|| matsyakachChapasa~nchArachalatpadmarajaHpayaH | kadambavetasanalanIpava~njulakairvR^itam || 17|| kundaiH kurabakAshokaiH shirIShaiH kuTaje~NgudaiH | kubjakaiH svarNayUthIbhirnAgapunnAgajAtibhiH || 18|| mallikAshatapatraishcha mAdhavIjAlakAdibhiH | shobhitaM tIrajaishchAnyairnityartubhiralaM drumaiH || 19|| tatraikadA tadgirikAnanAshrayaH kareNubhirvAraNayUthapashcharan | sakaNTakAn kIchakaveNuvetrava\- dvishAlagulmaM prarujan vanaspatIn || 20|| yadgandhamAtrAddharayo gajendrA vyAghrAdayo vyAlamR^igAH sakhaDgAH | mahoragAshchApi bhayAddravanti sagaurakR^iShNAH sharabhAshchamaryaH || 21|| vR^ikA varAhA mahiSharkShashalyA gopuchChasAlAvR^ikamarkaTAshcha | anyatra kShudrA hariNAH shashAdaya\- shcharantyabhItA yadanugraheNa || 22|| sa gharmataptaH karibhiH kareNubhi\- rvR^ito madachyutkarabhairanudrutaH | giriM garimNA paritaH prakampayan niShevyamANo.alikulairmadAshanaiH || 23|| saro.anilaM pa~NkajareNurUShitaM jighran vidUrAnmadavihvalekShaNaH | vR^itaH svayUthena tR^iShArditena tat sarovarAbhyAshamathAgamaddrutam || 24|| vigAhya tasminnamR^itAmbu nirmalaM hemAravindotpalareNuvAsitam | papau nikAmaM nijapuShkaroddhR^ita\- mAtmAnamadbhiH snapayan gataklamaH || 25|| svapuShkareNoddhR^itashIkarAmbubhi\- rnipAyayan saMsnapayan yathA gR^ihI | ghR^iNI kareNuH kalabhAMshcha durmado nAchaShTa kR^ichChraM kR^ipaNo.ajamAyayA || 26|| taM tatra kashchinnR^ipa daivachodito grAho balIyAMshcharaNe ruShAgrahIt | yadR^ichChayaivaM vyasanaM gato gajo yathAbalaM so.atibalo vichakrame || 27|| tathA.a.aturaM yUthapatiM kareNavo vikR^iShyamANaM tarasA balIyasA | vichukrushurdInadhiyo.apare gajAH pArShNigrahAstArayituM na chAshakan || 28|| niyudhyatorevamibhendranakrayo\- rvikarShatorantarato bahirmithaH | samAH sahasraM vyagaman mahIpate saprANayoshchitramamaMsatAmarAH || 29|| tato gajendrasya manobalaujasAM kAlena dIrgheNa mahAnabhUdvyayaH | vikR^iShyamANasya jale.avasIdato viparyayo.abhUtsakalaM jalaukasaH || 30|| itthaM gajendraH sa yadA.a.apa sa~NkaTaM prANasya dehI vivasho yadR^ichChayA | apArayannAtmavimokShaNe chiraM dadhyAvimAM buddhimathAbhyapadyata || 31|| na mAmime j~nAtaya AturaM gajAH kutaH kariNyaH prabhavanti mochitum | grAheNa pAshena vidhAturAvR^ito\- .apyahaM cha taM yAmi paraM parAyaNam || 32|| yaH kashchanesho balino.antakoragA\- tprachaNDavegAdabhidhAvato bhR^isham | bhItaM prapannaM paripAti yadbhayA\- nmR^ityuH pradhAvatyaraNaM tamImahi || 33|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe manvantarAnuvarNane gajendropAkhyAne dvitIyo.adhyAyaH || 2|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. tR^itIyo.adhyAyaH \- 3 ..} shrIshuka uvAcha evaM vyavasito bud.hdhyA samAdhAya mano hR^idi | jajApa paramaM jApyaM prAgjanmanyanushikShitam || 1|| gajendra uvAcha OM namo bhagavate tasmai yata etachchidAtmakam | puruShAyAdibIjAya pareshAyAbhidhImahi || 2|| yasminnidaM yatashchedaM yenedaM ya idaM svayam | yo.asmAtparasmAchcha parastaM prapadye svayambhuvam || 3|| yaH svAtmanIdaM nijamAyayArpitaM kvachidvibhAtaM kva cha tattirohitam | aviddhadR^iksAkShyubhayaM tadIkShate sa AtmamUlo.avatu mAM parAtparaH || 4|| kAlena pa~nchatvamiteShu kR^itsnasho lokeShu pAleShu cha sarvahetuShu | tamastadAsIdgahanaM gabhIraM yastasya pAre.abhivirAjate vibhuH || 5|| na yasya devA R^iShayaH padaM vidu\- rjantuH punaH ko.arhati gantumIritum | yathA naTasyAkR^itibhirvicheShTato duratyayAnukramaNaH sa mAvatu || 6|| didR^ikShavo yasya padaM suma~NgalaM vimuktasa~NgA munayaH susAdhavaH | charantyalokavratamavraNaM vane bhUtAtmabhUtAH suhR^idaH sa me gatiH || 7|| na vidyate yasya cha janma karma vA na nAmarUpe guNadoSha eva vA | tathApi lokApyayasambhavAya yaH svamAyayA tAnyanukAlamR^ichChati || 8|| tasmai namaH pareshAya brahmaNe.anantashaktaye | arUpAyorurUpAya nama AshcharyakarmaNe || 9|| nama AtmapradIpAya sAkShiNe paramAtmane | namo girAM vidUrAya manasashchetasAmapi || 10|| sattvena pratilabhyAya naiShkarmyeNa vipashchitA | namaH kaivalyanAthAya nirvANasukhasaMvide || 11|| namaH shAntAya ghorAya mUDhAya guNadharmiNe | nirvisheShAya sAmyAya namo j~nAnaghanAya cha || 12|| kShetraj~nAya namastubhyaM sarvAdhyakShAya sAkShiNe | puruShAyAtmamUlAya mUlaprakR^itaye namaH || 13|| sarvendriyaguNadraShTre sarvapratyayahetave | asatAchChAyayoktAya sadAbhAsAya te namaH || 14|| namo namaste.akhilakAraNAya niShkAraNAyAdbhutakAraNAya | sarvAgamAmnAyamahArNavAya namo.apavargAya parAyaNAya || 15|| guNAraNichChannachidUShmapAya tatkShobhavisphUrjitamAnasAya | naiShkarmyabhAvena vivarjitAgama\- svayamprakAshAya namaskaromi || 16|| mAdR^ik prapannapashupAshavimokShaNAya muktAya bhUrikaruNAya namo.alayAya | svAMshena sarvatanubhR^inmanasi pratIta\- pratyagdR^ishe bhagavate bR^ihate namaste || 17|| AtmA.a.atmajAptagR^ihavittajaneShu saktai\- rduShprApaNAya guNasa~NgavivarjitAya | muktAtmabhiH svahR^idaye paribhAvitAya j~nAnAtmane bhagavate nama IshvarAya || 18|| yaM dharmakAmArthavimuktikAmA bhajanta iShTAM gatimApnuvanti | kiM tvAshiSho rAtyapi dehamavyayaM karotu me.adabhradayo vimokShaNam || 19|| ekAntino yasya na ka~nchanArthaM vA~nChanti ye vai bhagavatprapannAH | atyadbhutaM tachcharitaM suma~NgalaM gAyanta AnandasamudramagnAH || 20|| tamakSharaM brahma paraM paresha\- mavyaktamAdhyAtmikayogagamyam | atIndriyaM sUkShmamivAtidUra\- manantamAdyaM paripUrNamIDe || 21|| yasya brahmAdayo devA vedA lokAshcharAcharAH | nAmarUpavibhedena phalgvyA cha kalayA kR^itAH || 22|| yathArchiSho.agneH saviturgabhastayo niryAnti saMyAntyasakR^itsvarochiShaH | tathA yato.ayaM guNasampravAho buddhirmanaH khAni sharIrasargAH || 23|| sa vai na devAsuramartyatirya~N\- na strI na ShaNDho na pumAnna jantuH | nAyaM guNaH karma na sanna chAsa\- nniShedhasheSho jayatAdasheShaH || 24|| jijIviShe nAhamihAmuyA ki\- mantarbahishchAvR^itayebhayonyA | ichChAmi kAlena na yasya viplava\- stasyAtmalokAvaraNasya mokSham || 25|| so.ahaM vishvasR^ijaM vishvamavishvaM vishvavedasam | vishvAtmAnamajaM brahma praNato.asmi paraM padam || 26|| yogarandhitakarmANo hR^idi yogavibhAvite | yogino yaM prapashyanti yogeshaM taM nato.asmyaham || 27|| namo namastubhyamasahyavega\- shaktitrayAyAkhiladhIguNAya | prapannapAlAya durantashaktaye kadindriyANAmanavApyavartmane || 28|| nAyaM veda svamAtmAnaM yachChaktyAhandhiyA hatam | taM duratyayamAhAtmyaM bhagavantamito.asmyaham || 29|| shrIshuka uvAcha evaM gajendramupavarNitanirvisheShaM brahmAdayo vividhali~NgabhidAbhimAnAH | naite yadopasasR^ipurnikhilAtmakatvA\- ttatrAkhilAmaramayo harirAvirAsIt || 30|| taM tadvadArtamupalabhya jagannivAsaH stotraM nishamya divijaiH saha saMstuvadbhiH | Chandomayena garuDena samuhyamAna\- shchakrAyudho.abhyagamadAshu yato gajendraH || 31|| so.antaHsarasyurubalena gR^ihIta Arto dR^iShTvA garutmati hariM kha upAttachakram | utkShipya sAmbujakaraM giramAha kR^ichChrA\- nnArAyaNAkhilaguro bhagavannamaste || 32|| taM vIkShya pIDitamajaH sahasAvatIrya sagrAhamAshu sarasaH kR^ipayojjahAra | grAhAdvipATitamukhAdariNA gajendraM sampashyatAM hariramUmuchaduchChriyANAm || 33|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe manvantarAnuvarNane gajendropAkhyAne tR^itIyo.adhyAyaH || 3|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. chaturtho.adhyAyaH \- 4 ..} shrIshuka uvAcha tadA devarShigandharvA brahmeshAnapurogamAH | mumuchuH kusumAsAraM shaMsantaH karma taddhareH || 1|| nedurdundubhayo divyA gandharvA nanR^iturjaguH | R^iShayashchAraNAH siddhAstuShTuvuH puruShottamam || 2|| yo.asau grAhaH sa vai sadyaH paramAshcharyarUpadhR^ik | mukto devalashApena hUhUrgandharvasattamaH || 3|| praNamya shirasAdhIshamuttamashlokamavyayam | agAyata yashodhAma kIrtanyaguNasatkatham || 4|| so.anukampita Ishena parikramya praNamya tam | lokasya pashyato lokaM svamagAnmuktakilbiShaH || 5|| gajendro bhagavatsparshAdvimukto.aj~nAnabandhanAt | prApto bhagavato rUpaM pItavAsAshchaturbhujaH || 6|| sa vai pUrvamabhUdrAjA pANDyo draviDasattamaH | indradyumna iti khyAto viShNuvrataparAyaNaH || 7|| sa ekadA.a.arAdhanakAla AtmavAn gR^ihItamaunavrata IshvaraM harim | jaTAdharastApasa Apluto.achyutaM samarchayAmAsa kulAchalAshramaH || 8|| yadR^ichChayA tatra mahAyashA muniH samAgamachChiShyagaNaiH parishritaH | taM vIkShya tUShNImakR^itArhaNAdikaM rahasyupAsInamR^iShishchukopa ha || 9|| tasmA imaM shApamadAdasAdhu\- rayaM durAtmAkR^itabuddhiradya | viprAvamantA vishatAM tamo.andhaM yathA gajaH stabdhamatiH sa eva || 10|| shrIshuka uvAcha evaM shaptvA gato.agastyo bhagavAn nR^ipa sAnugaH | indradyumno.api rAjarShirdiShTaM tadupadhArayan || 11|| ApannaH kau~njarIM yonimAtmasmR^itivinAshinIm | haryarchanAnubhAvena yadgajatve.apyanusmR^itiH || 12|| evaM vimokShya gajayUthapamabjanAbha\- stenApipArShadagatiM gamitena yuktaH | gandharvasiddhavibudhairupagIyamAna\- karmAdbhutaM svabhavanaM garuDAsano.agAt || 13|| etanmahArAja taverito mayA kR^iShNAnubhAvo gajarAjamokShaNam | svargyaM yashasyaM kalikalmaShApahaM duHsvapnanAshaM kuruvarya shR^iNvatAm || 14|| yathAnukIrtayantyetachChreyaskAmA dvijAtayaH | shuchayaH prAtarutthAya duHsvapnAdyupashAntaye || 15|| idamAha hariH prIto gajendraM kurusattama | shR^iNvatAM sarvabhUtAnAM sarvabhUtamayo vibhuH || 16|| shrIbhagavAnuvAcha ye mAM tvAM cha sarashchedaM girikandarakAnanam | vetrakIchakaveNUnAM gulmAni surapAdapAn || 17|| shR^i~NgANImAni dhiShNyAni brahmaNo me shivasya cha | kShIrodaM me priyaM dhAma shvetadvIpaM cha bhAsvaram || 18|| shrIvatsaM kaustubhaM mAlAM gadAM kaumodakIM mama | sudarshanaM pA~nchajanyaM suparNaM patageshvaram || 19|| sheShaM cha matkalAM sUkShmAM shriyaM devIM madAshrayAm | brahmANaM nAradamR^iShiM bhavaM prahlAdameva cha || 20|| matsyakUrmavarAhAdyairavatAraiH kR^itAni me | karmANyanantapuNyAni sUryaM somaM hutAshanam || 21|| praNavaM satyamavyaktaM goviprAn dharmamavyayam | dAkShAyaNIrdharmapatnIH somakashyapayorapi || 22|| ga~NgAM sarasvatIM nandAM kAlindIM sitavAraNam | dhruvaM brahmaR^iShIn sapta puNyashlokAMshcha mAnavAn || 23|| utthAyApararAtrAnte prayatAH susamAhitAH | smaranti mama rUpANi muchyante hyenaso.akhilAt || 24|| ye mAM stuvantyanenA~Nga pratibudhya nishAtyaye | teShAM prANAtyaye chAhaM dadAmi vimalAM matim || 25|| shrIshuka uvAcha ityAdishya hR^iShIkeshaH pradhmAya jalajottamam | harShayan vibudhAnIkamAruroha khagAdhipam || 26|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe gajendramokShaNaM nAma chaturtho.adhyAyaH || 4|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. pa~nchamo.adhyAyaH \- 5 ..} shrIshuka uvAcha rAjannuditametatte hareH karmAghanAshanam | gajendramokShaNaM puNyaM raivataM tvantaraM shR^iNu || 1|| pa~nchamo raivato nAma manustAmasasodaraH | balivindhyAdayastasya sutA arjunapUrvakAH || 2|| vibhurindraH suragaNA rAjan bhUtarayAdayaH | hiraNyaromA vedashirA UrdhvabAhvAdayo dvijAH || 3|| patnI vikuNThA shubhrasya vaikuNThaiH surasattamaiH | tayoH svakalayA jaj~ne vaikuNTho bhagavAn svayam || 4|| vaikuNThaH kalpito yena loko lokanamaskR^itaH | ramayA prArthyamAnena devyA tatpriyakAmyayA || 5|| tasyAnubhAvaH kathito guNAshcha paramodayAH | bhaumAn reNUn sa vimame yo viShNorvarNayedguNAn || 6|| ShaShThashcha chakShuShaH putrashchAkShuSho nAma vai manuH | pUrupUruShasudyumnapramukhAshchAkShuShAtmajAH || 7|| indro mantradrumastatra devA ApyAdayo gaNAH | munayastatra vai rAjan haviShmadvIrakAdayaH || 8|| tatrApi devaH sambhUtyAM vairAjasyAbhavatsutaH | ajito nAma bhagavAnaMshena jagataH patiH || 9|| payodhiM yena nirmathya surANAM sAdhitA sudhA | bhramamANo.ambhasi dhR^itaH kUrmarUpeNa mandaraH || 10|| rAjovAcha yathA bhagavatA brahman mathitaH kShIrasAgaraH | yadarthaM vA yatashchAdriM dadhArAmbucharAtmanA || 11|| yathAmR^itaM suraiH prAptaM kiM chAnyadabhavattataH | etadbhagavataH karma vadasva paramAdbhutam || 12|| tvayA sa~NkathyamAnena mahimnA sAtvatAM pateH | nAtitR^ipyati me chittaM suchiraM tApatApitam || 13|| sUta uvAcha sampR^iShTo bhagavAnevaM dvaipAyanasuto dvijAH | abhinandya harervIryamabhyAchaShTuM prachakrame || 14|| shrIshuka uvAcha yadA yuddhe.asurairdevA bAdhyamAnAH shitAyudhaiH | gatAsavo nipatitA nottiShTheran sma bhUyashaH || 15|| yadA durvAsasaH shApAtsendrA lokAstrayo nR^ipa | niHshrIkAshchAbhavaMstatra neshurijyAdayaH kriyAH || 16|| nishAmyaitatsuragaNA mahendravaruNAdayaH | nAdhyagachChan svayaM mantrairmantrayanto vinishchayam || 17|| tato brahmasabhAM jagmurmerormUrdhani sarvashaH | sarvaM vij~nApayA~nchakruH praNatAH parameShThine || 18|| sa vilokyendravAyvAdIn niHsattvAn vigataprabhAn | lokAnama~NgalaprAyAnasurAnayathA vibhuH || 19|| samAhitena manasA saMsmaran puruShaM param | uvAchotphullavadano devAn sa bhagavAn paraH || 20|| ahaM bhavo yUyamatho.asurAdayo manuShyatiryagdrumagharmajAtayaH | yasyAvatArAMshakalAvisarjitA vrajAma sarve sharaNaM tamavyayam || 21|| na yasya vadhyo na cha rakShaNIyo nopekShaNIyAdaraNIyapakShaH | athApi sargasthitisaMyamArthaM dhatte rajaHsattvatamAMsi kAle || 22|| ayaM cha tasya sthitipAlanakShaNaH sattvaM juShANasya bhavAya dehinAm | tasmAdvrajAmaH sharaNaM jagadguruM svAnAM sa no dhAsyati shaM surapriyaH || 23|| shrIshuka uvAcha ityAbhAShya surAn vedhAH saha devairarindama | ajitasya padaM sAkShAjjagAma tamasaH param || 24|| tatrAdR^iShTasvarUpAya shrutapUrvAya vai vibho | stutimabrUta daivIbhirgIrbhistvavahitendriyaH || 25|| brahmovAcha avikriyaM satyamanantamAdyaM guhAshayaM niShkalamapratarkyam | mano.agrayAnaM vachasAniruktaM namAmahe devavaraM vareNyam || 26|| vipashchitaM prANamanodhiyAtmanA\- marthendriyAbhAsamanidramavraNam | ChAyAtapau yatra na gR^idhrapakShau tamakSharaM khaM triyugaM vrajAmahe || 27|| ajasya chakraM tvajayeryamANaM manomayaM pa~nchadashAramAshu | trinAbhi vidyuchchalamaShTanemi yadakShamAhustamR^itaM prapadye || 28|| ya ekavarNaM tamasaH paraM ta\- dalokamavyaktamanantapAram | AsAM chakAropasuparNamena\- mupAsate yogarathena dhIrAH || 29|| na yasya kashchAtititarti mAyAM yayA jano muhyati veda nArtham | taM nirjitAtmA.a.atmaguNaM pareshaM namAma bhUteShu samaM charantam || 30|| ime vayaM yatpriyayaiva tanvA sattvena sR^iShTA bahirantarAviH | gatiM na sUkShmAmR^iShayashcha vidmahe kuto.asurAdyA itarapradhAnAH || 31|| pAdau mahIyaM svakR^itaiva yasya chaturvidho yatra hi bhUtasargaH | sa vai mahApUruSha AtmatantraH prasIdatAM brahma mahAvibhUtiH || 32|| ambhastu yadreta udAravIryaM sidhyanti jIvantyuta vardhamAnAH | lokAstrayo.athAkhilalokapAlAH prasIdatAM brahma mahAvibhUtiH || 33|| somaM mano yasya samAmananti divaukasAM vai balamandha AyuH | Isho nagAnAM prajanaH prajAnAM prasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 34|| agnirmukhaM yasya tu jAtavedA jAtaH kriyAkANDanimittajanmA | antaHsamudre.anupachan svadhAtUn prasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 35|| yachchakShurAsIttaraNirdevayAnaM trayImayo brahmaNa eSha dhiShNyam | dvAraM cha mukteramR^itaM cha mR^ityuH prasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 36|| prANAdabhUdyasya charAcharANAM prANaH saho balamojashcha vAyuH | anvAsma samrAjamivAnugA vayaM prasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 37|| shrotrAddisho yasya hR^idashcha khAni prajaj~nire khaM puruShasya nAbhyAH | prANendriyAtmAsusharIraketaM prasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 38|| balAnmahendrastridashAH prasAdA\- nmanyorgirIsho dhiShaNAdviri~nchaH | khebhyashcha ChandAMsyR^iShayo meDhrataH kaH prasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 39|| shrIrvakShasaH pitarashChAyayA.a.asan dharmaH stanAditaraH pR^iShThato.abhUt | dyauryasya shIrShNo.apsaraso vihArA\- tprasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 40|| vipro mukhaM brahma cha yasya guhyaM rAjanya AsIdbhujayorbalaM cha | UrvorviDo.ajo.a~NghriravedashUdrau prasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 41|| lobho.adharAtprItiruparyabhUddyuti\- rnastaH pashavyaH sparshena kAmaH | bhruvoryamaH pakShmabhavastu kAlaH prasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 42|| dravyaM vayaH karma guNAn visheShaM yadyogamAyAvihitAn vadanti | yaddurvibhAvyaM prabudhApabAdhaM prasIdatAM naH sa mahAvibhUtiH || 43|| namo.astu tasmA upashAntashaktaye svArAjyalAbhapratipUritAtmane | guNeShu mAyArachiteShu vR^ittibhi\- rnasajjamAnAya nabhasvadUtaye || 44|| sa tvaM no darshayAtmAnamasmatkaraNagocharam | prapannAnAM didR^ikShUNAM sasmitaM te mukhAmbujam || 45|| taistaiH svechChAdhR^itai rUpaiH kAle kAle svayaM vibho | karma durviShahaM yanno bhagavAMstatkaroti hi || 46|| kleshabhUryalpasArANi karmANi viphalAni vA | dehinAM viShayArtAnAM na tathaivArpitaM tvayi || 47|| nAvamaH karmakalpo.api viphalAyeshvarArpitaH | kalpate puruShasyaiSha sa hyAtmA dayito hitaH || 48|| yathA hi skandhashAkhAnAM tarormUlAvasechanam | evamArAdhanaM viShNoH sarveShAmAtmanashcha hi || 49|| namastubhyamanantAya durvitarkyAtmakarmaNe | nirguNAya guNeshAya sattvasthAya cha sAmpratam || 50|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe amR^itamathane pa~nchamo.adhyAyaH || 5|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ShaShTho.adhyAyaH \- 6 ..} shrIshuka uvAcha evaM stutaH suragaNairbhagavAn harirIshvaraH | teShAmAvirabhUdrAjan sahasrArkodayadyutiH || 1|| tenaiva mahasA sarve devAH pratihatekShaNAH | nApashyan khaM dishaH kShoNImAtmAnaM cha kuto vibhum || 2|| viri~ncho bhagavAn dR^iShTvA saha sharveNa tAM tanum | svachChAM marakatashyAmAM ka~njagarbhAruNekShaNAm || 3|| taptahemAvadAtena lasatkausheyavAsasA | prasannachArusarvA~NgIM sumukhIM sundarabhruvam || 4|| mahAmaNikirITena keyUrAbhyAM cha bhUShitAm | karNAbharaNanirbhAtakapolashrImukhAmbujAm || 5|| kA~nchIkalApavalayahAranUpurashobhitAm | kaustubhAbharaNAM lakShmIM bibhratIM vanamAlinIm || 6|| sudarshanAdibhiH svAstrairmUrtimadbhirupAsitAm | tuShTAva devapravaraH sasharvaH puruShaM param | sarvAmaragaNaiH sAkaM sarvA~NgairavaniM gataiH || 7|| brahmovAcha ajAtajanmasthitisaMyamAyA\- guNAyanirvANasukhArNavAya | aNoraNimne.aparigaNyadhAmne mahAnubhAvAya namo namaste || 8|| rUpaM tavaitatpuruSharShabhejyaM shreyo.arthibhirvaidikatAntrikeNa | yogena dhAtaH saha nastrilokAn pashyAmyamuShminnu ha vishvamUrtau || 9|| tvayyagra AsIttvayi madhya AsI\- ttvayyanta AsIdidamAtmatantre | tvamAdiranto jagato.asya madhyaM ghaTasya mR^itsneva paraH parasmAt || 10|| tvaM mAyayA.a.atmA.a.ashrayayA svayedaM nirmAya vishvaM tadanupraviShTaH | pashyanti yuktA manasA manIShiNo guNavyavAye.apyaguNaM vipashchitaH || 11|| yathAgnimedhasyamR^itaM cha goShu bhuvyannamambUdyamane cha vR^ittim | yogairmanuShyA adhiyanti hi tvAM guNeShu bud.hdhyA kavayo vadanti || 12|| taM tvAM vayaM nAtha samujjihAnaM sarojanAbhAtichirepsitArtham | dR^iShTvA gatA nirvR^itamadya sarve gajA davArtA iva gA~NgamambhaH || 13|| sa tvaM vidhatsvAkhilalokapAlA vayaM yadarthAstava pAdamUlam | samAgatAste bahirantarAtman kiM vAnyavij~nApyamasheShasAkShiNaH || 14|| ahaM giritrashcha surAdayo ye dakShAdayo.agneriva ketavaste | kiM vA vidAmesha pR^ithagvibhAtA vidhatsva shaM no dvijadevamantram || 15|| shrIshuka uvAcha evaM viri~nchAdibhirIDitasta\- dvij~nAya teShAM hR^idayaM yathaiva | jagAda jImUtagabhIrayA girA baddhA~njalIn saMvR^itasarvakArakAn || 16|| eka eveshvarastasmin surakArye sureshvaraH | vihartukAmastAnAha samudronmathanAdibhiH || 17|| shrIbhagavAnuvAcha hanta brahmannaho shambho he devA mama bhAShitam | shR^iNutAvahitAH sarve shreyo vaH syAdyathA surAH || 18|| yAta dAnavadaiteyaistAvatsandhirvidhIyatAm | kAlenAnugR^ihItaistairyAvadvo bhava AtmanaH || 19|| arayo.api hi sandheyAH sati kAryArthagaurave | ahimUShikavaddevA hyarthasya padavIM gataiH || 20|| amR^itotpAdane yatnaH kriyatAmavilambitam | yasya pItasya vai janturmR^ityugrasto.amaro bhavet || 21|| kShiptvA kShIrodadhau sarvA vIruttR^iNalatauShadhIH | manthAnaM mandaraM kR^itvA netraM kR^itvA tu vAsukim || 22|| sahAyena mayA devA nirmanthadhvamatandritAH | kleshabhAjo bhaviShyanti daityA yUyaM phalagrahAH || 23|| yUyaM tadanumodadhvaM yadichChantyasurAH surAH | na saMrambheNa sidhyanti sarve.arthAH sAntvayA yathA || 24|| na bhetavyaM kAlakUTAdviShAjjaladhisambhavAt | lobhaH kAryo na vo jAtu roShaH kAmastu vastuShu || 25|| shrIshuka uvAcha iti devAn samAdishya bhagavAn puruShottamaH | teShAmantardadhe rAjan svachChandagatirIshvaraH || 26|| atha tasmai bhagavate namaskR^itya pitAmahaH | bhavashcha jagmatuH svaM svaM dhAmopeyurbaliM surAH || 27|| dR^iShTvArInapyasaMyattAn jAtakShobhAn svanAyakAn | nyaShedhaddaityarAT shlokyaH sandhivigrahakAlavit || 28|| te vairochanimAsInaM guptaM chAsurayUthapaiH | shriyA paramayA juShTaM jitAsheShamupAgaman || 29|| mahendraH shlakShNayA vAchA sAntvayitvA mahAmatiH | abhyabhAShata tatsarvaM shikShitaM puruShottamAt || 30|| tadarochata daityasya tatrAnye ye.asurAdhipAH | shambaro.ariShTanemishcha ye cha tripuravAsinaH || 31|| tato devAsurAH kR^itvA saMvidaM kR^itasauhR^idAH | udyamaM paramaM chakruramR^itArthe parantapa || 32|| tataste mandaragirimojasotpATya durmadAH | nadanta udadhiM ninyuH shaktAH parighabAhavaH || 33|| dUrabhArodvahashrAntAH shakravairochanAdayaH | apArayantastaM voDhuM vivashA vijahuH pathi || 34|| nipatan sa giristatra bahUnamaradAnavAn | chUrNayAmAsa mahatA bhAreNa kanakAchalaH || 35|| stathA bhagnamanaso bhagnabAhUrukandharAn | vij~nAya bhagavAMstatra babhUva garuDadhvajaH || 36|| giripAtaviniShpiShTAn vilokyAmaradAnavAn | IkShayA jIvayAmAsa nirjarAn nirvraNAn yathA || 37|| giriM chAropya garuDe hastenaikena lIlayA | Aruhya prayayAvabdhiM surAsuragaNairvR^itaH || 38|| avaropya giriM skandhAtsuparNaH patatAM varaH | yayau jalAnta utsR^ijya hariNA sa visarjitaH || 39|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe amR^itamathane mandarAchalAnayanaM nAma ShaShTho.adhyAyaH || 6|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. saptamo.adhyAyaH \- 7 ..} shrIshuka uvAcha te nAgarAjamAmantrya phalabhAgena vAsukim | parivIya girau tasmin netramabdhiM mudAnvitAH || 1|| Arebhire susaMyattA amR^itArthe kurUdvaha | hariH purastAjjagR^ihe pUrvaM devAstato.abhavan || 2|| tannaichChan daityapatayo mahApuruShacheShTitam | na gR^ihNImo vayaM puchChamahera~Ngamama~Ngalam || 3|| svAdhyAyashrutasampannAH prakhyAtA janmakarmabhiH | iti tUShNIM sthitAn daityAn vilokya puruShottamaH | smayamAno visR^ijyAgraM puchChaM jagrAha sAmaraH || 4|| kR^itasthAnavibhAgAsta evaM kashyapanandanAH | mamanthuH paramAyattA amR^itArthaM payonidhim || 5|| mathyamAne.arNave so.adriranAdhAro hyapo.avishat | dhriyamANo.api balibhirgauravAtpANDunandana || 6|| te sunirviNNamanasaH parimlAnamukhashriyaH | Asan svapauruShe naShTe daivenAtibalIyasA || 7|| vilokya vighneshavidhiM tadeshvaro durantavIryo.avitathAbhisandhiH | kR^itvA vapuH kAchChapamadbhutaM mahat pravishya toyaM girimujjahAra || 8|| tamutthitaM vIkShya kulAchalaM punaH samudyatA nirmathituM surAsurAH | dadhAra pR^iShThena sa lakShayojana\- prastAriNA dvIpa ivAparo mahAn || 9|| surAsurendrairbhujavIryavepitaM paribhramantaM girima~Nga pR^iShThataH | bibhrattadAvartanamAdikachChapo mene.a~NgakaNDUyanamaprameyaH || 10|| tathAsurAnAvishadAsureNa rUpeNa teShAM balavIryamIrayan | uddIpayan devagaNAMshcha viShNu\- rdaivena nAgendramabodharUpaH || 11|| uparyagendraM girirADivAnya Akramya hastena sahasrabAhuH | tasthau divi brahmabhavendramukhyai\- rabhiShTuvadbhiH sumano.abhivR^iShTaH || 12|| uparyadhashchAtmani gotranetrayoH pareNa te prAvishatA samedhitAH | mamanthurabdhiM tarasA madotkaTA mahAdriNA kShobhitanakrachakram || 13|| ahIndrasAhasrakaThoradR^i~Nmukha\- shvAsAgnidhUmAhatavarchaso.asurAH | paulomakAleyabalIlvalAdayo davAgnidagdhAH saralA ivAbhavan || 14|| devAMshcha tachChvAsashikhAhataprabhAn dhUmrAmbarasragvaraka~nchukAnanAn | samabhyavarShan bhagavadvashA ghanA vavuH samudrormyupagUDhavAyavaH || 15|| mathyamAnAttathA sindhordevAsuravarUthapaiH | yadA sudhA na jAyeta nirmamanthAjitaH svayam || 16|| meghashyAmaH kanakaparidhiH karNavidyotavidyu\- nmUrdhni bhrAjadvilulitakachaH sragdharo raktanetraH | jaitrairdorbhirjagadabhayadairdandashUkaM gR^ihItvA mathnan mathnA pratigiririvAshobhatAtho dhR^itAdriH || 17|| nirmathyamAnAdudadherabhUdviShaM maholbaNaM hAlahalAhvamagrataH | sambhrAntamInonmakarAhikachChapA\- ttimidvipagrAhatimi~NgilAkulAt || 18|| tadugravegaM dishi dishyuparyadho visarpadutsarpadasahyamaprati | bhItAH prajA dudruvura~Nga seshvarA arakShyamANAH sharaNaM sadAshivam || 19|| vilokya taM devavaraM trilokyA bhavAya devyAbhimataM munInAm | AsInamadrAvapavargaheto\- stapo juShANaM stutibhiH praNemuH || 20|| prajApataya UchuH devadeva mahAdeva bhUtAtman bhUtabhAvana | trAhi naH sharaNApannAMstrailokyadahanAdviShAt || 21|| tvamekaH sarvajagata Ishvaro bandhamokShayoH | taM tvAmarchanti kushalAH prapannArtiharaM gurum || 22|| guNamayyA svashaktyAsya sargasthityapyayAn vibho | dhatse yadA svadR^igbhUman brahmaviShNushivAbhidhAm || 23|| tvaM brahma paramaM guhyaM sadasadbhAvabhAvanaH | nAnAshaktibhirAbhAtastvamAtmA jagadIshvaraH || 24|| tvaM shabdayonirjagadAdirAtmA prANendriyadravyaguNasvabhAvaH | kAlaH kratuH satyamR^itaM cha dharma\- stvayyakSharaM yattrivR^idAmananti || 25|| agnirmukhaM te.akhiladevatA.a.atmA kShitiM vidurlokabhavA~Nghripa~Nkajam | kAlaM gatiM te.akhiladevatA.a.atmano dishashcha karNau rasanaM jalesham || 26|| nAbhirnabhaste shvasanaM nabhasvAn sUryashcha chakShUMShi jalaM sma retaH | parAvarAtmAshrayaNaM tavAtmA somo mano dyaurbhagavan shiraste || 27|| kukShiH samudrA girayo.asthisa~NghA romANi sarvauShadhivIrudhaste | ChandAMsi sAkShAttava saptadhAtava\- strayImayAtman hR^idayaM sarvadharmaH || 28|| mukhAni pa~nchopaniShadastavesha yaistriMshadaShTottaramantravargaH | yattachChivAkhyaM paramArthatattvaM deva svaya~njyotiravasthitiste || 29|| ChAyA tvadharmormiShu yairvisargo netratrayaM sattvarajastamAMsi | sA~NkhyAtmanaH shAstrakR^itastavekShA Chandomayo deva R^iShiH purANaH || 30|| na te giritrAkhilalokapAla\- viri~nchavaikuNThasurendragamyam | jyotiH paraM yatra rajastamashcha sattvaM na yadbrahma nirastabhedam || 31|| kAmAdhvaratripurakAlagarAdyaneka\- bhUtadruhaH kShapayataH stutaye na tatte | yastvantakAla idamAtmakR^itaM svanetra\- vahnisphuli~NgashikhayA bhasitaM na veda || 32|| ye tvAtmarAmagurubhirhR^idi chintitA~Nghri\- dvandvaM charantamumayA tapasAbhitaptam | katthanta ugrapuruShaM nirataM shmashAne te nUnamUtimavidaMstava hAtalajjAH || 33|| tattasya te sadasatoH parataH parasya nA~njaH svarUpagamane prabhavanti bhUmnaH | brahmAdayaH kimuta saMstavane vayaM tu tatsargasargaviShayA api shaktimAtram || 34|| etatparaM prapashyAmo na paraM te maheshvara | mR^iDanAya hi lokasya vyaktiste.avyaktakarmaNaH || 35|| shrIshuka uvAcha tadvIkShya vyasanaM tAsAM kR^ipayA bhR^ishapIDitaH | sarvabhUtasuhR^iddeva idamAha satIM priyAm || 36|| shiva uvAcha aho bata bhavAnyetatprajAnAM pashya vaishasam | kShIrodamathanodbhUtAtkAlakUTAdupasthitam || 37|| AsAM prANaparIpsUnAM vidheyamabhayaM hi me | etAvAn hi prabhorartho yaddInaparipAlanam || 38|| prANaiH svaiH prANinaH pAnti sAdhavaH kShaNabha~NguraiH | baddhavaireShu bhUteShu mohiteShvAtmamAyayA || 39|| puMsaH kR^ipayato bhadre sarvAtmA prIyate hariH | prIte harau bhagavati prIye.ahaM sacharAcharaH | tasmAdidaM garaM bhu~nje prajAnAM svastirastu me || 40|| shrIshuka uvAcha evamAmantrya bhagavAn bhavAnIM vishvabhAvanaH | tadviShaM jagdhumArebhe prabhAvaj~nAnvamodata || 41|| tataH karatalIkR^itya vyApi hAlAhalaM viSham | abhakShayanmahAdevaH kR^ipayA bhUtabhAvanaH || 42|| (hara hara namaH pArvatIpataye hara hara mahAdeva) tasyApi darshayAmAsa svavIryaM jalakalmaShaH | yachchakAra gale nIlaM tachcha sAdhorvibhUShaNam || 43|| tapyante lokatApena sAdhavaH prAyasho janAH | paramArAdhanaM taddhi puruShasyAkhilAtmanaH || 44|| nishamya karma tachChambhordevadevasya mIDhuShaH | prajA dAkShAyaNI brahmA vaikuNThashcha shashaMsire || 45|| praskannaM pibataH pANeryatki~nchijjagR^ihuH sma tat | vR^ishchikAhiviShauShadhyo dandashUkAshcha ye.apare || 46|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM samhitAyAM aShTamaskandhe amR^itamathane saptamo.adhyAyaH || 7|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. aShTamo.adhyAyaH \- 8 ..} shrIshuka uvAcha pIte gare vR^iShA~NkeNa prItAste.amaradAnavAH | mamanthustarasA sindhuM havirdhAnI tato.abhavat || 1|| tAmagnihotrImR^iShayo jagR^ihurbrahmavAdinaH | yaj~nasya devayAnasya medhyAya haviShe nR^ipa || 2|| tata uchchaiHshravA nAma hayo.abhUchchandrapANDuraH | tasmin baliH spR^ihAM chakre nendra IshvarashikShayA || 3|| tata airAvato nAma vAraNendro vinirgataH | dantaishchaturbhiH shvetAdrerharan bhagavato mahim || 4|| (airAvaNAdayastvaShTau diggajA abhavaMstataH | abhraprabhR^itayo.aShTau cha kariNyastvabhavan nR^ipa ||) kaustubhAkhyamabhUdratnaM padmarAgo mahodadheH | tasmin hariH spR^ihAM chakre vakSho.ala~NkaraNe maNau || 5|| tato.abhavatpArijAtaH suralokavibhUShaNam | pUrayatyarthino yo.arthaiH shashvadbhuvi yathA bhavAn || 6|| tatashchApsaraso jAtA niShkakaNThyaH suvAsasaH | ramaNyaH svargiNAM valgugatilIlAvalokanaiH || 7|| tatashchAvirabhUtsAkShAchChrI ramA bhagavatparA | ra~njayantI dishaH kAntyA vidyutsaudAmanI yathA || 8|| tasyAM chakruH spR^ihAM sarve sasurAsuramAnavAH | rUpaudAryavayovarNamahimAkShiptachetasaH || 9|| tasyA AsanamAninye mahendro mahadadbhutam | mUrtimatyaH sarichChreShThA hemakumbhairjalaM shuchi || 10|| AbhiShechanikA bhUmirAharatsakalauShadhIH | gAvaH pa~ncha pavitrANi vasanto madhumAdhavau || 11|| R^iShayaH kalpayA~nchakrurabhiShekaM yathAvidhi | jagurbhadrANi gandharvA naTyashcha nanR^iturjaguH || 12|| meghA mR^ida~NgapaNavamurajAnakagomukhAn | vyanAdayan sha~NkhaveNuvINAstumulaniHsvanAn || 13|| tato.abhiShiShichurdevIM shriyaM padmakarAM satIm | digibhAH pUrNakalashaiH sUktavAkyairdvijeritaiH || 14|| samudraH pItakausheyavAsasI samupAharat | varuNaH srajaM vaijayantIM madhunA mattaShaTpadAm || 15|| bhUShaNAni vichitrANi vishvakarmA prajApatiH | hAraM sarasvatI padmamajo nAgAshcha kuNDale || 16|| tataH kR^itasvastyayanotpalasrajaM nadaddvirephAM parigR^ihya pANinA | chachAla vaktraM sukapolakuNDalaM savrIDahAsaM dadhatI sushobhanam || 17|| stanadvayaM chAtikR^ishodarI samaM nirantaraM chandanaku~NkumokShitam | tatastato nUpuravalgushi~njitai\- rvisarpatI hemalateva sA babhau || 18|| vilokayantI niravadyamAtmanaH padaM dhruvaM chAvyabhichArisadguNam | gandharvayakShAsurasiddhachAraNa\- traiviShTapeyAdiShu nAnvavindata || 19|| nUnaM tapo yasya na manyunirjayo j~nAnaM kvachittachcha na sa~Ngavarjitam | kashchinmahAMstasya na kAmanirjayaH sa IshvaraH kiM parato vyapAshrayaH || 20|| dharmaH kvachittatra na bhUtasauhR^idaM tyAgaH kvachittatra na muktikAraNam | vIryaM na puMso.astyajaveganiShkR^itaM na hi dvitIyo guNasa~NgavarjitaH || 21|| kvachichchirAyurna hi shIlama~NgalaM kvachittadapyasti na vedyamAyuShaH | yatrobhayaM kutra cha so.apyama~NgalaH suma~NgalaH kashcha na kA~NkShate hi mAm || 22|| evaM vimR^ishyAvyabhichArisadguNai\- rvaraM nijaikAshrayatAguNAshrayam | vavre varaM sarvaguNairapekShitaM ramA mukundaM nirapekShamIpsitam || 23|| tasyAMsadesha ushatIM navaka~njamAlAM mAdyanmadhuvratavarUthagiropaghuShTAm | tasthau nidhAya nikaTe taduraH svadhAma savrIDahAsavikasannayanena yAtA || 24|| tasyAH shriyastrijagato janako jananyA vakShonivAsamakarotparamaM vibhUteH | shrIH svAH prajAH sakaruNena nirIkShaNena yatra sthitaidhayata sAdhipatIMstrilokAn || 25|| sha~NkhatUryamR^ida~NgAnAM vAditrANAM pR^ithuH svanaH | devAnugAnAM sastrINAM nR^ityatAM gAyatAmabhUt || 26|| brahmarudrA~NgiromukhyAH sarve vishvasR^ijo vibhum | IDire.avitathairmantraistalli~NgaiH puShpavarShiNaH || 27|| shriyA vilokitA devAH saprajApatayaH prajAH | shIlAdiguNasampannA lebhire nirvR^itiM parAm || 28|| niHsattvA lolupA rAjan nirudyogA gatatrapAH | yadA chopekShitA lakShmyA babhUvurdaityadAnavAH || 29|| athAsIdvAruNI devI kanyA kamalalochanA | asurA jagR^ihustAM vai hareranumatena te || 30|| athodadhermathyamAnAtkAshyapairamR^itArthibhiH | udatiShThanmahArAja puruShaH paramAdbhutaH || 31|| dIrghapIvaradordaNDaH kambugrIvo.aruNekShaNaH | shyAmalastaruNaH sragvI sarvAbharaNabhUShitaH || 32|| pItavAsA mahoraskaH sumR^iShTamaNikuNDalaH | snigdhaku~nchitakeshAntaH subhagaH siMhavikramaH || 33|| amR^itApUrNakalashaM bibhradvalayabhUShitaH | sa vai bhagavataH sAkShAdviShNoraMshAMshasambhavaH || 34|| dhanvantaririti khyAta AyurvedadR^igijyabhAk | tamAlokyAsurAH sarve kalashaM chAmR^itAbhR^itam || 35|| lipsantaH sarvavastUni kalashaM tarasAharan | nIyamAne.asuraistasmin kalashe.amR^itabhAjane || 36|| viShaNNamanaso devA hariM sharaNamAyayuH | iti taddainyamAlokya bhagavAn bhR^ityakAmakR^it | mA khidyata mitho.arthaM vaH sAdhayiShye svamAyayA || 37|| mithaH kalirabhUtteShAM tadarthe tarShachetasAm | ahaM pUrvamahaM pUrvaM na tvaM na tvamiti prabho || 38|| devAH svaM bhAgamarhanti ye tulyAyAsahetavaH | satrayAga ivaitasminneSha dharmaH sanAtanaH || 39|| iti svAn pratyaShedhan vai daiteyA jAtamatsarAH | durbalAH prabalAn rAjan gR^ihItakalashAn muhuH || 40|| etasminnantare viShNuH sarvopAyavidIshvaraH | yoShidrUpamanirdeshyaM dadhAra paramAdbhutam || 41|| prekShaNIyotpalashyAmaM sarvAvayavasundaram | samAnakarNAbharaNaM sukapolonnasAnanam || 42|| navayauvananirvR^ittastanabhArakR^ishodaram | mukhAmodAnuraktAli jha~NkArodvignalochanam || 43|| bibhratsvakeshabhAreNa mAlAmutphullamallikAm | sugrIvakaNThAbharaNaM subhujA~NgadabhUShitam || 44|| virajAmbarasaMvItanitambadvIpashobhayA | kA~nchyA pravilasadvalguchalachcharaNanUpuram || 45|| savrIDasmitavikShiptabhrUvilAsAvalokanaiH | daityayUthapachetaHsu kAmamuddIpayan muhuH || 46|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe bhagavanmAyopalambhanaM nAmAShTamo.adhyAyaH || 8|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. navamo.adhyAyaH \- 9 ..} shrIshuka uvAcha te.anyonyato.asurAH pAtraM harantastyaktasauhR^idAH | kShipanto dasyudharmANa AyAntIM dadR^ishuH striyam || 1|| aho rUpamaho dhAma aho asyA navaM vayaH | iti te tAmabhidrutya paprachChurjAtahR^ichChayAH || 2|| kA tvaM ka~njapalAshAkShi kuto vA kiM chikIrShasi | kasyAsi vada vAmoru mathnantIva manAMsi naH || 3|| na vayaM tvAmarairdaityaiH siddhagandharvachAraNaiH | nAspR^iShTapUrvAM jAnImo lokeshaishcha kuto nR^ibhiH || 4|| nUnaM tvaM vidhinA subhrUH preShitAsi sharIriNAm | sarvendriyamanaHprItiM vidhAtuM saghR^iNena kim || 5|| sA tvaM naH spardhamAnAnAmekavastuni mAnini | j~nAtInAM baddhavairANAM shaM vidhatsva sumadhyame || 6|| vayaM kashyapadAyAdA bhrAtaraH kR^itapauruShAH | vibhajasva yathAnyAyaM naiva bhedo yathA bhavet || 7|| ityupAmantrito daityairmAyAyoShidvapurhariH | prahasya ruchirApA~NgairnirIkShannidamabravIt || 8|| shrIbhagavAnuvAcha kathaM kashyapadAyAdAH puMshchalyAM mayi sa~NgatAH | vishvAsaM paNDito jAtu kAminIShu na yAti hi || 9|| sAlAvR^ikANAM strINAM cha svairiNInAM suradviShaH | sakhyAnyAhuranityAni nUtnaM nUtnaM vichinvatAm || 10|| shrIshuka uvAcha iti te kShvelitaistasyA Ashvastamanaso.asurAH | jahasurbhAvagambhIraM dadushchAmR^itabhAjanam || 11|| tato gR^ihItvAmR^itabhAjanaM hari\- rbabhASha IShatsmitashobhayA girA | yadyabhyupetaM kva cha sAdhvasAdhu vA kR^itaM mayA vo vibhaje sudhAmimAm || 12|| ityabhivyAhR^itaM tasyA AkarNyAsurapu~NgavAH | apramANavidastasyAstattathetyanvamaMsata || 13|| athopoShya kR^itasnAnA hutvA cha haviShAnalam | dattvA goviprabhUtebhyaH kR^itasvastyayanA dvijaiH || 14|| yathopajoShaM vAsAMsi paridhAyAhatAni te | kusheShu prAvishan sarve prAgagreShvabhibhUShitAH || 15|| prA~NmukheShUpaviShTeShu sureShu ditijeShu cha | dhUpAmoditashAlAyAM juShTAyAM mAlyadIpakaiH || 16|| tasyAM narendra karabhorurushaddukUla\- shroNItaTAlasagatirmadavihvalAkShI | sA kUjatI kanakanUpurashi~njitena kumbhastanI kalashapANirathAvivesha || 17|| tAM shrIsakhIM kanakakuNDalachArukarNa\- nAsAkapolavadanAM paradevatAkhyAm | saMvIkShya sammumuhurutsmitavIkShaNena devAsurA vigalitastanapaTTikAntAm || 18|| asurANAM sudhAdAnaM sarpANAmiva durnayam | matvA jAtinR^ishaMsAnAM na tAM vyabhajadachyutaH || 19|| kalpayitvA pR^ithak pa~NktIrubhayeShAM jagatpatiH | tAMshchopaveshayAmAsa sveShu sveShu cha pa~NktiShu || 20|| daityAn gR^ihItakalasho va~nchayannupasa~ncharaiH | dUrasthAn pAyayAmAsa jarAmR^ityuharAM sudhAm || 21|| te pAlayantaH samayamasurAH svakR^itaM nR^ipa | tUShNImAsan kR^itasnehAH strIvivAdajugupsayA || 22|| tasyAM kR^itAtipraNayAH praNayApAyakAtarAH | bahumAnena chAbaddhA nochuH ki~nchana vipriyam || 23|| devali~NgapratichChannaH svarbhAnurdevasaMsadi | praviShTaH somamapibachchandrArkAbhyAM cha sUchitaH || 24|| chakreNa kShuradhAreNa jahAra pibataH shiraH | haristasya kabandhastu sudhayA.a.aplAvito.apatat || 25|| shirastvamaratAM nItamajo grahamachIkLLipat | yastu parvaNi chandrArkAvabhidhAvati vairadhIH || 26|| pItaprAye.amR^ite devairbhagavAn lokabhAvanaH | pashyatAmasurendrANAM svaM rUpaM jagR^ihe hariH || 27|| evaM surAsuragaNAH samadeshakAla\- hetvarthakarmamatayo.api phale vikalpAH | tatrAmR^itaM suragaNAH phalama~njasA.a.apu\- ryatpAdapa~NkajarajaHshrayaNAnna daityAH || 28|| yadyujyate.asuvasukarmamanovachobhi\- rdehAtmajAdiShu nR^ibhistadasatpR^ithaktvAt | taireva sadbhavati yatkriyate.apR^ithaktvAt sarvasya tadbhavati mUlaniShechanaM yat || 29|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe amR^itamathane navamo.adhyAyaH || 9|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dashamo.adhyAyaH \- 10 ..} shrIshuka uvAcha iti dAnavadaiteyA nAvindannamR^itaM nR^ipa | yuktAH karmaNi yattAshcha vAsudevaparA~NmukhAH || 1|| sAdhayitvAmR^itaM rAjan pAyayitvA svakAn surAn | pashyatAM sarvabhUtAnAM yayau garuDavAhanaH || 2|| sapatnAnAM parAmR^iddhiM dR^iShTvA te ditinandanAH | amR^iShyamANA utpeturdevAn pratyudyatAyudhAH || 3|| tataH suragaNAH sarve sudhayA pItayaidhitAH | pratisaMyuyudhuH shastrairnArAyaNapadAshrayAH || 4|| tatra daivAsuro nAma raNaH paramadAruNaH | rodhasyudanvato rAjaMstumulo romaharShaNaH || 5|| tatrAnyonyaM sapatnAste saMrabdhamanaso raNe | samAsAdyAsibhirbANairnijaghnurvividhAyudhaiH || 6|| sha~NkhatUryamR^ida~NgAnAM bherIDamariNAM mahAn | hastyashvarathapattInAM nadatAM niHsvano.abhavat || 7|| rathino rathibhistatra pattibhiH saha pattayaH | hayA hayairibhAshchebhaiH samasajjanta saMyuge || 8|| uShTraiH kechidibhaiH kechidapare yuyudhuH kharaiH | kechidgauramukhairR^ikShairdvIpibhirharibhirbhaTAH || 9|| gR^idhraiH ka~Nkairbakairanye shyenabhAsaistimi~NgilaiH | sharabhairmahiShaiH khaDgairgovR^iShairgavayAruNaiH || 10|| shivAbhirAkhubhiH kechitkR^ikalAsaiH shashairnaraiH | bastaireke kR^iShNasArairhaMsairanye cha sUkaraiH || 11|| anye jalasthalakhagaiH sattvairvikR^itavigrahaiH | senayorubhayo rAjan vivishuste.agrato.agrataH || 12|| chitradhvajapaTai rAjannAtapatraiH sitAmalaiH | mahAdhanairvajradaNDairvyajanairbArhachAmaraiH || 13|| vAtoddhUtottaroShNIShairarchirbhirvarmabhUShaNaiH | sphuradbhirvishadaiH shastraiH sutarAM sUryarashmibhiH || 14|| devadAnavavIrANAM dhvajinyau pANDunandana | rejaturvIramAlAbhiryAdasAmiva sAgarau || 15|| vairochano baliH sa~Nkhye so.asurANAM chamUpatiH | yAnaM vaihAyasaM nAma kAmagaM mayanirmitam || 16|| sarvasA~NgrAmikopetaM sarvAshcharyamayaM prabho | apratarkyamanirdeshyaM dR^ishyamAnamadarshanam || 17|| AsthitastadvimAnAgryaM sarvAnIkAdhipairvR^itaH | vAlavyajanaChatrAgryai reje chandra ivodaye || 18|| tasyAsan sarvato yAnairyUthAnAM patayo.asurAH | namuchiH shambaro bANo viprachittirayomukhaH || 19|| dvimUrdhA kAlanAbho.atha prahetirhetirilvalaH | shakunirbhUtasantApo vajradaMShTro virochanaH || 20|| hayagrIvaH sha~NkushirAH kapilo meghadundubhiH | tArakashchakradR^ik shumbho nishumbho jambha utkalaH || 21|| ariShTo.ariShTanemishcha mayashcha tripurAdhipaH | anye paulomakAleyA nivAtakavachAdayaH || 22|| alabdhabhAgAH somasya kevalaM kleshabhAginaH | sarva ete raNamukhe bahusho nirjitAmarAH || 23|| siMhanAdAn vimu~nchantaH sha~NkhAn dadhmurmahAravAn | dR^iShTvA sapatnAnutsiktAn balabhitkupito bhR^isham || 24|| airAvataM dikkariNamArUDhaH shushubhe svarAT | yathA sravatprasravaNamudayAdrimaharpatiH || 25|| tasyAsan sarvato devA nAnAvAhadhvajAyudhAH | lokapAlAH saha gaNairvAyvagnivaruNAdayaH || 26|| te.anyonyamabhisaMsR^itya kShipanto marmabhirmithaH | Ahvayanto vishanto.agre yuyudhurdvandvayodhinaH || 27|| yuyodha balirindreNa tArakeNa guho.asyata | varuNo hetinAyudhyanmitro rAjan prahetinA || 28|| yamastu kAlanAbhena vishvakarmA mayena vai | shambaro yuyudhe tvaShTrA savitrA tu virochanaH || 29|| aparAjitena namuchirashvinau vR^iShaparvaNA | sUryo balisutairdevo bANajyeShThaiH shatena cha || 30|| rAhuNA cha tathA somaH pulomnA yuyudhe.anilaH | nishumbhashumbhayordevI bhadrakAlI tarasvinI || 31|| vR^iShAkapistu jambhena mahiSheNa vibhAvasuH | ilvalaH saha vAtApirbrahmaputrairarindama || 32|| kAmadevena durmarSha utkalo mAtR^ibhiH saha | bR^ihaspatishchoshanasA narakeNa shanaishcharaH || 33|| maruto nivAtakavachaiH kAleyairvasavo.amarAH | vishvedevAstu paulomai rudrAH krodhavashaiH saha || 34|| ta evamAjAvasurAH surendrAH dvandvena saMhatya cha yudhyamAnAH | anyonyamAsAdya nijaghnurojasA jigIShavastIkShNasharAsitomaraiH || 35|| bhushuNDibhishchakragadarShTipaTTishaiH shaktyulmukaiH prAsaparashvadhairapi | nistriMshabhallaiH parighaiH samudgaraiH sabhindipAlaishcha shirAMsi chichChiduH || 36|| gajAstura~NgAH sarathAH padAtayaH sArohavAhA vividhA vikhaNDitAH | nikR^ittabAhUrushirodharA~Nghraya\- shChinnadhvajeShvAsatanutrabhUShaNAH || 37|| teShAM padAghAtarathA~NgachUrNitA\- dAyodhanAdulbaNa utthitastadA | reNurdishaH khaM dyumaNiM cha ChAdayan nyavartatAsR^iksrutibhiH pariplutAt || 38|| shirobhiruddhUtakirITakuNDalaiH saMrambhadR^igbhiH paridaShTadachChadaiH | mahAbhujaiH sAbharaNaiH sahAyudhaiH sA prAstR^itA bhUH karabhorubhirbabhau || 39|| kabandhAstatra chotpetuH patitasvashiro.akShibhiH | udyatAyudhadordaNDairAdhAvanto bhaTAn mR^idhe || 40|| balirmahendraM dashabhistribhirairAvataM sharaiH | chaturbhishchaturo vAhAnekenArohamArchChayat || 41|| sa tAnApatataH shakrastAvadbhiH shIghravikramaH | chichCheda nishitairbhallairasamprAptAn hasanniva || 42|| tasya karmottamaM vIkShya durmarShaH shaktimAdade | tAM jvalantIM maholkAbhAM hastasthAmachChinaddhariH || 43|| tataH shUlaM tataH prAsaM tatastomaramR^iShTayaH | yadyachChastraM samAdadyAtsarvaM tadachChinadvibhuH || 44|| sasarjAthAsurIM mAyAmantardhAnagato.asuraH | tataH prAdurabhUchChailaH surAnIkopari prabho || 45|| tato nipetustaravo dahyamAnA davAgninA | shilAH saTa~NkashikharAshchUrNayantyo dviShadbalam || 46|| mahoragAH samutpeturdandashUkAH savR^ishchikAH | siMhavyAghravarAhAshcha mardayanto mahAgajAn || 47|| yAtudhAnyashcha shatashaH shUlahastA vivAsasaH | Chindhi bhindhIti vAdinyastathA rakShogaNAH prabho || 48|| tato mahAghanA vyomni gambhIraparuShasvanAH | a~NgArAn mumuchurvAtairAhatAH stanayitnavaH || 49|| sR^iShTo daityena sumahAn vahniH shvasanasArathiH | sAMvartaka ivAtyugro vibudhadhvajinImadhAk || 50|| tataH samudra udvelaH sarvataH pratyadR^ishyata | prachaNDavAtairuddhUtatara~NgAvartabhIShaNaH || 51|| evaM daityairmahAmAyairalakShyagatibhIShaNaiH | sR^ijyamAnAsu mAyAsu viSheduH surasainikAH || 52|| na tatpratividhiM yatra vidurindrAdayo nR^ipa | dhyAtaH prAdurabhUttatra bhagavAn vishvabhAvanaH || 53|| tataH suparNAMsakR^itA~NghripallavaH pisha~NgavAsA navaka~njalochanaH | adR^ishyatAShTAyudhabAhurullasa\- chChrIkaustubhAnarghyakirITakuNDalaH || 54|| tasmin praviShTe.asurakUTakarmajA mAyA vineshurmahinA mahIyasaH | svapno yathA hi pratibodha Agate harismR^itiH sarvavipadvimokShaNam || 55|| dR^iShTvA mR^idhe garuDavAhamibhArivAha Avidhya shUlamahinodatha kAlanemiH | tallIlayA garuDamUrdhni patadgR^ihItvA tenAhanannR^ipa savAhamariM tryadhIshaH || 56|| mAlI sumAlyatibalau yudhi petaturya\- chchakreNa kR^ittashirasAvatha mAlyavAMstam | Ahatya tigmagadayAhanadaNDajendraM tAvachChiro.achChinadarernadato.ariNAdyaH || 57|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe devAsurasa~NgrAme dashamo.adhyAyaH || 10|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ekAdasho.adhyAyaH \- 11 ..} shrIshuka uvAcha atho surAH pratyupalabdhachetasaH parasya puMsaH parayAnukampayA | jaghnurbhR^ishaM shakrasamIraNAdaya\- stAMstAn raNe yairabhisaMhatAH purA || 1|| vairochanAya saMrabdho bhagavAn pAkashAsanaH | udayachChadyadA vajraM prajA hA heti chukrushuH || 2|| vajrapANistamAhedaM tiraskR^itya puraHsthitam | manasvinaM susampannaM vicharantaM mahAmR^idhe || 3|| naTavanmUDha mAyAbhirmAyeshAn no jigIShasi | jitvA bAlAn nibaddhAkShAn naTo harati taddhanam || 4|| ArurukShanti mAyAbhirutsisR^ipsanti ye divam | tAn dasyUn vidhunomyaj~nAn pUrvasmAchcha padAdadhaH || 5|| so.ahaM durmAyinaste.adya vajreNa shataparvaNA | shiro hariShye mandAtmanghaTasva j~nAtibhiH saha || 6|| baliruvAcha sa~NgrAme vartamAnAnAM kAlachoditakarmaNAm | kIrtirjayo.ajayo mR^ityuH sarveShAM syuranukramAt || 7|| tadidaM kAlarashanaM janAH pashyanti sUrayaH | na hR^iShyanti na shochanti tatra yUyamapaNDitAH || 8|| na vayaM manyamAnAnAmAtmAnaM tatra sAdhanam | giro vaH sAdhushochyAnAM gR^ihNImo marmatADanAH || 9|| shrIshuka uvAcha ityAkShipya vibhuM vIro nArAchairvIramardanaH | AkarNapUrNairahanadAkShepairAhataM punaH || 10|| evaM nirAkR^ito devo vairiNA tathyavAdinA | nAmR^iShyattadadhikShepaM totrAhata iva dvipaH || 11|| prAharatkulishaM tasmA amoghaM paramardanaH | sayAno nyapatadbhUmau ChinnapakSha ivAchalaH || 12|| sakhAyaM patitaM dR^iShTvA jambho balisakhaH suhR^it | abhyayAtsauhR^idaM sakhyurhatasyApi samAcharan || 13|| sa siMhavAha AsAdya gadAmudyamya raMhasA | jatrAvatADayachChakraM gajaM cha sumahAbalaH || 14|| gadAprahAravyathito bhR^ishaM vihvalito gajaH | jAnubhyAM dharaNIM spR^iShTvA kashmalaM paramaM yayau || 15|| tato ratho mAtalinA haribhirdashashatairvR^itaH | AnIto dvipamutsR^ijya rathamAruruhe vibhuH || 16|| tasya tatpUjayan karma yanturdAnavasattamaH | shUlena jvalatA taM tu smayamAno.ahananmR^idhe || 17|| sehe rujaM sudurmarShAM sattvamAlambya mAtaliH | indro jambhasya sa~Nkruddho vajreNApAharachChiraH || 18|| jambhaM shrutvA hataM tasya j~nAtayo nAradAdR^iSheH | namuchishcha balaH pAkastatrApetustvarAnvitAH || 19|| vachobhiH paruShairindramardayanto.asya marmasu | sharairavAkiran meghA dhArAbhiriva parvatam || 20|| harIn dashashatAnyAjau haryashvasya balaH sharaiH | tAvadbhirardayAmAsa yugapallaghuhastavAn || 21|| shatAbhyAM mAtaliM pAko rathaM sAvayavaM pR^ithak | sakR^itsandhAnamokSheNa tadadbhutamabhUdraNe || 22|| namuchiH pa~nchadashabhiH svarNapu~NkhairmaheShubhiH | Ahatya vyanadatsa~Nkhye satoya iva toyadaH || 23|| sarvataH sharakUTena shakraM sarathasArathim | ChAdayAmAsurasurAH prAvR^iTsUryamivAmbudAH || 24|| alakShayantastamatIva vihvalA vichukrushurdevagaNAH sahAnugAH | anAyakAH shatrubalena nirjitA vaNikpathA bhinnanavo yathArNave || 25|| tatasturAShADiShubaddhapa~njarA\- dvinirgataH sAshvarathadhvajAgraNIH | babhau dishaH khaM pR^ithivIM cha rochayan svatejasA sUrya iva kShapAtyaye || 26|| nirIkShya pR^itanAM devaH parairabhyarditAM raNe | udayachChadripuM hantuM vajraM vajradharo ruShA || 27|| sa tenaivAShTadhAreNa shirasI balapAkayoH | j~nAtInAM pashyatAM rAjan jahAra janayan bhayam || 28|| namuchistadvadhaM dR^iShTvA shokAmarSharuShAnvitaH | jighAMsurindraM nR^ipate chakAra paramodyamam || 29|| ashmasAramayaM shUlaM ghaNTAvaddhemabhUShaNam | pragR^ihyAbhyadravatkruddho hato.asIti vitarjayan | prAhiNoddevarAjAya ninadan mR^igarADiva || 30|| tadApatadgaganatale mahAjavaM vichichChide haririShubhiH sahasradhA | tamAhanannR^ipa kulishena kandhare ruShAnvitastridashapatiH shiro haran || 31|| na tasya hi tvachamapi vajra Urjito bibheda yaH surapatinaujaseritaH | tadadbhutaM paramativIryavR^itrabhi\- ttiraskR^ito namuchishirodharatvachA || 32|| tasmAdindro.abibhechChatrorvajraH pratihato yataH | kimidaM daivayogena bhUtaM lokavimohanam || 33|| yena me pUrvamadrINAM pakShachChedaH prajAtyaye | kR^ito nivishatAM bhAraiH patattraiH patatAM bhuvi || 34|| tapaHsAramayaM tvAShTraM vR^itro yena vipATitaH | anye chApi balopetAH sarvAstrairakShatatvachaH || 35|| so.ayaM pratihato vajro mayA mukto.asure.alpake | nAhaM tadAdade daNDaM brahmatejo.apyakAraNam || 36|| iti shakraM viShIdantamAha vAgasharIriNI | nAyaM shuShkairatho nArdrairvadhamarhati dAnavaH || 37|| mayAsmai yadvaro datto mR^ityurnaivArdrashuShkayoH | ato.anyashchintanIyaste upAyo maghavan ripoH || 38|| tAM daivIM giramAkarNya maghavAn susamAhitaH | dhyAyan phenamathApashyadupAyamubhayAtmakam || 39|| na shuShkeNa na chArdreNa jahAra namucheH shiraH | taM tuShTuvurmunigaNA mAlyaishchAvAkiran vibhum || 40|| gandharvamukhyau jagaturvishvAvasuparAvasU | devadundubhayo nedurnartakyo nanR^iturmudA || 41|| anye.apyevaM pratidvandvAn vAyvagnivaruNAdayaH | sUdayAmAsurastraughairmR^igAn kesariNo yathA || 42|| brahmaNA preShito devAn devarShirnArado nR^ipa | vArayAmAsa vibudhAn dR^iShTvA dAnavasa~NkShayam || 43|| nArada uvAcha bhavadbhiramR^itaM prAptaM nArAyaNabhujAshrayaiH | shriyA samedhitAH sarva upAramata vigrahAt || 44|| shrIshuka uvAcha saMyamya manyusaMrambhaM mAnayanto munervachaH | upagIyamAnAnucharairyayuH sarve triviShTapam || 45|| ye.avashiShTA raNe tasmin nAradAnumatena te | baliM vipannamAdAya astaM girimupAgaman || 46|| tatrAvinaShTAvayavAn vidyamAnashirodharAn | ushanA jIvayAmAsa sa~njIvinyA svavidyayA || 47|| balishchoshanasA spR^iShTaH pratyApannendriyasmR^itiH | parAjito.api nAkhidyallokatattvavichakShaNaH || 48|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyA\- maShTamaskandhe devAsurasa~NgrAme ekAdasho.adhyAyaH || 11|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dvAdasho.adhyAyaH \- 12 ..} shrIbAdarAyaNiruvAcha vR^iShadhvajo nishamyedaM yoShidrUpeNa dAnavAn | mohayitvA suragaNAn hariH somamapAyayat || 1|| vR^iShamAruhya girishaH sarvabhUtagaNairvR^itaH | saha devyA yayau draShTuM yatrAste madhusUdanaH || 2|| sabhAjito bhagavatA sAdaraM somayA bhavaH | sUpaviShTa uvAchedaM pratipUjya smayan harim || 3|| shrImahAdeva uvAcha devadeva jagadvyApin jagadIsha jaganmaya | sarveShAmapi bhAvAnAM tvamAtmA heturIshvaraH || 4|| AdyantAvasya yanmadhyamidamanyadahaM bahiH | yato.avyayasya naitAni tatsatyaM brahma chidbhavAn || 5|| tavaiva charaNAmbhojaM shreyaskAmA nirAshiShaH | visR^ijyobhayataH sa~NgaM munayaH samupAsate || 6|| tvaM brahma pUrNamamR^itaM viguNaM vishoka\- mAnandamAtramavikAramananyadanyat | vishvasya heturudayasthitisaMyamAnA\- mAtmeshvarashcha tadapekShatayAnapekShaH || 7|| ekastvameva sadasaddvayamadvayaM cha svarNaM kR^itAkR^itamiveha na vastubhedaH | aj~nAnatastvayi janairvihito vikalpo yasmAdguNavyatikaro nirupAdhikasya || 8|| tvAM brahma kechidavayantyuta dharmameke eke paraM sadasatoH puruShaM paresham | anye.avayanti navashaktiyutaM paraM tvAM kechinmahApuruShamavyayamAtmatantram || 9|| nAhaM parAyurR^iShayo na marIchimukhyA jAnanti yadvirachitaM khalu sattvasargAH | yanmAyayA muShitachetasa Isha daitya\- martyAdayaH kimuta shashvadabhadravR^ittAH || 10|| sa tvaM samIhitamadaH sthitijanmanAshaM bhUtehitaM cha jagato bhavabandhamokShau | vAyuryathA vishati khaM cha charAcharAkhyaM sarvaM tadAtmakatayAvagamo.avaruntse || 11|| avatArA mayA dR^iShTA ramamANasya te guNaiH | so.ahaM taddraShTumichChAmi yatte yoShidvapurdhR^itam || 12|| yena sammohitA daityAH pAyitAshchAmR^itaM surAH | taddidR^ikShava AyAtAH paraM kautUhalaM hi naH || 13|| shrIshuka uvAcha evamabhyarthito viShNurbhagavAn shUlapANinA | prahasya bhAvagambhIraM girishaM pratyabhAShata || 14|| shrIbhagavAnuvAcha kautUhalAya daityAnAM yoShidveSho mayA kR^itaH | pashyatA surakAryANi gate pIyUShabhAjane || 15|| tatte.ahaM darshayiShyAmi didR^ikShoH surasattama | kAminAM bahu mantavyaM sa~Nkalpaprabhavodayam || 16|| shrIshuka uvAcha iti bruvANo bhagavAMstatraivAntaradhIyata | sarvatashchArayaMshchakShurbhava Aste sahomayA || 17|| tato dadarshopavane varastriyaM vichitrapuShpAruNapallavadrume | vikrIDatIM kandukalIlayA lasa\- ddukUlaparyastanitambamekhalAm || 18|| Avartanodvartanakampitastana\- prakR^iShTahArorubharaiH pade pade | prabhajyamAnAmiva madhyatashchala\- tpadapravAlaM nayatIM tatastataH || 19|| dikShu bhramatkandukachApalairbhR^ishaM prodvignatArAyatalolalochanAm | svakarNavibhrAjitakuNDalollasa\- tkapolanIlAlakamaNDitAnanAm || 20|| shlathaddukUlaM kabarIM cha vichyutAM sannahyatIM vAmakareNa valgunA | vinighnatImanyakareNa kandukaM vimohayantIM jagadAtmamAyayA || 21|| tAM vIkShya deva iti kandukalIlayeSha\- dvrIDAsphuTasmitavisR^iShTakaTAkShamuShTaH | strIprekShaNapratisamIkShaNavihvalAtmA nAtmAnamantika umAM svagaNAMshcha veda || 22|| tasyAH karAgrAtsa tu kanduko yadA gato vidUraM tamanuvrajatstriyAH | vAsaH sasUtraM laghu mAruto.ahara\- dbhavasya devasya kilAnupashyataH || 23|| evaM tAM ruchirApA~NgIM darshanIyAM manoramAm | dR^iShTvA tasyAM manashchakre viShajjantyAM bhavaH kila || 24|| tayApahR^itavij~nAnastatkR^itasmaravihvalaH | bhavAnyA api pashyantyA gatahrIstatpadaM yayau || 25|| sA tamAyAntamAlokya vivastrA vrIDitA bhR^isham | nilIyamAnA vR^ikSheShu hasantI nAnvatiShThata || 26|| tAmanvagachChadbhagavAn bhavaH pramuShitendriyaH | kAmasya cha vashaM nItaH kareNumiva yUthapaH || 27|| so.anuvrajyAtivegena gR^ihItvAnichChatIM striyam | keshabandha upAnIya bAhubhyAM pariShasvaje || 28|| sopagUDhA bhagavatA kariNA kariNI yathA | itastataH prasarpantI viprakIrNashiroruhA || 29|| AtmAnaM mochayitvA~Nga surarShabhabhujAntarAt | prAdravatsA pR^ithushroNI mAyA devavinirmitA || 30|| tasyAsau padavIM rudro viShNoradbhutakarmaNaH | pratyapadyata kAmena vairiNeva vinirjitaH || 31|| tasyAnudhAvato retashchaskandAmogharetasaH | shuShmiNo yUthapasyeva vAsitAmanudhAvataH || 32|| yatra yatrApatanmahyAM retastasya mahAtmanaH | tAni rUpyasya hemnashcha kShetrANyAsan mahIpate || 33|| saritsaraHsu shaileShu vaneShUpavaneShu cha | yatra kva chAsannR^iShayastatra sannihito haraH || 34|| skanne retasi so.apashyadAtmAnaM devamAyayA | jaDIkR^itaM nR^ipashreShTha sannyavartata kashmalAt || 35|| athAvagatamAhAtmya Atmano jagadAtmanaH | aparij~neyavIryasya na mene tadu hAdbhutam || 36|| tamaviklavamavrIDamAlakShya madhusUdanaH | uvAcha paramaprIto bibhratsvAM pauruShIM tanum || 37|| shrIbhagavAnuvAcha diShTyA tvaM vibudhashreShTha svAM niShThAmAtmanA sthitaH | yanme strIrUpayA svairaM mohito.apya~Nga mAyayA || 38|| ko nu me.atitarenmAyAM viShaktastvadR^ite pumAn | tAMstAn visR^ijatIM bhAvAn dustarAmakR^itAtmabhiH || 39|| seyaM guNamayI mAyA na tvAmabhibhaviShyati | mayA sametA kAlena kAlarUpeNa bhAgashaH || 40|| shrIshuka uvAcha evaM bhagavatA rAjan shrIvatsA~Nkena satkR^itaH | Amantrya taM parikramya sagaNaH svAlayaM yayau || 41|| AtmAMshabhUtAM tAM mAyAM bhavAnIM bhagavAn bhavaH | shaMsatAmR^iShimukhyAnAM prItyA.a.achaShTAtha bhArata || 42|| api vyapashyastvamajasya mAyAM parasya puMsaH paradevatAyAH | ahaM kalAnAmR^iShabho vimuhye yayAvasho.anye kimutAsvatantrAH || 43|| yaM mAmapR^ichChastvamupetya yogAt samAsahasrAnta upArataM vai | sa eSha sAkShAtpuruShaH purANo na yatra kAlo vishate na vedaH || 44|| shrIshuka uvAcha iti te.abhihitastAta vikramaH shAr~NgadhanvanaH | sindhornirmathane yena dhR^itaH pR^iShThe mahAchalaH || 45|| etanmuhuH kIrtayato.anushR^iNvato na riShyate jAtu samudyamaH kvachit | yaduttamashlokaguNAnuvarNanaM samastasaMsAraparishramApaham || 46|| asadaviShayama~NghriM bhAvagamyaM prapannA\- namR^itamamaravaryAnAshayatsindhumathyam | kapaTayuvativeSho mohayan yaH surArIn tamahamupasR^itAnAM kAmapUraM nato.asmi || 47|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyA\- maShTamaskandhe sha~NkaramohanaM nAma dvAdasho.adhyAyaH || 12|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. trayodasho.adhyAyaH \- 13 ..} shrIshuka uvAcha manurvivasvataH putraH shrAddhadeva iti shrutaH | saptamo vartamAno yastadapatyAni me shR^iNu || 1|| ikShvAkurnabhagashchaiva dhR^iShTaH sharyAtireva cha | nariShyanto.atha nAbhAgaH saptamo diShTa uchyate || 2|| karUShashcha pR^iShadhrashcha dashamo vasumAn smR^itaH | manorvaivasvatasyaite dashaputrAH parantapa || 3|| AdityA vasavo rudrA vishvedevA marudgaNAH | ashvinAvR^ibhavo rAjannindrasteShAM purandaraH || 4|| kashyapo.atrirvasiShThashcha vishvAmitro.atha gautamaH | jamadagnirbharadvAja iti saptarShayaH smR^itAH || 5|| atrApi bhagavajjanma kashyapAdaditerabhUt | AdityAnAmavarajo viShNurvAmanarUpadhR^ik || 6|| sa~NkShepato mayoktAni saptamanvantarANi te | bhaviShyANyatha vakShyAmi viShNoH shaktyAnvitAni cha || 7|| vivasvatashcha dve jAye vishvakarmasute ubhe | sa.nj~nA ChAyA cha rAjendra ye prAgabhihite tava || 8|| tR^itIyAM vaDavAmeke tAsAM sa.nj~nAsutAstrayaH | yamo yamI shrAddhadevashChAyAyAshcha sutA~nChR^iNu || 9|| sAvarNistapatI kanyA bhAryA saMvaraNasya yA | shanaishcharastR^itIyo.abhUdashvinau vaDavAtmajau || 10|| aShTame.antara AyAte sAvarNirbhavitA manuH | nirmokavirajaskAdyAH sAvarNitanayA nR^ipa || 11|| tatra devAH sutapaso virajA amR^itaprabhAH | teShAM virochanasuto balirindro bhaviShyati || 12|| dattvemAM yAchamAnAya viShNave yaH padatrayam | rAddhamindrapadaM hitvA tataH siddhimavApsyati || 13|| yo.asau bhagavatA baddhaH prItena sutale punaH | niveshito.adhike svargAdadhunA.a.aste svarADiva || 14|| gAlavo dIptimAn rAmo droNaputraH kR^ipastathA | R^iShyashR^i~NgaH pitAsmAkaM bhagavAn bAdarAyaNaH || 15|| ime saptarShayastatra bhaviShyanti svayogataH | idAnImAsate rAjan sve sva AshramamaNDale || 16|| devaguhyAtsarasvatyAM sArvabhauma iti prabhuH | sthAnaM purandarAddhR^itvA balaye dAsyatIshvaraH || 17|| navamo dakShasAvarNirmanurvaruNasambhavaH | bhUtaketurdIptaketurityAdyAstatsutA nR^ipa || 18|| pArA marIchigarbhAdyA devA indro.adbhutaH smR^itaH | dyutimatpramukhAstatra bhaviShyantyR^iShayastataH || 19|| AyuShmato.ambudhArAyAmR^iShabho bhagavatkalA | bhavitA yena saMrAddhAM trilokIM bhokShyate.adbhutaH || 20|| dashamo brahmasAvarNirupashlokasuto mahAn | tatsutA bhUriSheNAdyA haviShmatpramukhA dvijAH || 21|| haviShmAn sukR^itiH satyo jayo mUrtistadA dvijAH | suvAsanaviruddhAdyA devAH shambhuH sureshvaraH || 22|| viShvakseno viShUchyAM tu shambhoH sakhyaM kariShyati | jAtaH svAMshena bhagavAn gR^ihe vishvasR^ijo vibhuH || 23|| manurvai dharmasAvarNirekAdashama AtmavAn | anAgatAstatsutAshcha satyadharmAdayo dasha || 24|| viha~NgamAH kAmagamA nirvANaruchayaH surAH | indrashcha vaidhR^itasteShAmR^iShayashchAruNAdayaH || 25|| Aryakasya sutastatra dharmaseturiti smR^itaH | vaidhR^itAyAM hareraMshastrilokIM dhArayiShyati || 26|| bhavitA rudrasAvarNI rAjan dvAdashamo manuH | devavAnupadevashcha devashreShThAdayaH sutAH || 27|| R^itadhAmA cha tatrendro devAshcha haritAdayaH | R^iShayashcha tapomUrtistapasvyAgnIdhrakAdayaH || 28|| svadhAmAkhyo hareraMshaH sAdhayiShyati tanmanoH | antaraM satyasahasaH sUnR^itAyAH suto vibhuH || 29|| manustrayodasho bhAvyo devasAvarNirAtmavAn | chitrasenavichitrAdyA devasAvarNidehajAH || 30|| devAH sukarmasutrAmasa.nj~nA indro divaspatiH | nirmokatattvadarshAdyA bhaviShyantyR^iShayastadA || 31|| devahotrasya tanaya upahartA divaspateH | yogeshvaro hareraMsho bR^ihatyAM sambhaviShyati || 32|| manurvA indrasAvarNishchaturdashama eShyati | urugambhIrabud.hdhyAdyA indrasAvarNivIryajAH || 33|| pavitrAshchAkShuShA devAH shuchirindro bhaviShyati | agnirbAhuH shuchiH shuddho mAgadhAdyAstapasvinaH || 34|| satrAyaNasya tanayo bR^ihadbhAnustadA hariH | vitAnAyAM mahArAja kriyAtantUn vitAyitA || 35|| rAjaMshchaturdashaitAni trikAlAnugatAni te | proktAnyebhirmitaH kalpo yugasAhasraparyayaH || 36|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM aShTamaskandhe manvantarAnuvarNanaM nAma trayodasho.adhyAyaH || 13|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. chaturdasho.adhyAyaH \- 14 ..} rAjovAcha manvantareShu bhagavan yathA manvAdayastvime | yasmin karmaNi ye yena niyuktAstadvadasva me || 1|| R^iShiruvAcha manavo manuputrAshcha munayashcha mahIpate | indrAH suragaNAshchaiva sarve puruShashAsanAH || 2|| yaj~nAdayo yAH kathitAH pauruShyastanavo nR^ipa | manvAdayo jagadyAtrAM nayantyAbhiH prachoditAH || 3|| chaturyugAnte kAlena grastAn shrutigaNAn yathA | tapasA R^iShayo.apashyan yato dharmaH sanAtanaH || 4|| tato dharmaM chatuShpAdaM manavo hariNoditAH | yuktAH sa~nchArayantyaddhA sve sve kAle mahIM nR^ipa || 5|| pAlayanti prajApAlA yAvadantaM vibhAgashaH | yaj~nabhAgabhujo devA ye cha tatrAnvitAshcha taiH || 6|| indro bhagavatA dattAM trailokyashriyamUrjitAm | bhu~njAnaH pAti lokAMstrIn kAmaM loke pravarShati || 7|| j~nAnaM chAnuyugaM brUte hariH siddhasvarUpadhR^ik | R^iShirUpadharaH karma yogaM yogesharUpadhR^ik || 8|| sargaM prajesharUpeNa dasyUn hanyAtsvarADvapuH | kAlarUpeNa sarveShAmabhAvAya pR^ithagguNaH || 9|| stUyamAno janairebhirmAyayA nAmarUpayA | vimohitAtmabhirnAnAdarshanairna cha dR^ishyate || 10|| etatkalpavikalpasya pramANaM parikIrtitam | yatra manvantarANyAhushchaturdasha purAvidaH || 11|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAmaShTamaskandhe chaturdasho.adhyAyaH || 14|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. pa~nchadasho.ad.hdhyayAH \- 15 ..} rAjovAcha baleH padatrayaM bhUmeH kasmAddharirayAchata | bhUtveshvaraH kR^ipaNavallabdhArtho.api babandha tam || 1|| etadveditumichChAmo mahatkautUhalaM hi naH | yaj~neshvarasya pUrNasya bandhanaM chApyanAgasaH || 2|| shrIshuka uvAcha parAjitashrIrasubhishcha hApito hIndreNa rAjan bhR^igubhiH sa jIvitaH | sarvAtmanA tAnabhajadbhR^igUn baliH shiShyo mahAtmArthanivedanena || 3|| taM brAhmaNA bhR^igavaH prIyamANA ayAjayan vishvajitA triNAkam | jigIShamANaM vidhinAbhiShichya mahAbhiShekeNa mahAnubhAvAH || 4|| tato rathaH kA~nchanapaTTanaddho hayAshcha haryashvatura~NgavarNAH | dhvajashcha siMhena virAjamAno hutAshanAdAsa havirbhiriShTAt || 5|| dhanushcha divyaM puraTopanaddhaM tUNAvariktau kavachaM cha divyam | pitAmahastasya dadau cha mAlA\- mamlAnapuShpAM jalajaM cha shukraH || 6|| evaM sa viprArjitayodhanArthaH taiH kalpitasvastyayano.atha viprAn | pradakShiNIkR^itya kR^itapraNAmaH prahlAdamAmantrya namashchakAra || 7|| athAruhya rathaM divyaM bhR^igudattaM mahArathaH | susragdharo.atha sannahya dhanvI khaDgI dhR^iteShudhiH || 8|| hemA~NgadalasadbAhuH sphuranmakarakuNDalaH | rarAja rathamArUDho dhiShNyastha iva havyavAT || 9|| tulyaishvaryabalashrIbhiH svayUthairdaityayUthapaiH | pibadbhiriva khaM dR^igbhirdahadbhiH paridhIniva || 10|| vR^ito vikarShan mahatImAsurIM dhvajinIM vibhuH | yayAvindrapurIM svR^iddhAM kampayanniva rodasI || 11|| ramyAmupavanodyAnaiH shrImadbhirnandanAdibhiH | kUjadviha~NgamithunairgAyanmattamadhuvrataiH || 12|| pravAlaphalapuShporubhArashAkhAmaradrumaiH | haMsasArasachakrAhvakAraNDavakulAkulAH | nalinyo yatra krIDanti pramadAH surasevitAH || 13|| AkAshaga~NgayA devyA vR^itAM parikhabhUtayA | prAkAreNAgnivarNena sATTAlenonnatena cha || 14|| rukmapaTTakapATaishcha dvAraiH sphaTikagopuraiH | juShTAM vibhaktaprapathAM vishvakarmavinirmitAm || 15|| sabhAchatvararathyADhyAM vimAnairnyarbudairvR^itAm | shR^i~NgATakairmaNimayairvajravidrumavedibhiH || 16|| yatra nityavayorUpAH shyAmA virajavAsasaH | bhrAjante rUpavannAryo hyarchirbhiriva vahnayaH || 17|| surastrIkeshavibhraShTanavasaugandhikasrajAm | yatrAmodamupAdAya mArga AvAti mArutaH || 18|| hemajAlAkShanirgachChaddhUmenAgurugandhinA | pANDureNa pratichChannamArge yAnti surapriyAH || 19|| muktAvitAnairmaNihemaketubhi\- rnAnApatAkAvalabhIbhirAvR^itAm | shikhaNDipArAvatabhR^i~NganAditAM vaimAnikastrIkalagItama~NgalAm || 20|| mR^ida~Ngasha~NkhAnakadundubhisvanaiH satAlavINAmurajarShTiveNubhiH | nR^ityaiH savAdyairupadevagItakai\- rmanoramAM svaprabhayA jitaprabhAm || 21|| yAM na vrajantyadharmiShThAH khalA bhUtadruhaH shaThAH | mAninaH kAmino lubdhA ebhirhInA vrajanti yat || 22|| tAM devadhAnIM sa varUthinIpati\- rbahiH samantAdrurudhe pR^itanyayA | AchAryadattaM jalajaM mahAsvanaM dadhmau prayu~njan bhayamindrayoShitAm || 23|| maghavAMstamabhipretya baleH paramamudyamam | sarvadevagaNopeto gurumetaduvAcha ha || 24|| bhagavannudyamo bhUyAn balernaH pUrvavairiNaH | aviShahyamimaM manye kenAsIttejasorjitaH || 25|| nainaM kashchitkuto vApi prativyoDhumadhIshvaraH | pibanniva mukhenedaM lihanniva disho dasha | dahanniva disho dR^igbhiH saMvartAgnirivotthitaH || 26|| brUhi kAraNametasya durdharShatvasya madripoH | ojaH saho balaM tejo yata etatsamudyamaH || 27|| gururuvAcha jAnAmi maghavan shatrorunnaterasya kAraNam | shiShyAyopabhR^itaM tejo bhR^igubhirbrahmavAdibhiH || 28|| (ojasvinaM baliM jetuM na samartho.asti kashchana | vijeShyati na ko.apyenaM brahmatejaHsamedhitam ||) bhavadvidho bhavAn vApi varjayitveshvaraM hariM nAsya shaktaH puraH sthAtuM kR^itAntasya yathA janAH || 29|| tasmAnnilayamutsR^ijya yUyaM sarve triviShTapam | yAta kAlaM pratIkShanto yataH shatrorviparyayaH || 30|| eSha viprabalodarkaH sampratyUrjitavikramaH | teShAmevApamAnena sAnubandho vina~NkShyati || 31|| evaM sumantritArthAste guruNArthAnudarshinA | hitvA triviShTapaM jagmurgIrvANAH kAmarUpiNaH || 32|| deveShvatha nilIneShu balirvairochanaH purIm | devadhAnImadhiShThAya vashaM ninye jagattrayam || 33|| taM vishvajayinaM shiShyaM bhR^igavaH shiShyavatsalAH | shatena hayamedhAnAmanuvratamayAjayan || 34|| tatastadanubhAvena bhuvanatrayavishrutAm | kIrtiM dikShu vitanvAnaH sa reja uDurADiva || 35|| bubhuje cha shriyaM svR^iddhAM dvijadevopalambhitAm | kR^itakR^ityamivAtmAnaM manyamAno mahAmanAH || 36|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAmaShTamaskandhe pa~nchadasho.adhyAyaH || 15|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ShoDasho.adhyAyaH \- 16 ..} shrIshuka uvAcha evaM putreShu naShTeShu devamAtAditistadA | hR^ite triviShTape daityaiH paryatapyadanAthavat || 1|| ekadA kashyapastasyA AshramaM bhagavAnagAt | nirutsavaM nirAnandaM samAdherviratashchirAt || 2|| sa patnIM dInavadanAM kR^itAsanaparigrahaH | sabhAjito yathAnyAyamidamAha kurUdvaha || 3|| apyabhadraM na viprANAM bhadre loke.adhunA.a.agatam | na dharmasya na lokasya mR^ityoshChandAnuvartinaH || 4|| api vAkushalaM ki~nchidgR^iheShu gR^ihamedhini | dharmasyArthasya kAmasya yatra yogo hyayoginAm || 5|| api vAtithayo.abhyetya kuTumbAsaktayA tvayA | gR^ihAdapUjitA yAtAH pratyutthAnena vA kvachit || 6|| gR^iheShu yeShvatithayo nArchitAH salilairapi | yadi niryAnti te nUnaM pherurAjagR^ihopamAH || 7|| apyagnayastu velAyAM na hutA haviShA sati | tvayodvignadhiyA bhadre proShite mayi karhichit || 8|| yatpUjayA kAmadughAn yAti lokAn gR^ihAnvitaH | brAhmaNo.agnishcha vai viShNoH sarvadevAtmano mukham || 9|| api sarve kushalinastava putrA manasvini | lakShaye.asvasthamAtmAnaM bhavatyA lakShaNairaham || 10|| aditiruvAcha bhadraM dvijagavAM brahman dharmasyAsya janasya cha | trivargasya paraM kShetraM gR^ihamedhin gR^ihA ime || 11|| agnayo.atithayo bhR^ityA bhikShavo ye cha lipsavaH | sarvaM bhagavato brahmannanudhyAnAnna riShyati || 12|| ko nu me bhagavan kAmo na sampadyeta mAnasaH | yasyA bhavAn prajAdhyakSha evaM dharmAn prabhAShate || 13|| tavaiva mArIcha manaHsharIrajAH prajA imAH sattvarajastamojuShaH | samo bhavAMstAsvasurAdiShu prabho tathApi bhaktaM bhajate maheshvaraH || 14|| tasmAdIsha bhajantyA me shreyashchintaya suvrata | hR^itashriyo hR^itasthAnAn sapatnaiH pAhi naH prabho || 15|| parairvivAsitA sAhaM magnA vyasanasAgare | aishvaryaM shrIryashaH sthAnaM hR^itAni prabalairmama || 16|| yathA tAni punaH sAdho prapadyeran mamAtmajAH | tathA vidhehi kalyANaM dhiyA kalyANakR^ittama || 17|| shrIshuka uvAcha evamabhyarthito.adityA kastAmAha smayanniva | aho mAyAbalaM viShNoH snehabaddhamidaM jagat || 18|| kva deho bhautiko.anAtmA kva chAtmA prakR^iteH paraH | kasya ke patiputrAdyA moha eva hi kAraNam || 19|| upatiShThasva puruShaM bhagavantaM janArdanam | sarvabhUtaguhAvAsaM vAsudevaM jagadgurum || 20|| sa vidhAsyati te kAmAn harirdInAnukampanaH | amoghA bhagavadbhaktirnetareti matirmama || 21|| aditiruvAcha kenAhaM vidhinA brahmannupasthAsye jagatpatim | yathA me satyasa~Nkalpo vidadhyAtsa manoratham || 22|| Adisha tvaM dvijashreShTha vidhiM tadupadhAvanam | Ashu tuShyati me devaH sIdantyAH saha putrakaiH || 23|| kashyapa uvAcha etanme bhagavAn pR^iShTaH prajAkAmasya padmajaH | yadAha te pravakShyAmi vrataM keshavatoShaNam || 24|| phAlgunasyAmale pakShe dvAdashAhaM payovrataH | archayedaravindAkShaM bhaktyA paramayAnvitaH || 25|| sinIvAlyAM mR^idA.a.alipya snAyAtkroDavidIrNayA | yadi labhyeta vai srotasyetaM mantramudIrayet || 26|| tvaM devyAdivarAheNa rasAyAH sthAnamichChatA | uddhR^itAsi namastubhyaM pApmAnaM me praNAshaya || 27|| nirvartitAtmaniyamo devamarchetsamAhitaH | archAyAM sthaNDile sUrye jale vahnau gurAvapi || 28|| namastubhyaM bhagavate puruShAya mahIyase | sarvabhUtanivAsAya vAsudevAya sAkShiNe || 29|| namo.avyaktAya sUkShmAya pradhAnapuruShAya cha | chaturviMshadguNaj~nAya guNasa~NkhyAnahetave || 30|| namo dvishIrShNe tripade chatuHshR^i~NgAya tantave | saptahastAya yaj~nAya trayIvidyAtmane namaH || 31|| namaH shivAya rudrAya namaH shaktidharAya cha | sarvavidyAdhipataye bhUtAnAM pataye namaH || 32|| namo hiraNyagarbhAya prANAya jagadAtmane | yogaishvaryasharIrAya namaste yogahetave || 33|| namasta AdidevAya sAkShIbhUtAya te namaH | nArAyaNAya R^iShaye narAya haraye namaH || 34|| namo marakatashyAmavapuShe.adhigatashriye | keshavAya namastubhyaM namaste pItavAsase || 35|| tvaM sarvavaradaH puMsAM vareNya varadarShabha | ataste shreyase dhIrAH pAdareNumupAsate || 36|| anvavartanta yaM devAH shrIshcha tatpAdapadmayoH | spR^ihayanta ivAmodaM bhagavAn me prasIdatAm || 37|| etairmantrairhR^iShIkeshamAvAhanapuraskR^itam | archayechChraddhayA yuktaH pAdyopasparshanAdibhiH || 38|| architvA gandhamAlyAdyaiH payasA snapayedvibhum | vastropavItAbharaNapAdyopasparshanaistataH | gandhadhUpAdibhishchArcheddvAdashAkSharavidyayA || 39|| shR^itaM payasi naivedyaM shAlyannaM vibhave sati | sasarpiH saguDaM dattvA juhuyAnmUlavidyayA || 40|| niveditaM tadbhaktAya dadyAdbhu~njIta vA svayam | dattvA.a.achamanamarchitvA tAmbUlaM cha nivedayet || 41|| japedaShTottarashataM stuvIta stutibhiH prabhum | kR^itvA pradakShiNaM bhUmau praNameddaNDavanmudA || 42|| kR^itvA shirasi tachCheShAM devamudvAsayettataH | dvyavarAn bhojayedviprAn pAyasena yathochitam || 43|| bhu~njIta tairanuj~nAtaH sheShaM seShTaH sabhAjitaiH | brahmachAryatha tadrAtryAM shvobhUte prathame.ahani || 44|| snAtaH shuchiryathoktena vidhinA susamAhitaH | payasA snApayitvArchedyAvadvratasamApanam || 45|| payobhakSho vratamidaM charedviShNvarchanAdR^itaH | pUrvavajjuhuyAdagniM brAhmaNAMshchApi bhojayet || 46|| evaM tvaharahaH kuryAddvAdashAhaM payovrataH | harerArAdhanaM homamarhaNaM dvijatarpaNam || 47|| pratipaddinamArabhya yAvachChuklatrayodashI | brahmacharyamadhaHsvapnaM snAnaM triShavaNaM charet || 48|| varjayedasadAlApaM bhogAnuchchAvachAMstathA | ahiMsraH sarvabhUtAnAM vAsudevaparAyaNaH || 49|| trayodashyAmatho viShNoH snapanaM pa~nchakairvibhoH | kArayechChAstradR^iShTena vidhinA vidhikovidaiH || 50|| pUjAM cha mahatIM kuryAdvittashAThyavivarjitaH | charuM nirUpya payasi shipiviShTAya viShNave || 51|| shR^itena tena puruShaM yajeta susamAhitaH | naivedyaM chAtiguNavaddadyAtpuruShatuShTidam || 52|| AchAryaM j~nAnasampannaM vastrAbharaNadhenubhiH | toShayedR^itvijashchaiva tadvid.hdhyArAdhanaM hareH || 53|| bhojayettAn guNavatA sadannena shuchismite | anyAMshcha brAhmaNAn shaktyA ye cha tatra samAgatAH || 54|| dakShiNAM gurave dadyAdR^itvigbhyashcha yathArhataH | annAdyenAshvapAkAMshcha prINayetsamupAgatAn || 55|| bhuktavatsu cha sarveShu dInAndhakR^ipaNeShu cha | viShNostatprINanaM vidvAn bhu~njIta saha bandhubhiH || 56|| nR^ityavAditragItaishcha stutibhiH svastivAchakaiH | kArayettatkathAbhishcha pUjAM bhagavato.anvaham || 57|| etatpayovrataM nAma puruShArAdhanaM param | pitAmahenAbhihitaM mayA te samudAhR^itam || 58|| tvaM chAnena mahAbhAge samyak chIrNena keshavam | AtmanA shuddhabhAvena niyatAtmA bhajAvyayam || 59|| ayaM vai sarvayaj~nAkhyaH sarvavratamiti smR^itam | tapaHsAramidaM bhadre dAnaM cheshvaratarpaNam || 60|| ta eva niyamAH sAkShAtta eva cha yamottamAH | tapo dAnaM vrataM yaj~no yena tuShyatyadhokShajaH || 61|| tasmAdetadvrataM bhadre prayatA shraddhayA chara | bhagavAn parituShTaste varAnAshu vidhAsyati || 62|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM samhitAyAM aShTamaskandhe aditipayovratakathanaM nAma ShoDasho.adhyAyaH || 16|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. saptadasho.adhyAyaH \- 17 ..} shrIshuka uvAcha ityuktA sAditI rAjan svabhartrA kashyapena vai | anvatiShThadvratamidaM dvAdashAhamatandritA || 1|| chintayantyekayA bud.hdhyA mahApuruShamIshvaram | pragR^ihyendriyaduShTAshvAn manasA buddhisArathiH || 2|| manashchaikAgrayA bud.hdhyA bhagavatyakhilAtmani | vAsudeve samAdhAya chachAra ha payovratam || 3|| tasyAH prAdurabhUttAta bhagavAnAdipuruShaH | pItavAsAshchaturbAhuH sha~NkhachakragadAdharaH || 4|| taM netragocharaM vIkShya sahasotthAya sAdaram | nanAma bhuvi kAyena daNDavatprItivihvalA || 5|| sotthAya baddhA~njalirIDituM sthitA notseha AnandajalAkulekShaNA | babhUva tUShNIM pulakAkulAkR^iti\- staddarshanAtyutsavagAtravepathuH || 6|| prItyA shanairgadgadayA girA hariM tuShTAva sA devyaditiH kurUdvaha | udvIkShatI sA pibatIva chakShuShA ramApatiM yaj~napatiM jagatpatim || 7|| aditiruvAcha yaj~nesha yaj~napuruShAchyuta tIrthapAda tIrthashravaH shravaNama~NgalanAmadheya | ApannalokavR^ijinopashamodayAdya shaM naH kR^idhIsha bhagavannasi dInanAthaH || 8|| vishvAya vishvabhavanasthitisaMyamAya svairaM gR^ihItapurushaktiguNAya bhUmne | svasthAya shashvadupabR^iMhitapUrNabodha\- vyApAditAtmatamase haraye namaste || 9|| AyuH paraM vapurabhIShTamatulyalakShmI\- rdyorbhUrasAH sakalayogaguNAstrivargaH | j~nAnaM cha kevalamananta bhavanti tuShTA\- ttvatto nR^iNAM kimu sapatnajayAdirAshIH || 10|| shrIshuka uvAcha adityaivaM stuto rAjan bhagavAn puShkarekShaNaH | kShetraj~naH sarvabhUtAnAmiti hovAcha bhArata || 11|| shrIbhagavAnuvAcha devamAtarbhavatyA me vij~nAtaM chirakA~NkShitam | yatsapatnairhR^itashrINAM chyAvitAnAM svadhAmataH || 12|| tAn vinirjitya samare durmadAnasurarShabhAn | pratilabdhajayashrIbhiH putrairichChasyupAsitum || 13|| indrajyeShThaiH svatanayairhatAnAM yudhi vidviShAm | striyo rudantIrAsAdya draShTumichChasi duHkhitAH || 14|| AtmajAn susamR^iddhAMstvaM pratyAhR^itayashaHshriyaH | nAkapR^iShThamadhiShThAya krIDato draShTumichChasi || 15|| prAyo.adhunA te.asurayUthanAthA apAraNIyA iti devi me matiH | yatte.anukUleshvaravipraguptA na vikramastatra sukhaM dadAti || 16|| athApyupAyo mama devi chintyaH santoShitasya vratacharyayA te | mamArchanaM nArhati gantumanyathA shraddhAnurUpaM phalahetukatvAt || 17|| tvayArchitashchAhamapatyaguptaye payovratenAnuguNaM samIDitaH | svAMshena putratvamupetya te sutAn goptAsmi mArIchatapasyadhiShThitaH || 18|| upadhAva patiM bhadre prajApatimakalmaSham | mAM cha bhAvayatI patyAvevaM rUpamavasthitam || 19|| naitatparasmA AkhyeyaM pR^iShTayApi katha~nchana | sarvaM sampadyate devi devaguhyaM susaMvR^itam || 20|| shrIshuka uvAcha etAvaduktvA bhagavAMstatraivAntaradhIyata | aditirdurlabhaM labdhvA harerjanmAtmani prabhoH || 21|| upAdhAvatpatiM bhaktyA parayA kR^itakR^ityavat | sa vai samAdhiyogena kashyapastadabudhyata || 22|| praviShTamAtmani hareraMshaM hyavitathekShaNaH | so.adityAM vIryamAdhatta tapasA chirasambhR^itam | samAhitamanA rAjan dAruNyagniM yathAnilaH || 23|| aditerdhiShThitaM garbhaM bhagavantaM sanAtanam | hiraNyagarbho vij~nAya samIDe guhyanAmabhiH || 24|| brahmovAcha jayorugAya bhagavannurukrama namo.astu te | namo brahmaNyadevAya triguNAya namo namaH || 25|| namaste pR^ishnigarbhAya vedagarbhAya vedhase | trinAbhAya tripR^iShThAya shipiviShTAya viShNave || 26|| tvamAdiranto bhuvanasya madhya\- manantashaktiM puruShaM yamAhuH | kAlo bhavAnAkShipatIsha vishvaM sroto yathAntaH patitaM gabhIram || 27|| tvaM vai prajAnAM sthiraja~NgamAnAM prajApatInAmasi sambhaviShNuH | divaukasAM deva divashchyutAnAM parAyaNaM nauriva majjato.apsu || 28|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM samhitAyAM aShTamaskandhe vAmanaprAdurbhAve saptadasho.adhyAyaH || 17|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. aShTAdasho.adhyAyaH \- 18 ..} shrIshuka uvAcha itthaM viri~nchastutakarmavIryaH prAdurbabhUvAmR^itabhUradityAm | chaturbhujaH sha~NkhagadAbjachakraH pisha~NgavAsA nalinAyatekShaNaH || 1|| shyAmAvadAto jhaSharAjakuNDala\- tviShollasachChrIvadanAmbujaH pumAn | shrIvatsavakShA valayA~Ngadollasa\- tkirITakA~nchIguNachArunUpuraH || 2|| madhuvratavrAtavighuShTayA svayA virAjitaH shrIvanamAlayA hariH | prajApaterveshmatamaH svarochiShA vinAshayan kaNThaniviShTakaustubhaH || 3|| dishaH praseduH salilAshayAstadA prajAH prahR^iShTA R^itavo guNAnvitAH | dyaurantarikShaM kShitiragnijihvA gAvo dvijAH sa~njahR^iShurnagAshcha || 4|| shroNAyAM shravaNadvAdashyAM muhUrte.abhijiti prabhuH | sarve nakShatratArAdyAshchakrustajjanma dakShiNam || 5|| dvAdashyAM savitAtiShThanmadhyandinagato nR^ipa | vijayA nAma sA proktA yasyAM janma vidurhareH || 6|| sha~Nkhadundubhayo nedurmR^ida~NgapaNavAnakAH | chitravAditratUryANAM nirghoShastumulo.abhavat || 7|| prItAshchApsaraso.anR^ityan gandharvapravarA jaguH | tuShTuvurmunayo devA manavaH pitaro.agnayaH || 8|| siddhavidyAdharagaNAH sakimpuruShakinnarAH | chAraNA yakSharakShAMsi suparNA bhujagottamAH || 9|| gAyanto.atiprashaMsanto nR^ityanto vibudhAnugAH | adityA AshramapadaM kusumaiH samavAkiran || 10|| dR^iShTvAditistaM nijagarbhasambhavaM paraM pumAMsaM mudamApa vismitA | gR^ihItadehaM nijayogamAyayA prajApatishchAha jayeti vismitaH || 11|| yattadvapurbhAti vibhUShaNAyudhai\- ravyaktachidvyaktamadhArayaddhariH | babhUva tenaiva sa vAmano vaTuH sampashyatordivyagatiryathA naTaH || 12|| taM vaTuM vAmanaM dR^iShTvA modamAnA maharShayaH | karmANi kArayAmAsuH puraskR^itya prajApatim || 13|| tasyopanIyamAnasya sAvitrIM savitAbravIt | bR^ihaspatirbrahmasUtraM mekhalAM kashyapo.adadAt || 14|| dadau kR^iShNAjinaM bhUmirdaNDaM somo vanaspatiH | kaupInAchChAdanaM mAtA dyaushChatraM jagataH pateH || 15|| kamaNDaluM vedagarbhaH kushAn saptarShayo daduH | akShamAlAM mahArAja sarasvatyavyayAtmanaH || 16|| tasmA ityupanItAya yakSharAT pAtrikAmadAt | bhikShAM bhagavatI sAkShAdumAdAdambikA satI || 17|| sa brahmavarchasenaivaM sabhAM sambhAvito vaTuH | brahmarShigaNasa~njuShTAmatyarochata mAriShaH || 18|| samiddhamAhitaM vahniM kR^itvA parisamUhanam | paristIrya samabhyarchya samidbhirajuhoddvijaH || 19|| shrutvAshvamedhairyajamAnamUrjitaM baliM bhR^igUNAmupakalpitaistataH | jagAma tatrAkhilasArasambhR^ito bhAreNa gAM sannamayan pade pade || 20|| taM narmadAyAstaTa uttare baleH ya R^itvijaste bhR^igukachChasa.nj~nake | pravartayanto bhR^igavaH kratUttamaM vyachakShatArAduditaM yathA ravim || 21|| ta R^itvijo yajamAnaH sadasyA hatatviSho vAmanatejasA nR^ipa | sUryaH kilAyAtyuta vA vibhAvasuH sanatkumAro.atha didR^ikShayA kratoH || 22|| itthaM sashiShyeShu bhR^iguShvanekadhA vitarkyamANo bhagavAn sa vAmanaH | ChatraM sadaNDaM sajalaM kamaNDaluM vivesha bibhraddhayamedhavATam || 23|| mau~njyA mekhalayA vItamupavItAjinottaram | jaTilaM vAmanaM vipraM mAyAmANavakaM harim || 24|| praviShTaM vIkShya bhR^igavaH sashiShyAste sahAgnibhiH | pratyagR^ihNan samutthAya sa~NkShiptAstasya tejasA || 25|| yajamAnaH pramudito darshanIyaM manoramam | rUpAnurUpAvayavaM tasmA AsanamAharat || 26|| svAgatenAbhinandyAtha pAdau bhagavato baliH | avanijyArchayAmAsa muktasa~Ngamanoramam || 27|| tatpAdashauchaM janakalmaShApahaM sa dharmavinmUrdhnyadadhAtsuma~Ngalam | yaddevadevo girishashchandramauliH dadhAra mUrdhnA parayA cha bhaktyA || 28|| baliruvAcha svAgataM te namastubhyaM brahman kiM karavAma te | brahmarShINAM tapaH sAkShAnmanye tvA.a.arya vapurdharam || 29|| adya naH pitarastR^iptA adya naH pAvitaM kulam | adya sviShTaH kraturayaM yadbhavAnAgato gR^ihAn || 30|| adyAgnayo me suhutA yathAvidhi dvijAtmaja tvachcharaNAvanejanaiH | hatAMhaso vArbhiriyaM cha bhUraho tathA punItA tanubhiH padaistava || 31|| yadyadvaTo vA~nChasi tatpratIchCha me tvAmarthinaM viprasutAnutarkaye | gAM kA~nchanaM guNavaddhAma mR^iShTaM tathAnnapeyamuta vA viprakanyAm | grAmAn samR^iddhAMsturagAn gajAn vA rathAMstathArhattama sampratIchCha || 32|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM samhitAyAmaShTamaskandhe vAmanaprAdurbhAve balivAmanasaMvAde aShTAdasho.adhyAyaH || 18|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ekonaviMsho.adhyAyaH \- 19 ..} shrIshuka uvAcha iti vairochanervAkyaM dharmayuktaM sa sUnR^itam | nishamya bhagavAn prItaH pratinandyedamabravIt || 1|| shrIbhagavAnuvAcha vachastavaitajjanadeva sUnR^itaM kulochitaM dharmayutaM yashaskaram | yasya pramANaM bhR^igavaH sAmparAye pitAmahaH kulavR^iddhaH prashAntaH || 2|| na hyetasmin kule kashchinniHsattvaH kR^ipaNaH pumAn | pratyAkhyAtA pratishrutya yo vAdAtA dvijAtaye || 3|| na santi tIrthe yudhi chArthinArthitAH parA~NmukhA ye tvamanasvino nR^ipAH | yuShmatkule yadyashasAmalena prahlAda udbhAti yathoDupaH khe || 4|| yato jAto hiraNyAkShashcharanneka imAM mahIm | prativIraM digvijaye nAvindata gadAyudhaH || 5|| yaM vinirjitya kR^ichChreNa viShNuH kShmoddhAra Agatam | nAtmAnaM jayinaM mene tadvIryaM bhUryanusmaran || 6|| nishamya tadvadhaM bhrAtA hiraNyakashipuH purA | hantuM bhrAtR^ihaNaM kruddho jagAma nilayaM hareH || 7|| tamAyAntaM samAlokya shUlapANiM kR^itAntavat | chintayAmAsa kAlaj~no viShNurmAyAvinAM varaH || 8|| yato yato.ahaM tatrAsau mR^ityuH prANabhR^itAmiva | ato.ahamasya hR^idayaM pravekShyAmi parAgdR^ishaH || 9|| evaM sa nishchitya ripoH sharIra\- mAdhAvato nirvivishe.asurendra | shvAsAnilAntarhitasUkShmadeha\- statprANarandhreNa vivignachetAH || 10|| sa tanniketaM parimR^ishya shUnya\- mapashyamAnaH kupito nanAda | kShmAM dyAM dishaH khaM vivarAn samudrAn viShNuM vichinvan na dadarsha vIraH || 11|| apashyanniti hovAcha mayAnviShTamidaM jagat | bhrAtR^ihA me gato nUnaM yato nAvartate pumAn || 12|| vairAnubandha etAvAnAmR^ityoriha dehinAm | aj~nAnaprabhavo manyurahammAnopabR^iMhitaH || 13|| pitA prahlAdaputraste tadvidvAn dvijavatsalaH | svamAyurdvijali~Ngebhyo devebhyo.adAtsa yAchitaH || 14|| bhavAnAcharitAn dharmAnAsthito gR^ihamedhibhiH | brAhmaNaiH pUrvajaiH shUrairanyaishchoddAmakIrtibhiH || 15|| tasmAttvatto mahImIShadvR^iNe.ahaM varadarShabhAt | padAni trINi daityendra sammitAni padA mama || 16|| nAnyatte kAmaye rAjan vadAnyAjjagadIshvarAt | nainaH prApnoti vai vidvAn yAvadarthapratigrahaH || 17|| baliruvAcha aho brAhmaNadAyAda vAchaste vR^iddhasammatAH | tvaM bAlo bAlishamatiH svArthaM pratyabudho yathA || 18|| mAM vachobhiH samArAdhya lokAnAmekamIshvaram | padatrayaM vR^iNIte yo.abuddhimAn dvIpadAshuSham || 19|| na pumAn mAmupavrajya bhUyo yAchitumarhati | tasmAdvR^ittikarIM bhUmiM vaTo kAmaM pratIchCha me || 20|| shrIbhagavAnuvAcha yAvanto viShayAH preShThAstrilokyAmajitendriyam | na shaknuvanti te sarve pratipUrayituM nR^ipa || 21|| tribhiH kramairasantuShTo dvIpenApi na pUryate | navavarShasametena saptadvIpavarechChayA || 22|| saptadvIpAdhipatayo nR^ipA vainyagayAdayaH | arthaiH kAmairgatA nAntaM tR^iShNAyA iti naH shrutam || 23|| yadR^ichChayopapannena santuShTo vartate sukham | nAsantuShTastribhirlokairajitAtmopasAditaiH || 24|| puMso.ayaM saMsR^iterheturasantoSho.arthakAmayoH | yadR^ichChayopapannena santoSho muktaye smR^itaH || 25|| yadR^ichChAlAbhatuShTasya tejo viprasya vardhate | tatprashAmyatyasantoShAdambhasevAshushukShaNiH || 26|| tasmAttrINi padAnyeva vR^iNe tvadvaradarShabhAt | etAvataiva siddho.ahaM vittaM yAvatprayojanam || 27|| shrIshuka uvAcha ityuktaH sa hasannAha vA~nChAtaH pratigR^ihyatAm | vAmanAya mahIM dAtuM jagrAha jalabhAjanam || 28|| viShNave kShmAM pradAsyantamushanA asureshvaram | jAnaMshchikIrShitaM viShNoH shiShyaM prAha vidAM varaH || 29|| shukra uvAcha eSha vairochane sAkShAdbhagavAn viShNuravyayaH | kashyapAdaditerjAto devAnAM kAryasAdhakaH || 30|| pratishrutaM tvayaitasmai yadanarthamajAnatA | na sAdhu manye daityAnAM mahAnupagato.anayaH || 31|| eSha te sthAnamaishvaryaM shriyaM tejo yashaH shrutam | dAsyatyAchChidya shakrAya mAyAmANavako hariH || 32|| tribhiH kramairimA.NllokAn vishvakAyaH kramiShyati | sarvasvaM viShNave dattvA mUDha vartiShyase katham || 33|| kramato gAM padaikena dvitIyena divaM vibhoH | khaM cha kAyena mahatA tArtIyasya kuto gatiH || 34|| niShThAM te narake manye hyapradAtuH pratishrutam | pratishrutasya yo.anIshaH pratipAdayituM bhavAn || 35|| na taddAnaM prashaMsanti yena vR^ittirvipadyate | dAnaM yaj~nastapaH karma loke vR^ittimato yataH || 36|| dharmAya yashase.arthAya kAmAya svajanAya cha | pa~nchadhA vibhajan vittamihAmutra cha modate || 37|| atrApi bahvR^ichairgItaM shR^iNu me.asurasattama | satyamomiti yatproktaM yannetyAhAnR^itaM hi tat || 38|| satyaM puShpaphalaM vidyAdAtmavR^ikShasya gIyate | vR^ikShe.ajIvati tanna syAdanR^itaM mUlamAtmanaH || 39|| tadyathA vR^ikSha unmUlaH shuShyatyudvartate.achirAt | evaM naShTAnR^itaH sadya AtmA shuShyenna saMshayaH || 40|| parAgriktamapUrNaM vA akSharaM yattadomiti | yatki~nchidomiti brUyAttena richyeta vai pumAn | bhikShave sarvamoM kurvan nAlaM kAmena chAtmane || 41|| athaitatpUrNamabhyAtmaM yachcha netyanR^itaM vachaH | sarvaM netyanR^itaM brUyAtsa duShkIrtiH shvasan mR^itaH || 42|| strIShu narmavivAhe cha vR^ittyarthe prANasa~NkaTe | gobrAhmaNArthe hiMsAyAM nAnR^itaM syAjjugupsitam || 43|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM samhitAyAM aShTamaskandhe vAmanaprAdurbhAve ekonaviMsho.adhyAyaH || 19|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. viMsho.adhyAyaH \- 20 ..} shrIshuka uvAcha balirevaM gR^ihapatiH kulAchAryeNa bhAShitaH | tUShNIM bhUtvA kShaNaM rAjannuvAchAvahito gurum || 1|| baliruvAcha satyaM bhagavatA proktaM dharmo.ayaM gR^ihamedhinAm | arthaM kAmaM yasho vR^ittiM yo na bAdheta karhichit || 2|| sa chAhaM vittalobhena pratyAchakShe kathaM dvijam | pratishrutya dadAmIti prAhlAdiH kitavo yathA || 3|| na hyasatyAtparo.adharma iti hovAcha bhUriyam | sarvaM soDhumalaM manye R^ite.alIkaparaM naram || 4|| nAhaM bibhemi nirayAnnAdhanyAdasukhArNavAt | na sthAnachyavanAnmR^ityoryathA viprapralambhanAt || 5|| yadyaddhAsyati loke.asmin samparetaM dhanAdikam | tasya tyAge nimittaM kiM viprastuShyenna tena chet || 6|| shreyaH kurvanti bhUtAnAM sAdhavo dustyajAsubhiH | dadhya~N shibiprabhR^itayaH ko vikalpo dharAdiShu || 7|| yairiyaM bubhuje brahman daityendrairanivartibhiH | teShAM kAlo.agrasIllokAn na yasho.adhigataM bhuvi || 8|| sulabhA yudhi viprarShe hyanivR^ittAstanutyajaH | na tathA tIrtha AyAte shraddhayA ye dhanatyajaH || 9|| manasvinaH kAruNikasya shobhanaM yadarthikAmopanayena durgatiH | kutaH punarbrahmavidAM bhavAdR^ishAM tato vaTorasya dadAmi vA~nChitam || 10|| yajanti yaj~nakratubhiryamAdR^itA bhavanta AmnAyavidhAnakovidAH | sa eva viShNurvarado.astu vA paro dAsyAmyamuShmai kShitimIpsitAM mune || 11|| yadyapyasAvadharmeNa mAM badhnIyAdanAgasam | tathApyenaM na hiMsiShye bhItaM brahmatanuM ripum || 12|| eSha vA uttamashloko na jihAsati yadyashaH | hatvA mainAM haredyuddhe shayIta nihato mayA || 13|| shrIshuka uvAcha evamashraddhitaM shiShyamanAdeshakaraM guruH | shashApa daivaprahitaH satyasandhaM manasvinam || 14|| dR^iDhaM paNDitamAnyaj~naH stabdho.asyasmadupekShayA | machChAsanAtigo yastvamachirAdbhrashyase shriyaH || 15|| evaM shaptaH svaguruNA satyAnna chalito mahAn | vAmanAya dadAvenAmarchitvodakapUrvakam || 16|| vindhyAvalistadA.a.agatya patnI jAlakamAlinI | Aninye kalashaM haimamavanejanyapAM bhR^itam || 17|| yajamAnaH svayaM tasya shrImatpAdayugaM mudA | avanijyAvahanmUrdhni tadapo vishvapAvanIH || 18|| tadAsurendraM divi devatAgaNAH gandharvavidyAdharasiddhachAraNAH | tatkarma sarve.api gR^iNanta ArjavaM prasUnavarShairvavR^iShurmudAnvitAH || 19|| nedurmuhurdundubhayaH sahasrasho gandharvakimpUruShakinnarA jaguH | manasvinAnena kR^itaM suduShkaraM vidvAnadAdyadripave jagattrayam || 20|| tadvAmanaM rUpamavardhatAdbhutaM hareranantasya guNatrayAtmakam | bhUH khaM disho dyaurvivarAH payodhaya\- stirya~N nR^idevA R^iShayo yadAsata || 21|| kAye balistasya mahAvibhUteH sahartvigAchAryasadasya etat | dadarsha vishvaM triguNaM guNAtmake bhUtendriyArthAshayajIvayuktam || 22|| rasAmachaShTA~Nghritale.atha pAdayoH mahIM mahIdhrAn puruShasya ja~NghayoH | patattriNo jAnuni vishvamUrte\- rUrvorgaNaM mArutamindrasenaH || 23|| sandhyAM vibhorvAsasi guhya aikSha\- tprajApatIn jaghane AtmamukhyAn | nAbhyAM nabhaH kukShiShu saptasindhU\- nurukramasyorasi charkShamAlAm || 24|| hR^idya~Nga dharmaM stanayormurAreH R^itaM cha satyaM cha manasyathendum | shriyaM cha vakShasyaravindahastAM kaNThe cha sAmAni samastarephAn || 25|| indrapradhAnAnamarAn bhujeShu tatkarNayoH kakubho dyaushcha mUrdhni | kesheShu meghAn shvasanaM nAsikAyA\- makShNoshcha sUryaM vadane cha vahnim || 26|| vANyAM cha ChandAMsi rase jaleshaM bhruvorniShedhaM cha vidhiM cha pakShmasu | ahashcha rAtriM cha parasya puMso manyuM lalATe.adhara eva lobham || 27|| sparshe cha kAmaM nR^ipa retaso.ambhaH pR^iShThe tvadharmaM kramaNeShu yaj~nam | ChAyAsu mR^ityuM hasite cha mAyAM tanUruheShvoShadhijAtayashcha || 28|| nadIshcha nADIShu shilA nakheShu buddhAvajaM devagaNAn R^iShIMshcha | prANeShu gAtre sthiraja~NgamAni sarvANi bhUtAni dadarsha vIraH || 29|| sarvAtmanIdaM bhuvanaM nirIkShya sarve.asurAH kashmalamApura~Nga | sudarshanaM chakramasahyatejo dhanushcha shAr~NgaM stanayitnughoSham || 30|| parjanyaghoSho jalajaH pA~nchajanyaH kaumodakI viShNugadA tarasvinI | vidyAdharo.asiH shatachandrayukta\- stUNottamAvakShayasAyakau cha || 31|| sunandamukhyA upatasthurIshaM pArShadamukhyAH sahalokapAlAH | sphuratkirITA~NgadamInakuNDala\- shrIvatsaratnottamamekhalAmbaraiH || 32|| madhuvratasragvanamAlayA vR^ito rarAja rAjan bhagavAnurukramaH | kShitiM padaikena balervichakrame nabhaH sharIreNa dishashcha bAhubhiH || 33|| padaM dvitIyaM kramatastriviShTapaM na vai tR^itIyAya tadIyamaNvapi | urukramasyA~Nghriruparyuparyatho maharjanAbhyAM tapasaH paraM gataH || 34|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM samhitAyA\- maShTamaskandhe vishvarUpadarshanaM nAma viMsho.adhyAyaH || 20|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ekaviMsho.adhyAyaH \- 21 ..} shrIshuka uvAcha satyaM samIkShyAbjabhavo nakhendubhi\- rhatasvadhAmadyutirAvR^ito.abhyagAt | marIchimishrA R^iShayo bR^ihadvratAH sanandanAdyA naradeva yoginaH || 1|| vedopavedA niyamAnvitA yamA\- starketihAsA~NgapurANasaMhitAH | ye chApare yogasamIradIpita\- j~nAnAgninA randhitakarmakalmaShAH | vavandire yatsmaraNAnubhAvataH svAyambhuvaM dhAma gatA akarmakam || 2|| athA~Nghraye pronnamitAya viShNo\- rupAharatpadmabhavo.arhaNodakam | samarchya bhaktyAbhyagR^iNAchChuchishravA yannAbhipa~NkeruhasambhavaH svayam || 3|| dhAtuH kamaNDalujalaM tadurukramasya pAdAvanejanapavitratayA narendra | svardhunyabhUnnabhasi sA patatI nimArShTi lokatrayaM bhagavato vishadeva kIrtiH || 4|| brahmAdayo lokanAthAH svanAthAya samAdR^itAH | sAnugA balimAjahruH sa~NkShiptAtmavibhUtaye || 5|| toyaiH samarhaNaiH sragbhirdivyagandhAnulepanaiH | dhUpairdIpaiH surabhibhirlAjAkShataphalA~NkuraiH || 6|| stavanairjayashabdaishcha tadvIryamahimA~NkitaiH | nR^ityavAditragItaishcha sha~NkhadundubhiniHsvanaiH || 7|| jAmbavAn R^ikSharAjastu bherIshabdairmanojavaH | vijayaM dikShu sarvAsu mahotsavamaghoShayat || 8|| mahIM sarvAM hR^itAM dR^iShTvA tripadavyAjayAch~nayA | UchuH svabharturasurA dIkShitasyAtyamarShitAH || 9|| na vA ayaM brahmabandhurviShNurmAyAvinAM varaH | dvijarUpapratichChanno devakAryaM chikIrShati || 10|| anena yAchamAnena shatruNA vaTurUpiNA | sarvasvaM no hR^itaM bharturnyastadaNDasya barhiShi || 11|| satyavratasya satataM dIkShitasya visheShataH | nAnR^itaM bhAShituM shakyaM brahmaNyasya dayAvataH || 12|| tasmAdasya vadho dharmo bhartuH shushrUShaNaM cha naH | ityAyudhAni jagR^ihurbaleranucharAsurAH || 13|| te sarve vAmanaM hantuM shUlapaTTishapANayaH | anichChato bale rAjan prAdravan jAtamanyavaH || 14|| tAnabhidravato dR^iShTvA ditijAnIkapAn nR^ipa | prahasyAnucharA viShNoH pratyaShedhannudAyudhAH || 15|| nandaH sunando.atha jayo vijayaH prabalo balaH | kumudaH kumudAkShashcha viShvaksenaH patattrirAT || 16|| jayantaH shrutadevashcha puShpadanto.atha sAtvataH | sarve nAgAyutaprANAshchamUM te jaghnurAsurIm || 17|| hanyamAnAn svakAn dR^iShTvA puruShAnucharairbaliH | vArayAmAsa saMrabdhAn kAvyashApamanusmaran || 18|| he viprachitte he rAho he neme shrUyatAM vachaH | mA yudhyata nivartadhvaM na naH kAlo.ayamarthakR^it || 19|| yaH prabhuH sarvabhUtAnAM sukhaduHkhopapattaye | taM nAtivartituM daityAH pauruShairIshvaraH pumAn || 20|| yo no bhavAya prAgAsIdabhavAya divaukasAm | sa eva bhagavAnadya vartate tadviparyayam || 21|| balena sachivairbud.hdhyA durgairmantrauShadhAdibhiH | sAmAdibhirupAyaishcha kAlaM nAtyeti vai janaH || 22|| bhavadbhirnirjitA hyete bahusho.anucharA hareH | daivenarddhaista evAdya yudhi jitvA nadanti naH || 23|| etAn vayaM vijeShyAmo yadi daivaM prasIdati | tasmAtkAlaM pratIkShadhvaM yo no.arthatvAya kalpate || 24|| shrIshuka uvAcha patyurnigaditaM shrutvA daityadAnavayUthapAH | rasAM nirvivishU rAjan viShNupArShadatADitAH || 25|| atha tArkShyasuto j~nAtvA virAT prabhuchikIrShitam | babandha vAruNaiH pAshairbaliM sautye.ahani kratau || 26|| hAhAkAro mahAnAsIdrodasyoH sarvatodisham | nigR^ihyamANe.asurapatau viShNunA prabhaviShNunA || 27|| taM baddhaM vAruNaiH pAshairbhagavAnAha vAmanaH | naShTashriyaM sthirapraj~namudArayashasaM nR^ipa || 28|| padAni trINi dattAni bhUmermahyaM tvayAsura | dvAbhyAM krAntA mahI sarvA tR^itIyamupakalpaya || 29|| yAvattapatyasau gobhiryAvadinduH sahoDubhiH | yAvadvarShati parjanyastAvatI bhUriyaM tava || 30|| padaikena mayAkrAnto bhUrlokaH khaM dishastanoH | svarlokastu dvitIyena pashyataste svamAtmanA || 31|| pratishrutamadAtuste niraye vAsa iShyate | visha tvaM nirayaM tasmAdguruNA chAnumoditaH || 32|| vR^ithA manorathastasya dUre svargaH patatyadhaH | pratishrutasyAdAnena yo.arthinaM vipralambhate || 33|| vipralabdho dadAmIti tvayAhaM chADhyamAninA | tadvyalIkaphalaM bhu~NkShva nirayaM katichitsamAH || 34|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAmaShTamaskandhe vAmanaprAdurbhAve balinigraho nAmaikaviMsho.adhyAyaH || 21|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dvAviMsho.adhyAyaH \- 22 ..} shrIshuka uvAcha evaM viprakR^ito rAjan balirbhagavatAsuraH | bhidyamAno.apyabhinnAtmA pratyAhAviklavaM vachaH || 1|| baliruvAcha yadyuttamashloka bhavAn mameritaM vacho vyalIkaM suravarya manyate | karomyR^itaM tanna bhavetpralambhanaM padaM tR^itIyaM kuru shIrShNi me nijam || 2|| bibhemi nAhaM nirayAtpadachyuto na pAshabandhAdvyasanAdduratyayAt | naivArthakR^ichChrAdbhavato vinigrahA\- dasAdhuvAdAdbhR^ishamudvije yathA || 3|| puMsAM shlAghyatamaM manye daNDamarhattamArpitam | yaM na mAtA pitA bhrAtA suhR^idashchAdishanti hi || 4|| tvaM nUnamasurANAM naH pArokShyaH paramo guruH | yo no.anekamadAndhAnAM vibhraMshaM chakShurAdishat || 5|| yasmin vairAnubandhena vyUDhena vibudhetarAH | bahavo lebhire siddhiM yAmu haikAntayoginaH || 6|| tenAhaM nigR^ihIto.asmi bhavatA bhUrikarmaNA | baddhashcha vAruNaiH pAshairnAtivrIDe na cha vyathe || 7|| pitAmaho me bhavadIyasammataH prahlAda AviShkR^itasAdhuvAdaH | bhavadvipakSheNa vichitravaishasaM samprApitastvatparamaH svapitrA || 8|| kimAtmanAnena jahAti yo.antataH kiM rikthahAraiH svajanAkhyadasyubhiH | kiM jAyayA saMsR^itihetubhUtayA martyasya gehaiH kimihAyuSho vyayaH || 9|| itthaM sa nishchitya pitAmaho mahA\- nagAdhabodho bhavataH pAdapadmam | dhruvaM prapede hyakutobhayaM janAd\- bhItaH svapakShakShapaNasya sattama || 10|| athAhamapyAtmaripostavAntikaM daivena nItaH prasabhaM tyAjitashrIH | idaM kR^itAntAntikavarti jIvitaM yayAdhruvaM stabdhamatirna budhyate || 11|| shrIshuka uvAcha tasyetthaM bhAShamANasya prahlAdo bhagavatpriyaH | AjagAma kurushreShTha rAkApatirivotthitaH || 12|| tamindrasenaH svapitAmahaM shriyA virAjamAnaM nalinAyatekShaNam | prAMshuM pisha~NgAmbarama~njanatviShaM pralambabAhuM subhagaM samaikShata || 13|| tasmai balirvAruNapAshayantritaH samarhaNaM nopajahAra pUrvavat | nanAma mUrdhnAshruvilolalochanaH savrIDanIchInamukho babhUva ha || 14|| sa tatra hAsInamudIkShya satpatiM sunandanandAdyanugairupAsitam | upetya bhUmau shirasA mahAmanA nanAma mUrdhnA pulakAshruviklavaH || 15|| prahlAda uvAcha tvayaiva dattaM padamaindramUrjitaM hR^itaM tadevAdya tathaiva shobhanam | manye mahAnasya kR^ito hyanugraho vibhraMshito yachChriya AtmamohanAt || 16|| yayA hi vidvAnapi muhyate yata\- statko vichaShTe gatimAtmano yathA | tasmai namaste jagadIshvarAya vai nArAyaNAyAkhilalokasAkShiNe || 17|| shrIshuka uvAcha tasyAnushR^iNvato rAjan prahlAdasya kR^itA~njaleH | hiraNyagarbho bhagavAnuvAcha madhusUdanam || 18|| baddhaM vIkShya patiM sAdhvI tatpatnI bhayavihvalA | prA~njaliH praNatopendraM babhAShe.avA~NmukhI nR^ipa || 19|| vindhyAvaliruvAcha krIDArthamAtmana idaM trijagatkR^itaM te svAmyaM tu tatra kudhiyo.apara Isha kuryuH | kartuH prabhostava kimasyata Avahanti tyaktahriyastvadavaropitakartR^ivAdAH || 20|| brahmovAcha bhUtabhAvana bhUtesha devadeva jaganmaya | mu~nchainaM hR^itasarvasvaM nAyamarhati nigraham || 21|| kR^itsnA te.anena dattA bhUrlokAH karmArjitAshcha ye | niveditaM cha sarvasvamAtmAviklavayA dhiyA || 22|| yatpAdayorashaThadhIH salilaM pradAya dUrvA~Nkurairapi vidhAya satIM saparyAm | apyuttamAM gatimasau bhajate trilokIM dAshvAnaviklavamanAH kathamArtimR^ichChet || 23|| shrIbhagavAnuvAcha brahman yamanugR^ihNAmi tadvisho vidhunomyaham | yanmadaH puruShaH stabdho lokaM mAM chAvamanyate || 24|| yadA kadAchijjIvAtmA saMsaran nijakarmabhiH | nAnAyoniShvanIsho.ayaM pauruShIM gatimAvrajet || 25|| janmakarmavayorUpavidyaishvaryadhanAdibhiH | yadyasya na bhavetstambhastatrAyaM madanugrahaH || 26|| mAnastambhanimittAnAM janmAdInAM samantataH | sarvashreyaHpratIpAnAM hanta muhyenna matparaH || 27|| eSha dAnavadaityAnAmagraNIH kIrtivardhanaH | ajaiShIdajayAM mAyAM sIdannapi na muhyati || 28|| kShINarikthashchyutaH sthAnAtkShipto baddhashcha shatrubhiH | j~nAtibhishcha parityakto yAtanAmanuyApitaH || 29|| guruNA bhartsitaH shapto jahau satyaM na suvrataH | Chalairukto mayA dharmo nAyaM tyajati satyavAk || 30|| eSha me prApitaH sthAnaM duShprApamamarairapi | sAvarNerantarasyAyaM bhavitendro madAshrayaH || 31|| tAvatsutalamadhyAstAM vishvakarmavinirmitam | yannAdhayo vyAdhayashcha klamastandrA parAbhavaH | nopasargA nivasatAM sambhavanti mamekShayA || 32|| indrasena mahArAja yAhi bho bhadramastu te | sutalaM svargibhiH prArthyaM j~nAtibhiH parivAritaH || 33|| na tvAmabhibhaviShyanti lokeshAH kimutApare | tvachChAsanAtigAn daityAMshchakraM me sUdayiShyati || 34|| rakShiShye sarvato.ahaM tvAM sAnugaM saparichChadam | sadA sannihitaM vIra tatra mAM drakShyate bhavAn || 35|| tatra dAnavadaityAnAM sa~NgAtte bhAva AsuraH | dR^iShTvA madanubhAvaM vai sadyaH kuNTho vina~NkShyati || 36|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAmaShTamaskandhe vAmanaprAdurbhAve balivAmanasaMvAdo nAma dvAviMsho.adhyAyaH || 22|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. trayoviMsho.adhyAyaH \- 23 ..} shrIshuka uvAcha ityuktavantaM puruShaM purAtanaM mahAnubhAvo.akhilasAdhusammataH | baddhA~njalirbAShpakalAkulekShaNo bhaktyudgalo gadgadayA girAbravIt || 1|| baliruvAcha aho praNAmAya kR^itaH samudyamaH prapannabhaktArthavidhau samAhitaH | yallokapAlaistvadanugraho.amarai\- ralabdhapUrvo.apasade.asure.arpitaH || 2|| shrIshuka uvAcha ityuktvA harimAnamya brahmANaM sabhavaM tataH | vivesha sutalaM prIto balirmuktaH sahAsuraiH || 3|| evamindrAya bhagavAn pratyAnIya triviShTapam | pUrayitvAditeH kAmamashAsatsakalaM jagat || 4|| labdhaprasAdaM nirmuktaM pautraM vaMshadharaM balim | nishAmya bhaktipravaNaH prahlAda idamabravIt || 5|| prahlAda uvAcha nemaM viri~ncho labhate prasAdaM na shrIrna sharvaH kimutApare te | yanno.asurANAmasi durgapAlo vishvAbhivandyairabhivanditA~NghriH || 6|| yatpAdapadmamakarandaniShevaNena brahmAdayaH sharaNadAshnuvate vibhUtIH | kasmAdvayaM kusR^itayaH khalayonayaste dAkShiNyadR^iShTipadavIM bhavataH praNItAH || 7|| chitraM tavehitamaho.amitayogamAyA\- lIlAvisR^iShTabhuvanasya vishAradasya | sarvAtmanaH samadR^isho.aviShamaH svabhAvo bhaktapriyo yadasi kalpatarusvabhAvaH || 8|| shrIbhagavAnuvAcha vatsa prahlAda bhadraM te prayAhi sutalAlayam | modamAnaH svapautreNa j~nAtInAM sukhamAvaha || 9|| nityaM draShTAsi mAM tatra gadApANimavasthitam | maddarshanamahAhlAdadhvastakarmanibandhanaH || 10|| shrIshuka uvAcha Aj~nAM bhagavato rAjan prahlAdo balinA saha | bADhamityamalapraj~no mUrdhnyAdhAya kR^itA~njaliH || 11|| parikramyAdipuruShaM sarvAsurachamUpatiH | praNatastadanuj~nAtaH pravivesha mahAbilam || 12|| athAhoshanasaM rAjan harirnArAyaNo.antike | AsInamR^itvijAM madhye sadasi brahmavAdinAm || 13|| brahman santanu shiShyasya karmachChidraM vitanvataH | yattatkarmasu vaiShamyaM brahmadR^iShTaM samaM bhavet || 14|| shukra uvAcha kutastatkarmavaiShamyaM yasya karmeshvaro bhavAn | yaj~nesho yaj~napuruShaH sarvabhAvena pUjitaH || 15|| mantratastantratashChidraM deshakAlArhavastutaH | sarvaM karoti nishChidraM nAmasa~NkIrtanaM tava || 16|| tathApi vadato bhUman kariShyAmyanushAsanam | etachChreyaH paraM puMsAM yattavAj~nAnupAlanam || 17|| shrIshuka uvAcha abhinandya harerAj~nAmushanA bhagavAniti | yaj~nachChidraM samAdhatta balerviprarShibhiH saha || 18|| evaM balermahIM rAjan bhikShitvA vAmano hariH | dadau bhrAtre mahendrAya tridivaM yatparairhR^itam || 19|| prajApatipatirbrahmA devarShipitR^ibhUmipaiH | dakShabhR^igva~NgiromukhyaiH kumAreNa bhavena cha || 20|| kashyapasyAditeH prItyai sarvabhUtabhavAya cha | lokAnAM lokapAlAnAmakarodvAmanaM patim || 21|| vedAnAM sarvadevAnAM dharmasya yashasaH shriyaH | ma~NgalAnAM vratAnAM cha kalpaM svargApavargayoH || 22|| upendraM kalpayA~nchakre patiM sarvavibhUtaye | tadA sarvANi bhUtAni bhR^ishaM mumudire nR^ipa || 23|| tatastvindraH puraskR^itya devayAnena vAmanam | lokapAlairdivaM ninye brahmaNA chAnumoditaH || 24|| prApya tribhuvanaM chendra upendrabhujapAlitaH | shriyA paramayA juShTo mumude gatasAdhvasaH || 25|| brahmA sharvaH kumArashcha bhR^igvAdyA munayo nR^ipa | pitaraH sarvabhUtAni siddhA vaimAnikAshcha ye || 26|| sumahatkarma tadviShNorgAyantaH paramAdbhutam | dhiShNyAni svAni te jagmuraditiM cha shashaMsire || 27|| sarvametanmayA.a.akhyAtaM bhavataH kulanandana | urukramasya charitaM shrotR^INAmaghamochanam || 28|| pAraM mahimna uruvikramato gR^iNAno yaH pArthivAni vimame sa rajAMsi martyaH | kiM jAyamAna uta jAta upaiti martya ityAha mantradR^igR^iShiH puruShasya yasya || 29|| ya idaM devadevasya hareradbhutakarmaNaH | avatArAnucharitaM shR^iNvan yAti parAM gatim || 30|| kriyamANe karmaNIdaM daive pitrye.atha mAnuShe | yatra yatrAnukIrtyeta tatteShAM sukR^itaM viduH || 31|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyA\- maShTamaskandhe vAmanAvatAracharite trayoviMsho.adhyAyaH || 23|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. chaturviMsho.adhyAyaH \- 24 ..} rAjovAcha bhagavan shrotumichChAmi hareradbhutakarmaNaH | avatArakathAmAdyAM mAyAmatsyaviDambanam || 1|| yadarthamadadhAdrUpaM mAtsyaM lokajugupsitam | tamaHprakR^itidurmarShaM karmagrasta iveshvaraH || 2|| etanno bhagavan sarvaM yathAvadvaktumarhasi | uttamashlokacharitaM sarvalokasukhAvaham || 3|| sUta uvAcha ityukto viShNurAtena bhagavAn bAdarAyaNiH | uvAcha charitaM viShNormatsyarUpeNa yatkR^itam || 4|| shrIshuka uvAcha goviprasurasAdhUnAM ChandasAmapi cheshvaraH | rakShAmichChaMstanUrdhatte dharmasyArthasya chaiva hi || 5|| uchchAvacheShu bhUteShu charan vAyuriveshvaraH | nochchAvachatvaM bhajate nirguNatvAddhiyo guNaiH || 6|| AsIdatItakalpAnte brAhmo naimittiko layaH | samudropaplutAstatra lokA bhUrAdayo nR^ipa || 7|| kAlenAgatanidrasya dhAtuH shishayiShorbalI | mukhato niHsR^itAn vedAn hayagrIvo.antike.aharat || 8|| j~nAtvA taddAnavendrasya hayagrIvasya cheShTitam | dadhAra shapharIrUpaM bhagavAn harirIshvaraH || 9|| tatra rAjaR^iShiH kashchinnAmnA satyavrato mahAn | nArAyaNaparo.atapyattapaH sa salilAshanaH || 10|| yo.asAvasmin mahAkalpe tanayaH sa vivasvataH | shrAddhadeva iti khyAto manutve hariNArpitaH || 11|| ekadA kR^itamAlAyAM kurvato jalatarpaNam | tasyA~njalyudake kAchichChapharyekAbhyapadyata || 12|| satyavrato.a~njaligatAM saha toyena bhArata | utsasarja nadItoye shapharIM draviDeshvaraH || 13|| tamAha sAtikaruNaM mahAkAruNikaM nR^ipam | yAdobhyo j~nAtighAtibhyo dInAM mAM dInavatsala | kathaM visR^ijase rAjan bhItAmasmin sarijjale || 14|| tamAtmano.anugrahArthaM prItyA matsyavapurdharam | ajAnan rakShaNArthAya shapharyAH sa mano dadhe || 15|| tasyA dInataraM vAkyamAshrutya sa mahIpatiH | kalashApsu nidhAyainAM dayAlurninya Ashramam || 16|| sA tu tatraikarAtreNa vardhamAnA kamaNDalau | alabdhvA.a.atmAvakAshaM vA idamAha mahIpatim || 17|| nAhaM kamaNDalAvasmin kR^ichChraM vastumihotsahe | kalpayaukaH suvipulaM yatrAhaM nivase sukham || 18|| sa enAM tata AdAya nyadhAdauda~nchanodake | tatra kShiptA muhUrtena hastatrayamavardhata || 19|| na ma etadalaM rAjan sukhaM vastumuda~nchanam | pR^ithu dehi padaM mahyaM yattvAhaM sharaNaM gatA || 20|| tata AdAya sA rAj~nA kShiptA rAjan sarovare | tadAvR^ityAtmanA so.ayaM mahAmIno.anvavardhata || 21|| naitanme svastaye rAjannudakaM salilaukasaH | nidhehi rakShAyogena hrade mAmavidAsini || 22|| ityuktaH so.anayanmatsyaM tatra tatrAvidAsini | jalAshaye.asammitaM taM samudre prAkShipajjhaSham || 23|| kShipyamANastamAhedamiha mAM makarAdayaH | adantyatibalA vIra mAM nehotsraShTumarhasi || 24|| evaM vimohitastena vadatA valgubhAratIm | tamAha ko bhavAnasmAn matsyarUpeNa mohayan || 25|| naivaM vIryo jalacharo dR^iShTo.asmAbhiH shruto.api cha | yo bhavAn yojanashatamahnAbhivyAnashe saraH || 26|| nUnaM tvaM bhagavAn sAkShAddharirnArAyaNo.avyayaH | anugrahAya bhUtAnAM dhatse rUpaM jalaukasAm || 27|| namaste puruShashreShTha sthityutpatyapyayeshvara | bhaktAnAM naH prapannAnAM mukhyo hyAtmagatirvibho || 28|| sarve lIlAvatArAste bhUtAnAM bhUtihetavaH | j~nAtumichChAmyado rUpaM yadarthaM bhavatA dhR^itam || 29|| na te.aravindAkSha padopasarpaNaM mR^iShA bhavetsarvasuhR^itpriyAtmanaH | yathetareShAM pR^ithagAtmanAM satA\- madIdR^isho yadvapuradbhutaM hi naH || 30|| shrIshuka uvAcha iti bruvANaM nR^ipatiM jagatpatiH satyavrataM matsyavapuryugakShaye | vihartukAmaH pralayArNave.abravI\- chchikIrShurekAntajanapriyaH priyam || 31|| shrIbhagavAnuvAcha saptame.adyatanAdUrdhvamahanyetadarindama | nima~NkShyatyapyayAmbhodhau trailokyaM bhUrbhuvAdikam || 32|| trilokyAM lIyamAnAyAM saMvartAmbhasi vai tadA | upasthAsyati nauH kAchidvishAlA tvAM mayeritA || 33|| tvaM tAvadoShadhIH sarvA bIjAnyuchchAvachAni cha | saptarShibhiH parivR^itaH sarvasattvopabR^iMhitaH || 34|| Aruhya bR^ihatIM nAvaM vichariShyasyaviklavaH | ekArNave nirAloke R^iShINAmeva varchasA || 35|| dodhUyamAnAM tAM nAvaM samIreNa balIyasA | upasthitasya me shR^i~Nge nibadhnIhi mahAhinA || 36|| ahaM tvAmR^iShibhiH sAkaM sahanAvamudanvati | vikarShan vichariShyAmi yAvadbrAhmI nishA prabho || 37|| madIyaM mahimAnaM cha paraM brahmeti shabditam | vetsyasyanugR^ihItaM me samprashnairvivR^itaM hR^idi || 38|| itthamAdishya rAjAnaM harirantaradhIyata | so.anvavaikShata taM kAlaM yaM hR^iShIkesha Adishat || 39|| AstIrya darbhAn prAkkUlAn rAjarShiH prAguda~NmukhaH | niShasAda hareH pAdau chintayan matsyarUpiNaH || 40|| tataH samudra udvelaH sarvataH plAvayan mahIm | vardhamAno mahAmeghairvarShadbhiH samadR^ishyata || 41|| dhyAyan bhagavadAdeshaM dadR^ishe nAvamAgatAm | tAmAruroha viprendrairAdAyauShadhivIrudhaH || 42|| tamUchurmunayaH prItA rAjan dhyAyasva keshavam | sa vai naH sa~NkaTAdasmAdavitA shaM vidhAsyati || 43|| so.anudhyAtastato rAj~nA prAdurAsInmahArNave | ekashR^i~Ngadharo matsyo haimo niyutayojanaH || 44|| nibadhya nAvaM tachChR^i~Nge yathokto hariNA purA | varatreNAhinA tuShTastuShTAva madhusUdanam || 45|| rAjovAcha anAdyavidyopahatAtmasaMvida\- stanmUlasaMsAraparishramAturAH | yadR^ichChayehopasR^itA yamApnuyu\- rvimuktido naH paramo gururbhavAn || 46|| jano.abudho.ayaM nijakarmabandhanaH sukhechChayA karma samIhate.asukham | yatsevayA tAM vidhunotyasanmatiM granthiM sa bhindyAddhR^idayaM sa no guruH || 47|| yatsevayAgneriva rudrarodanaM pumAn vijahyAnmalamAtmanastamaH | bhajeta varNaM nijameSha so.avyayo bhUyAtsa IshaH paramo gurorguruH || 48|| na yatprasAdAyutabhAgalesha\- manye cha devA guravo janAH svayam | kartuM sametAH prabhavanti puMsa\- stamIshvaraM tvAM sharaNaM prapadye || 49|| achakShurandhasya yathAgraNIH kR^ita\- stathA janasyAviduSho.abudho guruH | tvamarkadR^iksarvadR^ishAM samIkShaNo vR^ito gururnaH svagatiM bubhutsatAm || 50|| jano janasyAdishate.asatIM matiM yayA prapadyeta duratyayaM tamaH | tvaM tvavyayaM j~nAnamamoghama~njasA prapadyate yena jano nijaM padam || 51|| tvaM sarvalokasya suhR^itpriyeshvaro hyAtmA gururj~nAnamabhIShTasiddhiH | tathApi loko na bhavantamandhadhI\- rjAnAti santaM hR^idi baddhakAmaH || 52|| taM tvAmahaM devavaraM vareNyaM prapadya IshaM pratibodhanAya | ChindhyarthadIpairbhagavan vachobhi\- rgranthIn hR^idayyAn vivR^iNu svamokaH || 53|| shrIshuka uvAcha ityuktavantaM nR^ipatiM bhagavAnAdipUruShaH | matsyarUpI mahAmbhodhau viharaMstattvamabravIt || 54|| purANasaMhitAM divyAM sA~NkhyayogakriyAvatIm | satyavratasya rAjarSherAtmaguhyamasheShataH || 55|| ashrauShIdR^iShibhiH sAkamAtmatattvamasaMshayam | nAvyAsIno bhagavatA proktaM brahma sanAtanam || 56|| atItapralayApAya utthitAya sa vedhase | hatvAsuraM hayagrIvaM vedAn pratyAharaddhariH || 57|| sa tu satyavrato rAjA j~nAnavij~nAnasaMyutaH | viShNoH prasAdAtkalpe.asminnAsIdvaivasvato manuH || 58|| satyavratasya rAjarShermAyAmatsyasya shAr~NgiNaH | saMvAdaM mahadAkhyAnaM shrutvA muchyeta kilbiShAt || 59|| avatAro hareryo.ayaM kIrtayedanvahaM naraH | sa~NkalpAstasya sidhyanti sa yAti paramAM gatim || 60|| pralayapayasi dhAtuH suptashaktermukhebhyaH shrutigaNamapanItaM pratyupAdatta hatvA | ditijamakathayadyo brahma satyavratAnAM tamahamakhilahetuM jihmamInaM nato.asmi || 61|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe vaiyAsakyAmaShTAdashasAhasryAM pAramahaMsyAM saMhitAyAmaShTamaskandhe matsyAvatAracharitAnu\- varNanaM nAma chaturviMsho.adhyAyaH || 24|| \section{ .. ityaShTamaskandhaH samAptaH ..} \section{.. OM tatsat ..} \iti ## Proofread by PSA Easwaran \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}