% Text title : manobodhaH marAThI manAche shlokasya saMskRitAnuvAda % File name : manobodha-skt.itx % Category : raama, samartha-rAmadAsa % Location : doc\_raama % Author : Swami Ramdas, translator Dasanudasa % Description-comments : in Sanskrit, verses addressed to/for mind % Latest update : October 21, 2013 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. manobodhaH ..}## \itxtitle{.. manobodhaH ..}##\endtitles ## || shrI rAma || manobodhaH shrIrAmadAsAnudAsaH gaNesho.asti yaH ShaDguNaishvaryayuktaH tathA shAradA yA chaturvAksvarUpA | praNamyA.atha tau sR^iShTinirmANamUlaM ananta.n hita.n rAmamArgaM pravakShye || 1|| mano rAmabhakteH pathA yAsyasi tva.n tadA shrIhariM prApsyase ta.n svabhAvAt | janairnindita.n yat tvayA tanna kArya.n naraiH shlAghita.n karma yatnena sevyam || 2|| prabhAte tu yashchintayed rAmacha.ndra.n tataH kIrtayet tadguNA.nshchAruvAchA | sadAchAramena.n tyajennaikachitto jagatyA.n sa evAtidhanyatvameti || 3|| mano vAsanA.n duHkhadA.n sa.ntyajAshu manaH sarvadA pApabuddhi.n jahIhi | mano mA tyajA.aGYAnato dharmamArgaM manastiShTha satsArabhUte vichAre || 4|| manaH pApakarmAdarastyAjya eva manaH satyasa.nkalpa evAnusevyaH | manaH kalpanAM mu~ncha shabdAdikAnA.n vikArAshrayeNeha dhig dhiktvameti || 5|| mano mA.astu te kleshadaH krodhalesho mano mA.astu kAmo vikArasya mUlam | mano mA mada.n duShTama~NgIkuru tvaM mano mA.astu te matsaro mA cha daMbhaH || 6|| mano dhAryamAryeShu mArgeShu dhairyaM mano hInapu.nso vachaH kShAmyameva | manoGYaistvayA shItalairvAkprabandhaiH manaH sarvadA sajjanAstoShaNIyAH || 7|| mano dehapAte.api kIrtiH sthirA syAd.h yayA tA.n kriyA.n sarvadevA.a.arabhasya | manashchAndana.n sadguNa.n sampraguhya tvayA sarvathA sajjanAH prINanIyAH || 8|| manaH pArakIya.n vanaM mA chinu tvam.h atisvArthadhIH shiShyate.atrAtipApA | sadA pApajanyaM phalaM bhogyameva yadA nepsitA.a.aptistadA duHkhameva || 9|| mano rAmachandre sadA prItirastu balAd hR^idgata.n duHkhajAla.n nivAryam | tvayA dehaduHkha.n sukhatvena mAnya.n ramastvAtmarUpe vichAreNa nityam || 10|| samastaiH sukhaiH sa.nyutaH ko.asti loke manaH sadvichAraiH shanairnishchinutvam | mano yat tvayA sa.nchita.n karma pUrvaM tadeveha bhogya.n shubha.n vA.ashubha.n vA || 11|| mano mA.antara.n duHkhajAlasya dehI manaH sarvathA shokachinte visarja | tato dehabuddhiM vivekAdvihAya videhasthitau muktibhAg sa.nramasva || 12|| mano brUhi tat chet shruta.n rAvaNasya kShaNenaiva rAjya.n samasta.n viniShTam | tyajAto.ashubhA.n vAsana.n duHkhadAtrIM balenaiti kAlo haThAt pR^iShThalagnaH || 13|| mano deha eSho.atipuNyena labdhaH kR^itAntena nItaH sa evAntakAle | mahAnto.api vai mR^ityumArgeNa yAtA asa.nkhyeya\-jIvA janiM prApya naShTAH || 14|| manaH pashya ye sa.nsthitA mR^ityubhUmau vadantyAmR^iti.n te.ahamevAhamittham | chira.n jIvitaM mAnayantyAtmano.aGYAH kShaNAt te parityajya sarvaM prayAnti || 15|| mR^itaM bandhumAlokya shochatyapArthaH kShaNAt so.api mR^ityoH pathA samprayAti | yato.aGYasya no yAti lobhaH prashAnti.n tato.asau punardehayogaM prayAti || 16|| jano mUDhabhAvena shochatyapArtha.n kShaNenaiva bhAvyaM bhavatyeva nityam | bhavet karmaNA svena putrAdiyogo vR^ithA khidyate tadviyoge.alpabuddhiH || 17|| mano dhArayAshA.n sadA rAghavasya tato.anya.n nara.n naiva sa.nkIrtaya tvam | purANAni vedAshcha ya.n varNayanti naraH shlAghyatAmeti tadvarNanena || 18|| mano mA kadApi tyaja brahmasatyaM mano.asanmatiM mA kR^ithAH sarvathaiva | mano brUhi satya.n sadA sadvichobhiH mano.asat tyaja prAGYa mithyeti matvA || 19|| atIva shramo jAyate mAtR^igarbhe manastanna kArya.n yato duHkhabhAk syAt | shishuH pachyate jAThare vahnikuNDe tadA.adhaHshirAshchordhvapAt chAtikhinnaH || 20|| mano janma\-mR^ityu\-pradA.n duHkhadAtrI.n dhanA.a.apta\-priyA\-kAmanA.n sa.ntyajAshu | yato yAtanA garbhavAse.astyasahyA tato rAghave prItiyoga.n kuruShva || 21|| mano me hitaM kAryametat tvayA.adya sadA rAmapAdau prayatnena sevyau | prabhurvAyuputrasya yaH khyAtakIrtiH janAnuddharet sa trilokAdhinAthaH || 22|| mano rAmanAmnastvayA.anyanna vAchya.n vR^ithA vAkprabandhAt sukha.n naiti kashchit | kShaNenAyuragre haratyeva kAlaH sharIrAvasAne.atha ko mochayet tvAm || 23|| vinA rAmasevA.n shramo vyartha eva janasya pralApo yathA nidritasya | ato brUhi vAchA harernAma nitya.n aha.ntAM mahApApinI sa.nharAshu || 24|| manaste maduktirhitaiveti mAnyA na ched rAma\-pAdAbja\-labdhiH kutaste | sukhApti\-kShaNe jAyate saukhyameva tataH sarvanAshaH sthira.n naiva ki.nchit || 25|| kR^itaH kenachid deha\-rakShA\-prayatnaH sa dehaH kShaNenaiva kAlena nItaH | atastvaM mano rAmacha.ndra.n bhajasva pramu~nchAntarAt sarvachintAM bhavasya || 26|| bhavasyAsya bhItyA manaH kiM bibheShi jahImA.n dhiya.n dhairyamevAvalaMbya | prabhau rakShake rAmachandre shiraHsthe bhaya.n ki.n nu te daNDahastAt kR^itAntAt || 27|| mano dInanAthaM prabhu.n chApapANi.n vilokyAgrataH kampate kAla eShaH | janairmadvachaH satyameveti mAnyaM sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 28|| vrata.n rAmachandrasya tu khyAtametat.h svabhaktadviSho mastaka.n tADyameva | purI yena nItA kShaNAd devaloka.n sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 29|| prabhoH sevakaM lokayet krUradR^iShTyA sa IdR^iugvidhaH ko.asti bhUmyAmabuddhiH | trilokyA.n janA yadyasho varNayanti sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 30|| mahA sa.nkaTAnmochitA yena devAH balena pratApairguNairyo variShThaH | smaratyambikA shUlapANistathA ya.n sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 31|| ahalyA shilIbhUtadehA.api yena kR^itA pAdasa.nsparshato.atIva pUtA | shrutiryadyashovarNane maunamApa sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 32|| manashcha.ndra\-sUryarkShamervAdika.n tu vasatya~njasA yatsvarUpe samastam | chira.njIvatA.n yena nItau svadAsau sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 33|| upekShA na kasyApi yasya svarUpe iti pratyayo nAsti mUDhasya chitte | purANAni ya.n vishvapAla.n vadanti sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 34|| hR^idi sve sthito yAdR^isho yasya bhAvo vasatya~njasA tAdR^ishastatra devaH | ananyasya yo rakShakashchApapANiH sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 35|| hariH prANinA.n sa.nnidhau sarvadA.a.aste kR^ipAluH svabhaktasya dhairya.n vilokya | sukhAna.nda\-kaivalya\-dAtA.asti yo vai sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 36|| yathA bhAskarashchakravAkasya goptA tathA sa.nkaTe.asti prabhuH sevakasya | harerbhaktimAhAtmyamud.hgIyate GYaiH sa nopekShate rAmachandraH svabhaktam || 37|| manaH prArthanA.n re shR^iNu tvaM mamaikAM raghUtta.nsarUpaM prapashyAchalastvam | idaM madvachaste na heya.n kadApi mano rAghave tva.n nivAsa.n kuruShva || 38|| purANAni vedAshcha ya.n varNayanti samAdhAnatA syAt sadA yasya sa~NgAt | samarpyAshu tasmin nija.n cha~nchalatvaM mano rAghave sa.nnivAsa.n kuruShva || 39|| manaH prApyate vai sukha.n yatra sarvam.h atIvAdareNeha tallakShitavyam | vivekena duShkalpanA.n sa.nnivArya mano rAghave sa.nnivAsa.n kuruShva || 40|| sadaivATane no sukha.nki.nchidasti shramo jAyate no hita.n ki.nchideva | vivekena labdhvA ghanAnanda\-bodhaM mano rAghave sa.nnivAsa.n kuruShva || 41|| alaM vistareNa bravImyekameva mano rAghava.n tva.n svakIya.n kuruShva | tadIya.n vrata.n dInanAtheti shrutvA manaH sajjana svasvarUpe vasa tvam || 42|| manaH sadvacho me tvayA grAhyamekaM hita.n kAryamevAtmanaH sarvatheti | kadApyeha rAmetara.n naiva vAchyaM sadA.a.atmasvarUpaM nididhyAsanIyam || 43|| mano mUDhasa~Nge tu mauna.n vidheyaM kathAsvAdaro rAghavasyaiva kAryaH | na rAmo gR^ihe yatra sa.ntyajya tattu sukhArthe sadA.araNyavAso vidheyaH || 44|| samAdhAnabha~Ngo bhavedyasya sa~NgAt.h aha.ntA tathA.a.akasmikI syAtsvadehe | matiryasya sa~NgAt tyajedrAmachandraM tadIyena sa~Ngena pu.nsAM sukhaM kim || 45|| mano yA gatA rAmahInA svavelA tadAyustvayA nAshitaM buddhijADyAt | shramo rAmasevA.n vinA jIvitaM yat.h sa dakSho.atra yo rAmasevI sadaiva || 46|| hR^idA chintayan lochanAbhyAM prapashyan.h hariM bhaktiyukto ya Aste budho.api | guNaprItiyuktashcharet sAdhanaM yaH sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 47|| sadA devakArye svadehaM yunakti sadA yasya vAg vakti sad.h\-rAmanAma | variShThe svadharme sthitiryasya nityaM sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 48|| sadA vakti yad yAti mArgeNa tena prapashyatyanekeShu to devamekam | bhramasya kShayAd yo bhajedvAsudevaM sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 49|| vikArA na kAmAdayo yasya chitte tapasvI virAgI svayaM brahmachArI | sadA shAntachittastamoleshahInaH sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 50|| mado matsaraH svArthabuddhirnirastAH prapa~nchod.hbhavo yasya chitte na khedaH | sadA vakti yaH sUnR^itAmeva vAchaM sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 51|| kramet tattvachintAnuvAdena kAlaM pralipto na doSheNa dambhAdikena | karotyuttamaiH pratyahaM brahmavAdaM sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 52|| sadaivArjavI sarvalokapriyo yaH sadA sarvadA satyavAdI vivekI | vacho bhAShate no.anR^itaM no kadAchit.h sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 53|| sadA.araNyasa.nstho bhaved yo yuvA.api vikalpasya chitte malo naiva yasya | dR^iDhaH pratyayo yasya chittAnna yAti sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 54|| durAshA gatA yasya chittAt samUlA pravR^iddhA hari\-premarUpA sutR^iShNA | R^iNI devadevaH kR^ito yena bhaktyA sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 55|| dayAluH kR^ipAlushcha yaH komalAnto jane snehayuktashcha yo dAsa\-pAlaH | mano yasya na krodha\-sa.ntApa\-yuktaM sa dhanyo.asti dAso.atra sarvottamasya || 56|| harernAma\-sa.nkIrtanopAsanAbhyAM jano dhanyatAM etyajasraM jagatyAm | udAsInatA sA padArtheShu sAraM tayA sarvadA chittavR^itteH prashAntiH || 57|| mano mA.astu shabdAdiShu prItiyogaH padArtheShu kAmo bhavet pUrvapApaiH | suniShkAma\-bhaktyA prabhushchintanIyo vikalpasya lesho.api tUrNaM praheyaH || 58|| janaH kalpanAM kalpayan koTikalpaM samabhyeti rAmaM prabhuM naiva naiva | dhR^itashchetasA yena kAmo na rAmaH kutastasya rAme tu suprItiyogaH || 59|| mano rAmachandro nidhiH kAmadhenuH suradrurmaNishchintitArthapradashcha | prabhAvAd hi yasyaiva sarvasya sattA na tattulyatAmeti kashchid jagatyAm || 60|| samAshritya kalpadrumaM duHkhito yaH sadA tasya chitte vasatyeva duHkham | samaM sajjanairyo vivAdaM karoti tato yAti sa.ntApamantarmahAntam || 61|| bhavadvai nididhyAsa\-bha~Ngo.api tasya balAdudbhavet shoka\-sa.ntApa\-vR^ittiH | sukhAnanda\-nAsho bhaved bhedabuddhyA manonishchayo luptate hanta sarvaH || 62|| yathA kAmadhenuprabhostakra\-yA~nchA tathaivAtmavettushcha vAdapriyatvam | sa sa.ntyajya chintAmaNiM kAchakhaNDAn.h prayAcheta tasmai na kastAn pradadyAt || 63|| dR^iDhA nAsti buddhirvimUDhasya pu.nso na chitte.asti rAmo.atikAmAkulasya | pravR^itte.atilAbhe bhavet kShubdha\-chittaH prasakto.atibhogeShu dainyaM prayAti || 64|| abhaktyA harI jIvitaM mA.astu dInaM bhavet chAtimauDhye sadA duHkhaduHkham | mano rAmachandre.arpaya prItiyogaM virAmeShu te mAstu vA~nChA dhanAdau || 65|| asAro.asti sa.nsAra eSho.atighoro manaH sajjanAnveShaya tvaM hi satyam | viShaM bhakShitaM chet sukhaM te kutaH syAd.h ato rAmachandraM sadA chintaya tvam || 66|| ghanashyAmavarNo.atilAvaNyayukto gabhIro.atidhIraH pratApena pUrNaH | svabhaktasya yaH sa.nkaTe pakShapAtI sa rAmaH prabhAte hR^idA chintanIyaH || 67|| balenAdhiko rAghavaschApapANiH karAlastu kAlo.api tasmAd bibheti | kathA kaiva martyasya ra~Nkasya tatra prabhAte hR^idA rAghavashchintanIyaH || 68|| sukhAnandakR^id vArako yo bhayasya sa hi prItiyogena sevyo jagatyAm | vivekAdanAchArabuddhiM visR^ijya prabhAte hR^idA rAghavashchintanIyaH || 69|| manaH kIrtaya tvaM hariM kAmapUraM na vai bAdhyase duHkhajAlaiH kadApi | madAlasyamAshu tvayA sampraheyaM prabhAte hR^idA rAghavashchintanIyaH || 70|| mahAdoShanAsho.asti yatkIrtanena naraH sad.hgatiM yAti yatkIrtanena | bhavet puNyavR^iddhishcha yatkIrtanena sa rAmaH prabhAte hR^idA chintanIyaH || 71|| bhavenna vyayaH svIyavittasya ki.nchit.h tatochchAraNe rAmanAmno na kaShTam | kShayo jAyate yena sa.nsArashatroH sa rAmaH prabhAte hR^idA chintanIyaH || 72|| mahad duHkhamutpadyate dehadaNDAt.h paraM nAmasa.nkIrtane naiva duHkham | shivashchintayatyeva yaM devadevaM sa rAmaH prabhAte hR^idA chintanIyaH || 73|| tapaHpUrvake sAdhane dehakaShTaM dhanenaiva dAnaM vratodyApanaM cha | kR^ipAluH sadA dInajIveShu yo.asau prabhAte hR^idA rAghavashchintanIyaH || 74|| manaH sAdhaneShvetadeva prashastaM na chenmanyase sAdhubhirnishchinu tvam | vR^ithA sa.nshayastyAjya evAntakArI prabhAte hR^idA rAghavashchintanIyaH || 75|| bhavennaiva yogo na dharmo na karma na bhogo na cha tyAga eko.api sA~NgaH | mano nAma\-sa.nkIrtane shraddadhasva prabhAte hR^idA rAghavashchintanIyaH || 76|| harernAma sa.nkIrtane shraddadhAno bhaved dvandvashUnyojapan rAmanAma | hareH karma kurvan bhaviShyatyakAmo svarUpaM cha sarvatra pashyet tadAnIm || 77|| aho yasya rAme na vishvastabuddhiH bhavet pAmaraH sarvadA duHkhabhAk saH | sthite kintu kaivalyade rAmachandre vR^ithA deha\-sa.nsAra\-chintA.alpabuddheH || 78|| manaH pAvanAM bhAvanAM rAghavasya nidhehyantare mA.astu sa.nsArachintA | bhavo bhrAmayatyeva jIvaM sadaiva asad.h\-vastu\-sa.ndhAraNaM vyarthameva || 79|| manaH sa.nshraya shrIshamIshasya hR^itsthaM tarAdyaiva duShpAra\-sa.nsAra\-vArdhim | praheyastvayA durbharaH kAma eShaH kharo matsaraH sarvathA daNDya eva || 80|| mano matsarAt mA tyaja shrIshanAma nididhyAsa eSho.astvatIvAdarAt te | mano rAmanAmottamaM sAdhanaM re na chaitasya tulyaM kimapyasti loke || 81|| bahUnyanyanAmAni tulyAni nAsyeti abhAgyAnna jAnAtyayaM pAmaro.aGYaH | idaM pArvatIshena buddhaM viShaghnaM kathA mAnavasyAtra kA ki.nkarasya || 82|| smarArIH sadA dhyAyatIshaM hi rAmaM umAsa.nyuto gAyati premabaddhaH | dR^iDha\-GYAna\-vairAgya\-sAmarthya\-yuktaH sadA.a.aste sukhaM rAma\-vishvAsa\-pUrNaH || 83|| shiraHsa.nsthito yaH prabhurviThThalasya shivaH so.api taddhyAna\-magno na kiM tvam | yato nIlakaNTho.api shAntiM prapede sa rAmaH kR^itAntAnnaraM mochayed vai || 84|| bhajed rAghavaM yogi\-vishrAnti\-hetuM japatyasya nAmAni gauryA maheshaH | tapasvI svayaM sha.nkaraH shAnta AsId.h bhavenmuktido.ante hyasau rAma ekaH || 85|| mukhe yasya rAmaH sukhaM tasya nityaM sadAnandarUpe nimagnaH sa Aste . vinA rAmamanyatra sa.ndehakhedau nijaM dhAma nAmaiva shokApahAri .. 86.. mukhe yasya rAmo na kAmo.asti chitte na tad.h\-dhairyalopo bhavet sa.nkaTeShu | harerbhaktiyogena kAmaM vijitya sa dhanyo.abhavad mArutibrahmachArI || 87|| atIvottamaM sundaraM svalpavarNaM amUlyaM sulabhyaM hitaM rAmanAma | janaiH kIrtyamAnaM bhavadhva.nsakaM yat.h tadeveha kaivalyarUpaM narANAm || 88|| sadA bhojanAdau vaded rAmanAma tato bhojane sAdaraM ghoShaNIyam | pratigrAsamevaM vadennAma puNyaM tadA prApyate shrIhariH sa svabhAvAt || 89|| sadA nAmahInasya ghorA.asti hAniH na yasyAdaro nAmni tajjanma tuchCham | harernAma vedeShu shAstreShu shreya\- skaraMvai paraM khyApitaM vyAsavANyA || 90|| mano rAmachandre na kAryA upekShA harernAma sa.nkIrtayedAdareNa | na ki.nchid.hvyayaH kIrtane rAmanAmnaH tato ghoShayejjAnakIshasya nAma || 91|| sasatkAramud.hghoShite rAmanAme sudUraM svahR^itsthAshcha doShAH prayAnti | haristiShThati prIta AkarNya kIrtiM ataH shrIshivo rAmanAmaikatandraH || 92|| prabhuryo.annadaH svairamAkITakebhyaH sadA hR^id.hgatA yasya chintA janAnAm | sulabhye.api tannAmasa.nkIrtane te mano hIyate kiM nu tanme vadAshu || 93|| trilokI\-vidAhe kShamo yo.asti ruShTaH sa IshaH shamaM prApa yatkIrtanena | japatyAdarAdyat shivA vishvamAtA tadeveha sarvairjanaiJ kIrtanIyam || 94|| mano.ajAmilo duShkR^itI putranAma guNanneva nArAyaNetyApa muktim | shukaM kuTTinI rAghavetyAhvayantI purANaprasiddhAM suvikhyAtimApa || 95|| svabhaktottamo daityava.nshe.api jAtaH prahlAdanAmA.ajapannAma nityam | pitA tasya tannaiva sehe durAtmA jagatyA.n sa naivAjapad rAmanAma || 96|| na yadvAchi rAmaH kathaM tasya muktiH aha.ntAvasho yAtanAM yAti vyartham | tato dehanAshe mahAduHkhametIti yato brUta re rAmarAmeti nityam || 97|| sphuTaM tAritAH prastarA rAmanAmnA jaDA mAnavAstAtitA naikasho.atra | paraM sa.nshayAtmA sadA tatprabhAve japennaiva yaH so.asti nA pAparUpaH || 98|| jagatyAM hi vArANasI puNyabhUmiH janA yatra yAtAH pitR^Inuddharanti | sadA chandramaulirguNan rAmanAma sthitastatra jIvAn samud.hbodhanArtham || 99|| nR^ibhiH karma kartuM na shakyaM yathAvat.h kR^ite dharmakR^itye.api no puNyalAbhaH | dayA sarvabhUteShu naivAsti chitte amUlyaM harernAma no hanta vaktre || 100|| na yasya priyaM nAma taM shAsti kAlo vikalpAt kutarke gatirnArakI syAt | ataH sAdaraM nAma sa.nkIrtitavyaM tato jAyate doShanAshaH svabhAvAt || 101|| prakR^ityorarIkR^itya namratvameva manaH sajjanAstena sa.ntoShitavyAH | svadehaM cha lokopakArye niyujya bhajAtipramodena sAkAramIsham || 102|| hareH kIrtane tad.hguNaprItirastu parabrahmabodhe tvaha.ntA cha mA.astu | dhane chAnyadIye tathA.anyapriyAyAM nirUDho.abhimAnaH parityAjya eva || 103|| yathA vakti tadvanna yasya pravR^ittiH vimUDhaH sa tenaiva lajjAmupaiti | manaH kevalaM yasya vAgvibhramoa.asti kathaM prApnuyAd devadevaM sa mUDhaH || 104|| vivekAdashuddhAM kriyAM svAM vihAya vishuddhAM kriyAmAdareNA.a.achara tvam | yathA bhAShase tadvadevAchara tvaM manaH kalpanAM mu~ncha sa.nsAradAtrIm || 105|| samAcharya sa.ndhyAdi nityaM svakarma vivekAnmanaH sthApayAtmaprabhraShTam | dayA sarvabhUteShu yasya pravR^iddhA sadA bhaktibhAvAt sa Apnoti shAntim || 106|| mano naiva kAryaH prakopaH kadAchit.h manaH sAdhusa~Nge pravR^ittiM kuruShva | mano mu~ncha sa~NgaM sadA durjanAnAM manastena te mokShalAbho.asti satyam || 107|| manaH sarvadA sAdhusa~Ngena pu.nsAM bhaved vikriyAhAnirIshe cha bhaktiH | vinA satkriyAM mAstu vAchAlatA te yato vAdahAniH sa sa.nvAda iShTaH || 108|| vitaNDaH sadA tyAjya evAtra sarvaiH sukhenottamaiH sadvivAdo vidheyaH | susa.nvAda eveha shokopahArI yato vAdahAniH sa sa.nvAda iShTaH || 109|| asadvAdahA yaH sa sa.nvAda eva vivekena jetavya evAbhimAnaH | aha.ntA hi vAde vikArAn karoti yato vAdahAniH sa sa.nvAda iShTaH || 110|| hitAyaiva te satyavAgIriteyaM hitAyAtmanastvaM vichAryAcharAtra | hitAyaiva pAkhaNDabuddhirvivarjyA yato vAdahAniH sa sa.nvAda iShTaH || 111|| gataM janma vaktustathA shrotureva vivAdaH paraM naiva shAnto janeShu | vivAdod.hbhavaH sa.nshayo dambhakArI yato vAdahAniH sa sa.nvAda iShTaH || 112|| hitaM vismR^itaM paNDitairvAdashauNDaiH aha.ntAbalAd rAkShasatvaM gatAste | pareshAdvinA paNDito nAsti kashchid.h ato he manastvaM tyaja svAmaha.ntAm || 113|| parAyopadeshe vyayo naiva kashchid.h vR^ithA.anukShaNaM vardhate garvavegaH | kriyAmantarA vAkpaTutvaM dhigeva manaH sarvathaivAdarAnnishchinu tvam || 114|| na yo vAdabhAk sa.nvadet tena pu.nsAM vivekAdaha.nkAralesho.api heyaH | vadedyat tadevAcharet sarvathaiva vishuddhakriyo bhaktimArgeNa gachChet || 115|| muneH shApajaM garbhavAsasya duHkhaM svayaM yo.ambarIShasya jagrAha viShNuH | dadau chopamanyuM shivaH kShIrasindhuM sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 116|| dhruvaM bAlamaGYaM tathA dainyabhAjaM paraM dhyAnaniShThaM vilokyAnukampya | chakArAchalaM yastu tArA~NgaNe taM sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 117|| gajendraH sarasyugranakreNa pAde dhR^ito viShNumevAsmarat khinnagAtraH | haristatkShaNadetya yo.amochayattaM sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 118|| dvijo.ajAmilaH pApakarmA.antakAle vadan putranAma prapede vimuktim | anAthasya yo.astyAshrayashchakrapANiH sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 119|| vidhAturhitAyAbhavat matsyarUpo dadhArAchalAM kUrmarUpeNa pR^iShThe | svabhaktAn hi pAtuM shrito nIchayonIH sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 120|| mahAbhakta\-prahlAda\-sa.nrakShaNArthaM nR^isi.nhasvarUpaM prapede ya ugram | na yatsa.nnnidhau ko.api gantuM samarthaH sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 121|| yayAche kR^ipAM vajrapANiryadA vai tadA vAmano.abhUt svayaM chakrapANiH | tathA bhArgavo yo dvijArthaM babhUva sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 122|| ahalyA\-satI\-pakShapAtAdaraNyaM siSheve.api devA.nshcha bandhAdvimoktum | riporyo dhvajaM prAharad rAvaNasya sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 123|| purA draupadI\-prItaye devadevaH svayaM tatkShaNAdeva tatrA.a.avirAsIt | kalau yo.abhavanmauni\-buddhastathaiva sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 124|| anAthAn svabhaktAn paritrAtumeva kalau saMbhaviShyatyasAveva kalkiH | shrutiryad.hguNakhyApane maunamApa sa nopekShate devadevaH svabhaktam || 125|| janAnugrahArthaM hi lIlAvatArA anekA dhR^itA yena pUrvaM dharaNyAm | na taM sevate yaH sa evAtipApo durAtmA kubuddhiH sa chANDAlarUpaH || 126|| sa dhanyo harernAmaghoSheNa shAntaH tathA.a.akarNya yastatkathAM tatra lInaH | pranaShTA kubuddhistadIyA svabodhAd.h manovAsanA yasya rAme vilInA || 127|| mano vAsanA vAsudeve tavAstu manaH kAmanA kAmasa~Nge tu mA.astu | manaH kalpanA te vR^ithA naiva kAryA manaH sajjana ##!## santa\-sa~Nge ramasva || 128|| manaH sad.hgati\-prAptaye sAdhusa~NgaH tato nashyate durmatirdurjanasya | ratIsho manaHkShobhako.astIti matvA vidheyaH prayatno budhairnirmamatve || 129|| mano mA.astu rAmaM vinA te vikalpaH sadA satyasa.nkalpa evA.astu chitte | parityajya jalpaM cha loke sadA tvaM ramAkAntamekAntavR^ityA bhajasva || 130|| jagatyAM janaiH sevya eko hi rAmaH sa tvekavAgekabANastathaiva | charitraM yadIyaM janoddhArakaM cha sa sItApatiH sevya Adau vivekAt || 131|| vichAryaiva yo bhAShate vartate vA tadIyena sa~Ngena sa.ntApa\-shAntiH | pravAchyaM vichAraM vinA naiva ki.nchit.h sadA satpathA cha prayAtavyameva || 132|| viraktishcha bhaktishcha viGYAnayogaH sadA.a.atmAnubodho dR^iDho yad.h\-hR^idirhi | sadA darshanaM sparshanaM tasya puNyaM tathA bhAShaNaM nAshakaM sa.nshayasya || 133|| na yasyAsti garvo sadA vItarAgaH kShamAshAntiyukto dayAyAM cha dakShaH | nahi kShobhalobhau na dainyaM cha yasmin.h vasatya~njasA tatra yogIshvaratvam || 134|| vidheyA manaH sa.ngatiH sajjanasya yato durjanasyApi dhIH shuddhimeti | susad.hbhAva\-sad.hbuddhi\-sanmArgalAbhaH tato nirbhayatvaM karAlAchCha kAlAt || 135|| sadA bhItiyuktaM hi brahmANDametad.h anantaM tu tat sAdhavashchAbhayA vai | bhaved yasya tad.h\-GYAnato dvaitahAniH bhayaM mAnasAt sarvathA tasya naShTam || 136|| prabodhyeha jIvaM prayAtA hi shreShThAH tathApyaGYa eveha jIvo.asti hanta | layaM yasya no yAtyaha.nkAra\-karma na sa GYAnadhi.n vindate.aha.ntayA vai || 137|| bhramAt chid.h\-dhanaM yasya guptaM babhuva mR^itirjanmadAridryamAvirbabhUva | vilInA na yasyeha dehAtmabuddhiH na sa GYAnadhi.n vindate.aha.ntayA vai || 138|| na vettyAtmatattvaM tataM sarvato.api jaDaM manyate hanta dR^ishyaM hyabhAgyaH | na chAshraddhayA puNyalesho.api yasya na sa GYAnadhi.n vindate.aha.ntayA vai || 139|| nija.n vastu na prApyate svapramAdAt.h guNAnaM hi bandho.atra duHkhasya hetuH | bhavannaiva yAvad guNAtItavR^ittiH nidhirvidyate.aha.ntayA naiva tAvat || 140|| ??start new athahAsti to brahmavit tasya sevA tathA vandanIyaM tadIyA~Nghriyugmam | vinA sad.hgurora~njanaM tanna vedyaM mano.aha.ntayA.asau nidhirnaiva labhyaH || 141|| na tad GYAyate GYAyate naiva yAvad.h vimUDhasya sa.ndeha\-hAnirna bhUyAt | aha.ntA na yAvad viniryAti tAvad.h balAnnaiva tad vidyate labhyate na || 142|| avidyAvasho mAnavo mUDhabuddhiH bhramAd vismR^itaM svaM hitaM nopayAti | yathA.asamparIkShyAdR^itaM kintvashuddhaM na tannANakaM svepsitArthakrayArtham || 143|| jagatyAM manaH ki.n nu satyaM yathArthaM tvayA sAdaraM tattu sa.nshodhanIyam | tathA kurvatA brahma\-sattAnubhUtiH tato.aGYAnajanyo bhramo nAshameti || 144|| sadA dR^ishyachintodbhavaM jIvajAtaM aha.nkArato.aGYAnatA viGYate.asya | vivekAt sadA sva\-svarUpaM hi sevyaM na hi brahmamUle janurnaiva mR^ityuH || 145|| dR^isho gocharaM yanna sat tatkadAchit.h akasmAd bhavet tachcha kAlena nashyet | yataH sarvanAshaH sthiraM naiva ki.nchit.h mano.ananta\-sat.h\-chit samanveShaNIyam || 146|| na bha~NgyaM na ChedyaM na chAlyaM na bhra.nshaM sthitaM sarvato.aha.ntayA naiva vedyam | na tasyaikarUpasya dvaitaM tu sahyaM mano.ananta\-sat.h\-chit samanveShaNIyam || 147|| svayaMbhvAdirUpe.api yannirvikAraM shrutirvarNane yasya maunaM prapede | vivekena tadrUpamAsAdanIyaM mano.ananta\-sat.h\-chit samanveShaNIyam || 148|| jagatyAM na yat charmachakShurnirIkShyaM jagatyAM tu yad GYAnachakShurvilokyam | yadAlokane syAllayo lokanasya mano.anveShaNIyaM sadAnandarUpam || 149|| na pItaM na shubhraM na vA shyAmametat.h na cha vyaktamavyaktarUpaM na nIlam | suvishvAsa Apte tu muktiprado.atra mano.anveShaNIyaM sadAnandarUpam || 150|| nR^ibhirvastu sa.nchintya sa.nchintya vedyaM mano bodhya saMbodhya buddhaM prakAryam | paraM sa.ngamAt sajjanaiH sarva\-siddhiH varo nishchayo jAyate sAnurAgAt || 151|| kR^ite tattvasa.nkhyAsu chAturyayogepi avashyo parabrahmaNo hi prabodhaH | manaH sArabhUtaM tu satyaM vidUre samasteShu tad hyekamevAdvitIyam || 152|| vimuShTairna dehendriyairnaiva tattvaiH samAdhAnatA naiva rAgapralApaiH | na yogairna yAgairna vA tyAgabhogaiH bhavet sA tu sa~NgAt sphuTaM sajjanAnAm || 153|| mahAvAkyabodhAt tathA pa~nchakAnAM vivR^ityA parabrahma\-digdarshanaM vai | dvitIyA\-dine chandrasa.ndarshanArthaM yathA vR^ikShashAkhA~NgulIrnirdishanti || 154|| jagatyAM na yad dR^ishyate tadvilokyaM samAlochyate chet tadaiva sphuTaM syAt | kare naiva tad gR^ihyate yatnato.api na tat sarvato vidyamAnaM tu gamyam || 155|| ahaM brahma vedyIti yo vakti so.aGYaH kShamastarkituM ko jagatyAm atarkyam | aha.ntAbalAj GYAyate tanna mUDhaiH tadAlokite ko.asti tasmAd vibhinnaH || 156|| shramo naikashAstrAvaloke.astyatIva para.ntvekatA\-nishchayo naiva tane | vivAdAtmakaH shAstrajanyo virodho matirlIyate pratyutA.a.atmaprabodhe || 157|| shrutiH shAstraShaT.hkaM tathA dharmashAstraM sahasrAnano.api svayaM sheSha\-nAgaH | ashaktA hi tadvarNane sarvatheme mano GYAnadarpaM tatastvaM vimu~ncha || 158|| ahantAtmikA makShikA bhakShitA ched.h ruchirbhojane tasya pu.nsaH kutaH syAt | ahantA hi hR^itsthA na yAvatprayAti sujIrNaM bhavet GYAnamannaM na tAvat || 159|| mano mA.astu vAde matiH khedakartrI dvaite ruchiH krodhakartrI cha mA.astu | aha.ntA mano yAvadante tavAste parebhyo na hi GYAnadAne tvamarhaH || 160|| aha.ntodaye jAyate sarvaduHkham.h mukhAdud.hgatA GYAnavArtA vR^ithaiva | aha.ntA\-laye sarvataste sukhaM syAd.h aha.ntAM svayaM tAM manashchintaya tvam || 161|| viveke.apyaha.ntAbalAd yAtyanItim.h anItyA janaH shlAghyatAM yAti loke | paraM vetti chitte nijaM dambhabhAvaM pramANAntarANyasya buddhirjahAti || 162|| dR^iDho nishchayo yasya dehAtmabuddhau sudUraM hitAdAtmanaH so nu yAtaH | parityajya tAM chAtmabuddhiH pradhAryA sadA sa.ngatiH sajjanAnAM vidheyA || 163|| manaH kalpitA dvaitabuddhiH praheyA pradhAryA hR^idA kalpanA.advaitarUpA | svarUpasthitau sA.api yAyAd hR^idantAt.h sadA sa.ngatiH sajjanAnAM vidheyA || 164|| prapa~nche svadehAdi\-sa.nchintanAttu mano vardhate lobha etAntare sve | ataH shrIsha\-bhaktyA pravR^iNvIta muktiM tadarthaM sadA sAdhusa.ngo vidheyaH || 165|| aha.nkAra\-vistAra eSho.asti deha\- priyA\-putra\-mitrAdiko mohajanyaH | ato.ahaMbhramaM janmahetuM nirasyet.h tadarthaM sadA sAdhusa~NgaM vidadhyAt || 166|| varo nishchayaH shAshvatasyaiva kAryo manaH sa.nshayo dAsavAkyAd visarjyaH | kShaNe.anukShaNe janmasArthakyamastu tadarthaM sadA sAdhusa~Ngo vidheyaH || 167|| prashAntAM karotyAtmavR^ittiM sa sAdhuH durAshAshrayAd dInatAM nopayAti | upAdhirhi dehAtma\-dhI\-vR^iddhi\-kartrI kathaM sA prabAdheta sAdhuM virAgam || 168|| mano.ananta\-bodhAya sAdhuM hyupeyAd.h aha.nkAra\-vistArametaM nirasyet | guNAtItatAmetya chintyo hyananto na dehAtmabuddhiH kadApIha kAryA || 169|| tyajedAtmabodhena dehAtmabuddhiM vivekena sad.h\-vastu\-yogo vidheyaH | chidAkAra\-vR^ittiH svato naivabhAvyA tataH sarvadA tat samanveShaNIyam || 170|| suguptaM sthitaM vastu yatsArabhUtam.h bhaved gocharaM chakShuShodR^ishyamAtram | adR^ishyaM guNAbhAva\-nirbhAsametad.h aha.ntAbalAnnaiva yatne.api vedyam || 171|| sphuTA vaiShayI kalpanA sA tvavidyA yayA brahma viGYAyate sa suvidyA | babhUva dvidhA sA.a.adikalpe hi mAyA vivekAd bhavatyAtmarUpe vilInA || 172|| pravR^itte hi chid.h\-vyomnyaha.nkAra\-rAhau chidAkAshamAchChAditaM dR^ishyate vai | tamisrAnishAvad.hbhaveddigbhramo.api vivekAd vichArAchcha sAkShAtkriyet tat || 173|| na tachchakShuShA lakShyate yatnato.api bhave bhakShite tena no tasya rakShA | yadakShayya\-mokShaM dadAtyakShayaM tad.h dayAluH svabhaktasya pakShaM karoti || 174|| likhatyeva bhAvyaM vidhiH sarvabhAle paraM tallalATe.asti ko lekhakartA | haraH sarvasa.nhArako.astyantakAle paraM sha.nkaro dahyate.ante cha kena || 175|| kR^itA yena te dvAdashAdityadevA asa.nkhyAtashakrAshcha rudrAstathaiva | anviShyamANaH sa devo na labhyo na viGYAyate kIdR^ishaH ko.asti mukhyaH || 176|| na khaNDyo na bha~Ngyo bhaved devadevo na chAlyo na nAmyo na vai dInakalpaH | na chAdeyarUpo na dR^iggocharo.asti na viGYAyate.aha.ntayA sarvago.api || 177|| priyo yasya yastasya pUjyaH sa devaH paraM vetti no devadevaM tu kashchit | vasantyeva devA jagatyAmanantA ratiryatra tad.h\-bhaktirevA.asti varyA || 178|| trayste tu lokA yataH saMbabhUvuH na taM devavaryaM pravaktIha kashchit | jagatyAM variShTho.asti devaH sugupto vinA sad.hguruM naiva dR^ishyaH kadAchit || 179|| gurutve sthitAH koTishaH santi bhUmau anekeShu mantreShu tantreShu shaktAH | sadA kAmakAmAH kathA\-gIta\-kArA nR^iNAM bhrAmakA naiva mokShapradAste || 180|| na vai va~nchako nAbhichArI na chADhyo na vA nindako matsarI bhaktihInaH | na yatsa.ngabAdhA na vittApahArI jagatyAM tu yo brahmabodhaH sa sAdhuH || 181|| hR^idA kAmuko niHspR^ihatvaM vadechChed.h vinA tatkriyAM vAkpaTutvaM vR^ithaiva | yathA vakti tAdR^ik pravR^ittirhi yasya manaH sad.hgururnishchitavyaH sa eva || 182|| GYAnI vivekI viraktashcha bhaktaH kR^ipAlurmanasvI kShamI yogayuktaH | sudakShaH prabhushchAturo yashcha vidvAn.h bhavet tasya sa~Nge samAdhAna\-lAbhaH || 183|| ajaM yat tathA.anAgataM chaiva yaddhi vachobhistu tajGYAyate sajjanAnAm | anirvAchyamevAsti yat tachcha vAchyaM manaH sachchidAnandamanveShaNIyam || 184|| nilIno bhavedAdarAd rAmarUpe bhayAtItatA nishchitA sve svarUpe | kadApyeha nAsAdyate mArgyamANaH sadaikaM bhavedyanna tasmin vibhedaH || 185|| manaH sa.nnidhau te sadA rAghavo.asti manaH sajjana ##!## mArgaya tvaM hi satyam | tavA.akhaNDito rAghaveNAsti yogo viniShkAsaya svAntarAt tAmaha.ntAm || 186|| manaH piNDa\-brahmANDayorbhUtasAmyaM samastaM tvidaM brahmarUpe na ki.nchid | mano bhAti yadyat na tattat sadasti sukhe sa.nsthitiH sa.ngamutsR^ijya kAryA || 187|| ahaM\-pAshamuchChidya viGYAna\-shastraiH videhasthitirbhaktitaH sevanIyA | virakterbalAt sarvanindyaM vivarjya sukhe sa.nsthitiH sa~NgamutsR^ijya kAryA || 188|| pR^ithivyAdikR^id deva AlokanIyo yadAlokane muktilAbho.asti sadyaH | guNaiH sa.nyuto nirguNa sevanIyaH sukhe sa.nsthitiH sa~NgamutsR^ijya kAryA || 189|| sa no kAryakartA na vA sR^iShTibhartA parAyAH paro no vivartena liptaH | sa vai nirvikalpo vikalpyaiva sevyaH parityajya sa~NgaM sukhaM stheyamatra || 190|| na dehAtmadhI\-nishchayo yasya naShTo na kalpAntakAle.api sa GYAnavAn syAt | paraM brahma no.aha.ntayA vetti kashchid.h mano.aGYAnajAM shUnyatAM no jahAti || 191|| manaHsparshahInaM sthiraM yatsvarUpaM abhedena chintyaM hi sarvottamasya | na dR^iShTAntayogyaM bhavet tasya ki.nchid.h na niHsa.ngatA sa.ngatA tatra satyA || 192|| pareshe na viGYAtatA.aGYAtatA vA sa no varNyate vedashAstraiH purANaiH | adR^ishyo na dR^ishyo na sAkShI tayorvA shrutiryasya nAntaM vijAnAti naiva || 193|| hR^idistho.asti kaH kIdR^isho devavaryo guruH sAdaraM sAdhakenA.atha pR^iShTaH | parityajya dehaM vasatyeSha kutra pnarvAsayogyaM kva sa.nsthAnamasya || 194|| iti prAha jAnIhi devo hi hR^itstho nabhovatsadA vyApako.apyapraliptaH | na gachChatyatho nopagachChatyajasraM R^ite tena riktaM sthalaM naiva ki.nchit || 195|| nabhovibhramad.h\-reNumAtraM sthalaM no raghUNAmadhIshena riktaM vibhAti | pravR^itto hi taddarshane yaH sa tasmin.h layaM yAtyalakShyaM cha lakShyaM cha lInam || 196|| nabhovaddhi tad vyApakaM rAmarUpaM hR^idA chintitaM syAd bhavabhra.nshahetuH | vilInA bhaveddehadhIstasya bodhAd.h yathechChaM sudR^iShTe.api tR^iptistu nAsti || 197|| nabhaH sa.nsthitaM vyApya vishvaM yathedaM tathA rAma itthaM na sAmyaM katha.nchit | sa chAstyadvitIyaH svabhAvAd hi rAmaH tadarthaM hi vyarthaM padaM vyApaketi || 198|| purANaM tataM sarvato yatsvarUpaM na tarkasya lesho.api yasminvidheyaH | nigUDhaM para.ntvAshu tatsyAtsugamyaM pratApAd guroradvitIyetisa.nGYam || 199|| svarUpaM tu yajGYAyate GYAnayogAt.h sphuTa sAkShitA.antarhitA tatra sarvA | bhavedunmanI kuNThitA vAkcha sadyaH sa eva svayaM rAmadR^ik sarvato yaH || 200|| kadApyAtmabodhe dvitIyaM na bhAti na vai mAnase dvaitalesho.asti ki.nchit | gatairjanmasa.nghaiH svarUpopalabdhiH videhasthitau sarva\-kAyA\-nirAsaH || 201|| mano yatsuguhyaM tvayA taddhi labdhaM prakAryastvayA rakShaNe tasya yatnaH | dR^iDhapratyayArthaM sadA shrAvyametan.h manaH sAdhusa.ngAddhi dhanyatvameShi || 202|| manaH sarvasa.ngaM parityajya dUrAd.h vidheyaH sadA sAdaraM sAdhusa~NgaH | mahAduHkhabha~NgaH satAM sa.ngamena vinA sAdhanaM tena sanmArgalAbhaH || 203|| manA sarva sa~NgApahaH sAdhusa~Ngo manastatkShaNaM mokShadaH sa.ngamaiShaH | manaH sAdhakAn mochayatyeSha shIghraM manaH sarvathA dvaitanAshakShamo.ayam || 204|| manobodhamAkarNya doShAH prayAnti jaDAH sAdhanA\-yogyatAM chopayAnti | tato GYAnavairAgyasAmarthyalAbho vimuktistato dAsavAkyapratItyA || 205|| || jaya jaya radhuvIra samartha || guNAbhrA~NkashItA.nshubhiH saMmite.abde tatashchaitrashukle.arkavAre navamyAm | manobodhamenaM tapatyAstaTastho guro rAmadAsasya dAsashchakAra || paraM no.akhilaM tadyathArthaprakAshaM sadoShaM punarmudraNaM chApyayuktam | ataH shrIsamarthairanupreritena samagraM susa.nshodhitaM prItaye.astu || ApadAmapahartAraM dAtAraM sarvasampadAm | lokAbhirAmaM shrIrAmaM bhUyo bhUyo namAmyaham || || shrI rAma jaya rAma jaya jaya rAma || ## translation of Samarth Ramdas's manAche shloka from marAthI to sanskrit by shrI dAsAnudAsa \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}