% Text title : Shri Ramanandacharya Janmotsava Katha % File name : rAmAnandAchAryajanmotsavakathA.itx % Category : raama, rAmAnanda % Location : doc\_raama % Author : agastya % Transliterated by : P. Sudarshana % Proofread by : P. Sudarshana % Latest update : December 22, 2023 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Shri Ramanandacharya Janmotsava Katha ..}## \itxtitle{.. shrIrAmAnandAchAryajanmotsavakathA ..}##\endtitles ## (mUla shrImadagastyasaMhitAntargatA) \section{prathamo.adhyAyaH} siMhAsane samAsInaH sahitaH sItayAnujaiH | atasI kusuma shyAmo rAmo vijayate.anisham || 1|| artha\- atasI yAnI tIsI ke puShpa ke samAna shyAma varNa vAle apane abhinna svarUpA shrIsItAjI ke sAtha divya si.nhAsana meM virAjamAna evaM anuja shrIbharatajI shrIlakShmaNajI shrIshatrughnajI tathA shrIhanumAnajI se sadA sevita sarveshvara shrIrAmajI sarvadA sarvotkarSha rUpase vijaya prApta kareM arthAt sabhI parikaroM se sevita divya si.nhAsanAsIna shrIrAmachandrajI ko sAdara daNDavat praNAma karatA hU.N | svAshrame saMshritaM shiShyaiH prAtarhutahutAshanam | bodhayantaM paraM tattvaM tamagastyaM mahAmunim || 2|| kR^itakShaNaH sutIkShNastamupAgamya kR^itA~njaliH | pashyanvanAni ramyANi vicharaMshcha mahAmuniH || 3|| bhAvino nR^in kalau budhvA viShayAsaktachetasaH | aj~nAnAlpAyuShaH shrImachChrIshA~NghrivimukhAnbhuvi || 4|| saMsArArNavasammagnAn kR^ipAlurmunisattamaH | uddhartukAmastAMstasmAt pR^iShThavAn shreya uttamama || 5|| artha\- sa.nsAra rUpa samudra meM bhaTakate huye jIvoM ko dekha paramakR^ipAlu shrIrAmajI ke sAdhana parAyaNa munijano meM shreShTha mahAmuni shrIsutIkShNajI viShayoM meM sadA Asakta manavAle aj~nAnI evaM alpa Ayu vAle tathA sarvaishvaryashAlI sarveshvarI shrIsItAjI ke ArAdhya sarveshvara shrIrAmajI ke shrIcharaNakamaloM se vimukha hone se sa.nsAra samudra meM nimajjanashIla kalikAla meM hone vAle jIvoM ko anubhava kara una jIvoM ke uddhAra kI kAmanA se daivI preraNA se sundara avasara kA anubhava karake ramaNIya vana pradesha meM vicharaNa karate huye sundara ChaTA ko dekhate huye shrIrAmajI ke ananya upAsaka apane gurudeva shrI agastyamunijI ke Ashrama kI ora prasthita huye, jahAe.cM prAtaH kAlika havana ko sampanna kara svAdhyAya meM aneka sAdhaka shiShyoM ke sAtha Ashrama ke prA.ngaNa meM virAjamAna hokara mahAmuni shrI agastya paratattva \ldq{}shrIrAmatattva\rdq{} kA upadesha kara rahe the, una maharShi shrI agastyajI ke samakSha upasthita hokara Adara ke sAtha daNDavat praNAma kara hAtha joDakara vinayapUrvaka sabhI jIvoM ke hetu uttama shreya kAraka prashna pUChe | sutIkShNa uvAcha \- bhagavan munishArdUla sarvaj~na kalashodbhava | nR^iNAM shreyasi mUDhAnAM shreyashchintaya suvrata || 6|| artha\- he bhagavana ! munioM meM shreShTha ! sarvaj~na ! kalasha se utpanna shrIagastyajI ! he shreShTha vrata vAle gurudeva ! Apa apane uddhAra viShayaka vichAra ke samAna hI apane shreya meM mUDha \- aj~nAnI jIvoM ke kalyANa ke liye bhI chintana vichAra kareM kyo.nki Apa shreya kArya meM tatpara haiM ataH sabhI kA kalyANa karane meM samartha hai.n | upAyaM vada nishchitya teShAM shreyo yathA bhavet | paropakAraniratAH sAdhavo hi kR^ipAlavaH || 7|| artha\- he munishreShTha ! apane kalyANa ko bhI nahIM samajhane vAle una mU.Dha jIvoM kA jisaprakAra kalyANa ho vaisA sarvajana sulabha upAya ko vichAra karake kaheM kyo.nki Apake jaise paropakAra meM sadA tatpara rahane vAle kR^ipAlu evaM sAdhujana hI dUsare kA kalyANa kara sakate haiM anya nahI.n | agastya uvAcha \- kumbhajo.athanishamyetthaM vAchaM munisamIritAm | alpAkSharamanalpArthaM dharmasamprashnabhUShitAm || 8|| prasannavadanAmbhojaH prashasya munipu~NgavaH | taM pratyuvAcha samprIto vAchaM hR^idayaharShaNIm || 9|| artha\- munIshvara shrIsutIkShNajI kI pUrvokta prakAra kI alpa akShara evaM ativistR^ita artha vAlI tathA paropakAramaya dharma sambandhI prashna se vibhUShita vinamra vANI ko sunakara ati prasanna mukharUpa kamala vAle muniyoM meM atishreShTha kumbhaja shrIagastya munijI prasanna hokara muni shrIsutIkShNajI kI prasha.nsA karake sarvajanopakArI manohArI vANI shrIsutIkShNajI ko lakShya karake shrIsanakAdika kumAroM se sunA itihAsa sunAne ke liye bole | shrUyatAmitihAso.ayaM kumArebhyo mayA shrutaH | munivaryomahAbhAgo jagatAmupakArakaH || 10|| hiraNyagarbhasambhUto matimAn vAgvidAM varaH | sarvalokajanAn dR^iShTvA vimUDhAn vimukhA~nChruteH || 11|| chintayan vata tachChreyodivyaM dhAma jagAma saH | kR^ipAlurachyutasyAdyaM siddhibhiH siddhabhUShaNam || 12|| artha\- maharShi shrIagastyajI kahate hai.n\- he paropakAra parAyaNa sutIkShNajI ! sAvadhAnatayA pAvana prasa.nga ko suneM shrIsanaka sanAtana sanandana evaM sanatkumAroM ke priya mukha se mai.nne jo itihAsa sunA hai usI pavitra prasa.nga ko sune.n\- shrIbrahmAjI ke mAnasa putra sa.nsAra kA upakAra karane vAle vidvAnoM meM atishreShTha parama kR^ipAlu shrInAradajI veda yAnI sanAtana shrIvaiShNavadharma se vimukha evaM atimUDha apane kartavya se rahita sabhI jIvoM ko dekhakara unake kalyANa yAnI uddhAra ke vichAra se aNimA Adi siddhiyoM se sadA bhUShita aneka siddha puruShoM se sarvadA sevita apane sthAna se kabhI bhI vichalita nahIM hone vAle sarveshvara shrIrAmachandrajI ke divyadhAma shrIayodhyAjI meM gaye | tatra siMhAsanaM divyamadhyAsInaM jagatprabhum | nijairvarAyudhaiH sarvairmUrttimadbhirupAsitam || 13|| pArShadapravaraiH kR^itsnairmahArhAmbarabhUShaNaiH | padmapatravishAlAkShaM padmayA padmanetrayA || 14|| upaviShTaM jagaddhetuM nArado.apashyadachyutam | divyAmbaradharaM devaM divyabhUShaNabhUShitam || 15|| artha\- usa avichala divyadhAma shrIsAketa meM shrInAradajI ne mUrtimAn arthAt divya AkR^iti dhAraNa kiye huye sabhI divya evaM shreShTha Ayudho.n\-dhanuSha bANa Adi se sevita tathA ati mUlyavAn vastra evaM AbhUShaNa vAle pArShadoM meM shreShTha shrIhanumAnajI, shrIa.ngadajI prabhR^iti se sAdara ati vinamra bhAva se sevita, divya vastroM ko dhAraNa kiye huye tathA divya bhUShaNoM se vibhUShita evaM ati prakAshamAna tathA apane dhAma se anyatra kabhI nahIM jAne vAle (\-'ayodhyA kvApi santyajya pAdamekaM na gachChati\rdq{} aisA Agama vachana hai), kamala ke samAna netra vAlI apane se abhinnarUpA shrIsItAjI ke sAtha virAjamAna evaM svayaM bhI kamala ke sadR^isha manohara netra vAle sa.nsAra ke kAraNa svarUpa evaM jagata ke AdhArabhUta svAmI sarvesha shrIrAmajI ko divya si.nhAsana para virAje huye avalokana kiye | praNatastaM pratuShTAva hR^iShTAtmA jagadIshvaram | jagadyonirayonistvaMvyakto.avyaktatarovibhuH || 16|| artha\- sarveshvara shrIrAmajI kI divya jhAe.c.nkI hone ke bAda ati prasannachitta vAle shrInAradajI ne atinamratA ke sAtha shrIrAmajI ko namana kara jagadIshvara, sAre sa.nsAra ke ekamAtra ArAdhya shrIrAghavajI kI stuti kI, sarvesha shrIrAmajI ! Apa jagata ke kAraNa haiM sarvakAraNa rUpa hone se ApakA koI bhI kAraNa nahIM hai yAnI Apa se saba charAchara jagata loka paraloka sabhI utpanna hote haiM para Apa kisI se bhI utpanna nahIM hote hai.n | Apa vibhu sarvavyApaka haiM evaM vyakta sthUla kAryarUpa sa.nsAra svarUpa meM haiM to avyakta\- sUkShma kAraNa rUpameM bhI Apa hI haiM yAnI sUkShma chit chetana jIvAtmAvarga evaM achit ja.Da prakR^itivarga evaM sthUla chit jIvavarga aura sthUla achit prakR^itivarga bhI Apa hI haiM Apa se atirikta kuCha bhI nahIM hai ataH isa vishva ke abhinna nimittopAdAna kAraNarUpa shrIrAmajI ! Apako maiM sAdara namaskAra karatA hU.N | kartre vishvasya sambhatrai saMhartre te namonamaH | AdimadhyAntahInAya prabhave paramAtmane || 17|| namaste vishvarUpAya namaste vishvabandhave | vishvambhara namaste.astu vishvanAtha kR^ipAmbudhe || 18|| artha\- he sarveshvara Apa vishva kA sR^ijana karane vAle pAlana karane vAle evaM sa.nhAra karane vAle hai.n, aise sa.nsAra ke sR^iShTi sthiti evaM anta karane vAle brahmA viShNu tathA mahesha rUpa sarvesarvA Apako bAra\-bAra namaskAra hai | Adi madhya evaM anta rahita sarva samartha tathA sabhI ke antarAtmA svarUpa Apako namaskAra hai | samasta jaDachetanAtmaka vishva svarUpa Apako bAra\-bAra namaskAra hai | sAre sa.nsAra ke kalyANakAraka parama bandhurUpa Apako namaskAra hai | he vishva kA bharaNa karane vAle shrIrAmajI ! he vishvanAtha ! he kR^ipA ke samudra shrIrAmachandrajI Apako bAra\-bAra sAdara namaskAra hai | saMsAre.asmin mahAghore pApAbhiratachetasAm | jantUnAM kA gatirdeva karmaNA bhramatAmiha || 19|| artha\- he deva ! isa mahAbhayAnaka sa.nsAra meM apane karma phalAnurUpa bhramaNa karane vAle evaM sadA pApa meM hI chitta denevAle jantu jIvAtmAoM kI kyA gati hogI! Alasya dharme vimukhAviShayAkR^iShTa mAnasAH | sukhAyatamAnAste sukha lesha vivarjitAH || 20|| artha\- ve sabhI manuShya Alasya ke kAraNa dharma se vimukha hokara viShaya\-vAsanA kI tarapha AkR^iShTa ho.nge | usa tho.De se sukha ke kAraNa sampUrNa dharma ko Cho.Da de.nge | muktisteShAM kathaM shrIsha bhaveddharme kathaM ratiH | kR^ipAkUpAra bhagava~njantUnuddhara mAdhava || 21|| artha\- he shrIsha \- shrIsItApati shrIrAmajI! sadA sa.nsAra meM bhramaNashIla jIvoM kI mukti kaise hogI evaM sanAtana dharma meM rati prema kaise hogI ! he bhagavan ShaDaishvaryashAlI shrIrAma jI ! kR^ipA ke samudra shrIrAmachandrajI ! he mAdhava sarva jIva ramaNashIla sharaNAgatavatsala shrIrAmachandrajI una dIna hIna jIvoM kA uddhAra kare.n | shrutismR^ityuditA dharmAH kleshasAdhyA nR^ibhiH sadA | atastvaM sukopAyaM vada tvadbhaktivardhanam || 22|| artha\- shrIrAmajI sAyujya mukti ke sAdhana shruti evaM smR^iti meM varNita dharma manuShyoM se ati klesha\-kaShTa se sAdhya haiM aisA sAdhakaloga sadA se anubhava karate Aye hai.n, ataH ApakI bhakti ko baDhAne vAlA ati sarala upAya ko Apa batAyeM jisase kaliyugI jIvagaNa bhI saralatyA Apako prApta kara sake.n | sarvabandhavinAshAya muktaye prANinAM prabho | pravaktA tvaM hi dharmANAmavitA jagatAmapi || 23|| artha\- he prabho ! sarvasamartha shrIrAmajI ! Apa sAdhaka prANivarga ke sabhI karma bandhanoM ko nAsha kara shAshvatika mukti prApti ke mArga kA upadeshaka haiM evaM apane sanAtana vaidika dharma ke pravaktA\- vAstavika rUpase upadesha karanevAle bhI Apa hI hai aura jagata kI tathA sa.nsAra ke saddharma kI rakShA karane vAle bhI Apa hI hai ataH shrIrAmabhadrajI kaliyuga ke klesha se klAntajanoM ke uddhAra ke liye sarala upAya kA upadesha kare.n | itthamAkarNya bhagavAn vAchaM munisamIritAm | taM pratyuvAcha samprItaH shuchismitamukhAmbujaH || 24|| artha\- maharShi shrIagastyajI shrIsutIkShNa jI se kaha rahe hai.n, he sutIkShNajI! pUrvokta prakAra kI munIshvara shrInAradajI kI vANI ko sunakara manda smita hAsya se anamohaka mukharUpa kamala se shobhAyamAna bhagavAn shrIrAmajI ati prasannatapUrvaka una shrInAradajI ko kahe | munivarya mahAbhAga jagatAM hitakAraka | mayA jagaddhitAyaiva puraitadhAritam || 25|| he mahAbhAgyashAlI munishreShTha shrInAradajI ! jagat ke hita karane vAle he devarShijI ! jisa sa.nsAra ke kalyANa ke liye Apa Atura hokara prArthanA kara rahe haiM usa jagat ke kalyANa ke liye hI mai.nne pahale se hI nishchaya kara rakhA hai | divye hi bhArate varShe tIrtharAje suvishrute | prayAge puNyasadane bhavadbhirnityasUribhiH || 26|| sArdhamevAvatIryAhaM praNeShye mokShasAdhanam | dR^iDhasaMsAracha sya shAtanaM bhaktivardhanam || 27|| suvodhaM sukaraM sarvairdharmamArgaM sukhAvaham | vedavedAntasachChAstrasArabhUtaM sAdAshrayam || 28|| artha\- munIshvara! maiM divya bhAratavarSha ke atyanta prasiddha tIrtharAja prayAga meM tInapravara vAle vashiShTha gotrIya shuklayajurvedIya vAjasaneya shAkhAdhyAyI kAnyakubja brAhmaNa shrIpuNyasadanasharmA jI ke ghara meM Apa saba dvAdasha mahAbhAgavato.n, nityasUriyoM ke sAtha avatAra lekara ke sa.nsAra rUpa dR^i.Dha chakra kA nAsha karane vAlA, sabhI ko sahaja rUpa se sundara bodha karAne vAlA, sabhI satpadArtha kA Ashrama evaM vedavedAnta smR^iti sa.nhitA Adi sat shAstroM kA sArabhUta sAratattvarUpa tathA bhakti ko ba.DhAne vAlA aura sabhI sukha ko dene vAlA mokSha kA sAdhanabhUta sanAtanadharma mArga kA punaH navInIkaraNa rUpase pariskAra kara vistAra karU.NgA jisakA Apa saboM ke dvArA vishva meM prachAra hogA | tatra tatrAvatIrNAstu bhavanto vItakalmaShAH | maduktasyopadeShTAraH prANibhyotatparAyaNAH || 29|| bhaviShyanti mahAtmAno jagaduddhArahetavaH | sushIlA dharmaniratA jagatAmupakArakAH || 30|| artha\- una\-una divya bhUmi meM avatIrNa hokara pAparahita Apa saba dvAdasha mahAbhAgavata bhI jIvoM ko mujhase upadiShTa dharma ko sa.nsAra meM ghUma\-ghUma kara upadesha karane vAle hokara evaM matparAyaNa mujha meM hI niShThA rakhane vAle tathA jagat ke uddhAra ke kAraNa tathA sushIla aura mere dharma meM nirata evaM jagata ke upakAraka hokara sa.nsAra meM prasiddha ho.nge | ye grahIShyanti sanmArge prANino bhaktitatparAH | syAdanAyAsatomokShasteShAmatra na saMshayaH || 31|| artha\- jo jIvAtmA bhakti tatpara sAdara bhakti meM parAyaNa hokara mujhase upadiShTa sat mArga kA pUrNa rUpase grahaNa kare.nge una sAdhaka jIvoM kA anAyAsa saralatayA mokSha ho jAyagA isa viShaya meM koI bhI sa.nshaya nahIM hai | vANIpIyUShamAsvAdya kShaNamAsIddharermuniH | magnaH sukhasudhAmbhodhau vinIto gatasaMshayaH || 32|| artha\- he sutIkShNajI ! atinamra AcharaNa vAle ve shrInArada muni saba pApoM ko haraNa karanevAle shrIrAmajI ke vANIrUpa amR^ita kA AsvAdana karake sarva sa.nshaya rahita hokara ke kShaNa bhara to sukharUpa sudhA ke samudra meM DUba gaye | nishamyatadvAkyamamoghamadbhutaM hiraNyagarbhA~NgasamudbhavomuniH | prahR^iShTaromAvali bhUShitAkR^itiH kR^itIkR^itaj~naH kR^itakR^itya IshituH || 33|| artha\- sarva niyamanashIla Ishvara shrIrAmajI kI amogha evaM parama adbhuta divya vANI ko sunakara shrIbrahmAjI ke mAnasaputra vivekI paropakAra kA Adara karanevAle evaM Ananda prayukta romAvalI se vibhUShita sharIra vAle munIshvara shrInArada kR^ita\-kR^itya huye | dR^iDhavratasyAthavinamrakandharaH smaran sureshasya vibhoH pratishrutam | praNamya taM devavaraM ramApatiM mahAvibhUterniragAttataH sudhIH || 34|| artha\- dR^i.Dhavrata sAvadhAnI se niyamoM ke pAlana karanevAle sarvavyApaka evaM devatAoM ke niyamana kartA satyasandha shrIrAmajI kI pratij~nA kA smaraNa karate huye devAdhideva shrIsItApati shrIrAmachandrajI ko sAdara mastaka namAkara praNAma karake mahAvibhUti divya shrIsAketadhAma se vishuddha buddhi vAle shrInAradamunijI prasthita huye | suvAdayandivyayasho.athavallakIM hareH svarabrahmavibhUShitAnasau | gAyaMshchaloke vichArasarvataH surAsurendrairabhipUjitomuniH || 35|| artha\- divyadhAma se nivR^itta hone ke bAda surendra devatAoM evaM anurendroM se pUjita munIshvara shrInAradajI brahma svara se bhUShita vINA ko achChI taraha se bajAte huai shrIrAma ke parama adbhuta divyayasha ko madhura svara se gAte huye sarvatra loka meM vicharane ghUmane lage | munIshvare devaR^iShauvinirgatasurairapIDyo jagatAmadhIshvaraH | reme rameshoramayAsmitAnanaH prabhUtabhUtairnidivyadhAmani || 36|| artha\- devarShi munIshvara shrInAradajI ke divyadhAma shrIsAketa se chale jAne para tIna loka chaudaha bhuvanoM ke Ishvara shAsaka ArAdhya deva brahmA viShNu sha.nkara Adi devoM se pUjanIya sadA sevita manda hAsya mukharUpa kamala se shobhita ramesha \- shrIsItApatijI aneka nityapArShada evaM shrIsItAjI ke sAtha apane divyadhAma shrIsAketa meM ramaNa karane lage | iti shrImad mUla agastyasa.nhitAyAM bhaviShyakhaNDe.agastyasutIkShNasaMvAde shrIrAmAnandAchAryAvatAropakrame shrIrAmanAradasamprashnottaraM nAmaikatri.nshaduttarashatatamo.adhyAyaH || 131|| \section{dvitIyo.adhyAyaH} vyatIte dvApare puNye shrImadbhagavatojjhite | kalau sattvahare puMsAM pravR^itte.adharmavadrdhake || 1|| jane.adharmaruchau nityaM shauchAchAravivarjite | mokShasAdhanamArgebhyo vimukhe pashutAM gate || 2|| manye mandamatau shashvadalpabhAgye.alpa jIvane | tatratye pApanirate mahatsa~Ngavivarjite || 3|| pravardhamAnAnabhito vAdairnirjitya nAstikAn | AchAryairbhagavaddharmo vedavedAntapAragaiH || 4|| artha\- maharShi shrIagastyajI shrIsutIkShNajI se kaha rahe haiM sutIkShNajI, jaba puNyamaya dvAparayuga vyatIta ho jAyagA taba shrIkR^iShNajI ke isa dharAtala ko tyAga dene para evaM puruShoM ke sattva kA apaharaNa karanevAle tathA adharma kA ba.DhAne vAle kaliyuga ke pratApa kA pravR^itta ho jAne para aura nitya hI adharma meM ruchi rakhane vAle evaM shaucha shuddhatA tathA AchAra evaM vichAra se rahita aura mokSha ke sAdhana rUpa sat mArga se vimukha aura sarvadA pashudharma ko prApta evaM Alasyayukta tathA mandabuddhi vAle aura alpa bhAgya vAle tathaiva alpa jIvana vAle aura sadA pApa karma meM tatpara tathA mahAtmAjanoM ke sa.nga satsa.ngati se rahita isa loka ke jIvavarga ho jAye.nge taba chAroM ora atiprabalatA se ba.Dhate huye nAstikoM ko sat shAstroM se yuktiyoM se jItakara sabhI vedavedAnta evaM shAstroM meM pAra.ngata AchAryoM ne mahAn upAyoM se prayatnapUrvaka sa.nsthApita sanAtana vaidika bhagavaddharma chAhiye utanA vR^iddhi prApta nahIM kara pAyegA | sthApito.api mahAyogavR^iddhiM naivagamiShyati | vidhAtuM satyamanadha sureDyo nijabhAShitam || 5|| vIkShya viShNuH kR^ipAsindhuH prabuddhaM tAdR^ishaM kalim | sadR^ishAMshcha janAn sarvAn durmatIn kleshasaMyutAn || 6|| artha\- isa tathya ko avagama karake he niShpApa sutIkShNajI! indrAdi devoM se sampUjanIya kR^ipA ke sAgara sarvavyApaka shrIrAmajI apanI vANI ko satya karane ke liye adharma paratayA vR^iddhiprApta kaliyuga evaM durmati tathA klesha parAyaNa sabhI jIvoM ko dekhakara tathA dharmarakShaNArtha avatAra lene kI apanI pratij~nA ko smaraNa karake avatAra lene ke liye vichAra kare.nge | manaH kartA.avatArAya smR^itvAtho svaM pratishrutam | khaM nabho veda veda pramite varShe gate kalau || 7|| kAlindI jAhanvIsa~Ngashobhite devapUjite | tIrtharAje mahApuNye prayAge tIrtha uttame || 8|| gR^ihe shrIpuNyasadanadvijAterbhUrikarmaNaH | yogino yogayuktasya kAnyakubjashiromaNeH || 9|| patisevA parA tasya sushIlA gR^ihiNI tataH | mAghakR^iShNasya saptamyAM shubhadharmapravartake || 10|| saptadaNDodgate sUrye siddhayogayujiprabhuH | nakShatre tvaShTR^idaivatye kumbhalagne shubhagrahe || 11|| evaM sarvaguNopete deshe kAle cha mAdhavaH | guNye puNye sharaNyaH sa sharaNAgatavatsalaH || 12|| AvirbhUto mahAyogI dvitiya iva bhAShkaraH | rAmAnanda itikhyAto lokoddharaNa kAraNaH || 13|| artha\- kaliyuga ke chAra hajAra tInasau varSha (4400) yAnI vikramasaMvat ke bArahasau Chappana (1256) vyatIta ho jAne para shrIga.ngA evaM yamunA ke pavitra sa.ngama se sushobhita tathA devatAoM se pUjita aura sabhI tIrthoM meM ati shreShTha mahAn puNyamaya prayAga nAma se lokaprasiddha tIrtharAja meM vashiShTha gotrIya tripravarAnvita shuklayajurvedIya brAhmaNoM meM shreShTha kAnyakubja brAhmaNa jo yogayukta evaM shrIrAmachandrajI ke ArAdhanA rUpa bhUrikarma ati uttama karma ko sadA karanevAle haiM una yogI shrIpuNyasadana sharmAjI nAma ke brAhmaNa ke yahAe.cM pativratA meM pradhAna shrIsushIlAjI nAma kI shrIsharmAjI kI dharmapati hogI unhIM pativratA devI ke garbha se mAghakR^iShNa pakSha ko sabhI tithi ke shubha dina meM jabaki lokadharma pravartaka shrIsUrya bhagavAn ke sAta daNDa chale ho.nge evaM siddha yoga yukta chitrA nakShatra tathA kumbha lagna aura sabhI grahoM ke shubha sthAna meM hone para evaM sabhI guNoM se yukta pAvana kAla meM tathA sabhI guNoM se sa.nyukta atipavitra pradesha prayAgarAja meM sabhI sAdhakoM ke uddhAra ke kAraNarUpa sharaNAgatavatsala mahAn yogI sharaNa meM Aye sabhI jIvoM kA rakShaka (\ldq{}rAmAnandaH svayaM rAmaH prAdurbhUto mahItale\rdq{} isa Agama pramANa se bodhita) svayaM sarveshvara shrIrAmajI hI dIpa se utpanna dUsare dIpa ke samAna AvirbhUta hokara \ldq{}rAmAnanda\rdq{} jagadguru shrIrAmAnandAchArya, nAma se jagata meM vikhyAta ho.nge | jagadguru rAmAnandAchArya jI ke avatAra ke viShaya meM shrImadvAlmIki saMhitA meM likhA hai \- AchAryA bahavo.abhUvan rAmamantrapravartakAH | kintu devi kalerAdau pAkhaNDaprachUre jane || rAmAnandeti bhavitA viShNudharmapravartakaH | yadA yadA hi dharmo.ayaM viShNoH sAketavAsinaH || kR^ishatAmeti bho devi! tadA sa bhagavAn hariH | rAmAnandayatirbhUtvA tIrtharAje va pAvane || avatIrya jagannAtho dharma sthApayate punaH | arthAt\- he devi shrIrAmamantra ke pravartaka AchArya bahuta huye haiM kintu kaliyuga ke Adi ! meM pAkhaNDijanoM ke bahuta ba.Dha jAne para vaiShNava dharma kA visheSha rUpase pravartaka pravardhaka \ldq{}shrIrAmAnandAchArya\rdq{} jI isa nAma se lokaprakhyAta AchArya ho.nge, kyo.nki shrIsAketa nivAsIjI kA yaha shrIvaiShNavadharma jaba jaba hAsa ko prApta kara jAtA hai taba taba ve hI jagat ke nAtha shrIrAmajI, shrIrAmAnandAchArya nAmaka yatirAja ke rUpameM pAvana tIrtharAja prayAga meM avatAra lekara punaH dharma kI sthApanA kare.nge | (vAlmIki saMhitA 5.23\-26) evaM vaishvAnara saMhitA meM likhA hai\- so.avatArajjaganmadhye jantUnAM bhayasa~NkaTAt | pAra~NkR^irtuM hi dharmAtmA rAmAnandassvayaM svabhUH || mAghe cha kR^iShNasaptamyAM chitrAnakShatrasaMyute | kumbhalagne siddhayoge saptadaNDagate ravau || rAmAnandaH svayaM rAmaH prAdurbhUto mahItale | artha\- yAnI jIvoM ko mahAn sa.nkaTa se pAra utArane ke liye sarva samartha svayaM sarveshvara shrIrAmajI dharmAtmA yatirAja shrIrAmAnandAchAryajI ke rUpameM pR^ithivI meM avatarita huye | chitrA nakShatra se yukta kumbha lagna siddhayoga evaM sUrya ke sAta daNDa vyatIta hone para mAghamAsa ke kR^iShNapakSha ke saptamI tithi (1256 vi | sa.n) meM svayaM sarvesha shrIrAmajI hI isa bhUtala meM shrIrAmAnandAchAryajI ke rUpameM prakaTa huye | isaprakAra vaishvAnarasaMhitA meM likhA hai ataH jagadAchArya shrI sAkShAt shrIrAma rUpa hI hai | aShTame.abde chopavItaM jAtaM tasya tadAhyasau | brahmacharyaM gR^ihItvA tu vidyAbhyAsaM kariShyati || 14|| artha\- shrIrAmAnandAchAryajI kA AThaveM varSha meM yaj~nopavIta sa.nskAra sampanna hogA anantara se akhaNDa brahmacharya pAlana vrata kA grahaNa kara vidyAbhyAsa kare.nge | varShe dvAdashake jAte kAshyAM gatvA punaH svayam | vedavedA~NgashAstrANi purANAdi paThiShyati || 15|| artha\- punaH bAraha varSha ke ho jAne para kAshI meM pa~nchaga.ngAghATa para sthita (shrImaTha) AchAryapITha meM shAstrIya niyamAnusAra AchArya shrI ke shrImukha se shravaNAnantara svayaM yathArtha rUpase paDhe.nge\-pUrNataH anushIlana kare.nge | AchAryalakShaNairyuktaM vedavedAntapAragam | shrIsampradAyashreShTha~ncha janoddhAraparaM sadA || 16|| vij~nAya rAghavAnandaM labdhvA tasmAt ShaDakSharam | rahasyatrayavAkyArthaM tAtparyArthaM cha sanmatam || 17|| artha\- manusmR^iti meM likhe \ldq{}upanIyatu yaH shiShyaM vedamadhyApayed dvijaH | sA.nga~ncha sarahasyaM cha tamAchArya prachakShate\rdq{} (2.140) yAnI jo dvija shiShya kA upanayana sa.nskAra karake a.nga evaM rahasya ke sAtha veda pa.DhAtA hai use AchArya kahA jAtA hai, ityAdi AchArya ke lakShaNoM se yukta veda evaM vedAnta shAstroM ke pUrNa j~nAtA aura sarvadA jana loka ke uddhAra karane meM tatpara evaM shrIsampradAya ke shreShTha pradhAna AchArya ke rUpameM AchAryapIThAsIna jagadguru shrIrAghavAnandAchAryajI ko anubhava karake unhI AchArya shrI se savidhi shAstrIya sa.nskArapUrvaka shrIvaiShNavIya virakta sa.nnyAsa dIkShA ke sAtha tAraka ShaDakShara shrIrAma mahAmantra sharaNAgati mantra evaM charamamantra ina rahasyatrayoM ko prApta kara unake vAchyArtha evaM veda tathA pUrvAchArya rahasya grantha sammata tAtparyAdi arthoM ko bhI prApta karake AchAryoM ke divya lakShaNoM se parilakShita ho.nge | AchAryalakShaNairdivyairlakShito vai bhaviShyati | pravaktA sarvadharmANAmanuShThAtA cha karmaNAm || 18|| rakShitA dharmasetunAmupadeShTA mahAyashAH | shashvadvaiShNavadharmANAM mahAkIrtirudAradhIH || 19|| artha\- ve jagadAchArya shrIrAmAnandAchAryajI sabhI dharmoM ke vyAkhyAna sA.ngopA.nga rUpase upadesha karane vAle bhagavat ArAdhanAdi sabhI karmoM ke anuShThAna karane vAle aura vaidika dharma ke maryAdA kI rakShA karane vAle tathA shrIvaiShNavadharma kA sarvadA upadesha karanevAle yasha evaM mahAkIrti vAle aura atiudAra buddhi vAle ho.nge | prasannavAmbhojo vishAlAkSho mahAbhujaH | kR^ipAlussarvajIvAnAmitareShAM cha nityashaH || 20|| saMsArAmbhonidherghorAtsamuddhAraparAyaNaH | vedavedAntaniratassarvashAstravishAradaH || 21|| artha\- evaM ve sadA prasanna mukhAravinda vAle vishAla netra evaM mahAn bhujavAle tathA parama kR^ipAlu ho.nge aura sabhI nIcha U.Ncha varNa meM utpanna jIvAtmAvarga tathA anya yonI meM utpanna jIvavargoM ke bhayAnaka sa.nsArarUpa samudra se samuddhAra ke liye sarvadA tatpara rahane vAle tathA a.ngoM ke sahita veda evaM vedAnta ke abhyAsa meM svayaM tatpara rahakara shiShyavargoM ko bhI sarvadA tatpara karAne vAle sabhI shAstroM meM pAra.ngata ho.nge | kAmAn puravitAnR^iNAM kaviH kalpadrumo yathA | guNavAn dayitaH pUjyaH sarvaj~novijitendriyaH || 22|| artha\- shrIrAmAnandAchAryajI sat evaM asat kA viveka karanevAle tathA kalpavR^ikSha ke samAna sabhI manuShyoM kI kAmanAoM ko pUrNa karanevAle evaM guNavAn tathA sabhIvarga ke vyaktiyoM ke premI aura pUjanIya tathA sarvaj~navastu ko yathAtathya rUpase jAnane vAle aura jitendriya ho.nge | shobhiShyati dharmarataiHsadbhiHparivR^ito.anisham | loke pUrNakalaH khe vai shItAMshubha~NgaNairiva || 23|| ve jagadAchAryajI jisa prakAra AkAsha meM nakShatra gaNoM se pariveShTita kalAoM se pUrNa chandramA sushobhita hotA hai usIprakAra loka meM dharmaparAyaNa sajjanoM se sarvadA pariveShTita sevita hote huye sadA shobhita ho.nge | sushIlaH samadR^ikshAntodAntaH shrImAn jagadguruH | punaH satsampradAyasya varttayitA munIshvaraH || 24|| artha\-ve sushIla evaM sabhI varga meM samAna dR^iShTi vAle evaM rAgadveSha prabhR^iti doShoM se rahita shAnta tathA klesha Adi ko sahana karanevAle dAnta sarva shrIsampanna evaM munIshvara dharmashAdi ke tattvoM kA sarvadA mananashIla sAdhakoM meM shreShTha jagadguru sa.nsAra ke logoM kA sanmArgopadesha se andhakAra ko dUrakara j~nAnarUpa prakAsha ke dvArA sAyujya mukti pradAtA, ve jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kArya kalApa se shithilatA ko prApta anAdi vaidika sat shrIsampradAya (jo sampradAya samasta chAroM yugoM meM pratiShThita ho) usakA punaH isa bhUmaNDala meM pravartana\-sa.nvardhana, prasAraNa karane vAle ho.nge | kR^ipayA yasya loke.asmin janAH sarvenirAmayAH | shrIrAmabhaktiniratAH sadA dharmaparAyaNAH || 25|| artha\- una jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kI asIma kR^ipA se isa loka meM sabhI jana roga rahita evaM sarvadA dharmaparAyaNa aura sarvesha shrIrAmachandrajI kI bhakti meM nirata rahe.nge | tAdR^ishasya mahAbuddhe yagivaryasya satkaveH | guNAn kArtsnyena saMvaktuM kaviHkaHkShamate.adhunA || 26|| artha\- munIshvara sutIkShNajI ! pUrva varNita guNoM se yukta mahAn buddhishAlI yogiyoM meM shreShTha aneka sad grantharatnoM prasthAnatrayoM ke AnandabhAShyAdi ke nirmAtA jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke sampUrNa guNoM kA varNana karane meM kauna kavi aisA hogA jo samartha ho sake | te.athApyavatariShyanti bhagavanmatakovidAH | svayambhUpramukhAH sarve mahAnto nityasUrayaH || 27|| i~Ngitaj~nA harerAj~nAM vahantaH shirasA mudA | nAnAdesheShu varNeShu tattatkAle.arkasannibhAH || 28|| artha\- he sutIkShNajI ! jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke avatAra ke bAda bhagavat mata sanAtana shrIvaiShNavamata dharma ko jAnane vAle \ldq{}svayambhUrnAradaH shambhuH kumAraH kapilo manuH | prahlAdo janako bhIShmo balirvaiyAsakirvayam || dvAdashaite vij~nAniyo dharmaM bhAgavataM bhaTAH\rdq{} arthAt isa shrImad bhAgavatapurANa ke vachanAnusAra bhAgavata dharma ko tattvataH jAnane vAle shrIsvayambhUbrahmAjI shrInAradajI shrIshambhujI shrIkumArajI shrIkapilajI shrImanujI shrIprahlAdajI shrIjanakajI shrIbhIShmajI shrIbalijI shrIshukamunijI evaM shrIyamajI, ye mahAbhAgavata bhI bhagavAn shrIrAmajI ke nityapArShadagaNa shrIrAmachandrajI ke i.ngita isAre ko jAnanevAle AnandapUrvaka shrIrAmajI kI AshA kA shirodhArya kara usakA pUrNa karanevAle bAraha sUrya ke samAna dedivyamAna tejavAle ye bAraha mahAbhAgavata bhI nAnAdesha\-alaga alaga sthAna alaga alaga kAla evaM brAhmaNa kShatriya vaishya evaM shUdra prabhR^iti bhinna bhinna varNoM meM avatarita ho.nge | AyuShman kR^ittikAyuktapUrNimAyAM dhaneshanau | svayambhUH kArtikasyAddhA.anantAnandobhaviShyati || 29|| artha\-pUrva sUchita mahAbhAgavatoM ke avatAroM ko alaga alaga rUpase varNana hetu maharShi shrI agastya jI kahate hai.n\- he AyuShmAn sutIkShNajI! jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke pradhAna shiShya ke rUpameM sAkShAt svayambhU\-shrIbrahmAjI hI kArtika mAsa kI kR^itikA nakShatra se yukta pUrNamAsI tithi dhana lagna evaM shanivAra ke dina maheshapura uttara pradesha meM shrI anantAnanda nAma se avatarita ho.nge | yoganiShThaH sadA dhImAn sadAchAraparAyaNaH | shiShya AchAryavaryasya rAmAnandasyadhImataH || 30|| artha\- ye sarvadA yogAbhyAsa meM sthita rahane vAle evaM buddhimAn, sarvadA sadAchAra meM tatpara rahane vAle ve shrIanantAnandajI abhrAnta prakhara buddhishAlI AchArya pravara jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke shiShya hokara shrI anantAnandAchAryajI ke nAma se vikhyAta ho.nge | jAtaH surasurAnando nArado munisattamaH | vaishAkhasitapakShasya navamyAM sa vR^iShe gurau || 31|| artha\- prasiddha shrIsurasurAnandAchAryajI ke rUpameM muniyoM meM shreShTha shrInAradajI hI vaishAkha shukla kI navamI shrIjanakI navamI tithi guruvAra evaM vR^iSha lagna meM (paikhama, lakhanaU me.n) samavArita ho.nge | shukre varuNa bhe yoge shIlaratnAkaro mahAn | mantramantrArthasanniShTho gurubhaktiparAyaNaH || 32|| tasyAmeva tulAlagne tAdR^ishIndurivogradhIH | shambhureva sukhAnandaH pUrvAchAryArthaniShThakaH || 33|| artha\- shatabhiShA nakShatra se yukta tulA lagna meM vaishAkha shukla navamI \- shrIjAnakI navamI ke dina meM shIla ke samudra shiShya ke aj~nAnarUpa andhakAra ko dUrakara j~nAnarUpa prakAsha ko pradAna karane vAle gurudeva jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kI sevA meM parAyaNa chandramA ke samAna tIkShNa buddhi vAle bhagavAna shrI AnandabhAShyakAra evaM pUrvAchAryoM ke sat siddhAnta meM dR^iDha niShThA vAle shrIrAmamantra evaM anya mantrArthoM ke vichAra meM sadA sa.nlagna shrIsha.nkarajI hI shrIsukhAnandAchAryajI ke rUpameM avatarita hokara prasiddha ho.nge | vyatipAte.anurAdhAbhe shukre meShe guNAkare | vaishAkhashuklapakShasya tR^itIyAyAM mahAmatiH || 34|| kumAronarahariyAnando jAta udAradhIH | varNAshramakarmaniShThaH shubhakarmarataH sadA || 35|| artha\- shrIsanatkumArajI vaishAkha shukla tR^itIyA shukravAra anurAdhA nakShatra evaM vyatipAta yoga tathA guNAkara meSha lagna meM mahAbuddhishAlI varNAshrama sambandhI dharma karma meM paramaniShTha vAle shrIrAmajI kI ArAdhanA Adi shubha karmoM meM sarvadA lage rahane vAle shrInarahariyAnandAchAryajI ke rUpameM avatarita hokara prasiddha ho.nge | vaishAkhakR^iShNasaptamyAM mUle parighasaMyute | budhe karke.athakapiloyogAnando janiShyati || 36|| artha\- shrIkapilamunijI vaishAkha kR^iShNa saptamI mUla nakShatra evaM parighayoga karka lagna aura budhavAra ko shrI yogAnandAchAryajI ke rUpameM avatarita hokara prasiddha ho.nge | yoganiShTho mahAyogI satsevitapadAmbujaH | sadAvaiShNavadharmANAmupadeshaparAyaNaH || 37|| manuH pIpAbhidojAta uttarAphAlgunIyuji | pUrNimAyAM dhruve chaitryAM dhanavAre budhasya cha || 38|| artha\-shrImanujI uttarAphAlgunI nakShatra dhruvayoga dhana lagna meM chaitra mAsa kI pUrNimA tithi budhavAra ke dina sadA yoga sAdhanA meM rahane vAle mahAyogI satpuruShoM se sevita charaNakamala vAle tathA sarvadA shrIvaiShNavadharma ke upadesha meM tatpara shrIpIpAchAryajI ke rUpameM avatarita hokara prasiddha ho.nge | niShThA tadIyakai~Nkarye satastasya mahAtmanaH | nakShatre shashidaivatye chaitrakR^iShNAShTamI tithau || 39|| prahlAdo.api kavirastu kuje siMhe cha shobhane | jAto vedAntasanniShThaH kShetravAsarataH sadA || 40|| artha\-shrIprahlAdajI bhI mR^igashirA nakShatra shobhana yoga evaM si.nhalagna meM chaitra kR^iShNa aShTamI ma.ngalavAra ko shrIkabIrajI ke nAma se avatarita ho.nge tathA ve sadA tIrthoM meM nivAsa rata rahe.nge evaM vedAnta Adi sabhI shAstroM meM dR^iDha niShThA vAle ho.nge aura ve jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kI sevA meM sarvadA dattachitta hokara shrIrAmakabIrAchAryajI ke nAma se sa.nsAra meM prasiddha ho.nge | bhAvAnando.atha janako mUle parighasaMyute | vaishAkhakR^iShNaShaShThyAntukarkechandrajaniShyati || 41|| artha\- shrIjanakajI mUla nakShatra parighayoga karka lagna meM vaishAkha kR^iShNa ShaShThI somavAra ko shrIbhAvAnandajI ke rUpameM avatarita ho.nge, ve mahAbuddhishAlI mahAtmA\-paratattva chintana meM sa.nlagna evaM sarvadA sarveshvara shrIrAmajI kI sevA meM tatpara shrIbhAvAnandAchAryajI ke nAma se jagata meM khyAti prApta kare.nge | rAmasevAparonityaM sa mahAtmA mahAmatiH | bhIShmaH senAbhidho nAma tulAyAM ravivAsare || 42|| dvAdashyAM mAghakR^iShNe tu pUrvabhAdrapade cha bhe | tadIyArAdhanesakto brahmayoge janiShyati || 43|| artha\- shrIbhAShmajI pUrvabhAdrapada nakShatra brahmayoga tulA lagna meM mAghakR^iShNapakSha kI dvAdashI evaM ravivAra ko shrIsenajI ke nAma se avatarita ho.nge ve bhagavAn tathA bhagavadbhaktoM kI sevA meM sadA tallIna rahe.nge aura shrIsenadAsajI ke nAma se prasiddha ho.nge | shrImAghasyAsitAShTamyAM vR^ishchike shanivAsare | dhanAbhidhovaliH sAkShAtpUrvAShADhayute shive || 44|| varo bhaktimatAM jAtastadIyArAdhane rataH | sadAchAraparo dhImAn gurupAdAmbujArchakaH || 45|| artha\-sAkShAt shrIbalijI hI pUrvAShA.DhA nakShatra shivayoga evaM vR^ishchika lagna meM mAghakR^iShNa aShTamI shavivAra ko shrIdhanAjI ke nAma se avatarita ho.nge ve buddhimAn bhaktimAn puruShoM meM shreShTha bhagavadbhaktoM kI ArAdhanA sevA karane meM sadA tatpara sadAchAroM ke pAlana meM sadA nirata evaM gurudeva jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke shrIcharaNakamaloM ke ArAdhana karanevAle ho.nge tathA shrIdhanAdAsajI isa nAma se loka prasiddha ho.nge | tattvaj~no gAlavAnando jAta ekAdashItithau | chaitre vaiyAsakishchandre kR^iShNe lagne vR^iShe shubhe || 46|| sarvadAj~nAnaniShTho.ayamupadeshaparAyaNaH | vedavedAntanirato mahAyogI mahAmatiH || 47|| artha\- shrIrAmatattva ko jAnane vAle shrIvyAsanandana shukamunijI shubhayoga vR^iSha lagna chaitra kR^iShNapakSha ke ekAdashI tithi somavAra ko shrIgAlavAnandajI ke rUpameM avatarita ho.nge, ve mahAyogI mahAbuddhi vAle evaM veda tathA vedAnta meM rata aura tattva j~nAnaniShTha evaM sarvadA jIvoM ko shrIrAmatattva kA upadesha karane meM tatpara rahe.nge evaM shrIgAlavAnandAchAryajI ke rUpameM jagad prasiddha ho.nge | chaitrashukladvitIyAyAM shukre meShe.atha harShaNe | yama eva ramAdAsastvAShTre prAdurbhaviShyati || 48|| pAlanaM vaiShNavAj~nAnAM kurvannityamatandritaH | dharmamevAcharalloke dharmAdhIsha udAradhIH || 49|| artha\- shrIyamarAjajI chitrA nakShatra harShaNa yoga meSha lagna meM chaitra shukla dvitIyA shukravAra ko shrIramAdAsajI ke rUpameM avatarita ho.nge, ve udAra buddhivAle shrIramAdAsajI ati sAvadhAnI se Alasya rahita hokara shrIvaiShNavAchArya gurudeva jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kI Aj~nAoM kA pAlana karate huye sarvesha shrIrAmajI kI ArAdhanA tathA shrIvaiShNavadharma pAlana evaM santoM kI ArAdhanA kara shrIramAdAsa\-raidAsa yA ravidAsajI Adi nAmoM se sa.nsAra meM prasiddha hoge | chaitra shuklatrayodashyAM gurau karke dhruvAnvite | uttarAphAlgunI sa.nj~ne jAtA padmAvatI satI || 50|| shrImadAchAryasanniShThA sA padmavAparA sadA | dharmaj~nA dharmaniratA gurubhakti parAyaNA || 51|| artha\- uttarA phAlgunI nakShatra dhruvayoga karka lagna meM chaitrashukla trayodashI guruvAra ko shrIpadmAvatIjI aba tarita ho.ngI, ve jagadAchAryashrI meM dR^iDhaniShThA vAlI dharmatattva ko jAnane vAlI shrIvaiShNavadharma meM sarvadA tatpara evaM sarvadA gurubhakti parAyaNatA ke kAraNa dUsarI padmAjI ke samAna prasiddha ho.ngI | evametAdR^ishaistaistaiH shiShyaidvAdashabhirmahAn | shobhiShyatyarchitodevyApadAvavyA cha santatam || 52|| artha\- isaprakAra brahmA Adi devoM se utpanna una\-una shrI anantAnandAchAryajI Adi bAraha mahAbhAgavatoM evaM shrIpadmAvatIjI Adi anya aneka sAdhaka shrIvaiShNava samudAya se sarvadA pUjita sevita hokara shrIsampradAya ke mahAna pradhAna AchArya jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI satata shobhita ho.nge | shrImAnAchAryavaryo.ayaM rAmAnando mahAmatiH | shiShyopashiShyairanyaishcha shobhito.ahardivaM bhuvi || 53|| artha\- mahAn buddhi vAle shrImAn svAmI rAmAnandAchAryajI jo ki sabhI AchAryoM meM shreShTha haiM pR^ithvI para shiShyoM evaM upa\-shiShyoM tathA anyoM ke sAtha dina\-rAta shobhita ho.nge | pUjyo dhyeyashcha jagatAM rAmarUpo jagadguruH | hetuH kalyANamArgasya shubhadoj~nAnado.anisham || 54|| artha\- \ldq{}rAmAnandaH svayaM rAmaH prAdurbhUto mahItale\rdq{} isa vaishvAnarasa.nhitA ke vachanAnusAra sAkShAt shrIrAmajI ke avatAra jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI sarvesha shrIrAmachandrajI ke samAna hI kalyANa mArga sAyujya mukti ke kAraNa evaM nirantara shubhada\-veda vedAntAdi kA AnandabhAShyoM dvArA tattvaj~nAna ke upadesha denevAle aura sa.nsAra meM sAdhakoM ke dhyeya j~neya evaM pUjya ke rUpameM prasiddha ho.nge | yasya darshanamAtreNa smaraNena sadA kShitau | nAma vyAharaNAddhInA narA muktA na saMshayaH || 55|| artha\- isa pR^ithvI meM una shrIrAmarUpa jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kA sadA darshanamAtra se yA smaraNa mAtra se athavA nAma lene mAtra se hIna\-pApAchAra parAyaNa manuShyavarga mukta ho jAye.nge isameM sa.nshaya kA sthAna nahI.n | yadIyamatamAlamvya mantramantrArthabhUShitam | bhUShyate bhUriyaM lokai rrAjitairmunivR^ittibhiH || 56|| artha\- jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI se prachArita\-prasArita sanAtana vaidika vishiShTAdvaita mata jo ki veda mantroM evaM vAstavika mantrArthoM se vibhUShita hai usakA Alambana\-Ashraya lekara munivR^itti vAstavika tattvoM ke mananashIla AcharaNa vAloM se sushobhita lokoM se yaha bhArata bhUmi bhUShita hogI | sharachandrAyate loke kIrtiryasya mahAtmanaH | vishadA pAvanI puNyA shrR^iNvatAM pApanAshinI || 57|| artha\- una mahAmanA jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kI sAre sa.nsAra ko dhavalita kara denevAlI pApoM kA nAsha karanevAlI ati ujjvala pavitra kIrti shravaNa karane vAloM ke pApoM kA nAsha karegI evaM sharada kAla ke chandramA ke samAna sabhI ko Ananda denevAlI hogI | haribhaktipradA nR^iNAM tathA j~nAnaprakAshinI | mohAndhakArasa~NghapradhvaMsinI shubhadAyinI || 58|| artha\- evaM vaha AchArya shrI kI kIrti sAdhaka manuShyoM ko shrIrAmachandrajI kI bhakti ko pradAna karanevAlI tathA j~nAna kA prakAsha karanevAlI evaM moharUpa andhakAra ke samUha ko samUla nAsha karanevAlI aura kalyANa ko pradAna karanevAlI hogI | sa eSha bhagavadrUpo dharmo vigrahavAniva | dviShatAniha durdharShaH sevanIyaH satAM sadA || 59|| artha\-'taptakA~nchanasa.nkAsho rAmAnandaH svayaM hariH\rdq{} \ldq{}pAraM kartuM hi dharmAtmA rAmAnandaH svayaM svabhUH\rdq{} \ldq{}rAmAnandaH svayaM rAmaH prAdurbhUto mahItale\rdq{} ityAdi vaishvAnara pA~ncharAtrAgama se bodhita isa bhUmaNDala meM prakhyAta sAkShAt shrIrAmajI ke avatAra jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI haiM ataH ve \ldq{}rAmo vigrahavAn dharmaH\rdq{} sarveshvara shrIrAmajI sAkShAt dharma sharIra vAle haiM yAnI dharma hI shrIrAmajI kA shrI vigraha\-sharIra hai, isa maharShi vachanAnusAra dharma vigraha rUpa shrIrAmajI ke avatAra jagadAchAryajI bhI dharma vigraha sharIra vAle hI haiM ataH shrIdasharathanandanajI ke samAna bhagavAna shrI AnandabhAShyakAra bhI isa sa.nsAra meM anAdi vaidika vishiShTAdvaita siddhAnta virodhiyoM ke liye durdharSha adamya aparAjita evaM saddharma satkarma sAdhanAnanya sajjana puruShoM ke liye sadA sevanIyatayA prasiddha ho.nge | tajjanmamAsarkShatithau tadIyaistadIyajanmotsavamutsavotsukaiH | vidheyamevamprativarShamuttamaMvidhAnavij~nairvidhinA hi vaiShNavaiH || 60|| artha\-'AchAryadevobhava\rdq{} isa veda vachana ke anusAra apane ArAdhya iShTa deva ke samAna hI apane sampradAya ke pradhAna AchAryajI kA prAkaTyotsava visheSha samAroha ke sAtha manAne kA shAstrIya vidhAna hai ataH shrIvaiShNavoM ko shrIAnandabhAShyakArajI kI avatAra tithi mAghakR^iShNa saptamI ko AchAryajI kA avatArotsava visheSha utsAha ke sAtha pUjAvidhi meM nipuNa shrIvaiShNava se savidhi pUjA sampAdana karavA kara shrIrAmAnandIya shrIvaiShNavoM ko prati varSha jagadAchAryashrI ke avatAra mAsa pakSha nakShatra yukta tithi ke dina uttama prakAra se AchAryajI kA avatArotsava sampanna karanA chAhiye | pUjopahArairuchirairyathochitaM devaM samabhyarchyasashiShyasa~Ngam | vAdyairmR^ida~NgAdibhiraddhataiH parairnR^ityaistathAgItavaraiH prasAdayet || 61|| artha\- AchArya shrI kI deshakAlAnusAra yathopalabdha pUjA ke sAmagrI se shrIanantAnandAchAryajI Adi bAraha shiShya samUhoM ke sAtha Age batAye vidhi ke anusAra, bhagavAna AnandabhAShyakAra jI kI pUjA karake mR^ida.nga Adi adbhuta shreShTha vAdyoM shAstrIya maryAdA yukta nR^itya evaM AchArya kIrti bodhana paraka shreShTha gIta\-shloka pATha sundara stuti AchAryamahimnastava ke gAnoM se AchArya shrI ko prasanna kare.n | tadIyajanmotsavasatkathAbhistattoShahetustutibhistathaiva | anyaistadIyAcharitaivratAdibhirnistandrireva~NgurubhaktitatparaH || 62|| artha\- jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kI ArAdhanA meM tatpara shrIvaiShNavoM ko nidrA\-Alasya se rahita hokara ke bhagavAna shrIAnandabhAShyakAra jI ke janma\-avatAra sambandhI satkathA se evaM Apake toSha ke kAraNabhUta sundara stutiyoM se tathA AchArya shrI se Acharita vratoM ke AcharaNa se aura AvAryajI se upadiShTa j~nAna ke shravaNa se evaM ApakI digvijaya yAtrA va tIrthATanAdi kI vArtA ke shravaNa se AchAryashrI ko santuShTa kare.n | evaM sa kurvan vidhitastadarchanaM tattoShahetu~ncha mahotsavaM budhaH | nirAlasobhaktiyutolabhetasvAbhIShThasiddhiM mahatIM na saMshayaH || 63|| artha\- pUrvokta vidhAna se AchAryajI kI ArAdhanA karane vAlA buddhishAlI ArAdhaka bhakti yuta evaM Alasya rahita hokara ke shrI AnandabhAShyakArajI kA santoSha kA hetu unakI savidhi archanA tathA mahotsava ko karane se ba.DI abhilaShita siddhi ko prApta karalegA isameM sa.nshaya nahIM hai | nishamya tadvAkyamathomahAtmanomuneH prahR^iShTaH kalashodbhavasya | muniHsutIkShNaH sasutIkShNabuddhirvidhi~nchapraShTA hi tadarchane punaH || 64|| artha\- kumbha se udbhUta mahAn AtmA vAle munIshvara shrIagastyajI ke pUrvokta shrIAchAryajI ke avatAra evaM pUjana sambandhI vachanoM ko sunane ke bAda tIkShNa buddhi vAle munI shrIsutIkShNajI ati prasanna huye, anantara jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke pUjA kA vidhAna jAnane ke liye vinamrabhAva se prashna kiye | iti shrImad mUla agastyasa.nhitAyAmagastyasutIkShNasaMvAde bhaviShyakhaNDe shrIrAmAnandAchAryAvatAropAkhyAnaM nAma dvAtri.nshaduttarashatatamo.adhyAyaH || 132|| \section{tR^itIyo.adhyAyaH} tajjanma pAvanaM puNyaM kathitaM paramaM tvayA | tadarchanavidhiM mahyaM vaktumarhasyathAdhunA || 1|| artha \- shrIagastyajI se shrIsutIkShNajI sAdara nivedana karate hai.n\- he munIshvara ! Apane anugraha karake, jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kA parama pavitra evaM parama puNya ko ba.DhAne vAlA avatAra sambandhI kathA kA varNana kiyA, aba una AchAryashrI ke archana pUjA kI vidhi ko bhI mujha para anukampA kara upadesha kare.n | jagatAmupakartA tvaM dayAlurdhImatAmvaraH | samabhyarchya janA yenAchAryaM shreyaH samApnuyuH || 2|| artha\- kAraNa ki Apa buddhimAnoM meM shreShTha haiM tathA jagat kA upakAra karane vAle hai evaM dayAlu haiM isaliye jisa vidhAna se AchArya charaNa kI pUjA karake sAdhakajana shreyaH sAyujya mukti ko prApta kara sakeM usa vidhAna kA upadesha kare.n | shrUyatAmiti chAmantrya kathayiShyati kumbhajaH | ambujaM batrtulAkAraM dvAdashadalasaMyutam || 3|| suvyaktaM tairdalairvyaktairdarshanIyaM sushobhanam | tanmadhye karNikAyAntu yantraShaTkoNamAlikhet || 4|| artha\- isake bAda shrIagastyajI ne sutIkShNajI se kahA ki aba Apa usa vidhi ko suniye, pahale 12 dala vAlA kamala golAkAra banAve.n | una daloM ko dekhane yogya evaM sundara shobhAyamAna prakaTa kareM (banAve.n) usake bIcha meM karNikA ke Upara ShaShTakoNa kA yantra likhe.n | tatrAchAryavaraM devaM rAmAnandamudAradhIH | vinyaset sA~NgamarkAbhaM taM divyaguNashAlinam || 5|| artha\- udAra buddhi vAle AchArya shrI ke pUjaka vyakti ko usa kamala dala ke madhyesthita ChaH koNa vAle yantra ke bIcha meM dayA dAkShiNyAdi aneka divyaguNoM se sushobhita sUryadeva ke samAna prakAsha vAle a.nga shrIanantAnandAchArya jI prabhR^iti bAraha shiShyoM ke sAtha AchArya pravara divya sarvaguNagaNoM se ala.nkR^ita jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ko sthApita kare.n | sapUrvadishamArabhya daleShu kramasho nyaset | anantAnandamukhyAMstAn dvAdashAdityasannibhAn || 6|| artha\- ArAdhaka puruSha madhya meM AchAryashrI ko padhArane ke bAda pUrva dishA ke kramAnusAra bAraha sUrya ke samAna divya teja se lokopakAraka mukhya shiShya shrIanantAnandAchArya jI ke sAtha kamala ke eka eka keshara para anya gyAraha shiShyoM ko bhI padharAve | yantramevaM susampAdya tadardhanaparAyaNaH | pUjayettatra tAnsarvAnarghyapAdyAdibhirvaraiH || 7|| pUjopahAraiH sakalairbhaktyA paramayAyutaH | ekAgramAnaso bhUtvA tameva manasA smaran || 8|| artha\-pUrva meM varNita krama se pUjA yantra ko achChI taraha se taiyAra karake ArAdhanA karane vAle vyakti ko parama bhakti se yukta hokara manako ekAgra karake apane ArAdhya jagadAchArya shrI ke pUjana meM tatpara ho unhIM AchArya shrI ko mana se smaraNa karatA huA usa yantra meM sabhI dvAdasha shiShyoM ke sahita shrI AnandabhAShyakAra jI kA sampUrNa pAdya arghya Adi shreShTha ShoDashopachAra sAdhanoM 1\- AvAhana 2\-Asana 3\-pAdya 4\-arghya 5\- AchamanIya 6\-snAna 7\-vastra 8\-yaj~nopavIta 9 gandha 10\-puShpa 11\-dhUpa 12\-dIpa 13\-naivedya 14\-nirAja 15 puShpA~njali 16\-pradakShiNA namaskAroM se pUjana karanA chAhiye | namaH AchAryavaryAya rAmAnandAya dhImate | mokShamArgaprakAshAya chaturvargaM pradAya cha || 9|| artha\- anantara pUjaka ko sabhI AchAryoM meM shreShTha, buddhishAlI evaM sAyujya mokSha ke mArga ko prakAshita karanevAle tathA dharma artha kAma evaM sAyujya mokSharUpa chAroM puruShArthoM ko pradAna karane vAle shrIrAmAnandAchAryajI ko sAdara namaskAra hai | itimantravidhAnena samarchedvidhinArchakaH | arghyapAdyAdibhistaistairgandhapuShpAkShataiH phalaiH || 10|| naivedyairuttamaiH shreShThaHShaDrasaiH sumanoharaiH | tAmbulairdakShiNAbhistaM toShayennR^ityagItibhiH || 11|| artha\- AchAryashrI kI ArAdhanA karane vAlA sAdhaka Upara batAye anusAra \ldq{}oM namaH AchAryavaryAya shrIrAmAnandAchAryAya\rdq{} isa mantra se pAdya arghya gandha puShpa akShata phala Charasa yukta manohara uttama naivedya tAmbula evaM dakShiNA Adi una una uttama sAmagriyoM se savidhi una jagadAchArya shrI kA pUjana kare anantara nR^itya gAna stuti kavacha prabhR^iti kI pATha prArthanA Adi se uheM santuShTa kare.n | evaM daleShu shiShyAMstAn pUjayedamalAtmanA | praNavAdichaturthyantanAmamantrairvidhAnataH || 12|| artha\- isa prakAra kamala ke daloM meM sthita una sabhI mahAtmAoM kA pUjana chaturthAnta nAma rUpa praNavAdi mantroM se vidhi pUrvaka pUjA kare.n | jaise\- (oM namo anantAnandAya) athavA (a.nanantAnandAya namaH) | stuvIta stutibhirdevaM sashiShyaM bhaktitatparaH | j~nAnavij~nAnadIpaM tamudArayashasaM prabhum || 13|| artha\-pUjA vidhAna sampanna ho jAne para sAdhaka ati bhakti bhAvanA se j~nAna evaM vij~nAna ko prakAshita karanevAle sarva samartha dIpa svarUpa tathA udAra hR^idaya vAle evaM yashasvI deva jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kI sabhI bAraha shiShyoM kI stuti kare.n | jagadguro namaste.astu haraye vishvabandhave | mokShamArgaprakAshAya praNatArtiharAya te || 14|| artha\-he jagat ke gurujI ! he sarvapApa ko haraNa karane vAle ! he vishva ke hita karanevAle ! he sAyujya mokSha ke mArga kA prakAshaka ! he sharaNa meM Aye jIvoM ke duHkhoM kA nAsha karanevAle ! Apako isa sevaka kA namaskAra\-sAdara daNDavat praNAma hai, vaha svIkAra kare.n | sa pArShadAya sA~NgAya sadA pAvanakIrtaye | namaste.agAdhabodhAya praNatAbhIShTadAyine || 15|| artha\- shrIanantAnandAchAryajI Adi pArShadoM tathA upAchArya dvArAchArya prabhR^iti a.ngoM ke sAtha sadA virAjamAna evaM logoM ko pavitra karanevAlI kIrti vAle tathA agAdha tattvabodha vAle aura praNata\-sharaNa meM Aye janoM ko abhIShTa padArtha denevAle he ananta mahApuruSha ! AchArya pravara ! Apako sAdara namaskAra hai | satyavratAya shAntAya dAntAya jagadAtmane | namo.anantAya mahate nirjitAsheShavidviShe || 16|| artha\- mana buddhi aha.nkAra evaM chitta ina chAroM ko vasha meM rakhakara sAdhanA meM vyAvR^ita shAnta svarUpa evaM indriyoM ko vasha meM rakhakara kAryadakSha tathA satya vrata aura jagat ke AtmA svarUpa evaM ananta rUpase sthita hokara sarvajana pUjanIyatA ko prApta tathA sanAtana shrIvaiShNavadharma ke virodhI samasta vyaktiyoM ko jitane vAle AnandabhAShyakAra AchArya shrI ko aneka bakhara sAdara namana hai | vidhR^itaj~nAnamudrAya yogine yogashAline | namaste.astu dayAsindho jagajjanmAdihetave || 17|| artha\- j~nAnamudrA dhAraNa kara yoga sAdhanA meM tallIna evaM pAramArthika yoga sAdhanA se sushobhita sa.nsAra ke janma sthiti evaM sa.nhAra ke kAraNarUpa he dayA ke samudra svarUpa AchArya pravara Apako sAdara vandana hai | bhIme bhavArNave.ananyaH sharaNaH patitaH prabho | pAdapadmadvayaM te.ahaM vrajAmi sharaNaM sadA || 18|| artha\- he sarvajanoddhAraNa samartha AchArya pravara ! maiM bhaya.nkara sa.nsAra svarUpa samudra meM pa.DA huA hU.N, merA Apako Cho.Da anya koI bhI rakShaka nahIM hai isaliye maiM Apake shrIcharaNakamaloM kA sharaNa grahaNa karatA hU.N | sharaNAgata ko sarvadA ke liye abhaya pradAna karanevAle prabho ! merI rakShA kare.n | ityabhiShTUya taM dhImAn dadyAtpuShpA~njaliM mudA | praNameddaNDavadbhUmau sAShTA~NgaM vidhivattataH || 19|| artha\- buddhimAn sAdhaka ko pUrvokta prakAra se prasannatA pUrvaka AchAryashrI kI stuti karake AchArya shrI ke shrIcharaNoM meM puShpA~njali arpita karanA chAhiye | athajanmakathAn tasya shrR^iNuyAt pApanAshinIm | gadatAM shrR^iNvatAmAshu vishadAM tAM shubhapradAm || 20|| artha\- AchArya shrI ko daNDavat praNAma karane ke bAda kahane vAle evaM sunane vAle donoM ke hI pApoM kA nAsha karanevAlI evaM shIghra hI shubha phaloM ko pradAna karanevAlI jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kI vividha prakAra kI vishad avatAra kathAoM ko sAvadhAna hokara sune | evaM mune tvaM jAnIhi tadarchanavidhiM mahat | loke.anena vidhAnena tamabhyarchyamahAmunIm || 21|| prApsyanti cha kShitaulokAvAchChitArthamasaMshayam | narAstadbhAvanAyuktAH praNatAvishadAshayAH || 22|| artha\- he munijI ! jagadAchArya shrI ke mahAn pUjana vidhi ko pUrvokta prakAra se jAne.n, loka meM namra evaM bhakti bhAvayukta svachCha antaHkaraNa vAle sAdhakajana pUrva varNita vidhAna ke anusAra una mahApuruSha shrIrAmarUpa shrIrAmAnandAchAryajI kA pUjana kara abhivA~nChita phala ko prApta kare.nge isameM sa.nshaya nahIM hai | mune sa bhagavAnitthaM sutIkShNa jagadIshvaraH | satyasandhoharirjAto vidhAsyati shubhaM nR^iNAm || 23|| artha\- he sutIkShNa munijI ! satya pratij~nA vAle bhaktoM ke duHkhoM ko apaharaNa karane vAle jagadIshvara ve bhagavAn shrIrAmajI pUrva kathita prakAra se pArShadoM ke sAtha avatAra lekara sa.nsAra ke manuShyoM kA kalyANa kare.nge | chArvAkAdimatArUDhAn vahudhAdurmatIn kalau | kariShyati narAn jitvA rAmabhaktiparAyaNAn || 24|| artha\- ve AchArya shrI kaliyuga ke pratApa se patha bhraShTajanoM ko kaliyuga meM bhI chArvAka, baudha Adi nAstika mata meM sthita durmati vAle janoM ko shAstrArtha se sat yukti se mantra shakti se \- siddhi chamatkR^iti Adi aneka upAyoM se jItakara sanAtana shrIvaiShNava dharmAnukUla karake una sabhI ko shrIrAmabhakti parAyaNa kara de.nge | yatpratApavashAdevabhaviShyanti kalaunarAH | dharmaniShThAstaponiShThAmokShamArgaratAH sadA || 25|| artha\-bhayAvaha kaliyuga meM bhI una jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke prabala pratApa ke kAraNa nara sadA dharmaniShTha tapaniShTha evaM sAyujya mokSha ke mArga meM nirata ho.nge | tasmin mahItalaM yAte nR^iNAM kiM varNayAmyaham | bhAgyaM sAkShAddharauprItesachchidAnandavigrahe || 26|| artha\- munIshvara sutIkShNa ! sat chit evaM Ananda vigraha vAle bhaktoM ke duHkhoM ko haraNa karanevAle sAkShAt shrIrAmachandrajI ke pR^ithivI meM shrIrAmAnandAchAryajI ke rUpameM avatarita hone para manuShyoM ke bhAgya kA varNana maiM kyA karUM arthAt sAdhaka janoM ne varNanAtIta Ananda kA anubhava kiyA | dhanyAstadAtanmukhapa~NkajaM narA drakShyanti ye tApaharaM cha pashyatAm | shroShyanti vAchaM paramAmR^itAyanAM te bhUribhAgyA vata nirmalAshayAH || 27|| artha\- shrIsutIkShNajI ! jo darshana karane vAle manuShyoM ke daihika daivika evaM bhautika tInoM tApoM ko dUra karane vAle jagadAchArya shrI ke mukharUpa kamala kA avalokana kare.nge ve dhanya haiM tathA jo ati nirmala antaHkaraNa vAle AchArya shrI ke amR^ita ke samAna sukhadAyaka shrIvachanAmR^itoM kA shravaNa kare.nge ve bhI ba.De bhAgyashAlI hai.n | iti shrImad mUla agastyasa.nhitAyAM sutIkShNAgastya saMvAde, bhaviShyakhaNDe sA.nga sashiShya shrIrAmAnandAchArya yantrArchanaprakAronAma trayatri.nshaduttarashatatamo.adhyAyaH || 133|| \section{chaturtho.adhyAyaH} shiShyaidvAdashabhiH shrImAnathaitairarkasannibhaiH | sUryaidvAdashabhirnityaM yathA viShNuH pratApavAn || 1|| virAjamAnaH satataM paryaTannavanImimAm | dvArakAdiShu tIrtheShu tatra tatra jagadguruH || 2|| artha\- anantara apane avatAra ke uddeshyo.n\-anAdi vaidika vishiShTAdvaitamata rUpa dharmasa.nsthApanArtha tIrthATana ko nimitta banAkara shrIdvArakA\-vishrAmadvArakA shrIrAmeshvara shrIjagannAthapurI shrIbadrInAtha prabhR^iti sabhI tIrthoM meM jisaprakAra bAraha sUryoM ke sAtha ati pratApa vAle shrIviShNu bhagavAn shobhita hote haiM usIprakAra bAraha sUrya ke samAna ati pratApashAlI dvAdasha shiShyoM ke sAtha virAjamAna hokara yatirAja jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI sarvadA una una prasiddha\-aprasiddha sabhI bhAratIya tIrthasthAnoM meM bhramaNa kare.nge | vidviShAM jitvaro vAdaiH shrutismR^itisamutthitaiH | viparitAn vashIkurvan kurvan shiShyAMshcha tAnatha || 3|| artha\- vishiShTAdvaitamatavAda virodhI Adi shatruoM ko shrutismR^iti itihAsa Adi sat shAstra evaM sat tarka tathA sat yuktiyoM se parAjIta karate evaM viparitAcharaNa veda mArga viruddha AcharaNa vAle jaina bauddha shAkta prabhR^itiyoM ko sat vAdoM se vasha meM kara uheM shiShya banAkara sanAtana shrIvaiShNavadharma meM pravartana karate huye samasta bhAratavarSha meM paribhramaNa kare.nge | ShaDakSharaM mantrarAjaM tebhyashchopadishan muniH | mantrArthaM shrAvayannitthaM mantraj~naistairupAsitaH || 4|| artha\- jahAe.c.n\-tahAe.cM svasharaNApanna janoM ko ShaDakShara mantrarAja shrIrAma mahAmantra kA upadesha karate huye shrIrAma mahAmantra ke tattvoM ko jAnane vAle sAdhakoM se upAsita\-sevita hokara una jij~nAsuoM ko shrIrAmamantroM ke arthoM tAtparyArtha rahasyArtha Adi ko upadesha karate huye bhramaNa kare.nge | AsamudraM chaturdikShu vicharan dharmatatparaH | kartA vai bahudhAlokaM rAmAbhiratamuttamam || 5|| artha\- shrIvaiShNavadharma chakra sthApana meM sa.nlagna jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI pUrva pashchima uttara evaM dakShiNa meM samudra paryanta chAroM dishAoM meM paribhramaNa karate huye aneka shastra shAstra tathA upadesha Adi aneka prakAra se logoM ko sarvatobhAva se shrIrAmachandrajI ke prati vishiShTa anurAga vAle banAye.nge | leShyanti nAstikAstasya pratApahatatejasaH | tamopahe yathAsUrye.abhyudite tArakAgaNaH || 6|| artha\- una jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke pratApa se naShTateja hokara nAstika loga usI taraha naShTa shakti hokara Chipa jAye.nge jaise tama ko nAsha karanevAle sUryadeva ke udita hone para tArAgaNa naShTa teja hokara Chipa jAte hai.n | evamevAtra sutIkShNa vicharan sarvato muniH | shreyaH sampAdayan nR^iNAM harannaj~nAnajaM tamaH || 7|| rAjiShyate svayaM svIyairbhAnubhirbhAnumAnniva | asa~NkhyeyairguNaiH shubhrairjagatpAlanatatparaH || 8|| artha\- munIshvara sutIkShNajI ! pUrva varNita krama se sa.nsAra ko dhArmika rUpase pAlana\-poShaNa meM tatpara shrIrAmatattva mananashIla jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI Aryavarta meM sarvatra bhramaNa karate manuShyoM ke kalyANa rUpa lakShya kA sampAdana karate huye evaM unake aj~nAna rUpa andhakAra kA haraNa karate huye jisa prakAra sUryadeva apanI kiraNoM se shobhita hote haiM usI prakAra apane hI ananta nirmala dayA dAkShiNyAdi nirmala evaM shrIanantAnandAchAryAdi guNa\-svabhAva vAle shiShyavargoM se prakAshita ho.nge | prakR^ityAshIlasampanno dayAratnakaro mahAn | dharmatrANAya loke.asminavatIrNaH paraH pumAn || 9|| artha\- ve prakR^iti\-svabhAva se hI shIla se yukta dayA ke samudra sarva vyApaka parama puruSha shrIrAmajI hI \ldq{}rAmAnandaH svayaM rAmaH prAdurbhUto mahItale\rdq{} isa Agama vachana ke anusAra shrIrAmAnandAchAryajI ke rUpameM \ldq{}yadA yadA hi dharmasya glAnirbhavati bhArataH | AbhyuttthAnamadharmasya tadAtmAnaM sR^ijAmyaham\rdq{} isa pratij~nA vachana ke anusAra shrIvaiShNavadharma sa.nrakShaNArtha isa bhArata vasundharA meM avatarita huye hai.n | mahAvratadharo dhImAn sarvavidyAvishAradaH | nispR^ihaH sarvakAmebhyaH svAtmArAmomahAmuniH || 10|| artha\- ve vishiShTa buddhishAlI sabhI vidyAoM meM pAra.ngata evaM sarvadA shrIrAmajI kI sevArUpa mahAn vrata ko dhAraNa karane aura sabhI laukika kAmanAoM se nispR^iha tathA kevala svAtmA chintana evaM paramAtmA rUpatattva chintana meM hI magna rahane vAle mahAmuni shrIrAmAnandAchAryajI isa bhUtala meM svayaM prasiddha ho.nge | rAmAnanda udArakIrtiratulaH shrIyogivaryAgraNIH pAkhaNDAdrivibhedanAshanirahme dharmAbhisambardhanaH | shrImAn divyaguNAlayonijayashaH stomA~NkittakShmAtalaH siddhadhyeyapadAmbujovijayate.aj~nAnAndhakArApahaH || 11|| artha\- anupama udAra kIrti vAle sAdhanArata yogiyoM meM shreShTha evaM pAkhaNDa rUpa parvatoM ke vidAraNa karane meM bajra ke samAna aura sAre sa.nsAra meM shrIvaiShNavadharma kA vistAra karane vAle tathA dayA dAkShiNya shaushilya Adi aneka divyaguNoM ke AdhAra sthAna aura apane shubha yasha samUha se pR^ithivI ko ala.nkR^ita karane vAle tathA jina AchAryashrI ke charaNakamaloM kA dhyAna siddha sAdhaka puruShavarga kiyA karate haiM aura aj~nAna rUpa andhakAra ko tattva j~nAnopadesha se nAsha karanevAle haiM aise jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI sarvotkR^iShTa rUpase virAjamAna hai | vedArthasampAdakasammukhAmbujastritApasaMhArakachArulochanaH | bhavAbdhisantArakapAdapa~NkajonijeShTapUrtyArpitakalpapAdapaH || 12|| artha\- jina AchArya shrI kA manohArI mukharUpa kamala veda evaM vedAnta Adi shAstroM ke vAstavika artha ko sampAdana vivechana dvArA logoM ko samajhAne vAlA hai evaM jinake AkarShaka netra daihika daivika tathA bhautika tInoM tApoM ko haraNa karane vAle haiM aura jina AchArya shrI ke shrIcharaNakamala sharaNAphtrajanoM ko sa.nsArarUpa samudra se sadA ke liye pAra utAra denevAle haiM evaM jihno.nne jIvoM ke ichChita phala sAyujya mukti kI prApti ke liye tAraka ShaDakShara shrIrAma mahAmantra rUpa kalpavR^ikSha sabhI ko pradAna kiyA\-sulabha karAyA aise sarvajanoM ke uddhAraka AchArya jI sarvatobhAva se vijayI ho.n | vidhUtashatrudhR^ivimAn dharAtalaM yashassamUhairvidadhat sunirmalam | prakAshamAnAtmavibhUtibhUShitaHprabhUtavidyAprabhavaHprabhAvavAn || 13|| artha\- dhairyashAlI evaM shatruoM para vijaya prApta kiye huye aura svayasha samUha se dharAtala ko ati nirmala karanevAle evaM prakAshamAna aura aNimA mahimA Adi AThoM aishvaryoM se vibhUShita tathA visheSha prabhAva vAle aura aneka vidyAoM ke utpatti ke sthAna jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI sarvotkR^irSha rUpase virAjamAna ho.n | pratApasantApitashatrumaNDalaHsusadyasho.ala~NkR^itabhUmimaNDalaH | samIhitAsheShajagatsuma~NgalaHsadarchanIyo.akhilama~NgalAyanaH || 14|| artha\- apane prachaNDa pratApa se shatru ko santApita karanevAle evaM apane suyasha se bhUmaNDala ko vibhUShita karanevAle tathA sampUrNa sa.nsAra kA ma.ngala karanevAle evaM satpuruShoM se samArAdhanIya aura sampUrNa ma.ngala\-kalyANa ke AdhArabhUta jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI sarvotkarSha rUpase virAjamAna ho.n | satsampradAyAmbujabhAskaro.agraNIvinItanItAkhilavA~nChitArthakaH | nigUDhavedArthavidIpanastairudAravR^ittairmahito mahAtmabhiH || 15|| artha\- sat anAdi vaidika shrIsampradAya rUpa kamala ko prakAshita karane vAle sUrya svarUpa evaM ati shreShTha aura vinaya sampanna sAdhakoM se prAptavya samasta padArthoM se samala.nkR^ita evaM unheM pradAna karanevAle tathA ati nigU.Dha\-gahana vedoM ke arthoM ko brahmasUtra upaniShad tathA gItA ina prasthAnatrayoM ke AnandabhAShyoM tathA shrIvaiShNavamatAbjabhAskara prabhR^iti mahAprabdhoM ke vyAkhyAna pravachana dvArA prakAshita karanevAle aura ati udAra AcharaNa vAle tathA udAra charita mahAtmAoM se pUjita jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI sadA vijayI ho.n | guNena shIlena shrutena karmaNA prakAshamAnaH kiraNairyathAraviH | haraMstamo naishamudAradIdhitirvinirjitAsheShasapatnasaMhatiH || 16|| artha\- jaise sUryadeva apane asAdhAraNa asa.nkhya kiraNoM se dishA ke ghora andhakAra ko nAsha kara prakAshamAn hote haiM usI taraha dayA dAkShiNyAdi guNashIla evaM sarvashAstra pAra.ngatatA tathA tadanurUpa karmoM ke AcharaNa rUpa kiraNoM se shAstra viruddhAcharaNa janita andhakAra rUpa sabhI shatruoM ko jItakara AchArya shrI sa.nsAra meM prakAshita ho.nge | karotuno.adabhradayodhima~NgalaM sapArShado darshitabhUryanugrahaH | gR^ihItadharmAyatanA kR^itiH kR^itIkR^itArthayaMllokamimaM charAcharam || 17|| artha\- shrIvaiShNavadharma maryAdAnurUpa shrIvaiShNava sa.nnyAsAshrama dharma ko grahaNa kara tridaNDa evaM kAShAya vastra se maNDita shrIvigraha vAle parama dayAlu he AchAryajI! Apa charAchara isa loka ko kR^itArtha karate huye bAraha pArShadoM ke sAtha hamAre bhI ichChita padArtha ko pradAna kareM yAnI hameM bhI ma.ngalarUpa sAyujya mukti pradAna kare.n | upaplutandharmavirodhibhirjagatsanAthamAdyovidadhatkR^ipAnidhiH | vidhatsurasyAdhanivarhaNaMyashastanotuno.ajastramasausuma~Ngalam || 18|| artha\- shrIbrahmAjI evaM shrIsha.nkarajI prabhR^iti devoM ke bhI Adi kAraNa rUpa evaM kR^ipA ke samudra sanAtana dharma virodhiyoM se pI.Dita isa sa.nsAra ko sanAtha kara, pI.DA se mukta karanevAle evaM isa sa.nsAra meM phaile pApAchAra ko nAsha karanevAle sa.nsAra meM prasiddha jagadguru shrIrAmAnandAchArya jI stuti karane vAle hama saboM ke suma.ngalakArI yasha ko sarvadA vistArita kare.n | jagatpratIpAnabhitonirasyayashchakAra dharmAbhirataM satAM prabhuH | asheShasatpUjitapAdapa~NkajaH suma~NgalaM no vitanotu sarvadA || 19|| artha\- jina sarvasamartha jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ne jagat meM sanAtanadharma viruddha AcharaNa karanevAloM ko sabhI taraha se nirastakara, sajjanoM se samAcharita shrIvaiShNavadharma meM abhirata\-shrIvaiShNava dharmAcharaNashIla kiye, ve samasta sat puruShoM se sadA pUjita charaNakamala vAle shrI AchArya stuti karane vAle hamasaba kI abhIShTa sAyujya muktirUpa siddhi ko pradAna kare.n | iti shrImad mUla agastyasaMhitAyAM bhaviShyakhaNDe shrIrAmAnandAchArya digvijayavarNanaM nAma chatustriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH || 134|| \section{pa~nchamo.adhyAyaH} rAmAnandamahaM vande yogidhyeyADChripa~Nkajam | udArayashasaM devaM shAntamUrtiM shubhapradam || 1|| artha\- yogiyoM ke dhyAna karane yogya shrIcharaNakamala vAle evaM udAra vistR^ita yasha vAle tathA kalyANa pradAna karane vAle shAnta svarUpa aura dedivyamAna sharIra vAle prasthAnatrayAnandabhAShyakAra jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ko vandanA sAdara daNDavat praNAma karatA hU.N | aShTottarashataM vakShye nAmnAM yasya mahAtmanaH | yairijyamAno bhagavAn kAmAnAshu pradAsyati || 2|| artha\- maharShi shrIagastyajI shrIsutIkShNajI se kahate hai.n\- he sutIkShNajI ! aba maiM mahAn AtmA una jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke aShTottarashata (ekasau ATha) nAmoM ko kahatA hU.N use sAvadhAnatayA sune.n, jina nAmoM se pUjA karane para bhagavAn shrIrAmAnandAchArya jI pUjaka ke kAmanAoM ko shIghra pUrNa kare.nge | paThatAM paThitairdhyAtairdhyAyatAM shrR^iNvatAM shrutaiH | shubhapradaiH satAM grAhyairmahApApapraNAshanaiH || 3|| artha\- ve AchArya shrI ke ekasau ATha nAma sat puruShoM ke grahaNa karane yogya haiM evaM mahApApoM ke samUha kA nAsha karanevAle aura kalyANa prada hai.n | tathaiva una divya nAmoM kA dhyAna karane se dhyAna karane vAle tathA shraddhA se sunane se sunane vAle aura paThana karane se paThana karane vAle kI sabhI kAmanAoM ko jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI pUrNa kara de.nge | rAmAnandorAmarUpo rAmamantrArthavitkaviH | rAmamantrapradoramyo rAmamantrastaH prabhuH || 4|| artha\- rAmAnandaH\-shrIrAmatattvoM ke anusandhAna se Ananda kA anubhava karane evaM karAne vAle | rAmamantrArthavit\-shrIrAmajI ke sabhI mantroM ke vAstavika arthoM ko jAnane vAle | kaviH\-sarvadA vedAdi shAstroM kA vichAra karanevAle | rAmamantrapradaH\- tAraka ShaDakShara shrIrAmajI ke mantroM ko lokopakArArtha sharaNAgatoM ko denevAle | ramyaH\- atiramaNIya svarUpa vAle | rAmamantrarataH\- sarveshvara shrIrAmajI ke mantroM ke chintana meM hI sadA tallIna rahane vAle | prabhuH\-nigraha evaM anugraha meM samartha sabhI ko niyantraNa karane vAle | yogivaryo yogagamyoyogaj~noyogasAdhanaH | yogisevyo yoganiShThoyogAtmAyogarUpadhR^ik || 5|| artha\-yogivaryaH\- yogiyoM meM shreShTha | yogagamyaH\- yoga ke dvArA jAne jAne vAle | yogaj~naH\- yoga ko jAnane vAle | yogasAdhanaH sadA yoga sAdhanA karane vAle | yogisevyaH\- yogijanoM se sevita\-sevA karane yogya | yoganiShThaH\- yoga meM sadAsthira rahane vAle | yogAtmA\: yoga ke AtmAtattva svarUpa | yogarUpadhR^ik\: yoga ke lakShyabhUta tattva svarUpa ko dhAraNa karanevAle | sushAnta shAstrakR^it shAstA shatrujichChAntirUpadhR^ik | samayaj~naH shamI shuddhaH shuddhadhIH shuddhaveShadhR^ik || 6|| artha\-sushAntaH\-ati shAnta rUpa vAle | shAstrakR^it\:upaniShadoM gItA evaM brahmasUtra meM AnandabhAShya evaM shrIvaiShNavamatAbjabhAskara prabhR^iti sarvotkR^iShTa shAstroM kA nirmANa karane vAle | shAstA\:adharmAcharaNa vAloM ko shAsita kara sanmArga meM lagAne vAle | shatrujit\:kAma krodha lobha moha mada evaM mAtsarya rUpa shatru yA veda mArga viruddhAcharaNa vAle nAstikarUpa shatruoM ko jItane vAle | shAntirUpadhR^ik\:shAnti svarUpa ko dhAraNa karane vAle | samayaj~naH\-pUjA ArAdhanA mAna apamAna meM samAna rUpase rahane vAle | shamI\:indriya sa.nyamanashIla sabhI indriyoM ko vasha meM rakhanevAle | shuddhaH\- pavitra antaHkaraNa vAle | shuddhadhIH\-vishuddha buddhi vAle | shuddhaveShadhR^ik\: AgamAdi dharmashAstra sammata vishuddha kAShAya paridhAna ko dhAraNa karane vAle | mahAn mahAmatirmAnyo vadAnyo bhImadarshanaH | bhayahR^idbhayakR^idbhartA bhavyobhavabhayApahaH || 7|| artha\- mahAn\:sarvotkR^iShTa svarUpa vAle | mahAmatiH\- mahAbuddhishAlI | mAnyaH\- sarvamAnanIya vyaktitva vAle | vadAnyaH\-udAra dayAlu sarvadA tattvaj~nAna dAna kAryoM meM sa.nlagna rahane vAle | bhImadarshanaH\-asat AcharaNa vAloM ke vAste bhayAnaka darshana vAle | bhayahR^it\:sharaNa meM Aye sAdhakoM ke bhaya ko sadA ke liye haraNa kara nirbhaya karane vAle | bhayakR^it\:shrIvaiShNavadharma viruddha sanAtana dharmaviruddha AcharaNa vAloM ko bhaya pradAna karane vAle | bhartA\:sharaNApanna sAdhakoM kA bharaNa poShaNa karane vAle | bhavyaH\- ati divya dedipyamAna svarUpa vAle | bhavabhayApahaH\- janma mR^ityurUpa sa.nsAra ke bhaya ko apaharaNa karane vAle | bhagavAn bhUtidobhoktA bhUtejyobhUtabhR^idvibhuH | j~nAtaj~neyo.atigambhIro guruj~nAnaprado vashI || 8|| artha\- bhagavAn\: utpatti pralaya agati gati vidyA evaM avidyArUpa ChaH prakAra ke aishvaryoM se sampanna | bhUtidaH\-aishvaryoM ko denevAle | bhoktA\: sharaNApannajanoM ke kaShToM ko anugraha rUpase haraNarUpatayA bhoga karane vAle | bhUtejyaH\- sabhI prANiyoM se pUjanIya | bhUtabhR^it\:bhUtoM prANivargoM kA bharaNa poShaNa karane vAle | vibhuH\- sarvavyApaka | j~nAtaj~neyaH\- jAnane yogya shrIrAmatattva ke pUrNaj~nAna vAle | atigambhIraH\- ati gambhIra vipatti meM bhI vichalita na hone vAle dhIra | guruH\- logoM ke aj~nAna rUpa andhakAra ko dUra kara uheM j~nAnarUpa prakAsha ko pradAna karanevAle | j~nAnapradaH\-shrIrAmatattvarUpa mokSha sAdhanabhUta parama j~nAna ko denevAle | vashI\:apane indriya sa.nkula ko niyantrita kara shAstroM kI Aj~nA ke vasha meM rahane vAle | amodho.amoghadR^igdAnto.amoghabhaktiramoghavAk | satyaH satyavrataH sabhyaH satpriyaH satparAyaNaH || 9|| artha\-amoghaH\-achUka niShphala na hone vAle | amoghadR^ik\:saphala dR^iShTi vAle | dAntaH\- sarva indriyoM ko vasha meM rakhane vAle | amoghabhaktiH\- saphala bhakti vAle | amoghavAk\:sabhI prakAroM se saphala vANI vAle | satyaH\- satya vrata satya svarUpa | satyavrataH\- satya AcharaNa vAle | sabhyaH\-sabhI prakAra ke satya nirNAyaka sabhA ke yogya sammAnita kula meM utpanna ImAnadAra vyaktitva vAle | satyapriyaH\- satya padArthoM tattvoM ko priya mAnane vAle | satparAyaNaH\-sarvadA satya mArga kA hI Ashraya\-grahaNa karane vAle | susiddhaH siddhidaH sAdhuH siddhibhR^it siddhisAdhanaH | siddhasevyaH shubhakaraH sAmavit sAmagomuniH || 10|| artha\- susiddhaH\- siddhi prApta janoM meM ati prasiddhi prApti kiye huye | siddhidaH\-siddhi denevAle | sAdhuH\-dUsaroM ke kAryoM kA upakAra svarUpatayA sAdhana karane vAle | siddhibhR^it\:siddhi ko dhAraNa karane vAle | siddhisAdhanaH\- siddhioM kA sAdhana karane vAle | siddhasevyaH\-siddha vyaktiyoM se sevA karane yogya | shubhakaraH\-kalyANa ko karane vAle | sAmavit\-sAmaveda ko jAnane vAle | sAmagaH\-samakA gAna karane vAle | muniH\- vedadharma shAstrAdi ke tattvoM kA manana karane vAle | pUtAtmA puNyakR^itpuNyaH pUrNaH pUrtikaro.aghahA | a~nchyo.archakaH kR^itIsaumyaH kR^itaj~naH kratukR^it kratuH || 11|| artha\-pUtAtmA\:pavitra antaHkaraNa vAle | puNyakR^it\:puNya karmoM ko karanevAle | puNyaH\- pavitra svarUpa vAle | pUrNaH\- AchAra vichAra bala buddhi vidyA Adi sabhI prakAra ke vaibhava se paripUrNa svarUpa vAle | pUrtikaraH\-sAdhakoM ke adhure karmoM ko pUrNa kara dene vAle | aghahA\: pApoM ko nAsha karane vAle | a~nchyaH\- sabhI janoM se pUjanIya | archakaH sveShTa deva sarveshvara shrIrAmajI kI pUjA karane vAle | kR^itI\:kR^itakArya AcharaNa karane yogya sabhI kAryoM ko sampAdana kiye huye mahAn bhAgyashAlI | saumyaH\-ati AkarShaka sundara sharIra vAle | kR^itaj~naH\-dUsare ke kiye tho.De se kArya kA bhI mahAn upakAra mAnane vAle | kratukR^it\: shrIrAmayAgAdi aneka prakAra ke yaj~noM ko sampAdana karane vAle | kratuH yaj~na svarUpa vAle | ajayyaH shIlavAn jetA vinetA nItimAn svabhUH | vAgmIshrutidharaH shrImAn shrIdaH shrInidhirAtmadaH || 12|| artha\- ajayyaH\-kisI se bhI nahIM jIte jAne vAle avijIta | shIlavAn\:sat AcharaNa ke svabhAva vAle | jetA\:kAmakrodhAdi sabhI shatruoM ko jItane vAle | vinetA\:sabhI jIvavargoM ko sat patha kI ora le jAne vAle | nItimAn\: achChI nIti se shobhita hone vAle | svabhUH\- svayaM vyakta hone vAle anya kAraNa rahita svayaM prakaTa akAraNa para puruSha | vAgmI\:shAstra sammata sundara evaM madhura bolane vAle | shrutidharaH\- samasta shruti vedoM ko dhAraNa karane vAle | shrImAn\: shrI lakShmI prabhR^iti aishvarya se yukta rahane vAle | shrIdaH\-shrI aishvaryAdi ko denevAle | shrInidhiH\- shrI svarUpanidhi khajAne vAle | AtmadaH\- AtmA ko dene vAle sAdhako ko apanI AtmA ko prakaTita kara denevAle | sarvaj~naH sarvagaH sAkShIsamaH samadR^ishiH sadR^ik | shubhaj~naH subhadaH shobhI shubhAcharaH sudarshanaH || 13|| artha\- sarvaj~naH\-padArthoM ko yA anya sabhI tattvoM ko jaisA hai vaisA yathArtha rUpase jAnane vAle | sarvagaH\-svarga martya pAtAlAdi sabhI jagaha jAne vAle | sAkShI\:sabhI shubhAshubha karmoM ke satyApana karane vAle pratyakSha draShTA | samaH sabhI jIvavarga meM samAna rUpase vyavahAra karane vAle | samadR^ishi\:bhedabhAva rahita hokara sabhI meM samAna dR^iShTi rakhane vAle | sadR^ik\:pakShapAta rahita hokara sabhI kI samAna rUpase pUjA karane vAle | shubhaj~naH\- sabhI shubha tattvoM ko jAnane vAle | shubhadaH\- sabhI ko kalyANakArI padArtha ko denevAle | shobhI\:apane puNyakR^iti ke prabhAva se svataH shobhita hone vAle | shubhAchAraH\-kalyANakArI AcharaNa vAle | sudarshanaH\- manohArI\-AkarShaka darshana vAle jagadIsho jagatpUjyo yashasvI dyutimAn dhruvaH | itIdaM kIrtitaM yasya nAmnAmaShTottaraM shatam || 14|| artha\-jagadIshaH\-jagat sa.nsAra ko niyantrita karane vAle mAlika | jagatpUjyaH\-sa.nsAra ke pUjanIya | yashasvI\:vishAla kIrti\-yasha vAle | dyutimAn\: prakAsha vAle evaM dhruvaH\-nishchala kisI bhI prakAra ke upadravoM se vichalita nahIM hone vAle isa pUrvokta prakAra se jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke ekasau ATha nAma hai.n | adhIyItAtha shrR^iNuyAdyashchApi parikIrtayet | avApnuyAchChriyaM loke vipulaM shraddhayAyutaH || 15|| artha\- munivara sutIkShNajI ! jo sAdhaka shraddhAyukta hokara pUrva varNita AchAryajI ke ekasau ATha nAmoM kA adhyayana karegA shravaNa karegA yA shraddhA se kIrtana karegA vaha loka meM vipula aishvarya ko prApta karegA | archet stavena yo nityamupachAraiH susambhR^itaiH | anena vidhivattasya prasIdet sa guNAkaraH || 16|| artha\- shraddhA se sampAdita sundara pUjA sAmagrI se jo sAdhaka ina ekasau ATha divya nAmarUpa stava se vidhivat nitya pUjA karegA usake Upara vAtsalya kAruNya Adi guNoM ke samudra ve jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI prasanna ho.nge | tasmin deve prasanne tu na ki~nchittasya durlabham | ihaloke paratrApi jagadIshe jagadgurau || 17|| artha\-deva\-shrIrAma svarUpa jagat ke Ishvara evaM jagat ke guru jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke prasanna hone para usa sAdhaka pUjaka puruSha ke liye isaloka evaM paraloka meM bhI koI padArtha durlabha nahIM yAnI vA~nChita sabhI padArtha sulabha ho.nge || shraddhayA mAghamAse.archet saptamyAM tuM visheShataH | saMvatsarArchanAjjAtamApnuyAt phalamuttamam || 18|| artha\- jo sAdhakavarga AchAryajI kI avatAra tithi mAghakR^iShNa saptamI ke dina visheSha Ayojana ke sAtha shraddhA ke sAtha pUrva varNita vidhAna se AchAryajI kI pUjA kare.nge unheM varSha bhara meM pUjA karane se jo phala prApta hotA hai vahI uttama phala prApta hogA | shraddhAlave sushIlAya gurubhaktiyutAya cha | pradishedbrahmaniShThAya vedavrataratAya cha || 19|| artha\- shrIsutIkShNajI jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI ke divya kathA kA upadesha shraddhA vAle sushIla evaM gurubhakta aura brahmaniShTha\- shrIrAmachandrajI meM bhI dR^i.Dha shraddhA vAle evaM veda pratipAdita vratoM ke AcharaNa meM tatpara sAdhakoM ko hI upadesha kareM ashraddhAvAnoM ko nahI.n | goganIyamidaM saddhiH sadAsarvaprayatnataH | na deyaM nAstikAyAtha nindakAya gurudruhe || 20|| artha\- sajjanoM ko chAhiye ki isa AchArya shrI ke avatAra kathA kA prayatnapUrvaka rakShaNa kare.n\- surakShita rakhe evaM nAstika nindaka tathA gurujanoM ke drohIjanoM ko isakA upadesha na kare.n | supUjiteShTapradapAdapa~NkajaH samarchakAnAM vidadhAtu ma~Ngalam | satAmajastra~njagadIshvarohariryathAshrito.asaukalikalpapAdapaH || 21|| artha\- jaise kalpavR^ikSha ArAdhaka kI AkA.nkShAoM ko pUrNa karatA hai vaise hI kaliyugarUpa kalpavR^ikSha\-jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI kI ArAdhanA karane vAle sAdhaka ko vA~nChita phala pradAna karane vAle shrIcharaNakamala ke savidhi ArAdhita hone se pApahAraka jagadIshvara shrIrAma svarUpa AchAryajI ArAdhaka kI sabhI ma.ngalakAmanAoM ko nirantara pUrNa kiyA kare.n | virAjate.ayaM tapasAM prasUtirguNAkaraH sachcharitodvijAryabhUH | sasajjanAgyrAbhishrutovasaMvadobR^ihadvratashchArunR^ipAvalIDitaH || 22|| artha\- ye sa.nsAra meM prasiddha AnandabhAShyakAra jagadguru shrIrAmAnandAchAryajI jo ki tapashcharyA sarveshvara shrIrAmajI kI ArAdhanA jayantI utsava Adi ke prasUti pravardhaka prachAraka prasAraka haiM tathA dayA dAkShiNya saulabhya saushilya Adi agaNita guNoM ke Akara haiM evaM sat charita vAle haiM tathA kAnyakubja brAhmaNa, shreShTha tIna pravara vAle shukla yajurveda mAdhyandinIya shAkhA ke adhyetA shrIpuNyasadanasharmAjI ke putraratna ke rUpameM saMvat 1256 mAghakR^iShNa saptamI ko prakaTa huye haiM aura santa evaM sajjana shiromaNiyoM meM ati vishruta\-sa.nvarNita kIrti vAle haiM tathA manohArI AkarShaka vANI bolane vAle haiM aura shreShTha rAjAoM ke samUha se sadA sevita haiM evaM naiShThika brahmachAri ke rUpase hi shrIvaiShNava sa.nnyAsa grahaNa kara shrIvaiShNavadharma chakra ko sa.nsAra meM pravartita kiyA haiM ve AchAryasaMrAT sa.nsAra meM sarvotkarSha rUpase virAjamAna hai.n | iti shrImad mUla agastyasa.nhitAyAM bhaviShyakhaNDe agastya sutIkShNa saMvAde shrIrAmAnandAchAryAShTottarashatanAmArchana mahAtmya varNanaM nAma pa~nchatri.nshottara shatato.adhyAyaH || 135|| ## There are two Agastya Samhitas, one which is under Narada Panchratra and another as original. The original means it doesn't come under Panchratric text. The 4th Parishishta of Agastya Samhita book that is linked below is a portion (adhyAya 131-135) of that original Agastya Samhita, which is not found completely but only in few chapters. There are quotes found which were quoted by pUrvachAryAs and historians. On this 4th Parishishta, there has been a proper commentary by many Acharyas. Encoded and proofread by P. Sudarshana \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}