कैलासेश्वरप्रदोषपूजावर्णनम् १
(स्कन्दप्रोक्तं कैलासेश्वरप्रदोषपूजाभाषः १)
सूत उवाच -
कैलासेश्वरलिङ्गस्य महादेवः सनातनः ।
वरिवस्यां स्वयं चक्रे (ततश्चक्रे) सर्वपूज्योऽपि शङ्करः ॥ १॥
ऋषयः -
स कथं सर्वपूज्योऽपि भगवानगजापतिः ।
कैलासेश्वरलिङ्गस्य पूजनं कृतवान्वद ॥ २॥
सूत उवाच -
एवमेव पुरा पृष्टो जेगीषव्येन शङ्करः ।
तमाह विनयानम्रं देवसेनापतिः पुरा ॥ ३॥
स्कन्दः -
साधु पृष्टन्त्वया विप्र तत्ते वक्ष्यामि साम्प्रतम् ।
देवदेवस्य चरितं शृण्वतामघनाशनम् ॥ ४॥
स सर्वगोप्यो धर्मात्मा सर्वाकारतया स्थितः ।
लिङ्गार्चनं हि सर्वेषां विमुक्तिदमिति द्विजाः ॥ ५॥
स्वयं करोति भगवानम्बिकापतिरीश्वरः ।
भुक्तिदं मुक्तिदञ्चेति सर्वेषां बोधनाय हि ॥ ६॥
संसारसागरेमग्नान्त्समुद्धर्तुम्महेश्वरः ।
कार्यं सुरासुरैश्चैवं विष्णुब्रह्ममरुद्गणैः ॥ ७॥
देवैर्मुनीन्द्रैर्गणपैर्द्विजैश्चैवाथ शाङ्करैः ।
पूजैव परं श्रेय इति दर्शयितुं शिवः ॥ ८॥
स्वयं देव्या महादेवः पूजां लिङ्गे करोति हि ।
तल्लिङ्गपूजनं देव्या शिवेनाकारि तच्छृणु ॥ ९॥
प्रातस्सङ्गवमध्याह्नप्रदोषेषु मुनीश्वराः ।
नन्दिकेशादिगणपैः रुद्राणीभिस्सदाशिवः ॥ १०॥
पूजाप्रकल्पनं शम्भोश्शम्भुना वरिवस्यया ।
कैलासेश्वरलिङ्गस्य पूजनन्तच्छृणुष्व मे ॥ ११॥
सप्तसागरपात्रोत्थरसधारादिभिश्शिवः ।
गणानीतैश्च सम्भारैर्मनसा कल्पनक्षमैः ॥ १२॥
पूजया भोगमोक्षौ च सर्वेषाञ्च प्रदर्शितुम् ।
करोत्यपचिति शम्भुः कैलासेश्वरपूजनम् ॥ १३॥
जगीषव्यः -
तत्पूजन प्रकारं मे कथय श्रवणोद्धतः ।
एभिर्मुनिवरदेवैर्गणेन्द्रैश्च विशेषतः ॥ १४॥
स्कन्द उवाच -
शृणुत्वं देवदेवेन कैलासेश्वरपृजनम् ।
यथाकृतं महेशेन शृणुत्वं मुक्तिदायकम् ॥ १५॥
श्रवणेनापि भक्तानां सर्वेषां मुक्तिदायकम् ।
शृणुष्वैकमना विप्र त्वमेभिर्भूसुरैस्सुरैः ॥ १६॥
गणौघैर्नन्दिकेशाद्यैरम्बिकापतिपूजनम् ।
देव्यै देवेन कथितं पृच्छैन्त्यै शङ्करस्स्वयम् ॥ १७॥
तदवक्ष्यामि समासेन शृणु त्वं पापनाशनम् ॥
- -
स्नात्वा कैलासगङ्गातटमणिकलिते मण्डपे शम्भुरीशो ।
देव्या नन्दीशमुख्यैर्गणवरसहितो भस्मनोद्धूल्य गात्रम् ।
स्थित्वा लिङ्गालये स्वे मणिगणखचिते स्वासने सन्निविष्ट-
श्शिष्टस्सर्वेष्टदाता समसमसमदो ह्यर्चति प्राज्ञवर्यः ॥ १८॥
कृत्वा फालतले त्रिपुण्ड्ररचनां बालेन्दुमौलिस्स्वयं
रुद्राक्षामलहारकण्ठवलयः पञ्चास्यपञ्चाक्षरः ।
किञ्चित्किञ्चिदुदञ्चदञ्चलहृगम्भोजावलीमालिकां
वारंवारमिहार्पयत्यगजया जीवज्जयार्थी शिवः ॥ १९॥
तत्रेशानवरस्य पञ्चवरदास्यास्यास्यपञ्चानने-
शानस्येश्वरलिङ्गद्भुततमं तत्पञ्चवक्त्रेश्वरम् ।
तद्वक्त्रामलतो झरीभररसैः पञ्चापगा निस्सृताः
कैलासाचलनिम्नगातटमहालिङ्गैकसौधालयाः ॥ २०॥
प्राच्यां रत्नाच्छगङ्गा शिवतरगभवा देवगङ्गाकिलास्ते
पश्चात्कैलासगङ्गा तदपरभुविगा रत्नसोपानयुक्ता ।
तत्रावाच्यां च शुद्धा कमलगणगणैस्संयुतात्युग्रगङ्गा
तन्मध्ये ब्रह्मगङ्गा स्फटिकनिभजला पञ्चताः पञ्चतान्ताः ॥ २१॥
एता या मणिलिङ्गपञ्चमुखतस्सन्निस्सृता मण्डपा-
त्पुण्याः पुण्यतरङ्गशीतलजलाः कूलङ्कपाख्याः पराः ।
दिव्यापारशिवालयस्थितमहालिङ्गैकसङ्घाकुला-
स्तीरेषु प्रथितोरुमण्डपमणीकॢप्तैस्सुधाब्धिंगमाः ॥ २२॥
नानाबिल्ववनैरपारतरुजैः फुल्लप्रसूनाकुलैः
पक्षीणां च रवैश्च तीरवकुलै रक्ताच्छदेहल्लकैः ।
कोकानाञ्च कुलैस्सुकच्छपमहामीनैर्बकानां कुलै-
स्स्तोकैः पोतकचक्रवाककुररैः पुण्यैश्च सत्सारसैः ॥ २३॥
तत्तीरामलमण्डपे मणिमहाकॢप्ते सुसिह्मासने
देव्या नन्दिगणेश्वरैर्हरवरः पश्यन्त्सरिन्निर्झरीः ।
लिङ्गं पञ्चमुखेश्वरं मधुरिमानेत्राञ्चलैशङ्कर-
स्तद्वक्त्रामलपङ्कजोद्भवनदीः पुण्यास्तदाहेश्वरः ॥ २४॥
॥ इति शिवरहस्यान्तर्गते माहेश्वराख्ये कैलासेश्वरप्रदोषपूजावर्णने स्कन्दप्रोक्तं कैलासेश्वरप्रदोषपूजाभाषः ॥
- ॥ श्रीशिवरहस्यम् । माहेश्वराख्यः प्रथमांशः । अध्यायः १३ - कैलासेश्वरप्रदोषपूजावर्णनम् । १-२४॥
- .. shrIshivarahasyam . mAheshvarAkhyaH prathamAMshaH . adhyAyaH 13 - kailAseshvarapradoShapUjAvarNanam . 1-24..
Notes:
Skanda स्कन्द; upon being inquired by Jaigīṣavya जैगीषव्य, provides an introductory overview of of Kailāśeśvara-Liṅga Pradoṣa Pūjā कैलाशेश्वरलिङ्गप्रदोष पूजा. Skanda स्कन्द metions about the five Gaṇgā-s पञ्चगङ्गा (viz., Śivagaṇgā शिवगङ्गा, Devagaṇgā देवगङ्गा, Ratnagaṇgā रत्नगङ्गा, Kailāsagaṇgā कैलासगङ्गा and Brahmagaṇgā ब्रह्मगङ्गा) and the Pañcamukheśvaraliṅga पञ्चमुखेश्वरलिङ्गं; and, that the details of the Pūjā पूजा were narrated by Śiva शिव to Devī देवी upon being requested Her.
Śivarahasyam Aṃśaḥ-1 (Māheśvarākhya) शिवरहस्यम् अंशः-१ (माहेश्वराख्य) has several descriptions about Mount Kailāsa कैलास शैल and Śiva शिव. Selected verses from some of the chapters are presented here.
Encoded and proofread by Ruma Dewan