श्री कुञ्चिताङ्घ्रिस्तवः
श्रीमदुमापतिशिवप्रणीतः
श्रीगणेशाय नमः ।
श्री चित्सभेशाय मङ्गलम् ॥
कुञ्चिताङ्घ्रिं नमस्कृत्य कुण्डलीकृतगायकम् ।
कुञ्चिताङ्घ्रिं स्तवं वक्ष्ये ब्रह्मनिष्ठ उमापतिः ॥
ब्रह्माण्डं यस्य देहं रविजदिशिपदो वक्त्रवृन्दान्युदीच्यां
तद्वैराजान्तरङ्गे विलसति हृदयाम्भोरुहे दक्षिणाग्रे ।
मध्ये सम्मेलनाख्ये मुनिवरमनसा भाविते यन्त्रराजे
यश्शक्त्या नृत्यतीशस्तमपि नटपतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १॥
पञ्चाशत्कोटिसङ्ख्या परिमितधरणि श्रीविराडाख्यधात्रो-
रेकस्वान्ताब्जभित्तिस्थित कनकमहायन्त्रराट्कर्णिकायाम् ।
नृत्यन्तं चित्सभेशं त्रिसृभिरपि सदा शक्तिभिस्सेविताङ्घ्रिं
नादान्ते भासमानं नवविधनटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २॥
यस्मिन्नामूलपीठावधि कनकशिलामातृकावर्णक्लृप्ते
ब्रह्मश्रीनाथरुद्रेश्वर शरमुखभाक्साम्बसादाख्यमूर्ध्नि ।
भूतैश्शास्त्रैश्च वेदैः स्तुतबहुचरितं स्तम्भरूपैश्च कुड्ये
नृत्यन्तं चित्सभेशं निरवधिसुखदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३॥
यत्संसत्पूर्वभागे दिशिदिशि विलसत्पूर्वभागा नितान्तं
स्वान्तर्गूढोत्तरांशाश्शिवमुख भवनाश्चागमाः कामिकाद्याः ।
अष्टाविंशानुसङ्ख्या धृतकनकमय स्तम्भरूपाः स्तुवन्ति
स्तुत्यं तं नृत्तमूर्तिं श्रुतिशतवितुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४॥
यद्गोष्ठ्यां द्वारबाह्ये रजतगिरिनिभं पञ्चवर्णस्वरूपं
सोपानं द्वारभागं जयविजयमुखै रक्षितं द्वारपालैः ।
तत्त्वानां षण्णवत्या सह विधिमुखराः पञ्च देवाश्च नित्यं
यस्यान्तर्भान्ति तस्मिन्नविरतनटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५॥
यत्स्तूप्यश्शक्तिरूपाः तदधरविलसद्रोमरूपाश्च कीलाः
उच्छ्वासाः स्वर्णपट्टाः तदुदरनिहिता दण्डरूपाश्च नाड्यः ।
नाड्यन्तस्सर्वलोकाः फलकतनुगता हस्तरूपाः कलाश्च
तस्यां यो नृत्यतीशः तमनुपमतनुं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६॥
विघ्नेशस्कन्दलक्ष्मी विधिमुखशरराट्पादुकावज्रलिङ्ग-
ज्योतिर्नृत्तस्वरूपैः वरुणमुखजुषा हाटकाकर्षमूर्त्या ।
स्वाग्रे दक्षे च वामे परिवृत सदसि श्रीशिवानायको यो
मध्ये नृत्तं करोति प्रभुवरमनघं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७॥
आदौ मासे मृगाख्ये सुरगुरुदिवसे तस्य भे पूर्णिमायां
भित्तौ श्रीचित्सभायां मुनिवरतपसा दत्त वाक्पूर्तये यः ।
नृत्तं कृत्वाऽवसाने फणधरवपुषं व्याघ्रपादं महर्षिं
चाहूयाभ्यां अदात् यो नियतनिवसतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८॥
यस्मिन्नृत्यत्यनादौ निकटतटगतौ भानुकम्पाख्यबाणौ
शङ्खध्वानैः मृदङ्गध्वनिभिरपि महाम्भोधि घोषं जयन्तौ ।
यस्योङ्कारप्रभायां ध्वनिमनुसहिता रश्मयश्चैकविंशा
विद्यन्ते तं सभेशं नतसुरनिकरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९॥
पूर्वं माध्यन्दिनिर्यच्छिवजनिमवरं पूजयन्यत्प्रसादात्
लब्ध्वा व्याघ्राङ्घ्रिभावं तनयमपि शिवानुग्रहाद्दुग्धसिन्धुम् ।
आनीयास्मै प्रदत्वा सदसि च परमं दृष्टवान्यस्य नृत्तं
तं देवं चित्सभेशं निगमनुतगुणं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०॥
यन्नृत्तध्यानयोगद्विगुणिततनुभृत् श्रीशसंवाहभुग्न-
स्वाङ्गश्शेषः कदाचिद्धरिमुख कमलोत्पन्नयद्वृत्तमाध्वीम् ।
पीत्वा तप्त्वाऽतिघोरं रजतगिरिबिलद्वारमार्गेण यस्य
क्षेत्रं प्राप्यान्वपश्यन्नटनमधिसभं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११॥
आदौ यः कर्मकाण्ड प्रवचनमहिमा जैमिनिर्नाम योगी
व्यासोक्त्या चित्सभेशं प्रभुवरमुरसाऽऽनम्य गत्वा सभान्तः ।
पादान्ते वेदयुक्तं स्तववरमकरोत्सर्व सौभाग्यदं यं
पश्यन्नद्यापि देवं सदसि वसति तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२॥
गौडेशः सिंहवर्मा स्वतनुगतरुजा व्याकुलस्स्वीयदेशात्
आगत्य स्वर्णपद्माकरवरसलिलस्नान निर्मुक्तरोगः ।
भूत्वा श्रीहेमवर्मा मुनिवरसहितश्शम्भुनृत्तं च दृष्ट्वा
यत्प्रासादं विचित्रं मणिमयमकरोत् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३॥
आम्नायेष्वप्यनन्तेष्वनितरसुलभान्भिन्नसंस्थान्विधीन-
प्याहृत्य श्रीफणीन्द्रो नटयजन महप्रोक्षणार्थञ्च सूत्रम् ।
कृत्वाऽऽदौ दत्तवान् यत्तदुदित विधिना यं सदाऽऽराधयन्ति
त्रैसाहस्रं द्विजेन्द्राः तमपि नटपतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४॥
नित्यं षट्कालपूजां नटनपतिमुदे कुर्वतां भूसुराणां
तद्भक्तानां द्विजादि प्रमुखतनुभृतां सौख्यदाता भ्रकुंसः ।
स्वस्थाने लिङ्गमेकं स्फटिकमणिमयं मज्जनादीनि कर्तुं
यज्वभ्यो दत्तवान् यस्तमतिसुखकरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५॥
अन्तर्वेद्यां महत्यां शतधृतिरकरोदब्दसाहस्र साध्यं
यज्ञं तस्मिन्मुनीन्द्रास्सदसि समभवन्व्याघ्रपादोक्तिभिर्ये ।
तत्पूजार्थं शिखीन्द्र प्रभवमणिनटः प्रेषितो येन मोदात्
तन्मूर्तेर्मूलभूतं नवमणिमकुटं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६॥
नित्यं पुण्याहमादौ गुरुवरनमनं शोषणादि त्रयं च
भौतीं शुद्धिं कराङ्ग प्रणवसुरमुखन्यास जातं च कृत्वा ।
जप्त्वा मन्त्रान् समस्तान् शिवमयतनवश्चान्तराराध्य यं प्राक्
विप्रा बाह्ये यजन्ति प्रभुवरमपि तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७॥
स्थानादि प्रोक्ष्य पाद्याचमनमपि सुमैरर्चयित्वाऽथ शङ्खं
गव्यार्चां कुम्भपूजां जलयजन वृषाभ्यर्चने द्वार पूजाम् ।
कृत्वा विघ्नादिपूजां स्फटिकजनिमरत्नेशयोर्मज्जनाद्यैः
यन्मूर्तिं पूजयन्ति प्रतिदिनमनघाः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८॥
गव्यैस्तैलैः पयोभिर्दधिघृत मधुभिश्शर्कराभिश्च शुद्धैः
पश्चात्पञ्चामृताद्यैः लिकुचफलरसैः कैरपाथोभिरन्नैः ।
गन्धैः गङ्गाद्भिरन्यैरनुदिनमनघा यस्य लिङ्गं मुनीन्द्राः
षट्कालं पूजयन्ति प्रभुमपि तमजं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९॥
भित्तौ श्रीचक्रसंस्थां तदनु नटपतिं शैवचक्रान्तरस्थं
तद्वामे युग्महस्तामपि च शुककरां ज्ञानशक्तिञ्च यष्ट्वा ।
गोब्रह्मादीनथेष्ट्वा सकलविधचरूनर्पयित्वा बलींस्तान्
होमं कृत्वा यजन्ति प्रतिदिनमपि यं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०॥
धूपैर्दीपै रथाख्यैः फणिपुरुषवृषैः कुम्भपञ्चाग्निहोत्रैः
ऋक्षैः कर्पूरभस्मव्यजनवरसितच्छत्रकैश्चामरैश्च ।
आदर्शैः मन्त्रपुष्पैरुपरितलसुकर्पूरकैः प्रार्च्य यं द्राक्
त्यक्त्वाऽविद्यां प्रपश्यन्त्यनुदिनमनघाः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१॥
यद्गेह प्रान्तबाह्ये दशवृषसहितान्यब्जपीठानि नित्यं
शक्रादीनां त्रिकालेष्वपि बलिहरणे पीठमुत्तुङ्गमन्यत् ।
यद्बाह्ये दिक्षु चाग्रे नवशिखरिसमा भान्ति दण्डा ध्वजानां
तद्गेहान्तस्सभायां अनवरतनटं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२॥
प्रत्यब्दं ज्येष्ठमासे नववृषसहिताः केतवो भान्ति माघे
मासे पञ्च ध्वजास्स्युः मृगशिरसि तथा केतुरेकः प्रधानः ।
यस्य ब्रह्मोत्सवानां नवशरशिखिनश्चैकवह्निः प्रधानः
तं देवं चित्सभेशं नवनिधिनिलयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३॥
यस्याद्ये सप्तविंशत्यमलदिनमहे ऋत्विगग्र्या नव स्युः
माघे पञ्चर्त्विगग्र्या मृगशिरसि शिवर्क्षोत्सवे चैक एव ।
नित्यार्चास्वेक एको यजनकृत इमे यज्ववर्येषु शुद्धाः
तं देवं चित्सभेशं निरुपमिततनुं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४॥
आदौ कृत्वाऽग्निहोत्रं वपनपवनमन्त्राचमानानि पश्चात्
कूश्माण्डैर्देहशुद्धिं पदयजनमुखं वास्तुपर्यग्निकर्म ।
नान्दीमृत्स्वङ्कुराणि प्रतिसरमृषभप्रोक्षणं यन्महेष्व-
प्यारादारोहयन्ति ध्वजपटमनघाः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५॥
मञ्चे चन्द्रार्कभूतेष्वपि वृषगजराड्राजताद्रिष्वथाश्वे
सोमास्कन्दस्वरूपस्स्वयमुरुनयने गोरथे मार्गणो यः ।
स्थित्वा ब्रह्मोत्सवेषु त्रिषु च नटपतिः प्रत्यहं वीथियात्रां
कृत्वा स्नात्वा सदस्स्वं प्रविशति शिवया कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥
क्रोडेन श्रीशनाम्ना चरणसरसिजं यस्य शम्भोर्न दृष्टं
हंसेन ब्रह्मनाम्ना न मकुटशिखरं यस्य दृष्टं किलासीत् ।
ओङ्कारे नित्यवासं त्रिदलसुमवरैरर्च्यमानाङ्घ्रियुग्मं
हंसं हंसैरुपास्यं हरिहरवपुषं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७॥
पूर्वं ज्ञानोपदेशं मणिमयवचसे कुन्दवृक्षस्य मूले
कृत्वा सादित्वमाप्त्वा नृपतिकरलसत्स्वर्णवेत्रप्रहारम् ।
लब्ध्वा तेनोक्तगानैर्मधुरसभरितैस्तृप्तिमाप्तवाऽथ तस्मै
मुक्तिं प्रादाद्य ईशस्तमखिलसुहृदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८॥
देवो यः पुल्कसाय द्विजकुलजनुषे वल्कलस्यात्मजाय
नन्दाभिख्याय मुक्तिं कणतृणसुधिये दत्तवान्भक्तिवश्यः ।
नित्यत्वं व्याघ्रपादप्रथितफणिपतिस्तोत्रकृत्जैमिनिभ्यः
तांस्तान्कामांश्च सर्वान् तमजरममरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९॥
आहृत्य ब्रह्मशीर्षं सकलजनिमतां दर्शनाय स्वदक्षे
पार्श्वे संस्थाप्य पूर्वं श्रुतिवदनविधिं वामतोऽस्थापयद्यः ।
अद्यारभ्यात्मयोने मदुपहृतहविश्शेषभुक्त्वं भवेति
स्वाज्ञाप्याकाशरूपस्तमपि नटपतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०॥
पार्थाय स्वास्त्रदानं पशुपतिरकरोद्यः पुराराजताद्रौ
युद्धं तेनैव कृत्वा वनचरतनुभाग्भिन्नशीर्षस्तथासीत् ।
भीमस्वान्तार्चनाढ्यैस्त्रिदलसुमवरैश्छन्नगात्रो नितान्तं
जातस्तं चित्सभेशं निखिलतनुगतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३१॥
आसीन्मेरुश्शरासो धरणिरपि रथो ज्याऽभवत्सर्पराजोऽ-
प्यास्तां चक्रेऽर्कसोमौ सरसिजनिलयस्सारथिर्यस्य शम्भोः ।
आसन्नश्वाश्च वेदो जलनिधिशरधेस्त्रैपुरं हन्तुमिच्छोः
हेतुं तं लोकसृष्टिस्थितिलयकरणे कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३२॥
क्षीराब्धेर्मन्दराद्रि प्रमथनसमयेऽप्युत्थिते कालकूटे
गच्छत्सु प्राप्य भीतिं निखिलसुर कुलेष्वप्यनादिः पुरस्तात् ।
आविर्भूय प्रभुर्यस्सकलसुरगणान् प्राश्य तं कालकूटं
सद्योऽरक्षत्तमीशं तुहिनगिरिनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३३॥
कृत्वा जम्बूफलाभं विषमखिलजगद्भक्षणे जागरूकं
स्वास्ये प्रक्षेपमात्रान्निजजठरवसत्प्राणिसौख्याय देवी ।
कण्ठं सङ्गृह्य हस्तात्प्रियमुखकमलं वीक्षमाणा किलासीत्
तां दृष्ट्वाऽन्वग्रहीद्यस्तमखिलवरदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३४॥
मार्कण्डेये पुरा श्रीरजतगिरिपतेर्लिङ्गपूजाप्रवृत्ते
पाशैः कर्षत्यथार्कौ भयकरवदने लिङ्गमध्यान्महेशः ।
आगत्यारक्षदेतं मुनिमथ शमनं मारयामास देवो
यस्तं नित्यं नटेशं निखिलनृपनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३५॥
सृष्ट्वा ब्रह्माणमादौ श्रुतिगणमखिलं दत्तवान्यो महेशः
तस्मै निर्माल्यभुक्त्वं स्वसदसि विलसत्पञ्चपीठाधरत्वम् ।
सूतत्वं स्वस्य मूर्धस्थितमकुटवरप्रेक्षणे हंसभावं
तं देवं चित्सभायां स्थितिजुषममलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३६॥
यो मारः प्रेषितोऽभूत्स्वसविधमसुरोत्सारितैस्स्वर्गिभिः स्वं
योगारूढात्समाधेश्चलयितुमचले राजतेऽनन्यदृष्टिम् ।
तं मारं भालनेत्रज्वलनहततनुं योऽकरोद्दक्षिणास्यः
सेवाहेवाकलक्ष्मीपतिमुखनिबिडं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३७॥
विष्णुर्ब्रह्मा रमेन्द्रो दहनपितृपती राक्षसानामधीशः
पाशी वायुः कुबेरः त्रिदृगरुणमुखा देवताश्चन्द्रसूर्यौ ।
नित्यं यत्क्षेत्रराजे पशुपति नटनं दृष्टवन्तः स्वनाम्ना
लिङ्गान् संस्थाप्य नत्वा सुखवरमभजन्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३८॥
सीताजानिः पुरस्ताद्विधिकुलजनुषं रावणं साङ्गमेको
हत्वा तद्दोषशान्त्यै नलमुखकपिभिः निर्मिते रामसेतौ ।
लिङ्गं संस्थाप्य यस्यानवरतयजनात्प्राप्तवानिष्टसिद्धिं
तं शम्भुं वेदवेद्यं प्रणतभवहरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३९॥
मोहिन्या शम्भुरादावति निबिड वने दारुकाख्ये चरन्यः
सौन्दर्याद्विप्रदारान्मुनिगणमपि तं मायया मोहयित्वा ।
व्यर्थीकृत्याभिचारं द्विजकुलविहितं सम्प्रदर्श्यात्मनृत्तं
विप्रांश्चान्वग्रहीद्यस्तमपि गिरिशयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४०॥
पूर्वं वाल्कल्यभिख्यान्निहततनुवरो देवराड्विष्णुमाप्त्वा
चोक्त्वा स्वोदन्तमस्मै सह मुररिपुणा प्राप्य यत्क्षेत्रमीशम् ।
आराध्याप्त्वा सुवीर्यं यदनघकृपया मारयामास शत्रुं
तं देवं चित्सभेशं वररुचिविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४१॥
यद्दक्षेऽद्यापि विष्णुर्मणिमयसदने दक्षिणे स्वाङ्घ्रियुग्मं
कृत्वास्यं चोत्तरस्यां शरमुखफणिराड्भोगतल्पेशयानः ।
नित्यं निद्रां प्रकुर्वन्नपि हृदि सततं यत्पदं ध्यायतीड्यं
देव्या तं चित्सभेशं सुतगजवदनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४२॥
सम्बन्धस्सुन्दरः श्रीमणिमयवचनो जिह्विकाराजनामा
चत्वारोऽप्यात्मगानैर्विविधरसभरैस्स्तोत्ररूपैर्यमीशम् ।
स्तुत्वा तत्तत्स्थलान्तः स्थितिजुषमपि यं चैकमद्वैतमूर्तिं
प्रापुर्मुक्तिं तमाद्यं कृतविधुमकुटं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४३॥
कैलासाद्रौ वटद्रोर्निकटमधिगतो दक्षिणामूर्तिरूपः
तर्जन्यङ्गुष्ठयोगात्सनकमुखमहायोगिनां ज्ञानदाता ।
मौनेन श्रीकुमारं निटिलनयनतो दग्धदेहञ्च कृत्वा
यश्चाप्त्वाद्रीन्द्रकन्यां सुतवरमसृजत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४४॥
शूरादिध्वंसनार्थं सुतकरकमले दत्तवान्शक्तिमादौ
सर्वास्त्रञ्चोपदिश्य प्रबलसुररिपून्कालसामीप्यभाजः ।
कृत्वोदूह्येन्द्रकन्यां वनचरतनुजां गेहमायाहि ताते-
त्युक्त्वा चान्वग्रहीद्यो गुहमपि मुदितः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४५॥
काल्या साकं पुरा यस्सुरमुनिसदसि स्वाङ्घ्रिमुद्यम्य चोर्ध्वं
नृत्तं कृत्वाऽथ कालीं पशुपतिरजयत्तद्बहिष्कारपूर्वम् ।
सर्वे देवा मुनीन्द्राः प्रभुरिति च वदन्त्यूर्ध्वनृत्तेशमूर्तिं
यं देवं पूजयन्ति प्रतिदिनमनघाः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४६॥
अन्तर्वेद्यां स्वयज्ञे दिविषदधिपतौ सामगानैस्तथोच्चैः
आहूतेऽनागतेऽस्मिन्यदमलनटनं दृष्टवन्तं सुरेन्द्रम् ।
सद्यो बुध्वाऽऽत्मभूस्तं स्वयमतितरसाऽऽनीय यस्यातिदेशात्
विप्रैस्साकं स्वयज्ञं सुरनुतमकरोत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४७॥
यश्शम्भुः कालहन्ता जलधरमसुरं स्वाङ्घ्रि चक्रेण हत्वा
तद्दुष्कृत्यास्त्रशस्त्रैः विनिहतवपुषस्सर्वलोकानरक्षत् ।
यं स्वक्रोधस्वरूपं जलधरमसुरं नाशयन्तं वरेण्यं
सर्वे लोका वदन्ति प्रमथपतिनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४८॥
कैलासाद्रौ कदाचित्पशुपतिनयनान्यद्रिजातापिधाय
क्रीडां चक्रेऽन्धकारात्सुररिपुरुदभूदन्धकाख्योऽतिदुष्टः ।
तद् दुष्कृत्यं जगत्यां प्रसृमरमसहैस्सर्वलोकैः स्तुतो यः
तं हत्वाऽरक्षदेतांस्तमजहरिनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ४९॥
हालास्ये मीननेत्रापरिणयसमये दर्शनायागताभ्यां
सर्पेन्द्रव्याघ्रपद्भयां रजतसदसि यस्स्वाङ्घ्रिमुद्यम्य वामम् ।
नृत्तं कृत्वा मुनीन्द्रावितरमुनिसुरांस्तोषपाथोधिमग्नान्
चक्रे तं सुन्दराङ्गं मधुरिपुविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५०॥
माघे मासे मखर्क्षे वरुणविरचित ब्रह्महत्याविमुक्त्यै
प्रीत्या यस्सन्निधाय स्वयमुरुमकरैः पूरितेऽब्धौ जलेशम् ।
स्नानान्मुक्तस्वपापं निखिलमपि जनं कारयामास पूर्वं
तं देवं चित्सभायां अनवरतनटं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५१॥
दक्षे यष्टुं प्रवृत्ते परमशिवमनादृत्य तत्कन्यकायां
गत्वा तत्र स्वतातं नतवदनमुपेक्ष्यैन्द्रमग्निं विशन्त्याम् ।
गौर्यां कोपाद्य ईशो दशशतवदनं वीरमुत्पाद्य कालीं
ताभ्यां दक्षादिनाशं व्यरचयदतुलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५२॥
पार्थो यल्लिङ्गबुद्ध्या यदुकुलतिलकं पूजयामास पूर्वं
तन्निर्माल्यं समस्तं रजतगिरिनिषच्छङ्कराङ्घ्रौ प्रदृष्ट्वा ।
भीमस्वान्तार्चितं च स्वसखमपि गुरुं पृष्टवान्तच्चरित्रं
तं देवं चित्सभायां कृतनटनवरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५३॥
कृष्णो यल्लिङ्गपूजामनुदिनमकरोद्यामुने वामतीरे
तन्निर्माल्यं गृहीत्वा यजति परशिवं चोपमन्यौ मुनीन्द्रे ।
ज्ञात्वैतद्वृत्तमारात्तदमलकरवाग्दृष्टिभिर्दीक्षितोऽभूत्
तत्पूजालिङ्गमूलं तमनघनटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५४॥
ओङ्कारार्थं षडास्ये रजतगिरिवरे पृच्छति ब्रह्मदेवं
चोङ्कारार्थोऽहमस्मीत्यनुवदति विधौ शिक्षयामास तं यः ।
तद्वक्तादर्थमेनं स्वयमपि कुतुकाच्छ्रोतुमत्यादरेण
स्वाङ्के संस्थाप्य सूनुं प्रमुदितमकरोत् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५५॥
वैकुण्ठो नित्यमादौ पशुपतिमनघैः पुण्डरीकैस्सहस्रे-
णार्चां कुर्वन् कदाचिन्न चरमकमलं दृष्टमासीत्तदैव ।
उत्पाट्य स्वाक्षिपद्मं यदमलपदयोरर्पयित्वाऽथ यस्मात्
चक्रं सम्प्राप्य रेजे तमपि नटपतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५६॥
कैलासोद्यानदेशं सह गिरिसुतयाऽऽप्त्वैकदा चन्द्रचूडः
सद्यस्तत्रेन्दिरागाधरभुवि निवसन्यः कपीशार्चितोऽभूत् ।
यस्तस्मै सार्वभौमत्वपदमपि ददावस्त्रशस्त्रावलिञ्च
तं देवं पारिजाताद्यखिलसुमधरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५७॥
स्वर्गाधीशः कदाचित्कपिवदननृपान्नाशयित्वा स्वशत्रून्
दत्वाऽस्मै त्यागराजं षडपि तदितरान्प्रेषयामास राज्ञे ।
सोऽप्याधारादि सप्तस्थलवरसदनेष्वग्रजैरर्चते स्म
तन्मूर्तीनां च मूलं मुनिगणविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५८॥
वासिष्ठाद्या मुनीन्द्राः प्रतिदिनमयुतं पञ्चवर्णं जपन्तो
यत्क्षेत्रे वत्सरान्ते हवनमपि तथा तर्पणं ब्रह्मभुक्तिम् ।
कृत्वा स्वाभीष्टमापुर्नटपतिपुरतस्तत्सपर्यां विधाय
प्रेम्णा तं चित्सभेशं विधिमुखविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ५९॥
कञ्चिद्देवं सभायां सकलमुनिवरैरर्च्यमानाङ्घ्रिपद्मं
इच्छादेव्या स्वशक्त्या मिलितमनुपमं सच्चिदानन्दनृत्तम् ।
वामे भित्त्यर्धवामे स्थितयुगभुजया ज्ञानशक्त्या च दृष्टं
सर्वेषां भक्तिभाजां निखिलसुखकरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६०॥
लक्ष्मीपुष्पं तथार्कं बकगरुतमधः कृष्णधुत्तूर पुष्पं
गङ्गाचन्द्रौ जटाश्च स्वशिरसि सततं कर्णयोर्गायकौ द्वौ ।
हस्तेष्वह्यग्निढक्काः पदकमलयुगे रत्नमञ्जीरभूषा
धृत्वा यस्साम्बरूपस्सदसि जयति तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६१॥
भूषारूपैः फणीन्द्रैर्द्विगुणितमहसं पुष्पहासं पुरारिं
भस्मालिप्ताङ्गमीशं भवमयजलधेस्तारकं भक्तिभाजाम् ।
धर्मादींस्तान्पुमर्थान्ददतमनुदिनं दक्षिणास्यं स्वभक्तैः
भाषारूपैश्च गानैः कृतनुतिममितं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६२॥
यस्योर्ध्वे दक्षपाणौ विनिहितडमरोर्मातृकावर्णरूपं
त्रैचत्वारिंशदर्णं चतुरधिकदशालङ्कृतं सूत्रजालम् ।
जातं यत्तद्गृहीत्वा पणनसुतमुखाः शब्दशास्रादिगर्भं
तत्तच्छास्राण्यकुर्वन्दरहसितमुखं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६३॥
वामे कृत्वा शिखीन्द्रं डमरुमपि करे दक्षिणेऽभीतिमुद्रां
योऽन्यस्मिन्वामपादं सरसिजसदृशं कुञ्चितं डोलहस्तात् ।
भुक्तेर्मुक्तेश्व दाने निपुणमिदमिति प्राणिनां दर्शयित्वा
नृत्यन्तं चित्सभायां श्रुतिशिखरनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६४॥
मूलाधारादिषट्केऽप्यनवरतनटं यं विराजो हृदब्जे
सर्पेन्द्रव्याघ्रपादप्रमुखमुनिनुतं षट्सु कालेषु वेदैः ।
आराध्याभीष्टसिद्धिं द्विजकुलतिलकाः प्राप्नुवन्ति प्रभुं तं
चिच्छक्त्या युक्तमाद्यं कनकगिरिकरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६५॥
वेदान्तोक्तात्मरूपं विधिहरितनुजं विश्वनाथं सदस्स्थं
स्वध्यानान्नाशयन्तं सकलभुवनगं मोहमप्यन्धकारम् ।
चन्द्रोत्तंसं स्मितास्यं सितभसितलसत्भालदेशं त्रिनेत्रं
विश्वैर्देवैर्नताङ्घ्रिं विविधतनुगतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६६॥
चक्षूंष्यर्काग्निचन्द्राश्चरणमहिभुवि व्योम्नि केशाश्च यस्या-
प्यष्टावाशाश्च वस्त्रं निखिलभुवन संलग्नहस्तोऽद्वितीयः ।
कुक्षिर्वाराशिजालं नटनशुभतलं रुद्रभूमिश्च नित्यं
तं देवं चित्सभेशं श्रुतिगणविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६७॥
दीर्घायुः पुत्रपौत्रान्धनगृहवसुधावस्त्रभूषागजाश्वान्
विद्यारोग्येशभक्तीर्जलजसममुखीस्सुन्दरीः भृत्यवर्गान् ।
मुक्तिं यन्नृत्तमूर्तेश्चरणसरसिजं पूजयन्तो लभन्ते
तं देवं चित्सभेशं सकरुणहृदयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६८॥
नित्यार्चास्वन्वहं यः प्रदिशति नितरां भुक्तये काञ्चनादीन्
विप्राणां सप्तपाकान्हविरपि सकलं सौमिकास्सप्तसंस्थाः ।
कृत्वा नृत्तेशपूजां श्रुतिविहितपथा कुर्वतां श्रीसभेशः
तं देवं नृत्त मूर्तिं मणिमयपदकं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ६९॥
भूते संस्थाप्य चैकं चरणसरसिजं दक्षिणं वामपादं
शिञ्जन्मञ्जीरशोभं विधिमुखदिविषत्पूजितं भक्तिभाजाम् ।
धर्मादीष्टान्प्रदातुं धनलिपिसहितं किञ्चिदुद्धृत्य तिर्यक्
चाकुञ्च्यानन्दनृत्तं कलयति वरदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७०॥
याम्ये श्रीन् पुराख्या जनिभृदघहरा निम्नगा भाति यस्यो-
दीच्यां श्वेताभिधाना वरुणदिशि महावीरभद्राख्यवापी ।
प्राच्यामब्धिस्समीपे तदुदरविलसत्तिल्वकान्तारनाम्नि
क्षेत्रे यश्चित्सभायां नटति सकलगं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७१॥
पञ्चप्राकारयुक्ते प्रविलसति पुरे पङ्क्तितीर्थप्रवीते
सर्वाशाव्याप्तकीर्तिद्विजवरनिबिडे व्योमनाम्न्यात्मरूपे ।
मध्ये श्रीचित्सभायां कलयति नटनं सर्वदा साम्बिको यः
तं देवं वेदमूर्धस्थितिजुषमनघं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७२॥
भासन्ते नैव यस्मिन् रविशशिहुतभुक्तारकाश्चापि विद्युत्
यस्माद्भीत्येन्द्रवायू मिहिरकिरणजो दूरतो यान्ति नित्यम् ।
यद्रूपं योगिवर्या हृदयसरसिजे चिन्तयन्त्यन्वहं तं
श्रीमन्तं चित्ररूपं वसुकरकमलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७३॥
षट्कालार्चासु नित्यं स्फटिकमणिमये लिङ्गनृत्तेशमूर्ती
शुद्धैस्तीर्थैः कदाचित्स्वमपि नटपतिं चाभिषेक्तुं समन्त्रम् ।
मूर्धालङ्कारभूता प्रवहति परमानन्दकूपे यदुक्त्या
गङ्गा तं चित्सभेशं सुरवरविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७४॥
स्तम्भाकारैः पुराणैर्धृतकनकसभा भाति यस्याग्रभागे
यस्यां धर्मस्वरूपो वृषभपतिरुदग्वक्त्रपद्मो विभाति ।
यस्यामीशस्य देव्याः स्फटिकवटुकयो रत्नमूर्तेः मुनीन्द्राः
कुर्वन्त्यद्भिः प्रपूजां तमपि नटवरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७५॥
यद्गेहं पञ्चसालैर्दिशि दिशि विलसद्गोपुरैर्वेदसङ्ख्यैः
अन्नादि ब्रह्मकोशत्वमुपगतसभापञ्चकैर्भाति तीर्थैः ।
श्रीमूलस्थानदेवीहरिगजवदनस्कन्दगेहैश्च नित्यं
तत्रत्यानन्दकोशे विरचितनटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७६॥
गङ्गातीरस्य पश्चाद्विलसति सदने सच्चिदानन्दरूपा
देवी या सर्वविद्यालयमुखकमला भासते वेदहस्ता ।
या यस्य ज्ञानशक्तिश्शिवपदसहिता कामसुन्दर्यभिख्या
तद्देव्या दृष्टनृत्तं श्रुतिनिहितपदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७७॥
ब्रह्मैवाखण्डमेतन्नटनपतितनुं प्राप्य वक्त्रात् द्विजेन्द्रान्
बाहुभ्यः क्षत्रवर्गान् सकलपशुततेः पालनायोरुयुग्मात् ।
वैश्यान्पद्भ्यां च शूद्रानविकलमसृजल्लीलया देवराड्यः
तं देवं चित्सभेशं श्रुतिविनुतकथं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७८॥
स्वस्यां श्रीचित्सभायां नटनमतिमुदा कर्तुमुद्युक्तवान् यो
देवेन्द्रे वेणुहस्ते मुरजकरयुगे श्रीपतौ तालहस्ते ।
ब्रह्मण्यानन्दभाजो जिमिनसुतफणिव्याघ्रपादास्तदानीं
जातास्तं ब्रह्मरूपं सगुणमतिगुणं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ७९॥
विष्णोर्मञ्चः कदाचिच्छरवदनयुतश्रीपतञ्जल्यभिख्यः
चात्रेः पुत्रत्वमाप्त्वा शिवपणनजयोस्सूत्रभङ्गीं समीक्ष्य ।
शम्भोर्यस्य प्रसादादरचयदतुलं श्रीमहाभाष्यसंज्ञं
ग्रन्थं यत्क्षेत्रराजे तमलिकनयनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८०॥
पञ्चाशद्वर्णयुक्तैर्मनुभिरभिमतं काङ्क्षिणां देहभाजां
स्वक्षेत्राभिख्यमन्त्रैरपि विततमहापञ्च पञ्चप्रयोगैः ।
युक्तैर्गायत्रिसङ्ख्यैर्ध्वनिमनुभिरथाभीष्टसिद्धिप्रदो यः
तं तत्त्वातीतमाद्यं कनककवचिनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८१॥
यस्य स्वान्ताम्बुजातादुडुपतिरुदभूच्चक्षुषश्चण्डरश्मिः
वक्त्राम्भोजाच्च वह्निर्दिविषदधिपतिः प्राणतो गन्धवाहः ।
यन्नाभेरन्तरिक्षं चरणसरसिजात्कुम्भिनी द्यौश्च शीर्ष्णः
काष्ठाश्च श्रोत्रयुग्मात्तमपि परशिवं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८२॥
विद्यां वामेक्षणेन्दोः श्रियमपि कलयन् दक्षनेत्राब्जबन्धोः
फालेक्षाच्चित्रभानोः सकलजनिमतां पापतूलं च दग्ध्वा ।
स्वस्याङ्घ्र्यालोकमात्रादुपनिषदुदितब्रह्मबोधं प्रयच्छन्
यस्सर्वान् रक्षतीशस्तमुडुपतिधरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८३॥
कैलासे भोगपुर्यां सकलजनिमतां हेतुरास्ते शिवो यः
सर्वक्षेत्रेषु गूढो विलसति सततं स्वांशसादाख्यरूपः ।
सोऽप्येवांशी धरण्या हृदयसरसिजे चित्सभान्तस्थभित्तौ
कुर्वन्नृत्तं मुदाऽण्डानवति तमनघं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८४॥
यद्भासा भाति नित्यं सकलमपि जगत्तत्परं ज्योतिरेव
वैराजे हृत्सरोजे कनकसदसि वै साम्बनृत्तेशमूर्तिः ।
भूत्वा नृत्तं करोति प्रभुरपि जगतां रक्षणे जागरूकः
तं देवं चित्सभेशं विधृतसुमसृणिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८५॥
आत्मैव श्रीनटेशो धरणिरविजलान्यग्निवायू विहाय-
श्चन्द्रो यज्वा च भूत्वाऽवति जगदखिलं पञ्चविंशेशभिन्नः ।
तत्त्वातीतो महेशोऽप्युरुरणुरखिलाभ्यन्तरे राजते यः
तं सोमं सोममित्रं सुमुखगुहसुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८६॥
यद्ब्रह्मोच्छ्वासरूपा श्रुतिरपि सकला तत्समाना स्मृतिश्च
कल्पा गाथाः पुराणं विविधमनुवरास्सेतिहासाश्च विद्याः ।
सर्वत्राद्यापि भान्ति स्वयमपि कृपया यत्सभायां नटेशो
भूत्वा लोकान्समस्तानवति तमसमं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८७॥
वेदान्ते वाक्यरूपा उपनिषद इमा ब्रह्मसामीप्यभाजः
तासां मुख्या दशस्युर्यतिविरचितमहाभाष्ययुक्ता महत्यः ।
स्तम्भाकाराः स्तुवन्ति स्वविदितनटनं सर्वदा ब्रह्मरूपं
तं देवं चित्सभेशं परमतिमहसं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८८॥
शाब्दे शास्त्रे फणीन्द्रैः प्रमिति फणितिषु श्रीकणादाक्षपादैः
वेदान्ते व्यासरूपैर्जिमिनसुतकृतौ भट्टकौमारतुल्यैः ।
कल्पे बोधायनैस्तैश्श्रुतिषु विधिसमैः पूज्यते यो मुनीन्द्रैः
त्रैसाहस्रैस्सभायां तमपि गुरुवरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ८९॥
कञ्जाक्ष्या स्वस्य शक्त्या सहकृतनटनं कस्य शीर्षच्छिदं तं
कालं कामं पुराणि स्वपदसरसिजात्भालनेत्रास्मिताश्च ।
हत्वा ब्रह्मर्षिसूनुं सकलदिविषदश्चापि रक्षन्तमीशं
देवेड्यं चित्सभेशं दशशतवदनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९०॥
यल्लिङ्गे ब्रह्मविष्णुप्रमुखसुरवरा भस्मरुद्राक्षभाजः
सस्त्रीकास्साम्बमूर्तिं सकलतनुभृतां सर्वदं सर्वरूपम् ।
अभ्यर्च्याप्त्वेष्टसिद्धिं दिवि भुवि सकलैस्सेव्यमाना बभूवुः
तं देवं चित्सभेशं विधिहुतहविषं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९१॥
श्रद्धावन्तः श्रुतिज्ञाः परशिवकृपयाऽधीतशास्त्रादिविद्याः
व्यर्थां वाचं त्यजन्तः प्रतिदिनमसकृत्पूजयन्तः प्रभुं यम् ।
कुर्वन्तः श्रौतकर्माण्यनितरसुलभान्यात्मबोधं लभन्ते
विप्रेन्द्राः स्वांशभूताः परशुमृगधरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९२॥
फाले भस्मत्रिपुण्ट्रं फणिनमपि गले पादपीठे च भूतं
बाह्वोर्वह्निञ्च ढक्कां वदनसरसिजे सूर्यचन्द्रौ शिखीन्द्रम् ।
ओङ्काराख्यप्रभायां सुरभुवनगणं पार्श्वयोर्वाद्यकारौ
यः कृत्वाऽऽनन्दनृत्तं स्वसदसि कुरुते कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९३॥
सर्वेषां प्राणिनां यस्स्वपदसरसिजं पूजितुं पाणियुग्मं
स्वं द्रष्टुं लोचने द्वे स्वचरितमखिलं वक्तुमीशस्सुवाचम् ।
स्वस्य प्रादक्षिणार्थं चरणयुगमपि ध्यानयोगाय चित्तं
दत्वा रक्षत्यजस्रं तमुदकमकुटं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९४॥
नाहं कर्ता च भोक्ता, न च मम सुकरं दुष्करं कर्म किञ्चित्
धर्माधर्मौ च, दुःखं सुखमपि, करणं नैव मत्तः परोऽन्यः ।
सोऽहं ब्रह्मास्मि नित्यो, नहि जनिमरणे, निर्वृतोऽहं सदेति
स्वान्ते पश्यन्ति बोधाद्यमपि यतिवराः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९५॥
गङ्गापाथो वहन्तं गजवदननुतं गन्धवाहस्वरूपं
गायत्रीवल्लभाख्यं नगपतितनुजास्वीकृतार्धाङ्गमीशम् ।
गोविन्दान्वेषिताङ्घ्रिं गुरुवरवपुषं गोपतेः पृष्ठवासं
गौरीनाथं गुणीड्यं गिरिवरवसतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९६॥
पद्माकारासनस्थं परमसुररिपुं पञ्चवक्त्रारविन्दं
पाण्डोः पुत्रार्चिताङ्घ्रिं पविधरविनुतं पार्वतीप्रेमपात्रम् ।
पश्वीशं पीतरूपं परशुमुखधरं पञ्चवक्त्रारिमाद्यं
नृत्यन्तं चित्सभायां निटिलवरदृशं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९७॥
भीमस्वान्तार्चिताङ्घ्रिं भुजगवरधरं भोगमोक्षैकहेतुं
भक्तानां रक्षितारं भवभयजलधेस्तारकं भासमानम् ।
भूषाभिर्भर्गमीशं भिषजमुपनिषद्वेदिनं भूतनाथं
ब्रह्मानन्दस्वरूपं भवमखिलतनुं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९८॥
शाटीपालाखिलाशापतिमुखविनुतं शङ्खपाण्यर्चिताङ्घ्रिं
शम्भुं शर्वं शिवेशं शशधरमकुटं शाक्करेन्द्रे वसन्तम् ।
शोणाद्रीशं शुभाङ्गं शुककरशिवयाऽऽलिङ्गितं श्रौतगम्यं
नृत्यन्तं स्वर्णसंसद्यखिलनतपदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ९९॥
काञ्च्यां पृथ्वीशलिङ्गं जनिम जलमयं जम्बुकेशेऽस्ति नित्यं
शोणाद्रौ वह्निलिङ्गं वनचरपतिना पूजितं कालहस्तौ ।
वाय्वीशं तिल्ववन्यां त्रिशिखरमकुटे संस्थमाकाशलिङ्गं
यल्लिङ्गं सर्वमेतत्तमपि नटपतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १००॥
यस्मात्सर्वं चरं चाचरमपि समुत्पन्नमादौ जगत्तत्
येनेदं रक्षितञ्च प्रविलयसमये लीयते यत्र सर्वम् ।
तं देवं चित्सभायां अनवरतनटं ब्रह्मविष्ण्वादिपार्श्वं
तेजोरूपं त्रिकूटस्थितिजुषममलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०१॥
सृष्ट्यै ब्रह्माणमादौ हरिमथ जगतां रक्षणायात्मरूपः
संहृत्यै रुद्रमूर्तिं त्वथ निखिलतिरोधानहेतोर्महेशम् ।
तल्लोकानुग्रहार्थं हिमगिरितनयासक्तसादाख्यमूर्तिं
यस्सृष्ट्वाऽऽनन्दनृत्तं सदसि वितनुते कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०२॥
त्र्यक्षं त्रैलोक्यवासं त्रिपुरविजयिनं त्रैगुणातीतरूपं
त्रेताग्निष्वग्निमूर्तिं त्रिशिखरिशिखरे राजमानं त्रिशक्तिम् ।
त्रैसाहस्रद्विजार्च्यं त्रिसृभिरपि सदा मूर्तिभिर्दृष्टनृत्तं
त्रैविद्यं चित्सभेशं निगममयतनुं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०३॥
धर्मं दत्वा जनानां डमरुकनिनदैरर्थमप्यग्निना यः
कामं दत्वाऽभयेन स्वपदसरसिजान्मोक्षरूपं पुमर्थम् ।
दत्वा लोकान् समस्तानवति नटपतिः नायकश्चित्सभायाः
तं देवं नृत्तमूर्तिं विसदृशचरितं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०४॥
अन्धःकोशे विधाता गरुडवररथः प्राणकोशे च रुद्रः
चेतःकोशे महेशस्तदनु च वरविज्ञानकोशे सदाख्यः ।
आनन्दाभिख्य कोशे लसति च सततं यस्य शम्भोर्निदेशात्
तं देवं राजराजेश्वरवरसुहृदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०५॥
धृत्वा यः सर्वदेशः पदजलजमुखे श्रेष्ठमुक्तालिमङ्गे
सौवर्णं कञ्चुकञ्च प्रथितमणिचितं भूषणं दिव्यवस्त्रम् ।
नृत्तं कृत्वाऽऽगतानां सकलतनुभृतां धर्ममुख्यान्पुमर्थान्
दत्वा रक्षत्यनादिर्मुनिकृतयजनः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०६॥
शिष्याणां वेदबाह्यस्थितिमधिजुषतां बोधनार्थं पठन्तः
चर्यायोगाङ्घ्रिभेदप्रकटितविभवान् कामिकाद्यागमांस्तान् ।
भूदेवा वाजपेयक्रतुगतनृपतिप्रोद्धृतोद्दामशुक्ल
छत्रा यं पूजयन्ति श्रुतिपथविधिना कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०७॥
वेदान्तोद्गीतरूपं ज्वलनडमरुकौ धारयन्तं कराभ्यां
अन्याभ्यां डोलमुद्रामभयमपि सदाऽपस्मृतौ दक्षपादम् ।
विन्यस्याकुञ्चितेन प्रणमदखिलदं वामपादेन नित्यं
देव्या साकं सभायां रचयति नटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०८॥
आमन्वश्रं सुदीप्तां निजतनुमभितस्सत्यरूपप्रभान्तः
वामे युक्तं स्वशक्त्या वसुदलकमलस्वार्णकिञ्जल्कशोभम् ।
व्याप्तं साहस्रकोष्ठस्थितशिवमनुभिर्मोहनाद्यैर्यदीयं
चक्रं सम्पूजयन्ति प्रतिदिनमनघाः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १०९॥
त्रैचत्वारिंशदश्रे वसुनृपकमले वृत्तभूचक्रमध्ये
बिन्दौ सन्तानकल्पद्रुमनिकरयुते रत्नसौधे मनोज्ञे ।
ब्रह्माद्याकारपादे शिवमयफलके स्वर्णमञ्चे निषण्णो
देव्या यः पूज्यते तं हरिमुखविबुधैः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११०॥
यल्लीलारब्धनृत्त प्रसृतवरजटाजूटसम्मर्दवेग-
प्रोद्यत्स्वर्गापगाम्भोजनितकणगणा यत्र यत्र प्रपेतुः ।
तेऽप्यासंस्तत्र तत्र स्वजनिममुखरा मूर्तयः क्षेत्रराजे
तं देवं नन्दिमुख्यप्रमथगणवृतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १११॥
श्रीविद्याषोडशार्णैर्मिलितमपि तथा पञ्चवर्णैः कुमारी-
बीजैर्यन्मन्त्रराजं मुहुरजकमलानाथरुद्रेशशर्वाः ।
जप्त्वा संसृष्टिरक्षालयसकलतिरोधानकानुग्रहाद्याः
सिद्धीरापुस्तमीशं शुभकरनयनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११२॥
यस्याहुर्नृत्तमूर्तेः श्रुतिहृदयविदश्शक्तिमेकामपीड्यां
कालीं कोपे च दुर्गां युधि जगदवने विष्णुरूपां भवानीम् ।
भोगे ज्ञानक्रियेच्छामयविविधतनुं सर्वसंहारकाले
स्वान्तर्लीनां प्रसन्नां तमिभमुखसुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११३॥
श्रीहीराल्लब्धचिन्तामणि मनुमनुसन्धाय निर्जीवदेहे
मातुर्मामल्लदेव्या निशि विगतभयो हर्षनामोपविश्य ।
विप्रः श्रीरुद्रभूमौ यदधिककृपया मातरं सर्वविद्यां
सिद्धीरन्याश्च लेभे करधृतडमरुं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११४॥
गङ्गामाहर्तुकामे कपिलमुनितपोवह्निसन्दग्धदेहान्
स्वर्गं नेतुं पितॄन्स्वान्यजति रघुपतौ यः पुरस्तादुदेत्य ।
गर्वाद्व्योम्नः पतन्तीं स्वशिरसि कणिकासन्निभां तां निरुध्य
स्तुत्या राज्ञः पृथिव्यां व्यसृजदनुपमं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११५॥
वंश्यः काकुत्स्थराज्ञो दशरथनृपतिःयस्य पुत्रप्रदेष्टिं
क्षेत्रे कृत्वा वसिष्ठप्रमुखवचनतः सश्रियं पञ्चवर्णम् ।
जप्त्वा वर्षं वसित्वा सदसि नटपतेः दर्शनाद्रामपूर्वान्
विष्णोरंशान्सुपुत्रानभजदघहरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११६॥
कुम्भोद्भूतोपदेशाद्वनभुवि विरजाहोमसम्भूतभूत्यां
आसीनं सोढसीताविरहमपि सदा वेदसारं सहस्रम् ।
नाम्नामावर्तयन्तं दशरथतनयं वीतशोकं व्यतानीत्
गीतावाक्यैर्य ईशः स्वशरमपि ददौ कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११७॥
गन्धर्वश्चित्रसेनः सुरपतिवचनात्तिल्वकान्तारमध्ये
नृत्यन्तं चित्सभायां गिरिवरतनयापाङ्गदुग्धाब्धिचन्द्रम् ।
शम्भुं नत्वा मुहुर्यत्करडमरुरवाधीतसङ्गीतविद्या-
सिद्धान्तोऽभूत्तमीशं सुरगणविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११८॥
यन्नृत्तं द्रष्टुकामा रविशशिमुखराः स्वाभिधानैर्ग्रहेशाः
लिङ्गान्संस्थाप्य गङ्गातटवरनिकटे पूजयित्वा सभायाम् ।
तेजोरूपं च लास्यं बहिरिव हृदये सन्ततं चिन्तयन्तः
वासं चक्रुस्तमीशं निखिलतनुमयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ११९॥
श्रीविद्यां सञ्जपन्तो बहुदिनमसकृद्ये हयग्रीवकुम्भो-
द्भूतप्रष्ठा मुनीन्द्राः परशिवमहिषीं पाशकोदण्ड हस्ताम् ।
साक्षात्कृत्याथ तद्वागमृतजनिमयाद्देवमन्त्रप्रभावात्
नृत्तं दृष्ट्वाऽऽत्मबोधं सुखकरमभजन् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥
गीत्यां सन्दिह्यमानः कलहरसिकहृन्नारदाख्यस्सुरर्षिः
धातुर्वाक्येन गत्वा यदमलनिलयं मन्त्रयोगान्महेशम् ।
प्रत्यक्षीकृत्य ढक्कोद्भवसरिगमपाधानिवर्णाद्विषट्कान्
बुध्वा गायन्सवीणः सदसि वसति तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२१॥
पाठीनाकारभाजं फणिभुवनसमानीतवेदासुरघ्नं
पुच्छाघातप्रशान्ताम्बुनिधिशिखिशिखं पर्वतेन्द्रानुकल्पम् ।
विष्णुं दृष्ट्वाऽतिभीत्या विबुधपरिबृढैःस्तूयमानः कपाली
यस्तं निघ्नन्जहार द्विनयनमपि तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२२॥
भीमं पीताम्बुराशिं कमठवरतनुं कालकूटोपमाग्नि-
ज्वालासन्दिग्धवक्त्रं जगदपि निखिलं क्षोभयन्तं स्वकृत्यैः ।
ब्रह्माद्यैरप्यजय्यं हरिमधिवसुधं कर्षयन्यस्तदीयान्
अङ्गान् कण्ठे दधौ तं निखिलसुरनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२३॥
पोत्रीरूपं महान्तं जलधिगतधरां दंष्ट्रयोद्धृत्य वेगात्
युद्धे हत्वा हिरण्यं सुररिपुमखिलानिष्टकृत्यैश्चरन्तम् ।
वैकुण्ठं भैरवो यश्शितशिखविगलद्वह्निकीलासशूल-
प्रोतं कृत्वा तदीयं रदमुरसि दधौ कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२४॥
भीत्या सन्त्रासमाने नरहरिवपुषो देवतानां समूहे
धात्रा संस्तूयमानः शरभवरतनुः सालुवः पक्षिराजः ।
वेगात्तं छेदयित्वा स्वपदनखमुखैस्तत्त्वचाऽलङ्कृतोऽभूत्
दंष्ट्रासन्दीप्तलोकस्तमखिलवरदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२५॥
युद्धे भग्नोरुकायं नरहरिवपुषं गण्डभेरुण्डरूपी-
भूत्वा गर्जन्तमग्रे शरभखगपतिर्यः स्वफालाक्षिकुण्डात् ।
उग्रप्रत्यङ्गिराख्यां शतशतवदनां कालिकामाशु सृष्ट्वा
तस्या जिह्वाग्रवह्निं सुचरुवदनयत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२६॥
याञ्चाखवीङ्कृताङ्गं बलिमखसदसि स्वां तनूं वर्धयित्वा
द्यावाभूमी सुरारेर्मकुटमपि पदा मानयित्वा त्रिलोकीम् ।
हुङ्काराद्भीषयन्तं सुरगणविनुतो वामनं यो विनिघ्नन्
कङ्कालं तस्य देहत्वचमपि हृतवान्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२७॥
श्रीचक्रस्यन्दनस्थां गजतुरगसमारूढशक्त्यग्रभागां
नित्यावाराहिमन्त्रिण्यनुचरसहितां दृष्टबालास्रविद्याम् ।
सर्वास्त्राश्लिष्टहस्तां रणभुवि विलसद्युद्धवेषां भवानीं
दृष्ट्वा तुष्टोऽभवत्तं धनपतिसुहृदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२८॥
विष्णोरंशावतारान्दश करनखरैः युद्धरङ्गे सृजन्ती
कामेशालोकनोद्यद्गजवदनकरध्वस्तविघ्नेशयन्त्रा ।
यस्यास्त्रेणाशु भण्डं ससुतगणपुरं नाशयामास दैत्यं
देवी श्रीचक्रसंस्था तमपि शिवकरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १२९॥
द्वात्रिंशद्रागबोधच्युतमकुटशशिस्वच्छपीयूषधारा-
सङ्गावाप्तस्वजीवाम्बुजभववदनोद्दामगीताभिरामम् ।
स्तब्धीभूतर्षिनारीगणमधिविपिनं सर्वशृङ्गाररूपं
यं दृष्ट्वा विष्णुमाया पतिमतिमतनोत् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३०॥
मातृद्रोहाघशान्तिं स्वपितृनिधनकृत्क्षत्रशैलेन्द्रपक्ष
द्वन्द्वच्छेदातितीक्ष्णप्रबलपरशुमप्याप्तुकामो मुनीन्द्रः ।
नृत्तं यस्येदमात्मन्यनुगतमसकृद् भावयन् जामदग्न्यो
रामो लेभे चिरायुःप्रमुखवरवरान् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३१॥
यत्पूजालब्ध भूतिप्रभवित युवती भाववृद्धस्वजायो
यत्क्षेत्रानेकसेवाशमितमुनिवरध्वंसनागोविकारः ।
तालाङ्को रौहिणेयः प्रबलहलवराकृष्टदुष्टप्रलम्बो
जातो यस्य प्रसादादमृतकरधरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३२॥
आरुह्याश्वं मुकुन्दः प्रतिकलिविगमं कल्किरूपी पृथिव्यां
गच्छन्पाषण्डवर्गं कुमतिमघयुतं तत्र तत्रैव संस्थम् ।
अङ्गुष्ठाकारभाजं यदमलकरुणावाप्तखड्गेन निघ्नन्
सर्वां भूमिं यथावत्कलयति तमजं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३३॥
मध्ये मार्गं स्वभक्तं द्विजवरजनुषं गण्डभेरुण्डसिंह
व्याघ्राश्वेभर्क्षतार्क्ष्यप्लवगनरमुखे माधवे भक्षयित्वा ।
क्रोधाद्ब्रह्माण्डवर्गं मुहुरपि च मुधा तर्जयत्याशु तं यः
हत्वाऽरक्षत्स्वभक्तं जगदपि सकलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३४॥
येनोक्तं राजताद्रौ चरितमनितरज्ञातपूर्वं मृडान्यै
श्रुत्वा तद्योगलब्धभ्रमरवरतनुः पुष्पदन्तः स्वसख्या ।
प्राकाश्यं नीयमानः कुपितनगसुताशापतो मर्त्ययोनौ
उत्पन्नः संस्तुवन् यं स्वपदमधिगतः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३५॥
दैत्यानां ध्वंसनार्थं सकलमपि जगद्रक्षणार्थं मुरारिः
लक्ष्म्या क्षीराम्बुराशौ कृतकठिनतपाः साम्बमूर्तिं प्रभुं यम् ।
भक्त्या सम्पूज्य चित्ते मनुवरमपि यन्नामसाहस्रसंज्ञं
स्तोत्रं लब्ध्वा जपन्स्तत्प्रभुरभवदजं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३६॥
आज्ञा यस्याखिलानां न भवति हि सदा लङ्घनीया यदीयं
तत्त्वातीतस्वरूपं विधिमुखविबुधा वर्णितुं नैव शक्ताः ।
यं द्रष्टुं वेदवाचोऽप्यगणितविभवं नूनमद्यापि यत्नं
कुर्वन्त्यम्बासहायं सनकमुखगुरुं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३७॥
युद्धे सञ्जातकम्पः पितृपतितनयो भीष्ममुख्यप्रवीरान्
चक्राब्जाकारसेनागतरथगजराडश्वपादातिवर्गान् ।
जेतुं कृष्णोपदिष्टो मधुमयनुतिभिस्तोषयन् यस्य शक्तिं
दुर्गां तस्याः प्रसादादजयदरिबलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३८॥
यस्याघोरास्त्ररूपं वसुकरविधृतोद्दण्डभेताल घण्टा-
ढक्का खेटासिपात्रत्रिशिखशिखिशिखं भीमदंष्ट्राधरोग्रम् ।
सौवर्णश्मश्रुवक्त्रं रथमुखनिहितस्वाङ्घ्रिमारक्तवस्त्रं
ध्यायेच्चेत्कालमृत्युं तरति विधुजटं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १३९॥
आरोग्यं लब्धुकामो दिवसकरमहामण्डलान्तर्यमम्बा-
युक्तं रुक्माभमाद्यं कलयति नितरां यो जपन् रौद्रमन्त्रान् ।
तस्य त्वङ्मांसरक्तावयवगतमहारोगवर्गाः प्रणाशं
यान्ति श्रीसुन्दराङ्गः स च भवति शिवं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४०॥
पुत्राकाङ्क्षी पुमान्यः परशुमृगवराभीतिहस्तं त्रिनेत्रं
गौर्या स्कन्देन साकं वृषभमधिजुषं सानुकम्पं स्मितास्यम् ।
सर्वालङ्कारभाजं सकलनिगमविस्तूयमानापदानं
ध्यायत्याप्नोति पुत्रं गुहमिव स च तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४१॥
यो विद्यार्थीं वटद्रोर्निकटतटगतं पुस्तकज्ञानमुद्रा-
वीणारुद्राक्षमाला कृतकरकमलं योगपट्टाभिरामम् ।
तत्त्वार्थं बोधयन्तं सकलमुनिततेश्चन्द्रगङ्गाहिभूषं
यं ध्यायत्याशु वाग्मी स च भवति गुरुं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४२॥
भिक्षां देहीति चक्षन् मुनिसुतसहितः क्रोधभट्टारकाख्यः
दूर्वासा यन्नगर्यामनधिगतचरुः क्षुन्निवृत्यै निशीथे ।
शक्तिं यस्यान्नपूर्णां हृदि परिकलयन् सत्वरं यत्प्रसादा -
वाप्तक्षीरान्नभुक्त्या सुखमभजदजं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४३॥
कश्चिल्लुब्धो गिरीन्द्रे मृगनिबिडवने लिङ्गमैशं यदीयं
दृष्ट्वा गण्डूषतोयैः स्वकचधृतसुमैर्भुक्तशेषैश्च मांसैः ।
पूजां कुर्वन् कदाचिन्निजनयनवरं चार्पयित्वाऽतिभक्त्या
नेत्रे यस्यानुरूपं पदवरमभजत् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४४॥
बालो विप्रस्य गोष्ठस्थितपशुनिकरं दोहयित्वा पयोभिः
नद्यास्तीरे यदीयं जनिम सुखकरं पार्थिवञ्चाभिषिञ्चन् ।
ध्यायन् क्रोधात्स्वपूजाविकृतिकरपितुश्छेदयित्वा पदं यं
स्तुत्वा यत्पार्षदानामधिपतिरभवत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४५॥
येषां वेदोक्तकर्मस्वनधिकृतिरभूदद्रिजाता पृथिव्यां
तेषां धर्मादिमाप्त्यै परशिवरचितं कामिकादिप्रभेदम् ।
साङ्गं सिद्धान्ततन्त्रप्रकरमपि चतुष्षष्टिसङ्ख्याः कलाश्च
यस्यादेशात्प्रकाशं त्वनयदगनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४६॥
कुर्वन्तः क्षेत्रवासं हृदयसरसिजे चिन्तयन्तो जपन्तो
विद्यां सौवर्णरङ्गे यमजहरिनुतं स्वेच्छयावाप्तनृत्तम् ।
पश्यन्तः सार्वकालं विबुधपरिबृढा लब्धकामास्सुखित्वा
बाह्ये सौधे रमन्ते चरमवयसि तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४७॥
सर्वस्वाराभिधाने दिविषदभिमते सप्ततन्तौ द्विजेन्द्रः
कश्चिद्यज्वा हुताशे निजमपि च वपुस्त्यक्तुमत्यन्तभीरुः ।
यं ध्यात्वा यत्प्रसादादगमदनितरप्राप्यमौपाधिहीनं
धाम स्वर्गं सदेहस्तमतुलविभवं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४८॥
क्रीडासंसक्तगौरीकनकघटनिभोत्तुङ्गवक्षोजशैल-
प्रोद्यत्शृङ्गारमाध्वीमधुररसधुनी लोलभृङ्गायताक्षम् ।
भूषानागोक्तसौख्य प्रवचनघटजस्तब्धगर्वाब्धितार्क्ष्य-
व्रीडाकृच्छ्वासवक्त्रप्रमथपतिनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १४९॥
नृत्तेशं बाणदैत्यप्रमुखगणवरोद्दण्डदोर्वृन्दवर्य-
क्रूरोद्वेगाहतोद्यद्घटधिमिधिमितक्शब्दभावानुकल्पम् ।
तानातानातनेति क्वणितदशशती तन्त्रिवीणानुगानो-
न्मोदोद्ग्रीवाहिभूषावलयमभयदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५०॥
साहसक्रूरवक्त्रप्रभव गुरुमरुत्पूरहुं हुं भभं भं-
झञ्झीकृच्छङ्खशृङ्गप्रमुखवरमहावाद्यभृद्भानुकोपम् ।
दृष्ट्वा हाहाहहेति भ्रमितसुरगणाऽभीतिसन्दायिपार्षद्-
व्याप्ते रङ्गे य ईशो नटति तमनघं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५१॥
कैलासाद्रिं कदाचित्प्रबलभुजबलाद्रावणश्चालयित्वा
दाक्षायण्याऽतिभीत्या किमिदमिति समालिङ्गितस्याशु यस्य ।
पादाङ्गुष्ठाग्रनीतद्विरसनभुवनक्ष्माधरोच्छिन्नबाहुः
साम्ना स्तुत्वा यमिष्टं वरमलभत तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५२॥
श्रीरुद्रं कोटिसङ्ख्यात्रिगुणितमनिशं यत्पुरस्ताज्जपित्वा
शैलादिर्यस्य शम्भोरनवधिककृपापाङ्गपूराभिषिक्तः ।
मत्तुल्योऽसि प्रियोऽसि त्वमपि च सकलं ज्ञातवान्श्चासि ताते -
त्युक्तो येनाय यस्य प्रमथपतिरभूत् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५३॥
श्रीमान्भृङ्गी मुनीन्द्रो मृगपरशुकरं देवमेवैकमीशं
नत्वा तत्पार्श्वगाया निजविमुखरुषश्चण्डिकायाश्च वाक्यात् ।
शाक्तं मांसादिवर्गं स्वतनुवरगतं प्रोत्सृजन् यत्प्रसादात्
लेभे दण्डं त्रिपादं स्वधुरि च वसतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५४॥
कश्चिद्विप्रोरिटाख्यः स्वपतिनियमविध्वंसकम्पातरङ्गां
नारीं दग्ध्वा सतीं तच्चितिगतभसितैर्लेपयन् साम्बमूर्तिम् ।
नैवेद्यं कर्तुमिच्छन्निह नय चरुमित्याह्वयन् यत्प्रसादात्
कान्तां भेजे निजान्ते शिवपदमपि तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५५॥
गौर्यां शृङ्गारवाप्यां स्वसखिवरगणैः क्रीडयन्त्यां कपर्दी
गत्वा तद्धस्तपङ्कात् जनितमपि नरं द्वाःस्थमुद्दण्डचण्डम् ।
हत्वान्तस्सम्प्रविष्टः कुपितसखिमुदे तं पुनर्जीवयित्वा
तस्मै विघ्नेश्वरत्वप्रमुखवरमदात्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५६॥
एकान्ते जातु यस्य प्रमुदितमनसा प्रोक्तवेदान्त तत्त्वो-
पेक्षारुष्टस्य वाक्याद्धिमगिरितनया धीवराधीशवंशे ।
आविर्भूयाम्बुधिस्थप्रबलशफरसङ्ग्राहिणं यं वरेण्यं
वृत्वा तद्वामभागे वसतिमपि गता कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५७॥
केकी भूत्वा मृडानी स्वपितृकृतशिवद्वेषसंवृद्धपापं
भस्मीकर्तुं पुराणं शतधृतिरचिते कानने यं त्रिणेत्रम् ।
सम्पूज्यानन्यदृष्टं नटनमतिमुदा वीक्षमाणा कृपार्द्रैः
यस्यालोकैः पुनीता समजनि नितरां कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५८॥
यस्य क्षेत्रे मृतानां सकलजनिभृतां सञ्चितादीनि पापा-
न्यब्दानेकप्रभोज्यान्यपि च निमिषतो भैरवरश्शूलघातात् ।
भस्मीकृत्याशु भूयो जननमृतिहरं तारकं यन्निदेशात्
तत्त्वं सम्बोधयन्यत्सदसि वसति तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १५९॥
विष्णोरन्यः परो नेत्यसकृदपि मुधा जल्पमानं मुनीन्द्रं
नन्दी कोपप्रभूतस्तनितनिभरवस्तम्भितप्रोच्चबाहुम् ।
व्यासं दृष्ट्वा मुकुन्दः स्वपतिरिति शिवं बोधयन् यत्कृपाया
निन्ये पात्रत्वमीशं तमखिलविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६०॥
सर्वे देवाश्च विष्णोर्हृदयसरसिजोद्भासि लिङ्गं यजन्तः
क्रुद्धेऽप्यन्योन्यचर्चापदघनविलसत्पञ्चरुद्रादिमन्त्रैः ।
स्तुत्वा यत्प्राप्तविद्याजपपरकविराड्योगसन्तप्तलोकान्
सौख्यं निन्युर्नितान्तं यदमलदयया कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६१॥
यस्योक्त्या विघ्नराजस्सुरगणविनुतो रक्षसां सार्वभौमात्
मायासम्मोहिताद्यज्जनिम शुभकरं बाहुनाऽऽदाय भूम्याम् ।
संस्थाप्याग्रे युयुत्सुं तमपि निशिचरं स्वीयशुण्डाग्ररन्ध्रा-
कर्षात्सम्भुग्नदेहं दशभुजमकरोत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६२॥
आर्यावामांसभूषानवमणिगणभासङ्गवैवर्ण्यनील-
ग्रीवालोकातिशङ्किप्रसृतविषभयाक्रान्तदिक्पालवर्गम् ।
चूडाचन्द्राजिहीर्षादरविवृतफणाकुण्डलीकर्णलोलद्
गङ्गाकूलायमानस्वसटवरवनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६३॥
शिञ्जन्मञ्जीरमञ्जुद्युतिशमितजगन्मोहमायाविलासं
फालाक्षिस्फारकुण्डप्रभवहुतवहध्वस्त कामप्रभावम् ।
संसाराम्भोधिमध्यभ्रमदखिलजगत्तारनौकायिताङ्घ्रिं
द्वन्द्वाद्वन्द्वादिशून्यं विजयिनुतकृतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६४॥
एकान्ते यस्य लीलारदवसनसुखास्वाददन्तक्षतानि
व्याघ्रत्वग्रोमरूक्षा कनकमृदुतरक्षौमभूतीरजांसि ।
दृष्ट्वा कस्मादियं श्रीस्त्वयि भवति वदेत्यालिगीः सोपहासं
श्रुत्वा गौरी तदासीन्नतमुखकमला कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६५॥
क्रीडन्नास्ते महेशो गिरिवरसुतया सप्रमोदं मनोज्ञे
हर्म्ये नैवाद्य देवा गदितुमवसरो यात मौनेन शीघ्रम् ।
एवं कोपारुणाक्षो विधिहरिमुखरान् वारयन् यद्धराभृन् -
मूले नन्दी गणेन्द्रैर्वसति तमपरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६६॥
अक्षक्रीडासु लब्धत्रिदशपुरवधूबोधनात्स्वान्तकाले
नूत्नानूत्नानुयोगात्सविशयशमनप्राप्तयत्सन्निधानः ।
पापारोपातिरोषप्रहरणसभयोद्भ्रान्तचित्रो यदुक्त्या
विप्रः कश्चिन्निधीनामधिपतिरभवत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६७॥
हंस्यां लब्धस्वजन्मा करटवरवपुस्स्वर्णकान्तिर्भुसुण्ठो
लेभे यस्य प्रसादादनितरसुलभं मृत्युभीतेरभावम् ।
कल्पे कल्पे वसिष्ठप्रमुखमुनिवरप्रश्रुतानेकवृत्तोऽ
प्यास्ते यद्ध्यानयोगात्कनकगिरिवरे कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६८॥
धूम्राक्षं रक्तबीजं महिषमपि मधुं कैटभं चण्डमुण्डौ
क्रूरं शुम्भं निशुम्भं सुररिपुमपरं दुर्गमत्युग्रवृत्तम् ।
हत्वा युद्धे विधीन्द्रप्रमुखमकुटभादीप्तसिंहासनस्था
दुर्गा यस्यादिशक्तिः निखिलमवति तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १६९॥
ज्योतिष्टोमाख्यसोमक्रतुसवनहविःपुञ्जमत्यन्तभक्त्या
गूढाकारं यमीशं सगणमपि शिवं यज्ञवाटप्रविष्टम् ।
हेरम्बोक्त्या प्रबुध्वा स्वयमपि मुदितो याज्यया यत्कराब्जे
दत्वा माराभिधोऽग्र्यः शिवनगरमगात्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७०॥
क्रीडार्थं स्वाग्रभागस्थितगिरितनुजावक्त्रचन्द्रावलोक
प्रोद्यत्कन्दर्परक्षामुकुलितवरदृक्भालपट्टाभिरामम् ।
लीलाडोलानुकूलश्वसनमुखवृषप्रान्तरायातमोह -
भ्रान्तस्वर्धेनुमृग्यत्सुरनिजशरणं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७१॥
विध्यण्डानेककोटिच्युतिकरडमरुस्फारघोषान् नितान्तं
कल्पान्ताशङ्किलोकाभयकरवलयव्यालरत्नांशुकान्तम् ।
तिर्यक्किञ्चित्प्रकुञ्चीकृतपदरविभावाप्तिमोदानुधावद् -
हस्तं प्रोच्चप्रसर्पच्छिखिलसितकरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७२॥
भो भोः भ्रातस्तवैषा षडपि वदनता ब्रूहि मह्यं किमर्थं
जाता चेत्यादरेण द्विपवरवदनेनानुपृष्टे कुमारे ।
स्वामिन्षट्च्छास्त्रमद्याभ्यसितुमथ पितुश्चैकदेति ब्रुवाणे
दृष्ट्वाऽजिघ्रत्पुरा यो गुहमधिगिरि तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७३॥
मत्स्याक्षि क्रूरकूर्मात् पृथुतरकठिनत्वग् वराहेन्द्रदंष्ट्रा
घोरत्रैविक्रमास्थि प्रबलनरहरिस्फाररक्ताजिनानि ।
विष्णोर्नेत्राम्बुजातं विधिमुखनिचयं पूषदन्तांश्च धृत्वा
यस्तद्दर्पप्रशान्त्यै प्रथयति विभुतां कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७४॥
आसेतोरासुमेरोर्धरणिगतनिजक्षेत्रवर्येषु नित्यं
साहस्राकारभाजां स्वतनुमधि च जुषच्चित्कलानां प्रमोदात् ।
एकां संयोजयंस्तां निशि निशि निजहृत्पङ्कजे सन्निरुन्धन्
यो भात्यानन्दमूर्तिर्बहुविधफलदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७५॥
कल्पे कल्पे स्वकीयप्रभवलयभयं त्यक्तुमाद्ये परार्धे
वेदा यं कालकालं बहुविधतपसा तोषयित्वा यदुक्त्या ।
त्रैसाहस्रं द्विजत्वं दिविषदसुलभं लब्धवन्तः क्रमेण
नित्यं यं पूजयन्ति स्वसरणिविधिना कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७६॥
यस्योत्कर्षं च विष्णोस्सदनमधिगतो वह्निसन्दग्धपीठे
स्थित्वा श्रुत्यन्तवेद्यं शिवमपि परमं बोधयन्स्वां च भूतिम् ।
धिक्कुर्वन् दुर्मतीनां निकरमपि यदीयाज्ञया बन्धुवर्गैः
विप्रः कश्चिद् बुधेड्यो रजतगिरिमगात्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७७॥
गौर्याः पाणिं गृहीत्वा हिमगिरिकटके सत्वरं स्थूलपृष्ठं
धर्माकारं वृषेन्द्रं निजचरणजवोल्लङ्घिताम्भोधिवर्गम् ।
अध्यारूढो निजाङ्कस्थितगिरितनयां प्रेयसीं वाग्विलासैः
लज्जानम्रां प्रकुर्वन्नतनुत विहृतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७८॥
यत्भालस्थं मृगाङ्कं स्वरदमिति मुधा शुण्डयाऽऽदाय तस्मिन्
बिम्बे दृष्टस्ववक्त्रप्रतिफलनसमाकर्षणव्यग्रचित्तम् ।
दानामोदानुधावद्भ्रमरमुखरितस्वर्गपातालभागं
योऽजिघ्रत्स्वाङ्गसंस्थं गजमुखमनिशं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १७९॥
कात्यायन्याः कराब्जं दिनकरवदनाधीतवेदार्थबोधात्
लब्धानन्दान्तरङ्गप्रशमिततमसस्तापसस्याश्रमे यः ।
गृह्णन् संसारवार्धावधिकभयकरे मग्नसत्वप्रपञ्चं
नित्यं रक्षन्नजस्रं जयति शिवपुरे कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८०॥
यन्मूर्तिं ब्रह्मनिष्ठाः परमहसि पदे प्राज्ञमानन्दरूपं
शैवास्सदाख्यमूर्तिं हरिमिति च परे शक्तिमन्येऽपरे तु ।
विघ्नेशं चेतरेऽह्नां पतिमिति वटुकस्कन्दविध्यग्निशक्रान्
इन्दुं केचिद्विभाव्याखिलसुखमभजन्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८१॥
एकं ब्रह्माद्वितीयं त्रिविधमपि चतुर्वाङ्मयं पञ्चबाण-
भ्रातृव्यं षड्विपक्षद्विषदभिविनुतं सप्तजिह्वालिकाक्षम् ।
अष्टम्येणाङ्कचूडं नवरसनटनालोलवासो दशाशं
रुद्रैस्सादित्यवर्गैः सततनतपदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८२॥
विष्णोर्ललाटदेशच्युतरुधिरझरीसङ्गमेनाप्यपूर्णं
ब्राह्मं हस्ते कपालं डमरुमपि वहन् विश्वकद्रून् स्वपार्श्वे ।
दंष्ट्राग्राभापिशङ्गीकृतविपुलजटो भैरवः क्षेत्रपालो
विश्वं रक्षन्नुपाधेर्यमपि भजति तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८३॥
सीताहस्ताब्जपिण्डीकृतवरपृथिवीलिङ्गमूलानुकर्ष -
त्रुट्यद्वालास्यशाखामृगपतिरचितस्तोत्रतुष्टान्तरङ्गम् ।
रक्षोवृन्दप्रहारप्रभवकलिनिवृत्त्याश्रिताम्भोधितीर -
श्रीरामप्रष्ठराजार्चितपदयुगलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८४॥
योगान्निर्बीजसंज्ञात्समुदितपरमानन्दकाष्ठासमाधि-
स्थित्या वल्मीकगूढां तनुमवनिगतां नीतकल्पां धरन् स्वाम् ।
श्रीमान् श्रीमूलसंज्ञो नृपनुतचरितो नित्यनिस्सङ्गविद्योऽ-
प्याद्यस्सिद्धो यमन्तः कलयति नितरां कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥
हल्लीसोन्मुख्यकेलीनमितनिजशिरस्संस्थगङ्गामुखेन्दोः
आलोकोत्पन्नकोपत्वरितगतिशिवासान्त्वनव्यग्रचित्तम् ।
दृष्ट्वा कण्ठस्थनीलं जलमुगितिमुधाऽऽयातकौमारवाहात्
बिभ्यद्भूषाफणीनां मणिरुचि सुषमं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८६॥
स्वर्गाधीशोपदिष्टामखिलसुखकरीं यत्तिरोधानशक्तेः
विद्यां मोदाज्जपित्वा सुरयुवतिसमामापभैमीं स्वकान्ताम् ।
यत्सेवानिर्गताऽऽर्किग्रहरचितमहोपद्रवो नैषधेन्द्रो
विश्वं रक्षन्निजान्ते द्युसदनमभजत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८७॥
कन्दर्पाणां बहूनां प्रसवकरवरापाङ्गवीक्षाविलासैः
उद्याने राजताद्रेर्हरिधृतसुतनोः शास्त्रभिख्यं कुमारम् ।
उत्पाद्यायातगौरीमधुरवचनतः पालकत्वं वनानां
सर्वेषां दत्तवान् यस्त्रिजगदभिनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८८॥
मुग्धे कैलासवासीजरठशुभकरो गौरि चर्माम्बरोऽसौ
ब्रह्मन्नैश्वर्यदोऽम्बे पितृभुवि नटकृद्विप्र कैवल्यदाता ।
एवं यद्वाक्यभङ्गीं मुहुरपि च तिरस्कृत्य सद्मान्तरालं
गन्तुं व्यग्रामुमां योऽप्यकुरुत मुदितां कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १८९॥
यद्धासेन्दुप्रभूता निखिलमपि जगद्व्यापिनी चन्द्रिकाभा-
प्याविष्णु स्थावरान्तं हृदयमधिगतं बाह्यगं चान्धकारम् ।
दूरीकृत्याशु सर्वान् स्वपदसरसिजध्यानशीलानजस्रं
रक्षत्याद्यन्तहीनं गुरुभृगुविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९०॥
गोदावर्यास्तटस्थोऽनृतवचनपरो दुष्टकार्तान्तिको यत्
क्षेत्रे गौल्यां जनित्वा निजसुकृतलवात्स्वीयपातोक्तिदोषम् ।
भस्मीकर्तुं चिरं यं स्तुतिभिरभिनमन् सुन्दराङ्गो यदुक्त्या
जातो यत्क्षेत्रपालो जयति तमसमं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९१॥
भुक्त्वा हालाहलांशं युधि निहततनुं दारुकाख्यं सुरारिं
कृत्वा घोरस्वकृत्यप्रचलितभुवनां भद्रकालीं शिवो यः ।
प्रत्येत्यानन्दनृत्तं पितृपतिभुवने दर्शयित्वा तयाऽण्डान्
सर्वान्संरक्षतीशस्तमिनविधुनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९२॥
यस्योद्वाहे हिमाद्रिं गतवति निखिलप्राणिवर्गेऽर्कसूनोः
आशामौन्नत्यभाजं रचयितुमधरां विन्ध्यमद्रिञ्च दैत्यम् ।
धिक्कर्तुं कुम्भजन्मा चुलुकितजलधिः प्रेषितो येन मोदात्
तं देवं कोटिकोटि द्युमणितनुरुचिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९३॥
वीणासङ्क्रान्तकान्तामधुरतररसालापगीतिप्रमोद -
प्रोद्यद्रोमाञ्च कूटद्विगुणतनुलताभोगसौन्दर्यशिल्पम् ।
यन्नानारत्नभूषाकिरणकबलिते दिक्तटे वप्रलीलां
कुर्वन्त्यद्यापि मोदात् द्विरदपरिबृढाः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९४॥
कस्त्वं किन्नामधेयो धरणिसुरवपुः कम्पितापादचूडो
गोत्रं सूत्रं कुलं त्वत्पितरमपि तथा मातरं बन्धुवर्गम् ।
शत्रुं मित्रं कलत्रं तनयमपि वयो ज्ञातुमीहे तवेति
प्रोवाचाद्रौ पुरा यं प्रति गिरितनया कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९५॥
स्कन्दे विघ्नेशशुण्डां स्वकरसरसिजैः मानयित्वा तदुक्तैः
स्वीयैर्वक्त्राक्षिसङ्ख्यागणनपरिभवै रोदिते सानुकम्पा ।
देवी दृष्ट्वा स्वसूनोश्चरितमपि यदीयाज्ञया हेमकूटे
वाचा सप्रेमभाजावतनुत तनयौ कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९६॥
स्वामिन् माऽस्त्वाधिपत्यं शमनपदमहाराज्यभारे ममालं
पाशं दण्डञ्च वाहं महिषमपि भटान् त्वत्पदेऽद्यार्पयेऽहम् ।
इत्युक्तवाग्रे नतास्यं शिवयजनपराकर्ष कुप्यद्गणेन्द्रो-
द्विग्नं दृष्ट्वा यमं योऽप्यकुरुत मुदितं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९७॥
पित्रोर्दुःखैकहेतुं कमठनिभतनुं पापजां स्वां प्रमोक्तुं
वार्धौ स्थित्वा निरुन्धन् रथमपि तरणेस्तन्मुखाद्यस्य विद्याम् ।
लब्ध्वा जप्त्वाऽथ भूत्वा सुरयुवतिसमाह्लादि सौन्दर्यकायो
राजा स्वामात्यपुत्रीपरिणयमकरोत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९८॥
किं दारैः किञ्च पुत्रैः किमिति च वसुभिः किं सुहृद्भिः किमन्यैः
भूयान्नास्त्येव सत्यं फलमिति हृदये सन्ततं चिन्तयन्तः ।
त्यक्त्वा दुःखादिहेतुं यदमलवसुधाप्रान्तक्लृप्ताश्रमास्ते
सिद्धास्सर्वे बभूवुर्यदनुगतधियः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ १९९॥
हेमाद्रिप्रान्तभागस्थलकमलवनाक्रीडनोद्योगहंस-
व्रातालोकापदेशात्सविधगतशिवाहस्तगाढोपगूढम् ।
नानाकारानुभूतानुपमरतिसमुत्कूजितार्याकुचाग्र-
स्पर्शोन्मृष्टालिकान्तस्थलसितभसितं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २००॥
द्रष्टुं नैवाद्य विष्णो भवति च समयो वेदवाक्यार्थबोधे
ब्रह्मन्कालो न चेषो हरिमुखविबुधा गच्छतान्यत्र यूयम् ।
आस्तां वीणामुने सोऽप्युपदिशति परं ब्रह्मतत्त्वं मुनीनां
इत्युक्त्वा तान्यदुक्त्या त्वरयति गणराट् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०१॥
यद्वर्षं मानुषाणां तदपि च दिवसं देवतानां प्रसिद्धं
प्रोक्तं तच्चापकुम्भ प्रथमयुगहरिस्त्रीषु मासेषु षट्सु ।
आसन् यन्नृत्तमूर्तेरुदयमुखवराभ्यर्चनास्ते तमिन्द्रा-
द्यष्टाशापालपूर्वाखिलसुरविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०२॥
यस्येशस्यांशभूताश्शरभ-वटुकराड्वीरभद्रादिदेवाः
कल्पे कल्पेऽम्बुजाक्षद्रुहिणमुखधृतक्रूरसत्वोग्रकृत्यम् ।
निघ्नन्तस्सार्वकालं जगदपि सकलं पालयन्तोऽन्तरङ्गे
ध्यायन्तो यं जयन्ति प्रसृमरमहसं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०३॥
कुप्यत्तातोक्तिभङ्ग्या विपिनमधिगमन् विप्रगोसङ्घरक्षां
कुर्वंस्तत्रैव दिष्ट्या सरसि च विहृतिं तन्वतीनां सुरीणाम् ।
गायन्तीनां मनांसि स्ववशमपि नयन् यत्पदध्यानयोगात्
रेजे कश्चिन्नरेन्द्रो जितरिपुनिकरः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०४॥
सौवर्णश्मश्रुकान्त्या कपिशकुमुदिनीनाथबिम्बं विजेतुं
नासालोलम्बभूषामणिरुचिभिरिव प्रोन्नटद्दिव्यसिन्धुम् ।
मूर्ध्ना बिभ्राणमच्छच्छविमुखकमलामोदपुष्पन्धयाक्षं
नानाविद्याङ्कुराभद्विजगणलसितं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०५॥
ज्वालामालान्तराल प्रविलसदमलस्वाङ्गलोलम्ब चेला
मूलालग्नालिशिल्पोल्ललितकटिरटत्किङ्किणी जालभूषम् ।
नैलीहालाहलाभाकबलित जलमुक्तारकोलाहलोद्यत् -
केलीमायूरलास्यप्रमुदितललनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०६॥
यो यस्य ज्ञानशक्तिं दहरकुहरिणीं श्रीमहाषोडशार्णां
विद्यां श्रीनाथवीरैः गुरुभिरपि नुतां योगिनीदूतिसेव्याम् ।
आत्माभिन्नां शिवां तां हृदि परिचिनुते स स्वयं निर्विकल्पो
भूत्वा योगीन्द्रपूज्यो भवति तमगुणं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०७॥
यच्छम्भोर्नृत्तरङ्गं पितृभुवनमभूत्कालकूटं च भिक्षा
भूषा नागा विभूतिर्मलयभवरजो ब्रह्मशीर्षं कपालम् ।
अद्रिः शय्या च वस्त्रं त्वगपि सहकृता भूतभेतालवर्गाः
वाहश्चोक्षापतिस्तं धृतहरिविशिखं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०८॥
वासिष्ठब्रह्मदण्डप्रमुषितसुधनुर्बाणसेनासमूहो
ब्राह्मण्यप्राप्तिकामो रचितवरतपाः कौशिकः क्षत्रवर्यः ।
तुष्टस्वायम्भुवास्यप्रभवितसवितृख्यात यच्छक्ति विद्या -
प्राप्तस्वेष्टानुभावो भुवि जयतितरां कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २०९॥
यातायातादिहीनं यमनियमपरप्रार्थित ब्रह्मतत्त्वं
यज्ञं यज्ञाग्निरूपं यजनकरबुधैरीड्यमानं त्रिसन्ध्यम् ।
याथार्थकारलीनाखिल भुवनमजं यामिनीशानचूडं
याञ्चाकापट्यहीनं यतिवरविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१०॥
विश्वेशं विश्ववन्द्यं विविधभयहरं विश्वरूपं वृषाङ्कं
विष्णुं विन्ध्यारिकान्तामुखरमुनिसती पूजिताङ्घ्रिं विरागम् ।
विद्याविश्रान्ति भूमिं विधुधरमकुटं व्युप्तकेशं विनाश-
स्थित्युत्पत्यादिहेतुं विकृतिमविकृतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २११॥
केल्यामौत्सुक्यभाजा तुहिनगिरिजया सस्पृहं दत्तवीटी-
सेवारक्ताधरोष्ठद्युतिजितदिनकृद्बालबिम्बांशुचक्रम् ।
गीति प्रावीण्यशैली प्रकटनकुतुकात् हस्तवास्तव्यलोलां
वीणां संवादयन्तं प्रथमरसमयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१२॥
अश्वत्थामा कृपार्यो बलिरपि हनुमान् कुम्भकर्णानुजातो
व्यासर्षिर्जामदग्न्योऽप्यधिगतयशसस्सप्त धीरा महान्तः ।
यत्पादाब्जार्चयाऽऽपुर्जनिमदसुलभं श्रीचिरञ्जीविभावं
तं कृष्णश्वेतरक्तद्युतिमतिकरुणं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१३॥
जायादानप्रकुप्यत्स्वजनकृतरणावेशकाले प्रसन्नं
यं दृष्ट्वा नेत्रवारिस्रपिततनुलताभोगसातङ्ककम्पः ।
यस्याङ्घ्रिध्यानभानुप्रकटितविभवो वैश्यजो भक्तवर्योऽ-
प्यध्यारूढो वृषेन्द्रं रजतगिरिमगात् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१४॥
त्यक्तस्वस्वाधिकारास्सरसिजनयनाश्चागतं देवसौख्य-
प्राप्त्यै गोविन्दमुक्त्वा कुशलमपि कराश्लेषपूर्वं प्रमोदात् ।
वत्स त्वं ब्रह्मतत्वं हृदि न विकलयन्प्रार्थ्यसे दुःखहेतुं
कर्मेत्युद्बोधयन्तो यमपि गिरिवरे कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१५॥
भो भो ब्रह्मर्षिमुग्धाः सदयमपि मया शिक्षिताश्चाप्यजस्रं
वेदान्ते तत्त्वबोधे न भवत विबुधा यत्ततोऽद्यापि यूयम् ।
मेधाप्राप्त्यै सभेशं व्रजत शरणमित्यादराद्बोधयित्वा
धाता यत्क्षेत्रराजं मुनिगणमनयत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१६॥
गीर्वाणाद्रिं कदाचिद्विपुलरदनयोरन्तरे स्वर्णरम्भा-
भ्रान्त्या सन्धार्य वेगाद्रजतगिरिवरे क्रीडयन्तं गणेशम् ।
दृष्ट्वा प्रेम्णाऽद्रिजाता यमपि च तरसाऽऽहूय निर्दिश्य सूनोः
वृत्तं तुष्टाऽभवत्तं दिविषदधिपतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१७॥
सोत्साहं वीरबाहुप्रमुखसखियुतो दोर्भिरब्धिं षडास्यः
तीर्त्वा पूर्वक्षमाभृच्छिखरमधिजुषं बालमार्ताण्डबिम्बम् ।
चोलीमानीयमानो धुरि च विरचयन्सैंहिकेयस्य लीलां
यद्वाचा संव्यधात्तं नभसि च परमं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१८॥
सद्व्योम व्यापि-तारप्रवलयविलसद्ज्ञानवाञ्छाक्रियादि-
श्रीमच्चिच्छक्ति विद्याहृतविपुलतमो राजसं सद्भ्रुकुम्सम् ।
गाढाऽविद्याकवाटोन्नयनशममुखद्वारपालाभिगोप्यन्-
मोक्षद्वारान्तरङ्गोपनिषदुपचितं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २१९॥
आविः स्मेराननस्य द्युतिभिरभिनवैः पाणिपद्मान्तराल-
प्रोद्यत्कान्ति प्ररोहैर्नभसि च रचयन् जालमह्नां पतीनाम् ।
नव्यामम्भोदमालामधिधरणिरुचा पार्श्वगायाश्शिवायाः
चित्रं यो नानटीति भ्रमरनटनकृत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२०॥
अच्छामच्छिन्नधाराममृतकररुचेर्वर्षयन् लब्धकामां
दीनामत्यन्तखिन्नां रतिमपि मुदितां संव्यधादीश्वरो यः ।
यद्रङ्गाखण्डलाशामधिगतपरमानन्दकूपाम्बुपानात्
वाचालत्वं प्रपन्नास्सुरगुरुमुखराः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२१॥
ओङ्कारस्वर्ण संसत्प्रसृतपरशिवज्योतिरानन्दनृत्ता-
लोकादुत्तीर्णमुग्रं भवमतिविपुलं वार्धिकल्पं मुनीन्द्रैः ।
ऊहापोहादिहीन स्वतनुगतजगद्वृन्दमध्यात्मविद्या-
बोधाचार्यं पुराणं प्रशमिततमसं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२२॥
दक्षाद्वामाच्च पृष्ठात् द्रुहिणहरिहरान् सर्वसम्पत्समृद्धान्
कल्पारम्भे य ईशोऽप्यनितरसुलभस्वेच्छया सप्रमोदम् ।
सृष्ट्वा संसृष्टिरक्षालयकरणविधौ योजयित्वा तु वाणी-
लक्ष्मीगौरीति शक्तित्रयमपि च ददौ कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२३॥
काचिन्नालायनीति प्रथितमुनिसती भर्तुरिष्टानुकूला
माण्डव्यप्रोक्तशापज्वलनशमनकृद्दुर्दिनश्रीविलासा ।
यन्मन्त्रध्यानयोगादनितरसुलभान् पञ्च कान्तान् नरेन्द्रान्
लेभे जन्मादिहीनं शिवपदमपि तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२४॥
सिंहस्कन्धाधिरूढं सितवसनधरं सिन्धुसम्बद्धशीर्षं
सिञ्चन्माध्वीमधूकप्रमुखसुमगणोद्दामभूषामनोज्ञम् ।
सिद्धादित्याहि विद्याधर पितृ दिविषद्दैत्यगन्धर्वयक्षो-
रक्षोयोगीन्द्र साध्याखिल जनविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२५॥
प्रत्याहारादियोगैर्हृदयकमलतो ब्रह्मरन्ध्रं स्वकीयं
प्राणानानीय दिव्यं गणमपि शरदां वाहयन्तो महान्तः ।
योगीन्द्रास्सिद्धविद्यौषधिमणिगुलिकासेवया वज्रदेहाः
स्वात्मानं यं भजन्ति ज्वलनवरदृशं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२६॥
सानावस्मिन्किमर्थं वसत सुरवरा गच्छताद्याखिलेश-
क्षेत्राधारं धराया हृदयकमलगं पुण्डरीकाभिधानम् ।
क्षेत्रं तत्रैव देवो दशशतकलया राजतीति प्रियोक्त्या
नन्दी यद्दर्शनार्थं त्वरयति च गिरेः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२७॥
सृष्ट्यर्थं ब्रह्मणा यस्स्तुतनिजविभवस्तस्य ललाटदेशात्
आविर्भूय स्वतन्त्रो विकृततनुवरान् रुद्रवर्गान् गणेन्द्रान् ।
सृष्ट्वा तान्प्रेरयित्वा जगदवनविधौ सर्वदा सत्वसंस्थो-
ऽरक्षद्विश्वाधिकं तं नतजनसुखदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२८॥
वाचां केलिष्वमन्दं दितिजदिविषदोर्मुष्टिमुष्टीरणेऽब्धेः
तीरे जाते सुधाढ्यं घटमपि कलयन्हस्तकोणे मुरारिः ।
सम्मोह्याद्यान् द्वितीयानरचयदमृतान् कामिनी कामिनीनां
भूत्वा यश्शूलपाणेरनवधिदयया कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २२९॥
पद्मे मास्त्वध लीलाफणिपतिशयनं वैनतेयोऽपि नालं
भूमि त्वं शीघ्रमायाह्यहमपि नटते तिल्लवन्यां पुरारेः ।
हस्ताभ्यां वादयिष्याम्यहह चटुतरं मद्दलं चेत्युदीर्य
प्रायाद्यद्रङ्गमादौ हरिरपि तमजं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३०॥
पश्येदं स्वर्णशृङ्गं मम सदनवरं गौरिकेदारसंज्ञं
काशीं काञ्चीपुरीमप्यरुणगिरिवरं श्वेतकान्तारदेश्यम् ।
वेदारण्यं च सेतुं मुहुरपि वृषभं योऽधितिष्ठन्प्रियायै
निर्दिश्याप्नोति नैजं निलयमनुदिनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३१॥
स्वामिन् भिक्षो भवेद्वा क्व नु तव नगरे पर्वते वा वने वा
वासः कस्मादिह त्वं चरसि वद विभो कुत्र गन्ताऽसि भिक्षाम् ।
कुर्वन्नत्रैव तिष्ठन् विरचयतु भवान् केलिमस्माभिरेवं
स्त्रैणं यं चाभ्यधावद्वनभुवि विवशं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३२॥
वामा वामाङ्गभागो नयनमपि जटाः कुण्डलौ यज्ञसूत्रं
वाहो बाणश्च चापध्वजरथतुरगा यस्य जाता विचित्रम् ।
सूतश्चापि स्फुलिङ्गैर्निटिलनयनजैर्दाहयित्वाऽण्डजालं
कल्पे कल्पे पुनर्यस्सृजति तदखिलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥
पादाङ्गुष्ठस्य यस्य द्युतिकवचितदिक्चक्रवालान्तराले
ब्रह्मा हंसं मुरारिः कलशजलनिधिं देवराजो गजेन्द्रम् ।
स्वं छत्रं वाजपेयी दिनकरशशिनौ सैंहिकेयश्च शुक्लं
वर्णं शिल्पी नितान्तं मृगयति सततं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३४॥
ज्ञानेच्छाभ्यां सखिभ्यां सह रहसि मुदा नक्तमश्रान्तलीलो
भूत्वा प्रातस्सभायामिह किमु भवतस्साहसं नन्दनीयम् ।
यातु स्वर्गापगाया निकटतटमयं नार्थनीयो जनश्चे-
त्युक्त्वा साचीकृतामन्वनयदगसुतां कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३५॥
कल्पान्ते वृद्धिभाजां कबलितजगतां सप्तवारान्निधीनां
मध्ये पालाशशायी हरिरिह पुरुषो नास्ति मत्तोऽपरोऽन्यः ।
एवं दर्पावलीढोऽप्यनुपदमुदितं शूलिनं भैरवं यं
दृष्ट्वा भीत्या ननाम स्तुतिभिरभिनवैः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३६॥
यत्संहारास्रवेगं मुहुरपि हृदये तर्कयन्नम्बरान्ते
प्राणत्राणाय यत्नं दशरथनृपतेर्युद्धरङ्गे प्रकुर्वन् ।
रोहिण्याकारचक्रानुगतिमपि जहौ सौरिरर्कात्मजातः
तं देवं राहुकेतुग्रहमुखविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३७॥
इन्दुर्यत्क्षेत्रसेवासमसमयवलत्तिल्ववृक्षानिलानां
स्पर्शादुन्मृष्टवर्ष्मा सुरगुरुयुवतीसङ्गजैः पापरोगैः ।
यद्ववक्त्रालोकनेन स्वतनुपरिगलच्चन्द्रिकासारसिक्तान्
सर्वान्लोकानकार्षीत्शमनमदहरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३८॥
कालिन्दीवीचिजालैर्भुवनमहिपतेर्नीतमानन्दभाजं
कान्तं सीमन्तिनीति क्षितिपतितनया काचिदौपासनैस्तैः ।
सौम्यैरुद्दामकल्पैः प्रमुदितमनसो यस्य शम्भोः प्रसादात्
प्रापावैधव्ययौगं सुखमपि निखिलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २३९॥
विष्णौ निर्ज्वालचक्रे भ्रमितहृदि विधौ भास्करे दन्तहीने
शक्रे निर्भिन्नगण्डे हुतभुजि विशिखे त्यक्तजीवेऽखिलेऽन्ये ।
छित्वा दक्षोत्तमाङ्गं मखभुवि सगणं वीरभद्रं चरन्तं
दृष्ट्वा योऽतोषयत्तं प्रमुदितहृदयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४०॥
सावित्रीति प्रसिद्धा नरपतितनुजा काननान्तः स्वभर्तुः
प्राणानाहर्तुकामं सभटमपि यमं यस्य पूजाप्रभावात् ।
सम्मोह्यानम्य तस्मात्पतिमपि तनयान् राज्यमन्याः समृद्धीः
लेभे तं कालकालं कटितटफणिनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४१॥
ब्रह्मैवाहं शिवोऽहं विभुरहममलश्चिद्धनोऽहं विमायः
सोऽहं हंसस्स्वतन्त्रस्तदहमतिजरः प्रज्ञया केवलोऽहम् ।
ध्येयध्यातृ प्रमाणैः गलितमतिरहं निश्चलोऽहं सदेति
प्राज्ञा यच्चित्सभायां अतिशयमभजन्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४२॥
कान्तारे जातु कृष्णो द्विजरविमणिहृद्भल्लबन्दीकृतायाः
सौन्दर्यान्निर्जितायास्सुरवरयुवतीं जाम्बवत्याः प्रियायाः ।
पाणिं जग्राह यस्य प्रतिदिनयजनात्कीर्तिमाशाविहारां
लेभे तं सर्वविद्यालयकरनटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४३॥
मालादिग्बन्ध पूजाकवचवरमहायन्त्र विद्यारहस्य-
श्रीमत्साहस्रनामस्तवपरिविलसद्यन्नवाङ्गानि पूर्वम् ।
सूतश्रीजैमिनिभ्यां रहसि सकरुणं प्रोक्तवान्दीक्षयित्वा
पाराशर्यो महर्षिः श्रुतिविभजनकृत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४४॥
सद्योजातादिमानां वदनजलभुवां पञ्चकाद्यस्य जातान्
मन्त्रांस्त्रैलोक्यवश्य प्रमुखवर महासिद्धिदान्सप्तकोटीन् ।
श्रुत्वा गौरी यदुक्त्या जगदुपकृतये सप्रयोगान्सकल्पान्
तान्लोकानानिनाय स्वयमतुलकृतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४५॥
अद्राक्षीन्नन्दिकेशः कनकसदसि यं ह्यर्धनारीस्वरूपं
पश्चान्नारायणार्धं पुनरपि गिरिजारूपमाकारहीनम् ।
तारं तन्मण्डलान्तर्ज्वलनमनुपमं सच्चिदानन्दमूर्तिं
नृत्तेशानं मुहूर्तं तमपरसुगमं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४६॥
पार्वत्युत्सङ्गदेशस्थितिमधिजुषतोः स्कन्दहेरम्बयोस्ता-
वाहूयाद्याखिलाण्डान्झटिति च युवयोः कस्समर्थोऽटने सः ।
स्वीकुर्यादेतदाम्रं फलमिति निगदन्नग्रतो यस्तदीयं
वृत्तं दृष्ट्वा मुमोद क्षितिधरशिखरे कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४७॥
नानाजीवात्मवादि प्रकटितकुनयाभासयुक्त्यद्रिपक्ष-
द्वन्द्वच्छेदानुधावड्डमरुकमुखरज्ञात सत्यार्थलोकम् ।
वाञ्छाकल्पद्रुकल्प प्रपदयुगनत ब्रह्मनिष्ठावलिं तं
चिन्मात्रं चित्सभेशं निरतिशयगुणं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४८॥
विष्णोश्चक्रापहर्तुः प्रथितबलजुषो भूतचक्राधिपस्य
क्षुत्तृट्दुःखप्रशान्तिप्रदनिजचरितस्तब्धपाण्ड्यात्मजातम् ।
श्वश्रूवाञ्छाभिपूर्त्यै निजधुरि च मुदाऽऽनीत सप्ताम्बुराशिं
भक्तस्त्रीपक्वपिष्टाशनरुचिमुदितं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २४९॥
अत्रेः कान्ताऽनसूया निखिलजननुता यं समभ्यर्च्य पुत्रं
दत्तात्रेयाभिधानं त्रिमुखमपि चतुर्बाहुमद्वैतवृत्तिम् ।
श्रुत्यन्तोद्दामलीलं सकलमुनिततेरग्रगण्यं महान्तं
लेभे तं स्वात्मबुद्धत्रिभुवनचरितं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५०॥
कल्पारम्भे यदीयाद्वरगलविवरादोमथेति द्विशब्दौ
सिद्धान्तार्थ प्रबोद्धृप्रवरशिवकरावाविरास्तां पुरस्तात् ।
पश्चाद्वेदादि विद्याविधिहरिमुखरा देवतास्सर्वलोकाः
जातास्तं दक्षिणास्यं द्युतिकरनिलयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५१॥
सङ्कल्पोल्लासहीनं सरिगमपधनी सप्तवर्णानुवर्ण-
प्रारम्भोद्गानलोलाखिल सुरयुवती वृन्दसङ्कीर्णरङ्गम् ।
नादध्यानानुमोदागतनिजनिकटानेक सिद्धर्षिदेव-
स्तोत्रध्वानैर्नितान्तैर्जितजलधिरवं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५२॥
दोषां साहस्रयुग्मैर्धृतपरशुमुखैराननानां सहस्रैः
त्रैसाहस्रैस्तथाक्ष्णामपरिमितजटाधोरणी धाटिकाभिः ।
ज्वालामालाभिरग्नेरपहसितघनैरट्टहासैर्विशालैः
निध्वानैर्योऽन्तकाले विहरति तमजं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५३॥
शेषे जातु स्वभोगात्सुरगिरिशिखरं वेष्टयित्वा नितान्तं
त्रैलोक्यप्राणभूतां कबलयति तनूं नारदात् ज्ञातवृत्तः ।
वायुर्यद्ध्यानयोगात् प्रबलतनुरयात् भुग्नवक्त्रं स भूभृत् -
शृङ्गं चिक्षेप वार्धौ फणिपतिमपि तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५४॥
विश्वामित्रप्रयुक्तात् स्वपुरसुतसुहृत्कामिनी विप्रयोगात्
क्लिश्यन्नालीकवार्तां गदितुमपि पटुः पूजया यस्य नित्यम् ।
लब्ध्वा स्वां सम्पदं तामभजदथ हरिश्चन्द्रसंज्ञो नरेन्द्रो
धाम स्वायम्भुवं तं निगमरथवहं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५५॥
आबाल्यात् द्रव्यमेतत्सुमुखि तव मुदे यन्मयात्तं तदद्य
स्वीकुर्वाणा नितान्तं मदनशरहतं गाढमालिङ्ग्य दोर्भ्याम् ।
अत्रैवाश्वासयेति त्वरितगतिमुमामालिभिर्वारितोऽपि
श्रीमान्यो ह्यन्वगच्छन्नगतटभुवि तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५६॥
आलि त्वं सान्त्वयार्यां मयि कुपितधियं दारुकारण्यवासि-
स्त्रीणां केलीविलासैर्हरिधृतसुतनोस्साहसात्पर्वतेन्द्रे ।
सङ्गाद्दिव्यापगाया मदनदहनतश्चेति साकूतमुक्त्वा
कान्तागारे जयां योऽगमयदसुलभं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५७॥
यश्शम्भुर्लीलया स्वं जनिम सुखकरं तापसानां वचोभिः
हस्तादुत्पाट्य देवैः किमिदमिति भयाद्वीक्षितोऽरण्यदेशे ।
चिक्षेप ब्रह्मविष्णुस्तुतिभिरपि पुनस्तान्मुनीन् ज्ञाततत्त्वान्
कृत्वाऽप्यन्तर्दधे तं प्रणतफलकरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५८॥
सिद्धाकारप्रगुप्त स्वतनुमपि जगद्दृष्टमाहेन्द्रजालं
चित्रस्तम्भस्थितेन प्रचलितकरिणा भुक्तपुण्ड्रेक्षुखण्डम् ।
मुक्ताहारापहार भ्रमितनरपति स्तोत्रनिर्निद्रितान्तः
पद्मं साहस्रनेत्र प्रमुखनुतपदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २५९॥
मौलौ गङ्गा गलान्तर्गरलमहिततेः कङ्कणं दोषि फाले
चन्द्रं तार्तीयनेत्रं ज्वलनसमशिखं शूलमाजं कपालम् ।
भूतप्रेतादिसेना निगममयशुनो यस्य लीलाकिरात-
स्याग्रे दृष्ट्वा किरीटी भ्रमितमतिरभूत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६०॥
कस्तूरीपङ्कलेपं मृगमदतिलकं पुष्पमालां च नूत्नां
दृष्ट्वा जात्वम्बुजाक्षी धरणिधरसुताऽप्यन्यथा तर्कयन्ती ।
नाथेदं लक्ष्म सत्यां मयि तव समभूत् ब्रूहि कस्या मुदे चे-
त्यायान्तं निर्बबन्धाधिकशपथमरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६१॥
कथ्यं कल्पद्रुकाम्यं करिवसनधरं कृष्णरक्ताङ्गवर्णं
कालातीतं कवीन्द्रं कविकुलविनुतं क्लृप्तलीलाविशेषम् ।
कृत्याकृत्यादिशून्यं कुमतिविरहितं क्रुध्रबाणासनाङ्कं
कङ्कालं कालिनृत्तप्रमुदितहृदयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६२॥
सर्वेषामस्मि कर्ता प्रभुरपि जगतां पालको नाशकश्चे-
त्युच्चैर्विष्णौ कदाचित्प्रलपति च मुदा यस्स्वयं तत्समक्षम् ।
रुद्रस्संहारमूर्तिः स्वतनुरुहततेराशु विष्णूनसङ्ख्यान्
सृष्ट्वा तद्दर्पवह्निं पुरभिदशमयत्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६३॥
कान्तासंहारकुप्यद्भृगुमुनिगदितं भीकरं घोरशापं
नानाजन्मैकहेतुं शमयितुमनिशं पूजयन्तं मुकुन्दम् ।
उत्पत्तीनां दशैव त्रिजगदभिभवद्दानवान् शिक्षितुं ते
भूयादित्यादिदेश प्रभुरतिकृपया कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६४॥
लीलां यस्यानभिज्ञा मखभुवि यतिना येन वेद्यन्तरस्मिन्
क्षिप्तं यावत्कपालं निरसितुमबला द्योसदश्चास्तुवन् यम् ।
पौरोडाशस्य भूयादधिकरणमिदं संयजन्तामिदानीं
इत्युक्त्वाऽदर्शि नैजं निगममयवपुः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६५॥
देवेन्द्रे वृत्रहत्त्या परिभवति तदा स्वर्गराज्याधिकारे
युक्तं दर्पावलीढं नहुषनरपतिं कामितारं नितान्तम् ।
पौलोमी यस्य नाम्नां मननविभवतः कुम्भजातस्य शाप-
व्याजान्निन्ये धरां तं जनकनृपनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६६॥
दिक्कालाद्यैर्विचिन्त्यं स्वमनुमननकृन्मान्यमद्वैतसारं
मध्याद्यन्तादि हीनं सकलजनमनोवृत्तिदृष्टारमाद्यम् ।
मायातीतं प्रशान्तं द्युतिकरमखिलज्योतिषामीश्वराख्या-
वाच्यं तेजोमयं तं परमपरनटं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६७॥
भोगात्प्रारब्धकर्माप्यधिकभयकरे सञ्चितागामिके द्वे
ज्ञानान्नाशं प्रयाते इति निगमवचांस्याहुरेतत्प्रसिद्धम् ।
तान्यप्यालोकमात्रात् निजनटनतनोः प्राणिनां जातु दिष्ट्या
निघ्नन् यच्छन् सुखं यः सदसि विजयते कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६८॥
यः शम्भुर्भूर्भुवस्स्वर्भुवनपरिबृढैस्संस्तुतः सत्यवादैः
यस्मात्सार्वात्म्ययोगानुभवनिपुणतां लेभिरे योगिवर्याः ।
लीढालीढार्थतत्त्वोपनिषदविषयाकाशगो यश्शिवस्तं
प्रत्यक्ब्रह्मैक्यनिष्ठागुरुममरनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २६९॥
वम्र्याकारत्वभाजा दिविचरपतिना खण्डितेष्वासकोटि-
त्रुट्यद्वक्त्रस्य पुंसो वपुरतिचकितं वीक्षयन्तो निलिम्पाः ।
यं स्तुत्वा यन्निदेशात्तुरगमुखयुतं तं विधायाश्विनीभ्यां
चक्रुर्यज्ञं यथावत्तमपि नटपतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७०॥
स्वामिन् कृष्णात्र युद्धे कनकमयतनुर्भूतिमान् शूलपाणिः
वक्त्रादग्निस्फुलिङ्गान् रणभुवि विकिरन्सञ्चरत्यद्वितीयः ।
कोऽयं ब्रूहीति पार्थे वदति सविनयं वासुदेवो मुहूर्तं
योगात् ध्यात्वाऽब्रवीद्यच्चरितमनुपमं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७१॥
सत्यं ब्रह्मैव नान्यज्जगदिदमखिलं चेति मीमांसयित्वा
त्रैयन्तोक्त्या बुधेन्द्रा हृदि च यमनिशं चिद्धनं दुर्निरीक्ष्यम् ।
दीपज्वालाशिखावत्सततपरिचयानन्दनृत्तं विमायं
शुभ्रं पश्यन्ति तत्सत्पदविषयमरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७२॥
विद्यामग्नौ प्रतिष्ठां पयसि च धरणौ योनिवृत्तिं समीरे
शान्त्याख्यां शान्त्यतीतां नभसि निजकलां योजयन् ह्यप्रमेयः ।
सूक्ष्मात्सूक्ष्मान्तरङ्गे दहरकुहरचित्पुण्डरीकाख्यवेश्म-
न्यन्तश्चिन्मात्ररूपं रचयति नटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७३॥
सौवर्णं विष्टरं यः कनकघटनिभौ स्वप्रियायाः स्तनौ द्वौ
पश्यन् लीलाकटाक्षैः करजलजवरैर्मण्डयन्सप्रमोदम् ।
अध्यासीनः पुरस्तान्मणिमुकुरगतं स्वानुबिम्बं शिवायाः
तुष्ट्यै चाहूतवान् श्रीविनुतनिजपदं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७४॥
भूवाय्वाकाशतोयज्वलनरविशशीयज्वरूपैः प्रपञ्चं
यो धत्ते मस्करीन्द्रैश्च्युतमलहृदयैः सेव्यते यस्तुरीयः ।
हंसाभिख्योऽद्वितीयः स्वगतनिखिलविध्यण्डजालो हिरण्य-
श्मश्रुस्तं शान्तकल्पं नियतिपदभरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७५॥
योऽदान्नैजोत्तमाङ्गामृतकिरणसुधामण्डपिण्डीकृताङ्गं
तेजोभग्नेन्दुवह्निद्युमणिघनरुचिज्योतिषं हीरकल्पम् ।
नित्यं देदीप्यमानं प्रतिसमयमपि स्वस्य पूजां विधातुं
लिङ्गं विप्रेषु मोदात् भवभयहरणं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७६॥
स्वात्मानन्दानुबोध प्रवितरणसभातारभूतोरुकक्ष्यां
अध्यासीनैर्वसिष्ठच्यवनशुकमुखैस्तैः प्रसङ्ख्यानयोगैः ।
ईडयं यं चाश्रयन्तः ककुबधिपतयो नाद्रियन्ते तथा स्वं
स्थानं तं तुम्बुरूक्ति प्रमुदितहृदयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७७॥
शक्तेर्यस्य प्रसादादधिधरणि महानादिशेषावतारो
योगीन्द्रो देहभाजामघमतिविपुलं चित्तवाक्कायसंस्थम् ।
दूरीकर्तुं च यष्टुं यमकृतकपथा योगशब्दौषधार्चा-
ग्रन्थान् पातञ्जलाख्यान् स्वयमपि कृतवान् कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७८॥
द्यूतक्रीडाविहारे शिवगिरिसुतयोः जातु मिथ्योक्तिकुप्यद्-
गौरीवाक्य प्रभूतामजगरतनुतां त्यक्तुमत्यन्तघोराम् ।
कैलासोपत्यकायां यमपि च तपसा तोषयन् यत्प्रसादात्
लेभे स्वं प्राक्तनं तद्वपुरपि मुरभित्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २७९॥
त्रैगुण्यानामतीतं त्रिजगदभिनुतं सत्रिवर्गापवर्गं
त्रैयन्ताचार्यमूर्तिं त्रिपुटिविरहितं त्रिस्थमप्यत्रिरूपम् ।
तृष्णाहीनाशयस्थं त्रिशिखवरधरं त्र्यक्षमात्रेयभूषं
त्रेतानन्दं त्रिकोणस्थितिजुषमचलं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८०॥
स्वस्त्रीवक्षोजयुग्मे यमधिककरुणं भावयित्वा च भक्त्या
रत्या सन्तर्प्य तेन प्रमुदितमनसो नृत्तमूर्तेः प्रसादात् ।
यस्याभूल्लोकजेता सुममयविशिखो मन्मथः श्रीकुमारः
तं देवं सुन्दरेड्यं द्युसदननटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८१॥
आयुर्यत्कैटभारेः परममभिमतं पूर्णतामेति तावत्
कल्पो यस्य क्षणार्धो भवति च सुगमः किञ्चिदंशेन हीनः ।
इत्याहुर्वेदवाचः किमुत शतधृतेः किञ्च दिक्पालकानां
तं कालं कालभक्षं फणिफणनटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८२॥
कालीं चण्डोर्ध्वनृत्तावनतमुखगणां ब्रह्मचामुण्डिकाख्यां
गौरीकोपाग्निजातां दितिसुतभयदामंशयुक्तां विधातुः ।
स्वागश्शान्त्यै नितान्तं सविधकृतनुतिं यः कृपापूर्णदृष्ट्या
रक्षन्स्वक्षेत्रपालामकुरुत परमं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८३॥
सर्वेशं सर्वसत्वप्रकृतिमविकृतिं सर्वदं सर्वभूषं
सर्वातीतं सदाख्यं सकरुणनयनं सर्ववेदान्तसारम् ।
सत्यं सद्व्योमसंस्थं सनकमुनिमुखैरर्चितं सामगीत्यां
उत्साहं संसदीशं सकलकविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८४॥
कर्तुं चाकर्तुमेतत्सकलमपि जगच्चान्यथा कर्तुमीशः
शक्तश्चाकाशतुल्यो भवितुमपि शिवो यस्समाधिक्यशून्यः ।
जाग्रत्स्वप्नातिशायी पृथुतरसुखकृत्स्थान संस्थोऽपि नैजां
मायामाविष्करोति त्रिविधगुणमयीं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८५॥
साकं गौर्या हिमाद्रेर्निकटवरतटे सञ्चरन् योनिजास्य-
स्वेदोद्भतं प्रभाभिर्विजितदिनकरं बालमाहूय मोदात् ।
भौमाभिख्यामजालिग्रहयुगमनृणाधीश्वरत्वं च वाहं
शक्तिं भूषां ददौ तं दिविचरविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८६॥
यस्मिन्दृष्टे परस्मिन्न चलति हि मनो देहभाजां कदाचित्
यस्मात्कुत्रापि नान्यो भवति च परमो देवतासार्वभौमः ।
एको दाधर्ति तिर्यङ् निजवपुषि जगत्प्रोतमोतं समस्तं
तं चित्रं चित्रनृत्तप्रमुदितगिरिजं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८७॥
कश्चिद्भूपालसूनुर्वृषभमुनिवरस्योपदेशात् यदीयां
शैवीं विद्यां जपन्यत्कवचनुतिमपि प्राप्तकामो बभूव ।
तं शर्वं वारिजाक्षद्रुहिणसुरपति प्रेतनाथाग्निरक्षः-
पाशीवाय्वीशयक्षद्युमणिशशिनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८८॥
यद्रङ्गस्वर्णकुम्भं दिनकृदनुदिनं वीक्ष्य मेरुभ्रमेण
रथ्यं संरुध्य मध्ये क्षणमपि निवसन् यत्सपर्यासुजातम् ।
घण्टाभाङ्कारघोषं त्रिशतदशमखीवेदमन्त्राश्च भूयः
श्रुत्वा तिल्लीवनाख्यं पुरमिति मनुते कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २८९॥
कण्ठे कालो ललाटे हुतभुगुरगराड्भूषणं चर्म वस्त्रं
भूतिर्गन्धो विहायो निलयमथ पुनः पुष्पवन्तौ च नेत्रे ।
वृत्तिर्भिक्षा स्वकार्यं नटनमगसुता प्रेमकान्ता गजास्यः
सूनुः यस्यातिचित्रं समजनि सदयं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९०॥
यत्संसत्स्वर्णभित्तिं परितरनुपमास्स्वर्गनार्यः कराब्जैः
आदर्शाद्यष्टभद्रं कनकमणिमयं यस्य तुष्ट्यै वहन्त्यः ।
सेवां कुर्वन्ति पञ्चावरणमधिगतैर्ब्रह्मविद्येशपूर्वैः
स्तुत्यं तं चित्रकूटस्थितिभिरथ सुरैः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९१॥
भक्तास्त्रैषष्टिसङ्ख्या द्विजमुखकुलजा यत्सपर्याविशेषैः
सारूप्यं यस्य नाम्नां मुहुरपि पठनात् यस्य सामीप्यसिद्धिम् ।
सालोक्यं यस्य भक्तिप्रकरणजनतासङ्गसम्भाषणाद्यैः
सायुज्यं यस्य भावादनुपममभजन्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९२॥
यश्चित्रस्तम्भकक्ष्यामधिविशदखिल प्राणिवर्गान् विशुद्धान्
कुर्वन् कश्चिन् महात्मा पुरुषमृगतनुर्योगिराड् यत्सभायाः ।
पूर्वस्मिन्द्वारदेशे निवसति हृदये सन्ततं यं विचिन्वन्
तं देवं चिद्विलासप्रकटितनटनं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९३॥
भेजे त्रैशङ्कवीयां स्थितिमपि च गले यस्य शम्भोः करालः
क्ष्वेलः कल्पान्तकालज्वलनकबलनज्वालकल्लोलकीलः ।
सातङ्काहार्यजायास्सभयमधुभिदो वारणप्रेरणाभ्यां
भूयो भूयस्तमाद्यं जलदगलरुचिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९४॥
लोकेष्वद्वैतविद्यां प्रकटयितुमना यस्स्वयं कृत्तिवासाः
मोदात्सर्वज्ञपीठस्थितिजुषममलं शङ्कराख्यं यतीन्द्रम् ॥
स्वांशान्नैजाङ्घ्रिपूजाप्रशमिततमसां भूसुराणां कुलाब्धौ
उत्पाद्यान्वग्रहीत्तं शुकमुनिविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९५॥
पाताले मर्त्यलोके दिवि च पुररिपोर्यानि यानि प्रियाणि
क्षेत्राण्यासंस्तदन्तःस्थितिमधिजुषतां लिङ्गबेरादिमानाम् ।
हेतुः श्रीमूलनाथः शिवजनिमवरो यत्सभोदीचिभागे
कक्ष्यायां भाति नित्यं तमखिलजनकं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९६॥
ब्रह्मन्सृष्टिं यथावत्किमपि च कुरुषे भो हरे रक्षकत्वं
साध्यं ते रुद्र भावं मम च वहसि किं पाल्यतेऽसौ त्रिलोकी ।
केनानुष्ठीयते किं भुवि च मुनिवरैर्यज्ञ इत्यं स्वसेवा-
नम्रं यो देववर्गं मुदयति वचसा कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९७॥
निर्मातॄणां घटानां कुलजलधिमणिर्नीलकण्ठाभिधोऽयं
पश्यन्नित्यं मुनीनां नयवचनगणैर्योगिराट्प्रत्ययार्थम् ।
स्वस्त्रीदण्डाग्रहस्तस्सरसि सशपथं गाहमानः प्रपेदे
तारुण्यं यत्प्रसादात्तमनणुमगुरुं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९८॥
लास्यं द्रष्टुं यदीयं शिखिनि दशशिरांस्याजुहावातिभक्त्या
रक्षोनाथस्तथाद्रेर्निकट भुवि फणामण्डलं भोगिराजः ।
अन्ये देवाश्च दैत्याः तपसि च कठिने स्वां तनूं निर्दहन्तो
जातास्सिद्धाश्च साध्या नरहरिविनुतं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ २९९॥
स्वामिन् संसारवार्धावधिकभयकरे दुस्तरे पाशनक्र-
च्छन्ने मग्नान्तरं मामनधिगतसदाचारवृत्तिं शठाग्र्यम् ।
दीनं त्वत्पादपूजाविमुखमघयुतं रक्ष रक्षेत्यजस्रं
सर्वे लोकाश्श्रयन्ते यमपि सदसि तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३००॥
यद्यप्यैश्वर्यभाजो विधिहरिमुखरास्सन्ति देवा जगत्यां
तेषां कश्चिद्युगान्ते नहि पुनरपरो रुद्र एको महर्षिः ।
देवो विश्वाधिकोऽग्र्यो भवति विभुरिति प्राहुरश्रान्तवाचः
वेदा यं पञ्चभूतप्रभवलयकरं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०१॥
यस्माच्चन्द्रार्धचूडान्मृदुहसितमुखान्नीलकण्ठात् त्रिणेत्रात्
वेदान्तोद्गीतवृत्ताद्विधिहरिजनकात् विश्वमायाविलासात् ।
वामावामाङ्गभागात् भसित वरतनोः चित्सभेशात् ममैतत्
चेतो नान्यं सुरेन्द्रं स्मरति नटपतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०२॥
बाल्ये क्रीडाविमुग्धः पुनरहमभवं यौवने मीनकेतोः
लक्ष्यो लज्जाविहीनः परमुदर भृतौ काकवत्सार्वकालम् ।
देशाद्देशादटंस्त्वत्पदयुगजलजं नार्चयं पापयोगात्
सर्वं तत्क्षम्यतामित्ययमहमभजं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०३॥
सद्वृत्तां स्रग्धराङ्गां विपुलगुणवरालङ्कृतिं मञ्जुपाक-
स्थायीशय्यारसाद्यैर्विबुधपरिबृढाह्लादिरीतिं सुवृत्तिम् ।
वेदान्तार्थप्रबोध्रीं सुगुणपदगतिं योऽस्मदीयां स्तुतिं तां
अङ्गीकुर्वन्सुखं मे प्रदिशति गुरु तं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०४॥
यश्शम्भुर्नृत्तराण्मे प्रबलतरमहामन्त्रसिद्धिं प्रदत्वा
गुर्वीं योगस्य सिद्धिं जननमृतिहरं चात्मबोधं महान्तम् ।
सूतादीनां विमुक्तिप्रदमपि महितं गौरवं पत्रमूलं
स्वं नृत्तं दर्शयित्वा सुखयति नितरां कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०५॥
क्रोशं क्रोशं यदग्रे स्वपतिमपि रतिर्मन्मथं श्रीकुमारं
शार्दूलाङ्घ्रेश्च डिम्भस्सुखतरमभजद्दुग्ध कल्लोलराशिम् ।
स्तावं स्तावं वरेण्यं गगननटपतिं यं च वाचामलक्ष्यं
तोषं तोषं लभन्ते सकलमपि जनाः कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०६॥
मन्दं मन्दं यदीयं जनिम सुरसरिद्वारया व्यासजाद्याः
सेकं सेकं विराजो हृदयमधिगतं यत्पदं भावयन्तः ।
कालं कालं दहन्तो दुरधिगमतमःकाननं ज्ञानयोगात्
लाभं लाभं प्रबोधं वरसुखमभजन्कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०७॥
भोजं भोजं यदर्चाजनितमनुपमं भोगमध्यात्मयोगात्
तारं तारं भवाब्धिं विपुलभयकरं यस्य भावात्सुधीन्द्राः ।
दाहं दाहं हृदन्तर्गतमतिजरठं पाशवर्गं यदर्णं
जापं जापं रमन्ते परमहसि पदे कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०८॥
बोध बोधं यदीयं नटनमनुपमं श्रौततत्त्वार्थगर्भं
ध्यायं ध्यायं हृदब्जे यमपि च महसां पुञ्जमव्याजमूर्तिम् ।
वाहं वाहं यदङ्घ्रिं मनसि फणितरक्ष्वङ्घ्रिं जैमिन्यभिख्याः
प्रापुस्सर्वे सदा यत्सदसि निवसतिं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३०९॥
वाचं वाचं महान्तः शिवहरगिरिजाकान्तदेवेतिपूताः
वर्जं वर्जं विवर्ज्यं बहुतरविषमक्लेशमायाविमोहम् ।
त्यागं त्यागं कठोरां त्रिविधपरिचयामीषणाख्यां पिशाचीं
ध्यायन्तो यं भजन्ते सततमपि शिवं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३१०॥
धावं धावं सदा यत्प्रियकरनिलयं भूतिरुद्राक्षवर्गैः
भूषं भूषं स्वकीयां तनुमपि चरितं यस्य वेदान्तगीतम् ।
कर्णं कर्णं नितान्तं त्रिषवणयजनं ब्रह्मनिष्ठा यतीन्द्राः
कारं कारं लभन्ते भवपदमभवं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३११॥
नामं नामं सदा यं नटपतिमलभं सत्कलत्रं सुपुत्रं
पाठं पाठं यदग्रेऽप्यकृतकवचनान्यापमब्जा कटाक्षम् ।
वारं वारं विभुं यं हविरहमददां सप्ततन्तुष्वचिन्त्यं
नित्यं नित्यं प्रपद्ये शरणमसुलभं कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३१२॥
श्रावं श्रावं श्रुतिभ्यां यदमल चरितं यत्पदाम्भोजमाध्वीं
पायं पायं सभायां मम च रसनया यं प्रभुं मानसेन ।
स्मारं स्मारं प्रसन्नं श्रुतिशिखरगतं भुक्तिमुक्तिप्रदं यं
दर्शं दर्शं प्रबुद्धोऽस्म्यतनुबुधदृशा कुञ्चिताङ्घ्रिं भजेऽहम् ॥ ३१३॥
एतत्स्तोत्रं पठन्ति प्रतिदिनमसकृद्ये ममोमापतेर्वा-
गुद्भूतं चित्सभायां विरचित परमानान्दनृत्तस्य शम्भोः ।
अग्रे लब्ध्वाऽखिलेष्टानिह तनयकलत्रादिमानात्मयज्ञाद्
अन्ते कैवल्यसंज्ञं पदमपि मनुजास्संलभन्तां नितान्तम् ॥ ३१४॥
उमापतिर्नाम वनाश्रमोऽहं त्रयोदशाधिक्यशतत्रयान्वितम् ।
श्रीकुञ्चिताङ्घ्रिंस्तवराजमुक्त्वा साक्षादपश्यं नटनं सभापतेः ॥ ३१५॥
इति श्रीमदुमापतिशिवप्रणीतः श्री कुञ्चिताङ्घ्रिस्तवः सम्पूर्णः ।
Proofread by Aruna Narayanan