श्रीशिवशतकम् १
शिवं गौरीश्लिष्टं सुरविटपिमूलस्थितमहं
सुवर्णाभं पद्मासनसहितमर्धेन्दुशिरसम् ।
कुठारत्रासानुग्रहवरगदालङ्कृतकरं
त्रिणेत्रं संसेवे गुहगजमुखोत्सङ्गमनिशम् ॥ १॥
मनोभूसन्दोहादपि सुवपुषं मन्दहसित-
प्रभास्तोमस्थेमद्विगुणितमुखाम्भोजसुषमम् ।
वृषारूढं प्रौढामरनिकरकोटीरविलस-
त्पदद्वन्द्वं सेवे परमशिवमार्यासहचरम् ॥ २॥
शिवं शाणोल्लीढस्फटिकमणिशोभं शशिकला-
शुभोत्तंसं हंसादृतपदयुगं श्यामलगलम् ।
उमाश्यामार्धाङ्गं भुजगपतिभूषं सुवपुषं
जटाजूटक्रोडभ्रमदमरगङ्गं शुभवृषम् ॥ ३॥
निरीहं निर्मायं निरवधिसुखं निर्मलतरं
निरासङ्गं नीरागनियमिनिषेव्यं निरुपमम् ।
निरातङ्कं नित्यं निखिलगुणनिर्मुक्तमगदं
निराधारं नीडं निखिलजगतां तद्भज मनः ॥ ४॥
तव स्तोतुं शम्भो गुणमगणनीयं सुरगणाः
स्वतोभातश्रुत्याद्यखिलवचनार्था न कृतिनः ।
ममास्मिन्नज्ञस्याधिकृतिरहह क्वाच्युतसरो-
भवापत्याभ्यामप्यविदितपदाम्भोजमकुट ॥ ५॥
तथापि त्वां स्तोतुं सपदि यतते शर्व रसना
मदीया नेदीयस्सरसिरुहजन्मप्रणयिनीम् ।
प्रसाद्य प्राग्जन्माचरितसुकृतालेपसरसां
निरासाय त्रासाद्यखिलविपदां मृत्युविजयिन् ॥ ६॥
कथं ते वाग्गुम्भः कथमपि च वाणीचरणयोः
प्रसादः प्राचीनव्रतिजनतपोराशिसुलभः ।
भवेदित्थं प्रश्नस्तव यदि वदाम्युत्तरमहं
भवत्पादद्वन्द्वस्मरणमघहारिन् हृदि न किम् ॥ ७॥
तव भ्रान्ता जन्मान्तरकृतसरूपोदयजुषः-
प्रगल्भन्ते शम्भो परमसुखसाम्राज्यविमुखाः ।
न विज्ञातुं द्रष्टुं भुवि कथयितुं श्रोतुमपि वा
जनाः सर्वे यत्किञ्चिदपि महिमाम्भोनिधिकणम् ॥ ८॥
अविद्यावैशद्यप्रकटनपराभूतमतयो
विरिञ्चादीनञ्चन्त्यहह शिव सृष्ट्या त्वयि विभो ।
प्रपञ्चान् किञ्चित्त्वां स्मरणपदवीं चापि न जडा
नयन्ति त्वां हित्वा तरतु भवमेषां कथय कः ॥ ९॥
न जानेऽहं शम्भो सकृदपि भवन्तं श्रुतिगिरा-
मभूमिं संसारभ्रमणविधिना मोहितमनाः ।
अथाप्यद्यास्तिक्यं मम बहु समीक्ष्य प्रभुमणे
प्रसीद क्षिप्रं मे निरवधिककारुण्यनिलय ॥ १०॥
स्वकर्माद्यैः शम्भो दुरवगमतामर्थमनसां
नराणां सर्वेषां शिव तव निशम्यैव यतयः ।
निरासङ्गास्तुङ्गं श्रुतिशिखरिणां शृङ्गमभितो
गवेषन्ते त्वां ते कलुषधिषणोऽहं भुवि कियान् ॥ ११॥
कथञ्चित् कामारे कलुषमतयः केचन विभो
विभूतीर्भावत्का विधिशतमखाद्या मृतिजुषः ।
उपास्यैव प्रायः शिथिलितमहामोहकणिका
भवन्तं वेदान्ताध्वनि समधिगन्तुं सुकुशलाः ॥ १२॥
पुरारे कर्माणि प्रतिजनि शतं प्राकृतजनाः-
श्रमात् कारङ्कारं कथमपि भुवश्चादिवमिमे ।
समुद्गम्यापत्याथ भुवमपि वा क्लेशजलधौ
निमज्जन्ति त्यागात्तव पदसमालम्बनविधेः ॥ १३॥
त्वदानन्दं लब्धुं त्रिपुरहर कर्माधदिममिदं (धिकमिदं)
निदानं तज्ज्ञात्वासुकरमिति सर्वेऽपि विजहुः ।
बहुश्रद्धाभक्तिद्रविणविरहात्तेऽपि भवतः
पदाम्भोजं स्मृत्वा सकृदिह सुखं भूरि दधते ॥ १४॥
निषिद्धस्य ज्ञानं भवति विहितस्यापि च न हि
श्रुतिस्मृत्यज्ञानान्मम पुनरपीषत् पशुपते ।
कथं तत्र श्रद्धा यतनमपि वा प्रत्युत कृति-
र्घटिष्यत्यत्यन्तं शरणमहह त्वं जडमतेः ॥ १५॥
पुलिन्दः किं विद्वानुत विहितकर्माचरणवा-
नुतस्विद्वेदादिप्रकटितनिषेधादुपरतः ।
स तावद्भक्तानां प्रथमपदवीं त्वत्करुणया
प्रणीतस्तस्मादप्यहमिह भवन्तं शिव भजे ॥ १६॥
कलाहीनं दीनं कलुषहृदयं कामसचिवं
शशाङ्कं निःशङ्कं शिरसि च परं गूढवपुषम् ।
विधत्से यत्तस्मादविहितविधानप्रणयिनो
ममापीश श्रीशस्तुत शरणमेकः पशुपते ॥ १७॥
यया लोकाः शोकाद्यखिलभवपीडापरिभवं
सहन्तो विभ्रान्ताः पुनरपि पुनः फल्गुविषये ।
रसभ्रान्त्या श्वानो विगतरुधिरक्रव्यशकले
विमुह्यन्तीवास्थिन्यहह हर मायां पशुपते ॥ २८॥
प्रसीद त्वं प्राह्वेतनतपनभानुव्यतिकर-
स्फुटाम्भोजौपम्यं वहति हृदये मे पशुपते ।
यथा रूढं नान्यद्भवति भवदङ्घ्र्यम्बुजमृते
तथा धूतद्वैतप्रचुरतरदुर्वासनमिह ॥ १९॥
निरासङ्गेऽद्वैते त्वयि विरचितं शङ्कर विभा-
वनीशैर्ब्रह्माद्यैर्जगदखिलमारोप्य कुधिया ।
महास्वप्ने सृष्ट्वा भुजगमिव भीत्याद्यनुभवाः
प्रलभ्यन्ते लोकैर्हृदयगतदुर्वासनतया ॥ २०॥
दुरालोकं लोकैरविकलहृषीकैर्नियमिभिः
कियान् द्रष्टुं श्रोतुं कथयितुमहं शङ्कर विभो ।
भवन्तं पीयूषद्युतिममरपीतं च पुनर-
प्युदीतं को वान्यो रसयितुमधीशोऽत्र सकलम् ॥ २१॥
मृकण्डोः सत्पुत्रं चरमसमयत्रस्तमनसं-
कृतान्ताज्ञाचीटीं शिरसि विदधानैः पटुभटैः ।
द्रुतं संरक्ष्यान्यानवितुमिव भूयोऽपि चरणं
समुद्यम्याद्यापि प्रहतशमनं भर्ग जयसि ॥ २२॥
सुधादिभ्यः शम्भो रुचिरतरमाम्नायजलधेः
समुत्पन्नं नामामृतमखिलपेयं तव विभो ।
पुरारे कालारे कुसुमविशिखारे नियमिनः
पिबन्त्युर्व्यां भावज्वरभरनिरासप्रणयिनः ॥ २३॥
महामूढः किं वा विगलति दृगादीन्द्रियगणे
कफाविद्धे कण्ठे चरमपवने चोज्जिगमिषौ ।
वपुःक्लेशे सत्यप्यहह गहने चाप्यवसरे
करिष्यत्यद्यैव व्रजतु शरणं भर्गचरणम् ॥ २४॥
सुराणां प्राथम्यं वहसि यदनङ्गाहित विभो
ततस्ते दुग्धाब्धेः प्रथमभवमस्तु ध्रुवमिति ।
करालं सद्योऽपाययदसुरहन्ता स भगवान्
महाश्वेलं तापग्लपितनिखिलस्वान्तकमलम् ॥ २५॥
शिवत्वात्ते शम्भो भवदुपनतानामशिवता
कुतः सर्वज्ञत्वादपि कुश(कृश)तराज्ञानमपि वा ।
मृडत्वाच्चासौख्यं शमनशमनत्वाच्च शमनात्
भयं दारिद्र्यं वा धनपतिसखत्वाच्च भगवन् ॥ २६॥
त्वदाख्यायामुग्र स्मृतिमुपगतायां विषमही-
रुहोंऽहस्सङ्घाख्यः सपदि परितो म्लायतितराम् ।
गलाग्रं श्लिष्यन्त्यां ज्वलति सममामूलमचिरात्
रसज्ञां प्राप्तायामपि भुवि नृणां शाम्यतितराम् ॥ २७॥
मया ते यत्किञ्चित् कृतमपि सपर्यादिकरणं
बहु ज्ञात्वा विप्रब्रुवमिममवाद्यैव कृपया ।
कुबेरस्निग्ध त्वं किमवसि न च स्माऽऽस्यगलितं
फलं तोयं धृत्वा शिरसि च पुलिन्दं वनभुवि ॥ २८॥
महत्त्वं कीदृक् ते मदनमथन क्षोणिपतयो
धनाद्यं यत् किञ्चित् शतधृतिमहेन्द्रप्रभृतयः ।
पदं स्वीयं शम्भो भवदुपकृतास्त्वच्चरणयोः
कृतासङ्गाः सन्तः सपदि ददते मुक्तिमपि ते ॥ २९॥
क्रियासु श्रौतीषु स्मृतिसमुदितासु त्वदभिधां
गृणन्तः सेवन्ते शतधृतिपदं च प्रतिपदम् ।
समुद्यद्वैकल्यक्षपणविधिहेतोः शिव विभो
किमु त्वत्सायुज्यं सपदि भगवन्नाम भजतः ॥ ३०॥
दुराशान्धो जीवो जठरतलमन्धोरिव विशन्
महामोहाख्यस्य भ्रमति नतबन्धो यमरिपो ।
परिक्रन्दन्नित्याः सपदि भवतो नैव करुणा
भवेच्चेल्लोकोऽयं तरतु कथमार्तीः सुमहतीः ॥ ३१॥
यदालम्बादम्बा त्रिभिरपि गुणैः स्थावरचरं
प्रपञ्चं सृष्ट्वास्मिन् पशुसुतकलत्रादिवशताम् ।
प्रणीय प्रायस्तद्विषयगतदुःखानुभवतो
मनुष्यादीन् जन्तून् ग्लपयति स मेऽस्त्वत्र शरणम् ॥ ३२॥
गिरीश स्वामिंस्ते त्रिगुणगुणिते दामनि महाऽ-
विवेकाख्ये बद्धाः पशव इव मर्त्याश्च विषयान् ।
तृणस्तम्बान् भुक्त्वा जहति सुखमात्यन्तिकमहो
प्रमत्ता आयत्ताः कुधनमदिरोन्मत्तमनसाम् ॥ ३३॥
हृषीकाणि प्रायो विषयवशगानि प्रतिपदं
विधाय स्वान्तस्स्थं गिरिश मृगयन्ते जडधियः ।
बहिस्त्वामज्ञानस्तबकितमहामोहतिमिराः
समन्तादालम्ब्य त्वहह गलचामीकरनयम् ॥ ३४॥
इदं जन्म ब्राह्मं कथमपि समासाद्य भगवन्
महामोहैरेव व्यवहितमनाः पश्चिमदिने ।
भवान् ध्येयो मत्वेत्यनुपदमसून् मुञ्चति जनः
कदा वा सन्तीर्णो भवति भवसिन्धुर्जनिमता ॥ ३५॥
त्वदाविर्भावेन त्रिपुरमथन स्वान्तविषये
जरीजृम्भन्तेऽमी शममुखगुणाः सम्प्रति सताम् ।
विभो शम्भो कामप्रभृतिरिपवो धिक्कृतबलाः
पलायन्ते चिन्ताद्यखिलपरिवारैः क्वचिदिमे ॥ ३६॥
पिशाचोऽहङ्कारो हृदयतरुमासाद्य ममता-
पिशाचीसंश्लिष्टो विषयरुधिरान्मोहनिशि च ।
निपीयेमं जीवं जनिषु बहुधाद्यापि कलयन्
त्वयि प्राप्ते चित्तं त्रिपुरहर धावत्यहह सः ॥ ३७॥
प्रसादात्ते सत्त्वः प्रभवति गुणः शङ्कर भव-
त्यनेनास्मिञ्जीवः कथमपि विमुक्तः पशुपते ।
अविद्याकाराया विगलितसमीहाख्यनिगलो
हृषीकैः स स्वान्तैरमृतविषयस्तोमकबलः ॥ ३८॥
विधिर्वा शक्रो वा विविधमपि भाग्यं दिशतु मे
महारोग्यं वान्तःकरणगतमोहस्तु भवता ।
महादेव क्षय्यस्तिमिरनिकरस्तिग्ममहसा
निवार्यो निश्शेषं पिहितशशिनक्षत्रमहसा ॥ ३९॥
पुरारे कालारे कुसुमविशिखारे त्वदितरे
सुराः सर्वे स्वर्वासिन इह समुद्धर्तुमधिनम् ।
यदीत्थं जायन्ते तदिदममितध्वान्तहरणं
कुहूरात्र्या खद्योतकिरणसहस्त्रैः प्रसृमरैः ॥ ४०॥
महेश त्र्यक्ष त्वच्चरणशरणा वीक्षणकणैः
कृपासान्द्रैरिच्छां प्रणतजनतायाः फलवतीम् ।
प्रकुर्वाणाः स्रष्टुत्त्रिभुवनपतेर्जङ्गजयिनो
महीपालस्यापि प्रतिभटपटुत्वं विदधते ॥ ४१॥
अभिव्याप्य त्रैलोक्यमपि वसतस्ते शिव विभो
शिरो धाता द्रष्टुं कथमपि समारुह्य भगवन् ।
दिवं क्षीणाटोपोऽरहयदलघुत्वं हि तरसा
कुतो वाहङ्कारी न भजति पराभूतिमधिकात् ॥ ४२॥
पुरस्तिस्रो लक्ष्यं शरधिरुदधिर्माधव इषु-
र्महामेरुश्चापः क्षितिरपि रथः सारथिरभूत् ।
विधिर्वेदव्यूहो हयवरसमूहः स भगवान्
पिनाकी मे भूयात् सपदि विपदां भङ्गविधये ॥ ४३॥
पदान्ते शोभन्ते परिणतशुभानां पशुपते
किरीटानि ब्रह्माद्यखिलसुमनोबाहुजनुषाम् ।
विपद्भङ्गायैव ह्ययमपि तवाग्रे शरणमि-
त्यजस्रं साष्टाङ्गं सदय शतकृत्वः प्रणमति ॥ ४४॥
स्मितं ते नीहाराचलपरसुतानायक विभो
शरज्योत्स्नापूरप्रसृमरमहापाण्डिमसमम् ।
अहो सन्तापघ्नं शिशिरतरमेकान्तमनसां
कथं वाभ्रव्यापि त्रिपुरमदहत् क्षिप्रमहह ॥ ४५॥
विना यं वा लोको गुणिनमवनीपं स च शची-
पतिं हस्तोदस्तस्वरुमपि विना सोऽपि च विना ।
विधिं दैत्यत्रासापनयघटकं सोऽपि न लसे-
द्विना त्वामीशानाखिलभुवनजन्मादिकरणे ॥ ४६॥
चरित्रं ते चित्रं पुरहर पवित्रं नियमिनां
प्रवेकः सत्रादौ कलहजनिरुद्गायति सदा ।
महत्या सञ्जातोत्पुलकमुकुलालीकखचित-
स्वकीयाङ्गं बाष्पस्तबकितदृगम्भोजयुगलम् ॥ ४७॥
पिनाकिन्नद्यापि प्रकटयसि किं विक्रमरमां
त्वदीयं स्थानं मे हृदयमरयो निर्दयमिमे ।
समाक्रम्यैधन्ते सरभसहृषीकालिपृतना-
गृहीतप्रस्त्यायद्विषयकबला हर्षशबलाः ॥ ४८॥
भवद्भक्त्या शम्भो कबलितमहामोहतिमिर-
स्तपस्वी यं पूर्वं विषयसमुदायं सुखकरम् ।
विजानीते स्मेमं गरलमधुना तत्त्रिभुवनं
ससत्यं चासत्यं तदपरमिवात्मानमपि च ॥ ४९॥
द्विजोत्तंसश्रीमद्धनदधनदामोघकरुण
त्रिणेत्र त्वां को वा विरहयतु भावश्रमभरः ।
द्विजन्मापि भ्रान्त्वा भुवनमभितः श्रान्तहदयः
श्रुतिस्मृत्याद्यर्थावगतिनिपुणः प्राणिषु महान् ॥ ५०॥
विनाङ्घ्रिं जङ्घालो दृशमपि विना दर्शनपटु-
र्विना वाचं वक्ता श्रुतिमपि विना श्रोतृनिपुणः ।
विना पाणिं सर्वग्रहणनिपुणो घ्राणरहितः
समाघ्राता शम्भुर्मम हृदयसौधे विहरताम् ॥ ५१॥
सुराणां सर्वेषां निरवधिकमाहात्म्यविषये
तव स्थाणो शम्भो न किमपि मनाक् संशयपदम् ।
यतः कालानङ्गत्रिपुरगरला दुस्सहतराः
पराभूतास्त्राता द्रुहिणमुखदेवाश्च भवता ॥ ५२॥
त्वया दत्तं तेजः सरसिरुहबन्धुः प्रतिदिनं
भ्रमन् मेरोः सानौ घटयति पटुत्वं जनदृशाम् ।
ततश्चन्द्रस्तारागणहुतभुजौ रात्रिषु महो
गृहीत्वा लोकानां त्रयमपि सचक्षुर्विदधते ॥ ५३॥
पदाम्भोजं शम्भो यदि मनसि मे पुण्यपुरुषा-
धिरूढप्रौढिम्ना किमु विभवलाभेन करयोः ।
सकृत्किञ्चिन्मुद्रा यदि च विषया से नयनयो-
श्चिदा(ता) किं शूली चेन्मम किमु विवस्वत्सुतजयैः ॥ ५४॥
अहम्भावः शम्भो यदि सुमनसां त्वत्परतरा
इति ब्रह्मादीनां वयमिह मृकण्डोः प्रियसुतम् ।
ररक्षुः किं कालात् कुसुमविशिखं वा किमजयन्
पुरस्तिस्रो हासैर्युधि किमहरन्नैव भगवन् ॥ ५५॥
स्मितेन द्वैगुण्यं गिरिश तव शोभा श्रितवती
दधाना देवाद्यैर्मथितकलशाम्भोधिजनुषाम् ।
श्रियं डिण्डीराणामपि झटिति साक्षान्नयतु मे
पुराजातेदानीन्तनदुरितपङ्कं पशुपते ॥ ५६॥
तवैवेच्छा हेतुः सकलकरणे सर्वहरणे
समस्तत्राणे वा यदभजत सर्वं च करणम् ।
पुरां दाहे शैलद्रढिमगुणभाजामपि शुचि-
स्मितं त्यक्त्वेतरदिषुमुखस्येड्यपदवीम् ॥ ५७॥
मनोऽरण्ये भ्रान्ताः प्रसृमररजोधूसरतराः
परित्रस्यज्जीवा विगलितविवेकाः पृथुतराः ।
महेनोमत्तेभा भवथ विजिताः सम्प्रति मया
यतो मे पञ्चास्यो हृदि विहरते पिङ्गनयनः ॥ ५८॥
कृपावानप्युग्रो धनदधनदो वीतवसनः
सुमेषुप्रद्वेषी वपुषि धृतयोषिच्छुभगुणः ।
महास्तेयी शुद्धः शशिविधिशिरोभूषितवपुः
शिव त्वद्वैरूप्यं सुखमिह परत्रापि दिशतु ॥ ५९॥
पुरा जन्मस्वेनः कृतमनुभवामीह जनने
विदित्वापि प्रायः पिहित इव पापानि कुरुते ।
यथायं मे भिन्त्तां द्रुततरमहन्तां सविषया-
मशान्तां संहन्ता स सपदि पुराणामपि विभुः ॥ ६०॥
शरः शेते सिन्धौ शरधिरपि भक्तेन तरसा
निपीतश्चापाग्रे वसति सुमनोवृन्दमखिलम् ।
शताङ्गे सन्दोहो नरतरुमुखानामसुमतां
वसत्यास्तां यस्य त्रिपुरविजयी मे स हृदये ॥ ६१॥
सहायीकृत्यास्मान् कुसुमशरहा चाट्टहसितै-
रसौ भस्मीचक्रे त्रयमपि पुराणामिति हरिः ।
ह्रिया शेते निद्राण इव निगमान्ताभिनिरतो
विरक्तो वा ब्रह्मा विदधति सुराः शैलवसतिम् ॥ ६२॥
मनोजन्माऽनङ्गाः कृत इति ललाटाक्ष भवता
दिवा गच्छन् सिन्धौ निशि चरति भीत्या स्मरसखः ।
नभस्येवाम्भोजं पयसि तदिषुर्मज्जतितरां
समूहो मेर्वग्रे परिचरति तत्प्रेरणकृताम् ॥ ६३॥
गजस्कन्धारूढो हरिरपि वृषारूढ नमति
प्रणौति श्रीदोऽपि प्रवणहृदयो दिक्पटवर ।
तपस्वी निध्यायत्यपि विधिशिरश्छेदनपटो
महत्त्वं को ज्ञास्यत्यहह भगवन्नीदृशमिति ॥ ६४॥
महात्मानः शम्भो तव चरणदासाः कृतदिवा-
करापत्यानीकिन्यधिपमकुटीभङ्गविधयः ।
न मां दासं त्यक्ष्यन्त्यशरणशरण्या न च तथा
यदि प्रायस्तेऽपि श्रुतिरपि भवद्भागनृतगीः ॥ ६५॥
अधीता नाम्नायाः सकृदपि तदर्था न विदिता
न कर्माणि स्वीयान्यपि विरचितानि क्षितितले ।
तथाप्यन्ते शम्भो मनुजपशुनोच्चार्य भगवन्
तवाख्यामुत्तीर्णो भवसरिदधीशो भवति हि ॥ ६६॥
अहो पञ्चास्य त्वं कथमिभमुखं लालयसि वा
पिशाचानां नाथ त्वमवसि कुमारं कथमिव ।
श्मशानावासी त्वं नियमिजनतां पावयसि च
प्रपन्नानां कामान् वितरसि कथं कामविजयिन् ॥ ६७॥
तपस्तप्त्वा घोरं चिरमसुकरं भूधरसुता
महान्तं भर्तारं रमयितुमहो गोत्रविकलम् ।
अतातं तं स्थाणुं स्थविरतरदोषाकरधरं
भवन्तं सम्प्राप्ता कथमिह भुजङ्गैर्वलयितम् ॥ ६८॥
विरिञ्चाद्याः सर्वे हरसदृशतां।वाञ्छथ यदि
प्रकामं दुग्धाब्धिं पुनरपि विमथ्याद्य पिबत ।
महाश्वेलं चन्द्रं धरत भजतापीषदुपमा-
श्रियं नो चेत् क्वासौ क्व नु खलु भवन्तः पशुसमाः ॥ ६९॥
तवोपान्ते शम्भो सरसिरुहपीठोऽनृतमुखः
शिरोदेशालोके स्वयमनुभवन् गर्हणदशाम् ।
अनर्हत्वं लोकेष्वपि भजति को वा धुरि सतां
मृषावादी सौख्यं क्व नु भजतु वेदान्तविदपि ॥ ७०॥
भुजङ्गालङ्काराम्बुजभवशिरोमण्डिततनो
कपालिन्नेकोक्षाश्रय गरलपायिन् सुमनसाम् ।
प्रणेतारस्ते त्वां शरणमुपसङ्गम्य च दिशा-
मधीशत्वं प्राप्ता जगति विजयन्ते हरिमुखाः ॥ ७१॥
गिरीश त्वज्जायावदनसमताभावनभव-
न्मनश्शल्यस्तुल्याधिकविरहिताहानिजरुजः ।
सुधांशुः सौरीभिर्द्युत्रिभिररुणाभिर्हृदि कृत
प्रतापोत्थं लक्ष्मावहति हरिणाधीश कपटात् ॥ ७२॥
चिराधीताम्नायश्रवणमननाद्यैरुपचितै-
र्भवज्ज्ञानैः शम्भो विघटिततमःसत्त्वरजसाम् ।
मुनीनां सन्दर्शः कथमिति भवेन्मे जडमतेः
प्रसीदादायाद्य प्रणतिमसकृन्मे पशुपते ॥ ७३॥
शरीरं कल्पान्तस्थमिति परमात्मानमिति च (परमात्मेति च मुधा)
प्रविज्ञायापत्याद्यखिलममताबन्धयमिताः ।
मनोराज्यं जीवाः प्रतिपदविपत्सङ्कुलहृदः
शिव त्वां सेवन्ते सकृदपि न चाहो यमरिपो ॥ ७४॥
पुरा देहं चात्मेत्युपचयदशायां पशुपते
शरीरं तत्पश्चादपचयदशायां विगणयन् ।
अपीषत्तस्मिंश्चाध्यसनमधुनाप्युज्झति यया
न चायं मायां तां परिहर सुखं प्रापय च माम् ॥ ५॥
त्वया शम्भो भक्ताः शमनदमन प्राकृतगुणै-
र्विमुक्ता भासन्ते त्वमपि भगवन् राजसितराम् ।
विना (सङ्गं) सर्वान्नानाविधबहुलसङ्कल्परहितैः
सदा तैरापन्नार्तिहर इति चात्मा विभुरिति ॥ ७६॥
श्रुतीनां तात्पर्यं पुरहर भवन्तं नृपशवः
परिज्ञातुं भक्त्यौपनिषदविचारौ हि करणम् ।
तथा सत्यज्ञानान्नयमुखमहाशास्त्रनिचयं
म्रियन्तेऽधीयाना विदधति च कर्माण्यपि सदा ॥ ७७॥
न कर्तुं किञ्चिद्वा विहितमपि कर्म प्रभुरहं
समस्तस्वाध्यायाध्ययनतदनुष्ठानविषये ।
कियान् किञ्चित् किञ्चित् सकृदपि तथापीश्वर विभो
त्वदाख्यां सञ्जल्पाम्यथ भवदधीनं मदवनम् ॥ ७८॥
कलत्रापत्याभ्यां स्वजनसमवायेन च मुहु-
र्ज्वाराद्यै रोगैश्च व्यथितमनसो दुर्गतमणेः ।
ऋते त्वां मर्त्यस्याः क इह शरणं यक्षनृपति- (मर्त्यस्य आः इति च्छेदः ।)
प्रियास्तापस्मारासुर शमितवैवस्वतमद ॥ ७९॥
अकुर्वन् सत्कर्माविहितमपि कुर्वन्ननुपदं
समुद्यद्दारिद्र्यान्तकभयनिरासैकहृदय ।
कथङ्कारं शम्भो तव चरणदासोऽत्र भगवन्
भविष्यामि त्वं वेत्स्यहमपि कुपावत्परिबृढ ॥ ८०॥
महाघोरः कालः कटुरटितवाचाटितहरि-
द्भटव्यूहाटोपप्रकटितनिजाटीकन इह ।
कथङ्कारं पश्येत् पशुमपि दृशोरञ्चलरुचा
मृकण्डूत्पन्नत्रायक धृतिमिति प्राप्य विहरे ॥ ८१॥
कुटुम्बी पार्वत्या गुहगजमुखाभ्यां तनयवान्
भुजङ्गैर्भूषावान् सितमणिकिरीटीन्दुकलया ।
भवेन्मे जङ्घालो धवलवृषभेणान्तकजय-
श्रियायुष्मान् सोऽयं यमभयनिरासाय भगवान् ॥ ८२॥
पुरा मारम्मारं जननमतिमात्रं श्रितवता
मया किं किं पूर्वं कृतमिति न जाने यमरिपो ।
इदानीं वारभ्यामृतरुचिकलोत्तंस भगवन्
भवत्पादाम्भोजस्मरणनिपुणं मां विरचय ॥ ८३॥
यथार्हं वा चित्ते यमरिपुमनाराध्य कुमते
महासंसाराब्धिभ्रमणपरिखिन्न क्षणमपि ।
किमर्थं यागं वा सततमुपवासादिनियमं
करोषि ग्रावाग्रे विपिनभुवि वेश्मन्यपि च वा ॥ ८४॥
सुरापं ब्रह्मघ्नं गुरुजनकलत्रस्पृशमपि
प्रकामं स्वर्णस्तेयिनमपि स्वर्णं त्वमथ वा ।
यतश्चण्डालं वा नयसि हर निर्वाणपदवीं
समालम्बे साम्बाविरतमविलम्बं यमरिपो ॥ ८५॥
जगत्संहारिन् संहर मम पुराण्यद्य कृपया
(तथा)न्ते संहर्तुं ह्रियमतितरां मा गम इह ।
महाकामक्रोधप्रभृतिपरिपूर्णं त्रयमतः
पुराणां किं भस्मप्रचयमकरोर्नाट्टहसितैः ॥ ८६॥
चरित्रं श्रोत्राभ्यां त्रिपुरहर पीत्वाहमनिशं
न चालम्बे साम्ब श्रुतिचयपुराणस्मृतिगतम् ।
यतो गङ्गाचन्द्रोरगभसितचर्माब्जजशिर-
स्समावेशोऽयं ते वदति महिमानं गुरुतरम् ॥ ८७॥
प्रयाणारम्भेषु त्रिपुरहर मे प्राणमरुतां
भजन्तां कर्णौ त्वद्वृषभगलघण्टामणिरवाः ।
कृतान्तप्राग्भागप्रसृमरविनर्दद्भटघटा-
पिशाचानामुच्चाटनपटुतरश्रौतमनवः ॥ ८८॥
निजावासं शैलं भुजपरिघदण्डैश्चलयतः
पुरा पौलस्त्यस्य स्तुतिभिरमितैः सामभिरपि ।
स्वयं तुष्टस्तस्मै प्रमथगणवर्यत्वमदिशो
जवात्त्वं कारुण्यान्मम निरपराधस्य किमुत ॥ ८९॥
अनाराध्येषत्त्वां कुजनिषु पुराणे यमरिपो
कलत्रेणापीहाधिकमवमतः किं नु कुरुताम् ।
इति क्रन्दत्यस्मिन्ननतिसुलभां दीर्घकरुणां
निवेश्य त्वं त्रायस्व यमभयतो दुर्गतिभयात् ॥ ९०॥
भवद्भक्तिं त्यक्त्वा भवभयनिरासप्रणयिनीं
जडाः शम्भो कुम्भोद्भवशमधनोद्गीतमहिमन् ।
क्रतुं भूयो भूयो जनिमृतिनिदानं विदधते
भवद्भक्तिं त्यक्त्वा भवभयनिरासप्रणायिनीम् ॥ ९१॥
स्मरारे सक्लेशं गुरुजनमुखादागममुखाः ।
अधीत्येमे विद्या बत कुधनिनां कुट्टिमतले
कुटुम्बत्राणाय प्रकटितरदा बिभ्रतिशुचम् ॥ ९२॥
श्रुतीनां तात्पर्यं शिव तव महिम्नीति कतिचित्
विदित्वापि त्वामीषदपि दधते नैव मनसि ।
इति त्वं मा कुप्येस्त्रिपुरहर मे याति समतां (?)
परिज्ञायाख्यान्ते जडमतिरहं सोऽपि कथये ॥ ९३॥
भवद्भक्तिर्ह्येका यदि दृढतरा साम्ब भगवन्
भवाम्भोधिं तर्तुं किमिह करणैश्चापि बहुभिः ।
महादारिद्र्याब्धिं बहुलदुरितक्ष्वेलकलिलं
परिज्ञाय प्रायस्तव चरणमेवर्च्छति मनः ॥ ९४॥
सुषुप्तौ स्वप्ने वा शिव तव च जाग्रत्यहमिह
ब्रवीम्युच्चैर्नाम प्रशमसमुपेतैर्मुनिगणैः ।
प्रगीतं सर्वाघक्षरणकरणं सङ्गरतले
जितारातेर्भेरीनिनदमिव धात्रीबलरिपोः ॥ ९५॥
सुतौ तावुत्सङ्गे गुहगजमुखाख्यौ वपुषि च
प्रियां गौरीं गङ्गामपि शिरसि पार्श्वे परिचरान् ।
विधायातिस्निग्धं शुभवृषभमारुह्य भगवान्
पिनाकी रक्षायै मम भवतु भीतस्य यमतः ॥ ९६॥
जगन्नाथश्रीशप्रभृतिसुरसेव्य त्रिपुरजित्
स्मरारे कालारे श्वशुरमखहारिन् पशुपते ।
गजारे भूतेश प्रमथगणनाथाद्य भगवन्
इतीह क्रन्दन्तं परमकृपया पालय विभो ॥ ९७॥
सुधाभानूत्तंसस्मितमुखशरच्चन्द्रवदन
प्रणम्रापद्भङ्गप्रवणहृदयाम्भोजनयन ।
मृड श्रीश स्निग्धालिकनयन शुभ्राङ्ग भगवन्
इतीह क्रन्दन्तं परमकृपया पालय विभो ॥ ९८॥
नगाधीश त्र्यक्षाखिलशुभद गङ्गाधर विभो
शिव क्ष्वेलग्रीव द्युमणिशशभृद्वह्निनयन ।
महादेव स्वच्छस्फटिकमणिसच्छाय भगवन्
इतीह क्रन्दन्तं परमकृपया पालय विभो ॥ ९९॥
निरासङ्ग श्रीमन् निरवधिककारुण्यनिलय
प्रणामप्रीतान्तःकरणमुनिवृन्दैकशरण ।
वृषारूढ प्रौढप्रमथगणनाथाद्य भगवन्
इतीह क्रन्दन्तं परमकृपया पालय विभो ॥ १००॥
भूयोभूयः शरणं भूतेशोऽसौ भवाब्धिमग्ननस्य ।
अवलम्बहीनमनसो हा हेति क्रोशतो ममेदानीम् ॥ १०१॥
दुर्गाधीश ममेदं दौर्गत्यं दूरतो निरस्यैव ।
तव नामकीर्तनं मे तारकमेकं सदा दिशानन्दम् ॥ १०२॥
सहजमहाराजपुरग्रामनिवासी विवेकिमूर्धन्यः ।
श्रीवीरराघवाख्यः सङ्ख्यावान् स्तोत्रमेतदतनिष्ट ॥ १०३॥
॥ इति श्रीशिवशतकं सम्पूर्णम् ॥
Proofread by Aruna Narayanan