भट्टनारायणविरचिता स्तवचिन्तामणिः
सुगिरा चित्तहारिण्या पश्यन्त्या दृश्यमानया ।
जयत्युल्लासितानन्दमहिमा परमेश्वरः ॥ १॥
यः स्फीतः श्रीदयाबोधपरमानन्दसम्पदा ।
विद्योद्योतितमाहात्म्यः स जयत्यपराजितः ॥ २॥
प्रसरद्बिन्दुनादाय शुद्धामृतमयात्मने ।
नमोऽनन्तप्रकाशाय शङ्करक्षीरसिन्धवे ॥ ३॥
द्विष्मस्त्वां त्वां स्तुमस्तुभ्यं मन्त्रयामोऽम्बिकापते ।
अतिवाल्लभ्यतः साधु विश्वङ्नो धृतवानसि ॥ ४॥
संहृतस्पर्शयोगाय सम्पूर्णामृतसूतये ।
वियन्मायास्वरूपाय विभवे शम्भवे नमः ॥ ५॥
भिन्नेष्वपि न भिन्नं यच्छिन्नेष्वछिन्नमेव च ।
नमामः सर्वसामान्यं रूपं तत्पारमेश्वरम् ॥ ६॥
प्रणवोर्ध्वार्धमात्रातोऽप्यणवे महते पुनः ।
ब्रह्माण्डादपि नैर्गुण्यगुणाय स्थाणवे नमः ॥ ७॥
ब्रह्माण्डगर्भिणीं व्योमव्यापिनः सर्वतोगतेः ।
परमेश्वरहंसस्य शक्तिं हंसीमिव स्तुमः ॥ ८॥
निरुपादानसम्भारमभित्तावेव तन्वते ।
जगच्चित्रं नमस्तस्मै कलाश्लाघ्याय शूलिने ॥ ९॥
मायाजलोदरात्सम्यगुद्धृत्य विमलीकृतम् ।
शिवज्ञानं स्वतो दुग्धं देह्येहि हरहंस नः ॥ १०॥
षट्प्रमाणीपरिच्छेदभेदयोगेऽप्यभेदिने ।
परमार्थैकभावाय बलिं यामो भवाय ते ॥ ११॥
अपि पश्येम गम्भीरां परेण ज्योतिषाभितः ।
उन्मृष्टतमसं रम्यामन्तर्भव भवद्गुहाम् ॥ १२॥
नमस्तेभ्योऽपि ये सोमकलाकलितशेखरम् ।
नाथं स्वप्नेऽपि पश्यन्ति परमानन्ददायिनम् ॥ १३॥
भगवन्भव भावत्कं भावं भावयितुं रुचिः ।
पुनर्भवभयोच्छेददक्षा कस्मै न रोचते ॥ १४॥
यावज्जीवं जगन्नाथ कर्तव्यमिदमस्तु नः ।
त्वत्प्रसादात्त्वदेकाग्रमनस्कत्वेन या स्थितिः ॥ १५॥
शाखासहस्रविस्तीर्णवेदागममयात्मने ।
नमोऽनन्तफलोत्पादकल्पवृक्षाय शम्भवे ॥ १६॥
वाङ्मनःकायकर्माणि विनियोज्य त्वयि प्रभो ।
त्वन्मयीभूय निर्द्वन्द्वाः कच्चित्स्यामापि कर्हिचित् ॥ १७॥
जगतां सर्गसंहारतत्तद्धितनियुक्तिषु ।
अनन्यापेक्षसामर्थ्यशालिनि शूलिने नमः ॥ १८॥
व्यतीतगुणयोगस्य मुख्यध्येयस्य धूर्जटेः ।
नामापि ध्यायतां ध्यानैः किमन्यालम्बनैः फलम् ॥ १९॥
नमो नमः शिवायेति मन्त्रसामर्थ्यमाश्रिताः ।
श्लाघ्यास्ते शाम्भवीं भूतिमुपभोक्तुं य उद्यताः ॥ २०॥
कः पन्था येन न प्राप्यः का च वाङ्नोच्यसे यया ।
किं ध्यानं येन न ध्येयः किं वा किं नासि यत्प्रभो ॥ २१॥
अर्चितोऽयमयं ध्यात एष तोषित इत्ययम् ।
रसः स्रोतःसहस्रेण त्वयि मे भव वर्धताम् ॥ २२॥
नमो निःशेषधीपत्रिमालालयमयात्मने ।
नाथाय स्थाणवे तुभ्यं नागयज्ञोपवीतिने ॥ २३॥
अज्ञानतिमिरस्यैकमौषधं संस्मृतिस्तव ।
भव तत्तत्प्रदानेन प्रसादः क्रियतां मयि ॥ २४॥
नम ईशाय निःशेषपुरुषार्थप्रसाधकः ।
प्रणन्तव्यः प्रणामोऽपि यदीय इह धीमताम् ॥ २५॥
मग्नैर्भीमे भवाम्भोधौ निलये दुःखयादसाम् ।
भक्तिचिन्तामणिं शार्वं ततः प्राप्य न किं जितम् ॥ २६॥
निरावरणनिर्द्वन्द्वनिश्चलज्ञानसम्पदाम् ।
ज्ञेयोऽसि किल केऽप्येते ये त्वां जानन्ति धूर्जटे ॥ २७॥
निर्गुणोऽपि गुणज्ञानां ज्ञेय एको जयत्यजः ।
निष्कामोऽपि प्रकृत्या यः कामनानां परं फलम् ॥ २८॥
श्रीरत्नामृतलाभाय क्लिष्टं यत्र न कैः सुरैः ।
तत्क्षीरोदमैश्वर्यं तवैव सहजं विभो ॥ २९॥
नमो भक्त्या नृणां मुक्त्यै भवते भव तेऽवते ।
स्मृत्या नुत्या च ददते शम्भवे शं भवेऽभवे ॥ ३०॥
सर्वज्ञः सर्वकृत्सर्वमसीति ज्ञानशालिनाम् ।
वेद्यं किं कर्म वा नाथ नानन्त्याय त्वयार्प्यते ॥ ३१॥
इच्छाया एव यस्येयत्फलं लोकत्रयात्मकम् ।
तस्य ते नाथ कार्याणां को वेत्ति कियती गतिः ॥ ३२॥
ब्रह्मादयोऽपि तद्यस्य कर्मसोपानमालया ।
उपर्युपरि धावन्ति लब्धुं धाम नमामि तम् ॥ ३३॥
अयं ब्रह्मा महेन्द्रोऽयं सूर्यचन्द्रमसाविमौ ।
इति शक्तिलता यस्य पुष्पिता पात्वसौ भवः ॥ ३४॥
भ्रमो न लभ्यते यस्य भ्रान्तान्तःकरणैरपि ।
दूरगैरपि यस्यान्तो दुर्गमस्तं स्तुमो मृडम् ॥ ३५॥
नमः स्तुतौ स्मृतौ ध्याने दर्शने स्पर्शने तथा ।
प्राप्तौ चानन्दवृन्दाय दयिताय कपर्दिने ॥ ३६॥
किं स्मयेनेति मत्वापि मनसा परमेश्वर ।
स्मयेन त्वन्मयोऽस्मीति मामि नात्मनि किं मुदा ॥ ३७॥
चिन्तयित्वापि कर्तव्यकोटीश्चित्तस्य चापलात् ।
विश्राम्यन्भव भावत्कचित्तानन्दे रमे भृशम् ॥ ३८॥
सूक्ष्मोऽपि चेत्त्रिलोकीयं कलामात्रं कथं तव ।
स्थूलोऽथ किं सुदर्शो न ब्रह्मादिभिरपि प्रभो ॥ ३९॥
वाच्य एषां त्वमेवेति नाभविष्यदिदं यदि ।
कः क्लेशं देव वाग्जालेष्वकरिष्यत्सुधीस्तदा ॥ ४०॥
क्रमेण कर्मणा केन कया वा प्रज्ञया प्रभो ।
दृश्योऽसीत्युपदेशेन प्रसादः क्रियतां मम ॥ ४१॥
नमो निरुपकार्याय त्रैलोक्यैकोपकारिणे ।
सर्वस्य स्पृहणीयाय निःस्पृहाय कपर्दिने ॥ ४२॥
अहो क्षेत्रज्ञता सेयं कार्याय महते सताम् ।
ययानन्तफलां भक्तिं वपन्ति त्वय्यमी प्रभो ॥ ४३॥
महतीयमहो माया तव मायिन्ययावृतः ।
त्वद्ध्याननिधिलाभेऽपि मुग्धो लोकः श्लथायते ॥ ४४॥
आरम्भे भव सर्वत्र कर्म वा करणादि वा ।
विश्वमस्तु स्वतन्त्रस्तु कर्ता तत्रैकको भवान् ॥ ४५॥
त्रिगुणत्रिपरिस्पन्दद्वन्द्वग्रस्तं जगत्त्रयम् ।
उद्धर्तुं भवतोऽन्यस्य कस्य शक्तिः कृपाथवा ॥ ४६॥
दोषोऽपि देव को दोषस्त्वामाप्तुं यः समास्थितः ।
गुणोऽपि च गुणः को नु त्वां नाप्तुं यः समास्थितः ॥ ४७॥
रागोऽप्यस्तु जगन्नाथ मम त्वय्येव यः स्थितः ।
लोभायापि नमस्तस्मै त्वल्लाभालम्बनाय मे ॥ ४७॥
अहो महदिदं कर्म देव त्वद्भावनात्मकम् ।
आब्रह्मक्रिमि यस्मिन्नो मुक्तयेऽधिक्रियेत कः ॥ ४८॥
आरम्भः सर्वकार्याणां पर्यन्तः सर्वकर्मणाम् ।
तदन्तर्वृत्तयश्चित्रास्तवैवेशो धियः पथि ॥ ४९॥
यावदुत्तरमास्वादसहस्रगुणविस्तरः ।
त्वद्भक्तिरसपीयूषान्नाथ नान्यत्र दृश्यते ॥ ५०॥
उपसंहृतकामाय कामायतिमतन्वते ।
अवतंसितसोमाय सोमाय स्वामिने नमः ॥ ५१॥
किमशक्तः करोमीति सर्वत्रानध्यवस्यतः ।
सर्वानुग्राहिका शक्तिः शाङ्करी शरणं मम ॥ ५२॥
गुणातीतस्य निर्दिष्टनिःशेषातिशयात्मनः ।
लभ्यते भव कुत्रांशे परः प्रतिनिधिस्तव ॥ ५३॥
निर्द्वन्द्वे निरुपाधौ च त्वय्यात्मनि सति प्रभो ।
वयं वञ्च्यामहेऽद्यापि माययामेयया तव ॥ ५४॥
अणिमादिगुणावाप्तिः सदैश्वर्यं भवक्षयः ।
अमी भव भवद्भक्तिकल्पपादपपल्लवाः ॥ ५५॥
या या दिक्तत्र न क्वासि सर्वः कालो भवन्मयः ।
इति लब्धोऽपि कर्हि त्वं लप्स्यसे नाथ कथ्यताम् ॥ ५६॥
नमः प्रसन्नसद्वृत्तमानसैकनिवासिने ।
भूरिभूतिसिताङ्गाय महाहंसाय शम्भवे ॥ ५७॥
हृतोद्धततमस्तान्तिः प्लुष्टाशेषभवेन्धना ।
त्वद्बोधदीपिका मेऽस्तु नाथ त्वद्भक्तिदीपिका ॥ ५८॥
विसृष्टानेकसद्बीजगर्भं त्रैलोक्यनाटकम् ।
प्रस्ताव्य हर संहर्तुं त्वत्तः कोऽन्यः कविः क्षमः ॥ ५९॥
नमः सदसतां कर्तुमसत्त्वं सत्त्वमेव वा ।
स्वतन्त्रायास्वतन्त्राय व्ययैश्वर्यैकशालिने ॥ ६०॥
त्रैलोक्येऽप्यत्र यो यावानानन्दः कश्चिदीक्ष्यते ।
स बिन्दुर्यस्य तं वन्दे देवमानन्दसागरम् ॥ ६१॥
अहो ब्रह्मादयो धन्या ये विमुक्तान्यसङ्कथम् ।
नमो नमः शिवायेति जपन्त्याह्लादविह्वलाः ॥ ६२॥
निष्कामायापि कामानामनन्तानां विधायिने ।
अनादित्वेऽपि विश्वस्य भोक्त्रे भव नमोऽस्तु ते ॥ ६३॥
स्तुमस्त्रिभुवनारम्भमूलप्रकृतिमीश्वरम् ।
लिप्सेरन्नोपकारं के यतः सम्पूर्णधर्मणः ॥ ६४॥
महत्स्वप्यर्थकृच्छ्रेषु मोहौघमलिनीकृताः ।
स्मृते यस्मिन्प्रसीदन्ति मतयस्तं शिवं स्तुमः ॥ ६५॥
प्रभो भवत एवेह प्रभुशक्तिरभङ्गुरा ।
यदिच्छया प्रतायेते त्रैलोक्यस्य लयोदयौ ॥ ६६॥
कुकर्मापि यमुद्दिश्य देवं स्यात्सुकृतं परम् ।
सुकृतस्यापि सौकृत्यं यतोऽन्यत्र न सोऽसि भोः ॥ ६७॥
एष मुष्ट्या गृहीतोऽसि दृष्ट एष क्व यासि नः ।
इति भक्तिरसाध्माता धन्या धावन्ति धूर्जटिम् ॥ ६८॥
स्तुमस्त्वां ऋग्यजुःसाम्नां शुक्रतः परतः परम् ।
यस्य वेदात्मिकाज्ञेयमहो गम्भीरसुन्दरी ॥ ६९॥
विधिरादिस्तथान्तोऽसि विश्वस्य परमेश्वर ।
धर्मग्रामः प्रवृत्तो यस्त्वत्तो न स कुतो भवेत् ॥ ७०॥
नमस्ते भवसम्भ्रान्तभ्रान्तिमुद्भाव्य भिन्दते ।
ज्ञानानन्दं च निर्द्वन्द्वं देव वृत्वा विवृण्वते ॥ ७१॥
यस्याः प्राप्येत पर्यन्तविशेषः कैर्मनोरथैः ।
मायामेकनिमेषेण मुष्णंस्तां पातु नः शिवः ॥ ७२॥
वैराग्यस्य गतिं गुर्वीं ज्ञानस्य परमां श्रियम् ।
नैःस्पृह्यस्य परां कोटिं बिभ्रतां त्वं प्रभो प्रभुः ॥ ७३॥
ब्रह्मणोऽपि भवान्ब्रह्म कस्य नेशस्त्वमीशितुः ।
जगत्कल्याणकल्याणं कियत्त्वमिति वेत्ति कः ॥ ७४॥
किमन्यैर्बन्धुभिः किं च सुहृद्भिः स्वामिभिस्तथा ।
सर्वस्थाने ममेश त्वं य उद्धर्ता भवार्णवात् ॥ ७५॥
जयन्ति मोहमायादिमलसङ्क्षालनक्षमाः ।
शैवयोगबलाकृष्टा दिव्यपीयूषविप्रुषः ॥ ७६॥
गायत्र्या गीयते यस्य धियां तेजः प्रचोदकम् ।
चोदयेदपि कच्चिन्नः स धियः सत्पथे प्रभुः ॥ ७७॥
अष्टमूर्ते किमेकस्यामपि मूर्तौ न नः स्थितिम् ।
शाश्वतीं कुरुषे यद्वा तुष्टः सर्वं करिष्यसि ॥ ७८॥
वस्तुतत्त्वं पदार्थानां प्रायेणार्थक्रियाकरम् ।
भवतस्त्वीश नामापि मोक्षपर्यन्तसिद्धिदम् ॥ ७९॥
मुहुर्मुहुर्जगच्चित्रस्यान्यान्यां स्थितिमूहितुम् ।
शक्तिर्या ते तया नाथ को मनस्वी न विस्मितः ॥ ८०॥
दुष्करं सुकरीकर्तुं दुःखं सुखयितुं तथा ।
एकवीरा स्मृतिर्यस्य तं स्मरामः स्मरद्विषम् ॥ ८१॥
जयन्ति गीतयो यासां स गेयः परमेश्वरः ।
यन्नाम्नापि महात्मानः कीर्यन्ते पुलकाङ्कुरैः ॥ ८२॥
भवानिव भवानेव भवेद्यदि परं भव ।
स्वशक्तिव्यूहसंव्यूढत्रैलोक्यारम्भसंहृतिः ॥ ८३॥
मन्त्रोऽसि मन्त्रणीयोऽसि मन्त्री त्वत्तः कुतोऽपरः ।
स मह्यं देहि तं मन्त्रं त्वन्मन्त्रः स्यां यथा प्रभो ॥ ८४॥
भारूपः सत्यसङ्कल्पस्त्वमात्मा यस्य सोऽप्यहम् ।
संसारीति किमीशैष स्वप्नः सोऽपि कुतस्त्वयि ॥ ८५॥
तदभङ्गि तदग्राम्यं तदेकमुपपत्तिमत् ।
त्वयि कर्मफलन्यासकृतामैश्वर्यमीश यत् ॥ ८६॥
क्षमः कां नापदं हन्तुं कां दातुं सम्पदं न वा ।
योऽसौ स दयितोऽस्माकं देवदेवो वृषध्वजः ॥ ८७॥
मायामयमलान्धस्य दिव्यस्य ज्ञानचक्षुषः ।
निर्मलीकरणे नाथ त्वद्भक्तिः परमाञ्जनम् ॥ ८८॥
निर्भयं यद्यदानन्दमयमेकं यदव्ययम् ।
पदं देह्येहि मे देव तूर्णं तत्किं प्रतीक्षसे ॥ ८९॥
अहो निसर्गगम्भीरो घोरः संसारसागरः ।
अहो तत्तरणोपायः परः कोऽपि महेश्वरः ॥ ९०॥
नमः कृतकृतान्तान्त तुभ्यं मदनमर्दिने ।
मस्तकन्यस्तगङ्गाय यथायुक्तार्थकारिणे ॥ ९१॥
ऐश्वर्यज्ञानवैराग्यधर्मेभ्योऽप्युपरि स्थितिम् ।
नाथ प्रार्थयमानानां त्वदृते का परा गतिः ॥ ९२॥
त्वय्यनिच्छति कः शम्भो शक्तः कुब्जयितुं तृणम् ।
त्वदिच्छानुगृहीतस्तु वहेद्ब्राह्मीं धुरं न कः ॥ ९३॥
हरप्रणतिमाणिक्यमुकुटोत्कटमस्तकाः ।
नमेयुः कं परं कं वा नमयेयुर्न धीधनाः ॥ ९४॥
सर्वविभ्रमनिर्मोकनिष्कम्पममृतह्रदम् ।
भवज्ज्ञानाम्बुधेर्मध्यमध्यासीयापि धूर्जटे ॥ ९५॥
चित्रं यच्चित्रदृष्टोऽपि मनोरथगतोऽपि वा ।
परमार्थफलं नाथ परिपूर्णं प्रयच्छसि ॥ ९६॥
को गुणैरधिकस्त्वत्तस्त्वत्तः को निर्गुणोऽधिकः ।
इति नाथ नुमः किं त्वां किं निन्दामो न मन्महे ॥ ९७॥
कीर्तनेऽप्यमृतौघस्य यत्प्रसत्तेः फलं तव ।
तत्पातुमपि कोऽन्योऽलं किमु दातुं जगत्पते ॥ ९८॥
निःशेषप्रार्थनीयार्थसार्थसिद्धिनिधानतः ।
त्वत्तस्त्वद्भक्तिमेवाप्तुं प्रार्थये नाथ सर्वथा ॥ ९९॥
नमस्त्रैलोक्यनाथाय तुभ्यं भव भवज्जुषाम् ।
त्रिलोकीनाथतादाननिर्विनायकशक्तये ॥ १००॥
निःशेषक्लेशहानस्य हेतुः क इति संशये ।
स्वामिन्सोऽसीति निश्चित्य कस्त्वां न शरणं गतः ॥ १०१॥
भुक्त्वा भोगान्भवभ्रान्तिं हित्वा लप्स्ये परं पदम् ।
इत्याशंसेह शोभेत शम्भौ भक्तिमतः परम् ॥ १०२॥
नाथ स्वप्नेऽपि यत्कुर्यां ब्रूयां वा साध्वसाधु वा ।
त्वदधीनत्वदर्पेण सर्वत्रात्रास्मि निर्वृतः ॥ १०३॥
ज्योतिषामपि यज्ज्योतिस्तत्र त्वद्धाम्नि धावतः ।
चित्तस्येश तमःस्पर्शो मन्ये वन्ध्यात्मजानुजः ॥ १०४॥
मन्ये न्यस्तपदः सोऽपि क्षेम्ये मोक्षस्य वर्त्मनि ।
मनोरथः स्थितो यस्य सेविष्ये शिवमित्ययम् ॥ १०५॥
स्थित्युत्पत्तिलयैर्लोकत्रयस्योपक्रियास्विह ।
एकैवेश भवच्छक्तिः स्वतन्त्रं तन्त्रमीक्षसे ॥ १०६॥
त्रिलोक्यामिह कस्त्रातस्त्रिताप्या नोपतापितः ।
तस्मै नमोऽस्तु ते यस्त्वं तन्निर्वाणामृतह्रदः ॥ १०७॥
कृत्रिमापि भवद्भक्तिरकृत्रिमफलोदया ।
निश्छद्मा चेद्भवेदेषा किम्फलेति त्वयोच्यताम् ॥ १०८॥
तच्चक्षुरीक्ष्यसे येन सा गतिर्गम्यसे यया ।
फलं तदज जातं यत्त्वत्कथाकल्पपादपात् ॥ १०९॥
श्रेयसा श्रेय एवैतदुपरि त्वयि या स्थितिः ।
तदन्तरायहृतये त्वमीश शरणं मम ॥ ११०॥
अहो स्वादुतमः शर्वसेवाशंसासुधारसः ।
कुत्र कालकलामात्रे न यो नवनवायते ॥ १११॥
मुहुर्मुहुरविश्रान्तस्त्रैलोक्यं कल्पनाशतैः ।
कल्पयन्नपि कोऽप्येको निर्विकल्पो जयत्यजः ॥ ११२॥
मलतैलाक्तसंसारवासनावर्तिदाहिना ।
ज्ञानदीपेन देव त्वां कदा नु स्यामुपस्थितः ॥ ११३॥
निमेषमपि यद्येकं क्षीणदोषे करिष्यसि ।
पदं चित्ते तदा शम्भो किं न सम्पादयिष्यसि ॥ ११४॥
धन्योऽस्मि कृतकृत्योऽस्मि महानस्मीति भावना ।
भवेत्सालम्बना तस्य यस्त्वदालम्बनः प्रभो ॥ ११५॥
शुभाशुभस्य सर्वस्य स्वयं कर्ता भवानपि ।
भवद्भक्तिस्तु जननी शुभस्यैवेश केवलम् ॥ ११६॥
प्रसन्ने मनसि स्वामिन्किं त्वं निविशसे किमु ।
त्वत्प्रवेशात्प्रसीदेत्तदिति दोलायते जनः ॥ ११७॥
निश्चयः पुनरेषोऽत्र त्वदधिष्ठानमेव हि ।
प्रसादो मनसः स्वामिन्सा सिद्धिस्तत्परं पदम् ॥ ११८॥
वचश्चेतश्च कार्यं च शरीरं मम यत्प्रभो ।
त्वत्प्रसादेन तद्भूयाद्भवद्भावैकभूषणम् ॥ ११९॥
स्तवचिन्तामणिं भूरिमनोरथफलप्रदम् ।
भक्तिलक्ष्म्यालयं शम्भो भट्टनारायणो व्यधात् ॥ १२०॥
इति श्रीमहामाहेश्वराचार्यवर्यश्रीभट्टनारायणविरचितः
स्तवचिन्तामणिः समाप्ता ।
Proofread by PSA Easwaran psawaswaran