% Text title : nIlarudropaniShat with commentary % File name : nIlarudropaniShat.itx % Category : upanishhat, stotra, shiva % Location : doc\_upanishhat % Author : nArAyaNavirachitadIpikA % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Source : Unpublished Upanishads, Adyar Library Atharva Veda - Shaiva upanishad % Latest update : August 22, 2015 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. nIlarudropaniShat with commentary ..}## \itxtitle{.. nIlarudropaniShat dIpikAsametA ..}##\endtitles ## OM tatsadbrahmaNe namaH | nArAyaNavirachitadIpikAsametA | nIlarudropanipadi ShoDashyAM khaNDakatrayam || shrutirUpeNa taM devaM stautyapashyamiti kramAt || 1|| asparshayogamuktvA tatsampradAyapravartakaM paramaguruM yogasiddhipradaM nIlarudraM stauti\- OM apashyaM tvA.avarohantaM divitaH pR^ithivImavaH || apashyamasyantaM rudraM nIlagrIvaM shikhaNDinam || diva ugro.avArukShatpratyaShThAdbhUmyAmadhi || apashyamiti | divito divaH | pR^ithivIM bhUmimavo.avastAdavarohantaM tvAmahamapashyamiti mantradraShTurvachaH | asyantam | asu kShepaNe | kShipantaM duShTAn | anenAvatAraprayojanamuktam | ayaM brahmaNaH putraH sanakAdiShu sR^iShTimakurvatsu brahmaNaH krodhAdutpannaH kumAro ruroda tenA.a.ashvAsya rudra iti nAma dattaM tata ekAdasha sthAnA\- nyekAdasha nAmAnyekAdasha patnIshcha dadau tatsR^iShTAnAM rudrANAmasa~NkhyAtatAM dR^iShTvA taM bhayAttapase nyayojayatsa bhuvi tapashchachAretItihAsaH | shikhaNDinam shikhaNDo barhachUDayoH iti vishvaH | tayoranyataradasyAstIti shikhaNDI taM divaH sakAshAdugro rudro.avArukShadavatIrNavAn | pratyaShThAt | pratiShThAM sthitiM kR^itavAn | bhUmyAmadhi | adhirIshvara ityadhiH karmapravachanIyaH | yasmAdadhikaM yasya cheshvaravachanamiti saptamI | bhUmerIshvara ityarthaH | janAsaH pashyatemaM nIlagrIvaM vilohitam || eSha etyavIrahA rudro jalAsabheShajIH || vi te.akShemamanInashadvAtIkAro.apyetu te || janAsa | Ajjaserasuk | saMvodhane cheti prathamA | etyAgachChati | na vIrahA.avIrahA saumyaH | yadvA.avIrANi pApAni hantyavIrahA | etyA.a.agatya vIrAndaityAnhantIti vA | jala AsaH kShepo yAsAM tA jalAsAshcha tA bheShajyashcha tA etItyanvayaH | jalakShiptAnAmoShadhInAmama~NgalanAshakatvaM rudrasannidhAnAdeva | yadvA samudramathanAvasare samudre kShiptAnAmoShadhInAmudbhUtaM viShaM pAtumavatIrNatvAdevamuktam | te tava lokasyAkShemaM vyanInashat | anena kShemakAritvamuktam | alabdhalAbho yogastatkAritvamapyAha | vAtIkAra iti | vAtiH prAptiH | aprAptaM prAptaM karotIti vAtIkAraH so.api te tavApUrvalAbhakaro.apyetvAgachChatu | yogakShemakaro.abhiShekajale sannihito bhavatvityarthaH | mantrali~NgAdabhiSheke viniyogaH | namaste bhava bhAmAya namaste bhava manyave || namaste astu vAhubhyAmutota iShave namaH || bhAmaH krodhaH | manyustatpUrvAvasthA | utApi | uteShave bANarUpAya | astave | asu kShepaNe tavenpratyayastumarthe | astu kSheptumityarthaH | yAmiShuM girishanta haste bibharShyastave || shivAM giritra tAM kR^iNu mA hiMsIH puruShAnmama || kaM kSheptuM girishantaM shyati shyangIre shyangirishyansambandhasAmAnye ShaShThyA samAsaH | taM girishantam | ChAndaso yamalopaH | yadvA kaMshambhMyA vabhayustitutayasaH | shamasyAsti shanto ##?? kaMshambhMyA## giriNA shantaH sukhI parvatotpannatvAdiShoH | he giritra girirakShaka tAM shivAM kalyANIM kuru | shivena vachasA tvA girishAchChA vadAmasi | yathA naH sarvamijjagadayakShmaM sumanA asat || yA ta iShuH shivatamA shivaM babhUva te dhanuH | shivA sharavyA yA tava tayA no mR^iDa jIvase || achChA vadAmasi | achCha nirmalaM vadAmaH | achChashabdasya nipAtasya cheti dIrghaH | idanto masi | idanarthako nipAtaH | ayakShmaM nIrogam | sumanAH sumanaskam | asadbhavet | li~Narthe leT | tip | itashcha lopaH parasmaipadeShu | leTo.aDATAvityaT | sharavyA sharasandhAtrI jyA sharo dadhyagrabANayoH iti vishvaH | sharamarhati yat | avsharasya chetyavAdeshaH | sharushabdAdvA siddham | sharurAyudhakopayoH | ugavAdibhyo yat | jIvase jIvituM mR^iDa modaya | yadvA he mR^iDa tayA tanvA no.asmA~njIvase jIvayasi | yA te rudra shivA tanUraghorA pApakAshinI | tayA nastanvA shantamayA girishantAbhichAkashat || asau yastAmro aruNa uta babhrurvilohitaH | ye cheme abhito rudrA dikShu shritAH sahasrasho vaiShAM heDa Imahe || 1|| shantamayA | atishayena shaM shantamA tayA | abhichAkashat | kasherya~Nlu~NantAlleTti\- paT | atishayena prakAshayatviti prArthanA | babhrUH pi~Ngalo vaiShAM ha IDe stutaye | Imahe kAmayAmahe | viShNupakSha AbhIrAH || 1|| adR^ishyaM tvA.avarohantaM nIlagrIvaM vilohitam || uta tvA gopA adR^ishannuta tvodahAryaH || uto tvA vishvA bhUtAni tasmai dR^iShTAya te namaH || gopA gopAlA adR^ishannapashyan | udahAryaH pAnIyahAriNyaH | vishvA vishvAni bhUtAni | adR^ishan | yoginApyadR^ishyaM tvAM kR^ipayA.a.avirbhavantamAdityavatprakAshamAnaM pAmarA api dadR^ishurityarthaH | namo.astu nIlashikhaNDAya sahasrAkShAya vAjine || atho ye asya sattvAnastebhyo.ahamakaraM namaH || vAjine.annavate bANarUpAya vA | sIdanti sattvAno gaNAH | namAMsi ta AyudhAyAnAtatAya dhR^iShNave | ubhAbhyAmakaraM namo bAhubhyAM tava dhanvane || pramu~ncha dhanvanastvamubhayo rAj~norjyAm | yAshcha te hasta iShavaH parA tA bhagavo vapa || namAMsi namaskArAH | nA.a.atatAyAnAtatAya | dhR^iShNave pragalbhAya | bAhubhyAM kR^itvA dhanvane namo.akaravamityarthaH | ubhayoraripratyaribhUtayo rAj~nordhanvanorjyAM paripramu~nchAnAtatAM kuru | rAj~norvigrahe lokAnAM klesho bhavati tatastaM shamayeti bhAvaH | he bhagavo yAste hala iShavo bANAstAH parA vapa parA~NmukhAnmu~ncha | tvamapi kopaM lokeShu mA kR^ithA iti bhAvaH | indrarUpeNa jagadrakSheti prArthayate\- avatatya dhanustvaM sahasrAkSha shateShudhe | nishIrya shalyAnAM mukhA shivo naH shambhurAbhara || vijyaM dhanuH shikhaNDino vishalyo bANavA{\m+} uta | aneshannasyeShavaH shivo asya niSha~NgatiH || avatatyeti | adhijyaM kR^itvA | sahasrAkSha shakrarUpa | shatamiShudhayastUNA yaj~narUpA yasya tatsambodhanam | nishIrya tIkShNIkR^itya mukhA mukhAni no.asmA~nshivaH kalyANarUpaH shambhuH sukhahetuH sannAbhara dhAraya poShaya | bANavAMstUNIro vishalyo.astu | shalyarahito bhavatu | vairiShu hateShu tatprayojanAbhAvAt | aneshannadR^ibhyA abhUvan | nashimanyoraliTyetvamiti vArtikena lu~Ni puShAdya~Nyetvam | niSha~NgatiH | niSha~NgaH | pari te dhanvano hetirasmAnvR^iNaktu vishvataH | atho ya iShudhistavAre asminnidhehi tam || yA te hetirmIDhuShTama haste babhUva te dhanuH | tayA tvaM vishvato asmAnayakShmayA paribhuja || vishvataH sarvato.asmAnparivR^iNaktu parivR^itya rakShatu | are sambodhane | atho pashchAdrakShaNAnantaraM yastaveShudhirasminniShudhau tAM hetiM bANaM nidhehi sthApaya | he mIDhuShTama mIDhavattametyarthaH | sechakatama | ayakShmayA sajjayA tayA hetyA paribhuja paripAlaya | namo.astu sarpebhyo ye ke cha pR^ithivImanu | ye antarikShe ye divi tebhyaH sarpebhyo namaH || ye chAmI rochane divi ye cha sUryasya rashmiShu | yeShAmapsu sadaskR^itaM tebhyaH sarpebhyo namaH || yA iShavo yAtudhAnAnAM ye vA vanaspatInAm | ye vA.avaTeShu sherate tebhyaH sarpebhyo namaH || 2|| sadaskR^itaM gR^ihaM kR^itam | yAtudhAnAnAM rakShasAM vanaspatInAM cheShavaH sarpAste hi janAndashanti | avaTeShu garteShu || 2|| kedArAdhIshamahiShasvarUpaM stauti\- yaH svajanAnnIlagrIvo yaH svajanA{\m+} hariruta | kalmAShapuchChamoShadhe jambhayA.a.ashvarundhati || ya iti | yaH shivaH svajanAnbhaktAnprati nIlagrIvaH | yashcha svajanAnbhaktAnprati harirharitavarNo bhaktavatsalo na bhavati | mahiShasya hi tAdR^igrUpaM sambhavati | yadvA nIlagrIvo rudro harirvipNushcha bhavati | anena hariharayorekarUpatoktA | he oShadhe | arundhati rodharahite taM kalmAShapuchChaM kR^iShNapANDurapuchCham | Ashu shIghraM jambhaya svavIryeNa vIryavantaM kuruShe | auShadhInAM pashubhyo balapradatvAt | kalmASho rAkShase kR^iShNe kalmAShaH kR^iShNapANDure iti vishvaH | kedAreshvarasya mahiSharUpatvAtpuchChavattA sambhavati | babhrushcha babhrukarNashchanIlAgalashIlAH shivaH | pashya sarveNa nIlashikhaNDena bhavena marutAM pitA || virUpAkSheNa babhruNA vAchaM vadiShyato hataH | sarvanIlashikhaNDena vIra karmaNi karmaNi || babhruH kvachidavayave pi~NgalavarNaH | babhrukarNaH pi~NgalavarNakarNaH | nIlAgalashIlAH shiva ityatra nIlagrIvashcha yaH shiva iti pATho yuktaH | piteti | tR^itIyArthe prathamA pitretyarthaH | atha vAchaM vadiShyataH pitA dehimAtrasya janako brahmA yeneshvareNa hatastaM tvaM pashyetyanvayaH | he vIra karmaNi karmaNi vihitaniShiddharUpe | imAmasya prAshaM jahi yenedaM vibhajAmahe | namo bhavAya namaH sharvAya namaH kumArAya shatrave || namo nIlashikhaNDAya namaH sabhAprapAdine || imAmasya janasya | prAshaM pR^ichChatIti prATtAM prAshaM prachChikAM vAcham | jahi vedavihitaM niShiddhakarmaviShayaM saMshayaM nirAkurvityarthaH | yena karmaNedaM jagadvibhajAmahe karmabhUmibhogabhUmirUpeNa vibhaktaM kurmahe | kumArAya kAlAnabhibhUtAya skandarUpAya vA | shatrave saMhartre | sabhAprapAdine sabhAM prapadyate tachChIla sabhAprapAdI tasmai sabhyAyetyarthaH | yasya harI ashvatarau gardabhAvabhitaHsarau | tasmai nIlashikhaNDAya namaH sabhAprapAdine namaH sabhAprapAdina iti || 3|| ityatharvavede nIlarudropaniShatsamAptA || 18|| ashvatarau IShadUnamashvatvaM yayostAvashvatarau gardabhAdashvAyAM jAtau | abhitaHsarAvabhitaH sarata ityabhitaHsarau gardabhau vartete | yathA puruShottamakShetrasya nIlamAdhavo.adhiShThAtaivaM kedArakShetrasya nIlarudraH | dviruktiH samAptyarthA || 3|| nArAyaNena rachitA shrutimAtropajIvinA | aspaShTapadavAkyAnAM nIlarudrasya dIpikA || 1|| iti nArAyaNavirachitA nIlarudropaniShaddIpikA samAptA || 24|| ## Encoded and proofread by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}