% Text title : subAlopaniShat % File name : subAla.itx % Category : upanishhat, upanishad % Location : doc\_upanishhat % Author : Vedic Tradition % Transliterated by : Sunder Hattangadi sunderh at hotmail.com % Proofread by : Sunder Hattangadi sunderh at hotmail.com % Latest update : January 5, 2000 % Send corrections to : Sanskrit@cheerful.com % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Subala Upanishad ..}## \itxtitle{.. subAlopaniShat ..}##\endtitles ## || atha subAlopaniShat || bIjAj~nAnamahAmohApahnavAdyadvishiShyate | nirbIjaM traipadaM tattvaM tadasmIti vichintaye || OM pUrNamadaH pUrNamidaM pUrNAtpUrNamudachyate | pUrNasya pUrNamAdAya pUrNamevAvashiShyate || OM shAntiH shAntiH shAntiH || OM tadAhuH kiM tadAsIttasmai sa hovAcha na sannasanna sadasaditi tasmAttamaH sa~njAyate tamaso bhUtAdirbhUtAderAkAshamAkAshA\- dvAyurvAyragniragnerApo.adbhyaH pR^ithivI tadaNDaM samabhavattatsa.nvatsaramAtramuShitvA dvidhAkaro\- dadhastAdbhUmimupariShTAdAkAshaM madhye puruSho divyaH sahasrashIrShA puruShaH sahasrAkShaH sahasrapAt | sahasrabAhuriti so.agre bhUtAnAM mR^ityumasR^ijantryakSharaM trishiraskaM tripAdaM khaNDaparashuM tasya brahmAbhidheti sa brahmANameva vivesha sa mAnasAnsapta putrAnasR^ijatteha virAjaH satyamAnasAnasR^ijanteha prajApatayo brAhmaNo.asya mukhamAsIdbAhU rAjanyaH kR^itaH | UrU tadasya yadvaishyaH padbhyAM shUdro ajAyata || chandramA manaso jAtashchakShoH sUryo ajAyata | shrotrAdvAyushcha prANashcha hR^idayAtsarvamidaM jAyate || iti prathamaH khaNDaH || apAnAnniShAdA yakSharAkShasagandharvAshchAsthibhyaH parvatA lomabhya oShadhivanaspatayo lalATAtkrodhajo rudro jAyate tasyaitasya mahato bhUtasya niHshvasitamevaitadyadR^igvado yajurvedaH sAmavedo.atharvavedaH shikShA kalpo vyAkaraNaM niruktaM Chando jyotiShAmayanaM nyAyo mImA.nsA dharmashAstrANi vyAkhyAnAnyupavyAkhyAnAni cha sarvANi cha bhUtAni hiraNyajyotiryasminnayamAtmAdhikShiyanti bhuvanAni vishvA || AtmAnaM dvidhAkarodardhena strI ardhena puruSho devo bhUtvA devAnasR^ijadR^iShirbhUtvA R^iShInyakSharAkShasagandharvAn\- grAmyAnAraNyA.nshcha pashUnasR^ijaditarA gauritaro.anaDvAnitaro vaDavetaro.ashva itarA gardabhItaro gardabha itarA vishvambharItaro vishvambharaH so.ante vaishvAnaro bhUtvA sandagdhvA sarvANi bhUtAni pR^ithivyapsu pralIyata Apastejasi pralIyante tejo vAyau vilIyate vAyurAkAshe vilIyata AkAshamindriyeShvindriyANi tanmAtreShu tanmAtrANi bhUtAdau vilIyante bhUtAdirmahati vilIyate mahAnavyakte vilIyate.avyaktamakShare vilIyate akSharaM tamasi vilIyate tamaH pare deva ekIbhavati parastAnna sannAsannAsada\- sadityetannirvANAnushAsanamiti vedAnushAsanamiti vedAnushAsanam || iti dvitIyaH khaNDaH || 2|| asadvA idamagra AsIdajAtamabhUtamapratiShThita\- mashabdamasparshamarUpamarasamagandhamavyayama\- mahAntamabR^ihantamajamAtmAnaM matvA dhIro na shochati || apramANamamukhamashrotramavAgamano.atejaskamachakShu\- ShkamanAmagotramashiraskamapANipAdamasnigdhamalohita\- maprameyamahrasvamadIrghamasthUlamanaNvanalpamapAra\- manirdeshyamanapAvR^itamapratarkyamaprakAshyamasa.nvR^ita\- manantaramabAhyaM na tadashnAti ki.nchana na tadashnAti kashchanaitadvai satyena dAnena tapasA.anAshakena brahmacharyeNa nirvedanenAnAshakena ShaDa~Ngenaiva sAdhayedetatrayaM vIkSheta damaM dAnaM dayAmiti na tasya prANA utkrAmantyatraiva samavalIyante brahmaiva sanbrahmApyeti ya evaM veda || iti tR^itIyaH khaNDaH || 3|| hR^idayasya madhye lohitaM mA.nsapiNDaM yasmi.nstaddaharaM puNDarIkaM kumudamivAnekadhA vikasitaM hR^idayasya dasha ChidrANi bhavanti yeShu prANAH pratiShThitAH sa yadA prANena saha sa.nyujyate tadA pashyati nadyo nagarANi bahUni vividhAni cha yadA vyAnena saha sa.nyujyate tadA pashyati devA.nshcha R^iShI.nshcha yadApAnena saha sa.nyujyate tadA pashyati yakSharAkShasagandharvAnyadA udAnena saha sa.nyujyate tadA pashyati devalokAndevAnskandaM jayantaM cheti yadA samAnena saha sa.nyujyate tadA pashyati devalokAndhanAni cha yadA vairambheNa saha sa.nyujyate tadA pashyati dR^iShTaM cha shrutaM cha bhuktaM chAbhuktaM cha sachchAsachcha sarvaM pashyati athemA dasha dasha nADyo bhavanti tAsAmekaikasya dvAsaptatirdvAsaptatiH shAkhA nADIsahasrANi bhavanti yasminnayamAtmA svapiti shabdAnAM cha karotyatha yaddvitIye sa~Nkoshe svapiti tademaM cha lokaM paraM cha lokaM pashyati sarvA~nChabdAnvijAnAti sa samprasAda ityAchakShate prANaH sharIraM parirakShati haritasya nIlasya pItasya lohitasya shvetasya nADyo rudhirasya pUrNA athAtraitaddaharaM puNDarIkaM kumudamivAnekadhA vikasitaM yathA keshaH sahasradhA bhinnastathA hitA nAma nADyo bhavanti hR^idyAkAshe pare koshe divyo.ayamAtmA svapiti yatra supto na ka~nchana kAmaM kAmayate na ka~nchana svapnaM pashyati na tatra devA na devalokA yaj~nA na yaj~nA vA na mAtA na pitA na bandhurna bAndhavo na steno na brahmahA tejaskAyamamR^itaM salila evedaM salilaM vanaM bhUyastenaiva mArgeNa jAgrAya dhAvati samrADiti hovAcha || iti chaturthaH khaNDaH || 4|| sthAnAni sthAnibhyo yachChati nADI teShAM nibandhanaM chakShuradhyAtmaM draShTavyamadhibhUtamAdityastatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yashchakShuShi yo draShTavye ya Aditye yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || shrotramadhyAtmaM shrotavyamadhibhUtaM dishastatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yaH shrotre yaH shrotavye yo dikShu yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || nAsAdhyAtmaM ghrAtavyamadhibhUtaM pR^ithivI tatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yo nAsAyAM yo ghrAtavye yaH pR^ithivyAM yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || jihvAdhyAtmaM rasayitavyamadhibhUtaM varuNastatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yastvachi yaH sparshayitavye yo varuNe yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamamR^itamabhayamashokamanantam || tvagadhyAtmaM sparshayitavyamadhibhUtaM vAyustatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yastvachi yaH sparshayitavye yo vAyau yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || mano.adhyAtmaM mantavyamadhibhUtaM chandrastatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yo manasi yo mantavye yashchandre yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || buddhiradhyAtmaM boddhavyamadhibhUtaM brahmA tatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yo buddhau yo boddhavye yo brahmaNi yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || aha~NkAro.adhyAtmamaha.nkartavyamadhibhUtaM rudrastatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yo.aha~NkAre yo.aha.nkartavye yo rudre yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || chittamadhyAtmaM chetayitavyamadhibhUtaM kShetraj~nastatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yashchitte yashchetayitavye yaH kShetraj~ne yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || vAgadhyAtmaM vaktavyamadhibhUtamagnistatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yo vAchi yo vaktavye yo.agnau yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || hastAvadhyAtmamAdAtavyamadhibhUtamindrastatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yo haste ya AdAtavye ya indre yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || pAdAvadhyAtmaM gantavyamadhibhUtaM viShNustatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yaH pAde yo gantavye yo viShNau yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || pAyuradhyAtmaM visarjayitavyamadhibhUtaM mR^ityustatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM yaH pAyau yo visarjayitavye yo mR^ityau yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupAsItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || upastho.adhyAtmamAnandayitavyamadhibhUtaM prajApatistatrAdhidaivataM nADI teShAM nibandhanaM ya upasthe ya Anandayitavye yaH prajApatau yo nADyAM yaH prANe yo vij~nAne ya Anande yo hR^idyAkAshe ya etasminsarvasminnantare sa.ncharati so.ayamAtmA tamAtmAnamupasItAjaramamR^itamabhayamashokamanantam || eSha sarvaj~na eSha sarveshvara eSha sarvAdhipatireSho.antaryAmyeSha yoniH sarvasya sarvasaukhyerupAsyamAno na cha sarvasaukhyAnyupAsyati vedashAstrairupAsyamAno na cha vedashAstrANyupAsyati yasyAnamidaM sarve na cha yo.annaM bhavatyataH paraM sarvanayanaH prashAstAnnamayo bhUtAtmA prANamaya indriyAtmA manomayaH sa.nkalpAtmA vij~nAnamayaH kAlAtmAnandamayo layAtmaikatvaM nAsti dvaitaM kuto martyaM nAstyamR^itaM kuto nAntaHpraj~no na bahiHpraj~no nobhayataHpraj~no na praj~nAghano na praj~no nApraj~no.api no viditaM vedyaM nAstItyetannirvANAnushAsanamiti vedAnushAsanamiti vedAnushAsanam || iti pa~nchamaH khaNDaH || 5|| naiveha ki.nchanAgra AsIdamUlamanAdhAramimAH prajAH prajAyante divyo deva eko nArAyaNashchakShushcha draShTavyaM cha nArAyaNaH shrotraM cha shrotavyaM cha nArAyaNo ghrANaM cha ghrAtavyaM cha nArAyaNo jihvA cha rasayitavyaM cha nArAyaNastvak cha sparshayitavyaM cha nArAyaNo matashcha mantavyaM cha narAyaNo buddhishcha boddhavyaM cha nArAyaNo.aha~NkArashchAha.nkArtavyaM cha nArAyaNashchittaM cha chetayitavyaM cha nArAyaNo vAk cha vaktavyaM cha nArAyaNo hastau chAdAtavyaM cha nArAyaNaH pAdau cha gantavyaM cha nArAyaNaH pAyushcha visarjayitavyaM cha nArAyaNa upasthashchAnandayitavyaM cha nArAyaNo dhAtA vidhAtA kartA vikartA divyo deva eko nArAyaNa AdityA rudrA maruto vasavo.ashvinAvR^icho yajU.nShi sAmAni mantro.agni\- rAjyAhutirnArAyaNa udbhavaH sambhavo divyo deva eko nArAyaNo mAtA pitA bhrAtA nivAsaH sharaNaM suhR^idgatirnArAyaNo virAjA sudarshanAjitAsomyAmoghAkumArAmR^itAsatyAmadhyamAnA\- sIrAshishutAsUrAsUryAsvarAvij~neyAni nADInAmAni divyAni garjati gAyati vAti varShati varuNo.aryamA chandramAH kalA kalirdhAtA brahmA prajApatirmaghavA divasAshchArdhadivasAshcha kalAH kalpAshchordhvaM cha dishashcha sarvaM nArAyaNaH || puruSha evedaM sarvaM yadbhUtaM yachcha bhavyam | utAmR^itatvasyeshAno yadannenatirohati || tadviShNoH paramaM padaM sadA pashyanti sUrayaH | divIva chakShurAtatam || tadviprAso vipanyavo jAgR^ivA.nsaH samindhate | viShNoryatparamaM padam || tadetannirvANAnushAsanamiti vedanushAsanamiti vedAnushAsanam || iti ShaShThaH khaNDaH || 6|| antaHsharIre nihito guhAyAmaja eko nityo yasya pR^ithivI sharIraM yaH pR^ithivImantare sa.ncharan yaM pR^ithivI na veda || yasyApaH sharIraM yo.apontare sa.ncharanyamApo na viduH || yasya tejaH sharIraM yastejontare sa.ncharan yaM tejo na veda || yasya vAyuaH sharIraM yo vAyumantare sa.ncharan ya vAyurna veda || yasyAkAshaH sharIraM ya AkAshamantare sa.ncharan yamAkAsho na veda || yasya manaH sharIraM yo manontare sa.ncharan yaM mano na veda || yasya buddhiH sharIraM yo buddhimantare sa.ncharan yaM buddhirna veda || yasyAha~NkAraH sharIraM yo.aha~NkAramantare sa.ncharan yamaha~NkAro na veda || yasya chittaM sharIraM yashchittamantare sa.ncharan yaM chittaM na veda || yasyAvyaktaM sharIraM yo.avyaktamantare sa.ncharan yamavyaktaM na veda || yasyAkSharaM sharIraM yo.akSharamantare sa.ncharan yamakSharaM na veda || yasya mR^ityuH sharIraM yo mR^ityumantare sa.ncharan yaM mR^ityurna veda || sa eSha sarvabhUtAntarAtmApahatapApmA divyo deva eko nArAyaNaH || etAM vidyAmapAntaratamAya dadAvapAntaratamo brahmaNe dadau brahmA ghorA~Ngirase dadau ghorA~NgirA raikvAya dadau raikvo rAmAya dadau rAmaH sarvebhyo bhUtebhyo dadAvityevaM nirvANAnushAsanamiti vedAnushAsanamiti vedAnushAsanam || iti saptamaH khaNDaH || 7|| antaHsharIre nihito guhAyAM shuddhaH so.ayamAtmA sarvasya medomA.nsakledAvakIrNe sharIramadhye.atyantopahate chitrabhittipratIkAshe gandharvanagaropame kadalIgarbhavanniHsAre jalabudbudavachcha~nchale niHsR^itamAtmAnamachintyarUpaM divyaM devamasa~NgaM shuddhaM tejaskAyamarUpaM sarveshvaramachintyamasharIraM nihitaM guhAyAmamR^itaM vibhrAjamAnamAnandaM taM pashyanti vidvA.nsastena laye na pashyanti || iti aShTamaH khaNDaH || 8|| atha hainaM raikvaH paprachCha bhagavankasminsarve.astaM gachChantIti || tasmai sa hovAcha chakShurevApyeti yachchakShurevAstameti draShTavyamevapyeti yo draShTavyamevAstametyAdityamevApyeti ya AdityamevAstameti virAjamevApyeti yo virAjamevAstameti prANamevApyeti yaH prANamevAstameti vij~nAnamevApyeti yo vij~nAnamevAstame\- tyAnandamevApyeti ya AnandamevAstameti turIyamevApyeti yasturIyamevAstameti tadamR^itamabhayamashokamananta\- nirbIjamevApyetIti hovAcha || shrotramevApyeti yaH shrotramevAstameti shrotavyaevApyeti yaH shrotavyamevAstameti dishamevApyeti yo dishamevAstameti sudarshanAmevApyeti yaH sudarshanAmevAstametyapAnamevApyeti yo.apAnamevAstameti vij~nAnamevApyeti yo vij~nAnamevAstameti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || nAsamevApyeti yo nAsAmevAstameti ghrAtavyamevApyeti yo ghrAtavyamevAstameti pR^ithivimeevApyeti yaH pR^ithivIevAstameti jitAmevApyeti yo jitAmevAstameti vyAnamevApyeti yo vyAnamevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || jihvAmevApyeti yo jihvAmevAstameti rasayitavyamevApyeti yo rasayitavyamevAstameti varuNamevApyeti yo varuNamevAstameti saumyAmevApyeti yaH saumyAmevAstametyudAnamevApyeti ya uadAnamevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || tvachamevApyeti yastvachamevAstameti sparshayitavyamevApyeti yaH sparshaitavyamevAstameti vAyumevApyeti yo vAyumevAstameti modhAmevApyeti yo modhAmevAstameti samAnamevApyeti yaH samAnamevAstameti vij~nAnaevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || vAchamevApyeti yo vAchamevAstameti vaktavyamevApyeti yo vaktavyamevAstametyagnimevApyeti yo.agnimevAstameti kumArAmevApyeti yaH kumArAmevAstameti vairambha\- mevApyeti yo vairambhamevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || hastamevApyeti yo hastamevAstametyAdAtavyamevApyeti ya AdAtavyamevAstametIndramevApyeti ya indramevAsta\- metyamR^itAmevApyeti yo.amR^itAmevAstameti mukhyamevApyeti yo mukhyamevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || pAdamevApyeti yaH pAdamevAstameti gantavyamevApyeti yo gantavyamevAstameti viShNumevApyeti yo viShNumevAstameti satyAmevApyeti yaH satyAmevAstamettyantaryAmamevApyeti yo.antaryAmamevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || pAyumevApyeti yaH pAyumevAstameti visarjayitavyamevApyeti yo visarjayitavyamevAstameti mR^ityumevApyeti yo mR^ityumevAstameti madhyamAmevApyeti yo madhyamAmevAstameti prabha~njanamevApyeti yaH prabha~njanamevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || upasthamevApyeti ya upasthamevAstametyAnandayitavyamevApyeti ya AnandayitavyamevAstameti prajApatimevApyeti yaH prajApati\- mevAstameti nAsIrAmevApyeti yo nAsIrAmevAstameti kumAramevApyeti yaH kumAramevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || mana evApyeti yo mana evAstameti mantavyamevApyeti yo mantavyamevAstameti chandramevApyeti yashchandramevAstameti shishumevApyeti yaH shishumevAstameti shyenamevApyeti yaH shyenamevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || buddhimevApyeti yo buddhimevAstameti boddhavyamevApyeti yo boddhavyamevAstameti brahmANamevApyeti yo brahmANamevAstameti sUryAmevAstameti yaH sUryAmevAstameti kR^iShNamevApyeti yaH kR^iShNamevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || aha~NkAramevApyeti yo.aha~NkAramevAstame\- tyaha~NkartavyamevApyeti yo.aha~NkartavyamevAstameti rudramevApyeti yo rudramevAstametyasurAmevApyeti yo.asurAmevAstameti shvetamevApyeti yaH shvetamevAstameti vij~nAnamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamananta\- nirbIjamevApyetIti hovAcha || chittamevApyeti yashchittamevAstameti chetayitavyamevApyeti yashchetayitavyamevAstameti kShetraj~namevApyeti yaH kShetraj~namevAstameti bhAsvatImevApyeti yo bhAsvatI\- mevAstameti nAgamevApyeti yo nAgamevAstameti vij~nAna\- mevApyeti yo vij~nAmevAstametyAnandamevApyeti ya AnandamevAstameti turIyamevApyeti yasturIyamevAstameti tadamR^itamabhayamashokamanantaM nirbIjamevApyeti tadamR^itamabhayamashokamanantanirbIjamevApyetIti hovAcha || ya evaM nirbIjaM veda nirbIja eva sa bhavati na jAyate na mriyate na muhyate na bhidyate na dahyate na Chidyate na kampate na kupsate sarvadahano.ayamAtmetyAchakShate naivamAtmA pravachanashatenApi labhyate na bahushrutena na buddhij~nAnAshritena na medhayA na vedairna yaj~nairna tapobhirugrairna sA.nkhyairna yogairnAshramairnAnyairAtmA\- namupulabhante pravachanena prasha.nsayA vyutthAnena tametaM brAhmaNA shushruvA.nso.anUchAnA upalabhante shAnto dAnta uparatastitikShuH samAhito bhUtvAtmanyevAtmAnaM pashyati sarvasyAtmA bhavati ya evaM veda || iti navamaH khaNDaH || 9|| atha hainaM raikvaH paprachCha bhagavankasminsarve sampratiShThitA bhavantIti rasAtalalokeShviti hovAcha kasminrasAtalalokA otAshcha protAshcheti bhUrlokeShviti hovAcha kasminbhUrlokA otAshcha protAshcheti bhuvarlokeShviti hovAcha kasminbhuvarlokA otAshcha protAshcheti suvarlokeShviti hovAcha kasminsuvarlokA otAshcha protAshcheti maharlokeShviti hovAcha kasminmaharlokA otAshcha protAshcheti janolokeShviti hovAcha kasmin janolokA otAshcha protAshcheti tapolokeShviti hovAcha kasmi.nstapolokA otAshcha protAshcheti satyalokeShviti hovAcha kasminsatyalokA otAshcha protAshcheti prajApatilokeShviti hovAcha kasminprajApatilokA otAshcha protAshcheti brahmalokeShviti hovAcha kasminbrahmalokA otAshcha protAshcheti sarvalokA Atmani brahmaNi maNaya ivautAshcha protAshcheti sa hovAchaivametAn lokAnAtmani pratiShThitAnvedAtmaiva sa bhavatItyetannirvANAnushAsanamiti vedAnushAsanamiti vedAnushAsanam || iti dashamaH khaNDaH || 10|| atha hainaM raikvaH paprachCha bhagavanvo.ayaM vij~nAnaghana utkrAmansa kena kataradvAva sthAnamutsR^ijyApakrAmatIti tasmai sa hovAcha hR^idayastha madhye lohitaM mA.nsapiNDaM yasmi.anstaddaharaM puNDarIkaM kumudamivAnekadhA vikasitaM tasya madhye samudraH samudrasya madhye koshastasminnnADyashchatasro bhavanti ramAramechChA.apunarbhaveti tatra ramA puNyena puNyaM lokaM nayatyaramA pApena pApamichChayA yatsmarati tadabhisampadyate apunarbhavayA koshaM bhinatti koshaM bhittvA shIrShakapAlaM bhinatti shIrShakapAlaM bhittvA pR^ithivIM bhinatti pR^ithivIM bhittvApo bhinattyApo bhittvA tejo bhinatti tejo bhittvA vAyuM bhinatti vAyuM bhittvAkAshaM bhinattyAkAshaM bhittvA mano bhinatti mano bhittvA bhUtAdiM bhinatti bhUtAdiM bhittvA mahAntaM bhinatti mahAntaM bhittvAvyaktaM bhinattyavyaktaM bhittvAkSharaM bhinattyakSharaM bhittvA mR^ityuM bhinatti mR^ityurvai pare deva ekIbhavatIti parastAnna sannAsanna sadasadityetannirvANA\- nushAsanamiti vedAnushAsanamiti vedAnushAsanam || ityekAdashaH khaNDaH || 11|| OM nArAyaNAdvA annamAgataM pakvaM brahmaloke mahAsa.nvartake punaH pakvamAditye punaH pakvaM krabyAdi punaH pakvaM jAlakilaklinnaM paryuShitaM pUtamannamayAchitamasa.nklR^iptamashnIyAnna ka.nchana yAcheta || iti dvAdashaH khaNDaH || 12|| bAlyena tiShThAsedbAlasvabhAvo.asa~Ngo niravadyo maunena pANDityena niravadhikAratayopalabhyeta kaivalyamuktaM nigamanaM prajApatiruvAcha mahatpadaM j~nAtvA vR^ikShamUle vaseta kuchelo.asahAya ekAkI samAdhistha AtmakAma AptakAmo niShkAmo jIrNakAmo hastini si.nhe da.nshe mashake nakule sarparAkShasagandharve mR^ityo rUpANi viditvA na bibheti kutashchaneti vR^ikShamiva tiShThAsechChidyamAno.api na kupyeta na kampetotpalamiva tiShThAsechChidyamAno.api na kupyeta na kampetAkAshamiva tiShThAsechChidyamAno.api na kupyeta na kampeta satyena tiShThAsetsatyo.ayamAtmA sarveShAmeva gandhAnAM pR^ithivI hR^idayaM sarveShAmeva rasAnAmApo hR^idayaM sarveshAmeva rUpANAM tejo hR^idayaM sarveShAmeva sparshAnAM vAyurhR^idayaM sarveShAmeva shabdAnAmAkAshaM hR^idayaM sarveShAmeva gatInAmavyaktaM hR^idayaM sarveShAmeva sattvAnAM mR^ityurhR^idayaM mR^ityurvai pare deva ekIbhavatIti parastAnna sannAsanna sadasadityetannirvANAnushAsanamiti vedAnushAsanamiti vedAnushAsanam || iti trayodashaH khaNDaH || 13|| OM pR^ithivI vAnnamApo.annAdA Apo vAnnaM jyotirannAdaM jyotirvAnnaM vAyurannAdo vAyurvAnnamAkAsho.annAda AkAsho vAnnamindriyANyannAdAnIndriyANi vAnnaM mano.annAdaM mano vAnnaM buddhirannAdA buddhirvAnamavyaktamannadamavyaktaM vAnnamakSharamannAdamakSharaM vAnnaM mR^ityurannAdo mR^ityurvai pare deva ekIbhavatIti parastAnna sannAsanna sadasadityetannirvANA\- nushAsanamiti vedAnushAsanamiti vedAnushAsanam || iti chaturdashaH khaNDaH || 14|| atha hainaM raikvaH paprachCha bhagavanyo.ayaM vij~nAnaghana utkrAmansa kena kataradvAva sthAnaM dahatIti tasmai sa hovAcha yo.ayaM vij~nAnaghana utkrAmanprANaM dahatyapAnaM vyAnamudAnaM samAnaM vairambhaM mukhya\- mantaryAmaM prabha~njanaM kumAraM shyenaM shvetaM kR^iShNaM nAgaM dahati pR^ithivyApastejo\- yvAkAshaM dahati jAgaritaM svapnaM suShuptaM turIyaM cha mahatAM cha lokaM paraM cha lokaM dahati lokAlokaM dahati dharmAdharmaM dahatyabhAskara\- mamaryAdaM nirAlokamataH paraM dahati mahAntaM dahatyavyaktaM dahatyakSharaM dahati mR^ityuM dahati mR^ityurvai pare deva ekIbhavatIti parastAnna sannAsanna sadasadityetannirvANAnushAsanamiti vedAnushAsanamiti vedAnushAsanam || iti pa~nchadashaH khaNDaH || 15|| saubAlabIjabrahmopaniShannAprashAntAya dAtavyA nAputrAya nAshiShyAya nAsa.nvatsara\- rAtroShitAya nAparij~nAtakulashIlAya dAtavyA naiva cha pravaktavyA | yasya deve parA bhaktiryathA deve tathA gurau | tasyaite kathitA hyarthAH prakAshante mahAtmana ityetannirvANAnushAsanamiti vedAnushAsanamiti vedAnushAsanam || iti ShoDashaH khaNDaH || 16|| OM pUrNamadaH pUrNamidaM pUrNAtpUrNamudachyate | pUrNasya pUrNamAdAya pUrNamevAvashiShyate || OM shAntiH shAntiH shAntiH || || iti subAlopaniShatsamAptA || ## Encoded and proofread by Sunder Hattangadi sunderh at hotmail.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}