% Text title : Yogachudamani Upanishad % File name : yogachud.itx % Category : upanishhat % Location : doc\_upanishhat % Author : Vedic tradition % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Description-comments : 46 / 108; Sama veda - Yoga upanishad % Latest update : Mar. 13, 2000 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Yogachudamani Upanishad ..}## \itxtitle{.. yogachUDAmaNyupaniShat ..}##\endtitles ## mUlAdhArAdiShaTchakra.n sahasrAropari sthitam.h . yogaj~nAnaika phalaka.n rAmachandrapadaM bhaje .. AUM ApyAyantu mamA~NgAni vAkprANashchakShuH shrotramatho balamindriyANi cha .. sarvANi sarvaM brahmopaniShadaM mAhaM brahma nirAkuryAM mA mA brahma nirAkarodanirAkaraNamastvanirAkaraNaM mestu tadAtmani nirate ya upaniShatsu dharmAste mayi santu te mayi santu .. AUM shAntiH shAntiH shAntiH .. AUM yogachUDAmaNi.n vakShye yoginA.n hitakAmyayA . kaivalyasiddhida.n gUDha.n sevita.n yogavittamaiH .. 1.. AsanaM prANasa.nrodhaH pratyAhArashcha dhAraNA . dhyAna.n samAdhiretAni yogA~NgAni bhavanti ShaT.h .. 2.. eka.n siddhAsanaM prokta.n dvitIya.n kamalAsanam.h . ShaTchakra.n ShoDashAdhAra.n trilakShya.n vyomapa~nchakam.h .. 3.. svadehe yo na jAnAti tasya siddhiH kathaM bhavet.h . chaturdala.n syAdAdhAra.n svAdhiShThAna.n cha ShaDdalam.h .. 4.. nAbhau dashadalaM padma.n hR^idaye dvAdashArakam.h . ShoDashAra.n vishuddhAkhyaM bhrUmadhye dvidala.n tathA .. 5.. sahasradalasa~NkhyAtaM brahmarandhre mahApathi . AdhAraM prathama.n chakra.n svAdhiShThAna.n dvitIyakam.h .. 6.. yonisthAna.n dvayormadhye kAmarUpa.n nigadyate . kAmAkhya.n tu gudasthAne pa~Nkaja.n tu chaturdalam.h .. 7.. tanmadhye prochyate yoniH kAmAkhyA siddhavanditA . tasya madhye mahAli~NgaM pashchimAbhimukha.n sthitam.h .. 8.. nAbhau tu maNivadbimba.n yo jAnAti sa yogavit.h . taptachAmIkarAbhAsa.n taDillekheva visphurat.h .. 9.. trikoNa.n tatpura.n vahneradhomeDhrAtpratiShThitam.h . samAdhau parama.n jyotirananta.n vishvatomukham.h .. 10.. tasmindR^iShTe mahAyoge yAtAyAto na vidyate . svashabdena bhavetprANaH svAdhiShThAna.n tadAshrayaH .. 11.. svAdhiShThAshrayAdasmAnmeDhramevabhidhIyate . tantunA maNivatproto yo.atra kandaH suShumnayA .. 12.. tannAbhimaNDale chakraM prochyate maNipUrakam.h . dvAdashAre mahAchakre puNyapApavivarjite .. 13.. tAvajjIvo bhramatyeva.n yAvattattva.n na vindati . UrdhvaM meDhrAdadho nAbheH kande yoniH khagANDavat.h .. 14.. tatra nADyaH samutpannAH sahasrANA.n dvisaptatiH . teShu nADIsahasreShu dvisaptatirudAhR^itA .. 15.. pradhAnAH prANavAhinyo bhUyastAsu dashasmR^itAH . iDA cha pi~NgalA chaiva suShumnA cha tR^itIyagA .. 16.. gAndhArI hastijihvA cha pUShA chaiva yashasvinI . alambusA kuhUshchaiva sha~NkhinI dashamI smR^itA .. 17.. etannADImahAchakra.n j~nAtavya.n yogibhiH sadA . iDA vAme sthitA bhAge dakShiNe pi~NgalA sthitA .. 18.. suShumnA madhyadeshe tu gAndhArI vAmachakShuShi . dakShiNe hastijihvA cha pUShA karNe cha dakShiNe .. 19.. yashasvinI vAmakarNe chAnane chApualambusA . kuhUshcha li~Ngadeshe tu mUlasthAne tu sha~NkhinI .. 20.. eva.n dvAra.n samAshritya tiShThante nADayaH kramAt.h . iDApi~NgalAsauShumnAH prANamArge cha sa.nsthitAH .. 21.. satataM prANavAhinyaH somasUryAgnidevatAH . prANApAnasamAnAkhyA vyAnodAnau cha vAyavaH .. 22.. nAgaH kUrmo.atha kR^ikaro devadatto dhana~njayaH . hR^idi prANaH sthito nityamapAno gudamaNDale .. 23.. samAno nAbhideshe tu udAnaH kaNThamadhyagaH . vyAnaH sarvasharIre tu pradhAnAH pa~nchavAyavaH .. 24.. udgAre nAga AkhyAtaH kUrma unmIlane tathA . kR^ikaraH kShutkaro j~neyo devadatto vijR^imbhaNe .. 25.. na jahAti mR^ita.n vApi sarvavyApI dhana~njayaH . ete nADIShu sarvAsu bhramante jIvajantavaH .. 26.. AkShipto bhujadaNDena yathA chalati kandukaH . prANApAnasamAkShiptastathA jIvo na tiShThati .. 27.. prANApAnavasho jIvo hyadhashchordhva.n cha dhAvati . vAmadakShiNamArgAbhyA.n cha~nchalatvAnna dR^ishyate .. 28.. rajjubaddho yathA shyeno gato.apyAkR^iShyate punaH . guNabaddhastathA jIvaH prANApAnena karShati .. 29.. prANApAnavasho jIvo hyadhashchordhva.n cha gachChati . apAnaH karShati prANaM prANo.apAna.n cha karShati .. 30.. UrdhvAdhaHsa.nsthitAvetau yo jAnAti sa yogavit.h . hakAreNa bahiryAti sakAreNa vishetpunaH .. 31.. ha.nsaha.nsetyamuM matra.n jIvo japati sarvadA . ShaTshatAni divArAtrau sahasrANyekavi.nshatiH .. 31.. etatsa~NkhyAnvitaM mantra.n jIvo japati sarvadA . ajapAnAma gAyatrI yoginAM mokShadA sadA .. 33.. asyAH sa~NkalpamAtreNa sarvapApaiH pramuchyate . anayA sadR^ishI vidyA anayA sadR^isho japaH .. 34.. anayA sadR^isha.n j~nAna.n na bhUta.n na bhaviShyati . kuNDalinyA samudbhUtA gAyatrI prANadhAriNI ..35.. prANavidyA mahAvidyA yastA.n vetti sa vedavit.h . kandordhve kuNDalIshaktiraShTadhA kuNDalAkR^itiH .. 36.. brahmadvAramukha.n nityaM mukhenAchChAya tiShThati . yena dvAreNa gantavyaM brahmadvAramanAmayam.h .. 37.. mukhenAchChAdya taddvAraM prasuptA parameshvarI . prabuddhA vahniyogena manasA marutA saha .. 38.. sUchivadgAtramAdAya vrajatyUrdhva.n suShumnayA . udghATayetkavATa.n tu yathAku~nchikayA gR^iham.h . kuNDalinyA.n tathA yogI mokShadvAraM prabhedayet.h .. 39.. kR^itvA sampuTitau karau dR^iDhataraM badhvA tu padmAsana.n gADha.n vakShasi sa.nnidhAya chubuka.n dhyAna.n cha tachcheShTitam.h . vAra.nvAramapAnamUrdhvamanilaM prochChArayetpUritaM mu~nchanprANamupaiti bodhamatula.n shaktiprabhAvAnnaraH .. 40.. a~NgAnAM mardana.n kR^itvA shramasa.njAtavAriNA . kaTvamlalavaNatyAgI kShIrabhojanamAcharet.h ..41.. brahmachArI mitAhArI yogI yogaparAyaNaH . abdAdUrdhvaM bhavetsiddho nAtra kAryA vichAraNA .. 42.. susnigdhamadhurAhArashchaturthA.nshavivarjitaH . bhu~njate shivasamprItyA mitAhArI sa uchyate .. 43.. kandordhve kuNDalIshaktiraShTadhA kuNDalIkR^itiH . bandhanAya cha mUDhAnA.n yoginAM mokShadA sadA .. 44.. mahAmudrA nabhomudrA oDyANa.n cha jalandharam.h . mUlabandha.n cha yo vetti sa yogI muktibhAjanam.h .. 45.. pArShNighAtena sampIDya yonimAku~nchayeddR^iDham.h . apAnamUrdhvamAkR^iShya mUlabandho vidhIyate .. 46.. apAnaprANayoraikya.n kShayAnmUtrapurIShayoH . yuvA bhavati vR^iddho.api satataM mUlabandhanAt.h .. 47.. oDyANa.n kurute yasmAdavishrAntaM mahAkhagaH . oDDiyANa.n tadeva syAnmR^ityumAta~NgakesarI .. 48.. udarAtpashchima.n tANamadho nAbhernigadyate . oDyANamudare bandhastatra bandho vidhIyate .. 49.. badhnAti hi shirojAtamadhogAmi nabhojalam.h . tato jAlandharo bandhaH kaShTaduHkhaughanAshanaH .. 50.. jAlandhare kR^ite bandhe kaNThasa~NkochalakShaNe . na pIyUShaM patatyagnau na cha vAyuH pradhAvati .. 51.. kapAlakuhare jihvA praviShTA viparItagA . bhruvorantargatA dR^iShTirmudrA bhavati khecharI .. 52.. na rogo maraNa.n tasya na nidrA na kShudhA tR^iShA . na cha mUrchChA bhavettasya yo mudrA.n vetti khecharIm.h .. 53.. pIDyate na cha rogeNa likhyate na sa karmabhiH . bAdhyate na cha kenApi yo mudrA.n vetti khecharIm.h .. 54.. chitta.n charati khe yasmAjjihvA charati khe yataH . teneya.n khecharI mudrA sarvasiddhanamaskR^itA ..55.. bindumUlasharIraNi shirAstatra pratiShThitAH . bhAvayantI sharIrANi ApAdatalamastakam.h .. 56.. khecharyA mudrita.n yena vivara.n lambikordhvataH . na tasya kShIyate binduH kAminyAli~Ngitasya cha .. 57.. yAvadbinduH sthito dehe tAvanmR^ityubhaya.n kutaH . yAvadbaddhA nabhomudrA tAvadbindurna gachChati .. 58.. jvalito.api yathA binduH samprAptashcha hutAshanam.h . vrajatyUrdhva.n gataH shaktyA niruddho yonimudrayA .. 59.. sa punardvividho binduH pANDaro lohitastathA . pANDara.n shuklamityAhurlohitAkhyaM mahArajaH .. 60.. sindUravrAtasa~NkAsha.n ravisthAnasthita.n rajaH . shashisthAnasthita.n shukla.n tayoraikya.n sudurlabham.h .. 61.. bindurbrahmA rajaH shaktirbindurindU rajo raviH . ubhayoH sa~NgamAdeva prApyate paramaM padam.h .. 62.. vAyunA shaktichAlena prerita.n cha yathA rajaH . yAti binduH sadaikatvaM bhaveddivyavapustadA .. 63.. shukla.n chandreNa sa.nyukta.n rajaH sUryeNa sa~Ngatam.h . tayoH samarasaikatva.n yo jAnAti sa yogavit.h .. 64.. shodhana.n nADijAlasya chAlana.n chandrasUryayoH . rasAnA.n shoShaNa.n chaiva mahAmudrAbhidhIyate .. 65.. vakShonyastahanuH prapIDya suchira.n yoni.n cha vAmA~NgiNA hastAbhyAmanudhArayanprasaritaM pAda.n tathA dakShiNam.h . ApUrya shvasanena kukShiyugalaM badhvA shanai rechaye\- tseya.n vyAdhivinAshinI sumahatI mudrA nR^iNA.n kathyate .. 66.. chandrA.nshena samabhyasya sUryA.nshenAbhyasetpunaH . yA tulyA tu bhavetsa~NkhyA tato mudrA.n visarjayet.h .. 67.. nahi pathyamapathya.n vA rasAH sarve.api nIrasAH . atibhukta.n viSha.n ghoraM pIyUShamiva jIryate .. 68.. kShayakuShThagudAvartagulmAjIrNapurogamAH . tasya rogAH kShaya.n yAnti mahAmudrA.n tu yo.abhyaset.h .. 69.. kathiteyaM mahAmudrA mahAsiddhikarI nR^iNAm.h . gopanIyA prayatnena na deyA yasya kasyachit.h .. 70.. padmAsana.n samAruhya samakAyashirodharaH . nAsAgradR^iShTirekAnte japedo~NkAramavyayam.h .. 71.. AUM nitya.n shuddhaM buddha.n nirvikalpa.n nira~njana.n nirAkhyAtamanAdinidhanameka.n turIya.n yadbhUtaM bhavadbhaviShyatparivartamAna.n sarvadA.anavachChinnaM paraMbrahma tasmAjjAtA parA shaktiH svaya.n jyotirAtmikA . Atmana AkAshaH saMbhUtaH . AkAshAdvAyuH . vAyoragniH . agnerApaH . adbhyaH pR^ithivI . eteShAM pa~nchabhUtAnAM patayaH pa~ncha sadAshiveshvararudraviShNubrahmANashcheti . teShAM brahmaviShNurudrAshchotpattisthitilayakartAraH . rAjaso brahmA sAtviko viShNustAmaso rudra iti ete trayo guNayuktAH . brahmA devAnAM prathamaH saMbabhUva . dhAtA cha sR^iShTau viShNushcha sthitau rudrashcha nAshe bhogAya chandra iti prathamajA babhUvuH . eteShAM brahmaNo lokA devatirya~Nga\- rasthAvarAshcha jAyante . teShAM manuShyAdInAM pa~nchabhUtasamavAyaH sharIram.h . j~nAnakarmendriyai\- rj~nAnaviShayaiH prANAdipa~nchavAyumanobuddhichittAha~NkAraiH sthUlakalpitaiH so.api sthUlaprakR^itirityuchyate . j~nAnakarmendriyai\- rj~nAnaviShayaiH prANAdipa~nchavAyumanobuddhibhishcha sUkShmastho.api li~Ngamevetyuchyate . guNatrayayukta.n kAraNam.h . sarveShAmeva.n trINi sharIrANi vartante . jAgratsvapnasuShupti\- turIyAshchetyavasthAshchatasraH tAsAmavasthAnAmadhipataya\- shchatvAraH puruShA vishvataijasaprAj~nAtmAnashcheti . vishvo hi sthUlabhu~Nnitya.n taijasaH praviviktabhuk.h . AnandabhuktayA prAj~naH sarvasAkShItyataH paraH .. 72.. praNataH sarvadA tiShThetsarvajIveShu bhogataH . abhirAmastu sarvAsu hyavasthAsu hyadhomukhaH .. 73.. akAra ukAro makArashcheti vedAstrayo lokAstrayo guNAstrINyakSharANi trayaH svarA evaM praNavaH prakAshate . akAro jAgrati netre vartate sarvajantuShu . ukAraH kaNThataH svapne makAro hR^idi suptitaH .. 74.. virADvishvaH sthUlashchAkAraH . hiraNyagarbhastaijasaH sUkShmashcha ukAraH . kAraNAvyAkR^itaprAj~nashcha makAraH . akAro rAjaso rakto brahma chetana uchyate . ukAraH sAttvikaH shuklo viShNurityabhidhIyate .. 75.. makArastAmasaH kR^iShNo rudrashcheti tathochyate . praNavAtprabhavo brahmA praNavAtprabhavo hariH .. 76.. praNavAtprabhavo rudraH praNavo hi paro bhavet.h . akAre lIyate brahmA hyukAre lIyate hariH .. 77.. makAre lIyate rudraH praNavo hi prakAshate . j~nAninAmUrdhvago bhUyAdaj~nAne syAdadhomukhaH .. 78.. eva.n vai praNavastiShThedyasta.n veda sa vedavit.h . anAhatasvarUpeNa j~nAninAmUrdhvago bhavet.h .. 79.. tailadhArAmivAchChinna.n dIrghaghaNTAninAdavat.h . praNavasya dhvanistadvattadagraM brahma chochyate .. 80..jyotirmaya.n tadagra.n syAdavAchyaM buddhisUkShmataH . dadR^ishurye mahAtmAno yasta.n veda sa vedavit.h .. 81.. jAgrannetradvayormadhye ha.nsa eva prakAshate . sakAraH khecharI proktastvaMpada.n cheti nishchitam.h .. 82.. hakAraH parameshaH syAttatpada.n cheti nishchitam.h . sakAro dhyAyate janturhakAro hi bhaveddhR^ivam.h .. 83.. indriyairbadhyate jIva AtmA chaiva na badhyate . mamatvena bhavejjIvo nirmamatvena kevalaH .. 84.. bhUrbhuvaH svarime lokAH somasUryAgnidevatAH . yasya mAtrAsu tiShThanti tatpara.n jyotiromiti .. 85.. kriyA ichChA tathA j~nAnaM brAhmI raudrI cha vaiShNavI . tridhA mAtrAsthitiryatra tatpara.n jyotiromiti .. 86.. vachasA tajjapennitya.n vapuShA tatsamabhyaset.h . manasA tajjapennitya.n tatpara.n jyotiromiti .. 87.. shuchirvApyashuchirvApi yo japetpraNava.n sadA . na sa lipyati pApena padmapatramivAmbhasA .. 88.. chale vAte chalo bindurnishchale nishchalo bhavet.h . yogI sthANutvamApnoti tato vAyu.n nirundhayet.h .. 89.. yAvadvAyuH sthito dehe tAvajjIvo na mu~nchati . maraNa.n tasya niShkrAntistato vAyu.n nirundhayet.h .. 90.. yAvadvAyuH sthito dehe tAvajjIvo na mu~nchati . yAvaddR^iShTirbhruvormadhye tAvatkAlaM bhaya.n kutaH .. 91.. alpakAlabhayAdbrahmanprANAyamaparo bhavet.h . yogino munashchaiva tataH prANAnnirodhayet.h .. 92.. ShaDvi.nshada~Ngulirha.nsaH prayANa.n kurute bahiH . vAmadakShiNamArgeNa prANAyAmo vidhIyate .. 93.. shuddhimeti yadA sarva.n nADIchakraM malAkulam.h . tadaiva jAyate yogI prANasa.ngrahaNakShamaH .. 94.. baddhapadmAsano yogI prANa.n chandreNa pUrayet.h . dhArayedvA yathAshaktyA bhUyaH sUryeNa rechayet.h .. 95.. amR^itodadhisa.nkAsha.n gokShIradhavalopamam.h . dhyAtvA chandramasaM bimbaM prANAyAme sukhI bhavet.h .. 96.. sphuratprajvalasa.njvAlApUjyamAdityamaNDalam.h . dhyAtvA hR^idi sthita.n yogI prANAyAme sukhI bhavet.h .. 97.. prANa.n chediDayA pibenniyamitaM bhUyo.anyathA rechaye\- tpItvA pi~NgalayA samIraNamatho baddhvA tyajedvAmayA . sUryAchandramasoranena vidhinA bindudvaya.n dhyAyataH shuddhA nADigaNA bhavanti yamino mAsadvayAdUrdhvataH .. 98.. yatheShTadhAraNa.n vAyoranalasya pradIpanam.h . nAdAbhivyaktirArogya.n jAyate nADishodhanAt.h .. 99.. prANo dehasthito yAvadapAna.n tu nirundhayet.h . ekashvAsamayI mAtrA UrdhvAdho gagane gatiH .. 100.. rechakaH pUrakashchaiva kumbhakaH praNavAtmakaH . prANAyAmo bhavedevaM mAtrAdvAdashasa.nyutaH .. 101.. mAtrAdvAdashasa.nyuktau divAkaranishAkarau . doShajAlamabadhnantau j~nAtavyau yogibhiH sadA .. 102.. pUraka.n dvAdasha.n kuryAtkumbhaka.n ShoDashaM bhavet.h . rechaka.n dasha cho~NkAraH prANAyAmaH sa uchyate .. 103.. adhame dvAdashamAtrA madhyame dviguNA matA . uttame triguNA proktA prANAyAmasya nirNayaH .. 104.. adhame svedajanana.n kampo bhavati madhyame . uttame sthAnamApnoti tato vAyu.n nirundhayet.h .. 105.. baddhapadmAsano yogI namaskR^itya guru.n shivam.h . nAsAgradR^iShTirekAkI prANAyAma.n samabhyaset.h .. 106.. dvArANA.n nava sa.nnirudhya marutaM badhvA dR^iDhA.n dhAraNA.n nItvA kAlamapAnavahnisahita.n shaktyA sama.n chAlitam.h . AtmadhyAnayutastvanena vidhinA ghrinyasya mUrdhni sthira.n yAvattiShThati tAvadeva mahatA.n sa~Ngo na sa.nstUyate .. 107.. prANAyAmo bhavedevaM pAtakendhanapAvakaH . bhavodadhimahAsetuH prochyate yogibhiH sadA .. 108.. Asanena ruja.n hanti prANAyAmena pAtakam.h . vikAra.n mAnasa.n yogI pratyAhAreNa mu~nchati .. 109.. dhAraNAbhirmanodhairya.n yAti chaitanyamadbhutam.h . samAdhau mokShamApnoti tyaktvA karma shubhAshubham.h .. 110.. prANAyAmadviShaTkena pratyAhAraH prakIrtitaH . pratyAhAradviShaTkena jAyate dhAraNA shubhA .. 111.. dhAraNAdvAdasha prokta.n dhyAna.n yogavishAradaiH . dhyAnadvAdashakenaiva samAdhirabhidhIyate .. 112.. yatsamAdhau para.njyotirananta.n vishvatomukham.h . tasmindR^iShTe kriyAkarma yAtAyAto na vidyate .. 113.. saMbaddhAsanameDhrama~Nghriyugala.n karNAkShinAsApuTa\- dvArAdya~Ngulibhirniyamya pavana.n vaktreNa vA pUritam.h . badhvA vakShasi bahvayAnasahitaM mUrdhni sthira.n dhAraye\- deva.n yAnti visheShatattvasamatA.n yogIshvarAstanmanaH .. 114.. gaganaM pavane prApte dhvanirutpadyate mahAn.h . ghaNTAdInAM pravAdyAnA.n nAdasiddhirudIritA .. 115.. prANAyAmena yuktena sarvarogakShayo bhavet.h . prANAyAmaviyuktebhyaH sarvarogasamudbhavaH .. 116.. hikkA kAsastathA shvAsaH shiraHkarNAkShivedanAH . bhavanti vividhA rogAH pavanavyatyayakramAt.h .. 117.. yathA si.nho gajo vyAghro bhavedvashyaH shanaiH shanaiH . tathaiva sevito vAyuranyathA hanti sAdhakam.h .. 118.. yukta.nyukta.n tyajedvAyu.n yukta.nyukta.n prapUrayet.h . yukta.nyukta.n prabadhnIyAdeva.n siddhimavApnuyAt.h .. 119.. charatA.n chakShurAdInA.n viShayeShu yathAkramam.h . yatpratyAharaNa.n teShAM pratyAharaH sa uchyate .. 120.. yathA tR^itIyakAle tu raviH pratyAharetprabhAm.h . tR^itIya~Ngasthito yogI vikAraM manasa.n haredItyupaniShat.h . AUM ApyAyantu mamA~NgAni vAkprANashchakShuH shrotramatho balamindriyANi cha sarvANi sarvaM brahmopaniShadaM mAhaM brahma nirAkuryAM mA mA brahma nirAkarodanirAkaraNa\- mastvanirAkaraNaM mestu tadAtmani nirate ya upaniShatsu dharmAste mayi santu te mayi te mayi santu .. AUM shAntiH shAntiH shAntiH .. iti yogachUDAmaNyupaniShatsamAptA .. ## Encoded by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}