% Text title : gorakShashatakam 1 % File name : gorakShashatakam1.itx % Category : shataka, yoga % Location : doc\_yoga % Proofread by : DPD % Description-comments : From Kuvalayananda Shukla % Latest update : March 29, 2013 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. GorakShashatakam 1 ..}## \itxtitle{.. gorakShashatakam 1 ..}##\endtitles ## OM paramagurave gorakShanAthAya namaH | OM gorakShashatakaM vakShye bhavapAshavimuktaye | AtmabodhakaraM puMsAM vivekadvAraku~nchikAm || 1|| etadvimuktisopAnametatkAlasya va~nchanam | yadvyAvR^ittaM mano mohAdAsaktaM paramAtmani || 2|| dvijasevitashAkhasya shrutikalpataroH phalam | shamanaM bhavatApasya yogaM bhajati sajjanaH || 3|| AsanaM prANasaMyAmaH pratyAhAro.atha dhAraNA | dhyAnaM samAdhiretAni yogA~NgAni bhavanti ShaT || 4|| AsanAni tu tAvanti yAvatyo jIvajAtayaH | eteShAmakhilAnbhedAnvijAnAti maheshvaraH || 5|| chaturAshItilakShANAM ekamekamudAhR^itam | tataH shivena pIThAnAM ShoDeshAnaM shataM kR^itam || 6|| AsanebhyaH samastebhyo dvayameva vishiShyate | ekaM siddhAsanaM proktaM dvitIyaM kamalAsanam || 7|| yonisthAnakamaMghrimUlaghaTitaM kR^itvA dR^iDhaM vinyase\- nmeDhre pAdamathaikameva niyataM kR^itvA samaM vigraham | sthANuH saMyamitendriyo.achaladR^ishA pashyanbhruvorantaraM etanmokShakavATabhedajanakaM siddhAsanaM prochyate || 8|| vAmorUpari dakShiNaM hi charaNaM saMsthApya vAmaM tathA dakShorUpari pashchimena vidhinA dhR^itvA karAbhyAM dR^iDham | a~NguShThau hR^idaye nidhAya chibukaM nAsAgramAlokaye\- detadvyAdhivikArahAri yaminAM padmAsanaM prochyate || 9|| AdhAraM prathamaM chakraM svAdhiShThAnaM dvitIyakam | yonisthAnaM dvayormadhye kAmarUpaM nigadyate || 10|| AdhArAkhye gudasthAne pa~NkajaM yachchaturdalam | tanmadhye prochyate yoniH kAmAkhyA siddhavanditA || 11|| yonimadhye mahAli~NgaM pashchimAbhimukhaM sthitam | mastake maNivadbhinnaM yo jAnAti sa yogavit || 12|| taptachAmIkarAbhAsaM taDillekheva visphurat | chaturasraM puraM vahneradhomeDhrAtpritiShThitam || 13|| svashabdena bhavetprANaH svAdhiShThAnaM tadAshrayaH | svAdhiShThAnAkhyayA tasmAnmeDhravAbhidhIyate || 14|| tantunA maNivatproto yatra kandaH suShumNayA | tannAbhimaNDalaM chakraM prochyate maNipUrakam || 15|| UrdhvaM meDhrAdadho nAbheH kandayoniH svagANDavat | tatra nADyaH samutpannAH sahasrANi dvisaptatiH || 16|| teShu nADisahasreShu dvisaptatirudAhR^itAH | prAdhAnyAtprANavAhinyo bhUyastatra dasha smR^itAH || 17|| iDA cha pi~NgalA chaiva suShumNA cha tR^itIyakA | gAndhArI hastijihvA cha pUShA chaiva yashasvinI || 18|| alambuShA kuhUshchaiva sha~NkhinI dashamI smR^itA | etannADimayaM chakraM j~nAtavyaM yogibhiH sadA || 19|| iDA vAme sthitA bhAge pi~NgalA dakShiNe tathA | suShumNA madhyadeshe tu gAndhArI vAmachakShuShi || 20|| dakShiNe hastijihvA cha pUShA karNe cha dakShiNe | yashasvinI vAmakarNe chAsane vApyalambuShA || 21|| kUhushcha li~Ngadeshe tu mUlasthAne cha sha~NkhinI | evaM dvAramupAshritya tiShThanti dasha nADikAH || 22|| satataM prANavAhinyaH somasUryAgnidevatAH | iDApi~NgalAsuShumNA cha tisro nADya udAhR^itAH || 23|| prANApAnau samAnashcha hyudAno vyAna eva cha | nAgaH kUrmashcha kR^ikaro devadatto dhana~njayaH || 24|| nAgAdyAH pa~ncha vikhyAtAH prANAdyAH pa~ncha vAyavaH | ete nADisahasreShu vartante jIvarUpiNaH || 25|| prANApAnavasho jIvo hyadhashchordhvaM cha dhAvati | vAmadakShiNamArgeNa cha~nchalatvAnna dR^ishyate || 26|| AkShipto bhuvi daNDena yathochchalati kandukaH | prANApAnasamAkShiptastathA jIvo.anukR^iShyate || 27|| rajjubaddho yathA shyeno gato.apyAkR^iShyate | guNabaddhastathA jIvaH prANApAnena kR^iShyate || 28|| apAnaH karShati prANaH prANo.apAnaM cha karShati | UrdhvAdhaH saMsthitAvetau yo jAnAti sa yogavit || 29|| kandordhve kuNDalIshaktiraShTadhA kuNDalIkR^itA | brahmadvAramukhaM nityaM mukhenAvR^itya tiShThati || 30|| prabuddhA vahniyogena manasA mArutA hatA | prajIvaguNamAdAya vrajatyUrdhvaM suShumNayA || 31|| mahAmudrAM namomudrAmuDDiyAnaM jalandharam | mUlabandhaM cha yo vetti sa yogI siddhibhAjanam || 32|| vakShonyastahanurnipIDya suchiraM yoniM cha vAmAMghriNA hastAbhyAmavadhAritaM prasaritaM pAdaM tathA dakShiNam | ApUrya shvasanena kukShiyugalaM baddhvA shanai rechayed eShA pAtakanAshinI sumahatI mudrA nR^INAM prochyate || 33|| kapAlakuhare jihvA praviShTA viparItagA | bhruvorantargatA dR^iShTirmudrA bhavati khecharI || 34|| UrdhvaM meDhrAdadho nAbheruDDiyAnaM prachakShate | uDDiyAnajayo bandho mR^ityumAta~NgakesarI || 35|| jAlandhare kR^ite bandhe kaNThasa~NkochalakShaNe | na pIyUShaM patatyagnau na cha vAyuH prakupyati || 36|| pArShNibhAgena sampIDya yonimAku~nchayedgudam | apAnamUrdhvamAkR^iShya mUlabandho nigadyate || 37|| yataH kAlabhayAt brahmA prANAyAmaparAyaNaH | yogino munayashchaiva tataH prANaM nibandhayet || 38|| chale vAte chalaM sarvaM nishchale nishchalaM bhavet | yogI sthANutvamApnoti tato vAyuM nibandhayet || 39|| ShaTtriMshada~NgulaM haMsaH prayANaM kurute bahiH | vAmadakShiNamArgeNa tataH prANo.abhidhIyate || 40|| baddhapadmAsano yogI namaskR^itya guruM shivam | nAsAgradR^iShTirekAkI prANAyAmaM samabhyaset || 41|| prANo dehasthito vAyurAyAmastannibandhanam | ekashvAsamayI mAtrA tadyogo gaganAyate || 42|| baddhapadmAsano yogI prANaM chandreNa pUrayet | dhArayitvA yathAshakti bhUyaH sUryeNa rechayet || 43|| amR^itodadhisa~NkAshaM kShIrodadhavalaprabham | dhyAtvA chandramayaM bimbaM prANAyAme sukhI bhavet || 44|| prANaM sUryeNa chAkR^iShya pUrayedudaraM shanaiH | kumbhayitvA vidhAnena bhUyashchandreNa rechayet || 45|| prajvalajjvalana jvAlA pu~njamAdityamaNDalam | dhyAtvA nAbhisthitaM yogI prANAyAme sukhI bhavet || 46|| rechakaH pUrakashchaiva kumbhakaH praNavAtmakaH | prANAyAmo bhavettredhA mAtrA dvAdashasaMyutaH || 47|| dvAdashAdhamake mAtrA madhyame dviguNAstataH | uttame triguNA mAtrAH prANAyAmasya nirNayaH || 48|| adhame cha ghano gharmaH kampo bhavati madhyame | uttiShThatyuttame yogI baddhapadmAsano muhuH || 49|| a~NgAnAM mardanaM shastaM shramasaMjAtavAriNA | kaTvamlalavaNatyAgI kShIrabhojanamAcharet || 50|| mandaM mandaM pibedvAyuM mandaM mandaM viyojayet | nAdhikaM stambhayedvAyuM na cha shIghraM vimochayet || 51|| UrdhvamAkR^iShya chApAnaM vAtaM prANe niyojayet | mUrdhAnaM nIyate shaktyA sarvapApaiH pramuchyate || 52|| prANAyAmo bhavatyevaM pAtakendhanapAtakaH | enombudhimahAsetuH prochyate yogibhiH sadA || 53|| Asanena rujo hanti prANAyAmena pAtakam | vikAraM mAnasaM yogI pratyAhAreNa sarvadA || 54|| chandrAmR^itamayIM dhArAM pratyAhArati bhAskaraH | tatpratyAharaNaM tasya pratyAhAraH sa uchyate || 55|| ekA strI bhujyate dvAbhyAmAgatA somamaNDalAt | tR^itIyo yo bhavettAbhyAM sa bhavatyajarAmaraH || 56|| nAbhideshe bhavatyeko bhAskaro dahanAtmakaH | amR^itAtmA sthito nityaM tAlumUle cha chandramAH || 57|| varShatyadhomukhashchandro grasatyUrdhvamukho raviH | j~nAtavyaM karaNaM tatra yena pIyUShamApyate || 58|| UrdhvanAbhiradhastAlu UrdhvabhAnuradhaH shashI | karaNaM viparItAkhyaM guruvaktreNa labhyate || 59|| tridhA baddho vR^iSho yatra rauravIti mahAsvanam | anAhataM cha tach chakraM hR^idaye yogino viduH || 60|| anAhatamatikramya chAkramya maNipUrakam | prApte prANaM mahApadmaM yogitvamamR^itAyate || 61|| vishabdaH saMsmR^ito haMso nirmalaH shuddha uchyate | ataH kaNThe vishuddhAkhye chakraM chakravido viduH || 62|| vishuddhe parame chakre dhR^itvA somakalAjalam | mAsena na kShayaM yAti va~nchayitvA mukhaM raveH || 63|| sampIDya rasanAgreNa rAjadantabilaM mahat | dhyAtvAmR^itamayIM devIM ShaNmAsena kavirbhavet || 64|| amR^itApUrNadehasya yogino dvitrivatsarAt | UrdhvaM pravartate reto.apyaNimAdiguNodayaH || 65|| indhanAni yathA vahnistailavarti cha dIpakaH | tathA somakalApUrNaM dehI dehaM na mu~nchati || 66|| Asanena samAyuktaH prANAyAmena saMyutaH | pratyAhAreNa saMyukto dhAraNAM cha samabhyaset || 67|| hR^idaye pa~nchabhUtAnAM dhAraNAshcha pR^ithak pR^ithak | manaso nishchalatvena dhAraNA cha vidhIyate || 68|| yA pR^ithvI haritAladesharuchirA pItA lakArAnvitA saMyuktA kamalAsanena hi chatuShkoNA hR^idi sthAyinI | prANaM tatra vinIya pa~nchaghaTikAshchittAnvitaM dhArayed eShA stambhakarI sadA kShitijayaM kuryAdbhuvo dhAraNA || 69|| ardhendupratimaM cha kundadhavalaM kaNThe.ambutattavaM sthitaM yatpIyUShavakArabIjasahitaM yuktaM sadA viShNunA | prANaM tatra vinIya pa~nchaghaTikAshchittAnvitaM dhArayed eShA durvahakAlakUTajaraNA syAdvAriNI dhAraNA || 70|| yattAlasthitamindragopasadR^ishaM tattvaM trikoNojjvalaM tejorephamayaM pravAlaruchiraM rudreNa yatsa~Ngatam | prANaM tatra vinIya pa~nchaghaTikAshchittAnvitaM dhAraye eShA vahnijayaM sadA vidadhate vaishvAnarI dhAraNA || 71|| yadbhinnA~njanapu~njasAnnibhamidaM tattvaM bhruvorantare vR^ittaM vAyumayaM yakArasahitaM yatreshvaro devatA | prANaM tatra vinIya pa~nchaghaTikAshchittAnvitaM dhArayed eShA khe gamanaM karoti yaminAM syAdvAyavI dhAraNA || 72|| AkAshaM suvishuddhavArisadR^ishaM yadbrahmarandhre sthitaM tatrAdyena sadAshivena sahitaM shAntaM hakArAkSharam | prANaM tatra vinIya pa~nchaghaTikAshchittAnvitaM dhArayed eShA mokShakavATapATanapaTuH proktA nabhodhAraNA || 73|| stambhanI drAvaNI chaiva dahanI bhrAmaNI tathA | shoShaNI cha bhavantyevaM bhUtAnAM pa~nchadhAraNAH || 74|| karmaNA manasA vAchA dhAraNAH pa~ncha durlabhAH | vidhAya satataM yogI sarvapApaiH pramuchyate || 75|| sarvaM chintAsamAvarti yogino hR^idi vartate | yattattve nishchitaM chetastattu dhyAnaM prachakShate || 76|| dvidhA bhavati taddhyAnaM saguNaM nirguNaM tathA | saguNaM varNabhedena nirguNaM kevalaM viduH || 77|| AdhAraM prathamaM chakraM taptakA~nchanasannibham | nAsAgre dR^iShTimAdAya dhyAtvA mu~nchati kilbiSham || 78|| svAdhiShThAnaM dvitIyaM tu sanmANikyasushobhanam | nAsAgre dR^iShTimAdAya dhyAtvA mu~nchati pAtakam || 79|| taruNAdityasaMkAshaM chakraM cha maNipUrakam | nAsAgre dR^iShTimAdAya dhyAtvA saMkShobhayejjagat || 80|| ## [verse missing] ## vidyutprabhAvaM hR^itpadme prANAyAmavibhedanaiH | nAsAgre dR^iShTimAdAya dhyAtvA brahmamayo bhavet || 82|| santataM ghaNTikAmadhye vishuddhaM chAmR^itodbhavam | nAsAgre dR^iShTimAdAya dhyAtvA brahmamayo bhavet || 83|| bhruvormadhye sthitaM devaM snigdhamauktikasannibham | nAsAgre dR^iShTimAdAya dhyAtvA.anandamayo bhavet || 84|| nirguNaM cha shivaM shAntaM gagane vishvatomukham | nAsAgre dR^iShTimAdAya dhyAtvA duHkhAdvimuchyate || 85|| gudaM meDhraM cha nAbhiM cha hR^itpadme cha tadUrdhvataH | ghaNTikAM lampikAsthAnaM bhrUmadhye parameshvaram || 86|| nirmalaM gaganAkAraM marIchijalasannibham | AtmAnaM sarvagaM dhyAtvA yogI yogamavApnuyAt || 87|| kathitAni yathaitAni dhyAnasthAnAni yoginAm | upAdhitattvayuktAni kurvantyaShTaguNodayam || 88|| upAdhishcha tathA tattvaM dvayamevamudAhR^itam | upAdhiH prochyate varNastattvamAtmAbhidhIyate || 89|| upAdhiranyathAj~nAnaM tattvaM saMsthitamanyathA | samastopAdhividhvaMsi sadAbhyAsena yoginAm || 90|| AtmavarNena bhedena dR^ishyate sphATiko maNiH | mukto yaH shaktibhedena so.ayamAtmA prashasyate || 91|| nirAta~NkaM nirAlambaM niShprapa~nchaM nirAshrayam | nirAmayaM nirAkAraM tattvaM tattvavido viduH || 92|| shabdAdyAH pa~ncha yA mAtrA yAvat karNAdiShu smR^itAH | tAvadeva smR^itaM dhyAnaM tatsamAdhirataH param || 93|| yadA saMkShIyate prANo mAnasaM cha vilIyate | tadA samarasaikatvaM samAdhirabhidhIyate || 94|| ## [verse missing] ## dhAraNAH pa~nchanADyastu dhyAnaM cha ShaShThinADikAH | dinadvAdashakenaiva samAdhiH prANasaMyamaH || 96|| na gandhaM na rasaM rUpaM na sparshaM na cha niHsvanam | AtmAnaM na paraM vetti yogI yuktaH samAdhinA || 97|| khAdyate na cha kAlena bAdhyate na cha karmaNA | sAdhyate na cha kenApi yogI yuktaH samAdhinA || 98|| nirmalaM nishchalaM nityaM niShkriyaM nirguNaM mahat | vyomavij~nAnamAnandaM brahma brahmavido viduH || 99|| dugdhe kShIraM dhR^ite sarpiragnau vahnirivArpitaH | advayatvaM vrajennityaM yogavitparame pade || 100|| bhavabhayavane vahnirmuktisopAnamArgataH | advayatvaM vrajennityaM yogavitparame pade || 101|| || iti shrI gorakShanAthapraNItaH gorakShashatakaM samAptam || ## http://yogaclassics.org/ Swami Kuvalayananda and S. A.Shuklas Proofread by DPD \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}