% Text title : Yogarahasya by Dattatreya % File name : yogarahasya.itx % Category : yoga % Location : doc\_yoga % Author : Vedic Tradition % Transliterated by : Sovarel Vlad vlad.sovarel at yahoo.com % Proofread by : Sovarel Vlad vlad.sovarel at yahoo.com % Description-comments : Yoga Rahasya ascribed to Dattatreya Muni % Latest update : February 24, 2002 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Lord Dattatreya's Secret of Yoga ..}## \itxtitle{.. yogarahasyaM shrIdattAtreyavirachitam ..}##\endtitles ## yogAdhyAyaH j~nAnapUrvo viyogo yoH j~nAnena saha yoginaH | sA muktirbrahmaNA cha aikyamanaikyaM prAkR^itairguNaiH || 1\.1|| muktiryogAttathA yogaH samyagj~nAnAnmahIpate | j~nAnaM duHkhodbhavaM duHkhaM mamatAsaktachetasAm || 1\.2|| tasmAtsa~NgaM prayatnena mumukShuH santyajennaraH | sa~NgAbhAve mametyasyAH khyAterhAbiH prajAyate || 1\.3|| nirmamatvaM sukhAyaiva vairAgyAddoShadarshanam | j~nAnAdeva cha vairAgyaM j~nAnaM vairAgyapUrvakam || 1\.4|| tadgR^ihaM yatra vasatistadbhojyaM yena jIvati | yanmuktaye tadevoktaM j~nAnamaj~nAnamanyathA || 1\.5|| upabhogena puNyAnAmapuNyAnA~ncha pArthiva | karttavyAnA~ncha nityAnAmakAmakaraNAttathA || 1\.6|| asa~nchayAdapUrvasya kShayAtpUrvArjjitasya cha | karmaNo bandhamApnoti sharIraM na punaH punaH || 1\.7|| etatte kathitaM rAjanyogaM chemaM nibodha me | yaM prApya brahmaNo yogI shAshvatAnnAnyatAM vrajet || 1\.8|| prAgevAtmAtmanA jeyo yoginAM sa hi durjayaH | kurvIta tajjaye yatnaM tasyopAyaM shR^iNusva me || 1\.9|| prANAyAmairdaheddoShAndhAraNAbhiH cha kilviSham | pratyAhAreNa viShayAndhyAnenAnIshvarA~NguNAn || 1\.10|| yathA parvatadhAtUnAM doShAH dahyanti dhAmyatAm | tathendriyakR^itA doShAH dahyante prANanigrahAt || 1\.11|| prathamaM sAdhanaM kuryAtprANAyAmasya yogavit | prANApAnanirodhastu prANAyAma udAhR^itaH || 1\.12|| laghumadhyottarIyAkhyaH prANAyAmastridhoditaH | tasya pramANaM vakShyAmi tadalarka shR^inuShva me || 1\.13|| laghuH dvAdashamAtrastu dviguNaH sa tu madhyamaH | triguNAbhistu mAtrAbhiH uttamaH parikIrtitaH || 1\.14|| nimeShonmeShaNo mAtrAkAlo laghvakSharastathA | prANAyAmasya sa.nkhyArthaM smR^ito dvAdashamAtrikaH || 1\.15|| prathamena jayetsvedammadhyamena cha vepathum | viShAdaM hi tR^itIyena jayeddoShAnanukramAt || 1\.16|| mR^idutvaM sevyamAnastu si.nhashArdUlaku~njarAH | yathA yAnti tathA prANo vashyo bhavati yoginaH || 1\.17|| vashyaM nattaM yathechChAto nAgaM nayati hastipaH | tathaiva yogI svachChandaH prANaM nayati sAdhitam || 1\.18|| yathA hi sAdhitaH si.nho mR^igAn hasti na mAnavAn | tadvanniShiddhapavanaH kilviShaM na nR^iNAH tanum || 1\.19|| tasmAdyuktaH sadA yogI prANAyAmaparo bhavet | shrUyatAM muktiphalada tasyAvasthAchatuShTayam || 1\.20|| dhavastiH prAptiH tathA sa.nvitprasAdashcha mahIpate | svarupaM shR^iNu chaiteShAM kathyamAnamanukramAt || 1\.21|| karmaNAmiShTaduShTAnAM jAyate phalasa.nkShayaH | chetaso apakaShAyatva yatra sA dhavastirachyate || 1\.22|| aihikAmuShmikAn kAmAn lobhamohAtmakAn svayam | nirudhyAste yadA yogI prAptiH sA sArvakAlikI || 1\.23|| atItAnAgatAnarthAnviprakR^iShTatirohitAn | vijAnAtIndusUryarkShagrahANAM j~nAnasampadA || 1\.24|| tulyaprabhAvastu sadA yogI prApnoti sampadam | tadA sa.nviditi khyAtA prANAyAmasya sa.nsthitiH || 1\.25|| yAnti prasAdaM yenAsya manaH pa~ncha cha bAyavaH | indriyAnIndriyArthAshcha sa prasAd iti smR^itaH || 1\.26|| shR^iNUsva cha mahIpAla prANAyAmasya lakShaNam | yu~njatashcha sadA yogaM yAdR^igvihitamAsanam || 1\.27|| padmarddhAsanaM chApi tathA svastikamAsanam | AsthAya yogaM yu~njIta kR^itvA cha praNavaM hR^idi || 1\.28|| samaH samAsano bhUtvA sa.nhR^itya charaNAvUbhau | sa.nvR^itAsyaH tathaivoru samyagviShTabhya chAgrataH || 1\.29|| pAShNibhyAM li~NgavR^iShaNAvaspR^ishanprayataH sthitaH | ki~nchidunamitashirA dantaiH dantAnna sa.nspR^ishet || 1\.30|| sampashyannAsikAgraM svaM dishashchAnavalokayan | rajasA tamasau vR^ittiM sattvena rajasastathA | sa Adya nirmale tattve sthito yu~njIta yogavit || 1\.31|| indriyANIndriyArthebhyaH prANAdInmana eva cha | nigR^ihya samavAyena pratyAhAramupakramet || 1\.32|| yastu pratyAharetkAmAnsarvA~NgAnIva kachChapaH | sadAtmaratirekasthaH pashyatyAtmAnamAtmani || 1\.33|| sa bAhyAbhyantaraM shauchaM nipAdyAkaNThanAbhitaH | pUrayitvA budho dehaM pratyAhAramupakramet || 1\.34|| tathA vai yogayuktasya yogino niyatAtmanaH | sarve doShAH praNashyanti svasthashchaivopajAyate || 1\.35|| vIkShate cha paraM brahma prAkR^itA.nshcha guNAnpR^ithak | vyomAdiparamANu~ncha tathAtmAnamakalmaSham || 1\.36|| itthaM yogI yatAhAraH prANAyAmaparAyaNaH | jitAM jitAM shanairbhUmimAroheta yathA gR^iham || 1\.37|| doShAnvyAdhI.nstathA mohamAkrAntA bhUranirjitA | vivardhayati nArohettasmAdbhUmimanirjitAm || 1\.38|| prANAnAmupasa.nrodhAtprANAyAma iti smR^itaH | dhAraNetyuvyate cheyaM dhAryyate yanmano yayA || 1\.39|| shabdAdibhyaH pravR^ittAni yadakShANi yatAtmabhiH | pratyAhriyante yogena pratyAhArastataH smR^itaH || 1\.40|| upAyashchAtra kathito yogibhiH paramarShibhiH | yena byAdhyAdayo doShA na jAyante hi yoginaH || 1\.41|| yathA toyArthinastoyaM yantranAlAdibhiH shanaiH | ApibeyUstathA vAyuM pibedyogI jitashramaH || 1\.42|| prANnAbhyAM hR^idaye chAtra tR^itIye cha tathorasi | kaNThe mukhe nAsikAgre netrabhrumadhyamUrddhasu || 1\.43|| ki~ncha tasmAtparasmi.nshcha dhAraNA paramA smR^itA | dashaitA dhAraNAH prApya prApnotyakSharasAmyatAm || 1\.44|| tasya no jAyate mR^ityurna jarAna cha vai klamaH | na shrAntiravasAdottha turIye satataM sthitiH || 1\.45|| iyaM vai yogabhUmiH syAt saptaiva parikIrttitaH | yatra sthite brahmasthitiM labhate nAtra sa.nshayaH || 1\.46|| nAdhmAtaH kShUdhitaH shrAnto na cha vyAkulachetanaH | yu~njIta yogaM rAjendra##!## yogI siddhyarthamAdR^itaH || 1\.47|| nAtishIte na choNShe vai na dvandvenAnilAtmake | kAlesveteShu yu~njIta na yogaM dhyAnatatparaH || 1\.48|| sashabdAgnijalAbhyAse jIrNagoShThe chatuShpathe | shuShkaparNachaye nadyAM shmashAne sasarIsR^ipe || 1\.49|| sabhaye kUpatIre vA chaityavalmIkasa.nchaye | deSheShveteShu tattvaj~no yogAbyAsaM vivarjayet || 1\.50|| sattvasyAnupapattau cha deshakAlaM vivarjayet | nAsato darshanaM yoge tasmAttatparivarjayet || 1\.51|| dR^iLhatA chittashuddhishcha jayate nAtra sa.nshayaH | sthAnakAlaprabhAveNa nishchayaM viddhi bhUmipa | tanmayasya kutashchintA deshakAlamayI tathA || 1\.52|| deshAnitAnanAdR^itya mULhatvAdyo yunakti vai | vighnAya tasya vai doShA jAyante tannibodha me || 1\.53|| bhAdhiryaM jaLatA lopaH smR^itermUkattvamAndhatA | jvarashcha jAyate sadyastattadaj~nAnayoginaH || 1\.54|| pramAdAdyogino doShA yadyete syushchikitsitam | teShAM nAshAya karttavyaM yoginAM tannibodha me || 1\.55|| snigdhAM yavAgUmatyuShNAM bhuktvA tatraiva dhArayet | vAtagulmaprashAntyarthamudAvartte tathodare || 1\.56|| yabAgUM vApi pavanaM vAyugranthiM pratikShipet | tadvat kalpe mahAshailaM sthiraM manas dhArayet || 1\.57|| vighAte vachano vAchaM vAdhiryyaM shravaNendriyam | yathaivAmraphalaM dhyAyettR^iShNArtto rasanendriye || 1\.58|| yasmin yasmin rujA dehe tasmi.nstadupakAriNIm | dhArayeddhAraNAmuShNe shItAM shIte cha dAhinIm || 1\.59|| kIlaM shirasi sa.nsthApya kAShthaM kAShThena tADayet | luptasmR^iteH smR^itiH sadyo yoginastena jAyate || 1\.60|| dyAvApR^ithivyau vAyvagnI vyApinAvapi dhArayet | amAnuShAtsastvajAdvA vAdhAstvetAshchikitsitAH || 1\.61|| amAnuyaM sattvamantaryoginaM pravishedyadi | vAyvagnidhAraNenainaM dehasa.nsthaM vinirddaheta || 1\.62|| evaM sarvAtmanA rakShA kAryyA yogavidA nR^ipa##!##| dharmArthakAmamokShANAM sharIraM sAdhanaM yataH || 1\.63|| pravR^ittilakShaNAkhyAnAdeyAgino vismayAt tathA | vij~nAnaM vilayaM yAti tasmAdgopyAH pravR^ittayaH || 1\.64|| alolyamArogyamaniShThuratvaM gandhaH shubho mUtrapurIShamalpam | kAntiH prasAdaH svAsaumyatA cha yogapravR^itteH prathamaM hi chihum || 1\.65|| anurAgI jano yAti parokShe guNakIrttanam | na bibhyati cha sattvAni siddherlakShaNamuttamam || 1\.66|| shItoShNAdibhiratyugrairyasya vAdhA na vidyate | na bhItimeti chAnyabhyastasya siddhirupasthitA || 1\.67|| iti yogAdhyAyaH || yogasiddhiH upasargAH pravarttante dR^iShTe hyAtmani yoginaH | ye tA.nste sampravakShyAmi samAsena nibodha me || 2\.1|| kAmyAH kriyAstathA kAmAn mAnuShAnabhivAj~nati | striyo dAnaphalaM vidyAM mAyAM kupyaM dhanaM divam || 2\.2|| devatvamamareshatvaM rasAyanachayaH kriyAH | marutprapatanaM ya~njaM jalAgnyAveshanaM tathA | shrAddhAnAM sarvadAnAnAM phalAni niyamA.nstathA || 2\.3|| tathopavAsAtpUrttAchcha devatAbhyarchchanAdapi | tebhyashchebhyashcha karmabhya upasR^iShTo.abhivA~nchati || 2\.4|| chittamithaM varttamAnaM yatnAdeyAgI nivarttayet | brahmasa~Ngi manaH kurvvannupasargAtpramuchyate || 2\.5|| upasargairjitairebhirUpasargAstutaH punaH | yoginaH sampravarttante sAttvarAjasatAmasAH || 2\.6|| prAtibhaH shrAvaNo daivo bhramAvarttau tathAparau | pa~nchaite yoginAM yogavighnAya kaTukodayA || 2\.7|| vedArthAH kAvyashAstrArthA vidyAshilpAnyasheShataH | pratibhAnti yadastyeti prAtibhaH sa tu yoginaH || 2\.8|| shabdArthAnakhilAn vetti shabdaM gR^ihnati chaiva yat | yojanAnAM sahasrebhyaH shrAvaNaH so.abhidhIyate || 2\.9|| samantAdvIkShate chAShTau sa yadA devatopamaH | upasargaM tamapyAnthardaivamunmattavadbudhAH || 2\.10|| bhrAmyate yannirAlambaM sano doSheNa yoginaH | samastAchAravibhra.nshAdbhramaH sa parikIrttitaH || 2\.11|| Avartta iva toyasya j~nAnAvatto yadAkulaH | nAshayechchittamAvartta upasargaH sa uchyate || 2\.12|| etairnAshitayogAstu sakalA devayonayaH | upasargairmahAghorairAvarttante punaH punaH || 2\.13|| prAvR^itya kanvalaM shulkaM yogI tasmAnmanomayam | chintayetparamaM brahma kR^itvA tatpravaNaM manaH || 2\.14|| yogayuktaH sadA yogI laghvAhAro jitendriyaH | sUkShmAstu dhAraNAH sapta bhUrAdyA mUrddhna dhArayet || 2\.15|| dharitrIM dhArayedyogI tatsaukhyaM pratipadyate | AtmAnaM manyate chorvviM tadbandha~ncha jahAti saH || 2\.16|| tathaivApsurasaM sUkShmaM tadvadrUpa~ncha tejasi | sparshaM vAyau tathA tadvadvibhratastasya dhAraNAm | vyomnaH sUkShmAM pravR^itti~ncha shabdaM tadvajjahAti saH || 2\.17|| manasA sarvabhUtAnAM manasyAvishate yadA | mAnasIM dhAraNAM vibhranmanaH sUkShma~ncha jAyate || 2\.18|| tadvadbuddhimasheShANAM sattvAnAmetya yogavit | parityajati samprApya buddhisaukShmyamanutamam || 2\.19|| parityajati sUkShmANi sapta tvetAni yogavit | samyagvij~nAya yo.alarka##!## tasyAvR^ittirna vidyate || 2\.20|| etAsAM dhAraNAnantu saptAnAM saukShmyamAtmavAn | dR^iShTvA tataH siddhiM tyaktvA tyaktvA paraM vrajet || 2\.21|| yasmin yasmi.nshcha kurute bhute rAgaM mahIpate##!##| tasmi.nstasmin samAsaktiM samprApya sa vinashyati || 2\.22|| tasmAdviditvA sUkShmANi sa.nsaktAni parasparam | parityajati yo dehI sa paraM prApnuyAtpadam || 2\.23|| etAnyeva tu sandhAya sapta sUkShmANi pArthiva | bhUtAdInAM virAgo.atra sadbhAvaj~nasya muktaye || 2\.24|| gaddhAdiShu samAsaktiM samprApya sa vinashyati | punarAvarttate bhUpa##!## sa brahmAparamAnuSham || 2\.25|| saptaitA dhAraNA yogI samatItya yadichChati | tasmi.nstasmi.nllayaM sUkShme bhUte yAti nareshvara##!##|| 2\.26|| devAnAmasurANAM vA gandharvvoragarakShasAm | deheShu layamAyAti sa~NgaM nApnoti cha kvachit || 2\.27|| aNimA laghimA chaiva mahimA prAptireva cha | prAkAmya~ncha tatheshitvaM vashitva~ncha tathAparam || 2\.28|| yatra kAmAvasAyitvaM guNAnetA.nstathaishvarAn | prApnotyaShTau naravyAghra##!## paraM nirvvANasUchakAn || 2\.29|| sUkShmAt sUkShmatamo.aNIyAn shIghratvaM laghimA guNaH | mahimA.asheShapUjyatvAt prAptirnAprApyamasya yataH || 2\.30|| prAkAmyasya cha vyApitvAdIshitva~ncheshvaro yataH | vashitvAdvashimA nAma yoginaH saptamo guNaH || 2\.31|| yatrechchAsthAnamapyuktaM yatra kAmAvasAyitA | traishvaryyakAraNairebhiryoginaH proktamaShTadhA || 2\.32|| muktisa.nsUchakaM bhUpa##!## paraM nirvANamAtmanaH | tato na jAyate naiva varddhate na vinashyati || 2\.33|| nApi kShayamavApnoti pariNAmaM na gachChati | ChedaM kledaM tathA dAhaM shoShaM bhuyAdito na cha || 2\.34|| bhutavargAdavApnoti shabdAdyairhriyate na cha | na chAsya santi shabdAdyAstadbhoktA tairna yujyate || 2\.35|| yathA hi kanakaM khantamapadravyavadagninA | dagdhadoShaM dvitIyena khantenaikyaM vrajennR^ipa##!##|| 2\.36|| na visheShamavApnoti tadvadyogAgninA yatiH | nirddagdhadoShastenaikyaM prayAti brahmaNA saha || 2\.37|| yathAgniragnau sa.nkShiptaH samAnatvamanuvrajet | tadAkhyastanmayo bhuto na gR^ihyeta visheShataH || 2\.38|| pareNa brahmaNA tadvat prApyaikyaM dagdhakilviShaH | yogI yAti pR^ithagbhAvaM na kadAchinmahIpate##!##|| 2\.39|| yathA jalaM jalenaikyaM nikShiptamupagachChati | tathAtmA sAmyamabhyeti yoginaH paramAtmani || 2\.40|| iti yogasiddhiH || yogicharyyA alarka uvAcha | bhagavan##!## yoginashcharyyaM shrotumichChAmi tattvataH | brahmavartmanyanusaran yathA yogI na sIdati || 3\.1|| dattAtreya uvAcha | mAnApamAnau yAvetau prAptyudvegakarau nR^iNAm | tAveva viparItArthau yoginaH siddhikArakau || 3\.2|| mAnApamAnau yAvetau tAvevAntharviShAmR^ite | apamAno.amR^itaM tatra mAnastu viShamaM viSham || 3\.3|| chakShuHpUtaM nyaset pAdaM vastrapUtaM jalaM pibet | satyapUtAM vadedvANIM buddhipUta~ncha chintayet || 3\.4|| AtityashrAddhayaj~neShu devayAtrotsaveShu cha | mhAjana~ncha siddhyarthaM na gachChedyogavit kvachit || 3\.5|| vyaste vidhUme vya~NgAre sarvasmin bhukravarjane | adeta yogavidbhaikShyaM na tu triShveva nityashaH || 3\.6|| yathaivamavamanyante janAH paribhavasti cha | tathA yuktashcharedyogI satAM vartma na dUShayan || 3\.7|| bhaikShyaM charedgR^ihastheShu yAyAvaragR^iheShu cha | shreShThA tu prathamA cheti vR^ittirasyopadR^ishyate || 3\.8|| atha nityaM gR^ihastheShu shAlIneShu charedyatiH | shraddadhAneShu dAnteShu shrotriyeShu mahAtmasu || 3\.9|| ata UrddhaM punashchApi aduShThApatiteShu cha | bhaikShyacharyyA vivarNeShu jaghanyA vR^ittiriShyate || 3\.10|| bhaikShyaM yavAgUM takraM vA payo yAvakameva vA | phalaM mUlaM priya~NguM vA kaNapiNyAkashaktavaH || 3\.11|| ityete cha shubhAhArA yoginaH siddhikArakAH | tatprayu~njyAnmunirbhaktyA parameNa samAdhinA || 3\.12|| apaH pUrvaM sakR^it prAshya tuShNInbhUtvA samAhitaH | prANAreti tatastasya prathamA hyAnthatiH smR^itA || 3\.13|| apAnAya dvitIyA tu samAnAyeti chAparA | udAnAya chaturthI syAt vyAnAyeti cha pa~nchamI || 3\.14|| prANAyAmaiH pR^ithak kR^itvA sheShaM bhu~njIta kAmataH | apaH punaH sakR^it prAshya Achamya hR^idayaM spR^ishet || 3\.15|| asteyaM brahmacharya~ncha tyAgo.alobhastathaiva cha | vratAni pa~ncha bhikShuNAmahi.nsAparamANi vai || 3\.16|| akrodho gurushushruShA shauchamAhAralAghavam | nityasvAdhyAya ityete niyamAH pa~ncha kIrttitAH || 3\.17|| sArabhUtamupAsIta j~nAnaM yat kAryyasAdhakam | j~nAnAnAM va dhA SheyaM yogavighnakarA hinsA || 3\.18|| idaM j~neyamidaM j~neyamiti yastR^iShitashcharet | api kalpasahasreShu naiva j~neyamavApnuyAt || 3\.19|| tyaktasa~Ngo jitakrodho laghvAhAro jitendriyaH | vidhAya buddhhyA dvArANi mano dhyAne niveshayet || 3\.20|| shUnyeShvevAvakAsheShu guhAsu cha vaneShu cha | nityayuktaH sadA yogI dhyAnaM samyagupakramet || 3\.21|| vAgdantaH karmadantashcha manodantashcha te trayaH | yasmaite niyatA dantAH sa tridantI mahAyatiH || 3\.22|| sarvamAtmamayaM yasya sadasajjagadIdR^isham | guNAguNamayaM tasya kaH priyaH ko nR^ipApriyaH || 3\.23|| vishuddhabuddhiH samaloShThrakA~nchanaH samastabhUteShu cha tatsamAhitaH | sthAnaM paraM shAshvatamavya~ncha paraM hi gatvA na punaH prajAyate || 3\.24|| vedAH shreShThAH sarvayaj~nakriyAshcha yaj~nAjjapyaM j~nAnamArgashcha japyAt | j~nAnAddhyAnaM sa~NgarAgavyapetaM tasminprApte shAshvatasyopalabdhiH || 3\.25|| samAhito brahmaparo.apramAdI shuchistathaikAntaratiryatendriyaH | samApnuyAdyogamimaM mahAtmA vimuktimApnoti tataH svayogataH || 3\.26|| iti yogicharyyA ## Encoded by Vlad Sovarel vlad.sovarel at yahoo.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}