% Text title : Bhamini Vilasa by Pandit Jagannatha % File name : bhAminIvilAsaH.itx % Category : major\_works, jagannAthapaNDita % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Jagannathapandita % Transliterated by : Mandar Mali aryavrutta at gmail.com % Proofread by : Mandar Mali % Latest update : May 9, 2020 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Bhamini Vilasa by Pandit Jagannatha ..}## \itxtitle{.. paNDitarAjajagannAthakavivirachitaH bhAminIvilAsaH ..}##\endtitles ## \section{|| bhAminIvilAse prathamaH prAstAvikavilAsaH ||} mAdhuryaparamasImA sArasvatajaladhimathanasambhUtA | pibatAmanalpasukhadAvasudhAyAmmamasudhAkavitA || 1|| digante shrUyante madamalinagaNDAH karaTinaH kariNyaH kAruNyAspadamasamashIlAH khalu mR^igAH | idAnIM loke.asminnanupamashikhAnAM punarayaM nakhAnAM pANDityaM prakaTayatu kasmin mR^igapatiH || 2|| purA sarasi mAnase vikachasArasAliskhala\- tparAgasurabhIkR^ite payasi yasya yAtaM vayaH | sa palvalajale.adhunA miladanekamekAkule marAlakulanAyakaH kathaya re kathaM vartatAm || 3|| tR^iShNAlolavilochane kalayati prAchIM chakArAgaNe | maunaM mu~nchati ki~ncha kairavakule kAme dhanurdhanvati | mAne mAnavatIjanasya sapadi prasthAnakAme.adhunA | dhAtaH kinnu vidhau vidhAtumuchito dhArAdharADambaraH || 4|| ayi daladaravinda syandamAnaM marandam | tava kimapi lihanto ma~nju gu~njantu bhR^igAH | dishidishi nirapekShastAvakinnaM vivR^iNvan | parimalamayamanyo bAndhavo gandhavAhaH || 5|| samupAgatavati daivAdavahelA~NkuTajamadhukare mA.agAH | makarandatundilAnAmaravindAnAmayammahAmAnyaH || 6|| tAvatkokila virasAn yApaya divasAn vanAntare nivasan | yAvanmiladalimAlaH ko.api rasAlaH samullasati || 7|| kamalini malinIkaroShi chetaH kimiti bakairavahelitA.anabhij~naiH | pariNatamakarandamArmikAste jagati bhavantu chirAyuSho milindAH || 8|| nitarAM nIcho.asmIti tvaM khedaM kUpa mA kadApikR^ithAH | atyantasarasahR^idayo yataH pareShAM guNagR^ihItAsi || 9|| yenAmandamarande daladuravinde dinAnyanAyiShata | kuTaje khalu tenehA tene hA madhukareNa katham || 10|| Ayi malayaja mahimA.ayaM kasya girAmastu viShayaste | udvirato yadgaralaM phaNinaHpuShNAsiparimaloddAraiH || 11|| pATIra tavapaTIyAnakaH paripATImimAmarIkartum | yatpiShatAmapi nR^iNAM piShTo.api taNoShi parimalalaiH puShTim || 12|| nIrakShIraviveke haMsAlasyaM tvameva tanuShe chet | vishvasminnadhunAnyaH kulavrataM pAlayiShyati kaH || 13|| upari karavAladhArAkArAH krUrA bhuja~Ngamapu~NgavAH | antaH sAkShAdrAkShAdIkShAguravo jayanti ke.api janAH || 14|| svachChandaM daladaravinda te marandaM vindanto vidadhatu gu~njitaM milindAH | AmodAnatha haridantarANi netuM naivAnyo jagati samIraNAtpravINaH || 15|| yAte mayyachirAnnidAghamihirajvAlAshanaiH shuShkatAM gantA ke prati pAnthasantatirasau santApamAlAkulA | evaM yasya nirantarAdhipaTalairnityaM vapuH kShIyate | dhanyaM jIvanamasya mArgasaraso dhigvAridhInAM januH || 16|| Apedire.ambarapathaM paritaH pata~NgA bhu~NgA rasAlamukulAni samAshrayante | sa~Nkochama~nchitasarasastvayi dInadIne mIno nu hanta katamAM gatimabhyupaitu || 17|| madhupa iva mArute.asmin mA saurabhalobhamambujani maMsthAH | lokAnAmeva mude mahito.apyAtmA.amunArthitAM nItaH || 18|| gu~njati ma~nju milinde mA mAlati mAnamaunamupayAsIH | shirasA vadAnyaguravaH sAdaramenaM vahantisurataravaH || 19|| yaistvaM guNagaNavAnapi satAM dvijihvairasevyatAM nItaH | tAnapi vahAva paTIraja kiM kathayAmastvadIyamaunnatyam || 20|| gAhitamakhilaM gahanaM paritodR^iShTAshcha vipinaH sarve | sahakAra na prapede madhupena bhavatsamaM jagati || 21|| avanItaparimalAntarakathe padaM nyasya devatarukusume | puShpAntare.api gantuM vA~nChasi ched bhramaradhanyo.asi || 22|| taTini chirAyavichAraya vindhyabhuvastavapavitrAyAH | shuShyantyA Api yuktaM kiM khalu rathyodakAdAnam || 23|| patraphalapuShpalakShamyA kadApyadR^iShTaM vR^itaM cha khalu shUkaiH | upasarpema bhavantaM barbara vada kasya lobhena || 24|| ekastvaM gahane.asmin kokila na kalaM kadAchidapi kuryAH | sAjAtyasha~NkayA.amI na tvAM vighnantu nirdayA kAkAH || 25|| tarukulasukhamApaharAM janayantI jagatijIvajAtArtim | kenaguNenabhavAnItAtahimAnInimAM vahasi || 26|| kalabha tavAntikamAgatamalimenaM mAkadApyavaj~nAsIH | api dAnasundarANAndvipadhuryANAmayaMshirodhAryaH || 27|| amaratarukusumasaurabhasevanasampUrNasakalakAmasya | puShpAntaraseveyaM amarasya viDambanA mahatI || 28|| pR^iShThAH khalu parapuShTAH paritodR^iShTAshchaviTapinaH sarve | mAkandana prapede madhupena tavopamA jagati || 29|| toyairalparapi karuNayA bhImamAnau nidAghe | mAlAkAra vyarachi bhavatA yA tarorasya puShTiH | varShAkAle janayitumiha prAvR^iSheNyena vArAm | dhArAsArAnapi vikiratA vishvato vAridena || 30|| ArAmAdhipativivekavikalo nUnaM rasA nIrasA vAtyAbhiH paruShIlatA dasha dishashchaNDAtapo duHsahaH | evaM dhanvati champakasya sakale saMhArahetAvapi tvaMsichannamR^itenatoyada kuto.apyAviShkR^itovedhasA || 31|| na yatra sthemAnaM dadhuratibhayabhrAntanayanAH galaddanodrekabhramadalikadambA karaTinaH | luThanmuktAbhAre bhavati paralokaM gatavato hareradayadvAre shivashivashivAnAM kalakalaH || 32|| dadhAnaH premANaM taruShu samabhAvena vipulam | na mAlAkAro.asAvakR^ita karuNAM bAlabakule | ayaM tu drAgudyat kusumanikarANAM parimalaiH | digantAnAtene madhupakulajha~NkArabharitAn || 33|| mUlaM sthUlamatIvabandhanadR^iDhaM shAkhAH shatammAMsalAH vAso durgamahIdhare tarupate kutrAsti bhItistava | ekaH kintu manAgayaM janayati svAnte mamAdhijvara\- jvAlAlIvalayIbhavannakaruNodAvAnalo ghasmaraH || 34|| grIShmebhIShmataHkarairdinakR^itAdagdho.api yashchAtaka \- stvAndhyAyandhanavAsarAnkathamapidrAdhIyasonItavAn devAllochanagochareNa bhavatA tasminnidAnIM yadi svIchakre karakAnipAtanakR^ipA tat kaM pratibrUmahe || 35|| davadahanajaTAlajvAlajAlAhatAnAM parigalitalatAnAM mlAyatAM bhUruhANAm | apijaladhara shailashreNishR^i~NgeShu toyaM vitarasi bahu ko.ayaM shrImadastAvakInaH || 36|| shR^iNvan puraH paruShagarjitamasya hanta re pAntha vismitamanA na manAgapi syAH | vishvArtivAraNasamarpitajIvinato.ayaM nAkarNitaH kimu sakhe bhavatA.ambuvAhaH || 37|| saurabhyaM bhuvanatraye.api viditaM shaityaM tu lokottaram | kIrtiH ki~ncha diga~NganAgaNagatA kintvetadekaMshR^iNu | sarvAneva guNAniyaM nigirati shrIkhaNDa te sundarAn | ujjhantI khalu koTareShu garalajvAlAM dvijihvAvalI || 38|| nApekShA na cha dAkShiNyaM na prItirna cha sa~NgatiH | tathApi harate tApaM lokAnAmunnato dhanaH || 39|| samutpattiH svachChe sarasi harihaste nivasati rvilAsaH padmAyAH surahR^idayahArI parimalaH | guNairatairanyairapi cha lalitasyAmbuja tava dvijottaMse haMse yadi ratiratIvonnatiriyam || 40|| sAkaM grAvagaNairluThanti maNayastIre.arkabimbopamA | nIre nIracharaiH samaM sa bhagavAn nidrAti nArAyaNaH | evaM vIkShya tavAvivekamapi cha prauDhiM parAmunnateH kiM nindAnyathavA stavAni kathaya kShIrArNavatvAmaham || 41|| kiM khalu ratnairetaiH kiM punarabhrAyitena vapuShA te | salilamapi yatra tAvakamarNava vadanaM prayAti tR^iShitAnAm || 42|| iyatyAM sampattAvapi cha salilAnAM tvamadhunA na tR^iShNAmArttAnAM harasi yadi kAsAra sahasA | nidAdhe chaNDAMshau kirati paritoM gAranikaraM kR^ishIbhUtaH keShAmahaha parihartAsi khalu tAm || 43|| ayi roShamurIkaroShi no chet kimapi tvAM prati vAridhe vadAmaH | jaladena tavArthinA vimuktAnyApi toyAni mahAn na hA jahAsi || 44|| na vArayAmo bhavatI vishantIM varShAna disrotasi jahnujAyAH | na yuktametattu puro yadasyA stara~Ngabha~NgAnprakaTIkaroShi || 45|| paulomIpatikAnane vilasatAM gIrvANabhUmIruhAM yenAghrAtasamujjhitAni kusumAnyAjaghrire nirjaraiH | tasminnadaya madhuvrate vidhivashAnmAdhvakimAkA~NkShati tvaM cheda~nchasi lobhamambuja tadA kiM tvAM pratibrUmahe || 46|| prArambhe kusumAkarasya parito yasyollasanma~njarI pu~nje ma~njulagu~njitAni rachayaMstAnAtanorutsavAn | tasminnadaya rasAlashAkhini dR^ishAM devAt kR^ishAma~nchati tva~nchenmu~nchasi cha~ncharIkavinayannIchastvadanyo.astikaH || 47|| muktA mR^iNAlapaTalI bhavatA nipItA\- nyambUni yatra nalinAni niShevitAni | re rAjahaMsa vad tasya sarovarasya kR^ityena kena bhAvatAsi kR^itopakAraH || 48|| eNIgaNeShu gurugarvanimIlitAkShaH kiM kR^iShNasAra khalu khelasi kAnane.asmin | sImAmimAM kalayabhinnakarIndrakumbha muktAmayIM harivihAravasundharAyAH || 49|| jaTharajvalanajvalatApyapagatasha~NkaM samAgatApi puraH | kariNAmariNA hariNAlI hanyatAM nu katham || 50|| yena bhinnakarikumbhaviskhalan mauktikAvalibhira~nchitA mahI | adya tena hariNAntike kathaM kathyatAM nu hariNA parAkramaH || 51|| sthitiM nore dadhyAH kShaNamapi madAndhekShaNa sakhe gajashreNInAtha tvamiha jaTilAyAM vanabhuvi | aso kumbhibhrAntyA kharanakharavidrAvitamahA gurugrAvagrAmaH svapiti girigarbhe haripatiH || 52|| giri gavhareShu gurugarvagumphito gajArAjapota na kadApi sa~nchareH | yadi budhyate harishishuH stanandhayoH bhavitA kareNuparishoShitA mahI || 53|| nisargAdArAme tarukulasamAropa sukR^itI kR^itI mAlAkAro bakulamapi kutrApi nidhane | idaM ko jAnIte yadayamiha koNAntaragato jagajjAlaM kartA kusumabharasaurabhyabharitam || 54|| yasmin vellati sarvataH parichalakallolakolAhalai\- rmanthAdrishramaNashramaM hR^idi harindR^itAvalAH pedire | so.ayaM tu~Ngatimi~NgilA~NgakavalIkArakriyAkovidaH koDe krIDatu kasya keli kalahatyaktArNavo rAghavaH || 55|| lUnaM mattamata~NgajaiH kiyadapi chChinaM tuShArArditaiH shiShTaM grIShmajabhAnutIkShNakiraNai smIkR^itaM kAnanam | eShA koNagatA muhuH parimalairAmodayantIdisho hA kaShTaM lalitA lava~NgalatikAdAvAgninA dahyate || 56|| svarlokasya shikhAmANiH suratarugrAmasya dhAmAdbhutaM paulomIpuruhUtayoH pariNatiH puNyAvalInAmasi | satyaM nandana kinvidaMsahR^idayaurnityaM vidhiH prArthyate tvattaH khANDavara~NgatANDavanaTo dUre.astu vaishvAnaraH || 57|| svasvavyApR^itimagnamAnasatayA matto nivR^itte jane cha~nchUkoTivipAritArarapuTo yAsyAmyahaM pa~njarAt | evaM karivare manorathamayaM pIyUShamAsvAdayatyantaH sa.npraviveshavAraNakarAkAraH phaNigrAmaNIH || 58|| re chA~nchalyajuShomR^igAH shritanagAH kallolamAlAkulA metAmambudhigAminIM vyavAsitAH sa~NgAhituM vA katham | atraivochChaladambunirbharamahAvartaiH samAvartito yadgrAheNa rasAtalaM punarasau nIto gajagrAmaNIH || 59|| piba stanyaM pota tvamiha madadantAvaladhiyA dR^igantAnAdhatse kimiti haridanteShu paruShAn | trayANAM lokAnAmapi hR^idayatApaM pariharan ayaM dhIraM dhIraM dhvanati navanIlo jaladharaH || 60|| dhIradhvanibhiralaM te nIrada meM mAsiko garbhaH | unmadavAraNabuddhayA madhyejaTharaM samuchChalati || 61|| vetaNDagaDakaNDUtipANDityaparipanthinA | hariNA hariNAlIShu kathyatAM kaH parAkramaH || 62|| nIrannirmalato janirmadhuratA vAmAmukhaspardhinI vAso yasya hareH kareH parimalo gIrvANachetoharaH | sarvasvaM tadaho mahAkavigirAM kAmasya chAmbhoruha | tva~nchetprItimurIkaroShi madhupe tattvAM kimAchakShmahe || 63|| lIlAmukulitanayanaM kiMsukhashayanaM samAtanuShe | pariNAmaviShamahariNA karinAyaka varddhate vairam || 64|| viduShAM vadanAdvAchaH sahasA yAnti no bahiH | yAtAshchenna parA~nchanti dviradAnAM radA iva || 65|| audAryaM bhuvanatraye.api viditaM sambhUtirambhonidhe\- rvAso nandanakAnane parimalo gIrvANachetoharaH | evaM dAtR^igurorguNAH surataroH sarve.api lokottarAH | sthAdarthipravarArthitArpaNavidhAveko vivekoyadi || 66|| eko vishvasatAM harAmyapaghR^iNaH prANAnahaM prANinA\- mityevamparichintya mA svamanasi vyAdhA.anutApaM kR^ithAH | bhUpAnAM bhavaneShu ki~ncha vimalakShetreShu gUDhAshayAH sAdhUnAmarayo vasanti kati no tvattulyakakShAH khalA || 67|| vishvAsya madhuravachanaiH sAdhUnye va~nchayanti namratamAH | tAnapi dadhAsi mAtaH kAshyapi yAtastavApi cha vivekaH || 68|| anyA jagaddhitamayI manasaH pravR^ittiH | anyeva kApi rachanA vachanAvalInAm | lokottarAcha kR^itirAkR^itirArtahR^iyA | vidyAvatAM sakalameva girAM davIyaH || 69|| ApadgataH kila mahAshayachakravartI vistArasyatyakR^itapUrvamudArabhAvam | kAlAgururdahanamadhyagataH samantA llokottaraM parimalaM prakaTIkaroti || 70|| vishvAbhirAmaguNagauravagumphitAnAM roSho.api nirmaladhiyAM ramaNIya eva | lokampR^iNaiH parimalaiH paripUritasya kAshmIrajasya kaTutApi nitAntaramyA || 71|| lIlAluNThitashAradApuramahAsampannarANAM puro vidyAsadmavinirgalatkaNamuSho valgAnti chetpAmarAH | adya shvaH phaNinAM shakuntashishavo dantAvalAnAM shashAH siMhAnA~ncha sukhena mUrddhasupadaM dhAsyati shAlAvR^ikAH || 72|| gIrbhirgurUNAM paruShAkSharAbhistiraskR^itA yAnti narA mahattvam | alabdhashANotkapaNA nR^ipANAM na jAtu maulA maNayo vasanti || 73|| vahati viShadharAna paTIrajanmA shirapti maShIpaTalaM dadhAti dIpaH | vidhurapi bhajatetarAM kala~Nka pishunajanaM khalu bibhrati kShitIndrAH || 74|| satpUruShaH khalu hitAcharaNairamanda\- mAnandayatyakhilalokamanukta eva | ArAdhitaH kathaya kenakarairudArai\- rindurvikAshayati kairaviNIkulAni || 75|| kR^itamapi mahopakAraM paya iva pItvA nirAta~Nkam | pratyuta hantuM yatate kAkodarasodarakhalo jagati || 76|| khala kApaTyadoSheNa dUreNaiva visR^ijyate | apAyasha~NkibhirlokairviSheNAshIviSho yathA || 77|| pANDityaM parihatya yasya hi kR^ite banditvamAlambitaM duShprApyaM manasApi yo gurutaraiH kleshaiH padaM prApitaH | rUDhastatrasa chennigIrya sakalAM pUrvopakArAvalIM duShTaH pratyavatiShTate tadadhunA kasme kimAchakShmahe || 78|| parArthavyAsa~NgAdupajahadapi svArthaparatA\- mabhedaikatvaM yo vahati guNabhUteShu satatam | svabhAvAdyasyAntaH sphurati lalitodAttamahimA samartho yo nityaM sa jayatitarAM ko.api puruShaH || 79|| vaMshabhavo guNavAnapi sa~NgavisheSheNa pUjyate puruShaH | nahi tUmbIphalavikalo vINAdaNDaH prayAtti mahimAnam || 80|| amitaguNo.api padArtho doSheNaikena nindito bhavati | nikhilarasAyanamahito gandhenogreNalashuna iva || 81|| upakArameva tanute vipaddhataH sadguNo nitarAm | mUrchChAM gato mR^ito vA nidarshanaM pArado.atra rasaH || 82|| vanAte khelantI shashakAshashumAlokya chakitA bhujaprAntaM bharturbhajati bhayahartuH sapadi yA | aho seyaM sItA dashavadananItA halaradaiH parItA rakShobhiH shrayati vivashA kAmapi dashAm || 83|| puro gIrvANAnAM nijabhujabalAhopuruShikA\- mahokA ra~NkAraM purabhidi sharaM sammukhatayA | smarasya svarbAlAnayana shubhamAlArchchanapadaM vapuH sadyo bhAlAnalabhasitajAlAspadamabhUt || 84|| yuktaM sabhAyAM khalu markaTAnAM shAkhAstarUNAmmR^idulA sanAni | subhAShitaM chItkR^itirAtitheyI dantairnakhAgraishcha vipATanAni || 85|| kiM tIrthaM haripAdapadmabhajanaM kiM ratnamachChA matiH kiM shAstraM shravaNena yasya galati dvaitodhakArodayaH | kiM mitraM satatopakArarasikaM tattvAvabodhaHsakhe kaH shatrurvada khedadAnakushalo durvAsanAsa~nchayaH || 86|| niShNAto.api cha vedAnte sAdhutvaM naiti durjanaH | chiraM jalanidhau magnau mainAka iva mArdavam || 87|| nairguNyameva sAdhIyo dhigastu guNagauravam | shAkhino.anye virAjante khaNDyante chandanadrumAH || 88|| paropasarpaNAnantachintAnalAshakhAshataiH | achumbitAntaHkaraNAH sAdhu jIvanti pAdapAH || 89|| shUnye.api cha guNavattAmAtanvAnaH svakIyaguNajAlaiH | vivarANi mudyan drAgUrNAyuriva sujano jayati || 90|| khalaH sajjanakArpAsarakShaNaikahutAshanaH | paraduHkhAgnishamane mArutaH kena varNyatAm || 91|| paraguhyaguptinipuNaM guNamayamakhileH samIhitaM nitarAm | lalitAmbaramiva sajjanamAkhava iva dUShayanti khalAH || 92|| kAruNyakusumAkAshaH shAntishaityahutAshanaH | yashaHsaurabhyalashunaH khala sajjanaduHkhadaH || 93|| dhatte bharaM kusumapatraphalAvalInAM marmavyathAM spR^ishati shItabhavAM rujaM cha | yo dehamarpayati chAnyasukhasya heto\- stasmai vadAnyagurave tarave namo.astu || 94|| hAlAhalaM khalu pipAsati kautukena kAlAnalaM parichuchumbiShati prakAmam | vyAlAdhipachcha yatate paribdhumadhdA yo durjanaM vashayituM kurute manIShAm || 95|| dInAnAmiha parihAya shuShkasasyAnyaudArya prakaTayato mahIdhareShu | aunnatyaM paramamavApya durmadasya j~nAtA.ayaM jaladhara tAvako.avivekaH || 96|| girayo guravastabhyo.apyurvI gurvI tato.api jagadaNDam | tasmAdapyatiguravaH pralayepyachalA mahAtmAnaH || 97|| vyomni sa vAsaM kurute chitra nirmAti sundaraM pavane | rachayati rekhAH salile charati khale yastu satkAram || 98|| hAraM vakShasi kenApi dattamaj~nena markaTaH | leDhi jighrati sa.nkShipya karotyunnatamAnanam || 99|| maline.api rAgapUrNAM vikasitavadanAmanalpajalpe.api | tvayi chapale.api cha sarasAM bhramara kathaM vA sarojinIM tyajasi || 100|| svArthaM dhanAni dhanikAtprati gR^iNhato yad asyaM bhajenmalinatAM kimidaM vichitram | gR^iNhanparArthamapi vArinidheH payo.api megho.ayameti sakalo.api cha kAlimAnam || 101|| janakaH sAnuvisheSho jAtiH kAShThaM bhuja~NgamaiH sa~NgaH | svaguNaireva paTIraja yAto.asi tathApi mahimAnam || 102|| kasmai hanta phalAya sajjana guNagrAmAjjane sajjasi svAtmoparaskaraNAya chenmama vachaH pathyaM samAkarNaya | ye bhAvA hR^idayaM haranti nitarAM shobhAbharaiH sambhR^itA\- stairevAsya kaleH kalevarapuSho dainandinaM varddhanam || 103|| dhUmAyitA dasha disho dalitAravindA dehaM dahanti dahanA iva gandhavAhAH | tvAmantareNa mR^idutAmradalAmramajju gu~njanmadhuvrata madho kila kokilasya || 104|| bhinnA mahAgirishilAH karajAgrajAgra duddAmashauryanikaraiH karaTishrameNa | deve parAchi kariNAmariNA tathApi kutrApi nApi khalu hA pishitasya leshaH || 105|| garjitamAkarNya manAga~Nge mAturnishArddhajAto.api | hArAshashurutpatituM drAga~NgAnyAkuchya lIyate nibhR^itam || 106|| kimahaM vadAmi khala divyatamaM guNapakShapAtamabhito bhavataH | guNashAlino nikhilasAdhujanAn yadaharnishaM na khalu vismarasi || 107|| re khala tava khalu charitaM viduShAM madhye vivichya vakShyAmi | athavAlaM pApAtman kR^itayA kathayApi te hatayA || 108|| AnandamR^igadAvAgniH shIlashAkhimadadvipaH | j~nAnadIpamahAvAyurayaM khalasamAgamaH || 109|| khalAstu kushalAH sAdhuhitapratyUhakarmaNi | nipuNAH phaNinaHprANAnapahartunnirAgasAm || 110|| vadane viniveshitAbhuja~NgI pishunAnAMrasanAmiSheNa ghAtrA | anayA kathamanyathAvalIDhA nahi jIvanti cha nAma nAgamantrAH || 111|| kR^itaM mahonnataM kR^ityamarjitaM chAmalaM yashaH | yAvajjIvaM sakhe tubhyaM dAsyAmo vipulAshiShaH || 112|| avirataM parakAryakR^itAM satAM madhurimAtishayena vacho.amR^itam | Api cha mAnasamambunidhiryashovimalashAradapArvaNachandrikA || 113|| etya kusumAkaro me sa~njIvayitA giraM chiraM magrAm | iti chintayato hR^idaye pikasya samadhAyi shobhikena sharaH || 114|| nirguNaH shobhate naiva vipulA Dambaro.api nA | ApAtaramyapuShpa shrIshobhitA shAlmaliryathA || 115|| pa~NkairvinAsaro bhAti sadaH khalajanairvinA | kaTuvarNaivinA kAvyaM mAnasaM viShayairvinA || 116|| tattvaM kimapi kAvyAnAM jAnAti viralo bhuvi | mArmikaH ko marandAnAmantareNa madhuvratam || 117|| sarajaskAmpANDuvarNAM kaNTakaprakarAnvitAm | ketakIM sevase hanta kathaM rolamba nistrapa || 118|| yathA tAnaM vinA gago yathA mAnaM vinA nR^ipaH | yathA dAnaM vinA hastI tathA j~nAnaM vinA yatiH || 119|| santaH svataH prakAshante guNA na parato nR^iNAm | Amodo nahi kastUryAH shapathena vibhAvyate || 120|| api bata guru garvaM mAsma kastUri yAsI\- rakhilaparimalAnAM maulinA saurabheNa | girigahanaguhAyAM lInamatyantadInaM svajanakamamunaiva prANahInaM karoShi || 121|| dUrIkaroti kumatiM vimalIkaroti chetashchirantanamaghaM chulukIkaroti | bhUteShu kiM cha karuNAM bahulIkaroti sa~NgaH satAM kimu na ma~NgalamAtanoti || 122|| anavarataparopakAravyagrIbhavadamalachetasAM mahatAm | ApAtakATavAni sphurantiM vachanAni bheShajAnIva || 123|| vyAgu~njanmadhukarapu~njama~njugItAnyAkarNya shrutimadajAllayAtirekAta | AbhUmItalanatakandharANi manye.araNye.asminnavaniruhAM kuTumbakAni || 124|| mR^itasya lipsA kR^ipaNasya ditsA vimArga gAyAshcha ruchiH svakAnte | sarpasya shAntiH kuTilasya maitrI vidhAtR^isR^iShTau na hi dR^iShTapUrvA || 125|| uttamAnAmapi strINAM vishvAso naiva vidyate | rAjapriyAH keraviNyo ramante madhupaiH saha || 126|| ayAchitaH sukhaM datte yAchitashcha na yachChati | sarvasvaM chApi harate vidhiruchCha~Nkhalo nR^iNAm || 127|| dordaNDadvayakuNDalIkR^italasatkodaNDachaNDAMshuga\- dhvastoddaNDavipakShamaNDalamatha tvAM vIkShya madhyeraNam | valgadgANDivamuktakANDavalayajvAlAvalI tANDava bhrashyatkhANDavaruShTapANDavamaho ko na kShitIshaH smaret || 128|| khaNDitAnetrakA~njAlima~njura~njanapaNDitAH | maNDitAkhiladikprAntAshchaNDAMshoH pAntu bhAnavaH || 129|| iti shrImatpaNDitarAjajagannAthakavivirachite bhAminIvilAse prAstAviko nAma prathamo vilAsaH || 1|| \section{|| bhAminIvilAse dvitIyaH shR^i~NgAravilAsaH ||} na manAgapi rAhurodhasha~NkA na kala~NkAnugamo na pANDubhAvaH | upachIyata eva kApi shobhA parito bhAmini te mukhasya nityam || 1|| nitarAM paruShA sarojamAlA na mR^iNAlAni vichArapeshalAni | yadi komalatA tavA~NgakAnAmatha kA nAma kathApi pallavAnAm || 2|| svedAmbusAndrakaNashAlikapolapAlI dolAyitashravaNakuNDalavandanIyA | Anandama~Nkurayati smaraNena kApi ramyA dashA manasi me madirekShaNAyAH || 3|| kastUrikAtilakamAli vidhAya sAyaM smerAnanA sapadi shIlaya saudhamaulim | proDhiM bhajantu kumudAni mudAmudArA\- mullAsayantu parito harito mukhAni || 4|| tanma~njumandahasitaM shvasitAni tAni sA vai kala~NkavidhurA madhurAnanashrIH | adyApi me hR^idayamunmadayanti hanta sAyantanAmbujasahodaralochanAyAH || 5|| prAtastarAM praNamane vihite gurUNA mAkarNya vAchamamalAM bhava putraNIti | nedIyasi priyatame paramapramoda pUrNAdaraM dayitayA dadhire dR^igantAH || 6|| gurujanabhayamadvilokanAntaH samudayadAkulabhAvamudvahantyaH | daradaladaravindasundare hA hariNadR^isho nayane na vismarAmi || 7|| badarAmalakAmradADimAnAmapahR^itya shriyamunnato krameNa | adhunA haraNe kuchau yatete dayite te karishAvakumbhalakShmyAH || 8|| jambIrashriyamatila~NghyaM lIlayaiva vyAnamrIkR^itakamanayihema kumbhau | nIlAmbhoruhanayane.adhunA kuchau te spardhete kila kanakAchalena sArdham || 9|| kapolapAlI tava tanvi manye lAvaNyadhanye disha muttarAkhyAm | AbhAti yasyAM lalitAlakAyAM manoharA vaishravaNasya lakShmIH || 10|| nIvIM niyamya shithilAmuShasi prakAsha\- mAlokya vArijadR^ishaH shayanaM jihAsoH | naivAvarohati kadApi cha mAnasAnme nAbheH prabhA sarasijodarasodarAyAH || 11|| AlIShu kelIrabhasena bAlA muhurmamAlApamupAlapantI | ArAdupAkarNya giraM mAdiyAM saudAminIyAM suShamAmayAsIt || 12|| mudhaiva naktaM parikalpya gantuM mR^iShaiva roShAdupajalpato me | udashrucha~nchannayanA natA~NgI giraM na kAM kAmurarIchakAra || 13|| tavadhi kushalI purANashAstrasmR^itishatachAruvichArajo vivekaH | yadavAdhi na padaM dadhAti chitte hariNakishodR^isho dR^ishorvilAsaH || 14|| AgataH patiritIritaM janaiH shR^iNvatI chakitametya dehalIm | kaumudIva shishirIkariShyate lochane mama kadA mR^igekShaNAm || 15|| avadhau divasAvasAnakAle bhavanadvAri vilochane dadhAnA | avalokya samAgataM tadA mAmatha rAmA vikasanmukhI babhUva || 16|| vakShojAgraM pANinAmR^iShya dUraM yAtasya drAgAnanAbjaM priyasya | shoNAgrAbhyAM bhAminIlochanAbhyAM joShaM joShaM joShamevAvatasthe || 17|| gurubhiH pariveShTitApi gaNDasthalakaNDUyanachArukakaitavena | daradarshitahemabAhunAlA mayi bAlA nayanA~nchalaM chakAra || 18|| gurumadhyagatA mayA natA~NgI nihatA nIrajakorakeNa mandam | darakuNDalatANDavaM natabhrUlatikaM mAmavalokya ghUrNitAsIt || 19|| vinaye nayanAruNaprasArAH praNato hanta nirantarAshrudhArAH | api jIvitasaMshayaH prayANe na hi jAne hariNAkShi kena tuShye || 20|| akaruNamR^iShAbhAShAsindho vimu~ncha mamA~nchalaM tava parichitaH snehaH samya~NmayetyabhidhAyinIm | aviralagaladvApAM tanvIM nirastavibhUShaNa ka iha bhavatIM bhadre nidre vinA vinivedayet || 21|| tIre taruNyA vadanaM sahAsaM nIre sarojaM cha miladdhikAsam | Alokya dhAvatyubhayatra mugdhA marandalubdhAlikishoramAlAm || 22|| vIkShya vakShAvi vipakShakAminIhAralakShma dAyatasya bhAminI | aMsadeshaviniveshitAM kShaNAdAchakarSha nijabAhuvallarIm || 23|| darAnamatkandharabandhamIShannimIlitasnigdhavilochanAbjam | analpanishvAsabharAlasA~NgaM smarAmi sa~NgaM chirama~NganAyAH || 24|| roShAveshAnnirgataM yAmayugmAdetya dvAraM kA~nchidAkhyAM gR^iNantam | mAmAj~nAyaivAyayau kAtarAkShI manda mandaM mandirAdindirevam || 25|| hR^idaye kR^itashaivalAnuSha~NgA muhura~NgAni yatastataH kShipantI | priyanAmapare mukhe sakhInAmatidInAmiyamAdadhAti dR^iShTim || 26|| ita eva nijAlayaM gatAyA vanitAyA gurubhiH samAvR^itAyAH | parivartitakandharaM natabhru smayamAnaM vadanAmbujaM smarAmi || 27|| kathaya kathamivAshA jAyatAM jIvite me malayabhujagavAntA vAnti vAtAH kR^itAntAH | ayamapi khalu gu~njanma~nju mAkandamaulo chulukayati madIyAM chetanAM cha~ncharIkaH || 28|| nirudhya yAntIM tarasA kapotIM kUjatkapotasya puro dadhAne | mayi smitArdraM vadanAravindaM sA mandamandaM namayAmbabhUva || 29|| timiraM harati haritAM puraH sthitA tirayanti tApamatha tApashAlinAm | vadanavipastava chakoralochane parimudrayanti sarasIruhashriyaH || 30|| kuchakalashayugAntarmAmakInaM nakhA~NkaM sapulakatanu mandaM mandamAlokamAnA | vinihitavadanaM mAM vIkShyabAlA gavAkShe\- chakitatanu natA~NgI sadma sadyo vivesha || 31|| vidhAya mA madanAnukUlaM kapolamUlaM hR^idaye shayAnA | tanvI tadAnAmatulAM balAreH sAmrAjyalakShmImadharIchakAra || 32|| muhurarthitayAdya nidrayA me bata yAme charane niveditAyAH | chibukaM sudR^ishaH spR^ishAmi yAvanmayi tAvanmihiro.api nirdayo.abhUt || 33|| shrutishattamapi bhUyaH shIlitaM bhArataM vA virachayati tathA no hanta santApashAntim | api sapadi yathAyaM kelivishrAntakAntA vadanakamalavalagatkAntisAndro nakAraH || 34|| lavalI tava lIlayA kapole kavalIkurvati komalaviShA | paripANDurapuNDarIkakhaNDe paripetuH parito mahAdhayaH || 35|| yauvanodmanitAntasha~NkitAH shIlashauryabalakAntilobhitAH | sa~Nkuchanti vikasanti rAghave jAnakInayananIrajashriyaH || 36|| adhiropyaharasya hata chApaM paritApamprashamayya bAndhavAnAm | pariNeShyati vA na vA yuvAyaM nirapAyaM mithilAdhinAthaputrIm || 37|| bhujapa~njare gR^ihItA navapariNItA vareNa rahasi vadhUH | tatkAlajAlapatitA bAlakura~NgIva vepate nitarAm || 38|| upaniShadaH paripItA gItApi cha hanta matipathaM nItA | tadapi na hA vidhuvadanA mAnasasadanAd bahiryAti || 39|| akaruNahR^idaya priyatama mu~nchAmi tvAmitaH paraM nAham | ityAlapati karAmbujamAdAyAlI janasya vikalA sA || 40|| lobhAdbharATikAnAM vikratuM takramaviratamaTantyA | labdho gopakishoryA madhyasthyaM mahendranIlamaNiH || 41|| rUpAruchiM nirasituM rasayantyA harimukhasya lAvaNyam | sudR^ishaH shivashiva sakale jAtA sakalevare jagatyaruchiH || 42|| prANApaharaNenAsi tulyohAlAhalena me | shashA~Nka kena mugdhena sudhAMshuriti bhAShitaH || 43|| kiM jalpasi mugdhatayA hanta mamA~NgaM suvarNavarNamiti | tapyAti patati hutAshe tadA hatAshe tulAM tavArohet || 44|| autsukyAtparimilatAM trapayA sa~Nkochama~nchatAM cha muhuH | navasa~Ngama yoryUnornayanAnAmutsavo jayati || 45|| garimANamarpayitvA laghimAnaM kuchataTAtkura~NgadR^ishAm | svIkurvate namaste yUnAM dhairyAya nirvivekAya || 46|| nya~nchati vayasi prathame samuda~nchati taruNimani tadA sudR^ishaH | dadhati sma madhurimANaM vAcho gatayashcha vibhramAshcha bhR^isham || 47|| nissImashobhAsaubhAgyaM natA~NgyA nayanadvayam | anyo yAlokanAnanda virahAdiva cha~nchalam || 48|| gurumadhye hariNAkShI mArtikashakalairnihantukAmaM mAm | radayantritarasanAgraM taralitanayanaM nivArayA~nchakre || 49|| nayanA~nchalAvamarshaM yA na kadAchitpurA sehe | Ali~NgitApi joShaM tasthau sA gantukena dayitena || 50|| mAnaparAgvadanApi priyA shayAneva dayitakarakamale | udvelladbhujamala sagrIvAbandhaM kapolamAdhatte || 51|| lochanaphullAmbhoja dvayalobhAndolitaikamanAH shubhre | kastUrItilakamiShAdayamalike.alistavollasati || 52|| adhirajani priyasavidhe kathamapi saMveshitA balAdgurubhiH | kiM bhaviteti sasha~NkaM pa~NkajanayanA parAnR^ishati || 53|| chintAmIlitamAnaso manasijaH sakhyo vihInaprabhAH prANeshaH praNayAkulaH punarasAvAstAMsamastAkathA | etattvAM vinivedayAmi mama cheduktiM hitAM manyase mugdhe mA kuru mAnamAnanamidaM rAkApatirjeShyAti || 54|| ala~NkartuM karNau bhR^ishamanubhavantyA navarujaM sasIskAraM tiryagvalitavadanAyA mR^igadR^ishaH | karAbjavyApArAnatisukR^itasArAn rasayato januH sarvaM shlAghyaM jayati lalitottaMsa bhavataH || 55|| AyAtaiva nishA nishApatikaraiH kIrNaM dishAmantaraM bhAminyo bhavaneShu bhUShaNagaNaira~NgAnyala~Nkurvate | mugdhe mAnamapAkaroShi na manAgadyApi roSheNa te hA hA bAlamR^iNAlato.apyatitarAM tanvI tanustAmyati || 56|| vAcho mA~NgalikIH prayANasamaye jalpatyanalpaM jane kelImandiramArutAyanamukhe vinyastavaktrAmbujA | niHshvAsaglapitAdharaM paripatadbAShpArdravakShoruhA bAlA lolavilochanA shiva shiva prANeshamAlokate || 57|| yadavAdhi dayito vilochanAbhyAM sahachari daivavashena dUrato.abhUt | tadavadhi shithilIkR^ito madIyairatha karaNaiH praNayo nijakriyAsu || 58|| nikhilAM rajanIM priyeNa dUrAdupayAtena vibodhitA kathAbhiH | adhikaM na hi parayAmi vaktuM sakhi mA jalpa tavAyasI rasaj~nA || 59|| nipatadbAShpasaMrodha muktachA~nchalyatArakam | kadA nayananIlAbjamAlokeya mR^igIdR^ishaH || 60|| yadi lakShmaNa sA mR^igekShaNA na madIkShAsaraNiM sameShyati | amunA jaDajIvitena me jagatA vA viphalena kiM phalam || 61|| bhavanaM karuNAvatI vishantI gamanAj~nAlavalAbhalAlaseShu | taruNeShu vilochanAnja mAlAmatha bAlA pathi pAtayAmbabhUva || 62|| pApaM hanta mayA hatena vihitaM sItApi yadyApitA sA mAmindumukhI vinA bata vane kiM jIvitaM dhAsyati | Alokeya kathaM mukhaM sukR^itinAM kiM te vadiShyati mAM rAjyaM yAtu rasAtalaM punaridaM na prANituM kAmaye || 63|| uShasi pratipakShakAminI sadanAdantikama~nchati priye | sudR^ishI nayanAbjakoNayorudiyAya tvarayA.aruNadayutiH || 64|| kShamApaNaikapAdayoH padayoH patati priye | shemuH sarojanayanA nayanAruNakAntayaH || 65|| nirvAsayantI dhR^itima~NganAnAM shobhA harereNadR^ishodhayantyAH | chirAparAdhasmR^itimAMsalo.api roShaH kShaNaprAghuNiko babhUva || 66|| rAj~no matpratikUlAnme mahadbhayamupasthitam | bAle vAraya pAnthasya vAsadAnavidhAnataH || 67|| malayAnilamanalIyati maNibhavane kAnanIyati kShaNataH | viraheNa vikalahR^idayA nirjalamInAyate mahilA || 68|| kAlAgurudravaM sA hAlAhalavadvijAnatI nitarAm | api nIlotpalamAlAM bAlA vyAlAvaliM kilAmanuta || 69|| vidhiva~nchitayA mayA na yAtaM sakhi sa~NketaniketanaM priyasya | adhunA bata kiM vidhAtukApro mayi kAmo nR^ipatiH punarna jAne || 70|| viraheNa vikalahR^idayA vilapantI dayita dayiteti | Agatamapi taM savidhe parichayahIneva vIkShate bAlA || 71|| dAridryaM bhajate kalAnidhirayaM rAkA.adhunA mllAyati svairakairavakAnaneShu parito mAlinyamunmIlati | dyotante haridantarANi suhR^idAM vR^indaM samAnandati tvaM cheda~nchasi kA~nchanA~Ngi vadanAmbhoje vikAsashriyam || 72|| pATIradrubhuja~Ngapu~NgavamukhA yAtA ivAtApino vAtA vAnti dahanti lochanamamI tAmrA rasAladrumAH | ete hanta kiranti kUjitamayaM hAlAhalaM kokilA bAlA bAlamR^iNAlakomalatanuH prANAn kathaM rakShatu || 73|| AyAtaiva nishA mano mR^igashA munindra mAtanvatI mAno me kathameSha sa.nprati nirAta~NkaM hR^idi sthAsyati | UhApohamimaM sarojanayanA yAvadvidhattetarAM tAvatkAmanR^ipAtapatrasuShamaM bimbaM babhAse vidhoH || 74|| prabhAtasamayaprabhAM praNayinihnuvAnAM rasAda\- muShya nijapANinA dR^ishamamIlayaM lIlayA | ayaM tu khalu padminIparimalAlipATachcharai\- raverudayamadhyagAdadhikachArU tairmArutaiH || 75|| vidUrAdAshcharyastimitamatha ki~nchit parichayA\- duda~nchachchA~nchalyaM tadanu paritasphAritaruchi | gurUNAM sa~NghAte sapadi mayi yAte samajani trapAghUrNattAraM nayanAmiha sAra~NgajadR^ishaH || 76|| kapolAvunmIlananvapulakapAlI mayi manA\- ~NmR^ishanyantaHsmerastabakitamukhAmbhoruharuchaH | katha~NkAraM shakyAH parigaditumindIvarahasho daladrAkShAniryadrasabharasapakShA bhANitayaH || 77|| rAjAnaM janayAmbabhUva sahasA jaivAtatR^ika tvAM tu yaH so.ayaM kuNThitasarvashaktinikaro jAto jarArto vidhiH | sa.npratyunmadakha~njarITanayanAvakrAya nityashriye dAtA rAjyamakhaNDamasya jagato dhAtA navo manmathaH || 78|| avirbhUtA yadavadhi madhusyandinI nandasUnoH kAntiH kAchinnikhilanayanAkarShaNe kArmarAj~nA | shvAso dIrghastavadhi mukhe pANDimA gaNDamUle shUnyA vR^ittiH kulamR^igadR^ishAM chetasi prAdurAsIt || 79|| prasa~Nge gopAnAM guruShu mahimAnaM yadupate\- rupAkarNya svidyatpulakitakapolA kulavadhUH | viShajvAlAjAlaM jhaTiti vamataH pannagapateH phaNAyAM sAshcharyaM kathayatitarAM tANDavavidhim || 80|| kaishore vayasi krameNa tanutAmAyati tanvyAstanA\- vAgAminyakhileshvare ratipatau tatkAlamasyAj~nayA | Asye pUrNashashA~NkatA nayanayostAdAtmyamambhoruhAM ki~nchAsIdamR^itasya bhedavigamaH sAchismite tAtvikaH || 81|| shayitA shaivalashayane suShamAsheShA navendulekheva | priyamAgatamapi savidhe satkurute madhuravIkShaNaireva || 82|| adharadyutirastapallavA mukhashobhAshashikAntila~NghinI | tanurapratimA cha subhruvo na vidherasya kR^itiM vivakShati || 83|| vyatyastaM lapati kShaNaM kShaNamaho maunaM samAlambate sarvasminvidadhAti kiM cha viShaye dR^iShTiM nirAlambanAm | shvAsaM dIrghamurIkaroti na manA ga~NgeShu dhatte dhR^itiM vaidehIvirahavyathAvikalito hA hanta la~NkeshvaraH || 84|| uditaM maNDalamindoruditaM sadyo viyogivargeNa | muditaM cha sakalalalanA chUDAmaNishAsanena madanena || 85|| prAdurbhavati payode kajjalamalinaM babhUva nabhaH | raktaM cha pathikahR^idayaM kapolapAlI mR^igIdR^ishaH pANDu || 86|| idamapratimaM pashya saraH sarasijairvR^itam | sakhe mA jalpa nArINAM nayanAni dahanti mAm || 87|| mu~nchasi nAdyApi ruShaM bhAmini mudirAlirudiyAya | iti sudR^ishaH priyavachanairapAyi nayanAbjakoNashoNaruchiH || 88|| Alokya sundari mukhaM tava mandahAsaM nandantyamandamaravindadhiyA milindAH | kiM chAsitAkShi mR^igalA~nChanasambhrameNa cha~nchUpuTaM chaTulayanti chiraM chakorAH || 89|| smitaM naitatkintu prakR^itiramaNIyaM vikasitaM mukhaM brUte ko vA kusumamidamudyatparimalam | stanadvandvaM mithyA kanakanibhametatphalayugaM latA seyaM ramyA bhramarakulanamyA na ramaNI || 90|| sa~NgrAmA~NgaNasammukhAhatakiyadvishvambharAdhIshvara vyAdIrNIkR^itamadhyabhAgavivaronmIlannabhonIlimA | a~NgAraprakharaiH karaiH kavalayannetanmahImaNDalaM mArtaNDo.ayamudeti kena pashunA loke shashA~NkIkR^itaH || 91|| shyAmaM sitaM cha sudR^isho na dR^ishoH svarUpaM kiM tu sphuTaM garalametadathAmR^itaM cha | no chetkathaM nipatanAdanayostadeva mohaM mudaM cha nitarAM dadhate yuvAnaH || 92|| alirmR^igo vA netraM vA yatra ki~nchidvibhAsate | aravindaM mR^igA~Nko vA mukhaM veda mR^igIdR^ishaH || 93|| suviralamauktikatAre dhavalAMshukachandrikA chamatkAre | vanaparipUrNachandre sundari rAkA.asi nAtrasandehaH || 94|| rUpajalA chalanayanA nAbhyAvartA kachAvalibhuja~NgA | majjanti yatra santaH seyaM taruNI tara~NgiNIviShamA || 95|| shoNAdharAMshu sambhinnAstanvi te vadanAbuje | kesarA iva kAshante kAntadantAlikAntayaH || 96|| dayite radanatviShAM miShAdayi te.amI vilasanti kesarAH | api chAlakaveShadhAriNo makarandaspR^ihayA lavo.alayaH || 97|| tayA tilottamIyantyA mR^igashAvakachakShuShA | mamA.ayaM mAnuSho loko nAkaloka ivAbhavat || 98|| a~NkAyamAnamalike mR^iganAbhipa~NkaM pa~NkeruhAkShi vadanaM tava vIkShya bibhrat | ullAsapallavitakomalapakShamUlA\- shcha~nchUpuTaM chaTulayanti chiraM chakorAH || 99|| shishireNa yathA saroruhaM divasenAmR^itarashmimaNDalam | na manAgapi tanvi shobhate tava roSheNa tathedamAnanam || 100|| chaladbharu~NgamivAmbhoja madhIranayanaM mukham | tadIyaM yadi dR^ishyeta kAmaH kruddho.astu kiM tataH || 101|| shatakoTikaThinachittaH so.ahaM tasyAH sudhaikamayamUrteH | yenAkAriShi mitraM suvikalahR^idayo vidhirvAchyaH || 102|| shyAmalenA~NkitaM bAle bhAle kenApi lakShmaNA | mukhaM tavAntarAsupta bhR^i~NgaphullAbujAyate || 103|| advitIyaM ruchAtmAnaM matvA kiM chandra hR^iShyasi | bhUmaNDalamidaM mUDha kena vA vinibhAlitam || 104|| nIlA~nchalena saMvR^itamAnanamAbhAti hariNanayanAyAH | pratibimbita iva yamunAgabhIranIrAntareNA~NkaH || 105|| stanAbhoge patan bhAti kapolAtkuTilo.alakaH | shashA~Nkabimbato merau lambamAna ivoragaH || 106|| yathA latAyAH stabakAnatAyAH stanAvanamre nitarAM samA.asi | tathA latA pallavinI sagarve shoNAdharAyAH sadR^ishI tavA.api || 107|| idaM latAbhiH stabakAnatAbhi\- rmanoharaM hanta vanAntarAlam | sadaiva sevyaM stanabhAravatyo na chedayuvatyo hR^idayaM hareyuH || 108|| sAmadAgamanabR^iMhitatoShA jAgareNa gamitAkhiladoShA | bodhitA.api bubudhe madhupairna prAtarAnanajasaurabhalubdhaiH || 109|| avichintyashaktivibhavena sundari prathitasya shambararipoHprabhAvataH | vidhubhAvama~nchitatamAM tavAnanaM nayane sarojadalanirvisheShatAm || 110|| mInavatI nayanAbhyAM karacharaNAbhyAM praphullakamalavatI | shaivAlinI cha keshaiH suraseyaM sundarI sarasI || 111|| pAntha mandamate kiM vA santApamanuvindasi | payodharaM samAshAsva yena shAntimavApnuyAH || 112|| sampashyatAM tAmatimAtratanvIM shobhAbhirAbhAsitasarvalokAm | saudAminI vA sitayAminI ve\- tyevaM janAnAM hR^idi saMshayo.abhUt || 113|| sapallapA kiM nu vibhAti vallarI saphullapadmA kimayaM nu padminI | samullasatpANipadAM smitAnanA\- mitIkShamANaiH samalambhi saMshayaH || 114|| netrAbhirAmaM rAmAyA vadanaM vIkShya tatkShaNam | sarojaM chandrabimbaM vetyakhilAH samasherata || 115|| kanakadvakAntikAntayA militaM rAmamudIkShya kAntayA | chapalAyutavAribhramAnnanR^ite chAtakapotakairvane || 116|| vaniteti vadantyetAM lokAH sarve vadantu te | yUnAM pariNatA seyaM tapasyota mataM mama || 117|| smayamAnAnanAM tatra tAM vilokya vilAsinIm | chakorAshcha~ncharIkAshcha mudaM parataraM yayuH || 118|| vadanakamalena bAle smitasuShamAleshamAdadhAsi yadA | jagadiha tadaiva jAne dashArdhabANena vijitamiti || 119|| kalindajAnIrabhare.adharmagnA bakAH prakAmaM kR^itabhUrishabdAH | dhyAntena vairAdvinigAryamANAH kroshanti manye shashinaH kishorAH || 120|| parasparAsa~NgasukhAnatabhruvaH payodharau panitarau babhUvatuH | tayoramR^iShyannayamunnatiM parAmavaimi madhyastanimAnameti || 121|| janamohakaraM tavAli manye chikurAkAramidaM vanAndhakAram | vadanenduruchAmihAprachArAdiva tanva~Ngi nitAntakAntikAntam || 122|| divAnishaM vAriNi kaNThadaghne divAkarArAdhanamAcharantI | vakShojatAyai kimu pakShmalAkShyAstapashcharatyambujapa~NktireShA || 123|| viyogavahnikuNDe.asmin hR^idaye te viyogini | priyasa~NgasukhAyaiva muktAhArastapasyati || 124|| nidhiM lAvaNyAnAM tava khalu mukhaM nirmitavato mahAmohaM manye sarasiruhasUnorupachitam | upekShya tvAM yasmAdvidhumayamakasmAdiha kR^itI kalAhInaM dAnaM vikala iva rAjAnamakarot || 125|| stanAntargatamANikyavapurbahirupAgatam | mano.anurAgi te tanvi manye vallabhamIkShitum || 126|| jagadantaramamR^itamayairaMshubhirApUrayannitarAm | udayati vadanavyAjAt kimu rAjA hariNashAvanayanAyAH || 127|| timirashAradachandirachandrikAH kamalavidrumachampakakorakAH | yadi milanti kadApi tadAnanaM khalu tadA kalayA tulayAmahe || 128|| priye viShAdaM jahihIti vAchaM priye sarAgaM vadati priyAyAH | vArAmudArA vijagAla dhArA vilochanAbhyAM manasashcha mAnaH || 129|| rAjyAbhiShekamAj~nAya shambarAsuraveriNaH | sudhAbhirjagatImadhyaM limpatIva sudhAkaraH || 130|| AnanaM mR^igashAvAkShyA vIkShya lolAlakAvR^itam | bhramadbhramarasambhAraM smarAmi sarasIruham || 131|| yAntI gurujanaiH sAkaM smayamAnAnanAmbujA | tiryaggrIvaM yadadrAkShIt tanniShpatrAka rojjagat || 132|| nayanAni vahantu kha~njanAnAmiha nAnAvidhama~Ngabha~NgabhAgyam | sadR^ishaM kathamAnanaM sushobhaM sudR^isho bha~NgurasampadAM.abujena || 133|| mR^iNAlamandAnilachandanAnA\- mushIrashaivAlakusheshayAnAm | viyogadUrIkR^itachetanAnAM vinaiva shaityaM bhavati pratItiH || 134|| vibodhayan karasparshaiH padminIM muditAnanAm | paripUrNo.anurAgeNa prAtarjayati bhAskaraH || 135|| Anamya valguvachanairvinivArite.api roShAt prayAtumudite mayi dUradesham | bAlA karA~NgulinideshavashaMvadena krIDAbiDAlAshashunA.a.ashu rurodha mArgam || 136|| abhUdapratyUhaH kusumasharakodaNDamahimA vilIno lokAnAM saha nayanatApo.api timiraiH | tavA.asmin pIyUShaM kirati paritastanvi vadane kuto hetoH shveto vidhurayamudeti pratidinam || 137|| vinaiva shastraM hR^idayAni yUnAM vivekAjAmapi dArayantyaH | analpamAyAmayavalgulIlA jayanti nIlAbjadalAyatAkShyAH || 138|| yadavadhi vilAsabhavanaM yauvanamudiyAya chandravadanAyAH | dahanaM vinaiva tadavadhi yUnAM hR^idayAni dahyante || 139|| na mishrayati lochane sahasitaM na sambhAShate kathAsu tava kiM cha sA virachayatyarAlAM bhruvam | vipakShasudR^ishaH kathAmiti nivedayantyA puraH priyasya shithilIkR^itaH svaviShaye.anurAgagrahaH || 140|| vaDavAnalakAlakUTavanmakaravyAlagaNaiH sahaidhitaH | rajanIramaNo bhavennR^iNAM na kathaM prANaviyogakAraNam || 141|| labhyeta puNyairgR^ihiNI manoj~nA tayA suputrAH paritaH pavitrAH | sphItaM yashastaiH samudeti nityaM tenAsya nityaH khalu nAkalokaH || 142|| prabhurApi yAchitukAmo bhajate vAmoru lAghavaM sahasA | yadahaM tvayA.adharArthI sapadi vimukhyA nirAshatAM nItaH || 143|| jalakumbhamumbhitarasaM sapadi sarasyAH samAnayantyAste | taTaku~njagUDhasurataM bhagavAne ko manobhavo veda || 144|| tvamiva pathikaH priyo me viTapistomeShu gamayati kleshAn | kimito.anyat kushala me sa.nprati yatpAntha jIvAmi || 145|| kimiti kR^ishAsi kR^ishodari kiM tava parakIyavR^ittAntaiH | kathaya tathApi mude mama kathayiShyati pAntha tava jAyA || 146|| tulAmanAlokya nijAmakharvaM gaurA~Ngi garvaM na kadApi kuryAH | lasanti nAnAphalabhAravatyo latAH kiyatyo gahanAntareShu || 147|| iyamullasitA mukhasya shobhA pariphullaM nayanAmbujadvayaM te | jaladAdibhayaM jagadvitanvan kalitaH kvApi kimAli nIlameghaH || 148|| AsAyaM salilAntaH savitAramupAsya sAdaraM tapasA | adhunAbjena manAk tava mAnini tulanA mukhasyA.api || 149|| ayi mandasmitamadhuraM vadanaM tanva~Ngi yadi manAkkuruShe | adhuneva kalaya shamitaM rAkAramaNasya hanta sAmrAjyam || 150|| madhurataraM smayamAnaH svasminnevAlapa~nChanaiH kimapi | kokanadayantrilokI mAlambanashUnyamIkShate kShIbaH || 151|| madhurasAnmadhuraM hi tavAdharaM taruNi madvadane viniveshaya | mama gR^ihANa kareNa karAmbujaM pa pa patAmi ha hA bha bha bhUtale || 152|| shatenopAyAnAM kathamapi gataH saudhashikharaM sudhAphenasvachChe rahasi shayitAM puShpashayane | vibodhya kShAmA~NgI chakitanayanAM smeravadanAM saniHshvAsaM shliShyatyahaha sukR^itI rAjaramaNIm || 153|| gu~njanti ma~nju parito gatvA dhAvanti sammukham | Avartante nivartante sarasIShu madhuvratAH || 154|| yathA yathA tAmarasekShaNA mayA punaH sarAgaM nitarAM niShevitA | tathA tathA tattvakatheva sarvato vikR^itya mAmekarasaM chakAra sA || 155|| hariNIprekShaNA yatra gR^ihiNI na vilokyate | sevitaM sarvasampadbhirapi tadbhavanaM vanam || 156|| lolAlakAvalichalannayanAravinda lIlAvashaMvaditalokavilochanAyAH | sAyAhani praNayino bhavanaM brajatyA\- shcheto na kasya harate gatira~NganAyAH || 157|| dantAMshukAntamaravindaramApahAri sAndrAmR^itaM vadanameNavilochanAyAH | vedhA vidhAya punaruktamivendubimba dUrIkaroti na kathaM viduShAM vareNyaH || 158|| sAnukampAH sAnurAgAshchaturAH shIlashItalAH | haranti hR^idayaM hanta kAntAyAH svAntavR^ittayaH || 159|| alakAH phaNishAvatulyashIlA nayanAntA paripu~NkhiteShulIlAH | chapalopamitAM khalu svayaM yA bata loke sukhasAdhanaM kathaM sA || 160|| vadane tava yatra mAdhurI sA hadi pUrNA karuNA cha komale.abhUt | adhunA hariNAkShi hA kathaM vA gatiranyaiva vilokyate guNAnAm || 161|| anishaM nayanAbhirAmayA ramayA sammadino mukhasya te | nishi niHsaradindiraM kathaM tulayAmaH kalayApi pa~Nkajam || 162|| a~NgaiH sukumArataraiH sA kusumAnAM shriyaM harati | vikalayati kusumabANo bANAlIbhirmamaprANAn || 163|| khidyati sA pathi yAntI komalacharaNA nitambabhAreNa | khidyAmi hanta paritastadrUpa vilokanena vikalo.aham || 164|| mathurAgamanonmukhe murArAvasubhArArtibhR^itAM vA~NganAnAm | pralayajvalanAyate sma rAkA bhavanAkAshamajAyatAmburAshiH || 165|| kelImandiramAgatasya shamakairAlIrapAsye~NgitaiH suptAyAH saruShaHsaroruhadR^ishaH saMvIjanaM kurvataH | jAnantyApyanabhij~nayeva kapaTavyAmIlitAkShyA sakhi shrAntAsItyabhidhAya vakShasi tayA pANirmamAsa~njitaH || 166|| mAntharyamApagamanaM saha shaishavena raktaM sahaiva manasA.adharabimbamAsIt | ki~nchAbhavanmR^igakishoradR^isho nitambaH sarvAdhiko gururayaM saha manmathena || 167|| shvAso.anumAnavedyaH shItAnya~NgAni nishchalA dR^iShTiH | na syAt subhaga katheyaM tiShThatu tAvatkathAntaraM kathaya || 168|| pANau kR^itaH pANirilAsutAyAH sasvedakampo raghunandanena | himAmbusa~NgAnilavihvalasya prabhAtapadmasya babhAra shobhAm || 169|| aruNamapi vidrumadruM mR^idulataraM chApi kisalayaM bAle | adharIkaroti nitarAM tavAdharau madhurimAtishayAt || 170|| sudR^isho jitaratnajAlayA suratAntashramabindumAlayA | alikena cha hemakAntinA vidadhe kA.api ruchiH parasparam || 171|| parapUruShadR^iShTipAta vajrAhatibhItA hR^idayaM priyasya sItA | avishat parakAminI bhuja~NgIbhayataH satvarameva so.api tasyAH || 172|| a~NgAni dattvA hemA~Ngi prANAn R^iNiAsi chennR^iNAm | yuktamatanna tu punaH koNaM nayanapadmayoH || 173|| jitaratnaruchAM sadA radAnAM sahavAsena parAM mudaM dadAnAm | virasAdadharIkaroti nAsAmadhunA sAhasashAli mauktikaM te || 174|| vilasatyAnanaM tasyA nAsAgrasthitamauktikam | AlakShitabudhAshleShaM rAkendoriva maNDalam || 175|| nibhAlya bhUyo nijagaurimANaM mA nAma mAnaM sahasaiva yAsIH | gR^ihe gR^ihe pashya tavA~NgavarNA mugdhe suvarNAvalayo luThanti || 176|| karikumbhatalAmarojayoH kriyamANAM kavibhirvishra~NkhalaiH | kathamAli shR^iNoShi sAdaraM viparItArthavido hi yoShitaH || 177|| pariShvajan roShavashAt tiraskR^itaH priyo mR^igAkShyA shayitaH parA~NmukhaH | kiM duHkhito.asAviti kAndishIkayA kadAchidAchumbya chirAya sasvaje || 178|| chelA~nchalenAnanashItarashmi saMvR^iNvatInAM haridR^ishvarINAm | vajrAganAnAM smarajAtakampAdakANDasampAtamiyAya nIvI || 179|| adhareNa samAgamAdradAnA maruNimnA pihito.api shuklabhAvaH | hasitana sitena pakShmalAkShyAH punarullAsamavApa jAtapakShaH || 180|| sarasiruhodarasurabhAvadharitabimbAdhare mR^igAkShi tava | vada vadane maNiradane tAmbUlaM kena lakShayema vayam || 181|| shayitA savidhe.apyanIshvarA saphalIkartumaho manorathAn | dIyatA dayitAnanAmbujaM daramIlannayanA nirIkShate || 182|| vadanAravindasaurabha lobhAdindireShu nipatatsu | mayyadharArthini sudR^isho dR^isho jayantyatiruShA paruShAH || 183|| iti shrImatpaNDitarAjajagannAthAvirachite bhAminIvilAse shR^i~NgAro nAma dvitIyo vilAsaH || 2|| \section{|| bhAminIvilAse tR^itIyaH karuNAvilAsaH ||} daive parAgvadanashAlini hanta jAte yAte cha sa.nprati divaM prati bandhuratve | kasmai manaH kathayitAsi nijAmavasthAM kaH shItalaiH shamayitA vachanaistavAdhim || 1|| pratyudgatA savinayaM sahasA pureva smeraiH smarasya sachivaiH sarasAvalokaiH | mAmadya ma~njurachanairvachanaishcha bAle hA leshato.api na kathaM shishirIkaroShi || 2|| sarve.api vismR^itipathaM viShayAH prayAtA vidyA.api khedakalitA vimukhIbabhUva | sA kevalaM hariNashAvakalochanA me naivApayAti hR^idayAdadhidevateva || 3|| nirvANama~NgalapadaM tvarayA vishantyA muktA dayAvati dayA.api kila tvayA.asau | yanmAM na bhAmini nibhAlayAsi prabhAta nIlAravindamadabha~NgimadaiH kaTAkShaiH || 4|| dhR^itvA padaskhalanabhItivashAt karaM me yA rUDhavatyasi shilAshakalaM vivAhe | sA mAM vihAya kathamadya vilAsini dayu\- mArohasIti hR^idayaM shatadhA prayAti || 5|| nirdUShaNA guNavatI rasabhAvapUrNA sAla~NkR^itiH shravaNama~NgalavarNarAjiH | sA mAmakInakaviteva mano.abhirAmA rAmA kadApi hR^idayAnmama nApayAti || 6|| chintA shashAma sakalA.api saroruhANA\- midoshcha bimbamasamAM suShamAmayAsIt | abhyudgataH kalakalaH kila kokilAnAM prANapriye yadavadhi tvamito gatA.asi || 7|| saudAminIvilasitapratimAnakANDe dattvA kiyantyapi dinAni mahendrabhogAn | mantrojjhitasya nR^ipateriva rAjyalakShmI rbhAgyachyutasya karato mama nirgatA.asi || 8|| kenApi me vilasitena samudgatasya kopasya kinnu karabhoru vashaMvadA.abhUH | yanmAM vihAya sahasaiva pativratA.api yAtA.asi muktiramaNIsadanaM vidUram || 9|| kAvyAtmanA manasi paryaNaman purA me pIyUShasArasarasAstava ye vilAsAH | tAnantareNa ramaNI ramaNIyashIle chetoharA sukavitA bhavitA kathaM naH || 10|| yA tAvakInamadhurasmitakAntikAnte bhUmaNDale viphalatAM kaviShu vyatAnIt | sA kAtarAkShi vilayaM tvayi yAtavatyAM rAkA.adhunA vahati vaibhavamindirAyAH || 11|| mandasmitena sudhayA pariShichya yA mAM netrotpalairvikasitairanishaM samIje | sA nityama~NgalamayI gR^iha devatA me kAmeshvarI hR^idayato duyitA na yAti || 12|| bhUmau sthitA ramaNa nAtha manohareti sambodhanairyamadhiropitavatyasi dyAm | sarvaM gatA kathamiva kShipasi tvayeNashAvA\- kShitaM dharaNidhUliShu mAmidAnIm || 13|| lAvaNyamujjvalamapAstatulaM cha shIlaM lokottaraM vinayamarthamayaM nayaM cha | etAn guNAnasharaNAnatha mAM cha hitvA hA hanta sundari kathaM tridivaM gatA.asi || 14|| kAtyA suvarNavarayA parayA cha shuddhayA nityaM svikAH khalu shikhAH paritaH kShipantIm | chetoharAmapi kusheshayalochane tvAM jAnAmi kopakaluSho dahano dadAha || 15|| karpUravartiriva lochanatApahantrI phullAmbujasragiva kaNThasukhaikahetuH | chetashchamatkR^itipadaM kaviteva ramyA namyA narIbhiramarIva hi sA vireje || 16|| svapnAntare.api khalu bhAmini patyuranyaM yA dR^iShTavatyAsi na ka~nchana sAbhilASham | sA sa.nprati prachalitA.api guNairvihInaM prAptaM kathaM kathaya hanta paraM pumAMsam || 17|| dayitasya guNAnanusmarantI shayane sa.nprati yA vilokitA.asIt | adhunA kila hanta sA kR^ishA~NgI girama~NgIkurutena bhAShitA.api || 18|| rItiM girAmamR^itavR^iShTikarI tadIyAM tAM chAkR^itiM kavivarairabhinandanIyAm | lokottarAmatha kR^itiM karuNArasArdrAM stotuM na kasya samudeti manaHprasAdaH || 19|| iti shrImatpaNDitarAjajagannAthavirachite bhAminIvilAse karuNA nAma tR^itIyo vilAsaH || 3|| \section{|| bhAminIvilAse chaturthaH shAnto vilAsaH ||} vishAlaviShayAvIvalayalagnadAvAnala prasR^itvarashikhAvAlIvikalitaM madIyaM manaH | amandamiladindire nikhilamAdhurImandire mukundamukhachandire chiramidaM chakorAyatAm || 1|| aye jaladhinandinInayananIrajAlambana jvalajjvalana jitvarajvarabharatvarAbha~Nguram | prabhAtajalajonnamadgarimagarvasarva~NkaShai rjagattritayarochanaiH shishirayAshu mAM lochanaiH || 2|| smR^itA.api taruNAtapaM karuNayA harantI nR^iNAma\- bha~NguratanutviShAM valayitA shatairvidyutAm | kalindagirinandinItaTasuradrumAlambinI madIyamatichumbinI bhavatu kA.api kAdambinI || 3|| kalindagirinandinItaTavanAntaraM bhAsayan sadA pathi gatAgatashramabharaM haran prANinAm | latAvalishatA vR^ito madhurayA ruchA sambhR^ito mamAshu haratu shramAnatitarAM tamAladrumaH || 4|| jagajjAlaM jyotsnAmayanavasudhAbhirjaTila\- jjanAnAM santApaM trividhamapi sadyaH prashamayan | shrito vR^indAraNyaM natanikhilavadArakavR^ito mama svAntardhvAntaM nirayatu navIno jaladharaH || 5|| grIShmachaNDakaramaNDala bhIShmajyAlasantaraNatApitamUrteH | prAvR^iSheNya iva vAridharo me vedanA haratu vR^iShNivareNyaH || 6|| apAre saMsAre viShamaviShayAraNyasaraNau mama bhrAmaM bhrAmaM vigalitavirAmaM jaDamateH | parishrAntasyAyaM taraNitanayAtIranilayaH samantAtsantApaM harinavatamAlastirayatu || 7|| Ali~Ngito jaladhikanyakayA salIlaM lagnaH priya~Ngulatayeva tarustamAlaH | dehAvasAnasamaye hR^idaye madIye devashchakAstu bhagavAnaravindanAbhaH || 8|| nayanAnandasandoha tundilIkaraNakShamA | tirayatyAshu santApaM kApi kAdambinI mama || 9|| vAchA nirmalayA sudhAmadhurayA yAM nAtha shikShAmadA\- stAM svapnepi na saMsmarAmyahamahambhAvAvR^ito nistrapaH | ityAgaH shatashAlinaM punarapi svIyeShu mAM bibhrata\- stvatto nAsti dayAnidhiryadupate matto na matto.aparaH || 10|| pAtAlaM vraja yAhi vA surapurImAroha meroH shiraH pArAvAraparamparA tara tathApyAshA na shAntAstava | AdhivyAdhiparAhato yadi sadA kShemaM nijaM vA~nChasi shrIkR^iShNeti rasAyanaM rasaya re shUnyaiH kimanyaH shramaiH || 11|| gaNikAjAmilamukhyAnavatA bhavatA batAhamapi | sIdanbhavamarugarte karuNAmUrte na sarvathopekShyaH || 12|| viditvedaM dR^ishyaM viShamaripuduShTaM nayanayo rvidhAyAntarmudrAmatha sapadi vidrAvya viShayAn | vidhUtAntadhvAnto madhura madhurAyAM chiti kadA nimagnaH syAM kasyAM chana navanabhasyAmbudaruchau || 13|| mR^iddhIkA rasitA sitA samashitA sphItaM nipItaM payaH svaryAtena sudhApyadhAyi katidhA rambhAdharaHkhaNDitaH | satyaM brUhi madIya jIva bhavatA bhUyo bhave bhrAmyatA kR^iShNetyakSharayorayaM madhurimodgAraH kvachillakShitaH || 14|| vajraM pApamahIbhR^itAM bhavagadodrekasya siddhauShadhaM mithyAj~nAnanishAvishAlatamasastigmAMshubimbodayaH | karakleshamahIrudAmurutarajvAlAjaTAlaH shikhI dvAraM nirvR^itisadmano vijayate kR^iShNeti varNadvayam || 15|| re chetaH kathayAmi te hitamidaM vR^indAvane chArayan vR^indaM ko.api gavAM navAmbudanibho bandhurna kAryastvayA | saundaryAmR^itamudgiradbhirabhitaH sammohya mandasmitai reSha tvAM tava vallabhAMshcha viShayAnAshu kShayaM neShyati || 16|| avyAkhyeyAM vitarati parAM prItimantarnimagnA kaNThe lagnA harati nitarAM yAntaradhvAntajAlam | tAM drAkShAdyairapi bahumatAM mAdhurImudgirantIM kR^iShNetyAkhyAM kathaya rasane yadyasi tvaM rasa.nj~nA || 17|| santyevAsmijjagati bahavaH pakShiNo ramyarUpA\- steShAM madhye mama tu mahatI vAsanA chAtakeShu | yairadhyakShairatha nijasakhaM nIradaM smArayadbhi\- shchittArUDhaM bhavati kimapi brahma kR^iShNAbhidhAnam || 18|| viShvadrIchyA bhuvanamakhilaM bhAsate yasya bhAsA sarvAsAmapyahamiti vidAM gUDhamAlambanaM yaH | taM pR^ichChanti svahR^idayamanA vedino viShNumanyA\- nanyAyo.ayaM shiva shiva nR^iNAM kena vA varNanIyaH || 19|| sevAyAM yadi sAbhilAShamasi re lakShmIpatiH sevyatA chintAyAmasi saspR^ihuM yadi tadA chakrAyudhashchintyatAm | AlApaM yadi kA~NkShasi smarariporgAthA tadAlapyatAM svApaM vA~nChasi chennirargalasukhe chetaH sakhe supyatAm || 20|| bhavagrIShmaprauDhAtapanivahasantaptavapuSho balAdunmUlyaM drA~NnigaDamavivekavyatikaram | vishuddhe.asminnAtmAmR^itasarasi nairAshyashishire vinAhante dUrIkR^itakaluShajAlAH sukR^itinaH || 21|| bandhonmuktyai khalu makhamukhAn kurvate karmapAshAn antaH shAntyai munishatamatAnalpachintAM bhajanti | tIrthe majjantyashubhajaladheH pAramAroDhukAmAH sarvaM prAmAdikamiha bhavabhrAntibhAjAM narANAm || 22|| prathamaM chumbitacharaNA ja~NghAjAnUrunAbhihR^idayAni | AshliShya bhAvanA me khelatu viShNormukhAbjashobhAyAm || 23|| malayAnilakAlakUTayo ramaNIkuntalabhogibhogayoH | shvapachAtmabhuvornirantarA mama bhUyAtparamAtmani sthitiH || 24|| nikhilaM jagadeva nashvaraM punarasminnitarAM kalevaram | atha tasya kR^ite kiyAnayaM kriyate hanta janaiH parishramaH || 25|| pratipalamakhilA.NllokAnmR^ityumukhaM pravishato nirIkShyApi | hA hanta kimiti chittaM viramati nAdayApi viShayebhyaH || 26|| sapadi vilayametu rAjyalakShmIrupari patantvathavA kR^ipANadhArAH | apaharatutarAM shiraH kR^itAnto mama tu matirna manAgapaitu dharmAt || 27|| api bahaladahanajAlaM mUrdhni ripurme nirantaraM dhamatu | pAtayatu vAsidhArAmahamaNumAtraM naki~nchidapabhAShe || 28|| taraNopAyamapashyannapi mAmaka jIva tAmyasi kutastvam | chetaHsaraNAvasyAM kiM nAgantA kadApi nandasutaH || 29|| shriyo me mA santu kShaNamapi cha mAdyadgajaghaTA madabhrAmyadbhR^i~NgAvalimadhurajha~NkArasubhagAH | nimagnAnAM yAsu draviNamadirAghurNitadR^ishAM saparyAsaukaryyaM haricharaNayorastamayate || 30|| kiM niHsha~NkaM sheShe sheShe vayasaH samAgato mR^ityuH | athavA sukhaM shayIthA nikaTe jAgarti jAhnavI jananI || 31|| santApayAmi kimahaM dhAvandhAvaM dharAtale hR^idayam | asti mama shirasi satataM nandakumAraH prabhuHparamaH || 32|| rere mano mama manobhavashAsanasya pAdAmbujadvayamanAratamAnamantam | kiM mAM nipAtayasi saMsR^itigartamadhye naitAvatA lava gamiShyAti putrashokaH || 33|| marakatamaNimadinIdharo vA taruNatarastarureSha vA tamAlaH | raghupatimavalokya tatra dUrAdR^iShinikarairiti saMshayaH prapede || 34|| taraNitanayA kiM syAdeShA na toyamayI hi sA marakatamaNi jyotsnA vA syAnna sA madhurA kutaH | iti raghupateH kAyachChAyA vilokanatatparaiH ruditakutukaiH kai karAdau na sandidihe janaiH || 35|| chapalA jaladAchyutA latA vA tarumukhyAditi saMshaye nimagnaH | guruniHshvAsitaiH kapirmanIShI niraNaiShIdatha tAM viyoginIti || 36|| bhUtirnIchagR^iheShu viprasadane dAridryakolAhalo nAsho hanta satAmasatpathajuShAmAyuH shatAnAM shatam | durnItiM tava vIkShya kopadahanajvAlAjaTAlo.api sa\- nkiM kurve jagadIsha yatpunarahaM dIno bhavAnIshvaraH || 37|| A mUlAdratnasAnormalayavalayitAdA cha kUlAtpayodhe\- ryAvantaH santi kAvyapraNayanapaTavaste visha~NkaM vadantu | mR^idvIkAmadhyaniryanmasR^iNarasajharImAdhurIbhAjyabhAjAM vAchAmAchAryatAyAH padamanubhavituM ko.asti dhanyo madanyaH || 38|| girAM devI vINAguNaraNanahInAdarakarA yadIyAnAM vAchAmamR^itamayamAchAmati rasam | vachastasyAkarNya shravaNasubhagaM paNDitapate\- radhunvanmUrdhAnaM nR^ipashurathavAyaM pashupatiH || 39|| madhudrAkShAH sAkShAdamR^itamatha vamAdharasudhA kadAchin keShA~nchit na khalu vidadhIra nnapi mudam | dhruvaM te jIvanto.apyahaha mR^itakA mandamatayo na yeShAmAnandaM janayati jagannAtha bhaNitiH || 40|| nirmANe yadi mArmiko.asinitarAmatyantapAkadrava\- nmR^iddIkAmadhumAdhurImadaparIhArodhurANAM girAm | kAvyaM tahi sakhe sukhena kathaya tvaM sammukhe mAdR^ishAM no cheduShkR^itamAtmanA katamiva svAntAdbahirmAkR^ithAH || 41|| madvANi mA kuru viShAdamanAdareNa mAtsaryamagramanasAM sahasA khalAnAm | kAvyAravindamakarandamadhuvratAnA\- mAsyeShu dhAsyati tamAM kiyato vilAsAn || 42|| vidvAMso vasudhAtale paravachaHshlAghAsu vAchaMyamA bhUpAlAH kamalAvilAsamadironmIlanmadAghUrNitAH | Asye dhAsyati kasya lAsyamadhunAdhanyasya kAmAlasa\- svarvAmAdharamAdhurImadharayan vAchAM vipAko mama || 43|| dhuyairapi mAdhuryairdrAkShAkShIrekShumAkShikAdInAm | vandyaiva mAdhurIyaM paNDitarAjasya kavitAyAH || 44|| shAstrANyAkalitAni nityavidhayaH sarve.api sambhAvitA dillIvallabhapANipallavatale nItaM navInaM vayaH | sa.npratyujjhitavAsanaM madhupurImadhye hariH sevyate sarvaM paNDitarAjarAjitilakenAkAri lokAdhikam || 45|| durvR^ittA jArajanmAno hariShyantIti sha~NkayA | madIyapadyaratnAnAM ma~njUShaiShA mayA kR^itA || 46|| iti shrImatpaNDitarAjajagannAthavirachite bhAminIvilAse para shAnto nAma chaturtho vilAsaH || 4|| samApto.ayaM granthaH | ## Encoded and proofread by Mandar Mali \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}