% Text title : Bharata Shatakam % File name : bhAratashatakam.itx % Category : major\_works, shataka % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Mahadev Pandey % Transliterated by : Paresh Panditrao % Proofread by : Paresh Panditrao % Latest update : October 7, 2022 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Bharata Shatakam ..}## \itxtitle{.. bhAratashatakam ..}##\endtitles ## \section{bhAratashatakam kAvyaparichayaH} amarushataka\-nItishataka\-sUryashatakIyaparamparAyAmidaM bhAratashatakamapi bAbhAti svamahimnA | rasoktivakroktisvabhAvoktimayyAH kavitAtripathagAyA vilasadanekatara~Ngabha~Ngayo.atra rasasIkarAsAraiH sachetasAM romaka~nchukama~Nkurayantyo.amandamAnandaM taniShyanti | atra prAyeNAla~NkArashAstrIyAH sarve.api siddhAntA anAhUtA api dR^iDhamupaviShTA lakShyante | deshapremapravAhAvagAhananiratasvAntasya kavikulatilakasyAsya samastA api sUktayo deshasya bAhyamAbhyantara~ncha sauShThavamudIrayituM pIyUShasyandinImiva nisyandayantyo.adyatanIM purAtanIM cha vR^ittapravR^ittiM pravartayanti | atra krAntebhairavo hu~NkAra! damanasya durdamo madaH, shAnterlalitaM vilasitaM, parivartanasya pratyagraM vijR^imbhitaM, sanAtanasya niShkampamavasthAnaM, vartamAnasyAnAvR^itaM svarUpaM, spR^ihaNIyAbhyudayasyAruNodayashcha tathA ra~njanamayaM chitritaM yathA j~nAnadashA draShTurharShaprakarShaH sambobhavIti | shrImahAdeva pANDeyaH, sAhityavibhAgAdhyakShaH, saMskR^itamahAvidyAlayaH, hi\. vi\. vidyAlayaH, kAshI | gaNatantradivasaH, 2030 vaikramAbdam | prathamaM saMskaraNam | \section{bhAratashatakam} AlolAM kuntalAliM galamanugalitAM vyUhya dhammillalIlAM vyAdhunvAnaM saTAgraM mR^igapatimanishaM tIvrayantI mahogrA | mu~nchantI chandrahAsaM khalavalanikare sairibhaM mR^idnatI drAk shrIshaktirbhArate.asminnari nari vijayA vastutaH sAvirastu || 1|| pratyakShaM nirjarANAM sakalasuragaNAdhyakShamAtmapratIkShyaM santakShyAkShudravegaH kShatavaruNamadaH kShINayakSheshadAkShyaH | viMshatyakShaH kShaNenAbhajata samuchitAM shikShyatAM yasya sa drAg rakShedakShemahArI hariramaravarairIDitaH pIDitaM mAm || 2|| yasmAdete prasUtA vividhatanubhR^ito yena jIvanti bhUtA yasmin gachChanti chaikyaM samadhikagurutA yatra mAtuH pitushcha | vishvaM sarveM vibhatiM prakR^itirayamatho pUruShashcha svatantro deshaM taM vA pareshaM suravarajhariNIsundaraM kIrtayAmaH || 3|| A lolollolamAlAkalakalakalitAmbhodhikUlAllalAmAd yAvannIhArabhUmIdharadhavalashilAlagnabhUsaMvibhAgAn | sImAntAdA cha va~NgopasaridadhipatiM yAvadastyeSha sasyaiH patrashyAmairdrumAgrairvalayitavasudho bhArataM nAma deshaH || 4|| iShTo digbhyastrayIbhyaH saridadhipatibhiH pAdayorvIchibha~NgaiH shR^i~NgairlokopariShTAdudayamadhigataiH sannataH shailarAjaiH | paryAyeNodbhavadbhI rasaR^ituvibhavairmedurashrIrmanoj~no ratnai ramyaH suvarNAkaranikarayuto bhArato.anvarthasa.nj~naH || 5|| ba~NgaiH sa~NgItakIrtiH kalitakalakalashchotkalairAndhrabandhu\- rmadrairunnidramudro javajanitajayodgurjaraH sindhubinduH | pa~nchApaira~nchitashrIrmadhumadhuradhuro madhyayuktairbihArai\- rAryAvarttAbhidhAno jayati janapado mAninAM janmabhUmiH || 6|| AdyonmeShAdvidhAtuH prathamavikasitAdAdyapadmAgrapatrA dArabdhA puNyapu~njaiH kaluShalavalavenApyasambhinnagAtraiH | devairapyAtmalAbhaM shrayitumatitarAM vA~nChitA vishvamUrte\- rnirmANotkarShasImA paramasuShamayA kApi nIrAjyate bhUH || 7|| traikoNI kShetrabhaktirj~napayati madhurA vishvachitre yamarhaM yaM saMskurvanti rekhAH kvachidatisaralAH kvApi vAmA manoj~nAH | deshAnAmurvarANAM vipinanadanadIvAShpayAnAdikAnAM sthAnaM mAnaM cha boddhuM bhuvanahitavidhau baddhakakShyaH sa deshaH || 8|| kR^itsnAkUpAranIravrajajanitamahAvR^iShTisambhArashobhaH kedArAbhogalekhAshatashatabharitAsasyasampAdadakShaH | vallImAlAlalAmadrumavalayalasanmAMsalashyAmalashrI\- rlokAnAM darshanIyaH kR^iShakajanahito bhAratAmbhodharo.ayam || 9|| gIrvANaiH puNyapu~njo madhumathanakalAkelinAriShTasadma krIDAra~NgaH prakR^ityA maNigaNanikaraiH shevadhirvedavAgbhiH | pUrvAbhAvAvishiShTAdhyayanagurukulaM shikShayArambhabhUmiH saMskR^ityA suprasUtiH sahajasukR^itinAmeSha desho gR^ihItaH || 10|| cha~nchachchArvAkacharcho dR^ishiviShayatayA svIkR^itAntasthabAhyo vij~nairvaibhAShikAhvairanumitacharamaH prAj~nasautrAntikaishcha | yogAchArAbhyupetAkR^itidhR^itivilasadvittimAtraprapa~nchaH shUnyAdhiShThAnatattvodbhavanikhilatayA madhyasiddhAntasiddhaH || 11|| sA~NkhyaiH sa~NkhyAtasakhyo yamaniyamamayo yogayogyA~Ngasa~Ngai\- rgItashrIrgautamIyaiH kvaNitakaNakaNaH koNakANAdavarNaiH | gIrbhiH kaumArilIbhiH kalitakulakalo gauravImishritAbhiH shAnto vedAntadAntaH praguNitagarimA gIyate ko.api deshaH || 12|| syAdvAdo yAvanaikye shrutipathagamanairmuktakachChairnirukta stantrasthairvAmamArgaH sitatanudayayA dIyamAne svarAjye | kauTilyaM rAjakIyaiH kalitamanukalaM desharakShAvidhAne yasminnR^ityanti bhUyo vigatakhalabalaH sa svatantraH samastu || 13|| shuktInAM muktikeva tridashasaridiva srotasAM nirmalAnAM kShaudrI dhAreva hR^idyA sarasasumanasAM vajrakAShTheva bhUmeH | rashmInAmaindavAnAmamR^itavipulatevAsti sambhAsamAnA prAchInA divyadhAmA dR^iDhatamamahimA saMskR^itirbhAratIyA || 14|| AmnAyAmnAnayogo dyusadasudR^iDhatApattisaudhopayogo jyAnikShepaprayogo nijajanadharaNodyogadaityAbhiyogaH | duryogaH kShatrajAte rajanicharanR^ipashrIviyogaH suyogo gItAyA jIvahiMsAnirasanakaluShakrIDayorviprayogaH || 15|| saptAbdAnAM shatAni pravikaTamabhitaH pashchimAto vishadbhiH pAtivratye satInAM praharaNanipuNairnaichikIkravyabhakShaiH | vidhvaMse mandirANAM kaTukR^itikushalairmlechChaluNTAkadhUrtaiH kenAbhAgyena DhUnA dharaNiriyamabhUt pAdaghAtAvadhUtA || 16|| dvitrA yadrAjayogA niyatamiha nR^iNAM bhUpabhUyaM vidadhyu staddigbhUpAlayogAH prabalanipatitA yattenau divyadivyAH | ekaike lokalakShmInigaDanapaTavo.akhaNDahevAkashobhAH pUrNasvAtantryasiddhau sa khalu nijakR^itaH sa~NghacheShTAvilambaH || 17|| vAchAlaM kAvyalIlAkR^itikushalapikairgu~njitaM shAstrabhR^i~Ngai ra~NgaiH sa~NgaM viha~NgairnikhilakalakalAkAminIkelilolam | shrautIbhiH saMvidhAbhirvratatibhirakhilaM ma~njulaM shAlavR^indai\- rvAgudyAnaM surANAmiha khalu sulabhaM lobhanIyArthasArthaiH || 18|| aurjI jyotsneva shubhrA sahR^idayaharaNI mAdhavashrIH sphuTeva prAtaHsandhyeva ramyA pratapanashamanI brahmavidyeva hR^idyA | ga~NgevAdarshadR^ishyA shrutiriva madhurA ma~NgalAnAM pavitrA nAmnAM dhAreva viShNorjagati vijayate bhAratI kIrtirekhA || 19|| devairApyAyitashrIrapi surajhariNInirjharAmbhaHpunIto nItaH shikShAM bR^ihatyAH patibhiranudinaM kIrtito lekhavR^ikShaiH | mandAraiH pArijAtAdibhiratha sahariH puNyabhogyaH sudhAchCho gandharvairgIyamAno vilasati sakalo bhAratasvargalokaH || 20|| yannIraM jIvanArthaM kathayati nikhile bhUtale labhyate ta nnaidAghonmAtharakShAvidhiratha shuchitApAdanaM tatsamaste | kITairno jAtu dUShyaM kvachidapi nihitaM buddhivardhiShNu hR^idyaM puNyaM tadgA~NgamambhaH pravahati dharaNIM plAvayadbhAratIyAm || 21|| pAraM pa~NkodgamAnAM suhR^idayamakhilAmnAyamUlAgamAnAM vAsaH paurANavAchAM nidhirayamatulaH shreyasAM sanmaNInAm | chAritryasyochchadIkShA sujanajanadhanavrAtasA~NgatyashikShA dharmadrorAlavAlaM bharatavasumatIbhUShaNAM tIrthasArthaH || 22|| tathyaM kathyaM tathAhi svayamanishamalaM kaShTajamvAlajAlaM saMvitsiddhiM vidhitsan pitR^ivanavasaterbhR^ityatAmAdadhAnaH | gR^ihNan sUnoH paTArdhe praruditaramaNImantyasaMskAramUlyaM dharmAdarshavyavasthAM vyarachayadatulAM bhUpatirgItakIrttiH || 23|| vAso gIrvANavANyA nikhilajanijuShAM mokShabhUmirmR^itAnA mAryAyAH sabhyatAyAH prathamaniShadanaM mandiraM vishvamUrteH | durbhedyo rAgavandhaH kila surasarito janmabhUH shAntidevyAH sAndrAnandATavIyaM jagati vijayate sarvalokailakShmyAH || 24|| yadvIryopaj~namAsIdrajanicharapatestyAgasImAvadAnaM yasyAraNyAnyabodhi prathamakaviguroryena chIrNaM charitram | adyApyAryAbhiguptyai prabhavati sakaladvAparottIrNakarmA rAjyAdarshapratiShThAprabhavaparivR^iDhaH kutra rAmAvatAraH || 25|| shrIrAme kR^ityashaktirvipulavilasitA lokyate lokalokai\- rbuddho nidhyAyate.addhA dhR^itadhiShaNadhR^itirdhIH samR^iddhA vivR^iddhaiH | tAbhyAM dvAbhyAM shritAtmA nR^ipanayanipuNo bhAratoddhArakartA shrIkR^ishNaH sarvashaktiH sakalanaravaraH so.atra pUrNAvatAraH || 26|| grIkAdhyakShaM vijigye.adbhutaraNanipuNaishchANakAmAtyayogAt sa~njahre yuddhayaj~ne kusumapuranR^ipaM prAjyasAmrAjyakartA | vyUhe jitvA sa selyUkasamayatanayAM helanAM ramyaramyAM shrImAn vIrAgragaNyaH prathitaguNagaNaH smaryatAM chandraguptaH || 27|| yatsAmrAjyaM variShThaM shashikarashishiraM bhArate supratiShThaM mUkAH stambhAH sudharmapravachanapatavo.adyApi tiShThanti yasya | tyAgI yadbhikShusa~Ngho.akR^iShata bahutarAndUradeshAn svashiShyAn so.ashokaH kliShTashokakvathitamR^idumanAH saugatairAdR^ito.abhUt || 28|| chitraM chittauradurge khalayavanabalairvIvadhArodhadUne yudhyadbhiH kShatravIraiH punaragamadR^iDhaiH kShIyamANe krameNa | bhIme.apyante prashAnte paticharaNaratA padminI mlechChasha~NkA dIpte.agnau sa~njuhAva svatanumalamasau sArddhamAlIsahasraiH || 29|| dhanyAste rAjaputrA nijaviShayagurutvAvane labdhadIkShA alpIyAMso.api dhIrA yavanaparabhaTaiH samprahAre.avasajjAH | nityaM yoyudhyamAnA ripudaladalane satpratApapratApA vishvasmin svetihAsaM kanakalipimayaM nityamasthApayaMste || 30|| yo.agaupsId gAHsharaNyaH khalabalalulitAnbrAhmaNAnsamyagAvIt svArakShInmandirANi prayutashatashikhAH pATyamAnA apAsIt | AryakShoNIM samAdhAd yavananR^ipamadaM pravyadhAvIt samartho dillImArdrAM viDAlIM vyadhita shivavibhuH so.astu bhUyo.avatIrNaH || 31|| rAhugrastAM sudhAMshostanumiva vimalAM vAraNendrAvadhUtAM ramyAmambhojarAjImiva vanapaTalIM la~NghitAM vahnineva | mlechChairAkrAntapUrvAM pravitatasuShamAM tAM mahArAShTrabhUmiM jitvA.akArShItsvatantrAM taruNagaNanutau siMhadurgeshvarastAt || 32|| pa~NkAta~NkA~NkitAtmA nirayarayagatatrAsasa~njAtakampa shchaitanyAnanyabhAvAnabhimukhahR^idayaH sa~Ngame devanadyoH | nirvAti snAnamAtrAchChrutiriyamamalA yaM vishiShTaM shinaShTi trisrotaH kShINayakShmA pravitatamahimA so.astu bhUtyai prayAgaH || 33|| chatvAraH stambhabhUpA shubhanikarakarA dikShu vibhrAjamAnAH kedAradvAravatyAvatha samajagatAM nAtharAmeshvarAhvau | yanniShThaM dharmasaudhaM sudR^iDhamadhigatA vaijayantI jayantI puNyAyA AryajAte ripuvashamanitA gIyate.anantakAlAt || 34|| pUrNaprAchIpratIchIprachurasuruchirAsheShavidyAnidhAnaM svAtantryatyAgadIkShAvihitaparikaro hindutAprANabhUtaH | AryAvarttaprakAsho himakaradhavalA mAlavIyasya kIrtti\- rdharmasyaiko nivAsaH smaraharanagarIvishvavidyAlayo.ayam || 35|| grAmAn vidhvaMsaya drAg dhunu varanagarANyagnisAdbhAvayasvA sheShAn sA~NgrAmikArthAn ripukarapatitAn setubandhA.NllunIhi | skandhAvArArthametAn vighaTaya vitatAn kroshatAM kShetravargAn nishshastrAn bhAratIyAn kuru vata vidadhe shAsakaH kShobhamittham || 36|| pradhvaMso dAsatAyAH kathamapi nivasanprAgabhAvo vinashyan sAmarthyasyAkhilApteH samasamayabhavAbhAvasattA samagrA | dhaureyasvAmitAyAH prasabhanipatitAnmitrarAjyAdvibhedo deshe.asmin susvatantre.anubhavapathagatAH khaNDanIyAH kutaste || 37|| jAgrajjAjvalyamAnAnalapaTalalalajjvAlamAlAvalIDha vyAlolasphoTaniryajjvalanakaNagaNAdagdhapUHkShetravR^ikShAH | ChinnArthA riktashastrAH parita iha vR^itA ghorashastrAstrasajjaiH prANAMstyaktvApi bhUmiM pravalaparavalairmA muchan bhAratIyAH || 38|| bhIShyantAM vyomayAnairjvaladanalavaladgolaghorAvamardai\- rdAhyantAM vahnyagArairabhita iha chaladR^i~NkamukhyAyudheddhaiH | rud.hdhyantAM yodhalakShaiH kShapitaparavalaiH pUrvataH pashchimAdvA svAtantryaM saMlabheran nijatanuhavane paNDitA bhAratIyAH || 39|| kasmai hantAsti kathyA nijaviShayabhavA pAratantryaprasUtA sa~NkaShTeyaM dashA bho gR^ihanagarabhavaddAhaluNThAbhiyogaiH | vetrAghAtaiH kashAbhirvishasanajanitatrAsavikShobhaNAbhi\- rvyagrastrIbAlavR^iddhAturanikhilajanA kasya puMso vinAshyA || 40|| dAnto dAhairgR^ihANAM haraNavishasanaistrAsitaH sarvanAshai\- rnIto vikShobhadainyaM gaganaDayanakairyAnasArthaiH patadbhiH | golA~NgArairnidagdho vikalavilulito ghAtakaistairupAyaiH svAdhInatvAya mArgaM pratidinamayate.athApi ko.apyAryadeshaH || 41|| aishAnyAmugrarUpo grasati vasumatIM bhAratIyAM raNAgni\- rvyAdAyAsyaM karAlaM kavalayati bhR^ishaM pUrvato.akAlakAlaH | sarve kaShTaM sahante pratidinamanishaM varddhitairvastumUlyai\- rekasminmAsi gAvaH prayutasamadhikA hanyamAnA bhavanti || 42|| dUraM nItA videshe samarahutavahe hUyamAnA mudhaivaM sampratyAryAH pravIrA nijanijajananI rodayanto.atilakShAH | ChinnaH sauvarNarAshiryavananR^ipadharAsvAmyapasparshajAtIH sambhedyAste.adya nItirnigaDitamatayo rAShTrabhaktA nibaddhAH || 43|| dAridryoddAmadAvAdahanadaradaladdAnavairdUyamAnA durvAradveShaduHkhodayadamanadR^iDhadyotanairdAntadInAH | durdaivodyogadIrNA ditaditijadayodantadUraprapadyA mAdyanmAndyairdurIshaiH pratidivasamaho hindavo nAdriyante || 44|| lolUyyante lalAmAH pratikalamatulAndolanaiH shAlamAlA lIlAvallImatallIvalayavalayitAH satphalAste rasAlAH | lokyante hAryalokaiH kalitavikalitaistatsthale la~NghitAni bArvUrANi kramelAkulahR^idayatalAnyAlavAlAni tAni || 45|| UrjAbhistarjanAbhirjayajanitajayodgarjitasphUrjitAbhi\- rbharjAbhirjarjarAbhirjvarajanitajarAjIrNanirjvAlanAbhiH | ja~NghAlairjvAlajAlairagajagadakhilaM bhUrjabharjaM sR^ijadbhiH kharjUrA naiva sarjA jitajanimanujA nirjarAstairvivarjyAH || 46|| svAtantryaM kvApi lInaM vijayasahabhavA shUratAstaM prapannA sotsedhotsAhabhUmA vilayamupagatA shrIH samaj~nAntamAptA | no puMstvasyAdya charchA sucharitanikaSho mAna uchchairvibhagno bhUyAMsastAnabha~NgA bharatabhuvamimAM yadvibhettuM pravR^ittAH || 47|| haMsAyante.adya kAkA malinasahayujaH kesarIyanti kolA bAShpAyante shvasantaH puruShatanubhR^itaH sarvato ruddhacheShTAH | sAmrAjyaM vINayanti pratatabalamadonmAthadambhA mahIshAH kShIrasyanti prarugNA adharachikuritAshchAdhunotpuchChayante || 48|| koTInAM viMshatI dve manujatanubhR^itAM pAdapadmAvanamre viMshyAmasyAM shatAbdyAM samuchitavividhAstrAvasajje kadA nu | svAtantryotsAhapUrNe dviguNabalabhR^ite svarNasiMhAsanasthAM vandetAM deshalakShmIM mR^iditavilulitadveShivAhIkasainye || 49|| chatvAriMshatsadarpAH sahajabalabhR^itaH koTayo bhAratIyA ga~NgaughAH prAvR^iSheNyA iva lulitataTA vyashnuvAnAH samantAt | svAtantryaprAptikAmA nigaDitacharaNAM mAtaraM mochayante jAtaikyA utpateyuH kimiva parabalaM vArayet tyaktadehAn || 50|| dR^ipyaddhvAntAvamagnA prakhararavikarottaptakedAraShaNDe shrAmyantyutthApitAbhrirdharaNinikhanane tatparA kShAmavarShmA | vakraiDUke vasantI vinamitapaTale dhUlipUrNe nikAyye grAmANAM saptalakShI hR^itasamavibhavA sAmprataM bhArate.asmin || 51|| grAmANAM saptalakShI vasati bata nije.apyAspade proShitA.asmin yasmai kasmaichidichChAvashata iyamabhUddIyamAnA dhanAya | skandhAvArArthameShA hR^itagR^ihavibhavotsAryate nAthahInA deshasya prANabhUtA mR^igayuvashagatA gauriva klishyatIha || 52|| syAtkashchittannimeShashchatasR^iShu parito dikShvapUrvAM vitanvan jAgartiM saMharantIM sarabhasamakhilAMstrAsalobhAdidoShAn | prANAntatyAgadhairyaM nijaviShayavaladbhaktimAgUrayantIM svAtantryaprApaNashrIH sakalajanamatau bhAvapUrtiM dadhAnaH || 53|| ye vA ke vA bhaveyuH punaradhipatayastrAsayitvAtyasahyAH kAMshchinmAsAn samA vA punaradhikamime nAtra deshe.adhikuryuH | sadyo bhAvI svatantraH sarisaradakhilodyogasambhArapUrNo vij~nAnodgItakIrttistaDidatidhavalaH shauryavIryorjitAtmA || 54|| kArAvAsaprasoDhotkaTavikaTamahAyAtanogrA bhushuNDI\- rgarjjantIstAH shataghnIrjvalanakaNamucho nirbhayaM sampravishya | vAmaM chAdhAya pAdaM ripushirasi balAd baddhahevAkabhAvA saMsatkAchid vijetrI bhajatu nijabhujaiH prAjyasaurAjyalakShmIm || 55|| satyAsaktaH sitAtmA kavikR^itinipuNo vR^ittagovardhanashrIH kR^itvA chakraM karAgre gativigatijuShAM netradAnaikashaktaH | eko yaH karmayogI nikhilahitavidhau baddhakakShyaH shriteshaH so.avyAdavyAjabhavyaH sakalanaravaro mohano deshamenam || 56|| parjanyo yasya janyaM ghR^itamanalahutaM lipsate.abhIShTavR^iShTyai shuddhaM sammugdhadugdhaM rachayati ruchirAM sattvasampattivR^ittim | AyurbhuktaM samAnAM shatamiha tanute prAjyamAjyaM prajAnAM sAnandaM valgadAstAM pratidishamatulaM dhainukaM bhArate tat || 57|| devendraH pUrvadevairasakR^idadhijito na priyo.abhUt svabhaktaH kailAso rAvaNenollasita iti pade sve.apyatR^iShNo.akhileshaH | nepAlAdhIshvareNAnishamudayajuShA niHsapatnena tuShTa shchA~nchalyAta~NkamuktaH pashupatiravatAt kAThamANDUniviShTaH || 58|| sUryAchandraprakAshasthagayadatighanadhvAntasachChAditAndhe dyAvAbhUmI samagre vidadhata uravo meghaShaNDA akhanDAH | dhArAsampAtavarShAsravadamalalasadvindubhiH plAvayantaH sR^iShTiM nUtnAM vidhAtuH punaratulavalAH kartumete susajjAH || 59|| ApaH sampAdayantI varavimalatarA sundarAmbhoruhANyu tphullAni dyotayantI tvaritagativahA ApagA mandayantI | tArAtAraiH pradIpraM valayitasuShamaM sAdhayantI vihAyo vIrAnutsAhayantI lasati dishi dishi krIDanIyA sharachChrIH || 60|| godhUmAdabhrabhAgAH sahajasahayujAM kShetramAlADhakInAM kedArAH sarpapANAM yavachaNakajuShAH sanmasUrAbhibhAjaH | bhaktiH sAtInakAnAM vilasadatasikAshyAmikAshyAmalashrIH sAshcharyaishvaryasImA pramuditamahimA haimanI bhAti bhUmiH || 61|| shrIpa~nchamyAM tapaHshrIstuhinajaDatayA nAmrapuShpANi sUte na spandante samIrAH surabhitatanavo nAlayo yAnti modam | noddIptaH sUnadhanvA bhuvanajayamahaH kartumichChAM bibhartti nAkrI sa~NkrAntireShA parabhR^itavirutairarchyatAM kasya hetoH || 62|| atyantottaptapAMsukShititalamakhilaM vyAkulaM kalpayadbhi\- rniHsheShAM niHshalAkAM tR^iShitamR^igakulollAsanImAdadhAnaiH | shrotrottodaM stanadbhiH sakalamiha janaM kShobhayitvoShNavAtai\- rmadhyAhnochchaNDasUryastapasi vijayate svAtapaiH sapratApaiH || 63|| cha~nchachchandrAbhradIrghojjvalavimalalasadvirttidIvyadvitAna svAdhyAyAchAryasaudhAkarakiraNagaNAshliShTasarvA~Ngagauram | mallImAlAlalAmaM vikasitapaTalApATalAmodamugdha maudyAnaM chakravAlaM harati nishi hR^idAM prANinAM bhAratIyam || 64|| unmAdyachchandanashrIsurabhitasurabhipratyuShaHshAntikAntyA kirmIrairlolakIrairlalitakhagakulAnIrayadbhiH samIrai | aullAghyaM velayadbhiH pR^ithukayuvavayo.atItalokAH prabuddhAH khelantyudvIrayante nijaviShayanijAyattatAM bhAvayanti || 65|| chandrA~NkAtsa~NgR^ihItaM navajaladakulAdAhR^itaM puShkarAdvA sannItaM kR^iShNimAnaM dhR^itavati parito vyashnuvAne tamisre | hrAdinyA darshayantyA kanakakaShalasatsnigdhayA vartmabhedAn varShAkShetrAbhiguptyai nishi kR^iShakagaNAH sAbhrayaH sa~ncharanti || 66|| etAdR^ikShe.andhakAre na dadati kimapi draShTumandhe nitAntaM daurbalye jAgrati drAk prasarati paritaH svAn svakIyAn samastAn | AsthAyaikaM trilokIbharaNaparivR^iDhaM svaprakAshaM pareshaM yoddhavyaM sarvashaktyA sakalasamuditairhiMsayA.ahiMsayA vA || 67|| dharmasyAtyantaniShThA sahajasucharitasyaikamAtrapratiShThA satyasyotkarShakAShTha nayavinayamahArambhanItirvariShThA | dhairyapraShThAryarItI ripuvijayamahAshcharyacharyA paTiShThA shreShThA spheShThA gariShThA pavanasutaguroH kApi dR^iShTiH shuchiShThA || 68|| bhogAvAso.api mokShAdbhutasadanamalaM devabhAShApriyo.api nAnApabhraMshaniShTho yavanagaNavR^ito.apyAryajAtipratiShThaH | svAtantryaprAptikAmo.apyatulavighaTitAnekalokAbhibhUto desho.ayaM sArvabhaumIM kathamiha labhatAmAdimAM kIrtirekhAm || 69|| nirvAryyAH shaklashuklA nikR^itanirasitAnandanAH shishvidAnA nItyantarvANikArmA visR^imarayashaso vAgmino jAgarUkAH | sAmrAjyonnAthahArAH kR^ishatanusahajasphItavittaprabhAvA shchArvAghATAH kushAsterbharatavasumatImAtR^ipUjAnadIShNAH || 70|| svAtantryojjvAlamAlAnalasuhutanijaprANasarvasvashauNDAH kArAyAM jagmivAMsastadanu cha vipadAM sAhayaH svAyatInAm | bhUyAMsaH kShINakAyakShayagadamR^iditAH pesvarAH kaShTamArge shraddheyA bhAratIyAH sukhavibhavabhR^ito bhastrikAshchApare syuH || 71|| gu~njadbhR^i~NgAligItaiH shrutisukhamadhuraiH kUjadAlohitAkShai shchUtAsvAdAtiriktasvaramukharapikairmAdyadAmodavAhaiH | puShpANAM pAvamAnaiH prakR^itivaravadhUnUtanAkrIDamugdhaM digdhaM shobhAbhirAmaM kushalakR^itikalollAsitaM bhArataM naH || 72|| bhAyAdbhUyaH prabhUyAdbhavavibhavabharaiH sambhriyAdbhUtibhAvai\- rbhUShyAdbhavyaiH svabhAvairbhuvanamubhayato bhAvanAM bhUribhAsam | bhajyAdbhajyAtprabhAvodbhavabharitabhuvo bhUpatIn bhUtabhAShAn bhujyAdbhogAn prabhUtAn bhavikabharatabhUrbhAgyabhUmA prabhUtA || 73|| yattaptaM namratAyai prabhavati satataM lohametat prasiddhaM bhUmistaptaiva sadyo janayitumakhilAna~NkurA~n shAshakIti | tasmAdantardadhAnA jvalanakharashikhA eva sadbhAratIyAH svAtantryaM sAdhayeyuH svasukhanavasudhAmodamohAnnivR^ittAH || 74|| AryAvarttAbhidhAne vasumati madhure mAtarunnidralIle tvAM samyak sarvabhUtiM nikhilakalakalAj~nAnavij~nAnapUrNAm | shastrairastrairvimAnairnijajanajanitairjAtarUpAM bhavAnIM kulyAbhiH sichyamAnAM dishi vidishi shubhAM shyAmalAM bhAvayAmaH || 75|| na syAt kashchid daridro vasanavirahito naiva mUrkho na lubdho jAtyA kashchit samAje na bhavatu puruShaH strI tathA mAnahInaH | sarve syuH susvatantrAH sakalasukhabhR^itaH pUrNavidyAH prasannAH sotsAhAH svasthadehA bhavavibhavabharaiH sambhR^itAH saMsphurantaH || 76|| shAnte dAnte nitAntaM shashadharadhavale dhairyadhurye dharitri! pUte pUtapratApe maNijaTilamahAsiMhapIThapratiShThAm | svAyattAM svasthachittAM sucharitanikaShochchaishcharitrAM vichitrAM mAtastvAM chintayAmo navanavalasitodyogasambhArapUrNAm || 77|| kulyAbhiH kUpaShaNDairvahadamalajalairnAlikAbhiH susiktAM kedArAbhogabhavyAM dalakusumaphalollAsivallIdrumAgrAm | kuNDodhnIcharvyamANaiH shishutR^iNanichayervatsabhadrAbhirAmai roruchyAchAntasImAM paraviShayanutAM draShTumIhAmahe tvAm || 78|| yantravyUhairnadadbhishchaladalavisarairvishvato vyAptashobhai\- rvastravrAtA.NstathAstravrajagaganacharasyandanAn bAShpayAnam | sa~NkhyAtItaM vichitraM nikhilajanamano.apekShyavastUni nAnA tanvAnairmAtR^ibhUme! bhagavati! bhavatImIshmahe jAtvavAptum || 79|| AkAshaM vyomayAnaiH sthagitavati mahAdIrghakAyaiH sahasrai\- rbAShpaiH saudAmanIbhirvirachitagatibhirbhUvibhAgAnanobhiH | potairabdhIn sravantIrvidhutavati ripustomamAtmAdhipatye dhyAyAmastvAM janAnAM jagati nivasatAM pa~nchamAMshena pUrNe || 80|| arthAdhikyAbhisAdhyAyudhavararachanAghorasAmarthyasampa dyogAvApyAnyadeshonnatapadamahimotkarShasambhAvitatvAt | unmUlyoddaNDashatrupratibhaTajanatAyogyasa~NkhyAshrayatvAd yasyAkhaNDatvamiShTaM vimalamatimatAM shraddhayA taM stuvImaH || 81|| shraddadhmastatra pUjAM chiramabhilaShitAM tasya kurmaH parasmAd vA~nChAmo naiva tasmAdamR^itamapi shubhAnyarthayAmo.atha tasmai | tenotkarShaM shrayAmastamiha janapadaM sAdhuvAdaM vadAmaH sa syAtsarvA vibhaktIrdadhadamalatarA me suvAchAM samAsAm || 82|| pArokShyaM kechidIyurnijanutiviShayaM kevalaM muktisid.hdhyai prAtyakShyaM chaikamanye kavanasamuchitaM bhuktilAbhArthamApuH | vidvAMso vastutastu pravachanarachanAchAruchAturyayogyaM svaM deshaM janmabhUmiM matisakalabalaiH sarvathA saMshrayante || 83|| kIrA hemno.api baddhAH shuchiruchiruchire pa~njare nAtra tuShTA muktAH sadyo vihAyaHparicharaNamamI prArabhante svatantrAH | yatsatyaM bhAratIyAH kati kati cha shatIH pAratantryeNa nItvA svaM rAjyaM sAdhayante vasupashudharaNIjIvanaM vAstu mUlyam || 84|| sampUrNo vedarAshirdhruvamayamadhunA mantravipradvayAtmA tyAgAstoShAstapasyAshchirataranichitA nUnameSho.avabhAti | dharmyA rAjanyanItirvipulitamahimA karmashaktiH samagrA puNyaM vai kalpakoTipratatamatilasadbhArate dharmasa~NghaH || 85|| gAvaH sarvopakArAH prakR^itisumadhurAH puNyanadyaH samastAH pUtAH shailAH samagrAH shuchiruchiruchirA naikabhedA aTavyaH | pArAvArAH pavitrA akhilamatimahanmaNDalaM tIthasImnAM devAgArANyanantAnyamitanidhirayaM bhAratasyAvirastu || 86|| sR^iShTisthityantakartA chidamalamahimA jyotiShAM jyotirekaM sarvAdhiShThAnamUrtirvighaTitaghaTanAshaktayAnantashaktyA | koTIrbrahmANDakhaNDAn kShaNata iha samAbhAsayannaikarUpAM krIDAM tanvan vibhAti prabhavatu sa vibhurbhUtaye bhAratasya || 87|| svAtantryaikAntaniShThA prachurashuchiruchirdUradR^iShTirgabhIrA dhIrA.a.abhedyA mahAbdhIn nutasatatakR^itiH pArayitvA phalantI | ekA visrambhabhUmirnikhilaviShayiNAM jAgarAM saMsR^ijantI rAShTreShu prAktaneShu prabalasamuditA bhAratI rAjanItiH || 88|| pArevAgvarttirUpaM vipulavilasitaM j~nAnavij~nAnagarbhaM pArAvArAbhirAmaM tridashagaNamahAbhAratIsannibaddham | prAgaitihyaikagamyaM samasamayahitaM vishvabhAShAprabhAvaM rAjadvidyAlayashrIH kimapi vijayate vA~NmayaM bhAratIyam || 89|| dUre durbhikShavArttA janagaNaviShamA kveti bhItirnirastA na shrUyante kadApi kvachidapi sahasA dAsyavAH sannipAtAH | nA.anyAyasya pravR^ittiM dviShadapi sahate naiva mithyAbhiyogaH svAtantrye jAtamAtre praguNitagarimA dyotate bhAratashrIH || 90|| lokeShvAkAlamR^ityurna charati na bhavantyAdhayo vyAdhayo vA naivA.a.alasyAdidoShAstaruNimani nR^iNAM vR^iddhisid.hdhyantarAyAH | na dyUtaM nApi madyaM malinaguNagaNA nApi doShapravR^itti\- rdivye.asminnAryadeshe prathitamahimani bhrAjate dharmalakShmIH || 91|| saurAjye.asminpratiShThAM gatavati charamAM svarNasiMhAsanasthA nIrAjyetA.a.aryalakShmIstaruNaparivR^iDhaiH sAdhitArthollasadbhiH | astraiH shastrairvimAnairuDupashatashatairantarAhityasainyai\- rnachChedyairnApi bhedyaiH sucharitanikaShai rakShitA duShpradharShA || 92|| prAjyairAjyaiH payobhiH pratigR^ihamanishaM jAyamAnairameyaiH khAdyAnnaiH kShetravargeShvativipulamahArAshibhiH sambhavadbhiH | dhanyA svAtantryalakShmIH suvasananichayairyantrasa~NghAtasiddhai ratnairnAnAkhanibhyaH pratidishamatulairniHsR^itairadya dR^ishyA || 93|| vidyAvidyotamAnairnayavinayatapastyAgavAgmitvabhAgbhi\- rnirbhIkairnyAyaniShThaiH sucharitavibhavaiH satyasandhaiH prashastaiH | shUrairvIrairbahuj~nairativimalayashorAshibhirdharmashIlaiH sabhyaiH pUrNAvirAstAM satatavijayinI bhAratI lokasaMsat || 94|| svArAjyaM syAtsvarAjyaM bharatavasumatI syAdakhaNDA prapUrNA divyapraj~nAsamaj~nAH prabalavijayino bhAntu sarve yuvAnaH | vidyAvAsAH samastAH sucharitavibhavaishChAtravargaiH samR^iddhA grAme grAme.abhirAmA haritatR^iNabhR^ito gocharAH santu gobhiH || 95|| shAntiH kAntirnitAntaM pramuditajanatAsatpravR^ittirvinItiH sAdhvI rItiH samIchI kR^itirativimalA prItirAstikyavR^ittiH | na taH shasyA shubhaMyuH prakR^itiratha sitA saumyakIrtirvibhUti\- rlokashlAghyA chirasya sthitimiha tanutAmAryadeshe svatantre || 96|| yeyaM vIthI chalantI harati janimato lokyate yA samastai\- ryasyAM yAnto hasantaH purata upanataM naiva pashyanti kUpam | tAM jAnanto.apyasaktAH prakharaparichayAstatparasyAM vibhUtau shashvadbhAsvatprabhAyAM bharatabhuvamime shobhayantvadhvanInAH || 97|| chAritryANAM vidhAnaM manujatanubhR^itAM saMvidhAnaM shuchInAM maryAdAnAM nidhAnaM vimalamatimatAM yoginAM sannidhAnam | AdhAnaM divyabhAsAM prakR^itivilasitAgAramekaM pradhAnaM rAShTraM nyAyAvadhAnaM pratipadamayate bhAratochchAbhidhAnam || 98|| vishveshaH sarvashaktirgirivaratanayAsAhacharyArchitashrIH sAndrAnandAmR^itAmbhonidhiramarasaridvIchivAchAlamauliH | svAtantryollAsalIlAM vilasitavibhavAM sarvashobhAbhirAmAM bhavyAM bhavyaikabhAvAM bharatabhuvamimAM sarvdA sambibhartu || 99|| AsetorAhimAnIvishadataTabharAdadribhUpAlamaule rAsindhorAchava~NgodadhisalilarucherbhAratorvIvibhUteH | yAvachchandrArkadIvyaddyutinutibharitA divyaga~NgA~NgashobhA padyonmAleyamAstAmurasi sumanasAM tAvadullAsitashrIH || 100|| ailAyagrAmajanmA vrajitarasayugakroshanIreshamArgaH saumitriH kAshivAsI shatakasumanasAmambikAdattasUnuH | srIvishveshaprasAdopanatakavikR^itiprAtibhAshcharyashaktiH prAlambaM ma~njulIlaM sunayati taduraH shrImahAdevasharmA || 101|| iti kAshIhindUvishvavidyAlaye sAhityavibhAgAdhyakSheNa kavitArkikachakravartinA paNDitashrImahAdevashastripANDeyena praNItaM bhAratashatakaM samAptam || kaviparichayaH kavikulaguruvANInarmamarmottarashrI rasabharaparipAko yasya jAgartti kAvye | tulayati nahi loke ya~ncha kashchid vipashchit sa jayati budhavaryaH shrImahAdevashAstrI || akhilabharatakhaNDe kR^itsnashAstreShu shikShAM pradadati kila shiShyA yasya pAresahasram | matirativikalA no nonmiShatyadya divyAM kathamatha kalayAmo bodhashakti tadIyAm || adhyakShaH mahAmahopAdhyAya shrIchinnasvAmishAstrI vaishAkhakR^iShNapratipat 1999 sArvabhaumasaMskR^itaprachArapariShat kAshIdvArA samarpitAbhinandanadalAMshaH prakAshakaH sureshadattapANDeyaH sAhityAchAryaH sAhityaratnaM 19 asI, kAshI | ## Encoded and proofread by Paresh Panditrao \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}