% Text title : naaTyashaastra adhyaaya 4 % File name : natya04.itx % Category : nATyashAstra, major\_works, bharata % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Sage Bharata % Transliterated by : dpadmakar at hotmail.com % Proofread by : dpadmakar at hotmail.com % Latest update : May 24, 2001 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Natya Shastra Chapter 4..}## \itxtitle{.. nATyashAstram adhyAyaH 4 ..}##\endtitles ## .. shrIrastu .. bharatamunipraNItaM nATyashAstram.h atha chaturtho.adhyAyaH . eva.n tu pUjana.n kR^itvA mayA proktaH pitAmahaH . AdnyApaya prabho xipra.n kaH prayogaH prayujyatAm.h .. 1.. tato.asmyukto bhagavatA yojayAmR^itamanthanam.h . etadutsAhajanana.n suraprItikara.n tathA .. 2.. yo.aya.n samavakArastu dharmakAmArthasAdhakaH . mayA prAggrathito vidvansa prayogaH prayujyatAm.h .. 3.. tasminsamavakAre tu prayukte devadAnavAH . hR^iShTAH samabhavansarve karmabhAvAnudarshanAt.h .. 4.. kasyachitvatha kAlasya mAmAhAmbujasambhavaH nATya.n sandarshayAmo.adya trinetrAya mahAtmane .. 5.. tataH sArdha.n surairgatvA vR^iShabhA~Nkaniveshanam.h . samabhyarcya shivaM pashchAduvAchedaM pitAmahaH .. 6.. mayA samavAkarastu yo.aya.n sR^iShTaH surottama . shravaNe darshane chAsya prasAda.n kartumarhasi .. 7.. pashyAma iti devesho druhiNaM vAkyamabravIt.h . tato mAmAha bhagavAn sajjo bhava mahAmate .. 8.. tato himavataH pR^iShThe nAnAnAgasamAkule . bahubhUtagaNAkIrNe ramyakandaranirzhare .. 9.. pUrvara~NgaH kR^itaH pUrva.n tatrAya.n dvijasattamAH . tathA tripuradAhashcha Dimasa.ndnyaH prayojitaH .. 10.. tato bhUtagaNA hR^iShTAH karnabhAvAnukIrtanAt.h . mahAdevashcha suprItaH pitAmahamathAbravIt.h .. 11.. aho nATyamida.n samyak tvayA sR^iShTaM mahAmate . yashasya.n cha shubhArtha.n cha puNyaM buddhivivardhanam.h .. 12.. mayApIda.n smR^ita.n nR^itya.n sandhyAkAleShu nR^ityatA . nAnAkaraNasa.nyuktaira~NgahArairvibhUShitam.h .. 13.. pUrvara~NgavidhAvasmi.nstvayA samyakprayojyatAm.h . vardhamAnakayogeShu gIteShvAsAriteShu cha .. 14.. mahAgIteShu chaivArthAnsamyagevAbhineShyasi . yashchAyaM pUrvara~Ngastu tvayA shuddhaH prayojitaH .. 15.. ebhirvimishritashchAya.n chitro nAma bhaviShyati . shrutvA maheshvaravachaH pratyuktastu svayaMbhuvA .. 16.. prayogama~NgahArANAmAchaxva surasattama . tatastaNDu.n samAhUya proktavAn bhuvaneshvaraH .. 17.. prayogama~NgahArANAmAchaxva bharatAya vai . tato ye taNDunA proktAstva~NgahArA mahAtmanA.. 18.. tAnvaH karaNasa.nyuktAnvyAkhyAsyAmi sarechakAn.h . sthirahasto.a~NgahArastu tathA paryastakaH smR^itaH .. 19.. sUchividdhastathA chaiva hyapaviddhastathaiva cha . Axiptako.atha vidnyeyastathA choddhaTTitaH smR^itaH .. 20.. viShkambhashchaiva samproktastathA chaivAparAjitaH . viShkambhApasR^itashchaiava mattAkrIDastathaiva cha .. 21.. svastiko rechitashchaiva pArshvasvastika eva cha . vR^ishchikApasR^itaH prokto bhramarashcha tathAparaH .. 22.. mattaskhalitakashchaiva madAdvilasitastathA . gatimaNDalako dnyeyaH paricChinnastathaiva cha .. 23.. parivR^ittachito.atha syAttathA vaishAkharechitaH . parAvR^itto.atha vidnyeyastathA chaivApyalAtakaH .. 24.. pArshvacChedo.atha samprokto vidyudbhrAntastathaiva cha . UrUdvR^ittastathA chaiva syAdAlIDhastathaiva cha .. 25.. rechitashchApi vidnyeyastathaivAcChuritaH smR^itaH . Axiptarechitashchaiva sambhrAntashcha tathAparaH .. 26.. apasarpastu vidnyeyastathA chArdhanikuTTakaH . dvAtri.nshadete samproktA a~NgahArAstu nAmataH .. 27.. eteShA.n tu pravaxyAmi prayoga.n karaNAshrayam.h . hastapAdaprachArashcha yathA yojyaH prayoktR^ibhiH .. 28.. a~NgahAreShu vaxyAmi karaNeShu cha vai dvijAH . sarveShAma~NgahArANA.n niShpattiH karaNairyataH .. 29.. tAnyataH sampravaxyAmi nAmataH karmatastathA . hastapAdasamAyogo nR^ityasya karaNaM bhavet.h .. 30.. dve nR^ittakaraNe chaiva bhavato nR^ittamAtR^ikA . dvAbhyA.n tribhishchaturbhirvApya~NgahArastu mAtR^ibhiH .. 31.. tribhiH kalApaka.n chaiva chaturbhiH ShaNDakaM bhavet.h . pa~nchaiva karaNAni syuH sa~NghAtaka iti smR^itaH .. 32.. ShaDbhirvA saptabhirvApi aShTabhirnavabhistathA . karaNairiha sa.nyuktA a~NgahArAH prakIrtAH .. 33.. eteShAmeva vaxyAmi hastapAdavikalpanam.h . talapuShpapuTaM pUrva.n vartita.n valitoru cha .. 34.. apaviddha.n samanakha.n lIna.n svastikarechitam.h . maNDalasvastika.n chaiva nikuTTakamathApi cha .. 35.. tathaivArdhanikuTTa.n cha kaTicChinna.n tathaiva cha . ardharechitaka.n chaiva vaxaHsvastikameva cha .. 36.. unmatta.n svastika.n chaiva pR^iShThasvastikameva cha . diksvastikamalAta.n cha tathaiva cha kaTIsamam.h .. 37.. Axiptarechita.n chaiva vixiptAxiptaka.n tathA . ardhasvastikamuddiShTama~nchita.n cha tathAparam.h .. 38.. bhuja~NgatrAsitaM proktamUrdhvajAnu tathaiva cha . niku~nchita.n cha mattalli tvardhamattalli chaiva hi .. 39.. syAdrechakanikkuTTa.n cha tathA pAdApaviddhakam.h . valita.n ghUrNita.n chaiva lalita.n cha tathAparam.h .. 40.. daNDapaxa.n tathA chaiva bhuja~Ngatrastarechitam.h . nUpura.n chaiva samprokta.n tathA vaishAkharechitam.h .. 41.. bhramara.n chatura.n chaiva bhuja~NgA~nchitameva cha . daNDarechitaka.n chaiva tathA vR^ishchikakuTTitam.h ..42.. kaTibhrAnta.n tathA chaiva latAvR^ishchikameva cha . Chinna.n cha karaNaM prokta.n tathA vR^ishchikarechitam.h .. 43.. vR^ishchika.n vya.nsita.n chaiva tathA pArshvanikuTTakam . lalATatilaka.n krAnta.n ku~nchita.n chakramaNDalam.h .. 44.. uromaNDalamAxipta.n tathA talavilAsitam.h . argala.n chAtha vixiptamAvR^itta.n dolapAdakam.h .. 45.. vivR^itta.n vinivR^itta.n cha pArshvakrAnta.n nishumbhitam.h . vidyutbhrAntamatikrAnta.n vivartitakameva cha .. 46.. gajakrIDitaka.n chaiva talasa.nsphoTita.n tathA . garuDaplutaka.n chaiva gaNDasUchi tathAparam.h .. 47.. parivR^itta.n samuddiShTaM pArshvajAnu tathaiva cha . gR^idhrAvalInaka.n chaiva sannata.n sUcyathApi cha .. 48.. ardhasUchIti karaNa.n sUchividdha.n tathaiva cha . apakrAnta.n cha samproktaM mayUralalita.n tathA .. 49.. sarpita.n daNDapAda.n cha hariNaplutameva cha . pre~Nkholita.n nitamba.n cha skhalita.n karihastakam.h .. 50.. prasarpitakamuddiShTa.n si.nhavikrIData.n tathA . si.nhAkarShitamudvR^itta.n tathopasR^itameva cha .. 51.. talasa.nghaTTita.n chaiva janita.n chAvahitthakam.h . niveshamelakAkrIDamUrUdvR^itta.n tathaiva cha .. 52.. madaskhalitaka.n chaiva viShNukrAntamathApi cha . sambhrAntamatha viShkambhamudghaTTitamathApi cha .. 53.. vR^iShabhakrIDita.n chaiva lolita.n cha tathAparam.h . nAgApasarpita.n chaiva shakaTAsya.n tathaiva cha .. 54.. ga~NgAvataraNa.n chaivetyuktamaShTAdhika.n shatam.h . aShTottarashata.n hyetatkaraNAnAM mayoditam.h .. 55.. nR^itye yuddhe niyuddhe cha tatha gatiparikrame . gatiprachAre vaxyAmi yuddhachArIvikalpanam.h .. 56.. yatra tatrApi sa.nyojyamAchAryairnATyashaktinaH . prAyeNa karaNe kAryo vAmo vaxaHsthitaH karaH .. 57.. charaNasyAnugashchApi daxiNastu bhavetkaraH . hastapAdaprachArantu kaTipArshvorusa.nyutam.h .. 58.. uraHpR^iShThodaropeta.n vaxyamANa.n nibodhata . yAni sthAnAni yAshchAryo nR^ityahastAstathaiva cha .. 59.. sA mAtR^iketi vidnyeyA tadyogAtkaraNaM bhavet.h . kaTI karNasamA yatra korparA.nsashirastathA .. 60.. samunnatamurashchaiva sauShThava.n nAma tadbhavet.h . vAme puShpapuTaH pArshve pAdo.agratalasa~ncharaH .. 61.. tathA cha sannataM pArshva.n talapuShpapuTaM bhavet.h . ku~nchitau maNibandhe tu vyAvR^ittaparivartitau .. 62.. hastau nipatitau chorvorvartita.n karaNa.n tu tat.h . shukatuNDau yadA hastau vyAvR^ittaparivartitau .. 63.. urU cha valitau yasminvalitorukamucyate . Avartya shukatuNDAkhyamUrupR^iShThe nipAtayet.h .. 64.. vAmahatashcha vaxaHstho.apyapaviddha.n tu tadbhavet.h . shliShTau samanakhau padau karau chApi pralimbitau .. 65.. dehaH svAbhAviko yatra bhavetsamanakha.n tu tat.h . patAkA~njali vaxaHsthaM prasAritashirodharam.h .. 66.. niha~nchitA.nsakUTa.n cha tallina.n karaNa.n smR^itam.h . svastikau rechitAviddhau vishliShTau kaTisa.nshritau .. 67.. yatra tatkaraNa.n dnyeyaM budhaiH svastikarechitam.h . svastikau tu karau kR^itvA prA~Ngamukhordhvatalau samau .. 68.. tathA cha maNDala.n sthAnaM maNDalasvastika.n tu tat.h . nikuTTitau yadA hastau svabAhushiraso.antare .. 69.. pAdau nikuTTitau chaiva dnyeya.n tattu nikuTTakam.h . a~nchitau bAhushirasi hastastvabhimukhA~NguliH .. 70.. niku~nchitArdhayogena bhavedarthanikuTTakam.h . paryAyashaH kaTishChinnA bAhvoH shirasi pallavau .. 71.. punaHpunashcha karaNa.n kaTicChina.n tu tadbhavet.h . apaviddhakaraH sUcyA pAdashchaiva nikuTTitaH .. 72.. sa.nnnata.n yatra pArshva.n cha tadbhaveardharechitam.h . svastikau charaNau yatra karau vaxasi rechitau .. 73.. niku~nchita.n tathA vaxo vaxassvastikameva tat.h . A~nchitena tu pAdena rechitau tu karau yadA .. 74.. unmata.n karaNa.n tattu vidnyeya.n nR^ityakovidaiH . hastAbhyAmatha pAdAbhyAM bhavataH svastikau yadA .. 75.. tatsvastikamiti prokta.n karaNa.n karaNArthibhiH . vixiptAxiptabAhubhyA.n svastikau charaNau yadA .. 76.. apakrAntArdhasUchibhyA.n tatpR^iShThasvastikaM bhavet.h . pArshvayoragratashchaiva yatra shliShTaH karo bhavet.h .. 77.. svastikau hastapAdAbhyA.n taddiksvastikamucyate . alAta.n charaNa.n kR^itvA vya.nsayeddaxiNa.n karam.h .. 78.. UrdhvajAnukrama.n kuryAdalAtakamiti smR^itam.h . svastikApasR^itaH pAdaH karau nAbhikaTisthitau .. 79.. pArshvamudvAhita.n chaiva karaNa.n tatkaTIsamam.h . hastau hR^idi bhavedvAmaH savyashchAxiptarechitaH ..80.. rechitashchApaviddhashcha tatsyAdAxiptarechitam.h . vixipta.n hastapAda.n cha tasaivAxepaNaM punaH .. 81.. yatra tatkaraNa.n dnyeya.n vixiptAxiptaptaka.n dvijAH . svastikau charaNau kR^itvA karihasta.n cha daxiNam.h .. 82.. vaxasthAne tathA vAmamardhasvastikamAdishet.h . vyAvR^ittaparivR^ittastu sa eva tu karo yadA .. 83.. a~nchito nAsikAgre tu tada~nchitamudAhR^itam.h . ku~nchitaM pAdamutxipya tryashramUru.n vivartayet.h .. 84.. kaTijAnuvivartAccha bhuja~NgatrAsitaM bhavet.h . ku~nchitaM pAdamutxipya janustanasama.n nyaset.h .. 85.. prayogavashagau hastAvUrdhvajAnu prakIrtitam.h . vR^ishchika.n charaNa.n kR^itvA karaM pArshve niku~nchayet.h .. 86.. nAsAgre daxiNa.n chaiva dnyeya.n tattu niku~nchitam.h . vAmadaxiNapAdAbhyA.n ghUrNamAnopasarpaNaiH ..87.. udveShTitApaviddhaishcha hastairmattallyudAhR^itam.h . sskhalitApasR^itau pAdau vAmahastashcha rechitaH .. 88.. savyahastaH kaTisthaH syAdardhamattalli tatsmR^itam.h . rechito daxiNo hastaH pAdaH savyo nikuTTitaH .. 89.. dolA chaiva bhavedvAmastadrechitanikuTTitam.h . kAryau nAbhitaTe hastau prA~Nmukhau khaTakAmukhau .. 90.. sUchIviddhAvapakrAntau pAdau pAdApaviddhake . apaviddho bhaveddhastaH sUchIpAdastathaiava cha .. 91.. tathA trika.n vivR^itta.n cha valita.n nAma tadbhavet.h . vartitAghUrNitaH savyo hasto vAmashcha dolitaH .. 92.. svastikApasR^itaH pAdaH karaNa.n ghUrNita.n tu tat.h . karihasto bhavedvAmo daxiNashcha vivartitaH .. 93.. bahushaH kuTTitaH pado dnyeya.n tallalitaM budhaiH . UrdhvajAnu.n vidhAyAtha tasyopari latA.n nyaset.h .. 94.. daNDpaxa.n tatprokta.n karNa.n nR^ityavedibhiH . bhuja~NgatrAsita.n kR^itvA yatrobhAvapi rechitau .. 95.. vAmapArshvasthtau hastau bhuja~Ngatrastarechitam.h . trika.n suvalita.n kR^itvA latArechitakau karau .. 96.. nUpurshcha tathA pAdaH karaNE nUpure nyaset.h . rechitau hastapAdau cha kaTI grIvA cha rechitA .. 97.. vaishAkhasthAnakenaitadbhavevaishAkharechitam.h . AxiptaH svastikaH pAdaH karau chodveShTitau tathA .. 98.. trikasya valanAcchaiva dnyeyaM bhramaraka.n tu tat.h . a~nchitaH syAtkaro vAmaH savyashchatura eva tu .. 99.. daxiNaH kuTTitaH pAdashchatura.n tatprakIrtitam.h . bhuja~NgatrAsitaH pAdo daxiNo rechitaH karaH .. 100.. latAkhyashcha karo vAmo bhuja~NgA~nchitakaM bhavet.h . vixipta.n hastapAda.n tu samantAdyatra daNDavat.h .. 101.. recyate taddhi karaNa.n dnyeya.n daNDakarechitam.h . vR^ishchika.n charaNa.n kR^itvA dvAvapyatha nikuTTitau .. 102.. vidhAtavyau karau tattu dnyeya.n vR^ishchikakuTTitam.h . sUchi.n kR^itvApaviddha.n cha daxiNa.n charaNa.n nyaset.h .. 103.. rechitA cha kaTiryatra kaTibhrAnta.n taduchyate . a~nchitaH pR^iShThataH pAdaH ku~nchitordhvatalA~NguliH .. 104.. latAkhyashcha karo vAmastallatAvR^ishchikaM bhavet.h . alapadmaH kaTIdeshe ChinnA paryAyashaH kaTI .. 105.. vaishAkhasthAnakeneha tachChinna.n karaNaM bhavet.h . vR^ishchika.n charaNa.n kR^itvA svastikau cha karavubhau .. 106.. rechitau viprakIrNau cha karau vR^ishchikarechitam.h . bAhushIrShA~nchitau hastau pAdaH pR^iShThA~nchitastathA .. 107.. dUrasannatapR^iShTha.n cha vR^ishchika.n tatprakIrtitam.h . AlIDhaM sthAnaka.n yatra karau vaxasi rechitau .. 108.. UrdhvAdho viprakIrNau cha vya.nsita.n karaNa.n tu tat.h . hastau tu svastikau pArshve tathA pAdo nikuTTitaH .. 109.. yatra tatkaraNa.n dnyeyaM budhaiH pArshvanikuTTitam.h . vR^ishchika.n charaNa.n kR^itvA pAdasyA~NguShThakena tu .. 110.. lalATe tilaka.n kuryAllalATatilaka.n tu tat.h . pR^iShThataH ku~nchita.n kR^itvA vyatikrAntakramaM tataH .. 111.. Axiptau cha karau kAryau krAntake karaNe dvijAH . AdyaH pAdo nataH kAryaH savyahastashcha ku~nchitaH .. 112.. uttAno vAmapArshvasthastatku~nchitamudAhR^itam.h . pralambitAbhyAM bAhubhyA.n yadgAtreNAnatena cha .. 113.. abhyantarApaviddhaH syAttajdnyeya.n chakramaNDalam.h . svastikApasR^itau pAdAvapaviddhakramau yadA .. 114.. uromaNDalakau hastAvuromaNDalikastu tat.h . Axipta.n hastapAda.n cha kriyate yatra vegataH .. 115.. Axiota.n nAma karaNa.n vidnyeya.n tat.hdvijottamAH . UrdhvA~NgulitalaH pAdaH pArshvenordhvaM prasAritaH .. 116.. prakuryAda~nchitatalau hastau talavilAsite . pR^iShThataH prasR^itaH pAdau dvau tAlAvardhameva cha .. 117.. tasyeva chAnugo hastaH puratastvargala.n tu tat.h . vixipta.n hastapAda.n cha pR^iShThataH pArshvato.api vA .. 118.. ekamArgagata.n yatra tadvixiptamudAhR^itam.h . prasArya ku~nchitaM pAdaM punarAvartayet.h drutam.h .. 119.. prayogavashagau hastau tadAvartamudAhR^itam.h . ku~nchitaM pAdamutxipya pArshvAtpArshva.n tu Dolayet.h .. 120.. prayogavashagau hastau DolApAda.n taduchyate . Axipta.n hastapAda.n cha trika.n chaiva vivartayet.h .. 121.. rechitau cha tathA hastau vivR^itte karaNe dvijAH . sUchIviddha.n vidhAyAtha trika.n tu vinivartayet.h .. 122.. karau cha rechitau kAryau vinivR^itte dvijottamaH . pArshvakrAntakrama.n kR^itvA purastAdatha pAtayet.h .. 123.. prayogavashagau hastau pArshvakrAnta.n taduchyate . pR^iShThataH ku~nchitaH pAdau vaxashchaiva samunnatam.h .. 124.. tilake cha karaH sthApyastannistambhitamuchyate . pR^iShThato valitaM pAda.n shiroghR^iShTaM prasArayet.h .. 125.. sarvato maNDalAviddha.n vidyudbhrAnta.n taduchyate . atikrAntakrama.n kR^itvA purastAtsamprasArayet.h .. 126.. prayogavashagau hastAvatikrAnte prakIrtitau . Axipta.n hastapAda.n cha trika.n chaiva vivartitam.h .. 127.. dvitIyo rechito hasto vivartitakameva tat.h . karNe.a~nchitaH karo vAmo latAhastashcha daxiNaH .. 128.. dolApAdastathA chaiva gajakrIDitakaM bhavet.h . drutamutxipya charaNaM purastAdatha pAtayet.h .. 129.. talasa.nsphoTitau hastau talasa.nsphoTite matau . pR^iShThaprasAritaH pAdaH latArechitakau karau .. 130.. samunnata.n shirashchaiva garuDaplutakaM bhavet.h . sUchipAdo nataM pArshvameko vaxaHsthitaH karaH .. 131.. dvitIyashchA~nchito gaNDe gaNDasUchI taduchyate , UrdhvApaveShTitau hastau sUchIpAdo vivartitaH .. 132.. parivR^ittatrika.n chaiva parivR^itta.n taduchyate . ekaH samasthitaH pAda UrupR^iShThe sthito.aparaH .. 133.. muShTihastashcha vaxaHsthaH pArshvajAnu taduchyate . pR^iShThaprasAritaH pAdaH ki~nchita~nchita jAnukaH .. 134.. yatra prasArito bAhU tatsyAt.h gR^idhrAvalInakam.h . utplutya charaNau kAryAvagrataH svastikasthitau .. 135.. sannatau cha tathA hastau sannata.n tadudAhR^itam.h . ku~nchitaM pAdamutxipya kuryAdagrasthitaM bhuvi .. 136.. prayogavashagau hastau sA sUchI parikIrtitA . alapadmaH shirohastaH sUchIpAdashcha daxiNaH .. 137.. yatra tatkaraNa.n dnyeayamardhasUchIti nAmataH . pAdasUchyA yadA pAdo dvitIyastu pravidhyate .. 138.. kaTivaxaHsthitau hastau sUchIvidha.n taduchyate . kR^itvoruvalitaM pAdamapakrAntakrama.n nyaset.h .. 139.. prayogavashagau hastavapakrAnta.n taduchyate . vR^ishchika.n charaNa.n kR^itvA rechitau cha tathA karau .. 140.. tathA trika.n vivR^itta.n cha mayUralalitaM bhavet.h . a~nchitApasR^itau pAdau shirashcha parivAhitam.h .. 141.. rechitau cha tathA hastau tatsarpitamudAhR^itam.h . nUpura.n charaNa.n kR^itvA daNDapAda.n prasArayet.h .. 142.. xiprAviddhakara.n chaiva daNDapAda.n taduchyate . atikrAntakrama.n kR^itvA samutplutya nipAtayet.h .. 143.. ja~NghA~nchitopari xiptA tadvidyAddhariNaplutam.h .## (see the cluster ~NghA. A new ligature may be added to represent this cluster)## DolApAdakrama.n kR^itvA samutplutya nipAtayet.h ..144.. parivR^ittatrika.n chaiva tatpre~Nkholitamuchyate . bhujAvUrdhvaviniShkrAntau hastau chAbhi ##( ##dho ##)## mukhA~NgulI .. 145.. baddhA chArI tatha chaiva nitambe karaNe bhavet.h . dolApAdakrama.n kR^itvA hastau tadanugAvubhaua .. 146.. rechitau ghUrNitau vApi skhalita.n karaNaM bhavet.h . eko vaxaHsthito hastaH prodveShTitatalo.aparaH .. 147.. a~nchitashcharaNashchaiva prayojyaH karihastake . ekastu rechito hasto latAkhyastu tathA paraH .. 148.. prasarpitatalau pAdau prasarpitakameva tat.h . alAta.n cha puraHkR^itvA dvitIya.n cha drutakramam.h .. 149.. hastau pAdAnugau chApi si.nhavikrIDite smR^itau . pR^iShThaprasarpitaH pAdastathA hastau niku~nchitau .. 150.. punastathaiva kartavyau si.nhAkarShtake dvijAH . AxiptahastamAxiptadehamAxiptapAdakam.h .. 151.. advR^ittagAtramityetadudvR^itA.n karaNa.n smR^itam.h . AxiptacharaNashchaiko hastau tasyaiva chAnugau .. 152.. Anata.n cha tatha gAtra.n tayopasR^itakaM bhavet.h dolApAdakrama.n kR^itvA talasa~NghaTTitau karau .. 153.. rechayechcha kara.n vAma.n talasa~NghaTTite sadA . eko vaxaHsthito hasto dvtIyashcha pralambitaH .. 154.. talAgrasa.nsthitaH pAdo janite karaNe bhavet.h . janita.n karaNa.n kR^itvA hastau chAbhimukhA~NgulI .. 155.. shanairnipatito chaiva dnyeya.n tadavahitthakam.h . karau vaxaHsthitau kAryAvurau nirbhugnameva cha .. 156.. maNDalasthAnaka.n chaiva nivesha.n karaNa.n tu tat.h . talasa~ncharapAdAbhyAmutplutya patanaM bhavet.h ..157.. sa.nnata.n valita.n gAtramelakAkrIDita.n tu tat.h . karamAvR^ittakaraNamUrupR^iShThe.a~nchita.n nyaset.h .. 158.. ja~NghA~nchitA tathodvR^ittA hyUrUdvR^itta.n tu tadbhavet.h . karau pralambitau kAryo shirashcha parivAhitam.h .. 159.. pAdau cha valitAvidhdaua madaskhalitake dvijAH . puraH prasAritaH pAdaH ku~nchito gaganonmukhaH .. 160.. karau cha rechitau yatra viShNukrAnta.n taduchyate . karamAvartita.n kR^itvA hyUrupR^iShThe niku~nchayet.h ..161.. Urushchaiva tathAviddhaH sambhrAnta.n karaNa.n tu tat.h . apaviddhaH karaH sUchyA pAdashchaiva nikuTTitaH .. 162.. vaxaHsthashcha karo vAmo viShkambhe karaNe bhavet.h . pAdAvuddhaTTitau kAryau talasa~NghaTTitau karau .. 163.. natashcha pArshva.n kartavyaM budhairuddhaTTite sadA . prayujyAlAtaka.n pUrva.n hastau chApi hi rechayet.h .. 164.. ku~nchitAva~nchitau chaiva vR^iShabhakrIDite sadA . rechitAva~nchitau hastau lolita.n vartita.n shiraH .. 165.. ubhayoHpArshvayoryatra tallolitamudAhR^itam.h . svastikApasR^itau pAdau shirashcha parivAhitam.h.. 166.. rechitau cha tathA hastau syAtA.n nAgApasarpite . niShaNNA~Ngastu charaNaM prasArya talasa~ncharam.h .. 167.. udvAhitamuraH kR^itvA shakaTAsyaM prayojayet.h . UrdhvA~Ngulitalau pAdau tripatAkAvadhomukhau .. 168.. hastau shirassannata.n cha ga~NgAvataraNa.n tviti . yAni sthAnAni yAshchAryo vyAyAme kathitAni tu .. 169.. pAdaprachArastveShA.n tu karaNAnAmayaM bhavet.h . ye chApi nR^ittahastAstu gaditA nR^ittakarmaNi .. 170.. teShA.n samAsato yogaH karaNeShu vibhAvyate . prAyeNa karaNe kAryo vAmo vaxaHsthitaH karaH .. 171.. charaNashchAnugashchApi daxiNastu bhavetkaraH . chAryashchaiva tu yAH proktA nR^ittahastAstathaiva cha .. 172.. sA mAtR^iketi vidnyeyA tadbhedAtkaraNAni tu . aShTottarashata.n hyetatkaraNAnAM mayoditam.h .. 173.. ataH paraM pravaxyAmi hya~NgahAravikalpanam.h . prasAryotxipya cha karau samapAdaM prayojayet.h .. 174.. vya.nsitApasR^ita.n savya.n hastamUrdhvaM prasArayet.h . pratyAlIDha.n tataH kuryAt.h tathaiva cha nikuTTakam.h .. 175.. UrUdvR^itta.n tataH kuryAdaxipta.n svastika.n tataH . nitamba.n kari hasta.n cha kaTichChinna.n cha yogataH .. 176.. sthirahasto bhavedeSha tva~NgahAro harapriyaH . talapuShpApaviddhe dve vartita.n sa.nnikuTTikam.h .. 177.. UrUdvR^itta.n tathAxiptamuromaNDalameva cha . nitamba.n karihasta.n cha kaTichChinna.n tathaiva cha .. 178.. eSha paryastako nAma hya~NgahAro harodbhavaH . alapallavasUchI.n cha kR^itvA vixiptameva cha ..179.. Avartita.n tataH kuryAttathaiava cha nikuTTakam.h . UrUdvR^itta.n tathAxiptamuromaNDalameva cha .. 189.. karihasta.n kaTichChinna.n sUchIviddho bhavedayam.h . apaviddha.n tu karaNa.n sUchIviddha.n tathaiva cha .. 181.. udveShTitena hastena trika.n tu parivartayet.h . uromaNDalakau hastau kaTichChinna.n tathaiva cha .. 182.. apaviddho.a~NgahArAshcha vidnyeyo.ayaM prayoktR^ibhiH . karaNa.n nUpura.n kR^itvA vixiptAlAtake punaH .. 183.. punarAxiptaka.n kuryAduromaNDalaka.n tathA . nitamba.n karihasta.n cha kaTichChinna.n tathaiva cha .. 184.. AxiptakaH sa vidnyeyo hya~NgahAraH prayoktR^ibhiH . udveShTitApaviddhastu karaH pAdo nikuTTitaH .. 185.. punastainaiva yogena vAmapArshve bhavedatha . uromaNDalakau hastau nitamba.n karihastakam.h .. 186 kartavya.n sakaTichChinna.n nR^itye tUddhaTTite sadA . paryAyodveShTitau hastau pAdau chaiva nikuTTitau .. 187.. ku~nchitAva~nchitaua chaiva hyUrUdvR^itta.n tathaiva cha . chaturashra.n kara.n kR^itvA pAdena cha nikuTTakam.h .. 188.. bhuja~NgatrAsita.n chaiva kara.n chodviShTitaM punaH . parichChinna.n cha kartavya.n trikaM bhramarakeNa tu .. 189.. karihasta.n kaTichChinna.n viShkambhe parikIrtitam.h . daNDapAda.n kara.n chaiva vixipyAxipya chaiva hi .. 190.. vya.nsita.n vAmahasta.n cha saha pAdena sarpayet.h . nikuTTakadvaya.n kAryamAxiptaM maNDalorasi .. 191.. karihasta.n kaTichChinna.n kartavyamaparAjite . kuTTita.n karaNa.n kR^itvA bhuja~NgatrAsita.n tathA .. 192.. rechitena tu hastena patAka.n hastamAdishet.h . AxiptakaM prayu~njIta hyuromaNDalaka.n tathA .. 193.. latAkhya.n sakaTakachChinna.n viShkambhApasR^ite bhavet.h . trika.n suvalita.n kR^itvA nUpura.n karaNa.n tathA .. 194.. bhuja~NgatrAsita.n savya.n tathA vaishAkharechitam.h . Axiptaka.n tataH kR^itvA parichChinna.n tathaiva cha .. 195.. bAhyabhramaraka.n kuryAduromaNDalameva cha . nitamba.n karihasta.n cha kaTichChinna.n tathaiva cha .. 196.. mattAkrIDo bhavedeSha hya~NgahAro harapriyaH . rechita.n hastapAda.n cha kR^itvA vR^ishchikameva cha .. 197.. punastenaiva yogena vR^ishchika.n samprayojayet.h . nikuTTaka.n tathA chaiva savyAsavyakR^ita.n kramAt.h ..198.. latAkhyaH sakaTichChedo bhavetsvastikarechite . pArshve tu svastikaM bad.hdhvA kArya.n tvatha nikuTTakam.h .. 199.. dvitIyasya cha pArshvasya vidhiH syAdyameva hi . tatashcha karamAvartya hyUrUpR^iShThe nipAtayet.h .. 200.. UrUdvR^itta.n tataH kuryAdAxiptaM punareva hi . nitamba.n karihasta.n cha kaTichChinna.n tathaiva cha .. 201.. pArshvasvastika ityeSha hya~NgahAraH prakIrtitaH . vR^ishchika.n karaNa.n kR^itvA latAkhya.n hastameva cha .. 202.. tameva cha karaM bhUyo nAsAgre sanniku~nchayet.h . tamevodveShTita.n kR^itvA nitambaM parivartayet.h .. 203.. karihasta.n kaTichChinna.n vR^ishchikApasR^ite bhavet.h . kR^itvA nUpurapAda.n tu tathAxiptakameva cha .. 204.. parichChinna.n cha kartavya.n sUchIpAda.n tathaiva cha . nitamba.n karihasta.n chApyuromaNDalaka.n tathA .. 205 .. kaTIchChinna.n tatashchaiva bhramaraH sa tu sa.ndnyitaH . matallikaraNa.n kR^itvA karamAvartya daxiNam.h .. 106.. kapolasya pradeshe tu kArya.n samya~Nniku~nchitam.h apaviddha.n druta.n chaiva talasa.nsphoTasa.nyutam.h .. 207.. karihasta.n kaTichChinnaM mattaskhalitake bhavet.h . dolaiH karaiH prachalitaiH svastikApasR^itaiH padaiH .. 208.. a~nchitairvalitairhastaistalasa~NghaTTitaistathA . nikuTTita.n cha kartavyamUrUdvR^ita.n tathaiva cha .. 209.. karihasta.n kaTichChinnaM madAdvilasite bhavet.h . maNDala.n sthAnaka.n kR^itvA tathA hastau cha rechitau .. 210.. udghaTTitena pAdena mattallikaraNaM bhavet.h . Axipta.n karaNa.n chaiva hyuromaNDalameva cha .. 211.. kaTichChinna.n tathA chaiva bhavettu gatimaNDale . samapAdaM prayujyAtha parichChinna.n tvanantaram.h .. 212.. Aviddhena tu pAdena bAhyabhramaraka.n tathA . vAmasUchyA tvatikrAntaM bhuja~NgatrAsita.n tathA .. 213.. karihasta.n kaTichChinnaM parichChinne vidhIyate . shirasastUpari sthApyau svastiakau vichyutau karau . 214.. tataH savya.n kara.n chApi gAtramAnamya rechayet.h . punarutthApayettatra gAtramunnamya rechitam.h .. 215.. latAkhyau cha karau kR^itvA vR^ishchika.n samprayojayet.h . rechita.n karihasta.n cha bhuja~NgatrAsita.n tathA .. 216.. AxiptakaM prayu~njIta svastikaM pAdameva cha . parA~NgmukhavidhirbhUya evameva bhavediha .. 217.. karihasta.n kaTichChinnaM parivR^ittakarechitee . rechitau saha gAtreNa hyapaviddhau karau yadA .. 218.. punastenaiva deshena gAtramunnamya rechayet.h . kuryAnnUpurapAda.n cha bhuja~NgatrAsita.n tathA .. 219.. rechitaM maNDala.n chaiva bAhushIrShe niku~nchayet.h . UrUdvR^itta.n tathAxiptamuromaNDalameva cha .. 220.. karihasta.n kaTichChinna.n kuryAdvaishAkharechite . Adya.n tu janita.n kR^itvA pAdamekaM prasArayet.h ..221.. tathaivAlAtaka.n kuryAt.h trika.n tu parivartayet.h . a~nchita.n vAmahasta.n cha gaNDadeshe nikuTTayet.h .. 222.. kaTichChinna.n tathA chaiva parAvR^itte prayojayet.h . svastika.n karaNa.n kR^itvA vya.nsitau cha karau punaH .. 223.. alAtakaM prayu~njIta hyUrdhvajAnu niku~nchitam.h . ardhasUchI cha vixiptamudvR^ittAxiptake tathA .. 224.. karihasta.n kaTichChinnama~NgahAre hyalAtake . nikuTya vaxasi karAvUrdhvajAnu prayojayet.h .. 225.. Axiptasvastika.n kR^itvA trika.n tu parivartayet.h . uromaNDalakau hastau nitamba.n karihastakam.h .. 226.. kaTichChinna.n tathA chaiva pArshvachChede vidhIyate . sUchIvAmapada.n dadhyAdvidyudbhrAnta.n cha daxiNam.h .. 227.. daxiNena punaH sUchI vidyudbhrAnta.n cha vAmataH . parichChinna.n tathA chaiva hyatikrAnta.n cha vAmakam.h .. 228.. latAkhya.n sakaTichChinna.n vidyudbhrAntashcha sa smR^itaH . kR^itvA nUpurapAda.n tu savyavAmau pralambitau .. 229.. karau pArshve tatastAbhyA.n vixipta.n samprayojayet.h . tAbhyA.n sUchI tathA chaiva trika.n tu parivartayet.h .. 230.. latAkhya.n sakaTichChinna.n kurtAdudvR^ittake sadA . AlIDhavya.nsitau hastau bAhushIrShe nikuTTayet.h .. 231.. nUpurashcharaNo vAmastathAlAtashcha daxiNaH . tenaivAxiptaka.n kuryAduromaNDalakau karau ..232.. karihasta.n kaTichChinnamAlIDhe samprayojayet.h . hasta.n tu rechita.n kR^itvA pArshvamAnasya rechayet.h .. 233.. punastenaiva yogena gAtramAnasya rechayet.h . rechita.n karaNa.n kAryamuromaNDalameva cha .. 234.. kaTichChinna.n tu kartavyama~NgahAre tu rechite . nUpura.n charaNa.n kR^itvA trika.n tu parivartayet.h ..235.. vya.nsitena tu hastena trikameva vivartayet.h . vAma.n chAlAtaka.n kR^itvA sUchImatraiva yojayet.h ..236.. karihasta.n kaTichChinna.n kuryAdAchChurite sadA . rechitau svastikau pAdau rechitau svastikau karau .. 237.. kR^itvA vishleShameva.n tu tenaiva vidhinA punaH . punarutxepaNa.n chaiva rechitaireva kArayet.h .. 238.. udvR^ittAxiptake chaiva hyuromaNDalameva cha . nitamba.n karihasta.n cha kaTichChinna.n tathaiva cha .. 239.. Axiptarechito hyeSha karaNAnA.n vidhiH smR^itaH . vixipta karaNa.n kR^itvA hastapAdaM mukhAgamam.h .. 240.. vAmasUchisahakR^ita.n vixipedvAmaka.n karam.h . vaxaHsthAne bhavetsavyo valita.n trikameva cha .. 241.. nUpurAxiptake chaiva hyardhasvastikameva cha . nitamba.n karihasta.n cha hyuromaNDalaka.n tathA .. 242.. kaTichChinna.n cha kartavya.n sambhrAnte nR^ittayoktR^ibhiH . apakrAntakrama.n kR^itvA vya.nsita.n hastameva cha .. 243.. kuryAdudveShTita.n chaiva hyardhasUchI.n tathaiva cha . vixipta.n sakaTichChinnamudvR^ittAxiptake tathA .. 244.. karihasta.n kaTichChinna.n kartavyamapasarpite . kR^itvA nUpurapAda.n cha drutamAxipya cha kramam.h .. 245.. pAdasya chAnugau hastau trika.n cha parivartayet.h . nikuTya karapAda.n chApyuromaNDalakaM punaH .. 246.. karihasta.n kaTichChinnaM kAryamardhanikuTTake . dvAtri.nshadete samproktA hya~NgahArA dvijottamAH .. 247.. chaturo rechakA.nshchApi gadato me nibodhata . pAdarechaka ekaH syAt.h dvitIyaH kaTirechakaH .. 248.. kararechakastR^itIyastu chaturthaH kaNTharechakaH . ##[##rechitAkhyaH pR^ithagbhAve valane chAbhidhIyate .. udvAhanAtpR^ithagbhAvAchchalanAchchApi rechakaH . pArshvAtpArshve tu gamana.n skhalitaishchalitaiH padaiH .. vividhaishchaiva pAdasya pAdarechaka uchyate . trikasyodvartana.n chaiva ChaTIvalanameva cha .. tathA.apasarpaNa.n chaiva kaTirechaka uchyate . udvartanaM parixepo vixepaH parivartanam.h .. visarpaNa.n cha hastasya hastarechaka uchyate . udvAhana.n sannamana.n tathA pArshvasya sannatiH .. bhramaNa.n chApi vidnyeyo grIvAyA rechako budhaiH . ##]## rechakaira~NgahAraishcha nR^ityanta.n vIxya sha~Nkaram.h .. 249.. sukumAraprayogeNa nR^ityantI.n chaiva pArvatIm.h . mR^ida~NgabherIpaTahairbhANDaDiNDimagomukhaiH ..250.. paNavairdaduraishchaiva sarvAtodyaiH pravAditaiH . daxayadnye vinihate sandhyAkAle maheshvaraH .. 251.. nAnA~NgahAraiH prAnR^ityallayatAlavashAnugaiaH . piNDibandhA.nstato dR^iShTvA nandibhadramukhA gaNAH .. 252.. chakruste nAma piNDInAM bandhamAsA.n salaxaNam.h . IshvarasyeshvarI piNDI nandinashchApi paTTasI .. 253.. chaNDikAyA bhavetpiNDI tathA vai si.nhavAhinI . tArxyapiNDI bhavedviShNoH padmapiNDI svayaMbhuvaH .. 254.. shakrasyairAvatI piNDI jhaShapiNDI tu mAnmathI . shikhipiNDI kumArasya rUpapiNDI bhavechChriyaH .. 255.. dhArApiNDI cha jAhnavyAH pAshapiNDI yamasya cha .. vAruNI cha nadIpiNDI yAxI syAddhanadasya tu .. 256.. halapiNDI balasyApi sarpapiNDI tu bhoginAm.h . gANeshvarI mahApiNDI daxayadnyavimardinI..257.. trishUlAkR^itisa.nsthAnA raudrI syAdandhakadviShaH . evamanyAsvapi tathA devatAsu yathAkramam.h .. 258.. dhvajabhUtAH prayoktavyAH piNDIbandhAH suchihnitAH . rechakA a~NgahArAshcha piNDIbandhAtasthaiva cha .. 259.. sR^iShTvA bhagavatA dattAstaNDave munaye tadA . tenApi hi tataH samyaggAnabhANDasamanvitaH .. 260.. nR^ittaprayogaH sR^iShTo yaH sa tANDava iti smR^itaH . R^iShaya UchuH - yadA prAptyarthamarthAnA.n tajdnyairabhinayaH kR^itaH .. 261.. kasmAnR^itta.n kR^ita.n hyetatka.n svabhAvamapexate . na gItakArthasambaddha.n na chApyarthasya bhAvakam.h .. 262.. kasmAnnR^itta.n kR^ita.n hyetadgIteShvAsAriteShu cha . bharataH - atrochyate na khalvartha.n ka~nchinnR^ittamapexate .. 263.. ki.n tu shobhAM prajanayediti nR^ittaM pravartitam.h . prAyeNa sarvalokasya nR^ittamiShTa.n svabhAvataH .. 264.. ma~Ngalamiti kR^itvA cha nR^ittametatprakIrtitam.h . vivAhaprasavAvAhapramodAbhyuadayAdiShu .. 265.. vinodakAraNa.n cheti nR^ittametatpravartitam.h . atashchaiva pratixepAdbhUtasa~NghaiH pravartitAH.. 266.. ye gItakAdau yujyante samya~NnR^ittavibhAgakAH. devena chApi samproktastaNDustANDavapUrvakam.h .. 267.. gItaprayogamAshritya nR^ittametatpravartyatAm.h . prAyeNa tANDavavidhirdevastutyAshrayo bhavet.h ..268.. sukumAraprayogashcha shR^i~NgArarasasambhavaH . tasya taNDuprayuktasya tANDavasya vidhikriyAm.h..269.. vardhamAnakamAsAdya sampravaxyami laxaNam.h . kalAnA.n vR^iddhimAsAdya hyaxarANA.n cha vardhanAt.h .. 270.. layasya vardhanAchchApi vardhamAnakamuchyate . kR^ittvA kutapavinyAsa.n yathAvad.hdvijasattamAH .. 271.. AsAritaprayogastu tataH kAryaH prayoktR^ibhiH . tatra tUpohana.n kR^ittvA tantrIgAnasamanvitam.h .. 272.. kAryaH pravesho nartakyA bhANDavAdyasamanvitaH . vishuddhakaraNAyA.n tu jAtyA.n vAdyaM prayojayet.h ..273.. gatyA vAdyAnusAriNyA tasyAshchArIM prayojayet.h . vaishAkhasthAnakeneha sarvarechakachAriNI .. 274.. puShpA~njalidharA bhUtvA pravishedra~NgamaNDapam.h . puShpA~njali.n visR^ijyAtha ra~NgapIThaM parItya cha .. 275.. praNamya devatAbhyashcha tato.abhinayamAcharet.h . yatrAbhineya.n gIta.n syAttatra vAdya.n na yojayet.h .. 276.. a~NgahAraprayoge tu bhANDavAdya.n vidhIyate . sama.n rakta.n vibhakta.n cha sphuTa.n shuddhaprahArajam.h ..277.. nR^ittA~NgagrAhi vAdyadnyairvAdya.n yojya.n tu tANDave . prayujya gItavAdye tu niShkrAmennartakI tataH .. 278.. anenaiva vidhAnena pravishantyaparAH pR^ithak.h . anyAshchAnukrameNAtha piNDIM badhnanti yAH striyaH .. 279.. tAvatparyastakaH kAryo yAvatpiNDI na badhyate . piNDIM baddhvA tataH sarvA niShkrAmeyuH striyastu tAH .. 280.. piNDIbandheShu vAdya.n tu kartavyamiha vAdakaiaH . paryastakapramANena chitraughakaraNAnvitam.h .. 281.. tatropavAhanaM bhUyaH kAryaM pUrvavadeva hi . tatashchAsAritaM bhUyo gAyana.n tu prayojayet.h .. 282.. pUrveNaiva vidhAnena pravishechchApi nartakI . gItakArtha.n tvabhinayed.h dvitIyAsAritasya tu .. 283.. tadeva cha punarvastu nR^ittenApi pradarshayet.h . AsArite samApte tu niShkrAmennartakI tataH .. 284.. pUrvavatpravishantyanyAH prayogaH syAtsa eva hi . evaM pade pade kAryo vidhirAsAritasya tu .. 285.. bhANDavAdyakR^ite chaiva tathA gAnakR^ite.api cha . ekA tu prathama.n yojyA dve dvitIya.n tathaiva cha .. 286.. tisro vastu tR^itIya.n tu chatasrastu chaturthakam.h . piNDInA.n vidhayashchaiva chatvAraH samprakIrtitAH .. 287.. piNDI shR^i~NkhalikA chaiva latAbandho.atha bhedyakaH . piNDIbandhastu piNDatvAdgulmaH shR^i~NkhalikA bhavet.h .. 288.. jAlopanaddhA cha latA sanR^itto bhedyakaH smR^itaH . piNDIbandhaH kaniShThe tu shR^i~NkhalA tu layAntare .. 289.. madhyame cha latAbandho jyeShThe chaivAtha bhedyakaH . piNDInA.n vividhA yoniryantraM bhadrAsana.n tathA .. 290.. shixAyogastathA chaiva prayoktavyaH prayoktR^ibhiH . evaM prayogaH kartavyo vardhamAne tapodhanAH .. 291.. gItAnA.n ChandakAnA.n cha bhUyo vaxyAmyaha.n vidhim.h . yAni vastunibaddhAni yAni chA~NgikR^itAni tu .. 292.. gItAni teShA.n vaxyAmi prayoga.n nR^ittavAdyayoH . tatrAvataraNa.n kArya.n nartakyAH sArvabhANDikam.h .. 293.. xepapratixepakR^itaM bhANDopohanasa.nskR^itam.h . prathama.n tvabhineya.n syadgItake sarvavastukam.h .. 294 tadeva cha punarvastu nR^itteenApi pradarsheyat.h . yo vidhiH pUrvamuktastu nR^ittAbhinayavAdite .. 295.. AsAritavidhau sa syAdgItAnA.n vastukeShvapi . eva.n vastunibandhAnA.n gItakAnA.n vidhiH smR^itaH .. 296.. shR^iNutA~NganibaddhAnA.n gItAnAmapi laxaNam.h . ya eva vastukavidhirnR^ittAbhinayavAdite .. 297.. tamevA~NganibaddheShu chChandakeShvapi yojayet.h . vAdya.n gurvaxarakR^ita.n tathAlpAxarameva cha .. 298.. mukhe sopohane kuryAdvarNAnA.n viprakarShataH . yadA gItivashAda~NgaM bhUyo bhUyo nivartate .. 299.. tatrAdyamabhineya.n syAchCheSha.n nR^ittena yojayet.h . yadA gItivashAda~NgaM bhUyo bhUyo nivartate .. 300.. tripANilayasa.nyukta.n tatra vAdyaM prayojayet.h . yathA layastathA vAdya.n kartavyamiha vAdakaiH .. 301.. ##[## tata.n chAnugata.n chApi ogha.n cha karaNAnvitam.h . sthire tattvaM ##(##taM##)## prayoktavyaM madhye chAnugataM bhavet.h .. bhUyashchaughaH prayoktavyastveSha vAdyagato vidhiH . ChandogItakamAsAdya tva~NgAni parivartayet.h .. eSha kAryo vidhirnitya.n nR^ittAbhinayavAdite . yAni vastunibaddhAni teShAmante graho bhavet.h .. a~NgAnA.n tu parAvR^ittAvAdAveva graho mataH ..##]## evameSha vidhiH kAryo gIteShvAsAriteShvapi . devastutyAshraya.n hyetatsukumAra.n nibodhata .. 302.. strIpu.nsayostu sa.nlApo yastu kAmasamudbhavaH . tajdnyeya.n sukumAra.n hi shR^i~NgArarasasambhavam.h .. 303.. yasyA.n yasyAmavasthAyA.n nR^itta.n yojyaM prayoktR^ibhiH . tatsarvaM.n sampravaxyAmi tachcha me shR^iNuta dvijAH .. 304.. a~NgavastunivR^ittau tu tathA varNanivR^ittiShu . tathA chAbhudayasthAne nR^itta.n tajdnyaH prayojayet.h .. 305.. yattu sa.ndR^ishyate ki~nchiddampatyormadanAshrayam.h . nR^itta.n tatra prayoktavyaM praharShArthaguNodbhavam.h .. 306.. yatra sannihite kAnte R^itukAlAdidarshanam.h . gItakArthAbhisa.nbaddha.n nR^itta.n tatrApi cheShyate .. 307.. khaNDiatA vipralabdhA vA kalahAntaritApi vA . yasminna~Nge tu yuvatirna nR^itta.n tatra na yojayet.h ..308.. sakhIpravR^itte sa.nlApe tathA.asannihite priye . na hi nR^ittaM prayoktavya.n yasyA na proShitaH priyaH .. 309.. ##[## dUtyAshraya.n yadA tu syAdR^itukAlAdi darshanam.h . autsukyachintAsaMbaddha.n na nR^itta.n tatra yojayet.h ..##]## yasminna~Nge prasAda.n tu gR^ihnIyAnnAyikA kramAt.h . tataHprabhR^iti nR^itta.n tu sheSheShva~NgeShu yojayet.h .. 310.. devastutyAshrayakR^ita.n yada~Nga.n tu bhavedatha . mAheshvaraira~NgahArairuddhataistatprayojayet.h ..311.. yattu shR^i~NgArasaMbaddha.n gAna.n strIpuruShAshrayam.h . devIkR^itaira~NgahArairlalitaistatprayojayet.h .. 312.. chatuShpadA narkuTake kha~njake parigItake . vidhAna.n sampravaxyAmi bhANDavAdyavidhiM prati .. 313.. kha~njanarkuTasa.nyuktA bhasvedyA tu chatuShpadA . pAdAnte sannipAte tu tasyA bhANDagraho bhavet.h .. 314.. yA dhruvA ChandasA yaktA samapAdA samAxarA . tasyAH pAdAvasAne tu pradeshinyA graho bhavet.h ..315.. kR^itvaikaM parivarta.n tu gAnasyAbhinayasya cha . punaH pAdanivR^itti.n tu bhANDavAdyena yojayet.h ..316.. a~~NgavastunivR^itau tu varNAntaranivR^ittiShu . tathopasthApane chaiva bhANDavAdyaM prayojayet.h .. 317.. ye.api chAntaramArgAssyuH tantrivAkkaraNaiH kR^itAH . teShu sUchI prayoktavyA bhANDena saha tANDave .. 318 maheshvarasya charita.n ya ida.n samprayojayet.h sarvapApavishuddhAtmA shivaloka.n sa gachChati .. 319.. evameSha vidhiH sR^i##(##rdR^i##)##ShTastANDavasya prayogataH . bhUyaH ki.n kathyatAmanyannATyavedavidhiM prati .. 320.. iti bhAratIye nATyashAstre tANDavalaxaNa.n nAma chaturtho.adhyAyaH .. ## Encoded by Padmakar Dadegaonkar dadegaonkar@yahoo.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}