% Text title : Prapanchasara Tantra % File name : prapanchasAratantraH.itx % Category : major\_works, shankarAchArya, vedanta, tantra % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Shankaracharya % Proofread by : Ankur Nagpal ankurnagpal108 at gmail.com % Translated by : Ankur Nagpal % Latest update : June 28, 2023 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Prapancha Sara Tantra ..}## \itxtitle{.. prapa~nchasAratantraH ..}##\endtitles ## || shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itaH prapa~nchasAratantraH || \section{|| prathamaH paTalaH ||} akachaTatapayAdyaiH saptabhirvarNavargai\- rivarachitamukhabAhApAdamadhyAkhyahR^itkA | sakalajagadadhIshA shAshvatA vishvayonir ivataratu parishuddhiM chetasaH shAradA vaH || 1\.1|| athAbhavanbrahmaharIshvarAkhyAH purA pradhAnAtpralayAvasAne | guNaprabhinnA jagato.asya sR^iShTi\- sthitikShayaspaShTaniviShTacheShTAH || 1\.2|| svaniShpattiM cha kR^ityaM cha te vichintya samAvidan | vaktAramajamavyaktamarUpaM mAyinaM vibhum || 1\.3|| mUtryAbhAsena dugdhAbdhau jhaShasha~NkhasamAkule | marutsa~NghaTTanotkIrNalaharIkaNashItale || 1\.4|| udyadAdityakiraNaprashAntashishirodaye | pUrNachandrakarAmarshapratikShubdhajalAshaye || 1\.5|| anantabhoge vimale phaNAyutavirAjite | shayitaM shAr~NgiNaM sharvashauripadmabhuvastadA || 1\.6|| tuShTuvurhR^iShTamanaso viShTarashravasaM vibhum | sUktibhiH stutibhiH prItaH svamUrti sa vyadarshayat || 1\.7|| nIlotpaladalaprakhyAM nIlaku~nchitamUrdhajAm | aShTamIchandravibhrAjallalATAmAyatabhruvam || 1\.8|| raktAravindanayanAmunnasImaruNAdharAm | mandasmitAdharamukhIM lasanmakarakuNDalAm || 1\.9|| kambugrIvAM pR^ithudvyaMsavisaradbhujamaNDalAm | anekaratnapratyuptavalayA~NgadamudrikAm || 1\.10|| hAratArAvalIrAjatpR^ithUrovyomamaNDalAm | kaustubhodbhAsitoraskAM shrIvatsadyutidIpitAm || 1\.11|| lasadaudarikAbandhabhAsvarAM sambhR^itodarIm | gambhIranAbhiM vipulajaghanAM pItavAsasam || 1\.12|| pR^ithuvR^ittorumApUrNajAnumaNDalabandhurAm | vR^ittaja~NghAM gUDhagulphAM prapadAjitakachChapAm || 1\.13|| tanudIrghA~NgulIbhAsvannakharAjivirAjitAm | chakrasvastikasha~NkhAbjadhvajAjrtipadadvayAm || 1\.14|| tAM dR^iShTvA taralAtmAno vidhyadhokShajasha~NkarAH | atiShThannitikartavyamUDhAstatrAbravIdajaH || 1\.15|| svAminprasIda vishvesha ke vayaM kena bhAvitAH | kimmUlAH ki~NkriyAH sarvamasmabhyaM vaktumarhasi || 1\.16|| iti pR^iShTaH paraM jyotiruvAcha pramitAkSharam | yUyamakSharasambhUtAH sR^iShTisthityantahetavaH || 1\.17|| taireva vikR^itiM yAtAsteShu vo jAyate layaH | iti tasya vachaH shrutvA tamapR^ichChatsarojabhUH || 1\.18|| akSharaM nAma kiM nAtha kuto jAtaM kimAtmakam | iti pR^iShTo haristena sarojodarayoninA || 1\.19|| mUlArNamarNavikR^itIrvikR^itervikR^itIrapi | tatprabhinnAni mantrANi prayogAMshcha pR^ithagvidhAn || 1\.20|| vaidikAMstAntrikAMshchaiva sarvAnitthamuvAcha ha | prakR^itiH puruShashcheti nityau kAlashcha sattama || 1\.21|| aNoraNIyasI sthUlatsthUlA vyAptacharAcharA | AdityendvAditejomadyadyattattanmayI vibhuH || 1\.22|| na shvetaraktapItAdivarNairnirdhArya sochyate | na guNeShu na bhUteShu visheSheNa vyavasthitA || 1\.23|| antarAntarbahishchaiva dehinAM dehapUraNI | svasaMvedyasvarUpA sA dR^ishyA deshikardishataiH || 1\.24|| yayAkAshastamo vApi labdhA yA nopalabhyate | punnapuMsakayostulyApya~NganAsu vishiShyate || 1\.25|| pradhAnamiti yAmAhuryA shaktiriti kathyate | yA yuShmAnapi mAM nityamavaShTabhyAtivartate || 1\.26|| sAhaM yUyaM tathaivAnyadyadvedyaM tattu sA smR^itA | pralaye vyApyate tasyAM charAcharamidaM jagat || 1\.27|| saiva svAM vetti paramA tasyA nAnyo.asti veditA | sA tu kAlAtmanA samya~Nmayaiva j~nAyate sadA || 1\.28|| lavAdipralayAnto.ayaM kAlaH prastUyate hyaja | nalinIpatnasaMhatyAM sUkShmasUchyabhivedhane || 1\.29|| dale dale tu yaH kAlaH sa kAlo lavavAchakaH | lavaistruTiH syAttriMshadbhiH kalAM tAvattruTiM viduH || 1\.30|| kAShThA tAvatkalA j~neyA tAvatkAShTho nimeShakaH | so.a~NgulisphoTatulyashcha mAtrAShTAbhistu taiH smR^itA || 1\.31|| kAlena yAvatA svIyo hastaH svaM jAnumaNDalam | paryeti mAtrA sA tulyA svayaikashvAsamAtrayA || 1\.32|| ShaShTyuttaraistu trishatairnishvAsairnADikA smR^itA | dvinADikA muhUrtaH syAttriMshadbhistairarhinasham || 1\.33|| triMshadbhirapyahorAtrairmAso dvAdashabhistu taiH | saMvatsaro mAnuSho.ayamahorAtraM divaukasAm || 1\.34|| tathA divyairahorAtraistrishataiH ShaShTisaMyutaiH | divyaH saMvatsaro j~neyo divyaiH saMvatsaraistu taiH || 1\.35|| bhaved.hvAdashasAhasrairbhinnairekaM chaturyugam | taiH sahasraiH shatAnanda tavaikaM dinamiShyate || 1\.36|| tAvatI tava rAtrishcha kathitA kAlavedibhiH | tathAvidhairahorAtraiMstrishadbhirmAsamR^ichChati || 1\.37|| tathAvidhaidrvAdashabhirmAsairabdastava smR^itaH | tathAvidhAnAmabdAnAM shataM tvamapi jIvasi || 1\.38|| tavAyurmama niHshvAsaH kAlenaivaM prachodyate | sa jAnAti vipAkAMshcha tasyAM samyagvyavasthitAn || 1\.39|| so.anvIkShya tvAdR^ishAmAyuH paripAkaM pradAsyati | prakR^iteshcha kvachitkAlo vikR^itiM pratipAdayet || 1\.40|| sA tattvasa.nj~nA chinmAtrajyotiShaH sannidhestathA | vichikIrShurghanIbhUtvA kvachidabhyeti bindutAm || 1\.41|| kAlena bhidyamAnastu sa bindurbhavati tridhA | sthUlasUkShmaparatvena tasya traividhyamiShyate || 1\.42|| sa bindunAdabIjatvabhedena cha nigadyate | bindostasmAdbhidyamAnAdravo.avyaktAtmako bhavet || 1\.43|| sa ravaH shrutisampannaiH shabdabrahmeti kathyate | tadvistAraprakAro.ayaM yathA vakShyAmi sAmpratam || 1\.44|| avyaktAdantaruditavibhedagahanAtmakam | mahannAma bhavettattvaM mahato.aha~NkR^itistathA || 1\.45|| bhUtAdikavaikArikataijasabhedakramAdaha~NkArAt | kAlapreritayA guNaghoShayujA shabdasR^iShTiratha shaktyA || 1\.46|| shabdAdvyoma sparshatastena vAyu\- stAbhyAM rUpAdvahniretai rasAchcha | Apastvebhirgandhato.abhUddharAdyA bhUtAH pa~ncha syurguNAnAM krameNa || 1\.47|| khamapi suShirachihnamIraNaH syA\- chchalanaparaH paripAkavAnkR^ishAnuH | jalamapi rasavadghanA dharA te sitashitipATalashubhrapItabhAsaH || 1\.48|| vR^ittaM vyomno binduShaTkA~nchitaM tad\- vAyoragneH svastikodyattrikoNam | abjopetArdhendumadbimbamApyaM syAdyaj~nodyachchAturashraM dharAyAH || 1\.49|| nivR^ittisa.nj~nA cha tathA pratiShThA vidyAhvayA shAntisashAntyatIte | syuH shaktayaH pa~ncha dharAdibhUta\- protthAH kramAnnAdakalAdibhUtAH || 1\.50|| puTayorubhayoshcha daNDasaMsthA pR^ithivI toyamadhaH kR^ishAnurUdhrvam | pavanastvatha pAshrvago.api madhye gaganaM bhUtagatistanUdbhaveyam || 1\.51|| vyomni marudatra dahanastatrApastAsu saMsthitA pR^ithivI | sacharAcharAtmakAni cha tasyAM jAtAni sarvabhUtAni || 1\.52|| shrotratvagakShijihvAghrANAnyapi chendriyANi buddheH syuH | vAkpANipAdapAyUpasthAni cha karmasa.nj~nAni tathA || 1\.53|| vachanAdAne sagatI savisargAnandakau cha samproktAH | vAgAdyarthAH samanA buddhirahajrarashchittamapi karaNam || 1\.54|| bhUtendriyendriyArthairuddiShTastattvapa~nchaviMshatikaH | vyAnandakaishcha tairapi tattvachaturviMshatistathA proktAH || 1\.55|| karaNopetairetaistattvAnyuktAni rahitavachanAdyaiH | bhUtAnIndriyadashakaM samanaH prokto vikAraShoDashakaH || 1\.56|| avyaktamadaha~NkR^itibhUtAni prakR^itayaH syuraShTau cha | tanmAtrAha~NkArAH samahAntaH prakR^itivikR^itayaH sapta || 1\.57|| sattvaM rajastama iti samproktAshcha trayoguNAstasyAH | tatsambandhAdvikR^itairbhedatritayaistataM jagatsakalam || 1\.58|| devAH sashrutayaH svarAH samaruto lokAshcha vaishvAnarAH kAlAH shaktiyutAstrivargasahitAstisrastathA vR^ittayaH | nADyo.anyachcha jagattraye.atra niyataM yadvastu sambadhyate vishveShAM sthitaye charantyavirataM sUryenduvaishvAnarAH || 1\.59|| eSha sargaH samutpanna itthaM vishvaM pratIyate | vishvapratItau hi yataH prapa~nchastvavagamyate || 1\.60|| shabdabrahmeti yatproktaM taduddeshaH pravatryate | ataH paramavAchyaM hi svasaMvedyasvarUpataH || 1\.61|| shabdabrahmeti shabdAvagamyamarthaM vidurbudhAH | svato.arthAnavabodhatvAtprokto naitAdR^isho ravaH || 1\.62|| sa tu sarvatra saMsyUto jAte bhUtAkare punaH | Avirbhavati deheShu prANinAmarthavismR^itaH || 1\.63|| prakR^itau kAlanunnAyAM guNAntaHkaraNAtmani | dehashchaturvidho j~neyo jantorutpattibhedataH || 1\.64|| audbhidaH svedajo.aNDotthashchaturthastu jarAyujaH | udbhidya bhUmimudgachChatyaudbhidaH sthAvarastu saH || 1\.65|| nirdaShTaskandhaviTapapatrapuShpaphalAdibhiH | pa~nchabhUtAtmakaH sarvaH kShmAmadhiShThAya jAyate || 1\.66|| ambuyonyagnipavananabhasAM samavAyataH | svedajaH svidyamAnebhyo bhUvahnyadbhyaH prajAyate || 1\.67|| yUkamatkuNakITANustruTyAdyAH kShaNabha~NgurAH | aNDajo vartulIbhUtAchChuklashoNitasampuTAt || 1\.68|| kAlena bhinnAtpUrNAtmA nirgachChanprakramiShyati | ahigodhAvayobhedashiMshumArAdikashcha saH || 1\.69|| jarAyujastu grAmyAtaH kriyAtaH stryatisambhavaH | sa jAyate chaturviMshattattvasaMyuktadehavAn || 1\.70|| svasthAnatashchyutAchChuklAdbindumAdAya mArutaH | garbhAshayaM pravishati yadA tulyaM tadAparaH || 1\.71|| ArtavAtparamaM bIjamAdAyAsyAshcha mUlataH | yadA garbhAshayaM neShyatyatha sammishrayenmarut || 1\.72|| mAyIyaM nAma yoShotthaM pauruShaM kArmaNaM malam | ANavaM nAma sampR^iktaM militaM tanmaladvayam.73|| sUkShmarUpANi tattvAni chaturviMshanmaladvaye | tatra yuktinayatyAshu tatastadgarbhamArutaH || 1\.74|| sa~NkShobhya saMvardhayati tanmalaM shoNitAdhikam | strI syAchChuklAdhikaM nA syAtsamabhAgaM napuMsakam || 1\.75|| svargAbhirmarudagnyadbhiH kledyate kvAthyate cha tat | sAndrIbhUtaM tadahnaiva mAtura~NguShThasammitam || 1\.76|| AyAmi budbudAkAraM pare.ahani vijR^imbhate | pakSheNa chaturashraM syAnmAturbhuktarasAtmavat || 1\.77|| militAdapi tasmAttu pR^ithageva maladvayAt | kiTTabhUtadvayaM pUrvaM bIjayugmaM samunnamet || 1\.78|| UdhrvaM tu marutA nunnaM tasmAdapi phaladvayAt | ubhayAtmikyadhovR^ittA nADI dIrghA bhavadR^ijuH || 1\.79|| avA~NmukhI sA tasyAshcha bhavetpakShadvaye dvayam | nADyostatsandhibandhAH syuH saptAnyA nADayo matAH || 1\.80|| tato yA prathamA nADI sA suShumneti kathyate | yA vAmeDeti sA j~neyA dakShiNA pi~NgalA smR^itA || 1\.81|| yA vAmamuShkasambandhA sA shliShyantI suShumnayA | dakShiNaM vR^ikkamAshritya dhanurvakrA hR^idi sthitA || 1\.82|| vAmAMsajatrvantaragA dakShiNAM nADikAmiyAt | tathA dakShiNamuShkotthA nADI yA vAmarandhragA || 1\.83|| anyA dhamanyo yAH proktA gAndhArIhastijihvikA | sapUShAlambuShA chaiva yashasvinyapi sha~NkhinI || 1\.84|| kuhUriti cha vidvadbhiH pradhAnA vyApikAstanau | kAchinnADI bahirvaktrA yA mAturhR^idi badhyate || 1\.85|| yathA tatpuShTimApnoti kedAra iva kulyayA | mAturAhArarasajairdhAtubhiH puShyate kramAt || 1\.86|| kramavR^iddhau para~njyotiShkalA kShetraj~natAmiyAt | sakShetraj~naM malaM tattu sabhUtaM saguNaM punaH || 1\.87|| sadoShaM dUShyasampannaM janturityabhidhIyate | phalakoshadvayaM tattu vyaktaM puMso na tu striyaH || 1\.88|| napuMsakasya ki~nchittu vyaktiratropalakShyate | madhyasthAyAH suShumnAyAH parvapa~nchakasambhavAH || 1\.89|| shAkhopashAkhatAM prAptAH sirAlakShatrayAtparam | ardhalakShamiti prAhuH sharIrArthavishAradAH || 1\.90|| tadbhedAMshcha bahUnAhustAbhiH sarvAbhireva cha | vyApnoti sarvato vAyuryena dehaH pravatryate || 1\.91|| dehe.api mUlAdhAre tu samudeti samIraNaH | nADIbhyAmastamabhyeti ghrANato dviShaDa~Ngule || 1\.92|| ahorAtraminendubhyamUdhrvAdhovR^ittiruchyate | vAmadakShiNanADIbhyAM syAdudagdakShiNAyanam || 1\.93|| atrApi chetanAyatorAgatiM bahudhA viduH | retaHshoNitajaM prAhureke.anye mAturAhR^itAt || 1\.94|| AhArAdrasajaM prAhuH kechitkarmaphalaM viduH | kashchidasya paraM dhAmno vyAptimeva vivakShati || 1\.95|| kashchitkarmaprakAraj~naH piturdehAtmanAsakR^it | sambadhya mathanodrekavidhinA shukladhAtutaH || 1\.96|| tatparandhAma saujaskaM sa~NkrAntaM mArutena tu | brUte raktavyatikR^itAddIpAddIpAntaraM yathA || 1\.97|| kashchittu bhautikavyApte janmakAle vapuShyatha | kutashchidetya jIvAtmA niShpanna iti shaMsati || 1\.98|| bahunA kiM punaH puMsaH sAnnidhyAtpravijR^imbhitA | prakR^itirguNasambhinnA tridoShAtmA mahIyasI || 1\.99|| pa~nchabhUtamayI saptadhAtubhinnA cha bhautikaiH | pa~nchabhishcha guNairyuktA pa~nchendriyavichAriNI || 1\.100|| pa~nchendriyArthagA bhUyaH pa~nchabuddhiprabhAvinI | pa~nchakarmendriyagatA pa~nchatvAdApravartate || 1\.101|| pareNa dhAmnA samanuprabaddhA manastadA sA tu mahAprabhAvA | yadA tu sa~NkalpavikalpakR^ityA yadA purninashchinute tadA sA || 1\.102|| syAdbuddhisa.nj~nA cha yadA pravetti j~nAtAramAtmAnamaha~NkR^itiH syAt | tadA yadA sA tvabhilIyate.anta\- shchittaM cha nirdhAritamarthameShA || 1\.103|| yadA svayaM vya~njayituM yateta mahIyasI sA karaNaiH krameNa | tadA tu bindusphuTanodbhavasya ravasya samyakpravijR^imbhitaM syAt || 1\.104|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre prathamaH paTalaH || \chapter{|| dvitIyaH paTalaH ||} atha vyavasthite tvevaM mAsAtpakShAddinAdapi | muhUrtAnnADikAyAshcha kShaNAdapi cha vardhate || 2\.1|| jantuH ShaDa~NgI pUrve syAchChiraH pAdau karAvapi | antarAdhishcheti punaH ShaDa~NgeShu pravartate || 2\.2|| akShinAsAsyakarNabhrUkapolachibukAdikam | prakoShThakorparAMsAdyaM kaTyUrUprapadAdikam || 2\.3|| uraH kukShistanAdyaM cha tataH sarvA~NgavAnvibhuH | kAlena janturbhavati doShAstvanuguNA yadi || 2\.4|| prasUtisamaye so.atha janitrIM kleshayanmuhuH | saMvR^itAsyasuShumnAkhyo.avA~Nmukho.anilachoditaH || 2\.5|| tasyAM grahiNyAM shakR^itimagnavaktrAkShinAsikaH | purAkR^itAnAM pApAnAmayutaM saMsmaranmuhuH || 2\.6|| tasyAH kAyAgninA dagdhaH kledaiH klinnA~NgabandhanaH | pratyudgAraparItashcha tatpAyudvAragocharaH || 2\.7|| tadA prakShubhitaiH svIyavAyubhirdashatAM gataiH | sampiNDitasharIrastu mokShameva kilechChati || 2\.8|| prANAdyA vAyavastatra pUrvameva kR^itAspadAH | parasparamapAnashcha prANashcha pratibadhyate || 2\.9|| prayAtyUdhrvaM yadA prANastadApAnopyadhastathA | yadA samAnaH kAyAgni sandhukShayati pAchitum || 2\.10|| tadA tatpAkamuktaM tu rasamAdAya dhAvati | vyAno jantostu taddehamApAdatalamastakam || 2\.11|| udAnaH prANasahito nimeShonmeShakArakaH | udgArakArako nAga unmIlayati kUrmakaH || 2\.12|| kShutkR^itkR^ikalo devadatto jR^imbhaNakarmakR^it | dhana~njayAkhyo deha.asminkuryAdbahuvidhAnravAn || 2\.13|| sa tu laukikavAyutvAnmR^itaM cha na vimu~nchati | ityamI mArutAH proktA dasha dehAdhigAminaH || 2\.14|| vahnayashcha dashAnye syusteShAM sapta tu dhAtugAH | trayastridoShagAH proktAH svedakledAntragAshcha te || 2\.15|| tvagasR^i~NmAMsamedo.asthimajjAshuklAni dhAtavaH | te dUShyAH kaphapitterA doShAstatprerako marut || 2\.16|| samavAyI sa vishvAtmA vishvago vishvakarmakR^it | sa doSho vA sa vA dUShyaH kriyAtaH sampradhAryate || 2\.17|| bubhukShA cha pipAsA cha shokamohau jarAmR^itI | ShaDUrmayaH prANabuddhidehadharme vyavasthitAH || 2\.18|| majjAsthisnAyavaH shuklAdraktAttva~NmAMsashoNitAH | iti ShATkaushikaM nAma dehe bhavati dehinAm || 2\.19|| rasAditaH kramAtpAkaH shuklAnteShu tu dhAtuShu | shuklapAkAtsvayaM bhidyedojo nAmAShTamI dashA || 2\.20|| kShetraj~nasya tadojastu kevalAshrayamiShyate | yathA snehaH pradIpasya yathAbhramrashanitviShaH || 2\.21|| bahudvAreNa kumbhena saMvR^itasya havirbhujaH | yathA tejaH prasarati samIpAlokashaktimat || 2\.22|| tathAdehAvR^itasyApi kShetraj~nasya mahAtvipaH | indriyaiH sampravartante svaM svamarthagrahaM prati || 2\.23|| nabhaH shrotre.anilashcharmaNyagnishchakShuShyatho rasaH | jihvAyAmavanighrrANa itthamarthapravartanam || 2\.24|| yadA pittaM marunnunnaM vilInaM pravilApayet | dhAtUMstadA kramAdraktaM lasikAM drAvayetkShaNAt || 2\.25|| drutA sA tu lasIkAhvA romakUpaiH pravartate | bahiH sarvatra kaNashastadA svedaH pratIyate || 2\.26|| yadA kapho marutpittaM nunnomIna pravartate | UdhrvIbhUtaM dR^iDho bAShpaM prasekaM cha pravartayet || 2\.27|| kaphAtmikAstu vikR^itIH karNashaShkulipUrvikAH | gaNDamAlAdikA vApi kuryAjjantostu karmajAH || 2\.28|| grahaNI nAma sA pAtrI prasR^itA~njalisannibhA | adhastasyAH pradhAnAgniH sa samAnena nudyate || 2\.29|| tasyAdhastAttrikoNAbhaM jyotirAdhAramuttamam | vidyate sthAnametaddhi mUlAdhAraM vidurbudhAH || 2\.30|| athAhR^itaM ShaDrasaM vApyAhAraM kaNThamArgagam | shleShmaNAnugataM tasya prabhAvAnmadhurIbhavet || 2\.31|| tatra svAdvamlalavaNatiktoShaNakaShAyakAH | ShaDrasAH kathitA bhUtavikR^ityA dravyamAshritAH || 2\.32|| tathaivAmAshayagataM pashchAtpittAshayaM vrajet | tadA tasyAnugamanAtkaTukatvaM prapadyate || 2\.33|| tatrAntrAntarasaMshliShTaM pachyate pittavAriNA | pachyamAnAdrasaM bhinnaM vAyU raktAdikAM nayet.34|| tatra kiTTaM pR^ithagbhinnaM grahaNyAM chinute.anilaH | tachchIyamAnaM viNNAma grahaNIM pUrayenmuhuH || 2\.35|| sA tena shakR^itA pUrNA valitA pratimu~nchati | purIShaM pAyumArgeNa tatpAke.achChAmbhasA tataH || 2\.36|| a~NgaM svedavadabhyantavryAptaiH sUkShmaiH sirAmukhaiH | vastimApUrayedvAyuH pUrNe mu~nchati dhArayA || 2\.37|| mUtrAshayo dhanurvakro vastirityabhidhIyate | mUtramityAhurudakaM vastermehananirgatam || 2\.38|| apathyabhAjAmanayormArgayordoShaduShTayoH | pramehamUtrakR^ichChrAdegrrahaNyAdeshcha sambhavaH || 2\.39|| itthambhUtaH sa jantustu jarAyuchChannagAtravAn | apatyavatrma sa~Ngamya sajyate vAyunA muhuH || 2\.40|| jAyate.adhikasaMvigno jR^imbhate.a~NgaiH prakampitaiH | mUtryodbaNaM na shvasiti bhItyA cha pariroditi || 2\.41|| atha pApakR^itAM sharIrabhAjA\- mudarAnniShkramituM mahAnprayAsaH | nalinodbhavadhIvichitravR^ittA nitarAM karmagatistu mAnuShANAm || 2\.42|| jAyate punarasau nija~Ngakai\- rjR^imbhate janitabhIti kampate | ulbaNaM shvasiti roditi jvarA\- tprAganekashataduHkhabhAvitaH || 2\.43|| mUlAdhArAtprathamamudito yastu bhAvaH parAkhyaH pashchAtpashyantyatha hR^idayago buddhiyu~NmadhyamAkhyaH | vaktre vaikharyatha rurudiShorasya jantoH suShumnA baddhastasmAdbhavati pavanaprerito varNasa~NghaH || 2\.44|| srotomArgasyAvibhaktatvaheto\- statrArNAnAM jAyate na prakAshaH | tAvadyAvatkaNThamUrdhAdibhedo varNavyaktisthAnasaMsthA yato.ataH || 2\.45|| j~nAtAsmIti yadA bhAvA mano.aha~NkArabuddhimAn | jAtashchitpUrvako jantoH sa bhAvaH kramarvidhataH || 2\.46|| badhnAti mAtApitrostu pUrvaM bandhuShu cha kramAt | sa pItvA bahushaH stanyaM mAtaraM stanyadAyinIm || 2\.47|| ichChannoditi tAM vIkShya tatra syAditaretaram | bandhastatrAdhikartAramatisnigdhamananyagam || 2\.48|| pitaraM vIkShya tatrApi tathA bhrAtarameva cha | pitR^ivyamAtulAdIMshcha samudvIkShya pramodate || 2\.49|| evaM sambandhasaMsArabAndhavo vismariShyati | pUrvakarma cha garbhasthityudbhUtakleshameva cha || 2\.50|| atha svamuttArayitumAhvayejjananIM muhuH | avaishadyAnmukhasroto mArgasyAvishadAkSharam || 2\.51| apyavyaktaM pralapati yadA kuNDalinI tadA | mUlAdhArAdvisarati suShumnA veShTanI muhuH || 2\.52|| trichatuHpa~nchaShaTsaptAShTamo dashama eva cha | tathA dvAdashapa~nchAshadbhedena guNayetkramAt || 2\.53|| yadA triMsho.atha guNayettadA triguNitA vibhuH | shaktiH kAmAgninAdAtmA gUDhamUrtiH pratIyate || 2\.54|| tadA tAM tAramityAhuromAtmeti bahushrutAH | tAmeva shaktiM bruvate harerAtmeti chApare || 2\.55|| triguNA sA tridoShA sA trivarNA sA trayI cha sA | trilokA sA trimUrtiH sA trirekhA sA vishiShyate || 2\.56|| eteShAM tAraNAttAraH shaktistaddhR^itashaktitaH | yadA chaturdhA guNitA sUkShmAdisthAnavAchikA || 2\.57|| vAchikA jAgradAdInAM karaNAnAM cha sA tadA | yadA sA pa~nchaguNitA pa~nchapa~nchavibhedinI || 2\.58|| pa~nchAnAmakSharANAM cha varNAnAM marutAM tathA | guNitA sA yadA ShoDhA koshormirasabhedinI || 2\.59|| tadA ShaDguNitAkhyasya yantrasya cha vibhedinI | yadA sA saptaguNitA tArahR^illekhayostadA || 2\.60|| bhedairahAdyaiH shAntAntairbhidyate saptabhiH pR^ithak | akArashchApyukArashcha makAro bindureva cha || 2\.61|| nAdaH shaktishcha shAntashcha tArabhedAH samIritAH | hakArarephamAyAshcha bindunAdau tathaiva cha || 2\.62|| shaktishAntau cha samproktAH shakterbhedAshcha saptadhA | a~Ngebhyo.asyAstu saptabhyaH saptadhA bhidyate jagat || 2\.63|| lokAdridvIpapAtAlasindhugrahamunisvaraiH | dhAtvAdibhistathAnyaishcha saptasa~NkhyAprabhedakaiH || 2\.64|| yadAShTadhA sA guNitA tadA prakR^itibhedinI | aShTAkSharA hi vasvAshA mAtR^ikA mUrtibhedinI || 2\.65|| dashadhA guNitA nADI marmAshAdivibhedinI | dvAdashAtmikyapi yadA tadA rAshyarkamUrtiyuk || 2\.66|| mantraM cha dvAdashArNAkhyamabhidhatte svarAnapi | tatsa~NkhyaM cha tadA yantraM shaktestadguNitAtmakam || 2\.67|| pa~nchAshadaMshaguNitAtha yadA bhavetsA devI tadAtmaviniveshitadivyabhAvA | sauShumnavatrmasuShiroditanAdasa~NgA\- tpa~nchAshadIrayati pa~Nktisha eva varNAn || 2\.68|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre dvitIyaH paTalaH || \chapter{|| tR^itIyaH paTalaH ||} athobhayAtmakA varNAH syuragnIrShomAtmabhedataH | ta eva syustridhA bhUyaH somenAgnivibhAgashaH || 3\.1|| svarAkhyAH ShoDasha proktAH sparshAhvAH pa~nchaviMshatiH | vyApakAshcha dashaite syuH somenAgnyAtmakAH kramAt || 3\.2|| eShu svarA hrasvadIrghabhedena dvividhA matAH | pUrvo hrasvaH paro dIrgho bindusargAntikau cha tau || 3\.3|| AdyantasvaraShaTkasya madhyagaM yachchatuShTayam | varNAnAmAgamadhanaistannapuMsakamIritam || 3\.4|| tachchatuShkaM suShumnAsthe kuryAtprANe.ayanasthitim | dakShottarasthe prANAkhye syAtAM dakShottarAyaNe || 3\.5|| dakShaH suvyavasthite hrasvadIrghAH pa~nchodayanti cha | bhUtabhUtakalAbhistadudayaH prAgudIritaH || 3\.6|| bindusargau tu yau proktau tau sUryashashinau kramAt | tayorvikAravistAraH parastAtsampravakShyate || 3\.7|| sparshAkhyA api ye varNAH pa~nchapa~nchavibhedataH | bhavanti pa~nchavargAstadantya AtmA raviH smR^itaH || 3\.8|| chaturviMshatitattvasthAstasmAdvarNAH pare kramAt | tena sparshAhvayAH saurAH prANAgnILAmbukhAtmakAH || 3\.9|| vyApakAshcha dvivargAH syustathA pa~nchavibhedataH | shashInAgnyutthitA yasmAtsvaraspR^igvyApakAkSharAH || 3\.10|| tattribhedasamudbhUtA aShTatriMshatkalAH smR^itAH | svaraiH saumyAH sparshayugmaiH saurA yAdyaishcha vahnijAH || 3\.11|| ShoDashadvAdashadashasa~NkhyAH syuH kramashaH kalAH | varNebhya eva tArasya pa~nchabhedaistu bhUtagaiH || 3\.12|| sarvagAshcha samutpannAH pa~nchAshatsa~NkhyakAH kalAH | tAbhya eva tu tAvatyaH shaktibhirviShNumUrtayaH || 3\.13|| tAvatyo mAtR^ibhiH sArdhaM tebhyaH syU rudramUrtayaH | tebhya eva tu pa~nchAshatsyuroShadhaya IritAH || 3\.14|| yAbhistu mantriNaH siddhiM prApnuyurvA~nChitArthadAm | amR^itA mAnadA pUShA tuShTiH puShTI ratirdhR^itiH || 3\.15|| shashinI chandrikA kAntijryotsnA shrIH prItira~NganA | pUrNApUrNAmR^itAkAmadAyinyaH sasvarAH kalAH || 3\.16|| tapinI tApinI dhUmrA marIchI jvAlinI ruchiH | suShumnAbhogadAvishvAbodhinIdhAriNIkShamAH || 3\.17|| kAmAdyA vasudAH saurAH ShaDAntA dvAdasheritAH | dhUmrArchirUShmA jvalinI jvAlinI viShphuli~NginI || 3\.18|| sushrIH surUpA kapilA havyakavyavahe api | yAdyarNayuktA vahnyutthA dasha dharmapradAH kalAH || 3\.19|| sR^iShTi R^iddhiH smR^itirmedhA kAntirlakShmIdryutiH sthirA | sthitiH siddhirakArotthAH kalA dasha samIritAH || 3\.20|| akAraprabhavA brahmajAtAH syuH sR^iShTaye kalAH | jarA cha pAlinI shAntiraishvarI ratikAmike || 3\.21|| varadA hlAdinI prItirdIrghA chokArajAH kalAH | ukAraprabhavA viShNujAtAH syuH sthitaye kalAH || 3\.22|| tIkShNA raudrI bhayA nidrA tandrI kShutkrodhinI kriyA | utkArI chaiva mR^ityushcha makArAkSharajAH kalAH || 3\.23|| makAraprabhavA rudrajAtAH saMhR^itaye kalAH | bindorapi chatasraH syuH pItashvetAruNAH sitAH || 3\.24|| nivR^ittishcha pratiShThA cha vidyA shAntistathaiva cha | indhikA dIpikA chaiva rechikA gochikA parA || 3\.25|| sUkShmA sUkShmAmR^itA j~nAnAmR^itA chApyAyinI tathA | vyApinI vyomarUpA chetyanantA nAdasambhavAH || 3\.26|| nAdajAH ShoDasha proktA bhuktimuktipradAyakAH | keshavanArAyaNamAdhavagovindaviShNavaH || 3\.27|| madhusUdanasa.nj~nashcha saptamaH syAttrivikramaH | vAmanaH shrIdharashchaiva hR^iShIkeshastvanantaraH || 3\.28|| padmanAbhastathA dAmodarAhvo vAsudevayuk | sa~NkarShaNashcha pradyumnaH sAniruddhaH svarodbhavAH || 3\.29|| tatashchakrI gadI shA~NrgI khaDgI sha~NkhI halI tathA | musalI shUlisa.nj~nashcha bhUyaH pAshI cha sAjrushI || 3\.30|| mukundo nandajo nandI naro narakajiddhariH | kR^iShNaH satyaH sAtvatashcha shauriH shUro janArdanaH || 3\.31|| bhUdharo vishvamUrtishcha vaikuNThaH puruShottamaH | balI balAnujo bAlo vR^iShaghnashcha vR^iShastathA || 3\.32|| haMso varAho vimalo nR^isiMho mUrtayo halAm | kIrtiH kAntistuShTipuShTI dhR^itiH kShAntiH kriyA dayA || 3\.33|| medhA cha harShA shraddhAhvA lajjA lakShmIH sarasvatI | prItI ratishcha samproktAH krameNa svarashaktayaH || 3\.34|| jayA durgA prabhA satyA chaNDA vANI vilAsinI | vijayA virajA vishvA vinadA sunadA smR^itiH || 3\.35|| R^iddhiH samR^iddhiH shuddhishcha buddhirbhaktirmatiH kShamA | ramomA kledinI klinnA vasudA vasudhAparA || 3\.36|| parA parAyaNA sUkShmA sandhyA praj~nA prabhA nishA | amoghA vidyutA cheti mUtryAdyAH sarvakAmadAH || 3\.37|| ekapa~nchAshaduddiShTA namo.antA varNapUrvikAH | sadhAtuprANashaktyAtmayuktA yAdiShu mUrtayaH || 3\.38|| shrIkaNTho.anantasUkShmau cha trimUrtiramareshvaraH | arghIsho bhArabhUtishcha sthitIshaH sthANuko haraH || 3\.39|| jhaNDIsho bhautikaH sadyojAtashchAnugraheshvaraH | akrUrashcha mahAsenaH syuretAH svaramUrtayaH || 3\.40|| tataH krodhIshachaNDIshapa~nchAntakashivottamAH | tathaikarudrakUrmaikanetrAhvachaturAnanAH || 3\.41|| ajeshasharvasomeshAstathA lA~NgalidArukau | ardhanArIshvarashchomAkAntashchAShADhidaNDinau || 3\.42|| atrirmInashcha meShashcha lohitashcha shikhI tathA | ChagalaNDadviraNDau cha samahAkAlachAlinau || 3\.43|| bhuja~NgeshaH pinAkI cha khaDgIshashcha bakastathA | shveto bhR^igushcha lakuliH shivaH saMvartakaH smR^itaH || 3\.44|| pUrNodarI cha virajA tR^itIyA shAlmalI tathA | lolAkShI vartulAkShI cha dIrghaghoNA tathaiva cha || 3\.45|| sudIrghamukhigomukhyau navamI dIrghajihvikA | kuNDodaryUdhrvakeshI cha mukhI vikR^itapUrvikA || 3\.46|| sajvAlolkashriyAvidyAmukhyaH syuH svarashaktayaH | mahAkAlIsarasvatyau sarvasiddhisamanvitA || 3\.47|| gaurI trailokyavidyA cha tathA mantrArNashaktikA | bhUtamAtA lambodarI drAviNI nAgarI tathA.48|| khecharI ma~njarI chaiva rUpiNI vIriNI tathA | kodarI pUtanA bhadrakAlIyoginya eva cha || 3\.49|| sha~NkhinI rgijanI kAlarAtrI kurdinya eva cha | karpidanI tathA va~NkAA jayA cha sumukheshvarI || 3\.50|| revatI mAdhavI chaiva vAruNI vAyavI tathA | rakSho.avadhAriNI chAnyA tathaiva sahajAhvayA || 3\.51|| lakShmIshcha vyApinI mAyetyAkhyAtA varNashaktayaH | ityuktastrividho nyAsaH kramAtsarvasamR^iddhidaH || 3\.52|| chandanakuchandanAgarukarpUroshIrarogajalaghusR^iNAH | takkolajAtimAMsImurachoragrandhirochanApatrAH || 3\.53|| pippalabilvaguhAruNatR^iNakalavajrahvakumbhivandinyaH | saudumbarIkAShmarikAsthirAbjadarapuShpikAmayUrashikhAH || 3\.54|| plakShAgnimanthasihmIkushAhvadarbhAshcha kR^iShNadarapuShpI | rohiNaDuNDumabR^ihatIpATalachitrAtulasyapAmArgAH || 3\.55|| shatamakhalatAdvirepho viShNukrAntI musalyathA~njalinI | dUrvA shrIdevisahe tathaiva lakShmI sadAbhadre || 3\.56|| AdInAmiti kathitA varNAnAM kramavashAdathauShadhayaH | gulikAkaShAyabhasmaprabhedato nikhilasiddhidAyinyaH || 3\.57|| yathA bhavanti dehAntaramI pa~nchAshadakSharAH | yena yena prakAreNa tathA vakShyAmi tattvataH || 3\.58|| samIritaH samIreNa suShumnArandhranirgatAH | vyaktiM prayAnti vadane kaNThAdisthAnaghaTTitAH || 3\.59|| uchchairunmArgago vAyurudAttaM kurute svaram | nIchairgato.anudAttaM cha tiryak svaritavistR^itiH || 3\.60|| ardhaikadvitrisa~NkhyAbhirmAtrAbhirlipayaH kramAt | savya~njanA hrasvadIrghaplutasa.nj~nA bhavanti tAH || 3\.61|| akArekArayoryogAdekAro varNa iShyate | tasyaivaikArayogena syAdaikArAkSharastathA || 3\.62|| ukArayogAttasyaiva syAdokArAhvayo.akSharaH | tasyaivaukArayogena syAdaukArAkSharastathA || 3\.63|| sandhyakSharAH syushchatvAro mantrAH sarvArthasAdhakAH | L^ivarNarvarNayovryaktirlaroH samyak pradR^ishyate || 3\.64|| bindusargAtmanovryaktimamasorajapA vadet | kaNThAttu niHsaransargaH prAyo.achAmekataH paraH || 3\.65|| nashvaraH sarga eva syAtsoShmA saprANakastu haH | sa sargaH shleShitaH kaNThe vAyunAkAdimIrayet || 3\.66|| sargasparshanamAtreNa kaM kharasparshanAttu kham | stokagambhIrasaMsparshAdgaghau ~Nashcha bahirgataH || 3\.67|| sasargastAlugaH sauShmyaH sha cha vargaM cha yaM tathA | R^iTurephaShakArAMshcha mUrdhago dantagastathA || 3\.68|| L^itavargalasAnoShThAdupUpadhmAnasa.nj~nakAn | dantoShThAbhyAM cha vaM tattatsthAnago.arNAnsamIrayet || 3\.69|| hrasvAH pa~ncha pare sandhivikR^itAH pa~nchAtha bindvantikAH kAdyAH prANahutAshabhUkakhamayA yAdyAshcha shArNAntikAH | hAntAH ShakShaLasAH krameNa kathitA bhUtAtmakAste pR^itha\- ktaistaiH pa~nchabhireva varNadashakaiH syuH stambhanAdyAH kriyA || 3\.70|| UdadgAdilaLAH korNasau chaturthArNakAvasauvAraH | dR^iShTyaiva dvitIyarakShA vahneradvandvayonikAdivarShAH || 3\.71|| marutaH kapolabindukapa~nchamavarNAH shahau tathA vyomnaH | manuShu pareShvapi mantrI karotu karmANi tasya saMsidhyai || 3\.72|| stambhanAdyamatha pArthivairapAmakSharaishcha parivarShaNAdikam | dAhashoShaNasashUnyatAdikAnvahnivAyuviyadutthitaishcharet || 3\.73|| dashabhirdashabhiramIbhirnamo.antikaidrvandvashashcha binduyutaiH | yonermadhye koNatritaye madhye cha saMyajenmantrI || 3\.74|| pUrvoktAdvindumAtrAtsvayamatha ravatanmAtratAmabhyupaitA\- kArAdIndvyaShTakAdInapi tadanugatAnpa~nchaviMshattathaiva | yAdInsaMyuktadhAtUnapi guNasahitaiH pa~nchabhUtaishcha tAbhi\- stanmAtrAbhivryatItya prakR^itiratha hasa.nj~nA bhavedvyApya vishvam || 3\.75|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre tR^itIyaH paTalaH || \chapter{|| chaturthaH paTalaH ||} atha vyavasthite tvevamasya shaktitvamiShyate | kR^itakR^ityasya jagati satataM rUDhasaMsthiteH || 4\.1|| prANAtmakaM hakArAkhyaM bIjaM tena tadudbhavAH | ShaDUrmayaH syU rephotthA guNAshchatvAra eva cha || 4\.2|| pavanAdyAH pR^ithivyantAH sparshAdyaishcha guNaiH saha | karaNAnyapi chatvAri sa~NghAtashchetaneti cha || 4\.3|| IkArasya guNAH proktAH ShaDiti kramato budhaiH | UkArAntAstvakArAdyAH ShaDvarNAH ShaDbhya eva tu || 4\.4|| prabhedebhyaH samutpannA hakArasya mahAtmanaH | R^ikArAdyAstu chatvAro rephotthA L^iparAH smR^itAH || 4\.5|| ekArAdivisargAntaM varNAnAM ShaTkamudgatam | IkArasya ShaDa~Ngebhya itIdaM ShoDashAMshavat || 4\.6|| yebhyaH sa~njaj~nireeMshebhyaH svarAH ShoDasha sarvagAH | tebhyo varNAntarAH sarve tato mUlamidaM viduH || 4\.7|| gato vo bIjatAmeSha prANiShveva vyavasthitaH | brahmANDaM grastametena vyAptasthAvaraja~Ngamam || 4\.8|| nAdaH prANashcha jIvashcha ghoShashchetyAdi kathyate | eSha puMstrIniyamitairli~Ngaishcha sanapuMsakaiH || 4\.9|| repho mAyAbIjamiti tridhA samabhidhIyate | shaktiH shrIH sannatiH kAntirlakShmIrmedhA sarasvatI || 4\.10|| kShAntiH puShTiH smR^itiH shAntirityAdyaiH svArthavAchakaiH | nAnAvikAratAM prAptaiH svaiH svairbhAvairvikalpitaiH || 4\.11|| tAmenAM kuNDalItyete santo hR^idayagAM viduH | sA rauti satataM devI bhR^i~NgI sa~NgItakadhvaniH || 4\.12|| AkR^itiM svena bhAvena piNDitAM bahudhA viduH | kuNDalI sarvathA j~neyA suShumnAnugataiva sA || 4\.13|| charAcharasya jagato bIjatvAnmUlameva tat | mUlasya binduyogena shatAnanda tvadudbhavaH || 4\.14|| rephAnvitekArAkArayogAdutpattiretayoH | ha~NkArAkhyo bhavAMstena harirityeSha shabdyate || 4\.15|| haratvamasya tenaiva sarvAtmatvaM mamApi cha | asya bindoH samudbhUtyA tadanto haM sa uchyate || 4\.16|| sa ha~NkAraH pumAnproktaH sa iti prakR^itiH smR^itA | ajapeyaM matA shaktistathA dakShiNavAmagA || 4\.17|| bindurdakShiNabhAgastu vAmabhAgau visargakaH | tena dakShiNavAmAkhyau bhAnau puMstrIvisheShitau || 4\.18|| binduH puruSha ityukto visargaH prakR^itirmatA | pumprakR^ityAtmako haMsastadAtmakamidaM jagat || 4\.19|| puMrUpaM sA viditvA svaM so.ahambhAvamupAgatA | sa eSha paramAtmAkhyo manurasya mahAmanoH || 4\.20|| sakAraM cha hakAraM cha lopayitvA prayojayet | sandhiM vai pUrvarUpAkhyaM tato.asau praNavo bhavet || 4\.21|| tArAdvibhaktAchcharamAMshataH syu\- rbhUtAni khAdInyatha madhyamAMshAt | inAditejAMsi cha pUrvabhAgA\- chChabdAH samastAH prabhavanti loke || 4\.22|| evameShA jagatsUtiH savitetyabhidhIyate | yadA tadaiti svaistattvaishchaturviMshatidhA bhidAm || 4\.23|| tadvarNabhinnA gAyatrI gAyakatrANanAdbhavet | saptagrahAtmikA proktA yadeyaM saptabhedinI || 4\.24|| tadA svareshaH sUryo.ayaM kavargeshastu lohitaH | chavargaprabhavaH kAvyaShTavargAdbudhasambhavaH || 4\.25|| tavargotthaH suraguruH pavargotthaH shanaishcharaH | yavargajo.ayaM shItAMshuriti saptaguNA tviyam || 4\.26|| yathA svarebhyo nAnye syurvarNAH ShaDvargabheditAH | tathA savitranusyUtaM gR^ihaShaTkaM na saMshayaH || 4\.27|| iti saMlInasUryAMshe vargaShaTke tu ShaDguNAH | hR^illekheyaM tathA yantraM smaryate smR^itikovidaiH || 4\.28|| sarvavyAptA hi sA shaktiH shashvadbhAskararUpiNI | svabhAsA kramate yatra tatrAsyA sthitiriShyate || 4\.29|| asyAstu rajasA chaiva tamasA cha divAnisham | sattvAvaShTabdhabindvAtmA meruM charati bhAskaraH || 4\.30|| asyA vikArAdvarNebhyo jAtA dvAdasharAshayaH | lavAdikAlopachitaistaiH syAchchakragatistridhA || 4\.31|| R^ikSharAshyAdiyutayA chakragatyA jagatsthitiH | vakShyAmi chakrarUpaM cha prabandhaM rAshibhiryathA || 4\.32|| antarbahirvibhAgena rachayedrAshimaNDalam | bhUchakra eSha meShAdiH pravij~neyo.atha mAnuShaH || 4\.33|| AdyairmeShAhvayo rAshirIkArAntaiH prajAyate | R^ikArAntairukArAdyaivR^iSho yugmaM tatastribhiH || 4\.34|| edaitoH karkaTo rAshirodautoH siMhasambhavaH | amaH shavargalebhyashcha sa~njAtA kanyakA matA || 4\.35|| ShaDbhyaH kachaTatebhyashcha payAbhyAM cha prajaj~nire | vaNigAdyAstu mInAntA rAshayaH shaktijR^imbhaNAt || 4\.36|| chaturbhiryAdibhiH sArdhaM syAtkShakArastu mInagaH | syAtAmardhAdhike pa~nchanADikau chApakarkaTau || 4\.37|| pAdAdhikA makarayuksiMhavR^ishchikasa.nj~nakAH | pAdonau kumbhavR^iShabhau vANikkanye cha pa~nchake || 4\.38|| tripAdonau mInameShau sa~NkhyoktA rAshisaMshritA | chApanIrajayukkanyAH pItAH syurubhayAstvamI || 4\.39|| vaNi~NmakarameShAhvakulIrA raktarochiShaH | charAvashiShTAshchatvAraH sthirAH shvetAH pR^itha~NmatAH || 4\.40|| syuH karkaTo vR^ishchikamInarAshI viprA nR^ipAH siMhakadhanvameShAH | tulA sakumbhA mithunaM cha vaishyAH kanyA vR^iSho.atho makarashcha shUdrAH || 4\.41|| a~NgArAvajavR^ishchikau vR^iShatule shukrasya yukkanyake bodhai karkaTakAhvayo himaruchaH siMhastathA gopateH | chApAbjAvapi dhaiShaNau makarakumbhAkhyau cha mAndau grahAH proktA rAshyadhipA balau cha kalashe so.ayaM kramo rdishataH || 4\.42|| lagno dhanabhrAtR^ibandhuputrashatrukalatrakAH | maraNaM dharmakarmAyavyayA dvAdasharAshayaH || 4\.43|| tatastadUdhrvabhAgastho bhuvashchakraH samastathA | sa tu siMhAdiko yasminpaitR^ikI niyatA gatiH || 4\.44|| tadUdhrvabhAgasaMsthaH syAtsvashchakrashchApi tAdR^ishaH | sa tu chApAdiko daivashchakrastrainAbhikastvayam || 4\.45|| dhanustu devalagnatvAtsamAsAllagnamuchyate | vedhyA dhanurmeShasiMhamakararShabhakanyakAH || 4\.46|| sakumbhayugmavaNijo mInakarkaTavR^ishchikAH | ayaM tu rAshivedhaH syAdato vedhastu bhAtmakaH || 4\.47|| mUlAshvinImaghajyeShThArevatyAshleShakAstathA | yAmyapUrvAnupUrvAhirbudhnipuShyAnurAdhakAH || 4\.48|| svAtIshatabhiShAdrrA cha shroNArohiNihastakAH | pAdaM pAdatraye budhyAdyojayedardhamardhakaiH || 4\.49|| charasthirobhayAtmAnashchAturvaNryaguNAtmakAH | rAshiM rAshyadhipAstvevaM budhyurvedhavidhAnataH || 4\.50|| ebhya eva tu rAshibhyo nakShatrANAM cha sambhavaH | sa chApyakSharabhedena saptaviMshatidhA bhavet || 4\.51|| AbhyAmashvayugerjAtA bharaNI kR^ittikA punaH | lipitrayAdrohiNI cha tatparastAchchatuShTayAt || 4\.52|| edaitormR^igashIrShAdrre tadantAbhyAM punarvasU | amasoH kevalo yogo revatyarthaM pR^ithaggataH || 4\.53|| katastiShyastathAshleShA khagayorgha~NayormaghAH | chataH pUrvAtha ChajayoruttarA jha~nayostathA || 4\.54|| hastashchitrA cha TaThayoH svAtI DAdakSharAdabhUt | vishAkhAstu DhaNodbhUtAstathA de.abhyo.anurAdhakAH || 4\.55|| jyeShThA dhakArAnmUlAkhyo napaphebhyo batastathA | pUrvAShADhA bhato.anyA cha sa~njAtA shravaNo mataH || 4\.56|| shraviShThA chApi yarayostathA shatabhiShaglataH | vashayoH proShThapAtsa.nj~nA ShasahebhyaH parA smR^itA || 4\.57|| tAbhyAmamobhyAM lArNo.ayaM yadA vai saha vatsyate | tadendusUryayoryogAdamAvAsyA pratIyate || 4\.58|| kaShato bhuvanaM mattaH kaShayoH sa~Ngamo bhavet | tataH kShakAraH sa~njAto nR^isiMhastasya devatA || 4\.59|| sa punaH ShasahaiH sArdhaM paraproShThapadaM gataH | kAraskarAkhyAmalakodumbaro jambusa.nj~nakaH || 4\.60|| khadiraH kR^iShNavaMshau cha pippalo nAgarohiNau | palAshaH plakShakAmbaShThabilvArjunavikajrtAH || 4\.61|| vakulaH shabaraH sarjo va~njulaH panasArkakau | shamIkadambanimbAmrau madhUkAntA dinA~NghripAH || 4\.62|| AyuShkAmaH svakaM vR^ikShaM Chedayenna kadAchana | sechayedvardhayechchApi pUjayetpraNamedapi || 4\.63|| tithinakShatravAreShu sveShu mantrajapo varaH | tasmAdeShAM dinAdInAM vakShyante devatA api || 4\.64|| ashviyamAnaladhAtA shashirudrAditisureDyasarpAshcha pitraryamabhagadinakR^ittvaShTAro mArutastathendrAgnI | mitrendrau nitrra+tirjAle vishve devA haristathA vasavaH vAruNo.ajaikapAdahirbudhniH pUShA cha devatA bhAnAm || 4\.65|| ashvebhAjabhuja~NgasarpasaramA mArjArakAjA bilI mUShA mUShikarudrayAnamahiShI vyAghro yamArohaNam | vyAghryaiNI hariNI shvavAnaparapashuH shAkhAmR^igI strI hayo matryo gauH kariNIti sAdhu kathitA nakShatrayonyaH kramAt || 4\.66|| ebhyo.amAvAsyAntA vartante pratipadAdikAstithayaH | rAshibhyo.atha tithInAmadhyardhayugaM tu rAshirekaM syAt || 4\.67|| tena triMshattithayo dvAdashadhA varNato bhinnAH | tA eva syurdvividhAH punarapi pUrvAntyapakShabhedena || 4\.68|| pakShaH pa~nchadashAhaH syAtpUrvaH pratipadAdikaH shuklaH | tadvajj~neyo.apyaparaH kR^iShNaH pratipadAdikaH proktaH || 4\.69|| sa.nj~nAsAmye satyapi saumyAttu hrAsavR^iddhitastithayaH | na samAH pakShadvitaye triMshadbhedAstathA hi samproktAH || 4\.70|| agnyashvyumA savighnA nAgA guhasavitR^imAtaro durgA | kakubho dhanapativiShNU yamaharachandrAH krameNa tithyadhipAH || 4\.71|| rAshibhyaH sadinebhyaH satithibhyaH shaktijR^imbhaNasamutthAnAt | akSharabhedavikArAtkaraNAnyapi saptabhedakAnyabhavan || 4\.72|| siMhavyAghravarAhAH kharagajavR^iShakukkuTAH pratipadardhAt | antyAM tithyardhe.ardhe tiShThantyAH kR^iShNagoshchaturdashyAH || 4\.73|| evaM sa~NgraharAshika dinatithikaraNaprabhedakAH kathitAH | asmAtpa~nchavibhedAdvij~neyA pa~nchavarNaniShpattiH || 4\.74|| varNaH pItashvetAruNAsitashyAmakAstathA kvAdyAH | iti mUlAkSharavikR^itiM kathitamidaM varNavikR^itibAhulyam || 4\.75|| sacharAcharasya jagato mUlatvAnmUlatAsya bIjasya || 4\.76|| yAM j~nAtvA sakalamapAsya karmabandhaM tadviShNoH paramapadaM prayAti lokaH | tAmenAM trijagati jantujIvabhUtAM hR^illekhAM japata cha nityamarchayIta || 4\.77|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre chaturthaH paTalaH || \chapter{|| pa~nchamaH paTalaH ||} atha pravakShye vidhivanmanUnAM dIkShAvidhAnaM jagato hitAya | yenopalabdhena samApnuvanti siddhiM paratreha cha sAdhakeshAH || 5\.1|| dadyAchcha divyabhAvaM kShiNuyAdduritAnyato bhaveddIkShA | mananAttattvapadasya trAyata iti mantra uchyate bhayataH || 5\.2|| daivAdikasyApyatha mAnuShAdeH paitrAdikasyApyatha vatsarasya | AdiM samArabhya samagrasampadyatena dIkShAvidhimArabheta || 5\.3|| shubhakarmaNi dIkShAyAM maNTapakaraNe gR^ihAdividhiShu tathA | vihito vAstubaliH syAdrakShAvighnopashAntisampadbhyaH || 5\.4|| abhavatpurAtha kilavAstupumAniti vishruto jagadupadravakR^it | chaturashrasaMsthitirasau nihito nihataH kShitau suragaNairditijaH || 5\.5|| taddehasaMsthitA ye devAste vishrutAstripa~nchAshat | maNDalamadhyAdyachryA yathA tathoktakrameNa kathyante || 5\.6|| kR^itvAvaniM samatalAM chaturashrasaMsthA\- maShTAShTakodyatapadAM cha sakoNasUtrAm | tasyA chatuShpadasamanvitamadhyakoShThe brahmAtu sAdhakavareNa samarchanIyaH || 5\.7|| prAgyAmyavAruNodagdikkoShThachatuShpadeShu samabhiyajet | AryAkhyaM savivasvatsa.nj~naM mitraM mahIdharaM kramashaH || 5\.8|| koNadvayArdhakoShTheShvachryAH sAvitrasavitR^ishakrAhvAH | sendrajayarudratajjayasApashcha tathApavatsako.agnyAdyAH || 5\.9|| ashreH pAshrvotthapadadvandve sharvaM guhAryamaNau cha tathA | jambhakapilipi~nChAkhyau charakividAryau cha pUtanAH proktAH || 5\.10|| arghapadAdyantAsu cha chatasR^iShu dikShu krameNa bahirachryAH | vAsavayamajalashashinAmaShTAvaShTau cha mantriNA vidhinA || 5\.11|| IshAnAkhyaH sa parjanyo jayantaH shakrabhAskarau | satyo vR^iShAntarikShau cha devatAH prAgudIritAH || 5\.12|| agniH pUShA cha vitatho yamashcha graharakShakaH | gandharvo bhR^i~NgarAjashcha mR^igo dakShadigAshritAH || 5\.13|| nitrra+tidauvArikashchaiva sugrIvo varuNastathA | puShpadantAsurau shoSharogau pratyagdigAshritAH || 5\.14|| vAyurnAgashcha mukhyashcha somo bhallATa eva cha | argalAkhyo.aditistadvadditiH saumyadigAshritAH || 5\.15|| itIritAnAmapi devatAnAM chitrANi kR^itvA rajasA padAni | payo.andhasA sAdhubalirvidheyo dravyaishcha vA tantravisheShasiddhaiH || 5\.16|| bhUyo bhUmitale same virahite lomAsthiloShTAdibhiH kartavyaM navasaptapa~nchakamitairhastaiH parINAhataH | yuktaM dvArachatuShkakalpitapayobhUruT chatustoraNaM darbhasrakparivItamujjvalatalaM syAtsaMvR^itaM maNDapam || 5\.17|| saptAhato vA navarAtrato vA prAgeva dIkShAdivasAdyathAvat | sapAlikApa~nchamukhIsharAvachatuShTaye bIjanivApamuktam || 5\.18|| anyasminbhavane susaMvR^itatare shuddhe sthale maNDalaM kuryAtprAgvaruNAyataM padachatuShkopetabhAnUdaram | pItAraktasitAsitaM pratipadaM vahvyAdisharvAntikaM yAmyodIchyasamAyataM praNigadantyanye cha tanmantriNaH || 5\.19|| vaiShNavyastvatha pAlikA api chaturviMshA~NgulochChrAyakAH vairi~nchyo ghaTikAstu pa~nchavadanA dvyaShTA~NgulochChrAyakAH | shaivAH syurdviShaDa~NgulA api sharAvAhvA jalakShAlitAH sUtraishcha prakalayya pa~NktiShu cha tAH proktakramAdvinyaset || 5\.20|| pR^ithagapi shAlItaNDulapUrNAsu sadabhabaddhakUrchAsu | mR^idvAlukAkarIShaiH krameNa pUrNAni tAni pAtrANi || 5\.21|| shAlIka~NgushyAmAtilasarShapamudgamAShaniShpAvAH | khalvADhakIsametA bIjAni viduH prarohayogyAni || 5\.22|| prakShAlya tAni nivapedabhimantrya mUla\- bIjena sAdhakavarastvapi pAtrakeShu | viprAshiShA cha vidhivatpratipAdyamAna\- sha~NkhAdimukhyatarapa~nchamahAsvanaishcha || 5\.23|| hAridrAdbhiH samyagabhyukShya vastrai\- rAchChAdyAdbhiH si~nchatAM pa~nchaghoShaiH | sAyamprAtaH sharvarIShu pradadyA\- duktaudrravyaistadbaliM sAdhakeshaH || 5\.24|| bhUtapitR^iyakShanAgabrahmashivA devatAshcha viShNvantAH | tAbhyaH krameNa rAtriShu saptasu vA navasu balirdeyaH || 5\.25|| lAjatilanaktarajo dadhisaktvannAni bhUtakUrAkhyam | pitryaM tilataNDulakaM soDumbikadhAnalAjakaM yAkSham || 5\.26|| kerodasaktupiShTaM nAgaM padmAkShataM cha vairi~nchyam | annApUpaM shaivaM gulodanaM vaiShNavaM cha dugdhAnnam || 5\.27|| kR^isaraM cha vaiShNaveyaM yadi navarAtraM krameNa baliruktaH | tArAdikairnamo.antaiH svaiH svairapinAmabhishcha balimantraH || 5\.28|| pAtrANi trividhAnyapi paritaH punaraShTAdikShu balikL^iptiH | bIjAropaNakarma prathitamidaM sArvakAmikaM bhavati || 5\.29|| prAgeva lakShaNayutAni cha maNTape.asmi\- nkuNDAni kArayatu samyagatho dishAsu | AkhaNDalArkabhavavAripabhAdhipAnAM dormAtrakANi vilasadguNamekhalAni || 5\.30|| chaturashramardhashashibimbavilasitamatha trikoNam | padmadalaruchiravR^ittamiti bruvate sudhAvidhiShu kuNDalakShaNam || 5\.31|| viMshadbhishchaturadhikAbhira~NgulIbhiH sUtreNApyatha parisUtrya bhUmibhAgam | tAbhishcha prakhanatu tAvatIbhirekAM tyaktvA chA~Ngulimapi mekhalAshcha kAryAH || 5\.32|| sattvapUrvikaguNAnvitAH kramAd\- dvAdashAShTAchatura~NgulochChritAH | sarvato.a~NgulichatuShkavistR^itA mekhalAH sakalasiddhidA matAH || 5\.33|| yonistatpashchimasyAmatha dishi chaturashrasthalArabdhanALA tanmadhyollAsi randhroparipari vitatAshvatthapatrAnukArA | utsedhAyAmakAbhyAM prakR^itivikR^itisa.nj~nA~NgulAShTA~NgulA syA\- dvistR^ityA dvAdashArdhA~NgulamitanamitAgrA niviShTeva kuNDe || 5\.34|| athavA dishi kuNDamuttarasyAM pravidadhyAchchaturashramekameva | gaditairapi lakShaNaiH sametApaghanaM dR^iShTimanoharaM cha kAntyA || 5\.35|| tato maNTapamadhye tu sthaNDilaM gomayAmbunA | upalipya yathAnyAyaM tasya madhye nidhApayet || 5\.36|| sUtraM prAk pratyagAttAgraM viprAshIrvachanaiH saha | guNitenAbhito matsyau madhyAdArabhya vinyaset || 5\.37|| tanmadhyasthitayAmyodagagraM sUtraM nidhApayet | tato madhyAtsapaddhastamAnena cha dishaM prati || 5\.38|| sUtreShu makarAnnyasyetspaShTAnanyonyataH samAt | sUtrAgramakarebhyastu nyasetkoNeShu matsyakAn || 5\.39|| koNamatsyasthitAgrANi dikShu sUtrANi pAtayet | tato bhavechchatuShkoShThaM chaturashraM cha maNDalam || 5\.40|| tatrAgnimArutaM sUtraM naitrra+teshaM nipAtayet | prAgyAmyavAruNodIchyasUtrAgramakareShu cha || 5\.41|| nihitAgrayugaM sUtraM chatuShkaM pratipAtayet | kR^ita evaM bhaveyuste koNakoShTheShu matsyakAH || 5\.42|| eShu prAgvAruNAtsUtrAnyAmyodIchyAM nipAtayet | ShaTpa~nchAshatpadAni syuradhikAni shatadvayAt || 5\.43|| yadA tadAjo vibhajetpadAni kramashaH sudhIH | padaiH ShoDashabhirmadhye padmaM vR^ittatrayAnvitam || 5\.44|| tairaShTachatvAriMshadbhI rAshiH syAdvIthyashItibhiH | sadvAdashaiH shatapadaiH shobhAyugdvArakoNakam || 5\.45|| dvArANi padaShaTkANi shobhAkhyAH syushchatuShpadAH | chatuShpadAshchopashobhAH ShaTpadaM koNakaM bhavet || 5\.46|| vR^ittavIthyorArachayenmadhye sUtrachatuShTayam | prAgyAmyavAruNodIchyasUtrAgramakareShu cha || 5\.47|| nihitAgrayugaM sUtraM tadbhavedrAshimaNDalam | rkiNakAyAH kesarANAM dalasandherdalasya cha || 5\.48|| dalAgravR^ittirAshInAM vIthyAH shobhopashobhayoH | vR^ittAni chaturashrANi vyaktAsthAnAni kalpayet || 5\.49|| bhavenmaNDalamadhyArdhe rkiNakA chatura~NgulA | trya~NgulAH kesarAshcha syuH sandhishcha chatura~NgulA || 5\.50|| tathA dalAnAM mAnaM tadagradvya~NgulakaM bhavet | antarAlaM pR^ithagvR^ittatrayasya dvya~NgulaM bhavet || 5\.51|| tatashcha rAshichakraM syAtsvaM svaM varNavibhUShitam | rAshima~NgulakaiH kuryAtShaDbhirnavabhireva vA || 5\.52|| dvAtriMshada~NgulaM hyetatparastAttAvadiShyate | vR^ittachakramushantyeke chaturashraM cha tadvidaH || 5\.53|| yadi vA vartulamarAH syushcha dvAdasharAshayaH | te syuH pipIlikAmadhyA mAtula~NganibhA api || 5\.54|| chakraM cha chaturashraM cha tryashrA dvAdasharAshayaH | bhaveyuH pajrjadalanibhA vA kathitA budhaiH || 5\.55|| tadvahI ruchirAnkuryAchchaturAnkalpashAkhinaH | lalitAnrUDhakusumAnphalapallavashobhitAn || 5\.56|| jalajaiH sthalajairvApi sumanobhiH samanvitAn | haMsasArasakAraNDashukabhramarakokilaiH || 5\.57|| mayUrachakravAkAdyairArUDhaviTapAnatAn | sarvartuniShkR^itikarAnvilochanamanoharAn || 5\.58|| tadbahiH pArthivaM kuryAnmaNDalaM kR^iShNakoNakam | maNDalAni tu tattvaj~no rAshyantAnyeva kArayet || 5\.59|| rAsheranyatra rachayetpramohAdanyamaNDalam | AvAhya devatAmanyAmarchayedanyadevatAm || 5\.60|| ubhAbhyAM labhate shApaM mantrI taraladurmatiH | kAlAtmakasya devasya rAshivyAptimajAnatA || 5\.61|| kR^itaM samastaM vyarthaM syAdaj~nena j~nAnamAninA | tasmAtsarvaprayatnena rAshInsAdhipatInkramAt || 5\.62|| avagamyAnurUpANi maNDalAni cha mAnyadhIH | upakramedarchayituM hotuM vA sarvadevatAH || 5\.63|| rajAMsi pa~nchavarNAni pa~nchadravyAtmakAni cha | pItashuklAruNashitishyAmAnyetAni bhUtashaH || 5\.64|| hAridraM syAdrajaH pItaM taNDulaM cha sitaM bhavet | tathA doShA rajaHkShArasaMyuktaM raktamuchyate || 5\.65|| kR^iShNaM dagdhapulAkotthaM shyAmaM bilvadalAdijam | sitena rajasA kAryAH sImA rekhA vipashchitA || 5\.66|| a~NgulotsedhavistArAH sarvamaNDalakarmasu | pItAH syAtrkiNakA raktashuklapItAshcha kesarAH || 5\.67|| dalAnyachChAnyantarAlaM shyAmachUrNena pUrayet | sitaraktAsitairvarNairvR^ittatrayamudIritam || 5\.68|| nAnAvarNavichitrA syushchitrAkArAshcha vIthayaH | dvArashobhopashobhAshrAH sitaraktanishAsitAH || 5\.69|| rAshichakrAvashiShTAni koNAni shR^iNu yAni vai | pIThapAdAni tAni syuraruNAnyapi tAni vA | tattatpAdoktavarNAni tattadAkAravanti vA || 5\.70|| athavAruNAni cha dalAni tathA dalasandhirapyasitarugbhavati | asitAruNAchCharajasA vihitAnyapi vartulAni kathayantyapare || 5\.71|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre pa~nchamaH paTalaH || \chapter{|| ShaShThaH paTalaH ||} atha punarAchamya guruH prAgvadano viShTaparopaviShTaH san | prANAyAmaM salipinyAsa kR^itvA nyasettadR^iShyAdIn || 6\.1|| R^iShirgurutvAchChirasaiva dhAryashChando.akSharatvAdrasanAgata syAt | dhiyAvagantavyatayA sadaiva hR^idi pradiShTA manudevatA cha || 6\.2|| R^iShivarNAdikau dhAtU sto gatyA prApaNena cha | yAtyAbhyAM yatsvarUpaM sa guruH syAdR^iShivAchakaH || 6\.3|| ichChAdAnArthakau dhAtU stashChadAdyashchadAdikaH | tayorichChAM dadAtIti Chando mantrArNavAchakam || 6\.4|| Atmano devatAbhAvapradhAnAddevateti cha | padaM samastamantreShu vidvadbhiH samudIritam || 6\.5|| hR^idayashirasoH shikhAyAM kavachAkShyastreShu saha chaturthIShu | natyAhutyA cha vaShaDDhuM vauShaTphaTpadaiH ShaDa~NgavidhiH || 6\.6|| hR^idayaM buddhigamyatvAtpraNAmaH syAnnamaHpadam | kriyate hR^idayenAto buddhigamyanamaskriyA || 6\.7|| tuDgArthatvAchChiraH sve sve viShayAharaNe dviThaH | shiromantreNa chottu~NgaviShayAhR^itirIritA || 6\.8|| shikhAdeshasamuddiShTA vaShaDitya~Ngamuchyate | tattejo.asya tanuH proktA shikhAmantreNa mantriNaH || 6\.9|| kachagrahaNa ityasmAddhAtoH kavachasambhavaH | huntejastejasAM deho gR^ihyate kavachaM tataH || 6\.10|| netradR^iShTiH samuddiShTA vauShaD darshanamuchyate | darshanaM dR^ishi yena syAttattejo netravAchakam || 6\.11|| asutrasAdikau dhAtU staH kShepachalanArthakau | tAbhyAmaniShTamAkShipya chAlayetphaTpadAgninA || 6\.12|| proktAnItya~NgamantrANi sarvamantreShu sUribhiH | pa~nchaiva yasya mantrasya bhavantya~NgAni mantriNaH || 6\.13|| sarveShvapi cha mantreShu netralopo vidhIyate | a~NgulIShu kramAda~Ngaira~NguShThAdiShu vinyaset || 6\.14|| kaniShThAntAsu tadbAhyatalayoH karayoH sudhIH | astreNa tAlatritayaM kR^itvA tenaiva bandhayet || 6\.15|| disho dasha kramAda~NgaShaTkaM vA pa~nchakaM nyaset | japArambhe manUnAM tu sAmAnyeyaM prakalpanA || 6\.16|| sha~NkhasugandhapuShpAkShatatoyaM vAmataH pravinyasya | sA~NgamantraM pUjAmUrtenryasyedgurUpadeshena || 6\.17|| nyasyechcha dakShabhAge sumanaHpAtraM tathAbhito dIpAn | anyatsAdhanamakhilaM purato gandhAkShatAdikaM mantrI || 6\.18|| prathamaM nijasavyato yathAvatprayajeddevamayAnmahAgurUnsvAn | gaNanAthamanyatashcha pAshAjrushadantAbhayahastamujjvalA~Ngam || 6\.19|| raktaM dharmaM vR^iShatanumathAgnau hiMra shyAmavarNaM j~nAnaM rakSho dishi maruti pItaM cha vairAgyasa.nj~nam | bhUtAkAraM dviradatanumaishvaryamIshe cha kR^iShNaM na~npUrvaistairyajatu dishi chitrANi gAtrANi pIThe || 6\.20|| madhye.anantaM padmamiMsmashcha sUryaM somaM vahniM tAravarNaivibhaktaiH | sattvAdIMshcha trInguNAnAtmayuktA\- ~nshaktiH ki~njalkeShu madhye yajechcha || 6\.21|| shvetA kR^iShNA raktA pItA shyAmAnalopamA shuklA | a~njanajapAsamAne tejorUpAshcha shaktayaH proktAH || 6\.22|| vinyasya rkiNakopari shAlIstadupari cha taNDulAni tathA | teShAmupari cha darbhAnpUrvopari kUrchamakShatopetam || 6\.23|| triguNena cha tanturUpabhAjA parito.asau pariveShTitaM yathAvat | laghunAlaghudhUpitaM cha kUrcho parikumbhaM nidadhAtu tArajApI || 6\.24|| nyasya darbhamayaM kUrchamakShatAdyAyutaM sanavaratnakaM ghaTe | pUrayetsaha kaShAdikAntagairakSharauShadhivipAchitairjalaiH || 6\.25|| athavA dashamUlapuShpadugdhA~NghripacharmotkvathitaiH kaShAyatoyaiH | stanajadrumacharmasAdhitairvA salilaiH sayatadhIH shubhodakairvA || 6\.26|| sha~Nkhe kaShAyodakapUrite cha viloDya samyagvidhinA sagandham | kalAH samAvAhya vinikShipettatkvAthodakApUrNamukhe cha kumbhe || 6\.27|| trividhaM gandhAShTakamapi shAkteyaM vaiShNavaM cha shaivamiti | gandhAShTakena shaktiH syAtkalashe mantriNA kR^ite.anantA || 6\.28|| chandanakarpUrAgarukujrumakapimAMsirochanAchorAH | gandhAShTakamapi shakteH sAnnidhyakaraM cha lokara~njanakR^it || 6\.29|| chandanahlIberAgarukuShThAsR^igushIramAMsimuramaparam | chandanakarpUrAgarudalarudhirakushItarogajalamaparam || 6\.30|| aShTatriMshatprabhedena yAH kalAH prAgudIritAH | gurUpadeshakramatastA vidvAnviniyojayet || 6\.31|| yAH pa~nchAshatkalAstArapa~nchabhedasamutthitAH | pa~nchapa~nchakasambhinnA vidustAstattvavedinaH || 6\.32|| saptAtmakasya tArasya parau dvau tu varau yataH | tatastu shaktishAntAkhyau na paThyete paraiH saha || 6\.33|| prathamaprakR^iterhaMsaH pratadviShNuranantaraH | triyambakastR^itIyaH syAchchaturthastatpadAdikaH || 6\.34|| viShNuryonimathetyAdiH pa~nchamaH kalpyatAM manuH | chaturnavatimantrAtmadevamAvAhya pUryatAm || 6\.35|| atra yAH pa~ncha samproktA R^ichastArasya pa~nchabhiH | kalAprabhedaishcha mitho yujyante tAH pR^ithakkramAt || 6\.36|| kuryAtprANapratiShThAM cha tatra tatra samAhitaH | prANapratiShThAmantreNa punastoyaM kalAtmakam | uchchArayanmUlamantraM kalashe sannidhApayet || 6\.37|| ashvatthachUtapanasastabakaiH sutrAmavallarIyuktaiH | suratarudhiyA pidhAya kumbhamukhaM veShTayIta vAsobhyAm || 6\.38|| punastoyagataM deva sAdhyamantrAnurUpataH | sakalIkR^itya cha gururupachArAnsamAcharet || 6\.39|| AsanasvAgate sAghryapAdye sAchamanIyake | madhuparkAchamasnAnavasanAbharaNAni cha || 6\.40|| sugandhasumanodhUpadIpanaivedyavandanAn | prayojayedarchanAyAmupachArAMstu ShoDasha || 6\.41|| aghryapAdyAchamanakamadhuparkAchamAnyapi | gandhAdayo nivedyAntA upachArA dasha kramAt || 6\.42|| gandhAdayo nivedyAntA pUjA pa~nchopachArikI | saparyAstrividhAH proktAstAsAmekAM samAshrayet || 6\.43|| gandhapuShpAkShatayavakushAgratilasarShapAH | dUrvA cheti kramAdaghryadravyAShTakamudIritam || 6\.44|| pAdyaM shyAmAkadUrvAbjaviShNukrAntAbhiruchyate | jAtIlava~NgatakkolairmatamAchamanIyakam || 6\.45|| madhuparkaM cha sakShaudraM dadhi proktaM manIShibhiH | shuddhAbhiradbhirvihitaM punarAchamanIyakam || 6\.46|| chandanAgarukarpUrapajrM gandhamihochyate | athavA laghukAshmIrapaTIramR^iganAbhijam || 6\.47|| tulasyau pajrje jAtyau ketakyau karavIrakau | shastAni dasha puShpANi tathA raktotpalAni cha || 6\.48|| utpalAni cha nIlAni kumudAni cha mAlatI | mallikAkundamandAranandyAvartAdikAni cha || 6\.49|| palAshapATalIpArthapArantyAvartakAni cha | champakAni sanAgAni raktamandArakAni cha || 6\.50|| ashokodbhavabilvAbjarkiNakArodbhavAni cha | sugandhIni surUpANi svAgamoktAni yAni vai || 6\.51|| mukulaiH patitaimrlAnairjIrNairvA jantudUShitaiH | AghrAtaira~NgasaMspR^iShTairuShitaishchApi nArchayet || 6\.52|| saguggulvagarUshIrasitAjyamadhuchandanaiH | sArA~NgAravinikShiptairmantrI nIchaiH pradhUpayet || 6\.53|| gorsipaShA vA tailena vatryA cha laghugarbhayA | dIpitaM surabhiM shuddhaM dIpamuchchaiH pradApayet || 6\.54|| susitena sushuddhena pAyasena sursipaShA | sitopadaMshakadalIdadhyAdyaishcha nivedayet || 6\.55|| varNairmanuprapuTitaiH kramashaH shatArdhai\- nryAsakramAdabhiyajetsakalAsu mantrI | gandhAdibhiH prathamato manudevatAsu trailokyamohanamiti prathitaH prayogaH || 6\.56|| hR^idayaM sashirastathA shikhAtho kavachaM chetyanalAdikAshriShu | purato nayanaM dishAM kramAtsyAtpunarastraM cha samarpayetkramAt || 6\.57|| hArasphaTikakalAyA~njanapi~NgalavahnirochiSho lalanAH | abhayavarodyatahastAH pradhAnatanavo.a~NgadevatAH kathitAH || 6\.58|| AdAva~NgAvaraNaM sakalavidhAneShu pUjanIyaM syAt | ante cha lokapAlAvR^itiratha kulishAdikAntaM vA || 6\.59|| indrAgniyamanishAcharavaruNAnilashashishivAhipatividhayaH | jAtyadhipahetivAhanaparivArAntAH krameNa yaShTavyAH || 6\.60|| pItaH pi~NgaH kR^iShNo dhUmaH shuklashcha dhUmrasitashuklAH | kAshAruNAmbujAbhA lokeshA vAsavAdayaH proktAH || 6\.61|| va~NkAH sashaktidaNDaH khaDgaH pAshAjrushau gadAshUle | rathacharaNanalinasa.nj~ne proktAnyastrANi lokapAlAnAm || 6\.62|| pItahimajaladagaganAchiraprabhAraktakundanIlaruchaH | karavindAruNavarNAH proktAH syurvarNato.api va~NkAAdyAH || 6\.63|| kR^ite nivedye cha tato maNDalaM paritaH kramAt | ma~NgalAjrurapatrANi sthApanIyAni mantriNA || 6\.64|| upalipya kuNDamatra svacharaNayogyA vilikhya rekhAshcha | abhyukShya praNavajapena prakalpayedyogaviShTaraM mantrI || 6\.65|| athavA ShaTkoNAvR^itatrikoNake gurujanopadeshena | prANAgnihotravidhinApyAvasIthayAhvaye.analasthAne || 6\.66|| tatrAtho sadR^itumatImathendriyAbhAM smR^itvA tAM sakalajaganmayIM cha shaktim | tadyonau maNibhavamAraNeyakaM vA tAreNa kShipatu gR^ihotthameva vAgnim || 6\.67|| chitpi~NgalapadamuktvA hanadahapachayugmakAni sarvaj~nam | Aj~nApayAgnijAye prabhAShya manunAnalaM jvalayet || 6\.68|| agniM prajvalitaM vande jAtavedaM hutAshanam | suvarNavarNamanalaM samiddhaM vishvatomukham || 6\.69|| anena jvalitaM mantreNopatiShTheddhutAshanam | tataH pravinyaseddehe jihvAmantrairvibhAvasoH || 6\.70|| sali~NgagudamUrdhAsyanAsAnetreShu cha kramAt | sarvA~NgeShu cha jihvAshcha vakShyante trividhAtmakAH || 6\.71|| hiraNyA gaganA raktA kR^iShNA chaiva tu suprabhA | bahurUpAtiraktA cha jihvAH sapteti sAttvikAH || 6\.72|| padmarAgA suvarNA cha tR^itIyA bhadralohitA | lohitAkhyA tathA shvetA dhUmriNI sakarAlikA || 6\.73|| rAjasyaH kathitA hyetAH kramAtkalyANaretasaH | vishvamUrtisphuli~Nginyau dhUmravarNA manojavA || 6\.74|| lohitA cha karAlAkhyA kAlI tAmasajihvikA | analerArghibindvantasAdivAntAkSharAnvitAH || 6\.75|| sAttvikyo divyapUjAsu rAjasyaH kAmyakarmasu | tAmasyaH krUrakAryeShu prayoktavyA vipashchitA || 6\.76|| surAH sapitR^igandharvayakShanAgapishAchikAH | rAkShasAshcha kramAdagnerAshritA rasanAsvamI || 6\.77|| jihvAsu tridashAdInAM tattatkAryasamAptaye | juhuyAdvA~nChitAM siddhiM dadyustA devatAmayAH || 6\.78|| svanAmasadR^ishAkArAH prAyo jihvA havirbhujaH | mantrI pravinyasedbhUyo vahnera~NgAni vai kramAt || 6\.79|| sahasrArchiH svastipUrNa uttiShThapuruShastathA | dhUmavyApI saptajihvo dhanurdhara itIritAH || 6\.80|| a~NgamantrAH kramAdaShTamUrtishchAtha pravinyaset | mUrdhAM sapAshrvakaTyandhukaTipAshrvAMsakeShu cha || 6\.81|| prAdakShiNyena vinyasyedyathAvaddeshikottamaH | jAtavedAH saptajihvo havyavAhana eva cha || 6\.82|| ashvodarajasaj~nashcha sa vaishvAnara eva cha | kaumAratejAshcha tathA vishvedevamukhAhvayau || 6\.83|| syuraShTamUrtayo vahneragnaye padapUrvikAH | praNavAdinamo.antAshcha punardarbhachatuShTayaiH || 6\.84|| dikkramAtsamparistIrya samyaggandhAdibhiryajet | madhye cha koNaShaTke cha jihvAbhiH kesareShu cha || 6\.85|| a~Ngamantraistato bAhye aShTAbhirmUrtibhiH kramAt | tato.agnimanunAnena mantrI madhye cha saMyajet || 6\.86|| vaishvAnaraM jAtavedamuktvA chehAvaheti cha | lohitAkShapadaM sarvakarmANIti samIrayet | brUyAchcha sAdhayetyante vahnijAyAntiko manuH || 6\.87|| triNayanamaruNaptAbaddhamauliM sushuklAM\- shukamaruNamanekAkalpamambhojasaMstham | abhimatavarashaktisvastikAbhItihastaM namata kanakamAlAla~NkR^itAMsaM kR^ishAnum || 6\.88|| jihvA jvAlAruchaH proktA varAbhayayutAni cha | a~NgAni mUrtayaH shaktisvastikodyatadodrvayAH || 6\.89|| saMskR^itena ghR^itenAbhidyotanodyotitena cha | vyAhR^ityanantaraM tena juhuyAnmanunA trishaH || 6\.90|| garbhAdhAnAdikA vahneH samudvAhAvasAnikAH | kriyAstAreNa vai kuryAdAjyAhutyaShTakaiH pR^ithak || 6\.91|| jihvA~NgamUrtimanubhirekAvR^ityA hunettathA | jihvAyAM madhyasaMsthAyAM mantrI jvAlAvalI tanau || 6\.92|| tArAdyairdashabhirbhiedaiH pUrvaiH pUrvaiH samanvitaH | manunA gANapatyena hunetpUrvaM dashAhutIH || 6\.93|| juhuyAchcha chaturvAraM samastenaiva tena tu | Ajyena sandhyamanunA pa~nchaviMshatisa~Nkhyakam || 6\.94|| juhuyAtsarvahomeShu sudhIranalatR^iptaye | tAntrikANAmayaM nyAyo hutAnAM samudIritaH || 6\.95|| punaH sAdhyena manunA hunedaShTasahasrakam | athavAShTashataM rsipaH saMyuktena payondhasA || 6\.96|| dravyairvidhAnaproktairvA mahAvyAhR^itipashchimam | punaH samApayeddhomaM pariShekAvasAnikam || 6\.97|| bhUbhurvaHsvarbhUrbhuvasvaHpUrvaM svAhAntameva cha | agnaye cha pR^ithivyai cha mahate cha samanvitam || 6\.98|| vAyave chAntarikShAya mahate cha samanvitam | AdityAya cha dive cha mahate cha samanvitam || 6\.99|| chandramase cha digbhyashcha mahate cha samanvitam | mahAvyAhR^itayastvetAH sarvasho devatAmayAH || 6\.100|| brahmArpaNAkhyamanunA punaraShTAvathAhutiH | juhuyAnmantravaryeNa karmabandhavimuktaye || 6\.101|| itaH pUrvaM prANabuddhidehadharmAdhikArataH | jAgratsvapnasuShuptInAmante.avasthAsvitIrayet || 6\.102|| tatashcha manasA vAchA karmaNeti prabhAShayet | hastAbhyAM cha tathA padbhyAmudareNa tu bhAShayet || 6\.103|| shishnA cha yatkR^itaM proktvA yaduktaM yatsmR^itaM tathA | tatsarvamiti sambhAShya brahmArpaNapadaM vadet || 6\.104|| bhavatvante dviThashchAyaM brahmArpaNamanurmataH | hute tu deshikaH pashchAnmaNDale balimArabhet || 6\.105|| nakShatrANAM sarAshInAM savArANAM yathAkramam | dadyAdbaliM gandhapuShpadhUpapUrvakamAdarAt || 6\.106|| tArANAmashvinAdInAM rAshIH pAdAdhikadvayam | meShAdimuktvA nakShatrasa.nj~nAM pUrvamanantaram || 6\.107|| devatAbhyaH padaM proktvA divAnaktapadaM tathA | chAribhyashchAtha sarvebhyo bhUtebhyashcha namo vadet || 6\.108|| evaM rAsho tu sampUrNe tiMsmastadvatprayojayet | tathA rAshyadhipAnAM cha grahANAM tatra tatra tu || 6\.109|| saptAnAM karaNAnAM cha dadyAnmInAhvameShayoH | antarAle balistvevaM samproktaH kalashAtmakaH || 6\.110|| purninavedyamuddhR^itya purovatparipUjya cha | mukhavAsAdikaM dattvA stutyA tadyuktayA punaH | stutvA yathAvatpraNamedbhaktiyuktastu sAdhakaH || 6\.111|| dobhryAM padAbhyAM jAnubhyAmurasA shirasA dR^ishA | vachasA manasA cheti praNAmo.aShTA~Nga IritaH || 6\.112|| bAhubhyAM cha sajAnubhyAM shirasA vachasA dhiyA | pa~nchA~NgakaHppraNAmaH syAtpUjAsu pravarAvimau || 6\.113|| gurvAdyAstArAdikA yAgamantrA lokeshAntAste chaturthInamo.antAH | pUjAyAmapyagnikArye dviThAntA bIjaiH pUjA syAdvibhaktyA viyuktaiH || 6\.114|| vAsasI cha punara~NgulibhUShAM homakR^itsu mukhajapravareShu | IshvarArpaNamiti pratidattvA rvidhato dvijamukheritavAgbhiH || 6\.115|| nattvA tatastanubhR^ite paramAtmane svaM dravyArdhameva gurave chaturaMshakaM vA | dattvA dashAMshamathavApi cha vittashAThyaM hitvArpayennijatanuM tadadhInachetAH || 6\.116|| atha paTuravamukhyavAdyaghoShai\- ridvajamukhaniShpatadAshiShAM raveNa | suniyatamapi susthitaM cha shiShyaM kalashajalairabhiShechayedyathAvat || 6\.117|| yathA purA pUritamakSharairghaTaiH sudhAmayaiH shiShyatanau tathaiva taiH | prapUrayanmantrivaro.abhiShechaye\- davAptaye muu~NkShu yatheShTasampadAm || 6\.118|| vimale paridhAya vAsasI punarAchamya guruM praNamya cha | nikaTe samupAsato vadedatha shiShyasya manuM trisho guruH || 6\.119|| guruNA samanugR^ihItaM mantraM sadyo japechChatAvR^ittyA | gurudevatAmanUnAmaikyaM sambhAvayandhiyA shiShyaH || 6\.120|| mantre mantragurAvapi mantrI mantrasya devatAyAM cha | triShu vihitasatatabhaktiH pretyeha nijepsitaM phalaM labhate || 6\.121|| sa~NkShepAditi gaditA hitAya dIkShA japtR^iNAM pravaraphalapradA chirAya | prApyainAM japavidhirAdareNa kAryo vidvadbhiH sahutavidhiM nijeShTasiddhyai || 6\.122|| proktenaivaM kalashavidhinaikena vAnekakumbhai\- rbhaktyA yo vA sumatirabhiShi~nchennaro mantrajApI | kAmAnprApnotyayamiha paratrApi kiM tatra chitraM lokaishchintyo na khalu maNimantrauShadhInAM prabhAvaH || 6\.123|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre ShaShThaH paTalaH || \chapter{|| saptamaH paTalaH ||} athAkSharANAmadhidevatAyAH samastabodhasthitidIpikAyAH | asheShaduHkhaprashamAya nR^iNAM vakShye.ajapAdeH pravaraM vidhAnam || 7\.1|| brahmA syAdR^iShirIritaH sumatibhirgAyatramuktaM cha ta\- chChandastve.api sarasvatI nigaditA tantreShu taddevatA | AdyantasvaraShaTkalaghvaparayorantasthitaiH kAdibhi\- rvargairyAntagataiH krameNa kathitAnyasyAH ShaDa~NgAni cha || 7\.2|| pa~nchAshadvarNabhedaiH vihitavadanadoH pAdayuk kukShivakSho\- deshAM bhAsvatkapardAkalitashashikalAmindukundAvadAtAm | akShasrakkumbhachintAlikhitavarakarAM trIkShaNAM padmasaMsthA\- machChAkalpAmatuchChastanajaghanabharAM bhAratIM tAM namAmi || 7\.3|| kAnanavR^ittadvyakShi shrutinogaNDoShThadantamUrdhAsye | doH patsandhyagreShu cha pAshrvadvayapR^iShThanAbhijaThareShu || 7\.4|| hR^iddormUlAparagalakakSheShu hR^idAdipANipAdayuge | jaTharAnanayovryApakasa.nj~nA nyasyedathAkSharAnkramashaH || 7\.5|| sandIkShito vimaladhIrguruNAnushiShTo lakShaM nyasetsuniyataH prajapechcha tAvat | ante hutaM pratihunenmadhuratrayAktaiH shuddhaistilairabhijayeddinasho.akShareshIm || 7\.6|| vyomAviH sa chaturdashasvaravisargArNasphuratrkiNakaM ki~njalkAlikhitasvaraM pratidalaprArabdhavargAShTakam | kShmAbimbena cha saptamArNavayujAshrAshAsu saMveShTitaM varNAbjaM shirasi smR^itaM viShagadapradhvaMsi mR^ityu~njayam || 7\.7|| pravidhAya padmamiti pIThamatho kathitakrameNa vidhinAbhiyajet | navabhishcha shaktibhiramutra samAvaraNaiH samarchayatu varNatanum || 7\.8|| medhA praj~nA prabhA vidyA dhIrdhR^itismR^itibuddhayaH | vidyeshvarIti samproktA bhAratyA nava shaktayaH || 7\.9|| a~NgAnyAdau tadanu cha kalAyugmashashchAShTavargA\- nbrahmANyAdI~nChatamakhamukhAnapyatho lokapAlAn | mukhyaigrranthaiH pravarakusumairdhUpadIrpainivedyai\- rvarNA~njApI yajatu dinasho bhAratIM bhaktinamraH || 7\.10|| brahmANI mAheshI kaumArI vaiShNavI cha vArAhI | indrANI chAmuNDI samahAlakShmIti mAtaraH proktAH || 7\.11|| vargasvarayAdyaMshAH krameNa kaladhautarajatatAmrAH syuH | iti rachitaM ruchakamidaM sAdhakasarvArthadAyi satataM syAt || 7\.12|| trivAramambhaH parijaptametayA pibeddinAdAvapi vidyayA sudhIH | aneDamUko.api kavitvargivataH parAM cha kIrti labhate.arkamAsataH || 7\.13|| kamalodbhavauShadhiraseva cha yA payasA cha pakvamatha rsiparapi | ayutAbhijaptamamunA dinasho lihatAM kavirbhavati vatsarataH || 7\.14|| varNauShadhyAshritAbhiH kalashamamaladhIradbhirApUrayitvA prAtastenAbhiShi~ncheddashashataparijaptena yaM vApi mAsam | sa syAnmedhendirAyuHprashamakaviyasho vishvasaMvAdayukto nArI vandhyApi nAnAguNagaNanilayaM putravaryaM prasUte || 7\.15|| AdhArodyachChaktibindUtthitAyA vaktre mUrdhendugrasantyAH prabhAyAH | kShAdyAntArNAnpAtayedvahnisomaprotAnmantrI muchyate rogajAtaiH || 7\.16|| vinyAsairatha sajapairhutAshanAdyai dhryAnaishcha prabhajati bhAratIM naro yaH | sa shrImAnbhavati cha ma~NkShu kAvyakartA kShvelAdI~njayati jarApamR^ityurogAn || 7\.17|| kalAH kalAnAdabhavA vadantyajAH kachAdivarNAnubhavAShTatAdikAn | payAdikAnmAkSharajAshcha bindujAH kramAdanantAvadhikAstu ShAdikAn || 7\.18|| kuryAtkalAbhirAbhirmantrI dinashastanau tathA nyAsam | sAnnidhyakR^itsamarthaH pratimAkalashAdiShu pravij~neyaH || 7\.19|| mantroddhAravidhAne varNavyatyAsakL^iptiruddiShTA | AbhiH shrIkaNThAdiproktairvA nAmabhiH visheShaj~naiH || 7\.20|| aShTAkSharoktamanuvaryavishiShTamUrti saMsmR^itya viShNumapi mantritamo yathAvat | varNainryasedapi puraiva cha keshavAdi\- mUtryA yutairvapuShi bhaktibharAvanamraH || 7\.21|| rudrAdI~nChaktiyutAnnyasyedyAdyAMstvagAdidhAtuyugAn | shrIkaNThAdau vidvAnvarNAnprAgbIjasaMyutAnvApi || 7\.22|| sindUrakA~nchanasamobhayabhAgamardha\- nArIshvaraM girisutAharabhUShachihnam | pAshAbhayAkShavalayeShTadahastamevaM smR^itvA nyasetsakalavA~nChitavastusiddhyai || 7\.23|| shaktyA shaktishrIbhyAM shaktishrIklIbhiranvitairvarNaiH | shrIshaktiyugasharAdyairathavAbhihitaH samR^iddhaye nyAsaH || 7\.24|| athAnayA pa~nchavibhedabhinnayA prapa~nchayAgasya vidhiH pravakShyate | kR^ite tu yasminniha sAdhakottamAH prayAnti nirvANapadaM tadavyayam || 7\.25|| pUrvaM mahAgaNapatiM svavidhAnasiddha\- rUpaM cha sA~Ngamapi sAvaraNaM vichintya | bIjena saMyutamR^ichA prajapeta mAlA\- mantraM nijeShTavidhaye.avahito yathAvat || 7\.26|| sa chatushchatvAriMshadvAraM bIjaM tathaikavAramR^icham | prajapechchaturAvR^ittyA mAlApUrvaM manuM cha mantritamaH || 7\.27|| sa munishChandodaivatamapi sA~NgaM mAtR^ikAM cha vinyasyet | prAgabhihitena vidhinA vAratritayaM gR^ihAMshcha sapta tathA || 7\.28|| vadane cha bAhupAdadvitaye jaThare cha vakShasi yathAvat | arkAdyAnvinyasyetkrameNa mantrI svarAdivargeshAn || 7\.29|| tArashcha shaktirajapA paramAtmabIjaM vahneHpriyA cha gaditA iti pa~nchamantrAH | ebhistritIyalipibhiH kathitaH prapa~ncha\- yAgAhvayo hutavidhiH sakalArthadAyI || 7\.30|| brahmA syAdR^iShirasya chChandaH paramAnvitA cha gAyatrI | sakalapadArthasadarthaM paripUrNaM devatA para~njyotiH || 7\.31|| jAyAgnerhR^idayamatho shirashcha so.ahaM haMsAtmA tvatha cha shikhA svayaM cha varma | tArAkhyaM svamuditamIkShaNaM tathAstraM proktaM syAddhariharavarNama~Ngamevam || 7\.32|| atrAkArahakArAdyAvAdyau shAntAntyakau manU | hakArashchApyakArashcha binduH sargI cha sAkSharaH || 7\.33|| sAkArashchAtmamantraH ShaDindriyAtmaka uchyate | sakAraukArahakArA binduH pa~nchArNako manuH || 7\.34|| karaNAtmasamAyuktaH paramAtmAhvayo manuH | svAkArairhadIrghAbhyAM vahnijAyAmanurmataH | vAgAdIndriyasambhinnaH so.ayaM pa~nchAkSharAtmakaH || 7\.35|| brahmA bR^ihattayA syAtparamapadena prakAshitaH pravaraH | gAyakasantrANanato gAyatraM samuninigaditaM ChandaH || 7\.36|| paramanyadatishayaM vA jyotistejo nirUpite.anyadyat | atishAyi cha nitarAmiti kathitaivaM devatA para~njyotiH.37|| sveti svargaH sveti chAtmA samukto hetyAhutirheti vidyAdgatiM cha | svargAtmAvadhyAtatA dhAmashAkhA vahnerjAyA yatra hUyeta sarvam || 7\.38|| sa iti paratataM paraM tu teja\- stvahamiti mayyudite mano.asya yatra | taditi sakalachitprakAsharUpaM kathitamidaM shirase.api mantramevam || 7\.39|| hamiti prakAshito.ahaM sa iti cha sakalaprakAshanirvANam | atulamanuShNamashItaM yattaditItthaM prakAshiteha shikhA || 7\.40|| pratimathya guNatrayAnubaddhaM sakalaM sthAvaraja~NgamAbhipUrNam | svaguruNaiH nijabindusantatAtmAkhilalokasthitivarmamantramuktam || 7\.41|| AdyaistribhedaistapanAntikairyatsR^ijatyajasraM jagato.asya bhAvam | tejastadetanmanuvaryakasya netratrayaM santa udAharanti || 7\.42|| hR^ijrarAkhyA dhAturharaNArthe sAdhakAnabhIShTAni | saMharatIha yadetattejorUpaM tadastramantraM syAt || 7\.43|| yadA lipivihIno.ayaM tadAtmAShTakSharaH smR^itaH | etatsarvaprapa~nchasya mUlamaShTAkSharaM smR^itam || 7\.44|| prapa~nchayAgastvamunA kR^ito nyAsavidhiH smR^itaH | varNairdehe.anale dravyaiH kuryAddhutavidhiM dvidhA || 7\.45|| mAtR^ikAnyAsavatsArthaM lipinAShTAkShareNa tu | nityaM nyasetsaMyatAtmA pa~nchAshadvAramuttamam || 7\.46|| pa~nchaj~nAnendriyAbaddhAH sarvAstu lipayo matAH | tAbhirArAttanaM sarvaM tattadindriyagocharam || 7\.47|| smartavyAsheShalokAntarrvita yatteja aishvaram | brahmAgnau juhuyAttasminsadA sarvatra rvitani || 7\.48|| brahmAtmabhirmahAmantraibrrahmavidbhiH samAhitaiH | brahmAgnau brahmahaviShA hutaM brahmArpaNaM smR^itam || 7\.49|| evaM varNavibhedabhinnamadR^iDhaM mAMsAntramajjAvR^itaM dehaM tatkSharamakShare suvishade sarvatra rvitanyatha | hutvA brahmahutAshane vimaladhIstejaHsvarUpI svayaM bhUtvA sarvamanuM japedabhiyajeddhyAyettathA tarpayet || 7\.50|| shuddhashchApi sabindukastvatha kalAyukkeshavAdyastathA shrIkaNThAdiyutashcha shaktikamalAmAraistathaikaikashaH | nyAsAste dashadhA pR^itha~N nigaditAH syubrrahmayAgAntikAH sarve sAdhakasiddhisAdhanavidhau sa~NkalpakalpadrumAH || 7\.51|| prapa~nchayAgastu visheShato vipatprapa~nchasaMsAravisheShayApakaH | parashcha nityaM bhajatAmayatnataH parasya chArthasya nivedakastathA || 7\.52|| dravyairyathA yaiH kriyate prapa~ncha\- yAgakriyA tAni tathaiva sampat | yAsvapyavasthAsu cha tAshcha kR^itvA prApnoti yattatkathayAmi sarvam || 7\.53|| proktakrameNa vighnAdikamapi hutvA krameNa mantritamaH | ekAvR^ittyA juhuyAtprapa~nchayAgAhvayaM ghR^itena tataH || 7\.54|| ashvatthodumbarajAH plakShanyagrodhasambhavAH samidhaH | tilasarShapadaugdhaghR^itAnyaShTa dravyANi sampradiShTAni || 7\.55|| etairjuhoti niyutAdhikalakShasa~NkhyaM mantrI tato.ardhamathavApi tadardhakaM yaH | sa tvaihikIM sakalasiddhimavApya vA~nChA\- yogyAM punaH paratarAM cha paratra yAti || 7\.56|| ekadvikatrikachatuShkashatAbhivR^ittyA tAMstAnsamIkShya vikR^itiM prajuhotu mantrI | kShudragrahAriviShamajvarabhUtayakSha\- rakShaHpishAchajanite mahati prakope || 7\.57|| dvAdashasahasramathavA tad.hviguNaM vA chaturguNaM vAtha | juhuyAtkShudragraharipuviShamajvarabhUtasambhave kope || 7\.58|| ayathApratipattimantrakANAM prajapAtsyAdiha vismR^itirnarANAm | shamayedachirAtsahasravR^ittyA matimAnvastubhirebhireva juhvan || 7\.59|| etaiH sahasradvitayAbhivR^ittyA juhoti yastu kramasho yathAbhavat | jayetkShaNenaiva sa vismR^itIshcha sApasmR^itIH shApabhavAMshcha doShAn || 7\.60|| madhuratrayAvasiktairetairlakShaM juhoti yo mantrI | tasya surAdhipavibhavo mahadR^iddhyA tR^iNalavAyate nachirAt || 7\.61|| lakShaM tadardhakaM vA madhuratrayasaMyutairhunedetaiH | abdatrayAdathArvAktribhuvanamakhilaM vashe kurute || 7\.62|| vashyAdInyapi karmANyabhikA~NkShannebhireva saddravyaiH | juhuyAtkArye gurutAlAghavamabhivIkShya yogyaparimANam || 7\.63|| lakShaM tilAnAM juhuyAdyavAnAM shAntyai shriye.atho nalinaishcha tAvat | daugdhyena puShTyai yashase ghR^itena vashyAya jAtIkusumaishcha loNaiH || 7\.64|| shAlItaNDulachUrNakaistrimadhurAsiktaiH svasAdhyAkR^itiM kR^itvAShTodhrvashatAkhyamasya shitadhIH prANAnpratiShThApya cha | nyAsoktakramato nishAsu juhuyAttAM saptarAtraM naro nArIM vA vashameti mu~NkShu vidhinA tenaiva loNena vA || 7\.65|| pa~nchAshadauShadhivipAchitapa~nchagavya\- jAte ghR^itena shatavR^itti hunedghaTAgnau | tAvatprajapya vidhinAbhisamachrya siddhaM bhasmAdadIta sakalAbhyudayAvahaM tat || 7\.66|| anudinamanulimmpettena ki~nchitsamadyA\- ttilakamapi vidadhyAduttamA~Nge kShipechcha | anutataduritApasmArabhUtApamR^ityu\- grahiviSharahitaH syAtprIyate cha prajAbhiH || 7\.67|| ekAdashArdhakaNikAM varakA~nchanasya dadyAttadaiva gurave.atha sahasrahome | ardhodhrvapa~nchakaNikA dvikaNA cha sArdhA syAddakShiNeha kathitA munibhistridhaiva || 7\.68|| nijepsitaM divyajanaiH suradrumA\- tsamastameva pratilabhyate yathA | prapa~nchayAgAdapi sAdhakaistathA karapracheyAH sakalArthasampadaH || 7\.69|| atha hitavidhaye viduShAM vakShye prANAgnihotravihitavidhim | baddhvA padmAsanamR^ijukAyo mantrI vishetpurovadanaH || 7\.70|| shakteH sattvanibaddhamadhyamatha tanmAyArajoveShTitaM prAgrakSho.aniladiggatAshrajaTharaM madhye cha nAbheradhaH | madhyaprAgvaruNendrayAmyalasitaiH kuNDaijrvaladvahnibhiH mUlAdhAramanArataM samatalaM yogI smaretsiddhaye || 7\.71|| madhyendravaruNashashiyamadiggatAni krameNa kuNDAni | AvasathajasabhyAhavanIyAnvAhAryagArhapatyAni || 7\.72|| chidrUpAtsakalaprabhAprabhavakAnmUlaprakR^ityAtmanaH kalpArkAtpratilomato.amR^itamayIM jyotIruchAchChAM dhiyA | spR^iShTAmakSharamAlikAM tu juhuyAtkuNDeShu teShu kramA\- tkalpAntAgnishikhAsphuratkuharakeShvAsrAvitAM varNashaH || 7\.73|| kShAdyAste saptavargA marakatapashumedAhvanIlAbhavarNA bhUyaH syurvidrumAbhAH kulishasamaruchaH puShyavaiDUryabhAsaH | sarve te pa~nchashobhI sravadamR^itamayA vyApakAH sparshasa.nj~nA muktAmANikyarUpAH sumatibhiruditAshchAShTashaH syuH svarAkhyaH.74| etAni ketoramR^itAkarArermandasya raktasya cha bhArgavasya | guruj~nasomAMshumatAM krameNa navAni ratnAni vidurnavAnAm || 7\.75|| ityevaM hutavidhimanvahaM dinAdau ye samyagvidadhati mantriNaH shatArgham | te ratnairapi kanakAMshukaiH sadhAnyaiH sampannAH sakalajagatpriyA bhavanti || 7\.76|| antyashavargAntyAse vAmashravaNAnyathAvasathajAte | asitapavargachaturthAM sUkShmAH sabhyAhvaye cha sashrotrAH || 7\.77|| halayutavargatR^itIyau parAH sashAntIshcha pashchime vahnau | bhR^igurephaphAdipa~nchakasadyAtithilochanAni savye.agnau || 7\.78|| majjAtvagvargAdikabhautikabhArAhvayapratiShThAMshcha | gArhapatye juhuyAdityuktaM homakarmavarNAnAm || 7\.79|| vyomnA madhye sthite.agnAvakhilamavirataM shabdamaindre.anilena sparshaM svenaiva rUpaM punaraparabhave saumyaje.adbhI rasaM cha | yAmye gandhaM pR^ithivyobhayaruchiruchirairakSharaughairhunedyo mantrI syAtsarvavedyapratimathanasamudbhAsitapratyagAtmA || 7\.80|| satArashaktyAdyajapAntamevaM hutvA mahAtmAtha shatArdhasa~Nkhyam | vinyasya tAvachcha tathaiva sUtramAtrAkR^itiH nityatanushcha bhUyAt || 7\.81|| kalpAdityamukhasvamUlavilasatkalpAnalAntasphura\- chchandrArkagrahakAlabhUtabhuvanabrahmeshaviShNvAdikaH | avyakto.akSharasa.nj~nako.amR^itamayastejodvayodyatprabho nityAnandamayastvanAdinidhano yaH syAtsa haMsAtmakaH || 7\.82|| anudinamamunA bhajatAM vidhinAhArakriyAsu mantravidAM | prANAdyAH syurmaruto gArhapatyAdikAni kuNDAni || 7\.83|| saptamyantAM cha kuNDAkhyAmAkhyAM cha marutAmapi | hiraNyA gaganA raktA kR^iShNAbhirvarNamIrayet || 7\.84|| sasuprabhAbhiH sahitAH shuchayaH pAvakA iti | agniM vihR^itya chetyevamAtmAnamupacharya cha || 7\.85|| UdhrvAdhastiryagudhrvAdhastiryaksamamatho vadet | gachChatUktvA ThayugmaM cha pa~nchAgnInsaMsmarettataH || 7\.86|| hutAhutisamuddIptashikhAsaMyuktarochiShaH | gArhapatyAdikaM bhUya upacharyAntameva cha || 7\.87|| mantraM sarvamanukramya jihvAH saMsmR^itya sarvashaH | bahurUpAM tu sa~Nkalpya pa~nchAnalashikhAyutAm || 7\.88|| ahaM vaishvAnaro bhUtvA juhomyannaM chaturvidham | pachAmyevaM vidhAnenetyApUrNaM saMyatendriyaH || 7\.89|| tUShNIM hutvA pidhAyAdbhirupaspR^ishya vidhAnataH | Arabhya mUlAdhAraM svamAmastakamanusmaret || 7\.90|| kShetraj~nasa.nj~nakamamuM prakR^itisthamAdyaM vyAptadvisaptabhuvanAntamanantamekam | pa~nchAnanAgnirasanAparidattashuddha\- sAnnAyyartipatamatarkitamAtmarUpam || 7\.91|| sa~nchintya kSharitAmR^itAkSharashatArdhAmbho.avasiktaM havi\- stairjaptvA kuTilAntarAdhiradhikaM sandIptapa~nchAnalaH | sAyamprAtaranena homavidhinA bhojyAni nityaM bhaja\- nprANI na pramadodaraM pravishati prANAgnihotrI punaH || 7\.92|| iti tava saShaDa~NgavedashAstrAdyupahitasarvavikArasa~NghamAhuH | tanuriyamuditA viri~nchavishvasthitilayasR^iShTikarIha varNamAlA || 7\.93|| iti jagadanuShaktAM tAmimAM varNamAlAM nyasata japata bhaktyA juhvatAbhyarchayIta | nirupamakavitAyuHkIrtikAntIndirAptyai sakaladuritarogochChittaye muktaye cha || 7\.94|| itIritA sakalajagatprabhAvinI kramotkramakramaguNitArNamAlikA | abhIShTasAdhanavidhaye cha mantriNAM bhavenmanupratipuTitAkShamAlikA || 7\.95|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre saptamaH paTalaH || \chapter{|| aShTamaH paTalaH ||} atha pravakShyAmi sudurlabhAsyai vidyAM vishiShTAM tripurAbhidhAnAm | dhAtrIprabhedApi jagatyavAptatriMshatprakArA tridashAbhivandyA || 8\.1|| trimUrtisargAchcha purAbhavatvAttrayImayatvAchcha puraiva devyAH | laye trilokyA api pUraNatvAtprAyo.ambikAyAstripureti nAma || 8\.2|| vyomenduvahnyadharabindubhirekamanya\- draktAchChakendrashikhibhiH saramArdhachandraiH | anyad.hyu shItakarapAvakamanvamantai\- rbIjairamIbhiruditA tripureti vidyA || 8\.3|| vAgaishvaryAtishayadatayA vAgbhavaM bIjamuktaM trailokyakShobhaNavashatAkR^iShTidaM kAmarAjam | shAktaM kShvelApaharaNakavitAkArakaM mantrameta\- tproktaM dharmadraviNasukhamokShapradaM sAdhakAnAm || 8\.4|| nAbherathAcharaNamAhR^idayAchcha nAbhiM mUdhrnastathA hR^idayamityamunA krameNa | bIjaistribhinryasatu hastatale cha savye dakShAhvaye dvitIyamapyubhaye tR^itIyam || 8\.5|| mUrdhani guhyahR^idorapi netratritaye cha karNayorAsye | aMsadvaye cha pR^iShThe kUrparayornAbhimaNDale nyasyet || 8\.6|| vAgbhavena punara~NgulIShvatho vinyasechcha punaruktamArgataH | a~NgaShaTkamamunA vidhAya taddevatAM vishadadhIrvichintayet || 8\.7|| AtAmrArkAyutAbhAM kalitashashikalAra~njitaptAM triNetrAM devIM pUrNenduvaktrAM vidhR^itajapapaTIpustakAbhItyabhIShTAm | pInottu~NgastanArtAM valilasitavilagnAmasR^ikpajrrAja\- nmuNDasra~NmaNDitA~NgImaruNataradukUlAnulepAM namAmi || 8\.8|| dIkShAM prApya vishiShTalakShaNayujaH satsampradAyAdguro\- rlabdhvA mantramamuM japetsuniyatastattvArdhalakShAvadhi | svAdvaktaishcha navaiH palAshakusumaiH samyak samiddhe.anale mantrI bhAnusahasrakaM prati hunedashvArisUnairapi || 8\.9|| prANAyAmaiH pavitrIkR^itatanuratha mantrI nijAdhArarAja\- dyonisthAM divyarUpAM pramuditamanasAbhyarchayitvopachAraiH | AbaddhvA yonimudrAmapi nijagudali~NgAntarasthAM pradIptAM bhUyo dravyaiH sushuddhairaruNaruchibhirityArabhedbAhyapUjAm || 8\.10|| vAmAdishaktisahitaM paripUjya pIThaM tatra prakalpya vidhivannavayonichakram | yonau nidhAya kalashaM tvatha madhyagAthA\- mAvAhya tAM bhagavatIM prayajetkrameNa || 8\.11|| vahneH puradvitayavAsavayonimadhya\- sambaddhavahnivaruNeshasamAshritAshrI | devyarchanAya vihitaM munibhiH puraiva loke sudarlabhamidaM navayonichakram || 8\.12|| vAmA jyeShThA raudrikA sAmbikechChA\- j~nAnAbhikhyA sakriyA kubjikAhvA | bahvI chAnyA syAdviShaghnI cha dUta\- ryAhvA sarvAnandakA shaktayaH syuH || 8\.13|| prA~NmadhyayonyoH punarantarAle sampUjayetprAggurupAdapa~Nktim | parAbhidhAnAmaparAhvayAM cha parAparAkhyAmapi vAgbhavAdim || 8\.14|| tenaiva chA~NgAni vidigdishAsu mantrI yathoktakramataH prapUjya | tanmadhyayonerabhitaH sharAMshcha sampUjyetpa~nchamamagrabhAge || 8\.15|| subhagA bhagA bhagAnte rsipaNI bhagamAlinI ana~NgAhvA | tatpUrvakusumasa.nj~nA tadAdike chAtha mekhalAmadane || 8\.16|| sampUjya yoniShu cha mAtR^igaNaM sachaNDi\- kAntardaleShvabhiyajedasitA~NgakAdyaiH | tairbhairavaiH saha sugandhasupuShpadhUpa\- dIpAdikairbhagavatIM pravaraiH nivaidyaiH || 8\.17|| asitA~NgAkhyo rururapi chaNDaH krodhAhvayastathonmattaH | sakapAlibhIShaNAkhyaH saMhArashchAShTabhairavAH kathitAH || 8\.18|| iti kramAptyA vihitAbhiShekaH samprINayitvA draviNairguruM cha | japtvArchayitvoktatayAtha hutvA yu~njIta yogAMshcha gurUpadiShTAn || 8\.19|| achChAbhaH svachChaveSho dharaNimayagR^ihe vAgbhavaM lakShamekaM yo japyAttaddashAMshaM vihitahutavidhirmantrajaptA~njanAdiH | kAvyairnAnArthavR^ittaistribhuvanamakhilaM pUrayenmantrajApI mArAtryA vihvalAbhiH punarayamanishaM sevyate sundarIbhiH || 8\.20|| raktAkalpo.aruNataradukUlArtavAlepanADhyo maunI bhUsadmani sukhaniviShTo japellakShamekam | bIjaM mantrI ratipatimayaM proktahomAvasAne yo.asau loke sa suramanujaiH pUjyate sevyate cha || 8\.21|| sasurAsurasiddhayakShavidyAdharagandharvabhuja~NgachAraNAnAm | pramadAmadavegato vikIrNAbharaNAH srastudukUlakeshajAlAH || 8\.22|| atiduHsahamanmathavyathAbhiH prathitAntaHparitApavepitA~NgyaH | ghanadharmajatoyabindumuktAphalasaktorukuchAntabAhumUlAH || 8\.23|| romA~nchaka~nchukitagAtralatAghanodya\- duttu~NgapInakuchakumbhanipIDitA~NgyaH | autsukyabhArapR^ithuvepathukhedasanna\- pAdAravindachalanaskhalanAbhiyAtAH || 8\.24|| mArasAyakanipAtadAritA rAgasAgaranimagnamUrtayaH | shvAsamArutatara~NgitAdharA bAShpapUrabharavihvalekShaNAH || 8\.25|| mastakArachitadodrvayA~njaliprAbhR^itA hariNashAbalochanAH | vA~nChitArthakaraNodyatAshcha taddR^iShTipAtamabhi sannamanti tAH || 8\.26|| dharApavarake tathA japatu lakShamanyaM manuM sushuklakusumAMshukAbharaNalepanADhyo vashI | amuShya vadanAdanAratatayochcharedbhAratI vichitrapadapaddhatirbhavati chAsya loko vashe || 8\.27|| palAshapuShpairmadhuratrayAktairhomaM vidadhyAdayutAvadhiM yaH | sarasvatImandiramAshu bhUyAtsaubhAgyalakShmyoshcha sa mantrajApI || 8\.28|| rAjIkara~njAhvashamIvaTotthaiH samidvaraiH bilvabhavaiH prasUnaiH | trisvAduyuktairhavanakriyAshu narendranArInarara~njanI syAt || 8\.29|| mAlatIvakulajairdalairdalaishchandanAmbhasi ghane nimajjitaiH | shrIkarIkusumakairhutakriyA saiva chAsu kavitAkarI matA || 8\.30|| anulomavilomamantramadhyasthitasAdhyAhvayutaM prajapya mantrI | paTusaMyutayA juhotu rAjyA naranArInarapAnvashe vidhAtum || 8\.31|| madhuratrayeNa saha vilvajaiH phalai\- rhavanakriyAshu janatAnura~njanI | api saiva sAdhakasamR^iddhidAyinI dinasho vishiShTakamalAkarI matA || 8\.32|| khaNDaiH sudhAlatotthaistrimadhurayuktairjuhotu mantritamaH | sakalopadravashAntyai jarApamR^ityupraNodanAya vashI || 8\.33|| phullairbilvaprasUnaistadabhinavadalairuktavArAhipuShpaiH pratyagrairbandhujIvairaruNasarasijairutpalaiH kairavAhvaiH | nandyAvartaiH sakundairnR^ipatarukusumaiH pATalInAgapuShpaiH svAdvaktairindirAptyai juhuta cha dinashaH rsipaShA pAyasena || 8\.34|| mUlAdhArAtsphurantIM shikhipurapuTavItAM prabhAM vidyudAbhA\- mArkAttanmadhyagendoH sravadamR^itamuchA dhArayA mantramayyA | sadyaH sampUryamANAM tribhuvanamakhilaM tanmayatvena mantrI dhyAyanmuchyeta vairUpyakaduritajarArogadAridryadoShaiH || 8\.35|| vahverbimbadvayaparivR^itAdhArasaMsthaM samudya\- dvAlArkAbhaM svaragaNasamAveShTitaM vAgbhavAkhyam | vANyA svIyAdvadanakuharAtsantataM niHsarantyA dhyAyenmantrI pratatakiraNaprAvR^itaM duHkhashAntyai || 8\.36|| hR^itpadmasthitabhAnubimbavilasadyonyantarAloditaM madhyAhnArkasamaprabhaM parivR^itaM varNaiH kabhAdyantagaiH | dhyAyenmantharAjabIjamakhilabrahmANDavikShobhakaM rAjyaishvaryavinindinImapi ramAM dattvA jagadra~njayet || 8\.37|| mUdhrno.atha dvAdashAntoditashashadharabimbasthayonau sphurantaM saMvItaM vyApakArNairdhavalaruchi makArasthitaM bIjamantyam | dhyAtvA sArasvatAchChAmR^itajalalulitaM divyakAvyAdikartA nityaM kShvelApamR^ityugrahaduritavikArAnnihantyAshu mantrI || 8\.38|| yoneH paribhramitakuNDalirUpiNIM tAM raktAmR^itadravamuchA nijatejasaiva | vyomasthalaM sakalamapyabhipUrya tasmi\- nnAveshya ma~NkShu vashayedvanitA narAMshcha || 8\.39|| guhyasthitaM vA madanasya bIjaM japAruNaM raktasudhAH sravantam | vichintya tasminviniveshya sAdhyAM vashIkarotyeva vidagdhalokam || 8\.40|| antyaM bIjamathendukundadhavalaM sa~nchintya chittAmbuje tadbhUtAM dhR^itapustakAkShavalayAM devIM muhustanmukhAt | udyantaM nikhilAkSharaM nijamukhe nAnArasasrotasA niryAntaM cha nirastasaMhR^itibhayo bhUyAtsa vAgvallabhaH || 8\.41|| sa~NkShepato nigaditA tripurAbhidhAnA vidyA sajApahavanA savidhAnapUjA | sopAsanA cha sakalAbhyudayaprasiddhyai vANIramAptividhaye jagato hitAya || 8\.42|| vidyeshIM tripurAmiti pratijapanyo vA bhavennityasha\- stadvakrAdatha nUtanArthavishadA vANI sadA niHsaret | sampattyA nR^ipanandinI tatayashaHpUrA bhavedindirA tasyAsau pratiyAti sarvamunibhiH samprArthanIyaM padam || 8\.43|| madhye vadyakSharayoH sadavadavAgvakSharA nichandrayuge | proktA dashAkSharIyaM kaNvavirAjau cha vAgR^iShiprabhavAH || 8\.44|| kashrotranayananAsAvadanAndhugudeShu vinyasedvarNAn | svarapuTitairatha halbhiH kuryAda~NgAni ShaT kramAnmantrI || 8\.45|| amalakamalasaMsthA lekhinIpustakodya\- tkarayugalasarojA kundamandAragaurA | dhR^itashashadharakhaNDollAsikoTIrachUDA bhavatu bhavabhayAnAM bha~NginI bhAratI vaH || 8\.46|| akSharalakShajapAnte juhuyAtkamalaiH sitaiH payobhyaktaiH | trimadhurayutaiH sushuddhairayutaM niyatAtmakastilairatha vA || 8\.47|| mAtR^ikoktavidhinAkSharAmbuje shaktibhishcha viniyujya pUrvavat | pIThamantravachasA maheshvarIM pUjayetprathamama~NgamantrakaiH || 8\.48|| yogA satyA vimalA j~nAnA buddhiH smR^itistathA medhA | praj~netyAbhirmAtR^ibhirapi lokeshaiH prapUjayetkramashaH || 8\.49|| iti siddhamanurmanojadUro nachirAdeva kavirbhavenmanasvI | japahomarataH sadAvagachChedvanitAM vAgadhipeti gauraveNa || 8\.50|| nyAsAnvito nishitadhIH prajapetsahasra\- mahno mukhe.anudivasaM prapibettadApaH | tanmantritAH punarayatnata eva vAchaH siddhirbhavedabhimatA parivatsareNa || 8\.51|| hR^idayadvayase sthito.atha toye ravibimbe pratipadya vAgadhIshAm | japatastrisahasrasa~NkhyamarvA\- kkavitA maNDalato bhavetprabhUtA || 8\.52| palAshabilvaprasavaistayoshcha samidvaraiH svAduyutaishcha homaH | kavitvasaubhAgyakaraH samR^iddhalakShmIprado ra~njanakR^ichchirAya || 8\.53|| chatura~NgulajaiH samitprasUnairjuhuyAdyo madhuratrayAvasiktaiH | manujaH samavApya dhIvilAsAnachirAtkAvyakR^itAM bhavetpurogaH || 8\.54|| suvimalanakhadantapANipAdo muditamanAH paradUShaNeShu maunI | hariharakamalodbhavA~Nghribhakto bhavati chirAya sarasvatInivAsaH || 8\.55|| AdyantapraNavagashaktimadhyasaMsthA vAgbhUyo bhavati sarasvatIchaDentA | natyanto manurayamIshasa~NkhyavarNaH samprokto bhuvi bhajamAnapArijAtaH || 8\.56|| suShumnAgre bhUrayugamadhye navake tathaiva randhrANAm | vinyasya mantravarNAnkuryAda~NgAni ShaTkramAdvAchA || 8\.57|| haMsArUDhA harahasitahArendukundAvadAtA vANI mandasmitayutamukhI maulibaddhendulekhA | vidyA vINAmR^itamayaghaTAkShasragAdIptahastA shubhrAbjasthA bhavadabhimataprAptaye bhAratI syAt || 8\.58|| dinakaralakShaM prajapenmantramimaM saMyatendriyo mantrI | dvAdashasahasrakamatho sitasarasijanAgachampakairjuhuyAt || 8\.59|| pUjAyAM pAshrvayuge sasaMskR^itA prAkR^itA cha vAgdevyAH | kevalavA~NmayarUpA sampUjyA~Ngaishcha shaktibhistadanu || 8\.60|| praj~nA medhA shrutirapi shaktiH smR^ityAhvayA cha vAgIshI | sumatiH svastirihAbhirmAtR^ibhirAsheshvaraiH kramAtprayajet || 8\.61|| iti nigadito vAgIshvaryAH sahomajapArchanA\- vidhiranudinaM mantrI tvenAM bhajanparimuchyate | sakaladuritairmedhAlakShmIyashobhiravApyate paramaparamAM bhaktiM prApyobhayatra cha modate || 8\.62|| iti mAtR^ikAvibhedAnprabhajanmantratrayaM cha mantritamaH | prajapedenAM stutimapi dinasho vAgdevyanugrahAya budhaH || 8\.63|| (vAgIshvarastutiH) amalakamalAdhivAsini manaso vaimalyadAyini manoj~ne | sundaragAtri sushIle tava charaNAmbhoruhaM namAmi sadA || 8\.64|| achalAtmajA cha durgA kamalA tripureti bheditA jagati | yA sA tvameva vAchAmIshvari sarvAtmanA prasIda mama || 8\.65|| tvachcharaNAmbhoruhayoH praNAmahInaH purnidvajAtirapi | bhUyAdaneDamUkastvadbhakto bhavati devi sarvaj~naH || 8\.66|| mUlAdhAramukhodgatabisatantunibhaprabhAprabhAvatayA | vidhR^italipivrAtAhitamukhakaracharaNAdike prasIda mama || 8\.67|| varNatano.amR^itavarNe niyatamanirrviNate.api yogIndraiH | nirNItikaraNadUre varNayituM devi dehi sAmathryam || 8\.68|| sasurAsuramaulilasanmaNiprabhAdIpitA~Nghriyuganaline | sakalAgamasvarUpe sarveshvari sannidhiM vidhehi mayi || 8\.69|| pustakajapavaTahaste varadAbhayachihnachArubAhulate | karpUrAmaladehe vAgIshvari shodhayAshu mama chetaH || 8\.70|| kShaumAmbaraparidhAne muktAmaNibhUShaNe mudAvAse | smitachandrikAvikAsitamukhendubimbe.ambike prasIda mama || 8\.71|| vidyArUpe.avidyAnAshini vidyotite.antarAtmavidAm | gadyaiH sapadyajAtairAdyairmunibhiH stute prasIda mama || 8\.72|| trimukhi trayIsvarUpe tripure tridashAbhivanditA~Nghriyuge | trIkShaNavilasitavaktre trimUrtimUlAtmike prasIda mama || 8\.73|| vedAtmike niruktajyotivryAkaraNakalpashikShAbhiH | sachChandobhiH santatakL^iptaShaDa~Ngendriye prasIda mama || 8\.74|| tvachcharaNasarasijanmasthitimahitadhiyAM na lipyate doShaH | bhagavati bhaktimatastvayi paramAM parameshvari prasIda mama || 8\.75|| bodhAtmike budhAnAM hR^idayAmbujachArura~NganaTanapare | bhagavati bhavabha~NgakarIM bhaktiM bhadrArthade prasIda mama || 8\.26|| vAgIshIstavamiti yo japArchanAhavanavR^ittiShu prajapet | sa tu vimalachittavR^ittirdehApadi nityashuddhameti padam || 8\.77|| (iti vAgIshvarastutiH) iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre aShTamaH paTalaH || \chapter{|| navamaH paTalaH ||} athAbhivakShye sakalaprapa~nchamUlAtmikAyAH prakR^iteryathAvat | mantraM tu sA~NgaM sahutAbhiShekajapArchanAdyaM sakalArthasiddhyai || 9\.1|| ghanavatrmakR^iShNagatishAntibindubhiH kathitaH paraH prakR^itivAchako manuH | duritApaho.arthasukhadharmamokShado bhajatAmasheShajanara~njanakShamaH || 9\.2|| shaktiH syAdR^iShirasya tu gAyatrI choditA manoshChandaH | bodhasvarUpavAchI saMvitproktA cha devatA gurubhiH || 9\.3|| netrakaraNartudinakarabhuvanavikArasvarAgnibinduyujA | vyomnA~NgaShaTkakL^iptirjAtivibhinnena chApi samproktA || 9\.4|| agnInduyogavikR^itA lipayo hi sR^iShTA\- stAbhiH pralomapaThitAbhiridaM sharIram | bhUtAtmakaM tvagasR^igAdiyutaM samastaM saMvyApayennishitadhIrvidhinA yathAvat || 9\.5|| antyAvUShmasvamUnvAdiShu khalipiShu tAMstAMshchaturvargavarNe\- ShvetAnasyamyadastaddati tadapi pareShu svareShu krameNa | saMhR^itya sthAnayuktaM kShapita sakaladeho lalATasthitAntaH\- prAptivyAptadvisaptAdikabhuvanatalo yAtu madbhAvameva || 9\.6|| mUlAdhArAtsphuritataTidAbhA prabhA sUkShmarUpo\- dgachChantyAmastakamaNutarA tejasAM mUlabhUtA | sauShumnAdhvAcharaNanipuNA sA savitrAnubaddhA dhyAtA sadyo.amR^itamatha raveH srAvayetsArdhasomAt || 9\.7|| shirasi nipatitA yA bindudhArA sudhAyA bhavati lipimayI sA tAbhira~NgaM mukhAdyam | virachayatu samastaM pAtitAntashcha teja\- syanala iva ghR^itasyoddIpayedAtmatejaH || 9\.8|| saMhR^itya chotpAdya sharIramevaM tejomaryaM vyAptasamastalokam | sa~Nkalpya shaktyAtmakamAtmarUpaM tachchihnamAtmanyapi sandadhIta || 9\.9|| udyadbhAsvatsamAbhAM vijitanavajapAmindukhaNDAvanaddha\- dyotanmauliM triNetrAM vividhamaNilasatkuNDalAM padmagAM cha | hAragraiveyakA~nchIguNamaNivalayAdyairvichitrAmbarADhyA\- mambAM pAshAjrusheShTAbhayakarakamalAmambikAM tAM namAmi || 9\.10|| dhAtU dvau sto rakShaNavyApakArthau pAdyo.ashAdyastatprabhAvAttayoshcha | sarvaM saMrakShyAtha sarvAtmanA yo vyApnotyaMshaM syAdasau pAshavAchI || 9\.11|| aM syAdAtmA kurdharA kustanurvA bhAgArthaH syAchCho.atha vA vR^ittivAchI | bhUshchedbhUtAnyanyathA chechCharIrA\- NyAkR^iShyAtmanyAharedajrushAkhyaH || 9\.12|| smR^ite yathA saMsR^itichakracha~NkramodbhavAddhanApAyasamutthitAdapi | viyojayatyAtmatanuM naraM bhayAttathAbhayasyAbhayasa.nj~nitA vibhoH || 9\.13|| mukhyArthavAchI varashabda uktaH syAdvA~nChitArthashcha varAbhidhAnam | mukhyaM tvabhIShTaM smR^itimAtrakeNa dadAti yo.asau varado.avagamyaH || 9\.14|| dIkShAkL^iptyai purokte rachayatu vidhivanmaNDalaM maNDape ta\- dvyaktaM yuktaM cha kAntyA triguNitavilasatrkiNakaM varNakIrNam | ApItaM kesareShvArachitahariharANaishcha madhye samAyai\- stairagre mAyayADhyaM kamalamatha bahiH proktachihnairupetam || 9\.15|| shaktyAviH sAdhyamindrAnilaniR^itigabIjAbhibaddhaM puro.agre\- statkoNollAsimAyaM hariharavilasadgaNDamebhiH samAyaiH | varNaishchAveShTitaM tattriguNitamiti vikhyAtametatsuyantraM syAdAyuShyaM cha vashyaM dhanakaramamitashrIpadaM kIrttidaM cha || 9\.16|| hR^illekhAkhyAM gaganAM raktAM cha karAlikAM mahochChuShmAm | mUrdhani vadane guhye padayonryasyettada~Ngaishcha || 9\.17|| gAyatrIM nyasatu gale stane.atha savye sAvitrIM punarapare sarasvatIM cha | savyeMse sarasijasambhavaM mukundaM hR^iddeshe punaraparAMsake shivaM cha || 9\.18|| alikAMsapAshrvakukShiShu pAshrvAMsAparagalahR^itsu cha kramashaH | brahmANyAdyA vidhivannstavyA mAtaro.aShTa mantritamaiH || 9\.19|| sajayA vijayA cha tathAjitAhvayA chAparAjitA nityA | tadanu vilAsinidogdhryau sAghorA ma~NgalA nava proktAH || 9\.20|| evaM sampUjya pIThaM tadanu nava ghaTAnpa~nchavA rkiNakAyAM patrAgreShu nyasetkA~nchanarajatatAmrodbhavAnmArttikAnvA | ekaM vA rkiNakAyAM sumatiratha vinikShipya kumbhaM yathAva\- tsampUryAvAhayettriShvapi vidhiShu punarvakShyamANakrameNa || 9\.21|| madhunAtha mahAravaishcha sAkaM vidhinA madhyagataM prapUrya kumbham | abhivAhya kalAH praveShTayIta pravarAbhyAmatha tannavAMshukAbhyAm || 9\.22|| aindraM ghR^itena yamadikprabhavaM cha dadhnA kShIreNa vAruNamatho tilajena saumyam | kShIradrucharmadashamUlakapuShpasiddha\- kvAthena koNanilayAnapi pUrayechcha || 9\.23|| mUtreNaindraM gomayenApi yAmyaM kShIreNApyaM saumyajaM chaiva dadhnA | madhyaproktaM rsipaShA pa~ncha kumbhA\- nsaMsthApyApaH pUraNIyAH krameNa || 9\.24|| gomUtragomayodakapayodadhidhR^itAMshakAH kramAtproktAH | ekArdhadhAtusattvAdyeke sarvANi vA samAni syuH || 9\.25|| tArabhavAbhirathagrbhiH krameNa saMyojayechcha gavyAni | AtmAShTAkSharamantrairatha vA yojyAni pa~nchabhiH pa~ncha || 9\.26|| yadyekakalashakL^iptau vidhirapi pa~nchAshadoShadhikvAthaiH | pUrayatu pa~nchabhirvA gavyaistoyAtmake.aShTagandhAptiH || 9\.27|| atrottarasyAM dishi pajrje cha palAshacharmotkvathitaiH payobhiH | sampUraNIyaH kalasho yathAvatsuvarNavastrAdiyutaH sushuddhaH || 9\.28|| dvAreShu maNDapasya dvau dvau kalashau sushuddhajalapUrNau | saMsthApya cha vasanAdyaiH praveShTayitvAbhipUjanIyAH syuH || 9\.29|| UdhrvendrayAmyasaumyapratyakShu cha bhUtavarNakAH kramashaH | hR^illekhAdyAstadanu cha pUrvavada~NgAni pUjanIyAni || 9\.30|| gAyatrIM shatamakhaje nishAcharotthe sAvitrIM pavanagate sarasvatIM cha | brahmANaM hutabhuji vAruNe cha viShNuM bIje.agre samabhiyajedatheshamaishe || 9\.31|| raktA raktAkalpA chaturmukhI kuNDikAkShamAle.abje | dadhatI prAgbIjasya gAyatrI tAdR^isho.agnigo brahmA || 9\.32|| aridaragadAbjahastA kirITakeyUrahArasambhinnA | nishicharabIjasamutthA sAvitrI varuNagastathA viShNuH || 9\.33|| TajrakShAlyabhayavarAndhatI cha trIkShaNendukalitajaTA | vANI vAyavyasthA vishadAkalpA tatheshvarastvaishe || 9\.34|| brahmANyAdyAstadbahiranantaraM vAsavAdikAsheshAH | pUjyAH pUrvoktairupachAraiH samya~NnijeShTAptyai || 9\.35|| yadi navakalashAsteShvatha sampUjyA mAtaro.aShTadikkramashaH | hR^illekhAdyAH pUjyA madhyAdiShu pa~ncha chedbhavanti ghaTAH || 9\.36|| prathamaM ghR^itajaM tataH kaShAyaM dadhi pashchAtkvathitaM payaH kaShAyam | atha tailakaShAyakAmadhUtthaM dvijavR^ikShotkvathitaM tato.abhiShi~nchet || 9\.37|| dvAragakumbhaghR^itairatha salilaiH punarantarAsekam | kuryAnmukhakaracharaNakShAlanamapi sAchamAdikaM mantrI || 9\.38|| vidhivatkR^itAbhiSheko dvAtriMshallakShamatha japenmantram | nijakaradattAghryAmR^itajalapoShitabhAnumatprabho.anudinam || 9\.39|| bhUtvA shaktiH svayamatha dineshenduvaishvAnarANA\- maikyaM kurvanpraNavamanunA shaktibIjena bhUyaH | AkR^iShyAntarbahirapi samAdhAya buddhyaiva tejo japyAnmantrI jvalanahutashiShTAnnabhukproktasa~Nkhyam || 9\.40|| atha tu haviShyaprAshI naktAshI vA japenmanuM tvevam | paripUrNAyAM niyamitajapasa~NkhyAyAM samArabheddhomam || 9\.41|| japAddashAMshaM juhuyAdathAShTadravyairguDakShaudraghR^itAvasiktaiH | varNauShadhIsiddhajalAbhiShekaM kR^itvA dvijAnabhyavahArayechcha || 9\.42|| tato.asya pratyayAstvevaM jAyante japato.amunA | adhiShThitaM nishyadIpaM nistamisraM gR^ihaM bhavet || 9\.43|| tataH kR^itvA japahrAsaM samupAsIta shaktitaH | yuktAtmA nityatyogena prAguktavidhinArchayet || 9\.44|| ashvatthaviprA~NghripabilvanAmnAM tarkArikaplakShakasevyakAnAm | prasAriNIkAShmarirohiNAnAmudumbarIpATalaDuNDukAnAm || 9\.45|| palaM palArdhaM tvatha kaShamardhaM teShAM tu bhAgaH kathitaH krameNa | etaiH shritenAtha jalena vAsau sampUraNIyaH kalasho yathAvat || 9\.46|| pratyabdasekAdbhafivatA shatAyurmedhendirAvAtrahitashcha rogaiH | mAseShu janmasvabhiShekataH syAdurvIpatirma~NkShu mahApR^ithivyAH || 9\.47|| arkAbhastejasAsau bhavati nalinajA santataM ki~NkarI syA\- drogA nashyanti dR^iShTvA tamatha cha dhanadhAnyAkulaM tatsamIpam | devAnityaM namo.asmai vidadhati phaNino naiva daMshanti putrAH sampannAH syuH saputrAstanuvipadi paraM dhAma viShNoH sa bhUyAt.48| shaktipragrastasAdhyaM harasharakalamAyAvR^itaM vahnigeha\- dvandvAshriprAptamAyaM prativivaralasachChaktibaddhaM bahishcha | koNodyaddaNDadaNDi trilipi hariharAbaddhagaNDaM vilomA\- rNAvItaM koryugAShTodaranaraharichintAtmakaM ShaDguNAkhyam || 9\.49|| ShaDa~NgulapramANena vartulaM karturAlikhet | ShaDa~NgulAvakAshena tadbahishcha pravartayet || 9\.50|| vartulaM tAvatA bhUyastadbahishcha tR^itIyakam | madhyavartulamadhye tu hR^illekhAbIjamAlikhet || 9\.51|| dvitIyavatulAshliShTamIShachChilaShTaShaDashrakam | puTitaM maNDalaM vahneraspR^ishanmadhyavartulam || 9\.52|| indrAgnirakShovaruNavAyvIshAntAshrakaM likhet | ShaTsu koNAntarAleShu hR^illekhAShaTkamAlikhet || 9\.53|| ekaikAntaritAstAstu sambadhyuritaretaram | shikhAbhirAntarAbhistu bAhyAbAhyAbhirAntarAH || 9\.54|| madhyavartulasaMsthAyA hR^illekhAyAH kapolayoH | adhare sAdhyanAmArNaM sAdhakasyottare likhet || 9\.55|| antarAgnishriyoH karma sAdhakAMshe samAlikhet | haramAyAH pa~nchakR^itvaH syurbahirgarbhavartulam || 9\.56|| tadbahiH sharamAyAshcha kalamAyAshcha tadbahiH | likhenmAyAM bindumatIM vahneH koNeShu ShaTsvapi || 9\.57|| vahneH koNatraye shrImatpakShIye tritayaM likhet | shaktishrIkAmabIjAnAM sadaNDaM sAdhakArNavat || 9\.58|| vahnistu vahnipakShIye tAnyevAdaNDavanti cha | saMsAdhya nAmavarNAni spaShTaniShTAnabhA~nji cha || 9\.59|| bAhyarekhAmantarA syurvarNAH kramagatAH shubhAH | tadbahiH pratilomAshcha tAH syurlekhakapATavAt || 9\.60|| tato virdibhataM bhUmermaNDaladvayamAlikhet | mahAdiksthanR^isiMhArNaM chintAratnAshritAshrakam || 9\.61|| bahiH ShoDashashUlAjrM shobhanaM vyaktavarNavat | etadyantraM samAlikhya padmArachayettataH || 9\.62|| ruchiradvAdashadalaM ShaTtriMshatkesarojjvalam | pUrvoktalakShaNopetaM shubhaM dR^iShTimanoharam || 9\.63|| abhyachrya pIThaM navashaktikAnta\- ma~NgAni bIjeShu cha ShaTsu bhUyaH | gAyatrisAvitrisarasvatIshcha yajedatha shrIratipuShTisa.nj~nAH || 9\.64|| brahmANamatha cha viShNuM maheshvaraM dhanadamadanagaNanAthAn | abhyarchayechcha ShaTsvapi vahneH koNeShu tadbahiH kramashaH || 9\.65|| raktAmana~NgakusumAM kusumAturAM cha nityAmana~NgamadanAM madanAturAM cha | gaurIM tathaiva gaganAM gaganasya rekhAM padmAM bhavapramathinIM shashishekharAM cha || 9\.66|| etA dviShaT pratidalaM pratipUjya shaktI\- stadbAhyato yajatu mAtR^igaNaM krameNa | indrAdikAnbahiratashcha tadAyudhAni sampUjya pUrvavidhinAmumathAbhiShi~nchet || 9\.67|| yo.amumarchayati mukhyavidhAnaM siddhashaktirapi sa~njapahomaiH | sa shriyo nilayanaM tridashAnAM vandyatAM vrajati viShNusamAnaH || 9\.68|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre navamaH paTalaH || \chapter{|| dashamaH paTalaH ||} atha vakShye sa~Ngrahato dvAdashaguNitAkhyamadya yantravaram | sampUjya yena shaktiM bhuktermuktevrrajennaro.anubhavam || 10\.1|| vyAhR^ityAvItashaktijvalanapurayugadvandvasandhyutthashaktyA\- vItaM koNAttadurbIjakamanu cha kapolAttagAyatrimantram | AgneyAvItamarNairvR^itamanuvigatairbhUpurAbhyAM cha randhre kShauM chintAratnakaM dvAdashaguNitamidaM yantramiShTArthadAyi || 10\.2|| pUrvoktamAnaklR^iptyA mantrI tritayaM vilikhya vR^ittAnAm | vilikhedantarvartulamanushaktiM spaShTabinduniShThAnAm || 10\.3|| dvAdashamadhyamavartularekhA bahirAlikhechcha shaktInAm | hariyamavaruNadhanAdhipadikShu dve dve cha tAH krameNa syuH || 10\.4|| IshAgniR^itimarutAM dikShvekaikaM vilikhya bhUyashcha | bIjAntarAlanirgatashUlAjrtikoNaShaTkayugamagneH || 10\.5|| maNDalayugayugalaM syAdaspR^ishadAntaritavartulaM vishadam | shaktiM praveShTayechcha pratilomavyAhR^itIbhirantaHsthAm || 10\.6|| ravikoNeShu durantAM mAyAM vilikhedathAgrabindumatIm | ekaikAntaritAstAH parasparaM shaktayashcha sambadhyuH || 10\.7|| gAyatrIM pratilomataH pravilikhedagneH kapolaM bahi\- drve dve chaiva lipI bahishcha rachayedbhUyastathA triShTubham | varNAnprAnugatAMshcha bhUpurayuge siMhAkhyachintAmaNiM likhyAdyantramasheShaduHkhashamanAyoktaM purA deshikaiH || 10\.8|| bahirapi ShoDashapatraM vR^ittavichitraM cha rAshivIthiyutam | rachayenmaNDalamevaM punaryathoktaM nidhApayetkalasham || 10\.9|| AdAva~NgAvaraNamanu hR^illekhikAdyAshchatasro brahmANyAdyAH ShoDashavikR^itidvandvasa~NkhyAkrameNa | sArdhaM bhUyashchatasR^ibhiratho ShaShTibhirlokapAlai\- rva~NkAAdyairaShTamamapi samabhyarchayedbhaktinamraH || 10\.10|| karAlI vikarAlI cha umA devI sarasvatI | durrgA shachI uShA lakShmIH shrutiH smR^itidhR^itI tathA || 10\.11|| shraddhA medhA matiH kAntirAryA ShoDasha shaktayaH | vidyAhrIpuShTayaH praj~nA sinIvAlI kuhUstathA || 10\.12|| rudravIryA prabhAnandA poShaNI R^iddhidA shubhA | kAlarAtrI mahArAtrI bhadrakAlI kapAlinI || 10\.13|| vikR^itirdaNDimuNDinyau sendukhaNDA shikhaNDinI | nishumbhashumbhamathanI mahiShAsurarmidanI || 10\.14|| indrANI chaiva rudrANI sha~NkarArdhasharIriNI | nArI nArAyaNI chaiva trishUlinyapi pAlinI || 10\.15|| ambikA hlAdinI chaiva dvAtriMshachChaktayo matAH | pi~NgalAkShI vishAlAkShI samR^iddhirvR^iddhireva cha || 10\.16|| shraddhA svAhA svadhAkhyA cha mAyAbhikhyA vasundharA | trilokadhAtrI gAyatrI sAvitrI tridasheshvarI || 10\.17|| surUpA bahurUpA cha skandamAtAchyutapriyA | vimalA sAmalA chaiva aruNI vAruNI tathA || 10\.18|| prakR^itirvikR^itiH sR^iShTiH sthitiH saMhR^itireva cha | sandhyA mAtA satI haMsA rmidakA va~NkiAkA parA || 10\.19|| devatAmA bhagavatI devakI kamalAsanA | trimukhIsaptamukhyau cha surAsuravirmidanI || 10\.20|| salamboShThyUdhrvakeshyau cha bahushishnA vR^ikodarI | ratharekhAhvayA chaiva shashirekhA tathAparA || 10\.21|| punargaganavegAkhyA vegA cha pavanAdikA | bhUyo bhuvanavegAkhyA tathaiva madanAturA || 10\.22|| ana~NgAna~NgamadanA bhUyashchAna~NgamekhalA | ana~NgakusumA vishvarUpAsurabhaya~NkarI || 10\.23|| akShobhyAsatyavAdinyau va~NkArUpA shuchivratA | varadA chaiva vAgIshI chatuHShaShTiH prakIrtitAH || 10\.24|| iShTvA yathoktamiti taM kalashaM nijaM vA putraM tathAptamapi shiShyamathAbhiShi~nchet | Astikyayuktamatha satyarataM vadAnyaM viprapriyaM kulakaraM cha nR^ipottamaM vA || 10\.25|| vidhAnametatsakalArthasiddhikaraM paraM pAvanamindirADhyam | AyuShkaraM vashyakaraM ripUNAM pradhvaMsanaM muktiphalapradaM cha || 10\.26|| pAshAjrushamadhyagayA shaktyAtha japArchanAhutAdiyutam | vakShye yantravidhAnaM trailokyaprAbhR^itAyamAnamidam || 10\.27|| aShTAshAttArgalAvirhagalayavaragAchyapUrvapAshchAttyaShaTkaM koShThodyatsA~NgasAShTAkSharayugayugalAShTAkSharAkhyaM bahishcha | mAyopetAtmayugmasvaramilitalasatkesaraM sAShTapatraM padyaM tanmadhyarvitatritayaparilasatpAshashaktyajrushArNam || 10\.28|| pAshAjrushAvR^itamanupratilomagaishcha varNaiH sarojapuTitena ghaTena chApi | AvItamiShTaphalabhadraghaTaM tadeta\- dyantrottamaM bhuvi ghaTArgalanAmadheyam || 10\.29|| prAkpratyagargale halamatha punarAgneyamArute cha hayam | dakShottare havArNaM naitrra+tashaive haraM dvipa~NktiM likhet || 10\.30|| vilikhechcha rkiNakAyAM pAshAjrushasAdhyasaMyutAM shaktim | abhyantarAShTakoShTheShva~NgAnyavasheShiteShu chAShTArNau || 10\.31|| koShTheShu ShoDashasvatha ShoDashavarNaM tathA manuM mantrI | padmasya kesareShvatha yugasvarAtmAnvitAM tathA mAyAm || 10\.32|| ekaikeShu daleShu trishastrishaH rkiNakAgatAnvarNAnr | pAshAjrushabIjAbhyAM praveShTayedbAhyatashcha nalinasya || 10\.33|| anulomavilomagataiH praveShTayedakSharaishcha tadbAhye | tadanu ghaTena sarojasthitena tadvaktrake.ambujaM cha likhet || 10\.34|| bindvantikA pratiShThA sandiShTA pAshabIjamiti munibhiH | nijabhUrdahanApyAyinishashadharakhaNDAnvito.ajrusho bhavati || 10\.35|| pAshashrIshaktisvaramanmathashaktIndirAjrushAshcheti | ekaM kAminira~njini ThadvayamaparaM tvihAShTavarNaM syAt || 10\.36|| atha gauri rudradayite yogeshvari sakavachAstraThadvitayaiH | bIjAdikamidamuktaM shAkteyaM ShoDashAkSharaM mantram || 10\.37|| iti kR^itadalasuvibhUShitamatiruchiraM lokanayanachittaharam | kR^itojjvalaM maNDalamapi pIThAdyaM pureva paripUjya || 10\.38|| pUrvaproktaiH kvAthairekenApUrya pUrayetkalasham | hR^illekhAdya~NgAkhyau mAtrasureshAdikau cha kulishAdim || 10\.39|| evaM sampUjya devIM kalashamanushubhairgandhapuShpAdikaistA\- ndadhyAjyakShaudrasiktaistrishatamatha pR^ithagdugdhavIrutsamidbhiH | hutvA datvA suvarNAMshukapashudharaNIrdakShiNArthaM dvijebhyaH sampUjyAchAryavaryaM vasubhiramaladhIH saMyatAtmAbhiShi~nchet || 10\.40|| iti kR^itakalasho.ayaM sichyate yena puMsA sa bhavati kavirenaM nityamAli~Ngati shrIH | dhanadinarajanIshaistulyatejA mahimnA nirupamacharito.asau dehinAM syAtpurogaH || 10\.41|| japechchaturviMshatilakShamevaM suyantrito mantravaraM yathAvat | haviShyabhojI paripUrNasa~Nkhye jape punarhomavidhirvidheyaH || 10\.42|| payodrumANAM cha samitsahasraShaTkairdadhikShaudraghR^itAvasiktaiH | tilaishcha tAvajjuhuyAtpayoktaidrvijottamAnabhyavahArayechcha || 10\.43|| gurumapi paripUjya kA~nchanAdyai\- rjapati cha mantramatho sahasramAtram | bhajati cha dinasho.amumarchanAyAM vidhivihitaM vidhimAdareNa bhUyaH || 10\.44|| sa~NkShepato nigadito vidhirarchanAyAH shakteramuM bhajatu saMsR^itimochanAya | kAntyai shriyai cha yashase janara~njanAya siddhyai prasiddhamahaso.asya parasya dhAmnaH || 10\.45|| gajamR^igamadakAshmIrairmantritamaH surabhirochanopetaiH | vilikhedalaktakarasAlulitairyantrANi sakalakAryArthI || 10\.46|| rAjyA paTusaMyutayA sapAshashaktyajrushena mantreNa | svAdvaktayAbhijuhvannishyurvIshAMstathorvashIM vashayet || 10\.47|| ebhirvidhAnairbhuvaneshvarIM tAM samarchayitvAtha japaMshcha mantrI | stutyAnayAbhiShTuvatAM samagra prItyai samastArtivibha~njikAyAH || 10\.48|| (bhuvaneshvarIstutiH) prasIda prapa~nchasvarUpe pradhAne prakR^ityAtmike prANinAM prANasa.nj~ne | praNotuM prabho prArabhe prA~njalistvAM prakR^ityApratakrye prakAmapravR^itte || 10\.49|| stutirvAkyabaddhA padAtmaiva vAkyaM padaM tvakSharAtmAkSharastvaM maheshi | dhruvaM tvAM tvamevAkSharaistvanmayaisto\- Shyasi tvanmayI vAkpravR^ittiryataH syAt || 10\.50|| ajAdhokShajatrIkShaNAshchApi rUpaM paraM nAbhijAnanti mAyAmayaM te | stuvantIshi tAM tvAmamI sthUlarUpAM tadetAvadambeha yuktaM mamApi || 10\.51|| namaste samasteshi bindusvarUpe namaste ravatvena tattvAbhidhAne | namaste mahattvaM prapanne pradhAne namaste tvaha~NkAratattvasvarUpe || 10\.52|| namaH shabdarUpe namo vyomarUpe namaH sparsharUpe namo vAyurUpe | namo rUpatejorasAmbhaHsvarUpe namaste.astu gandhAtmike bhUsvarUpe || 10\.53|| namaH shrotracharmAkShijihvAkhyanAsA\- savAkpANipatyAyusopastharUpe | manobuddhyaha~NkArachittasvarUpe virUpe namaste vibho vishvarUpe || 10\.54|| ravitvena bhUtvAntarAtmA dadhAsi prajAshchandramastvena puShNAsi bhUyaH | dahasyagnimUrti vahantyAhR^itaM vA mahAdevi tejastrayaM tvatta eva || 10\.55|| chaturvaktrayuktA lasaddhaMsavAhA rajaH saMshritA brahmasa.nj~nAM dadhAnA | jagatsR^iShTikAryaM jaganmAtR^ibhUte paraM tatpadaM dhyAyasIshi tvameva || 10\.56|| virAjatkirITA lasachchakrasha~NkhA vahantI cha nArAyaNAkhyAM jagatsu | guNaM sattvamAsthAya vishvasthitiM yaH karotIha soMsho.api devi tvameva || 10\.57|| jaTAbaddhachandrAhiga~NgA triNetrA jagatsaMharantI cha kalpAvasAne | tamaH saMshritA rudrasa.nj~nAM dadhAnA vahantI parashvakShamAle vibhAsi || 10\.58|| sachintAkShamAlA sudhAkumbhalekhA\- dharA trIkShaNArdhendurAjatkapardA | sushuklAMshukAkalpadehA sarasva\- tyapi tvanmayaiveshi vAchAmadhIshA || 10\.59|| lasachchakrasha~NkhA chalatkhaDgabhImA nadintsahavAhA jvalattu~NgamauliH | dravaddaityavargA stuvatsiddhasa~NghA tvameveshi durgA visargAvihIne || 10\.60|| purArAtidehArdhabhAgo bhavAnI girIndrAtmajAtvena yaiShA vibhAsi | mahAyogivandyAM maheshAsunAthA maheshyambikA tattvatastvanmayaiva || 10\.61|| lasatkaustubhodbhAsite vyomanIle vasantI cha vakShaHsthale kaiTabhAreH | jagadvallabhAM sarvalokaikanAthAM shriyaM tAM mahAdevyahaM tvAmavaimi || 10\.62|| ajAdrIguhAbjAkShapotrIndrakANAM mahAbhairavasyApi chihnaM vahantyaH | vibho mAtaraH saptatadrUparUpAH sphurantyastvadaMshA mahAdevi tAshcha || 10\.63|| samudyaddivAkR^itsahasraprabhAsA sadA santatAsheShavishvAvakAshe | lasanmaulibaddhendurekhe sapAshA\- jrushAbhItyabhIShTAttahaste namaste || 10\.64|| prabhAkIrttikAntIndirArAtrisandhyA\- kriyAshAtamisrAkShudhAbuddhimedhAH | stutirvA~N matiH sannatiH shrIshcha shakti\- stvameveshi ye.anye cha shaktiprabhedAH.65|| hare bindunAdaiH sashaktyAkhyashAntai\- rnamaste.astu bhedaiH prabhinnairabhinne | sadA saptapAtAlalokAchalAbdhi\- grahadvIpadhAtusvarAdisvarUpe || 10\.66|| namaste namaste samastasvarUpe samasteShu vastuShvanusyUtashakte | atisthUlasUkShmasvarUpe maheshi smR^ite bodharUpe.apyabodhasvarUpe || 10\.67|| manovR^ittirastu smR^itiste samastA tathA vAkpravR^ittiH stutiH syAnmaheshi | sharIrapravR^ittiH praNAmakriyA syA\- tprasIda kShamasva prabho santataM me || 10\.68|| (iti bhuvaneshvarastutiH) hR^illekhAjapavidhimarchanAvisheShA\- netAMstAM stutimapi nityamAdareNa | yo.abhyasyetsa khalu parAM shriyaM cha gatvA shuddhaM tadvrajati padaM parasya dhAmnaH || 10\.69|| iti hR^illekhAvihito vidhiruktaH sa~NgraheNa sakalo.ayam | asminniShNAtamanA mantrI yogI sa eva bhogI cha || 10\.70|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre dashamaH paTalaH || \-~Na~Na~Na~Na~Na~Na~Na~Na~Na~Na~Na\- \chapter{|| ekAdashaH paTalaH ||} atha shriyo mantravidhiH samAsato jagaddhitAya prativakShyate.adhunA | sahA~NgabhedaiH sajapArchanAhuta\- kramaiH samabhyuddharaNAya durgateH || 11\.1|| viyatturIyastu vilomato.anala\- pradIpito vAmavilochanA~nchitaH | sachandrakhaNDaH kathito ramAmanu\- rmanorathAvAptimahAsuradrumaH || 11\.2|| R^iShirbhR^igushChandasi choditA nichR^itsamIritA shrIrapi devatA punaH | dR^igakShikarNenamanusvarAnalAnvitena chAsthnA vihitaM ShaDa~Ngakam || 11\.3|| bhUyAdbhUyo dvipadmAbhayavaradakarA taptakArtasvarAbhA shubhrAbhrAbhebhayugmadvayadhR^itakarakumbhAdbhirAsichyamAnA | ratnaughAbaddhamaulirvimalataradukUlArtavAlepanADhyA padmAkShI padmanAbhorasi kR^itavasatiH padmagA shrIH shriye vaH || 11\.4|| sandIkShito.atha guruNA manuvaryamenaM samyagjapennishitadhIrdinananAthalakSham | abhyarchayannaharahaH shriyamAdareNa mantrI sushuddhacharito rahito vadhUbhiH || 11\.5|| japAvasAne dinakR^itsahasrasa~NkhyaiH sarojairmadhuratrayAktaiH | hunettilairvA vidhinAtha bailvaiH samidvararmantrivarastribhirvA || 11\.6|| ruchirAShTapatramatha vAriruhaM guNavR^ittarAshichaturashrayutam | pravidhAya pIThamapi tatra yajennavashaktibhiH saha ramAM tu tataH || 11\.7|| vibhUtirunnatiH kAntirhR^iShTiH kIrttishcha sannatiH | puShTirAkR^iShTitrra+ddhishcha ramAyA nava shaktayaH || 11\.8|| AvAhyasamyakkalashe yathAvatsamarchanIyA vidhinA ramAsau | japtvA yathAshakti punargurustu saMsechayetsaMyatamAtmashiShyam || 11\.9|| a~NgaiH prathamAvR^itirapi mUrtIbhachatuShkanidhiyugairaparA | shaktyaShTakena chAnyA charamA kakubIshvaraiH samabhyachryA || 11\.10|| vAsudevaH sa~NkarShaNaH pradyumnashchAniruddhakaH | damakaH shalalashchaiva guggulashcha kuraNDakaH || 11\.11|| balAkI vimalA chaiva kamalA vanamAlikA | vibhIShikA drAvikA cha shA~NkarI vasumAlikA || 11\.12|| ayanaiva cha pUrvasevayA parituShTA kamalA prasIdati | dhanadhAnyasamR^iddhisa~NkulAmachirAdeva cha mantriNe shriyam || 11\.13|| ambhasyurojadvayase hi tiShThaMstrilakShamenaM prajapechcha mantrI | shriyaM vichintyArkagatAM yathAvaddaridratAyA bhavati pramuktaH || 11\.14|| vasatAvupavishya kaiTabhAreH kamalAvR^ikShatale.atha vA trilakSham | japato.api bhavechcha kA~NkShitArthAdadhikaM vatsarato vasuprapa~nchaH || 11\.15|| juhuyAdashokadahane saghR^itairapi taNDulaiH sakalavashyatamam | khadirAnale trimadhurairapi tairdhanadaM cha rAjakulavashyamapi || 11\.16|| rasamadhuranalinAnAM lakShahomAdalakShmI\- parigatamapi jantuM prApnuyAchChrIH samagrA | ghanavibhavasamR^iddhyA nityamAhlAdayantI tyajati na karuNAdrrA tasya sA santatiM cha || 11\.17|| bilvaM shrIsUktajApI nijabhuvi mukhajo vardhayitvAsya pUrvaM patraistrisvAduyuktaiH kusumaphalasamidbhistataskandhabhaidaiH | tanmUlairmaNDalAtprAksuniyatacharito.asau hutAnnirmalAtmA rUpaM pashyedramAyAH kathamapi na punastatkule syAdalakShmIH || 11\.18|| hR^idayekamalavarNataH parastA\- damR^itanantayugaM tatashcha sinyai | hutavahadayitetyasau ramAyAH pravaradhanArthibhirarthito hi mantraH || 11\.19|| dakSho.asya syAdR^iShishChandasi sumatibhirukto virADdevatA cha shrIdevIpadminIbhyAM hR^idayakashirasI viShNupatnyA shikhA cha | medorephAhvadArNairapi cha kamalarUpAkSharaivarmasAsrAM tArAdyAbhirnamontAbhiriti nigaditaM jAtiyuktAbhira~Ngam || 11\.20|| padmasthA padmanetrA kamalayugavarAbhItiyugdoHsarojA dehotthAbhiH prabhAbhistribhuvanamakhilaM bhAsurA bhAsayantI | muktAhArAbhirAmonnatakuchakalashA ratnama~njIrakA~nchI\- graiveyomrya~NgadADhyA dhR^itamaNimakuTA shreyase shrIrbhavedaH || 11\.21|| dhyAtvaivaM shriyamapi pUrvakL^iptapIThe padmAdau prathamamatharchayettada~NgaiH | aShTAbhirdalamanushaktibhistadante lokeshairiti vidhinArchayetsamR^iddhyai || 11\.22|| dIkShAto japatu ramArameshabhakto lakShaNAM dashakamamuM manuM niyatyA | sa shrImAnbahudhanadhAnyasa~NkulaH sa\- nmedhAvI bhavati cha vatsareNa mantrI || 11\.23|| iti mantrajapAdR^itadhIrmadhuratritayairayutaM juhuyAtkamalaiH | parishuddhamanA nachirAtsa punarlabhate nijavA~nChitamarthachayam || 11\.24|| samudragAyAmavatIrya nadyAM svakaNThamAtre payasi sthitaH san | trilakShajApyADhyatamo.abdamAtrAnmantrI bhavennAtra vichAraNIyam || 11\.25|| nandyAvartairjuhuta bhagabhe.abhyachrya lakShmIM sahasraM tAvadbailvaistrimadhurayutairvA phalaiH paurNamAsyAm | pa~nchamyAM vA sitasarasijaiH shukravAre.achChapuShpai\- ranyairmAsaM pratihutavidhirvatsaraiH syAddhanADhyaH || 11\.26|| tAraramAmAyAshrIH kamale kamalAlaye prasIdayugam | bIjAni tAni punarapi samahAlakShmIhR^idindirAmantraH || 11\.27|| tribhistu varNairhR^idayaM shirobhiH syAtpa~nchabhishchAtha shikhA trivarNA | tribhistathA varma chaturbhirastraM pR^ithak tribIjApuTitaistada~Ngam || 11\.28|| hastodyadvasupAtrapajrjayugAdarshA sphurannUpura\- graiveyA~NgadahArakajrNamahAmaulijvalatkuNDalA | padmasthA parichArikAparivR^itA shuklA~NgarAgAMshukA devI divyagaNAnatA bhavadaghapradhvaMsinI syAdramA || 11\.29|| lakShaM japenmanumimaM madhuratrayAktai\- rbailvaiH phalaiH pratihunedayutaM tadante | ArAdhayedanudinaM prativakShyamANa\- mArgeNa durgatibhayAdrahito bhavetsaH || 11\.30|| shrIdharashcha hR^iShIkesho vaikuNTho vishvarUpakaH | vAsudevAdayashchA~NgAvaraNAtsamanantaram || 11\.31|| bhAratIpArvatIchAndrIshachIbhirapi saMyutA | damakAdistR^itIyAnurAgAdyaishcha chatuthryapi || 11\.32|| anurAgo visaMvAdo vijayo vallabho madaH | harSho balashcha tejashchetyaShTau bANA mahAshriyaH || 11\.33|| anantabrahmaparyantaiH pa~nchamIndrAdibhirmatA | chakrapadmAntikaiH ShaShThIva~NkAAdyairAvR^itiH shriyaH || 11\.34|| sampUjyaivaM shriyamanudinaM yo japenmantramenaM proktAM sa~NkhyAM sahutavidhimapyuchChritAM prApya lakShmIm | dvitrAdarvAgbhavati pashuputrAdibhogaiH samR^iddho varShAddehApadi cha padamabhyeti nityaM sa viShNoH || 11\.35|| shrImantreShviti gaditeShu bhaktiyuktaH shrIsUktAnyapi cha japedyajeddhunechcha | sUkte tu prathamatare svayaM muniH syA\- danyeShAM munaya ime bhavanti bhUyaH || 11\.36|| AnandaH kardamashchaiva chilkItashchendirAsutaH | R^ichAmatho tadanyAsAmR^iShayaH samudIritAH || 11\.37|| Adye sUktatraye chChando.anuShTupkAMse bR^ihatyapi | tadantyayostriShTubAkhyAM parastAdaShTake punaH || 11\.38|| anuShTubantye prastArapa~NktishChandAMsi vai kramAt | shryagnI syAtAM devate cha nyAsA~Ngavidhiruchyate || 11\.39|| mUrdhAkShikarNanAsAmukhagaladorhR^idayanAbhiguhyeShu | pAyUrujAnuja~NghAcharaNeShu nyasatu sUktakaiH kramashaH || 11\.40|| sahiraNmayI cha chandrArajatahiraNyasraje hiraNyAkhyA | a~NgAni jAtiyu~njyatha hiraNyavarNAhvayA tathAstraM syAt || 11\.41|| aruNakamalasaMsthA tadrajaHpu~njavarNA karakamaladhR^iteShTAbhItiyugmAmbujA cha | maNimakuTavichitrAla~NkR^itAkalpAjAtai\- rbhavatu bhuvanamAtA santataM shrIH shriye vaH || 11\.42|| prArabhyAchChAM pratipadamatha prAptadIkSho viyukta\- stanva~NgIbhistanuvimalavAsAH sudhautadvijAdyaH | ekAdashyAmapi parisamApyArkasAhasrikAntaM jApaM mantrI prayajatu ramAM prAktanaproktapIThe || 11\.43|| padmA sapadmavarNA padmasthAdrrA cha tarpayantyabhidhA | tR^iptA jvalantyabhikhyA svarNaprAkArasa.nj~nakA cheti || 11\.44|| madhye dishAdhipA~NgAvR^ityoretAstatashcha va~NkAAdIn | prayajechchaturAvaraNaM nigaditamiti sUktakalpitavidhAnam || 11\.45|| annaghR^itAbhyAM juhuyAdarchAsvaShTottaraM shataM mantrI | AvAhanAsanAghryakapAdyAchamanamadhuparkasekAni || 11\.46|| vAsobhUShaNagandhAnsumanoyutadhUpadIpabhojyAni | sodvAsanAni kuryAdbhaktiyutaH pa~nchadashabhiratha manubhiH || 11\.47|| vyastairapi cha samastaiH pUjAyAM saMyatAtmakaH siddhyai | pakvairbilvasamidbhiH payondhasA rsipaShA kramAjjuhuyAt || 11\.48|| ekaikaM tritrishataM dvAdashyAM bhojayIta viprAMshcha | mandArakundakumudakanandyAvartAhvamAlatIjAtyaH || 11\.49|| kahlArapadmaraktotpalaketakachampakAdayo grAhyAH | pariShi~nchettrisho nityaM sUktaistaiH snAnakarmaNi || 11\.50|| AdityAbhimukho japyAttAvattAvachcha tarpayet | archayedvidhinA tena dinasho juhuyAttrishaH || 11\.51|| evaM karoti ShaNmAsaM yo.asau syAdindirApatiH | udbuddhamAtre naline navanItaM vinikShipet || 11\.52|| sarkiNake saki~njalkodare patrAntarAlake | punaH padmaM taduddhR^itya samiddhe tu hutAshane || 11\.53|| juhuyAdantyayAtharchA shatamaShTottaraM japet | chatvAriMshachChukravArairmahAshrIstasya jAyate || 11\.54|| kAMso.asmItyanayA samyagekAdasha ghR^itAhutIH | ShaNmAsaM juhvato nityaM bhUyAtprAyo mahendirA || 11\.55|| sUktairetairjuhuta japatAbhyarchayItAvagAhe\- tsi~nchedvaktre dinamanu tathA saMyatastarpayIta | saMshuddhAtmA vividhadhanadhAnyAkulAbhyantaro.asau mantrI sarvairbhuvi bahumataH shrImatAM syAtpurogaH || 11\.56|| shrIlakShmIrvaradA viShNupatnI cha savasupradA | hiraNyarUpA sasvarNamAlinI rajatasrajA || 11\.57|| sasuvarNaprabhA svarNaprAkArA padmavAsinI | padmahastA padmapUrvapriyA muktApadAdikA || 11\.58|| ala~NkArA tathA sUryA chandrA bilvapriyeshvarI | bhuktiH prapUrvA muktishcha vibhUtyR^iddhisamR^iddhayaH || 11\.59|| tuShTiH puShTishcha dhanadA tathAnyA tu dhaneshvarI | shraddhA sabhogInI bhogadAtrI dhAtR^ividhAtR^ike || 11\.60|| dvAtriMshadetAH shrIdevyA ye mantrAH samudIritAH | tArAdikA namontAshcha tairarchAsu baliM haret | tarpayechcha mahAdevIM dinAdau mantravittamaH || 11\.61|| nAbhyakto.adyAnna nagnaH salilamavatarenna svapedvAshuchiH sa\- nnAbhyajyAnnaiva chAdyAttilaruhalavaNe kevale naiva doSham | vaktre limpedvadennAnR^itamapi malinaH syAnna bimbAmbujanma\- droNAnno dhArayetke bhuvamapi na vR^ithaivAlikhedindirArthI || 11\.62|| suvimalacharitaH syAchChuddhamAlyAnulepA\- bharaNavasanadeho mukhyagandhottamA~NgaH | suvishadanakhadantaH shuddhadhIrviShNubhakto vimalaruchirashayyaH syAchchirAyendirArthI || 11\.63|| duShTAM kaShTAnvavAyAM kalahakaluShitAM mArgadR^iShTAmaniShTA\- manyAsaktAmasaktAmativipulakR^ishA~NgImatihrasvadIrghAm | rogArtAM bhogalolAM pratipuruShachalAM rAjakAntAmakAntAM kAkAkShImekachArAM grahakusumayutAM cha spR^ishedindirArthI || 11\.64|| shAntaH shashvatsmitamadhurapUrvAbhibhAShI dayAdrro devAchAryAtithidahanapUjArataH puNyashIlaH | nityasnAyI niyamanirataH pratyagAshAmukhAshI mantrI varNAshramadR^iDharatiH syAchchirAyendirArthI || 11\.65|| shrImantrabhaktaH shritaviShNudIkShaH shrIsUktajApI shitadhIH sushIlaH | svadAratuShTo mitabhAShaNAshI lokapriyaH syAchchiramindirArthI || 11\.66|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre ekAdashaH paTalaH || \chapter{|| dvAdashaH paTalaH ||} atha ramAbhuvaneshimanobhavaistripuTasa.nj~nakamantramudIritam | sakalavargaphalAptiyashaskaraM jagati ra~njanakR^itkavitAkaram || 12\.1|| bIjaistribhirdviruktaiH kuryAda~NgAni sAdhakaH siddhyai | pUrvatareritayorvA dvayorathaikaM tada~NgayoH prabhajet || 12\.2|| navakanakabhAsurorvIvirachitamaNikuTTime sakalpatarau | ratnavarabaddhasiMhAsananihitasaroruhe samAsInAm || 12\.3|| AbaddharatnamakuTAM maNikuNDalodya tkeyUrakorbhirashanAhvayanUpurADhyAm | dhyAyeddhR^itAbjayugapAshakashAjrurekShu\- chApAM sapuShpavishikhAM navahemavarNAm || 12\.4|| chAmaramukurasamudgakatAmbUlakarajrvAhinIbhishcha | dUtIbhiH samabhivR^itAM pashyantIM sAdhakaM prasannadR^ishA || 12\.5|| yogeshvarImiti vichintya japechcha mantra\- mAdityalakShamatha mantritamo japAnte | shrIrAjavR^ikShasamidhAM sajapArtavAnAM tAvatsahasrasamitaM madhurairjuhotu || 12\.6|| a~NgairlakShmIharigirisutAsharvaratya~NgajAtaiH ShaTkoNasthairnidhiyugayutaistadbahirmAtR^ibhishcha | yoShidrUpairbahirapi yajellokapAlaistadeta\- tproktaM devyA api suragaNaiH pUjanIyaM vidhAnam || 12\.7|| lakShmIgaurImanasishayabIjAni kR^itvA kalAyAM tAM vA bindau tamapi gagane tachcha sindUravarNam | smR^itvA buddhyA bhuvanamakhilaM tanmayatvena mantrI devAnvashyAnapi vitanute kiM punarmatryajAtIn || 12\.8|| ya imaM bhajate manuM manasvI vidhinA vA punararchayedvidhAnam | sa tu samyagavApya dR^iShTabhogAnparatastatpadamaishameti dhAma || 12\.9|| sahR^idayabhagavatyai dAntaraNyai dharArNAH saNidharashivadhArNAre dviThAntA dhruvAdyAH | gaditamiti dharAyA mantramutkR^iShTadhAtrI\- sukhasutadhanadhAnyaprAptidaM kIrttidaM cha || 12\.10|| R^iShirapi varAha uktashChando nichR^idasya devatA dharaNI | manunAmunaiva cha padaiH ShoDhA bhinnena nigadito.a~NgavidhiH || 12\.11|| mukhyAmbhoje niviShTAruNacharaNatalA shyAmalA~NgI manoj~nA cha~nchachChAlyagrachumbachChukalasitakaro prAptanIlotpalA cha | ratnAkalpAbhirAmA maNimayamakuTA chitravastrA prasannA dishyAdvishvambharA vaH satatamabhimataM vallabhA kaiTabhAraiH || 12\.12|| lakShAyatA cha sadashAMshahutAvasAnA proktA dharAhR^idayamantrajapakriyA syAt | rsipaShmatA suvimalena payondhasAsya homo vidhiH sakalasiddhikaraH kilAyam || 12\.13|| pIThe viShNoH pUjayetpUrvamantrai\- rbhUvahnyambuprANasa.nj~naishcha bhUtaiH | shAntyantAbhiH shaktibhiH sAkamAshA\- pAlaiH pR^ithvIM saMyatAtmopachAraiH || 12\.14|| puShpaiH priya~NgormadhuratrayAktai\- nIlotpalairvApi tathAruNaistaiH | sahasramAnaM pratijuhvataH syA\- dgaurgomatI sasyakulAkulA cha || 12\.15|| pi~NgalAM pR^ithulashAli~njarIM yo juhoti madhuratrayokShitAm | nityashaH shatamathAsya maNDalA\- ddhastagA bhavati vistR^itA mahI || 12\.16|| bhR^igostu vAre nijasAdhyabhUbhR^i\- dvilolitAmbhaHparipakvamandhaH | payoghR^itAktaM juhuyAtsahasraM dugdhena vA tena dinAvatAre || 12\.17|| ShaNmAsAdanubhR^iguvArameSha homaH sampannAnsamupanayeddharApradeshAn | putrAnvA pashumahiSheShTajuShTapuShTA\- miShTAmapyanudinamindirAM samagrAm || 12\.18|| sa~NkShepato hR^idayamantravidhirdharAyAH prokto hitAya jagatAM rahitakShamANAm | enaM bhajanniti dharAkamalAsamR^iddhaH syAdatra siddhimaparatra parAM prayAti || 12\.19|| atha puruShArthachatuShTayasiddhikarI mantrajApaniratAnAm | tvaritAkhyeyaM vidyA nigadyate japahutArchanAvidhibhiH || 12\.20|| bhaktiyutAnAM tvarayA siddhikarI cheti mantriNAM satatam | devyAstvaritAkhyA syAttvaritaM kShvelagrahAdiharaNatayA || 12\.21|| varmaddhrye cha tadantyaH shivayukcharame.a~NganAdyusAdhilavam | antyaH sa yonirastrAntikaH satAro manurdashArNayutaH || 12\.22|| tArAnte.astrAdAvapi mAyAbIjaM prayojayenmantrI | tena hi kA~NkShitasiddhirbhUyAdachireNa mantravidAm || 12\.23|| kUrmAdibhyAM dvAbhyAM dvAbhyAmapi pUrvapUrvahInAbhyAm | kuryAtsaptabhirarNaira~NgAni cha ShaT krameNa mantraj~naH || 12\.24|| kAlikagalahR^innAbhikaguhyoruShu jAnuja~NghayoH padayoH | dehe nyAsaM kuryAnmantreNa vyApakaM samastena || 12\.25|| shyAmatanumaruNapajrjacharaNatalAM vR^iShalanAgama~njIrAm | svarNAMshukaparidhAnAM vaishyAhidvandvamekhalAkalitAm || 12\.26|| tanumadhyalatAM pR^ithulastanayugalAM karavirAjadabhayavarAm | shikhipi~nChanAlavalayAM gu~njAphalaguNitabhUShaNAruNitAm || 12\.27|| nR^ipaphaNikeyUrAM tAM galavilasadvividhamaNiyutAbharaNAm | dvijanAgavihitakuNDalamaNDitagaNDadvayImukurashobhAm || 12\.28|| shoNatarAdharapallavavidrumamaNibhAsurAM prasannAM cha | pUrNashashibimbavadanAmaruNAyatalochanatrayInalinAm || 12\.29|| ku~nchitakuntalavilasanmakuTAghaTitAhivairipi~nChayutAm | kairAtIM vanakusumojjvalAM mayUrAtapatraketanikAm || 12\.30|| suruchirasiMhAsanagAM vibhramasamudAyamandirAM taruNIm | tAmenAM tvaritAkhyAM dhyAtvA kuyaujjapArchanAhomAn || 12\.31|| dIkShAM prApya guroratha lakShaM japyAddashAMshakaM juhuyAt | bilvasamidbhistrimadhurayuktAbhiH sAdhakaH susaMyatadhIH || 12\.32|| aShTaharividhR^itasiMhAsane samAvAhya sarasije devIm | a~NgaiH saha praNItAM gAyatrIM pUjayeddishAM kramataH || 12\.33|| hujrarAkhyA khechari chaNDesachChedanI tathA kShapaNI | bhUyaH striyAhvayA hu~NkArIsakShemakArikAH pUjyAH || 12\.34|| sashrIbIjA lokeshAyudhabhUShAnvitA dalAgreShu | phaTkArI chApyagre sharAsasharadhAriNI cha tadbAhye || 12\.35|| sasvarNavetrayaShTyau dvAHsthe pUjye punarjayAvijaye | kR^iShNo barbarakesho laguDadharaH ki~Nkarashcha tatpurataH || 12\.36|| aruNaishchandanakusumairvanajairapi dhUpadIpanaivedyaiH | pravaraishcha nR^ittagItaiH samarchayedbhaktibhAranamratanuH || 12\.37|| japahutapUjAbhedairiti siddhe mantrajApino mantre | nArInaranarapatayaH kurvantisadA namaskriyAmasmai || 12\.38|| vidyAdharyo yakShyaH sasurAsurasiddhachAraNapramadAH | apsarasashcha vishiShTAH sAdhakasaktena chetasAkulitAH || 12\.39|| smarasharavihvalitA~Ngyo romA~nchitagAtravallarIlalitAH | ghanagharmabindumauktikavilatkuchagaNDamaNDaladvitayAH || 12\.40|| vispaShTajaghanavakShoruhadormUlAH skhalatpadanyAsAH | mukulitanayanasarojAH praspanditadashanavasanasambhinnAH || 12\.41|| shlathamAnAMshukachikurA madavivashaskhalitamandabhAShiNyaH | mR^idutaramastakavirachitanatya~njalayaH prasAdakA~NkShiNyaH || 12\.42|| vIkShasva dehi vAchaM parirambhaNaparamasaukhyamasmAkam | ehi surodyAnAdiShu raMsyAmaH svechChayA nirAtajrm || 12\.43|| ityAdi vANinIbhirvilobhyamAno yadA na vikriyate | mantrI tadetya vA~nChitamakhilaM tasmai dadAti sA devI || 12\.44|| yoniM kuNDasyAntaH prakalpya tatrAnalaM samAdhAya | sampUjya pUrvavidhinA juhuyAtsarvArthasiddhaye mantrI || 12\.45|| ikShushakalaiH samR^iddhyai dUrvAbhiH svAyuShe shriye dhAnyaiH | dhAnyAya yavaiH puShTyai godhUmaitrra+ddhaye tilairjuhuyAt || 12\.46|| jambUbhiH svarNAptyai rAjIbhiH shatrushAntaye.akShatakaiH | akShayasiddhyai vakulaiH kIttryai kundairmahodayAya tathA || 12\.47|| aruNotpalaishcha puShTyai madhUkajairiShTasiddhaye.ashokaiH | putrAptyai pATalajaiH strIsiddhyai nimbajaishcha vidviShTyai || 12\.48|| nIlotpalakaistuShTyai champakajaiH kanakasiddhaye padmaiH | saha kiMshukaishcha sarvopadravashAntyai sa sAdhako juhuyAt || 12\.49|| hutasa~NkhyAsAhasrI niyutA vAthAyutAntikI bhavati | yAvatsa~Nkhyo homastAvajjapyashcha mantriNA mantraH || 12\.50|| anumantritaishcha vAribhirAsekaH kShvelashAntikR^idbhavati | tajjaptayaShTighAto mantritachulukodakAhatishcha tathA || 12\.51|| tatkarNarandhrajApAtsadyo nashyurviShagrahAdirujaH | tadyantrasthApanamapi viShabhUtAdiprashAntikR^idbhavati || 12\.52|| AkhyAM madhye satAre manumatha shatasaMyuktaviMshatpuTeShu prAdakShiNyena sharvAdikamanuvilikhed.hvAdashAvR^itti mantrI | viMshad.hvandvAShTashUlAkalitavirachitaM yantrametatsujaptaM baddhaM kShvelagrahArti harati vijayalakShmIpradaM kIrttidaM cha || 12\.53|| AkhyAM madhyagatAnale likhatu dikpa~NktiShvatha syuH sahUM kShrUM chrUM ChrUM karaNadviShaShTipadake shaivAdi kAlImanum | naitrra+tyAdi tathA kramAkramavR^itaM bAhye.analairAvR^itaM proktaM nigrahachakramantakapuraprAptipradaM vairiNAm || 12\.54|| kAlImAraramAlIkA lInamokShakShamonalI | mAmodetatademomA rakShatatvatvatakSharaH || 12\.55|| yamApATaTapAmAya mATamoTaTamoTayA | vAmo bhUriribhUmovA TararIstvastvarIraTa || 12\.56|| vahnerviNNimbaniryAsakaviShamaShibhiH sIsapaTTeMshuke vA shAve pAShANake vA vilikhatu matimAnkAkapatreNa yantram | valmIke chatvare vA kShatataruvivare vA nidadhyAdarAti\- rmR^ityuM prApnoti bhUyAdavayavavikalo vyAdhitaH pAtito vA || 12\.57|| chakre chAShTAShTapade kAlIshivayAtudhAnakhaNDAdyam | yamadahanAnilavItaM vilikhya viShadaNDimarkaTIliptam || 12\.58|| japtamadhomukhametadyatra tu deshe vinikShipenmantrI | tatropadravamakhilaM dinashaH sarvAtmanA bhavati || 12\.59|| khaNDeShvekAshItiShu madhyendugasAdhyaM juMsaH pUrvaM diksthachatuShpa~NktiShu shaikham | likhyAllakShmIM shiShTachatuHShaShThiShu vidvA\- nIshAdyaM kanyAdi cha bAhye tvaritAkhyAm || 12\.60|| digdiksaMsthAmastrapadAbhirvaShaDantAM medomAlAveShTitabimbaM ghaTavItam | padmasthaM tatpajrjarAjadvadanAntaM proktaM chakraM samyagihAnugrahasa.nj~nam || 12\.61|| shrIsAmAyAyAmAsAshrI sAnoyAj~nej~neyAnosA | mAyAlIlAlIyAmA yAj~nelAlIlIlAj~neyA || 12\.62|| lAkShAbhiH kujrumairvA vilikhatu dhavale vAMshuke svarNapaTTe lekhinyA svarNamayyA dR^iDhamapi gulikIkR^itya sandhArayedyaH | kR^ityAbhyo mR^ityuto vA grahaviShaduritebhyo vimuktaH sa dhanyo jIvetsvaiH putrapautrairaparimitamahAsampadA dIrghakAlam || 12\.63|| chatuHShaShTyaMshe vA kramavidatha lakShmImanumamuM shivAdyaM naitrra+tyAdikamapi chaturNAmR^itavR^itam | bahiH svachChe paTTe kanakavihite pUrvavidhinA likhitvA japtvA nikShipatu shitadhIryatra tadidam || 12\.64|| chakramanugrahasa.nj~naM mantrI deshe.atra sampado viratam | shubhataraphaladAyinyo bhavanti sasryiddhakAlavR^iShTyAdyAH || 12\.65|| hu~NkAre sAdhyasa.nj~nAM vilikhatu tadadhaH rkiNakAyAM cha shiShTA\- naShTau varNAndaleShvArachayatu haramAyAM trisho veShTayitvA | kumbhasthaM yantrametatsarasijapuTitaM sarvarakShAprasiddhyai kL^iptaM sarvopasargaprashamanaphaladaM shrIkaraM vashyakAri || 12\.66|| iti nigaditakL^iptyA pUjayettotalAyAM manumanudinamenaM mAnayanmAnavo yaH | sa tu jagati samagrAM sampadaM prApya dehA\- padi muditatarAtmA yuktadhIrmuktimeti || 12\.67|| smaradIrghaidharakAgnyondIrghAbhyakShveladadralAntashivAH | abhitaH shaktiniruddho dvAdashavarNo.ayamIrito mantraH || 12\.68|| dvAbhyAM vA chaikena dvAbhyAM dvAbhyAM tathA punadrvAbhyAm | mantrAkSharairvidadhyAda~NgavidhiM jAtisaMyutairmantrI || 12\.69|| indukalAkalitojjvalamaulirmAramadAkulitAyuganetrA | shoNitasindhutara~NgitapotadyotitabhAnudalAmbujasaMsthA || 12\.70|| dordhR^itadADimasAyakapAshA sAjrushachApakapAlasametA | shoNadukUlavilepanamAlyA shoNatarA bhavato.avatu devI || 12\.71|| smR^itvA nityAM devImevaM prajapenmanuM shatasahasram | ayutaM juhuyAdante nR^ipatarusamidhAM ghR^itena vA siddhyai || 12\.72|| shAkta pIThe pUjyA devI kusumAnulepanairaruNaiH | svayamapyala~NkR^itA~NgaH sadhUpadIpairnivedyatAmbUlaiH || 12\.73|| hR^illekhA kledanI nandA kShobhaNI madanAturA | nira~njanA rAgavatI tathAnyA madanAvatI || 12\.74|| mekhalA drAviNI chaiva bhUyo.anyA vegavatyapi | sasmArA dvAdasha proktAH shaktayaH patrasaMsthitAH || 12\.75|| a~NgaiH shaktibhirAbhirmAtR^ibhirAshAdhipaiH kramAtpUjyA | bhaktibharAnatavapuShA bhavabhayabha~NgAya mantriNAharahaH || 12\.76|| dAridryarogaduHkhairdaurbhAgyajarApamR^ityudoShaishcha | aspR^iShTo nirapAyo jIvati mantraM bhajannamuM manujaH || 12\.77|| itIritA lokahitAya va~NkA\- prastAriNI mandiramindirAyAH | yA sarvanArInararAjavarga\- sammohanI mohanabANabhUtA || 12\.78|| nidrayorantarA tyaklinnai madAH syushcha veshiraH | mAyAdikastayA varNadvandvaishchA~NgavidhiH smR^itaH || 12\.79|| raktAraktAMshukakusumavilepAdikA sendumauliH svidyadvaktrA madavivashasamAghUrNitatrIkShaNA cha | doHsatpAshAjrushayutakapAlAbhayA padmasaMsthA devI pAyAdamitaphaladA nityashaH pArvatI vaH || 12\.80|| dIkShitaH prajapellakShaM manumenaM hunettataH | madhUkapuShpaiH svAdvaktairayutaM haviShA tathA || 12\.81|| pIThIM pUrvavadabhyachrya tatrAvAhyApi pUjayet | a~Ngaishcha shaktibhirlokapAlairdevIM samAhitaH || 12\.82|| nityA nira~njanA klinnA kledinI madanAturA | madadravA drAviNI cha draviNA shaktayo matAH || 12\.83|| prajapetyapramadAM vichintya yAM vA shayanastho manuvitsahasramAnam | nishi mArashilImukhAhatA~NgI nachirAtsA madavihvalA sameti || 12\.84|| nityAbhiH sadR^ishatarA na santi loke lakShmIdA jagadanura~njanAshcha mantrAH | tasmAttA~nshubhamatayo bhajantu nityaM jApArchAhutasamupAsanAvisheShaiH || 12\.85|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre dvAdashaH paTalaH || \chapter{|| trayodashaH paTalaH ||} atha vakShyAmi durgAyA mantrAnsA~NgAnsadevatAn | sajapArchAhutavidhInprItyarthaM mantrajApinAm || 13\.1|| tAro mAyAmaresho.atripITho bindusamanvitaH | sa eva cha visargAnto gAyai natyantiko manuH || 13\.2|| durgAsya devatA chChando gAyatraM nArado muniH | tAro mAyA cha durgAyai hrAmAdyantA~NgakalpanA || 13\.3|| sha~NkhArichApasharabhinnakarAM triNetrAM tigmetarAMshukalayA vilasatkirITAm | siMhasthitAM sasurasiddhanutAM cha durgAM dUrvAnibhAM duritavargaharIM namAmi || 13\.4|| kR^itAbhiShekadIkShastu vasulakShaM japenmanum | tadante juhuyAtrsipaHsaMyuktena payondhasA || 13\.5|| aShTasAhasrasa~Nkhyaistu tilairvA madhurAplutaiH | pIThArchAyAM prayaShTavyAH kramAttachChaktayo nava || 13\.6|| prabhA mAyA jayA sUkShmA vishuddhA nandinI tathA | suprabhA vijayA sarvasiddhidA navamI tathA || 13\.7|| achryA hrasvatrayaklIbarahitaishcha svarairimAH | tArAnte va~NkAmAbhAShya nakhadaMShTrAyudhAni cha || 13\.8|| mahAsiMhAya chetyuktvA varmAstranatayaH kramAt | siMhamantro.ayamityevaM samproktA pIThakalpanA || 13\.9|| a~NgaiH syAdAvR^itiH pUrvA dvitIyA shaktibhiH smR^itA | aShTAyudhaistR^itIyA syAllokapAlaishchatuthryapi || 13\.10|| tadAyudhaiH pa~nchamI cha durgAyajanamIdR^isham | jayA cha vijayA kIrttiH prItishchAtha prabhAhvayA || 13\.11|| shraddhA medhA shrutirapi shaktayaH svAkSharAdikAH | chakrasha~NkhagadAkhaDgapAshAjrushasharA dhanuH || 13\.12|| kramAdaShTAyudhAH proktA daurgA durgatihAriNaH | itthaM durgAmanau jApahutArchAbhiH prasAdhite || 13\.13|| mantrIndirAvAnbhavati dIrghAyurduritA~njayet | yAnyAnichChati kAmAnsvAMstAMstAnprApnoti yatnataH || 13\.14|| vidhAya vidhinAnena kalashaM chAbhiShechayet | yamasau bhUtavetAlapishAchAdyairvimuchyate | rAjAbhiShikto vidhinA sapatnAnamunA yajet || 13\.15|| amunA vidhinA kR^itAbhiShekA lalanA putramavApnuyAdvinItam | havanAttilasarShapaiH sahasradvitayairAshu bhavechcha garbharakShA || 13\.16|| anayaiva japAbhiShekahoma\- kriyayA syAdanura~njanaM janAnAm | bhajatAM sakalArthasAdhanArthaM munivaryaiH parikalpito.ayamAdau || 13\.17|| uttiShThapadaM prathamaM puruShi tataH kimpadaM svapiShiyuktam | bhayamapi me.ante samupasthitamityuchchArya yadipadaM pravadet || 13\.18|| shakyamashakyaM voktvA tanme bhagavati nigadya shamayapadam | proktvA ThadvitayayutaM saptatriMshAkSharo manuH proktaH || 13\.19|| AraNyako.atyanuShTubvanadurgAkhyAH krameNa bhagavatyAH | R^iShyAdikAH svamanunA vihitAnya~NgAni vAkyabhinnena || 13\.20|| ShaDbhishchaturbhiraShTabhiraShTArNaiH ShaDbhirapi cha pa~nchArNaiH | jAtiyutaishcha vidadhyAda~NgAni cha ShaT krameNa vishadamatiH || 13\.21|| pad.hvayasandhigudAndhvAdhArodarapAshrvahR^itstaneShu gale | doHsandhivadanAnAsAkapoladR^ikkarNayugbhruke nyasyet || 13\.22|| hemaprakhyAmindukhaNDAttamauliM sha~NkhAriShTAbhItihastAM triNetrAm | hemAbjasthAM pItavastrAM prasannAM devIM durgAM divyarUpAM namAmi || 13\.23|| arisha~NkhakR^ipANakheTabANAnsadhanuHshUlakartijanIrdadhAnA | bhavatAM mahiShottamA~NgasaMsthA navadUrvAsadR^ishI shriye.astu durgA || 13\.24|| chakradarakhaDgakheTakasharakArmukashUlasa.nj~nakakapAlaiH | R^iShTimusalakuntanandakavalayagadAbhiNDipAlashaktyAkhyaiH || 13\.25|| udyadvikR^itibhujADhyA mahiShA~Nge sajalajaladasa~NkAshA | siMhasthA vAgninibhA padmasthA vAtha marakataprakhyA || 13\.26|| vyAghratvakparidhAnA sarvAbharaNAnvitA triNetrA cha | ahikalitanIlaku~nchitakuntalavilasatkirITashashishakalA || 13\.27|| sarpamayavalayanUpurakA~nchIkeyUrahArasampannA | suraditijAbhayabhayadA dhyeyA kAtyAyanI prayogavidhau || 13\.28|| saMyatachitto lakShachatuShkaM japtvA huneddashAMshena | vrIhitilAjyahavirbhiH samyaksa~nchintya bhagavatImanale || 13\.29|| pIThe pUrvaprokte pUjyA~NgaiH shaktibhistathAShTAbhiH | aShTAyudhaishcha mAtR^ibhirAsheshaiH kramasha eva durgeyam || 13\.30|| AryA durgA bhadrA sabhadrakAlI tathAmbikAkhyA cha | kShemyA savedagarbhA kShemakarI cheti shaktayaH proktAH || 13\.31|| aridarakR^ipANakheTakabANadhanuHshUlasaMyutakapAlAH | aShTAyudhAH kramoktAH pUrvavidhAnavadathoditaM sheSham || 13\.32|| itthaM japArchanAhutasiddhamanormantriNaH prayogavidhiH | vihito japaH pratidinaM nijarakShAyai shataM sahasraM vA || 13\.33|| uddishya yadyadenaM manuM japedatha sahasramayutaM vA | tattanmantrI labhyedachirAttadanugrahAdasAdhyamapi || 13\.34|| snAtvArkAbhimukhaH sannAbhidvayase.ambhasi sthito mantrI | aShTodhrvashataM prajapennijavA~nChitasiddhaye cha lakShmyai cha || 13\.35|| dhyAtvA trishUlahastAM jvarasarpagrahavipatsu jantUnAm | saMspR^ishya shirasi japyAttajjanyopadravaM shamayet || 13\.36|| ayutaM tilairvanotthai rAjIbhirvA hunetsamidbhirvA | mAyUrikIbhirachirAtso.apasmArAdikAMshcha nAshayati || 13\.37|| juhuyAdrohiNasamidhAmayutaM mantrI punaH sashu~NgAnAm | sarvApadAM vimuktyai sarvasamR^iddhyai grahAdishAntyai cha || 13\.38|| ArkaiH samitsahasraiH pratijuhuyAdarkavAramArabhya | dashadinato.arvAgvA~nChitasiddhirdevyAH prasAdato bhavati || 13\.39|| shuddhaiH sArairidhmaistridinaM vA saptarAtrakaM vApi | pratishakalaM pratijuhuyAnmanunA nijavA~nChitAptaye mantrI || 13\.40|| vishikhAnAM triMshatkaM puro nidhAyAtha tIkShNatailena | juhuyAtsahasrakaM vAyutamapi sa~NkhyAsu pUritAsu punaH || 13\.41|| sampAtitatailena cha sharAnsamabhyajya pUrvavajjapyAt | tAnatha shUro dhanvI shuddhAchAraH pravedhayedbANAn || 13\.42|| pratisenAyA madhye sA dhAvati sadya eva sambhrAntA | bhUyo guruM dhanairapi dhAnyaiH paripUjayechcha kArayitA || 13\.43|| aShTottarashatajaptaM yachChirasi prakShipechchitAbhasma | sa tu vidviShTo lokairdeshAddeshAntaraM paribhramati || 13\.44|| kAraskarasya patrairaShTasahasrairnipAtitairmarutA | juhuyAtsapAdapAMsubhiruchchATakaraM bhavedripoH sadyaH || 13\.45|| senAM saMstambhayituM viShatarusumanaHsahasrakaM juhuyAt | tAvadbhistatpatrairjuhuyAnmantrI cha tAM nivartayitum || 13\.46|| viShatarumayIM cha shatroH pratikR^itimasakR^itpratiShThitaprANAm | ChittvA chChittvA kAkolUkavasAktaiH sahasramaShTau cha || 13\.47|| asitachaturdashyAM tadgAtrairjuhuyAdaraNyake.ardhanishi | trichaturdashIprayogAdarvA~N mriyate ripurna sandehaH || 13\.48|| svavasAraktopetairjuhuyAtpatrairulUkavAyasayoH | mriyate.arAtirmattastUnmattasamitsahasrahomena || 13\.49|| saMsthApitAnilAM tAM pratikR^itimuShNodake vinikShipya | prajapedunmAdaH syAchChatrordugdhAbhiShekataH shAntiH || 13\.50|| ravibimbagatAmaruNAM karayugaparikL^iptashUlatarjanikAm | dhyAtvAyutaM prajapyAnmArayituM sadya eva ripunivaham || 13\.51|| asikheTakarArkasthA kruddhA mArayati saiva japavidhinA | siMhasthA bANadhanuShkarA samuchchATayedarInachirAt || 13\.52|| viShatarusamidayutahutAdatha kariNo rogiNo bhavantyachirAt | tatparNaishcha vinAshasteShAmuchchATanaM cha tatpuShpaiH || 13\.53|| AnityasamiddhomAdrogA nashyanti dantinAmachirAt | tatpuShpairmudharAktairhomAchcha vashIbhavanti mAta~NgAH || 13\.54|| trimadhurayutairanityakapatrairmattA bhavanti te sadyaH | rakShAkarastu kariNAM tajjApitapa~nchagavyalepaH syAt || 13\.55|| AjyatilarAjyanityakadugdhodakapa~nchagavyataNDulakaiH | saghR^itaishcha pratyekaM sahasrahavanaM gajAshvardhanakR^ita || 13\.56|| dvijabhUruhaM mahAntaM ChittvA nirbhidya pa~nchadhA bhUyaH | AshAkrameNa pa~nchAyudhA vidheyAshcha sAdhushilpavidA || 13\.57|| sha~NkhaH sanandako.ariH shA~NrgaH kaumodakI dishAkramataH | pa~ncheti pa~nchagavye nidhAya japyAchcha pa~nchasAhasram || 13\.58|| tAvaddhR^itena juhuyAtteShvatha sampAtya sAdhu sampAtam | punarapi tAvajjaptvA madhyAdyavaTeShu pa~nchagavyayutam || 13\.59|| saMsthApya samIkR^itya cha baliM harettatra tatra tanmantraiH | purarAShTragrAmANAM kAryA rakShaivameva mantravidA || 13\.60|| yasmindeshe vihitA rakSheyaM tatra vardhate mahAlakShmIH | dhanadhAnyasamR^iddhiH syAdripuchorAdyAshcha naiva bAdhante || 13\.61|| padmotpalakumudahutairnR^ipapatnIbrAhmaNAnvashIkurute | kahlAraloNahomairviTChUdrA~njAtibhistathA grAmam || 13\.62|| athavAridaragadAmbujakaraM mukundaM vichintya ravibimbe | vyatyastapuruShabhagavatipadaM manuM japatu sarvasiddhikaram || 13\.63|| sAdhyAkhyAkSharargibhataM manumamuM patre likhitvA cha ta\- chchakrIhastamR^idA kR^itapratikR^itervinyasya mantrI hR^idi | saptAhaM tvatha puttalImabhimukhe saMsthApya sandhyAtraye japyAdaShTashataM chirAya vashatAM gachChatyasau nishchayaH || 13\.64|| vrIhINAM juhuyAnnaro.aShTashatakaM saMvatsarAdbrIhimA\- ngodugdhaiH pashumAndhR^itaiH kanakavAndadhnA cha sarrviddhamAn | annairannasamR^iddhimAMshcha madhubhiH syAdratnavAndUrvayA\- pyAyuShmAnpratipaddhutena mahatIM sadyaH shriyaM prApnuyAt || 13\.65|| ChAntaM marutturIyavarNayutaM savAdyaM saMvIpasya shUlinipadaM cha saduShTashabdam | pa~nchAntakaM sadahanaM paribhAShya hAntaM humphaDdviThAntamiti shUlinimantrametat || 13\.66|| R^iShirdIrghatamAshChandaH kakubdurgA cha devatA | durgA hR^idvaradA shIrShaM shikhA syAdvindhyavAsinI || 13\.67|| varma chAsurarmidanyA yuddhapUrvapriye tathA | trAsayadvitayaM chAstraM devasiddhasupUjite || 13\.68|| nandinyante rakShayugaM mahAyogeshvarIti cha | shUlinyAdyaM tu pa~nchA~NgaM humphaDantamitIritam | a~Ngakarmaiva rakShAkR^itproktaM grahanivAraNam || 13\.69|| bibhrANA shUlabANAsyarisadaragadAchApapAshAnkarAbjai\- rmeghashyAmA kirITollikhitajaladharA bhIShaNA bhUShaNADhyA | siMhaskandhAdhirUDhA chatasR^ibhirasikheTAAnvitAbhiH parItA kanyAbhirbhinnadaityA bhavatu bhavabhayadhvaMsinI shUlinI vaH || 13\.70|| evaM vichintya punarakSharalakShamenaM mantrI japetpratijuhotu dashAMshato.ante | Ajyena sAjyahaviShA prayajechcha devI\- ma~NgAShTashaktinijahetidishAdhinAthaiH || 13\.71|| durgA cha varadA vindhyavAsinyasurarmidanI | yuddhapriyA devasiddhapUjitA nandinI tathA || 13\.72|| mahAyogeshvarI chAShTashaktayaH samudIritAH | rathA~Ngasha~NkhAsigadAbANakArmukasa.nj~nitAH || 13\.73|| sashUlapAshA yaShTavyA dikkramAdaShTa hetayaH | dIkShAjapahutArchAbhiH siddhiH karma samAcharet | AmayonmAdabhUtApasmArakShvelashamAdikam || 13\.74|| udghUrNaiH praharaNakairudIrNavegaiH shUlAdyairnijamatha shUlinIM vichintya | Avishya kShaNamiva japyamAnamantra\- syAvR^ittyA drutamapayAnti bhUtasa~NghAH || 13\.75|| antarAtha punarAtmarogiNAmambikAmapi nijAyudhAkulAm | saMvichintya japato.arimudrayA vidravantyavashavigrahA grahAH || 13\.76|| ahimUShikavR^ishchikAdijaM vA bahupAtkukkuralUtikodbhavaM vA | viShamAshu vinAshayennarANAM pratipattyaiva cha vindhyavAsinI sA || 13\.77|| AdhAya bANe nishite.atha devIM kShema~NkarIM mantramimaM japitvA | tadvedhanAdeva vipakShasenA disho dashAdhAvati naShTasa.nj~nA || 13\.78|| AtmAnamAryAM pratipadya shUla\- pAshAnvitAM vairibalaM pravishya | mantraM japannAshu parAyudhAni gR^ihNAti muShNAti cha bodhameShAm || 13\.79|| tilasiddhArthairjuhuyAllakShaM mantrI sapatnAmayutam | sa tu rogAbhihatAtmA mR^itimeti na tatra sandehaH || 13\.80|| trimadhurayuktaishcha tilairaShTasahasraM juhoti yo.anudinam | apratihatAsya shaktirbhUyAtprAgeva vatsarataH || 13\.81|| rsipaShAShTashatahomato.amunA vA~nChitaM sakalamabdato bhavet | dUrvayA trikayujepsitaM labhetsamyagaShTashatasa~NkhyayA hutAt || 13\.82|| kShurikAkR^ipANanakharA mantreNAnena sAdhu sa~njaptAH | sampAtAjyasusiktA apratihatashaktayo bhavanti yudhi || 13\.83|| gomayavihitA~NgulikAM juhuyAchChatamaShTapUrvakaM mantrI | divasaiH saptabhiriShTau dviShTau cha mitho viyoginau bhavataH || 13\.84|| aspR^iShTakuM gomayamantarikShe sa~NgR^ihya japtvA trisahasramAnam | dhiyAsatAM vai nikhanennarANAM saMstambhanaM dvAri chamUmukhe cha || 13\.85|| pAnIyAndhaHpANimAryAM prasannAM dhyAtvA grAmaM vA puraM vApi gachChan | japtvA mantraM tarpayitvA praviShTo mR^iShTaM bhojyaM prApnuyAdbhR^ityavargaiH || 13\.86|| ArkairmantrI trimadhurayutairarkasAhasramidhmai\- rAshvatthairvA tvativishadachetAstilairvA juhotu | yAnuddishyAvahitamanasA tanmaye samyagagnau te vashyAH syurvidhuritadhiyo nAtra kAryo vichAraH || 13\.87|| kuryAtprayogAnapi dAvadurgAkalpoditAnvai manunAmunA cha | mantrI japArchAhutitarpaNAdyAnnAlpo hi manvoranayorvisheShaH || 13\.88|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre trayodashaH paTalaH || \chapter{|| chaturdashaH paTalaH ||} atha kathiShye mantraM chaturakSharasa.nj~nakaM samAsena | praNavo bhuvanAdhIsho daNDikhamasyAdiko visargAntaH || 14\.1|| R^iShirasyAjashChando gAyatraM devatA cha bhuvaneshI | a~NgAni ShaT krameNa proktAni praNavashaktibIjAbhyAm || 14\.2|| bhAsvadratnaughamaulisphuradamR^itarucho ra~njayachchAru rekhAM samyaksantaptakArtasvarakamalanajapAbhAsurAbhiH prabhAbhiH | vishvAkAshAvakAshaM jvalayadashishiraM dhartR^i pAshAjrusheShTA\- bhItInAM bha~Ngitu~Ngastanamavatu jaganmAturArkaM vapurvaH || 14\.3|| sandIkShito.atha prajapechcha mantraM mantrI punarlakShachatuShkamenam | puShpaistadante dvijavR^ikShajAtaiH svAduplutairvA juhuyAtsarojaiH || 14\.4|| manorathArkAtmatayA tvanena pravatryate.aghryepahitA prapUjA | same sumR^iShTe rachayedvivikte shuddhe tale sthaNDilama~NgaNasya || 14\.5|| prajayedatha prabhUtAM vimalAM sArAhvayAM samArAdhyAm | paramasukhAmagnyAdiShvashriShu madhye cha pIThakL^ipteH prAk || 14\.6|| hrasvatrayaklIbaviyojitAbhiH kramAtkR^ishAnvinduyutAbhirajbhiH | sahAbhipUjyA nava shaktayaH syuH prodyotanAH prAjyataraprabhAvAH || 14\.7|| dIptA sUkShmA jayA bhadrA vibhUtirvimalA tathA | amoghA vidyutA chaiva navamI sarvatomukhI || 14\.8|| brahmAviShNushivAtmakaM samIrya saurAya yogapIThAya | proktveti natimapi punaH samApayetpIThamantramahimarucheH || 14\.9|| AvAhya hAlrlekhikamarkamaghryapAdyAchamAdyairmadhuparkayuktaiH | prapUjayedAvaraNaiH samastasampattyavAptyai tadadhInachetAH || 14\.10|| hR^illekhAdyAH pa~ncha cha yaShTvA~Ngaistadanu mAtR^ibhiH pashchAt | o~NkArAdyairAshApAlairabhyarchayetkramAnmantrI || 14\.11|| pratipUjya shaktimiti tatra puraH praNidhAya tAmrarachitaM chaShakam | prajapanmanuM pratigatakramataH pratipUrayetsuvimalaiH salilaiH || 14\.12|| akShatakushayavadUrvAtilasarShapakusumachandanopetaiH | prasthagrAhyachChidraM svaikyaM sambhAvayansamAhitadhIH || 14\.13|| iShTvA dineshamatha pIThagataM tathaiva vyomasthitaM parivR^itAvaraNaM vilokya | aShTottaraM shatamatha prajapenmanuM taM pUrvottaraM nijakareNa pidhAya pAtram || 14\.14|| bhUyo.abhyachrya sudhAmayaM jalamatho tadgandhapuShpAdibhi\- rjAnubhyAmavaniM gatashchaShakamapyAmastakaM proddharan | dadyAnmaNDalabaddhadR^iShTihR^idayo bhaktyAghryamojobala\- jyotirdIptiyashodhR^itismR^itikaraM lakShmIpradaM bhAsvate || 14\.15|| atha kR^itapuShpA~njalirapi punaraShTashataM japenmanuM mantrI | yAvadrashmiShu bhAnovryApnotyambhaH sudhAmayaM tadapi || 14\.16|| amR^itamayajalAvasiktagAtro dinapatirapyamR^itatvamAtanoti | dhanavibhavasudAramitraputraM pashugaNajuShTamanantabhogayogi || 14\.17|| tasmAdinAya dinasho dadatAddinAdau dainyApanoditanave dinavallabhAya | aghryaM samagravibhavastvatha vArkavAre pAraM sa gachChati bhavAhvayavArirAsheH || 14\.18|| anudinamarchayitavyaH puMsA vidhinAmunAtha vA ravaye | dadyAdaghryadvayamapi kuryAdvA vA~nChitArthasamavAptyai || 14\.19|| ekIkR^itya samastavastvanugatAnAdityachandrAnalA\- nvedAdyena guNAtmakena saguNAnAkR^iShya hR^illekhayA | sarvaM tatpratimathya tAvapi samAvaShTabhya haMsAtmanA nityaM shuddhamananyamakSharapadaM mantraMI bhavedyogataH || 14\.20|| atha vadAmyajapAmanumuttamaM sakalasaMsR^itiyApanasAdhanam | duritarogaviShApaharaM nR^iNAmiha paratra cha vA~nChitasiddhidam || 14\.21|| viShNupadaM sasudhAkarakhaNDaM chandrayugAvadhikaM vaturIyam | kShetravido manureSha samukto yaM prajapatyapi santatamAtmA || 14\.22|| R^iShyAdyA brahmadaivyAdigAyatrIparamAtmakaH | haMsAklIbakalAdIrghayujA~NgAni samAcharet || 14\.23|| aruNakanakavarNaM padmasaMsthaM cha gorI\- haraniyamitachihnaM saumya tAnUnapAtam | bhavatu bhavadabhIShTAvAptaye pAshaTajra\- bhayavaradavichitraM rUpamardhAmbikesham || 14\.24|| prajaped.hvAdashalakShaM manumimAjyAnvitaishcha daugdhAnnaiH | tAvatsahasramAnaM juhuyAtsaure samarchanApIThe || 14\.25|| nikShipya kalamasminpUrvoktAnAmapAmathaikena | ApUrya chopacharya cha vidvAna~NgaiH prapUjayetpUrvam || 14\.26|| R^itavasuranarasa.nj~nAstathartavo badripUrvikAjAntAH | AshopAshAstheyAstato dishApAstatashcha va~NkAAdyAH || 14\.27|| iti paripUjya cha kalashaM punarabhiShichyAtha niyamito.aghryamapi | dadyAdinAya chaihika\- pAratrikasiddhaye chiraM mantrI || 14\.28|| indudvayoditasudhArasapUrNasArNa\- sambaddhabindususamedhitamAdibIjam | sa~nchintya yo manumimaM bhajate manasvI svAtmaikyato.atha duritaiH parimuchyate.asau || 14\.29|| vyomAnugena cha sudhAmbumuchA sudAmA pradyotamAnasaviniHsR^itashItarugbhyAm | AbAdhitA dahanachandralasanmahobhyAM rogApamR^ityuviShadAharujaH prayAnti || 14\.30|| haMsANDAkArarUpaM srutaparamasudhaM mUrdhni chandraM jvalantaM nItvA sauShumnamArgaM nishitamatiratha vyAptadehopagAtram | smR^itvA sa~njapya mantraM palitaviShashirorugjvaronmAdabhUtA\- pasmArAdIMshcha mantrI harati duritadaurbhAgyadAridryadoShaiH || 14\.31|| vidhAya lipipajrjaM manuyutollasatrkiNakaM nidhAya ghaTamatra pUrayatu vAriNA tanmukham | vidhAya shashinAtmamantrayutavAmadoShNA punaH sudhAyitarasaiH svasAdhyamabhiShechayettajjalaiH || 14\.32|| nArI naro vA vidhinAbhiShikto mantreNa teneti viShadvayoDhaiH | rogaistadAdhiprabhavairviyukta\- shchirAya jIvetkaraNaiH sushuddhaiH || 14\.33|| kareNa tenaiva jalAbhipUrNaM prajapya mantrI karakaM pidhAya | sudhAyitaistairviShiNaM niShi~nchedviShaM nihanyAdapi kAlakUTam || 14\.34|| gaditaM nijapANitalaM viShiNaH shirasi pravidhAya jalaiH shitadhIH | achirAtpratimochayate viShato matimAnatha takShakadaShTamapi || 14\.35|| ityajapAmantravidhiH samproktaH sa~NgraheNa mantrivarAH | yaM prApya sakalavasusukhadharmayashobhuktimuktibhAjaH syuH || 14\.36|| aruNA shikhidIrghayutA hR^illekhA shvettayA yutAnantA | proktaH prayAjanAnAM tilakastu yathArthavAchako mantraH || 14\.37|| guhayAdAcharaNatalaM kaNThAdAguhyamAgalaM kAntAn | vinyasya mantrabIjAnkrameNa mantrI karotu chA~NgAni || 14\.38|| mantrasya madhyamanunA dIrghayujA~NgAni cheha kathitAni | dhyAyetpunarahimakaraM mantrI nijavA~nChitArthalAbhAya || 14\.39|| aruNasaroruhasaMsthastridR^igaruNo.aruNasarojayugaladharaH | kalitAbhayavarado dyutibimbo.amitabhUShaNastvino.avatu vaH || 14\.40|| kR^itasandIkSho mantrI dinakaralakShaM japenmanuM juhuyAt | tAvatsahasramannaiH saghR^itairmadhurAplutaistilairatha vA || 14\.41|| prAgabhihitena vidhinA pIThAdyaM pratividhAya tatra punaH | vinyasya kalashamasminprapUjayettaraNimapi cha sAvaraNam || 14\.42|| a~NgaiH prathamAvaraNaM grahairdvitIyaM tR^itIyamAsheshaiH | mukhyataragandhasumanodhUpAdyairAttabhaktinamramanAH || 14\.43|| prAgAdidishAsaMsthAH shashibudhagurubhArgavAH krameNa syuH | AgneyAdiShvashriShu dharaNijamandAhiketavaH pUjyAH || 14\.44|| shubhrasitapItashuklA raktAsitadhUmrakR^iShNakAH kramashaH | chandrAdyAH ketvantA vAmorunyastavAmakaralasitAH || 14\.45|| aparakarAbhayamudrAvikR^itamukho.ahiH karAhitA~njaliyuk | daMShTrogrAsyo mandaH suvarNasadR^ishAMshukAdibhUShashcha || 14\.46|| sampUjyaivaM vidhinA vidhivadgorochanAdibhidrravyaiH | dadyAdaghryaM ravaye mantrI nijavA~nChitArthalAbhAya || 14\.47|| gorochanAsratilavaiNavarAjirakta\- shItAkhyashAlikaravIrajapAkushAgrAn | shyAmAkataNDulayutAMshcha yathApralAbhA\- nsaMyojya bhaktibharato.aghryavidhirvidheyaH || 14\.48|| kR^itvA maNDalamaShTapatralasitaM tatrkiNakAyAM tathA patrAgreShu nidhAya kumbhanavakaM tatpUrayitvA jalaiH | AvAhya kramasho grahAnnava samArAdhyAbhiShekakriyAM kuryAdyo grahavaikR^itAdi vilayaM yAntyasya lakShmIrbhavet || 14\.49|| gR^ihaparimitamiShTvA pUrvakL^iptyA dineshaM pratijuhuta nijakrShe vaikR^ite vA grahANAm | shubhamatiruparAge chandrabhAnvoH svabhe vA ripunR^ipajabhaye vA ghorarUpe gade vA || 14\.50|| arkadvijA~NghripamayUrakapippalAshcha sodumbarAH khadirashamyabhidhAH sadUrvAH | darbhAhvayAshcha samidho.aShTashataM krameNa savyAhR^itIni ghR^itahavyaghR^itAni homaH || 14\.51|| somAdInAM dishi dishi samAdhAya vahniM yathAva\- ddhome samyakkR^itavati mudaM yAnti sarve grahAshcha | yuddhe samyagjayamapi rujaH shAntimAyushcha dIrghaM kR^itvA shAntiM vrajati punerakatra vA sarvahomaH || 14\.52|| amunA vidhinA hutArchanAdyaiH prabhajedyo dinasho naro dinesham | maNibhiH sa dhanaishcha dhAnyavaryaiH paripUrNAvasatho bhavechchirAya || 14\.53|| tyadyanta AryasUryarNA medhArechikayA guNaH | vyatyayo.aShTAkSharaH proktaH sauraH sarvArthasAdhakaH || 14\.54|| devabhAga R^iShiH prokto gAyatrI chChanda uchyate | Adityo devatA chAsya kathyante.a~NgAnyato manoH || 14\.55|| satyabrahmAviShNurudraiH sAgnibhiH sarvasaMyutaiH | tejojvAlAmaNiM humphaTsvAhAntaira~NgamAcharet || 14\.56|| AdityaM ravibhAnU bhAskarasUryau nyasetsvarairlaghubhiH | sashiromukhahR^idguhyakacharaNeShu kramasha eva mantritamaH || 14\.57|| sashiromukhagalahR^idayodaranAbhishivA~NaghriShu pravinyasyet | praNavAdyairaShTArNaiH krameNa so.ayaM tadakSharanyAsaH || 14\.58|| aruNoruNapajrje niShaNNaH kamale.abhItivarau karairdadhAnaH | svaruchAhitamaNDalastriNetro ravirAkalpashatAkulo.avatAdvaH || 14\.59|| sandIkShitastu mantrI mantraM prajapettu varNalakShaM tam | juhuyAttrimadhurasiktairdugdhatarusamidvarairvasusahasram || 14\.60|| atha vA saghR^itairannaiH samarchayennityasho.aghryamapi dadyAt | pUrvokta eva pIThe kumbhaM praNidhAya sAdhu sampUrya || 14\.61|| shuddhAdbhiraruNavAsoyugena saMveShTya pUjayetkramashaH | a~NgAvR^itaiH parastAdAdityAdyairuShAdishaktiyutaiH || 14\.62|| mAtR^ibhiraruNAntAbhigrrahaiH suraishchAntasUryapariShadbhiH | soShA sapraj~nA cha prabhA cha sandhyA cha shaktayaH proktAH || 14\.63|| sampUjyaivaM dineshaM paTumatiratha japtvA cha hutvAbhiShekaM kR^itvA dattena sa~NkhyAM vasumapi gurave sAMshukaM bhojayechcha | viprAnAdityasa~NkhyAniti viditamanuM nityasho.aghryaM cha dadyA\- dvAre vA bhAskarIye shubhataracharito vallabhAya grahANAm || 14\.64|| itIha dinakR^inmanuM bhajati nityasho bhaktimA\- nya eSha nichitendiro bhavati nIrujo vatsarAt | samastaduritApamR^ityuripubhUtapIDAdikA\- napAsya susukhI cha jIvati paraM cha bhUyAtpadam || 14\.65|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre chaturdashaH paTalaH || \chapter{|| pa~nchadashaH paTalaH ||} atha chandramanuM vakShye sajapArchAhutAdikam | hitAya mantriNAM sAghryavidhAnaM cha samAsataH || 15\.1|| bhR^iguH sasadyaH sArdhendurbinduhInaH punashcha saH | viShAnantau mAntanatI mantro.ayaM somadaivataH || 15\.2|| dIrghabhAjA svabIjena kuryAda~NgAni vai kramAt | vichintayetpunarmantrI yathAvanmantradevatAm || 15\.3|| amalakamalasaMsthaH suprasannAnanendu\- rvaradakumudahastashchAruhArAdibhUShaH | sphaTikarajatavarNo vA~nChitaprAptaye vo bhavatu bhavadabhIShTod.hyotitAjrH shashAjrH || 15\.4|| dIkShitaH prajapenmantrI rasalakShaM manuM vashI | pa~nchamIdashamIpa~nchadashIShu tu visheShataH || 15\.5|| ayutaM prajapenmantrI sAyAhne.abhyachrya bhAdhipam | payonnenahunedbhUyaH saghR^itena sahasrakam || 15\.6|| sarsipaShA pAyasena ShaTsahasraM hunettataH | pIThakL^iptau tu somAntaM paripUjyArchayedvidhum || 15\.7|| kesareShva~NgapUjA syAchChaktIstadbahirarchayet | rohiNIM kR^ittikAkhyAM cha revatIM bharaNIM tathA || 15\.8|| rAtrimAdrrAhvayAM jyotsnAM kalAM cha kramato.archayet | dalAgreShu grahAnaShTau dishAnAthAnanantaram || 15\.9|| susitairgandhakusumaiH pAtrai rUpyamayaistathA | shaktayaH phullakundAbhAstArahAravibhUShaNAH || 15\.10|| sitamAlyAmbarAlepA rachitA~njalayo matAH | iti siddhamanurmantrI shashinaM mUrdhni chintayet || 15\.11|| trisahasraM japedrAtrau mAsAnmR^ityu~njayo bhavet | hR^idayAmbhojasaMsthaM taM bhAvayanprajapanmanum || 15\.12|| rAjyaishvaryaM vatsareNa prApnuyAdapyaki~nchanaH | AhArAchAranirato japellakShachatuShTayam || 15\.13|| asaMshayataraM tena nidhAnamupalabhyate | ghorA jvarA garAH shIrSharogAH kR^ityAshcha kAmilAH || 15\.14|| tanmantrAyutajApena nashyanti sakalApadaH | nityashaH prajapenmantraM pUrNAsu vijitendriyaH || 15\.15|| japenmanuM yathAshakti lakShmIsaubhAgyasiddhaye | tritayaM maNDalAnAM tu kR^itvA pAshchAttyapaurvikam || 15\.16|| AsInaH pashchime madhye saMsthe dravyANi vinyaset | pUrvasminpajrjopete pUrvavatsomamarchayet || 15\.17|| rAkAyAmudaye rAj~no nijakAryaM vichintayet | saMsthApya rAjataM tatra chaShakaM paripUrayet || 15\.18|| gavyena shuddhapayasA spR^iShTapAtro japenmanum | aShTottarashatAvR^ittyA dadyAdaghryamathendave || 15\.19|| vidyAmantreNa mantraj~no yathAvattadgatAtmanA | vidyAvidyApade proktvA mAlinIti cha chandriNI || 15\.20|| chandramukhyanijAyAM cha nigadetpraNavAdikam | pratimAsaM cha ShaNmAsAtsiddhimeShyati kA~NkShitam || 15\.21|| iShTAya dIyate kanyA kanyAM vindennijepsitAm | amitAM shriyamApnoti kAntiM putrAnyashaH pashUn | somAghryadAtA labhate dIrghamAyushcha vindati || 15\.22|| iti somamantrasiddhiM praNigaditaH sa~NgraheNa mantravidAm | upakR^itaye.amitalakShmyai medhAyai pretya cheha sampattyai || 15\.23|| athAgnimantrAnsakalArthasiddhi\- karAnpravakShye jagato hitAya | saShryAdikL^iptInapi sA~NgabhedA\- nsArchAvisheShAnsajapAdikAMshcha || 15\.24|| viyato dashamor.aighasargayukto bhuvasargau bhR^igulAntaShoDashAchaH | hutabhugdayitA dhruvAdiko.ayaM manuruktaH susamR^iddhidaH kR^ishAnoH || 15\.25|| bhR^igurapi tadR^iShishChando gAyatrI devatAgniruddiShTaH | prAkproktAnya~NgAni vishaH samuktaishcha mantravAkyairvA || 15\.26|| shaktisvastikapAshAnsAjrushavaradAbhayAndadhAttrimukhaH | makuTAdivividhabhUSho.avatAchchiraM pAvakaH prasanno vaH || 15\.27|| japedimaM manumR^itulakShamAdarA\- ddashAMshataH pratijuhuyAtpayondhasA | sarsipaShApyasitataraishcha ShAShTikaiH samarchayedatha vidhivadvibhAvasum || 15\.28|| pItA shvetAruNA kR^iShNA dhUmrA tIvrA sphuli~NginI | ruchirA kAlinI cheti kR^ishAnornava shaktayaH || 15\.29|| pIThe tanUnapAtaH prAga~NgairaShTamUrtibhistadanu | bhUyashcha shatamakhAdyairvidhinAtha hiraNyaretasaM prayajet || 15\.30|| AjyairaShTAdhrvashataM pratipadamArabhya mantraviddinashaH | chaturo mAsA~njuhuyAllakShmIratyAyatA bhavettasya || 15\.31|| shuddhAbhiH shAlIbhirdinamanujuhuyAttathAbdamAtreNa | shAlIshAli gR^ihaM syAdgomahiShAdyaishcha sa~NkulaM tasya || 15\.32|| shuddhAnnairghR^itasiktaiH pratidinamagnau samedhite juhuyAt | annasamR^iddhirmahatI syAdasya niketane.abdamAtreNa || 15\.33|| juhuyAttilaiH sushuddhaiH ShaNmAsAjjAyate mahAlakShmIH | kumudaiH kahlArairapi jAtIkusumaishcha jAyate siddhiH || 15\.34|| pAlAshaiH punaridhmakaiH sarasijairbilvaishcha raktotpalai\- rdugdhorvIruhasambhavaiH khadirajaivryAghAtavR^ikShodbhavaiH | dUrvAkhyaishcha shamIvikajrtabhavairaShTodhrvayuktaM shataM nityaM vA juhuyAtpratipratipadaM mantrI mahAsiddhaye || 15\.35|| tAraM vyAhR^itayashchAgnirjAtaveda ihAvaha | sarvakarmANi chetyuktvA sAdhayAgnivadhUrmanaH || 15\.36|| R^iShyAdyAH pUrvoktA mantreNA~NgAni varNabhinnena | bhUtartukaraNasendriyaguNayugmairjAtibheditaistadapi || 15\.37|| atha vA shaktisvastikadarbhAkShasraksruvasrugabhayavarAn | dadhadamitAkalpo yo vasuravatAtkanakamAlikAlasitaH || 15\.38|| vatsarAdeshchaturdashyAM dinAdAveva dIkShitaH | mantraM dvAdashasAhasraM japetsamyagupoShitaH || 15\.39|| archayeda~NgamUrtIshcha lokeshakulishAdibhiH | samidAdyamamAvAsyAM parishodhya yathAvidhi || 15\.40|| brAhmaNAnbhojayitvA cha svayaM bhuktvA samAhitaH | pare.ahni pratipadyetairjuhuyArdichate.anale || 15\.41|| mantrI vaTasamidvrIhitilarAjihavirghR^itaiH | aShTottarashatAvR^ittyA hunedekaikashaH kramAt || 15\.42|| dashAhamevaM kR^itvA tu punarekAdashItithau | shaktyA prataprya viprAMshcha pradadyAdgurudakShiNAm || 15\.43|| suvarNavAsodhAnyAni shoNAM gAM cha satarNakAm | punaraShTottaraM mantrI sahasraM dinasho japet || 15\.44|| vidhineti vidhAturagnipUjAmachireNaiva bhavenmahAsamR^iddhiH | dhanadhAnyasuvarNaratnapUrNA dharaNI govR^iShaputramitrakIrNA || 15\.45|| prajapedatha vA sahasrasa~NkhyaM dinasho vatsarato bhavenmahAshrIH | juhuyAtprativAsaraM shatAkhyaM haviShAbdena bhavenmahAsamR^iddhiH || 15\.46|| pAlAshaiH kusumairhuneddadhighR^itakShaudrAplutairmaNDalaM nityaM sAShTashataM tathaiva karavIrotthaiH samR^iddhyai hunet | ShaNmAsaM kapilAghR^itena dinasho.apyaShTau sahasraM tathA hotavyaM labhate sa rAjasadR^ishIM lakShmIM yasho vA mahat || 15\.47|| utpUrvAttiShThashabdAtpuruShaharipade pi~NgalAnte nigadya prochyAtho lohitAkShaM punarapi cha vadeddehi medAnkrameNa | bhUyo brUyAttathA dApaya shashiyugalArNAMshchaturviMshadarNaH prokto mantro.akhileShTaprataraNasurasadmA~NghripaH syAtkR^ishAnoH || 15\.48|| R^iShyAdyAH syuH pUrvavadR^itR^ibhUtadishAtrikaraNayugalArNaiH | mUlamanunAtha kuryAda~NgAni kramasha eva mantritamaH || 15\.49|| haimAshvatthasuradrumodarabhuvo niryAntamashvAkR^itiM varShantaM dhanadhAnyaratnanichayAnrandhraiH svakaiH santatam | jvAlApallavitasvaromavivaraM bhaktArtisambhedanaM vande dharmasukhArthamokShasukhadaM divyAkR^itiM pAvakam || 15\.50|| japyAchcha lakShamAnaM mantrI sandIkShito.atha manumenam | juhuyAchcha tadavasAne ghR^itasiktaiH pAyasairdashAMshena || 15\.51|| a~NgairhutavahamUrtibhirAsheshaiH saMyajettadasraishcha | pAvakamiti mantritamo gandhAdyairanudinaM tadupahAraiH || 15\.52|| dinAvatAre manumenamanvahaM japetsahasraM niyamena mantravit | adhR^iShyatAyai yashase shriye rujAM vimuktaye yuktamatisthAyuShe || 15\.53|| shAlItaNDulakaiH sitaishcha payasA kR^itvA haviH pAvakaM gandhAdyaiH paripUjya tena haviShA saMMMvatrya piNDaM mahat | AjyAlolitamekameva juhuyAjjaptvA manuM mantravi\- tsAShTodhrvaM pratipadyatho shatamataH syAdindirA vatsarAt || 15\.54|| aShTottaraM shatamatho mR^igamudrayaiva mantrI pratipratipadaM juhuyAtpayonnaiH | sAjyairbhavenna khalu tatra vichAraNIyaM saMvatsarAtsa cha niketanamindirAyAH || 15\.55|| aShTodhrvashataM haviShA mantreNAnena nityasho jahuyAt | ShaNmAsAdADhyatamo bhavati naro nAtra sandehaH || 15\.56|| shAlIbhiH shuddhAbhiH pratidinamaShTottaraM shataM juhuyAt | dhanadhAnyasamR^iddhaH syAnmantrI saMvatsarArdhamAtreNa || 15\.57|| AjyairayutaM juhuyAtpratimAsaM pratipadaM samArabhya | atimahatI lakShmIH syAdasya tu ShaNmAsato na sandehaH || 15\.58|| aruNaiH punarutpalaiH shataM yo madhurAktaiH prajuhoti vatsarArdham | manunApyamunA dashAdhikaM sa palabhenma~NkShu mahattarAM cha lakShmIm || 15\.59|| jAtIpalAshakaravIrajapAkhyabilva\- vyAghAtakesarakuraNDabhavaiH prasUnaiH | ekaikashaH shatamatho madhuratrayAktai\- rjuhvatpratipratipadaM shriyameti varShAt || 15\.60|| khaNDaishcha saptadinamapyamR^itAlatotthai\- rmantrI hunedguNasahasramatho payoktaiH | samyaksamachrya dahanaM nachireNa jantu\- shchAturthikAdiviShamajvarato viyu~njyAt || 15\.61|| kShIradrumatvagabhipakvajalairyathAva\- tsampUrya kumbhamabhipUjya kR^ishAnumatra | japtvA manuM punaramuM trisahasramAnaM sekakriyA jvaraharI grahavaikR^itaghnI || 15\.62|| payasi hR^idayadaghne bhAnumAlokya tiShTha\- nprajapatu cha sahasraM nityasho mantramenam | sa duritamapamR^ityuM rogajAtAMshcha hitvA vrajati niyatasaukhyaM vatsarAddIrghamAyuH || 15\.63|| manunAmunAShTashatajaptamatha prapibejjalaM jvalanadIpanakR^it | guru bhuktamapyudaragaM tvamunA parijApitaM pachati kukShyanalaH || 15\.64|| hunedaruNapajrjaistrimadhurAplutairnityashaH sahasramR^itumAsataH pR^ithutarA ramA jAyate | pratipratipadaM hunediti budho dhiyA vatsarA\- dvinaShTavasurapyasau bhavati chendirAmandiram || 15\.65|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre pa~nchadashaH paTalaH || \chapter{|| ShoDashaH paTalaH ||} atha sa~NgraheNa kathayAmi manumapi mahAgaNeshituH | yamavahitadhiyaH samupAsya siddhimadhikAM prapedire || 16\.1|| tArashrIshaktimArAvanigaNapatibIjAni daNDIni choktvA pashchAdvighnaM chatuthryA varavaradamatho sarvayuktaM janaM cha | AbhAShya kShvelamentaM vashamiti cha tathaivAnayeti dviThAntaH prokto.ayaM gANapatyo manurakhilavibhUtipradaH kalpashAkhI || 16\.2|| R^iShirapi gaNako.asya syAchChandonichR^idanvitA cha gAyatrI | sakalasurAsuravanditacharaNayugo devatA mahAgaNapaH || 16\.3|| praNavAdibIjapIThasthitena dIrghasvarAnvitena satA | a~NgAni ShaDvidadhyAnmantrI vighneshvarasya bIjena || 16\.4|| mandArAdyaiH kalpakavR^ikShavisheShairvishiShTataraphaladaiH | shishiritachaturAshe.antarbAlAtapachandrikAkule cha tale || 16\.5|| aikShavajalanidhilaharIkaNajAlakavAhinA cha gandhavahena | saMsevite cha suratarusumanaHshritamadhupapakShachalanapareNa || 16\.6|| ratnamaye maNiva~NkApravAlaphalapuShpapallavasya sataH | mahato.adhastAdR^itubhiryugapatsaMsevitasya kalpataroH || 16\.7|| siMhamukhapAdapIThagalipimayapadme triShaTkoNollasite | AsInastvekarado bR^ihdudaro dashabhujo.aruNatanushcha gajavadanaH || 16\.8|| bIjApUragadekShukArmukarujAchakrAbjapAshotpala\- vrIhyagrasvaviShANaratnakalashaprodyatkarAmbhoruhaH | dhyeyo vallabhayA sapadmakarayAshliShTo jvaladbhUShayA vishvotpattivipattisaMsthitikaro vighno vishiShTArthadaH || 16\.9|| karapuShkaradhR^itakalashasrutamaNimuktApravAlavarSheNa | aviratadhArAM vikiranparitaH sAdhakasamagrasampattyai || 16\.10|| madajalalolupamadhukaramAlAM nijakarNatAlatADanayA | nirvAsayanmuhurmuhuramarairasuraishcha sevito yugapat || 16\.11|| agre.atha bilvamabhitashcha ramArameshau taddakShiNe vaTajuShau girijAvR^iShAjrai | pR^iShThe.atha pippalajuShau ratipuShpabANau savye priya~Ngumabhitashcha mahIvarAhau || 16\.12|| dhyeyau cha padmayugachakradaraiH puroktau pAshAjrushAkhyaparashutrishikhairathAnyau | yugmotpalekShumayachApadharau tR^itIyA\- vanyau shukAhvakalamAgragadArathA~NgaiH || 16\.13|| dhyeyAH ShaTkoNAshriShuparitaH pAshAjrushAbhayeShTakarAH | sapramadA gaNapatayo raktAkArAH prabhinnamadavivashAH || 16\.14|| agrAshrAvAmodaH pramodasumukhau cha tadabhito.ashriyuge | pR^iShThe cha durmukhAkhyastvamumabhito vighnavighnakartArau || 16\.15|| savyApasavyabhAge tasya dhyeyau cha sha~NkhapadmanidhI | mauktikamANikyAbhau varShantau dhArayA dhanAni sadA || 16\.16|| siddhisamR^iddhI chAnyA kAntirmadanAvatI madadravayA | drAviNivasudhArAkhye vasumatyapi vighnanidhiyugapramadAH || 16\.17|| dhyAtvaivaM vighnapatiM chatvAriMshatsahasrasaMyuktam | prajapellakShachatuShkaM chatuHsahasraM cha dIkShito mantrI || 16\.18|| dinashaH sa chatushchatvAriMshatsa~NkhyaM pratarpayedvighnam | uktajapAnte mantrI juhuyAchcha dashAMMshato.aShTabhidrravyaiH || 16\.19|| modakapR^ithukA lAjAH sasaktavaH sekShunAlikeratilAH | kadalIphalasahitAnItyaShTa dravyANi sampradiShTani || 16\.20|| anudinamarchayitavyo japatA manumapi cha mantriNA gaNapaH | prAkproktapadmapIThe sashaktike sAdhikA manau vidhinA || 16\.21|| tIvrA jvAlininande sabhogadA kAmarUpiNI chogrA | tejovatI cha nityA samproktA vighnanAshinI navamI || 16\.22|| sarvayutaM shaktipadaM proktvA kamalAsanAya nama iti cha | AsanamantraH prokto navashaktyante samarchayedamunA || 16\.23|| AdyA mithunairAvR^itiraparA sanidhibhirapi cha ShaDvighnaiH | a~NgairanyA mAtR^ibhiraparendrAdyaishcha pa~nchamI pUjyA || 16\.24|| dIkShAbhiShekayuktaH prajapetsampUjayediti gaNesham | abhidhIyate.asya cha punargurvAdeshena mantriNo dIkShA || 16\.25|| madhye cha digdalAnAM chatuShTayAgre pravinyasetkalashAn | kShIradrubilvarohiNapippalaphalinItvagudbhavaiH kvathitaiH || 16\.26|| sampUjayedyathAvatkramAtsamAvAhya gaNapamithunAni | abhyachrya chopachArairhutvA vidhivatpunaH samabhiShi~nchet || 16\.27|| iti japahutArchanAdyaiH siddho mantreNa karma kurvIta | aShTadravyairvAnyairhunechcha tattatprayojanAvAptyai || 16\.28|| svarNAptyai madhunA cha gavyapayasA gosiddhaye rsipaShA lakShmyai sharkarayA juhotu yashase daghnA cha sarvadrdhaye | annairannasamR^iddhaye cha satilaidrravyAptaye taNDulai\- rlAjAbhiryashase kusumbhakusumaiH sAshvArijairvAsase || 16\.29|| padmairbhUpatimutpalairnR^ipavadhUM tanmantriNaH kairavai\- rashvatthAdisamidbhiragrajamukhAnvarNAnvadhUH piShTajaiH | puttalyAdibhiranvahaM cha vashayejjuhvannanAvR^iShTaye loNairvR^iShTisamR^iddhaye cha juhuyAnmantrI punarvetasaiH || 16\.30|| mantreNAtha purAmunaiva chaturAvR^ittyA samAtaprya cha shrIshaktismarabhUvinAyakaratIrnAmnaiva bIjAdikam | AmodAdinidhidvayaM cha sachatuHpUrvaM chaturvArakaM mantrI tarpaNatatparo.abhilaShitaM samprApnuyAnmaNDalAt || 16\.31|| atha gajalipsurnR^ipatirgajavanamadhye prasAdhayedvAri | tannikaTe tu vishAlaM chaturashraM kArayechcha gR^ihavaryam || 16\.32|| parivItadR^iDhAvaraNaM tachcha chaturdAratoraNollasitam | tasminmaNDapavarye chaturashrAmunnatAM sthalIM kR^itvA || 16\.33|| uttarabhAge tasyAH kuNDaM rachayedyathA purA tatra | chApajaharibhavamAnuShachakraproktAnathAkSharAnmantrI || 16\.34|| UdhrvAdimekhalAsu krameNa vilikhennijeShTasamavAptyai | samproktalakShaNayutaM pravirachayenmaNDalaM sthalImadhye || 16\.35|| AvAhya vighneshvaramarchayitvA prAguktayA tatra vidhAnakL^iptyA | nivedayitvA saha bhakShyalaihyaiH prAjyaishcha sAjyairapi bhojyajAtaiH || 16\.36|| AdhAya vaishvAnaramatra kuNDe samachrya mantraiH kramashaH kR^ishAnoH | taireva pUrvaM juhuyAdghR^itena mantrI samR^iddhyA cha tatastrivAram || 16\.37|| tAreNa lakShmyadrisutAsmarakShmAvighneshabIjaiH kramasho.anubaddhaiH | padatrayeNApi cha mantrarAjaM vibhajya mantrI navadhA juhotu || 16\.38|| punaH samastena cha mantravarNasa~NkhyaM prajuhvannapi rsipaShaiva | pUrvapradiShTairjuhuyAdathAShTadravyaiH prasiktairmadhuratrayeNa || 16\.39|| sachatushchatvAriMshatsahasrasa~NkhyaishchatuHshataiH shrutibhiH | dashakachatuShkairhutvA chatvAriMshadbhirantareNa dinaiH || 16\.40|| karikalabhAH kariNIbhiH sampAtyante.avaTe.atra gaNapatinA | pratidinamabhyavahArya cha viprAnsaMrvidhatastadAshIrbhiH || 16\.41|| teShAM mAta~NgAnAM dadyAtpa~nchAMshadakShiNAM gurave | tadvikrItaM vasu vA prasAditAyAtha taddashAMshaM vA || 16\.42|| mithunAnAM gaNapAnAM nidhyoshcha tathA~NgamAtR^ilokeshAnAm | mantrI ghR^itena hutvAbhyachrya cha homaM samApayetsamyak || 16\.43|| punaruddhR^itya nivedyAdikaM samabhyachrya gaNapatiM sAvaraNam | udvAsya sve hR^idaye viharedityarchanA kramoddiShTA || 16\.44|| proktastvevaM dashabhujamanuH sa~NgraheNAtra bhakto dIkShAM prApto vidhivadabhijaptvAtha hutvArchayitvA | nutvA natvA dinamanu tathA tarpayitvA svakAmA\- lla.NbdhvA chAnte vrajati munibhiH prArthanIyaM padaM tat || 16\.45|| smR^itipIThaH pinAkI sAnugraho bindusaMyutaH | bIjametadbhuvaH proktaM saMstambhanakaraM param || 16\.46|| chaturIyo vilomena tArAdirbindusaMyutaH | vaighno mantro hR^idanto.archAvidhau home dviThAntakaH || 16\.47|| gaNakaH syAdR^iShishChando nichR^idvighnashcha devatA | bIjena dIrghayuktena daNDinA~NgakriyeritA || 16\.48|| rakto raktA~NgarAgAMshukakusumayutastundilashchandramauli\- rnetrairyuktastribhirvAmanakaracharaNo bIjapUrAttanAsaH | hastAgrAkL^iptapAshAjrusharadavarado nAgayaj~nAbhibhUSho devaH padmAsano vo navatu natasuro bhUtaye vighnarAjaH || 16\.49|| dIkShitaH prajapellakShachatuShkaM prAksamIritaiH | juhuyAdaShTabhidrravyairyathApUrvaM dashAMshataH || 16\.50|| pIThe tIvrAdibhiH padmarkiNakAyAM vinAyakam | AvAhya pUjayeddikShu chatuShrvapi yajetpunaH || 16\.51|| gaNAdhipagaNeshau cha gaNanAyakameva cha | gaNakrIDaM rkiNakAyAma~NgaiH ki~njalkasaMsthitaiH || 16\.52|| vakratuNDaikadaMShTrau cha mahodaragajAnanau | lambodarashcha vikaTo vighnarADdhUmavarNakau || 16\.53|| samarchayenmAtR^ivargaM bAhye lokeshvarAnapi | iti proktA sa~NgraheNa gANeshIyaM samarchanA || 16\.54|| nArikelAnvitairmantrI saktulAjatilairhunet | ArabhyAchChAM pratipadaM chatuthryantaM chatuHshatam || 16\.55|| dinashaH sarvavashyaM syAtsarvakAmapradaM nR^iNAm | tilataNDulakairlakShmIvashyakR^ichcha yashaskaram || 16\.56|| madhuratrayasiktAbhirlAjAbhiH saptavAsaram | juhuyAtkanyakArthI vA kanyakA vA varArthinI || 16\.57|| chatuthryAM nAlikeraistu homaH sadyaH shriyAvahaH | haviShA ghR^itasiktena sarvakAryArthado hutaH || 16\.58|| dadhyannaloNamudrAbhihunennishi chaturdinam | iShTArthasiddhyai matimAnsadyaH saMvAdasiddhaye || 16\.59|| IdR^ishaM gaNapaM dhyAtvA mantrI toyaiH sudhAmayaiH | dinAdau dinashastasya tarpayenmastake sudhIH || 16\.60|| chatvAriMshachchatuHpUrvaM tatpUrvaM vA chatuHshatam | chatvAriMshaddinAttasya kA~NkShitA siddhireShyati || 16\.61|| navanIte nave likhyAdanulomavilomakam | udarasthitasAdhyAkhyaM tadbIjaM tatpratiShThitam || 16\.62|| samIraNaM pratiShThApya japtvAShTashatasa~Nkhyakam | tUShNIM prabhakShayedetatsaptarAtrAdvashIkaram || 16\.63|| antyAsano.atha sUkShmo lohitago.agniH punaH sa eva syAt | sAdAntenAyArNau natyanto manurayaM svabIjAdyaH || 16\.64|| R^iShidevate tu pUrve chChandastu virADamuShya samproktA | bIjena dIrghabhAjA kathito.a~NgavidhiH krameNa bindumatA || 16\.65|| dhR^itapAshAjrushakalpakalatikAsvaradashcha bIjapUrayutaH | shashishakalakalitamaulistrilochano.aruNatanushcha gajavadanaH || 16\.66|| bhAsurabhUShaNadIpto bR^ihadudaraH padmaviShTaro lalitaH | dhyeyo.anAyatadoHpadasarasiruhaH sampade sadA manujaiH || 16\.67|| dIkShAyuktaH prajapellakShaM manumenamatha tilairayutam | trimadhurasiktairjuhuyAtpUrvoktairvAtha vAShTabhidrravyaiH || 16\.68|| vighnavinAyakavIrAH sashUlavaradebhavaktrakaikaradAH | lambodarashcha mAta~NgAvR^ityorantarA cha lokeshAH || 16\.69|| pUjyAH sitaghR^itapAyasahavanAtsa~njAyate mahAlakShmIH | kevalaghR^itahutamudito vighnaH sadyo vashIkaroti jagat || 16\.70|| ekamapi nAlikeraM sacharmaloShTendhanaM hunenmantrI | dinashashchatvAriMshaddinataH sa tu vA~nChitArthamabhyeti || 16\.71|| saha pR^ithukasaktulAjaistilairabhIShTArthasiddhaye juhuyAt | sApUpanAlikerekShukakadalIbhistathA sumadhurAbhiH || 16\.72|| aShTabhiretairvihito homaH sarvArthasAdhako bhavati | dinashaH saghR^itAnnahuto gR^ihayAtrAyApako gR^ihasthAnAm || 16\.73|| anvahamanvahamAdau gaNapaM santarpayechchatuHpUrvam | chatvAriMshadvAraiH shuddhajalairindirAptaye mantrI || 16\.74|| samahAgaNapatiyuttairIvaghnAdyairdashabhirAhvayairdinashaH | tarpaNapUjAhutavidhirapi vA~nChitasiddhidAyako bhavati || 16\.75|| bimbAdambudavatsametya savituH sopAnakai rAjatai\- stoyaM toyajaviShTaraM dhratalatAdantaM sapAshAjrusham | nAsAM sAdhyanR^ike nidhAya sudhayA tadrandhraniryAtayA si~nchantaM vapuranvahaM gaNapatiM smR^itvAmR^itaistarpayet || 16\.76|| prAgbhAShitAnapi vidhInvidhivadvidadhyA\- nmantrI visheShavidathAnvahamAdareNa | ekatra vA gaNapatau manujAH svaruchyA nAmAnurUpamanumenamamI bhajantu || 16\.77|| iti japahutapUjAtarpaNairvighnarAjaM prabhajati manujo yastasya shuddhirvishAlA | bhavati sadhanadhAnyA putramitrAdiyuktA vigatasakalavighnA vishvasaMvAdinI cha || 16\.78|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre ShoDashoH paTalaH || \chapter{|| saptadashaH paTalaH ||} atha manmathamantravidhiM vidhinA kathayAmi sahomavidhiM sajapam | mathanasya purAmapi mohakaraM vyathitAkhilasiddhasurAdigaNam || 17\.1|| ajakalAprathamAvanishAntibhiryutasudhAkarakhaNDavikAsibhiH | nigadito manureSha manobhuvaH sakaladharmayashorthasukhAvahaH || 17\.2|| R^iShyAdikAshcha sammohanagAyatrImanobhavAH proktAH | bIjena dIrghabhAjA kathitAnya~NgAnyamuShya jAtiyujA || 17\.3|| aruNamaruNavAsomAlyadAmA~NgarAgaM svakarakalitapAshaM sAjrushAstreShuchApam | maNimayamakuTAdyairdIptamAkalpajAtai\- raruNanalinasaMsthaM chintayeda~Ngayonim || 17\.4|| taraNilakShamamuM manumAdarAtsamabhijapya hunechcha dashAMshakaiH | tadanu kiMshukajaiH prasavaiH shubhaistrimadhurAdrratarairnijasiddhaye || 17\.5|| mohinI kShobhiNI trAsI stambhinyArkiShaNI tathA | drAviNIhlAdinIklinnAkledinyaH smarashaktayaH || 17\.6|| AshAntidvayavAmashrutisargaidrrayugakalabalaishcha sasaiH | shoShaNamohanasandIpanatApanamAdanAnyajetkramashaH || 17\.7|| ana~NgarUpA sAna~NgamadanAna~NgamanmathA | ana~NgakusumAna~NgakusumAturasa.nj~nakA || 17\.8|| ana~NgashishirAna~NgamekhalAna~NgadIpikA | a~NgAshApAlayormadhye bANAna~NgAvR^itIryajet || 17\.9|| AlikhyAtrkiNakAyAmanalapurapuTe mArabIjaM sasAdhyaM tadrandhreShva~NgaShaTkaM bahirapi guNasho mAraNAya trivarNAn | mAlAmantraM dalAgreShvapi guhamukhashaH pArthivAshriShvana~NgaM kuryAdyantraM tadetadbhuvanamapi vashe kA kathA mAnaveShu || 17\.10|| proktvAtha kAmadevAya vidmahe tadanu puShpabANAya | tathA cha dhImahyante tanno.ana~NgaH prachodayAdgAyatrI || 17\.11|| natyante kAmadevAya proktvA sarvajanaM vadet | priyAyeti tathA sarvajanasammohanAya cha || 17\.12|| vIpsayitvA jvalapadaM prajvalaM cha prabhAShayet | punaH sarvajanasyeti hR^idayaM mama chetyatha || 17\.13|| vashamuktvA kuruM vIpsya kathayedvahnivallabhAm | prokto madanamantro.aShTachatvAriMshadbhirakSharaiH || 17\.14|| iti yantrakL^iptakalasho bahushaH katamaM naraM na parimohayati | pramadAvanIshvarasabhAnagarAdikamIshvarInapi vashe kurute || 17\.15|| vakShye vidhAnamanyanmanobhavasyAtha mohanaM jagataH | yenArchitaH sa devo vA~nChitamakhilaM karoti mantravidAm || 17\.16|| amR^itodbhavo makaraketanashcha sa~NkalpajAhvayAkSharUpau | ikShudhanurdharapuShpasharAkhyAva~NgAni vahnijAyAntAni || 17\.17|| aruNataravasanamAlyAnulepanAbharaNamiShusharAsadharam | nyastasharabIjadeho dhyAyedAtmAnama~NgajaM ruchiram || 17\.18|| a~NgabANAvR^iterUdhrvaM pUjyAH ShoDasha shaktayaH | yuvatirvipralambhA cha jyotsnA subhrUrmadadravA || 17\.19|| suratA vAruNI lolA kAntiH saudAminI tathA | kAmachChatrA chandralekhA shukI cha madanAhvayA || 17\.20|| yonirmAyAvatI cheti shaktayaH syurmanobhuvaH | shoko moho vilAsashcha vibhramo madanAturaH || 17\.21|| apatrapo yuvA kAmI chUtapuShpo ratipriyaH | grIShmastapAnta Urjashcha hemantaH shishiro madaH || 17\.22|| chatuthryAmAvR^itau pUjyAH syurmAraparichArakAH | parabhR^itsArasau chaiva shukameghAhvayau tathA || 17\.23|| apA~NgabhrUvilAsau dvau hAvabhAvau smarapriyAH | mAdhavI mAlatI chaiva hariNAkShI madotkaTA | etAshchAmarahastAH syuH pUjyAH koNeShu saMsthitAH || 17\.24|| hR^illekhayA sva nAmnA cha shaktyAdInAM samarchanam | indrAdyaiH saptamI pUjyA smarArchAvidhirIdR^ishaH || 17\.25|| madanavidhAnamitItthaM proktaM yo.anena pUjayedvidhinA | sa tu sakalalokapUjyo bhavenmanoj~nashcha mandiraM lakShmyAH || 17\.26|| vilasadaha~NkAratanurmanaHshivo vibhramAspadIbhUtaH | buddhisharIrAM nArIM naraH sadA chittayonimabhigachChet || 17\.27|| iti madanayogaratyA yo ramayennityasho nijAM vanitAm | sa tu bhuktimuktikAmI vanitAjanahR^idayamohano bhavati || 17\.28|| AtmAnaM madanaM dhyAyedAshushukShaNirUpiNam | tadbIjAgraM shivajvAlAtanuM tanvItanuM tathA || 17\.29|| sudhAmayIM cha tadyoniM navanItamayaM smaret | sa~NgachChechcha shivajvAlAlIDhaM taddhR^idayAdikam || 17\.30|| Ali~NgedagnisaMsparshadrutatadrUpakAmR^itam | rasanAshikhayA karShettaddantavasanAmR^itam || 17\.31|| kusumAstradhiyA bAhye spR^ishetkararuhairapi | hAniM na kuryAjjIvasya mantrI vishadamAnasaH || 17\.32|| ratAvatho.adhomadhyodhrvakrameNaivaM samAhitam | nijapriyAM bhajedevaM sA mArasharavihvalA | ChAyevAnapagA tasya bhavedevaM bhavAntare || 17\.33|| sAdhyAkhyA kAmavarNaiH pratipuTitalasatrkiNakaM patrarAja\- ttArritvakpakShajAShTAdashasamidR^itugaNDAntagAntAkSharADhyam | AshAshUlAjrtiM tadvipatiripudale samyagAlikhya seraM mAraM japtvAsya yAmAshayati vashagatA bhA bhavetsadya eva || 17\.34|| haMsArUDho madanastrailokyakShobhako bhavedAshu | dyuyuto ra~njanakR^itsyAjjIvopetastathAyuShe shastaH || 17\.35|| tArayujA tvamunAgnau hutvA sampAtitena chAjyena | sambhojayetpatiM svaM vanitA sa nitAntara~njito bhavati || 17\.36|| dadhyaktAbhirjuhuyAllAjAbhiH kanyakAM samAkA~NkShan | kanyApi varaM labhate vidhinA nityAnuraktamamunaiva || 17\.37|| abhinavaiH sumanobhirashokajairdadhitilairvihitA havanakriyA | paramavashyakarI parikA~NkShitAmapi labhedachirAdiva kanyakAm || 17\.38|| abhIShTadAyI smaraNAdapi smara\- stathA japAdarchanayA visheShataH | prasAdato.asyAkhilalokarvitana\- shchirAya vashyAshcha bhavanti mantriNaH || 17\.39|| kR^i~NA madhyagatAH ShNAyagovyarNA yallamadhyagAH | gopIjanavakArAH syurbhAyasvAhAsmarAdikAH || 17\.40|| R^iShistu nArado.asya syAdgAyatraM Chanda iShyate | mantrasya devatA kR^iShNastada~Ngavidhiruchyate || 17\.41|| mUlamantrachaturvarNachatuShkeNa dvikena cha | proktAnya~NgAni bhUyo.amuM chintayeddevakIsutam || 17\.42|| avyAnmIlatkalApadyutirahiripupi~nChollasatkeshajAlo gopInetrotpalArAdhitalalitavapurgopagobR^indavItaH | shrImadvaktrAravindapratihasitashashAjrakR^itiH pItavAsA devo.asau veNuvAdyakShapitajanadhR^itirdevakInandano vaH || 17\.43|| ayutadvitayAvadhirjapaH syAdaruNairamburuhairhR^ito dashAMshaiH | murajidvihite tu pIThavarye dinasho nandasutaH samarchanIyaH || 17\.44|| a~NgAsheDva~NkAAdyaiH parivR^itya cha pAyasena susitena | haiya~NgavInakadalIphaladadhibhiH prINayechcha govindam || 17\.45|| juhuyAddugdhahavirbhivimalaiH rsipaHsitopalopetaiH | iShTaM tuShTo lakShmIM samAvahetsadya eva govindaH || 17\.46|| bAlaM nIlAmbudAbhaM navamaNivilasatkijrNiIjAlanaddha\- shroNIja~NghAntayugmaM vipularurunakhaprollasatkaNThabhUSham | phullAmbhojAbhavaktraM hatashakaTapatatpUtanAdyaM prasannaM govindaM vanditendrAdyamaravaramajaM pUjayedvAsarAdau || 17\.47|| vandyaM devairmukundaM vikasitakaravandAbhamindIvarAkShaM gopIgobR^indavItaM jitaripunivahaM kundamandArahAsam | nIlagrIvAgrapi~nChAkalanasuvilasatkuntalaM bhAnumantaM devaM pItAmbarADhyaM yajatu cha dinasho madhyame.ahno ramAyai || 17\.48|| vikrAntyA dhvastavairivrajamajitamapAstAvanIbhAramAdyai\- rAvItaM nAradAdyairmunibhiranudinaM tattvanirNItihetoH | sAyAhne nirmalaM taM nirupamamajaraM pUjayennIlabhAsaM mantrI vishvodayasthityapaharaNaparaM muktidaM vAsudevam || 17\.49|| trikAlamevaM pravichintya shAr~NgiNaM prapUjayedyo manujo mahAmanaH | sa dharmamarthaM susukhaM shriyaM parA\- mavApya dehApadi muktimApnuyAt || 17\.50|| grAmaM gachChannagaramapi vA mantrajApI manuShyo deveshaM taM mukhamanu muhustarpayeddugdhabuddhyA | shuddhaistoyaiH sa tu bahurasopetamAhArajAtaM dadyAnnityaM prachuradhanadhAnyAMshukAdyairmukundaH || 17\.51|| bhikShAvR^ittirdinamanu tamevaM vichintyAtmarUpaM gopastrIbhyo muhurapaharantaM manobhiH sahaiva | lIlAvR^ittyA lalitalalitaishcheShTitairdugdharsipa\- rdadhyAdyaM vA sa punaramitAmeti bhikShAM gR^ihebhyaH || 17\.52|| dhyAnI mantrI mantrajApI cha nityaM yadyadvA~nChanyatra yatra prayAti | tattatprAptvA tatra tatra prakAmaM prItaH krIDeddevavanmAnuSheShu || 17\.53|| evaM devaM pUjayanmantramenaM japyAnmantrI sarvalokapriyaH syAt | iShTAnkAmAnprApya sampannavR^itti\- rinatyaM shuddhaM tatparaM dhAma bhUyAt || 17\.54|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre saptadashaH paTalaH || \chapter{|| aShTAdashaH paTalaH ||} atha praNavasa.nj~nakaM prativadAmi mantraM paraM sajApamapi sArchanaM sahutakL^ipti sopAsanam | asheShaduritApahaM vividhakAmakalpadrumaM vimuktiphalasiddhidaM vimalayogisaMsevitam || 18\.1|| AdyasvaraH sameto.amareNa sadhasaptamashcha binduyutaH | proktaH syAtpraNavamanustrimAtrikaH sarvamantrasamavAyI || 18\.2|| mantrasyAsya muniH prajApatiratha chChandashcha devyAdikA gAyatrI gaditA jagatsu paramAtmAkhyastathA devatA | aklIbairyugamadhyagadhruvayutaira~NgAni kuryAtsvarai\- rmantrI jAtiyutaishcha satyarahitairvA vyAhR^itIbhiH kramAt || 18\.3|| viShNuM bhAsvatkirITA~NgadavalayugAkalpahArodarA~Nghri\- shroNIrUpaM savakShomaNimakaramahAkuNDalAmaNDitA~Ngam | hastodyachchakrasha~NkhAmbujagadamamalaM pItakausheyamAshA\- vidyotadbhAsamudyaddinakarasadR^ishaM padmasaMsthaM namAmi || 18\.4|| dIkShito manumimaM shatalakShaM sa~njapetpratihunechcha dashAMsham | pAyasairghR^itayutaishcha tadante viprabhUruhabhavAH samidho vA || 18\.5|| rsipaHpAyasashAlItilasamidAdyairanena yo juhuyAt | aihikapAratrikamapi sa tu labhate vA~nChitaM phalaM nachirAt || 18\.6|| abhyachrya vaiShNavamatho vidhinaiva pITha\- mAvAhya tatra sakalArthakaraM mukundam | a~NgaiH samUrtiyugashaktiyugaiH surendra\- va~NkAAdikairyajatu mantrivaraH krameNa || 18\.7|| vAsudevaH sa~NkarShaNaH pradyumnashchAniruddhakaH | sphaTikasvarNadUrvendranIlAbhA varNato matAH || 18\.8|| chaturbhujAshchakrasha~NkhagadApajrjadhAriNaH | kirITakeyUriNashcha pItAmbaradharA api || 18\.9|| sashAntishrIsarasvatyau ratishchAshridalAshritAH | achChapadmarajodugdhadUrvAvarNAH svala~NkR^itAH || 18\.10|| AtmAntarAtmaparamaj~nAnAtmAnastu mUrtayaH | nivR^ittishcha pratiShThA cha vidyA shAntishcha shaktayaH || 18\.11|| jvalajjvAlAsamAbhAH syurAtmAdyA mUrtishaktayaH | iti pa~nchAvaraNakaM vidhAnaM praNavodbhavam || 18\.12|| itthaM mantrI tAramamuM jApahutArchA\- bhedaira~NgIkR^itya cha yogAnapi yu~njyAt | yaiH saMlabdhvA cheha samagrAM shriyamante shuddhaM viShNordhAma paraM prApsyati yogI || 18\.13|| karapAdamukhAdivihInamanAratadR^ishyamananyagamAtmapadam | yamihAtmani pashyati tattvavidastamimaM kila yogamiti bruvate || 18\.14|| yogAptidUShaNaparaM tvatha kAmakopa\- lobhapramohamadamatsarateti ShaTkam | vairaM jayetsapadi yogavidenama~Ngai\- ryogasya dhIramatiraShTabhiriShTadaishcha || 18\.15|| yamaniyamAsanapavanAyAmAH pratyAhR^itishcha dhAraNayA | dhyAnaM chApi samAdhiH proktAnya~NgAni yogayogyAni || 18\.16|| satyamahiMsA samatA dhR^itirasteyaM kShamArjavaM cha tathA | vairAgyamiti yamaH syAtsvAdhyAyatapo.archanAvratAni tathA || 18\.17|| santoShashcha sashaucho niyamaH syAdAsanaM cha pa~nchavidham | padmasvastikabhadrakava~NkAkavIrAhvayaM kramAttadapi || 18\.18|| rechakapUrakakumbhakabhedAttrividhaH prabha~njanAyAmaH | mu~ncheddakShiNayAnilamathAnayedvAmayA cha madhyamayA || 18\.19|| saMsthApayechcha nADyetyevaM proktAni rechakAdIni | ShoDashatad.hviguNachatuHShaShTikamAtrANi tAni cha kramashaH || 18\.20|| chittAtmaikyadhR^itasya prANasya sthAnasaMhR^itiH sthAnAt | pratyAhAro j~neyashchaitanyayutasya samyaganilasya || 18\.21|| sthAnasthApanakarma proktA syAddhAraNeti tattvaj~naiH | yo manasi devatAyA bhAvaH syAttasya mantriNaH samyak || 18\.22|| saMsthApayechcha tatretyevaM dhyAnaM vadanti tattvavidaH | sattAmAtraM nityaM shuddhamapi nira~njanaM cha yatproktam || 18\.23|| tatpravichintya sa tiMsmashchittalayaH syAtsamAdhiruddiShTaH | aShTA~Ngairiti kathitaiH punarAshu nigR^ihyate.arirAtmavidA || 18\.24|| atha vA shoShaNadahanaplAvanabhedena shodhite dehe | pa~nchAshadbhirmAtrAbhedairvidhivatsamAyametprANAn || 18\.25|| pa~nchAshadAtmako.api cha kalAprabhedena tAra uddiShTaH | tAvanmAtrAyamanAtkalAshcha vidhR^itA bhavanti tattvavidA || 18\.26|| pUrvamiDAyA vadane vichintayeddhUmramAnilAM bIjam | tenAgatena dehaM prashoShayetsAntarAdhikaracharaNam || 18\.27|| pi~NgalayA pratimu~nchettathaiva kArshAnavena raktaruchA | pratidahya pUrvavidhinA mu~nchennaishAkareNa susitena || 18\.28|| sampUrayetsudhAmayajalashIkararviShaNA tanuM sakalAm | nirmAya mAnasena cha paripUrNamanAshchiraM bhUyAt || 18\.29|| sujIrNamitabhojanaH sukhasamAttanidrAdikaH sushuddhatalasadgR^ihe virahite cha shItAdibhiH | paTAjinakushottare suvishade cha mR^idvAsane nimIlitavilochanaH prativishetsukhaM prA~NmukhaH || 18\.30|| prasAritaM vAmakaraM nijAjre nidhAya tasyopari dakShiNaM cha | R^ijuH prasanno vijitendriyaH sannAdhAramatyantasamaM smaretsvam || 18\.31|| tanmadhyagataM praNavaM praNavasthaM bindumapi cha bindugatam | nAdaM vichintya tAraM yathAvaduchchArayetsuShumnAntam || 18\.32|| tanmadhyagataM shuddhaM shabdabrahmAtisUkShmatantunibham | tejaH smarechcha tArAtmakamapi mUlaM charAcharasya sadA || 18\.33|| ojraro guNabIjaM praNavastAro dhruvashcha vedAdiH | Adirumadhyo maparo nAmanyasya trimAtrikashcha tathA || 18\.34|| asya tu vedAditvAtsarvamanUnAM prayujyate.athAdau | yonishcha sarvadehe bhavati cha sa brahma sarvasaMvAde || 18\.35|| R^ik cha tadAdyAdiH syAttanmadhyAntaM yajushcha mAntAdiH | sAmApi tasya bhedA bahavaH proktA hi lokavedeShu || 18\.36|| uchchAryochchArya cha taM kramAnnayedupari ShaDdvayAntAntam | manasA smR^ite yadAsminmano layaM yAti tAvadabhyasyet || 18\.37|| atha vA binduM vartulamAvartaistribhirupetamevamiva | protaM ravibimbena cha samabhyasetsrutasudhAmayaM tejaH || 18\.38|| apamR^ityurogapApajidachireNa susiddhido nR^iNAM yogaH | athavA mUlAdhArotthitA prabhA bisavibhedatantunibhA || 18\.39|| vadanAmR^itakarabimbasyUtA dhyAtAmR^itAmbulavalulitA | sthAvaraja~NgamaviShahR^idyogo.ayaM nAtra sandehaH || 18\.40|| atha vA trivalayabindugadhAma praNavena sannayedUdhrvam | pItorNAtantunibhaM sauShumnenaiva vatrmanA yogI || 18\.41|| tasminnidhAya chittaM vilayaM gamayeddineshasa~NkhyAnte | punarAvR^ittivihInaM nirvANapadaM vrajettadabhyAsAt || 18\.42|| atha vAdibIjamau punarumapi viShe tamapi saMharedbindau | binduM nAde tamapi cha shaktau shaktiM tathaiva shAntAkhye || 18\.43|| tejasyananyage chiti nidrvandve niShkale sadAnande | sUkShme cha sarvato mukhakarapadanayanAdilakShaNAlakShye || 18\.44|| svAtmani saMhR^ityaivaM karaNendriyavarganirgamApetaH | nirlInapuNyapApe niruchChvasanbrahmabhUta eva syAt || 18\.45|| atha vA yogopetAH pa~nchAvasthA krameNa vij~nAya | tAbhiryu~njIta sadA yogI sadyaH prasiddhaye mukteH || 18\.46|| jAgratsvapnasuShuptI turIyatadatItakau punastAsu | svairindriyairyadAtmA bhu~Nkte bhogAnsa jAgaro bhavati || 18\.47|| sa.nj~nArahitairapi taistasyAnubhavo bhavetpunaH svapnaH | AtmanirudyuktatayA nairAkulyaM bhavetsuShuptirapi || 18\.48|| pashyati paraM yadAtmA nistamasA tejasA turIyaM tat | AtmaparamAtmapadayorabhedato vyApnuyAdyadA yogI || 18\.49|| tachcha turIyAtItaM tasyApi bhavenna dUrato muktiH | atha vA sUkShmAkhyAyAM pashyantyAM madhyamAkhyavaikharyoH || 18\.50|| sasuShumnAgrakayorapi yu~njIyAjjAgradAdibhiH pavanam | bIjochchAro jAgradbinduH svapnaH suShuptirapi nAdaH || 18\.51|| shaktyAtmanA turIyaH shAnte laya AtmanasturIyAntam | a~NguShThagulphaja~NghAjAnudvitayaM cha sIvanI meDhram || 18\.52|| nAbhirhR^idayaM grIvA salambikAgraM tathaiva nAsAgram | bhUramadhyalalATAgrasuShumnAgraM dvAdashAntamityevam || 18\.53|| utkrAntau parakAyapraveshane chAgatau punaH svatanau | sthAnAni dhAraNAyAH proktAni marutprayogavidhinipuNaiH || 18\.54|| sthAneShveShvAtmamanaHsamIrasaMyogakarmaNo.abhyAsAt | achireNotkrAntyAdyA bhavanti saMsiddhayaH prasiddhatarAH || 18\.55|| kaNThe bhrUmadhye hR^idi nAbhau sarvA~Ngake smaretkramashaH | lavarasamIrakhavarNairanilamahAkAlava~nchaneyaM syAt || 18\.56|| avanijalAnalamArutavihAyasAM shaktibhishcha tadbimbaiH | mArUpyamAtmanashcha pratinItvA tattadAshu jayati sudhIH || 18\.57|| evaM proktairyogairAyojayato.anvahaM tathAtmAnam | achireNa bhavati siddhiH samastasaMsAramochanI nityA || 18\.58|| iti yogamArgabhedaiH pratidinamArUDhayogayuktadhiyaH | siddhaya upalakShyante mokShapurIsampraveshanadvArAH || 18\.59|| kampaH pulakAnandau vaimalyasthairyalAghavAni tathA | sakalaprakAshavittetyaShTAvasthAH prasUchakAH siddheH || 18\.60|| traikAlyaj~nAnohau manoj~natA chChandato marudrodhaH | nADIsa~NkramaNavidhirvAksiddhirdehatashcha dehAptiH || 18\.61|| jyotiHprakAshanaM chetyaShTau syuH pratyayAyujaH siddheH | aNimA mahimA cha tathA laghimA garimeshitA vashitvaM cha || 18\.62|| prAptiH prAkAmyaM chetyaShTaishvaryANi yogayuktasya | aShTaishvaryasameto jIvanmuktaH pravakShyate yogI | yogAnubhavamahAmR^itarasapAnAnandanirbharaH satatam || 18\.63|| ityevaM praNavavidhiH samIrito.ayaM bhaktyA taM prabhajati yo japAdibhedaiH | samprApnotyanutatanityashuddhabuddhaM tadviShNoH paramataraM padaM narAgryaH || 18\.64|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre aShTAdashaH paTalaH || \chapter{|| ekonaviMshaH paTalaH ||} atha punarabhivakShye mantramaShTAkSharAkhyaM sakaladuritaduHkhadhvAntasambhedabhAnum | praNavahR^idayanArAvarNato.ante yaNArNau mapara iti samuddiShTo.ayamiShTArthadAyI || 19\.1|| tAraH shaktyutthatayA nirdiShTaH so.ahamarthakaH pUrvam | nArNaH pratiShedhArtho mokArashchAyamarthako bhavati || 19\.2|| salilAnalapavanadharAH krameNa nArAyaNAkSharAH proktAH | charamerastu vibhaktivyaktyarthaM rdishatastadarthArthe || 19\.3|| R^iShirasya manoH sAdhyanArAyaNa itIritaH | Chandashcha devI gAyatrI paramAtmA cha devatA || 19\.4|| atha kruddhamahAvIradyusahasrapadAdikaiH | ulkairjAtiyutaiH kuryAtpa~nchA~NgAni manoH kramAt || 19\.5|| aShTAkShareNa vyastena kuryAdvAShTA~NgakaM sudhIH | sahR^ichChiraHshikhAvarmanetrAstrodarapR^iShThake || 19\.6|| arkaughAbhaM kirITAnvitamakaralasatkuNDalaM dIptirAja\- tkeyUraM kaustubhAbhAshabalaruchirahAraM sapItAmbaraM cha | nAnAratnAMshubhinnAbharaNashatayujaM shrIdharAshliShTapAshrvaM vande doHsaktachakrAmburuhadaragadaM vishvavandyaM mukundam || 19\.7|| sandIkShito manumamuM pratijaptumichCha\- nkuryAnnijena vapuShaiva tu yogapITham | aMsoruyugmapadamAnananAbhimUla\- pAshrvadvayairvihitagAtrasamujjvalaM cha || 19\.8|| madhye.anantAdyairapi sa.nj~nAnAtmAntikairyajenmantrI | pIThAkhyamantrapashchimamatha gandhAdyaishcha samyagupachAraiH || 19\.9|| praNavaM hR^idayaM chaiva proktvA bhagavatepadam | viShNave cha samAbhAShya sarvabhUtAtmanepadam || 19\.10|| astramantraprabaddhAsho mantravarNAMstanau nyaset | vinyastairyairbhavanmantrI mantravarNAtmako hariH || 19\.12|| AdhArahR^idvadanadoHpadamUlanAbhau kaNThe sanAbhihR^idayastanapAshrvapR^iShThe | kAsyekShaNashravaNagandhavahe cha doHpa\- tsandhya~NgulIShu hR^idi dhAtuShu sAnileShu || 19\.13|| mUrdhekShaNAsyahR^idayodarasoruja~NghA\- pAdadvayeShu lipisho nyasatu krameNa | gaNDAMsakorucharaNeShu rathA~Ngasha~Nkha\- shrImadgadAmbujapadeShu samAhitAtmA || 19\.14|| tato.aShTAkSharapUtryarthaM smartavyo dvAdashAkSharaH | mantro dvAdashamUrtIstu tatprabhinnastanau nyaset || 19\.15|| aShTaprakR^ityAtmakashcha samprokto.aShTAkSharo manuH | aShTAnAM prakR^itInAM cha chaturNAmAtmanAmapi || 19\.16|| dvAdashAnAM tu saMyogo mantraH syAd.hvAdashAkSharaH | AdityA dvAdasha proktA yuktA dvAdashamUrtibhiH || 19\.17|| keshavAdipradiShTAnAM mUrtInAM dvAdashAditaH | AdisvarayutA nyasyettAH syudrvAdasha mUrtayaH || 19\.18|| lalATodarahR^itkaNThadakShapAshrvAMsatadgale | tathA vAmatraye pR^iShThe kakudoshcha yathAkramam || 19\.19|| dvAdashAkSharamantraM cha mantravinmUrdhni vinyaset | mUrdhastho vAsudevastu vyApnoti sakalAM tanum || 19\.20|| punastatpratipattyarthaM kirITAdimanuM japet | kirITakeyUrahArapadAnyAbhAShya mantravit || 19\.21|| makArAnte kuNDalaM cha chakrasha~NkhagadAdikam | abjahastapadaM proktvA pItAmbaradhareti cha || 19\.22|| shrIvatsAjrtimAbhAShya vakShaHsthalamatho vadet | shrIbhUmisahitaM svAtmajyotidrvayamatho vadet || 19\.23|| dIptimuktAkarAyeti sahasrAdityatejase | hR^idantaH praNavAdiH syAtkirITAdimanuH svayam || 19\.24|| kR^itvA sthaNDilamasminnikShipya nijAsikAM samupavishya | pIThAdikaM nijA~Nge prapUjya gandhAdibhiH sushuddhamanAH || 19\.25|| sadvAdashAkSharAntaM prapUjya vidhivatkirITamantreNa | kuryAtpuShpA~njalimapi nijadehe pa~nchasho.atha vA trayashaH || 19\.26|| iti dIkShitavihitavidhiH samprokto.aShTAkSharasya mantrasya | shuddhAnAM vimaladhiyAM dIkShA prativakShyate.atha sa~NkShepAt || 19\.27|| kR^itvA triguNitAdInAmekaM maNDalamujjvalam | AtmArchanoktavidhinA shaktibhiH pIThamarchayet || 19\.28|| vimalotrkiShaNI j~nAnA kriyA yogeti shaktayaH | prahvI satyA tatheshAnAnugrahA navamI tathA || 19\.29|| nidhAya kalashaM tatra pa~nchagavyena pUrayet | payobhirvA gavAM proktaiH kvathitairvAShTandhakaiH || 19\.30|| aShTAkSharA~NgairaShTAShTavarNairaShTAkSharAnvitaiH | dalamUle yajedbhUyo vAsudevAdikAnkramAt | sashaktikAMstato bAhye sampUjyA harihetayaH || 19\.31|| chakrasasha~NkhagadAmbujakaustubhashA~NrgAH sakha~NgavanamAlAH | raktAchChapItakanakashyAmalakR^iShNakAdyushuklabhAsaH syuH || 19\.32|| dhvajashcha vainateyashcha sha~Nkhapadmau digAshritAH | vighnAryakau tathA durgAviShvaksenau vidiggatAH || 19\.33|| dhvajaH shyAmo vipo rakto nidhI shuklAruNaprabhau | aruNashyAmalashyAmapItA vighnAdayo matAH || 19\.34|| indrAdayastadbahishcha pUjyA gandhAdibhiH kramAt | iti viShNorvidhAnaM tu pa~nchAvaraNamuchyate || 19\.35|| evamabhryichate viShNAvupachAraistu pUrvavat | agnimAdhAya kuNDe tu brahmayAgasamIritaiH || 19\.36|| juhuyAdaShTabhidrravyairmanunAShTAkShareNa tu | pR^ithagaShTashatAvR^ittyA hutvA datvA baliM tataH || 19\.37|| abhiShichya guruH shiShyaM pravadetpUrvavanmanum | dvAtriMshallakShamAnena sa tu mantraM japettataH | tadardhasa~NkhyakaM vApi shuddhAchAro jitendriyaH || 19\.38|| padmAsanaH prAgvadano.apralApI tanmAnasastarjanirvijatAbhiH | akShasrajo vA~Ngulibhirjapeta nAdidrutaM nAtivilambitaM cha || 19\.39|| prAgIritairapi juhotu dashAMshakaM vA dravyaiH shubhaiH sarasijairmadhurAplutairvA | ratnAMshukapravarakA~nchanagomahIbhi\- rdhAnyairyathAvibhavataH prayajedgurUMshcha || 19\.40|| viprAnprataprya vibhavairatha mantrajApI saMhlAdayejjapavidhiM cha tataH krameNa | nityArchanA cha vihitA vidhanAmunaiva proktakrameNa vidadhAtvatha vAtmapUjAm || 19\.41|| iti japahutArchanAdyairmantrI yo.aShTAkSharaM samabhyasyet | sa tvaihikIM cha siddhiM samprApyAnte prayAti paramapadam || 19\.42|| a~NgAni pUrvaM tvatha mUrtishaktIH sakeshavAdIMshcha purandarAdIn | samarchayedyastu vidhAnametannaro.achirAtkA~NkShitameti kAmam || 19\.43|| yaShTavyaH syAdvAsudevAdirAdau chakrAdyAH ketvAdikAH keshavAdyAH | indrAdyAshchetyevameva pradiShTaM tuShTyAyuH shrIkIrttisiddhyai vidhAnam || 19\.44|| sa vAsudevAdikamarchayitvA bhUyo dhvajAdIMshcha purandarAdIn | krameNa vidvAnvidhinArchayIte\- tyayaM kramashcha tridashAbhipUjyaH || 19\.45|| ityuktavidhichatuShke pUjayiturathaikamapi yathAshakti | achireNa bhavati lakShmIrhastagatA sakalavargasiddhikarI || 19\.46|| aShTAkSharAkSharAShTakamUrtividhAnAni bhedabhinnAni | vakShyAmyarchayitR^iNAM vA~nChitasakalArthasAdhanAni sadA || 19\.47|| sindUrakundakaravindakabandhujIva\- kAshmIrapadmamakarandaruchaH krameNa | nIlotpalAmburuharAgasamAnavarNAH syurmUrtayo.aShTa kathitA manuvarNajAtAH || 19\.48|| aridaragadAbjahastAH sarvAstu nakAramorNayormantrI | sha~NkhArigadAbjakare lakShaNamanyatsamAnarUpaM syAt || 19\.49|| yA mUrtirachryate.asya vrajanti parivAritAM tadavashiShTAH | avashiShTe.antye.athAMshe svayaM cha parivAritAM prayAti tadA || 19\.50|| iyamevAvR^itiradhikA dhruvaje dhruvajAtpurA samuddiShTAt | bhavati vidhAnAditi punareShAM prathamaM vidhAnamuddiShTam || 19\.51|| atha dvitIyAkSharato.a~Ngato.ante varNAShTamUrtIrapi mUrtishaktIH | yajedvidhAne cha saketuloka\- pAlAdikAnuktavidhAnakL^iptyA || 19\.52|| mokAraje ratidhR^itI cha sakAntituShTi\- puShTismR^itIrapi cha dIptyabhidhAM cha kIrttim | ketvAdikaM cha sashatakratupUrvakaM cha sampUjayedvimaladhIH punaranvito.ante || 19\.53|| nAkAraje.a~Ngato.ante prapUjayenmUrtishaktilokeshAn | rAvarNaje.a~NgamUrtishrIbhUmAyAmanonmanIstadanu || 19\.54|| hrIH shrI ratiH sapuShTirmohanimAye mahAdiyogAdye | mAye cha tR^itIyAvR^itiranyadasheShaM puraiva nirdiShTam || 19\.55|| yakAraje.arisha~Nkhau cha sagadAhalashA~NrgakAH | musalaH khaDgashUlau cha tR^itIyA sAkSharodbhave || 19\.56|| sheSho vAsukitakShakakArkoTakapajrjamahApadmAH | varapAlagulikasa.nj~nAstR^itIyamanyatsamaM vidhAne.antye || 19\.57|| a~NgaiH prathamAvaraNaM mUrtibhirapi shaktibhirdvitIyamapi | anyaiH keshavaketvAdibhyAM syAtpa~nchamaM cha matsyAdyaiH || 19\.58|| matsyaH kUrmavarAhau nR^isiMhakubjatrirAmakR^iShNAshcha | kalkiH sAnantAtmA punaramR^itAtmA cha ShaShThamahipAdyaiH || 19\.59|| saptamamapi lokeshairaShTamamapi tadAyudhaishcha samproktam | prAgukteShu vidhAneShvAlakShyaM noktamatra yattadapi || 19\.60|| aShTAkSharAkSharavidhAnachatuShkayugmaM proktakrameNa vidhinAbhiyajedya enam | bhaktyA mukundamanujAparato narAgryaH prApnoti vA~nChitamayatnata eva kAmam || 19\.61|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre ekonaviMshaH paTalaH || \chapter{|| viMshaH paTalaH ||} atha pravakShyAmi cha mAsabheda\- bhinnAni yantrANyapi sa~NgraheNa | rekhAkramadyunti vichitravarNa\- lasanti viShNoshcha vidhAnabhA~nji || 20\.1|| yaiH kuryuriShTAptiniviShTacheShTA dharaNyanantAdikasa.nj~nakAni | vratAnyabhIShTArthadakalpavR^ikShairanAratenaiva cha sAdhakeshAH || 20\.2|| meShAdikaM yachcha chatuShkamAdau mAseShu tadvAyugR^ihAvR^itaM syAt | siMhAdikaM bhUgR^ihasaMvR^itaM cha chApAdikaM pArthivayugmavItam || 20\.3|| meShAdikeShu triguNAtmakAni charANi bhAsvadguNitAtmakAni | sthirANyato ShaDguNitAni tajj~nairuktAni yantrANyubhayAtmakAni || 20\.4|| tAni triShaDdvAdashakAtmakoktaiH syurlakShaNairapyabhilakShitAni | svaiH svaishcha nAmapravibhaktarUpabhedairbahirveShTitabimbakAni || 20\.5|| triguNitamapi yantramaShTapatrA\- vR^itamatha ShaDguNitaM hi ShaDdalAbhyAm | sthiragatamapi chAShTayugmapatraM tadapi cha ShaDyugapatrashobhitaM vA || 20\.6|| padmaM charobhasthirasa.nj~nakeShu raktaprapItAchChadalAdivarNam | mAseShu yantrodarakL^iptatattanmAsAbhidhAmUtryabhidhAkSharADhyam || 20\.7|| keshavameShAdInAM ye dIrghA muktirAshivarNAnAm | te vR^ittAni bhavanti cha nigaditamiti yantrakL^iptisAmAnyam || 20\.8|| suvarNagokShIrajapAshilAlapItendranIlAruNakairavAbhAH | kAshmIrameghA~njanarochiShashcha krameNa varNairapi keshavAdyAH || 20\.9|| itIritAshchArukirITahArakeyUrapItAmbarakAditulyAH | sachakrasha~NkhAH sagadAmbujAshcha sampUjanIyAstapanaiH krameNa || 20\.10|| dhAtraryamamitrAkhyA varuNAMshabhagA vivasvadinduyutAH | pUShAhvayaparjanyau tvaShTA viShNushcha bhAnavaH proktAH || 20\.11|| prathamaM keshavadhAtR^ikamitarannArAyaNAryamAkhyaM cha | anyA mAdhavamaitraM paramapi govindavAruNaM proktam || 20\.12|| pa~nchamamapi viShNvashaM madhusUdanabhagavapa~ncha ShaShThamapi | trivikramavivasvadAkhyaM saptamamanyachcha vAmanaindramapi || 20\.13|| shrIdharapauShNaM navamaM dashamaM cha hR^iShIkanAthaparjanyam | ambujanAbhaM tvAShTraM dAmodaravaiShNavaM vidhAnamiti || 20\.14|| Adau vidhAneShu sametamUrtishaktIshchatasro.abhiyajedyathAvat | rAshiShvatho bhAnuyutAshcha mUrtIH pravakShyamANaM cha nirUpya mantrI || 20\.15|| vR^iShaharivR^ishchikakalashAtmakeShvatho ketukeshavAdyaishcha | matsyAdikasheShAdye samabhiyajedantarA samAvaraNe || 20\.16|| prAnuprodyatsvarAShTradvitayavR^itamahAbIjakaM shaktilakShmI\- kAmairAttAgnikoNaM bahirabhivR^itasiMhAnvitakroDamantram | bindUnAmantarAleShvapi cha vilikhitaiH kAdivargaishcha yuktaM ShaDbhirvAyavyagehAvR^itamabhimatakAmapradaM meShayantram || 20\.17|| gaurIndirA ratidhR^itI vasudhA puShTikShamAsarasvatyaH | mUtryoshcha madhyamAvR^itirAsheshAtprAgdhvajAdirapi kathitA || 20\.18|| hayarathagajabhR^ityAdinaribhavashauryAdisiddhiM cha | tejo yashashcha vipulaM pUjayiturvitanute vidhAnamidam || 20\.19|| varNairAdyairamantaiH samabhivR^itamahAbIjama~nmadhyarAja\- tpAntakShAdyakSharADhyaM guhanayanahutAshrirAjanmathArNam | ashrergaNDadvayodyatpachalipiparivItaM cha nAdyaiH sakAntaiH kAdyairnAntaishcha yantraM bahuvidhaphaladaM pUjitaM syAdvR^iShottham || 20\.20|| nityAnandA vyApinI vyomarUpA shAntirvidyArUpiNI cha pratiShThA | kalyAmoghA chaNDikA dIptajihve\- tyevaM proktAthAvR^itiH syAttR^itIyA || 20\.21|| surabhihayamahiShadAsIdAsAbharaNAMshukAdisiddhikaram | vR^iShajaM vidhAnametaddehAnte siddhidaM parasya sataH || 20\.22|| prAgachChanmAtrabhikhyAlipiparivR^itabIjaM svarAvItavR^ittaM shAdyaiH kShAntaistadAdyairapi parivR^itagaNDaM tadashrAttajuMsam | bhAdyaiH kAntaiH pravItaM mayaralavahayugbindukaM vAyugehA\- vItaM vA~nChApradAnaprasavaguNayutaM yugmajaM yantrametat || 20\.23|| indrANI kaumArikA brahmajAtA vArAhyAkhyA vaiShNavI chAtha lakShmIH | chAmuNDA mAheshvarI syAttR^itIyA rakShApraj~nAshrIpradaM syAdvidhAnam || 20\.24|| pAshAdyaShTAkSharArNapratipuTitamahAShTAkSharAveShTitAnta\- rbIjaM shAkhAntarUDhe gagananR^iharibIjAttakoNaM bahishcha | kAminyaShTAkSharAdyantagahariharabIjAvR^itaM pratyanUdya dvarNADhyaM vAyugehasthitabhiti gaditaM karkaTotthaM cha yantram || 20\.25|| raktA ramA karAlI kamalA chaNDendrirA mahochChuShmA | shrIriti mUrtiyugalayormadhyagatA chAvR^itIriyaM chApi || 20\.26|| bhUtirvibhUtirunnatinatidhR^itiratayashcha saMyatidyutayaH | AvR^itirekA proktA shrIvashyakaraM vidhAnamiti kathitam || 20\.27|| UShmArNAShTAkSharAveShTitahR^idayamatha dvAdashArNAttakoNaM sAntaH sthAtmAShTavarNaiH kramagatavigatairullasattattvagaNDam | siMhAnuShTubdvayArNAntaritavR^itakalAla~NkR^itaM chAtha vahni\- prANeshAnakShapATAshritakachaTatapatvachChalaM siMhayantram || 20\.28|| puShTistuShTirdhR^itirapi kR^itiH shAntikAntipramAdA medhA harShA smR^itirabhimatA kAntikA syAttR^itIyA | kR^iShNaH satyo nR^iharivaradau vishvamUrttirvareNyaH shauriH shUro naramurajitau viShNujiShNU chaturthI || 20\.29|| vipakShanigrahaM tejo yashashcha dhanasa~Ngamam | karotyarchayitR^iNAM cha vidhAnamiti siMhajam || 20\.30|| sargAdyAntAdyamantairabhivR^itahR^idayaM daNDibhishchApi hAhI\- hUhaihauhobhirAttAshrikamatha tu shikhAdyotivargAntyavarNam | varNaiH pratyanvitaiH prAvR^itamavanipurAshrollasatkAmabIjaM klinne svAhArNayuktaM mahitataraphalaM kanyakotthaM cha yantram || 20\.31|| atrAchryo madhusUdanastvatha hR^iShIkeshAhvayo mohinI vaikuNTho virajA hariH sarasijA shA~NrgI tamohAriNI | braghnAkhyaH kamalAvatI cha samukundAkhyo rameti kramA\- nmatsyAdyaishcha sutAshcha gomahiShasaubhAgyapradaM pAvanam || 20\.32|| AdyairAvItabIjaM grahavalayayutaM humphaDAyuktakoNaM bAhye pAshAjrushArNAvR^itamatha yugaShaNmUrtinAmArNamarNaiH | pratyanveShyadbhirudyaddhariyutaharavarNaishcha vItaM dharAyAH koNeShUdyannR^isiMhAkSharamiti kathitaM syAttulAyantrametat || 20\.33|| prAkproktaishchakrAdyairuktAsya samAvR^itistR^itIyA syAt | prAtopalabdhimetatkaroti vANijyalAbhaM cha || 20\.34|| aklIbadvAdashAjdvAdashalipivR^itahR^illekhamashridviShaTka\- prollAsyaShTAkSharoShmArrNakamapi lipibhiH kAdibhishchAbhivItam | tadbAhye chandrabimbaprapuTitavasudhAmaNDalAshriprarAja\- tklIbArNaM vR^ishchikotthaM pravarataraphalaprAptidaM yantrametat || 20\.35|| chidrUpA chinmayA chintAmaNiH shrIH kShoNisa.nj~nitA | ratishcha pAvanI dhArA dharaNI tAraNI tathA || 20\.36|| drAviNI mohinI cheti tR^itIyeyaM samAvR^itiH | anvayAptiM dharmaratiM prApnuyAdasya chArchanAt || 20\.37|| ShaTkoNAbaddhabANAsanavivaralasannArasiMhaM tadantaH shakterbAhye parAnuprarachitalaghusandhyarNayukpa~nchakADhyam | ashriShvAbaddhashiShTasvaramuparilasachChUlakaM chAttavargaM bhUmyoraShTAshrakodyadyadujuhulavakaM chApayantraM tadetat || 20\.38|| harShAhvA sunadAruNA sagaganA ghorA ramA drAviNI vIrA vIriNihAriNI sahariNI mandArikA dvAdasha | prokteyaM cha samAvR^itiH punaridaM sampUjayanprApnuyA\- llakShmIsantatibuddhivashyapaTutAkAntIshcha bhaktiM shubhAm || 20\.39|| madhyasthAyAH parItau vilasadanuparAttasvaraprAkparArdhaM siMhArNAntAshri gaNDasphuritahariharArNaM grahArNAvR^itaM cha | tadbAhye ShoDashArNAkSharavR^itamubhakudyotitaM koNarAja\- tso.ahaM haMsAkSharADhyaM makarabhavamidaM yantramiShTArthadAyi || 20\.40|| medhA harShA shraddhA kR^ipA ratirvA sarasvatI prItiH | vANI cheti tR^itIyA vR^itiruktA makaraje vidhAne.asmin || 20\.41|| svakShetrarvitanaH syugrrahAH kramAtkeshavAdimUrtiyutAH | archayitR^iNAmetaddhanadhAnyasamR^iddhidaM vidhAnaM syAt || 20\.42|| shaktishrIkAmabIjaiH puTitahariharabrahmabhishchAvR^itAnta\- rbIjaM koNadviShaTkasphuritanR^iharibIjapratidyotitaM cha | AdikShAntaishcha varNairvR^itamavanipuradvandvakoNAntakAma\- shrIshaktikShmArNachintAmaNimanu tadidaM shrIkaraM kumbhayantram || 20\.43|| achyutakAminibhAnumanoj~nA vishvatanurvimalA haribhadre | sUkShmasarasvatinandanasandhyA syAditi madhyagatA vR^itireShA || 20\.44|| avanipashuputrasampadamapi pitR^isaukhyaM cha hR^itprabodhaM cha | kurute vidhAnametatprayokturante cha nirvR^itiM paramAm || 20\.45|| vyanveShyaddhrasvadIrghAchsamabhivR^itamahAbIjamashreShu ShaTsu dyotatsaurmAralakShmIgiriduhitR^idharAbIjakaproMsametam | vItaM kAdyaiH kaShAntairbahirapi cha kukoNAShTavo?llAsihaMsaM sarvArthAnsAdhakebhyo vitarati vidhivatkalpitaM mInayantram || 20\.46|| hR^iShTirvR^iShTistuShTiriShTA supuShTiH kAntirmedhA ma~NgalA vAmasa.nj~nA | durgA praj~nA bhAratI madhyasaMsthA vAksAmathryaM shrIkaraM syAdvidhAnam || 20\.47|| ebhirvidhAnairdharaNIvratAdi\- dIkShAvidhInye vidhinA prakuryuH | te puNyabhAjo nitarAM samR^iddhAH saputradArAH sukhino bhavanti || 20\.48|| dIrghAyuSho mukhyatarendirAshcha mahAprabhAvAH svasamAnavIryAH | kalebarAnte vigatAdhayaste viShNorananyaM padamApnuvanti || 20\.49|| ebhirvidheyAH kalashAshcha tattanmAsoktayantreShu narairyathAvat | nijepsitaM prApya manorathAnte bhukteshcha mukteranubhAvakAH syuH || 20\.50|| karShonmite cha hATakapaTTe patraM vilikhya chaturashre | tad.hvitryaMshakR^ite vA kalasheShu vinikShipechcha dIkShAsu || 20\.51|| abhiShichya yantrakanakaM gurave pradadAtu saMyataH sumatiH | duritApanodavidhaye dyutaye yashase shriye cha matisaMyataye || 20\.52|| eShAM yAgavidhInAmekena tu pUjayaMstadavasAne | tattanmUrtiprItyai saMstotavyo.anayA hariH stutyA || 20\.53|| (haristutiH) prasIda bhagavanmahyamaj~nAnAtkuNThitAtmane | tavA~NghripajrjarajorAgiNIM bhaktimuttamAm || 20\.54|| aja prasIda bhagavannamitadyutipa~njara | aprameya prasIdAsmadduHkhahanpuruShottama || 20\.55|| svasaMvedyasvarUpAsmadAnandAtmannanAmaya | achintyasAra vishvAtmanprasIdesha nira~njana || 20\.56|| prasIda tu~Nga tu~NgAnAM prasIda shiva shobhana | prasIda spaShTa gambhIAra gambhIrANAM mahAdyute || 20\.57|| prasIda vyakta vistIrNa vistIrNAnAmaNoraNo | prasIdAdrrAdrrajAtInAM prasIdAntAntadAyinAm || 20\.58|| gurorgarIyaH sarvesha prasIdAnanya dehinAm | jaya mAdhava mAyAtma~njaya keshava keshihan || 20\.59|| jaya sundara saumyAtma~njaya shAshvata sha~NkhabhR^it | jaya shA~Nrgadhara shrIma~njaya nandakanandana || 20\.60|| jaya chakragadApANe jayAjayya janArdana | jaya ratnAkarAbandha kirITAkrAntamastaka || 20\.61|| jaya pakShipatichChAyAniruddhArkakarAkara | namasta narakArAte namaste madhusUdana || 20\.62|| namaste nalinApA~Nga namaste nayanA~njana | namaH pApahareshAna namaH sarvabhayApaha || 20\.63|| namaH sambhR^itasarvAtmannamaH sambhR^itakaustubha | namasta nayanAtIta namo vikrAntavAkpatha || 20\.64|| namo vibhinnaj~neyAMsha namaH smR^itipathAtiga | namastrimUrtibhedena sargasthityantahetave || 20\.65|| viShNave tridashArAtijiShNave paramAtmane | chakrabhinnArichakrAya chakriNe chakrabandhave || 20\.66|| vishvAya vishvavandyAya vishvabhUtAtmane namaH | namo.astu yogidhyeyAya namo.astvadhyAtmarUpiNe || 20\.67|| bhuktipradAya bhaktAnAM namaste muktidAyine | manovAkkAyacheShTAH syudhryAnastutinamaskriyAH || 20\.68|| devesha karma sarvaM me bhavedArAdhanaM tava | viShayeShvapi sa~Ngo me hutaM viShNo tavAchyuta || 20\.69|| (iti haristutiH) iti havanajapArchAbhedato viShNupUjA\- niratahR^idayakarmA yastu mantrI chirAya | sa khalu sakalakAmAnprApya hR^iShTAntarAtmA jananamR^itiviyuktAmuttamAM muktimeti || 20\.70|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre viMshaH paTalaH || \chapter{|| ekaviMshaH paTalaH ||} athochyate dvAdashavarNasa.nj~no mantrastu sA~NgaH sajapaH sahomaH | vidhAnato yaM pratijapya bhaktA bhukteshcha mukteshcha padaM bhaveyuH || 21\.1|| tAraM sahR^idayaM madhye gavate syurbhavArNayoH | suyayoshcha tathA devA mantro.ayaM dvAdashAkSharaH || 21\.2|| R^iShiH prajApatishChando gAyatraM viShNuruchyate | devatA hR^iddhruveNa syAnnamasA shira uchyate || 21\.3|| chaturbhishcha shikhAvarNaiH pa~nchabhiH kavachaM bhavet | proktamastraM samastena pa~nchA~NgavidhirIdR^ishaH || 21\.4|| sapAdajAnuyugalali~NganAbhyudareShu cha | hR^iddorgalAsyadR^i~NmastashikhAsvakSharato nyaset || 21\.5|| shikhAlalATanetrAsyagaladorhR^idayeShu cha | skukShinAbhili~NgAkhyajAnupAdeShu vinyaset || 21\.6|| hR^itkukShinAbhiShu tathA guhyajAnupadeShvadhaH | karakaNThAsyadR^i~NmastashikhAsUdhrvaM cha vinyaset || 21\.7|| saMhR^iterdoShasaMhAraH sR^iShTeshcha shubhapuShTayaH | sthiteshcha shAntivinyAsastasmAtkAryastridhA mataH || 21\.8|| harimujjvalachakradarAbjagadAkuladoH parighaM sitapadmagatam | valayA~NgadahArakirITadharaM navakundaruchaM praNamAmi sadA || 21\.9|| vidhivadatha vihitadIkSho japenmanuM varNalakShamAnamamum | shuddhaishcha tilairjuhuyAd.hvAdashasAhasrakaM tathA mantrI || 21\.10|| pIThe harerathA~NgaiH sashaktibhirmUrtibhistadanu yajet | keshavasuranAthAdyairapi devaM bhaktipUrvato vidvAn || 21\.11|| samidhAmatha dugdhavR^ikShajAnAM juhuyAdarkasahasrakaM sadugdham | manasaH parishuddhaye manasvI saghR^itenApi payondhasA sitena || 21\.12|| dvAdashAkSharajapaM tu sArchanaM yo bhajetsuniyato dine dine | aihikaM samupalabhya vA~nChitaM pretya yAti padamakShayaM hareH || 21\.13|| atha pravakShyAmi sudarshanasya vidhiM manoj~naM grahatejapAdaiH | yatsiddhitaH siddhimavApya ramyAM siddhAmunIndrA api sadya eva || 21\.14|| antyaturIyatadAdikabhR^igudahanAnantavahnivarmAstraiH | tArAdirmanuruktaH syAdabhimatasiddhido rathA~NgAkhyaH || 21\.15|| R^iShirasyAhirbudhnyashChando.anuShTupaM devatA viShNuH | chakrapadairAvisudhI sajvAlAdyaiH shironvitaira~Ngam || 21\.16|| aindrIM samArabhya dishaM tvadhastA\- dantaM samuktvA kramasho dashAnAm | chakreNa badhnAmi namastathoktvA chakrAya shIrShaM cha dishAM prabandhaH || 21\.17|| trailokyaM rakSha rakSheti humphaTsvAheti choditaH | tArAdiko.ayaM mantraH syAdagniprAkArasa.nj~nakaH || 21\.18|| tAraM tu mUdhnryatha sitAruNakR^iShNavarNaM madhye bhruvoshcha samatho vadane hakAram | hR^idguhyajAnupadasandhiShu chAvashiShTA\- nvarNAnnyasediti tanau punaragnivarNAn || 21\.19|| avyAdbhAskarasaprabhAbhirakhilA bhAbhirdisho bhAsaya\- nbhImAkShaH kSharadaTTahAsavikasaddaMShTrAgradIptAnanaH | dorbhishchakradarau gadAbjamusalAstrAsIMshcha pAshAjrushau bibhratpi~Ngashiroruho.atha bhavatashshchakrAbhidhAno hariH || 21\.20|| proktvA sudarshanAyeti vidmahe.ante mahApadam | jvAlAya dhImahe choktvA tannashchakraH prachodayAt || 21\.21|| saudarshanIyaM gAyatrI japtavyA japtumichChatA | sAnnidhyakAriNIM mudrAM darshayedanayA sudhIH || 21\.22|| namo bhagavate proktvA mahAsudarshanAya cha | mahAchakrAya cha tathA mahAjvAlAya chetyatha || 21\.23|| dIptirUpAya chetyuktvA sarvato rakSha rakSha mAm | mahAbalAya svAheti proktastArAdiko manuH | rakShAkaraH prasiddho.ayaM kriyamANeShu karmasu || 21\.24|| ShaTkoNAntaHsthatAraM vivaralikhitamantrAkSharaM siddhirAja\- tsvA~NgaM bAhye kalAkesaramudaragatAShTAkSharaM chAShTapatram | padmaM varNairvirAjadvikR^itidalalasatShoDashArNaM trivItaM vyomAntyArNaM svanAmnA virachitaguNapAshAjrushaM chakrayantram || 21\.25|| praNavahR^idbhagavadyuta~Ne mahAdikarathA~NgachaturthihumastrakaiH | nigaditastviha ShoDashavarNako manuvaro munibhirvihitAdaraH || 21\.26|| kvAthaiH payobhUruhacharmasiddhairdugdhena gavyairapi pa~nchabhirvA | mUtraiH pashorvA pratipUrya kumbhaM samarchayechchakrahiMra yathAvat || 21\.27|| a~NgaiH prathamAvR^itirapi pUjyA chakrAdibhirdvitIyA cha | lakShmyAdibhistR^itIyA kramAttathendrAdibhishchaturthI syAt || 21\.28|| chakrasha~NkhagadApadmamusalA dhanureva cha | pAshAjrushau pItaraktasitashyAmA dvijastvimAH || 21\.29|| lakShmIH sarasvatI chAtha ratiH prItyAhvayA tathA | kIrttiH kAntistuShTipuShTI krameNaiva tu shaktayaH || 21\.30|| sampUjya chaivaM vidhinA hiMra tu shiShyaM guruH prItatamo.abhiShi~nchet | bhaktyA svashaktyA vibhavairdvijAtI\- nsantaprya bhUyo guruNAnushiShTaH || 21\.31|| ekAgrachitto ravilakShasa~NkhyaM japenmanuM nityakR^itAbhipUjaH | tAvatsahasraM kila sarShapAshcha bilvAjyadaugdhAni juhotu samyak || 21\.32|| samudratIre.apyatha vAdrishR^i~Nge samudragAnAM saritAM cha tIre | japedvivikte nija eva gehe viShNogR^ihe vA puruSho manasvI || 21\.33|| yathoktasa~NkhyaM vidhivatprajapte mantraM yathoktaishcha hute hutAshe | dravyairatha svArthaparArthahetoH kuryAtprayogAnvidhinA yathAvat || 21\.34|| pItAbhA rkiNakA syAdaruNataramaraM shyAmalaM chAntarAlaM nemi shvetaM cha bAhye virachitashitirekhAkulaM pArthivAntam | chakradvandvaM likhitvA vishadamatiratho saumyayAmyaM cha mantrI kumbhaM sampUrya saumye prarachayatu tathA dakShiNe homakarma || 21\.35|| ShaDviMshachChatasammitairatha ghR^itApAmArgajedhmAkShataiH sadrAjItilapAyasaishcha sakalaidrravyairghR^itAntaiH kramAt | hutvA taddhutashiShTamatra vidhivatkShiptvA pratidravyakaM prasthArdhAnnakR^itaM cha piNDamamalaM kumbhodake mantravit || 21\.36|| saMsthApya dakShiNasyAM sAdhyaM kumbhena tena nIrAjya | tamatha ghaTaM sadravyaM bahirArAdaShTame kShipedrAshau || 21\.37|| agnyAdikamapi sarvaM kShipedatha ghaTasya dakShiNe bhAge | hutashiShTAnnena baliM mantreNAnena mantravitkuryAt || 21\.38|| hR^idayAnte viShNupadaM proktvAtha gaNebhya uchcharetsarvam | shAntikarebhyashcha baliM gR^ihNntviti shAntaye namontaM syAt || 21\.39|| jvArAdikAM rogaparamparAM vA vismR^ityapasmArabhavAM rujaM vA | rakShaHpishAchagrahavaikR^itaM vA vidhistvayaM mu~NkShu haredvikAram || 21\.40|| pAlAshairvA stanajadrumajairvA pa~njare kR^ite phalakaiH | sampUrya pa~nchagavyaistatra tu saMsthApya shuddhamapi gadinam || 21\.41|| pUrvoddiShTairdikShvapi sajapaM juhuyuH pR^ithagdvijA vashinaH | dravyaiH sa dakShiNAntAnabhyachrya vimuchyate rujo jantuH || 21\.42|| viprakShIradrumatva~NgalayajapurakAshmIrakuShThatriyAmA bilvApAmAgarAjItilatulasiyugakrAntidUrvAyavArkaiH | lakShmIdevIkushAgomayakamalavachArochanApa~nchagavyaiH siddhe.agnau kumbhasiddhaM manujapamahitaM bhasma sarvArthadAyi || 21\.43|| lakShmyAyuShkaramatulaM pishAchabhUtA\- pasmArAdikamachireNa nAshayechcha | kShudrAdInapi vividhAMstathApasargA\- netasmAnna paratarA samasti rakShA || 21\.44|| juhuyAdgugguluguLikAsahasrakaM sAShTakaM cha mantritamaH | tridinaM chaturdinaM vA sarvopadravanivAraNaM bhavati || 21\.45|| svarama~njaryAH samidhAmayutaM vA mantravittamo juhuyAt | jvarabhUtAmayavismR^ityapasmR^itIH shamayituM niyatachittaH || 21\.46|| AjyAktaijuhuyAchChriye sarasijairdUrvAbhirapyAyuShe medhAyai dvijabhUruhaishcha kumudaiH shvetaistathA vAsase | shuddhAjyaiH pashave.apyudumbarabhavaiH putrAya chAshvatthajai\- rekAbdaM vidhivatsahasrasamitairaShTottaraM muktaye || 21\.47|| chakrasya nAbhisaMsthaM kR^itvAtmAnaM manuM japenmantrI | svayameko.api na yuddhe matryo bahubhiH parAjito bhavati || 21\.48|| mantrI suniyatachittashchakrasthaM bhrAmayeddhiyA grastam | Avishya sakalamuktvA mu~nchati dagdho.agninA shunAbhibhuvA || 21\.49|| dIptaM karAladahanapratimaM cha chakraM yasya smarechChirasi kasyachidapriyasya | saptAhato.asya dahanapratimo jvaraH syA\- ttriMshaddinaishcha sa paretapuraM prayAti || 21\.50|| kalAvR^itaM chAhipadAbhiveShTitaM samakSharaM yachChirasi smaretsadA | dashAhato.asau prati chATyate ripu\- rmR^itiM tathA maNDalataH prayAti || 21\.51|| sAntaM vAyasavarNaM shatroH shirasi smarechcha saptAham | uchchATayati kShipraM mArayatovAdhivo.asya naishityAt || 21\.52|| sravatsudhArviShaNamindusaprabhaM samujjvalaM yachChirasi prachintayet | kShaNAtsamApyAyitasarvavigraho bhavetsa matryaH suchiraM cha jIvati || 21\.53|| madhye tAraM tadanu cha manuM varNashaH koNa ShaTke bAhye chA~NgaM likhatu karake rUpyake vApi tAmre | pAShANe vA vidhivadatha japyAtha saMsthApitaM ta\- chchakraM choragraharipubhayadhvaMsi rakShAkaraM cha || 21\.54|| sthAne hR^iShIkeshavirdibhataM cha spaShTAkSharaM chApyabhijaptametat | rakShAM grahAdeH satataM vidhatte yantraM sukL^iptaM cha manutrayeNa || 21\.55|| aShTAkSharAntaritapAdachatuShkakoShThaM koShThatrayAlikhitasAdhyasudarshanaM cha | rekhAbhirapyubhayataH shrutishaH prabaddhaM tatsaptakoShThamiti yantramidaM prashastam || 21\.56|| bhUrje vA kShaumapaTTe tanumasR^iNatare karpaThe vAsya yantraM mantrI samyaglikhitvA punarapi gulikIkR^itya lAkShAbhivItam | kR^itvA bhasmAdihomapravihitaghR^itasampAtapAtAttashaktiM japtaM samya~NnidadhyAtpratishamamupayAntyeva sarve vikArAH || 21\.57|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre ekaviMshaH paTalaH || \chapter{|| dvAviMshaH paTalaH ||} athochyate shrIkaranAmadheyamaShTAkSharaM lokahitAya tAvat | yena prajaptena sarmichatena hutena siddhiM samupaiti mantrI || 22\.1|| sargAdarkaH kShato viMshatiyugamayutaM shAntagaM chandrabimbaM shrIbAhuH shuklamedoharishayanahakArA manuH shrIkarAkhyaH | R^iShyAdyA vAmapa~NktIrahirapi punara~NgAni yAntairhumantai\- rbhIShatrAsapramardaprasahitagaditadhvaMsarakShairdviruktaiH || 22\.2|| mUrdhAkShikaNThahR^idayodarasorujAnu\- pAdadvayeShu lipisho nyasatu svadehe | viprAdikAnmukhakarorupadeSha varNAM\- shchakrAdikAnapi kareShu tatastadastrAn || 22\.3|| dugdhAbdhidvIpavaryapravilasitasurodyAnakalpadrumAdho bhadrAmbhojanmapIThoparigatavinatAnandanaskandhasaMsthaH | dorbhirbibhradrathA~NgaM sadaramatha gadApajrje svarNavarNo bhAsvanmaulirvichitrAbharaNaparigataH syAchChriye vo mukundaH || 22\.4|| dikpatreShu shrIratidhR^itikAntIH koNakeShu mUrtIshcha | iShTvAbhito nidhIshau viShvaksenaM cha dikpatInprayajet || 22\.5|| ArAdhya chaivaM vidhinA cha viShNuM mantrI punarhomavidhiM karotu | shrIdugdhavR^ikShotthasamidbhirabjaiH sAjyena daugdhena cha rsipaShA cha || 22\.6|| pR^ithagaShTashataM krameNa hutvA kanakAdyairapi rtipate gurau cha | abhiShichya tathAbhipUjya viprAnmanumenaM prajapedathAShTalakSham || 22\.7|| dravyaistaiH pratijuhuyAddashAMshamAnai\- rAchAryaM punarapi pUjayejjapAnte | samprApnotyaparimitAM shriyaM cha kIrtita kAntiM vA chiramanurajyate cha lokaiH || 22\.8|| dUrvAM ghR^itaprasiktAM juhuyAdayutaM narastu hutashiShTaiH | Ajyaishcharumupayu~njyAddadyAdgurave cha dakShiNAM shaktyA || 22\.9|| paripUjayechcha viprAMsteShu dineShu svashaktito bhaktyA | apamR^ityurogapApAnvijitya sa tu dIrghamAyurApnoti || 22\.10|| anudinamAdityamukhaH prajapedUdhrvI kR^itasvabAhuyugaH | tasya gR^ihe.annasamR^iddhishchirAya sa~njAyate supuShTatarA || 22\.11|| evaM proktaiH pratijapahutArchAdibhirmantramenaM bhaktyA yo vA bhajati manujo nityashaH so.achireNa | iShTaiH putrairdharaNidhanadhAnyAdibhirhR^iShTachetAH syAdapyante paramaparishuddhaM paraM dhAma viShNoH || 22\.12|| atha kathayAmi vidhAnaM mahAvarAhAbhidhAnamantrasya | sA~NgaM sajapaM sahutArAdhanamapi mantriNAmabhIShTAptyai || 22\.13|| vAkyaM proktvA hR^idAkhyaM tadanu bhagavateyugvarAhaM cha rUpA\- yetyuktvA vyAhR^itInAmupari cha pataye bhUpatitvaM cha me.ante | dehItyAbhAShya dAntaH sumatiratha panardApayasveti hAntaM proktvA tArAdikaM proddharatu manuvaraM tatra yiMstrashadarNam || 22\.14|| R^iShistu bhArgavaH prokto.athAnuShTupChanda Iritam | varAho devatA chAsya kathyante.a~NgAnyataH param || 22\.15|| asyaikashR^i~Ngo hR^idayaM shirashcha vyomolkatejo.adhipatiH shikhA cha | syAdvishvarUpaM kavachaM mahAdyo daMShTrostramuktaM svayameva chA~Ngam || 22\.16|| saptabhishcha punaH ShaDbhiH saptabhishchAtha pa~nchabhiH | aShTabhirmUlamantrArNairvidadhyAda~NgakalpanAm || 22\.17|| jAnvorApAdamudyatkanakamiva himaprakhyamAjAnu nAbheH kaNThAdAnAbhi vahniprabhamatha shirasashchArgalaM nIlavarNam | maulevryomAbhamAkaM karalasadarisha~NkhAsikheTaM gadA sha\- ktyAkhyeShTAbhItiyuktaM praNamata vasudhollAsidaMShTraM varAham || 22\.18|| sajalAmbuvAhanibhamuddhatadoHparighaM dharAdharasamAnatanum | sitadaMShTrikAdhR^itabhavaM tvatha vA pravichintayetsapadi kolamukham || 22\.19|| hemaprakhyaM pArthive maNDale vA nIhArAbhaM nIraje.agnestadAbham | vAyoH kR^iShNaM dyuprabhaM vA divisthaM kroDaM vyAptaM satyasaMsthaM yajedvA || 22\.20|| aShTapatramatha padmamullasatrkiNakaM vidhivadArachayya cha | maNDale ravisahasrasannibhaM sUkaraM yajatu tatra siddhaye || 22\.21|| prAgdakShiNapratyagudagdishAsu chatvAri chA~NgAni yajetkrameNa | astraM vidikShUdhrvamadhashcha chakrAdyastrANi pUjyAni varAhamUrteH || 22\.22|| arisha~NkhakR^ipANakheTasa.nj~nAnsagadAshaktivarAbhayAhvayAMshcha | abhipUjya dishAdhipAnyathAvadvaragandhAkShatapuShpadhUpadIpaiH || 22\.23|| daMShTrAyAM vasudhAM sashailanagarAraNyApagAM hu~NkR^itau vAgIshIM shvasite.anilaM ravishashI vAhvoshcha dakShAnyayoH | kukShau syurvasavo dishaH shrutipathe dasrau dR^ishoH pAdayoH padmottho hR^idaye hariH pR^ithagamI pUjyA mukhe sha~NkaraH || 22\.24|| evaM kAle kolamabhyarchayitvA japyo mantro.asau punarlakShasa~Nkhyam | homaM kR^itvA taddashAMshaishcha padmai\- strisvAdvaktaiH prApnuyAdbhUsamR^iddhim || 22\.25|| dhyAnAdapi dhanasiddhirmantrajapAchchAdharo bhavetsadharaH | japapUjAhutavidhibhirma~NkShu naro dhanadharendirAvAnsyAt || 22\.26|| dhyAtaH sanbhUgR^ihe.asau bhuvamatulatarAM vAruNe shAntimuchchai\- rAgneye vashyakIttryAdikamanilapurastho.ayamuchchATanAdIn | rakShAM vyomno.aribhUtagrahaviShaduritebhyo.anilAgnyoshcha pIDAM yuddhe vahnIrayorvai jayamapi nitarAM sannidhatte varAhaH || 22\.27|| haristhe.arke.aShTamyAmatha sitaruchau kolavapuShA sitAM gavyaiH sarvairyutamayutajaptAmapi shilAm | udagvaktro mantrI manujaparataH sthApayatu tA\- mayatnaM kShetreShu drutamarinirodhaM shamayati || 22\.28|| bhaume vAre.atha bhAnUdayamanu japavAnsa~NgR^ihItvA mR^idaMshaM kolAtmA vairiruddhAdapi cha kutalatastaM cha kR^itvA guNAMsham | ekaM jAtau vilipyAtpunaraparataraM pAkapAke tathAnyaM toye tasminsadugdhe pratipachatu haviH saMskR^ite havyavAhe || 22\.29|| ArAdhya chAShTodhrvashatapramANaM sAjyena mantrI haviShAtha tena | saptAravAraM juhuyAdyathAvatkShetrotthitApatprashamaM prayAti || 22\.30|| bhR^iguvAre cha mukhe.ahnaH sa~NgR^ihya mR^idaM haviH samApAdya | juhuyAdIritavidhinA balimapi dadyAnmahAvirodheShu || 22\.31|| hutakriyaivaM divasaishcha saptabhi\- rivanAshayedbhUmivivAdasa~NkaTam | paretavetAlapishAchaDAkinI\- samutthitAM vA vikR^itiM vidhistvayam || 22\.32|| viloDya tAmeva mR^idaM cha dugdhe huneddhR^ite vAShTayutaM sahasrakam | dvimaNDalAdeva mahI mahAghryA syAnmantriNo.asyaiva tu niHsapatnA || 22\.33|| nR^ipatarusamidhAmayutaM mantreNAnena yo hunenmantrI | gR^ihayAtrAsya na sIdetkShetrAdikamapi cha vardhate kramashaH || 22\.34|| aShTodhrvashataM mantrI dinasho yo vA juhoti shAlIbhiH | sa tu vatsareNa mantrI virAjate vrIhipuna~njapUrNagR^ihaH || 22\.35|| mantreNAnena rsiparjuhuta dashashataM maNDalAtsvarNasiddhiH svAdvaktenA~njalinyA api kusumasahasreNa vA vAsasAM cha | lAjAnAM kanyakAyA api cha madhumatAM homato vA~nChitAyAH siddhI raktotpalAnAmapi madhurayujAM syAddhutAchChrIH samagrA || 22\.36|| daNDyardhIsho vyomAsanastu vArAhamuchyate bIjam | amunA tu sAdhitena prApsyanti narAH samR^iddhimatulatarAm || 22\.37|| tAre.amumapi likhitvA tadbAhye.analapuraM samApuTitam | tadbAhye cha chaturdalamabjaM syAttadbahistathAShTadalam || 22\.38|| bAhye ShoDashapatraM maNDalamAkhaNDalIyamapi bAhye | madhye sUkarabIje sAdhyakShetrAkhyamantramashriShu cha || 22\.39|| randhreShva~NgamanUnapi dalamUle.aShTArNakesarANi likhet | aShTAvaShTau dalamanu sUkaramantrasya chAkSharAnkramashaH || 22\.40|| antye.avashiShTamakSharamathAShTapatre svarAkhyaki~njalke | varNAMshchatushchaturapi tathAShTame pa~ncha chAlikhetpatre || 22\.41|| vya~njanaki~njalke.antye dvau dvau trayamantyake dale vilikhet | tAramahIkolArNaiH praveShTayetsAdhyavarNaparipuTitaiH || 22\.42|| tadbAhye manuvarNairvirdibhatAbhishchasAdhyapadalipibhiH | kShmAbimbachatuShkoNe garbhagasAdhyAkSharaM chaturbIjam || 22\.43|| aShTasu shUleShu tathA vArAhaM vAsusenasaMvR^ittam | lAkShAkujrumachandanalaghukarpUraiH sarochanairvilikhet | goshakR^idambhoyuktairlekhinyA haimayA dine pravare || 22\.44|| sauvarNe rAjyasiddhiM rajatakaphalake grAmasiddhiM cha tAmre sAhasrasvarNasiddhiM bhujadalalikhitaM chAshu saMsArayAtrAm | kShaume lAbhaM dharAyAH pichutaruphalake kAryasiddhiM nijeShTAM yantraM sa~njaptakL^iptaM ghR^itahutakR^itasampAtapAtaM karoti || 22\.45|| mantrI samAsthAya varAharUpaM sAdhyapradeshe nikhanechcha yantram | sthirAkhyarAshAvabhivAhya kolama~NgAni dikShu kShipatAM yathAvat || 22\.46|| yantramidaM rakShAyai rogagrahavaikR^iteShu jantUnAm | sa~njapya shirasi bandhyAtsa tu nIrogastvayatnato bhavati || 22\.47|| ityevaM praNigadito varAhamantro yastvenaM prabhajati nityasho japAdyaiH | sa prApnotyakhilamahIsamR^iddhimasmi\- ndehAnte vrajati hareH paraM padaM tat || 22\.48|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre dvAviMshaH paTalaH || \chapter{|| trayoviMshaH paTalaH ||} atha pravakShyAmi nR^isiMhamantrasyAnuShTubhaH sa~Ngrahato vidhAnam | sA~NgaM sajApaM sahutakramaM cha sArchAvidhAnaM nijavA~nChitAptyai || 23\.1|| ugraM vIrayutaM mahAntikamatho viShNuM jvalantAnvitaM samproktvAtha cha sarvatomukhanR^isiMhArNaM tathA bhIShaNam | bhadraM mR^ityuyutaM cha mR^ityumapi cha proktvA namAmyAyutaM bhUyo.ahampadamuddharenmanumimaM mantrI samastArthakam || 23\.2|| brahmA prajApatirvA prokta R^iShirnAradashcha vidvadbhiH | Chando.anuShTubudAhR^itamatha viShNurdevatA nR^isiMhAkhyaH || 23\.3|| varNaishchaturbhiruditaM hR^idayaM shirashcha tAvadbhiraShTabhirathAsya shikhA pradiShTA | ShaDbhishcha varma nayanaM cha chaturbhirastraM proktaM krameNa manunAkSharashaH ShaDa~Ngam || 23\.4|| sashirolalATadR^igyugamukhakarapadasandhikeShu sAgreShu | udarahR^idorgalapAshrveShvapare kakudi kramAnnyasedvarNAn || 23\.5|| pratipattirasya choktA prasannatA krUratA visheSheNa | dvividhA prasannayA syAtmasAdhanapUjAnyayA prayogavidhiH || 23\.6|| jAnvorAsaktatIkShNasvanakharuchilasadbAhusaMspR^iShTakesha\- shchakraM sha~NkhaM cha dobhryAM dadhadanalasamajyotiShA bhagnadaityaH | jvAlAmAlAparItaM ravishashidahanatrIkShaNaM dIptajihvaM | daMShTrograM dhUtakeshaM vadanamapi vahanpAtu vo nArasiMhaH || 23\.7|| udyadbhAsvatsahasraprabhamashaninibhatrIkShaNairvikSharantaM vahnInahnAya vidyuttativitatasaTAbhIShaNaM bhUShaNaishcha | divyairAdIptadehaM nishitanakhalasadbAhudaNDairanekaiH sambhinnaM bhinnadaityeshvaratanumatanuM nArasiMhaM namAmi || 23\.8|| narasiMhamamuM dhiyaiva pUrvaM praNipatyAghryakapAdyasAchamAdyaiH | prayajetsahagandhapuShpadhUpAdibhirevaM pravaraishcha nR^ittagItaiH || 23\.9|| suvishadamatiratha bahirapi samyaksampUjya vaiShNavaM pITham | tatrAvAhya cha naraharimupachAraiH samyagarchayetpravaraiH || 23\.10|| a~NgaiH prathamAvR^itirapi pakShIndrAnantasharvakamalabhavaiH | sashrIhrIdhR^itipuShTibhiraparoktA lokapAlakairanyA || 23\.11|| prAkpratyagyamashashinAM digAshrayA mUrtayo.analAdiShu cha | syuH shaktaya ityevaM bhaktyA parayA yuto.archayeddevam || 23\.12|| dvAtriMshake sahasrairadhikR^itirayutairbhavetpurashcharaNam | tAvadbhistAvadbhirlakShaiH siddhiH samIritAsya manoH || 23\.13|| vikR^itidviguNasahasrairjuhuyAdAjyAnvitaishcha dugdhAnnaiH | japasampUrtau mantrI dinashaH sampUjayechcha narasiMham || 23\.14|| vidhAya tadbIjavishiShTarkiNakaM chatushchaturvarNalasaddalAShTakam | sulakShitaM maNDalamanyalakShaNairnidhAya tasminkalashaM prapUrya cha || 23\.15|| yathoktamArgeNa samachrya sAShTakaM sahasrasa~NkhyaM prajapenmanuM tataH | triruchcharanmantramathAbhiShechayedyameSha mR^ityoviriph?nivartate mukhAt || 23\.16|| varNAntAnalabhuvanArdhendubhiruktaM nR^isiMhabIjamidam | tannAsti samyagamunA mantravidA sAdhitena yadasAdhyam || 23\.17|| vibhavAnurUpato.asmai dAtavyA dakShiNA cha nijagurave | prANapradAnakatrre na tu kAryaM vittashAThyamamaladhiyA || 23\.18|| samprINayitvA gurumAtmashaktyA sambhojayedvipravarAnyathAvat | sa tvaihikI siddhimavApya shuddhaM paraM paratrApi padaM sameti || 23\.19|| dUrvAtrikairaShTasahasrasa~Nkhyai\- rArAdhya mantrI juhuyAdathApsu | shAntiM prayAntyeva tadopasargA Apo hi shAntA iti cha shrutiH syAt || 23\.20|| utpAte mahati sati hyupadravANAM homo.ayaM bhavati cha shAntido narANAm | yadvAnyannijamanasepsitaM cha kAmaM tachchApnotyakhilanR^iNAM priyashcha bhUyAt || 23\.21|| duHsvapneShvapi dR^iShTeShvavashiShTA jAgratA nishA neyA | japamAnamantrashaktyA susvapno bhavati tatkShaNAdeva || 23\.22|| charanvane duShTamR^igAhichoravyAlAkule mantramamuM japedyaH | asAdhitaM sAdhitameva tasya na vidyate bhIrbahurUpajAtA || 23\.23|| japtenAShTasahasraM kalashenApyahiviShArtamabhiShi~nchet | ativiShameNa viSheNApyasau vimuktaH sukhI bhavati || 23\.24|| mUShikalUtAvR^ishchikabahupAdAdyutthitaM viShaM shamayet | aShTottarashatajApAnmanurayamabhimantritaM cha bhasmAdyam || 23\.25|| sashirokShikaNThadadgalakukShirujAjvaravisarpavamihikkAH | mantrauShadhAbhichArakakR^itAnvikArAnayaM manuH shamayet || 23\.26|| naraharivapuShAtmanA gR^ihItaM hariNashishuM nijavairiNaM vichintya | kShipatu gaganataH kShitau sudUraM yamanudinaM pratichATyate samAsAt || 23\.27|| yAM cha dishaM prati manunA kShipto.asau tAM dishaM prayAtyachirAt | putrakalatradhanAdIMstyaktvA tvapunarnivR^ittaye sahasA || 23\.28|| naraharivapuShAtmanA nijAriM nakharakharAgrasamagrabhinnadeham | kShaNamiva nihataM vichintya khAdanniva japatAM manumeSha nAshameti || 23\.29|| pUrvatare mR^ityupade vidhAya nijasAdhyanAma mantritamaH | krUreNa chakShuShA taM dahannivAlokya japatu saptadinam || 23\.30|| dinasho.aShTodhrvasahasraM mriyate ripurasya nAtra sandehaH | mAraNakarma na shastaM kriyate yadyayutamatha japechChAntyai || 23\.31|| vashyAkR^iShTidveShaNa mohochchATAdikAni yadi vA~nChet | tadarhayA pratipattyA tattatkarma prasAdhayenmantrI || 23\.32|| dinamanu dinanAthaM pUjayitvA dinAdau naraharimapi samyakproktamArgeNa mantrI | tadanu tadanumatyA bhasmanA mantritena pratirachayatu rAj~ne vApyabhIShTAya rakShAm || 23\.33|| nyAsokteShu sthAneShvapi nyasedbhasmanA samantrArNam | akhilopadravashAntyai sampattyai vA~nChitArthasaMsiddhyai || 23\.34|| atha pararAShTrajayechCho rAj~naH kuryAtprayogavidhimevam | naraharimapi vidhinA taM hiraNyakashipudviShaM samabhyachrya || 23\.35|| tasya purastAdvidhivannidhAya vahniM vibhItatarukAShThaiH | ujjvalite cha jvalane samUlatUlaiH sharedhmadashashatakaiH | khAdannivochcharanmanumarIMshcha bhindanniva kShipetsamidhaH || 23\.36|| hutvA pararAShTerabhyaH pR^itanAM sannAhya cha purastasyAH | nighnantaM ripusenAM smarannR^isiMhaM pureva dititanayAt || 23\.37|| yAvajjitArireShyati nR^ipatistAvajjapetsmarannevam | sendrasurAsurarakShoyakShAnapi jayati kA kathA manuje || 23\.38|| shrIkAmaH shrIprasUnairdashakamatha shatAnAM hunedbilvakAShThai\- statpatrairvA prasUnaiH sumatiratha samidbhiH phalairvA tadIyaiH | putrepsuH putrajIvendhanachitadahane tatphalairvA sahasraM dUrvAbhistvAyuShe.abdAdabhimatamakhilaM prApnuyAnmantrajApI || 23\.39|| brAhmIM vachAM vAShTashatAbhijaptAM prAtaH samadyAnnR^ihiMra vichintya | samprApya medhAM sa tu vedashAstra\- niShNAtadhIH syAdapi vAsareNa || 23\.40|| uktaiH kimatra bahubhirmanunAmunaiva samprArthitaM sakalameva labhedvidhij~naH | tasmAdamuM bhajata tatpratipannachittAH saMsArasAgarasamuttaraNArthino ye || 23\.41|| pAshAjrushAntaritashaktinR^isiMhabIjai\- rvarmAstrayu~NmanurayaM kathitaH ShaDarNaH | R^iShyAdikAH svabhavapa~NktikanArasiMhA varNaishcha mantranihitaiH kathitaM ShaDa~Ngam || 23\.42|| avyAnnivryAjaraudrAkR^itirabhivivR^itAsyollasattIkShNadaMShTra\- shchakraM sha~NkhaM cha pAshAjruushakulishagadAdAraNAkhyAndadhAnaH | raktAkArashcha nAbheradha upari sito divyabhUShAvisheSho devo.arkAgnIndunetro nikhilasukhakaro nArasiMhashchiraM vaH || 23\.43|| hR^illekhAntaHsthasAdhyaM dahanapurayugAshristhamantrArNamantaH\- siMhAnuShTupchaturvarNakalasitadalADhyaM kalAkesaraM cha | vR^ittodyadvya~njanAveShTitamavanipurAshrasthachintopalaM ta\- dyantraM rakShaHpishAchAmayaviShayaripudhvaMsanaM nArasiMham || 23\.44|| iti virachitayantraprojjvale maNDale prA\- ksamabhihitakaShAyAmbhobhirApUrya kumbham | pratiyajatu tada~NgairastrabhedaistadIyai\- stadanu makhashatAdyaiH sAdhuva~NkAAdikaishcha || 23\.45|| rathacharaNasha~NkhapAshAjrushakulishagadAhvayAni chAstrANi | dAruNamudrAkarayoryayostadIyau kR^ipANakheTAkhyau || 23\.46|| iti kR^itadIkShaH prajapedakSharalakShapramANakaM mantram | juhuyAchcha ShaTsahasraM japAvasAne ghR^itena shuddhena || 23\.47|| kharama~njarIsamutthaM juhuyAdatha ma~njarIsahasratayam | prasnAtapa~nchagavyaM saptadinaM bhUtashAntaye mantrI || 23\.48|| ChinnaruhAM samidhAM trisahasraM yashcha juhoti chaturdinamAtram | dugdhayujaM nachirAnmanujAnAM homavidhijrvarashAntikaraH syAt || 23\.49|| asya yantramabhilikhya bhUrjake sAdhu chAtha tR^iNarAjapatrake | mantrajaptamapi shIrShabandhanAjjUrtivibhramashirorujApaham || 23\.50|| raktotpalaiH pratidinaM madhuratrayAktai\- ryo vA juhoti niyamena sahasrasa~NkhyaiH | mAsena vA~nChitamavApsyati mantrajApI syAdvatsareNa dhanadhAnyasamR^iddhagehaH || 23\.51|| AraktaistaraNisahasrakaM praphullai\- rambhojaistrimadhurasaMyutairjuhoti | lakShmIH syAdatha mahatI mahattathAyuH samprAptaH sakalajagatpriyashcha bhUyAt || 23\.52|| lAjAbhistrimadhurasaMyutAbhirahno mAsArdhaM pratijuhuyAnmukhe sahasram | kanyArthI pratilabhate varo.atha kanyAM kanyA vA bhavati varArthinI varADhyA || 23\.53|| tilaiH sarAjIkharama~njarIsami\- ddhavidhR^itaishcha dvisahasrasa~NkhyakaiH | prajuhvato naiva rujA grahodbhavA na chAbhichArakShatirasya jAyate || 23\.54|| dashAdhikashataiH payodhR^itayutaishcha dUrvAtrayai\- rhuneddinamukhe.api yo narahiMra vichintyAnale | avApya sa tu dIrghamAyurakhilairviyukto gadaiH sukhI bhavati mAnavo nijakalatraputrAdibhiH || 23\.55|| vistAraiH kiM pratijapati yo mantramenaM yathoktaM labdhvA kAmAnsamabhilaShitAnAshu mantrI sa bhUyaH | dravyairADhyo dvijanR^ipavaraiH pUjitaH shAntachetAH syAdapyante paramaparishuddhaM paraM dhAma viShNoH || 23\.56|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre trayoviMshaH paTalaH || \chapter{|| chaturviMshaH paTalaH ||} atha samprati viShNupa~njarasya prativakShyAmi samAsato vidhAnam | jitavAMstripuraM haro.api yena tridashAnAmadhipo valAsuraM cha || 24\.1|| shaktedrvAdashaguNite yantre mantrANi maNDalAnyapi cha | bIjAni yAni choktAnyebhiH kL^iptaM tu pa~njaraM viShNo || 24\.2|| viShNuM likhenmadhyagashaktibindau kapolayoH siMhavarAhabIje | tadvishvarUpAhvayamantravItaM praveShTayetShoDashamantravarNaiH || 24\.3|| tAraM hR^idayaM bhagavatpadaM mahAviShNuvAsudevau ~Nentau | vishvAdirUpaM sharaNaM bhava me prabhaviShNave namasyAmantraH || 24\.4|| dvAdashAkSharamantrAnte bhavetAM kavachAstrakau | svAhAntaShoDashArNo.ayaM mantraH sarvArthasAdhakaH || 24\.5|| krameNa tadvarNavikArajAtAshchakrAdikAH ShoDasha mUrtayaH syuH | yAbhistu viShNoriha pa~njarasya pravartate shaktiranekarUpA || 24\.6|| yantrasya bIjeShu chaturShu pUrvaM prAgdakShiNapratyagudaggateShu | vidvAMstu chakraM cha gadAM cha shA~Nrga kha~NgaM cha mantraiH sahitaM vilikhyAt || 24\.7|| sha~NkhahalamusalashUlAnyagnyAdyashriShvathAShTabIjeShu | vilikheddaNDaM kuntaM shaktiM pAshAjrushaM kulishashatamukhavahnIn || 24\.8|| sapraNavatdR^idayabhagavadviShNusvAkhyAnamUrtidharayuktAH | senApatisahitA nijamantrAntA mUrtayo.atra likhitavyAH || 24\.9|| sahasrArapadaM pUrvaM kaumodaki tato bhavet | mahAshA~NrgapadaM pashchAnmahAkhaDgapadaM punaH || 24\.10|| proktAni varmAstrAntAni nijamantrANi vai kramAt | pUrvaM mahApA~nchajanyaM mahAhalamanantaram || 24\.11|| tato mahAmusalakaM mahAshUlaM tataH param | svAhAntAni cha mantrANi sha~NkhAdInAM kramAdviduH || 24\.12|| daNDAdInAmathAShTAnAmante yu~njyAnnamaHpadam | pAtroddhR^itadharaM vidvAnvArAhe viShNvabhikhyayoH || 24\.13|| antarA yojayenmantrI nArasiMhaM punaH sudhIH | nakhaM cha dalitaM chaiva ripuvigrahameva cha || 24\.14|| yojayitvA nR^isiMhAtprAk siMhamantraM samApayet | viShNorante mahApakShirAjAya cha garutmate || 24\.15|| haripUrvaM vAhanAya prANAtmana itIrayet | namo.anto.asau tu vidvadbhirmantro gArutmato mataH || 24\.16|| sa triShTubhA vahnigR^iheNa pUrvaM sAnuShTubhendornilayena chApi | gAyatrimantrollasitena bhUyaH praveShTayedarkaniketanena || 24\.17|| anulomavilomagaishcha varNairabhivItaM vasudhApuradvayena | nalinaM bahiraShTayugmapatraM pravidadhyAdatha mUrtimantrayuktam || 24\.18|| tadbahirmaNDalaM sarvalakShaNairabhilakShitam | tasminnAvAhya vidhivadvishvarUpahiMra yajet || 24\.19|| agnIShomAtmakamarigadAshA~NrgakhaDgaiH sasha~Nkhai\- rudyadbAhuM halamusalashUlaiH sakuntaiH sadaNDaiH | shaktyA pAshAjrushakulishaTajragnibhishchArkavahni\- dyotadvaktrA~NghrikasarasijaM taptakArtasvarAbham || 24\.20|| viShNuM bhAsvatkirITaM maNimakuTakaTIsUtrakeyUrahAra\- graiveyomryAdimukhyAbharaNamaNigaNollAsidivyA~NgarAgam | vishvAkAshAvakAshapravitatamayutAdityanIkAshamudya\- dbAhvagravyagranAnAyudhanikarakaraM vishvarUpaM namAmi || 24\.21|| abhyachrya pUrvavatpIThaM navashaktisamanvitam | archayetkramasho vidvAnmUrtishaktichatuShTayam || 24\.22|| chakraM cha chakrAjrkirITamauliM sachakrasha~NkhaM sagadaM sashA~Nrgam | raktAmbaraM raktatanuM karAla\- draShTrAnanaM prAgdalake.archayIta || 24\.23|| pUjyA gadA gadAjrtimauli sagadA sachakrasha~NkhadhanaH | pItAmbarAnulepA pItA kruddhA cha yAmyasaMsthadale || 24\.24|| shyAmaM shA~NrgAjrtikaM shA~NrgAridaragadAhastam | raktAMshukAnulepanamAlyAdiM vAruNe yajetpatre || 24\.25|| khaDgaM sakhaDgashirasaM khaDgArigadAdhanuShkaraM dhUmram | vikR^itAmbarAnulepasrajaM samabhyarchayedudakpatre || 24\.26|| sha~NkhaM sasha~NkhashirasaM sha~NkhArigadAdhanuShkaraM susitam | sitavasanamAlyabhUShaM yajenmahAnAdamagnisaMsthadale || 24\.27|| sha~NkhoktachihnabhUShAnsvAstrAdikadharachaturbhujAnaparAn | halamusalashUlasa.nj~nAnyajennishATAdikeShu patreShu || 24\.28|| daNDAdikAMstathAShTauchChidradaleShvarchayIta raktAbhAn | svasvAyudhapradhAnAMshchaturbhujA~nshatamukhAnalAntAMshcha || 24\.29|| daMShTrAgralagnavasudhaM sajalAmbuvAha\- chorArchiShaM tvabhiyajedadhare.aShTabAhum | chakrAsibANasagadAdaracharmashA~Nrga\- shaktyAkhyakAndadhatamAdimahAvarAham || 24\.30|| arkAnalojjvalamukhaM nayanaistribhishcha vahniM kSharantamavadhUtasaTAkalApam | shuklAbhabhUShamarisha~NkhagadAsibAhuM bhUyo.abhirAdhayatu khe cha mahAnR^isiMham || 24\.31|| agera samagrabalamugratanuM svapakSha\- vikShepavikShatavilakShavipakShapakSham | khaNDAgratuNDamamumaNDajadaNDanAtha\- mArAdhayedatha cha pa~njaragasya viShNoH || 24\.32|| bhUyo.api keshavendrAdikau samabhyarchayechcha va~NkAAdIn | gandhAdibhirupachAraiH pa~nchabhiratha saMyatAtmako mantrI || 24\.33|| nivedite homavidhishcha kAryo dIkShAvidhAnAbhihitashcha vahnau | sarsipaShAnnena tu vahnimUrti hutvA tu viShNormanunA tathaiva || 24\.34|| juhuyAchcha vAmadevAdikashAntyAdIMshcha rudrasa~Nkhyena | dugdhatarUtthAH samidhaH krameNa chakrAdibhishchaturmantraiH || 24\.35|| juhuyAdaShTodhrvashataM sa~NkhyAdyaidrvAdashabhiratha manubhiH | tilasiddhArthairjuhuyAdvikArasa~NkhyaM pR^ithakpR^itha~NmantrI || 24\.36|| triShTubanuShTuptatpadamantrairmantrArNasa~NkhyakaM haviShA | saghR^itena keshavAdyairdinakarasa~NkhyaM tathendrava~NkAAdyaiH | juhuyAtpR^ithagapi vasumitamatha cha mahAvyAhR^itIrhunenmatimAn || 24\.37|| ArAdhya cha visR^ijyAgnimabhiShichya susaMyataH | viShNostu pa~njaraM kuryAdR^iShibrrahmabR^ihaspatI || 24\.38|| ChandastvanuShTup triShTup cha munibhiH samudAhR^ite | vishvarUpAdiko viShNurviShNupa~njaradevatA || 24\.39|| aShTArNachakramanumadhyagataishcha pAdai\- vryastaistathA sumatirArachayetsamastaiH | gItAmanoH kramasha eva cha jAtiyu~nji pa~nchA~NgakAni haripa~njarakalpitAni || 24\.40|| viShNuH prAchyAdikamatha japennArasiMho.ambarAntaM tristrirmantrAnpunarapi tathA pa~nchashastvekaviMshat | buddhisvAsthyaprabhR^iti cha tathA pa~nchavAraM trigAdhA bhUyo japyAdvimalashitadhIshchakramantrAbhidhAnam || 24\.41|| namo bhagavate sarvaviShNave vishvarUpiNe | vAsudevAya chakrAdisarvAyudhabhR^ite namaH || 24\.42|| arkenduvahninilayasphuritatrimantra\- shaktiprabandhamahasaH paramasya viShNoH | pAdAravindagalitAmR^itasiktagAtraM sAdhyaM smarejjapavidhAvapi sAdhakeshaH || 24\.43|| viShNoH sAnnidhyalabdhollasitabalachaladdhastadaNDodyatAstrai\- shchakrAdyairbhIShaNAsyekShaNacharaNavachohAsahu~NkAraghauraiH | utkShiptAkShiptakR^ittasphuTitavigalitAghUrNitadhvastashAntA dhyAyedvetAlabhUtagrahaduritapishAchArinAgArirogAn || 24\.44|| pUrvaM sthAne hR^iShIkeshamantrayuktaM vidhAnavit | vishvarUpAtmakaM japyAdvaiShNavaM mUlamantrakam || 24\.45|| yojayitvA japetpashchAchchakrAdiShu yathAkramam | chaturShu chaturaH pAdAngItAtriShTupsamudbhavAn || 24\.46|| pUrNeShu ShoDasheShvevamAdyaM pAde varAhake | dvitIyAnnArasiMhe cha dvitIyaM gAruDe punaH || 24\.47|| chaturthaM cha kramaM te cha yojayitvA japetsudhIH | mantraM sudarshanaM chetthamiShTamaShTAdashaM manum || 24\.48|| saMyojya kR^ichChre mahati japenmantrI vidhAnavit | Agneye vakShyamANena vidhAnena samAhitaH || 24\.49|| sikatopalasarvAdInsAdhayedatha taiH kriyAH | vAstau pure vA grAme vA vidadhyAdviShaye.api vA || 24\.50|| madhye cha ShoDashAshAnte khanedaShTadashAvaTAn | aShTAdashaM tu shakrasya vidadhyAtpurato.avaTam || 24\.51|| hastAgAdhAMstathAyAmAMshchaturashrAnsamantataH | anyonyatashcha~NkramArthaM shuddhAnmArgAnvidhAya cha || 24\.52|| gomayenopalipyeta nArIyasthApyavastvapi | shuShkapuShkarapatreShu vidadhyAdviMshatiShvapi || 24\.53|| tato madhyamakuNDasya pravishya purato guruH | tadantariShTvA pIThaM cha tatra yantramanusmaran || 24\.54|| sthApayedvaiShNave sthAne vishvarUpadhiyA sudhIH | tataH krameNa chakrAdIndikkuNDeShu chatuShrvapi || 24\.55|| punaH sha~NkhAdikAMstadvatkuNDeShvashrAshriteShvapi | tathA daNDAdikAnaShTau chChidrAshAsu prakalpayet || 24\.56|| madhye punaradhashchodhrvaM kolakesariNau yajet | chakrasya prAktane kuNDe sthApayedvinatAsutam || 24\.57|| tataH samasthalIkR^itya kramAtsamulipya cha | pratyagAnana AsIno madhyagasthaNDilasthite || 24\.58|| yaj~ne kA~nchanapatrasthe pUjayetpUrvavatprabhum | vAditraghoShabahulaM nivedyAntaM yathAkramam || 24\.59|| hunechcha pUrvasandiShTaidrravyaiH pUrvoktamArgataH | AshopAshAntarAshAsu baliM dadyAttrishastrishaH || 24\.60|| kramAchchakrAdimUrtInAM pa~nchapUrAndhasA sudhIH | tata udvAsya deveshaM pUjAM pratisamApya cha || 24\.61|| datvA suvarNaM vAsAMsi gurave brAhmaNAnapi | santaprya vibhavaiH samyagbhojayeddevatAdhiyA || 24\.62|| tatropasargA nashyanti naranArImahIbhR^itAm | grahakShudrapishAchAdyA nekShante tAM dishaM bhayAt || 24\.63|| ashmapAtAdikA ye cha bhayA nashyanti te chirAt | sasyadrdhirgosamR^iddhishcha prajAvR^iddhishcha jAyate || 24\.64|| dhanadhAnyasamR^iddhishcha vardhate tatkulaM kramAt | dAridryaroganirmuktaM sukhamAbhUtasamplavam || 24\.65|| rakShobhirakShitabalairasuraishcha daityaiH sarvaiH samuddhR^itamahAstrakaraiH parItam | viShNostu pa~njaramidaM prabhajantamavyA\- tsAkShAdapIndramaparatra nare kathA kA || 24\.66|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre chaturviMshaH paTalaH || \chapter{|| pa~nchaviMshaH paTalaH ||} athAbhidhAsyAmi manuM samAsA\- tprAsAdasa.nj~naM jagato hitAya | ye na prajaptena tathArchitena hutena siddhiM labhate yatheShTam || 25\.1|| prasAdanatvAnmanaso yathAvatprAsAdasa.nj~nAsya manoH pradiShTA | antyAttR^itIyaH pratilomataH syAdanugrahArdhenduyutashcha mantraH || 25\.2|| R^iShirasya vAmadevaH pa~NktishChando.asya devateshaH syAt | tenaivAklIbakalAdIrghayujA~NgAni tasya bIjena || 25\.3|| shUlAhI TajrghaNTAsisR^iNikulishapAshAgnyabhItIrdadhAnaM dorbhiH shItAMshukhaNDapratighaTitajaTAbhAramauliM triNetram | nAnAkalpAbhirAmApaghanamabhimatArthapradaM suprasannaM padmasthaM pa~nchavaktraM sphaTikamaNinibhaM pArvatIshaM namAmi || 25\.4|| IshAnAdInmantravitpa~ncha mantrAna~NguShThAdiShva~NgulIShu krameNa | nyasyedajbhivryutkramAdvyomagAbhihrrasvakhyAbhistAbhirevA~NgulIbhiH || 25\.5|| IshAnastatpuruSho.aghorAkhyo vAmadevasa.nj~nashcha | sadyojAtAhvaya iti mantrANAM devatAH kramAtpa~ncha || 25\.6|| mUrdhAnanatdR^idguhyakapAdeShu cha nAmabhiH svabIjAdyaiH | UdhrvaprAgdakShodakpashchimageShvAnaneShu vinyasyet || 25\.7|| pratipAdya nijaM sharIramevaM prajapedindriyalakShakaM shivAtmA | juhuyAchcha dashAMshatastadante madhurAktaiH karavIrajaprasUnaiH || 25\.8|| atha vA kusumairjapAsamutthaiH kamalairvA vimalena pAyasena | nR^ipavR^ikShabhavaiH samidvarairvA juhuyAtsAdhakasattamaH samR^iddhyai || 25\.9|| aShTapatraguNavR^ittarAshibhirvIthikalpatarubhiH samAvR^itam | maNDalaM pratividhAya shUlinaH pIThamatra navashaktibhiryajet || 25\.10|| vAmA jyeShThA raudrI kAlyA kalabalAdyavikalinyau | sabalapramathinisarvabhUtadamanyau manonmanIM cha yajet || 25\.11|| tArAdikaM natimapi proktvA bhagavatpadaM chatuthryantam | sakalaguNAtmapadAnte shaktiM yuktAya cheti sambhAShya || 25\.12|| bhUyo.anantAyeti cha yogAnte pIThamAtmane cheti | namasA yuktaM brUyAtpIThAkhyo.ayaM manuH samuddiShTaH || 25\.13|| nyAsakrameNa dehe mantrI gandhAdikamapi pUjya | pUrvoktadikShu mUrtIrvidikShu sanivR^ittipUrvikAshcha yajet || 25\.14|| sadyo vedAkShamAlAbhayavaradakaraH kundamandAragauro vAmaH kAshmIravarNo.abhayavaradaparashchAkShamAlAvilAsI | akShasragvedapAshAjrushaDamarukakhaTvA~NgashUlAnkapAlaM bibhrANo bhImadaMShTro.a~njanaruchiratanurbhItidashchApyaghoraH || 25\.15|| vidyudvarNo.atha vedAbhayavaradakuThArAndadhatpUruShAkhyaH proktAH sarve triNetrA vidhR^itamukhachatuShkAshchaturbAhavashcha | muktAgauro.abhayeShTAdhikakarakamalo.aghorataH pa~nchavaktra\- stvIsho dhyeyo.ambujanmodbhavamuraripurudreshvarAH syuH shivAntAH || 25\.16|| bhUtAnAM shaktitvAdvyAptitvAjjagati vA nivR^ittyAdyAH | tejorUpAH karapadavarNavihInA manIShibhiH proktAH || 25\.17|| anantasUkShmau cha shivottamashcha tathaikapUrvAvapi netrarudrau | trimUrtishrIkaNThashikhaNDinashcha prAgAdipatreShu samarchanIyAH || 25\.18|| shUlAshanisharachApollAsitadordaNDabhIShaNAH sarve | padmAsanAshcha nAnAvidhabhUShaNabhUShitAstriNetrAH syuH || 25\.19|| pATalapItasitAruNashitiraktashashiprabhAshcha dhUmrAntAH | koTIraghaTitavilasachChashishakalayutAshcha mUrtayaH kramashaH || 25\.20|| umA chaNDeshvaro nandI mahAkAlo gaNeshvaraH | vR^iSho bhR^i~NgiriTaH skandaH sampUjyAshchottarAditaH || 25\.21|| kanakaviDUrajavidrumamarakatamuktAsitAchCharaktAbhAH | padmAsanasaMsthAshcha kramAdumAdyA guNAntikAH proktAH || 25\.22|| punarAsheshAstadanu cha kulishAdyAdikrameNa sampUjyAH | prAsAdavidhAnamidaM nigaditamiti sakalavargasiddhikaram || 25\.23|| amunA vidhinA maheshapUjAM dinasho yaH kurute samAhitAtmA | sa tu samyagavApya dR^iShTabhogAnparamante paripUrNameti dhAma || 25\.24|| vakShyAmi shaivAgamasAramaShTatriMshatkalAnyAsavidhiM yathAvat | sapa~nchabhibrrahmaharIshapUrvaiH saShryAdikaiH sA~NgavisheShakaishcha || 25\.25|| Isho.anuShTubbhUrIshvarAH sa tatpuruShasa.nj~nagAyatryApaH | punaragnyanuShTubApo vAmadevaH katibhargaharastvanuShTubbhagayuk || 25\.26|| indriyatArasametaM sarvaj~nAyeti hR^ichChirastvamR^ite | tejomAlinipUrvaM tR^iptAya brahmashirasa iti kathitam || 25\.27|| jvalitashikhishikhetyanAdibodhAya chAnviteti shikhA | va~NkiANe va~NkAdharAya svAhAsvatantrAya varma netraM cha | sau sau hau binduyutaM samproktvA luptashaktaye cha tathA || 25\.28|| sashrIpashuhumphaDanantashaktaye tathAstraM syAt | samunichChandodaivatayuktaM tada~NgaShaTkamiti kathitam || 25\.29|| karadehamukhanyAsaM mantraiH pUrvavadAcharet | kalAH pravinyaseddehe vakShyamANakrameNa tu || 25\.30|| tAH syuH pa~ncha chatasro.aShTau trayodasha chatudrvayam | aShTatriMshatkalAH samya~N nyastavyA mantravittamaiH || 25\.31|| dikShu prAgyAmyavArIvasupanijabhuvAmaindravArrikarAj~nAM hR^idgrIvAMsadvayInAbhyudaracharamavakShaHsu guhyAjryoshcha | sorvorjAnvoH saja~NghAsphigubhayakaTIpAshrvapaddostaleShu ghrANe kaM bAhuyugmeShvativishadamatirvinyaseda~NgulIbhiH || 25\.32|| vinyAsaH pratimAkR^itau cha nitarAM sAnnidhyakR^itsyAdayaM dehe chApi sharIriNAM nigaditaH sAmathryakArIti cha | Aste yatra tathAmunaiva dinasho vinyastadehaH pumA\- nkShetraM deshamamuM cha yojanamitaM shaivAgamaj~nA viduH || 25\.33|| nyasyaivaM pa~nchabhibrrahmabhiratha shivamArAdhayedR^igbhirAbhi\- rmadhyaprAgyAmyasaumyAparadishi punara~NgairanantAdibhishcha | anyo mAdyairdishApaiH punarapi kulishAdyairyajedevamuktaM pA~nchabrahmaM vidhAnaM sakalasukhayashobhuktimuktipradaM cha || 25\.34|| pa~nchAkSharavihitavidhiM vakShye japatAmabhIShTasiddhikaram | siddhena yena dehI pretyeha cha vA~nChitaM phalaM labhate || 25\.35|| meSho viSho visargI mR^ityuH sAkShI savAkSharaH pavanaH | tArAdbhavati yadasmAttadAdirabhidhIyate manupravaraH || 25\.36|| asyAkSharANyamUni cha pa~ncha syuH pa~nchabhUtagAni tathA | jagadapi bhUtArabdhaM tena hi jagadAtmatoditAsya manoH || 25\.37|| proktamR^iShyAdikaM pUrvama~NgavarNaistu mantrakaiH | a~NgulIdehavaktreShu mUlamantrAkSharAdikAn || 25\.38|| nyasettatpuraShAghorasadyovAmeshasa.nj~nakAn | satarjanImadhyamAntyAnAmikA~NguShThakeShu cha || 25\.39|| vaktrahR^itpAdaguhyAkhyamUrdhasvapi cha nAmabhiH | prAgyAmyavAruNodIchyavaktreShvapi cha mUrdhasu || 25\.40|| bibhraddorbhiH kuThAraM mR^igamabhayavarau suprasanno maheshaH sarvAla~NkAradIptaH sarasijanilayo vyAghracharmAttavAsAH | dhyeyo muktAparAgAmR^itarasakalitAdriprabhaH pa~nchavaktra\- stryakShaH koTIrakoTIghaTitatuhinarochiShkalottu~NgamauliH || 25\.41|| akSharalakShachatuShkaM japyAttAvatsahasramapi juhuyAt | shuddhaistilairghR^itairvA dugdhAnnairdugdhabhUruhedhmairvA || 25\.42|| tatpuruShAdyAH sarve pradhAnasamproktabAhuhetiyutAH | ullAsimukhachatuShkAstejorUpo vilakShaNastvIshaH || 25\.43|| AvR^itirAdyA mUrtibhira~NgairanyA parApyanantAdyaiH | aparomAdibhiraparendrAdyairaparA tadAyudhaiH proktA || 25\.44|| kathayAmi manovidhAnamanya\- nmunipUjyaM pravaraM pinAkapANeH | svatanau parikalpya pIThama~NgA\- nyapi vinyasya tathaiva mantravarNAn || 25\.45|| hR^inmukhAMsoruyugmeShu ShaDvarNAnkramato nyaset | karNamUle tathA nAbhau pAshrvayukpR^iShThahR^itsu cha || 25\.46|| mUrdhAsyanetraghrANeShu doHpatsandhyagrakeShu cha | sashirovaktrahR^idayajaTharorupadeShvapi || 25\.47|| hR^idAnanaparashveNAbhItyAkhyavaradeShu cha | mukhAMsahR^idayeShu trInpadAnpAdorukukShiShu || 25\.48|| UdhrvAdhaHkramato nyasyedgolakAnyAsamuttamam | punastatpuruShAghorasadyovAmeshasa.nj~nakAn || 25\.49|| lalATadvyaMsajaTharahR^idayeShu kramAnnyaset | punastatpratipattyarthaM japenmantramimaM sudhIH || 25\.50|| namo.astu sthANubhUtAya jyotirli~NgAvR^itAtmane | chaturmUrtivapushChAyAbhAsitA~NgAya shambhave || 25\.51|| kuryAdanena mantreNa nijadehe samAhitaH | mantrI puShpA~njaliM samyaktrishaH pa~nchasha eva vA || 25\.52|| pUrvokta eva pIThe prAga~NgairmUrtishaktibhistadanu | vR^iShapAlachaNDadurgAguhanandigaNapasainyapAH pUjyAH || 25\.53|| anyA cha vAsavAdyaiH punarupahAraiH krameNa bhaktimatA | abhryichate hute cha stotavyaH saMstavena punarIshaH || 25\.54|| (shivastutiH) namo viri~nchaviShNvIshabhedena paramAtmane | sargasaMsthitisaMhAravyAvR^ittivyaktavR^ittaye || 25\.55|| namashchaturdhA prodbhUtabhUtabhUtAtmane bhuvaH | bhUribhArArtisaMhatrre bhUtanAthAya shUline || 25\.56|| vishvagrAsAya vilasatkAlakUTaviShAshine | tatkalajrajrtigrIvanIlakaNThAya te namaH || 25\.57|| namo lalATanayanaprollasatkR^iShNavatrmane | dhvastasmaranirastAdhiyogidhyAtAya shambhave || 25\.58|| namo dehArdhakAntAya dagdhadakShAdhvarAya cha | chaturvargeShvabhIShTArthadAyine mAyine.aNave || 25\.59|| sthUlAya mUlabhUtAya shUladAritavidviShe | kAlahantre namashchandrakhaNDamaNDitamaulaye || 25\.60|| vivAsase kapardAntabhrrAntAhisaridindave | devadaityAsurendrANAM maulighR^iShTA~Nghraye namaH || 25\.61|| bhasmAbhyaktAya bhaktAnAM bhuktimuktipradAyine | vyaktAvyaktasvarUpAya sha~NkarAya namo namaH || 25\.62|| namo.andhakAntakaripave puradviShe namo.astu te dviradavarAhabhedine | viShollasatphaNikulabaddhamUrtaye namaH sadA vR^iShavaravAhanAya te || 25\.63|| viyanmaruddhutavahavArvasundharA\- makhesharavyamR^itamayUkhamUrtaye | namaH sadA narakabhayAvabhedine bhaveha no bhavabhayabha~NgakR^idvibho || 25\.64|| (iti shivastutiH) stutvendukhaNDaparimaNDitamaulimeva\- mudvAsayetpunaramuM hR^idayAmbuje sve | abhyachrya devamabhisaMyatachittavR^itti\- rbhUtvA shivo japatu mantramaheshamenam || 25\.65|| santaprya viprAnpunarevameva sampUjayedindukalAvataMsam | japedyathAshakti shivasvarUpI bhUtvA tato.ante cha shivaH sa bhUyAt || 25\.66|| amumeva manuM lakShaM mantrI hR^illekhayAbhisaMruddham | japtvA nR^ipatarusamidhAM madhurayujA manusahasrakaM juhuyAt || 25\.67|| vande haraM varadashUlakapAlahastaM sAbhItimadrisutayojjvaladehakAntim | vAmorupIThagatayA nijavAmahasta\- nyastAruNotpalaruchA parirabdhadeham || 25\.68|| AvR^itira~NgairAdyA hR^illekhAdyAbhiranu vR^iShAdyaishcha | mAtrAsheshairuktaM pa~nchAvaraNaM vidhAnamIshasya || 25\.69|| ApyAyinI shashiyutApyaruNAgnimAyA bindvantikA chalakulIbhuvanenduyuktA | dIrghAkalAyutashivashcha shivAyavarNA\- syAchChUlino manurayaM vasuvarNayogI || 25\.70|| vAmAjrnyastavAmetarakarakamalAyAstathA vAmabAhu\- vyastAraktotpalAyAH stanavidhR^itilasadvAmabAhuH priyAyAH | sarvAkalpAbhirAmo dhR^itaparashumR^igeShTaH karaiH kA~nchanAbho dhyeyaH padmAsanasthaH smaralalitatanuH sampade pArvatIshaH || 25\.71|| pa~nchArNoktA~NgAdyaH pa~nchabrahmapradiShTapUjashcha | vasumitalakShajapo.ayaM mantrastAvatsahasrahomashcha || 25\.72|| iti japahutapUjAdhyAnakairIshayAjI priyataracharitaH syAtsarvato dehabhAjAm | dhanavibhavayashaHshrIsampadA dIrghajIvI tanuvipadi cha shaivaM tatparaM dhAma bhUyAt || 25\.73|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre pa~nchaviMshaH paTalaH || \chapter{|| ShaDviMshaH paTalaH ||} atha pravakShyate mantro dakShiNAmUrtisa.nj~nakaH | japatAmiShTasaMsiddhividhAnasurapAdapaH || 26\.1|| atriH kShiNA kAlakarNakAmikAyugryekSharAH | tudhyAmadhyagatAH syubhryaM vaTamUlanivAsine || 26\.2|| naidhAtR^iniratA~NgAya namo rudrAya shambhave | tArashaktiniruddho.ayaM mantraH ShaTtriMshadakSharaH || 26\.3|| shukaH prokto munishChando.anuShTupcha samudAhR^itam | dakShiNAmUrtirudro.asya devatA samudIritA || 26\.4|| tArashaktyAdikairhA~NAdyantairmantrAkSharaiH kramAt | R^itvakShivasuvasvagniguNavarNairvibhAgashaH || 26\.5|| mantrI kuryAtShaDa~NgAni jAtiyu~nji samAhitaH | kAlikashrutidR^iggaNDadvayanAsAsyake dasha || 26\.6|| doH sandhikaNThastanahR^innAbhikaTyandhuShu kramAt | patsandhiShu punadrvAbhyAM mantravidvyApakaM nyaset | evaM nyastasharIro.atha chintayenmantradevatAm || 26\.7|| mudrAM bhadrArthadAtrIM saparashuhariNAM bAhubhirbAhumekaM jAnvAsaktaM dadhAno bhujagavarasamAbaddhakakShyo vaTAdhaH | AsInashchandrakhaNDapratighaTitajaTaH kShIragaurastriNetro dadyAdAdyaiH shukAdyairmunibhirabhinuto bhAvashuddhiM bhavo vaH || 26\.8|| prAkproktavidhAnena cha samyaksampUjya sAdhu kalashAdyaiH | kR^itasandIkSho mantrI japyAdenaM manuM samAhitadhIH || 26\.9|| dvAtriMshadayutamAnaM japyAchcha juhotu taddashAMshamitaiH | dugdhAplutaistilairvA sAjyena payondhasA dvayenApi || 26\.10|| japtvaivaM mantramenaM dinamanu girishaM pUjayitvA cha hutvA natvA stutvA manovAktanubhiravahitaH prApya kAmAnasheShAn | vyAkhyAtA chAgamAnAM bhuvi kaviShu varaH sAdhu vedAntavedI vAdIT so.advaitavidyAvimalataramatiryAti shaivaM padaM tat || 26\.11|| jIvashikhikarNarephAnprativIpsya prAdikAMshcha punarapi tAn | medhApyAyiniyAntAMstAneva tarAntikAnsatanurUpAn || 26\.12|| AbhAShya chaTaprachaTau sakahavamau bandhaghAtayau vIpsya | proktvA varmAstrAvadhi samuddharechChaktipUrvakaM mantram || 26\.13|| R^iShirasyAghorAkhyaH samproktastriShTubuchyate chChandaH | rudro.apyaghorapUrvaH samIrito devatA tathAsya manoH || 26\.14|| hR^itpa~nchabhistadarNaiH shiro hi ShaDbhiH shikhA tathA dashabhiH | tAvadbhireva kavachaM dR^igaShTabhidrvAdashabhirapi chAstram || 26\.15|| kadR^igAsyakaNThahR^innAbhyandhUruShu jAnuja~NghayoH padayoH | ekAdashadhA bhinnairmantrArNainryasatu vigrahe mantrI || 26\.16|| pa~nchabhiratho saShaDbhidrvAbhyAmapyaShTabhishchaturbhishcha | ShaDbhishchatustrayeNa cha ShaDbhidyadrvAbhyAM cha bheditaiH kramashaH || 26\.17|| kAlAbhrAbhaH karAgraiH parashuDamarukau khaDgakheTau cha bANe\- ShvAsau shUlaM kapAlaM dadhadatibhayado bhIShaNAsyastriNetraH | raktAkArAmbaro hi pravaraghaTitagAtro.arinAgagrahAdI\- nkhAdanniShTArthadAyI bhavadanabhimatachChittaye syAdaghoraH || 26\.18|| svachCho mumukShostu bhavedaghoraH kAmyakriyAyAmapi raktavarNaH | kR^iShNo.abhichAre grahavaikR^ite cha prokto japaH syAdapi lakShamAnam || 26\.19|| ghR^itAvasiktaistilataNDulaishcha jayAvasAne juhuyAddashAMsham | ghR^itaplutairvAtha havirbhirevaM tAvatprajuhvansamupaiti kAmAn || 26\.20|| hR^illekhAsthitasAdhyAkSharavilasatrkiNakaM kalAvItam | vargAShTakAttakesaramantye sahaLakShayAkSharollasitam || 26\.21|| mantrAkSharatrayodyaddalamadhyadalAgrakaM cha tadbAhye | vahnipuTAshrisAmAshritakavachAstraM prativilikhya yantramidam || 26\.22|| kR^itvA samApya maNDalamatra vinikShipya pUrayetkalasham | pIThe pinAkapANergavyairvA kvAthakL^iptatoyairvA || 26\.23|| a~NgAvR^iteranu cha hetibhirIritAbhiH pashchAchcha mAtR^ibhirathApi dishAdhinAthaiH | sampUjayIta vidhineti ShaDakSharokta\- mArgeNa vA manuparisphuraNAya mantrI || 26\.24|| AjyApAmArgasamittilasarShapapAyasAjyakaishcha pR^ithak | rAtrau sahasrahomAdbhUtadrohAdishAntiruddiShTA.25|| sitakiMshukanirguNDIkanakApAmArgajanmanAM samidhAm | pR^ithagapi sahasrahomAnnigrahamokSho.achirAdgrahANAM syAt || 26\.26|| gavyAktairjuhuyAtpR^ithagdashashataM mantrI mayUredhmakai\- rbhUyastaishchatura~Ngulaishcha shivapa~nchamyAM nishAyAM hunet | rsiparmArgasapa~nchagavyacharursipaH sasampAtakaM hutvA tatpratibhojayetpratishamaM yAntyeva sarve grahAH || 26\.27|| ShaTkoNe rkiNakAyAM sphurayugalavR^itAM sAdhyagarbhAM cha shaktiM koNAgre prasphuradvandvakamatha vilikhenmantravarNAndaleShu | ShaDvedadvandvaShaDvedakachaturyugapaTsa~NkhyakAnbAhyaShaTke varmAstrArNAM tadetadgrahagadabhayahR^idyantramAghoramAhuH || 26\.28|| na cha ripavo na cha rogA na grahapIDA na shastrabAdhA cha | na kShvelarujA matryAnspR^ishantyaghorAstramantrajApaparAn || 26\.29|| tasmAdaghorAstramanuM prajapyAtsamarchayettadvihitaM yathAvat | hunechcha tenaiva samastavA~nChAsaMsiddhaye chAtha vimuktaye cha || 26\.30|| khasaptamaH karNayuto.ardhachandravA\- l.Nlapa~nchamo dvInduyuto dhruvAdikaH | manuH svayaM mR^ityujayAtmakaH sphuTaM samIritaH sAdhakarakShaNakShamaH || 26\.31|| R^iShirasya kaholAkhyashChando devyAdikA cha gAyatrI | syAddevatA cha mR^ityu~njayarudro.a~NgAnyathAcharedbhR^iguNA || 26\.32|| sphuTitanalinasaMsthaM maulibaddhendurekhA\- galadamR^itajalAdrraM chandravahnyarkanetram | svakarakalitamudrApAshavedAkShamAlaM sphaTikarajatamuktAgauramIshaM namAmi || 26\.33|| japtavyo.ayaM mantravaryastrilakShaM dIkShApUrvaM homakR^itsyAddashAMshaiH | dugdhAjyAktaiH shuddhakhaNDairgalUchyA gurvAdeshAtsAdhako havyavAhe || 26\.34|| archA kAryA nityashaH shaivapIThe syAdapya~NgairlokapAlaistadastraiH | samyakpUjAvastubhirmantrajApaiH proktaM hyetanmR^ityubhetturvidhAnam || 26\.35|| iti japahutArchanAdyaiH siddho mantroktamUrtivihitamanuH | sambhAvayennijAntaryogaM kR^ityApamR^ityunAshakaram || 26\.36|| tAranAlamatha madhyapatrakaM hAdyarkiNakayutaM kramotkramAt | chintayenniyatamantarA shivaM nIruje cha niyatAyuShe.abjayoH || 26\.37|| UdhrvAdhaHprotapadmadvayadalanichitairakSharAdyairdhravAdyai\- rAdyantairmandamandapratigalitasudhApUrasaMsichyamAnam | IshAnaM sUkShmarUpaM vimalatarasuShumnAntarA sanniShaNNaM dhyAyannApnoti rogairniyataparihR^itaH sa~njapAddIrghamAyuH || 26\.38|| Adau tAraM vilikhatu sasAdhyAhvayaM rkiNakAyAM dikpatreShvapyaparamaparaM chApi tatkoNakeShu | bhUyo bhUmeH puramanu mR^igAjrM tadashreShu TAntaM japtvA bandhaM grahagadaviShadhvaMsi yantraM tadetat || 26\.39|| iti kR^itayantravibhUShitamaNDalamadhye nidhAya kalashamapi | ApUrya chAbhiShi~nchechChrIvashyakaraM grahAbhichAraharam || 26\.40|| tatashChinnodbhavAnAM tu samidbhishchatura~NgulaiH | dugdhasiktaiH samiddhe.agnau ShaTsahasradvayaM hunet || 26\.41|| yastu vahnau juhotyevaM yAvatsa~Nkhyena sAdhakaH | tAvatsa~NkhyaiH sudhAkumbhairagniH prINAti sha~Nkaram || 26\.42|| ApyAyito.agninA sharvaH sAdhakasyepsitAnvarAn | pradadyAdAyurAdyAMshcha durantAnpralayAntikAn || 26\.43|| mantrAnte sAdhyAkhyAM pAlayayugalaM pratIpamapi mantram | proktvA samApayenmanumayamapi mR^ityu~njayAhvayo mantraH || 26\.44|| atha vAmalakamalapuTAntaritaM shishuveShabhUShaNaM rudram | dhyAtvA japedyathAvaddhutakL^iptyA mR^ityunAshanaM dR^iShTam || 26\.45|| chatura~NgulaparimANairamR^itAkhaNDairathArkasAhasram | juhuyAchcha dugdhasiktairArogyAyAyuShe cha lakShmyai cha || 26\.46|| amR^itAvaTatiladUrvAH payo ghR^itaM pAyasaM krameNeti | saptadravyANyuktAnyetairjuhuyAtpR^ithaksahasratayam || 26\.47|| tIvera jvare ghoratare.abhichAre sonmAdake dAhagade cha mohe | tanoti shAntiM nachireNa homaH sa~njIvanaM chAbdashatapramANam || 26\.48|| sambhojayeddhomadine cha viprA\- nsaptAdhikAnsvAdubhirannajAtaiH | satarNakA gAshcha hutAvasAne dadyAd.hvijebhyo hutakarmakR^ibhdyaH || 26\.49|| nijajanmadine shataM shataM yo juhuyAddravyavaraiH sasaptasa~NkhyaiH | madhurairapi bhojayechcha viprA\- nabhivA~nChanniyamena dIrghamAyuH || 26\.50|| atha vA saptabhiraitaidrravyairekena vA sahasratayam | janmakrShe homamAtrAnnirupadravamuttamaM vrajedAyuH || 26\.51|| dUrvAtritayairjuhuyAnmantravidekAdashAhutIrdinashaH | jitvApamR^ityurogAnprayAtyasAvAyuShashcha daighryamapi || 26\.52|| janmakrShANAM tritaye chChinnAkAShmaryavakulakairidhmaiH | kramasho hunetsahasraM nashyantyapamR^ityurogaduritAni || 26\.53|| sitasiddhArthasahasrAhutyA nashyantyupadravA jvarajAH | tadvadapAmArgahutA mR^ityu~njayamapyarogatAM labhate || 26\.54|| proktaidhryAnajapArchanAhutavidhAnAdyaishcha mR^ityu~njayaM yo mantrI prabhajanmanuM pratidinaM prAtaH prasannAshayaH | tasyeShTAni bhavanti saMsR^itirapi sphItA cha putrAdayaH sampannaH susukhI cha jIvati chiraM dehApadi syAchChivaH || 26\.55|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre ShaDviMshaH paTalaH || \chapter{|| saptaviMshaH paTalaH ||} atha sajapahutAdyo vakShyate sAdhuchintA\- maNirabhimatakAmaprAptikalpadrumo.ayam | analakaShamarephaprANasadyAntavAma\- shrutihimadharakhaDgairmaNDito mantrarAjaH || 27\.1|| R^iShirapi kAshyapa uktashChando.anuShTupcha devatomeshaH | yAntaiH ShaDbhirvarNaira~NgaM vA devatArdhanArIshaH || 27\.2|| ahishashadharaga~NgAbaddhatu~NgAptamauli\- stridashagaNanatA~NghristrIkShaNaH strIvilAsI | bhujagaparashushUlAnkhaDgavahnI kapAlaM sharamapi dhanurIsho bibhradavyAchchiraM vaH || 27\.3|| hAvabhAvalalitArdhanArikaM bhIShaNArdhamapi vA maheshvaram | pAshasotpalakapAlashUlinaM chintayejjapavidhau vibhUtaye || 27\.4|| atha vA ShoDashashUlavyagrabhujA triNayanAbhinaddhA~NgI | aruNAMshukAnulepanavarNAbharaNA cha bhagavatI dhyeyA || 27\.5|| vihitArchanAvidhirathAnudinaM prajapeddashAyutamitaM matimAn | ayutaM hunettrimadhurAdrrataraistilataNDulaistadavasAnavidhau || 27\.6|| shaivoktapIThe.a~NgapadairyathAvad vR^ikShechadurgurnagashairmukhAdyaiH | samAtR^ibhirdikpatibhirmaheshaM pa~nchopahArairvidhinArchayIta || 27\.7|| ArabhyAdijvalanaM diksaMsthairaShTabhirmanorarNaiH | ArAdhayechcha mAtR^ibhiriti samproktaH prayogavidhiraparaH || 27\.8|| kAtpUrvaM hasalipisaMyutaM japAdau japtR^iNAM pravaramitIha kechidAhuH | prAsAdAdyayutajapena ma~NkShu kuryA\- dAveshAdikamapi nIrujAM cha mantrI || 27\.9|| shiraso.avatarannisheshabimba\- sthitamajbhirvR^itamAgalatsudhAdrram | apamR^ityuharaM viShajvarApa\- smR^itivibhrAntishirorujApahaM cha || 27\.10|| nijavarNavikIrNakoNavaishvAnaragehadvitayAvR^itatrikoNe | vigatasvaravItamuttamA~Nge smR^itametatkShapayetkShaNAdgrahArtim || 27\.11|| vaherbimbe vahnivatprajvalantaM nyastvA bIjaM mastake grastajantoH | dhyAtvAveshaM kArayedbandhujIvaM tajjaptaM vA samyagAghrANanena || 27\.12|| shuklAdiH shuklabhAH pauShTikashamanavidhau kR^iShTivashyeShu rakto raktAdiH kShobhasaMstobhanavidhiShu hakArAdiko hemavarNaH | dhUmro.a~NgAmardanochchATanavidhiShu samIrAdiko.adAdiruktaH pItAbhaH stambhanAdau manurativimalo bhuktibhAjAmadAdiH || 27\.13|| kR^iShNAbhaH prANagehasthitamatha nayane dhyAtamAndhyaM vidhatte bAdhiryaM karNarandhrer.aidatamapi vadane kukShigaM shUlamAshu | marmasthAne samIraM sapadi shirasi vA duHsahaM shIrSharogaM vAgrodhaM kaNThanAle.avanivR^itamatha tanmaNDale pItametat || 27\.14|| prAleyatviShi cha svarAvR^itamidaM netre smR^itaM tadrujaM yonau vAmadR^isho.asravisrutimatho kukShau cha shUlaM japet | visphoTe saviShe jvare tR^iShi tathA raktAmaye bibhrame dAhe shIrShagade smaredvidhimimaM santR^iptaye mantravit || 27\.15|| sAdhyAyA hR^idayakusheshayodarasthaM prANAkhyaM dR^iDhamavabadhya bIjavarNaiH | tejastachChirasi vidhuM vidhAya vAte nAkarShedapi nijavA~nChayaiva mantrI || 27\.16|| pAribhadrasumanodalabhadraM vahnibimbagatamakSharametat | saMsmarechChirasi yasya sa vashyo jAyate na khalu tatra vichAraH || 27\.17|| nijanAmagarbhamatha bIjamidaM pravichintya yonisuShire sudR^ishaH | vashayetkShaNAchChitatayA manasaH sravayechcha shuklamatha vA rudhiram || 27\.18|| nijashivashiraHshritaM tadbimbaM smR^itvA praveshayedyonau | yasyAstatsamparkAttAM cha kSharayetkShaNena vashayechcha || 27\.19|| pararephagarbhadhR^itasAdhyapadaM trikagaM hutAshayutaShaTkavR^itam | vigatasvarAvR^itamagArabhuvi sthitametadAshu vashayedramaNAn || 27\.20|| madhuratrayasaMyutena shAlI\- rajasA puttalikAM vidhAya tena | manunA juhuyAttayA vibhajya tridinaM yasya kR^ite vasho bhavetsaH || 27\.21|| viShapAvakodyadabhidhAnagadaM ThagataM kukoNayutalA~Ngalikam | ahipatrakL^iptaparijaptamidaM shiraso rujaM prashamayedadanAt || 27\.22|| kaNThe kenAvanaddhArpitadahanayujA majjayA mena vAmaM dakShaM saMveShTya vakShoruhamanalasamIraubhiraMsadvayaM cha | vaktre nAbhau cha dIrghaM sumatiratha vinikShipya binduM nisheshaM vakShasyAdhAya baddhvA chiramiva viharetkandukairAtmasAdhyaiH || 27\.23|| kR^itvA vahneH paramanu manuM bandhujIvena tasmi\- nnAdhAyAgniM vidhivadabhisampUjya chAjyaiH shatAkhyam | trailohAkhye prativihitasampAtamaShTottaraM ta\- ddhutvA japtaM duritaviShavetAlabhUtAdihAri || 27\.24|| sAdhyAkhyAgarbhamenaM likha dahanapure rkiNakAyAM ShaDashraM bAhye.ashriShva~NgamantrAndalamanu parito bIjavarNAnvibhajya | bhUyo.achaH kAdiyAdIstriShu vR^itiShu kugehAshrake nArasiMhaM tasminkAryo yathAvatkalashavidhirayaM sarvarakShAkaraH syAt || 27\.25|| TAnte likhyAtkalAbhirvR^itamanumanalAvAsayugmena vahni\- dyotatkoNena bAhye tadanu savitR^ibimbena kAdyArNabhAjA | tadbAhye kShmApurAbhyAM likhitanR^ihariyuktAshrakAbhyAM tadeta\- dyantraM rakShAkaraM syAd grahagadaviShamakShvelajUtryAdiroge || 27\.26|| bimbadvandve kR^ishAnorvilikhatu maNimenaM sasAdhyaM tadashri\- ShvagnyAdInvya~njanArNAnsvarayugalamatho sandhiShaTke yathAvat | tArAvItaM cha bAhye kugR^ihaparivR^itaM gomayAbrochanAbhyAM lAkShAbaddhaM nibadhyAjjapamahitamidaM sAdhu sAdhyottamA~Nge || 27\.27|| lakShmyAyuHpuShTikaraM paraM cha saubhAgyavashyakR^itsatatam | choravyAlamahoragabhUtApasmArahAri yantramidam || 27\.28|| sAdhyAkhyAkarmayuktaM dahanapurayuge mantramenaM tadashri\- ShvagnijvAlAshcha bAhye viShataruviTape sAgrashAkhe likhitvA | japtvAShTodhrvaM sahasraM nR^iharikR^itadhiyA svApayettatra shatru\- vyAghrAdikroDachorAdibhirapi cha pishAchAdayo na vrajanti || 27\.29|| sasiddhasurapUjitaH sakalavargasaMsAdhako grahajvararujApaho viShavisarpadoShApahaH | kimatra bahurnithanAmabhimatArthachintAmaNiH samukta iha sa~NgrahAnmanuvarastu chintAmaNiH || 27\.30|| ShaShThasvaro hutavahastayayosturIyA\- vAdyasvaro manurayaM kathitaH phaDantaH | asya triko nigadito manurapyanuShTu pChandashcha chaNDasahito manudevateshaH || 27\.31|| saptajvalajvAlinibhistaTena cha hatena cha | sarvajvAlinisaMyuktaiH phaDantaira~NgamAcharet || 27\.32|| avyAtkapardakalitendukaraH karAtta\- shUlAkShasUtrakakamaNDaluTajr IshaH | raktAbhavarNavasano.aruNapajrjastho netratrayollasitavaktrasaroruho vaH || 27\.33|| kR^itasandIkSho mantrI japyAllakShatrayaM cha mantramimam | juhuyAttrimadhurasiktaiH satilairapi taNDulairdashAMshena || 27\.34|| vyAghAtasamidbhirvA manujApI tAvatIbhiratha juhuyAt | pUrvoktArchApIThe gandhAdyairarcharyechcha chaNDesham || 27\.35|| chaNDachaNDAya chetyuktvA pravadedvidmahepadam | chaNDeshvarAya cha proktvA dhImahIpadamuchcharet || 27\.36|| tannashchaNDa iti proktvA bhUyo brUyAtprachodayAt | eShA tu chaNDagAyatrI japAtsAnnidhyakAriNI || 27\.37|| a~NgaiH samAtR^ibhirmantrI lokeshaiH samprepUjayet | kUrmo viShNuyuto daNDI bIjamasyochyate budhaiH || 27\.38|| vadechchaNDeshvarAyeti bIjAdihR^idayAntikam | archanAdiShvimaM mantraM yathAvatsamprayojayet || 27\.39|| evaM japahutArchAbhiH siddhamAtre tu mantrake | vA~nChitAdadhikaM labhyetkA~nchanaM nAtra saMshayaH || 27\.40|| tryakSharasya japo yAvattAvajjapyAtShaDakSharam | aihikAmuShmikIM siddhiM yathA hi labhate naraH || 27\.41|| kR^itvA piShTena shalyAH pratikR^itimanalaM chApi kAShThaishchitAnA\- \- mAdhAyArabhya puMsastrimadhuralulitA dakShiNA~NguShThadeshAt | ChittvA chChittvAShTayuktaM shatamatha juhuyAdyoShitAM vAmapAdA\- dviprAdInAM chaturNAM vashakaramanishaM mantrametaddhutAntam || 27\.42|| anudinamaShTashataM yo juhuyAtpuShpairanena mantreNa | saptadinaiH sa tu labhate vAsastadvarNasa~NkAsham || 27\.43|| aharaharaShTashataM yo mantreNAnena tarpayedIsham | tasya tu mAsachatuShkAdarvAksa~njAyate mahAlakShmIH || 27\.44|| sAdhyakrShA~NghripacharmaNAM sumasR^iNAM piShTaishcha loNaiH samaM kR^itvA puttalikAM pratiShThitachalAM japtvA cha rAtrau hunet | saptAhaM puruSho.a~NganA yadi chiraM vashyaM tvavashyaM bhave\- dasmi~njanmani nAtra chodyaviShayo dehAntare saMshayaH || 27\.45|| iti chaNDamantravihitaM vidhiva\- dvidhimAdareNa ya imaM bhajate | sa tu vA~nChitaM padamihApya punaH shivarUpatAmapi paratra labhet || 27\.46|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre saptaviMshaH paTalaH || \chapter{|| aShTAviMshaH paTalaH ||} athAkhilArthAnutataiva shaktiryuktA chaturviMshatitattvabhedaiH | gAyatrisa.nj~nApi cha tadvisheShAnatha prayogAnkathayAmi sA~NgAn || 28\.1|| tArAhvayo vyAhR^itayashcha sapta gAyatrimantraH shirasA sametaH | anvarthakaM mantramimaM tu vedasAraM punarvedavido vadanti || 28\.2|| japyaH syAdiha paralokasiddhikAmai\- rmantro.ayaM mahitatarairdvijairyathAvat | bhUdevA narapatayastR^itIyavarNAH samproktA dvijavachanena tatra bhUyaH || 28\.3|| teShAM shuddhakuladvayotthamahasAmArabhya tantukriyAM tAravyAhR^itisaMyutA sahashirA gAyatryupAsyA parA | sandhyopAsanayA japena cha tathA svAdhyAyabhedairapi prANAyAmavidhAnataH sumatibhidhryAnena nityaM dvijaiH || 28\.4|| Adau tAraH prakR^itivikR^itiprotthito.asau cha mUlA\- dhArAdArAdalivirutirAvishya sauShumnamArgam | AdyaiH shAntAvadhibhiranugo mAtrayA saptabhedaiH shuddho mUrdhAvadhi parigataH shAshvato.antarbahishcha || 28\.5|| prakAshitAdau praNavaprapa~nchatA nigadyate vyAhR^itisaptakaM punaH | sabhUrbhuvaH svashcha maharjanastapaH\- samanvitaM satyamiti krameNa cha || 28\.6|| bhUHpadAdyA vyAhR^itayo bhUshabdastadi vartate | tatpadaM saditi proktaM sanmAtratvAttu bhUrataH || 28\.7|| bhUtatvAtkAraNatvAchcha bhuvaHshabdasya sa~NgatiH | sarvasvIkaraNAtsvAtmatayA cha svaritIritam || 28\.8|| mahastvAchcha mahattvAchcha mahaHshabdaH samIritaH | tadeva sarvajanatA tasmAttu vyAhR^itirjanaH || 28\.9|| tapo j~nAnatayA chaiva tathA tApatayA smR^itam | satyaM paratvAdAtmatvAdanantaj~nAnataH smR^itam || 28\.10|| praNavasya vyAhR^itInAmataH sambandha uchyate | akAro bhUrukArastu bhuvo mArNaH svarIritaH || 28\.11|| bindurmahastathA nAdo janaH shaktistapaH smR^itam | shAntaM satyamiti proktaM yattatparataraM padam || 28\.12|| praNavasya vyAhR^itInAM gAyatryaikyabhathochyate | atrApi tatpadaM pUrvaM proktaM tadanuvaNryate || 28\.13|| tad dvitIyaikavachanamanenAkhilavastunaH | sR^iShTyAdikAraNaM tejorUpamAdityamaNDale || 28\.14|| abhidhyeyaM parAnandaM paraM brahmAbhidhIyate | yattatsaviturityuktaM ShaShThyekavachanAtmakam || 28\.15|| dhAtoriha samutpannaM prANiprasavavAchakAt | sarvAsAM prANijAtInAmiti prasavituH sadA || 28\.16|| vareNyaM varaNIyatvAtsevanIyatayA tathA | bhajanIyatayA sarvaiH prArthanIyatayA smR^itam || 28\.17|| pUrvasyAShTAkSharasyaivaM vyAhR^itirbhUriti smR^itA | pApasya bha~njanAdbhargo bhaktasnigdhatayA tathA || 28\.18|| devasya vR^iShTidAnAdiguNayuktasya nityashaH | prabhUtena prakAshena dIpyamAnasya vai tathA || 28\.19|| dhyaichintAyAmato dhAtorniShpannaM dhImahItyadaH | nigamAdyena divyena vidyArUpeNa chakShuShA || 28\.20|| dR^ishyo hiraNmayo deva Aditye nityasaMsthitaH | hInatArahitaM tejo yasya syAtsa hiraNmayaH || 28\.21|| yaH sUkShmaH so.ahamityevaM chintayAmaH sadaiva tu | dvitIyAShTAkSharasyaivaM vyAhR^itirbhuva IritA || 28\.22|| dhiyo buddhIrmanorasya chChAndasatvAdya IritaH | kR^itashcha li~NgavyatyAsaH sUtrAtsupti~NupagrahAt || 28\.23|| yattu tejo nirupamaM sarvadevamayAtmakam | bhajatAM pApanAshasya hetubhUtamihochyate || 28\.24|| na iti prokta AdeshaH ShaShThyAsau yuShmadasmadoH | tasmAdasmAkamityarthaH prArthanAyAM prachodayAt || 28\.25|| tR^itIyAShTAkSharasyApi vyAhR^itiH svaritIritA | evaM dasha padAnyasyAstrayashchAShTakSharAH smR^itAH || 28\.26|| ShaDakSharAshcha chatvAraH syushchaturviMshadakSharAH | itthambhUtaM yadetasya devasya saviturvibhoH || 28\.27|| vareNyaM bhajatAM pApavinAshanakaraM param | bhargo.asmAbhirabhidhyAtaM dhiyastannaH prachodayAt || 28\.28|| uktaivamatra gAyatrI punastachChira uchyate | Apo jyotI rasa iti somAgnyosteja uchyate || 28\.29|| tadAtmakaM jagatsarvaM rasastejodvayaM yutam | amR^itaM tadanAshitvAdbrahmatvAd brahma uchyate || 28\.30|| yadAnandAtmakaM brahma sattyaj~nAnAdilakShaNam | tadbhUrbhuvaHsvarityuktaM so.ahamityomudAhR^itam || 28\.31|| etattu vedasArasya shirastvAchChira uchyate | lakShaNairiti nirdiShTo vedasAreShu niShThitaH || 28\.32|| phalArthIM tadavApnoti mumukShurmokShamR^ichChati | upavyuShasyevotthAya kR^itashauchavidhirdvijaH || 28\.33|| dantAnAM dhAvanaM chaiva jihvAnirlekhanAdikam | kR^itvA snAtvA samAchamya mantrapUtena vAriNA || 28\.34|| Apo hiShThA mayetyAdiR^igbhistisR^ibhireva cha | abhyukShya shuddhadehaH sannapaH pItvA samAhitaH || 28\.35|| sUryashchetyanuvAkena punarAchamya pUrvavat | abhyukShya shuddhadehaH sangR^ihItvA~njalinA jalam || 28\.36|| AdityAbhimukho bhUtvA tadgatAtmodhrvalochanaH | vedasAraM paraM jyotirmUlabhUtaM parAtparam || 28\.37|| hR^itsthaM sarvasya lokasya maNDalAntavryavasthitam | chintayanparamAtmAnamapa UdhrvaM vinikShipet || 28\.38|| enastAH pratinighnanti jagadApyAyayanti cha | tataH pradakShiNIkR^itya punarAchamya saMyataH || 28\.39|| kramAttArAdimantrANAmR^iShyAdInvinyasetsudhIH | tatra tu praNavasyAdAvR^iShiruktaH prajApatiH || 28\.40|| Chandashcha devI gAyatrI paramAtmA cha devatA | jamadagnibharadvAjabhR^igugautamakAshyapAH || 28\.41|| vishvAmitravasiShThAkhyAvR^iShayo vyAhR^itIritAH | gAyatryuShNiganuShTupcha bR^ihatI pa~Nktireva cha || 28\.42|| triShTubjagatyau chChandAMsi kathyante devatA api | saptArchiranilaH sUryo vAkpatirvaruNo vR^iShA || 28\.43|| vishvedevA iti proktAH sapta vyAhR^itidevatAH | hR^inmukhAMsoruyugmeShu sodareShu kramAnnyaset || 28\.44|| vishvAmitrastu gAyatryA R^iShishChandaH svayaM smR^itam | savitA devatA chAsya brahmA shira R^iShiH smR^itaH || 28\.45|| Chandashcha devI gAyatrI paramAtmA cha devatA | sthAneShu pUrvamukteShu satArAvyAhR^itInryaset || 28\.46|| gAyatrIM shirasA vidvA~njapettriH syAdupAsanA | hR^idaye.adhastathodhrvaM cha mahAdikShvapi saMyataH || 28\.47|| vyApayedvyAhR^itIH samyaggAyatrIM cha shiroyutAm | sArthasaMsmR^iti sa~njapyAttriridaM japalakShaNam || 28\.48|| Atmanyadhashchoparito digbhyastAH samupAnayet | gAyatrIM pUrvavajjapyAtsvAdhyAyavidhirIdR^ishaH || 28\.49|| etattrayaM trishaH kuryAdR^ijukAyastvananyadhIH | niruchChvAsaH sa vij~neyaH prANAyAmo manIShibhiH || 28\.50|| dhyAnasya kevalasyAsya vyAkhyAne rdishataH kramaH | trivyAhR^ityAdimabhyasyedgAyatrIM sandhyayoH sudhIH || 28\.51|| shataM vAtha sahasraM vA mantrArthagatamAnasaH | pUrvaM prapa~nchayAgoktAngANapatyajapAdikAn || 28\.52|| lipinyAsAdikAnsA~NgAnmahannyAsAdisaMyutAn | sanijaShryAdikAnsarvAnvidadhyAdvidhivadbudhaH || 28\.53|| pAdasandhichatuShkAndhunAbhihR^idgaladodrvayI | sandhyAsyanAsAgaNDAkShikarNabhrUmastakeShvapi || 28\.54|| vAruNaindavayAmyaprAgUdhrvakeShu mukheShu cha | krameNa varNAnvinyasyedgAyatryA mantravittamaH || 28\.55|| shirobhrUmadhyanayanavaktrakaNTheShu vai kramAt | hR^innAbhiguhyajAnvAkhyapAdeShvapi padAnnyaset || 28\.56|| strabrahmaviShNurudraishcha seshvaraiH sasadAshivaiH | sasarvAtmAhvayaiH kuryAda~NganyAsaM samAhitaH || 28\.57| evaM kR^itvA tu siddhyarthaM gAyatrIM dIkShito japet | atha triguNite prokte vichitre maNDalottame || 28\.58|| shaktibhiH prAksamuktAbhiH sauraM pIThaM samarchayet | tatra nikShipya kalashaM yathApUrvopachArataH || 28\.59|| gavyairvA pa~nchabhiH kvAthajalairvA pUrayettataH | tasminnAvAhya kalashe shaktimitthaM vichintayet || 28\.60|| mandArAhvayarochanA~njanajapAkhyAbhairmukhairinduma\- dratnodyanmakuTAMshubhistatachaturviMshArNachitrA tanuH | ambhojAridarAhvayau guNakapAlAkhye cha pAshAjrushe\- ShTAbhItIrdadhatI bhavedbhavadabhIShTottAriNI tAriNI || 28\.61|| sa~nchintya bhartAramiti prabhANAM trishaktimUrtIH prathamaM samachrya | AdityashaktyAkhyachatuShTayena yajed.hvitIyAvaraNe dinesham || 28\.62|| prahlAdinIM prabhAM nityAM savishvambharasa.nj~nakAm | vilAsinIprabhAvatyau jayAM shAntAM kramAdyajet || 28\.63|| tamopahAriNIM sUkShmAM vishvayoniM jayAvahAm | padmAlayAM parAM shobhAM bhadrarUpAM tathA yajet || 28\.64|| mAtR^ibhishchAruNAbhishcha ShaShThyatho saptamIgrahaiH | AdityapArShadantairapyaShTamIndrAdibhiH suraiH || 28\.65|| AvR^itiH kathitA cheti vidhAnaM paramIdR^isham | gandhAdibhirnivedyAntairdineshaM samyagarchayet || 28\.66|| atha punaramumabhiShi~nche\- tsaMyatachittaM cha deshikaH shiShyam | kR^itahutavidhimapi vidhiva\- dvihitabaliM dattadakShiNaM gurave || 28\.67|| bhUyastvakSharalakShaM gAyatrIM saMyatAtmako japtvA | juhuyAtpAyasatilaghR^itadUrvAbhirdugdhatarusamidbhirapi || 28\.68|| ekaikaM trisahasraM mantrI samabhIShTasiddhaye muktyai | akSharasahasrasa~NkhyaM mukhyataraiH kevalaistilairjuhuyAt || 28\.69|| duritochChedanavidhaye mantrI dIrghAyuShe cha vishadamatiH | AyuShkAmo juhuyAtpAyasahavirAjyakevalAjyaishcha || 28\.70|| dUrvAbhiH satilAbhiH sarvaistrisahasrasa~NkhyakaM mantrI | atha tu trimadhurasiktairaruNairjuhuyAtsaroruhairayutam || 28\.71|| naShTashrIrapi bhUyo bhavati manoj~nashcha mandiraM lakShmyAH | annAdyathryannairapi pAlAshaibrrahmavarchase juhuyAt | sarvairetairjuhuyAtsarvaphalAptyai dvijeshvaro matimAn || 28\.72|| iti paramarahasyaM vedasArasya sAraM gaditamajasushuddhairyogibhidhryAnagamyam | amumatha japahomadhyAnakAle ya evaM bhajati sa tu vishuddhaH karmabhirmuktimeti || 28\.73|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre aShTaviMshaH paTalaH || \chapter{|| ekonatriMshaH paTalaH ||} atha vakShyAmi vidyAyAstriShTubhaH pravaraM vidhim | R^iShichChandodevatAbhira~NganyAsakramaiH saha || 29\.1|| mArIchaH kAshyapo j~neya R^iShishChandaH svayaM smR^itam | devatA jAtavedo.agniruchyante.a~NgAnyataH param || 29\.2|| navabhiH saptabhiH ShaDbhiH saptabhishcha tathAShTabhiH | saptabhirmUlamantreNa kuryAda~NgAni ShaT kramAt || 29\.3|| a~NguShThagulphaja~NghAsu jAnUrukaTiguhyake | sanAbhihR^idayorojapAshrvayukpR^iShThakeShu cha || 29\.4|| skandhayorubhayormadhye bAhumUlopabAhuShu | prakUrparaprakoShTheShu maNibandhataleShu cha || 29\.5|| mukhanAsAkShikarNeShu mastamastiShkamUrdhasu | nyasenmantrAkSharAnmantrI kramAdvA vyutkramAttanau || 29\.6|| shikhAlalATadR^ikkarNayugoShTharasanAsu cha | sakarNabAhuhR^itkukShikaTiguhyorujAnuShu | ja~NghAcharaNayonryasyetpadAni triShTubhaH kramAt || 29\.7|| bhAsvadvidyutkarAlAkulaharigalasaMsthArisha~NkhAsikheTe\- ShvastrAsAkhyatrishUlAnarigaNabhayadAM tarjanIM chAdadhAnA | charmANyudghUrNadorbhiH praharaNanipuNAbhirvR^itA kanyakAbhi\- rdadyAtkArshAnavIShTAMstriNayanalasitA kApi kAtyAyanI vaH || 29\.8|| iti vinyastadehastu kuryAjjapyAdikAH kriyAH | dIkShA pravatryate pUrvaM yathAvaddeshikottamaiH || 29\.9|| tato.astrakL^iptiH samproktA syAtprayogavidhistataH | dIkShakAkhyAkSharANyAdau shaktyAveShTya tato bahiH || 29\.10|| yantraM ShaDguNitaM kR^itvA durvarNalasitAshrakam | bahiraShTadalaM padmaM proktalakShaNalakShitam || 29\.11|| atra pIThaM yajenmantrI kramAtsanavashaktikam | jayA cha vijayA bhadrA bhadrakAlI sudurmukhI || 29\.12|| vyAghrasiMhamukhIdurgAtriShTubho nava shaktayaH | tatrAdAya ghaTaM divyakvAthamUtrapayombhasAm || 29\.13|| ekena pUrayitvAsminnAvAhya cha vibhAvasum | a~NgAvR^iterbahignryAdipAdAShTakaviniHsR^itAH || 29\.14|| mUrtIrabhyarchayedagnerjAtavedAdikAH kramAt | pR^ithivyambvanalerAnapyAtmanepadasaMyutAn || 29\.15|| archayeddikShu koNeShu nivR^ittyAdIryathAkramam | dikShvekAdashasa~NkhyAH syurjAgatAdyarNashaktayaH || 29\.16|| lokapAlAMshcha taddhetorvidhineti samarchayet | jAgatA tApinI vedagarbhA dAhanarUpiNI || 29\.17|| sendukhaNDA shumbhahantrI sanabhashchAriNI tathA | vAgIshvarI madavahA somarUpA manojavA || 29\.18|| marudvegA rAtrisa.nj~nA tIvrakopA yashovatI | toyAtmikA tathA nityA dayAvatyapi hAriNI || 29\.19|| tiraskriyA vedamAtA tathAnyA damanapriyA | samArAdhyA nandinI cha parA ripuvirmidanI || 29\.20|| ShaShThI cha daNDinI tigmA durgA gAyatrisa.nj~nakA | niravadyA vishAlAkShI shvAsodvAhA cha nAdinI || 29\.21|| vedanA vahnigarbhA cha siMhavAhAhvayA tathA | dhuryA durviShahA chaiva riraMsA tApahAriNI || 29\.22|| tyaktadoShA niHsapatnA chatvAriMshachchaturyutAH | abhiShichya punaH shiShyaM kumbhAdIngururAharet || 29\.23|| IdR^ishaM yantramAruhya japechChiShyaH suyantritaH | mantrAkSharasahasraM tu siddhyarthaM gurusannidhau || 29\.24|| sarvajApeShu sa.nj~neyA gAyatryA dviguNo japaH | kartavyo vA~nChitArthAptyai rakShAyai kAryasiddhaye || 29\.25|| tilarAjyanalakShIravR^ikShedhmahavirAjyakaiH | rsipaHsiktaiH kramAddhomaH sAdhayedIpsitaM nR^iNAm || 29\.26|| chatvAri chatvAriMshachcha chatuHshatasamanvitam | chatuHsahasrasaMyuktaM proktairetairhutakriyA || 29\.27|| evaM saMsiddhamantrasya syurastrAdyAH kriyA matAH | chatvAri chatvAriMshachcha varNAnAmastramiShyate || 29\.28|| vilomapATho varNAnAmastramAhurmanIShiNaH | pAdAShTakamidaM vidyAttato.aShTA~Ngo manuH svayam || 29\.29|| japtukAmo manuM tvenaM pAdAMstu pratilomataH | paThettathA hi mantro.ayaM kShAlyate duShTadUShitaH || 29\.30|| AdyAH pa~nchAkSharapadAstrayaH saptAkSharaH paraH | pa~nchamashchAtha ShaShThashcha dvau tu pAdau ShaDakSharau | pa~nchAkSharau tadantyau cha teShAM bhAvo nigadyate || 29\.31|| gnyAdyaM j~nAnendriyaM kAmaM dvitIyaM pA~nchabhautikam | tR^itIyaM dhAtavaH sapta chaturthaM varNasaptakam || 29\.32|| ShaDUrmayaH pa~nchamaM syAtShaShThaH ShaTkaushiko mataH | saptamashchAShTamaH pAdaH shabdAdyaM vachanAdikam || 29\.33|| sA~NgaH satpratipattikaH sagurupadvandvapramANakramA\- jjApyetyAdiShaDantako.antavigato varNapratIpastathA | gurvAdeshavidhAnatashcha vividhadhyAnakriyo mantriNA tattatkAryasamAptaye.akhilavipaddhvAntaughabhAnUdayaH || 29\.34|| anulomajape.a~NgAnAmapi pATho.anulomataH | pratilomAni tAni syuH pratilomavidhau tathA || 29\.35|| antaH pAdapratIpe hi tathA tAni bhavanti hi | varNapratIpe cha tathA mAtrANyapratilomake || 29\.36|| pratipattivisheShAMshcha tatra tatra vichakShaNaH | gurvAdeshavidhAnena pravidadhyAnna chAnyathA || 29\.37|| japaH puroktasa~NkhyaH syAddhutakL^iptistathA bhavet | kShIradrumasamidrAjitilahavyaghR^itaiH kramAt || 29\.38|| atha vA pa~nchagavyotthacharuNA hutamuchyate | pratya~Nmukhena kartavyaM prAyo japahutAdikam || 29\.39|| tatra syurmantravarNebhyastAvatyo vahnidevatAH | pratyekamAvR^itAstAstu pa~nchakena natabhruvAm || 29\.40|| tatpa~nchakaM cha pratyekamAvR^itaM pa~nchabhiH pR^ithak | pratyekaM pa~nchakAnAM tu ShoDashAvR^itiriShyate || 29\.41|| pratyekaM ShoDashAnAM tu koTayaH parichArikAH | ityekAkSharajAtpUrvamekasmAtShoDashAtmakAt || 29\.42|| etAvatyastu jAtAstadvistaraM punarUhayet | tatra tvindriyajAH proktA devatAstUdhrvadR^iShTayaH || 29\.43|| tirya~ncho bhautikAH proktA dhAtUtthAstUbhayA narAH | urmijAstUdhrvavadanAstirya~nchashchAtha koshajAH || 29\.44|| klIbA mukhadvayopetA gocharotthAH striyo matAH | adhomukhAshcha tirya~ncha ityukto mUrtisa~NgrahaH || 29\.45|| AbhiH sarvAbhirapi cha shikhAbhirjAtavedasaH | vyApyate pararAShTreShu vR^ikShagulmatR^iNAdikam || 29\.46|| Arambhe mAnupANi syurnakShatrANyAbhichArake | karmANyAsurabhAni syurdaivAni syustathA hR^itau || 29\.47|| antyAshvIndvarkAditi guruharimitrAnilAhvayA devAH | pUrvottaratrayI yamaharavidhayo mAnuShAH pare.asurabhAH || 29\.48|| nandAsvArabhya riktAsu prayojyAtmani saMharet | bhadrAsu sa~NgrahaM kuryAjjayAsu cha visheShataH | AreNArabhya mandena prayojyAdityavArake || 29\.49|| saMharetsa~NgrahaM kuryAdvAre tvAchAryayoH sudhIH | charorvisR^ijyobhayakairAharedabhyasetsthiraiH || 29\.50|| dinAstraM dinakR^idyuktaM vAragrahasamanvitam | kR^ittikAdi cha kR^ityAntaM kR^ityAstraM jAtavedasaH || 29\.51|| nakShatrAtmA hutAshaH syAttithyAtmendurudAhR^itaH | tAbhyAM karoti dinakR^idvisargAdAnakarmaNI || 29\.52|| rakShAnigrahakarmaNoranu parAgvaktrAH pradhAnAkR^iti\- prakhyA mantravidhAnavichcha dishi dishyekAdashaikAdasha | saMsthApya kramasho.akSharoditaruchIH shaktIrjapedvA manuM samyagvA juhuyAdanupratigataM siddhyai samArAdhayet || 29\.53|| pItAyomuShTigadAhastA mahiShAjyasaMyutapulAkaiH | vaibhItAriShTasamitkodravakaiH stambhayechcha hutavidhinA || 29\.54|| susitA pAshAjrushayugviladvAripravAhasambhinnA | vetasasamidAhutyA madhurayujA ma~NkShu varShayeddurrgA || 29\.55|| raktA pAshAjrushinI nishi phalinIkesarodbhavaiH kusumaiH | chandanarasasaMsiktairhomAddurgA vashIkaroti jagat || 29\.56|| lavaNaistrimadhurasiktaistatkR^itayA vA juhotu puttalyA | uDutarukAShThairnaktaM saptAhAnnR^ipatimapi vashIkurute || 29\.57|| sakapAlashUlapAshAjrushahastAruNatarA tathA durgA | AkarShayate lAvaNaputtalyA trimadhurAktayA homAt || 29\.58|| dhyAtvA dhUmrAM musalatrishikhakarAmasthibhishcha tIkShNAktaiH | kArpAsAnAM nimbachChadameShaghR^itairhutAchcha vidveShaH || 29\.59|| dhUmrA tarjanishUlAhitahastA viShadalaiH samahiShAjyaiH | homAchcha marichasarShapacharubhirajArudhirasechitairaTayet || 29\.60|| shikhishUlakarAgninibhA sarShapatailAktamattabIjaishcha | marichairvA rAjiyutairhomAdahitAnvimohayeddurgA || 29\.61|| kR^iShNA shUlAsikarA ripudinavR^ikShodbhavaiH samitpravaraiH | vraNakR^iddhR^itasaMsiktairhomAnmAsena mArayeddurgA || 29\.62|| nakShatravR^ikShasamidho marichAni cha tIkShNahi~NgushakalAni | mAraNakarmaNi vihitAnyaruShkarasnehasiktAni || 29\.63|| nakShatravR^ikShasamidhAM vilikhitasAdhyAbhidhAnakarmavatAm | sachatushchatvAriMshattattvayujAM homakarma maraNakaram || 29\.64|| marichaM kShaudrasametaM pratyakpuShpIparAgasambhinnam | uShNAmbhaHparilulitaM prasechayedR^ikShavR^ikShaputtalyAH || 29\.65|| hR^idaye vadane cha ripoH sammukhataH sampratiShThitorAyAH | jUtyebhibhUto.ariH syAttatkvathanAtpakShamAtrakAnmriyate || 29\.66|| saiva pratikR^itirasakR^itpratiShThitasamIraNA cha vishadadhiyA | tIkShNasnehAliptA vilomajApena tApanIyAgnau || 29\.67|| vidhinA jvarapIDA syAdapaghanahomena hAnira~Ngasya | sarvAhutyA maraNaM prApnoti ripurna tatra sandehaH || 29\.68|| prAkproktAnbhUtavarNAndasha dasha yugasho binduyuktAnnamontA\- nyonermadhyAshramadhyeShvapi punaratha saMsthApya bhUtAbhavarNAn | varNaistaiH sAkamagnermanumapi kulishAdyaiH svachihnaiH sametaM kuryAtkarmANi samyakpaTuvishadamatiH stambhanAdyAni mantrI || 29\.69|| UdodgAdilaLAH kornasau chaturthArNakA vasau vArAm | dR^iShTyaidvitIyarakShA vahnedvandvayonikAdiyaShAH || 29\.70|| marutaH kapolabindukapa~nchamavarNAH shahau tathA vyomnaH | manuShu pareShvapi mantrI karmANi karotu tatra saMsiddhyai || 29\.71|| unmattakShvelanetradrumabhavasamidhAM saptasAhasrikAntaM pratyekaM rAjitailAlulitamatha hunenmAhiShAjyaplutaM vA | kR^iShNAShTamyAdyamevaM suniyatacharitaH saptarAtraM nishAyAM niHsandeho.asya shatrustyajati kila nijaM dehamAviShTamohaH || 29\.72|| sAmudre cha sahi~NgujIrakaviShe sAdhyakrShavR^ikShAkR^itiM kR^itvA yo vadanA~njale ghaTakaTAhAdishrite kvAthayet | saptAhaM jvalanaM japanviShataroryaShTyA shirastADanaM kurvansaptadinAntarairyamapurakrIDAparaH syAdariH || 29\.73|| arkasyandanabaddhapannagamukhagrastA~NghrimAshAmbaraM nyagvaktraM tilajAplutaM viShaharaM dIptaM karairbhAsvataH | vAyupreritavahnimaNDalamahAjvAlAkulAsyAdikaM dhyAyanvairiNamutkShipejjalamamuM mantraM japenmR^ityave || 29\.74|| AdrrAMshuko.agnimanunA tvatha saptarAtraM siddhArthatailalulitairmarichairjuhotu | Arabhya viShTidivase.arinaraH pralApa\- mUrChAnvitena viShayIkriyate jvareNa || 29\.75|| tAlasya patre bhujapatrake vA madhye likhetsAdhyanarAbhidhAnam | athAbhito mantramimaM vilomaM vilikhya bhUmau vinikhanya tatra || 29\.76|| AdhAya vaishvAnaramAdareNa samachrya samya~Nmarichairjuhotu | tIvro jvarastasya bhavetpunasta\- ttoye kShipedvashyatamaH sa bhUyAt || 29\.77|| siMhasthAsharanikaraiH kR^ishAnuvaktrai\- rdhAvantaM ripumanudhAvamAnamenAm | sa~nchintya kShipatu jalaM dineshabimbe japtvAmuM manumapi chATanAya shIghram || 29\.78|| kR^itvA sthaNDilama~NgaNe bhagavatIM nyAsakramairarchaye\- dgandhAdyaiH punarandhasA cha vikirenmantrI nishAyAM balim | japtvA mantramamuM cha rogasahitAH kR^ityAnikR^ityA kR^itAM\- stAMstAnbhUtapishAchavairivihitAnduHkhAnasau nAshayet || 29\.79| vidhivadabhijvAlyAnalamanvahamArAdhya gandhapuShpAdyaiH | sandhyAjapAchcha manurayamAkA~NkShitasakalasiddhikalpataruH || 29\.80|| kusumarasalulitaloNairvAruNavadano juhotu sandhyAsu | mantrArNasa~Nkhyamagneraikyena drAvayedarInachirAt || 29\.81|| shuddhaishcha taNDulairapi havirviniShpAdya pa~nchagavyamapi | saghR^itena tena juhuyAdaShTasahasraM sametasampAtam || 29\.82|| prAshitasampAtasya syAdrakShA sarvathaiva sAdhyasya | prA~NgaNamandirayorapi nikhaned.hvAre cha shiShTasampatam || 29\.83|| kR^ityA nashyati tiMsmanvIkShante na grahAdayo bhItyA | kartArameva kupitA kR^ityA sarvAtmanA cha nAshayati || 29\.84|| brahmadrumaphalakAnte mantritamaH saptasaptakoShThayute | koNodarANi hitvA mAyAbIjaM sakarmamadhyagate || 29\.85|| vilikhetkrameNa mantrAkSharAMshcha shiShTeShu teShu koShTheShu | tatra marutaH pratiShThAM vidhAya vinidhAya vahnimapi juhuyAt || 29\.86|| AjyenAShTasahasraM phalakopari samyagAttasampAtam | vipratipattidharAyAM nikhanennashyantyupadravAH sadyaH || 29\.87|| sikatAcharugavyAshmakamR^idAM pratiShThA vidhIyate siddhyai | prasthADhakaghaTamAnA grahapuraviShayAbhiguptaye sikatAH || 29\.88|| madhyAShTAshAntasu cha kuNDAnAmArachayya navakamapi | vidhinA nivapetkramashaH siMhadhanushChAgayAyini dineshe || 29\.89|| tithiShu tu kAlAShTamyAM teShu vishAkhAgnimUlabhAgeShu | vAreShu mandavAkpativarjaM sarve tathA prashasyante || 29\.90|| hastashravaNamakhAsu prAjApatyeShu karma kurvIta | dvAdashasahasrasa~NkhyaM prajapedgAyatramapi yathAproktam || 29\.91|| madhye cha mUlamanunA tadAyudhairaShTadikShu chakrAdyaiH | sakapAlAntaiH pR^ithagapi saMsthApanakarma nigaditaM vidhivat || 29\.92|| tAstAshcha devatA api paripUjya yathAkrameNa mantritamaH | kuryAdbaliM dinagrahakaraNebhyo lokapAlarAshibhyaH || 29\.93|| sikatAH ShoDashakuDuvaM brahmadrumabhAjane tu gavyAktam | nivapati yadi vidhinA taM deshaM grAmaM karoti chaturabdAt || 29\.94|| arke.ajasthe.abdhigAyAmaparimitajalAyAM samAdAya shuddhAH sammyaksaMshoShayitvAtapamanu sikatAH shUrpakoNairvishodhya | saMsiddhe pa~nchagavye sumatiratha vinikShipya tAH kumbhasaMsthA mantrAgnau mantrajApI dvijatarusamidhA bharjayetkAryahetoH || 29\.95|| evaM mR^idupalacharavaH saMsthApyante sapa~nchagavyAste | vasudhAvipratipattikShayaM cha puShTiM cha kurvate kramashaH || 29\.96|| vrIhibhirannaiH kShIraiH samidbhiratha dugdhavIrudhAmAjyaiH | madhuratrayamadhuratarairmahatImR^iddhiM karoti hutavidhinA || 29\.97|| yadyadvA~nChati puruShastattadamuShya prabhAvataH sAdhyam | sagrahanakShatrAdyAM sagiripuragrAmakAnanAM vasudhAm || 29\.98|| sAhijhaShopalamudadhiM dahati ha matimAnayatnametena | evaM protthApayati cha mantreNAnena nishitadhIrmantrI | puMsA kena kiyadvA mantrasyAchakShate.asya sAmathryam || 29\.99|| tasmAdenaM manuvaramabhIShTAptaye saMyatAtmA japyAnnityaM sahutavidhirapyAdarAdarchayIta | bhaktyA kuryAtsumatirabhiShekAdikaM karmajAtaM kartuM vAnyatpravaNamatiratraiva bhaktaH sadA syAt || 29\.100|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre ekonatriMshaH paTalaH || \chapter{|| triMshaH paTalaH ||} athAbhivakShye mahitasya mantrasyAnuShTubhaH sa~Ngrahato vidhAnam | R^iShyAdikaira~NgapadairyathAvaddIkShAjapArchAhavanaiH krameNa || 30\.1|| R^iShirabhihito vasiShThashChando.anuShTupcha devatA rudraH | tryambakapadAdikA syAnmanunaiva ShaDa~NgakL^iptiratha kathitA || 30\.2|| tribhistu varNairhR^idayaM shirashcha chaturbhiraShTAbhiratho shikhA cha | uktaM navArNaiH kavachaM tathAkShi\- pa~nchArNakaM tryakSharamastramAhuH || 30\.3|| prAkpratyagyAsyasaumye shirasi cha vadanorogalAMseShu nAbhau hR^iddeshe pR^iShThakukShyoratha shivagudayorUrumUlAntayoshcha | jAnvostaddR^ittayugmastanataTayugapAshrveShu patpANinAsA\- shIrSheShvapyUdhrvato.arNainryasatu punaradhasto.api mantrI tathodhrvam || 30\.4|| charaNAgrasandhiShu gudAdhArodarahR^idayakandhareShu punaH | bAhvoH sandhyagrAsyaghrANadvayadR^ikshrutibhrushIrSheShu || 30\.5|| varNAnnyasya shirobhrUdR^igvaktrakagalahR^idudaraguhyaShu | UrvorjAnvoH pAdayoH padaishcha manuvitkrameNa vinyasyet || 30\.6|| vasiShThAdikrameNaiva a~NganyAsaM samAcharet | vasiShThastryambakashchaiva triNetrashcha tathaiva cha | anuShTupChandase cheti jAtiyuktena mantravit || 30\.7|| achChasvachChAravindasthitirubhayakarAjrsthitaM pUrNakumbhaM dvAbhyAM vedAkShamAle nijakarakamalAbhyAM ghaTau nityapUrNau | dvAbhyAM tau cha sravantau shirasi shashikalAbandhure plAvayantau dehaM devo dadhAnaH pradishatu vishadAkalpajAlaH shriyaM vaH || 30\.8|| prAsAdokte pIThe gavyairvA dugdhatarukaShAyairvA | sampUryakalashamasminmaheshamAvAhya pUjayedbhaktyA || 30\.9|| a~NgairAdyArkAdyaiH punarAvR^itiraShTabhidrvitIyA syAt | mantrArNashaktibhiH syuH punashchatasro dishApava~NkAAdyaiH || 30\.10|| arkendudharaNitoyAnaleraviyadAtmasa.nj~nakAste cha | AnuShTubhamityaShTAvaraNaM proktaM vidhAnavaramevam || 30\.11|| ramA rAkA prabhA jyotsnA pUrNoShA pUraNI sudhA | vishvA vidyA sudhA prahvA sArA sandhyA shivA nishA || 30\.12|| AdrrA praj~nA prabhA medhA kAntiH shAntidryutirmatiH | paromA pAvanI padmA shAntA medhA jayAmalA || 30\.13|| dvAtriMshaditi nirdiShTAH shaktayo.anuShTubhaH kramAt | shivAnubhAvato nityaM jagadApyAyayanti yAH || 30\.14|| iti paripUjya maheshaM kalashajalaiH samabhiShechayechChiShyam | kanakAMshukaratnAdyairgurumapi paripUjya manumataH siddham || 30\.15|| prajapellakShAyatyA dravyairjuhuyAjjapAvasAne cha | bilvapalAshau khadiro vaTatilasiddhArthadaugdhadugdhAni || 30\.16|| dadhidUrveti dashaitAnyAjyasametAni homavastUni | ekaikashaH sahasraM dashabhirhutvA prataprya viprAMshcha || 30\.17|| bhavati naraH siddhamanurmantreNa cha sarvakarmakartA syAt | bilvairayutaM hutvA mahatIM lakShmImavApnuyAdvipraH || 30\.18|| tAvadbhidvijavR^ikShairdvijaH shriyaM puShkalAmavApnoti | khadirasamidayutahomAttejobalapuShTimApnuyAdiShTAm || 30\.19|| nyagrodhAyutahomAddhanadhAnyasamR^iddhimeti nachireNa | ayutaM tilaiH prajuhvannapamR^ityoH pApmano vimuktaH syAt || 30\.20|| siddhArthAyutahomo vairiNamapamR^ityumapi vinAshayati | pAyasahutena paramAM ramAmathAyuryasho labhenmatryaH || 30\.21|| dugdhahutAtkAntiH syAtparakR^ityA nashyati shriyaM labhate | dadhidomato.annavAnsyAtsaMvananakaraM cha taM vadanti budhAH || 30\.22|| dUrvAyutena juhuyAdrogAnnirvAsya sarvamapamR^ityum | rgivatadhIrabdAnAM vipravaraH sarvathA shataM jIvet || 30\.23|| nijajanmadine payondhasA vA shatavIryatritayaiH payoghR^itAktaiH | juhuyAchcha shataM saviMshatiM yaH sa labhedAyurarogatAM chirAya || 30\.24|| kAShmaryadArusamidhAM trishataM sahasraM rsipaHpayonnasahitaM tritayaM juhotu | viprAnprataprya cha gurUnparipUjya samya\- gdIrghaM vimuktagadamAyuravAptukAmaH || 30\.25|| snAtvArkAbhimukho.ambhasi sthita imaM mantraM sahasraM jape\- dAyuShyaM pratiparva dugdhahaviShA homo mahAshrIpradaH | lAjAbhirnijavA~nChitAya havanAtkanyAshu sandIyate svAdvaktastanajadrumaishcha havanAtsarvAnvashe sthApayet || 30\.26|| gAyatrivarNaparipUrNatanustu bhAnu\- striShTubvishiShTamahimA mahitaH kR^ishAnuH | AnuShTubhAkSharasamagraruchiH shashAjre dadyuH samudyatamamI parivA~nChitaM vaH || 30\.27|| ebhistribhirmanuvaraistu shatAkSharAkhyo mantro.abhikA~NkShitaphalAptidakAmadhenuH | prokto hitAya jagatAM munibhiH kR^ipAdrra\- chittairyathoktamatha sa~Ngrahato vadAmi || 30\.28|| R^iShyAdyAH pUrvoktAstridashAH syurhR^ittrayodashabhirarNaiH | shira ekAdashabhishcha dvAviMshadbhistathA shikhAkavacham || 30\.29|| nayanaM pa~nchadashArNaiH sasaptabhirdashabhirastrama~NgavidhiH | vinyAsaM cha manUnAM mantraj~naH pUrvavatkramAtkuryAt || 30\.30|| smartavyAkhilalokarvita satataM yajja~NgamasthAvaraM vyAptaM yena cha yatprapa~nchavihitaM muktishcha yatsiddhitaH | yadvA syAtpraNavatribhedagahanaM shrutyA cha yadgIyate tadvaH kA~NkShitasiddhaye.astu paramaM tejastrayotthaM mahaH || 30\.31|| lakShAyato japavidhiH shatAkSharasyAtha homavidhiruktaH | ayutAvadhiko dravyaM daugdhAnnaM rsipaShA samAyuktam || 30\.32|| saure pIThe pUjyA pUrvoktA~NgaiH samAvR^itiH prathamA | prahlAdinyAdyAbhistisraH proktAH kramAtsamAvR^itayaH || 30\.33|| pa~nchamyAvR^itiruktA traiShTubhavajjAgatAdibhistadanu | syAchcharamAdibhirAvR^itichatuShkamuktaM dashamyathendrAdyaiH || 30\.34|| iti shatAkSharamantrasamarchanA nigaditeha dashavaraNA budhaiH | prajapatAmabhikA~NkShitasiddhaye nikhilasaMsR^itimokShapadAptaye || 30\.35|| dugdhAktairjuhuyAtsahasramamR^itAkANDaistu dIrghAyuShe dUrvANAM tritayaistathA ghR^itapayaHsiktairghR^itenaiva vA | lakShmyai kokanadaishcha shoNaruchibhistrisvAduyuktaistathA raktairutpalakaistadahni vikachairbailvaprasUnairapi || 30\.36|| anudinamaghashAntyai saMyatAtmA sahasraM pratijuhutu tilairvA mantravinmAsamekam | api dinakarasa~NkhyaM bhoejayIta dvijAtI\- nvividharasavishiShTairbhaktito bhojyajAtaiH || 30\.37|| shataM shataM prAtaratandritodyato japed dvijo mantramimaM shatAkSharam | arogajuShTaM bahulendirAyutaM shataM sa jIvechCharadAM sukhena saH || 30\.38|| sarvAnkAmAnavApnoti mantramenaM japettu yaH | sarvaM sAdhayate mantrI astrashastrAdilakShaNam.39|| praNavavyAhR^ityAdyA vyAhR^ititArAntikA cha mantrI cha | japtvA shatAkSharI syAdihaparalokaprasiddhaye dinashaH || 30\.40|| manumamumaghashAntyai patpadAdyaM prajapyA\- dgadagaNarahitAyApyAyuShe.anuShTubAdyam | vimalamatirarAtidhvaMsane triShTubAdyaM dinamanu dinavaktre vatsaraM saMyatAtmA || 30\.41|| shatAkSharamanorayaM krama udIritaH sa~NgrahA\- dbhajedamumatandrite dinasha eva mantrI rahaH | abhIShTaphalasiddhaye suyashase cha dIrghAyuShe\- .apyasheShajanara~njanAya chiramindirAvAptaye || 30\.42|| saMvAdasUktavihitaM vidhAnamatha sA~NgadevatArUpam | vakShyAmi sAdhakAnAmanudinamabhivA~nChitapradAnakaram || 30\.43|| R^iShirapi saMvanano.asyAnuShTupcha triShTubuchyate chChandaH | saMvAdAdyaH proktaH sa.nj~nAnAdyashcha devatA vahniH || 30\.44|| brahmAkhyo hR^idayamanuH shirashcha viShNU rudraH syAdiha tu shikheshvarashcha varma | netre dve bhavati sadAshivastathAstraM sarvAtmetyatha kathitaM ShaDa~Ngamevam || 30\.45|| dhavalanalinarAjachchandramadhye niShaNNaM karavilasitapAshaM sAjrushaM sAbhayaM cha | savaradamamalendukShIragauraM triNetraM praNamata suravaktraM mu~NkShu saMvAdayantram || 30\.46|| sahasrakANAM dashabhishchaturbhira\- pyatho sahasraishcha chaturbhiranvitam | japenmanuM samyagathAbhidIkShitaH payondhasAnte juhuyAddashAMshakam || 30\.47|| yajetpurA~Ngaishcha tadarchanAvidhau purnidvatIyAvaraNe.agnimUrtibhiH | anantaraM cha tridiveshvarAdibhiH krameNa vahniM vidhineti pUjayet || 30\.48|| saMvAdasUkte vidhinetyanena saMsAdhite karma karotu mantrI | chatuHshataM chApi dashottareNa chatushchatuShkaM prajapeddhunedvA || 30\.49|| pAyasena madhuratrayabhAjA viprarAjatarujaiH kusumairvA | rsipaShA stanajavR^ikShasamidbhirvA~nChitArthavidhaye prajuhotu || 30\.50|| juhuyAtkalAchatuShkaiH pratyR^ichamAyojya kAdivargachatuShkaiH | tadvachcha payashalAdyairvargaiH saMyojya pUrvavanmatimAn || 30\.51|| tadvadR^ichaM pratiyojya triShTuppAdAMshcha pUrvasa~Nkhyena | juhuyAtrsipaHsiktaM pAyasamachireNa kAryasamavAptyai || 30\.52|| pratipAdamathakrpAdaM pratiyojya juhotu pUrvavanmatimAn | tenAbhIShTAvAptirnachireNa narasya hastagA bhavati || 30\.53|| akSharapAdAttriShTubyuktaiH sUktaistu pUrvasa~Nkhyena | juhuyAtsamAjarUpaM saMvAdayituM pratarpayedvAgbhiH || 30\.54|| uddishya yadyadiha mantritamo juhoti sUktairamA nigaditaistrividhaishcha mantraiH | vyastairyathAvibhavato vidhivatsamastai\- stattasya sidhyati samagramayatnameva || 30\.55|| R^igvAruNI dhruvA svAdyA yA sA triShTubnigadyate | R^iShirvasiShThastriShTupcha chChando vArIshadevatA || 30\.56|| aShTabhiH saptabhiH ShaDbhiH punastAvadbhirakSharaiH | ShaDa~NgAni vidheyAni tanmantrasamudIritaiH || 30\.57|| a~NgulyagrasasandhipAyushivasa.nj~nAdhAranAbhiShvatho kukShau pR^iShThahR^idorurojagaladoHsandhyagravaktreShu cha | gaNDaghrANavilochanashravaNayugbhrUmadhyamadhyeShu ke sarvA~NgeShu tathA nyasedvishadadhIrvarNaiH samarthaiH kramAt || 30\.58|| achChAMshukAbharaNamAlyavilepanADhyaH pAshAjrushAbhayavarodyatadoH sarojaH | svachChAravindavasatiH susitaH prasanno bhUyAdvibhUtividhaye varuNashchiraM vaH || 30\.59|| a~NgairaShTabhirahipairdishAdhipaiH samabhipUjya vArIsham | kalashaiH punarabhiShi~nchetparamagururmantrajApinaM shiShyam || 30\.60|| vasubhiH prasAdya deshikamatha shiShyo manumimaM japellakSham | juhuyAchcha dugdhapakvairannairayutaM ghR^itAplutairmatimAn || 30\.61|| R^igiyamR^iNamochanI syAjjapairhutaistarpaNaishcha mantravidaH | samprAptadurgaterapi sadyo hR^idyAM cha saMvahellakShmIm || 30\.62|| ikShoH sitaishcha shakalairghR^itasaMsiktaishchaturdinaM juhuyAt | sakalopadravashAntyai tatharNamuktyai cha sampade suchiram || 30\.63|| vaitasasamidayutahutAdvR^iShTimakAle.api vitanute varuNaH | gavyakShIrasametAttridinakR^itAddinamukheShu muditamanAH || 30\.64|| shatabhiShaji samudite.arke chatuHshataM pAyasaM hunetsaghR^itam | R^iNamochanAya lakShmyai janasaMvananAya shukravAre vA || 30\.65|| pAshAbaddhaM vairiNamajrushasamprotamambudheH pAre | dhyAyanpare kShipantaM varuNaM juhuyAchcha vA tathA prajapet || 30\.66|| pAshanibaddhaM vairiNamasinA chChitvAshu nAshayantamamum | dhyAyanvetasasamidhA gomUtrayujA hunettadapahatyai || 30\.67|| daugdhAnnairbhR^iguvAre ghR^itasaMsiktaiH kR^itashcha havanavidhiH | R^iNamokShadashcha vividhopadravashamakR^idramAkaraH proktaH || 30\.68|| pashchimasandhyAsamaye pashchimavadano.analaM samArAdhya | R^ichamenAmabhijapyAchchatuHshataM sakaladuHkhanAshAya || 30\.69|| shAlIghR^itasaMsiktAH saridantarato juhotu parasenAm | saMstambhayituM tridinaM sumanA mantrI chatuHshatAvR^ittyA || 30\.70|| pratya~Nmukho.atha mantrI pratarpayedvA jalaiH sushuddhataraiH | yaH so.apyupadravANAM rundherannivahaM shriyaM samR^ichChati cha || 30\.71|| bahunA kimanena mantrimukhyo manunAshu pratisAdhayedabhIShTam | havanakriyayAtha tarpaNairvA sajapaiH pAshabhR^ito mahAmahimnaH || 30\.72|| atha lavaNamanuM vadAmi sA~NgaM sajapaM sapratipattikaM sahomam | vidhivadvihitena yena sarvAM jagatImAtmavashe karoti mantrI || 30\.73|| lavaNAmbhasi chetyAdyA dvitIyA lavaNe iti | deheti cha tR^itIyA syAtsadagdhveti chatuthryapi || 30\.74|| R^ikpa~nchamI tu yA te syAdyathA proktamatharvaNi | R^igbhirAbhistu pa~nchA~NgaM pa~nchabhirvA samIritam || 30\.75|| chiTyakSharaiH ShaDa~NgaM vA praNavAdyairnigadyate | pa~nchabhishcha tribhirapi pa~nchabhiH pa~ncha chAkSharaiH || 30\.76|| sapa~nchabhiryugArNeNa jAtiyuktaiH samAhitaH | a~NgirAH syAdR^iShishChando.anuShTubatraiva devatA | agnirAtrI tathA durgA bhadrakAlI samIritA || 30\.77|| aruNo.aruNapajrjasannihitaH sruvashaktivarAbhayayuktakaraH | amitArchirajAttagatirvilasannayanatritayo.avatu vo dahanaH || 30\.78|| nIlavarAMshukakeshakalApA nIlatanurnibiDastanabhArA | sAjrushapAshasashUlakapAlA yAmavatI bhavato.avatu nityam || 30\.79|| karakamalavirAjachchakrasha~NkhAtishUlA parilasitakirITA pAtitAnekadaityA | triNayanalasitA~NgI tigmarashmiprakAshA pavanasakhanibhA~NgI pAtu kAtyAyanI vaH || 30\.80|| suraudrasitadaMShTrikA triNayanodhrvakesholbaNA kapAlaparashUllasaDDamarukA trishUlAkulA | ghanAghananibhA raNadruchirakijrNiImAlikA bhavadvibhavasiddhaye bhavatu bhadrakAlI chiram || 30\.81|| kheTAsimusalatomarakapAlashaktIH sapAshasR^iNi dadhatI | daMShTrogrA siMhasthA rAtrikAlikA dhyeyA || 30\.82|| ayutaM niyato matramR^ikpa~nchakasamanvitam | prajapettrisahasraM vA samyagenaM samAhitaH || 30\.83|| dashAMshena hunetsiddhyai haviShA ghR^itasaMyujA | evaM kR^ite prayogArho mantrI bhUyAnna chAnyathA || 30\.84|| vahnirAtrI vare syAtAM vashyAkarShaNakarmaNoH | durgAkAlyau tathA devyau shaste mAraNakarmaNi || 30\.85|| Arabhya karmakR^inmantrI tR^itIyAM kR^iShNapakShajAm | sandIkShito bhavetpUte mandire mantrajApavAn || 30\.86|| nikhanyAttatra kuNDaM cha dormAtraM tryashramekhalam | chatuShkaM sundarAkAraM puttalInAM cha kArayet || 30\.87|| etAM sAdhyakrShavR^ikSheNa shAlipiShTena chAparAm | chakrIkaramR^idA chAnyAM madhUchChiShTena chetarAm || 30\.88|| tAsu hR^iddeshalikhitasAdhyAkhyAsu samAhitaH | samyaksaMsthApayetprANAnsAdhyAdAnIya sAdhakaH || 30\.89|| uktAnAM dAravIM kuNDe khanenmantrAbhimantritAm | viShTarAM viShTarasyAdhaH pAdasthAne cha mR^inmayIm || 30\.90|| lambayedambare siddhamayImUdhrvamadhomukhIm | punaH kR^iShNAShTamIrAtrau pUrvayAme gate sati || 30\.91|| raktamAlyAmbaro mantrI kR^itaraktAnulepanaH | samyakkR^italipinyAsaprANAyAmAdikaH shuchiH || 30\.92|| kuDuvaM potalavaNaM sushlakShNaM parichUrNitam | dadhikShaudraghR^itakShIraiH prokShayitvA sushodhitam || 30\.93|| AloDya guDamadhvAjyairvispaShTAvayavAmatha | tena puttalikAM mantrI chArva~NgIM kArayetsudhIH || 30\.94|| tasyAM cha sthApayetprANAngurvAdeshavidhAnataH | aShTodhrvashatasa~NkhyaM vA tathAShTodhrvasahasrakam || 30\.95|| R^ikpa~nchakaM pa~nchaviMshatsa~NkhyaM pratikR^itiM spR^ishan | japitvA~NgIni vinyasyetsvA~NgapratikR^itAvapi || 30\.96|| satAraishchiTimantrArNaishchaturviMshatisa~NkhyakaiH | shirolalATadR^ikkarNanAsAsyachibukeShvapi || 30\.97|| sakaNThahR^idayorojakukShinAbhikaTIShu cha | meDhrapAyUrujAnvAkhyaja~NghA~NghriShu cha vinyaset || 30\.98|| adho guhyAdabhedaH syAdUdhrvaM bhede.anvite sati | AtmanyevaM pravinyasya punaH pratikR^itau nyaset || 30\.99|| a~NguShThasandhipradaja~NghAjAnUrupAyuShu | sali~NganAbhijaTharahR^idayeShu stanadvaye || 30\.100|| kandharAchibukAsyeShu ghrANadR^ikkarNayugmake | lalATashirasonryasyetpratimAyAM cha saMharet || 30\.101|| upalipyAtha kuNDaM tadbahirgomayavAriNA | sAdhyasammukha AsIna AdadhyAddhavyavAhanam || 30\.102|| prajvAlya sAdhyoDutarukAShTairabhyachrya dIptimAn | rAjIkushItapuShpAdbhishchaShake rajatAdike || 30\.103|| devatAM pratipAdyAghryaM dattvA kAryArthasiddhaye | upatiShTheddhutasyAdAvante mantrairitIritaiH.104|| tvamAnanamamitraghna nishAyAM havyavAhana | haviShA mantradattena tR^ipto bhava mayA saha || 30\.105|| jAtavedo mahAdeva taptajAmbUnadaprabha | svAhapate vishvamakSha lavaNaM daha shatruhan || 30\.106|| Ishe Ishvari sharvANi grastaM muktaM tvayA jagat | mahAdevi namastubhyaM varade kAmadA bhava || 30\.107|| tamomayi mahAdevi mahAdevasya suvrate | striyA me puruShaM gatvA vashamAnaya dehi me || 30\.108|| durge durgAdirahite durgasaMshodhanArgale | chakrasha~Nkhadhare devi duShTashatrubhaya~Nkari || 30\.109|| namaste daha shatruM me vashamAnaya chaNDike | shAkambhari mahAdevi sharaNaM me bhavAnaghe || 30\.110|| bhadrakAli bhavAbhIShTe bhadrasiddhipradAyini | sapatnAnme daha daha pacha shoShaya tApaya || 30\.111|| shUlAdishaktiva~NkAAdyairutkR^ityotkR^itya mAraya | mahAdevi mahAkAli rakShAtmAnaM kumArike || 30\.112|| punaH pratikR^itera~NgasaptakaM nishitAyasA | dakShapAdAdikaM ChitvA pa~ncharchaM prajapenmanum || 30\.113|| sAdhyaM saMsmR^itya shitadhIrjuhuyAtsaptasa~NkhyayA | dakShiNaM charaNaM pUrvaM tato dakShArdhakaM punaH || 30\.114|| dakShahastaM tR^itIyaM syAdgalAdUdhrvaM chaturthakam | pa~nchamaM vAmahastaM syAtShaShThaM vAmArdhameva cha || 30\.115|| saptamaM vAmapAdaM syAdanyApi syAddhutakriyA | sapta sapta vibhAgo vA kramAda~NgeShu saptasu || 30\.116| ekAdashAMshabhinnairvA tada~NgaiH saptabhirhunet | homo.anyathA vA pUrvaM tu dakShiNashcharaNo bhavet || 30\.117|| dvitIyo dakShiNakarastR^itIyaH shira uchyate | vAmabAhushchaturthastu madhyAdUdhrvaM tu pa~nchakam || 30\.118|| adhobhAgastu ShaShThaH syAdvAmabhAgastu saptakaH | hutvaivaM pUrvasamproktairupasthApakamantrakaiH || 30\.119|| archayitvA daNDadIrghaM praNameddhavyavAhanam | sakarShasvarNayuktA~NgAM shoNAM dadyAtsatarNakAm || 30\.120|| dakShiNAM saptakarShAM tu dadyAnmAraNakarmaNi | aMshukaM ruchakaM dhAnyaM dattvA samprINayedgurum || 30\.121|| evaM kR^itena mantrIShTaM labhate homakarmaNA | atha vA mAraNAkA~NkShI sAdhyavAmA~NghripAMsubhiH || 30\.122|| sanimbatilasiddhArthavraNakR^ittailasaMyutaiH | hi~NgutrikaTukopetairmahiShImUtrapeShitaiH || 30\.123|| varAhapArAvatayoH purISheNa samanvitaiH | etaishcha sammishrayatu loNaM pUrvoktasa~Nkhyakam || 30\.124|| pUrvavatputtalIM tena loNachUrNena kArayet | prANAnpratiShThApayechcha tatra pUrvoktasa~Nkhyakam || 30\.125|| pUrvoktAbhiH puttalIbhiH kuNDe dakShiNadi~Nmukhe | durgAM vA bhadrakAlIM vA pratipadya yatheritAm || 30\.126|| upasthite tvardharAtre savyapANisthashastrakaH | vAmapAdaM samArabhya juhuyAtpUrvasa~NkhyayA || 30\.127|| samApayeddakShapAdaM vikAreNAyaso vashI | trisaptAhaprayogeNa mArayedripumAtmanaH || 30\.128|| tasyAM rAtryAmupoShyAtha pare.ahani cha sAdhakaH | prANAyAmAdibhirapi gAyatrIjapahomakaiH || 30\.129|| vimuktapApo bhUtvA tu sa purnivaharetsukham | yAM kalpayantyapAmArgarAjIghR^itahavIMShi cha || 30\.130|| pR^ithagaShTottarashatAvR^ittyA hutvA baliM haret | yo me purastAdityAdidashamantrairbaliM haret || 30\.131|| iti lavaNamanorvidhAnamevaM praNigaditaM vidhivatprayogabhinnam | vidhimamumatha sAdhu samprayu~njyA\- dvrajati phalaM nijavA~nChitaM chirAya || 30\.132|| atha vA lavaNaiH parAgabhUtai\- rmadhurAktaiH punaraShTamInishAdyam | juhuyAttu chaturdashInishAntaM kuDubonmAnitamebhireva mantraiH || 30\.133|| nArInarAnvA nagaraM nR^ipAnvA grAmaM janAnvA manaso.anukUlAn | vashIkarotyeva hutakriyeyaM chirAya naivAtra vichAraNIyam || 30\.134|| vastunoktena kriyatAM sA~NgopA~Ngena puttalI | tasyAM tu sAdhyali~NgAyAM prANAdyarpaNamAcharet || 30\.135|| nikShipya hR^idaye ki~nchitkITAntAM saMspR^ishanpunaH | prANArpaNena yatkAryaM kShipraM kuyAdvichakShaNaH || 30\.136|| athAsya hR^idaye smR^itvA vartulaM vAyumaNDalam | kR^iShNaShaDbindugaM vAyuM vAyugarbhaM vichintayet || 30\.137|| tatra bhUtAstu tanmAtrAshabdAdyaM shravaNAdikam | dhAtUnmanashcha buddhiM cha sa~NkShipedapyaha~NkriyAm || 30\.138|| tatsarvaM tena chaNDena samIreNa samIritam | avAmanAsArandheraNa svasamIpamupAnayet || 30\.139|| praveshayechcha puttalyAM punastenaiva vatrmanA | prANapratiShThAmantreNa labdhaprANAdikAM tathA || 30\.140|| yAdyaShTakAnbhramaravaddhR^idayAmbujasthAM tatkesarArptiparAgapariShkR^itA~NgAn | sa~nchintya sAdhyahR^idaye.api tathaiva bhUyaH sAdhyAmbujasthAnalipisvakIyaiH || 30\.141|| hR^itpadmamadhyasthitatantujAlairekaikamekotpatitaiH krameNa | nishvAsamAtreNa sukhaM praviShTAstatprANamArgeNa hared.hvirephAn || 30\.142|| vAyavyAgneyaindravArINmaheshakravyAtsomapretanAthAshriteShu | ki~njalkeShu prANabhUtadvirephAMstatsambandhAMstantubhirbindubhUtaiH || 30\.143|| avAmanAsAmArgeNaivAkR^iShyAkR^iShya puttalIm | praveshayetsudhIH prANAnprANAdyarpaNayogataH || 30\.144|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre triMshaH paTalaH || \chapter{|| ekatriMshaH paTalaH ||} prANapratiShThAnamanorvidhAnaM pravakShyate samprati sarvasiddhyai | yasmAdR^ite.amI kathitAH prayogAH vyarthA bhaveyurgatajIvakalpAH || 31\.1|| proktvA pUrvamamuShyashabdamatha cha prANA iha prANakA\- stadvajjIva iha sthiteti cha tathA sarvendriyANIti cha | bhUyo vA~NmanasAvudIrya tadanu prANA ihAyAntviti svAhAntaM prajapenmanuM nishitadhIH prANAnpratiShThApayet || 31\.2|| sR^iShTiH sA jagatAmanAdinidhanA vishvasya cheShTAkarI prANAkhyA prakR^itiH kriyAmayavapurdevI parA devatA | pratyekaM kAdivargaiH pratigatalipivairIbanduyuktairdharAdyaiH shabdAdyaiH shrotramukhyairvadanakaramukhaistatkriyAbhiH krameNa | buddhyAdyaishchAtmane.antairupari cha vilasajjAtibhiH ShaDbhirevaM kuryAda~NgAni samyagvaravishadamatirvishvarUpatvasiddhyai || 31\.3|| nAbherdeshAdApadaM pAshabIjaM hR^iddeshAdAnAbhideshaM cha shaktim | AhR^iddeshaM mastakAdajrushAkhyaM nyastvA yAdIndhAtubhinryasya sapta || 31\.4|| prANe jIve chaiva haMsashcha yArNanyasyenmUlaM vyApakaM mastakAdim | evaM nyasya prANashaktisvarUpaM vidyAM dhyAyedAtmarUpAM cha devIm || 31\.5|| raktAmbodhisthapotollasadaruNasarojAdhirUDhA karAbjaiH pAshaM kodaNDamikShUdbhavamatha guNamapyajrushaM pa~nchabANAn | bibhrANA srakkapAlaM triNayanalasitA pInavakShoruhADhyA devI bAlArkavarNA bhavatu sukhakarI prANashaktiH svarUpA || 31\.6|| dhyAtvA devIM prajapedevaM lakShaM manuM samAhitadhIH | AjyenAnte juhuyAchcharaNA vA taddashAMshato mantrI || 31\.7|| shAkte pIThe devIM ShaTkoNasthaiH prajeshaharirudraiH | vANIlakShmIgirijAsahitaira~Ngaishcha mAtR^ilokeshaiH || 31\.8|| prayajechchaturbhirevaM parivArairnityameva nishitamanAH | evaM saMsiddhamanurvashyAdyAnyArabheta karmANi || 31\.9|| pAshAjrushAntaritashaktimanoH parastA\- duchchArya yAdivasuvarNagaNaM sahaMsam | pashchAdamuShyapadamuchcharatu prayoga\- mantro.ayamitthamudito grahasa~NkhyayA vA || 31\.10|| mR^itA vaivasvatA chaiva jIvahA prANahA tathA | AkR^iShyA grathanA chaiva unmAdA viShphuli~NginI | kShetraj~nA pratihArI cha prANamUtryaH sayAdikAH || 31\.11|| baddhvA sAdhyA pAshabIjena shaktyA gR^ihNanAkR^iShyAjrushenAtha yAdIn | dUtIshchoktvA sAdhyanAmnAtha dhAtU\- nevaM mantro yAvadAtmA savIryaH || 31\.12|| suptAsheShajane nishIthasamaye sAdhye svapityAdarA\- dAruhya svavashaM vidhAya hR^idaye sAdhyAkR^iteH kIlakam | baddhvA taM cha nipIDameva sahasA kAlasya yaShTyA shira\- syAghAtAtkShubhitAkhilendriyagaNaM sAdhyaM smaretsAdhakaH || 31\.13|| vAyavyAgneyaindravArINmaheshakravyAtsomapretarANmadhyakeShu | sthAneShveteShvaShTa yAdInsahaMsAnbhR^i~NgAndhyAyedvIjabinduprabaddhAn || 31\.14|| svIye chaivaM saMsmareddhR^itsaroje bhR^i~NgIrUpAnnirgatAnshvAsamArgaiH | sAdhyAbjasthAMshcha~ncharIkAngR^ihItvA svIyaM sthAnaM pUrvavatsampraviShTAn || 31\.15|| bIjAni raktAni tu vashyakarmaNyambhodharAbhAnyabhichArakAle | dhUmrANi vidveShavidhau samohe pItAni saMstambhavidhau smarechcha || 31\.16|| atha vA sAdhyaprANAnmaNDUkAkAradhAriNo dhyAyet | svIyAnbhujagAkArAnamichArAdau nR^ishaMsakarmavidhau || 31\.17|| prANapratiShThAkarmaivaM vidhAyaikAdashAparam | puttalyAdau khachitte vA tAMstu saMstambhayedbhuvA || 31\.18|| AkR^iShTAnAM sAdhyadehAdasUnAM puttalyAdAvapyayaM syAtprakAraH | kiM tu svIye hR^itsaroje pravesho vashyAkR^iShTyoreva nAtrAbhichAre || 31\.19|| pAshAdyatrikayuktamUlahR^idayabhrUmadhyasUtrAyitA sAgniH sAdhyalalATarandhravagato.apyAmUlamAjagmuShi | yonyAM tvAtmahR^idabjamevamanishaM bhrAmyatyasau chintya taM shaktirjanmashatAnyapIha vashayetsAdhyaM samAkarShayet || 31\.20|| prANapratiShThAvidhirevamuktaH sA~NgaH sayogo viniyogayuktaH | asminpravINo girikAnanAdInprachAlayetprANavato vidhAya || 31\.21|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre ekatriMshaH paTalaH || \chapter{|| dvAtriMshaH paTalaH ||} atha yantravirachanAbhirmantravisheShAnbahuprakArayutAn | kathayiShye mantravidAmaihikapAratrikAptaye sudhiyAm || 32\.1|| triguNitasa.nj~ne mAyAla~NkR^itakoNe tayAbhivIte cha | yA yA visheShakL^iptistAM tAmapi sa~NgraheNa samabhidadhe || 32\.2|| koNollasitasudhAkSharagaladamR^itaspharitavahniparivItAn | bindormadhyagabIjasthitAnsudhAdhArayA parisrutayA || 32\.3|| pUrNasuShamnArandhrAM sAdhyatanuM saMsmara~nshirasi badhyAt | tenArogI puruShaH praj~nAvAndIrghamAyurApnoti || 32\.4|| shItAMshumaNDalasthaM kUrmachaturthAttakoNalasitamidam | shItapraliptajaptaM kadhR^itaM cha shirorujAjvarArtiharam || 32\.5|| tadyantrayugaM vilikhedabhivilikhitasAdhyasAdhakAkhyayutam | sAdhyamadhastAtkR^itvA baddhvAtra svapatu sAdhako nityam || 32\.6|| vidhinAnena tu samyaksAdhyo.asya vashe bhavedayatnena | tattu khanitvAgAre tatrAnnaM siddhamattu vashyakaram || 32\.7|| sAdhyAkhyAM shaktivahnau naraharimapi randhratraye cha trishaktau karmAlikhyAtha loShTe satatagamapi saMsthApya japtvA svashaktyA | AgAre sthApayitvA naramudakanidheshchitrapatre likhitvA dIpAgnau tApayitvA striyamamaladhiyaH samyagAkarShayeyuH || 32\.8|| triguNitavihitA vidhayaH ShaDguNite cha prayojanIyAH syuH | rakShAkarmaNi vihitaM tatprAyaH prachuramantrayuktatayA || 32\.9|| pAshAShTAkSharavItashakti dahanaprollAsisAdhyAhvayaM shaktishrIsmarasaMvR^itaM kuyugarandhrAbaddhachintAmaNi | itthaM ShaDguNitaM vilikhya japitaM mantrI dadhAno.asakR^i\- drAj~nAM vAmadR^ishAM priyo bhavati sa~NgrAme pure vA chiram || 32\.10|| chintAratnAshritAshritriyugamatha nR^isiMhAvR^itAntaHsthabIjaM prAduHsAdhyAbhidhAnaM bahirapi lipibhiH prAnulomAnuvItam | kShmAbimbadvandvarandhraprachalitachaturarNaM grahonmAdabhUta\- vyAdhighnaM yantramasminkR^itakalashavidhirgarbharakShAdhikArI || 32\.11|| dvAdashaguNite shUle nR^isiMhabIjaM narendrapuravItam | pItAliptaM puralaghudhUpitamantaHprabaddhakarmayutam || 32\.12|| chatasR^iShu dikShu nikhanyAtsImAyAM dvAratoraNAdho vA | deshAbhiguptireShA guptatamA sUribhiH purA proktA || 32\.13|| aladalanishAkushItairmasR^iNe paTTe vilikhya yantramidam | gherasthApanakarma pratijaptaM prA~NgaNe khanenmantrI || 32\.14|| tatra vishanti na chorA grahakR^ityA syAnniketarakShA cha | ashmAbhipAtavAraNamabhivR^iddhiM sampadAM karotyachirAt || 32\.15|| tadvadghaTargalAkhyaM yantraM nIle vilikhya paTTavare | mechakasAdhyapratikR^itihR^idaye gulikAM vidhAya nikShipya || 32\.16|| trimadhurapUrNe pAtre vinyasyAbhyachrya gandhapuShpAdyaiH | balimapi vikiredrAtriShu saptAhAdAnayedvadhUmiShTAm || 32\.17|| tAmevAtha pratikR^itimagnau ki~nchitpratApayetprajapan | shaktiM pAshAjrushamanusAdhyAhvayardibhatAM samAhitadhIH || 32\.18|| vidhinAmunA trirAtrAdgarvitadhiyamapi surA~NganAM mantrI | AkarShennijavA~nChApradAyinIM madanabANavihvalitAm || 32\.19|| yantraM tadevalAkShAtAmrAvItaM nidhAya kalashajale | japtvA bhAnusahasrakamabhiShi~nchedrajatakA~nchanAbhyAM cha || 32\.20|| tadvadvidhAya kalashe tadyantraM dhArayetpurninatyam | vA~nChitasiddhiM labhate bhaktyA praNamanti devatA api tam || 32\.21|| yantraM tadeva vidhivadbhittAvAlikhya pUjayeddinashaH | chorAribhUtanAgA api taM deshaM na vIkShituM shaktAH || 32\.22|| Alikhya vIrapaTTe yantramidaM mastakArpitaM kR^itvA | yudhyanpratryithanamapi hatvA yAtyavraNAjrtio yoddhA || 32\.23|| madajalavilikhitametadyantraM japtaM cha mastake nyastam | kariNImapi madayeddrAkchaNDatare kA kathA kareNuvare || 32\.24|| bahuneti bhAShitena kimebhyo mukhyaM na kimapi yantrebhyaH | tasmAdamUni sadbhirdhAryANi cha vishvavashyamichChadbhiH || 32\.25|| gajamR^igamadakAshmIrairmantritamaH surabhirochanAyuktaiH | vilikhedalaktakarasAlulitairyantrANi sakalakAryArthI || 32\.26|| rAjyA paTusaMyutayA sapAshashaktyajrushena mantreNa | svAdvaktayAbhijuhvannishyurvIshAMstathorvashIM vashayet || 32\.27|| hR^illekhAgnisthasAdhyAhvayamapi bahirAkroMvR^itaM vahnigeha\- dvandvAshrisvastikADhyaM pratilikhatu dale yantrajaM nAgavallyAH | japtvA shaktiM tu pAshAjrushalipisahitAM tApayeddIpavahnau naktaM bhaktyAnatA~NgI smarasharavivashA premalolAbhiyAti || 32\.28|| shaktisthaM nijanAbhivahnibhavanadvandvodare mAnmathaM bIjaM sAdhyavidarbhayA parivR^itaM shaktyA bahiH pArthivam | tatkoNe smaramanyapuShTanayanaprotthaiH punaH rkiNakai\- stAmbUlairlikhitAbhijaptamadayedyoShinmanomohanam || 32\.29|| shaktyantaH sthitasAdhyanAma parito bIjaishchaturbhiH samA\- baddhaM shaktimanobhavAjrushalipiprombhiH samAveShTitam | shAlyutthe pratilikhya piShTavikR^itau prANAnpratiShThApya cha trisvAdau paribhajrya tatsamadataH sAdhyo vashe tiShThati || 32\.30|| DAntaM shikhIlavayutaM dahanAMshasAdhyaM mAyAMshasAdhakamathAbhivR^itaM kalAbhiH | madhyollasad.hvimukhashUlamidaM tu bhurtu\- ryantrAhvayaM naranatA~Ngivasha~NkaraM syAt || 32\.31|| mR^itkArA~NgulikAttayA sakR^ikalAsAntarvasAyuktayA sAdhyasyA~NghrirajoyujA mR^idumR^idA kL^iptasya shaktiM hR^idi | rUpasyAbhivilikhya tadvivarake sAdhyaM tadIrAnprati\- ShThApyAjalpya nikhanya tatra dinasho mehechchiraM vashyakR^it || 32\.32|| vAmAkShyAH pratilikhya nAma nishayA vAmorudeshe nishA\- madhye vAmakareNa saMshitamatiH sa~nChAdayaMstanmanAH | pUrvaM rudrapadaM tatashcha dayiteyogIshvarIbinduma\- nmantraM japyati chedana~NgavivashAM sadyaH priyAmAnayet || 32\.33|| mAyAhR^idorathAnte brahmashrIrAjite.akSharAnproktvA | rAjayutapUjite.arNAnsa jaye vijaye cha gauri gAndhAri || 32\.34|| tribhuvanavasha~NkarIti cha sarvalokAntike vasha~Nkari cha | sarvastrIpuruShavasha~Nkari sudughe vAkSharAnpravIpsya tataH || 32\.35|| mAyAdviThAAntiko manurekAdhikaShaShTivarNakaH proktaH | R^iShirasyAjo.atinichR^ichChando gaurI cha devatA proktA || 32\.36|| sachaturdashabhirdashabhistathAShTabhishchAShTabhistathA dashabhiH | ekAdashabhirmantrAkSharaiH kramAduchyate ShaDa~NgavidhiH || 32\.37|| asakalashashirAjanmaulirAbaddhapAshA\- jrusharuchirakarAbjA bandhujIvAruNA~NgI | amaranikaravandyA trIkShaNA shoNalepAM\- shukakusumayutA syAtsampade pArvatI vaH || 32\.38|| ayutaM prajapejjuhuyAdghR^itAplutaiH pAyasairdashAMshena | ArAdhayettada~NgairmAtR^ibhirAshAdhipaishcha nishitamanAH || 32\.39|| tilataNDulakairloNaistrimadhurasiktaiH phalaishcha madhurataraiH | sAjyairaruNakuvalayaistridinaM havanakriyA suvashyakarI || 32\.40|| nityaM chAdityagatAM devIM pratipadya tanmukho japyAt | aShTottarashatamahnAmAdau bhuvanaM vashIkarotyachirAt || 32\.41|| varNAdarvA~NmantrI prayojayetsAdhyanAmakarmayutam | prajapedvA havanavidhau vAchChitasiddhipradastathA mantraH || 32\.42|| satArarAjamukhyante rAjAdhimukhivarNakAn | sambhAShya vashyamukhi cha svAM shrImArArNakAnvadet || 32\.43|| vIpsya devimahAdevipadaM devAdidevi cha | proktvA sarvajanasyeti mukhaM mama vashaM vadet || 32\.44|| kuru kurviti ThadvandvAntikaM mantraM samuddharet | saptAdhikaiH sadashabhistathA triMshadbhirakSharaiH || 32\.45|| dashabhiH saptabhishchaiva chaturbhiH karaNAkSharaiH | pa~nchabhiH saptadashabhirvarNaira~NgakriyA matA || 32\.46|| brahmAshrImantrasamproktA pratipattiramuShya cha | mantrasya japakL^iptistu tathA homavidhirmataH || 32\.47|| mantrI sarvajanasthAne kuryAtsAdhyAhvayAnmanoH | prajape havane vAtha tathA tarpaNakarmaNi || 32\.48|| devIdhmAShTashataM prasUnavadatha trisvAduyuktaM hune\- tsaptAhaM bhasitena tena vihitaM puNDrAdikaM vashyakR^it | AjyaistatkR^itahomapAtitasamAjaptaM ghR^itaM prAshaye\- tsAdhyaM niShparihArakaM cha tadidaM vashyaM bhaveddehinAm || 32\.49|| shaktiM sAdhyakrShavR^ikShapratikR^iti hR^idi saMlikhya saMsthApya jIvaM japtvA khanyAjrNe.asminvidhivadanalamAdhAya puShpairjapAyAH | devImantreNa rAtrau dashaparashatasa~Nkhyaistu kAchandanAktai\- rhutvA tAM saptarAtraM sariti nikhanatAduttamaM vashyakarma || 32\.50|| annaM mayyahyannaM me dehyannAdhipataye mametyuktvA | annaM pradApayeti cha ThadvayugAnto.annadAyako mantraH || 32\.51|| karaNendriyarasadhAtudvayavarNaira~NgamantrapatrapadaiH | dvyayutajapAvadhireSha dvisahasrahutaM cha rsiparannAbhyAm || 32\.52|| dugdhAbdhau rUpyavaprAvR^itakanakamayad.hvIpavarye surADhye kalpadrUdyAnakAdho maNimayalasite vittasasyAgrabhAge | AsIne bhUshriyau vA~nChitavasunichayaM mantriNe saMsR^ijantyau mantrI sa~nchintayAno japatu dinamukhe sampade.annasya mantram || 32\.53|| natyAdibhagavatyante mAheshvaripadaM vadet | annapUrNe.agnijAyAnto mantro.annapradasa.nj~nakaH || 32\.54|| mAyAvihitaShaDa~Ngo dinamukhajapyashcha ShoDashasahasram | prokto japAvasAne saghR^itairannairdashAMshako homaH || 32\.55|| rudratANDavavilokanalolAM bhadravaktranayanAM bhavakAntAm | annadAnaniratAM jananIM tAM chintaya~njapatu chitradukUlAm || 32\.56|| vaishravaNaH pakvAshaH pi~Ngalanidhipau tathaiva vitteshaH | sakuberasvAhAntaH savyAhR^itayaH samIritA mantrAH || 32\.57|| vitteshasyAntarAle dashavaTasamidhaH rsipaShAktA viviktA hotavyA dravyasiddhyai kanakaghaTakaraNDAttadostundilo.asau | hemAbho ratnadIpto darakamalanidhidyotito hemapIThe dhyeyo nyagrodhamUle hutabhuji viduShA vaishvadevAvasAne || 32\.58|| mantrairetairghR^itayutapAyasahomo.api mantriNAM vihitaH | lakShmyai saghR^itaishcha tilairbilvasamiddho matastadeva phalam || 32\.59|| bhayAhArenduyuksaiva vidaNDAhaspatAkSharAH | bAlisthayonirnatyanto vasuvarNo manurmataH || 32\.60|| varNasAhasrajApyashcha tAvachChatahuto mataH | homaH rsipaShmatAnnena bIjenA~NgakriyA matA || 32\.61|| ratnasvarNAMshukAdInnijakarakamalAddakShiNAdAkirantaM vAsorAshau nidhAyAparamamaraguruM pItavastrAdibhUSham | dhyAyannAsInamapyApaNabhuvi shatasa~NkhyaM saviMshatkamevaM bhItApuShpairghR^itAttairItradinamatha hunetsvarNavastrAdisiddhyai || 32\.62|| vayayorantarAstraM me dehi shukrAkSharAd.hviThaH | mantro.ayutajapaH rsipaH sahasrahavanakriyaH || 32\.63|| shukrAsye shuklapuShpairhutabhuji guNashaH saptasho.apyekaviMsha\- dvAraM hotavyameSho.apyatisitakusumAlepano vAmadoShNA | vAsoratnAdikArtasvaramapi satataM sAdhakAya prayachCha\- ndhyAto vyAkhyAnamudrAkalitaparakarastvApaNAlindasaMsthaH || 32\.64|| rAjerastho.ahipo daNDI vedAnte.asau vidaNDakaH | sAyAnte natirapyaShThavarNo vaiyAsiko manuH || 32\.65|| munivrAtAvItaM muditadhiyamambhodaruchira\- dyutiM vyAkhyAmudrAkalanavilasaddakShiNakaram | paraM jAnau kR^itvA dR^iDhakalitakakShye kavivaraM samAsInaM vyAsaM smarata nirataM puNyacharitam || 32\.66|| vikR^itisahasrajapo.ayaM dashAMshataH pAyasAjyahavanavidhiH | nirupamakavitApraj~nAvyAkhyAshrIsampadAvaho mantraH || 32\.67|| karacharaNapAshrvamUladyuloMharebinduduMsarasanArNAH | alikAdyAH varmAstradviThAntiko manurayaM dhruvAdiH syAt || 32\.68|| ayutaM prajapechcha ShaTsahasrAvadhi mantre juhuyAddashAMshamAnam | tilasarShapataNDulaiH sashAlIhavirAjyaiH susamedhite kR^ishAnau || 32\.69|| uttu~NgAdiH prachetA api dahanasamIrau dharAvyomasa.nj~ne prAkpratyagdakShasaumyAsvadha upari cha dikShu prabandhaprabhAH syuH | tanmadhyasthAnvipakShAdikaharirurudantIndranAgAnsachorA\- nhantyetairmantrimukhyo manuvihitabalavyAkulAnsadya eva || 32\.70|| nijaripumachalAdyaistaiH sasambAdhavItaM manuvidatha halobhyAM ruddhanishvAsavege | taduparigatabIjaiH sAdhusaMsyUtavaktraM dahatu sakavachAstradvIndubhiH svechChayainam || 32\.71|| yonirviyatsunetraM parame varNAMstathAsthigaM medaH | raktasthadR^igdviThAntastArAdyo.ayaM manurdashArNayutaH || 32\.72|| ayutaM japenmanumimaM sahasravAraM hunettathAjyena | dhyAtApi girisuteyaM jagatIM vishvAM vashIkarotyanisham || 32\.73|| ashvArUDhA karAgre navakanakamayIM netrayaShTiM dadhAnA dakShe.anyenAnayantI sphuritatanulatApAshabaddhAM svasAdhyAm | devI nityaprasannAnanashashadharabimbA trinetrAbhirAmA dadyAdAdyAnavadyA pravarasukhaphalaprAptihR^idyAM shriyaM vaH.74|| vidyayAnudinahR^idyayAnayA homakarmavarahemadAyi tat | kAmitAM sapadi vAmalochanAmAnayedapi cha mArapIDitAm || 32\.75|| havanakriyA sapadi vashyakarI madhurAvasekapaTunA paTunA | sadR^isho na kashchana jagatyaparo manunAmunAnayanakarmavidhau || 32\.76|| vANI syAttArarUpA shirasi girisutA shaktirUpA lalATe ravyagnyakShNostathAmau vidhurapi vadanAveShTane TAntarUpaH | shrIrjihvAyAM svarUpA svabhimatakarirUpau svahau dIrghayuktA\- vevaM nyAse mukhashrIvibhavasukhayashaHkAntimedhAkaraH syAt || 32\.77|| iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre dvAtriMshaH paTalaH || \chapter{|| trayastriMshaH paTalaH ||} atha santAnasaMsiddhisamAkulitachetasAm | tadutpattikaraM yAgaM pravakShye gR^ihamedhinAm || 33\.1|| na chAputrasya loko.asti pitaro.adhaH patanti cha | tasmAttu sakalopAyairyatetApatyasiddhaye || 33\.2|| derviShapitR^ipUjAsu niratAnAmabhaktitaH | gurumAtR^ipitR^ishrAddhava~nchakAnAM cha nityashaH || 33\.3|| raithabhyo.arthamadAtR^iNAM vidyamAne.arthasa~nchaye | adattvaivAtithibhyo.annaM bhoktRRINAM pApachetasAm || 33\.4|| harisha~NkarayoH pAdapadmArchAviratAtmanAm | svabhAryAnindakAnAM cha lokavedavirodhinAm || 33\.5|| ityAdidoShaduShTAnAM pApAnAM gR^ihamedhinAm | duShpratigrahadoShAdvA jAyate tvanapatyayA || 33\.6|| evamAdikadoShApanodanI sutasiddhidA | asheShapApahantrI cha vakShyate yajanakriyA || 33\.7|| putrAptaye gR^ihastho dIkShAvidhinA chaturdashIrAtrim | saha patnyA gamayitvA kR^itvA paurvAhnikIH kriyAH sarvAH || 33\.8|| saMyojya ki~nchana yathAvidhi pa~nchagavyaM sa~Nkochakena manunA pratimathya vArNam | sammantrya chAShTashatakaM samavadyabhUta\- mantraiH pibetsvayamasAvapi garbhadhAtrI || 33\.9|| tato.agnimAdhAya charuM cha kR^itvA sajrlpya taddakShiNamuttaraM cha | bhAgaM kramAtpaitR^ikadaivikaM ta\- tpitryaM tu pUrvaM juhuyAtkrameNa || 33\.10|| smR^itvA nijaM pitaramapyadharA niShaNNaM sAnnAyya piNDayugalaM ghR^itasamplutaM tat | hutvA sruveNa ghR^itasampuTitaM tathaiva mantrI pitAmahamatha prapitAmahaM cha || 33\.11|| vyAhR^itIbhiratha pakvahomataH sarvataH pratijuhotu rsipaShA | mAtR^ivargagurutatpitR^idvayaM pUrvavatsamavadiShya sAdhakaH || 33\.12|| kalAyutaiH ShoDashamUrtimantraivryastairathAShTAkSharajaishcha varNaiH | aShTau samastena cha tena pa~nchAkShareNa chAShTAkSharavajjuhotu || 33\.13|| pakvAhutInAmapi varNasa~NkhyaM chaturguNaM chApi ghR^itAhutInAm | hutvAvadAnadvitayaM cha puMstrIbhedaprabhinnaM haviShA karotu || 33\.14|| pa~nchAkShareNa puruShAtmakamanyadanya\- varNena chAShTashatayugmamatha prajapya | saMyojya tadyugalamapyabhimantrya viShNu\- ryonyAdikena manunA cha karpidasa~Nkhyam || 33\.15|| puruShaH puruShAtmakaM prakR^ityAtmakamanyAtha samAhitopayujya | avadAnayugaM kramAnmanasvI punarAchamya samarchayeddhutAsham || 33\.16|| gurave.apyatha dakShiNAM pradattvAnalamudvAsya cha bhojayed.hvijAtIn | pratiparvakamevamekavR^iddhyA matimAn pakurakaM prapUrayIta || 33\.17|| ekahAsAdanyamabdaM dvijAtI\- nsambhojyAnyaM pUrayedekavR^iddhyA | sampUryamANAdevameva trikAbdA\- darvAkputro jAyate daivashaktyA || 33\.18|| pitR^idevatAprasAdAnmedhAyuHkAntisaMyuto vidvAn | lakShmItejoyukta dharmaruchirbhavati santateH kartA || 33\.19|| samunisurapitR^ibhyo brahmacharyeNa yaj~nai\- strividhamR^iNamapatyaishchaiva sammochayedyaH | shrutivachanakR^idasminvApi loke parasmi\- nniti sa tu gR^ihamedhI pUjyate sAdhulokaiH || 33\.20|| varNAdiko halomantraH sa~NkochAkhyo dhruvAdikaH | mantraH syAdbhUtamanavaH syushcha bhUtAtmanAtmabhiH || 33\.21|| atho hitAya jagatAM prathitaM shitachetasAm | adya sa~NkShipya vakShyAmi lakShaNaM gurushiShyayoH || 33\.22|| svachChaH svachChandasahito.atuchChadhIH saktahR^ichChayaH | deshakAlAdividdeshe deshe deshika uchyate || 33\.23|| agragaNyaH samagraj~no nigrahAnugrahakShamaH | ShaDvargavijayavyagro.anugro vigatavigrahaH || 33\.24|| shuklashuklAMshukotkR^iShTakarmA viklavamAnasaH | vedavedA~NgavidvAdI veditAviditAgamaH || 33\.25|| iShTado.aniShTasaMhartA dR^iShTAdR^iShTasukhAvahaH | rato.aviratamarchAsu paraM puramuradviShoH || 33\.26|| shAnto dAntaH shAntamanA nitAntaM kAntavigrahaH | svaduHkhakaraNenApi paraM parasukhodyataH || 33\.27|| UhApohavidavyagro lobhamohavirvijataH | aj~nAnukampyavij~nAtaj~nAno j~nAtapare~NgitaH || 33\.28|| niraMshasAMshavitsarvasaMshayachChidasaMshayaH | nayavidvinayopeto vinIto na chirAtmavAn || 33\.29|| vyAdhiprApitavyAdhiH samAdhividhisaMyutaH | shrutidhIro.atidhIrashcha vIro vAkyavishAradaH || 33\.30|| vargopetasamArambho gabhIro dambharvijataH | Adarsha iva vidyAnAM na tu darshanadUShakaH || 33\.31|| asau mR^igyashcha dR^ishyashcha sevyashchAbhIShTamichChatA | shiShyastadAvarjanakR^iddehena draviNena cha || 33\.32|| tasya pAdAravindottharajaHpaTalarUShaNaH | snAnamaprApya na prApyaM prAyo buddhimatepsitam || 33\.33|| nityashaH kAyavAkchittaistridvyekAbdAdikAvadhi | paricharyAparaH shiShyaH syAtsusaMyatamAnasaH || 33\.34|| taM tathAvidhamAlakShya sadAvitathavAdinam | mAtR^itaH pitR^itaH shuddhaM buuddhimantamalolupam || 33\.35|| asteyavR^ittimAstikyayuktaM muktikR^itodyamam | akalmaShaM mR^iShAhInamahInadravyamAnasam || 33\.36|| brahmacharyaparaM nityaM paricharyAparaM guroH | alpAshanidraM pUjAyAmanalpakR^itakalpanam || 33\.37|| adhItavedaM svAdhInamanAdhiM vyAdhirvijatam | taruNaM karuNAvAsaM paritoShakaraM guroH || 33\.38|| suveShameShaNAtItamamalaM vimalAshayam | suprasannaM prasannA~NgaM sadA sannihitaM guroH || 33\.39|| paropakAranirataM virataM paradUShaNe | mAtR^ivadgurupatnIM cha bhrAtR^ivattatsutAnapi || 33\.40|| smarantamasmarAbAdhaM smitopetamavismitam | parigrahe parIkShyaiva shiShyameva~NguNaM guruH || 33\.41|| alasaM malasa~NklinnaM kliShTaM kliShTanvavAyajam | dambhAnvitamagambhIraM chaNDaM paNDitamAninam || 33\.42|| rAgiNaM rogiNaM bhogalAlasaM bAlasammatam | raudraM daridraM nidrAlumAdyUnaM kShudracheShTitam || 33\.43|| nR^ishaMsamandhaM badhiraM pa~NguM vya~Ngamama~Ngalam | atidIrghamatihrasvamatisthUlakR^ishAtmakam || 33\.44|| AditsuM kutsitaM vatsaM bIbhatsaM matsarAtmakam | paradAraparaM bhIruM dAruNaM vairiNaM satAm || 33\.45|| lubdhaM tvalabdhavaidagdhyaM stabdhaM lubdhakabAndhakavam | sukhinaM mukharaM durgaM durmukhaM mUkamAnasam || 33\.46|| pratyagramugraM vyagrehamagragaNyaM durAtmanAm | praShTavyakaM tamaHspR^iShTaM kliShTamiShTApahaM nR^iNAm || 33\.47|| svArthakR^ityaM prasaktArthaM nirarthArambhaNaM shaTham | IdR^igvidhaM guruH shiShyaM na gR^ihNIyAtkatha~nchana || 33\.48|| yadi gR^ihNAti taddoShaH prAyo gurumapi spR^ishet | mantridoSho yathA rAj~ni patyau jAyAkR^ito yathA || 33\.49|| tathA shiShyakR^ito doSho gurumeti na saMshayaH | snehAdvA lobhato vApi yo na gR^ihNAti dIkShayA || 33\.50|| tasmingurau sashiShye tu devatAshApa Apatet | madhudviShi mahAdeve mAtApitrormahIbhR^iti | bhaktiryA sA padAmbhoje kAryA nijagurau sadA || 33\.51|| ChAyAj~nApAdukopAnaddaNDAMshcha shayanAsane | yAnaM manogataM chAnyadantevAsI na la~Nghayet || 33\.52|| vyAkhyAvivAdaH svAtantryakAmitA kAmyajR^imbhitA | nidrAkutarkakrodhAMshcha tyajedgurugR^ihe sadA || 33\.53|| agrAmyadharmaM viNmUtrasarganiShThIvanAdikam | parityajetparij~nAtA vamiM cha gurumandire || 33\.54|| grAmyoktIranR^itaM nindAmR^iNaM cha vasuvikrayam | parityajedgurau tasya sapatnyaishcha samAgamam || 33\.55|| iShTaM vAniShTamAdiShTaM guruNA yattu gurvapi | tvarayA parayA kuryAddhiyA samyagajihmayA || 33\.56|| karmaNA manasA vAchA sadA bhaktiyujA gurum | nivryAjaM pUjayechChiShyo nijakAryaprasiddhaye || 33\.57|| lokodvegarI yA cha yA cha karmanikR^intanI | sthityuchChedakarI yA cha tAM giraM naiva bhAShayet || 33\.58|| ramyamapyujjvalamapi manaso.api samIpsitam | lokavidveShaNaM veShaM na gR^ihNIyAtkadAchana || 33\.59|| ityAchAraparaH samyagAchAryaM yaH samarchayet | kR^itakR^ityaH sa vai shiShyaH paratreha cha nandati || 33\.60|| devAnR^iShInapi pitR^inatithIMstathAgniM nityodyatena manasA dinasho.archayedyaH | iShTAnavApya sakalAniha bhogajAtA\- npretya prayAti paramaM padamAdipuMsaH || 33\.61|| itthaM mUlaprakR^ityakSharavikR^itilipivrAtajAtagrahakrSha\- kShetrAdyAbaddhabhUtendriyaguNaravichandrAgnisamprotarUpaiH | mantraistaddevatAbhirmunibhirapi japadhyAnahomArchanAbhi\- stantre.asminyantrabhedairapi kamalaja te rdishato.ayaM prapa~nchaH || 33\.62|| yadAshrayA viprakR^itiprabhAvato vibhinnatArAMshasamutthitaujasaH | jaganti puShNanti ravInduvahnayo namo.astu tasmai paripUrNatejase || 33\.63|| || iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prapa~nchasAre trayiMstrashaH paTalaH || || prapa~nchasAraH sampUrNaH || ## Encoded and proofread by Ankur Nagpal \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}