Swayambhu Stotram Adoration of Twenty-four Tirthankaras

स्वयम्भूस्तोत्रम्

स्वयम्भुवे नमस्तुभ्यम् । अनुक्रमणिका १. श्री ऋषभनाथ अथवा आदिनाथ जिन-स्तुतिः २. श्री अजितनाथ जिन-स्तुतिः ३. श्री शम्भवनाथ जिन-स्तुतिः ४. श्री अभिनन्दननाथ जिन-स्तुतिः ५. श्री सुमतिनाथ जिन-स्तुतिः ६. श्री पद्मप्रभ जिन-स्तुतिः ७. श्री सुपार्श्वनाथ जिन-स्तुतिः ८. श्री चन्दप्रभ जिन-स्तुतिः ९. श्री सुविधिनाथ जिन-स्तुतिः १०. श्री शीतलनाथ जिन-स्तुतिः ११. श्री श्रेयांसनाथ जिन-स्तुतिः १२. श्री वासुपूज्य जिन-स्तुतिः १३. श्री विमलनाथ जिन-स्तुतिः १४. श्री अनन्तनाथ जिन-स्तुतिः १५. श्री धर्मनाथ जिन-स्तुतिः १६. श्री शान्तिनाथ जिन-स्तुतिः १७. श्री कुन्थुनाथ जिन-स्तुतिः १८. श्री अरनाथ जिन-स्तुतिः १९. श्री मल्लिनाथ जिन-स्तुतिः २०. श्री मुनिसुव्रत जिन-स्तुतिः २१. श्री नमिनाथ जिन-स्तुतिः २२. श्री नेमिनाथ जिन-स्तुतिः २३. श्री पार्श्वनाथ जिन-स्तुतिः २४. श्री महावीर जिन-स्तुतिः

अथ स्तोत्रम्

१. श्री ऋषभनाथ अथवा आदिनाथ जिन-स्तुतिः

स्वयम्भुवां भूत-हितेन भूतले समञ्जस-ज्ञान-विभूति-चक्षुषा । विराजितं येन विधुन्वता तमः क्षपाकरेणेव गुणौत्करैः करैः ॥ १॥ प्रजापतिर्यः प्रथमं जिजीविषूः शशास कृष्यादिषु कर्मसु प्रजाः । प्रबुद्धतत्त्वः पुनरद्भुतोदयो ममत्वतो निर्विविदे विदांवरः ॥ २॥ विहाय यः सागर-वारि-वाससं वधूमिवेमां वसुधा-वधूं सतीम् । मुमुक्षुरिक्ष्वाकु कुलादिरात्मवान् प्रभुः प्रवव्राज सहिष्णुरच्युतः ॥ ३॥ स्व-दोष-मूलं स्व-समाधि-तेजसा निनाय यो निर्दय-भस्मसात्क्रियाम् । जगाद तत्त्वं जगतेऽर्थिनेऽञ्जसा बभूव च ब्रह्म-पदामृतेश्वरः ॥ ४॥ स विश्व-चक्षुर्वष भोऽर्चितः सतां समग्र-विद्याऽऽत्म-वपुर्निरञ्जनः । पुनातु चेतो मम नाभि-नन्दनो जिनोऽजित-दुल्लक-वादि-शासनः ॥ ५॥

२. श्री अजितनाथ जिन-स्तुतिः

यस्य प्रभावात् त्रिदिव-च्युतस्य क्रीडास्वपि क्षीबमुखाऽरविन्दः अजेय-शक्तिर्भुवि बन्धु-वर्ग- श्चकार नामाऽजित इत्यबन्ध्यम् ॥ ६॥ अद्याऽपि यस्याऽजितशासनस्य सतां प्रणेतुः प्रतिमङ्गलार्थम् । प्रगृह्यते नाम परम-पवित्रं स्वसिद्धि-कामेन जनेन लोके ॥ ७॥ यः प्रादुरासीत्प्रभु-शक्ति-भूम्ना भव्याऽऽशयालीन-कलङ्क-शान्त्यै । महामुनिर्मुक्त-घनोपदेहो यथाऽरविन्दाऽभ्युदयाय भास्वान् ॥ ८॥ येन प्रणीतं पृथु धर्म-तीर्थं ज्येष्ठं जनाः प्राप्य जयन्ति दुःखम् । गाङ्गं हृदं चन्दन-पङ्क-शीतं गज-प्रवेका इव धर्म-तप्ताः ॥ ९॥ स ब्रह्मनिष्ठः सम-मित्र-शत्रु- विद्या-विनिर्वान्त-कषाय-दोषः । लब्धात्मलक्ष्मीरजितोऽजितात्मा जिन श्रियं मे भगवान् विधत्ताम् ॥ १०॥

३. श्री शम्भवनाथ जिन-स्तुतिः

त्वं शम्भवः सम्भव-तर्ष-रोगैः सन्तप्यमानस्य जनस्य लोके । आसीरिहाऽऽकस्मिक एव वैद्यो वैद्यो यथाऽनाथरुजां प्रशान्त्यै ॥ ११॥ अनित्यमत्राणमहङ्क्रियाभिः प्रसक्त-मिथ्याऽध्यवसाय-दोषम् । इदं जगज्जन्म-जराऽन्तकार्तं निरञ्जनां शान्तिमजीगमस्त्वम् ॥ १२॥ शतहृदोन्मेष-चलं हि सौख्यं तृष्णामयाऽप्यायन-मात्र-हेतुः । तृष्णाभिवृद्धिश्च तपत्यजस्त्रं तापस्तदायासयतीत्यवादीः ॥ १३॥ बन्धश्च मोक्षश्च तयोश्च हेतू बद्धश्च मुक्तश्च फलं च मुक्तेः । स्याद्वादिनो नाथ! तवैव युक्तं नैकान्तदृष्टेस्त्वमतोऽसि शास्ता ॥ १४॥ शक्रोऽप्यशक्तस्तव पुण्यकीर्तेः स्तुत्यां प्रवृत्तः किमु मादृशोऽज्ञः । तथाऽपि भक्त्या स्तुत-पाद-पद्मो ममार्य ! देयाः शिवतातिमुच्चैः ॥ १५॥

४. श्री अभिनन्दननाथ जिन-स्तुतिः

गुणाऽभिनन्दादभिनन्दनो भवान् दया-वधूं क्षान्ति-सखीमशिश्रियत् । समाधि-तन्त्रस्तदुपोपपत्तये द्वयेन नैर्ग्रन्थ्य-गुणेन चाऽयुजत् ॥ १६॥ अचेतने तत्कृत-बन्धजेऽपि च ममेदमित्याभिनिवेशिक ग्रहात् । प्रभङ्गुरे स्थावर-निश्चयेन च क्षतं जगत्तत्त्वमजिग्रहद्भवान् ॥ १७॥ क्षुदादि-दुःख-प्रतिकारतः स्थिति- र्न चेन्द्रियार्थ-प्रभवाऽल्प-सौख्यतः । ततो गुणो नास्ति च देह देहिनो- रितीदमित्थं भगवान् व्यजिज्ञपत् ॥ १८॥ जनोऽतिलोप्यनुबन्धदोषतो भयादकार्येष्विह न प्रवर्तते । इहाऽप्यमुत्राऽप्यनुबन्धदोषवित् कथं सुखे संसजतीति चाऽब्रवीत् ॥ १९॥ स चानुबन्धोऽस्य जनस्य तापकृत् तृषोऽभिवृद्धिः सुखतो न च स्थितिः । इति प्रभो ! लोक-हितं यतो मतं ततो भवानेव गतिः सतां मतः ॥ २०॥

५. श्री सुमतिनाथ जिन-स्तुतिः

अन्वर्थसंज्ञः सुमतिर्मुनिस्त्वं स्वयं मतं येन सुयुक्ति-नीतम् । यतश्च शेषेषु मतेषु नास्ति सर्व-क्रिया-कारक-तत्त्व-सिद्धिः ॥ २१॥ अनेकमेकं च तदेव तत्त्वं भेदाऽन्वयज्ञानमिदं हि सत्यम् । मृषोपचारोऽन्यतरस्य लोपे तच्छेषलोपोऽपि ततोऽनुपाख्यम् ॥ २२॥ सतः कथञ्चित्तदसत्त्व-शक्तिः खे नास्ति पुष्पं तरुषु प्रसिद्धम् । सर्व-स्वभाव-च्युतमप्रमाणं स्व-वाग्विरुद्धं तव दृष्टितोऽन्यत् ॥ २३॥ न सर्वथा नित्यमुदेत्यपैति न च क्रिया-कारकमन्त्र युक्तम् । नैवाऽसतो जन्म सतो न नाशो दीपस्तमः पुद्गलभावतोऽस्ति ॥ २४॥ विधिर्निषेधश्च कथञ्चिदिष्टौ विवक्षया मुख्य-गुण-व्यवस्था । इति प्रणीतिः सुमतेस्तवेयं मति-प्रवेकः स्तुवतोऽस्ति नाथ ! ॥ २५॥

६. श्री पद्मप्रभ जिन-स्तुतिः

पद्मप्रभः पद्म-पलाश-लेश्यः पद्मालयाऽऽ लिङ्गितचारुमूर्तिः । बभौ भवान् भव्य-पयोरुहाणां पद्माकराणामिव पद्मबन्धुः ॥ २६॥ बभार पद्मां च सरस्वतीं च भवान् पुरस्तात्प्रतिमुक्तिलक्ष्म्याः । सरस्वतीमेव समग्र-शोभां सर्वज्ञ-लक्ष्मीज्वलितां विमुक्तः ॥ २७॥ शरीर-रश्मि-प्रसरः प्रभोस्ते बालार्क-रश्मिच्छविराऽऽलिलेप । नराऽमराऽऽकीर्ण-सभां प्रभा वां शैलस्य पद्माभमणेः स्वसानुम् ॥ २८॥ नभस्तलं पल्लवयन्निव त्वं सहस्रपत्राऽम्बुज-गर्भचारैः । पदाऽम्बुजैः पातित-मार-दर्पो भूमौ प्रजानां विजहर्थ भूत्यै ॥ २९॥ गुणाम्बुधेर्विप्रुषमप्यजस्य नाऽऽखण्डलः स्तोतुमलं तवर्षेः । प्रागेव मादृक्किमुताऽतिभक्ति- म बालमालापयतीदमित्थम् ॥ ३०॥

७. श्री सुपार्श्वनाथ जिन-स्तुतिः

स्वाथ्यं यदात्यन्तिकमेष पुंसां स्वार्थो न भोगः परिभङ्गुरात्मा । तृषोऽनुषङ्गान्न च तापशान्ति- रितीदमाख्यद्भगवान् सुपार्श्वः ॥ ३१॥ अजङ्गगमं जङ्गम-नेय-यन्त्रं यथा तथा जीव-धृतं शरीरम् । बीभत्सु पूति क्षयि तापकं च स्नेहो वृथाऽत्रेति हितं त्वमाख्यः ॥ ३२॥ अलङ्घ्यशक्तिर्भवितव्यतेयं हेतु-द्वयाऽऽविष्कृत-कार्य-लिङ्गा । अनीश्वरो जन्तुरहङ्क्रियार्त्तः संहत्य कार्येष्विति साध्ववादीः ॥ ३३॥ बिभेति मृत्योर्न ततोऽस्ति मोक्षो नित्य शिवं वाञ्छति नाऽस्य लाभः । तथाऽपि बालो भय-काम-वश्यो वृथा स्वयं तप्यत इत्यवादीः ॥ ३४॥ सर्वस्य तत्त्वस्य भवान् प्रमाता मातेव बालस्य हितानुशास्ता । गुणाऽवलोकस्य जनस्य नेता मयाऽपि भक्त्या परिणयतेऽद्य ॥ ३५॥

८. श्री चन्दप्रभ जिन-स्तुतिः

चन्द्रप्रभं चन्द्र-मरीचि-गौरं चन्द्रं द्वितीयं जगतीव कान्तम् । वन्देऽभिवन्द्यं महतामृषीन्द्रं जिनं जित-स्वान्त-कषाय-बन्धम् ॥ ३६॥ यस्याङ्ग-लक्ष्मी-परिवेश-भिन्नं तमस्तमोरेरिव रश्मिभिन्नम् । ननाश बाह्यं बहु मानसं च ध्यान-प्रदीपाऽतिशयेन भिन्नम ॥ ३७॥ स्व-पक्ष-सौस्थित्य-मदाऽवलिप्ता वाक्सिंह-नादैर्विमदा बभूवुः । प्रवादिनो यस्य मदार्द्रगण्डा गजा यथा केसरिणो निनादैः ॥ ३८॥ यः सर्व-लोके परमेष्ठितायाः पदं बभूवाऽद्भुत-कर्मतेजाः । अनन्त-धामाऽक्षर-विश्वचक्षुः समन्तदुःख-क्षय-शासनश्च ॥ ३९॥ स चन्द्रमा भव्य-कुमुद्वतीनां विपन्न-दोषाऽभ्र-कलङ्क-लेपः । व्याकोश-वाङ्-न्याय-मयूख-मालः पूयात्पवित्रो भगवान्मनो मे ॥ ४०॥

९. श्री सुविधिनाथ जिन-स्तुतिः

एकान्तदृष्टि-प्रतिषेधि तत्त्वं प्रमाण-सिद्धं तदतत्स्वभावम् । त्वया प्रणीतं सुविधे ! स्वधाम्ना नैतत्समालीढ-पदं त्वदन्यैः ॥ ४१॥ तदेव च स्यान्न तदेव च स्यात् तथाप्रतीतेस्तव तत्कथञ्चित् । नाऽत्यन्तमन्यत्वमनन्यता च विधेर्निषेधस्य च शून्य-दोषात् ॥ ४२॥ नित्यं तदेवेदमिति प्रतीते- र्न नित्यमन्यत् प्रतिपत्ति-सिद्धेः । न तद्विरुद्धं बहिरन्तरङ्ग- निमित्त-नैमित्तिक-योगतस्ते ॥ ४३॥ अनेकमेकं च पदस्य वाच्यं वृक्षा इति प्रत्ययवत्प्रकृत्या । आकाङ्क्षिणः स्यादिति वै निपातो गुणाऽनपेक्षं नियमेऽपवादः ॥ ४४॥ गुण-प्रधानार्थमिदं हि वाक्यं जिनस्य ते तद् द्विषतामपथ्यम् । ततोऽभिवन्द्यं जगदीश्वराणां ममाऽपि साधोस्तव पादपद्मम् ॥ ४५॥

१०. श्री शीतलनाथ जिन-स्तुतिः

न शीतलाश्चन्दनचन्द्ररश्मयो न गाङ्गमम्भो न च हारयष्टयः । यथा मुनेस्तेऽनघवाक्य-रश्मयः शमाम्बुगर्भाः शिशिरा विपश्चिताम् ॥ ४६॥ सुखाऽभिलाषाऽनल-दाह-मूर्च्छितं मनो निजं ज्ञानमयाऽमृताम्बुभिः । व्यदिध्यपस्त्वं विष-दाह-मोहितं यथा भिषग्मन्त्र-गुणैः स्व-विग्रहम् ॥ ४७॥ स्व-जीविते काम-सुखे च तृष्णया दिवा श्रमार्त्ता निशि शेरते प्रजाः । त्वमार्य ! नक्तं-दिवमप्रमत्तवा- नजागरेवाऽऽत्म-विशुद्ध-वर्त्मनि ॥ ४८॥ अपत्य-वित्तोत्तर-लोक-तृष्णया तपस्विनः केचन कर्म कुर्वते । भवन्पुनर्जन्म-जरा-जिहासया त्रयीं प्रवृत्तिं समधीरवारुणत् ॥ ४९॥ त्वमुत्तम-ज्यातिरजः क्व निर्वृतः क्व ते परे बुद्धि-लवोद्धव-क्षताः । ततः स्वनिः श्रेयस-भावनापरै- बुध-प्रवेकैर्जिन ! शीतलेड्यसे ॥ ५०॥

११. श्री श्रेयांसनाथ जिन-स्तुतिः

श्रेयान् जिनः श्रेयसि वर्त्मनीमाः श्रेयः प्रजाः शासदजेयवाक्यः । भवांश्चकाशे भुवनत्रयेऽस्मि- नेको यथा वीत-घनो विवस्वान् ॥ ५१॥ विधिर्विषक्त-प्रतिषेधरूपः प्रमाणमत्राऽन्यतरत्प्रधानम् । गुणो परो मुख्य नियामहेतु- र्नयः दृष्टान्तसमर्थनस्ते ॥ ५२॥ विवक्षितो मुख्य इतीष्यतेऽन्यो गुणोऽविवक्षो न निरात्मकस्ते । तथाऽरिमित्राऽनुभयादिशक्ति द्वयाऽवधेः कार्यकरं हि वस्तु ॥ ५३॥ दृष्टान्त-सिद्धावुभयोर्विवादे साध्यं प्रसिद्ध्येन्न तु तादृगस्ति । यत्सर्वथैकान्त-नियामि दृष्टं त्वदीय-दृष्टिर्विभवत्यशेषे ॥ ५४॥ एकान्त-दृष्टि-प्रतिषेध-सिद्धि- न्यायेषुभिर्मोहरिपुं निरस्य । असि स्म कैवल्य-विभूति-संराट् ततस्त्वमर्हन्नसि मे स्तवाऽर्हः ॥ ५५॥

१२. श्री वासुपूज्य जिन-स्तुतिः

शिवासुपूज्योऽभ्युदय-क्रियासु त्वं वासुपूज्यस्त्रिदशेन्द्र-पूज्यः । मयाऽपि पूज्योऽल्प-धिया मुनीन्द्र ! दीपार्चिषा किं तपनो न पूज्यः ॥ ५६॥ न पूजयाऽर्थस्त्वयि वीतरागे न निन्दया नाथ ! विवान्त-वैरे । तथाऽपि ते पुण्य-गुण-स्मृतिर्नः पुनाति चित्तं दुरिताञ्जनेभ्यः ॥ ५७॥ पूज्यं जिनं त्वाऽर्चयतो जनस्य सावद्य-लेशो बहु-पुण्य-राशौ । दोषाय नाऽलं कणिका विषस्य न दूषिका शीत-शिवाऽम्बुराशौ ॥ ५८॥ यद्वस्तु बाह्यं गुण-दोष-सूते- निमित्तमभ्यन्तर-मूलहेतोः । अध्यात्म-वृत्तस्य तदङ्गभूत- मभ्यन्तरं केवलमप्यलं ते ॥ ५९॥ बाह्येतरोपाधि-समग्रतेयं कार्येषु ते द्रव्यगतः स्वभावः । नैवाऽन्यथा मोक्ष-विधिश्च पुंसां तेनाभिवन्द्यस्त्वमृषिर्बुधानाम् ॥ ६०॥

१३. श्री विमलनाथ जिन-स्तुतिः

य एव नित्य-क्षणिकादयो नया मिथोऽनपेक्षाः स्व-पर-प्रणाशिनः । त एव तत्त्वं विमलस्य ते मुनेः परस्परेक्षा स्व-परोपकारिणः ॥ ६१॥ यथैकशः कारकमर्थ-सिद्धये समीक्ष्य शेषं स्व-सहाय-कारकम् । तथैव सामान्य-विशेष-मातृका नयास्तवेष्टा गुण-मुख्य-कल्पतः ॥ ६२॥ परस्परेक्षाऽन्वय-भेद-लिङ्गतः प्रसिद्ध-सामान्य-विशेषयोस्तव । समग्रताऽस्ति स्व-पराऽवभासकं यथा प्रमाणं भुवि बुद्धि-लक्षणम् ॥ ६३॥ विशेष्य-वाच्यस्य विशेषणं वचो यतो विशेष्यं विनियम्यते च यत् । तयोश्च सामान्यमतिप्रसज्यते विवक्षितात्स्यादितितेऽन्यवर्जनम् ॥ ६४॥ नयास्तव स्यात्पद-सत्य-लाञ्छिता रसोपविद्धा इव लोह-धातवः । भवन्त्यभिप्रेत-गुणा यतस्ततो भवन्तमार्याः प्रणता हितैषिणः ॥ ६५॥

१४. श्री अनन्तनाथ जिन-स्तुतिः

अनन्त-दोषाऽऽशय-विग्रहो ग्रहो विषङ्गवान्मोह-मयश्चिरं हृदि । यतो जितस्तत्त्वरुचौ प्रसीदता त्वया ततोऽभूर्भगवाननन्तजित् ॥ ६६॥ कषाय-नाम्नां द्विषतां प्रमाथिना- मशेषयन्नाम भवानशेषवित् । विशोषणं मन्मथ-दुर्मदाऽऽमयं समाधि-भैषज्य-गुणैर्व्यलीनयत ॥ ६७॥ परिश्रमाऽम्बुर्भय-वीचि-मालिनी त्वया स्वतृष्णा-सरिदाऽऽर्य ! शोषिता । असङ्ग-धर्मार्क-गभस्ति-तेजसा परं ततो निर्वृति-धाम तावकम् ॥ ६८॥ सुहृत्त्वयि श्री-सुभगत्वमश्नुते द्विषंस्त्वयि प्रत्ययवत् प्रलीयते । भवानुदासीनतमस्तयोरपि प्रभो ! परं चित्रमिदं तवेहितम् ॥ ६९॥ त्वमीदृशस्तादृश इत्ययं मम प्रलाप-लेशोऽल्प-मतेर्महामुने! अशेष-माहात्म्यमनीरयन्नपि शिवाय संस्पर्श इवाऽमृताम्बुधेः ॥ ७०॥

१५. श्री धर्मनाथ जिन-स्तुतिः

धर्म-तीर्थमनघं प्रवर्तयन् धर्म इत्यनुमतः सतां भवान् । कर्म-कक्षमदहत्तपोऽग्निभिः शर्म शाश्वतमवाप शङ्करः ॥ ७१॥ देव-मानव-निकाय-सत्तमै- रेजिषे परिवृतो वृतो बुधैः । तारका-परिवृतोऽतिपुष्कलो व्यमनीव शश-लाञ्छनोऽमलः ॥ ७२॥ प्रातिहार्य-विभवैः परिष्कृतो देहतोऽपि विरतो भवानभूत् । मोक्षमार्गमशिषन्नरामरान् नाऽपि शासन-फलैषणाऽऽतुरः ॥ ७३॥ काय-वाक्य-मनसां प्रवृत्तयो नाऽभवस्तव मुनेश्चिकीर्षया । नाऽसमीक्ष्य भवतः प्रवृत्तयो धीर! तावकमचिन्त्यमीहितम् ॥ ७४॥ मानुषीं प्रकृतिमभ्यतीतवान् देवतास्वपि च देवता यतः । तेन नाथ ! परमाऽसि देवता श्रेयसे जिनवृष! प्रसीद नः ॥ ७५॥

१६. श्री शान्तिनाथ जिन-स्तुतिः

विधाय रक्षां परतः प्रजानां राजां चिरं योऽप्रतिम-प्रतापः । व्यधात्पुरस्तात्स्वत एव शान्ति- मुनिर्दया-मूर्तिरिवाऽघशान्तिम् ॥ ७६॥ चक्रेण यः शत्रु-भयङ्करेण जित्वा नृपः सर्व-नरेन्द्र-चक्रम् । समाधि-चक्रेण पुनर्जिगाय महोदयो दुर्जय-मोह-चक्रम् ॥ ७७॥ राज-श्रिया राजसु राज-सिंहो रराज यो राज-सुभोग-तन्त्रः । आर्हन्त्य-लक्ष्म्या पुनरात्म-तन्त्रो देवा सुरोदार-सभे रराज ॥ ७८॥ यस्मिन्नभूद्राजनि राज-चक्रं मुनौ दया-दीधिति-धर्म-चक्रम् । पूज्ये मुहुः प्राञ्जलि देव-चक्रं ध्यानोन्मुखे ध्वंसि कृतान्त-चक्रम् ॥ ७९॥ स्वदोष-शान्त्या विहिताऽऽत्मशान्तिः शान्तेर्विधाता शरणं गतानाम् । भूयाद्भव-क्लेश-भयोपशान्त्यै शान्तिर्जिनो मे भगवान् शरण्यः ॥ ८०॥

१७. श्री कुन्थुनाथ जिन-स्तुतिः

कुन्थु-प्रभृत्यखिल-सत्त्व-दयैकतानः कुन्थुर्जिनो ज्वर-जरा-मरणोपशान्त्यै । त्वं धर्म-चक्रमिह वर्तयसि स्म भूत्यै भूत्वा पुरा क्षितिपतीश्वर-चक्रपाणिः ॥ ८१॥ तृष्णाऽर्चिषः परिदहन्ति न शान्तिरासा- मिष्टेन्द्रियार्थ-विभवैः परिवृद्धिरेव । स्थित्यैव काय-परिताप-हरं निमित्त- मित्यात्मवान् विषय-सौख्य-पराङ्मुखोऽभूत् ॥ ८२॥ बाह्यं तपः परम-दुश्चरमाचरस्त्व- माध्यात्मिकस्य तपसःपरिबृंहणार्थम् । ध्यानं निरस्य कलुष-द्वयमुत्तरस्मिन् ध्यान-द्वये ववृतिषेऽतिशयोपपन्ने ॥ ८३॥ हुत्वा स्व-कर्म-कटुक-प्रकृतीश्चतस्रो रत्नत्रयाऽतिशय-तेजसि जात-वीर्यः । बभ्राजिषे सकल-वेद-विधेर्विनेता व्यभ्रे यथा वियति दीप्त-रुचिर्विवस्वान् ॥ ८४॥ यस्मान्मुनीन्द्र ! तव लोक-पितामहाद्या विद्या विभूति कणिकामपि नाप्नुवन्ति । तस्माद्भवन्तमजमप्रतिमेयमार्याः स्तुत्यं स्तुवन्ति सुधियः स्व-हितैकतानाः ॥ ८५॥

१८. श्री अरनाथ जिन-स्तुतिः

गुण-स्तोकं सदुल्लङ्घ्य तद्बहुत्व-कथा स्तुतिः । आनन्त्यात्ते गुणा वक्तुमशक्यास्त्वयि सा कथम् ॥ ८६॥ तथाऽपि ते मुनीन्द्रस्य यतो नामाऽपि कीर्तितम् । पुनाति पुण्य-कीर्तेर्नस्ततो ब्रूयाम किञ्चन ॥ ८७॥ लक्ष्मी-विभव-सर्वस्वं मुमुक्षोश्चक्र-लाञ्छनम् । साम्राज्यं सार्वभौमं ते जरत्तृणमिवाऽभवत् ॥ ८८॥ तव रूपस्य सौन्दर्यं दृष्ट्वा तृप्तिमनापिवान् । द्वयक्षः शक्रः सहस्राक्षो बभूव बहु-विस्मयः ॥ ८९॥ मोहरूपो रिपुः पापः कषाय-भट-साधनः । दृष्टि-संविदुपेक्षाऽस्त्रैस्त्वया धीर ! पराजितः ॥ ९०॥ कन्दर्पस्योद्धर दर्प स्त्रैलोक्य-विजयार्जितः । हे पयामास तं धीरे त्वयि प्रतिहतोदयः ॥ ९१॥ आयत्यां च तदात्वे च दुःख-योनिर्दुरुत्तरा । तृष्णा नदी त्वयोत्तीर्णा विद्या-नावा विविक्तया ॥ ९२॥ अन्तकः क्रन्दको नृणां जन्म-ज्वर-सखः सदा । त्वामन्तकाऽन्तकं प्राप्य व्यावृत्तः काम-कारतः ॥ ९३॥ भूषा-वेषाऽऽयुध-त्यागि विद्या-दम-दया-परम् । रूपमेव तवाऽऽचष्टे धीर ! दोष-विनिग्रहम् ॥ ९४॥ समन्ततोऽङ्ग भासां ते परिवेषेण भूयसा । तमो बाह्यमपाकीर्णमध्यात्मं ध्यान तेजसा ॥ ९५॥ सर्वज्ञ-ज्योतिषोद्भूतस्तावको महिमोदयः । कं न कुर्यात्प्रणम्रं ते सत्त्वं नाथ! सचेतनम् ॥ ९६॥ तव वागमृतं श्रीमत्सर्व-भाषा-स्वभावकम् । प्रीणयत्यमृतं यद्वत्प्राणिनो व्यापि संसदि ॥ ९७॥ अनेकान्तात्मदृष्टिस्ते सती शून्यो विपर्ययः । ततः सर्वं मृषोक्तं स्यात्तदयुक्तं स्वघाततः ॥ ९८॥ ये पर-स्खलितोन्निद्राः स्व-दोषेभ-निमीलनाः । तपस्विनस्ते किं कुर्युरपात्रं त्वन्मत-श्रियः ॥ ९९॥ ते तं स्वघातिनं दोषं शमीकर्तुमनीश्वराः । त्वद्विषः स्वहनो बालास्तत्त्वाऽवक्तव्यतां श्रिताः ॥ १००॥ सदेक-नित्य-वक्तव्यास्तद्विपक्षाश्च ये नयाः । सर्वथेति प्रदुष्यन्ति पुष्यन्ति स्यादितीह ते ॥ १०१॥ सर्वथा नियम-त्यागी यथादृष्ट मपेक्षकः । स्याच्छब्दस्तावके न्याये नान्येषामात्मविद्विषाम् ॥ १०२॥ अनेकान्तोप्यनेकान्तः प्रमाण-नय-साधनः । अनेकान्तः प्रमाणात्ते तदेकान्तोऽर्पितान्नयात् ॥ १०३॥ इति निरुपम-युक्त-शासनः प्रिय-हित-योग-गुणाऽनुशासनः । अर-जिन ! दम-तीर्थ-नायक- स्त्वमिव सतां प्रतिबोधनाय कः ? ॥ १०४॥ मति-गुण-विभवानुरूपत- स्त्वयि-वरदाऽऽगम-दृष्टिरूपतः । गुण-कृषमपि किञ्चनोदितं मम भवताद् दुरितासनोदितम् ॥ १०५॥

१९. श्री मल्लिनाथ जिन-स्तुतिः

यस्य महर्षेः सकल-पदार्थ- प्रत्यवबोधः समजनि साक्षात् । साऽमर-मर्त्यं जगदपि सर्वं प्राञ्जलि भूत्वा प्रणिपतति स्म ॥ १०६॥ यस्य च मूर्तिः कनकमयीव स्व-स्फुरदाभा-कृत-परिवेषा । वागपि तत्त्वं कथयितुकामा स्यात्पद-पूर्वा रमयति साधून् ॥ १०७॥ यस्य पुरस्ताद्विगलित-माना न प्रतितीर्थ्या भुवि विवदन्ते । भूरपि रम्या प्रतिपदमासी- ञ्जात-विकोशाम्बुज-मृदु-हासा ॥ १०८॥ यस्य समन्ताज्जिन-शिशिरांशोः शिष्यक-साधु-ग्रह-विभवोऽभूत् । तीर्थमपि स्वं जनन-समुद्र- त्रासित-सत्त्वोत्तरण-पथोऽग्रम् ॥ १०९॥ यस्य च शुक्लं परमतपोऽग्नि- र्ध्यानमनन्तं दुरितमधाक्षीत् । तं जिन-सिंहं कृतकरणीय मल्लिमशल्यं शरणमितोऽस्मि ॥ ११०॥

२०. श्री मुनिसुव्रत जिन-स्तुतिः

अधिगत-मुनि-सुव्रत-स्थिति- मुनि-वृषभो मुनिसुव्रतोऽनघः । मुनि-परिषदि निर्बभौ भवा- नुडु-परिषत्परिवीत-सोमवत् ॥ १११॥ परिणत-शिखि-कण्ठ-रागया कृत-मद-निग्रह-विग्रहाभया । तव जिन ! तपसः प्रसूतया ग्रह परिवेष-रुचेव शोभितम् ॥ ११२॥ शशि-रुचि-शुचि-शुक्ल-लोहितं सुरभितरं विरजो निजं वपुः । तव शिवमतिविस्मयं यते ! यदपि च वाङ्मनसीयमीहितम् ॥ ११३॥ स्थिति-जनन-निरोध-लक्षणं चरमचरं च जगत् प्रतिक्षणम् । इति जिन ! सकलज्ञ-लाञ्छनं वचनमिदं वदतांवरस्य ते ॥ ११४॥ दुरित-मल-कलङ्कमष्टकं निरुपम-योग-बलेन निर्दहन् । अभवदभव-सौख्यवान् भवान् भवतु ममापि भवोपशान्तये ॥ ११५॥

२१. श्री नमिनाथ जिन-स्तुतिः

स्तुतिः स्तोतुः साधोः कुशल-परिणामाय स तदा भवेन्मा वा स्तुत्यः फलमपि ततस्तस्य च । किमेवं स्वाधीन्याज्जगति सुलभे श्रायस-पथे स्तुयान्न त्वां विद्वान्सततमभिपूज्यं नाम्मि-जिनम् ॥ ११६॥ त्वया धीमन् ! ब्रह्म-प्रणिधि-मनसा जन्म-निगलं समूलं निर्भिन्नं त्वमसि विदुषां मोक्ष-पदवी । त्वयि ज्ञान-ज्योतिर्विभव-किरणैर्भाति भगव- न्नभूवन् खद्योता इव शुचिरवावन्यमतयः ॥ ११७॥ विधेयं वार्य चाऽनुभयमुभयं मिश्रमपि तद्- विशेषैः प्रत्येकं नियम-विषयैश्चापरिमितैः । सदाऽन्योन्यापेक्षैः सकल-भुवन-ज्येष्ठ-गुरुणा त्वया गीत तत्त्वं बहु-नय-विवक्षेतर-वशात् ॥ ११८॥ अहिंसा भूतानां जगति विदितं ब्रह्म परमं न सा तत्राऽऽरम्भोऽस्त्यणुरपि च यत्राऽऽ श्रमविधौ । ततस्तत्सिद्ध्यर्थं परम-करुणो ग्रन्थमुभयं भवानेवाऽत्याक्षीन्न च विकृत-वेषोपधि-रतः ॥ ११९॥ वपुर्भूषा-वेष-व्यवधि-रहितं शान्त-करणं यतस्ते सञ्चष्टे स्मर-शर-विषाऽऽतङ्क-विजयम् । विना भीमैः शस्त्रैरदय-हृदयाऽमर्ष-विलयं ततस्त्वं निर्मोहः शरणमसि नः शान्ति-निलयः ॥ १२०॥

२२. श्री नेमिनाथ जिन-स्तुतिः

भगवानृषिः परम-योग- दहन-हुत-कल्मषेन्धनः । ज्ञान-विपुल-किरणैः सकलं प्रतिबुद्ध-कमलायतेक्षणाः ॥ १२१॥ हरिवंश-केतुरनवद्य- विनय-दम-तीर्थ-नायकः । शील-जलधिरभवो विभव- स्त्वमरिष्टनेमि-जिनकुञ्जरोऽजरः ॥ १२२॥ त्रिदशेन्द्र--मौलि-मणि-रत्न- किरण-विसरोपचुम्बितम् । पाद-युगलममलं भवतो विकसत्कुशेशय-दलाऽरुणोदरम् ॥ १२३॥ नख-चन्द्र-रश्मि-कवचाऽति- रुचिर-शिखराऽङ्गुलि-स्थलम् । स्वार्थ-नियत-मनसः सुधियः प्रणमन्ति मन्त्र-मुखरा महर्षयः ॥ १२४॥ द्युतिमद्रथाङ्ग-रवि-बिम्ब- किरण-जटिलांशुमण्डलः । नील-जलद-जल-राशि-वपुः सह बन्धुभिर्गरुडकेतुरीश्वरः ॥ १२५॥ हलभृच्च ते स्वजनभक्ति- मुदित-हृदयौ जनेश्वरौ । धर्म-विनय-रसिकौ सुतरां चरणाऽरविन्द-युगलं प्रणेमतुः ॥ १२६॥ ककुदं भुवः खचरयोषि- दुषित-शिखरैरलङ्कृतः । मेघ-पटल-परिवीत-तट- स्तव लक्षणानि लिखितानि वज्रिणा ॥ १२७॥ वहतीति तीर्थमृषिभिश्च सततमभिगम्यतेऽद्य च । प्रीति-वितत-हृदयैः परितो भृशमूर्जयन्त इति विश्रुतोऽचलः ॥ १२८॥ बहिरन्तरप्युभयथा च करणमविघाति नाऽर्थकृत् । नाथ ! युगपदखिलं च सदा त्वमिदं तलाऽऽमलकवद्विवेदिथ ॥ १२९॥ अत एव ते बुध-नुतस्य चरित-गुणमद्भुतोदयम् । न्याय-विहितमवधार्य जिने त्वयि सुप्रसन्न-मनसः स्थिता वयम् ॥ १३०॥

२३. श्री पार्श्वनाथ जिन-स्तुतिः

तमाल-नीलैः सधनुस्तडिद्गुणैः । प्रकीर्ण-भीमाऽशनि-वायु-वृष्टिभिः । बलाहकैर्वैरि-वशैरुपतो महामना यो न चचाल योगतः ॥ १३१॥ बृहत्फणा-मण्डल-मण्डपेन यं स्फुरत्तडित्पिङ्ग-रुचोपसर्गिणम् । जुगूह नागो धरणो धराधरं विराग-सन्ध्या-तडिदम्बुदो यथा ॥ १३२॥ स्व-योग-निस्त्रिंश-निशात-धारया निशात्य यो दुर्जय-मोह-विद्विषम् । अवापदाऽऽर्हन्त्यमचित्यमद्भुतं त्रिलोकपूजातिशयाऽऽस्पदं पदम् ॥ १३३॥ यमीश्वरं वीक्ष्य विधूत-कल्मषं तपोधनास्तेऽपि तथा बुभूषवः । वनौकसः स्व-श्रम-बन्ध्य-बुद्धयः शमोपदेशं शरणं प्रपेदिरे ॥ १३४॥ स सत्य-विद्या-तपसां प्रणायकः समग्रधीरुग्रकुलाऽम्बरांशुमान् । मया सदा पार्श्वजिनः प्रणम्यते विलीन-मिथ्यापथ-दृष्टि-विभ्रमः ॥ १३५॥

२४. श्री महावीर जिन-स्तुतिः

कीर्त्या भुवि भासि तया वीर! त्वं गुण-समुत्थया भासितया । भासोडुस भाऽसितया सोम इव व्योम्नि कुन्द-शोभासितया ॥ १३६॥ तव जिन ! शासन-विभवो जयति कलावपि गुणानुशासन-विभवः । दोषकशासनविभवः स्तुवन्ति प्रभा-कृशासनविभवः ॥ १३७॥ अनवद्यः स्याद्वादस्तव दृष्टेष्टाविरोधतः स्याद्वादः । इतरो न स्याद्वादो सद्वितय- विरोधान्मुनीश्वराऽस्याद्वादः ॥ १३८॥ त्वमसि सुरासुर-महितो ग्रन्थिकसत्त्वाऽऽशयप्रणामाऽमहितः । लोक-त्रय-परमहितो- ऽनावरणज्योतिरुज्ज्वलद्धाम-हितः ॥ १३९॥ सभ्यानामभिरुचितं दधासि गुण-भूषणं श्रिया चारु-चितम् । मग्नं स्वस्यां रुचितं जयसि च मृग-लाञ्छनं स्व-कान्त्या रुचितम् ॥ १४०॥ त्वं जिन ! गत-मद-माय- स्तव भावानां मुमुक्षु कामद! मायः । श्रेयान् श्रीमदमाय- स्त्वया समादेशि सप्रयामदमायः ॥ १४१॥ गिरिभित्त्यवदानवतः श्रीमत इव दन्तिनः स्त्रवद्दानवतः । तव शम-वादानवतो गतमूर्जितमपगत-प्रमादानवतः ॥ १४२॥ बहुगुण-सम्पदसकलं परमतपि मधुर वचन-विन्यास-कलम् । नय-भक्तयवतंस-कलं तव देव ! मतं समन्तभद्रं सकलम् ॥ १४३॥ इति श्रीआचार्य समन्तभद्र स्वामी विरचितं स्वयम्भूस्तोत्रं सम्पूर्णम् ।