% Text title : vedAntakArikA % File name : vedAntakArikA.itx % Category : major\_works % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : buchchiveNkaTAchArya % Transliterated by : Ankur Nagpal ankurnagpal108 at gmail.com % Proofread by : Ankur Nagpal ankurnagpal108 at gmail.com % Description-comments : Primer on Ramanuja's Vedantic Philosophy. % Latest update : March 12, 2017 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Vedantakarikavali by Shri Buchchivenkatacharya ..}## \itxtitle{.. shrIbuchchive~NkaTAchAryakR^itA vedAntakArikAvalI ..}##\endtitles ## atha pratyakShanirUpaNaM nAma prathamaM prakaraNam || shrImadramAdhavopaj~naM natvAchAryaparamparAm | kurve lakShmaNasiddhAntakArikAM kArikAvalIm || 1\.1|| mAnameyavibhedena padArtho dvividho mataH | mAnaM pratyakShAnumAnashabdabhedAttridhA bhavet || 1\.2|| prameyaM dvividhaM proktaM dravyAdravyavibhedataH | jaDAjaDatvabhinne.atra dravye tad.hvividhaM jaDam || 1\.3|| prakR^iti kAla ityAdyA chaturviMshatidhA matA | kAlastUpAdhibhedena trividhaH parikIrtitaH || 1\.4|| ajaDaM tu parAk pratyagiti bhedAd.hvidhA matam | parA~N nityavibhUtishcha dharmabhUtamatistathA || 1\.5|| pratyagjIveshvarabhidAshAlI jIvaH punastridhA | baddho mukto nitya iti baddhastu dvividho bhavet || 1\.6|| bubhukShushcha mumukShushcha bubukShushcha punardvidhA | arthakAmaparo dharmaparashcheti vivechanAt || 1\.7|| anyadevaparo viShNuparo dharmaparo dvidhA | mumukShurapi kaivalyamokShayogAd.hvidhA mataH || 1\.8|| bhaktaprapannabhedena sa tu mokShaparo dvidhA | dvidhA prapanna ekAntiparamaikAntibhedataH || 1\.9|| dR^ipta Arta iti dvedhA paramaikAntyudAhR^itaH | IshvaraH pa~nchadhA bhinnaH paravyUhAdibhedataH || 1\.10|| para ekashchaturdhA tu vyUhaH syAdvAsudevakaH | sa~NkarShaNashcha pradyumno.aniruddha iti bhedataH || 1\.11|| matsyAdayastu vibhavA anantAshcha prakIrtitAH | antaryAmI tu bhagavAn pratidehamavasthitaH || 1\.12|| archAvatAraH shrIra~Ngave~NkaTAdryAdiShu sthitaH | keshavAdi tu tattvaj~nairvyUhAntaramudAhR^itam || 1\.13|| sattvaM rajastamaH shabdasparsharUparasAstathA | gandhaH saMyogashaktI chetyadravyaM dashadhA matam || 1\.14|| pramAyAH karaNaM tatra pramANaM parikIrtitam | yathAvasthitavastvekavyavahArAnugA pramA || 1\.15|| sA saMshayAnyathAj~nAnaviparItadhiyo na hi | ekadharmikanAnArthaviShayA dhIstu saMshayaH || 1\.16|| dhIstu dharmaviparyAse.anyathAj~nAnamudAhR^itam | saiva dharmiviparyAse viparItamatirmatA || 1\.17|| sAkShAtkArapramAhetuH pratyakShaM mAnamIritam | savikalpo nirvikalpaH sAkShAtkAro dvidhA bhavet || 1\.18|| grahaH prathamapiNDasya nirvikalpaka uchyate | dvitIyapiNDagrahaNaM savikalpakadhIrbhavet || 1\.19|| etadindriyasApekShamanapekSha~ncha dR^ishyate | anapekShaM svataH siddhaM divyaM cheti dvidhA matam || 1\.20|| yogajaM tu svataH siddhamanyatsvAmiprasAdajam | arvAchInamidaM sarvamAmananti vichakShaNAH || 1\.21|| nityamukteshvaraj~nAnamanarvAchInamuchyate | smR^iti pramaiva prAchInAnubhavAjjAyate hi sA || 1\.22|| sadR^ishAdR^iShTachintAdyaiH saMskArodbodhane sati | smR^itivatpratyabhij~nApi pratyakShe.antarbhavatyasau || 1\.23|| puNyapUruShaniShThApi pratibhAtraiva sammatA | yathArthaM sarvavij~nAnamiti yAmunabhAShitam || 1\.24|| bhUtale tu ghaTAbhAvo bhUtalAtmaiva netaraH | mR^idghaTasya prAgabhAvo dhvaMsastasya kapAlakam || 1\.25|| svAsAdhAranadharmo hi bhedashabdena kIrtyate | shabdasvAbhAvyajA kvApi pratiyogitvadhIH kR^itA || 1\.26|| antaHkaraNachaitanyaM tadvR^ittyA viShayeNa cha | chaitanyaM samatApannaM sAkShAtkAramajIjanat || 1\.27|| ityAdivachanaM sarvaM paroktaM nAtra sammatam | sAmAnyaM samavAyashcha visheSho nAtra sammataH || 1\.28|| sa~NkhyAdiguNavargasya guNapArthakyakalpanam | sUtrakAraviruddhaM yattatsarvaM parihAsyate || 1\.29|| || iti vedAntakArikAvalyAM pratyakShanirUpaNaM nAma prathamaM prakaraNam || \medskip\hrule\medskip athAnumAnanirUpaNaM nAma dvitIyaM prakaraNam | anumityAtmavij~nAne.anumAnaM karaNaM smR^itam | tachcha li~NgaparAmarshastaddheturvyAptidhIrmatA || 2\.1|| sAdhyAbhAvAdhikaraNAvR^ittitvaM vyAptiruchyate | vyApyAsya pakShavR^ittitvadhIH parAmarshanAmabhAk || 2\.2|| tajjA pakShe sAdhyamatiranumityAtmikA matA | bhUyiShThasAhacharyaikaj~nAnena vyAptidhIrbhaveta || 2\.3|| tatsapakShe sapakShastu pUrvaM nishchitasAdhyakaH | sandigdhasAdhyakaH pakSho vipakShastadabhAvavAn || 2\.4|| anvayI vyatirekI cha ki~ncha heturdvilakShaNaH | vyabhichArI viruddhashchAsiddhaH satpratipakShakaH || 2\.5|| bAdhitashcheti pa~nchaite hetvAbhAsA na sAdhakAH | evaM svArthAnumAnasya prapa~nchastu nirUpitaH || 2\.6|| nyAyajanyaH parAmarshaH parArthAnumiteH kR^ite | nyAyo.avayavavAkyAni pratij~nAdIni pa~ncha cha || 2\.7|| pratij~nA sAdhyanirdesho hetustadvachanaM matam | vyAptyuktipUrvadR^iShTAntavAgudAharaNaM bhavet || 2\.8|| vyApyasya pakShavR^ittitvabodhashchopanayo mataH | upasaMhAravachanaM bhavennigamanaM punaH || 2\.9|| || iti vedAntakArikAvalyAmanumAnanirUpaNaM nAma dvitIyaM prakaraNam || \medskip\hrule\medskip atha shabdanirUpaNaM nAma tR^itIyaM prakaraNam | anAptAnuktavAkyaM yattachChAbdakaraNaM smR^itam | vedasyApauruSheyatvAttatra lakShaNasa~NgatiH || 3\.1|| siddhe vyutpattisadbhAvAdvedo niShpannabodhakaH | tatkAryaparatAhAneraprAmANyaM na sha~NkyatAm || 3\.2|| karmabrahmAbhidhAyitvAtsa cha bhAgadvayAtmakaH | pUrvabhAgaH karmapara uttaro brahmagocharaH || 3\.3|| tadaikyAtpUrvaparayorvyAkhyeyA hyekashAstratA | adhyAyabhedavadbhede shAstraikyaM na virudhyate || 3\.4|| vidhyarthavAdamantrAtmA trividhaH sa pratIyate | anuShTheyArthagamako mantraH syAdarthavAdagIH || 3\.5|| pravR^ittyuttambhikA yA syAdvidhirvAkyaM pravartakam | sa tridhApUrvaniyamaparisa~NkhyAvibhedataH || 3\.6|| nityA naimittikAH kAmyA iti te bahudhA matAH | teShAM svarUpalakShmANi mantavyAni nayAntare || 3\.7|| ChandaH kalpashcha shikShA cha niruktaM jyautiShaM tathA | vyAkR^itishcheti vedasya ShaDa~NgAni prachakShate || 3\.8|| anuShTubAdikaM ChandaH kalpaH shrautAdibodhakaH | varNanirNAyikA shikShA niruktaM svArthabodhakam || 3\.9|| anuShThAnAdikAlasya nirNaye jyautiShaM bhavet | saushabdyAya vyAkaraNamiti sA~Nge pramANatA || 3\.10|| etanmUlatayA smR^ityAdInAM prAmANyamIritam | etadviruddhaM yatki~nchinnAshnuvIta pramANatAm || 3\.11|| AkA~NkShAdikametachcha shAbdabodhaikakAraNam | tadvichAro.atra sa~NkShipto granthavistarabhIruNA || 3\.12|| mukhyaupachArikatvAbhyAM sa shabdo dvividho mataH | abhidhA mukhyavR^ittiH syAdvR^ittiranyaupachArikI || 3\.13|| sharIravAchakAH shabdAH sharIrikR^itavR^ittayaH | sarvashabdaikavAchyatvaM hareriti gadiShyate || 3\.14|| || iti vedAntakArikAvalyAM shabdanirUpaNaM nAma tR^itIyaM prakaraNam || (pramANanirUpaNaM samAptam) \medskip\hrule\medskip atha prakR^itinirUpaNaM nAma chaturthaM prakaraNam | yatpramAviShayaM tatsyAtprameyamiti tad.hvidhA | dravyamadravyamityAdyaM tadupAdAnakAraNam || 4\.1|| avasthAntarayogitvamupAdAnatvamuchyate | guNAshrayaM vA dravyaM syAttachcha dvedhA prakIrtitam || 4\.2|| amishrasattvarAhityaM jaDatvamanugadyate | jaDaM prakR^itikAlau dvau sA sattvAdiguNatrayA || 4\.3|| prakR^itiH sA kSharAvidyAmAyAshabdairnigadyate | kAryonmukhatvAvasthA syAdavyaktavyapadeshanAt || 4\.4|| avyaktAnmahadutpattiH sAttvikatvAdibhedataH | aha~NkArastatastredhA sAttvikatvAdibhedabhAk || 4\.5|| vaikArikastaijasashcha bhUtAdiriti bhedataH | nAmAntarANi santvevamaha~NkArAtmanA satAm || 4\.6|| teShu vaikArikAtsAttvikAha~NkArAdupaskR^itAt | ekAdashendriyANi syurj~nAnakarmendriyAtmanA || 4\.7|| j~nAnaprasaraNe shaktaM j~nAnendriyamudAhR^itam | tanmanaHshrotrachakShustvagghrANajihvAtmanA matam || 4\.8|| manaH smR^ityAdihetustadbandhamokShAdikAraNam | shabdamAtragrahe shaktamindriyaM shrotramuchyate || 4\.9|| rUpamAtragrAhi chakShustvak sparshagrahakAraNam | gandhaikagrAhakaM ghrANaM rasanaM rasabhAsakam || 4\.10|| eShAM viShayasambandhaH saMyogAdiH prakIrtitaH | uchchAraNAdikarmaikashaktaM karmendriyaM matam || 4\.11|| pa~nchadhA vAkpANipAdapAyUpasthaprabhedataH | varNochchAraNaheturvAk pANiH shilpAdikAraNam || 4\.12|| sa~nchArakAraNaM pAdaH pAyurmalanivR^ittikR^it | upasthaH paramAnandahetuH strIpuMsayormataH || 4\.13|| rAjasAha~NkriyAyuktatAmasAha~NkR^iteH punaH | jAyate shabdatanmAtrAdikaM bhUtAdikAraNam || 4\.14|| bhUtAnAmeva sUkShmaikapUrvAvasthAvisheShavat | dravyaM tanmAtramityAhuH pa~nchadhA bhUtapa~nchabhiH || 4\.15|| tanmAtrapa~nchakaM shabdAdyAshrayatvena sammatam | bhUtAnAM syAdupAdAnaM shabdatanmAtramAdimam || 4\.16|| sparshatanmAtrakaM rUparasatanmAtrake api | gandhatanmAtrametebhyao khAnilajyotirabbhuvaH || 4\.17|| pa~nchabhUtAni tanmAtrasvarUpaM tu nirUpyate | tAmasAha~NkR^itikhayormadhyAvasthAyugAdimam || 4\.18|| shabdatanmAtramasmAchcha viyadutpadyate tathA | khameva sUryaspandena digiti vyapadishyate || 4\.19|| dravyaM tadAkAshavAyvormadhyAvasthAsusaMyutam | sparshatanmAtramasmAchcha vAyurutpadyate kramAt || 4\.20|| madhyAvasthAyutaM vAyutejasordravyamuchyate | rUpatanmAtramityasmAtteja utpadyate kramAt || 4\.21|| madhyAvasthAyutaM tejaHpayasordravyamuchyate | rasatanmAtramityasmAtsalilaM khalu jAyate || 4\.22|| madhyAvasthAyutaM vAripR^ithivyordravyamuchyate | gandhatanmAtramityasmAtpR^ithivI samudetyasau || 4\.23|| AdyaM shabdavadanyachcha shabdasparshavaduchyate | rUpashabdasparshavatsyAttR^itIya~ncha turIyakam || 4\.24|| rUpashabdasparsharasayuktaM gandhAdhikaM param | tanmAtrapa~nchakaM bhUtapa~nchaka~nchaivamIritam || 4\.25|| evaM prakR^itiravyaktamahadAdikramAdbhidAm | chaturviMshAsa~NkhyAnAM prApitA sunirUpitA || 4\.26|| bhUtAni bhagavAn sR^iShTvA dvedhaikaikaM vibhaktavAn | ekamekaM vidhAyAMsha~nchaturdhAnyaM vibhaktavAn || 4\.27|| chaturdhA rachitAnaMshAMstattadaMshe yunakti saH | chaturthAMshayutasvAMshaiH pa~nchabhUtAnyajIjanat || 4\.28|| anyabhUtAMshasattve.api svAMshabhUyastvataH kR^itaH | pR^ithvyaptejo.anilavyomavyapadesho jagatyabhUt || 4\.29|| pa~nchIkaraNametAdR^igupalakShayati shrutiH | bhUtairmahadaha~NkR^ityoH saptIkR^itirupaskR^itA || 4\.30|| bhUtapa~nchakamavyaktamete mahadaha~NkR^itI | upAdAnAni dehasyendriyANi pratipUruSham || 4\.31|| bhinnAnyAkalpakalpAni sharIraM bhUShayanti hi | chetanaikaniyAmyaM yachCharIraM tannigadyate || 4\.32|| sharIraM dvividhaM nityamanityamiti bhedataH | bhagavannityasUrINAM nityaM naisargikaM tu tat || 4\.33|| anityamapi tad.hvedhA karmAkarmakR^itatvataH | akarmakR^itamIshAderichChayA parikalpitam || 4\.34|| tachcha karmakR^itaM dvedhA svechChAsahakR^itaM tathA | karmamAtrakR^ita~ncheti saubharyAderyathAdimam || 4\.35|| dvitIyamasmadAdInAM sAmAnyena punardvidhA | sthAvaraM ja~Ngama~ncheti shilAdi sthAvaraM matam || 4\.36|| ja~Ngama~ncha dvidhA proktaM syAdyonijamayonijam | yonijaM devamAnuShyatiryagAdivibhAgavat || 4\.37|| udbhijjasvedajANDotthanArakyAkhyamayonijam | evaM pa~nchIkR^itAnAM syAdaNDotpAdakatA smR^itA || 4\.38|| aNDotpatteH pUrvasR^iShTiH samaShTirata uttarA | vyaShTisR^iShTiriti dvedhA sR^iShTirvedAntisammatA || 4\.39|| avyaktAdermahattvAdiravasthAntaramiShyate | vijAtIyAntarAvasthA chettattvAntaramIryate || 4\.40|| itthamavyaktamahadaha~NkArendriyanAmakaiH | tanmAtrANIti tattvAni chaturviMshatidhAbhavan || 4\.41|| bhogyabhogopakaraNabhogasthAnAni cheshituH | jIvasya cha prakR^ityAdInyudbhavanti yathAyatham || 4\.42|| viShayo bhogyamakShyAdi bhogopakaraNaM matam | bhogasthAnaM tu bhuvanaM tadvartInyaNDajAni hi || 4\.43|| evaM pa~nchIkR^itairbhUtairArabdhaM prAkR^itaM bhavet | kapitthaphalakAkAramaNDaM nAma nigadyate || 4\.44|| jambUdvIpamidaM sarvaM lavaNodadhinAvR^itam | plakShadvIpaM tato.apIkShusamudreNa praveShTitam || 4\.45|| tatastu shAlmalidvIpaM surAsAgaraveShTitam | kushadvIpaM tataH sarpiH samudreNa praveShTitam || 4\.46|| krau~nchadvIpaM tataH pashchAddadhyarNavasamAvR^itam | shAkadvIpaM tataH kShIrasamudreNa praveShTitam || 4\.47|| puShkaradvIpamabhitaH shuddhAmbudhisamAvR^itam | sarvametaddhaimabhUmyA tato valayaparvataH || 4\.48|| andhakArAvR^itaH so.api so.api garbhodakena cha | tato.aNDamekamevaM syAdbhUmerUrdhvamadho.api cha || 4\.49|| aNDAnyetAdR^ishAni syuranantAni mahAhareH | jalabudbudakalpAni purANoktAnyanukramAt || 4\.50|| || iti vedAntakArikAvalyAM prakR^itinirUpaNaM nAma chaturthaM prakaraNam || \medskip\hrule\medskip atha kAlanirUpaNaM nAma pa~nchamaM prakaraNam | guNatrayavihIno yaH sa jaDaH kAla uchyate | akhaNDakhaNDabhedena sa kAlo dvividho mataH || 5\.1|| Adyo vibhurbhUtabhAvivartamAnatvadhIkaraH | nimeShAdiprabhedena bahubhedastvasau mataH || 5\.2|| akhaNDakAla evAyaM nitya ityavagamyate | kAlaH svakAryaM prati tu syAdupAdAnakAraNam || 5\.3|| kAryarUpastato naiva nitya ityavadhAryatAm | lIlAvibhUtAvIshAnaH kAlamAlambya kAryakR^it || 5\.4|| eSha nityavibhUtau tu na kAlamavalambate | krIDAparikaraH so.ayaM kAlastu paramAtmanaH || 5\.5|| nityanaimittikaprAkR^italayAH kAlahetukAH | evaM prakAshitaM kAlasvarUpasya nirUpaNam || 5\.6|| || iti vedAntakArikAvalyAM kAlanirUpaNaM nAma pa~nchamaM prakaraNam || \medskip\hrule\medskip atha nityavibhUtinirUpaNaM nAma ShaShThaM prakaraNam | shuddhasattve dharmabhUtaj~nAnajIveshvareShu cha | ajaDatvaM bhavellakShma tatpunaH svaprakashatA || 6\.1|| parAktve satyajaDatA lakShma prathamayormatam | parasmai bhAsamAnatvaM parAktvamanugadyate || 6\.2|| sattvaikamUrtiko deshaH shuddhasattvamachetanam parichChinnamagho deshe.anantamUrdhvapradeshataH || 6\.3|| svayamprakAsharUpeyaM pa~nchopaniShadAtmikA | viShNornityavibhUtiH syAnnityamAnandarUpiNI || 6\.4|| seyaM vibhUtirIshasya nityamuktAtmanAmapi | bhogyabhogopakaraNabhogasthAnamayI matA || 6\.5|| bhogyamIshvaradehAdi dvitIyaM chandanAdikam | bhogasthAnaM tu mANikyagopurAdikamuchyate || 6\.6|| dehA IshvaranityAnAM nityechChAkalpitA hareH | muktAnAM tu sharIrAdistatsa~NkalpakR^ito mataH || 6\.7|| shrIpatervyUhavibhavArchAvatAratayA sataH | aprAkR^itasharIrANi pratiShThAnantaraM hareH || 6\.8|| prasAdonmukhatApattau prakaTAni bhavanti hi | tachcha prakaTanaM tasya sa~NkalpAdhInamIryate || 6\.9|| prAkR^itAprAkR^itatanusaMsargaH kathamityalam | rAmakR^iShNAvatArAdau dR^iShTatvAttasya bhUyasA || 6\.10|| aujjvalyAdiguNe ye tu divyama~Ngalavigrahe | harestAMstu vijAnIhi gadyatrayavichArataH || 6\.11|| muktAnAmasharIratvavachanaM yattu dR^ishyate | tatkarmakR^itashArIrasambandhAbhAvagocharam || 6\.12|| nirUpayanti shrInAthadivyama~Ngalavigraham | purANoktakramAdasmAdAdyavedAntadeshikAH || 6\.13|| tripAdvibhUtivaikuNThaparavyomAdishabditA | vibhUtiriyamIshasya mahatI sumahIyate || 6\.14|| dvAdashAvaraNopetamanekashatagopuram | vaikuNThaM nAma nagarametasyAM pravijR^imbhate || 6\.15|| AnandanAmakastatra sudivyanilayaH sphuTaH | tatra ratnamayastambhasahasrA bhAsate sabhA || 6\.16|| anantastatra cha phaNAmaNitejovirAjitaH | tasmin dharmAdisahitasiMhAsanamupasthitam || 6\.17|| tatra chAmaravaddhastairvimalAdibhirarchitam | padmamaShTadalaM bhAti tatra sheSho.asti dhImayaH || 6\.18|| tatrAnandamayaH sAkShAtsarvavAchAmagocharaH | adbhutajyotirAkAro bhAti nArAyaNAtmanA || 6\.19|| || iti vedAntakArikAvalyAM nityavibhUtinirUpaNaM nAma ShaShThaM prakaraNam || \medskip\hrule\medskip atha dharmabhUtaj~nAnanirUpaNaM nAma saptamaM prakaraNam | dharmo bhavati yajj~nAnaM prabhA dIpe yathAtmanoH | taddharmabhUtavij~nAnaM nityaM nityeshvareShu tat || 7\.1|| baddheShu tattirobhUtaM mukteShu prAktirohitam | sa~NkochanavikAsAbhyAM nAshotpattivipAkabhAk || 7\.2|| sa~Nkocha indriyadvArA j~nAnaM sa~Nkochyate yadi | vikAsa indriyadvArA j~nAnaprasaraNAdbhavet || 7\.3|| svaprakAshaM svato mAnametadityatra sammatam | svAnyanirvAhakatvena dIpavatsvaprakAshatA || 7\.4|| tamovisheShasAnnidhyAjj~nAnaM svApe tirohitam | dravyatvamasya j~nAnasya prabhAvadguNatApi cha || 7\.5|| dhIbhedAH sukhaduHkhechChAdveShayatnA na te pR^ithak | dveShmIchChAmIti vAdastu smarAmItyAdivanmataH || 7\.6|| smR^ityAdayo j~nAnabhedA anantA jIvavR^ittayaH | j~nAnashaktyorvitatayo.anantAshcha bhagavadguNAH || 7\.7|| gadyatraye mahAchAryairayamartha udIritaH | tattatsvarUpavij~nAnaM tadbhAShyeNAvagamyate || 7\.8|| bhaktiprapattisuprIta Ishvaro muktidAyakaH | ato bhaktiprapattI hi muktau paramakAraNam || 7\.9|| karmayogaj~nAnayogau bhaktisAdhanamUchire | phalAbhisandhirahitaM karmArAdhanamIshituH || 7\.10|| vinirmalAntaHkaraNe chintanaM j~nAnayogakaH | sAkShAditarathA vApi bhaktau kAraNatAnayoH || 7\.11|| bhaktiyogo.amaShTA~Ngo.avichChinnA smR^itisantatiH | vivekAdibhirUtpAdyA darshanAkAratAM gatA || 7\.12|| tattachCharIrAvasAnasamaye pariNAminI | seyaM sAdhanabhaktiH syAtprapattya~NgavatI matA || 7\.13|| phalabhaktistu bhagavadanugrahakR^itA bhavet | ata eva hariH sAkShAtsiddhopAyatvamashnute || 7\.14|| antarAdityavidyAdibhedAtsA bahudhA matA | sarvApi brahmavidyeyaM brahmaprAptyupayoginI || 7\.15|| nyAsavidyA prapattiH syAda~Ngapa~nchayoginI | AnukUlyasya sa~NkalpaH prAtikUlyasya varjanam || 7\.16|| rakShiShyatIti vishvAso goptR^itvavaraNaM tathA | AtmanikShepakArpaNye a~Ngapa~nchakamIritam || 7\.17|| gurUpasadanAdeShA vij~nAtavyA manIShibhiH | iyamuttarapUrvAghAshleShanAshakR^iduchyate || 7\.18|| apachArAnvinA brahmavidAM nAsyA virodhakR^it | anyo.astIti mahAchAryashAsanaM vyavasIyate || 7\.19|| || iti vedAntakArikAvalyAM dharmabhUtaj~nAnanirUpaNaM nAma saptamaM prakaraNam || \medskip\hrule\medskip atha jIvanirUpaNaM nAmAShTamaM prakaraNam | aNutve sati chaitanyaM jIvalakShaNamuchyate | sa cha dehendriyAdibhyo vilakShaNatayA mataH || 8\.1|| jIvasyAnekaviShayAnubhavo.aNorapi sphuTaH | yaddharmabhUtavij~nAnavyAptistatropayoginI || 8\.2|| pUrvAnubhUtaviShayapratisandhAnayogataH | nityaH pratisharIraM sa bhinno bhoktrAdishabdataH || 8\.3|| prakR^ityapekShayA dehI dehaH shrImadapekShayA | tasya svayaprakAshatvaM pratyakShashrutibodhitam || 8\.4|| deshAntaraphalAdInAmupalabdhiraNorapi | karmajanyAdadR^iShTAkhyavij~nAnAditi sa~njaguH || 8\.5|| baddho mukto nitya iti jIvaH sa trividho mataH | brahmAdikITaparyantA baddhAH saMsArayoginaH || 8\.6|| traivargikArthaniShNAtA bubhukShava udAhR^itAH | arthakAmaparAstatra svadehAtmAbhimAninaH || 8\.7|| te tu dharmaparAstatra yAgAdyarthAnuSha~NgiNaH | dharmastvalaukikashreyaHsAdhanaM chodanoditam || 8\.8|| rudrAdyArAdhanaparA anyadevaparA matAH | Arto jij~nAsurarthArthItyevaM bhAgavatAH smR^itAH || 8\.9|| mumukShUNAM cha kaivalyaparANAM lakShma kathyate | prakR^itestu viyuktasya svAtmano.anubhavaH param || 8\.10|| kaivalyamarchirmArgeNa gatvApi paramaM padam | ramaNatyaktapatnIvat kvachitkoNe.avatiShThate || 8\.11|| kaivalyametatkeShA~nchidAryANAmeva sammatam | asmadAryAstu kaivalyaM na manyanta iti sthitam || 8\.12|| bhaktAH pUrvoktabhaktyaiva muktisamprAptyapekShiNaH | apashUdranaye bhaktau shUdrAnadhikR^itiH sphuTA || 8\.13|| sAdhyasAdhanabhaktibhyAM bhaktAH syurdvividhA matAH | parA~NkushAdikAnAdyAn vyAsAdInaparAn viduH || 8\.14|| mumukShavaH prapannAshchAki~nchanyAdikayoginaH | traivargikaparA mokShaparAshcheti cha te dvidhA || 8\.15|| dharmArthakAmAn svAmyarthaM ye.anvatiShThaMsta AdimAH | satsa~NgAdarthavairAgye mumukShAyAM kR^itAdarAH || 8\.16|| bhagavadbhogasamprApsyai mahAchAryaM samAshritAH | asAmarthyena bhaktyAdau prapattyekAshrayAH pare || 8\.17|| sarvAdhikAritAM dhIrAH prapatterAchachakShire | ekAntinaH phalaM muktyA sahAnyadya ushanti te || 8\.18|| paramaikAntinastvaichChan bhagavatprItimeva ye | prArabdhaM karma bhuktvaiva yo mokShamabhikA~NkShati || 8\.19|| dR^ipta Artastya saMsAre vahnAviva samuttapan | prapattyanantare kAle yo mokShamabhikA~NkShati || 8\.20|| satsa~NgAditi sushlokadvayoktagatimAnnaraH | AvirbhUtasvasvarUpo mukto brahmAnubhUtibhAk || 8\.21|| muktasya bhogamAtre tu sAmyaM shrutiShu choditam | svechChayA sarvalokeShu sa~nchAro.asya na rudhyate || 8\.22|| svechChA cha harisa~NkalpAyattA muktasya labhyate | anAvartanashAstraM tu karmAvartaniShedhakR^it || 8\.23|| nityAsa~Nkuchitaj~nAnA nityaM bhagavadAj~nayA | tatkai~NkaryaratA nityA anantagaruDAdayaH || 8\.24|| eteShAmavatArAdirichChayaiva hareriva | AdhikArikatAmIShAmIshvareNa nirUpitA || 8\.25|| || iti vedAntakArikAvalyAM jIvanirUpaNaM nAmAShTamaM prakaraNam || \medskip\hrule\medskip atheshvaranirUpaNaM nAma navamaM prakaraNam | svetarAkhilasheShitvamIshvarasya tu lakShaNam | sa sUkShmachidachinmishro vishvopAdAnakAraNam || 9\.1|| sa~Nkalpayukta evaiSha nimittaM kAraNaM matam | kAlAdyantaryAmitayA sahakAri cha kAraNam || 9\.2|| kAryarUpeNa vaividhyayogyupAdAnamuchyate | pariNAmayitR^itvena nimittamapi tanmatam || 9\.3|| kAryotpattyupakAreNa sahakAri cha tadbhavet | ekavij~nAnasahitasarvavij~nAnavAdataH || 9\.4|| upAdAnatvamevoktaM mR^idAdAviva cheshvare | tadaikShateti sa~NkalpAnnimittatvaM kulAlavat || 9\.5|| sahakAritvamapyasyAntaryAmibrAhmaNoditam | sadbrahmAtmAdayaH shabdAH kAraNatvAvabodhinaH || 9\.6|| tatra chChAgapashunyAyAnnArAyaNaparA matAH | nAmarUpavibhAgAnarhatvAvasthAsamanvitam || 9\.7|| susUkShmachidachidyuktamekaM brahmAtmakaM matam | nAmarUpavibhAgAtprA~N na hi bhedo.avasIyate || 9\.8|| mR^idghaTAdAvapi tatastadekamiti gIyate | nAmarUpAdyabhAvena sachChabdenApi gIyate || 9\.9|| tadevAntaHpraveshena nAmarUpavibhAgakR^it | yathA jIvo.antarAviShTo nAmarUpavibhAgabhAk || 9\.10|| devo.ahamiti shabdaishcha mukhyavR^ittyAbhidhIyate | yathA nIlAdayaH shabdA nIlAdyavyabhichAriNam || 9\.11|| vishiShTameva mukhyArthaM vadanti nirupAdhikam | tathaiva bhagavAnantaryAmI sannAmarUpayoH || 9\.12|| vibhAgakR^itsa taiH shabdairmukhyavR^ittyAbhidhIyate | amukhyArthatvameteShAM parairuktaM na yuktimat || 9\.13|| sharIrAdyapR^ithagbhAvAchChabdA niShkarShaketare | vishiShTameva shrImantamabhidhAsyanti tattvataH || 9\.14|| sarvaM brahmetyaitadAtmyamityAdivyapadiShTayaH | sAmAnAdhikaraNyena saMyujyante.ata eva hi || 9\.15|| svarUpabhidayA bhedashrutayo.asmanmate sthitAH | vishiShTAbhedato.abhedashrutayo.api sunirvahAH || 9\.16|| kAraNAtsUkShmachidachidyuktAtsthUlaitadAhitam | kAryaM nAnyaditi vyaktamArambhaNanayAdiShu || 9\.17|| nirguNatvaparAH kAshchichChrutayaH santi tA imAH | taddheyaguNarAhityaM bodhayanti tato dhruvam || 9\.18|| || iti vedAntakArikAvalyAmIshvaranirUpaNaM nAma navamaM prakaraNam || \medskip\hrule\medskip athAdravyanirUpaNaM nAma dashamaM prakaraNam | dravyamevaM nirUpyAtha tadadravyaM nirUpyate | shuddhasattvaM mishrasattvamiti sattvaM dvidhA matam || 10\.1|| rajastamobhyAmaspR^iShTamadravyaM pUrvamuchyate | rajastamovimishraM tu mishrasattvaM prakIrtitam || 10\.2|| atIndriyaM prakAshAdinidAnaM sattvashabditam | rajo lobhapravR^ittyAdinidAnaM kIrtyate tamaH || 10\.3|| pramAdamohAdihetustraiguNyasya nirUpaNam | laye samAni chaitAni viShamANyudayAdiShu || 10\.4|| shrotragrAhyo guNaH shabdo varNAvarNAtmanA dvidhA | tAlubheryAdijatvena bhUtapa~nchakavartyasau || 10\.5|| sparshastvagindriyagrAhyaH pR^ithivyAdichatuShTaye | shItoShNAdiprabhedastu shAstrAntaranirUpitaH || 10\.6|| chakShurindriyanirgrAhyaM rUpametachchaturvidham | shvetarakte pItakR^iShNe iti bhedAd.hvidhAdimam || 10\.7|| bhAsvarAbhAsvaratvAbhyAM bhAsvaraM tejasi sthitam | pR^ithivIjalayoshchaitadabhAsvaramudAhR^itam || 10\.8|| rasanendriyanirgrAhyo rasaH ShoDhA sa kIrtitaH | ghrANagrAhyo guNo gandho dvidhA shAstrAntareShviva || 10\.9|| pR^ithivyAmeva gandhaH syAtpR^ithivIjalayo rasaH | pR^ithivIjalatejaHsu rUpaM sparshaH savAyuShu || 10\.10|| shabdaH pa~nchasu bhUteShu prAdhAnyenaivamuchyate | pa~nchIkaraNarItyA tu sarve sarvatra sa~NgatAH || 10\.11|| saMyuktapratyaye hetuH saMyoga iti kathyate | kAryAkAryaprabhedena sa saMyogo dvidhA mataH || 10\.12|| meShahastAdisaMyogaH kAryo.akAryo vibhorvibhoH | vibhudvayasya saMyogaH shrutyA yuktyA cha manyate || 10\.13|| tasmAtkAlasyeshvareNa saMyogo.api susammataH | saMyogAbhAvarUpo hi vibhAgo na guNAntaram || 10\.14|| sarvahetuShu hetutvanirvoDhrI shaktiriShyate | maNimantrAdikeShveShA prasiddhA sA tvatIndriyA || 10\.15|| buddhyAdayo.aShTau vij~nAne bhAvanA chAntarAvishan | dravatvasnehasa~NkhyAnaparimANAni vegakaH || 10\.16|| dravyasvarUparUpatvAnnAdhikyaM yAnti kevalam | sthitasthApakametasmin saMyoge.antarbhavatyataH || 10\.17|| saMyogAbhAvarUpatvAtpR^ithaktvasya vibhAgavat | gurutvasyApi shaktitvAnnAdhikyaM kvApi vidyate || 10\.18|| karmaNAmapi shaktitvaM kechidAhurmanIShiNaH | padArthAntaratAmanye prAhurvedAntavedinaH || 10\.19|| prAchInagranthapadavImanusR^itya yathAmati | vishiShTAdvaitasiddhAntaphakkiketthaM nidarshitA || 10\.20|| aNNayAryAdhvarIndrasya tArtIyIkatanUbhuvA | shrImadve~NkaTadAsena nirmitA kArikAvalI || 10\.21|| niramAyi ramAyattaparamAdbhutatejasaH | mudamAdhAtukAmena mayeyaM kArikAvalI || 10\.22|| bhaktiprapattyoradhidevatAbhyA\- mivAbjanAbhasya padAmbujAbhyAm | samarpaye.asmanmatakArikAvalIM tada~NgulIsa~NkhyanirUpaNADhyAm || 10\.23|| yaH shrImachChaThamarShaNAnvayapayaH sindhoH sudhAMshurmahA\- naNNAryaH samabhUdvibhUShitachatustantro vachaHkAntibhiH | tasyAsau tanayaH samArjitanayaH shrIve~NkaTAryaH sudhIH shrutyantAnvayakArikAlimakarotprItyai mahatyai satAm || 10\.24|| || iti vedAntakArikAvalyAmadravyanirUpaNaM nAma dashamaM prakaraNam || (prameyanirUpaNaM samAptam) || iti shrIbuchchive~NkaTAchAryakR^itA vedAntakArikAvalI samAptA || ## This is considered a primer on Ramanuja's Vedantic Philosophy. Encoded and proofread by Ankur Nagpal ankurnagpal108 at gmail.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}