% Text title : Brihatsamhita % File name : bRRihatsaMhitA.itx % Category : jyotisha, sociology\_astrology, varAhamihira % Location : doc\_z\_misc\_sociology\_astrology % Author : varAhamihira % Transliterated by : Michio YANO and Mizue Sugita % Proofread by : Yash Khasbage % Description/comments : edition of A.V.Tripathi (Sarasvati Bhavan Granthamala) % Acknowledge-Permission: GRETIL % Latest update : June 26, 2020 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Brihat Samhita ..}## \itxtitle{.. bR^ihatsaMhitA ..}##\endtitles ## \section{1 upanayanAdhyAyaH} jayati jagataH prasUtirvishvAtmA sahajabhUShaNaM nabhasaH | drutakanakasadR^ishadashashatamayUkhamAlArchitaH savitA || 1\.01|| prathamamunikathitamavitathamavalokya granthavistarasya artham | nAtilaghugvipularachanAbhirudyataH spaShTamabhidhAtum || 1\.02|| munigvirachitamidamiti yachchirantanaM sAdhu na manujagrathitam | tulye.arthe.akSharabhedAdamantrake kA visheShoktiH || 1\.03|| kShititanayadivasavAro na shubhakR^iditi yadi pitAmahaprokte | kujadinamaniShTamiti vA ko.atra visheSho nR^idivya\*kR^iteH || 1\.04|| (##K.##kR^ite) AbrahmAdigviniHsR^itamAlokya granthavistaraM kramashaH | kriyamANakamevaitat samAsato.ato mamotsAhaH || 1\.05|| AsIt tamaH kiledaM tatrApAM taijase.abhavaddhaime | svarbhUshakale brahmA vishvakR^idaNDe.arkashashinayanaH || 1\.06|| kapilaH pradhAnamAha dravyAdIn kaNakabhugasya vishvasya | kAlaM kAraNameke svabhAvamapare jaguH karma || 1\.07|| tadalamativistareNa prasa~NgavAdArthanirNayo.atimahAn | jyotiHshAstrA~NgAnAM vaktavyo nirNayo.atra mayA || 1\.08|| jyotiHshAstramanekabhedaviShayaM skandhatrayAdhiShThitaM tatgkArtsnyopanayasya nAma munibhiH sa~NkIrtyate saMhitA | skandhe.asmin gaNitena yA grahagatistantrAbhidhAnastvasau horAnyo.a~Ngavinishchayashcha kathitaH skandhastR^itIyo.aparaH || 1\.09|| vakrAnuvakrAstamayodayAdyAstArAgrahANAM karaNe mayAuktAH | horAgataM vistarashashcha janmayAtrAvivAhaiH saha pUrvamuktam || 1\.10|| prashnapratiprashnakathAprasa~NgAn svalpopayogAn grahasambhavAmshcha | santyajya phalgUni cha sArabhUtaM bhUtArthamarthaiH sakalaiH pravakShye || 1\.11|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM upanayanAdhyAyaH samAptaH || 01|| \section{2 sAMvatsarasUtrAdhyAyaH} na pratibaddhaM gamayati vakti na cha prashnamekamapi pR^iShTaH | nigadati na cha shiShyebhyaH sa kathaM shAstrArthavijj~neyaH || 2\.01|| grantho.anyathAnyathAg\*arthaM karaNaM yashchAnyathA karotyabudhaH | (##K.##arthaH) sa pitAmahamupagamya stauti naro vaishikenAryAm || 2\.02|| tantre suparij~nAte lagne ChAyAmbuyantrasaMvidite | horArthe cha surUDhe nAdeShTurbhAratI vandhyA || 2\.03|| apyarNavasya puruShaH prataran kadA chid AsAdayedanilavegavashena pAram | na tvasya kAlapuruShAkhyamahArNavasya gachChet kadA chidanR^iShirmanasApi pAram || 2\.04|| jagati prasAritamivAlikhitamiva matau niShiktamiva hR^idaye | shAstraM yasya sabhagaNaM nAdeshA \*niShphalAs tasya || 2\.05|| (##K.##niHphalAs) kR^itsnA~NgopA~NgakushalaM horAgaNitanaiShThikam | yo na pUjayate rAjA sa nAshamupAgachChati || 2\.06|| vanaM samAshritA ye.api nirmamA niShparigrahAH | api te paripR^ichChanti jyotiShAM gatikovidam || 2\.07|| apradIpA yathA rAtriranAdityaM yathA nabhaH | tathAsAMvatsaro rAjA bhramyatyandha ivAdhvani || 2\.08|| \*muhUrta gtithinakShatraM R^itavashchAyane tathA | (##K.##muhUrtaM) sarvANyevAkulAni syurna syAt sAMvatsaro yadi || 2\.09|| tasmAdrAj~nAdhigantavyo vidvAn sAMvatsaro.agraNIH | jayaM yashaH shriyaM bhogAn shreyashcha samabhIpsatA || 2\.10|| nAsAMvatsarike deshe vastavyaM bhUtimichChatA | chakShurbhUto hi yatraiSha pApaM tatra na vidyate || 2\.11|| na sAMvatsarapAThI cha narakeShUpapadyate | brahmalokapratiShThAM cha labhate daivachintakaH || 2\.12|| granthatashchArthatashchaitat kR^itsnaM jAnati yo dvijaH | agrabhuksa bhavetgshrAddhe pUjitaH pa~NktipAvanaH || 2\.13|| mlechChA hi yavanAsteShu samyakshAstramidaM sthitam | R^iShivat te.api pUjyante kiM punardaivaviddvijaH || 2\.14|| kuhakAveshapihitaiH karNopashrutihetubhiH | kR^itAdesho na sarvatra praShTavyo na sa daivavit || 2\.15|| aviditvA eva \*yat shAstraM daivaj~natvaM prapadyate | (##K.##yaH) nakShatrasUchakoddiShTamupahAsaM karoti yaH | ##K.##2\.18\.3/ sa vrajatyandhatAgmisraM sArdhaM R^ikShaviDambinA ||) nagaradvAraloShTasya yadvat syAdupayAchitam | Adeshastadvadaj~nAnAM yaH satyaH sa vibhAvyate || 2\.17|| sampattyA yojitAdeshastadgvichChinnakathApriyaH | mattaH shAstraikadeshena tyAjyastAdR^igmahIkShitA || 2\.18|| yastu samyavijAnAti horAgaNitasaMhitAH | hyarchyaH sa narendreNa svIkartavyo jayaiShiNA || 2\.19|| na tat sahasraM kariNAM vAjinAM cha chaturguNam | karoti deshakAlaj~no \*yathAeko daivachintakaH || 2\.20|| (##K.##yadeko) duHsvapnadurvichintitaduShprekShitaduShkR^itAni karmANi | kShipraM prayAnti nAshaM shashinaH shrutvA bhasaMvAdam || 2\.21|| na tathAgichChati bhUpateH pitA jananI vA svajano.atha vA suhR^it | svayashohivivR^iddhaye yathA hitamAptaH sabalasya daivavit || 2\.22|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM sAMvatsarasUtrAdhyAyaH samAptaH || 02|| \section{3 AdityachArAdhyAyaH} AshleShArdhAddakShiNamuttaramayanaM \*raver dhaniShThAdyam | (##K.##omitted) nUnaM kadA chidAsIdyenoktaM pUrvashAstreShu || 3\.01|| sAmpratamayanaM savituH karkaTakAdyaM mR^igAditashchAnyat | uktAbhAvo vikR^itiH pratyakShaparIkShaNairvyaktiH || 3\.02|| dUrasthachihnavedhAdudaye.astamaye.api vA sahasrAMshoH | ChAyAgpraveshanirgamachihnairvA maNDale mahati || 3\.03|| aprApya makaramarko vinivR^itto hanti sAparAM yAmyAm | karkaTakamasa.nprApto vinivR^ittashchottarAM sa.aindrIm || 3\.04|| uttaramayanamatItya vyAvR^ittaH kShemasasyavR^iddhikaraH | prakR^itisthashchApyevaM vikR^itagatirbhayakR^iduShNAMshuH || 3\.05|| satamaskaM parva vinA tvaShTA nAmArkamaNDalaM kurute | sa nihanti sapta bhUpAn janAMshcha shastrAgnigdurbhikShaiH || 3\.06|| tAmasakIlakasa.nj~nA rAhusutAH ketavastrayastriMshat | varNasthAnAkAraistAn dR^iShTvA.arke phalaM brUyAt || 3\.07|| te chArkamaNDalagatAH pApaphalAshchandramaNDale saumyAH | dhvA~NkShakabandhapraharaNarUpAH pApAH shashA~Nke.api || 3\.08|| teShAmudaye rUpANyambhaH kaluShaM rajogvR^itaM vyoma | nagatarushikhara\*AmardI sasharkaro mArutashchaNDaH || 3\.09|| (##K.##vimardI) R^itugviparItAstaravo dIptA mR^igapakShiNo dishAM dAhAH | nirghAtamahIkampAdayo bhavantyatra chotpAtAH || 3\.10|| na pR^ithakphalAni teShAM shikhigkIlakarAhudarshanAni yadi | tadgudayakAraNameShAM ketuAdInAM phalaM brUyAt || 3\.11|| yasmin yasmin deshe darshanamAyAnti sUryabimbasthA | tasmiMstasmin vyasanaM mahIpatInAM parij~neyam || 3\.12|| kShutgpramlAnasharIrA munayo.apyutsR^iShTadharmasachcharitAH | nirmAMsabAlahastAH kR^ichChreNAyAnti \*paradesham || 3\.13|| (##K.##paradeshAn) taskaraviluptavittAH pradIrghaniHshvAsamukulitAkShipuTAH | santaH sannasharIrAH shokodbhava\*vAShpa ruddhadR^ishaH || 3\.14|| (##K.##str. bAShpa) kShAmA jugupsamAnAH svanR^ipatigparachakrapIDitA manujAH | svanR^ipaticharitaM karma \*na(##K.##cha) \*purA kR^itaM prabruvantyanye || 3\.15|| (##K.##parAkR^itaM, ##K.##str. purAkR^itaM) garbheShvapi niShpannA vArimucho na prabhUtavArimuchaH | sarito yAnti tanutvaM kva chit kvachijjAyate sasyam || 3\.16|| daNDe narendramR^ityurvyAdhibhayaM syAt \*kabandhasaMsthAne | (##K.##kavandhasaMsthAne) dhvA~NkShe cha taskarabhayaM durbhikShaM kIlake.arkasthe || 3\.17|| rAjopakaraNarUpaishChatradhvajachAmarAdibhirviddhaH | rAjAnyatvakR^idarkaH sphuli~NgadhUmAdibhirjanahA || 3\.18|| eko durbhikShakaro dvyAdyAH syurnarapatervinAshAya | sitaraktapItakR^iShNaistairviddho.arko.anuvarNaghnaH || 3\.19|| \*dvashyante cha yataste ravigbimbasyotthitA mahAutpAtAH | (##K.## U.dR^ishyante) AgachChati lokAnAM tenaiva bhayaM pradeshena || 3\.20|| Urdhvakaro divasakarastAmraH senApatiM vinAshayati | pIto narendraputraM shvetastu purohitaM hanti || 3\.21|| chitro.atha vApi dhUmro ravirashmir\*vyAkulAm(##K.##vyAkulAM) karoty\*Urdham | (##K.##mahIm) taskarashastranipAtairyadi salilaM nAshu pAtayati || 3\.22|| tAmraH kapilo vArkaH shishire harigku~NkumachChavishcha madhau | ApANDugkanakavarNo grIShme varShAsu shuklashcha || 3\.23|| sharadi kamalodarAbho hemante rudhirasannibhaH shastaH | prAvR^iTkAle snigdhaH sarvagR^itunibho.api shubhadAyI || 3\.24|| rUkShaH shveto viprAn raktAbhaH kShatriyAn vinAshayati | pIto vaishyAn kR^iShNastato aparAn shubhakaraH snigdhaH || 3\.25|| grIShme rakto bhayakR^idvarShAsvasitaH karotyanAvR^iShTim | hemante pIto.arkaH karoti \*na chireNa rogabhayam || 3\.26|| (##K.##achireNa) surachApapATitatanurnR^ipativirodhapradaH sahasrAMshuH | prAvR^iTkAle sadyaH karoti vimaladyutirvR^iShTim || 3\.27|| varShAkAle vR^iShTiM karoti sadyaH shirIShapuShpAbhaH | shikhigpatranibhaH salilaM na karoti dvAdashAbdAni || 3\.28|| shyAme.arke kITabhayaM bhasmanibhe bhayamushanti parachakrAt | yasyagR^ikShe sachChidrastasya vinAshaH kShitIshasya || 3\.29|| shasharudhiranibhe bhAnau nabhastalasthe bhavanti sa~NgrAmAH | shashigsadR^ishe \*nR^ipatibadhaH kShipraM chAnyo nR^ipo bhavati || 3\.30|| (##K.##nR^ipativaddhaH) kShutgmArakR^it ghaTanibhaH khaNDo \*janahA vidIdhitirbhayadaH | (##K.##nR^ipahA) toraNarUpaH purahA Chatranibho deshanAshAya || 3\.31|| dhvajagchApanibhe yuddhAni bhAskare vepane cha rUkShe cha | kR^iShNA rekhA savitari yadi hanti tato \*nR^ipaM sachivaH || 3\.32|| (##K.##nR^ipaM tataH) \*dinakaram(##K.##divasakaram) \*udayAstasaMsthitam ulkAshanividyuto yadA hanyuH | (##K.##udayasaMsthitam) narapatigmaraNaM vindyAt tadAnyarAja\*pratiShThA cha || 3\.33|| (##K.##pratiShThAM) pratidivasamahimakiraNaH pariveShI sandhyayordvayoratha vA | rakto.astameti raktoditashcha bhUpaM karotyanyam || 3\.34|| praharaNasadR^ishairjaladaiH sthagitaH sandhyAdvaye.api raNakArI | mR^igamahiShavihagakharakarabhasadR^isharUpaishcha bhayadAyI || 3\.35|| dinakarakarAbhitApAdR^ikShamavApnoti sumahatIM pIDAm | bhavati tu pashchAtgshuddhaM kanakamiva hutAshaparitApAt || 3\.36|| divasakR^itaH pratisUryo jalakR^idudadakShiNe sthito.anilakR^it | ubhayasthaH salilabhayaM nR^ipamupari nihantyadho janahA || 3\.37|| rudhiragnibho viyatyavanipAntakaro na chirAt paruSharajo.aruNIkR^itatanuryadi vA dinakR^it | asitavichitranIlaparuSho janaghAtakaraH khagamR^igabhairavasvararutaishcha nishAdyumukhe || 3\.38|| amalavapuravakramaNDalaH sphuTavipulAmaladIrghadIdhitiH | avikR^itatanuvarNachihnabhR^ijjagati karoti shivaM divAkaraH || 3\.39|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM AdityachArAdhyAyaH samAptaH || 03|| \section{4 chandrachArAdhyAyaH} nityamadhaHsthasyendorbhAbhirbhAnoH sitaM bhavatyardham | svachChAyayAnyadasitaM kumbhasyevAtapasthasya || 4\.01|| salilamaye shashini raverdIdhitayo mUrChitAstamo naisham | kShapayanti darpaNodara\*nihitA iva mandirasyAntaH || 4\.02|| (##K.##nihatA) tyajato.arkatalaM shashinaH pashchAdavalambate yathA shauklyam | dinakaravashAt tathAindoH prakAshate.adhaH prabhR^ityudayaH || 4\.03|| pratidivasamevamarkAt sthAnavisheSheNa shauklyaparivR^iddhiH | bhavati shashino.aparAhNe pashchAdbhAge ghaTasyeva 4\.04|| aindrasya shItakiraNo mUlAShADhAdvayasya \*chAyAtaH | (##K.##vA yAtaH) yAmyena \*vIja gjalacharakAnanahA vahnibhayadashcha || 4\.05|| (##K.##U.bIja) dakShiNapArshvena gataH shashI vishAkhAnurAdhayoH pApaH | madhyena tu prashastaH \*pitR^ideva gvishAkhayoshchApi || 4\.06|| (##K.##pitryasya) ShaD anAgatAni pauShNAddvAdasha raudrAchcha madhyayogIni | jyeShThAdyAni navagR^ikShANyuDupatinAtItya yujyante || 4\.07|| unnatamIShachgChR^i~NgaM nausaMsthAne vishAlatA choktA | nAvikapIDA tasmin bhavati shivaM sarvalokasya || 4\.08|| arddhonnate cha lA~Ngalamiti pIDA tadgupajIvinAM tasmin | prItishcha nirnimittaM manujapatInAM subhikShaM cha || 4\.09|| dakShiNaviShANamardhonnataM yadA duShTalA~NgalAkhyaM tat | pANDyanareshvaranidhanakR^idudyogakaraM balAnAM cha || 4\.10|| samashashini subhikShakShemavR^iShTayaH prathamadivasasadR^ishAH syuH | daNDavadudite pIDA gavAM nR^ipashchogradaNDo.atra || 4\.11|| kArmukarUpe yuddhAni yatra tu jyA tato jayasteShAm | sthAnaM yugamiti yAmyottarAyataM bhUmigkampAya || 4\.12|| yugameva yAmyakoTyAM kiM chit tu~NgaM sa pArshvashAyIiti vinihanti sArthavAhAn vR^iShTeshcha vinigrahaM kuryAt || 4\.13|| hyuchChrAyAdekaM yadi shashino.avA~NmukhaM bhavetgChR^i~Ngam | AvarjitamityasubhikShakAri tadgodhanasyApi || 4\.14|| avyuchChinnA rekhA samantato maNDalA cha kuNDAkhyam | asmin mANDalikAnAM sthAnatyAgo narapatInAm || 4\.15|| proktasthAnAbhAvAdudaguchchaH kShemavR^iddhivR^iShTikaraH | dakShiNatu~Ngashchandro durbhikShabhayAya nirdiShTaH || 4\.16|| shR^i~NgeNaikenag\*indur(##K.##induM) vilInamatha vApyavA~NmukhaM \*shR^i~Ngam | (##K.##ashR^i~Ngam) sampUrNaM chAbhinavaM dR^iShTvA eko jIvitAdbhrashyet || 4\.17|| saMsthAnavidhiH kathito rUpANyasmAdbhavanti chandramasaH | svalpo durbhikShakaro mahAn subhikShAvahaH proktaH || 4\.18|| madhyatanurvajrAkhyaH kShudbhayadaH sambhramAya rAj~nAM cha | chandro mR^ida~NgagrUpaH kShemasubhikShAvaho bhavati || 4\.19|| j~neyo vishAlamUrtirnarapatilakShmIvivR^iddhaye chandraH | sthUlaH subhikShakArI priyadhAnyakarastu tanumUrtiH || 4\.20|| pratyantAn kugnR^ipAMshcha hantyuDupatiH shR^i~Nge kujenAhate shastrakShudbhayakR^idyamena shashijenAvR^iShTidurbhikShakR^it | shreShThAn hanti nR^ipAn mahendraguruNA shukreNa chAlpAn nR^ipAn shukle yApyamidaM phalaM grahakR^itaM kR^iShNe yathoktAgamam || 4\.21|| bhinnaH sitena magadhAn yavanAn pulindAn nepAlabhR^i~Ngi\*marukachCha surAShTramadrAn | (##K.##str. marukuchcha) pA~nchAlakaikayakulUtakapuruShAdAn hanyAdushInaragjanAn api sapta mAsAn || 4\.22|| gAndhArasauvIrakasindhukIrAn dhAnyAni shailAn draviDAdhipAMshcha | dvijAMshcha mAsAn dasha shItarashmiH santApayedvAkpatinA vibhinnaH || 4\.23|| udyuktAn saha vAhanairnarapatIMstraigartakAn mAlavAn kaulindAn gaNapu~NgavAn atha shibIn AyodhyakAn pArthivAn | hanyAt kauravamatsyashuktyadhipatIn rAjanyamukhyAn api prAleyAMshurasR^igrahe tanugate ShaNmAsamaryAdayA || 4\.24|| yaudheyAn sachivAn sakauravAn prAgIshAn atha chArjunAyanAn | hanyAdarkajabhinnamaNDalaH shItAMshurdashamAsapIDayA || 4\.25|| magadhAn mathurAM cha pIDayedveNAyAshcha taTaM shashA~NkajaH | aparatra kR^itaM yugaM vadedyadi bhittvA shashinaM vinirgataH || 4\.26|| kShemArogyasubhikShavinAshI shItAMshuH shikhinA yadi bhinnaH | kuryAdAyudhagjIvivinAshaM chaurANAmadhikena cha pIDAm || 4\.27|| ulkayA yadA shashI grasta eva hanyate | hanyate tadA nR^ipo yasya janmani sthitaH || 4\.28|| bhasmagnibhaH paruSho.aruNamUrtiH shItakaraH kiraNaiH parihINaH | shyAvatanuH sphuTitaH sphuraNo vA \*kShuDDamara AmayachaurabhayAya || 4\.29|| (##K.##kShutsamarA) prAleyakundakumudasphaTikAvadAto yatnAdivAdrisutayA parimR^ijya chandraH | uchchaiH kR^ito nishi bhaviShyati me shivAya yo dR^ishyate sa bhavitA jagataH shivAya || 4\.30|| shukle pakShe sa.npravR^iddhe pravR^iddhiM brahmakShatraM yAti vR^iddhiM prajAshcha | hIne hAnistulyatA tulyatAyAM kR^iShNe sarve tatphalaM vyatyayena || 4\.31|| yadi kumudamR^iNAlahAragaurastithiniyamAt kShayameti varddhate vA | avikR^itagatimaNDalAMshuyogI bhavati nR^iNAM vijayAya shItarashmiH || 4\.32|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM chandrachArAdhyAyaH samAptaH || 04|| \section{5 rAhuchArAdhyAyaH} amR^itAsvAdavisheShAchchChinnamapi shiraH kilAsurasyedam | prANairaparityaktaM grahatAM yAtaM vadantyeke || 5\.01|| indvarkamaNDalAkR^itirasitatvAt kila na dR^ishyate gagane | anyatra parvakAlAdvarapradAnAt kamalayoneH || 5\.02|| mukhapuchChavibhaktA~NgaM bhuja~NgamAkAramupadishantyanye | kathayantyamUrtamapare tamogmayaM saiMhikeyAkhyAkhyam || 5\.03|| yadi mUrto bhavichArI shiro.atha vA bhavati maNDalI rAhuH | bhagaNArdhenag\*antaritau (##K.##antarito) gR^ihNAti kathaM niyatachAraH || 5\.04|| aniyatagchAraH khalu chedupalabdhiH sa~NkhyayA kathaM tasya | puchChAnanAbhidhAno.antareNa kasmAn na gR^ihNAti || 5\.05|| atha tu bhujagendragrUpaH puchChena mukhena vA sa gR^ihNAti | mukhapuchChAntarasaMsthaM sthagayati kasmAn na bhagaNArdham || 5\.06|| rAhugdvayaM yadi syAdgraste.astamite.atha vAudite chandre | tatsamagatinAnyena grastaH sUryo.api dR^ishyate || 5\.07|| bhUgchChAyAM svagrahaNe bhAskaramarkagrahe pravishatInduH | pragrahaNamataH pashchAn nendorbhAnoshcha pUrvArdhAt || 5\.08|| vR^ikShasya svachChAyA yathAg\*ekapArshve (##K.##ekapArshvena) bhavati \*dIrghachayA | (##K.##dIrghA cha) nishi nishi tadvadbhUmerAvaraNavashAddineshasya || 5\.09|| sUryAt saptamagrAshau yadi chodagdakShiNena nAtigataH | chandraH pUrvAbhimukhashChAyAmaurvIM tadA vishati || 5\.10|| chandro.adhaHsthaH sthagayati ravimambudavat samAgataH pashchAt | pratideshamatashchitraM dR^iShTigvashAdbhAskaragrahaNam || 5\.11|| AvaraNaM mahadindoH kuNThaviShANastato.ardhasa~nchChannaH | svalpaM raveryato.atastIkShNaviShANo ravirbhavati || 5\.12|| evamuparAgakAraNamuktamidaM divyadR^igbhirAchAryaiH | rAhurakAraNamasminn ityuktaH shAstrasadbhAvaH || 5\.13|| yo.asau asuro rAhustasya varo brahmaNA.ayamAj~naptaH | ApyAyanamuparAge dattaghutAMshena te bhavitA || 5\.14|| tasmin kAle sAnnidhyamasya tenopacharyate rAhuH | yAmyottarA shashigatirgaNite.apyupacharyate tena || 5\.15|| na kathaM chidapi nimittairgrahaNaM vij~nAyate nimittAni | anyasminn api kAle bhavantyathotpAtagrUpANi || 5\.16|| pa~nchagrahasaMyogAn na kila grahaNasya sambhavo bhavati | tailaM cha jale.aShTamyAM na vichintyamidaM vipashchidbhiH || 5\.17|| avanatyA.arke grAso digj~neyA valanayAvanatyA cha | tithygavasAnAdvelA karaNe kathitAni tAni mayA || 5\.18|| ShaNmAsottaravR^id.hdhyA parveshAH sapta devatAH kramashaH | brahmashashIndrakuberA varuNAgniyamAshcha vij~neyAH || 5\.19|| brAhme dvijapashu\*vR^iddhiH kShemArogyANi sasyasampatcha | (##K.##vR^iddhikShemArogyANi) tadvat saumye tasmin pIDA viduShAmavR^iShTishcha || 5\.20|| aindre bhUpavirodhaH shAradasasyakShayo na cha kShemam | kaubere.arthapatInAmarthavinAshaH subhikShaM cha || 5\.21|| vAruNamavanIshAshubhamanyeShAM kShemasasyavR^iddhikaram | AgneyaM mitrAkhyaM sasyArogyAbhayAmbugkaram || 5\.22|| yAmyaM karotyavR^iShTiM durbhikShaM sa.nkShayaM cha sasyAnAm | yadataH paraM tadashubhaM kShutgmArAvR^iShTidaM parva || 5\.23|| velAhIne parvaNi garbhavipattishcha shastrakopashcha | ativele kusumaphalakShayo bhayaM sasyanAshashcha || 5\.24|| hInAtiriktakAle phalamuktaM pUrvashAstradR^iShTatvAt | sphuTagaNitavidaH kAlaH katha~n chidapi nAnyathA bhavati || 5\.25|| yadyekasmin mAse grahaNaM ravigsomayostadA kShitipAH | svabalakShobhaiH sa.nkShayamAyAntyatishastrakopashcha || 5\.26|| grastAvuditAstamitau shAradadhAnyAvanIshvarakShayadau | sarvagrastau durbhikShamarakadau pApasandR^iShTau || 5\.27|| ardhoditoparakto naikR^itikAn hanti sarvayaj~nAMshcha | agnyupajIviguNAdhikaviprAshramiNo \*yuge.abhyuditaH || 5\.28|| (##K.##ayugAbhyuditaH) karShakag\*pAkhaNDi(##K.##pAShaNDi)vaNikkShatriyabalanAyakAn \*dvitIyAMshe | (##K.##dvitIye.aMshe) kArukashUdramlechChAn khatR^itIyAmshe samantrijanAn || 5\.29|| madhyAhne narapatigmadhyadeshahA shobhanashcha dhAnyArghaH | tR^iNabhugamAtyAntaHpuravaishyaghnaH pa~nchame khAMshe || 5\.30|| strIgshUdrAn ShaShThe.aMshe dasyupratyantahAstamayakAle | yasmin khAMshe mokShastatgproktAnAM shivaM bhavati || 5\.31|| dvijagnR^ipatIn udagayane viTshUdrAn dakShiNAyane hanti | rAhurudagAdidR^iShTaH pradakShiNaM hanti viprAdIn || 5\.32|| mlechChAn vidiksthito yAyinashcha hanyAddhutAshasaktAMshcha | salilagcharadantighAtI yAmyenodagavAmashubhaH || 5\.33|| pUrveNa salilapUrNAM karoti vasudhAM samAgato daityaH | pashchAt karShakasevakabIjavinAshAya nirdiShTaH || 5\.34|| pA~nchAlakali~NgashUrasenAH kAmbojoDrakirAtashastravArttAH | jIvanti cha ye hutAshavR^ittyA te pIDAmupayAnti meShasaMsthe || 5\.35|| gopAH pashavo.atha gomino manujA ye cha mahattvamAgatAH | pIDAmupayAnti bhAskare graste shItakare.atha vA vR^iShe || 5\.36|| mithune pravarA~NganA nR^ipA nR^ipamAtrA balinaH kalAvidaH | yamunAgtaTajAH sabAhlikA matsyAH suhmajanaiH samanvitAH || 5\.37|| AbhIrAngshabarAn sapahlavAn mallAn matsyakurU~n ChakAn api | pA~nchAlAn vikalAMshcha pIDayatyannaM chApi nihanti karkaTe || 5\.38|| siMhe pulindagaNamekalasattvayuktAn rAjopamAn narapatIn vanagocharAMshcha | ShaShThe tu sasyakavilekhakageyasaktAn hantyashmakatripurashAliyutAMshcha deshAn || 5\.39|| tulAdhare.avantygaparAntyasAdhUn vaNigdashArNAn \*marukachChapAMsh cha | (##K.##bharukachChapAMsh) alinyathodumbaramadracholAn drumAn sayaudheyaviShAyudhIyAn || 5\.40|| dhanvinyamAtyavaravAjividehamallAn pA~nchAlavaidyavaNijo viShamAyudhaj~nAn | hanyAn mR^ige tu jhaShamantrikulAni nIchAn mantrAuShadhIShu kushalAn sthavirAyudhIyAn || 5\.41|| kumbhe.antargirijAn sapashchimagjanAn bhArodvahAMstaskarAn AbhIrAn daradAryasiMhapurakAn hanyAt tathA barbarAn | Chechked) mIne sAgarakUlasAgarajaladravyANi \*vanyAn janAn prAj~nAn vAryupajIvinashcha bhaphalaM kUrmopadeshAdvadet || 5\.42|| (##K.##mAnyAn) savyApasavyalehagrasananirodhAvamardanArohAH | AghrAtaM madhyatamastamo.antya iti te dasha grAsAH || 5\.43|| savyagate tamasi jagajgjalaplutaM bhavati muditamabhayaM cha | apasavye narapatigtaskarAvamardaiH prajAnAshaH || 5\.44|| \*jihvopaleDhi paritastimiragnudo maNDalaM yadi sa lehaH | (##K.##jihvevaleDhi) pramuditasamastabhUtA prabhUtatoyA cha tatra mahI || 5\.45|| grasanamiti yadA tryaMshaH pAdo vA gR^ihyate.atha vApyardham | sphItagnR^ipavittahAniH pIDA cha sphItadeshAnAm || 5\.46|| paryanteShu gR^ihItvA madhye piNDIkR^itaM tamastiShThet | sa nirodho vij~neyaH pramodakR^it sarvabhUtAnAm || 5\.47|| avamardanamiti niHsheShameva sa~nChAdya yadi chiraM tiShThet | hanyAt pradhAnabhUpAn \*pradhAnadeshAMsh cha timiramayaH || 5\.48|| (##K.##pradhAnadeshAn pradhAnabhUpAMsh) vR^itte grahe yadi tamastatkShaNamAvR^itya dR^ishyate bhUyaH | ArohaNamityanyonyamardanairbhayakaraM rAj~nAm || 5\.49|| darpaNa ivaikadeshe \*sabAShpa gniHshvAsamArutopahataH | (##K.##savAShpa) dR^ishyetAghrAtaM tat suvR^iShTigvR^id.hdhyAvahaM jagataH || 5\.50|| madhye tamaH praviShTaM vitamaskaM maNDalaM cha yadi paritaH tangmadhyadeshanAshaM karoti kukShyAmayabhayaM cha || 5\.51|| paryanteShvatibahulaM svalpaM madhye tamastamontyAkhye | sasyAnAmItigbhayaM bhayamasmiMstaskarANAM cha || 5\.52|| shvete kShemasubhikShaM brAhmaNapIDAM cha nirdishedrAhau | agnigbhayamanalavarNe pIDA cha hutAshavR^ittInAm || 5\.53|| harite rogag\*ulbaNatA sasyAnAmItibhishcha vidhvaMsaH | (##K.##ulvaNatA) kapile shIghragasattvamlechChadhvaMso.atha durbhikSham || 5\.54|| aruNakiraNAnurUpe durbhikShAvR^iShTayo vihagapIDA | AdhUmre kShemasubhikShamAdishet mandavR^iShTiM cha || 5\.55|| kApotAruNakapilashyAvAbhe kShudbhayaM vinirdeshyam | kApotaH shUdrANAM vyAdhigkaraH kR^iShNavarNashcha || 5\.56|| vimalakamaNipItAbho vaishyadhvaMsI bhavet subhikShAya | sArchiShmatyagnigbhayaM gairikarUpe tu yuddhAni || 5\.57|| dUrvAkANDashyAme hAridre vApi nirdishet marakam | ashanigbhayasa.npradAyI \*pATala kusumopamo rAhuH || 5\.58|| (##K.##pATali) pAMshugvilohitarUpaH kShatradhvaMsAya bhavati vR^iShTeshcha | bAlagravikamalasurachAparUpabhR^it shastrakopAya || 5\.59|| pashyan grastaM saumyo ghR^itamadhutailakShayAya rAjNAM cha | bhaumaH samaravimardaM shikhikopaM taskarabhayaM cha || 5\.60|| shukraH sasyavimardaM nAnAkleshAMshcha janayati dharitryAm | ravijaH karotyavR^iShTiM durbhikShaM taskarabhayaM cha || 5\.61|| yadashubhamavalokanAbhiruktaM grahajanitaM grahaNe pramokShaNe vA | surapatiguruNAvalokite tatgshamamupayAti jalairivAgniriddhaH || 5\.62|| graste kramAn nimittaiH punargraho mAsagShaTkaparivR^id.hdhyA | pavanolkApAtagrajaH kShitikampatamo.ashaninipAtaiH || 5\.63|| AvantikA janapadAH kAverIgnarmadAtaTAshrayiNaH | dR^iptAshcha manujapatayaH pIDyante kShitisute graste || 5\.64|| antarvedIM sarayUM nepAlaM pUrvasAgaraM shoNam | strIgnR^ipayodhakumArAn saha vidvadbhirbudho hanti || 5\.65|| grahaNopagate jIve vidvangnR^ipamantrigajahayadhvaMsaH | sindhugtaTavAsinAmapyudagdishaM saMshritAnAM cha || 5\.66|| bhR^igutanaye rAhugate \*dAsheraka kaikayAH sayaudheyAH | (##K.##daserakAH) AryAvarttAH shibayaH strIgsachivagaNAshcha pIDyante || 5\.67|| saure marugbhavapuShkara\*saurAShTrika dhAtavo.arbudAntyajanAH | (##K.##saurAShTrA) gomantapAriyAtrAshritAsh cha nAshaM vrajantyAshu || 5\.68|| (##K.##str. gomantaH pAriyAtrA) kArttikyAmanalopajIvigmagadhAn prAchyAdhipAn koshalAn kalmAShAn atha shUrasenasahitAn kAshIshcha santApayet | \*hanyAd Ashu kali~NgadeshagnR^ipatiM sAmAtyabhR^ityaM tamo (##K.##hanyAdcha) dR^iShTaM kShatriyatApadaM janayati kShemaM subhikShAnvitam || 5\.69|| kAshmIrakAn kaushalakAn sapuNDrAn mR^igAMshcha hanyAdaparAntakAMshcha | ye somapAstAMshcha nihantysaumye suvR^iShTigkR^it kShemasubhikShakR^itcha || 5\.70|| pauShe dvijakShatrajanoparodhaH sasaindhavAkhyAH kukurA videhAH | dhvaMsaM vrajantyatra cha mandavR^iShTiM bhayaM cha vindyAdasubhikShayutam || 5\.71|| mAghe tu mAtR^igpitR^ibhaktavasiShThagotrAn svAdhyAyadharmaniratAn kariNastura~NgAn | va~NgA~NgakAshimanujAMshcha dunoti rAhur vR^iShTiM cha karShakajanag\*abhimatAM karoti || 5\.72|| (##K.##anumatAM) pIDAgkaraM phAlgunamAsi parva \*va~NgAshmakAvantika mekalAnAm | (##K.##vantaka) \*nR^ityaj~na gsasyapravarA~NganAnAM dhanuShkarakShatratapasvinAM cha || 5\.73|| (##K.##nR^ittaj~na) \*chaitryAM tu chitrakaralekhageyasaktAn (##K.##chaitre) rUpopajIvignigamaj~nahiraNyapaNyAn | pauNDrAuDrakaikayajanAn atha chAshmakAMshcha tApaH spR^ishatyamarapo.atra vichitravarShI || 5\.74|| vaishAkhag\*mAse grahaNe vinAshamAyAnti karpAsatilAH samudgAH | (##K.##mAsi) ikShvAkugyaudheyashakAH kali~NgAH \*sopaplavAH kintu subhikShamasmin || 5\.75|| (##K.##sopadravAH) jyeShThe narendradvijarAjapatnyaH sasyAni vR^iShTishcha mahAgaNAshcha | (##K.##jyaiShThe) pradhvaMsamAyAnti narAshcha saumyAH sAlvaiH sametAshcha niShAdasa~NghAH || 5\.76|| AShADhaparvaNyudapAnavapranadIpravAhAn phalamUlavArttAn | gAndhArakAshmIrapulindachInAn hatAn vadedmaNDalavarShamasmin || 5\.77|| kAshmIrAn sapulindagchInayavanAn hanyAt kurukShetrajAn gAndhArAn api madhyadeshasahitAn vR^iShTo grahaH shrAvaNe | kAmbojaikashaphAMshcha shAradamapi tyaktvA yathoktAn imAn anyatra prachurAnnaghR^iShTamanujairdhAtrIM karotyAvR^itAm || 5\.78|| kali~Ngava~NgAn magadhAn surAShTrAn mlechChAn suvIrAn \*daradAshmakAMsh cha | (##K.##daradA~n ChakAMsh) strINAM cha garbhAn asuro nihanti subhikShakR^idbhAdrapade.abhyupetaH || 5\.79|| kAmbojagchInayavanAn saha shalyahR^idbhir \*bAhlIka gsindhutaTavAsijanAMshcha hanyAt | (##K.##vAlhIka) \*Anartta gpauNDrabhiShajashcha tathA kirAtAn (##K.##Anarta) dR^iShTo.asuro.ashvayuji bhUrigsubhikShakR^ichcha || 5\.80|| hanugkukShipAyubhedA dvirdviH sa~nChardanaM cha jaraNaM cha | madhyAntayoshcha vidaraNamiti dasha shashigsUryayormokShAH || 5\.81|| AgneyyAmapagamanaM dakShiNaghanubhedasa.nj~nitaM shashinaH | sasyavimardo mukharugnR^ipapIDA syAt suvR^iShTishcha || 5\.82|| pUrvottareNa vAmo hanugbhedo nR^ipakumArabhayadAyI | mukharogaM shastrabhayaM tasmin vindyAt subhikShaM cha || 5\.83|| dakShiNakukShivibhedo dakShiNapArshvena yadi bhaven mokShaH | pIDA nR^ipaputrANAmabhiyojyA dakShiNA ripavaH || 5\.84|| vAmastu kukShigbhedo yadyuttaramArgasaMsthito rAhuH | strINAM garbhavipattiH sasyAni cha tatra madhyAni || 5\.85|| nairR^itavAyavyasthau dakShiNavAmau tu pAyubhedau dvau | guhyagrugalpA vR^iShTirdvayostu rAj~nIkShayo vAme || 5\.86|| pUrveNa pragrahaNaM kR^itvA prAgeva chApasarpeta | sa~nChardanamiti tat kShemasasyahArdipradaM jagataH || 5\.87|| prAkpragrahaNaM yasmin pashchAdapasarpaNaM tu tajjaraNam | kShutgshastrabhaya\*udvignA na sharaNamupayAnti tatra janAH || 5\.88|| (##K.##udvignAH kva) madhye yadi prakAshaH prathamaM tan madhyavidaraNaM nAma | antaHkopakaraM syAt subhikShadaM nAtivR^iShTikaram || 5\.89|| paryanteShu vimalatA bahulaM madhye tamo.antya gdaraNAkhyaH | (##K.##anta) madhyAkhyadeshagnAshaH shAradasasyakShayashchAsmin || 5\.90|| ete sarve mokShA vaktavyA bhAskare.api kintvatra | pUrvA dikshashini yathA tathA ravau pashchimA kalpyA || 5\.91|| mukte saptAhAntaH pAMshugnipAto.annasa.nkShayaM kurute | nIhAro rogabhayaM bhUkampaH pravaranR^ipamR^ityum || 5\.92|| ulkA mantrigvinAshaM nAnAvarNA ghanAshcha bhayamatulam | stanitaM garbhavinAshaM vidyunnR^ipadaMShTriparipIDAm || 5\.93|| pariveSho rukgpIDAM digdAho nR^ipabhayaM cha sAgnibhayam | rUkSho vAyuH prabalashchaurasamutthaM bhayaM dhatte || 5\.94|| nirghAtaH surachApaM daNDashcha kShudgbhayaM saparachakram | \*grahayuddhe nR^ipayuddhaM ketushcha tadeva sandR^iShTaH || 5\.95|| (##K.##grahayuddhaM) avikR^itasalila\*nipAtaiH saptAhAntaH subhikShamAdeshyam | (##K.##nipAte) yachchAshubhaM grahaNajaM tat sarvaM nAshan upayAti || 5\.96|| somagrahe nivR^itte pakShAnte yadi bhavedgraho.arkasya | tatrAnayaH prajAnAM dampatyorvairamanyonyam || 5\.97|| arkagrahAt tu shashino grahaNaM yadi dR^ishyate tato viprAH | naikakratuphalabhAjo bhavanti muditAH prajAshchaiva || 5\.98|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM rAhuchArAdhyAyaH samAptaH || 05|| \section{6 bhaumachArAdhyAyaH} yadyudayagR^ikShAdvakraM karoti navamAShTasaptamaR^ikSheShu | tad\*vaktrAm uShNamudaye pIDAgkaramagnivArttAnAm || 6\.01|| (##K.##vakramU.vaktram) dvAdashadashamaikAdashanakShatrAdvakrite kuje.ashrumukham | dUShayati rasAn udaye karoti rogAn avR^iShTiM cha || 6\.02|| vyAlaM trayodashagR^ikShAchchaturdashAdvA vipachyate.astamaye | daMShTrigvyAlamR^igebhyaH karoti pIDAM subhikShaM cha || 6\.03|| rudhirAnanamiti vaktraM pa~nchadashAt ShoDashAchcha vinivR^itte | tatgkAlaM mukharogaM sabhayaM cha subhikShamAvahati || 6\.04|| asigmushalaM saptadashAdaShTAdashato.api vA tadanuvakre | dasyugaNebhyaH pIdAM karotyavR^iShTiM sashastrabhayAm || 6\.05|| bhAgyAryamAgudite yadi nivartate vaishvadaivate bhaumaH | prAjApatye.astamitastrIn api lokAn nipIDayati || 6\.06|| shravaNoditasya vakraM puShye mUrdhAbhiShiktapIDAkR^it | yasminn R^ikShe.abhyuditastadgdigvyUhAn janAn hanti || 6\.07|| madhyena yadi maghAnAM gatAgataM lohitaH karoti tataH | pANDyo nR^ipo vinashyati shastrodyogAdbhayamavR^iShTim || 6\.08|| bhittvA \*maghA vishAkhAM bhindan bhaumaH karoti durbhikSham | (##K.##maghAM) marakaM karoti ghoraM yadi bhittvA rohiNIM yAti || 6\.09|| dakShiNato rohiNyAscharan mahIjo.arghavR^iShTinigrahakR^it | dhUmAyan sashikho vA vinihanyAt pAriyAtrasthAn || 6\.10|| prAjApatye shravaNe mUle \*triShu chottareShu shAkre cha | (##K.##tisR^iShUttarAsu) vicharan ghanagnivahAnAmupaghAtakaraH kShamAtanayaH || 6\.11|| chArodayAH prashastAH shravaNamaghAAditya\*hastamUleShu | (##K.##mUlahasteShu) ekapadAshvigvishAkhAprAjApatyeShu cha kujasya || 6\.12|| vipulavimalamUrtiH kiMshukAshokavarNaH sphuTagruchiramayUkhastaptatAmraprabhAAbhaH | vicharati yadi mArgaM chottaraM medinIjaH shubhakR^idavanipAnAM hArdidashcha prajAnAm || 6\.13|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM bhaumachArAdhyAyaH samAptaH || 06|| \section{7 budhachArAdhyAyaH} notpAtaparityaktaH kadA chidapi chandrajo vrajatyudayam | jaladahanapavanabhayakR^iddhAnyArghakShayavivR^iddhau vA || 7\.01|| vicharan shravaNadhaniShThAprajApatya(U.prAjApatya)indu\*vaishvadevAni | (##K.##vishvadaivAni) mR^idnan himakaratanayaH karotyavR^iShTiM sarogabhayAm || 7\.02|| raudrAdIni maghAntAnyupAshrite chandraje prajApIDA | shastragnipAtakShudbhayarogAnAvR^iShTisantApaiH || 7\.03|| hastAdIni \*charan ShaDR^ikShANyupapIDayan gavAmashubhaH | (##K.##vicharan) snehagrasArghavivR^iddhiM karoti chorvIM prabhUtAnnAm || 7\.04|| AryamNaM hautabhujaM bhadrapadAmuttrarAM yameshaM cha | chandrasya suto nighnan prANabhR^itAM dhAtusa.nkShayakR^it || 7\.05|| AshvinavAruNamUlAnyupamR^idnan revatIM cha chandrasutaH | paNyabhiShagnaujIvikasalilajaturagopaghAtakaraH || 7\.06|| pUrvAdygR^ikShatritayAdekamapIndoH suto.abhimR^idnIyAt | kShutgshastrataskarAmayabhayapradAyI charan jagataH || 7\.07|| prAkR^itavimishrasa.nkShiptatIkShNayogAntaghorapApAkhyAH | sapta parAsharatantre nakShatraiH kIrtitA gatayaH || 7\.08|| prAkR^itasa.nj~nA vAyavyayAmyapaitAmahAni bahulAshcha | mishrA gatiH pradiShTA shashigshivapitR^i\*bhujagadevAni || 7\.09|| (##K.##bhujagadaivAni) sa.nkShiptAyAM puShyaH punarvasuH phalgunIgdvayaM cheti | tIkShNAyAM bhadrapadAgdvayaM sashAkrAshvayukpauShNam || 7\.10|| yogAntikAgiti mUlaM dve chAShADhe gatiH sutasyendoH | ghorA shravaNastvAShTraM \*vasudaivaM vAruNaM chaiva || 7\.11|| (##K.##vasudevaM) pApAkhyA sAvitraM maitraM shakrAgnigdaivataM cheti | udayapravAsadivasaiH sa eva gatilakShaNaM prAha || 7\.12|| chatvAriMshat(40) triMshad(30) dvisametA viMshatir(22) dvinavakaM(18) cha | nava(9) mAsArdhaM(15) dasha chaikasaMyutAH(11) prAkR^itAdyAnAm || 7\.13|| prAkR^itagatyAmArogyavR^iShTisasyapravR^iddhayaH kShemam | sa.nkShiptamishrayormishrametadanyAsu viparItam || 7\.14|| R^ijvIgativakrAvakrA vikalA cha matena devalasyaitAH | pa~nchagchaturdvyekAhA R^ijvyAdInAM ShaDabhyastAH || 7\.15|| R^ijvI hitA prajAnAM \*ativakrA.arghaM gatirvinAshayati | (##K.##ativakrArthaM) shastrabhayadA cha vakrA vikalA bhayarogasa~njananI || 7\.16|| pauShAShADhashrAvaNavaishAkheShvindujaH samAgheShu | vR^iShTo bhayAya jagataH shubhaphalakR^it proShitasteShu || 7\.17|| \*kArtike .ashvayuji vA yadi mAse dR^ishyate tanugbhavaH shishirAMshoH | (##K.##kArttike) shastragchaurahutabhuggadatoyakShudbhayAni cha tadA vidadhAti 7\.18|| ruddhAni saumye.astagate purANi yAnyudgate tAnyupayAnti mokSham | (##K.##astamite) anye tu pashchAdudite vadanti lAbhaH purANAM bhavati tajj~nAH || 7\.19|| hemakAntiratha vA shukavarNaH sasyakena maNinA sadR^isho vA | snigdhamUrtiralaghushcha hitAya vyatyaye na shubhakR^it shashiputraH || 7\.20|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM budhachArAdhyAyaH samAptaH || 07|| \section{8 bR^ihaspatichArAdhyAyaH} nakShatreNa sahodayamupagachChati yena devapatigmantrI | tatgsa.nj~naM vaktavyaM varShaM mAsakrameNaiva || 8\.01|| varShANi kArttikAdInyAgneyAdbhadvayAnuyogIni | kramashastribhaM tu pa~nchamamupAntyamantyaM cha yadvarSham || 8\.02|| shakaTAnalopajIvakagopIDA vyAdhishastrakopashcha | vR^iddhistu raktapItakakusumAnAM kArttike varShe || 8\.03|| saumye.abde.anAvR^iShTirmR^igAkhugshalabhANDajaishcha sasyavadhaH | vyAdhigbhayaM mitrairapi bhUpAnAM jAyate vairam || 8\.04|| shubhakR^ijjagataH pauSho nivR^ittavairAH parasparaM kShitipAH | dvigtriguNo dhAnyArghaH pauShTikakarmaprasiddhishcha || 8\.05|| pitR^ipUjAgparivR^iddhirmAghe hArdishcha sarvabhUtAnAm | ArogyavR^iShTidhAnyArghasampado mitralAbhashcha || 8\.06|| phAlgunavarShe vindyAt kva chit kva chit kShemavR^iShTisasyAni | daurbhAgyaM pramadAnAM prabalAshchaurA nR^ipAshchogrAH || 8\.07|| chaitre mandA vR^iShTiH priyamannaM kShemamavanipA mR^idavaH | vR^iddhishcha koshadhAnyasya bhavati pIDA cha rUpavatAm || 8\.08|| vaishAkhe \*dharmagratA vigatabhayAH pramuditAH prajAH sanR^ipAH | (##K.##dharmaparA) yaj~nakriyAprAvR^ittirniShpattiH sarvasasyAnAm || 8\.09|| jyaiShThe jAtigkuladhanashreNIshreShThA nR^ipAH sadharmaj~nAH | pIDyante dhAnyAni cha hitvA ka~NguM shamIjAtim || 8\.10|| AShADhe jAyante sasyAni kva chidavR^iShTiranyatra | yogakShemaM madhyaM vyagrAshcha bhavanti bhUpAlAH || 8\.11|| shrAvaNavarShe kShemaM samyaksasyAni pAkamupayAnti | kShudrA ye \*pAkhaNDAH pIDyante ye cha tadgbhaktAH || 8\.12|| (##K.##pAShaNDAH) bhAdrapade vallIjaM niShpattiM yAti pUrvasasyaM cha | na bhavatyaparaM sasyaM kva chit subhikShaM kvachichcha bhayam || 8\.13|| Ashvayuje.abde.ajasraM patati jalaM pramuditAH prajAH kShemam | prANagchayaH prANabhR^itAM sarveShAmannabAhulyam || 8\.14|| udagArogyasubhikShakShemakaro vAkpatishcharan bhAnAm | yAmye tadgviparIto madhyena tu madhyaphaladAyI || 8\.15|| vicharan bhadvayamiShTastatsArdhaM vatsareNa madhyaphalaH | sasyAnAM vidhvaMsI vicharedadhikaM yadi kadA chit || 8\.16|| analabhayamanalavarNe vyAdhiH pIte raNAgamaH shyAme | harite cha taskarebhyaH pIDA rakte tu shastrabhayam || 8\.17|| dhUmAbhe.anAvR^iShTistridashagurau nR^ipavadho divA dR^iShTe | vipule.amale sutAre rAtrau dR^iShTe prajAH svasthAH || 8\.18|| rohiNyo.analabhaM cha vatsaratanurnAbhistvaShADhadvayaM sArpaM hR^itgpitR^idaivataM cha kusumaM shuddhaiH shubhaM taiH phalam | dehe krUragnipIDite.agnyanilajaM nAbhyAM bhayaM kShutkR^itaM puShpe mUlaphalakShayo.atha hR^idaye sasyasya nAsho dhruvam || 8\.19|| gatAni varShANi shakendrakAlAd dhatAni rudrairguNayechchaturbhiH | navAShTapa~nchAShTa(8589)yutAni kR^itvA vibhAjayechgshUnyasharAgarAmaiH(3750) || 8\.20|| \*labdhena yuktaM shakabhUpakAlaM (##K.##phalena) saMshodhya ShaShTyA viShayairvibhajya | yugAni nArAyaNapUrvakANi labdhAni sheShAH kramashaH samAH syuH || 8\.21|| ekaikamabdeShu navAhateShu dattvA pR^ithadvAdashakaM krameNa | hR^itvA chaturbhirvasudevatAgAdyAnyuDUni sheShAMshakapUrvamabdam || 8\.22|| viShNuH surejyo balabhiddhutAshastvaShTottaraproShThapadAdhipashcha | kramAdyugeshAH pitR^igvishva\*soma shakrAnalAkhyAshvibhagAH pradiShTAH || 8\.23|| (##K.##somAH) saMvatsaro.agniH parivatsaro.arka idAgAdikaH shItamayUkhamAlI | prajApatishchApyanuvatsaraH syAdidvatsaraH shailasutApatishcha || 8\.24|| vR^iShTiH samAdye pramukhe dvitIye prabhUtatoyA kathitA tR^itIye | pashchAjjalaM mu~nchati yachchaturthaM svalpodakaM pa~nchamamabdamuktam || 8\.25|| chatvAri mukhyAni yugAnyathaiShAM viShNvindragjIvAnaladaivatAni | chatvAri madhyAni cha madhyamAni chatvAri chAntyAnyadhamAni vindyAt || 8\.26|| AdyaM dhaniShTAMshamabhiprapanno mAghe yadA yAtyudayaM surejyaH | ShaShTygabdapUrvaH prabhavaH sa nAmnA \*prapadyate bhUtahitastadAbdaH || 8\.27|| (##K.##pravartate) kva chit tvavR^iShTiH pavanAgnigkopaH santiItayaH shleShmakR^itAshcha rogAH | saMvatsare.asmin prabhave pravR^itte na duHkhamApnoti janastathApi || 8\.28|| tasmAddvitIyo vibhavaH pradiShTaH shuklastR^itIyaH parataH pramodaH | prajApatishcheti yathottarANi shastAni varShANi phalAny\*athaiShAm || 8\.29|| (##K.##chaiShAm) niShpannashAlIkShuyavAdisasyAM bhayairvimuktAmupashAntavairAm | saMhR^iShTalokAM kalidoShamuktAM kShatraM tadA shAsti cha bhUtadhAtrIm || 8\.30|| Adyo.a~NgirAH shrImukhabhAvasAAhvau \*yuvA sudhAteti yuge dvitIye | (##K.##yuvAtha dhAteti) varShANi pa~nchaiva yathAkrameNa trINyatra shastAni same pare dve || 8\.31|| triShv\*AdyavarSheShu(##K.##a~NgirAdyeShu, ##K.##str. AdyavarSheShu) nikAmavarShI devI nirAta~Nka\*bhayash cha lokaH | (##K.##bhayAsh) dadvaye.antye.api samA suvR^iShTiH kintvatra rogAH samarAgamashcha || 8\.32|| shAkre yuge pUrvamathagIshvarAkhyaM varShaM dvitIyaM bahudhAnyamAhuH | pramAthinaM vikramamapy\*athAnyad vR^iShaM cha vindyAdguruchArayogAt || 8\.33|| (##K.##ato.anyad) AdyaM dvitIyaM cha shubhe tu varShe kR^itAnukAraM kurutaH prajAnAm | pApaH pramAthI vR^iShavikramau tu subhikShadau rogabhayapradau cha || 8\.34|| shreShThaM cha chaturthasya yugasya pUrvaM yachchitrabhAnuM kathayanti varSham | madhyaM dvitIyaM tu subhAnugsa.nj~naM rogapradaM mR^ityukaraM \*na taM cha || 8\.35|| (##K.##na tachcha) tAraNaM tadganu bhUrivAridaM sasyavR^iddhi\*muditAti pArthivam | (##K.##muditaM cha) pa~nchamaM vyayamushanti shobhanaM manmathaprabalamutsavAkulam || 8\.36|| tvAShTre yuge sarvajidgAdya uktaH saMvatsaro.anyaH khalu sarvadhArI | tasmAdvirodhI vikR^itaH kharashcha shasto dvitIyo.atra bhayAya sheShAH || 8\.37|| nandano.atha vijayo jayastathA manmatho.asya paratashcha durmukhaH | kAntamatra yuga AditastrayaM manmathaH samaphalo.adhamo.aparaH || 8\.38|| hemalamba iti saptame yuge syAdvilambi parato vikAri cha | sharvarIti tadganu plavaH smR^ito vatsaro guruvashena pa~nchamaH || 8\.39|| \*ItigprAyA prachurapavanA vR^iShTirabde tu pUrve (##K.##itiprAyaH) mandaM sasyaM na bahugsalilaM vatsare.ato dvitIye | atyudvegaH prachurasalilaH syAt tR^itIyashchaturtho durbhikShAya plava iti tataH shobhano bhUrigtoyaH || 8\.40|| vaishve yuge \*shokahR^id ityathAdyaH saMvatsaro.ataH shubhakR^iddvitIyaH | (##K.##shobhakR^id) krodhI tR^itIyaH parataH krameNa vishvAvasushcheti parAbhavashcha || 8\.41|| pUrvAgparau prItikarau prajAnAmeShAM tR^itIyo bahudoShado.abdaH | antyau samau kintu parAbhave.agniH shastrAmayArtirdvijagobhayaM cha || 8\.42|| AdyaH plava~Ngo navame yuge.abdaH syAt kIlako.anyaH paratashcha saumyaH | sAdhAraNo rodhakR^idity\*athaivaM shubhapradau kIlakasaumyasa.nj~nau || 8\.43|| (##K.##athAbdaH) kaShTaH plava~Ngo bahushaH prajAnAM sAdhAraNe.alpaM jalamItayashcha | yaH pa~nchamo rodhakR^idityathAbdashchitraM jalaM tatra cha sasyasampat || 8\.44|| indrAgnidaivaM dashamaM yugaM yat \*tatrAdyavarShaM paridhAvisa.nj~nam | (##K.##tarAdyamabdaM) \*pramAdinaM vikramamapyato.anyat syAdrAkShasaM chAnalasa.nj~nitaM cha || 8\.45|| (##K.##pramAdyathAnandamataH paraM yat) paridhAvini madhyadeshagnAsho nR^ipahAnirjalamalpamagnikopaH | alasastu janaH pramAdigsa.nj~ne DamaraM raktakapuShpabIjanAshaH || 8\.46|| \*vikramaH sakalalokanandano rAkShasaH kShayakaro.analastathA | (##K.##tatparaH) grIShmadhAnyajanano.atra rAkShaso vahnikopamarakaprado.analaH || 8\.47|| ekAdashe pi~NgalakAlayuktasiddhArtharaudrAH khalu durmatishcha | Adye tu vShR^iTirmahatI sachaurA shvAso hanUgkampayutashcha kAsaH || 8\.48|| yat kAlayuktaM tadanekadoShaM siddhArthasa.nj~ne bahavo guNAshcha | raudro.atiraudraH kShayakR^it pradiShTo yo durmatirmadhyamavR^iShTikR^it saH || 8\.49|| bhAgye yuge dundubhigsa.nj~namAdyaM sasyasya vR^iddhiM mahatIM karoti | \*a~NgArasa.nj~naM tadanu kShayAya nareshvarANAM viShamA cha vR^iShTiH || 8\.50|| (##K.##udgArisa.nj~naM) raktAkShamabdaM kathitaM tR^itIyaM tasmin bhayaM daMShTrigkR^itaM gadAshcha | krodhaM bahugkrodhakaraM chaturthaM rAShTrANi shUnyIkurute virodhaiH || 8\.51|| kShayamiti yugasyAntyasyAntyaM bahugkShayakArakaM janayati bhayaM tadgviprANAM kR^iShIbalavR^iddhidam | upachayakaraM viTshUdrANAM parasvahR^itAM tathA kathitamakhilaM ShaShTygabde yat tadatra samAsataH || 8\.52|| akaluShAMshugjaTilaH pR^ithumUrtiH kumudakundakusumasphaTikAbhaH | grahaghato na yadi satpathavartI \*hitakaro .amaragururmanujAnAm || 8\.53|| (##K.##hatakiro) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM bR^ihaspatichArAdhyAyaH samAptaH || 08|| \section{9 shukrachArAdhyAyaH} nAgagajAirAvatavR^iShabhagojaradgavamR^igAjadahanAkhyAH | ashvinygAdyAH kaishchit tribhAH kramAdvIthayaH kathitAH || 9\.01|| nAgA tu pavanayAmyAnalAni paitAmahAt tribhAstisraH | govIthyAmashvinyaH pauShNaM dve chApi bhadrapade || 9\.02|| jAradgavyAM shravaNAt tribhaM mR^igAkhyA tribhaM tu maitrAdyam | hastavishAkhAtvAShTrANyajetyaShADhAdvayaM dahanA || 9\.03|| tisrastisrastAsAM kramAduda~NgmadhyayAmyamArgasthAH | tAsAmapyuttaramadhya\*dakShiNena sthitaikaikA || 9\.04|| (##K.##dakShiNAvasthitaikaikA) vIthIgmArgAn apare kathayanti yathAsthitAn bhamArgasya | nakShatrANAM tArA yAmyottaramadhyamAstadvat || 9\.05|| uttaramArgo yAmyAdi nigadito madhyamastu bhAgyAdyaH | dakShiNamArgoAShADhAAdi kaishchidevaM kR^itA mArgAH || 9\.06|| \*jyautiSham AgamashAstraM vipratipattau na yogyamasmAkam | (##K.##jyotisam) svayamevA vikalpayituM kintu bahUnAM mataM vakShye || 9\.07|| uttaravIthiShu shukraH subhikShashivakR^idgato.astamudayaM \*cha | (##K.##vA) madhyAsu madhyaphaladaH kaShTaphalo dakShiNasthAsu || 9\.08|| atyuttamottamonaM samamadhyanyUnamadhamakaShTaphalam | \*kaShTataraM saumyAdyAsu vIthiShu yathAkramaM brUyAt || 9\.09|| (##K.##kaShTatamaM) bharaNIgpUrvaM maNDalaM R^ikShachatuShkaM subhikShakaramAdyam | va~NgA~NgamahiSha\*bAhlika kali~NgadesheShu bhayajananam || 9\.10|| (##K.##vAhlika) atroditamArohedgraho.aparo yadi sitaM tato hanyAt | bhadrAshvashUrasenakayaudheyakakoTivarShanR^ipAn || 9\.11|| bhachatuShTayamArdrAgAdyaM dvitIyamamitAmbusasyasampattyai | viprANAmashubhakaraM visheShataH krUracheShTAnAm || 9\.12|| anyenAtrAkrAnte mlechChAg\*ATavika shvajIvigomantAn | (##K.## U.AtavikA) gonardagnIchashUdrAn vaidehAMshchAnayaH spR^ishati || 9\.13|| vicharan maghAgAdipa~nchakamuditaH sasyapraNAshakR^itshukraH | kShutgtaskarabhayajanano nIchonnatisa~Nkarakarashcha || 9\.14|| pitryAdye.avaShTabdho hantyanyenAvikAn shabarashUdrAn | puNDrAparAntyashUlikavanavAsidraviDasAmudrAn || 9\.15|| svAtygAdyaM bhatritayaM maNDalametachchaturthamabhayakaram | brahmakShatrasubhikShAbhivR^iddhaye mitrabhedAya || 9\.16|| atrAkrAnte mR^ityuH kirAtabhartuHgpinaShTi chekShvAkUn | pratyantAvantigpulindata~NgaNAn shUrasenAMshcha || 9\.17|| jyeShThAgAdyaM pa~nchaR^ikShaM kShuttaskararogadaM prabAdhayate | kAshmIrAshmakamatsyAn sachArudevIn avantIMshcha || 9\.18|| atrAroheddraviDAmbaShTha)gtrigartasaurAShTrAn | nAshayanti sindhugsauvIrakAMshcha kAshiIshvarasya vadhaH || 9\.19|| ShaShThaM ShaNnakShatraM shubhametan maNDalaM dhaniShThAgAdyam | bhUrigdhanagokulAkulamanalpadhAnyaM kva chit sabhayam || 9\.20|| atrag\*Arohech shUlikagAndhArAvantayaH prapIDyante | (##K.##Arohe) vaidehavadhaH pratyantayavanashakadAsaparivR^iddhiH || 9\.21|| aparasyAM svAtygAdyaM jyeShThAAdyaM chApi maNDalaM shubhadam | pitryAdyaM pUrvasyAM sheShANi yathoktaphaladAni || 9\.22|| dR^iShTo.anastamite bhayakR^it kShudrogakR^it samastamahaH | (##K.##.anastagate.arke) \*ardhadivase cha sendurnR^ipabalapurabhedakR^itshukraH || 9\.23|| (##K.##arthadivasaM) bhindan gato.analagR^ikShaM kUlAtikrAntavArivAhAbhiH | avyaktatu~NganimnA samA saridbhirbhavati dhAtrI || 9\.24|| prAjApatye shakaTe bhinne kR^itvAgiva pAtakaM vasudhA | keshAsthigshakalashabalA kApAlamiva vrataM dhatte || 9\.25|| saumyopagato rasasasyasa.nkShayAyoshanAH samuddiShTaH | ArdrAgatastu koshalakali~NgahA salilanikarakaraH || 9\.26|| ashmakavaidarbhANAM punarvasusthe site mahAn anayaH | puShye puShTA vR^iShTir\*vidyAdhararaNa(U.vidyAdhara)gvimardashcha || 9\.27|| AshleShAsu bhuja~NgamadAruNapIDAvahashcharan shukraH | bhindan maghAM mahAmAtradoShakR^idbhUrivR^iShTikaraH || 9\.28|| bhAgye shabarapulindapradhvaMsakaro.ambunivahamokShAya | AryamNe kurugjA~NgalapA~nchAlaghnaH saliladAyI || 9\.29|| kauravagchitrakarANAM haste pIDA jalasya cha nirodhaH | kUpakR^idgaNDajapIDA chitrAsthe shobhanA vR^iShTiH || 9\.30|| svAtau prabhUtavR^iShTirdUtavaNignAvikAn spR^ishatyanayaH | aindrAgne.api suvR^iShTirvaNijAM cha bhayaM vijAnIyAt || 9\.31|| maitre kShatravirodho jyeShThAyAM kShatramukhyasantApaH | maulikabhiShajAM mUle triShvapi chaiteShvanAvR^iShTiH || 9\.32|| Apye salilajapIDA vishveshe vyAdhayaH prakupyanti | shravaNe shravaNavyAdhiH \*pAkhaNDi bhayaM dhaniShThAsu || 9\.33|| (##K.##pAShaNDi) shatabhiShaji shauNDikAnAM \*ajaikabhe(##K.##ajaikape) dyUtajIvinAM \*pIDAM | (##K.##pIDA) kurugpA~nchAlAnAmapi karoti chAsmin sitaH salilam || 9\.34|| Ahirbudhnye phalamUlatApakR^idyAyinAM cha revatyAm | ashvinyAM hayapAnAM yAmye tu kirAtayavanAnAm || 9\.35|| \*chaturdashIM pa~nchadashIM tathAShTamIM(##K.##chaturdashe pa~nchadashe tathAShTame) tamisrapakShasya \*tithiM bhR^igoH sutaH | (##K.##tithau) yadA vrajeddarshanamastameti vA tadA mahI vArimayIva lakShyate || 9\.36|| gururbhR^igushchAparapUrvakAShThayoH parasparaM saptamarAshigau yadA | tadA prajA rugbhayashokapIDitA na vAri pashyanti purandarojjhitam || 9\.37|| yadA sthitA jIvabudhArasUryajAH sitasya sarve.agrapathAnuvartinaH | nR^ignAgavidyAdharasa~NgarAstadA bhavanti vAtAshcha samuchChritAntakAH || 9\.38|| na mitrabhAve suhR^ido vyavasthitAH kriyAsu samyagna ratA dvijAtayaH | na chAlpamapyambu dadAti vAsavo bhinatti vajreNa shirAMsi bhUbhR^itAm || 9\.39|| shanaishchare mlechChaviDAlaku~njarAH kharA mahiShyo.asitadhAnyashUkarAH | pulindashUdrAshcha sadakShiNApathAH kShayaM vrajantyakShimarudgadodbhavaiH || 9\.40|| nihanti shukraH kShitije.agrataH \*prajAM hutAshashastrakShudavR^iShTitaskaraiH | (##K.##prajA) charAcharaM vyaktamathottarApathaM disho.agnigvidyudrajasA cha pIDyet || 9\.41|| bR^ihaspatau hanti puraHsthite sitaH sitaM samastaM dvijagosurAlayAn | dishaM cha pUrvAM karakAsR^ijo.ambudA gale gadA bhUri bhavechcha shAradam || 9\.42|| saumyo.astodayoH puro bhR^igusutasyAvasthitastoyakR^id rogAn pittajag\*kAmalAMsh(##K.##kAmalAM ##K.##str. kAmalAmshorkAmalAsh) cha kurute puShNAti cha \*graiShmikAn | (##K.##graiShmikam) hanyAt pravrajitAgnihotrikabhiShagra~NgopajIvyAn hayAn vaishyAn gAH saha vAhanairnarapatIn pItAni pashchAddisham || 9\.43|| shikhigbhayamanalAbhe shastrakopashcha rakte kanakanikaShagaure vyAdhayo daityapUjye | haritakapilarUpe shvAsakAsaprakopaH patati na salilaM khAdbhasmarUkShAsitAbhe || 9\.44|| dadhigkumudashashA~NkakAntibhR^it sphuTavikasatkiraNo bR^ihattanuH | sugatiravikR^ito jayAnvitaH kR^itayugarUpakaraH sitAhvayaH || 9\.45|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shukrachArAdhyAyaH samAptaH || 09|| \section{10 shanaishcharachArAdhyAyaH} shravaNAnilaghastArdrAbharaNIbhAgyopagaH suto.arkasya | prachurasalilopagUDhAM karoti dhAtrIM yadi snigdhaH || 10\.01|| ahigvaruNapurandaradaivateShu sukShemakR^in na chAtijalam | kShutgshastrAvR^iShTikaro mUle pratyekamapi vakShye || 10\.02|| turagaturagopachArakakavivaidyAmAtyahArkajo.ashvigataH | yAmye nartakavAdakageyaj~nakShudranaikR^itikAn || 10\.03|| bahulAsthe pIDyante saure.agnyupajIvinashchamUpAshcha | rohiNyAM koshalamadrakAshipa~nchAlashAkaTikAH || 10\.04|| mR^igashirasi vatsayAjakayajamAnAryajanamadhyadeshAscha | raudrasthe \*pArataramaThAstailikarajaka chaurAshcha || 10\.05|| (##K.##pAratarAtailikarajaka) Aditye pA~nchanadapratyantasurAShTrasindhusauvIrAH | puShye ghANThikaghauShikayavanavaNikkitavakusumAni || 10\.06|| sArpe jalaruhasarpAH pitrye bAhlIkachInagAndhArAH | shUlikapAratavaishyAH koShThAgArANi vaNijashcha || 10\.07|| bhAgye rasavikrayiNaH paNyastrIkanyakAmahArAShTrAH | AryamNe nR^ipaguDalavaNabhikShukAmbUni takShashilA || 10\.08|| haste nApitagchAkrikachaurabhiShaksUchikA dvipagrAhAH | bandhakyaH kaushalakA mAlAkArAshcha pIDyante || 10\.09|| chitrAsthe pramadAjanalekhakachitraj~nachitrabhANDAni | svAtau mAgadhagcharadUtasUtapotaplavanaTAdyAH || 10\.10|| aindrAgnAkhye traigartagchInakaulUtaku~NkumaM lAkShA | sasyAnyatha mA~njiShThaM kausumbhaM cha kShayaM yAti || 10\.11|| maitre kulUtata~NgaNakhasakAshmIrAH samantrichakracharAH | upatApaM yAnti cha ghANTikA vibhedashcha mitrANAm || 10\.12|| jyeShThAsu nR^ipapurohitanR^ipasatkR^itashUragaNakulashreNyaH | mUle tu kAshigkoshalapA~nchAlaphalAuShadhIyodhAH || 10\.13|| Apye.a~Ngava~NgakaushalagirivrajA magadhapuNDramithilAshcha | upatApaM yAnti janA vasanti ye tAmraliptyAM cha || 10\.14|| vishveshvare.arkaputrashcharan dashArNAn nihanti yavanAMshcha | ujjayinIM shabarAn pAriyAtrikAn kuntibhojAMshcha || 10\.15|| shravaNe rAjAdhikR^itAn viprAgryabhiShakpurohitakali~NgAn | vasubhe magadheshagjayo vR^iddhishcha dhaneShvadhikR^itAnAm || 10\.16|| sAje shatabhiShaji bhiShakgkavishauNDikapaNyanIti\*vR^ittInAm | (##K.##varttAnAm) Ahirbudhnye nadyo yAnakarAH strIghiraNyaM cha || 10\.17|| revatyAM rAjabhR^itAH krau~nchadvIpAshritAH sharatsasyam | shabarAshcha nipIDyante yavanAshcha shanaishchare charati || 10\.18|| yadA vishAkhAsu mahendramantrI sutashcha bhAnordahanaR^ikShayAtaH | tadA prajAnAmanayo.atighoraH puraprabhedo gatayorbhamekam || 10\.19|| aNDajahA ravijo yadi chitraH kShudbhayakR^idyadi pItamayUkhaH | shastrabhayAya cha raktasavarNo bhasmanibho bahuvairakarashcha || 10\.20|| vaidUryakAntigvimalaH shubhakR^it prajAnAM bANAtasIkusumavarNanibhashcha shastaH | \*yaM chApi varNamupagachChati tatsavarNAn (##K.##pa~nchApi) sUryAtmajaH kShayatIti munigpravAdaH || 10\.21|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shanaishcharachArAdhyAyaH samAptaH || 10|| \section{11 ketuchArAdhyAyaH} gArgIyaM shikhichAraM pArAsharamasitadevalakR^itaM cha | anyAMshcha bahUn dR^iShTvA kriyate.ayamanAkulashchAraH || 11\.01|| darshanamastamayo vA na gaNitavidhinAsya shakyate j~nAtum | divyAntarikShabhaumAstrividhAH syuH ketavo yasmAt || 11\.02|| ahutAshe.analarUpaM yasmiMstatgketurUpamevoktam | khadyotapishAchAlayamaNiratnAdIn parityajya || 11\.03|| dhvajashastrabhavanataruturagaku~njarAdyeShvathAntarikShAste | divyA nakShatrasthA bhaumAH syurato.anyathA shikhinaH || 11\.04|| shatamekAdhikameke sahasramapare vadanti ketUnAm | bahurUpamekameva prAha munirnAradaH ketum || 11\.05|| yadyeko yadi bahavaH kimanena phalaM tu sarvathA vAchyam | udayAstamayaiH sthAnaiH sparshairAdhUmanairvarNaiH || 11\.06|| yAvantyahAni dR^ishyo mAsAstAvanta eva phalapAkaH | mAsairabdAMshcha vadet prathamAt pakShatrayAt parataH || 11\.07|| hrasvastanuH prasannaH snigdhastvR^ijurachirasaMsthitaH shuklaH | udito.atha vAbhivR^iShTaH subhikShasaukhyAvahaH ketuH || 11\.08|| (##K.##vApyabhidR^iShTaH) uktaviparItarUpo na shubhakaro dhUmaketurutpannaH | indrAyudhAnukArI visheShato dvitrichUlo vA || 11\.09|| hAramaNihemarUpAH kiraNAkhyAH pa~nchaviMshatiH sashikhAH | prAgaparadishordR^ishyA nR^ipatigvirodhAvahA ravijAH || 11\.10|| shukadahanabandhujIvakalAkShAkShatajopamA hutAshasutAH | AgneyyAM dR^ishyante tAvantaste.api shikhibhayadAH || 11\.11|| vakrashikhA mR^ityusutA rUkShAH kR^iShNAshcha te.api tAvantaH | dR^ishyante yAmyAyAM janamarakAvedinaste cha || 11\.12|| darpaNavR^ittAkArA vishikhAH kiraNAnvitA dharAtanayAH | kShudbhayadA dvAviMshatiraishAnyAmambutailanibhAH || 11\.13|| shashikiraNagrajatahimakumudakundakusumopamAH sutAH shashinaH | uttarato dR^ishyante trayaH subhikShAvahAH shikhinaH || 11\.14|| brahmasuta eka eva trishikho varNaistribhiryugAntakaraH | aniyatadiksa.nprabhavo vij~neyo brahmadaNDAkhyaH || 11\.15|| shatamabhihitamekasametametadekena virahitAnyasmAt | kathayiShye ketUnAM shatAni nava lakShaNaiH spaShTaiH || 11\.16|| saumyaishAnyorudayaM shukrasutA yAnti chaturashItyAkhyAH | vipulasitatArakAste snigdhAshcha bhavanti tIvraphalAH || 11\.17|| snigdhAH prabhAgsametA dvishikhAH ShaShTiH shanaishcharA~NgaruhAH | atikaShTaphalA dR^ishyAH sarvatraite kanakasa.nj~nAH || 11\.18|| vikachA nAma gurusutAH sitaikatArAH shikhAparityaktAH | ShaShTiH pa~nchabhiradhikA snigdhA yAmyAshritAH pApAH || 11\.19|| nAtivyaktAH sUkShmA dIrghAH shuklA yathAgiShTadikprabhavAH | budhajAstaskarasa.nj~nAH pApaphalAstvekapa~nchAshat || 11\.20|| kShatajAnalAnurUpAstrichUlatArAH kujAtmajAH ShaShTiH | nAmnA cha kau~NkumAste saumyAshAsaMsthitAH pApAH || 11\.21|| triMshatyadhikA rAhoste tAmasakIlakA iti khyAtAH | ravishashigA dR^ishyante teShAM phalamarkachAroktam || 11\.22|| viMshatyadhikamanyatgshatamagnervishvarUpasa.nj~nAnAm | tIvrAnalabhayadAnAM jvAlAmAlAkulatanUnAm || 11\.23|| shyAmAruNA vitArAshchAmararUpA vikIrNadIdhitayaH | aruNAkhyA vAyoH saptasaptatiH pApadAH paruShAH || 11\.24|| tArApu~njanikAshA gaNakA nAma prajApateraShTau | dve cha shate chaturadhike \*chaturasrA brahmasantAnAH || 11\.25|| (##K.##chaturashrA) ka~NkA nAma varuNajA dvAtriMshadgvaMshagulmasaMsthAnAH | shashivatgprabhAsametAstIvraphalAH ketavaH proktAH || 11\.26|| ShaNNavatiH kAlasutAH kabandhasa.nj~nAH kabandhasaMsthAnAH | \*puNDra gabhayapradAH syurvirUpatArAshcha te shikhinaH || 11\.27|| (##K.##chaNDa) shuklavipulaikatArA nava vidishAM ketavaH samutpannAH | evaM ketugsahasraM visheShameShAmato vakShye || 11\.28|| udagAyato mahAn snigdhamUrtiraparodayI vasAketuH | sadyaH karoti marakaM subhikShamapyuttamaM kurute || 11\.29|| tallakShaNo.asthiketuH sa tu rUkShaH kShudgbhayAvahaH proktaH | snigdhastAdR^ikprAchyAM shastrAkhyo DamaramarakAya || 11\.30|| dR^ishyo.amAvAsyAyAM kapAlaketuH sadhUmragrashmishikhaH | prA~N nabhaso.ardhavichArI kShutgmarakAvR^iShTirogakaraH || 11\.31|| prAg\*vaishvAnara mArge shUlAgraH shyAvagrUkShatAmrArchiH | (##K.##vashvAnara, ##K.##str. vaishvAnara) nabhasastribhAgagAmI raudra iti kapAlatulyaphalaH || 11\.32|| aparasyAM chalaketuH shikhayA yAmyAgrayA~NgulochChritayA | gachChedyathA yathodaktathA tathA dairghyamAyAti || 11\.33|| saptamunIn saMspR^ishya dhruvamabhijitameva cha pratinivR^ittaH | nabhaso.ardhamAtramitvA yAmyenAstaM samupayAti || 11\.34|| hanyAt prayAgakUlAdyAvadavantIM cha \*puShkarAraNyam | (##K.##puShkarANyam) udagapi cha devikAmapi bhUyiShThaM madhyadeshAkhyam || 11\.35|| anyAn api sa deshAn kva chit kva chiddhanti rogadurbhikShaiH | dasha mAsAn phalapAko.asya kaishchidaShTAdasha proktaH || 11\.36|| prAgardharAtradR^ishyo yAmyAgraH shvetaketuranyashcha | ka iti yugAkR^itirapare yugapattau saptadinadR^ishyau || 11\.37|| snigdhau subhikShashivadAvathAdhikaM dR^ishyate kanAmA yaH | dasha varShANyupatApaM janayati shastraprakopakR^itam || 11\.38|| shveta iti jaTAkAro rUkShaH shyAvo viyattribhAgagataH | vinivartate.apasavyaM tribhAgasheShAH prajAH kurute || 11\.39|| AdhUmrayA tu shikhayA darshanamAyAti kR^ittikAsaMsthaH | j~neyaH sa rashmiketuH shvetasamAnaM phalaM dhatte || 11\.40|| dhruvaketuraniyatagatipramANavarNAkR^itirbhavati viShvak | divyAntarikShabhaumo bhavatyayaM snigdha iShTaphalaH || 11\.41|| senA~NgeShu nR^ipANAM gR^ihatarushaileShu chApi deshAnAm | gR^ihiNAmupaskareShu cha vinAshinAM darshanaM yAti || 11\.42|| kumuda iti kumudakAntirvAruNyAM prAkshikho nishAmekAm | dR^iShTaH subhikShamatulaM dasha kila varShANi sa karoti || 11\.43|| sakR^idekayAmadR^ishyaH susUkShmatAro.apareNa maNiketuH | R^ijvI shikhAsya shuklA stanodgatA kShIradhAreva || 11\.44|| udayann eva subhikShaM chaturo mAsAn karotyasau sArdhAn | prAdurbhAvaM prAyaH karoti cha kShudrajantUnAm || 11\.45|| jalaketurapi cha pashchAt snigdhaH shikhayApareNa chonnatayA | nava mAsAn sa subhikShaM karoti shAntiM cha lokasya || 11\.46|| bhavaketurekarAtraM dR^ishyaH prAksUkShmatArakaH snigdhaH | harilA~NgUlopamayA pradakShiNAvartayA shikhayA || 11\.47|| yAvata eva muhUrtAn darshanamAyAti nirdishetgmAsAn | tAvadatulaM subhikShaM rUkShe prANAntikAn rogAn || 11\.48|| apareNa padmaketurmR^iNAlagauro bhaven nishAmekAm | sapta karoti subhikShaM varShANyatiharShayuktAni || 11\.49|| Avarta iti nishArdhe savyashikho.aruNanibho.apare snigdhaH | yAvat kShaNAn sa dR^ishyastAvan mAsAn subhikShakaraH || 11\.50|| pashchAt sandhyAkAle saMvarto nAma dhUmratAmrashikhaH | Akramya viyattryaMshaM shUlAgrAvasthito raudraH || 11\.51|| yAvata eva muhUrtAn dR^ishyo varShANi hanti tAvanti | bhUpAn shastragnipAtairudayaR^ikShaM chApi pIDayati || 11\.52|| ye shastAstAn hitvA ketubhir\*AdhUpite .atha vA spR^iShTe | (##K.##AdhUmite) nakShatre bhavati vadho yeShAM rAj~nAM pravakShye tAn || 11\.53|| ashvinyAmashmakapaM bharaNIShu kirAtapArthivaM hanyAt | bahulAsu kali~NgeshaM rohiNyAM shUrasenapatim || 11\.54|| aushInaramapi saumye jalajAjIvAdhipaM tathArdrAsu | Aditye.ashmaka\*nAthAn puShye maghadhAdhipaM hanti || 11\.55|| (##K.##nAthaM) asikeshaM bhauja~Nge pitrye.a~NgaM pANDyanAthamapi bhAgye | \*aujjayinikam AryamNe sAvitre daNDakAdhipatim || 11\.56|| (##K.##aujjayanikam) chitrAsu kurukShetrAdhipasya maraNaM samAdishet tajj~naH | kAshmIrakakAmbojau nR^ipatI prAbha~njane na staH || 11\.57|| ikShvAkuralaka\*nAthash cha hanyate yadi bhavedvishAkhAsu | (##K.##nAthau, ##K.##str. nAtho) maitre puNDrAdhipatir\*jyeShThAsu cha sArvabhaumavadhaH || 11\.58|| (##K.##jyeShThAsvatha) mUle.andhramadrakapatI jaladeve kAshipo maraNameti | yaudheyakArjunAyanashivichaidyAn vaishvadeve cha || 11\.59|| hanyAt kaikayanAthaM pA~nchanadaM siMhalAdhipaM vA~Ngam | naimiShanR^ipaM kirAtaM shravaNAdiShu ShaTsvimAn kramashaH || 11\.60|| ulkAbhitADitashikhaH shikhI shivaH shivataro.atidR^iShTo yaH | (##K.##abhivR^iShTo) ashubhaH sa eva cholAvagANasitahUNachInAnAm || 11\.61|| namrA yataH shikhigshikhAbhisR^itA yato vA R^ikShaM cha yat spR^ishati tat kathitAMshcha deshAn | divyaprabhAvanihatAn sa yathA garutmAn bhu~Nkte gato narapatiH parabhogibhogAn || 11\.62|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM ketuchArAdhyAyaH samAptaH || 11|| \section{12 agastyachArAdhyAyaH} samudro.antaH shailairmakaragnakharotkhAtashikharaiH kR^itastoyochChittyA sapadi sutarAM yena ruchiraH | patan muktAmishraiH pravaramaNiratnAmbunivahaiH surAn pratyAdeShTuM \*mita gmukuTaratnAn iva purA || 12\.01|| (##K.##sita) yena chAmbuharaNe.api vidrumairbhUdharaiH samaNiratnavidrumaiH | nirgataistadguragaishcha rAjitaH sAgaro.adhikataraM virAjitaH || 12\.02|| prasphuratgtimijalebhajihmagaH kShiptaratnanikaro mahodadhiH | ApadAM padagato.api yApito yena pItasalilo.amarashriyam || 12\.03|| prachalatgtimishuktijasha~NkhachitaH salile.apahR^ite.api patiH saritAm | satara~NgasitotpalahaMsabhR^itaH sarasaH sharadIva vibharti \*ruchim || 12\.04|| (##K.##rucham) timigsitAmbudharaM maNitArakaM sphaTikachandramanambusharaddyutiH | phaNigphaNopalarashmishikhigrahaM kuTilageshaviyachcha chakAra yaH || 12\.05|| dinakaragrathamArgavichChittaye.abhyudyataM yachchalatshR^i~NgamudbhrAntavidyAdharAMsAvasaktapriyAvyagradattA~NkadehAvalambAmbara\*aty uchChritoddhUyamAnadhvajaiH shobhitam | (##K.##abhy) karikaTamadamishraraktAvalehAnuvAsAnusAridvirephAvalInottamA~NgaiH kR^itAn bANapuShpairivottaMsakAn dhArayadbhirmR^igendraiH sanAthIkR^itAntardarInirjharam | gaganatalamivollikhantaM pravR^iddhairgajAkR^iShTaphulladrumatrAsavibhrAntamattadvirephAvalI\*hR^iShTa mandrasvanaiH shailakUTaistarakShaR^ikShashArdUlashAkhAmR^igAdhyAsitaiH | (##K.##gIta) rahasi madanasaktayA revayA kAntayAgivopagUDhaM surAdhyAsitodyAnamambhoshanAnnamUlAnilAhAraviprAnvitaM vindhyamastambhayadyashcha tasyodayaH shrUyatAm || 12\.06|| udaye cha muneragastyanAmnaH kusamAyogamalapradUShitAni | hR^idayAni satAmiva svabhAvAt punarambUni bhavanti nirmalAni || 12\.07|| pArshvadvayAdhiShThitagchakravAkAmApuShNatI sasvanahaMsapa~Nktim | tAmbUlagraktotkaShitAgradantI vibhAti yoShAiva \*sharat sahAsA || 12\.08|| (##K.##sarit) indIvarAsannasitotpalAnvitA \*sharad bhramatShaTpadapa~NktibhUShitA | (##K.##sarit) sabhrUlatAkShepakaTAkShavIkShaNA vidadhayoShAgiva vibhAti sasmarA || 12\.09|| indoH payodavigamopahitAM vibhUtiM draShTuM tara~NgavalayA kumudaM nishAsu | unmIlayatyalinilInadalaM supakShma vApI vilochanamivAsitatArakAntam || 12\.10|| nAnAgvichitrAmbujahaMsakokakAraNDavApUrNataDAgahastA | ratnaiH prabhUtaiH kusumaiH phalaishcha bhUryachChatIvArghamagastyanAmne || 12\.11|| salilamamarapAj~nayAgujjhitaM yaddhanapariveShTitamUrtibhirbhuja~NgaiH | phaNigjanitaviShAgnisa.npraduShTaM bhavati shivaM tadagastyadarshanena || 12\.12|| smaraNAdapi pApamapAkurute kimuta stutibhirvaruNA~NgaruhaH | munibhiH kathito.asya yathArghavidhiH kathayAmi tathaiva narendrahitam || 12\.13|| sa~NkhyAvidhAnAt pratideshamasya vij~nAya sandarshanamAdishejj~naH | tachchag\*ujjayinyAm agatasya kanyAM bhAgaiH svarAkhyaiH sphuTabhAskarasya || 12\.14|| (##K.##ujjayanyAm) IShatprabhinne.aruNarashmijAlairnaishe.andhakAre dishi dakShiNasyAm | sAMvatsarAveditadigvibhAge bhUpo.arghamurvyAM prayataH prayachChet || 12\.15|| kAlodbhavaiH surabhibhiH kusumaiH phalaishcha ratnaishcha sAgarabhavaiH kanakAmbaraishcha | dhenvA vR^iSheNa paramAnnayutaishcha bhakShyair dadhygakShataiH surabhidhUpavilepanaishcha || 12\.16|| narapatirimamarghaM shraddadhAno dadhAnaH pravigatagadadoSho nirjitArAtipakShaH | bhavati yadi cha dadyAt sapta varShANi samyag jalanidhi\*rashanAyAH svAmitAM yAti bhUmeH || 12\.17|| (##K.##rasanAyAH) dvijo yathAlAbhamupAhR^itArghaH prApnoti vedAn pramadAshcha putrAn | vaishyashcha gAM bhUri ghanaM cha shUdro rogakShayaM dharmaphalaM cha sarve || 12\.18|| rogAn karoti paruShaH kapilastvavR^iShTiM dhUmro gavAmashubhakR^it sphuraNo bhayAya | mA~njiShTharAgasadR^ishaH kShudhamAhavAMshcha kuryAdaNushcha purarodhamagastyanAmA || 12\.19|| shAtakumbhasadR^ishaH sphaTikAbhastarpayann iva mahIM \*kiraNAgraiH | (##K.##kiraNaughaiH) dR^ishyate yadi \*tadA prachurAnnA bhUrbhavatyabhayagrogajanADhyA || 12\.20|| (##K.##tataH) ulkayA vinihataH shikhinA vA kShudbhayaM marakameva \*vidhatte | (##K.##dhatte) dR^ishyate sa kila hastagate.arke rohiNImupagate.astamupaiti || 12\.21|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM agastyachArAdhyAyaH samAptaH || 12|| \section{13 saptarShichArAdhyAyaH} saikAvalIva rAjati sasitotpalamAlinI sahAseva | nAthavatIva cha digyaiH kauverI saptabhirmunibhiH || 13\.01|| dhruvanAyakopadeshAn \*narinartI givottarA bhramadbhishcha | (##K.##narinarttI) yaishchAramahaM teShAM kathayiShye vR^iddhagargamatAt || 13\.02|| Asan maghAsu munayaH shAsati pR^ithvIM yudhiShThire nR^ipatau | ShaDdvikapa~nchadviyutaH shakakAlastasya rAj~nashcha || 13\.03|| ekaikasminn R^ikShe shataM shataM te charanti varShANAm | \*prAgudayato.apyavivarAdrjUn nayati tatra saMyuktAH || 13\.04|| (##K.##prAguttaratashcha ete sadA udayante sasAdhvIkAH) pUrve bhAge bhagavAn marIchirapare sthito vasiShTho.asmAt | tasyA~NgirAstato.atristasyAsannaH pulastyashcha || 13\.05|| pulahaH kraturiti bhagAn AsannA anukrameNa \*pUrvAdyAt | (##K.##pUrvAdyAH) tatra vasiShThaM munivaramupAshritArundhatI sAdhvI || 13\.06|| ulkAshanigdhUmAdyairhatA vivarNA virashmayo hrasvAH | hanyuH svaM svaM vargaM vipulAH snigdhAshcha tadvR^id.hdhyai || 13\.07|| gandharvadevadAnavamantrAuShadhisiddhayakShanAgAnAm | pIDAkAro marIchirj~neyo vidyAdharANAM cha || 13\.08|| shakayavanadaradapAratakAmbojAMstApasAn vanopetAn | hanti vasiShTho.abhihato vivR^iddhido rashmisampannaH || 13\.09|| a~Ngiraso j~nAnayutA dhImanto brAhmaNAshcha nirdiShTAH | atreH kAntArabhavA jalajAnyambhonidhiH saritaH || 13\.10|| rakShaHgpishAchadAnavadaityabhuja~NgAH smR^itAH pulastyasya | pulahasya tu mUlaphalaM kratostu yaj~nAH sayaj~nabhR^itaH || 13\.11|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM saptarShichArAdhyAyaH samAptaH || 13|| \section{14 nakShatrakUrmAdhyAyaH} nakShatratrayavargairAgneyAdyairvyavasthitairnavadhA | bhAratavarShe \*madhya gprAgAdivibhAjitA deshAH || 14\.01|| (##K.##madhyAt) bhadrArimedamANDavyasAlvanIpojjihAnasa~NkhyAtAH | marugvatsaghoShayAmunasArasvatamatsyamAdhyamikAH || 14\.02|| mAthurakopajyotiShadharmAraNyAni shUrasenAshcha | gauragrIvoddehikapANDuguDAshvatthapA~nchAlAH || 14\.03|| sAketaka~NkakurukAlakoTikukurAshcha pAriyAtranagaH | audumbarakApiShThalagajAhvayAshcheti madhyamidam || 14\.04|| atha pUrvasyAma~njanavR^iShabhadhvajapadmamAlyavadgirayaH | vyAghramukhasuhmakarvaTachAndrapurAH shUrpakarNAshcha || 14\.05|| khasamagadhashibiragirimithilasamataToDrAshvavadanadanturakAH | prAgjyotiShalauhityakShIrodasamudrapuruShAdAH || 14\.06|| udayagirigbhadragauDakapauNDrotkalakAshimekalAmbaShThAH | ekapadag\*tAmraliptaka koshalakA vardhamAnAshcha || 14\.07|| (##K.##tAmalipitaka) AgneyyAM dishi koshalakali~Ngava~Ngopava~NgajaTharA~NgAH | shaulikavidarbhavatsAndhrachedikAshchaUrdhvakaNThAshcha || 14\.08|| vR^iShagnAlikeracharmadvIpA vindhyAntavAsinastripurI | shmashrudharag\*hemakuDya vyAlagrIvA mahAgrIvAH || 14\.09|| (##K.##hemakUTya) kiShkindhakaNTakasthalaniShAdarAShTrANi purikadAshArNAH | saha nagnaparNashabarairAshleShAdye trike deshAH || 14\.10|| atha dakShiNena la~NkAgkAlAjinasaurikIrNatAlikaTAH | girinagaramalayadarduramahendramAlindyabharukachChAH || 14\.11|| ka~NkaTag\*ka~NkaNa vanavAsishibikaphaNikArako~NkaNAbhIrAH | (##K.##Ta~NkaNa) AkaraveNA\*Avartaka dashapuragonardakeralakAH || 14\.12|| (##K.##Avantaka) karNATamahATavichitrakUTanAsikyakollagiricholAH | krau~nchadvIpagjaTAdharakAveryo riShyamUkashcha || 14\.13|| vaidUryasha~NkhamuktAtrivAricharadharmapaTTanadvIpAH | gaNarAjyakR^iShNavellUrapishikashUrpAdrikusumanagAH || 14\.14|| tumbavanag\*kArmaNayaka yAmyodadhitApasAshramA R^iShikAH | (##K.##U.kArmaNeyaka) kA~nchIgmaruchIpaTTanacheryAryakasiMhalA R^iShabhAH || 14\.15|| baladevapaTTanaM daNDakAvanatimi~NgilAshanA bhadrAH | kachCho.atha ku~njaradarI satAmraparNIgiti vij~neyAH || 14\.16|| nairR^ityAM dishi deshAH pahlavakAmbojasindhusauvIrAH | vaDavAmukhAravAmbaShThakapilanArImukhAnartAH || 14\.17|| pheNagirigyavana\*mArgara karNaprAveyapArashavashUdrAH | (##K.##mAkara) barbarakirAtakhaNDa\*kravyAda AbhIracha~nchUkAH || 14\.18|| (##K.##kravyAshyA) hemagirigsindhukAlakaraivatakasurAShTrabAdaradraviDAH | svAtygAdye bhatritaye j~neyashcha mahArNavo.atraiva || 14\.19|| aparasyAM maNimAn meghavAn vanaughaH kShurArpaNo.astagiriH | aparAntakashAntikahaihayaprashastAdrivokkANAH || 14\.20|| pa~nchanadagramaThapAratatArakShitijR^i~NgavaishyakanakashakAH | nirmaryAdA mlechChA ye pashchimadiksthitAste cha || 14\.21|| dishi pashchimottarasyAM mANDavyag\*tuShAra tAlahalamadrAH | (##K.##tukhAra) ashmakakulUta\*halaDAH strIrAjyanR^isiMhavanakhasthAH || 14\.22|| (##K.##haDa) veNumatI phalgulukA guluhA marukuchchagcharmara~NgAkhyAH | ekavilochanashUlikadIrghagrIvAsyakeshAshcha || 14\.23|| uttarataH kailAso himavAn vasumAn girirdhanuShmAMshcha | krau~ncho meruH kuravastathAguttarAH kShudramInAshcha || 14\.24|| kaikayavasAtiyAmunabhogaprasthArjunAyanAgnIdhrAH | \*AdarAntardvIpi(##K.##U.AdarshAntadvIpi)gtrigarta\*turagAnanAH shvamukhAH || 14\.25|| (##K.##turagAnanAshvamukhAH) keshadharagchipiTanAsikadAserakavATadhAnasharadhAnAH | takShashilapuShkalAvatakailAvatakaNThadhAnAshcha || 14\.26|| ambaramadrakamAlavapauravakachChAradaNDapi~NgalakAH | mANahalaghUNakohalashItakamANDavyabhUtapurAH || 14\.27|| gAndhArayashovatihematAlarAjanyakhacharagavyAshcha | yaudheyadAsameyAH shyAmAkAH kShemadhUrtAshcha || 14\.28|| aishAnyAM merukagnaShTarAjyapashupAlakIrakAshmIrAH | hisAradaradata~NgaNakulUta\*sairindhra vanarAShTrAH || 14\.29|| (##K.##sairindha) brahmapuradArvaDAmaravanarAjyakirAtachInakauNindAH | \*bhallAH paTola(##K.##bhallApalola)gjaTAsura\*kunaTakhasa ghoShakuchikAkhyAH || 14\.30|| (##K.##kunaThakhaSha) ekacharaNag\*anuviddhAH(##K.##anuvishvAH) suvarNabhUr\*vasudhanaM diviShThAshcha | (##K.##vasuvanaM) pauravag\*chIranivAsi(##K.##chIranivAsana)trinetramu~njAdri\*gAndharvAH || 14\.31|| (##K.##gandharvAH) vargairAgneyAdyaiH krUragrahapIDitaiH krameNa nR^ipAH | pA~nchAlo mAgadhikaH kAli~Ngashcha kShayaM yAnti || 14\.32|| Avanto.athAnarto mR^ityuM chAyAti sindhusauvIraH | rAjA cha hArahauro madresho.anyashcha kauNindaH || 14\.33|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM nakShatrakUrmAdhyAyaH samAptaH || 14|| \section{15 nakShatravyUhAdhyAyaH} Agneye sitakusumAhitAgnigmantraj~nasUtrabhAShyaj~nAH | AkarikagnApitadvijaghaTakArapurohitAbdaj~nAH || 15\.01|| rohiNyAM suvratapaNyabhUpadhaniyogayuktashAkaTikAH | gogvR^iShajalacharakarShakashilochchayAishvaryasampannAH || 15\.02|| mR^igashirasi surabhigvastrAbjakusumaphalaratnavanacharaviha~NgAH | mR^igasomapIthigAndharvakAmukA lekhahArAshcha || 15\.03|| raudre vadhabandhAnR^itaparadArasteyashAThyabhedaratAH | tuShadhAnyatIkShNamantrAbhichAravetAlakarmaj~nAH || 15\.04|| Aditye satyAudAryashauchakularUpadhIyasho.arthayutAH | uttamadhAnyaM vaNijaH sevAbhiratAH sashilpijanAH || 15\.05|| puShye yavagodhUmAH shAlIkShuvanAni mantriNo bhUpAH | salilopajIvinaH sAdhavashcha yaj~neShTigsaktAshcha || 15\.06|| ahideve kR^itrimakandamUlaphalakITapannagaviShANi | paradhanaharaNAbhiratAstuShadhAnyaM sarvabhiShajashcha || 15\.07|| pitrye dhanadhAnyADhyAH koShThAgArANi parvatAshrayiNaH | pitR^igbhaktavaNikshUrAH kravyAdAH strIdviSho manujAH || 15\.08|| prAkphalgunIShu naTayuvatisubhagagAndharvashilpipaNyAni | karpAsalavaNa\*makShika tailAni kumArakAshchApi || 15\.09|| (##K.##U.mAkShika) AryamNe mArdavashauchavinaya\*pAkhaNDi dAnashAstraratAH | (##K.##pAShaNDi) shobhanadhAnyamahAdhanakarmAnuratAH samanujendrAH || 15\.10|| haste taskaraku~njararathikamahAmAtrashilpipaNyAni | tuShadhAnyaM shrutayuktA vaNijastejoyutAshchAtra || 15\.11|| tvAShTre bhUShaNamaNirAgalekhyagAndharvagandhayuktij~nAH | gaNitapaTugtantuvAyAH shAlAkyA rAjadhAnyAni || 15\.12|| svAtau khagamR^igaturagA vaNijo dhAnyAni vAtabahulAni | asthirasauhR^idalaghusattvatApasAH paNyakushalAshcha || 15\.13|| indrAgnidaivate raktapuShpaphalashAkhinaH satilamudgAH | karpAsamAShachaNakAH purandarahutAshabhaktAshcha || 15\.14|| maitre shauryasametA gaNanAyakasAdhugoShThiyAnaratAH | ye sAdhavashcha loke sarvaM cha sharatsamutpannam || 15\.15|| paurandare.atishUrAH kulavittayasho.anvitAH parasvahR^itaH | vijigIShavo narendrAH senAnAM chApi netAraH || 15\.16|| mUle bheShajabhiShajo gaNamukhyAH kusumamUlaphala\*vArtAH | (##K.##vArttAH) bIjAnyatidhanayuktAH phalamUlairye cha vartante || 15\.17|| Apye mR^idavo jalamArgagAminaH satyashauchadhanayuktAH | setukaravArijIvakaphalakusumAnyambujAtAni || 15\.18|| vishveshvare mahAmAtramallakarituragadevatA\*saktAH | (##K.##bhaktAH) sthAvarayodhA bhogAnvitAshcha ye \*tejasA yuktAH || 15\.19|| (##K.##chaujasA) shravaNe mAyApaTavo nityodyuktAshcha karmasu samarthAH | utsAhinaH sadharmA bhAgavatAH satyavachanAshcha || 15\.20|| vasubhe mAnonmuktAH \*klIba(##K.##klIbAsh)gachalasauhR^idAH striyAM \*dveShyAH | (##K.##dvaShyAH, ##K.##str. dveShyAH) dAnAbhiratA bahuvittasaMyutAH shamaparAshcha narAH || 15\.21|| varuNeshe pAshikamatsyabandhajalajAni jalacharAjIvAH | saukarikagrajakashauNDikashAkunikAshchApi varge.asmin || 15\.22|| Aje taskarapashupAlahiMsrakInAshanIchashaThacheShTAH | dharmavratairvirahitA niyuddhakushalAshcha ye manujAH || 15\.23|| \*Ahirbudhnye viprAH kratugdAnatapoyutA mahAvibhavAH | (##K.##Ahirbudhnyu) AshramiNaH \*pAkhaNDA nareshvarAH sAradhAnyaM cha || 15\.24|| (##K.##pAShaNDA) pauShNe salilajaphalakusumalavaNamaNisha~NkhamauktikAbjAni | surabhigkusumAni gandhA vaNijo naukarNadhArAshcha || 15\.25|| ashvinyAmashvaharAH senApatigvaidyasevakAsturagAH | \*turagArohA vaNijo rUpopetAsturagarakShAH || 15\.26|| (##K.##turagArohAshcha vanig) yAmye.asR^ikgpishitabhujaH krUrA vadhabandhatADanAsaktAH | tuShadhAnyaM nIchakulodbhavA vihInAshcha sattvena || 15\.27|| pUrvAtrayaM sAnalamagrajAnAM rAj~nAM tu puShyeNa sahottarANi | sapauShNamaitraM pitR^idaivataM cha prajApaterbhaM cha kR^iShIvalAnAm || 15\.28|| AdityaghastAbhijidAshvinAni vaNigjanAnAM pravadanti \*tAni | (##K.##bhAni) mUlatrinetrAnilavAruNAni bhAnyugrajAteH \*prabhaviShNutAyAH || 15\.29|| (##K.##prabhaviShNutAyAm) saumyAindragchitrAvasudaivatAni sevAjanasvAmyamupAgatAni | sArpaM vishAkhA shravaNo bharaNyashchaNDAlajAter\*abhinirdishanti || 15\.30|| (##K.##iti nirdashanti) ravigravisutabhogamAgataM kShitisutabhedanavakradUShitam | grahaNagatamatholkayA hataM niyatamuShAkarapIDitaM cha yat || 15\.31|| tadupahatamiti prachakShate prakR^itigviparyayayAtameva vA | nigaditaparivargadUShaNaM kathitaviparyayagaM samR^iddhaye || 15\.32|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM nakShatravyUhAdhyAyaH samAptaH || 15|| \section{16 grahabhaktiyogAdhyAyaH} prA~N narmadArdhashoNoDrava~NgasuhmAH kali~NgabAhlIkAH | shakayavanamagadhashabaraprAgjyotiShachInakAmbojAH || 16\.01|| mekalakirAtaviTakA bahirantaHshailajAH pulindAshcha | draviDAnAM prAgardhaM dakShiNakUlaM cha yamunAyAH || 16\.02|| champodumbarakaushAmbichedivindhyATavIkali~NgAshcha | puNDrA golA~NgUlashrIparvata\*vardhamAnAni || 16\.03|| (##K.##vardhamAnAshcha) ikShumatIgityatha taskarapAratakAntAragopabIjAnAm | tuShadhAnyakaTukatarukanakadahanaviShasamarashUrANAm || 16\.04|| bheShajabhiShakchatuShpadakR^iShikaranR^ipahiMsrayAyichaurANAm | vyAlAraNyayashoyutatIkShNANAM bhAskaraH svAmI || 16\.05|| girigsaliladurgakoshalabharukachChasamudraromaka\*tuShArAH | (##K.##tukhArAH) vanavAsigta~NgaNahalastrIrAjyamahArNavadvIpAH || 16\.06|| madhurarasakusumaphalasalilalavaNamaNisha~NkhamauktikAbjAnAm | shAligyavAuShadhigodhUmasomapAkrandaviprANAm || 16\.07|| sitasubhagaturagaratikarayuvatichamUnAthabhojyavastrANAm | shR^i~NgignishAcharakArShakayaj~navidAM chAdhipashchandraH || 16\.08|| shoNasya narmadAyA bhImarathAyAshcha pashchimArdhasthAH | nirvindhyA vetravatI siprA godAvarI veNA || 16\.09|| mandAkinI payoShNI mahAnadI sindhugmAlatIpArAH | uttarapANDyamahendrAdrivindhyamalayopagAshcholAH || 16\.10|| draviDavidehAndhrAshmaka\*bhAsApara kau~NkaNAH samantriShikAH | (##K.##bhAsApura) ye cha pibanti sutoyAM tApIM ye cha api gomatIsalilam ||) nAsikyabhogavardhanavirATavindhyAdripArshvagA deshAH | ##K.##16\.12|| nAgarakR^iShikarapAratahutAshanAjIvi\*shastravArtAnAm | (##K.##shastravArttAnAm) ATavikadurgakarvaTa\*vadhika nR^ishaMsAvaliptAnAm || 16\.12|| (##K.##vadhaka) narapatigkumAraku~njaradAmbhikaDimbhAbhighAtapashupAnAm | raktaphalakusumavidrumachamUpaguDamadyatIkShNAnAm || 16\.13|| koshabhavanAgnihotrikadhAtvAkarashAkyabhikShuchaurANAm | shaThadIrghavairabahvAshinAM cha vasudhAsuto.adhipatiH || 16\.14|| lohityaH sindhunadaH sarayUrgAmbhIrikA rathAkhyA cha | ga~NgAgkaushikyAdyAH sarito vaidehakAmbojAH || 16\.15|| mathurAyAH pUrvArdhaM himavadgomantachitrakUTasthAH | saurAShTrasetujalamArgapaNyabilaparvatAshrayiNaH || 16\.16|| udapAnayantragAndharvalekhyamaNirAgagandhayuktividaH | AlekhyashabdagaNitaprasAdhakAyuShyashilpaj~nAH || 16\.17|| charapuruShakuhakajIvakashishukavishaThasUchakAbhichAraratAH | dUtagnapuMsakahAsyaj~nabhUtatantrendrajAlaj~nAH || 16\.18|| ArakShakagnaTanartakaghR^itatailasnehabIjatiktAni | vratachArigrasAyanakushalavesarAshchandraputrasya || 16\.19|| sindhunadapUrvabhAgo mathurApashchArdhabharatasauvIrAH | srughnag\*audIchya(##K.##udIchya)vipAshAsaritshatadrU ramaTha\*shAlvAH || 16\.20|| (##K.##sAlvAH) traigartag\*paurava ambaShThapAratA vATadhAnayaudheyAH | (##K.##pauraba) sArasvatArjunAyanamatsyArdhagrAmarAShTrANi || 16\.21|| hastygashvapurohitabhUpamantrimA~NgalyapauShTikAsaktAH | kAruNyasatyashauchavratavidyAdAnadharmayutAH || 16\.22|| pauramahAdhanashabdArthavedaviduSho.abhichAranItij~nAH | manujeshvaropakaraNaM ChatradhvajachAmarAdyaM cha || 16\.23|| shaileyakuShTha mAMsItagararasasaindhavAni vallIjam | (##K.##kaShTha) madhuragrasamadhUchChiShTAni chorakashcheti jIvasya || 16\.24|| takShashilag\*martikAvata bahugirigAndhArapuShkalAvatakAH | (##K.##U.mArtikAvata) prasthalamAlavakaikayadAshArNoshInarAH shibayaH || 16\.25|| ye cha pibanti vitastAmirAvatIM chandrabhAgasaritaM cha | rathagrajatAkaraku~njaraturagamahAmAtradhanayuktAH || 16\.26|| surabhigkusumAnulepanamaNivajravibhUShaNAmburuhashayyAH | varataruNayuvatikAmopakaraNamR^iShTAnnamadhurabhujaH || 16\.27|| udyAnasalilakAmukayashaHsukhAudAryarUpasampannAH | vidvadgamAtyavaNigjanaghaTakR^ichchitrANDajAstriphalAH || 16\.28|| kausheyapaTTakambalapatraurNikarodhrapatrachochAni | jAtIphalAgurugvachApippalyashchandanaM cha bhR^igoH || 16\.29|| AnartArbudapuShkarasaurAShTrAbhIrashUdraraivatakAH | naShTA yasmin deshe sarasvatI pashchimo deshaH || 16\.30|| kurubhUmijAH prabhAsaM vidishA vedasmR^itI mahItaTajAH | khalamalinanIchatailikavihInasattvopahatapuMstvAH || 16\.31|| \*bAndhana gshAkunikAshuchikaivartavirUpavR^iddhasaukarikAH | (##K.##bandhana) gaNapUjyaskhalitavratashabarapulindArthaparihInAH || 16\.32|| kaTugtiktarasAyanavidhavayoShito bhujagataskaramahiShyaH | kharakarabhachaNaka\*vAtala niShpAvAshchArkaputrasya || 16\.33|| (##K.##vAtula) girishikharakandaradarIviniviShTA mlechChajAtayaH shUdrAH | gomAyugbhakShashUlikavokkANAshvamukhavikalA~NgAH || 16\.34|| kulapAMsanaghiMsrakR^itaghnachauraniHsatyashauchadAnAshcha | kharagcharaniyuddhavittIvraroSha\*garttAshrayA nIchAH || 16\.35|| (##K.##garbhAshayA) upahatadAmbhikarAkShasanidrAbahulAshcha jantavaH sarve | dharmeNa cha santyaktA mAShatilAshchArkashashishatroH || 16\.36|| giridurgapahlavashvetahUNacholAvagANamaruchInAH | pratyantadhanimahechChavyavasAyaparAkramopetAH || 16\.37|| paradAravivAdaratAH pararandhrakutUhalA madotsiktAH | mUrkhAdhArmikavijigIShavashcha ketoH samAkhyAtAH || 16\.38|| udayasamaye yaH snigdhAMshurmahAn prakR^itisthito yadi cha na hato nirghAtolkAgrajograhamardanaiH | svabhavanagataH svochchaprAptaH shubhagrahavIkShitaH sa bhavati shivasteShAM yeShAM prabhuH parikIrtitaH || 16\.39|| hihitaviparIta\*lakShaNe kShayamupagachChati tatparigrahaH | (##K.##lakShanaiH) DamarabhayagadAturA janA narapatayashcha bhavanti duHkhitAH || 16\.40|| yadi na ripukR^itaM bhayaM nR^ipANAM svasutakR^itaM niyamAdamAtyajaM vA | bhavati janapadasya chApyavR^iShTyA gamanamapUrvapurAdrignimnagAsu || 16\.41|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM grahabhaktiyogAdhyAyaH samAptaH || 16|| \section{17 grahayuddhAdhyAyaH} yuddhaM yathA yadA vA \*bhaviShyam Adishyate trikAlaj~naiH | (##K.##bhaviShyad) tadvij~nAnaM karaNe mayA kR^itaM sUryag\*siddhAnte || 17\.01|| (##K.##siddhAntAt) viyati charatAM grahANAmuparyuparyAtmamArgasaMsthAnAm | atidUrAddR^igviShaye samatAmiva sa.nprayAtAnAm || 17\.02|| AsannakramayogAdbhedollekhAMshumardana\*asavyaiH | (##K.##asavyaH) yuddhaM chatuShprakAraM parAsharAdyairmunibhiruktam || 17\.03|| bhede vR^iShTivinAsho bhedaH suhR^idAM mahAkulAnAM cha | ullekhe shastrabhayaM mantrivirodhaH priyAnnatvam || 17\.04|| amshuvirodhe yuddhAni bhUbhR^itAM shastragrukkShudavamardAH | yuddhe chApyapasavye bhavanti yuddhAni bhUpAnAm || 17\.05|| ravirAkrando madhye pauraH pUrve.apare sthito yAyI | paurA budhagururavijA nityaM shItAMshur\*AkrandaH || 17\.06|| (##K.##AkrandraH) ketugkujarAhushukrA yAyina ete hatA \*ghnanti | (##K.##grahA hanyuH) AkrandayAyipaurAn jayino \*jayadAH svavargasya || 17\.07|| (##K.##jayadA) paure paureNa hate paurAH paurAn nR^ipAn vinighnanti | evaM \*yAyyAkrandA nAgarayAyigrahAshchaiva || 17\.08|| (##K.##yAyyAkrandau) dakShiNadiksthaH paruSho vepathuraprApya sannivR^itto.aNuH | adhirUDho vikR^ito niShprabho vivarNashcha yaH sa jitaH || 17\.09|| uktaviparItalakShaNasampanno jayagato \*vinirdeshyaH | (##K.##vinirdiShTaH) vipulaH snigdho dyutimAn dakShiNadikstho.api jayayuktaH || 17\.10|| dvAvapi mayUkhayuktau vipulau snigdhau samAgame bhavataH | tatra \*anyonyaM prItir viparItAvAtmapakShaghnau || 17\.11|| (##K.##anyonyaprItir) yuddhaM samAgamo vA yadyavyaktau \*svalakShaNair bhavataH | (##K.##tu lakShaNair) bhuvi bhUbhR^itAmapi tathA phalamavyaktaM vinirdeshyam || 17\.12|| guruNA jite.avanisute bAhlIkA yAyino.agnivArtAshcha | (##K.##agnivArttAshcha) shashijena shUrasenAH kali~Ngag\*shAlvAsh cha pIDyante || 17\.13|| (##K.##sAlvAsh) saureNAre vijite jayanti paurAH prajAshcha sIdanti | \*koShThAgAra gmlechChakShatriyatApashcha shukrajite || 17\.14|| (##K.##koShThAgAra) bhaumena hate shashije vR^ikShasarittApasAshmakanarendrAH | uttaradiksthAH kratugdIkShitAshcha santApamAyAnti || 17\.15|| guruNA \*jite budhe mlechChashUdrachaurArthayuktapaurajanAH | (##K.##budhe jite) traigartapArvatIyAH pIDyante kampate cha mahI || 17\.16|| ravijena budhe dhvaste nAvikayodhAbjasadhanagarbhiNyaH | bhR^iguNA jite.agnikopaH sasyAmbudayAyividhvaMsaH || 17\.17|| jIve shukrAbhihate kulUtagAndhArakaikayA madrAH | \*shAlvA(##K.##sAlvA) vatsA va~NgA gAvaH sasyAni \*pIDyante || 17\.18|| (##K.##nashyanti) bhaumena hate jIve madhyo desho nareshvarA gAvaH | saureNa chArjunAyanavasAtiyaudheyashibiviprAH || 17\.19|| shashitanayenApi jite bR^ihaspatau mlechChasatyashastrabhR^itaH | upayAnti madhyadeshashcha sa.nkShayaM yachcha bhaktiphalam || 17\.20|| shukre bR^ihaspatig\*jite yAyI shreShTho vinAshamupayAti | (##K.##hate) brahmakShatravirodhaH salilaM cha na vAsavastyajati || 17\.21|| koshalakali~Ngava~NgA vatsA matsyAshcha madhyadeshayutAH | mahatIM vrajanti pIDAM napuMsakAH shUrasenAshcha || 17\.22|| kujavijite bhR^igutanaye balamukhyavadho narendrasa~NgrAmAH | saumyena pArvatIyAH kShIravinAsho.alpavR^iShTishcha || 17\.23|| ravijena site vijite \*guNamukhyAH(U.gaNamukhyAH) shastragjIvinaH kShatram | jalajAshcha nipIDyante sAmAnyaM bhaktiphalamanyat || 17\.24|| asite sitena nihate.arghavR^iddhirahivihagamAninAM pIDA | kShitijena ta~NgaNAndhroDrakAshibAhlIkadeshAnAm || 17\.25|| saumyena parAbhUte mande.a~NgavaNigviha~NgapashunAgAH | santApyante guruNA strIgbahulA mahiShakashakAshcha || 17\.26|| ayaM visheSho.abhihito hatAnAM kujagj~navAgIshasitAsitAnAm | phalaM tu vAchyaM grahabhaktito.anyadyathA tathA ghnanti hatAH svabhaktIH || 17\.27|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM grahayuddhAdhyAyaH samAptaH || 17|| \section{18 shashigrahasamAgamAdhyAyaH} bhAnAM yathAsambhavamuttareNa yAto grahANAM yadi vA shashA~NkaH | pradakShiNaM tatg\*shubhadaM nR^ipANAM yAmyena yAto na shivaH shashA~NkaH || 18\.01|| (##K.##shubhakR^innarANAM) chandramA yadi kujasya yAtyudakpArvatIyabalashAlinAM jayaH | kShatriyAH pramuditAH sayAyino bhUrigdhAnyamuditA vasundharA || 18\.02|| uttarataH svasutasya shasha~NkaH pauragjayAya subhikShakarashcha | sasyagchayaM kurute janahArdiM koshachayaM cha narAdhipatInAm || 18\.03|| bR^ihaspateruttarage shashA~Nke pauradvijakShatriyapaNDitAnAm | dharmasya deshasya cha madhyamasya vR^iddhiH subhikShaM muditAH prajAshcha || 18\.04|| bhArgavasya yadi yAtyudakshashI koshayuktagajavAjivR^iddhidaH | yAyinAM cha vijayo dhanuShmatAM sasyasampadapi chottamA tadA || 18\.05|| ravijasya shashI pradakShiNaM kuryAchchet purabhUbhR^itAM jayaH | shakabAhlikasindhupahlavA \*mudabhAjo yavanaiH samanvitAH || 18\.06|| (##K.##mudbhAjo) yeShAmudagachchChati bhagrahANAM prAleyarashmirnirupadravashcha | tadgdravyapauretarabhaktideshAn puShNAti yAmyena nihanti tAni || 18\.07|| shashini phalaM \*udaksthe yadgrahasyopadiShTaM (##K.##udakasthe) bhavati tadapasavye sarvameva pratIpam | iti shashisamavAyAH \*kIrtitA bhagrahANAM (##K.##kIrttitA) na khalu bhavati yuddhaM sAkamindorgrahagR^ikShaiH || 18\.08|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shashigrahasamAgamAdhyAyaH samAptaH || 18|| \section{19 grahavarShaphalAdhyAyaH} sarvatra bhUrviralasasyayutA vanAni daivAdbibhakShayiShudaMShTrisamAvR^itAni | \*nadyash(##K.##syandanti) cha naiva \*hi(##K.##cha) payaH prachuraM \*sravanti (##K.##sravantyo) rugbheShajAni na tathAtibalAnvitAni || 19\.01|| tIkShNaM tapatyaditijaH shishire.api kAle nAtyambudA jalamucho.achalasannikAshAH | naShTaprabhagR^ikShagaNashItakaraM nabhashcha sIdanti tApasakulAni sagokulAni || 19\.02|| hastygashvapattimadasahyabalairupetA bANAsanAsigmushalAtishayAshcharanti | ghnanto nR^ipA yudhi nR^ipAnucharaishcha deshAn saMvatsare dinakarasya dine.atha mAse || 19\.03|| vyAptaM nabhaH prachalitAchalasannikAshair vyAlA~njanAligavalachChavibhiH payodaiH | gAM pUrayadbhirakhilAmamalAbhiradbhir \*utkaNThitena guruNA dhvanitena chAshAH || 19\.04|| (##K.##utkaNThakena) toyAni padmakumudotpalavantyatIva phulladrumANyupavanAnyalinAditAni | gAvaH prabhUtapayaso nayanAbhirAmA rAmA ratairavirataM ramayanti rAmAn || 19\.05|| godhUmashAliyavadhAnyavarekShuvATA bhUH pAlyate nR^ipatibhirnagarAkarADhyA | chitya~NkitA kratuvareShTivighuShTanAdA saMvatsare shishiragorabhisa.npravR^itte || 19\.06|| vAtoddhatashcharati vahniratiprachaNDo grAmAn vanAni nagarANi cha sandidhakShuH | hAhAgiti dasyugaNapAtahatA raTanti niHsvIkR^itA vipashavo bhuvi martyasa~NghAH || 19\.07|| hyunnatA viyati saMhatamUrtayo.api mu~nchanti \*kutra chid apaH prachuraM payodAH | (##K.##na kva chid) sImni prajAtamapi shoShamupaiti sasyaM niShpannamapyavinayAdapare haranti || 19\.08|| bhUpA na samyagabhipAlanasaktachittAH pittottharukprachuratA bhujagaprakopaH | evaMvidhair\*upahR^itA bhavati prajAgiyaM (##K.##U.upahatA) saMvatsare.avanisutasya vipannasasyA || 19\.09|| mAyAgindrajAlakuhakAkaranAgarANAM gAndharvalekhyagaNitAstravidAM cha vR^iddhiH | piprIShayA nR^ipatayo.adbhutadarshanAni ditsanti tuShTijananAni parasparebhyaH || 19\.10|| \*vArtA jagatyavitathA vikalA trayI cha (##K.##vArttA) samyakcharatyapi manoriva daNDanItiH | \*adhyakShara(##K.##adhyakSharaM)svabhiniviShTadhiyo.api ke chid (##K.##atra) AnvIkShikIShu cha paraM padamIhamAnAH || 19\.11|| hAsyaj~nadUtakavibAlanapuMsakAnAM yuktij~nasetujalaparvatavAsinAM cha | hArdiM karoti mR^igalA~nChanajaH svake.abde mAse.atha vA \*prachuratA bhuvi chAuShadhInAm || 19\.12|| (##K.##prachuratAM) dhvaniruchcharito.adhvare dyugAmI vipulo yaj~namuShAM manAMsi bhindan | vicharatyanishaM dvijottamAnAM hR^idayAnandakaro.adhvarAMshabhAjAm || 19\.13|| kShitiruttamasasyavatyanekadvipapattyashvadhanorugokulADhyA | kShitipairabhipAlanapravR^iddhA dyucharaspardhijanA tadA vibhAti || 19\.14|| vividhairviyadunnataiH payodairvR^itamurvIM payasAbhitarpayadbhiH | surarAjaguroH shubhe \*tu varShe bahusasyA kShitiruttamagR^iddhiyuktA || 19\.15|| (##K.##atra) shAlIkShumatyapi dharA dharaNIdharAbhag dhArAdharojjhitapayaHparipUrNavaprA | shrImatgsaroruhatatAmbutaDAgakIrNA yoShAgiva bhAtyabhinavAbharaNojjvalA~NgI || 19\.16|| kShatraM kShitau kShapitabhUribalAripakShaM udghuShTagnaikajayashabdavirAvitAsham | saMhR^iShTashiShTajanaduShTavinaShTavargAM gAM pAlayantyavanipA nagarAkarADhyAm || 19\.17|| pepIyate madhu madhau saha kAminIbhir jegIyate shravaNahAri saveNuvINam | bobhujyate.atithisuhR^itsvajanaiH sahAnnaM de sitasya madanasya jayAvaghoShaH || 19\.18|| \*udvR^itta(U.uddhata)gdasyugaNabhUriraNAkulAni rAShTrANyanekapashuvittavinAkR^itAni | rorUyamANaghatabandhujanairjanaishcha rogottamAkulakulAni bubhukShayA cha || 19\.19|| vAtoddhatAmbudharavarjitamantarikShaM ArugNanaikaviTapaM cha dharAtalaM dyauH | naShTArkachandrakiraNAtirajo.avanaddhA toyAshayAshcha vijalAH sarito.api tanvyaH || 19\.20|| jAtAni kutra chidatoyatayA vinAshaM R^ichChanti puShTimaparANi jalokShitAni | sasyAni mandamabhivarShati \*vR^itrashatrur (##K.##vR^itrashatrau) varShe divAkarasutasya sadA pravR^itte || 19\.21|| aNurapaTumayUkho nIchago.anyairjito vA na sakalaphaladAtA puShTido.ato.anyathA yaH | yadashubhamashubhe.abde mAsajaM tasya vR^iddhiH shubhaphalamapi chaivaM yApyamanyonyatAyAm || 19\.22|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM grahavarShaphalAdhyAyaH samAptaH || 19|| \section{20 grahashR^i~NgATakAdhyAyaH} yasyAM dishi dR^ishyante vishanti tArAgrahA raviM sarve | bhavati bhayaM dishi tasyAmAyudhakopakShudhAAta~NkaiH || 20\.01|| chakradhanuHshR^i~NgATakadaNDapuraprAsavajrasaMsthAnAH | kShudgvR^iShTikarA loke samarAya cha mAnavendrANAm || 20\.02|| (##K.##U.avR^iShTikarA) yasmin khAMshe dR^ishyA grahamAlA dinakare dinAntagate | tatra.anyo bhavati nR^ipaH parachakropadravashcha mahAn || 20\.03|| \*tasminn R^ikShe kuryuH samAgamaM tajjanAn grahA hanyuH | (##K.##yasminn) \*avibhedinaH parasparamamalamayUkhAH shivAsteShAm || 20\.04|| (##K.##avibhedanAH) grahasaMvartasamAgamasammohasamAjasannipAtAkhyAH | koshashchetyeteShAmabhidhAsye lakShaNaM saphalam || 20\.05|| ekagR^ikShe chatvAraH saha paurairyAyino.atha vA pa~ncha | saMvarto nAma bhavetgshikhirAhuyutaH sa sammohaH || 20\.06|| pauraH paurasameto yAyI saha yAyinA samAjAkhyaH | yamagjIvasa~Ngame.anyo yadyAgachChet tadA koshaH || 20\.07|| uditaH pashchAdekaH prAkchAnyo yadi sa sannipAtAkhyaH | avikR^itatanavaH snigdhA vipulAshcha samAgame dhanyAH || 20\.08|| samau tu saMvartasamAgamAkhyau sammohakoshau bhayadau prajAnAm | \*samAjasa.nj~no susamA pradiShTA vairaprakopaH khalu sannipAte || 20\.09|| (##K.##samAj~naH susamaH pradiShTo) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM grahashR^i~NgATakAdhyAyaH samAptaH || 20|| \section{21 garbhalakShaNAdhyAyaH} annaM jagataH prANAH prAvR^iTkAlasya chAnnamAyattam | yasmAdataH parIkShyaH prAvR^iTkAlaH prayatnena || 21\.01|| tallakShaNAni munibhiryAni nibaddhAni tAni dR^iShTvAgidam | kriyate gargaparAsharakAshyapa\*vajrAdi rachitAni || 21\.02|| (##K.##vAtsyAdi) daivavidavihitachitto dyunishaM yo garbhalakShaNe bhavati | (##K.##avahitachitto) tasya muneriva vANI na bhavati mithyAmbunirdeshe || 21\.03|| kiM vAtaH paramanyatg\*shAstrajyAyo .asti yadviditvAeva | (##K.##shAstraM jyAyo) pradhvaMsinyapi kAle trikAladarshI kalau bhavati || 21\.04|| ke chidvadanti \*kArtika shuklAntamatItya garbhadivasAH syuH | (##K.##kArttika) na \*cha tanmataM bahUnAM gargAdInAM mataM vakShye || 21\.05|| (##K.##tu) \*mArgashiraHsita pakShapratipatprabhR^iti kShapAkare.aShADhAm | (##K.##mArgashirashukla) pUrvAM vA samupagate garbhANAM lakShaNaM j~neyam || 21\.06|| yannakShatramupagate garbhashchandre bhavet sa chandravashAt | pa~nchanavate dinashate tatraiva prasavamAyAti || 21\.07|| sitapakShabhavAH kR^iShNe shukle kR^iShNA dyusambhavA rAtrau | naktamprabhavAshchAhani sandhyAjAtAshcha sandhyAyAm || 21\.08|| mR^igashIrShAdyA garbhA mandaphalAH pauShashuklajAtAshcha | pauShasya kR^iShNapakSheNa nirdishetshrAvaNasya sitam || 21\.09|| mAghasitotthA garbhAH shrAvaNakR^iShNe prasUtimAyAnti | mAghasya kR^iShNapakSheNa nirdishedbhAdrapadashuklam || 21\.10|| phAlgunashuklasamutthA bhAdrapadasyAsite vinirdeshyAH | tasyaiva kR^iShNapakShodbhavAstu ye te.ashvayukshukle || 21\.11|| chaitrasitapakShajAtAH kR^iShNe.ashvayujasya vAridA garbhAH | chaitrAsitasambhUtAH \*kArtikashukle .abhivarShanti || 21\.12|| (##K.##kArttikashukle) pUrvodbhUtAH pashchAdaparotthAH prAgbhavanti jImUtAH | sheShAsvapi dikShvevaM viparyayo bhavati vAyoshcha || 21\.13|| hlAdigmR^idUdakshivashakradigbhavo mAruto viyadvimalam | snigdhasitabahulapariveShaparivR^itau hima\*mayakhArkau || 21\.14|| (##K.##U.mayUkhArkau) pR^ithugbahulasnigdhaghanaM ghanasUchIkShurakalohitAbhrayutam | kAkANDamechakAbhaM viyadvishuddhendunakShatram || 21\.15|| surachApamandragarjitavidyut\*pratisUryakA shubhA sandhyA | (##K.##pratisUryakAH) shashigshivashakrAshAsthAH shAntaravAH pakShimR^igasa~NghAH || 21\.16|| vipulAH pradakShiNagcharAH snigdhamayUkhA grahA nirupasargAH | taravashcha nirupasR^iShTA~NkurA narachatuShpadA hR^iShTAH || 21\.17|| garbhANAM puShTikarAH sarveShAmeva yo.atra tu visheShaH | svartugsvabhAvajanito garbha\*vivR^id.hdhyai tamabhidhAsye || 21\.18|| (##K.##vivR^iddhau) pauShe samArgashIrShe sandhyArAgo.ambudAH sapariveShAH | nAtyarthaM mR^igashIrShe shItaM pauShe.atihimapAtaH || 21\.19|| mAghe prabalo vAyustuShArakaluShadyutI ravishashA~Nkau | atishItaM saghanasya cha bhAnorastodayau dhanyau || 21\.20|| phAlgunamAse rUkShashchaNDaH pavano.abhrasamplavAH snigdhAH | pariveShAshchAsakalAH kapilastAmro ravishcha shubhaH || 21\.21|| pavanaghanavR^iShTiyuktAshchaitre garbhAH shubhAH sapariveShAH | ghanapavanasalilavidyutstanitaishcha hitAya vaishAkhe || 21\.22|| muktAgrajatanikAshAstamAlanIlotpalA~njanAbhAsaH | jalacharasattvAkArA grabheShu ghanAH prabhUtajalAH || 21\.23|| tIvradivAkarakiraNAbhitApitA mandamArutA jaladAH | ruShitA iva dhArAbhirvisR^ijantyambhaH prasavakAle || 21\.24|| garbhopaghAtali~NgAnyulkAshanipAMshupAtadigdAhaH | kShitikampakhapurakIlakaketugrahayuddhanirghAtAH || 21\.25|| rudhirAdigvR^iShTivaikR^itaparighendradhanUMShi darshanaM rAhoH | ityutpAtairetaistrividhaishchAnyairhato garbhaH || 21\.26|| svartugsvabhAvajanitaiH sAmAnyairyaishcha lakShaNairvR^iddhiH | garbhANAM viparItaistaireva viparyayo bhavati || 21\.27|| bhadrapadAgdvayavishvAmbu\*deva paitAmaheShvatha R^ikSheShu | (##K.##daiva) sarveShvR^ituShu vivR^iddho garbho bahutoyado bhavati || 21\.28|| shatabhiShagAshleShAArdrAsvAtimaghAsaMyutaH shubho garbhaH | puShNAti bahUn divasAn hantyutpAtairhatastrividhaiH || 21\.29|| mR^igamAsAdiShvaShTau ShaT ShoDasha viMshatishchaturyuktA | viMshatiratha divasatrayamekatamaR^ikSheNa pa~nchabhyaH || 21\.30|| pa~nchagnimittaiH shatayojanaM tadardhArdhamekahAnyA.ataH | varShati \*pa~nchanimittAd rUpeNaikena yo garbhaH || 21\.31|| (##K.##pa~nchasamantAd) droNaH pa~nchanimitte garbhe trINyADhakAni pavanena | ShaD vidyutA navAbhraiH stanitena dvAdasha prasave || 21\.32|| krUragrahasaMyukte karakAshanimatsyavarShadA garbhAH | shashini ravau vA shubhasaMyutagIkShite bhUrivR^iShTikarAH || 21\.33|| grabhasamaye.ativR^iShTirgarbhAbhAvAya nirnimittakR^itA | droNAShTAMshe.abhyadhike vR^iShTe garbhaH sruto bhavati || 21\.34|| garbhaH puShTaH prasave grahopaghAtAdibhiryadi na vR^iShTaH | AtmIyagarbhasamaye karakAmishraM dadAtyambhaH || 21\.35|| kAThinyaM yAti yathA chirakAladhR^itaM payaH payasvinyAH | kAlAtItaM tadvat salilaM kAThinyamupayAti || 21\.36|| pavanasalilavidyudgarjitAbhrAnvito yaH sa bhavati bahutoyaH pa~nchagrUpAbhyupetaH | visR^ijati yadi toyaM garbhakAle.atibhUri prasavasamayamitvA shIkarAmbhaH karoti || 21\.37|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM garbhalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 21|| \section{22 garbhadhAraNAdhyAyaH} jyaiShThasite.aShTamyAdyashchatvAro vAyudhAraNA divasAH | mR^idushubhapavanAH shastAH snigdhaghanasthagitagaganAshcha || 22\.01|| tatraiva svAtyAdye vR^iShTe bhachatuShTaye kramAtgmAsAH | shrAvaNapUrvA j~neyAH parisrutA dhAraNAstAH syuH || 22\.02|| yadi tA syurekarUpAH shubhAstataH sAntarAstu na shivAya | taskarabhayadAsh\*choktAH shlokAshchApyatra vAsiShThAH || 22\.03|| (##K.##proktAH) savidyutaH sapR^iShataH sapAMshUtkaramArutAH | sArkagchandraparichChannA dhAraNAH shubhadhAraNAH || 22\.04|| yadA tu vidyutaH shreShThAH \*shubhAshAH pratyupasthitAH | (##K.##shubhAshA) tadApi sarvasasyAnAM vR^iddhiM brUyAdvichakShaNaH || 22\.05|| sapAMshuvarShAH sApashcha shubhA bAlakriyA api | pakShiNAM susvarA vAchaH krIDA pAMshujalAdiShu || 22\.06|| ravichandraparIveShAH snigdhA nAtyantadUShitAH | vR^iShTistadApi vij~neyA sarvasasyag\*arthasAdhikA || 22\.07|| (##K.##abhivR^iddhaye) meghAH snigdhAH saMhatAshcha pradakShiNagatikriyAH | tadA syAn mahatI vR^iShTiH sarvasasyag\*abhivR^iddhaye || 22\.08|| (##K.##arthasAdhikA) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM garbhadhAraNAdhyAyaH samAptaH || 22|| \section{23 pravarShaNAdhyAyaH} jyaiShThyAM samatItAyAM pUrvAShADhAdigsa.npravR^iShTena | shubhamashubhaM vA vAchyaM parimANaM chAmbhasastajj~naiH || 23\.01|| hastavishAlaM kuNDakamadhikR^ityAmbupramANagnirdeshaH | pa~nchAshat palamADhakamanena minuyAjjalaM patitam || 23\.02|| yena dharitrI mudrA janitA vA bindavastR^iNAgAgreShu | vR^iShTena tena vAchyaM parimANaM vAriNaH prathamam || 23\.03|| ke chidyathAbhivR^iShTaM dashayojanamaNDalaM vadantyanye | gargavasiShThaparAsharamatametaddvAdashAn na param || 23\.04|| yeShu cha bheShvabhivR^iShTaM bhUyasteShveva varShati prAyaH | yadi nApyAdiShu vR^iShTaM sarveShu tadA tvanAvR^iShTiH || 23\.05|| hastApyasaumyachitrApauShNadhaniShThAsu ShoDasha droNAH | shatabhiShagaindrasvAtiShu chatvAraH kR^ittikAsu dasha || 23\.06|| shravaNe maghAnurAdhAgbharaNImUleShu dasha chaturyuktAH | phalgunyAM pa~nchakR^itiH punarvasau viMshatirdroNAH || 23\.07|| \*aindrAgnygAkhye vaishve cha viMshatiH sArpabhe dasha tryadhikAH | (##K.##aindrAgnAkhye) AhirbudhnyAryamNaprAjApatyeShu pa~nchakR^itiH || 23\.08|| pa~nchadashAje puShye cha kIrtitA vAjibhe dasha dvau cha | raudre.aShTAdasha kathitA droNA nirupadraveShv\*ete || 23\.09|| (##K.##eShu) ravigravisutaketupIDite bhe kShititanayatrividhAdbhutAhate cha | bhavati \*cha na shivaM na chApi vR^iShTiH shubhasahite nirupadrave shivaM cha || 23\.10|| (##K.##hi) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM pravarShaNAdhyAyaH samAptaH || 23|| \section{24 rohiNIyogAdhyAyaH} kanakashilAchayavivarajatarukusumAsa~NgimadhukarAnurute | bahugvihagakalahasurayuvatigItamandrasvanopavane || 24\.01|| suranilayashikharishikhare bR^ihaspatirnAradAya yAn Aha | gargaparAsharakAshyapamayAshcha yAn shiShyasa~NghebhyaH || 24\.02|| tAn avalokya yathAvat prAjApatyendusa.nprayogArthAn | \*alpa granthenAhaM tAn evAbhyudyato vaktum || 24\.03|| (##K.##svalpa) prAjeshamAShADhatamisrapakShe kShapAkareNopagataM samIkShya | vaktavyamiShTaM jagato.ashubhaM vA shAstropadeshAdgrahachintakena || 24\.04|| yogo yathAnAgata eva vAchyaH sa dhiShNyayogaH karaNe mayoktaH | chandrapramANadyutivarNamArgairutpAtavAtaishcha phalaM \*nigadyam || 24\.05|| (##K.##nigAdyam) purAdudag\*yat purato.api vA sthalaM (##K.##yat) tryahoShitastatra hutAshatatparaH | grahAn sanakShatragaNAn samAlikhet sadhUpapuShpairbalibhishcha pUjayet || 24\.06|| saratnatoyAuShadhibhishchaturdishaM tarupravAlApihitaiH supUjitaiH | akAlamUlaiH kalashairala~NkR^itaM kushAstR^itaM sthaNDilamAvaseddvijaH || 24\.07|| Alabhya mantreNa mahAvratena bIjAni sarvANi nidhAya kumbhe | plAvyAni chAmIkaradarbhatoyair homo marudvAruNag\*soma mantraiH || 24\.08|| (##K.##saumya) shlakShNAM patAkAmasitAM vidadhyAd daNDapramANAM triguNochChritAM cha | Adau kR^ite digrahaNe nabhasvAn grAhyastayA yogagate shashA~Nke || 24\.09|| tatrArdhamAsAH praharairvikalpyA varShAnimittaM divasAstadaMshaiH | savyena gachChan shubhadaH sadaiva yasmin pratiShThA balavAn sa vAyuH || 24\.10|| vR^itte tu yoge.a~NkuritAni yAni santIha bIjAni dhR^itAni kumbhe | yeShAM tu yo.aMsho.a~NkuritastadaMshas teShAM vivR^iddhiM samupaiti nAnyaH || 24\.11|| shAntapakShimR^igarAvitA disho nirmalaM viyadanindito.anilaH | shasyate shashini \*rohiNIgate meghamArutaphalAni vachmyataH || 24\.12|| (##K.##rohiNIyate) kva chidasitasitaiH sitaiH kvachichcha kva chidasitairbhujagairivAmbuvAhaiH | valitagjaTharapR^iShThamAtradR^ishyaiH sphuritataDidrasanairvR^itaM vishAlaiH || 24\.13|| vikasitakamalodarAvadAtair aruNakaradyutira~njitopakaNThaiH | Churitamiva viyadghanairvichitrair madhukaraku~NkumakiMshukAvadAtaiH || 24\.14|| asitaghananiruddhameva vA chalitataDitsurachApachitritam | dvipamahiShakulAkulIkR^itaM vanamiva dAvaparItamambaram || 24\.15|| atha vA~njanashailashilAnichayapratirUpadharaiH sthagitaM gaganam | himamauktikasha~NkhashashA~NkakaradyutihAribhirambudharairatha vA || 24\.16|| taDidgdhaimakakShyairbalAkAgradantaiH sravadgvAridAnaishchalatprAntahastaiH | vichitrendrachApadhvajochChrAyashobhais tamAlAlinIlairvR^itaM chAbdagnAgaiH || 24\.17|| sandhyAnurakte nabhasi sthitAnAM indIvarashyAmaruchAM ghanAnAm | vR^indAni pItAmbaraveShTitasya kAntiM hareshchorayatAM yadA vA || 24\.18|| sashikhichAtakadarduraniHsvanair yadi vimishritamandrapaTusvanAH | khamavatatya digantavilambinaH saliladAH salilaughamuchaH kShitau || 24\.19|| nigaditarUpairjaladharajAlais tryahamavaruddhaM dvyahamatha vAhaH | yadi viyadevaM bhavati subhikShaM muditajanA cha prachurajalA bhUH || 24\.20|| rUkShairalpairmArutAgkShiptadehair uShTradhvA~NkShapretashAkhAmR^igAbhaiH | anyeShAM vA ninditAnAM \*svarUpair (##K.##sarUpair) mUkaishchAbdairno shivaM nApi vR^iShTiH || 24\.21|| vigataghane vA viyati vivasvAn amR^idumayUkhaH salilakR^idevam | sara iva phullaM nishi kumudADhyaM khamuDuvishuddhaM yadi cha suvR^iShTyai || 24\.22|| pUrvodbhUtaiH sasyaniShpattirabdair AgneyAshAsambhavairagnikopaH | yAmye sasyaM kShIyate nairR^ite.ardhaM (##K.##arghaM ##K.##str. ardhaM) pashchAjjAtaiH shobhanA vR^iShTirabdaiH || 24\.23|| vAyavyotthairvAtavR^iShTiH kvachichcha puShTA vR^iShTiH saumyakAShThAsamutthaiH | shreShThaM sasyaM sthANudiksa.npravR^iddhair vAyushchaivaM dikShu dhatte phalAni || 24\.24|| ulkAnipAtAstaDito.ashanishcha digdAhagnirghAtamahIprakampAH | nAdA mR^igANAM sapatatriNAM cha grAhyA yathaiva ambudharAstathaiva || 24\.25|| nAmA~NkitaistairudagAdikumbhaiH pradakShiNaM shrAvaNamAsapUrvaiH | pUrNaiH sa mAsaH salilasya dAtA \*srutair avR^iShTiH parikalpyamUnaiH || 24\.26|| (##K.##srutar) anyaishcha kumbhairnR^ipagnAmachihnair deshA~NkitaishchApyaparaistathaiva | bhagnaiH srutairnyUnajalaiH supUrNair bhAgyAni vAchyAni yathAnurUpam || 24\.27|| dUrago nikaTago.atha vA shashI dakShiNe pathi yathA tathA sthitaH | rohiNIM yadi yunakti sarvathA kaShTameva jagato vinirdishet || 24\.28|| spR^ishann udayAti yadA shashA~Nkas tadA suvR^iShTirbahulopasargA | asaMspR^ishan yogamudaksametaH karoti vR^iShTiM vipulAM shivaM cha || 24\.29|| rohiNIgshakaTamadhyasaMsthite chandramasyasharaNIkR^itA janAH | kvApi yAnti shishuyAchitAshanAH sUryataptapiTharAmbupAyinaH || 24\.30|| uditaM yadi shItadIdhitiM prathamaM pR^iShThata eti rohiNI | shubhameva tadA smarAturAH pramadAH \*kAmavashena saMsthitAH || 24\.31|| (##K.##kAmivashe cha) anugachChati pR^iShTataH shashI \*yadi kAmI vanitAmiva priyAm | (##K.##omitted) makaradhvajabANakheditAH pramadAnAM vashagAstadA narAH || 24\.32|| AgneyyAM dishi chandramA yadi bhavet tatropasargo mahAn nairR^ityAM samupadrutAni nidhanaM sasyAni yAntItibhiH | prAjeshAniladiksthite himakare sasyasya madhyashchayo yAte sthANudishaM guNAH subahavaH sasyArghag\*vR^iShTyAdayaH || 24\.33|| (##K.##vR^id.hdhyAdayaH) tADayedyadi cha yogatArakAmAvR^iNoti vapuShA yadApi vA | tADane bhayamushanti dAruNaM ChAdane \*nR^ipabadho .a~NganAkR^itaH || 24\.34|| (##K.##nR^ipavadho) gopraveshasamaye.agrato vR^iSho yAti kR^iShNapashureva vA puraH | bhUri vAri shabale tu madhyamaM no site.ambuparikalpanAparaiH || 24\.35|| dR^ishyate na yadi rohiNIyutashchandramA nabhasi toyadAvR^ite | rugbhayaM mahadupasthitaM tadA bhUshcha bhUrijalasasyasaMyutA || 24\.36|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM rohiNIyogAdhyAyaH samAptaH || 24|| \section{25 svAtiyogAdhyAyaH} yadrohiNIyogaphalaM tadeva svAtAvaShADhAsahite cha chandre | AShADhashukle nikhilaM vichintyaM yo.asmin visheShastamahaM pravakShye || 25\.01|| svAtau nishAMshe prathame.abhivR^iShTe sasyAni sarvANyupayAnti vR^iddhim | bhAge dvitIye tilamudgamAShA graiShmaM tR^itIye.asti na shAradAni || 25\.02|| vR^iShTe.ahnibhAge prathame suvR^iShTistadvaddvitIye tu sakITasarpA | vR^iShTistu madhyAparabhAgavR^iShTe nishChidravR^iShTirdyunishaM pravR^iShTe || 25\.03|| samamuttareNa tArA chitrAyAH kIrtyate hyapAMvatsaH | tasyAsanne chandre svAteryogaH shivo bhavati || 25\.04|| saptamyAM svAtiyoge yadi patati himaM mAghamAsAndhakAre vAyurvA chaNDavegaH sajalajaladharo vApi garjatyajasram | vidyunmAlAkulaM vA yadi bhavati nabho naShTachandrArkatAraM vij~neyA prAvR^iD eShA muditajanapadA sarvasasyairupetA || 25\.05|| tathaiva phAlgune chaitre vaishAkhasyAsite.api vA | svAtiyogaM vijAnIyAdAShADhe cha visheShataH || 25\.06|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM svAtiyogAdhyAyaH samAptaH || 25|| \section{26 AShADhIyogAdhyAyaH} AShADhyAM samatulitAdhivAsitAnAM anyedyuryadadhikatAmupaiti bIjam | tadvR^iddhirbhavati na jAyate yadUnaM mantro.asmin bhavati tulAbhimantraNAya || 26\.01|| stotavyA mantrayogena satyA devI sarasvatI | darshayiShyasi yatsatyaM satye satyavratA hyasi || 26\.02|| yena satyena chandrArkau grahA jyotirgaNAstathA | uttiShThantIha pUrveNa pashchAdastaM vrajanti cha || 26\.03|| yatsatyaM sarvavedeShu yatsatyaM brahmavAdiShu | yatsatyaM triShu lokeShu tatsatyamiha dR^ishyatAm || 26\.04|| brahmaNo duhitAsi tvamAdityeti prakIrtitA | kAshyapI gotratashchaiva nAmato vishrutA tulA || 26\.05|| kShaumaM chatuHsUtrakasannibaddhaM ShaDa~NgulaM shikyakavastramasyAH | sUtrapramANaM cha dashA~NgulAni ShaD eva \*kakShya gubhayashikyamadhye || 26\.06|| (##K.##kakSha) yAmye shikye kA~nchanaM sanniveshyaM sheShadravyANyuttare.ambUni \*chaiva | (##K.##chaivam) toyaiH kaupyaiH \*saindhavaiH sArasaishcha (##K.##syandibhiH) vR^iShTir(var.vR^iddhir) hInA madhyamA chottamA cha || 26\.07|| dantairnAgA goghayAdyAshcha lomnA hemnA bhUpAH shikthakena dvijAdyAH | tadvaddeshA varShamAsA dishashcha sheShadravyANyAtmarUpasthitAni || 26\.08|| haimI pradhAnA rajatena madhyA tayoralAbhe khadireNa kAryA | viddhaH pumAn yena shareNa sA vA tulA pramANena bhavedvitastiH || 26\.09|| hInasya nAsho.abhyadhikasya vR^iddhistulyena tulyaM tulitaM tulAyAm | etattulAgkosharahasyamuktaM prAjeshayoge.api naro vidadhyAt || 26\.10|| svAtAvaShADhAsvatha rohiNIShu pApagrahA yogagatA na shastAH | grAhyaM tu yogadvayamapyupoShya yadAdhimAso dviguNIkaroti || 26\.11|| trayo.api yogAH sadR^ishAH phalena yadA tadA vAchyamasaMshayena | viparyaye yattviha rohiNIjaM phalaM tadevAbhyadhikaM nigadyam || 26\.12|| niShpattiragnikopo vR^iShTirmandAtha madhyamA shreShThA | bahujalapavanA puShTA shubhA cha pUrvAdibhiH pavanaiH || 26\.13|| vR^ittAyAmAShADhyAM kR^iShNachaturthyAmajaikapAdagR^ikShe/) yadi varShati parjanyaH prAvR^iT shastA na chen na tataH ||) (##K.##26\.14|| AShADhyAM paurNamAsyAM tu yadyaishAno.anilo bhavet/) astaM gachChati tIkShNAMshau sasyasampattiruttamA ||) (##K.##26\.15|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM AShADhIyogAdhyAyaH samAptaH || 26|| \section{27 vAtachakrAdhyAyaH} AShADhapaurNamAsyAM tu yadyaishAno.anilo bhavet | astaM gachChati tIkShNAMshau sasya sampattiruttamA || 27\.01|| pUrvaH pUrvasamudravIchishikharaprasphAlanAghUrNitash chandrArkAMshugsaTA\*kalApa kalito vAyuryadAAkAshataH | (##K.##abhighAta) naikAntasthitanIlamegha\*paTalA(##K.##paTalAM) shAradya\*saMvardhitA | (##K.## saMvardhitAM) vAsantotkaTasasyamaNDita\*talA sarvA mahI shobhate || 27\.02|| (##K.##talAM vidyAt tadA medinIm) yadA \*vahnau(##K.##agneyo) vAyur\*vahati gagane.akhaNDitatanuH (##K.##malayashikharAsphAlanapaTuH) plavatyasmin yoge bhagavati pata~Nge pravasati | tadA nityoddIptA jvalanashikharAli~NgitatalA svagAtroShmochChvAsairvamati vasudhA bhasmanikaram || 27\.03|| tAlIgpatralatAvitAnatarubhiH shAkhAmR^igAn nartayan yoge.asmin plavati \*dhvaniH saparuSho vAyuryadA dakShiNaH | (##K.##dhvanansuparuSho) \*tadvadyogasamutthitastu gajavat tAlA~NkushairghaTTitAH (##K.##sarvodyogasamunnatAshcha) kInAshA iva mandavAri\*kaNikA mu~nchanti meghAstadA || 27\.04|| (##K.##kaNikAn) sUkShmailAglavalIlava~NganichayAn vyAghUrNayan sAgare bhAnorastamaye plavatyavirato vAyuryadA nairR^itaH | kShutg\*tR^iShNAvR^ita mAnuShAsthishakalaprastArabhArachChadA (##K.##tR^iShNAmR^ita) mattA pretavadhUrivogragchapalA bhUmistadA lakShyate || 27\.05|| yadA reNUtpAtaiH \*pravichalasaTATopachapalaH (##K.##pravikaTasaTATopachapalaH) pravAtaH \*pashchAchched dinakarakarApAtasamaye | (##K.##pashchArdhe) tadA sasyopetA \*pravaragnikarAbaddhasamarA (##K.##pravaranR^ivrAbaddhasamarA) \*kShitiH sthAnasthAneShv aviratavasAmAMsarudhirA || 27\.06|| (##K.##dharA sthAne sthAneShv) AShADhIgparvakAle yadi kiraNapaterastakAlopapattau vAyavyo vR^iddhavegaH \*pavanaghanavapuH pannagArddhAnukAri | (##K.##plavati dhanaripuH pannagAdAnukArI) jAnIyAdvArigdhArApramudita\*muditAmukta maNDUkakaNThAM (##K.##muditAM mukta) sasyodbhAsaikachihnAM sukhabahulatayA bhAgyasenAmivorvIm || 27\.07|| merugrastamarIchimaNDalatale grIShmAvasAne ravau vAtyAmodigkadambagandhasurabhirvAyuryadA chottaraH | vidyudgbhrAntisamastakAntikalanA mattAstadA toyadA unmattA iva naShTagchandrakiraNAM gAM pUrayantyambubhiH || 27\.08|| \*vR^ittAyAmAShADhyAM kR^iShNagchaturthyAmajaikapAdaR^ikShe | (##K.##aishAno yadi shItalo.amaragaNaiH saMsevyamAno bhavet) \*yadi varShati parjanyaH prAvR^it shastA na chen na tadA || 27\.09|| (##K.##punnAgAgurupArijAtasurabhirvAyuH prachaNDadhvaniH) \*naShTachandrArkakiranaM naShTatAraM na chen nabhaH | (##K.##ApUrNodakayauvanA vasumatI sampannasasyAkulA) \*na tAM bhadrapadAM manye yatra devo na varShati || 27\.10|| (##K.##dharmiShThAH praNatArayo nR^ipatayo rakShanti varNAMstadA) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM vAtachakrAdhyAyaH samAptaH || 27|| \section{28 sadyovarShaNAdhyAyaH} varShAprashne salilanilayaM rAshimAshritya chandro lagnaM yAto bhavati yadi vA kendragaH shuklapakShe | saumyairdR^iShTaH prachuramudakaM pApadR^iShTo.alpamambhaH prAvR^iTkAle sR^ijati na chirAtgchandravadbhArgavo.api || 28\.01|| ArdraM dravyaM spR^ishati yadi vA vAri tatsa.nj~nakaM vA toyAsanno bhavati yadi vA toyakAryonmukho vA | praShTA vAchyaH salilamachirAdasti niHsaMshayena pR^ichChAkAle salilamiti vA shrUyate yatra shabdaH || 28\.02|| udayashikharisaMstho durnirIkShyo.atidIptyA drutakanakanikAshaH snigdhavaidUryakAntiH | tadahani kurute.ambhastoyakAle vivasvAn pratapati yadi chochchaiH khaM gato.atIva tIkShNam || 28\.03|| virasamudakaM gonetrAbhaM viyadvimalA disho lavaNavikR^itiH kAkANDAbhaM yadA cha bhavetnabhaH | pavanavigamaH poplUyante jhaShAH sthalagAmino rasanamasakR^itgmaNDUkAnAM jalAgamahetavaH || 28\.04|| mArjArA bhR^ishamavaniM nakhairlikhanto (##K.##likhante) lohAnAM malanichayaH savisragandhaH | rathyAyAM \*shishurachitAsh cha setubandhAH (##K.##shishunichitAsh) sa.nprAptaM jalamachirAtgnivedayanti || 28\.05|| girayo.a~njanachUrNasannibhA yadi vA bAShpaniruddhakandarAH | (##K.##a~njanapu~njasannibhA) kR^ikavAkuvilochanopamAH pariveShAH shashinashcha vR^iShTidAH || 28\.06|| vinAgupaghAtena pipIlikAnAM aNDopasa~NkrAntirahivyavAyaH | \*drumAvarohash cha bhuja~NgamAnAM (##K.##drumAdhirohash) vR^iShTernimittAni gavAM plutaM cha || 28\.07|| tarugshikharopagatAH kR^ikalAsA gaganatalasthitadR^iShTinipAtAH | yadi cha gavAM ravivIkShaNamUrdhvaM nipatati vAri tadA na chireNa || 28\.08|| nechChanti vinirgamaM gR^ihAddhunvanti shravaNAn khurAn api | pashavaH pashuvachcha \*kukkurA yadyambhaH patatIti nirdishet || 28\.09|| (##K.##kurkurA) yadA sthitA gR^ihapaTaleShu \*kukkurA (##K.##kurkurA) \*rudanti(##K.##bhavanti) vA yadi vitataM \*viyatgmukhAH | (##K.##divonmukhAH) divA taDidyadi cha pinAkidigbhavA tadA kShamA bhavati \*samaiva vAriNA || 28\.10|| (##K.##sa,AtovAroMA) shukakapotavilochanasannibho madhugnibhashcha yadA himadIdhitiH | pratishashI cha yadA divi rAjate patati vAri tadA na \*chireNa cha || 28\.11|| (##K.##chirAddivaH) stanitaM nishi vidyuto divA rudhiranibhA yadi daNDavatsthitAH | pavanaH puratashcha shItalo yadi salilasya tadAgAgamo bhavet || 28\.12|| vallInAM gaganatalonmukhAH pravAlAH snAyante yadi jalapAMshubhirviha~NgAH | sevante yadi cha sarIsR^ipAstR^iNAgrANy Asanno bhavati tadA jalasya pAtaH || 28\.13|| mayUrashukachAShachAtakasamAnavarNA yadA japAkusumapa~NkajadyutimuShashcha sandhyAghanAH | jalormignaganakrakachChapavarAhamInopamAH prabhUtapuTasa~nchayA na tu chireNa yachChantyapaH || 28\.14|| paryanteShu sudhAgshashA~NkadhavalA madhye.a~njanAlitviShaH snigdhA naikapuTAH kSharajjalakaNAH sopAnavichChedinaH | mAhendrIprabhavAH prayAntyaparataH prAgvA ambupAshAgudbhavA ye te vArimuchastyajanti na chirAdambhaH prabhUtaM bhuvi || 28\.15|| shakrachApaparighapratisUryA rohito.atha taDitaH pariveShaH | udgamAstamaye yadi bhAnorAdishet prachuramambu tadAshu || 28\.16|| yadi tittirapatranibhaM gaganaM muditAH pravadanti cha pakShigaNAH | udayAstamaye saviturdyunishaM visR^ijanti ghanA na chireNa jalam || 28\.17|| yadyamoghakiraNAH sahasragor astabhUdharakarA ivochChritAH | bhUsamaM cha rasate yadAmbudas tan mahadbhavati vR^iShTiglakShaNam || 28\.18|| prAvR^iShi shItakaro bhR^iguputrAt saptamarAshigataH shubhadR^iShTaH | sUryasutAn navapa~nchamago vA saptamagashcha jalAgAgamanAya || 28\.19|| prAyo grahANAmudayAstakAle samAgame maNDalasa~Nkrame cha | pakShakShaye tIkShNakarAyanAnte vR^iShTirgate.arke niyamena chArdrAm || 28\.20|| samAgame patati jalaM j~nashukrayorj~najIvayorgurusitayoshcha sa~Ngame | yamArayoH pavanaghutAshajaM bhayaM hyadR^iShTayorasahitayoshcha sadgrahaiH || 28\.21|| agrataH pR^iShThato vApi grahAH sUryAvalambinaH | yadA tadA prakurvanti mahImekArNavAmiva || 28\.22|| pravishati yadi khadyoto jaladasamIpeShu rajanIShu | kedArapUramadhikaM varShati devastadA na chirAt || 28\.23|| varShatyapi raTati yadA gomAyushcha pradoShavelAyAm | saptAhaM durdinamapi tadA payo nAtra sandehaH || 28\.24|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM sadyovarShaNAdhyAyaH samAptaH || 28|| \section{29 kusumalatAdhyAyaH} phalakusumasa.npravR^iddhiM vanaspatInAM vilokya vij~neyam | sulabhatvaM dravyANAM niShpattishchApi sasyAnAm || 29\.01|| shAlena kalamashAlI raktAshokena raktashAlishcha | pANDUkaH kShIrikayA nIlAshokena sUkarakaH || 29\.02|| nyagrodhena tu yavakastindukavR^id.hdhyA cha ShaShTiko bhavati | ashvatthena j~neyA niShpattiH sarvasasyAnAm || 29\.03|| jambUbhistilamAShAH shirIShavR^id.hdhyA cha ka~NguniShpattiH | godhUmAshcha madhUkairyavavR^iddhiH saptaparNena || 29\.04|| atimuktakakundAbhyAM karpAsaM sarShapAn vadedashanaiH | badarIbhishcha kulatthAMsh\*chiravilvena gAdishetmudgAn || 29\.05|| (##K.##U.chirabilvena) atasI vetasapuShpaiH palAshakusumaishcha kodravA j~neyAH | tilakena sha~NkhamauktikarajatAnyatha che~Ngudena \*shaNAH || 29\.06|| (##K.##shaNaH) kariNashcha hastikarNairAdeshyA vAjino.ashvakarNena | gAvashcha pATalAbhiH kadalIbhirajAvikaM bhavati || 29\.07|| champakakusumaiH kanakaM vidrumasampachcha bandhujIvena | \*kuravaka gvR^id.hdhyA vajraM vaidUryaM nandikAvartaiH || 29\.08|| (##K.##kuruvaka) vindyAchcha sindhuvAreNa mauktikaM \*kArukAH kusumbhena | (##K.##ku~NkumaM) raktotpalena rAjA mantrI nIlotpalenoktaH || 29\.09|| shreShThI \*suvarNapuShpAt padmairviprAH purohitAH kumudaiH | (##K.##suvarNapuShpaiH) saugandhikena balapatirarkeNa hiraNyaparivR^iddhiH || 29\.10|| AmraiH kShemaM bhallAtakairbhayaM pIlubhistathAgArogyam | khadirashamIbhyAM durbhikShamarjunaiH shobhanA vR^iShTiH || 29\.11|| pichumandagnAgakusumaiH subhikShamatha mArutaH kapitthena | nichulenAvR^iShTibhayaM vyAdhibhayaM bhavati kuTajena || 29\.12|| dUrvAgkushakusumAbhyAmikShurvahnishcha kovidAreNa | shyAmAlatAbhivR^id.hdhyA bandhakyo vR^iddhimAyAnti || 29\.13|| yasmin \*kAle snigdhagnishChidrapatrAH (##K.##deshe) sandR^ishyante vR^ikShagulmA latAshcha | tasmin vR^iShTiH shobhanA sapradiShTA rUkShaishChidrairalpamambhaH pradiShTam || 29\.14|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM kusumalatAdhyAyaH samAptaH || 29|| \section{30 sandhyAlakShaNAdhyAyaH} ardhAstamitAn uditAt sUryAdaspaShTabhaM nabho yAvat | tAvat sandhyAkAlashchihnairetaiH phalaM chAsmin || 30\.01|| mR^igag\*shakuni pavanapariveShaparidhiparighAbhravR^ikShasurachApaiH | (##K.##shakuna) gandharvanagaragravikaradaNDarajaH snehavarNaishcha || 30\.02|| bhairavamuchchairviruvan mR^igo.asakR^idgrAmaghAtamAchaShTe | ravidIpto dakShiNato mahAsvanaH sainyaghAtakaraH || 30\.03|| apasavye sa~NgrAmaH savye senAgsamAgamaH shAnte | mR^igachakre pavane vA sandhyAyAM mishrage vR^iShTiH || 30\.04|| dIptamR^igANDajavirutA prAksandhyA deshanAshamAkhyAti | dakShiNadikgsthairvirutA grahaNAya purasya dIptAsyaiH || 30\.05|| gR^ihatarutoraNamathane sapAMshuloShTotkare.anile prabale | bhairavarAve rUkShe khagapAtini chAshubhA sandhyA || 30\.06|| mandapavanAvaghaTTitachalitapalAshadrumA vipavanA vA | madhurasvarashAntaviha~NgamR^igarutA pUjitA sandhyA || 30\.07|| sandhyAkAle snigdhA daNDataDitmatsyaparidhipariveShAH | surapatichApAirAvatagravikiraNAshchAshu vR^iShTikaraH || 30\.08|| vichChinnaviShamavidhvastavikR^itakuTilApasavyaparivR^ittAH | tanughrasvavikalakaluShAshcha vigrahAvR^iShTidAH kiraNAH || 30\.09|| uddyotinaH prasannA R^ijavo dIrghAH pradakShiNAvartAH | kiraNAH shivAya jagato vitamaske nabhasi bhAnumataH || 30\.10|| shuklAH karA dinakR^ito divAdigmadhyAntagAminaH snigdhAH | avyuchChinnA R^ijavo vR^iShTikarAste \*tv amoghAkhyAH || 30\.11|| (##K.##hy) kalmAShababhrukapilA vichitramA~njiShThaharitashabalAbhAH | tridivAnubandhino.avR^iShTaye.alpabhayadAstu saptAhAt || 30\.12|| tAmrA balapatigmR^ityuM pItAruNasannibhAshcha tadvyasanam | haritAH pashugsasyabadhaM dhUmasavarNA gavAM nAsham || 30\.13|| mA~njiShTAbhAH shastrAgnigsambhramaM babhravaH pavanavR^iShTim | bhasmasadR^ishAstvavR^iShTiM tanubhAvaM shabalakalmAShAH || 30\.14|| bandhUkapuShpA~njanachUrNasannibhaM sAndhyaM rajo.abhyeti yadA divAkaram | lokAstadA rogashatairnipIDyate shuklaM rajo lokavivR^iddhishAntaye || 30\.15|| ravikiraNagjaladamarutAM sa~NghAto daNDavat sthito daNDaH | sa vidikgsthito nR^ipANAmashubho dikShu \*dvijAdInAm || 30\.16|| (##K.##str. dvijAtInAm) shastrabhayAta~Nkakaro dR^iShTaH prA~NmadhyasandhiShu dinasya | shuklAdyo viprAdIn yadabhimukhastAM nihanti disham || 30\.17|| dadhisadR^ishAgro nIlo bhAnugchChAdI khamadhyago.abhrataruH | pItachChuritAshcha ghanA ghanamUlA bhUrivR^iShTikarAH || 30\.18|| anulomage.abhravR^ikShe shamaM gate yAyino nR^ipasya badhaH | bAlatarugpratirUpiNi yuvarAjAmAtyayormR^ityuH || 30\.19|| kuvalayavaidUryAmbujaki~njalkAbhA prabha~njanonmuktA | sandhyA karoti vR^iShTiM ravikiraNodbhAsitA sadyaH || 30\.20|| ashubhAkR^itighanagandharvanagaranIhAra\*dhUmapAMshuyutA | (##K.##pAMshudhUmayutA) prAvR^iShi karotyavagrahamanyartau shastrakopakarI || 30\.21|| shishirAdiShu varNAH shoNapItasitachitrapadmarudhiranibhAH | prakR^itibhavAH sandhyAyAM svartau shastA vikR^itiranyA || 30\.22|| AyudhabhR^in nararUpaM ChinnAbhraM parabhayAya ravigAmi | sitakhapure.arkAkrAnte puralAbho bhedane nAshaH || 30\.23|| sitasitAntaghanAvaraNaM raver bhavati vR^iShTikaraM yadi savyataH | yadi cha vIraNagulmanibhairghanair divasabharturadIptadigudbhavaiH || 30\.24|| nR^ipavipattikaraH parighaH sitaH kShatajatulyavapurbalakopakR^it | kanakagrUpadharo balavR^iddhidaH saviturudgamakAlasamutthitaH || 30\.25|| ubhayapArshvagatau paridhI raveH prachuratoyag\*karau vapuShAnvitau | (##K.##kR^itau) atha samastakakupparichAriNaH paridhayo.asti kaNo.api na vAriNaH || 30\.26|| dhvajAtapatraparvatadvipAshvarUpadhAriNaH | jayAya sandhyayorghanA raNAya raktasannibhAH || 30\.27|| palAladhUmasa~nchayasthitopamA balAhakAH | balAnyarUkShamUrtayo vivardhayanti bhUbhR^itAm || 30\.28|| vilambino drumopamAH kharAruNaprakAshinaH | ghanAH shivAya sandhyayoH puropamAH shubhAvahAH || 30\.29|| dIptaviha~NgashivAmR^igaghuShTA daNDarajaHparighAdiyutA cha | pratyahamarkavikArayutA vA deshagnareshasubhikShabadhAya || 30\.30|| prAchI tatkShaNameva naktamaparA sandhyA tryahAdvA phalaM saptAhAt pariveShagreNuparighAH kurvanti sadyo na chet | tadvat sUryakarendrakArmukataDitpratyarkameghAnilAs tasminn eva dine.aShTame.atha vihagAH saptAhapAkA mR^igAH || 30\.31|| ekaM dIptyA yojanaM bhAti sandhyA vidyudbhAsA ShaT prakAshIkaroti | pa~nchAbdAnAM garjitaM yAti shabdo nAstIyattA \*ke chid ulkAnipAte || 30\.32|| (##K.##kA chid) pratyarkasa.nj~naH paridhistu tasya \*triyojanAbhaH parighasya pa~ncha | (##K.##triyojanA bhA) ShaTpa~nchadR^ishyaM pariveShachakraM dashAmareshasya dhanurvibhAti || 30\.33|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM sandhyAlakShaNAdhyAyaH samAptaH || 30|| \section{31 digdAhalakShaNAdhyAyaH} dAho dishAM rAjabhayAya pIto deshasya nAshAya hutAshavarNaH | yashchAruNaH syAdapasavyavAyuH sasyasya nAshaM sa karoti dR^iShTaH || 31\.01|| yo.atIva dIptyA kurute prakAshaM ChAyAmapi vya~njayate.arkavadyaH | rAj~no mahadvedayate bhayaM sa shastraprakopaM kShatajAnurUpaH || 31\.02|| prAkkShatriyANAM sanareshvarANAM prAgdakShiNe shilpigkumArapIDA | yAmye sahograiH puruShaistu vaishyA dUtAH punarbhUpramadAshcha koNe || 31\.03|| pashchAt tu shUdrAH kR^iShigjIvinashcha chaurAstura~NgaiH saha vAyudiksthe | pIDAM vrajantyuttaratashcha viprAH \*pAkhaNDino vANijakAshcha shArvyAm || 31\.04|| (##K.##pAShaNDino) nabhaH prasannaM vimalAni bhAni pradakShiNaM vAti sadAgatishcha | dishAM cha dAhaH kanakAvadAto hitAya lokasya sapArthivasya || 31\.05|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM digdAhalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 31|| \section{32 bhUkampalakShaNAdhyAyaH} kShitikampamAhureke bR^ihadantarjalanivAsisattvakR^itam | bhUbhArakhinnadigajavishrAmasamudbhavaM chAnye || 32\.01|| anilo.anilena nihataH kShitau patan sasvanaM karoty\*anye | (##K.##eke) ke chit tvadR^iShTakAritamidamanye prAhurAchAryAH || 32\.02|| giribhiH purA sapakShairvasudhA prapatadbhirutpadbhishcha | AkampitA pitAmahamAhAmarasadasi savrIDam || 32\.03|| bhagavan nAma mamaitat tvayA kR^itaM yadachaleti tan na tathA | kriyate.achalaishchaladbhiH shaktAhaM nAsya khedasya || 32\.04|| tasyAH \*sagadgadagiraM kiM chit sphuritAdharaM vinatamIShat | (##K.##sagaDgadagiraM) sAshruvilochanamAnanamAlokya pitAmahaH prAha || 32\.05|| manyuM harendra dhAtryAH kShipa kulishaM shailapakShabha~NgAya | shakraH kR^itamityuktvA mA bhairiti vasumatImAha || 32\.06|| kintvaniladahanasurapativaruNAH sadasatphalAvabodhArtham | prAgdvitrichaturbhAgeShu dinanishoH kampayiShyanti || 32\.07|| chatvAryAryamNAdyAnyAdityaM mR^igashiro.ashvayukcheti | maNDalametadvAyavyamasya rUpANi saptAhAt || 32\.08|| dhUmAkulIkR^itAshe nabhasi nabhasvAn rajaH kShipan bhaumam | virujan drumAMshcha vicharati ravirapaTugkarAvabhAsI cha || 32\.09|| vAyavye bhUkampe sasyAmbugvanAuShadhIkShayo.abhihitaH | shvayathugshvAsonmAdajvarakAsa\*bhavo vaNikpIDA || 32\.10|| (##K.##bhavA) rUpAyudhabhR^idvaidyAstrIkavigAndharvapaNyashilpijanAH | pIDyante saurAShTrakakurumaghadhadashArNamatsyAshcha || 32\.11|| puShyAgneyavishAkhAbharaNIpitryAjabhAgyasa.nj~nAni | vargo hautabhujo.ayaM karoti rUpANyathaitAni || 32\.12|| tArAgulkApAtAvR^itamAdIptamivAmbaraM sadigdAham | vicharati marutgsahAyaH saptArchiH saptadivasAntaH || 32\.13|| Agneye.ambudagnAshaH salilAshayasa.nkShayo nR^ipativairam | dadrUgvicharchikAjvaravisarpikAH pANDurogashcha || 32\.14|| dIptaujasaH prachaNDAH pIDyante chAshmakA~NgabAhlIkAH | ta~NgaNakali~Ngava~Nga\*draviDAH(U.draviNAH) \*shabarA anekavidhAH || 32\.15|| (##K.##shabarAshcha naikavidhAH) hijitgshravaNadhaniShThAprAjApatyAindravaishvamaitrANi | surapatigmaNDalametadbhavanti \*chApyasya rUpANi || 32\.16|| (##K.##cha asya svarUpANi) chalitAchalavarShmANo gambhIravirAviNas\*taDidvantaH | (##K.##taDitvantaH) gavalAlikulAhinibhA visR^ijanti payaH payovAhAH || 32\.17|| aindraM \*stuta gkulajAtikhyAtAvanipAlagaNapavidhvaMsi | (##K.##shruti) atisAragalagrahavadanarogakR^ichChardikopAya || 32\.18|| kAshigyugandharapauravakirAtakIrAbhisArahalamadrAH | arbudag\*surAShTra mAlavapIDAkaramiShTavR^iShTikaram || 32\.19|| (##K.##suvAstu) pauShNApyArdrAgAshleShAmUlAhirbudhnyavaruNadevAni | maNDalametadvAruNamasyApi bhavanti rUpANi || 32\.20|| nIlotpalAligbhinnA~njanatviSho madhurarAviNo bahulAH | taDidgudbhAsitadehA \*dhArA~Nkura varShiNo jaladAH || 32\.21|| (##K.##dhArA~Nkusha) vAruNamarNavasaridAshritaghnamativR^iShTidaM vigatavairam | gonardagchedikukurAn kirAtavaidehakAn hanti || 32\.22|| ShaDbhirmAsaiH kampo dvAbhyAM pAkaM cha yAti nirghAtaH | anyachcha yatsyAt prakR^iteH pratIpaM tanmaNDalaireva phalaM nigAdyam ||) hantyaindro vAyavyaM vAyushchApyaindramevamanyonyam | vAruNaghautabhujAvapi velAnakShatrajAH kampAH || 32\.24|| prathitagnareshvaramaraNavyasanAnyAgneyavAyumaNDalayoH | kShudbhayamarakAvR^iShTibhirupatApyante janAshcha api || 32\.25|| vAruNapaurandarayoH subhikShashivavR^iShTihArdayo loke | gAvo.atibhUrigpayaso nivR^ittavairAshcha bhUpAlAH || 32\.26|| pakShaishchaturbhiranilastribhiragnirdevarAT cha saptAhAt | sadyaH phalati cha varuNo yeShu na kAlo.adbhuteShUktaH || 32\.27|| chalayati pavanaH shatadvayaM shatamanalo dashayojanAnvitam | salilapatirashItisaMyutaM kulishadharo.abhyadhikaM cha \*ShaShTitaH || 32\.28|| (##K.##ShaShTikam) trichatruthasaptamadine mAse pakShe tathA tripakShe che | yadi bhavati bhUmikampaH pradhAnagnR^ipanAshano bhavati || 32\.29|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM bhUkampalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 32|| \section{33 ulkAlakShaNAdhyAyaH} divi bhuktashubhaphalAnAM patatAM rUpANi yAni tAnyulkAH | dhiShNyAgulkAshanividyuttArA iti pa~nchadhA bhinnAH || 33\.01|| ulkA pakSheNa phalaM tadvaddhiShNyAshanistribhiH pakShaiH | vidyudahobhiH ShaDbhiH tadvat tArA vipAchayati || 33\.02|| tArA phalapAdakarI phalArdhadAtrI prakIrtitA dhiShNyA | tisraH sampUrNaphalA vidyudatholkAshanishcheti || 33\.03|| ashaniH svanena mahatA nR^igajAshvamR^igAshmaveshmatarupashuShu | nipatati vidArayantI dharAtalaM chakrasaMsthAnA || 33\.04|| vidyut sattvatrAsaM janayantI taTataTasvanA sahasA | kutilavishAlA nipatati jIvendhanarAshiShu jvalitA || 33\.05|| dhiShNyA kR^ishAlpapuchChA dhanUMShi dasha dR^ishyate.antarAbhyadhikam | jvalitA~NgAranikAshA dvau hastau sA pramANena || 33\.06|| tArA hastaM dIrghA shuklA tAmrAbjatanturUpA vA | tiryagadhashchagUrdhvaM vA yAti viyatyuhyamAnAiva || 33\.07|| ulkA shirasi vishAlA nipatantI vardhate pratanugpuchChA | dIrghA \*cha bhavati puruShaM bhedA bahavo bhavatyasyAH || 33\.08|| (##K.##bhavati cha) pretapraharaNakharakarabhanakrakapidaMShTrilA~NgalamR^igAbhAH | godhAhigdhUmarUpAH pApA yA chobhayashiraskA || 33\.09|| dhvajagjhaSha\*girikari kamalenduturagasantaptarajatahaMsAbhAH | (##K.##karigiri) \*shrIvR^ikSha gvajrasha~NkhasvastikarUpAH shivasubhikShAH || 33\.10|| (##K.##shrIvatsa, ##K.##str. shrIvR^ikSha) ambaramadhyAdbahvyo nipatantyo rAjarAShTranAshAya | bambhramatI gaganopari vibhramamAkhyAti lokasya || 33\.11|| saMspR^ishatI chandrArkau tadvisR^itA vA sabhUprakampA cha | parachakrAgamagnR^ipabhayadurbhikShAvR^iShTibhayajananI || 33\.12|| pauretaraghnamulkApasavyakaraNaM divAkarahimAMshavoH | ulkA shubhadA purato divAkaraviniHsR^itA yAtuH || 33\.13|| shuklA raktA pItA kR^iShNA cholkA dvijAdivarNaghnI | kramashashchaitAn hanyurmUrdhoraHgpArshvapuchChasthAH || 33\.14|| uttaradigAdipatitA viprAdInAmaniShTadA rUkShA | R^ijvI snigdhAkhaNDA nIchopagatA cha tadgvR^id.hdhyai || 33\.15|| \*shyAvAruNa gnIlAsR^igdahanAsitabhasmasannibhA rUkShA | (##K.##shyAmA vAruNa) sandhyAgdinajA vakrA dalitA cha parAgamabhayAya || 33\.16|| nakShatragraha\*ghAtais tadbhaktInAM kShayAya nirdiShTA | (##K.##ghAte) udaye ghnatI ravIndU pauretaramR^ityave.aste vA || 33\.17|| bhAgyAdityadhaniShThAmUleShUlkAhateShu yuvatInAm | viprakShatriyapIDA puShyAnilaviShNudeveShu || 33\.18|| dhruvasaumyeShu nR^ipANAmugreShu sadAruNeShu chaurANAm | kShipreShu kalAviduShAM pIDA sAdhAraNe cha hate || 33\.19|| kurvantyetAH patitA devapratimAsu rAjagrAShTrabhayam | shakropari nR^ipatInAM gR^iheShu tatsvAminAM pIDAm || 33\.20|| AshAgrahopaghAte taddeshyAnAM khale kR^iShiratAnAm | chaityatarau sampatitA satkR^itapIDAM karotyulkA || 33\.21|| dvAri purasya purakShayamathendrakIle janakShayo.abhihitaH | brahmAyatane viprAn vinihanyAdgomino goShThe || 33\.22|| kShveDAgAsphoTitavAditagItotkuShTasvanA bhavanti yadA | ulkAgnipAtasamaye bhayAya rAShTrasya sanR^ipasya || 33\.23|| yasyAshchiraM tiShThati khe.anuSha~Ngo daNDAkR^itiH sA nR^ipaterbhayAya | yA chohyate tantudhR^itAgiva khasthA yA vA mahendradhvajatulyarUpA || 33\.24|| shreShThinaH pratIpagA tiryagA \*nR^ipA~NganAnAm | (##K.##nR^ipA~NganAH) hantyadhomukhI nR^ipAn brAhmaNAn athagUrdhvagA || 33\.25|| \*barhi gpuchCharUpiNI lokasa.nkShayAvahA | (##K.##varhi) sarpavat \*prasarpatI yoShitAmaniShTadA || 33\.26|| (##K.##prasarpiNI) hanti maNDalA puraM Chatravat purohitam | vaMshagulmavat sthitA rAShTradoShakAriNI || 33\.27|| vyAlasUkaropamA visphuli~NgamAlinI | khaNDasho.atha vA gatA sasvanA cha pApadA || 33\.28|| surapatichApapratimA rAjyaM nabhasi vilInA jaladAn hanti | pavanavilomA kuTilaM yAtA na bhavati shastA vinivR^ittA vA || 33\.29|| hibhavati yataH puraM balaM vA bhavati bhayaM tata eva pArthivasya | nipatati cha yayA dishA pradIptA jayati ripUn achirAt tayA prayAtaH || 33\.30|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM ulkAlakShaNAdhyAyaH samAptaH || 33|| \section{34 pariveShalakShaNAdhyAyaH} sammUrchChitA ravIndvoH kiraNAH pavanena maNDalIbhUtAH | nAnAvarNAkR^itayastanvabhre vyomni pariveShAH || 34\.01|| te raktagnIlapANDurakApotAbhrAbhashabala\*harita shuklAH | (##K.##hari) indrayamavaruNanirR^itishvasanaIshapitAmaha\*ambu kR^itAH || 34\.02|| (##K.##agni) dhanadaH karoti mechakamanyonyaguNAshrayeNa chApyanye | pravilIyate muhurmuhuralpaphalaH so.api vAyukR^itaH || 34\.03|| chAShashikhirajatatailakShIrajalAbhaH svakAlasambhUtaH | avikalavR^ittaH snigdhaH pariveShaH shivasubhikShakaraH || 34\.04|| sakalagaganAnuchArI naikAbhaH kShatajasannibho rUkShaH | asakalashakaTasharAsanashR^i~NgATakavat sthitaH pApaH || 34\.05|| shikhigalasame.ativarShNe bahuvarNe nR^ipavadho bhayaM dhUmre | harichApagnibhe yuddhAnyashokakusumaprabhe chApi || 34\.06|| varNenaikena yadA bahulaH snigdhaH kShurAbhrakAkIrNaH | svagR^itau sadyo varShaM karoti pItashcha dIptArkaH || 34\.07|| dIptag\*mR^igaviha~Nga rutaH kaluShaH sandhyAtrayotthito.atimahAn | (##K.##viha~NgamR^iga) bhayakR^it taDidgulkAAdyairhato nR^ipaM hanti shastreNa || 34\.08|| pratidinamarkaghimAMshvoraharnishaM raktayornarendravadhaH | pariviShTayorabhIkShaNaM lagnag\*astamaya sthayostadvat || 34\.09|| (##K.##astanabhaH) senApaterbhayakaro dvimaNDalo nAtishastrakopakaraH | triprabhR^iti shastrakopaM yuvarAjabhayaM nagararodham || 34\.10|| vR^iShTistryaheNa mAsena vigraho vA grahendubhanirodhe | horAjanmAdhipayorjanmagR^ikShe vAmashubho rAj~naH || 34\.11|| (##K.##vAshubho U.cha ashubho) pariveShamaNDalagato ravitanayaH kShudradhAnyagnAshakaraH | janayati cha vAtavR^iShTiM sthAvarakR^iShikR^in nihantA cha || 34\.12|| bhaume kumArabalapatisainyAnAM vidravo.agnishastrabhayam | jIve pariveShagate purohitAmAtyagnR^ipapIDA || 34\.13|| mantrigsthAvaralekhakaparivR^iddhishchandraje suvR^iShTishcha | shukre yAyigkShatriya\*rAj~nI pIDA priyaM chAnnam || 34\.14|| (##K.##rAj~nAM) kShudganalamR^ityunarAdhipashastrebhyo jAyate bhayaM ketau | pariviShTe garbhabhayaM rAhau vyAdhirnR^ipabhayaM cha || 34\.15|| yuddhAni vijAnIyAt pariveShAbhyantare dvayorgrahayoH | divasakR^itaH shashino vA kShudgavR^iShTibhayaM triShu proktam || 34\.16|| yAti chaturShu narendraH sAmAtyapurohito vashaM mR^ityoH | pralayamiva viddhi jagataH pa~nchAdiShu maNDalastheShu || 34\.17|| tArAgrahasya kuryAt pR^ithageva samutthito narendravadham | nakShatrANAmatha vA yadi ketornodayo bhavati || 34\.18|| viprakShatriyaviTshUdrahA bhavet pratipadAdiShu kramashaH | shreNIgpurakoshAnAM pa~nchamyAdiShvashubhakArI || 34\.19|| yuvarAjasyAShTamyAM paratastriShu pArthivasya doShakaraH | puragrodho dvAdashyAM sainyakShobhastrayodashyAm || 34\.20|| narapatipatnIgpIDAM pariveSho.abhyutthitashchaturdashyAm | kuryAt tu pa~nchadashyAM pIDAM manujAdhipasyaiva || 34\.21|| nAgarakANAmabhyantarasthitA yAyinAM cha bAhyasthA | pariveShamadhyarekhA vij~neyAAkrandasArANAm || 34\.22|| raktaH shyAmo rUkShashcha bhavati yeShAM parAjayasteShAm | snigdhaH shveto dyutimAn yeShAM bhAgo jayasteShAm || 34\.23|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM pariveShalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 34|| \section{35 indrAyuddhalakShaNAdhyAyaH} sUryasya vividhavarNAH pavanena vighaTTitAH karAH sAbhre | viyati dhanuHgsaMsthAnA ye dR^ishyante tadindradhanuH || 35\.01|| ke chidanantakuloragagniHshvAsodbhUtamAhurAchAryAH | tadyAyinAM nR^ipANAmabhimukhamajayAvahaM bhavati || 35\.02|| achChinnamavanigADhaM dyutimat snigdhaM ghanaM vividhavarNam | dviruditamanulomaM cha prashastamambhaH prayachChati cha || 35\.03|| vidigudbhUtaM diksvAminAshanaM vyabhrajaM marakakAri | pATalapItakanIlaiH shastrAgnikShutkR^itA doShAH || 35\.04|| jalamadhye.anAvR^iShTirbhuvi sasyavadhastarau sthite vyAdhiH | \*vAlmIke shastrabhayaM nishi sachivavadhAya dhanuraindram || 35\.05|| (##K.##valmIke) vR^iShTiM karotyavR^iShTyAM vR^iShTiM vR^iShTyAM nivArayatyaindryAm | pashchAt sadaiva vR^iShTiM kulishabhR^itashchApamAchaShTe || 35\.06|| chApaM maghonaH kurute nishAyAM AkhaNDalAyAM dishi bhUpapIDAm | yAmyAparodakgprabhavaM nihanyAt senApatiM nAyakamantriNau cha || 35\.07|| nishi surachApaM sitavarNAdyaM janayati pIDAM dvijapUrvANAm | bhavati cha yasyAM dishi taddeshyaM narapatigmukhyaM nachirAddhanyAt || 35\.08|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM indrAyuddhalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 35|| \section{36 gandharvanagaralakShaNAdhyAyaH} udagAdi purohitanR^ipabalapatiyuvarAjadoShadaM khapuram | sitagraktapItakR^iShNaM viprAdInAmabhAvAya || 36\.01|| nAgaragnR^ipatijayAvahamudagvidiksthaM vivarNanAshAya | shAntAshAyAM dR^iShTaM satoraNaM nR^ipatigvijayAya || 36\.02|| sarvadigutthaM satatothitaM cha bhayadaM narendrarAShTrANAm | chaurATavikAn hanyAddhUmAnalashakrachApAbham || 36\.03|| gandharvanagaramutthitamApANDuramashanipAtavAtakaram | dIpte narendramR^ityurvAme.aribhayaM jayaH savye || 36\.04|| anekavarNAkR^iti khe prakAshate puraM patAkAgdhvajatoraNAnvitam | yadA tadA nAgamanuShyavAjinAM pibatyasR^igbhUri raNe vasundharA || 36\.05|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM gandharvanagaralakShaNAdhyAyaH samAptaH || 36|| \section{37 pratisUryalakShaNAdhyAyaH} pratisUryakaH prashasto divasakR^idgR^ituvarNasaprabhaH snigdhaH | vaidUryagnibhaH svachChaH shuklashcha kShemasaubhikShaH || 37\.01|| pIto vyAdhiM janayatyashokarUpashcha shastrakopAya | pratisUryANAM mAlA dasyugbhayAta~NkanR^ipahantrI || 37\.02|| divasakR^itaH pratisUryo jalakR^idgudagdakShiNe sthito.anilakR^it | shishirAdanyatrartau phalamavikalamAhu AchAryAH ||) ketvAdyudayavimuktaM yadA rajo bhavati tIvrabhayadAyi | ##K.##38\.08|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM pratisUryalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 37|| \section{38 nirghAtalakShaNAdhyAyaH} pavanaH pavanAbhihato gaganAdavanau yadA samApatati | bhavati tadA nirghAtaH sa cha pApo dIptavihagarutaH || 38\.01|| arkodaye.adhikaraNikagnR^ipadhaniyodhA~NganAvaNigveshyAH | ApraharAMshe.ajAvikamupahanyAtgshUdrapaurAMshcha || 38\.02|| AmadhyAhnAdrAjopasevino brAhmaNAMshcha pIDayati | vaishyagjaladAMstR^itIye chaurAn prahare chaturthe tu || 38\.03|| astaM yAte nIchAn prathame yAme nihanti sasyAni | rAtrau dvitIyayAme pishAchasa~NghAn nipIDayati || 38\.04|| turagakariNastR^itIye vinihanyAdyAyinashchaturthe cha | bhairavagjarjarashabdo yAti yatastAM dishaM hanti || 38\.05|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM nirghAtalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 38|| \section{39 sasyajAtakAdhyAyaH} vR^ishchikavR^iShapraveshe bhAnorye bAdarAyaNenoktAH | grIShmasharatsasyAnAM sadasadyogAH kR^itAsta ime || 39\.01|| bhAnoralipraveshe kendraistasmAtgshubhagrahAkrAntaiH | balavadbhiH saumyairvA \*nirIkShite graiShmikavivR^iddhiH || 39\.02|| (##K.##nirIkShitair) aShTamarAshigate.arke gurushashinoH kumbhasiMha\*saMsthitayoH | (##K.##sthitayoH) siMhaghaTasaMsthayorvA niShpattirgrIShmasasyasya || 39\.03|| arkAt site dvitIye budhe.atha vA yugapadeva vA sthitayoH | vyayagatayorapi tadvan niShpattiratIva gurudR^iShTyA || 39\.04|| shubhamadhye.alini sUryAdgurushashinoH saptame parA sampat | alygAdisthe savitari gurau dvitIye.ardhaniShpattiH || 39\.05|| lAbhaghibukArthayuktaiH sUryAdaligAt sitendushashiputraiH | sasyasya parA sampat karmaNi jIve gavAM chAgryA || 39\.06|| kumbhe gururgavi shashI sUryo.alimukhe kujArkajau makare | niShpattirasti mahatI pashchAt parachakrabhayarogam || 39\.07|| madhye pApagrahayoH sUryaH sasyaM vinAshayatyaligaH | pApaH saptamarAshau jAtaM jAtaM vinAshayati || 39\.08|| arthasthAne krUraH saumyairanirIkShitaH prathamajAtam | sasyaM nihanti pashchAduptaM niShpAdayedvyaktam || 39\.09|| jAmitrakendrasaMsthau krUrau sUryasya vR^ishchikasthasya | sasyavipattiM kurutaH saumyairdR^iShTau na sarvatra || 39\.10|| vR^ishchikasaMsthAdarkAt saptamaShaShThopagau yadA krUrau | bhavati tadA niShpattiH sasyAnAmarghaparihAniH || 39\.11|| vidhinAnenaiva ravirvR^iShapraveshe sharatsamutthAnAm | vij~neyaH sasyAnAM nAshAya shivAya vA tajj~naiH || 39\.12|| triShu meShAdiShu sUryaH saumyayuto vIkShito.api vA vicharan | \*graiShmika(##K.##graShmika)dhAnyaM kurute \*samargham abhayopayogyaM cha || 39\.13|| (##K.##samartham) kArmukamR^igaghaTasaMsthaH \*shAradasasyasya tadvadeva raviH | (##K.##shAradasya) sa~NgrahakAle j~neyo viparyayaH krUradR^ig\*yogAt || 39\.14|| (##K.##yAgAt) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM sasyajAtakAdhyAyaH samAptaH || 39|| \section{40 dravyanishchayAdhyAyaH} ye yeShAM dravyANAmadhipatayo rAshayaH samuddiShTAH | munibhiH shubhAshubhArthaM tAn AgamataH pravakShyAmi || 40\.01|| vastrAvikakutupAnAM masUragodhUmarAlakayavAnAm | sthalasambhavauShadhInAM kanakasya cha kIrtito meShaH || 40\.02|| gavi vastrakusumagodhUmashAliyavamahiShasurabhitanayAH syuH | mithune.api dhAnyashAradavallIshAlUkakArpAsAH || 40\.03|| karkiNi kodravakadalIdUrvAphalakandapatrachochAni | siMhe tuShadhAnyagrasAH siMhAdInAM tvachaH saguDAH || 40\.04|| ShaShThe.atasIgkalAyAH kulatthagodhUmamudganiShpAvAH | saptamarAshau mAShA \*yavagodhUmAH sasarShapAshchaiva || 40\.05|| (##K.##godhUmAH sarShapAH sayavAH) aShTamarAshAvikShuH saikyaM lohAnyajAvikaM chApi | navame tu turagalavaNAmbarAstratiladhAnyamUlAni || 40\.06|| makare tarugulmAdyaM saikyekShusuvarNakR^iShNalohAni | kumbhe salilajaphalakusumaratnachitrANi rUpANi || 40\.07|| mIne kapAlasambhavaratnAnyambUdbhavAni vajrANi | snehAshcha naikarUpA vyAkhyAtA matsyajAtaM cha || 40\.08|| rAsheshchaturgdashArthAyasaptanavapa~nchamasthito jIvaH | dvygekAdashadashapa~nchAShTameShu shashijashcha vR^iddhikaraH || 40\.09|| ShaTgsaptamago hAniM vR^iddhiM shukraH karoti sheSheShu | upachayasaMsthAH krUrAH shubhadAH sheSheShu hAnikarAH || 40\.10|| rAsheryasya krUrAH pIDAsthAneShu saMsthitA balinaH | tatproktadravyANAM mahArghatA durlabhatvaM cha || 40\.11|| iShTasthAne saumyA balino yeShAM bhavanti rAshInAm | taddravyANAM vR^iddhiH \*sAmarghyaM vallabhatvaM cha || 40\.12|| (##K.##sAmarthayamadurlabhatvaM cha) gocharapIDAyAmapi rAshirbalibhiH shubhagrahairdR^iShTaH | pIDAM na karoti tathA krUrairevaM viparyAsaH || 40\.13|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM dravyanishchayAdhyAyaH samAptaH || 40|| \section{41 arghakANDAdhyAyaH} ativR^iShTygulkAdaNDAn pariveShagrahaNaparidhipUrvAMshcha | dR^iShTvAmAvAsyAyAmutpAtAn \*paurNamAsyAM cha || 41\.01|| (##K.##pUrNamAsyAM) brUyAdarghavisheShAn pratimAsaM rAshiShu kramAt sUrye | anyatithAvutpAtA ye te DamarArtaye rAj~nAm || 41\.02|| meShopagate sUrye grIShmajadhAnyasya sa~NgrahaM \*kR^itvA | (##K.##kuryAt) vanamUlaphalasya vR^iShe chaturthamAse tayorlAbhaH || 41\.03|| mithunasthe sarvarasAn dhAnyAni cha sa~NgrahaM samupanIya | ShaShThe mAse vipulaM \*vikretA prApnuyAllAbham || 41\.04|| (##K.##vikrINan) karkiNyarke madhugandhatailaghR^itaphANitAni vinidhAya | dviguNA dvitIyamAse labdhirhInAdhike ChedaH || 41\.05|| siMhe suvarNamaNicharmavarmashastrANi mauktikaM rajatam | pa~nchamamAse labdhirvikreturato.anyathA ChedaH || 41\.06|| kanyAgate dinakare chAmarakharakarabhavAjinAM kretA | ShaShThe mAse dviguNaM lAbhamavApnoti vikrINan || 41\.07|| taulini tAntavabhANDaM maNikambalakAchapItakusumAni | AdadyAddhAnyAni cha \*varShArdhAd dviguNitA vR^iddhiH || 41\.08|| (##K.##ShaNmAsAd) vR^ishchikasaMsthe savitari phalakandakamUlavividharatnAni | varShadvayamuShitAni dviguNaM lAbhaM prayachChanti || 41\.09|| chApagate gR^ihNIyAt \*ku~Nkuma gsha~NkhapravAlakAchAni | (##K.##ku~Nkama) muktAphalAni cha tato varShArdhAddviguNatAM yAnti || 41\.10|| \*mR^igaghaTasaMsthe savitari gR^ihNIyAl lohabhANDadhAnyAni | (##K.##mR^igadhaTage gR^ihNIyAddivAkare) sthitvA mAsaM dadyAllAbhArthI dviguNamApnoti || 41\.11|| savitari jhaShamupayAte mUlaphalaM kandabhANDaratnAni | saMsthApya vatsarArdhaM lAbhakamiShTaM samApnoti || 41\.12|| rAshau rAshau yasmin shishiramayUkhaH sahasrakiraNo vA | yukto.adhimitradR^iShTastatrAyaM lAbhako diShTaH || 41\.13|| savitR^igsahitaH sampUrNo vA shubhairyutavIkShitaH shishirakiraNaH sadyo.arghasya pravR^iddhikaraH smR^itaH | ashubhasahitaH sandR^iShTo vA hinastyatha vA raviH pratigR^ihagatAn bhAvAn bud.hdhvA vadet sadasatphalam || 41\.14|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM arghakANDAdhyAyaH samAptaH || 41|| \section{42 indradhvajasampadadhyAyaH} brahmANamUchuramarA bhagavan shaktAH sma nAsurAn samare | pratiyodhayitumatastvAM sharaNyasharaNaM samupayAtAH || 42\.01|| devAn uvAcha bhagavAn kShIrode keshavaH sa vaH ketum | yaM dAsyati taM dR^iShTvA nAjau sthAsyanti vo daityAH || 42\.02|| labdhavarAH kShIrodaM gatvA te tuShTuvuH surAH sendrAH | shrIvatsA~NkaM kaustubhamaNikiranodbhAsitoraskam || 42\.03|| shrIpatimachintyamasamaM \*samaM tataH sarvadehinAM sUkShmam | (##K.##samantataH) paramAtmAnamanAdiM viShNumavij~nAtaparyantam || 42\.04|| taiH saMstutaH sa devastutoSha nArAyaNo dadau chaiShAm | dhvajamasurasuravadhUmukhakamalavanatuShAratIkShNAMshum || 42\.05|| taM viShNugtejobhavamaShTachakre rathe sthitaM bhAsvati ratnachitre | dedIpyamAnaM sharadIva sUryaM dhvajaM samAsAdya mumoda shakraH || 42\.06|| sa ki~NkiNIgjAla\*pariShkR^itena srakChatraghaNTApiTakAnvitena | (##K.##pariskR^itena) samuchChritenAmararADgdhvajena ninye vinAshaM samare.arisainyam || 42\.07|| uparicharasyAmarapo vasordadau chedipasya veNumayIm | yaShTiM tAM sa narendro vidhivat sampUjayAmAsa || 42\.08|| prIto mahena \*maghavA prAhaivaM ye nR^ipAH kariShyanti | (##K.##maghavAn) vasuvadgvasumantaste bhuvi siddhAj~nA bhaviShyanti || 42\.09|| muditAH prajAshcha teShAM bhayarogavivarjitAH prabhUtAnnAH | dhvajaiva chAbhidhAsyati jagati nimittaiH phalaM sadasat || 42\.10|| pUjA tasya narendrairbalavR^iddhijayArthibhiryathA pUrvam | shakrAj~nayA prayuktA tAmAgamataH pravakShyAmi || 42\.11|| tasya vidhAnaM shubhakaraNadivasanakShatrama~NgalamuhUrtaiH | prAsthAnikairvanamiyAddaivaj~naH sUtradhArashcha || 42\.12|| udyAnadevatAlayapitR^ivanavalmIkamArgachitijAtAH | kubjagUrdhvashuShkakaNTakivallIvandAkayuktAshcha || 42\.13|| bahugvihagAlayakoTarapavanAnalapIDitAshcha ye taravaH | ye cha syuH strIsa.nj~nA na te shubhAH shakraketvarthe || 42\.14|| shreShTho.arjuno.ajakarNaH priyakadhavodumbarAshcha pa~nchaite | (##K.##ashvakamaH) eteShAM \*ekatamaM prashastamatha vAparaM vR^ikSham || 42\.15|| (##K.##anyatamaM) gaurAsitakShitibhavaM sampUjya yathAvidhi dvijaH pUrvam | vijane sametya rAtrau spR^iShTvA brUyAdimaM mantram || 42\.16|| yAnIha vR^ikShe bhUtAni tebhyaH svasti namo.astu vaH | upahAraM gR^ihItvAgimaM kriyatAM vAsaparyayaH || 42\.17|| pArthivastvAM varayate svasti te.astu nagottama | dhvajArthaM devarAjasya pUjAgiyaM pratigR^ihyatAm || 42\.18|| ChindyAt prabhAtasamaye vR^ikShamudakprA~Nmukho.api vA bhUtvA | parashorjarjarashabdo neShTaH snigdho ghanashcha hitaH || 42\.19|| nR^ipagjayadamavidhvaMstaM patanamanAku~nchitaM cha pUrvodak | avilagnaM chAnyatarau viparItamatastyajet patitam || 42\.20|| ChittvAgre chaturga~NgulamaShTau mUle jale kShipedyaShTim | uddhR^itya puradvAraM shakaTena nayen manuShyairvA || 42\.21|| arabha~Nge balabhedo nemyA nAsho balasya vij~neyaH | arthakShayo.akShabha~Nge tathANibha~Nge cha varddhakinaH || 42\.22|| bhAdrapadashuklapakShasyAShTamyAM nAgarairvR^ito rAjA | daivaj~nasachivaka~nchukiviprapramukhaiH suveShadharaiH || 42\.23|| ahatAmbarasaMvItAM yaShTiM paurandarIM puraM pauraiH | sragandhadhUpayuktAM praveshayet sha~NkhatUryaravaiH || 42\.24|| ruchirapatAkAtoraNavanamAlAla~NkR^itaM prahR^iShTajanam | sammArjitArchitapathaM suveShagaNikAjanAkIrNam || 42\.25|| hyarchitApaNagR^ihaM prabhUtapuNyAhavedanirghoSham | naTagnartakageyaj~nairAkIrNachatuShpathaM nagaram || 42\.26|| tatra patAkAH shvetA \*bhavanti vijayAya rogadAH pItAH | (##K.##vijayAya bhavanti) jayadAshcha chitrarUpA raktAH shastraprakopAya || 42\.27|| yaShTiM praveshayantIM nipAtayanto bhayAya nAgAdyAH | bAlAnAM talashabde sa~NgrAmaH sattvayuddhe vA || 42\.28|| santakShya punastakShA vidhivadyaShTiM praropayedyantre | jAgaramekAdashyAM nareshvaraH kArayechchAsyAm || 42\.29|| sitavastroShNIShadharaH purohitaH shAkravaiShNavairmantraiH | juhuyAdagniM sAmvatsaro nimittAni gR^ihNIyAt || 42\.30|| iShTadravyAkAraH surabhiH snigdho ghano.analo.archiShmAn | shubhakR^idato.anyo.aniShTo yAtrAyAM vistaro.abhihitaH || 42\.31|| (##K.##neShTo) svAhAvasAnasamaye svayamujjvalArchiH snigdhaH pradakShiNashikho hutabhugnR^ipasya | ga~NgAgdivAkarasutAjalachAruhArAM dhAtrIM \*samudragrashanAM vashagAM karoti || 42\.32|| (##K.##samudrarasanAM) chAmIkarAshokakuraNTakAbja\- vaidUryagnIlotpalasannibhe.agnau | na dhvAntamantarbhavane.avakAshaM karoti ratnAMshughataM nR^ipasya || 42\.33|| yeShAM rathaughArNavameghadantinAM samasvano.agniryadi vApi dundubheH | teShAM madAndhebhaghaTAvaghaTTitA bhavanti yAne timiropamA dishaH || 42\.34|| dhvajakumbhahayebhabhUbhR^itAmanurUpe vashameti bhUbhR^itAm | udayAstadharAdharA.adharA himavadvindhyapayodharA dharA || 42\.35|| dviradamadamahIsarojalAjA ghR^itamadhunA cha hutAshane sagandhe | (##K.##lAjaiH) praNatagnR^ipashiromaNiprabhAbhirbhavati purashChuriteva bhUrnR^ipasya || 42\.36|| uktaM yaduttiShThati shakraketau shubhAshubhaM saptamarIchirUpaiH | tajjanmayaj~nagrahashAntiyAtrAvivAhakAleShvapi chintanIyam || 42\.37|| guDapUpapAyasAdyairviprAn abhyarchya dakShiNAbhishcha | shravaNena dvAdashyAmutthApyo.anyatra vA shravaNAt || 42\.38|| shakrakumAryaH kAryAH prAha manuH sapta pa~ncha vA tajj~naiH | nandopanandasa.nj~ne \*pAdaUnArdhe dhvajochChrAyAt || 42\.39|| (##K.##pAdenArdhena chochChrAyAt) ShoDashabhAgAbhyadhike jayavijaye dve vasundhare chAnye | adhikA shakrajanitrI madhye.aShTAMshena chaitAsAm || 42\.40|| prItaiH kR^itAni vibudhairyAni purA bhUShaNAni suraketoH | tAni krameNa dadyAt piTakAni vichitrarUpANi || 42\.41|| raktAshokagnikAshaM \*chaturasraM vishvakarmaNA prathamam | (##K.##chaturashram) \*rashanA(##K.##rasanA) svayambhuvA sha~NkareNa \*chAnekavarNagA dattA || 42\.42|| (##K.##chAnekavarNadharI) aShTAshri nIlaraktaM tR^itIyamindreNa bhUShaNaM dattam | asitaM yamashchaturthaM masUrakaM kAntimadayachChat || 42\.43|| ma~njiShThAbhaM varuNaH ShaDashri tatpa~nchamaM jalorminibham | mayUraM keyUraM ShaShThaM vAyurjaladanIlam || 42\.44|| skandhaH svaM keyUraM saptamamadadad.hdhvajAya bahuchitram | aShTamamanalagjvAlAsa~NkAshaM havyabhug\*vR^ittam || 42\.45|| (##K.##dattam) vaidUryasadR^ishaM \*indro navamaM graiveyakaM dadAvanyat | (##K.##indur) rathachakrAbhaM dashamaM sUryastvaShTA prabhAyuktam || 42\.46|| ekAdashamudvaMshaM vishvedevAH sarojasa~NkAsham | dvAdashamapi cha \*niveshaM R^iShayo nIlotpalAbhAsam || 42\.47|| (##K.##nivaMshaM munayo) ki~n chidadhaUrdhvag\*nirmitam upari vishAlaM trayodashaM ketoH | (##K.##nirnatam) shirasi bR^ihaspatigshukrau lAkShArasasannibhaM dadatuH || 42\.48|| yadyyadyena \*vibhUShaNam(##K.##vinirmitam) amareNa vinirmitaM dhvajasyArthe | (##K.##vibhUShaNam) tattat taddaivatyaM vij~nAtavyaM vipashchidbhiH || 42\.49|| dhvajaparimANatryaMshaH paridhiH prathamasya bhavati piTakasya | parataH prathamAt prathamAdaShTAMshAShTAMshahInAni || 42\.50|| kuryAdahani chaturthe pUraNamindradhvajasya shAstraj~naH | manunA chAgamagItAn mantrAn etAn paThen niyataH || 42\.51|| harArkavaivasvatashakrasomairdhaneshavaishvAnarapAshabhR^idbhiH | maharShigsa~NghaiH sadigapsarobhiH shukrA~NgiraHskandamarudgaNaishcha || 42\.52|| yathA tvamUrjaskaraNaikarUpaiH samarchitastvAbharaNairudAraiH | tatheha tAnyAbharaNAni \*yAge shubhAni sa.nprItamanA gR^ihANa || 42\.53|| (##K.##deva) ajo.avyayaH shAshvata ekarUpo viShNurvarAhaH puruShaH purANaH | tvamantakaH sarvaharaH kR^ishAnuH \*sahasrashIrShaH shatamanyurIDyaH || 42\.54|| (##K.##sahasrashIrshA) kaviM saptajihvaM trAtAramindraM \*svavitAraM suresham | (##K.##avitAraM) hvayAmi shakraM vR^itrahaNaM suSheNamasmAkaM vIrA \*uttarA bhavantu || 42\.55|| (##K.##uttare) prapUraNe chochChrayaNe praveshe snAne tathA mAlyavidhau visarge | paThedimAn nR^ipatiH sopavAso mantrAn shubhAn puruhUtasya ketoH || 42\.56|| kShatra gdhvajAdarshaphalArdhachandrairvichitramAlAkadalIikShudaNDaiH | (##K.##U.Chatra) savyAlasiMhaiH piTakairgavAkShairala~NkR^itaM dikShu cha lokapAlaiH || 42\.57|| achChinnagrajjuM dR^iDhakAShThamAtR^ikaM sushliShTayantrArgalapAdatoraNam | utthApayellakShma sahasrachakShuShaH sAradrumAbhagnakumArikAnvitam || 42\.58|| aviratagjanarAvaM ma~NgalAshIHpraNAmaiH | paTugpaTahamR^ida~NgaiH sha~NkhabheryAdibhishcha | shrutigvihitavachobhiH pApaThadbhishcha viprair ashubhag\*vihata(##K.##rahita)shabdaM ketuM \*utthApayech cha || 42\.59|| (##K.##utthApayIta) phaladadhighR^italAjAkShaudrapuShpAgrahastaiH praNipatitashirobhis\*tuShTavadbhish cha pauraiH | (##K.##tuShTuvadbhish) \*vR^itam animiShabhartuH ketumIshaH prajAnAM (##K.##dhR^itam) arinagaragnatAgraM kArayeddviD\*badhAya || 42\.60|| (##K.##vadhAya) nAtidrutaM na cha vilambitamaprakampaM adhvastamAlyapiTakAdivibhUShaNaM cha | utthAnamiShTamashubhaM yadato.anyathA syAt tachChAntibhirnarapateH shamayet purodhAH || 42\.61|| kravyAdakaushikakapotakakAkaka~NkaiH ketusthitairmahadushanti bhayaM nR^ipasya | chASheNa chApi yuvarAjabhayaM vadanti shyeno vilochanabhayaM nipatan karoti || 42\.62|| Chatrabha~Ngapatane nR^ipamR^ityus taskarAn madhu karoti nilInam | hanti chApyatha purohitamulkA pArthivasya mahiShImashanishcha || 42\.63|| rAj~nIvinAshaM patitA patAkA karotyavR^iShTiM piTakasya pAtaH | madhyAgramUleShu cha ketubha~Ngo nihanti mantrigkShitipAlapaurAn || 42\.64|| dhUmAvR^ite shikhigbhayaM tamasA cha moho vyAlaishcha bhagnapatitairna bhavatyamAtyAH | glAyantyudakprabhR^iti cha kramasho \*dvijAdyAn (##K.##dvijAdyA) bha~Nge tu bandhakig\*badhaH kathitaH kumAryAH || 42\.65|| (##K.##vadhaH) rajjUtsa~NgagchChedane bAlapIDA rAj~no mAtuH pIDanaM mAtR^ikAyAH | yadyat kuryush\*chAraNA bAlakA vA (##K.##bAlakAshchAraNA) tattat tAdR^igbhAvi pApaM shubhaM vA || 42\.66|| dinachatuShTayamutthitamarchitaM samabhipUjya nR^ipo.ahani pa~nchame | prakR^itibhiH saha lakShma visarjayed balabhidaH svabalAbhivivR^iddhaye || 42\.67|| uparicharavasupravartitaM nR^ipatibhirapyanusantataM kR^itam | vidhimimamanumanya pArthivo na ripukR^itaM bhayamApnuyAditi || 42\.68|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM indradhvajasampadadhyAyaH samAptaH || 42|| \section{43 nIrAjanAdhyAyaH} bhagavati jaladharapakShmakShapAkarArkaIkShaNe kamalanAbhe | unmIlayati \*tura~Nga karignaranIrAjanaM kuryAt || 43\.01|| (##K.##tura~Ngana) dvAdashyAmaShTamyAM \*kArtika shuklasya pa~nchadashyAM vA | (##K.##kArttika) Ashvayuje vA kuryAn nIrAjanasa.nj~nitAM shAntim || 43\.02|| nagarottarapUrvadishi prashastabhUmau prashastadArumayam | ShoDashahastochChrAyaM dashavipulaM toraNaM kAryam/ || 43\.03|| sarjodumbarag\*kakubhashAkhAmaya shAntisadma kushabahulam | (##K.##shAkhAkakubhamayaM) vaMshavinirmitamatsyadhvajachakrAla~NkR^itadvAram || 43\.04|| pratisarayA turagANAM bhallAtakashAlikuShThasiddhArthAn | kaNTheShu nibadhnIyAt puShTyarthaM shAntigR^ihagANAm || 43\.05|| ravigvaruNavishvadevaprajeshapuruhUtavaiShNavairmantraiH | saptAhaM shAntigR^ihe kuryAtgshAntiM tura~NgANAm || 43\.06|| hyarchitA na paruShaM vaktavyA nApi tADanIyAste | puNyAhasha~NkhatUryadhvanigItaravairvimuktabhayAH || 43\.07|| prApte aShTame.ahni kuryAduda~NmukhaM toraNasya dakShiNataH | kushagchIrAvR^itamAshramamagniM purato.asya vedyAM cha || 43\.08|| chandanakuShThasama~NgAharitAlamanaHshilApriya~NguvachAH | dantygamR^itA~njanarajanIsuvarNapuShpyagnimanthAsh cha || 43\.09|| (##K.##suvarNapuShpAgnimanthAsh) shvetAM sapUrNakoshAM kaTambharAgtrAyamANasahadevIH | nAgakusumaM svaguptAM shatAvarIM somarAjIM cha || 43\.10|| kalasheShv\*etAH(##K.##etAn) kR^itvA sambhArAn upahared\*valiM samyak | (##K.##U.baliM) bhakShyairnAnAkArairmadhugpAyasayAvakaprachuraiH || 43\.11|| khadirapalAshodumbarakAshmaryashvatthanirmitAH samidhaH | srukkanakAdrajatAdvA kartavyA bhUtikAmena || 43\.12|| pUrvAbhimukhaH shrImAn vaiyAghre charmaNi sthito rAjA | tiShThedanalasamIpe turagabhiShagdaivavitsahitaH || 43\.13|| yAtrAyAM yadabhihitaM grahayaj~navidhau mahendraketau cha | vedIgpurohitAnalalakShaNamasmiMstadavadhAryam || 43\.14|| lakShaNayuktaM turagaM dviradavaraM chaiva dIkShitaM snAtam | ahatasitAmbaragandhasrag\*dhUma abhyarchitaM kR^itvA || 43\.15|| (##K.##U.dhUpA) AshramatoraNamUlaM samupanayet sAntvayan shanairvAchA | vAditrasha~NkhapuNyAhaniHsvanApUritadigantam || 43\.16|| yadyAnItastiShTheddakShiNacharaNaM hayaH samutkShipya | sa jayati tadA narendraH shatrUn \*nachirAd vinA yatnAt || 43\.17|| (##K.##achirAd) trasyan neShTo rAj~naH parisheShaM cheShTitaM dvipaghayAnAm | yAtrAyAM vyAkhyAtaM tadiha vichintyaM yathAyukti || 43\.18|| piNDamabhimantrya dadyAt purohito vAjine sa yadi jighret | ashnIyAdvA jayakR^idviparIto.ato.anyathAbhihitaH || 43\.19|| kalashodakeShu shAkhAmAplAvyAudumbarIM spR^ishet turagAn | shAntikapauShTikamantrairevaM senAM sanR^ipanAgAm || 43\.20|| shAntiM rAShTravivR^id.hdhyai kR^itvA bhUyo.abhichArakairmantraiH | mR^itmayamariM vibhindyAtgshUlenoraHsthale vipraH || 43\.21|| khalinaM hayAya dadyAdabhimantrya purohitastato rAjA | AruhyodakpUrvAM yAyAn nIrAjitaH sabalaH || 43\.22|| mR^ida~Ngasha~NkhadhvanihR^iShTaku~njarasravanmadAmodasugandhamArutaH | shiromaNig\*prAnta chalat prabhAchayairjvalan vivasvAn iva toyadAtyaye || 43\.23|| (##K.##vrAta) haMsapa~Nktibhiritastato.adrirAT sampatadbhiriva shuklachAmaraiH | mR^iShTagandhapavanAnuvAhibhirdhUyamAnaruchirasragambaraH || 43\.24|| naikavarNamaNivajrabhUShitairbhUShito mukuTakuNDalA~NgadaiH | bhUrigratnakiraNAnura~njitaH shakrakArmuka\*ruchiM samudvahan || 43\.25|| (##K.##ruchaM) utpatadbhiriva khaM tura~NgamairdArayadbhiriva dantibhirdharAm | nirjitAribhirivAmarairnaraiH shakravat parivR^ito vrajen nR^ipaH || 43\.26|| savajramuktAphalabhUShaNo.atha vA sitasraguShNIShavilepanAmbaraH | dhR^itAtapatro gajapR^iShThamAshrito ghanoparIvendutale bhR^igoH sutaH || 43\.27|| sa.nprahR^iShTagnaravAjiku~njaraM nirmalapraharaNAMshubhAsuram | nirvikAramarigpakShabhIShaNaM yasya sainyamachirAt sa gAM jayet || 43\.28|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM nIrAjanAdhyAyaH samAptaH || 43|| \section{44 kha~njanakalakShaNAdhyAyaH} kha~njanako nAmAyaM yo vihagastasya darshane prathame | proktAni yAni munibhiH phalAni tAni pravakShyAmi || 44\.01|| sthUlo.abhyunnatakaNThaH kR^iShNagalo bhadrakArako bhadraH | AkaNThamukhAt kR^iShNaH sampUrNaH pUrayatyAshAm || 44\.02|| kR^iShNo gale.asya binduH sitakaraTAntaH sa riktakR^idriktaH | pIto gopIta iti kleshakaraH kha~njano dR^iShTaH || 44\.03|| atha madhurasurabhiphalakusumataruShu salilAshayeShu puNyeShu | karigturagabhujagamUrdhni prAsAdodyAnaharmyeShu || 44\.04|| gogoShThasatsamAgamayaj~notsavapArthivadvijasamIpe | hastigtura~NgamashAlAchChatradhvajachAmarAdyeShu || 44\.05|| hemasamIpasitAmbarakamalotpalapUjitopalipteShu | dadhigpAtradhAnyakUTeShu cha shriyaM kha~njanaH kurute || 44\.06|| pa~Nke svAdvgannAptirgorasasampachcha gomayopagate | shAdvalage vastrAptiH shakaTasthe deshavibhraMshaH || 44\.07|| gR^ihapaTale.arthabhraMsho \*badhre bandho.ashuchau bhavati rogaH | (##K.##vadhre) pR^iShThe tvajAvikAnAM priyasa~NgamamAvahatyAshu || 44\.08|| mahiShoShTragardabhAsthishmashAnagR^ihakoNasharkara\*aTTa sthaH | (##K.##adri) prAkArabhasmakesheShu chAshubho maraNarugbhayadaH || 44\.09|| pakShau dhunvan na shubhaH shubhaH piban vAri nimnagAgsaMsthaH | sUryodaye \*prashasto neShTaphalaH kha~njano.astamaye || 44\.10|| (##K.##.atha shasto) nIrAjane nivR^itte yayA dishA kha~njanaM nR^ipo yAntam | pashyet tayA gatasya kShipramarAtirvashamupaiti || 44\.11|| tasmin nidhirbhavati maithunameti yasmin yasmiMstu Chardayati tatra tale.asti kAcham | a~NgAramapyupadishanti purIShaNe.asya tatgkautukApanayanAya khaneddharitrIm || 44\.12|| mR^itavikalavibhinnarogitaH svatanusamAnaphalapradaH khagaH | dhanakR^idabhinilIyamAnako viyati cha bandhugsamAgamapradaH || 44\.13|| nR^ipatirapi shubhaM shubhapradeshe khagamavalokya mahItale vidadhyAt | surabhigkusumadhUpayuktamarghaM shubhaM \*abhinandim evameti vR^iddhim || 44\.14|| (##K.##U.abhinanditam) ashubhamapi vilokya kha~njanaM dvijagurusAdhusurArchane rataH | na nR^ipatirashubhaM \*samApnuyAt na yadi dinAni cha sapta mAMsabhuk || 44\.15|| (##K.##samApnuyAn) AvarShAt prathame darshane phalaM pratidinaM tu \*dinasheShAt | (##K.##dinasheShe) dikgsthAnamUrtilagnaR^ikShashAntadIptAdibhishchaUhyam || 44\.16|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM kha~njanakalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 44|| \section{45 utpAtAdhyAyaH} yAn atrerutpAtAn gargaH provAcha tAn ahaM vakShye | teShAM sa.nkShepo.ayaM prakR^iteranyatvamutpAtaH || 45\.01|| apachAreNa narANAmupasargaH pApasa~nchayAdbhavati | saMsUchayanti divyAntarikShabhaumAs\*ta utpAtAH || 45\.02|| (##K.##tadutpAtAH) manujAnAmapachArAdaparaktA devatAH sR^ijantyetAn | tatpratighAtAya nR^ipaH shAntiM rAShTre prayu~njIta || 45\.03|| divyaM grahagR^ikShavaikR^itamulkAnirghAtapavanapariveShAH | gandharvapurapurandarachApAdi yadAntarikShaM tat || 45\.04|| bhaumaM charasthirabhavaM tatshAntibhirAhataM shamamupaiti | nAbhasamupaiti mR^idutAM shAmyati no divyamityeke || 45\.05|| divyamapi shamamupaiti prabhUtakanakAnnagomahIdAnaiH | rudrAyatane bhUmau godohAt koTihomAchcha || 45\.06|| AtmasutakoshavAhanapuradArapurohiteShu \*loke cha | (##K.##lokeShu) pAkamupayAti daivaM parikalpitamaShTadhA nR^ipateH || 45\.07|| animittabha~NgachalanasvedAshrunipAtajalpanAdyAni | li~NgArchAgAyatanAnAM nAshAya nareshadeshAnAm || 45\.08|| daivatayAtrAgshakaTAkShachakrayugaketubha~NgapatanAni | samparyAsanasAdana\*sa~Ngash cha na deshanR^ipashubhadAH || 45\.09|| (##K.##sa~NgAsh) R^iShigdharmapitR^ibrahmaprodbhUtaM vaikR^itaM dvijAtInAm | yadrudralokapAlodbhavaM pashUnAmaniShTaM tat || 45\.10|| gurugsitashanaishcharotthaM purodhasAM viShNujaM cha lokAnAm | skandavishAkhasamutthaM mANDalikAnAM narendrANAm || 45\.11|| vedavyAse mantriNi vinAyake vaikR^itaM chamUnAthe | dhAtari savishvakarmaNi lokAbhAvAya nirdiShTam || 45\.12|| devakumArakumArIvanitApreShyeShu vaikR^itaM yat syAt | tan narapateH kumArakakumArikAstrIparijanAnAm || 45\.13|| rakShaHgpishAcha\*gR^ihyaka(U.guhyaka)nAgAnAM \*evam(##K.##etad) eva \*nirdiShTam | (##K.##nirdeshyam) mAsaishchApyaShTAbhiH sarveShAmeva phalapAkaH || 45\.14|| bud.hdhvA devavikAraM shuchiH purodhAstryahoShitaH snAtaH | snAnakusumAnulepanavastrairabhyarchayet pratimAm || 45\.15|| madhuparkeNa purodhA \*bhakShyair balibhishcha vidhivadupatiShThet | (##K.##bakShair) sthAlIpAkaM juhuyAdvidhivan mantraishcha talgli~NgaiH || 45\.16|| iti vibudhavikAre shAntayaH saptarAtraM dvijavibudhagaNArchA gItanR^ityotsavAshcha | vidhivadavanigpAlairyaiH prayuktA na teShAM bhavati duritapAko dakShiNAbhishcha ruddhaH || 45\.17|| rAShTre yasyAnagniH pradIpyate dIpyate cha nendhanavAn | manujeshvarasya pIDA tasya \*cha rAShTrasya vij~neyA || 45\.18|| (##K.##omitted) jalamAMsArdrajvalane nR^ipativadhaH praharaNe raNo raudraH | sainyagrAmapureShu cha nAsho vahnerbhayaM kurute || 45\.19|| prAsAdabhavanatoraNaketvAdiShvananalena dadheShu | taDitA vA ShaNmAsAt parachakrasyAgamo niyamAt || 45\.20|| dhUmo.anagnigsamuttho rajastamashchAhnijaM mahAbhayadam | vyabhre nishyuDunAsho darshanamapi chAhni doShakaram || 45\.21|| nagarag\*chatuShpAdaNDaja manujAnAM bhayakaraM jvalanamAhuH | (##K.##chatuShpAdANDaja) dhUmAgnigvisphuli~NgaiH shayyAmbarakeshagairmR^ityuH || 45\.22|| AyudhagjvalanasarpaNasvanAH koshanirgamanavepanAni vA | vaikR^itAni yadi vAgAyudhe.aparANyAshu raudraraNasa~NkulaM vadet || 45\.23|| mantrair\*AgneyaiH kShIravR^ikShAt samidbhir (##K.##vAhnaiH) hotavyo.agniH sarShapaiH sarpiShA cha | agnyAdInAM vaikR^ite shAntirevaM deyaM chAsmin kA~nchanaM brAhmaNebhyaH || 45\.24|| shAkhAbha~Nge.akasmAdvR^ikShANAM nirdishedraNodyogam | hasane deshabhraMshaM rudite cha vyAdhigbAhulyam || 45\.25|| rAShTravibhedastvanR^itau bAlavadho.atIva kusumite bAle | vR^ikShAt kShIrasrAve sarvadravyakShayo bhavati || 45\.26|| madye vAhanagnAshaH sa~NgrAmaH shoNite madhuni rogaH | snehe durbhikShabhayaM mahadbhayaM \*niHsrute salile || 45\.27|| (##K.##niHsR^ite) shuShkavirohe vIryAnnasa.nkShayaH shoShaNe cha virujAnAm | patitAnAmutthAne svayaM bhayaM daivajanitaM cha || 45\.28|| pUjitavR^ikShe hyanR^itau kusumaphalaM nR^ipavadhAya nirdiShTam | dhUmastasmin jvAlA.atha vA bhaven nR^ipavadhAyaiva || 45\.29|| sarpatsu taruShu jalpatsu vApi janasa.nkShayo vinirdiShTaH | vR^ikShANAM vaikR^itye dashabhirmAsaiH phalavipAkaH || 45\.30|| sragandhadhUpAmbarapUjitasya ChatraM vidhAyopari pAdapasya | kR^itvA shivaM rudrajapo.atra kAryo rudrebhya ityatra \*ShaD eva homAH || 45\.31|| (##K.##ShaDa~NgahomaH) pAyasena \*madhunApi bhojayedbrAhmaNAn ghR^itayutena bhUpatiH | (##K.##madhunA cha) medinI nigaditAtra dakShiNA vaikR^ite tarukR^ite hitArthibhiH || 45\.32|| nAle.abjayavAdInAmekasmin dvitrisambhavo maraNam | kathayati tadadhipatInAM yamalaM jAtaM cha kusumaphalam || 45\.33|| ativR^iddhiH sasyAnAM nAnAgphalakusuma\*sambhavo vR^ikShe | (##K.##bhavo) bhavati hi yadyekasmin parachakrasyAgamo niyamAt || 45\.34|| ardhena yadA tailaM bhavati tilAnAmatailatA vA syAt | annasya cha vairasyaM tadA tu vindyAdbhayaM sumahat || 45\.35|| vikR^itakusumaM phalaM vA grAmAdatha vA purAdvahiH kAryam | (##K.##U.bahiH) saumyo.atra charuH kAryo nirvApyo vA pashuH shAntyai || 45\.36|| sasye cha dR^iShTvA vikR^itiM pradeyaM tatkShetrameva prathamaM dvijebhyaH | tasyaiva madhye charumatra bhaumaM kR^itvA na doShaM samupaiti \*tajjam || 45\.37|| (##K.##tajjAn) durbhikShaM \*anAvR^iShTAvativR^iShTau(##K.##anAvR^iShTyAmativR^iShTyAm) kShudbhayaM \*parabhayaM cha | (##K.##saparachakram) rogo hyanR^itugbhavAyAM \*nR^ipativadho .anabhrajAtAyAm || 45\.38|| (##K.##nR^ipavadho) shItoShNag\*viparyAso no samyagR^ituShu cha sa.npravR^itteShu | (##K.##viparyAse) ShaNmAsAdrAShTrabhayaM rogabhayaM daivajanitaM cha || 45\.39|| anyagR^itau saptAhaM prabandhavarShe pradhAnanR^ipamaraNam | rakte shastrodyogo mAMsAsthigvasAAdibhirmarakaH || 45\.40|| dhAnyaghiraNyatvakphalakusumAdyairvarShitairbhayaM vindyAt | a~NgArapAMshuvarShe vinAshamAyAti tannagaram || 45\.41|| upalA vinA jaladharairvikR^itA vA prANino yadA vR^iShTAH | deshavinAsho j~neyo.asR^igvarShe cha api nR^ipayuddham ||) kShIraghR^itakShaudrANAM dadhno rudhiroShNavAriNAM varShe | ##K.## 46\.43|| (##K.##str. vAriNo) yadyamale.arke ChAyA na dR^ishyate pratIpA vA | deshasya tadA sumahadgbhayamAyAtaM vinirdeshyam || 45\.43|| vyabhre nabhasIndradhanurdivA yadA dR^ishyate.atha vA rAtrau | prAchyAmaparasyAM vA tadA bhavet kShudbhyaM sumahat || 45\.44|| sUryendugparjanyasamIraNAnAM \*yAgaH smR^ito vR^iShTivikArakAle | (##K.##yogaH) dhAnyAnnagokA~nchanadakShiNAshcha deyAstataH shAntimupaiti pApam || 45\.45|| apasarpaNaM nadInAM nagarAdachireNa shUnyatAM kurute | shoShashchAshoShyANAmanyeShAM vA hradAdInAm || 45\.46|| snehAgsR^igmAMsavahAH sa~NkulakaluShAH pratIpagAshchApi | parachakrasyAgamanaM nadyaH kathayanti ShaNmAsAt || 45\.47|| jvAlAgdhUmakvAthAruditotkruShTAni chaiva kUpAnAm | gItaprajalpitAni cha janamarakAya\*upadiShTAni || 45\.48|| (##K.##pradiShTAni) \*salila gutpattirakhAte gandharasaviparyaye cha toyAnAm | (##K.##toya) salilAshayavikR^itau vA mahadbhayaM tatra shantiM \*imAm || 45\.49|| (##K.##iyam) salilavikAre kuryAt pUjAM varuNasya vAruNairmantraiH | taireva cha japaghomaM shamamevaM pApamupayAti || 45\.50|| prasavavikAre strINAM dvitrichatuShprabhR^itisa.nprasUtau vA | hInAtiriktakAle cha deshakulasa.nkShayo bhavati || 45\.51|| vaDavAguShTramahiShagohastinIShu yamalodbhave \*raNamaraNam eShAm | (##K.##maraNam) ShaNmAsAt sUtiphalaM shAntau shlokau cha gargoktau || 45\.52|| nAryaH parasya viShaye tyaktavyAstA hitArthinA | tarpayechcha dvijAn kAmaiH shAntiM chaivAtra kArayet || 45\.53|| chatuShpAdAH svayUthebhyastyaktavyAH parabhUmiShu | nagaraM svAminaM yUthamanyathA tu vinAshayet || 45\.54|| parayonAvabhigamanaM bhavati tirashchAmasAdhu dhenUnAm | ukShANo vAnyonyaM pibati shvA vA surabhigputram || 45\.55|| mAsatrayeNa vindyAt tasmin niHsaMshayaM parAgamanam | tatpratighAtAyaitau shlokau gargeNa nirdiShTau || 45\.56|| tyAgo vivAsanaM dAnaM tat tasyAshu shubhaM bhavet | tarpayedbrAhmaNAMshchAtra japaghomAMshcha kArayet || 45\.57|| sthAlIpAkena dhAtAraM pashunA cha purohitaH | prAjApatyena mantreNa yajedbahvgannadakShiNam || 45\.58|| yAnaM vAhaviyuktaM yadi gachChen na vrajechcha vAhayutam | rAShTrabhayaM bhavati tadA chakrANAM sAdabha~Nge cha || 45\.59|| gItaravatUryashabdA nabhasi yadA vA charasthirAnyatvam | mR^ityustadA gadA vA \*visvatUrye parAbhibhavaH || 45\.60|| (##K.##U.visvaratArye) anabhihatatUryanAdaH shabdo vA tADiteShu yadi na syAt | vyutpattau vA teShAM parAgamo nR^ipatigmaraNaM vA || 45\.61|| goglA~NgalayoH sa~Nge darvIshUrpAdyupaskaravikAre | kroShTukagnAde cha tathA shastrabhayaM munivachashchedam || 45\.62|| vAyavyeShveShu nR^ipatirvAyuM shaktubhirarchayet | AvAyoriti pa~ncharcho \*japtavyAH prayatairdvijaiH || 45\.63|| (##K.##jApyAshcha) brAhmaNAn paramAnnena dakShiNAbhishcha tarpayet | bahvgannadakShiNA homAH kartavyAshcha prayatnataH || 45\.64|| purapakShiNo vanacharA vanyA vA nirbhayA vishanti puram | naktaM vA divasagcharAH kShapAcharA vA charantyahani || 45\.65|| sandhyAgdvaye.api maNDalamAbadhnanto mR^igA viha~NgA vA | dIptAyAM dishyatha vA kroshantaH saMhatA bhayadAH || 45\.66|| \*shyenAH prarudanta iva dvAre kroshanti jambukA dIptAH | (##K.##shvAnaH) pravishen narendrabhavane kapotakaH kaushiko yadi vA || 45\.67|| kukkuTagrutaM pradoShe hemantAdau cha kokilAlApAH | pratilomamaNDalacharAH shyenAdyAshchAmbare bhayadAH || 45\.68|| gR^ihagchaityatoraNeShu dvAreShu cha pakShisa~Ngha\*sampAtaH | (##K.##sampAtAH) madhugvalmIkAmbhoruha\*samudbhavash chApi nAshAya || 45\.69|| (##K.##samudbhavAsh) shvabhirasthigshavAvayavapraveshanaM mandireShu marakAya | pashugshastravyAhAre nR^ipamR^ityurmunivachashchedam || 45\.70|| mR^igapakShivikAreShu kuryAd\*dhImAn sadakShiNAn | (##K.##U.dhomAn) devAH kapota iti cha japtavyAH pa~nchabhirdvijaiH || 45\.71|| sudevA iti chaikena deyA gAvaH \*sadakShiNAH | (##K.##cha dakShiNA) japetgshAkunasUktaM vA mano vedashirAMshi cha || 45\.72|| shakradhvajendrakIlastambhadvAraprapAtabha~NgeShu | tadvat kapATatoraNaketUnAM narapatermaraNam || 45\.73|| sandhyAgdvayasya dIptirdhUmotpattishcha kAnane.anagnau | ChidrAbhAve bhUmerdaraNaM kampashcha bhayakArI || 45\.74|| \*pAkhaNDANAM nAstikAnAM cha bhaktaH (##K.##pAShaNDANAM) sAdhvgAchAraprojjhitaH krodhashIlaH | IrShyuH krUro vigrahAsaktagchetA yasmin rAjA tasya deshasya nAshaH || 45\.75|| prahara hara Chindhi bhindhItyAyudhakAShThAshmapANayo bAlAH | nigadantaH praharante tatrApi bhayaM bhavatyAshu || 45\.76|| a~NgAragairikAdyairvikR^itapretAbhilekhanaM yasmin | nAyakagchitritamatha vA kShaye kShayaM yAti na chireNa || 45\.77|| lUtAgpaTA~NgashabalaM na sandhyayoH pUjitaM kalahayuktam | nityochChiShTastrIkaM cha yadgR^ihaM tat kShayaM yAti || 45\.78|| dR^iShTeShu yAtudhAneShu nirdishen marakamAshu sa.nprAptam | pratighAtAyaiteShAM gargaH shAntiM chakAremAm || 45\.79|| mahAshAntyo.atha balayo bhojyAni sumahAnti cha | kArayeta mahendraM cha \*mAhendrIM cha samarchayet || 45\.80|| (##K.##mahendrIbhiH) narapatigdeshavinAshe ketorudaye.atha vA grahe.arkendvoH | utpAtAnAM prabhavaH svagR^itubhavashchApyadoShAya || 45\.81|| ye cha na doShAn janayantyutpAtAstAn R^itugsvabhAvakR^itAn | R^iShiputrakR^itaiH shlokairvidyAdetaiH samAsoktaiH || 45\.82|| vajrAshanigmahIkampasandhyAnirghAtaniHsvanAH | pariveShagrajodhUmaraktArka\*astamaya udayAH || 45\.83|| (##K.##astamana) drumebhyo.annagrasasnehabahupuShpaphalodgamAH | gogpakShimadavR^iddhishcha shivAya madhumAdhave || 45\.84|| tArAgulkApAtakaluShaM kapilArkendumaNDalam | anagnigjvalanasphoTadhUmareNvanilAhatam || 45\.85|| raktapadma\*aruNA(##K.##aruNam) \*sandhyA nabhaH kShubdhArNavopamam | (##K.##sandhyaM) saritAM chAmbugsaMshoShaM dR^iShTvA grIShme shubhaM vadet || 45\.86|| shakrAyudhaparIveShavidyutshuShkavirohaNam | kampodvartanavaikR^ityaM rasanaM daraNaM kShiteH || 45\.87|| sarognadyudapAnAnAM vR^id.hdhyUrdhvataraNaplavAH | saraNaM chAdrigehAnAM varShAsu na bhayAvaham || 45\.88|| divyastrIbhUtagandharvavimAnAdbhutadarshanam | grahagnakShatratArANAM darshanaM cha divA.ambare || 45\.89|| gItavAditranirghoShA vanaparvatasAnuShu | sasyavR^iddhirapAM hAnirapApAH sharadi smR^itAH || 45\.90|| shItAnilatuShAratvaM nardanaM mR^igapakShiNAm | rakShogyakShAdisattvAnAM darshanaM vAgamanuShI || 45\.91|| disho dhUmAndhakArAshcha sagnabhovanaparvatAH | uchchaiH sUryodayAstau cha hemante shobhanAH smR^itAH || 45\.92|| himapAtAnilotpAtA virUpAdbhutadarshanam | kR^iShNA~njanAbhamAkAshaM tArAgulkApAtapi~njaram || 45\.93|| chitragarbhodbhavAH strIShu go.ajAshvamR^igapakShiShu | patrA~NkuralatAnAM cha vikArAH shishire shubhAH || 45\.94|| R^itugsvabhAvajA hyete dR^iShTAH svaR^itau shubhapradAH | R^itoranyatra chotpAtA dR^iShTAste \*chAtidAruNAH || 45\.95|| (##K.##bR^ishadArunAH) unmattAnAM cha yA gAthAH shishUnAM \*yachcha bhAShitam | (##K.##bhAShitaM cha yat) striyo yachcha prabhAShante tasya nAsti vyatikramaH || 45\.96|| pUrvaM charati deveShu pashchAchcharati mAnuShAn | (##K.##gachChati) nAchoditA vAgvadati satyA hyeShA sarasvatI || 45\.97|| utpAtAn gaNitavivarjito.api bud.hdhvA vikhyAto bhavati narendravallabhashcha | etat tangmunivachanaM rahasyamuktaM yajj~nAtvA bhavati narastrikAladarshI || 45\.98|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM utpAtAdhyAyaH samAptaH || 45|| \section{46 mayUrachitrakAdhyAyaH} divyAntarikShAshrayamuktamAdau mayA phalaM shastamashobhanaM cha | prAyeNa chAreShu samAgameShu yuddheShu mArgAdiShu vistareNa || 46\.01|| bhUyo varAhamihirasya na yuktametat kartuM samAsakR^idasaviti tasya doShaH | tajj~nairna vAchyamidamuktaphalAnugIti yad\*barhi chitrakamiti prathitaM varA~Ngam || 46\.02|| (##K.##varhi) svarUpameva tasya tatgprakIrtitAnukIrtanam | bravImyahaM na chedidaM tathA.api me.atra vAchyatA || 46\.03|| uttaravIthigatA dyutimantaH kShema\*shubhikSha(U.subhikSha)shivAya samastAH | dakShiNamArgagatA dyutihInAH kShudbhayataskaramR^ityukarAste || 46\.04|| koShThAgAragate bhR^iguputre puShyasthe cha girAM prabhaviShNau | nirvairAH kShitipAH sukhabhAjaH saMhR^iShTAshcha janA gatarogAH || 46\.05|| pIDayanti yadi kR^ittikAM maghAM rohiNIM shravamaindrameva vA | projjhya sUryamapare grahAstadA pashchimA diganayena pIDyate || 46\.06|| prAchyAM ched.hdhvajavadavasthitA dinAnte prAchyAnAM bhavati hi vigraho nR^ipANAm | madhye chedbhavati hi madhyadeshag\*pIThA (##K.##U.pIDA) rUkShaistairna tu \*ruchiman mayUkhavadbhiH || 46\.07|| (##K.##ruchirair) dakShiNAM kakubhaM \*Ashritas tu tairdakShiNApathapayomuchAM kShayaH | (##K.##Ashritais) hInagrUkShatanubhishcha vigrahaH sthUladehakiraNAnvitaiH shubham || 46\.08|| uttaramArge spaShTamayUkhAH shAntikarAste tan nR^ipatInAm | hrasvasharIrA bhasmasavarNA doShakarAH syurdeshanR^ipANAm || 46\.09|| nakShatrANAM tArakAH sagrahANAM dhUmajvAlAvisphuli~NgAnvitAshchet | AlokaM vA nirnimittaM na yAnti yAti dhvaMsaM sarvalokaH sabhUpaH || 46\.10|| divi bhAti yadA tuhinAMshuyugaM dvijavR^iddhiratIva tadAshu shubhA | tadanantaravarNaraNo.arkayuge jagataH pralayastrichatuShprabhR^iti || 46\.11|| munIn abhijitaM dhruvaM maghavatashcha bhaM saMspR^ishan shikhI ghanavinAshakR^it kushalakarmahA shokadaH | \*bhuja~Ngam atha saMspR^ishedbhavati vR^iShTinAsho dhruvaM (##K.##bhuja~Ngabham) kShayaM vrajati vidruto janapadashcha bAlAkulaH || 46\.12|| prAgdvAreShu charan raviputro nakShatreShu karoti cha vakram | durbhikShaM kurute \*mahadugraM mitrANAM cha virodhamavR^iShTim || 46\.13|| (##K.##bhayamugraM) rohiNIshakaTamarkanandano yadi bhinatti rudhiro.atha vA shikhI | kiM vadAmi yadaniShTasAgare jagadasheShamupayAti sa.nkShayam || 46\.14|| udayati satataM yadA shikhI charati bhachakramasheShameva vA | anubhavati purAkR^itaM tadA phalamashubhaM sacharAcharaM jagat || 46\.15|| dhanuHsthAyI rUkSho rudhirasadR^ishaH kShudbhayakaro balodyogaM \*chandraH kathayati jayaM jyA.asya cha yataH | (##K.##chenduH) gavAM(avAk) shR^i~Ngo goghno nidhanamapi sasyasya kurute jvalan dhUmAyan vA nR^ipatimaraNAyaiva bhavati || 46\.16|| snigdhaH sthUlaH samashR^i~Ngo vishAlastu~Ngashchodavicharan nAgavIthyAm | dR^iShTaH saumyairashubhairviprayukto lokAnandaM kurute.atIva chandraH || 46\.17|| pitryamaitrapuruhUtavishAkhAtvAShTrametya cha yunakti shashA~NkaH | dakShiNena na \*shubhaH shubhakR^it syAdyadyudakcharati madhyagato vA || 46\.18|| (##K.##shubho hitakR^it) parigha iti megharekhA yA tiryabhAskarodaye.aste vA | paridhistu pratisUryo daNDastvR^ijurindrachApanibhaH || 46\.19|| udaye.aste vA bhAnorye dIrghA rashmayastvamoghAste | surachApakhaNDaM R^iju yadrohitamairAvataM dIrgham || 46\.20|| ardhAstamayAt sandhyA vyaktIbhUtA na tArakA yAvat | tejaHparihAni mukhAdbhAnorardhodayo yAvat || 46\.21|| tasmin sandhyAgkAle chihnairetaiH shubhAshubhaM vAchyam | sarvairetaiH snigdhaiH sadyo varShaM bhayaM rUkShaiH || 46\.22|| achChinnaH parigho viyachcha vimalaM shyAmA mayUkhA raveH snigdhA dIdhitayaH \*mitaM suradhanurvidyuchcha pUrvottarA | (##K.##U.sitaM) snigdho meghatarurdivAkarakarairAli~Ngato vA yadA vR^iShTiH syAdyadi vA.arkamastasamaye megho mahAn ChAdayet || 46\.23|| khaNDo vakraH kR^iShNo hrasvaH kAkAdyairvA chihnairviddhaH | yasmin deshe rUkShashchArkastatrAbhAvaH prAyo rAj~naH || 46\.24|| vAhinIM samupayAti pR^iShThato mAMsabhukkhagagaNo yuyutsataH | yasya tasya balavidravo mahAn agraistu vijayo viha~NgamaiH || 46\.25|| bhAnorudaye yadi vAstamaye gandharvapurapratimA dhvajanI | vimbaM niruNaddhi tadA nR^ipateH prAptaM samaraM sabhayaM pravadet || 46\.26|| shastA shAntidvijamR^igaghuShTA sandhyA snigdhA mR^idupavanA cha | pAMshudhvastA janapadanAshaM dhatte rUkShA rudhiranibhA vA || 46\.27|| yadvistareNa kathitaM munibhistadasmin sarvaM mayA nigaditaM punaruktavarjam | shrutvA.api kokilagrutaM balibhugvirauti yatgtat svabhAvakR^itamasya pikaM na jetum || 46\.28|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM mayUrachitrakAdhyAyaH samAptaH || 46|| \section{47 puShyasnAnAdhyAyaH} mUlaM manujAdhipatiH prajAtarostadupaghAtasaMskArAt | ashubhaM shubhaM cha loke bhavati yato.ato nR^ipatichintA || 47\.01|| yA vyAkhyAtA shAntiH svayambhuvA suragurormahendrArthe | tAM prApya vR^iddhagargaH prAha yathA bhAgureH shR^iNuta || 47\.02|| puShyasnAnaM nR^ipateH kartavyaM daivavitgpurodhAbhyAm | nAtaH paraM pavitraM sarvotpAtAntakaramasti || 47\.03|| shleShmAtakAkShakaNTakikaTutiktavigandhipAdapavihIne | kaushikagR^idhraprabhR^itibhiraniShTavihagaiH parityakte || 47\.04|| taruNatarugulmavallIlatApratAna\*anvite vanoddeshe | (##K.##AvR^ite) nirupahatapatrapallavamanoj~namadhuradrumaprAye || 47\.05|| kR^ikavAkugjIvajIvakashukashikhishatapatrachAShahArItaiH | krakaragchakorakapi~njalava~njulapArAvatashrIkaiH || 47\.06|| kusumagrasapAnamattadvirephapuMskokilAdibhishchAnyaiH | virute vanopakaNThe kShetrAgAre shuchAvatha vA || 47\.07|| \*hR^idinI gvilAsinInAM jalakhaganakhavikShateShu ramyeShu | (##K.##U.hradinI) pulinagjaghaneShu kuryAddR^ikmanasoH prItijananeShu || 47\.08|| protplutaghaMsachChatre kAraNDavakurarasArasodgIte | phullendIvaragnayane sarasi sahasrAkShakAntidhare || 47\.09|| protphullakamalavadanAH kalahaMsa\*kala prabhAShiNyaH | (##K.##kalasvana) prottu~NgakuDmalakuchA yasmin nalinIvilAsinyaH || 47\.10|| kuryAdgoromanthajaphenalavashakR^itkhurakShatopachite | achiraprasUtahu~NkR^itavalgitavatsotsave goShThe || 47\.11|| atha vA samudratIre kushalAgatag\*ratnapota sambAdhe | (##K.##potaratna) ghanagnichulalInajalacharasitakhagashabalIkR^itopAnte || 47\.12|| kShamayA krodha iva jitaH siMho mR^igyAbhibhUyate \*yeShu | (##K.##yatra) dattAbhayakhagamR^igashAvakeShu teShvAshrameShvatha vA || 47\.13|| kA~nchIgkalApanUpuragurujaghanodvahanavighnitapadAbhiH | shrImati mR^igekShaNAbhirgR^ihe.anyabhR^itavalguvachanAbhiH || 47\.14|| puNyeShvAyataneShu cha tIrtheShUdyAnagramyadesheShu | pUrvodakgplavabhUmau pradakShiNAmbhovahAyAM cha || 47\.15|| bhasmA~NgArAsthygUSharatuShakeshashvabhrakarkaTAvAsaiH | \*shvAvidha gmUShakavivarairvalmIkairyA cha santyaktA || 47\.16|| (##K.##shvAvin) dhAtrI ghanA sugandhA snigdhA madhurA samA cha vijayAya | senAvAse.apyevaM yojayitavyA yathAyogam || 47\.17|| niShkramya purAn naktaM daivaj~nAmAtyayAjakAH prAchyAm | kauberyAM vA kR^itvA baliM dishIshAdhipAyAM vA || 47\.18|| lAjAkShatadadhikusumaiH prayataH praNataH purohitaH kuryAt | AvAhanamatha mantrastasmin munibhiH samuddiShTaH || 47\.19|| AgachChantu surAH sarve ye.atra pUjAbhilAShiNaH | disho nAgA dvijAshchaiva ye \*chApyanye .aMshabhAginaH || 47\.20|| (##K.##chAneyapy) AvAhyaivaM tataH sarvAn evaM brUyAt purohitaH | shvaH pUjAM prApya yAsyanti dattvA shAntiM mahIpateH || 47\.21|| AvAhiteShu kR^itvA pUjAM tAM sharvarIM vaseyuste | sadasatgsvapnanimittaM yAtrAyAM svapnavidhiruktaH || 47\.22|| apare.ahani prabhAte sambhArAn upaharedyathoktaguNAn | gatvA.avanipradeshe shlokAshchApyatra munigItAH || 47\.23|| tasmin maNDalamAlikhya kalpayet tatra medinIm | nAnAgratnAkaravatIM sthAnAni vividhAni cha || 47\.24|| purohito yathAsthAnaM nAgAn yakShAn surAn pitR^In | gandharvApsarasashchaiva munIn siddhAMshcha vinyaset || 47\.25|| grahAMshcha \*sarva nakShatrai rudrAMshcha saha mAtR^ibhiH | (##K.##saha) skandaM viShNuM vishAkhaM cha lokapAlAn surastriyaH || 47\.26|| varNakairvivikdhaiH kR^itvA hR^idyairgandhaguNAnvitaiH | yathAsvaM pUjayedvidvAn gandhamAlyAnulepanaiH || 47\.27|| bhakShyairannaishcha vividhaiH phalamUlAmiShaistathA | \*pAnaishcha vividhairhR^idyaiH surAgkShIrAsavAdibhiH || 47\.28|| (##K.##pAnakair) kathayAmyataH paramahaM pUjAmasmin yathAbhilikhitAnAm | grahayaj~ne yaH prokto vidhirgrahANAM sa kartavyaH || 47\.29|| mAMsaudanamadyaiH pishAchadititanayadAnavAH pUjyAH | hya~njanA~njanatilaiH pitaro mAMsaudanaishchApi || 47\.30|| sAmayajurbhirmunayastvR^igbhirgandhaishcha dhUpamAlyayutaiH | ashleShakavarNaistrimadhureNa chAbhyarchayednAgAn || 47\.31|| dhUpAjyAhutigmAlyairvibudhAn \*ratnaH(U.ratnaiH) stutipraNAmaishcha | gandharvAn apsaraso gandhairmAlyaishcha susugandhaiH || 47\.32|| sheShAMstu sArvavarNikabalibhiH pUjAM nyasechcha sarveShAm | pratisaravastrapatAkAbhUShaNayaj~nopavItAni || 47\.33|| maNDalapashchimabhAge kR^itvAgniM dakShiNe.atha vA vedyAm | AdadyAt sambhArAn darbhAn dIrghAn agarbhAMshcha || 47\.34|| lAjAgAjyAkShatadadhimadhusiddhArthakagandhasumanaso \*dhUpaH | (##K.##dhupAn) gorochanA~njanag\*tilAH svartujamadhurANi cha phalAni || 47\.35|| (##K.##tilAn) saghR^itasya pAyasasya cha tatra sharAvANi taishcha sambhAraiH | pashchimavedyAM pUjAM kuryAt \*snAnasya(U.snAtasya) sA vedI || 47\.36|| tasyAH koNeShu dR^iDhAn kalashAn sitasUtraveShTitagrIvAn | sakShIravR^ikShapallavaphalApidhAnAn vyavasthApya || 47\.37|| puShyasnAnavimishreNApUrNAn ambhasA saratnAMshcha | puShyasnAnadravyANyAdadyAdgargagItAni || 47\.38|| jyotiShmatIM trAyamANAmabhayAmaparAjitAm | jIvAM vishveshvarIM pAThAM sama~NgAM vijayAM tathA || 47\.39|| sahAM cha sahadevIM cha pUrNakoshAM shatAvarIm | ariShTikAM shivAM bhadrAM teShu kumbheShu vinyaset || 47\.40|| brAhmIM kShemAmajAM chaiva sarvabIjAni \*kA~nchanIm | (##K.##kA~nchanam) ma~NgalyAni yathAlAbhaM sarvauShadhyo \*rasAs tathA || 47\.41|| (##K.##rasAMs) ratnAni \*sarvagandhAsh cha bilvaM cha savika~Nkatam | (##K.##sarvagandhAMsh) prashastagnAmnyashchauShadhyo hiraNyaM ma~NgalAni cha || 47\.42|| AdAvanaDuhashcharma jarayA saMhR^itAyuShaH | prashastalakShaNabhR^itaH prAchInagrIvamAstaret || 47\.43|| tato vR^iShasya yodhasya charma rohitamakShatam | simhasyAtha tR^itIyaM syAdvyAghrasya cha tataH param || 47\.44|| chatvAryetAni charmANi tasyAM vedyAmupAstaret | shubhe muhUrte sa.nprApte puShyayukte nishAkare || 47\.45|| bhadrAsanamekatamena kAritaM kanakagrajatatAmrANAm | kShIratarugnirmitaM vA vinyasyaM charmaNAmupari || 47\.46|| trividhastasyochChrAyo hastaH pAdAdhiko.ardhayuktashcha | mANDalikAnantarajitgsamastarAjyArthinAM shubhadaH || 47\.47|| antardhAya hiraNyaM tatropavishen nareshvaraH sumanAH | sachivAptapurohitadaivapaurakalyANanAmavR^itaH || 47\.48|| vandijanapaura\*vipraiH praghuShTa puNyAhavedanirghoShaiH | (##K.##viprapraghuShTa) samR^ida~Ngasha~NkhatUryairma~NgalashabdairhatAniShTaH || 47\.49|| ahatakShaumanivasanaM purohitaH kambalena sa~nChAdya | kR^itabalipUjaM kalashairabhiShi~nchet sarpiShA pUrNaiH || 47\.50|| aShTAvaShTAviMshatiraShTashataM vApi kalashaparimANam | adhike.adhike guNottaramayaM cha mantro.atra munigItaH || 47\.51|| AjyaM tejaH samuddiShTamAjyaM pApaharaM param | AjyaM surANAmAhAra Ajye lokAH pratiShThitAH || 47\.52|| bhaumAntarikShaM divyaM vA yat te \*kalmaSham Agatam | (##K.##kalviShaM) sarvaM tadAjyasaMsparshAt praNAshamupagachChatu || 47\.53|| kambalamapanIya tataH puShyasnAnAmbubhiH saphalapuShpaiH | hiShi~nchen manujendraM purohito.anena mantreNa || 47\.54|| surAstvAmabhiShi~nchantu ye cha siddhAH purAtanAH | brahmA viShNushcha \*rudrash cha sAdhyAshcha samarudgaNAH || 47\.55|| (##K.##shambhush) AdityA vasavo rudrA ashvinau cha bhiShavarau | aditirdevamAtA cha svAhA siddhiH sarasvatI || 47\.56|| kIrtirlakShmIrdhR^itiH shrIshcha sinIvAlI kuhUstathA | danushcha surasA chaiva vinatA kadrureva cha || 47\.57|| devapatnyashcha yA noktA devamAtara eva cha | sarvAstvAmabhiShi~nchantu divyAshchApsarasAM gaNAH || 47\.58|| nakShatrANi muhUrtAshcha pakShAhorAtrasandhayaH | saMvatsarA dineshAshcha kalAH kAShThAH kShaNA lavA || 47\.59|| sarve tvAmabhiShi~nchantu kAlasyAvayavAH shubhAH | ete chAnye cha munayo vedavrataparAyaNAH || 47\.60|| sashiShyAste.abhiShi~nchantu sadArAshcha tapodhanAH | vaimAnikAH suragaNA manavaH sAgaraiH saha || 47\.61|| saritashcha mahAbhAgA nAgAH kimpuruShAshtathA | vaikhAnasA mahAbhAgA dvijA vaihAyasAshcha ye || 47\.62|| saptarShayaH sadArAshcha dhruvasthAnAni yAni cha | marIchiratriH pulahaH pulastyaH kratura~NgirAH || 47\.63|| bhR^iguH sanatkumArashcha sanako.atha sanandanaH | sanAtanashcha dakShashcha jaigIShavyo bhagandaraH || 47\.64|| ekatashcha dvitashchaiva trito jAbAlikashyapau | durvAsA durvinItashcha kaNvaH kAtyAyanastathA || 47\.65|| mArkaNDeyo dIrghatapAH shunaHshepho vidUrathaH | UrdhvaH saMvartakashchaiva chyavano.atriH parAsharaH || 47\.66|| dvaipAyano yavakrIto devarAjaH sahAnujaH | parvatAstaravo vallyaH puNyAnyAyatanAni cha || 47\.67|| prajApatirditishchaiva gAvo vishvasya mAtaraH | vAhanAni cha divyAni sarvalokAshcharAcharAH || 47\.68|| agnayaH pitarastArA jImUtAH khaM disho jalam | ete chAnye cha bahavaH puNyasa~NkIrtanAH \*shubhaiH || 47\.69|| (##K.##shubhAH) toyaistvAmabhiShi~nchantu sarvotpAtagnibarhaNaiH | \*yathAbhiShikto maghavAn etairmuditamanasaiH || 47\.70|| (##K.##kalyANaM te prakurvantu AyurArogyameva cha) ityetaishchAnyaishchApyatharvakalpag\*AhitaiH sarudragaNaiH | (##K.##vihitaiH) kauShmANDamahArauhiNakuberahR^idyaiH samR^id.hdhyA cha || 47\.71|| ApohiShThAgtisR^ibhirhiraNyavarNAiti chatasR^ibhirjaptam | kArpAsikavastrayugaM bibhR^iyAt snAto narAdhipatiH || 47\.72|| puNyAhasha~NkhashabdairAchAnto.abhyarchya devaguruviprAn | ChatradhvajAyudhAni cha tataH svapUjAM prayu~njIta || 47\.73|| AyuShyaM varchasyaM rAyaspoShAbhirR^igbhiretAbhiH | parijaptaM vaijayikaM navaM vidadhyAdala~NkAram || 47\.74|| gatvA dvitIyavedIM samupavishechcharmaNAM upari rAjA | deyAni chaiva charmANyuparyuparyevametAni || 47\.75|| vR^iShasya vR^iShadaMshasya ruroshcha pR^iShatasya cha | teShAmupari siMhasya vyAghrasya cha tataH param || 47\.76|| mukhyasthAne juhuyAt purohito.agniM samitgtilaghR^itAdyaiH | trinayanashakrabR^ihaspatinArAyaNanityagatiR^igbhiH || 47\.77|| indradhvajagnirdiShTAnyagninimittAni daivavidbrUyAt | kR^itvA.asheShasamAptiM purohitaH prA~njalirbrUyAt || 47\.78|| yAntu devagaNAH sarve pUjAmAdAya pArthivAt | siddhiM dattvA \*tu vipulAM(##K.##suvipulAm) punarAgamanAya \*cha || 47\.79|| (##K.##vai) nR^ipatirato daivaj~naM purohitaM chArchayeddhanairbahubhiH | anyAMshcha dakShiNIyAn \*yathochitaM shrotriyaprabhR^itIn || 47\.80|| (##K.##yathArhataH) dattvA.abhayaM prajAnAmAghAtasthAnagAn visR^ijya pashUn | bandhanamokShaM kuryAdabhyantaradoShakR^idvarjam || 47\.81|| etat prayujyamAnaM pratipuShyaM sukhayasho.arthavR^iddhikaram | \*puShyAd(##K.##puShyam) vinArdhaphaladA pauShI shAntiH \*parA proktA || 47\.82|| (##K.##purA) rAShTrotpAtopasargeShu rAhoH ketoshcha darshane | grahAvamardane chaiva puShyasnAnaM samAcharet || 47\.83|| nAsti loke sa utpAto yo hyanena na shAmyati | ma~NgalaM chAparaM nAsti yadasmAdatirichyate || 47\.84|| adhirAjyArthino rAj~naH putrajanma cha kA~NkShataH | tatpUrvamabhiSheke cha vidhireSha prashasyate || 47\.85|| mahendrArthamuvAchedaM bR^ihatkIrtirbR^ihaspatiH | snAnamAyuShgprajAvR^iddhisaubhAgyakaraNaM param || 47\.86|| anenaiva vidhAnena hastygashvaM \*snApayet tataH | (##K.##snApayIta yaH) tasyAmayavinirmuktaM parAM siddhimavApnuyAt || 47\.87|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM puShyasnAnAdhyAyaH samAptaH || 47|| \section{48 paTTalakShaNAdhyAyaH} vistarasho nirdiShTaM paTTANAM lakShaNaM yadAchAryaiH | tat sa.nkShepaH kriyate mayA.atra sakalArthasampannaH || 48\.01|| paTTaH shubhado rAjNAM madhye.aShTAva~NgulAni vistIrNaH | sapta narendramahiShyAH ShaD yuvarAjasya nirdiShTaH || 48\.02|| chaturga~NgulavistAraH paTTaH senApaterbhavati madhye | dve cha prasAdapaTTaH pa~nchaite kIrtitAH paTTAH || 48\.03|| sarve dviguNAyAmA madhyAdardhena pArshvavistIrNAH | sarve cha shuddhakA~nchanavinirmitAH shreyaso vR^id.hdhyai || 48\.04|| pa~nchashikho bhUmipatestrishikho yuvarAjapArthivamahiShyoH | ekashikhaH sainyapateH prasAdapaTTo vinA shikhayA || 48\.05|| kriyamANaM yadi patraM sukhena vistArameti paTTasya | vR^iddhijayau bhUmipatestathA prajAnAM cha sukhasampat || 48\.06|| jIvitarAjyavinAshaM karoti madhye vraNaH samutpannaH | madhye sphuTitastyAjyo vighnakaraH pArshvayoH sphuTitaH || 48\.07|| ashubhanimittotpattau shAstraj~naH shAntimAdishedrAj~naH | shastanimittaH paTTo nR^ipagrAShTravivR^iddhaye bhavati || 48\.08|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM paTTalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 48|| \section{49 khaDgalakShaNAdhyAyaH} a~NgulashatArdhamuttama UnaH syAt \*pa~nchaviMshatiH khaDgaH | (##K.##pa~nchaviMshatiM) a~NgulamAnAjj~neyo vraNo.ashubho viShamaparvasthaH || 49\.01|| shrIvR^ikShavardhamAnAtapatrashivali~NgakuNDalAbjAnAm | sadR^ishA vraNAH prashastA dhvajAyudhasvastikAnAM cha || 49\.02|| kR^ikalAsakAkaka~NkakravyAdakabandhavR^ishchikAkR^itayaH | khaDge vraNA na shubhadA vaMshAnugatAH prabhUtAshcha || 49\.03|| sphuTito hrasvaH kuNTho vaMshachChinno na dR^igmano.anugataH | asvana iti chAniShTaH proktaviparyasta iShTaphalaH || 49\.04|| kvaNitaM maraNAyoktaM parAjayAya pravartanaM koshAt | svayamudgIrNe yuddhaM jvalite vijayo bhavati khaDge || 49\.05|| nAkAraNaM vivR^iNuyAn na vighaTTayechcha pashyen na tatra vadanaM na vadechcha mUlyam | deshaM na chAsya kathayet pratimAnayen na naiva spR^ishen nR^ipatiraprayato.asiyaShTim || 49\.06|| gojihvAgsaMsthAno nIlotpalavaMshapatrasadR^ishashcha | karavIrapatrashUlAgramaNDalAgrAH prashastAH syuH || 49\.07|| niShpanno na Chedyo nikaShaiH kAryaH pramANayuktaH saH | mUle mriyate svAmI jananI tasyAgratashChinne || 49\.08|| yasmin tsarupradeshe vraNo bhavet tadvadeva khaDgasya | vanitAnAmiva tilako guhye vAchyo mukhe dR^iShTvA || 49\.09|| atha vA spR^ishati yada~NgaM praShTA nistriMshabhR^it tadavadhArya | koshasthasyAdeshyo vraNo.asti shAstraM viditvedam || 49\.10|| shirasi spR^iShTe prathame.a~Ngule dvitIye lalATasaMsparshe | bhrUmadhye cha tR^itIye netre spR^iShTe chatruthe cha || 49\.11|| \*nAsAuShTha(##K.##nAsoShTha)gkapolahanushravaNagrIva\*aMsake cha pa~nchAdyAH | (##K.##aMsakeShu) urasi dvAdashasaMsthastrayodashe kakShayorj~neyaH || 49\.12|| stanaghR^idayodara\*kukShinAbhau tu chaturdashAdayo j~neyAH | (##K.##kukShinAbhIShu) nAbhimUle kaTyAM guhye chaikonaviMshatitaH || 49\.13|| UrvordvAviMshe syAdUrvormadhye vraNastrayoviMshe | jAnuni cha chaturviMshe ja~NghAyAM pa~nchaviMshe cha || 49\.14|| ja~NghAmadhye gulphe pArShNyAM pAde tada~NgulIShvapi cha | ShaDviMshatikAdyAvat triMshaditi matena gargasya || 49\.15|| putramaraNaM dhanAptirdhanahAniH sampadashcha bandhashcha | ekAdya~NgulasaMsthairvraNaiH phalaM nirdishet kramashaH || 49\.16|| sutalAbhaH kalaho hastiglabdhayaH putramaraNadhanalAbhau | kramasho vinAshavanitAptichittaduHkhAni ShaTprabhR^iti || 49\.17|| labdhir\*hAniH strIlabdhayo badho vR^iddhigmaraNaparitoShAH | (##K.##hAnistrIlabdhayo) j~neyAshchaturdashAdiShu dhanahAnishchaikaviMshe syAt || 49\.18|| vittAptiranirvANaM dhanAgamo mR^ityugsampado.asvatvam | aishvaryamR^ityurAjyAni cha kramAt triMshaditi yAvat || 49\.19|| parato na visheShaphalaM viShamasamasthAstu pApashubhaphaladAH | kaishchidaphalAH pradiShTAstriMshatparato.agramiti yAvat || 49\.20|| karavIrotpalagajamadaghR^itaku~NkumakundachampakasagandhaH | shubhado.aniShTo gomUtrapa~NkamedaHsadR^ishagandhaH || 49\.21|| kUrmavasAsR^ikkShAropamashcha bhayaduHkhado bhavati gandhaH | vaidUryakanakavidyutprabho jayArogyavR^iddhikaraH || 49\.22|| idamaushanasaM cha shastrapAnaM rudhireNa shriyamichChataH pradIptAm | haviShA guNavatgsutAbhilipsoH salilenAkShayamichChatashcha vittam || 49\.23|| vaDavAguShTrakareNudugdhapAnaM yadi pApena samIhate.arthasiddhim | jhaShapittamR^igAshvabastadugdhaiH karighastachChidaye satAlagarbhaiH || 49\.24|| ArkaM payo huDuviShANamaShIsametaM pArAvatAkhugshakR^itA cha \*yutaH pralepaH | (##K.##yutaM) shastrasya tailamathitasya tato.asya pAnaM pashchAtgshitasya na shilAsu bhavedvighAtaH || 49\.25|| kShAre kadalyA mathitena yukte dinoShite pAyitamAyasaM yat | samyakshitaM chAshmani naiti bha~NgaM na chAnyaloheShvapi tasya kauNThyam || 49\.26|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM khaDgalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 49|| \section{50 a~NgavidyAdhyAya} daivaj~nena shubhAshubhaM diguditasthAnAhR^itAn IkShatA vAchyaM praShTR^ignijAparA~NgaghaTanAM chAlokya kAlaM dhiyA | sarvaj~no hi charAcharAtmakatayAsau sarvadarsho vibhush cheShTAgvyAhR^itibhiH shubhAshubhaphalaM sandarshayatyarthinAm || 50\.01|| sthAnaM puShpasuhAsibhUriphalabhR^itsusnigdhakR^ittichChada\- asatpakShichyutashastasa.nj~nitataruchChAyopagUDhaM samam | devagR^iShidvijasAdhusiddhanilayaM satpuShpasasyokShitaM satsvAdUdakagnirmalatvajanitAhlAdaM cha \*sachChAdvalam || 50\.02|| (##K.##sachChADvalam) ChinnabhinnakR^imikhAtakaNTakipluShTarUkShakuTilairna sat kujaiH | krUrapakShiyutanindyanAmabhiH shuShkashIrNabahuparNa\*charmabhiH || 50\.03|| (##K.##varmabhiH) shmashAnashUnyAyatanaM chatuShpathaM tathA.amanoj~naM viShamaM sadaUSharam | avaskarA~NgArakapAlabhasmabhish chitaM tuShaiH shuShkatR^iNairnashobhanam || 50\.04|| pravrajitagnagnanApitaripubandhana\*saunikais tathA shvapachaiH | (##K.##sUnikais) kitavayatipIDitairyutamAyudhamAdhvIkavikrayairna shubham || 50\.05|| prAguttaraIshAshcha dishaH prashastAH praShTurna vAyvgambuyamAgnirakShaH | pUrvAhnakAle.asti shubhaM na rAtrau sandhyAdvaye prashnakR^ito.aparAhNe || 50\.06|| yAtrAvidhAne hi shubhAshubhaM yat proktaM nimittaM tadihApi vAchyam | dR^iShTvA puro vA janatAhR^itaM vA praShTuH sthitaM pANitale.atha vastre || 50\.07|| athA~NgAnyUrUgoShThastanavR^iShaNapAdaM cha dashanA bhujau hastau gaNDau kachagalanakhA~NguShThamapi yat | sasha~NkhaM \*kakShAMsaM shravaNa gudasandhIti puruShe (##K.##kaShAMsashravaNa) striyAM bhrUgnAsAsphigvalikaTisulekhA~Ngulichayam || 50\.08|| jihvA grIvA piNDike pArShNiyugmaM ja~Nghe nAbhiH karNapAlI kR^ikATI | vaktraM pR^iShThaM jatrugjAnvasthipArshvaM hR^itgtAlvakShI mehanorastrikaM cha || 50\.09|| napuMsakAkhyaM cha shiro lalATamAshvAdyasa.nj~nairaparaishchireNa | siddhirbhavejjAtu napuMsakairno rUkShakShatairbhagnakR^ishaishcha pUrvaiH || 50\.10|| spR^iShTe vA chAlite vApi pAdA~NguShThe.akShigrugbhavet | a~NgulyAM duhituH shokaM shiroghAte nR^ipAdbhayam || 50\.11|| viprayogamurasi svagAtrataH karpaTAhR^itiranarthadA bhavet | syAt priyAptirabhigR^ihya karpaTaM pR^ichChatashcharaNapAdayojituH || 50\.12|| pAdA~NguShThena vilikhedbhUmiM kShetrotthachintayA | hastena pAdau kaNDUyet tasya \*dAsImayI cha sA || 50\.13|| (##K.##dAsImayA) tAlabhUrjapaTadarshane.aMshukaM chintayet kachatuShAsthibhasmagam | vyAdhirAshrayati rajjugjAlakaM valkalaM cha samavekShya bandhanam || 50\.14|| pippalIgmarichashuNThivAridai rodhrakuShThavasanAmbujIrakaiH | gandhamAMsishatapuShpayA vadet pR^ichChatastagarakeNa \*chintayet || 50\.15|| (##K.##chintanam) strIgpuruShadoShapIDitasarva\*artha sutArthadhAnyatanayAnAm | (##K.##adhva) dvichatuShpadakShitInAM vinAshataH kIrtitairdR^iShTaiH || 50\.16|| nyagrodhamadhukatindukajambUplakShAmra\*badara jAtiphalaiH | (##K.##badari) dhanakanakapuruShalohAMshukarUpya\*audumbarAptir api karagaiH || 50\.17|| (##K.##udumbarAptir) dhAnyaparipUrNapAtraM kumbhaH pUrNaH kuTumbavR^iddhikarau | gajagoshunAM purIShaM dhanayuvatisuhR^idvinAshakaram || 50\.18|| pashughastimahiShapa~NkajarajatavyAghrairlabheta sandR^iShTaiH | avigdhananivasanamalayajakausheyAbharaNasa~NghAtam || 50\.19|| pR^ichChA vR^iddhashrAvakasuparivrADdarshane nR^ibhirvihitA | mitradyUtArthabhavA gaNikAnR^ipasUtikArthakR^itA || 50\.20|| shAkyopAdhyAyag\*arhat(##K.##Arhata)\*nirgranthi nimittanigamakaivartaiH | (##K.##nirgrantha) chauragchamUpativaNijAM dAsIyodhApaNasthavadhyAnAm || 50\.21|| tApase shauNDike dR^iShTe proShitaM pashupAlanam | hR^idgataM \*prachChakasya syAdu~nChavR^iTau vipannatA || 50\.22|| (##K.##pR^ichChakasya) ichChAmi praShTuM bhaNa pashyatvAryaH samAdishetyukte | saMyogakuTumbotthA lAbhAishvaryodgatA chintA || 50\.23|| nirdisheti gadite \*jayAdhvajA (##K.##jayAdhvagA) pratyavekShya mama chintitaM vada | Ashu sarvajanamadhyagaM tvayA dR^ishyatAmiti cha bandhugchaurajA || 50\.24|| antaHsthe.a~Nge svajana udito bAhyaje bAhya \*eva (##K.##evam) pAdA~NguShThA~NgulikalanayA dAsadAsIjanaH syAt | ja~Nghe preShyo bhavati bhaginI nAbhito hR^itsvabhAryA pANya~NguShThA~NgulichayakR^itasparshane putrakanye || 50\.25|| mAtaraM jaThare mUrdhni guruM dakShiNavAmakau | bAhU bhrAtAtha tatpatnI spR^iShTvA evaM chauramAdishet || 50\.26|| antarga~Ngamavamuchya bAhyagasparshanaM yadi karoti pR^ichChakaH | shleShmamUtrashakR^itas\*tyajantyatho pAtayet karatalasthavastu chet || 50\.27|| (##K.##tyajannadhaH) bhR^ishamavanAmitA~NgaparimoTanato.apyatha vA janadhR^itariktabhANDamavalokya cha chaurajanam | hR^itapatitakShatAsmR^itavinaShTabhagnagata\- unmuShitamR^itAdyaniShTaravato labhate na hR^itam || 50\.28|| nigaditamidaM yatgtat sarvaM tuShAsthiviShAdikaiH saha mR^itikaraM pIDArtAnAM samaM ruditag\*kShataiH | (##K.##kShutaiH) avayavamapi spR^iShTvAntaHsthaM dR^iDhaM marudAhared atibahu tadA bhuktvAnnaM saMsthitaH suhito vadet || 50\.29|| lalATasparshanAtgshUkadarshanAtshAlijaudanam | uraHsparshAt ShaShTikag\*AkhyaM grIvAsparshe cha yAvakam || 50\.30|| (##K.##annam) kukShigkuchajaTharajAnusparshe mAShAH payastilayavAgvaH | \*AsvAdayate chauShThau lihate madhuraM rasaM j~neyam || 50\.31|| (##K.##AsvAdayatash) \*visR^ikke sphoTayejjihvAmAmle vaktraM vikUNayet | (##K.##vispR^ikke) \*kaTuke.atha kaShAye.atha hikket ShThIvechcha saindhave || 50\.32|| (##K.##kaTutiktakaShAyoShNair) shleShmatyAge shuShkatiktaM tadalpaM shrutvA kravyAdaM vA prekShya vA mAMsamishram | bhrUgaNDauShThasparshane shAkunaM tad\- bhuktaM tenetyuktametan nimittam || 50\.33|| mUrdhagalakeshahanusha~NkhakarNaja~NghaM vastiM cha spR^iShTvA | gajamahiShameShashUkaragoshashamR^iga\*mahiSha mAMsayugbhuktam || 50\.34|| (##K.##omitted) dR^iShTe shrute.apyashakune godhAgmatsyAmiShaM vadedbhuktam | garbhiNyA garbhasya cha nipatanamevaM prakalpayet prashne || 50\.35|| pu~NgstrInapuMsakAkhye dR^iShTe.anumite puraHsthite spR^iShTe | tajjanma bhavati pAnAnnapuShpaphaladarshane cha shubham || 50\.36|| a~NguShThena bhrUgudaraM vA~NguliM vA spR^iShTvA pR^ichChedgarbhagchintA tadA syAt | madhvgAjyAdyairhemaratnapravAlair agrasthairvA mAtR^igdhAtryAtmajaishcha || 50\.37|| garbhayutA jaThare karage syAd duShTagnimittavashAt tadudAsaH | karShati tajjaTharaM yadi pIThag utpIDanataN karage cha kare.api || 50\.38|| ghrANAyA dakShiNe dvAre spR^iShTe mAsottaraM vadet | vAmedvau karNa evaM mA dvichaturghnaH shrutistane || 50\.39|| veNImUle trIn sutAn kanyake dve karNe putrAn pa~ncha haste trayaM cha | a~NguShThAnte pa~nchakaM chAnupUrvyA pAdA~NguShThe pArShNiyugme.api kanyAm || 50\.40|| savyAsavyagUrusamsparshe sUte kanyAsutadvayam | spR^iShTe lalATamadhyAnte chatustritanayA bhavet || 50\.41|| shiroglalATabhrUkarNagaNDaM hanuradA galaM savyApasavyaskandhashcha hastau chibukanAlakam || 50\.42|| uraH kuchaM dakShiNamapyasavyaM hR^itgpArshvamevaM jaTharaM kaTishcha | sphikgpAyusandhiUruyugaM cha jAnU ja~Nghe.atha pAdAviti kR^ittikAgAdau || 50\.43|| iti nigaditametadgAtrasaMsparshalakShma prakaTamabhimatAptyai vIkShya shAstrANi samyak | vipulamatirudAro vetti yaH sarvametan narapatijanatAbhiH pUjyate.asau sadaiva || 50\.44|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM a~NgavidyAdhyAya samAptaH || 50|| \section{51 piTakalakShaNAdhyAyaH} sitagraktapItakR^iShNA viprAdInAM krameNa piTakA ye | te kramashaH proktaphalA varNAnAM \*nAgrajAtAnAm || 51\.01|| (##K.##agrajAdInAm) susnigdhavyaktashobhAH shirasi dhanachayaM mUrdhni saubhAgyamArAd daurbhAgyaM bhrUyugotthAH priyajanaghaTanAmAshu duHshIlatAM cha | tanmadhyotthAshcha shokaM nayanapuTagatA netrayoriShTadR^iShTiM pravrajyAM sha~Nkhadeshe.ashrujalanipatanag\*sthAnagA rAnti chintAm || 51\.02|| (##K.##sthAnagAshcha atichintAm) ghrANAgaNDe vasanasutadAshchauShThayorannalAbhaM kuryustadvachchibukatalagA bhUri vittaM lalATe | hanvorevaM galakR^itapadA bhUShaNAnyannapAne shrotre \*ShaDbhUtaNa gaNamapi j~nAnamAtmasvarUpam || 51\.03|| (##K.##U.tadbhUShaNa) shiraHgsandhigrIvAhR^idayakuchapArshvorasi gatA ayoghAtaM ghAtaM sutatanayalAbhaM shuchamapi | priyaprAptiM skandhe.apyaTanamatha bhikShArthamasakR^id vinAshaM kakShotthA vidadhati dhanAnAM \*bahumukham || 51\.04|| (##K.##bahusukham) duHkhashatrunichayasya \*vinAshaM pR^iShThabAhuyugajA rachayanti | (##K.##vighAtaM) saMyamaM cha maNibandhanagjAtA bhUShaNAdyamupabAhuyugutthAH || 51\.05|| dhanAptiM saubhAgyaM shuchamapi karA~NgulygudaragAH supAnAnnaM nAbhau tadadha iha chaurairdhanahR^itim | dhanaM dhAnyaM bastau yuvatimatha meDhre sutanayAn dhanaM saubhAgyaM vA gudavR^iShaNajAtA vidadhati || 51\.06|| UrvoryAnA~NganAglAbhaM jAnvoH shatrujanAt kShatim | shastreNa ja~Nghayorgulphe.adhvabandhakleshadAyinaH || 51\.07|| sphikgpArShNipAdajAtA dhananAshAgamyagamanamadhvAnam | bandhanama~Ngulinichaye.a~NguShThe cha j~nAtilokataH pUjAm || 51\.08|| utpAtagaNDapiTakA dakShiNato vAmatastvabhIghAtAH | dhanyA bhavanti puMsAM tadgviparItAsh\*cha nArINAm || 51\.09|| (##K.##tu) iti piTakavibhAgaH prokta AmUrdhato.ayaM vraNatilakavibhAgo.apyevameva prakalpyaH | bhavati mashakalakShmAvartajanmApi tadvan nigaditaphalakAri prANinAM dehasaMstham || 51\.10|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM piTakalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 51|| \section{52 vAstuvidyA} vAstuj~nAnamathAtaH kamalabhavAn muniparaM parAyAtam | kriyate.adhunA mayAgidaM vidadhasAMvatsaraprItyai || 52\.01|| kimapi kila bhUtamabhavadrundhAnaM rodasI sharIreNa | tadamaragaNena sahasA vinigR^ihyAdhomukhaM nyastam || 52\.02|| yatra cha yena gR^ihItaM vibudhenAdhiShThitaH sa tatraiva | tadamaramayaM vidhAtA vAstunaraM kalpayAmAsa || 52\.03|| uttamamaShTAbhyadhikaM hastashataM nR^ipagR^ihaM pR^ithutvena | aShTAShTagUnAnyevaM pa~ncha sapAdAni dairghyeNa || 52\.04|| ShaDbhiH ShaDbhirhInA senApatigsadmanAM chatuHShaShTiH | \*evaM pa~ncha gR^ihANi ShaDbhAgasamanvitA dairghyam || 52\.05|| (##K.##pa~ncha evaM vistArAt) ShaShTish\*chaturbhirhInA veshmAni pa~ncha sachivasya | (##K.##chaturvihInA) svAShTAMshayuto dairghyaM tadardhato rAjamahiShINAm || 52\.06|| ShaDbhiH ShaDbhishchaivaM yuvarAjasyApavarjitAshItiH | tryaMshAnvitA cha dairghyaM pa~ncha tadardhaistadanujanAnAm || 52\.07|| nR^ipasachivAntaratulyaM sAmantapravararAjapuruShANAm | nR^ipayuvarAjavisheShaH ka~nchukiveshyAkalAj~nAnAm || 52\.08|| adhyakShAdhikR^itAnAM \*sarveShAM koshagratitulyam | (##K.##sarveShAmeva) yuvarAjamantrivivaraM karmAntAdhyakShadUtAnAm || 52\.09|| chatvAriMshadg dhInA chatushchaturbhistu pa~ncha yAvaditi | ShaDgbhAgayutA dairghyaM daivaj~napurodhasorbhiShajaH || 52\.10|| vAstuni yo vistAraH sa eva chochChrAyagnishchayaH shubhadaH | shAlA ekeShu gR^iheShvapi vistArAddviguNitaM dairghyam || 52\.11|| chAturvarNyavyAso dvAtriMshat \*sA chatushchaturhInA | (##K.##syAt) AShoDashAditi paraM nyUnataramatIva hInAnAm || 52\.12|| sadashAMshaM viprANAM kShatrasyAShTAMshasaMyutaM dairghyam | ShaDbhAgayutaM vaishyasya bhavati shUdrasya pAdayutam || 52\.13|| nR^ipasenApatigR^ihayorantaramAnena kosharatibhavane | senApatichAturvarNyavivarato rAjapuruShANAm || 52\.14|| atha \*pArashava gAdInAM svamAnasaMyogadalasamaM bhavanam | (##K.##pArasava) hInAdhikaM svamAnAdashubhakaraM vAstu sarveShAm || 52\.15|| pashvgAshramiNAmamitaM dhAnyAyudhavahniratigR^ihANAM cha | nechChanti shAstrakArA hastashatAduchChritaM parataH || 52\.16|| senApatignR^ipatInAM saptatisahite dvidhAkR^ite vyAse | shAlA chaturdashaghR^ite pa~nchatriMshaddhR^ite.alindaH || 52\.17|| hastadvAtriMshAdiShu chatushchatustritrikatrikAH shAlAH | saptadashatritayatithitrayodashakR^itA~NgulAbhyadhikAH || 52\.18|| trigtridvidvidvisamAH kShayakramAda~NgulAni chaiteShAm | vyekA viMshatiraShTau viMshatiraShTAdasha tritayam || 52\.19|| shAlAgtribhAgatulyA kartavyA vIthikA bahirbhavanAt | yadyagrato bhavati sA soShNIShaM nAma tadvAstu || 52\.20|| sAyAshrayamiti pashchAt sAvaShTambhaM tu pArshvasaMsthitayA | susthitamiti cha samantAtgshAstraj~naiH pUjitAH sarvAH || 52\.21|| vistAragShoDashAMshaH sachaturhasto bhavedgR^ihochChrAyaH | dvAdashabhAgenaUno bhUmau bhUmau samastAnAm || 52\.22|| vyAsAt ShoDashabhAgaH sarveShAM sadmanAM bhavati bhittiH | pakveShTakAgAkR^itAnAM dArukR^itAnAM tu \*na vikalpaH || 52\.23|| (##K.##savikalpaH, ##K.##str. na vikalpaH) ekAdashabhAgayutaH sasaptatirnR^ipabaleshayorvyAsaH | uchChrAyo.a~Ngulatulyo dvArasyArdhena viShkambhaH || 52\.24|| viprAdInAM vyAsAt pa~nchAMsho.aShTAdashA~NgulasametaH | sAShTAMsho viShkambho dvArasya triguNa uchChrAyaH || 52\.25|| uchChrAyaghastasa~NkhyAparimANAnya~NgulAni bAhulyam | shAkhAdvaye.api kAryaM sArdhaM tat syAdudumbarayoH || 52\.26|| uchChrAyAt saptaguNAdashItibhAgaH pR^ithutvameteShAm | navaguNite.ashItyaMshaH stambhasya dashAMshahIno.agre || 52\.27|| \*samachaturasro(##K.##samachaturashro) ruchako vajro.aShTAsrir dvivajrako dviguNaH | (##K.##aShTAshris) dvAtriMshatA tu madhye pralInako vR^itta iti vR^ittaH || 52\.28|| stambhaM vibhajya navadhA vahanaM bhAgo ghaTo.asya bhAgo.anyaH | padmaM tathAguttaroShThaM kuryAdbhAgena bhAgena || 52\.29|| stambhasamaM bAhulyaM bhAratulAnAmuparyuparyAsAm | bhavati tulAgupatulAnAmUnaM pAdena pAdena || 52\.30|| apratiShiddhAlindaM samantato vAstu sarvatobhadram | nR^ipavibudhasamUhAnAM kAryaM dvAraishchaturbhirapi || 52\.31|| nandyAvartamalindaiH shAlAkuDyAt pradakShiNAntagataiH | dvAraM pashchimamasmin vihAya sheShANi kAryANi || 52\.32|| dvArAlindo.antagataH pradakShiNo.anyaH shubhastatashchAnyaH | \*tasmiMsh cha vardhamAne dvAraM tu na dakShiNaM kAryam || 52\.33|| (##K.##tadvad) aparo.antagato.alindaH prAgantagatau tadutthitau chAnyau | tadavadhig\*vidhR^itash(##K.##vivR^itash, ##K.##str. vidhR^ita) chAnyaH prAgdvAraM svastike \*shubhadam || 52\.34|| (##K.##.ashubhadam, ##K.##str. shubham) prAkgpashchimAvalindAvantagatau tadavadhisthitau sheShau | ruchake dvAraM na shubhadamuttarato.anyAni shastAni || 52\.35|| shreShThaM nandyAvartaM sarveShAM vardhamAnasa.nj~naM cha | svastikagruchake madhye sheShaM shubhadaM nR^ipAdInAm || 52\.36|| uttarashAlAghInaM hiraNyanAbhaM trishAlakaM dhanyam | prAkshAlayA viyuktaM sukShetraM vR^iddhidaM vAstu || 52\.37|| yAmyAhInaM chullI trishAlakaM vittanAshakarametat | pakShaghnamaparayA varjitaM sutadhvaMsavairakaram || 52\.38|| siddhArthamaparayAmye yamasUryaM pashchimottare shAle | daNDAkhyamudakpUrve vAtAkhyaM prAgyutA yAmyA || 52\.39|| pUrvApare tu shAle gR^ihachullI dakShiNottare kAcham | siddhArthe.arthAvAptiryamasUrye gR^ihapatermR^ityuH || 52\.40|| daNDavadho daNDAkhye kalahodvegaH sadaiva vAtabAkhye | vittavinAshashchullyAM j~nAtivirodhaH smR^itaH kAche || 52\.41|| ekAshItivibhAge dasha dasha pUrvottarAyatA rekhAH | antastrayodasha surA dvAtriMshadgbAhyakoShThasthAH || 52\.42|| shikhigparjanyajayantendrasUryasatyA bhR^isho.antarikShashcha | \*aishAnyAdi gkramasho dakShiNapUrve.anilaH koNe || 52\.43|| (##K.##aishAnyAdyAH) pUShA vitathabR^ihatkShatayamagandharvAkhyabhR^i~NgarAjamR^igAH | pitR^igdauvArikasugrIvakusumadantAmbupatyasurAH || 52\.44|| shoSho.atha pApayakShmA rogaH koNe tato.ahigmukhyau cha | bhallATasomabhujagAstato.aditirditiriti kramashaH || 52\.45|| madhye brahmA navakoShThakAdhipo.asyAryamA sthitaH prAchyAm | ekAntarAt pradakShiNamasmAt savitA vivasvAMshcha || 52\.46|| vibudhAdhipatistasmAn mitro.anyo rAjayakShmanAmA cha | \*pR^ithivI dharApavatsAvityete brahmaNaH paridhau || 52\.47|| (##K.##pR^ithvI) Apo nAmAishAne koNe hautAshane cha sAvitraH | jaya iti cha nairR^ite rudra Anile.abhyantarapadeShu || 52\.48|| ApastathApavatsaH parjanyo.agnirditishcha vargo.ayam | evaM koNe koNe padikAH syuH pa~ncha pa~ncha surAH || 52\.49|| bAhyA dvipadAH sheShAste vibudhA viMshati samAkhyAtAH | sheShAshchatvAro.anye tripadA dikShvaryamAdyAste || 52\.50|| pUrvottaradigmUrdhA puruSho.ayamavA~Nmukho.asya shirasi shikhI | Apo mukhe stane.asyAryamA hyurasyApavatsashcha || 52\.51|| parjanyAdyA bAhyA dR^ikshravaNoraHsthalAMsagA devAH | satyAdyAH pa~ncha bhuje haste savitA \*cha sAvitraH || 52\.52|| (##K.##sasAvitraH) vitatho bR^ihatkShatayutaH pArshve jaThare sthito vivasvAMshcha | UrU jAnu cha ja~Nghe sphigiti yamAdyaiH parigR^ihItAH || 52\.53|| ete dakShiNapArshve sthAneShvevaM cha vAmapArshvasthAH | meDhre shakragjayantau hR^idaye brahmA pitA\*a~NghrigataH || 52\.54|| (##K.##a~NgrigataH) aShTAShTakapadamatha vA kR^itvA rekhAshcha koNagAstiryak | brahmA chatuShpado.asminn ardhapadA brahmakoNasthAH || 52\.55|| aShTau cha bahiShkoNeShvardhapadAstadgubhayasthitAH sArdhAH | uktebhyo ye sheShAste dvipadA viMshatiste \*hi || 52\.56|| (##K.##cha) sampAtA vaMshAnAM madhyAni samAni yAni cha padAnAm | marmANi tAni \*vindyAn na tAni paripIDayet prAj~naH || 52\.57|| (##K.##vindyAnn aparipIDayet) tAnyashuchibhANDakIlastambhAdyaiH pIDitAni shalyaishcha | gR^ihabhartustattulye pIDAma~Nge prayachChanti || 52\.58|| kaNDUyate yada~NgaM \*gR^ihabhartur yatra vAmarAhutyAm | (##K.##gR^ihapatinA) ashubhaM bhaven nimittaM vikR^itervA agneH sashalyaM tat || 52\.59|| marmaNyamarmago vA ruNad.hdhyarthAgamaM tuShasamUhaH) | api nAgadantako marmasaMsthito doShakR^idbhavati || 52\.60|| rogAdvAyuM pitR^ito hutAshanaM shoShasUtramapi vitathAt | mukhyAdbhR^ishaM jayantAchcha bhR^i~Ngamaditeshcha sugrIvam || 52\.61|| tatsampAtA nava ye tAnyatimarmANi sa.npradiShTAni | yashcha padasyAShTAMshastat proktaM marmaparimANam || 52\.62|| padahastasa~NkhyayA sammitAni vaMsho.a~NgulAni vistIrNaH | vaMshavyAso.adhyardhaH shirApramANaM vinirdiShTam || 52\.63|| sukhamichChan brahmANaM yatnAdrakShedgR^ihI \*gR^ihAntaHstham | (##K.##gR^itAntastham) uchChiShTAdygupaghAtAdgR^ihapatirupatapyate tasmin || 52\.64|| dakShiNabhujena hIne vAstunare.arthakShayo.a~NganAdAdoShAH | (##K.##a~NganAdoShAH) vAme.arthadhAnyahAniH shirasi guNairhIyate sarvaiH || 52\.65|| strIdoShAH sutamaraNaM preShyatvaM chApi charaNavaikalye | avikalapuruShe vasatAM mAnArthayutAni saukhyAni || 52\.66|| gR^ihagnagaragrAmeShu cha sarvatraivaM pratiShThitA devAH | teShu cha yathAnurUpaM varNA viprAdayo vAsyAH || 52\.67|| vAsagR^ihANi cha vindyAdviprAdInAmudadigAdyAni | vishatAM cha yathA bhavanaM bhavanti tAnyeva dakShiNataH || 52\.68|| navaguNasUtravibhaktAnyaShTaguNenAtha vA chatuHShaShTeH | dvArANi yAni teShAmanalAdInAM phalopanayaH || 52\.69|| \*anilabhayaM(##K.##analabhayaM) \*strIjananaM prabhUtadhanatA narendravAllabhyam | (##K.##strIjanma) krodhaparatAnR^itatvaM krauryaM chauryaM cha pUrveNa || 52\.70|| alpasutatvaM praiShyaM nIchatvaM bhakShyapAnasutavR^iddhiH | raudraM kR^itaghnamadhanaM sutavIryaghnaM cha yAmyena || 52\.71|| sutapIDA ripuvR^iddhirna sutadhanAptiH sutArthaphalasampat | (##K.##dhanastAptiH) dhanasampan nR^ipatigbhayaM dhanakShayo roga ityapare || 52\.72|| vadhabandho ripuvR^iddhiH sutadhanalAbhaH samastaguNasampat | (##K.##dhanasutalAbhaH) putradhanAptirvairaM sutena doShAH striyA naiHsvam || 52\.73|| mArgatarukoNakUpastambhabhramaviddhamashubbhadaM dvAram | uchChrAyAddviguNamitAM tyaktvA bhUmiM na doShAya || 52\.74|| rathyAgAviddhaM dvAraM nAshAya kumAradoShadaM taruNA | pa~NkadvAre shoko vyayo.ambuniHsrAviNi proktaH || 52\.75|| (##K.##ambuni shrAviNi) kUpenApasmAro bhavati vinAshashcha devatAgAviddhe | stambhena strIdoShAH kulanAsho brAhmaNAbhimukhe || 52\.76|| (##K.##brAhmaNo.abhimukhe) unmAdaH svayamudghATite.atha pihite svayaM kulavinAshaH | mAnAdhike nR^ipabhayaM dasyubhayaM \*vyasanameva nIche cha || 52\.77|| (##K.##vyasanadaM nIcham) dvAraM dvArasyopari yat tan na shivAya sa~NkaTaM yachcha | AvyAttaM kShudbhayadaM kubjaM kulanAshanaM bhavati || 52\.78|| pIDAkaramatipIDitamantarvinataM bhavedabhAvAya | bAhyavinate pravAso digbhrAnte dasyubhiH pIDA || 52\.79|| mUladvAraM nAnyairdvArairabhisandadhIta rUpagR^id.hdhyA | ghaTaphalapatrapramathAAdibhishcha tanma~NgalaishchinuyAt || 52\.80|| aishAnyAdiShu koNeShu saMsthitA bAhyato gR^ihasyaitAH | charakI vidArinAmAtha pUtanA rAkShasI cheti || 52\.81|| purabhavanagrAmANAM ye koNAsteShu nivasatAM doShAH | shvapachAdayo.antyajAtyAsteShveva vivR^iddhimAyAnti || 52\.82|| yAmyAdiShvashubhaphalA jAtAstaravaH pradakShiNenaite | udagAdiShu prashastAH plakShavaTodumbarAshvatthA || 52\.83|| (##K.##udumbarAshvatthAH) AsannAH kaNThakino ripubhayadAH kShIriNo.arthanAshAya | phalinaH prajAkShayakarA dArUNyapi varjayedeShAm || 52\.84|| ChindyAdyadi na tarUMshtAn tadantare pUjitAn vapedanyat | (##K.##anyAn) punnAgAshokAriShTabakulapanasAn shamIshAlau || 52\.85|| shastauShadhidrumalatA madhurA sugandhA snigdhA samA na suShirA cha mahI narANAm | apyadhvani shramavinodamupAgatAnAM dhatte shriyaM kimuta shAshvatamandireShu || 52\.86|| sachivAlaye.arthanAsho dhUrtagR^ihe sutavadhaH samIpasthe | udvego devakule chatuShpade bhavati chAkIrtiH || 52\.87|| (##K.##U.chatuShpathe) chaitye bhayaM grahakR^itaM valmIkashvabhrasa~Nkule vipadaH | gartAyAM tu pipAsA kUrmAkAre dhanavinAshaH || 52\.88|| udagAdiplavamiShTaM viprAdInAM pradakShiNenaiva | vipraH sarvatra vasedanuvarNamatheShTamanyeShAm || 52\.89|| gR^ihamadhye hastamitaM khAtvA paripUritaM punaH shvabhram | yadyUnamaniShTaM tat same samaM dhanyamadhikaM yat || 52\.90|| shvabhramatha vAmbupUrNaM padashatamitvAgAgatasya yadi naUnam | taddhanyaM yachcha bhavet palAnyapAmADhakaM chatuHShaShTiH || 52\.91|| Ame vA mR^itpAtre shvabhrasthe dIpavartirabhyadhikam | jvalati dishi yasya shastA sA bhUmistasya varNasya || 52\.92|| shvabhroShitaM na kusumaM yasya pramlAyate.anuvarNasamam | (##K.##yasmin) tattasya bhavati shubhadaM yasya cha yasmin mano ramate || 52\.93|| sitagraktapItakR^iShNA viprAdInAM prashasyate bhUmiH | gandhashcha bhavati yasyAM ghR^itarudhirAnnAdyamadyasamaH || 52\.94|| (##K.##yasyA) kushayuktA sharabahulA dUrvAkAshAvR^itA kremeNa mahI | \*hyanuvarNaM vR^iddhikarI madhurakaShAyAmlakaTukA cha || 52\.95|| (##K.##anuvarNam) kR^iShTAM prarUDhabIjAM go.adhyuShitAM brAhmaNaiH prashastAM cha | gatvA mahIM gR^ihapatiH kAle sAmvatsaroddiShTe || 52\.96|| bhakShyairnAnAkArairdadhygakShatasurabhikusumadhUpaishcha | daivatapUjAM kR^itvA sthapatIn abhyarchya viprAMshcha || 52\.97|| vipraH spR^iShTvA shIrShaM vakShashcha kShatriyo vishAshchagUrU | shUdraH pAdau spR^iShTvA kuryAdrekhAM gR^ihArambhe || 52\.98|| a~NguShThakena kuryAn madhyA~NgulyA.atha vA pradeshinyA | kanakamaNirajatamuktAdadhikaphalakusumAkShataishcha shubham || 52\.99|| shastreNa shastramR^ityurbandho lohena bhasmanAgnibhayam | taskarabhayaM tR^iNena cha kAShThollikhitA cha rAjabhayam || 52\.100|| vakrA pAdAlikhitA shatrubhayakleshadA virUpA cha | charmA~NgArAsthikR^itA dantena cha bhartur ashivAya || 52\.101|| (##K.##kartur) vairamapasavyalikhitA pradakShiNaM sampado vinirdeshyAH | vAchaH paruShA niShThIvitaM kShutaM chAshubhaM kathitam || 52\.102|| ardhanichitaM kR^itaM vA pravishan sthapatirgR^ihe nimittAni | avalokayedgR^ihapatiH kva saMsthitaH spR^ishati kiM chA~Ngam || 52\.103|| ravidIpte yadi shakunistasmin kAle virauti paruSharavam | (##K.##paruSharavaH) saMspR^iShTA~NgasamAnaM tasmin deshe.asthi nirdeshyam || 52\.104|| shakunasamaye.athvA.anye hastyashvashvAdayo.anuvAshante | tatprabhavamasthi tasmiMstada~NgasambhUtameveti || 52\.105|| sUtre prasAryamANe gardabhagrAvo.asthishalyamAchaShTe | shvashR^igAlala~Nghite vA sUtre shalyaM vinirdeshyam || 52\.106|| dishi shAntAyAM shakunir madhuravirAvI yadA tadA vAchyaH | (##K.##shakuno) arthastasmin sthAne gR^iheshvarAdhiShThite.a~Nge vA || 52\.107|| sUtrachChede mR^ityuH kIle chAvA~Nmukhe mahagaH | (##K.##mahAn rogaH) gR^ihanAthasthapatInAM smR^itiglope mR^ityurAdeshyaH || 52\.108|| skandhAchchyute shirorukkulopasargo.apavarjite kumbhe | bhagne.api cha karmivadhashchyute karAdgR^ihapatermR^ityuH || 52\.109|| dakShiNapUrve koNe kR^itvA pUjAM shilAM nyaset prathamam | (##K.##prathamAm) sheShAH pradakShiNena stambhAshchaivaM samutthApya || 52\.110|| (##K.##samutthApyAH) ChatrasragambarayutaH kR^itadhUpavilepanaH samutthApyaH | stambhastathaiva kAryo dvArochChrAyaH prayatnena || 52\.111|| vihagAdibhiravalInairAkampitapatitaduHsthitaishcha tathA | (##K.##phalam) shakradhvajag\*sadR^ishaphalaM tadeva tasmin vinirdiShTam || 52\.112|| (##K.##sadR^ishaM tasmiMshcha shubhaM) prAguttaronnate dhanasutakShayaH sutavadhashcha durgandhe | vakre bandhuvinAsho na santi garbhAshcha dingmUDhe || 52\.113|| ichChedyadi gR^ihavR^iddhiM tataH samantAdvivardhayet tulyam | ekoddeshe doShaH prAgatha vA.apyuttare kuryAt || 52\.114|| prAgbhavati mitravairaM mR^ityubhayaM dakShiNena yadi vR^iddhiH | arthavinAshaH pashchAdudavivR^iddhir manastApaH || 52\.115|| (##K.##udagvivR^iddhau) aishAnyAM devagR^ihaM mahAnasaM yadi chApi kAryamAgneyyAm | nairR^ityAM bhANDopaskaro.arthadhAnyAni mArutyAm || 52\.116|| prAchyAdisthe salile sutahAniH shikhigbhayaM ripubhayaM cha | strIkalahaH strIdauShTyaM naiHsvyaM vittAtmajavivR^iddhiH || 52\.117|| khagagnilayabhagnasaMshuShkadadhadevAlayashmashAnasthAn | kShIratarugdhavavibhItakanimbAraNi\*varjitAn ChindyAt || 52\.118|| (##K.##varjitAMshchChindyAt) rAtrau kR^itabalipUjaM pradakShiNaM ChedayeddivA vR^ikSham | dhanyamudakprAkpatataM na grAhyo.ato.anyathA patitaH || 52\.119|| Chedo yadyavikArI tataH shubhaM dAru tadgR^ihaupayikam | pIte tu maNDale nirdishet tarormadhyagAM godhAm || 52\.120|| ma~njiShThAbhe bheko nIle sarpastathA.aruNe saraTaH | mudgAbhe.ashmA kapile tu mUShako.ambhashcha khaDgAbhe || 52\.121|| dhAnyagoguruhutAshasurANAM na svapedupari nApyanuvaMsham | nottarAparashirA na cha nagno naiva chArdracharaNaH shriyamichChan || 52\.122|| bhUripuShpavikaraM satoraNaM toyapUrNakalashopashobhitam | (##K.##nikaraM) dhUpagandhabalipUjitAmaraM brAhmaNadhvaniyutaM vishedgR^iham || 52\.123|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM vAstuvidyA samAptaH || 52|| \section{53 dakArgalAdhyAyaH} dharmyaM yashasyaM cha vadAmyato.ahaM dakArgalaM yena jalopalabdhiH | (##K.##dagArgalaM) puMsAM yathA~NgeShu shirAstathaiva kShitAvapi pronnatagnimnasaMsthAH || 53\.01|| ekena varNena rasena chAmbhashchyutaM nabhasto vasudhAgvisheShAt | nAnArasatvaM bahuvarNatAM cha gataM parIkShyaM kShitigtulyameva || 53\.02|| puruhUtAnalayamanirR^itivaruNapavanendusha~NkarA devAH | vij~nAtavyAH kramashaH prAchyAdyAnAM dishAM patayaH || 53\.03|| dikpatisa.nj~nA cha shirA navamI madhye mahAshirAnAmnI | etAbhyo.anyAH shatasho viniHsR^itA nAmabhiH prathitAH || 53\.04|| pAtAlAd\*UrdhvashirA shubhA chaturdikShu saMsthitA yAshcha | (##K.##UrdhvashirAH shubhAsh) koNadigutthA na shubhAH shirAnimittAnyato vakShye || 53\.05|| yadi vetaso.amburahite deshe hastaistribhistataH pashchAt | sArdhe puruShe toyaM vahati shirA pashchimA tatra || 53\.06|| chihnamapi chArdhapuruShe maNDUkaH pANDuro.atha mR^it pItA | puTabhedakashcha tasmin pAShANo bhavati toyamadhaH || 53\.07|| jambvAshchodadhastaistribhiH shirAdho naradvaye pUrvA | mR^illohagandhikA pANDurA cha puruShe.atra maNDUkaH || 53\.08|| (##K.##atha) jambUvR^ikShasya prAgvalmIko yadi bhavet samIpasthaH | tasmAddakShiNapArshve salilaM puruShadvaye svAdu || 53\.09|| ardhapuruShe cha matsyaH pArAvatasannibhashcha pAShANaH | mR^idbhavati chAtra nIlA dIrghaM kAlaM cha bahu toyam || 53\.10|| pashchAdudumbarasya tribhireva karairnaradvaye sArdhe | puruShe sito.ahirashmA~njanopamo.adhaH shirA sujalA || 53\.11|| udagarjunasya dR^ishyo valmIko yadi tato.arjunAddhastaiH | tribhirambu bhavati puruShaistribhirardhasamanvitaiH pashchAt || 53\.12|| shvetA godhArdhanare puruShe mR^iddhUsarA tataH kR^iShNA | pItA sitA sasikatA tato jalaM nirdishedamitam || 53\.13|| valmIkopachitAyAM nirguNDyAM dakShiNena kathitakaraiH | puruShadvaye sapAde svAdu jalaM bhavati chAshoShyam || 53\.14|| rohitamatsyo.ardhanare mR^it kapilA pANDurA tataH parataH | sikatA sasharkarA.atha krameNa parato bhavatyambhaH || 53\.15|| pUrveNa yadi badaryA valmIko dR^ishyate jalaM pashchAt | puruShaistribhirAdeshyaM shvetA gR^ihagodhikArdhanare || 53\.16|| sapalAshA badarI cheddishyaparasyAM tato jalaM bhavati | puruShatraye sapAde puruShe.atra cha duNDubhash chihnam || 53\.17|| (##K.##duNDubhish) vilva gudumbarayoge vihAya hastatrayaM tu yAmyena | (##K.##bilva) puruShaistribhirambu bhavet kR^iShNo.ardhanare cha maNDUkaH || 53\.18|| kAkodumbarikAyAM valmIko dR^ishyate shirA tasmin | puruShatraye sapAde pashchimadiksthA vahati sA cha || 53\.19|| ApANDupItikA mR^idgorasavarNashcha bhavati pAShANaH | puruShArdhe kumudanibho dR^iShTipathaM mUShako yAti || 53\.20|| jalaparihIne deshe vR^ikShaH kampillako yadA dR^ishyaH | prAchyAM hastatritaye vahati shirA dakShiNA prathamam || 53\.21|| mR^ingnIlotpalavarNA kApotA \*dR^ishyate tatas tasmin | (##K.##chaiva dR^ishyate) haste.ajagandhako matsyakaH payo.alpaM cha sakShAram || 53\.22|| (##K.##.ajagandhimatsyo bhavati) shoNAkataroraparottare shirA dvau karAvatikramya | kumudA nAma shirA sA puruShatrayavAhinI bhavati || 53\.23|| Asanno valmIko dakShiNapArshve vibhItakasya yadi | adhyardhe bhavati shirA puruShe j~neyA dishi prAchyAm || 53\.24|| (##K.##tasya) tasyaiva pashchimAyAM dishi valmIko yadA bhaveddhaste | tatrodabhavati shirA chaturbhirardhAdhikaiH puruShaiH || 53\.25|| shveto vishvambharakaH prathame puruShe tu ku~NkumAbho.ashmA | aparasyAM dishi cha shirA nashyati varShatraye.atIte || 53\.26|| \*sakushaH sita aishAnyAM valmIko yatra kovidArasya | (##K.##sakushAsita) madhye tayornarairardhapa~nchamaistoyamakShobhyam || 53\.27|| prathame puruShe bhujagaH kamalodarasannibho mahI raktA | kuruvindaH pAShANashchihnAnyetAni vAchyAni || 53\.28|| yadi bhavati saptaparNo valmIkavR^itastaduttare toyam | vAchyaM puruShaiH pa~nchabhiratrApi bhavanti chihnAni || 53\.29|| puruShArdhe maNDUko harito haritAlasannibhA bhUshcha | pAShANo.abhranikAshaH saumyA cha shirA shubhAmbuvahA || 53\.30|| sarveShAM vR^ikShANAmadhaH sthito darduro yadA dR^ishyaH | tasmAddhaste toyaM chaturbhirardhAdhikaiH puruShaiH || 53\.31|| puruShe tu bhavati nakulo nIlo mR^it pItikA tataH shvetA | dardurasamAnarUpaH pAShANo dR^ishyate chAtra || 53\.32|| yadyahinilayo dR^ishyo dakShiNataH saMsthitaH kara~njasya | hastadvaye tu yAmye puruShatritaye shirA sArdhe || 53\.33|| kachChapakaH puruShArdhe prathamaM chodbhidyate shirA pUrvA | udaganyA svAdujalA harito.ashmAdhastatastoyam || 53\.34|| uttaratashcha madhUkAdahinilayaH pashchime tarostoyam | parihR^itya pa~ncha hastAn ardhAShTamapauruShAn prathamam || 53\.35|| (##K.##pauruShe) ahirAjaH puruShe.asmin dhUmrA dhAtrI kuluttha varNo.ashmA | (##K.##kulattha) mAhendrI bhavati shirA vahati saphenaM sadA toyam || 53\.36|| valmIkaH snigdho dakShiNena tilakasya sakushadUrvashchet | puruShaiH pa~nchabhirambho dishi vAruNyAM shirA pUrvA || 53\.37|| sarpAvAsaH pashchAdyadA kadambasya dakShiNena jalam | parato hastatritayAt ShaDbhiH puruShaisturIyagUnaiH || 53\.38|| kauberI chAtra shirA vahati jalaM lohagandhi chAkShobhyam | kanakagnibho maNDUko naramAtre mR^ittikA pItA || 53\.39|| valmIkasaMvR^ito yadi tAlo vA bhavati nAlikero vA | pashchAt ShaDbhirhastairnaraishchaturbhiH shirA yAmyA || 53\.40|| yAmyena kapitthasyAhisaMshrayashchedudagjalaM vAchyam | sapta parityajya karAn khAtvA puruShAn jalaM pa~ncha || 53\.41|| karburako.ahiH puruShe kR^iShNA mR^it puTabhidapi cha pAShANaH | shvetA mR^it pashchimataH shirA tatashchottarA bhavati || 53\.42|| ashmantakasya vAme badarI vA dR^ishyate.ahinilayo vA | ShaDbhirudaktasya karaiH sArdhe puruShatraye toyam || 53\.43|| kUrmaH prathame puruShe pAShANo dhUsaraH sasikatA mR^it | Adau \*cha shirA yAmyA pUrvottarato dvitIyA cha || 53\.44|| (##K.##shirA cha) vAmena haridratarorvalmIkash\*chejjalaM bhavati pUrve | (##K.##chet tato jalaM) hastatritaye \*satryaMshaiH pumbhiH pa~nchabhirbhavati || 53\.45|| (##K.##puruShaiH satryaMshaiH) nIlo bhujagaH puruShe mR^it pItA marakatopamashchAshmA | kR^iShNA bhUH prathamaM vAruNI shirA dakShiNenAnyA || 53\.46|| jalaparihIne deshe dR^ishyante.anUpajAni \*chen nimitAni | (##K.##chihnAni) vIraNadUrvA mR^idavashcha yatra tasmin jalaM puruShe || 53\.47|| bhAr~NgI trivR^itA dantI sUkarapAdI cha lakShmaNA chaiva | navamAlikA cha hastadvaye.ambu yAmye tribhiH puruShaiH || 53\.48|| snigdhAH pralambashAkhA vAmanavikaTa drumAH samIpajalAH | (##K.##viTa) suShirA jarjarapatrA rUkShAshcha jalena santyaktAH || 53\.49|| tilakAmrAtakavaruNakabhallAtakavilva(##K.##bilva)tindukA~NkolAH | (##K.##a~NkollAH) piNDArashirIShA~njanaparUShakA \*va~njulo.atibalA || 53\.50|| (##K.##va~njurAtibalA) ete yadi susnigdhA valmIkaiH parivR^itAstatastoyam | hastaistribhiruttaratashchaturbhirardhena cha nareNa || 53\.51|| (##K.##narasya) atR^iNe satR^iNA yasmin satR^iNe tR^iNavarjitA mahI yatra | tasmin shirA pradiShTA vaktavyaM vA dhanaM chAsmin || 53\.52|| kaNTakyakaNTakAnAM vyatyAse.ambhastribhiH karaiH pashchAt | khAtvA puruShatritayaM tribhAgayuktaM dhanaM vA syAt || 53\.53|| nadati mahI gambhIraM yasmiMshcharaNAhatA jalaM tasmin | sArdhaistribhirmanuShyaiH kauberI tatra cha shirA syAt || 53\.54|| vR^ikShasyaikA shAkhA yadi vinatA bhavati pANDurA vA syAt | vij~nAtavyaM shAkhAtale jalaM tripuruShaM khAtvA || 53\.55|| phalakusumavikAro yasya tasya pUrve shirA tribhirhastaiH | bhavati puruShaishchaturbhiH pAShANo.adhaH kShitiH pItA || 53\.56|| yadi kaNTakArikA kaNTakairvinA dR^ishyate sitaiH kusumaiH | tasyAstale.ambu vAchyaM tribhirnarairardhapuruShe cha || 53\.57|| kharjUrI dvishiraskA yatra bhavejjalavivarjite deshe | tasyAH pashchimabhAge nirdeshyaM tripuruShair vAri || 53\.58|| (##K.##tripuruShe) yadi bhavati karNikAraH sitakusumaH syAt palAshavR^ikSho vA | savyena tatra hastadvaye.ambu puruShadvaye bhavati || 53\.59|| (##K.##puruShatraye) \*yasyAmUShmA(##K.##UShmA yasyAm) dhAtryAM dhUmo vA tatra vAri narayugale | (##K.##narayugme) nirdeShTavyA cha shirA mahatA toyapravAheNa || 53\.60|| yasmin kShetroddeshe jAtaM sasyaM vinAshamupayAti | snigdhamatipANDuraM vA mahAshirA narayuge tatra || 53\.61|| marudeshe bhavati shirA yathA tathAtaH paraM pravakShyAmi | grIvA karabhANAmiva bhUtalasaMsthAH shirA yAnti || 53\.62|| pUrvottareNa pIloryadi valmIko jalaM bhavati pashchAt | uttaragamanA cha shirA vij~neyA pa~nchabhiH puruShaiH || 53\.63|| chihnaM dardura Adau \*mR^it kapilA tatparaM bhaveddharitA | (##K.##mR^itkapilAtaH paraM) bhavati cha puruShe adho.ashmA tasya tale.ambho vinirdeShyam || 53\.64|| (##K.##vAri nirdechyam) pIloreva prAchyAM valmIko.ato.ardhapa~nchamairhastaiH | dishi yAmyAyAM toyaM vaktavyaM saptabhiH puruShaiH || 53\.65|| prathame puruShe bhujagaH sitAsito hastamAtramUrtishcha | dakShiNato vahati shirA sakShAraM bhUri pAnIyam || 53\.66|| uttaratashcha karIrasyAhigR^ihaM dakShiNe jalaM svAdu | (##K.##karIrAdahinilaye) dashabhiH puruShairj~neyaM purShe pIto.atra maNDUkaH || 53\.67|| rohItakasya pashchAdahivAsashchet tribhiH karairyAmye | dvAdasha puruShAn khAtvA sakShArA pashchimena shirA || 53\.68|| indratarorvalmIkaH prAgdR^ishyaH pashchime shirA haste | khAtvA chaturdasha narAn kapilA godhA nare prathame || 53\.69|| yadi vA suvarNagnAmnastarorbhavedvAmato bhuja~NgagR^iham | hastadvaye tu yAmye pa~nchadashanarAvasAne.ambu || 53\.70|| kShAraM payo.atra nakulo.ardhamAnave tAmrasannibhashchAshmA | raktA cha bhavati vasudhA vahati shirA dakShiNA tatra || 53\.71|| badarIgrohitavR^ikShau sampR^iktau chedvinApi valmIkam | hastatraye.ambu pashchAt ShoDashabhirmAnavairbhavati || 53\.72|| surasaM jalamAdau dakShiNA shirA vahati chottaneNAnyA | piShTanibhaH pAShANo mR^it shvetA vR^ishchiko.ardhagnare || 53\.73|| sakarIrA chedvadarI tribhiH karaiH pashchimena tatrAmbhaH | aShTAdashabhiH puruShairaishAnI bahugjalA cha shirA || 53\.74|| pIlugsametA badarI hastatrayasammite dishi prAchyAm | viMshatyA puruShANAmashoShyamambho.atra sakShAram || 53\.75|| kakubhakarIrAvekatra saMyutau yatra kakubhavilvau vA | (##K.##bilbau) hastadvaye.ambu pashchAn narairbhavet pa~nchaviMshatyA || 53\.76|| valmIkamUrdhani yadA dUrvA cha kushAshcha pANDurAH santi | kUpo madhye deyo jalamatra naraikaviMshatyA || 53\.77|| bhUmiH kadambaka gyutA valmIke yatra dR^ishyate dUrvA | (##K.##bhUmI kadambaka, ##K.##str. bhUmIkadambaka) hastadvayena yAmye narairjalaM pa~nchaviMshatyA || 53\.78|| (##K.##hastatrayena) valmIkatrayamadhye rohItakapAdapo yadA bhavati | nAnAgvR^ikShaiH sahitastribhirjalaM tatra vaktavyam || 53\.79|| hastagchatuShke madhyAt ShoDashabhishchA~NgulairudavAri | chatvAriMshat puruShAn khAtvA.ashmA.adhaH shirA bhavati || 53\.80|| (##K.##ashmAtaH) granthigprachurA yasmin shamI bhaveduttareNa valmIkaH | pashchAt pa~nchakarAnte shatArdhasa~NkhyairnaraiH salilam || 53\.81|| ekasthAH pa~ncha yadA valmIkA madhyamo bhavetgshvetaH | tasmin shirA pradiShTA naragShaShTyA pa~nchavarjitayA || 53\.82|| sapalAshA yatra shamI pashchimabhAge.ambu mAnavaiH ShaShTyA | ardhganare.ahiH prathamaM savAlukA pItamR^it parataH || 53\.83|| valmIkena parivR^itaH shveto rohItako bhavedyasmin | pUrveNa hastamAtre saptatyA mAnavairambu || 53\.84|| shvetA kaNTakabahulA yatra shamI dakShiNena tatra payaH | narapa~nchakasaMyutayA saptatyAhirnarArdhe cha || 53\.85|| marudeshe yachchihnaM na jA~Ngale tairjalaM vinirdeshyam | jambUgvetasa\*pUrvair ye puruShAste marau dviguNAH || 53\.86|| (##K.##pUrve) jambUstrivR^itA maurvI shishumArI sArivA shivA shyAmA | (##K.##mUrvA) vIrudhayo vArAhI jyotiShmatI \*garuDavegA cha || 53\.87|| (##K.##cha garuDavegA) sUkarikamAShaparNIvyAghrapadAshcheti yadyahernilaye | valmIkAduttaratastribhiH karaistrigpuruShe toyam || 53\.88|| etadanUpe vAchyaM jA~NgalabhUmau tu pa~nchabhiH puruShaiH | etaireva nimittairmarudeshe saptabhiH kathayet || 53\.89|| ekanibhA yatra mahI tR^iNataruvalmIkagulmaparihInA | tasyAM yatra vikAro bhavati dharitryAM jalaM tatra || 53\.90|| yatra snigdhA nimnA savAlukA sAnunAdinI vA syAt | tatra ardhapa~nchakair vAri mAnavaiH pa~nchabhiryadi vA || 53\.91|| (##K.##ardhapa~nchamair) snigdhatarUNAM yAmye naraishchaturbhirjalaM prabhUtaM cha | tarugahane.api hi vikR^ito yastasmAt tadvadeva vadet || 53\.92|| namate yatra dharitrI sArdhe puruShe.ambu jA~NgalAnUpe | kITA vA yatra vinAgAlayena bahavo.ambu tatrApi || 53\.93|| uShNA shItA cha mahI shItoShNAmbhastribhirnaraiH sArdhaiH | indradhanurmatsyo vA valmIko vA chaturghastAt || 53\.94|| valmIkAnAM pa~NktyAM yadyeko.abhyuchChritaH shirA tadgadhaH | shuShyati na rohate vA sasyaM yasyAM cha tatrAmbhaH || 53\.95|| nyagrodhapalAshodumbaraiH sametaistribhirjalaM tadadhaH | vaTapippalasamavAye tadvadvAchyaM shirA chodak || 53\.96|| Agneye yadi koNe grAmasya purasya vA bhavet kUpaH | (##K.##bhavati) nityaM sa karoti bhayaM dAhaM cha samAnuShaM prAyaH || 53\.97|| nairR^itakoNe bAlakShayaM \*cha vanitAbhayaM cha vAyavye | (##K.##vanitAbhayaM) dikgtrayametat tyaktvA sheShAsu shubhAvahAH kUpAH || 53\.98|| sArasvatena muninA dakArgalaM yat krtaM tadavalokya | (##K.##dagArgalaM) AryAbhiH kR^itametadvR^ittairapi mAnavaM vakShye || 53\.99|| snigdhA yataH pAdapagulmavallyo nishChidrapatrAshcha tataH shirAsti | padmakShuroshIrakulAH saguNDrAH kAshAH kushA vA nalikA nalo vA || 53\.100|| kharjUragjambUarjunavetasAH syuH kShIrAnvitA vA drumagulmavallyaH | ChatrebhagnAgAH shatapatranIpAH syurnaktamAlAshcha sasinduvArAH || 53\.101|| vibhItako vA madayantikA vA yatrAsti tasmin puruShatraye.ambhaH | syAt parvatasyopari parvato.anyas tatrApi mUle puruShatraye.ambhaH || 53\.102|| yA mau~njikaiH kAshakushaishcha yuktA (##K.##mau~njakaiH) nIlA cha mR^idyatra sasharkarA cha | tasyAM prabhUtaM surasaM cha toyaM kR^iShNAtha vA yatra cha raktamR^idvA || 53\.103|| sasharkarA tAmramahI kaShAyaM kShAraM dharitrI kapilA karoti | ApANDurAyAM lavaNaM pradiShTaM mR^iShTaM payo nIlavasundharAyAm || 53\.104|| (##K.##miShTam) shAkAshvakarNArjunavilva sarjAH (##K.##bilva) shrIparNygariShTAdhavashiMshapAshcha | Chidraishcha patrair drumagulmavallyo (##K.##parNair) rUkShAshcha dUre.ambu nivedayanti || 53\.105|| sUryAgnigbhasmoShTrakharAnuvarNA yA nirjalA sA vasudhA pradiShTA | raktA~NkurAH kShIrayutAH karIrA raktA dharA chejjalamashmano.adhaH || 53\.106|| vaidUryamudga ambudamechakAbhA (##K.##vaiDUryamuDga) pAkonmukhodumbarasannibhA vA | bha~Nga ga~njanAbhA kapilAtha vA yA (##K.##bhR^i~Nga) j~neyA shilA bhUrigsamIpatoyA || 53\.107|| pArAvata(##K.##parAvata)gkShaudraghR^itopamA yA (##K.##vA) kShaumasya vastrasya cha tulyavarNA | yA somavallyAshcha samAnagrUpA sApyAshu toyaM kurute.akShayaM cha || 53\.108|| tAmraiH sametA pR^iShatairvichitrair ApANDugbhasmoShTrakharAnurUpA | bhR^i~NgopamA~NguShThikapuShpikA vA sUryAgnigvarNA cha shilA vitoyA || 53\.109|| chandrAtapasphaTikamauktikahemarUpA yAshchendranIlamaNihi~NgulukA~njanAbhAH | sUryodayAMshugharitAlanibhAshcha yAH syus tAH shobhanA munivacho.atra cha vR^ittametat || 53\.110|| etA hyabhedyAshcha shilAH shivAshcha yakShaishcha nAgaishcha sadAbhijuShTAH | yeShAM cha rAShTreShu bhavanti rAjNAM teShAmavR^iShTirna bhavet kadA chit || 53\.111|| bhedaM yadA naiti shilA tadAnIM palAshakAShThaiH saha tindukAnAm | prajvAlayitvAnalamagnivarNA sudhAmbugsiktA pravidArameti || 53\.112|| toyaM shritaM mokShakabhasmanA vA (##K.##shR^itam) yat saptakR^itvaH pariShechanaM tat | kAryaM sharakShArayutaM shilAyAH prasphoTanaM vahnigvitApitAyAH || 53\.113|| takrakA~njikasurAH sakulatthA yojitAni badarANi cha tasmin | saptarAtramuShitAnyabhitaptAM dArayanti hi shilAM pariShekaiH || 53\.114|| naimbaM patraM tvakcha nAlaM tilAnAM sApAmArgaM tindukaM syAdguDUchI | gomUtreNa srAvitaH kShAra eShAM ShaTgkR^itvo.atastApito bhidyate.ashmA || 53\.115|| ArkaM payo huDugviShANamaShIsametaM pArAvatAkhugshakR^itA cha yutaH pralepaH | Ta~Nkasya tailamathitasya tato.asya pAnaM pashchAtgshitasya na shilAsu bhavedvighAtaH || 53\.116|| kShAre kadalyA mathitena yukte (##K.##yakte) dinoShite pAyitamAyasaM yat | samyakshitaM chAshmani naiti bha~NgaM (##K.##ChitaM) na chAnyaloheShvapi tasya kauNThyam || 53\.117|| pAlI prAgaparAyatAmbu suchiraM dhatte na yAmyottarA kallolairavadArameti marutA sA prAyashaH preritaiH | tAM chedichChati sAradArubhirapAM sampAtamAvArayet pAShANAdibhireva vA pratichayaM kShuNNaM dvipAshvAdibhiH || 53\.118|| (##K.##kShunnaM) kakubhavaTAmraplakShakadambaiH sanichulajambUvetasanIpaiH | kurabaka gtAlAshokamadhUkairbakulavimishraishchAvR^itatIrAm || 53\.119|| (##K.##kuravaka) dvAraM cha nairvAhikamekadeshe kAryaM shilAgsa~nchitavArimArgam | koshasthitaM nirvivaraM kapATaM kR^itvA tataH pAMshubhirAvapet tam || 53\.120|| a~njanamustAushIraiH sarAjakoshAtakAmalakachUrNaiH | katakaphalasamAyuktairyogaH kUpe pradAtavyaH || 53\.121|| kaluShaM kaTukaM lavaNaM virasaM salilaM yadi vA shubhagandhi(U.ashubhagandhi) bhavet | tadanena bhavatyamalaM surasaM susugandhi guNairaparaishcha yutam || 53\.122|| hasto maghAnurAdhAgpuShyadhaniShThAuttarANi rohiNyaH | shatabhiShagityArambhe kUpAnAM shasyate bhagaNaH || 53\.123|| kR^itvA varuNasya baliM vaTavetasakIlakaM shirAsthAne | bhaumaM dagArgalamidaM kathitaM dvitIyaM samyavarAhamihireNa muniprasAdAt ||) meghodbhavaM prathamameva mayA pradiShTaM jyeShThAmatItya baladevamatAdi dR^iShTvA | ##K.##54\.125|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM dakArgalAdhyAyaH samAptaH || 53|| \section{54 vR^ikShAyurvedAdhyAyaH} prAntagchChAyAvinirmuktA na manoj~nA jalAshayAH | yasmAdato jalaprAnteShvArAmAn viniveshayet || 54\.01|| mR^idvI bhUH sarvavR^ikShANAM hitA tasyAM tilAn vapet | puShpitAMstAMshcha mR^idnIyAt(##K.##gR^ihNIyAt) karmaitat prathamaM bhuvaH || 54\.02|| (##K.##bhuvi) ariShTAshokapunnAgashirIShAH sapriya~NgavaH | ma~NgalyAH pUrvamArAme ropaNIyA gR^iheShu vA || 54\.03|| panasAshokakadalIjambUlakuchadADimAH | drAkShAgpAlIvatAshchaiva bIjapUrAtimuktakAH || 54\.04|| ete drumAH kANDaropyA gomayena pralepitAH | (##K.##kANDAropyA) mUlochChede.atha vA skandhe ropaNIyAH \*paraM tataH || 54\.05|| (##K.##prayatnataH) ajAtashAkhAn shishire jAtashAkhAn himAgame | varShAgame cha suskandhAn \*yathAdiksthAn praropayet || 54\.06|| (##K.##yathAdikpratiropayet) ghR^itoshIratilakShaudraviDa~NgakShIragomayaiH | AmUlaskandhaliptAnAM sa~NkrAmaNaviropaNam || 54\.07|| shuchirbhUtvA taroH pUjAM kR^itvA snAnAnulepanaiH | ropayedropitashchaiva patraistaireva jAyate || 54\.08|| sAyaM prAtashcha gharmagR^itau shItakAle dinAntare | (##K.##gharmAnte) varShAsu cha bhuvaH shoShe sektavyA ropitA drumAH || 54\.09|| jambUgvetasavAnIrakadambodumbarArjunAH | bIjapUrakamR^idvIkAlakuchAshcha sadADimAH || 54\.10|| va~njulo naktamAlashcha tilakaH panasastathA | timiro.amrAtakashcheti ShoDashAnUpajAH smR^itAH || 54\.11|| (##K.##chaiva) uttamaM viMshatirhastA madhyamaM ShoDashAntaram | sthAnAt sthAnAntaraM kAryaM vR^ikShANAM dvAdashAvaram || 54\.12|| hyAsajAtAstaravaH samspR^ishantaH parasparam | mishrairmUlaishcha na phalaM samyayachChanti pIDitAH || 54\.13|| shItavAtAtapai rogo jAyate pANDupatratA | avR^iddhishcha pravAlAnAM(U.prabAlAnAm) shAkhAshoSho rasasrutiH || 54\.14|| chikitsitamathaiteShAM shastreNAdau vishodhanam | viDa~NgaghR^itapa~NkAktAn sechayet kShIravAriNA || 54\.15|| phalagnAshe kulatthaishcha mAShairmudgaistilairyavaiH | shR^itashItapayaHsekaH phalapuShpasamR^iddhaye || 54\.16|| (##K.##abhivR^iddhaye) avikAjashakR^ichchUrNasyADhake dve tilADhakam | saktugprastho jaladroNo gomAMsatulayA saha || 54\.17|| saptagrAtroShitairetaiH sekaH kAryo vanaspateH | valmIgulmalatAnAM cha phalapuShpAya sarvadA || 54\.18|| vAsarANi dasha dugdhabhAvitaM bIjamAjyayutahastayojitam | gomayena bahusho virUkShitaM krauDamArgapishitaishcha dhUpitam || 54\.19|| mAMsa gsUkaravasAsamanvitaM ropitaM cha parikarmitAvanau | (##K.##matsya) kShIrasaMyutajalAvasechitaM jAyate kusumayuktameva tat || 54\.20|| tintiDIgityapi karoti vallarIM vrIhimAShatilachUrNasaktubhiH | pUtimAMsasahitaishcha sechitA dhUpitA cha satataM haridrayA || 54\.21|| kapitthavallIkaraNAya mUlAny AsphotadhAtrIdhavavAsikAnAm | palAshinI vetasasUryaballI (##K.##U.vallI) shyAmAtimuktaiH sahitAShTamUlI || 54\.22|| kShIre shR^ite chApyanayA sushIte tAlA shataM sthApya kapitthabIjam | (##K.##nAlA) dine dine shoShitamarkapAdair mAsaM vidhistveSha tato.adhiropyam || 54\.23|| hastAyataM taddviguNaM gabhIraM khAtvAvaTaM proktagjalAvapUrNam | shuShkaM pradadhaM madhugsarpiShA tat pralepayedbhasmasamanvitana || 54\.24|| (##K.##U.samanvitena) chUrNIkR^itairmAShatilairyavaishcha prapUrayedmR^ittikayAntarasthaiH | matsyAmiShAmbhas gsahitaM cha hanyAd (##K.##ambhaH) yAvadghanatvaM samupAgataM tat || 54\.25|| uptaM cha bIjaM chaturga~NgulAdho matsyAmbhasA mAMsagjalaishcha siktam | vallI bhavatyAshu shubhapravAlA vismApanI maNDapamAvR^iNoti || 54\.26|| shatasho.a~Nkola gsambhUtaphalakalkena bhAvitam | (##K.##a~Nkolla) etat tailena vA bIjaM shlaiShmAtaka gphalena vA || 54\.27|| (##K.##U.shleShmAtaka) vApitaM karakonmishramR^idi tatkShaNajanmakam | phalabhArAnvitA shAkhA bhavatIti kimadbhutam || 54\.28|| shleShmAtakasya bIjAni niShkulIgkR^itya bhAvayet prAj~naH | a~Nkola(##K.##a~Nkolla)gvijjalAdbhishChAyAyAM saptakR^itva evam || 54\.29|| (##K.##saptakR^itv) mAhiShagomayaghR^iShTAnyasya karIShe cha tAni nikShipya | karakAgjalamR^idyoge nyuptAnyahnA phalakarANi || 54\.30|| dhruvamR^idumUlavishAkhA gurubhaM shravaNastathAshvinI hastaH | (##K.##hastaM) uktAni divyadR^igbhiH pAdapasaMropaNe bhAni || 54\.31|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM vR^ikShAyurvedAdhyAyaH samAptaH || 54|| \section{55 prAsAdalakShaNAdhyAyaH} kR^itvA prabhUtaM salilamArAmAn viniveshya cha | devatAgAyatanaM kuryAdyashodharmAbhivR^iddhaye || 55\.01|| iShTAgpUrtena labhyante ye lokAstAn bubhUShatA | devAnAmAlayaH kAryo dvayamapi atra dR^ishyate || 55\.02|| salilodyAnayukteShu kR^iteShvakR^iteShu cha | sthAneShveteShu sAnnidhyamupagachChanti devatAH || 55\.03|| saraHsu nalinIgChatranirastaravirashmiShu | haMsAMsAkShiptakahlAravIthI vimalavAriShu || 55\.04|| (##K.##vIchI, ##K.##str. vIthI) haMsakAraNDavakrau~nchachakravAkavirAviShu | paryantagnichulachChAyAvishrAntajalachAriShu || 55\.05|| krau~nchakA~nchIkalApAshcha kalahaMsakalasvarAH | (##K.##svanAH) nadyastoyAMshukA yatra shapharIgkR^itamekhalAH || 55\.06|| phullatIradrumottaMsAH sa~NgamashroNimaNDalAH | pulinAbhyunnatorasyA haMsavAsAsh cha nimnagAH || 55\.07|| (##K.##haMsahAsAsh) vanopAntagnadIshailanirjharopAntabhUmiShu | ramante devatA nityaM pureShUdyAnavatsu cha || 55\.08|| bhUmayo brAhmaNAdInAM yAH proktA vAstukarmaNi | tA eva teShAM shasyante devatAgAyataneShvapi || 55\.09|| chatuHShaShTigpadaM kAryaM devatAAyatanaM sadA | dvAraM cha madhyamaM tasmin samadiksthaM prashasyate || 55\.10|| (##K.##tatra) yo vistAro bhavedyasya dviguNA tatsamunnatiH | uchChrAyAdyastR^itIyAMshastena tulyA \*kaTiH smR^itA || 55\.11|| (##K.##kaTirbhavet) vistArArdhaM bhavedgarbho bhittayo.anyAH samantataH | garbhapAdena vistIrNaM dvAraM dviguNamuchChritam || 55\.12|| uchChrAyAt pAdavistIrNA shAkhA tadvadudumbaraH | vistArapAdapratimaM bAhulyaM shAkhayoH smR^itam || 55\.13|| trigpa~nchasaptanavabhiH shAkhAbhistat prashasyate | adhaH shAkhAgchaturbhAge pratIhArau niveshayet/ || 55\.14|| sheShaM ma~NgalyavihagaiH \*shrIvR^ikShaiH svastikair ghaTaiH | (##K.##shrIvR^ikShasvastikair) mithunaiH patravallIbhiH pramathaishchopashobhayet || 55\.15|| dvAramAnAShTabhAgaUnA pratimA syAt sapiNDikA | dvau bhAgau pratimA tatra tR^itIyAMshashcha piNDikA || 55\.16|| merugmandarakailAsavimAnachChandanandanAH | samudgapadmagaruDanandivardhanaku~njarAH || 55\.17|| guharAjo vR^iSho haMsaH sarvatobhadrako ghaTaH | siMho vR^ittashchatuShkoNaH ShoDashAShTAshrayastathA || 55\.18|| ityete viMshatiH proktAH prAsAdAH sa.nj~nayA mayA | yathoktAnukrameNaiva lakShaNAni vadAmyataH || 55\.19|| tatra ShaDashrirmerurdvAdashabhaumo vichitrakuharashcha | dvArairyutashchaturbhirdvAtriMshadgdhastavistIrNaH || 55\.20|| triMshadgdhastAyAmo dashabhaumo mandaraH shikharayuktaH | kailAso.api shikharavAn aShTAviMsho.aShTabhaumashcha || 55\.21|| jAlagavAkShakayukto vimAnasa.nj~nastrisaptakAyAmaH | nandana iti ShaDgbhaumo dvAtriMshaH ShoDashANDayuktaH || 55\.22|| vR^ittaH samudgagnAmA padmaH padmAkR^itiH shayA aShTau | (##K.##shayAnAShTau) shR^i~NgeNaikena bhavedekaiva cha bhUmikA tasya || 55\.23|| garuDAkR^itishcha garuDo nandIgiti cha ShaTchatuShkavistIrNaH | kAryastu(##K.##cha) saptabhaumo vibhUShito.aNDaistu viMshatyA || 55\.24|| (##K.##cha) ku~njara iti gajapR^iShThaH ShoDashahastaH samantato mUlAt | guharAjaH ShoDashakastrichandrashAlA bhavedvalabhI || 55\.25|| vR^iSha ekabhUmishR^i~Ngo dvAdashahastaH samantato vR^ittaH | haMso haMsAkAro ghaTo.aShTahastaH kalashagrUpaH || 55\.26|| dvArairyutashchaturbhirbahugshikharo bhavati sarvatobhadraH | bahugruchirachandrashAlaH ShaDviMshaH pa~nchabhaumashcha || 55\.27|| siMhaH siMhAkrAnto dvAdashakoNo.aShTahastavistIrNaH | chatvAro.a~njanagrUpAH pa~nchANDayutastu chaturasraH || 55\.28|| (##K.##chaturashraH) bhUmikA~NgulamAnena mayasyAShTottaraM shatam | sArdhaM hastatrayaM chaiva kathitaM vishvakarmaNA || 55\.29|| prAhuH sthapatayashchAtra matamekaM vipashchitaH | kapotapAligsaMyuktA nyUnA gachChanti tulyatAm || 55\.30|| prAsAdalakShaNamidaM kathitaM samAsAd gargeNa yadvirachitaM tadihAsti sarvam | manugAdibhirvirachitAni pR^ithUni yAni tatsaMspR^ishan prati mayAtra kR^ito.adhikAraH || 55\.31|| (##K.##tatsaMsmR^itiM) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM prAsAdalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 55|| \section{56 vajralepalakShaNAdhyAyaH} AmaM tindukamAmaM kapitthakaM puShpamapi cha shAlmalyAH | bIjAni shallakInAM dhanvanavalko vachA cheti || 56\.01|| etaiH saliladroNaH kvAthayitavyo.aShTabhAgasheShashcha | avatAryo.asya cha kalko dravyairetaiH samanuyojyaH || 56\.02|| shrIvAsakagrasagugulubhallAtakakundurUkasarjarasaiH | atasIgbilvaishcha yutaH kalko.ayaM vajralepAkhyaH || 56\.03|| prAsAdagharmyavalabhIli~NgapratimAsu kuDyakUpeShu | santapto dAtavyo varShasahasrAyutasthAyI || 56\.04|| lAkShAgkundurugugulugR^ihadhUmakapitthabilvamadhyAni | nAga\*phalagnimba tindukamadanaphalamadhUkama~njiShThAH || 56\.05|| (##K.##balAphala) sarjarasagrasAmalakAni cheti kalkaH kR^ito dvitIyo.ayam | vajrAkhyaH prathamaguNairayamapi teShveva kAryeShu || 56\.06|| gogmahiShAjaviShANaiH khararomNA mahiShacharmagavyaishcha | nimbakapittharasaiH saha vajratalo nAma kalko.anyaH || 56\.07|| (##K.##vajrataro) aShTau sIsakabhAgAH kAMsasya dvau tu rItikAbhAgaH | mayakathito yogo.ayaM vij~neyo vajrasa~NghAtaH || 56\.08|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM vajralepalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 56|| \section{57 pratimAlakShaNAdhyAyaH} jAlAntarage bhAnau yadaNutaraM darshanaM rajo yAti | tadvindyAt paramANuM prathamaM taddhi pramANAnAm || 57\.01|| paramANugrajo bAlAgra(##K.##vAlAgra)likShayUkaM yavo.a~NgulaM cheti | (##K.##yUkA) aShTaguNAni yathottarama~NgulamekaM bhavati sa~NkhyA || 57\.02|| (##K.##mAtrA) devAgAradvArasyAShTAmshaUnasya yastR^itIyo.aMshaH | tatgpiNDikApramANaM pratimA taddviguNaparimANA || 57\.03|| svaira~NgulapramANairdvAdasha vIstIrNam(U.vistIrNam) AyataM cha mukham | nagnajitA tu chaturdasha dairghyeNa drAviDaM kathitam || 57\.04|| nAsAglalATachibukagrIvAshchaturA~NgulAstathA karNau | dve a~Ngule cha hanunI(##K.##hanuke) chibukaM cha dvya~NgulaM vitatam || 57\.05|| (##K.##vistR^itam) aShTA~NgulaM lalATaM vistArAddvyga~NgulAt pare sha~Nkhau | chaturga~Ngulau tu sha~Nkhau karNau tu dvya~Ngulau pR^ithulau || 57\.06|| (##K.##dvya~NgulaM) karNopAntaH kAryo.ardhapa~nchame bhrUsamena sUtreNa | karNasrotaH sukumArakaM cha netra prabandhasamam || 57\.07|| (##K.##nayana) chaturga~NgulaM vasiShThaH kathayati netrAntakarNayorvivaram | adharo.a~NgulapramANastasyArdhenottroShThashcha || 57\.08|| ardhA~NgulA tu gochChA vaktraM chaturga~NgulAyataM kAryam | vipulaM tu sArdhama~NgulaM \*avyAttaM tryga~NgulaM vyAttam || 57\.09|| (##K.##adhyAttattrya~NgulaM) dvyga~Ngulatulyau nAsApuTau cha nAsA puTAgrato j~neyA | syAddvyga~NgulamuchChrAyashchatura~NgulamantaraM chAkShNoH || 57\.10|| dvyga~Ngulamito.akShikosho dve netre tattribhAgikA tArA | dR^ikgtArA pa~nchAMsho netravikAsho.a~NgulaM bhavati || 57\.11|| paryantAt paryantaM dasha bhruvo.ardhA~NgulaM bhruvorlekhA | bhrUgmadhyaM dvya~NgulakaM bhUr(U.bhrUr) dhairghyeNA~NgulachatuShkam || 57\.12|| kAryA tu keshagrekhA bhrUbandhasamA~NgulArdhavistIrNA | netrAnte karavIrakamupanyaseda~Ngulapramitam || 57\.13|| dvAtriMshat pariNAhAchchaturdashAyAmato.a~NgulAni shiraH | dvAdasha tu chitrakarmaNi dR^ishyante viMshatiradR^ishyAH || 57\.14|| AsyaM sakeshanichayaM ShoDasha dairghyeNa nagnijit(U.nagnajit)proktam | grIvA dasha vistIrNA pariNAhAdviMshatiH saikA || 57\.15|| kaNThAddvAdasha hR^idayaM hR^idayAn nAbhI cha tatgpramANena | (##K.##nAbhish) nAbhIgmadhyAdmeDhrAntaraM cha tattulyamevoktam || 57\.16|| UrU chA~NgulamAnaishchaturyutA viMshatistathA ja~Nghe | jAnukapichChe chaturga~Ngule cha pAdau cha tattulyau || 57\.17|| dvAdashadIrghau ShaT pR^ithutayA cha pAdau trikAyatA~NguShThau | pa~nchA~NgulapariNAhau pradeshinI trya~NgulaM dIrghA || 57\.18|| aShTAMshAMshagUnAH sheShA~NgulyaH krameNa kartavyAH | (##K.##sheShA~NgulayaH) sagchaturthabhAgama~Ngulamutsedho.a~NguShThakasyoktaH || 57\.19|| a~NguShThagnakhaH kathitaschaturthabhAgaUnama~NgulaM tajj~naiH | sheShagnakhAnAmardhA~NgulaM kramAt ki~nchidUnaM vA || 57\.20|| ja~NghAgre pariNAhashchaturdashoktastu vistarAt pa~ncha | (##K.##vistaraH) madhye tu sapta vipulA pariNAhAt triguNitAH sapta || 57\.21|| aShTau tu jAnumadhye vaipulyaM trygaShTakaM tu pariNAhaH | vipulau chaturdashagUrU madhye dviguNashcha tatparidhiH || 57\.22|| kaTiraShTAdasha vipulA chatvAriMshachchaturgyutA paridhau | a~NgulamekaM nAbhI vedhena tathA pramANena || 57\.23|| (##K.##nAbhir) chatvAriMshadgdviyutA nAbhImadhyena madhyapariNAhaH | stanayoH ShoDasha chAntaramUrdhvaM kakShye ShaDga~Ngulike || 57\.24|| (##K.##kakShe) \*aShTAvaMsau dvAdasha bAhU kAryau tathA prabAhU cha | (##K.##kAryAvaShTAvaMsau dvAdasha bAhU) bAhU ShaDgvistIrNau pratibAhU tva~NgulachatuShkam || 57\.25|| (##K.##ShaDvistirNau) ShoDasha bAhU mUle pariNAhAddvAdashAgraghaste cha | vistAreNa karatalaM ShaDga~NgulaM sapta dairghyeNa || 57\.26|| pa~nchA~NgulAni madhyA pradeshinI madhyaparvadalahInA | anayA tulyA chAnAmikA kaniShThA tu parvagUnA || 57\.27|| parvadvayama~NguShThaH sheShA~Ngulyas tribhistribhiH kAryAH | (##K.##sheShA~Ngulayas) nakhaparimANaM kAryaM sarvAsAM parvaNo.ardhena || 57\.28|| deshAnurUpabhUShaNaveShAla~NkAramUrtibhiH kAryA | pratimA lakShaNayuktA sannihitA vR^iddhidA bhavati || 57\.29|| dasharathatanayo rAmo balishcha vairochaniH shataM viMsham | dvAdashaghAnyA sheShAH pravarasamanyUnaparimANAH || 57\.30|| kAryo.aShTabhujo bhagavAMshchaturbhujo dvibhuja eva vA viShNuH | shrIvatsA~NkitavakShAH kaustubhamaNibhUShitoraskaH || 57\.31|| atasIgkusumashyAmaH pItAmbaranivasanaH prasannamukhaH | kuNDalakirITadhArI pInagaloraHsthalAMsabhujaH || 57\.32|| khaDgagadAsharapANirdakShiNataH shAntidashchaturthakaraH | vAmakareShu cha kArmukakheTakachakrANi sha~Nkhashcha || 57\.33|| atha cha chaturbhujamichChati shAntida eko gadAgdharashchAnyaH | dakShiNapArshve tv evaM vAme sha~Nkhashcha chakraM cha || 57\.34|| (##K.##hy) dvibhujasya tu shAntigkaro dakShiNahasto.aparashcha sha~NkhadharaH | evaM viShNoH pratimA kartavyA bhUtimichChadbhiH || 57\.35|| baladevo halapANirmadavibhramalochanashcha kartavyaH | vibhrat(##K.##bibhrat) kuNDalamekaM sha~NkhendugmR^iNAlagauratanuH || 57\.36|| (##K.##vapuH) ekAnaMshA kAryA devI baladevakR^iShNayormadhye | kaTigsaMsthitavAmakarA sarojamitareNa chodvahatI || 57\.37|| kAryA chaturbhujA yA vAmakarAbhyAM sapustakaM kamalam | dvAbhyAM dakShiNapArshve varamarthiShvakShasUtraM cha || 57\.38|| \*vAmo.atha vAShTabhujAyAH kamaNDalushchApamambujaM shAstram | (##K.##vAmeShvaShTabhujAyAH) varasharadarpaNayuktAH savyabhujAH sAkShasUtrAshcha || 57\.39|| shAmbashcha gadAghastaH pradyumnashchApabhR^it surUpashcha | anayoH striyau cha kArye kheTakagnistriMshadhAriNyau || 57\.40|| brahmA kamaNDalugkarashchaturmukhaH pa~NkajAsanasthashcha | skandaH kumAragrUpaH shaktidharo barhiketushcha || 57\.41|| shuklagchaturviShANo dvipo mahendrasya vajrapANitvam | tiryalalATasaMsthaM tR^itIyamapi lochanaM chihnam || 57\.42|| shambhoH shirasIndukalA vR^iShadhvajo.akShi cha tR^itIyamapi chaUrdhvam | shUlaM dhanuH pinAkaM vAmArdhe vA girisutArdham || 57\.43|| padmA~NkitakaracharaNaH prasannamUrtiH sunIchakeshashcha | padmAsanopaviShTaH pitAgiva jagato bhavati buddhaH || 57\.44|| (##K.##bhavet) AgjAnulambabAhuH shrIvatsA~NkaH prashAntamUrtishcha | digvAsAstaruNo rUpavAMshcha kAryo.arhatAM devaH || 57\.45|| nAsAglalATaja~NghaUrugaNDavakShAMsi chonnatAni raveH | kuryAdudIchyaveShaM gUDhaM pAdAduro yAvat || 57\.46|| bibhrANaH svakararuhe bAhubhyAM pa~Nkaje mukuTadhArI | (##K.##pANibhyAM) kuNDalabhUShitavadanaH pralambahAro viyadga vR^itaH || 57\.47|| (##K.##str. viya~Nga) kamalodaradyutimukhaH ka~nchukaguptaH smitaprasannamukhaH | ratnojjvalaprabhAmaNDalashcha kartuH shubhakaro.arkaH || 57\.48|| saumyA tu hastamAtrA vasudA hastadvayochChritA pratimA | kShemasubhikShAya bhavet trichaturhastapramANA yA || 57\.49|| nR^ipabhayamatya~NgAyAM hInA~NgAyAmakalyatA kartuH | shAtodaryAM kShudgbhayamarthavinAshaH kR^ishA~NgAyAm || 57\.50|| (##K.##kR^ishAyAM cha) maraNaM tu sakShatAyAM shastranipAtena nirdishet kartuH | vAmAvanatA patnIM dakShiNavinatA hinastyAyuH || 57\.51|| andhatvamUrdhvadR^iShTyA karoti chintAmadhomukhI dR^iShTiH | sarvapratimAsvevaM shubhAshubhaM bhAskaroktasamam || 57\.52|| li~Ngasya vR^ittaparadhiM dairghyeNAsUtrya tat tridhA vibhajet | mUle tachchaturasraM madhye tvaShTAshriM vR^ittamataH || 57\.53|| (##K.##chaturashraM) chaturasram avanigkhAte madhyaM kAryaM tu piNDikAshvabhre | (##K.##chaturashram) dR^ishyochChrAyeNa samA samantataH piNDikA shvabhrAt || 57\.54|| (##K.##piNDakA) kR^ishadIrghaM deshaghnaM pArshvavihInaM purasya nAshaya | yasya kShataM bhavedmastake vinAshAya talgli~Ngam || 57\.55|| mAtR^igaNaH kartavyaH svanAmadevAnurUpakR^itachihnaH | revanto.ashvArUDho mR^igayAgkrIDAAdiparivAraH || 57\.56|| daNDI yamo mahiShago haMsArUDhashcha pAshabhR^idvaruNaH | ekaviShANo bibhran mUlakakandaM sunIladalakandam ||) pramathAdhipo gajamukhaH pralambagjaTharaH kuThAradhArI syAt | ##K.##58\.58|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM pratimAlakShaNAdhyAyaH samAptaH || 57|| \section{58 vanasa.npraveshAdhyAyaH} karturanukUladivase daivaj~navishodhite shubhanimitte | ma~NgalashakunaiH prAsthAnikaishcha vanasa.npraveshaH syAt || 58\.01|| pitR^ivanamArgasurAlayavalmIkodyAnatApasAshramajAH | chaityasaritsa~NgamasambhavAshcha ghaTatoyasiktAshcha || 58\.02|| kubjAnujAtavallInipIDitA vajramArutopahatAH | svapatitaghastinipIDitashuShkAgnipluShTamadhunilayAH || 58\.03|| taravo varjayitavyAH shubhadAH syuH snigdhapatrakusumaphalAH | himatavR^ikShaM gatvA kuryAt pUjAM sabalipuShpAm || 58\.04|| suradArugchandanashamImadhUkataravaH shubhA dvijAtInAm | kShatrasyAriShTAshvatthakhadirabilvA vivR^iddhikarAH || 58\.05|| vaishyAnAM jIvakakhadirasindhukasyandanAsh cha shubhaphaladAH | (##K.##spandanAsh) tindukakesarasarjArjunAmrashAlAshcha shUdrANAm || 58\.06|| li~NgaM vA pratimA vA drumavat sthApyA yathA dishaM yasmAt | tasmAchchihnayitavyA disho drumasyagUrdhvamatha vAdhaH || 58\.07|| paramAnnamodakaudanadadhipalalollopikAAdibhirbhakShyaiH | madyaiH kusumairdhUpairgandhaishcha taruM samabhyarchya || 58\.08|| surapitR^ipishAcharAkShasabhujagAsuragaNavinAyakAdyAnAm | kR^itvA rAtrau pUjAM vR^ikShaM saMspR^ishya cha brUyAt || 58\.09|| archArthamamukasya tvaM devasya parikalpitaH | namaste vR^ikSha pUjeyaM vidhivat sa.npragR^ihyatAm || 58\.10|| yAnIha bhUtAni vasanti tAni baliM gR^ihItvA vidhivat prayuktam | anyatra vAsaM parikalpyantu kShamantu tAnyadya namo.astu tebhyaH || 58\.11|| vR^ikShaM prabhAte salilena siktvA pUrvottarasyAM dishi sannikR^itya | madhvAjyadigdhena kuThArakeNa (##K.##liptena) pradakShiNaM sheShamato nihanyAt || 58\.12|| (##K.##hihanyAt) pUrveNa pUrvottarato.atha vAgudak patedyadA vR^iddhikarastadA syAt | AgneyakoNAt kramasho.agnidAhag rugrAga rogAsturagakShayashcha || 58\.13|| (##K.##kShudroga) yan noktamasmin vanasa.npraveshe nipAtavichChedanavR^ikShagarbhAH | indradhvaje vAstuni cha pradiShTAH pUrvaM mayA te.atra tathaiva yojyAH || 58\.14|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM vanasa.npraveshAdhyAyaH samAptaH || 58|| \section{59 pratimApratiShThApanAdhyAyaH} dishi yAmyAyAM kuryAdadhivAsanamaNDapaM budhaH prAgvA | (##K.##saumyAyAM) toraNagchatuShTayayutaM shastadrumapallavachChannam || 59\.01|| pUrve bhAge chitrAH srajaH patAkAshcha maNDapasyoktAH | AgneyyAM dishi raktAH kR^iShNAH syuryAmyagnairR^ityoH || 59\.02|| (##K.##nairR^itayoH) shvetA dishyaparasyAM vAyavyAyAM tu pANDurA eva | chitrAshchottarapArshve pItAH pUrvottare kAryAH || 59\.03|| (##K.##koNe) AyuHgshrIbalajayadA dArumayI mR^iNmayI tathA pratimA | (##K.##mR^inmayI) lokaghitAya maNimayI sauvarNI puShTidA bhavati || 59\.04|| rajatamayI kIrtikarI prajAvivR^iddhiM karoti tAmramayI | bhUglAbhaM tu mahAntaM shailI pratimAtha vA li~Ngam || 59\.05|| sha~NkhUpahatA pratimA pradhAnapuruShaM kulaM cha ghAtayati | shvabhropahatA rogAn upadravAMshcha kShayam kurute || 59\.06|| (##K.##akShayAn) maNDapamadhye sthaNDilamupalipyAstIrya sikatayAtha kushaiH | bhadrAsanakR^itashIrShopadhAnapAdAM nyaset pratimAm || 59\.07|| plakShAshvatthodumbarashirIShavaTasambhavaiH kaShAyajalaiH | ma~Ngalyasa.nj~nitAbhiH sarvAuShadhibhiH kushAdyAbhiH || 59\.08|| dvipavR^iShabhoddhata parvatavalmIkasaritsamAgamataTeShu | (##K.##uddhR^ita) padmasaraHsu cha mR^idbhiH sapa~nchagavyaishcha tIrthajalaiH || 59\.09|| pUrvashiraskAM snAtAM suvarNaratnAmbubhishcha sasugandhaiH | nAnAgtUryaninAdaiH puNyAhairvedanirghoShaiH || 59\.10|| aindryAM dishIndrali~NgA mantrAH prAgdakShiNe.agnili~NgAshcha | vaktavyA dvijamukhyaiH pUjyAste dakShiNAbhishcha || 59\.11|| (##K.##japtavyA) yo devaH saMsthApyastangmantraishchAnalaM dvijo juhuyAt | agnignimittAni mayA proktAnIndradhvajotthAne || 59\.12|| (##K.##uchChrAye) dhUmAkulo.apasavyo muhurmuhurviphuli~NgakR^in na shubhaH | hotuH smR^itiglopo vA prasarpaNaM chAshubhaM proktam || 59\.13|| snAtAmabhuktavastrAM svala~NkR^itAM pUjitAM kusumagandhaiH | pratimAM svgAstIrNAyAM shayyAyAM sthApakaH kuryAt || 59\.14|| suptAM \*sagItanR^ityairjAgaraNaiH samyagevamadhivAsya | (##K.##sunR^ityagItairjAgarakaiH) daivaj~nasa.npradiShTe kAle saMsthApanaM kuryAt || 59\.15|| hyarchya kusumavastrAnulepanaiH sha~NkhatUryanirghoShaiH | prAdakShiNyena nayedAyatanasya prayatnena || 59\.16|| kR^itvA baliM prabhUtaM sampUjya brAhmaNAMshcha sabhyAMshcha | dattvA hiraNyashakalaM vinikShipet piNDikAshvabhre || 59\.17|| sthApakadaivaj~nadvijasabhyasthapatIn visheShato.abhyarchya | kalyANAnAM bhAgI bhavatIha paratra cha svargI || 59\.18|| viShNorbhAgavatAn magAMshcha savituH shambhoH sabhasmadvijAn mAtR^INAmapi maNDalakramavido viprAn vidurbrahmaNaH | (##K.##mAtR^imaNDalavido) shAkyAn sarvaghitasya shAntamanaso nagnAn jinAnAM vidur ye yaM devamupAshritAH svavidhinA taistasya kAryA kriyA || 59\.19|| udagayane sitapakShe shishiragabhastau cha jIvavargasthe | lagne sthire sthirAMshe saumyairdhIgdharmakendragataiH || 59\.20|| pApairupachayasaMsthairdhruvamR^iduharitiShyavAyudeveShu | vikuje dine.anukUle devAnAM sthApanaM shastam || 59\.21|| sAmAnyamidaM samAsato lokAnAM hitadaM mayA kR^itam | adhivAsanasanniveshane sAvitre pR^ithageva vistarAt || 59\.22|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM pratimApratiShThApanAdhyAyaH samAptaH || 59|| \section{60 golakShaNAdhyAyaH} parAsharaH prAha bR^ihadrathAya goglakShaNaM yat kriyate tato.ayam | mayA samAsaH shubhalakShaNAstAH sarvAstathA.apyAgamato.abhidhAsye || 60\.01|| sAsrAvilagrUkShAkShyo mUShakanayanAshna shubhadA gAvaH | prachalachgchipiTaviShANAH karaTAH kharasadR^ishavarNAsh cha || 60\.02|| (##K.##varnAH) dashasaptachaturdantyaH pralambamuNDAnanA vinatapR^iShThyaH | (##K.##pR^iShThAH U.pR^iShThaH) hrasvasthUlagrIvA yavamadhyA dAritakhurAshcha || 60\.03|| shyAvAtidIrghagjihvA gulphairatitanubhiratibR^ihadbhirvA | atikakudAH kR^ishadehA neShTA hInAdhikA~Ngyashcha || 60\.04|| vR^iShabho.apyevaM sthUlAtilambavR^iShaNaH shirAtatakroDaH | sthUlashirAchitagaNDastristhAnaM mehate yashcha || 60\.05|| mArjArAkShaH kapilaH karaTo vA na shubhado dvijasyaiva | (##K.##dvijasyeShTaH) kR^iShNauShThatAlujihvaH shvasano yUthasya ghAtakaraH || 60\.06|| sthUlashakR^inmaNishR^i~NgaH sitodaraH kR^iShNasAravarNashcha | gR^ihajAto.api tyAjyo yUthavinAshAvaho vR^iShabhaH || 60\.07|| shyAmakapuShpachitA~Ngo bhasmAruNasannibho biDAlAkShaH | viprANAmapi na shubhaM karoti vR^iShabhaH parigR^ihItaH || 60\.08|| ye choddharanti pAdAn pa~NkAdiva yojitAH kR^ishagrIvAH | kAtaragnayanA hInAshcha pR^iShThataste na bhArasahAH || 60\.09|| mR^idugsaMhatatAmrauShThAstanusphijastAmratAlujihvAshcha | hrasvatanu(##K.##tanuhrasvo)uchchashravaNAH sukukShayaH spR^iShTa ja~NghAshcha || 60\.10|| (##K.##spaShTa) AtAmrasaMhatakhurA vyUDhoraskA bR^ihatkakudayuktAH | snigdhashlakShNatanutvagromANastAmratanushR^i~NgAH || 60\.11|| tanugbhUspR^igvAladhayo raktAntavilochanA mahochChvAsAH | siMhaskandhAstanvalpakambalAH pUjitAH sugamAH || 60\.12|| (##K.##U.sugatAH) vAmAvartairvAme dakShiNapArshve cha dakShiNAvartaiH | shubhadA bhavantyanaDuho ja~NghAbhishchaiNakagnibhAbhiH || 60\.13|| vaidUrya(##K.##vaiDUrya)gmallikAbudbudaIkShaNAH sthUlanetrapakShmANaH | (##K.##varmANaH) pArShNibhirasphuTitAbhiH shastAH sarve cha bhArasahAH || 60\.14|| (##K.##api) ghrANoddeshe savalirmArjAramukhaH sitashcha dakShiNataH | kamalotpalalAkShAAbhaH suvAladhirvAjitulyajavaH || 60\.15|| lambairvR^iShaNairmeShodarashcha sa.nkShiptava~NkShaNa kroDaH | (##K.##kShaNA) j~neyo bhArAdhvasaho jave.ashvatulyashcha shastaphalaH || 60\.16|| sitavarNaH pi~NgAkShastAmraviShANaIkShaNo mahAvaktraH | haMso nAma shubhaphalo yUthasya vivardhanaH proktaH || 60\.17|| bhUspR^igvAladhirAtAmraviShANo(##K.##va~NkShaNo) raktadR^ikkakudmAMsh cha | (##K.##kakudmI) kalmAShashcha svAminamachirAt kurute patiM lakShmyAH || 60\.18|| yo vA sitaikacharaNair(##K.##sitaikacharaNo) yatheShTavarNashcha so.api shubhaphalakR^it | (##K.##shastaphalaH) mishraphalo.api grAhyo yadi naikAntaprashasto.asti || 60\.19|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM golakShaNAdhyAyaH samAptaH || 60|| \section{61 shvalakShaNAdhyAyaH} pAdAH pa~nchagnakhAstrayo.agracharaNaH ShaDbhirnakhairdakShiNas tAmrauShThAgranaso mR^igeshvaragatirjighran bhuvaM yAti cha | lA~NgUlaM sasaTaM dR^igR^ikShasadR^ishI karNau cha lambau mR^idU yasya syAt sa karoti poShTurachirAt puShTAM shriyaM shvA gR^ihe || 61\.01|| pAde pAde pa~ncha pa~nchAgrapAde vAme yasyAH ShaNnakhA mallikAkShyAH | vakraM puchChaM pi~NgalAglambakarNA yA sA rAShTraM kukkurI pAti puShTA || 61\.02|| (##K.##poShTuH) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shvalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 61|| \section{62 kukkuTalakShaNAdhyAyaH} kukkuTastvR^ijugtanUruhA~NgulistAmravaktranakhachUlikaH sitaH | rauti susvaramuShAtyaye cha yo vR^iddhidaH sa nR^ipagrAShTravAjinAm || 62\.01|| yavagrIvo yo vA badarasadR^isho vApi vihago bR^ihangmUrdhA varNairbhavati bahubhishcha ruchiraH | sa shastaH sa~NgrAme madhugmadhupavarNashcha jayakR^id na shasto yo.ato.anyaH kR^ishatanuravaH kha~njacharaNaH || 62\.02|| kukkuTI cha mR^idugchArubhAShiNI snigdhamUrtiruchirAnanaIShaNA | sA dadAti suchiraM mahIkShitAM shrIgyashovijayavIryasampadaH || 62\.03|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM kukkuTalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 62|| \section{63 kUrmalakShaNAdhyAyaH} sphuTikagrajatavarNo nIlarAjIvichitraH kalashasadR^ishamUrtishchAruvaMshashcha kUrmaH | aruNasamavapurvA sarShapAkArachitraH sakalagnR^ipamahattvaM mandirasthaH karoti || 63\.01|| a~njanabhR^i~NgashyAmatanurvA binduvichitro.avya~NgasharIraH | sarpashirA vA sthUlagalo yaH so.api nR^ipANAM rAShTravivR^id.hdhyai || 63\.02|| vaiDUryatviT sthUlakaNThastrikoNo gUDhagchChidrashchaUru vaMshashcha shastaH | (##K.##U.chAru) krIDAvApyAM toyapUrNe maNau vA kAryaH kUrmo ma~NgalArthaM narendraiH || 63\.03|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM kUrmalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 63|| \section{64 ChAgalakShaNAdhyAyaH} ChAgashubhAshubhalakShaNamabhidhAsye navadashAShTadantAste | dhanyAH sthApyA veshmani santyAjyAH saptadantA ye || 64\.01|| dakShiNapArshve maNDalamasitaM shuklasya shubhaphalaM bhavati | R^iShyagnibhakR^iShNalohitavarNAnAM shvetamati shubhadam || 64\.02|| (##K.##api) stanavadavalambate yaH kaNThe.ajAnAM maNiH sa vij~neyaH | ekamaNiH shubhaphalakR^iddhanyatamA dvitramaNayo ye || 64\.03|| (##K.##dvitrimaNayo) muNDAH sarve shubhadAH sarvasitAH sarvakR^iShNadehAshcha | ardhAsitAH sitArdhA dhanyAH kapilArdhakR^iShNAshcha || 64\.04|| vicharati yUthasyAgre prathamaM chAmbho.avagAhate yo.ajaH | sa shubhaH sitamUrdhA vA mUrdhani vA kR^ittikA yasya || 64\.05|| (##K.##TikkikA) sapR^iShatakaNThashirA vA tilapiShTanibhashcha tAmradR^ikshastaH | kR^iShNagcharaNaH sito vA kR^iShNo vA shvetacharaNo yaH || 64\.06|| yaH kR^iShNANDaH shveto madhye kR^iShNena bhavati paTTena | yo vA charati sashabdaM mandaM cha sa shobhanashChAgaH || 64\.07|| R^iShyashiroruhapAdo yo vA prAkpANDuro.apare nIlaH | sa bhavati shubhakR^ichChAgaH shlokashchApyatra gargoktaH || 64\.08|| kuTTakaH kuTilashchaiva jaTilo vAmanastathA | te chatvAraH shriyaH putrA nAlakShmIke vasanti te || 64\.09|| athAprashastAH kharatulyanAdAH pradIptapuchChAH kunakhA vivarNAH | nikR^ittakarNA dvipamastakAshcha bhavanti ye chAsitatAlujihvAH || 64\.10|| varNaiH prashastairmaNibhiH prayuktA (##K.##cha yuktA) muNDAshcha ye tAmravilochanAshcha | te pUjitA veshmani mAnavAnAM (##K.##veshmasu) saukhyAni kurvanti yashaH shriyaM cha || 64\.11|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM ChAgalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 64|| \section{65 ashvalakShaNAdhyAyaH} dIrghagrIvAkShikUTastrikahR^idayapR^ithustAmratAlvoShThajihvaH sUkShmatvakkeshavAlaH sushaphagatimukho hrasvakarNauShThapuchChaH | ja~NghAgjAnuUruvR^ittaH samasitadashanashchArusaMsthAnarUpo vAjI sarvA~Ngashuddho bhavati narapateH shatrunAshAya nityam || 65\.01|| ashrupAtaghanugaNDahR^id galaprothasha~NkhakaTibastijAnuni | (##K.##hR^iD) muShkagnAbhikakude tathA gude savyakukShicharaNe tathA || 65\.02|| (##K.##charaNeShu cha) shubhAH(U.ashubhAH) ye prapANagalakarNasaMsthitAH pR^iShThamadhyanayanopari sthitAH | oShThasakthibhujakukShipArshvagAs te lalATasahitAH sushobhanAH || 65\.03|| teShAM prapANa eko lalATakesheShu cha dhruvAvartAH | randhroparandhramUrdhani vakShasi cheti smR^itau dvau dvau || 65\.04|| ShaShbhirdantaiH sitAbhairbhavati hayashishustaiH kashAyairdvivarShaiH sandaMshairmadhyamAntyaiH pati(##K.##U.patita)samuditaistryabdhi gpa~nchAbdikAshvaH | (##K.##tryabda) sandaMshAnukrameNa trikaparigaNitAH kAlikA pItashuklAH kAchA makShIka gsha~NkhAvaTachalanamato dantapAtaM cha viddhi || 65\.05|| (##K.##mAkShIka) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM ashvalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 65|| \section{66 hastilakShaNAdhyAyaH} madhvgAbhadantAH suvibhaktadehA na chag\*upadigdhA na kR^ishAH kShamAshcha | (##K.##digdhAshcha) gAtraiH samaishchApasamAnavaMshA varAhatulyairjaghanaishcha bhadrAH || 66\.01|| vakSho.atha kakShAgvalayaH shlathAshcha lambodarastvabR^ihatI galashcha | sthUlA cha kukShiH saha pechakena saiMhI cha dR^igmandamata~Ngajasya || 66\.02|| mR^igAstu hrasvAdharavAlameDhrAs tanvga~Nghri kaNThadvijahastakarNAH | (##K.##tanvaMhri) sthUlagIkShaNAshcheti yathAuktachihnaiH sa~NkIrNagnAgA vyatimishrachihnAH || 66\.03|| pa~nchonnatiH sapta mR^igasya dairghyaM aShTau cha hastAH pariNAhamAnam | ekadvivR^iddhAvatha mandabhadrau sa~NkIrnagnAgo.aniyatapramANaH || 66\.04|| bhadrasya varNo harito \*madashcha (##K.##madasya) mandasya hAridrakasannikAshaH | kR^iShNo madashchAbhihito mR^igasya sa~NkIrNagnAgasya mado vimishraH || 66\.05|| tAmrauShThatAluvadanAH kalavi~NkanetrAH snigdhonnatAgradashanAH pR^ithulAyatAsyAH | chAponnatAyatagnigUDhanimagnavaMshAs tanvgekaromachitakUrmasamAnakumbhAH || 66\.06|| vistIrNakarNahanunAbhilalATaguhyAH kUrmonnatadvinavaviMshatibhirnakhaishcha | rekhAgtrayopachitavR^ittakarAH suvAlA dhanyAH sugandhigmadapuShkaramArutAshcha || 66\.07|| dIrghA~NguligraktapuShkarAH sajalAmbhodaninAdabR^iMhiNaH | bR^ihadgAyatavR^ittakandharA dhanyA bhUmipatermata~NgajAH || 66\.08|| nimarda gabhyadhikahInanakhA~NgAn (##K.##U.nirmadA) kubjavAmanakameShaviShANAn | dR^ishyakoshaphalapuShkarahInAn shyAvagnIlashabalAsitatAlUn || 66\.09|| svalpavaktraruhamatkuNaShaNDhAn hastinIM cha gajalakShaNayuktAm | garbhiNI cha nR^ipatiH paradeshaM prApayedativirUpaphalAste || 66\.10|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM hastilakShaNAdhyAyaH samAptaH || 66|| \section{67 puruShalakShanAdhyAyaH} unmAnamAnagatisaMhatisAravarNa\- snehasvaraprakR^itisattvamanUkaM Adau | kShetraM mR^ijAM cha vidhivat kushalo.avalokya sAmudravidvadati yAtamanAgataM vA || 67\.01|| (##K.##cha) asvedanau mR^idutalau kamalodarAbhau shliShTA~NgulI ruchiratAmranakhau supArShNI | uShNau shirAgvirahitau sunigUDhagulphau kUrmonnatau cha charaNau manujeshvarasya || 67\.02|| shUrpAkAravirUkShapANDuranakhau vakrau shirAsantatau saMshuShkau viralA~NgulI cha charaNau dAridryaduHkhapradau | mArgAyotkaTakau kaShAyasadR^ishau vaMshasya vichChedadau (##K.##vichChittidau) brahmaghnau paripakvamR^iddyutitalau pItAv\*agamyAratau || 67\.03|| (##K.##agamyaratau) praviralatanuromavR^ittaja~NghA dviradakarapratimairvaraUrubhishcha | upachitasamajAnavashcha bhUpA dhanagrahitAH shvashR^igAlatulyaja~NghAH || 67\.04|| romaikaikaM kUpake pArthivAnAM dve dve j~neye paNDitashrotriyANAm | trygAdyairniHsvA mAnavA duHkhabhAjaH keshAshchaivaM ninditAH pUjitAshcha || 67\.05|| nirmAMsagjAnurmriyate pravAse saubhAgyamalpairvikaTairdaridrAH | strIgnirjitAshchaiva bhavanti nimnai (##K.##chApi) rAjyaM samAMsaishcha mahadbhirAyuH || 67\.06|| li~Nge.alpe dhanavAn apatyagrahitaH sthUle.api hIno dhanair (##K.##vihIno) meDhre vAmanate sutArthagrahito vakre.anyathA putravAn | dAridryaM vinate tvadho.alpatanayo li~Nge shirAsantate sthUlagranthiyute sukhI mR^idu karotyantaM pramehAdibhiH || 67\.07|| koshagnigUDhairbhUpA dIrghairbhagnaishcha vittaparihInAH | R^ijugvR^ittashephaso laghushirAlashishnAshcha dhanavantaH || 67\.08|| jalamR^ityurekavR^iShaNo viShamaiH strIcha~nchalaH samaiH kShitipaH | hrasvAyushchodbaddhaiH pralambavR^iShaNasya shatamAyuH || 67\.09|| raktairADhyA maNibhirnirdravyAH pANDuraishcha malinaishcha | sukhinaH sashabdamUtrA niHsvA niHshabdadhArAshcha || 67\.10|| dvigtrichaturdhArAbhiH pradakShiNAvartavalitamUtrAbhiH | pR^ithivIgpatayo j~neyA vikIrNamUtrAshcha dhanahInAH || 67\.11|| ekaiva mUtradhArA valitA \*rUpapradA na sutadAtrI | (##K.##rUpapradhAnasutadAtrI) snigdhonnatasamamaNayo dhanavanitAratnabhoktAraH || 67\.12|| maNibhishcha madhyagnimnaiH kanyApitaro bhavanti niHsvAshcha | bahugpashubhAjo madhyonnataishcha nAtyulbaNairdhaninaH || 67\.13|| parishuShkabastishIrShairdhanarahitA durbhagAshcha vij~neyAH | kusumasamagandhashukrA vij~nAtavyA mahIpAlAH || 67\.14|| madhugandhe bahuvittA matsyasagandhe bahUnyapatyAni | tanugshukraH strIjanako mAMsasagandho mahAbhogI || 67\.15|| madirAgandhe yajvA kShArasagandhe cha retasi daridraH | shIghraM maithunagAmI dIrghAyurato.anyathAlpAyuH || 67\.16|| niHsvo.atisthUlasphiksamAMsalasphiksukhAnvito bhavati | vyAghrAnto.adhyardhasphigmaNDUkasphignarAdhipatiH || 67\.17|| siMhakaTirmanujendraH kapikarabhakaTirdhanaiH parityaktaH | samagjaTharA bhogayutA ghaTapiTharanibhodarA niHsvAH || 67\.18|| avikalapArshvA dhanino nimnairvakraishcha bhogasantyaktAH | samakukShA bhogADhyA nimnAbhirbhogaparihInAH || 67\.19|| unnatakukShAH kShitipAH kuTilAH syurmAnavA viShamakukShAH | sarpodarA daridrA bhavanti bahvgAshinashchaiva || 67\.20|| parimaNDalonnatAbhirvistIrNAbhishcha nAbhibhiH sukhinaH | alpA tvadR^ishyagnimnA nAbhiH kleshAvahA bhavati || 67\.21|| (##K.##svalpA) valigmadhyagatA viShamA \*shUlAdbAdhAM(##K.##shUlAbAdhaM) karoti naisvyaM cha | (##K.##naiHsvyaM) shAThyaM vAmAvartA karoti medhAM pradakShiNataH || 67\.22|| pArshvAyatA chirAyuShamupariShTAchchagIshvaraM gavADhyamadhaH | shatapatrakarNikAAbhA nAbhirmanujeshvaraM kurute || 67\.23|| shastrAntaM strIgbhoginamAchAryaM bahusutaM yathAsa~Nkhyam | ekadvitrichaturbhirvalibhirvindyAdnR^ipaM tvavalim || 67\.24|| viShamavalayo manuShyA bhavantyagamyAbhigAminaH pApAH | R^ijugvalayaH sukhabhAjaH paradAradveShiNashchaiva || 67\.25|| mAMsalamR^idubhiH pArshvaiH pradakShiNAvartaromabhirbhUpAH | viparItairnirdravyAH sukhaparihInAH parapreShyAH || 67\.26|| subhagA bhavantyanudvaddha gchUchukA nirdhanA viShamadIrghaiH | (##K.##anubaddha) pInopachitagnimagnaiH kShitipatayashchUchukaiH sukhinaH || 67\.27|| hR^idayaM samunnataM pR^ithu na vepanaM mAMsalaM cha nR^ipatInAm | adhanAnAM viparItaM kharagromachitaM shirAlaM cha || 67\.28|| samavakShaso.arthavantaH pInaiH \*shUrA hy aki~nchanAstanubhiH | (##K.##shUrAstv) viShamaM vakSho yeShAM te niHsvAH shastragnidhanAshcha || 67\.29|| viShamairviShamo jatrubhirarthavihIno.asthisandhipariNaddhaiH | unnatagjatrurbhogI nimnairniHsvo.arthavAn pInaiH || 67\.30|| (##K.##bhAgI) chipiTagrIvo niHsvaH shuShkA sashirA cha yasya vA grIvA | mahiShagrIvaH shUraH shastrAnto vR^iShasamagrIvaH || 67\.31|| kambugrIvo rAjA pralambakaNThaH prabhakShaNo bhavati | pR^iShThamabhagnamaromashamarthavatAmashubhadamato.anyat || 67\.32|| asvedanapInonnatasugandha samaromasa~NkulAH kakShAH | (##K.##sugandhi) vij~nAtavyA dhaninAmato.anyathArthairvihInAnAm || 67\.33|| nirmAMsau romachitau bhagnAvalpau cha nirdhanasyAMsau | vipulAvavyuchChinnau sushliShTau saukhyavIryavatAm || 67\.34|| karigkarasadR^ishau vR^ittAvAjAnvavalambinau samau pInau | bAhU pR^ithivIgIshAnAmadhanAnAM romashau hrasvau || 67\.35|| (##K.##adhamAnAM) hastA~Ngulayo dIrghAshchirAyuShAmavalitAshcha subhagAnAm | medhAvinAM cha sUkShmAshchipiTAH parakarmaniratAnAm || 67\.36|| sthUlAbhirdhanagrahitA bahirnatAbhishcha shastraniryANAH | kapigsadR^ishakarA dhanino vyAghropamapANayaH pApAH || 67\.37|| maNigbandhanairnigUDhairdR^iDhaishcha sushliShTasandhibhirbhUpAH | hInairhastagchChedaH shlathaiH sashabdaishcha nirdravyAH || 67\.38|| pitR^igvittena vihInA bhavanti nimnena karatalena narAH | saMvR^itagnimnairdhaninaH prottAnakarAshcha dAtAraH || 67\.39|| viShamairviShamA niHsvAshcha karatalairIshvarAsh tu lAkShAbhaiH | (##K.##IshvarAs) pItairagamyavanitAbhigAmino nirdhanA rUkShaiH || 67\.40|| tuShasadR^ishanakhAH klIbAshchipiTaiH sphuTitaishcha vittasantyaktAH | kugnakhavivarNaiH paratarkukAshcha tAmraishchamUpatayaH || 67\.41|| a~NguShThayavairADhyAH sutavanto.a~NguShTha\*mUlajaishcha yavaiH | (##K.##mUlagaishcha yavaH) dIrghA~NguligparvANaH subhagA dIrghAyuShashchaiva || 67\.42|| snigdhA nimnA rekhA dhaninAM tadgvyatyayena niHsvAnAm | viralA~Ngulayo niHsvA dhanasa~nchayino ghanA~NgulayaH || 67\.43|| tisro rekhA maNigbandhanotthitAH karatalopagA nR^ipateH | mInayugA~NkitapANirnityaM satraprado bhavati || 67\.44|| vajrAkArA dhaninAM vidyAgbhAjAM cha mInapuchChanibhAH | sha~NkhAtapatrashivikAgajAshvapadmopamA nR^ipateH || 67\.45|| kalashamR^iNAlapatAkA~NkushopamAbhirbhavanti nidhipAlAH | dAmagnibhAbhishchADhyAH svastikarUpAbhiraishvaryam || 67\.46|| chakrAsigparashutomarashaktidhanuHkuntasannibhA rekhAH | kurvanti chamUnAthaM yajvAnamulUkhalAkArAH || 67\.47|| makaradhvajakoShThAgArasannibhAbhirmahAdhanopetAH | vedIgnibhena chaivAgnihotriNo brahmatIrthena || 67\.48|| vApIgdevakulAdyairdharmaM kuruvanti cha trikoNAbhiH | a~NguShThamUlarekhAH putrAH syurdArikAH sUkShmAH || 67\.49|| rekhAH pradeshinigatAH shatAyuShaM kalpanIyamUnAbhiH | (##K.##gAH) ChinnAbhirdrumapatanaM bahurekhArekhiNo niHsvAH || 67\.50|| atikR^ishadIrghaishchibukairnirdravyA mAMsalairdhanopetAH | vimba gupamairavakrairadharairbhUpAstanubhirasvAH || 67\.51|| (##K.##bimba) oShThaiH sphuTitavikhaNDitavivarNarUkShaishcha dhanaparityaktAH | snigdhA ghanAshcha dashanAH sutIkShNadaMShTrAH samAshcha shubhAH || 67\.52|| jihvA raktA dIrghA shlakShNA susamA cha bhogino j~neyA | (##K.##bhoginAM) shvetA kR^iShNA paruShA nirdravyANAM tathA tAlu || 67\.53|| vaktraM saumyaM saMvR^itamamalaM shlakShNaM samaM cha bhUpAnAm | viparItaM kleshabhujAM mahAmukhaM durbhagANAM cha || 67\.54|| strIgmukhamanapatyAnAM shAThyavatAM maNDalaM parij~neyam | dIrghaM nirdravyANAM bhIrugmukhAH pApakarmANaH || 67\.55|| chaturasraM(##K.##chaturashraM) dhUrtAnAM nimnaM vakraM cha tanayagrahitAnAm | (##K.##vaktraM) kR^ipaNAnAmatihrasvaM sampUrNaM bhoginAM kAntam || 67\.56|| asphuTitAgraM snigdhaM shmashru shubhaM mR^idu cha sannataM chaiva | raktaiH paruShaishchaurAH shmashrubhiralpaishcha vij~neyAH || 67\.57|| nirmAMsaiH karNaiH pApamR^ityavashcharpaTaiH subahubhogAH | kR^ipaNAshcha hrasvakarNAH sha~NkushravaNAshchamUpatayaH || 67\.58|| (##K.##cha bhUpatayaH) romashakarNA dIrghAyuShashcha dhanabhAgino vipulakarNAH | (##K.##tu) krUrAH shirAvanaddhairvyAlambairmAMsalaiH sukhinaH || 67\.59|| bhogI tvanimnagaNDo mantrI sampUrNamAMsagaNDo yaH | sukhabhAkshukasamanAsashchirajIvI shuShkanAsashcha || 67\.60|| ChinnAnurUpayAgamyagAmino dIrghayA tu saubhAgyam | Aku~nchitayA chauraH strIgmR^ityuH syAchchipiTanAsaH || 67\.61|| dhanino.agravakranAsA dakShiNavinatAH prabhakShaNAH krUrAH | (##K.##vakrAH) R^ijvI svgalpachChidrA supuTA nAsA sabhAgyAnAm || 67\.62|| dhaninAM kShutaM sakR^iddvigtripiNDitaM hlAdi sAnunAdaM cha | dIrghAyuShAM pramuktaM vij~neyaM saMhataM chaiva || 67\.63|| padmadalAbhairdhanino raktAntavilochanAH shriyaH bhAjaH | (##K.##vilochanAH) madhugpi~NgalairmahArthA mArjAravilochanaiH pApAH || 67\.64|| hariNAkShA maNDalalochanAshcha jihmaishcha lochanaishchaurAH | krUrAH kekaragnetrA gajasadR^isha\*vilochanAshchamUpatayaH || 67\.65|| (##K.##dR^ishashcha bhUpatayaH) aishvaryaM gambhIrairnIlotpalakAntibhishcha vidvAMsaH | atikR^iShNatArakANAmakShNAmutpATanaM bhavati || 67\.66|| mantritvaM sthUladR^ishAM \*shyAvAkShANAM bhavati saubhAgyam | (##K.##shyAvAkShANAM cha) dInA dR^igniHsvAnAM snigdhA vipulArthabhogavatAm || 67\.67|| hyunnatAbhiralpAyuSho vishAlonnatAbhiratisukhinaH | viShamabhruvo daridrA bAlendunatabhruvaH sadhanAH || 67\.68|| dIrghAsaMsaktAbhirdhaninaH khaNDAbhirarthaparihInAH | madhyavinatabhruvo ye te saktAH strIShvagamyAsu || 67\.69|| unnatavipulaiH sha~Nkhairdhanino nimnaiH sutArthasantyaktAH | (##K.##dhanyA) viShamalalATA vidhanA dhanavanto.ardhendusadR^ishena || 67\.70|| shuktigvishAlairAchAryatA shirAsantatairadharmaratAH | unnatashirAbhirADhyAH svastikavat saMsthitAbhishcha || 67\.71|| nimnalalATA vadhabandhabhAginaH krUrakarmaniratAshcha | hyunnataishchamUpAH(##K.##bhUpAH) kR^ipaNAH syuH saMvR^ita glalATAH || 67\.72|| (##K.##sa~NkaTa) ruditamadInamanashru snigdhaM cha shubhAvahaM manuShyANAm | rUkShaM dInaM prachurAshru chaiva na shubhapradaM puMsAm || 67\.73|| hasitaM shubhadamakampaM sagnimIlitalochanaM tu pApasya | duShTasya hasitamasakR^it sonmAdasyAsakR^it prAnte || 67\.74|| (##K.##hR^iShTasya) tisro rekhAH shatagjIvinAM lalATAyatAH sthitA yadi tAH | chatasR^ibhiravanIshatvaM navatishchAyuH sapa~nchAbdA || 67\.75|| vichChinnAbhishchAgamyagAmino navatirapyarekheNa | keshAntopagatAbhI rekhAbhirashItigvarShAyuH || 67\.76|| pa~nchabhirAyuH saptatirekAgrAvasthitAbhirapi ShaShTiH | bahugrekheNa shatArdhaM chatvAriMshachcha vakrAbhiH || 67\.77|| \*bhrUglagnAbhistriMshad viMshatikashchaiva vAmavakrAbhiH | (##K.##trimshabhrUlagnAbhir) kShudrAbhiH svgalpAyurnyUnAbhishchAntare kalpyam || 67\.78|| parimaNDalairgavADhyAshChatrAkAraiH shirobhiravanIshAH | chipiTaiH pitR^igmAtR^ighnAH karoTishirasAM chirAn mR^ityuH || 67\.79|| ghaTamUrdhAdhvAnaruchirdvimastakaH pApakR^iddhanaistyaktaH | nimnaM tu shiro mahatAM bahugnimnamanarthadaM bhavati || 67\.80|| ekaikabhavaiH snigdhaiH kR^iShNairAku~nchitairabhinnAgraiH | mR^idubhirna chAtibahubhiH keshaiH sukhabhAgnarendro vA || 67\.81|| bahugmUlaviShamakapilAH sthUlasphuTitAgraparuShahrasvAshcha | atikuTilAshchAtighanAshcha mUrdhajA vittaghInAnAm || 67\.82|| yadyadgAtraM rUkShaM mAMsavihInaM shirAvanaddhaM cha | tat tadaniShTaM proktaM viparItamataH shubhaM sarvam || 67\.83|| triShu vipulo gambhIrastriShveva ShaDgunnatashchaturhrasvaH | saptasu rakto rAjA pa~nchasu dIrghashcha sUkShmashcha || 67\.84|| nAbhI(##K.##nAbhiH) svaraH sattvamiti prashastaM (##K.##pradiShTaM) gambhIrametat tritayaM narANAm | uro lalATaM vadanaM cha puMsAM vistIrNametat tritayaM prashastam || 67\.85|| vakSho.atha kakShA nakhagnAsikAAsyaM kR^ikATikA cheti ShaDgunnatAni | hrasvAni chatvAri cha li~NgapR^iShThaM grIvA cha ja~Nghe cha hitapradAni || 67\.86|| netrAntapAdakaratAlvadharoShThajihvA raktA nakhAshcha khalu sapta sukhAvahAni | sUkShmANi pa~ncha dashanA~NguligparvakeshAH sAkaM tvachA \*kararuhA na cha duHkhitAnAm || 67\.87|| (##K.##kararuhAshcha na) hanuglochanabAhunAsikAH stanayorantaramatra pa~nchamam | iti dIrghamidaM tu pa~nchakaM na bhavatyeva nR^iNAmabhUbhR^itAm || 67\.88|| ChAyA shubhAshubhaphalAni nivedayantI lakShyA manuShyapashupakShiShu lakShaNaj~naiH | tejoguNAn bahirapi pravikAshayantI dIpaprabhA sphaTikaratnaghaTasthitAiva || 67\.89|| snigdhadvijatvagnakharomakeshAsh (##K.##kesha) ChAyA sugandhA cha mahIgsamutthA | tuShTygarthalAbhAbhyudayAn karoti dharmasya chAhanyahani pravR^ittim || 67\.90|| snigdhA sitAchChagharitA nayanAbhirAmA saubhAgyamArdavasukhAbhyudayAn karoti | sarvArthasiddhijananI jananIiva chApyA ChAyA phalaM tanugbhR^itAM shubhamAdadhAti || 67\.91|| chaNDAdhR^iShyA padmaghemAgnivarNA yuktA tejogvikramaiH sapratApaiH | AgneyIti prANinAM syAjjayAya kShipraM siddhiM vA~nChitArthasya datte || 67\.92|| (##K.##dhatte) malinaparuShakR^iShNA pApagandhAnilotthA janayati vadhabandhavyAdhyanarthArthanAshAn | sphaTikasadR^isharUpA bhAgyayuktAAtyudArA nidhiriva gaganotthA shreyasAM svgachChavarNA || 67\.93|| ChAyAH krameNa kugjalAgnyanilAmbarotthAH ke chidvadanti dasha tAshcha yathAnupUrvyA | sUryAbjanAbhapuruhUtayamoDupAnAM tulyAstu lakShaNaphalairiti tat samAsaH || 67\.94|| karigvR^iSharathaughabherImR^ida~NgasiMhAbhra niHsvanA bhUpAH | (##K.##abda) gardabhagjarjararUkShasvarAshcha dhanasaukhyasantyaktAH || 67\.95|| sapta bhavanti cha sArA medogmajjAtvagasthishukrANi | rudhiraM mAMsaM cheti prANabhR^itAM tat samAsaphalam || 67\.96|| tAlvgoShThadantapAlIjihvAnetrAntapAyukaracharaNaiH | rakte tu raktasArA bahusukhavanitArthaputrayutAH || 67\.97|| (##K.##raktaiH) snigdhatvakkA dhanino mR^idubhiH subhagA vichakShaNAstanubhiH | majjAgmedaHsArAH susharIrAH putravittayutAH || 67\.98|| (##K.##yuktAH) sthUlAsthirasthigsAro balavAn vidyAntagaH surUpashcha | bahugurushukrAH subhagA vidvAMso rUpavantashcha || 67\.99|| upachitadeho vidvAn dhanI surUpashcha mAMsasAro yaH | sa~NghAtA iti cha sushliShTasandhitA sukhabhujo j~neyA || 67\.100|| snehaH pa~nchasu lakShyo vAgjihvAdantanetranakhasaMsthaH | sutadhanasaubhAgyayutAH snigdhaistairnirdhanA rUkShaiH || 67\.101|| dyutimAn varNasnigdhaH kShitipAnAM madhyamaH sutArthavatAm | (##K.##varNaH snigdhaH) rUkSho dhanaghInAnAM shuddhaH shubhado na sa~NkIrNaH || 67\.102|| sAdhyamanUkaM vaktrAdgogvR^iShashArdUlasiMhagaruDamukhAH | apratihatapratApA jitaripavo mAnavendrAshcha || 67\.103|| vAnaramahiShavarAhAjatulyavadanAH shruta arthasukhabhAjaH | (##K.##suta) gardabhakarabhapratimairmukhaiH sharIraishcha niHsvasukhAH || 67\.104|| aShTashataM ShaNNavatiH parimANaM chaturashItiriti puMsAm | (##K.##ShaNavatiH) uttamasamahInAnAma~Ngulasa~NkhyA svamAnena || 67\.105|| bhArArdhatanuH sukhabhAktulito.ato duHkhabhAgbhavatyUnaH | bhAro.ativADhyAnAmadhyardhaH sarvadharaNIshaH || 67\.106|| viMshatigvarShA nArI puruShaH khalu pa~nchaviMshatibhirabdaiH | arhati mAnonmAnaM jIvitabhAge chaturthe vA || 67\.107|| bhUgjalashikhyanilAmbarasuranararakShaH pishAchakatirashchAm | sattvena bhavati puruSho lakShaNametadbhavati teShAm || 67\.108|| (##K.##eShAm) mahIgsvabhAvaH shubhapuShpagandhaH sambhogavAn sugshvasanaH sthirashcha | toyasvabhAvo bahutoyapAyI priyAbhibhAShI(##K.##abhilAShI) rasabhAjanash cha || 67\.109|| (##K.##bhojanash) agnigprakR^ityA chapalo.atitIkShNash chaNDaH kShudhAlurbahugbhojanashcha | vAyoH svabhAvena chalaH kR^ishashcha kShipraM cha kopasya vashaM prayAti || 67\.110|| khaprakR^itirnipuNo vivR^itAsyaH shabdagateH kushalaH sushirA~NgaH | tyAgayutaH puruSho mR^idukopaH (##K.##tyAgayuto) snehagratashcha bhavet surasattvaH || 67\.111|| martyasattvasaMyuto gItabhUShaNapriyaH | saMvibhAgashIlavAn nityameva mAnavaH || 67\.112|| tIkShNaprakopaH khalacheShTitashcha pApashcha sattvena nishAgcharANAm | pishAchasattvashchapalo malAkto bahugpralApI cha samulbaNA~NgaH || 67\.113|| bhIruH kShudhAgAlurbahubhukcha yaH syAd j~neyashcha sattvena narastirashchAm | (##K.##sa) evaM narANAM prakR^itiH pradiShTA yallakShaNagj~nAH pravadanti sattvam || 67\.114|| shArdUlaghaMsasamadadvipagopatInAM tulyA bhavanti gatibhiH shikhinAM cha bhUpAH | yeShAM cha shabdagrahitaM stimitaM cha yAtaM te.apIshvarA drutapariplutagA daridrAH || 67\.115|| shrAntasya yAnamashanaM cha bubhukShitasya pAnaM tR^iShAgparigatasya bhayeShu rakShA | etAni yasya puruShasya bhavanti kAle idamadhItya naro nR^ipasammato bhavati sarvajanasya cha vallabhaH || 67\.116) puruShalakShaNamuktamidaM mayA munimatAnyavalokya samAsataH | ##K.##68\.117|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM puruShalakShanAdhyAyaH samAptaH || 67|| \section{68 pa~nchamanuShyavibhAgAdhyAyaH} tArAgrahairbalayutaiH svakShetrasvochchagaishchatuShTayagaiH | pa~ncha puruShAH prashastA jAyante tAn ahaM vakShye || 68\.01|| jIvena bhavati haMsaH saureNa shashaH kujena ruchakashcha | bhadro budhena balinA mAlavyo daityapUjyena || 68\.02|| sattvamahInaM sUryAtgshArIraM mAnasaM cha chandrabalAt | yadrAshigbhedayuktAvetau tallakShaNaH sa pumAn || 68\.03|| tadgdhAtumahAbhUtaprakR^itidyutivarNasattvarUpAdyaiH | alagravInduyutaistaiH sa~NkIrNA lakShaNaiH puruShAH || 68\.04|| bhaumAt sattvaM gurutA budhAt surejyAt svaraH sitAt snehaH | varNaH saurAdeShAM guNadoShaiH sAdhvasAdhutvam || 68\.05|| sa~NkIrNAH syurna nR^ipA dashAsu teShAM bhavanti sukhabhAjaH | ripugR^ihanIchochchachyutasatpApanirIkShaNairbhedAH || 68\.06|| (##K.##bhedaH) Sha~NgNavatira~NgulAnAM vyAyAmo dIrghatA cha haMsasya | shashagruchakabhadramAlavyasa.nj~nitAstrya~NgulavivR^id.hdhyA || 68\.07|| yaH sAttvikastasya dayA sthiratvaM sattvArjavaM brAhmaNadevabhaktiH | rajo.adhikaH kAvyakalAkratustrI\- saMsaktagchittaH puruSho.atishUraH || 68\.08|| tamo.adhiko va~nchayitA pareShAM mUrkho.alasaH krodhaparo.atinidraH | mishrairguNaiH sattvagrajastamobhir mishrAstu te sapta saha prabhedaiH || 68\.09|| mAlavyo \*nAgagnAsaH samabhuja yugalo jAnusa.nprAptahasto (##K.##nAganAsasamabhuja) mAMsaiH pUrNA~NgasandhiH samaruchiratanurmadhyabhAge kR^ishashcha | pa~nchAShTau chagUrdhvamAsyaM shrutivivaramapi trya~NgulaUnaM cha tiryag dIptAkShaM satgkapolaM samasitadashanaM nAtimAMsAdharoShTham || 68\.10|| mAlavAn sa bharukachChasurAShTrAn lATasindhuviShayaprabhR^itIMshcha | vikramArjitadhano.avati rAjA pAriyAtragnilayAn kR^itabuddhiH || 68\.11|| (##K.##nilayaH) saptatigvarSho mAlavyo.ayaM tyakShyati samyakprANAMstIrthe | lakShaNametat samyakproktaM sheShagnarANAM chAto vakShye || 68\.12|| upachitasamavR^ittalambabAhur bhujayugalapramitaH samuchChrayo.asya | mR^idugtanughanaromanaddhagaNDo bhavati naraH khalu lakShaNena bhadraH || 68\.13|| tvakgshukrasAraH pR^ithupInavakShAH sattvAdhiko vyAghramukhaH sthirashcha | kShamAnvito dharmaparaH kR^itaj~no gajendragAmI bahushAstravettA || 68\.14|| prAj~no vapuShmAn suglalATasha~NkhaH kalAsvabhij~no dhR^itimAn sugkukShiH | sarojagarbhadyutipANipAdo yogI sunAsaH samasaMhatabhrUH || 68\.15|| navAmbugsiktAvanipatraku~Nkuma\- dvipendradAnAgurutulyagandhatA | shirogruhAshchaikajakR^iShNaku~nchitAs tura~NgagnAgopamaguhyagUDhatA || 68\.16|| (##K.##gUDhaguhyatA) halamushalagadAsisha~Nkhachakra\- dvipamakarAbjarathA~NkitA~Nghri hastaH | (##K.##anhri) vibhavamapi jano.asya bobhujIgiti kShamati hi na svajanaM svatantrabuddhiH || 68\.17|| a~NgulAni navatishcha ShaDgUnAny uchChrayeNa tulayApi hi bhAraH | madhyadeshanR^ipatiryadi puShTAsh trygAdayo.asya sakalAvaninAthaH || 68\.18|| bhuktvA samyavasudhAM shauryeNopArjitAmashItyabdaH | tIrthe prANAMstyaktvA bhadro devAlayaM yAti || 68\.19|| IShadgdanturakastanudvijanakhaH koshaIkShaNaH shIghrago vidyAgdhAtuvaNikkriyAsu nirataH sampUrNagaNDaH shaThaH | senAnIH priyamaithunaH parajanastrIsaktachittashchalaH shUro mAtR^ihito vanAchalagnadIdurgeShu saktaH shashaH || 68\.20|| dIrgho.a~NgulAnAM shatamaShTaghInaM sAsha~NkagcheShTaH pararandhravichcha | sAro.asya majjA nibhR^itaprachAraH shasho hyato nAtiguruH pradiShTaH || 68\.21|| (##K.##ayaM) madhye kR^ishaH kheTakakhaDgavINA parya~NkamAlAmurajAnurUpAH | shUlopamAshchagUrdhvagatAshcha rekhAH shashasya pAdopagatAH kare vA || 68\.22|| prAtyantiko mANDaliko.atha vAyaM sphikgsrAvashUlAbhibhavArtamUrtiH | evaM shashaH saptatighAyano.ayaM vaivasvatasyAlayamabhyupaiti || 68\.23|| raktaM pInakapolamunnatanasaM vaktraM suvarNopamaM vR^ittaM chAsya shiro.akShiNI madhugnibhe sarve cha raktA nakhAH | sragdAmA~Nkushasha~Nkhamatsyayugalakratva~NgakumbhAmbujaish chihnairhaMsakalasvanaH sucharaNo haMsaH prasannendriyaH || 68\.24|| ratirambhasi shukrasAratA dviguNA chAShTashataiH palairmitiH | parimANamathAsya ShaDgyutA navatiH samparikIrtitA budhaiH || 68\.25|| bhunakti haMsaH khasashUrasenAn gAndhAraga~NgAyAmunAntarAlam | shataM dashagUnaM sharadAM nR^ipatvaM kR^itvA vanAnte samupaiti mR^ityum || 68\.26|| sugbhrUkesho raktashyAmaH kambugrIvo vyAdIrghAsyaH | shUraH krUraH shreShTho mantrI chaurasvAmI vyAyAmI cha || 68\.27|| yanmAtramAsyaM ruchakasya dIrghaM madhyapradeshe chaturasratA sA | (##K.##chaturashratA) tanugchChaviH shoNitamAMsasAro hantA dviShAM sAhasasiddhakAryaH || 68\.28|| khaTvA~NgavINAvR^iShachApavajra\- shaktIndrashUlA~NkitapANipAdaH | bhakto gurugbrAhmaNadevatAnAM shatA~NgulaH syAt \*tu sahasramAnaH || 68\.29|| (##K.##tulayA sahasram) mantrAbhichArakushalaH kR^ishajAnuja~Ngho vindhyaM sasahyagirimujjayinIM cha bhuktvA | sa.nprApya saptatigsamA ruchako narendraH shastreNa mR^ityumupayAtyatha vA.analena || 68\.30|| pa~nchApare vAmanako jaghanyaH kubjo.atha vA maNDalako.atha sAchI | (##K.##samI) pUrvoktabhUpAnucharA bhavanti sa~NkIrNasa.nj~naH shR^iNu lakShaNaistAn || 68\.31|| (##K.##sa.nj~nAH) sampUrNA~Ngo vAmano bhagnapR^iShThaH ki~nchichchagUrUmadhyakakShya antareShu | (##K.##kakSha) khyAto rAj~nAM hyeSha bhadrAnujIvI sphITo rAjA vAsudevasya bhaktaH || 68\.32|| (##K.##dAtA) mAlavyasevI tu jaghanyanAmA khaNDendugtulyashravaNaH susandhiH | shukreNa sAraH pishunaH kavishcha rUkShagchChaviH sthUlakarA~NgulIkaH || 68\.33|| krUro dhanI sthUlamatiH pratItas tAmragchChaviH syAt parihAsashIlaH | uro.a~Nghri ghasteShvasishaktipAsha\- (##K.##anhri) parashvadhag\*a~NkaH sa jaghanyanAmA || 68\.34|| (##K.##a~Nkashcha) kubjo nAmnA yaH sa shuddho hyadhastAt kShINaH ki~n chit pUrvakAye natashcha | haMsAsevI nAstiko.arthairupeto vidvAn shUraH sUchakaH syAt kR^itagj~naH || 68\.35|| kalAsvabhij~naH kalahapriyashcha prabhUtabhR^ityaH pramadAjitashcha | sampUjya lokaM prajahAtyakasmAt kubjo.ayamuktaH satatodyatashcha || 68\.36|| \*maNDalakakShaNamato ruchakAnucharo.abhichAravit kushalaH | (##K.##maNDalakanAmadheyo. U.maNDalakalakShaNamato) kR^ityAgvetAla AdiShu karmasu vidyAsu chAnurataH || 68\.37|| (##K.##vaitAla) vR^iddhAkAraH kharag\*paruShamUrdhajash cha shatrunAshane kushalaH | (##K.##rUkShamUrdhajash) dvijadevayaj~nayogaprasaktadhIH strIjito matimAn || 68\.38|| sAchIgiti yaH so.ativirUpadehaH (##K.##sAmIti) shashAnugAmI khalu durbhagashcha | dAtA mahArambhasamAptakAryo guNaiH shashasyaiva bhavet samAnaH || 68\.39|| puruShalakShaNamuktamidaM mayA munigmatAni nirIkShya samAsataH | idamadhItya naro nR^ipasammato bhavati sarvajanasya cha vallabhaH || 68\.40|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM pa~nchamanuShyavibhAgAdhyAyaH samAptaH || 68|| \section{69 kanyAlakShaNAdhyAyaH} snigdhonnatAgratanutAmranakhau kumAryAH pAdau samopachitagchArunigUDhagulphau | shliShTA~NgulI kamalakAntitalau cha yasyAs tAmudvahedyadi bhuvo.adhipatitvamichChet || 69\.01|| matsyA~NkushAbjayavavajrahalAsichihna\- avasvedanau mR^idugtalau charaNau prashastau | ja~Nghe cha romagrahite vishire suvR^itte jAnugdvayaM samamanulbaNasandhidesham || 69\.02|| UrU ghanau karikarapratimAvaromAv ashvatthapatrasadR^ishaM vipulaM cha guhyam | shroNIglalATamurukUrmasamunnataM cha gUDho maNishcha vipulAM shriyamAdadhAti || 69\.03|| vistIrNamAMsopachito nitambaH gurushcha dhatte rashanA gkalApam | (##K.##rasanA) nAbhirgabhIrA vipulA~NgAnAM (##K.##gambhIrA) pradakShiNAvartagatA \*cha shastA || 69\.04|| (##K.##prashastA) madhyaM striyAstrigvalinAthamaromashaM cha vR^ittau ghanAvaviShamau kaThinAvurasyau | romapravarjitam uro mR^idu chA~NganAnAM (##K.##apavarjitam) grIvA cha kambugnichitArthasukhAni datte || 69\.05|| (##K.##dhatte) bandhujIvakusumopamo.adharo mAMsalo ruchirabimbarUpabhR^it | kundakuDmalanibhAH samA dvijA yoShitAM patisukhAmitArthadAH || 69\.06|| dAkShiNyayuktamashaThaM parapuShTahaMsa\- valgu prabhAShitamadInamanalpasaukhyam | nAsA samA samapuTA ruchirA prashastA dR^ignIlanIrajadaladyutihAriNI cha || 69\.07|| no sa~Ngate nAtipR^ithU na lambe shaste bhruvau bAlashashA~Nkavakre | ardhendugsaMsthAnamaromashaM cha shastaM lalATaM na nataM na tu~Ngam || 69\.08|| karNayugmamapi yuktamAMsalaM shasyate mrdu \*samAhitaM samam | (##K.##samaM samAhitam) snigdhagnIlamR^iduku~nchitaikajA mUrdhajAH sukhakarAH samaM shiraH || 69\.09|| bhR^i~NgArAsanavAjiku~njararathashrIvR^ikShayUpeShubhir mAlAgkuNDalachAmarA~NkushayavaiH shailairdhvajaistoraNaiH | matsyasvastikavedikAvyajanakaiH sha~NkhAtapatrAmbujaiH pAde pANigtale.atha vA yuvatayo gachChanti rAj~nIpadam || 69\.10|| (##K.##api vA) nigUDhamaNibandhanau taruNapadmagarbhopamau karau nR^ipatig\*yoShitas tanuvikR^iShTaparvA~NgulI | (##K.##yoShitAM) na nimnamati nonnataM karatalaM surekhAnvitaM karotyavidhavAM chiraM sutasukhArthasambhoginIm || 69\.11|| madhyA~NguliM yA maNibandhanotthA rekhA gatA pANigtale.a~NganAyAH | UrdhvasthitA pAdatale.atha vA yA puMso.atha vA rAjyasukhAya sA syAt || 69\.12|| kaniShThikAgmUlabhavA gatA yA pradeshinIgmadhyamikAntarAlam | karoti rekhA paramAyuShaH sA pramANamUnA tu tadUnamAyuH || 69\.13|| a~NguShTamUle prasavasya rekhAH putrA bR^ihatyaH pramadAstu tanvyaH | achChinnamadhyA(##K.##dIrghA) bR^ihadAyuShas tAH (##K.##bR^ihadAyuShAM) svalpAyuShAM ChinnalaghupramANAH || 69\.14|| itIdamuktaM shubhama~NganAnAM ato viparyastamaniShTamuktam | visheShato.aniShTaphalAni yAni samAsatastAnyanukIrtayAmi || 69\.15|| kaniShThikA vA tadganantarA vA mahIM na yasyAH shpR^ishati striyAH syAt | gatAtha vA~NguShThamatItya yasyAH pradeshinI sA kulaTA.atipApA || 69\.16|| udbaddhAbhyAM piNDikAbhyAM shirAle shuShke ja~Nghe lomashe chAtimAMse (##K.##U.romashe) vAmAvartaM nimnamalpaM cha guhyaM kumbhAkAraM chodaraM duHkhitAnAm || 69\.17|| hrasvayAtiniHsvatA dIrghayA kulakShayaH | grIvayA pR^ithUtthayA yoShitaH prachaNDatA || 69\.18|| netre yasyAH kekare pi~Ngale vA sA duHshIlA shyAvalolaIkShaNA cha | kUpau yasyA gaNDayoshcha smiteShu niHsandigdhaM bandhakIM tAM vadanti || 69\.19|| pravilambini devaraM lalATe shvashuraM hantyudare sphijoH patiM cha | atiromagchayAnvitottarauShThI na shubhA bharturatIva yA cha dIrghA || 69\.20|| stanau saromau malinolbaNau cha kleshaM dadhAte viShamau cha karNau | sthUlAH karAlA viShamAshcha dantAH kleshAya chauryAya cha kR^iShNamAMsAH || 69\.21|| kravyAdagrUpairvR^ikakAkaka~Nka\- sarIsR^ipolUkasamAnachihnaiH shuShkaiH shirAlairviShamaishcha hastair bhavanti nAryaH sukhavittahInAH || 69\.22|| yA tUttaroShThena samunnatena rUkShAgrakeshI kalahapriyA sA | prAyo virUpAsu bhavanti doShA yatrAkR^itistatra guNA vasanti || 69\.23|| pAdau sagulphau prathamaM pradiShTau ja~Nghe dvitIyaM tu sagjAnuchakre | meDhragUrumuShkaM cha tatastR^itIyaM nAbhiH kaTishchaiva chaturthamAhuH || 69\.24|| (##K.##cha iti) udaraM kathayanti pa~nchamaM hR^idayaM ShaShThamatasstanAnvitam | atha saptamamaMsajatruNI kathayantyaShTamamoShThakandhare || 69\.25|| navamaM nayane cha sabhruNI salalATaM dashamaM shirastathA | ashubheShvashubhaM dashAphalaM charaNAdyeShu shubheShu shobhanam || 69\.26|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM kanyAlakShaNAdhyAyaH samAptaH || 69|| \section{70 vastrachChedalakShaNAdhyAyaH} prabhUtavastradAshvinI bharaNyathApahAriNI | pradahyate.agnidaivate prajesvare.arthasiddhayaH || 70\.01|| mR^ige tu mUShakAdbhayaM vyasutvameva shA~Nkare | punarvasau shubhAgamastadgagrabhe dhanairyutiH || 70\.02|| bhuja~Ngabhe vilupyate maghAsu mR^ityumAdishet | bhagAhvaye nR^ipAdbhayaM dhanAgamAya chottarA || 70\.03|| kareNa karmasiddhayaH shubhAgamastu chitrayA | shubhaM cha bhojyamAnile dvigdaivate janapriyaH || 70\.04|| suhUdyutish(##K.##U.suhR^idyutish) cha mitrabhe tadgagrabhe .ambarakShayaH | (##K.##purandare) jalaplutishcha nairR^ite rujo jalAdhidaivate || 70\.05|| miShTamannamapi vaishvadaivate vaiShNave bhavati netrarogatA | dhAnyalabdhir(##K.##labdhim) api(##K.##atha) vAsave vidurvAruNe viShakR^itaM mahadbhayam || 70\.06|| (##K.##vishvadaivate) bhadrapadAsu bhayaM salilotthaM tat paratashcha bhavet sutalabdhiH | ratnayutiM kathayanti cha pauShNe teShu guNai rahiteShvapi bhoktuM nUtanamambaramiShTaphalaM syAt || 70\.07 ) vipramatAdatha bhUpatidattaM yachcha vivAhavidhAvabhilabdham | ##K.##71\.13|| bhoktuM navAmbaraM shastaM R^ikShe.api guNavarjite | vivAhe rAjasammAne brahmaNANAM cha sammate || 70\.08|| vastrasya koNeShu vasanti devA narAshcha pAshAntadashAntamadhye | sheShAstrayashchAtra nishAcharAMshAstathaiva shayyAgAsanapAdukAsu || 70\.09|| lipte maShIgomayakardamAdyaishChinne pradadhe sphuTite cha vindyAt | puShTaM nave.alpAlpataraM cha bhukte pApaM shubhaM chAdhikamuttarIye || 70\.10|| rugrAkShasAMshesvatha vA.api mR^ityuH pu~njanmatejashcha manuShyabhAge | bhAge.amarANAmatha bhogavR^iddhiH prAnteShu sarvatra vadantyaniShTam || 70\.11|| ka~NkaplavolUkakapotakAkakravyAdagomAyukharoShTrasarpaiH | ChedAkR^itirdaivatabhAgagApi puMsAM bhayaM mR^ityusamaM karoti || 70\.12|| ChatradhvajasvastikavardhamAnashrIvR^ikShakumbhAmbujatoraNAdyaiH | ChedAkR^itirnairR^itabhAgagApi puMsAM vidhatte na chireNa lakShmIm || 70\.13|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM vastrachChedalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 70|| \section{71 chAmaralakShaNAdhyAyaH} devaishchamaryaH kila vAlaghetoH sR^iShTA himakShmAdharakandareShu | ApItavarNAshcha bhavanti tAsAM kR^iShNAshcha lA~NgUlabhavAH sitAshcha || 71\.01|| sneho mR^idutvaM bahugvAlatA (##K.##vAlatA cha) vaishadyamalpAsthignibandhanatvam | shauklyaM cha tAsAM guNasampaduktA (##K.##teShAM) viddhAlpaluptAni na shobhanAni || 71\.02|| adhyardhaghastapramito.asya daNDo hasto.atha vAratnigsamo.atha vAnyaH | kAShThAtgshubhAt kA~nchanarUpyaguptAd ratnaish\*cha sarvaish cha hitAya rAj~nAm || 71\.03|| (##K.##vichitraish) yaShTygAtapatrA~NkushavetrachApavitAnakuntadhvajachAmarANAm | vyApItatantrImadhukR^iShNavarNA varNakrameNaiva hitAya daNDAH || 71\.04|| mAtR^igbhUdhanakulakShayAvahA rogamR^ityujananAshcha parvabhiH | dvygAdibhirdvikavivardhitaiH kramAt dvAdashAntavirataiH samaiH phalam || 71\.05|| yAtrAgprasiddhirdviShatAM vinAsho lAbhAH prabhUtA vasudhAgamashcha | (##K.##prabhUto) vR^iddhiH pashUnAmabhiva~nChitAptis trygAdyeShvayugmeShu tadIshvarANAm || 71\.06|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM chAmaralakShaNAdhyAyaH samAptaH || 71|| \section{72 ChatralakShaNAdhyAyaH} nichitaM tu haMsapakShaiH kR^ikavAkumayUrasArasAnAM vA | (##K.##str. nu) daukUlyena navena tu samantatashChAditaM shuklam || 72\.01|| (##K.##daukUlena) muktAphalairupachitaM pralambamAlAAvilaM sphaTikamUlam | ShaDgDhastashuddhahaimaM navaparvanagaikadaNDaM tu || 72\.02|| daNDArdhavistR^itaM tat samAvR^itaM ratnabhUShitam udagram | (##K.##ratnavibhUShitam, ##K.##str. ratnabhUShitam) nR^ipatestadgAtapatraM kalyANaparaM vijayadaM cha || 72\.03|| yuvarAjagnR^ipatipatnyoH senApatidaNDanAyakAnAM cha | daNDo.ardhapa~nchahastaH samapa~ncha\*kR^ito.ardha vistAraH || 72\.04|| (##K.##kR^itArdha) anyeShAmuShNaghnaM prasAdapaTTairvibhUShitashiraskam | vyAlambigratnamAlaM ChatraM kAryaM tu mAyUram || 72\.05|| (##K.##cha) anyeShAM tu narANAM shItAtapavAraNaM tu chaturasram | (##K.##chaturashram) samavR^ittadaNDayuktaM ChatraM kAryaM tu viprANAm || 72\.06|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM ChatralakShaNAdhyAyaH samAptaH || 72|| \section{73 strIprashamsAdhyAyaH} jaye dharitryAH purameva sAraM pure gR^ihaM sadmani chaikadeshaH | tatrApi shayyA shayane varA strI ratnojjvalA rAjyasukhasya sAraH || 73\.01|| ratnAni vibhUShayanti yoShA bhUShyante vanitA na ratnakAntyA | cheto vinatA harantyaratnA no ratnAni vinA~NganA~Ngasa~Ngam || 73\.02|| (##K.##sa~NgAt) AkAraM vinigUhatAM ripubalaM jetuM samuttiShThatAM tantraM chintayatAM kR^itAkR^itashatavyApArashAkhAAkulam | mantrigproktaniSheviNAM kShitibhujAmAsha~NkinAM sarvato (##K.##niseviNAm, ##K.##str. niShevinAm) dhuHkhAmbhognidhivartinAM sukhalavaH kAntAsamAli~Nganam || 73\.03|| shrutaM dR^iShTaM spR^iShTaM smR^itamapi nR^iNAM hlAdagjananaM na ratnaM strIbhyo.anyat kva chidapi kR^itaM lokapatinA | tadarthaM dharmArthau sutaviShayasaukhyAni cha tato gR^ihe lakShmyo mAnyAH satatamabalA mAnavibhavaiH || 73\.04|| ye.apya~NganAnAM pravadanti doShAn vairAgyamArgeNa guNAn vihAya | te durjanA me manaso vitarkaH sadbhAvavAkyAni na tAni teShAm || 73\.05|| prabrUta satyaM karato.a~NganAnAM doSho.asti yo nAcharito manuShyaiH | dhArShTyena pumbhiH pramadA nirastA guNAdhikAstA manunAtra choktam || 73\.06|| somastAsAmadAtgshauchaM gandharvaH shikShitAM giram | (##K.##gandharvAH) agnishcha sarvabhakShitvaM tasmAn niShkasamAH striyaH || 73\.07|| brAhmaNAH pAdato medhyA gAvo medhyAshcha pR^iShThataH | ajAshvA mukhato medhyAH striyo medhyAstu sarvataH || 73\.08|| striyaH pavitramatulaM naitA duShyanti karhi chit | mAsi mAsi rajo hyAsAM duShkR^itAnyapakarShati || 73\.09|| jAmayo yAni gehAni shapantyapratipUjitAH | tAni kR^ityAghatAnIva vinashyanti samantataH || 73\.10|| jAyA vA syAjjanitrI vA sambhavaH strIkR^ito nR^iNAm | he kR^itaghnAshtayornindAM kurvatAM vaH kutaH shubham || 73\.11|| dampatyorvyutkrame doShaH samaH shAstre pratiShThitaH | narA na samavekShante tenAtra varama~NganAH || 73\.12|| bahirlomnA tu ShaNmAsAn veShTitaH kharagcharmaNA | dArAtikramaNe bhikShAM dehItyuktvA vishudhyati || 73\.13|| na shatenApi varShANAmapaiti madanAshayaH | tatra ashaktyA nirvartante narA dhairyeNa yoShitaH || 73\.14|| aho dhArShTyamasAdhUnAM nindatAmanaghAH striyaH | muShNatAmiva chaurANAM tiShTha chaureti jalpatAm || 73\.15|| puruShashchaTulAni kAminInAM (##K.##chAtulAni, ##K.##str. chaTulAni) kurute yAni raho na tAni pashchAt | sukR^itaj~natayA~NganA gatAsUn avagUhya pravishanti saptajihvam || 73\.16|| strIratnabhogo.asti narasya yasya niHsvo.api \*sAmpratyavanIsvaro .asau | (##K.##svaM pratyavanIsvaro, ##K.##str. mAM pratyava) rAjyasya sAro.ashanama~NganAshcha tR^iShNAnaloddIpanadAru sheSham || 73\.17|| kAminIM prathamayauvanAnvitAM mandavalgumR^idupIDitasvanAm | utstanIM samavalambya yA ratiH sA na dhAtR^ibhavane.asti me matiH || 73\.18|| tatra devamunisiddhachAraNair mAnyamAnapitR^isevyasevanAt | brUta dhAtR^ibhavane.asti kiM sukhaM yadrahaH samavalambya na striyam || 73\.19|| AbrahmakITAntamidaM nibaddhaM puMstrIprayogeNa jagat samastam | vrIDAtra kA yatra chaturmukhatvaM Isho.api lobhAdgamito yuvatyAH || 73\.20|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM strIprashamsAdhyAyaH samAptaH || 73|| \section{74 saubhAgyakaraNAdhyAyaH} jAtyaM manobhavasukhaM subhagasya sarvaM AbhAsamAtramitarasya manoviyogAt | chittena bhAvayati dUragatApi yaM strI garbhaM bibharti sadR^ishaM puruShasya tasya || 74\.01|| bha~NktvA kANDaM pAdapasyoptamurvyAM bIjaM vAsyAM nAnyatAmeti yadvat | evaM hyAtmA jAyate strIShu bhUyaH kashchit tasmin kShetrayogAdvisheShaH || 74\.02|| AtmA sahaiti manasA mana indriyeNa svArthena chendriyamiti krama eSha shIghraH | yogo.ayameva manasaH kimagamyamasti yasmin mano vrajati tatra gato.ayamAtmA || 74\.03|| AtmAyamAtmani gato hR^idaye.atisUkShmo grAhyo.achalena manasA satatAbhiyogAt | yo yaM vichintayati yAti sa tanmayatvaM yasmAdataH subhagameva gatA yuvatyaH || 74\.04|| dAkShiNyamekaM subhagatvagheturvidveShaNaM tadviparItacheShTA | mantrauShadhAdyaiH kuhakaprayogairbhavanti doShA bahavo na sharma || 74\.05|| vAllabhyamAyAti vihAya mAnaM daurbhAgyamApAdayate.abhimAnaH | kR^ichChreNa saMsAdhayate.abhimAnI kAryANyayatnena vadan priyANi || 74\.06|| tejo na tadyat priyasAhasatvaM vAkyaM na chAniShTamasatpraNItam | kAryasya gatva?gantamanuddhatA ye tejasvinaste na vikatthanA ye || 74\.07|| yaH sArvajanyaM subhagatvamichChedguNAn sa sarvasya vadet parokSham | (##K.##parokShe) prApnoti doShAn asato.apyanekAn parasya yo doShakathAM karoti || 74\.08|| sarvopakArAnugatasya lokaH sarvopakArAnugato narasya | kR^itvAgupakAraM dviShatAM vipatsu yA kIrtiralpena na sA shubhena || 74\.09|| tR^iNairivAgniH sutarAM vivR^iddhimAChAdyamAno.api guNo.abhyupaiti | sa kevalaM durjanabhAvameti hantuM guNAn vA~nChati yaH parasya || 74\.10|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM saubhAgyakaraNAdhyAyaH samAptaH || 74|| \section{75 kAndarpikAdhyAyaH} rakte.adhike strI puruShastu shukre napuMsakaM shoNitashukrasAmye | yasmAdataH shukravivR^iddhidAni niShevitavyAni rasAyanAni || 75\.01|| harmyapR^iShThamuDunAtharashmayaH sotpalaM madhu madAlasA priyA | vallakI smarakathA rahaH srajo varga eSha madanasya vAgurA || 75\.02|| mAkShIkadhAtugmadhupAradalohachUrNa\- pathyAgshilAjatu\*ghR^itAni samAni yo.adyAt | (##K.##viDa~NgaghR^itAni) saikAni viMshatirahAni jarAnvito.api so.ashItiko.api ramayatyabalAM yuvAgiva || 75\.03|| kShIraM shR^itaM yaH kapikachChugmUlaiH pibet kShayaM strIShu na so.abhyupaiti | mAShAn payaHsarpiShi vA vipakvAn ShaDgrAsamAtrAMshcha payo.anupAnam || 75\.04|| (##K.##anupAnAn) vidArikAyAH svarasena chUrNaM muhurmuhurbhAvitashoShitaM cha | shR^itena dugdhena sasharkareNa pibet sa yasya pramadAH prabhUtAH || 75\.05|| dhAtrIphalAnAM svarasena chUrNaM subhAvitaM kShaudrasitAjyayuktam | lIDhvAnu pItvA cha payo.agnishaktyA kAmaM nikAmaM puruSho niShevet || 75\.06|| kShIreNa bastANDa yujA shR^itena samplAvya kAmI bahushastilAn yaH | sushoShitAn atti \*payaH pibech cha (##K.##pibet payash) tasyAgrataH kiM chaTakaH karoti || 75\.07|| mAShasUpasahitena sarpiShA ShaShTikaudanamadanti ye narAH | kShIramapyanu pibanti tAsu te sharvarIShu madanena sherate || 75\.08|| (##K.##madane na) tilAshvagandhAgkapikachChumUlair vidArikAgShaShTikapiShTayogaH | Ajena piShTaH payasA ghR^itena pakvaM bhavetgshaShkulikAtivR^iShyA || 75\.09|| (##K.##paktvA) kShIreNa vA gokShurakopayogaM vidArikAgkandakabhakShaNaM vA | kurvan na sIdedyadi jIryate.asya mandAgnitA chedidamatra chUrNam || 75\.10|| sAjamodalavaNA harItakI shR^i~NgaverasahitA cha pippalI | madyatakrataraloShNavAribhishchUrNapAnamudarAgnidIpanam || 75\.11|| atyamlatiktalavaNAni kaTUni vAtti \*yaH kShArashAkabahulAni cha bhojanAni | (##K.##kShArashAkabahulAni) dR^ikgshukravIryarahitaH sa karotyanekAn vyAjAn jarann iva yuvA.apyabalAmavApya || 75\.12|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM kAndarpikAdhyAyaH samAptaH || 75|| \section{76 gandhayuktyadhyAyaH} sragandhadhUpAmbarabhUShaNAdyaM na shobhate shuklashiroruhasya | yasmAdato mUrdhajagrAgasevAM kuryAdyathaivA~njanabhUShaNAnAm || 76\.01|| lauhe pAtre taNDulAn kodravANAM shukle pakvAMllohachUrNena sAkam | piShTAn sUkShmaM mUrdhni shuklAmlakeshe datvA(##K.##dattvA) tiShThedveShTayitvAgArdra patraiH || 76\.02|| (##K.##arka) yAte dvitIye prahare vihAya dadyAtgshirasyAmalakapralepam | sa~nChAdya patraiH praharadvayena prakShAlitaM kArShNyamupaiti shIrSham || 76\.03|| pashchAtgshiraHsnAnasugandhatailair lohAmlagandhaM shiraso.apanIya | hR^idyaishcha gandhairvividhaishcha dhUpair antaHpure rAjyasukhaM niShevet || 76\.04|| tvakgkuShThareNunalikAspR^ikkArasatagarabAlakaistulyaiH | kesarapatravimishrairnarapatiyogyaM shiraHsnAnam || 76\.05|| ma~njiShThayA vyAghranakhena shuktyA tvachA sakuShThena rasena chUrNaH | tailena yukto.arkamayUkhataptaH karoti tachchampakagandhi tailam || 76\.06|| tulyaiH patraturuShkabAlatagarairgandhaH smaroddIpanaH savyAmo bakulo.ayameva kaTukAghi~NgupradhUpAnvitaH | kuShThenotpalagandhikaH samalayaH pUrvo bhavechchampako jAtIgtvaksahito.atimuktaka iti j~neyaH sakustumburuH || 76\.07|| shatapuShpAgkundurukau pAdenArdhena nakhaturuShkau cha | malayapriya~Ngu\*bhAgau gandho dhUpyo guDanakhena || 76\.08|| (##K.##str. bhAgo) gugulugbAlaka lAkShAmustAnakhasharkarAH kramAddhUpaH | (##K.##vAlaka) anyo mAMsIgbAlaka turuShkanakhachandanaiH piNDaH || 76\.09|| (##K.##vAlaka) harItakIgsha~NkhaghanadravAmbubhir guDotpalaiH shailakamustakAnvitaiH | navAntapAdAdivivardhitaiH kramAd bhavanti dhUpA bahavo manoharAH || 76\.10|| bhAgaishchaturbhiH sitashaila(U.shaileya)mustAH shrIgsarjabhAgau nakhagugulU cha | karpUrabodho madhupiNDito.ayaM kopachChado nAma narendradhUpaH || 76\.11|| tvagushIrapatrabhAgaiH sUkShmailArdhena saMyutaishchUrNaH | puTavAsaH pravaro.ayaM mR^igakarpUraprabodhena || 76\.12|| (##K.##paTavAsaH) ghanabAlakashaileyakakarpUroshIranAgapuShpANi | vyAghranakhaspR^ikkAguru\*damanaka(U.madanaka)nakhatagaradhAnyAni || 76\.13|| karpUra(k'str. karchUra)gchola malayaiH svechChAparivartitaishchaturbhirataH | (##K.##chora) ekadvitrichaturbhirbhAgairgandhArNavo bhavati || 76\.14|| atyulbaNagandhatvAdekAMsho nityameva dhAnyAnAm | karpUrasya tadUno naitau dvitryAdibhirdeyau || 76\.15|| shrIgsarjaguDanakhaiste dhUpayitavyAH kramAn na piNDasthaiH | bodhaH kastUrikayA deyaH karpUrasaMyutayA || 76\.16|| atra sahasragchatuShTayamanyAni cha saptatisahasrANi | lakShaM shatAni sapta viMshatigyuktAni gandhAnAm || 76\.17|| ekaikamekabhAgaM dvigtrichaturbhAgikairyutaM dravyaiH | ShaDgandhakaraM tadvaddvitrichaturbhAgikaM kurute || 76\.18|| dravyagchatuShTayayogAdgandhachaturviMshatiryathAekasya | evaM sheShANAmapi ShaNNavatiH sarvapiNDo.atra || 76\.19|| ShoDashake dravyagaNe chaturvikalpena bhidyamAnAnAm | aShTAdasha jAyante shatAni sahitAni viMshatyA || 76\.20|| ShaNNavatigbhedabhinnashchaturvikalpo gaNo yatastasmAt | ShaNNanavatiguNaH kAryaH sA sa~NkhyA bhavati gandhAnAm || 76\.21|| pUrveNa pUrveNa gatena yuktaM sthAnaM vinAntyaM pravadanti sa~NkhyAm | ichChAvikalpaiH kramasho.abhinIya nIte nivR^ittiH punaranyanItiH || 76\.22|| dvigtrIndriyAShTabhAgairaguruH patraM turuShkashaileyau viShayAShTapakShadahanAH priya~NgumustArasAH keshaH || 76\.23|| spR^ikkAgtvaktagarANAM mAMsyAshcha kR^itaikasaptaShaDbhAgAH | saptagR^ituvedachandrairmalayanakhashrIkakundurukAH || 76\.24|| ShoDashake kachChapuTe yathA tathA \*mishrite chaturdravye | (##K.##mishritaishchaturdravyaiH) ye.atrAShTAdasha bhAgAste.asmin gandhAdayo yogAH || 76\.25|| nakhatagaraturuShkayutA jAtIkarpUramR^igakR^itobdodhAH(U.udbodhAH) | guDagnakhadhUpyA gandhAH kartavyAH sarvatobhadrAH || 76\.26|| jAtIphalamR^igakarpUrabodhitaiH sasahakAramadhusiktaiH | bahavo.atra pArijAtAshchaturbhirichChAparigR^ihItaiH || 76\.27|| sarjagrasashrIvAsakasamanvitA ye.atra sarvadhUpAs taiH | (##K.##sarvayogAs) shrIgsarjarasaviyuktaiH snAnAni sabAlaka tvabhiH || 76\.28|| (##K.##savAlaka) rodhroshIragnatAguru\*mustApatra priya~NguvanapathyAH | (##K.##mustA) navakoShThAt kachChapuTAddravyatritayaM samuddhR^itya || 76\.29|| chandanaturuShkabhAgau shuktyardhaM pAdikA tu shatapuShpA | kaTughi~NgulaguDadhUpyAH kesaragandhAshchaturashItiH || 76\.30|| saptAhaM gomUtre harItakIgchUrNasaMyute kShiptvA | gandhodake cha bhUyo vinikShipeddantakAShThAni || 76\.31|| elAgtvakpatrA~njanamadhumarichairnAgapuShpakuShThaishcha | gandhAmbhaH kartavyaM ki~n chit kAlaM sthitAnyasmin || 76\.32|| jAtIphalapatrailAkarpUraiH kR^itayamaikashikhibhAgaiH | avachUrnitAni bhAnormarIchibhiH shoShaNIyAni || 76\.33|| varNaprasAdaM vadanasya kAntiM vaishadyamAsyasya sugandhitAM cha | saMsevituH shrotrasukhAM cha vAchaM kurvanti kAShThAnyasakR^idbhavAnAm || 76\.34|| kAmaM pradIpayati rUpamabhivyanakti saubhAgyamAvahati vaktrasugandhitAM cha | UrjaM karoti kaphajAMshcha nihanti rogAMs tAmbUlamevamaparAMshcha guNAn karoti || 76\.35|| yuktena chUrNena karoti rAgaM rAgakShayaM pUgaphalAtiriktam | chUrNAdhikaM vaktravigandhakAri patrAdhikaM sAdhu karoti gandham || 76\.36|| patrAdhikaM nishi hitaM saphalaM divA cha proktAnyathAkaraNamasya viDambanaiva | kakkolapUgalavalIphalapArijAtair AmoditaM madamudA muditaM karoti || 76\.37|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM gandhayuktyadhyAyaH samAptaH || 76|| \section{77 strIpuMsasamAyogAdhyAyaH} shastrena veNIgvinigUhitena vidUrathaM svA mahiShI jaghAna | viShapradigdhena cha nUpureNa devI viraktA kila kAshirAjam || 77\.01|| evaM viraktA janayanti doShAn prANachChido.anyairanukIrtitaiH kim | raktAviraktAH puruShairato.arthAt parIkShitavyAH pramadAH prayatnAt || 77\.02|| snehaM manobhavakR^itaM kathayanti bhAvA nAbhIgbhujastanavibhUShaNadarshanAni | vastrAbhisaMyamanakeshavimokShaNAni bhrUkShepakampitakaTAkShanirIkShaNAni || 77\.03|| uchchaiH ShThIvanamutkaTaprahasitaM shayyAAsanotsarpaNaM gAtrAsphoTanagjR^imbhaNAni sulabhadravyAlpasa.nprArthanA | bAlAli~NganagchumbanAnyabhimukhe sakhyAH samAlokanaM dR^ikpAtashcha parA~Nmukhe guNakathA karNasya kaNDUyanam || 77\.04|| imAM cha vindyAdanuraktacheShTAM priyANi vakti svadhanaM dadAti | vilokya saMhR^iShyati vItaroShA pramArShTi doShAn guNakIrtanena || 77\.05|| tanmitrapUjA tadaridviShatvaM kR^itasmR^itiH proShitadaurmanasyam | stanauShThadAnAnyupagUhanaM cha svedo.atha chumbAgprathamAbhiyogaH || 77\.06|| viraktagcheShTA bhrukuTI mukhatvaM (##K.##bhR^ikuTI) parA~NmukhatvaM kR^itavismR^itishcha | asambhramo duShparitoShatA cha taddviShTamaitrI paruShaM cha vAkyam || 77\.07|| spR^iShTvAtha vAgAlokya dhunoti gAtraM karoti garvaM na ruNaddhi yAntam | chumbAgvirAme vadanaM pramArShTi pashchAt samuttiShThati pUrvasuptA || 77\.08|| bhikShuNikA pravrajitA dAsI dhAtrI kumArikA rajikA | mAlAkArI duShTA~NganA sakhI nApitI dUtyaH || 77\.09|| kulajanavinAshaheturdUtyo yasmAdataH prayatnena | tAbhyaH striyo.abhirakShyA vaMshayashomAnavR^id.hdhyartham || 77\.10|| rAtrIgvihArajAgararogavyapadeshaparagR^ihaIkShaNikAH | vyasanotsavAshcha sa~NketaghetavasteShu rakShyAshcha || 77\.11|| Adau nechChati nojjhati smarakathAM vrIDAgvimishrAlasA madhye hrIgparivarjitAbhyuparame lajjAvinamrAnanA | bhAvairnaikavidhaiH karotyabhinayaM bhUyashcha yA sAdarA bud.hdhvA pumprakR^itiM cha yAnucharati glAnetaraishcheShTitaiH || 77\.12|| strINAM guNA yauvanagrUpaveSha\- dAkShiNyavij~nAnavilAsapUrvAH | strI ratnasa.nj~nA cha guNAnvitAsu strIgvyAdhayo.anyAshchaturasya puMsaH || 77\.13|| na grAmyavarNairmaladigdhakAyA nindyA~NgasambandhikathAM cha kuryAt | na chAnyakAryasmaraNaM rahaHsthA mano hi mUlaM haradadhamUrteH || 77\.14|| shvAsaM manuShyeNa samaM tyajantI bAhUpadhAnastanadAnadakShA | sugandhakeshA susamIparAgA supte.anusuptA prathamaM vibuddhA || 77\.15|| duShTasvabhAvAH parivarjanIyA vimardakAleShu cha na kShamA yAH | yAsAmasR^igvAsitanIlapItamAtAmravarNaM cha na tAH prashastAH || 77\.16|| yA svapnashIlA bahugraktapittA pravAhinI vAtakaphAtiraktA | (##K.##atiriktA) mahAshanA svedayutA~NgaduShThA yA hrasvakeshI palitAnvitA vA || 77\.17|| (##K.##cha) mAMsAni yasyAshcha chalanti nAryA mahodarA khikkhiminI cha yA syAt || strIlakShaNe yAH kathitAshcha pApAs tAbhirna kuryAt saha kAmadharmam || 77\.18|| shashashoNitasa~NkAshaM lAkShArasasannikAshamathavA yat | prakShAlitaM virajyati yachchAsR^iktadbhavetgshuddham || 77\.19|| yachChabdavedanAvarjitaM tryahAt sannivartate raktam | tat puruShasa.nprayogAdavichAraM garbhatAM yAti || 77\.20|| na dinatrayaM niShevyaM(##K.##niShevet) snAnaM mAlyAnulepanaM \*strIbhiH | (##K.##cha strI) snAyAchchaturthadivase shAstroktenopadeshena || 77\.21|| puShyasnAnauShadhayo yAH kathitAstAbhirambugmishrAbhiH | snAyAt tathAtra mantraH sa eva yastatra nirdiShTaH || 77\.22|| yugmAsu kila manuShyA nishAsu nAryo bhavanti viShamAsu | dIrghAyuShaH surUpAH sukhinashcha vikR^iShTayugmAsu || 77\.23|| dakShiNapArshve puruSho vAme nArI yamAvubhayasaMsthau | yadudaramadhyopagataM napuMsakaM tan niboddhavyam || 77\.24|| kendratrikoNeShu shubhasthiteShu lagne shashA~Nke cha shubhaiH samete | pApaistrilAbhArigataishcha yAyAt pu~njanmayogeShu cha sa.nprayogam || 77\.25|| na nakhadashanavikShatAni kuryAd R^itusamaye puruShaH striyAH katha~n chit | R^iturapi dasha ShaT cha vAsarANi prathamagnishAtritayaM na tatra gamyam || 77\.26|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM strIpuMsasamAyogAdhyAyaH samAptaH || 77|| \section{78 shayyAsanalakShaNAdhyAyaH} sarvasya sarvakAlaM yasmAdupayogameti shAstramidam | rAj~nAM visheShato.ataH shayanAsanalakShaNaM vakShye || 78\.01|| asanaspandanachandanaharidrasuradArutindukIshAlAH | kAshmaryga~njanapadmakashAkA vA shiMshapA cha shubhAH || 78\.02|| ashanigjalAnilahastiprapAtitA madhuviha~NgakR^itanilayAH | chaityashmashAnapathijaUrdhvashuShkavallInibaddhAshcha || 78\.03|| kaNTakino \*ye cha syurmahAnadIgsa~NgamodbhavA ye cha | (##K.##vA ye) surabhavanajAshcha na shubhA ye chAparayAmyadikpatitAH || 78\.04|| pratiShiddhavR^ikShanirmitashayanAsanasevanAt kulavinAshaH | vyAdhigbhayavyayakalahA bhavantyanarthA anekavidhAH || 78\.05|| (##K.##anarthAshcha) pUrvachChinnaM yadi vA dAru bhavet tat parIkShyamArambhe | yadyArohet tasmin kumArakaH putrapashudaM tat || 78\.06|| sitakusumamattavAraNadadhyakShatapUrNakumbharatnAni | ma~NgalyAnyanyAni cha dR^iShTvAgArambhe shubhaM j~neyam || 78\.07|| karmA~NgulaM yavAShTakamudarAsaktaM tuShaiH parityaktam | a~NgulashataM nR^ipANAM mahatI shayyA jayAya kR^itA || 78\.08|| navatiH saiva ShaDUnA dvAdashahInA triShaTkahInA cha | nR^ipaputramantribalapatipurodhasAM syuryathAsa~Nkhyam || 78\.09|| ardhamato.aShTAMshonaM viShkambho vishvakarmaNA proktaH | AyAmatryaMshasamaH pAdochChrAyaH sakukShya shirAH || 78\.10|| (##K.##sakukShi) yaH sarvaH shrIparNyA parya~Nko nirmitaH sa dhanadAtA | asanakR^ito rogaharastindukasAreNa vittakaraH || 78\.11|| yaH kevalashiMshapayA vinirmito bahuvidhaM sa vR^iddhikaraH | chandanamayo ripughno dharmayashodIrghajIvitakR^it || 78\.12|| yaH padmakaparya~NkaH sa dIrghamAyuH shriyaM shrutaM vittam | kurute shAlena kR^itaH kalyANaM shAkarachitashcha || 78\.13|| kevalagchandanarachitaM kA~nchanaguptaM vichitraratnayutam | adhyAsan parya~NkaM vibudhairapi pUjyate nR^ipatiH || 78\.14|| anyena samAyuktA na tindukI shiMshapA cha shubhaphaladA | na \*shrIparNena cha devadAruvR^ikSho na chApyasanaH || 78\.15|| (##K.##shrIparNI na) shubhadau tu shAlashAkau parasparaM saMyutau pR^ithakchaiva | (##K.##shAkashAlau) tadvat pR^ithakprashastau sahitau cha haridrakakadambau || 78\.16|| sarvaH spandanagrachito na shubhaH prANAn hinasti chAmbakR^itaH | asano.anyadArusahitaH kShipraM doShAn karoti bahUn || 78\.17|| ambaspandanachandanavR^ikShANAM spandanAtshubhAH pAdAH | phalataruNA shayanAsanamiShTaphalaM bhavati sarveNa || 78\.18|| gajadantaH sarveShAM proktatarUNAM prashasyate yoge | kAryo.ala~NkAravidhirgajadantena prashastena || 78\.19|| dantasya mUlaparidhiM dvirAyataM prohya kalpayetgsheSham | adhikamanUpacharANAM nyUnaM girichAriNAM ki~n chit || 78\.20|| \*shrIvR^ikSha gvardhamAnachChatradhvajachAmarAnurUpeShu | (##K.##shrIvatsa) Chede dR^iShTeShvArogya gvijayadhanavR^iddhisaukhyAni || 78\.21|| (##K.##arogya) praharaNasadR^isheShu jayo nandyAvarte pranaShTadeshAptiH | loShThe tu labdhapUrvasya bhavati deshasya sa.nprAptiH || 78\.22|| (##K.##U.loShTe) strIrUpe dhananAsho bhR^i~NgAre.abhyutthite sutotpattiH | (##K.##svavinAsho) kumbhena nidhiprAptiryAtrAvighnaM cha daNDena || 78\.23|| kR^ikalAsakapibhuja~NgeShvasubhikShavyAdhayo ripu\*vashitvam | (##K.##vashatvam) gR^idhrolUkadhvA~NkShashyenAkAreShu janamarakaH || 78\.24|| pAshe.atha vA kabandhe nR^ipamR^ityurjanavipat srute rakte | kR^iShNe shyAve rUkShe durgandhe chAshubhaM bhavati || 78\.25|| shuklaH samaH sugandhiH snigdhashcha shubhAvaho bhavechChedaH | ashubhashubhachChedA ye shayaneShvapi te tathA phaladAH || 78\.26|| IShAyoge dAru pradakShiNAgraM prashastamAchAryaiH | apasavyaikadigagre bhavati bhayaM bhUtasa~njanitam || 78\.27|| ekenAvAkshirasA bhavati hi pAdena pAdavaikalyam | (##K.##ekenAvAkchChirasA) dvAbhyAM na jIryate.annaM trichaturbhiH kleshavadhabandhAH || 78\.28|| suShire.atha vA vivarNe granthau pAdasya shIrShage vyAdhiH | pAde kumbho yashcha granthau tasminn udararogaH || 78\.29|| kumbhAdhastAjja~NghA tatra kR^ito ja~NghayoH karoti bhayam | tasyAshchAdharo.adhaH kShayakR^iddravyasya tatra kR^itaH || 78\.30|| khuradeshe yo granthiH khuriNAM pIDAkaraH sa nirdiShTaH | IShAgshIrShaNyoshcha tribhAgasaMstho bhaven na shubhaH || 78\.31|| niShkuTamatha kolAkShaM sUkaranayanaM cha vatsanAbhaM cha | kAlakamanyaddhundhukamiti kathitashChidrasa.nkShepaH || 78\.32|| ghaTavat suShiraM madhye sa~NkaTamAsye cha niShkuTaM Chidram | niShpAvamAShamAtraM nIlaM ChidraM cha kolAkSham || 78\.33|| sUkaranayanaM viShamaM vivarNamadhyardhaparvadIrghaM cha | vAmAvartaM bhinnaM parvamitaM vatsanAbhAkhyam || 78\.34|| kAlakasa.nj~naM kR^iShNaM dhundhukamiti yadbhavedvinirbhinnam | dArusavarNaM ChidraM na tathA pApaM samuddiShTam || 78\.35|| niShkuTasaNj~ne dravyakShayastu kolekShaNe kuladhvaMsaH | shastrabhayaM sUkarake rogabhayaM vatsanAbhAkhye || 78\.36|| kAlakadhundhukasa.nj~naM kITairviddhaM cha na shubhadaM Chidram | sarvaM granthiprachuraM sarvatra na shobhanaM dAru || 78\.37|| ekadrumeNa dhanyaM vR^ikShadvayanirmitaM cha dhanyataram | tribhirAtmajavR^iddhikaraM chaturbhirarthaM yashashchAgryam || 78\.38|| (##K.##artho) pa~nchavanaspatirachite pa~nchatvaM yAti tatra yaH shete | ShaTsaptAShTatarUNAM kAShThairghaTite kulavinAshaH || 78\.39|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shayyAsanalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 78|| \section{79 ratnaparIkShAdhyAyaH} ratnena shubhena shubhaM bhavati nR^ipANAmaniShTamashubhena | yasmAdataH parIkShyaM daivaM ratnAshritaM tajj~naiH || 79\.01|| dvipaghayavanitAAdInAM svaguNavisheSheNa ratnashabdo.asti | iha tUpalaratnAnAmadhikAro vajrapUrvANAm || 79\.02|| ratnAni balAddaityAddadhIchito.anye vadanti jAtAni | ke chidbhuvaH svabhAvAdvaichitryaM prAhurupalAnAm || 79\.03|| vajrendranIlamarakatakarketarapadmarAgarudhirAkhyAH | vaidUrya gpulakavimalakarAjamaNisphatikashashikAntAH || 79\.04|| (##K.##vaiDUrya) saugandhikagomedakasha~NkhamahAnIlapuShparAgAkhyAH | brahmamaNigjyotIrasasasyakamuktApravAlAni || 79\.05|| veNAgtaTe vishuddhaM shirIShakusuma\*prabhaM cha kaushalakam | (##K.##upamaM) saurAShTrakamAtAmraM kR^iShNaM saurpArakaM vajram || 79\.06|| IShatgtAmraM himavati mata~NgajaM vallapuShpasa~NkAsham | ApItaM cha kali~Nge shyAmaM pauNDreShu sambhUtam || 79\.07|| aindraM ShaDashri shuklaM yAmyaM sarpAsyagrUpamasitaM cha | kadalIgkANDanikAshaM vaiShNavamiti sarvasaMsthAnam || 79\.08|| vAruNamabalAguhyopamaM bhavet karNikArapuShpanibham | shR^i~NgATakasaMsthAnaM vyAghrAkShinibhaM cha hautabhujam || 79\.09|| vAyavyaM cha yavopamamashokakusumaprabhaM samuddiShTam | srotaH khaniH prakIrNakamityAkarasambhavastrividhaH || 79\.10|| raktaM pItaM cha shubhaM rAjanyAnAM sitaM dvijAtInAm | shairIShaM vaishyAnAM shUdrANAM shasyate.asinibham || 79\.11|| sitasarShapAShTakaM taNDulo bhavet taNDulaistu viMshatyA | tulitasya dve lakShe mUlyaM dvidvyUnite chaitat || 79\.12|| pAdatryaMshArdhaUnaM tribhAgapa~nchAMshaShoDashAMshAshcha | bhAgashcha pa~nchaviMshaH shatikassAhasrikashcheti || 79\.13|| sarvadravyAbhedyaM laghvambhasi tarati rashmivat snighdam | taDidganalashakrachApopamaM cha vajraM hitAyoktam || 79\.14|| kAkapadamakShikAkeshadhAtuyuktAni sharkarair viddham | (##K.##sharkarA) dviguNAshri dadha gkaluShatrastavishIrNAni na shubhAni || 79\.15|| (##K.##digdha) yAni cha budbudadalitAgrachipiTavAsIphalapradIrghANi | sarveShAM chaiteShAM mUlyAdbhAgo.aShTamo hAniH || 79\.16|| vajraM na ki~n chidapi dhArayitavyameke putrArthinIbhirabalAbhirushanti tajj~nAH | shR^i~NgATakatripuTadhAnyakavat sthitaM yach shroNInibhaM cha shubhadaM tanayArthinInAm || 79\.17|| svajanavibhavajIvitakShayaM janayati vajramaniShTalakShaNam | ashanigviShabhayArinAshanaM shubhamupabhogakaraM cha bhUbhR^itAm || 79\.18|| (##K.##urubhogakara) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM ratnaparIkShAdhyAyaH samAptaH || 79|| \section{80 muktAlakShaNAdhyAyaH} dvipabhujagashuktisha~NkhAbhraveNutimisUkaraprasUtAni | muktAphalAni teShAM bahusAdhu cha shuktijaM bhavati || 80\.01|| siMhalakapAralaukikasaurAShTrikatAmraparNipArashavAH | kauberapANDyavATakahaimA ityAkarAstv aShTau || 80\.02|| (##K.##hy) bahusaMsthAnAH snigdhAH haMsAbhAH siMhalAkarAH sthUlAH | (##K.##snigdhA) IShattAmrAH shvetAstamoviyuktAshcha tAmrAkhyAH || 80\.03|| kR^iShNAH shvetAH pItAH sasharkarAH pAralaukikA viShamAH | na sthUlA nAtyalpA navanItagnibhAshcha saurAShTrAH || 80\.04|| jyotiShmatyaH shubhrA guravo.atimahAguNAshcha pArashavAH | (##K.##mantaH) laghu jarjaraM dadhinibhaM \*bR^ihaddvisaMsthAnam api haimam || 80\.05|| (##K.##bR^ihadvisaMsthAnam) viShamaM kR^iShNashvetaM laghu kauberaM pramANatejovat | (##K.##kR^iShNaM shvetam) nimbaphalatripuTadhAnyakachUrNAH syuH pANDyavATabhavAH || 80\.06|| atasIkusumashyAmaM vaiShNavamaindraM shashA~Nkasa~NkAsham | haritAlagnibhaM vAruNamasitaM yamadaivataM bhavati || 80\.07|| pariNatadADimagulikAgu~njAtAmraM cha vAyudaivatyam | nirdhUmAnalakamalaprabhaM cha vij~neyamAgneyam || 80\.08|| mAShakagchatuShTayadhR^itasyaikasya shatAhatA tripa~nchAshat | kArShApaNA nigaditA mUlyaM tejoguNayutasya || 80\.09|| mAShakadalahAnyAto dvAtriMshadviMshatistrayodasha cha | aShTau cha shatAni shatatrayaM tripa~nchAshatA sahitam || 80\.10|| pa~nchatriMshaM shatamiti chatvAraH kR^iShNalA navatimUlyAH | sArdhAstisro gu~njAH saptatimUlyaM dhR^itaM rUpam || 80\.11|| gu~njAgtrayasya mUlyaM pa~nchAshadrUpakA guNayutasya | rUpakapa~nchatriMshattrayasya gu~njArdhahInasya || 80\.12|| paladashabhAgo dharaNaM tadyadi muktAstrayodasha surUpAH | \*trishatI(U.triMshatI) sapa~nchaviMshA rUpakasa~NkhyA kR^itaM mUlyam || 80\.13|| ShoDashakasya dvishatI viMshatirUpasya saptatiH sashatA | yatpa~nchaviMshatidhR^itaM tasya shataM triMshatA sahitam || 80\.14|| triMshatsaptatimUlyaM chatvAriMshachChatArdhamUlyaM cha | (##K.##mUlyA) ShaShTiH pa~nchonA vA dharaNaM pa~nchAShTakaM mUlyam || 80\.15|| muktAshItyA triMshachChatasya sA pa~ncharUpakavihInA | dvitrichatuHpa~nchashatA dvAdashaShaTpa~nchakatritayam || 80\.16|| pikkAgpichchArghArdhA ravakaH sikthaM trayodashAdyAnAm | sa~njNAH parato nigarAshchUrNAshchAshItipUrvANAm || 80\.17|| etadguNayuktAnAM dharaNadhR^itAnAM prakIrtitaM mUlyam | (##K.##prakItitam) parikalpyamantarAle hInaguNANAM kShayaH kAryaH || 80\.18|| kR^iShNashvetakapItakatAmrANAmIShadapi cha viShamANAm | tryaMshonaM viShamakapItayoshcha ShaDbhAgadalahInam || 80\.19|| airAvatakulajAnAM puShyashravaNendusUryadivaseShu | ye chottarAyaNabhavA grahaNe.arkendvoshcha bhadrebhAH || 80\.20|| teShAM kila jAyante muktAH kumbheShu saradakosheShu | bahavo bR^ihatpramANA bahusaMsthAnAH prabhAyuktAH || 80\.21|| naiShAmarghaH kAryo na cha vedho.atIva te prabhAyuktAH | sutavijayArogyakarA mahApavitrA dhR^itA rAj~nAm || 80\.22|| daMShTrAmUle shashikAntisaprabhaM bahuguNaM cha vArAham | timijaM matsyAAkShIbhaM bR^ihat pavitraM bahuguNaM cha || 80\.23|| varShopalavajjAtaM vAyuskandhAchcha saptamAdbhraShTam | hriyate kila khAddivyaistaDitgprabhaM meghasambhUtam || 80\.24|| takShakavAsukikulajAH kAmagamA ye cha pannagAsteShAm | snigdhA nIladyutayo bhavanti muktAH phaNasyAnte || 80\.25|| shaste.avanipradeshe rajatamaye bhAjane sthite cha yadi | varShati devo.akasmAt tajj~neyaM nAgasambhUtam || 80\.26|| apaharati viShamalakShmIM kShapayati shatrUn yasho vikAshayati | bhauja~NgaM nR^ipatInAM dhR^itamakR^itArghaM vijayadaM cha || 80\.27|| karpUrasphaTikanibhaM chipiTaM viShamaM cha veNujaM j~neyam | sha~NkhodbhavaM shashinibhaM vR^ittaM bhrAjiShNu ruchiraM cha || 80\.28|| sha~NkhatimiveNuvAraNavarAhabhujagAbhrajAny\*avaidyAni | (##K.##avaidhyAni U.avedyAni) amitaguNatvAchchaiShAmarghaH shAstre na nirdiShTaH || 80\.29|| etAni sarvANi mahAguNAni sutArthasaubhAgyayashaskarANi | rukgshokahantR^INi cha pArthivAnAM muktAphalAnigIpsitakAmadAni || 80\.30|| surabhUShaNaM latAnAM sahasramaShTottaraM chaturhastam | induchChando nAmnA vijayachChandastadardhena || 80\.31|| (##K.##indrachChando) shatamaShTayutaM hAro devachChando hyashItirekayutA | aShTAShTako.ardhahAro rashmikalApashcha navaShaTkaH || 80\.32|| dvAtriMshatA tu guchCho viMshatyA kIrtito.ardhaguchChAkhyaH | ShoDashabhirmANavako dvAdashabhishchArdhamANavakaH || 80\.33|| mandarasa.nj~no.aShTAbhiH pa~nchalatA hAraphalakamityuktam | saptAviMshatimuktA hasto nakShatramAlAgiti || 80\.34|| antaramaNisaMyuktA maNisopAnaM suvarNagulikairvA | taralakamaNimadhyaM tadvij~neyaM chATukAramiti || 80\.35|| ekAvalI nAma yatheShTasa~NkhyA hastapramANA maNigviprayuktA | saMyojitA yA maNinA tu madhye yaShTIti sA bhUShaNavidbhiruktam || 80\.36|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM muktAlakShaNAdhyAyaH samAptaH || 80|| \section{81 padmarAgalakShaNAdyAyaH} saugandhikakuruvindasphaTikebhyaH padmarAgasambhUtiH | (##K.##str. padmarAgo sambhUtiH) saugandhikajA bhramarA~njanAbjagjambUrasadyutayaH || 81\.01|| kuruvindabhavAH shabalA mandadyutayashcha dhAtubhirviddhAH | sphaTikabhavA dyutimanto nAnAvarNA vishuddhAshcha || 81\.02|| snigdhaH prabhAnulepI svachCho.archiShmAn guruH susaMsthAnaH | antaHprabho.atirAgo maNiratnaguNAH samastAnAm || 81\.03|| (##K.##atirAgA) kaluShA mandadyutayo lekhAkIrNAH sadhAtavaH khaNDAH | durviddhA na manoj~nAH sasharkarAshcheti maNidoShAH || 81\.04|| bhramarashikhikaNThavarNo dIpashikhAsaprabho bhuja~NgAnAm | bhavati maNiH kika mUrdhani yo.anargheyaH sa vij~neyaH || 81\.05|| yastaM bibharti manujAdhipatirna tasya doShA bhavanti viShagrogakR^itAH kadA chit | rAShTre cha nityamabhivarShati tasya devaH shatrUMshcha nAshayati tasya maNeH prabhAvAt || 81\.06|| ShaDviMshatiH sahasrANyekasya maNeH palapramANasya | karShatrayasya viMshatirupadiShTA padmarAgasya || 81\.07|| ardhapalasya dvAdasha karShasya ekasya ShaTsahasrANi | yachchAShTamAShakadhR^itaM tasya sahasratrayaM mUlyam || 81\.08|| mAShakagchatuShTayaM dashashatakrayaM dvau tu pa~nchashatamUlyau | parikalpyamantarAle mUlyaM hInAdhikaguNAnAm || 81\.09|| varNanyUnasyArdhaM tejohInasya mUlyamaShTAMsham | alpaguNo bahudoSho mUlyAt prApnoti viMshAMsham || 81\.10|| AdhUmraM vraNabahulaM svalpaguNaM chApnuyAddvishatabhAgam | iti padmarAgamUlyaM pUrvAchAryaiH samuddiShTam || 81\.11|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM padmarAgalakShaNAdyAyaH samAptaH || 81|| \section{82 marakatalakShaNAdhyAyaH} shukavaMshapatrakadalIshirIShakusumaprabhaM guNopetam | surapitR^ikArye marakatam(##K.##rakatam) atIva shubhadaM nR^iNAM vihitam || 82\.01|| (##K.##vidhR^itam) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM marakatalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 82|| \section{83 dIpalakShaNAdhyAyaH} vAmAvarto malinakiraNaH sasphuli~Ngo.alpamUrtiH kShipraM nAshaM vrajati vimalasnehavartyanvito.api | dIpaH pApaM kathayati phalaM shabdavAn vepanashcha vyAkIrNArchirvishalabhamarudyashcha nAshaM prayAti || 83\.01|| dIpaH saMhatamUrtirAyatatanurnirvepano dIptimAn niHshabdo ruchiraH pradakShiNagatirvaidUrya hemadyutiH | (##K.##vaiDUrya) lakShmIM kShipramabhivyanakti suchiraM yashchodyataM dIpyate (##K.##ruchiraM, ##K.##str. suchiram) sheShaM lakShaNamagnilakShaNasamaM yojyaM yathAyuktitaH || 83\.02|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM dIpalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 83|| \section{84 dantakAShThalakShaNAdhyAyaH} vallIglatAgulmataruprabhedaiH syurdantakAShThAni sahasrasho yaiH | phalAni vAchyAnyatha tatprasa~Ngo (##K.##ati) mA bhUdato vachmyatha kAmikAni || 84\.01|| aj~nAtapUrvANi na dantakAShThAny adyAn na patraishcha samanvitAni | na yugmaparvANi na pATitAni na chagUrdhvashuShkANi vinA tvachA cha || 84\.02|| vaika~NkatashrIphalakAshmarIShu brAhmI dyutiH kShematarau sudArAH | vR^iddhirvaTe.arke prachuraM cha tejaH putrA madhUke saguNAH priyatvam || 84\.03|| (##K.##kakubhe) lakShmIH shirIShe cha tathA kara~nje plakShe.arthasiddhiH samabhIpsitA syAt | mAnyatvamAyAti janasya jAtyAM prAdhAnyamashvatthatarau vadanti || 84\.04|| ArogyamAyurbadarIgbR^ihatyor aishvaryavR^iddhiH khadire sabilve | dravyANi cheShTAnyatimuktake syuH prApnoti tAnyeva punaH kadambe || 84\.05|| nIpe .arthAptiH karavIre.annalabdhir (##K.##nimbe) bhANDIre syAd\*annamevaM prabhUtam | (##K.##idameva) shamyAM shatrUn apahantyarjune cha shyAmAyAM cha dviShatAmeva nAshaH || 84\.06|| shAle.ashvakarNe cha vadanti gauravaM sabhadradArAvapi chATarUShake | vAllabhyamAyAti janasya sarvataH priya~NgvapAmArgasajambudADimaiH || 84\.07|| uda~NmukhaH prA~Nmukha eva vAbdaM kAmaM yatheShThaM(U.yatheShTaM) hR^idaye niveshya | adyAdanindan cha sukhopaviShTaH (##K.##anindyaM) prakShAlya jahyAchcha shuchipradeshe || 84\.08|| himukhapatitaM prashAntadiksthaM shubhamatishobhanamUrdhvasaMsthitaM yat | ashubhakaramato.anyathA pradiShTaM sthitapatitaM cha karoti mR^iShTamannam || 84\.09|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM dantakAShThalakShaNAdhyAyaH samAptaH || 84|| \section{85 shAkunAdhyAyaH} yatgshakrashukra vAgIshakapiShThalagarutmatAm | (##K.##shukrashakra) matebhyaH prAha R^iShabho bhAgurerdevalasya cha || 85\.01|| bhAradvAjamataM dR^iShTvA yachcha shrIdravyavardhanaH | AvantikaH prAha nR^ipo mahArAjAdhirAjakaH || 85\.02|| saptarShINAM mataM yachcha saMskR^itaM prAkR^itaM cha yat | yAni choktAni gargAdyairyAtrAkAraishcha bhUribhiH || 85\.03|| tAni dR^iShTvA chakAremaM sarvashAkunasa~Ngraham | varAhamihiraH prItyA shiShyANAM j~nAnamuttamam || 85\.04|| anyagjanmAntarakR^itaM karma puMsAM shubhAshubham | yat tasya shakunaH pAkaM nivedayati gachChatAm || 85\.05|| grAmAraNyAmbugbhUvyomadyunishobhayachAriNaH | rutayAtaIkShitokteShu grAhyAH puMstrInapuMsakAH || 85\.06|| (##K.##strIpunnapuMsakAH) pR^ithagjAtyganavasthAnAdeShAM vyaktirna lakShyate | sAmAnyalakShaNoddeshe shlokAvR^iShikR^itAvimau || 85\.07|| pInonnatavikR^iShTAMsAH pR^ithugrIvAH suvakShasaH | svalpagambhIravirutAH puMAMsaH sthiravikramAH || 85\.08|| tanUraskashirogrIvAH sUkShmAsyapadavikramAH | prasaktamR^idubhAShiNyaH striyo.ato.anyan napuMsakam || 85\.09|| grAmAraNyaprachArAdyaM lokAdevopalakShayet | sa~nchikShipsurahaM vachmi yAtrAgmAtraprayojanam || 85\.10|| pathygAtmAnaM nR^ipaM sainye pure choddishya devatAm | sArthe pradhAnaM sAmye syAjjAtigvidyAvayo.adhikam || 85\.11|| (##K.##sAmyaM) muktaprAptaiShyadarkAsu phalaM dikShu tathAvidham | a~NgAra(##K.##a~NgAri)gdIptadhUminyastAshcha shAntAstato.aparAH || 85\.12|| (##K.##.aparA, ##K.##str. aparAH) tatgpa~nchamadishAM tulyaM shubhaM traikAlyamAdishet | parisheShadishor vAchyaM yathAsannaM shubhAshubham || 85\.13|| (##K.##parisheShayor) shIghramAsannagnimnasthaishchirAdunnatadUragaiH | sthAnavR^id.hdhyupaghAtAchcha tadvadbrUyAt phalaM punaH || 85\.14|| kShaNatithyuDuvAtArkairdevadIpto yathottaram | kriyAdIpto gatigsthAnabhAvasvaravicheShTitaiH || 85\.15|| dashadhAgevaM prashAnto.api saumyastR^iNaphalAshanaH | mAMsAmedhyAshane raudro vimishro.annAshanaH smR^itaH || 85\.16|| harmyaprAsAdama~Ngalyamanoj~nasthAnasaMsthitAH | shreShThA madhurasakShIraphalapuShpadrumeShu cha || 85\.17|| svakAle girigtoyasthA balino dyunishAcharAH | klIbastrI\*puruShA j~neyA balinaH syuryathottaram || 85\.18|| (##K.##purushAshcha eShAM) javagjAtibalasthAnaharShasattvasvarAnvitAH | svabhUmAvanulomAshcha tadgUnAH syurvivarjitAH || 85\.19|| kukkuTebhapirilyashcha shikhiva~njulaChikkarAH | balinaH siMhanAdashcha kUTapUrI cha pUrvataH || 85\.20|| kroShTukolUkaghArItakAkakokaR^ikShapi~NgalAH | kapotagruditAkrandakrUrashabdAshcha yAmyataH || 85\.21|| gogshashakrau~nchalomAshahaMsotkroshakapi~njalAH | viDAlotsavavAditragItahAsAshcha vAruNAH || 85\.22|| shatapatrakura~NgAkhumR^igaikashaphakokilAH | chAShashalyakapuNyAhaghaNTAsha~NkharavA udak || 85\.23|| na grAmyo.araNyago grAhyo nAraNyo grAmyasaMsthitaH | (##K.##grAmasaMsthitaH) divAcharo na sharvaryAM na cha nakta~ncharo divA || 85\.24|| dvandvagrogArditatrastAH kalahAmiShakA~NkShiNaH ApagAntaritA mattA na grAhyAH shakunAH kva chit || 85\.25|| rohitAshvAjag\*vAleyAH kura~Nga uShTramR^igAH shashaH | (##K.##vAleyakura~Nga) niShphalAH shishire j~neyA vasante kAkakokilau || 85\.26|| na tu bhAdrapade grAhyAH sUkarashvavR^ikAdayaH | shAradya gabjAdagokrau~nchAH shrAvaNe hastichAtakau || 85\.27|| (##K.##sharadya) vyAghragR^ikShavAnaradvIpimahiShAH sabileshayAH | hemante niShphalA j~neyA bAlAH sarve vimAnuShAH || 85\.28|| aindrAnaladishormadhye tribhAgeShu vyavasthitAH | koshAdhyakShAnalAjIvigtapoyuktAH pradakShiNam || 85\.29|| shilpI bhikShurvivastrA strI yAmyAnaladigantare | paratashchApi mAta~NgagopadharmasamAshrayAH || 85\.30|| nairR^itIgvAruNImadhye pramadAsUtitaskarAH | shauNDikaH shAkunI hiMsro vAyavyA gpashchimAntare || 85\.31|| (##K.##vAyavya) viShaghAtakagosvAmikuhakaj~nAstataH param | dhanavAn IkShaNIkashcha mAlAkAraH paraM tataH || 85\.32|| vaiShNavashcharakashchaiva vAjinAM rakShaNe rataH | \*dvAtriMshadevaM bhedAH syuH pUrvadigbhiH sahoditAH || 85\.33|| (##K.##evaM dvAtriMshato) rAjA kumAro netA cha dUtaH shreShThI charo dvijaH | rAjAdhyakShash cha pUrvAdyAH kShatriyAdyAshchaturdisham || 85\.34|| (##K.##U.gajAdhyakShash) gachChatastiShThato vApi dishi yasyAM vyavasthitaH | virauti shakuno vAchyastaddigjena samAgamaH || 85\.35|| bhinnabhairavadInArtaparuShakShAmajarjarAH | svanA(##K.##svarA) neShTAH shubhAH shAnta ghR^iShTaprakR^itipUritAH || 85\.36|| (##K.##shAntA) shivA shyAmA ralA ChuchChuH pi~NgalA gR^ihagodhikA | sUkarI parapuShTA cha punnAmAnashcha vAmataH || 85\.37|| strIsa.nj~nA bhAsabhaShakakapishrIkarNa\*dhikkarAH | (##K.##ChikkarAH) shikhigshrIkaNThapippIkarurushyenAshcha dakShiNAH || 85\.38|| kShveDAsphoTitapuNyAhagItasha~NkhAmbuniHsvanAH | satUryAdhyayanAH puMvat strIvadanyA giraH shubhAH || 85\.39|| grAmau madhyamagShaDjau tu gAndhArashcheti shobhanAH | ShaDja gmadhyamagAndhArA R^iShabhashcha svarA hitAH || 85\.40|| (##K.##ShaDjA) rutakIrtanadR^iShTeShu bhAradvAjAjabarhiNaH | dhanyA nakulagchAShau cha saraTaH pApado.agrataH || 85\.41|| jAhakAhigshashakroDagodhAnAM kIrtanaM shubham | \*rutaM sandarshanaM neShTaM pratIpaM vAnaragR^ikShayoH || 85\.42|| (##K.##ratasandarshanaM) ojAH pradakShiNaM shastA mR^igAH sanakulANDajAH | chAShaH sanakulo vAmo bhR^igurAhAparAhNataH || 85\.43|| ChikkaraH kUTapUrI cha pirilI chAhni dakShiNAH | apasavyAH sadA shastA daMShTriNaH sabileshayAH || 85\.44|| shreShThe hayasite prAchyAM shavamAMse cha dakShiNe | kanyakAgdadhinI pashchAdudagoviprasAdhavaH || 85\.45|| jAlashvacharaNau neShTau prAgyAmyau shastraghAtakau | pashchAdAsavagShaNDhau cha khalAsanahalAnyudak || 85\.46|| karmasa~NgamayuddheShu praveshe naShTamArgaNe | yAnavyastagatA grAhyA visheShashchAtra vakShyate || 85\.47|| divA prasthAnavadgrAhyAH kura~NgagruruvAnarAH | ahnashcha prathame bhAge chAShava~njulakukkuTAH || 85\.48|| pashchime sharvarIgbhAge naptR^ikolUkapi~NgalAH | sarva eva viparyastA grAhyAH sArtheShu yoShitAm || 85\.49|| nR^ipasandarshane grAhyaH praveshe.api prayANavat | girygaraNya\*pravesheShu nadInAM chAvagAhane || 85\.50|| (##K.##praveshe cha) vAmadakShiNagau shastau yau tu tAvagrapR^iShThagau | kriyAdIptau vinAshAya yAtuH parighasa.nj~nitau || 85\.51|| tAveva tu yathAbhAgaM prashAntagrutacheShTitau | shakunau shakunadvArasa.nj~nitAvarthasiddhaye || 85\.52|| ke chit tu shakunadvAramichChantyubhayataH sthitaiH | shakunairekajAtIyaiH shAntagcheShTAvirAvibhiH || 85\.53|| visarjayati yadyeka ekashcha pratiShedhati | sa virodho.ashubho yAturgrAhyo yo balavattaraH || 85\.54|| (##K.##U.vA) pUrvaM prAveshiko bhUtvA punaH prAsthAniko bhavet | (##K.##prAvesheko) sukhena siddhimAchaShTe praveshe tadgviparyayAt || 85\.55|| (##K.##tadviparyayaH) visarjya shakunaH pUrvaM sa eva niruNaddhi chet | prAha yAturarermR^ityuM DamaraM rogameva vA || 85\.56|| apasavyAstu shakunA dIptA bhayagnivedinaH | Arambhe shakuno dIpto varShAntastadbhaya~NkaraH || 85\.57|| tithigvAyvarkabhasthAnacheShTAdIptA yathAkramam | dhanasainyabalA~NgeShTakarmaNAM syurbhaya~NkarAH || 85\.58|| jImUtadhvanidIpteShu bhayaM bhavati mArutAt | ubhayoH sandhyayordIptAH shastrodbhavabhaya~NkarAH || 85\.59|| chitigkeshakapAleShu mR^ityubandhavadhapradAH | kaNTakIgkAShThabhasmasthAH kalahAyAsaduHkhadAH || 85\.60|| aprasiddhiM bhayaM vApi niHsArAshmavyavasthitAH | kurvanti shakunA dIptAH shAntA yApyaphalAstu te || 85\.61|| asiddhisiddhidau j~neyau nirhArAhAra kAriNau | (##K.##nirhAdAhAra) sthAnAdruvan vrajedyAtrAM shaMsate tvanyathAgamam || 85\.62|| kalahaH svaradIpteShu sthAnadIpteShu vigrahaH | uchchamAdau svaraM kR^itvA nIchaM pashchAchcha doShakR^it || 85\.63|| (##K.##moShakR^it) ekasthAne ruvan dIptaH saptAhAdgrAmaghAtakaH | (##K.##grAmaghAtakR^it) puradeshanarendrANAM R^itvardhAyanavatsarAt 85\.64|| sarve durbhikShakartAraH svajAtipishitAshinaH | (##K.##ashanAH) sarpamUShakamArjAra\*pR^ithuloma vivarjitAH || 85\.65|| (##K.##pR^ithuroma) parayoniShu gachChanto maithunaM deshanAshanAH | anyatra vesarotpatternR^iNAM chAjAtigmaithunAt || 85\.66|| bandhaghAtabhayAni syuH pAdaUrUmastakAntigaiH | shaShpApaH(##K.##apashaShpa)gpishitAnnAdair\*doShavarShakShaya grahAH || 85\.67|| (##K.##varShamoShakShata U.doShavarShakShata) krUrogradoShaduShTaishcha pradhAnanR^ipavR^ittakaiH | chirakAlena dIptAdyAsvAgamo dikShu tannR^iNAm || 85\.68|| (##K.##chirakAlaishcha) sadravyo balavAMshcha syAt sadravyasyAgamo bhavet | dyutimAn vinataprekShI saumyo dAruNavR^ittakR^it || 85\.69|| vidiksthaH shakuno dIpto vAmasthenAnuvAshitaH | striyAH sa~NgrahaNaM prAha taddigAkhyAtayonitaH || 85\.70|| shAntaH pa~nchamadIptena viruto vijayAvahaH | dignarAgamakArI vA doShakR^it tadviparyaye || 85\.71|| vAmasavyagato madhyaH prAha svaparayorbhayam | (##K.##ruto) maraNaM kathayanti ete sarve samavirAviNaH || 85\.72|| vR^ikShAgramadhyamUleShu gajAshvarathikAgamaH | dIrghAbjamuShitAgreShu naranaushibikAAgamaH || 85\.73|| shakaTenonnatasthe vA(##K.##cha) ChAyAsthe ChatrasaMyute | (##K.##ChatrasamyutaH) ekatripa~nchasaptAhAt pUrvAdyAsvantarAsu cha || 85\.74|| surapatighutavahayamanirR^itivaruNapavanendusa~NkarAH \*kramashaH | (##K.##omitted) prAchyAdyAnAM patayo dishaH pumAMso.a~NganA vidishaH || 85\.75|| tarugtAlIvidalAmbarasalilajasharacharmapaTTalekhAH syuH | dvAtriMshatgpravibhakte dikchakre teShu kAryANi || 85\.76|| vyAyAmashikhinikUjitakalahAmbhonigaDamantragoshabdAH | varNAstu raktapItakakR^iShNasitAH koNagA mishrAH || 85\.77|| (##K.##cha) chihnaM dhvajo dadhamatha shmashAnaM darI jalaM parvatayaj~naghoShAH | eteShu saMyogabhayAni vindyAd anyAni vA sthAnavikalpitAni || 85\.78|| strINAM vikalpA bR^ihatI kumArI vya~NgA vigandhA tvatha nIlavastrA | kustrI pradIrghA vidhavA cha tAshcha saMyogagchintA parivedikAH syuH || 85\.79|| pR^ichChAsu rUpyakanakAturabhAminInAM meShAvyayAnamakhagokulasaMshrayAsu | nyagrodhagraktatarurodhrakakIchakAkhyAsh chUtadrumAH khadirabilvanagArjunAshcha || 85\.80|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shAkunAdhyAyaH samAptaH || 85|| \section{86 shAkune.antarachakrAdhyAyaH} aindryAM dishi shAntAyAM viruvan nR^ipasaMshritAgamaM vakti | pUjAglAbhaM maNiratnadravyasa.nprAptim || 86\.01|| tadganantaradishi kanakAgamo bhavedvA~nChitArthasiddhishcha | AyudhadhanapUgaphalAgamastR^itIye bhavedbhAge || 86\.02|| snigdhadvijasya sandarshanaM chaturthe tathAAhitAgneshcha | koNe.anujIvigbhikShupradarshanaM kanakalohAptiH || 86\.03|| yAmyenAdye nR^ipaputradarshanaM siddhirabhimatasyAptiH | parataH strIgdharmAptiH sarShapayavalabdhirapyuktA || 86\.04|| koNAchchaturthakhaNDe labdhirdravyasya pUrvanaShTasya | yadvA tadvA phalamapi yAtrAyAM prApnuyAdyAtA || 86\.05|| yAtrAgsiddhiH samadakShiNena shikhimahiShakukkuTAptishcha | yAmyAddvitIyabhAge chAraNasa~NgaH shubhaM prItiH || 86\.06|| UrdhvaM siddhiH kaivartasa~Ngamo mInatittirAdyAptiH | pravrajitadarshanaM tatpare cha pakvAnnaphalalabdhiH || 86\.07|| nairR^ityAM strIlAbhasturagAla~NkAradUtalekhAptiH | parato.asya charmatatshilpidarshanaM charmamayalabdhiH || 86\.08|| vAnarabhikShushravaNAvalokanaM nairR^itAt tR^itIyAMshe | phalakusumadantaghaTitAgamashcha koNAchchaturthAMshe || 86\.09|| vAruNyAmarNavajAtagratnavaidUrya maNimayaprAptiH | (##K.##vaiDUrya) parato.ataH shabaravyAdhachaurasa~NgaH pishitalabdhiH || 86\.10|| parato.api darshanaM vAtarogiNAM chandanAgurugprAptiH | AyudhapustakalabdhistadvR^ittisamAgamashchaUrdhvam || 86\.11|| vAyavye phenakagchAmarAurNikAptiH sameti kAyasthaH | mR^inmayalAbho.anyasmin vaitAlikaDiNDibhANDAnAm || 86\.12|| vAyavyAchcha tR^itIye mitreNa samAgamo dhanaprAptiH | vastrAshvAptirataH paramiShTasuhR^itsa.nprayogashcha || 86\.13|| dadhigtaNDulalAjAnAM labdhirudadarshanaM cha viprasya | arthAvAptiranantaramupagachChati sArthavAhashcha || 86\.14|| veshyAgvaTudAsasamAgamaH pare shukla puShpaphalalabdhiH | (##K.##shuShka) \*ata UrdhvaM(##K.##ataH paraM) chitrakarasya darshanaM chitravastrAptiH || 86\.15|| (##K.##vastrasa.nprAptiH) aishAnyAM devalakopasa~Ngamo dhAnyagratnapashulabdhiH | prAkprathame vastrAptiH samAgamashchApi bandhakyA || 86\.16|| rajakena samAyogo jalajadravyAgamashcha parato.ataH | hastygupajIvisamAjashchAsmAddhanahastilabdhishcha || 86\.17|| dvAtriMshatgpravibhaktaM dikchakraM \*vAstuvat sanemyuktam | (##K.##vAstubandhane apyuktam) aragnAbhisthairantaH phalAni navadhA vikalpyAni || 86\.18|| nAbhisthe bandhugsuhR^itsamAgamastuShTiruttamA bhavati | prAgraktapaTTavastrAgamastvare nR^ipatisaMyogaH || 86\.19|| Agneye kaulikatakShapArikarmAshvasUtasaMyogaH | labdhishcha tatkR^itAnAM dravyANAmashvalabdhirvA || 86\.20|| nemIgbhAgaM bud.hdhvA nAbhIbhAgaM cha dakShiNe yo.araH | dhArmikagjanasaMyogastatra bhaveddharmalAbhashcha || 86\.21|| usrAgkrIDakakApAlikAgamo nairR^ite samuddiShTaH | vR^iShabhasya chAtra labdhirmAShakulatthAdyamashanaM cha || 86\.22|| aparasyAM dishi yo.arastatrAsaktiH kR^iShIvalairbhavati | sAmudradravyasusArakAchaphalamadyalabdhishcha || 86\.23|| bhAravahatakShabhikShukasandarshanamapi cha vAyudiksaMsthe | tilakakusumasya labdhiH sanAgapunnAgakusumasya || 86\.24|| kauberyAM dishi \*yo.arastatrastho vittalAbhamAkhyAti | (##K.##shakunaH shAntAyAM) bhAgavatena samAgamanam AchaShTe pItavastraishcha || 86\.25|| (##K.##U.samAgamam) aishAne vratayuktA vanitA sandarshanaM samupayAti | labdhishcha parij~neyA kR^iShNAyaHgshastra ghaNTAnAm || 86\.26|| (##K.##kR^iShNAyovastra) yAmye.aShTAMshe pashchAddvigShaTtrisaptAShTameShu madhyaphalA | saumyena cha dvitIye sheSheShvatishobhanA yAtrA || 86\.27|| hyantare tu nAbhyAM shubhaphaladA bhavati ShaTsu chAreShu | vAyavyAgnairR^itayorarayoH kleshAvahA yAtrA || 86\.28|| (##K.##?ubhayyoH) shAntAsu dikShu phalamidamuktaM dIptAsvato.abhidhAsyAmi | aindryAM bhayaM narendrAt samAgamashchaiva shAtrUNAm || 86\.29|| tadganantaradishi nAshaH kanakasya bhayaM suvarNakArANAm | arthakShayastR^itIye kalahaH shastraprakopashcha || 86\.30|| agnibhayaM cha chaturthe bhayamAgneye cha bhavati chaurebhyaH | koNAdapi dvitIye dhanakShayo nR^ipasutavinAshaH || 86\.31|| pramadAgarbhavinAshastR^itIyabhAge bhavechchaturthe cha | hairaNyakakArukayoH pradhvaMsaH shastrakopashcha || 86\.32|| atha pa~nchame nR^ipabhayaM mArImR^itadarshanaM cha vaktavyam | ShaShThe tu bhayaM j~neyaM gandharvANAM saDombAnAm || 86\.33|| dhIvarashAkunikAnAM saptamabhAgAd bhayaM bhavati dIpte | (##K.##bhAge) bhojanavighAta ukto nirgranthabhayaM cha tatparataH || 86\.34|| kalaho nairR^itabhAge raktasrAvo.atha shastrakopashcha | aparAdye charmakR^itaM vinashyate charmakArabhayam || 86\.35|| tadanantaraM parivrATgshravaNabhayaM tatpare tvanashanabhayam | (##K.##tadanantare) vR^iShTibhayaM vAruNye shvataskarANAM bhayaM parataH || 86\.36|| vAyugrastavinAshaH pare pare shastrapusta\*vArtAnAm | (##K.##vArttAnAm) koNe pustakanAshaH pare viShastenavAyubhayam || 86\.37|| parato vittavinAsho mitraiH saha vigrahashcha vij~neyaH | tasyAsanne.ashvavadho bhayamapi cha purodhasaH proktam || 86\.38|| goharaNashastraghAtAvudakpare sArthaghAtadhananAshau | Asanne cha shvabhayaM vrAtyadvijadAsagaNikAnAm || 86\.39|| aishAnasyAsanne chitrAmbaragchitrakR^idbhayaM proktam | aishAne tvagnigbhayaM dUShaNamapyuttamastrINAm || 86\.40|| prAktasyaivAsanne duHkhotpattiH striyA vinAshashcha | bhayamUrdhvaM rajakAnAM vij~neyaM kAchChikAnAM cha || 86\.41|| hastygArohabhayaM syAddviradavinAshashcha maNDalasamAptau | hyantare tu dIpte patnIgmaraNaM dhruvaM pUrve || 86\.42|| shastrAnalaprakopAgneye vAjimaraNashilpibhayam | yAmye dharmag\*vinAsho.apare .agnyavaskandachokShavadhAH || 86\.43|| (##K.##vinAshaH pare) apare tu karmiNAM bhayamatha koNe chAnile kharoShTravadhaH | atraiva manuShyANAM visUchikA gviShabhayaM bhavati || 86\.44|| (##K.##vishUchikA) udagarthaviprapIDA dishyaishAnyAM tu chittasantApaH | grAmINagopapIDA cha tatra nAbhyAM tathAAtmavadhaH || 86\.45|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shAkune.antarachakrAdhyAyaH samAptaH || 86|| \section{87 virutAdhyAyH} shyAmAgshyenashashaghnava~njulashikhishrIkarNachakrAhvayAsh chAShANDIrakakha~njarITakashukadhvA~NkShAH kapotAstrayaH | (##K.##trayAH) bhAradvAjakulAlakukkuTakharA hArItagR^idhrau kapiH pheNTaH kukkuTapUrNakUTa\*chaTakAH proktA divAsa~ncharAH || 87\.01|| (##K.##chaTakAshcha uktA) lomAshikA pi~NgalagchChippikAAkhyau valgulIgulUkau shashakashcha rAtrau | sarve svakAlotkramagchAriNaH syur deshasya nAshAya nR^ipAntadA vA || 87\.02|| hayagnarabhujagoShTradvIpisiMhaR^ikShagodhA vR^ikagnakulakura~NgashvAjagovyAghrahaMsAH | pR^iShatamR^igashR^igAlashvAvidAkhyAnyapuShTA dyunishamapi biDAlaH sArasaH sUkarashcha || 87\.03|| bhaShakUTapUri(U.kUTapUri)kurabakakarAyikAH pUrNakUTasaNj~nAH syuH | nAmAnyulUkacheTyAH pi~NgalikA pechikA hakkA || 87\.04|| kapotakI cha shyAmA va~njulakaH kIrtyate khadiracha~nchuH | ChuchChundarI nR^ipasutA vAleyo gardabhaH proktaH || 87\.05|| srotasg\*taDAgabhedya ekaputrakaH kalahakArikA cha ralA | (##K.##taDAgabhedyeka) bhR^i~NgAravachcha viruvati nishi bhUmau dvyga~NgulasharIrA || 87\.06|| (##K.##vAshati) durbaliko bhANDIkaH prAchyAnAM dakShiNaH prashasto.asau | dhikkAro mR^igajAtiH kR^ikavAkuH kukkuTaH proktaH || 87\.07|| gartAkukkuTakasya prathitaM tu kulAlakukkuTo nAma | gR^ihagodhikAgiti sa.nj~nA vij~neyA kuDyamatsyasya || 87\.08|| divyo dhanvana uktaH kroDaH syAt sUkaro.atha gaurusrA | shvA sArameya ukto jAtyA chaTikA cha sUkarikA || 87\.09|| evaM deshe deshe tadvidbhyaH samupalabhya nAmAni | shakunagrutaj~nAnArthaM shAstre sa~nchitya yojyAni || 87\.10|| (##K.##sa~nchintya) va~njulakagrutaM tittiD iti dIptamatha kilkilIti tatpUrNam | shyenashukagR^idhraka~NkAH prakR^iteranyasvarA dIptAH || 87\.11|| yAnAsanashayyAnilayanaM kapotasya sadmavishanaM vA | ashubhapradaM narANAM jAtivibhedena kAlo.anyaH || 87\.12|| ApANDurasya varShAchchitrakapotasya chaiva ShaNmAsAt | ku~NkumadhUmrasya phalaM sadyaH pAkaM kapotasya || 87\.13|| chichiditi shabdaH pUrNaH shyAmAyAH shUlishUliti cha dhanyaH | chachcheti dIptaH syAt svapriyalAbhAya chikchigiti || 87\.14|| (##K.##yogAya) hArItasya tu shabdo guguH pUrNo.apare pradIptAH syuH | svaravaichitryaM sarvaM bhAradvAjyAH shubhaM proktam || 87\.15|| kiShkiShigshabdaH pUrNaH karAyikAyAH shubhaH kahakaheti | kShamAya kevalaM karakareti na tvarthasiddhikaraH || 87\.16|| (##K.##U.kShemAya) koTuklIti kShemyaH svaraH kaTuklIti vR^iShTaye tasyAH | aphalaH koTikilIti cha dIptaH khalu guM kR^itaH shabdaH || 87\.17|| shastraM vAme darshanaM divyakasya (##K.##U.shastam) siddhirj~neyA hastamAtrochChritasya | tasminn eva pronnatasthe sharIrAd dhAtrI vashyaM sAgarAntAbhyupaiti || 87\.18|| phaNito.abhimukhAgamo.arisa~NgaM kathayati bandhu gvadhAtyayaM cha yAtuH | (##K.##bandha) atha vA samupaiti savyabhAgAt na sa sid.hdhyai kushalo gamAgame cha || 87\.19|| jeShu mUrdhasu cha vAjigajoragANAM rAjyapradaH kushalakR^itshuchishAdvaleShu | bhasmAsthigkAShThatuShakeshatR^iNeShu duHkhaM dR^iShTaH karoti khalu kha~njanako.abdamekam || 87\.20|| kilikilkili tittirasvanaH shAntaH shastaphalo.anyathAparaH | shashako nishi vAmapArshvago vAshan shastaphalo nigadyate || 87\.21|| kilikiligvirutaM kapeH pradIptaM na shubhaphalapradamuddishanti yAtuH | shubhamapi kathayanti chuglushabdaM kapisadR^ishaM cha kulAlakukkuTasya || 87\.22|| pUrNAnanaH kR^imigpata~NgapipIlakAAdyaish chAShaH pradakShiNamupaiti narasya yasya | khe svastikaM yadi karotyatha vA yiyAsos tasyArthalAbhamachirAt sumahat karoti || 87\.23|| chAShasya kAkena virudhyatashchet parAjayo dakShiNabhAgagasya | vadhaH prayAtasya tadA narasya viparyaye tasya jayaH pradiShTaH || 87\.24|| keketi pUrNakuTavadyadi vAmapArshve chAShaH karoti virutaM jayakR^it tadA syAt | krekreti tasya virutaM na shivAya dIptaM (##K.##krakreti) sandarshanaM shubhadamasya sadaiva yAtuH || 87\.25|| aNDIrakaSh TIgiti rutena pUrNaSh\- TiTTiTTishabdena tu dIpta uktaH | pheNTaH shubho dakShiNabhAgasaMstho na vAshite tasya kR^ito visheShaH || 87\.26|| shrIkarNagrutaM tu dakShiNe kvakvakveti shubhaM prakIrtitam | madhyaM khalu chikchikIti yachg sheShaM sarvamushanti niShphalam || 87\.27|| durbalerapi chirilvirilviti proktamiShTaphaladaM hi vAmataH | vAmatashcha yadi dakShiNaM vrajet kAryasiddhimachireNa yachChati || 87\.28|| chikchikigvAshitameva tu kR^itvA dakShiNabhAgamupaiti tu vAmAt | kShemakR^ideva na sAdhayate.arthAn vyatyayago vadhabandhabhayAya || 87\.29|| krakreti cha sArikA drutaM tretre vApygabhayA virauti yA | sA vakti yiyAsato.achirAdgAtrebhyaH kShatajasya visrutim || 87\.30|| (##K.##gAtrebhya) pheNTakasya vAmatashchirilvirilviti svanaH | shobhano nigadyate pradIpta uchyate.aparaH || 87\.31|| shreShThaM kharaM sthAsnumushanti vAmaM o~NgkArashabdena hitaM cha yAtuH | \*ato.aparaM gardabhagnAditaM yat (##K.##ataH paraM) sarvAshrayaM tat pravadanti dIptam || 87\.32|| AgkArarAvI samR^igaH kura~Nga ogkArarAvI pR^iShatashcha pUrNaH | ye.anye svarAste kathitAH pradIptAH pUrNAH shubhAH pApaphalAH pradIptAH || 87\.33|| bhItA ruvanti kukukukviti tAmrachUDAs tyaktvA rutAni bhayadAnyaparANi rAtrau | svasthaiH svabhAvavirutAni nishAvasAne tArANi rAShTrapurapArthivavR^iddhidAni || 87\.34|| nAnAvidhAni virutAni hi ChippikAyAs tasyAH shubhAH kulukulurna shubhAstu sheShAH | yAturbiDAlavirutaM na shubhaM sadaiva gostu kShutaM maraNameva karoti yAtuH || 87\.35|| huMhu~Nguglugiti priyAmabhilaShan kroshatyulUko mudA pUrNaH syAdgurulu pradIptamapi cha j~neyaM sadA kiskisi | vij~neyaH kalaho yadA balabalaM tasya asakR^idvAshitaM (##K.##tasyAH) doShAyaiva TaTaTTaTeti na shubhAH sheShAstu dIpta svarAH || 87\.36|| (##K.##dIptAH) sArasakUjitamiShTaphalaM tadyadyugapadvirutaM mithunasya | ekarutaM na shubhaM yadi vA syAdekarute pravirauti chireNa || 87\.37|| (##K.##pratirauti) chirilvirilviti svaraiH shubhaM karoti pi~NgalAH | (##K.##pi~NgalA) ato.apare tu ye svarAH pradIptasa.nj~nitAstu te || 87\.38|| ishivirutaM gamanapratiShedhi kushukushu chet kalahaM prakaroti | himatakAryagatiM cha yathA sA kathayati taM cha vidhiM kathayAmi || 87\.39|| dinAntasandhyAsamaye nivAsaM Agamya tasyAH prayatashcha vR^ikSham | devAn samabhyarchya pitAmahAdIn navAmbarastaM cha taruM sugandhaiH || 87\.40|| eko nishIthe.analadiksthitashcha divyetaraistAM shapathairniyojya | pR^ichChedyathAchintitamarthamevaM anena mantreNa yathAgAshR^iNoti || 87\.41|| viddhi bhadre mayA yat tvamimamarthaM prachoditA | kalyANi sarvavachasAM veditrI tvaM prakIrtyase || 87\.42|| ApR^ichChe.adya gamiShyAmi veditashcha punastvaham | prAtarAgamya pR^ichChe tvAmAgneyIM dishamAshritaH || 87\.43|| prachodayAmyahaM yat tvAM tan me vyAkhyAtumarhasi | svacheShTitena kalyANi yathA vedmi nirAkulam || 87\.44|| ityevamukte tarugmUrdhagAyAsh chirilvirilvIti rute.arthasiddhiH | atyAkulatvaM(U.avyAkulatvam) dishikArashabde kuchAkuchAgityevamudAhR^ite vA || 87\.45|| avAkgpradAne.api hita arthasiddhiH (##K.##vihita) pUrvoktadikchakraphalairato.anyat | vAchyaM phalaM chottamamadhyanIcha\- shAkhAgsthitAyAM varamadhyanIcham || 87\.46|| di~NmaNDale.abhyantarabAhyabhAge phalAni vindyAdgR^ihagodhikAyAH | ChuchChundarI chichchiD iti pradIptA pUrNA tu sA tittiD iti svanena || 87\.47|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM virutAdhyAyH samAptaH || 87|| \section{88 shvachakrAdhyAyaH} nR^igturagakarikumbhaparyANasakShIravR^ikSheShTakAsa~nchayachChatrashayyAAsanolUkhalAni dhvajaM chAmaraM shAdvalaM puShpitaM vA pradeshaM yadA shvAvamUtryAgrato yAti yAtustadA kAryasiddhirbhavedArdrake gomaye miShTabhojyAgamaH shuShkasammUtraNe shuShkamannaM guDo modakAvAptirevAtha vA atha viShatarugkaNThakIkAShThapAShANashuShkadrumAsthishmashAnAni mUtryAvahatyAtha vA yAyino.agresaro.aniShTamAkhyAti shayyAkulAlAdi bhANDAnyabhuktAnyabhinnAni vA mUtrayan kanyakAdoShakR^idbhujyamAnAni chedduShTatAM tadgR^ihiNyAstathA syAdupAnatphalaM gostu sammUtraNe.avarNajaH sa~NkaraH | (##K.##varNajaH) gamanamukhamupAnahaM sa.npragR^ihyopatiShThedyadA syAdtadA siddhaye mAMsapUrNAnane.arthAptirAdreNa chAsthnA shubhaM sAgnyalAtena shuShkeNa chAsthnA gR^ihItena mR^ityuH prashAntolmukenAbhighAto.atha puMsaH shirohastapAdAdi vaktre bhuvo.abhyAgamo vastrachIrAdibhirvyApadaH ke chidAhuH savastre shubhaM (##K.##hyAgamo) pravishati tu gR^ihaM sashuShkAsthivaktre pradhAnasya tasmin vadhaH shR^i~NkhalAshIrNavallIvaratrAAdi vA bandhanaM chopagR^ihyopatiShThedyadA syAt tadA bandhanaM leDhi pAdau vidhunvan svakarNAvuparyAkramaMshchApi vighnAya yAturvirodhe virodhastathA svA~NgakaNDUyane syAt svapaMshchaUrdhvapAdaH sadA doShakR^it || 88\.01|| sUryodaye.arkAbhimukho virauti grAmasya madhye yadi sArameyaH | eko yadA vA bahavaH sametAH shaMsanti deshAdhipamanyamAshu || 88\.02|| sUryonmukhaH shvAnaladikgsthitashcha chaurAnalatrAsakaro.achireNa | madhyAhnakAle.analamR^ityushaMsI sashoNitaH syAt kalaho.aparAhNe || 88\.03|| ruvan dineshAbhimukho.astakAle kR^iShIbalAnAM bhayamAshu datte | (##K.##dhatte) pradoShakAle.aniladi~Nmukhashcha (##K.##tu) datte bhayaM mArutataskarottham || 88\.04|| (##K.##dhatte) uda~NgmukhashchApi nishArdhakAle vipravyathAM goharaNaM cha shAsti | nishAvasAne shivadingmukhashcha kanyAbhidUShAnalagarbhapAtAn || 88\.05|| uchchaiH svarAH syustR^iNakUTasaMsthAH prAsAdaveshmottamasaMsthitA vA | varShAsu vR^iShTiM kathayanti tIvrAM anyatra mR^ityuM dahanaM rujashcha || 88\.06|| prAvR^iTgkAle.avagrahe.ambho.avagAhya pratyAvartai(##K.##pratyAvR^ittai) rechakaishchApyabhIkShaNam | (##K.##abhIkShNam) Adhunvanto vA pibantashcha toyaM vR^iShTiM kurvantyantare dvAdashAhAt || 88\.07|| dvAre shiro nyasya bahiH sharIraM rorUyate shvA gR^ihiNIM vilokya | rogapradaH syAdatha mandirAntar\- bahirgmukho \*vakti cha bandhakIM tAm || 88\.08|| (##K.##shaMsati) kuDyamutkirati veshmano yadA tatra khAnakabhayaM bhavet tadA | goShThamutkirati gograhaM vadeddhAnyalabdhimapi dhAnyabhUmiShu || 88\.09|| ekenAkShNA sAshruNA dInadR^iShTir mandAhAro duHkhakR^it tadgR^ihasya | gobhiH sAkaM krIDamANaH subhikShaM (##K.##sArdhaM) kShemArogyaM chAbhidhatte mudaM cha || 88\.10|| vAmaM jighrejjAnu vittAgamAya strIbhiH sAkaM vigraho dakShiNaM chet | UruM vAmaM chendriyArthopabhogaH (##K.##upabhogAH) savyaM jighrediShTamitrairvirodhaH || 88\.11|| pAdau jighredyAyinashchedayAtrAM prAhArthAptiM vA~nChitAM nishchalasya | sthAnasthasyopAnahau chedvijighret kShipraM yAtrAM sArameyaH karoti || 88\.12|| ubhayorapi jighraNe hi bAhvor vij~neyo ripugchaurasa.nprayogaH | atha bhasmani gopayIta bhakShAn mAMsAsthIni cha shIghramagnikopaH || 88\.13|| (##K.##vA cha) grAme bhaShitvA cha bahiH shmashAne bhaShanti cheduttamapuMvinAshaH | yiyAsatashchAbhimukho virauti yadA tadA shvA niruNaddhi yAtrAm || 88\.14|| ukArag\*varNe virute .arthasiddhir (##K.##varNena rute) okAravarNena cha vAmapArshve | vyAkShepamaukAragrutena vindyAn niShedhakR^it sarvarutaishcha pashchAt || 88\.15|| \*kha~Nkheti chochchaishcha muhurmuhurye (##K.##sa~Nkheti) ruvanti daNDairiva tADyamAnAH | shvAno.abhidhAvanti cha maNDalena te shUnyatAM mR^ityugbhayaM cha kuryuH || 88\.16|| prakAshya dantAn yadi leDhi sR^ikviNI tadAshanaM mR^iShTam ushanti tadvidaH | (##K.##miShTam) yadAgAnanaM \*leDhi punar na sR^ikviNI (##K.##cha avalihen) pravR^ittabhojye.api tadAnnavighnakR^it || 88\.17|| grAmasya madhye yadi vA purasya bhaShanti saMhatya muhurmuhurye | te kleshamAkhyAnti tadgIshvarasya shvAraNyasaMstho mR^igavadvichintyaH || 88\.18|| vR^ikShopage kroshati toyapAtaH syAdindrakIle sachivasya pIDA | vAyorgR^ihe sasyabhayaM gR^ihAntaH pIDA purasyaiva cha gopurasthe || 88\.19|| bhayaM cha shayyAsu tadgIshvarANAM yAne bhaShanto bhayadAshcha pashchAt | athApasavyA janasanniveshe bhayaM bhaShantaH kathayantyarINAm || 88\.20|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shvachakrAdhyAyaH samAptaH || 88|| \section{89 shivArutAdhyAyaH} shvabhiH shR^igAlAH sadR^ishAH phalena visheSha eShAM shishire madAptiH | hUhU rutAnte paratashcha TATA pUrNaH svaro.anye kathitAH pradIptAH || 89\.01|| lomAshikAyAH khalu kakkashabdaH pUrNaH svabhAvaprabhavaH sa tasyAH | ye.anye svarAste prakR^iterapetAH sarve cha dIptA iti sa.npradiShTAH || 89\.02|| pUrvodIchyoH shivA shastA shAntA sarvatra pUjitA | dhUmitAbhimukhI hanti svaradIptA digIshvarAn || 89\.03|| rAjA kumAro netA cha dUtaH shreShThI charo dvijaH | gajAdhyakShashcha pUrvAgAdyAH kShatriyAdyAshchaturdisham || 89\.4|| sarvadikShvashubhA dIptA visheSheNAhnyashobhanA | pure sainye.apasavyA cha kaShTA sUryonmukhI shivA || 89\.05|| yAhItyagnibhayaM shAsti TATeti mR^itavedikA | dhigdhigduShkR^itim AchaShTe sajvAlA deshanAshinI || 89\.06|| (##K.##duShkR^itam) naiva dAruNatAmeke sajvAlAyAH prachakShate | arkAdyanalavat tasyA vaktraM lAlAsvabhAvataH || 89\.07|| anyapratirutA yAmyA sAgudbandhamR^itashaMsinI | vAruNyanurutA sAgeva shaMsate salile mR^itam || 89\.08|| akShobhaH shravaNaM cheShTaM dhanaprAptiH priyAgamaH | kShobhaH pradhAnabhedashcha vAhanAnAM cha sampadaH || 89\.09|| phalamA saptamAdetadagrAhyaM parato rutam | yAmyAyAM tadgviparyastaM phalaM ShaTpa~nchamAdR^ite || 89\.10|| yA romA~nchaM manuShyANAM shakR^ingmUtraM cha vAjinAm | rAvAt trAsaM cha janayet sA shivA na shivapradA || 89\.11|| maunaM gatA pratirute naradvirada\*vAjibhiH | (##K.##vAjinAm) yA shivA sA shivaM sainye pure vA sa.nprayachChati || 89\.12|| bhebhAgiti shivA bhaya~NkarI bhobho vyApadamAdishechcha sA | mR^itigbandhanivedinI phiphe hUhU chAtmahitA shivA svare || 89\.13|| (##K.##phipha) shAntA tvavarNAt \*paramAruvantI (##K.##pavanau ruvantI) TATAmudIrNAmiti vAshyamAnA | TeTe cha pUrvaM paratashcha thethe tasyAH svatuShTiprabhavaM rutaM tat || 89\.14|| uchchairghoraM varNamuchchArya pUrvaM pashchAt kroshet kroShTukasyAnurUpam | yA sA kShemaM prAha vittasya chAptiM saMyogaM vA proShitena priyeNa || 89\.15|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shivArutAdhyAyaH samAptaH || 89|| \section{90 mR^igacheShTitAdhyAyaH} sImAgatA vanyamR^igA ruvantaH sthitA vrajanto.atha samApatantaH | sa.npratygatItaiShyabhayAni dIptAH kurvanti shUnyaM parito bhramantaH || 90\.01|| te grAmyasattvairanuvAshyamAnA bhayAya rodhAya bhavanti vanyaiH | dvAbhyAmapi pratyanuvAshitAste vandig\*grahAyai cha(##K.##grahAyaiva) mR^igA ruvanti || 90\.02|| (##K.##bhavanti) vanye sattve dvArasaMsthe purasya rodho vAchyaH sa.npraviShTe vinAshaH | sUte mR^ityuH syAdbhayaM saMsthite cha gehaM yAte bandhanaM sa.npradiShTam || 90\.03|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM mR^igacheShTitAdhyAyaH samAptaH || 90|| \section{91 gave~NgitAdhyAyaH} gAvo dInAH pArthivasyAshivAya pAdairbhUmiM kuTTayantyashcha rogAn | mR^ityuM kurvantyashrugpUrNAyatAkShyaH patyurbhItAstaskarAn AgruvantyaH || 91\.01|| akAraNe kroshati chedanartho bhayAya rAtrau vR^iShabhaH shivAya | bhR^ishaM niruddhA yadi makShikAbhistadAgAshu vR^iShTiM saramAtmajairvA || 91\.02|| AgachChantyo veshma bambhAraveNa saMsevantyo goShThavR^id.hdhyai gavAM gAH | ArdrA~Ngyo vA hR^iShTaromNyaH prahR^iShTA dhanyA gAvaH syurmahiShyo.api chaivam || 91\.03|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM gave~NgitAdhyAyaH samAptaH || 91|| \section{92 ashve~NgitAdhyAyaH} utsargAn na shubhadaM \*AsanAt parasthaM (##K.##U.AsanAparasthaM) vAme cha jvalanamato.aparaM prashastam | sarvA~NgagjvalanamavR^iddhidaM hayAnAM dve varShe dahanakaNAshcha dhUpanaM vA || 92\.01|| antaHpuraM nAshamupaiti meDhre koshaH kShayaM yAtyudare pradIpte | pAyau cha puchChe cha parAjayaH syAd vaktrottamA~Ngagjvalane jayashcha || 92\.02|| skandhAsanAMsagjvalanaM jayAya bandhAya pAdagjvalanaM pradiShTam | lalATavakSho.akShibhuje cha dhUmaH (##K.##akShibhujeShu) parAbhavAya jvalanaM jayAya || 92\.03|| nAsApuTaprothashiro.ashrupAta\- \*netre cha rAtrau jvalanaM jayAya | (##K.##netreShu) palAshatAmrAsitakarburANAM nityaM shukAbhasya sitasya cheShTam || 92\.04|| pradveSho yavasAmbhasAM prapatanaM svedo nimittAdvinA kampo vA vadanAchcha raktapatanaM dhUmasya vA sambhavaH | asvapnashcha virodhinAM nishi divA nidrAlasadhyAnatA | (##K.##virodhitA) sAdo.adhogmukhatA vicheShTitamidaM neShTaM smR^itaM vAjinAm || 92\.05|| ArohaNamanyavAjinAM paryANAdiyutasya vAjinaH | upavAhyatura~Ngamasya vA kalpasyaiva vipannashobhanA || 92\.06|| krau~nchavadripugvadhAya hreShitaM (##K.##heShitaM) grIvayA tvachalayA cha sonmukham | snigdhamuchchamanunAdi hR^iShTavadg grAsagruddhavadanaishcha vAjibhiH || 92\.07|| pUrNapAtradadhivipradevatA gandhapuShpaphalakA~nchanAdi vA | dravyamiShTamatha vA paraM bhaved dhreShatAM yadi samIpato jayaH || 92\.08|| (##K.##dheShatAM) bhakShyapAnakhalinAbhinandinaH patyuraupayikagnandino.atha vA | savyapArshvagatadR^iShTayo.atha vA vA~nChitArthaphaladAstura~NgamAH || 92\.09|| vAmaishcha pAdairabhitADayanto mahIM pravAsAya bhavanti bhartuH | sandhyAsu dIptAmavalokayanto hreShanti chedbandhaparAjayAya || 92\.10|| (##K.##heShanti) atIva hreShanti kiranti vAlAn (##K.##heShanti) nidrAratAshcha pravadanti yAtrAm | romatyajo dInakharasvarAshcha pAMshUn grasantashcha bhayAya dR^iShTAH || 92\.11|| samudgavaddakShiNapArshvashAyinaH padaM samutkShipya cha dakShiNaM sthitAH | jayAya sheSheShvapi vAhaneShvidaM phalaM yathAsambhavamAdishedbudhaH || 92\.12|| Arohati kShitipatau vinayopapanno yAtrAnugo.anyaturagaM pratihreShate cha | (##K.##pratiheShate) vaktreNa vA spR^ishati dakShiNamAtmapArshvaM yo.ashvaH sa bharturachirAt prachinoti lakShmIm || 92\.13|| muhurmuhurmUtrashakR^it karoti na tADyamAno.apyanulomayAyI | akAryabhIto.ashruvilochanashcha shivaM na bhartusturago.abhidhatte || 92\.14|| (##K.##shubham) uktamidaM hayagcheShTitamata UrdhvaM dantinAM pravakShyAmi | teShAM tu dantakalpanabha~NgamlAnAdicheShTAbhiH || 92\.15|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM ashve~NgitAdhyAyaH samAptaH || 92|| \section{93 hasticheShTitAdhyAyaH} dantasya mUlaparidhiM dvirAyataM prohya kalpayetsheSham | adhikamanUpagcharANAM nyUnaM girichAriNAM ki~n chit || 93\.01|| shrIvatsavardhamAnachChatradhvajachAmarAnurUpeShu | Chede dR^iShTeShvArogyavijayadhanavR^iddhisaukhyAni || 93\.02|| praharaNasadR^isheShu jayo nandyAvarte pranaShTadeshAptiH | loShTe tu labdhapUrvasya bhavati deshasya sa.nprAptiH || 93\.03|| strIrUpe.ashvavinAsho bhR^i~NgAre.abhyutthite sutotpattiH | (##K.##svavinAsho) kumbhena nidhigprAptiryAtrAvighnaM cha daNDena || 93\.04|| kR^ikalAsakapibhuja~NgeShvasubhikShavyAdhayo ripu\*vashitvam | (##K.##vashatvam) gR^idhrolUkadhvA~NkShashyenAkAreShu janamarakaH || 93\.05|| pAshe.atha vA kabandhe nR^ipamR^ityurjanavipat srute rakte | kR^iShNe shyAve rUkShe durgandhe chAshubhaM bhavati || 93\.06|| shuklaH samaH sugandhiH snigdhashcha shubhAvaho bhavechChedaH | galanamlAnaphalAni cha dantasya samAni bha~Ngena || 93\.07|| mUlamadhyadashanAgrasaMsthitA devadaityamanujAH kramAt tataH | sphItamadhyaparipelavaM phalaM shIghramadhyachirakAlasambhavam || 93\.08|| dantabha~Ngaphalamatra dakShiNe bhUpadeshabalavidravapradam | vAmataH sutapurohitebhayAn hanti sATavikadAranAyakAn || 93\.09|| (##K.##ibhapAn) Adishedubhayabha~NgadarshanAt pArthivasya sakalaM kulakShayam | saumyalagnatithibhAdibhiH shubhaM vardhate.ashubhamato.anyathA vadet || 93\.10|| (##K.##bhavet) kShIramR^iShTa phalapuShpapAdapeShvApagAtaTavighaTTitena vA | (##K.##kShIravR^ikSha) vAmamadhyaradabha~NgakhaNDane shatrunAshakR^idato.anyathA param || 93\.11|| (##K.##khaNDanaM) skhalitagatirakasmAt trastakarNo.atidInaH shvasiti mR^idu sudIrghaM nyastaghastaH pR^ithivyAm | drutamukulitadR^iShTiH svapnashIlo vilomo bhayakR^idahitabhakShI naikasho.asR^ikshakR^itkR^it || 93\.12|| (##K.##.asR^ikChakR^it cha) valmIkasthANugulmakShupatarumathanaH svechChayA hR^iShTadR^iShTir yAyAdyAtrAnulomaM tvaritapadagatirvaktramunnAmya chochchaiH | kakShyAgsannAhakAle janayati cha muhuH shIkaraM bR^iMhitaM vA tatkAle vA madAptirjayakR^idatha radaM veShTayan dakShiNaM cha || 93\.13|| (##K.##tatkAlaM) praveshanaM vAriNi vAraNasya grAheNa nAshAya bhaven nR^ipasya | grAhaM gR^ihotvA(##K.##grihItvA)guttaraNaM nR^ipasya (##K.##U.dvipasya) toyAt sthalaM vR^iddhigkaraM nR^ibhartuH || 93\.14|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM hasticheShTitAdhyAyaH samAptaH || 93|| \section{94 vAyasavirutAdhyAyaH} prAchyAnAM dakShiNataH shubhadAH(##K.##shubhadaH) kAkAH karAyikA vAmAH | (##K.##vAmA) viparItamanyadesheShvavadhirlokaprasid.hdhyAeva || 94\.01|| vaishAkhe nirupahate vR^ikShe nIDaH subhikShashivadAtA | ninditakaNTakishuShkeShvasubhikShabhayAni taddeshe || 94\.02|| nIDe prAkshAkhAyAM sharadi bhavet prathamavR^iShTiraparasyAm | yAmyottarayormadhyAt pradhAnavR^iShTistarorupari || 94\.03|| (##K.##madhyA) shikhigdishi maNDalavR^iShTirnairR^ityAM shAradasya niShpattiH | parisheShayoH subhikShaM mUShakag\*sampachcha vAyavye || 94\.04|| (##K.##sampat tu) sharadarbhagulmavallIdhAnyaprAsAdagehanimneShu | shUnyo bhavati sa deshashchaurAnAvR^iShTigrogArtaH || 94\.05|| dvigtrichatuHshAvatvaM subhikShadaM pa~nchabhirnR^ipAnyatvam | aNDAvakiraNamekANDatAprasUtishcha na shivAya || 94\.06|| chaurakavarNaishchaurAshchitrairmR^ityuH sitaistu vahnibhayam | vikalairdurbhikShabhayaM kAkAnAM nirdishetshishubhiH || 94\.07|| animittasaMhatairgrAmamadhyagaiH kShudbhayaM praviruvadbhiH | (##K.##pravAshadbhiH) rodhashchakrAkArairabhighAto vargavargasthaiH || 94\.08|| hayAshcha tuNDapakShaishcharaNavighAtairjanAn abhibhavantaH | kurvanti shatrugvR^iddhiM nishi vicharanto janavinAsham || 94\.09|| savyena khe bhramadbhiH svabhayaM viparItamaNDalaishcha parAt | atyAkulaM bhramadbhirvAtodbhramo bhavati kAkaiH || 94\.10|| UrdhvamukhAshchalapakShAH pathi bhayadAH kShudbhayAya dhAnyamuShaH | senA~NgasthA yuddhaM parimoShaM chAnyabhR^itapakShAH || 94\.11|| bhasmAsthigkeshapatrANi vinyasan pativadhAya shayyAyAm | maNigkusumAdyavahanane(##K.##avahanena) sutasya \*janmApyathA~NganAyAsh cha || 94\.12|| (##K.##janmA~NganAyAshcha)(U.janmAnyathA~NganAyAsh) pUrNAnane.arthalAbhaH sikatAdhAnyArdramR^itkusumapUrvaiH | bhayado janasaMvAsAdyadi bhANDAnyapanayet kAkaH || 94\.13|| vAhanashastropAnatChatraChAyA~NgakuTTane maraNam | tatpUjAyAM pUjA viShThAgkaraNe.annasa.nprAptiH || 94\.14|| yaddravyamupanayet tasya labdhirapaharati chet praNAshaH syAt | pItadravyaiH(##K.##pItadravye) kanakaM vastraM \*kArpAsikaiH sitaiH rUpyam || 94\.15|| (##K.##kArpAsike site) sakShIrArjunava~njulakUladvayapulinagA ruvantashcha | prAvR^iShi vR^iShTiM durdinamanR^itau snAtAshcha pAMshugjalaiH || 94\.16|| dAruNagnAdastarukoTaropago vAyaso mahAbhayadaH | salilamavalokya viruvan vR^iShTikaro.abdAnurAvI cha || 94\.17|| dIptodvigno viTape vikuTTayan vahnikR^idvidhutapakShaH | raktadravyaM dadhaM tR^iNakAShThaM vA gR^ihe vidadhat || 94\.18|| aindryAdigdigavalokI sUryAbhimukho ruvan gR^ihe gR^ihinaH | rAjabhayagchorabandhanakalahAH syuH pashubhayaM cheti || 94\.19|| shAntAmaindrImavalokayan ruyAdrAjapuruShamitrAptiH | bhavati cha suvarNalabdhiH shAlyannaguDAshanAptishcha || 94\.20|| AgneyyAmanalAjIvikayuvatipravaradhAtulAbhashcha | yAmye mAShakulUtthA bhojyaM gAndharvikairyogaH || 94\.21|| (##K.##kulatthA) nairR^ityAM dUtAshvopakaraNadadhitailapalalabhojyAptiH | vAruNyAM mAMsasurAAsavadhAnyasamudraratnAptiH || 94\.22|| mArutyAM shastrAyudhasarojavallIphalAshanAptishcha | saumyAyAM paramAnnAshanaM tura~NgAmbaraprAptiH || 94\.23|| aishAnyAM sa.nprAptirghR^itapUrNAnAM bhavedanaDuhashcha | evaM phalaM gR^ihapatergR^ihapR^iShThasamAshrite bhavati || 94\.24|| gamane karNasamashchet kShemAya na kAryasiddhaye bhavati | himukhamupaiti yAturviruvan vinivartayedyAtrAm || 94\.25|| vAme vAshitvAgAdau dakShiNapArshve.anuvAshate yAtuH | arthApahArakArI tadviparIto.arthasiddhikaraH || 94\.26|| yadi vAma eva viruvan muhurmuhuryAyino.anulomagatiH | (##K.##viruyAt) arthasya bhavati sid.hdhyai prAchyAnAM dakShiNashchaivam || 94\.27|| vAmaH pratilomagatirviruvan gamanasya vighnakR^idbhavati | (##K.##vAshan) tatrasthasyaiva phalaM kathayati tadgvA~nChitaM gamane || 94\.28|| dakShiNavirutaM kR^itvA vAme viruyAdyathAIpsitAvAptiH | prativAshya puro yAyAddrutaM \*atyarthAgamo bhavati || 94\.29|| (##K.##agre.arthAgamo.atimahAn) prativAshya pR^iShTHato dakShiNena yAyAddrutaM kShatajakArI | (##K.##kShatajakartA) ekacharaNo.arkamIkShan viruvaMshcha puro rudhiraghetuH || 94\.30|| dR^iShTvArkamekapAdastuNDena likhedyadA svapichChAni | purato janasya mahato vadhamabhidhatte tadA balibhuk || 94\.31|| sasyopete kShetre viruvati shAnte sasasyabhUlabdhiH | AkulagcheShTo viruvan sImAnte kleshakR^idyAtuH || 94\.32|| susnigdhapatrapallavakusumaphalAnamrasurabhimadhureShu | sakShIrAvraNasaMsthitamanoj~navR^ikSheShu chArthasiddhikaraH || 94\.33|| (##K.##chArthakaraH) niShpannasasyashAdvala bhavanaprAsAdaharmyahariteShu | (##K.##shADvala, ##K.##str. shAdvala) dhanya guchChrayama~NgalyeShu chaiva viruvan dhanAgamadaH || 94\.34|| (##K.##dhAnya) gopuchChasthe valmIkage.atha vA darshanaM bhuja~Ngasya | sadyo jvaro mahiShage viruvati gulme phalaM svalpam || 94\.35|| kAryasya vyAghAtastR^iNakUTe vAmage.ambugsaMsthe vA | (##K.##asthisaMsthe) UrdhvAgnigpluShTe.ashanihate cha kAke vadho bhavati || 94\.36|| kaNTakigmishre saumye siddhiH kAryasya bhavati kalahashcha | kaNTakini bhavati kalaho vallIgpariveShTite bandhaH || 94\.37|| ChinnAgre.a~NgagchChedaH kalahaH shuShkadrumasthite dhvA~NkShe | puratashcha pR^iShThato vA gomayasaMsthe dhanaprAptiH || 94\.38|| mR^itapuruShA~NgAvayavasthito.abhiviruvan karoti mR^ityubhayam | (##K.##.abhivAshan) bha~njann asthi cha cha~nchvA yadi viruvaty asthigbha~NgAya || 94\.39|| (##K.##vAshaty) rajjvgasthikAShThakaNTakiniHsArashiroruhAnane ruvati | bhujagagadadaMShTritaskarashastrAgnibhayAnyanukramashaH || 94\.40|| sitakusumAshuchigmAMsAnane.arthasiddhiryathAIpsitA yAtuH | \*pakShau dhunvann UrdhvAnane cha vighnaM muhuH kvaNati || 94\.41|| (##K.##dhunvan pakShAv) yadi shR^i~NkhalAM varatrAM vallIM vAgAdAya vAshate bandhaH | pAShANasthe cha bhayaM kliShTApUrvAdhvikayutishcha || 94\.42|| anyonyabhakShasa~NkrAmitAnane tuShTiruttamA bhavati | vij~neyaH strIglAbho dampatyorviruvator yugapat || 94\.43|| (##K.##vAshator) pramadAgshiropagatapUrNakumbhasaMsthe.a~NganArthasa.nprAptiH | ghaTakuTTane sutavipadghaTopahadane.annasa.nprAptiH || 94\.44|| skandhAvArAdInAM niveshasamaye ruvaMshchalatpakShaH | sUchayate.anyatgsthAnaM nishchalapakShastu bhayamAtram || 94\.45|| (##K.##.anyasthAnaM) pravishadbhiH sainyAdIn sagR^idhraka~NkairvinAAmiShaM dhvA~NkShaiH | aviruddhaistaiH prItirdviShatAM yuddhaM viruddhaishcha || 94\.46|| bandhaH sUkarasaMsthe pa~NkAkte sUkare dvike.arthAptiH | kShemaM kharoShTrasaMsthe ke chit prAhurvadhaM tu khare || 94\.47|| vAhanalAbho.ashvagate viruvatyanuyAyini kShatajapAtaH | anye.apyanuvrajanto yAtAraM kAkavadvihagAH || 94\.48|| dvAtriMshat pravibhakte dichakre yadyathA samuddiShTam | tattat tathA vidheyaM guNadoShaphalaM yiyAsUnAm || 94\.49|| kA iti kAkasya rutaM svagnilayasaMsthasya niShphalaM proktam | kava iti chAtmaprItyai keti rute snigdhamitrAptiH || 94\.50|| karAgiti kalahaM kurukuru cha harShamatha kaTakaTeti dadhibhaktam | keke virutaM kuku vA dhanalAbhaM yAyinaH prAha || 94\.51|| kharekhare pathikAgamamAha kakhAkhAgiti yAyino mR^ityum | gamanapratiShedhikamA kakhalA sadyo.abhivarShAya || 94\.52|| (##K.##Akhalakhala, ##K.##str. A khalakhala) kAkAgiti vighAtaH kAkaTIti chAhAradUShaNaM prAha | (##K.##vighAtaM) prItygAspadaM kavakaveti bandhamevaM kagAkuriti || 94\.53|| karagau virute varShaM guDavat trAsAya vaD iti vastrAptiH | (##K.##karakau) kalayeti cha saMyogaH shUdrasya brAhmaNaiH sAkam || 94\.54|| kaD (##K.##phaD) iti phalAptiH phaladA g (##K.##phalavA) ahidarshanaM TaDDiti prahArAH syuH | (##K.##TaDiti) strIglAbhaH strIti rute gaD iti gavAM puD iti puShpANAm || 94\.55|| yuddhAya TAkuTAkviti guhu vahnigbhayaM kaTekaTe kalahaH | TAkuli chiNTichi kekeketi puraM cheti doShAya || 94\.56|| kAkadvayasyApi samAnametat phalaM yaduktaM rutagcheShTitAdyaiH | patatriNo.anye.api yathAgeva kAko vanyAH shvavachchoparidaMShTriNo ye || 94\.57|| sthalasalilacharANAM vyatyayo meghakAle prachurasalilavR^iShTyai sheShakAle bhayAya | madhu bhavanagnilInaM tat karotyAshu shUnyaM maraNamapi \*cha nIlA makShikA mUrdhni lInA || 94\.58|| (##K.##nilInA) vinikShipantyaH salile.aNDakAni pipIlikA vR^iShTignirodhamAhuH | \*taruM sthalaM vApi nayanti nimnAd (##K.##tarusthalaM, ##K.##str.taruM sthalaM) yadA tadA tAH kathayanti vR^iShTim || 94\.59|| kAryaM tu mUlashakune.antaraje tadahni vindyAt phalaM niyatamevamime vichintyAH | prArambhayAnasamayeShu tathA praveshe grAhyaM kShutaM na shubhadaM kva chidapyushanti || 94\.60|| shubhaM dashAgpAkamavighnasiddhiM mUlAbhirakShAmatha vA sahAyAn | duShTasya saMsiddhimanAmayatvaM (##K.##iShTasya) vadanti te mAnayiturnR^ipasya || 94\.61|| kroshAdUrdhvaM shakuna virutaM niShphalaM prAhureke (##K.##shakuni) tatrAniShTe prathamashakune mAnayet pa~ncha ShaT cha | prANAyAmAn nR^ipatirashubhe ShoDashaiva dvitIye pratyAgachChet svabhavanamato yadyaniShTastR^itIyaH || 94\.62|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM vAyasavirutAdhyAyaH samAptaH || 94|| \section{95 shAkunottarAdhyAyaH} digdeshacheShTAsvaravAsaraR^ikShamuhUrtahorAkaraNodayAMshAn | charasthira unmishrabalAbalaM cha bud.hdhvA phalAni pravadedrutajNaH || 95\.01|| (##K.##chirasthira, ##K.##str. charasthira) dvividhaM kathayanti saMsthitAnAM AgAmigsthirasa.nj~nitaM cha kAryam | nR^ipadUtacharAnyadeshajAtAny highAtaH svajanAdi chAgamAkhyam || 95\.02|| udbaddhasa~NgrahaNabhojanachauravahni\- varShotsavAtmajavadhAH kalaho bhayaM cha | vargaH sthiro.ayamudayenduyute sthiragR^ikShe vidyAt sthiraM charagR^ihe cha charaM yaduktam || 95\.03|| sthirapradeshopalamandireShu surAlaye bhUjalasannidhau cha | sthirANi kAryANi charANi yAni chalapradeshAdiShu chAgamAya || 95\.04|| ApyodayagR^ikShakShaNadigjaleShu pakShAvasAneShu cha ye pradIptAH | sarve.api te vR^iShTikarA ruvantaH shAnto.api vR^iShTiM kurute.ambuchArI || 95\.05|| AgneyadiglagnamuhUrtadesheShv arkapradIpto.agnibhayAya rauti | viShTyAM yamagR^ikShodayakaNTakeShu niShpatravallIShu cha doShakR^it syAt || 95\.06|| (##K.##moShakR^it) grAmyaH pradIptaH svaragcheShTitAbhyAM ugro ruvan kaNTakini sthitashcha | bhaumagR^ikShalagne yadi nairR^itIM cha sthito.abhitashchet kalahAya dR^iShTaH || 95\.07|| lagne.atha vAgindorbhR^igubhAMshasaMsthe vidikgsthito.adhovadanashcha rauti | dIptaH sa chet sa~NgrahaNaM karoti yonyA tayA yA vidishi pradiShTA || 95\.08|| puMrAshiglagne viShame tithau cha diksthaH pradIptaH shukuno narAkhyaH | vAchyaM tadA sa~NgrahaNaM narANAM mishre bhavet paNDakasa.nprayogaH || 95\.09|| evaM raveH kShetragnavAMshalagne lagne sthite vA svayameva sUrye | dIpto.abhidhatte shakuno virauti (##K.##vivAsaM) puMsaH pradhAnasya hi kAraNaM tat || 95\.10|| prArambhamANeShu cha sarvakAryeShvarkAnvitAdbhAdgaNayedvilagnam | (##K.##prArabhyamANeShu) samptadvipachcheti yathA krameNa sampadvipachcheti(##K.##vApi) tathaiva vAchyam || 95\.11|| (##K.##vAchyA) kANenAkShNA dakShiNenaiti sUrye chandre lagnAddvAdashe chetarena | lagnasthe.arke pApadR^iShTe.andha eva kubjaH svagR^ikShe shrotrahIno jaDo vA || 95\.12|| krUraH ShaShThe krUradR^iShTo vilagnAd yasmin rAshau tadgR^ihA~Nge vraNo.asya | (##K.##syAt) evaM proktaM yan mayA janmakAle chihnaM rUpaM tat tadasmin vichintyam || 95\.13|| ataH paraM lokagnirUpitAni (##K.##omitsfrom 95\.R^I1a to 95\.R^I32/ ) dravyeShu nAnAkSharasa~NgrahANi | / iShTapraNItAni vibhAjitAni / nAmAni kendrakramashaH pravakShye || 95\.R^I1|| lagnAmbugsaMsthAstanabhaHsthiteShu kShetreShu ye lagnagatA gR^ihAMshAH | / tebhyo.akSharANyAtmagR^ihAshrayANi / vindyAdgrahANAM svagaNakrameNa || 95\.R^I2|| kavargapUrvAn kujashukrachAndri\- jIvArkajAnAM pravadanti vargAn | / yakArapUrvAH shashino niruktA / varNAstvakAraprabhavA raveH syuH || 95\.R^I3|| dreShkANavR^id.hdhyA pravadanti nAma trigpa~nchasaptAkSharamojarAshau | / yugme tu vindyAddvichatuShkaShaTkaM / nAmAkSharANi grahadR^iShTivR^id.hdhyA || 95\.R^I4|| vargottame dvyakSharakaM charAMshe sthiragR^ikShabhAge chaturakSharaM tat | / ojeShu chaibhyo viShamAkSharANi / syurdvisvabhAveShu tu rAshivachcha || 95\.R^I5|| dvimUrtigsa.nj~ne tu vadeddvinAma saumyagIkShite dviprakR^itau cha rAshau | / yAvAn gaNaH svodayago.aMshakAnAM / tAvAn grahaH sa~Ngrahake.akSharANAm || 95\.R^I6|| saMyogamAdau bahuleShu vindyAt kUTeShu saMyogaparaM vadanti | / svochchAMshake dviShkR^itaM R^ikShayogAd / gurvgakSharaM tadbhavanAMshake syAt || 95\.R^I7|| mAtrAgAdiyuksyAdgrahayuktrikoNe dreShkANaparyAyavadakShareShu | nabhogbaleShuUrdhvamadho.ambujeShu j~neyo \*visargastu bala(U.visargo.astabala)ganviteShu || 95\.R^I8|| shIrShodayeShugUrdhvamushanti mAtrAM adhashcha pR^iShThodayashabditeShu | tIryakcha vindyAdubhayodaye tAM dIrgheShu dIrghAmitareShu chAnyAm || 95\.R^I9|| prAglagnatoyAstanabhaHsthiteShu bheShvaMshakebhyo.akSharasa~NgrahaH syAt | / krUro.akSharaM hanti chatuShTayastho dR^iShTyApi mAtrAM cha trikoNago vA || 95\.R^I10|| shubhagrahastugUrjitavIryabhAgI sthAnAMshatulyAkSharadaH sa choktaH | / pashyan sthitaH kendratrikoNayorvA svochche.api varNadvayamAtmabhAge || 95\.R^I11|| kShetreshvare kShINabale.aMshake cha mAtrAkSharaM nAshamupaiti tajjam | / asambhave.apyudbhavameti tasmin vargAdyamuchchAMshayujiIshadR^iShTe || 95\.R^I12|| kendre yathAsthAnabalaprakarShaM kShetrasya tatgkShetrapateshcha bud.hdhvA | / kAryo.akSharANAmanupUrvayogo mAtrAgAdisaMyogavikalpanA cha || 95\.R^I13|| tatrAdirAshygAdichaturvilagnaM AdygaMshakAdikramaparyAyeNa | / grahAMshakebhyaH svagaNAkSharANAM anvarthane prAptiriyaM vidhAryA || 95\.R^I14|| meShe kakAro hibuke yakAras tule chakAro makare pakAraH | / meShe ChakAro hibuke.apyakAras tule khakAro makare phakAraH || 95\.R^I15|| meShe TakAro hibuke ThakAras tule takAro makare thakAraH | / meShe tu rephA hibuke jakAras tule bakAro makare gakAraH || 95\.R^I16|| AkAramAdye.ambugate ghakAraM aste bhakAraM makare jhakAram | / lagne DakAraM hibuke dakAraM aste dhakAraM makare DhakAram || 95\.R^I17|| lagne ~nakAro hibuke makAras tule ~NakAro makare lakAraH | / lagne kakAro hibuke pakAras tule chakAro makare ikAraH || 95\.R^I18|| lagne nakAro hibuke takAras tule NakAro makare TakAraH | / ityetaduktaM charasa.nj~nakasya vakShye sthirAkhyasya chatuShTayasya || 95\.R^I19|| vR^iShe phakAro hibuke khakAraH kITe vakAro nR^ighaTe ChakAraH | AdyAMshakebhyo matimAn vidadhyAd anukrameNa sthirasa.nj~nakeShu || 95\.R^I20|| lagne bakAro hibuke jakAra IkAramaste.ambarage gakAraH | vR^iShe thakAro hibuke TakAraH kITe DakAro nR^ighaTe dakAraH || 95\.R^I21|| vR^iShe ghakAro hibuke shakAraH kITe jhakAro nR^ighaTe bhakAraH | lagne jakAro hibuke ukAraH kITe ~NakAro nR^ighaTe makAraH || 95\.R^I22|| lagne DhakAro.atha jale NakArash chAste dhakAro.ambarage nakAraH | vR^iShe ShakAro hibuke chakAraH kITe pakAro nR^ighaTe kakAraH || 95\.R^I23|| UkAramAhurvR^iShabhe jale khaM aste phakAro nR^ighaTe ChakAraH | antye vR^iShe TaM tamushanti siMhe thaM saptage ThaM pravadanti kumbhe || 95\.R^I24|| dvimUrtisa.nj~ne mithune jakArAH ShaShThe bakAraH prathamAMshake syAt | dhanurdhare.astopagate gakAro mInadvaye chAmbarage sakAraH || 95\.R^I25|| lagne ghakAro hibuke bhakArash chAste jhakAro.ambaramadhyage I | lagne dakAro hibuke dhakAraM aste DakAraM vidurambare Dham || 95\.R^I26|| lagne makAro hibuke ~NakArash aste hakAro.ambarage ~nakAraH | lagne pakAro jalage chakAra aikAramaste.ambarage kakAraH || 95\.R^I27|| prAglagne naM jalage NamAhur astaM gate TaM nabhasi sthite tam | prAglagnage khaM jalage yamAhur astaM gate ChaM nabhasi sthite pham || 95\.R^I28|| lagne jamokAramathAmbusaMsthe gamastasaMsthe vidurambare bam | ThaM lagnage.antye hibukAshrite DaM thamastage daM nabhasi sthite vai || 95\.R^I29|| evaM vikalpo.akSharasa~Ngraho.ayaM nAmnAM niruddiShTavidhAna uktaH | sarveShu lagneShu cha ke chidevaM ichChanti pUrvoktavidhAnavat tu || 95\.R^I30|| kendrANi vA kendragatAMshakaiH svaiH pR^ithakpR^ithaksa~NguNitAni kR^itvA | trikR^idgvibhaktaM vidurakSharaM tat kShetragIshvarasyAmshaparikramasvam || 95\.R^I31|| sa~nchintitaprArthitanirgateShu naShTakShatastrIratibhojaneShu | svapnagR^ikShachintApuruShAdivargeShv eteShu nAmAnyupalakShayeta || 95\.R^I32|| dvyakSharaM charagR^ihAMshakodaye nAma chAsya chaturgakSharaM sthire | nAmayugmamapi cha dvimUrtiShu tryakSharaM bhavati chAsya pa~nchabhiH || 95\.14|| kAdyAstu vargAH kujashukrasaumya jIvArkajAnAM kramashaH pradiShTAH | varNAShTakaM yAdi cha shItarashme raverakArAt kramashaH svarAH syuH || 95\.15|| nAmAni chAgnygambukumAraviShNu\- shakrendrapatnIgchaturAnanAnAm | tulyAni sUryAt kramasho vichintya dvigtryAdivarNairghaTayet svabud.hdhyA || 95\.16|| vayAMsi teShAM stanapAnabAlya\- vratasthitA yauvanamadhyavR^iddhAH | atIvavR^iddhA iti chandrabhauma\- j~nashukrajIvArkashanaishcharANAm || 95\.17|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shAkunottarAdhyAyaH samAptaH || 95|| \section{96 pAkAdhyAyaH} pakShAdbhAnoH somasya mAsiko.a~NgArakasya vaktroktaH | AdarshanAchcha pAko budhasya jIvasya varSheNa || 96\.01|| ShaDbhiH sitasya mAsairabdena shaneH suradviSho.abdArdhAt | varShAt sUryagrahaNe sadyaH syAt tvAShTrakIlakayoH || 96\.02|| tribhireva dhUmaketormAsaiH shvetasya saptarAtrAnte | saptAhAt pariveShendrachApasandhyAbhrasUchInAm || 96\.03|| shItoShNaviparyAsaH phalapuShpamakAlajaM dishAM dAhaH | sthiragcharayoranyatvaM prasUtivikR^itishcha ShaNmAsAt || 96\.04|| akriyamANakakaraNaM bhUkampo.anutsavo duriShTaM cha | shoShashchAshoShyANAM sroto.anyatvaM cha varShArdhAt || 96\.05|| stambhakusUlArchAnAM jalpitaruditaprakampitasvedAH | mAsatrayeNa kalahendrachApanirghAtapAkAshcha || 96\.06|| kITAkhugmakShikoragabAhulyaM mR^igaviha~NgavirutaM cha | loShTasya chApsu taraNaM tribhireva vipachyate mAsaiH || 96\.07|| prasavaH shunAmaraNye vanyAnAM grAmasa.npraveshashcha | madhunilayatoraNendradhvajAshcha varShAt samadhikAdvA || 96\.08|| gomAyugR^idhrasa~NghA dashAhikAH sadya eva tUryaravaH | AkruShTaM pakShaphalaM valmIko vidaraNaM cha bhuvaH || 96\.09|| ahutAshaprajvalanaM ghR^itatailavasAAdivarShaNaM chApi | sadyaH paripachyante mAse.adhyardhe cha janavAdaH || 96\.10|| ChatragchitiyUpahutavahabIjAnAM saptabhirbhavati pakShaiH | Chatrasya toraNasya cha kechin mAsAt phalaM prAhuH || 96\.11|| atyantaviruddhAnAM snehaH shabdashcha viyati bhUtAnAm | mArjAragnakulayormUShakeNa sa~Ngashcha mAsena || 96\.12|| gandharvapuraM mAsAdrasavaikR^ityaM hiraNyavikR^itishcha | dhvajaveshmapAMshudhUmAkulA dishashchApi mAsaphalAH || 96\.13|| navakaikAShTadashakaikaShaTtrikatrikasa~NkhyamAsapAkAni | nakShatrANyashvinipUrvakANi sadyaH phalAshleShA || 96\.14|| pitryAn mAsaH ShaT saTgtrayo.ardhamaShTau cha triShaDekaikAH | mAsagchatuShke.aShADhe sadyaH pAkAbhijittArA || 96\.15|| saptAShTavadhyardhaM trayastrayaH pa~ncha chaiva mAsAH syuH | shravaNAdInAM pAko nakShatrANAM yathAsa~Nkhyam || 96\.16|| nigaditasamaye na dR^ishyate ched adhikataraM dviguNe prapachyate tat | yadi na kanakagratnagopradAnair upashamitaM vidhivaddvijaishcha shAntyA || 96\.17|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM pAkAdhyAyaH samAptaH || 96|| \section{97 nakShatrakarmaguNAdhyAyaH} shikhiguNarasendriyAnalashashiviShayaguNaR^itupa~nchavasupakShAH | viShayaikagchandrabhUtArNavAgnirudrAshvivasudahanAH || 97\.01|| bhUtashatapakShavasavo dvAtriMshachcheti tArakAmAnam | kramasho.ashvinygAdInAM kAlastArApramANena || 97\.02|| nakShatrajamudvAhe phalamabdaistArakAgmitaiH sadasat | divasairjvarasya nAsho vyAdheranyasya vA vAchyaH || 97\.03|| ashvigyamadahanakamalajashashishUlabhR^idaditijIvaphaNipitaraH | yonygaryamadinakR^ittvaShTR^ipavanashakrAgnimitrAshcha || 97\.04|| shakro nirR^itistoyaM vishve brahmA harirvasurvaruNaH | ajapAdo.ahirbudhnyaH pUShA chetIshvarA bhAnAm || 97\.05|| trINyuttarANi tebhyo rohiNyashcha dhruvANi taiH kuryAt | hiShekashAntitarunagaradharmabIjadhruvArambhAn || 97\.06|| mUlashivashakrabhujagAdhipAni tIkShNAni teShu sid.hdhyanti | highAtamantravetAlabandhavadhabhedasambandhAH || 97\.07|| ugrANi pUrvabharaNIpitryANyutsAdanAshashAThyeShu | yojyAni bandhaviShadahanashastraghAtAdiShu cha sid.hdhyai || 97\.08|| laghu hastAshvinapuShyAH paNyaratij~nAnabhUShaNakalAsu | shilpAuShadhayAnAdiShu siddhikarANi pradiShTAni || 97\.09|| mR^idugvargo .anUrAdhAchitrApauShNAindavAni mitrArthe | (##K.##mR^iduvargastv) suratavidhigvastrabhUShaNama~NgalagIteShu cha hitAni || 97\.10|| hautabhujaM savishAkhaM mR^idugtIkShNaM tadvimishraphalakAri | shravaNatrayamAdityAnile cha charakarmaNi hitAni || 97\.11|| hastatrayaM mR^igashiraH shravaNatrayaM cha (##K.##shravanAttrayaM) pUShAshvigshakragurubhAni punarvasushcha | kShaure tu karmaNi hitAnyudaye kShaNe vA yuktAni choDupatinA shubhatArayA cha || 97\.12|| na snAtamAtragamanonmukha bhUShitAnAM (##K.##utsuka) hyaktabhuktaraNakAlanirAsanAnAm | sandhyAg\*nishAshanikujArkatithau cha rikte (##K.##nishoH kujayamArkadine) kShauraM hitaM na navame.ahni na chApi viShTyAm || 97\.13|| nR^ipAj~nayA brAhmaNasammate cha vivAhakAle mR^itasUtake cha | puMsa.nj~niteShu kAryeShvetAni shubhAni dhiShNyAni ||) hasto mUlaM shravaNA punarvasurmR^igashirastathA puShyaH | ##K.##98\.15|| sAvitrapauShNAnilamaitratiShyatvAShTre tathA choDugaNAdhipaR^ikShe | vedhyau tu karNau tridashejyalagne tiShyenduchitrAharirevatIShu ||) lAbhe tR^itIye cha shubhaiH samete pApairvihIne shubharAshilagne | ##K.##98\.17|| shuddhairdvAdashakendranaidhanagR^ihaiH pApaistriShaShThAyagair lagne kendragate.atha vA suragurau daityendrapUjye.api vA | sarvArambhaphalaprasiddhirudaye rAshau cha kartuH shubhe sagrAmyasthirabhodaye cha bhavanaM kAryaM pravesho.api vA || 97\.16|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM nakShatrakarmaguNAdhyAyaH samAptaH || 97|| \section{98 tithikarmaguNAdhyAyaH} kamalajavidhAtR^ihariyamashashA~NkaShaDvaktrashakravasubhujagAH | dharmagIshasavitR^imanmathakalayo vishve cha tithipatayaH || 98\.01|| pitaro.amAvasyAyAM sa.nj~nAsadR^ishAshcha taiH kriyAH kAryAH | nandA bhadrA vijayA riktA pUrNA cha tAstrividhAH || 98\.02|| yat kAryaM nakShatre taddaivatyAsu tithiShu tat kAryam | karaNamuhUrteShvapi tat siddhikaraM devatAsadR^isham || 98\.03|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM tithikarmaguNAdhyAyaH samAptaH || 98|| \section{99 karaNaguNAdhyAyaH} vavavAlavakaulava taitilAkhyagaravaNijaviShTisa.nj~nAnAm | (##K.##bavabAlavakaulaba) patayaH syurindrakamalajamitrAryamabhUshriyaH sayamAH || 99\.01|| kR^iShNagchaturdashyardhAddhuvANi shakunishchatuShpadaM nAgam | (##K.##U.dhruvANi) kiMstughnamiti cha teShAM kaligvR^iShaphaNimArutAH patayaH || 99\.02|| kuryAdvave shubhagcharasthirapauShTikAni (##K.##bave) dharmakriyAgdvijahitAni cha vAlava Akhye | (##K.##bAlava) sa.nprItigmitravaraNAni cha kaulave syuH (##K.##kaulabe) saubhAgyasaMshrayagR^ihANi cha taitilAkhye || 99\.03|| kR^iShigbIjagR^ihAshrayajAni gare vaNiji dhuva gkAryavaNigyutayaH | (##K.##dhruva) na hi viShTikR^itaM vidadhAti shubhaM paraghAtaviShAdiShu siddhikaram || 99\.04|| kAryaM pauShTikamauShadhAdi shakunau mUlAni mantrAstathA gokAryANi chatuShpade dvijapitR^in uddishya rAjyAni cha | nAge sthAvaradAruNAni haraNaM daurbhAgyakarmANyataH kiMstughne shubhamiShTi puShTikaraNaM ma~NgalyasiddhikriyAH || 99\.05|| (##K.##iShTa) lAbhe tR^itIye cha shubhaiH samete pApairvihIne shubharAshilagne | vedhyau cha karNAvamarejyalagne puShyendugchitrAharipauShNabheShu || 99\.06|| rohiNyguttararevatImR^igashiromUlAnurAdhAmaghA\- hastasvAtiShu ShaShThataulimithuneShUdyatsu pANigrahaH | saptAShTAntyabahiHshubhairuDupatAvekAdashadvitrige krUraistryAyaShaDaShTagairna tu bhR^igau ShaShThe kuje chAShTame || 99\.07|| dampatyordvignavAShTarAshirahite chArAnukule ravau chandre chArkakujArkishukraviyute madhye.atha vA pApayoH | tyaktvA cha vyatipAtavaidhR^iti dinaM viShTiM cha riktAM tithiM (##K.##vaidhR^ita) krUrAhAyanapauShachaitra virahe lagnAMshake mAnuShe || 99\.08|| (##K.##chaitrapauSha) iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM karaNaguNAdhyAyaH samAptaH || 99|| \section{100 nakShatrajAtakAdhyAyaH} priyabhUShaNaH svarUpaH subhago dakSho.ashvinIShu matimAMshcha | (##K.##surUpaH) kR^itanishchayasatyArugdakShaH sukhitashcha bharaNIShu || 100\.01|| bahubhukparadAraratastejasvI kR^ittikAsu vikhyAtaH | rohiNyAM satyashuchiH priyaMvadaH \*sthiraH svarUpashcha || 100\.02|| (##K.##sthirasurUpashcha) chapalashchaturo bhIruH paTurutsAhI dhanI mR^ige bhogI | shaThagarvitachaNDakR^itaghnahiMsrapApashcha raudraR^ikShe || 100\.03|| dAntaH sukhI sushIlo durmedhA rogabhAkpipAsushcha | alpena cha santuShTaH punarvasau jAyate manujaH || 100\.04|| shAntAtmA subhagaH paNDito dhanI dharmasaMshritaH puShye | shaThasarvabhakShakShya pApaH kR^itaghnadhUrtashcha bhauja~Nge || 100\.05|| (##K.##bhakSha)(U.bhakShya) bahubhR^ityadhanI bhogI surapitR^ibhakto mahodyamaH pitrye | priyavAgdAtA dyutimAn aTano nR^ipasevako bhAgye || 100\.06|| subhago vidyAgAptadhano bhogI sukhabhAgdvitIyaphalgunyAm | utsAhI dhR^iShTaH pAnapo.aghR^iNI taskaro haste || 100\.07|| chitrAmbaramAlyadharaH sulochanA~Ngashcha chitrAyAm | (##K.##bhavati chitrAyAm) dAnto vaNiktR^iShAluH priyavAgdharmAshritaH svAtau || 100\.08|| (##K.##kR^ipAluH) IrShur lubdho dyutimAn vachanapaTuH kalahakR^idvishAkhAsu | (##K.##irShyur) ADhyo videshavAsI kShudhAluraTano.anurAdhAsu || 100\.09|| jyeShThAsu na bahumitraH santuShTo dharmakR^it prachurakopaH | mUle mAnI dhanavAn sukhI na hiMsraH sthiro bhogI || 100\.10|| iShTAgnandakalatro vIro dR^iDhasauhR^idashcha jaladeve | vaishve vinItadhArmikabahumitrakR^itaj~nasubhagashcha || 100\.11|| shrImAn shravaNe shrutavAn udAradAro dhanAnvitaH khyAtaH | dAtAgADhyashUragItapriyo dhaniShThAsu dhanalubdhaH || 100\.12|| sphuTavAgvyasanI ripuhA sAhasikaH shatabhiShaksu durgrAhyaH | bhadrapadAsUdvignaH strIjitadhanapaTuradAtA cha || 100\.13|| vaktA sukhI prajAvAn jitashatrurdhArmiko dvitIyAsu | sampUrNA~NgaH subhagaH shUraH shuchirarthavAn pauShNe || 100\.14|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM nakShatrajAtakAdhyAyaH samAptaH || 100|| \section{101 rAshivibhAgAdhyAyaH} ashvinyo.atha bharaNyo bahulApAdashcha kIrtyate meShaH | vR^iShabho bahulAsheShaM rohiNyo.ardhaM cha mR^igashirasaH || 101\.01|| mR^igashiro.ardhaM raudraM punarvasor(##K.##punarvasorcha) aMshakatrayaM mithunaH | (##K.##mithunam) pAdashcha \*punarvasutastiShyaH shleShA cha karkaTakaH || 101\.02|| (##K.##punarvasoH satiShyo.ashleShA) siMho.atha maghA pUrvA cha phalgunI pAda uttarAyAshcha | tatparisheShaM hastashchitrAdyardhaM cha kanyAkhyaH || 101\.03|| taulini chitrAntyArdhaM svAtiH pAdatrayaM vishAkhAyAH | alini vishAkhApAdastathAnurAdhAnvitA jyeShThA || 101\.04|| mUlamaShADhA pUrvA prathamashchApyuttarAMshako dhanvI | makarastatpariSheshaM shravaNaH pUrvaM dhaniShThArdham || 101\.05|| kumbho.antyadhaniShThArdhaM shatabhiShagaMshatrayaM cha pUrvAyAH | bhadrapadAyAH sheShaM tathottarA revatI cha jhaShaH || 101\.06|| ashvinIgpitryamUlAdyA meShasiMhahayAdayaH | viShamagR^ikShAn nivartante pAdavR^id.hdhyA yathottaram || 101\.07|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM rAshivibhAgAdhyAyaH samAptaH || 101|| \section{102 vivAhapaTalAdhyAyaH} mUrtau karoti dinakR^idvidhavAM kujashcha rAhurvipannatanayAM ravijo daridrAm | shukraH shashA~Nkatanayashcha gurushcha sAdhvIM AyuHkShayaM prakurute.atha vibhAvarIshaH || 102\.01|| kurvanti bhAskarashanaishchararAhubhaumA dAridryaduHkhamatulaM niyataM dvitIye | vitteshvarImavidhavAM gurugshukrasaumyA nArIM prabhUtatanayAM kurute shashA~NkaH || 102\.02|| sUryendugbhaumagurushukrabudhAstR^itIye kuryuH sadA bahusutAM dhanabhAginIM cha | vyaktAM divAkarasutaH subhagAM karoti (##K.##vyaktaM) mR^ityuM dadAti niyamAt khalu saiMhikeyaH || 102\.03|| svalpaM payaH sravati sUryasute chaturthe daurbhAgyamuShNakiraNaH kurute shashI cha | rAhuH sapatnanam(##K.##sapatnyamU.sapatnam) api cha kShitijo.alpavittaM (##K.##alpavittAM) dadyAdbhR^iguH suragurushcha budhashcha saukhyam || 102\.04|| naShTAtmajAM ravikujau khalu pa~nchamasthe (##K.##pa~nchamasthau) chandrAtmajo bahusutA gurubhArgavau cha | rAhurdadAti maraNaM shanirugrarogaM kanyAg\*vinAsham achirAt kurute shashA~NkaH || 102\.05|| (##K.##prasUtim) ShaShThAshritAH shanigdivAkararAhujIvAH kuryuH kujashcha subhagAM shvashureShu bhaktAm | chandraH karoti vidhavAmushanA daridrAM R^iddhAM shashA~NkatanayaH kalahapriyAM cha || 102\.06|| saurAragjIvabudharAhuravIndushukrAH kuryuH prasahya khalu saptamarAshigsaMsthAH | vaidhavyabandhanavadhakShayamarthanAsha\- vyAdhigpravAsamaraNAni yathAkrameNa || 102\.07|| sthAne.aShTame gurubudhau niyataM viyogaM mR^ityuM shashI bhR^igusutashcha tathaiva rAhuH | sUryaH karotyavidhavAM sarujAM mahIjaH (##K.##sarujaM) sUryAtmajo dhanavatIM pativallabhAM cha || 102\.08|| dharme sthitA bhR^igugdivAkarabhUmiputrA jIvashcha dharmaniratAM shashijastvarogAm | rAhushcha sUryatanayashcha karoti bandhyAM (##K.##vandhyAM) kanyAprasUtimaTanAM kurute shashA~NkaH || 102\.09|| (##K.##aTanaM) rAhurnabhaHsthalagato vidhavAM karoti (##K.##nabhasthalagato) pApe ratAM dinakarashcha shanaishcharashcha | mR^ityuM kujo.artharahitAM kulaTAM cha chandraH sheShA grahA dhanavatIM subhagAM cha kuryuH || 102\.10|| Aye ravirbahusutAM sadhanAM shashA~NkaH (##K.##dhaninIM) putrAnvitAM kShitisuto ravijo dhanADhyAm | AyuShmatIM suraguruH shashijaH samR^iddhAM rAhuH karotyavidhavAM bhR^igurarthayuktAm || 102\.11|| ante gururdhanavatIM dinakR^iddaridrAM chandro dhanavyayakarIM kulaTAM cha rAhuH | sAdhvIM bhR^iguH shashisuto bahugputrapautrAM pAnaprasaktahR^idayAM ravijaH kujashcha || 102\.12|| gopairyaShTygAhatAnAM khurapuTadalitA yA tu dhUlirdinAnte sodvAhe sundarINAM vipuladhanasutArogyasaubhAgyakartrI | tasmin kAle na chagR^ikShaM na cha tithikaraNaM naiva lagnaM na yogaH khyAtaH puMsAM sukhArthaM shamayati duritAnyutthitaM gorajastu || 102\.13|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM vivAhapaTalAdhyAyaH samAptaH || 102|| \section{103 grahagocharAdhyAyaH} prAyeNa sUtreNa vinAkR^itAni prakAshagrandhrANi chirantanAni | ratnAni shAstrANi cha yojitAni navairguNairbhUShayituM kShamANi || 103\.01|| prAyeNa gocharo vyavahAryo.atastatphalAni vakShyAmi | nAnAvR^ittairAryA(##K.##tanno) mukhachapalatvaM \*kShamadhvaM naH || 103\.02|| (##K.##kShamantvAryAH) mANDavyagiraM shrutvA na madIyA rochate.atha vA naivam | sAdhvI tathA na puMsAM priyA yathA syAjjaghanachapalA || 103\.03|| sUryaH ShaTgtridashasthitastridashaShaTsaptAdyagashchandramA jIvaH saptagnavadvipa~nchamagato vakrArkajau ShaTtrigau | saumyaH ShaDgdvichaturdashAShTamagataH sUrye .apyupAnte shubhAH (##K.##U.sarve) shukraH saptamagShaDdashaR^ikShasahitaH shArdUlavat trAsakR^it || 103\.04|| janmanyAyAsado.arkaH kShapayati vibhavAn koShTharogAdhvadAtA vittabhraMshaM dvitIye dishati cha na sukhaM va~nchanAM dR^igrujaM cha | sthAnaprAptiM tR^itIye \*dhanagnichayamudA kalyakR^ich(##K.##dhananichayamudAkalyakR^ich) chArihartA (##K.##hantA) rogAn datte chaturthe janayati cha muhuH sradharAgbhogavighnam || 103\.05|| (##K.##dhatte) pIDAH syuH pa~nchamasthe savitari bahusho rogArigjanitAH ShaShThe.arko hanti rogAn kShapayati cha ripUn shokAMshcha nudati | adhvAnaM saptamastho jaTharagadabhayaM dainyaM cha kurute | rukgtrAsau chAShTamasthe bhavati suvadanA na svApi vanitA || 103\.06|| (##K.##rukkAsau) ravAvApaddainyaM rugiti navame vitta cheShTAvirodho (##K.##chitta) jayaM prApnotyugraM dashamagR^ihage karmasiddhiM krameNa | jayasthAnaM mAnaM vibhavamapi chaikAdashe roganAshaM (##K.##jayaM sthAnaM) suvR^ittAnAM cheShTA bhavati saphalA dvAdashe netareShAm || 103\.07|| shashI janmanyannapravarashayanAchChAdanakaro dvitIye mAnArthAn glapayati savighnashcha bhavati | (##K.##mAnArthau) tR^itIye vastrastrIdhanavijaya saukhyAni labhate (##K.##nichaya) chaturthe.avishvAsaH shikhariNi bhuja~Ngena sadR^ishaH || 103\.08|| dainyaM vyAdhiM shuchamapi shashI pa~nchame mArgavighnaM ShaShThe vittaM janayati sukhaM shatrurogakShayaM cha | yAnaM mAnaM shayanamashanaM saptame vittalAbhaM mandAkrAnte phaNini himagau cha aShTame bhIrna kasya || 103\.09|| navamagR^ihago bandhodvegashramodararogakR^id dashamabhavane cha Aj~nAkarmaprasiddhikaraH \*shashI | (##K.##omitted) upachayasuhR^itsaMyogArthapramodamupAntyago vR^iShabhagcharitAn doShAn antye(##K.##ante) karoti cha savyayAn || 103\.10|| (##K.##hi) kuje.abhighAtaH prathame dvitIye narendrapIDA kalahAridoShaiH | bhR^ishaM cha pittAnalag\*chaurarogair upendravajrapratimo.api yaH syAt || 103\.11|| (##K.##rogachaurair) tR^itIyagashchaurakumArakebhyo bhaumaH sakAshAt phalamAdadhAti | pradIptimAj~nAM dhanamaurNikAni dhAtvgAkarAkhyAni kila aparANi || 103\.12|| bhavati dharaNije chaturthage jvaragjaTharagadAsR^igudbhavaH | kupuruShagjanitAchcha sa~NgamAt prasabhamapi karoti cha ashubham || 103\.13|| ripugadakopabhayAni pa~nchame tanayakR^itAshcha shucho mahIsute | dyutirapi na asya chiraM bhavet sthirA shirasi kaperiva mAlatI yathA || 103\.14|| (##K.##kR^itA) ripugbhayakalahairvivarjitaH sakanakavidrumatAmra\*kAmagaH | (##K.##kAgamaH U.chAgama) ripubhavanagate mahIsute kimaparavaktravikAramIkShate || 103\.15|| kalatrakalahAkShirugjaThararogakR^it saptame kSharatgkShatajarUkShitaH kShapita vittamAno.aShTame | (##K.##kShayita) kuje navamasaMsthite paribhavArthanAshAdibhir vilambitagatirbhavatyabaladehadhAtuklamaiH || 103\.16|| dashamagR^ihagate samaM mahIje vividhadhanAptirupAntyage jayashcha | janapadamupari sthitashcha bhu~Nkte vanamiva ShaTcharaNaH supuShpitAgram || 103\.17|| nAnAvyayairdvAdashage mahIsute santApyate.anarthashataishcha mAnavaH | strIgkopapittaishcha sanetravedanair yo.api indravaMshAbhijanena garvitaH || 103\.18|| duShTavAkyapishunAhitabhedairbandhanaiH sakalahaishcha hR^itasvaH | janmage shashisute pathi gachChan svAgate.api kushalaM na shR^iNoti || 103\.19|| paribhavo dhanagate dhanalabdhiH sahajage shashisute hR^idayAptiH | (##K.##U.suhR^idAptiH) nR^ipatigshatrubhayasha~Nkita\*chito drutapadaM vrajati dushcharitaiH svaiH || 103\.20|| (##K.##chitto) chaturthage svajanakuTumbavR^iddhayo dhanAgamo bhavati cha shItarashmije | sutasthite tanayakalatravigraho niShevate na cha ruchirAmapi striyam || 103\.21|| saubhAgyaM vijayamatha unnatiM cha ShaShThe vaivarNyaM kalahamatIva saptame j~naH | mR^ityusthe jayasuta vastravittalAbhA (##K.##sutajaya) naipuNyaM bhavati matigpraharShaNIyam || 103\.22|| vighnakaro navamaH shashiputraH karmagato ripuhA dhanadashcha | sapramadaM shayanaM cha vidhatte tadgR^ihado.atha \*kathAM staraNaM cha || 103\.23|| (##K.##kathAstaraNaM) dhanag\*sutasukha(##K.##sukhasuta)yoShinmitra\*vAha AptituShTis (##K.##vAhya) tuhinakiraNaputre lAbhage mR^iShTavAkyaH | ripugparibhavarogaiH pIDito dvAdashasthe na sahati paribhoktuM mAlinIgyogasaukhyam || 103\.24|| jIve janmanyapagatadhanadhIH sthAnabhraShTo bahukalahayutaH | prApya arthe.arthAn vyarirapi kurute kAntAgAsyAbje bhramaravilasitam || 103\.25|| sthAnhraMshAt kAryavighAtAchcha tR^itIye.anekaiH (##K.##naikaiH) kleshairbandhujanotthaishcha chaturthe | jIve shAntiM pIDitachittashcha sa vinded (##K.##vinden) naiva grAme nApi vane mattamayUre || 103\.26|| janayati cha tanayabhavanamupagataH parijanashubhasutakarituragavR^iShAn | sakanakapuragR^ihayuvativasanakR^in maNiguNanikarakR^idapi vibudhaguruH || 103\.27|| na sakhIgvadanaM tilakojjvalaM na \*cha vanaM shikhigkokilanAditam | (##K.##bhavanaM) hariNaplutashAvavichitritaM ripugate manasaH sukhadaM gurau || 103\.28|| tridashaguruH shayanaM ratibhogaM dhanamashanaM kusumAnyupavAhyam | janayati saptamarAshimupeto lalitapadAM cha giraM dhiShaNAM cha || 103\.29|| bandhaM vyAdhiM chAShTame shokamugraM mArgag\*kleshAn mR^ityutulyAMshcha rogAn | (##K.##kleshaM) naipuNyAgAj~nAputrakarmArthasiddhiM dharme jIvaH shAlinInAM cha lAbham || 103\.30|| sthAnakalyadhanahA dashaR^ikShagas tatprado bhavati lAbhago guruH | dvAdashe.adhvani vilomaduHkhabhAg yAti yadyapi naro rathoddhataH || 103\.31|| prathamagR^ihopago bhR^igusutaH smaropakaraNaiH surabhigmanoj~nagandhakusumAmbarairupachayam | shayanagR^ihAsanAshanayutasya cha anukurute samadavilAsinImukhasarojaShaTcharaNatAm || 103\.32|| shukre dvitIyagR^ihage prasavArthadhAnya\- bhUpAlag\*sannata kuTumbahitAnyavApya | (##K.##sannati) saMsevate kusumagratnavibhUShitashcha kAmaM vasantatilakadyutimUrdhajo.api || 103\.33|| Aj~nArthamAnAspadabhUtivastrashatrukShayAn daityagurustR^itIye | datte chaturthashcha suhR^itgsamAjaM rudrendravajrapratimAM cha shaktim || 103\.34|| (##K.##dhatte) janayati shukraH pa~nchamasaMstho gurugparitoShaM bandhujanAptim | sutadhanalabdhiM mitrasahAyAn anavasitatvaM cha aribaleShu || 103\.35|| ShaShTho bhR^iguH paribhavagrogatApadaH strIhetukaM janayati saptamo.ashubham | yAto.aShTamaM bhavanaparichChadaprado lakShmIvatImupanayati striyaM cha saH || 103\.36|| navame tu dharmavanitAsukhabhAg bhR^iguje.arthavastranichayashcha bhavet | dashame.avamAnakalahAn niyamAt pramitAkSharANyapi vadan labhate || 103\.37|| upAntyago bhR^igo sutaH suhR^idgdhanAnnagandhadaH | dhanAmbarAgamo.antyagaH sthirastu nAmbarAgamaH || 103\.38|| prathame ravije viShavahnihataH svajanairviyutaH kR^itabandhuvadhaH | paradeshamupaityasuhR^idgbhavano vimukhArthasuto.aTakadInamukhaH || 103\.39|| chAravashAddvitIyagR^ihage dinakaratanaye rUpasukhApavarjitatanurvigatamadabalaH | anyaguNaiH kR^itaM vasuchayaM tadapi khalu bhavaty ambviva vaMshapatrapatitaM na bahu na cha chiram || 103\.40|| sUryasute tR^itIyagR^ihage dhanAni labhate dAsaparichChadoShTramahiShAshvaku~njarakharAn | sadmavibhUtisaukhyamamitaM gadavyuparamaM bhIrurapi prashAstyadhiripUMshcha vIralalitaiH || 103\.41|| chaturthaM gR^ihaM sUryaputre.abhyupete suhR^idgvittabhAryAdibhirviprayuktaH | bhavatyasya sarvatra chAsAdhu duShTaM bhuja~NgaprayAtAnukAraM cha chittam || 103\.42|| sutadhanaparihINaH pa~nchamasthe prachurakalahayuktashcha arkaputre | vinihataripurogaH ShaShThayAte pibati cha vanitAgAsyaM shrIpuToShTham || 103\.43|| gachChatyadhvAnaM saptame cha aShTame cha hInaH strIgputraiH sUryaje dInacheShTaH | tadvaddharmasthe vairaghR^idrogabandhair dharmo.apyuchChidyedvaishvadevIgkriyAAdyaH || 103\.44|| karmaprAptirdashame.arthakShayashcha vidyAgkIrtyoH parihAnishcha saure | taikShNyaM lAbhe parayoShArthag\*lAbhash (##K.##lAbhA) cha antye prApnotyapi shokagUrmimAlAm || 103\.45|| (##K.##ante) api kAlamapekShya cha pAtraM shubhakR^idvidadhAtyanurUpam | na madhau bahu kaM kuDave vA visR^ijatyapi meghavitAnaH || 103\.46|| (##K.##cha) raktaiH puShpairgandhaistAmraiH kanakavR^iShabakulakusumairdivAkarabhUsutau bhaktyA pUjyAvindurdhenvA sitakusumarajatamadhuraiH sitashcha madapradaiH | kR^iShNadravyaiH sauriH saumyo maNigrajatatilakakusumairguruH paripItakaiH prItaiH pIDA na syAduchchAdyadi patati vishati yadi vA bhuja~NgavijR^imbhitam || 103\.47|| shamayodgatAmashubhadR^iShTimapi vibudhaviprapUjayA | shAntigjapaniyamadAnadamaiH sujanAbhibhAShaNasamAgamaistathA || 103\.48|| ravigbhaumau pUrvArdhe shashisaurau kathayato.antyagau rAsheH | sadasalglakShaNamAryagItyupagItyoryathAsa~Nkhyam || 103\.49|| Adau yAdR^iksaumyaH pashchAdapi tAdR^isho bhavati | upagItermAtrANAM gaNavat satsa.nprayogo vA || 103\.50|| AryANAmapi kurute vinAshamantargururviShamasaMsthaH | gaNa iva ShaShThe dR^iShTaH sa(##K.##cha) sarvalaghutAM janaM nayati || 103\.51|| (##K.##gato) ashubhagnirIkShitaH shubhaphalo balinA balavAn ashubhaphalapradashcha shubhadR^igviShayopagataH | ashubhashubhAvapi svaphalayorvrajataH samatAM idamapi gItakaM cha khalu narkuTakaM cha yathA || 103\.52|| nIche.aribhe.aste \*cha aridR^iShTasya(##K.##str. aridR^iShTasya) sarvaM vR^ithA yat parikIrtitam | (##K.##str. yathA) purato.andhasya iva kAminyAH savilAsakaTAkShanirIkShaNam || 103\.53|| sUryasuto.arkaphalasamashchandrasutashChandataH samanuyAti yathA | skandhakamAryAgItirvaitAlIyaM cha mAgadhI gAthAgAryAm || 103\.54|| sauro.arkarashmig\*yogAt savikAro labdhavR^iddhiradhikataram | (##K.##rAgAt) pittavadAcharati nR^iNAM pathyakR^itAM na tu tathAgAryANAm || 103\.55|| yAdR^ishena graheNenduryuktastAdR^igbhavet so.api | manogvR^ittisamAyogAdvikAra iva vaktrasya || 103\.56|| pa~nchamaM \*laghu sarveShu saptamaM dvichaturthayoH | (##K.##sarvapAdeShu) yadvatgshlokAkSharaM tadvallaghutAM yAti duHsthitaiH || 103\.57|| prakR^ityApi laghuryashcha vR^ittabAhye vyavasthitaH | sa yAti gurutAM loke yadA syuH susthitA grahAH || 103\.58|| prArabdhamasusthitairgrahairyat karmAtmavivR^iddhaye budhaiH | (##K.##.abudhaiH) vinihanti tadeva karma tAn vaitAlIyamiva ayathAkR^itam || 103\.59|| sausthityamavekShya yo grahebhyaH kAle prakramaNaM karoti rAjA | aNunA api sa pauruSheNa vR^ittasyAupachChandasikasya yAti pAram || 103\.60|| upachayabhavanopayAtasya bhAnordine kArayeddhematAmrAshvakAShThAsthicharmAurNikAdridrumatvagnakhavyAlachaurAyudhIyATavIkrUrarAjopasevAbhiShekAuShadhakShaumapaNyAdigopAlakAntAravaidyAshmakUTAvadAtAbhivikhyAtashUrAhavashlAghya\*yAyy(##K.##yAjya)\*agnikarmANi sid.hdhyanti lagnasthite vA ravau | (##K.##agnikAryANi) shishirakiraNavAsare tasya va apyudgame kendrasaMsthe.atha vA bhUShaNaM sha~NkhamuktAbjarUpyAmbuyaj~nekShubhojyA~NganAkShIrasusnigdhavR^ikShakShupAnUpadhAnyadravadravya\*viprAdhvagIta(##K.##viprAshvashIta)kriyAshR^i~NgikR^iShyAdisenAdhipAkrandabhUpAlasaubhAgyanakta~ncharashlaiShmikadravyamAtulya puShpAmbarArambhasiddhirbhavet || (##K.##mAtu~Nga) kShititanayadine prasid.hdhyanti(##K.##prasidhyanti) dhAtvAkarAdIni sarvANi kAryANi chAmIkarAgnipravAlAyudhakrauryachauryAbhighAtATavIdurgasenAdhikArAstathA raktapuShpadrumA raktamanyachcha tiktaM kaTudravyakUTAhipAshArjitasvAH kumArA bhiShakshAkyabhikShukShapAvR^ittikoshesha(##K.##kausheya)shAThyAni sid.hdhyanti dambhAstathA | (##K.##sidhyanti) harati(U.harita, ##K.##harita)maNigmahIsugandhIni vastrANi sAdhAraNaM nATakaM shAstravij~nAnakAvyAni sarvAH kalAyuktayo mantradhAtukriyAvAdanaipuNyapuNyavratAyogadUtAstathAAyuShyamAyAnR^itasnAnahrasvANi dIrghANi madhyAni cha Chandatash(##K.##chChandanash) chaNDavR^iShTiprayAtAnukArINi kAryANi sid.hdhyanti saumyasya lagne.ahni vA || 103\.61|| (##K.##sidhyanti) suragurugdivase kanakaM rajataM turagAH kariNo vR^iShabhA bhiShagauShadhayaH (##K.##oShadhayaH) dvijapitR^isurakAryapuraHsthitagharmanivAraNachAmarabhUShaNabhUpatayaH | vibudhabhavanadharmasamAshrayama~NgalashAstramanoj~nabalapradasatyagiraH vrataghavanadhanAni cha siddhikarANi tathA ruchirANi cha varNakadaNDakavat || 103\.62|| bhR^igusutadivase cha chitravastravR^iShyaveshyakAminIvilAsahAsayauvanopabhogaramyabhUmayaH sphaTikarajatamanmathopachAravAhanekShushAradaprakAragovaNikkR^iShIvalAuShadhAmbujAni cha | savitR^isutadine cha kArayen mahiShygajoShTrakR^iShNalohadAsavR^iddhanIchakarmapakShichaurapAshikAn chyutavinayavishIrNabhANDahastyapekShavighnakAraNAni cha anyathA na sAdhayet samudrago.apyapAM kaNam || 103\.63|| vipulAmapi bud.hdhvA ChandovichitiM bhavati kAryametAvat | shrutigsukhadavR^ittasa~NgrahamimamAha varAhamihiro.ataH || 103\.64|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM grahagocharAdhyAyaH samAptaH || 103|| \section{104 rUpasatrAdhyAyaH} pAdau mUlaM ja~Nghe cha rohiNI jAnunI tathAshvinyaH | (##K.##omitted) UrU cha AShADhadvayamatha guhyaM phalgunIg\*dvitayam || 104\.01|| (##K.##yugmam) kaTirapi cha kR^ittikA pArshvayoshcha yamalA bhavanti bhadrapadAH | kukShisthA revatyo vij~neyamuro.anurAdhA cha || 104\.02|| pR^iShThaM viddhi dhaniShThAM(##K.##dhaniShThA) bhujau vishAkhA smR^itau karau hastaH | (##K.##vishAkhAM) a~Ngulyashcha punarvasurAshleShAsa.nj~nitAshcha nakhAH || 104\.03|| grIvA jyeShThA \*shravaNaM shravaNau puShyo mukhaM dvijAH svAtiH | (##K.##shravaNau shravanaH) hasitaM shatabhiShagatha nAsikA maghA mR^igashiro netre || 104\.04|| chitrA lalATasaMsthA shiro bharaNyaH shiroruhAshchArdrA | nakShatrapuruShako.ayaM kartavyo rUpamichChadbhiH || 104\.05|| chaitrasya bahulapakShe hyaShTamyAM mUlasaMyute chandre | hy upavAsaH kartavyo viShNuM sampUjya dhiShNyaM cha || 104\.06|| (##K.##omitted) dadyAdvrate samApte ghR^itapUrNaM bhAjanaM suvarNayutam | viprAya kAlaviduShe saratnavastraM svashaktyA cha || 104\.07|| annaiH kShIraghR^itotkaTaiH saha guDairviprAn samabhyarchayed dadyAt teShu suvarNa vastrarajataM lAvaNyamichChan naraH | (##K.##tathaiva) pAdagR^ikShAt prabhR^iti kramAdupavasann a~NgaR^ikShanAmasvapi kuryAt keshavapUjanaM svavidhinA dhiShNyasya pUjAM tathA || 104\.08|| pralambabAhuH pR^ithupInavakShAH kShapAkarAsyaH sitachArudantaH | gajendragAmI kamalAyatAkShaH strIchittahArI smaratulyamUrtiH || 104\.09|| sharadgamalapUrNachandradyutisadR^ishamukhI sarojadalanetrA | ruchiradashanA sukarNA bhramarodarasannibhaiH keshaiH || 104\.10|| puMskokilasamavANI tAmroShTI padmapatrakaracharaNA | (##K.##U.tAmroShThI) stanabhArAgnatamadhyA pradakShiNAvartayA nAbhyA || 104\.11|| kadalIgkANDanibhaUruH sushroNI varakukundarA subhagA | (##K.##U.UrUH) sushliShTA~NguligpAdA bhavati pramadA \*manuShyashcha || 104\.12|| (##K.##manuShyo vA) yAvan nakShatramAlA vicharati gagane bhUShayantI iha bhAsA tAvan nakShatrabhUto vicharati saha tairbrahmaNo.ahno.avasheSham | kalpAdau chakravartI bhavati hi matimAMstatkShayAchchApi bhUyaH saMsAre jAyamAno bhavati narapatirbrAhmaNo vA dhanADhyaH || 104\.13|| mR^igashIrShAdyAH keshavagnArAyaNamAdhavAH sagovindAH | viShNugmadhusUdanAkhyau trivikramo vAmanashchaiva || 104\.14|| shrIdharagnAmA tasmAt sahR^iShIkeshashcha padmanAbhashcha | dAmodara ityete mAsAH proktA yathAsa~Nkhyam || 104\.15|| mAsagnAma samupoShito naro dvAdashIShu vidhivat prakIrtayan | keshavaM samabhipUjya tatpadaM yAti yatra nahi janmajaM bhayam || 104\.16|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM rUpasatrAdhyAyaH samAptaH || 104|| \section{105 upasaMhArAdhyAyaH} jyotiHshAstrasamudraM pramathya matimandarAdriNA.atha mayA | lokasya AlokakaraH shAstrashashA~NkaH samutkShiptaH || 105\.01|| pUrvAchAryagranthA notsR^iShTAH kurvatA mayA shAstram | tAn avalokyedaM cha prayatadhvaM kAmataH sujanAH || 105\.02|| atha vA kR^isham api sujanaH prathayati doShArNavAdguNaM dR^iShTvA | (##K.##bhR^isham) nIchastadgviparItaH prakR^itiriyaM sAdhvasAdhUnAm || 105\.03|| durjanaghutAshataptaM kAvyasuvarNaM vishuddhimAyAti | shrAvayitavyaM tasmAdduShTajanasya prayatnena || 105\.04|| granthasya yat pracharato.asya vinAshameti lekhyAdbahushrutamukhAdhigamakrameNa | yadvA mayA kukR^itamalpamihAkR^itaM vA kAryaM tadatra viduShA parihR^itya rAgam || 105\.05|| dinakaramunigurucharaNapraNipAtakR^itaprasAdamatinAidam | shAstramupasa~NgR^ihItaM namo.astu pUrvapraNetR^ibhyaH || 105\.06|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM upasaMhArAdhyAyaH samAptaH || 105|| \section{106 shAstrAnukramaNI} shAstropanayaH pUrvaM sAMvatsarasUtramarkachArashcha | shashigrAhubhaumabudhagurusitamandashikhigrahANAM cha || 106\.01|| chArashchAgastyamuneH saptarShINAM cha kUrmayogashcha | nakShatrANAM vyUho grahabhaktirgrahavimardashcha || 106\.02|| grahashashiyogaH samyaggrahavarShaphalaM grahANAM cha | shR^i~NgATasaMsthitAnAM meghAnAM garbhalakShaNaM chaiva || 106\.03|| dhAraNavarShaNarohiNivAyavyAShADhabhadrapada yogAH | (##K.##bhAdrapada) kShaNavR^iShTiH kusumalatAH sandhyAgchihnaM dishAM dAhaH || 106\.04|| bhUkampolkAgpariveShalakShaNaM shakrachApakhapuraM cha | pratisUryo nirghAtaH sasyadravyArghakANDaM cha || 106\.05|| indradhvajagnIrAjanakha~njanakotpAtavarhi chitraM cha | (##K.##barhi) puShyAbhiShekapaTTapramANamasilakShaNaM vAstu || 106\.06|| udak ArgalamArAmikamamarAlayalakShaNaM kulishalepaH | (##K.##udag) pratimA vanapraveshaH surabhavanAnAM pratiShThA cha || 106\.07|| chihnaM gavAmatha shunAM kukkuTakUrmAjapuruShachihnaM cha | pa~nchamanuShyavibhAgaH strIchihnaM vastravichChedaH || 106\.08|| chAmaradaNDaparIkShA strIstotraM chApi subhagakaraNaM cha | kAndarpikAnulepanapuMstrikAdhyAyashayanavidhiH || 106\.09|| vajraparIkShA mauktikalakShaNamatha padmarAgamarakatayoH | dIpasya lakShaNaM dantadhAvanaM shAkunaM mishram || 106\.10|| antarachakraM virutaM shvacheShTitaM virutamatha shivAyAshcha | charitaM mR^igAshvakariNAM vAyasavidyottaraM cha tataH || 106\.11|| pAko nakShatraguNAstithikaraNaguNAH sadhiShNyajanmaguNAH | \*gocharamatha grahANAM kathito nakShatrapuruShashcha || 106\.12|| (##K.##gocharastathA) shatamidamadhyAyAnAmanuparipATikramAdanukrAntam | atra shlokasahasrANyAbaddhAnyUnachatvAri || 106\.13|| atraivAntarbhUtaM parisheShaM nigaditaM cha yAtrAyAm | bahvAshcharyaM jAtakamuktaM karaNaM cha bahuchodyam || 106\.14|| iti shrIvarAhamihirakR^itau bR^ihatsaMhitAyAM shAstrAnukramaNI samAptaH || 106|| iti brihatsaMhitA samAptA | ## Originally digitized by Michio YANO and Mizue Sugita based on the edition of A.V.Tripathi (Sarasvati Bhavan Granthamala Edition) with reference to H.Kern's text and his translation variants marked by K. and K's tr. and Utpala's commentary marked by U. variants start from *. Proofread by Yash Khasbage \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}