अजर्यं सङ्गतम् ३।१।१०५

अजर्यम् इति निपात्यते, सङ्गतं चेद् भवति। जीर्यतेः नञ्पूर्वात् सङ्गते सङ्गमने कर्तरि यत् प्रययो निपात्यते। न जीर्यति इति अजर्यम्। अजर्यम् आर्यसङ्गतम्। अजर्यं नो ऽस्तु सङ्गतम्। सङ्गतम् इति किम्? अजरिता कम्बलः।

अजंर्य सङ्गतम्। , ३।१।१०५

"जीर्यतेः" इति। "जृ()ष् झृ()ष् वयोहानौ" (धा।पा।११३०, ११३१)। "सङ्गमन" इति। सङ्गमनम् = सङ्गतिः। "ल्युट् च" ३।३।११५ इति ल्युट्। एतेन सङ्तमित्यत्र "नपुंसके भावे क्तः" ३।३।११४ इति दर्शयति। "कत्र्तरि यत्प्रत्ययो निपात्यते"इति। तृजादीनामपवादः। "अजरिता" इति। तृच्॥

अजर्यं सङ्गतम् ६७४, ३।१।१०५

अजर्यम्। कर्तरि यदिति। "कर्तरीति वक्तव्य"मिति वार्तिकम्। निपातनात्कर्तरीति लभ्यत इति तदाशयः। सङ्गतमिति। सङ्गतं = सङ्गमः। न जीर्यतीत्यजर्यमिति। "मित्रत्व"मिति शेषः। जरितृ न भवतीत्यर्थः। अत्र भट्टिप्रयोगमाह-- तेनेति। हे राम ! तेन आर्येण अजर्यम् = अन()आरं, सङ्गतं- सङ्गमं द्रुतं कुरु इत्यन्वयः। ननु "मृगौरजर्यं जरसा" इत्यत्र सङ्गतशब्दाऽभावात्कथं यदित्यत आह-- मृगैरित्यादि। कालिदासकाव्यमिदम्। अजरितेति। तृजऽभावान्न यदित्यर्थः।

अजर्यं सङ्गतम् ५६०, ३।१।१०५

संगतं चेदिति। नपुंसके भावे क्तः। विशेष्यमिति। इहाऽजर्यमिति समुदायस्य सङ्गतं वाच्यमित्यर्थो न ग्राह्रः, पर्यायाणां युगपत्प्रयोगाऽसंभवेनाऽजर्यंसतां सङ्गतमिति प्रयोगाऽनापत्तेः, "तेन सङ्गत"मिति भट्टिप्रयोगानुपपत्तेश्च।