वा शोकष्यञ्रोगेषु ६।३।५१

शोक स्यञ् रोग इत्येतेषु परतः हृदयस्य वा हृदादेशो भवति। हृच्छोकः, हृदयशोकः। ष्यञ् सौहार्द्यम्, सौहृदयम्। ब्राह्मणादित्वात् ष्यञ्। हृदादेशपक्षे हृद्भगसिन्ध्वन्ते पूर्वपदस्य च ७।३।१९ इत्युभयपदवृद्धिः। रोगे हृद्रोगः, हृदयरोगः। हृदयशब्देन समानार्थो हृच्छब्दः प्रकृत्यन्तरम् अस्ति, तेन एव सिद्धे विकल्पविधानं प्रपञ्चार्थम्।

वा शोकष्यञ्रोगेषु। , ६।३।५०

"सौहाद्र्यम्()" इति। शोभनं ह्मदयमस्येति बहुव्रीहिः। ततः ष्यञ्()। "ह्मदयशब्देन" इत्यादि। ह्मदयशब्देनेह समानर्थे ह्मच्छब्दे सति यदा ह्मच्छबदस्य प्रयोगः, तदा ह्मच्छोक इति भविष्यति, यदा ह्मदयशब्दसय तदा ह्मदयशोक इति, ततश्च तेनैव प्रकृत्यन्तरेण सिद्धे विकल्पविधानमिदं न कत्र्तव्यम्()। एतत्? क्रियते तु प्रपञ्चार्थम्। स एव सिद्धप्रयोगोऽनेन सूत्रेण कथ्यत इति॥

वा शोकष्यञ्रोगेषु ९७४, ६।३।५०

वा शोक। सौहाद्र्यमिति। ब्राआहृणादित्वाद्भावे ष्यञि "ह्मद्भगसिन्द्वन्ते" इत्युभयपदवृद्धिः। सौह्मदय्यमिति। भावे ष्यञि ह्मच्छब्दत्वाऽभावादादिवृद्धौ "यस्येति चे"ति लोपे रूपमिति भावः।

वा शोकष्यञ्रोगेषु ८३०, ६।३।५०

सौहार्यमिति। ब्राआहृणादित्वात्ष्यञ्, ह्मद्भगसिन्ध्वन्ते इत्युबयपदवृद्धिः।