%@@1 % File name : dAsabodh19.itx %-------------------------------------------- % Text title : Dasabodh dAsabodha dashaka 19 % Author : Swami Samartha Ramadas % Language : Marathi, Sanskrit % Subject : philosophy/hinduism/religion % Description/comments : Collectively transliterated and proofread % Transliterated by : Vishwas Bhide santsahitya at yahoo.co.in Sunder % Hattangadi sunderh at hotmail.com, NA % Proofread by : Vishwas Bhide santsahitya at yahoo.co.in, Sunder % Hattangadi sunderh at hotmail.com, NA % Reproofread by P. D. Kulkarni % Further refinement by Shriram Deshpande % % Latest update : August 6, 2014 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % Special Instructions: % i1h.hdr,ijag.inc,itrans.sty,multicol.sty,iarticle.sty % Transliteration scheme: ITRANS 5.3 % Site access : % http://sanskritdocuments.org/marathi % http://sanskrit.gde.to/marathi %----------------------------------------------------- % The text is prepared by volunteers and is to be used for personal % study and research. The file is not to be copied or reposted for % promotion of any website or individuals or for commercial purpose % without permission. % ***** Help to maintain respect for volunteer spirit. ***** % @@2 % %-------------------------------------------------------- \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=10pt \let\usedvng=\normaldvng \pagenumbering{itrans} \def\twocol{\begin{multicols}{2}} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\hugedvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\twocol\obeyspaceslines} \newfont{\csroman}{putr8i at 9pt} \newfont{\csromani}{putri8i at 9pt} #romanifm=romancsx.ifm #romanfont=\csroman %% \begin{document} \engtitle{.. Dasabodh by Samartha Ramadas Swami Chapter 19 ..}## \itxtitle{.. samartha rAmadAsA.nchA dAsabodha dashaka 19 ..}##\endtitles ## %Start of 19@ %19.1 || dashaka ekoNisAvA \: shikavaNa || 19|| samAsa pahilA \: lekhanakriyAnirUpaNa || shrIrAma || brAhmaNeM bALabodha akShara | ghaDasunI karAveM suMdara | jeM dekhatAMchi chatura | samAdhAna pAvatI || 1|| vAToLeM saraLeM mokaLeM | votaleM masIcheM kALeM | kuLakuLIta vaLI chAlilyA DhALeM | muktamALA jaishA || 2|| akSharamAtra titukeM nITa | nemasta paisa kAne nITa | ADavyA mAtrA tyA hi nITa | ArkulIM velAMDyA || 3|| pahileM akShara jeM kADhileM | graMtha saMpetoM pAhAta geleM | yekA TAMkeMchi lihileM | aiseM vATe || 4|| akSharAcheM kALepaNa | TAMkAcheM ThosarapaNa | taiseMchi vaLaNa vAMkANa | sArikheMchi || 5|| voLIsa voLI lAgenA | ArkulI mAtrA bhedInA | khAlile voLIsa sparshenA | athavA laMbAkShara || 6|| pAna shiShAneM rekhATAveM | tyAvarI nemakachi lyAhAveM | durI javaLI na vhAveM | aMtara voLIMche || 7|| koTheM shodhAsI ADenA | chukI pAhAtAM sAMpaDenA | garaja kelI heM ghaDenA | lekhakApAsunI || 8|| jyAcheM vaya Ahe nUtana | tyAneM lyAhAveM japona | janAsI paDe mohana | aiseM karAveM || 9|| bahu bArika taruNapaNIM | kAmA naye mhAtArapaNIM | madhyasta lihiNyAchI karaNI | kelI pAhije || 10|| bhoMvateM sthaLa soDUna dyAveM | madheMchi chamachamita lyAhAveM | kAgada jhaDatAMhi jhaDAveM | nalagechi akShara || 11|| aisA graMtha japonI lyAhAvA | prANI mAtrAsa upaje hevA | aisA puruSha to pAhAvA | mhaNatI loka || 12|| kAyA bahuta kaShTavAvI | utkaTa kIrti uravAvI | chaTaka lA_unI soDAvI | kAMhIM yeka || 13|| ghaTya kAgada ANAve | japona nemasta khaLAve | lihiNyAche sAme asAve | nAnAparI || 14|| suRyA kAtaRyA jAgA_Ita | khaLI ghoMTALeM tAgA_Ita | nAnA suraMga mishrita | jANoni ghyAveM || 15|| nAnA desIche baru ANAve | ghaTI bArika saraLe ghyAve | nAnA raMgAche ANAve | nAnA jinasI || 16|| nAnA jinasI TAMkatoDaNI | nAnA prakAreM rekhATaNI | chitravichitra karaNI | siseMloLyA || 17|| hiMguLa saMgrahIM asAve | vaLale ALite pAhona ghyAve | sopeM bhija_unI vALavAve | saMgraha masIche || 18|| tagaTI itishrayA karAvyA | baMdarI phaLyA ghoTAvyA | nAnA chitrIM chitArAvyA | uMcha chitreM || 19|| nAnA gopa nAnA bAsaneM | meNakApaDeM siMduravaNeM | peTyA kulupeM japaNeM | pustakAkAraNeM || 20|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde lekhanakriyAnirUpaNanAma samAsa pahilA || 1|| 19\.1 \smallskip\hrule\smallskip samAsa dusarA \: vivaraNanirUpaNa || shrIrAma || mAgAM bolile lekhanabheda | AtAM aikA arthabheda | nAnA prakArIche saMvAda | samajona ghyAve || 1|| shabdabheda arthabheda | mudrAbheda prabaMdhabheda | nAnA shabdAche shabdabheda | jANonI pAhAve || 2|| nAnA AshaMkA pratyottareM | nAnA prachita sAkShAtkAreM | jeNeM karitAM jagadAMtareM | chamatkAratI || 3|| nAnA pUrvapakSha siddhAMta | pratyayo pAhAvA nemasta | anumAnAche khastavesta | boloMchi naye || 4|| pravR^itti athavA nivR^ittI | prachitIviNa avaghI bhrAMtI | galaMgyAMmadhIla jagajjoti | chetela koTheM || 5|| heta samajona uttara deNeM | dusaRyAche jIvIcheM samajaNeM | mukhya chAturyAchIM lakShaNeM | teM heM aisIM || 6|| chAturyeMviNa khaTapaTa | te vidyAdi phalakaTa | sabhemadheM ATaghATa | samAdhAna kaicheM || 7|| bahuta bolaNeM aikAveM | tetheM monyachi dharAveM | alpachinheM samajAveM | jagadAMtara || 8|| bAShkaLAmadheM baiso naye | uddhaTAsiM taMDoM naye | ApaNAkaritAM khaMDoM naye | samAdhAna janAcheM || 9|| neNatapaNa soDUM naye | jANapaNeM phugo naye | nAnA janAcheM hR^idaye | mR^ida shabdeM ukalAveM || 10|| prasaMga jANAvA neTakA | bahutAMsI jAjhu gheUM nakA | khareM asatAMchi nAsakA | phaDa hoto || 11|| shodha ghetAM ALasoM naye | bhraShTa lokIM baisoM naye | baisaleM tarI TAkUM naye | mithyA doSha || 12|| aMtara ArtAcheM shodhAveM | prasaMgIM thoDeM chi vAchAveM | chaTaka lA_unI soDAveM | bhalyA manuShyAsI || 13|| majyAlasIMta baisoM naye | samArAdhanesI jA_UM naye | jAtAM yeLIlavANeM hoye | jiNeM ApuleM || 14|| uttama guNa pragaTavAve | maga bhalatyAsI bolatAM phAve | bhale pAhona karAve | shodhUna mitra || 15|| upAsanesArikheM bolAveM | sarva janAsi toShavAveM | sagaTa bareMpaNa rAkhAveM | koNhIyekAsI || 16|| ThA_IM ThA_IM shodha ghyAvA | maga grAmIM pravesha karAvA | prANImAtra bolavAvA | AptapaNeM || 17|| uMcha nIcha mhaNoM naye | sakaLAMcheM nivavAveM hR^idaye | astamAnIM jA_UM naye | koTheM taRhI || 18|| jagAmadheM jagamitra | jivhepAsIM Ahe sUtra | koTheM taRhI satpAtra | shodhUna kADhAveM || 19|| kathA hotI tetheM jAveM | durI dInAsArikheM baisAveM | tethIla sakaLa haradra ghyAveM | aMtaryAmIM || 20|| tetheM bhale ADaLatI | vyApA te hi kaLoM yetI | haLuhaLu maMdagatI | rIga karAvA || 21|| sakaLAmadheM visheSha shravaNa | shravaNAhunI thora manana | mananeM hoye samAdhAna | bahuta janAcheM || 22|| dhUrtapaNeM sakaLa jANAveM | aMtarIM aMtara bANAveM | samajalyAviNa siNAveM | kAsayAsI || 23|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde vivaraNanirUpaNanAma samAsa dusarA || 2|| 19\.2 \smallskip\hrule\smallskip samAsa tisarA \: karaMTalakShaNanirUpaNa || shrIrAma || suchita karUnI aMtaHkarNa | aikA karaMTalakShaNa | heM tyAgitAM sadevalakShaNa | AMgIM bANeM || 1|| pApAkaritAM daridra prApta | daridreM hoye pApasaMchita | aiseMchi hota jAta | kShaNakShaNA || 2|| yAkAraNeM karaMTalakShaNeM | aikonI tyAgachi karaNeM | mhaNije kAMhIM yeka bANeM | sadevalakShaNa || 3|| karaMTyAsa ALasa AvaDe | yat{}na kadApi nAvaDe | tyAchI vAsanA vAvaDe | adharmIM sadA || 4|| sadA bhramiShTa nidasurA | ugeMchi bole sairAvairA | koNIyekAchyA aMtarA | mAnechinA || 5|| lehoM neNe vAchUM neNe | savadAsuta ghe_UM neNe | hisheba kiteba rAkhoM neNe | dhAraNA nAhIM || 6|| hAravI sAMDI pADI phoDI | visare chuke nAnA khoDI | bhalyAche saMgatIchI AvaDI | kadApI nAhIM || 7|| chATa gaDI meLavile | kukarmI mitra kele | khaTa naTa yekavaTile | choraTe pApI || 8|| jyAsIM tyAsIM kaLakaTA | svayeM sadAchA choraTA | paraghAtakI dhATAmoTA | vATA pADI || 9|| dIrgha sUchanA suchechinA | nyAya nIti he ruchenA | para_abhiLAsIM vAsanA | niraMtara || 10|| ALaseM sharIra pALileM | paraMtu poTeMviNa geleM | suDakeM miLenAseM jAleM | pAMgharAyA || 11|| ALase sharIra pALI | akhaMDa kuMsI kAMDoLI | nidreche pADI sukALIM | ApaNAsI || 12|| janAsIM mItrI karInA | kaThiNa shabda bole nAnA | mUrkhapaNeM AvarenA | koNIyekAsI || 13|| pavitra lokAMmadheM bhiDAve | voMgaLAmadheM nishaMka dhAMve | sadA manApAsUna bhAve | jananiMdya kriyA || 14|| tetheM kaichA paropakAra | kelA bahutAMchA saMvhAra | pApI anarthI apasmAra | sarva_abaddhI || 15|| shabda sAMbhALUna bolenA | AvaritAM AvarenA | koNIyekAsI mAnenA | bolaNeM tyAcheM || 16|| koNIyekAsa vishvAsa nAhIM | koNIyekAsIM sakhya nAhIM | vidyA vaibhava kAMhIMcha nAhIM | ugAchi tAThA || 17|| rAkhAvIM bahutAMchI aMtareM | bhAgya yeteM tadanaMtareM | aisIM heM vivekAchIM uttareM | aikaNAra nAhIM || 18|| svayeM ApaNAsa kaLenA | shikavileM teM aikenA | tayAsI upAya nAnA | kAye karitI || 19|| kalpanA karI udaMDa kAMhIM | prAptavya toM kAMhIMcha nAhIM | akhaMDa paDilA saMdehIM | anumAnAche || 20|| puNya mArga saMDilA maneM | pApa jhaDAveM kAshAneM | nishchaya nAhIM anumAneM | nAsa kelA || 21|| kAMhIMyeka purteM kaLenA | sabhemadheM boloM rAhenA | bAShkaLa lAbADa aiseM janA | kaLoM AleM || 22|| kAMhIM nemakapaNa ApuleM | bahuta janAsI kaLoM AleM | teMchi manuShya mAnya jAleM | bhUmaMDaLIM || 23|| jhijalyAvAMchUna kIrti kaiMchI | mAnyatA navhe kIM phukAchI | jikaDe tikaDe hote chI chI | avalakShaNeM || 24|| bhalyAchI saMgatI dharInA | ApaNAsI shAhANe karInA | to ApalA ApaNa vairI jANA | svahita neNe || 25|| lokAMsI bareM karaveM | teM usiNeM saveMchi ghyAveM | aiseM jayAchyA jIveM | jANijenA || 26|| jetheM nAhIM uttama guNa | teM karaMTyAcheM lakShaNa | bahutAMsIM na mane teM avalakShaNa | sahajachi jAleM || 27|| kAryAkAraNa sakaLa kAMhIM | kAryeMviNa to kAMhIMcha nAhIM | nikAmI to duHkhapravAhIM | vAhAtachi gelA || 28|| bahutAMsIM mAnya thoDA | tyAchyA pApAsI nAhIM joDA | nirAshra_I paDe ughaDA | jetheM tetheM || 29|| yAkAraNeM avaguNa tyAgAve | uttama guNa samajona ghyAveM | teNeM manAsArikheM phAve | sakaLa kAMhIM || 30|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde karaMTalakShaNanirUpaNanAma samAsa tisarA || 3|| 19\.3 \smallskip\hrule\smallskip samAsa chauthA \: sadevalakShaNanirUpaNa || shrIrAma || mAgAM bolile karaMTalakShaNa | teM vivekeM sAMDAveM saMpUrNa | AtAM aikA sadevalakShaNa | parama saukhyadAyeka || 1|| upajataguNa sharIrIM | paropakArI nAnAparI | AvaDe sarvAMche aMtarIM | sarvakALa || 2|| suMdara akShara leho jANe | chapaLa shuddha vAchUM jANe | arthAMtara sAMgoM jANe | sakaLa kAMhIM || 3|| koNAcheM manogata toDinA | bhalyAMchI saMgatI soDinA | sadevalakShaNa anumAnA | ANUna ThevI || 4|| to sakaLa janAsI vhAvA | jetheM tetheM nitya navA | mUrkhapaNeM anumAnagovA | kAMhIMcha nAhIM || 5|| nAnA uttama guNa satpAtra | techi manuShya jagamitra | pragaTa kIrtI svataMtra | parAdhena nAhIM || 6|| rAkhe sakaLAMcheM aMtara | udaMDa karI pAThAMtara | nemastapaNAchA visara | paDaNAra nAhIM || 7|| namrapaNeM pusoM jANe | nemasta artha sAMgoM jANe | bolA{ai}seM vartoM jANe | uttama kriyA || 8|| to mAnalA bahutAMsI | koNI boloM na shake tyAsI | dhagadhagIta puNyarAsI | mAhAMpuruSha || 9|| to paropakAra karitAMchi gelA | pAhije to jyAlA tyAlA | maga kAya uNeM tayAlA | bhUmaMDaLIM || 10|| bahuta jana vAsa pAhe | veLesI tatkALa ubhA rAhe | uNeM koNAcheM na sAhe | tayA puruShAsI || 11|| chaudA vidyA chausaShTI kaLA | jANe saMgIta gAyenakaLA | AtmavidyechA jivhALA | udaMDa tetheM || 12|| sakaLAMsI namra bolaNeM | manogata rAkhona chAlaNeM | akhaMDa koNIyekAche uNeM | paDoMchi nedI || 13|| nyAya nIti bhajana maryAda | kALa sArthaka karI sadA | daridrapaNAchI ApadA | tetheM kaichI || 14|| uttama guNeM shR^iMghAralA | to bahutAMmadheM shobhalA | pragaTa pratApeM ugavalA | mArtaMDa jaisA || 15|| jANatA puruSha asela jetheM | kaLaho kaichA uThela tetheM | uttama guNAviShIM riteM | teM prANI karaMTe || 16|| prapaMchI jANe rAjakAraNa | paramArthIM sAkalya vivaraNa | sarvAMmadheM uttama guNa | tyAchA bhoktA || 17|| mAgeM yeka puDheM yeka | aisA kadApI nAhIM daMDaka | sarvatrAMsIM alolika | tayA puruShAchI || 18|| aMtarAsI lAgela DhakA | aisI vartaNUka karUM nakA | jetheM tetheM vivekA | pragaTa karI || 19|| karmavidhI upAsanAvidhI | dnyAnavidhI vairAgyavidhI | vishALa dnyAtrutvAchI buddhI | chaLela kaisI || 20|| pAhAtAM avaghe uttama guNa | tayAsa vA_ITa mhaNela koNa | jaisA AtmA saMpUrNa | sarvAM ghaTIM || 21|| ApalyA kAryAsa tatpara | loka asatI lAhAnathora | taisAchi karI paropakAra | manApAsunI || 22|| dusaRyAchyA duHkheM dukhave | dusaRyAchyA sukheM sukhAve | Avaghechi sukhI asAve | aisI vAsanA || 23|| udaMDa muleM nAnAparI | vaDilAMcheM mana avaghyAMvarI | taisI avaghyAMchI chiMtA karI | mAhAMpuruSha || 24|| jayAsa koNAcheM sosenA | tayAchI niHkAMchana vAsanA | dhIkArilyA dhIkArenA | tochi mAhApuruSha || 25|| mithyA sharIra niMdaleM | tarI yAcheM kAye geleM | dnyAtyAsI ANi jiMtileM | dehebuddhIneM || 26|| heM avagheM avalakShaNa | dnyAtA dehIM vilakShaNa | kAMhIM taRhI uttama guNa | janIM dAkhavAve || 27|| uttama guNAsa manuShya vedhe | vA_ITa guNAsI prANI khede | tIkShaNa buddhi loka sAdheM | kAye jANatI || 28|| lokIM atyaMta kShamA karitI | AliyAM lokAMche prachitI | maga te loka pAThI rAkhatI | nAnA prakArIM || 29|| bahutAMsI vATe mI thora | sarvamAnya pAhije vichAra | dhIra udAra gaMbhIra | mAhAMpuruSha || 30|| jituke kAMhIM uttama guNa | teM samarthAcheM lakShaNa | avaguNa teM karaMTalakShaNa | sahajachi jAleM || 31|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde sadevalakShaNanirUpaNanAma samAsa chauthA || 4|| 19\.4 \smallskip\hrule\smallskip samAsa pAMchavA \: dehamAnyanirUpaNa || shrIrAma || mAtIche deva dhoMDyAche deva | sonyAche deva rupyAche deva | kAshAche deva pitaLeche deva | tAMbyAche deva chitralepe || 1|| ruvichyA lAMkaDAche deva poMvaLyAMche deva | bANa tAMdaLe narmade deva | shAligrAma kAshmirI deva | sUryakAMta somakAMta || 2|| tAMbranANIM hemanANI | koNI pUjitI devArchanIM | chakrAMgIta chakratIrthAhunI | ghe_Una yetI || 3|| udaMDa upAsaneche bheda | kitI karAve vishada | ApalAle AvaDIchA vedha | lAgalA janIM || 4|| parI tyA sakaLAMcheM hi kAraNa | muLIM pAhAveM smaraNa | tayA smaraNAche aMsha jANa | nAnA devateM || 5|| muLIM draShTA deva to yeka | tyAche jAhAle aneka | samajona pAhAtAM viveka | umajoM lAge || 6|| dehyAvegaLI bhakti phAvenA | dehyAvegaLA deva pAvenA | yAkAraNeM mULa bhajanA | dehechi Ahe || 7|| dehe muLIMcha kelA vAva | tarI bhajanAsI kaiMchA ThAva | mhaNonI bhajanAchA upAva | dehyAtmayogeM || 8|| deheMviNa deva kaisA bhajAvA | deheMviNa deva kaisA pujAvA | dehyAviNa mohaChAva kaisA karAvA | koNyA prakAreM || 9|| atra gaMdha patra puShpa | phala tAMbola dhUpa dIpa | nAnA bhajanAchA sAkShepa | koTheM karAvA || 10|| devAcheM tIrtha kaiseM ghyAveM | devAsI gaMdha koTheM lAvAveM | maMtrapuShpa tarI vAveM | koNeM ThA_IM || 11|| mhaNonI dehyAviNa ADateM | avagheM sAMkaDeMchi paDateM | dehyAkaritAM ghaDateM | bhajana kAMhIM || 12|| deva devatA bhUteM devateM | muLIMche sAmarthye Ahe tetheM | adhikAreM nAnA devateM | bhajata jAvIM || 13|| nAnA devIM bhajana keleM | teM mULa puruShAsI pAvaleM | yAkAraNeM sanmAnileM | pAhije sakaLa kAMhIM || 14|| mAyAvallI phAMpAvalI | nAnA dehephaLIM lagaDalI | muLIMchI jANIva kaLoM AlI | phaLAmadheM || 15|| mhaNonI yeLIla na karAveM | pAhANeM teM yetheMchi pAhAveM | tALA paDatAM rAhAveM | samAdhAneM || 16|| prANI saMsAra TAkitI | devAsa dhuMDIta phiratI | nAnA anumAnIM paDatI | jetha tetheM || 17|| lokAMchI pAhAtAM ritI | loka devArchaneM karitI | athavA kShatradeva pAhAtI | ThA_IM ThA_IM || 18|| athavA nAnA avatAra | aikonI dharitI nirdhAra | parI teM avagheM savistara | ho_Una geleM || 19|| yeka brahmAviShNumahesha | aikona mhaNatIM he visheSha | guNAtIta jo jagadIsha | to pAhilA pAhije || 20|| devAsI nAhIM thAnamAna | koTheM karAveM bhajana | hA vichAra pAhAtAM anumAna | hota jAto || 21|| nasatAM devAcheM darshana | kaisena ho_Ije pAvana | dhanya dhanya te sAdhujana | sakaLa jANatI || 22|| bhUmaMDaLI deva nAnA | tyAMchI bhIDa ulaMghenA | mukhya deva to kaLenA | kAMhIM kelyAM || 23|| kartutva vegaLeM karAveM | maga tyA devAsI pAhAveM | tarIcha kAMhIMyeka paDe ThAveM | gaupyaguhya || 24|| teM disenA nA bhAsenA | kalpAMtIM hi nAsenA | sukR^itAvegaLeM vishvAsenA | tetheM mana || 25|| udaMDa kalpite kalpanA | udaMDa iChite vAsanA | abhyAMtarIM taraMga nAnA | udayAteM pAvatI || 26|| mhaNonI kalpanArahita | techi vastu shAshvata | aMta nAhIM mhaNonI anaMta | bolije tayA || 27|| heM dnyAnadR^iShTIneM pAhAveM | pAhonI tetheMchi rAhAveM | nijadhyAseM tadrUpa vhAveM | saMgatyAgeM || 28|| nAnA lILA nAnA lAghaveM | teM kAye jANije bApuDyA jIveM | saMtasaMgeM svAnubhaveM | sthiti bANe || 29|| aisI sUkShma sthiti gatI | kaLatAM chuke adhogatI | sad{}gurucheni sad{}gatI | tatkALa hote || 30|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde dehamAnyanirUpaNanAma samAsa pAMchavA || 5|| 19\.5 \smallskip\hrule\smallskip samAsa sahAvA \: buddhivAdanirUpaNa || shrIrAma || paramArthI ANi vivekI | tyAcheM karaNeM mAne lokIM | kAM je vivaravivaroM chukI | paDoMchi nedI || 1|| jo jo saMdeha vATe janA | to to kadApI karInA | Adi_aMta anumAnA | ANUna soDI || 2|| svatAM nispR^iha asenA | tyAcheM bolaNeMchi mAnenA | kaThiNa Ahe janArdanA | rAjI rAkhaNeM || 3|| koNI dATUna upadesha detI | koNI madhyAvartI ghAlitI | te sahajachi haLu paDatI | lAlachIneM || 4|| jayAsa sAMgAvA viveka | tochi jANAvA pratikuMchaka | puDheM puDheM nAsaka | kArabAra hoto || 5|| bhAvAsa bhAU upadesha detI | puDheM puDheM hote phajitI | voLakIchyA lokAMta mahaMtI | mAMDUMchi naye || 6|| pahileM dise parI nAse | vivekI mAnya karitI kaise | avivekI te jaise taiseM | miLatI tetheM || 7|| bhratAra shiShya strI guru | hAhi phaTakALa vichAru | nAnA bhraShTAkArI prakAru | taisAchi Ahe || 8|| pragaTa viveka bolenA | jhAMkAtApA karI janA | mukhya nishchaya anumAnA | ANUMcha nedI || 9|| hukIsarisA bharIM bhare | viveka sAMgatAM na dhare | durIdR^iShTIche pure | sAdhu navhetI || 10|| koNhAsa kAMhIMcha na mAgAveM | bhagavad{}bhajana vADhavAveM | vivekabaLeM jana lAvAve | bhajanAkaDe || 11|| parAMtara rakShAyAchIM kAmeM | bahuta kaThINa vivekavarmeM | sva_iCheneM svadharmeM | lokarAhATI || 12|| ApaNa turuka guru kelA | shiShya chAMbhAra meLavilA | nIcha yAtIneM nAsalA | samudAva || 13|| brAhmaNamaMDaLyA meLavAvyA | bhaktamaMDaLyA mAnAvyA | saMtamaMDaLyA shodhAvyA | bhUmaMDaLIM || 14|| utkaTa bhavya teMchi ghyAveM | maLamaLIta avagheMchi TAkAveM | nispR^ihapaNeM vikhyAta vhAveM | bhUmaMDaLIM || 15|| akShara bareM vAchaNeM bareM | arthAMtara sAMgaNeM bareM | gANeM nAchaNeM avagheMchi bareM | pAThAMtara || 16|| dIkShA barI mitrI barI | tIkShaNa budhI rAjakAraNI barI | ApaNAsa rAkhe nAnAparI | aliptapaNeM || 17|| akhaMDa harikathechA ChaMdu | sakaLAMsa lAge nAmavedu | pragaTa jayAchA prabodhu | sUrya jaisA || 18|| durjanAsI rAkhoM jANe | sajjanAsI niva_UM jANe | sakaLAMche manIcheM jANe | jyAcheM tyAparIM || 19|| saMgatIcheM manuShya pAlaTe | uttama guNa tatkALa uThe | akhaMDa abhyAsIM lagaTe | samudAva || 20|| jetheM tetheM nitya navA | janAsI vATe hA asAvA | paraMtu lAlachIchA govA | paDoMchi nedI || 21|| utkaTa bhakti utkaTa dnyAna | utkaTa chyAturya utkaTa bhajana | utkaTa yoga anuShThAna | ThA_IM ThA_IM || 22|| utkaTa nispR^ihatA dharilI | tyAchI kIrti digAMtIM phAMkalI | utkaTa bhaktIneM nivAlI | janamaMDaLI || 23|| kAMhIM yeka utkaTeviNa | kIrti kadApi navhe jANa | ugeMcha vaNavaNa hiMDona | kAye hoteM || 24|| nAhIM dehyAchA bharaMvasA | kevhAM sarela vayasA | prasaMga paDela kaisA | koNa jANe || 25|| yAkAraNeM sAvadhAna asAveM | jitukeM ho_Ila titukeM karAveM | bhagavatkIrtIneM bharAveM | bhUmaMDaLa || 26|| ApaNAsa jeM jeM anukULa | teM teM karAveM tatkALa | ho_InA tyAsa nivaLa | viveka umajAvA || 27|| vivekAmadheM sApaDenA | aiseM to kAMhIMcha asenA | yekAMtIM viveka anumAnA | ANUna soDI || 28|| akhaMDa tajavIjA chALaNA jetheM | pAhAtAM kAya uNeM tetheM | yekAMteMviNa prANIyAMteM | buddhi kaisI || 29|| yekAMtI viveka karAvA | AtmArAma voLakhAvA | yethUna tethavarI govA | kAMhIMcha nAhIM || 30|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde buddhivAdanirUpaNanAma samAsa sahAvA || 6|| 19\.6 \smallskip\hrule\smallskip samAsa sAtavA \: yat{}nanirUpaNa || shrIrAma || kathecheM ghamaMDa bharUna dyAveM | ANI nirUpaNIM vivarAveM | uNeM paDoMchi nedAveM | koNIyekaviShIM || 1|| bhejaNAra khAleM paDilA | to bhejaNArI jANitalA | neNatA loka ugAcha rAhilA | TakamakAM pAhAta || 2|| uttara vilaMbIM paDileM | shrotayAMsa kaLoM AleM | mhaNije mahatva uDAleM | vaktayAcheM || 3|| thoDeM boloni samAdhAna karaNeM | rAgejona tarI mana dharaNeM | manuShya vedhIMcha lAvaNeM | koNIyeka || 4|| sosavenA chiNachiNa kelI | tetheM tAmasavR^ittI disona AlI | AvaghI AvaDI uDAlI | shrotayAchI || 5|| koNa koNa rAjI rAkhile | koNa koNa manI bhaMgile | kShaNakShaNA parIkShile | pAhije loka || 6|| shiShya vikalpeM rAna gheto | guru mAgeM mAgeM dhAMvato | vichAra pAhoM jAtAM to | vikalpachi avaghA || 7|| AshAbaddhI kriyAhIna | nAhIM chyAturyAcheM lakShaNa | te mahaMtIchI bhaNabhaNa | baMda nAhIM || 8|| aise gosAvI haLu paDatI | ThA_IM ThA_IM kaShTI hotI | tetheM saMgatIche loka pAvatI | sukha kaicheM || 9|| jikaDe tikaDe kIrti mAje | sagaTa lokAMsa havyAsa upaje | loka rAjI rAkhona kIje | sakaLa kAMhIM || 10|| paralokIM vAsa karAvA | samudAva ugAcha pAhAvA | mAgaNyAchA tagAdA na lavAvA | kAMhIM yeka || 11|| jikaDe jaga tikaDe jagannAyeka | kaLalA pAhije viveka | rAtrIdivasa vivekI loka | sAMbhALIta jAtI || 12|| jo jo loka dR^iShTIsa paDilA | to to naShTa aisA kaLalA | avaghecha naShTa yekalA bhalA | kAshAvarunI || 13|| vosa mulakIM kAye pAhAveM | lokAMvegaLeM koTheM rAhAveM | taRhe khoTI sAMDateM ghyAveM | kAMhIM yeka || 14|| tasmAta lokikIM vartatAM naye | tyAsa mahaMtI kAmA naye | paratra sAdhanAchA upAye | shravaNa karUna asAveM || 15|| ApaNAsI bareM pohatAM naye | loka buDavAvayAcheM koNa kArya | goDI AvaDI vAyAM jAye | vikalpachi avaghA || 16|| abhyAseM pragaTa vhAveM | nAhIM tarI jhAMkona asAveM | pragaTa ho_Una nAsAveM | heM bareM navhe || 17|| maMda haLu haLu chAlato | chapaLa kaisA aTopato | arabI phiravaNAra to | kaisA asAvA || 18|| he dhakAdhakIchIM kAmeM | tikShaNa buddhIchIM varmeM | bhoLyA bhAvArtheM saMbhrameM | kaiseM ghaDe || 19|| seta keleM parI vAhenA | javAra keleM parI phirenA | jana meLavileM parI dharenA | aMtaryAmIM || 20|| jarI chaDhatI vADhatI AvaDI uThe | tarI paramArtha pragaTe | ghasaghasa karitAM viTe | sagaTa loku || 21|| ApaleM lokAMsa mAnenA | lokAMcheM ApaNAMsa mAnenA | avaghA vikalpachi manA | samAdhAna kaicheM || 22|| nAsaka dIkShA siMtaru loka | tetheM kaichA asela viveka | jetheM baLAvalA aviveka | tetheM rAhaNeM khoTeM || 23|| bahuta divasa shrama kelA | sevaTIM avaghAchi vertha gelA | ApaNAsa ThAkenA galbalA | koNeM karAvA || 24|| saMgIta chAlilA tarI to vyApa | nAhIM tarI avaghAchi saMtApa | kShaNakShaNA vikShepa | kitI mhaNauni sAMgAvA || 25|| mUrkha mUrkhapaNeM bharaMgaLatI | dnyAhe dnyAtepaNeM kaLho karitI | hote dohIMkaDe phajitI | lokAMmadheM || 26|| kArabAra ATopenA karavenA | ANi ugeMhi rAhenA | yAkAraNeM sakaLa janA | kAye mhaNAveM || 27|| nAsaka upAdhIsa soDAveM | vaya sArthakIM ghAlAveM | paribhramaNeM kaMThAveM | koTheM tarI || 28|| paribhramaNa karInA | dusaRyAcheM kAMhIMcha sosInA | tarI maga udaMDa yatanA | vikalpAchI || 29|| AtAM heM ApaNAchipAsIM | bareM vichArAveM ApaNAsI | anukuLa paDela taisI | vartaNUka karAvI || 30|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde yet{}nanirUpaNanAma samAsa sAtavA || 7|| 19\.7 \smallskip\hrule\smallskip samAsa AThavA \: upAdhilakShaNanirUpaNa || shrIrAma || sR^iShTImadheM bahU loka | paribhramaNeM kaLe kautuka | nAnA prakArIche viveka | ADaLoM lAgatI || 1|| kitI prapaMchI jana | akhaMDa vR^itti udAsIna | sukhaduHkheM samAdhAna | daMDaLenA || 2|| svabhAveMchi nemaka bolatI | sahajachi nemaka chAlatI | apUrva bolaNyAchI sthitI | sakaLAMsI mAne || 3|| sahajachi tALadnyAna yeteM | svabhAveMchi rAgadnyAna umaTateM | sahajachi kaLata jAteM | nyAyenItilakShaNa || 4|| yekhAdA ADaLe gAjI | sakaLa loka akhaMDa rAjI | sadA sarvadA AvaDI tAjI | prANImAtrAchI || 5|| chukona udaMDa ADhaLateM | bhArI manuShya dR^iShTIsa paDateM | mahaMtAcheM lakShaNaseM vATateM | akasmAta || 6|| aisA ADaLatAM loka | chamatkAreM guNagrAhika | kriyA bolaNeM nemaka | pratyayAcheM || 7|| sakaLa avaguNAmadheM avaguNa | Apale avaguNa vATatI guNa | moTheM pApa karaMTapaNa | chukenA kIM || 8|| DhALeMchi kAma hoteM sadA | jeM japalyAneM navhe sarvadA | tetheM pILapeMchAchI ApadA | ADaLechinA || 9|| yekAsI abhyAsitAM na ye | yekAsI svabhAveMchi ye | aisA bhagavaMtAchA mahimA kAye | kaisA kaLenA || 10|| moThIM rAjakAraNeM chukatI | rAjakAraNA vaDhA lAgatI | nAnA chukIchI phajitI | chahuMkaDe || 11|| yAkAraNeM chukoM naye | mhaNije udaMDa upAye | upAyAchA apAye | chukatAM hoye || 12|| kAye chukaleM teM kaLenA | manuShyAcheM manachi vaLenA | khavaLalA abhimAna gaLenA | dohiMkaDe || 13|| Avaghe phaDachi nAsatI | lokAMchIM maneM bhaMgatI | koTheM chukate yuktI | kAMhIM kaLenA || 14|| vyApeMviNa ATopa kelA | to avaghA ghasaratachi gelA | akalechA baMda nAhIM ghAtalA | durIdR^iShTIneM || 15|| yekhAdeM manuShya teM siLeM | tyAcheM karaNeMchi bAvaLeM | nAnA vikalpAcheM jALeM | karUna TAkI || 16|| teM ApaNAsI ukalenA | dusaRyAsa kAMhIMcha kaLenA | nAche vikalpeM kalpanA | ThA_IM ThA_IM || 17|| tyA gupta kalpanA koNAsa kaLAvyA | koNeM ye_Una ATopAvyA | jyAchyA tyAneM karAvyA | baLakaTa buddhi || 18|| jyAsI upAdhI AvarenA | teNeM upAdhI vADhavAvInA | sAvachita karUniyAM manA | samAdhAneM asAveM || 19|| dhAMvadhAvoM upAdhI veShTI | ApaNa kaShTI loka hi kaShTI | he kAmA naye goShTI | kusamusechI || 20|| loka bahuta kaShTI jAlA | ApaNahi atyaMta trAsalA | verthachi kelA galbalA | kAsayAsI || 21|| aso upAdhIcheM kAma aiseM | kAMhIM bareM kAMhIM kANoMseM | sakaLa samajona aiseM | vartatAM bareM || 22|| lokAMpAsIM bhAvArtha kaichA | ApaNa jagavAvA tayAMchA | sevaTa upaMDhara koNAchA | paDoMchi naye || 23|| aMtarAtmyAkaDe sakaLa lAge | nirguNIM heM kAMhIMcha na lage | nAnA prakArIche dage | chaMchaLAmadheM || 24|| shuddha vishrAMtIcheM sthaLa | teM yeka nirmaLa nishchaLa | tetheM vikArachi sakaLa | nirvikAra hotI || 25|| udvega avaghe tuToni jAtI | manAsI vATe vishrAMtI | aisI dullabha parabrahmasthitI | vivekeM sAMbhALAvI || 26|| ApaNAsa upAdhI muLIMcha nAhIM | ruNAnubaMdheM miLAle sarvahi | AlyAgelyAchI kShitI nAhIM | aiseM jAleM pAhije || 27|| jo upAdhIsa kaMTALalA | to nivAMta ho_Una baisalA | ATopenA to galbalA | kAsayAsI || 28|| kAMhIM galbalA kAMhIM nivaLa | aisA kaMThIta jAvA kALa | jeNeMkaritAM vishrAMtI veLa | ApaNAsI phAve || 29|| upAdhI kAMhIM rAhAta nAhIM | samAdhAnAyevaDheM thora nAhIM | naradehe prApta hota nAhIM | kShaNakShaNA || 30|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde upAdhilakShaNanirUpaNanAma samAsa AThavA || 8|| 19\.8 \smallskip\hrule\smallskip samAsa navavA \: rAjakAraNanirUpaNa || shrIrAma || dnyAnI ANI udAsa | samudAyAchA havyAsa | teNeM akhaMDa sAvakAsha | yekAMta sevAvA || 1|| jetheM tajavIjA kaLatI | akhaMDa chALaNA nighatI | prANImAtrAchI sthitI gatI | kaLoM yete || 2|| jarI hA chALaNAchi karInA | tarI kAMhIMcha umajenA | hisebajhADAchi pAhInA | divALakhora || 3|| yeka mirAsI sAdhitI | yeka sIdhyA gavAvitI | vyApakapaNAchI sthitI | aisI Ahe || 4|| jeNeM jeM jeM manIM dharileM | teM teM AdhIMcha samajaleM | kR^itrima avagheMchi khuMTaleM | sahajachi yeNeM || 5|| akhaMDa rAhatAM salagI hote | atiparichayeM avadnyA ghaDate | yAkAraNeM vishrAMtI te | ghetAM naye || 6|| ALaseM ALasa kelA | tarI maga kArabArachi buDAlA | aMtaraheta chukata gelA | samudAyAchA || 7|| udaMDa upAsanechIM kAmeM | lAvIta jAvIM nityanemeM | avakAsha kaiMchA kR^itrimeM | karAvayAsI || 8|| chora bhAMDArI karAvA | ghasaratAMcha sAMbhALAvA | govA mUrkhapaNAchA kADhAvA | haLu haLu || 9|| yA avaghyA pahilyAcha goShTI | prANI koNI navhatA kaShTI | rAjakAraNeM maMDaLa veShTI | chahuMkaDe || 10|| naShTAsI naShTa yojAve | vAchaLAsI vAchALa ANAve | ApaNAvarI vikalpAche gove | paDoMcha nedI || 11|| kAMTIneM kAMTI jhADAvI | jhADAvI parI te kaLoM nedAvI | kaLakaTepaNAchI padavI | asoM dyAvI || 12|| na kaLatAM karI kArya jeM teM | teM kAma tatkALachi hoteM | gachagacheMta paDatAM teM | chamatkAreM navhe || 13|| aikonI AvaDI lAgAvI | dekhonI baLakaTachi vhAvI | salagIneM ApalI padavI | sevakAmadheM || 14|| koNIyeka kAma karitAM hoteM | na karitAM teM mAgeM paDateM | yA kAraNeM DhilepaNa teM | asoMchi naye || 15|| jo dusaRyAvarI vishvAsalA | tyAchA kAryabhAga buDAlA | jo ApaNachi kaShTata gelA | tochi bhalA || 16|| avaghyAsa avagheM kaLaleM | tevhAM teM riteM paDileM | yAkAraNeM aiseM ghaDaleM | na pAhije kIM || 17|| mukhya sUtra hAtIM ghyAveM | karaNeM teM lokAMkaravIM karavAveM | kitteka khalaka ugavAve | rAjakAraNAmadheM || 18|| bolake pahilavAna kaLakaTe | tayAsIcha ghyAve jhaTe | durjaneM rAjakAraNa dATe | aiseM na karAveM || 19|| grAmaNya varmIM sAMpaDAveM | ragaDUna pIThachi karAveM | karUni mAgutI sAMvarAveM | buDa_UM naye || 20|| khaLadurjanAsI bhyAleM | rAjakAraNa nAhIM rAkhileM | teNeM avagheM pragaTa jAleM | bareM vA_ITa || 21|| samudAva pAhije moThA | tarI tanAvA asAvyA baLakaTA | maTha karunI tAThA | dharUM naye || 22|| durjana prANI samajAve | parI te pragaTa na karAve | sajjanAparIsa ALavAve | mahatva de_unI || 23|| janAmadheM durjana pragaTa | tarI maga akhaMDa khaTakhaTa | yAkAraNeM te vATa | bujhUni TAkAvI || 24|| ganImAchyA dekhatAM phaujA | raNashUrAMchyA phurphuritI bhujA | aisA pAhije kiM rAjA | kaipakShI paramArthI || 25|| tayAsa dekhatAM durjana dhAke | baisavI prachitIche taDAkhe | baMDapAShAMDAche vAkhe | sahajachi hotI || 26|| he dhUrtapaNAchIM kAmeM | rAjakAraNa karAveM nemeM | DhilepaNAchyA saMbhrameM | jA_UM naye || 27|| koTheMcha paDenA dR^iShTIM | ThA_IM ThA_IM tyAchyA goShTI | vAgviLAseM sakaLa sR^iShTI | vedhilI teNeM || 28|| huMbyAsIM huMbA lAUna dyAvA | ToNapyAsa ToNapA ANAvA | lauMdAsa puDheM ubhA karAvA | dusarA lauMda || 29|| dhaTAsI ANAvA dhaTa | utdhaTAsI pAhije utdhaTa | khaTanaTAsI khaTanaTa | agatya karI || 30|| jaishAsa taisA jevhAM bheTe | tevhAM majyAlasI thATe | itukeM hoteM parI dhanI koTheM | dR^iShTIsa na paDe || 31|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde rAjakAraNanirUpaNanAma samAsa navavA || 9|| 19\.9 \smallskip\hrule\smallskip samAsa dahAvA \: vivekalakShaNanirUpaNa || shrIrAma || jetheM akhaMDa nAnA chALaNA | jetheM akhaMDa nAnA dhAraNA | jetheM akhaMDa rAjakAraNA | manAsI ANitI || 1|| sR^iShTImadheM uttama guNa | titukeM chAle nirUpaNa | nirUpaNAviNa kShaNa | rikAmA nAhIM || 2|| charchA AshaMkA pratyottareM | koNa khoTeM koNa khareM | nAnA vagatrutveM shAstrAdhAreM | nAnA charchA || 3|| bhaktimArga vishada kaLe | upAsanAmArga AkaLe | dnyAnavichAra nivaLe | aMtaryAmIM || 4|| vairAgyAchI bahu AvaDI | udAsa vR^ittIchI goDI | udaMDa upAdhI tarI soDI | lAgoMcha nedI || 5|| prabaMdAchIM pAThAMtareM | uttarAsI saMgIta uttareM | nemaka bolatAM aMtareM | nivavI sakaLAMchIM || 6|| AvaDI lAgalI bahu janA | tetheM koNAcheM kAMhIM chAlenA | daLavaTa paDilA anumAnA | ye_Ila kaisA || 7|| upAsanA karUniyAM puDheM | puravaleM pAhije chahuMkaDe | bhUmaMDaLIM jikaDe tikaDe | jANatI tayA || 8|| jANatI parI ADaLenA | kAye karito teM kaLenA | nAnA desIche loka nAnA | ye_Una jAtI || 9|| titukyAMchIM aMtareM dharAvIM | vivekeM vichAreM bharAvIM | kaDovikaDIchIM vivarAvIM | aMtaHkarNeM || 10|| kitI loka teM kaLenA | kitI samudAva AkaLenA | sakaLa loka shravaNamananA | madhyeM ghAlI || 11|| phaDa samajAvisI karaNeM | gadyapadya sAMgaNeM | parAMtarAsI rAkhaNeM | sarvakALa || 12|| aisA jyAchA daMDaka | akhaMDa pAhANeM viveka | sAvadhApuDheM aviveka | ye_Ila kaichA || 13|| jitukeM kAMhIM ApaNAsI ThAveM | titukeM haLuhaLu sikavAveM | shAhANeM karUnI soDAve | bahuta jana || 14|| paroparIM sikavaNeM | ADaNukA sAMgata jANeM | nivaLa karunI soDaNeM | nispR^ihAsI || 15|| ho_Ila teM ApaNa karAveM | na hotAM janAkaravIM karavAveM | bhagavad{}bhajana rAhAveM | hA dharma navhe || 16|| ApaNa karAveM karavAveM | ApaNa vivarAveM vivaravAveM | ApaNa dharAveM dharavAveM | bhajanamArgAsI || 17|| junyA lokAMchA kaMTALA AlA | tarI nUtana prAMta pAhije dharilA | jitukeM ho_Ila titukyAlA | ALasa karUM naye || 18|| dehyAchA abhyAsa buDAlA | mhaNije mahaMta buDAlA | lAgavegeM nUtana lokAMlA | shAhANe karAveM || 19|| upAdhIMta sAMpaDoM naye | upAdhIsa kaMTALoM naye | nisugapaNa kAmA naye | koNIyekaviShIM || 20|| kAma nAsaNAra nAsateM | ApaNa veDeM ugeM cha pAhAteM | ALasI hR^idayasunya teM | kAye karUM jANeM || 21|| dhakAdhakIchA mAmalA | kaisA ghaDe ashaktAlA | nAnA buddhi shaktAlA | mhaNonI shikavAvyA || 22|| vyApa ho_Ila toM rAhAveM | vyApa rAhAtAM uThona jAveM | AnaMdarUpa phirAveM | koTheM taRhI || 23|| upAdhIpAsUna suTalA | to nispR^ihapaNeM baLAvalA | jikaDe anakULa tikaDe chAlilA | sAvakAsa || 24|| kIrti pAhAtAM sukha nAhIM | sukha pAhAtAM kIrti nAhIM | kelyAviNa kAMhIMcha nAhIM | koTheM taRhI || 25|| yeravIM kAya rAhAteM | hoNAra titukeM ho_Una jAteM | prANI mAtra ashakta teM | puDheM Ahe || 26|| adhIMcha takavA soDilA | madheMchi dhIvasA sAMDilA | tarI saMsAra hA sevaTAlA | kaisA pAve || 27|| saMsAra muLIMcha nAsakA | vivekeM karAvA neTakA | neTakA karitAM phikA | hota jAto || 28|| aisA yAchA jinasAnA | pAhAtAM kaLoM yeteM manA | paraMtu dhIra sAMDAvAnA | koNIyekeM || 29|| dhIra sAMDitAM kAye hoteM | avagheM sosAveM lAgateM | nAnA buddhi nAnA mateM | shAhANA jANe || 30|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde vivekalakShaNanirUpaNanAma samAsa dahAvA || 10|| 19\.10 || dashaka ekoNavisAvA samApta || %End of 19@ \medskip\hrule\medskip ## {\rm \large Encoded and proofread by Vishwas Bhide. Reproofread by P. D. Kulkarni} \end{multicols} \medskip\hrule\obeylines \medskip {\rm Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om} {\rm Last updated \today} {\rm From http://sanskritdocuments.org .}{\rm The text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of any website or individuals or for commercial purpose without permission. Help to maintain respect for volunteer spirit} \end{document}