Kumbhaghonam Edition in Kannada Script
5. ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 001
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.1. ಅಧ್ಯಾಯಃ 001
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿರಾಟಸಭಾಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟೇಷು ರಾಜಸು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ಪಾಂಡವವೃತ್ತಾಂತಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ದೂತಪ್ರೇಷಣನಿರ್ಧಾರಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-1-0 (31688)
ಶ್ರೀವೇದವ್ಯಾಸಾಯ ನಮಃ। 5-1-0x (3327)
ನಾರಾಯಣಂ ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ನರಂ ಚೈವ ನರೋತ್ತಮಂ।
ದೇವೀಂ ಸರಸ್ವತೀಂ ಚೈವ ತತೋ ಜಯಮುದೀರಯೇತ್ ॥ 5-1-1 (31689)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-1-1x (3328)
ಕೃತ್ವಾ ವಿವಾಹಂ ತು ಕುರುಪ್ರವೀರಾ-
ಸ್ತದಾಽಭಿಮನ್ಯೋರ್ಮುದಿತಾಃ ಸಪಕ್ಷಾಃ।
ವಿಶ್ರಂಯ ರಾತ್ರಾವುಷಸಿ ಪ್ರತೀತಾಃ
ಸಭಾಂ ವಿರಾಟಸ್ಯ ತತೋಽಭಿಜಗ್ಮುಃ ॥ 5-1-1 (31690)
ಸಭಾ ತು ಸಾ ಮತ್ಸ್ಯಪತೇಃ ಸಮೃದ್ಧಾ
ಮಣಿಪ್ರವೇಕೋತ್ತಮರತ್ನಚಿತ್ರಾ।
ನ್ಯಸ್ತಾಸನಾ ಮಾಲ್ಯವತೀ ಸುಗಂಧಾ
ತಾಮಭ್ಯಯುಸ್ತೇ ನರರಾಜವರ್ಯಾಃ॥ 5-1-2 (31691)
ಅಥಾಸನಾನ್ಯಾವಿಶತಾಂ ಪುರಸ್ತಾ-
ದುಭೌ ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ನರೇಂದ್ರೌ।
ವೃದ್ಧೌ ಚ ಮಾನ್ಯೌ ಪೃಥಿವೀಪತೀನಾಂ
ಪಿತ್ರಾ ಸಮಂ ತಮಜನಾರ್ದನೌ ಚ ॥ 5-1-3 (31692)
ಪಾಂಚಾಲರಾಜಸ್ಯ ಸಮೀಪತಸ್ತು
ಶಿನಿಪ್ರವೀರಃ ಸಹರೌಹಿಣೇಯಃ
ಮತ್ಸ್ಯಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಸ್ತು ಸುಸನ್ನಿಕೃಷ್ಟೌ
ಜನಾರ್ದನಶ್ಚೈವ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಶ್ಚ॥ 5-1-4 (31693)
ಸುತಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ರಾಜ್ಞೋ
ಭೀಮಾರ್ಜುನೌ ಮಾದ್ರವತೀಸುತೌ ಚ।
ಪ್ರದ್ಯುಂನಸಾಂಬೌ ಚ ಯುಧಿ ಪ್ರವೀರೌ
ವಿರಾಟಪುತ್ರೈಶ್ಚ ಸಹಾಭಿಮನ್ಯುಃ ॥ 5-1-5 (31694)
ಸರ್ವೇ ಚ ಶೂರಾಃ ಪಿತೃಭಿಃ ಸಮಾನಾ
ವೀರ್ಯೇಣ ರೂಪೇಣ ಬಲೇನ ಚೈವ।
ಉಪಾವಿಶಂದ್ರೌಪದೇಯಾಃ ಕುಮಾರಾಃ
ಸುವರ್ಣಚಿತ್ರೇಷು ವರಾಸನೇಷು ॥ 5-1-6 (31695)
ತಥೋಪವಿಷ್ಟೇಷು ಮಹಾರಥೇಷು
ವಿರಾಜಮಾನಾಭರಣಾಂಬರೇಷು
ರರಾಜ ಸಾ ರಾಜವತೀ ಸಮೃದ್ಧಾ
ಗ್ರಹೈರಿವ ದ್ಯೌರ್ವಿಮಲೈರುಪೇತಾ ॥ 5-1-7 (31696)
ತತಃ ಕಥಾಸ್ತೇ ಸಮವಾಯಯುಕ್ತಾಃ
ಕೃತ್ವಾ ವಿಚಿತ್ರಾಃ ಪುರುಷಪ್ರವೀರಾಃ ।
ತಸ್ಥುರ್ಮುಹೂರ್ತಂ ಪರಿಚಿಂತಯಂತಃ
ಕೃಷ್ಣಂ ನೃಪಾಸ್ತೇ ಸಮುದೀಕ್ಷಮಾಣಾಃ ॥ 5-1-8 (31697)
ಕಥಾಂತಮಾಸಾದ್ಯ ಚ ಮಾಧವೇನ
ಸಂಘಟ್ಟಿತಾಃ ಪಾಂಡವಕಾರ್ಯಹೇತೋಃ।
ತೇ ರಾಜಸಿಂಹಾಃ ಸಹಿತಾ ಹ್ಯಶ್ರೃಣ್ವ-
ನ್ವಾಕ್ಯಂ ಮಹಾರ್ಥಂ ಸುಮಹೋದಯಂ ಚ ॥ 5-1-9 (31698)
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಉವಾಚ। 5-1-10x (3329)
ಸರ್ವೈರ್ಭವದ್ಭಿರ್ವಿದಿತಂ ಯಥಾಽಯಂ
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಸೌಬಲೇನಾಕ್ಷವತ್ಯಾಂ।
ಜಿತೋ ನಿಕೃತ್ಯಾಽಪಹೃತಂ ಚ ರಾಜ್ಯಂ
ವನಪ್ರವಾಸೇ ಸಮಯಃ ಕೃತಶ್ಚ ॥ 5-1-10 (31699)
ಶಕ್ತೈರ್ವಿಜೇತುಂ ತರಸಾ ಮಹೀಂ ಚ
ಸತ್ಯೇ ಸ್ಥಿತೈಃ ಸತ್ಯರಥೈರ್ಯಥಾವತ್।
ಪಾಂಡೋಃ ಸುತೈಸ್ತ್ರದ್ರುತಮುಗ್ರರೂಪಂ
ವರ್ಷಾಣಿ ಷಟ್ ಸಪ್ತ ಚ ಚೀರ್ಣಮಗ್ರ್ಯೈಃ ॥ 5-1-11 (31700)
ತ್ರಯೋದಶಶ್ಚೈವ ಸುದುಸ್ತರೋಽಯ-
ಮಜ್ಞಾಯಮಾನೈರ್ಭವತಾಂ ಸಮೀಪೇ।
ಕ್ಲೇಶಾನಸಹ್ಯಾನ್ವಿವಿಧಾನ್ಸಹದ್ಭಿ-
ರ್ಮಹಾತ್ಮಭಿಶ್ಚಾಪಿ ವನೇ ನಿವಿಷ್ಟಂ।
ಏತೈಃ ಪರಪ್ರೇಷ್ಯನಿಯೋಗಯುಕ್ತೈ-
ರಿಚ್ಛದ್ಭಿರಾಪ್ತಂ ಸ್ವಕುಲೇನ ರಾಜ್ಯಂ॥ 5-1-12 (31701)
ಏವಂ ಗತೇ ಧರ್ಮಸುತಸ್ಯ ರಾಜ್ಞೋ
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯಾಪಿ ಚ ಯದ್ಧಿತಂ ಸ್ಯಾತ್।
ತಚ್ಚಿಂತಯಧ್ವಂ ಕುರುಪಾಂಡವಾನಾಂ
ಧರ್ಂಯಂ ಚ ಯುಕ್ತಂ ಚ ಯಶಸ್ಕರಂ ಚ ॥ 5-1-13 (31702)
ಅಧರ್ಮಯುಕ್ತಂ ನ ಚ ಕಾಮಯೇತ
ರಾಜ್ಯಂ ಸುರಾಣಾಮಪಿ ಧರ್ಮರಾಜಃ।
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯುಕ್ತಂ ತು ಮಹೀಪತಿತ್ವಂ
ಗ್ರೋಮೇಽಪಿ ಕಸ್ಮಿಂಶ್ಚಿದಯಂ ಬುಭೂಷೇತ್ ॥ 5-1-14 (31703)
ಪಿತ್ರ್ಯಂ ಹಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿದಿತಂ ನೃಪಾಣಾಂ
ಯಥಾಽಪಕೃಷ್ಟಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪುತ್ರೈಃ।
ಮಿಥ್ಯೋಪಚಾರೇಣ ಯಥಾ ಹ್ಯನೇನ
ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಮಹತ್ಪ್ರಾಪ್ತಮಸಹ್ಯರೂಪಂ ॥ 5-1-15 (31704)
ನ ಚಾಪಿ ಪಾರ್ಥೋ ವಿಜಿತೋ ರಣೇ ತೈಃ
ಸ್ವತೇಜಸಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರೈಃ।
ತಥಾಽಪಿ ರಾಜಾ ಸಹಿತಃ ಸುಹೃದ್ಭಿ-
ರಭೀಪ್ಸತೇಽನಾಮಯಮೇವ ತೇಷಾಂ ॥ 5-1-16 (31705)
ಯತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಪಾಂಡುಸುತೈರ್ವಿಜಿತ್ಯ
ಸಮಾಹೃತಂ ಭೂಮಿಪತೀನ್ಪ್ರಪೀಡ್ಯ
ತತ್ಪ್ರಾರ್ಥಯಂತೇ ಪುರುಷಪ್ರವೀರಾಃ
ಕುಂತೀಸುತಾ ಮಾದ್ರವತೀಸುತೌ ಚ ॥ 5-1-17 (31706)
ಬಲಾಭಿಯುಕ್ತೈರ್ವಿವಿಧೈರುಪಾಯೈಃ
ಸಂಪ್ರಾರ್ಥಿತಾ ಹಂತುಮಮಿತ್ರಸಂಘೈಃ।
ರಾಜ್ಯಂ ಜಿಹೀರ್ಷದ್ಭಿರಸದ್ಭಿರುಗ್ರೈಃ
ಸರ್ವಂ ಚ ತದ್ವೋ ವಿದಿತಂ ಯಥಾವತ್ ॥ 5-1-18 (31707)
ತೇಷಾಂ ಚ ಲೋಭಂ ಪ್ರಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ವೃದ್ಧಂ
ಧರ್ಮಜ್ಞತಾಂ ಚಾಪಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ।
ಸಂಬಂಧಿತಾಂ ಚಾಪಿ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ತೇಷಾಂ
ಮತಿಂ ಕುರುಧ್ವಂ ಸಹಿತಾಃ ಪೃಥಕ್ವ । 5-1-19 (31708)
ಇಮೇ ಚ ಸತ್ಯೇಽಭಿರತಾಃ ಸದೈವ
ತಂ ಪಾಲಯಿತ್ವಾ ಸಮಯಂ ಯಥಾವತ್।
ಅತೋಽನ್ಯಥಾ ತೈರುಪಚರ್ಯಮಾಣಾ
ಹನ್ಯುಃ ಸಮೇತಾಂಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪುತ್ರಾನ್॥ 5-1-20 (31709)
ತೈರ್ವಿಪ್ರಕಾರಂ ಚ ನಿಶಂಯ ಕಾರ್ಯೇ
ಸುಹೃಜ್ಜನಾಸ್ತಾನ್ಪರಿವಾರಯೇಯುಃ।
ಯುದ್ಧೇನ ಬಾಧೇಯುರಿಮಾಂಸ್ತಥೈವಂ
ತೈರ್ಬಾಧ್ಯಮಾನಾ ಯುಧಿ ತಾಂಶ್ಚ ಹನ್ಯುಃ ॥ 5-1-21 (31710)
ತಥಾಽಪಿ ನೇಮೇಽಲ್ಪತಯಾಽಸಮರ್ಥಾ-
ಸ್ತೇಷಾಂ ಜಯಾಯೇತಿ ಭವೇನ್ಮತಿರ್ವಃ ।
ಸಮೇತ್ಯ ಸರ್ವೇ ಸಹಿತಾಃ ಸುಹೃದ್ಭಿ-
ಸ್ತೇಷಾಂ ವಿನಾಶಾಯ ಯತೇಯುರೇವ ॥ 5-1-22 (31711)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯಾಪಿ ಮತಂ ಯಥಾವ-
ನ್ನ ಜ್ಞಾಯತೇ ಕಿಂ ನು ಕರಿಷ್ಯತೀತಿ
ಅಜ್ಞಾಯಮಾನೇ ಚ ಮತೇ ಪರಸ್ಯ
ಮಂತ್ರಸ್ಯ ಪಾರಂ ಕಥಮಭ್ಯುಪೇಮಃ ॥ 5-1-23 (31712)
ತಸ್ಮಾದಿತೋ ಗಚ್ಛತು ಧರ್ಮಶೀಲಃ
ಶುಚಿಃ ಕುಲೀನಃ ಪುರುಷೋಽಪ್ರಮತ್ತಃ।
ದೂತಃ ಸಮರ್ಥಃ ಪ್ರಶಮಾಯ ತೇಷಾಂ
ರಾಜ್ಯಾರ್ಧದಾನಾಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ॥ 5-1-24 (31713)
ನಿಶಂಯ ವಾಕ್ಯಂ ತು ಜನಾರ್ದನಸ್ಯ
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯುಕ್ತಂ ಮಧುರಂ ಸಮಂ ಚ।
ಸಮಾದದೇ ವಾಕ್ಯಮಥಾಗ್ರಜೋಽಸ್ಯ
ಸಂಪೂಜ್ಯ ವಾಕ್ಯಂ ತದತೀವ ರಾಜನ್ ॥ ॥ 5-1-25 (31714)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-1-1 ಪ್ರತೀತಾಃ ಪ್ರಬುದ್ಧಾಃ ॥ 1 ॥ 5-1-3 ಆವಿಶತಾಮುಪವಿಷ್ಟೌ । ಪಿತ್ರಾ ಬಸುದೇವೇನ ॥ 3 ॥ 5-1-10 ಅಕ್ಷವತ್ಯಾಂ ದ್ಯೂತಕ್ರೀಡಾಯಾಂ ॥ 10 ॥ 5-1-11 ಸತ್ಯಂ ರಥವದಾರೋದ್ಧಂ ಯೋಗ್ಯಂ ಯೋಷಾಂ ॥ 11 ॥ 5-1-14 ಬಭೂಷೇತ್ ಪ್ರಾಪ್ತುಮಿಚ್ಛೇತ್ । ತಙಭಾವ ಆರ್ಷಃ ॥ 14 ॥ 5-1-16 ಅನಾಮಯಂ ಕುಶಲಂ ॥ 16 ॥ 5-1-20 ಅತೋ ರಾಜ್ಯಾರ್ಧಪ್ರದಾನಾತ್ ॥ 20 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 002
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.2. ಅಧ್ಯಾಯಃ 002
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಬಲರಾಮೇಣ ಕೃಷ್ಣಮತಾನುಮೋದನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಸ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನೇ ಪಕ್ಷಪತಾವಿಷ್ಕರಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-2-0 (31715)
ಬಲದೇವ ಉವಾಚ। 5-2-0x (3330)
ಶ್ರುತಂ ಭವದ್ಭಿರ್ಗದಪೂರ್ವಜಸ್ಯ
ವಾಕ್ಯಂ ಯಥಾ ಧರ್ಮವದರ್ಥವಚ್ಚ।
ಅಜಾತಶತ್ರೋಶ್ಚ ಹಿತಂ ಚ ಯುಕ್ತಂ
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯಾಪಿ ತಥೈವ ರಾಜ್ಞಃ ॥ 5-2-1 (31716)
ಅರ್ಧಂ ಹಿ ರಾಜ್ಯಸ್ಯ ವಿಸೃಜ್ಯ ವೀರಾಃ
ಕುಂತೀಸುತಾಸ್ತಸ್ಯ ಕೃತೇ ಯತಂತೇ।
ಪ್ರದಾಯ ಚಾರ್ಧಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪುತ್ರಃ
ಸುಖೀ ಸಹಾಸ್ಮಾಭಿರತೀವ ಮೋದೇತ್ ॥ 5-2-2 (31717)
ಲಬ್ಧ್ವಾ ಹಿ ರಾಜ್ಯಂ ಪೂರುಷಪ್ರವೀರಾಃ
ಸಂಯಕ್ಪ್ರವೃತ್ತೇಷು ಪರೇಷು ಚೈವ ।
ಧ್ರುವಂ ಪ್ರಶಾಂತಾಃ ಸುಖಮಾವಿಶೇಯು-
ಸ್ತೇಷಾಂ ಪ್ರಶಾಂತಿಶ್ಚ ಹಿತಂ ಪ್ರಜಾನಾಂ ॥ 5-2-3 (31718)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯಾಪಿ ಮತಂ ಚ ವೇತ್ತುಂ
ವಕ್ತುಂ ಚ ವಾಕ್ಯಾನಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ।
ಪ್ರಿಯಂ ಚ ಮೇ ಸ್ಯಾದ್ಯದಿ ತತ್ರ ಕಶ್ಚಿ-
ದ್ವ್ರಜೇಚ್ಛಮಾರ್ಥಂ ಕುರುಪಾಂಡವಾನಾಂ ॥ 5-2-4 (31719)
ಸ ಭೀಷ್ಮಮಾಮಂತ್ರ್ಯ ಕುರುಪ್ರವೀರಂ
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ಚ ಮಹಾನುಭಾವಂ ।
ದ್ರೋಣಂ ಸಪುತ್ರಂ ವಿದುರಂ ಕೃಪಂ ಚ
ಗಾಂಧಾರರಾಜಂ ಚ ಸಮೂತಪುತ್ರಂ ॥ 5-2-5 (31720)
ಸವೇ ಚ ಯೇಽನ್ಯೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪುತ್ರಾ
ಬಲಪ್ರಧಾನಾ ನಿಗಮಪ್ರಧಾನಾಃ ।
ಸ್ಥಿತಾಶ್ಚ ಧರ್ಮೇಷು ಯಥಾ ಸ್ವಕೇಷು
ಲೋಕಪ್ರವೀರಾಃ ಶ್ರುತಶೀಲವೃದ್ಧಾಃ ॥ 5-2-6 (31721)
ಏತೇಷು ಸರ್ವೇಷು ಸಮಾಗತೇಷು
ಪೌರೇಷು ವೃದ್ಧೇಷು ಚ ಸಂಗತೇಷು।
ಬ್ರವೀತು ವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರಣಿಪಾತಯುಕ್ತಂ
ಕುಂತೀಸುತಸ್ಯಾರ್ಥಕರಂ ಯಥಾ ಸ್ಯಾತ್ ॥ 5-2-7 (31722)
ಸರ್ವಾಸ್ವವಸ್ಥಾಸು ಚ ತೇ ನ ಕೋಪ್ಯಾ
ಗ್ರಸ್ತೋ ಹಿ ಸೋಽರ್ಥೋ ಬಲಮಾಶ್ರಿತೈಸ್ತೈಃ।
ಪ್ರಿಯಾಭ್ಯುಪೇತಸ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ
ದ್ಯೂತೇ ಪ್ರಸಕ್ತಸ್ಯ ಹೃತಂ ಚ ರಾಜ್ಯಂ ॥ 5-2-8 (31723)
ನಿವಾರ್ಯಮಾಣಶ್ಚ ಕುರುಪ್ರವೀರಃ
ಸರ್ವೈಃ ಸುಹೃದ್ಭಿರ್ಹ್ಯಮಪ್ಯತಂಝಃ।
ಸ ದೀವ್ಯಮಾನಃ ಪ್ರತಿದೀವ್ಯ ಚೈನಂ
ಗಾಂಧಾರರಾಜಸ್ಯ ಸುತಂ ಮತಾಕ್ಷಂ ॥ 5-2-9 (31724)
ಹಿತ್ವಾ ಹಿ ಕರ್ಣಂ ಚ ಸುಯೋಧನಂ ಚ
ಸಮಾಹ್ವಯದ್ದೇವಿತುಮಾಜಮೀಢಃ।
ದುರೋದರಾಸ್ತತ್ರ ಸಹಸ್ರಶೋಽನ್ಯೇ
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ಯಾನ್ವಿಷಹೇತ ಜೇತುಂ ॥ 5-2-10 (31725)
ಉತ್ಸೃಜ್ಯ ತಾನ್ಸೌಬಲಮೇವ ಚಾಯಂ
ಸಮಾಹ್ವಯತ್ತೇನ ಜಿತೋಽಕ್ಷವತ್ಯಾಂ।
ಸ ದೀವ್ಯಮಾನಃ ಪ್ರತಿದೇವನೇನ
ಅಕ್ಷೇಷು ನಿತ್ಯಂ ಸ್ವಪರಾಙ್ಭುಖೇಷು ॥ 5-2-11 (31726)
ಸಂರಂಭಮಾಣೋ ವಿಜಿತಃ ಪ್ರಸಹ್ಯ
ತತ್ರಾಪರಾಧಃ ಶಕುನೇರ್ನ ಕಶ್ಚಿತ್।
ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಣಂಯೈವ ವಚೋ ಬ್ರವೀತು
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ಬಹುಸಾಮಯುಕ್ತಂ ॥ 5-2-12 (31727)
ತಥಾ ಹಿ ಶಕ್ಯೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪುತ್ರಃ
ಸ್ವಾರ್ಥೇಂ ನಿಯೋಕ್ತುಂ ಪುರುಷೇಣ ತೇನ।
ಅಯುದ್ಧಮಾಕಾಂಕ್ಷತ ಕೌರವಾಣಾಂ
ಸಾಂನೈವ ದುರ್ಯೋಧನಮಾಶ್ವಸಧ್ವಂ॥ 5-2-13 (31728)
ಸಾಂನಾ ಜಿತೋಽರ್ಥೋಽರ್ಥಕರೋ ಭವೇತ
ಯುದ್ಧೇಽನಯೋ ಭವಿತಾ ನೇಹ ಸೋಽರ್ಥಃ ॥ 5-2-14 (31729)
ಏವಂ ಧ್ರುವತ್ಯೇವ ಮಧುಪ್ರವೀರೇ
ಶಿನಿಪ್ರವೀರಃ ಸಹಸೋತ್ಪಪಾತ
ತಚ್ಚಾಪಿ ವಾಕ್ಯಂ ಪರಿನಿಂದ್ಯ ತಸ್ಯ
ಸಮಾದದೇ ವಾಕ್ಯಮಿದಂ ಸಮುನ್ಯುಃ ॥ ॥ 5-2-15 (31730)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
5-2-16 (31731)
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-2-3 ರಾಜ್ಯಂ ರಾಜ್ಯಾರ್ಧಂ ॥ 3 ॥ 5-2-6 ಬಲಂ ಚತುರಂಗಂ। ನಿಗಮೋ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರಂ ತೇ ಉಭೇ ಪ್ರಧಾನಂ ಯೋಷಾಂ ॥ 5-2-10 ದುರೋದರಾಃ ದ್ಯೂತಕಾರಾಃ ॥ 5-2-12 ಸಂರಂಭಮಾಣಃ ಹಠಂ ಕುರ್ವಾಣಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 003
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.3. ಅಧ್ಯಾಯಃ 003
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಾತ್ಯಕಿನಾ ಬಲರಾಮವಚನಪ್ರತಿಕ್ಷೇಪಪೂರ್ವಕಂ ದುರ್ಯೋಧನನಿಗ್ರಹನಿರ್ಧಾರಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-3-0 (31732)
ಸಾತ್ಯಕಿರುವಾಚ। 5-3-0x (3331)
ಯಾದೃಶಃ ಪುರುಷಸ್ಯಾತ್ಮಾ ತಾದೃಶಂ ಸಂಪ್ರಭಾಷತೇ।
ಯಥಾರೂಪೋಽಂತರಾತ್ಮಾ ತೇ ತಥಾರೂಪಂ ಪ್ರಭಾಷತೇ ॥ 5-3-1 (31733)
ಸಂತಿ ವೈ ಪುರುಷಾಃ ಶೂರಾಃ ಸಂತಿ ಕಾಪುರುಷಾಸ್ತಥಾ।
ಉಭಾವೇತೌ ದೃಢೌ ಪಕ್ಷೌ ದೃಶ್ಯೇತೇ ಪುರುಷಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ 5-3-2 (31734)
ಏಕಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಜಾಯೇತೇ ಕುಲೇ ಕ್ಲೀಬಮಹಾಬಲೌ ।
ಫಲಾಫಲವತೀ ಶಾಖೇ ಯಥೈಕಸ್ಮಿನ್ವನಸ್ಪತೌ ॥ 5-3-3 (31735)
ನಾಭ್ಯಸೂಯಾಮಿ ತೇ ವಾಕ್ಯಂ ಬ್ರುವತೋ ಲಾಂಗಲಧ್ವಜ।
ಯೇ ತು ಶೃಣ್ವಂತಿ ತೇ ವಾಕ್ಯಂ ತಾನಸೂಯಾಮಿ ಮಾಧವ ॥ 5-3-4 (31736)
ಕಥಂ ಹಿ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ದೋಷಮಲ್ಪಮಪಿ ಬ್ರುವನ್।
ಲಭತೇ ಪರಿಷನ್ಮಧ್ಯೇ ವ್ಯಾಹರ್ತುಮಕುತೋಭಯಃ॥ 5-3-5 (31737)
ಸಮಾಹೂಯ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಜಿತವಂತೋಽಕ್ಷಕೋವಿದಾಃ।
ಅನಕ್ಷಜ್ಞಂ ಯಥಾಽಶ್ರದ್ಧಂ ತೇಷು ಧರ್ಮಜಯಃ ಕುತಃ। 5-3-6 (31738)
ಯದಿ ಕುಂತೀಸುತಂ ಗೇಹೇ ಕ್ರೀಡಂತಂ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ।
ಅಭಿಗಂಯ ಜಯೇಯುಸ್ತೇ ತತ್ತೇಷಾಂ ಧರ್ಮತೋ ಭವೇತ್ ॥ 5-3-7 (31739)
ಸಮಾಹೂಯ ತು ರಾಜಾನಂ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮರತಂ ಸದಾ।
ನಿಕೃತ್ಯಾ ಜಿತವಂತಸ್ತೇ ಕಿಂ ನು ತೇಷಾಂ ಪರಂ ಶುಭಂ ॥ 5-3-8 (31740)
ಕಥಂ ಪ್ರಣಿಪತೇಚ್ಚಾಯಮಿಹ ಕೃತ್ವಾ ಪಣಂ ಪರಂ।
ವನವಾಸಾದ್ವಿಮುಕ್ತರತು ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಪೈತಾಮಹಂ ಪದಂ ॥ 5-3-9 (31741)
ಯದ್ಯಯಂ ಪರವಿತ್ತಾನಿ ಕಾಮಯೇತ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಏವಮಪ್ಯಯಮತ್ಯಂತಂ ಪರಾನ್ನಾರ್ಹತಿ ಯಾಚಿತುಂ ॥ 5-3-10 (31742)
ಕಥಂ ಚ ಧರ್ಮಯುಕ್ತಾಸ್ತೇ ನ ಚ ರಾಜ್ಯಂ ಜಿಹೀರ್ಷವಃ।
ನಿವೃತ್ತವನವಾಸಾಂಸ್ತಾನ್ಯ ಆಹುರ್ವಿದಿತಾ ಇತಿ ॥ 5-3-11 (31743)
ಅನುನೀತಾ ಹಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ದ್ರೋಣೇನ ವಿದುರೇಣ ಚ।
ನ ವ್ಯವಸ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡೂನಾಂ ಪ್ರದಾತುಂ ಪೈತೃಕಂ ವಸು ॥ 5-3-12 (31744)
ಅಹಂ ತು ತಾಂಛಿತೈರ್ಬಾಣೈರನುನೀಯ ರಣೇ ಬಲಾತ್।
ಪಾದಯೋಃ ಪಾತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಕೌಂತೇಯಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-3-13 (31745)
ಅಥ ತೇ ನ ವ್ಯವಸ್ಯಂತಿ ಪ್ರಣಿಪಾತಾಯ ಧೀಮತಃ।
ಗಮಿಷ್ಯಂತಿ ಸಹಾಮಾತ್ಯಾ ಯಮಸ್ಯ ಸದನಂ ಪ್ರತಿ॥ 5-3-14 (31746)
ನ ಹಿ ತೇ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಸಂರಬ್ಧಸ್ಯ ಯುಯುತ್ಸತಃ।
ವೇಗಂ ಸಮರ್ಥಾಃ ಸಂಸೋದ್ಧುಂ ವಜ್ರಸ್ಯೇವ ಮಹೀಧರಾಃ ॥ 5-3-15 (31747)
ಕೋ ಹಿ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾನಂ ಕಶ್ಚ ಚಕ್ರಾಯುಧಂ ಯುಧಿ ।
ಮಾಂ ಚಾಪಿ ವಿಷಹೇತ್ಕ್ರುದ್ಧಂ ಕಶ್ಚ ಭೀಮಂ ದುರಾಸದಂ ॥ 5-3-16 (31748)
ಯಮೌ ಚ ದೃಢಧನ್ವಾನೌ ಯಮಕಲ್ಪೌ ಮಹಾದ್ಯುತೀ।
ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ವೀರೌ ಯಮಕಾಲೋಪಮದ್ಯುತೀ॥ 5-3-17 (31749)
ಕೋ ಜಿಜೀವಿಷುರಾಸಾದೇದ್ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚ ಪಾರ್ಷತಂ।
ಪಂಚೈತಾನ್ಪಾಂಡವೇಯಾಂಸ್ತು ದ್ರೌಪದ್ಯಾಃ ಕೀರ್ತಿವರ್ಧನಾನ್ ॥ 5-3-18 (31750)
ಸಮಪ್ರಮಾಣಾನ್ಪಾಂಡೂನಾಂ ಸಮವೀರ್ಯಾನ್ಮದೋತ್ಕಟಾನ್ ।
ಸೌಭದ್ರಂ ಚ ಮಹೇಷ್ವಾಸಮಮರೈರಪಿ ದುಃಸಹಂ ॥ 5-3-19 (31751)
ಗದಪ್ರದ್ಯುಂನಸಾಂಬಾಂಶ್ಚ ಕಾಲಸೂರ್ಯಾನಲೋಪಮಾನ್।
ತೇ ವಯಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರಂ ಶಕುನಿನಾ ಸಹ ॥ 5-3-20 (31752)
ಕರ್ಣಂ ಚೈವ ನಿಹತ್ಯಾಜಾವಭಿಷೇಕ್ಷ್ಯಾಮ ಪಾಂಡವಂ ।
ನಾಧರ್ಮೋ ವಿದ್ಯತೇ ಕಶ್ಚಿಚ್ಛತ್ರೂನ್ಹತ್ವಾಽಽತತಾಯಿನಃ ॥ 5-3-21 (31753)
ಅಧರ್ಂಯಮಯಶಸ್ಯಂ ಚ ಶಾತ್ರವಾಣಾಂ ಪ್ರಯಾಚನಂ।
ಹೃದ್ಭತಸ್ತಸ್ಯ ಯಃ ಕಾಮಸ್ತಂ ಕುರುಧ್ವಮತಂದ್ರಿತಾಃ ॥ 5-3-22 (31754)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಹ್ಯಯುದ್ಧೇನ ನ ರಾಜ್ಯಂ ದಾತುಮಿಚ್ಛತಿ।
ಅದ್ಯ ಪಾಂಡುಸುತೋ ರಾಜ್ಯಂ ಲಭತಾಂ ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ನಿಹತಾ ವಾ ರಣೇ ಸರ್ವೇ ಸ್ವಪ್ಸ್ಯಂತಿ ವಸುಧಾತಲೇ ॥ ॥ 5-3-23 (31755)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-3-3 ಫಲಾಫಲಾವತೀ। ಸುಪೋ ಲುಕ್ ಆರ್ಷಃ ಪೂರ್ವಸವರ್ಣೋ ವಾ ॥ 3 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 004
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.4. ಅಧ್ಯಾಯಃ 004
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದ್ರುಪದೇನ ಸಾತ್ಯಕಿಮತಾನುಮೋದನೇನ ರಾಜ್ಞಾಮಾಹ್ವಾನಾಯ ದೂತಪ್ರಸ್ಥನಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಪುರೋಹಿತಸ್ಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಪ್ರೇಷಣಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-4-0 (31756)
ದ್ರುಪದ ಉವಾಚ। 5-4-0x (3332)
ಏವಮೇತನ್ಮಹಾಬಾಹೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ನ ಸಂಶಯಃ।
ನ ಹಿ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜ್ಯಂ ಮಧುರೇಣ ಪ್ರದಾಸ್ಯತಿ ॥ 5-4-1 (31757)
ಅನುವರ್ತ್ಸ್ಯತಿ ತಂ ಚಾಪಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸುತಪ್ರಿಯಃ।
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ಚ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಾನ್ಮೌರ್ಖ್ಯಾದ್ರಾಧೇಯಸೌಬಲೌ ॥ 5-4-2 (31758)
ಬಲದೇವಸ್ಯ ವಾಕ್ಯಂ ತು ಮಮ ಜ್ಞಾನೇ ನ ಯುಜ್ಯತೇ।
ಏತದ್ಧಿ ಪುರುಷೇಣಾಗ್ರೇ ಕಾರ್ಯಂ ಸುನಯಮಿಚ್ಛತಾ ॥ 5-4-3 (31759)
ನ ತು ವಾಚ್ಯೋ ಮೃದುವಚೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಕಥಂಚನ ।
ನಹಿ ಮಾರ್ದವಸಾಧ್ಯೋಽಸೌ ಪಾಪಬುದ್ಧಿರ್ಮತೋ ಮಮ ॥ 5-4-4 (31760)
ಗರ್ದಭೇ ಮಾರ್ದವಂ ಕುರ್ಯಾದ್ಗೋಷು ತೀಕ್ಷ್ಣಂ ಸಮಾಚರೇತ್ ।
ಮೃದು ದುರ್ಯೋಧನೇ ವಾಕ್ಯಂ ಯೋ ಬ್ರೂಯಾತ್ಪಾಪಚೇತಸಿ ॥ 5-4-5 (31761)
ಮೃದುಂ ವೈ ಮನ್ಯತೇ ಪಾಪೋ ಭಾಷಮಾಣಮಶಕ್ತಿಕಂ ।
ಹಿತಮರ್ಥಂ ನ ಜಾನೀಯಾದಬುದ್ಧಿರ್ಮಾರ್ದವೇ ಸತಿ ॥ 5-4-6 (31762)
ಏತಚ್ಚೈವ ಕರಿಷ್ಯಾಮೋ ಯತ್ನಶ್ಚ ಕ್ರಿಯತಾಮಿಹ ।
ಪ್ರಸ್ಥಾಪಯಾಮ ಮಿತ್ರೇಭ್ಯೋ ಬಲಾನ್ಯುದ್ಯೋಜಯಂತು ನಃ ॥ 5-4-7 (31763)
ಶಲ್ಯಸ್ಯ ಧೃಷ್ಟಕೇತೋಶ್ಚ ಜಯತ್ಸೇನಸ್ಯ ವಾ ವಿಭೋ ।
ಕೇಕಯಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವೇಷಾಂ ದೂತಾ ಗಚ್ಛಂತು ಶೀಘ್ರಗಾಃ ॥ 5-4-8 (31764)
ಸ ಚ ದುರ್ಯೋಧನೋ ನೂನಂ ಪ್ರೇಷಯಿಷ್ಯತಿ ಸರ್ವಶಃ ।
ಪೂರ್ವಾಭಿಪನ್ನಾಃ ಸಂತಶ್ಚ ಭಜಂತೇ ಪೂರ್ವಚೋದನಂ ॥ 5-4-9 (31765)
ತತ್ವರಧ್ವಂ ನರೇಂದ್ರಾಣಾಂ ಪೂರ್ವಮೇವ ಪ್ರಚೋದನೇ ।
ಮಹದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಂ ವೋಢವ್ಯಮಿತಿ ಮೇ ವರ್ತತೇ ಮತಿಃ ॥ 5-4-10 (31766)
ಶಲ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರೇಷ್ಯತಾಂ ಶೀಘ್ರಂ ಯೇ ಚ ತಸ್ಯಾನುಗಾ ನೃಪಾಃ ।
ಭಗದತ್ತಾಯ ರಾಜ್ಞೇ ಚ ಪೂರ್ವಸಾಗರವಾಸಿನೇ ॥ 5-4-11 (31767)
ಅಮಿತೌಜಸೇ ತಥೋಗ್ರಾಯ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಾಯಾಂಧಕಾಯ ಚ।
ದೀರ್ಘಪ್ರಜ್ಞಾಯ ಶೂರಾಯ ರೋಚಮಾನಾಯ ವಾ ವಿಭೋ ॥ 5-4-12 (31768)
ಆನೀಯತಾಂ ಬೃಹಂತಶ್ಚ ಸೇನಾಬಿಂದುಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ ।
ಸೇನಜಿತ್ಪ್ರತಿಬಿಂಧ್ಯಶ್ಚ ಚಿತ್ರವರ್ಮಾ ಸುವಾಸ್ತುಕಃ ॥ 5-4-13 (31769)
ಬಾಹ್ಲೀಕೋ ಮುಂಜಕೇಶಶ್ಚ ಚೈದ್ಯಾಧಿಪತಿರೇವ ಚ।
ಸುಪಾರ್ಶ್ವಶ್ಚ ಸುಬಾಹುಶ್ಚ ಪೌರವಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-4-14 (31770)
ಶಕಾನಾಂ ಪಹ್ಲವಾನಾಂ ಕರ್ಣವೇಷ್ಟಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ ॥
ಸುರಾರಿಶ್ಚ ನದೀಜಶ್ಚ ಕರ್ಣವೇಷ್ಟಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ ॥ 5-4-15 (31771)
ನೀಲಶ್ಚ ವೀರಧರ್ಮಾ ಚ ಭೂಮಿಪಾಲಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್ ।
ದುರ್ಜಯೋ ದಂತವಕ್ರಶ್ಚ ರುಕ್ಮೀ ಚ ಜನಮೇಜಯಃ ॥ 5-4-16 (31772)
ಆಷಾಢೋ ವಾಯುವೇಗಶ್ಚ ಪೂರ್ವಪಾಲೀ ಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ ।
ಭೂರಿತೇಜಾ ದೇವಕಶ್ಚ ಏಕಲವ್ಯಃ ಸಹಾತ್ಮಜೈಃ ॥ 5-4-17 (31773)
ಕಾರೂಷಕಾಶ್ಚ ರಾಜಾನಃ ಕ್ಷೇಮಧೂರ್ತಿಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್ ।
ಕಾಂಭೋಜಾ ಋಷಿಕಾ ಯೇ ಚ ಪಶ್ಚಿಮಾನೂಪಕಾಶ್ಚ ಯೇ ॥ 5-4-18 (31774)
ಜಯತ್ಸೇನಶ್ಚ ಕಾಶ್ಯಶ್ಚ ತಥಾ ಪಂಚನದಾ ನೃಪಾಃ ॥
ಜಾನಕಿಶ್ಚ ದುರ್ಧರ್ಷಃ ಪಾರ್ವತೀಯಾಶ್ಚ ಯೇ ನೃಪಾಃ ॥ 5-4-19 (31775)
ಜಾನಕಿಶ್ಚ ಸುಶರ್ಮಾ ಚ ಮಣಿಮಾನ್ಯೋತಿಮತ್ಸಕಃ।
ಪಾಂಶುರಾಷ್ಟ್ರಾಧಿಪಶ್ಚೈವ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್ ॥ 5-4-20 (31776)
ತುಂಡಶ್ಚ ದಂಡಧಾರಶ್ಚ ಬೃಹತ್ಸೇನಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್।
ಅಪರಾಜಿತೋ ನಿಷಾದಶ್ಚ ಶ್ರೇಣಿಮಾನ್ವಸುಮಾನಪಿ ॥ 5-4-21 (31777)
ಬೃಹದ್ಬಲೋ ಮಹೌಜಾಶ್ಚ ಬಾಹುಃ ಪರಪುರಂಜಯಃ ।
ಸಮುದ್ರಸೇನೋ ರಾಜಾ ಚ ಸಹ ಪುತ್ರೇಣ ವೀರ್ಯವಾನ್ ॥ 5-4-22 (31778)
ಉದ್ಭವಃ ಕ್ಷೇಮಕಶ್ಚೈವ ವಾಟಧಾನಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ ।
ಶ್ರುತಾಯುಶ್ಚ ದೃಢಾಯುಶ್ಚ ಸಾಲ್ವಪುತ್ರಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್ ॥ 5-4-23 (31779)
ಕುಮಾರಶ್ಚ ಕಲಿಂಗಾನಾಮೀಶ್ವರೋ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ ।
ಏತೇಷಾಂ ಪ್ರೇಷ್ಯತಾಂ ಶೀಘ್ರಮೇತದ್ಧಿ ಮಮ ರೋಚತೇ ॥ 5-4-24 (31780)
ಅಯಂ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಿದ್ವಾನ್ಮಮ ರಾಜನ್ಪುರೋಹಿತಃ।
ಪ್ರೇಷ್ಯತಾಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಯ ವಾಕ್ಯಮಸ್ಮೈ ಪ್ರದೀಯತಾಂ ॥ 5-4-25 (31781)
ಯಥಾ ದುರ್ಯೋಧನೋ ವಾಚ್ಯೋ ಯಥಾ ಸಾಂತನವೋ ನೃಪಃ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಯಥಾ ವಾಚ್ಯೋ ದ್ರೋಣಶ್ಚ ರಥಿನಾಂ ವರಃ ॥ ॥ 5-4-26 (31782)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-4-2 ಕಾರ್ಪಣ್ಯಾತ್ ತದನ್ನಭಕ್ಷಣೇನ ದೈನ್ಯಾತ್ ॥ 2 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 005
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.5. ಅಧ್ಯಾಯಃ 005
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ದ್ರುಪದವಾಕ್ಯಪ್ರಶಂಸನಪೂರ್ವಕಂ ರಾಜ್ಞಾಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಚ ದೂತಪುರೋಹಿತಪ್ರೇಷಣಂ ಸಂದಿಶ್ಯ ದ್ವಾರಕಾಂಪ್ರತಿ ಗಮನಂ ॥ 1 ॥ ವಿರಾಟದ್ರುಪದದೂತಾಹೂದಾನಾಂ ರಾಜ್ಞಾಮಾಗಮನಂ ॥ 2 ॥ ದುರ್ಯೋಧನದೂತಾಹೂತಾನಾಂ ಚ ರಾಜ್ಞಾಮಾಗಮನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-5-0 (31783)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-5-0x (3333)
ದ್ರುಪದೇನೈವಮುಕ್ತೇ ತು ವಾಕ್ಯೇ ವಾಕ್ಯವಿದಾಂ ವರಃ।
ವಸುದೇವಸುತಸ್ತತ್ರ ಪೃಷ್ಣಿಸಿಂಹೋಽಬ್ರವೀದಿದಂ ॥ 5-5-1 (31784)
ಉಪಪನ್ನಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಂ ಸೋಮಕಾನಾಂ ಧುರಂಧರೇ।
ಅರ್ಥಸಿದ್ಧಿಕರಂ ರಾಜ್ಞಃ ಪಾಂಡವಸ್ಯಾಮಿತೌಜಸಃ ॥ 5-5-2 (31785)
ಏತಚ್ಚ ಪೂರ್ವಂ ಕಾರ್ಯಂ ನಃ ಸುನೀತಿಮಭಿಕಾಂಕ್ಷತಾಂ।
ಅನ್ಯಥಾ ಹ್ಯಾಚರನ್ಕರ್ಮ ಪುರುಷಃ ಸ್ಯಾತ್ಸುಬಾಲಿಶಃ ॥ 5-5-3 (31786)
ಕಿಂ ತು ಸಂಬಂಧಕಂ ತುಲ್ಯಮಸ್ಮಾಕಂ ಕುರುಪಾಂಡುಷು।
ಯಥೇಷ್ಟಂ ವರ್ತಮಾನೇಷು ಪಾಂಡವೇಷು ಚ ತೇಷು ಚ ॥ 5-5-4 (31787)
ತೇ ವಿವಾಹಾರ್ಥಮಾನೀತಾ ವಯಂ ಸರ್ವೇ ತಥಾ ಭವಾನ್ ।
ಕೃತೇ ವಿವಾಹೇ ಮುದಿತಾ ಗಮಿಷ್ಯಾಮೋ ಗೃಹಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ 5-5-5 (31788)
ಭವಾನ್ವೃದ್ಧತಮೋ ರಾಜ್ಞಾಂ ವಯಸಾ ಚ ಶ್ರುತೇನ ಚ।
ಶಿಷ್ಯವತ್ತೇ ವಯಂ ಸರ್ವೇ ಭವಾಮೇಹ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-5-6 (31789)
ಭವಂತಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಶ್ಚ ಸತತಂ ಬಹು ಮನ್ಯತೇ।
ಆಚಾರ್ಯಯೋಃ ಸಖಾ ಚಾಸಿ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಚ ಕೃಪಸ್ವ ಚ ॥ 5-5-7 (31790)
ಸ ಭವಾನ್ಪ್ರೇಷಯತ್ವದ್ಯ ಪಾಂಡವಾರ್ಥಕರಂ ವಚಃ।
ಸರ್ವೇಷಾಂ ನಿಶ್ಚಿತಂ ತನ್ನಃ ಪ್ರೇಷಯಿಷ್ಯತಿ ಯದ್ಭವಾನ್ ॥ 5-5-8 (31791)
ಯದಿ ತಾವಚ್ಛಮಂ ಕುರ್ಯನ್ನ್ಯಾಯೇನ ಕುರುಪುಂಗವಃ।
ನ ಭವೇತ್ಕುರುಪಾಂಡೂನಾಂ ಸೌಭ್ರಾತ್ರೇಣ ಮಹಾನ್ಕ್ಷಯಃ ॥ 5-5-9 (31792)
ಅಥ ದರ್ಪಾನ್ವಿತೋ ಮೋಹಾನ್ನ ಕುರ್ಯಾದ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಜಃ ।
ಅನ್ಯೇಷಾಂ ಪ್ರೇಷಯಿತ್ವಾ ಚ ಪಶ್ಚಾದಸ್ಮಾನ್ಸಭಾಹ್ವಯೇ ॥ 5-5-10 (31793)
ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಂದಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯಃ ಸಬಾಂಧವಃ ।
ನಿಷ್ಠಾಮಾಪತ್ಸ್ಯತೇ ಮೂಢಃ ಕ್ರುದ್ಧೇ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಿ ॥ 5-5-11 (31794)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-5-12x (3334)
ತತಃ ಸತ್ಕೃತ್ಯ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ವಿರಾಟಃ ಪೃಥಿವೀಪತಿಃ ।
ಗೃಹಾನ್ಪ್ರಸ್ಥಾಪಯಾಮಾಸ ಸಗಣಂ ಸಹಬಾಂಧವಂ ॥ 5-5-12 (31795)
ದ್ವಾರಕಂ ತು ಗತೇ ಕೃಷ್ಣೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಪುರೋಗಮಾಃ।
ಚಕ್ರುಃ ಸಾಂಘ್ರಾಮಿಕಂ ಸರ್ವಂ ವಿರಾಟಶ್ಚ ಮಹೀಪತಿಃ ॥ 5-5-13 (31796)
ತತಃ ಸಂಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ವಿರಾಟಃ ಸಹ ಬಾಂಧವೈಃ ।
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂಮಿಪಾಲಾನಾಂ ದ್ರುಪದಶ್ಚ ಮಹೀಪತಿಃ ॥ 5-5-14 (31797)
ವಚನಾತ್ಕುರುಸಿಂಹಾನಾಂ ಮತ್ಸ್ಯಪಾಂಚಾಲಯೋಶ್ಚ ತೇ ।
ಸಮಾಜಗ್ಮುರ್ಮಹೀಪಾಲಾಃ ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟಾ ಮಹಾಬಲಾಃ ॥ 5-5-15 (31798)
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಸಮಾಗಚ್ಛನ್ಮಹದ್ಬಲಂ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸುತಾಶ್ಚಾಪಿ ಸಮಾನಿನ್ಯುರ್ಮಹೀಪತೀನ್ ॥ 5-5-16 (31799)
ಸಮಾಕುಲಾ ಮಹೀ ರಾಜನ್ಕುರುಪಾಂಡವಕಾರಣಾತ್।
ತದಾ ಸಮಭವತ್ಕೃತ್ಸ್ನಾ ಸಂಪ್ರಯಾಣೇ ಮಹೀಕ್ಷಿತಾಂ ॥ 5-5-17 (31800)
ಸಂಕುಲಾ ಚ ತದಾ ಭೂಮಿಶ್ಚತುರಂಗವಲಾನ್ವಿತಾ।
ಬಲಾನಿ ತೇಷಾಂ ವೀರಾಣಾಮಾಗಚ್ಛಂತಿ ತತಸ್ತತಃ ॥ 5-5-18 (31801)
ಚಾಲಯಂತೀವ ಗಾಂ ದೇವೀಂ ಸಪರ್ವತವನಾಮಿಮಾಂ।
ತತಃ ಪ್ರಜ್ಞಾವಯೋವೃದ್ಧಂ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಃ ಸ್ವಪುರೋಹಿತಂ।
ಕುರುಭ್ಯಃ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮತೇ ಸ್ಥಿತಃ ॥ ॥ 5-5-19 (31802)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೇಗಪರ್ವಣಿ ಪ಼ಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-5-4 ಸಂಬಂಧಕಂ ತುತ್ಯಮಿತಿ। ಪಾಂಡವೇಷು ಕುಂತೀದ್ವಾರಾ । ಕುರುಷು ದುರ್ಯೋಧನಕನ್ಯಾಯಾಃ ಸಾಂಬೇನಾಹರಣಾತ್ ॥ 5-5-11 ನಿಷ್ಠಾಂ ನಾಶಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 006
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.6. ಅಧ್ಯಾಯಃ 006
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದ್ರುಪದೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಪುರೋಹಿತಪ್ರೇಷಣಂ ॥ 1 ॥ ಪುರೋಹಿತಸ್ಯ ಹಾಸ್ತಿನಪುರಗಮನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-6-0 (31803)
ದ್ರುಪದ ಉವಾಚ। 5-6-0x (3335)
ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಾಣಿನಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿನಃ।
ಬುದ್ಧಿಮತ್ಸು ನರಾಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಾ ನರೇಷ್ವಪಿ ದ್ವಿಜಾತಯಃ ॥ 5-6-1 (31804)
ದ್ವಿಜೇಷು ವೈದ್ಯಾಃ ಶ್ರೇಯಾಂಸೋ ವೈದ್ಯೇಷು ಕೃತಬುದ್ಧಯಃ।
ಕೃತಬುದ್ಧಿಷು ಕರ್ತಾರಃ ಕರ್ತೃಷು ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಃ ॥ 5-6-2 (31805)
ಸ ಭವಾನ್ಕೃಬುದ್ಧೀನಾಂ ಪ್ರಧಾನ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ।
ಕುಲೇನ ಚ ವಿಶಿಷ್ಟೋಽಸಿ ವಯಸಾ ಚ ಶ್ರುತೇನ ಚ।
ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಸದೃಶಶ್ಚಾಸಿ ಶುಕ್ರೇಣಾಂಗಿರಸೇನ ಚ ॥ 5-6-3 (31806)
ವಿದಿತಂ ಚಾಪಿ ತೇ ಸರ್ವಂ ಯಥಾವೃತ್ತಃ ಸ ಕೌರವಃ ।
ಪಾಂಡವಶ್ಚ ಯಥಾವೃತ್ತಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-6-4 (31807)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ವಿದಿತೇ ವಂಚಿತಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಪರೈಃ ।
ವಿದುರೇಣಾನುನೀತೋಽಪಿ ಪುತ್ರಮೇವಾನುವರ್ತತೇ ॥ 5-6-5 (31808)
ಶಕುನಿರ್ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಂ ಹಿ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಸಮಾಹ್ವಯತ್ ।
ಅನಕ್ಷಜ್ಞಂ ಮತಾಕ್ಷಃ ಸನ್ಕ್ಷತ್ರವೃತ್ತೇ ಸ್ಥಿತಂ ಶುಚಿಂ ॥ 5-6-6 (31809)
ತೇ ತಥಾ ವಂಚಯಿತ್ವಾ ತು ಧರ್ಮರಾಜಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ।
ನ ಕಸ್ಯಾಂಚಿದವಸ್ಥಾಯಾಂ ರಾಜ್ಯಂ ದಾಸ್ಯಂತಿ ವೈ ಸ್ವಯಂ ॥ 5-6-7 (31810)
ಭವಾಂಸ್ತು ಧರ್ಮಸಂಯುಕ್ತಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಬ್ರುವನ್ವಚಃ ।
ಮನಾಂಸಿ ತಸ್ಯ ಯೋಧಾನಾಂ ಧ್ರುವಮಾವರ್ತಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-6-8 (31811)
ವಿದುರಶ್ಚಾಪಿ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ಸಾಧಯಿಷ್ಯತಿ ತಾವಕಂ।
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಕೃಪಾದೀನಾಂ ಭೇದಂ ಸಂಜನಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-6-9 (31812)
ಅಮಾತ್ಯೇಷು ಚ ಭಿನ್ನೇಷು ಯೋಧೇಷು ವಿಮುಖೇಷು ಚ।
ಪುನರೇಕತ್ರ ಕರಣಂ ತೇಷಾಂ ಕರ್ಮ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-6-10 (31813)
ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ಪಾರ್ಥಾಃ ಸುಖಮೇಕಾಗ್ರಬುದ್ಧಯಃ।
ಸೇನಾಕರ್ಮ ಕರಿಷ್ಯಂತಿ ದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ಚೈವ ಸಂಚಯಂ ॥ 5-6-11 (31814)
ಭಿದ್ಯಮಾನೇಷು ಚ ಸ್ವೇಷು ಲಂಬಮಾನೇ ತಥಾ ತ್ವಯಿ।
ನ ತಥಾ ತೇ ಕರಿಷ್ಯಂತಿ ಸೇನಾಕರ್ಮ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-6-12 (31815)
ಏತತ್ಪ್ರಯೋಜನಂ ಚಾತ್ರ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನೋಪಲಭ್ಯತೇ।
ಸಂಗತ್ಯಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಶ್ಚ ಕುರ್ಯಾದ್ಧರ್ಂಯಂ ವಚಸ್ತವ ॥ 5-6-13 (31816)
ಸ ಭವಾಂಧರ್ಮಯುಕ್ತಶ್ಚ ಧರ್ಂಯಂ ತೇಷು ಸಮಾಚರನ್ ।
ಕೃಪಾಲುಷು ಪರಿಕ್ಲೇಶಾನ್ಪಾಂಡವೀಯಾನ್ಪ್ರಕೀರ್ತಯನ್ ॥ 5-6-14 (31817)
ವೃದ್ಧೇಷು ಕುಲಧರ್ಮಂ ಚ ಬ್ರುವನ್ಪೂರ್ವೈರನುಷ್ಠಿತಂ ।
ವಿಭೇತ್ಸ್ಯತಿ ಮನಾಂಸ್ಯೇಷಮಿತಿ ಮೇ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-6-15 (31818)
ನ ಚ ತೇಭ್ಯೋ ಭಯಂ ತೇಽಸ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹ್ಯಸಿ ವೇದವಿತ್ ।
ದೂತಕರ್ಮಣಿ ಯುಕ್ತಶ್ಚ ಸ್ಥವಿರಶ್ಚ ವಿಶೇಷತಃ ॥ 5-6-16 (31819)
ಸ ಭವಾನ್ಪುಷ್ಯಯೋಗೇನ ಮುಹೂರ್ತೇನ ಜಯೇನ ಚ।
ಕೌರವೇಯಾನ್ಪ್ರಯಾತ್ವಾಶು ಕೌಂತೇಯಸ್ಯಾರ್ಥಸಿದ್ಧಯೇ ॥ 5-6-17 (31820)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-6-18x (3336)
ತಥಾಽನುಶಿಷ್ಟಃ ಪ್ರಯಯೌ ದ್ರುಪದೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ।
ಪುರೋಧಾ ವೃತ್ತಸಂಪನ್ನೋ ನಗರಂ ನಾಗಸಾಹ್ವಯಂ ॥ 5-6-18 (31821)
ಶಿಷ್ಯೈಃ ಪರಿವೃತೋ ವಿದ್ವಾನ್ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥಕೋವಿದಃ ।
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಹಿತಾರ್ಥಾಯ ಕೌರವಾನ್ಪ್ರತಿಜಗ್ಮಿವಾನ್ ॥ ॥ 5-6-19 (31822)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-6-2 ವೈದ್ಯಾಃ ವಿದ್ಯಾವಂತಃ । ಕೃತಬುದ್ಧಯಃ ಸಿದ್ಧಾಂತಜ್ಞಾಃ ॥ 2 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 007
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.7. ಅಧ್ಯಾಯಃ 007
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನಾರ್ಜುನಯೋಃ ಕೃಷ್ಣದರ್ಶನಾಯ ಯದೃಚ್ಛಯಾ ಯುಗಪತ್ ದ್ವಾರಕಾಗಮನಂ ॥ 1 ॥ ಅರ್ಜುನೇನ ಸಾರಥ್ಯೇನ ವರಯಿತ್ವಾ ತೇನ ಸಹ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸಮೀಪಗಮನಂ ॥ 2 ॥ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ನಾರಾಯಣಾಹ್ವಯಕೃಷ್ಣಕುಮಾರಾನಾದಾಯ ಕೃತವರ್ಮಣಾಸಹ ಸ್ವಪುರಗಮನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-7-0 (31823)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-7-0x (3337)
ಪುರೋಹಿತಂ ತೇ ಪ್ರಸ್ಥಾಪ್ಯ ನಗರಂ ನಾಗಸಾಹ್ವಯಂ।
ದೂತಾನ್ಪ್ರಸ್ಥಾಪಯಾಮಾಸುಃ ಪಾರ್ಥಿವೇಭ್ಯಸ್ತತಸ್ತತಃ ॥ 5-7-1 (31824)
ಪ್ರಸ್ಥಾಪ್ಯ ದೂತಾನನ್ಯತ್ರ ದ್ವಾರಕಾಂ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ ।
ಸ್ವಯಂ ಜಗಾಮ ಕೌರವ್ಯಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-7-2 (31825)
ಗತೇ ದ್ವಾರವತೀಂ ಕೃಷ್ಣ ಬಲದೇವೇ ಚ ಮಾಧವೇ।
ಸಹ ವೃಷ್ಣ್ಯಂಧಕೈಃ ಸರ್ವೈರ್ಭೋಜೈಶ್ಚ ಶತಶಸ್ತದಾ ॥ 5-7-3 (31826)
ಸರ್ವಮಾಗಮಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ವಿಚೇಷ್ಟಿತಂ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾತ್ಮಜೋ ರಾಜಾ ಗೂಢೈಃ ಪ್ರಣಿಹಿತೈಶ್ಚರೈಃ ॥ 5-7-4 (31827)
ಸ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಾಧವಂ ಯಾಂತಂ ಸದಶ್ವೈರನಿಲೋಪಮೈಃ ।
ಬಲೇನ ನಾತಿಮಹತಾ ದ್ವಾರಕಾಮಭ್ಯಯಾತ್ಪುರೀಂ ॥ 5-7-5 (31828)
ತಮೇವ ದಿವಸಂ ಚಾಪಿ ಕೌಂತೇಯಃ ಪಾಂಡುನಂದನಃ ।
ಆನನ್ರತನಗರೀಂ ರಂಯಾಂ ಜಗಾಮಾಶು ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-7-6 (31829)
ತೌ ಯಾತ್ವಾ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೌ ದ್ವಾರಕಾಂ ಕುರುನಂದನೌ ।
ಸುಪ್ತಂ ದದೃಶತುಃ ಕೃಷ್ಣಂ ಶಯಾನಂ ಚಾಭಿಜಗ್ಮತುಃ ॥ 5-7-7 (31830)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತು ಪ್ರಥಮಂ ವಾಸುದೇವಮುಪಾಶ್ರಯತ್ ।
ಉಚ್ಛೀರ್ಷತಶ್ಚ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ನಿಷಸಾದ ವರಾಸನೇ ॥ 5-7-8 (31831)
ತತಃ ಕಿರೀಟೀ ತಸ್ಯಾನು ಪ್ರವಿವೇಶ ಮಹಾಮನಾಃ ।
ಪಶ್ಚಾರ್ಧೇ ತು ಸ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಪ್ರಹ್ವೋಽತಿಷ್ಠತ್ಕೃತಾಂಜಲಿಃ ॥ 5-7-9 (31832)
ಪ್ರತಿಬುದ್ಧಃ ಸ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೋ ದದರ್ಶಾಗ್ರೇ ಕಿರೀಟಿನಾಂ।
ಸಿಂಹಾಸನಗತಂ ಪಶ್ಚಾತ್ಪರಿವೃತ್ಯ ಚ ದೃಷ್ಟವಾನ್ ॥ 5-7-10 (31833)
ಸ ತಯೋಃ ಸ್ವಾಗತಂ ಕೃತ್ವಾ ಯಥಾವತ್ಪ್ರತಿಪೂಜ್ಯ ತೌ ।
ತದಾಗಮನಜಂ ಹೇತುಂ ಪಪ್ರಚ್ಛ ಮಧುಸೂದನಃ ॥ 5-7-11 (31834)
ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃಷ್ಣಾಮುವಾಚ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ।
ವಿಗ್ರಹೇಽಸ್ಮಿನ್ಭವಾನ್ಸಾಹ್ಯಂ ಮಮ ದಾತುಮಿಹಾರ್ಹತಿ ॥ 5-7-12 (31835)
ಸಮಂ ಹಿ ಭವತಃ ಸಖ್ಯಂ ಮಮ ಚೈವಾರ್ಜುನೇಽಪಿ ಚ।
ತಥಾ ಸಂಬಂಧಕಂ ತುಲ್ಯಮಸ್ಮಾಕಂ ತ್ವಯಿ ಮಾಧವ ॥ 5-7-13 (31836)
ಅಹಂ ಚಾಭಿಗತಂ ಸಂತೋ ಭಜಂತೇ ಪೂರ್ವಸಾರಿಣಃ ॥
ತ್ವಂ ಚ ಶ್ರೇಷ್ಠತಮೋ ಲೋಕೇ ಸತಾಮದ್ಯ ಜನಾರ್ದನ । 5-7-14 (31837)
ಸತತಂ ಸಂಮತಶ್ಚೈವ ಸದ್ವೃತ್ತಮನುಪಾಲಯ ॥ 5-7-15 (31838)
ಕೃಷ್ಣ ಉವಾಚ। 5-7-16x (3338)
ಭವಾನಭಿಗತಃ ಪೂರ್ವಮತ್ರ ಮೇ ನಾಸ್ತಿ ಸಂಶಯಃ।
ದೃಷ್ಟಸ್ತು ಪ್ರಥಮಂ ರಾಜನ್ಮಯಾ ಪಾರ್ಥೋ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-7-16 (31839)
ತವ ಪೂರ್ವಾಭಿಗಮನಾತ್ಪೂರ್ವಂ ಚಾಪ್ಯಸ್ಯ ದರ್ಶನಾತ್ ।
ಸಾಹಾಯ್ಯಮುಭಯೋರೇವ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಸುಯೋಧನ ॥ 5-7-17 (31840)
ಪ್ರವಾರಣಂ ತು ಬಾಲಾನಾಂ ಪೂರ್ವಂ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ಶ್ರುತಿಃ।
ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರವಾರಣಂ ಪೂರ್ವಮರ್ಹಃ ಪಾರ್ಥೋ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-7-18 (31841)
ಮತ್ಸಂಹನನತುಲ್ಯಾನಾಂ ಗೋಪಾನಾಮರ್ಬುದಂ ಮಹತ್।
ನಾರಾಯಣಾ ಇತಿ ಖ್ಯಾತಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಂಗ್ರಾಮಯೋಧಿನಃ ॥ 5-7-19 (31842)
ತೇ ವಾ ಯುಧಿ ದುರಾಧರ್ಷಾ ಭವಂತ್ವೇಕಸ್ಯ ಸೈನಿಕಾಃ ।
ಅಯುಧ್ಯಮಾನಃ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ನ್ಯಸ್ತಶಸ್ತ್ರೋಽಹಮೇಕತಃ ॥ 5-7-20 (31843)
ಆಭ್ಯಾಮನ್ಯತರಂ ಪಾರ್ಥ ಯತ್ತೇ ಹೃದ್ಯತರಂ ಮತಂ।
ತದ್ವೃಣೀತಾಂ ಭವಾನಗ್ರೇ ಪ್ರವಾರ್ಯಸ್ತ್ವಂ ಹಿ ಧರ್ಮತಃ ॥ 5-7-21 (31844)
` ಏತದ್ವಿದಿತ್ವಾ ಕೌಂತೇಯ ವಿಚಾರ್ಯ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ತಾನ್ವಾ ವರಯ ಸಾಹಾಯ್ಯೇ ಮಾಂ ಸಾಚಿವ್ಯೇಽಥವಾ ಪುನಃ ' 5-7-22 (31845)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-7-23x (3339)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ಕೃಷ್ಣೇನ ಕುಂತೀಪುತ್ರೇ ಧನಂಜಯಃ।
ಅಯುಧ್ಯಮಾನಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ವರಯಾಮಾಸ ಕೇಶವಂ॥ 5-7-23 (31846)
ನಾರಾಯಣಮಮಿಘ್ನಂ ಕಾಮಾಜ್ಜಾತಮಜಂ ನೃಷು ।
ಸರ್ವಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಪುರತೋ ದೇವದಾನವಯೋರಪಿ ॥ 5-7-24 (31847)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತು ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಸರ್ವಮಾವರಯತ್ತದಾ ।
ಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ಮಹಸ್ರಂ ತು ಯೋಧಾನಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಭಾರತ ॥ 5-7-25 (31848)
ಕೃಷ್ಣಂ ಚಾಪಹೃತಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸಂಪ್ರಾಪ ಪರಮಾಂ ಮುದಂ ।
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತು ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಸರ್ವಮಾದಾಯ ಪಾರ್ಥಿವಃ ॥ 5-7-26 (31849)
ತತೋಽಭ್ಯಯಾದ್ಭೀಮಬಲೋ ರೌಹಿಣೇಯಂ ಮಹಾಬಲಂ ।
ಸರ್ವಂ ಚಾಗಮನೇ ಹೇತುಂ ಸ ತಸ್ಮೈ ಸಂನ್ಯವೇದಯತ್।
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ತತಃ ಶೌರಿರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಮಿದಂ ವಚಃ ॥ 5-7-27 (31850)
ಬಲದೇವ ಉವಾಚ। 5-7-28x (3340)
ವಿದಿತಂ ತೇ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ಸರ್ವಂ ಭವಿತುಮರ್ಹತಿ।
ಯನ್ಮಯೋಕ್ತಂ ವಿರಾಟಸ್ಯ ಪುರಾ ವೈವಾಹಿಕೇ ತದಾ ॥ 5-7-28 (31851)
ನಿಗೃಹ್ಯೋಕ್ತೋ ಹೃಷೀಕೇಶಸ್ತ್ವದರ್ಥಂ ಕುರುನಂದನ।
ಮಯಾ ಸಂಬಂಧಕಂ ತುಲ್ಯಮಿತಿ ರಾಜನ್ಪುನಃಪುನಃ ॥ 5-7-29 (31852)
ನ ಚ ತದ್ವಾಕ್ಯಮುಕ್ತಂ ವೈ ಕೇಶವಂ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯತ।
ನ ಚಾಹಮುತ್ಸಹೇ ಕೃಷ್ಣಂ ವಿನಾ ಸ್ಥಾತುಮಪಿ ಕ್ಷಣಂ॥ 5-7-30 (31853)
ನಾಹಂ ಸಹಾಯಃ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ನಾಪಿ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ವೈ ।
ಇತಿ ಮೇ ನಿಶ್ಚಿತಾ ಬುದ್ಧಿರ್ವಾಸುದೇವಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಹ ॥ 5-7-31 (31854)
ಜಾತೋಽಸಿ ಭಾರತೇ ವಂಶೇ ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಪೂಜಿತೇ ।
ಗಚ್ಛ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಧರ್ಮೇಣ ಕ್ಷಾತ್ರೇಣ ಪುರುಷರ್ಷಭ ॥ 5-7-32 (31855)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-7-33x (3341)
ಇತ್ಯೇವಮುಕ್ತಸ್ತು ತದಾ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಹಲಾಯುಧಂ।
ಕೃಷ್ಣಂ ಚಾಪಿ ಮಹಾಬಾಹುಮಾಮಂತ್ರ್ಯ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-7-33 (31856)
ಸೋಽಭ್ಯಯಾತ್ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸುತೋ ನೃಪಃ ।
ಕೃತವರ್ಮಾ ದದೌ ತಸ್ಯ ಸೇನಾಮಕ್ಷೌಹಿಣೀಂ ತದಾ ॥ 5-7-34 (31857)
ಸ ತೇನ ಸರ್ವಸೈನ್ಯೇನ ಭೀಮೇನ ಕುರುನಂದನಃ ।
ವೃತಃ ಪರಿಯಯೌ ಹೃಷ್ಟಃ ಸುಹೃದಃ ಸಂಪ್ರಹರ್ಷಯನ್ ॥ 5-7-35 (31858)
ತತಃ ಪೀತಾಂಬರಧರೋ ಜಗತ್ಸ್ರಷ್ಟಾ ಜನಾರ್ದನಃ ।
ಗತೇ ದುರ್ಯೋಧನೇ ಕೃಷ್ಣಃ ಕಿರೀಟಿನಮಥಾಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-7-36 (31859)
ಅಯುಧ್ಯಮಾನಃ ಕಾಂ ಬೃದ್ಧಿಮಾಸ್ಥಾಯಾಹಂ ವೃತಸ್ತ್ವಯಾ । 5-7-37 (31860)
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ।
ಭವಾನ್ಸಮರ್ಥಸ್ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ನಿಹಂತುಂ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ।
ನಿಹಂತುಮಹಮಷ್ಯೇಕಃ ಸಮರ್ಥಃ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ ॥ 5-7-37x (3342)
ಭವಾಂಸ್ತು ಕೀರ್ತಿಮಾಂʼಲ್ಲೋಕೇ ತದ್ಯಶಸ್ತ್ವಾಂ ಗಮಿಷ್ಯತಿ।
ಯಶಸಾಂ ಚಾಹಮಪ್ಯರ್ಥೀ ತಸ್ಮಾದಸಿ ಮಯಾ ವೃತಃ ॥ 5-7-38 (31861)
ಸಾರಥ್ಯಂ ತು ತ್ವಯಾ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ಮೇ ಮಾನಸಂ ಸದಾ।
ಚಿರರಾತ್ರೇಪ್ಸಿತಂ ಕಾಮಂ ತದ್ಭವಾನ್ಕರ್ತುಮರ್ಹತಿ ॥ 5-7-39 (31862)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-7-40x (3343)
ಉಪಪನ್ನಮಿದಂ ಪಾರ್ಥ ಯತ್ಸ್ಪರ್ಧಸಿ ಮಯಾ ಸಹ।
ಸಾರಥ್ಯಂ ತೇ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಕಾಮಃ ಸಂಪದ್ಯತಾಂ ತವ ॥ 5-7-40 (31863)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-7-41x (3344)
ಏವಂ ಪ್ರಮುದಿತಃ ಪಾರ್ಥಃ ಕುಷ್ಣೇನ ಸಹಿತಸ್ತದಾ।
ವೃತೋ ದಾಶಾರ್ಹಪ್ರವರೈಃ ಪುನರಾಯಾದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ॥ ॥ 5-7-41 (31864)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-7-10 ಪ್ರವಾರಣಂ ಈಪ್ಸಿತಸಾದಾನಂ। ಪೂರ್ವಮರ್ಹಃ ತ್ವತ್ತಃ ಕನಿಷ್ಠತ್ವಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 10 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 008
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.8. ಅಧ್ಯಾಯಃ 008
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತ್ಯಾಗಚ್ಛತಃ ಶಲ್ಯಸ್ಯ ಮಾರ್ಗೇ ಭ್ರಮಾಹುರ್ಯೋಧನಸಭಾಪ್ರವೇಶಃ ॥ 1 ॥ ತದ್ಭುತ್ಯಕೃತೋಪಚಾರತುಷ್ಟೇನ ತೇನ ಪಾರಿತೋಷಿಕದಾನೇ ಪ್ರತಿ ಶ್ರುತೇ ಗೂಢೇನಸತಾ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಪ್ರಕಟೀಭೂಯ ಸಾಹಾಯ್ಯವರಣಂ ॥ 2 ॥ ಪಾಂಡವಾನುಪಗಂಯ ದುರ್ಯೋಧನವಂಚನಾಂ ಕಥಿತವತಾ ಶಲ್ಯೇನ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾಭ್ಯರ್ಥನಯಾ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಸಾರಥ್ಯಕರಣೇನ ತೇಜೋವಧಕರಣಪ್ರತಿಜ್ಞಾನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-8-0 (31865)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-8-0x (3345)
ಶಲ್ಯಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ತು ದೂತಾನಾಂ ಸೈನ್ಯೇನ ಮಹತಾ ವೃತಃ।
ಅಭ್ಯಾತ್ಪಾಂಡವಾನ್ರಾಜನ್ಸಹ ಪುತ್ರೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ ॥ 5-8-1 (31866)
ತಸ್ಯ ಸೇನಾನಿವೇಶೋಽಭೂದಧ್ವರ್ಧಮಿವ ಯೋಜನಂ ।
ತಥಾ ಹಿ ವಿಪುಲಾಂ ಸೇನಾಂ ಬಿಭರ್ತಿ ಸ ನರರ್ಷಭಃ ॥ 5-8-2 (31867)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣೀಪತೀ ರಾಜನ್ಮಹಾವೀರ್ಯಪರಾಕ್ರಮಾಃ।
ವಿಚಿತ್ರಕವಚಾಃ ಶೂರಾ ವಿಚಿತ್ರಧ್ವಜಕಾರ್ಮುಕಾಃ ॥ 5-8-3 (31868)
ವಿಚಿತ್ರಾಭರಣಾಃ ಸರ್ವೇ ವಿಚಿತ್ರರಥವಾಹನಾಃ ।
ವಿಚಿತ್ರಸ್ರಗ್ಧರಾಃ ಸರ್ವೇ ವಿವಿತ್ರಾಂಬರಭೂಷಣಾಃ ॥ 5-8-4 (31869)
ಸ್ವದೇಶವೇಷಾಭರಣಾ ವೀರಾಃ ಶತಸಹಸ್ರಶಃ।
ತಸ್ಯ ಸೇನಾಪ್ರಣೇತಾರೋ ಬಭೂವುಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-8-5 (31870)
ವ್ಯಥಯನ್ನಿವ ಭೂತಾನಿ ಕಂಪಯನ್ನಿವ ಮೇದಿನೀಂ ।
ಶನೈರ್ವಿಶ್ರಾಮಯನ್ಸೇನಾಂ ಸ ಯಯೌ ಯತ್ರ ಪಾಂಡವಃ ॥ 5-8-6 (31871)
ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಮಹಾರಥಂ ।
ಉಪಾಯಾಂತಮಭಿದ್ರುತ್ಯ ಸ್ವಯಮಾನರ್ಚ ಭರತ ॥ 5-8-7 (31872)
ಕಾರಯಾಮಾಸ ಪೂಜಾರ್ಥಂ ತಸ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಸಭಾಃ ।
ರಮಣೀಯೇಷು ದೇಶೇಷು ರತ್ನಚಿತ್ರಾಃ ಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ ॥ 5-8-8 (31873)
ಶಿಲ್ಪಿಭಿರ್ವಿವಿಧೈಶ್ಚೈವ ಕ್ರೀಡಾಸ್ತತ್ರ ಪ್ರಯೋಜಿತಾಃ ।
ತತ್ರ ಮಾಲ್ಯಾನಿ ಮಾಂಸಾನಿ ಭಕ್ಷ್ಯಂ ಪೇಯಂ ಚ ಸತ್ಕೃತಂ ॥ 5-8-9 (31874)
ಕೂಪಾಶ್ಚ ವಿವಿಧಾಕಾರಾ ಔದಕಾನಿ ಗೃಹಾಣಿ ಚ ॥
ಸ ತಾಃ ಸಭಾಃ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಪೂಜ್ಯಮಾನೋ ಯಥಾಽಮರಃ । 5-8-10 (31875)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಸಚಿವೈರ್ದೇಶೇ ದೇಶೇ ಸಮಂತತಃ ॥
ಆಜಗಾಮ ಸಭಾಮನ್ಯಾಂ ದೇವಾವಸಥವರ್ಚಸಂ । 5-8-11 (31876)
ಸ ತತ್ರ ವಿಷಯೈರ್ಯುಕ್ತೈಃ ಕಲ್ಯಾಣೈರತಿಮಾನುಷೈಃ ॥
ಮೇನೇಽಭ್ಯಧಿಕಮಾತ್ಮಾನಮವಮೇನೇ ಪುರಂದರಂ। 5-8-12 (31877)
ಪಪ್ರಚ್ಛ ಸ ತತಃ ಪ್ರೇಷ್ಯಾನ್ಪ್ರಹೃಷ್ಟಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಃ ॥
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ಪುರುಷಾಃ ಕೇಽತ್ರ ಚಕ್ರುಃ ಸಭಾ ಇಮಾಃ । 5-8-13 (31878)
ಆನೀಯಂತಾಂ ಸಭಾಕಾರಾಃ ಪ್ರದೇಯಾರ್ಹಾ ಹಿ ಮೇ ಮತಾಃ ॥
ಪ್ರದೇಯಮೇಷಾಂ ದಾಸ್ಯಾಮಿ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋಽನುಮನ್ಯತಾಂ। 5-8-15a` ತತಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಂ ರಾಜಾನಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತೇ ಸಚಿವಾಸ್ತದಾ'
ದುರ್ಯೋಧನಾಯ ತತ್ಸರ್ವಂ ಕಥಯಂತಿ ಸ್ಮ ವಿಸ್ಮಿತಾಃ ॥ 5-8-14 (31879)
ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟೋ ಯದಾ ಶಲ್ಯೋ ದಿದಿತ್ಸುರಪಿ ಜೀವಿತಂ ।
ಗೂಢೋ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತತ್ರ ದರ್ಶಯಾಮಾಸ ಮಾತುಲಂ ॥ 5-8-16 (31880)
ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮದ್ರರಾಜಶ್ಚ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಯತ್ನಂ ಚ ತಸ್ಯ ತಂ।
ಪರಿಷ್ವಜ್ಯಾಬ್ರವೀತ್ಪ್ರೀತ ಇಷ್ಟೋಽರ್ಥೋ ಧ್ರಿಯತಾಮಿತಿ ॥ 5-8-17 (31881)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-8-18x (3346)
ಸತ್ಯವಾಗ್ಭವ ಕಲ್ಯಾಣ ವರೋ ವೈ ಮಮ ದೀಯತಾಂ।
ಸರ್ವಸೇನಾಪ್ರಣೇತಾ ವೈ ಭವಾನ್ಭವಿತುಮರ್ಹತಿ ॥ 5-8-18 (31882)
ಯಥೈವ ಪಾಂಡವಾಸ್ತುಭ್ಯಂ ತಥೈವ ಭವತೋ ಹ್ಯಹಂ।
ಅನುಮಾನ್ಯಂ ಚ ಪಾಲ್ಯಂ ಚ ಭಕ್ತಂ ಚ ಭಜ ಮಾಂ ವಿಭೋ ॥ 5-8-19 (31883)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-8-20x (3347)
ಕೃತಮಿತ್ಯಬ್ರವೀಚ್ಛಲ್ಯಃ ಕಿಮನ್ಯತ್ಕ್ರಿಯತಾಮಿತಿ।
ಕೃತಮಿತ್ಯೇವ ಗಾಂಧಾರಿಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಪುನಃಪುನಃ ॥ 5-8-20 (31884)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-8-21x (3348)
ಗಚ್ಛ ದುರ್ಯೋಧನ ಪುರಂ ಸ್ವಕಮೇವ ನರರ್ಷಭ ।
ಅಹಂ ಗಮಿಷ್ಯೇ ದ್ರುಷ್ಟುಂ ವೈ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮರಿಂದಮಂ ॥ 5-8-21 (31885)
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ರಾಜನ್ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇಷ್ಯೇ ನರಾಧಿಪ ।
ಅವಶ್ಯಂ ಚಾಪಿ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಃ ಪಾಂಡವಃ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ ॥ 5-8-22 (31886)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-8-23x (3349)
ಕ್ಷಿಪ್ರಾಮಾಗಂಯತಾಂ ರಾಜನ್ಪಾಂಡವಂ ವೀಕ್ಷ್ಯ ಪಾರ್ಥಿವ ।
ತ್ವಯ್ಯಧೀನಾಃ ಸ್ಮ ರಾಜೇಂದ್ರ ವರದಾನಂ ಸ್ಮರಸ್ವ ನಃ ॥ 5-8-23 (31887)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-8-24x (3350)
ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇಷ್ಯಾಮಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ಗಚ್ಛಸ್ವ ಸ್ವಪುರಂ ನೃಪ।
` ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ಪಾಂಡವಾನ್ರಾಜನ್ನ ಮಿಥ್ಯಾ ಕರ್ತುಮುತ್ಸಹೇ ॥ 5-8-24 (31888)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-8-25x (3351)
ಪರ್ಯಷ್ವಜೇತಾಮನ್ಯೋನ್ಯಂ ಶಲ್ಯದುರ್ಯೋಧನಾವುಭೌ ॥ 5-8-25 (31889)
ಸ ತಥಾ ಶಲ್ಯಮಾಮಂತ್ರ್ಯ ಪುರಾಯಾತ್ಸ್ವಕಂ ಪುರಂ।
ಶಲ್ಯೋ ಜಗಾಮ ಕೌಂತೇಯಾನಾಖ್ಯಾತುಂ ಕರ್ಮ ತಸ್ಯ ತತ್ ॥ 5-8-26 (31890)
ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯಂ ಸ ಗತ್ವಾ ತು ಸ್ಕಂಧಾವಾರಂ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಚ।
ಪಾಂಡವಾನಥ ತಾನ್ಸರ್ವಾಞ್ಶಲ್ಯಸ್ತತ್ರ ದದರ್ಶ ಹ ॥ 5-8-27 (31891)
ಚಿರಾತ್ತು ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಮಾತುಲಂ ಸಮಿತಿಂಜಯಂ।
ಆಸನೇಭ್ಯಃ ಸಮುತ್ಪೇತುಃ ಸರ್ವೇ ಸಹಯುಧಿಷ್ಠಿರಾಃ ॥ 5-8-28 (31892)
ತಥಾ ಭೀಮಾರ್ಜುನೌ ಹೃಷ್ಟೌ ಸ್ವಸ್ತ್ರೀಯೌ ಚ ಯಮಾವುಭೌ ।
ದ್ರೌಪದೀ ಚ ಸುಭದ್ರಾ ಚ ಅಭಿಮನ್ಯುಶ್ಚ ಭಾರತ ॥ 5-8-29 (31893)
ಸಮೇತ್ಯ ಚ ಮಹಾಪಾಹುಂ ಶಲ್ಯಂ ಪಾಂಡುಸುತಸ್ತದಾ ।
ಪಾದ್ಯಮರ್ಘ್ಯಂ ಚ ಗಾಂ ಚೈವ ಪ್ರತಿಗ್ರಾಹ್ಯ ಪುರೋಧಸಾ ॥ 5-8-30 (31894)
ಕತಾಂಜಲಿರದೀನಾತ್ಮಾ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಶಲ್ಯಮಬ್ರವೀತ್।
ಸ್ವಾಗತಂ ತೇಽಸ್ತು ವೈ ರಾಜನ್ನೇತದಾಸನಮಾಸ್ಯತಾಂ ॥ 5-8-31 (31895)
ತತೋ ನ್ಯಷೀದಚ್ಛಲ್ಯಶ್ಚ ಕಾಂಚನೇ ಪರಮಾಸನೇ ।
ತತ್ರ ಪಾದ್ಯಥಾರ್ಘ್ಯಂ ಚ ನ್ಯವೇದಯತ ಪಾಂಡವಃ ॥ 5-8-32 (31896)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-8-33x (3352)
ದುಃಖಸ್ಯೈತಸ್ಯ ಮಹತೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಕೃತಸ್ಯ ವೈ।
ಅವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ಫಲಂ ರಾಜನ್ಹತ್ವಾ ಶತ್ರೂನ್ಪರಂತಪ ॥ 5-8-33 (31897)
ವಿದಿತಂ ತೇ ಮಹಾರಾಜ ಲೋಕತಂತ್ರಂ ನರಾಧಿಪ ।
ತಸ್ಮಾಲ್ಲೋಕಕೃತಂ ಕಿಂಚಿತ್ತವ ತಾತ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 5-8-34 (31898)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-8-35x (3353)
ನಿವೇದ್ಯ ಚಾರ್ಘ್ಯಂ ವಿಧಿವನ್ಮದ್ರರಾಜಾಯ ಭಾರತ।
ಕುಶಲಂ ಪಾಂಡವೋಽಪೃಚ್ಛಚ್ಛಲ್ಯಂ ಸರ್ವಸುಖಾವಹಂ ॥ 5-8-35 (31899)
ಸ ತೈಃ ಪರಿವೃತಃ ಸರ್ವೈಃ ಪಾಂಡವೈರ್ಧರ್ಮಚಾರಿಭಿಃ ।
ಆಸನೇ ಚೋಪವಿಷ್ಟಃ ಸ ಶಲ್ಯಃ ಪಾರ್ಥಮಥಾಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-8-36 (31900)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-8-37x (3354)
ಕುಶಲಂ ರಾಜಶಾರ್ದೂಲ ಸರ್ವತ್ರ ಕುರುನಂದನ ।
ಅರಣ್ಯವಾಸಾದ್ದಿಷ್ಟ್ಯಾಽಸಿ ವಿಮುಕ್ತೋ ಜಯತಾಂ ವರ ॥ 5-8-37 (31901)
ದುಷ್ಕರಂ ತೇ ಕೃತಂ ರಾಜನ್ನಿರ್ಜನೇ ಗಹನೇ ವನೇ।
ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ಕೌಂತೇಯ ಕೃಷ್ಣಾಯಾ ಚಾನಯಾಽನಘ ॥ 5-8-38 (31902)
ಅಜ್ಞಾತವಾಸಂ ಘೋರಂ ಚ ವಸತಾ ದುಷ್ಕರಂ ಕೃತಂ ।
ದುಃಖಮೇವ ಕುತಃ ಸೌಖ್ಯಂ ರಾಜ್ಯಭ್ರಷ್ಟಸ್ಯ ಭಾರತ ॥ 5-8-39 (31903)
ಸತ್ಯೇ ತಪಸಿ ದಾನೇ ಚ ತವ ಬುದ್ಧಿರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ।
ಕ್ಷಮಾ ದಮಶ್ಚಾಹಿಂಸಾ ಚ ಸತ್ಯಂ ಚೈವ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ॥ 5-8-40 (31904)
ಅದ್ಭುತಶ್ಚ ಪುನರ್ಲೋಕಸ್ತ್ವಯಿ ರಾಜನ್ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ।
ಮೃದುರ್ವದಾನ್ಯೋ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೋ ದಾಂತೋ ಧರ್ಮಪರಾಯಣಃ ॥ 5-8-41 (31905)
ಧರ್ಮಾಸ್ತೇ ವಿದಿತಾ ರಾಜನ್ಬಹವೋ ಲೋಕಸಾಕ್ಷಿಕಾಃ ।
ಸರ್ವಂ ಜಗದಿದಂ ತಾತ ವಿದಿತಂ ತೇ ಪರಂತಪ ॥ 5-8-42 (31906)
ಮುದಿತಶ್ಚ ಪುನರ್ಲೋಕಸ್ತ್ವಯಿ ರಾಜನ್ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತೇ ।
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಕೃಚ್ಛ್ರಮಿದಂ ರಾಜನ್ಪಾರಿತಂ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-8-43 (31907)
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಪಶ್ಯಾಮಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ಸಹಾನುಗಂ।
ನಿಸ್ತೀರ್ಣದುಷ್ಕರಂ ರಾಜಂಸ್ತ್ವಾಂ ಧರ್ಮನಿಚಯಂ ಪ್ರಭೋ ॥ 5-8-44 (31908)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-8-45x (3355)
ತತೋಽಸ್ಯಾಕಥಯದ್ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸಮಾಗಮಂ।
ತಚ್ಚ ಶುಶ್ರೂಷಿತಂ ಸರ್ವಂ ವರದಾನಂ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-8-45 (31909)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-8-46x (3356)
ಸುಕೃತಂ ತೇ ಕೃತಂ ರಾಜನ್ಪ್ರಹೃಷ್ಟೇನಾಂತರಾತ್ಮನಾ ।
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಯದ್ವೀರ ತ್ವಯಾ ವಾಚಾ ಪ್ರತಿಶ್ರುತಂ ॥ 5-8-46 (31910)
ಏಕಂ ತ್ವಿಚ್ಛಾಮಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ಕ್ರಿಯಮಾಣಂ ಮಹೀಪತೇ ।
ರಾಜನ್ನಕರ್ತವ್ಯಮಪಿ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ಸತ್ತಮ ॥ 5-8-47 (31911)
ಮಮ ತ್ವವೇಕ್ಷಯಾ ವೀರ ಶೃಣು ವಿಜ್ಞಾಪಯಾಮಿ ತೇ।
ಭವಾನಿಹ ಮಹಾರಾಜ ವಾಸುದೇವಸಮೋ ಯುಧಿ ॥ 5-8-48 (31912)
ಕರ್ಣಾರ್ಜುನಾಭ್ಯಾಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೇ ದ್ವೈರಥೇ ರಾಜಸತ್ತಮ ।
ಕರ್ಣಸ್ಯ ಭವತಾ ಕಾರ್ಯಂ ಸಾರಥ್ಯಂ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-8-49 (31913)
ತತ್ರ ಪಾಲ್ಯೋಽರ್ಜುನೋ ರಾಜನ್ಯದಿ ಮತ್ಪ್ರಿಯಮಿಚ್ಛಸಿ।
ತೇಜೋವಧಶ್ಚ ತೇ ಕಾರ್ಯಃ ಸೌತೇರಸ್ಮಂಜಯಾವಹ್ನಃ ।
ಅಕರ್ತವ್ಯಮಪಿ ಹ್ಯೇತತ್ಕರ್ಮುಮರ್ಹಸಿ ಮಾತುಲ ॥ 5-8-50 (31914)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-8-51x (3357)
ಶ್ರೃಣು ಪಾಂಡವ ಭದ್ರಂ ತೇ ಯದ್ಬ್ರವೀಷಿ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ತೇಜೋವಧನಿಮಿತ್ತಂ ಮಾಂ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ಸಂಗಮೇ ॥ 5-8-51 (31915)
ಅಹಂ ತಸ್ಯ ಭವಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಂಘ್ರಾಮೇ ಸಾರಥಿರ್ಧ್ರುವಂ।
ವಾಸುದೇವೇನ ಹಿ ಸಮಂ ನಿತ್ಯಂ ಮಾಂ ಸೋಽಭಿಮನ್ಯತೋ ॥ 5-8-52 (31916)
ತಸ್ಯಾಹಂ ಕುರುಶಾರ್ದೂಲ ಪ್ರತೀಪಮಹಿತಂ ವಚಃ।
ಧ್ರುವಂ ಸಂಕಥಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಯೋದ್ಧುಕಾಮಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ ॥ 5-8-53 (31917)
ಯಥಾ ಸ ಹೃತದರ್ಪಶ್ಚ ಹೃತತೇಜಾಶ್ಚ ಪಾಂಡವ ।
ಭವಿಷ್ಯತಿ ಸುಖಂ ಹಂತುಂ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ ॥ 5-8-54 (31918)
ಏವಮೇತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ತಾತ ತ್ವಮಾತ್ಥ ಮಾಂ।
ಯಚ್ಚಾನ್ಯದಪಿ ಶಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ತೇ ಪ್ರಿಯಂ ॥ 5-8-55 (31919)
ಯಚ್ಚ ದುಃಖಂ ತ್ವಯಾ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ದ್ಯೂತೇ ವೈ ಕೃಷ್ಣಯಾ ಸಹ।
ಪರುಷಾಣಿ ಚ ವಾಕ್ಯಾನಿ ಸೂತಪುತ್ರಕೃತಾನಿ ವೈ ॥ 5-8-56 (31920)
ಜಟಾಸುರಾತ್ಪರಿಕ್ಲೇಶಃ ಕೀಚಕಾಚ್ಚ ಮಹಾದ್ಯುತೇ।
ದ್ರೌಪದ್ಯಾಽಧಿಗತಂ ಸರ್ವಂ ದಮಯಂತ್ಯಾ ಯಥಾಽಶುಭಂ ॥ 5-8-57 (31921)
ಸರ್ವಂ ದುಃಖಮಿದಂ ವೀರ ಸುಖೋದರ್ಕಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ನಾತ್ರ ಮನ್ಯುಸ್ತ್ವಯಾ ಕಾರ್ಯೋ ವಿಧಿರ್ಹಿ ಬಲವತ್ತರಃ ॥ 5-8-58 (31922)
ದುಃಖಾನಿ ಹಿ ಮಹಾತ್ಮಾನಃ ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ।
ದೇವೈರಪಿ ಹಿ ದುಃಖಾನಿ ಪ್ರಾಪ್ತಾನಿ ಜಗತೀಪತೇ ॥ 5-8-59 (31923)
ಇಂದ್ರೇಣ ಶ್ರೂಯತೇ ರಾಜನ್ಸಭಾರ್ಯೇಣ ಮಹಾತ್ಮನಾ ।
ಅನುಭೂತಂ ಮಹದ್ದುಃಖಂ ದೇವರಾಜೇನ ಭಾರತ ॥ ॥ 5-8-60 (31924)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-8-27 ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯಂ ವಿರಾಟನಗರಸ್ಯ ಪ್ರದೇಶವಿಶೇಷಂ। ಸ್ಕಂಧಾವಾರಂ ಸೇನಾನಿವೇಶಸ್ಥಾನಂ ॥ 5-8-53 ಪ್ರತೀಪಂ ಪ್ರಸಂಗಪ್ರತಿಕೂಲಂ । ಅಹಿತಂ ಪರಿಣಾಮವಿರುದ್ಧಂ ॥ 5-8-58 ಮನ್ಯುರ್ದೈನ್ಯಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 009
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.9. ಅಧ್ಯಾಯಃ 009
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶಲ್ಯೇನ ಇಂದ್ರಸ್ಯಾಪಿ ದುಃಖಾನುಭವೇ ಕಥಿತೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಪೃಚ್ಛಯಾ ತೇನ ವಿಸ್ತರೇಣ ತತ್ಕಥನೋಪಕ್ರಮಃ ॥ 1 ॥ ಇಂದ್ರಜಿಘಾಂಸಯಾ ತ್ವಷ್ಟ್ರಾ ಸೃಷ್ಟಸ್ಯ ತ್ರಿಶಿರಸೋ ವಿಶ್ವರೂಪಸ್ಯ ತಪೋಭಂಗಾಯ ಇಂದ್ರೇಣ ಅಪ್ಸರಸಾಂ ಪ್ರೇಷಣಂ ॥ 2 ॥ ಅಪ್ಸರೋಭಿಸ್ತಸ್ಯಾಧರ್ಷಣೀಯತ್ವೇ ಜ್ಞಾತೇ ಇಂದ್ರೇಣ ವಜ್ರಪಾತನಾತ್ತಸ್ಯ ಹನನಂ ॥ 3 ॥ ಹತೇಪಿ ತಸ್ಮಿನ್ ಜೀವತೀವ ದೃಶ್ಯಮಾನೇ ಭಯಾದಿಂದ್ರಪ್ರಾರ್ಥನಯಾ ಯದೃಚ್ಛಯಾ ಆಗತೇನ ತಕ್ಷ್ಣಾ ತಚ್ಛಿರಶ್ಛೇದನಂ ॥ 4 ॥ ವಿಶ್ವರೂಪಹನನಕುಪಿತೇನ ತ್ವಷ್ಟ್ರಾ ಪುನರಿಂದ್ರವಧಾಯ ವೃತ್ರಸ್ಯೋತ್ಪಾದನಂ ॥ 5 ॥ ವೃತ್ರೇಣೇಂದ್ರೇ ಪರಾಜಿತೇ ಸೇಂದ್ರಾಣಾಂ ದೇವಾನಾಂ ವಿಷ್ಣುಂ ಪ್ರತಿ ಗಮನಂ ॥ 6 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-9-0 (31925)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-9-0x (3358)
ಕಥಮಿಂದ್ರೇಣ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಭಾರ್ಯೇಣ ಮಹಾತ್ಮನಾ ।
ದುಃಖಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಪರಂ ಘೋರಮೇತದಿಚ್ಛಾಮಿ ವೇದಿತುಂ ॥ 5-9-1 (31926)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-9-2x (3359)
ಶೃಣು ರಾಜನ್ಪುರಾವೃತ್ತಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಂ।
ಸಭಾರ್ಯೇಣ ಯಥಾ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ದುಃಖಮಿಂದ್ರೇಣ ಭಾರತ ॥ 5-9-2 (31927)
ತ್ವಷ್ಟಾ ಪ್ರಜಾಪತಿರ್ಹ್ಯಾಸೀದ್ದೇವಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ಸ ಪುತ್ರಂ ವೈ ತ್ರಿಶಿರಸಮಿಂದ್ರದ್ರೋಹಾತ್ಕಿಲಾಸೃಜತ್ ॥ 5-9-3 (31928)
ಐಂದ್ರಂ ಸ ಪ್ರಾರ್ಥಯತ್ಸ್ಥಾನಂ ವಿಶ್ವರೂಪೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ।
ತೈಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ವದನೈರ್ಘೋರೈಃ ಸೂರ್ಯೇಂದುಜ್ವಲನೋಪಮೈಃ ॥ 5-9-4 (31929)
ವೇದಾನೇಕೇನ ಸೋಽಧೀತೇ ಸುರಾಮೇಕೇನ ಚಾಪಿಬತ್।
ಏಕೇನ ಚ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾಃ ಪಿಬನ್ನಿವ ನಿರೀಕ್ಷತೇ ॥ 5-9-5 (31930)
ಸ ತಪಸ್ವೀ ಮುದುರ್ದಾಂತೋ ಧರ್ಮೇ ತಪಸಿ ಚೋದ್ಯತಃ ।
ತಪಸ್ತಸ್ಯ ಮಹತ್ತೀವ್ರಂ ಸುದುಶ್ಚರಮರಿಂದಮ ॥ 5-9-6 (31931)
ತಸ್ಯ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಪೋವೀರ್ಯಂ ಸತ್ಯಂ ಚಾಮಿತತೇಜಸಃ ।
ವಿಷಾದಮಗಮಚ್ಛಕ್ರ ಇಂದ್ರೋಽಯಂ ಮಾ ಭವೇದಿತಿ ॥ 5-9-7 (31932)
ಕಥಂ ಸಜ್ಜೇಚ್ಚ ಭೋಗೇಷು ನ ಚ ತಪ್ಯೇನ್ಮಹತ್ತಪಃ ।
ವಿವರ್ಧಮಾನಸ್ತ್ರಿಶಿರಾಃ ಸರ್ವಂ ಹಿ ಭುವನಂ ಗ್ರಸೇತ್ ॥ 5-9-8 (31933)
ಇತಿ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ಬಹುಧಾ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ಭರತರ್ಷಭ ।
ಆಜ್ಞಾಪಯತ್ಸೋಽಪ್ಸರಸಸ್ತ್ವಷ್ಟೃಪುತ್ರಪ್ರಲೋಭನೇ ॥ 5-9-9 (31934)
ಯಥಾ ಸ ಸಜ್ಜೇತ್ರಿಶಿರಾಃ ಕಾಮಭೋಗೇಷು ವೈ ಭೃಶಂ ।
ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಕುರುತ ಗಚ್ಛಧ್ವಂ ಪ್ರಲೋಭಯತ ಮಾಚಿರಂ ॥ 5-9-10 (31935)
ಶೃಂಗಾರವೇಷಾಃ ಸುಶ್ರೋಣ್ಯೋ ಹಾರೈರ್ಯುಕ್ತಾ ಮನೋಹರೈಃ ।
ಹಾವಭಾವಸಮಾಯುಕ್ತಾಃ ಸರ್ವಾಃ ಸೌಂದರ್ಯಶೋಭಿತಾಃ ॥ 5-9-11 (31936)
ಪ್ರಲೋಭಯತ ಭದ್ರಂ ವಃ ಶಮಯಧ್ವಂ ಭಯಂ ಮಮ।
ಅಸ್ವಸ್ಥಂ ಹ್ಯಾತ್ಮನಾತ್ಮಾನಂ ಲಕ್ಷಯಾಮಿ ವರಾಂಗನಾಃ ॥ 5-9-12 (31937)
ಭಯಂ ತನ್ಮೇ ಮಹಾಘೋರಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ನಾಶಯತಾಬಲಾಃ । 5-9-13 (31938)
ಅಪ್ಸರಸ ಊಚುಃ।
ತಥಾ ಯತ್ನಂ ಕರಿಷ್ಯಾಮಃ ಶಕ್ರ ತಸ್ಯ ಪ್ರಲೋಭನೇ।
ಯಥಾ ನಾವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ಭಯಂ ತಸ್ಮಾದ್ಬಲನಿಷೂದನ ॥ 5-9-13x (3360)
ನಿರ್ದಹನ್ನಿವ ಚಕ್ಷುರ್ಭ್ಯಾಂ ಯೋಽಸಾವಾಸ್ತೇ ತಪೋನಿಧಿಃ।
ತಂ ಪ್ರಲೋಯಿತುಂ ದೇವ ಗಚ್ಛಾಮಃ ಸಹಿತಾ ವಯಂ ॥ 5-9-14 (31939)
ಯತಿಷ್ಯಾಮೋ ವಶೇ ಕರ್ತುಂ ವ್ಯಪನೇತುಂ ಚ ತೇ ಭಯಂ । 5-9-15 (31940)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ।
ಇಂದ್ರೇಣ ತಾಸ್ತ್ವನುಜ್ಞಾತಾ ಜಗ್ಮುಸ್ತ್ರಿಶಿರಸೋಽಂತಿಕಂ।
ತತ್ರ ತಾ ವಿವಿಧೈರ್ಭಾವೈರ್ಲೋಭಯಂತ್ಯೋ ವರಾಂಗನಾಃ ॥ 5-9-15x (3361)
ನೃತ್ತಂ ಸಂದರ್ಶಯಾಮಾಸುಸ್ತಥೈವಾಂಗೇಷು ಸೌಷ್ಠವಂ।
ನಾಭ್ಯಗಚ್ಛತ್ಪ್ರಹರ್ಷಂ ತಾಃ ಸ ಪಶ್ಯನ್ಸುಮಹಾತಪಾಃ ॥ 5-9-16 (31941)
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ವಶೇ ಕೃತ್ವಾ ಪೂರ್ಣಸಾಗರಸನ್ನಿಭಃ।
ತಾಸ್ತು ಯತ್ನಂ ಪರಂ ಕೃತ್ವಾ ಪುನಃ ಶಕ್ರಮುಪಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 5-9-17 (31942)
ಕೃತಾಂಜಲಿಪುಟಾಃ ಸರ್ವಾ ದೇವರಾಜಮಥಾಬ್ರುವನ್।
ನ ಸ ಶಕ್ಯಃ ಸುದುರ್ಧರ್ಷೋ ಧೈರ್ಯಾಚ್ಚಾಲಯಿತುಂ ಪ್ರಭೋ ॥ 5-9-18 (31943)
ಯತ್ತೇ ಕಾರ್ಯಂ ಮಹಾಭಾಗ ಕ್ರಿಯತಾಂ ತದನಂತರಂ ।
ಸಂಪೂಜ್ಯಾಪ್ಸರಸಃ ಶಕ್ರೋ ವಿಸೃಜ್ಯ ಚ ಮಹಾಮತಿಃ ॥ 5-9-19 (31944)
ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ತಸ್ಯೈವ ವಧೋಪಾಯಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ।
ಸ ತೂಷ್ಣೀಂ ಚಿಂತಯನ್ವೀರೋ ದೇವರಾಜಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ॥ 5-9-20 (31945)
ವಿನಿಶ್ಚಿತಮತಿರ್ಧೀಮಾನ್ವಧೇ ತ್ರಿಶಿರಸೋಽಭವತ್।
ವಜ್ರಮಸ್ಯ ಕ್ಷಿಪಾಂಯದ್ಯ ಸ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ನಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-9-21 (31946)
ಶತ್ರುಃ ಪ್ರವೃದ್ಧೋ ನೋಪೇಕ್ಷ್ಯೋ ದುರ್ಬಲೋಽಪಿ ಬಲೀಯಸಾ।
ಶಾಸ್ತ್ರಬುದ್ಧ್ಯಾ ವಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಕೃತ್ವಾ ಬುದ್ಧಿಂ ವಧೇ ದೃಢಾಂ ॥ 5-9-22 (31947)
ಅಥ ವೈಶ್ವಾನರನಿಭಂ ಘೋರರೂಪಂ ಭಯಾವಹಂ।
ಮುಮೋಚ ವಜ್ರಂ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಶಕ್ರಸ್ತ್ರಿಶಿರಸಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-9-23 (31948)
ಸ ಪಪಾತ ಹತಸ್ತೇನ ವಜ್ರೇಣ ದೃಢಮಾಹತಃ।
ಪರ್ವತಸ್ಯೇವ ಶಿಖರಂ ಪ್ರಣುನ್ನಂ ಮೇದಿನೀತಲೇ ॥ 5-9-24 (31949)
ತಂ ತು ವಜ್ರಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶಯಾನಮಚಲೋಪಮಂ।
ನ ಶರ್ಮ ಲೇಭೇ ದೇವೇಂದ್ರೋ ದೀಪಿತತಸ್ತಸ್ಯ ತೇಜಸಾ ॥ 5-9-25 (31950)
ಹತೋಽಪಿ ದೀಪ್ತತೇಜಾಃ ಸ ಜೀವನ್ನಿವ ಹಿ ದೃಶ್ಯತೇ।
ಘಾತಿತಸ್ಯ ಶಿರಾಂಸ್ಯಾಜೌ ಜೀವಂತೀವಾದ್ಭುತಾನಿ ವೈ ॥ 5-9-26 (31951)
` ಶಿರಾಂಸಿ ತಸ್ಯಾಜಾಯಂತ ತ್ರೀಣ್ಯೇವ ಶಕುನಾಸ್ತ್ರಯಃ।
ತಿತ್ತಿರಿಃ ಕಲವಿಂಕಶ್ಚ ತಥೈವ ಚ ಕಪಿಂಜಲಃ ।
ವಿಶ್ವರೂಪಶಿರಾಂಸ್ಯೇವ ಜಾಯಂತೇ ತಾನಿ ಭಾರತ ' ॥ 5-9-27 (31952)
ತತೋಽತಿಭೀತಗಾತ್ರಸ್ತು ಶಕ್ರ ಆಸ್ತೇ ವಿಚಾರಯನ್।
ಅಥಾಜಗಾಮ ಪರಶುಂ ಸ್ಕಂಧೇನಾದಾಯ ವರ್ಧಕಿಃ ॥ 5-9-28 (31953)
ತದರಣ್ಯಂ ಮಹಾರಾಜ ಯತ್ರಾಸ್ತೇಽಸೌ ನಿಪಾತಿತಃ ।
ಸ ಭೀತಸ್ತತ್ರ ತಕ್ಷಾಣಂ ಘಟಮಾನಂ ಶಚೀಪತಿಃ ॥ 5-9-29 (31954)
ಅಪಶ್ಯದಬ್ರವೀಚ್ಚೈನಂ ಸತ್ವರಂ ಪಾಕಶಾಸನಃ ।
ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಛಿಂಧಿ ಶಿರಾಂಸ್ಯಸ್ಯ ಕುರುಷ್ವ ವಚನಂ ಮಮ ॥ 5-9-30 (31955)
ತಕ್ಷೋವಾಚ। 5-9-31x (3362)
ಮಹಾಸ್ಕಂಧೋ ಭೃಶಂ ಹ್ಯೇಷ ಪರಶುರ್ನಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಕರ್ತುಂ ಚಾಹಂ ನ ಶಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಕರ್ಮ ರಾದ್ಭಿರ್ವಿಗರ್ಹಿತಂ ॥ 5-9-31 (31956)
ಇಂದ್ರ ಉವಾಚ। 5-9-32x (3363)
ಮಾ ಭೈಸ್ತ್ವಂ ಶೀಘ್ರಮೇತದ್ವೈ ಕುರುಷ್ವ ವಚನಂ ಮಮ।
ಮತ್ಪ್ರಸಾದಾದ್ಧಿ ತೇ ಶಸ್ತ್ರಂ ವಜ್ರಕಲ್ಪಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-9-32 (31957)
ತಕ್ಷೋವಾಚ। 5-9-33x (3364)
ಕಂ ಭವಂತಮಹಂ ವಿದ್ಯಾಂ ಘೋರಕರ್ಮಾಣಮದ್ಯ ವೈ।
ಏತದಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಶ್ರೋತುಂ ತತ್ತ್ವೇನ ಕಥಯಸ್ವ ಮೇ ॥ 5-9-33 (31958)
ಇಂದ್ರ ಉವಾಚ। 5-9-34x (3365)
ಅಹಮಿಂದ್ರೋ ದೇವರಾಜಸ್ತಕ್ಷನ್ವಿದಿತಮಸ್ತು ತೇ।
ಕುರುಷ್ವೈತದ್ಯಥೋಕ್ತಂ ಮೇ ತಕ್ಷನ್ಮಾಽತ್ರ ವಿಚಾರಯ ॥ 5-9-34 (31959)
` ಮಯಾ ಹಿ ನಿಹತಃ ಶೇತೇ ತ್ರಿಶಿರಾಸ್ತ್ವಂ ಚ ವಿದ್ವಿ ವೈ। 5-9-35 (31960)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ।
ಸ ಪ್ರಹ್ವಃ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ಭೂತ್ವಾ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್' ॥ 5-9-35x (3366)
ಕ್ರೂರೇಣ ನಾಪತ್ರಪಸೇ ಕಥಂ ಶಕ್ರೇಹ ಕರ್ಮಣಾ।
ಋಷಿಪುತ್ರಮಿಮಂ ಹತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಭಯಂ ನ ತೇ ॥ 5-9-36 (31961)
ಶಕ್ರ ಉವಾಚ। 5-9-37x (3367)
ಪಶ್ಚಾದ್ಧರ್ಮಂ ಚರಿಷ್ಯಾಮಿ ಪಾವನಾರ್ಥ ಸುದುಶ್ಚರಂ।
ಶತ್ರುರೇಷ ಮಹಾವೀರ್ಯೋ ವಜ್ರೇಣ ನಿಹತೋ ಮಯಾ ॥ 5-9-37 (31962)
ಅದ್ಯಾಪಿ ಚಾಹಮುದ್ವಿಗ್ನಸ್ತಕ್ಷನ್ನಸ್ಮಾದ್ಬಿಭೇಮಿ ವೈ।
ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಛಿಂಧಿ ಶಿರಾಂಸಿ ತ್ವಂ ಕರಿಷ್ಯೇಽನುಗ್ರಹಂ ತವ ॥ 5-9-38 (31963)
ಶಿರಃ ಪಶೋಸ್ತೇ ದಾಸ್ಯಂತಿ ಭಾಗಂ ಯಜ್ಞೇಷು ಮಾನವಾಃ ।
ಏಷ ತೇಽನುಗ್ರಹಸ್ತಕ್ಷನ್ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಕುರು ಮಮ ಪ್ರಿಯಂ ॥ 5-9-39 (31964)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-9-40x (3368)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ತು ತಕ್ಷಾ ಸ ಮಹೇಂದ್ರವಚನಾತ್ತದಾ।
ಶಿರಾಂಸ್ಯಥ ತ್ರಿಶಿರಸಃ ಕುಠಾರೇಣಾಚ್ಛಿನತ್ತದಾ॥ 5-9-40 (31965)
ನಿಕೃತ್ತೇಷು ತತಸ್ತೇಷು ನಿಷ್ಕ್ರಾಮನ್ನಂಡಜಾಸ್ತ್ವಥ।
ಕಪಿಂಜಲಾಸ್ತಿತ್ತಿರಾಶ್ಚ ಕಲವಿಂಕಾಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-9-41 (31966)
ಯೇನ ವೇದಾನಧೀತೇ ಸ್ಮ ಪಿಬತೇ ಸೋಮಮೇವ ಚ।
ತಸ್ಮಾದ್ವಕ್ರಾರ್ದ್ವಿನಿಶ್ಚೇರುಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ತಸ್ಯ ಕಪಿಂಜಲಾಃ ॥ 5-9-42 (31967)
ಯೇನ ಸರ್ವಾ ದಿಶೋ ರಾಜನ್ಪಿಬನ್ನಿವ ನೀರೀಕ್ಷತೇ।
ತಸ್ಮಾದ್ವಕ್ರಾದ್ವಿನಿಶ್ಚೇರುಸ್ತಿತ್ತಿರಾಸ್ತಸ್ಯ ಪಾಂಡವ ॥ 5-9-43 (31968)
ಯತ್ಸುರಾಪಂ ತು ತಸ್ಯಾಸೀದ್ವಕ್ರಂ ತ್ರಿಶಿರಸಸ್ತದಾ।
ಕಲವಿಂಕಾಃ ಸಮುತ್ಪೇತುಃ ಶ್ಯೇನಾಶ್ಚ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-9-44 (31969)
ತತಸ್ತೇಷು ನಿಕೃತ್ತೇಷು ವಿಜ್ವರೋ ಮಘವಾನಥ।
`ತಕ್ಷ್ಣೇ ತಥಾ ವರಂ ದತ್ತ್ವಾ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಸ್ತ್ರಿದಶೇಶ್ವರಃ ॥' 5-9-45 (31970)
ಜಗಾಮ ತ್ರಿದಿವಂ ದೇವಸ್ತಕ್ಷಾಽಪಿ ಸ್ವಗೃಹಾನ್ಯಯೌ।
ಮೇನೇ ಕೃತಾರ್ಥಮಾತ್ಮಾನಂ ಹತ್ವಾ ಶತ್ರುಂ ಸುರಾರಿಹಾ ॥ 5-9-46 (31971)
` ತಕ್ಷಾಪಿ ಸ್ವಗೃಹಂ ಗತ್ವಾ ನೈವ ಶಂಸತಿ ಕಸ್ಯಚಿತ್।
ಅಥೈನಂ ನಾಭಿಜಾನಂತಿ ವರ್ಷಮೇಕಂ ತಥಾಗತಂ ॥ 5-9-47 (31972)
ಅಥ ಸಂವತ್ಸರೇ ಪೂರ್ಣೇ ಭೂತಾಃ ಪಶುಪತೇಃ ಪ್ರಭೋ।
ತಮಾಕ್ರೋಶಂತ ಮಘವಾನ್ನಃ ಪ್ರಭುರ್ಬ್ರಹ್ಮಹಾ ಇತಿ। 5-9-48 (31973)
ತತ ಇಂದ್ರೋ ವ್ರತಂ ಘೋರಮಾಚರತ್ಪಾಕಶಾಸನಃ।
ತಪಸಾ ಚ ಸುಸಂಯುಕ್ತಃ ಸಹ ದೇವೈರ್ಮರುದ್ಗಣೈಃ ॥ 5-9-49 (31974)
ಸಮುದ್ರೇಷು ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಚ ವನಸ್ಪತಿಷು ಸ್ತ್ರೀಷು ಚ।
ವಿಭಜ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಂ ಚ ತಾನ್ವರೈರಪ್ಯಯೋಜಯತ್ ॥ 5-9-50 (31975)
ವರದಸ್ತು ವರಂ ದತ್ತ್ವಾ ಪೃಥಿವ್ಯೈ ಸಾಗರಾಯ ಚ।
ವನಸ್ಪತಿಭ್ಯಃ ಸ್ತ್ರೀಭ್ಯಶ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಂ ನುನೋದ ತಾಂ॥ 5-9-51 (31976)
ತತಸ್ತು ಶುದ್ಧೋ ಭಗವಾಂದೇವೈರ್ಲೋಕೈಶ್ಚ ಪೂಜಿತಃ ।
ಇಂದ್ರಸ್ಥಾನಮುಪಾತಿಷ್ಠತ್ಪೂಜ್ಯಮಾನೋ ಮಹರ್ಷಿಭಿಃ' ॥ 5-9-52 (31977)
ತ್ವಷ್ಟಾ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಶಕ್ರೇಣಾಥ ಹತಂ ಸುತಂ।
ಕ್ರೋಧಸಂರಕ್ತನಯನ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-9-53 (31978)
ತ್ವಷ್ಟೋವಾಚ। 5-9-54x (3369)
ತಪ್ಯಮಾನಂ ತಪೋ ನಿತ್ಯಂ ಕ್ಷಾಂತಂ ದಾಂತಂ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಂ।
ವಿನಾಽಪರಾಧೇನ ಯತಃ ಪುತ್ರಂ ಹಿಂಸಿತವಾನ್ಮಮ ॥ 5-9-54 (31979)
ತಸ್ಮಾಚ್ಛಕ್ರವಿನಾಶಾಯ ವೃತ್ರಮುತ್ಪಾದಯಾಂಯಹಂ।
ಲೋಕಾಃ ಪಶ್ಯಂತು ಮೇ ವೀರ್ಯಂ ತಪಸಶ್ಚ ಬಲಂ ಮಹಂ ।
ಸ ಚ ಪಶ್ಯತು ದೇವೇಂದ್ರೋ ದುರಾತ್ಮಾ ಪಾಪಚೇತನಃ ॥ 5-9-55 (31980)
ಉಪಸ್ಪೃಶ್ಯ ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ತಪಸ್ವೀ ಸುಮಹಾಯಶಾಃ ।
ಅಗ್ನೌ ಹುತ್ವಾ ಸಮುತ್ಪಾದ್ಯ ಘೋರಂ ವೃತ್ರಮುವಾಚ ಹ ॥ 5-9-56 (31981)
ಇಂದ್ರಶತ್ರೋ ವಿವರ್ಧಸ್ವ ಪ್ರಭಾವಾತ್ತಪಸೋ ಮಮ।
ಸೋಽವರ್ಘತ ದಿವಂ ಸ್ತಬ್ಧ್ವಾ ಸೂರ್ಯವೈಶ್ವಾನರೋಪಮಃ ॥ 5-9-57 (31982)
ಕಿಂ ಕರೋಮೀತಿ ಚೋವಾಚ ಕಾಲಸೂರ್ಯ ಇವೋದಿತಃ।
ಶಕ್ರಂ ಜಹೀತಿ ಚಾಪ್ಯುಕ್ತೋ ಜಗಾಮ ತ್ರಿದಿವಂ ತತಃ ॥ 5-9-58 (31983)
ತತೋ ಯುದ್ಧಂ ಸಮಭವದ್ವೃತ್ರವಾಸವಯೋರ್ಮಹತ್।
ಸಂಕ್ರುದ್ಧಯೋರ್ಮಹಾಘೋರಂ ಪ್ರಸಕ್ತಂ ಕುರುಸತ್ತಮ ॥ 5-9-59 (31984)
ತತೋ ಜಗ್ರಾಹ ದೇವೇಂದ್ರಂ ವೃತ್ರೋ ವೀರಃ ಶತಕ್ರತುಂ ।
ಅಪಾವೃತ್ಯಾಕ್ಷಿಪದ್ವಕ್ರೇ ಶಕ್ರಂ ಕೋಪಸಮನ್ವಿತಃ ॥ 5-9-60 (31985)
ಗ್ರಸ್ತೇ ವೃತ್ರೇಣ ಶಕ್ರೇ ತು ಸಂಭ್ರಾಂತಾಸ್ತ್ರಿದಿವೇಶ್ವರಾಃ।
ಅಸೃಜಂಸ್ತೇ ಮಹಾಸತ್ವಾ ಜೃಂಭಿಕಾಂ ವೃತ್ರನಾಶಿನೀಂ ॥ 5-9-61 (31986)
ವಿಜೃಂಭಮಾಣಸ್ಯ ತತೋ ವೃತ್ರಸ್ಯಾಸ್ಯಾದಪಾವೃತಾತ್।
ಸ್ವಾನ್ಯಂಗಾನ್ಯಭಿಸಂಕ್ಷಿಪ್ಯ ನಿಷ್ಕ್ರಾಂತೋ ಬಲನಾಶನಃ ॥ 5-9-62 (31987)
ತತಃ ಪ್ರಭೃತಿ ಲೋಕಸ್ಯ ಜೃಂಭಿಕಾ ಪ್ರಾಣಿಸಂಶ್ರಿತಾ।
ಜಹೃಷುಶ್ಚ ಸುರಾಃ ಸರ್ವೇ ಶಕ್ರಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿನಿಃಸೃತಂ ॥ 5-9-63 (31988)
ತತಃ ಪ್ರವವೃತೇ ಯುದ್ಧಂ ವೃತ್ರವಾಸವಯೋಃ ಪುನಃ ।
ಸಂರಬ್ಧಯೋಸ್ತದಾ ಘೋರಂ ಸುಚಿರಂ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-9-64 (31989)
ಯದಾ ವ್ಯವರ್ಧತ ರಣೇ ವೃತ್ರೋ ಬಲಸಮನ್ವಿತಃ।
ತ್ವಷ್ಟುಸ್ತೇಜೋಬಲಾವಿದ್ಧಸ್ತದಾ ಶಕ್ರೋ ನ್ಯವರ್ತತ। 5-9-65 (31990)
ನಿವೃತ್ತೇ ಚ ತದಾ ದೇವಾ ವಿಷಾದಮಗಮನ್ಪರಂ ।
ಸಮೇತ್ಯ ಸಹ ಶಕ್ರೇಣ ತ್ವಷ್ಟುಸ್ತೇಜೋವಿಮೋಹಿತಾಃ ॥ 5-9-66 (31991)
ಅಮಂತ್ರಯಂತ ತೇ ಸರ್ವೇ ಮುನಿಭಿಃ ಸಹ ಭಾರತ।
ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ವೈ ರಾಜನ್ವಿಚಿಂತ್ಯ ಭಯಮೋಹಿತಾಃ ॥ 5-9-67 (31992)
ಜಗ್ಮುಃ ಸರ್ವೇ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಮನೋಭಿರ್ವಿಷ್ಣುಮವ್ಯಯಂ।
ಉಪವಿಷ್ಟಾ ಮಂದರಾಗ್ರೇ ಸರ್ವೇ ವೃತ್ರವಧೇಪ್ಸವಃ ॥ ॥ 5-9-68 (31993)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ನವಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-9-11 ಹಾವಾಃ ಶೃಂಗಾರಚೇಷ್ಟಾಃ । ಭಾವಾಃ ಚಿತ್ತವಿಕಾರಾ ಹರ್ಷಾದಯಸ್ತರ್ಯುಕ್ತಾಃ ॥ 5-9-16 ಸೌಷವಂ ಸೌಂದರ್ಯಂ। ಪ್ರಹರ್ಷ ಲಬ್ಧಭೋಯೋಽಸ್ಮೀತಿ ತೋಷಂ ॥ 5-9-28 ವರ್ಧಕಿಃ ತಕ್ಷಾ ॥ 5-9-31 ನಭವಿಷ್ಯತಿ ನಂಕ್ಷ್ಯತಿ ॥ 5-9-56 ಠಪಸ್ಪೃಶ್ಯ ಆಚಂಯ ॥ 5-9-60 ಅಪಾವೃತ್ಯ ಮುಖಂ ಸಂಪ್ರಸಾರ್ಯ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 010
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.10. ಅಧ್ಯಾಯಃ 010
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿಷ್ಣವಾಜ್ಞಯಾ ಋಷಿಭಿರ್ವೃತ್ರಸ್ಯ ಆಸುಧಾದ್ಯವಧ್ಯತ್ವವರದಾನಪೂರ್ವಕಂ ಇಂದ್ರವೃತ್ರಯೋಃ ಸಂಧಿಕರಣಂ ॥ 1 ॥ ಕದಾಚನ ಸಮುದ್ರತೀರೇ ವೃತ್ರಂ ದೃಷ್ಟವತಾ ಇಂದ್ರೇಣ ವೃತ್ರೋಪರಿ ಸವಜ್ರೇ ಫೇನೇ ಪ್ರಕ್ಷಿಪ್ತೇ ತತ್ಪ್ರವಿಷ್ಟೇನ ವಿಷ್ಣುನಾ ವೃತ್ರಹನನಂ ॥ 2 ॥ ವೃತ್ರವಧಜನ್ಯಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಪೀಡಿತಸ್ಯೇಂದ್ರಸ್ಯ ಸ್ವರ್ಗಾತ್ಪ್ರವಾಸಃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-10-0 (31994)
ಇಂದ್ರ ಉವಾಚ। 5-10-0x (3370)
ಸರ್ವಂ ವ್ಯಾಪ್ತಮಿದಂ ದೇವಾ ವೃತ್ರೇಣ ಜಗದವ್ಯಯಂ।
ನ ಹ್ಯಸ್ಯ ಸದೃಶಂ ಕಿಂಚಿತ್ಪ್ರತಿಘಾತಾಯ ಯದ್ಭವೇತ್ ॥ 5-10-1 (31995)
ಸಮರ್ಥೋ ಹ್ಯಭವಂ ಪೂರ್ವಮಸಮರ್ಥೋಽಸ್ಮಿ ಸಾಂಪ್ರತಂ।
ಕಥಂ ನು ಕಾರ್ಯಂ ಭದ್ರಂ ವೋ ದುರ್ಧರ್ಷಃ ಸ ಹಿ ಮೇ ಮತಃ ॥ 5-10-2 (31996)
ತೇಜಸ್ವೀ ಚ ಮಹಾತ್ಮಾ ಚ ಯುದ್ಧೇ ಚಾಮಿತವಿಕ್ರಮಃ ।
ಗ್ರಸೇತ್ರಿಭುವನಂ ಸರ್ವಂ ಸದೇವಾಸುರಮಾನುಷಂ ॥ 5-10-3 (31997)
ತಸ್ಮಾದ್ವಿನಿಶ್ಚಯಮಿಮಂ ಶೃಣುಧ್ವಂ ತ್ರಿದಿವೌಕಸಃ।
ವಿಷ್ಣೋಃ ಕ್ಷಯಮುಪಾಗಂಯ ಸಮೇತ್ಯ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಾ ॥ 5-10-4 (31998)
ತೇನ ಸಂಮಂತ್ರ್ಯ ವೇತ್ಸ್ಯಾಮೋ ವಧೋಪಾಯಂ ದುರಾತ್ಮನಃ । 5-10-5 (31999)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ।
ಏವಮುಕ್ತೇ ಮಘವತಾ ದೇವಾಃ ಶರ್ಷಿಗಣಾಸ್ತದಾ।
ಶರಣ್ಯಂ ಶರಮಂ ದೇವಂ ಜಗ್ಮುರ್ವಿಷ್ಣುಂ ಮಹಾಬಲಂ ॥ 5-10-5x (3371)
ಊಚುಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ದೇವೇಶಂ ವಿಷ್ಣುಂ ವೃತ್ರಭಯಾರ್ದಿತಾಃ।
ತ್ರಯೋ ಲೋಕಾಸ್ತ್ವಯಾ ಕ್ರಾಂತಾಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ವಿಕ್ರಮಣೈಃ ಪುರಾ ॥ 5-10-6 (32000)
ಅಮೃತಂ ಚಾಹೃತಂ ವಿಷ್ಣೋ ದೈತ್ಯಾಶ್ಚ ನಿಹತಾ ರಣೇ।
ಬಲಿಂ ಬದ್ಧ್ವಾ ಮಹಾದೈತ್ಯಂ ಶಕ್ರೋ ದೇವಾಧಿಪಃ ಕೃತಃ ॥ 5-10-7 (32001)
ತ್ವಂ ಪ್ರಭುಃ ಸರ್ವದೇವಾನಾಂ ತ್ವಯಾ ಸರ್ವಮಿದಂ ತತಂ।
ತ್ವಂ ಹಿ ದೇವೋ ಮಹಾದೇವ ಸರ್ವಲೋಕನಮಸ್ಕೃತಃ ॥ 5-10-8 (32002)
ಗತಿರ್ಭವ ತ್ವಂ ದೇವಾನಾಂ ಸೇಂದ್ರಾಣಾಮಮರೋತ್ತಮ।
ಜಗದ್ವ್ಯಾಪ್ತಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ವೃತ್ರೇಣಾಸುರಸೂದನ ॥ 5-10-9 (32003)
ವಿಷ್ಣುರುವಾಚ। 5-10-10x (3372)
ಅವಶ್ಯಂ ಕರಣೀಯಂ ಮೇ ಭವತಾಂ ಹಿತಮುತ್ತಮಂ।
ತಸ್ಮಾದುಪಾಯಂ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾಽಸೌ ನಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-10-10 (32004)
ಗಚ್ಛಧ್ವಂ ಸರ್ಷಿಗಂಧರ್ವಾ ಯತ್ರಾಸೌ ವಿಶ್ವರೂಪಧೃಕ್।
ಸಾಮ ತಸ್ಯ ಪ್ರಯುಂಜಧ್ವಂ ತತ ಏನಂ ವಿಜೇಷ್ಯಥ ॥ 5-10-11 (32005)
ಭವಿಷ್ಯತಿ ಜಯೋ ದೇವಾಃ ಶಕ್ರಸ್ಯ ಮಮ ತೇಜಸಾ ।
ಅದೃಶ್ಯಶ್ಚ ಪ್ರವೇಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ವಜ್ರೇ ಹ್ಯಸ್ಯಾಯುಧೋತ್ತಮೇ ॥ 5-10-12 (32006)
ಗಚ್ಛಧ್ವಮೃಷಿಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಗಂಧರ್ವೈಶ್ಚ ಸುರೋತ್ತಮಾಃ ।
ವೃತ್ರಸ್ಯ ಸಹ ಶಕ್ರೇಣ ಸಂಧಿಂ ಕುರುತ ಮಾಚಿರಂ ॥ 5-10-13 (32007)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-10-14x (3373)
ಏವಮುಕ್ತೇ ತು ದೇವೇನ ಋಷಯಸ್ತ್ರಿದಶಾಸ್ತಥಾ ।
ಯಯುಃ ಸಮೇತ್ಯ ಸಹಿತಾಃ ಶಕ್ರಂ ಕೃತ್ವಾ ಪುರಃಸರಂ ॥ 5-10-14 (32008)
ಸಮೀಪಮೇತ್ಯ ಚ ಯದಾ ಸರ್ವ ಏವ ಮಹೌಜಸಃ।
ತಂ ತೇಜಸಾ ಪ್ರಜ್ವಲಿತಂ ಪ್ರತಪಂತಂ ದಿಶೋ ದಶ ॥ 5-10-15 (32009)
ಗ್ರಸಂತಮಿವ ಲೋಕಾಂಸ್ತ್ರೀನ್ಸೂರ್ಯಾಚಂದ್ರಮಸೌ ಯಥಾ।
ದದೃಶುಸ್ತೇ ತತೋ ವೃತ್ರಂ ಶಕ್ರೇಣ ಸಹ ದೇವತಾಃ ॥ 5-10-16 (32010)
ಋಷಯೋಽಥ ತತೋಽಭ್ಯೇತ್ಯ ವೃತ್ರಮೂಚುಃ ಪ್ರಿಯಂ ವಚಃ।
ವ್ಯಾಪ್ತಂ ಜಗದಿದಂ ಸರ್ವಂ ತೇಜಸಾ ತವ ದುರ್ಜಯ ॥ 5-10-17 (32011)
ನ ಚ ಶಕ್ನೋಷಿ ನಿರ್ಜೇಷುಂ ವಾಸವಂ ಬಲಿನಾಂ ವರ।
ಯುಧ್ಯತೋಶ್ಚಾಪಿ ವಾಂ ಕಾಲೋ ವ್ಯತೀತಃ ಸುಮಹಾನಿಹ ॥ 5-10-18 (32012)
ಪೀಡ್ಯಂತೇ ಚ ಪ್ರಜಾಃ ಸರ್ವಾಃ ಸದೇವಾಸುರಮಾನುಷಾಃ ।
ಸಖ್ಯಂ ಭವತು ತೇ ವೃತ್ರ ಶಕ್ರೇಣ ಸಹ ನಿತ್ಯದಾ ॥ 5-10-19 (32013)
ಅವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ಸುಖಂ ತ್ವಂ ಚ ಶಕ್ರಲೋಕಾಂಶ್ಚ ಶಾಶ್ವತಾನ್।
ಋಷಿವಾಕ್ಯಂ ನಿಶಂಯಾಥ ವೃತ್ರಃಸ ತು ಮಹಾಬಲಃ ॥ 5-10-20 (32014)
ಉವಾಚ ತಾನೃಷೀನ್ಸರ್ವಾನ್ಪ್ರಣಂಯ ಶಿರಸಾಽಸುರಃ ।
ಸರ್ವೇ ಯೂಯಂ ಮಹಾಭಾಗಾ ಗಂಧರ್ವಾಶ್ಚೈವ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-10-21 (32015)
ಯದ್ಬ್ರೂಥ ತಚ್ಛ್ರುತಂ ಸರ್ವಂ ಮಮಾಪಿ ಶ್ರೃಣುತಾನಘಾಃ।
ಸಂಧಿಃ ಕಥಂ ವೈ ಭವಿತಾ ಮಮ ಶಕ್ರಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ ।
ತೇಜಸೋರ್ಹಿ ದ್ವಯೋರ್ದೇವಾಃ ಸಖ್ಯಂ ವೈ ಭವಿತಾ ಕಥಂ ॥ 5-10-22 (32016)
ಋಷಯ ಊಚುಃ । 5-10-23x (3374)
ಸಕೃತ್ಸತಾಂ ಸಂಗತಮೀಪ್ಸಿತವ್ಯಂ
ತತಃ ಪರಂ ಭವಿತಾ ಭವ್ಯಮೇವ।
ನಾತಿಕ್ರಾಮೇತ್ಸತ್ಪುರುಷೇಣ ಸಂಗತಂ
ತಸ್ಮಾತ್ಸತಾಂ ಸಂಗತಮೀಪ್ಸಿತವ್ಯಂ ॥ 5-10-23 (32017)
ದೃಢಂ ಸತಾಂ ಸಂಗತಂ ಚಾಪಿ ನಿತ್ಯಂ
ಬ್ರೂಯಾಚ್ಚಾರ್ಥಂ ಹ್ಯರ್ಥಕೃಚ್ಛ್ರೇಷು ಧೀರಾಃ ।
ಮಹಾರ್ಥವತ್ಸತ್ಪುರುಷೇಣ ಸಂಗತಂ
ತಸ್ಮಾತ್ಸಂತಂ ನ ಜಿಘಾಂಸೇತ ಧೀರಃ ॥ 5-10-24 (32018)
ಇಂದ್ರಃ ಸತಾಂ ಸಂಮತಶ್ಚ ನಿವಾಸಶ್ಚ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ।
ಸತ್ಯವಾದೀ ಹ್ಯನಿಂದ್ಯಶ್ಚ ಧರ್ಮವಿತ್ಸೂಕ್ಷ್ಮನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 5-10-25 (32019)
ತೇನ ತೇ ಸಹ ಶಕ್ರೇಣ ಸಂಧಿರ್ಭವತು ನಿತ್ಯದಾ।
ಏವಂ ವಿಶ್ವಾಸಮಾಗಚ್ಛ ಮಾ ತೇ ಭೂದ್ಬುದ್ಧಿರನ್ಯಥಾ ॥ 5-10-26 (32020)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-10-27x (3375)
ಮಹರ್ಷಿವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ತಾನುವಾಚ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ।
ಅವಶ್ಯಂ ಭಗವಂತೋ ಮೇ ಮಾನನೀಯಾಸ್ತಪಸ್ವಿನಃ॥ 5-10-27 (32021)
ಬ್ರವೀಮಿ ಯದಹಂ ದೇವಾಸ್ತತ್ಸರ್ವಂ ಕ್ರಿಯತೇ ಯದಿ।
ತತಃ ಸರ್ವಂ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಯದೂಚುರ್ಮಾಂ ದಿವೌಕಸಃ ॥ 5-10-28 (32022)
ನ ಶುಷ್ಕೇಣ ನ ಚಾದ್ರೇಣ ನಾಶ್ಮನಾ ನ ಚ ದಾರುಣಾ ।
ನ ಶಸ್ತ್ರೇಣ ನ ಚಾಸ್ತ್ರೇಣ ನ ದಿವಾ ನ ತಥಾ ನಿಶಿ ॥ 5-10-29 (32023)
ವಧ್ಯೋ ಭವೇಯಂ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರಾಃ ಶಕ್ರಸ್ಯ ಸಹ ದೈವತೈಃ ।
ಏವಂ ಮೇ ರೋಚತೇ ಸಂಧಿಃ ಶಕ್ರೇಣ ಸಹ ನಿತ್ಯದಾ ॥ 5-10-30 (32024)
ಬಾಢಮಿತ್ಯೇವ ಋಷಯಸ್ತಮೂಚುರ್ಭರತರ್ಷಭ।
ಏವಂ ವೃತ್ತೇ ತು ಸಂಧಾನೇ ವೃತ್ರಃ ಪ್ರಮುದಿತೋಽಭವತ್ ॥ 5-10-31 (32025)
` ತತಃ ಸಂಧಿಂ ಮಿಥಃ ಕೃತ್ವಾ ಋಷಯೋ ದೀಪ್ತತೇಜಸಃ।
ಶಕ್ರಸ್ಯ ಸಹ ವೃತ್ರೇಣ ಪುನರ್ಜಗ್ಮುರ್ಯಥಾಗತಂ '॥ 5-10-32 (32026)
ಯುಕ್ತಃ ಸದಾಽಭವಚ್ಚಾಪಿ ಶಕ್ರೋ ಹರ್ಷಸಮನ್ವಿತಃ।
ವೃತ್ರಸ್ಯ ವಧಸಂಯುಕ್ತಾನುಪಾಯಾನನ್ವಚಿಂತಯತ್ ॥ 5-10-34a` ಅಭಿಸಂಧಿರ್ಮಹೇಂದ್ರಸ್ಯ ಸಂಧಿಕರ್ಮಣಿ ಯಃ ಕೃತಃ।
ಋಷಿಭಿಸ್ತ್ವೀರಿತಂ ಯಚ್ಚ ಮಹೇಂದ್ರಸ್ತದನುಸ್ಮರನ್ ॥' 5-10-33 (32027)
ಛಿದ್ರಾನ್ವೇಷೀ ಸಮುದ್ವಿಗ್ನಃ ಸದಾ ವಸತಿ ದೇವರಾಟ್।
ಸ ಕದಾಚಿನ್ಸಮುದ್ರಾಂತೇ ಸಮಪಶ್ಯನ್ಮಹಾಸುರಂ ॥ 5-10-35 (32028)
ಸಂಧ್ಯಾಕಾಲ ಉಪಾವೃತ್ತೇ ಮುಹೂರ್ತೇ ಚಾತಿದಾರುಣೇ।
ತತಃ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ಭಗವಾನ್ವರದಾನಂ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-10-36 (32029)
ಸಂಧ್ಯೇಯಂ ವರ್ತತೇ ರೌದ್ರಾ ನ ರಾತ್ರಿರ್ದಿವಸಂ ನ ಚ।
ವೃತ್ರಶ್ಚಾವಶ್ಯವಧ್ಯೋಽಯಂ ಮಮ ಸರ್ವಹರೋ ರಿಪುಃ ॥ 5-10-37 (32030)
ಯದಿ ವೃತ್ರಂ ನ ಹನ್ಂಯದ್ಯ ವಂಚಯಿತ್ವಾ ಮಹಾಸುರಂ।
ಮಹಾಬಲಂ ಮಹಾಕಾಯಂ ನ ಮೇ ಶ್ರೇಯೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ॥ 5-10-38 (32031)
ಏವಂ ಸಂಚಿಂತಯನ್ನೇವ ಶಕ್ರೋ ವಿಷ್ಣುಮನುಸ್ಮರನ್।
ಅಥ ಫೇನಂ ತದಾಽಪಶ್ಯತ್ ಸಮುದ್ರೇ ಪರ್ವತೋಪಮಪ್ ॥ 5-10-39 (32032)
ನಾಯಂ ಯುಷ್ಕೋ ನ ಚಾದ್ರೋಽಯಂ ನ ಚ ಶಸ್ತ್ರಮಿದಂ ತಥಾ।
ಏನಂ ಕ್ಷೇಪ್ಸ್ಯಾಮಿ ವೃತ್ರಸ್ಯ ಕ್ಷಣಾದೇವ ನಶಿಷ್ಯತಿ॥ 5-10-40 (32033)
ಸವಜ್ರಮಥ ಫೇನಂ ತಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ವೃತ್ರೇ ನಿಸೃಷ್ಟವಾನ್।
ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಫೇನಂ ತಂ ವಿಷ್ಣುರಥ ವೃತ್ರಂ ವ್ಯನಾಶಯತ್ ॥ 5-10-41 (32034)
ನಿಹತೇ ತು ತತೋ ವೃತ್ರೇ ದಿಶೋ ವಿತಿಮಿರಾಽಭವನ್।
ಪ್ರವವೌ ಚ ಶಿವೋ ವಾಯುಃ ಪ್ರಜಾಶ್ಚ ಜಹೃಷುಸ್ತಥಾ ॥ 5-10-42 (32035)
ತತೋ ದೇವಾಃ ಸಗಂಧರ್ವಾ ಯಕ್ಷರಕ್ಷೋಮಹೋರಗಾಃ ।
ಋಷಯಶ್ಚ ಮಹೇಂದ್ರಂ ತಮಸ್ತುವನ್ವಿವಿಧೈಃ ಸ್ತವೈಃ ॥ 5-10-43 (32036)
ನಮಸ್ಕೃತಃ ಸರ್ವಭೂತೈಃ ಸರ್ವಭೂತಾನ್ಯಸಾಂತ್ವಯತ್।
ಹತ್ವಾ ಶತ್ರುಂ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾತ್ಮಾ ವಾಸವಃ ಸಹ ದೈವತೈಃ ॥ 5-10-44 (32037)
ವಿಷ್ಣುಂ ತ್ರಿಭುವನಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಪೂಜಯಾಮಾಸ ಧರ್ಮವಿತ್।
ತತೋ ಹತೇ ಮಹಾವೀರ್ಯೇ ವೃತ್ರೇ ದೇವಭಯಂಕರೇ॥ 5-10-45 (32038)
ಅನೃತೇನಾಭಿಭೂತೋಽಭೂಚ್ಛಕ್ರಃ ಪರಮದುರ್ಮನಾಃ ।
ತ್ರೈಶೀರ್ಷಯಾಽಭಿಭೂತಶ್ಚ ಸ ಪೂರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಯಾ॥ 5-10-46 (32039)
` ಮಹಾದೇವಸ್ಯ ಭೂತೈಶ್ಚ ಸ ಪುನರ್ಬ್ರಹ್ಮಹಾ ಇತಿ।
ಆಕ್ರುಷ್ಟೋ ನಿರ್ಭಯೈರ್ಭೂಯೋ ವ್ರೀಡಿತೋ ಬಲವೃತ್ರಹಾ '॥ 5-10-47 (32040)
ಸೋಽಂತಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಲೋಕಾನಾಂ ನಷ್ಟಸಂಜ್ಞೋ ವಿಚೇತನಃ।
ನ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಯತ ದೇವೇಂದ್ರಸ್ತ್ವಭಿಭೂತಃ ಸ್ವಕರ್ಮಭಿಃ ॥ 5-10-48 (32041)
ಪ್ರತಿಚ್ಛನ್ನೋಽವಸಚ್ಚಾಪ್ಸು ಚೇಷ್ಟಮಾನ ಇವೋರಗಃ ।
ತತಃ ಪ್ರನಷ್ಟೇ ದೇವೇಂದ್ರೇ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾ ಭಯಾರ್ದಿತೇ॥ 5-10-49 (32042)
ಭೂಮಿಃ ಪ್ರಧ್ವಸ್ತಸಂಕಾಶಾ ನಿರ್ವೃಕ್ಷಾ ಶುಷ್ಕಕಾನನಾ ।
ವಿಚ್ಛಿನ್ನಸ್ರೋತಸೋ ನದ್ಯಃ ಸರಾಂಸ್ಯನುದಕಾನಿ ಚ॥ 5-10-50 (32043)
ಸಂಕ್ಷೋಭಶ್ಚಾಪಿ ಸತ್ವಾನಾಮನಾವೃಷ್ಟಿಕೃತೋಽಭವತ್।
ದೇವಾಶ್ಚಾಪಿ ಭೃಶಂ ತ್ರಸ್ತಾಸ್ತಥಾ ಸರ್ವೇ ಮಹರ್ಷಯಃ ॥ 5-10-51 (32044)
ಅರಾಜಕಂ ಜಗತ್ಸರ್ವಮಭಿಭೂತಮುಪದ್ರವೈಃ।
ತತೋ ಭೀತಾಽಭವಂದೇವಾಃ ಕೋ ನೋ ರಾಜಾ ಭವೇದಿತಿ ॥ 5-10-52 (32045)
ದಿವಿ ದೇವರ್ಷಯಶ್ಚಾಪಿ ದೇವರಾಜವಿನಾಕೃತಾಃ।
ನ ಸ್ಮ ಕಶ್ಚನ ದೇವಾನಾಂ ರಾಜ್ಯೇ ವೈ ಕುರುತೇ ಮತಿಂ ॥ ॥ 5-10-53 (32046)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ದಶಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-10-4 ಕ್ಷಯಂ ಗೃಹಂ ॥ 4 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 011
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.11. ಅಧ್ಯಾಯಃ 011
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಋಷಿಭಿರ್ದೇವೈಶ್ಚ ನಹುಪಸ್ಯ ವರದಾನಪೂರ್ವಕಮಿಂದ್ರರಾಜ್ಯೇ ಅಭಿಷೇಚನಂ ॥ 1 ॥ ಕದಾಚನ ಸ್ವಾವಲೀಕನೇನ ಕಲುಷಿತಮನಸಾ ನಹುಪೇಣ ಕಾಂಯಮಾನಾಯೈ ಇಂದ್ರಾಣ್ಯೈ ಬೃಹಸ್ಪತಿನಾ ಅಭಯಪ್ರದಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-11-0 (32047)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-11-0x (3376)
ಋಷಯೋಽಥಾಬ್ರುವನ್ಸರ್ವೇ ದೇವಾಶ್ಚ ತ್ರಿದಿವೇಶ್ವರಾಃ।
ಅಯಂ ವೈ ನಹುಪಃ ಶ್ರೀಮಾಂದೇವರಾಜ್ಯೇಽಭಿಷಿಚ್ಯತಾಂ ॥ 5-11-1 (32048)
ತೇಜಸ್ವೀ ಚ ಯಶಸ್ವೀ ಚ ಧಾರ್ಮಿಕಶ್ಚೈವ ನಿತ್ಯದಾ।
ತೇ ಗತ್ವಾ ತ್ವಬ್ರುವನ್ಸರ್ವೇ ರಾಜಾ ನೋ ಭವ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-11-2 (32049)
ಸ ತಾನುವಾಚ ನಹುಷೋ ದೇವಾನೃಪಿಗಣಾಂಸ್ತಥಾ ।
ಪಿತೃಭಿಃ ಸಹಿತಾನ್ರಾಜನ್ಪರಿಪ್ಸನ್ಹಿತಮಾತ್ಮನಃ ॥ 5-11-3 (32050)
ದುರ್ಬಲೋಽಹಂ ನ ಮೇ ಶಕ್ತಿರ್ಭವತಾಂ ಪರಿಪಾಲನೇ।
ಬಲವಾಂಜ್ಞಾಯತಾಂ ಕಶ್ಚಿದ್ಬಲಂ ಶಕ್ರೇ ಹಿ ನಿತ್ಯದಾ ॥ 5-11-4 (32051)
ತಮಬ್ರುವನ್ಪುನಃ ಸರ್ವೇ ದೇವಾ ಋಷಿಪುರೋಗಮಾಃ ।
ಅಸ್ಮಾಕಂ ತಪಸಾ ಯುಕ್ತಃ ಪಾಹಿ ರಾಜ್ಯಂ ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪೇ ॥ 5-11-5 (32052)
ಪರಸ್ಪರಭಯಂ ಘೋರಮಸ್ಮಾಕಂ ಹಿ ನ ಸಂಶಯಃ ।
ಅಭಿಷಿಚ್ಯಸ್ವ ರಾಜೇಂದ್ರ ಭವ ರಾಜಾ ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪೇ ॥ 5-11-6 (32053)
ದೇವದಾನವಯಕ್ಷಾಣಾಮೃಷೀಣಾಂ ರಕ್ಷಸಾಂ ತಥಾ।
ಪಿತೃಗಂಧರ್ವಭೂತಾನಾಂ ಚಕ್ಷುರ್ವಿಷಯವರ್ತಿನಾಂ। 5-11-7 (32054)
ತೇಜ ಆದಾಸ್ಯಸೇ ಪಶ್ಯನ್ಬಲವಾಂಶ್ಚ ಭವಿಷ್ಯಸಿ।
ಧರ್ಮಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಸದಾ ಸರವಲೋಕಾಧಿಪೋ ಭವ ॥ 5-11-8 (32055)
ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷೀಶ್ಚಾಪಿ ದೇವಾಂಶ್ಚ ಗೋಪಾಯಸ್ವ ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪೇ । 5-11-9 (32056)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ।
ಅಭಿಷಿಕ್ತಃ ಸ ರಾಜೇಂದ್ರ ತತೋ ರಾಜಾ ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪೇ ॥ 5-11-9x (3377)
ಧರ್ಮಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ತದಾ ಸರ್ವಲೋಕಾಧಿಪೋಽಭವತ್।
ಸುದುರ್ಲಭಂ ವರಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಪ್ರಾಪ್ಯ ರಾಜ್ಯಂ ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪೇ॥ 5-11-10 (32057)
ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸತತಂ ಭೂತ್ವಾ ಕಾಮಾತ್ಮಾ ಸಮಪದ್ಯತ।
ದೇವೋದ್ಯಾನೇಷು ಸರ್ವೇಷು ನಂದನೋಪವನೇಷು ಚ॥ 5-11-11 (32058)
ಕೈಲಾಸೇ ಹಿಮವತ್ಪೃಷ್ಠೇ ಮಂದರೇ ಶ್ವೇತಪರ್ವತೇ।
ಸಹ್ಯೇ ಮಹೇಂದ್ರೇ ಮಲಯೇ ಸಮುದ್ರೇಷು ಸರಿತ್ಸು ಚ ॥ 5-11-12 (32059)
ಅಪ್ಸರೋಭಿಃ ಪರಿವೃತೋ ದೇವಕನ್ಯಾಸಮಾವೃತಃ ।
ನಹುಷೋ ದೇವರಾಜೋಽಥ ಕ್ರೀಡನ್ಬಹುವಿಧಂ ತದಾ ॥ 5-11-13 (32060)
ಶ್ರೃಣ್ವಂದಿವ್ಯಾ ಬಹುವಿಧಾಃ ಕಥಾಃ ಶ್ರುತಿಮನೋಹರಾಃ ।
ವಾದಿತ್ರಾಣಿ ಚ ಸರ್ವಾಣಿ ಗೀತಂ ಚ ಮಧುರಸ್ವನಂ ॥ 5-11-14 (32061)
ವಿಶ್ವಾವಸುರ್ನಾರದಶ್ಚ ಗಂಧರ್ವಾಪ್ಸರಸಾಂ ಗಣಾಃ।
ಋತವಃ ಷಟ್ಚ ದೇವೇಂದ್ರಂ ಮೂರ್ತಿಮಂತ ಉಪಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 5-11-15 (32062)
ಮಾರುತಃ ಸುರಭಿರ್ವಾತಿ ಮನೋಜ್ಞಃ ಸತ್ವಶೀತಲಃ ।
ಏವಂ ವಿಕ್ರೀಡತಸ್ತಸ್ಯ ನಹುಷಸ್ಯ ದುರಾತ್ಮನಃ ॥ 5-11-16 (32063)
ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾ ದರ್ಶನಂ ದೇವೀ ಶಕ್ರಸ್ಯ ಮಹಿಷೀ ಪ್ರಿಯಾ।
ಸ ತಾಂ ಸಂದೃಶ್ಯ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ಪ್ರಾಹ ಸರ್ವಾನ್ಸಭಾಸದಃ ॥ 5-11-17 (32064)
ಇಂದ್ರಸ್ಯ ಮಹಿಷೀ ದೇವೀ ಕಸ್ಮಾನ್ಮಾಂ ನೋಪತಿಷ್ಠತಿ।
ಅಹಮಿಂದ್ರೋಽಸ್ಮಿ ದೇವಾನಾಂ ಲೋಕಾನಾಂ ಚ ತಥೇಶ್ವರಃ ॥ 5-11-18 (32065)
ಆಗಚ್ಛತು ಶಚೀ ಮಹ್ಯಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಮದ್ಯ ನಿವೇಶನಂ ।
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ದುರ್ಮನಾ ದೇವೀ ಬೃಹಸ್ಪತಿಮುವಾಚ ಹ ॥ 5-11-19 (32066)
ರಕ್ಷ ಮಾಂ ನಹುಷಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಂಸ್ತ್ವಾಮಸ್ಮಿ ಶರಣಂ ಗತಾ।
ಸರ್ವಲಕ್ಷಣಸಂಪನ್ನಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಂಸ್ತ್ವಂ ಮಾಂ ಪ್ರಭಾಷಸೇ॥ 5-11-20 (32067)
ದೇವರಾಜಸ್ಯ ದಯಿತಾಮತ್ಯಂತಂ ಸುಖಭಾಗಿನೀಂ।
ಅವೈಧವ್ಯೇನ ಯುಕ್ತಾಂ ಚಾಪ್ಯೇಕಪತ್ನೀಂ ಪತಿವ್ರದಾಂ ॥ 5-11-21 (32068)
ಉಕ್ತವಾನಸಿ ಮಾಂ ಪೂರ್ವಮೃತಾಂ ತಾಂ ಕುರು ವೈ ಗಿರಂ।
ನೋಕ್ತಪೂರ್ವಂ ಚ ಭಗವನ್ಮೃಷಾ ತೇ ಕಿಂಚಿದೀಶ್ವರ ॥ 5-11-22 (32069)
ತಸ್ಮಾದೇತದ್ಭವೇತ್ಸತ್ಯಂ ತ್ವಯೋಕ್ತಂ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ।
ಬೃಹಸ್ಪತಿರಥೋವಾಚ ಇಂದ್ರಾಣೀಂ ಭಯಮೋಹಿತಾಂ ॥ 5-11-23 (32070)
ಯದುಕ್ತಾಸಿ ಮಯಾ ದೇವಿ ಸತ್ಯಂ ತದ್ಭವಿತಾ ಧ್ರುವಂ ।
ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸೇ ದೇವರಾಜಂ ತಮಿಂದ್ರಂ ಶೀಘ್ರಮಿಹಾಗತಂ ॥ 5-11-24 (32071)
ನ ಭೇತವ್ಯಂ ಚ ನಹುಷಾತ್ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ।
ಸಮಾನಯಿಷ್ಯೇ ಶಕ್ರೇಣ ನಚಿರಾದ್ಭವತೀಮಹಂ॥ 5-11-25 (32072)
ಅಥ ಶುಶ್ರಾವ ನಹುಷ ಇಂದ್ರಾಣೀಂ ಶರಣೀಂ ಗತಾಂ।
ಬೃಹಸ್ಪತೇರಂಗಿರಸಶ್ರುಕ್ರೋಧ ಸ ನೃಪಸ್ತದಾ ॥ ॥ 5-11-26 (32073)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಏಕಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-11-2 ನೋಽಸ್ಮಾಕಂ ರಾಜಾ ಭವ ॥ 2 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 012
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.12. ಅಧ್ಯಾಯಃ 012
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ನಹು ಷಪ್ರಸಾದನಾಯ ದೇವಾದಿಭಿಃ ಪ್ರಾರ್ಥಿತೇನಾಪಿ ಬೃಹಸ್ಪತಿನಾ ಶಚ್ಯಾ ಅತ್ಯಾಜನಂ ॥ 1 ॥ ಬೃಹಸ್ಪತ್ಯನುಮತ್ಯಾ ಸಮಯಕರಣಾಯ ಶಚ್ಯಾನಹುಷಸಮೀಪಗಮನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-12-0 (32074)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-12-0x (3378)
ಕ್ರುದ್ಧಂ ತು ನಹುಷಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದೇವಾ ಋಷಿಪುರೋಗಮಾಃ।
ಅಬ್ರುವಂದೇವರಾಜಾನಂ ನಹುಷಂ ಘೋರದರ್ಶನಂ ॥ 5-12-1 (32075)
ದೇವರಾಜ ಜಹಿ ಕ್ರೋಧಂ ತ್ವಯಿ ಕ್ರುದ್ಧೇ ಜಗದ್ವಿಭೋ।
ತ್ರಸ್ತಂ ಸಾಸುರಗಂಧರ್ವಂ ಸಕಿಂನರಮಹೋರಗಂ ॥ 5-12-2 (32076)
ಜಹಿ ಕ್ರೋಧಮಿಮಂ ಸಾಧೋ ನ ಕುಪ್ಯಂತಿ ಭವದ್ವಿಧಾಃ ।
ಪರಸ್ಯ ಪತ್ನೀ ಸಾ ದೇವೀ ಪ್ರಸೀದಸ್ವ ಸುರೇಶ್ವರ ॥ 5-12-3 (32077)
ನಿವರ್ತಯ ಮನಃ ಪಾಪಾತ್ಪರದಾರಾಭಿಮರ್ಶನಾತ್।
ದೇವರಾಜೋಽಸಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ಪ್ರಜಾ ಧರ್ಮೇಣ ಪಾಲಯ ॥ 5-12-4 (32078)
ಏವಮುಕ್ತೋ ನ ಜಗ್ರಾಹ ತದ್ವಚಃ ಕಾಮಮೋಹಿತಃ ।
ಅಥ ದೇವಾನುವಾಚೇದಮಿಂದ್ರಂ ಪ್ರತಿ ಸುರಾಧಿಪಃ ॥ 5-12-5 (32079)
ಅಹಲ್ಯಾ ಧರ್ಷಿತಾ ಪೂರ್ವಮೃಷಿಪತ್ನೀ ಯಶಸ್ವಿನೀ ।
ಜೀವತೋ ಭರ್ತುರಿಂದ್ರೇಣ ಸ ವಃ ಕಿಂ ನ ನಿವಾರಿತಃ ॥ 5-12-6 (32080)
ಬಹೂನಿ ಚ ನೃಶಂಸಾನಿ ಕೃತಾನೀಂದ್ರೇಣ ವೈ ಪುರಾ ।
ವೈಧರ್ಂಯಾಣ್ಯುಪಧಾಶ್ಚೈವ ಸ ವಃ ಕಿಂ ನ ನಿವಾರಿತಃ ॥ 5-12-7 (32081)
ಉಪತಿಷ್ಠತು ದೇವೀ ಮಾಮೇತದಸ್ಯಾ ಹಿತಂ ಪರಂ।
ಯುಷ್ಮಾಕಂ ಚ ಸದಾ ದೇವಾಃ ಶಿವಮೇವಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-12-8 (32082)
ದೇವಾ ಊಚುಃ। 5-12-9x (3379)
ಇಂದ್ರಾಣೀಮಾನಯಿಷ್ಯಾಮೋ ಯಥೇಚ್ಛಸಿ ದಿವಸ್ಪತೇ।
ಜಹಿ ಕ್ರೋಧಮಿಮಂ ವೀರ ಪ್ರೀತೋ ಭವ ಸುರೇಶ್ವರ ॥ 5-12-9 (32083)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-12-10x (3380)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ತಂ ತದಾ ದೇವಾ ಋಷಿಭಿಃ ಸಹ ಭಾರತ।
ತಗ್ಮುರ್ಬೃಹಸ್ಪತಿಂ ವಕ್ತುಮಿಂದ್ರಾಣೀಂ ಚಾಶುಭಂ ವಚಃ ॥ 5-12-10 (32084)
ಜಾನೀಮಃ ಶರಣಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾಮಿಂದ್ರಾಣೀಂ ತವ ವೇಶ್ಮನಿ।
ದತ್ತಾಭಯಾಂ ಚ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರ ತ್ವಯಾ ದೇವರ್ಷಿಸತ್ತಮ ॥ 5-12-11 (32085)
ತೇ ತ್ವಾಂ ದೇವಾಃ ಸಗಂಧರ್ವಾ ಋಷಯಶ್ಚ ಮಹಾದ್ಯುತೇ ।
ಪ್ರಸಾದಯಂತಿ ಚೇಂದ್ರಾಣೀ ನಹುಷಾಯ ಪ್ರದೀಯತಾಂ ॥ 5-12-12 (32086)
ಇಂದ್ರಾದ್ವಿಶಿಷ್ಟೋ ನಹುಷೋ ದೇವರಾಜೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ।
ವೃಣೋತ್ವಿಮಂ ವರಾರೋಹಾ ಭರ್ತೃತ್ವೇ ವರವರ್ಣಿನೀ ॥ 5-12-13 (32087)
ಏವಮುಕ್ತೇ ತು ಸಾ ದೇವೀ ಬಾಷ್ಪಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಸಸ್ವನಂ ।
ಉವಾಚ ರುದತೀ ದೀನಾ ಬೃಹಸ್ಪತಿಮಿದಂ ವಚಃ ॥ 5-12-14 (32088)
ನಾಹಮಿಚ್ಛಾಮಿ ನಹುಷಂ ಪತಿಂ ದೇವರ್ಷಿಸತ್ತಮ।
ಶರಣಾಗತಾಸ್ಮಿ ತೇ ಬ್ರಹಂಸ್ತ್ರಾಯಸ್ವ ಮಹತೋ ಭಯಾತ್ ॥ 5-12-15 (32089)
ಬೃಹಸ್ಪತಿರುವಾಚ। 5-12-16x (3381)
ಶರಣಾಗತಂ ನ ತ್ಯಜೇಯಮಿಂದ್ರಾಣಿ ಮಮ ನಿಶ್ಚಯಃ।
ಧರ್ಮಜ್ಞಾಂ ಸತ್ಯಶೀಲಾಂ ಚ ನ ತ್ಯಜೇಯಮನಿಂದಿತೇ ॥ 5-12-16 (32090)
ನಾಕಾರ್ಯಂ ಕರ್ತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಸನ್ವಿಶೇಷತಃ ।
ಶ್ರುತಧರ್ಮಾ ಸತ್ಯಶೀಲೋ ಜಾನಂಧರ್ಮಾನುಶಾಸನಂ ॥ 5-12-17 (32091)
ನಾಹಮೇತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಗಚ್ಛಧ್ವಂ ವೈ ಸುರೋತ್ತಮಾಃ ।
ಅಸ್ಮಿಂಶ್ಚಾರ್ಥೇ ಪುರಾ ಗೀತಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಶ್ರೂಯತಾಮಿದಂ ॥ 5-12-18 (32092)
ನ ತಸ್ಯ ಬೀಜಂ ರೋಹತಿ ರೋಹಕಾಲೇ
ನ ತಸ್ಯ ವರ್ಷಂ ವರ್ಷತಿ ವರ್ಷಕಾಲೇ।
ಭೀತಂ ಪ್ರಪನ್ನಂ ಪ್ರದದಾತಿ ಶತ್ರವೇ
ನ ಸ ತ್ರಾತಾರಂ ಲಭತೇ ತ್ರಾಣಮಿಚ್ಛನ್ ॥ 5-12-19 (32093)
ಮೋಘಮನ್ನಂ ವಿಂದತಿ ಚಾಪ್ಯಚೇತಾಃ
ಸ್ವರ್ಗಾಲ್ಲೋಕಾದ್ಧಶ್ಯತಿ ನಷ್ಟಚೇಷ್ಟಃ।
ಭೀತಂ ಪ್ರಪನ್ನಂ ಪ್ರದದಾತಿ ಯೋ ವೈ
ನ ತಸ್ಯ ಹವ್ಯಂ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಂತಿ ದೇವಾಃ ॥ 5-12-20 (32094)
ಪ್ರಮೀಯತೇ ಚಾಸ್ಯ ಪ್ರಜಾ ಹ್ಯಕಾಲೇ
ಸದಾ ವಿವಾಸಂ ಪಿತರೋಽಸ್ಯ ಕುರ್ವತೇ।
ಭೀತಂ ಪ್ರಪನ್ನಂ ಪ್ರದದಾತಿ ಶತ್ರವೇ
ಸೇಂದ್ರಾ ದೇವಾಃ ಪ್ರಹರಂತ್ಯಸ್ಯ ವಜ್ರಂ ॥ 5-12-21 (32095)
ಏತದೇವಂ ವಿಜಾನನ್ವೈ ನ ದಾಸ್ಯಾಮಿ ಶಚೀಮಿಮಾಂ।
ಇಂದ್ರಾಣೀಂ ವಿಶ್ರುತಾಂ ಲೋಕೇ ಶಕ್ರಸ್ಯ ಮಹಿಷೀಂ ಪ್ರಿಯಾಂ ॥ 5-12-22 (32096)
ಅಸ್ಯಾ ಹಿತಂ ಭವೇದ್ಯಚ್ಚ ಮಮ ಚಾಪಿ ಹಿತಂ ಭವೇತ್।
ಕ್ರಿಯತಾಂ ತತ್ಸುರಶ್ರೇಷ್ಠಾ ನಹಿ ದಾಸ್ಯಾಂಯಹಂ ಶಚೀಂ ॥ 5-12-23 (32097)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-12-24x (3382)
ಅಥ ದೇವಾಃ ಸಗಂಧರ್ವಾ ಗುರುಮಾಹುರಿದಂ ವಚಃ।
ಕಥಂ ಸುನೀತಂ ನು ಭವೇನ್ಮಂತ್ರಯಸ್ವ ಬೃಹಸ್ಪತೇ ॥ 5-12-24 (32098)
ಬೃಹಸ್ಪತಿರುವಾಚ। 5-12-25x (3383)
ನಹುಷಂ ಯಾಚತಾಂ ದೇವೀ ಕಿಂಚಿತ್ಕಾಲಾಂತರಂ ಶುಭಾ।
ಇಂದ್ರಾಣಿ ಹಿತಮೇತದ್ಧಿ ತಥಾಽಸ್ಮಾಕಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ॥ 5-12-25 (32099)
ಬಹುವಿಘ್ನಃ ಸುರಾಃ ಕಾಲಃ ಕಾಲಃ ಕಾಲಂ ನಯಿಷ್ಯತಿ।
ಗರ್ವಿತೋ ಬಲವಾಂಶ್ಚಾಪಿ ನಹುಷೋ ವರಸಂಶ್ರಯಾತ್ ॥ 5-12-26 (32100)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-12-27x (3384)
ತತಸ್ತೇನ ತಥೋಕ್ತೇ ತು ಪ್ರೀತಾ ದೇವಾಸ್ತಥಾಬ್ರುವನ್।
ಬ್ರಹ್ಮನ್ಸಾಧ್ವಿದಮುಕ್ತಂ ತೇ ಹಿತಂ ಸರ್ವಂ ದಿವೌಕಸಾಂ ॥ 5-12-27 (32101)
ಏವಮೇತದ್ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ದೇವೀ ಚೇಯಂ ಪ್ರಸಾದ್ಯತಾಂ।
ತತಃ ಸಮಸ್ತಾ ಇಂದ್ರಾಣೀಂ ದೇವಾಶ್ಚಾಗ್ನಿಪುರೋಗಮಾಃ ॥ 5-12-28 (32102)
ಊಚುರ್ವಚನಮವ್ಯಗ್ರಾ ಲೋಕಾನಾಂ ಹಿತಕಾಂಯಯಾ। 5-12-29 (32103)
ದೇವಾ ಊಚುಃ।
ತ್ವಯಾ ಜಗದಿದಂ ಸರ್ವಂ ಧೃತಂ ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಂ।
ಏಕಪತ್ನ್ಯಸಿ ಸತ್ಯಾ ಚ ಗಚ್ಛಸ್ವ ನಹುಷಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-12-29x (3385)
ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ತ್ವಾಮಭಿಕಾಮಶ್ಚ ವಿನಶಿಷ್ಯತಿ ಪಾಪಕೃತ್।
ನಹುಷೋ ದೇವಿ ಶಕ್ರಶ್ಚ ಸುರೈಶ್ವರ್ಯಮವಾಪ್ಸ್ಯತಿ ॥ 5-12-30 (32104)
ಏವಂ ವಿನಿಶ್ಚಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಇಂದ್ರಾಣೀ ಕಾರ್ಯಸಿದ್ಧಯೇ।
ಅಭ್ಯಗಚ್ಛತ ಸವ್ರೀಡಾ ನಹುಷಂ ಘೋರದರ್ಶನಂ ॥ 5-12-31 (32105)
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಾಂ ನಹುಷಶ್ಚಾಪಿ ವಯೋರೂಪಸಮನ್ವಿತಾಂ ।
ಸಮಹೃಷ್ಯತ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ಕಾಮೋಪಹತಚೇತನಃ ॥ ॥ 5-12-32 (32106)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-12-7 ವೈಧರ್ಂಯಾಣಿ ತ್ವಾಷ್ಟ್ರವಧಾದೀನಿ। ಉಪಧಾಃ ವೃತ್ರಸಖ್ಯಾದೀನಿ ಛಲಾನಿ ॥ 5-12-20 ಅಚೇತಾಃ ದುರ್ಬಲಚಿತ್ತಃ ॥ 5-12-25 ಕಾಲಾಂತರಂ ಕಾಲಾವಧಿಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 013
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.13. ಅಧ್ಯಾಯಃ 013
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶಚ್ಯಾ ನಹುಷಂಪ್ರತಿ ಇಂದ್ರಸ್ಯಾನ್ವೇಷಣೇಽಪ್ಯಪರಿಜ್ಞಾನೇ ತ್ವಾಮುಪಸ್ಥಾಸ್ಯ ಇತಿ ಸಮಯಕರಣಂ ॥ 1 ॥ ದೇವೈರ್ವಿಷ್ಣ್ವಾಜ್ಞಯಾ ಇಂದ್ರಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಪನೋದನಾಯ ಅಶ್ವಮೇಧಯಾಜನಂ ॥ 2 ॥ ಧ್ವಸ್ತಪಾಪ್ಮನೋಪೀಂದ್ರಸ್ಯ ಪುನರ್ನಹುಷಭಯಾದದರ್ಶನೇ ಶೋಚಂತ್ಯಾ ಶಚ್ಯಾ ಉಪಶ್ರುತಿದೇವೀಪೂಜನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-13-0 (32107)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-13-0x (3386)
ಅಥ ತಾಮಬ್ರವೀದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಹುಷೋ ದೇವರಾಟ್ ತದಾ।
ತ್ರಯಾಣಾಮಪಿ ಲೋಕಾನಾಮಹಮಿಂದ್ರಃ ಶುಚಿಸ್ಮಿತೇ ॥ 5-13-1 (32108)
ಭಜಸ್ವ ಮಾಂ ವರಾರೋಹೇ ಪತಿತ್ವೇ ವರವರ್ಣಿನಿ।
ಏವಮುಕ್ತಾ ತು ಸಾ ದೇವೀ ನಹುಷೇಣ ಪತಿವ್ರತಾ ॥ 5-13-2 (32109)
ಪ್ರಾವೇಪತ ಭಯೋದ್ವಿಗ್ನಾ ಪ್ರವಾತೇ ಕದಲೀ ಯಥಾ।
ಪ್ರಣಂಯ ಸಾ ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಣಂ ಶಿರಸಾ ತು ಕೃತಾಂಜಲಿಃ ॥ 5-13-3 (32110)
ದೇವರಾಜಮಥೋವಾಚ ನಹುಷಂ ಘೋರದರ್ಶನಂ ।
ಕಾಲಮಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಲಬ್ಧುಂ ತ್ವತ್ತಃ ಕಂಚಿತ್ಸುರೇಶ್ವರ ॥ 5-13-4 (32111)
ನ ಹಿ ವಿಜ್ಞಾಯತೇ ಶಕ್ರಃ ಕಿಂ ವಾ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಕ್ವ ವಾ ಗತಃ।
ತತ್ತ್ವಮೇತತ್ತು ವಿಜ್ಞಾಯ ಯದಿ ನ ಜ್ಞಾಯತೇ ಪ್ರಭೋ ॥ 5-13-5 (32112)
ತತೋಽಹಂ ತ್ವಾಮುಪಸ್ಥಾಸ್ಯೇ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ।
ಏವಮುಕ್ತಃ ಸ ಇಂದ್ರಾಣ್ಯಾ ನಹುಷಃ ಪ್ರೀತಿಮಾನಭೂತ್ ॥ 5-13-6 (32113)
ನಹುಷ ಉವಾಚ। 5-13-7x (3387)
ಏವಂ ಭವತು ಸುಶ್ರೋಣಿ ಯಥಾ ಮಾಮಿಹ ಭಾಷಸೇ।
ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಚಾಗಮನಂ ಕಾರ್ಯಂ ಸತ್ಯಮೇತದನುಸ್ಮರೇಃ ॥ 5-13-7 (32114)
ನಹುಷೇಣ ವಿಸೃಷ್ಟಾ ಚ ನಿಶ್ಚಕ್ರಾಮ ತತಃ ಶುಭಾ।
ಬೃಹಸ್ಪತಿನಿಕೇತಂ ಚ ಸಾ ಜಗಾಮ ಯಶಸ್ವಿನೀ ॥ 5-13-8 (32115)
ತಸ್ಯಾಃ ಸಂಶ್ರುತ್ಯ ಚ ವಚೋ ದೇವಾಶ್ಚಾಗ್ನಿಪುರೋಗಮಾಃ ।
ಚಿಂತಯಾಮಾಸುರೇಕಾಗ್ರಾಃ ಶಕ್ರಾರ್ಥಂ ರಾಜಸತ್ತಮ ॥ 5-13-9 (32116)
ದೇವದೇವೇನ ಶಂಗಂಯ ವಿಷ್ಣುನಾ ಪ್ರಭವಿಷ್ಣುನಾ।
ಊಚುಶ್ಚೈನಂ ಸಮುದ್ವಿಗ್ನಾ ವಾಕ್ಯಂ ವಾಕ್ಯವಿಶಾರದಾಃ ॥ 5-13-10 (32117)
ಬ್ರಹ್ಮವಧ್ಯಾಭಿಭೂತೋ ವೈ ಶಕ್ರಃ ಸುರಗಣೇಶ್ವರಃ ।
ಗತಿಶ್ಚ ನಸ್ತ್ವಂ ದೇವೇಶ ಪೂರ್ವಜೋ ಜಗತಃ ಪ್ರಭುಃ ॥ 5-13-11 (32118)
ರಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ವಿಷ್ಣುತ್ವಮುಪಜಗ್ಮಿವಾನ್।
ತ್ವದ್ವೀರ್ಯನಿಹತೇ ವೃತ್ರೇ ವಾಸವೋ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಯಾ ॥ 5-13-12 (32119)
ವೃತಃ ಸುರಗಣಶ್ರೇಷ್ಠ ಮೋಕ್ಷಂ ತಸ್ಯ ವಿನಿರ್ದಿಶ।
ತೇಷಾಂ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ದೇವಾನಾಂ ವಿಷ್ಣುರಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-13-13 (32120)
ಮಾಮೇವ ಯಜತಾಂ ಶಕ್ರಃ ಪಾವಯಿಷ್ಯಾಮಿ ವಜ್ರಿಣಂ।
ಪುಣ್ಯೇನ ಹಯಮೇಧೇನ ಮಾಮಿಷ್ಟ್ವಾ ಪಾಕಶಾಸನಃ ॥ 5-13-14 (32121)
ಪುನರೇಷ್ಯತಿ ದೇವಾನಾಮಿಂದ್ರತ್ವಮಕುತೋಭಯಃ।
ಸ್ವಕರ್ಮಭಿಶ್ಚ ನಹುಷೋ ನಾಶಂ ಯಾಸ್ಯತಿ ದುರ್ಮತಿಃ ॥ 5-13-15 (32122)
ಕಿಂಚಿತ್ಕಾಲಮಿದಂ ದೇವಾ ಮರ್ಷಯಧ್ವಮತಂದ್ರಿತಾಃ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ವಿಷ್ಣೋಃ ಶುಭಾಂ ಸತ್ಯಾಂ ವಾಣೀಂ ತಾಮಮೃತೋಪಮಾಂ। 5-13-16 (32123)
ತತಃ ಸರ್ವೇ ಸುರಗಣಾಃ ಸೋಪಾಧ್ಯಾಯಾಃ ಸಹರ್ಷಿಭಿಃ ।
ಯತ್ರ ಶಕ್ರೋ ಭಯೋದ್ವಿಗ್ನಸ್ತಂ ದೇಶಮುಪಚಕ್ರಮುಃ ॥ 5-13-17 (32124)
ತತ್ರಾಶ್ವಮೇಧಃ ಸುಮಹಾನ್ಮಹೇಂದ್ರಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ವವೃತೇ ಪಾವನಾರ್ಥಂ ವೈ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಪಹೋ ನೃಪ ॥ 5-13-18 (32125)
ವಿಭಜ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಂ ತು ವೃಕ್ಷೇಷು ಚ ನದೀಷು ಚ।
ಪರ್ವತೇಷು ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಚ ಸ್ತ್ರೀಷು ಚೈವ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ॥ 5-13-19 (32126)
ಸಂವಿಭಜ್ಯ ಚ ಭೂತೇಷು ವಿಸೃಜ್ಯ ಚ ಸುರೇಶ್ವರಃ।
ವಿಜ್ವರೋ ಧೂತಪಾಪ್ಮಾ ಚ ವಾಸವೋಽಭವದಾತ್ಮವಾನ್ ॥ 5-13-20 (32127)
ಅಕಂಪ್ಯಂ ನಹುಷಂ ಸ್ಥಾನಾದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಬಲನಿಷೂದನಃ।
ತೇಜೋಘ್ನಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ವರದಾನಾಚ್ಚ ದುಃಸಹಂ॥ 5-13-21 (32128)
ತತಃ ಶಚೀಪತಿರ್ದೇವಃ ಪುನರೇವ ವ್ಯನಶ್ಯತ।
ಅದೃಶ್ಯಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ಕಾಲಾಕಾಂಕ್ಷೀ ಚಚಾರ ಹ ॥ 5-13-22 (32129)
ಪ್ರನಷ್ಟೇ ತು ತತಃ ಶಕ್ರೇ ಶಚೀ ಶೋಕಸಮನ್ವಿತಾ ।
ಹಾ ಶಕ್ರೇತಿ ತದಾ ದೇವೀ ವಿಲಲಾಪ ಸುದುಃಖಿತಾ ॥ 5-13-23 (32130)
ಯದಿ ದತ್ತಂ ಯದಿ ಹುತಂ ಗುರವಸ್ತೋಷಿತಾ ಯದಿ।
ಏಕಭರ್ತೃತ್ವಮೇವಾಸ್ತು ಸತ್ಯಂ ಯದ್ಯಸ್ತಿ ವಾ ಮಯಿ ॥ 5-13-24 (32131)
ಪುಣ್ಯಾಂ ಚೇಮಾಮಹಂ ದಿವ್ಯಾಂ ಪ್ರವೃತ್ತಾಮುತ್ತರಾಯಣೇ।
ದೇವೀಂ ರಾತ್ರಿಂ ನಮಸ್ಯಾಮಿ ಸಿಧ್ಯತಾಂ ಮೇ ಮನೋರಥಃ ॥ 5-13-25 (32132)
ಪ್ರಯತಾ ಚ ನಿಶಾಂ ದೇವೀಮುಪಾತಿಷ್ಠತ ತತ್ರ ಸಾ।
ಪತಿವ್ರತಾತ್ವಾತ್ಸತ್ಯೇನ ಸೋಪಶ್ರುತಿಮಥಾಕರೋತ್ ॥ 5-13-26 (32133)
ಯತ್ರಾಸ್ತೇ ದೇವರಾಜೋಽಸೌ ತಂ ದೇಶಂ ದರ್ಶಯಸ್ವ ಮೇ।
ಇತ್ಯಾಹೋಪಶ್ರುತಿಂ ದೇವೀಂ ಸತ್ಯಂ ಸತ್ಯೇನ ದೃಶ್ಯತಾಂ ॥ ॥ 5-13-27 (32134)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-13-12 ವಿಷ್ಣುತ್ವಂ ವ್ಯಾಪಕತ್ವಂ ॥ 12 ॥ 5-13-26 ಆಕರೋತ್ ಆಕಾರಿತವತೀ ॥ 26 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 014
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.14. ಅಧ್ಯಾಯಃ 014
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸ್ತುತ್ಯಾ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೀಭೂತಯಾ ಉಪಶ್ರುತಿದೇವ್ಯಾಸಹ ಪದ್ಮನಾಲಭೇದನೇನ ತದ್ವಿವರಂ ಗತಯಾ ಶಚ್ಯಾ ತತ್ರಸ್ಥೇಂದ್ರದರ್ಶನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಇಂದ್ರಂ ಸ್ತುತ್ವಾ ನಹುಷವೃತ್ತಾಂತಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-14-0 (32135)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-14-0x (3388)
ಅಥೈನಾಂ ರೂಪಿಣೀ ಸಾಧ್ವೀಮುಪಾತಿಷ್ಠದುಪಶ್ರುತಿಃ।
ತಾಂ ವಯೋರೂಪಸಂಪನ್ನಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದೇವೀಮುಪಸ್ಥಿತಾಂ ॥ 5-14-1 (32136)
ಇಂದ್ರಾಣೀ ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟಾತ್ಮಾ ಸಂಪೂಜ್ಯೈನಾಮಥಾಬ್ರವೀತ್।
ಇಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಾಮಹಂ ಜ್ಞಾತುಂ ಕಾ ತ್ವಂ ಬ್ರೂಹಿ ವರಾನನೇ ॥ 5-14-2 (32137)
ಉಪಶ್ರುತಿರುವಾಚ। 5-14-3x (3389)
ಉಪಶ್ರುತಿರಹಂ ದೇವಿ ತವಾಂತಿಕಮುಪಾಗತಾ।
ದರ್ಶನಂ ಚೈವ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾ ತವ ಸತ್ಯೇನ ಭಾಮಿನಿ ॥ 5-14-3 (32138)
ಪತಿವ್ರತಾ ಚ ಯುಕ್ತಾ ಚ ಯಮೇನ ನಿಯಮೇನ ಚ।
ದರ್ಶಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತೇ ಶಕ್ರಂ ದೇವಂ ವೃತ್ರನಿಷೂದನಂ ॥ 5-14-4 (32139)
ಕ್ಷಿಪ್ರಮನ್ವೇಹಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸೇ ಸುರಸತ್ತಮಂ।
ತತಸ್ತಾಂ ಪ್ರಸ್ಥಿತಾಂ ದೇವೀಮಿಂದ್ರಾಣೀ ಸಾ ಸಮನ್ವಗಾತ್ ॥ 5-14-5 (32140)
ದೇವಾರಣ್ಯಾನ್ಯತಿಕ್ರಂಯ ಪರ್ವತಾಂಶ್ಚ ಬಹೂಂಸ್ತತಃ ।
ಹಿಮವಂತಮತಿಕ್ರಂಯ ಉತ್ತರಂ ಪಾರ್ಶ್ವಮಾಗಮತ್॥ 5-14-6 (32141)
ಸಮುದ್ರಂ ಚ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಬಹುಯೋಜನವಿಸ್ತೃತಂ।
ಆಸಸಾದ ಮಹಾದ್ವೀಪಂ ನಾನಾದ್ರುಮಲತಾವೃತಂ ॥ 5-14-7 (32142)
ತತ್ರಾಪಶ್ಯತ್ಸರೋ ದಿವ್ಯಂ ನಾನಾಶಕುನಿಭಿರ್ವೃತಂ।
ಶತಯೋಜನವಿಸ್ತೀರ್ಣಂ ತಾವದೇವಾಯತಂ ಶುಭಂ ॥ 5-14-8 (32143)
ತತ್ರ ದಿವ್ಯಾನಿ ಪದ್ಮಾನಿ ಪಂಚವರ್ಣಾನಿ ಭಾರತ ।
ಷಟ್ಪದೈರುಪಗೀತಾನಿ ಪ್ರಫುಲ್ಲಾನಿ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 5-14-9 (32144)
ಸರಸಸ್ತಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇ ತು ಪದ್ಮಿನೀ ಮಹತೀ ಶುಭಾ ।
ಗೌರೇಣೋನ್ನತನಾಲೇನ ಪದ್ಮೇನ ಮಹತಾ ವೃತಾ ॥ 5-14-10 (32145)
ಪದ್ಮಸ್ಯ ಭಿತ್ತ್ವಾ ನಾಲಂ ಚ ವಿವೇಶ ಸಹಿತಾ ತಯಾ।
ಬಿಸತಂತುಪ್ರವಿಷ್ಟಂ ಚ ತತ್ರಾಪಶ್ಯಚ್ಛತಕ್ರತುಂ ॥ 5-14-11 (32146)
ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಚ ಸುಸೂಕ್ಷ್ಮೇಣ ರೂಪೇಣಾವಸ್ಥಿತಂ ಪ್ರಭುಂ ।
ಸೂಕ್ಷ್ಮರೂಪಧರಾ ದೇವೀ ಬಭೂವೋಪಶ್ರುತಿಶ್ಚ ಸಾ॥ 5-14-12 (32147)
ಇಂದ್ರಂ ತುಷ್ಟಾವ ಚೇಂದ್ರಾಣೀ ವಿಶ್ರುತೈಃ ಪೂರ್ವಕರ್ಮಭಿಃ।
ಸ್ತೂಯಮಾನಸ್ತತೋ ದೇವಃ ಶಚೀಮಾಹ ಪುರಂದರಃ ॥ 5-14-13 (32148)
ಕಿಮರ್ಥಮಸಿ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾ ವಿಜ್ಞಾತಶ್ಚ ಕಥಂ ತ್ವಹಂ।
ತತಃ ಸಾ ಕಥಯಾಮಾಸ ನಹುಷಸ್ಯ ವಿಚೇಷ್ಟಿತಂ ॥ 5-14-14 (32149)
ಇಂದ್ರತ್ವಂ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಪ್ರಾಪ್ಯ ವೀರ್ಯಸಮನ್ವಿತಃ ।
ದರ್ಪಾವಿಷ್ಟಶ್ಚ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ಮಾಮುವಾಚ ಶತಕ್ರತೋ ॥ 5-14-15 (32150)
ಉಪತಿಷ್ಠೇತಿ ಸ ಕ್ರೂರಃ ಕಾಲಂ ಚ ಕೃತವಾನ್ಮಮ ।
ಯದಿ ನ ತ್ರಾಸ್ಯಸಿ ವಿಭೋ ಕರಿಷ್ಯತಿ ಸ ಮಾಂ ವಶೇ ॥ 5-14-16 (32151)
ಏತೇನ ಚಾಹಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾ ದ್ರುತಂ ಶಕ್ರ ತವಾಂತಿಕಂ।
ಜಹಿ ರೌದ್ರಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ನಹುಷಂ ಪಾಪನಿಶ್ಚಯಂ ॥ 5-14-17 (32152)
ಪ್ರಕಾಶಯಸ್ವ ಚಾತ್ಮಾನಂ ದೈತ್ಯದಾನವಸೂದನ।
ತೇಜಃ ಸಮಾಪ್ನುಹಿ ವಿಭೋ ದೇವರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಶಾಧಿ ಚ ॥ ॥ 5-14-18 (32153)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-14-16 ತ್ರಾಸ್ಯಸಿ ಪಾಲಯಿಷ್ಯಸಿ ॥ 16 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 015
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.15. ಅಧ್ಯಾಯಃ 015
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಇಂದ್ರಬೋಧಿತಶಚೀವಚನಾತ್ ನಹುಷೇಣ ಅಗಸ್ತ್ಯಾದಿಸಪ್ತರ್ಷೀಣಾಂ ಸ್ವಶಿಬಿಕಾಯಾಂ ವಾಹಕತಯಾ ಯೋಜನಂ ॥ 1 ॥ ಶಚೀಪ್ರಾರ್ಥನಯಾ ಬೃಹಸ್ಪತಿನಾ ಹೋಮೇನ ಸಂತೋಷ್ಯಾಗ್ನೋರಿಂದ್ರಾನ್ವೇಷಣಾಯ ಪ್ರೇಷಣಂ ॥ 2 ॥ ಅಗ್ನಿನಾ ಬೃಹಸ್ಪತಿಂಪ್ರತಿ ಜಲವರ್ಜಂ ಸರ್ವತ್ರಾನ್ವೇಷಣೇಪೀಂದ್ರಾನಧಿಗಮಕಥನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-15-0 (32154)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-15-0x (3390)
ಏವಮುಕ್ತಃ ಸ ಭಗವಾಞ್ಶಚ್ಯಾ ತಾಂ ಪುನರಬ್ರವೀತ್।
ವಿಕ್ರಮಸ್ಯ ನ ಕಾಲೋಽಯಂ ನಹುಷೋ ಬಲವತ್ತರಃ ॥ 5-15-1 (32155)
ವಿವರ್ದ್ಧಿತಶ್ಚ ಋಷಿಭಿರ್ಹವ್ಯಕವ್ಯೈಶ್ಚ ಭಾಮಿನಿ ।
ನೀತಿಮತ್ರ ವಿಧಾಸ್ಯಾಮಿ ದೇವಿ ತಾಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-15-2 (32156)
ಗುಹ್ಯಂ ಚೈತತ್ತ್ವಯಾ ಕಾರ್ಯಂ ನಾಖ್ಯಾತವ್ಯಂ ಶುಭೇ ಕ್ವಚಿತ್ ।
ಗತ್ವಾ ನಹುಷಮೇಕಾಂತೇ ಬ್ರವೀಹಿ ಚ ಸುಮಧ್ಯಮೇ ॥ 5-15-3 (32157)
ಋಷಿಯಾನೇನ ದಿವ್ಯೇನ ಮಾಮುಪೈಹಿ ಜಗತ್ಪತೇ ।
ಏವಂ ತವ ವಶೇ ಪ್ರೀತಾ ಭವಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ತಂ ವದ ॥ 5-15-4 (32158)
ಇತ್ಯುಕ್ತಾ ದೇವರಾಜೇನ ಪತ್ನೀ ಸಾ ಕಮಲೇಕ್ಷಣಾ ।
ಏವಮಸ್ತ್ವಿತ್ಯಥೋಕ್ತ್ವಾ ತು ಜಗಾಮ ನಹುಷಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-15-5 (32159)
ನಹುಷಸ್ತಾಂ ತತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಸ್ಮಿತೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ।
ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ ವರಾರೋಹೇ ಕಿಂ ಕರೋಮಿ ಶುಚಿಸ್ಮಿತೇ ॥ 5-15-6 (32160)
ಭಕ್ತಂ ಮಾಂ ಭಜ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಕಿಮಿಚ್ಛಸಿ ಮನಸ್ವಿನಿ ।
ತವ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಯತ್ಕಾರ್ಯಂ ತತ್ಕರಿಷ್ಯೇ ಸುಮಧ್ಯಮೇ ॥ 5-15-7 (32161)
ನ ಚ ವ್ರೀಡಾ ತ್ವಯಾ ಕಾರ್ಯಾ ಸುಶ್ರೋಣಿ ಮಯಿ ವಿಶ್ವಸೇಃ।
ಸತ್ಯೇನ ವೈ ಪಶೇ ದೇವಿ ಕರಿಷ್ಯೇ ವಚನಂ ತವ ॥ 5-15-8 (32162)
ಇಂದ್ರಾಣ್ಯುವಾಚ। 5-15-9x (3391)
ಯೋ ಮೇ ಕೃತಸ್ತ್ವಯಾ ಕಾಲಸ್ತಮಾಕಾಂಕ್ಷೇ ಜಗತ್ಪತೇ।
ತತಸ್ತ್ವಮೇವ ಭರ್ತಾ ಮೇ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ಸುರಾಧಿಮ ॥ 5-15-9 (32163)
ಕಾರ್ಯಂ ಚ ಹೃದಿ ಮೇ ಯತ್ತದ್ದೇವರಾಜಾವಧಾರಯ।
ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಯದಿ ಮೇ ರಾಜನ್ಪ್ರಿಯಮೇತತ್ಕರಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-15-10 (32164)
ವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರಣಯಸಂಯುಕ್ತಂ ತತಃ ಸ್ಯಾಂ ವಶಗಾ ತವ।
ಇಂದ್ರಸ್ಯ ವಾಜಿನೋ ವಾಹಾ ಹಸ್ತಿನೋಽಥ ರಥಾಸ್ತಥಾ ॥ 5-15-11 (32165)
ಇಚ್ಛಾಂಯಹಮಥಾಪೂರ್ವಂ ವಾಹನಂ ತೇ ಸುರಾಧಿಪ ।
ಯನ್ನ ವಿಷ್ಣೋರ್ನ ರುದ್ರಸ್ಯ ನ ಸುರಾಣಾಂ ನ ರಕ್ಷಸಾಂ ॥ 5-15-12 (32166)
ವಹಂತು ತ್ವಾಂ ಮಹಾಭಾಗಾ ಋಷಯಃ ಸಂಗತಾ ವಿಭೋ।
ಸರ್ವೇ ಶಿಬಿಕಯಾ ರಾಜನ್ನೇತದ್ಧಿ ಮಮ ರೋಚತೇ ॥ 5-15-13 (32167)
ನಾಸುರೇಷು ನ ದೇವೇಷು ತುಲ್ಯೋ ಭವಿತುಮರ್ಹಸಿ ।
ಸರ್ವೇಷಾಂ ತೇಜ ಆದತ್ಸೇ ಸ್ವೇನ ವೀರ್ಯೇಣ ದರ್ಶನಾತ್ ॥ 5-15-14 (32168)
ನ ತೇ ಪ್ರಮುಖತಃ ಸ್ಥಾತುಂ ಕಶ್ಚಿಚ್ಛಕ್ನೋತಿ ವೀರ್ಯವಾನ್ । 5-15-15 (32169)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ।
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ನಹುಷಃ ಪ್ರಾಹೃಷ್ಯತ ತದಾ ಕಿಲ।
ಉವಾಚ ವಚನಂ ಚಾಪಿ ಸುರೇಂದ್ರಸ್ತಾಮನಿಂದಿತಾಂ ॥ 5-15-15x (3392)
ನಹುಷ ಉವಾಚ। 5-15-16x (3393)
ಅಪೂರ್ವಂ ವಾಹನಮಿದಂ ತ್ವಯೋಕ್ತಂ ವರವರ್ಣಿನಿ।
ದೃಢಂ ಮೇ ರುಚಿರಂ ದೇವಿ ತ್ವದ್ವಶೋಽಸ್ಮಿ ವರಾನನೇ ॥ 5-15-16 (32170)
ನ ಹ್ಯಲ್ಪವೀರ್ಯೋ ಭವತಿ ಯೋ ವಾಹಾನ್ಕುರುತೇ ಮುನೀನ್ ।
ಅಹಂ ತಪಸ್ವೀ ಬಲವಾನ್ಭೂತಭವ್ಯಭವತ್ಪ್ರಭುಃ ॥ 5-15-17 (32171)
ಮಯಿ ಕ್ರುದ್ಧೇ ಜಗನ್ನ ಸ್ಯಾನ್ಮಯಿ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ।
ದೇವದಾನವಗಂಧರ್ವಾಃ ಕಿನ್ನರೋರಗರಾಕ್ಷಸಾಃ ॥ 5-15-18 (32172)
ನ ಮೇ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ಯ ಪರ್ಯಾಪ್ತಾಃ ಸರ್ವೇ ಲೋಕಾಃ ಶುಚಿಸ್ಮಿತೇ।
ಚಕ್ಷುಷಾ ಯಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಾಮಿ ತಸ್ಯ ತೇಜೋ ಹರಾಂಯಹಂ ॥ 5-15-19 (32173)
` ಅಹಮಿಂದ್ರೋಽಸ್ಮಿ ದೇವಾನಾಂ ಲೋಕಾನಾಂ ಚ ಮಹೇಶ್ವರಃ।
ಮಯಿ ಹವ್ಯಂ ಚ ಕವ್ಯಂ ಚ ಲೋಕಾಶ್ಚೈವ ಸನಾತನಾಃ ।'
ತಸ್ಮಾತ್ತೇ ವಚನಂ ದೇವಿ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-15-20 (32174)
ಸಪ್ತರ್ಷಯೋ ಮಾಂ ವಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಸರ್ವೇ ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಯಸ್ತಥಾ ।
ಪಶ್ಯ ಮಾಹಾತ್ಂಯಯೋಗಂ ಮೇ ಋದ್ಧಿಂ ಚ ವರವರ್ಣಿನಿ ॥ 5-15-21 (32175)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-15-22x (3394)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತು ತಾಂ ದೇವೀಂ ವಿಸೃಜ್ಯ ಚ ವರಾನನಾಂ । 5-15-22b` ಅಥ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ನಹುಷೋ ಬಲವೀರ್ಯೇಣ ಭಾರತ ॥ 5-15-22 (32176)
ವಿಸೃಜ್ಯ ಸುಪ್ರತೀಕಂ ಚ ನಾಗಮೈರಾವತಂ ತಥಾ।
ಹಂಸಯುಕ್ತಂ ವಿಮಾನಂ ಚ ಹರಿಯುಕ್ತಂ ತಥಾ ರಥಂ ॥ 5-15-23 (32177)
ಸ ತು ದರ್ಪೇಣ ಮಹತಾ ಪರಿಭೂಯ ಮಹಾಮುನೀನ್।'
ವಿಮಾನೇ ಯೋಜಯಿತ್ವಾ ಚ ಋಷೀನ್ನಿಯಮಾಮಾಸ್ಥಿತಾನ್ ॥ 5-15-24 (32178)
ಅಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೋ ಬಲೋಪೇತೋ ಮತ್ತೋ ಮದಬಲೇನ ಚ।
ಕಾಮವೃತ್ತಃ ಸ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ವಾಹಯಾಮಾಸ ತಾನೃಷೀನ್ ॥ 5-15-25 (32179)
ನಹುಷೇಣ ವಿಸೃಷ್ಟಾ ಚ ಬೃಹಸ್ಪತಿಮಥಾಬ್ರವೀತ್।
ಸಮಯೋಽಲ್ಪಾವಶೇಷೋ ಮೇ ನಹುಷೇಣೇಹ ಯಃ ಕೃತಃ ॥ 5-15-26 (32180)
ಶಕ್ರಂ ಮೃಗಯ ಶೀಘ್ರಂ ತ್ವಂ ಭಕ್ತಾಯಾಃ ಕುರು ಮೇ ದಯಾಂ।
ಬಾಢಮಿತ್ಯೇವ ಭಗವಾನ್ಬೃಹಸ್ಪತಿರುವಾಚ ತಾಂ ॥ 5-15-27 (32181)
ನ ಭೇತವ್ಯಂ ತ್ವಯಾ ದೇವಿ ನಹುಷಾದ್ದುಷ್ಟಚೇತಸಃ ।
ನ ಹ್ಯೇಷ ಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ ಚಿರಂ ಗತ ಏಷ ನರಾಧಮಃ ॥ 5-15-28 (32182)
ಅಧರ್ಮಜ್ಞೋ ಮಹರ್ಷೀಣಾಂ ವಾಹನಾಚ್ಚ ಹತಃ ಶುಭೇ ।
ಇಷ್ಟಿಂ ಚಾಹಂ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ವಿನಾಶಾಯಾಸ್ಯ ದುರ್ಮತೇಃ ॥ 5-15-29 (32183)
ಶಕ್ರಂ ಚಾಧಿಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಾಭೈಸ್ತ್ವಂ ಭದ್ರಮಸ್ತು ತೇ।
ತತಃ ಪ್ರಜ್ವಾಲ್ಯ ವಿಧಿವಜ್ಜುಹಾವ ಪರಮಂ ಹವಿಃ ॥ 5-15-30 (32184)
ಬೃಹಸ್ಪತಿರ್ಮಹಾತೇಜಾ ದೇವರಾಜೋಪಲಬ್ಧಯೇ।
ಹುತ್ವಾಽಗ್ನಿಂ ಸೋಬ್ರವೀದ್ರಾಜಂಛಕ್ರ ಅನ್ವಿಷ್ಯತಾಮಿತಿ ॥ 5-15-31 (32185)
ತಸ್ಮಾಚ್ಚ ಭಗವಾಂದೇವಃ ಸ್ವಯಮೇವ ಹುತಾಶನಃ ।
ಸ್ತ್ರೀವೇಷಮದ್ಭುತಂ ಕೃತ್ವಾ ತತ್ರೈವಾಂತರಧೀಯತ॥ 5-15-32 (32186)
ಸ ದಿಶಃ ಪ್ರದಿಶಶ್ಚೈವ ಪರ್ವತಾಂಶ್ಚ ವನಾನಿ ಚ।
ಪೃಥಿವೀಂ ಚಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ವಿಚಿತ್ಯಾಥ ಮನೋಗತಿಃ।
ನಿಮೇಷಾಂತರಮಾತ್ರೇಣ ಬೃಹಸ್ಪತಿಮುಪಾಗಮತ್ ॥ 5-15-33 (32187)
ಅಗ್ನಿರುವಾಚ। 5-15-34x (3395)
ಬೃಹಸ್ಪತೇ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ದೇವರಾಜಮಿಹ ಕ್ವಚಿತ್।
ಆಪಃ ಶೇಷಾಃ ಸದಾ ಚಾಪಃ ಪ್ರವೇಷ್ಟುಂ ನೋತ್ಸಹಾಂಯಹಂ ॥ 5-15-34 (32188)
ನ ಮೇ ತತ್ರ ಗತಿರ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಕಿಮನ್ಯತ್ಕರವಾಣಿ ತೇ।
ತಮಬ್ರವೀದ್ದೇವಗುರುರಪೋ ವಿಶ ಮಹಾದ್ಯುತೇ ॥ 5-15-35 (32189)
ಅಗ್ನಿರುವಾಚ। 5-15-36x (3396)
ನಾಪಃ ಪ್ರವೇಷ್ಟುಂ ಶಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಕ್ಷಯೋ ಮೇಽತ್ರ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಶರಣಂ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಪನ್ನೋಽಸ್ಮಿ ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇಸ್ತು ಮಹಾದ್ಯುತೇ ॥ 5-15-36 (32190)
ಅದ್ಯ್ಭೋಽಗ್ನಿರ್ಬ್ರಹ್ಮತಃ ಕ್ಷತ್ರಮಶ್ಮನೋ ಲೋಹಮುತ್ಥಿತಂ ।
ತೇಷಾಂ ಸರ್ವತ್ರಗಂ ತೇಜಃ ಸ್ವಾಸು ಯೋನಿಷು ಶಾಂಯತಿ ॥ ॥ 5-15-37 (32191)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪಂಚದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-15-21 ಮಾಂ ವಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಮಮ ವಹನಂ ಕರಿಷ್ಯಂತಿ ॥ 21 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 016
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.16. ಅಧ್ಯಾಯಃ 016
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಬೃಹಸ್ಪತಿನಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಮಂತ್ರಸಂವರ್ಧಿತೇನಾಗ್ನಿನಾ ಪದ್ಮನಾಲಸ್ಯೇಂದ್ರಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಬೃಹಸ್ಪತಯೇ ತನ್ನಿವೇದನಂ ॥ 1 ॥ ಬೃಹಸ್ಪತಿನಾ ತತ್ರ ಗತ್ವಾ ಇಂದ್ರೇ ಸ್ತೂಯಮಾನೇ ಕುಬೇರಾದೀನಾಂ ತತ್ರಾಗಮನಂ ॥ 2 ॥ ಇಂದ್ರೇಣ ನಹುಷಜಯೇ ಸಾಹಾಯ್ಯಾಯಾಗ್ನೇರ್ಭಾಗದಾನಪೂರ್ವಕಂ ಕುಬೇರಾದೀನಾಂ ತತ್ತಾದ್ದಿಗಾಧಿಪತ್ಯೇಽಭಿಷೇಚನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-16-0 (32192)
ಬೃಹಸ್ಪತಿರುವಾಚ। 5-16-0x (3397)
ತ್ವಮಗ್ರೇ ಸರ್ವದೇವಾನಾಂ ಮುಖಂ ತ್ವಮಸಿ ಹವ್ಯವಾಟ್।
ತ್ವಮಂತಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ಗೂಢಶ್ಚರಸಿ ಸಾಕ್ಷಿವತ್॥ 5-16-1 (32193)
ತ್ವಾಮಾಹುರೇಕಂ ಕವಯಸ್ತ್ವಾಮಾಹುಸ್ತ್ರಿವಿಧಂ ಪುನಃ।
ತ್ವಯಾ ತ್ಯಕ್ತಂ ಜಗಚ್ಚೇದಂ ಸದ್ಯೋ ನಶ್ಯೇದ್ಧುತಾಶನ ॥ 5-16-2 (32194)
ಕೃತ್ವಾ ತುಭ್ಯಂ ನಮೋ ವಿಪ್ರಾಃ ಸ್ವಕರ್ಮವಿಜಿತಾಂ ಗತಿಂ।
ಗಚ್ಛಂತಿ ಸಹ ಪತ್ನೀಭಿಃ ಸುತೈರಪಿ ಚ ಶಾಶ್ವತೀಂ ॥ 5-16-3 (32195)
ತ್ವಮೇವಾಗ್ನೇ ಹವ್ಯವಾಹಸ್ತ್ವಮೇವ ಪರಮಂ ಹವಿಃ।
ಯಜಂತಿ ಸತ್ರೈಸ್ತ್ವಾಮೇವ ಯಜ್ಞೈಶ್ಚ ಪರಮಾಧ್ವರೈಃ ॥ 5-16-4 (32196)
ಸೃಷ್ಟ್ವಾ ಲೋಕಾಂಸ್ತ್ರೀಮಿಮಾನ್ಹವ್ಯವಾಹ
ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಕಾಲೇ ಪಚಸಿ ಪುನಃ ಸಮಿದ್ಧಃ ।
ತ್ವಂ ಸರ್ವಸ್ಯ ಭುವನಸ್ಯ ಪ್ರಸೂತಿ-
ಸ್ತ್ವಮೇವಾಗ್ರೇ ಭವಸಿ ಪುನಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ॥ 5-16-5 (32197)
ತ್ವಾಮಗ್ನೇ ಜಲದಾನಾಹುರ್ವಿದ್ಯುತಶ್ಚ ಮನೀಷಿಣಃ।
ವಹಂತಿ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ತ್ವತ್ತೋ ನಿಷ್ಕ್ರಂಯ ಹೇತಯಃ ॥ 5-16-6 (32198)
ತ್ವಯ್ಯಾಪೋ ನಿಹಿತಾಃ ಸರ್ವಾಸ್ತ್ವಯಿ ಸರ್ವಮಿದಂ ಜಗತ್।
ನ ತೇಽಸ್ತ್ಯವಿದಿತಂ ಕಿಚಿತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಪಾವಕ ॥ 5-16-7 (32199)
ಸ್ವಯೋರ್ನಿ ಭಜತೇ ಸರ್ವೋ ವಿಶಸ್ವಾಪೋಽವಿಶಂಕಿತಃ।
ಅಹಂ ತ್ವಾಂ ವರ್ಧಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮೈರ್ಮಂತ್ರೈಃ ಸನಾತನೈಃ ॥ 5-16-8 (32200)
ಏವಂ ಸ್ತುತೋ ಹವ್ಯವಾಟ್ ಸ ಭಗವಾನ್ಕವಿರುತ್ತಮಃ ।
ಬೃಹಸ್ಪತಿಮಥೋವಾಚ ಪ್ರೀತಿಮಾನ್ವಾಕ್ಯಮುತ್ತಮಂ।
ದರ್ಶಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತೇ ಶಕ್ರಂ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ॥ 5-16-9 (32201)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-16-10x (3398)
ಪ್ರವಿಷ್ಯಾಪಸ್ತತೋ ವಹ್ನಿಃ ಸಸಮುದ್ರಾಃ ಸಪಲ್ವಲಾಃ।
ಆಸಸಾದ ಸರಸ್ತಚ್ಚ ಗೂಢೋ ಯತ್ರ ಶತಕ್ರತುಃ ॥ 5-16-10 (32202)
ಅಥ ತತ್ರಾಪಿ ಪದ್ಮಾನಿ ವಿಚಿನ್ವನ್ಭರತರ್ಷಭ ।
ಅಪಶ್ಯತ್ಸ ತು ದೇವೇಂದ್ರಂ ಬಿಸಮಧ್ಯಗತಂ ತದಾ ॥ 5-16-11 (32203)
ಆಗತ್ಯ ಚ ತತಸ್ತೂರ್ಣಂ ತಮಾಚಷ್ಟ ಬೃಹಸ್ಪತೇಃ।
ಅಣುಮಾತ್ರೇಣ ವಪುಷಾ ಪದ್ಮತಂತ್ವಾಶ್ರಿತಂ ಪ್ರಭುಂ ॥ 5-16-12 (32204)
ಗತ್ವಾ ದೇವರ್ಷಿಗಂಧರ್ವೈಃ ಸಹಿತೋಽಥ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ ।
ಪುರಾಣೈಃ ಕರ್ಮಭಿರ್ದೇವಂ ತುಷ್ಟಾವ ಬಲಸೂದನಂ ॥ 5-16-13 (32205)
ಮಹಾಽಸುರೋ ಹತಃ ಶಕ್ರ ನಮುಚಿರ್ದಾರುಣಸ್ತ್ವಯಾ ।
ಶಂಬರಶ್ಚ ಬಲಶ್ಚೈವ ತಥೋಭೌ ಘೋರವಿಕ್ರಮೌ ॥ 5-16-14 (32206)
ಶತಕ್ರತೋ ವಿವರ್ಧಸ್ವ ಸರ್ವಾಞ್ಶತ್ರೂನ್ನಿಷೂದಯ ।
ಉತ್ತಿಷ್ಠ ಶಕ್ರ ಸಂಪಶ್ಯ ದೇವರ್ಷೀಶ್ಚ ಸಮಾಗತಾನ್ ॥ 5-16-15 (32207)
ಮಹೇಂದ್ರ ದಾನವಾನ್ಹತ್ವಾ ಲೋಕಾಸ್ತ್ರಾತಾಸ್ತ್ವಯಾ ವಿಭೋ।
ಅಪಾಂ ಫೇನಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ವಿಷ್ಣುತೇಜೋತಿಬೃಂಹಿತಂ।
ತ್ವಯಾ ವೃತ್ರೋ ಹತಃ ಪೂರ್ವಂ ದೇವರಾಜ ಜಗತ್ಪತೇ ॥ 5-16-16 (32208)
ತ್ವಂ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಶರಣ್ಯ ಈಡ್ಯ-
ಸ್ತ್ವಯಾ ಸಮಂ ವಿದ್ಯತೇ ನೇಹ ಭೂತಂ।
ತ್ವಯಾ ಧಾರ್ಯಂತೇ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಶಕ್ರ
ತ್ವಂ ದೇವಾನಾಂ ಮಹಿಮಾನಂ ಚಕರ್ಥ ॥ 5-16-17 (32209)
ಪಾಹಿ ಸರ್ವಾಂಶ್ಚ ಲೋಕಾಂಶ್ಚ ಮಹೇಂದ್ರ ಬಲಮಾಪ್ನುಹಿ ।
ಏವಂ ಸಂಸ್ತೂಯಮಾನಶ್ಚ ಸೋಽವರ್ಧತ ಶನೈಃ ಶನೈಃ ॥ 5-16-18 (32210)
ಸ್ವಂ ಚೈವ ವಪುರಾಸ್ಥಾಯ ಬಭೂವ ಸ ಬಲಾನ್ವಿತಃ।
ಅಬ್ರವೀಚ್ಚ ಗುರಂ ದೇವೋ ಬೃಹಸ್ಪತಿಮವಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-16-19 (32211)
ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಮವಶಿಷ್ಟಂ ವೋ ಹತಸ್ತ್ವಾಷ್ಟ್ರೋ ಮಹಾಸುರಃ ।
ವೃತ್ರಶ್ಚ ಸುಮಹಾಕಾಯೋ ಯೋ ವೈ ಲೋಕಾನನಾಶಯತ್ ॥ 5-16-20 (32212)
ಬೃಹಸ್ಪತಿರುವಾಚ। 5-16-21x (3399)
ಮಾನುಷೋ ನಹುಷೋ ರಾಜಾ ದೇವರ್ಷಿಗಣತೇಜಸಾ।
ದೇವರಾಜ್ಯಮನುಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸರ್ವಾನ್ನೋ ಬಾಧತೇ ಭೃಶಂ ॥ 5-16-21 (32213)
ಇಂದ್ರ ಉವಾಚ। 5-16-22x (3400)
ಕಥಂ ಚ ನಹುಷೋ ರಾಜ್ಯಂ ದೇವಾನಾಂ ಪ್ರಾಪ ದುರ್ಲಭಂ।
ತಪಸಾ ಕೇನ ವಾ ಯುಕ್ತಃ ಕಿಂವೀರ್ಯೋ ವಾ ಬೃಹಸ್ಪತೇ ।
` ತತ್ಸರ್ವಂ ಕಥಯ ತ್ವಂ ಮೇ ಯಥೇಂದ್ರತ್ವಮುಪೇಯಿವಾನ್ ॥ 5-16-22 (32214)
ಬೃಹಸ್ಪತಿರುವಾಚ। 5-16-23x (3401)
ತ್ವಯಿ ಪ್ರನಷ್ಟೇ ದೇವೇಶ ವಿಶ್ವಂ ಪ್ರವ್ಯಥಿತಂ ಜಗತ್।
ಪರಸ್ಪರಭಯೋದ್ವಿಗ್ನಂ ಬಭೂವಾರ್ತಮರಾಜಕಂ ॥ 5-16-23 (32215)
ತತೋ ದೇವೈಃ ಸಗಂಧರ್ವೈಃ ಸರ್ಷಿಸಂಘೈಃ ಸಪಾವಕೈಃ ।
ಮಾನುಷೋ ನಹುಷೋ ರಾಜಾ ದೇವರಾಜ್ಯೇಽಭಿಷೇಚಿತಃ ॥ 5-16-24 (32216)
ದೇವಾ ಭೀತಾಃ ಶಕ್ರಮಕಾಮಯಂತ
ತ್ವಯಾ ತ್ಯಕ್ತಂ ಮಹದೈಂದ್ರಂ ಪದಂ ತತ್।
ತದಾ ದೇವಾಃ ಪಿತರೋಽಥರ್ಷಯಶ್ಚ
ಗಂಧರ್ವಮುಖ್ಯಾಶ್ಚ ಸಮೇತ್ಯ ಸರ್ವೇ ॥ 5-16-25 (32217)
ಗತ್ವಾಽಬ್ರುವನ್ನಹುಷಂ ತತ್ರ ಶಕ್ರ
ತ್ವಂ ನೋ ರಾಜಾ ಭವ ಭುವನಸ್ಯ ಗೋಪ್ತಾ।
ತಾನಬ್ರವೀನ್ನಹುಷೋ ನಾಸ್ಮಿ ಶಕ್ತ
ಆಪ್ಯಾಯಧ್ವಂ ತಪಸಾ ತೇಜಸಾ ಮಾಂ ॥ 5-16-26 (32218)
ಏವಮುಕ್ತೈರ್ವರ್ದ್ಧಿತಶ್ಚಾಪಿ ದೇವೈ
ರಾಜಾಽಭವನ್ನಹುಷೋ ಘೋರವೀರ್ಯಃ।
ತ್ರೈಲೋಕ್ಯೇ ಚ ಪ್ರಾಪ್ಯ ರಾಜ್ಯಂ ಮಹರ್ಷೀ-
ನ್ಕೃತ್ವಾ ವಾಹಾನ್ಯಾತಿ ಲೋಕಾಂದುರಾತ್ಮಾ ॥ 5-16-27 (32219)
ತೇಜೋಹರಂ ದೃಷ್ಟಿವಿಷಂ ಸುಘೋರಂ
ಮಾ ತ್ವಂ ಪಶ್ಯೇರ್ನಹುಷಂ ವೈ ಕದಾಚಿತ್।
ದೇವಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ನಹುಷಂ ಭೃಶಾರ್ತಾ
ನ ಪಶ್ಯಂತೇ ಗೂಢರೂಪಾಶ್ಚರಂತಃ ॥ 5-16-28 (32220)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-16-29x (3402)
ಏವಂ ವದತ್ಯಂಗಿರಸಾಂ ವರಿಷ್ಠೇ
ಬೃಹಸ್ಪತೌ ಲೋಕಪಾಲಃ ಕುಬೇರಃ।
ವೈವಸ್ವತಶ್ಚೈವ ಯಮಃ ಪುರಾಣೋ
ದವೇಶ್ಚ ಸೋಮೋ ವರುಣಶ್ಚಾಜಗಾಮ॥ 5-16-29 (32221)
ತೇ ವೈ ಸಮಾಗಂಯ ಮಹೇಂದ್ರಮೂಚು-
ರ್ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ತ್ವಾಷ್ಟ್ರೋ ನಿಹತಶ್ಚೈವ ವೃತ್ರಃ।
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಚ ತ್ವಾಂ ಕುಶಲಿನಮಕ್ಷತಂ ಚ
ಪಶ್ಯಾಮೋ ವೈ ನಿಹತಾರಿಂ ಚ ಶಕ್ರ ॥ 5-16-30 (32222)
ಸ ತಾನ್ಯಥಾವಚ್ಚ ಹಿ ಲೋಕಪಾಲಾ-
ನ್ಸಮೇತ್ಸ ವೈ ಪ್ರೀತಮನಾ ಮಹೇಂದ್ರಃ।
ಉವಾಚ ಚೈನಾನ್ಪ್ರತಿಭಾಷ್ಯ ಶಕ್ರಃ
ಸಂಚೋದಯಿಷ್ಯನ್ನಹುಷಸ್ಯಾಂತರೇಣ ॥ 5-16-31 (32223)
ರಾಜಾ ದೇವಾನಾಂ ನಹುಷೋ ಘೋರರೂಪ-
ಸ್ತತ್ರ ಸಾಹ್ಯಂ ದೀಯತಾಂ ಮೇ ಭವದ್ಭಿಃ ।
ತೇ ಚಾಬ್ರುವನ್ನಹುಷೋ ಘೋರರೂಪೋ
ದೃಷ್ಟೀವಿಷಸ್ತಸ್ಯ ಬಿಭೀಮ ಈಶ ॥ 5-16-32 (32224)
ತ್ವಂ ಚೇದ್ರಾಜಾನಂ ನಹುಷಂ ಪರಾಜಯೇ-
ಸ್ತತೋ ವಯಂ ಭಾಗಮರ್ಹಾಮ ಶಕ್ರ।
ಇಂದ್ರೋಽಬ್ರವೀದ್ಭವತು ಭವಾನಪಾಂ ಪತಿ-
ರ್ಯಮಃ ಕುಬೇರಶ್ಚ ಮಯಾಭಿಷೇಕಂ ॥ 5-16-33 (32225)
ಸಂಪ್ರಾಪ್ನುವಂತ್ವದ್ಯ ಸಹೈವ ದೈವತೈ
ರಿಪುಂ ಜಯಾಮ ತಂ ನಹುಷಂ ಘೋರದೃಷ್ಟಿಂ।
ತತಃ ಶಕ್ರಂ ಜ್ವಲನೋಽಪ್ಯಾಹ ಭಾಗ
ಪ್ರಯಚ್ಛ ಮಹ್ಯಂ ತವ ಸಾಹ್ಯಂ ಕರಿಷ್ಯೇ।
ತಮಾಹ ಶಕ್ರೋ ಭವಿತಾಽಗ್ನೇ ತವಾಪಿ
ಚೇಂದ್ರಾಗ್ನ್ಯೋರ್ವೈ ಭಾಗ ಏಕೋ ಮಹಾಕ್ರತೌ ॥ 5-16-34 (32226)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-16-35x (3403)
ಏವಂ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ಭಗವಾನ್ಮಹೇಂದ್ರಃ ಪಾಕಶಾಸನಃ।
ಕುಬೇರಂ ಸರ್ವಯಕ್ಷಾಣಾಂ ಧನಾನಾಂ ಚ ಪ್ರಭುಂ ತಥಾ ॥ 5-16-35 (32227)
ವೈವಸ್ವತಂ ಪಿತೄಣಾಂ ಚ ವರುಣಂ ಚಾಪ್ಯಪಾಂ ತಥಾ।
ಆಧಿಪತ್ಯಂ ದದೌ ಶಕ್ರಃ ಸತ್ಕೃತ್ಯ ವರದಸ್ತಥಾ ॥ ॥ 5-16-36 (32228)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-16-6 ಹೇತಯಃ ಜ್ವಾಲಾಃ ॥ 5-16-31 ನಹುಷಸ್ಯಾಂತರೇಣ ಅಂತರಂ ಭೇದಃ। ಬುದ್ಧಿಭೇದಾರ್ಥಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 017
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.17. ಅಧ್ಯಾಯಃ 017
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಲೋಕಪಾಲೈಃ ಸಹ ನಹುಷನಿಷೂದನೋಪಾಯಂ ಮಂತ್ರಯಂತಮಿಂದ್ರಮೇತ್ಯ ಭಗಸ್ತ್ಯೇನ ನಹುಷಸ್ಯ ದೇವರಾಜ್ಯಾತ್ಪರಿಭ್ರಂಶನಿವೇದನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-17-0 (32229)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-17-0x (3404)
ಅಥ ಸಂಚಿಂತಯಾನಸ್ಯ ದೇವರಾಜಸ್ಯ ಧೀಮತಃ।
ನಹುಷಸ್ಯ ವಧೋಪಾಯಂ ಲೋಕಪಾಲೈಃ ಸದೈವತೈಃ ॥ 5-17-1 (32230)
ತಪಸ್ವೀ ತತ್ರ ಭಗವಾನಗಸ್ತ್ಯಃ ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯತ।
ಸೋಽಬ್ರವೀದರ್ಚ್ಯ ದೇವೇಂದ್ರಂ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ವೈ ವರ್ಧತೇ ಭವಾನ್ ॥ 5-17-2 (32231)
ವಿಶ್ವರೂಪವಿನಾಶೇನ ವೃತ್ರಾಸುರವಧೇನ ಚ।
ದಿಷ್ಟ್ಯಾದ್ಯ ನಹುಷೋ ಭ್ರಷ್ಟೋ ದೇವರಾಜ್ಯಾತ್ಪುರಂದರ ॥ 5-17-3 (32232)
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಹತಾರಿಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಭವಂತಂ ವಲಸೂದನ। 5-17-4 (32233)
ಇಂದ್ರ ಉವಾಚ।
ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ ಮಹರ್ಷೇಽಸ್ತು ಪ್ರೀತೋಽಹಂ ದರ್ಶನಾತ್ತತ।
ಪಾದ್ಯಮಾಚಮನೀಯಂ ಚ ಗಾಮರ್ಘ್ಯಂ ಚ ಪ್ರತೀಚ್ಛ ಮೇ ॥ 5-17-4x (3405)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-17-5x (3406)
ಪೂಜಿತಂ ಚೋಪವಿಷ್ಟಂ ತಮಾಸೇನ ಮುನಿಸತ್ತಮಂ।
ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛತ ದೇವೇಶಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ್ಷಭಂ ॥ 5-17-5 (32234)
ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಭಗವನ್ಕಥ್ಯಮಾನಂ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮ।
ಪರಿಭ್ರಷ್ಟಃ ಕಥಂ ಸ್ವರ್ಗಾನ್ನಹುಷಃ ಪಾಪನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 5-17-6 (32235)
ಅಗಸ್ತ್ಯ ಉವಾಚ। 5-17-7x (3407)
ಶ್ರೃಣು ಶಕ್ರ ಪ್ರಿಯಂ ವಾಕ್ಯಂ ಯಥಾ ರಾಜಾ ದುರಾತ್ಮವಾನ್ ।
ಸ್ವರ್ಗಾದ್ಭ್ರಷ್ಟೋ ದುರಾಚಾರೋ ನಹುಷೋ ಬಲದರ್ಪಿತಃ ॥ 5-17-7 (32236)
ಶ್ರಮಾರ್ತಾಶ್ಚ ವಹಂತಸ್ತಂ ನಹುಷಂ ಪಾಪಕಾರಿಣಂ ।
ದೇವರ್ಷಯೋ ಮಹಾಭಾಗಾಸ್ತಥಾ ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಯೋಽಮಲಾಃ ॥ 5-17-8 (32237)
ಪಪ್ರಚ್ಛುರ್ನಹುಷಂ ದೇವಂ ಸಂಶಯಂ ಜಯತಾಂ ವರ।
ಯ ಇಮೇ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಪ್ರೋಕ್ತಾ ಮಂತ್ರಾ ವೈ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೇ ಗವಾಂ ॥ 5-17-9 (32238)
ಏತೇ ಪ್ರಮಾಣಂ ಭವತ ಉತಾಹೋ ನೇತಿ ವಾಸವ।
ನಹುಷೋ ನೇತಿ ತಾನಾಹ ತಮಸಾ ಮೂಢಚೇತನಃ ॥ 5-17-10 (32239)
ಋಷಯ ಊಚುಃ। 5-17-11x (3408)
ಅಧರ್ಮೇ ಸಂಪ್ರವೃತ್ತಸ್ತ್ವಂ ಧರ್ಮಂ ನ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಸೇ।
ಪ್ರಮಾಣಮೇತದಸ್ಮಾಕಂ ಪೂರ್ವಂ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಮಹರ್ಷಿಭಿಃ ॥ 5-17-11 (32240)
ಅಗಸ್ತ್ಯ ಉವಾಚ। 5-17-12x (3409)
ತತೋ ವಿವದಮಾನಃ ಸ ಮುನಿಭಿಃ ಸಹ ವಾಸವ ।
ಅಥ ಮಾಮಸ್ಪೃಶನ್ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಪಾದೇನಾಧರ್ಮಪೀಡಿತಃ ॥ 5-17-12 (32241)
ತೇನಾಭೂದ್ಧತತೇಜಾಶ್ಚ ನಿಃಶ್ರೀಕಶ್ಚ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ತತಸ್ತಂ ತಮಸಾ ವಿಗ್ನಮವೋಚಂ ಭೃಶಪೀಡಿತಂ ॥ 5-17-13 (32242)
ಯಸ್ಮಾತ್ಪೂರ್ವೈಃ ಕೃತಂ ರಾಜನ್ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಿಭಿರನುಷ್ಠಿತಂ ।
ಅದೃಷ್ಟಂ ದೂಷಯಸಿ ಮೇ ಯಚ್ಚ ಮೂರ್ಧ್ಯ್ರಸ್ಪೃಶಃ ಪದಾ ॥ 5-17-14 (32243)
ಯಚ್ಚಾಪಿ ತ್ವಮೃಷೀನ್ಮೂಢ ಬ್ರಹ್ಮಕಲ್ಪಾಂದುರಾಸದಾನ್ ॥ 5-17-15 (32244)
ವಾಹಾನ್ಕೃತ್ವ್ರಾ ವಾಹಯಸಿ ತೇನ ಸ್ವರ್ಗಾದ್ಧತಪ್ರಭಃ ।
ಧ್ವಂಸ ಪಾಪ ಪರಿಭ್ರಷ್ಟಃ ಕ್ಷೀಣಪುಣ್ಯೋ ಮಹೀತಲೇ ॥ 5-17-16 (32245)
ದಶವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಣಿ ಸರ್ಪರೂಪಧರೋ ಮಹಾನ್।
ವಿಚರಿಷ್ಯಸಿ ಪೂರ್ಣೇಷು ಪುನಃ ಸ್ವರ್ಗಮವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ॥ 5-17-17 (32246)
` ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ನಾಮ ತವ ವಂಶಸಮುದ್ಭವಂ।
ನಿಹತೋ ಬ್ರಹ್ಮಶಾಪೇನ ಪ್ರಪದ್ಯಸ್ವ ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪಂ॥' 5-17-18 (32247)
ಏವಂ ಭ್ರಷ್ಟೋ ದುರಾತ್ಮಾ ಸ ದೇವರಾಜ್ಯಾದರಿಂದಮ।
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ವರ್ಧಾಮಹೇ ಶಕ್ರ ಹತೋ ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಿಕಂಟಕಃ ॥ 5-17-19 (32248)
ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪಂ ಪ್ರಪದ್ಯಸ್ವ ಪಾಹಿ ಲೋಕಾಞ್ಶಚೀಪತೇ।
ಜಿತೇಂದ್ರಿಯೋ ಜಿತಾಮಿತ್ರಃ ಸ್ತೂಯಮಾನೋ ಮಹರ್ಷಿಭಿಃ ॥ 5-17-20 (32249)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-17-21x (3410)
ತತೋ ದೇವಾ ಭೃಶಂ ತುಷ್ಟಾ ಮಹರ್ಷಿಗಣಸಂವೃತಾಃ।
ಪಿತರಶ್ಚೈವ ಯಕ್ಷಾಶ್ಚ ಭುಜಗಾ ರಾಕ್ಷಸಾಸ್ತಥಾ ॥ 5-17-21 (32250)
ಗಂಧರ್ವಾ ದೇವಕನ್ಯಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ಚಾಪ್ಸರಸಾಂ ಗಣಾಃ।
ಸರಾಂಸಿ ಸರಿತಃ ಶೈಲಾಃ ಸಾಗರಾಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ ॥ 5-17-22 (32251)
ಉಪಾಗಂಯಾಬ್ರುವನ್ಸರ್ವೇ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ವರ್ಧಸಿ ಶಕ್ರುಹನ್ ।
ಹತಶ್ಚ ನಹುಷಃ ಪಾಪೋ ದಿಷ್ಟ್ಯಾಗಸ್ತ್ಯೇನ ಧೀಮತಾ।
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಪಾಪಸಮಾಚಾರಃ ಕೃತಃ ಸರ್ಪೋ ಮಹೀತಲೇ ॥ ॥ 5-17-23 (32252)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 018
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.18. ಅಧ್ಯಾಯಃ 018
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಇಂದ್ರೇಣ ಪುನರ್ದೇವಲೋಕಮೇತ್ಯ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯರಾಜ್ಯಪಾಲನಂ ॥ 1 ॥ ಶಲ್ಯೇನ ಇಂದ್ರವತ್ತಾಂತಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾದೀನಾಶ್ವಾಸ್ಯ ಪುನರ್ದುರ್ಯೋಧನಸಮೀಪಗಮನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-18-0 (32253)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-18-0x (3411)
ತತಃ ಶಕ್ರಃ ಸ್ತೂಯಮಾನೋ ಗಂಧರ್ವಾಪ್ಸರಸಾಂ ಗಣೈಃ।
ಐರಾವತಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ದ್ವಿಪೇಂದ್ರಂ ಲಕ್ಷಣೈರ್ಯುತಂ ॥ 5-18-1 (32254)
ಪಾವಕಃ ಸುಮಹಾತೇಜಾ ಮಹರ್ಷಿಶ್ಚ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ।
ಯಮಶ್ಚ ವರುಣಶ್ಚೈವ ಕುಬೇರಶ್ಚ ಧನೇಶ್ವರಃ ॥ 5-18-2 (32255)
ಸರ್ವೈರ್ದೇವೈಃ ಪರಿವೃತಃ ಶಕ್ರೋ ವೃತ್ರನಿಷೂದನಃ ।
ಗಂಧರ್ವೈರಪ್ಸರೋಭಿಶ್ಚ ಯಾತಸ್ತ್ರಿಭುವನಂ ಪ್ರಭುಃ ॥ 5-18-3 (32256)
ಸ ಸಮೇತ್ಯ ಮಹೇಂದ್ರಾಣ್ಯಾ ದೇವರಾಜಃ ಶತಕ್ರತುಃ।
ಮುದಾ ಪರಮಯಾ ಯುಕ್ತಃ ಪಾಲಯಾಮಾಸ ದೇವರಾಟ್ ॥ 5-18-4 (32257)
ತತಃ ಸ ಭಗವಾಂಸ್ತತ್ರ ಅಂಗಿರಾಃ ಸಮದೃಶ್ಯತ।
ಅಥರ್ವವೇದಮಂತ್ರೈಶ್ಚ ದೇವೇಂದ್ರಂ ಸಮಪೂಜಯತ್॥ 5-18-5 (32258)
ತತಸ್ತು ಭಗವಾನಿಂದ್ರಃ ಸಂಹೃಷ್ಟಃ ಸಮಪದ್ಯತ।
ವರಂ ಚ ಪ್ರದದೌ ತಸ್ಮೈ ಅಥರ್ವಾಂಗಿರಸೇ ತದಾ॥ 5-18-6 (32259)
ಅಥರ್ವಾಂಗಿರಸಂ ನಾಮ ವೇದೇಽಸ್ಮಿನ್ವೈ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಉದಾಹರಣಮೇತದ್ಧಿ ಯಜ್ಞಭಾಗಂ ಚ ಲಪ್ಸ್ಯಸೇ। 5-18-7 (32260)
ಏವಂ ಸಂಪೂಜ್ಯ ಭಗವಾನಥರ್ವಾಂಗಿರಸಂ ತದಾ।
ವ್ಯಸರ್ಜಯನ್ಮಹಾರಾಜ ದೇವರಾಜಃ ಶತಕ್ರತುಃ ॥ 5-18-8 (32261)
ಸಂಪೂಜ್ಯ ಸರ್ವಾಂಸ್ತ್ರಿದಶಾನೃಷೀಂಶ್ಚಾಪಿ ತಪೋಧನಾನ್।
ಇಂದ್ರಃ ಪ್ರಮುದಿತೋ ರಾಜಂಧರ್ಮೇಣಾಪಾಲಯತ್ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-18-9 (32262)
ಏವಂ ದುಃಖಮನುಪ್ರಾಪ್ತಮಿಂದ್ರೇಣ ಸಹ ಭಾರ್ಯಯಾ।
ಅಜ್ಞಾತವಾಸಶ್ಚ ಕೃತಃ ಶತ್ರೂಣಾಂ ವಧಕಾಂಕ್ಷಯಾ ॥ 5-18-10 (32263)
ನಾತ್ರ ಮನ್ಯುಸ್ತ್ವಯಾ ಕಾರ್ಯೋ ಯತ್ಕ್ಲಿಷ್ಟೋಽಸಿ ಮಹಾವನೇ।
ದ್ರೌಪದ್ಯಾ ಸಹ ರಾಜೇಂದ್ರ ಭ್ರಾತೃಭಿಶ್ಚ ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ॥ 5-18-11 (32264)
ಏವಂ ತ್ವಮಪಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ಭಾರತ।
ವೃತ್ರಂ ಹತ್ವಾ ಯಥಾ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಶಕ್ರಃ ಕೌರವನಂದನ ॥ 5-18-12 (32265)
ದುರಾಚಾರಶ್ಚ ನಹುಷೋ ಬ್ರಹ್ವದ್ವಿಟ್ ಪಾಪಚೇತನಃ।
ಅಗಸ್ತ್ಯಶಾಪಾಭಿಹತೋ ವಿನಷ್ಟಃ ಶಾಶ್ವತೀಃ ಸಮಾಃ ॥ 5-18-13 (32266)
ಏವಂ ತವ ದುರಾತ್ಮಾನಃ ಶತ್ರವಃ ಶತ್ರುಸೂದನ ।
ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ನಾಶಂ ಗಮಿಷ್ಯಂತಿ ಕರ್ಣದುರ್ಯೋಧನಾದಯಃ ॥ 5-18-14 (32267)
ತತಃ ಸಾಗರಪರ್ಯಂತಾಂ ಭೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ಮೇದಿನೀಮಿಮಾಂ।
ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹಿತೋ ವೀರ ದ್ರೌಪದ್ಯಾ ಚ ಸಹಾನಯಾ ॥ 5-18-15 (32268)
ಉಪಾಖ್ಯಾನಮಿದಂ ಶಕ್ರವಿಜಯಂ ವೇದಸಂಮಿತಂ ।
ರಾಜ್ಞಾ ವ್ಯೂಢೇಷ್ವನೀಕೇಷು ಶ್ರೋತವ್ಯಂ ಜಯಮಿಚ್ಛತಾ। 5-18-16 (32269)
ತಸ್ಮಾತ್ಸಂಶ್ರಾವಯಾಮಿ ತ್ವಾಂ ವಿಜಯಂ ಜಯತಾಂ ವರ।
ಸಂಸ್ತೂಯಮಾನಾ ವರ್ಧಂತೇ ಮಹಾತ್ಮಾನೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ॥ 5-18-17 (32270)
ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಮಭಾವೋಯಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ।
ದುರ್ಯೋಧನಾಪರಾಧೇನ ಭೀಮಾರ್ಜುನಬಲೇನ ಚ॥
ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸಂಕ್ಷಯೋ ಘೋರೋ ಭವಿಷ್ಯತ್ಯಚಿರಾದಿವ ॥ 5-18-18 (32271)
ಆಖ್ಯಾನಮಿಂದ್ರವಿಜಯಂ ಯ ಇದಂ ನಿಯತಃ ಪಠೇತ್।
ಧೂತಪಾಪ್ಮಾ ಜಿತಸ್ವರ್ಗಃ ಪರತ್ರೇಹ ಚ ಮೋದತೇ ॥ 5-18-19 (32272)
ನ ಚಾರಿಜಂ ಭಯಂ ತಸ್ಯ ನಾಪುತ್ರೋ ವಾ ಭವೇನ್ನರಃ।
ನಾಪದಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾತ್ಕಾಂಚಿದ್ದೀರ್ಘಮಾಯುಶ್ಚ ವಿಂದತಿ।
ಸರ್ವತ್ರ ದಯಮಾಪ್ನೋತಿ ನ ಕದಾಚಿತ್ಪರಾಜಯಂ ॥ 5-18-20 (32273)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-18-21x (3412)
ಏವಮಾಶ್ವಾಸಿತೋ ರಾಜಾ ಶಲ್ಯೇನ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಪೂಜಯಾಮಾಸ ವಿಧಿವಚ್ಛಲ್ಯಂ ಧರ್ಮಭೃತಾಂ ವರಃ ॥ 5-18-21 (32274)
ಶ್ರುತ್ವಾ ತು ಶಲ್ಯವಚನಂ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಮದ್ರರಾಜಮಿದಂ ವಚಃ ॥ 5-18-22 (32275)
ಭವಾನ್ಕರ್ಣಸ್ಯ ಸಾರಥ್ಯಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ನ ಸಂಶಯಃ।
ತತ್ರ ತೇಜೋವಧಃ ಕಾರ್ಯಃ ಕರ್ಣಸ್ಯಾರ್ಜುನಸಂಸ್ತವೈಃ ॥ 5-18-23 (32276)
ಶಲ್ಯ ಉವಾಚ। 5-18-24x (3413)
ಏವಮೇತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ಮಾಂ ಸಂಪ್ರಭಾಷಸೇ।
ಯಚ್ಚಾನ್ಯದಪಿ ಶಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಂಯಹಂ ತವ ॥ 5-18-24 (32277)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-18-25x (3414)
ತತಸ್ತ್ವಾಮಂತ್ರ್ಯ ಕೌಂತೇಯಾಂಛಲ್ಯೋ ಮದ್ರಾಧಿಪಸ್ತದಾ।
ಜಗಾಮ ಸಬಲಃ ಶ್ರೀಮಾಂದುರ್ಯೋಧನಮರಿಂದಮ ॥ ॥ 5-18-25 (32278)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 019
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.19. ಅಧ್ಯಾಯಃ 019
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಾತ್ಯಕಿಪ್ರಮುಖಾನಾಂ ರಾಜ್ಞಾಂ ಸ್ವಸ್ವಸೇನಾಽಽನಯನಪೂರ್ವಕಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಪ್ರತ್ಯಾಗಮನಂ ॥ 1 ॥ ಭಗದತ್ತಾದೀನಾಂ ರಾಜ್ಞಾಂ ದುರ್ಯೋಧನಸಾಹಾಯ್ಯಕರಣಾಯ ಆಗಮನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-19-0 (32279)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-19-0x (3415)
ಯುಯುಧಾನಸ್ತತೋ ವೀರಃ ಸಾತ್ವತಾನಾಂ ಮಹಾರಥಃ।
ಮಹತಾ ಚತುರಂಗೇಣ ಬಲೇನಾಗಾದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ॥ 5-19-1 (32280)
ತಸ್ಯ ಯೋಧಾ ಮಹಾವೀರ್ಯಾ ನಾನಾದೇಶಸಮಾಗತಾಃ।
ನಾನಾಪ್ರಹರಣಾ ವೀರಾಃ ಶೋಭಯಾಂಚಕ್ರಿರೇ ಬಲಂ ॥ 5-19-2 (32281)
ಪರಶ್ವಥೈರ್ಭಿಂಡಿಪಾಲೈಃ ಶೂಲತೋಮರಮುದ್ಗರೈಃ ।
ಪರಿಘೈರ್ಯಷ್ಟಿಭಿಃ ಪಾಶೈಃ ಕರವಾಲೈಶ್ಚ ನಿರ್ಮಲೈಃ ॥ 5-19-3 (32282)
ಖಂಗಕಾರ್ಮುಕನಿರ್ಯೂಹೈಃ ಶರೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈರಪಿ ।
ತೈಲಧೌತೈಃ ಪ್ರಕಾಶದ್ಭಿಸ್ತದಶೋಭತ ವೈ ಬಲಂ ॥ 5-19-4 (32283)
ತಸ್ಯ ಮೇಘಪ್ರಕಾಶಸ್ಯ ಸೌವರ್ಣೌಃ ಶೋಭಿತಸ್ಯ ಚ।
ಬಭೂವ ರೂಪಂ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಮೇಘಸ್ಯೇವ ಸವಿದ್ಯುತಃ ॥ 5-19-5 (32284)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣೀ ತು ಸಾ ಸೇನಾ ತದಾ ಯೌಧಿಷ್ಠಿರಂ ಬಲಂ।
ಪ್ರವಿಶ್ಯಾಂತರ್ದಧೇ ರಾಜನ್ಸಾಗರಂ ಕುನದೀ ಯಥಾ ॥ 5-19-6 (32285)
ತಥೈವಾಕ್ಷೌಹಿಣೀಂ ಗೃಹ್ಯ ಚೇದೀನಾಮೃಷಭೋ ಬಲೀ ।
ಧೃಷ್ಟಕೇತುರುಪಾಗಚ್ಚತ್ಪಾಂಡವಾನಮಿತೌಜಸಃ ॥ 5-19-7 (32286)
ಮಾಗಧಶ್ಚ ಜಯತ್ಸೇನೋ ಜಾರಾಸಂಧಿರ್ಮಹಾಬಲಃ ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೈವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಧರ್ಮರಾಜಮುಪಾಗಮತ್ ॥ 5-19-8 (32287)
ತಥೈವ ಪಾಂಡ್ಯೋ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಾಗರಾನೂಪವಾಸಿಭಿಃ।
ವೃತೋ ಬಹುವಿಧೈರ್ಯೋಧೈರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮುಪಾಗಮತ್॥ 5-19-9 (32288)
ತಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಮತೀವಾಸೀತ್ತಸ್ಮಿನ್ಬಲಸಮಾಗಮೇ।
ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯತರಂ ರಾಜನ್ಸುವೇಷಂ ಬಲವತ್ತದಾ ॥ 5-19-10 (32289)
` ಕೇಕಯಾಶ್ಚ ನರವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಸೋದರಾಃ ಪಂಚ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ।
ಸಂಹರ್ಷಯಂತಃ ಕೌಂತೇಯೋನಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಾ ಸಮಾಗತಾಃ ॥' 5-19-11 (32290)
ದ್ರುಪದಸ್ಯಾಪ್ಯಭೂತ್ಸೇನಾ ನಾನಾದೇಶಸಮಾಗತೈಃ।
ಶೋಭಿತಾ ಪುರುಷೈಃ ಶೂರೈಃ ಪುತ್ರೈಶ್ಚಾಸ್ಯ ಮಹಾರಥೈಃ ॥ 5-19-12 (32291)
ತಥೈವ ರಾಜಾ ಮತ್ಸ್ಯಾನಾಂ ವಿರಾಟೋ ವಾಹಿನೀಪತಿಃ ।
ಪಾರ್ವತೀಯೈರ್ಮಹೀಪಾಲೈಃ ಸಹಿತಃ ಪಾಂಡವಾನಯಾತ್ ॥ 5-19-13 (32292)
ಇತಶ್ಚೇತಶ್ಚ ಪಾಂಡೂನಾಂ ಸಮಾಜಗ್ಮುರ್ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಸ್ತು ಸಪ್ತೈವ ವಿವಿಧಧ್ವಜಸಂಕುಲಾಃ ॥ 5-19-14 (32293)
ಯುಯುತ್ಸಮಾನಾಃ ಕುರುಭಿಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಸಮಹರ್ಷಯನ್ ।
ತಥೈವ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಹರ್ಷಂ ಸಮಭಿರ್ಧಯನ್ ॥ 5-19-15 (32294)
ಭಗದತ್ತೋ ಮಹೀಪಾಲಃ ಸೇನಾಮಕ್ಷೌಹಿಣೀಂ ದದೌ।
ತಸ್ಯ ಚೀನೈಃ ಕಿರಾತೈಶ್ಚ ಕಾಂಚನೈರಿವ ಸಂವೃತಂ ॥ 5-19-16 (32295)
ಬಭೌ ಬಲಮನಾಧೃಷ್ಯಂ ಕರ್ಣಿಕಾರವನಂ ಯಥಾ।
ತಥಾ ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಶೂರಃ ಶಲ್ಯಶ್ಚ ಕುರುನಂದನ ॥ 5-19-17 (32296)
ದುರ್ಯೋಧನಮುಪಾಯಾತಾವಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಾ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್ ।
ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯೋ ಭೋಜಾಂಧಕುಕುರೈಃ ಸಹ ॥ 5-19-18 (32297)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೈವ ಸೇನಾಯಾ ದುರ್ಯೋಧನಮುಪಾಗಮತ್।
ತಸ್ಯ ತೈಃ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೈರ್ವನಮಾಲಾಧರೈರ್ಬಲಂ ॥ 5-19-19 (32298)
ಅಶೋಭತ ಯಥಾ ಮತ್ತೈರ್ವನಂ ಪ್ರಕ್ರೀಡಿತೈರ್ಗಜೈಃ ।
ಜಯದ್ರಥಮುಖಾಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಸಿಂಧುಸೌವೀರವಾಸಿನಃ ॥ 5-19-20 (32299)
ಆಜಗ್ಮುಃ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾಃ ಕಂಪಯಂತ ಇವಾಚಲಾನ್।
ತೇಷಾಮಕ್ಷೌಹಿಣೀ ಸೇನಾ ಬಹುಲಾ ವಿಬಭೌ ತದಾ॥ 5-19-21 (32300)
ವಿಧೂಯಮಾನೋ ವಾತೇನ ಬಹುರೂಪ ಇವಾಂಬುದಃ।
ಸುದಕ್ಷಿಣಶ್ಚ ಕಾಂಭೋಜೋ ಯವನೈಶ್ಚ ಶಕೈಸ್ತಥಾ ॥ 5-19-22 (32301)
ಉಪಾಜಗಾಮ ಕೌರವ್ಯಮಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಾ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ತಸ್ಯ ಸೇನಾಸಮಾವಾಯಃ ಶಲಭಾನಾಮಿವಾಬಭೌ ॥ 5-19-23 (32302)
ಸ ಚ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಕೌರವ್ಯಂ ತತ್ರೈವಾಂತರ್ದಧೇ ತದಾ।
ತಥಾ ಮಹಿಷ್ಮತೀವಾಸೀ ನೀಲೋ ನೀಲಾಯುಧೈಃ ಸಹ ॥ 5-19-24 (32303)
ಮಹೀಪಾಲೋ ಮಹಾವೀರ್ಯೈರ್ದಕ್ಷಿಣಾಪಥವಾಸಿಭಿಃ ।
ಆವಂತ್ಯೌ ಚ ಮಹೀಪಾಲೌ ಮಹಾಬಲಸುಸಂವೃತೌ ॥ 5-19-25 (32304)
ಪೃಥಗಕ್ಷೌಹಿಣೀಭ್ಯಾಂ ತಾವಭಿಯಾತೌ ಸುಯೋಧನಂ ।
ತತಸ್ತತಸ್ತು ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂಮಿಪಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ॥ 5-19-26 (32305)
ತಿಸ್ರೋಽನ್ಯಾಃ ಸಮವರ್ತಂತ ವಾಹಿನ್ಯೋ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಏವಮೇಕಾದಶಾವೃತ್ತಾಃ ಸೇನಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ತಾಃ ॥ 5-19-27 (32306)
ಯುಯುತ್ಸಮಾನಾಃ ಕೌಂತೇಯಾನ್ನಾನಾಧ್ವಜಸಮಾಕುಲಾಃ ।
ನ ಹಾಸ್ತಿನಪುರೇ ರಾಜನ್ನವಕಾಶೋಽಭವತ್ತದಾ ॥ 5-19-28 (32307)
ರಾಜ್ಞಾಂ ಸ್ವಬಲಮುಖ್ಯಾನಾಂ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನಾಪಿ ಭಾರತ ।
ತತಃ ಪ಼ಂಚನದಂ ಚೈವ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಚ ಕುರುಜಾಂಗಲಂ ॥ 5-19-29 (32308)
ತಥಾ ರೋಹಿತಕಾರಣ್ಯಂ ಮರುಭೂಮಿಶ್ಚ ಕೇವಲಾ।
ಅಹಿಚ್ಛತ್ರಂ ಕಾಲಕೂಟಂ ಗಂಗಾಕೂಲಂ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-19-30 (32309)
ವಾರಣಂ ವಾಟಧಾನಂ ಚ ಯಾಮುನಶ್ಚೈವ ಪರ್ವತಃ।
ಏಷ ದೇಶಃ ಸುವಿಸ್ತೀರ್ಣಃ ಪ್ರಭೂತಧನಧಾನ್ಯವಾನ್ ॥ 5-19-31 (32310)
ಬಭೂವ ಕೌರವೇಯಾಣಾಂ ಬಲೇನಾತೀವ ಸಂವೃತಃ।
ತತ್ರ ಸೈನ್ಯಂ ತಥಾ ಯುಕ್ತಂ ದದರ್ಶ ಸ ಪುರೋಹಿತಃ ॥ 5-19-32 (32311)
ಯಃ ಸ ಪಾಂಚಾಲರಾಜೇನ ಪ್ರೇಷಿತಃ ಕೌರವಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ ॥ 5-19-33 (32312)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೇನೋದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-19-1 ಯುಯುಧಾನಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ॥ 5-19-19 ವನಮಾಲಾ ಆಪಾದಲಂಬಿನೀ ಮಾಲಾ 5-19-23 ಸಮಾವಾಯಃ ಸಮೂಹಃ ॥ 5-19-30 ಅಹಿಚ್ಛತ್ರಾದಯಃ ಪ್ರದೇಶವಿಶೇಷಾಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 020
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.20. ಅಧ್ಯಾಯಃ 020
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಹಸ್ತಿನಪುರಂಗತೇನ ದ್ರುಪದಪುರೋಹಿತೇನ ರಾಜ್ಞಾಂ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ದ್ರುಪದವಚನಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-20-0 (32313)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-20-0x (3416)
ಸ ಚ ಕೌರವ್ಯಮಾಸಾದ್ಯ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಪುರೋಹಿತಃ।
ಸತ್ಕೃತೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಭೀಷ್ಮೇಣ ವಿದುರೇಣ ಚ ॥ 5-20-1 (32314)
ಸರ್ವಕೌಶಲ್ಯಮುಕ್ತ್ವಾಽಽದೌ ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಚೈವಮನಾಮಯಂ।
ಸರ್ವಸೇನಾಪ್ರಣೇತೄಣಾಂ ಮಧ್ಯೇ ವಾಕ್ಯಮುವಾಚ ಹ ॥ 5-20-2 (32315)
ಸರ್ವೈರ್ಭವದ್ಭಿರ್ವಿದಿತೋ ರಾಜಧರ್ಮಃ ಸನಾತನಃ।
ವಾಕ್ಯೋಪಾದಾನಹೇತೋಸ್ತು ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ವಿದಿತೇ ಸತಿ ॥ 5-20-3 (32316)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಶ್ಚ ಪಾಂಡುಶ್ಚ ಸುತಾವೇಕಸ್ಯ ವಿಶ್ರುತೌ ।
ತಯೋಃ ಸಮಾನಂ ದ್ರವಿಣಂ ಪೈತೃಕಂ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-20-4 (32317)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಯೇ ಪುತ್ರಾಃ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ತೈಃ ಪೈತೃಕಂ ವಸು।
ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಃ ಕಥಂ ನಾಮ ನ ಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಪೈತೃಕಂ ವಸು ॥ 5-20-5 (32318)
ವನಂ ಗತೈಃ ಪಾಂಡವೇಯೈರ್ವಿದಿತಂ ವಃ ಪುರಾ ಯಥಾ।
ನ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಪೈತೃಕಂ ದ್ರವ್ಯಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಯದ್ಧೃತಂ॥ 5-20-6 (32319)
ಪ್ರಾಣಾಂತಿಕೈರಪ್ಯುಪಾಯೈಃ ಪ್ರಯತದ್ಭಿರನೇಕಶಃ ।
ಶೇಷವಂತೋ ನ ಶಕಿತಾ ನೇತುಂ ವೈ ಯಮಸಾದನಂ ॥ 5-20-7 (32320)
ಪುನಶ್ಚ ವರ್ಧಿತಂ ರಾಜ್ಯಂ ಸ್ವಬಲೇನ ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ।
ಛದ್ಮನಾಽಪಹೃತಂ ಕ್ಷುದ್ರೈರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೈಃ ಸಸೌಬಲೈಃ ॥ 5-20-8 (32321)
ತದಪ್ಯನುಮತಂ ಕರ್ಮ ಯಥಾ ಯುಕ್ತಮನೇನ ವೈ।
ವಾಸಿತಾಶ್ಚ ಮಹಾರಣ್ಯೇ ವರ್ಷಾಣೀಹ ತ್ರಯೋದಶ ॥ 5-20-9 (32322)
ಸಭಾಯಾಂ ಕ್ಲೇಶಿತೈರ್ವೀರೈಃ ಸಹಭಾರ್ಯೈಸ್ತಥಾ ಭೃಶಂ ।
ಅರಣ್ಯೇ ವಿವಿಧಾಃ ಕ್ಲೇಶಾಃ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾಸ್ತೈಃ ಸುದಾರುಣಾಃ ॥ 5-20-10 (32323)
ತಥಾ ವಿರಾಟನಗರೇ ಯೋನ್ಯಂತರಗತೈರಿವ।
ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಪರಮಸಂಕ್ಲೇಶೋ ಯಥಾ ಪಾಪೈರ್ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ॥ 5-20-11 (32324)
ತೇ ಸರ್ವಂ ಪೃಷ್ಠತಃ ಕೃತ್ವಾ ತತ್ಪೂರ್ವಂ ಕರ್ಮ ಕಿಲ್ವಿಷಂ ।
ಸಾಂನೈವ ಕುರುಭಿಃ ಸಂಧಿಮಿಚ್ಛಂತಿ ಕುರುಪುಂಗವಾಃ ॥ 5-20-12 (32325)
ತೇಷಾಂ ಚ ವೃತ್ತಮಾಜ್ಞಾಯ ವೃತ್ತಂ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಚ।
ಅನುನೇತುಮಿಹಾರ್ಹಂತಿ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸುಹೃಜ್ಜನಾಃ ॥ 5-20-13 (32326)
ನ ಹಿ ತೇ ವಿಗ್ರಹಂ ವೀರಾಃ ಕುರ್ವಂತಿ ಕುರುಭಿಃ ಸಹ।
ಅವಿನಾಶೇನ ಲೋಕಸ್ಯ ಕಾಂಕ್ಷಂತೇ ಪಾಂಡವಾಃ ಸ್ವಕಂ ॥ 5-20-14 (32327)
ಯಶ್ಚಾಪಿ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಹೇತುಃ ಸ್ಯಾದ್ವಿಗ್ರಹಂ ಪ್ರತಿ।
ಸ ಚ ಹೇತುರ್ನ ಮಂತವ್ಯೋ ಬಲೀಯಾಂಸಸ್ತಥಾ ಹಿ ತೇ ॥ 5-20-15 (32328)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಶ್ಚ ಸಪ್ತೈವ ಧರ್ಮಪುತ್ರಸ್ಯ ಸಂಗತಾಃ।
ಯುಯುತ್ಸಮಾನಾಃ ಕುರುಭಿಃ ಪ್ರತೀಕ್ಷಂತೇಽಸ್ಯ ಶಾಸನಂ ॥ 5-20-16 (32329)
ಅಪರೇ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷೌಹಿಣೀಸಮಾಃ ।
ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಭೀಮಸೇನಶ್ಚ ಯಮೌ ಚ ಸುಮಹಾಬಲೌ ॥ 5-20-17 (32330)
ಏಕಾದಶೈತಾಃ ಪೃತನಾ ಏಕತಶ್ಚ ಸಮಾಗತಾಃ ।
ಏಕತಶ್ಚ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಬಹುರೂಪೀ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-20-18 (32331)
ಯಥಾ ಕಿರೀಟೀ ಸರ್ವಾಭ್ಯಃ ಸೇನಾಭ್ಯೋ ವ್ಯತಿರಿಚ್ಯತೇ।
ಏವಮೇವ ಮಹಾಬಾಹುರ್ವಾಸುದೇವೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ॥ 5-20-19 (32332)
ಬಹುಲತ್ವಂ ಚ ಸೇನಾನಾಂ ವಿಕ್ರಮಂ ಚ ಕಿರೀಟಿನಃ।
ಬುದ್ಧಿಮತ್ತ್ವಂ ಚ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಬುದ್ಧ್ವಾ ಯುಧ್ಯೇತ ಕೋ ನರಃ ॥ 5-20-20 (32333)
ತೇ ಭವಂತೋ ಯಥಾಧರ್ಮಂ ಯಥಾಸಮಯಮೇವ ಚ।
ಪ್ರಯಚ್ಛಂತು ಪ್ರದಾತವ್ಯಂ ಮಾ ವಃ ಕಾಲೋಽತ್ಯಗಾದಯಂ ॥ ॥ 5-20-21 (32334)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-20-3 ವಾಕ್ಯೇತಿ। ಭವದ್ಭಿಃ ಕಿಂಚಿದ್ವಕ್ತವ್ಯಮತೋ ಹೇತೋರಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-20-7 ಶೇಷವಂತಃ ಆಯುಃಶೇಷಯುಕ್ತಾಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 021
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.21. ಅಧ್ಯಾಯಃ 021
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ಪುರೋಹಿತವಾಕ್ಯೇಽನುಮೋದಿತೇ ಕರ್ಣೇನ ತದಾಕ್ಷೇಪಪೂರ್ವಕಂ ಸಂಕೇತಕಾಲಸ್ಯ ಸಶೇಷತಯಾ ಪುನರ್ವನವಾಸಾದಿನಾ ತತ್ಸಮಾಪನೇ ರಾಜ್ಯದಾನೋಕ್ತಿಃ ॥ 1 ॥ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಕರ್ಣಾಧಿಕ್ಷೇಪಃ ॥ 2 ॥ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಸ್ವೇನ ಸಂಜಯಪ್ರೇಷಣಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಪುರೋಹಿತಸ್ಯ ಪ್ರತಿಯಾಪನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-21-0 (32335)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-21-0x (3417)
ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರಜ್ಞಾವೃದ್ಧೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ।
ಸಂಪೂಜ್ಯೈನಂ ಯಥಾಕಾಲಂ ಭೀಷ್ಮೋ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-21-1 (32336)
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಕುಶಲಿನಃ ಸರ್ವೇ ಸಹ ದಾಮೋದರೇಣ ತೇ।
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಸಹಾಯವಂತಶ್ಚ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಧರ್ಮೇ ಚ ತೇ ರತಾಃ ॥ 5-21-2 (32337)
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಚ ಸಂಧಿಕಾಮಾಸ್ತೇ ಭ್ರಾತರಃ ಕುರುನಂದನಾಃ ।
ದಿಷ್ಟಾ ನ ಯುದ್ಧಮನಸಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಸಹ ಬಾಂಧವೈಃ ॥ 5-21-3 (32338)
ಭವತಾ ಸತ್ಯಮುಕ್ತಂ ತು ಸರ್ವಮೇತನ್ನ ಸಂಶಯಃ।
ಅತಿತೀಕ್ಷ್ಣಂ ತು ತೇ ವಾಕ್ಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯಾದಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 5-21-4 (32339)
ಅಸಂಶಯಂ ಕ್ಸೇಶಿತಾಸ್ತೇ ವನೇ ಚೇಹ ಚ ಪಾಂಡವಾಃ।
ಪ್ರಾಪ್ತಾಶ್ಚ ಧರ್ಮತಃ ಸರ್ವಂ ಪಿತುರ್ಧನಮಸಂಶಯಂ ॥ 5-21-5 (32340)
ಕಿರೀಟಿ ಬಲವಾನ್ಪಾರ್ಥಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ।
ಕೋ ಹಿ ಪಾಂಡುಸುತಂ ಯುದ್ಧೇ ವಿಷಹೇತ ಧನಂಜಯಂ ॥ 5-21-6 (32341)
ಅಪಿ ವಜ್ರಧರಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಿಮುತಾನ್ಯೇ ಧನುರ್ಭೃತಃ ।
ತ್ರಯಾಣಾಮಪಿ ಲೋಕಾನಾಂ ಸಮರ್ಥ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 5-21-7 (32342)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-21-8x (3418)
ಭೀಷ್ಮೇ ಬ್ರುವತಿ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ಧೃಷ್ಟಮಾಕ್ಷಿಪ್ಯ ಮನ್ಯುನಾ।
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಸಮಾಲೋಕ್ಯ ಕರ್ಣೋ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-21-8 (32343)
ನ ತತ್ರಾವಿದಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಂʼಲ್ಲೋಕೇ ಭೂತೇನ ಕೇನಚಿತ್ ।
ಪುನರುಕ್ತೇನ ಕಿಂ ತೇನ ಭಾಷಿತೇನ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-21-9 (32344)
ದುರ್ಯೋಧನಾರ್ಥೇ ಶಕುನಿರ್ದ್ಯೂತೇ ನಿರ್ಜಿತವಾನ್ಪುರಾ ।
ಸಮಯೇನ ಗತೋಽರಣ್ಯಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-21-10 (32345)
ಸ ತಂ ಸಮಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ರಾಜ್ಯಂ ನೇಚ್ಛತಿ ಪೈತೃಕಂ।
ಬಲಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಮತ್ಸ್ಯಾನಾಂ ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಚ ಮೂರ್ಖವತ್ ॥ 5-21-11 (32346)
ದುರ್ಯೋಧನೋ ಭಯಾದ್ವಿದ್ವನ್ನ ದದ್ಯಾತ್ಪಾದಮಂತತಃ।
ಧರ್ಮತಸ್ತು ಮಹೀಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ಪ್ರದದ್ಯಾಚ್ಛತ್ರವೇಽಪಿ ಚ ॥ 5-21-12 (32347)
ಯದಿ ಕಾಂಕ್ಷಂತಿ ತೇ ರಾಜ್ಯಂ ಪಿತೃಪೈತಾಮಹಂ ಪುನಃ ।
ಯಥಾಪ್ರತಿಜ್ಞಂ ಕಾಲಂ ತಂ ಚರಂತು ವನಮಾಶ್ರಿತಾಃ ॥ 5-21-13 (32348)
ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯಾಂಕೇ ವರ್ತಂತಾಮಕುತೋಭಯಾಃ ।
ಅಧಾರ್ಮಿಕೀಂ ತು ಮಾ ಬುದ್ಧಿಂ ಮೌರ್ಖ್ಯಾತ್ಕುರ್ವಂತು ಕೇವಲಾತ್ ॥ 5-21-14 (32349)
ಅಥ ತೇ ಧರ್ಮಮುತ್ಸೃತ್ಯ ಯುದ್ಧಮಿಚ್ಛಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ।
ಆಸಾದ್ಯೇಮಾನ್ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠಾನ್ಸ್ಮರಿಷ್ಯಂತಿ ವಚೋ ಮಮ ॥ 5-21-15 (32350)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-21-16x (3419)
ಕಿಂ ನು ರಾಧೇಯ ವಾಚಾ ತೇ ಕರ್ಮ ತತ್ಸ್ಮರ್ತುಮರ್ಹಸಿ।
ಏಕ ಏವ ಯದಾ ಪಾರ್ಥಃ ಷಡ್ರಥಾಂಜಿತವಾನ್ಯುಧಿ ॥ 5-21-17a` ವಿರಾಟನಗರೇ ಧೀರಃ ಕಿಂ ತ್ವಂ ತತ್ರೈವ ನಾಗತಃ'।
ಬಹುಶೋ ಜೀಯಮಾನಸ್ಯ ಕರ್ಮ ದೃಷ್ಟಂ ತದೈವ ತೇ ॥ 5-21-16 (32351)
ನ ಚೇದೇವಂ ಕರಿಷ್ಯಾಮೋ ಯದಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಽಬ್ರವೀತ್।
ಧ್ರುವಂ ಯುಧಿ ಹತಾಸ್ತೇನ ಭಕ್ಷಯಿಷ್ಯಾಮ ಪಾಂಸುಕಾನ್। 5-21-18 (32352)
` ದುರ್ಯೋಧನಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯೋ ವಿನಂಕ್ಷ್ಯತಿ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-21-19 (32353)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ತತೋ ಭೀಷ್ಮಮನುಮಾನ್ಯ ಪ್ರಸಾದ್ಯ ಚ।
ಅವಭರ್ತ್ಸ್ಯ ಚ ರಾಧೇಯಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-21-19x (3420)
ಅಸ್ಮದ್ಧಿತಂ ವಾಕ್ಯಮಿದಂ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋಽಬ್ರವೀತ್।
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಹಿತಂ ಚೈವ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತಸ್ತಥಾ ॥ 5-21-20 (32354)
ಚಿಂತಯಿತ್ವಾ ತು ಪಾರ್ಥೇಭ್ಯಃ ಪ್ರೇಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಂಜಯಂ ।
ಸ ಭವಾನ್ಪ್ರತಿಯಾತ್ವದ್ಯ ಪಾಂಡವಾನೇವ ಮಾಚಿರಂ ॥ 5-21-21 (32355)
ಸ ತಂ ಸತ್ಕೃತ್ಯ ಕೌರವ್ಯಃ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಾನ್ ।
ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ಸಮಾಹೂಯ ಸಂಜಯಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ॥ ॥ 5-21-22 (32356)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-21-8 ಧೃಷ್ಟಂ ಧರ್ಷಣಾಯುಕ್ತಂ ಯಥಾ ಸ್ಯಾತ್ತಥಾ ॥ 8 ।ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 022
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.22. ಅಧ್ಯಾಯಃ 022
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಯಥಾಕ್ರಮಂ ದುರ್ಯೋಧನಪಾಂಡವನಿಂದಾಪ್ರಶಂಸನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಸಂಜಯಪ್ರೇಷಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-22-0 (32357)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-22-0x (3421)
ಪ್ರಾಪ್ತಾನಾಹುಃ ಸಂಜಯ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾ-
ನುಪಪ್ಲವ್ಯೇ ತಾನ್ವಿಜಾನೀಹಿ ಗತ್ವಾ।
ಅಜಾತಶತ್ರುಂ ಚ ಸಭಾಜಯೇಥಾ
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ವನಾದ್ಗ್ರಾಮಮುಪಸ್ಥಿತಸ್ತ್ವಂ ॥ 5-22-1 (32358)
ಸರ್ವಾನ್ವದೇಃ ಸಂಜಯ ಸ್ವಸ್ತಿಮಂತಃ
ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ವಾಸಮತದರ್ಹಾ ನಿರುಷ್ಯ।
ತೇಷಾಂ ಶಾಂತಿರ್ವಿದ್ಯತೇಽಸ್ಮಾಸು ಶೀಘ್ರಂ
ಮಿಥ್ಯಾಪೇತಾನಾಮುಪಕಾರಿಣಾಂ ಸತಾಂ ॥ 5-22-2 (32359)
ನಾಹಂ ಕ್ವಚಿತ್ಸಂಜಯ ಪಾಂಡವಾನಾಂ
ಮಿಥ್ಯಾವೃತ್ತಿಂ ಕಾಂಚನ ಜಾತ್ವಪಶ್ಯಂ।
ಸರ್ವಾಂ ಶ್ರಿಯಂ ಹ್ಯಾತ್ಮವೀರ್ಯೇಣ ಲಬ್ಧಾಂ
ಪರ್ಯಾಕಾರ್ಷುಃ ಪಾಂಡವಾ ಮಹ್ಯಮೇವ ॥ 5-22-3 (32360)
ದೋಷಂ ಹ್ಯೇಷಾಂ ನಾಧ್ಯಗಚ್ಛಂ ಪರೀಚ್ಛ-
ನ್ಸೂಕ್ಷ್ಮಂ ಕಂಚಿದ್ಯೇನ ಗರ್ಹೇಯ ಪಾರ್ಥಾನ್।
ಧರ್ಮಾರ್ಥಾಭ್ಯಾಂ ಕರ್ಮ ಕುರ್ವಂತಿ ನಿತ್ಯಂ
ಸುಖಪ್ರಿಯೇ ನಾನುರುಧ್ಯಂತಿ ಕಾಮಾತ್ ॥ 5-22-4 (32361)
ಧರ್ಮಂ ಶೀತಂ ಕ್ಷುತ್ಪಿಪಾಸೇ ತಥೈವ
ನಿದ್ರಾಂ ತಂದ್ರೀಂ ಕ್ರೋಧಹರ್ಷೌ ಪ್ರಮಾದಂ।
ಧೃತ್ಯಾ ಚೈವ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಚಾಭಿಭೂಯ
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯೋಗಾನ್ಪ್ರಯತಂತಿ ಪಾರ್ಥಾಃ ॥ 5-22-5 (32362)
ತ್ಯಜಂತಿ ಮಿತ್ರೇಷು ಧನಾನಿ ಕಾಲೇ
ನ ಸಂವಾಸಾಂಜೀರ್ಯತಿ ತೇಷು ಮೈತ್ರೀ ।
ಯಥಾರ್ಹಮಾನಾರ್ಥಕರಾ ಹಿ ಪಾರ್ಥಾ-
ಸ್ತೇಷಾಂ ದ್ವೇಷ್ಟಾ ನಾಸ್ತ್ಯಾಜಮೀಢಸ್ಯ ಪಕ್ಷೇ।
ಅನ್ಯತ್ರ ಪಾಪಾದ್ವಿಪಮಾನ್ಮಂದಬುದ್ಧೇ-
ರ್ದುರ್ಯೋಧನಾತ್ಕ್ಷುದ್ರತರಾಚ್ಚ ಕರ್ಣಾತ್ ॥ 5-22-6 (32363)
` ಪುತ್ರೋ ಮಹ್ಯಂ ಮೃತ್ಯುವಶಂ ಜಗಾಮ
ದುರ್ಯೋಧನಃ ಸಂಜಯ ರಾಗಬುದ್ಧಿಃ।'
ತೇಷಾಂ ಹೀಮೌ ಹೀನಸುಖಪ್ರಿಯಾಣಾಂ
ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ಸಂಜನಯತೋ ಹಿ ತೇಜಃ ॥ 5-22-7 (32364)
ಉತ್ಥಾನವೀರ್ಯಃ ಸುಖಮೇಧಮಾನೋ
ದುರ್ಯೋಧಃ ಸುಕೃತಂ ಮನ್ಯತೇ ತತ್।
ತೇಷಾಂ ಭಾಗಂ ಯಚ್ಚ ಮನ್ಯೇತ ಬಾಲಃ
ಶಕ್ಯಂ ಹರ್ತುಂ ಜೀವತಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ॥ 5-22-8 (32365)
ಯಸ್ಯಾರ್ಜುನಃ ಪದವೀಂ ಕೇಶವಶ್ಚ
ವೃಕೋದರಃ ಸಾತ್ಯಕೋಽಜಾತಶತ್ರೋಃ ।
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಸೃಂಜಯಾಶ್ಚಾಪಿ ಯಾಂತಿ
ಪುರಾ ಯುದ್ಧಾತ್ಸಾಧು ತಸ್ಯ ಪ್ರದಾನಂ ॥ 5-22-9 (32366)
ಸಹ್ಯೇವೈಕಃ ಪೃಥಿವೀಂ ಸವ್ಯಸಾಚೀ
ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾ ಪ್ರಣುದೇದ್ರಥಸ್ಥಃ।
ತಥಾ ಜಿಷ್ಣುಃ ಕೇಶವೋಽಪ್ಯಪ್ರಧೃಷ್ಯೋ
ಲೋಕತ್ರಯಸ್ಯಾಧಿಪತಿರ್ಮಹಾತ್ಮಾ ॥ 5-22-10 (32367)
ತಿಷ್ಠೇತ ಕಸ್ತಸ್ಯ ಮರ್ತ್ಯಃ ಪುರಸ್ತಾ-
ದ್ಯಃ ಸರ್ವಲೋಕೇಷು ವರೇಣ್ಯ ಏಕಃ।
ಪರ್ಜನ್ಯಘೋಷಾನ್ಪ್ರವಪಞ್ಶರೌಘಾ-
ನ್ಪತಂಗಸಂಘಾನಿವ ಶೀಘ್ರವೇಗಾನ್ ॥ 5-22-11 (32368)
ದಿಶಂ ಹ್ಯುದೀಚೀಮಪಿ ಚೋತ್ತರಾನ್ಕುರೂನ್
ಗಾಂಡೀವಧನ್ವೈಕರಥೋ ಜಿಗಾಯ।
ಧನಂ ಚೈಪಾಮಾಹರತ್ಸವ್ಯಸಾಚೀ
ಸೇನಾನುಗಾಂದ್ರವಿಡಾಂಶ್ಚೈವ ಚಕ್ರೇ ॥ 5-22-12 (32369)
ಯಶ್ಚೈವ ದೇವಾನ್ಖಾಂಡವೇ ಸವ್ಯಸಾಚೀ
ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾ ಪ್ರಜಿಗಾಯ ಸೇಂದ್ರಾನ್।
ಉಪಾಹರತ್ಪಾಂಡವೋ ಜಾತವೇದಸೇ
ಯಶೋ ಮಾನಂ ವರ್ಧಯನ್ಪಾಂಡವಾನಾಂ ॥ 5-22-13 (32370)
ಗದಾಭೃತಾಂ ನಾಸ್ತಿ ಸಮೋಽತ್ರ ಭೀಮಾ-
ದ್ಧಸ್ತ್ಯಾರೋಹೋ ನಾಸ್ತಿ ಸಮಶ್ಚ ತಸ್ಯ।
ರಥೇಽರ್ಜುನಾದಾಹುರಹೀನಮೇನಂ
ಬಾಹ್ವೋರ್ವಲೇನಾಯುತನಾಗವೀರ್ಯಂ ॥ 5-22-14 (32371)
ಸುಶಿಕ್ಷಿತಃ ಕೃತವೈರಸ್ತರಸ್ವೀ
ದಹೇತ್ಕ್ಷುದ್ರಾಂಸ್ತರಸಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ ।
ಸದಾಽತ್ಯಮರ್ಷೀ ನ ವಲಾತ್ಸ ಶಕ್ಯೋ
ಯುದ್ಧೇ ಜೇತುಂ ವಾಸವೇನಾಪಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ॥ 5-22-15 (32372)
ಸುತೇಜಸೌ ವಲಿನೌ ಶೀಘ್ರಹಸ್ತೌ
ಸುಶಿಕ್ಷಿತೌ ಭ್ರಾತರೌ ಫಾಲ್ಗುನೇನ।
ಶ್ಯೇನೌ ಯಥಾ ಪಕ್ಷಿಪೂಗಾನ್ರುಜಂತೌ
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಶೇಪಯೇತಾಂ ನ ಶತ್ರೂನ್ ॥ 5-22-16 (32373)
ಏತದ್ಬಲಂ ಪೂರ್ಣಮಸ್ಮಾಕಮೇವಂ
ಯತ್ಸತ್ಯಂ ತಾನ್ಪ್ರಾಪ್ಯ ನಾಸ್ತೀತಿ ಮನ್ಯೇ।
ತೇಷಾಂ ಮಧ್ಯೇ ವರ್ತಮಾನಸ್ತರಸ್ವೀ
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಃ ಪಾಂಡವಾನಾಮಿಹೈಕಃ ॥ 5-22-17 (32374)
ಸಹಾಮಾತ್ಯಃ ಸೋಮಕಾನಾಂ ಪ್ರಬರ್ಹಃ
ಸಂತ್ಯಕ್ತಾತ್ಮಾ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಶ್ರುತೋ ಮೇ।
ಅಜಾತಶತ್ರುಂ ಪ್ರಸಹೇತ ಕೋಽನ್ಯೋ
ಯೇಷಾಂ ಸ ಸ್ಯಾದಗ್ರಣೀರ್ವೃಷ್ಣಿಸಿಂಹ ॥ 5-22-18 (32375)
ಸಹೋಷಿತಶ್ಚರಿತಾರ್ಥೋ ವಯಸ್ಥೋ
ಮಾತ್ಸ್ಯೇಯಾನಾಮಧಿಪೋ ವೈ ವಿರಾಟಃ।
ಸ ವೈ ಸಪುತ್ರಃ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಚ ಶಶ್ವ-
ದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ ಭಕ್ತ ಇತಿ ಶ್ರುತಂ ಮೇ ॥ 5-22-19 (32376)
ಅವರುದ್ಧಾ ರಥಿನಃ ಕೇಕಯೇಭ್ಯೋ
ಮಹೇಷ್ವಾಸಾ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಸಂತಿ।
ಕೇಕಯೇಭ್ಯೋ ರಾಜ್ಯಮಾಕಾಂಕ್ಷಮಾಣಾ
ಯುದ್ಧಾರ್ಥಿನಶ್ರಾನುವಸಂತಿ ಪಾರ್ಥಾನ್ ॥ 5-22-20 (32377)
ಸರ್ವಾಂಶ್ಚ ವೀರಾನ್ಪೃಥಿವೀಪತೀನಾಂ
ಸಮಾಗತಾನ್ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ನಿವಿಷ್ಟಾನ್।
ಶೂರಾನಹಂ ಭಕ್ತಿಮತಃ ಶೃಣೋಮಿ
ಪ್ರೀತ್ಯಾ ಯುಕ್ತಾನ್ಸಂಶ್ರಿತಾಂಧರ್ಮರಾಜನ್ ॥ 5-22-21 (32378)
ಗಿರ್ಯಾಶ್ರಯಾ ದುರ್ಗನಿವಾಸಿನಶ್ಚ
ಯೋಧಾಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಕುಲಜಾತಿಶುದ್ಧಾಃ।
ಂಲೇಚ್ಛಾಶ್ಚ ನಾನಾಯುಧವೀರ್ಯವಂತಃ
ಸಮಾಗತಾಃ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ನಿವಿಷ್ಟಾಃ ॥ 5-22-22 (32379)
ಪಾಂಡ್ಯಶ್ಚ ರಾಜಾ ಸಮಿತೀಂದ್ರಕಲ್ಪೋ
ಯೋಧಪ್ರವೀರೈರ್ಬಹುಭಿಃ ಸಮೇತಃ।
ಸಮಾಗತಃ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಮಹಾತ್ಮಾ
ಲೋಕಪ್ರವೀರೋಽಪ್ರತಿವೀರ್ಯತೇಜಾಃ ॥ 5-22-23 (32380)
ಅಸ್ತ್ರಂ ದ್ರೋಣಾದರ್ಜುನಾದ್ವಾಸುದೇವಾ-
ತ್ಕೃಪಾದ್ಭೀಷ್ಮಾದ್ಯೇನ ಕೃತಂ ಶೃಣೋಮಿ।
ಯಂ ತಂ ಕಾರ್ಷ್ಣಿಪ್ರತಿಮಮಾಹುರೇಕಂ
ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ನಿವಿಷ್ಟಃ ॥ 5-22-24 (32381)
ಉಪಾಶ್ರಿತಾಶ್ಚೇದಿಕರೂಶಕಾಶ್ಚ
ಸರ್ವೋದ್ಯೋಗೈರ್ಭೂಮಿಪಾಲಾಃ ಸಮೇತಾಃ।
ತೇಷಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಸೂರ್ಯಮಿವಾತಪಂತಂ
ಶ್ರಿಯಾ ವೃತಂ ಚೇದಿಪತಿಂ ಜ್ವಲಂತಂ ॥ 5-22-25 (32382)
ಅಸ್ತಂಭನೀಯಂ ಯುಧಿ ಮನ್ಯಮಾನ್ಯೋ
ಜ್ಯಾಂ ಕರ್ಷತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠತಮಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ।
ಸರ್ವೋತ್ಸಾಹಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ನಿಹತ್ಯ
ಪ್ರಸಹ್ಯ ಕೃಷ್ಣಸ್ತರಸಾ ಸಂಮಮರ್ದ ॥ 5-22-26 (32383)
ಯಶೋಮಾನೌ ವರ್ಧಯನ್ಪಾಂಡವಾನಾಂ
ಪುರಾಽಭಿನಚ್ಛಿಶುಪಾಲಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ।
ಯಸ್ಯ ಸರ್ವೇ ವರ್ಧಯಂತಿ ಸ್ಮ ಮಾನಂ
ಕರೂಶರಾಜಪ್ರಮುಖಾ ನರೇಂದ್ರಾಃ॥ 5-22-27 (32384)
ತಮಸಹ್ಯಂ ಕೇಶವಂ ತತ್ರ ಮತ್ವಾ
ಸುಗ್ರೀವಯುಕ್ತೇನ ರಥೇನ ಕೃಷ್ಣಂ।
ಸಂಪ್ರಾದ್ರವಂಶ್ಚೇದಿಪತಿಂ ವಿಹಾಯ
ಸಿಂಹಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕ್ಷುದ್ರಮೃಗಾ ಇವಾನ್ಯೇ॥ 5-22-28 (32385)
ಯಸ್ತಂ ಪ್ರತೀಪಸ್ತರಸಾ ಪ್ರತ್ಯುದೀಯಾ-
ದಾಶಂಸಮಾನೋ ದ್ವೈರಥೇ ವಾಸುದೇವಂ ।
ಸೋಽಶೇತ ಕೃಷ್ಣೇನ ಹತಃ ಪರಾಸು-
ರ್ವಾತೇನೇವೋನ್ಮಥಿತಃ ಕರ್ಣಿಕಾರಃ ॥ 5-22-29 (32386)
ಪರಾಕ್ರಮಂ ಮೇ ಯದವೇದಯಂತ
ತೇಷಾಮರ್ಥೇ ಸಂಜಯ ಕೇಶವಸ್ಯ।
ಅನುಸ್ಮರಂಸ್ತಸ್ಯ ಕರ್ಮಾಣಿ ವಿಷ್ಣೋ-
ರ್ಗಾವಲ್ಗಣೇ ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ ಶಾಂತಿಂ ॥ 5-22-30 (32387)
ನ ಜಾತು ತಾಂಛತ್ರುರನ್ಯಃ ಸಹೇತ
ಯೇಷಾಂ ಸ ಸ್ಯಾದಗ್ರಣೀರ್ವೃಷ್ಣಿಸಿಂಹಃ ।
ಪ್ರವೇಪತೇ ಮೇ ಹೃದಯಂ ಭಯೇನ
ಶ್ರುತ್ವಾ ಕೃಷ್ಣಾವೇಕರಥೇ ಸಮೇತೌ ॥ 5-22-31 (32388)
ನ ಚೇದ್ಗಚ್ಛೇತ್ಸಂಗರಂ ಮಂದಬುದ್ಧಿ-
ಸ್ತಾಭ್ಯಾಂ ಲಭೇಚ್ಛರ್ಮ ತದಾ ಸುತೋ ಮೇ।
ನೋ ಚೇತ್ಕುರೂನ್ಸಂಜಯ ನಿರ್ದಹೇತಾ-
ಮಿಂದ್ರಾವಿಷ್ಣೂ ದೈತ್ಯಸೇನಾಂ ಯಥೈವ ॥ 5-22-32 (32389)
ಮತೇ ಹಿ ಮೇ ಶಕ್ರಸಮೋ ಧನಂಜಯಃ
ಸನಾತನೋ ವೃಷ್ಣಿವೀರಶ್ಚ ವಿಷ್ಣುಃ।
ಧರ್ಮಾರಾಮೋ ಹ್ರೀನಿಷೇವಸ್ತರಸ್ವೀ
ಕುಂತೀಪುತ್ರಃ ಪಾಂಡವೋಽಜಾತಶತ್ರುಃ ॥ 5-22-33 (32390)
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ನಿಕೃತೋ ಮನಸ್ವೀ
ನೋ ಚೇತ್ಕ್ರುದ್ಧಃ ಪ್ರದಹೇದ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ ।
ನಾಹಂ ತಥಾ ಹ್ಯರ್ಜುನಾದ್ವಾಸುದೇವಾ-
ದ್ಭೀಮಾದ್ವಾಽಹಂ ಯಮಯೋರ್ವಾ ಬಿಭೇಮಿ ॥ 5-22-34 (32391)
ಯಥಾ ರಾಜ್ಞಃ ಕ್ರೋಧದೀಪ್ತಸ್ಯ ಸೂತ
ಮನ್ಯೋರಹಂ ಭೀತತರಃ ಸದೈವ ।
ಮಹಾತಪಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಯುಕ್ತಃ
ಸಂಕಲ್ಪೋಽಯಂ ಮಾನಸಸ್ತಸ್ಯ ಸಿದ್ಧ್ಯೇತ್ ॥ 5-22-35 (32392)
ತಸ್ಯ ಕ್ರೋಧಂ ಸಂಜಯಾಹಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ
ಸ್ಥಾನೇ ಜಾನನ್ಭೃಶಮಸ್ಂಯದ್ಯ ಭೀತಃ।
ಸ ಗಚ್ಛ ಶೀಘ್ರಂ ಪ್ರಹಿತೋ ರಥೇನ
ಪಾಂಚಾಲರಾಜಸ್ಯ ಚಮೂನಿವೇಶನಂ ॥ 5-22-36 (32393)
ಅಜಾತಶತ್ರುಂ ಕುಶಲಂ ಸ್ಮ ಪೃಚ್ಛೇಃ
ಪುನಃ ಪುನಃ ಪ್ರೀತಿಯುಕ್ತಂ ವದೇಸ್ತ್ವಂ।
ಜನಾರ್ದನಂ ಚಾಪಿ ಸಮೇತ್ಯ ತಾತ
ಮಹಾಮಾತ್ರಂ ವೀರ್ಯವತಾಮುದಾರಂ ॥ 5-22-37 (32394)
ಅನಾಮಯಂ ಮದ್ವಚನೇನ ಪೃಚ್ಛೇ-
ರ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಶಾಂತಿಮೀಪ್ಸುಃ ।
ನ ತಸ್ಯ ಕಿಂಚಿದ್ವಚನಂ ನ ಕುರ್ಯಾತ್
ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಸೂತ ॥ 5-22-38 (32395)
ಪ್ರಿಯಶ್ಚೈಷಾಮಾತ್ಮಸಮಶ್ಚ ಕೃಷ್ಣೋ
ವಿದ್ವಾಂಶ್ಚೈಷಾಂ ಕರ್ಮಣಿ ನಿತ್ಯಯುಕ್ತಃ ।
ಸಮಾನೀತಾನ್ಪಾಂಡವಾನ್ಸೃಂಜಯಾಂಶ್ಚ
ಜನಾರ್ದನಂ ಯುಯುಧಾನಂ ವಿರಾಟಂ ॥ 5-22-39 (32396)
ಅನಾಮಯಂ ಮದ್ವಚನೇನ ಪೃಚ್ಛೇಃ
ಸರ್ವಾಂಸ್ತಥಾ ದ್ರೌಪದೇಯಾಂಶ್ಚ ಪಂಚ।
ಯದ್ಯತ್ತತ್ರ ಪ್ರಾಪ್ತಕಲಂ ಪರೇಭ್ಯ-
ಸ್ತ್ವಂ ಮನ್ಯೇಥಾ ಭಾರತಾನಾಂ ಹಿತಂ ಚ
ತದ್ಭಾಷೇಥಾಃ ಸಂಜಯ ರಾಜಮಧ್ಯೇ 5-22-40 (32397)
5-22-40f"
ನ ಮೂರ್ಚ್ಛಯೇದ್ಯನ್ನ ಚ ಯುದ್ಧಹೇತುಃ ॥ ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸ಼ಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-22-2 ಸ್ವಸ್ತಿಮಂತೋ ವಯಮಿತಿ ಸರ್ವಾನ್ವದೇಃ । ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ನಿರುಷ್ಯಾಪಿ ತೇಷಾಂ ಶಾಂತಿರಕ್ರೋಧೋಽಸ್ಮಾಸು ವಿದ್ಯತೇ। ಮಿಥ್ಯಾಪೇತಾನಾಂ ನಿಷ್ಕಪಟಾನಾಂ ॥ 2 ॥ 5-22-3 ಮಹ್ಯಂ ಪರ್ಯಾಕಾರ್ಷುಃ ಮದರ್ಥಂ ಪರಿತ ಆನೀತವಂತಃ ॥ 5-22-4 ಧರ್ಮಾರ್ಥಾಭ್ಯಾಂ ಧರ್ಮಾರ್ಥಂ ಅರ್ಥಾರ್ಥಂ 5-22-7 ತೇಜಃ ಕ್ರೋಧಂ ॥ 5-22-9 ತಸ್ಯ ತಸ್ಮೈ। ಪ್ರದಾನಂ ಭಾಗಪ್ರದಾನಂ ॥ 5-22-10 ಜಿಷ್ಣುರ್ಜಯಶೀಲಃ ॥ 5-22-13 ಜಾತವೇದಸೇ ಉಪಾಹೃರತ್ ಖಾಂಡವಮಿತಿ ವಿಪರಿಣಾಮೇನಾನುಷಂಗಃ ॥ 5-22-20 ಅವರುದ್ಧಾಃ ಬಹಿರ್ನಿಃ ಸಾರಿತಾಃ ॥ 5-22-24 ಕಾರ್ಷ್ಣಿಃ ಪ್ರದ್ಯುಂನಸ್ತತ್ತುಲ್ಯಂ ॥ 5-22-25 ಚೇದಿಪತಿಂ ಶಿಶುಪಾಲಂ । ಕೃಷ್ಣೋ ಮಮರ್ದೇತ್ಯುತ್ತರೇಣಾನ್ವಯಃ ॥ 5-22-29 ಆಶಂ ಸಮಾನೋ ಜಯಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-22-30 ಯತ್ ಯತಃ । ಅವೇದಯಂತ ಜ್ಞಾಪಿತವಂತಃ । ಚಾರಾ ಇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-22-31 ಕೃಷ್ಣೌ ವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನೌ ॥ 5-22-34 ನಿಕೃತೋ ವಂಚಿತಃ । ಮನಸ್ವೀ ಜಿತಮನಾಃ ॥ 5-22-36 ಸ್ಥಾನೇ ಜಾನನ್ ಯುಕ್ತಂ ಪಶ್ಯನ್ ॥ 5-22-37 ಮಹಾಮಾತ್ರಂ ಮಹಾಭಾಗಂ ॥ 5-22-38 ಶಾಂತಿಮೀಪ್ಸುರಸ್ತೀತಿ ವದೇತ್ಯಧ್ಯಾಹಾರಃ ॥ 5-22-40 ಮೂರ್ಚ್ಛಯೇತ್ ವರ್ಧಯೇತ್ । ಕ್ರೋಧಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 023
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.23. ಅಧ್ಯಾಯಃ 023
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನೋಪಪ್ಲಾವ್ಯಂ ಗತ್ವಾ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಕೃತಕುಶಲಪ್ರಶ್ನಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಸಂಜಯಂಪ್ರತಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾದೀನಾಂ ಕುಶಲಾದಿಪ್ರಶ್ನಃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-23-0 (32398)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-23-0x (3422)
ರಾಜ್ಞಸ್ತು ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಂಜಯಃ।
ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯಂ ಯಯೌ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಪಾಂಡವಾನಮಿತೌಜಸಃ ॥ 5-23-1 (32399)
ಸ ತು ರಾಜಾನಮಾಸಾದ್ಯ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ।
ಅಭಿವಾದ್ಯ ತತಃ ಪೂರ್ವಂ ಸೂತಪುತ್ರೋಽಭ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-23-2 (32400)
ಗವಲ್ಗಣಿಃ ಸಂಜಯಃ ಸೂತಸೂನು-
ರಜಾತಶತ್ರುಮವದತ್ಪ್ರತೀತಃ।
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ರಾಜಂಸ್ತ್ವಾಮರೋಗಂ ಪ್ರಪಶ್ಯೇ
ಸಹಾಯವಂತಂ ಚ ಮಹೇಂದ್ರಕಲ್ಪಂ ॥ 5-23-3 (32401)
ಅನಾಮಯಂ ಪೃಚ್ಛತಿ ತ್ವಾಂಬಿಕೇಯೋ
ವೃದ್ಧೋ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮನೀಷೀ ।
ಕಚ್ಚಿದ್ಭೀಮಃ ಕುಶಲೀ ಪಾಂಡವಾಗ್ರ್ಯೋ
ಧನಂಜಯಸ್ತೌ ಚ ಮಾದ್ರೀತನೂಜೌ ॥ 5-23-4 (32402)
ಕಚ್ಚಿತ್ಕೃಷ್ಣಾ ದ್ರೌಪದೀ ರಾಜಪುತ್ರೀ
ಸತ್ಯವ್ರತಾ ವೀರಪತ್ನೀ ಸುಪುತ್ರಾ।
ಮನಸ್ವಿನೀ ಯತ್ರ ಚ ವಾಂಛಸಿ ತ್ವ-
ಮಿಷ್ಟಾನ್ಕಾಮಾನ್ಭಾರತ ಸ್ವಸ್ತಿಕಾಮಃ ॥ 5-23-5 (32403)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-23-6x (3423)
ಗಾವಲ್ಗಣೇ ಸಂಜಯ ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ
ಪ್ರೀತಾತ್ಮಾಽಹಂ ತ್ವಾಽಭಿನಂದಾಮಿ ಸೂತ।
ಅನಾಮಯಂ ಪ್ರತಿಮಾನೇ ತವಾಹಂ
ಸಹಾನುಜೈಃ ಕುಶಲೀ ಚಾಸ್ಮಿ ವಿದ್ವನ್ ॥ 5-23-6 (32404)
ಚಿರಾದಿದಂ ಕುಶಲಂ ಭಾರತಸ್ಯ
ಶ್ರುತ್ವಾ ರಾಜ್ಞಃ ಕುರುವೃದ್ಧಸ್ಯ ಸೂತ।
ಮನ್ಯೇ ಸಾಕ್ಷಾದ್ದೃಷ್ಟಮಹಂ ನರೇಂದ್ರಂ
ದೃಷ್ಟ್ವೈವ ತ್ವಾಂ ಸಂಜಯ ಪ್ರೀತಿಯೋಗಾತ್ ॥ 5-23-7 (32405)
ಪಿತಾಮಹೋ ನಃ ಸ್ಥವಿರೋ ಮನಸ್ವೀ
ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಸರ್ವಧರ್ಮೋಪಪನ್ನಃ।
ಸಕೌರವ್ಯಃ ಕುಶಲೀ ತಾತ ಭೀಷ್ಮೋ
ಯಥಾಪೂರ್ವಂ ವೃತ್ತಿರಸ್ತ್ಯಸ್ಯ ಕಚ್ಚಿತ್ ॥ 5-23-8 (32406)
ಕಚ್ಚಿದ್ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಪುತ್ರೋ
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯಃ ಕುಶಲೀ ಮಹಾತ್ಮಾ।
ಮಹಾರಾಜೋ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ ಪ್ರಾತಿಪೇಯಃ
ಕಚ್ಚಿದ್ವಿದ್ವಾನ್ಕುಶಲೀ ಸೂತಪುತ್ರ ॥ 5-23-9 (32407)
ಸ ಸೋಮದತ್ತಃ ಕುಶಲೀ ತಾತ ಕಚ್ಚಿ-
ದ್ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಸತ್ಯಸಂಧಃ ಶಲಶ್ಚ।
ದ್ರೋಣಃ ಸಪುತ್ರಶ್ಚ ಕೃಪಶ್ಚ ವಿಪ್ರೋ
ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಃ ಕಚ್ಚಿದೇತೇಽಪ್ಯರೋಗಾಃ ॥ 5-23-10 (32408)
ಸರ್ವೇ ಕುರುಭ್ಯಃ ಸ್ಪೃಹಯಂತಿ ಸಂಜಯ
ಧನುರ್ಧರಾ ಯೇ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಪ್ರಧಾನಾಃ ।
ಮಹಾಪ್ರಜ್ಞಾಃ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರಾವದಾತಾ
ಧನುರ್ಭೃತಾಂ ಮುಖ್ಯತಮಾಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ॥ 5-23-11 (32409)
ಕಚ್ಚಿನ್ಮಾನಂ ತಾತ ಲಭಂತ ಏತೇ
ಧನುರ್ಭೃತಃ ಕಚಿದೇತೇಽಪ್ಯರೋಗಾಃ।
ಯೇಷಾಂ ರಾಷ್ಟ್ರೇ ನಿವಸತಿ ದರ್ಶನೀಯೋ
ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಶೀಲವಾಂದ್ರೋಣಪುತ್ರಃ ॥ 5-23-12 (32410)
ವೈಶ್ಯಾಪುತ್ರಃ ಕುಶಲೀ ತಾತ ಕಚ್ಚಿತ್
ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೋ ರಾಜಪುತ್ರೋ ಯುಯುತ್ಸುಃ ।
ಕರ್ಣೋ ಮಾನೀ ಕುಶಲೀ ತಾತ ಕಚ್ಚಿತ್
ಸುಯೋಧನೋ ಯಸ್ಯ ಮಂದೋ ವಿಧೇಯಃ ॥ 5-23-13 (32411)
ಸ್ತ್ರಿಯೋ ವೃದ್ಧಾ ಭಾರತಾನಾಂ ಜನನ್ಯೋ
ಮಹಾದಾಸ್ಯೋ ದಾಸಭಾರ್ಯಾಶ್ಚ ಸೂತ।
ವಧ್ವಃ ಪುತ್ರಾ ಭಾಗಿನೇಯಾ ಭಗಿನ್ಯೋ
ದೌಹಿತ್ರಾ ವಾ ಕಚ್ಚಿದಪ್ಯವ್ಯಲೀಕಾಃ ॥ 5-23-14 (32412)
ಕಚ್ಚಿದ್ರಾಜಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಯಥಾವತ್
ಪ್ರವರ್ತತೇ ಪೂರ್ವವತ್ತಾತ ವೃತ್ತಿಂ।
ಕಚ್ಚಿದ್ದಾಯಾನ್ಮಾಮಕಾಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ
ದ್ವಿಜಾತೀನಾಂ ಸಂಜಯ ನೋಪಹಂತಿ ॥ 5-23-15 (32413)
ಕಚ್ಚಿದ್ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಪುತ್ರ
ಉಪೇಕ್ಷತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿಕ್ರಮಾನ್ವೈ।
ಸ್ವರ್ಗಸ್ಯ ಕಚ್ಚಿನ್ನ ತಥಾ ವರ್ತ್ಮಭೂತಾ-
ಮುಪೇಕ್ಷತೇ ತೇಷು ಸದೈವ ವೃತ್ತಿಂ ॥ 5-23-16 (32414)
ಏತಂಜ್ಯೋತಿಶ್ಚೋತ್ತಮಂ ಜೀವಲೋಕೇ
ಶುಕ್ಲಂ ಪ್ರಜಾನಾಂ ವಿಹಿತಂ ವಿಧಾತ್ರಾ।
ತೇ ಚೇದ್ದೋಷಂ ನ ನಿಯಚ್ಛಂತಿ ಮಂದಾಃ
ಕೃತ್ಸ್ನೋ ನಾಶೋ ಭವಿತಾ ಕೌರವಾಣಾಂ ॥ 5-23-17 (32415)
ಕಚ್ಚಿದ್ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಪುತ್ರೋ
ಬುಭೂಷತೇ ವೃತ್ತಿಮಮಾತ್ಯವರ್ಗೇ।
ಕಚ್ಚಿನ್ನ ಭೇದೇನ ಜಿಜೀವಿಷಂತಿ
ಮುಹೃದ್ರೂಪಾ ದುರ್ಹೃದಶ್ಚೈಕಮತ್ಯಾತ್ ॥ 5-23-18 (32416)
ಕಚ್ಚಿನ್ನ ಪಾಪಂ ಕಥಯಂತಿ ತಾತ
ತೇ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕುರವಃ ಸರ್ವ ಏವ।
ದ್ರೋಣಃ ಸಪುತ್ರಶ್ಚ ಕೃಪಶ್ಚ ವೀರೋ
ನಾಸ್ಮಾಸು ಪಾಪಾನಿ ವದಂತಿ ಕಚ್ಚಿತ್ ॥ 5-23-19 (32417)
ಕಚ್ಚಿದ್ರಾಜ್ಯೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸಪುತ್ರಂ
ಸಮೇತ್ಯಾಹುಃ ಕುರವಃ ಸರ್ವ ಏವ।
ಕಚ್ಚಿದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದಸ್ಯುಸಂಘಾನ್ಸಮೇತಾ-
ನ್ಸ್ಮರಂತಿ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಯುಧಾಂ ಪ್ರಣೇತುಃ ॥ 5-23-20 (32418)
ಮೌರ್ವೀಭುಜಾಗ್ರಪ್ರಹಿತಾನ್ಸ್ಮ ತಾತ
ದೋಧೂಯಮಾನೇನ ಧನುರ್ಧರೇಣ।
ಗಾಂಡೀವನುನ್ನಾಂಸ್ತನಯಿತ್ನುಘೋಷಾ-
ನಜಿಹ್ಮಗಾನ್ಕಚ್ಚಿದನುಸ್ಮರಂತಿ ॥ 5-23-21 (32419)
ನ ಚಾಪಶ್ಯಂ ಕಂಚಿದಹಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ
ಯೋಧಂ ಸಮಂ ವಾಽಧಿಕಮರ್ಜುನೇನ।
ಯಸ್ಯೈಕಷಷ್ಟಿರ್ನಿಶಿತಾಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಧಾರಾಃ
ಸುವಾಸಸಃ ಸಮಂತೋ ಹಸ್ತವಾಪಃ ॥ 5-23-22 (32420)
ಗದಾಪಾಣಿರ್ಭೀಮಸೇನಸ್ತರಸ್ವೀ
ಪ್ರವೇಪಯಂಛತ್ರುಸಂಘಾನನೀಕೇ।
ನಾಗಃ ಪ್ರಭಿನ್ನ ಇವ ನಂಘಲೇಷು
ಚಂಕ್ರಂಯತೇ ಕಚ್ಚಿದೇನಂ ಸ್ಮರಂತಿ ॥ 5-23-23 (32421)
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರಃ ಸಹದೇವಃ ಕಲಿಂಗಾನ್
ಸಮಾಗತಾನಜಯದ್ದಂತಕೂರೇ।
ವಾಮೇನಾಸ್ಯಂದಕ್ಷಿಣೇನೈವ ಯೋ ವೈ
ಮಹಾಬಲಂ ಕಚ್ಚಿದೇನಂ ಸ್ಮರಂತಿ ॥ 5-23-24 (32422)
ಪುರಾ ಜೇತುಂ ನಕುಲಃ ಪ್ರೇಷಿತೋಽಯಂ
ಶಿಬೀಂಸ್ತ್ರಿಗರ್ತಾನ್ಸಂಜಯ ಪಶ್ಯತಸ್ತೇ।
ದಿಶಂ ಪ್ರತೀಚೀಂ ವಶಮಾನಯನ್ಮೇ
ಮಾದ್ರೀಸುತಂ ಕಚ್ಚಿದೇನಂ ಸ್ಮರಂತಿ ॥ 5-23-25 (32423)
ಪರಾಭವೋ ದ್ವೈತವನೇ ಯ ಆಸೀ-
ದ್ದುರ್ಮನ್ವಿತೇ ಘೋಪಯಾತ್ರಾಗತಾನಾಂ ।
ಯತ್ರ ಮಂದಾಂಛತ್ರುವಶಂ ಪ್ರಯಾತಾ-
ನಮೋಚಯದ್ಭೀಮಸೇನೋ ಜಯಶ್ಚ ॥ 5-23-26 (32424)
ಅಹಂ ಪಶ್ಚಾದರ್ಜುನಮಭ್ಯರಕ್ಷಂ
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಭೀಮಸೇನೋಽಪ್ಯರಕ್ಷತ್।
ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾ ಶತ್ರುಸಂಘಾನುದಸ್ಯ
ಸ್ವಸ್ತ್ಯಾಗಮತ್ಕಚ್ಚಿದೇನಂ ಸ್ಮರಂತಿ ॥ 5-23-27 (32425)
ನ ಕರ್ಮಣಾ ಸಾಧುನೈಕೇನ ನೂನಂ
ಸುಖಂ ಶಕ್ಯಂ ವೈ ಭವತೀಹ ಸಂಜಯ ।
ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಪರಿಜೇತುಂ ವಯಂ ಚೇ-
ನ್ನ ಶಕ್ನುಮೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರಂ ॥ ॥ 5-23-28 (32426)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-23-11 ಕುರುಭ್ಯಃ ಸ್ಪೃಹಯಂತಿ ಕಚ್ಚಿದಿತ್ಯನುಷಂಗಃ ॥ 5-23-14 ಅವ್ಯಲೀಕಾಃ ನಿಷ್ಕಪಟಾಃ ॥ 5-23-15 ವೃತ್ತಿಂ ಜೀವಿಕಾಂ ದಾತುಮಿತಿ ಶೇಷಃ । ದಾಯಾನ್ಮದ್ದತ್ತಾನ್ ಗ್ರಾಮಾದೀನ್ ॥ 5-23-17 ಏತದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಾನಾಂ ವೃತ್ತಃ ಪಾಲನಂ ಜ್ಯೋತಿಃ ಪರಲೋಕಪ್ರಕಾಶಕಂ ಜೀವಲೋಕೇ ಇಹ ಶುಕ್ಲಂ ಯಶಸ್ಕರಂ । ದೋಷಂ ಲೋಭಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವೃತ್ತ್ಯುಪಘಾತೇನ ನ ನಿಯಚ್ಛಂತಿ ॥ 5-23-18 ಬುಭೂಪತೇ ಪ್ರಾಪಯಿತುಮಿಚ್ಛತಿ ॥ 5-23-21 ಮೌರ್ವ್ಯಾಃ ಭುಜಃ ಕೌಟಿಲ್ಯಂ ತಸ್ಯ ಅಗ್ರಮಿವಾಗ್ರಂ ಶರಸಂಧಾನದೇಶಃ ತತಃ ಪ್ರಹಿತಾನ್ ಪ್ರೇಷಿತಾನ್ ॥ 5-23-22 ಸುವಾಸಸಃ ಸುಷುಂಘಾ। ಹಸ್ತವಾಪೋ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪಃ । ಏಕಷಷ್ಟಿರ್ವಾಣಾ ಅಸ್ಯ ಏತೇನ। ... .... ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-23-23 ನಙ್ವಲೇಷು ಸತೃಣೇಷು ಸ್ಥಲೇಷು ॥ 23 ॥ 5-23-24 ದಂತಕೂರೇ ಸಂಪ್ರಾಗೇ ॥ 24 ॥ 5-23-26 ಜಯಃ ಅರ್ಜುನಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 024
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.24. ಅಧ್ಯಾಯಃ 024
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಪ್ರಶ್ನಾನಾಮುತ್ತರದಾನಪೂರ್ವಕಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸಂದೇಶಶ್ರವಣವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-24-0 (32427)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-24-0x (3424)
ಯಥಾಽಽತ್ಥ ಮೇ ಪಾಂಡವ ತತ್ತಥೈವ
ಕುರೂನ್ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ಜನಂ ಚ ಪೃಚ್ಛಸಿ।
ಅನಾಮಯಾಸ್ತಾತ ಮನಸ್ವಿನಸ್ತೇ
ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠಾನ್ಪೃಚ್ಛಸಿ ಪಾರ್ಥ ಯಾಂಸ್ತ್ವಂ ॥ 5-24-1 (32428)
ಸಂತ್ಯೇವ ವೃದ್ಧಾಃ ಸಾಧವೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇ
ಸಂತ್ಯೇವ ಪಾಪಾಃ ಪಾಂಡವ ತಸ್ಯ ವಿದ್ಧಿ।
ದದ್ಯಾದ್ರಿಪುಭ್ಯೋಽಪಿ ಹಿ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ
ಕುತೋ ದಾಯಾಂಲ್ಲೋಪಯೇದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ॥ 5-24-2 (32429)
ಯದ್ಯುಷ್ಮಾಸು ವರ್ತತೇಽಸಾವಧರ್ಂಯ-
ಮದ್ರುಗ್ಧೇಷು ದ್ರುಗ್ಧವತ್ತನ್ನ ಸಾಧು।
ಮಿತ್ರಧ್ರುಕ್ ಸ್ಯಾದ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರೋ
ಯುಷ್ಮಾಂದ್ವಿಪನ್ಸಾಧುವೃತ್ತಾನಸಾಧುಃ ॥ 5-24-3 (32430)
ಸ ಚಾಪಿ ಜಾನಾತಿ ಭೃಶಂ ಚ ತಪ್ಯತೇ
ಶೋಚತ್ಯಂತಃ ಸ್ಥವಿರೋಽಜಾತಶತ್ರೋ।
ಶೃಣೋತಿ ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಸಮೇತ್ಯ
ಮಿತ್ರದ್ರೋಹಃ ಪಾತಕೇಭ್ಯೋ ಯರೀಯಾನ್ ॥ 5-24-4 (32431)
ಸ್ಮರಂತಿ ತುಭ್ಯಂ ನರದೇವ ಸಂಗಮೇ
ಯುದ್ಧೇ ಚ ಜಿಷ್ಣೋಶ್ಚ ಯುಧಾಂ ಪ್ರಣೇತುಃ।
ಸಮುದ್ಧುಷ್ಟೇ ದುಂದುಭಿಶಂಖಶಬ್ದೇ
ಗದಾಪಾಣಿಂ ಭೀಮಸೇನಂ ಸ್ಮರಂತಿ ॥ 5-24-5 (32432)
ಮಾದ್ರೀಸುತೌ ಚಾಪಿ ತಥಾಽಽಜಿಮಧ್ಯೇ
ಸರ್ವಾ ದಿಶಃ ಸಂಪತಂತೌ ಸ್ಮರಂತಿ।
ಸೇನಾಂ ವರ್ಷಂತೌ ಶಗ್ವೈಪರಜಮಂ
ಮಹಾರಥೌ ಸಮರೇ ದುಷ್ಪ್ರಕಂಪೌ ॥ 5-24-6 (32433)
ನ ತ್ವೇವ ಮನ್ಯೇ ಪುರುಷಸ್ಯ ರಾಜ-
ನ್ನನಾಗತಂ ಜ್ಞಾಯತೇ ಯದ್ಭವಿಷ್ಯಂ।
ತ್ವಂ ಚೇತ್ತಥಾ ಸರ್ವಧರ್ಮೋಪಪನ್ನಃ
ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಕ್ಲೇಶಂ ಪಾಂಡವ ಕೃಚ್ಛ್ರರೂಪಂ।
ತ್ವಮೇವೈತತ್ಕೃಚ್ಛ್ರಗತಶ್ಚ ಭೂಯಃ
ಸಮೀಕುರ್ಯಾಃ ಪ್ರಜ್ಞಯಾಽಜಾತಶತ್ರೋ ॥ 5-24-7 (32434)
ನ ಕಾಮಾರ್ಥಂ ಸಂತ್ಯಜೇಯುರ್ಹಿ ಧರ್ಮಂ
ಪಾಂಡೋಃ ಸುತಾಃ ಸರ್ವ ಏವೇಂದ್ರಕಲ್ಪಾಃ ।
ತ್ವಮೇವೈತತ್ಪ್ರಜ್ಞಯಾಽಜಾತಶತ್ರೋ
ಸಮೀಕುರ್ಯಾ ಯೇನ ಶರ್ಮಾಪ್ನುಯುಸ್ತೇ ॥ 5-24-8 (32435)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಸೃಂಜಯಾಶ್ಚ
ಯೇ ಚಾಪ್ಯಂತೇ ಸನ್ನಿವಿಷ್ಟಾ ನರೇಂದ್ರಾಃ ।
ಯನ್ಮಾಂ ಬ್ರವೀದ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ನಿಶಾಯಾ-
ಮಜಾತಶತ್ರೋ ವಚನಂ ಪಿತಾ ತೇ ॥ 5-24-9 (32436)
ಸಹಾಮಾತ್ಯಃ ಸಹಪುತ್ರಶ್ಚ ರಾಜನ್
ಸಮೇತ್ಯ ತಾಂ ವಾಚಮಿಮಾಂ ನಿಬೋಧ ॥ ॥ 5-24-10 (32437)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-24-4 ಗರೀಯಾನಿತಿ ...... 5-24-5 ........ 5-24-7 ಅನಾಗತಂ ಅಜ್ಞಾತಂ ಅದೃಷ್ಟಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 025
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.25. ಅಧ್ಯಾಯಃ 025
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನ ಯುದ್ಧನಿಂದಾಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಶಮಸ್ವೀಕಾರಸ್ಯ ಭೀಷ್ಮಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾದ್ಯಭಿಮತತ್ವಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-25-0 (32438)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-25-0x (3425)
ಸಮಾಗತಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಸೃಂಜಯಾಶ್ಚ
ಜನಾರ್ದನೋ ಯುಯುಧಾನೋ ವಿರಾಟಃ।
ಯತ್ತೇ ವಾಕ್ಯಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾನುಶಿಷ್ಟಂ
ಗಾವಲ್ಗಣೇ ಬ್ರೂಹಿ ತತ್ಸೂತಪುತ್ರ ॥ 5-25-1 (32439)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-22-2x (3426)
ಅಜಾತಶತ್ರುಂ ಚ ವೃಕೋದರಂ ಚ
ಧನಂಜಯಂ ಮಾದ್ರವತೀಸುತೌ ಚ।
ಆಮಂತ್ರಯೇ ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಶೌರಿಂ
ಯುಯುಧಾನಂ ಚೇಕಿತಾನಂ ವಿರಾಟಂ ॥ 5-25-2 (32440)
ಪಂಚಾಲಾನಾಮಧಿಪಂ ಚೈವ ವೃದ್ಧಂ
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಪಾರ್ಷತಂ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಂ ।
ಸರ್ವೇ ವಾಚಂ ಶೃಣುತೇಮಾಂ ಮದೀಯಾಂ
ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಯಾಂ ಭೂತಿಮಿಚ್ಛನ್ಕುರೂಣಾಂ ॥ 5-25-3 (32441)
ಶಮಂ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಭಿನಂದ-
ನ್ನಯೋಜಯತ್ತ್ವರಮಾಣೋ ರಥಂ ಮೇ।
ಸಭ್ರಾತೃಪುತ್ರಸ್ವಜನಸ್ಯ ರಾಜ್ಞ-
ಸ್ತದ್ರೋಚತಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಶಮೋಽಸ್ತು ॥ 5-25-4 (32442)
ಸರ್ವೈರ್ಧರ್ಮೈಃ ಸಮುಪೇತಾಸ್ತು ಪಾರ್ಥಾಃ
ಸಂಸ್ಥಾನೇನ ಮಾರ್ದನೇವಾರ್ಜವೇನ।
ಜಾತಾಃ ಕುಲೇ ಹ್ಯನೃಶಂಸಾ ವದಾನ್ಯಾ
ಹೀನಿಷೇವಾಃ ಕರ್ಮಣಾಂ ನಿಶ್ಚಯಜ್ಞಾಃ ॥ 5-25-5 (32443)
ನ ಯುಜ್ಯತೇ ಕರ್ಮ ಯುಷ್ಮಾಸು ಹೀನಂ
ಸತ್ವಂ ಹಿ ವಸ್ತಾದೃಶಂ ಭೀಮಸೇನಾಃ ।
ಉದ್ಭಾಸತೇ ಹ್ಯಂಜನಬಿಂದುವತ್ತ-
ಚ್ಛುಭ್ರೇ ವಸ್ತ್ರೇ ಯದ್ಭವೇತ್ಕಿಲ್ಬಿಷಂ ವಃ ॥ 5-25-6 (32444)
ಸರ್ವಕ್ಷಯೋ ದೃಶ್ಯತೇ ಯತ್ರ ಕೃತ್ಸ್ನಃ
ಪಾಪೋದಯೋ ಭಾವಸಂಸ್ಥಃ ಕುರೂಣಾಂ।
ಕಸ್ತತ್ರ ಕುರ್ಯಾಂಜಾತು ಕರ್ಮ ಪ್ರಜಾನನ್
ಪರಾಜಯೋ ಯತ್ರ ಸಮೋ ಜಯಶ್ಚ ॥ 5-25-7 (32445)
ತೇ ವೈ ಧನ್ಯಾ ಯೈಃ ಕೃತಂ ಜ್ಞಾತಿಕಾರ್ಯಂ
ತೇ ವೈ ಪುತ್ರಾಃ ಸುಹೃದೋ ಬಾಂಧವಾಶ್ಚ।
ಉಪಕ್ರುಷ್ಟಂ ಜೀವಿತಂ ಸಂತ್ಯಜೇಯು-
ರ್ಯತಃ ಕುರೂಣಾಂ ನಿಯತೋ ವೈ ಭವಃ ಸ್ಯಾತ್ ॥ 5-25-8 (32446)
ತೇ ಚೇತ್ಕುರೂನನುಶಿಷ್ಯಾಥ ಪಾರ್ಥಾ
ನಿರ್ಣೀಯ ಸರ್ವಾಂದ್ವಿಷತೋ ನಿಗೃಹ್ಯ।
ಸಮಂ ವಸ್ತಜ್ಜೀವಿತಂ ಮೃತ್ಯುನ ಸ್ಯಾ-
ದ್ಯಜ್ಜೀವಧ್ವಂ ಜ್ಞಾತಿವಧೇನ ಸಾಧು ॥ 5-25-9 (32447)
ಕೋ ಹ್ಯೇವ ಯುಷ್ಮಾನ್ಸಹ ಕೇಶವೇನ
ಸಚೇಕಿತಾನಾನ್ಪಾರ್ಷತಬಾಹುಗುಪ್ತಾನ್।
ಸಸಾತ್ಯಕೀನ್ವಿಷಹೇತ ಪ್ರಜೇತುಂ
ಲಬ್ಧ್ವಾಽಪಿ ದೇವಾನ್ಸಚಿವಾನ್ಸಹೇಂದ್ರಾನ್ ॥ 5-25-10 (32448)
ಕೋ ವಾ ಕುರೂಂದ್ರೋಣಭೀಷ್ಮಾಭಿಗುಪ್ತಾ-
ನಶ್ವತ್ಥಾಂನಾ ಶಲ್ಯಕೃಪಾದಿಭಿಶ್ಚ।
ರಣೇ ವಿಜೇತುಂ ವಿಷಹೇತ ರಾಜನ್
ರಾಧೇಯಗುಪ್ತಾನ್ಸಹ ಭೂಮಿಪಾಲೈಃ ॥ 5-25-11 (32449)
ಮಹದ್ಬಲಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಃ
ಕೋ ವೈ ಶಕ್ತೋ ಹಂತುಮಕ್ಷೀಯಮಾಣಃ ।
ಸೋಽಹಂ ಜಯೇ ಚೈವ ಪರಾಜಯೇ ಚ
ನಿಃಶ್ರೇಯಸಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ ಕಿಂಚಿತ್ ॥ 5-25-12 (32450)
ಕಥಂ ಹಿ ನೀಚಾ ಇವ ದೌಷ್ಕುಲೇಯಾ
ನಿರ್ಧರ್ಮಾರ್ಥಂ ಕರ್ಮ ಕುರ್ಯುಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಾಃ ।
ಸೋಽಹಂ ಪ್ರಸಾದ್ಯ ಪ್ರಣತೋ ವಾಸುದೇವಂ
ಪಂಚಾಲಾನಾಮಧಿಪಂ ಚೈವ ವೃದ್ಧಂ ॥ 5-25-13 (32451)
ಕೃತಾಂಜಲಿಃ ಶರಣಂ ವಃ ಪ್ರಪದ್ಯೇ
ಕಥಂ ಸ್ವಸ್ತಿ ಸ್ಯಾತ್ಕುರುಸೃಂಜಯಾನಾಂ।
ನ ಹ್ಯೇವಮೇವಂ ವಚನಂ ವಾಸುದೇವೋ
ಧನಂಜಯೋ ವಾ ಜಾತು ಕಿಂಚಿನ್ನ ಕುರ್ಯಾತ್ ॥ 5-25-14 (32452)
ಪ್ರಣಾಂದದ್ಯಾದ್ಯಾಚಮಾನಃ ಕುತೋಽನ್ಯ-
ದೇತದ್ವಿದ್ವನ್ಸಾಧನಾರ್ಥಂ ಬ್ರವೀಮಿ ।
ಏತದ್ರಾಜ್ಞೋ ಭೀಷ್ಮಪುರೋಗಮಸ್ಯ
ಮತಂ ಯದ್ವಃ ಶಾಂತಿರಿಹೋತ್ತಮಾ ಸ್ಯಾತ್ ॥ ॥ 5-25-15 (32453)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-25-4 ರಥಮಯೋಜಯತ್। ಇಹ ಆಗಂತುಂ। ರಾಜ್ಞಃ ತತ್ ವಚನಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ರೋಚತಾಂ ತತಶ್ಚ ಶಮೋಽಸ್ತು ॥ 4 ॥ 5-25-5 ಸಂಸ್ಥಾನೇನಾಕಾರೇಣ। ಮಾರ್ದವೇನ ಕೃಪಯಾ। ಆರ್ಜವೇನ ಅಕೌಟಿಲ್ಯೇನ। ಅನೃಶಂಸಾಃ ಅನುಗ್ರಾಃ । ಹ್ರೀನಿಷೇವಾಃ ಲಜ್ಜಾಪರಾಯಣಾಃ ॥ 5 ॥ 5-25-6 ಹೀನಂ ಹಿಂಸ್ರಂ ಸತ್ತ್ವಂ ಬುದ್ಧಿಸತ್ವಂ ಸಾಧುತ್ವಂ ವಾ। ಭೀಮಸೇನಾಃ ಭೀಷಣಸೈನ್ಯಾಃ ॥ 6 ॥ 5-25-7 ಯತ್ರ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಭಾವಸಂಸ್ಥಃ ಸ ಇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 7 ॥ 5-25-8 ಜ್ಞಾತೀನಾಂ ದುರ್ಯೋಧನಾದೀನಾಂ ಕಾರ್ಯಂ ಘೋಷಯಾತ್ರಾಯಾಂ ಗಂಧರ್ವೇಭ್ಯೋ ಮೋಚನಾದಿಕಂ ಉಪಕ್ರುಷ್ಟಂ ನಿಂದಿತಂ ॥ 8 ॥ 5-25-9 ನಿರ್ಣೀಯ ನಿಶ್ಚಯಂ ಕೃತ್ವಾ। ನಿಗೃಹ್ಯ ಹತ್ವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 9 ॥ 5-25-12 ನಿಃಶ್ರೇಯಸಂ ನಿಶ್ಚಯಂ ॥ 12 ॥ 5-25-13 ನಿರ್ಧರ್ಮಾರ್ಥಂ ಧರ್ಮಾರ್ಥಯೋರ್ವಿರುದ್ಧಂ ಕಮ ಕಥಂ ಕುರ್ಯುಃ । ಪ್ರಣತಃ ಅಸ್ಮೀತಿ ಶೇಷಃ ॥ 13 ॥ 5-25-14 ಸಾಧನಾರ್ಥಂ ಸಂಧಿಕಾರ್ಯಸ್ಯ ಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ಬ್ರವೀಮಿ ನತು ಯುಷ್ಮಾನ್ ಭೀಷಯಾಮೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 15 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 026
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.26. ಅಧ್ಯಾಯಃ 026
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಸ್ವಪರಯೋಃ ಶುಭಾಶುಭಾಭಿಸಂಧಿಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಸ್ಯಾಜಯ್ಯತ್ವಮಭಿಧಾಯ ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥೇ ರಾಜ್ಯದಾನೇ ಶಾಂತಿಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-26-0 (32454)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-26-0x (3427)
ಕಾಂ ನು ವಾಚಂ ಸಂಜಯ ಮೇ ಶೃಣೋಷಿ।
ಯುದ್ಧೈಷಿಣೀಂ ಯೇನ ಯುದ್ಧಾದ್ಬಿಭೇಷಿ ।
ಅಯುದ್ಧಂ ವೈ ತಾತ ಯುದ್ಧಾದ್ಗರೀಯಃ
ಕಸ್ತಲ್ಲಬ್ಧ್ವಾ ಜಾತು ಯುದ್ಧ್ಯೇತ ಸೂತ ॥ 5-26-1 (32455)
ಅಕುರ್ವತಶ್ಚೇತ್ಪುರುಷಸ್ಯ ಸಂಜಯ
ಸಿದ್ಧ್ಯೇತ್ಸಂಕಲ್ಪೋ ಮನಸಾ ಯಂ ಯಮಿಚ್ಛೇತ್।
ನ ಕರ್ಮ ಕುರ್ಯಾದ್ವಿದಿತಂ ಮಮೈತ-
ದನ್ಯತ್ರ ಯುದ್ಧಾದ್ಬಹು ಯಲ್ಲಘೀಯಃ ॥ 5-26-2 (32456)
ಕುತೋ ಯುದ್ಧಂ ಜಾತು ನರೋಽವಗಚ್ಛೇ-
ತ್ಕೋ ದೇವಶಪ್ತೋ ಹಿ ವೃಣೀತ ಯುದ್ಧಂ।
ಸುಖೈಷಿಣಃ ಕರ್ಮ ಕುರ್ವಂತಿ ಪಾರ್ಥಾ
ಧರ್ಮಾದಹೀನಂ ಯಚ್ಚ ಲೋಕಸ್ಯ ಪಥ್ಯಂ ॥ 5-26-3 (32457)
ಧರ್ಮೋದಯಂ ಸುಖಮಾಶಂಸಮಾನಾಃ
ಕೃಚ್ಛ್ರೋಪಾಯಂ ತತ್ತ್ವತಃ ಕರ್ಮ ದುಃಖಂ।
ಸುಖಂ ಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ವಿಜಿಘಾಂಸುಶ್ಚ ದುಃಖಂ
ಕರ್ಮಾರಭೇದ್ಯಚ್ಚ ಧರ್ಮಾನಪೇತಂ ॥ 5-26-4 (32458)
ಕ ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಪ್ರೀತಿವಶಾನುರಾನಾಂ
ಕರ್ಮಾಭಿಜ್ಞಃ ಸ್ವಶರೀರಂ ದುನೋತಿ।
ಯಯಾ ಪ್ರಮುಕ್ತೋ ನ ಕರೋತಿ ದುಃಖಂ
ತೃಷ್ಣಾಂ ತ್ಯಜೇತ್ಸರ್ವಧರ್ಮಾದಪೇತಾಂ ॥ 5-26-5 (32459)
ಯಥೇಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಸಮಿದ್ಧತೇಜಸೋ
ಭೂಯೋ ಬಲಂ ವರ್ಧತೇ ಪಾವಕಸ್ಯ।
ಕಾಮಾರ್ಥಲಾಭೇನ ತಥೈವ ಭೂಯೋ
ನ ತೃಪ್ಯತೇ ಸರ್ಪಿಷೇವಾಗ್ನಿರಿದ್ಧಃ ।
ಸಂಪಶ್ಯೇಮಂ ಭೋಗಚಯಂ ಮಹಾಂತಂ
ಸಹಾಸ್ಮಾಭಿರ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಃ ॥ 5-26-6 (32460)
ನಾಶ್ರೇಯಾನೀಶ್ವರೋ ವಿಗ್ರಹಾಣಾಂ
ನಾಶ್ರೇಯಾನ್ವೈ ಗೀತಶಬ್ದಂ ಶ್ರೃಣೋತಿ।
ನಾಶ್ರೇಯಾನ್ವೈ ಸೇವತೇ ಮಾಲ್ಯಗಂಧಾ-
ನ್ನ ಚಾಪ್ಯಶ್ರೇಯಾನನುಲೇಪನಾನಿ ॥
ನಾಶ್ರೇಯಾನ್ವೈ ಪ್ರಾವಾರಾನ್ಸಂವಿವಸ್ತೇ
ಕಥಂ ತ್ವಸ್ಮಾನ್ಸಂಪ್ರಣುದೇತ್ಕುರುಭ್ಯಃ ॥ 5-26-7 (32461)
ಅತ್ರೈವ ಸ್ಯಾದವುಧಸ್ಯೈವ ಕಾಮಃ।
ಪ್ರಾಯಃ ಶರೀರೇ ಹೃದಯಂ ದುನೋತಿ ॥ 5-26-8 (32462)
ಸ್ವಯಂ ರಾಜಾ ವಿಷಮಸ್ಥಃ ಪರೇಷು
ಸಾಮರ್ಥ್ಯಮನ್ವಿಚ್ಛತಿ ತನ್ನ ಸಾಧು।
ಯಥಾಽಽತ್ಮನಃ ಪಶ್ಯತಿ ವೃತ್ತಮೇವ
ತಥಾ ಪರೇತಾಮಪಿ ಸೋಽಭ್ಯುಪೈತಿ ॥ 5-26-9 (32463)
ಆಸನ್ನಮಗ್ನಿಂ ತು ನಿದಾಘಕಾಲೇ
ಗಂಭೀರಕಕ್ಷೇ ಗಹನೇ ವಿಸೃಜ್ಯ।
ಯಥಾ ವಿವೃದ್ಧಂ ವಾಯುವಶೇನ ಶೋಚೇ-
ತ್ಕ್ಷೇಮಂ ಮುಮುಕ್ಷುಃ ಶಿಶಿರವ್ಯಪಾಯೇ ॥ 5-26-10 (32464)
ಪ್ರಾಪ್ತೈಶ್ವರ್ಯೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽದ್ಯ ರಾಜಾ
ಲಾಲಪ್ಯತೇ ಸಂಜಯ ಕಸ್ಯ ಹೇತೋಃ ।
ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ದುರ್ಬುದ್ಧಿಮನಾರ್ಜವೇ ರತಂ
ಪುತ್ರಂ ಮಂದಂ ಮೂಢಮಮಂತ್ರಿಣಂ ತು ॥ 5-26-11 (32465)
ಅನಾಪ್ತವಚ್ಚಾಪ್ತತಮಸ್ಯ ವಾಚಃ
ಸುಯೋಧನೋ ವಿದುರಸ್ಯಾವಮತ್ಯ।
ಸುತಸ್ಯ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಪ್ರಿಯೈಷೀ
ಸಂಬುಧ್ಯಮಾನೋ ವಿಶತೇಽಧರ್ಮಮೇವ ॥ 5-26-12 (32466)
ಮೇಧಾವಿನಂ ಹ್ಯರ್ಥಕಾಮಂ ಕುರೂಣಾಂ
ಬಹುಶ್ರುತಂ ವಾಗ್ಮಿನಂ ಶೀಲವಂತಂ ।
ಸ ತಂ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಕುರುಭ್ಯೋ
ನ ಸಸ್ಮಾರ ವಿದುರಂ ಪುತ್ರಕಾಂಯಾತ್ ॥ 5-26-13 (32467)
ಮಾನಘ್ನಸ್ಯಾಸೌ ಮಾನಕಾಮಸ್ಯ ಚೇರ್ಷೋಃ
ಸಂರಂಭಿಣಶ್ಚಾರ್ಥಧರ್ಮಾತಿಗಸ್ಯ।
ದುರ್ಭಾಷಿಣೋ ಮನ್ಯುವಶಾನುಗಸ್ಯ
ಕಾಮಾತ್ಮನೋ ದೌರ್ಹೃದೈರ್ಭಾವಿತಸ್ಯ ॥ 5-26-14 (32468)
ಅನೇಯಸ್ಯಾಶ್ರೇಯಸೋ ದೀರ್ಘಮನ್ಯೋ-
ರ್ಮಿತ್ರದ್ರುಹಃ ಸಂಜಯ ಪಾಪಬುದ್ಧೇಃ।
ಸುತಸ್ಯ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಪ್ರಿಯೈಷೀ
ಪ್ರಪಶ್ಯಮಾನಃ ಪ್ರಾಜಹಾದ್ಧರ್ಮಕಾಮೌ ॥ 5-26-15 (32469)
ತದೈವ ಮೇ ಸಂಜಯ ದೀವ್ಯತೋಽಭೂ-
ನ್ಮತಿಃ ಕುರೂಣಾಮಾಗತಃ ಸ್ಯಾದಭಾವಃ ।
ಕಾವ್ಯಾಂ ವಾಚಂ ವಿದುರೋ ಭಾಷಮಾಣೋ
ನ ವಿಂದತೇ ಯದ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾತ್ಪ್ರಶಂಸಾಂ ॥ 5-26-16 (32470)
ಕ್ಷತ್ತುರ್ಯದಾ ನಾನ್ವವರ್ತಂತ ಬುದ್ಧಿಂ
ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಕುರೂನ್ಸೂತ ತದಾಽಭ್ಯಾಜಗಾಮ।
ಯಾವತ್ಪ್ರಜ್ಞಾಮನ್ವವರ್ತಂತ ತಸ್ಯ
ತಾವತ್ತೇಷಾಂ ರಾಷ್ಟ್ರವೃದ್ಧಿರ್ಬಭೂವ ॥ 5-26-17 (32471)
ತದರ್ಥಲುಬ್ಧಸ್ಯ ನಿಬೋಧ ಮೇಽದ್ಯ
ಯೇ ಮಂತ್ರಿಣೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೂತ।
ದುಃಶಾಸನಃ ಶಕುನಿಃ ಸೂತಪುತ್ರೋ
ಗಾವಲ್ಗಣೇ ಪಶ್ಯ ಸಂಮೋಹಮಸ್ಯ ॥ 5-26-18 (32472)
ಸೋಽಹಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಪರೀಕ್ಷಮಾಣಃ
ಕಥಂ ಸ್ವಸ್ತಿ ಸ್ಯಾತ್ಕುರುಸೃಂಜಯಾನಾಂ ।
ಆತ್ತೈಶ್ವರ್ಯೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಪರೇಭ್ಯಃ
ಪ್ರವ್ರಾಜಿತೇ ವಿದುರೇ ದೀರ್ಘದೃಷ್ಟೌ ॥ 5-26-19 (32473)
ಆಶಂಸತೇ ವೈ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಪುತ್ರೋ
ಮಹಾರಾಜ್ಯಮಸಪತ್ನಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ।
ತಸ್ಮಿಞ್ಶಮಃ ಕೇವಲಂ ನೋಪಲಭ್ಯಃ
ಸರ್ವಂ ಸ್ವಕಂ ಮದ್ಗತೇ ಮನ್ಯತೇಽರ್ಥಂ ॥ 5-26-20 (32474)
ಯತ್ತತ್ಕರ್ಣೋ ಮನ್ಯತೇ ಪಾರಣೀಯಂ
ಯುದ್ಧೇ ಗೃಹೀತಾಯುಧಮರ್ಜುನಂ ವೈ ।
ಆಸಂಶ್ಚ ಯುದ್ಧಾನಿ ಪುರಾ ಮಹಾಂತಿ
ಕಥಂ ಕರ್ಣೋ ನಾಭವದ್ದ್ವೀಪ ಏಷಾಂ ॥ 5-26-21 (32475)
ಕರ್ಣಶ್ಚ ಜಾನಾತಿ ಸುಯೋಧನಶ್ಚ
ದ್ರೋಣಶ್ಚ ಜಾನಾತಿ ಪಿತಾಮಹಶ್ಚ।
ಅನ್ಯೇ ಚ ಯೇ ಕುಗ್ವಸ್ತತ್ರ ಸಂತಿ
ಯಥಾಽರ್ಜುನಾನ್ನಾಂತ್ಯಪರೋ ಧನುರ್ಧರಃ ॥ 5-26-22 (32476)
ಜಾನಂತ್ಯೇತನ್ಕುರವಃ ಸರ್ವ ಏವ
ಯೇ ಚಾಪ್ಯನ್ಯೇ ಭೂಮಿಪಾಲಾಃ ಸಮೇತಾಃ।
ದುರ್ಯೋಧನೇ ರಾಜ್ಯಮಿಹಾಭವದ್ಯಥಾ
ಅರಿಂದಮೇ ಫಾಲ್ಗುನೇಽವಿದ್ಯಮಾನೇ ॥ 5-26-23 (32477)
ತೇನಾನುಬಂಧಂ ಮನ್ಯತೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ
ಶಕ್ಯಂ ಹರ್ತುಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಮತ್ವಂ ।
ಕಿರೀಟಿನಾ ತಾಲಮಾತ್ರಾಯುಧೇನ
ತದ್ವೇದಿನಾ ಸಂಯುಗಂ ತತ್ರ ಗತ್ವಾ ॥ 5-26-24 (32478)
ಗಾಂಡೀವವಿಷ್ಫಾರಿತಶಬ್ದಮಾತ್ರಂ
ಶ್ರುತ್ವೈವ ತೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ ಂರಿಯಂತೇ।
ಕ್ರುದ್ಧಂ ನ ಚೇದೀಕ್ಷತೇ ಭೀಮಸೇನಂ
ಸುಯೋಧನೋ ಮನ್ಯತೇ ಸಿದ್ಧಮರ್ಥಂ ॥ 5-26-25 (32479)
ಇಂದ್ರೋಽಪ್ಯೇತನ್ನೋತ್ಸಹೇತ್ತಾತ ಹರ್ತು-
ಮೈಶ್ವರ್ಯಂ ನೋ ಜೀವತಿ ಭೀಮಸೇನೇ।
ಧನಂಜಯೇ ನಕುಲೇ ಚೈವ ಸೂತ
ತಥಾ ವೀರೇ ಸಹದೇವೇಽಸಹಿಷ್ಣೌ ॥ 5-26-26 (32480)
ಸಚೇದೇತಾಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯೇತ ಬುದ್ಧಿಂ
ವೃದ್ಧೋ ರಾಜಾ ಸಹ ಪುತ್ರೇಣ ಸೂತ।
ಏವಂ ರಣೇ ಪಾಂಡವಕೋಪದಗ್ಧಾ
ನ ನಶ್ಯೇಯುಃ ಸಂಜಯ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ॥ 5-26-27 (32481)
ಜಾನಾಮಿ ತ್ವಂ ಕ್ಲೇಶಮಸ್ಮಾಸು ವೃತ್ತಂ
ತ್ವಾಂ ಪೂಜಯನ್ಮಂಜಯಾಹಂ ಕ್ಷಮೇಯಂ।
ವಚ್ಚಾಸ್ಮಾಕಂ ಕೌರವೈರ್ಭೃತಪೂರ್ವಂ
ಯಾ ನೋ ವೃತ್ತಿಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇ ತದಾಽಽಸೀತ್ ॥ 5-26-28 (32482)
ಅದ್ಯಾಪಿ ಸಾ ತತ್ರ ತಥೈವ ವರ್ತತಾಂ
ಯಾಂತಿ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ನ್ವಮಾತ್ಥ ।
ದ್ವಂದ್ರಾಪ್ರವ್ಯೇ ಭವತು ಮಮೈವ ರಾಜ್ಯಂ
ಸೂಯೋಧನೋ ಯಚ್ಛತು ಭಾಗ್ನಾಗ್ರ್ಯಃ ॥ ॥ 5-26-29 (32483)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಡ್ವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-26-3 ಅಹೀನಂ ಅನಪಗತಂ ॥ 3 ॥ 5-26-6 ಉಕ್ತಮರ್ಥಂ ಪ್ರಕೃತೇ ಯೋಜಯತಿ ಸಂಪಶ್ಯೇತಿ। ಅಸ್ಮಾಭಿರಿತ್ಯತ್ರ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ ಅಂತರ್ಭಾವ್ಯಾಹ । ಪಂಚಾಧಿಕೇನ ಪುತ್ರಶತೇನ ಸಹ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಭೋಗಂ ಮಹಾಂತಂ ಪಶ್ಯ। ಅಥಾಪಿ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಸ್ವಸ್ಯೈವ ಭವತ್ವಿತಿ ಬುದ್ಧ್ಯಾಽಸ್ಮಾನ್ ರಾಜ್ಯಾದ್ದೂರೀಕೃತ್ಯ ತತೋ ಭೋಗಾತ್ ತೃಪ್ತಿಂ ನ ಲಭತ ಇತಿ ಭಾವಃ ॥ 6 ॥ 5-26-7 ಪಿತೃವ್ಯನಿಂದಾದೋಷಾದ್ಭೀತಃ ಪುನರಾಹ ನಾಶ್ರೇಯಾನಿತಿ। ಯಃ ಪುಣ್ಯವತ್ತರಃ ಸ ವಿಗ್ರಹಾಣಾಮೀಶ್ವರೋ ಭವತಿ ಪರೈಃ ಸಹ ವಿರೋಧಂ ಕೃತ್ವಾ ಸ್ವೋತ್ಕರ್ಷಂ ಕರೋತಿ। ಅನ್ಯಸ್ತು ತೇನೈವ ನಶ್ಯತಿ। ಅತಃ ಸ ಪುಣ್ಯವತ್ತರ ಏವ। ಅಸ್ಮದ್ದೋಷಾತ್ತು ವಯಂ ವನೇ ದುಃಖಮನುಭವಾಮೋ ನತು ಪರಾಪರಾಧೇನೇತಿ ಭಾವಃ । ಪ್ರಾವಾರಾನ್ ದಿವ್ಯವಾಸಾಂಸಿ ಸಂವಿವಸ್ತೇ ಪರಿಧತ್ತೇ। ಅನ್ಯಧಾ ಅಶ್ರೇಯಾಂಶ್ಚೇದ್ರಾಜಾ ತರ್ಹಿ ಅಸ್ಮಾನ್ ಕುರುಭ್ಯಃ ಕಥಂ ಸಂಪ್ರಣುದೇತ್ ದೂರೀಕುರ್ಯಾತ್। ಶತ್ರೂಣಾಂ ರಾಜ್ಯಾದ್ಭ್ರಂಶನಂ ಹಿ ಪುಣ್ಯವತಾಮೇವ ಕರ್ಮ ನಾಶ್ರೇಯಸಾಮಿತಿ ಭಾವಃ ॥ 7 ॥ 5-26-8 ಅತ್ರೇತಿ ಯದ್ಯಪ್ಯೇವಂ ತಥಾಪಿ ಅಂತರ್ದಾಹಕರೋಽಯಂ ಕಾಮಃ ಅಬುಧಸ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನಾದೇರೇವ ಉಚಿತೋ ನ ಬುಧಸ್ಯಾಸ್ಮದಾದೇರಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಶರೀರೇ ಶರೀರಮಧ್ಯೇ ಸ್ಥಿತಂ ಹೃದಯಂ ದುನೋತಿ ಖೇದಯತಿ ॥ 8 ॥ 5-26-9 ಅಬುಧತ್ವಮೇವಾಹ ಸ್ವಯಮಿತಿ। ವಿಷಮಸ್ಥಃ ಸಂಕಟಸ್ಥಃ ಸನ್ ಪರೇಷು ಕರ್ಣಾದಿಷು ಆತ್ಮನೋ ವೃತ್ತಂ ಅಶಕ್ತತ್ವಂ ತಥಾ ಪರೇಷಾಂ ಕರ್ಣಾದೀನಾಮಪಿ ಸ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಭ್ಯುಪೈತಿ ॥ 9 ॥ 5-26-10 ಗಂಭೀರಕಕ್ಷೇ ಬಹುತೃಣೇ ಗಹನೇ ವನೇ। ಕ್ಷೇಮಂ ಶೋಚೇತ್ ಮಮ ಸುಖಂ ನಾಸ್ತೀತಿ ಶೋಕಂ ಕುರ್ಯಾತ್। ಮುಮುಕ್ಷುಃ ತಸ್ಮಾದ್ದಾಹಾದಾತ್ಮಾನಂ ಮೋಚಯಿತುಮಿಚ್ಛುಃ । ಶಿಶಿರವ್ಯಾಪಾಯೇ ವಸಂತೇ। ತತ್ರಾಪಿ ನಿದಾಘಕಾಲೇ ದಾಹಕಾಲೇ ಮಧ್ಯಾಹ್ನೇ ॥ 10 ॥ 5-26-11 ಲಾಲಪ್ಯತೇ ದೀನವದ್ಭಾಷತೇ। ಮಂದಂ ಅಭಾಗ್ಯಂ ॥ 5-26-12 ವಿದುರಸ್ಯ ವಾಚೋಽವಮತ್ಯ ಸುತಸ್ಯ ಪ್ರಿಯೈಷೀ ಅಧರ್ಮಮೇವ ಸಂವಿಶತೇ ಆಶ್ರಯತೇ ॥ 5-26-13 ಕುರುಭ್ಯಃ ಕುರೂಣಾಂ ಹಿತಾರ್ಥಂ। ನ ಸಸ್ಮಾರ ನಾದೃತವಾನ್। ಪುತ್ರಕಾಂಯಾತ್ ಪುತ್ರಲೋಭಾತ್ ॥13 ॥ 5-26-14 ಅಸೌ ರಾಜಾ ಸುತಸ್ಯ ಪ್ರಿಯೈಷೀ ಧರ್ಮಕಾಮೌ ಪ್ರಾಜಹಾತ್ ತ್ಯಕ್ತವಾನಿತಿ ದ್ವಯೋಃ ಸಂಬಂಧಃ । ಈರ್ಷೋಃ ಪರೋತ್ಕರ್ಷಾಸಹಿಷ್ಣೋಃ । ಸಂರಂಭಿಣಃ ಕ್ರೋಧಿನಃ ಮನ್ಯುವಶಾನುಗಸ್ಯ ದೈನ್ಯಭಾಜಾಂ ಕರ್ಣಾದೀನಾಮನುಗಸ್ಯ। ದೌರ್ಹೃದೈಃ ಪಾಪೈಃ ಭಾವಿತಸ್ಯ ಪೂಜಿತಸ್ಯ ॥ 14 ॥ 5-26-15 ಅನೇಯಸ್ಯ ಅಶಿಕ್ಷಣೀಯಸ್ಯ। ಅಶ್ರೇಯ ಸಃ ಅಭಾಗ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರಪಶ್ಯಮಾನಃ ಪಶ್ಯನ್ನಪಿ ॥ 15 ॥ 5-26-20 ತಸ್ಮಿನ್ ಲುಬ್ಧೇ ಶಮಃ ನ ಉಪಲಭ್ಯಃ ಯಃ ಮದ್ಗತೇ ಮಮ ವನಂಪ್ರತಿ ಗಮನೇ ಸತಿ ಸರ್ವಂ ಸ್ವಕಮೇವಾರ್ಥಂ ಮನ್ಯತೇ ಇತಿ ಯೋಜ್ಯಂ ॥ 20 ॥ 5-26-21 ಪಾರಣೀಯಂ ಜೇತುಂ ಶಕ್ಯಂ। ಯುದ್ಧಾನಿ ಗೋಗ್ರಹೃದೌ ಆಸನ್। ದ್ವೀಪೋ ದ್ವೀಪವತ್ ಯುದ್ಧಪ್ರವಾಹೇಣ ಉಹ್ಯಮಾನಸ್ಯಾಶ್ರಯಃ ॥ 21 ॥ 5-26-24 ಅನುಬಂಧಂ ಬಧ್ನಾತೀತಿ ಬಂಧೋ ರಾಜ್ಯಾದಿಃ ತಮನುಮೂಲ್ಯ ವರ್ತಮಾನಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಮತ್ವಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಹರ್ತುಂ ಶಕ್ಯಮನ್ಯತೇ। ಕಿಂಕೃತ್ವಾ । ತೇನ ಕಿರೀಟಿನಾ ಸಹ ತತ್ರ ರಾಜ್ಯೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ಸತಿ ಸಂಯುಗಂ ಸಂಗ್ರಾಮಂ ಗತ್ವಾ ಪ್ರಾಪ್ಯ । ತಾಲೋ ಹಸ್ತಚತುಷ್ಟಯಂ ತದ್ವೇದಿನಾ ಧನುರ್ವಿದ್ಯಾವೇದಿನಾ ॥ 24 ॥ 5-26-27 ಏತಾಂ ಬುದ್ಧಿಂ ರಾಜ್ಯಸ್ಯ ಅಪ್ರದಾನೇ ನಾಶೋಽಸ್ತೀತ್ಯೇವಂರೂಪಾಂ ॥ 27 ॥ 5-26-28 ಭೂತಪೂರ್ವಂ ಭೀಮಬಂಧನಜತುಗೃಹದಾಹಾದಿ ॥ 28 ॥ 5-26- 5-26- 5-26- 5-26- 5-26-ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 027
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.27. ಅಧ್ಯಾಯಃ 027
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂಪ್ರತಿ ಯುದ್ಧೇ ದೋಷೋದ್ಭಾವನಪೂರ್ವಕಂ ಪರೈಭೋಗಾಪ್ರದಾನೇಪಿ ಶಮಾಶ್ರಯಗಂಯೈವ .....ಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-27-0 (32484)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-27-0x (3428)
ಧರ್ಮನಿತ್ಯಾ ಪಾಂಡವ ತೇ ವಿಚೇಷ್ಟಾ
ಲೋಕೇ ಶ್ರುತಾ ದೃಶ್ಯತೇ ಚಾಪಿ ಪಾರ್ಥ ।
ಮಹಾಶ್ರಾವಂ ಜೀವಿತ ಚಾಪ್ಯನಿತ್ಯಂ
ಸಂಪಶ್ಯ ತ್ವಂ ಪಾಂಡವ ಮಾ ವ್ಯನೀನಶಃ ॥ 5-27-1 (32485)
ನಚೇದ್ಭಾಗಂ ಕುರವೋಽನ್ಯತ್ರ ಯುದ್ಧಾ-
ತ್ಪ್ರಯಚ್ಛೇರಂಸ್ತುಭ್ಯಮಜಾತಶತ್ರೋ।
ಭೈಕ್ಷಚರ್ಯಾಮಂಧಕವೃಷ್ಣಿರಾಜ್ಯೇ
ಶ್ರೇಯೋ ಮನ್ಯೇ ನ ತು ಯುದ್ಧೇನ ರಾಜ್ಯಂ ॥ 5-27-2 (32486)
ಅಲ್ಪಕಾಲಂ ಜೀವಿತಂ ಯನ್ಮನುಷ್ಯೇ
ಮಹಾಸ್ರಾವಂ ನಿತ್ಯದುಃಖಂ ಚಲಂ ಚ।
ಭೂಯಶ್ಚ ತದ್ಯಶಸೋ ನಾನುರೂಪಂ
ತಸ್ಮಾತ್ಪಾಪಂ ಪಾಂಡವ ಮಾ ಕೃಥಾಸ್ತ್ವಂ ॥ 5-27-3 (32487)
ಕಾಮಾ ಮನುಷ್ಯಂ ಪ್ರಸಜಂತ ಏತೇ
ಧರ್ಮಸ್ಯ ಯೇ ವಿಘ್ನಮೂಲಂ ನರೇಂದ್ರ ।
ಪೂರ್ವಂ ನರಸ್ತಾನ್ಮತಿಮಾನ್ಪ್ರಣಿಘ್ನನ್
ಲೋಕೇ ಪ್ರಶಂಸಾಂ ಲಭತೇಽನವದ್ಯಾಂ ॥ 5-27-4 (32488)
ನಿಬಂಧನೀ ಹ್ಯರ್ಥತೃಷ್ಣೇಹ ಪಾರ್ಥ
ತಾಮಿಚ್ಛತಾಂ ಬಾಧ್ಯತೇ ಧರ್ಮ ಏವ।
ಧರ್ಮಂ ತು ಯಃ ಪ್ರಣೃಣೀತೇ ಸ ಬುದ್ಧಃ
ಕಾಮೇ ಗೃಧ್ನೋ ಹೀಯತೇಽರ್ಥಾನುರೋಧಾತ್ ॥ 5-27-5 (32489)
ಧರ್ಮಂ ಕೃತ್ವಾ ಕರ್ಮಣಾಂ ತಾತ ಮುಖ್ಯಂ
ಮಹಾಪ್ರತಾಪಃ ಸವಿತೇವ ಭಾತಿ।
ಹೀನೋ ಹಿ ಧರ್ಮೇಣ ಮಹೀಮಪೀಮಾಂ
ಲಬ್ಧ್ವಾ ನರಃ ಸೀದತಿ ಪಾಪಬುದ್ಧಿಃ ॥ 5-27-6 (32490)
ವೇದೋಽಧೀತಶ್ಚರಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ
ಯಜ್ಞೈರಿಷ್ಟಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಶ್ಚ ದತ್ತಂ ।
ಪರಂ ಸ್ಥಾನಂ ಮನ್ಯಮಾನೇನ ಭೂಯ
ಆತ್ಮಾ ದತ್ತೋ ವರ್ಷಪೂಗಂ ಸುಖೇಭ್ಯಃ ॥ 5-27-7 (32491)
ಸುಖಪ್ರಿಯೇ ಸೇವಮಾನೋಽತಿವೇಲಂ
ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸೇ ಯೋ ನ ಕರೋತಿ ಕರ್ಮ।
ವಿತ್ತಕ್ಷಯೇ ಹೀನಸುಖೋಽತಿವೇಲಂ
ದುಃಖಂ ಶೇತೇ ಕಾಮವೇಗಪ್ರಣುನ್ನಃ ॥ 5-27-8 (32492)
ಏವಂ ಪುನರ್ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾಽಪ್ರಸಕ್ತೋ
ಹಿತ್ವಾ ಧರ್ಮಂ ಯಃ ಪ್ರಕರೋತ್ಯಧರ್ಮಂ।
ಅಶ್ರದ್ದಧತ್ಪರಲೋಕಾಯ ಮೂಢೋ
ಹಿತ್ವಾ ದೇಹಂ ತಪ್ಯತೇ ಪ್ರೇತ್ಯ ಮಂದಃ ॥ 5-27-9 (32493)
ನ ಕರ್ಮಣಾಂ ವಿಪ್ರಣಾಶೋಽಸ್ತ್ಯಮುತ್ರ
ಪುಣ್ಯಾನಾಂ ವಾಽಪ್ಯಥವಾ ಪಾಪಕಾನಾಂ ।
ಪೂರ್ವಂ ಕರ್ತುರ್ಗಚ್ಛತಿ ಪುಣ್ಯಪಾಪಂ
ಪಶ್ಚಾತ್ತ್ವೇನಮನುಯಾತ್ಯೇವ ಕರ್ತಾ ॥ 5-27-10 (32494)
ನ್ಯಾಯೋಪೇತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋಽಥ ದತ್ತಂ
ಶ್ರದ್ಧಾಪೂತಂ ಗಂಧರಸೋಪಪನ್ನಂ ।
ಅನ್ವಾಹಾರ್ಯೇಷೂತ್ತಮದಕ್ಷಿಣೇಷು
ತಥಾರೂಪಂ ಕರ್ಮ ವಿಖ್ಯಾಯತೇ ತೇ ॥ 5-27-11 (32495)
ಇಹ ಕ್ಷೇತ್ರೇ ಕ್ರಿಯತೇ ಪಾರ್ಥ ಕಾರ್ಯಂ
ನ ವೈ ಕಿಂಚಿತ್ಕ್ರಿಯತೇ ಪ್ರೇತ್ಯ ಕಾರ್ಯಂ ।
ಕೃತಂ ತ್ವಯಾ ಪಾರಲೋಕ್ಯಂ ಚ ಕರ್ಮ
ಪುಣ್ಯಂ ಮಹತ್ಸದ್ಭಿರತಿಪ್ರಶಸ್ತಂ ॥ 5-27-12 (32496)
ಜಹಾತಿ ಮೃತ್ಯುಂ ಚ ಜರಾಂ ಭಯಂ ಚ
ನ ಕ್ಷುತ್ಪಿಪಾಸೇ ಮನಸೋಽಪ್ರಿಯಾಣಿ।
ನ ಕರ್ತವ್ಯಂ ವಿದ್ಯತೇ ತತ್ರ ಕಿಂಚಿ-
ದನ್ಯತ್ರ ವೈ ಚೇಂದ್ರಿಯಪ್ರೀಣನಾದ್ಧಿ ॥ 5-27-13 (32497)
ಏವಂರೂಪಂ ಕರ್ಮಫಲಂ ನರೇಂದ್ರ
ಮಾತಾಪಿತ್ರೋರ್ಹೃದಯಸ್ಯಾಪ್ರಿಯೇಣ।
ತ್ಯಜ ಕ್ರೋಧಂ ಪಾಂಡವ ಹರ್ಷಜಂ ಚ
ಲೋಕಾವುಭೌ ಮಾ ಪ್ರಹಾಸೀಶ್ಚಿರಾಯಾ ॥ 5-27-14 (32498)
ಅಂತಂ ಗತ್ವಾ ಕರ್ಮಣಾಂ ಯಾ ಪ್ರಶಂಸಾ
ಸತ್ಯಂ ದಮಂ ಚಾರ್ಜವಮಾನೃಶಂಸ್ಯಂ ।
ಅಶ್ವಮೇಧಂ ರಾಜಸೂಯಂ ತಥೇಷ್ಟ್ವಾ
ಪಾಪಸ್ಯಾಂತಂ ಕರ್ಮಣೋ ಮಾ ಪುನರ್ಗಾಃ ॥ 5-27-15 (32499)
ತಚ್ಚೇದೇವಂ ದ್ವೇಷರೂಪೇಣ ಪಾರ್ಥಾಃ
ಕರಿಷ್ಯಧ್ವಂ ಕರ್ಮ ಪಾಪಂ ಚಿರಾಯ।
ನಿವಸಧ್ವಂ ವರ್ಷಪೂಗಾನ್ವನೇಷು
ದುಃಖಂ ವಾಸಂ ಪಾಂಡವಾ ಧರ್ಮ ಏವ ॥ 5-27-16 (32500)
ಪ್ರವ್ರಜ್ಯಯಾ ಯಾತಯಿತ್ವಾ ಪುರಸ್ತಾ-
ದಾತ್ಮಾಧೀನಂ ಯದ್ಬಲಂ ತೇ ತದಾಽಸೀತ್।
ನಿತ್ಯಂ ಚ ವಶ್ಯಾಃ ಸಚಿವಾಸ್ತವೇಮೇ
ಜನಾರ್ದನೋ ಯುಯುಧಾಶ್ಚ ವೀರಃ ॥ 5-27-17 (32501)
ಮತ್ಸ್ಯೋ ರಾಜಾ ರುಕ್ಮರಥಃ ಸಪುತ್ರಃ
ಪ್ರಹಾರಿಭಿಃ ಸಹಪುತ್ರೈರ್ವಿರಾಟಃ।
ರಾಜಾನಸ್ತೇ ಯೇ ವಿಜಿತಾಃ ಪುರಸ್ತಾ-
ತ್ತ್ವಾಮೇವ ತೇ ಸಂಶ್ರಯೇಯುಃ ಸಮಸ್ತಾಃ ॥ 5-27-18 (32502)
ಮಹಾಸಹಾಯಃ ಪ್ರತಪನ್ಬಲಸ್ಥಃ
ಪುರಸ್ಕೃತೋ ವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನಾಭ್ಯಾಂ।
ವರಾನ್ಹನಿಷ್ಯಂದ್ವಿಷತೋ ರಂಗಮಧ್ಯೇ
ವ್ಯನೇಷ್ಯಥಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ದರ್ಪಂ ॥ 5-27-19 (32503)
ಬಲಂ ಕಸ್ಮಾದ್ವರ್ಧಯಿತ್ವಾ ಪರಸ್ಯ
ನಿಜಾನ್ಕಸ್ಮಾತ್ಕರ್ಶಯಿತ್ವಾ ಸಹಾಯಾನ್।
ನಿರುಷ್ಯ ಕಸ್ಮಾದ್ವರ್ಷಪೂಗಾನ್ವನೇಷು
ಯುಯುತ್ಸಸೇ ಪಾಂಡವ ಹೀನಕಾಲೇ॥ 5-27-20 (32504)
ಅಪ್ರಾಜ್ಞೋ ವಾ ಪಾಂಡವ ಯುದ್ಧ್ಯಮಾನೋ-
ಽಧರ್ಮಜ್ಞೋ ವಾ ಭೂತಿಮಥೋಽಭ್ಯುಪೈತಿ।
ಪ್ರಜ್ಞಾವಾನ್ವಾ ಬುದ್ಧ್ಯಮಾನೋಽಪಿ ಧರ್ಮಂ
ಸಂಸ್ತಂಭಾದ್ವಾ ಸೋಽಪಿ ಭೂತೇರಪೈತಿ ॥ 5-27-21 (32505)
ನಾಧರ್ಮೇ ತೇ ಧೀಯತೇ ಪಾರ್ಥ ಬುದ್ಧಿ-
ರ್ನ ಸಂರಂಭಾತ್ಕರ್ಮ ಚಕರ್ಥ ಪಾಪಂ ।
ಆತ್ಥ ಕಿಂ ತತ್ಕಾರಣಂ ಯಸ್ಯ ಹೇತೋಃ
ಪ್ರಜ್ಞಾವಿರುದ್ಧಂ ಕರ್ಮ ಚಿಕೀರ್ಷಸೀದಂ ॥ 5-27-22 (32506)
ಅವ್ಯಾಧಿಜಂ ಕಟುಕಂ ಶೀರ್ಷರೋಗಿ
ಯಶೋಮುಷಂ ಪಾಪಫಲೋದಯಂ ವಾ।
ಸತಾಂ ಪೇಯಂ ಯನ್ನ ಪಿಬಂತ್ಯಸಂತೋ
ಮನ್ಯುಂ ಮಹಾರಾಜ ಪಿಬ ಪ್ರಶಾಂಯ ॥ 5-27-23 (32507)
ಪಾಪಾನುಬಂಧಂ ಕೋ ನು ತಂ ಕಾಮಯೇತ
ಕ್ಷಮೈವ ತೇ ಜ್ಯಾಯಸೀ ನೋತ ಭೋಗಾಃ ।
ಯತ್ರ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋ ಹತಃ ಸ್ಯಾ-
ದ್ಯತ್ರ ದ್ರೋಣಃ ಸಹಪುತ್ರೋ ಹತಃ ಸ್ಯಾತ್ ॥ 5-27-24 (32508)
ಕೃಪಃ ಶಲ್ಯಃ ಸೌಮದತ್ತಿರ್ವಿಕರ್ಣೋ
ವಿವಿಂಶತಿಃ ಕರ್ಣದುರ್ಯೋಧನೌ ಚ।
ಏತಾನ್ಹತ್ವಾ ಕೀದೃಶಂ ತತ್ಸುಖಂ ಸ್ಯಾ-
ದ್ಯದ್ವಿಂದೇಥಾಸ್ತದನುಬ್ರೂಹಿ ಪಾರ್ಥ ॥ 5-27-25 (32509)
ಲಬ್ಧ್ವಾಽಪೀಮಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಸಾಗರಾಂತಾಂ
ಜರಾಮೃತ್ಯೂ ನೈವ ಹಿ ತ್ವಂ ಪ್ರಜಹ್ಯಾಃ।
ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯೇ ಸುಖದುಃಖೇ ಚ ರಾಜ-
ನ್ನೈವಂ ವಿದ್ವಾನ್ನೈವ ಯುದ್ಧಂ ಕುರು ತ್ವಂ ॥ 5-27-26 (32510)
ಅಮಾತ್ಯಾನಾಂ ಯದಿ ಕಾಮಸ್ಯ ಹೇತೋ-
ರೇವಂ ಯುಕ್ತಂ ಕರ್ಮ ಚಿಕೀರ್ಷಸಿ ತ್ವಂ।
ಅಪಕ್ರಮೇಃ ಸ್ವಂ ಪ್ರದಾಯೈವ ತೇಷಾಂ
ಮಾಗಾಸ್ತ್ವಂ ವೈ ದೇವಯಾನಾತ್ಪಥೋಽದ್ಯ ॥ ॥ 5-27-27 (32511)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-27-1 ಮಹಾನ್ ಶ್ರಾವಃ ಶ್ರವಣಂ ಯಣ ಮಹಾಕೀರ್ತೀತ್ಯರ್ಥಃ। ಮಾ ವ್ಯನೀನಶಃ ಕ್ರೋಧೇನ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರನ್ ಮಾ ನಾಶಯ ॥ 1 ॥ 5-27-4 ಪ್ರಸಜಂತೇ ಸ್ಪೃಶಂತಿ ॥ 4 ॥ 5-27-5 ಗೃಘ್ನಃ ಸ್ಪೃಹಾವಾನ್ ॥ 5 ॥ 5-27-6 ಕರ್ಮಣಾಂ ಅರ್ಥಕಾಮಾದ್ಯರ್ಥಾನಾಂ ಮಧ್ಯೇ ॥ 6 ॥ 5-27-7 ಪರಂ ಸ್ಥಾನಂ ಪರಲೋಕಂ ಮನ್ಯಮಾನೇನ ಮಾನಯತಾ। ಪರ್ಷಪೂಗಂ ವರ್ಷಗಣಂ। ತತ್ರತ್ಯಸುಖೇಭ್ಯಸ್ತದರ್ಥಂ ತ್ವಯಾ ಆತ್ಮಾಪಿ ದತ್ತಃ ॥ 7 ॥ 5-27-8 ಸುಖಪ್ರಿಯೇ ಭೋಗಾನ್ ಪುತ್ರಾದೀಂಶ್ಚ ಸೇವಮಾನಃ । ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸೇ ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿನಿರೋಧಮಭ್ಯಸಿತುಂ ಕರ್ಮ ಆಸನಪ್ರಾಣಾಯಾಮಾದಿಕಂ ನ ಕರೋತಿ ॥ 8 ॥ 5-27-9 ಧರ್ಮಂ ಚ ಯಜ್ಞಾದಿರೂಪಂ ಹಿತ್ವಾ ಯಃ ಅಧರ್ಮಮೇವ ಪ್ರಕರೋತಿ ಸಂಚಿನೋತಿ ॥ 9 ॥ 5-27-10 ಕೃತಂ ಕರ್ಮ ಭೋಗಂ ವಿನಾ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ವಿನಾ ವಾ ನ ನಶ್ಯತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 10 ॥ 5-27-11 ಅನ್ವಾಹಾರ್ಯೇಷ್ವಿತ್ಯನೇನ ಶ್ರೌತಮಿಷ್ಟ್ಯಾದಿಕಂ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ। ತತ್ರಹಿ ಅನ್ವಾಹಾರ್ಯೋ ದಕ್ಷಿಣಾತ್ವೇನ ದೀಯತೇ ॥ 11 ॥ 5-27-12 ಕಾರ್ಯಂ ಧರ್ಮಃ । ಪ್ರೇತ್ಯ ಮೃತ್ವಾ ॥ 12 ॥ 5-27-13 ಪರಲೋಕೇ ಕರ್ಮ ನಾಸ್ತೀತ್ಯಾಹ ಜಹಾತೀತಿ ॥ 13 ॥ 5-27-14 ಅತ್ರ ಕರ್ಮ ಕುರ್ವನ್ ಕಾಮವಶಾದಮುತ್ರ ಫಲಂ ನ ಪ್ರಾರ್ಥಯೇತೇತ್ಯರ್ಥಃ । ಕರ್ಮಜಂ ಫಲಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪರೇಣ ವೈರಾಗ್ಯೇಣ ಸಂಪನ್ನೋ ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸಮೇವ ಕುರುಷ್ವ ಕಿಂ ರಾಜ್ಯೇನ ಬಂಧುನಾಶಲಭ್ಯೇನೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 14 ॥ 5-27-16 ತಚ್ಚೇದಿತಿ। ಭೋ ಪಾರ್ಥಾಃ ಭೋ ಪಾಂಡವಾಃ ತತ್ಪಾಪಂ ಕರ್ಮ ಗೋತ್ರವಧರೂಪಂ ದ್ವೇಷರೂಪೇಣ ಚಿರಾಯ ಪ್ರಾಗೇವ ಚೇತ್ಕರಿಷ್ಯಧ್ವಂ ತರ್ಹಿ ಯದ್ವನೇ ವರ್ಷಪೂಗಾನ್ ದುಃಖಂ ವಾಸಂ ನಿವಸಧ್ವಂ ತದ್ಧರ್ಮ ಏವೇತಿ ಯತ್ತತ್ಪದಾಧ್ಯಾಹಾರೇಣ ಯೋಜ್ಯಂ। ರಾಜ್ಯಾರ್ಥಂ ಸರ್ವಲೋಕನಾಶಮಿಚ್ಛತಾಂ ಭವತಾಂ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಯೋ ವನವಾಸಃ ಕಾರಿತಃ ಸ ಧರ್ಮ ಏವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 16 ॥ 5-27-17 ಪುರಸ್ತಾತ್ ಪ್ರವ್ರಜನಕಾಲೇ ಏವ ಯತ್ ಯತಃ ಪುರಸ್ತಾದಪಿ ಏತದ್ಬಲಂ ಆತ್ಮಾಧೀನಮೇವಾಸೀತ್। ಜ್ಞಾತಿವಧೇನಾಪಿ ರಾಜ್ಯಸುಖಮಾವಶ್ಯಕಂ ಚೇತ್ತರ್ಹಿ ಪೂರ್ವಮೇವ ಸಹಾಯಸತ್ವಾತ್ಕುತೋ ನ ಯುದ್ಧಂ ಕೃತಮಿತಿ ಏತದಾದಿಶ್ಲೋಕಚತುಷ್ಟಯರ್ಥಃ ॥ 17 ॥ 5-27-20 ಹೀನಕಾಲೇ ಗತೇ ಕಾಲೇ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 20 ॥ 5-27-21 ಸರ್ವಥಾಪಿ ಯುದ್ಧಂ ನ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಜಯಪರಾಜಯಯೋರವ್ಯವಸ್ಥಿತತ್ವಾದಿತ್ಯಾಹ ಅಪ್ರಾಹ ಇತಿ। ಭೂತೇರಪೈತಿ ದೈವಾದಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 21 ॥ 5-27-23 ಅವ್ಯಾಧಿಜಂ ಕಟುಕಂ ಪಿತ್ತಾದಿಕಂ ವಿನಾಪ್ಯರೋಚಕಂ । ಯಶೋಮುಷಂ ಯಶೋಹರಂ। ಪೇಯಂ ಗಿಲನೀಯಂ। ಮನ್ಯುಂ ಕ್ರೋಧಂ। ಪ್ರಶಾಂಯ ಶಾಂತೋ ಭವ ॥ 23 ॥ 5-27-27 ದೇವಯಾನಾತ್ಪಥೋಽರ್ಚಿರಾದಿಮಾರ್ಗಾದಪುನರಾವೃತ್ತಿಫಲಾತ್ ಗೋತ್ರದ್ರೋಹೇಣ ಮಾಗಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 27 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 028
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.28. ಅಧ್ಯಾಯಃ 028
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಸಂಜಯಂಪ್ರತಿ ಧರ್ಮಾಧರ್ಮನಿರ್ಣಯಸ್ಯ ಇತರಾಸಾಧಾರಣತಯಾ ಸ್ವಸ್ಯ ಧರ್ಮರಹಸ್ಯಜ್ಞಶ್ರೀಕೃಷ್ಣವಚನಾನುಯಯಿತ್ವಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-28-0 (32512)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-28-0x (3429)
ಅಸಂಶಯಂ ಸಂಜಯ ಸತ್ಯಮೇತ-
ದ್ಧರ್ಮೋ ವರಃ ಕರ್ಮಣಾಂ ಯತ್ತ್ವಮಾತ್ಥ ।
ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತು ಮಾಂ ಸಂಜಯ ಗರ್ಹಯೇಸ್ತ್ವಂ
ಯದಿ ಧರ್ಮಂ ಯದ್ಯಧರ್ಮಂ ಚರಾಮಿ ॥ 5-28-1 (32513)
ಯತ್ರಾಧರ್ಮೋ ಧರ್ಮರೂಪಾಣಿ ಧತ್ತೇ
ಧರ್ಮಃ ಕೃತ್ಸ್ನೋ ದೃಶ್ಯತೋಽಧರ್ಮರೂಪಃ।
ಬಿಭ್ರದ್ಧರ್ಮೋ ಧರ್ಮರೂಪಂ ತಥಾ ಚ
ವಿದ್ವಾಂಸಸ್ತಂ ಸಂಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ॥ 5-28-2 (32514)
ಏವಂ ತಥೈವಾಪದಿ ಲಿಂಗಮೇತ-
ದ್ಧರ್ಮಾಧರ್ಮೌ ನಿತ್ಯವೃತ್ತೀ ಭಜೇತಾಂ।
ಆದ್ಯಂ ಲಿಂಗಂ ಯಸ್ಯ ತಸ್ಯ ಪ್ರಮಾಣ-
ಮಾಪದ್ಧರ್ಮಂ ಸಂಜಯ ತಂ ನಿಬೋಧ ॥ 5-28-3 (32515)
ಲುಪ್ತಾಯಾಂ ತು ಪ್ರಕೃತೌ ಯೇನ ಕರ್ಮ
ನಿಷ್ಪಾದಯೇತ್ತತ್ಪರೀಪ್ಸೇದ್ವಿಹೀನಃ।
ಪ್ರಕೃತಿಸ್ಥಶ್ಚಾಪದಿ ವರ್ತಮಾನ
ಉಭೌ ಗರ್ಹ್ಯೌ ಭವತಃ ಸಂಜಯೈತೌ ॥ 5-28-4 (32516)
ಅವಿನಾಶಮಿಚ್ಛತಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಂ ವಿಹಿತಂ ಯದ್ವಿಧಾತ್ರಾ।
ಸಂಪಶ್ಯೇಥಾಃ ಕರ್ಮಸು ವರ್ತಮಾನಾನ್
ವಿಕರ್ಮಸ್ಥಾನ್ಸಂಜಯ ಗರ್ಹಯೇಸ್ತ್ವಂ ॥ 5-28-5 (32517)
ಮನೀಷಿಣಾಂ ಸತ್ತ್ವಿಚ್ಛೇದನಾಯ
ವಿಧಿಯತೇ ಸತ್ಸು ವೃತ್ತಿಃ ಸದೈವ।
ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಸಂತಿ ತು ಯೇ ನ ವೈದ್ಯಾಃ
ಸರ್ವೋತ್ಸಂಗಂ ಸಾಧು ಮನ್ಯೇತ ತೇಭ್ಯಃ ॥ 5-28-6 (32518)
ತದಧ್ವಾನಃ ಪಿತರೋ ಯೇ ಚ ಪೂರ್ವೇ
ಪಿತಾಮಹಾ ಯೇ ಚ ತೇಭ್ಯಃ ಪರೇಽನ್ಯೇ।
ಯಜ್ಞೈಷಿಣೋ ಯೇ ಚ ಹಿ ಕರ್ಮ ಕುರ್ಯು-
ರ್ನಾನ್ಯಂ ತತೋ ನಾಸ್ತಿಕೋಽಸ್ಮೀತಿ ಮನ್ಯೇ ॥ 5-28-7 (32519)
ಯತ್ಕಿಂಚನೇದಂ ವಿತ್ತಮಸ್ಯಾಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ
ಯದ್ದೇವಾನಾಂ ತ್ರಿದಶಾನಾಂ ಪರಂ ಯತ್।
ಪ್ರಾಜಾಪತ್ಯಂ ತ್ರಿದಿವಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ
ನಾಧರ್ಮತಃ ಸಂಜಯ ಕಾಮಯೇಯಂ ॥ 5-28-8 (32520)
ಧರ್ಮೇಶ್ವರಃ ಕುಶಲೋ ನೀತಿಮಾಂಶ್ಚಾ-
ಪ್ಯುಪಾಸಿತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಮನೀಷೀ।
ನಾನಾವಿಧಾಂಶ್ಚೈವ ಮಹಾಬಲಾಂಶ್ಚ
ರಾಜನ್ಯಭೋಜಾನನುಶಾಸ್ತಿ ಕೃಷ್ಣಃ ॥ 5-28-9 (32521)
ಯದಿ ಹ್ಯಹಂ ವಿಸೃಜತ್ಸಾಮ ಗರ್ಹ್ಯೋ
ನಿಯುಧ್ಯಮಾನೋ ಯದಿ ಜಹ್ಯಾಂ ಸ್ವಧರ್ಮಂ ।
ಮಹಾಯಶಾಃ ಕೇಶವಸ್ತದ್ಬ್ರವೀತು
ವಾಸುದೇವಸ್ತೂಭಯೋರರ್ಥಕಾಮಃ ॥ 5-28-10 (32522)
ಶೈನೇಯೋಽಯಂ ಚೇದಯಶ್ಚಾಂಧಕಾಶ್ಚ
ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಭೋಜಾಃ ಕುಕುರಾಃ ಸೃಂಜಯಾಶ್ಚ ।
ಉಪಾಸೀನಾ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಬುದ್ಧಿಂ
ನಿಗೃಹ್ಯ ಶತ್ರೂನ್ಸುಹೃದೋ ನಂದಯಂತಿ॥ 5-28-11 (32523)
ವೃಷ್ಣ್ಯಂಧಕಾ ಹ್ಯುಗ್ರಸೇನಾದಯೋ ವೈ
ಕೃಷ್ಣಪ್ರಣೀತಾಃ ಸರ್ವ ಏವೇಂದ್ರಕಲ್ಪಾಃ ।
ಮನಸ್ವಿನಃ ಸತ್ಯಪರಾಯಣಾಶ್ಚ
ಮಹಾಬಲಾ ಯಾದವಾ ಭೋಗವಂತಃ ॥ 5-28-12 (32524)
ಕಾಶ್ಯೋ ಬಭ್ರುಃ ಶ್ರಿಯಮುತ್ತಮಾಂ ಗತೋ
ಲಬ್ಧ್ವಾ ಕೃಷ್ಣಂ ಭ್ರಾತರಮೀಶಿತಾರಂ ।
ಯಸ್ಮೈ ಕಾಮಾನ್ವರ್ಷತಿ ವಾಸುದೇವೋ
ಗ್ರೀಷ್ಮಾತ್ಯಯೇ ಮೇಘ ಇವ ಪ್ರಜಾಽಭ್ಯಃ ॥ 5-28-13 (32525)
ಈದೃಶೋಽಯಂ ಕೇಶವಸ್ತಾತ ವಿದ್ವಾನ್
ವಿದ್ಧಿ ಹ್ಯೇನಂ ಕರ್ಮಣಾಂ ನಿಶ್ಚಯಜ್ಞಂ।
ಪ್ರಿಯಶ್ಚ ನಃ ಸಾಧುತಮಶ್ಚ ಕೃಷ್ಣೋ
ನಾತಿಕ್ರಾಮೇ ವಚನಂ ಕೇಶವಸ್ಯ ॥ 5-28-14 (32526)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಾವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-28-2 ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಪರೀಕ್ಷಾಯಾಂ ತ್ರೈವಿಧ್ಯಮಾಹ ಯತ್ರೇತಿ । ಯತ್ರ ಪುರುಷೇ ದಂಭಾದಿಮತಿ ಅಧರ್ಮಃ ಅಭಿಚಾರಾರ್ಥಂ ಮಂತ್ರಜಪಾದಿಃ ಧರ್ಮ ಇತ್ಯೇವಾನ್ಯೇ ಜಾನಂತಿ। ತಥಾ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಯೋಗಿನಿ ದತ್ತಾತ್ರೇಯಾದೌ ಧರ್ಮೋ ರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಶೂನ್ಯತಾರೂಪೋ ಯೋಗಧರ್ಮೋಽಪಿ ಉನ್ಮತ್ತವದಾಚರಣಾದಧರ್ಮರೂಪ ಇವ ದೃಶ್ಯತೇ। ಯತ್ರ ವಸಿಷ್ಠಾದೌ ಧರ್ಮಃ ಧರ್ಮರೂಪ ಏವ। ಯದ್ಯಪಿ ಚಾಂಡಾಲಾದೌ ಅಧರ್ಮೋಽಪ್ಯಧರ್ಮರೂಪ ಏವಾಸ್ತಿ ತಥಾಪಿ ತಸ್ಯಾನುಪಾದೇಯತ್ವಾಂತ್ರಯಮೇವ ವಿಚಾರ್ಯಂ। ಏತಚ್ಚ ತ್ವಥಾಪಿ ವಿದುಷಾ ಮಯಿ ವಿಚಾರ್ಯಮಿತ್ಯಾಶಯಃ ॥ 2 ॥ 5-28-3 ಆಪತ್ಕಾಲವಶಾದ್ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಯೋರ್ವ್ಯತ್ಯಾಸೋ ಜಾಯತ ಇತ್ಯಾಹ ಏವಮಿತಿ। ಏತದೇವಂರೂಪಂ ಲೋಕಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಲಿಂಗಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಪ್ರವಚನಾದಿ। ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯ ಶೌರ್ಯಾದಿ। ವೈಶ್ಯಸ್ಯ ಕೃಷ್ಯಾದಿ । ತತ್ತಥೈವ ಯಥೋಕ್ತಮೇವ। ತಥಾಪಿ ನಿತ್ಯವೃತ್ತೀ ನಿತ್ಯಂ ವರ್ತೇತೇ ತೌ ನಿತ್ಯವೃತ್ತೀ ಧರ್ಮಾಧರ್ಮೌ ತಲ್ಲಿಂಗಂ ಭಜೇತಾಂ। ಅಯಂ ಭಾವಃ। ಕ್ಷತ್ರಲಿಂಗಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವೈಶ್ಯಯೋರಾಪದಿ ಧರ್ಮಃ ಅನಾಪದ್ಯಧರ್ಮಃ । ತಥಾ ಚೈಕಸ್ಯೈವ ಲಿಂಗಸ್ಯ ವರ್ಣಾಂತರೇ ಅವಸ್ಥಾಭೇದಾದ್ಧರ್ಮತ್ವಮಧರ್ಮತ್ವಂ ಚ ನಿತ್ಯಮಿತಿ। ತತ್ರಾಪಿ ವಿಶೇಷಮಾಹ ಆದ್ಯಮಿತಿ। ಆದ್ಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಲಿಂಗಂ ಯಾಜನಾದಿ ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ತಸ್ಯೈವ ತತ್ ಪ್ರಮಾಣಂ ಅವ್ಯಭಿಚಾರಿ। ಆಪದ್ಯಪಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯೇಣ ಯಾಜನಾಧ್ಯಾಪನಾದಿಕಂ ನ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಏವಂ ವಿಧಂ ತಂ ಆಪದ್ಧರ್ಮಂ ಶಾಸ್ತ್ರಾನ್ನಿಬೋಧ ಬುಧ್ಯಸ್ವ ॥ 3 ॥ 5-28-4 ಪ್ರಕೃತಿಃ ಜೀವಿಕಾಹೇತುಭೂತಂ ಧನಂ। ತಚ್ಚ ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯ ಭೂಮಿಶಸ್ತ್ರಾದಿಕಂ। ವೈಶ್ಯಸ್ಯ ಧಪಶ್ವಾದಿಕಂ। ತಸ್ಮಿನ್ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ನಷ್ಟೇ ಸತಿ ಯೇನ ಕರ್ಮ ಸಂಧ್ಯೋಪಾಸನಾದಿಕಂ ನಿಷ್ಪಾದಯೇತ್ ತತ್ ಭಿಕ್ಷಾಟನಾದಿಕಮಪಿ ಪರಿಪ್ಸೇತ್ಕರ್ತುಮಿಚ್ಛೇತ್। ಅನ್ಯಥಾ ಜೀವಿಕಾಯಾ ಅಭಾವಾತ್ಕರ್ಮಲೋಪಃ ಪ್ರಾಣನಾಶಶ್ಚ ಸ್ಯಾದತೋಽತ್ಯಂತಾಪದಿ ತಾವಾನ್ ವಿಪ್ರಧಮಾಽಪೀತರೈರನುಷ್ಠೇಯ ಏವ। ಪ್ರಕೃತಿಸ್ಥಶ್ಚೇತಿ। ಆಪದಿ ಆಪದ್ಧರ್ಮೇ ಪ್ರಕೃತಿಸ್ಥೋಽಪಿ ಯದ್ಯಾಪದ್ವರ್ಮಮನುಸರೇತ್ಸ ಲೋಭಾದ್ಗರ್ಹ್ಯಾಃ। ಆಪತ್ಸ್ಥೋಽಪಿ ಯದಿ ಪ್ರಾಕೃತಂ ಧರಮಮನುಸರೇತ್ಸ ಜೀವನಲೋಪಾತ್ ಕುಟುಂಬಹಿಂಸಯಾ ಚ ಗರ್ಹ್ಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ। ಯೋ ನ ಕರ್ಮೇತಿ ಕo ಡo ಪಾಠಃ ॥ 4 ॥ 5-28-5 ಯತ್ ಯಸ್ಮಾದ್ಧೇತೋಃ । ವಿಧಾತ್ರಾ ಅವಿನಾಶಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯವಿನಾಶಾಭಾವಮಿಚ್ಛತಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಆಪದುತ್ತೀರ್ಣಾನಾಂ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಂ ವಿಹಿತಂ। ತಸ್ಮಾದ್ಧಏತೋರಾಪದಿ ಅನ್ಯಸ್ಯಾನ್ಯಧರ್ಮಾಶ್ರಯಣಂ ಪ್ರಸಕ್ತಮೇವೇತಿ ಜ್ಞಾಯತೇ। ಅತ ಏವ ಏವಚಕ್ರಾಯಾಗಸ್ಮಾಭಿಃ ಕೃತಂ ಭಿಕ್ಷಾಟನಂ ನಾನುಮಿತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಏವಮನಾಪದಿ ಕರ್ಮಸು ವರ್ತಮಾನಾನ್ ಆಪದಿ ಚ ವಿಕರ್ಮಸ್ಥಾನ್ ಸಂಪಶ್ಯೇಥಾಃ ಸಂಯಗೇವೇದಮಿತಿ ಪಶ್ಯೇಥಾಃ। ಅನ್ಯಥಾ ತು ಆಪದಿ ಕರ್ಮಸ್ಥಾನ್ ಆತ್ಮಪರಹಿಂಸ್ರಾನ್ ಅನಾಪದಿ ವಿಕರ್ಮಸ್ಥಾಂಶ್ಚತಿಲುಬ್ಧಾನ್ ವಿಹರ್ಗಯೇಸ್ತ್ವಂ। ಆಪದ್ಯೇತಾನ್ಕರ್ಮಸು ಇತಿ ಕo ಡo ಪಾಠಃ ॥ 5 ॥ 5-28-6 ಕಿಂಚ ಮನೀಷಿಣಾಂ ಮನಸಃ ನಿಗ್ರಹಂ ನಾಶಂ ಕರ್ತುಮಿಚ್ಛತಾಂ। ಈಷ ಗತಿಹಿಂಸಾದರ್ಶನೇಷ್ವಿತ್ಯಸ್ಯ ರೂಪಂ। ಸತ್ತ್ವಿಚ್ಛೇದನಾಯ ಸತ್ತ್ವಸ್ಯ ಬುದ್ಧಿಸತ್ತ್ವಸ್ಯ ಚಿದಾತ್ಮನಾ ಸಹ ಏಕಲೋಲೀಭೂತಸ್ಯ ವಿಚ್ಛೇದನಾಯ ಮುಂಜೇಷೀಕಾನ್ಯಾಯೇನ ಪೃಥಕ್ಕರಣಾಯ ಸತ್ಸು ಸತಾಂ ಗೃಹೇಷು ವೃತ್ತಿರ್ಜೀವಿಕಾ ಶಾಸ್ತ್ರೇ ವಿಧೀಯತೇ। ವೇದಾನಿಮಂ ಲೋಕಮಮುಂ ಚ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯಾತ್ಮನಾತ್ಮಾನಮನ್ವಿಚ್ಛೇದಿತಿಶ್ರುತ್ಯಾತ್ಮಾನ್ವೇಷಣಾಯ ಸರ್ವಸಂನ್ಯಾಸಪೂರ್ವಕಂ ಭಿಕ್ಷಾಚರ್ಯವಿಧಾನಾತ್। ನ ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ವೃತ್ತಿಃ ಕಸ್ಯಾಪಿ ನಿಂದ್ಯಾ। ಯೇತು ಅಬ್ರಹ್ಮಾಣಾ ಅಪಿ ವೈದ್ಯಾಃ ವಿದ್ಯಾನಿಷ್ಠಾಃ ನ ಭವಂತಿ ತೇಷಾಂ ಭಿಕ್ಷಾಚರ್ಯಸ್ಯಾವಿಧಾನಾತ್ ತೇಭ್ಯಃ ತೇಷಾಮರ್ಥೇ ಸರ್ವೋತ್ಸಂಗಂ ಸರ್ವೇಷಾಮುತ್ಸಂಗಂ ಸಮೀಪಂ ಸ್ವಧರ್ಮಸಂಯೋಗಂ ಆಪದನಾಪದೋರುಚಿತಂ ಸಾಧು ಮನ್ಯೇತ। ಸರ್ವೋಚ್ಛೇದಮಿತಿ ಕo ಡo ಪಾಠೇ ತೇಭ್ಯಸ್ತೇಷಾಮರ್ಥೇ ಭಿಕ್ಷಾದ್ಯಟನಂ ಸರ್ವಧರ್ಮೋಚ್ಛೇದಾಯ ಮನ್ಯೇತೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 6 । 5-28-7 ತದಧಾನ ಇತಿ। ಪಿತ್ರಾದಯಃ ಯಜ್ಞೈಷಿಣೋ ಯೇ ತೇ ಸರ್ವೇ ತದಧ್ವಾನಃ ಸ ಏವ ಮಯೋಕ್ತೋಽಧ್ವಾ ಮಾರ್ಗೋ ಯೇಷಾಂ ತೇ ತದಧ್ವಾನೋಽಭೂವನ್। ಹಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ। ಯೇ ಚ ಕರ್ಮ ನ ಕುರ್ಯುಃ ಸಂನ್ಯಾಸಿನ ಇತ್ಯರ್ಥಃ। ತೇ ಸರ್ವೇ ತದಧ್ವಾನಃ। ಅಹಮಪಿ ಆಸ್ತಿಕೇಽಸ್ಮಿತಿ ತತೋಽನ್ಯಂ ಅಧ್ವಾನಂ ನ ಮನ್ಯೇ ॥ 7 ॥ 5-28-9 ಧರ್ಮೇಶ್ವರಃ ಧರ್ಮಫಲಸ್ಯ ದಾತಾ ॥ 9 ॥ 5-28-12 ಕೃಷ್ಣಪ್ರಣೀತಾಃ ಕೃಷ್ಣೇನೈವ ನೀತಿಪಥಂ ನೀತಾಃ ॥ 12 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 029
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.29. ಅಧ್ಯಾಯಃ 029
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ಸ್ವಸ್ಯ ಕುರುಪಾಂಡೇಷು ತುಲ್ಯವೃತ್ತಿತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಕರ್ಮಣಾಮವಶ್ಯಾನುಷ್ಠೇಯತ್ವಸಮರ್ಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಸಂಜಯಂಪ್ರತಿ ದುರ್ಯೋಧನಾದಿಕೃತ್ಯನಯಸ್ಮಾರಣಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಸ್ಯ ಸಂಧ್ಯರ್ಥಂ ತತ್ರಾಗಮನಕಥನಂ ॥ 2 ॥ ತಥಾ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಶಮಾಶಮಾನ್ಯತರಪಕ್ಷಾನುಸಾರಿತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಯಥಾಭಿಲಷಿತಕರಣಕಥನಚೋದನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-29-0 (32527)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-29-0x (3430)
ಅವಿನಾಶಂ ಸಂಜಯ ಪಾಂಡವಾನಾ-
ಮಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಭೂತಿಮೇಷಾಂ ಪ್ರಿಯಂ ಚ।
ತಥಾ ರಾಜ್ಞೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೂತ
ಸಮಾಶಂಸೇ ಬಹುಪುತ್ರಸ್ಯ ವೃದ್ಧಿಂ ॥ 5-29-1 (32528)
ಕಾಮೋ ಹಿ ಮೇ ಸಂಜಯ ನಿತ್ಯಮೇವ
ನಾನ್ಯದ್ಬ್ರೂಯಾಂ ತಾನ್ಪ್ರತಿ ಶಾಂಯತೇತಿ।
ರಾಜ್ಞಶ್ಚ ಹಿ ಪ್ರಿಯಮೇತಚ್ಛೃಣೋಮಿ
ಮನ್ಯೇ ಚೈತತ್ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಸಮಕ್ಷಂ ॥ 5-29-2 (32529)
ಸುದುಷ್ಕರಸ್ತತ್ರ ಶಮೋ ಹಿ ನೂನಂ
ಪ್ರದರ್ಶಿತಃ ಸಂಜಯ ಪಾಂಡವೇನ।
ಯಸ್ಮಿನ್ಗೃದ್ಧೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಪುತ್ರಃ
ಕಸ್ಮಾದೇಷಾಂ ಕಲಹೋ ನಾವಮೂರ್ಚ್ಛೇತ್ ॥ 5-29-3 (32530)
ನ ತ್ವಂ ಧರ್ಮಂ ವಿಚರಂ ಸಂಜಯೇಹ
ಮತ್ತಶ್ಚ ಜಾನಾಮಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾಚ್ಚ
ಅಥೋ ಕಸ್ಮಾತ್ಸಜ್ಜಯ ಪಾಂಡವಸ್ಯ
ಉತ್ಸಾಹಿನಃ ಪೂರಯತಃ ಸ್ವಕರ್ಮ ॥ 5-29-4 (32531)
ಯಥಾಖ್ಯಾತಮಾವಮತಃ ಕುಟುಂಬೇ
ಪುರಾ ಕಸ್ಮಾನ್ಸಾಧುವಿಲೋಪಮಾತ್ಥ।
ಅಸ್ಮಿನ್ವಿಧೌ ವರ್ತಮಾನೇ ಯಥಾವ-
ದುಚ್ಚಾವಚಾ ಮತಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ॥ 5-29-5 (32532)
ಕರ್ಮಣಾಽಽಹುಃ ಸಿದ್ಧಿಮೇಕೇ ಪರತ್ರ
ಹಿನ್ವಾ ಕರ್ಮ ವಿದ್ಯಯಾ ಸಿದ್ಧಿಮೇಕೇ।
ನಾಭುಂಜಾನೋ ಭಕ್ಷ್ಯಭೋಜ್ಯಸ್ಯ ತೃಪ್ಯೇ-
ದ್ವಿದ್ವಾನಪೀಹ ವಿಹಿತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ॥ 5-29-6 (32533)
ಯಾ ವೈ ವಿದ್ಯಾಃ ಸಾಧಯಂತೀಹ ಕರ್ಮ
ತಾಸಾಂ ಫಲಂ ವಿದ್ಯತೇ ನೇತರಾಸಾಂ।
ತತ್ರೇಹ ವೈ ದೃಷ್ಟಫಲಂ ತು ಕರ್ಮ
ಪೀತ್ವೋದಕಂ ಶಾಂಯತಿ ತೃಷ್ಣಯಾಽಽರ್ತಃ ॥ 5-29-7 (32534)
ಸೋಽಯಂ ವಿಧಿರ್ವಿಹಿತಃ ಕರ್ಮಣೈವ
ಸಂವರ್ತತೇ ಸಂಜಯ ತತ್ರ ಕರ್ಮ।
ತತ್ರ ಯೋಽನ್ಯತ್ಕರ್ಮಣಃ ಸಾಧು ಮನ್ಯೇ-
ನ್ಮೋಘಂ ತಸ್ಯಾಲಪಿತಂ ದುರ್ಬಲಸ್ಯ ॥ 5-29-8 (32535)
ಕರ್ಮಣಾಽಮೀ ಭಾಂತಿ ದೇವಾಃ ಪರತ್ರ
ಕರ್ಮಣೈವೇಹ ಪ್ಲವತೇ ಮಾತರಿಶ್ವಾ।
ಅಹೋರಾತ್ರೇ ವಿದಧತ್ಕರ್ಮಣೈವ
ಅತಂದ್ರಿತೋ ನಿತ್ಯಮುದೇತಿ ಸೂರ್ಯಃ ॥ 5-29-9 (32536)
ಮಾಸಾರ್ಧಮಾಸಾನಥ ನಕ್ಷತ್ರಯೋಗಾ-
ನತಂದ್ರಿತಶ್ಚಂದ್ರಮಾಶ್ಚಾಭ್ಯುಪೈತಿ।
ಅತಂದ್ರಿತೋ ದಹತೇ ಜಾತವೇದಾಃ
ಸಮಿದ್ಧ್ಯಮಾನಃ ಕರ್ಮ ಕುರ್ವನ್ಪ್ರಜಾಭ್ಯಃ ॥ 5-29-10 (32537)
ಅತಂದ್ರಿತಾ ಭಾರಮಿಮಂ ಮಹಾಂತಂ
ಬಿಭರ್ತಿ ದೇವೀ ಪೃಥಿವೀ ವಲೇನ।
ಅತಂದ್ರಿತಾಃ ಶೀಘ್ರಸಪೋ ವಹಂತಿ
ಸಂತರ್ಪಯಂತ್ಯಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ನದ್ಯಃ ॥ 5-29-11 (32538)
ಅತಂದ್ರಿತೋ ವರ್ಷತಿ ಭೂರಿತೇಜಾಃ
ಸನ್ನಾದಯನ್ನಂತರಿಕ್ಷಂ ದಿಶಶ್ಚ।
ಅತಂದ್ರಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಚಚಾರ
ಶ್ರೇಷ್ಠತ್ವಮಿಚ್ಛನ್ಬಲಭಿದ್ದೇವತಾನಾಂ ॥ 5-29-12 (32539)
ಹಿತ್ವಾ ಸುಖಂ ಮನಸಶ್ಚ ಪ್ರಿಯಾಣಿ
ತೇನ ಶಕ್ರಃ ಕರ್ಮಣಾ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಮಾಪ।
ಸತ್ಯಂ ಧರ್ಮಂ ಪಾಲಯನ್ನಪ್ರಮತ್ತೋ
ದಮಂ ತಿತಿಕ್ಷಾಂ ಸಮತಾಂ ಪ್ರಿಯಂ ಚ ॥ 5-29-13 (32540)
ಏತಾನಿ ಸರ್ವಾಣ್ಯುಪಸೇವಮಾನೋ
ಯೋ ದೇವರಾಜ್ಯಂ ಮಘವಾನ್ಪ್ರಾಪ ಮುಖ್ಯಂ।
ಬೃಹಸ್ಪತಿರ್ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಚಚಾರ
ಸಮೀಹಿತಃ ಸಂಶಿಮಾತ್ಮಾ ಯಥಾವತ್ ॥ 5-29-14 (32541)
ಹಿತ್ವಾ ಸುಖ ಪ್ರತಿರುಧ್ಯೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ
ತೇನ ದೇವಾನಾಮಗಮದ್ಗೌರವಂ ಸಃ।
ತಥಾ ನಕ್ಷತ್ರಾಣಿ ಕರ್ಮಣಾಽಮುತ್ರ ಭಾಂತಿ
ರುದ್ರಾದಿತ್ಯಾ ವಸವೋಽಥಾಪಿ ವಿಶ್ವೇ ॥ 5-29-15 (32542)
ಯಮೋ ರಾಜಾ ವೈಶ್ರವಣಃ ಕುಬೇರೋ
ಗಂಧರ್ವಯಕ್ಷಾಪ್ಸರಸಶ್ಚ ಸೂತ।
ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಕ್ರಿಯಾಂ ಚ
ನಿಪೇವಮಾಣಾ ಋಷಯೋಽಮುತ್ರ ಭಾಂತಿ ॥ 5-29-16 (32543)
ಜಾನನ್ನಿಮಂ ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ಧರ್ಮಂ
ವಿಪ್ರೇಂದ್ರಾಣಾಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ವಿಶಾಂ ಚ।
ಸ ಕಸ್ಮಾತ್ತ್ವಂ ಜಾನತಾಂ ಜ್ಞಾನವಾನ್ಸನ್
ವ್ಯಾಯಚ್ಛಸೇಕ ಸಂಜಯ ಕೌರವಾರ್ಥೇ ॥ 5-29-17 (32544)
ಆಂನಾಯೇಷು ನಿತ್ಯಸಂಯೋಗಮಸ್ಯ
ತಥಾಽಶ್ವಮೇಧೇ ರಾಜಸೂಯೇ ಚ ವಿದ್ಧಿ।
ಸಂಯುಜ್ಯತೇ ಧನುಪಾ ವರ್ಮಣಾ ಚ
ಹಸ್ತ್ಯಶ್ವಾದ್ಯೈ ರಥಶಸ್ತ್ರೈಶ್ಚ ಭೂಯಃ ॥ 5-29-18 (32545)
ತೇ ಚೇದಿಮೇ ಕೌರವಾಣಾಂರುಪಾಯ-
ಮವಗಚ್ಛೇಯುವಧೇನೈವ ಪಾರ್ಥಾಃ।
ಧರ್ಮತ್ರಾಣಂ ಪುಣ್ಯಮೇಷಾಂ ಕೃತಂ ಸ್ಯಾ-
ದಾರ್ಯೇ ವೃತ್ತೇ ಭೀಮಸೇನಂ ನಿಗೃಹ್ಯ ॥ 5-29-19 (32546)
ತೇ ಚೇತ್ಪಿತ್ರ್ಯೇ ಕರ್ಮಣಿ ವರ್ತಮಾನಾ
ಆಪದ್ಯೇರಂದಿಷ್ಟವಶೇನ ಮೃತ್ಯುಂ।
ಯಥಾಶಕ್ತ್ಯಾಪೂರಯಂತಃ ಸ್ವಕರ್ಮ
ತದಪ್ಯೇಷಾಂ ನಿಧನಂ ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರಶಸ್ತಂ ॥ 5-29-20 (32547)
ಉತಾಹೋ ತ್ವಂ ಮನ್ಯಸೇ ಶಾಂಯಮೇವ
ರಾಜ್ಞಾಂ ಯುದ್ಧೇ ವರ್ತತೇ ಧರ್ಮತಂತ್ರಂ।
ಅಯುದ್ಧೇ ವಾ ವರ್ತತೇ ಧರ್ಮತಂತ್ರಂ
ತಥೈವ ತೇ ವಾಚಮಿಮಾಂ ಶ್ರೃಣೋಮಿ ॥ 5-29-21 (32548)
ಚಾತುರ್ವರ್ಣ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರಥಮಂ ಸಂವಿಭಾಗ-
ಮವೇಕ್ಷ್ಯ ತ್ವಂ ಸಂಜಯ ಸ್ವಂ ಚ ಕರ್ಮ।
ನಿಶಂಯಾಥೋ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಕರ್ಮ
ಪ್ರಶಂಸ ವಾ ನಿಂದ ವಾ ಯಾ ಮತಿಸ್ತೇ॥ 5-29-22 (32549)
ಅಧೀಯೀತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವೈ ಯಜೇತ
ದದ್ಯಾದೀಯಾತ್ತೀರ್ಥಮುಖ್ಯಾನಿ ಚೈವ।
ಅಧ್ಯಾಪ್ರಯೇದ್ಯಾಜಯೇಚ್ಚಾಪಿ ಯಾಜ್ಯಾನ್
ಪ್ರತಿಗ್ರಹಾನ್ವಾ ವಿಹಿತಾನ್ಪ್ರತೀಚ್ಛೇತ್ ॥ 5-29-23 (32550)
` ಅಧೀಯೀತ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋಽಥೋ ಯಜೇತ
ದದ್ಯಾದ್ಧನಂ ನ ತು ಯಾಚೇತ ಕಿಂಚಿತ್।
ನ ಯಾಜಯೇನ್ನ ತು ಚಾಧ್ಯಾಪಯೀತ
ಏವಂ ಸ್ಮೃತಃ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಃ ಪುರಾಣಃ ॥' 5-29-24 (32551)
ತಥಾ ರಾಜನ್ಯೋ ರಕ್ಷಣಂ ವೈ ಪ್ರಜಾನಾಂ
ಕೃತ್ವಾ ಧರ್ಮೇಣಾಪ್ರಮತ್ತೋಽಥ ದತ್ತ್ವಾ।
ಯಜ್ಞೈದಿಷ್ಟ್ವಾ ಸರ್ವವೇದಾನಧೀತ್ಯ
ದಾರಾನ್ಕೃವಾ ಪುಣ್ಯಕೃದಾವಸೇದ್ಗೃಹಾನ್ ॥ 5-29-25 (32552)
ಸ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಧರ್ಮಮಧೀತ್ಯ ಪುಣ್ಯಂ
ಯದೃಚ್ಛಯಾ ವ್ರಜತಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ।
ವೈಶ್ಯೋಽಧೀತ್ಯ ಕೃಷಿಗೋರಕ್ಷಪಣ್ಯೈ-
ರ್ವಿತ್ತಂ ಚಿನ್ವನ್ಪಾಲಯನ್ನಪ್ರಮತ್ತಃ ॥ 5-29-26 (32553)
ಪ್ರಿಯಂ ಕುರ್ವನ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ
ಧರ್ಮಶೀಲಃ ಪುಣ್ಯಕೃದಾವಸೇದ್ಗೃಹಾನ್।
ಪರಿಚರ್ಯಾ ವಂದನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ
ನಾಧೀಯೀತ ಪ್ರತಿಷಿದ್ಧೋಽಸ್ಯ ಯಜ್ಞಃ ।
ನಿತ್ಯೋತ್ಥಿತೋ ಭೂತಯೇಽತಂದ್ರಿತಃ ಸ್ಯಾ-
ದೇವಂ ಸ್ಮೃತಃ ಶೂದ್ರಧರ್ಮಃ ಪುರಾಣಃ ॥ 5-29-27 (32554)
ಏತಾನ್ರಾಜಾ ಪಾಲಯನ್ನಪ್ರಮತ್ತೋ
ನಿಯೋಜಯನ್ಸರ್ವವರ್ಣಾನ್ಸ್ವಧರ್ಮೇ।
ಅಕಾಮಾತ್ಮಾ ಸಮವೃತ್ತಿಃ ಪ್ರಜಾಸು
ನಾಧಾರ್ಮಿಕಾನನುರುಧ್ಯೇತ ಕಾಮಾತ್ ॥ 5-29-28 (32555)
ಶ್ರೇಯಾಂಸ್ತಸ್ಮಾದ್ಯದಿ ವಿದ್ಯೇತ ಕಶ್ಚಿ-
ದಭಿಜ್ಞಾತಃ ಸರ್ವಧರ್ಮೋಪಪನ್ನಃ ।
ಸ ತಂ ದ್ರಷ್ಟುಮನುಶಿಷ್ಯನ್ಪ್ರಜಾನಾಂ
ನ ಚೈತದ್ಬುಧ್ಯೇದಿತಿ ತಸ್ಮಿನ್ನಸಾಧುಃ ॥ 5-29-29 (32556)
ಯದಾ ಗೃಧ್ಯೇತ್ಪರಭೂತೌ ನೃಶಂಸೋ
ವಿಧಿಪ್ರಕೋಪಾದ್ಬಲಮಾದದಾನಃ।
ತತೋ ರಾಜ್ಞಾಮಭವದ್ಯುದ್ಧಮೇತ-
ತ್ತತ್ರ ಜಾತಂ ವರ್ಮ ಶಸ್ತ್ರಂ ಧನುಶ್ಚ।
ಇಂದ್ರೇಣೈತದ್ದಸ್ಯುವಧಾಯ ಕರ್ಮ
ಉತ್ಪಾದಿತಂ ವರ್ಮ ಶಸ್ತ್ರಂ ಧನುಶ್ಚ ॥ 5-29-30 (32557)
ತತ್ರ ಪುಣ್ಯಂ ದಸ್ಯುವಧೇನ ಲಭ್ಯತೇ
ಸೋಽಯಂ ದೋಷಃ ಕುರುಭಿಸ್ತೀವ್ರರೂಪಃ ।
ಅಧರ್ಮಜ್ಞೈರ್ಧರ್ಮಮಬುಧ್ಯಮಾನೈಃ
ಪ್ರಾದುರ್ಭೂತಃ ಸಂಜಯ ಸಾಧು ತನ್ನ ॥ 5-29-31 (32558)
ತತ್ರ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಪುತ್ರೋ
ಧರ್ಂಯಂ ಹರೇತ್ಪಾಂಡವಾನಾಮಕಸ್ಮಾತ್।
ನಾವೇಕ್ಷಂತೇ ರಾಜಧರ್ಮಂ ಪುರಾಣಂ
ತದನ್ವಯಾಃ ಕುರವಃ ಸರ್ವ ಏವ ॥ 5-29-32 (32559)
ಸ್ತೇನೋ ಹರೇದ್ಯತ್ರ ಧನಂ ಹ್ಯದೃಷ್ಟಃ
ಪ್ರಸಹ್ಯ ವಾ ಯತ್ರ ಹರೇತ ದೃಷ್ಟಃ ।
ಉಭೌ ಗರ್ಹ್ಯೌ ಭವತಃ ಸಂಜಯೈತೌ
ಕಿಂ ವೈ ಪೃಥತ್ಕಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರೇ ॥ 5-29-33 (32560)
ಸೋಽಯಂ ಲೋಭಾನ್ಮನ್ಯತೇ ಧರ್ಮಮೇತಂ
ಯಮಿಚ್ಛತಿ ಕ್ರೋಧವಶಾನುಗಾಮೀ।
ಭಾಗಃ ಪುನಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ನಿವಿಷ್ಟ-
ಸ್ತಂ ನಃ ಕಸ್ಮಾದಾದದೀರನ್ಪರೇ ವೈ ॥ 5-29-34 (32561)
ಅಸ್ಮಿನ್ಪದೇ ಯುಧ್ಯತಾಂ ನೋ ವಧೋಽಪಿ
ಶ್ಲಾಘ್ಯಃ ಪಿತ್ರ್ಯಂ ಪಪರಾಜ್ಯಾದ್ವಿಶಿಷ್ಟಂ।
ಏತಾಂಧರ್ಮಾನ್ಕೌರವಾಣಾಂ ಪುರಾಣಾ-
ನಾಚಕ್ಷೀಥಾಃ ಸಂಜಯ ರಾಜಮಧ್ಯೇ ॥ 5-29-35 (32562)
ಏತೇ ಮದಾನ್ಮೃತ್ಯುವಶಾಭಿಪನ್ನಾಃ
ಸಮಾನೀತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಮೂಢಾಃ।
ಇದಂ ಪುನಃ ಕರ್ಮ ಪಾಪೀಯ ಏವ
ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ಪಶ್ಯ ವತ್ತಂ ಕುರೂಣಾಂ ॥ 5-29-36 (32563)
ಪ್ರಿಯಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ದ್ರೌಪದೀಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ
ಯಶಸ್ವಿನೀಂ ಶೀಲವೃತ್ತೋಪಪನ್ನಾಂ।
ಯದುಪೈಕ್ಷಂತ ಕುರವೋ ಭೀಷ್ಮಮುಖ್ಯಾಃ
ಕಾಮಾನಿಗೇನೋಪರುದ್ಧಾಂ ವ್ರಜಂತೀಂ ॥ 5-29-37 (32564)
ತಾಂ ಚೇತ್ತದಾ ತೇ ಸಕುಮಾರವೃದ್ಧಾ
ಅವಾರಯಿಷ್ಯನ್ಕುರವಃ ಸಮೇತಾಃ ।
ಮಮ ಪ್ರಿಯಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಕರಿಷ್ಯತ್
ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಚ ಕೃತಮಸ್ಯಾಭವಿಷ್ಯತ್ ॥ 5-29-38 (32565)
ದುಃಶಾಸನಃ ಪ್ರತಿಲೋಂಯಾನ್ನಿನಾಯ
ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ಶ್ವಶುರಾಣಾಂ ಚ ಕೃಷ್ಣಾಂ।
ಸಾ ತತ್ರ ನೀತಾ ಕರುಣಂ ವ್ಯಪೇಕ್ಷ್ಯ
ನಾನ್ಯಂ ಕ್ಷತ್ತುರ್ನಾಥಮವಾಪ ಕಿಂಚಿತ್ ॥ 5-29-39 (32566)
ಕಾರ್ಪಣ್ಯಾದೇವ ಸಹಿತಾಸ್ತತ್ರ ಭೂಪಾ
ನಾಶಕ್ನುವನ್ಪ್ರತಿವಕ್ತುಂ ಸಭಾಯಾಂ।
ಏಕಃ ಕ್ಷತ್ತಾ ಧರ್ಂಯಮರ್ಥಂ ಬ್ರುವಾಣೋ
ಧರ್ಮಬುದ್ಧ್ಯಾ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚಾಲ್ಪಬುದ್ಧಿಂ ॥ 5-29-40 (32567)
ಅಬುದ್ಧ್ವಾ ತ್ವಂ ಧರ್ಮಮೇತಂ ಸಭಾಯಾ-
ಅಥೇಚ್ಛಸೇ ಪಾಂಡವಸ್ಯೋಪದೇಷ್ಟುಂ ।
ಕೃಷ್ಣಾ ತ್ವೇತತ್ಕರ್ಮ ಚಕಾರ ಶುದ್ಧಂ
ಸುದುಷ್ಕರಂ ತತ್ರ ಸಭಾಂ ಸಮೇತ್ಯ ॥ 5-29-41 (32568)
ಯೇನ ಕೃಚ್ಛ್ರಾತ್ಪಾಂಡವಾನುಜ್ಜಹಾರ
ತಥಾಽಽತ್ಮಾನಂ ನೌರಿವ ಸಾಗರೌಘಾತ್।
ಯತ್ರಾಬ್ರವೀತ್ಸೂತಪುತ್ರಃ ಸಭಾಯಾಂ
ಕೃಷ್ಣಾಂ ಸ್ಥಿತಾಂ ಶ್ವಶುರಾಣಾಂ ಸಮೀಪೇ ॥ 5-29-42 (32569)
ನ ತೇ ಗತಿರ್ವಿದ್ಯತೇ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿ
ಪ್ರಪದ್ಯೇಥಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ವೇಶ್ಮ।
ಪರಾಜಿತಾಸ್ತೇ ಪತಯೋ ನ ಸಂತಿ
ಪತಿಂ ಚಾನ್ಯಂ ಭಾಮಿನಿ ತ್ವಂ ವೃಣೀಷ್ವ ॥ 5-29-43 (32570)
ಯೋ ಬೀಭತ್ಸೋರ್ಹೃದಯೇ ಪ್ರೋತ ಆಸೀ-
ದಸ್ಥಿ ಛಿಂದನ್ಮರ್ಮಘಾತೀ ಸುಘೋರಃ ।
ಕರ್ಣಾಚ್ಛರೋ ವಾಙ್ಭಯಸ್ತಿಗ್ಮತೇಜಾಃ
ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತೋ ಹೃದಯೇ ಫಾಲ್ಗುನಸ್ಯ ॥ 5-29-44 (32571)
ಕೃಷ್ಣಾಜಿನಾನಿ ಪರಿಧಿತ್ಸಮಾನಾನ್
ದುಃಶಾಸನಃ ಕಟುಕಾನ್ಯಭ್ಯಭಾಷತ್।
ಏತೇ ಸರ್ವೇ ಷಂಡತಿಲಾ ವಿನಷ್ಟಾಃ
ಕ್ಷಯಂ ಗತಾ ನರಕಂ ದೀರ್ಘಕಾಲಂ ॥ 5-29-45 (32572)
ಗಾಂಧಾರರಾಜಃ ಶಕುನಿರ್ನಿಕೃತ್ಯಾ
ಯದಬ್ರವೀದ್ದ್ಯೂತಕಾಲೇ ಸ ಪಾರ್ಥಂ।
ಪರಾಜಿತೋ ನಕುಲಃ ಕಿಂ ತವಾಸ್ತಿ
ಕೃಷ್ಣಯಾ ತ್ವಂ ದೀವ್ಯ ವೈ ಯಾಜ್ಞಸೇನ್ಯಾ।
ಜಾನಾಸಿ ತ್ವಂ ಸಂಜಯ ಸರ್ವಮೇತತ್
ದ್ಯೂತೇ ವಾಕ್ಯಂ ಗರ್ಹ್ಯಮೇವಂ ಯಥೋಕ್ತಂ ॥ 5-29-46 (32573)
ಸ್ವಯಂ ತ್ವಹಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯೇ ತತ್ರ ಗಂತುಂ
ಸಮಾಧಾತುಂ ಕಾರ್ಯಮೇತದ್ವಿಪನ್ನಂ ।
` ಜಾನಾಸಿ ತ್ವಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಮೋಹಂ
ದುರಾತ್ಮನಃ ಪಾಪವಶಾನುಗಸ್ಯ ' ॥ 5-29-47 (32574)
ಅಹಾಪಯಿತ್ವಾ ಯದಿ ಪಾಂಡವಾರ್ಥಂ
ಶಮಂ ಕುರೂಣಾಮಪಿ ಚೇಚ್ಛಕೇಯಂ।
ಪುಣ್ಯಂ ಚ ಮೇ ಸ್ಯಾಚ್ಚರಿತಂ ಮಹೋದಯಂ
ಮುಚ್ಯೇರಂಶ್ಚ ಕುರವೋ ಮೃತ್ಯುಪಾಶಾತ್ ॥ 5-29-48 (32575)
ಅಪಿ ಮೇ ವಾಚಂ ಭಾಷಮಾಣಸ್ಯ ಕಾವ್ಯಾಂ
ಧರ್ಮಾರಾಮಾಮರ್ಥವತೀಮಹಿಂಸ್ರಾಂ ।
ಅವೇಕ್ಷೇರಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಸಮಕ್ಷಂ
ಮಾಂ ಚ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಕುರವಃ ಪೂಜಯೇಯುಃ ॥ 5-29-49 (32576)
ಅತೋಽನ್ಯಥಾ ರಥಿನಾ ಫಾಲ್ಗುನೇನ
ಭೀಮೇನ ಚೈವಾಹವದಂಶಿತೇನ।
ಬಲೋತ್ಸಿಕ್ತಾಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಂಶ್ಚ ವಿದ್ಧಿ
ಪ್ರದಹ್ಯಮಾನಾನ್ಕರ್ಮಣಾ ಸ್ವೇನ ಪಾಪಾನ್ ॥ 5-29-50 (32577)
ಪರಾಜಿತಾನ್ಪಾಂಡವೇಯಾಂಸ್ತು ವಾಚೋ
ರೌದ್ರಾ ರೂಕ್ಷಾ ಭಾಷತೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ।
ಗದಾಹಸ್ತೋ ಭೀಮಸೇನೋಽಪ್ರಮತ್ತೋ
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಸ್ಮಾರಯಿತಾ ಹಿ ಕಾಲೇ ॥ 5-29-51 (32578)
ಸುಯೋಧನೋ ಮನ್ಯುಮಯೋ ಮಹಾದ್ರುಮಃ
ಸ್ಕಂಧಃ ಕರ್ಣಃ ಶಕುನಿಸ್ತಸ್ಯ ಶಾಖಾಃ ।
ದುಃಶಾಸನಃ ಪುಷ್ಕಫಲೇ ಸಮೃದ್ಧೇ
ಮೂಲಂ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಮನೀಷೀ ॥ 5-29-52 (32579)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ಧರ್ಮಮಯೋ ಮಹಾದ್ರುಮಃ
ಸ್ಕಂಧೋಽರ್ಜುನೋ ಭೀಮಸೇನೋಽಸ್ಯ ಶಾಖಾಃ ।
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಪುಷ್ಪಫಲೇ ಸಮೃದ್ಧೇ
ಮೂಲಂ ತ್ವಹಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಶ್ಚ ॥ 5-29-53 (32580)
` ವನಂ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಪುತ್ರಃ
ಸಿಂಹಾ ವನೇ ಸಂಜಯ ಪಾಂಡವೇಯಾಃ।
ಸಿಂಹಾಭಿಗುಪ್ತಂ ನ ವನಂ ವಿನಶ್ಯೇತ್
ಸಿಂಹೋ ನ ನಶ್ಯೇತ ವನಾಭಿಗುಪ್ತಃ ॥ 5-29-54 (32581)
ನಿರ್ವನೋ ವಧ್ಯತೇ ಸಿಂಹೋ ನಿಃಸಿಂಹಂ ವಧ್ಯತೇ ವನಂ।
ತಸ್ಮಾತ್ಸಿಂಹೋ ವನಂ ರಕ್ಷೇದ್ವನಂ ಸಿಂಹಂ ಚ ಪಾಲಯೇತ್ ॥' 5-29-55 (32582)
ವನಂ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ವನೇ ವ್ಯಾಘ್ರಾಶ್ಚ ಪಾಂಡವಾಃ।
ಮಾ ವನಂ ಛಿಂಧಿ ಸವ್ಯಾಘ್ರಂ ವ್ಯಾಘ್ರಾ ನೇಶುರ್ವನಂ ವಿನಾ॥ 5-29-56 (32583)
ನಿರ್ವನೋ ವಧ್ಯತೇ ವ್ಯಾಘ್ರೋ ನಿರ್ವ್ಯಾಘ್ರಂ ಛಿದ್ಯತೇ ವನಂ।
ತಸ್ಮಾದ್ವ್ಯಾಘ್ರೋ ವನಂ ರಕ್ಷೇದ್ವಯಂ ವ್ಯಾಘ್ರಂ ಚ ಪಾಲಯೇತ್ ॥ 5-29-57 (32584)
ಲತಾಧರ್ಮಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಸಾಲಾಃ ಸಂಜಯ ಪಾಂಡವಾಃ।
ನ ಲತಾ ವರ್ಧತೇ ಜಾತು ಮಹಾದ್ರುಮಮನಾಶ್ರಿತಾ ॥ 5-29-58 (32585)
ಸ್ಥಿತಾಃ ಶುಶ್ರೂಷಿತುಂ ಪಾರ್ಥಾಃ ಸ್ಥಿತಾ ಯೋದ್ಧುಮರಿಂದಮಾಃ।
ಯತ್ಕೃತ್ಯಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ತತ್ಕರೋತು ನರಾಧಿಪಃ ॥ 5-29-59 (32586)
ಸ್ಥಿತಾಃ ಶಮೇ ಮಹಾತ್ಮಾನಃ ಪಾಂಡವಾ ಧರ್ಮಚಾರಿಣಃ।
ಯೋಧಾಃ ಸಮರ್ಥಾಸ್ತದ್ವಿದ್ವನ್ನಾಚಕ್ಷೀಥಾ ಯಥಾತಥಂ ॥ ॥ 5-29-60 (32587)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-29-2 ಶಾಂಯತೇತಿ ವಚನಾದನ್ಯತ್ತಾನ್ಪ್ರತಿ ನ ಬ್ರೂಯಾಂ । ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಸಮಕ್ಷಂ ರಾಜ್ಞೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾಚ್ಚ ಏತದೇವ ಶೃಣೋಮಿ। ಅಹಂ ಚ ಏತನ್ಮನ್ಯೇ ಮಾನಯಾಮಿ ॥ 2 ॥ 5-29-3 ತತ್ರ ರಾಜ್ಯೇ ನಿಮಿತ್ತೇ। ಗೃದ್ಧಃ ಲಿಪ್ಸಾವಾನ್ । ಏವಂ ಸತಿ ಏಷಾಂ ಕೌರವಾಣಾಂ ಕಸ್ಮಾದ್ಧೇತೋಃ ಕಲಹಃ ನಾವಮೂರ್ಚ್ಛೇತ್ ॥ 3 ॥ 5-29-4 ವಿಚರಂ ವಿಚಲಿತಂ। ಪೂರಯತಃ ಪಾಲಯತಃ ॥ 4 ॥ 5-29-5 ಯಥಾಖ್ಯಾತಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಮನತಿಕ್ರಂಯ ಆವಸತಃ ಅಧಿತಿಷ್ಟತಃ ಸಾಧುವಿಲೋಪಂ ಧರ್ಮಲೋಪಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ ಕಸ್ಮಾದ್ಧೇತೋಃ ಆತ್ಥ ಉಕ್ತವಾನ್ ತ್ವಂ। ಅಸ್ಮಿನ್ವಿಧೌ ॥ 5 ॥ 5-29-17 ವ್ಯಾಯಚ್ಛಸೇ ನಿಗ್ರಹಂ ಕರೋಷಿ ॥ 17 ॥ 5-29-18 ವಿದ್ಯಾ ಧರ್ಮಃ ಶೌರ್ಯಂ ಚ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ ಪುಷ್ಕಲಮಸ್ತೀತಿ ನಾಯಮನ್ಯೇನ ಶಿಕ್ಷಣೀಯೋ ಜೇತುಂ ವಾ ಶಕ್ಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 18 ॥ 5-29-19 ಕೌರವಾಣಾಂ ಅವಧೇನ ಉಪಾಯಂ। ರಾಜ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಾವಿತಿ ಶೇಷಃ। ಏಷಾಂ ಏತೈಃ। ಭೀಮಸೇನಂ ಆರ್ಯೇ ವೃತ್ತೇ ಅಹಿಂಸಾಯಾಂ ನಿಗೃಹ್ಯ ಪುಣ್ಯಮೇವ ಕೃತಂ ಸ್ಯಾತ್ ॥ 19 ॥ 5-29-21 ಶಾಂಯಮೇವ ಶಮಃ ಕಾರ್ಯಏವೇತಿ ಮನ್ಯಸೇ ತರ್ಹಿ ಧರ್ಮಮಂತ್ರಂ ಧರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಂ ಯುದ್ಧಪಕ್ಷೇಽಸ್ತಿ ಉತ ಅಯುದ್ಧಪಕ್ಷೇ । ತಯೋರ್ಮಧ್ಯೇ ಯದೇವ ವಕ್ಷ್ಯಸಿ ತಥೈವ ತೇ ವಾಚಂ ಶ್ರೃಣೋಮಿ ಕರಿಷ್ಯಾಮೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 21 ॥ 5-29-26 ಸಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಅಧೀತ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ಯ ॥ 26 ॥ 5-29-29 ತಸ್ಮಾತ್ ರಾಜ್ಞಃ ಶ್ರೇಯಾನ್ ಪ್ರಶಸ್ತತರಃ ಅಭಿಜ್ಞಾತಃ ಜ್ಞಾನತಃ ಧರ್ಮತಶ್ಚ ಯದಿ ಕಶ್ಚಿದಸ್ತಿ ಸ ತಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಕರ್ಮಣಿ ಷಷ್ಠೀ। ಪ್ರಜಾಃ ದ್ರಷ್ಟುಂ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತುಮಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಅನುಶಿಷ್ಯನ್ ಅನುಶಾಸಿತುಮಿಚ್ಛತ್ ಏತನ್ಮದುಕ್ತಂ ಧರ್ಮಜಾತಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಽಸ್ತೀತಿ ಬುಧ್ಯೇತ್। ನಚ ತಸ್ಮಿನ್ನಸಾಧುಃ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಽಸಾಧುರಧರ್ಮೋ ನ ಚಾಸ್ತೀತ್ಯಪಿ ಬುಧ್ಯೇತ್ ॥ 29 ॥ 5-29-30 ಪರಭೂತೌ ಪರೈಶ್ವರ್ಯೇ ನೂಶಂಸಶ್ಚೋರಕಲ್ಪೋ ರಾಜಾ ವಿಧಿಪ್ರಕೋಷಾತ್ ದೈವಪ್ರಾತಕೂಲ್ಯಾತ್ ಗೃದ್ಧ್ಯೇತ್। ತತೋ ಹೇತೋಃ ರಾಜ್ಞಾಂ ಪರಸ್ಪರಂ ಯುದ್ಧಂ ಸಮಭವತ್ । ಕರ್ಮ ಯುದ್ಧಂ। ವರ್ಮ ಕವಚಂ। ಶಸ್ತ್ರಂ ಖಂಗಾದಿ ಧನುಶ್ಚೇತಿ॥ 30 ॥ 5-29-31 ಕುರುಭಿರ್ನಿಮಿತ್ತಭೂತೈರಯಂ ದೋಷಃ ವಂಜನಾರೂಪಃ ಪ್ರಾದುರ್ಭೂತಃ ॥ 31 ॥ 5-29-32 ಧರ್ಂಯಂ ಧರ್ಮಾದಾಗತಂ ಪಿತ್ರ್ಯಂ ರಾಜ್ಯಂ। ತದನ್ವಯಾಸ್ತದನುಸಾರಿಣಃ ॥ 32 ॥ 5-29-33 ಪೃಥತ್ಕ್ವಂ ಸ್ತೇನಾದನ್ಯತ್ವಂ ॥ 33 ॥ 5-29-34 ಏತಂ ಛಲೇನ ರಾಜ್ಯಾಪಹಾರಂ। ನಿವಿಷ್ಟಃ ವನವಾಸಾದೂರ್ಧ್ವಂ ರಾಜ್ಯಂ ಗ್ರಾಹ್ಯಮಿತಿ ಕೌರವೇಷು ನ್ಯಾಸರೂಪೇಣ ಸ್ಥಿತಃ ತಂ ಭಾಗಂ ನಃ ಅಸ್ಮಾಕಂ ಪರೇ ಕಸ್ಮಾತ್ ಆದದೀರನ್ ಗೃಹೀತವಂತಃ ॥ 34 ॥ 5-29-35 ಪದೇ ಪದನೀಯೇ ಅವಶ್ಯಗ್ರಾಹ್ಯೇ ಭಾಗೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ॥ 35 ॥ 5-29-37 ಕಾಮಾನುಗೇನ ರಜಸಾ। ಉಪರುದ್ಧಾಂ ಗೃಹಕರ್ಮತೋ ನಿರುದ್ಧಾಂ ॥ 37 ॥ 5-29-39 ಪ್ರಾತಿಲೋಂಯಾತ್ ಅಕ್ರಮೇಣ ॥ 39 ॥ 5-29-40 ಕಾರ್ಪಣ್ಯಾತ್ ದೈನ್ಯಾತ್ ॥ 40 ॥ 5-29-41 ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಧರ್ಮಂ ಉಪದೇಷ್ಟುಂ ಇಚ್ಛಸೇ ॥ 41 ॥ 5-29-47 ವಿಪನ್ನಂ ನಷ್ಟಂ ಸಮಾಧಾತಂ ಸಮೀಕರ್ತುಂ ॥ 47 ॥ 5-29-48 ಶಕೇಯಂ ಶಕ್ತಶ್ಚೇತ್ಸ್ಯಾಂ ॥ 48 ॥ 5-29-49 ಕಾವ್ಯಾಂ ಶೋಕ್ರೀಂ ॥ 49 ॥ 5-29-51 ರೌದ್ರಾಃ ಮರ್ಮಚ್ಛಿದಃ। ರೂಕ್ಷಾಃ ನಿಃಸ್ನೇಹಾಃ। ಭಾಷತೇ ದ್ಯೂತಾವಸಾನೇಽಭಾಷತ ॥ 51 ॥ 5-29-53 ಬ್ರಹ್ಮ ವೇದಃ ॥ 53 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 030
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.30. ಅಧ್ಯಾಯಃ 030
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನ ಗಮನಾಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾದ್ಯಾಮಂತ್ರಣಂ ॥ 1 ॥ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಸಂಜಯಂಪ್ರತಿ ಆಭೀಷ್ಮಂ ಆಖಂಜಕುಬ್ಜಂ ಸರ್ವೇಷು ಯಥಾಯೋಗ್ಯಂ ವಂದನಾದಿಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಸ್ಯ ಕುಶಲನಿವೇದನಚೋದನಂ ॥ 2 ॥ ತಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಸಂಧಿವಿಗ್ರಹಾನ್ಯತರಪಕ್ಷಸ್ವೀಕರಣಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾನಕಥನಚೋದನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-30-0 (32588)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-30-0x (3431)
ಆಮಂತ್ರಯೇ ತ್ವಾಂ ನರದೇವದೇವ
ಗಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಪಾಂಡವ ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇಽಸ್ತು।
ಕಚ್ಚಿನ್ನ ವಾಚಾ ವೃಜಿನಂ ಹಿ ಕಿಂಚಿ-
ದುಚ್ಚಾರಿತಂ ಮೇ ಮನಸೋಽಭಿಷಂಗಾತ್ ॥ 5-30-1 (32589)
ಜನಾರ್ದನಂ ಭೀಮಸೇನಾರ್ಜುನೌ ಚ
ಮಾದ್ರೀಸುತೌ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚೇಕಿತಾನಂ ।
ಆಮಂತ್ರ್ಯ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಶಿವಂ ಸುಖಂ ವಃ
ಸೌಂಯೇನ ಮಾಂ ಪಶ್ಯತ ಚಕ್ಷುಷಾ ನೃಪಾಃ ॥ 5-30-2 (32590)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-30-3x (3432)
ಅನುಜ್ಞಾತಃ ಸಂಜಯ ಸ್ವಸ್ತಿ ಗಚ್ಛ
ನ ನಃ ಸ್ಮರಸ್ಯಪ್ರಿಯಂ ಜಾತು ವಿದ್ವನ್।
ವಿದ್ಮಶ್ಚ ತ್ವಾಂ ತೇ ಚ ವಯಂ ಚ ಸರ್ವೇ
ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನಂ ಮಧ್ಯಗತಂ ಸಭಾಸ್ಥಂ ॥ 5-30-3 (32591)
ಆಪ್ತೋ ದೂತಃ ಸಂಜಯ ಸುಪ್ರಿಯೋಽಸಿ
ಕಲ್ಯಾಣವಾಕ್ ಶೀಲವಾಂಸ್ತೃಪ್ತಿಮಾಂಶ್ಚ।
ನ ಮುಹ್ಯೇಸ್ತ್ವಂ ಸಂಜಯ ಜಾತು ಮತ್ಯಾ
ನ ಚ ಕ್ರುದ್ಧ್ಯೇರುಚ್ಯಮಾನೋಽಪಿ ತತ್ತ್ವಂ ॥ 5-30-4 (32592)
ನ ಮರ್ಮಗಾಂ ಜಾತು ವಕ್ತಾಽಸಿ ರೂಕ್ಷಾಂ
ನೋಪಶ್ರುತಿಂ ಕಟುಕಾಂ ನೋತಿ ಶುಷ್ಕಾಂ।
ಧರ್ಮಾರಾಮಾಮರ್ಥವತೀಮಹಿಂಸ್ರಾ-
ಮೇತಾಂ ವಾಚಂ ತವ ಜಾನೀಮ ಸೂತ ॥ 5-30-5 (32593)
ತ್ವಮೇವ ನಃ ಪ್ರಿಯತಮೋಽಸಿ ದೂತ
ಇಹಾಗಚ್ಛೇದ್ವಿದುರೋ ವಾ ದ್ವಿತೀಯಃ।
ಅಭೀಕ್ಷ್ಣದೃಷ್ಟೋಽಸಿ ಪುರಾತನಸ್ತ್ವಂ
ಧನಂಜಯಸ್ಯಾತ್ಮಸಮಃ ಸಖಾಽಸಿ ॥ 5-30-6 (32594)
ಇತೋ ಗತ್ವಾ ಸಂಜಯ ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇವ
ಉಪಾತಿಷ್ಠೇಥಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಯೇ ತದರ್ಹಾಃ।
ವಿಶುದ್ಧವೀರ್ಯಾಶ್ಚರಣೋಪಪನ್ನಾಃ
ಕುಲೇ ಜಾತಾಃ ಸರ್ವಧರ್ಮಾಪಪನ್ನಾಃ ॥ 5-30-7 (32595)
ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಿನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಭಿಕ್ಷವಶ್ಚ
ತಪಸ್ವಿನೋ ಯೇ ಚ ನಿತ್ಯಾ ವನೇಷು ।
ಅಭಿವಾದ್ಯ ತಾನ್ಮದ್ವಚನೇನ ವೃದ್ಧಾಂ-
ಸ್ತಥೈವ ತಾನ್ಕುಶಲಂ ತಾತ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-8 (32596)
ಪುರೋಹಿತಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ರಾಜ್ಞ-
ಸ್ತಥಾಚಾರ್ಯಾನೃತ್ವಿಜೋ ಯೇ ಚ ತಸ್ಯ।
ತಾಂಶ್ಚೈವತ್ವಂ ಸಹಿತಾನ್ವೈ ಯಥಾವತ್
ಸಂಗಚ್ಛೇಥಾಃ ಕುಶಲೇನೈವ ಸೂತ ॥ 5-30-9 (32597)
ಅಶ್ರೋತ್ರಿಯಾ ಯೇ ಚ ವಸಂತಿ ವೃದ್ಧಾ
ಮನಸ್ವಿನಃ ಶೀಲಬಲೋಪಪನ್ನಾಃ ।
ಆಶಂಸಂತೋಽಸ್ಮಾಕಮನುಸ್ಮರಂತೋ
ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಧರ್ಮಮಾತ್ರಾಂ ಚರಂತಃ ॥ 5-30-10 (32598)
ಶ್ಲಾಘಸ್ವ ಮಾಂ ಕುಶಲಿನಂ ಸ್ಮ ತೇಭ್ಯೋ
ಹ್ಯನಾಮಯಂ ತಾತ ಪೃಚ್ಛೇರ್ಜಘನ್ಯಂ।
ಯೇ ಜೀವ್ತಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ರಾಷ್ಟ್ರೇ
ಪಶೂಂಶ್ಚ ಯೇ ಪಾಲಯಂತೋ ವಸಂತಿ।
` ಕೃಷೀವಲಾ ಬಿಭ್ರತಿ ಯೇ ಚ ಲೋಕಂ
ತೇಷಾಂ ಸರ್ವಷಾಂ ಕುಶಲಂ ಸ್ಮ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥' 5-30-11 (32599)
ಆಚಾರ್ಯ ಇಷ್ಟೋ ನಯಗೋ ವಿಧೇಯೋ
ವೇದಾನಭೀಪ್ಸನ್ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಚಚಾರ।
ಯೋಽಸ್ತ್ರಂ ಚತುಷ್ಪಾತ್ಪುನರೇವ ಚಕ್ರೇ
ದ್ರೋಣಃ ಪ್ರಸನ್ನೋಽಭಿವಾದ್ಯಸ್ತ್ವಯಾಸೌ ॥ 5-30-12 (32600)
ಅಧೀತವಿದ್ಯಶ್ಚರಣೋಪಪನ್ನೋ
ಯೋಽಸ್ತ್ರಂ ಚತುಷ್ಪಾತ್ಪುನರೇವ ಚಕ್ರೇ।
ಗಂಧರ್ವಪುತ್ರಪ್ರತಿಮಂ ತರಸ್ವಿನಂ
ತಮಶ್ವತ್ಥಾಮಾನಂ ಕುಶಲಂ ಸ್ಮ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-13 (32601)
ಶಾರದ್ವತಸ್ಯಾವಸಥಂ ಸ್ಮ ಗತ್ವಾ
ಮಹಾರಥಸ್ಯಾತ್ಮವಿದಾಂ ವರಸ್ಯ।
ತ್ವಂ ಮಾಮಭೀಕ್ಷ್ಣಂ ಪರಿಕೀರ್ತಯನ್ವೈ
ಕೃಪಸ್ಯ ಪಾದೌ ಸಂಜಯ ಪಾಣಿನಾ ಸ್ಪೃಶೇಃ ॥ 5-30-14 (32602)
ಯಸ್ಮಿನ್ಶೌರ್ಯಮಾನೃಶಂಸ್ಯಂ ತಪಶ್ಚ
ಪ್ರಜ್ಞಾ ಶೀಲಂ ಶ್ರುತರೂಪೇ ಧೃತಿಶ್ಚ।
ಪಾದೌ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಕುರುಸತ್ತಮಸ್ಯ
ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಮಾಂ ತತ್ರ ನಿವೇದಯೇಥಾಃ ॥ 5-30-15 (32603)
ಪ್ರಜ್ಞಾಚಕ್ಷುರ್ಯಃ ಪ್ರಣೇತಾ ಕುರೂಣಾಂ
ಬಹುಶ್ರುತೋ ವೃದ್ಧಸೇವೀ ಮನೀಷೀ।
ತಸ್ಮೈ ರಾಜ್ಞೇ ಸ್ಥವಿರಾಯಾಭಿವಾದ್ಯ
ಆಚಕ್ಷೀಥಾಃ ಸಂಜಯ ಮಾಮರೋಗಂ ॥ 5-30-16 (32604)
ಜ್ಯೇಷ್ಠಃ ಪುತ್ರೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಮಂದೋ
ಮೂರ್ಖಃ ಶಠಃ ಸಂಜಯ ಪಾಪಶೀಲಃ।
ಯಸ್ಯಾಪವಾದಃ ಪೃಥಿವೀಂ ಯಾತಿ ಸರ್ವಾಂ
ಸುಯೋಧನಂ ಕುಶಲಂ ತಾತ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-17 (32605)
ಭ್ರಾತಾ ಕನೀಯಾನಪಿ ತಸ್ಯ ಮಂದ-
ಸ್ತಥಾಶೀಲಃ ಸಂಜಯ ಸೋಪಿ ಶಶ್ವತ್।
ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಶೂರತಮಃ ಕುರೂಣಾಂ
ದುಃಶಾಸನಃ ಕುಶಲಂ ತಾತ ವಾಚ್ಯಃ ॥ 5-30-18 (32606)
ಯಸ್ಯ ಕಾಮೋ ವರ್ತತೇ ನಿತ್ಯಮೇವ
ನಾನ್ಯಃ ಶಮಾದ್ಭಾರತಾನಾಮಿತಿ ಸ್ಮ।
ಸ ಬಾಹ್ಲಿಕಾನಾಮೃಷಭೋ ಮನೀಷೀ
ಪುನರ್ಯಥಾ ಮಾಽಭಿವದೇತ್ಪ್ರಸನ್ನಃ ॥ 5-30-19 (32607)
` ಭೂರಿಶ್ರವಾಸ್ತಾತ ನಿಪಾತಯೋಧೀ
ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ರಥಿನಾಮುತ್ತಮೋಽಗ್ರ್ಯಃ ।
ಗತ್ವಾ ಸ್ಮ ತಂ ಮದ್ವಚನೇನ ಬ್ರೂಯಾಃ
ಶಲ್ಯಂ ತಥಾ ಮದ್ವಚನಾತ್ಪ್ರತೀತಃ ॥ 5-30-20 (32608)
ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ರಥಿನಾಮುತ್ತಮೋಽಗ್ರ್ಯಃ
ಸಮಃ ಶಲೋ ರಕ್ಷಿತಾ ಪೃಷ್ಠಮಸ್ಯ।
ಹೀನಿಷೇವೋ ದೇವಿತಾ ಯೋ ಮತಾಕ್ಷಃ
ಸತ್ಯವ್ರತಃ ಪುರುಮಿತ್ರೋ ಜಯಶ್ಚ।
ಯೇ ಪ್ರಸ್ಥಾನಂ ತತ್ರ ಮೇ ನಾಭ್ಯನಂದಂ-
ಸ್ತೇಷಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕುಶಲಂ ತಾತ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥' 5-30-21 (32609)
ಗುಣೈರನೇಕೈಃ ಪ್ರವರೈಶ್ಚ ಯುಕ್ತೋ
ವಿಜ್ಞಾನವಾನ್ನೈವ ಚ ನಿಷ್ಠುರೋ ಯಃ।
ಸ್ನೇಹಾದಮರ್ಷಂ ಸಹತೇ ಸದೈವ
ಸ ಸೋಮದತ್ತಃ ಪೂಜನೀಯೋ ಮತೋ ಮೇ॥ 5-30-22 (32610)
ಅರ್ಹತ್ತಮಃ ಕುರುಷು ಸೌಮದತ್ತಿಃ
ಸ ನೋ ಭ್ರಾತಾ ಸಂಜಯ ಮತ್ಸಖಾ ಚ।
ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ರಥಿನಾಮುತ್ತಮೋಽರ್ಹಃ
ಸಹಾಮಾತ್ಯಃ ಕುಶಲಂ ತಸ್ಯ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-23 (32611)
ಯೇ ಚೈವಾನ್ಯೇ ಕುರುಮುಖ್ಯಾ ಯುವಾನಃ
ಪುತ್ರಾಃ ಪೌತ್ರಾ ಭ್ರಾತರಶ್ಚೈವ ಯೇ ನಃ।
ಯಂಯಮೇಷಾಂ ಮನ್ಯಸೇ ಯೇನ ಯೋಗ್ಯಂ
ತತ್ತತ್ಪ್ರೋಚ್ಯಾನಾಮಯಂ ಸೂತ ವಾಚ್ಯಾಃ ॥ 5-30-24 (32612)
ಯೇ ರಾಜಾನಃ ಪಾಂಡವಾಯೋಧನಾಯ
ಸಮಾನೀತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಕೇಚಿತ್।
ವಶಾತಯಃ ಸಾಲ್ವಕಾಃ ಕೇಕಯಾಶ್ಚ
ತಥಾಂಬಷ್ಠಾ ಯೇ ತ್ರಿಗರ್ತಾಶ್ಚ ಮುಖ್ಯಾಃ ॥ 5-30-25 (32613)
ಪ್ರಾಚ್ಯೋದೀಚ್ಯಾ ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯಾತ್ಯಾಶ್ಚ ಶೂರಾ-
ಸ್ತಥಾ ಪ್ರತೀಚ್ಯಾಃ ಪಾರ್ವತೀಯಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ।
ಅನೃಶಂಸಾಃ ಶೀಲವೃತ್ತೋಪುನ್ನಾ-
ಸ್ತೇಷಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕುಶಲಂ ಸೂತ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-26 (32614)
ಹಸ್ತ್ಯಾರೋಹಾ ರಥಿನಃ ಸಾದಿನಶ್ಚ
ಪದಾತಯಶ್ಚಾರ್ಯಸಂಘಾ ಮಹಾಂತಃ।
ಆಖ್ಯಾಯ ಮಾಂ ಕುಶಲಿನಂ ಸ್ಮ ನಿತ್ಯ-
ಮನಾಮಯಂ ಪರಿಪೃಚ್ಛೇಃ ಸಮಗ್ರಾನ್ ॥ 5-30-27 (32615)
ತಥಾ ರಾಜ್ಞೋ ಹ್ಯರ್ಥಯುಕ್ತಾನಮಾತ್ಯಾನ್
ದೌವಾರಿಕಾನ್ಯೇ ಚ ಸೇನಾಂ ನಯಂತಿ।
ಆಯವ್ಯಯಂ ಯೇ ಗಮಯಂತಿ ನಿತ್ಯ-
ಮರ್ಥಾಂಶ್ಚ ಯೇ ಮಹತಶ್ಚಿಂತಯಂತಿ ॥ 5-30-28 (32616)
ವೃಂದಾರಕಂ ಕುರುಮಧ್ಯೇಷ್ವಮೂಢಂ
ಮಹಾಪ್ರಜ್ಞಂ ಸರ್ವಧರ್ಮೋಪಪನ್ನಂ ।
ನ ತಸ್ಯ ಯುದ್ಧಂ ರೋಚತೇ ವೈ ಕದಾಚಿ-
ದ್ವೈಶ್ಯಾಪುತ್ರಂ ಕುಶಲಂ ತಾತ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-29 (32617)
ನಿಕರ್ತನೇ ದೇವನೇ ಯೋಽದ್ವಿತೀಯ-
ಶ್ಛನ್ನೋಪಧಃ ಸಾಧುದೇವೀ ಮತಾಕ್ಷಃ।
ಯೋ ದುರ್ಜಯೋ ದೇವರಥೇನ ಸಂಖ್ಯೇ
ಸ ಚಿತ್ರಸೇನಃ ಕುಶಲಂ ತಾತ ವಾಚ್ಯಃ ॥ 5-30-30 (32618)
ಗಾಂಧಾರರಾಜಃ ಶಕುನಿಃ ಪಾರ್ವತೀಯೋ
ನಿಕರ್ತನೇ ಯೋಽದ್ವಿತೀಯೋಽಕ್ಷದೇವೀ।
ಮಾನಂ ಕುರ್ವಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೂತ
ಮಿಥ್ಯಾಬುದ್ಧೇಃ ಕುಶಲಂ ತಾತ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-31 (32619)
ಯಃ ಪಾಂಡವಾನೇಕರಥೇನ ವೀರಃ
ಸಮುತ್ಸಹತ್ಯಪ್ರಧೃಪ್ಯಾನ್ವಿಜೇತುಂ ।
ಯೋ ಮುಹ್ಯತಾಂ ಮೋಹಯಿತಾಽದ್ವಿತೀಯೋ
ವೈಕರ್ತನಃ ಕುಶಲಂ ತಸ್ಯ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-32 (32620)
ಸ ಏವ ಭಕ್ತಃ ಸ ಗುರುಃ ಸ ಭರ್ತಾ
ಸ ವೈ ಪಿತಾ ಸ ಚ ಮಾತಾ ಸುಹೃಚ್ಚ।
ಅಗಾಧಬುದ್ಧಿರ್ವಿದುರೋ ದೀರ್ಘದರ್ಶೀ
ಸ ನೋ ಮಂತ್ರೀ ಕುಶಲಂ ತಂ ಸ್ಮ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-33 (32621)
ವೃದ್ಧಾಃ ಸ್ತ್ರಿಯೋ ಯಾಶ್ಚ ಗುಣೋಪಪನ್ನಾ
ಜ್ಞಾಯಂತೇ ನಃ ಸಂಜಯ ಮಾತರಸ್ತಾಃ।
ತಾಭಿಃ ಸರ್ವಾಭಿಃ ಸಹಿತಾಭಿಃ ಸಮೇತ್ಯ
ಸ್ತ್ರೀಭಿಃ ಸವೃದ್ಧಾಭಿರಭಿವಾದಂ ವದೇಥಾಃ ॥ 5-30-34 (32622)
ಕಚ್ಚಿತ್ಪುತ್ರಾ ಜೀವಪುತ್ರಾಃ ಸುಸಂಯ-
ಗ್ವರ್ತಂತೇ ವೋ ವೃತ್ತಿಮನೃಶಂಸರೂಪಾಃ ।
ಇತಿ ಸ್ಮೋತ್ಕಾ ಸಂಜಯ ಬ್ರೂಹಿ ಪಶ್ಚಾ-
ದಜಾತಶತ್ರುಃ ಕುಶಲೀ ಸಪುತ್ರಃ ॥ 5-30-35 (32623)
ರಾಜ್ಞೋ ಭಾರ್ಯಾಃ ಸಂಜಯ ವೇತ್ಥ ತತ್ರ
ತಾಸಾಂ ಸರ್ವಾಸಾಂ ಕುಶಲಂ ತಾತ ಪೃಚ್ಛೇಃ ।
ಸುಸಂಗುಪ್ತಾಃ ಸುರಭಯೋಽನವದ್ಯಾಃ
ಕಚ್ಚಿದ್ಗೃಹಾನಾವಸಥಾಪ್ರಮತ್ತಾಃ ॥ 5-30-36 (32624)
ಕಚ್ಚಿದ್ವೃತ್ತಿಂ ಶ್ವಶುರೇಷು ಭದ್ರಾಃ
ಕಲ್ಯಾಣೀಂ ವರ್ತಧ್ವಮನೃಶಂಸರೂಪಾಂ।
ಯಥಾ ಚ ವಃ ಸ್ಯುಃ ಪತಯೋಽನುಕೂಲಾ-
ಸ್ತಥಾ ವೃತ್ತಿಮಾತ್ಮನಃ ಸ್ಥಾಪಯಧ್ವಂ ॥ 5-30-37 (32625)
ಯಾ ನಃ ಸ್ನುಷಾಃ ಸಂಜಯ ವೇತ್ಥ ತತ್ರ
ಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಕುಲೇಭ್ಯಶ್ಚ ಗುಣೋಪಪನ್ನಾಃ।
ಪ್ರಜಾವತ್ಯೋ ಬ್ರೂಹಿ ಸಮೇತ್ಯ ತಾಶ್ಚ
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ವೋಽಭ್ಯವದತ್ಪ್ರಸನ್ನಃ ॥ 5-30-38 (32626)
ಕನ್ಯಾಃ ಸ್ವಜೇಥಾಃ ಸದನೇಷು ಸಂಜಯ
ಅನಾಮಯಂ ಮದ್ವಚನೇನ ಪೃಷ್ಟ್ವಾ।
ಕಲ್ಯಾಣಾ ವಃ ಸಂತು ಪತಯೋಽನುಕೂಲಾ
ಯೂಯಂ ಪತೀನಾಂ ಭವತಾನುಕೂಲಾಃ ॥ 5-30-39 (32627)
ಅಲಂಕೃತಾ ವಸ್ತ್ರವತ್ಯಃ ಸುಗಂಧಾ
ಅಬೀಭತ್ಸಾಃ ಸುಖಿತಾ ಭೋಗವತ್ಯಃ।
ಲಘು ಯಾಸಾಂ ದರ್ಶನಂ ವಾಕ್ವ ಲಘ್ವೀ
ವೇಶಸ್ತ್ರಿಯಃ ಕುಶಲಂ ತಾತ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-40 (32628)
ದಾಸ್ಯಃ ಸ್ಯುರ್ಯಾ ಯೇ ಚ ದಾಸಾಃ ಕುರೂಣಾಂ
ತದಾಶ್ರಯಾ ಬಹವಃ ಕುಬ್ಜಖಂಜಾಃ।
ಆಖ್ಯಾಯ ಮಾಂ ಕುಶಲಿನಂ ಸ್ಮ ತೇಭ್ಯೋ-
ಽಪ್ಯನಾಮಯಂ ಪರಿಪೃಚ್ಛೇರ್ಜಘನ್ಯಂ । 5-30-41 (32629)
ಕಚ್ಚಿದ್ವೃತ್ತಿಂ ವರ್ತತೇ ವೈ ಪುರಾಣೀಂ
ಕಚ್ಚಿದ್ಭೋಗಾಂದಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ದದಾತಿ।
ಅಂಗಹೀನಾನ್ಕೃಪಣಾನ್ವಾಮನಾನ್ವಾ
ಯಾನಾನೃಶಂಸ್ಯಾದ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಬಿಭರ್ತಿ ॥ 5-30-42 (32630)
ಅಂಧಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ಬಧಿರಾಸ್ತಥೈವ
ಹಸ್ತಾಜೀವಾ ಬಹವೋ ಯೇಽತ್ರ ಸಂತಿ।
ಆಖ್ಯಾಯ ಮಾಂ ಕುಶಲಿನಂ ಸ್ಮ ತೇಭ್ಯೋ-
ಽಪ್ಯನಾಮಯಂ ಪರಿಪೃಚ್ಛೇರ್ಜಘನ್ಯಂ ॥ 5-30-43 (32631)
ಮಾ ಭೈಷ್ಟ ದುಃಖೇನ ಕುಜೀವಿತೇನ
ನೂನಂ ಕೃತಂ ಪರಲೋಕೇಷು ಪಾಪಂ।
ನಿಗೃಹ್ಯ ಶತ್ರೂನ್ಸುಹೃದೋಽನುಗೃಹ್ಯ
ವಾಸೋಭಿರನ್ನೇನ ಚ ವೋ ಭರಿಷ್ಯೇ ॥ 5-30-44 (32632)
` ನ ಚಾಪ್ಯೇತಚ್ಛಕ್ಯಮೇಕೇನ ವಕ್ತುಂ
ನಾನಾದೇಶಾ ಬಹವೋ ಜಾತಿಸಂಘಾಃ।
ವಿಪ್ರೋಷಿತೋ ಬಾಲವದ್ದ್ರಷ್ಟುಮಿಚ್ಛ-
ನ್ನಮಸ್ಯೇಽಹಂ ಸಂಜಯ ಭೈಮಸೇನಾನ್।
ತೇ ಮೇ ಯಥಾ ವಾಚಮಿಮಾಂ ಯಥೋಕ್ತಾಂ
ತ್ವಯೋಚ್ಯಮಾನಾಂ ಶ್ರೃಣುಯುಕ್ತಥಾ ಕುರು ॥ 5-30-45 (32633)
ಸಂತ್ಯೇವ ಮೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಃ ಕೃತಾನಿ
ಭಾವೀನ್ಯಥೋ ನೋ ಬತ ವರ್ತಯಂತಿ ।
ತಾನ್ಪಶ್ಯಾಮಿ ಯುಕ್ತರೂಪಾಂಸ್ತಥೈವ
ತಾಮೇವ ಸಿದ್ಧಿಂ ಶ್ರಾವಯೇಥಾ ನೃಪಂ ತಂ ॥ 5-30-46 (32634)
ಯೇ ಚಾನಾಥಾ ದುರ್ಬಲಾಃ ಸರ್ವಕಾಲ-
ಮಾತ್ಮನ್ಯೇವ ಪ್ರಯತಂತೇಽಥ ಮೂಢಾಃ।
ತಾಂಶ್ಚಾಪಿ ತ್ವಂ ಕೃಪಣಾನ್ಸರ್ವಥೈವ
ಹ್ಯಸ್ಮದ್ವಾಕ್ಯಾತ್ಕುಶಲಂ ತಾತ ಪೃಚ್ಛೇಃ ॥ 5-30-47 (32635)
ಯೇ ಚಾಪ್ಯನ್ಯೇ ಸಂಶ್ರಿತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ-
ನ್ನಾನಾದಿಗ್ಭ್ಯೋಽಭ್ಯಾಗತಾಃ ಸೂತಪುತ್ರ ।
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಾಂಶ್ಚೈವಾರ್ಹತಶ್ಚಾಪಿ ಸರ್ವಾ-
ನ್ಸಂಪೃಚ್ಛೇಥಾಃ ಕುಶಲಂ ಚಾವ್ಯಯಂ ಚ ॥ 5-30-48 (32636)
ಏವಂ ಸರ್ವಾನಾಗತಾಭ್ಯಾಗತಾಂಶ್ಚ
ರಾಜ್ಞೋ ದೂತಾನ್ಸರ್ವದಿಗ್ಭ್ಯೋಭ್ಯುಪೇತಾನ್ ।
ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಸರ್ವಾನ್ಕುಶಲಂ ತಾಂಶ್ಚ ಸೂತ
ಪಶ್ಚಾದಹಂ ಕುಶಲೀ ತೇಷು ವಾಚ್ಯಃ ॥ 5-30-49 (32637)
ನ ಹೀದೃಶಾಃ ಸಂತ್ಯಪರೇ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ
ಯೇ ಯೋಧಕಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಲಬ್ಧಾಃ।
ಧರ್ಮಸ್ತು ನಿತ್ಯೋ ಮಮ ಧರ್ಮ ಏವ
ಮಹಾಬಲಃ ಶತ್ರುನಿಬರ್ಹಣಾಯ ॥ 5-30-50 (32638)
ಇದಂ ಪುನರ್ವಚನಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ
ಸುಯೋಧನಂ ಸಂಜಯ ಶ್ರಾವಯೇಥಾಃ ।
ಯಸ್ತೇ ಶರೀರೇ ಹೃದಯಂ ದುನೋತಿ
ಕಾಮಃ ಕುರೂನಸಪತ್ನೋಽನುಶಿಷ್ಯಾಂ ॥ 5-30-51 (32639)
ನ ವಿದ್ಯತೇ ಯುಕ್ತಿರೇತಸ್ಯ ಕಾಚಿ-
ನ್ನೈವಂ ವಿಧಾಸ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ಪ್ರಿಯಂ ತೇ।
ದದಸ್ವ ವಾ ಶಕ್ರಪುರೀಂ ಮಮೈವ
ಯುಧ್ವಸ್ವ ವಾ ಭಾರತಮುಖ್ಯವೀರ ॥ ॥ 5-30-52 (32640)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-30-1 ಅಭಿಷಂಗಾತ್ ಆವೇಶಾತ್ ॥ 5-30-5 ಉಪಶ್ರುತಿಂ ವಾರ್ತಾಂ। ರೂಕ್ಷಾಂ ಮರ್ಮಗಾಂ। ಕಟುಕಾಂ ನೀರಸಾಂ ॥ 5 ॥ 5-30-7 ಚರಣಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣಾಧ್ಯಯನಂ ॥ 5-30-10 ಅಶ್ರೋತ್ರಿಯಾಃ ಅತ್ರೈವರ್ಣಿಕಾಃ ಶೂದ್ರಾದಯಃ। ಧರ್ಮಮಾತ್ರಾಂ ಧರ್ಮಲೇಶಂ ಜರಂತಃ ॥ 5-30-11 ಶ್ಲಾಘ್ಯಸ್ವ ಸ್ತುಹಿ। ಜಘನ್ಯಂ ಪಶ್ಚಾತೇಭ್ಯಸ್ತೇಷಾಂ ಅನಾಮಯಂ ಪೃಚ್ಛೇಃ। ವ್ಯವಹಾರೇಣ ವಾಣಿಜ್ಯಾದಿನಾ ಪಾಲಯಂತಃ ಸ್ಥಾನಾಧಿಕಾರಿಣಃ ॥ 5-30-12 ಚತುಷ್ಪಾತ್ ಮಂತ್ರ ಉಪಚಾರಃ ಪ್ರಯೋಗಃ ಸಂಹಾರಶ್ಚೇತಿ ಚತ್ವಾರಃ ಪಾದಾ ಅಸ್ಥೇತಿ ಅಸ್ತ್ರಂ ॥ 5-30-13 ಗಂಧರ್ವೇತಿ ಸೌಂದರ್ಯಂ ಸಂಗೀತಂ ಚ ತಸ್ಮಿನ್ ದ್ಯೋತಿತಂ ॥ 5-30-25 ಪಾಂಡವಾಯೋಧನಾಯ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಯುದ್ಧಾಯ ॥ 5-30-29 ವೃಂದಾರಕಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ॥ 5-30-30 ನಿಕರ್ತನೇಽರ್ಥಾಪಹಾರೇ । ಛನ್ನೋಪಧೋ ಗುಪ್ತಛಲಃ ॥ 5-30-32 ಮುಹ್ಯತಾಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ॥ 5-30-40 ಶೀಘ್ರಹಾರಿ। ವೇಶಸ್ತ್ರಿಯೋ ವೇಶ್ಯಾಃ ॥ 5-30-44 ಶತ್ರೂನ್ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ ನಿಗೃಹ್ಯ ವಃ ಯುಷ್ಮಾನ್ ಭರಿಷ್ಯೇ ಪೋಷಯಿಷ್ಯೇ ಇತಿ ಬ್ರೂಯಾ ಇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 44 । 5-30-46 ಮೇ ಮಯಾ ಕೃತಾನಿ ವತ್ಸರದೇಯಾನಿ ನೋ ವರ್ತಯಂತಿ ನ ಚಾಲಯಂತಿ। ತ್ವದೀಯಾ ಅಧಿಕಾರಿಣಃ ತಾನ್ಯಹಂ ಯಥಾ ಯಥಾವತ್ಪಶ್ಯಮಿ ತಥೈವ ತಾಂ ಸಿದ್ಧಿಂ ತ್ವದ್ದತ್ತಂ ಸಂಯಕ್ ಪರಿಪಾಲಯಾಮೀತಿ ದೂತದ್ವಾರಾ ಮಾಂ ಶ್ರಾವಯೇಥಾ ಇತಿ ತಂ ನೃಪಂ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಬ್ರೃಹೀತಿ ಶೇಷಃ ॥ 46 ॥ 5-30-47 ಆತ್ಮನ್ಯೇವ ಪ್ರಯತಂತೇ ನ ತು ಕರ್ತುಂ ಶಕ್ನುವಂತಿ ॥ 5-30-50 ನಿತ್ಯಃ ಅವಿನಾಶಿಫಲಃ ॥ 50 ॥ 5-30-52 ಯುಕ್ತಿಃ ಸಂಭಾವನಾ ಏತಸ್ಯಾರ್ಥಸ್ಯ ನ ವಿದ್ಯತೇ। ಶಕ್ರಪುರೀಂ ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥಂ ॥ 52 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 031
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.31. ಅಧ್ಯಾಯಃ 031
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಸಂಜಯಂಪ್ರತಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಭೀಷ್ಮಯೋರಭಿವಾದನಪೂರ್ವಕಂ ಸಂಧಿಕರಣವಿಜ್ಞಾಪನನಿವೇದನಚೋದನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ತತ್ಕೃತಾನಯೋಪೇಕ್ಷಣಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಗ್ರಾಮಪಂಚಕದಾನೇನ ಸಂಧಿಕರಣಸಂದೇಶಃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-31-0 (32641)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-31-0x (3433)
ಉತ ಸಂತಮಸಂತಂ ವಾ ಬಾಲಂ ವೃದ್ಧಂ ಚ ಸಂಜಯ।
ಉತಾಬಲಂ ಬಲೀಯಾಂಸಂ ಧಾತಾ ಪ್ರಕುರುತೇ ವಶೇ ॥ 5-31-1 (32642)
ಉತ ಬಾಲಾಯ ಪಾಂಡಿತ್ಯಂ ಪಂಡಿತಾಯೋತ ಬಾಲತಾಂ।
ದದಾತಿ ಸರ್ವಮೀಶಾನಃ ಪುರಸ್ತಾಚ್ಛುಕ್ರಮುಚ್ಚರನ್ ॥ 5-31-2 (32643)
ಬಲಂ ಜಿಜ್ಞಾಸಮಾನಸ್ಯ ಆಚಕ್ಷೀಥಾ ಯಥಾತಥಂ।
ಅಥ ಮಂತ್ರ ಮಂತ್ರಯಿತ್ವಾ ಯಾಥಾತಥ್ಯೇನ ಹೃಷ್ಟವತ್ ॥ 5-31-3 (32644)
ಗಾವಲ್ಗಣೇ ಕುರೂನ್ಗತ್ವಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಮಹಾಬಲಂ ।
ಅಭಿವಾದ್ಯೋಪಸಂಗೃಹ್ಯ ತತಃ ಪೃಚ್ಛೇರನಾಮಯಂ ॥ 5-31-4 (32645)
ಬ್ರೂಯಾಶ್ಚೈನಂ ತ್ವಮಾಸೀನಂ ಕುರುಭಿಃ ಪರಿವಾರಿತಂ ।
ತವೈವ ರಾಜನ್ವೀರ್ಯೇಣ ಸುಖಂ ಜೀವಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-31-5 (32646)
ತವ ಪ್ರಸಾದಾದ್ಬಾಲಾಸ್ತೇ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ರಾಜ್ಯಮರಿಂದಮ।
ರಾಜ್ಯೇ ತಾನ್ಸ್ಥಾಪಯಿತ್ವಾಽಗ್ರೇ ನೋಪೇಕ್ಷಸ್ವ ವಿನಶ್ಯತಃ ॥ 5-31-6 (32647)
ಸರ್ವಮಪ್ಯೇತದೇಕಸ್ಯ ನಾಲಂ ಸಂಜಯ ಕಸ್ಯಚಿತ್ ।
ತಾತ ಸಂಹತ್ಯ ಜೀವಾಮೋ ದ್ವಿಷತಾಂ ಮಾ ವಶಂ ಗಮಃ ॥ 5-31-7 (32648)
ತಥಾ ಭೀಷ್ಮಂ ಶಾಂತನವಂ ಭಾರತಾನಾಂ ಪಿತಾಮಹಂ।
ಶಿರಸಾಽಭಿವದೇಥಾಸ್ತ್ವಂ ಮಮ ನಾಮ ಪ್ರಕೀರ್ತಯನ್ ॥ 5-31-8 (32649)
ಅಭಿವಾದ್ಯ ಚ ವಕ್ತವ್ಯಸ್ತತೋಽಸ್ಮಾಕಂ ಪಿತಾಮಹಃ ।
ಭವತಾ ಶಂತನೋರ್ವಂಶೋ ನಿಮಗ್ನಃ ಪುನರುದ್ಧೃತಃ ॥ 5-31-9 (32650)
ಸ ತ್ವಂ ಕುರು ತಥಾ ತಾತ ಸ್ವಮತೇನ ಪಿತಾಮಹ ।
ಯಥಾ ಜೀವಂತಿ ತೇ ಪೌತ್ರಾಃ ಪ್ರೀತಿಮಂತಃ ಪರಸ್ಪರಂ ॥ 5-31-10 (32651)
ತಥೈವ ವಿದುರಂ ಬ್ರೂಯಾಃ ಕುರೂಣಾಂ ಮಂತ್ರಧಾರಿಣಂ।
ಅಯುದ್ಧಂ ಸೌಂಯ ಭಾಷಸ್ವ ಹಿತಕಾಮೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ ॥ 5-31-11 (32652)
ಅಥ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಬ್ರೂಯಾ ರಾಜಪುತ್ರಮಮರ್ಷಣಂ।
ಮಧ್ಯೇ ಕುರೂಣಾಮಾಸೀನಮನುನೀಯ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-31-12 (32653)
ಅಪಾಪಾಂ ಯದುಪೈಕ್ಷಸ್ತ್ವಂ ಕೃಷ್ಣಾಮೇತಾಂ ಸಭಾಗತಾಂ ।
ತದ್ದುಃಖಮತಿತಿಕ್ಷಾಮ ಮಾ ವಧೀಷ್ಮ ಕುರೂನಿತಿ ॥ 5-31-13 (32654)
ಏವಂ ಪೂರ್ವಾಪರಾನ್ಕ್ಲೇಶಾನತಿತಿಕ್ಷಂತ ಪಾಂಡವಾಃ।
ಬಲೀಯಾಂಸೋಽಪಿ ಸಂತೋ ಯತ್ತತ್ಸರ್ವಂ ಕುರವೋ ವಿದುಃ ॥ 5-31-14 (32655)
ಯನ್ನಃ ಪ್ರವ್ರಾಜಯೇಃ ಸೌಂಯ ಅಜಿನೈಃ ಪ್ರತಿವಾಸಿತಾನ್।
ತದ್ದುಃಖಮತಿತಿಕ್ಷಾಮ ಮಾ ವಧೀಷಯ ಕುರೂನಿತಿ ॥ 5-31-15 (32656)
ಯತ್ಕುಂತೀಂ ಸಮತಿಕ್ರಂಯ ಕೃಷ್ಣಾಂ ಕೇಶೇಷ್ವಧರ್ಷಯತ್।
ದುಃಶಾಸನಸ್ತೇಽನುಮತೇ ತಚ್ಚಾಸ್ಮಾಭಿರುಪೇಕ್ಷಿತಂ ॥ 5-31-16 (32657)
ಅಥೋಚಿತಂ ಸ್ವಕಂ ಭಾಗಂ ಲಭೇಮಹಿ ಪರಂತಪ।
ನಿವರ್ತಯ ಪರದ್ರವ್ಯಾದ್ಬುದ್ಧಿಂ ಗೃದ್ಧಾಂ ನರರ್ಷಭ ॥ 5-31-17 (32658)
ಶಾಂತಿರೇವಂ ಭವೇದ್ರಾಜನ್ಪ್ರೀತಿಶ್ಚೈವ ಪರಸ್ಪರಂ ।
ರಾಜ್ಯೈಕದೇಶಮಪಿ ನಃ ಪ್ರಯಚ್ಛ ಶಮಮಿಚ್ಛತಾಂ ॥ 5-31-18 (32659)
ಅವಿಸ್ಥಲಂ ವೃಕಸ್ಥಲಂ ಮಾಕಂದೀಂ ವಾರಣಾವತಂ।
ಅವಸಾನಂ ಭವತ್ವತ್ರ ಕಿಂಚಿದೇಕಂ ಚ ಪಂಚಮಂ ॥ 5-31-19 (32660)
ಭ್ರಾತೄಣಾಂ ದೇಹಿ ಪಂಚಾನಾಂ ಪಂಚ ಗ್ರಾಮಾನ್ಸುಯೋಧನ।
ಶಾಂತಿರ್ನೋಸ್ತು ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಜ್ಞಾತಿಭಿಃ ಸಹ ಸಂಜಯ॥ 5-31-20 (32661)
ಭ್ರಾತಾ ಭ್ರಾತರಮನ್ವೇತು ಪಿತಾ ಪುತ್ರೇಣ ಯುಜ್ಯತಾಂ।
ಸ್ಮಯಮಾನಾಃ ಸಮಾಯಾಂತು ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಕುರುಭಿಃ ಸಹ ॥ 5-31-21 (32662)
ಅಕ್ಷತಾನ್ಕುರು ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಪಶ್ಯೇಯಮಿತಿ ಕಾಮಯೇ।
ಸರ್ವೇ ಸುಮನಸಸ್ತಾತ ಶಾಂಯಾಯ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-31-22 (32663)
ಅಲಮೇವ ಶಮಾಯಾಸ್ಮಿ ತಥಾ ಯುದ್ಧಾಯ ಸಂಜಯ।
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯೋರಲಂ ಚಾಹಂ ಮೃದವೇ ದಾರುಣಾಯ ಚ ॥ ॥ 5-31-23 (32664)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-31-1 ಸಂತಂ ಸಾಧುಂ। ಅಸಂತಂ ದುಷ್ಟಂ । ಧಾತಾ ಈಶ್ವರಃ ॥ 1 ॥ 5-31-2 ಶುಕ್ರಂ ಬೀಜಭೂತಂ ಪ್ರಾಚೀನಂ ಕರ್ಮ ಉಚ್ಚರನ್ ಉದ್ದೀಪಯನ್ ॥ 2 ॥ 5-31-7 ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಂ। ಸಂಹತ್ಯ ಏಕೀಭೂಯ ॥ 7 ॥ 5-31-13 ಅತಿತಿಕ್ಷಾಮ ಕ್ಷಾಂತವಂತೋ ವಯಂ ತತ್ರ ಹೇತುಃ ಮಾಂ ವಧೀಷ್ಮೇತಿ ॥ 13 ॥ 5-31-17 ಗೃದ್ಧಾಂ ಲುಬ್ಧಾಂ ॥ 17 ॥ 5-31-18 ಅವಸಾನಂ ವಸತಿಸ್ಥಾನಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 032
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.32. ಅಧ್ಯಾಯಃ 032
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪಾಂಡವಾನುಜ್ಞಾತೇನ ಸಂಜಯೇನ ರಾತ್ರೌ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಮುಪಗಂಯ ಅಭಿವಾದನಪೂರ್ವಕಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಕೃತಕುಶಲಪ್ರಶ್ನಾದಿಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ವಿಗರ್ಹ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರವತ್ತನಸ್ಯ ಶ್ವಃಕಥನಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಭವನಗಮನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ।
` ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪಾರ್ಥೋ ಧನಂಜಯಃ ।
ಉವಾಚ ಸಂಜಯಂ ತತ್ರ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಶೃಣ್ವತಃ ॥ 5-32-1 (32665)
ಪಿತಾಮಹಂ ಶಾಂತನವಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಚ ಸಂಜಯ।
ದ್ರೋಣಂ ಸಪುತ್ರಂ ಶಲ್ಯಂ ಚ ಮಹಾರಾಜಂ ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕಂ ॥ 5-32-2 (32666)
ವಿಕರ್ಣಂ ಸೋಮದತ್ತಂ ಚ ಶಕುನಿಂ ಚೈವ ಸೌಬಲಂ ।
ವಿವಿಂಶತಿಂ ಚಿತ್ರಸೇನಂ ಜಯತ್ಸೇನಂ ಚ ಸಂಜಯ ।
ಭಗದತ್ತಂ ತಥಾ ಚೈವ ಶೂರಂ ರಣಕೃತಾಂ ವರಂ ॥ 5-32-3 (32667)
ಯೇ ಚಾಪ್ಯನ್ಯೇ ಕುರವಸ್ತತ್ರ ಸಂತಿ
ರಾಜಾನಶ್ಚೇದ್ಭೂಮಿಪಾಲಾಃ ಸಮೇತಾಃ।
ಯುಯುತ್ಸವಃ ಸೈಂಧವಾಃ ಪಾರ್ಥಿವಾಶ್ಚ
ಸಮಾನೀತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಸೂತ ॥ 5-32-4 (32668)
ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಕುಶಲಂ ವಂದನಂ ಚ
ಸಮಾಗಮೇ ಮದ್ವಚನೇನ ವಾಚ್ಯಾಃ।
ತತೋ ಬ್ರೂಯಾಃ ಸಂಜಯ ರಾಜಮಧ್ಯೇ
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪಾಪಕೃತಾಂ ಪ್ರಧಾನಂ ॥ 5-32-5 (32669)
ಏವಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪ್ಯ ಧನಂಜಯಸ್ತಂ
ತತೋಽರ್ಥವದ್ಧರ್ಮವಚ್ಚಾಪಿ ಪಾರ್ಥಃ ।
ಉವಾಚ ವಾಕ್ಯಂ ಸ್ಕವಜನಪ್ರಹರ್ಷಂ
ವಿತ್ರಾಸನಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾತ್ಮಜಾನಾಂ ॥ 5-32-6 (32670)
ಅರ್ಜುನೇನ ಸಮಾದಿಷ್ಟಸ್ತಥೇತ್ಸುಕ್ತ್ವಾ ತು ಸಂಜಯಃ।
ಪಾರ್ಥಾನಾಮಂತ್ರಯಾಮಾಸ ಕೇಶವಂ ಚ ಯಶಸ್ವಿನಂ ॥' 5-32-7 (32671)
ಅನುಜ್ಞಾತಃ ಪಾಂಡವೇನ ಪ್ರಯಯೌ ಸಂಜಯಸ್ತದಾ।
ಶಾಸನಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯಕ ಸರ್ವಂ ಕೃತ್ವಾ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-32-8 (32672)
` ತದಾ ತು ಸಂಜಯಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇಕಾಹೇನ ಪರಂತಪಃ।
ಯಾತಿ ಸ್ಮ ಹಾಸ್ತಿನಪುರಂ ನಿಶಾಕಾಲೇ ಪರಂತಪ ॥' 5-32-9 (32673)
ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಹಾಸ್ತಿನಪುರಂ ಶೀಘ್ರಮಶ್ವೈರ್ಮಹಾಜವೈಃ।
ಅಂತಃಪುರಂ ಸಮಾಸ್ಥಾಯ ದ್ವಾಃಸ್ಥಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-32-10 (32674)
ಆಚಕ್ಷ್ವ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಸ್ಯ ದ್ವಾಽಸ್ಥ ಮಾಂ ಸಮುಪಾಗತಂ।
ಸಕಾಶಾತ್ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಸಂಜಯಂ ಮಾಚಿರಂ ಕೃಥಾಃ ॥ 5-32-11 (32675)
.....ರ್ತಿ ಚೇದಭಿವದೇಸ್ತ್ವಂ ಹಿ ದ್ವಾಃಸ್ಥ
.....ವಿಶೇಯಂ ವಿದಿತೋ ಭೂಮಿಪಸ್ಯ।
.....ದ್ಯಮತ್ರಾತ್ಯಯಿಕಂ ಹಿ ಮೇಽಸ್ತಿ
..... ಸ್ಥೋಽಥ ಶ್ರುತ್ವಾ ನೃಪತಿಂ ಜಗಾದ ॥ 5-32-12 (32676)
ದ್ವಾಃಸ್ಥ ಉವಾಚ। 5-32-13x (3434)
ಸಂಜಯೋಽಯಂ ಭೂಮಿಪತೇ ನಮಸ್ತೇ
ದಿದೃಕ್ಷಯಾ ದ್ವಾರಮುಪಾಗತಸ್ತೇ।
ಪ್ರಾಪ್ತೋ ದೂತಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಸಕಾಶಾತ್
ಪ್ರಶಾಧಿ ರಾಜನ್ಕಿಮಯಂ ಕರೋತು ॥ 5-32-13 (32677)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-23-14x (3435)
ಆಚಕ್ಷ್ವ ಮಾಂ ಕುಶಲಿನಂ ಕಲ್ಪಮಸ್ಮೈ
ಪ್ರವೇಶ್ಯತಾಂ ಸ್ವಾಗತಂ ಸಂಜಯಾಯ
ನ ಚಾಹಮೇತಸ್ಯ ಭವಾಂಯಕಲ್ಪಃ
ಸ ಮೇ ಕಸ್ಮಾದ್ದ್ವಾರಿ ತೇಷ್ಠೇಚ್ಚ ಸಕ್ತಃ ॥ 5-32-14 (32678)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-23-15x (3436)
ತತಃ ಪ್ರವಿಶ್ಯಾನುಮತೇ ನೃಪಸ್ಯ
ಮಹದ್ವೇಶ್ಮ ಪ್ರಾಜ್ಞಶೂರಾರ್ಯಗುಪ್ತಂ।
ಸಿಂಹಾಸನಸ್ಥಂ ಪಾರ್ಥಿವಮಾಸಸಾದ
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ಪ್ರಾಂಜಲಿಃ ಸೂತಪುತ್ರಃ ॥ 5-32-15 (32679)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-32-16x (3437)
ಸಂಜಯೋಽಹಂ ಭೂಮಿಪತೇ ನಮಸ್ತೇ
ಪ್ರಾಪ್ತೋಽಸ್ಮಿ ಗತ್ವಾ ನರದೇವ ಪಾಂಡವಾನ್।
ಅಭಿವಾದ್ಯ ತ್ವಾಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೋ ಮನಸ್ವೀ
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಕುಶಲಂ ಚಾನ್ವಪೃಚ್ಛತ್ ॥ 5-32-16 (32680)
ಸ ತೇ ಪುತ್ರಾನ್ಪೃಚ್ಛತಿ ಪ್ರೀಯಮಾಣಃ
ಕಚ್ಚಿತ್ಪುತ್ರೈಃ ಪ್ರೀಯಸೇ ನಪ್ತೃಭಿಶ್ಚ।
ತಥಾ ಸುಹೃದ್ಭಿಃ ಸಚಿವೈಶ್ಚ ರಾಜನ್
ಯೇ ಚಾಪಿ ತ್ವಾಮುಪಜೀವಂತಿ ತೈಶ್ಚ ॥ 5-32-17 (32681)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-32-18x (3438)
ಅಭಿನಂದ್ಯ ತ್ವಾಂ ತಾತ ವದಾಮಿ ಸಂಜಯ
ಅಜಾತಶತ್ರುಂ ಚ ಸುಖೇನ ಪಾರ್ಥಂ।
ಕಚ್ಚಿತ್ಸ ರಾಜಾ ಕುಶಲೀ ಸಪುತ್ರಃ
ಸಹಾಮಾತ್ಯಃ ಸಾನುಜಃ ಕೌರವಾಣಾಂ ॥ 5-32-18 (32682)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-32-19x (3439)
ಸಹಾಮಾತ್ಯ ಕುಶಲೀ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೋ
ಬುಭೂಷತೇ ಯಚ್ಚ ತೇಽಗ್ರೇ ತ್ಮನಾಽಭೂತ್
ನಿರ್ಣೀಕ್ತಧರ್ಮಾರ್ಥಕರೋ ಮನಸ್ವೀ
ಬಹುಶ್ರುತೋ ದೃಷ್ಟಿಮಾಞ್ಶೀಲವಾಂಶ್ಚ ॥ 5-32-19 (32683)
ಪರೋ ಧರ್ಮಃ ಪಾಂಡವಸ್ಯಾನೃಶಂಸ್ಯಂ
ಧರ್ಮಃ ಪರೋ ವಿತ್ತಚಯಾನ್ಮತೋಽಸ್ಯ।
ಸುಖಪ್ರಿಯೇಽಧರ್ಮಹೀನೇಽನಪಾರ್ಥೇ
ನು ರುಧ್ಯತೇ ಭಾರತ ತಸ್ಯ ಬುದ್ಧಿಃ ॥ 5-32-20 (32684)
ಪರಪ್ರಯುಕ್ತಃ ಪುರಷೋ ವಿಚೇಷ್ಟತೇ
ಸೂತ್ರಪ್ರೋತಾ ದಾರುಮಯೀವ ಯೋಷಾ।
ಇಮಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿಯಮಂ ಪಾಂಡವಸ್ಯ
ಮನ್ಯೇ ಪರಂ ಕರ್ಮ ದೈವಂ ಮನುಷ್ಯಾತ್ ॥ 5-32-21 (32685)
ಇಮಂ ಚ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತವ ಕರ್ಮ ದೋಷಂ
ಪಾಪೋದರ್ಕಂ ಘೋರಮವರ್ಣರೂಪಂ।
ಯಾವತ್ಪರಃ ಕಾಮಯತೇಽತಿವೇಲಂ
ತಾವನ್ನರೋಽಯಂ ಲಭತೇ ಪ್ರಶಂಸಾಂ ॥ 5-32-22 (32686)
ಅಜಾತಶತ್ರುಸ್ತು ವಿಹಾಯ ಪಾಪಂ
ಜೀರ್ಣಾಂ ತ್ವಚಂ ಸರ್ಪ ಇವಾಸಮರ್ಥಾಂ।
ವಿರೋಚತೇ ಹ್ಯಾರ್ಯವೃತ್ತೇನ ವೀರೋ
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ತ್ವಯಿ ಪಾಪಂ ವಿಸೃಜ್ಯ ॥ 5-32-23 (32687)
ಹಂತಾತ್ಮನಃ ಕರ್ಮ ನಿಬೋಧ ರಾಜನ್
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯುಕ್ತಾದಾರ್ಯವೃತ್ತಾದಪೇತಂ ।
ಉಪಕ್ರೋಶಂ ಚೇಹ ಗತೋಽಸಿ ರಾಜನ್
ಭೂಯಶ್ಚ ಪಾಪಂ ಪ್ರಸಜೇದಮುತ್ರ ॥ 5-32-24 (32688)
ಸ ತ್ವಮರ್ಥಂ ಸಂಶಯಿತಂ ವಿನಾ ತೈ-
ರಾಶಂಸಸೇ ಪುತ್ರವಶಾನುಗೋಽಸ್ಯ।
ಅಧರ್ಮಶಬ್ದಶ್ಚ ಮಹಾನ್ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ
ನೇದಂ ಕರ್ಮ ತ್ವತ್ಸಮಂ ಭಾರತಾಗ್ರ್ಯ॥ 5-32-25 (32689)
ಹೀನಪ್ರಜ್ಞೋ ದೌಷ್ಕುಲೇಯೋ ನೃಶಂಸೋ
ದೀರ್ಘಂ ವೈರೀ ಕ್ಷತ್ರವಿದ್ಯಾಸ್ವಧೀರಃ।
ಏವಂಧರ್ಮಾನಾಪದಃ ಸಂಶ್ರಯೇಯು-
ರ್ಹೀನವೀರ್ಯೋ ಯಶ್ಚ ಭವೇದಶಿಷ್ಟಃ ॥ 5-32-26 (32690)
ಕುಲೇ ಜಾತೋ ಬಲವಾನ್ಯೋ ಯಶಸ್ವೀ।
ಬಹುಶ್ರುತಃ ಸುಖಜೀವೀ ಯತಾತ್ಮಾ।
ಧರ್ಮಾಧರ್ಮೌ ಗ್ರಥಿತೌ ಯೋ ಬಿಭರ್ತಿ
ಸ ಹ್ಯಸ್ಯ ದಿಷ್ಟಸ್ಯ ವಶಾದುಪೈತಿ ॥ 5-32-27 (32691)
ಕಥಂ ಹಿ ಮಂತ್ರಾಗ್ರ್ಯಧರೋ ಮನೀಷೀ
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯೋರಾಪದಿ ಸಂಪ್ರಣೇತಾ।
ಏವಮುಕ್ತಃ ಸರ್ವಮಂತ್ರೈರಹೀನೋ
ನರೋ ನೃಶಂಸಂ ಕರ್ಮ ಕುರ್ಯಾದಮೂಢಃ ॥ 5-32-28 (32692)
ತವ ಹ್ಯಮೀ ಮಂತ್ರವಿದಃ ಸಮೇತ್ಯ
ಸಮಾಸತೇ ಕರ್ಮಸು ನಿತ್ಯಯುಕ್ತಾಃ ।
ತೇಷಾಂಮಯಂ ಬಲವಾನ್ನಿಶ್ಚಯಶ್ಚ
ಕುರುಕ್ಷಯೇ ನಿಯಮೇನೋದಪಾದಿ॥ 5-32-29 (32693)
ಅಕಾಲಿಕಂ ಕುರವೋ ನಾಭವಿಷ್ಯನ್
ಪಾಪೇನ ಚೇತ್ಪಾಪಮಜಾತಶತ್ರುಃ
ಇಚ್ಛೇಂಜಾತು ತ್ವಯಿ ಪಾಪಂ ವಿಸೃಜ್ಯ
ನಿಂದಾ ಚೇಯಂ ತವ ಲೋಕೇಽಭವಿಷ್ಯತ್ ॥ 5-32-30 (32694)
ಕಿಮನ್ಯತ್ರ ವಿಷಯಾದೀಶ್ವರಾಣಾಂ
ಯತ್ರ ಪಾರ್ಥಃ ಪರಲೋಕಂ ಸ್ಮ ದ್ರುಷ್ಟುಂ ।
ಅತ್ಯಕ್ರಾಮತ್ಸ ತಥಾ ಸಂಮತಃ ಸ್ಯಾ-
ನ್ನ ಸಂಶಯೋ ನಾಸ್ತಿ ಮನುಷ್ಯಕಾರಃ ॥ 5-32-31 (32695)
ಏತಾನ್ಗುಣಾನ್ಕರ್ಮಕೃತಾನವೇಕ್ಷ್ಯ
ಭಾವಾಭಾವೌ ವರ್ತಮಾನಾವನಿತ್ಯೌ।
ಬಲಿರ್ಹಿ ರಾಜಾ ಪಾರಮವಿಂದಮಾನೋ
ನಾನ್ಯತ್ಕಾಲಾತ್ಕಾರಣಂ ತತ್ರ ಮೇನೇ ॥ 5-32-32 (32696)
ಚಕ್ಷುಃಶ್ರೋತ್ರೇ ನಾಸಿಕಾ ತ್ವಕ್ ಚ ಜಿಹ್ವಾ
ಜ್ಞಾನಸ್ಯೈತಾನ್ಯಾಯತನಾನಿ ಜಂತೋಃ।
ತಾನಿ ಪ್ರೀತಾನ್ಯೇವ ತೃಷ್ಣಾಕ್ಷಯಾಂತೇ
ತಾನ್ಯವ್ಯಥೋ ದುಃಖಹೀನಃ ಪ್ರಣುದ್ಯಾತ್ ॥ 5-32-33 (32697)
ನತ್ವೇವ ಮನ್ಯೇ ಪುರುಷಸ್ಯ ಕರ್ಮ
ಸವರ್ತತೇ ಸುಪ್ರಯುಕ್ತಂ ಯಥಾವತ್।
ಮಾತುಃ ಪಿತುಃ ಕರ್ಮಣಾಭಿಪ್ರಸೂತಃ
ಸಂವರ್ಧತೇ ವಿಧಿವದ್ಭೋಜನೇನ ॥ 5-32-34 (32698)
ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯೇ ಸುಖದುಃಖೇ ಚ ರಾಜ-
ನ್ನಿಂದಾಪ್ರಶಂಸೇ ಚ ಭಜಂತ ಏವ।
ಪರಸ್ತ್ವೇನಂ ಗರ್ಹಯತೇಽಪರಾಧೇ
ಪ್ರಶಂಸತೇ ಸಾಧುವೃತ್ತಂ ತಮೇವ ॥ 5-32-35 (32699)
ಸ ತ್ವಾಂ ಗರ್ಹೇ ಭಾರತಾನಾಂ ವಿರೋಧಾ-
ದಂತೋ ನೂನಂ ಭವಿತಾಽಯಂ ಪ್ರಜಾನಾಂ ।
ನೋಚೇದಿದಂ ತವ ಕರ್ಮಾಪರಾಧಾತ್
ಕುರೂಂದಹೇತ್ಕೃಷ್ಣವರ್ತ್ಸೇವ ಕಕ್ಷಂ ॥ 5-32-36 (32700)
ತ್ವಮೇವೈಕೋ ಜಾತು ಪುತ್ರಸ್ಯ ರಾಜನ್
ವಶಂ ಗತ್ವಾ ಸರ್ವಲೋಕೇ ನೇರಂದ್ರ।
ಕಾಮಾತ್ಮನಃ ಶ್ಲಾಘನೋ ದ್ಯೂತಕಾಲೇ
ನಾಗಾಃ ಶಮಂ ಪಶ್ಯ ವಿಪಾಕಮಸ್ಯ ॥ 5-32-37 (32701)
ಅನಾಪ್ತಾನಾಂ ಸಂಗ್ರಹಾತ್ತ್ವಂ ನರೇಂದ್ರ
ತಥಾಽಽಪ್ತಾನಾಂ ನಿಗ್ರಹಾಚ್ಚೈವ ರಾಜನ್।
ಭೂಮಿಂ ಸ್ಫೀತಾಂ ದುರ್ಬಲತ್ವಾದನಂತಾ-
ಮಶಕ್ತಸ್ತ್ವಂ ರಕ್ಷಿತುಂ ಕೌರವೇಯ ॥ 5-32-38 (32702)
ಅನುಜ್ಞಾತೋ ರಥವೇಗಾವಧೂತಃ
ಶ್ರಾಂತೋಽಭಿಪದ್ಯೇ ಶಯನಂ ನೃಸಿಂಹ ।
ಪ್ರಾತಃ ಶ್ರೋತಾರಃ ಕುರವಃ ಸಭಾಯಾ-
ಮಜಾತಶತ್ರೋರ್ವಚನಂ ಸಮೇತಾಃ ॥ 5-32-39 (32703)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-32-40x (3440)
ಅನುಜ್ಞಾತೋಽಸ್ಯಾವಸಥಂ ಪರೇಹಿ
ಪ್ರಪದ್ಯಸ್ವ ಶಯನಂ ಸೂತಪುತ್ರ।
ಪ್ರಾತಃ ಶ್ರೋತಾರಃ ಕುರವಃ ಸಭಾಯಾ-
ಮಜಾತಶತ್ರೋರ್ವಚನಂ ತ್ವಯೋಕ್ತಂ ॥ ॥ 5-32-40 (32704)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ ॥ ಸಮಾಪ್ತಂ ಚೇದಂ ಸಂಜಯಯಾನಪರ್ವ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-32-8 ...... ಗಚ್ಛೇತ್ಯುಕ್ತಃ ॥ 8 ॥ 5-32-12 ಆತ್ಯಯಿಕಂ ಆವಶ್ಯಕಂ ॥ 12 ॥ 5-32-14 ಕಲ್ಪಂ ದೃಢಂ। ಅಕಲ್ಪಃ ದರ್ಶನೇ ಅಸಮರ್ಶ್ರಃ । ಸಕ್ತಃ ನಿರುದ್ಧಃ ॥ 5-32-15 ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಶೂರಾಃ ಆರ್ಯಾಃ ಸಾಧವಶ್ಚ ತೈರ್ಗುಪ್ತಂ ॥ 5-32-17 ನಪ್ತುಭಿಃ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರೈಃ ॥ 5-32-18 ಅಜಾತಶತ್ರುಂ ಸುಖೇನ ಅಭಿನಂದ್ಯ ತ್ವಾಂ ಪ್ರತಿ ವದಾಮಿ ॥ 5-32-19 ತೇ ತವ ಅಗ್ರೇ ಯತ್ ತ್ಮನಃ ಆತ್ಮನಃ ರಾಜ್ಯಧನಾದಿಕಂ ಅಭೂತ್ ತತ್ ಬುಭೂಷತೇ ಪ್ರಾಪ್ತುಮಿಚ್ಛತಿ। ನಿರ್ಣಿಕ್ತೌ ದೋಷಮಲಹೀನೌ ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ಕರೋತೀತಿ ಸ ತಥಾ। ಮನಸ್ವೀ ಉದಾರಃ । ದೃಷ್ಟಿಮಾನ್ ಕ್ರಾಂತದರ್ಶೀ ॥ 5-32-20 ಪರೋ ಮುಖ್ಯಃ। ಆನೃಶಂಸ್ಯಂ ದಯಾ ತತಃ ರೋಷಽಮುಖ್ಯಃ ವಿತ್ತಚಯಾತ್ ಜಾತ ಇತಿ ಶೇಷಃ। ವಿತ್ತಸಾಧ್ಯಃ ಸಜ್ಞದಾನಾದಿಃ। ಕಿಂಚ ತಸ್ಯ ಬುದ್ಧಿಃ ಅನಪಾರ್ಥೇ ನ ಅಪಾರ್ಥೇ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜನೇ ಸಪ್ರಯೋಜನೇ ಸುಖಪ್ರಿಯೇ। ಸಂಧಿರಾರ್ಷಃ। ನು ನಿಶ್ಚಿತಂ । ರುಧ್ಯತೇ ಅನುರುಧ್ಯತೇ। ಅನ್ನಾದಿಜಂ ದೇಹಪುಷ್ಟಿಸುಖಂ ಪುತ್ರಾದಿ ಪ್ರಿಯಂ ಚ ಸ ಪರೋಪಕಾರಾರ್ಥಮೇವಾನುರುಧ್ಯತೇ ನ ಕಾಮಕಾರೇಣೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-32-21 ಪರೇಣ ಈಶ್ವರೇಣ ಪ್ರಯುಕ್ತಃ। ನಿಯಮಂ ನಿಗ್ರಹಂ ಮನುಷ್ಯಾತ್ ಮನುಷ್ಯಾಕಾರಾತ್ ದೈವಂ ಐಶ್ವರಂ ಕರ್ಮ ಪರಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಮನ್ಯೇ ॥ 5-32-22 ಅವರ್ಣರೂಪಂ ಅವರ್ಣನೀಯರೂಪಂ ಅವಾಚ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಯಾವತ್ಪರಃ ಉತ್ಕೃಷ್ಟಃ ಶತ್ರುಃ ಕಾಮಯತೇ ತಿಷ್ಠತ್ವಯಂ ಕಂಚಿತ್ಕಾಲಮಿತೀಚ್ಛತಿ ತಾವದಪರೋ ನರಃ ಪ್ರಶಂಸಾ ಲಭತೇ ॥ 5-32-25 ತೈರ್ವಿನಾ ಏಕಾಕಿನಾ ಸಂಶಯಿತಂ ದುರ್ಲಭಮಪಿ ಆಶಂಸಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತುಂ। ಅಸ್ಯ ತವ ಮಹಾನ್ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಅಧರ್ಮಶಬ್ದೋಽಕೀರ್ತಿರ್ಭವೇತ್। ತ್ವತ್ಸಮಂ ತವ ಯುಕ್ತಂ ॥ 5-32-26 ಏವಂಧರ್ಮಾನ್ ಈದೃಶಧರ್ಮಯುಕ್ತಾನ್ ಪುರುಷಾನ್ ॥ 5-32-27 ಸಹಿ ಸ ಏವ ದಿಷ್ಟಸ್ಯ ವಶಾತ್ ಭಾಗ್ಯವಶಾತ್ ಅಸ್ಯ ಕುಲೇಜಾತತ್ವಾದಿಗುಣಜಾತಸ್ಯ । ಕರ್ಮಣಿ ಷಷ್ಟೀ। ಇದಂ ಗುಣಷಟ್ಕಮುಪೈತಿ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ । ತ್ವಂ ತು ಕುಲೇ ಜಾತೋಪಿ ಕೇವಲಂ ಅನೃತೋಪಜೀವಿತ್ವಾತ್ ಗುಣಾನತ್ರಹೀನೋಽಸೀತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-32-28 ಮಂತ್ರ ಏವ ಅಗ್ರ್ಯಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಯೇಷಾಂ ತೇ ಮಂತ್ರಾಗ್ರ್ಯಃ ಭೀಷ್ಮಾದಯಃ ತೇಷಾಂ ಧರೋ ಧರ್ತಾ। ತೈರೇವಂ ಉಕ್ತರೀತ್ಯಾ ದ್ಯೂತಂ ಮಾ ಕುರ್ವಿತ್ಯುಕ್ತಃ ಕಥಂ ನೃಶಂಸಂ ಕರ್ಮ ಪಾಂಡವಪ್ರವ್ರಾಜನಂ ಕುರ್ಯಾನ್ನ ಕಥಮಪೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-32-29 ಅಮೀ ಕರ್ಣಾದಯಃ । ತೇಷಾಂ ಕುರುಕ್ಷಯೇ ಕುರುಕ್ಷಯನಿಮಿತ್ತಂ ಅಯಂ ರಾಜ್ಯಂ ನ ದೇಯಮಿತಿ ನಿಶ್ಚಯಃ ನಿಯಮೇನ ಉದಪಾದಿ ಉತ್ಪನ್ನಃ ॥ 5-32-30 ಅಕಾಲಿಕಂ ಅಕಸ್ಮಾದೇವ ಕುರವೋ ನಾಭವಿಷ್ಯನ್ ನಷ್ಟಾಃಸ್ಯುಃ। ತವ ಪಾಪೇನ ಕರ್ಮಣಾ ಪ್ರೇರಿತೋಽಜಾತಶತ್ರುಃ ತ್ವಯಿ ಪಾಪಂ ಇಚ್ಛೇಚ್ಚೇತ್। ನನ್ವೇವಂ ತರ್ಹಿ ತಸ್ಯ ಗೋತ್ರವಧದೋಷಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ ತ್ವಯೀತಿ। ಸ್ವನಾಶಹೇತುಂ ಅಧರ್ಮಂ ಕುರ್ವತಿ ತ್ವಯಿ ಚೋರೇ ಇವ ಪಾಪಂ ವಿಸೃಜ್ಯ ರಾದಾ ನಿಷ್ಪಾಪೋಽನಿಂದ್ಯಶ್ಚ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-32-31 ಈಶ್ವರಾಣಾಂ ದೇವಾನಾಂ ವಿಷಯಾದನ್ಯತ್ರ ಕಿಂ। ಸರ್ವಂ ದೇವಾಧೀನಮಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಯತ್ರ ಯತಃ ಪಾರ್ಥೋಽರ್ಜುನಃ ಪರಲೋಕಂ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಅತ್ಯಕ್ರಾಮತ್। ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಸಶರೀರ ಏವ ತ್ಯಕ್ತವಾನ್। ಸ ತಾದೃಶಃ ನಾರದಾದಿವದುಭಯಲೋಕಸಂಚಾರಯೋಗ್ಯತ್ವೇನ ಸಾಧೂನಾಂ ಸಂಮತೋಽಪಿ ಯದಿ ತಥಾ ವನವಸೇನ ಕ್ಲೇಶಸಹಃ ಸ್ಯಾತ್ ತದಾ ಮನುಷ್ಯಕಾರೋ ನಾಸ್ತೀತ್ಯಸ್ಮಿನ್ನರ್ಥೇ ಸಂಶಯೋ ನ ॥ 5-32-32 ಏತಾನಿತಿ। ಏತಾನ್ ಶೌರ್ಯಾಂದೀನ್ ಗುಣಾನ್ ಕರ್ಮಕೃತಾನ್ಕರ್ಮಾನುಸಾರೇಣ ವೃದ್ಧಿಹ್ರಾಯಯುಕ್ತಾನ್ ಅವೇಕ್ಷ್ಯ ಅತ ಏವ ಭಾವಾಭಾವೌ ಐಶ್ವರ್ಯಾನೈಶ್ವರ್ಯೇ ಅನಿತ್ಯೌ ಆಗಮಾಪಾಯಿನೌ ಚ ಅವೇಕ್ಷ್ಯ ಬಲಿರಾಜಾ ಪೂರ್ವಪೂರ್ವಕರ್ಮಕಾರಣಪಾರಂ ಅಂತಂ ಅವಿಂದಮಾನಃ ಸನ್ ಕಾಲಾತ್ ಈಶ್ವರಾದನ್ಯತ್ಕಾರಣಂ ಅಭ್ಯುದಯಾದಿಹೇತುರನ್ಯತ್ಕಿಂಚಿನ್ನಾಸ್ತೀತಿ ಮೇನೇ ॥ 32 ॥ 5-32-33 ಅತಃ ಸರ್ವಸ್ಯ ದೇವಾಯತ್ತತ್ವಾತ್ ತೃಷ್ಣಾಕ್ಷಯೇಣೈವ ಇಂದ್ರಿಯಪ್ರೀತಿಃ ಸಂಪಾದನೀಯಾ ನತು ನಾನಾಯತ್ನಸಾಧ್ಯತತ್ತದ್ವೀಷಯಸಮರ್ಪಣೇನೇತ್ಯಾಹ ಚಕ್ಷುರಿತಿ। ನನು ಸ್ವಸ್ವವಿಷಯಾಲಾಭೇ ತೇಷಾಂ ಕಥಂ ಪ್ರೀತಿಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ತಾನಿ ನಿರೋಧಾನ್ಯೇವೇತ್ಯಾಹ ತಾನೀತಿ। ಅವ್ಯಥಃ ಲಾಭಾಲಾಭಾದೌ ವೈಷಂಯಹೀನಃ ಪ್ರಣುದ್ಯಾತ್ ಸ್ವಸ್ವಗೋಚರೇಭ್ಯೋ ನಿವರ್ತಯೇತ್ ॥ 5-32-34 ಏತದ್ದೂಷಯತಿ ನತ್ವಿತಿ। ಏವ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಸತಿ ಅನ್ಯೇ ಆಹುಃ। ತದೇವಾಹ ಪುರುಷಸ್ಯೇತಿ। ಸಂವರ್ತತೇ ಸಂಯಕ್ ಫಲವತ್ ವರ್ತತೇ। ತದೇವಾಹ ಮಾತುರಿತಿ। ಕರ್ಮಾಭಾವೇ ಜನ್ಮಬೃದ್ಧೀ ನ ಸ್ಯಾತಾಮಿತ್ಯರ್ಥಃ 5-32-36 ಕಿಂಚ ನೋಚೇದಿತಿ। ಇಯಂ ಮಯಾ ಉಚ್ಯಮಾನಂ ಕರ್ಮ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯೋ ರಾಜ್ಯಾಂಶಪ್ರದಾನಾತ್ಮಕಂ ತವ ನೋಚೇತ್ ಸಂಮತಮಿತಿ ಶೇಷಃ। ತರ್ಹಿ ತವಾಪರಾಧಾತ ಕೃಷ್ಣವರ್ತ್ಮಾಗ್ನಿಃ ಕಕ್ಷಂ ಯಥಾ ದಹತಿ ಏವಂ ಕೃಷ್ಣವರ್ತ್ಮಾ ಕೃಷ್ಣ ಏವ ಮಾರ್ಗ ಇವ ಸುಖಪ್ರಾಪಕೋ ಯಸ್ಯ ಸ ಕೃಷ್ಣವರ್ತ್ಮಾಽರ್ಜುನಃ ಕುರೂನ್ ದಹೇದಿತ್ಯಾವೃತ್ತ್ಯಾ ಯೋಜ್ಯಂ ॥ 5-32-37 ಶ್ಲಾಘನಃ ಆತ್ಮಾನಂ ಕೃತಾರ್ಥಂ ಮನ್ವಾನಃ। ನಾಗಾಃ ನ ಗತವಾನಸಿ ॥ 5-32-38 ಅನಾಪ್ತಾನಾಂ ಕರ್ಣಾದೀನಾಂ । ಆಪ್ತಾನಾಂ ವಿದುರಾದೀನಾಂ। ನಿಗ್ರಹಾತ್ ದೂರೀಕರಣಾತ್॥ 5-32-39 ಅವಧೂತಸ್ತಿರಸ್ಕೃತಃ । ಅತ ಏವ ಶ್ರಾಂತಃ। ಪ್ರಪದ್ಯೇ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾಂ ॥ 5-32-40 ಆವಸಥಂ ಗೃಹಂ। ಪರೇಹಿ ಗಚ್ಛ। ಪ್ರಪದ್ಯಸ್ವ ಸೇವಸ್ವ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 033
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.33. ಅಧ್ಯಾಯಃ 033
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ರಾತ್ರೌ ವಿದುರಾನಯನಂ ॥ 1 ॥ ಚಿಂತಯಾ ಪ್ರಜಾಗರಂಗತೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಾದಿಸುಖೋಪಾಯಪ್ರಶ್ನೇ ವಿದುರೇಣ ನೀತಿಕಥನ ಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯೋ ರಾಜ್ಯದಾನಸ್ಯ ತದುಪಾಯತ್ವಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-33-0 (32705)
ವೈಶಂಪಾನಯ ಉವಾಚ। 5-33-0x (3441)
ದ್ವಾಃಸ್ಥಂ ಪ್ರಾಹ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ವಿದುರಂ ದ್ರಷ್ಟುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ತಮಿಹಾನಯ ಮಾ ಚಿರಂ ॥ 5-33-1 (32706)
ಪ್ರಹಿತೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ದೂತಃ ಕ್ಷತ್ತಾರಮಬ್ರವೀತ್ ।
ಈಶ್ವರಸ್ತ್ವಾಂ ಮಹಾರಾಜೋ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ದಿದೃಕ್ಷತಿ ॥ 5-33-2 (32707)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ವಿದುರಃ ಪ್ರಾಪ್ಯ ರಾಜನಿವೇಶನಂ ।
ಅಬ್ರವೀದ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಯ ದ್ವಾಃಸ್ಥಂ ಮಾಂ ಪ್ರತಿವೇದಯ ॥ 5-33-3 (32708)
ದ್ವಾಃಸ್ಥ ಉವಾಚ। 5-33-4x (3442)
ವಿದುರೋಽಯಮನುಪ್ರಾಪ್ತೋ ರಾಜೇಂದ್ರ ತವ ಶಾಸನಾತ್।
ದ್ರುಷ್ಟುಮಿಚ್ಛತಿ ತೇ ಪಾದೌ ಕಿಂ ಕರೋತು ಪ್ರಶಾಧಿ ಮಾಂ ॥ 5-33-4 (32709)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-33-5x (3443)
ಪ್ರವೇಶಯ ಮಹಾಪ್ರಜ್ಞಂ ವಿದುರಂ ದೀರ್ಘದರ್ಶಿನಂ ।
ಅಹಂ ಹಿ ವಿದುರಸ್ಯಾಸ್ಯ ನಾಕಲ್ಪೋ ಜಾತು ದರ್ಶನೇ ॥ 5-33-5 (32710)
ದ್ವಾಃಸ್ಥ ಉವಾಚ। 5-33-6x (3444)
ಪ್ರವಿಶಾಂತಃಪುರಂ ಕ್ಷತ್ತರ್ಮಹಾರಾದಜಸ್ಯ ಧೀಮತಃ।
ನ ಹಿ ತೇ ದರ್ಶನೇಽಕಲ್ಪೋ ಜಾತು ರಾಜಾಽಬ್ರವೀದ್ಧಿ ಮಾಂ ॥ 5-33-6 (32711)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-33-7x (3445)
ತತಃ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ವಿದುರೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನಿವೇಶನಂ ।
ಅಬ್ರವೀತ್ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ವಾಕ್ಯಂ ಚಿಂತಯಾನಂ ನರಾಧಿಪಂ ॥ 5-33-7 (32712)
ವಿದುರೋಽಹಂ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಸ್ತವ ಶಾಸನಾತ್।
ಯದಿ ಕಿಂಚನ ಕರ್ತವ್ಯಮಯಮಸ್ಮಿ ಪ್ರಶಾಧಿ ಮಾಂ ॥ 5-33-8 (32713)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-33-9x (3446)
ಸಂಜಯೋ ವಿದುರ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಗರ್ಹಯಿತ್ವಾ ಚ ಮಾಂ ಗತಃ।
ಅಜಾತಶತ್ರೋಃ ಶ್ವೋ ವಾಕ್ಯಂ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ಸ ವಕ್ಷ್ಯತಿ ॥ 5-33-9 (32714)
ತಸ್ಯಾದ್ಯ ಕುರುವೀರಸ್ಯ ನ ವಿಜ್ಞಾತಂ ವಚೋ ಮಯಾ।
ತನ್ಮೇ ದಹತಿ ಗಾತ್ರಾಣಿ ತದಕಾರ್ಷೀತ್ಪ್ರಜಾಗರಂ ॥ 5-33-10 (32715)
ಆಗ್ರತೋ ದಹ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಶ್ರೇಯೋ ಯದನುಪಶ್ಯಸಿ।
ತದ್ಬ್ರೂಹಿ ತ್ವಂ ಹಿ ನಸ್ತಾತ ಧರ್ಮಾರ್ಥಕುಶಲೋ ಹ್ಯಸಿ ॥ 5-33-11 (32716)
ಯತಃ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸಂಜಯಃ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯೋ
ನ ಮೇ ಯಥಾವನ್ಮನಸಃ ಪ್ರಶಾಂತಿಃ ।
ಸರ್ವೇಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯಪ್ರಕೃತಿಂ ಗತಾನಿ
ಕಿಂ ವಕ್ಷ್ಯತೀತ್ಯೇವ ಮೇಽದ್ಯ ಪ್ರಚಿಂತಾ ॥ 5-33-12 (32717)
` ತನ್ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ವಿದುರ ತ್ವಂ ಯಥಾವ-
ನ್ಮನೀಷಿತಂ ಸರ್ವಮಜಾತಶತ್ರೋಃ ।
ಯಥಾ ನ ನಸ್ತಾತ ಹಿತಂ ಭವೇಚ್ಚ
ಪ್ರಜಾಶ್ಚ ಸರ್ವಾಃ ಸುಖಿತಾ ಭವೇಯುಃ ॥' 5-33-13 (32718)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-33-14x (3447)
ಅಭಿಯುಕ್ತಂ ಬಲವತಾ ದುರ್ಬಲಂ ಹೀನಸಾಧನಂ ।
ಹೃತಸ್ವಂ ಕಾಮಿನಂ ಚೋರಮಾವಿಶಂತಿ ಪ್ರಜಾಗರಾಃ ॥ 5-33-14 (32719)
ಕಚ್ಚಿದೇತೈರ್ಮಹಾದೋಷೈರ್ನ ಸ್ಪೃಷ್ಟೋಽಸಿ ನರಾಧಿಪ।
ಕಚ್ಚಿಚ್ಚ ಪರವಿತ್ತೇಷು ಗೃದ್ಧ್ಯನ್ನ ಪರಿತಪ್ಯಸೇ ॥ 5-33-15 (32720)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-33-16x (3448)
ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ತೇ ಧರ್ಂಯಂ ಪರಂ ನೈಶ್ರೇಯಸಂ ವಚಃ।
ಅಸ್ಮಿನ್ರಾದರ್ಷಿವಂಶೇ ಹಿ ತ್ವಮೇಕಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಸಂಮತಃ ॥ 5-33-16 (32721)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-33-17x (3449)
ರಾಜಾ ಲಕ್ಷಣಸಂಪನ್ನಸ್ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಸ್ಯಾಧಿಪೋ ಭವೇತ್।
ಪ್ರೇಷ್ಯಸ್ತೇ ಪ್ರೇಷಿತಶ್ಚೈವ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 5-33-17 (32722)
ವಿಪರೀತತರಶ್ಚ ತ್ವಂ ಭಾಗಧೇಯೇ ನ ಸಂಮತಃ।
ಅರ್ಚಿಷಾಂ ಪ್ರಕ್ಷಯಾಚ್ಚೈವ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಧರ್ಮಕೋವಿದಃ ॥ 5-33-18 (32723)
ಆನೃಶಂಸ್ಯಾದನುಕ್ರೋಶಾದ್ಧರ್ಮಾತ್ಸತ್ಯಾತ್ಪರಾಕ್ರಮಾತ್।
ಗುರುತ್ವಾತ್ತ್ವಯಿ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಬಹೂನ್ಕ್ಲೇಶಾಂಸ್ತಿತಿಕ್ಷತೇ ॥ 5-33-19 (32724)
ದುರ್ಯೋಧನೇ ಸೌಬಲೇ ಚ ಕರ್ಣೇ ದುಃಶಾಸನೇ ತಥಾ।
ಏತೇಷ್ವೈಶ್ವರ್ಯಮಾಧಾಯ ಕಥಂ ತ್ವಂ ಭೂತಿಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 5-33-20 (32725)
ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಸಮಾರಂಭಸ್ತಿತಿಕ್ಷಾ ಧರ್ಮನಿತ್ಯತಾ।
ಯಮರ್ಥಾನ್ನಾಪಕರ್ಷಂತಿ ಸ ವೈ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-21 (32726)
` ಏಕಸ್ಮಾದ್ವೃಕ್ಷಾದ್ಯಜ್ಞಪಾತ್ರಾಣಿ ರಾಜ-
ನ್ಸ್ರುಕ್ವ ದ್ರೋಣೀ ಪೇಠನೀಪೀಡನೇ ಚ।
ಏತಸ್ಮಾದ್ರಾಜನ್ಬ್ರುವತೋ ಮೇ ನಿಬೋಧ
ಏಕಸ್ಮಾದ್ವೈ ಜಾಯತೇಽಸಚ್ಚ ಸಚ್ಚ ॥ 5-33-22 (32727)
ನಿಷೇವತೇ ಪ್ರಶಸ್ತಾನಿ ನಿಂದಿತಾನಿ ನ ಸೇವತೇ।
ಅನಾಸ್ತಿಕಃ ಶ್ರದ್ದಧಾನ ಏತತ್ಪಂಡಿತಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-33-23 (32728)
ಕ್ರೋಧೋ ಹರ್ಷಶ್ಚ ದರ್ಪಶ್ಚ ಹ್ರೀಃ ಸ್ತಂಭೋ ಮಾನ್ಯಮಾನಿತಾ।
ಯಮರ್ಥಾನ್ನಾಪಕರ್ಷಂತಿ ಸ ವೈ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-24 (32729)
ಯಸ್ಯ ಕೃತ್ಯಂ ನ ಜಾನಂತಿ ಮಂತ್ರಂ ವಾ ಮಂತ್ರಿತಂ ಪರೇ।
ಕೃತಮೇವಾಸ್ಯ ಜಾನಂತಿ ಸ ವೈ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-25 (32730)
ಯಸ್ಯ ಕೃತ್ಯಂ ನ ವಿಘ್ನಂತಿ ಶೀತಮುಷ್ಣಂ ಭಯಂ ರತಿಃ।
ಸಮೃದ್ಧಿರಸಮೃದ್ಧಿರ್ವಾ ಸ ವೈ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ॥ 5-33-26 (32731)
ಯಸ್ಯ ಸಂಸಾರಿಣೀ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಧರ್ಮಾರ್ಥಾವನುವರ್ತತೇ।
ಕಾಮಾದರ್ಥಂ ವೃಣೀತೇ ಯಃ ಸ ವೈ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-27 (32732)
ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಚಿಕೀರ್ಷಂತಿ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಚ ಕುರ್ವತೇ।
ಕಿಂಚಿದವಮನ್ಯಂತೇ ನರಾಃ ಪಂಡಿತಬುದ್ಧಯಃ ॥ 5-33-28 (32733)
ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ವಿಜಾನಾತಿ ಚಿರಂ ಶ್ರೃಣೋತಿ
ವಿಜ್ಞಾಯ ಚಾರ್ಯಂ ಭಜತೇ ನ ಕಾಮಾತ್।
ನಾಸಂಪೃಷ್ಟೋ ವ್ಯುಪಯುಂಕ್ತೇ ಪರಾರ್ಥೇ
ತತ್ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರಥಮಂ ಪಂಡಿತಸ್ಯ ॥ 5-33-29 (32734)
ನಾಪ್ರಾಪ್ಯಮಭಿವಾಂಛಂತಿ ನಷ್ಟಂ ನೇಚ್ಛಂತಿ ಶೋಚಿತುಂ।
ಆಪತ್ಸು ಚ ನ ಮುಹ್ಯಂತಿ ನರಾಃ ಪಂಡಿತಬುದ್ಧಯಃ ॥ 5-33-30 (32735)
ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಯಃ ಪ್ರಕ್ರಮತೇ ನಾಂತರ್ವಸತಿ ಕರ್ಮಣಃ।
ಅವಂಧ್ಯಕಾಲೋ ವಶ್ಯಾತ್ಮಾ ಸ ವೈ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ 5-33-31 (32736)
ಆರ್ಯಕರ್ಮಣಿ ರಜ್ಯಂತೇ ಭೂತಿಕರ್ಮಾಣಿ ಕುರ್ವತೇ
ಹಿತಂ ಚ ನಾಭ್ಯಸೂಯಂತಿ ಪಂಡಿತಾ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-33-32 (32737)
ನ ಹೃಷ್ಯತ್ಯಾತ್ಮಸಂಮಾನೇ ನಾವಮಾನೇನ ತಪ್ಯತೇ।
ಗಾಂಗೋ ಹ್ರದ ಇವಾಕ್ಷೋಭ್ಯೋ ಯಃ ಸ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-33 (32738)
ತತ್ತ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ಯೋಗಜ್ಞಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಣಾಂ।
ಉಪಾಯಜ್ಞೋ ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ನರಃ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-34 (32739)
ಪ್ರವೃತ್ತವಾಕ್ ಚಿತ್ರಕಥ ಊಹವಾನ್ಪ್ರತಿಭಾನವಾನ್।
ಆಶು ಗ್ರಂಥಸ್ಯ ವಕ್ತಾ ಚ ಯಃ ಸ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-35 (32740)
ಶ್ರುತಂ ಪ್ರಜ್ಞಾನುಗಂ ಯಸ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಚೈವ ಶ್ರುತಾನುಗಾ ।
ಅಸಂಭಿನ್ನಾರ್ಯಮರ್ಯಾದಃ ಪಂಡಿತಾಖ್ಯಾಂ ಲಭೇತ ಸಃ ॥ 5-33-36 (32741)
` ಅರ್ಥಂ ಮಹಾಂತಮಾಸಾದ್ಯ ವಿದ್ಯಾಮೇಶ್ವರ್ಯಮೇವ ಚ।
ವಿಚರತ್ಯಸಮುನ್ನದ್ಧೋ ಯಃ ಸ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ '॥ 5-33-37 (32742)
ಅಶ್ರುತಶ್ಚ ಸಮುನ್ನದ್ಧೋ ದರಿದ್ರಶ್ಚ ಮಹಾಮನಾಃ ।
ಅರ್ಥಾಂಶ್ಚಾಕರ್ಮಣಾ ಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ಮೂಢ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ಬುಧೈಃ ॥ 5-33-38 (32743)
ಸ್ವಮರ್ಥಂ ಯಃ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಪರಾರ್ಥಮನುತಿಷ್ಠತಿ।
ಮಿಥ್ಯಾ ಚರತಿ ಮಿತ್ರಾರ್ಥೇ ಯಶ್ಚ ಮೂಢಃ ಸ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-39 (32744)
ಅಕಾಮಾನ್ಕಾಮಯತಿ ಯಃ ಕಾಮಯಾನಾನ್ಪರಿತ್ಯಜೇತ್।
ಬಲವಂತಂ ಚ ಯೋ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ತಮಾಹುರ್ಮೂಢಚೇತಸಂ ॥ 5-33-40 (32745)
ಅಮಿತ್ರಂ ಕುರುತೇ ಮಿತ್ರಂ ಮಿತ್ರಂ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಹಿನಸ್ತಿ ಚ ।
ಕರ್ಮ ಚಾರಭತೇ ದುಷ್ಟಂ ತಮಾಹುರ್ಮೂಢಚೇತಸಂ ॥ 5-33-41 (32746)
ಸಂಸಾರಯತಿ ಕೃತ್ಯಾನಿ ಸರ್ವತ್ರ ವಿಚಿಕಿತ್ಸತೇ।
ಚಿರಂ ಕರೋತಿ ಕ್ಷಿಪ್ರಾರ್ಥೇ ಸ ಮೂಢೋ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-33-42 (32747)
ಶ್ರಾದ್ಧಂ ಪಿತೃಭ್ಯೋ ನ ದದಾತಿ ದೈವತಾನಿ ನ ಚಾರ್ಚತಿ ।
ಸುಹೃನ್ಮಿತ್ರಂ ನ ಲಭತೇ ತಮಾಹುರ್ಮೂಢಚೇತಸಂ ॥ 5-33-43 (32748)
ಅನಾಹೂತಃ ಪ್ರವಿಶತಿ ಅಪೃಷ್ಟೋ ಬಹು ಭಾಷತೇ।
ಅವಿಶ್ವಸ್ತೇ ವಿಶ್ವಸಿತಿ ಮೂಢಚೇತಾ ನರಾಧಮಃ ॥ 5-33-44 (32749)
ಪರಂ ಕ್ಷಿಪತಿ ದೋಷೇಣ ವರ್ತಮಾನಃ ಸ್ವಯಂ ತಥಾ।
ಯಶ್ಚ ಕ್ರುಧ್ಯತ್ಯನೀಶಾನಃ ಸ ಚ ಮೂಢತಮೋ ನರಃ ॥ 5-33-45 (32750)
ಆತ್ಮನೋ ಬಲಮಾಜ್ಞಾಯ ಧರ್ಮಾರ್ಥಪರಿವರ್ಜಿತಂ।
ಅಲಭ್ಯಮಿಚ್ಛನ್ನೈಷ್ಕರ್ಂಯಾನ್ಮೂಢಬುದ್ಧಿರಿಹೋಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-46 (32751)
ಅಶಿಷ್ಯಂ ಶಾಸ್ತಿ ಯೋ ರಾಜನ್ಯಶ್ಚ ಶಿಷ್ಯಂ ನ ಶಾಸ್ತಿ ಚ ।
ಕದರ್ಯಂ ಭಜತೇ ಯಶ್ಚ ತಮಾಹುರ್ಮೂಢಚೇತಸಂ ॥ 5-33-47 (32752)
ಏಕಃ ಸಂಪನ್ನಮಾಶ್ನಾತಿ ವಸ್ತೇ ವಾಸಶ್ಚ ಶೋಭನಂ ।
ಯೋಽಸಂವಿಭಜ್ಯ ಭೃತ್ಯೇಭ್ಯಃ ಕೋ ನೃಶಂಸತರಸ್ತತಃ ॥ 5-33-48 (32753)
ಏಕಃ ಪಾಪಾನಿ ಕುರುತೇ ಫಲಂ ಭುಂಕ್ತೇ ಮಹಾಜನಃ।
ಭೋಕ್ತಾರೋ ವಿಪ್ರಮುಚ್ಯಂತೇ ಕರ್ತಾ ದೋಷೇಣ ಲಿಪ್ಯತೇ ॥ 5-33-49 (32754)
ಏಕಂ ಹನ್ಯಾನ್ನ ವಾ ಹನ್ಯಾದಿಷುರ್ಮುಕ್ತೋ ಧನುಷ್ಮತಾ।
ಬುದ್ಧಿರ್ಬುದ್ಧಿಮತೋತ್ಸೃಷ್ಟಾ ಹನ್ಯಾದ್ರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸರಾಜಕಂ ॥ 5-33-50 (32755)
ಏಕಯಾ ದ್ವೇ ವಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ತ್ರೀಂಶ್ಚತುರ್ಭಿರ್ವಶೇ ಕುರು।
ಪಂಚ ಜಿತ್ವಾ ವಿದಿತ್ವಾ ಷಟ್ ಸಪ್ತ ಹಿತ್ವಾ ಸುಖೀ ಭವಾ॥ 5-33-51 (32756)
ಏಕಂ ವಿಷರಸೋ ಹಂತಿ ಶಸ್ತ್ರೇಣೈಕಶ್ಚ ವಧ್ಯತೇ।
ಸರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸಪ್ರಜಂ ಹಂತಿ ರಾಜಾನಂ ಮಂತ್ರಪಿಪ್ಲವಃ ॥ 5-33-52 (32757)
ಏಕಃ ಸ್ವಾದು ನ ಭುಂಜೀತ ಏಕಶ್ಚಾರ್ಥಾನ್ನ ಚಿಂತಯೇತ್।
ಏಕೋ ನ ಗಚ್ಛೇದಧ್ವಾನಂ ನೈಕಃ ಸುಪ್ತೇಷು ಜಾಗೃಯಾತ್ ॥ 5-33-53 (32758)
ಏಕಮೇವಾದ್ವಿತೀಯಂ ತದ್ಯದ್ರಾಜನ್ನಾವಬುಧ್ಯಸೇ।
ಸತ್ಯಂ ಸ್ವಗಸ್ಯ ಸೋಪಾನಂ ಪಾರಾವಾರಸ್ಯ ನೌರಿವ ॥ 5-33-54 (32759)
ಏಕಃ ಕ್ಷಮಾವತಾಂ ದೋಷೋ ದ್ವಿತೀಯೋ ನೋಪಪದ್ಯತೇ।
ಯದೇನಂ ಕ್ಷಮಯಾ ಯುಕ್ತಮಶಕ್ತಂ ಮನ್ಯತೇ ಜನಃ ॥ 5-33-55 (32760)
ಸೋಽಸ್ಯ ದೋಷೋ ನ ಮಂತವ್ಯಃ ಕ್ಷಮಾ ಹಿ ಪರಮಂ ಬಲಂ।
ಕ್ಷಮಾ ಗುಣೋ ಹ್ಯಶಕ್ತಾನಾಂ ಶಕ್ತಾನಾಂ ಭೂಷಣಂ ಕ್ಷಮಾ ॥ 5-33-56 (32761)
ಕ್ಷಮಾ ವಶೀಕೃತೀರ್ಲೋಕೇ ಕ್ಷಮಯಾ ಕಿಂ ನ ಸಾಧ್ಯತೇ।
ಶಾಂತಿಖಂಗಃ ಕರೇ ಯಸ್ಯ ಕಿಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ದುರ್ಜನಃ ॥ 5-33-57 (32762)
ಅತೃಣೇ ಪತಿತೋ ವಹ್ನಿಃ ಸ್ವಯಮೇವೋಪಶಾಂಯತಿ।
ಅಕ್ಷಮಾವಾನ್ಪರಂ ದೋಷೈರಾತ್ಮಾನಂ ಚೈವ ಯೋಜಯೇತ್ ॥ 5-33-58 (32763)
ಏಕೋ ಧರ್ಮಃ ಪರಂ ಶ್ರೇಯಃ ಕ್ಷಮೈಕಾ ಶಾಂತಿರುತ್ತಮಾ ।
ವಿದ್ಯೈಕಾ ಪರಮಾ ತೃಪ್ತಿರಹಿಂಸೈಕಾ ಸುಖಾವಹಾ ॥ 5-33-59 (32764)
ದ್ವಾವಿಮೌ ಗ್ರಸತೇ ಭೂಮಿಃ ಸರ್ಪೋ ಬಲಿಶಯಾನಿವ।
ರಾಜಾನಂ ಚಾವಿರೋದ್ಧಾರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಚಾಪ್ರವಾಸಿನಂ ॥ 5-33-60 (32765)
ದ್ವೇ ಕರ್ಮಣೀ ನರಃ ಕುರ್ವನ್ನಸ್ಮಿಂʼಲ್ಲೋಕೇ ವಿರೋಚತೇ ।
ಅಬ್ರುವನ್ಪರುಷಂ ಕಿಂಚಿದಸತೋಽನರ್ಚಯಂಸ್ತಥಾ ॥ 5-33-61 (32766)
ದ್ವಾವಿಮೌ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಪರಪ್ರತ್ಯಯಕಾರಿಣೌ ।
ಸ್ತ್ರಿಯಃ ಕಾಮಿತಕಾಮಿನ್ಯೋ ಮೂರ್ಖಾಃ ಪೂಜಿತಪೂಜಕಾಃ ॥ 5-33-62 (32767)
ದ್ವಾವಿಮೌ ಕಂಟಕೌ ತೀಕ್ಷ್ಣೌ ಶರೀರಪರಿಶೋಷಿಣೌ।
ಯಶ್ಚಾಧನಃ ಕಾಮಯತೇ ಯಶ್ಚ ಕುಪ್ಯತ್ಯನೀಶ್ವರಃ ॥ 5-33-63 (32768)
ದ್ವಾವೇವ ನ ವಿರಾಜೇತೇ ವಿಪರೀತೇನ ಕರ್ಮಣಾ ।
ಗೃಹಸ್ಥಶ್ಚ ನಿರಾರಂಭಃ ಕಾರ್ಯವಾಂಶ್ಚೈವ ಭಿಕ್ಷುಕಃ ॥ 5-33-64 (32769)
ದ್ವಾವಿಮೌ ಪುರುಷೌ ರಾಜನ್ಸ್ವರ್ಗಸ್ಯೋಪರಿ ತಿಷ್ಠತಃ।
ಪ್ರಭುಶ್ಚ ಕ್ಷಮಯಾ ಯುಕ್ತೋ ದರಿದ್ರಶ್ಚ ಪ್ರದಾನವಾನ್ ॥ 5-33-65 (32770)
ನ್ಯಾಯಾಗತಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಬೋದ್ಧವ್ಯೌ ದ್ವಾವತಿಕ್ರಮೌ ।
ಅಪಾತ್ರೇ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಶ್ಚ ಪಾತ್ರೇ ಚಾತ್ಪ್ರತಿಪಾದನಂ ॥ 5-33-66 (32771)
ದ್ವಾವಭ್ಯಸಿ ನಿವೇಷ್ಟವ್ಯೌ ಗಲೇ ಬಧ್ವಾ ದೃಢಾಂ ಶಿಲಾಂ ।
ಧನವಂತಮದಾತಾರಂ ದರಿದ್ರಂ ಚಾತಪಸ್ವಿನಂ ॥ 5-33-67 (32772)
ದ್ವಾವಿಮೌ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಸೂರ್ಯಮಂಡಲಭೇದಿನೌ।
ಪರಿವ್ರಾಡ್ಯೋಗಯುಕ್ತಶ್ಚ ರಣೇ ಚಾಭಿಮುಖೋ ಹತಃ ॥ 5-33-68 (32773)
ತ್ರಯೋ ನ್ಯಾಯಾ ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಶ್ರೂಯಂತೇ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಕನೀಯಾನ್ಮಧ್ಯಮಃ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಇತಿ ವೇದವಿದೋ ವಿದುಃ ॥ 5-33-69 (32774)
ತ್ರಿವಿಧಾಃ ಪುರುಷಾ ರಾಜನ್ನುತ್ತಮಾಧಮಮಧ್ಯಮಾಃ ।
ನಿಯೋಜಯೇದ್ಯಥಾವತ್ತಾಂಸ್ತ್ರಿವಿಧೇಷ್ವೇವ ಕರ್ಮಸು ॥ 5-33-70 (32775)
ತ್ರಯ ಏವಾಧನಾ ರಾಜನ್ಭಾರ್ಯಾ ದಾಸಸ್ತಥಾ ಸುತಃ।
ಯತ್ತೇ ಸಮಧಿಗಚ್ಛಂತಿ ಯಸ್ಯೈತೇ ತಸ್ಯ ತದ್ಧನಂ ॥ 5-33-71 (32776)
ಹರಣಂ ಚ ಪರಸ್ವಾನಾಂ ಪರದಾರಾಭಿಮರ್ಶನಂ ।
ಸುಹೃದಶ್ಚ ಪರಿತ್ಯಾಗಸ್ತ್ರಯೋ ದೋಷಾಃ ಕ್ಷಯಾವಹಾಃ ॥ 5-33-72 (32777)
ತ್ರಿವಿಧಂ ನರಕಸ್ಯೇದಂ ದ್ವಾರಂ ನಾಶನಮಾತ್ಮನಃ ।
ಕಾಮಃ ಕ್ರೋಧಸ್ತಥಾ ಲೋಭಸ್ತಸ್ಮಾದೇತತ್ರಯಂ ತ್ಯಜೇತ್ ॥ 5-33-73 (32778)
ವರಪ್ರದಾನಂ ರಾಜ್ಯಂ ಚ ಪುತ್ರಜನ್ಮ ಚ ಭಾರತ।
ಶತ್ರೋಶ್ಚ ಮೋಕ್ಷಣಂ ಕೃಚ್ಛ್ರಾತ್ರೀಣಿ ಚೈಕಂ ಚ ತತ್ಸಮಂ ॥ 5-33-74 (32779)
ಭಕ್ತಂ ಚ ಭಜಮಾನಂ ಚ ತವಾಸ್ಮೀತಿ ಚ ವಾದಿನಂ ।
ತ್ರೀನೇತಾಂಛರಣಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾನ್ವಿಷಮೇಽಪಿ ಕನ ಸಂತ್ಯಜೇತ್ ॥ 5-33-75 (32780)
ಚತ್ವಾರಿ ರಾಜ್ಞಾ ತು ಮಹಾಬಲೇನ
ವರ್ಜ್ಯಾನ್ಯಾಹುಃ ಪಂಡಿತಸ್ತಾನಿ ವಿದ್ಯಾತ್।
ಅಲ್ಪಪ್ರಜ್ಞೈಃ ಸಹ ಮಂತ್ರಂ ನ ಕುರ್ಯಾ-
ನ್ನ ದೀರ್ಘಸೂತ್ರೈರಲಸೈಶ್ಚಾರಣೈಶ್ಚ ॥ 5-33-76 (32781)
ಚತವಾರಿ ತೇ ತಾತ ಗೃಹೇ ವಸಂತು
ಶ್ರಿಯಾಽಭಿಜುಷ್ಟಸ್ಯ ಗೃಹಸ್ಥಧರ್ಮೇ।
ವೃದ್ಧೋ ಜ್ಞಾತಿರವಸನ್ನಃ ಕುಲೀನಃ
ಸಖಾ ದರಿದ್ರೋ ಭಗಿನೀ ಚಾನಪತ್ಯಾ ॥ 5-33-77 (32782)
ಚತ್ವಾರ್ಯಾಹ ಮಹಾರಾಜ ಸಾದ್ಯಸ್ಕಾನಿ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ।
ಪೃಚ್ಛತೇ ತ್ರಿದಶೇಂದ್ರಾಯ ತಾನೀಮಾನಿ ನಿಬೋಧ ಮೇ ॥ 5-33-78 (32783)
ದೇವತಾನಾಂ ಚ ಸಂಕಲ್ಪಮನುಭಾವಂ ಚ ಧೀಮತಾಂ।
ವಿನಯಂ ಕೃತವಿದ್ಯಾನಾಂ ವಿನಾಶಂ ಪಾಪಕರ್ಮಣಾಂ ॥ 5-33-79 (32784)
ಚತ್ವಾರಿ ಕರ್ಮಾಣ್ಯಭಯಂಕರಾಣಿ
ಭಯಂ ಪ್ರಯಚ್ಛಂತ್ಯಯಥಾಕೃತಾನಿ ।
ಮಾನಾಗ್ನಿಹೋತ್ರಮುತ ಮಾನಮೌನಂ
ಮಾನೇನಾಧೀತಮುತ ಮಾನಯಜ್ಞಃ ॥ 5-33-80 (32785)
ಪಂಚಾಗ್ನಯೋ ಮನುಷ್ಯೇಣ ಪರಿಚರ್ಯಾಃ ಪ್ರಯತ್ನತಃ।
ಪಿತಾ ಮಾತಾಗ್ನಿರಾತ್ಮಾ ಚ ಗುರುಶ್ಚ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-33-81 (32786)
ಪಂಚೈವ ಪೂಜಯಂʼಲ್ಲೋಕೇ ಯಶಃ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಕೇವಲಂ।
ದೇವಾನ್ಪಿತೄನ್ಮನುಷ್ಯಾಂಶ್ಚ ಭಿಕ್ಷೂನತಿಥಿಪಂಚಮಾನ್ ॥ 5-33-82 (32787)
ಪಂಚ ತ್ವಾಽನುಗಮಿಷ್ಯಂತಿ ಯತ್ರ ಯತ್ರ ಗಮಿಷ್ಯಸಿ।
ಮಿತ್ರಾಣ್ಯಮಿತ್ರಾ ಮಧ್ಯಸ್ಥಾ ಉಪಜೀವ್ಯೋಪಜೀವಿನಃ । 5-33-83 (32788)
ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಸ್ಯ ಮರ್ತ್ಯಸ್ಯ ಛಿದ್ರಂ ಚೇದೇಕಮಿಂದ್ರಿಯಂ।
ತತೋಽಸ್ಯ ಸ್ರವತಿ ಪ್ರಜ್ಞಾ ದೃತೇಃ ಪಾತ್ರಾದಿವೋದಕಂ ॥ 5-33-84 (32789)
ಷಡ್ದೋಷಾಃ ಪುರುಷೇಣೇಹ ಹಾತವ್ಯಾ ಭೂತಿಮಿಚ್ಛತಾ।
ನಿದ್ರಾ ತಂದ್ರೀ ಭಯಂ ಕ್ರೋಧ ಆಲಸ್ಯಂ ದೀರ್ಘಸೂತ್ರತಾ । 5-33-85 (32790)
ಷಡಿಮಾನ್ಪುರುಷೋ ಜಹ್ಯಾದ್ಭಿನ್ನಾಂ ನಾವಮಿವಾರ್ಣವೇ।
ಅಪ್ರವಕ್ತಾರಮಾಚಾರ್ಯಮನಧೀಯಾನಮೃತ್ವಿಜಂ ॥ 5-33-86 (32791)
ಅರಕ್ಷಿತಾರಂ ರಾಜಾನಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಚಾಪ್ರಿಯವಾದಿನೀಂ ।
ಗ್ರಾಮಕಾಮಂ ಚ ಗೋಪಾಲಂ ವನಕಾಮಂ ಚ ನಾಪಿತಂ ॥ 5-33-87 (32792)
ಷಡೇವ ತು ಗುಣಾಃ ಪುಂಸಾ ನ ಹಾತವ್ಯಾಃ ಕದಾಚನ।
ಸತ್ಯಂ ದಾನಮನಾಲಸ್ಯಮನಸೂಯಾ ಕ್ಷಮಾ ಧೃತಿಃ ॥ 5-33-88 (32793)
ಅರ್ಥಾಗಮೋ ನಿತ್ಯಮರೋಗಿತಾ ಚ
ಪ್ರಿಯಾ ಚ ಭಾರ್ಯಾ ಪ್ರಿಯವಾದಿನೀ ಚ।
ವಶ್ಯಶ್ಚ ಪುತ್ರೋಽರ್ಥಕರೀ ಚ ವಿದ್ಯಾ
ಷಡ್ಜೀವಲೋಕಸ್ಯ ಸುಖಾನಿ ರಾಜನ್ ॥ 5-33-89 (32794)
ಷಣ್ಣಾಮಾತ್ಮನಿ ನಿತ್ಯಾನಾಮೈಶ್ವರ್ಯಂ ಯೋಽಧಿಗಚ್ಛತಿ।
ನ ಸ ಪಾಪೈಃ ಕುತೋಽನರ್ಥೈರ್ಯುಜ್ಯತೇ ವಿಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ ॥ 5-33-90 (32795)
ಷಡಿಮೇ ಷಟ್ಸು ಜೀವಂತಿ ಸಪ್ತಮೋ ನೋಪಲಭ್ಯತೇ।
ಚೋರಾಃ ಪ್ರಮತ್ತೇ ಜೀವಂತಿ ವ್ಯಾಧಿತೇಷು ಚಿಕಿತ್ಸಕಾಃ ॥ 5-33-91 (32796)
ಪ್ರಮದಾಃ ಕಾಮಯಾನೇಷು ಯಜಮಾನೇಷು ಯಾಜಕಾಃ ।
ರಾಜಾ ವಿವದಮಾನೇಷು ನಿತ್ಯಂ ಮೂರ್ಖೇಷು ಪಂಡಿತಾಃ ॥ 5-33-92 (32797)
ಷಡಿಮಾನಿ ವಿನಶ್ಯಂತಿ ಮುಹೂರ್ತಮನವೇಕ್ಷಣಾತ್।
ಗಾವಃ ಸೇವಾ ಕೃಷಿರ್ಭಾರ್ಯಾ ವಿದ್ಯಾ ವೃಷಲಸಂಗತಿಃ ॥ 5-33-93 (32798)
ಷಡೇತೇ ಹ್ಯವಮನ್ಯಂತೇ ನಿತ್ಯಂ ಪೂರ್ವೋಪಕಾರಿಣಂ ।
ಆಚಾರ್ಯಂ ಶಿಕ್ಷಿತಾಃ ಶಿಷ್ಯಾಃ ಕೃತದಾರಾಶ್ಚ ಮಾತರಂ ॥ 5-33-94 (32799)
ನಾರೀಂ ವಿಗತಕಾಮಾಸ್ತು ಕೃತಾರ್ಥಾಶ್ಚ ಪ್ರಯೋಜಕಂ ।
ನಾವಂ ನಿಸ್ತೀರ್ಣಕಾಂತಾರಾ ನಾತುರಾಶ್ಚ ಚಿಕಿತ್ಸಕಂ ॥ 5-33-95 (32800)
ಆರೋಗ್ಯಮಾನೃಣ್ಯಮವಿಪ್ರವಾಸಃ
ಸದ್ಭಿರ್ಮನುಷ್ಯೈಃ ಸಹ ಸಂಪ್ರಯೋಗಃ।
ಸ್ವಪ್ರತ್ಯಯಾ ವೃತ್ತಿರಭೀತವಾಸಃ
ಷಟ್ ಜೀವಲೋಕಸ್ಯ ಸುಖಾನಿ ರಾಜನ್ ॥ 5-33-96 (32801)
ಈರ್ಷುರ್ಧೃಣೀ ನಸಂತುಷ್ಟಃ ಕ್ರೋಧನೋ ನಿತ್ಯಶಂಕಿತಃ।
ಪರಭಾಗ್ಯೋಪಜೀವೀ ಚ ಷಡೇತೇ ನಿತ್ಯದುಃಖಿತಾಃ ॥ 5-33-97 (32802)
ಸಪ್ತ ದೋಷಾಃ ಸದಾ ರಾಜ್ಞಾ ಹಾತವ್ಯಾ ವ್ಯಸನೋದಯಾಃ।
ಪ್ರಾಯಶೋ ಯೈರ್ವಿನಶ್ಯಂತಿ ಕೃತಮೂಲಾ ಅಪೀಶ್ವರಾಃ॥ 5-33-98 (32803)
ಸ್ತ್ರಿಯೋಽಕ್ಷಾ ಮೃಗಯಾ ಪಾನಂ ವಾಕ್ಪಾರುಷ್ಯಂ ಚ ಪಂಚಮಂ।
ಮಹಚ್ಚ ದಂಡಪಾರುಷ್ಯಮರ್ಥದೂಷಣಮೇವ ಚ॥ 5-33-99 (32804)
ಅಷ್ಟೌ ಪೂರ್ವನಿಮಿತ್ತಾನಿ ನರಸ್ಯ ವಿನಶಿಷ್ಯತಃ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಪ್ರಥಮಂ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೈಶ್ಚ ವಿರುಧ್ಯತೇ॥ 5-33-100 (32805)
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ವಾನಿ ಚಾದತ್ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂಶ್ಚ ಜಿಘಾಂಸತಿ।
ರಮತೇ ನಿಂದಯಾ ಚೈಷಾಂ ಪ್ರಶಂಸಾಂ ನಾಭಿನಂದತಿ ॥ 5-33-101 (32806)
ನೈನಾನ್ಸ್ಮರತಿ ಕೃತ್ಯೇಷು ಯಾಚಿತಶ್ಚಾಭ್ಯಸೂಯತಿ।
ಏತಾಂದೋಷಾನ್ನರಃ ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಬುಧ್ವಾ ವಿಸರ್ಜಯೇತ್ ॥ 5-33-102 (32807)
ಅಷ್ಟಾವಿಮಾನಿ ಹರ್ಷಸ್ಯ ನವನೀತಾನಿ ಭಾರತ।
ವರ್ತಮಾನಾನಿ ದೃಶ್ಯಂತೇ ತಾನ್ಯೇವ ಸ್ವಸುಖಾನ್ಯಪಿ ॥ 5-33-103 (32808)
ಸಮಾಗಮಶ್ಚ ಸಖಿಭಿರ್ಮಹಾಂಶ್ಚೈವ ಧನಾಗಮಃ ।
ಪುತ್ರೇಣ ಚ ಪರಿಷ್ವಂಗಃ ಸನ್ನಿಪಾತಶ್ಚ ಮೈಥುನೇ ॥ 5-33-104 (32809)
ಸಮಯೇ ಚ ಪ್ರಿಯಾಲಾಪಃ ಸ್ವಯೂಥ್ಯೇಷು ಸಮುನ್ನತಿಃ ।
ಅಭಿಪ್ರೇತಸ್ಯ ಲಾಭಶ್ಚ ಪೂಜಾ ಚ ಜನಸಂಸದಿ ॥ 5-33-105 (32810)
ಅಷ್ಟೌ ಗುಮಾಃ ಪುರುಷಂ ದೀಪಯಂತಿ
ಪ್ರಜ್ಞಾ ಚ ಕೌಲ್ಯಂ ಚ ದಮಃ ಶ್ರುತಂ ಚ।
ಪರಾಕ್ರಮಶ್ಚಾಬಹುಭಾಷಿತಾ ಚ
ದಾನಂ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಕೃತಜ್ಞತಾ ಚ ॥ 5-33-106 (32811)
ನವದ್ವಾರಮಿದಂ ವೇಶ್ಮ ತ್ರಿಸ್ಥೂಣಂ ಪಂಚಸಾಕ್ಷಿಕಂ।
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಾಧಿಷ್ಠಿತಂ ವಿದ್ವಾನ್ಯೋ ವೇದ ಸ ಪರಃ ಕವಿಃ ॥ 5-33-107 (32812)
ದಶ ಧರ್ಮಂ ನ ಜಾನಂತಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ನಿಬೋಧ ತಾನ್।
ಮತ್ತಃ ಪ್ರಮತ್ತ ಉನ್ಮತ್ತಃ ಶ್ರಾಂತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಬುಭುಕ್ಷಿತಃ॥ 5-33-108 (32813)
ತ್ವರಮಾಣಶ್ಚ ಲುಬ್ಧಶ್ಚ ಭೀತಃ ಕಾಮೀ ಚ ತೇ ದಶ।
ತಸ್ಮಾದೇತೇಷು ಭಾವೇಷು ನ ಪ್ರಸಂಜೇತ ಪಂಡಿತಃ॥ 5-33-109 (32814)
ಅತ್ರೈವೋದಾಹರಂತೀಮಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಂ।
ಪುತ್ರಾರ್ಥಮಸುರೇಂದ್ರೇಣ ಗೀತಂ ಚೈವ ಸುಧನ್ವನಾ ॥ 5-33-110 (32815)
ಯಃ ಕಾಮಮನ್ಯೂ ಪ್ರಜಹಾತಿ ರಾಜಾ
ಪಾತ್ರೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಯತೇ ಧನಂ ಚ।
ವಿಶೇಷವಿಚ್ಛ್ರುತವಾನ್ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾರೀ
ತಂ ಸರ್ವಲೋಕಃ ಕುರುತೇ ಪ್ರಮಾಣಂ ॥ 5-33-111 (32816)
ಜಾನಾತಿ ವಿಶ್ವಾಸಯಿತುಂ ಮನುಷ್ಯಾನ್
ವಿಜ್ಞಾತದೋಷೇಷು ದಧಾತಿ ದಂಡಂ।
ಜಾನಾತಿ ಮಾತ್ರಾಂ ಚ ತಥಾ ಕ್ಷಮಾಂ ಚ
ತಂ ತಾದೃಶಂ ಶ್ರೀರ್ಜುಷತೇ ಸಮಗ್ರಾ ॥ 5-33-112 (32817)
ಸುದುರ್ಬಲಂ ನಾವಜಾನಾತಿ ಕಂಚಿ-
ದ್ಯುಕ್ತೋ ರಿಪುಂ ಸೇವತೇ ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಂ।
ನ ವಿಗ್ರಹಂ ರೋಚಯತೇ ಬಲಸ್ಥೈಃ
ಕಾಲೇ ಚ ಯೋ ವಿಕ್ರಮತೇ ಸ ಧೀರಃ ॥ 5-33-113 (32818)
ಪ್ರಾಪ್ಯಾಪ.. ನ ವ್ಯಥತೇ ಕದಾಚಿ-
ದುದ್ಯೋಗಮಾನ್ವಚ್ಛತಿ ಚಾಪ್ರಮತ್ತಃ ।
ದುಃಖಂ ಚ ಕಾಲೇ ಸಹತೇ ಮಹಾತ್ಮಾ
ಧುರಂಧರಸ್ತಸ್ಯ ಜಿತಾಃ ಸಪತ್ನಾಃ ॥ 5-33-114 (32819)
ಅನರ್ಥಕಂ ವಿಪ್ರವಾಸಂ ಗೃಹೇಭ್ಯಃ
ಪಾಪೈಃ ಸಂಧಿಂ ಪರದಾರಾಭಿಮರ್ಶಂ।
ದಂಭಂ ಸ್ತೈನ್ಯಂ ಪೈಶುನಂ ಮದ್ಯಮಾನಂ
ನ ಸೇವತೇ ಯಃ ಸ ಸುಖೀ ಸದೈವ ॥ 5-33-115 (32820)
ನ ಸಂರಂಭೇಣಾರಭತೇ ತ್ರಿವರ್ಗ-
ಮಾಕಾರಿತಃ ಶಂಸತಿ ತತ್ತ್ವಮೇವ।
ನ ಮಿತ್ರಾರ್ಥೇ ರೋಚಯತೇ ವಿವಾದಂ
ನಾಪೂಜಿತಃ ಕುಪ್ಯತಿ ಚಾಪ್ಯಮೂಢಃ ॥ 5-33-116 (32821)
ನ ಯೋಽಭ್ಯಸೂಯತ್ಸಯನುಕಂಪತೇ ಚ
ನ ದುರ್ಬಲಃ ಪ್ರಾತಿಭಾವ್ಯಂ ಕರೋತಿ।
ನಾತ್ಯಾಹ ಕಿಂಚಿತ್ಕ್ಷಮತೇ ವಿವಾದಂ
ಸರ್ವತ್ರ ತಾದೃಗ್ಲಭತೇ ಪ್ರಶಂಸಾಂ॥ 5-33-117 (32822)
ಯೋ ನೋದ್ಧತಂ ಕುರುತೇ ಜಾತು ವೇಷಂ
ನ ಪೌರುಷೇಣಾಪಿ ವಿಕತ್ಥತೇಽನ್ಯಾನ್।
ನ ಮೂರ್ಚ್ಛಿತಃ ಕಟುಕಾನ್ಯಾಹ ಕಿಂಚಿ-
ತ್ಪ್ರಿಯಂ ಸದಾ ತಂ ಕುರುತೇ ಜನೋ ಹಿ ॥ 5-33-118 (32823)
ನ ವೈರಮುದ್ದಿಪಯತಿ ಪ್ರಶಾಂತಂ
ನ ದರ್ಪಮಾರೋಹತಿ ಶಾಂತಿಮೇತಿ।
ನ ದುರ್ಗತೋಽಸ್ಮೀತಿ ಕರೋತ್ಯಕಾರ್ಯಂ
ತಮಾರ್ಯಶೀಲಂ ಪರಮಾಹುರಾರ್ಯಾಃ ॥ 5-33-119 (32824)
ನ ಸ್ವೇ ಸುಖೇ ವೈ ಕುರುತೇ ಪ್ರಹರ್ಷಂ
ನಾನ್ಯಸ್ಯ ದುಃಖೇ ಭವತಿ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಃ।
ದತ್ತ್ವಾ ನ ಪಶ್ಚಾತ್ಕುರುತೇಽನುತಾಪಂ
ಸ ಕಥ್ಯತೇ ಸತ್ಪುರುಷಾರ್ಯಶೀಲಃ ॥ 5-33-120 (32825)
ದೇಶಾಚಾರಾನ್ಸಮಯಾಂಜಾತಿಧರ್ಮಾನ್
ಬುಭೂಷತೇ ಯಃ ಸ ಪರಾವರಜ್ಞಃ।
ಸ ಯತ್ರ ತತ್ರಾಭಿಗತಃ ಸದೈವ
ಮಹಾಜನಸ್ಯಾಧಿಪತ್ಯಂ ಕರೋತಿ ॥ 5-33-121 (32826)
ದಂಭಂ ಮೋಹಂ ಮತ್ಸರಂ ಪಾಪಕೃತ್ಯಂ
ರಾಜದ್ವಿಷ್ಟಂ ಪೈಶುನಂ ಪೂಗವೈರಂ।
ಮತ್ತೋನ್ಮತ್ತೈರ್ದುರ್ಜನೈಶ್ಚಾಪಿ ವಾದಂ
ಯಃ ಪ್ರಜ್ಞಾವಾನ್ವರ್ಜಯೇತ್ಸ ಪ್ರಧಾನಃ ॥ 5-33-122 (32827)
ದಮಂ ಶೌಚಂ ದೈವಿಕಂ ಮಂಗಲಾನಿ
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಾನ್ವಿವಿಧಾಂʼಲ್ಲೋಕವಾದಾನ್।
ಏತಾನಿ ಯಃ ಕುರುತೇ ನೈತ್ಯಕಾನಿ
ತಸ್ಯೋತ್ಥಾನಂ ದೇವತಾ ರಾಧಯಂತಿ ॥ 5-33-123 (32828)
ಸಮೈರ್ವಿವಾಹಂ ಕುರುತೇ ನ ಹೀನೈಃ
ಸಮೈಃ ಸಖ್ಯಂ ವ್ಯವಹಾರಂ ಕಥಾಂ ಚ।
ಗುಣೈರ್ವಿಶಿಷ್ಟಾಂಶ್ಚ ಪುರೋ ದಧಾತಿ
ವಿಪಶ್ಚಿತಸ್ತಸ್ಯ ನಯಾಃ ಸುನೀತಾಃ ॥ 5-33-124 (32829)
ಮಿತಂ ಭುಂಕ್ತೇ ಸಂವಿಭಜ್ಯಾಶ್ರಿತೇಭ್ಯೋ
ಮಿತಂ ಸ್ವಪಿತ್ಯಮಿತಂ ಕರ್ಮ ಕೃತ್ವಾ।
ದದಾತ್ಯಮಿತ್ರೇಷ್ವಪಿ ಯಾಚಿತಃ ಸಂ-
ಸ್ತಮಾತ್ಮವಂತಂ ಪ್ರಜಹತ್ಯನರ್ಥಾಃ ॥ 5-33-125 (32830)
ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ ವಿಪ್ರಕೃತಂ ಚ ಯಸ್ಯ
ನಾನ್ಯೇ ಜನಾಃ ಕರ್ಮ ಜಾನಂತಿ ಕಿಂಚಿತ್।
ಮಂತ್ರೇ ಗುಪ್ತೇ ಸಂಯಗನುಷ್ಠಿತೇ ಚ
ನಾಲ್ಪೋಽಪ್ಯಸ್ಯ ಚ್ಯವತೇ ಕಶ್ಚಿದರ್ಥಃ ॥ 5-33-126 (32831)
ಯಃ ಸರ್ವಭೂತಪ್ರಶಮೇ ನಿವಿಷ್ಟಃ
ಸತ್ಯೋ ಮೃದುರ್ಮಾನಕೃಚ್ಛುದ್ಧಭಾವಃ
ಅತೀವ ಸ ಜ್ಞಾಯತೇ ಜ್ಞಾತಿಮಧ್ಯೇ
ಮಹಾಮಣಿರ್ಜಾತ್ಯ ಇವ ಸಪ್ರನ್ನಃ ॥ 5-33-127 (32832)
ಯ ಆತ್ಮನಾಽಪತ್ರಪತೇ ಭೃಶಂ ನರಃ
ಸ ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ಗುರುರ್ಭವತ್ಯುತ
ಅನಂತಜೇಜಾಃ ಸುಮನಾಃ ಸಮಾಹಿತಃ
ಸ ತೇಜಸಾ ಸೂರ್ಯ ಇವಾವಭಾಸತೇ ॥ 5-33-128 (32833)
ವನೇ ಜಾತಾಃ ಶಾಪದಗ್ಧಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಃ
ಪಾಂಡೋಃ ಪುತ್ರಾಃ ಪಂಚ ಪಂಚೇಂದ್ರಕಲ್ಪಾಃ ।
ತ್ವಯೈವ ಬಾಲಾ ವರ್ಧಿತಾಃ ಶಿಕ್ಷಿತಾಶ್ಚ
ತವಾದೇಶಂ ಪಾಲಯಂತ್ಯಾಂಬಿಕೇಯ ॥ 5-33-129 (32834)
ಪ್ರದಾಯೈಷಾಮುಚಿತಂ ತಾತರಾಜ್ಯಂ
ಸುಖೀ ಪುತ್ರೈಃ ಸಹಿತೋ ಮೋದಮಾನಃ ।
ನ ದೇವಾನಾಂ ನಾಪಿ ಚ ಮಾನುಷಾಣಾಂ
ಭವಿಷ್ಯಸಿ ತ್ವಂ ಗರ್ಹಣೀಯೋ ನರೇಂದ್ರ ॥ ॥ 5-33-130 (32835)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯಸ್ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-33-5 ಅಕಲ್ಪೋ ನ ಕಿಂತು ಕಲ್ಪಃ ಸಮರ್ಥ ಏವ । ಸರ್ವದಾ ವಿದುರಸಂದರ್ಶನಂ ಮಯ ಅಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯೇಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-33-10 ಪ್ರಜಾಗರಂ ನಿದ್ರಾಯಾ ಅಭಾವಂ ॥ 5-33-12 ಯತಃ ಯದಾ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸಂಜಯಸ್ತದಾರಭ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ। ಪ್ರಚಿಂತಾ ಪ್ರಕೃಷ್ಟಾ ಚಿಂತಾ ॥ 5-33-14 ಅಭಿಯುಕ್ತಮಿತ್ಯರ್ಧೋಪಾತ್ ಏಕಃ ತ್ರಯೋಽನ್ಯೇ ಚ ಪ್ರದಾಗರಾವೇಶಭಾಜನಾನಿ ॥ 5-33-15 ಗೃದ್ಧ್ಯನ್ ಲಿಪ್ಸಾವಾನ್ ॥ 5-33-17 ಪ್ರೇಷ್ಯಃ ಪ್ರಕರ್ಷೇಣ ಏಷಣೀಯಃ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯ ಇತಿಯಾವತ್ । ತೇ ತ್ವಯಾ ಪ್ರೇಷಿತೋ ವನಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-33-18 ವಿಪರೀತಃ ರಾಜಲಕ್ಷಣಹೀನಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ದ್ವೇಷ್ಯಃ । ಭಾಗಧೇಯೇ ರಾಜ್ಯಾಂಶೇ । ಅರ್ಚಿಷಾಂ ನೇತ್ರರಶ್ಮೀನಾಂ ಪ್ರಕ್ಷಯಾತ್। ನ ಸಂಮತಸ್ತ್ವಂ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾಪಿ ಸನ್ನಿತಿ ಉಪಹಾಸಃ ॥ 5-33-19 ಆನೃಶಂಸ್ಯಾತ್ ಕ್ರೂರತ್ವಾಭಾವಾತ್। ಅನುಕ್ರೋಶಾತ್ ದಯಾಲುತ್ವಾತ್। ತಿತಿಕ್ಷತೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-33-20 ಏತೇಷ್ವಿತಿ। ಏತೇಷಾಮಧೀನೋ ಭೂತ್ವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-33-21 ಏತೇಷು ಪಾಂಡಿತ್ಯಂ ನಾಸ್ತೀತಿ ವಕ್ತುಂ ಪಾಂಡಿತಲಕ್ಷಣಾನ್ಯಾಹ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯಾದಿನಾ। ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯಾಪೇಕ್ಷಂ। ಸಮಾರಂಭಃ ಶಕ್ತ್ಯಪೇಕ್ಷಃ । ತಿತಿಕ್ಷಾ ವೈರಾಗ್ಯಾಪೇಕ್ಷಾ। ಧರ್ಮನಿತ್ಯತಾ ಶ್ರದ್ಧಾಪೇಕ್ಷಾ। ಏತಾನಿ ಅಯಥಾಭೂತಾನಿ ಮೂಢಾನ್ ಪುರುಷಾರ್ಥಾತ್ ಭ್ರಂಶಯಂತಿ ನತು ಪಂಡಿತಾನಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-33-23 ಅನಾಸ್ತಿಕಃ ಪರಲೋಕಾದ್ಯಸ್ತೀತಿ ಜಾನನ್। ಶ್ರದ್ದಧಾನಃ ಶ್ರದ್ಧಾ ಗುರುವೇದವಾಕ್ಯಾದಿಷು ಫಲಾವಶ್ಯಂಭಾವನಿಶ್ಚಯಸ್ತದ್ವಾನ್ ॥ 5-33-24 ದರ್ಪಃ ಪರಾವಜ್ಞಾನಂ। ಸ್ತಂಭಃ ಅಸನ್ನತಿಃ। ಮಾನ್ಯಮಾನಿತಾ ಮಾನ್ಯಂ ಮಾನಾರ್ಹಂ ಆತ್ಮಾನಂ ಮನ್ಯತ ಇತಿ ಮಾನ್ಯಮಾನೀ ತಸ್ಯ ಭಾವಸ್ತತ್ತಾ ॥ 5-33-27 ಸಂಸಾರಿಣೀ ಸ್ವಭಾವತೋಽನವಸ್ತಿತಾಪಿ ಕಾಮಾತ್ ಐಹಿಕ ಸುಖಾತ್ ಉಭಯಲೋಕಸುಖಾವಹಂ ಧರ್ಮಮರ್ಥಂ ವೃಣೀತೇ ಸ ಪಂಡಿತಃ। ಕಾಮೋ ಧರ್ಮಾರ್ಥಾಪೇಕ್ಷಯಾ ನಿಕೃಷ್ಟ ಇತ್ಯರ್ಥಃ। ಕಾಮಾದಿತಿ। ಯಸ್ತು ಕಾಮಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಅರ್ಥಂ ವೃಣೀತೇ ಸಃ ಅರ್ಥಾರ್ಥೀ ಮೋಕ್ಷಾದೇವ ಸರ್ವಂ ಅರ್ಥಂ ವಿಂದತಿ ಜ್ಞಾನಫಲೇ ಮೋಕ್ಷೇ ಕೃತ್ಸ್ನಸ್ಯಾರ್ಥಸ್ಯಾಂತರ್ಭಾವಾತ್ ಸ ಜನಕಾದಿತುಲ್ಯಃ ಅತಃ ಪಂಡಿತ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-33-29 ಚಿರಂ ಶೃಣೋತಿ ಜ್ಞಾನದಾರ್ಢ್ಯಾಯ ಅಸಂಪೃಷ್ಟಃ ಯಥಾವದಪೃಷ್ಟಃ। ವ್ಯುಪಯುಂಕ್ತೇ ವಾಗ್ವ್ಯಯಂ ಕರೋತಿ। ಪರಾರ್ಥೇ ವಿಷಯೇ ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ಚಿಹ್ನಂ ॥ 5-33-31 ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಸ್ವಯತ್ನಮಾಧ್ಯತ್ವಂ। ಕರ್ಮಣಃ ಅಂತರ್ಮಧ್ಯೇ ನ ವಸತಿ ನೋಪರಮತೇ ಕಿಂತು ಸಮಾಪಯತ್ಯೇವ । ಅವಂಧ್ಯಕಾಲಃ ಸರ್ವದಾ ಸಪ್ರಯೋಜನಮೇವ ಕರ್ಮಾಚರನ್ ॥ 5-33-32 ಆರ್ಯಾಃ ಶಿಷ್ಟಾಃಕ ತದ್ಯೋಗ್ಯಕರ್ಮಣಿ । ಭೂರಿತೈಶ್ವರ್ಯಂ ತತ್ಪ್ರಾಪ್ತ್ಯರ್ಥಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ॥ 5-33-34 ಯೋಗೋ ರಚನಾಪ್ರಕಾರಃ। ಉಪಾಯಸ್ತದರ್ಥಸಾಗ್ರೀ। ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಸ ನರಃ ಪಂಡಿತಃ ॥ 5-33-35 ಪ್ರವೃತ್ತವಾಕ್ ಅಕುಂಠಿತವಚನಃ । ಚಿತ್ರಕಥೋ ಲೋಕಕಥಾಭಿಜ್ಞಃ । ಊಹಸ್ತರ್ಕಃ। ಪ್ರತಿಭಾನಂ ತತ್ಕಾಲಸ್ಫೂರ್ತಿಃ ॥ 5-33-36 ಪ್ರಜ್ಞಾನುಗಂ ಬುದ್ಧಿವಶ್ಯಂ। ಶ್ರುತಾನುಗಾ ಶಾಸ್ತ್ರಾನುಸಾರಿಣೀ ॥ 5-33-38 ಮಹಾಮನಾಃ ಅಧಿಕೇಚ್ಛಾವಾನ್। ಅಕರ್ಮಣಾ ಹೀನಕರ್ಮಣಾ ದ್ಯೂತಾದಿನೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-33-42 ಸಂಸಾರಯತಿ ಭೃತ್ಯಾದಿದ್ವಾರಾ ಪ್ರವರ್ತಯತಿ ॥ 5-33-46 ನೈಷ್ಕರ್ಂಯಾತ್ ಅಯತ್ನತಃ॥ 5-33-47 ಕದರ್ಯಂ ಅದಾತಾರಂ ॥ 5-33-51 ಏಕಯಾ ಬುದ್ದ್ಯಾ। ದ್ವೇ ಕಾರ್ಯಾಕಾರ್ಯೇ ವಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಸಂಯಗವಧಾರ್ಯ। ತ್ರೀನ್ ಮಿತ್ರೋದಾಸೀನಶತ್ರೂನ್। ಚತುರ್ಭಿಃ ಸಾಮದಾನಭೇದದಂಡೈಃ। ಮಿತ್ರಂ ಸಾಂನೈವ ದಾನಭೇದಾಭ್ಯಾಮುದಾಸೀನಂ ಸರ್ವೈಃ ಶತ್ರುಂ ವಶೀಕುರು । ಪಂಚ ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಜಿತ್ವಾ। ಷಡ್ವಿದಿತ್ವಾ ಸಂಧಿವಿಗ್ರಹಾದೀನ್ ಜ್ಞಾತ್ವಾ। ಸಪ್ತ ಹಿತ್ವಾ-ಸ್ತ್ರಿಯೋಽಕ್ಷಾ ಮೃಗಯಾ ಪಾನಂ ವಾಕ್ಪಾರುಷ್ಯಂ ಚ ಪಂಚಮಂ। ಮಹಚ್ಚ ದಂಡಪಾರುಷ್ಯಮರ್ಥದೂಷಣಮೇವ ಚೇತಿ ಸಪ್ತ ಹೇಯಾನಿ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸುಖೀ ಭವ ॥ 5-33-54 ಸತ್ಯಂ ಯಥಾರ್ಥಭಾಷಣಂ। ಪಾರಾವಾರಸ್ಯ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ॥ 5-33-69 ಯದ್ಧಂ ಕನೀಯಾನ್। ಭೇದದಾನೇ ಮಧ್ಯಮಃ। ಸಾಮ ಉತ್ತಮಃ 5-33-71 ತ್ವಯಿಸತಿ ತ್ವತ್ಪುತ್ರೋಽಧನೋಽತಸ್ತ್ವಮೇವ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ರಾಜ್ಯಂ ದಾತುಂ ಪ್ರಭುರಸೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-33-75 ಶರಣಂ ಗೃಹಂ। ವಿಷಮೇಪಿ ಸಂಕಟೇಪಿ ॥ 5-33-76 ದೀರ್ಘಸೂತ್ರೈಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಸಾಧ್ಯೇ ಕಾರ್ಯೇ ಚಿರಂ ಕುರ್ವದ್ಧಿಃ । ಅಲಸೈಃ ಕರಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ಕಾಲಗಮಕೈಃ। ಚಾರಣೈಃ ಸ್ತಾವಕೈಃ। ಅರಣೈರಿತಿಚ್ಛೇದೋ ಕವಾ। ರಣವಿರೋಧಿಭಿರ್ದ್ಯೂತಾದ್ಯಾಸಕ್ತೈರಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-33-77 ವೃದ್ಧಃ ಕುಲಧರ್ಮಾನುಪದಿಶತಿ। ಕುಲೀನಃ ಶಿಶೂನ್ ಆಚಾರಂ ಗ್ರಾಹಯತಿ। ಸಖಾ ಹಿತಂ ವದತಿ। ಭಗಿನೀ ಧನಂ ರಕ್ಷತಿ ॥ 5-33-78 ಸಾದ್ಯಸ್ಕಾನಿ ಸದ್ಯಃಫಲಾನಿ ॥ 5-33-79 ದೇವತಾಃ ಸ್ವರ್ಗಭಾಜಃ। ಸ್ವರ್ಗಪದಾರ್ಥಶ್ಚ- ಯನ್ನ ದುಃಖೇನ ಸಂಭಿನ್ನಂ ನ ಚ ಗ್ರಸ್ತಮನಂತರಂ। ಅಭಿಲಾಷೋಪನೀತಂ ಚ ತತ್ಸುಖಂ ಸ್ವಃಪದಾಸ್ಪದಂ ಇತ್ಯೇವಂರೂಪಃ। ಅತಸ್ತೇ ಸತ್ಯಸಂಕಲ್ಪಾಃ। ಧೀಮತಾಮಗಸ್ತ್ಯಾದೀನಾಮನುಭಾವಂ ಸಮುದ್ರಪಾನಾದಿಪ್ರಭಾವಂ। ತೇಪಿ ದೇವತುಲ್ಯಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ। ವಿನಯೋಪಿ ಗುರುಪ್ರಸಾದಕರತ್ವೇನ ಸದ್ಯಃಫಲಃ। ವಿನಾಶಹೇತುಃ ಕರ್ಮಾಪಿ ಚೌರ್ಯಾದಿಕಂ ತಚ್ಚ ತ್ವಯ್ಯೇವಾಸ್ತಿ। ತವ ಸರ್ವಂ ಕರ್ಮ ಮಾನಾರ್ಥಮೇವೇತಿ ಭಾಃ। ಪಾಪಕರ್ಮಣಾಂ ವಿನಾಶನಂ ವಿನಾಶಯಿತುಃ ಸದ್ಯಃಫಲಂ ॥ 5-33-82 ಪಿತೄನ್ ಅಗ್ನಿಷ್ವಾತ್ತಾದೀನ್ ಗೋತ್ರಪ್ರವರ್ತಕಾನೃಷೀಂಶ್ಚ । ಮನುಷ್ಯಾನ್ ಪಿತ್ರಾದೀನ್ ॥ 5-33-83 ತ್ವಾ ತ್ವಾಂ। ಉಪಜೀವ್ಯಾಃ ಗುರವಃ । ಇಹ ಲೋಕೇ ಸಾಧಿತಾ ಮಿತ್ರಾದಯಾಃ। ಇಹ ಪರಲೋಕೇ ಜನ್ಮಾಂತರೇ ವಾ ಸ್ವಂ ಸ್ವಂ ಕಾರ್ಯಂ ಕುರ್ವಂತೀತ್ಯರ್ತಃ ॥ 5-33-84 ದೃತೇಶ್ಚರ್ಮಮಯಾಜ್ಜಲಪಾತ್ರಾತ್ 5-33-88 ಗೋಪಾಲಸ್ಯ ಗ್ರಾಮೇ ವಾಸೇ ವನವಾಸಸಾಧ್ಯಸ್ಯ ಗೋರಕ್ಷಣಸ್ಯಾಭಾವಃ। ನಾಪಿತಸ್ಯ ವನೇ ವಾಸೇ ಗ್ರಾಮೇ ತತ್ಕಾರ್ಯಾಭಾವ ಇತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-33-90 ಷಣ್ಣಾಮಿತಿ। ಆತ್ಮನಿ ಚಿತ್ತೇ ನಿತ್ಯಾನಾಂ ಷಣ್ಣಾಂ- ಕಾಮಕ್ರೋಧೌ ಶೋಕಮೋಹೌ ಮದಮಾನೌ ಚ ಷಟ್ಪದೀತ್ಯುಕ್ತಾನಾಂ। ಐಶ್ವರ್ಯಂ ವಶಿತ್ವಂ ॥ 5-33-95 ನಾತುರಾಃ ಅರೋಗಾಃ ॥ 5-33-96 ಸ್ವಪ್ರತ್ಯಯಾ ಸ್ವನಿಶ್ಚಯಪೂರ್ವಿಕಾ ವೃತ್ತಿವರ್ತನಂ ನತು ಗತಾನುಗತಿಕಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-33-100 ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಮನಸಾನಿಷ್ಟಂ ಚಿಂತಯತಿ। ವಿರುಧ್ಯತೇ ಕರ್ಮಣಾ ॥ 5-33-104 ಸನ್ನಿಪಾತಃ ಸಮರತಂ (ನ್ನಗರ್ಭಃ) ॥ 5-33-107 ತ್ರಿಸ್ಥೂಣಂ ವಾತಪಿತ್ತಶ್ಲೇಷ್ಮಾಣಃ ಸ್ಥೂಣಾಯರೂ...। ಪಂಚ ಸಾಕ್ಷಿವದುದಾಸೀನಾಃ ಶಬ್ದಾದಯೋ ಗ್ರಾಹ್ಯಾ ಯಸ್ಮಿನ್। ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಾಧಿ ....... ವೀವಾಧಿಷ್ಠಿತಂ ॥ 107 ॥ 5-33-108 ಮತ್ತೇ ಮದ್ಯಾದಿನಾ। ಪ್ರಮತ್ತೋ ವಿಷಯಾಂತರಾಸಕ್ತಯಾಽನವಹಿತಃ। ಉನ್ಮತ್ತೇ ಧಾತುದೋಷಾತ್ ॥ 5-33-112 ಮಾತ್ರಾ ಉಪರಾಧಾನುಸಾರೇಣ ದಂಡಪ್ರಮಾಣಂ । ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದೌ ಅಪರಾಧಸ್ಯ ಕ್ಷಗಾಂ ಚ ಜ...ತಿ ॥ 5-33-113 ಯುಕ್ತಃ ಛಿ...ಪೇಕ್ಷಣಿ ಹಿತಃ ॥ 113 ॥ 5-33-114 ಸಂಭ್ಯ...ಕ್ರೋಧ ನ ಚ ಸ್ತ್ರಿಯೋಽರ್ಥೇ ಯತತೇ ವಿವಾದಂ ಇತಿ ಕo ಪಾಠಃ। 5-33-116 ನ ........ಇತಿ । ಖo ಪಾಠಃ। ಮಾತ್ರಾರ್ಥೇ ಅಲ್ಪಾರ್ಥೇ ಇತಿ ......॥ 5-33-11. ಪ್ರಾತಿಭಾವ್ಯಂ ಪ್ರತಿಕೂಲೋ ಭಾವಃ ಚಿತ್ತಾಭಿಪ್ರಾಯಾ ......... ಪ್ರಾತಿಭಾವ್ಯಂ ವಿರೋಧಂ। ಅತ್ಯಾಹ ಅತಿಕಂಯ ಬ್ರವೀತಿ ॥ 5-33-122 ದಂಭಂ ಪರವಚ್ಚನೇಚ್ಛಯಾ ಧರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಂ ॥ 5-33-127 ಜಾತ್ಯ ಅಭಿಜಾತಃ ಉತ್ತಮೇ ಆಕರೇ ಜಾತಃ ॥ 5-33-128 ಆತ್ಮನಾ ಅಪತ್ರಪತೇ ಪರೈರಜ್ಞಾತೇಽಪಿ ಸ್ವವ್ಯಲೀಕೇ ಸ್ವಯಮೇವ ಲಜ್ಜತೇ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 034
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.34. ಅಧ್ಯಾಯಃ 034
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಾದಿಶ್ರೇಯಸ್ಸಾಧನಪ್ರಶ್ನೇ ವಿದುರೇಣ ನೀತಿಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾಯ ರಾಜ್ಯದಾನಸ್ಯ ತತ್ಸಾಧನತ್ವಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-34-0 (32836)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-34-0x (3450)
ಜಾಗ್ರತೋ ದಹ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಯತ್ಕಾರ್ಯಮನುಪಶ್ಯಸಿ।
ತದ್ಬ್ರೂಹಿ ತ್ವಂ ಹಿ ನಸ್ತಾತ ಧರ್ಮಾರ್ಥಕುಶಲಃ ಶುಚಿಃ ॥ 5-34-1 (32837)
ತಸ್ಮಾದ್ಯಥಾವದ್ವಿದುರ ಪ್ರಶಾಧಿ
ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಂ ಸರ್ವಮಜಾತಶತ್ರೋಃ।
ಯನ್ಮನ್ಯಸೇ ಪಥ್ಯಮದೀನಸತ್ವ
ಶ್ರೇಯಸ್ಕರಂ ಬ್ರೂಹಿ ತದ್ವೈ ಕುರೂಣಾಂ ॥ 5-34-2 (32838)
ಪಾಪಾಶಂಕೀ ಪಾಪಮೇವಾನುಪಶ್ಯನ್
ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಾಂ ವ್ಯಾಕುಲೇನಾತ್ಮನಾಹಂ ।
ಕಜೇ ತನ್ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ತತ್ಪಂ ಯಥಾವ-
ನ್ಮನೀಷಿತಂ ಸರ್ವಮಜಾತಶತ್ರೋಃ ॥ 5-34-3 (32839)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-34-4x (3451)
ಶುಭಂ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಪಾಪಂ ದ್ವೇಷ್ಯಂ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಪ್ರಿಯಂ।
ನಾಪೃಷ್ಟಃ ಕಸ್ಯಚಿದ್ಬ್ರೂಯಾದ್ಯಃ ಸ ನೇಚ್ಛೇತ್ಪರಾಭವಂ ॥ 5-34-4 (32840)
ತಸ್ಮಾದ್ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತೇ ರಾಜನ್ಹಿತಂ ಯತ್ಸ್ಯಾನ್ಕುರೂನ್ಪ್ರತಿ।
ವಚಃ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರಂ ಧರ್ಂಯಂ ಬ್ರುವತಸ್ತನ್ನಿಬೋಧ ಮೇ ॥ 5-34-5 (32841)
ಮಿಥ್ಯೋಪೇತಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಸಿದ್ಧ್ಯೇತಾದೀನಿ ಭಾರತ।
ಅನುಪಾಯಪ್ರಯುಕ್ತಾನಿ ಮಾ ಸ್ಮ ತೇ....ಮನಃ ಕೃಥಾಃ ॥ 5-34-6 (32842)
ತಥೈವ ಯೋಗವಿಹಿತಂ ಯತ್ತು ಕರ್ಮ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ।
ಉಪಾಯಯುಕ್ತಂ ಮೇಧಾವೀ ನ ತತ್ರ ಗ್ಲಪಯೇನ್ಮನಃ ॥ 5-34-7 (32843)
ಅನುಬಂಧಾನವೇಕ್ಷೇತ ಸಾನುಬಂಧೇಷು ಕರ್ಮಸು।
ಸಂಪ್ರಧಾರ್ಯ ಚ ಕುರ್ವೀತ ಸಹಸಾ ನ ಸಮಾಚರೇತ್ ॥ 5-34-8 (32844)
ಅನುಬಂಧಂ ಚ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ವಿಪಾಕಂ ಚೈವ ಕರ್ಮಣಾಂ।
ಉತ್ಥಾನಮಾತ್ಮನಶ್ಚೈವ ಧೀರಃ ಕುರ್ವೀತ ವಾ ನ ವಾ ॥ 5-34-9 (32845)
ಯಃ ಪ್ರಮಾಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಸ್ಥಾನೇ ವೃದ್ಧೌ ತಥಾ ಕ್ಷಯೇ।
ಕೋಶೇ ಜನಪದೇ ದಂಡೇ ನ ಸ ರಾಜ್ಯೇಽವತಿಷ್ಠತೇ ॥ 5-34-10 (32846)
ಯಸ್ತ್ವೇತಾನಿ ಪ್ರಮಾಣಾನಿ ಯಥೋಕ್ತಾನ್ಯನುಪಶ್ಯತಿ।
ಯುಕ್ತೋ ಧರ್ಮಾರ್ಥಯೋರ್ಜ್ಞಾನೇ ಸ ರಾಜ್ಯಮಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ 5-34-11 (32847)
ನ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತಮಿತ್ಯೇವ ವರ್ತಿತವ್ಯಮಸಾಂಪ್ರತಂ।
ಶ್ರಿಯಂ ಹ್ಯವಿನಯೋ ಹಂತಿ ಜರಾ ರೂಪಮಿವೋತ್ತಮಂ ॥ 5-34-12 (32848)
ಭಕ್ಷ್ಯೋತ್ತಮಪ್ರತಿಚ್ಛನ್ನಂ ಮತ್ಸ್ಯೋ ಬಡಿಶಮಾಯಸಂ।
ಅನ್ನಾಭಿಲಾಷೀ ಗ್ರಸತೇ ನಾನುಬಂಧಮವೇಕ್ಷತೇ ॥ 5-34-13 (32849)
ಯಚ್ಛಕ್ಯಂ ಗ್ರಸಿತುಂ ಗ್ರಸ್ಯಂ ಗ್ರಸ್ತಂ ಪರಿಣಮೇಚ್ಚ ಯತ್।
ಹಿತಂ ಚ ಪರಿಣಾಮೇ ಯತ್ತದಾದ್ಯಂ ಭೂತಿಮಿಚ್ಛತಾ ॥ 5-34-14 (32850)
ವನಸ್ಪತೇರಪಕ್ವಾನಿ ಫಲಾನಿ ಪ್ರಚಿನೋತಿ ಯಃ।
ಸ ನಾಪ್ನೋತಿ ರಸಂ ತೇಭ್ಯೋ ಬೀಜಂ ಚಾಸ್ಯ ವಿನಶ್ಯತಿ ॥ 5-34-15 (32851)
ಯಸ್ತು ಪಕ್ವಮುಪಾದತ್ತೇ ಕಾಲೇ ಪರಿಣತಂ ಫಲಂ।
ಫಲಾದ್ರಸಂ ಸ ಲಭತೇ ಬೀಜಾಚ್ಚೈವ ಫಲಂ ಪುನಃ ॥ 5-34-16 (32852)
ಯಥಾ ಮಧು ಸಮಾದತ್ತೇ ರಕ್ಷನ್ಪುಷ್ಪಾಣಿ ಷಟ್ಪದಃ।
ತದ್ವದರ್ಥಾನ್ಮನುಷ್ಯೇಭ್ಯ ಆದದ್ಯಾದವಿಹಿಂಸಯಾ ॥ 5-34-17 (32853)
ಪುಷ್ಪಂ ಪುಷ್ಪಂ ವಿಚಿನ್ವೀತ ಮೂಲಚ್ಛೇದಂ ನ ಕಾರಯೇತ್ ।
ಮಾಲಾಕಾರ ಇವಾರಾಮೇ ನ ಯಥಾಂಗಾರಕಾರಕಃ ॥ 5-34-18 (32854)
ಕಿಂ ನು ಮೇ ಸ್ಯಾದಿದಂ ಕೃತ್ವಾ ಕಿಂ ನು ಮೇ ಸ್ಯಾದಕುರ್ವತಃ।
ಇತಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ಕುರ್ಯಾದ್ವಾ ಪುರುಷೋ ನ ವಾ ॥ 5-34-19 (32855)
ಅನಾರಭ್ಯಾ ಭವಂತ್ಯರ್ಥಾಃ ಕೇಚಿನ್ನಿತ್ಯಂ ಯಥಾಽಗತಾಃ ।
ಕೃತಃ ಪುರುಷಕಾರೋಽಹಿ ಭವೇದ್ಯೇಷು ನಿರರ್ಥಕಃ ॥ 5-34-20 (32856)
` ಅನರ್ಥೇ ಚೈವ ನಿರತಮರ್ಥೇ ಚೈವ ಪರಾಙ್ಭುಖಂ।
ನ ತಂ ಭರ್ತಾರಮಿಚ್ಛಂತಿ ಷಂಢಂ ಪತಿಮಿವ ಸ್ತ್ರಿಯಃ ॥ 5-34-21 (32857)
ಪ್ರಸಾದೋ ನಿಷ್ಫಲೋ ಯಸ್ಯ ಕ್ರೋಧಶ್ಚಾಪಿ ನಿರರ್ಥಕಃ।
ನ ತಂ ಭರ್ತಾರಮಿಚ್ಛಂತಿ ಷಂಢಂ ಪತಿಮಿವ ಸ್ತ್ರಿಯಃ ॥ 5-34-22 (32858)
ಕಾಂಶ್ಚಿದರ್ಥಾನ್ನರಃ ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಲಘುಮೂಲಾನ್ಮಹಾಫಲಾನ್ ।
ಕ್ಷಿಪ್ರಮಾರಭತೇ ಕರ್ತುಂ ನ ದೀರ್ಘಯತಿ ತಾದೃಶಾನ್ ॥ 5-34-23 (32859)
ಋಜು ಪಶ್ಯತಿ ಯಃ ಸರ್ವಂ ಚಕ್ಷುಷಾ ನು ಪಿಬನ್ನಿವ ।
ಆಸೀನಮಪಿ ತೂಷ್ಣೀಕಮನುರಜ್ಯಂತಿ ತಂ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-34-24 (32860)
ಸುಪುಷ್ಪಿತಃ ಸ್ಯಾದಫಲಃ ಫಲಿತಃ ಸ್ಯಾದ್ದುರಾರುಹಃ ।
ಅಪಕ್ವಃ ಪಕ್ವಸಂಕಾಶೋ ನ ತು ಶೀರ್ಯೇತ ಕರ್ಹಿಚಿತ್ ॥ 5-34-25 (32861)
ಚಕ್ಷುಷಾ ಮನಸಾ ವಾಚಾ ಕರ್ಮಣಾ ಚ ಚತುರ್ವಿಧಂ।
ಪ್ರಸಾದಯತಿ ಯೋ ಲೋಕಂ ತಂ ಲೋಕೋಽನುಪ್ರಸೀದತಿ ॥ 5-34-26 (32862)
ಯಸ್ಮಾತ್ರಸ್ಯಂತಿ ಭೂತಾನಿ ಮೃಗವ್ಯಾಧಾನ್ಮೃಗಾ ಇವ।
ಸಾಗರಾಂತಾಮಪಿ ಮಹೀಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಸ ಪರಿಹೀಯತೇ ॥ 5-34-27 (32863)
ಪಿತೃಪೈತಾಮಹಂ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯಾಪಿ ಸ್ವೇನ ಕರ್ಮಣಾ।
ವಾಯುರಭ್ರಮಿವಾಸಾದ್ಯ ಭ್ರಂಶಯತ್ಯನಯೇ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-34-28 (32864)
ಧರ್ಮಮಾಚರತೋ ರಾಜ್ಞಃ ಸದ್ಭಿಶ್ಚರಿತಮಾದಿತಃ।
ವಸುಧಾ ವಸುಸಂಪೂರ್ಣಾ ವರ್ಧತೇ ಭೂತಿವರ್ಧನೀ ॥ 5-34-29 (32865)
ಅಥ ಸಂತ್ಯಜತೋ ಧರ್ಮಮಧರ್ಮಂ ಚಾನುತಿಷ್ಠತಃ।
ಪ್ರತಿಸಂವೇಷ್ಟತೇ ಭೂಮಿರಗ್ನೌ ಚರ್ಮಾಹಿತಂ ಯಥಾ। 5-34-30 (32866)
ಯ ಏವ ಯತ್ನಃ ಕ್ರಿಯತೇ ಪರರಾಷ್ಟ್ರವಿಮರ್ದನೇ।
ಸ ಏವ ಯತ್ನಃ ಕರ್ತವ್ಯಃ ಸ್ವರಾಷ್ಟ್ರಪರಿಪಾಲನೇ । 5-34-31 (32867)
ಧರ್ಮೇಣ ರಾಜ್ಯಂ ವಿಂದೇತ ಧರ್ಮೇಣ ಪರಿಪಾಲಯೇತ್।
ಧರ್ಮಮೂಲಾಂ ಶ್ರಿಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನ ಜಹಾತಿ ನ ಹೀಯತೇ ॥ 5-34-32 (32868)
ಅಪ್ಯುನ್ಮತ್ತಾತ್ಪ್ರಲಪತೋ ಬಾಲಾಚ್ಚ ಪರಿಜಲ್ಪತಃ।
ಸರ್ವತಃ ಸಾರಮಾದದ್ಯಾದಶ್ಮಭ್ಯ ಇವ ಕಾಂಚನಂ ॥ 5-34-33 (32869)
ಸುವ್ಯಾಹೃತಾನಿ ಮಹತಾಂ ಸುಕೃತಾನಿ ತತಸ್ತತಃ।
ಸಂಚಿನ್ವಂಧೀರ ಆಸೀತ ಶಿಲಾಹಾರೀ ಶಿಲಂ ಯಥಾ ॥ 5-34-34 (32870)
ಗಂಧೇನ ಗಾವಃ ಪಶ್ಯಂತಿ ವೇದೈಃ ಪಶ್ಯಂತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ।
ಚಾರೈಃ ಪಶ್ಯಂತಿ ರಾಜಾನಶ್ಚಕ್ಷುರ್ಭ್ಯಾಮಿತರೇ ಜನಾಃ ॥ 5-34-35 (32871)
ಭೂಯಾಂಸಂ ಲಭತೇ ಕ್ಲೇಶಂ ಯಾ ಗೌರ್ಭವತಿ ದುರ್ದುಹಾ ।
ಅಥ ಯಾ ಸುದುಘಾ ರಾಜನ್ನೈವ ತಾಂ ವಿತುದಂತ್ಯಪಿ ॥ 5-34-36 (32872)
ಯದತಪ್ತಂ ಪ್ರಣಮತಿ ನ ತತ್ಸಂತಾಪಮರ್ಹತಿ।
ಯಚ್ಚ ಸ್ವಯಂ ನತಂ ದಾರು ನ ತತ್ಸಂನಾಮಯೇದ್ಬುಧಃ ॥ 5-34-37 (32873)
ಏತಯೋಪಮಯಾ ಧೀರಃ ಸನ್ನಮೇತ ಬಲೀಯಸೇ।
ಇಂದ್ರಾಯ ಸ ಪ್ರಣಮತೇ ನಮತೇ ಯೋ ಬಲೀಯಸೇ ॥ 5-34-38 (32874)
ಪರ್ಜನ್ಯನಾಥಾಃ ಪಶವೋ ರಾಜಾನೋ ಮಂತ್ರಿಬಾಂಧವಾಃ।
ಪತಯೋ ಬಾಂಧವಾಃ ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವೇದಬಾಂಧವಾಃ ॥ 5-34-39 (32875)
ಸತ್ಯೇನ ರಕ್ಷ್ಯತೇ ಧರ್ಮೋ ವಿದ್ಯಾ ಯೋಗೇನ ರಕ್ಷ್ಯತೇ ।
ಮೃಜಯಾ ರಕ್ಷ್ಯತೇ ರೂಪಂ ಕುಲಂ ವೃತ್ತೇನ ರಕ್ಷ್ಯತೇ ॥ 5-34-40 (32876)
ಮಾನೇನ ರಕ್ಷ್ಯತೇ ಧಾನ್ಯಮಶ್ವಾನ್ರಕ್ಷೇದನುಕ್ರಮಾತ್।
ಅಭೀಕ್ಷ್ಣದರ್ಶನಾದ್ಗಾವಃ ಸ್ತ್ರಿಯೋ ರಕ್ಷ್ಯಾಃ ಕುಚೇಲತಃ ॥ 5-34-41 (32877)
ನ ಕುಲಂ ವೃತ್ತಹೀನಸ್ಯ ಪ್ರಮಾಣಮಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ।
ಅಂತೇಷ್ವಪಿ ಹಿ ಜಾತಾನಾಂ ವೃತ್ತಮೇವ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 5-34-42 (32878)
ಯ ಈರ್ಷುಃ ಪರವಿತ್ತೇಷು ರೂಪೇ ವೀರ್ಯೇ ಕುಲಾನ್ವಯೇ ।
ಸುಖಸೌಭಾಗ್ಯಸತ್ಕಾರೇ ತಸ್ಯ ವ್ಯಾಧಿರನಂತಕಃ ॥ 5-34-43 (32879)
ಅಕಾರ್ಯಕರಣಾದ್ಭೀತಃ ಕಾರ್ಯಾಣಾಂ ಚ ವಿವರ್ಜನಾತ್।
ಅಕಾಲೇ ಮಂತ್ರಭೇದಾಚ್ಚ ಯೇನ ಮಾದ್ಯೇನ್ನ ತತ್ಪಿಬೇತ್ ॥ 5-34-44 (32880)
ವಿದ್ಯಾಮದೋ ಧನಮದಸ್ತೃತೀಯೋಽಭಿಜನೋ ಮದಃ।
ಮದಾ ಏತೇಽವಲಿಪ್ತಾನಾಮೇತ ಏವ ಸತಾಂ ದಮಾಃ ॥ 5-34-45 (32881)
ಅಸಂತೋಽಭ್ಯರ್ಥಿತಾಃ ಸದ್ಭಿಃ ಕ್ವಚಿತ್ಕಾರ್ಯೇ ಕದಾಚನ।
ಮನ್ಯಂತೇ ಸಂತಮಾತ್ಮಾನಮಸಂತಮಪಿ ವಿಶ್ರುತಂ ॥ 5-34-46 (32882)
ಗತಿರಾತ್ಮವತಾಂ ಸಂತಃ ಸಂತ ಏವ ಸತಾಂ ಗತಿಃ ।
ಅಸತಾಂ ಚ ಗತಿಃ ಸಂತೋ ನ ತ್ವಸಂತಃ ಸತಾಂ ಗತಿಃ ॥ 5-34-47 (32883)
ಜಿತಾ ಸಭಾ ವಸ್ತ್ರವತಾ ಮಿಷ್ಟಾಶಾ ಗೋಮತಾ ಜಿತಾ।
ಅಧ್ವಾ ಜಿತೋ ಯಾನವತಾ ಸರ್ವಂ ಶೀಲವತಾ ಜಿತಂ ॥ 5-34-48 (32884)
ಶೀಲಂ ಪ್ರಧಾನಂ ಪುರುಷೇ ತದ್ಯಸ್ಯೇಹ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ।
ನ ತಸ್ಯ ಜೀವಿತೇನಾರ್ಥೋ ನ ಧನೇನ ನ ಬಂಧುಭಿಃ ॥ 5-34-49 (32885)
ಆಢ್ಯಾನಾಂ ಮಾಂಸಪರಮಂ ಮಧ್ಯಾನಾಂ ಗೋರಸೋತ್ತರಂ।
ತೈಲೋತ್ತರಂ ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ಭೋಜನಂ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-34-50 (32886)
ಸಂಪನ್ನತರಮೇವಾನ್ನಂ ದರಿದ್ರಾ ಭುಂಜತೇ ಸದಾ।
ಶ್ರುತ್ಸ್ವಾದುತಾಂ ಜನಯತಿ ಸಾ ಚಾಢ್ಯೇಷು ಸುದುರ್ಲಭಾ ॥ 5-34-51 (32887)
ಪ್ರಾಯೇಣ ಶ್ರೀಮತಾಂ ಲೋಕೇ ಭೋಕ್ತುಂ ಶಕ್ತಿರ್ನ ವಿದ್ಯತೇ।
ಜೀರ್ಯಂತ್ಯಪಿ ಹಿ ಕಾಷ್ಠಾನಿ ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ಮಹೀಪತೇ ॥ 5-34-52 (32888)
ಅವೃತ್ತಿರ್ಭಯಮಂತ್ಯಾನಾಂ ಮಧ್ಯಾನಾಂ ಮರಣಾದ್ಭಯಂ ।
ಉತ್ತಮಾನಾಂ ತು ಮರ್ತ್ಯಾನಾಮವಮಾನಾತ್ಪರಂ ಭಯಂ ॥ 5-34-53 (32889)
ಐಶ್ವರ್ಯಮದಪಾಪಿಷ್ಠಾ ಮದಾಃ ಪಾನಮದಾದಯಃ ।
ಐಶ್ವರ್ಯಮದಮತ್ತೋ ಹಿ ನೋ ಪತಿತ್ವಾಽವಬುಧ್ಯತೇ ॥ 5-34-54 (32890)
ಇಂದ್ರಿಯೌರಿಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷು ವರ್ತಮಾನೈರನಿಗ್ರಹೈಃ ।
ತೈರಯಂ ತಾಪ್ಯತೇ ಲೋಕೋ ನಕ್ಷತ್ರಾಣಿ ಗ್ರಹೈರಿವ ॥ 5-34-55 (32891)
ಯೋ ಜಿತಃ ಪಂಚವರ್ಗೇಣ ಸಹಜೇನಾತ್ಮಕರ್ಷಿಣಾ ।
ಆಪದಸ್ತಸ್ಯ ವರ್ಧಂತೇ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷ ಇವೋಡುರಾಟ್ ॥ 5-34-56 (32892)
ಅವಿಜಿತ್ಯ ಯ ಆತ್ಮಾನಮಮಾತ್ಯಾನ್ವಿಜಿಗೀಷತೇ ।
ಅಮಿತ್ರಾನ್ವಾ ಜಿತಾಮಾತ್ಯಃ ಸೋಽವಶಃ ಪರಿಹೀಯತೇ ॥ 5-34-57 (32893)
ಆತ್ಮಾನಮೇವ ಪ್ರಥಮಂ ದ್ವೇಷ್ಯರೂಪೇಣ ಯೋಜಯೇತ್ ।
ತತೋಽಮಾತ್ಯಾನಮಿತ್ರಾಂಶ್ಚ ನ ಮೋಘಂ ವಿಜಿಗೀಷತೇ ॥ 5-34-58 (32894)
ವಶ್ಯೇಂದ್ರಿಯಂ ಜಿತಾಮಾತ್ಯಂ ಧೃತದಂಡಂ ವಿಕಾರಿಷು ।
ಪರೀಕ್ಷ್ಯಕಾರಿಣಂ ಧೀರಮತ್ಯಂತಂ ಶ್ರೀರ್ನಿಷೇವತೇ ॥ 5-34-59 (32895)
ರಥಃ ಶರೀರಂ ಪುರುಷಸ್ಯ ರಾಜ-
ನ್ನಾತ್ಮಾ ನಿಯಂತೇಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯಸ್ಯ ಚಾಶ್ವಾಃ।
ತೈರಪ್ರಮತ್ತಃ ಕುಶಲೀ ಸದಶ್ವೈ-
ರ್ದಾಂತೈಃ ಸುಖಂ ಯಾತಿ ರಥೀವ ಧೀರಃ ॥ 5-34-60 (32896)
ಏತಾನ್ಯನಿಗೃಹೀತಾನಿ ವ್ಯಾಪಾದಯಿತುಮಪ್ಯಲಂ।
ಅವಿಧೇಯಾ ಇವಾದಾಂತಾಃ ಸರಥಂ ಸಾರಥಿಂ ಹಯಂ ॥ 5-34-61 (32897)
ಅನರ್ಥಮರ್ಥತಃ ಪಶ್ಯನ್ನರ್ಥಂ ಚೈವಾಪ್ಯನರ್ಥತಃ।
ಇಂದ್ರಿಯೈರಜಿತೈರ್ಬಾಲಃ ಸುದುಃಖಂ ಮನ್ಯತೇ ಸುಖಂ ॥ 5-34-62 (32898)
ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ಯಃ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಸ್ಯಾದಿಂದ್ರಿಯವಶಾನುಗಃ ।
ಶ್ರೀಪ್ರಾಣಧನದಾರೇಭ್ಯಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಸ ಪರಿಹೀಯತೇ ॥ 5-34-63 (32899)
ಅರ್ಥಾನಾಮೀಶ್ವರೋ ಯಃ ಸ್ಯಾದಿಂದ್ರಿಯಾಣಾಮನೀಶ್ವರಃ।
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಮನೈಶ್ವರ್ಯಾದೈಶ್ವಾರ್ಯಾದ್ಭೂಶ್ಯತೇ ಹಿ ಸಃ ॥ 5-34-64 (32900)
ಆತ್ಮನಾತ್ಮಾನಮನ್ವಿಚ್ಛೇನ್ಮನೋಬುದ್ಧೀಂದ್ರಿಯೈರ್ಯತೈಃ ।
ಆತ್ಮಾ ಹ್ಯೇವಾತ್ಮನೋ ಬಂಧುರಾತ್ಮೈವ ರಿಪುರಾತ್ಮನಃ ॥ 5-34-65 (32901)
ಬಂಧುರಾತ್ಮಾತ್ಮನಸ್ತಸ್ಯ ಯೇನೈವಾತ್ಮಾತ್ಮನಾ ಜಿತಃ।
ಸ ಏವ ನಿಯತೋ ಬಂಧುಃ ಸ ಏವ ನಿಯತೋ ರಿಪುಃ ॥ 5-34-66 (32902)
ಕ್ಷುದ್ರಾಕ್ಷೇಣೇವ ಜಾಲೇನ ಝಪಾವಪಿಹಿತಾವುರೂ।
ಕಾಮಶ್ಚ ರಾಜನ್ಕ್ರೋಧಶ್ಚ ತೌ ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ವಿಲುಂಪತಃ ॥ 5-34-67 (32903)
ಸಮವೇಕ್ಷ್ಯೇಹ ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ಸಂಭಾರಾನ್ಯೋಽಧಿಗಚ್ಛತಿ।
ಸ ವೈ ಸಂಭೃತಸಂಭಾರಃ ಸತತಂ ಸುಖಮೇಧತೇ ॥ 5-34-68 (32904)
ಯಃ ಪಂಚಾಭ್ಯಂತರಾಞ್ಶತ್ರೂನವಿಜಿತ್ಯ ಮನೋಮಯಾನ್।
ಜಿಗೀಷತಿ ರಿಪೂನನ್ಯಾನ್ರಿಪವೋಽಭಿಭವಂತಿ ತಂ ॥ 5-34-69 (32905)
ದೃಶ್ಯಂತೇ ಹಿ ಮಹಾತ್ಮಾನೋ ಬಧ್ಯಮಾನಾಃ ಸ್ವಕರ್ಮಭಿಃ।
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಮನೀಶತ್ವಾದ್ರಾಜಾನೋ ರಾಜ್ಯವಿಭ್ರಮೈಃ ॥ 5-34-70 (32906)
ಅಸಂತ್ಯಾಗಾತ್ಪಾಪಕೃತಾಮಪಾಪಾಂ-
ಸ್ತುಲ್ಯೋ ದಂಡಃ ಸ್ಪೃಶತೇ ಮಿಶ್ರಭಾವಾತ್।
ಶುಷ್ಕೇಣಾರ್ದ್ರಂ ದಹ್ಯತೇ ಮಿಶ್ರಭಾವಾ-
ತ್ತಸ್ಮಾತ್ಪಾಪೈಃ ಸಹ ಸಂಧಿಂ ನ ಕುರ್ಯಾತ್ ॥ 5-34-71 (32907)
ನಿಜಾನುತ್ಪತತಃ ಶತ್ರೂನ್ಪಶ್ಚ ಪಂಚಪ್ರಯೋಜನಾನ್।
ಯೋ ಮೋಹಾನ್ನ ನಿಗೃಹ್ಣಾತಿ ತಮಾಪದ್ಗ್ರಸತೇ ನರಂ ॥ 5-34-72 (32908)
ಅನಸೂಯಾರ್ಜವಂ ಶೌಚಂ ಸಂತೋಷಃ ಪ್ರಿಯವಾದಿತಾ।
ದಮಃ ಸತ್ಯಮನಾಯಾಸೋ ನ ಭವಂತಿ ದುರಾತ್ಮನಾಂ ॥ 5-34-73 (32909)
ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಮಾನಾಯಾಸಸ್ತಿತಿಕ್ಷಾ ಧರ್ಮನಿತ್ಯತಾ।
ವಾಕ್ಚೈವ ಗುಪ್ತಾ ದಾನಂ ಚ ನೈತಾನ್ಯಂತ್ಯೇಷು ಭಾರತ ॥ 5-34-74 (32910)
ಆಕ್ರೋಶಪರಿವಾದಾಭ್ಯಾಂ ವಿಹಿಂಸಂತ್ಯಬುಧಾ ಬುಧಾನ್।
ವಕ್ತಾ ಪಾಪಮುಪಾದತ್ತೇ ಕ್ಷಮಮಾಣೋ ವಿಮುಚ್ಯತೇ ॥ 5-34-75 (32911)
ಹಿಂಸಾ ಬಲಮಸಾಧೂನಾಂ ರಾಜ್ಞಾಂ ದಂಡವಿಧಿರ್ಬಲಂ ।
ಶುಶ್ರೂಪಾ ತು ವಲಂ ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ಕ್ಷಮಾ ಗುಣವತಾಂ ಬಲಂ ॥ 5-34-76 (32912)
ವಾಕ್ಸಂಯಮೋ ಹಿ ನೃಪತೇ ಸುದುಷ್ಕರತಮೋ ಮತಃ।
ಅರ್ಥವಚ್ಚ ವಿಚಿತ್ರಂ ಚ ನ ಶಕ್ಯಂ ಬಹು ಭಾಷಿತುಂ ॥ 5-34-77 (32913)
ಅಭ್ಯಾವಹತಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವಿವಿಧಂ ವಾಕ್ ಸುಭಾಷಿತಾ ।
ಸೈವ ದುರ್ಭಾಷಿತಾ ರಾಜನ್ನನರ್ಥಾಯೋಪಪದ್ಯತೇ ॥ 5-34-78 (32914)
ರೋಹತೇ ಸಾಯಕೈರ್ವಿದ್ಧಂ ವನಂ ಪರಶುನಾ ಹತಂ।
ವಾಚಾ ದುರುಕ್ತಂ ಬೀಭತ್ಸಂ ನ ಸಂರೋಹತಿ ವಾಕ್ಕ್ಷತಂ॥ 5-34-79 (32915)
ಕರ್ಣಿನಾಲೀಕನಾರಾಚಾನ್ನಿರ್ಹರಂತಿ ಶರೀರತಃ।
ವಾಕ್ಛಶಲ್ಯಸ್ತು ನ ನಿರ್ಹರ್ತುಂ ಶಕ್ಯೋ ಹೃದಿಶಯೋ ಹಿ ಸಃ ॥ 5-34-80 (32916)
ವಾಕ್ಸಾಯಕಾ ವದನಾನ್ನಿಷ್ಪತಂತಿ
ಯೈರಾಹತಃ ಶೋಚತಿ ರಾತ್ರ್ಯಹಾನಿ।
ಪರಸ್ಯ ನಾಮರ್ಮಸು ತೇ ಪತಂತಿ
ತಾನ್ಪಂಡಿತೋ ನಾವಸೃಜೇತ್ಪರೇಭ್ಯಃ ॥ 5-34-81 (32917)
ಯಸ್ಮೈ ದೇವಾಃ ಪ್ರಯಚ್ಛಂತಿ ಪುರುಷಾಯ ಪರಾಭವಂ।
ಬುದ್ಧಿಂ ತಸ್ಯಾಪಕರ್ಷಂತಿ ಸೋಽವಾಚೀನಾನಿ ಪಶ್ಯತಿ॥ 5-34-82 (32918)
ಬುದ್ಧೌ ಕಲುಷಭೂತಾಯಾಂ ವಿನಾಶೇ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತೇ।
ಅನಯೋ ನಯಸಂಕಾಶೋ ಹೃದಯಾನ್ನಾಪಸರ್ಪತಿ ॥ 5-34-83 (32919)
ಸೇಯಂ ಬುದ್ಧಿಃ ಪರೀತಾ ತೇ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ವಿರೋಧೇನ ನ ಚೈನಾನವಬುಧ್ಯಸೇ ॥ 5-34-84 (32920)
ರಾಜಾ ಲಕ್ಷಣಸಂಪನ್ನಸ್ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಸ್ಯಾಪಿ ಯೋ ಭವೇತ್।
ಶಿಷ್ಯಸ್ತೇ ಶಾಸಿತಾ ಸೋಽಸ್ತು ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-34-85 (32921)
ಅತೀವ ಸರ್ವಾನ್ಪುತ್ರಾಂಸ್ತೇ ಭಾಗಧೇಯಪುರಸ್ಕೃತಃ।
ತೇಜಸಾ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಚೈವ ಯುಕ್ತೋ ಧರ್ಮರ್ಥತತ್ತ್ವವಿತ್ ॥ 5-34-86 (32922)
ಅನುಕ್ರೋಶಾದಾನೃಶಂಸ್ಯಾದ್ಯೋಽಸೌ ಧರ್ಮಭೃತಾಂ ವರಃ।
ಗೌರವಾತ್ತವ ರಾಜೇಂದ್ರ ಬಹೂನ್ಕ್ಲೇಶಾಂಸ್ತಿತಿಕ್ಷತಿ ॥ ॥ 5-34-87 (32923)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ ಚತುಸ್ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-34-1 ದಹ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಚಿಂತಾಗ್ನಿನೇತಿ ...... ॥ 5-34-2 ಅಜಾತಶತ್ರೋಃ ಪಧ್ಯೇ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರಂ ॥ 5-34-3 ಪಾಪಾಶಂಕೀ ಭಾವಿದುಃಖಾದುಹ್ರಿಜನ್। ಪಾಪಂ ಸ್ವಕೃತಂ ಪರ್ವಾಪರಾಧಂ ಪಶ್ಯನ್ ॥ 5-34-6 ಮಿಥ್ಯೋಪೇತಾನಿ ಕಪಟದ್ಯುತಾದೀನಿ। ಅನುಪಪ್ಯೈಃ ಅಸದಪಾಯೈಃ ಪ್ರಯುಕ್ತಾನಿ ದುಃಖಫಲಾನೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-34-8 ಅನುಬಂಧಾನ್ ಪ್ರಯೋಜನಾನಿ ॥ 5-34-12 ಅಸಾಂಪ್ರತಂ ಅಯುಕ್ತಂ ಯಥಾ ಸ್ಯಾತ್ತಥಾ ನ ವರ್ತಿತವ್ಯಂ ॥ 5-34-13 ಮುಖೇ ಮುಷ್ಟಿಮಂತೇ ಮೃತ್ಯುದಂ ಕರ್ಮ ನ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಅನುಬಂಧೇ ಪಶ್ಚಾದ್ಬಂಧಂ ॥ 5-34-14 ಆದ್ಯಂ ಭಕ್ಷಣೀಯಂ ॥ 5-34-18 ಅಂಗಾರಕಾರಕೋ ಹಿ ಮೂಲತ ಉತ್ಕೃತ್ಯ ಕಾಷ್ಠಂ ದಹತಿ । ಅಂಗಾರ ಇಂಗಾಲಃ ॥ 5-34-20 ಅನಾರಭ್ಯಾಃ ಪ್ರಬಲೈಃ ಸಹ ವೈರಾದಯಃ। ಅಗತಾಃ ಕದಾಚಿದಪ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ॥ 5-34- 23 ಲಘುಮೂಲಾನ್ ಅಲ್ಪೋಪಾಯನಾನ್ ॥ 5-34- 25 ಸುಪುಷ್ಪಿತಃ ವಾಚಾ ಚಕ್ಷುಷಾ ಚಾನುಗ್ರಹಂ ದರ್ಶಯನ್ನಪಿ ಅಫಲಃ ಸ್ಯಾತ್। ಭೃತ್ಯೇ ನ ಧನೇನ ವರ್ಧಯೇತ್। ಸಫಲೋಪಿ ಸನ್ ದುರಾರುಹಃ ಭೃತ್ಯವಶ್ಯೋ ನ ಭವೇತ್। ಅಪಕ್ವ ಇತಿ। ಅಂತರ್ಬಲಹೀನೋಽಪಿ ಬಲವತ್ತಾಂ ಬಹಿಃ ಪ್ರಕಾಶಯೇದೇವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-34-26 ಕರ್ಮಣಾ ದಾನೇನ। ಲೋಕಂ ಭೃತ್ಯವರ್ಗಂ ॥ 5-34-29 ಆದಿತಃ ಆದಿಕಾಲಾತ್ ಸದ್ಭಿರಾಚರಿತಂ ಧರ್ಮಮಾಚರತ ಇತ್ಯನ್ವಯಃ ॥ 5-34-30 ಪ್ರತಿಸಂವೇಷ್ಟತೇ ಸಂಕುಚತಿ । ಬಹುಫಲಂ ನ ಪ್ರಯಚ್ಛತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-34-32 ನ ಜಹಾತಿ ಶ್ರಿಯಂ ॥ 5-34-34 ಸುವ್ಯಾಹೃತಾನಿ ಪಾಂಡಿತ್ಯವಚನಾನಿ ಸುಕೃತಾನಿ ತದುಪದಿಷ್ಟಕರ್ಮಾಣಿ। ಶಿಲಂ ಕಣಿಶಾದ್ಯರ್ಜನಂ ॥ 5-34-40 ಯೋಗೇನ ಅಭ್ಯಾಸೇನ। ಮೃಜಯಾ ಉದ್ವರ್ತನೇನ ॥ 5-34-41 ಅನುಕ್ರಮಃ ವ್ಯಾಯಾಮಶಿಕ್ಷಾದಿಃ । ಮಾನಂ ದ್ರೋಣಾದಿ ॥ 5-34-42 ಪ್ರಮಾಣಂ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಕಾರಣಂ ॥ 5-34-44 ಅಕಾಲೇ ಇಷ್ಟಸಿದ್ಧಏ ಪ್ರಾಕ್ ಭೀತಃ ಸ್ಯಾತ್। ಯೇನ ಮಾದ್ಯೇತ್ ಲೋಭಾದಿನಾ ತನ್ನ ಪಿಬೇತ್ ನಾಶ್ರಯೇತ್ ॥ 5-34-45 ಅಭಿಜನಃ ಸಹಾಯಃ ॥ 5-34-51 ಸಂಪನ್ನಂ ಮಿಷ್ಟಂ ॥ 5-34-53 ಶೀಲಾಭಾವೇ ಸತ್ಸು ಅವಮಾನೋ ಮಹಾನ್ ಕ್ಲೇಶ ಇತ್ಯಾಹ ಅವೃತ್ತೀತಿ ॥ 5-34-54 ಐಶ್ವರ್ಯಮದಃ ಪಾಪಿಷ್ಠೋ ನಿಂದಿತತಮೋ ಯೇಭ್ಯಸ್ತೇ ಪಾನಮದಾದಯೋ ಮದಾಃ ॥ 5-34-55 ಇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷು ಶಬ್ದಾದಿಷು ಗ್ರಹೈಃ ಸೂರ್ಯಾದಿಭಿಃ ॥ 5-34-56 ಪಂಚವರ್ಗಃ ಶ್ರೋತ್ರಾದಿಗಣಃ ॥ 5-34-58 ಆತ್ಮಾನಂ ಮನಃ ॥ 5-34-61 ವ್ಯಾಪಾದಯಿತುಂ ನಾಶಯಿತುಂ। ಅವಿಧೇಯಾಃ ಅವಶಾಃ ॥ 5-34-62 ಅರ್ಥತೋಽರ್ಥಹೇತೋಃ। ಅನರ್ಥತಃ ಅನ್ಯಾಯತಃ ॥ 5-34-67 ಕ್ಷುದ್ರಾಕ್ಷೇಣ ಸೂಕ್ಷ್ಮಛಿದ್ರೇಣ ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ತೌ ನಾಶಯತಃ। ಜಾಲಮಿವ ಮಹಾಮೀನಾವಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-34-68 ಸಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಅನುರುಧ್ಯ। ಸಂಭಾರಾನ್ ಜಯಸಾಧನಾನಿ ॥ 5-34-70 ರಾಜಾನೋ ರಾವಣಾದಯಃ। ರಾಜ್ಯವಿಭ್ರಮೈಃ ಐಶ್ವರ್ಯವಿಲಾಸೈಃ । ಸ್ವಕರ್ಮಭಿಃ ಸೀತಾಹರಣಾದಿಭಿಃ ॥ 5-34-72 ಪಂಚ ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಪಂಚಪ್ರಯೋಜನಾನಿ ಶಬ್ದಶ್ರವಣಾದೀನಿ ಯೇಷಾಂ ತಾನ್। ಉತ್ಪತತಃ ಉತ್ಪಥೇನ ಗಚ್ಛತಃ ॥ 5-34-73 ಅನಾಯಾಸಃ ಅಚಾಂಚಲ್ಯಂ ॥ 5-34-74 ತಿತಿಕ್ಷಾ ದ್ವಂದ್ವಸಹನಶೀಲತಾ। ವಾಕ್ಗುಪ್ತಾ ಅಸಂಬದ್ಧಪ್ರಲಾಪಾದ್ರಕ್ಷಿತಾ। ಅಂತ್ಯೇಷು ನೀಚೇಷು ॥ 5-34-75 ಆಕ್ರೋಶೋ ರೂಕ್ಷಭಾಷಣಂ। ಪರಿವಾದೋ ನಿಂದಾ ॥ 5-34-77 ವಾಕ್ಯಸಂಯಮೋ ನಿಯತಂ ವಚನಂ। ವಿಚಿತ್ರಂ ಚಮತ್ಕಾರಯುಕ್ತಂ॥ 5-34-79 ಬೀಭತ್ಸಂ ನಿಂದಿತಂ ಯತೋ ನ ಸಂರೋಹತಿ ॥ 5-34-80 ಕರ್ಣೀ ಕರ್ಣಾಕೃತಿಫಲಕೋ ಬಾಣಃ। ನಾಲೀಕಃ ನಲಿಕಯಾ ಪ್ರಕ್ಷೇಪ್ಯೋ ಬಾಣಃ। ನಿರ್ಹರಂತಿ ನಿಃಸಾರಯಂತಿ ॥ 5-34-81 ನಾಮರ್ಮಸು ಕಿಂತು ಮರ್ಮಸ್ಯೇವ ॥ 5-34-82 ಅವಾಚೀನಾನಿ ನೀಚಕರ್ಮಾಣಿ ॥ 5-34-85 ಶಿಷ್ಯಸ್ತೇ ತ್ವದಾಜ್ಞಕಾರೀ। ಶಾಸಿತಾ ಪೃಥಿವ್ಯಾಃ ॥ 5-34-86 ಭಾಗಧೇಯೇ ರಾಜ್ಯಾಂಶೇ ಪುರಸ್ಕೃತಃ 5-34-87 ಅನುಕ್ರೋಶಾತ್ ದಯಾಲುತ್ವಾತ್। ಆನೃಶಂಸ್ಯಾತ್ ಅಕ್ರೌರ್ಯಾತ್ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 035
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.35. ಅಧ್ಯಾಯಃ 035
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುರೇಣ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಸುಧನ್ವವಿರೋಚನಸಂವಾದಾದಿಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೇಷು ಪುತ್ರತೌಲ್ಯೇನ ವೃತ್ತಿವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-35-0 (32924)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-35-0x (3452)
ಬ್ರೂಹಿ ಭೂಯೋ ಮಹಾಬುದ್ಧೇ ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಂ ವಚಃ।
ಶ್ರೃಣ್ವತೋ ನಾಸ್ತಿ ಮೇ ತೃಪ್ತಿರ್ವಿಚಿತ್ರಾಣೀಹ ಭಾಷಸೇ ॥ 5-35-1 (32925)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-35-2x (3453)
ಸರ್ವತೀರ್ಥೇಷು ವಾ ಸ್ನಾನಂ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಚಾರ್ಜವಂ।
ಉಭೇ ತ್ವೇತೇ ಸಮೇ ಸ್ಯಾತಾಮಾರ್ಜವಂ ವಾ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ। 5-35-2 (32926)
ಆರ್ಜವಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಸ್ವ ಪುತ್ರೇಷು ಸತತಂ ವಿಭೋ।
ಇಹ ಕೀರ್ತಿ ಪರಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪ್ರೇತ್ಯ ಸ್ವರ್ಗಮವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ॥ 5-35-3 (32927)
ಯಾವತ್ಕೀರ್ತಿರ್ಮನುಷ್ಯಸ್ಯ ಪುಣ್ಯಾ ಲೋಕೇ ಪ್ರಗೀಯತೇ।
ತಾವತ್ಸ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಸ್ವರ್ಗಲೋಕೇ ಮಹೀಯತೇ॥ 5-35-4 (32928)
ಅತ್ರಾಪ್ಯುದಾಹರಂತೀಮಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಂ।
ವಿರೋಚನಸ್ಯ ಸಂವಾದಂ ಕೇಶಿನ್ಯರ್ಥೇ ಸುಧನ್ವನಾ ॥ 5-35-5 (32929)
ಸ್ವಯಂವರೇ ಸ್ಥಿತಾ ಕನ್ಯಾ ಕೇಶಿನೀ ನಾಮ ನಾಮತಃ।
ರೂಪೇಣಾಪ್ರತಿಮಾ ರಾಜನ್ವಿಶಿಷ್ಟಪತಿಕಾಂಯಯಾ ॥ 5-35-6 (32930)
ವಿರೋಚನೋಽಥ ದೈತೇಯಸ್ತದಾ ತತ್ರಾಜಗಾಮ ಹ।
ಪ್ರಾಪ್ತುಮಿಚ್ಛಂಸ್ತತಸ್ತತ್ರ ದೈತ್ಯೇಂದ್ರಂ ಪ್ರಾಹ ಕೇಶಿನೀ ॥ 5-35-7 (32931)
ಕೇಶಿನ್ಯುವಾಚ। 5-35-8x (3454)
ಕಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಸ್ವಿಚ್ಛ್ರೇಯಾಂಸೋ ದಿತಿಜಾಃ ಸ್ವಿದ್ವಿರೋಚನ
ಅಥ ಕೇನ ಸ್ಮ ಪರ್ಯಂಕಂ ಸುಧನ್ವಾ ನಾಧಿರೋಹತಿ ॥ 5-35-8 (32932)
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ। 5-35-9x (3455)
ಪ್ರಾಜಾಪತ್ಯಾಸ್ತು ವೈ ಶ್ರೇಷ್ಠಾ ವಯಂ ಕೇಶಿನಿ ಸತ್ತಮಾಃ।
ಅಸ್ಮಾಕಂ ಖಲ್ವಿಮೇ ಲೋಕಾಃ ಕೇ ದೇವಾಃ ಕೇ ದ್ವಿಜಾತಯಃ 5-35-9 (32933)
ಕೇಶಿನ್ಯುವಾಚ। 5-35-10x (3456)
ಇಹೈವಾವಾಂ ಪ್ರತೀಕ್ಷಾವ ಉಪಸ್ಥಾನೇ ವಿರೋಚನ।
ಸುಧನ್ವಾ ಪ್ರಾತರಾಗಂತಾ ಪಶ್ಯೇಯಂ ವಾಂ ಸಮಾಗತೌ ॥ 5-35-10 (32934)
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ। 5-35-11x (3457)
ತಥಾ ಭದ್ರೇ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ತ್ವಂ ಭೀರು ಭಾಷಸೇ।
ಸುಧನ್ವಾನಂ ಚ ಮಾಂ ಚೈವ ಪ್ರಾತರ್ದ್ರಷ್ಟಾಸಿ ಸಂಗತೌ ॥ 5-35-11 (32935)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-35-12x (3458)
ಅತೀತಾಯಾಂ ಚ ಶರ್ವರ್ಯಾಮುದಿತೇ ಸೂರ್ಯಮಂಡಲೇ।
ಅಥಾಜಗಾಮ ತಂ ದೇಶಂ ಸುಧನ್ವಾ ರಾಜಸತ್ತಮ।
ವಿರೋಚನೋ ಯತ್ರ ವಿಭೋ ಕೇಶಿನ್ಯಾ ಸಹಿತಃ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-35-12 (32936)
ಸುಧನ್ವಾ ಚ ಸಮಾಗಚ್ಛತ್ಪ್ರಾಹ್ಲಾದಿಂ ಕೇಶಿನೀಂ ತಥಾ।
ಸಮಾಗತಂ ದ್ವಿಜಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೇಶಿನೀ ಭರತರ್ಷಭ।
ಪ್ರತ್ಯುತ್ಥಾಯಾಸನಂ ತಸ್ಮೈ ಪಾದ್ಯಮರ್ಘ್ಯಂ ದದೌ ಪುನಃ ॥ 5-35-14a` ಇತಿ ಹೋವಾಚ ವಚನಂ ವಿರೋಚನಮನುತ್ತಮಂ।
ಆಸ್ಸ್ವ ತಲ್ಪೇ ಹಿ ಸೌವರ್ಣೇ ಪ್ರಾಹ್ಲಾದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ತ್ವಹಂ ॥' 5-35-13 (32937)
ಅನ್ವಾಲಭೇ ಹಿರಣ್ಮಯಂ ಪ್ರಾಹ್ಲಾದೇ ತೇ ವರಾಸನಂ।
ಏಕತ್ವಮುಪಸಂಪನ್ನೋ ನತ್ವಾಸೋಽಹಂ ತ್ವಯಾ ಸಹ ॥ 5-35-15 (32938)
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ। 5-35-16x (3459)
ತವಾರ್ಹತೇ ತು ಫಲಕಂ ಕೂರ್ಚಂ ವಾಪ್ಯಥವಾ ಬೃಸೀ।
ಸುಧನ್ವನ್ನ ತ್ವಮರ್ಹೋಽಸಿ ಮಯಾ ಸಹ ಸಮಾಸನಂ ॥ 5-35-16 (32939)
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ। 5-35-17x (3460)
ಪಿತಾಪುತ್ರೌ ಸಹಾಸೀತಾಂ ದ್ವೌ ವಿಪ್ರೌ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾವಪಿ।
ವೃದ್ಧೌ ವೈಶ್ಯೌ ಚ ಶೂದ್ರೌ ಚ ನ ತ್ವನ್ಯಾವಿತರೇತರಂ ॥ 5-35-17 (32940)
ಪಿತಾ ಹಿ ತೇ ಸಮಾಸೀನಮುಪಾಸೀತೈವ ಮಾಮಧಃ।
ಬಾಲಃ ಸುಖೈಧಿತೋ ಗೇಹೇ ನ ತ್ವಂ ಕಿಂಚನ ಬುಧ್ಯಸೇ ॥ 5-35-18 (32941)
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ। 5-35-19x (3461)
ಹಿರಣ್ಯಂ ಚ ಗವಾಶ್ವಂ ಚ ಯದ್ವಿತ್ತಮಸುರೇಷು ನಃ।
ಸುಧನ್ವನ್ವಿಪಣೇ ತೇನ ಪ್ರಶ್ನಂ ಪೃಚ್ಛಾವ ಯೇ ವುದುಃ ॥ 5-35-19 (32942)
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ। 5-35-20x (3462)
ಹಿರಣ್ಯಂ ಚ ಗವಾಶ್ವಂ ಚ ತವೈವಾಸ್ತು ವಿರೋಚನ।
ಪ್ರಾಣಯೋಸ್ತು ಪಣಂ ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರಶ್ನಂ ಪೃಚ್ಛಾವ ಯೇ ವಿದುಃ ॥ 5-35-20 (32943)
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ। 5-35-21x (3463)
ಆವಾಂ ಕುತ್ರ ಗಮಿಷ್ಯಾವಃ ಪ್ರಾಣಯೋರ್ವಿಪಣೇ ಕೃತೇ।
ನ ತು ದೇವೇಷ್ವಹಂ ಸ್ಥಾತಾ ನ ಮನುಷ್ಯೇಷು ಕರ್ಹಿಚಿತ್ ॥ 5-35-21 (32944)
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ। 5-35-22x (3464)
ಪಿತರಂ ತೇ ಗಮಿಷ್ಯಾವಃ ಪ್ರಾಣಯೋರ್ವಿಪಣೇ ಕೃಪೇ।
ಪುತ್ರಸ್ಯಾಪಿ ಸ ಹೇತೋರ್ಹಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ನಾನೃತಂ ವದೇತ್ ॥ 5-35-22 (32945)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-35-23x (3465)
ಏವಂ ಕೃತಪಣೌ ಕ್ರುದ್ಧೌ ತತ್ರಾಭಿಜಗ್ಮತುಸ್ತದಾ।
ವಿರೋಚನಸುಧನ್ವಾನೌ ಪ್ರಹ್ಲಾದೌ ಯತ್ರ ತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-35-23 (32946)
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ। 5-35-24x (3466)
ಇಮೌ ತೌ ಸಂಪ್ರದೃಶ್ಯೇತೇ ಯಾಭ್ಯಾಂ ನ ಚರಿತಂ ಸಹ।
ಆಶೀವಿಷಾವಿವ ಕ್ರುದ್ಧಾವೇಕಮಾರ್ಗಾವಿಹಾಗತೌ ॥ 5-35-24 (32947)
ಕಿಂ ವೈ ಸಹೈವಂ ಚರಥೋ ನ ಪುರಾ ಚರಥಃ ಸಹ।
ವಿರೋಚನೈತತ್ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ಕಿಂ ತೇ ಸಖ್ಯಂ ಸುಧನ್ವನಾ ॥ 5-35-25 (32948)
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ। 5-35-26x (3467)
ನ ಮೇ ಸುಧನ್ವನಾ ಸಖ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಯೋರ್ವಿಪಣಾವಹೇ।
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ತತ್ತ್ವಂ ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ಮಾ ಪ್ರಶ್ನಮನೃತಂ ವದೇಃ ॥ 5-35-26 (32949)
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ। 5-35-27x (3468)
ಉದಕಂ ಮಧುಪರ್ಕಂ ಚಾಪ್ಯಾನಯಂತು ಸುಧನ್ವನೇ।
ಬ್ರಹ್ಮನ್ನಭ್ಯರ್ಚನೀಯೋಽಸಿ ಶ್ವೇತಾ ಗೌಃ ಪೀವರೀ ಕೃತಾ ॥ 5-35-27 (32950)
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ। 5-35-28x (3469)
ಉದಕಂ ಮಧುಪರ್ಕಂ ಚ ಪ್ರಶ್ನವಾಚಾರ್ಪಿತಂ ಮಮ।
ಪ್ರಹ್ಲದ ತ್ವಂ ತು ಮೇ ತಥ್ಯಂ ಪ್ರಶ್ನಂ ಪ್ರಬ್ರೂಹಿ ಪೃಚ್ಛತಃ।
ಕಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಸ್ವಿಚ್ಛ್ರೇಯಾಂಸ ಉತಾಹೋ ಸ್ವಿದ್ವಿರೋಚನಃ 5-35-28 (32951)
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ। 5-35-29x (3470)
` ನ ಕಲ್ಮಾಷೋ ನ ಕಪಿಲೋ ನ ಕೃಷ್ಣೋ ನ ಚ ಲೋಹಿತಃ।
ಅಣೀಯಾನ್ಕ್ಷುರಧಾರಾಯಾಃ ಕೋ ಧರ್ಮಂ ವಕ್ತುಮರ್ಹಿತಿ ॥ 5-35-29 (32952)
ಅಭಿವಾದ್ಯೋ ಭವಾನ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಸಾಕ್ಷ್ಯೇ ಚೈವ ನಿಯೋಜಿತಃ ।'
ಪುತ್ರ ಏಕೋ ಮಮ ಬ್ರಹ್ಮಂಸ್ತ್ವಂ ಚ ಸಾಕ್ಷಾದಿಹಾಸ್ಥಿತಃ ।
ತಯೋರ್ವಿವದತೋಃ ಪ್ರಶ್ನಂ ಕಥಮಸ್ಮದ್ವಿಧೋ ವದೇತ್ ॥ 5-35-30 (32953)
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ। 5-35-31x (3471)
` ಯದೇತತ್ತ್ವಂ ನ ವಕ್ಷ್ಯಸಿ ಯದಿ ವಾಪಿ ವಿವಕ್ಷ್ಯಸಿ।
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಪ್ರಶ್ನಮತುಲಂ ಮೂರ್ಧಾ ತೇ ವಿಫಲಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-35-31 (32954)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-35-32x (3472)
ಆದಿತ್ಯೇನ ಸಹಾಯಾಂತಂ ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ಹಂಸಮಬ್ರವೀತ್।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಸರ್ವಜ್ಞಂ ಸರ್ವದರ್ಶಿನಂ ॥ 5-35-32 (32955)
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ। 5-35-33x (3473)
ಪುತ್ರೋ ವಾಽನ್ಯೋ ಭವೇದ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಸಾಕ್ಷ್ಯೇ ಚಾಪಿ ಭವೇತ್ಸ್ಥಿತಃ।
ತಯೋರ್ವಿವದತೋರ್ಹಂಸ ಕಥಂ ಧರ್ಮಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 5-35-33 (32956)
ಹಂಸ ಉವಾಚ।' 5-35-34x (3474)
ಗಾಂ ಪ್ರದದ್ಯಾದೌರಸಾಯ ಯದ್ವಾನ್ಯತ್ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರಿಯಂ ಧನಂ।
ದ್ವಯೋರ್ವಿವದತೋ ರಾಜನ್ಪ್ರಶ್ನಂ ಸತ್ಯಂ ಯಥಾ ವದೇತ್ ॥ 5-35-34 (32957)
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ। 5-35-35x (3475)
ಅಥ ಯೋ ನೈವ ಪ್ರಬ್ರೂಯಾತ್ಸತ್ಯಂ ವಾ ಯದಿ ವಾಽನೃತಂ।
ಹಂಸ ತತ್ವಂ ಚ ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ಕಿಯದೇನಃ ಕರೋತಿ ಸಃ ॥ 5-35-35 (32958)
`ಹಂಸ ಉವಾಚ 5-35-36x (3476)
ಪೃಷ್ಟೋ ಧರ್ಮಂ ನ ವಿಬ್ರೂಯಾದ್ಗೋಕರ್ಣಶಿಥಿಲಂ ಚರನ್।
ಧರ್ಮಾದ್ಭ್ರಶ್ಯತಿ ರಾಜಂಸ್ತು ನಾಸ್ಯ ಲೋಕೋಽಸ್ತಿ ನ ಪ್ರಜಾಃ । 5-35-36 (32959)
ಧರ್ಮ ಏತಾನ್ಸಂರುಜತಿ ಯಥಾ ನದ್ಯಸ್ತು ಕೂಲಜಾನ್।
ಯೇ ಧರ್ಮಮನುಪಶ್ಯಂತಸ್ತೂಷ್ಣೀಂ ಧ್ಯಾಯಂತ ಆಸತೇ ॥ 5-35-37 (32960)
ಶ್ರೇಷ್ಠೋಽರ್ಧಂ ತು ಹರೇತ್ತತ್ರ ಭವೇತ್ಪಾದಶ್ಚ ಕರ್ತರಿ।
ಪಾದಸ್ತೇಷು ಸಭಾಸತ್ಸು ಯತ್ರ ನಿಂದ್ಯೋ ನ ನಿಂದ್ಯತೇ ॥ 5-35-38 (32961)
ಅನೇನಾ ಭವತಿ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಮುಚ್ಯಂತೇಽಪಿ ಸಭಾಸದಃ।
ಕರ್ತಾರಮೇನೋ ಗಚ್ಛೇದ್ವಾ ನಿಂದ್ಯೋ ಯತ್ರ ಹಿ ನಿಂದ್ಯತೇ ॥ 5-35-39 (32962)
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ। 5-35-40x (3477)
ಮೋಹಾದ್ವಾ ಚೈವ ಕಾಮಾದ್ವಾ ಮಿಥ್ಯಾವಾದಂ ಯದಿ ಬ್ರುವನ್।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ತತ್ವಂ ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ದುರ್ವಿವಕ್ತಾ ತು ಕಿಂ ವಸೇತ್ ॥ 5-35-40 (32963)
ಹಂಸ ಉವಾಚ।' 5-35-41x (3478)
ಯಾಂ ರಾತ್ರಿಮಧಿವಿನ್ನಾ ಸ್ತ್ರೀ ಯಾಂ ಚೈವಾಕ್ಷಪರಾಜಿತಃ।
ಯಾಂ ಚ ಭಾರಾಭಿತಪ್ತಾಂಗೋ ದುರ್ವಿವಕ್ತಾ ತು ತಾಂ ವಸೇತ್ ॥ 5-35-41 (32964)
ನಗರೇ ಪ್ರತಿರುದ್ಧಃ ಸನ್ಬಹಿರ್ದ್ವಾರೇ ಬುಭುಕ್ಷಿತಃ।
ಅಮಿತ್ರಾನ್ಭೂಯಸಃ ಪಶ್ಯಂದುರ್ವಿವಕ್ತಾ ತು ತಾಂ ವಸೇತ್ ॥ 5-35-42 (32965)
ಯಾಂ ಚ ರಾತ್ರಿಮಭಿದ್ರುಗ್ಧೋ ಯಾಂ ಚ ಮಿತ್ರೇ ಪ್ರಿಯೇಽನೃತೇ।
ಸರ್ವಸ್ವೇನ ಚ ಹೀನೋ ಯೋ ದುರ್ವಿವಕ್ತಾ ತು ತಾಂ ವಸೇತ್ ॥ 5-35-43 (32966)
ಪಂಚ ಪಶ್ವನೃತೇ ಹಂತಿ ದಶ ಹಂತಿ ಗವಾನೃತೇ।
ಶತಮಶ್ವಾನೃತೇ ಹಂತಿ ಸಹಸ್ರಂ ಪುರುಷಾನೃತೇ ॥ 5-35-44 (32967)
ಹಂತಿ ಜಾತಾನಜಾತಾಂಶ್ಚ ಹಿರಣ್ಯಾರ್ಥೇಽನೃತಂ ವದನ್।
ಸರ್ವಂ ಭೂಂಯನೃತೇ ಹಂತಿ ಮಾ ಸ್ಮ ಭೂಂಯನೃತಂ ವದೇಃ ॥ 5-35-45 (32968)
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ। 5-35-46x (3479)
ಮತ್ತಃ ಶ್ರೇಯಾನಂಗಿರಾ ವೈ ಸುಧನ್ವಾ ತ್ವಿದ್ವರೋಚನ।
ಮಾತಾಸ್ಯ ಶ್ರೇಯಸೀ ಮಾತುಸ್ತಸ್ಮಾತ್ತ್ವಂ ತೇನ ವೈ ಜಿತಃ ॥ 5-35-46 (32969)
ವಿರೋಚನ ಸುಧನ್ವಾಽಯಂ ಪ್ರಾಣಾನಾಮೀಶ್ವರಸ್ತವ।
ಸುಧನ್ವನ್ಪುನರಿಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಯಾ ದತ್ತಂ ವಿರೋಚನಂ ॥ 5-35-47 (32970)
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ। 5-35-48x (3480)
ಯದ್ಧರ್ಮಮವೃಣೀಥಾಸ್ತ್ವಂ ನ ಕಾಮಾದನೃತಂ ವದೀಃ।
ಪುನರ್ದದಾಮಿ ತೇ ಪುತ್ರಂ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಹ್ಲಾದ ದುರ್ಲಭಂ ॥ 5-35-48 (32971)
ಏಷ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಮಯಾ ದತ್ತೋ ವಿರೋಚನಃ।
ಪಾದಪ್ರಕ್ಷಾಲನಂ ಕುರ್ಯಾತ್ಕುಮಾರ್ಯಾಃ ಸನ್ನಿಧೌ ಮಮ ॥ 5-35-49 (32972)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-35-50x (3481)
ತಸ್ಮಾದ್ರಾಜೇಂದ್ರ ಭೂಂಯರ್ಥೇ ನಾನೃತಂ ವಕ್ತುಮರ್ಹಸಿ।
ಮಾ ಗಮಃ ಸಸುತಾಮಾತ್ಯೋ ನಾಶಂ ಪುತ್ರಾರ್ಥಮಬ್ರುವನ್ ॥ 5-35-50 (32973)
ನ ದೇವಾ ಯಷ್ಟಿಮಾದಾಯ ರಕ್ಷಂತಿ ಪಶುಪಾಲವತ್।
ಯಂ ತು ರಕ್ಷಿತುಮಿಚ್ಛಂತಿ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಸಂಯೋಜಯಂತಿ ತಂ ॥ 5-35-51 (32974)
ಯಥಾಯಥಾ ಹಿ ಪುರುಷಃ ಕಲ್ಯಾಣೇ ಕುರುತೇ ಮನಃ।
ತಥಾತಥಾಽಸ್ಯ ಸರ್ವಾರ್ಥಾಃ ಸಿದ್ಧ್ಯಂತೇ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-35-52 (32975)
ನೈನಂ ಛಂದಾಂಸಿ ವೃಜಿನಾತ್ತಾರಯಂತಿ
ಮಾಯಾವಿನಂ ಮಾಯಯಾ ವರ್ತಮಾನಂ।
ನೀಡಂ ಶಕುಂತಾ ಇವ ಜಾತಪಕ್ಷಾ-
ಶ್ಛಂದಾಂಸ್ಯೇನಂ ಪ್ರಜಹತ್ಯಂತಕಾಲೇ ॥ 5-35-53 (32976)
ಮದ್ಯಪಾನಂ ಕಲಹಂ ಪೂಗವೈರಂ
ಭಾರ್ಯಾಪತ್ಯೋರಂತರಂ ಜ್ಞಾತಿಭೇದಂ।
ರಾಜದ್ವಿಷ್ಟಂ ಸ್ತ್ರೀಪುಂಸಯೋರ್ವಿವಾದಂ
ವರ್ಜ್ಯಾನ್ಯಾಹುರ್ಯಶ್ಚ ಪಂಥಾಃ ಪ್ರದುಷ್ಟಃ ॥ 5-35-54 (32977)
ಸಾಮುದ್ರಿಕಂ ವಣಿಜಂ ಚೋರಪೂರ್ವಂ
ಶಲಾಕಧೂರ್ತಂ ಚ ಚಿಕಿತ್ಸಕಂ ಚ।
ಅರಿಂ ಚ ಮಿತ್ರಂ ಚ ಕುಶೀಲವಂ ಚ
ನೈತಾನ್ಸಾಕ್ಷ್ಯೇ ತ್ವಧಿಕೃರ್ವೀತ ಸಪ್ತ ॥ 5-35-55 (32978)
ಮಾನಾಗ್ನಿಹೋತ್ರಮುತ ಮಾನಮೌನಂ
ಮಾನೇನಾಧೀತಮುತ ಮಾನಯಜ್ಞಃ।
ಏತಾನಿ ಚತ್ವಾರ್ಯಭಯಂಕರಾಣಿ
ಭಯಂ ಪ್ರಯಚ್ಛಂತ್ಯಯಥಾಕೃತಾನಿ ॥ 5-35-56 (32979)
ಅಗಾರದಾಹೀ ಗರದಃ ಕುಂಡಾಶೀ ಸೋಮವಿಕ್ರಯೀ।
ಪರ್ವಕಾರಶ್ಚ ಸೂಚೀ ಚ ಮಿತ್ರಧ್ರುಕ್ಪಾರದಾರಿಕಃ ॥ 5-35-57 (32980)
ಭ್ರೂಣಹಾ ಗುರುತಲ್ಪೀ ಚ ಯಶ್ಚ ಸ್ಯಾತ್ಪಾನಪೋ ದ್ವಿಜಃ।
ಅತಿತೀಕ್ಷ್ಣಶ್ಚ ಕಾರುಶ್ಚ ನಾಸ್ತಿಕೋ ವೇದನಿಂದಕಃ ॥ 5-35-58 (32981)
ಸ್ರುವಪ್ರಗ್ರಹಣೋ ವ್ರಾತ್ಯಃ ಕೀನಾಶಶ್ಚಾತ್ಮವಾನಪಿ ।
ರಕ್ಷೇತ್ಯುಕ್ತಶ್ಚ ಯೋ ಹಿಂಸ್ಯಾತ್ಸರ್ವೇ ಬ್ರಹ್ಮಹಭಿಃ ಸಮಾಃ ॥ 5-35-59 (32982)
ತೃಣೋಲ್ಕಯಾ ಜ್ಞಾಯತೇ ಜಾತರೂಪಂ
ವೃತ್ತೇನ ಭದ್ರೋ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಸಾಧುಃ।
ಶೂರೋ ಭಯೇಷ್ವರ್ಥಕೃಚ್ಛ್ರೇಷು ಧೀರಃ
ಕೃಚ್ಛ್ರೇಷ್ವಾಪತ್ಸು ಸುಹೃದಶ್ಚಾರಯಶ್ಚ ॥ 5-35-60 (32983)
ಜರಾ ರೂಪಂ ಹರತಿ ಹಿ ಧೈರ್ಯಮಾಶಾ
ಮೃತ್ಯುಃ ಪ್ರಾಣಾಂಧರ್ಮಚರ್ಯಾಮಸೂಯಾ।
ಕ್ರೋಧಃ ಶ್ರಿಯಂ ಶೀಲಮನಾರ್ಯಸೇವಾ
ಹ್ರಿಯಂ ಕಾಮಃ ಸರ್ವಮೇವಾಭಿಮಾನಃ । 5-35-61 (32984)
ನ ಕ್ರೋಧಿನೋಽರ್ಥೋ ನ ನೃಶಂಮಸ್ಯ ಮಿತ್ರಂ
ಕ್ರೃಗಸ್ಯ ನ ಸ್ತ್ರೀ ಸುಖಿನೋ ನ ವಿದ್ಯಾ ।
ನ ಕಾಮಿನೋ ಹ್ರೀರಲಸಸ್ಯ ನ ಶ್ರೀಃ
ಸರ್ವಂ ತು ನ ಸ್ಯಾದನವಸ್ಥಿತಸ್ಯ ॥ 5-35-62 (32985)
ಶ್ರೀರ್ಮಂಗಲಾನ್ಪ್ರಭವತಿ ಪ್ರಾಗಲ್ಭ್ಯಾತ್ಸಂಪ್ರವರ್ಧತೇ।
ದಾಕ್ಷ್ಯಾತ್ತು ಕುರುತೇ ಮೂಲಂ ಸಂಯಮಾನ್ಪ್ರತಿತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-35-63 (32986)
ಅಷ್ಟೌ ಗುಣಾಃ ಪುರುಷಂ ದೀಪಯಂತಿ
ಪ್ರಜ್ಞಾ ಚ ಕೌಲ್ಯಂ ಚ ದಮಃ ಶ್ರುತಂ ಚ।
ಪರಾಕ್ರಮಶ್ಚಾಬಹುಭಾಷಿತಾ ಚ
ದಾನಂ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಕೃತಜ್ಞತಾ ಚ ॥ 5-35-64 (32987)
ಏತಾನ್ಗುಣಾಂಸ್ತತ ಮಹಾನುಭಾವಾ-
ನೇಕೋ ಗುಣಃ ಸಂಶ್ರಯತೇ ಪ್ರಸಹ್ಯ
ರಾಜಾ ಯದಾ ಸತ್ಕುರುತೇ ಮನುಷ್ಯಂ
ಸರ್ವಾನ್ಗುಣಾನೇಪ ಗುಣೋತಿಭಾತಿ ॥ 5-35-65 (32988)
ಅಷ್ಟೌ ನೃಪೇಮಾನಿ ಮನುಷ್ಯಲೋಕೇ
ಸ್ವರ್ಗಸ್ಯ ಲೋಕಸ್ಯ ನಿದರ್ಶನಾನಿ।
ಚತ್ವಾರ್ಯೇಪಾಮನ್ವವೇತಾನಿ ಸದ್ಭಿ-
ಶ್ಚತ್ವಾರಿ ಚೈಪಾಮನುಯಾಂತಿ ಸಂತಃ ॥ 5-35-66 (32989)
ಯಜ್ಞೋ ದಾನಮಧ್ಯಯನಂ ತಪಶ್ಚ
ಚತ್ವಾರ್ಯೇತಾನ್ಯನ್ವವೇತಾನಿ ಸದ್ಭಿಃ।
ದಮಃ ಸತ್ಯಮಾರ್ಜವಮಾನೃಶಂಸ್ಯಂ
ಚತ್ವಾರ್ಯೇತಾನ್ಯನುಯಾಂತಿ ಸಂತಃ ॥ 5-35-67 (32990)
ಇಜ್ಯಾಧ್ಯಯನದಾನಾನಿ ತಪಃ ಸತ್ಯಂ ಕ್ಷಮಾ ಘೃಣಾ।
ಅಲೋಭ ಇತಿ ಮಾರ್ಗೋಽಯಂ ಧರ್ಮಸ್ಯಾಷ್ಟವಿಧಃ ಸ್ಮೃತಃ ॥ 5-35-68 (32991)
ತತ್ರ ಪೂರ್ವಚತುರ್ವರ್ಗೋ ದಂಭಾರ್ಥಮಪಿ ಸೇವ್ಯತೇ।
ಉತ್ತರಶ್ಚ ಚತುರ್ವರ್ಗೋ ನಾಮಹಾತ್ಮಸು ತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-35-69 (32992)
ನ ಸಾ ಸಭಾ ಯತ್ರ ನ ಸಂತಿ ವೃದ್ಧಾ
ನ ತೇ ವೃದ್ಧಾ ಯೇ ನ ವದಂತಿ ಧರ್ಮಂ।
ನಾಸೌ ಧರ್ಮೋ ಯತ್ರ ನ ಸತ್ಯಮಸ್ತಿ
ನ ತತ್ಸತ್ಯಂ ಯಚ್ಛಲೇನಾನುವಿದ್ಧಂ ॥ 5-35-70 (32993)
ಸತ್ಯಂ ರೂಪಂ ಶ್ರುತಂ ವಿದ್ಯಾ ಕೌಲ್ಯಂ ಶೀಲಂ ಬಲಂ ಧನಂ।
ಶೌರ್ಯಂ ಚ ಚಿತ್ರಭಾಷ್ಯಂ ಚ ದಶೇಮೇ ಸ್ವರ್ಗಯೋನಯಃ ॥ 5-35-71 (32994)
ಪಾಪಂ ಕುರ್ವನ್ಪಾಪಕೀರ್ತಿಃ ಪಾಪಮೇವಾಶ್ರುತೇ ಫಲಂ।
ಪುಣ್ಯಂ ಕುರ್ವನ್ಪಾಪಕೀರ್ತಿಃ ಪುಣ್ಯಮತ್ಯಂತಮಶ್ರುತೇ ॥ 5-35-72 (32995)
ತಸ್ಮಾತ್ಪಾಪಂ ನ ಕುರ್ವೀತ ಪುರುಷಃ ಶಂಸಿತವ್ರತಃ।
ಪಾಪಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ನಾಶಯತಿ ಕ್ರಿಯಮಾಣಂ ಪುಃನ ಪುಃನಃ ॥ 5-35-73 (32996)
ವೃದ್ಧಪ್ರಜ್ಞಃ ಪಾಪಮೇವ ನಿತ್ಯಮಾರಭತೇ ನರಃ।
ಪುಣ್ಯಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ವರ್ಧಯತಿ ಕ್ರಿಯಮಾಣಂ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-35-74 (32997)
ವೃದ್ಧಪ್ರಜ್ಞಃ ಪುಣ್ಯಮೇವ ನಿತ್ಯಮಾರಭತೇ ನರಃ।
ಪುಣ್ಯಂ ಕುರ್ವನ್ಪುಣ್ಯಕೀರ್ತಿಃ ಪುಣ್ಯಂ ಸ್ಥಾನಂ ಸ್ಮ ಗಚ್ಛತಿ।
ತಸ್ಮಾತ್ಪುಣ್ಯಂ ನಿಷೇವೇತ ಪುರುಷಃ ಸುಸಮಾಹಿತಃ ॥ 5-35-75 (32998)
ಅಸೂಯಕೋ ದಂದಶೂಕೋ ನಿಷ್ಠುರೋ ವೈರಕೃಚ್ಛಠಃ।
ಸ ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಮಹದಾಪ್ನೋತಿ ನಚಿರಾತ್ಪಾಪಮಾಚರನ್ ॥ 5-35-76 (32999)
ಅನಸೂಯುಃ ಕೃತಪ್ರಜ್ಞಃ ಶೋಭನಾನ್ಯಾಚರನ್ಸದಾ।
ನಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಮಹದಾಪ್ನೋತಿ ಸರ್ವತ್ರ ಚ ವಿರೋಚತೇ ॥ 5-35-77 (33000)
ಪ್ರಜ್ಞಾಮೇವಾಗಮಯತಿ ಯಃ ಪ್ರಾಜ್ಞೇಭ್ಯಃ ಸ ಪಂಡಿತಃ।
ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಹ್ಯವಾಪ್ಯ ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ಶಕ್ನೋತಿ ಸುಖಮೇಧಿತುಂ ॥ 5-35-78 (33001)
ದಿವಸೇನೈವ ತತ್ಕುರ್ಯಾದ್ಯೇನ ರಾತ್ರೌ ಸುಖಂ ವಸೇತ್।
ಅಷ್ಟಮಾಸೇನ ತತ್ಕುರ್ಯಾದ್ಯೇನ ವರ್ಷಾಃ ಸುಖಂ ವಸೇತ್॥ 5-35-79 (33002)
ಪೂರ್ವೇ ವಯಸಿ ತತ್ಕುರ್ಯಾದ್ಯೇನ ವೃದ್ಧಃ ಸುಖಂ ವಸೇತ್।
ಯಾವಜ್ಜೀವಂ ತು ತತ್ಕುರ್ಯಾದ್ಯೇನ ಪ್ರೇತ್ಯ ಸುಖಂ ವಸೇತ್ ॥ 5-35-80 (33003)
ಜೀರ್ಣಮನ್ನಂ ಪ್ರಶಂಸಂತಿ ಭಾರ್ಯಾಂ ಚ ಗತಯೌವನಾಂ।
ಶೂರಂ ವಿಜಿತಸಂಗ್ರಾಮಂ ಗತಪಾರಂ ತಪಸ್ವಿನಂ ॥ 5-35-81 (33004)
ಧನೇನಾಧರ್ಮಲಬ್ಧೇನ ಯಚ್ಛಿದ್ರಮಪಿಧೀಯತೇ।
ಅಸಂವೃತಂ ತದ್ಭವತಿ ತತೋಽನ್ಯದವದೀರ್ಯತೇ ॥ 5-35-82 (33005)
ಗುರುರಾತ್ಮವತಾಂ ಶಾಸ್ತಾ ಶಾಸ್ತಾ ರಾಜಾ ದುರಾತ್ಮನಾಂ।
ಅಂತಃ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಪಾಪಾನಾಂ ಶಾಸ್ತಾ ವೈವಸ್ವತೋ ಯಮಃ ॥ 5-35-83 (33006)
ಋಷೀಣಾಂ ಚ ನದೀನಾಂ ಚ ಕುಲಾನಾಂ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ।
ಪ್ರಭವೋ ನಾಧಿಗಂತವ್ಯಃ ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ದುಶ್ಚರಿತಸ್ಯ ಚ ॥ 5-35-84 (33007)
ದ್ವಿಜಾತಿಪೂಜಾಭಿರತೋ ದಾತಾ ಜ್ಞಾತಿಷು ಚಾರ್ಜವೀ ।
ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಶೀಲಭಾಗ್ರಾಜಂಶ್ಚಿರಂ ಪಾಲಯತೇ ಮಹೀಂ ॥ 5-35-85 (33008)
ಸುವರ್ಣಪುಷ್ಪಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಚಿನ್ವಂತಿ ಪುರುಷಾಸ್ತ್ರಯಃ।
ಶೂರಶ್ಚ ಕೃತವಿದ್ಯಶ್ಚ ಯಶ್ಚ ಜಾನಾತಿ ಸೇವಿತುಂ ॥ 5-35-86 (33009)
ಬುದ್ಧಿಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಬಾಹುಮಧ್ಯಾನಿ ಭಾರತ।
ತಾನಿ ಜಂಘಾಜಘನ್ಯಾನಿ ಭಾರಪ್ರತ್ಯವರಾಣಿ ಚ॥ 5-35-87 (33010)
ದುರ್ಯೋಧನೇಽಥ ಶಕುನೌ ಮೂಢೇ ದುಃಶಾಸನೇ ತಥಾ।
ಕರ್ಮೇ ಚೈಶ್ವರ್ಯಮಾಧಾಯ ಕಥಂ ತ್ವಂ ಭೂತಿಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 5-35-88 (33011)
ಸರ್ವೈರ್ಗುಣೈರುಪೇತಾಸ್ತು ಪಾಂಡವಾ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಪಿತೃವತ್ತ್ವಯಿ ವರ್ತಂತೇ ತೇಷು ವರ್ತಸ್ವ ಪುತ್ರವತ್ ॥ ॥ 5-35-89 (33012)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ ಪಂಚತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-35-2 ಆರ್ಜವಂ ಅವೈಷಂಯಂ ॥ 5-35-10 ಇಹಸ್ಥಾನೇ ಉಪಸ್ಥಾನೇ ಮಾಮುಪಸ್ಥಾತುಂ। ವಾಂ ದೈತ್ಯಬ್ರಾಹ್ಮಣೌ ಅಹಂ ಪಶ್ಯೇಯಂ ॥ 5-35-13 ಸಮಾಗಚ್ಛತ್ ಉಭಯೋಃ ಸಂಮುಖಂ ಅಗಚ್ಛತ್ ॥ 5-35-14 ವಿರೋಚನೇನ ಸೌವರ್ಣೇ ಪೀಠೇ ಮಯಾ ಸಹ ಉಪವೇಶ್ಯತಾಮಿತಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿತಃ ಸುಧನ್ವಾ ಉವಾಚ ॥ 5-35-15 ಅನ್ವಾಲಭೇ ಸ್ಪೃಶಾಂಯೇವ ॥ 5-35-16 ಫಲಕಂ ಕಾಷ್ಠಪೀಠಂ। ಕೂರ್ಚಂ। ಬೃಸೀ ವರ್ತಿತದರ್ಭಮಯಂ ಪೀಠಂ ವಾ। ತವ ಅರ್ಹತೇ ಯೋಗ್ಯಂ ಭವತಿ ॥ 5-35-18 ಉಪಾಸೀತ ಸೇವತೇ। ಅಧಃ ಸ್ಥಿತ್ವೇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-35-19 ಪ್ರಶ್ನಂ ಆವಯೋಃ ಕಃ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಇತಿ ಪ್ರಶ್ನಂ। ಯೇ ವಿದುಸ್ತಾನ್ ಪೃಚ್ಛಾವ ॥ 5-35-24 ಸಹ ನ ಚರಿತಂ ವೈರಾತ್ ॥ 5-35-27 ಪೀವರೀ ಪುಷ್ಟಾ। ಕುತಾ ಮಧುಪರ್ಕಾರ್ಥಂ ಉಪಕಲ್ಪಿತಾ ॥ 5-35-30 ನಿಯೋಜಿತಃ ಅಹಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-35-39 ಪಗಚ್ಛೇದಿತಿ ಙo ಪಾಠಃ ॥ 5-35-40 ಕಿಂ ವಸೇತ್ ಕಥಂ ವಸೇತ್ ॥ 5-35-41 ಅಧಿವಿನ್ನಾ ಕೃತಸಪತ್ನೀಕಾ ಸ್ತ್ರೀ ತಾಂ ರಾತ್ರಿಂ ವಸೇತ್ತದ್ವದ್ದುಃಖಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾತ್ 5-35-44 ಪಂಚ ಪೂರ್ವಜಾನ್ ಪಶ್ವನೃತೇ ಅಜಾದಿಪಶುಹಿಂಸಾರ್ಥಮನೃತೇ ಉಕ್ತೇ ಸತಿ ಹಂತಿ ನಾಶಯತಿ ಪರಲೋಕಾತ್ ಚ್ಯಾವಯತಿ। ಏವಮುತ್ತರತ್ರ ॥ 5-35-46 ಅಂಗಿರಾಃ ಸುಧನ್ವನಃ ಪಿತಾ। ತ್ವತ್ ತ್ವತ್ತಃ ॥ 5-35-49 ಪಾದಪ್ರಕ್ಷಾಲನಂ ಹರಿದ್ರಯಾ ಪಾದಧಾವನಂ। ಕುಮಾರ್ಯಾಃ ಕೇಶಿನ್ಯಾಃ । ವಿವಾಹೇ ದಂಪತ್ಯೋಃ ಪರಸ್ಪರಂ ಹರಿದ್ರಯಾ ಪಾದಧಾವನಂ ಕುರ್ವಂತೀತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ। ಅಸ್ಯೈವ ಭಾರ್ಯಾ ಕೇಶಿನೀ ಭವತ್ವಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-35-50 ಅಬ್ರುವನ್ಸತ್ಯಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-35-53 ಛಂದಾಂಸಿ ವೇದಾಃ 5-35-54 ಅಂತರಂ ವಿಯೋಗಂ। ವಿವಾದಂ ವೈರಪ್ರವರ್ತನಂ ॥ 5-35- 55 ಸಾಮುದ್ರಿಕಂ ಹಸ್ತರೇಖಾದಿಪರೀಕ್ಷಕಂ। ವಣಿಜಂ ಚೋರಪೂರ್ವಂ ಪೂರ್ವಂ ಚೋರಃ ಪಶ್ಚಾದ್ವಿಣಿಕ್ರಭೂತಃ ತಂ ಕೂಟತುಲಾವಂತಂ ವಾ। ಶಲಾಕಧೂರ್ತಂ ಶಲಾಕಯಾ ಪಾಶಾದಿನಾ ವಾ ಶಕುನಾದಿಕಮುಕ್ತ್ವಾ ಯೋಽನ್ಯಾನ್ ವಂಚಯತಿ ತಂ। ಅರಿಂ ವಿಪರೀತಸಾಕ್ಷ್ಯಭಯಾತ್। ಮಿತ್ರಂ ಪರೀಕ್ಷಕಾಣಮವಿಶ್ವಾಸಾತ್। ಕುಶೀವಲಂ ಕುತ್ಸಿತಂ ಶೀಲಂ ವಾತಿ ಅನುಸರತೀತಿ ತಂ। ನರ್ತಕೀದಾಸಂ ವಿಟೋನ್ಮತ್ತಾದಿಕಂ ವಾ । 5-35-53 ಸತ್ಕರ್ಮದ್ವಾರಾಪಿ ತಸ್ಯ ಸಾಧುತ್ವಂ ನ ಮಂತವ್ಯಮಿತ್ಯಾಹ ಮಾನೇತಿ। ಮಾನಃ ಲೋಕೇಷು ಉತ್ಕರ್ಷಃ ತದರ್ಥಾನ್ಯಗ್ನಿಹೋತ್ರಾದೀನಿ ಭಯದಾನೀತ್ಯರ್ಥಃ। ಮೌನಂ ಧ್ಯಾನಂ ॥ 5-35-57 ಕುಂಡಾಶೀ ಭಗಭಕ್ಷಃ । ಜೀವತಿ ಭರ್ತರಿ ಜಾರಾಜ್ಜಾತಃ ಕುಂಡಸ್ತದನ್ನಾಶೀ। ಸೋಮವಿಕ್ರಯೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಃ। ಪರ್ವಕಾರಃ ಶರಕೃತ್ ಆಯುಧಮಾತ್ರಕರ್ತೇತ್ಯರ್ಥಃ। ಸೂಚೀ ಸೂಚಕೋ ನಕ್ಷತ್ರಾದೀನಾಂ ಪರದೋಷಾಣಾಂ ಚ। ಜ್ಯೌತಿಷಿಕಃ ಪಿಶುನೋ ವಾ । 5-35-58 ಕಾರುಃ ಅಶುಚಿಃ। ನಾಸ್ತಿಕಃ ಪರಲೋಕಾದಿದ್ವೇಷೀ ॥ 5-35-59 ಸ್ರುವಪ್ರಗ್ರಹಣೋ ಗ್ರಾಮಪುರೋಹಿತಃ। ವ್ರಾತ್ಯಃ ಅತೀತೋಪನಯನಕಾಲಃ ಪತಿತಸಾವಿತ್ರೀಕೋ ವಾ। ಕೀನಾಶಃ ಕರ್ಷಕಃ। ಆತ್ಮವಾನ್ಸಮರ್ಥೋಪಿ ಯೋ ರಕ್ಷೇತ್ಯುಕ್ತೋ ಹಿಂಸ್ಯಾತ್ ॥ 5-35-60 ತೃಣೋಲ್ಕಯಾ ತೃಣಜ್ವಾಲಯಾ ಜಾತರೂಪಂ ರೂಪವದ್ವಸ್ತ ಜ್ಞಾಯತೇಽಂಧಕಾರೇ ಸತಿ। ಭದ್ರೇ ವೃಷಃ ಧರ್ಮ ಇತಿಯಾವತ್। ವೃತ್ತೇನ ಶೀಲೇನ ಸೋಸ್ತಿ ನಾಸ್ತೀತಿ ಜ್ಞಾಯತೇ। ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಅಹಿಂಸಾದಿಪ್ರಧಾನೇನ । ಕೃಚ್ಛ್ರೇಷು ದುರ್ಭಿಕ್ಷಾದಿಸಂಕಟೇಷು ॥ 5-35-63 ಶ್ರೀರಿತಿ। ದಾಕ್ಷ್ಯಂ ಶೀಘ್ರಕಾರಿತ್ವಂ ॥ 5-35-65 ಏಷ ಗುಣೋ ರಾಜಸತ್ಕಾರಃ॥ 5-35-66 ಇಮಾನಿ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಾನಿ। ಅನ್ವವೇತಾನಿ ನಿತ್ಯಸಂವದ್ಧಾನಿ। ಅನುಯಾಂತಿ ಯತ್ರೇನ ಭಜಂತಿ॥ 5-35-71 ರೂಪಂ ವಿನಯಮುದ್ರಾ। ಧ್ರುತಂ ಅಧ್ಯಯನಂ। ವಿದ್ಯಾ ದೇವತಾದ್ಯುಪಾಸನಂ। ಚಿತ್ರಭಾಷ್ಯಂ ಯುಕ್ತಿಯುಕ್ತಂ ವಚನಂ ॥ 5-35-76 ದಂದಶೂಕೋ ಮರ್ಮಚ್ಛೇತ್ತಾ। ನಿಷ್ಠುರಃ ಅಪ್ರಿಯವಾಕ್। ನಚಿರಾತ್ ಶೀಘ್ರಂ ॥ 5-35-77 ನಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಸುಖಂ ॥ 5-35-78 ಆಗಮಯತಿ ಆನಯತಿ ॥ 5-35-79 ವರ್ಷಾ ಇತ್ಯತ್ಯಂತಸಂಯೋಗೇ ದ್ವಿತೀಯಾ ॥ 5-35-81 ಗತಪಾರಂ ಪ್ರಾಪ್ತತತ್ತ್ವಂ ॥ 5-35-82 ಪರಿಪಾಕಸುಖಂ ಕರ್ಮ ತ್ವತ್ಪುತ್ರಾ ನ ಕುರ್ವಂತಿ ಅನ್ಯಾಯೇನ ಚ ಸುಖಂ ಲಿಪ್ಸಂತಿ ತತ್ತು ವಿಪರೀತಮೇವೇತ್ಯಾಹ ಧನೇನೇತಿ ॥ 5-35-83 ಆತ್ಮವತಾಂ ಜಿತಚಿತ್ತಾನಾಂ। ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಪಾಪೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ।ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 036
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.36. ಅಧ್ಯಾಯಃ 036
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುರೇಣ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಆತ್ರೇಯೇಣ ಸಾಧ್ಯಾನ್ಪ್ರತ್ಯುಪದಿಷ್ಟನೀತಿಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಮಹಾಕುಲಲಕ್ಷಣಾದ್ಯಭಿಧಾನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಸಂಧಿಕರಣವಿಧಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
ವಿದುರ ಉವಾಚ।
ಅತ್ರೈವೋದಾಹರಂತೀಮಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಂ।
ಆತ್ರೇಯಸ್ಯ ಚ ಸಂವಾದಂ ಸಾಧ್ಯಾನಾಂ ಚೇತಿ ನಃ ಶ್ರುತಂ ॥ 5-36-1 (33013)
ಚರಂತಂ ಹಂಸರೂಪೇಣ ಮಹರ್ಷಿಂ ಸಂಶಿತವ್ರತಂ।
ಸಾಧ್ಯಾ ದೇವಾ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞಂ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛಂತ ವೈ ಪುರಾ ॥ 5-36-2 (33014)
ಸಾಧ್ಯಾ ಊಚುಃ । 5-36-3x (3482)
ಸಾಧ್ಯಾ ದೇವಾ ವಯಮೇತೇ ಮಹರ್ಷೇ
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭವಂತಂ ನ ಶಕ್ನುಮೋಽನುಮಾತುಂ।
ಶ್ರುತೇನ ಧೀರೋ ಬುದ್ಧಿಮಾಂಸ್ತ್ವಂ ಮತೋ ನಃ
ಕಾವ್ಯಾಂ ವಾಚಂ ವಕ್ತುಮರ್ಹಸ್ಯುದಾರಾಂ ॥ 5-36-3 (33015)
ಹಂಸ ಉವಾಚ। 5-36-4x (3483)
ಏತತ್ಕಾರ್ಯಮಮರಾಃ ಸಂಶ್ರುತಂ ಮೇ
ಧೃತಿಃ ಶಮಃ ಸತ್ಯಧರ್ಮಾನುವೃತ್ತಿಃ।
ಗ್ರಂಥಿಂ ವಿನೀಯ ಹೃದಯಸ್ಯ ಸರ್ವಂ
ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯೇ ಚಾತ್ಮಸಮಂ ನಯೀತ ॥ 5-36-4 (33016)
ಆಕ್ರುಶ್ಯಮಾನೋ ನಾಕ್ರೋಶೇನ್ಮನ್ಯುರೇವ ತಿತಿಕ್ಷತಃ।
ಆಕ್ರೋಷ್ಟಾರಂ ನಿರ್ದಹತಿ ಸುಕೃತಂ ಚಾಸ್ಯ ವಿಂದತಿ ॥ 5-36-5 (33017)
ನಾಕ್ರೋಶೀ ಸ್ಯಾನ್ನಾವಮಾನೀ ಪರಸ್ಯ
ಮಿತ್ರದ್ರೋಹೀ ನೋತ ನೀಚೋಪಸೇವೀ।
ನ ಚಾಭಿಮಾನೀ ನ ಚ ಹೀನವೃತ್ತೋ
ರೂಕ್ಷಾಂ ವಾಚಂ ರುಶತೀಂ ವರ್ಜಯೀತ॥ 5-36-6 (33018)
ಮರ್ಮಾಣ್ಯಸ್ಥೀನಿ ಹೃದಯಂ ತಥಾಸೂ-
ನ್ರೂಕ್ಷಾ ವಾಚೋ ನಿರ್ದಹಂತೀಹ ಪುಂಸಾಂ।
ತಸ್ಮಾದ್ವಾಚಮುಶತೀಂ ರೂಕ್ಷರೂಪಾಂ
ಧರ್ಮಾರಾಮೋ ನಿತ್ಯಶೋ ವರ್ಜಯೀತ ॥ 5-36-7 (33019)
ಅರುಂತುದಂ ಪರುಷಂ ರೂಕ್ಷವಾಚಂ
ವಾಕ್ಕಂಟಕೈರ್ವಿತುದಂತಂ ಮನುಷ್ಯಾನ್।
ವಿದ್ಯಾದಲಕ್ಷ್ಮೀಕತಮಂ ಜನನಾಂ
ಮುಖೇ ನಿಬದ್ಧಾಂ ನಿರ್ಋತಿಂ ವೈ ವಹಂತಂ॥ 5-36-8 (33020)
ಪರಶ್ಚೇದೇನಮಭಿವಿದ್ಧ್ಯೇತ ಬಾಣೈ-
ರ್ಭೃಶಂ ಸುತೀಕ್ಷ್ಣೈರನಲಾರ್ಕದೀಪ್ತೈಃ ।
ವಿರಿಚ್ಯಮಾನೋಽಪ್ಯತಿರಿಚ್ಯಮಾನೋ
ವಿದ್ಯಾತ್ಕವಿಃ ಸುಕೃತಂ ಮೇ ದಧಾತಿ ॥ 5-36-9 (33021)
ಯದಿ ಸಂತಂ ಸೇವತಿ ಯದ್ಯಸಂತಂ
ತಪಸ್ವಿನಂ ಯದಿ ವಾ ಸ್ತೇನಮೇವ।
ವಾಸೋ ಯಥಾ ರಂಗವಶಂ ಪ್ರಯಾತಿ
ತಥಾ ಸ ತೇಷಾಂ ವಶಮಭ್ಯುಪೈತಿ॥ 5-36-10 (33022)
ಅತಿವಾದಂ ನ ಪ್ರವದೇನ್ನ ವಾದಯೇ-
ದ್ಯೋ ನಾಹತಃ ಪ್ರತಿಹನ್ಯಾನ್ನ ಘಾತಯೇತ್ ।
ಹಂತುಂ ಚ ಯೋ ನೇಚ್ಛತಿ ಪಾಪಕಂ ವೈ
ತಸ್ಮೈ ದೇವಾಃ ಸ್ಪೃಹಯಂತ್ಯಾಗತಾಯ ॥ 5-36-11 (33023)
ಅವ್ಯಾಹೃತಂ ವ್ಯಾಹೃತಾಚ್ಛ್ರೇಯ ಆಹುಃ
ಸತ್ಯಂ ವದೇದ್ವ್ಯಾಹೃತಂ ತದ್ದ್ವಿತೀಯಂ।
ಪ್ರಿಯಂ ವದೇದ್ವ್ಯಾಹೃತಂ ತತ್ತೃತೀಯಂ
ಧರ್ಂಯಂ ವದೇದ್ವ್ಯಾಹೃತಂ ತಚ್ಚತುರ್ಥಂ ॥ 5-36-12 (33024)
ಯಾದೃಶೈಃ ಸನ್ನಿವಿಶತೇ ಯಾದೃಶಾಂಶ್ಚೋಪಸೇವತೇ।
ಯಾದೃಗಿಚ್ಛೇಚ್ಚ ಭವಿತುಂ ತಾದೃಗ್ಭವತಿ ಪೂರುಷಃ ॥ 5-36-13 (33025)
ಯತೋ ಯತೋ ನಿವರ್ತತೇ ತತಸ್ತತೋ ವಿಮುಚ್ಯತೇ।
ನಿವರ್ತನಾದ್ಧಿ ಸರ್ವತೋ ನ ವೇತ್ತಿ ದುಃಖಮಣ್ವಪಿ ॥
ನ ಜೀಯತೇ ಚಾನುಜಿಗೀಷತೇಽನ್ಯಾ-
ನ್ನ ವೈರಕೃಚ್ಚಾಪ್ರತಿಘಾತಕಶ್ಚ। 5-36-14 (33026)
ನಿಂದಾಪ್ರಶಂಸಾಸು ಸಮಸ್ವಭಾವೋ
ನ ಶೋಚತೇ ಹೃಷ್ಯತಿ ನೈವ ಚಾಯಂ ॥ 5-36-15 (33027)
ಭಾವಮಿಚ್ಛತಿ ಸರ್ವಸ್ಯ ನಾಭಾವೇ ಕುರುತೇ ಮನಃ।
ಸತ್ಯವಾದೀ ಮೃದುರ್ದಾಂತೋ ಯಃ ಸ ಉತ್ತಮಪೂರುಷಃ ॥ 5-36-16 (33028)
ನಾನರ್ಥಕಂ ಸಾಂತ್ವಯತಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ದದಾತಿ ಚ।
ರಂಧ್ರಂ ಪರಸ್ಯ ಜಾನಾತಿ ಯಃ ಸ ಮಧ್ಯಮಪೂರುಷಃ ॥ 5-36-17 (33029)
ದುಃಶಾಸನಸ್ತೂಪಹತೋಽಭಿಶಸ್ತೋ
ನಾವರ್ತತೇ ಮನ್ಯುವಶಾತ್ಕೃತಘ್ನಃ।
ನ ಸ್ಯಚಿನ್ಮಿತ್ರಮಥೋ ದುರಾತ್ಮಾ
ಕಲಾಶ್ಚೈತಾ ಅಧಮಸ್ಯೇಹ ಪುಂಸಃ ॥
ನ ಶ್ರದ್ದಧಾತಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರೇಭ್ಯೋಽಪ್ಯಾತ್ಮಶಂಕಿತಃ।
ನಿರಾಕರೋತಿ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಯೋ ವೈ ಸೋಽಧಮಪೂರುಷಃ ॥ 5-36-18 (33030)
ಉತ್ತಮಾನೇವ ಸೇವೇತ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲೇ ತು ಮಧ್ಯಮಾನ್।
ಅಧಮಾಂಸ್ತು ನ ಸೇವೇತ ಯ ಇಚ್ಛೇದ್ಭೂತಿಮಾತ್ಮನಃ ॥ 5-36-20 (33031)
ಪ್ರಾಗ್ನೋತಿ ವೈ ವಿತ್ತಮಸದ್ಬಲೇನ
ನಿತ್ಯೋತ್ಥಾನಾತ್ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಪೌರುಷೇಣ।
ನ ತ್ವೇವ ಸಂಯಗ್ಲಭತೇ ಪ್ರಶಂಸಾಂ
ನ ವೃತ್ತಮಾಪ್ನೋತಿ ಮಹಾಕುಲಾನಾಂ ॥ 5-36-21 (33032)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-36-22x (3484)
ಮಹಾಕುಲೇಭ್ಯಃ ಸ್ಪೃಹಯಂತಿ ದೇವಾ
ಧರ್ಮಾರ್ಥನಿತ್ಯಾಶ್ಚ ಬಹುಶ್ರುತಾಶ್ಚ।
ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಾಂ ವಿದುರಂ ಪ್ರಶ್ನಮೇತಂ
ಭವಂತಿ ವೈ ಕಾನಿ ಮಹಾಕುಲಾನಿ ॥ 5-36-22 (33033)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-36-23x (3485)
ತಪೋ ದಮೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತ್ವಂ ತಿತಿಕ್ಷಾ।
ಇಜ್ಯಾ ವಿವಾಹಾಃ ಸಾಂತ್ವನಂ ಚಾನ್ನದಾನಂ।
ಅಷ್ಟಾವೇತೇ ನಿತ್ಯಮೇವಂ ಭವಂತಿ
ಸತಾಂ ಗುಣಾಸ್ತಾನಿ ಮಹಾಕುಲಾನಿ ॥ 5-36-23 (33034)
ಯೇಷಾಂ ನ ವೃತ್ತಂ ವ್ಯಥತೇ ನ ಯೋನಿ-
ಶ್ಚಿತ್ತಪ್ರಸಾದೇನ ಚರಂತಿ ಧರ್ಮಂ।
ಯೇ ಕೀರ್ತಿಮಿಚ್ಛಂತಿ ಕುಲೇ ವಿಶಿಷ್ಟಾಂ
ತ್ಯಕ್ತಾನೃತಾಸ್ತಾನಿ ಮಹಾಕುಲಾನಿ ॥ 5-36-24 (33035)
ಅನಿಜ್ಯಯಾ ಕುವಿವಾಹೈರ್ವೇದಸ್ಯೋತ್ಸಾದನೇನ ಚ।
ಕುಲಾನ್ಯಕುಲತಾಂ ಯಾಂತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿಕ್ರಮೇಣ ಚ ॥ 5-36-25 (33036)
ದೇವದ್ರವ್ಯನಿನಾಶೇನ ಬ್ರಹ್ಮಸ್ವಹರಣೇನ ಚ।
ಕುಲಾನ್ಯಕುಲತಾಂ ಯಾಂತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿಕ್ರಮೇಣ ಚ ॥ 5-36-26 (33037)
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಪರಿಭವಾತ್ಪರಿವಾದಾಚ್ಚ ಭಾರತ।
ಕುಲಾನ್ಯಕುಲತಾಂ ಯಾಂತಿ ನ್ಯಾಸಾಪಹರಣೇನ ಚ॥ 5-36-27 (33038)
ಕುಲಾನಿ ಸಮುಪೇತಾನನಿ ಗೋಭಿಃ ಪುರುಷತೋಽರ್ಥತಃ ।
ಕುಲಸಂಖ್ಯಾಂ ನ ಗಚ್ಛಂತಿ ಯಾನಿ ಹೀನಾನಿ ವೃತ್ತತಃ ॥ 5-36-28 (33039)
ವೃತ್ತತಸ್ತ್ವವಿಹೀನಾನಿ ಕುಲಾನ್ಯಲ್ಪಧನಾನ್ಯಪಿ ।
ಕುಲಸಂಖ್ಯಾಂ ಚ ಗಚ್ಛಂತಿ ಕರ್ಷಂತಿ ಚ ಮಹದ್ಯಶಃ ॥ 5-36-29 (33040)
ವೃತ್ತಂ ಯತ್ನೇನ ಸಂರಕ್ಷೇದ್ವಿತ್ತಮೇತಿ ಚ ಯಾತಿ ಚ।
ಅಕ್ಷೀಣೋ ವಿತ್ತತಃ ಕ್ಷೀಣೋ ವೃತ್ತತಸ್ತು ಹತೋ ಹತಃ ॥ 5-36-30 (33041)
ಗೋಭಿಃ ಪಶುಭಿರಶ್ವೈಶ್ಚ ಕೃಷ್ಯಾ ಚ ಸುಸಮೃದ್ಧಯಾ।
ಕುಲಾನಿ ನ ಪ್ರರೋಹಂತಿ ಯಾನಿ ಹೀನಾನಿ ವೃತ್ತತಃ ॥ 5-36-31 (33042)
ಮಾ ನಃ ಕುಲೇ ವೈರಕೃತ್ಕಶ್ಚಿದಸ್ತು
ರಾಜಾ ಬದ್ಧೋ ಮಾ ಪರಸ್ವಾಪಹಾರೀ ।
ಮಿತ್ರದ್ರೋಹೀ ನೈಕೃತಿಕೋಽನೃತೀ ವಾ
ಪೂರ್ವಾಶೀ ವಾ ಪಿತೃದೇವಾತಿಥಿಭ್ಯಃ ॥ 5-36-32 (33043)
ಯಶ್ಚ ನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಹನ್ಯಾದ್ಯಶ್ಚ ನೋ ಬ್ರಾಹ್ಣಣಾನ್ ದ್ವಿಷೇತ್।
ನ ನಃ ಸ ಸಮಿತಿಂ ಗಚ್ಛೇದ್ಯಶ್ಚ ನೋ ನಿರ್ವಪೇತ್ಕೃಷಿಂ ॥ 5-36-33 (33044)
ತೃಣಾನಿ ಭೂಮಿರುದಕಂ ವಾಕ್ವ್ರತುರ್ಥೀ ಚ ಸೂನೃತಾ।
ಸತಾಮೇತಾನಿ ಗೇಹೇಷು ನೋಚ್ಛಿದ್ಯಂತೇ ಕದಾಚನ ॥ 5-36-34 (33045)
ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಪರಯಾ ರಾಜನ್ನುಪನೀತಾನಿ ಸತ್ಕೃತಿಂ।
ಪ್ರವೃತ್ತಾನಿ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಧರ್ಮಿಣಾಂ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಿಣಾಂ ॥ 5-36-35 (33046)
ಸೂಕ್ಷ್ಮೋಽಪಿ ಭಾರಂ ನೃಪತೇ ಸ್ಯಂದನೋ ವೈ
ಶಕ್ತೋ ವೋಢುಂ ನ ತಥಾಽನ್ಯೇ ಮಹೀಜಾಃ ।
ಏವಂ ಯುಕ್ತಾ ಭಾರಸಹಾ ಭವಂತಿ
ಮಹಾಕುಲೀನಾ ನ ತಥಾನ್ಯೇ ಮನುಷ್ಯಾಃ ॥ 5-36-36 (33047)
ನ ತನ್ಮಿತ್ರಂ ಯಸ್ಯ ಕೋಪಾದ್ಬಿಭೇತಿ
ಯದ್ವಾ ಮಿತ್ರಂ ಶಂಕಿತೇನೋಪಚರ್ಯಂ।
ಯಸ್ಮಿನ್ಮಿತ್ರೇ ಪಿತರೀವಾಶ್ವಸೀತ
ತದ್ವೈ ಮಿತ್ರಂ ಸಂಗತಾನೀತರಾಣಿ ॥ 5-36-37 (33048)
ಯಃ ಕಶ್ಚಿದಪ್ಯಸಂಬದ್ಧೋ ಮಿತ್ರಸಾವೇನ ವರ್ತತೇ।
ಸ ಏವ ಬಂಧುಸ್ತನ್ಮಿತ್ರಂ ಸಾ ಗತಿಸ್ತತ್ಪರಾಯಣಂ ॥ 5-36-38 (33049)
ಚಲಚಿತ್ತಸ್ಯ ವೈ ಪುಂಸೋ ವೃದ್ಧಾನನುಪಸೇವತಃ।
ಪಾರಿಪ್ಲವಮತೇರ್ನಿತ್ಯಮಧ್ರುವೋ ಮಿತ್ರಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 5-36-39 (33050)
ಚಲಚಿತ್ತಮನಾತ್ಮಾನಮಿಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ವಶಾನುಗಂ।
ಅರ್ಥಾಃ ಸಮಭಿವರ್ತತೇ ಹಂಸಾಃ ಶುಷ್ಕಂ ಸರೋ ಯಥಾ ॥ 5-36-40 (33051)
ಅಕಸ್ಮಾದೇವ ಕುಪ್ಯಂತಿ ಪ್ರಸೀದಂತ್ಯನಿಮಿತ್ತತಃ ।
ಶೀಲಮೇತದಸಾಧೂನಾಮಭ್ರಂ ಪಾರಿಪ್ಲವಂ ಯಥಾ ॥ 5-36-41 (33052)
ಸತ್ಕೃತಾಶ್ಚ ಕೃತಾರ್ಥಾಶ್ಚ ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ನ ಭವಂತಿ ಯೇ ।
ತಾನ್ಮೃತಾನಪಿ ಕ್ರವ್ಯಾದಾಃ ಕೃತಘ್ನಾನ್ನೋಪಭುಂಜತೇ॥ 5-36-42 (33053)
ಅರ್ಥಯೇದೇವ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಸತಿ ವಾಽಸತಿ ವಾ ಧನೇ।
ನಾನರ್ಥಯನ್ಪ್ರಜಾನಾತಿ ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಸಾರಫಲ್ಗುತಾಂ ॥ 5-36-43 (33054)
ಸಂತಾಪಾದ್ಭ್ರಶ್ಯತೇ ರೂಪಂ ಸಂತಾಪಾದ್ಭ್ರಶ್ಯತೇ ಬಲಂ।
ಸಂತಾಪಾದ್ಭ್ರಶ್ಯತೇ ಜ್ಞಾನಂ ಸಂತಾಪಾದ್ವ್ಯಾಧಿಮೃಚ್ಛತಿ ॥ 5-36-44 (33055)
ಅನವಾಪ್ಯಂ ಚ ಶೋಕೇನ ಶರೀರಂ ಚೋಪತಪ್ಯತೇ।
ಅಮಿತ್ರಾಶ್ಚ ಪ್ರಹೃಷ್ಯಂತಿ ಮಾ ಸ್ಮ ಶೋಕೇ ಮನಃ ಕೃಥಾಃ ॥ 5-36-45 (33056)
ಪುನರ್ನರೋ ಂರಿಯತೇ ಜಾಯತೇ ಚ
ಪುನರ್ನರೋ ಹೀಯತೇ ವರ್ಧತೇ ಚ।
ಪುನರ್ನರೋ ಯಾಚತಿ ಯಾಚ್ಯತೇ ಚ
ಪುನರ್ನರಃ ಶೋಚತಿ ಶೋಚ್ಯತೇ ಚ ॥ 5-36-46 (33057)
ಸುಖಂ ಚ ದುಃಖಂ ಚ ಭವಾಭವೌ ಚ
ಲಾಭಾಲಾಭೌ ಮರಣಂ ಜೀವಿತಂ ಚ।
ಪರ್ಯಾಯಶಃ ಸರ್ವಮೇತೇ ಸ್ಪೃಶಂತಿ
ತಸ್ಮಾದ್ಧೀರೋ ನ ಚ ಹೃಷ್ಯೇನ್ನ ಸೋಚೇತ್ ॥ 5-36-47 (33058)
ಚಲಾನಿ ಹೀಮಾನಿ ಷಡಿಂದ್ರಿಯಾಣಿ
ತೇಷಾಂ ಯದ್ಯದ್ವರ್ಧತೇ ಯತ್ರಯತ್ರ।
ತತಸ್ತತಃ ಸ್ರವತೇ ಬುದ್ಧಿರಸ್ಯ
ಚ್ಛಿದ್ರೋದಕುಂಭಾದಿವ ನಿತ್ಯಮಂಭಃ ॥ 5-36-48 (33059)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-36-49x (3486)
ತನುರುದ್ಧಃ ಶಿಖೀ ರಾಜಾ ಮಿಥ್ಯೋಪಚರಿತೋ ಮಯಾ।
ಮಂದಾನಾಂ ಮಮ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಯುದ್ಧೇನಾಂತಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-36-49 (33060)
ನಿತ್ಯೋದ್ವಿಗ್ನಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ನಿತ್ಯೋದ್ವಿಗ್ರಮಿದಂ ಮನಃ।
ಯತ್ತತ್ಪದಮನುದ್ವಿಗ್ನಂ ತನ್ಮೇ ವದ ಮಹಾಮತೇ ॥ 5-36-50 (33061)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-36-51x (3487)
ನಾನ್ಯತ್ರ ವಿದ್ಯಾತಪಸೋ ನಾನ್ಯತ್ರೇಂದ್ರಿಯನಿಗ್ರಹಾತ್।
ನಾನ್ಯತ್ರ ಲೋಭಸಂತ್ಯಾಗಾಚ್ಛಾಂತಿಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ತೇಽನಘ ॥ 5-36-51 (33062)
ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಭಯಂ ಪ್ರಣುದತಿ ತಪಸಾ ವಿಂದತೇ ಮಹತ್।
ಗುರುಶುಶ್ರೂಷಯಾ ಜ್ಞಾನಂ ಶಾಂತಿಂ ಭೋಗೇನ ವಿಂದತಿ ॥ 5-36-52 (33063)
ಅನಾಶ್ರಿತಾ ದಾನಪುಣ್ಯಂ ವೇದಪುಣ್ಯಮನಾಶ್ರಿತಾಃ।
ರಾಗದ್ವೇಷವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಾ ವಿಚರಂತೀಹ ಮೋಕ್ಷಿಣಃ ॥ 5-36-53 (33064)
ಸ್ವಧೀತಸ್ಯ ಸುಯುದ್ಧಸ್ಯ ಸುಕೃತಸ್ಯ ಚ ಕರ್ಮಣಃ ।
ತಪಸಶ್ಚ ಸುತಪ್ತಸ್ಯ ತಸ್ಯಾಂತೇ ಸುಖಮೇಧತೇ ॥ 5-36-54 (33065)
ಸ್ವಾಸ್ತೀರ್ಣಾನಿ ಶಯನಾನಿ ಪ್ರಪನ್ನಾ
ನ ವೈ ಭಿನ್ನಾ ಜಾತು ನಿದ್ರಾಂ ಲಭಂತೇ।
ನ ಸ್ತ್ರೀಷು ರಾಜನ್ರತಿಮಾಪ್ನುವಂತಿ
ನ ಮಾಗಧೈಃ ಸ್ತೂಯಮಾನಾ ನ ಸೂತೈಃ ॥ 5-36-55 (33066)
ನ ವೈ ಭಿನ್ನಾ ಜಾತು ಚರಂತಿ ಧರ್ಮಂ
ನ ವೈ ಸುಖಂ ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತೀಹ ಭಿನ್ನಾಃ ।
ನ ವೈ ಭಿನ್ನಾ ಗೌರವಂ ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತಿ
ನ ವೈ ಭಿನ್ನಾಃ ಪ್ರಶಮಂ ರೋಚಯಂತಿ ॥ 5-36-56 (33067)
ನ ವೈ ತೇಷಾಂ ಸ್ವದತೇ ಪಥ್ಯಮುಕ್ತಂ
ಯೋಗಕ್ಷೇಮಂ ಕಲ್ಪತೇ ನೈವ ತೇಷಾಂ।
ಭಿನ್ನಾನಾಂ ವೈ ಮನುಜೇಂದ್ರ ಪರಾಯಣಂ
ನ ವಿದ್ಯತೇ ಕಿಂಚಿದನ್ಯದ್ವಿನಾಶಾತ್ ॥ 5-36-57 (33068)
ಸಂಪನ್ನಂ ಗೋಷು ಸಂಭಾವ್ಯಂ ಸಂಭಾವ್ಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ತಪಃ।
ಸಂಭಾವ್ಯಂ ಚಾಪಲಂ ಸ್ತ್ರೀಷು ಸಂಭಾವ್ಯಂ ಜ್ಞಾತಿತೋ ಭಯಂ ॥ 5-36-58 (33069)
ತಂತವೋಽಪ್ಯಾಯತಾ ನಿತ್ಯಂ ತನವೋ ಬಹುಲಾಃ ಸಮಾಃ।
ಬಹೂನ್ಬಹುತ್ವಾದಾಯಾಸಾನ್ಸಹಂತೀತ್ಸುಪಮಾ ಸತಾಂ ॥ 5-36-69 (33070)
ಧೂಮಾಯಂತೇ ವ್ಯಪೇತಾನಿ ಜ್ವಲಂತಿ ಸಹಿತಾನಿ ಚ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಲ್ಮುಕಾನೀವ ಜ್ಞಾತಯೋ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-36-60 (33071)
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಷು ಚ ಯೇ ಶೂರಾಃ ಸ್ತ್ರೀಷು ಜ್ಞಾತಿಷು ಗೋಷು ಚ।
ವೃಂತಾದಿವ ಫಲಂ ಪಕ್ವಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಪತಂತಿ ತೇ॥ 5-36-61 (33072)
ಮಹಾನಪ್ಯೇಕಜೋ ವೃಕ್ಷೋ ಬಲವಾನ್ಸುಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ।
ಪ್ರಸಹ್ಯ ಏವ ವಾತೇನ ಸಸ್ಕಂಧೋ ಮರ್ದಿತುಂ ಕ್ಷಣಾತ್ ॥ 5-36-62 (33073)
ಅಥ ಯೇ ಸಹಿತಾ ವೃಕ್ಷಾಃ ಸಂಘಶಃ ಸುಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಾಃ।
ತೇ ಹಿ ಶೀಘ್ರತಮಾನ್ವಾತಾನ್ಸಹಂತೇನ್ಯೋನ್ಯಸಂಶ್ರಯಾತ್ ॥ 5-36-63 (33074)
ಏವಂ ಮನುಷ್ಯಮಪ್ಯೇಕಂ ಗುಣೈರಪಿ ಸಮನ್ವಿತಂ।
ಶಕ್ಯಂ ದ್ವಿಷಂತೋ ಮನ್ಯಂತೇ ವಾಯುರ್ದ್ರುಮಮಿವೈಕಜಂ ॥ 5-36-64 (33075)
ಅನ್ಯೋನ್ಯಸಮುಪಷ್ಟಂಭಾದನ್ಯೋನ್ಯಾಪಾಶ್ರಯೇಣ ಚ।
ಜ್ಞಾತಯಃ ಸಂಪ್ರವರ್ಧಂತೇ ಸರಸೀವೋತ್ಪಲಾನ್ಯುತ ॥ 5-36-65 (33076)
ಅವಧ್ಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಗಾವೋ ಜ್ಞಾತಯಃ ಶಿಶಿವಃ ಸ್ತ್ರಿಯಃ।
ಯೇಷಾಂ ಚಾನ್ನಾನಿ ಭುಂಜೀತ ಯೇ ಚ ಸ್ಯುಃಕ ಶರಣಾಗತಾಃ।
ಮಹತ್ಯಪ್ಯಪರಾಧೇಽಪಿ ತೇಷಾಂ ದಂಡೋ ವಿಸರ್ಜನಂ ॥ 5-36-66 (33077)
ನ ಮನುಷ್ಯೇ ಗುಣಃ ಕಶ್ಚಿದ್ರಾಜನ್ಸಧನತಾಮೃತೇ।
ಅನಾತುರತ್ವಾದ್ಭದ್ರಂ ತೇ ಮೃತಕಲ್ಪಾ ಹಿ ರೋಗಿಣಃ ॥ 5-36-67 (33078)
ಅವ್ಯಾಧಿಜಂ ಕಟುಕಂ ಶೀರ್ಷರೋಗಿ
ಪಾಪಾನುಬಂಧಂ ಪರುಷಂ ತೀಕ್ಷ್ಣಮುಷ್ಣಂ ।
ಸತಾಂ ಪೇಯಂ ಯನ್ನ ಪಿಬಂತ್ಯಸಂತೋ
ಮನ್ಯುಂ ಮಹಾರಾಜ ಪಿಬ ಪ್ರಶಾಂಯ ॥ 5-36-68 (33079)
ರೋಗಾರ್ದಿತಾ ನ ಫಲಾನ್ಯಾದ್ರಿಯಂತೇ
ನ ವೈ ಲಭಂತೇ ವಿಷಯೇಷು ತತ್ತ್ವಂ।
ದುಃಖೋಪೇತಾ ರೋಗಿಣೋ ನಿತ್ಯಮೇವ
ನ ಬುಧ್ಯಂತೇ ಧನಭೋಗಾನ್ನಸೌಖ್ಯಂ॥ 5-36-69 (33080)
ಪುರಾ ಹ್ಯುಕ್ತಂ ನಾಕರೋಸ್ತ್ವಂ ವಚೋ ಮೇ
ದ್ಯೂತೇ ಜಿತಾಂ ದ್ರೌಪದೀಂ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ರಾಜನ್।
ದುರ್ಯೋಧನಂ ವಾರಯೇತ್ಯಕ್ಷವತ್ಯಾಂ
ಕಿತವತ್ವಂ ಪಂಡಿತಾ ವರ್ಜಯಂತಿ॥ 5-36-70 (33081)
ನ ತದ್ಬಲಂ ಯನ್ಮೃದುನಾ ವಿರುಧ್ಯತೇ
ಸೂಕ್ಷ್ಮೋ ಧರ್ಮಸ್ತರಸಾ ಸೇವಿತವ್ಯಃ।
ಪ್ರಧ್ವಂಸಿನೀ ಕ್ರೂರಸಮಾಹಿತಾ ಶ್ರೀ-
ರ್ಮೃದುಪ್ರೌಢಾ ಗಚ್ಛತಿ ಪುತ್ರಪೌತ್ರಾನ್ ॥ 5-36-71 (33082)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಪಾಲಯಂತು
ಪಾಂಡೋಃ ಸುತಾಸ್ತವ ಪುತ್ರಾಂಶ್ಚ ಪಾಂತು।
ಏಕಾರಿಮಿತ್ರಾಃ ಕುರವೋ ಹ್ಯೇಕಕಾರ್ಯಾ
ಜೀವಂತು ರಾಜನ್ಸುಖಿನಃ ಸಮೃದ್ಧಾಃ ॥ 5-36-72 (33083)
ಮೇಢೀಭೂತಃ ಕೌರವಾಣಾಂ ತ್ವಮದ್ಯ
ತ್ವಯ್ಯಾಧೀನಂ ಕುರುಕುಲಮಾಜಮೀಢ।
ಪಾರ್ಥಾನ್ಬಾಲಾನ್ವನವಾಸಪ್ರತಪ್ತಾ-
ನ್ಗೋಪಾಯಸ್ವ ಸ್ವಂ ಯಶಸ್ತಾತ ರಕ್ಷನ್ ॥ 5-36-73 (33084)
ಸಂಧತ್ಸ್ವ ತ್ವಂ ಕೌರವ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೈ-
ರ್ಮಾ ನೇಽಂತರಂ ರಿಪವಃ ಪ್ರಾರ್ಥಯಂತು।
ಸತ್ಯೇ ಸ್ಥಿತಾಸ್ತೇ ನರದೇವ ಸರ್ವೇ
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಸ್ಥಾಪಯ ತ್ವಂ ನರೇಂದ್ರ ॥ ॥ 5-36-74 (33085)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-36-2 ಹಂಸರೂಪೇಣ ಪರಿವ್ರಾಜಕರೂಪೇಣ ॥ 5-36-3 ಅನುಮಾತುಂ ಲಿಂಗೇನ ಜ್ಞಾತಂ। ಕಾವ್ಯಾಂ ವಿದ್ವಲ್ಲಕ್ಷಣಾಭಿಧಾಯಿನೀಂ ॥ 5-36-4 ಮೇ ಮಯಾ ಸಂಶ್ರುತಂ। ಗುರುಭ್ಯ ಇತಿ ಶೇಷಃ। ತದೇವಾಹ ಧೃತಿರಿತಿ ॥ 5-36-5 ನಾಕ್ರೋಶೇತ್ ನ ಶಪೇತ್। ಯತಸ್ತಿತಿಕ್ಷತೋ ಮನ್ಯುಃ ಕ್ರೋಧ ಏವ ಆಕ್ರೋಷ್ಟಾರಂ ದಹತಿ ॥ 5-36-8 ನಿರ್ಋತಿಂ ಅಲಕ್ಷ್ಮೀಂ ಮೃತ್ಯುಂ ವಾ ॥ 5-36-9 ಬಾಣೈಃ ವಾಗ್ಬಾಣೈಃ ವಿರಿವ್ಯಮಾನಃ ತನೂಕ್ರಿಯಮಾಣಃ। ದಧಾತಿ ಪುಷ್ಣಾತಿ ॥ 5-36-10 ರಂಗಸ್ಯ ನೀಲಾದೇರ್ವಶಂ ನೀಲತಾದಿಕಂ ॥ 5-36-11 ಅತಿಪ್ರೋಕ್ತೋಪಿ ನ ವದೇತ್ ವಾದಯೇದ್ವಾ। ಅನಾಹತೋ ನೈವ ಪ್ರತಿಹನ್ಯಾತ್। ಆಹತೋಪಿ ಪಾಪಕಂ ಹಂತಾರಂ ಯದಿ ಹಂತುಂ ನೇಚ್ಛೇತ್ ಸ ದೇವಾನಾಮಪಿ ಪ್ರೇಷ್ಠೋ ಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-36-12 ಅವ್ಯಾಹೃತಂ ಮೌನಂ। ತತೋಪಿ ಶ್ರೇಯಃ ಸತ್ಯವಚನಂ। ಸತ್ಯಮಪಿ ಪ್ರಿಯಂ ಚೇತ್ ತತೋಽಪಿ ಶ್ರೇಯಃ। ತದಪಿ ಧರ್ಮಾದನಪೇತಂ ಚೇತ್ ಶ್ರೇಷ್ಠತಮಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-36-15 ಅಸ್ಯಾಮವರಥಾಯಾಂ ಪುರುಷಸ್ಯ ನ ಕಿಂಚಿದ್ದುಃಖಾದಿಕಮಸ್ತೀತ್ಯಾಹ ನ ಜೀಯತೇ ಚೇತಿ ॥ 5-36-16 ಭಾವಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ। ಅಭಾವೇ ಅಕಲ್ಯಾಣೇ ॥ 5-36-17 ಅನರ್ಥಕಂ ಮಿಥ್ಯಾ ನ ಸಾಂತ್ವಯತಿ ॥ 5-36-18 ದುಃಶಾಸನಃ ದುಷ್ಟಂ ಶಾಸನಂ ಯಸ್ಯ। ಏತಾಃ ಕಲಾಃ ಚಿತ್ತಸ್ಯ ಅಧಮಸ್ಯೈವ ॥ 5-36-19 ಪರೇಭ್ಯಃ ಗರುಭ್ಯಃ। ಆತ್ಮನ್ಯೇವ ಶಂಕಿತಃ ವಿಶ್ವಾಸಹೀನಃ ॥ 5-36-23 ತಪಃ ಕೃಚ್ಛ್ರಚಾಂದಾಯಣಾದಿ। ದಮ ಇಂದ್ರಿಯಜಯಃ। ತಾನಿ ಮಹಾಕುಲಾನಿ ವಿದ್ಧಿ ॥ 5-36-24 ನ ವ್ಯಥತೇ ನ ಚಲತಿ। ಯೋನಿಃ ಪಿತ್ರಾದಯೋಪಿ ॥ 5-36-28 ಗೋಭಿರ್ವಾಗ್ಭಿರ್ವಿದ್ಯಯೇತ್ಯರ್ಥಃ। ಪುರುಷತಃ ಸತ್ಪುರುಷೈಃ ಅರ್ಥತಃ ಧನೈಶ್ಚ ಕುಲಾನಿ ಕುಲಸಂಖ್ಯಾಂ ಕುಲೇಷು ಗಣನಾಂ ಸಮುಪೇತಾನಿ ಭವಂತಿ ॥ 5-36-29 ವೃತ್ತತಃ ಧರ್ಮೇಣ । ಕರ್ಷಂತಿ ಆಹರಂತಿ ॥ 5-36-31 ಗೋಭಿರ್ವಿದ್ಯಾಭಿಃ ॥ 5-36-32 ನೈಕೃತಿಕಃ ಕಪಟೀ। ವೈರಕೃದಾದಯಃ ಕುಲಘ್ನಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-36-33 ನಿರ್ವಪೇತ್ ಕುರ್ಯಾತ್ ॥ 5-36-35 ಸತ್ಕೃತಿಂ ಸತ್ಕಾರಂ ಕರ್ತುಂ ಪ್ರವೃತ್ತಾನಿ ತೃಣಾದೀನಿ ॥ 5-36-36 ಸ್ಯಾಂದನಃ ರಥಯೋಗ್ಯೋ ವೃಕ್ಷಃ। ಯುಕ್ತಾಃ ಸ್ಯಂದನವದವಿಕಲಾಃ ॥ 5-36-37 ಸಂಗತಾನಿ ಸಂಬಂಧಮಾತ್ರಾಣಿ ॥ 5-36-38 ಬಂಧುಃ ಸಂಬಂಧೀ । ಮಿತ್ರಂ ಉಪಕಾರಕೃತ್ ॥ 5-36-39 ಪಾರಿಪ್ಲವಮತೇಃ ಭ್ರಾಂತಸ್ಯ ॥ 5-36-41 ಅಭ್ರಂ ಮೇಘಃ ॥ 5-36-42 ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಹಿತಾಯೇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-36-43 ಅನರ್ಥಯನ್ಪ್ರಾರ್ಥನಾಶೂನ್ಯಃ ॥ 5-36-45 ಅನವಾಪ್ಯಂ ನ ಪ್ರಾಪ್ಯಂ। ಶೋಕೇನ ಶೋಕಮಾತ್ರೇಣ। ಇಷ್ಟಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-36-47 ಸರ್ವಂ ಪುರುಷಂ ॥ 5-36-49 ತನುಃ ಶರೀರಮಭಿವ್ಯಕ್ತಿಸ್ಥಾನಂ ಕಾಷ್ಠಂ ತತ್ರ ರುದ್ಧೋಽನಭಿವ್ಯಕ್ತಃ ಶಿಖೀ ಅಗ್ನಿಸ್ತಥಾಯಂ ರಾಜಾ ಧರ್ಮೇಣ ರುದ್ಧಃ। ತನುನಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮೇಣ ಧರ್ಮೇಣ ವಾ ರುದ್ಧಃ ॥ 5-36-52 ವಿಂದತೇ ಮಹತ್ಸದ್ಗುರುಶಾಸ್ತ್ರಾದಿಕಂ ಲಭತೇ। ತತೋ ಗುರುಶುಶ್ರೂಷಯಾ ಜ್ಞಾನಂ ಗ್ರಂಥಜಂ। ಯೋಗೇನ ಸರ್ವಚಿತ್ತವೃತ್ತಿನಿರೋಧೇನ ಶಾಂತಿಂ॥ 5-36-53 ದಾನಪುಣ್ಯಂ ದಾನಜಂ ಪುಣ್ಯಂ। ವೇದಪುಣ್ಯಂ ವೇದೋಕ್ತಯಾಗಾದ್ಯನುಷ್ಠಾನಜಂ ಪುಣ್ಯಂ ತತ್ತತ್ಫಲಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-36-54 ತಸ್ಯಾಂತೇ ಸ್ವಧೀತಾದೀನಾಂ ಕರ್ಮಣಾಮಂತೇ ॥ 5-36-57 ಯೋಗಃ ಅಲಬ್ಧಲಾಭಃ। ಕ್ಷೇಮಂ ಲಬ್ಧಪರಿಪಾಲನಂ । ತದುಭಯಂ ॥ 5-36-58 ಸಂಪನ್ನಂ ಕ್ಷೀರಾದಿಸಂಪತ್ತಿಃ ॥ 5-36-62 ಏಕಜಃ ಏಕಾಕೀ। ಪ್ರಸಹ್ಯಃ ಶಕ್ಯಃ ॥ 5-36-67 ಸಧನತಾಂ ಋತೇ ವಿನಾ। ಅನಾತುರತ್ವಾತ್ ಋತೇ ಚ॥ 5-36-68 ಪ್ರಶಾಂಯ ಶಾಂತಿಂ ಕ್ಷಮಾಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಹಿ ॥ 5-36-69 ಫಲಾನಿ ಪುತ್ರಪಶ್ವಾದೀನಿ। ತತ್ತ್ವಮಿಷ್ಟಾನಿಷ್ಟವಿವೇಕಂ ಪಿತ್ತೋಪಹತರಸನತ್ವಾತ್। ಏವಂ ಸರ್ವತ್ರ। ಭೋಗಃ ಸ್ತ್ರ್ಯಾದಿಸಂಗಃ। ಧನಾದಿಜಂ ಸುಖಂ ಲಬ್ಧಮಪಿ ನ ಬುಧ್ಯಂತೇ। ಅತಃ ಸಂತಾಪಂ ಜಾಗರಾದಿದ್ವಾರಾ ರೋಗೋತ್ಪಾದಕಂ ತ್ಯಜೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-36-70 ಕಿತವತ್ವಂ ದ್ಯೂತಪ್ರಿಯತ್ವಂ ॥ 5-36-73 ಮೇಢೀಭೂತಃ ಖಲಸ್ತಂಭೀಭೂತಃ ಸ್ವಯಂ ನಿರ್ವ್ಯಾಪಾರೋಪಿ ಪರಿತಃ ಸಂಚರಮಾಣಾನಾಂ ಬಲೀವರ್ದಾನಾಮಿವ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಯಥೇಷ್ಟಪ್ರಚಾರನಿರೋಧಕಃ ॥ 5-36-74 ಅಂತರಂ ಭೇದಂ। ಸ್ಥಾಪಯ ಯುದ್ಧಾನ್ನಿವರ್ತಯಸ್ವ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 037
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.37. ಅಧ್ಯಾಯಃ 037
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಅಲ್ಪಾಯುಷ್ಟ್ವಕಾರಣಪ್ರಶ್ನೇ ವಿದುರೇಣ ತದಭಿಧಾಯ ನೀತಿಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಕುರುಪಾಂಡವಸಂಧಿಕರಣವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-37-0 (33086)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-37-0x (3488)
ಸಪ್ತದಶೇಮಾನ್ರಾಜೇಂದ್ರ ಮನುಃ ಸ್ವಾಯಂಭುವೋಽಬ್ರವೀತ್।
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯ ಪುರುಷಾನಾಕಾಶಂ ಮುಷ್ಟಿಭಿರ್ಘ್ನತಃ ॥ 5-37-1 (33087)
ತಾನೇವೇಂದ್ರಸ್ಯ ಚ ಧನುರನಾಂಯಂ ನಮತೋ ಬ್ರವೀತ್।
ಅಥೋ ಮರೀಚಿನಃ ಪಾದಾನಗ್ರಾಹ್ಯಾನ್ಗೃಹ್ಣತಸ್ತಥಾ ॥ 5-37-2 (33088)
ಯಶ್ಚಾಶಿಷ್ಯಂ ಶಾಸ್ತಿ ವೈ ಯಶ್ಚ ತುಷ್ಯೇ-
ದ್ಯಶ್ಚಾತಿವೇಲಂ ಭಜತೇ ದ್ವಿಷಂತಂ ।
ಸ್ತ್ರಿಯಶ್ಚ ಯೋ ರಕ್ಷತಿ ಭದ್ರಮಶ್ರುತೇ
ಯಶ್ಚಾಯಾಚ್ಯಂ ಯಾಚತೇ ಕತ್ಥತೇ ವಾ ॥ 5-37-3 (33089)
ಯಶ್ಚಾಭಿಜಾತಃ ಪ್ರಕರೋತ್ಯಕಾರ್ಯಂ
ಯಶ್ಚಾಬಲೋ ಬಲಿನಾ ನಿತ್ಯವೈರೀ।
ಅಶ್ರದ್ದಧಾನಾಯ ಚ ಯೋ ಬ್ರವೀತಿ
ಯಶ್ಚಾಕಾಂಯಂ ಕಾಮಯತೇ ನರೇಂದ್ರ । 5-37-4 (33090)
ವಧ್ವಾಽವಹಾಸಂ ಶ್ವಶುರೋ ಮನ್ಯತೇ ಯೋ
ವಧ್ವಾಽವಸನ್ನಭಯೋ ಮಾನಕಾಮಃ ।
ಪರಕ್ಷೇತ್ರೇ ನಿರ್ವಪತಿ ಯಶ್ಚ ಬೀಜಂ
ಸ್ತ್ರಿಯಂ ಚ ಯಃ ಪರಿವದತೇಽತಿವೇಲಂ ॥ 5-37-5 (33091)
ಯಶ್ಚಾಪಿ ಲಬ್ಧ್ವಾ ನ ಸ್ಮರಾಮೀತಿ ವಾದೀ
ದತ್ತ್ವಾ ಚ ಯಃ ಕತ್ಥತಿ ಯಾಚ್ಯಮಾನಃ।
ಯಶ್ಚಾಸತಃ ಸಾಂತ್ವಮುಪಾನಯೀತ
ಏತಾನ್ನಯಂತಿ ನಿರಯಂ ಪಾಶಹಸ್ತಾಃ ॥ 5-37-6 (33092)
ಯಸ್ಮಿನ್ಯಥಾ ವರ್ತತೇ ಯೋ ಮನುಷ್ಯ-
ಸ್ತಸ್ಮಿಂಸ್ತಥಾ ವರ್ತಿತವ್ಯಂ ಸ ಧರ್ಮಃ।
ಮಾಯಾಚಾರೋ ಮಾಯಯಾ ವರ್ತಿತವ್ಯಃ
ಸಾಧ್ವಾಚಾರಃ ಸಾಧುನಾ ಪ್ರತ್ಯುಪೇಯಃ ॥ 5-37-7 (33093)
ಜರಾ ರೂಪಂ ಹರತಿ ಹಿ ಧೈರ್ಯಮಾಶಾ
ಮೃತ್ಯುಃ ಪ್ರಾಣಾಂಧರ್ಮಚರ್ಯಾಮಸೂಯಾ
ಕಾಮೋ ಹ್ರಿಯಂ ವೃತ್ತಮನಾರ್ಯಸೇವಾ
ಕ್ರೋಧಃ ಶ್ರಿಯಂ ಸರ್ವಮೇವಾಭಿಮಾನಃ ॥ 5-37-8 (33094)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-37-9x (3489)
ಶತಾಯುರುಕ್ತಃ ಪುರುಷಃ ಸರ್ವವೇದೇಷು ವೈ ಯದಾ।
ನಾಪ್ನೋತ್ಯಥ ಚ ತತ್ಸರ್ವಮಾಯುಃ ಕೇನೇಹ ಹೇತುನಾ ॥ 5-37-9 (33095)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-37-10x (3490)
ಅತಿಮಾನೋಽತಿವಾದಶ್ಚ ತಥಾಽತ್ಯಾಗೋ ನರಾಧಿಪ।
ಕ್ರೋಧಶ್ಚಾತ್ಮವಿಧಿತ್ಸಾ ಚ ಮಿತ್ರದ್ರೋಹಶ್ಚ ತಾನಿ ಷಟ್ ॥ 5-37-10 (33096)
ಏತ ಏವಾಸಯಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾಃ ಕೃಂತಂತ್ಯಾಯೂಂಷಿ ದೇಹಿನಾಂ।
ಏತಾನಿ ಮಾನವಾಂಧ್ನಂತಿ ನ ಮೃತ್ಯುರ್ಭದ್ರಮಸ್ತು ತೇ ॥ 5-37-11 (33097)
ವಿಶ್ವಸ್ತಸ್ಯೈತಿ ಯೋ ದಾರಾನ್ಯಶ್ಚಾಪಿ ಗುರುತಲ್ಪಗಃ।
ವೃಷಲೀಪತಿರ್ದ್ವಿಜೋ ಯಶ್ಚ ಪಾನಪಶ್ಚೈವ ಭಾರತ ॥ 5-37-12 (33098)
ಆದೇಶಕೃದ್ವೃತ್ತಿಹಂತಾ ದ್ವಿಜಾನಾಂ ಪ್ರೇಷಕಶ್ಚ ಯಃ।
ಶರಣಾಗತಹಾ ಚೈವ ಸರ್ವೇ ಬ್ರಹ್ಮಹಣಃ ಸಮಾಃ।
ಏತೈಃ ಸಮೇತ್ಯ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಮಿತಿ ಶ್ರುತಿಃ ॥ 5-37-13 (33099)
ಗೃಹೀತವಾಕ್ಯೋ ನಯವಿದ್ವದಾನ್ಯಃ
ಶೇಷಾನ್ನಭೋಕ್ತಾ ಹ್ಯವಿಹಿಂಸಕಶ್ಚ।
ನಾನರ್ಥಕೃತ್ಯಾಕುಲಿತಃ ಕೃತಜ್ಞಃ
ಸತ್ಯೋ ಮೃದುಃ ಸ್ವರ್ಗಮುಪೈತಿ ವಿದ್ವಾನ್ ॥ 5-37-14 (33100)
ಸುಲಭಾಃ ಪುರುಷಾ ರಾಜನ್ಸತತಂ ಪ್ರಿಯವಾದಿನಃ।
ಅಪ್ರಿಯಸ್ಯ ತು ಪಥ್ಯಸ್ಯ ವಕ್ತಾ ಶ್ರೋತಾ ಚ ದುರ್ಲಭಃ ॥ 5-37-15 (33101)
ಯೋ ಹಿ ಧರ್ಮಂ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಹಿತ್ವಾ ಭರ್ತುಃ ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯೇ।
ಅಪ್ರಿಯಾಣ್ಯಾಹ ಪಥ್ಯಾನಿ ತೇನ ರಾಜಾ ಸಹಾಯವಾನ್ ॥ 5-37-16 (33102)
ತ್ಯಜೇತ್ಕುಲಾರ್ಥೇ ಪುರುಷಂ ಗ್ರಾಮಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಕುಲಂ ತ್ಯಜೇತ್।
ಗ್ರಾಮಂ ಜನಪದಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಆತ್ಮಾರ್ಥೇ ಪೃಥಿವೀಂ ತ್ಯಜೇತ್ ॥ 5-37-17 (33103)
ಆಪದರ್ಥೇ ಧನಂ ರಕ್ಷೇದ್ದಾರಾನ್ರಕ್ಷೇದ್ಧನೈರಪಿ ।
ಆತ್ಮಾನಂ ಸತತಂ ರಕ್ಷೇದ್ದಾರೈರಪಿ ಧನೈರಪಿ ॥ 5-37-18 (33104)
ದ್ಯೂತಮೇತತ್ಪುರಾ ಕಲ್ಪೇ ದೃಷ್ಟಂ ವೈರಕರಂ ನೃಣಾಂ।
ತಸ್ಮಾದ್ದ್ಯೂತಂ ನ ಸೇವೇತ ಹಾಸ್ಯಾರ್ಥಮಪಿ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ ॥ 5-37-19 (33105)
ಉಕ್ತಂ ಮಯಾ ದ್ಯೂತಕಾಲೇಽಪಿ ರಾಜ-
ನ್ನೇದಂ ಯುಕ್ತಂ ವಚನಂ ಪ್ರಾತಿಪೇಯ।
ತದೌಷಧಂ ಪಥ್ಯಮಿವಾತುರಸ್ಯ
ನ ರೋಚತೇ ತವ ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯ ॥ 5-37-20 (33106)
ಕಾಕೈರಿಮಾಂಶ್ಚಿತ್ರಬರ್ಹಾನ್ಮಯೂರಾನ್
ಪರಾಜಯೇಥಾಃ ಪಾಂಡವಾಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೈಃ ।
ಹಿತ್ವಾ ಸಿಂಹಾನ್ಕ್ರೋಷ್ಟುಕಾನ್ಗೂಹಮಾನಃ
ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಕಾಲೇ ಶೋಚಿತಾ ತ್ವಂ ನರೇಂದ್ರಃ ॥ 5-37-21 (33107)
ಯಸ್ತಾತ ನ ಕ್ರುಧ್ಯತಿ ಸರ್ವಕಾಲಂ
ಭೃತ್ಯಸ್ಯ ಭಕ್ತಸ್ಯ ಹಿತೇ ರತಸ್ಯ।
ತಸ್ಮಿನ್ಭೃತ್ಯಾ ಭರ್ತರಿ ವಿಶ್ವಸಂತಿ
ನ ಚೈನಮಾಪತ್ಸು ಪರಿತ್ಯಜಂತಿ ॥ 5-37-22 (33108)
ನ ಭೃತ್ಯಾನಾಂ ವೃತ್ತಿಸಂರೋಧನೇನ
ರಾಜ್ಯಂ ಧನಂ ಸಂಜಿಘೃಕ್ಷೇದಪೂರ್ವಂ।
ತ್ಯಜಂತಿ ಹ್ಯೇನಂ ವಂಚಿತಾ ವೈ ವಿರುದ್ಧಾಃ
ಸ್ನಿಗ್ಧಾ ಹ್ಯಮಾತ್ಯಾ ಪರಿಹೀನಭೋಗಾಃ ॥ 5-37-23 (33109)
ಕೃತ್ಯಾನಿ ಪೂರ್ವಂ ಪರಿಸಂಖ್ಯಾಯ ಸರ್ವಾ-
ಣ್ಯಾಯವ್ಯಯೇ ಚಾನುರೂಪಾಂ ಚ ವೃತ್ತಿಂ।
ಸಂಗೃಹ್ಣೀಯಾದನುರೂಪಾನ್ಸಹಾಯಾನ್
ಸಹಾಯಸಾಧ್ಯಾನಿ ಹಿ ದುಷ್ಕರಾಣಿ ॥ 5-37-24 (33110)
ಅಭಿಪ್ರಾಯಂ ಯೋ ವಿದಿತ್ವಾ ತು ಭರ್ತುಃ
ಸರ್ವಾಣಿ ಕಾರ್ಯಾಣಿ ಕರೋತ್ಯತಂದ್ರೀ।
ವಕ್ತಾ ಹಿತಾನಾಮನುರಕ್ತ ಆರ್ಯಃ
ಶಕ್ತಿಜ್ಞ ಆತ್ಮೇವ ಹಿ ಸೋಽನುಕಂಪ್ಯಃ ॥ 5-37-25 (33111)
ವಾಕ್ಯಂ ತು ಯೋ ನಾದ್ರಿಯತೇಽನುಶಿಷ್ಟಃ
ಪ್ರತ್ಯಾಹ ಯಶ್ಚಾಪಿ ನಿಯುಜ್ಯಮಾನಃ।
ಪ್ರಜ್ಞಾಭಿಮಾನೀ ಪ್ರತಿಕೂಲವಾದೀ
ತ್ಯಾಜ್ಯಃ ಸ ತಾದೃಕ್ ತ್ವರಯೈವ ಭೃತ್ಯಃ ॥ 5-37-26 (33112)
ಅಸ್ತಬ್ಧಮಕ್ಲೀಬಮದೀರ್ಘಸೂತ್ರಂ
ಸಾನುಕ್ರೋಶಂ ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣಮಹಾರ್ಯಮನ್ಯೈಃ।
ಅರೋಗಜಾತೀಯಮುದಾರವಾಕ್ಯಂ
ದೂತಂ ವದಂತ್ಯಷ್ಟಗುಣೋಪಪನ್ನಂ ॥ 5-37-27 (33113)
ನ ವಿಶ್ವಾಸಾಂಜಾತು ಪರಸ್ಯ ಗೇಹೇ
ಗಚ್ಛೇನ್ನರಶ್ಚೇತಯಾನೋ ವಿಕಾಲೇ।
ನ ಚತ್ವರೇ ನಿಶಿ ತಿಷ್ಠೇನ್ನಿಗೂಢೋ
ನ ರಾಜಕಾಂಯಾಂ ಯೋಷಿತಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯೀತ ॥ 5-37-28 (33114)
ನ ನಿಹ್ನವಂ ಮಂತ್ರಗತಸ್ಯ ಗಚ್ಛೇ-
ತ್ಸಂಸೃಷ್ಟಮಂತ್ರಸ್ಯ ಕುಸಂಗತಸ್ಯ।
ನ ಚ ಬ್ರೂಯಾನ್ನಾಶ್ವಸಿಮಿ ತ್ವಯೀತಿ
ಸಕಾರಣಂ ವ್ಯಪದೇಶಂ ತು ಕುರ್ಯಾತ್ ॥ 5-37-29 (33115)
ಘೃಣೀ ರಾಜಾ ಪುಂಶ್ಚಲೀ ರಾಜಭೃತ್ಯಃ
ಪುತ್ರೋ ಭ್ರಾತಾ ವಿಧವಾ ಬಾಲಪುತ್ರಾ।
ಸೇನಾಜೀವೀ ಚೋದ್ಧೃತಭೂರಿರೇವ
ವ್ಯವಹಾರೇಷು ವರ್ಜನೀಯಾಃ ಸ್ಯುರೇತೇ ॥ 5-37-30 (33116)
ಅಷ್ಟೌ ಗುಣಾಃ ಪುರುಷಂ ದೀಪಯಂತಿ
ಪ್ರಜ್ಞಾ ಚ ಕೌಲ್ಯಂ ಚ ಶ್ರುತಂ ದಮಶ್ಚ।
ಪರಾಕ್ರಮಶ್ಚಾಬಹುಭಾಷಿತಾ ಚ
ದಾನಂ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಕೃತಜ್ಞತಾ ಚ ॥ 5-37-31 (33117)
ಏತಾನ್ಗುಣಾಂಸ್ತಾತ ಮಹಾನುಭಾವಾ-
ನೇಕೋ ಗುಣಃ ಸಂಶ್ರಯತೇ ಪ್ರಸಹ್ಯ।
ರಾಜಾ ಯದಾ ಸತ್ಕುರುತೇ ಮನುಷ್ಯಂ
ಸರ್ವಾನ್ಗುಣನೇಷ ಗುಣೋ ಬಿಭರ್ತಿ ॥ 5-37-32 (33118)
ಗುಣಾ ದಶ ಸ್ನಾನಶೀಲಂ ಭಜಂತೇ
ಬಲಂ ರೂಪಂ ಸ್ವರವರ್ಣಪ್ರಶುದ್ಧಿಃ।
ಸ್ಪರ್ಶಶ್ಚ ಗಂಧಶ್ಚ ವಿಶುದ್ಧತಾ ಚ
ಶ್ರೀಃ ಸೌಕುಮಾರ್ಯಂ ಪ್ರವರಾಶ್ಚ ನಾರ್ಯಃ ॥ 5-37-33 (33119)
ಗುಣಾಶ್ಚ ಷಣ್ಮಿತಭುಕ್ತಂ ಭಜಂತೇ
ಆರೋಗ್ಯಮಾಯುಶ್ಚ ಬಲಂ ಸುಖಂ ಚ।
ಅನಾವಿಲಂ ಚಾಸ್ಯ ಭವತ್ಯಪತ್ಯಂ
ನ ಚೈನಮಾದ್ಯೂನ ಇತಿ ಕ್ಷಿಪಂತಿ ॥ 5-37-34 (33120)
ಅಕರ್ಮಶೀಲಂ ಚ ಮಹಾಶನಂ ಚ
ಲೋಕದ್ವಿಷ್ಟಂ ಬಹುಮಾಯಂ ನೃಶಂಸಂ।
ಅದೇಶಕಾಲಜ್ಞಮಮಿಷ್ಟವೇಷ-
ಮೇತಾನ್ಗೃಹೇ ನ ಪ್ರತಿವಾಸಯೇತ ॥ 5-37-35 (33121)
ಕದರ್ಯಮಾಕ್ರೋಶಕಮಶ್ರುತಂ ಚ
ವನೌಕಸಂ ಧೂರ್ತಮಮಾನ್ಯಮಾನಿನಂ।
ನಿಷ್ಠೂರಿಣಂ ಕೃತವೈರಂ ಕೃತಘ್ನ-
ಮೇತಾನ್ಭೃಶಾರ್ತೋಪಿ ನ ಜಾತು ಯಾಚೇತ್ ॥ 5-37-36 (33122)
ಸಂಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ್ಮಾಣಮತಿಪ್ರಮಾದಂ
ನಿತ್ಯಾನೃತಂ ಚಾದೃಢಭಕ್ತಿಕಂ ಚ।
ವಿಸೃಷ್ಟರಾಗಂ ಪಟುಮಾನಿನಂ ಚಾ-
ಪ್ಯೇತಾನ್ನ ಸೇವೇತ ನರಾಧಮಾನ್ಷಟ್ ॥ 5-37-37 (33123)
ಸಹಾಯಬಂಧನಾ ಹ್ಯರ್ಥಾಃ ಸಹಾಯಾಶ್ಚಾರ್ಥಬಂಧನಾಃ। 5-37-38 ಅನ್ಯೋನ್ಯಬಂಧನಾವೇತೌ ವಿನಾನ್ಯೋನ್ಯಂ ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತಃ ॥ 5-37-38 (33124)
ಉತ್ಪಾದ್ಯ ಪುತ್ರಾನನೃಣಾಂಶ್ಚ ಕೃತ್ವಾ
ವೃತ್ತಿಂ ಚ ತೇಭ್ಯೋಽನುವಿಧಾಯ ಕಾಂಚಿತ್।
ಸ್ಥಾನೇ ಕುಮಾರೀಃ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯ ಸರ್ವಾ
ಅರಣ್ಯಸಂಸ್ಥೋಽಥ ಮುನಿರ್ಬುಭೂಷೇತ್ ॥ 5-37-39 (33125)
ಹಿತಂ ಯತ್ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮಾತ್ಮನಶ್ಚ ಸುಖಾವಹಂ।
ತತ್ಕುರ್ಯಾದೀಶ್ವರೋ ಹ್ಯೇತನ್ಮೂಲಂ ಸರ್ವಾರ್ಥಸಿದ್ಧಯೇ ॥ 5-37-40 (33126)
ವೃದ್ಧಿಃ ಪ್ರಭಾವಸ್ತೇಜಶ್ಚ ಸತ್ವಮುತ್ಥಾನಮೇವ ಚ।
ವ್ಯವಸಾಯಶ್ಚ ಯಸ್ಯ ಸ್ಯಾತ್ತಸ್ಯಾವೃತ್ತಿಭಯಂ ಕುತಃ ॥ 5-37-41 (33127)
ಪಶ್ಯ ದೋಷಾನ್ಪಾಂಡವೈರ್ವಿಗ್ರಹೇ ತ್ವಂ
ಯತ್ರ ವ್ಯಥೇಯುರಪಿ ದೇವಾಃ ಸಶಕ್ರಾ।
ಪುತ್ರೈರ್ವೈರಂ ನಿತ್ಯಮುದ್ವಿಗ್ನವಾಸೋ
ಯಶಃಪ್ರಣಾಶೋ ದ್ವಿಷತಶ್ಚ ಹರ್ಷಃ॥ 5-37-42 (33128)
ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಕೋಪಸ್ತವ ಚೈವೇಂದ್ರಕಲ್ಪ
ದ್ರೋಣಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಶ್ಚ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ।
ಉತ್ಸಾದಯೇಲ್ಲೋಕಮಿಮಂ ಪ್ರವೃದ್ಧಃ
ಶ್ವೇತೋ ಗ್ರಹಸ್ತಿರ್ಯಗಿವಾಪತನ್ಖೇ ॥ 5-37-43 (33129)
ತವ ಪುತ್ರಶತಂ ಚೈವ ಕರ್ಣಃ ಪಂಚ ಚ ಪಾಂಡವಾಃ ।
ಪೃಥಿವೀಮನುಶಾಸೇಯುರಖಿಲಾಂ ಸಾಗರಾಂಬರಾಂ ॥ 5-37-44 (33130)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ ವನಂ ರಾಜನ್ವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಪಾಂಡುಸುತಾ ಮತಾಃ।
ಮಾ ವನಂ ಛಿಂಧಿ ಸವ್ಯಾಘ್ರಂ ಮಾ ವ್ಯಾಘ್ರಾ ನೀನಶನ್ವನಾತ್ ॥ 5-37-45 (33131)
ನ ಸ್ಯಾದ್ವನಮೃತೇ ವ್ಯಾಘ್ರಾನ್ವ್ಯಾಘ್ರಾ ನ ಸ್ಯುರ್ಋತೇ ವನಂ।
ವನಂ ಹಿ ರಕ್ಷ್ಯತೇ ವ್ಯಾಘ್ರೈರ್ವ್ಯಾಘ್ರಾನ್ರಕ್ಷತಿ ಕಾನನಂ ॥ 5-37-46 (33132)
ನ ತಥೇಚ್ಛಂತಿ ಕಲ್ಯಾಣಾನ್ಪರೇಷಾಂ ವೇದಿತುಂ ಗುಣಾನ್।
ಯಥೇಷಾಂ ಜ್ಞಾತುಮಿಚ್ಛಂತಿ ನೈರ್ಗುಣ್ಯಂ ಪಾಪಚೇತಸಃ ॥ 5-37-47 (33133)
ಅರ್ಥಸಿದ್ಧಿಂ ಪರಾಮಿಚ್ಛಂಧರ್ಮಮೇವಾದಿತಶ್ಚರೇತ್।
ನಹಿ ಧರ್ಮಾದಪೈತ್ಯರ್ಥಃ ಸ್ವರ್ಗಲೋಕಾದಿವಾಮೃತಂ ॥ 5-37-48 (33134)
ಯಸ್ಯಾತ್ಮಾ ವಿರತಃ ಪಾಪಾತ್ಕಲ್ಯಾಣೇ ಚ ನಿವೇಶಿತಃ।
ತೇನ ಸರ್ವಮಿದಂ ಬುದ್ಧಂ ಪ್ರಕೃತಿರ್ವಿಕೃತಿಶ್ಚ ಯಾ ॥ 5-37-49 (33135)
ಯೋ ಧರ್ಮಮರ್ಥಂ ಕಾಮಂ ಚ ಯಥಾಕಾಲಂ ನಿಷೇವತೇ ।
ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾಮಸಂಯೋಗಂ ಸೋಽಮುತ್ರೇಹ ಚ ವಿಂದತಿ ॥ 5-37-50 (33136)
ಸನ್ನಿಯಚ್ಛತಿ ಯೋ ವೇಗಮುತ್ಥಿತಂ ಕ್ರೋಧಹರ್ಷಯೋಃ।
ಸ ಶ್ರಿಯೋ ಭಾಜನಂ ರಾಜನ್ಯಶ್ಚಾಪತ್ಸು ನ ಮುಹ್ಯತಿ ॥ 5-37-51 (33137)
ಬಲಂ ಪಂಚವಿಧಂ ನಿತ್ಯಂ ಪುರುಷಾಣಾಂ ನಿಬೋಧ ಮೇ।
ಯತ್ತು ಬಾಹುಬಲಂ ನಾಮ ಪ್ರಥಮಂ ವಲಮುಚ್ಯತೇ ॥ 5-37-52 (33138)
ಅಮಾತ್ಯಲಾಭೋ ಭದ್ರಂ ತೇ ದ್ವಿತೀಯಂ ಬಲಮುಚ್ಯತೇ।
ತೃತೀಯಂ ಧನಲಾಭಂ ತು ಬಲಮಾಹುರ್ಮನೀಷಿಣಃ ॥ 5-37-53 (33139)
ಯತ್ತ್ವಸ್ಯ ಸಹಜಂ ರಾಜನ್ಪಿತೃಪೈತಾಮಹಂ ಬಲಂ ।
ಅಭಿಜಾತಬಲಂ ನಾಮ ತಚ್ಚತುರ್ಥಂ ಬಲಂ ಸ್ಮೃತಂ ॥ 5-37-54 (33140)
ಯೇನ ತ್ವೇತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಸಂಗೃಹೀತಾನಿ ಭಾರತ ।
ಯದ್ಬಲಾನಾಂ ಬಲಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ತತ್ಪ್ರಜ್ಞಾಬಲಮುಚ್ಯತೇ ॥ 5-37-55 (33141)
ಮಹತೇ ಯೋಽಪಕಾರಾಯ ನರಸ್ಯ ಪ್ರಭವೇನ್ನರಃ ।
ತೇನ ವೈರಂ ಸಮಾಸಜ್ಯ ದೂರಸ್ಥೋಽಸ್ಮೀತಿ ನಾಶ್ವಸೇತ್ ॥ 5-37-56 (33142)
ಸ್ತ್ರೀಷು ರಾಜಸು ಸರ್ಪೇಷು ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಪ್ರಭುಶತ್ರುಷು ।
ಭೋಗೇಷ್ವಾಯುಷಿ ವಿಶ್ವಾಸಂ ಕಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಕರ್ತುಮರ್ಹತಿ ॥ 5-37-57 (33143)
ಪ್ರಜ್ಞಾಶರೇಣಾಭಿಹತಸ್ಯ ಜಂತೋ-
ಶ್ಚಿಕಿತ್ಸಕಾಃ ಸಂತಿ ನ ಚೌಷಧಾನಿ ।
ನ ಹೋಮಮಂತ್ರಾ ನ ಚ ಮಂಗಲಾನಿ
ನಾಥರ್ವಣಾ ನಾಪ್ಯಗದಾಃ ಸುಸಿದ್ಧಾಃ ॥ 5-37-58 (33144)
ಸರ್ಪಶ್ಚಾಗ್ನಿಶ್ಚ ಸಿಂಹಶ್ಚ ಕುಲಪುತ್ರಶ್ಚ ಭಾರತ।
ನಾವಜ್ಞೇಯಾ ಮನುಷ್ಯೇಣ ಸರ್ವೇ ಹ್ಯೇತೇಽತಿತೇಜಸಃ ॥ 5-37-59 (33145)
ಅಗ್ನಿಸ್ತೇಜೋ ಮಹಲ್ಲೋಕೇ ಗೂಢಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ದಾರುಷು।
ನ ಚೋಪಯುಂಕ್ತೇ ತದ್ದಾರು ಯಾವನ್ನೋದ್ದೀಪ್ಯತೇ ಪರೈಃ ॥ 5-37-60 (33146)
ಸ ಏವ ಖಲು ದಾರುಭ್ಯೋ ಯದಾ ನಿರ್ಮಥ್ಯ ದೀಪ್ಯತೇ।
ತದ್ದಾರು ಚ ವನಂ ಚಾನ್ಯನ್ನಿರ್ದಹತ್ಯಾಶು ತೇಜಸಾ ॥ 5-37-61 (33147)
ಏವಮೇವ ಕುಲೇ ಜಾತಾಃ ಪಾವಕೋಪಮತೇಜಸಃ।
ಕ್ಷಮಾವಂತೋ ನಿರಾಕಾರಾಃ ಕಾಷ್ಠೇಽಗ್ನಿರಿವ ಶೇರತೇ ॥ 5-37-62 (33148)
ಲತಾಧರ್ಮಾ ತ್ವಂ ಸಪುತ್ರಃ ಸಾಲಃ ಪಾಂಡುಸುತಾ ಮತಾಃ।
ನ ಲತಾ ವರ್ಧತೇ ಜಾತು ಮಹಾದ್ರುಮಮನಾಶ್ರಿತಾ ॥ 5-37-63 (33149)
ವನಂ ರಾಜಂಸ್ತವ ಪುತ್ರೋಽಂಬಿಕೇಯ
ಸಿಂಹಾನ್ವನೇ ಪಾಂಡವಾಂಸ್ತಾತ ವಿದ್ಧಿ।
ಸಿಂಹೈರ್ವಿಹೀನಂ ಹಿ ವನಂ ವಿನಶ್ಯೇತ್
ಸಿಂಹಾ ವಿನಶ್ಯೇಯುರ್ಋತೇ ವನೇನ ॥ ॥ 5-37-64 (33150)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-37-2 ನಮತಃ ನಾಮಯತಃ। ಮರೀಚಿನಃ ಮರೀಚಿಮತಃ ಸೂರ್ಯಚಂದ್ರಾದೇಃ। ವ್ರೀಹ್ಯಾದಿತ್ವಾನ್ಮತ್ವರ್ಥೀಯ ಇನಿಃ। ಪಾದಾನ್ ರಶ್ಮೀನ್ ॥ 5-37-3 ಅಶಿಷ್ಯಂ ಶಾಸನಾನರ್ಹಂ। ತುಷ್ಯೇತ್ ಅಲ್ಪಲಾಭೇನೇತಿ ಶೇಷಃ। ಭದ್ರಮಶ್ನುತ ಇತಿ। ಶತ್ರುಸೇವಯಾ ಸ್ತ್ರೀರಕ್ಷಯಾ ಚ ಯೋ ಭದ್ರಮಶ್ರುತೇ ತೌ ದ್ವೌ ಮೂರ್ಖಾವಿತ್ಯರ್ಥಃ। ನೋ ರಕ್ಷತೀತಿ ಙ ಪಾಠಃ ॥ 3 ॥ 5-37-4 ಅಭಿಜಾತಃ ಕುಲೀನಃ ॥ 5-37-5 ಶ್ವಶುರಃ ಸನ್ ಯೋ ವಧ್ವಾ ಪುತ್ರಭಾರ್ಯಯಾ ಸಹ ಅವಹಾಸಂ ಪರಿಹಾಸಂ ತತ್ಪಿತ್ರಾದಿಭಿರಿವ ಮನ್ಯತೇ ಸ ಏಕಾದಶಃ। ವಧ್ವಾ ಸ್ನುಷಯಾ ಭೂತಯಾ ಅವಸನ್ನಭಯೋ ನಷ್ಟಭಯಃ ವಧೂಪಿತ್ರಾದಿಭಿರಾಪದಿ ತ್ರಾತೋಪಿ ತತ್ರೈವ ಮಾನಂ ಕಾಮಯತೇ ಯಃ ಸ ದ್ವಾದಶೋ ಮೂರ್ಖಃ। ವಧ್ವಾವಾಸಮಿತಿ ಙo ಪಾಠಃ ॥ 5-37-10 ಅತ್ಯಾಗಃ ಅತಿಶಯಿತಮಾಗೋಽಪರಾಧಃ। ಆತ್ಮವಿಧಿತ್ಸೋತಿ ಪೋಷಣಾರ್ಥಸ್ಯ ಧಾಞಃ ಸನಿ ರೂಪಂ। ಆತ್ಮಪೋಷಣೇಚ್ಛಾ ಶಿಶ್ನೋದರಪರಾಯಣತೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-37-11 ಅಸಯಃ ಖಂಗಾಃ। ಭದ್ರಮಸ್ತು ತೇ ಏತೇಷಾಂ ಷಣ್ಣಾಂತ್ಯಾಗೇನ ತವ ಪುತ್ರಾಃ ಶತಾಯುಷೋ ಭವಂತ್ವಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-37-12 ವೃಷಲೀ ಶೂದ್ರಾ। ದ್ವಿಜಶ್ತ್ರೈವರ್ಣಿಕಃ। ಪಾನಪಃ ಮದ್ಯಪಃ ॥ 5-37-13 ಆದೇಶಕೃತ್ ಗ್ರಾಮಣೀಃ । ಪ್ರೇಷಕಃ ದ್ವಿಜಾನ್ ದಾಸ್ಯೇ ನಿಯೋಜಯನ್। ಸಮೇತ್ಯ ಸಂಸೃಜ್ಯ 5-37-24 ಪರಿಸಂಖ್ಯಾಯ ಸಾಧ್ಯಾಸಾಧ್ಯನಿಶ್ಚಯಂ ಕೃತ್ವಾ। ತಥಾ ವೃತ್ತಿಂ ಭೃತ್ಯಜೀವಿಕಾಂ ಆಯವ್ಯಯಾನುರೂಪಾಂ ಕೃತ್ವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-37-27 ಅದೀರ್ಘಸೂತ್ರಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾರಿಣಂ ॥ 5-37-29 ಕಿಂತು ಮಮ ಕಿಂಚಿತ್ಕಾರ್ಯಮಸ್ತೀತಿ। ತಥಾ ವ್ಯಪದೇಶಂ ವ್ಯಾಜಂ ಕೃತ್ವಾ ತಾದೃಶಾನ್ಮಂತ್ರಾದಪಸರೇದೇವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-37-30 ಏತೇ ವ್ಯವಹರೇ ಧನದಾನಾದೌ ವರ್ಜನೀಯಾಃ ದ್ರವ್ಯನಾಶಭಯಾತ। ಏತೇಭ್ಯೋ ನ ಗ್ರಾಹ್ಯಂ ಚ। ಅಧಮರ್ಣೋ ಘೃಣೀ ಲಜ್ಜಾವಾಂಶ್ಚೇದತಿನಿರ್ಬಂಧೇನ ಯಾಚ್ಯಮಾನಃ ಪ್ರಾಣಾನೇವ ಜಹ್ಯಾತ್ ॥ 5-37-34 ಮಿತಭುಕ್ತಂ ಮಿತಭೋಜಿನಂ। ಆದ್ಯೂನೋ ಬಹುಭೋಜೀ ॥ 5-37-36 ಕದರ್ಯಂ ಅದಾತಾರಂ ॥ 5-37-37 ಸಂಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ್ಮಾಣಂ ಆತತಾಯಿನಂ॥ 5-37-41 ಅವೃತ್ತಿರ್ಜೀವಿಕಾಯಾ ಅಭಾವಃ ॥ 5-37-43 ಶ್ವೇತೋ ಗ್ರಹಃ ಧೂಮಕೇತುಃ ॥ 5-37-54 ಅಭಿಜಾತಬಲಂ ಕುಲಬಲಂ ॥ 5-37-59 ಕುಲಪುತ್ರೋ ಜ್ಞಾತಿಃ ॥ 5-37-62 ಕುಲೇ ಜಾತಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-37-63 ಸಾಲಾಃ ಮಹಾವೃಕ್ಷಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 038
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.38. ಅಧ್ಯಾಯಃ 038
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುರೇಣ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ನೀತಿಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯೋ ರಾಜ್ಯಾಪ್ರದಾನೇ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ರಾಜ್ಯಭ್ರಂಶಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-38-0 (33151)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-38-0x (3491)
ಊರ್ಧ್ವಂ ಪ್ರಾಣಾ ಹ್ಯುತ್ಕ್ರಾಮಂತಿ ಯೂನಃ ಸ್ಥವಿರ ಆಯತಿ।
ಪ್ರತ್ಯುತ್ಥಾನಾಭಿವಾದಾಭ್ಯಾಂ ಪುನಸ್ತಾನ್ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ ॥ 5-38-1 (33152)
ಪೀಠಂ ದತ್ತ್ವಾ ಸಾಧವೇಽಭ್ಯಾಗತಾಯ
ಆನೀಯಾಪಃ ಪರಿನಿರ್ಣಿಜ್ಯ ಪಾದೌ।
ಸುಖಂ ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರತಿವೇದ್ಯಾತ್ಮಸಂಸ್ಥಾಂ
ತತೋ ದದ್ಯಾದನ್ನಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಧೀರಃ ॥ 5-38-2 (33153)
ಯಸ್ಯೋದಕಂ ಮಧುಪರ್ಕಂ ಚ ಗಾಂ ಚ
ನ ಮಂತ್ರವಿತ್ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಾತಿ ಗೇಹೇ ।
ಲೋಭಾದ್ಭಯಾದಥ ಕಾರ್ಪಣ್ಯತೋ ವಾ
ತಸ್ಯಾನರ್ಥಂ ಜೀವಿತಮಾಹುರರ್ಯಾಃ ॥ 5-38-3 (33154)
ಚಿಕಿತ್ಸಕಃ ಶಲ್ಯಕರ್ತಾವಕೀರ್ಣೀ
ಸ್ತೇನಃ ಕ್ರೂರೋ ಮದ್ಯಪೋ ಭ್ರೂಣಹಾ ಚ।
ಸೇನಾಜೀವೀ ಶ್ರುತಿವಿಕ್ರಾಯಕಶ್ಚ
ಭೃಶಂ ಪ್ರಿಯೋಽಪ್ಯತಿಥಿರ್ನೋದಕಾರ್ಹಃ ॥ 5-38-4 (33155)
ಅವಿಕ್ರೇಯಂ ಲವಣಂ ಪಕ್ವಮನ್ನಂ
ದಧಿ ಕ್ಷೀರಂ ಮಧು ತೈಲಂ ಘೃತಂ ಚ।
ತಿಲಾ ಮಾಂಸಂ ಫಲಮೂಲಾನಿ ಶಾಕಂ
ರಕ್ತಂ ವಾಸಃ ಸರ್ವಗಂಧಾ ಗುಡಾಶ್ಚ॥ 5-38-5 (33156)
ಅರೋಷಣೋ ಯಃ ಸಮಲೋಷ್ಠಾಶ್ಮಕಾಂಚನಃ
ಪ್ರಹೀಣಶೋಕೋ ಗತಸಂಧಿವಿಗ್ರಹಃ ।
ನಿಂದಾಪ್ರಶಂಸೋಪರತಃ ಪ್ರಿಯಾಪ್ರಿಯೇ
ತ್ಯಜನ್ನುದಾಸೀನವದೇಷ ಭಿಕ್ಷುಕಃ ॥ 5-38-6 (33157)
ನೀವಾರಮೂಲೇಂಗುದಶಾಕವೃತ್ತಿಃ
ಸುಸಂಯತಾತ್ಮಾಗ್ನಿಕಾರ್ಯೇಷು ಚೋದ್ಯಃ।
ವನೇ ವಸನ್ನತಿಥಿಷ್ವಪ್ರಮತ್ತೋ
ಧುರಂಧರಃ ಪುಣ್ಯಕೃದೇಷ ತಾಪಸಃ ॥ 5-38-7 (33158)
ಅಪಕೃತ್ಯ ಬುದ್ಧಿಮತೋ ದೂರಸ್ಥೋಽಸ್ಮೀತಿ ನಾಶ್ವಸೇತ್।
ದೀರ್ಘೌ ಬುದ್ಧಿಮತೋ ಬಾಹೂ ಯಾಭ್ಯಾಂ ಹಿಂಸತಿ ಹಿಂಸಿತಃ ॥ 5-38-8 (33159)
ನ ವಿಶ್ವಸೇದವಿಶ್ವಸ್ತೇ ವಿಶ್ವಸ್ತೇ ನಾತಿವಿಶ್ವಸೇತ್।
ವಿಶ್ವಾಸಾದ್ಭಯಮುತ್ಪನ್ನಂ ಮೂಲಾನ್ಯಪಿ ನಿಕೃಂತತಿ ॥ 5-38-9 (33160)
ಅನೀರ್ಷುರ್ಗುಪ್ತದಾರಶ್ಚ ಸಂವಿಭಾಗೀ ಪ್ರಿಯಂವದಃ।
ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣೋ ಮಧುರವಾಕ್ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ನ ಚಾಸಾಂ ವಶಗೋ ಭವೇತ್ ॥ 5-38-10 (33161)
ಪೂಜನೀಯಾ ಮಹಾಭಾಗಾಃ ಪುಣ್ಯಾಶ್ಚ ಗೃಹದೀಪ್ತಯಃ।
ಸ್ತ್ರಿಯಃ ಶ್ರಿಯೋ ಗೃಹಸ್ಯೋಕ್ತಾಸ್ತಸ್ಮಾದ್ರಕ್ಷ್ಯಾ ವಿಶೇಷತಃ ॥ 5-38-11 (33162)
ಪಿತುರಂತಃಪುರಂ ದದ್ಯಾನ್ಮಾತುರ್ದದ್ಯಾನ್ಮಹಾನಸಂ।
ಗೋಷು ಚಾತ್ಮಸಮಂ ದದ್ಯಾತ್ಸ್ವಯಮೇವ ಕೃಷಿಂ ವ್ರಜೇತ್।
ಭೃತ್ಯೈರ್ವಾಣಿಜ್ಯಚಾರಂ ಚ ಪುತ್ರೈಃ ಸೇವೇತ ಚ ದ್ವಿಜಾನ್ ॥ 5-38-12 (33163)
ಅದ್ಭ್ಯೋಽಗ್ನಿರ್ಬ್ರಹ್ಮತಃ ಕ್ಷತ್ರಮಶ್ಮನೋ ಲೋಹಮುತ್ಥಿತಂ।
ತೇಷಾಂ ಸರ್ವತ್ರಗಂ ತೇಜಃ ಸ್ವಾಸು ಯೋನಿಷು ಶಾಂಯತಿ ॥ 5-38-13 (33164)
ನಿತ್ಯಂ ಸಂತಂ ಕುಲೇ ಜಾತಾಃ ಪಾವಕೋಪಮತೇಜಸಃ।
ಕ್ಷಮಾವಂತೋ ನಿರಾಕಾರಾಃ ಕಾಷ್ಠೇಽಗ್ನಿರಿವ ಶೇರತೇ ॥ 5-38-14 (33165)
ಯಸ್ಯ ಮಂತ್ರಂ ನ ಜಾನಂತಿ ಬಾಹ್ಯಾಶ್ಚಾಭ್ಯಂತರಾಶ್ಚ ಯೇ।
ಸ ರಾಜಾ ಸರ್ವತಶ್ಚಕ್ಷುಶ್ಚಿರಮೈಶ್ವರ್ಯಮಶ್ನುತೇ ॥ 5-38-15 (33166)
ಕರಿಷ್ಯನ್ನ ಪ್ರಭಾಷೇತ ಕೃತಾನ್ಯೇವ ತು ದರ್ಶಯೇತ್।
ಧರ್ಮಕಾಮಾರ್ಥಕಾರ್ಯಾಣಿ ತಥಾ ಮಂತ್ರೋ ನ ಭಿದ್ಯತೇ ॥ 5-38-16 (33167)
ಗಿರಿಪೃಷ್ಠಮುಪಾರುಹ್ಯ ಪ್ರಾಸಾದಂ ವಾ ರಹೋಗತಃ।
ಅರಣ್ಯೇ ನಿಃಶಲಾಕೇ ವಾ ತತ್ರ ಮಂತ್ರೋಽಭಿಧೀಯತೇ ॥ 5-38-17 (33168)
ನಾಸುಹೃತ್ಪರಮಂ ಮಂತ್ರಂ ಭಾರತಾರ್ಹತಿ ವೇದಿತುಂ।
ಅಪಂಡಿತೋ ವಾಪಿ ಸುಹೃತ್ಪಂಡಿತೋ ವಾಪ್ಯನಾತ್ಮವಾನ್ ॥ 5-38-18 (33169)
ನಾಪರೀಕ್ಷ್ಯ ಮಹೀಪಾಲಃ ಕುರ್ಯಾತ್ಸಚಿವಮಾತ್ಮನಃ।
ಅಮಾತ್ಯೇ ಹ್ಯರ್ಥಲಿಪ್ಸಾ ಚ ಮಂತ್ರರಕ್ಷಣಮೇವ ಚ ॥ 5-38-19 (33170)
ಕೃತಾನಿ ಸರ್ವಕಾರ್ಯಾಣಿ ಯಸ್ಯ ಪಾರಿಷದಾ ವಿದುಃ।
ಧರ್ಮೇ ಚಾರ್ಥೇ ಚ ಕಾಮೇ ಚ ಸ ರಾಜಾ ರಾಜಸತ್ತಮಃ। 5-38-20 (33171)
ಗೂಢಮಂತ್ರಸ್ಯ ನೃಪತೇಸ್ತಸ್ಯ ಸಿದ್ಧಿರಸಂಶಯಂ ॥
ಅಪ್ರಶಸ್ತಾನಿ ಕಾರ್ಯಾಣಿ ಯೋ ಮೋಹಾದನುತಿಷ್ಠತಿ। 5-38-21 (33172)
ಸ ತೇಷಾಂ ವಿಪರಿಭ್ರಂಶಾದ್ಭ್ರಶ್ಯತೇ ಜೀವಿತಾದಪಿ ॥
ಕರ್ಮಣಾಂ ತು ಪ್ರಶಸ್ತಾನಾಮನುಷ್ಠಾನಂ ಸುಖಾವಹಂ। 5-38-22 (33173)
ತೇಷಾಮೇವಾನನುಷ್ಠಾನಂ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪಕರಂ ಮತಂ॥
ಅನಧೀತ್ಯ ಯಥಾ ವೇದಾನ್ನ ವಿಪ್ರಃ ಶ್ರಾದ್ಧಮರ್ಹತಿ । 5-38-23 (33174)
ಏವಮಶ್ರುತಷಾಂಗುಣ್ಯೋ ನ ಮಂತ್ರಂ ಶ್ರೋತುಮರ್ಹತಿ ॥
ಸ್ಥಾನವೃದ್ಧಿಕ್ಷಯಜ್ಞಸ್ಯ ಷಾಂಗುಣ್ಯವಿದಿತಾತ್ಮನಃ। 5-38-24 (33175)
ಅನವಜ್ಞಾತಶೀಲಸ್ಯ ಸ್ವಾಧೀನಾ ಪೃಥಿವೀ ನೃಪ ॥
ಅಮೋಘಕ್ರೋಧಹರ್ಷಸ್ಯ ಸ್ವಯಂ ಕೃತ್ವಾನ್ವವೇಕ್ಷಿಣಃ। 5-38-25 (33176)
ಆತ್ಮಪ್ರತ್ಯಯಕೋಶಸ್ಯ ವಸುದೈವ ವಸುಂಧರಾ ॥
ನಾಮಮಾತ್ರೇಣಾ ತುಷ್ಯೇತ ಛತ್ರೇಣ ಚ ಮಹೀಪತಿಃ। 5-38-26 (33177)
ಭೃತ್ಯೇಭ್ಯೋ ವಿಸೃಜೇದರ್ಥಾನ್ನೈಕಃ ಸರ್ವಹರೋ ಭವೇತ್ ॥
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವೇದ ಭರ್ತಾ ವೇದ ಸ್ತ್ರಿಯಂ ತಥಾ। 5-38-27 (33178)
ಅಮಾತ್ಯಂ ನೃಪತಿರ್ವೇದ ರಾಜಾ ರಾಜಾನಮೇವ ಚ ॥
ನ ಶತ್ರುರ್ವಶಮಾಪನ್ನೋ ಮೋಕ್ತವ್ಯೋ ವಧ್ಯತಾಂ ಗತಃ। 5-38-28 (33179)
ನ್ಯಗ್ಭೂತ್ವಾ ಪರ್ಯುಪಾಸೀತ ವಧ್ವಂ ಹನ್ಯಾದ್ಬಲೇ ಸತಿ ॥
ಅಹತಾದ್ಧಿ ಭಯಂ ತಸ್ಮಾಜ್ಜಾಯತೇ ನಚಿರಾದಿವ ॥ 5-38-29 (33180)
ದೈವತೇಷು ಪ್ರಯತ್ನೇನ ರಾಜಸು ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಷು ಚ।
ನಿಯಂತವ್ಯಃ ಸದಾ ಕ್ರೋಧೋ ವೃದ್ಧಬಾಲಾತುರೇಷು ಚ॥ 5-38-30 (33181)
ನಿರರ್ಥಂ ಕಲಹಂ ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ವರ್ಜಯೇನ್ಮೂಢಸೇವಿತಂ।
ಕೀರ್ತಿ ಚ ಲಭತೇ ಲೋಕೇ ನ ಚಾನರ್ಥೇನ ಯುಜ್ಯತೇ ॥ 5-38-31 (33182)
ಪ್ರಸಾದೋ ನಿಷ್ಫಲೋ ಯಸ್ಯ ಕ್ರೋಧಶ್ಚಾಪಿ ನಿರರ್ಥಕಃ।
ನ ತಂ ಭರ್ತಾರಮಿಚ್ಛಂತಿ ಷಂಢಂ ಪತಿಮಿವ ಸ್ತ್ರಿಯಃ ॥ 5-38-32 (33183)
ನ ಬುದ್ಧಿರ್ಧನಲಾಭಾಯ ನ ಜಾಡ್ಯಮಸಮೃದ್ಧಯೇ।
ಲೋಕಪರ್ಯಾಯವೃತ್ತಾಂತಂ ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಜಾನಾತಿ ನೇತರಃ ॥ 5-38-33 (33184)
ವಿದ್ಯಾಶೀಲವಯೋವೃದ್ಧಾನ್ಬುದ್ಧಿವೃದ್ಧಾಂಶ್ಚ ಭಾರತ।
ಧನಾಭಿಜಾತವೃದ್ಧಾಂಶ್ಚ ನಿತ್ಯಂ ಮೂಢೋಽವಮನ್ಯತೇ॥ 5-38-34 (33185)
ಅನಾರ್ಯವೃತ್ತಮಪ್ರಾಜ್ಞಮಸೂಯಕಮಧಾರ್ಮಿಕಂ।
ಅನರ್ಥಾಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಾಯಾಂತಿ ವಾಗ್ದುಷ್ಟಂ ಕ್ರೋಧನಂ ತಥಾ ॥ 5-38-35 (33186)
ಅವಿಸಂವಾದನಂ ದಾನಂ ಸಮಯಸ್ಯಾವ್ಯತಿಕ್ರಮಃ ।
ಆವರ್ತಯಂತಿ ಭೂತಾನಿ ಸಂಯಕ್ಪ್ರಣಿಹಿತಾ ಚ ವಾಕ್॥ 5-38-36 (33187)
ಅವಿಸಂವಾದಕೋ ದಕ್ಷಃ ಕೃತಜ್ಞೋ ಮತಿಮಾನೃಜುಃ ।
ಅಪಿ ಸಂಕ್ಷೀಣಕೋಶೋಽಪಿ ಲಭತೇ ಪರಿವಾರಣಂ ॥ 5-38-37 (33188)
ಧೃತಿಃ ಶಮೋ ದಮಃ ಶೌಚಂ ಕಾರುಣ್ಯಂ ವಾಗನಿಷ್ಠುರಾ।
ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಚಾನಭಿದ್ರೋಹಃ ಸಪ್ತೈತಾಃ ಸಮಿಧಃ ಶ್ರಿಯಃ ॥ 5-38-38 (33189)
ಅಸಂವಿಭಾಗೀ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ಕೃತಘ್ನೋ ನಿರಪತ್ರಪಃ ।
ತಾದೃಙ್ವರಾಧಿಪೋ ಲೋಕೇ ವರ್ಜನೀಯೋ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-38-39 (33190)
ನ ಚ ರಾತ್ರೌ ಸುಖಂ ಶೇತೇ ಸಸರ್ಪ ಇವ ವೇಶ್ಮನಿ।
ಯಃ ಕೋಪಯತಿ ನಿರ್ದೋಷಂ ಸದೋಷೋಽಭ್ಯಂತರಂ ಜನಂ ॥ 5-38-40 (33191)
ಯೇಷು ದುಷ್ಟೇಷು ದೋಷಃ ಸ್ಯಾದ್ಯೋಗಕ್ಷೇಮಸ್ಯ ಭಾರತ।
ಸದಾ ಪ್ರಸಾದನಂ ತೇಷಾಂ ದೇವತಾನಾಮಿವಾಚರೇತ್ ॥ 5-38-41 (33192)
ಯೇಽರ್ಥಾಃ ಸ್ತ್ರೀಷು ಸಮಾಯುಕ್ತಾಃ ಪ್ರಮತ್ತಪತಿತೇಷು ಚ।
ಯೇ ಚಾನಾರ್ಯೇ ಸಮಾಸಕ್ತಾಃ ಸರ್ವೇ ತೇ ಸಂಶಯಂ ಗತಾಃ ॥ 5-38-42 (33193)
ಯತ್ರ ಸ್ತ್ರೀ ಯತ್ರ ಕಿತವೋ ಬಾಲೋ ಯತ್ರಾನುಶಾಸಿತಾ।
ಮಂಜಂತಿ ತೇಽವಶಾ ರಾಜನ್ನದ್ಯಾಮಶ್ಮಪ್ಲವಾ ಇವ ॥ 5-38-43 (33194)
ಪ್ರಯೋಜನೇಷು ಯೇ ಸಕ್ತಾ ನ ವಿಶೇಷೇಷು ಭಾರತ।
ತಾನಹಂ ಪಂಡಿತಾನ್ಮನ್ಯೇ ವಿಶೇಷಾ ಹಿ ಪ್ರಸಂಗಿನಃ ॥ 5-38-44 (33195)
ಯಂ ಪ್ರಶಂಸಂತಿ ಕಿತವಾ ಯಂ ಪ್ರಶಂಸಂತಿ ಚಾರಣಾಃ ।
ಯಂ ಪ್ರಶಂಸಂತಿ ಬಂಧಕ್ಯೋ ನ ಸ ಜೀವತಿ ಮಾನವಃ ॥ 5-38-45 (33196)
ಹಿತ್ವಾ ತಾನ್ಪರಮೇಷ್ವಾಸಾನ್ಪಾಂಡವಾನಮಿತೌಜಸಃ।
ಆಹಿತಂ ಭಾರತೈಶ್ವರ್ಯಂ ತ್ವಯಾ ದುರ್ಯೋಧನೇ ಮಹತ್ ॥ 5-38-46 (33197)
ತಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಪರಿಭ್ರಷ್ಟಂ ತಸ್ಮಾತ್ತ್ವಮಚಿರಾದಿವ।
ಐಶ್ವರ್ಯಮದಸಂಮೂಢಂ ಬಲಿಂ ಲೋಕತ್ರಯಾದಿವ ॥ ॥ 5-38-47 (33198)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-38-1 ಆಯತಿ ಆಗಚ್ಛತಿ ॥ 5-38-2 ನಿರ್ಣಿಜ್ಯ ಪ್ರಕ್ಷಾಲ್ಯ। ಆತ್ಮಸಂಸ್ಥಾಂ ಸ್ವಸ್ಥಿತಿಂ ॥ 5-38-4 ಅವಕೀರ್ಣೀ ನಷ್ಟಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಃ। ನೋದಕಾರ್ಹ ಉದಕಮಾತ್ರಾನರ್ಹೋಽಪಿ ಅತಿಥಿಃ ಭೃಶಂ ಪ್ರಿಯಃ ॥ 5-38-15 ಸರ್ವತಶ್ಚಕ್ಷುಶ್ಚಾರೇಃ ಪರಮಂತ್ರಂ ಜಾನನ್ ॥ 5-38-17 ನಿಃಶಲಾಕೇ ರಹಸಿ ॥ 5-38-20 ಪಾರಿಷಾದಃ ಸಭಾಸದಃ ॥ 5-38-23 ಷಾಂಗುಣ್ಯಂ ಷಣ್ಣಾಂ ಸಂಧಿವಿಗ್ರಹಯಾನಾಸನದ್ವೈಧೀಭಾವಸಮಾಶ್ರಯಾಣಾಂ ಸಮೂಹಃ ನ ಶ್ರುತೋ ಯೇನ ಸಃ ॥ 5-38-25 ಆತ್ಮನೈವ ಪ್ರತ್ಯಯೋ ಜ್ಞಾನಂ ಯಸ್ಯ ಸ್ವಯಮೇವ ಜ್ಞಾತಕೋಶಸ್ಯ ॥ 5-38-26 ನಾಮಮಾತ್ರೇಣೈವ ರಾಜಾ ಭವೇತ್। ಭೋಗಾಂಸ್ತು ಭೃತ್ಯೈಃ ಸಮಾನಾನೇವ ಭುಂಜೀತ ॥ 5-38-36 ಆವರ್ತಯಂತಿ ಶತ್ರೂನಪಿ ಸ್ವೀಯಾನ್ಕುರ್ವಂತಿ । ಪ್ರಣಿಹಿತಾ ಪ್ರಯುಕ್ತಾ ॥ 5-38-37 ಪರಿವಾರಣಂ ಪರಿವಾರಾನ್ ಭೃತ್ಯಮಿತ್ರಾದೀನ್ ॥ 5-38-38 ಸಮಿಧಃ ಉದ್ದೀಪಿಕಾಃ ॥ 5-38-39 ಅಸಂವಿಭಾಗೀ ಪೋಷ್ಯೇಭ್ಯೋಽದತ್ತ್ವಾ ಸ್ವಯಂ ಭುಂಜಾನಃ ॥ 5-38-44 ಯೇ ಭೃತ್ಯಾಃ ವಿಶೇಷಾ ಆಧಿಕ್ಯಾನಿ। ಪ್ರಸಂಗಿನಃ ಪ್ರಸಂಗಃ ಸಂಘರ್ಷಸ್ತತ್ಕಾರಿಣಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 039
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.39. ಅಧ್ಯಾಯಃ 039
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುರೇಣ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಜ್ಞಾತಿಸಂಗ್ರಹೇ ಗುಣವರ್ಣನಪೂರ್ವಕಂ ಪುನಃ ಕುರುಪಾಂಡವೇಷು ಸಾಂಯೇನ ವರ್ತನವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-39-0 (33199)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-39-0x (3492)
ಅನೀಶ್ವರೋಽಯಂ ಪುರುಷೋ ಭವಾಭವೇ
ಸೂತ್ರಪ್ರೋತಾ ದಾರುಮಯೀವ ಯೋಷಾ।
ಧಾತ್ರಾ ತು ದಿಷ್ಟಸ್ಯ ವಶೇ ಕೃತೋಽಯಂ
ತಸ್ಮಾದ್ವದ ತ್ವಂ ಶ್ರವಣೇ ಧೃತೋಽಹಂ ॥ 5-39-1 (33200)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-39-2x (3493)
ಅಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಂ ವಚನಂ ಬೃಹಸ್ಪತಿರಪಿ ಬ್ರುವನ್।
ಲಭತೇ ಬುಧ್ದ್ಯವಜ್ಞಾನಮವಮಾನಂ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-39-2 (33201)
ಪ್ರಿಯೋ ಭವತಿ ದಾನೇನ ಪ್ರಿಯವಾದೇನ ಚಾಪರಃ ।
ಮಂತ್ರಮೂಲಬಲೇನಾನ್ಯೋ ಯಃ ಪ್ರಿಯಃ ಪ್ರಿಯ ಏವ ಸಃ ॥ 5-39-3 (33202)
ದ್ವೇಷ್ಯೋ ನ ಸಾಧುರ್ಭವತಿ ನ ಮೇಧಾವೀ ನ ಪಂಡಿತಃ।
ಪ್ರಿಯೇ ಶುಭಾನಿ ಕಾರ್ಯಾಣಿ ದ್ವೇಷ್ಯೇ ಪಾಪಾನಿ ಚೈವ ಹ ॥ 5-39-4 (33203)
ಉಕ್ತಂ ಮಯಾ ಜಾತಮಾತ್ರೇಽಪಿ ರಾಜನ್
ದುರ್ಯೋಧನಂ ತ್ಯಜ ಪುತ್ರಂ ತ್ವಮೇಕಂ।
ತಸ್ಯ ತ್ಯಾಗಾತ್ಪುತ್ರಶತಸ್ಯ ವೃದ್ಧಿ-
ರಸ್ಯಾತ್ಯಾಗಾತ್ಪುತ್ರಶತಸ್ಯ ನಾಶಃ ॥ 5-39-5 (33204)
ನ ವೃದ್ಧಿರ್ಬಹುಮಂತವ್ಯಾ ಯಾ ವೃದ್ಧಿಃ ಕ್ಷಯಮಾವಹೇತ್।
ಕ್ಷಯೋಽಪಿ ಬಹುಮಂತವ್ಯೋ ಯಃ ಕ್ಷಯೋ ವೃದ್ಧಿಮಾವಹೇತ್ ॥ 5-39-6 (33205)
ನ ಸ ಕ್ಷಯೋ ಮಹಾರಾಜ ಯಃ ಕ್ಷಯೋ ವೃದ್ಧಿಮಾವಹೇತ್।
ಕ್ಷಯಃ ಸ ತ್ವಿಹ ಮಂತವ್ಯೋ ಯಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಬಹು ನಾಶಯೇತ್ ॥ 5-39-7 (33206)
ಸಮೃದ್ಧಾ ಗುಣತಃ ಕೇಚಿದ್ಭವಂತಿ ಧನತೋಽಪರೇ।
ಧನವೃದ್ಧಾನ್ಗುಣೈರ್ಹೀನಾಂಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ವಿವರ್ಜಯ ॥ 5-39-8 (33207)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-39-9x (3494)
ಸರ್ವಂ ತ್ವಮಾಯತೀಯುಕ್ತಂ ಭಾಷಸೇ ಪ್ರಾಜ್ಞಸಂಮತಂ।
ನ ಚೋತ್ಸಹೇ ಸುತಂ ತ್ಯಕ್ತುಂ ಯತೋ ಧರ್ಮಸ್ತತೋ ಜಯಃ ॥ 5-39-9 (33208)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-39-10x (3495)
ಅತೀವ ಗುಣಸಂಪನ್ನೋ ನ ಜಾತುಃ ವಿನಯಾನ್ವಿತಃ।
ಸುಸೂಕ್ಷ್ಮಮಪಿ ಭೂತಾನಾಮುಪಮರ್ದಮುಪೇಕ್ಷತೇ ॥ 5-39-10 (33209)
ಪರಾಪವಾದನಿರತಾಃ ಪರದುಃಖೋದಯೇಷು ಚ।
ಪರಸ್ಪರವಿರೋಧೇ ಚ ಯತಂತೇ ಸತತೋತ್ಥಿತಾಃ ॥ 5-39-11 (33210)
ಸದೋಷಂ ದರ್ಶನಂ ಯೇಷಾಂ ಸಂವಾಸೇ ಸುಮಹದ್ಭಯಂ।
ಅರ್ಥಾದಾನೇ ಮಹಾಂದೋಷಃ ಪ್ರದಾನೇ ಚ ಮಹದ್ಭಯಂ ॥ 5-39-12 (33211)
ಯೇ ವೈ ಭೇದನಶೀಲಾಸ್ತು ಸಕಾಮಾ ನಿಸ್ತ್ರಪಾಃ ಶಠಾಃ।
ಯೇ ಪಾಪಾ ಇತಿ ವಿಖ್ಯಾತಾಃ ಸಂವಾಸೇ ಪಿರಿಗರ್ಹಿತಾಃ ॥ 5-39-13 (33212)
ಯುಕ್ತಾಶ್ಚಾನ್ಯೈರ್ಮಹಾದೋಷೈರ್ಯೇ ನರಾಸ್ತಾನ್ವಿವರ್ಜಯೇತ್।
ನಿವರ್ತಮಾನೇ ಸೌಹಾರ್ದೇ ಪ್ರೀತಿರ್ನೀಚೇ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ॥ 5-39-14 (33213)
ಯಾ ಚೈವ ಫಲನಿರ್ವೃತಿಃ ಸೌಹೃದೇ ಚೈವ ಯತ್ಸುಖಂ ।
ಯತತೇ ಚಾಪವಾದಾಯ ಯತ್ನಮಾರಭತೇ ಕ್ಷಯೇ ॥ 5-39-15 (33214)
ಅಲ್ಪೇಽಪ್ಯಪಕೃತೇ ಮೋಹಾನ್ನ ಶಾಂತಿಮಧಿಗಚ್ಛತಿ।
ತಾದೃಶೈಃ ಸಂಗತಂ ನೀಚೈರ್ನೃಶಂಸೈರಕೃತಾತ್ಮಭಿಃ ।
ನಿಶಾಂಯ ನಿಪುಣಂ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ವಿದ್ವಾಂದೂರಾದ್ವಿವರ್ಜಯೇತ್ ॥ 5-39-16 (33215)
ಯೋ ಜ್ಞಾತಿಮನುಗೃಹ್ಣಾತಿ ದರಿದ್ರಂ ದೀನಮಾತುರಂ।
ಸ ಪುತ್ರಪಶುಭಿರ್ವೃದ್ಧಿಂ ಶ್ರೇಯಶ್ಚಾನಂತ್ಯಮಶ್ರುತೇ ॥ 5-39-17 (33216)
ಜ್ಞಾತಯೋ ವರ್ಧನೀಯಾಸ್ತೈರ್ಯ ಇಚ್ಛಂತ್ಯಾತ್ಮನಃ ಶುಭಂ ॥ 5-39-18 (33217)
ಕುಲವೃದ್ಧಿಂ ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ತಸ್ಮಾತ್ಸಾಧು ಸಮಾಚರಂ।
ಶ್ರೇಯಸಾ ಯೋಕ್ಷ್ಯತೇ ರಾಜನ್ಕುರ್ವಾಣೋ ಜ್ಞಾತಿಸತ್ಕ್ರಿಯಾಂ ॥ 5-39-19 (33218)
ವಿಗುಣಾ ಹ್ಯಪಿ ಸಂರಕ್ಷ್ಯಾ ಜ್ಞಾತಯೋ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಕಿಂಪುನರ್ಗುಣವಂತಸ್ತೇ ತ್ವತ್ಪ್ರಸಾದಾಭಿಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ ॥ 5-39-20 (33219)
ಪ್ರಸಾದಂ ಕುರು ವೀರಾಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ದೀಯತಾಂ ಗ್ರಾಮಕಾಃ ಕೇಚಿತ್ತೇಷಾಂ ವೃತ್ತ್ಯರ್ಥಮೀಶ್ವರ ॥ 5-39-21 (33220)
ಏವಂ ಲೋಕೇ ಯಶಃ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ನರಾಧಿಪ।
ವೃದ್ಧೇನ ಹಿ ತ್ವಯಾ ಕಾರ್ಯಂ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ತಾತ ಶಾಸನಂ ॥ 5-39-22 (33221)
ಮಯಾ ಚಾಪಿ ಹಿತಂ ವಾಚ್ಯಂ ವಿದ್ಧಿ ಮಾಂ ತ್ವದ್ಧಿತೈಷಿಣಂ।
ಜ್ಞಾತಿಭಿರ್ವಿಗ್ರಹಸ್ತಾತ ನ ಕರ್ತವ್ಯಃ ಶುಭಾರ್ಥಿನಾ।
ಸುಖಾನಿ ಸಹ ಭೋಜ್ಯಾನಿ ಜ್ಞಾತಿಭಿರ್ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-39-23 (33222)
ಸಂಭೋಜನಂ ಸಂಕಥನಂ ಸಂಪ್ರೀತಿಶ್ಚ ಪರಸ್ಪರಂ ।
ಜ್ಞಾತಿಭಿಃ ಸಹ ಕಾರ್ಯಾಣಿ ನ ವಿರೋಧಃ ಕದಾಚನ ॥ 5-39-24 (33223)
ಜ್ಞಾತಯಸ್ತಾರಯಂತೀಹ ಜ್ಞಾತಯೋ ಮಂಜಯಂತಿ ಚ।
ಸುವೃತ್ತಾಸ್ತಾರಯಂತೀಹ ದುರ್ವೃತ್ತಾ ಮಂಜಯಂತಿ ಚ ॥ 5-39-25 (33224)
ಸುವೃತ್ತೋ ಭವ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪಾಣ್ಜವಾನ್ಪ್ರತಿ ಮಾನದ।
ಅಧರ್ಷಣೀಯಃ ಶತ್ರೂಣಾಂ ತೈರ್ವೃತಸ್ತ್ವಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-39-26 (33225)
ಶ್ರೀಮಂತಂ ಜ್ಞಾತಿಮಾಸಾದ್ಯ ಯೋ ಜ್ಞಾತಿರವಸೀದತಿ ।
ದಿಗ್ಧಹಸ್ತಂ ಮೃಗ ಇವ ಸ ಏನಸ್ತಸ್ಯ ವಿಂದತಿ ॥ 5-39-27 (33226)
ಪಶ್ಚಾದಪಿ ನರಶ್ರೇಷ್ಠ ತವ ತಾಪೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ।
ತಾನ್ವಾ ಹತಾನ್ಸುತಾನ್ವಾಪಿ ಶ್ರುತ್ವಾ ತದನುಚಿಂತಯ ॥ 5-39-28 (33227)
ಯೇನ ಖಟ್ವಾಂ ಸಮಾರೂಢಃ ಪರಿತಪ್ಯೇತ ಕರ್ಮಣಾ ।
ಆದಾವೇನ ನ ತತ್ಕುರ್ಯಾದಧ್ರುವೇ ಜೀವಿತೇ ಸತಿ ॥ 5-39-29 (33228)
ನ ಕಶ್ಚಿನ್ನಾಪನಯತೇ ಪುಮಾನನ್ಯತ್ರ ಭಾರ್ಗವಾತ್ ।
ಶೇಷಸಂಪ್ರತಿಪತ್ತಿಸ್ತು ಬುದ್ಧಿಮತ್ಸ್ವೇವ ತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-39-30 (33229)
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಯದ್ಯೇತತ್ಪಾಪಂ ತೇಷು ಪುರಾ ಕೃತಂ ।
ತ್ವಯಾ ತತ್ಕುಲವೃದ್ಧೇನ ಪ್ರತ್ಯಾನೇಯಂ ನರೇಶ್ವರ ॥ 5-39-31 (33230)
ತಾಂಸ್ತ್ವಂ ಪದೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪ್ಯ ಲೋಕೇ ವಿಗತಕಲ್ಮಷಃ ।
ಭವಿಷ್ಯಸಿ ನರಶ್ರೇಷ್ಠ ಪೂಜನೀಯೋ ಮನೀಷಿಣಾಂ ॥ 5-39-32 (33231)
ಸುವ್ಯಾಹೃತಾನಿ ಧೀರಾಣಾಂ ಫಲತಃ ಪರಿಚಿಂತ್ಯ ಯಃ।
ಅಧ್ಯವಸ್ಯತಿ ಕಾರ್ಯೇಷು ಚಿರಂ ಯಶಸಿ ತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-39-33 (33232)
ಅಸಂಯಗುಪಯುಕ್ತಂ ಹಿ ಜ್ಞಾನಂ ಸುಕುಶಲೈರಪಿ ।
ಉಪಲಭ್ಯಂ ಚಾವಿದಿತಂ ವಿದಿತಂ ಚಾನನುಷ್ಠಿತಂ ॥ 5-39-34 (33233)
ಪಾಪೋದಯಫಲಂ ವಿದ್ವಾನ್ಯೋ ನಾರಭತಿ ವರ್ಧತೇ ॥ 5-39-35 (33234)
ಯಸ್ತು ಪೂರ್ವಕೃತಂ ಪಾಪಮವಿಮೃಶ್ಯಾನುವರ್ತತೇ ।
ಅಗಾಧಪಂಕೇ ದುರ್ಮೇಧಾ ವಿಷಮೇ ವಿನಿಪಾತ್ಯತೇ ॥ 5-39-36 (33235)
ಮಂತ್ರಭೇದಸ್ಯ ಷಟ್ ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ದ್ವಾರಾಣೀಮಾನಿ ಲಕ್ಷಯೇತ್।
ಅರ್ಥಸಂತತಿಕಾಮಶ್ಚ ರಕ್ಷೇದೇತಾನಿ ನಿತ್ಯಶಃ ॥ 5-39-37 (33236)
ಮದಂ ಸ್ವಪ್ನಪವಿಜ್ಞಾನಮಾಕಾರಂ ಚಾತ್ಮಸಂಭವಂ ।
ದುಷ್ಟಾಮಾತ್ಯೇಷು ವಿಶ್ರಂಭಂ ದೂತಾಚ್ಚಾಕುಶಲಾದಪಿ ॥ 5-39-38 (33237)
ದ್ವಾರಾಣ್ಯೇತಾನಿ ಯೋ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸಂವೃಣೋತಿ ಸದಾ ನೃಪ।
ತ್ರಿವರ್ಗಾಚರಣೇ ಯುಕ್ತಃ ಸ ಶತ್ರೂನಧಿತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-39-39 (33238)
ನವೈ ಶ್ರುತಮವಿಜ್ಞಾಯ ವೃದ್ಧಾನನುಪಸೇವ್ಯ ವಾ।
ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ವೇದುತುಂ ಶಕ್ಯೌ ಬೃಹಸ್ಪತಿಸಮೈರಪಿ ॥ 5-39-40 (33239)
ನಷ್ಟಂ ಸಮುದ್ರೇ ಪತಿತಂ ನಷ್ಟಂ ವಾಕ್ಯಮಶೃಣ್ವತಿ।
ಅನಾತ್ಮನಿ ಶ್ರುತಂ ನಷ್ಟಂ ನಷ್ಟಂ ಹುತಮನಗ್ನಿಕಂ ॥ 5-39-41 (33240)
ಮತ್ಯಾ ಪರೀಕ್ಷ್ಯ ಮೇಧಾವೀ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಸಂಪಾದ್ಯ ಚಾಸಕೃತ್।
ಶ್ರುತ್ವಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾಥ ವಿಜ್ಞಾಯ ಪ್ರಾಜ್ಞೈರ್ಮೈತ್ರೀಂ ಸಮಾಚರೇತ್ ॥ 5-39-42 (33241)
ಅಕೀರ್ತಿ ವಿನಯೋ ಹಂತಿ ಹಂತ್ಯನರ್ಥಂ ಪರಾಕ್ರಮಃ ।
ಹಂತಿ ನಿತ್ಯಂ ಕ್ಷಮಾ ಕ್ರೋಧಮಾಚಾರೋ ಹಂತ್ಯಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-39-43 (33242)
ಪರಿಚ್ಛದೇನ ಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ವೇಶ್ಮನಾ ಪರಿಚರ್ಯಯಾ।
ಪರೀಕ್ಷೇತ ಕುಲಂ ರಾಜನ್ಭೋಜನಾಚ್ಛಾದನೇನ ಚ ॥ 5-39-44 (33243)
ಉಪಸ್ಥಿತಸಯ ಕಾಮಸ್ಯ ಪ್ರತಿವಾದೋ ನ ವಿದ್ಯತೇ।
ಅಪಿ ನಿರ್ಮುಕ್ತದೇಹಸ್ಯ ಕಾಮರಕ್ತಸ್ಯ ಕಿಂ ಪುನಃ ॥ 5-39-45 (33244)
ಪ್ರಾಜ್ಞೋಪಸೇವಿನಂ ವೈದ್ಯಂ ಧಾರ್ಮಿಕಂ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಂ ।
ಮಿತ್ರವಂತಂ ಸುವಾಕ್ಯಂ ಚ ಸುಹೃದಂ ಪರಿಪಾಲಯೇತ್ ॥ 5-39-46 (33245)
ದುಷ್ಕುಲೀನಃ ಕುಲೀನೋ ವಾ ಮರ್ಯಾದಾಂ ಯೋ ನ ಲಂಘಯೇತ್।
ಧರ್ಮಾಪೇಕ್ಷೀ ಮೃದುರ್ಹ್ರೀಮಾನ್ಸ ಕುಲೀನಶತಾದ್ವರಃ ॥ 5-39-47 (33246)
ಯಯೋಶ್ಚಿತ್ತೇನ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ನಿಭೃತಂ ನಿಭೃತೇನ ವಾ।
ಸಮೇತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಪ್ರಜ್ಞಾ ತಯೋರ್ಮೈತ್ರೀ ನ ಜೀರ್ಯತಿ ॥ 5-39-48 (33247)
ದುರ್ಬುದ್ಧಿಮಕೃತಪ್ರಜ್ಞಂ ಛನ್ನಂ ಕೂಪಂ ತೃಣೈರಿವ।
ವಿವರ್ಜಯೀತ ಮೇಧಾವೀ ತಸ್ಮಿನ್ಮೈತ್ರೀ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ॥ 5-39-49 (33248)
ಅವಲಿಪ್ತೇಷು ಮೂರ್ಖೇಷು ರೌದ್ರಸಾಹಸಿಕೇಷು ಚ।
ತಥೈವಾಪೇತಧರ್ಮೇಷು ನ ಮೈತ್ರೀಮಾಚರೇದ್ಬುಧಃ ॥ 5-39-50 (33249)
ಕೃತಜ್ಞಂ ಧಾರ್ಮಿಕಂ ಸತ್ಯಮಕ್ಷುದ್ರಂ ದೃಢಭಕ್ತಿಕಂ ।
ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಂ ಸ್ಥಿತಂ ಸ್ಥಿತ್ಯಾಂ ಮಿತ್ರಮಿತ್ಯಭಿವಾಂಛತಿ ॥ 5-39-51 (33250)
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಮನುತ್ಸರ್ಗೋ ಮೃತ್ಯುನಾಪಿ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ।
ಅತ್ಯರ್ಥಂ ಪುನರುತ್ಸರ್ಗಃ ಸಾದಯೇದ್ದೈವತಾನಪಿ ॥ 5-39-52 (33251)
ಮಾರ್ದವಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮನಸೂಯಾ ಕ್ಷಮಾ ಧೃತಿಃ।
ಆಯುಷ್ಯಾಣಿ ಬುಧಾಃ ಪ್ರಾಹುರ್ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಚಾವಿಮಾನನಾ ॥ 5-39-53 (33252)
ಅಪನೀತಂ ಸುನೀತೇನ ಯೋಽರ್ಥಂ ಪ್ರತ್ಯಾನಿನೀಪತೇ ।
ಮತಿಮಾಸ್ಥಾಯ ಸುದೃಢಾಂ ತದಕಾಪುರುಷವ್ರತಂ ॥ 5-39-54 (33253)
ಆಯತ್ಯಾಂ ಪ್ರತಿಕಾರಜ್ಞಸ್ತದಾತ್ವೇ ದೃಢನಿಶ್ಚಯಃ ।
ಅತೀತೇ ಕಾರ್ಯಶೇಷಜ್ಞೋ ನರೋಽರ್ಥೈರ್ನ ಪ್ರಹೀಯತೇ॥ 5-39-55 (33254)
ಕರ್ಮಣಾ ಮನಸಾ ವಾಚಾ ಯದಭೀಕ್ಷ್ಣಂ ನಿಷೇವತೇ ।
ತದೇವಾಪಹರತ್ಯೇನಂ ತಸ್ಮಾತ್ಕಲ್ಯಾಣಮಾಚರೇತ್ ॥ 5-39-56 (33255)
ಮಂಗಲಾಲಂಭನಂ ಯೋಗಃ ಶ್ರುತಮುತ್ಥಾನಮಾರ್ಜವಂ।
ಭೂತಿಮೇತಾನಿ ಕುರ್ವಂತಿ ಸತಾಂ ಚಾಭೀಕ್ಷ್ಣದರ್ಶನಂ ॥ 5-39-57 (33256)
ಅನಿರ್ವೇದಃ ಶ್ರಿಯೋ ಮೂಲಂ ಲಾಭಸ್ಯ ಚ ಶುಭಸ್ಯ ಚ।
ಮಹಾನ್ಭವತ್ಯನಿರ್ವಿಷ್ಣಃ ಸುಖಂ ಚಾನಂತ್ಯಮಶ್ನುತೇ ॥ 5-39-58 (33257)
ನಾತಃ ಶ್ರೀಮತ್ತರಂ ಕಿಂಚಿದನ್ಯತ್ಪಥ್ಯತಮಂ ಮತಂ।
ಪ್ರಭವಿಷ್ಣೋರ್ಯಥಾ ತಾತ ಕ್ಷಮಾ ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವದಾ ॥ 5-39-59 (33258)
ಕ್ಷಮೇದಶಕ್ತಃ ಸರ್ವಸ್ಯ ಶಕ್ತಿಮಾಂಧರ್ಮಕಾರಣಾತ್।
ಅರ್ಥಾನರ್ಥೌ ಸಮೌ ಯಸ್ಯ ತಸ್ಯ ನಿತ್ಯಂ ಕ್ಷಮಾ ಹಿತಾ ॥ 5-39-60 (33259)
ಯತ್ಸುಖಂ ಸೇವಮಾನೋಽಪಿ ಧರ್ಮಾರ್ಥಾಭ್ಯಾಂ ನ ಹೀಯತೇ।
ಕಾಮಂ ತದುಪಸೇವೇತ ನ ಮೂಢವ್ರತಮಾಚರೇತ್ ॥ 5-39-61 (33260)
ದುಃಖಾರ್ತೇಷು ಪ್ರಮತ್ತೇಷು ನಾಸ್ತಿಕೇಷ್ವಲಸೇಷು ಚ।
ನ ಶ್ರೀರ್ವಸತ್ಯದಾಂತೇಷು ಯೇ ಚೋತ್ಸಾಹವಿವರ್ಜಿತಾಃ ॥ 5-39-62 (33261)
ಆರ್ಜವೇನ ನರಂ ಯುಕ್ತಮಾರ್ಜವಾತ್ಸವ್ಯಪತ್ರಪಂ।
ಅಶಕ್ತಂ ಮನ್ಯಮಾನಾಸ್ತು ಧರ್ಷಯಂತಿ ಕುಬುದ್ಧಯಃ ॥ 5-39-63 (33262)
ಅತ್ಯಾರ್ಯಮತಿದಾತಾರಮತಿಶೂರಮತಿವ್ರತಂ ।
ಪ್ರಜ್ಞಾಭಿಮಾನಿನಂ ಚೈವ ಶ್ರೀರ್ಭಯಾನ್ನೋಪಸರ್ಪತಿ ॥ 5-39-64 (33263)
ನ ಚಾತಿಗುಣವತ್ಸ್ವೇಷಾ ನಾತ್ಯಂತಂ ನಿರ್ಗುಣೇಷು ಚ।
ನೇಷಾ ಗುಣಾನ್ಕಾಮಯತೇ ನೈರ್ಗುಣ್ಯಾನ್ನಾನುರಜ್ಯತೇ।
ಉನ್ಮತ್ತಾ ಗೌರಿವಾಂಧಾ ಶ್ರೀಃ ಕ್ವಚಿದೇವಾವತಿಷ್ಠತೇ ॥ 5-39-65 (33264)
ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರಫಲಾ ವೇದಾಃ ಶೀಲವೃತ್ತಫಲಂ ಶ್ರುತಂ।
ರತಿಪುತ್ರಫಲಾ ನಾರೀ ದತ್ತಭುಕ್ತಫಲಂ ಧನಂ ॥ 5-39-66 (33265)
ಅಧರ್ಮೋಪಾರ್ಜಿತೈರರ್ಥೈರ್ಯಃ ಕರೋತ್ಯೌರ್ಧ್ವದೇಹಿಕಂ।
ನ ಸ ತಸ್ಯ ಫಲಂ ಪ್ರೇತ್ಯ ಭುಂಕ್ತೇಽರ್ಥಸ್ಯ ದುರಾಗಮಾತ್ ॥ 5-39-67 (33266)
ಕಾಂತಾರೇ ವನದುರ್ಗೇಷು ಕೃಚ್ಛ್ರಾಸ್ವಾಪತ್ಸು ಸಂಭ್ರಮೇ।
ಉದ್ಯತೇಷು ಚ ಶಸ್ತ್ರೇಷು ನಾಸ್ತಿ ಸತ್ವವತಾಂ ಭಯಂ ॥ 5-39-68 (33267)
ಉತ್ಥಾನಂ ಸಂಯಮೋ ದಾಕ್ಷ್ಯಮಪ್ರಮಾದೋ ಧೃತಿಃ ಸ್ಮೃತಿಃ ।
ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಚ ಸಮಾರಂಭೋ ವಿದ್ಧಿ ಮೂಲಂ ಭವಸ್ಯ ತು ॥ 5-39-69 (33268)
ತಪೋ ಬಲಂ ತಾಪಮಾನಾಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮವಿದಾಂ ಬಲಂ ।
ಹಿಂಸಾ ಬಲಮಸಾಧೂನಾಂ ಕ್ಷಮಾ ಗುಣವತಾಂ ಬಲಂ ॥ 5-39-70 (33269)
ಅಷ್ಟೌ ತಾನ್ಯವ್ರತಘ್ನಾನಿ ಆಪೋ ಮೂಲಂ ಫಲಂ ಪಯಃ।
ಹವಿರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಾಂಯಾ ಚ ಗುರೋರ್ವಚನಮೌಷಧಂ ॥ 5-39-71 (33270)
ನ ತತ್ಪರಸ್ಯ ಸಂದಧ್ಯಾತ್ಪ್ರತಿಕೂಲಂ ಯದಾತ್ಮನಃ।
ಸಂಗ್ರಹೇಣೈವ ಧರ್ಮಃ ಸ್ಯಾತ್ಕಾಮಾದನ್ಯಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 5-39-72 (33271)
ಅಕ್ರೋಧೇನ ಜಯೇತ್ಕ್ರೋಧಮಸಾಧುಂ ನಾಧುನಾ ಜಯೇತ್।
ಜಯೇತ್ಕದರ್ಯಂ ದಾನೇನ ಜಯೇನ್ಮತ್ಯೇನ ಚಾನೃತಂ ॥ 5-39-73 (33272)
ಸ್ತ್ರೀಧೂರ್ತಕೇಽಲಸೇ ಭೀರೌ ಚಂಡೇ ಪುರುಷಮಾನಿನಿ।
ಚೋರೇ ಕೃತಘ್ನೇ ವಿಶ್ವಾಸೋ ನ ಕಾರ್ಯೋ ನ ಚ ನಾಸ್ತಿಕೇ ॥ 5-39-74 (33273)
ಅಭಿವಾದನಶೀಲಪ್ಯ ನಿತ್ಯಂ ವೃದ್ಧೋಪಸೇವಿನಃ ।
ಚತ್ವಾರಿ ಸಂಪ್ರವರ್ಧಂತೇ ಕೀರ್ತಿರಾಪುರ್ಯಶೋ ಬಲಂ॥ 5-39-75 (33274)
ಅತಿಕ್ಲೇಶೇನ ಯೇಽಥೋಃ ಸ್ವಧರ್ಮಸ್ಯಾನಿಕ್ರಮೇಣ ವಾ।
ಅರೇರ್ವಾ ಪ್ರಣಿಪಾತೇನ ಮಾ .. ತೇಷು ಮನಃ ಕೃಥಾಃ ॥ 5-39-76 (33275)
ಅವಿದ್ಯಃ ಪುರುಷಃ ಶೋಚ್ಯಃ ಶೋಚ್ಯಂ ಮೈಥುನಮಪ್ರಜಂ।
ನಿರಾಹಾರಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ಶೋಚ್ಯಾಃ ಶೋಚ್ಯಂ ರಾಷ್ಟ್ರಮರಾಜಕಂ ॥ 5-39-77 (33276)
ಅಧ್ವಾ ಜರಾ ದೇಹವತಾಂ ಪರ್ವತಾನಾಂ ಜಲಂ ಜರಾ।
ಅಸಂಭೋಗೋ ಜರಾ ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ವಾಕ್ಛಲ್ಯಂ ಮನಸೋ ಜರಾ॥ 5-39-78 (33277)
ಅನಾಂನಾಯಮಲಾ ವೇದಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯಾವ್ರತಂ ಮಲಂ।
ಮಲಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ವಾಹ್ಲೀಕಾಃ ಪುರುಷಸ್ಯಾನೃತಂ ಮಲಂ ॥ 5-39-79 (33278)
ಕೌತೂಹಲಮಲಾ ಸಾಧ್ವೀ ವಿಪ್ರವಾಸಮಲಾಃ ಸ್ತ್ರಿಯಃ ॥ 5-39-80 (33279)
ಸುವರ್ಣಸ್ಯ ಮಲಂ ರೂಪ್ಯಂ ರೂಪ್ಯಸ್ಯಾಪಿ ಮಲಂ ತ್ರಪು।
ಜ್ಞೇಯಂ ತ್ರಪುಮಲಂ ಸೀಮಂ ಸೀಸಸ್ಯಾಪಿ ಮಲಂ ಮಲಂ ॥ 5-39-81 (33280)
ನ ಸ್ವಪ್ನೇನ ಜಯೇನ್ನಿದ್ರಾಂ ನ ಕಾಮೇನ ಜಯೇತ್ಸ್ತ್ರಿಯಃ।
ನೇಂಧನೇನ ಜಯೇದಗ್ನಿಂ ನ ಪಾನೇನ ಸುರಾಂ ಜಯೇತ್ ॥ 5-39-82 (33281)
ಯಸ್ಯ ದಾನಜಿತಂ ಮಿತ್ರಂ ಶತ್ರವೋ ಯುಧಿ ನಿರ್ಜಿತಾಃ ।
ಅನ್ನಪಾನಜಿತಾ ದಾರಾಃ ಸಫಲಂ ತಸ್ಯ ಜೀವಿತಂ ॥ 5-39-83 (33282)
ಸಹಸ್ರಿಣೋಽಪಿ ಜೀವಂತಿ ಜೀವಂತಿ ಶತಿನಸ್ತಥಾ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಮುಂಚೇಚ್ಛಾಂ ನ ಕಥಂಚಿನ್ನ ಜೀವ್ಯತೇ ॥ 5-39-84 (33283)
ಯತ್ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ವ್ರೀಹಿಯವಂ ಹಿರಣ್ಯಂ ಪಶವಃ ಸ್ತ್ರಿಯಃ ।
ನಾಲಮೇಕಸ್ಯ ತತ್ಸರ್ವಮಿತಿ ಪಶ್ಯನ್ನ ಮುಹ್ಯತಿ॥ 5-39-85 (33284)
ರಾಜನ್ಭೂಯೋ ಬ್ರವೀಮಿ ತ್ವಾಂ ಪುತ್ರೇಷು ಸಮಮಾಚರ।
ಸಮತಾ ಯದಿ ತೇ ರಾಜನ್ಸ್ವೇಷು ಪಾಂಡುಸುತೇಷು ವಾ ॥ ॥ 5-39-86 (33285)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-39-1 ಭವಾಭವೇ ಐಶ್ವರ್ಯಾನೈಶ್ವರ್ಯೇ। ದಿಷ್ಟಸ್ಯ ದೈವಸ್ಯ। ವದೈವ ನತು ಮ ದೂಷಯೇತಿ ಭಾವಃ। ಧೃತಃ ಧೃತಿಮಾನ್ ॥ 5-39-2 ಬುದ್ಧ್ಯವಜ್ಞಾನಂ ಅವಜ್ಞಾತಬುದ್ಧಿತ್ವಂ ॥ 5-39-9 ಆಯತೀಯುಕ್ತಂ ಉದರ್ಕೇ ಹಿತಂ ॥ 5-39-15 ಫಲನಿರ್ವೃತ್ತಿಃ ಸುಖಂ ಚ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ। ಆರಭತೇ ನೀಚ ಇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-39-16 ಸಂಗತಂ ಸಂಬಂಧಂ। ನಿಶಾಂಯ ವಿಚಾರ್ಯ ॥ 5-39-27 ದಿಗ್ಧಹಸ್ತಂ ವಿಷಾಕ್ತಬಾಣಹಸ್ತಂ। ಸ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಏನಸ್ತಸ್ಯ ಜ್ಞಾತೇರವಸಾದಜಂ ಪಾಪಂ ವಿಂದತಿ। ಮೃಗವಧಜಂ ಪಾಪಂ ವ್ಯಾಧ ಇವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-39-29 ಖಟ್ವಾಂ ಸಮಾರೂಢಶ್ಚಿಂತಾಗಾರಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ॥ 5-39-30 ಭಾರ್ಗವಾತ್ ಶುಕ್ರಾದನ್ಯತ್ರ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರಕರ್ತಾರಂ ಶುಕ್ರಂ ವಿಹಾಯ ಅನ್ಯಃ ಕಶ್ಚಿದಪಿ ನ ಅಪನಯತೇ ಇತಿ ನ ಅಪಿತು ಸರ್ವೋಽಪ್ಯಪನಯತೇ ಅನೀತಿಂ ಕರೋತಿ। ಅತಃ ಯತ್ ಅತೀತಂ ತತ್ ಅತೀತಮೇವ। ಶೇಷಸ್ಯ ತತ್ಕಾಲೋಚಿತಸ್ಯ ಅರ್ಥಸ್ಯ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಃ ವಿಚಾರಃ ಕರ್ತವ್ಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-39-31 ಪ್ರತ್ಯಾನೇಯಂ ಪ್ರತಿಕರ್ತವ್ಯಂ॥ 5-39-33 ಅಧ್ಯವಸ್ಯತಿ ನಿಶ್ಚಯಂ ಕರೋತಿ ॥ 5-39-34 ಸುಕುಶಲೈರಪ್ಯುಪಯುಕ್ತಂ ಉಪದಿಷ್ಟಂ ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಅಸಂಯಗೇವ। ಯತಃ ಉಪಲಭ್ಯಂ ಜ್ಞೇಯಂ ತೇನ ಅವಿದಿತಂ ನ ಜ್ಞಾತಂ । ಜ್ಞಾತಂ ವಾ ತತ್ ನಾನುಷ್ಠಿತಂ। ಮದುಕ್ತಂ ತ್ವಯಿ ನಿಷ್ಫಲಮೇವೇತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-39-35 ಪಾಪೋದಯಫಲಂ ಪಾಪಹೇತುಭೂತಪ್ರಯೋಜನಕಂ ಕರ್ಮ ಯೋ ನಾರಭತೇ ಸ ವರ್ಧತೇ ॥ 5-39-36 ಪಾಪಮೇವಾನುವರ್ತತೇ ಸತತಂ ಕರೋತಿ। ಪಂಕೇ ನಾರಕೇ ॥ 5-39-38 ಅವಿಜ್ಞಾನಂ ಪರಕೀಯಗುಪ್ತಚಾರಾದೇರಜ್ಞಾನಂ। ಆತ್ಮಸಂಭವಂ ಆಕಾರಂ ನೇತ್ರವಕ್ರವಿಕಾರಾದಿಕಂ ॥ 5-39-39 ಮಂತ್ರಭೇದಸ್ಯ ದ್ವಾರಾಣಿ ಸಂವೃಣೋತಿ ಪಿದಧಾತಿ ॥ 5-39-40 ಶ್ರುತಂ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ॥ 5-39-44 ಪರಿಚ್ಛದಃ ಭೋಗ್ಯವಸ್ತುಸಾಮಗ್ರೀ । ಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ಜನ್ಮಸ್ಥಾನೇನ। ಕುಗ್ರಾಮವಾಸಿಷು ಪ್ರಾಯೇಣ ವಿವೇಕಾಭಾವಾತ್। ಪರಿಚರ್ಯಯಾ ಆಚಾರೇಣ ॥ 5-39-46 ವೈದ್ಯಂ ವಿದ್ಯಾವಂತಂ ॥ 5-39-52 ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಉತ್ಸರ್ಗೋ ವಿಷಯೇಷು ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ। ಅನುತ್ಸರ್ಗೋ ವಿಷಯೇಭ್ಯೋ ನಿವೃತ್ತಿಃ। ಸಾ ಮೃತ್ಯುತುಲ್ಯಾ ದುರನುಷ್ಠೇಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-39-53 ಆಯುಷ್ಯಾಣಿ ಆಯುಷ್ಕರಾಣಿ ॥ 5-39-54 ಅಪನೀತಂ ನಾಶಿತಂ ॥ 5-39-55 ಆಯತ್ಯಾಂ ಆಗಾಮಿತಿ ಕಾಲೇ ದುಃಖಸ್ಯ ಪ್ರತೀಕಾರಜ್ಞಃ ತದಾತ್ವೇ ವರ್ತಮಾನೇ ದೃಢನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 5-39-57 ಮಂಗಲಾನಾಂ ದಧಿದೂರ್ವಾಗವಾದೀನಾಂ ಆಲಂಭನಂ ಸ್ಪರ್ಶಃ। ಯೋಗಃ ಸಹಾಯಸಂಪತ। ಉತ್ಥಾನಂ ಉದ್ಯಮಃಕ ॥ 5-39-58 ಅನಿರ್ವೇದಃ ಉದ್ಯೋಗಾತ್ ಅನುಪರಮಃ ॥ 5-39-61 ಮೂಢವ್ರತಂ ಆಹಾರಾದೌ ಅತಿನಿರ್ಬಂಧಂ ॥ 5-39-62 ಅದಾಂತೇಷು ಲಿಪ್ಸಾಹೀನೇಷು॥ 5-39-67 ಔರ್ಧ್ವದೇಹಿಕಂ ಪರಲೋಕಸಾಧನಂ ಯಜ್ಞದಾನಾದಿ ॥ 5-39-69 ಸಂಯಮಃ ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ನಿಗ್ರಹಃ। ಭವಸ್ಯ ಐಶ್ವರ್ಯಸ್ಯ ॥ 5-39-71 ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಾಂಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ಇಚ್ಛಾ ಇತ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-39-73 ಸಂದಧ್ಯಾತ್ ಕುರ್ಯಾತ್ ॥ 5-39-73 ಸಾಧುನಾ ... 5-39-78 ಸ್ತ್ರೀಧೂರ್ತಕೇ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ಧುತೇ ಚೇತ್ಯೇಕವದ್ಭಾವಃ ॥ 5-39-79 ವಾಹ್ಲೀಕಾಃ ಪಂಚಾನಾಂ ಸಿಂಧುಷಷ್ಟಾನಾಂ ನದೀನಾಂ ಯತ್ರ ಸಂಗಮಃ ವಾಹ್ಲೀಕಾ ನಾಮ ತೇ ದೇಶಾಃ ॥ 5-39-80 ವಿಪ್ರವಾಸಃ ಪ್ರವಾಸಃ ॥ 5-39-82 ಸ್ವಪ್ನೇನ ಶಯನೇನ ॥ 5-39-86 ಯದಿ ತೇ ಸ್ವೇಷು ಪುತ್ರೇಷು ಪಾಂಡವೇಷು ಚ ಸಮತಾಸ್ತಿ ತರ್ಹಿ ಸರ್ವೇಷು ಸಮಮೇವಾಚರ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 040
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.40. ಅಧ್ಯಾಯಃ 040
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುರೇಣ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಪ್ರತಿ ತತ್ತದ್ವರ್ಣವರ್ಮಣಾಂ ತೈತ್ತೈಶ್ವಶ್ಯಾನುಷ್ಠೇಯತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರದಾಯ ಕ್ಷಾತ್ರಧರ್ಮೇ ನಿಯೋಜನಚೋದನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-40-0 (33286)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-40-0x (3496)
ಯೋಽಭ್ಯರ್ಚಿತಃ ಮದ್ಭಿರಸಂಜಮಾನಃ
ಕರೋತ್ಯರ್ಥಂ ಶಕ್ತಿಮಹಾಪಯಿತ್ವಾ।
ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಯಶಸ್ತಂ ಸಮುಪೈತಿ ಮಂತ-
ಮಲಂ ಪ್ರಸನ್ನಾ ಹಿ ಸುಖಾಯ ಸಂತಃ ॥ 5-40-1 (33287)
ಮಹಾಂತಮಪ್ಯರ್ಥಮಧರ್ಮಯುಕ್ತಂ
ಯಃ ಮಂತ್ಯಜತ್ಯನಪಾಕೃಷ್ಟ ಏವ।
ಸುಖಂ ಸುದುಃಖಾನ್ಯವಮುಚ್ಯ ಶೇತೇ
ಜೀರ್ಣಾಂ ತ್ವಚಂ ಸರ್ಪ ಇವಾವಮುಚ್ಯ ॥ 5-40-2 (33288)
ಅನೃತೇ ಚ ಸಮುತ್ಕರ್ಪೋ ರಾಜಗಾಮಿ ಚ ಪೈಶುನಂ ।
ಗುರೋಶ್ಚಾಲೀಕನಿರ್ಬಂಧಃ ಸಮಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಯಾ ॥ 5-40-3 (33289)
ಅಸೂಯೈಕಪದಂ ಮೃತ್ಯುರತಿವಾದಃ ಶ್ರಿಯೋ ವಧಃ।
ಅಶುಶ್ರೂಷಾ ತ್ವರಾ ಶ್ಲಾಘಾ ವಿದ್ಯಾಯಾಃ ಶತ್ರವಸ್ತ್ರಃ ॥ 5-40-4 (33290)
ಆಲಸ್ಯಂ ಮದಮೋಹೌ ಚ ಚಾಪಲಂ ಗೋಷ್ಠಿರೇವ ಚ।
ಸ್ತಬ್ಧತಾ ಚಾಭಿಮಾನಿತ್ವಂ ತಥಾ ತ್ಯಾಗಿತ್ವಮೇವ ಚ ॥ 5-40-5 (33291)
ಏತೇ ವೈ ಸಪ್ತ ದೋಷಾಃ ಸ್ಯುಃ ಸದಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಾಂ ಮತಾಃ ।
ಸುಖಾರ್ಥಿನಃ ಕುತೋ ವಿದ್ಯಾ ನಾಸ್ತಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಃ ಸುಖಂ।
ಸುಖಾರ್ಥೀ ವಾ ತ್ಯಜೇದ್ವಿದ್ಯಾಂ ವಿದ್ಯಾರ್ಥೀ ವಾ ತ್ಯಜೇತ್ಸುಖಂ ॥ 5-40-6 (33292)
ನಾಗ್ನಿಸ್ತೃಪ್ಯತಿ ಕಾಷ್ಠಾನಾಂ ನಾಪಗಾನಾಂ ಮಹೋದಧಿಃ।
ನಾಂತಕಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ನ ಪುಂಸಾಂ ವಾಮಲೋಚನಾ ॥ 5-40-7 (33293)
ಆಶಾ ಧೃತಿಂ ಹಂತಿ ಸಮೃದ್ಧಿಮಂತಕಃ
ಕ್ರೋಧಃ ಶ್ರಿಯಂ ಹಂತಿ ಯಶಃ ಕದರ್ಯತಾ ।
ಅಪಾಲನಂ ಹಂತಿ ಪಶೂಂಶ್ಚ ರಾಜ-
ನ್ನೇಕಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹಂತಿ ರಾಷ್ಟ್ರಂ ॥ 5-40-8 (33294)
ಅಜಾಶ್ಚ ಕಾಂಸ್ಯಂ ರಜತಂ ಚ ನಿತ್ಯಂ
ಮಧ್ವಾಕರ್ಷಃ ಶಕುನಿಃ ಶ್ರೋತ್ರಿಯಶ್ಚ ।
ವೃದ್ಧೋ ಜ್ಞಾತಿರವಸನ್ನಃ ಕುಲೀನ
ಏತಾನಿ ತೇ ಸಂತು ಗೃಹೇ ಸದೈವ ॥ 5-40-9 (33295)
ಅಜೋಕ್ಷಾ ಚಂದನಂ ವೀಣಾ ಆದರ್ಶೋ ಮಧುಸರ್ಪಿಷೀ ।
ವಿಷಮೌದುಂಬರಂ ಶಂಖಃ ಸ್ವರ್ಣನಾಭೋಽಥ ರೋಚನಾ ॥ 5-40-10 (33296)
ಗೃಹೇ ಸ್ಥಾಪಯಿತವ್ಯಾನಿ ಧನ್ಯಾನಿ ಮನುರಬ್ರವೀತ್।
ದೇವಬ್ರಾಹ್ಮಣಪೂಜಾರ್ಥಮತಿಥೀನಾಂ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-40-11 (33297)
ಇದಂ ಚ ತ್ವಾಂ ಸರ್ವಪರಂ ಬ್ರವೀಮಿ
ಪುಣ್ಯಂ ಪದಂ ತಾತ ಮಹಾವಿಶಿಷ್ಟಂ।
ನ ಜಾತು ಕಾಮಾನ್ನ ಭಯಾನ್ನ ಲೋಭಾ-
ದ್ಧರ್ಮಂ ಜಹ್ಯಾಜ್ಜೀವಿಸ್ಯಾಪಿ ಹೇತೋಃ ॥ 5-40-12 (33298)
ನಿತ್ಯೋ ಧರ್ಮಃ ಸುಖದುಃಖೇ ತ್ವನಿತ್ಯೇ
ಜೀವೋ ನಿತ್ಯೋ ಧಾತುರಸ್ಯ ತ್ವನಿತ್ಯಃ।
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾಽನಿತ್ಯಂ ಪ್ರತಿತಿಷ್ಠಸ್ವ ನಿತ್ಯೇ
ಸಂತುಷ್ಯ ಸಂತೋಷಪರಾ ಹಿ ಸಂತಃ ॥ 5-40-13 (33299)
ಮಹಾಬಲಾನ್ಪಶ್ಯ ಮಹಾನುಭಾವಾನ್
ಪ್ರಶಾಸ್ಯ ಭೂಮಿಂ ಧನಧಾನ್ಯಪೂರ್ಣಾಂ।
ರಾಜ್ಯಾನಿ ಹಿತ್ವಾ ವಿಪುಲಾಂಶ್ಚ ಭೋಗಾನ್।
ಗತಾನ್ನರೇಂದ್ರಾನ್ವಶಮಂತಕಸ್ಯ ॥ 5-40-14 (33300)
ಮೃತಂ ಪುತ್ರಂ ದುಃಖಪುಷ್ಟಂ ಮನುಷ್ಯಾ
ಉತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ರಾಜನ್ಸ್ವಗೃಹಾನ್ನಿರ್ಹರಂತಿ।
ತಂ ಮುಕ್ತಕೇಶಾಃ ಕರುಣಂ ರುದಂತಿ
ಚಿತಾಮಧ್ಯೇ ಕಾಷ್ಠಮಿವ ಕ್ಷಿಪಂತಿ॥ 5-40-15 (33301)
ಅನ್ಯೋ ಧನಂ ಪ್ರೇತಗತಸ್ಯ ಭುಂಕ್ತೇ
ವಯಾಂಸಿ ಚಾಗ್ನಿಶ್ಚ ಶರೀರಧಾತೂನ್।
ದ್ವಾಭ್ಯಾಮಯಂ ಸಹ ಗಚ್ಛತ್ಯಮುತ್ರ
ಪುಣ್ಯೇನ ಪಾಪೇನ ಚ ವೇಷ್ಟ್ಯಮಾನಃ ॥ 5-40-16 (33302)
ಉಸೃಜ್ಯ ವಿನಿವರ್ತಂತೇ ಜ್ಞಾತಯಃ ಸುಹೃದಃ ಸುತಾಃ।
ಅಪುಷ್ಪಾನಫಲಾನ್ವೃಕ್ಷಾನ್ಯಥಾ ತಾತ ಪತತ್ರಿಣಃ ॥ 5-40-17 (33303)
ಅಗ್ನೌ ಪ್ರಾಸ್ತಂ ತು ಪುರುಷಂ ಕರ್ಮಾನ್ವೇತಿ ಸ್ವಯಂ ಕೃತಂ।
ತಸ್ಮಾತ್ತು ಪುರುಷೋ ಯತ್ನಾದ್ಧರ್ಮಂ ಸಂಚಿನುಯಾಚ್ಛನೈಃ ॥ 5-40-18 (33304)
ಅಸ್ಮಾಲ್ಲೋಕಾದೂರ್ಧ್ವಮಮುಷ್ಯ ಚಾಧೋ
ಮಹತ್ತಮಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ಹ್ಯಂಧಕಾರಂ।
ತದ್ವೈ ಮಹಾಮೋಹನಮಿಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ
ಬುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಮಾ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಲಭೇತ ರಾಜನ್ ॥ 5-40-19 (33305)
ಇದಂ ವಚಃ ಶಕ್ಷ್ಯಸಿ ಚೇದ್ಯಥಾವ-
ನ್ನಿಶಂಯ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತಿಪತ್ತುಮೇವ।
ಯಶಃ ಪರಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ಜೀವಲೋಕೇ
ಭಯಂ ನಚಾಮುತ್ರ ನಚೇಹ ತೇಽಸ್ತಿ ॥ 5-40-20 (33306)
ಆತ್ಮಾ ನದೀ ಭಾರತ ಪುಣ್ಯತೀರ್ಥಾ
ಸತ್ಯೋದಯಾ ಧೃತಿಕೂಲಾ ದಯೋರ್ಮಿಃ।
ತಸ್ಯಾಂ ಸ್ನಾತಃ ಪೂಯತೇ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಾ
ಪುಣ್ಯೋ ಹ್ಯಾತ್ಮಾ ನಿತ್ಯಮಲೋಭ ಏವ ॥ 5-40-21 (33307)
ಕಾಮಕ್ರೋಧಗ್ರಾಹವತೀಂ ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಜಲಾಂ ನದೀಂ।
ನಾವಂ ಧೃತಿಮಯೀಂ ಕೃತ್ವಾ ಜನ್ಮದುರ್ಗಾಣಿ ಸಂತರ ॥ 5-40-22 (33308)
ಪ್ರಜ್ಞಾವೃದ್ಧಂ ಧರ್ಮವೃದ್ಧಂ ಸ್ವಬಂಧುಂ
ವಿದ್ಯಾವೃದ್ಧಂ ವಯಸಾ ಚಾಪಿ ವೃದ್ಧಂ ।
ಕಾರ್ಯಾಕಾರ್ಯೇ ಪೂಜಯಿತ್ವಾ ಪ್ರಸಾದ್ಯ
ಯಃ ಸಂಪೃಚ್ಛೇನ್ನ ಸ ಮುಹ್ಯೇತ್ಕದಾಚಿತ್ ॥ 5-40-23 (33309)
ಧೃತ್ಯಾ ಶಿಶ್ರೋದರಂ ರಕ್ಷೇತ್ಪಾಣಿಪಾದಂ ಚ ಚಕ್ಷುಷಾ ।
ಚಕ್ಷುಃಶ್ರೋತ್ರೇ ಚ ಮನಸಾ ಮನೋ ವಾಚಂ ಚ ಕರ್ಮಣಾ ॥ 5-40-24 (33310)
ನಿತ್ಯೋದಕೀ ನಿತ್ಯಯಜ್ಞೋಪವೀತೀ
ನಿತ್ಯಸ್ವಾಧ್ಯಾಯೀ ಪತಿತಾನ್ನವರ್ಜೀ ।
ಸತ್ಯಂ ಬ್ರುವನ್ಗುರವೇ ಕರ್ಮ ಕುರ್ವ-
ನ್ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಶ್ರ್ಯವತೇ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾತ್ ॥ 5-40-25 (33311)
ಅಧೀತ್ಯ ವೇದಾನ್ಪರಿಸಂಸ್ತೀರ್ಯ ಚಾಗ್ನೀ-
ನಿಷ್ಟ್ವಾ ಯಜ್ಞೈಃ ಪಾಲಯಿತ್ವಾ ಪ್ರಜಾಶ್ಚ।
ಗೋಬ್ರಹ್ಮಣಾರ್ಥಂ ಶಸ್ತ್ರಪೂತಾಂತರಾತ್ಮಾ
ಹತಃ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಸ್ವರ್ಗಮೇತಿ ॥ 5-40-26 (33312)
ವೈಶ್ಯೋಽಧೀತ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಂಶ್ಚ
ಧನೈಃ ಕಾಲೇ ಸಂವಿಭಜ್ಯಾಶ್ರಿತಾಂಶ್ಚ।
ತ್ರೇತಾಪೂತಂ ಧೂಮಮಾಘ್ರಾಯ ಪುಣ್ಯಂ
ಪ್ರೇತ್ಯ ಸ್ವರ್ಗೇ ದಿವ್ಯಸುಖಾನಿ ಭುಂಕ್ತೇ ॥ 5-40-27 (33313)
ಬ್ರಹ್ಮ ಕ್ಷತ್ರಂ ವೈಶ್ಯವರ್ಣಂ ಚ ಶೂದ್ರಃ
ಕ್ರಮೇಣೈತಾನ್ನ್ಯಾಯತಃ ಪೂಜಯಾನಃ।
ತುಷ್ಟೇಷ್ವೇತೇಷ್ವವ್ಯಥೋ ದಗ್ಧಪಾಪ-
ಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ದೇಹಂ ಸ್ವರ್ಗಸುಖಾನಿ ಭುಂಕ್ತೇ ॥ 5-40-28 (33314)
ಚಾತುರ್ವರ್ಣ್ಯಸ್ಯೈಷ ಧರ್ಮಸ್ತವೋಕ್ತೋ
ಹೇತುಂ ಚಾನುಬ್ರುವತೋ ಮೇ ನಿಬೋಧ।
ಕ್ಷಾತ್ರಾದ್ಧರ್ಮಾದ್ಧೀಯತೇ ಪಾಂಡುಪುತ್ರ-
ಸ್ತಂ ತ್ವಂ ರಾಜನ್ರಾಜಧರ್ಮೇ ನಿಯುಂಕ್ಷ ॥ 5-40-29 (33315)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-40-30x (3497)
ಏವಮೇತದ್ಯಥಾ ತ್ವಂ ಮಾಮನುಶಾಸನಿ ನಿತ್ಯದಾ।
ಮಮಾಪಿ ಚ ಮತಿಃ ಸೌಂಯ ಭವತ್ಯೇವಂ ಯಥಾತ್ಥ ಮಾಂ ॥ 5-40-30 (33316)
ಸಾ ತು ಬುದ್ಧಿಃ ಕೃತಾಪ್ಯೇವಂ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಮೇ ಸದಾ।
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಪುನರ್ವಿಪರಿವರ್ತತೇ ॥ 5-40-31 (33317)
ನ ದಿಷ್ಟಮಭ್ಯತಿಕ್ರಾಂತುಂ ಶಕ್ಯಂ ಭೂತೇನ ಕೇನಚಿತ್।
ದಿಷ್ಟಮೇವ ಧ್ರುವಂ ಮನ್ಯೇ ಪೌರುಷಂ ತು ನಿರರ್ಥಕಂ ॥ ॥ 5-40-32 (33318)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ ಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ ॥ ಸಮಾಪ್ತಮಿದಂ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವ ॥ -------
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-40-1 ಪ್ರಮನ್ನಃ ಸಂತಃ ಸಾಧವಃ ಸುಖಾಯ ಅಲಂ ಸುಖಂ ದಾತುಂ ಪರ್ಯಾಪ್ತಾಃ ॥ 5-40-4 ಏಕಪದಂ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ॥ 5-40-5 ಮದಮೋಹೌ ಏಕೀಕೃತ್ಯ ಸಪ್ತ ॥ 5-40-9 ಆಕರ್ಷಃ ವಿಷಾದೀನಾಂ ॥ 5-40-10 ಅಜೇನ ಸಹಿತಃ ಉಕ್ಷಾ ಅಜೋಕ್ಷಾ। ಔದುಂಬರಂ ತಾಂರಮಯಂ ಪಾತ್ರಜಾತಂ। ವಿಷಂ ಲೋಹಮಿತಿ ಸರ್ವಜ್ಞಃ। ಸ್ವರ್ಣನಾಭಃ ಶಾಲಗ್ರಾಮಃ । ದಕ್ಷಿಣಾವರ್ತಃ ಶಂಖಃ । 5-40-11 ಧನ್ಯಾನಿ ಮಂಗಲಾವಹಾನಿ ॥ 5-40-12 ಮಹಾವಿಶಿಷ್ಟಂ ಮಹೇನ ಉತ್ಸವೇನ ಅವಿಶಿಷ್ಟಂ ಸಮಾನಂ ಮಾಂಗಲಿಕಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-40-19 ಅಸ್ಮಾಲ್ಲೋಕಾದೂರ್ಧ್ವಂ ಸ್ವರ್ಗೇ। ಅಮುಷ್ಯ ಅಮುಷ್ಮಾತ್ ಸ್ವರ್ಗಾತ್। ಪ್ರಲಭೇತ ಸ್ಪೃಶೇತ್ ॥ 5-40-20 ಪ್ರತಿಪತ್ತುಂ ಜ್ಞಾತುಂ ಶಕ್ಷ್ಯಸಿ ಚೇದಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-40-21 ಪುಣ್ಯಮಪಿ ಕಿಂ ನಿತ್ಯ ಮಲೋಭ ಏವ। ವೈರಾಗ್ಯಾತ್ರ ಪರಂ ಪುಣ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-40-24 ಮನೋ ವಾಚಂ ಚ ವಿದ್ಯಯೇತಿ ಙ ಪಾಠಃ ॥ 5-40-25 ನಿತ್ಯೋದಕೀ ಯಥಾಕಾಲಂ ಸ್ನಾನಾಚಮನಪರಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 041
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.41. ಅಧ್ಯಾಯಃ 041
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಪುನರ್ಧರ್ಮರಹಸ್ಯಕಥನಂ ಚೋದಿತೇನ ವಿದುರೇಣ ಸ್ವಸ್ಯ ಶೂದ್ರಯೋನಿಜಾತತ್ವೇನ ತತ್ಕಥನಾನೌಚಿತ್ಯಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಸ್ಮರಣ ಮಾತ್ರಸಂನಿಹಿತಂ ಸನತ್ಸುಜಾತಂಪ್ರತಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಯ ತತ್ವೋಪದೇಶಪ್ರಾರ್ಥನಾ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-41-0 (33319)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-41-0x (3498)
ಅನುಕ್ತಂ ಯದಿ ತೇ ಕಿಂಚಿದ್ವಾಚಾ ವಿದುರ ವಿದ್ಯತೇ।
ತನ್ಮೇ ಶುಶ್ರೂಷತೋ ಬ್ರೂಹಿ ವಿಚಿತ್ರಾಣಿ ಹಿ ಭಾಷಸೇ ॥ 5-41-1 (33320)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-41-2x (3499)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಕುಮಾರೋ ವೈ ಯಃ ಪುರಾಣಃ ಸನಾತನಃ।
ತನತ್ಸುಜಾತಃ ಪ್ರೋವಾಚ ಮೃತ್ಯುರ್ನಾಸ್ತೀತಿ ಭಾರತ ॥ 5-41-2 (33321)
ಸ ತೇ ಗುಹ್ಯಾನ್ಪ್ರಕಾಶಾಂಶ್ಚ ಸರ್ವಾನ್ಹೃದಯಸಂಶ್ರಯಾನ್।
ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯತಿ ಮಹಾರಾಜ ಸರ್ವಬುದ್ಧಿಮತಾಂ ವರಃ ॥ 5-41-3 (33322)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-41-4x (3500)
ಕಿಂ ತ್ವಂ ನ ವೇದ ತದ್ಭೂಯೋ ಯನ್ಮೇ ಬ್ರೂಯಾತ್ಸನಾತನಃ।
ತ್ವಮೇವ ವಿದುರ ಬ್ರೂಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಶೇಷೋಽಸ್ತಿ ಚೇತ್ತವ ॥ 5-41-4 (33323)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-41-5x (3501)
ಶೂದ್ರಯೋನಾವಹಂ ಜಾತೋ ನಾತೋಽನ್ಯದ್ವಕ್ತುಮುತ್ಸಹೇ।
ಕುಮಾರಸ್ಯ ತು ಯಾಬುದ್ಧಿರ್ವೇದ ತಾಂ ಶಾಶ್ವತೀಮಹಂ ॥ 5-41-5 (33324)
ಬ್ರಾಹ್ಮೀಂ ಹಿ ಯೋನಿಮಾಪನ್ನಃ ಸಗುಹ್ಯಮಪಿ ಯೋ ವದೇತ್।
ನ ತೇನ ಗರ್ಹ್ಯೋ ದೇವಾನಾಂ ತಸ್ಮಾದೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ ॥ 5-41-6 (33325)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-41-7x (3502)
ಬ್ರವೀಹಿ ವಿದುರ ತ್ವಂ ಮೇ ಪುರಾಣಂ ತಂ ಸನಾತನಂ ।
ಕಥಮೇತೇನ ದೇಹೇನ ಸ್ಯಾದಿಹೈವ ಸಮಾಗಮಃ ॥ 5-41-7 (33326)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-41-8x (3503)
ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ವಿದುರಸ್ತಭೃಷಿಂ ಶಂಸಿತವ್ರತಂ।
ಸ ಚ ತಚ್ಚಿಂತಿತಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ದರ್ಶಯಾಮಾಸ ಭಾರತ ॥ 5-41-8 (33327)
ಸ ಚೈನಂ ಪ್ರತಿಜಗ್ರಾಹ ವಿಧಿದೃಷ್ಟೇನ ಕರ್ಮಣಾ ।
ಸುಖೋಪವಿಷ್ಟಂ ವಿಶ್ರಾಂತಮಥೈನಂ ವಿದುರೋಽಬ್ರವೀತ್॥ 5-41-9 (33328)
ಭಗವನ್ಸಂಶಯಃ ಕಶ್ಚಿದ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಮಾನಸಃ ।
ಯೋ ನ ಶಕ್ಯೋ ಮಯಾ ವಕ್ತುಂ ತ್ವಮಸ್ಮೈ ವಕ್ತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-41-10 (33329)
ಯಂ ಶ್ರತ್ವಾಽಯಂ ಮನುಷ್ಯೇಂದ್ರಃ ಸರ್ವದುಃಖಾತಿಗೋ ಭವೇತ್॥ 5-41-11 (33330)
ಲಾಭಾಲಾಭೌ ಪ್ರಿಯದ್ವೇಷ್ಯೌ ಯಥೈನಂ ನ ಜರಾಂತಕೌ।
ವಿಷಹೇರನ್ಭಯಾಮರ್ಷೌ ಶ್ರುತ್ಪಿಪಾಸೇ ಮದೋದ್ಭವೌ ।
ಅರತಿಶ್ಚೈವ ತಂದ್ರೀ ಚ ಕಾಮಕ್ರೋಧೌ ಕ್ಷಯೋದಯೌ ॥ ॥ 5-41-12 (33331)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸನತ್ಸುಜಾತಪರ್ವಣಿ ಏಕಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-41-2 ಸನುತ್ಕುಂಮರಃ ಪ್ರೋವಾಚೇತಿ ಕo ಪಾಠಃ ॥ 5-41-4 ತಮಹಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ತತ್ವತೋ ವೈ ಸನಾತನಮಿತಿ ಕo ಪಾಠo ॥ 5-41-12 ವಿಷಹೇರನ್ ಬಾಧೇರನ್। ಅಮರ್ಷಃ ಅಸಹಿಷ್ಣುತಾ । ಉದ್ಭವ ಉತ್ಕೃಷ್ಟೈಶ್ವರ್ಯಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 042
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.42. ಅಧ್ಯಾಯಃ 042
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸನತ್ಸುಜಾತೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ತತ್ತ್ವೋಪದೇಶಃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-42-0 (33332)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-42-0x (3504)
ತತೋ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮನೀಷೀ
ಸಂಪೂಜ್ಯ ವಾಕ್ಯಂ ವಿದುರೇರಿತಂ ತತ್।
ಸನತ್ಸುಜಾತಂ ರಹಿತೇ ಮಹಾತ್ಮಾ
ಪಪ್ರಚ್ಛ ಬುದ್ಧಿಂ ಪರಮಾಂ ಬುಭೂಷನ್ ॥ 5-42-1 (33333)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-42-2x (3505)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಯದಿಮಂ ಶೃಣೋಮಿ
ನ ಮೃತ್ಯುರಸ್ತೀತಿ ತವೋಪದೇಶಂ।
ದೇವಾಸುರಾ ಹ್ಯಾಚರನ್ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ-
ಮಮೃತ್ಯವೇ ತತ್ಕತರನ್ನು ಸತ್ಯಂ ॥ 5-42-2 (33334)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-42-3x (3506)
ಅಮೃತ್ಯುಂ ಕರ್ಮಣಾ ಕೇಚಿನ್ಮೃತ್ಯುರ್ನಾಸ್ತೀತಿ ಚಾಪರೇ।
ಶೃಣು ಮೇ ಬ್ರುವತೋ ರಾಜನ್ಯಥೈತನ್ಮಾ ವಿಶಂಕಿಥಾಃ ॥ 5-42-3 (33335)
ಉಭೇ ಸತ್ಯೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾದ್ಯ ಪ್ರವೃತ್ತೇ
ಮೋಹೋ ಮೃತ್ಯುಃ ಸಂಮತೋಽಯಂ ಕವೀನಾಂ।
ಪ್ರಮಾದಂ ವೈ ಮೃತ್ಯುಮಹಂ ಬ್ರವೀಮಿ
ತಥಾಽಪ್ರಮಾದಮಮೃತತ್ವಂ ಬ್ರವೀಮಿ ॥ 5-42-4 (33336)
ಪ್ರಮಾದಾದ್ವೈ ಅಸುರಾಃ ಪರಾಭವ-
ನ್ನಪ್ರಮಾದಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಭೂತಾಃ ಸುರಾಶ್ಚ।
ನೈವ ಮೃತ್ಯುರ್ವ್ಯಾಘ್ರ ಇವಾತ್ತಿ ಜಂತೂ-
ನ್ನ ಹ್ಯಸ್ಯ ರೂಪಮುಪಲಭ್ಯತೇ ಹಿ ॥ 5-42-5 (33337)
ಯಮಂ ತ್ವೇಕೇ ಮೃತ್ಯುಮತೋಽನ್ಯಮಾಹು-
ರಾತ್ಮಾವಾಸಮಮೃತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ।
ಪಿತೃಲೋಕೇ ರಾಜ್ಯಮನುಶಾಸ್ತಿ ದೇವಃ
ಶಿವಃ ಶಿವಾನಾಮಶಿವೋಽಶಿವಾನಾಂ ॥ 5-42-6 (33338)
ಅಸ್ಯಾದೇಶಾನ್ನಿಃಸರತೇ ನರಾಣಾಂ
ಕ್ರೋಧಃ ಪ್ರಮಾದೋ ಲೋಭರೂಪಶ್ಚ ಮೃತ್ಯುಃ।
ಅಹಂ ಗತೇನೈವ ಚರನ್ವಿಮಾರ್ಗಾ-
ನ್ನ ಚಾತ್ಮನೋ ಯೋಗಮುಪೈತಿ ಕಶ್ಚಿತ್ ॥ 5-42-7 (33339)
ತೇ ಮೋಹಿತಾಸ್ತದ್ವಶೇ ವರ್ತಮಾನಾ
ಇತಃ ಪ್ರೇತಾಸ್ತತ್ರ ಪುನಃ ಪತಂತಿ।
ತತಸ್ತಾಂದೇವಾ ಅನುವಿಪ್ಲವಂತೇ
ಅತೋ ಮೃತ್ಯುರ್ಮರಣಾದಭ್ಯುಪೈತಿ ॥ 5-42-8 (33340)
ಕರ್ಮೋದಯೇ ಕರ್ಮಫಲಾನುರಾಗಾ-
ಸ್ತತ್ರಾನು ತೇ ಯಾಂತಿ ನ ತರಂತಿ ಮೃತ್ಯುಂ ।
ಸದರ್ಥಯೋಗಾನವಗಮಾತ್ಸಮಂತಾ-
ತ್ಪ್ರವರ್ತತೇ ಭೋಗಭೋಗೇನ ದೇಹೀ ॥ 5-42-9 (33341)
ತದ್ವೈ ಮಹಾಮೋಹನಮಿಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ
ಮಿಥ್ಯಾರ್ಥಯೋಗಸ್ಯ ಗತಿರ್ಹಿ ನಿತ್ಯಾ।
ಮಿಥ್ಯಾರ್ಥಯೋಗಾಭಿಹತಾಂತರಾತ್ಮಾ
ಸ್ಮರನ್ನುಪಾಸ್ತೇ ವಿಷಯಾನ್ಸಮಂತಾತ್ ॥ 5-42-10 (33342)
ಅಭಿಧ್ಯಾ ವೈ ಪ್ರಥಮಂ ಹಂತಿ ಲೋಕಾನ್
ಕಾಮಕ್ರೋಧಾವನುಗೃಹ್ಯಾಶು ಪಶ್ಚಾತ್।
ಏತೇ ಬಾಲಾನ್ಮೃತ್ಯವೇ ಪ್ರಾಪಯಂತಿ
ಧೀರಾಸ್ತು ಧೈರ್ಯೇಣ ತರಂತಿ ಮೃತ್ಯುಂ ॥ 5-42-11 (33343)
ಸೋಽಭಿಧ್ಯಾಯನ್ನುತ್ಪತಿಷ್ಣನ್ನಿಹನ್ಯಾ-
ದನಾದರೇಣಾಪ್ರತಿಬುಧ್ಯಮಾನಃ।
ನೈನಂ ಮೃತ್ಯುರ್ಮೃತ್ಯುರಿವಾತ್ತಿ ಭೂತ್ವಾ
ಏವಂ ವಿದ್ವಾನ್ಯೋ ವಿನಿಹಂತಿ ಕಾಮಾನ್ ॥ 5-42-12 (33344)
ಕಾಮಾನುಸಾರೀ ಪುರುಷಃ ಕಾಮಾನನು ವಿನಶ್ಯತಿ।
ಕಾಮಾನ್ವ್ಯುದಸ್ಯ ಧುನುತೇ ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ಪುರುಷೋ ರಜಃ ॥ 5-42-13 (33345)
ತಮೋಪ್ರಕಾಶೋ ಭೂತಾನಾಂ ನರಕೋಽಯಂ ಪ್ರದೃಶ್ಯತೇ।
ಮುಹ್ಯಂತ ಇವ ಧಾವಂತಿ ಗಚ್ಛಂತಃ ಶ್ವಭ್ರಮುನ್ಮುಖಾಃ ॥ 5-42-14 (33346)
ಅಮೂಢವೃತ್ತೇಃ ಪುರುಷಸ್ಯೇಹ ಕುರ್ಯಾ-
ತ್ಕಿಂ ವೈ ಮೃತ್ಯುಸ್ತಾರ್ಣ ಇವಾಸ್ಯ ವ್ಯಾಘ್ರಃ ।
ಅಮನ್ಯಮಾನಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಕಿಂಚಿದನ್ಯ-
ನ್ನಾಧೀಯತೇ ತಾರ್ಣ ಇವಾಸ್ಯ ಸರ್ಪಃ ॥ 5-42-15 (33347)
ಕ್ರೋಧಾಲ್ಲೋಭಾನ್ಮೋಹಭಯಾಂತರಾತ್ಮಾ
ಸ ವೈ ಮೃತ್ಯುಸ್ತ್ವಚ್ಛರಿರೇ ಯ ಏಷಃ।
ಏವಂ ಮೃತ್ಯುಂ ಜಾಯಮಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ
ಜ್ಞಾನೇ ತಿಷ್ಠನ್ನ ಬಿಭೇತೀಹ ಮೃತ್ಯೋಃ।
ವಿನಶ್ಯತೇ ವಿಷಯೇ ತಸ್ಯ ಮೃತ್ಯು-
ರ್ಮೃತ್ಯೋರ್ಯಥಾ ವಿಷಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಮರ್ತ್ಯಃ ॥ 5-42-16 (33348)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-42-17x (3507)
ಯಾನೇವಾಹುರಿಜ್ಯಯಾ ಸಾಧುಲೋಕಾನ್
ದ್ವಿಜಾತೀನಾಂ ಪುಣ್ಯತಮಾನ್ಸನಾತನಾತ್।
ತೇಷಾಂ ಪರಾರ್ಥಂ ಕಥಯಂತೀಹ ವೇದಾ
ಏತದ್ವಿದ್ವಾನ್ನೈತಿ ಕಥಂ ನು ಕರ್ಮ ॥ 5-42-17 (33349)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-42-18x (3508)
ಏವಂ ಹ್ಯವಿದ್ವಾನುಪಯಾತಿ ತತ್ರ
ತತ್ರಾರ್ಥಜಾತಂ ಚ ವದಂತಿ ವೇದಾಃ।
ಸವೇಹ ಆಯಾತಿ ಪರಂ ಪರಾತ್ಮಾ
ಪ್ರಯಾತಿ ಮಾರ್ಗೇಣ ನಿಹತ್ಯ ಮಾರ್ಗಾನ್ ॥ 5-42-18 (33350)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-42-19x (3509)
ಕೋಽಸೌ ನಿಯುಂಕ್ತೇ ತಮಜಂ ಪುರಾಣಂ
ಸ ಚೇದಿದಂ ಸರ್ವಮನುಕ್ರಮೇಣ।
ಕಿಂ ವಾಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಮಥವಾ ಸುಖಂ ಚ
ತನ್ಮೇ ವಿದ್ವನ್ಬ್ರೂಹಿ ಸರ್ವಂ ಯಥಾವತ್ ॥ 5-42-19 (33351)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-42-20x (3510)
ದೋಷೋ ಮಹಾನತ್ರ ವಿಭೇದಯೋಗೇ
ಹ್ಯನಾದಿಯೋಗೇನ ಭವಂತಿ ನಿತ್ಯಾಃ।
ತಥಾಸ್ಯ ನಾಧಿಕ್ಯಮಪೈತಿ ಕಿಂಚಿ-
ದನಾದಿಯೋಗೇನ ಭವಂತಿ ಪುಂಸಃ ॥ 5-42-20 (33352)
ಯ ಏತದ್ವಾ ಭಗವಾನ್ಸ ನಿತ್ಯೋ
ವಿಕಾರಯೋಗೇನ ಕರೋತಿ ವಿಶ್ವಂ।
ತಥಾಚ ತಚ್ಛಕ್ತಿರಿತಿ ಸ್ಮ ಮನ್ಯತೇ।
ತಥಾರ್ಥಯೋಗೇನ ಭವಂತಿ ವೇದಾಃ ॥ 5-42-21 (33353)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-42-22x (3511)
ಯಸ್ಮಾದ್ಧರ್ಮಾನ್ನಾಚರಂತೀಹ ಕೇಚಿ-
ತ್ತಥಾ ಧರ್ಮಾನ್ಕೇಚಿದಿಹಾಚರಂತಿ।
ಧರ್ಮಃ ಪಾಪೇನ ಪ್ರತಿಹನ್ಯತೇ ಸ್ವಿ-
ದುತಾಹೋ ಧರ್ಮಃ ಪ್ರತಿಹಂತಿ ಪಾಪಂ ॥ 5-42-22 (33354)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-42-23x (3512)
ತಸ್ಮಿನ್ಸ್ಥಿತೌ ವಾಪ್ಯುಭಯಂ ಹಿ ನಿತ್ಯಂ
ಜ್ಞಾನೇನ ವಿದ್ವಾನ್ಪ್ರತಿಹಂತಿ ಸಿದ್ಧಂ।
ತಥಾನ್ಯಥಾ ಪುಣ್ಯಮುಪೈತಿ ದೇಹೀ
ತಥಾಗತಂ ಪಾಪಮುಪೈತಿ ಸಿದ್ಧಂ ॥ 5-42-23 (33355)
ಗತ್ವೋಭಯಂ ಕರ್ಮಣಾ ಯುಜ್ಯತೇ ಸ್ಥಿರಂ
ಶುಭಸ್ಯ ಪಾಪಸ್ಯ ಸ ಚಾಪಿ ಕರ್ಮಣಾ।
ಧರ್ಮೇಣ ಪಾಪಂ ಪ್ರಣುದತೀಹ ವಿದ್ವಾನ್
ಧರ್ಮೋ ಬಲೀಯಾನಿತಿ ತತ್ರ ವಿದ್ಧಿಃ ॥ 5-42-24 (33356)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-42-25x (3513)
ಯಾನಿಹಾಹುಃ ಸ್ವಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಲೋಕಾ-
ಂದ್ವಿಜಾತೀನಾಂ ಪುಣ್ಯಕೃತಾಂ ಸನಾತನಾನ್।
ತೇಷಾಂ ಕ್ರಮಾನ್ಕಥಯ ತತೋಽಪಿ ಚಾನ್ಯಾ-
ನ್ನೈತದ್ವಿದ್ವನ್ವೇತ್ತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಕರ್ಮ ॥ 5-42-25 (33357)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-42-26x (3514)
ಯೇಷಾಂ ವ್ರತೇಽಥ ವಿಸ್ಪರ್ಧಾ ಬಲೇ ಬಲವತಾಮಿವ।
ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಇತಃ ಪ್ರೇತ್ಯ ಸ್ವರ್ಗೇ ಯಾಂತಿ ಪ್ರಕಾಶತಾಂ ॥ 5-42-26 (33358)
ಯೇಷಾಂ ಧರ್ಮೇ ಚ ವಿಸ್ಪರ್ಧಾ ತೇಷಾಂ ಜಜ್ಜ್ಞಾನಸಾಧನಂ।
ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಇತೋ ಮುಕ್ತಾಃ ಸ್ವರ್ಗಂ ಯಾಂತಿ ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪಂ ॥ 5-42-27 (33359)
ತಸ್ಯ ಸಂಯಕ್ಸಮಾಚಾರಮಾಹುರ್ವೇದವಿದೋ ಜನಾಃ।
ನೈನಂ ಮನ್ಯೇತ ಭೂಯಿಷ್ಠಂ ಬಾಹ್ಯಮಾಭ್ಯಂತರಂ ಜನಂ ॥ 5-42-28 (33360)
ಯತ್ರ ಮನ್ಯೇತ ಭೂಯಿಷ್ಠಂ ಪ್ರಾವೃಷೀವ ತೃಣೋದಕಂ।
ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ತಂಜೀವೋನ್ನಾನುಸಂಜ್ವರೇತ್ ॥ 5-42-29 (33361)
ಯತ್ರಾಕಥಯಮಾನಸ್ಯ ಪ್ರಯಚ್ಛತ್ಯಶಿವಂ ಭಯಂ।
ಅತಿರಿಕ್ತಮಿವಾಕುರ್ವನ್ಸ ಶ್ರೇಯಾನ್ನೇತರೋ ಜನಃ ॥ 5-42-30 (33362)
ಯೋ ವಾ ಕಥಯಮಾನಸ್ಯ ಹ್ಯಾತ್ಮಾನಂ ನಾನುಸಂಜ್ವರೇತ್।
ಬ್ರಹ್ಮಸ್ವಂ ನೋಪಭುಂಜೀತ ತದನ್ನಂ ಸಂಮತಂ ಸತಾಂ।
ಕುಶವಲ್ಕಲಚೇಲಾದ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಸ್ವಂ ಯೋಗಿನೋ ವಿದುಃ ॥ 5-42-31 (33363)
ಯಥಾ ಖಂ ವಾಂತಮಶ್ನಾತಿ ಶ್ವಾ ವೈ ನಿತ್ಯಮಭೂತಯೇ ।
ಏವಂ ತೇ ವಾಂತಮಶ್ನಂತಿ ಸ್ವವೀರ್ಯಸ್ಯೋಪಸೇವನಾತ್ ॥ 5-42-32 (33364)
ನಿತ್ಯಮಜ್ಞಾತಚರ್ಯಾ ಮೇ ಇತಿ ಮನ್ಯೇತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ।
ಜ್ಞಾತೀನಾಂ ತು ವಸನ್ಮಧ್ಯೇ ನೈವಂ ವಿಂದೇತ ಕಿಂಚನ ॥ 5-42-33 (33365)
ಕೋಹ್ಯೇವಮಂತರಾತ್ಮಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹಂತುಮರ್ಹತಿ।
ನಿರ್ಲಿಂಗಮಚಲಂ ಶುದ್ಧಂ ಸರ್ವದ್ವಂದ್ವವಿವರ್ಜಿತಂ ॥ 5-42-34 (33366)
ಯೋಽನ್ಯಥಾ ಸಂತಮಾತ್ಮಾನಮನ್ಯಥಾ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ।
ಕಿಂ ತೇನ ನ ಕೃತಂ ಪಾಪಂ ಚೋರೇಣಾತ್ಮಾಪಹಾರಿಣಾ ॥ 5-42-35 (33367)
ಅಶ್ರಾಂತಃ ಸ್ಯಾದನಾದಾತಾ ಸಂಮತೋ ನಿರುಪದ್ರವಃ।
ಶಿಷ್ಟೋ ನ ಶಿಷ್ಟವತ್ಸ ಸ್ಯಾದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ಕವಿಃ ॥ 5-42-36 (33368)
ಅನಾಢ್ಯಾ ಮಾನುಷೇ ವಿತ್ತೇ ಆಢ್ಯಾ ದೈವೇ ತಥಾ ಕ್ರತೌ ।
ತೇ ದುರ್ಧರ್ಷಾ ದುಷ್ಪ್ರಕಂಪ್ಯಾಸ್ತಾನ್ವಿದ್ಯಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ತನುಂ ॥ 5-42-37 (33369)
ಸರ್ವಾನ್ಖಿಷ್ಟಕೃತೋ ದೇವಾನ್ವಿದ್ಯಾದ್ಯ ಇಹ ಕಶ್ಚನ।
ನ ಸ ಮಾನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ತಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಯತತೇ ಸ್ವಯಂ ॥ 5-42-38 (33370)
ಯಮಪ್ರಯತಮಾನಂ ತು ಮಾನಯಂತಿ ಸಮಾಹಿತಾಃ ।
ನ ಮಾನ್ಯಮಾನೋ ಮನ್ಯೇತ ನಾವಮಾನೇಽತಿಸಂಜ್ವರೇತ್ ॥ 5-42-39 (33371)
ಲೋಕಃ ಸ್ವಭಾವವೃತ್ತಿರ್ಹಿ ನಿಮೇಷೋನ್ಮಷವತ್ಸದಾ।
ವಿದ್ವಾಂಸೋ ಮಾನಯಂತೀಹ ಇತಿ ಮನ್ಯೇತ ಮಾನಿತಃ ॥ 5-42-40 (33372)
ಅಧರ್ಮನಿಪುಣಾ ಮುಢಾ ಲೋಕೇ ಮಾಯಾವಿಶಾರದಾಃ ।
ನ ಮಾನ್ಯಂ ಮಾನಯಿಷ್ಯಂತಿ ಏವಂ ಮನ್ಯೇತ ಮಾನಿತಃ ॥ 5-42-41 (33373)
ನ ವೈ ಮಾನಂ ಚ ಮೌನಂ ಚ ಸಹಿತೌ ವಸತಃ ಸದಾ।
ಅಯಂ ಹಿ ಲೋಕೋ ಮಾನಸ್ಯ ಅಸೌ ಮೌನಸ್ಯ ತದ್ವಿದುಃ ॥ 5-42-42 (33374)
ಶ್ರೀರ್ಹಿ ಮಾನಾರ್ಥಸಂವಾಸಾ ಸಾ ಚಾಪಿ ಪರಿಪಂಥಿನೀ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ಸುದುರ್ಲಭಾ ಶ್ರೀರ್ಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನೇನ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ॥ 5-42-43 (33375)
ದ್ವಾರಾಣಿ ತಸ್ಯೇಹ ವದಂತಿ ಸಂತೋ
ಬಹುಪ್ರಕಾರಾಣಿ ದುರಾಧರಾಣಿ।
ಸತ್ಯಾರ್ಜವೇ ಹ್ರೀರ್ದಮಶೌಚವಿದ್ಯಾ
ಷಣ್ಮಾನಮೋಹಪ್ರತಿಬಂಧನಾನಿ ॥ ॥ 5-42-44 (33376)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸನತ್ಸುಜಾತಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 043
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.43. ಅಧ್ಯಾಯಃ 043
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸನತ್ಸುಜಾತೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ತತ್ತ್ವೋಪದೇಶಃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-43-0 (33377)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-43-0x (3515)
ಕಸ್ಯೈಷ ಮೌನಃ ಕತರನ್ನು ಮೌನಂ
ಪ್ರಬ್ರೂಹಿ ವಿದ್ವನ್ನಿಹ ಮೌನಭಾವಂ।
ಮೌನೇನ ವಿದ್ವಾನುತ ಯಾತಿ ಮೌನಂ
ಕಥಂ ಮುನೇ ಮೌನಮಿಹಾಚರಂತಿ ॥ 5-43-1 (33378)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-43-2x (3516)
ಯತೋ ನ ವೇದಾ ಮನಸಾ ಸಹೈನ-
ಮನುಪ್ರವಿಶಂತಿ ತತೋಽಥ ಮೌನಂ।
ಯತ್ರೋತ್ಥಿತೋ ವೇದಶಬ್ದಸ್ತಥಾಯಂ
ಸ ತನ್ಮಯತ್ವೇನ ವಿಭಾತಿ ರಾಜನ್ ॥ 5-43-2 (33379)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-43-3x (3517)
ಋಚೋ ಯಜೂಂಷಿ ಯೋ ವೇದ ಸಾಮವೇದಂ ಚ ವೇದ ಯಃ।
ಪಾಪಾನಿ ಕುರ್ವನ್ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಯತೇ ಕಿಂ ನ ಲಿಪ್ಯತೇ ॥ 5-43-3 (33380)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-43-4x (3518)
ನೈನಂ ಸಾಮಾನ್ಯೃಚೋ ವಾಪಿ ನ ಯಜೂಂಷ್ಯವಿಚಕ್ಷಣಂ।
ತ್ರಾಯಂತೇ ಕರ್ಮಣಃ ಪಾಪಾನ್ನ ತೇ ಮಿಥ್ಯಾ ಬ್ರವೀಂಯಹಂ ॥ 5-43-4 (33381)
ನ ಚ್ಛಂದಾಂಸಿ ವೃಜಿನಾತ್ತಾರಯಂತಿ
ಮಾಯಾವಿನಂ ಮಾಯಯಾ ಸರ್ವಮಾನಂ।
ನೀಡಂ ಶಕುಂತಾ ಇವ ಜಾತಪಕ್ಷಾ-
ಶ್ಛಂದಾಂಸ್ಯೇನಂ ಪ್ರಜಹತ್ಯಂತಕಾಲೇ ॥ 5-43-5 (33382)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-43-6x (3519)
ನ ಚೇದ್ವೇದಾ ವೇದವಿದಂ ತ್ರಾತುಂ ಶಕ್ತಾ ವಿಚಕ್ಷಣ।
ಅಥ ಕಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಲಾಪೋಽಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಸನಾತನಃ ॥ 5-43-6 (33383)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-43-7x (3520)
ತಸ್ಯೈವ ನಾಮಾದಿವಿಶೇಷರೂಪೈ-
ರಿದಂ ಜಗದ್ಭಾತಿ ಮಹಾನುಭಾವ ।
ನಿರ್ದಿಶ್ಯ ಸಂಯಕ್ಪ್ರವದಂತಿ ವೇದಾ-
ಸ್ತದ್ವಿಶ್ವವೈರೂಪ್ಯಮುದಾಹರಂತಿ ॥ 5-43-7 (33384)
ತದರ್ಥಯುಕ್ತಂ ತಪ ಏತದಿಜ್ಯಾ
ತಾಭ್ಯಾಮಸೌ ಪುಣ್ಯಮುಪೈತಿ ವಿದ್ವಾನ್।
ಪುಣ್ಯೇನ ಪಾಪಂ ವಿನಿಹತ್ಯ ಪಶ್ಚಾ-
ತ್ಸಂಜಾಯತೇ ಜ್ಞಾನವಿದೀಪಿತಾತ್ಮಾ ॥ 5-43-8 (33385)
ಜ್ಞಾನೇನ ಚಾತ್ಮಾನಮುಪೈತಿ ವಿದ್ವಾ-
ನಥಾನ್ಯಥಾ ವರ್ಗಫಲಾನುಕಾಂಕ್ಷೀ।
ಅಸ್ಮಿನ್ಕೃತಂ ತತ್ಪರಿಗೃಹ್ಯ ಸರ್ವ-
ಮಮುತ್ರ ಭುಂಕ್ತೇ ಪುನರೇತಿ ಮಾರ್ಗಂ ॥ 5-43-9 (33386)
ಅಸ್ಮಿಂʼಲ್ಲೋಕೇ ತಪಸ್ತಪ್ತಂ ಫಲಮನ್ಯತ್ರ ಭುಜ್ಯತೇ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಮಿಮೇ ಲೋಕಾ ವೃದ್ಧೇ ತಪಸಿ ಸಂಯತಾಃ ॥ 5-43-10 (33387)
` ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ತಪಃ ಸ್ವೃದ್ಧಮನ್ಯೇಷಾಂ ತಾವದೇವ ತತ್।
ಏತತ್ಸಮೃದ್ಧಮತ್ಯೃದ್ಧಂ ತಪೋ ಭವತಿ ಕೇವಲಂ ॥' 5-43-11 (33388)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-43-12x (3521)
ಕಥಂ ಸಮೃದ್ಧಮಪ್ಯೃದ್ಧಂ ತಪೋ ಭವತಿ ಕೇವಲಂ।
ಸನತ್ಸುಜಾತ ತದ್ಬ್ರೂಹಿ ಯಥಾ ವಿದ್ಯಾಮ ತದ್ವಯಂ ॥ 5-43-12 (33389)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-43-13x (3522)
ನಿಷ್ಕಲ್ಮಷಂ ತಪಸ್ತ್ವೇತತ್ಕೇವಲಂ ಪರಿಚಕ್ಷತೇ।
ಏತತ್ಸಮೃದ್ಧಮಪ್ಯೃದ್ಧಂ ತಪೋ ಭವತಿ ಕೇವಲಂ ॥ 5-43-13 (33390)
ತಪೋಮೂಲಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಯನ್ಮಾಂ ಪೃಚ್ಛಸಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯ।
ತಪಸಾ ವೇದವಿದ್ವಾಂಸಃ ಪರಂ ತ್ವಮೃತಮಾಪ್ನುಯುಃ ॥ 5-43-14 (33391)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-43-15x (3523)
ಕಲ್ಮಷಂ ತಪಸೋ ಬ್ರೂಹಿ ಶ್ರುತಂ ನಿಷ್ಕಲ್ಮಷಂ ತಪಃ।
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಯೇನೇದಂ ವಿದ್ಯಾಂ ಗುಹ್ಯಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-43-15 (33392)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-43-16x (3524)
ಕ್ರೋಧಾದಯೋ ದ್ವಾದಶ ಯಸ್ಯ ದೋಷಾ-
ಸ್ತಥಾ ನೃಶಂಸಾನಿ ದಶ ತ್ರಿ ರಾಜನ್।
ಧರ್ಮಾದಯೋ ದ್ವಾದಶೈತೇ ಪಿತೄಣಾಂ
ಶಾಸ್ತ್ರೇ ಗುಣಾ ಯೇ ವಿದಿತಾ ದ್ವಿಜಾನಾಂ ॥ 5-43-16 (33393)
ಕ್ರೋಧಃ ಕಾಮೋ ಲೋಭಮೋಹೌ ವಿಧಿತ್ಸಾ-
ಽಕೃಪಾಽಸೂಯೇ ಮಾನಶೋಕೌ ಸ್ಪೃಹಾ ಚ।
ಈರ್ಷ್ಯಾ ಜುಗುಪ್ಸಾ ಚ ಮನುಷ್ಯದೋಷಾ
ವರ್ಜ್ಯಾಃ ಸದಾ ದ್ವಾದಶೈತೇ ನರಾಣಾಂ ॥ 5-43-17 (33394)
ಏಕೈಕಮೇತೇ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮನುಷ್ಯಾನ್ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ।
ಲಿಪ್ಸಮಾನೋಂತರಂ ತೇಷಾಂ ಮೃಗಾಣಾಮಿವ ಲುಬ್ಧಕಃ ॥ 5-43-18 (33395)
ವಿಕತ್ಥನಃ ಸ್ಪೃಹಯಾಲುರ್ಮನಸ್ವೀ
ಬಿಭ್ರತ್ಕೋಷಂ ಚಪಲೋ ರೋಷಣಶ್ಚ।
ಏತಾನ್ಪಾಪಾಃ ಷಣ್ಣರಾಃ ಪಾಪಧರ್ಮಾನ್
ಪ್ರಕುರ್ವತೇ ನೋ ತ್ರಸಂತಃ ಸುದುರ್ಗೇ ॥ 5-43-19 (33396)
ಸಂಭೋಗಸಂವಿದ್ವಿಷಮೋಽತಿಮಾನೀ
ದತ್ತಾನುತಾಪೀ ಕೃಪಣೋ ಬಲೀಯಾನ್।
ವರ್ಗಪ್ರಶಂಸೀ ವನಿತಾಸು ದ್ವೇಷ್ಟಾ
ಏತೇ ಪರೇ ಸಪ್ತ ನೃಶಂಸವರ್ಗಾಃ ॥ 5-43-20 (33397)
ಧರ್ಮಶ್ಚ ಸತ್ಯಂ ಚ ದಮಸ್ತಪಶ್ಚ
ಆಮಾತ್ಸರ್ಯಂ ಹ್ರೀಸ್ತಿತಿಕ್ಷಾನಸೂಯಾ।
ಯಜ್ಞಶ್ಚ ದಾನಂ ಚ ಧೃತಿಃ ಶ್ರುತಂ ಚ
ವ್ರತಾನಿ ವೈ ದ್ವಾದಶ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ॥ 5-43-21 (33398)
ಯಸ್ತ್ವೇತೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಭವೇದ್ದ್ವಾದಶಭ್ಯಃ
ಸರ್ವಾಮಪೀಮಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಸ ಶಿಷ್ಯಾತ್।
ತ್ರಿಭಿರ್ದ್ವಾಭ್ಯಾಮೇಕತೋ ವಾರ್ಥಿತೋ ಯ-
ಸ್ತಸ್ಯ ಸ್ವಮಸ್ತೀತಿ ಸ ವೇದಿತವ್ಯಃ ॥ 5-43-22 (33399)
ದಮಸ್ತ್ಯಾಗೋಽಪ್ರಮಾದಶ್ಚ ಏತೇಷ್ವಮೃತಮಾಹಿತಂ।
ತಾನಿ ಸತ್ಯಮುಖಾನ್ಯಾಹುರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಯೇ ಮನೀಷಿಣಃ ॥ 5-43-23 (33400)
ದಮೋಽಷ್ಟಾದಶದೋಷಃ ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರಾತಿಕೂಲ್ಯಂ ಕೃತೇ ಭವೇತ್ ।
ಅನೃತಂ ಚಾಭ್ಯಸೂಯಾ ಚ ಕಾಮಾರ್ಥೌ ಚ ತಥಾ ಸ್ಪೃಹಾ॥ 5-43-24 (33401)
ಕ್ರೋಧಃ ಶೋಕಸ್ತಥಾ ತೃಷ್ಣಾ ಲೋಭಃ ಪೈಶೂನ್ಯಮೇವ ಚ।
ಮತ್ಸರಶ್ಚ ವಿಹಿಂಸಾ ಚ ಪರಿತಾಪಸ್ತಥಾಽರತಿಃ ॥ 5-43-25 (33402)
ಅಪಸ್ಮಾರಶ್ಚಾತಿವಾದಸ್ತಥಾ ಸಂಭಾವನಾತ್ಮನಿ।
ಏತೈರ್ವಿಮುಕ್ತೋ ದೋಷೈರ್ಯಃ ಸ ದಾಂತಃ ಸದ್ಭಿರುಚ್ಯತೇ ॥ 5-43-26 (33403)
ಮದೋಽಷ್ಟಾದಶದೋಷಃ ಸ್ಯಾತ್ತ್ಯಾಗೋ ಭವತಿ ಷಡ್ವಿಧಃ।
ವಿಪರ್ಯಯಾಃ ಸ್ಮೃತಾ ಏತೇ ಮದದೋಷಾ ಉದಾಹೃತಾಃ ।
ದೋಷಾ ದಮಸ್ಯ ಯೇ ಪ್ರೋಕ್ತಾಸ್ತಾಂದೋಷಾನ್ಪರಿವರ್ಜಯೇತ್ ॥ 5-43-27 (33404)
ಶ್ರೇಯಾಂಸ್ತು ಷಡ್ವಿಧಸ್ತ್ಯಾಗಸ್ತೃತೀಯೋ ದುಷ್ಕರೋ ಭವೇತ್ ।
ತೇನ ದುಃಖಂ ತರತ್ಯೇವ ಭಿನ್ನಂ ತಸ್ಮಿಂಜಿತಂ ಕೃತೇ ॥ 5-43-28 (33405)
ಶ್ರೇಯಾಂಸ್ತು ಷಡ್ವಿಧಸ್ತ್ಯಾಗಃ ಶ್ರಿಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನ ಹೃಷ್ಯತಿ ।
ಇಷ್ಟಾಪೂರ್ತೇ ದ್ವಿತೀಯಂ ಸ್ಯಾನ್ನಿತ್ಯವೈರಾಗ್ಯಯೋಗತಃ ॥ 5-43-29 (33406)
ಕಾಮತ್ಯಾಗಶ್ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸ ತೃತೀಯ ಇತಿ ಸ್ಮೃತಃ ॥
ಅಪ್ಯವಾಚ್ಯಂ ವದಂತ್ಯೇತಂ ಸ ತೃತೀಯೋ ಗುಣಃ ಸ್ಮೃತಃ ॥ 5-43-30 (33407)
ತ್ಯಕ್ತೈರ್ದ್ರವ್ಯೈರ್ಯದ್ಭವತಿ ನೋಪಯುಕ್ತೈಶ್ಚ ಕಾಮತಃ।
ನ ಚ ದ್ರವ್ಯೈಸ್ತದ್ಭವತಿ ನೋಪಯುಕ್ತೈಶ್ಚ ಕಾಮತಃ ॥ 5-43-31 (33408)
ನ ಚ ಕರ್ಮಸ್ವಸಿದ್ಧೇಷು ದುಃಖಂ ತೇ ನ ಚ ನ ಗ್ಲಪೇತ್।
ಸರ್ವೈರೇವ ಗುಣೈರ್ಯುಕ್ತೋ ದ್ರವ್ಯವಾನಪಿ ಯೋ ಭವೇತ್ ॥ 5-43-32 (33409)
ಅಪ್ರಿಯೇ ಚ ಸಮುತ್ಪನ್ನೇ ವ್ಯಥಾಂ ಜಾತು ನ ಗಚ್ಛತಿ।
ಇಷ್ಟಾನ್ಪುತ್ರಾಂಶ್ಚ ದಾರಾಂಶ್ಚ ನ ಯಾಚೇತ ಕದಾಚನ ॥ 5-43-33 (33410)
ಅರ್ಹತೇ ಯಾಚಮಾನಾಯ ಪ್ರದೇಯಂ ತಚ್ಛುಭಂ ಭವೇತ್।
ಅಪ್ರಮಾದೀ ಭವೇದೇತೈಃ ಸ ಚಾಪ್ಯಷ್ಟಗುಣೋ ಭವೇತ್ ॥ 5-43-34 (33411)
ಸತ್ಯಂ ಧ್ಯಾನಂ ಸಮಾಧಾನಂ ಚೋದ್ಯಂ ವೈರಾಗ್ಯಮೇವ ಚ।
ಅಸ್ತೇಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಚ ತಥಾಽಸಂಗ್ರಹಮೇವ ಚ॥ 5-43-35 (33412)
ಏವಂ ದೋಷಾ ಮದಸ್ಯೋಕ್ತಾಸ್ತಾಂದೋಷಾನ್ಪರಿವರ್ಜಯೇತ್।
ತಥಾ ತ್ಯಾಗೋಽಪ್ರಮಾದಶ್ಚ ಸ ಚಾಪ್ಯಷ್ಟಗುಣೋ ಮತಃ ॥ 5-43-36 (33413)
ಅಷ್ಟೌ ದೋಷಾಃ ಪ್ರಮಾದಸ್ಯ ತಾಂದೋಷಾನ್ಪರಿವರ್ಜಯೇತ್।
ಇಂದ್ರಿಯೇಭ್ಯಶ್ಚ ಪಂಚಭ್ಯೋ ಮನಸಶ್ಚೈವ ಭಾರತ।
ಅತೀತಾನಾಗತೇಭ್ಯಶ್ಚ ಮುಕ್ತ್ಯುಪೇತಃ ಸುಖೀ ಭವೇತ್ ॥ 5-43-37 (33414)
ಸತ್ಯಾತ್ಮಾ ಭವ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸತ್ಯೇ ಲೋಕಾಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಾಃ।
ತಾಂಸ್ತು ಸತ್ಯಮುಖಾನಾಹುಃ ಸತ್ಯೇ ಹ್ಯಮೃತಮಾಹಿತಂ ॥ 5-43-38 (33415)
ನಿವೃತ್ತೇನೈವ ದೋಷೇಣ ತಪೋ ವ್ರತಮಿಹಾಚರೇತ್।
ಏತದ್ಧಾತೃಕೃತಂ ವೃತ್ತಂ ಸತ್ಯಮೇವ ಸತಾಂ ವ್ರತಂ ॥ 5-43-39 (33416)
ದೋಷೈರೇತೈರ್ವಿಯುಕ್ತಸ್ತು ಗುಣೈರೇತೈಃ ಸಮನ್ವಿತಃ ।
ಏತತ್ಸಮೃದ್ಧಮತ್ಯರ್ಥಂ ತಪೋ ಭವತಿ ಕೇವಲಂ ॥ 5-43-40 (33417)
ಯನ್ಮಾಂ ಪೃಚ್ಛಸಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಂಕ್ಷೇಪಾತ್ಪ್ರಬ್ರವೀಮಿ ತೇ।
ಏತತ್ಪಾಪಹರಂ ಪುಣ್ಯಂ ಜನ್ಮಮೃತ್ಯುಜರಾಪಹಂ ॥ 5-43-41 (33418)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-43-42x (3525)
ಆಖ್ಯಾನಪ಼ಂಚಮೈರ್ವೇದೈರ್ಭೂಯಿಷ್ಠಂ ಕಥ್ಯತೇ ಜನಃ।
ತಥಾ ಚಾನ್ಯೇ ಚತುರ್ವೇದಾಸ್ತ್ರಿಧೇದಾಶ್ಚ ತಥಾ ಪರೇ ॥ 5-43-42 (33419)
ದ್ವಿವೇದಾಶ್ಚೈಕವೇದಾಶ್ಚಾಪ್ಯನೃಚಶ್ಚ ತಥಾ ಪರೇ।
ತೇಷಾಂ ತು ಕತರಃ ಸ ಸ್ಯಾದ್ಯಮಹಂ ವೇದ ವೈ ದ್ವಿಜಂ ॥ 5-43-43 (33420)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-43-44x (3526)
ಏಕಸ್ಯ ವೇಸ್ಯಾಜ್ಞಾನಾದ್ವೇದಾಸ್ತೇ ಬಹವಃ ಕೃತಾಃ।
ಸತ್ಯಸ್ಯೈಕಸ್ಯ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸತ್ಯೇ ಕಶ್ಚಿದವಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-43-44 (33421)
ಏವಂ ವೇದಮವಿಜ್ಞಾಯ ಪ್ರಾಜ್ಞೋಽಹಮಿತಿ ಮನ್ಯತೇ।
ದಾನಮಧ್ಯಯನಂ ಯಜ್ಞೋ ಲೋಭಾದೇತತ್ಪ್ರವರ್ತತೇ॥ 5-43-45 (33422)
ಸತ್ಯಾತ್ಪ್ರಚ್ಯವಮಾನಾನಾಂ ಸಂಕಲ್ಪೋ ವಿತಥೋ ಭವೇತ್।
ತತೋ ಯಜ್ಞಃ ಪ್ರತಾಯೇತ ಸತ್ಯಸ್ಯಾನವಧಾರಣಾತ್ ॥ 5-43-46 (33423)
ಮನಸಾನ್ಯಸ್ಯ ಭವತಿ ವಾಚಾನ್ಯಸ್ಯಾಥ ಕರ್ಮಣಾ।
ಸಂಕಲ್ಪಸಿದ್ಧಃ ಪುರುಷಃ ಸಂಕಲ್ಪಾನಧಿತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-43-47 (33424)
ಅನೈಭೃತ್ಯೇನ ಚೈತಸ್ಯ ದೀಕ್ಷಿತವ್ರತಮಾಚರೇತ್।
ನಾಮೈತದ್ಧಾತುನಿರ್ವೃತ್ತಂ ಸತ್ಯಮೇವ ಸತಾಂ ಪರಂ॥ 5-43-48 (33425)
ಜ್ಞಾನಂ ವೈ ನಾಮ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಪರೋಕ್ಷಂ ಜಾಯತೇ ತಪಃ।
ವಿದ್ಯಾದ್ಬಹು ಪಠಂತಂ ತು ದ್ವಿಜಂ ವೈ ಬಹುಪಾಠಿನಂ ॥ 5-43-49 (33426)
ತಸ್ಮಾತ್ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಮಾ ಮಂಸ್ಥಾ ಜಲ್ಪಿತೇನೈವ ವೈ ದ್ವಿಜಂ।
ಯ ಏವ ಸತ್ಯಾನ್ನಾಪೈತಿ ಸ ಜ್ಞೇಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ತ್ವಯಾ ॥ 5-43-50 (33427)
ಛಂದಾಂಸಿ ನಾಮ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ತಾನ್ಯಥರ್ವಾ
ಪುರಾ ಜಗೌ ಮಹರ್ಷಿಸಂಘ ಏಷಃ
ಛಂದೋವಿದಸ್ತೇ ಯ ಉತ ನಾಧೀತವೇದಾ
ನ ವೇದವೇದ್ಯಸ್ಯ ವಿದುರ್ಹಿ ತತ್ತ್ವಂ ॥ 5-43-51 (33428)
ಛಂದಾಂಸಿ ನಾಮ ದ್ವಿಪದಾಂ ವರಿಷ್ಠ
ಸ್ವಚ್ಛಂದಯೋಗೇನ ಭವಂತಿ ತತ್ರ।
ಛಂದೋವಿದಸ್ತೇ ನ ಚ ತಾನಧೀತ್ಯ
ಗತಾ ನ ವೇದಸ್ಯ ನ ವೇದ್ಯಮಾರ್ಯಾಃ ॥ 5-43-52 (33429)
ನ ವೇದಾನಾಂ ವೇದಿತಾ ಕಶ್ಚಿದಸ್ತಿ
ಕಶ್ಚಿತ್ತ್ವೇತಾನ್ಬುದ್ಧ್ಯತೇ ವಾಪಿ ರಾಜನ್।
ಯೋ ವೇದ ವೇದಾನ್ನ ಸ ವೇದ ವೇದ್ಯಂ
ಸತ್ಯೇ ಸ್ಥಿತೋ ಯಸ್ತು ಸ ವೇದ ವೇದ್ಯಂ ॥ 5-43-53 (33430)
ನ ವೇದಾನಾಂ ವೇದಿತಾ ಕಶ್ಚಿದಸ್ತಿ
ವೇದ್ಯೇನ ವೇದಂ ನ ವಿದುರ್ನ ವೇದ್ಯಂ ।
ಯೋ ವೇದ ವೇದಂ ಸ ಚ ವೇದ ವೇದ್ಯಂ
ಯೋ ವೇದ ವೇದ್ಯಂ ನ ಸ ವೇದ ಸತ್ಯಂ ॥ 5-43-54 (33431)
ಯೋ ವೇದ ವೇದಾನ್ಸ ಚ ವೇದ ವೇದ್ಯಂ
ನ ತಂ ವಿದುರ್ವೇದವಿದೋ ನ ವೇದಾಃ।
ತಥಾಪಿ ವೇದೇನ ವಿದಂತಿ ವೇದಂ
ಯೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವೇದವಿದೋ ಭವಂತಿ॥ 5-43-55 (33432)
ಧಾಮಾಂಶಭಾಗಸ್ಯ ತಥಾ ಹಿ ವೇದಾ
ಯಥಾ ಚ ಶಾಖಾ ಹಿ ಮಹೀರುಹಸ್ಯ।
ಸಂವೇದನೇ ಚೈವ ಯಥಾಮನಂತಿ
ತಸ್ಮಿನ್ಹಿ ಸತ್ಯೇ ಪರಮಾತ್ಮನೋಽರ್ಥೇ ॥ 5-43-56 (33433)
ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಾರಂ ವಿಚಕ್ಷಣಂ।
ಯಶ್ಛಿನ್ನವಿಚಿಕಿತ್ಸಃ ಸ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ ಸರ್ವಸಂಶಯಾನ್॥ 5-43-57 (33434)
ನಾಸ್ಯ ಪರ್ಯೇಷಣಂ ಗಚ್ಛೇತ್ಪ್ರಚೀನಂ ನೋತ ದಕ್ಷಿಣಂ।
ನಾರ್ವಾಚೀನಂ ಕುತಸ್ತಿರ್ಯಂಗಾದಿಶಂತು ಕಥಂಚನ ॥ 5-43-58 (33435)
ತಸ್ಯ ಪರ್ಯೇಷಣಂ ಗಚ್ಛೇತ್ಪ್ರತ್ಯರ್ಥಿಷು ಕಥಂಚನ।
ಅವಿಚಿನ್ವನ್ನಿಮಂ ವೇದೇ ತಪಃ ಪಶ್ಯತಿ ತಂ ಪ್ರಭುಂ ॥ 5-43-59 (33436)
ತೂಷ್ಣೀಂಭೂತ ಉಪಾಸೀತ ನ ಚೇಷ್ಟೇನ್ಮನಸಾಪಿ ಚ।
ಉಪಾವರ್ತಸ್ವ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ಅಂತರಾತ್ಮನಿ ವಿಶ್ರುತಂ ॥ 5-43-60 (33437)
ಮೌನಾನ್ನ ಸ ಮುನಿರ್ಭವತಿ ನಾರಣ್ಯವಸನಾನ್ಮುನಿಃ ।
ಸ್ವಲಕ್ಷಣಂ ತು ಯೋ ವೇದ ಸ ಮುನಿಃ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-43-61 (33438)
ಸರ್ವಾರ್ಥಾನಾಂ ವ್ಯಾಕರಣಾದ್ವೈಯಾಕರಣ ಉಚ್ಯತೇ।
ತನ್ಮೂಲತೋ ವ್ಯಾಕರಣಂ ವ್ಯಾಕರೋತೀತಿ ತತ್ತಥಾ ॥ 5-43-62 (33439)
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶೀ ಲೋಕಾನಾಂ ಸರ್ವದರ್ಶೀ ಭವೇನ್ನರಃ ।
ಸತ್ಯೇ ವೈ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ತಿಷ್ಠಂಸ್ತದ್ವಿದ್ವಾನ್ಸರ್ವವಿದ್ಭವೇತ್ ॥ 5-43-63 (33440)
ಧರ್ಮಾದಿಷು ಸ್ಥಿತೋಽಪ್ಯೇವಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಬ್ರಹ್ಮ ಪಶ್ಯತಿ।
ವೇದಾನಾಂ ಚಾನುಪೂರ್ವ್ಯೇಣ ಏತದ್ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ ॥ 5-43-64 (33441)
॥ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸನತ್ಸುಜಾತಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 044
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.44. ಅಧ್ಯಾಯಃ 044
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸನತ್ಸುಜಾತೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಸತ್ತ್ವೋಪದೇಶಃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-44-0 (33442)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-44-0x (3527)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಯಾಮಿಮಾಂ ಪರಾಂ ತ್ವಂ
ಬ್ರಾಹ್ಮೀಂ ವಾಚಂ ವದಸೇ ವಿಶ್ವರೂಪಾಂ।
ಪರಾಂ ಹಿ ಕಾಮೇನ ಸುದುರ್ಲಭಾಂ ಕಥಾಂ
ಪ್ರಬ್ರೂಹಿ ಮೇ ವಾಕ್ಯಮಿದಂ ಕುಮಾರ । 5-44-1 (33443)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-44-2x (3528)
ನೈತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ತ್ವರಮಾಣೇನ ಲಭ್ಯಂ
ಯನ್ಮಾಂ ಪೃಚ್ಛನ್ನತಿಹೃಷ್ಯಸ್ಯತೀವ।
ಬುದ್ಧೌ ವಿಲೀನೇ ಮನಸಿ ಪ್ರಚಿಂತ್ಯ
ವಿದ್ಯಾ ಹಿ ಸಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಲಭ್ಯಾ ॥ 5-44-2 (33444)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-44-3x (3529)
ಅತ್ಯಂತವಿದ್ಯಾಮಿತಿ ಯತ್ಸನಾತನೀಂ
ಬ್ರವೀಷಿ ತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಸಿದ್ಧಾಂ।
ಅನಾರಭ್ಯಾಂ ವಸತೀಹ ಕಾರ್ಯಕಾಲೇ
ಕಥಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯಮಮೃತತ್ವಂ ಲಭೇತ ॥ 5-44-3 (33445)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-44-4x (3530)
ಅವ್ಯಕ್ತವಿದ್ಯಾಮಭಿಧಾಸ್ಯೇ ಪರಾಣೀಂ
ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಚ ತೇಷಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಸಿದ್ಧಾಂ।
ಯಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯೈನಂ ಮರ್ತ್ಯಲೋಕಂ ತ್ಯಜಂತಿ
ಯಾ ವೈ ವಿದ್ಯಾ ಗುರುವೃದ್ಧೇಷು ನಿತ್ಯಾ ॥ 5-44-4 (33446)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-44-5x (3531)
ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಯಾ ವಿದ್ಯಾ ಶಕ್ಯಾ ವೇದಿತುಮಂಚಸಾ।
ತತ್ಕಥಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಸ್ಯಾದೇತದ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಬ್ರವೀಹಿ ಮೇ ॥ 5-44-5 (33447)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-44-6x (3532)
ಆಚಾರ್ಯಯೋನಿಮಿಹ ಯೇ ಪ್ರವಿಶ್ಯ
ಭೂತ್ವಾ ಗರ್ಭೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಚರಂತಿ।
ಇಹೈವ ತೇ ಶಾಸ್ತ್ರಕಾರಾ ಭವಂತಿ
ಪ್ರಹಾಯ ದೇಹಂ ಪರಮಂ ಯಾಂತಿ ಯೋಗಂ ॥ 5-44-6 (33448)
ಅಸ್ಮಿಂʼಲ್ಲೋಕೇ ವೈ ಜಯಂತೀಹ ಕಾಮಾ-
ನ್ಬ್ರಾಹ್ಮೀಂ ಸ್ಥಿತಿಂ ಹ್ಯನುತಿತಿಕ್ಷಮಾಣಾಃ।
ತ ಆತ್ಮಾನಂ ನಿರ್ಹರಂತೀಹ ದೇಹಾ-
ನ್ಮುಂಜಾದಿಷೀಕಾಮಿವ ಸತ್ವಸಂಸ್ಥಾಃ ॥ 5-44-7 (33449)
ಶರೀರಮೇತೌ ಕುರುತಃ ಪಿತಾ ಮಾತಾ ಚ ಭಾರತ।
ಆಚಾರ್ಯಶಾಸ್ತಾ ಯಾ ಜಾತಿಃ ಸಾ ಪುಣ್ಯಾ ಸಾಽಽಜರಾಽಮಮ 5-44-8 (33450)
ಯಃ ಪ್ರಾವೃಣೋತ್ಯವಿತಥೇನ ವರ್ಣಾ-
ನೃತಂ ಕುರ್ವನ್ನಮೃತಂ ಸಂಪ್ರಯಚ್ಛಂ।
ತಂ ಮನ್ಯೇತ ಪಿತರಂ ಮಾತರಂ ಚ
ತಸ್ಮೈ ನ ದ್ರುಹ್ಯೇತ್ಕತಮಸ್ಯ ಜಾನನ್ ॥ 5-44-9 (33451)
ಗುರುಂ ಶಿಷ್ಯೋ ನಿತ್ಯಮಭಿವಾದಯೀತ
ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಮಿಚ್ಛೇಚ್ಛುಚಿರಪ್ರಮತ್ತಃ।
ಮಾನಂ ನ ಕುರ್ಯಾನ್ನಾದಧೀತ ರೋಪ-
ಮೇಪ ಪ್ರಥಮೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಸ್ಯ ಪಾದಃ ॥ 5-44-10 (33452)
ಶಿಷ್ಯವೃತ್ತಿಕ್ರಮೇಣೈವ ವಿದ್ಯಾಮಾಪ್ನೋತಿ ಯಃ ಶುಚಿಃ ।
ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ್ರತಸ್ಯಾಸ್ಯ ಪ್ರಥಮಃ ಪಾದ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-44-11 (33453)
ಆಚಾರ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಂ ಕುರ್ಯಾತ್ಪ್ರಾಣೈರಪಿ ಧನೈರಪಿ।
ಕರ್ಮಣಾ ಮನಸಾ ವಾಚಾ ದ್ವಿತೀಯಃ ಪಾದ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-44-12 (33454)
ಸಮಾ ಗುರೌ ಯಥಾ ವೃತ್ತಿರ್ಗರುಪತ್ನ್ಯಾಂ ತಥಾ ಚರೇತ್।
ತತ್ಪುತ್ರೇ ಚ ತಥಾ ಕುರ್ವಂದ್ವಿತೀಯಃ ಪಾದ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-44-13 (33455)
ಆಚಾರ್ಯೇಣಾತ್ಮಕೃತಂ ವಿಜಾನನ್
ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಚಾರ್ಥಂ ಭಾವಿತೋಽಸ್ಮೀತ್ಯನೇನ ।
ಯನ್ಮನ್ಯತೇ ತಂ ಪ್ರತಿ ಹೃಷ್ಟಬುದ್ಧಿಃ
ಸ ವೈ ತೃತೀಯೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಸ್ಯ ಪಾದಃ ॥ 5-44-14 (33456)
ನಾಚಾರ್ಯಸ್ಯಾನಪಾಕೃತ್ಯ ಪ್ರವಾಸಂ
ಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಕುರ್ವೀತ ನೈತದಹಂ ಕರೋಮಿ।
ಇತೀವ ಮನ್ಯೇತ ನ ಭಾಷಯೇತ
ಸ ವೈ ಚತುರ್ಥೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಸ್ಯ ಪಾದಃ ॥ 5-44-15 (33457)
ಕಾಲೇನ ಪಾದಂ ಲಭತೇ ತಥಾರ್ಥಂ
ತತಶ್ಚ ಪಾದಂ ಗುರುಯೋಗತಶ್ಚ।
ಉತ್ಸಾಹಯೋಗೇನ ಚ ಪಾದಮೃಚ್ಛೇ-
ಚ್ಛಾಸ್ತ್ರೇಣ ಪಾದಂ ಚ ತತೋಽಭಿಯಾತಿ ॥ 5-44-16 (33458)
ಧರ್ಮಾದಯೋ ದ್ವಾದಶ ಯಸ್ಯ ರೂಪ-
ಮನ್ಯಾನಿ ಚಾಂಗಾನಿ ತಥಾ ಬಲಂ ಚ।
ಆಚಾರ್ಯಯೋಗೇ ಫಲತೀತಿ ಚಾಹು-
ರ್ಬ್ರಹ್ಮಾರ್ಥಯೋಗೇನ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ॥ 5-44-17 (33459)
ಏವಂ ಪ್ರವೃತ್ತೋ ಯದುಪಾಲಭೇತ ವೈ
ಧನಮಾಚಾರ್ಯಾಯ ತದನುಪ್ರಯಚ್ಛೇತ್।
ಸ ತಾಂ ವೃತ್ತಿಂ ಬಹುಗುಣಾಮೇವಮೇತಿ
ಗುರೋಃ ಪುತ್ರೇ ಭವತಿ ಚ ವೃತ್ತಿರೇಷಾ ॥ 5-44-18 (33460)
ಏವಂ ವಸನ್ಸರ್ವತೋ ವರ್ಧತೀಹ
ಬಹೂನ್ಪುತ್ರಾಂಲ್ಲಭತೇ ಚ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಂ।
ವರ್ಷಂತಿ ಚಾಸ್ಮೈ ಪ್ರದಿಶೋ ದಿಶಶ್ಚ
ವಸತ್ಯಸ್ಮಿನ್ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇ ಜನಾಶ್ಚ ॥ 5-44-19 (33461)
ಏತೇನ ಬ್ರಹ್ಮಂಚರ್ಯೇಣ ದೇವಾ ದೇವತ್ವಮಾಪ್ನುವನ್।
ಋಷಯಶ್ಚ ಮಹಾಭಾಗಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಮನೀಷಿಣಃ ॥ 5-44-20 (33462)
ಗಂಧರ್ವಾಣಾಮನೇನೈವ ರೂಪಮಪ್ಸರಸಮಭೂತ್ ।
ಏತೇನ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಸೂರ್ಯೋಽಪ್ಯಹ್ನಾಯ ಜಾಯತೇ ॥ 5-44-21 (33463)
ಆಕಾಂಕ್ಷ್ಯಾರ್ಥಸ್ಯ ಸಂಯೋಗಾದ್ರಸಭೇದಾರ್ಥಿನಾಮಿವ ।
ಏವಂ ಹ್ಯೇತೇ ಸಮಾಜ್ಞಾಯ ತಾದೃಗ್ಭಾವಂ ಗತಾ ಇಮೇ ॥ 5-44-22 (33464)
ಯ ಆಶ್ರಯೇತ್ಪಾವಯೇಚ್ಚಾಪಿ ರಾಜ-
ನ್ಸರ್ವಂ ಶರೀರಂ ತಪಸಾ ತಪ್ಯಮಾನಃ।
ಏತೇನ ವೈ ಬಾಲ್ಯಮಭ್ಯೇತಿ ವಿದ್ವಾನ್
ಮೃತ್ಯುಂ ತಥಾ ಸ ಜಯತ್ಯಂತಕಾಲೇ ॥ 5-44-23 (33465)
ಅಂತವತಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ತೇ ಜಯಂತಿ
ಲೋಕಾಂಜನಾಃ ಕರ್ಮಣಾ ನಿರ್ಮಲೇನ ।
ಬ್ರಹ್ಮೈವ ವಿದ್ವಾಂಸ್ತೇನ ಚಾಭ್ಯೇತಿ ಸರ್ವಂ
ನಾನ್ಯಃ ಪಂಥಾ ಅಯನಾಥ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 5-44-24 (33466)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-44-25x (3533)
ಆಭಾತಿ ಶುಕ್ಲಮಿವ ಲೋಹಿತಮಿ-
ವಾಥೋ ಕೃಷ್ಣಮಥಾಂಜನಂ ಕಾದ್ರವಂ ವಾ।
ಸದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಪಶ್ಯತಿ ಯೋಽತ್ರ ವಿದ್ವಾ-
ನ್ಕಥಂ ರೂಪಂ ತದಮೃತಮಕ್ಷರಂ ಪದಂ ॥ 5-44-25 (33467)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-44-26x (3534)
ಆಭಾತಿ ಶುಕ್ಲಮಿವ ಲೋಹಿತಮಿ-
ವಾಥೋ ಕೃಷ್ಣಮಾಯಸಮರ್ಕವರ್ಣಂ।
ನ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ತಿಷ್ಠತಿ ನಾಂತರಿಕ್ಷೇ
ನೈತತ್ಸಮುದ್ರೇ ಸಲಿಲಂ ಬಿಭರ್ತಿ ॥ 5-44-26 (33468)
ನ ತಾರಕಾಸು ನ ಚ ವಿದ್ಯುದಾಶ್ರಿತಂ
ನ ಚಾಭ್ರೇಷು ದೃಶ್ಯತೇ ರೂಪಮಸ್ಯ।
ನ ಚಾಪಿ ವಾಯೌ ನ ಚ ದೇವತಾಸು
ನೈತಚ್ಚಂದ್ರೇ ದೃಶ್ಯತೇ ನೋತ ಸೂರ್ಯೇ ॥ 5-44-27 (33469)
ನೈವರ್ಕ್ಷು ತನ್ನ ಯಜುಷ್ಷು ನಾಪ್ಯಥರ್ವಸು
ನ ದೃಶ್ಯತೇ ವೈ ವಿಮಲೇಷು ಸಾಮಸು।
ರಥಂತರೇ ಬಾರ್ಹದ್ರಥೇ ವಾಪಿ ರಾಜ-
ನ್ಮಹಾವ್ರತೇ ನೈವ ದೃಶ್ಯೇದ್ಭ್ರುವಂ ತತ್ ॥ 5-44-28 (33470)
ಅಪಾರಣೀಯಂ ತಮಸಃ ಪರಸ್ತಾ-
ತ್ತದಂತಕೋಽಪ್ಯೇತಿ ವಿನಾಶಕಾಲೇ।
ಅಣೀಯೋ ರೂಪಂ ಕ್ಷುರಧಾರಯಾ ಸಮಂ
ಮಹಚ್ಚ ರೂಪಂ ತದ್ವೈ ಪರ್ವತೇಭ್ಯಃ ॥ 5-44-29 (33471)
ಸಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ತದಮೃತಂ ಲೋಕಾಸ್ತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ತದ್ಯಶಃ ।
ಭೂತಾನಿ ಜಝಿರೇ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಲಯಂ ಯಾಂತಿ ತತ್ರ ಹಿ ॥ 5-44-30 (33472)
ಅನಾಮಯಂ ತನ್ಮಹದುದ್ಯತಂ ಯಶೋ
ವಾಚೋ ವಿಕಾರಂ ಕವಯೋ ವದಂತಿ।
ಯಸ್ಮಿಂಜಗತ್ಸರ್ವಮಿದಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ
ಯೇ ತದ್ವಿದುರಮೃತಾಸ್ತೇ ಭವಂತಿ ॥ 5-44-31 (33473)
` ತದೇತದಹ್ನಾ ಸಂಸ್ಥಿತಂ ಭಾತಿ ಸರ್ವಂ
ತದಾತ್ಮವಿತ್ಪಶ್ಯತಿ ಜ್ಞಾನಯೋಗಾತ್।
ತಸ್ಮಿಂಜಗತ್ಸರ್ವಮಿದಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ
ಯೇ ತದ್ವಿದುರಮೃತಾಸ್ತೇ ಭವಂತಿ ॥' ॥ 5-44-32 (33474)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸನುತ್ಸುಜಾತಪರ್ವಣಿ ಚತುಶ್ಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 045
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.45. ಅಧ್ಯಾಯಃ 045
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸನತ್ಸುಜಾತೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ತತ್ವೋಪದೇಶಃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-45-0 (33475)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-45-0x (3535)
ಶೋಕಃ ಕ್ರೋಧಶ್ಚ ಲೋಭಶ್ಚ ಕಾಮೋ ಮಾನಃ ಪರಾಸುತಾ।
ಈರ್ಷ್ಯಾ ಮೋಹೋ ವಿವಿತ್ಸಾ ಚ ಕೃಪಾಽಸೂಯಾ ಜುಗುಪ್ಸುತಾ ॥ 5-45-1 (33476)
ದ್ವಾದಶೈತೇ ಮಹಾದೋಷಾ ಮನುಷ್ಯಪ್ರಾಣನಾಶನಾಃ।
ಏಕೈಕಮೇತೇ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮನುಷ್ಯಾನ್ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ।
ಯೌರಾವಿಷ್ಟೋ ನರಃ ಪಾಪಂ ಮೂಢಸಂಜ್ಞೋ ವ್ಯವಸ್ಯತಿ ॥ 5-45-2 (33477)
ಸ್ಪೃಹಯಾಲುರುಗ್ರಃ ಪರುಷೋ ವಾ ವದಾನ್ಯಃ
ಕ್ರೋಧಂ ಬಿಭ್ರನ್ಮನಸಾ ವೈ ವಿಕತ್ಥೀ।
ನೃಶಂಸಧರ್ಮಾಃ ಷಡಿಮೇ ಜನಾ ವೈ
ಪ್ರಾಪ್ಯಾಪ್ಯರ್ಥಂ ನೋತ ಸಭಾಜಯಂತೇ ॥ 5-45-3 (33478)
ಸಂಭೋಗಸಂವಿದ್ವಿಷಮೋಽತಿಮಾನೀ
ದತ್ತ್ವಾ ವಿಕತ್ಥೀ ಕೃಪಣೋ ದುರ್ಬಲಶ್ಚ।
ಬಹುಪ್ರಶಂಕಸೀ ವನಿತಾದ್ವಿಟ್ ಸದೈವ
ಸಪ್ತೈವೋಕ್ತಾಃ ಪಾಪಶೀಲಾ ನೃಶಂಸಾಃ ॥ 5-45-4 (33479)
ಧರ್ಮಶ್ಚ ಸತ್ಯಂ ಚ ತಪೋ ದಮಶ್ಚ
ಅಮಾತ್ಸರ್ಯಂ ಹ್ರೀಸ್ತಿತಿಕ್ಷಾನಸೂಯಾ।
ದಾನಂ ಶ್ರುತಂ ಚೈವ ಧೃತಿಃ ಕ್ಷಮಾ ಚ
ಮಹಾವ್ರತಾ ದ್ವಾದಶ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ॥ 5-45-5 (33480)
ಯೋ ನೈತೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಚ್ಯವೇದ್ದ್ವಾದಶಭ್ಯಃ
ಸರ್ವಾಮಪೀಮಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಸ ಶಿಷ್ಯಾತ್।
ತ್ರಿಭಿರ್ದ್ವಾಭ್ಯಾಮೇಕತೋ ವಾರ್ಥಿತೋ ಯೋ
ನಾಸ್ಯ ಸ್ವಮಸ್ತೀತಿ ಚ ವೇದಿತವ್ಯಂ ॥ 5-45-6 (33481)
ದಮಸ್ತ್ಯಾಗೋಽಥಾಪ್ರಮಾದ ಇತ್ಯೇತೇಷ್ವಮೃತಂ ಸ್ಥಿತಂ।
ಏತಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಮುಖ್ಯಾನಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಮನೀಷಿಣಾಂ ॥ 5-45-7 (33482)
ಸದ್ವಾಽಸದ್ವಾ ಪರೀವಾದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ನ ಶಸ್ಯತೇ।
ನರಕಪ್ರತಿಷ್ಠಾಸ್ತೇ ಸ್ಯುರ್ಯ ಏವಂ ಕುರುತೇ ಜನಾಃ ॥ 5-45-8 (33483)
ಮದೋಽಷ್ಟಾದಶದೋಷಃ ಸ ಸ್ಯಾತ್ಪುರಾ ಯೋಽಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ ।
ಲೋಕದ್ವೇಷ್ಯಂ ಪ್ರತಿಕೂಲ್ಯಮಭ್ಯಸೂಯಾ ಮೃಷಾವಚಃ ॥ 5-45-9 (33484)
ಕಾಮಕ್ರೋಧೌ ಪಾರತಂತ್ರ್ಯಂ ಪರಿವಾದೋಽಥ ಪೈಶುನಂ।
ಅರ್ಥಹಾನಿರ್ವಿವಾದಶ್ಚ ಮಾತ್ಸರ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಿಪೀಡನಂ ॥ 5-45-10 (33485)
ಈರ್ಷ್ಯಾ ಮೋದೋಽತಿವಾದಶ್ಚ ಸಂಜ್ಞಾನಾಶೋಽಭ್ಯಸೂಯಿತಾ।
ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ನ ಮಾದ್ಯೇತ ಸದಾ ಹ್ಯೇತದ್ವಿಗರ್ಹಿತಂ ॥ 5-45-11 (33486)
ಸೌಹೃದೇ ವೈ ಷಂಗುಣಾ ವೇದಿತವ್ಯಃ
ಪ್ರಿಯೇ ಹೃಷ್ಯಂತ್ಯಪ್ರಿಯೇ ಚ ವ್ಯಥಂತೇ।
ಸ್ಯಾದಾತ್ಮನಃ ಸುಚಿರಂ ಯಾಚತೇ ಯೋ
ದದಾತ್ಯಯಾಚ್ಯಮಪಿ ದೇಯಂ ಖಲು ಸ್ಯಾತ್।
ಇಷ್ಟಾನ್ಪುತ್ರಾನ್ವಿಭವಾನ್ಸ್ವಾಂಶ್ಚ ದಾರಾ-
ನಭ್ಯರ್ಥಿತಶ್ಚಾರ್ಹತಿ ಶುದ್ಧಭಾವಃ ॥ 5-45-12 (33487)
ತ್ಯಕ್ತದ್ರವ್ಯಃ ಸಂವಸೇನ್ನೇಹ ಕಾಮಾ-
ದ್ಭಿಂಕ್ತೇ ಕರ್ಮಸ್ವಾಶಿಷಂ ಬಾಧತೇ ಚ ॥ 5-45-13 (33488)
ದ್ರವ್ಯವಾನ್ಗುಣವಾನೇವಂ ತ್ಯಾಗೀ ಭವತಿ ಸಾತ್ವಿಕಃ।
ಪಂಚಭೂತಾನಿ ಪಂಚಭ್ಯೋ ನಿವರ್ತಯತಿ ತಾದೃಶಃ ॥ 5-45-14 (33489)
ಏತತ್ಸಮೃದ್ಧಮಪ್ಯೃದ್ಧಂ ತಪೋ ಭವತಿ ಕೇವಲಂ।
ಸತ್ವಾತ್ಪ್ರಚ್ಯವಮಾನಾನಾಂ ಸಂಕಲ್ಪೇನ ಸಮಾಹಿತಂ ॥ 5-45-15 (33490)
ಯತೋ ಯಜ್ಞಃ ಪ್ರವರ್ಧಂತೇ ಮತ್ಯಸ್ಯೈವಾವರೋಧನಾತ್।
ಮನಸಾನ್ಯಸ್ಯ ಭವತಿ ವಾಚ್ಯನ್ಯಸ್ಯಾಥ ಕರ್ಮಣಾ ॥ 5-45-16 (33491)
ಸಂಕಲ್ಪಸಿದ್ಧಂ ಪುರುಷಮಸಂಕಲ್ಪೋಽಧಿತಿಷ್ಠತಿ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ವಿಶೇಷೇಣ ಕಿಂಚಾನ್ಯದಪಿ ಮೇ ಶ್ರೃಣು ॥ 5-45-17 (33492)
ಅಧ್ಯಾಪಯೇನ್ಮಹದೇತದ್ಯಶಸ್ಯಂ
ವಾಚೋ ವಿಕರಾಃ ಕವಯೋ ವದಂತಿ।
ಅಸ್ಮಿನ್ಯೋಗೇ ಸರ್ವಮಿದಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ
ಯೇ ತದ್ವಿದುರಮೃತಾಸ್ತೇ ಭವಂತಿ॥ 5-45-18 (33493)
ನ ಕರ್ಮಣಾ ಸುಕೃತೇನೈವ ರಾಜನ್
ಸತ್ಯಂ ಜಯೇಜ್ಜುಹುಯಾದ್ವಾ ಯಜೇದ್ವಾ।
ನೈತೇನ ವಾಲೋಽಮೃತ್ಯುಮಭ್ಯೇತಿ ರಾಜನ್
ರತಿಂ ಚಾಸೌ ನ ಲಭತ್ಯಂತಕಾಲೇ ॥ 5-45-19 (33494)
ತೃಷ್ಣೀಮೇಕ ಉಪಾಸೀತ ಚೇಷ್ಟೇತ ಮನಸಾಪಿ ನ।
ತಥಾ ಸಂಸ್ತುತಿನಿಂದಾಭ್ಯಾಂ ಪ್ರೀತಿರೋಷೌ ವಿವರ್ಜಯೇತ್ ॥ 5-45-20 (33495)
ಅತ್ರೈವ ತಿಷ್ಠನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಬ್ರಹ್ಮಾವಿಶತಿ ಪಶ್ಯತಿ।
ವೇದೇಷು ಚಾನುಪೂರ್ವ್ಯೇಣ ಏತದ್ವಿದ್ವನ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ ॥ ॥ 5-45-21 (33496)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸನತ್ಸುಜಾತಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 046
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.46. ಅಧ್ಯಾಯಃ 046
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸನತ್ಸುಜಾತೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ತತ್ವೋಪದೇಶಃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-46-0 (33497)
ಸನತ್ಸುಜಾತ ಉವಾಚ। 5-46-0x (3536)
ಯತ್ತಚ್ಛುಕ್ರಂ ಮಹಂಜ್ಯೋತಿರ್ದೀಪ್ಯಮಾನಂ ಮಹದ್ಯಶಃ।
ತದ್ವೈ ದೇವಾ ಉಪಾಸತೇ ತಸ್ಮಾತ್ಸೂರ್ಯೋ ವಿರಾಜತೇ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-1 (33498)
ಶುಕ್ರಾದ್ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರಭವತಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಶುಕ್ರೇಣ ವರ್ಧತೇ।
ತಚ್ಛುಕಂ ಜ್ಯೋತಿಷಾಂ ಮಧ್ಯೇಽತಪ್ತಂ ತಪತಿ ತಾಪನಂ ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-45-2 (33499)
ಆಪೋಽಥಾದ್ಭ್ಯಃ ಸಲಿಲಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇ
ಉಭೌ ದೇವೌ ಶಿಶ್ರಿಯಾತೇಽಂತರಿಕ್ಷೇ।
ಅತಂದ್ರಿತಃ ಸವಿತುರ್ವಿವಸ್ವಾ-
ನುಭೌ ಬಿಭರ್ತಿ ಪೃಥಿವೀಂ ದಿವಂ ಚ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-3 (33500)
ಉಭೌ ಚ ದೇವೌ ಪೃಥಿವೀಂ ದಿವಂ ಚ
ದಿಶಃ ಶುಕ್ರೋ ಭುವನಂ ಬಿಭರ್ತಿ ।
ತಸ್ಮಾದ್ದಿಶಃ ಸರಿತಶ್ಚ ಸ್ರವಂತಿ
ತಸ್ಮಾತ್ಸಮುದ್ರಾ ವಿಹಿತಾ ಮಹಾಂತಾಃ ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-4 (33501)
ಚಕ್ರೇ ರಥಸ್ಯ ತಿಷ್ಠಂತೋಽಧ್ರುವಸ್ಯಾವ್ಯಯಕರ್ಮಣಃ।
ಕೇತುಮಂತಂ ವಹಂತ್ಯಶ್ವಾಸ್ತಂ ದಿವ್ಯಮಜರಂ ದಿವಿ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-5 (33502)
ನ ಸಾದೃಶ್ಯೇ ತಿಷ್ಠತಿ ರೂಪಮಸ್ಯ
ನ ಚಕ್ಷುಪಾ ಪಶ್ಯತಿ ಕಶ್ಚಿದೇನಂ।
ಮನೀಷಯಾಥೋ ಮನಸಾ ಹೃದಾ ಚ
ಯ ಏನಂ ವಿದುರಮೃತಾಸ್ತೇ ಭವಂತಿ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-6 (33503)
ದ್ವಾದಶಪೂಗಾಂ ಸರಿತಂ ಪಿಬಂತೋ ದೇವರಕ್ಷಿತಾಂ।
ಮಧ್ವೀಕ್ಷಂತಶ್ಚ ತೇ ತಸ್ಯಾಃ ಸಂಚರಂತೀಹ ಘೋರಾಂ ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-7 (33504)
ತದರ್ಧಮಾಸಂ ಪಿಬತಿ ಸಂಚಿತಂ ಭ್ರಮರೋ ಮಧು।
ಈಶಾನಃ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಹವಿರ್ಭೂತಮಕಲ್ಪಯತ್।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-8 (33505)
ಹಿರಣ್ಯಪರ್ಣಮಶ್ವತ್ಥಮಭಿಪದ್ಯ ಹ್ಯಪಕ್ಷಕಾಃ।
ತೇ ತತ್ರ ಪಕ್ಷಿಣೋ ಭೂತ್ವಾ ಪ್ರಪತಂತಿ ಯಥಾದಿಶಂ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-9 (33506)
ಪೂರ್ಣಾತ್ಪೂರ್ಣಾನ್ಯುದ್ಧರಂತಿ ಪೂರ್ಣಾತ್ಪೂರ್ಣಾನಿ ಚಕ್ರಿರೇ।
ಹರಂತಿ ಪೂರ್ಣಾತ್ಪೂರ್ಣಾನಿ ಪೂರ್ಣಮೇವಾವಶಿಷ್ಯತೇ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-10 (33507)
ತಸ್ಮಾದ್ವೈ ವಾಯುರಾಯಾತಸ್ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚ ಪ್ರಯತಃ ಸದಾ।
ತಸ್ಮಾದಗ್ನಿಶ್ಚ ಸೋಮಶ್ಚ ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚ ಪ್ರಾಣ ಆತತಃ ॥ 5-46-11 (33508)
ಸರ್ವಮೇವ ತತೋ ವಿದ್ಯಾತ್ತತ್ತದ್ವಕ್ತುಂ ನ ಶಕ್ನುಮಃ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-12 (33509)
ಅಪಾನಂ ಗಿರಪಿ ಪ್ರಾಣಃ ಪ್ರಾಣಂ ಗಿರತಿ ಚಂದ್ರಮಾಃ।
ಆದಿತ್ಯೋ ಗಿರತೇ ಚಂದ್ರಮಾದಿತ್ಯಂ ಗಿರತೇ ಪರಃ ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-13 (33510)
ಏಕಂ ಪಾದಂ ನೋತ್ಕ್ಷಿಪತಿ ಸಲಿಲಾದ್ಧಂಸ ಉಚ್ಚರನ್।
ತಂ ಚೇತ್ಸಂತತಮೂರ್ಧ್ವಾಯ ನ ಮೃತ್ಯುರ್ನಾಮೃತಂ ಭವೇತ್।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-14 (33511)
ಅಂಗುಷ್ಠಮಾತ್ರಃ ಪುರುಷೋಽಂತರಾತ್ಮಾ
ಲಿಂಗಸ್ಯ ಯೋಗೇನ ಸ ಯಾತಿ ನಿತ್ಯಂ।
ತಮೀಶಮೀಡ್ಯಮನುಕಲ್ಪಮಾದ್ಯಂ
ಪಶ್ಯಂತಿ ಮೂಢಾ ನ ವಿರಾಜಮಾನಂ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-15 (33512)
ಅಸಾಧನಾ ವಾಪಿ ಸಸಾಧನಾ ವಾ
ಸಮಾನಮೇತದ್ದೃಶ್ಯತೇ ಮಾನುಷೇಷು।
ಸಮಾನಮೇತದಮೃತಸ್ಯೇತರಸ್ಯ
ಮುಕ್ತಾಸ್ತತ್ರ ಮಧ್ವ ಉತ್ಸಂ ಸಮಾಪುಃ ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-16 (33513)
ಉಭೌ ಲೋಕೌ ವಿದ್ಯಯಾ ವ್ಯಾಪ್ಯ ಯಾತಿ
ತದಾ ಹುತಂ ಚಾಹುತಮಗ್ನಿಹೋತ್ರಂ।
ಮಾ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ಲಘುತಾಮಾದಧೀತ
ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ಸ್ಯಾನ್ನಾಮ ಧೀರಾ ಲಭಂತೇ ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-17 (33514)
ಏವಂರೂಪೋ ಮಹಾತ್ಮಾ ಸ ಪಾವಕಂ ಪುರುಷೋ ಗಿರನ್।
ಯೋ ವೈ ತಂ ಪುರುಷಂ ವೇದ ತಸ್ಯೇಹಾರ್ಥೋ ನ ರಿಷ್ಯತೇ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-18 (33515)
ಯಃ ಸಹಸ್ರಂ ಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ಪಕ್ಷಾನ್ಸಂತತ್ಯ ಸಂಪತೇತ್।
ಮಧ್ಯಮೇ ಮಧ್ಯ ಆಗಚ್ಛೇದಪಿಚೇತ್ಸ್ಯಾನ್ಮನೋಜವಃ।
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-19 (33516)
ನ ದರ್ಶನೇ ತಿಷ್ಠತಿ ರೂಪಮಸ್ಯ
ಪಶ್ಯಂತಿ ಚೈನಂ ಸುವಿಶುದ್ಧಸತ್ವಾಃ।
ಹಿತೋ ಮನೀಷೀ ಮನಸಾ ನ ತಪ್ಯತೇ
ಯೇ ಪ್ರವ್ರಜೇಯುರಮೃತಾಸ್ತೇ ಭವಂತಿ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-20 (33517)
ಗೂಹಂತಿ ಸರ್ಪಾ ಇವ ಗಹ್ವರಾಣಿ
ಸ್ವಶಿಕ್ಷಯಾ ಸ್ವೇನ ವೃತ್ತೇನ ಮರ್ತ್ಯಾಃ।
ತೇಷು ಪ್ರಮುಹ್ಯಂತಿ ಜನಾ ವಿಮೂಢಾ
ಯಥಾಧ್ವಾನಂ ಮೋಹಯಂತೇ ಭಯಾಯ ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-21 (33518)
ನಾಹಂ ಸದಾಽಸತ್ಕೃತಃ ಸ್ಯಾಂ ನ ಮೃತ್ಯು-
ರ್ನ ಚಾಮೃತ್ಯುರಮೃತಂ ಮೇ ಕುತಃ ಸ್ಯಾತ್।
ಸತ್ಯಾನೃತೇ ಸತ್ಯಸಮಾನಬಂಧೇ
ಸತಶ್ಚ ಯೋನಿರತಸತಶ್ಚೈಕ ಏವ ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-22 (33519)
ನ ಸಾಧುನಾ ನೋತ ಅಸಾಧುನಾ ವಾ-
ಽಸಮಾನಮೇತದ್ದೃಶ್ಯತೇ ಮಾನುಷೇಷು।
ಸಮಾನಮೇತದಮೃತಸ್ಯ ವಿದ್ಯಾ-
ದೇವಂ ಯುಕ್ತೋ ಮಧು ತದ್ವೈ ಪರೀಪ್ಸೇತ್ ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-23 (33520)
ನಾಸ್ಯಾತಿವಾದಾ ಹೃದಯಂ ತಾಪಯಂತಿ
ನಾನಧೀತಂ ನಾಹುತಮಗ್ನಿಹೋತ್ರಂ।
ಮನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ಲಘುತಾಮಾದಧೀತ
ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ಚಾಸ್ಮೈ ನಾಮ ಧೀರಾ ಲಭಂತೇ ॥
ಯೋಗಿನಸ್ತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಭಗವಂತಂ ಸನಾತನಂ ॥ 5-46-24 (33521)
ಏವಂ ಯಃ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಆತ್ಮಾನಮನುಪಶ್ಯತಿ।
ಅನ್ಯತ್ರಾನ್ಯತ್ರ ಯುಕ್ತೇಷು ಕಿಂ ಸ ಶೋಚೇತ್ತತಃ ಪರಂ । 5-46-25 (33522)
ಯಥೋದಪಾನೇ ಮಹತಿ ಸರ್ವತಃ ಸಂಪ್ಲುತೋದಕೇ।
ಏವಂ ಸರ್ವೇಷು ವೇದೇಷು ಆತ್ಮಾನಮನುಜಾನತಃ ॥ 5-46-26 (33523)
ಅಂಗುಷ್ಠಮಾತ್ರಃ ಪುರುಷೋ ಮಹಾತ್ಮಾ
ನ ದೃಶ್ಯತೇಽಸೌ ಹೃದಿ ಸಂನಿವಿಷ್ಟಃ ।
ಅಜಶ್ಚರೋ ದಿವಾರಾತ್ರಮತಂದ್ರಿತಶ್ಚ
ಸ ತಂ ಮತ್ವಾ ಕವಿರಾಸ್ತೇ ಪ್ರಸನ್ನಃ ॥ 5-46-27 (33524)
ಅಹಮೇವ ಸ್ಮೃತೋ ಮಾತಾ ಪಿತಾ ಪುತ್ರೋಽಸ್ಂಯಹಂ ಪುನಃ।
ಆತ್ಮಾಹಮಪಿ ಸರ್ವಸ್ಯ ಯಚ್ಚ ನಾಸ್ತಿ ಯದಸ್ತಿ ಚ ॥ 5-46-28 (33525)
ಪಿತಾಮಹೋಽಸ್ಮಿ ಸ್ಥವಿರಃ ಪಿತಾ ಪುತ್ರಶ್ಚ ಭಾರತ।
ಮಮೈವ ಯೂಯಮಾತ್ಮಸ್ಥಾ ನ ಮೇ ಯೂಯಂ ನ ವೋ ಹ್ಯಹಂ ॥ 5-46-29 (33526)
ಆತ್ಮೈವ ಸ್ಥಾನಂ ಮಮ ಜನ್ಮ ಚಾತ್ಮಾ
ಓತಪ್ರೋತೋಽಹಮಜರಪ್ರತಿಷ್ಠಃ।
ಅಜಶ್ಚರೋ ದಿವಾರಾತ್ರಮತಂದ್ರಿತೋಽಹಂ
ಮಾಂ ವಿಜ್ಞಾಯ ಕವಿರಾಸ್ತೇ ಪ್ರಸನ್ನಃ ॥ 5-46-30 (33527)
ಅಣೋರಣೀಯಾನ್ಸುಮನಾಃ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಜಾಗ್ರತಿ।
ಪಿತರಂ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಪುಷ್ಕರೇ ನಿಹಿತಂ ವಿದುಃ ॥ ॥ 5-46-31 (33528)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯಗಪರ್ವಣಿ ಸನತ್ಸುದಜಾತಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ ॥ ಸಮಾಪ್ತಮಿದಂ ಸನತ್ಸುಜಾತಪರ್ವ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 047
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.47. ಅಧ್ಯಾಯಃ 047
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪಾಂಡವವಚನಶುಶ್ರೂಷಯಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾದೀನಾಂ ಸಭಾಪ್ರವೇಶಃ ॥ 1 ॥ ಸಂಜಯೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಯ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ತತ್ಸಂದೇಶಕಥನಂ ॥ 2 ॥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣವಾಕ್ಯಕಥನಂ ಚೋದಿತೇನ ಸಂಜಯೇನ ಸ್ವಸ್ಯ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನಾಂತಃಪುರಪ್ರವೇಶಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ತತ್ಕಥನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-47-0 (33529)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-47-0x (3537)
ಏವಂ ಸನತ್ಸುಜಾತೇನ ವಿದುರೇಣ ಚ ಧೀಮತಾ।
ಸಾರ್ಧಂ ಕಥಯತೋ ರಾಜ್ಞಃ ಸಾ ವ್ಯತೀಯಯ ಸರ್ವರೀ ॥ 5-47-1 (33530)
ತಸ್ಯಾಂ ರಜನ್ಯಾಂ ವ್ಯುಷ್ಟಾಯಾಂ ರಾಜಾನಃ ಸರ್ವ ಏವ ತೇ।
ಸಭಾಮಾವಿವಿಶುರ್ಹೃಷ್ಟಾಃಕ ಸೂತಸ್ಯೋಪದಿದೃಕ್ಷಯಾ ॥ 5-47-2 (33531)
ಶುಶ್ರೂಷಮಾಣಾಃ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ವಾಚೋ ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಂಹಿತಾಃ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಮುಖಾಃ ಸರ್ವೇ ಯಯೂ ರಾಜನ್ಸಭಾಂ ಶುಭಾಂ ॥ 5-47-3 (33532)
ಸುಧಾವದಾತಾಂ ವಿಸ್ತೀರ್ಣಾಂ ಕನಕಾಜಿರಭೂಷಿತಾಂ ।
ಚಂದ್ರಪ್ರಭಾಂ ಸುರುಚಿರಾಂ ಸಿಕ್ತಾಂ ಚಿಂದನವಾರಿಣಾ ॥ 5-47-4 (33533)
ರುಚಿರೈರಾಸನೈಃ ಸ್ತೀರ್ಣಾಂ ಕಾಂಚನೈರ್ದಾರವೈರಪಿ।
ಅಶ್ಮಸಾರಮಯೈರ್ದಾಂತೈಃಕ ಸ್ವಾಸ್ತೀರ್ಣೈಃ ಸೋತ್ತರಚ್ಛದೈಃ ॥ 5-47-5 (33534)
ಭೀಷ್ಮೋ ದ್ರೋಣಃ ಕೃಪಃ ಶಲ್ಯಃ ಕೃತವರ್ಮಾ ಜಯದ್ರಥಃ ।
ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ಸೋಮದತ್ತಶ್ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ । 5-47-6 (33535)
ವಿದುರಶ್ಚ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಯುಯುತ್ಸುಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ।
ಸರ್ವೇ ಚ ಸಹಿತಾಃ ಶೂರಾಃ ಪಾರ್ಥಿವಾ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ವಿವಿಶುಸ್ತಾಂ ಸಭಾಂ ಶುಭಾಂ ॥ 5-47-7 (33536)
ದುಃಶಾಸನಶ್ಚಿತ್ರಸೇನಃ ಶಕುನಿಶ್ಚಾಪಿ ಸೌಬಲಃ।
ದುರ್ಮುಖೋ ದುಃಸಹಃ ಕರ್ಣ ಉಲೂಕೋಽಥ ವಿವಿಂಶತಿಃ ॥ 5-47-8 (33537)
ಕುರುರಾಜಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನಮಮರ್ಷಣಂ।
ವಿವಿಶುಸ್ತಾಂ ಸಭಾಂ ರಾಜನ್ಸುರಾಃ ಶಕ್ರಸದೋ ಯಥಾ ॥ 5-47-9 (33538)
ಆವಿಶದ್ಭಿಸ್ತದಾ ರಾಜಞ್ಶೂರೈಃ ಪರಿಘಬಾಹುಭಿಃ ।
ಶುಶುಭೇ ಸಾ ಸಭಾ ರಜನ್ಸಿಂಹೈರಿವ ಗಿರೇರ್ಗುಹಾ ॥ 5-47-10 (33539)
ತೇ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಃ ಸಭಾಂ ಸರ್ವೇ ಮಹೌಜಸಃ ।
ಆಸನಾನಿ ವಿಚಿತ್ರಾಣಿ ಭೇಜಿರೇ ಸೂರ್ಯವರ್ಚಸಃ ॥ 5-47-11 (33540)
ಆಸನಸ್ಥೇಷು ಸರ್ವೇಷು ತೇಷು ರಾಜಸು ಭಾರತ।
ದ್ವಾಃಸ್ಥೋ ನಿವೇದಯಾಮಾಸ ಸೂತಪುತ್ರಮುಪಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-47-12 (33541)
ಅಯಂ ಸರಥ ಆಯಾತಿ ಯೋಽಯಾಸೀತ್ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ।
ದೂತೋ ನಸ್ತೂರ್ಣಮಾಯಾತಿ ಸೈಂಧವೈಃ ಸಾಧುವಾಹಿಭಿಃ ॥ 5-47-13 (33542)
..ಪೇಯಾಯ ಸ ತು ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ರಥಾತ್ಪ್ರಸ್ಕಂದ್ಯ ಕುಂಡಲೀ।
ಪ್ರವಿವೇಶ ಸಭಾಂ ಪೂರ್ಣಾಂ ಮಹೀಪಾಲೈರ್ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ॥ 5-47-14 (33543)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-47-15x (3538)
ಪ್ರಾಪ್ತೋಽಸ್ಮಿ ಪಾಂಡವಾನ್ಗತ್ವಾ ತಂ ವಿಜಾನೀತ ಕೌರವಾಃ।
ಯಥಾವಯಃ ಕುರೂನ್ಸರ್ವಾನ್ಪ್ರತಿನಂದಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-47-15 (33544)
ಅಭಿವಾದಯಂತಿ ವೃದ್ಧಾಂಶ್ಚ ವಯಸ್ಯಾಂಶ್ಚ ವಯಸ್ಯವತ್।
ಪುನಶ್ಚಾಭ್ಯವದನ್ಪಾರ್ಥಾಃ ಪ್ರತಿಪೂಜ್ಯ ಯಥಾವಯಃ ॥ 5-47-16 (33545)
ಯಥಾಹಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಶಿಷ್ಟಃ ಪೂರ್ವಮಿತೋ ಗತಃ।
ಅಬ್ರವಂ ಪಾಂಡವಾನ್ಗತ್ವಾ ನಾತ್ರ ಕಿಂಚನ ಹಾಪಿತಂ ॥ 5-47-17 (33546)
` ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-47-18x (3539)
ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಾಂ ಸಂಜಯ ರಾಜಮಧ್ಯೇ
ಯದಬ್ರವೀದ್ವಾಕ್ಯಮದೀನಸತ್ವಃ।
ಜನಾರ್ದನಸ್ತಾತ ಯುಧಾಂ ಪ್ರಣೇತಾ
ದುರಾತ್ಮನಾಂ ಜೀವಿತಚ್ಛಿನ್ಮಹಾತ್ಮಾ ॥ 5-47-18 (33547)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-47-19x (3540)
ಆಗುಲ್ಫೇಭ್ಯೋಽಭಿಸಂವೀತಃ ಪ್ರಯತೋಽಹಂ ಕೃತಾಂಜಲಿಃ।
ಶುದ್ಧಾಂತಂ ಪ್ರಾವಿಶಂ ರಾಜನ್ನಾಖ್ಯಾತೋ ನರಸಿಂಹಯೋಃ ॥ 5-47-19 (33548)
ನ ಚಾಭಿಮನ್ಯುರ್ನ ಯಮೌ ತಂ ದೇಶಮಭಿಜಗ್ಮತುಃ ।
ಯತ್ರ ಕೃಷ್ಣೌ ಚ ಕೃಷ್ಣಾ ಚ ಸತ್ಯಭಾಮಾ ಚ ಭಾಮಿನೀ ॥ 5-47-20 (33549)
ಉಭೌ ಮಧ್ವಾಸವಕ್ಷೀಬೌ ವರಚಂದನರೂಷಿತೌ ।
ಸ್ತ್ರಗ್ವಿಣೌ ವರವಸ್ತ್ರಾಂಗೌ ವರಾಭರಣಭೂಷಿತೌ ॥ 5-47-21 (33550)
ನೈಕರತ್ನವಿಚಿತ್ರಂ ಚ ಕಾಂಚನಂ ಚ ವರಾಸನಂ।
ನಾನಾಸ್ತರಣಸಂಸ್ತೀರ್ಣಂ ಯತ್ರಾಸಾತೇ ನರರ್ಷಭೌ ॥ 5-47-22 (33551)
ಸತ್ಯಾಂಕಮುಪಧಾನಂ ತು ಕೃತ್ವಾ ಶೇತೇ ಜನಾರ್ದನಃ।
ಅರ್ಜುನಾಂಕಗತೌ ಪಾದೌ ಕೇಶವಸ್ಯೋಪಲಕ್ಷಯೇ।
ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಚ ಕೃಷ್ಣಾಯಾಃ ಶುಭಾಯಾಶ್ಚಾಂಕಗಾವುಭೌ ॥ 5-47-23 (33552)
ಕಾಂಚನಂ ಪಾದಪೀಠಂ ತು ಪಾರ್ಥೋ ವೈ ಪ್ರಾದಿಶನ್ಮುದಾ।
ದಾಸೀಭ್ಯಾಮಾಹೃತಂ ಮಹ್ಯಂ ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೂಮಾವುಪಾವಿಶಂ ॥ 5-47-24 (33553)
ಊರ್ಧ್ವರೇಖಾಂಕಿತೌ ಪಾದೌ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಶುಭಲಕ್ಷಣೌ।
ಪಾದಪೀಠಾದಪಹೃತೌ ಧಾರಯೇತಾಂ ವರಸ್ತ್ರಿಯೌ ॥ 5-47-25 (33554)
ನ ನೂನಂ ಕಲ್ಮಷಂ ಕಿಂಚಿನ್ಮಮ ಕರ್ಮಸು ವಿದ್ಯತೇ।
ಸ್ತ್ರೀರತ್ನಾಭ್ಯಾಂ ಸಮೇತೌ ಯನ್ಮಿಥೋ ಮಾಮಭ್ಯಭಾಷತಾಂ ॥ 5-47-26 (33555)
ವಿಸ್ಮಯೋ ಮೇ ಮಹಾನಾಸೀದಾಸ್ತ್ರಂ ಮೇ ಬಹುಸಂಗತಂ।
ಹೃಷ್ಟಾನಿ ಚೈವ ರೋಮಾಣಿ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತೌ ಸಹಿತಾವುಭೌ ॥ 5-47-27 (33556)
ಶ್ಯಾಮೌ ಬೃಹಂತೌ ತರುಣೌ ನಾಗಾವಿವ ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತೌ ।
ಏಕಶಯ್ಯಾಗತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭಯಂ ಮೇ ಮಹದಾವಿಶತ್ ॥ 5-47-28 (33557)
ತತೋಽಭ್ಯಚಿಂತಯಂ ತತ್ರ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತೌ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ ।
ಸಂಕಲ್ಪೋ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ನಾನವಾಪ್ಯೋಽಸ್ತಿ ಕಶ್ಚನ।
ನಿದೇಶಗಾವಿಮೌ ಯಸ್ಯ ನರನಾರಾಯಣಾವುಭೌ ॥ 5-47-29 (33558)
ಸತ್ಕೃತಶ್ಚಾನ್ನಪಾನಾಭ್ಯಾಮಾಚ್ಛನ್ನೋ ಲಬ್ಧಸತ್ಕ್ರಿಯಃ ।
ಅಂಜಲಿಂ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಸಂಧಾಯ ಸಂದೇಶಂ ಚಾಭ್ಯಚೋದಯಂ ॥ 5-47-30 (33559)
ಧನುರ್ಧರೋಚಿತೇನಾಥ ಪಾಣಿನೈಕಂ ಸಲಕ್ಷಣಂ।
ಪಾದಮಾನಾಯಯತ್ಪಾರ್ಥಃ ಕೇಶವಸ್ಯ ಯಶಸ್ವಿನಃ ॥ 5-47-31 (33560)
ಇಂದ್ರಕೇತುರಿವೋತ್ಥಾಯ ದಿವ್ಯಾಭರಣಭೂಷಿತಃ।
ಇಂದ್ರವೀರ್ಯೋಪಮಃ ಕೃಷ್ಣಃ ಸಂವಿಷ್ಟೋ ಮಾಽಭ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-47-32 (33561)
ಸ ವಾಚಂ ವದತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಆದದೇ ವಚನಕ್ಷಮಾಂ।
ದೀಪನೀಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಮೃದುಪೂರ್ವಾಂ ಸುದಾರುಣಾಂ ॥ 5-47-33 (33562)
ಬಹಿಶ್ಚರಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಕಾರಿಣಃ।
ಮತಿಮಾನ್ಮತಿಮಾಸ್ಥಾಯ ಕೇಶವಃ ಸಂದಧೇ ವಚಃ ॥ 5-47-34 (33563)
ವಚನಂ ವಚನಜ್ಞಸ್ಯ ಶಿಕ್ಷಾಕ್ಷರಸಮನ್ವಿತಂ।
ಮನಃಪ್ರಹ್ಲಾದನಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಪಶ್ಚಾದ್ಧೃದಯತಾಪನಂ ॥ 5-47-35 (33564)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-47-36x (3541)
ಸಂಜಯೈತದ್ವಚೋ ಬ್ರೂಯಾಃ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಕ್ಷತ್ರಿಯಸಂಸದಂ।
ಶ್ರೃಣ್ವತಃ ಕುರುವೃದ್ಧಸ್ಯ ಆಚಾರ್ಯಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ ॥ 5-47-36 (33565)
ಅರ್ಥಾಂಸ್ತ್ಯಜತ ಪಾರ್ಥೇಷು ಸುಖಮಾಪ್ನುತ ಕಾಮಜಂ।
ಪ್ರಿಯಂ ಪ್ರಿಯೇಭ್ಯಶ್ಚರತ ರಾಜಾ ಹಿ ತ್ವರತೇ ಜಯೇ॥ 5-47-37 (33566)
ಯಜಧ್ವಂ ವಿವಿಧೈರ್ಯಜ್ಞೈರ್ದಕ್ಷಿಣಾಶ್ಚ ಪ್ರಯಚ್ಛತ।
ಪುತ್ರೇರ್ದಾರೈಶ್ಚ ಮೋದಧ್ವಮಾಗತಂ ವೋ ಮಹದ್ಭಯಂ ॥ 5-47-38 (33567)
ಋಣಂ ಪ್ರವೃದ್ಧಮಿವ ಮೇ ಹೃದಯಾನ್ನಾಪಸರ್ಪತಿ।
ಗೋವಿಂದೇತಿ ಯದಾಕ್ರಂದತ್ಕೃಷ್ಣಾ ಮಾಂ ದೂರವಾಸಿನಂ ॥ 5-47-39 (33568)
ತೇಜೋಮಯಂ ದುರಾಧರ್ಪಂ ಬಿಭ್ರತಾ ಗಾಂಡಿವಂ ಧನುಃ।
ಮದ್ದ್ವಿತೀಯೇನ ಪಾರ್ಥೇನ ವೈರಂ ವಃ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-47-40 (33569)
ಕೃಷ್ಣಸ್ಯೈತದ್ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಹನ್ಮೇ ಭಯಮಾವಿಶತ್।
ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಲೋಭಂ ಚ ವರ್ಧಮಾನಂ ಪ್ರಪಶ್ಯತಃ ॥ 5-47-41 (33570)
ಸೋಮೇಂದ್ರಸದೃಶೌ ವೀರೌ ತೌ ಮಂದೋ ನಾವಬುಧ್ಯತೇ।
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾಶ್ರಯಾಚ್ಚೈವ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಚ ವಿಕತ್ಥನಾತ್ '॥ ॥ 5-47-42 (33571)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 048
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.48. ಅಧ್ಯಾಯಃ 048
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಮಹಿಮಾದಿಪ್ರತಿಪಾದಕಾನಾಮರ್ಜುನವಚಸಾಂ ವಿಸ್ತರೇಣ ಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-48-0 (33572)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-48-0x (3542)
ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಾಂ ಸಂಜಯ ರಾಜಮಧ್ಯೇ
ಕಿಮಬ್ರವೀದ್ವಾಕ್ಯಮದೀನಸತ್ವಃ।
ಧನಂಜಯಸ್ತಾತ ಯುಧಾಂ ಪ್ರೇಣತಾ
ದುರಾತ್ಮನಾಂ ಜೀವಿತಚ್ಛಿನ್ಮಹಾತ್ಮಾ ॥ 5-48-1 (33573)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-48-2x (3543)
ದುರ್ಯೋಧನೋ ವಾಚಮಿಮಾಂ ಶ್ರೃಣೋತು
ಯದಬ್ರವೀದರ್ಜುನೋ ಯೋತ್ಸ್ಯಮಾನಃ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯಾನುಮತೇ ಮಹಾತ್ಮಾ
ಧನಂಜಯಃ ಶ್ರೃಣ್ವತಃ ಕೇಶವಸ್ಯ ॥ 5-48-2 (33574)
ಅವಿತ್ರಸ್ತೋ ಬಾಹುವೀರ್ಯಂ ವಿಜಾನ-
ನ್ನುಪಹ್ವರೇ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಧೀರಃ।
ಅವೋಚನ್ಮಾಂ ಯೋತ್ಸ್ಯಮಾನಃ ಕಿರೀಟೀ
ಮಧ್ಯೇ ಬ್ರೂಯಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಕುರೂಣಾಂ ॥ 5-48-3 (33575)
ಸಂಶ್ರೃಣ್ವತಸ್ತಸ್ಯ ದುರ್ಭಾಷಿಣೋ ವೈ
ದುರಾತ್ಮನಃ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೂತ।
ಯೋ ಯೋದ್ಧುಮಾಶಂಸತಿ ಮಾಂ ಸದೈವ
ಮಂದಪ್ರಜ್ಞಃ ಕಾಲಪಕ್ವೋಽತಿಮೂಢಃ ॥ 5-48-4 (33576)
ಯೇ ವೈ ರಾಜಾನಃ ಪಾಂಡವಾಯೋಧನಾಯ
ಸಮಾನೀತಾಃ ಶ್ರೃಣ್ವತಾಂ ಚಾಪಿ ತೇಷಾಂ ।
ಯಥಾ ಸಮಗ್ರಂ ವಚನಂ ಮಯೋಕ್ತಂ
ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ಶ್ರಾವಯೇಥಾ ನೃಪಂ ತತ ॥ 5-48-5 (33577)
ಯಥಾ ನೂನಂ ದೇವರಾಜಸ್ಯ ದೇವಾಃ
ಶುಶ್ರೂಷಂತೇ ವಜ್ರಹಸ್ತಸ್ಯ ಸರ್ವೇ।
ತಥಾಽಶ್ರೃಣ್ವನ್ಪಾಂಡವಾಃ ಸೃಂಜಯಾಶ್ಚ
ಕಿರೀಟಿನಾ ವಾಚಮುಕ್ತಾಂ ಸಮರ್ಥಾಂ ॥ 5-48-6 (33578)
ಇತ್ಯಬ್ರವೀದರ್ಜುನೋ ಯೋತ್ಸ್ಯಮಾನೋ
ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾ ಲೋಹಿತಪದ್ಮನೇತ್ರಃ।
ನ ಚೇದ್ರಾಜ್ಯಂ ಮುಂಚತಿ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ
ಯಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯಾಜಮೀಢಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಃ ॥ 5-48-7 (33579)
ಅಸ್ತಿ ನೂನಂ ಕರ್ಮ ಕೃತಂ ಪುರಸ್ತಾ-
ದನಿರ್ವಿಷ್ಟಂ ಪಾಪಕಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೈಃ।
ಯೇಷಾಂ ಯುದ್ಧಂ ಭೀಮಸೇನಾರ್ಜುನಾಭ್ಯಾಂ
ತಥಾಶ್ವಿಭ್ಯಾಂ ವಾಸುದೇವೇನ ಚೈವ ॥ 5-48-8 (33580)
ಶೈನಯೇನ ಧ್ರುವಮಾತ್ತಾಯುಧೇನ
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇನಾಥ ಶಿಖಂಡಿನಾ ಚ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣೇಂದ್ರಕಲ್ಪೇನ ಚೈವ
ಯೋಽಪಧ್ಯಾನಾನ್ನಿರ್ದಹೇದ್ಗಾಂ ದಿವಂ ಚ ॥ 5-48-9 (33581)
ತೈಶ್ಚೇದ್ಯೋದ್ಧುಂ ಮನ್ಯತೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ
ನಿರ್ವೃತ್ತೋಽರ್ಥಃ ಸಕಲಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ।
ಮಾ ತತ್ಕಾರ್ಷೀಃ ಪಾಂಡವಸ್ಯಾರ್ಥಹೇತೋ-
ರುಪೈಹಿ ಯುದ್ಧಂ ಯದಿ ಮನ್ಯಸೇ ತ್ವಂ ॥ 5-48-10 (33582)
ಯಾಂ ತಾಂ ವನೇ ದುಃಖಶಯ್ಯಾಮವಾತ್ಸೀ-
ತ್ಪ್ರವ್ರಾಜಿತಃ ಪಾಂಡವೋ ಧರ್ಮಚಾರೀ।
ಆಪ್ನೋತು ತಾಂ ದುಃಖತರಾಮನರ್ಥಾ-
ಮಂತ್ಯಾಂ ಶಯ್ಯಾಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಪರಾಶುಃ ॥ 5-48-11 (33583)
ಹ್ರಿಯಾ ಜ್ಞಾನೇನ ತಪಸಾ ದಮೇನ
ಶೌರ್ಯೇಣಾಥೋ ಧರ್ಮಗುಪ್ತ್ಯಾ ಧನೇನ।
ಅನ್ಯಾಯವೃತ್ತಿಃ ಕುರು ಪಾಂಡವೇ ಯಾ-
ನಧ್ಯಾತಿಷ್ಠದ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ದುರಾತ್ಮಾ ॥ 5-48-12 (33584)
ಮಾಯೋಪಧಂ ಪ್ರತಿಧಾನಾರ್ಜವಾಭ್ಯಾಂ
ತಪೋದಮಾಭ್ಯಾಂ ಧರ್ಮಗುಪ್ತ್ಯಾ ಬಲೇನ।
ಸತ್ಯಂ ಬ್ರುವನ್ಪ್ರತಿಪನ್ನೋ ನೃಪೋ ನ-
ಸ್ತಿತಿಕ್ಷಮಾಣಃ ಕ್ಲಿಶ್ಯಮಾನೋಽತಿವೇಲಂ ॥ 5-48-13 (33585)
ಯದಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠಃ ಪಾಂಡವಃ ಸಂಶಿತಾತ್ಮಾ
ಕ್ರೋಧಂ ಯತ್ತಂ ವರ್ಷಪೂಗಾನ್ಸುಘೋರಂ।
ಅವಸ್ತ್ರಷ್ಟಾ ಕುರುಪೂದ್ವೃತ್ತಚೇತಾ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-14 (33586)
ಕೃಷ್ಣವರ್ತ್ಮೇವ ಜ್ವಲಿತಃ ಸಮಿದ್ಧೋ
ಯಥಾ ದಹೇತ್ಕಕ್ಷಮಗ್ನಿರ್ನಿದಾಘೇ।
ಏವಂ ದಗ್ಧಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೇನಾಂ
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಕ್ರೋಧದೀಪ್ತೋನ್ವವೇಕ್ಷ್ಯ ॥ 5-48-15 (33587)
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ಭೀಮಸೇನಂ ರಥಸ್ಯಂ
ಗದಾಹಸ್ತಂ ಕ್ರೋಧವಿಷಂ ವಮಂತಂ।
ಅಮರ್ಷಣಂ ಪಾಂಡವಂ ಭೀಮವೇಗಂ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-16 (33588)
ಸೇನಾಗಗಂ ದಂಶಿತಂ ಭೀಮಸೇನಂ
ಸುಲಕ್ಷಣಂ ವೀರಹಣಂ ಪರೇಷಾಂ।
ಘ್ನಂತಂ ಚಮೂಮಂತಕಸನ್ನಿಕಾಶಂ
ತದಾ ಸ್ಮರ್ತಾ ವಚನಸ್ಯಾತಿಮಾನೀ ॥ 5-48-17 (33589)
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ಭೀಮಸೇನೇನ ನಾಗಾ-
ನ್ನಿಪಾತಿತಾನ್ಗಿರಿಕೂಟಪ್ರಕಾಶಾನ್।
ಕಿಂಭೈರಿವಾಸೃಗ್ವಮತೋ ಭಿನ್ನಕುಂಭಾಂ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-18 (33590)
ಮಹಾಸಿಂಹೋ ಗಾ ಇವ ಸಂಪ್ರವಿಶ್ಯ
ಗದಾಪಾಣಿರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನುಪೇತ್ಯ।
ಯದಾ ಭೀಮೋ ಭೀಮರೂಪೋ ನಿಹಂತಾ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-19 (33591)
ಮಹಾಭಯೇ ವೀತಭಯಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಃ
ಸಮಾಗಮೇ ಶತ್ರುಬಲಾವಮರ್ದೀ।
ಸಕೃದ್ರಥೇನಾಪ್ರತಿಮಾನ್ರಥೌಘಾ-
ನ್ಪದಾತಿಸಂಘಾನ್ಗದಯಾಭಿನಿಘ್ನನ್ ॥ 5-48-20 (33592)
ಸೈನ್ಯಾನನೇಕಾಂಸ್ತರಸಾ ವಿಗೃಹ್ಣ-
ನ್ಯದಾ ಛೇತ್ತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಂ।
ಛಿಂದನ್ವನಂ ಪರಶುನೇವ ಶೂರ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-21 (33593)
ತೃಣಪ್ರಾಯಂ ಜ್ವಲನೇನೇವ ದಗ್ಧಂ
ಗ್ರಾಮಂ ಯಥಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ।
ಪಕ್ವಂ ಸಸ್ಯಂ ವೈದ್ಯುತೇನೇವ ದಗ್ಧಂ
ಪರಾಸಿಕ್ತಂ ವಿಪುಲಂ ಸ್ವಂ ಬಲೌಘಂ ॥ 5-48-22 (33594)
ಹತಪ್ರವೀರಂ ವಿಮುಖಂ ಭಯಾರ್ತಂ
ಪರಾಙ್ಮುಖಂ ಪ್ರಾಯಶೋಽನಷ್ಟಯೋಧಂ।
ಶಸ್ತ್ರಾರ್ಚಿಷಾ ಭಿಮಸೇನೇನ ದಗ್ಧಂ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ತ್ಸತ್ ॥ 5-48-23 (33595)
ಉಪಾಸಂಗಾನಾಚರೇದ್ದಕ್ಷಿಣೇನ
ವರಾಂಗಾನಾಂ ನಕುಲಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧೀ।
ಯದಾ ರಥಾಗ್ರ್ಯೋ ರಥಿನಃ ಪ್ರಚೇತಾ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-24 (33596)
ಸುಖೋಚಿತೋ ದುಃಖಶಯ್ಯಾಂ ವನೇಷು
ದೀರ್ಘಂ ಕಾಲಂ ನಕುಲೋ ಯಾಮಶೇತ।
ಆಶೀವಿಷಃ ಕ್ರುದ್ಧ ಇವೋದ್ವಮನ್ವಿಷಂ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-25 (33597)
ತ್ಯಕ್ತಾತ್ಮಾನಃ ಪಾರ್ಥಿವಾಯೋಧನಾಯ
ಸಮಾದಿಷ್ಟಾ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಸೂತ।
ರಥೈಃ ಶುಭ್ರೈಃ ಸೈನ್ಯಮಭಿದ್ರವಂತೋ
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಶ್ಚಾತ್ತಪ್ಸ್ಯತೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ॥ 5-48-26 (33598)
ಶಿಶೂನ್ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾನಶಿಶುಪ್ರಕಾಶಾನ್
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ಕೌರವಃ ಪಂಚ ಶೂರಾನ್।
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾನ್ಕೌರವಾನಾದ್ರವಂತ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್॥ 5-48-27 (33599)
ಯಥಾ ಶಕ್ರೋ ದಾನವನಾಶನಾರ್ಥಂ
ಸುವರ್ಣತಾರಂ ರಥಮುತ್ತಮಾಶ್ವೈಃ।
ದಾಂತೈರ್ಯುಕ್ತಂ ಸಹದೇವೋಽಧಿರೂಢಃ
ಶಿರಾಂಸಿ ರಾಜ್ಞಾಂ ಕ್ಷೇಪ್ಸ್ಯತೇ ಮಾರ್ಗಣೌಘೈಃ ॥ 5-48-28 (33600)
ಮಹಾಭಯೇ ಸಂಪ್ರವೃತ್ತೇ ರಥಸ್ಥಂ
ವಿವರ್ತಮಾನಂ ಸಮರೇ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಂ।
ಸರ್ವಾ ದಿಶಃ ಸಪತಂತಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-29 (33601)
ಹ್ರೀನಿಷೇವೋ ನಿಪುಣಃ ಸತ್ಯವಾದೀ
ಮಹಾಬಲಃ ಸರ್ವಧರ್ಮೋಪಪನ್ನಃ।
ಗಾಂಧಾರಿಮಾರ್ಛಂಸ್ತುಮುಲೇ ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾರೀ
ಕ್ಷೇಪ್ತಾ ಜನಾನ್ಸಹದೇವಸ್ತರಸ್ವೀ ॥ 5-48-30 (33602)
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ದ್ರೌಪದೇಯಾನ್ಮಹೇಷೂನ್
ಶೂರಾನ್ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾನ್ರಥಯುದ್ಧಕೋವಿದಾನ್।
ಆಶೀವಿಷಾನ್ಘೋರವಿಷಾನಿವಾಯತ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-31 (33603)
ಯದಾಭಿಮನ್ಯುಃ ಪರವೀರಘಾತೀ
ಶರೈಃ ಪರಾನ್ಮೇಘ ಇವಾಭಿವರ್ಷನ್।
ವಿಗಾಹಿತಾ ಕೃಷ್ಣಸಮಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-32 (33604)
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ಬಾಲಮಬಾಲವೀರ್ಯಂ
ದ್ವಿಷಚ್ಚಮೂಂ ಮೃತ್ಯುಮಿವೋತ್ಪತಂತಂ।
ಸೌಭದ್ರಮಿಂದ್ರಪ್ರತಿಮಂ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಂ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-33 (33605)
ಪ್ರಭದ್ರಕಾಃ ಶೀಘ್ರತರಾ ಯುವಾನೋ
ವಿಶಾರದಾಃ ಸಿಂಹಸಮಾನವೀರ್ಯಾಃ।
ಯದಾ ಕ್ಷೇಪ್ತಾರೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ಸಸೈನ್ಯಾಂ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-34 (33606)
ವೃದ್ಧೌ ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ಮಹಾರಥೌ
ಪಥಕ್ಕಮೂಭ್ಯಾಮಭಿವರ್ತಮಾನೌ।
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾರೌ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ಸಸೈನ್ಯಾಂ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-35 (33607)
ಯದಾ ಕೃತಾಸ್ತ್ರೋ ದ್ರುಪದಃ ಪ್ರಚಿನ್ವನ್
ಶಿರಾಂಸಿ ಯೂನಾಂ ಸಮರೇ ರಥಸ್ಥಃ।
ಕ್ರೂದ್ಧಃ ಶರೈಶ್ಛೇತ್ಸ್ಯತಿ ಚಾಪಮುಕ್ತೈ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-36 (33608)
ಯದಾ ವಿರಾಟಃ ಪರವೀರಘಾತೀ
ರಥಾಂತರೇ ಶತ್ರುಚಮೂಂ ಪ್ರವೇಷ್ಟಾ।
ಮಾತ್ಸ್ಯೈಃ ಸಾರ್ಧಮನೃಶಂಸರೂಪೈ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-37 (33609)
ಜ್ಯೇಷ್ಠಂ ಮಾತ್ಸ್ಯಮನೃಸಂಸಾರ್ಯರೂಪಂ
ವಿರಾಟಪುತ್ರಂ ರಥಿನಂ ಪುರಸ್ತಾತ್।
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ದಂಶತಿಂ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-38 (33610)
ರಣೇ ಹತೇ ಕೌರವಾಣಾಂ ಪ್ರವೀರೇ
ಶಿಖಂಡಿನಾ ಶಂತನೋರ್ವೈ ತನೂಜೇ।
ನ ಜಾತು ನಃ ಶತ್ರವೋ ಧಾರಯೇಯು-
ರಶಂಶಯಂ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀತಿ ॥ 5-48-39 (33611)
ಯದಾ ಶಿಖಂಡೀ ರಥಿನಃ ಪ್ರಚಿನ್ವನ್
ಭೀಷ್ಮಂ ರಥೇನಾಭಿಯಾತಾ ವರೂಥೀ।
ದಿವ್ಯೈರ್ಹಯೈರವಮೃದ್ಗನ್ ರಥೌಘಾಂ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-40 (33612)
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ಸೃಂಜಯಾನಾಮನೀಕೇ
ಧೃಷ್ಟದ್ನುಂನಂ ಪ್ರಮುಖೇ ರೋಚಮಾನಂ।
ಅಸ್ತ್ರಂ ಯಸ್ಮೈ ಗುಹ್ಯಮುವಾಚ ಧೀಮಾ-
ಂದ್ರೋಣಸ್ತದಾ ತಪ್ಸ್ಯತಿ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ॥ 5-48-41 (33613)
ಯದಾ ಸ ಸೇನಾಪತಿರಪ್ರಮೇಯಃ
ಪರಾಮೃದ್ಗನ್ನಿಷುಭಿರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್।
ದ್ರೋಣಂ ರಣೇ ಶತ್ರುಸಹೋಭಿಯಾತಾ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತಾರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-42 (33614)
ಹ್ರೀಮಾನ್ಮನೀಪೀ ಬಲವಾನ್ಮನಸ್ವೀ
ಸ ಲಕ್ಷ್ಮೀವಾನ್ಸೋಮಕಾನಾಂ ಪ್ರಬರ್ಹಃ ।
ನ ಜಾತು ತಂ ಶತ್ರವೋಽನ್ಯೇ ಸಹೇರ-
ನ್ಯೋಪಾಂ ಸ ಸ್ಯಾದಗ್ರಣೀರ್ವೃಷ್ಣಿಸಿಂಹಃ ॥ 5-48-43 (33615)
ಇದಂ ಚ ಬ್ರೂಯಾ ಮಾ ವೃಣೀಷ್ವೇತಿ ಲೋಕೇ
ಯುದ್ಧೇಽದ್ವಿತೀಯಂ ಸಚಿವಂ ರಥಸ್ಥಂ।
ಶಿನೇರ್ನಪ್ತಾರಂ ಪ್ರವೃಣೀಮ ಸಾತ್ಯಕಿಂ
ಮಹಾಬಲಂ ವೀತಭಯಂ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಂ ॥ 5-48-44 (33616)
ಮಹೋರಸ್ಕೋ ದೀರ್ಘಬಾಹುಃ ಪ್ರಮಾಥೀ
ಯುದ್ಧೇಽದ್ವಿತೀಯಃ ಪರಮಾಸ್ತ್ರವೇದೀ।
ಶಿನೇರ್ನಪ್ತಾ ತಾಲಮಾತ್ರಾಯಧೋಽಯಂ
ಮಹಾರಥೋ ವೀತಭಯಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಃ ॥ 5-48-45 (33617)
ಯದಾ ಶಿನೀನಾಮಧಿಪೋ ಮಯೋಕ್ತಃ
ಶರೈಃ ಪರಾನ್ಮೇಘ ಇವ ಪ್ರವರ್ಷನ್।
ಪ್ರಚ್ಛಾದಯಿಷ್ಯತ್ಯರಿಹಾ ಯೋಧಮುಖ್ಯಾಂ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-46 (33618)
ಯದಾ ಧೃತಿಂ ಕುರುತೇ ಯೋತ್ಸ್ಯಮಾನಃ
ಸ ದೀರ್ಘಬಾಹುರ್ದೃಢಧನ್ವಾ ಮಹಾತ್ಮಾ ।
ಸಿಂಹಸ್ಯೇವ ಗಂಧಮಾಘ್ರಾಯ ಗಾವಃ
ಸಂಚೇಷ್ಟಂತೇ ಶತ್ರವೋಽಸ್ಮಾದ್ರಣಾಗ್ರೇ ॥ 5-48-47 (33619)
ಸ ದೀರ್ಘಬಾಹುರ್ದೃಢಧನ್ವಾ ಮಹಾತ್ಮಾ
ಭಿಂದ್ಯಾದ್ಗಿರೀನ್ಸಂಹರೇತ್ಸರ್ವಲೋಕಾನ್।
ಅಸ್ತ್ರೇ ಕೃತೀ ನಿಪುಣಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಹಸ್ತೋ
ದಿವಿ ಸ್ಥಿತಃ ಸೂರ್ಯ ಇವಾಭಿಭಾತಿ ॥ 5-48-48 (33620)
ಚಿತ್ರಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮಃ ಸುಕೃತೋ ಯಾದವಸ್ಯ
ಅಸ್ತ್ರೇ ಯೋಗೋ ವೃಷ್ಣಿಸಿಂಹಸ್ಯ ಭೂಯಾನ್।
ಯಥಾವಿಧಂ ಯೋಗಮಾಹುಃ ಪ್ರಶಸ್ತಂ
ಸರ್ವೈರ್ಗುಣೈಃ ಸಾತ್ಯಕಿಸ್ತೈರುಪೇತಃ ॥ 5-48-49 (33621)
ಹಿರಣ್ಮಯಂ ಶ್ವೇತಹಯೈಶ್ಚತುರ್ಭಿ-
ರ್ಯದಾ ಯುಕ್ತಂ ಸ್ಯಂದನಂ ಮಾಧವಸ್ಯ।
ದ್ರಷ್ಟಾ ಯುದ್ಧೇ ಸಾತ್ಯಕೇರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರ-
ಸ್ತದಾ ತಪ್ಸ್ಯತ್ಯಕೃತಾತ್ಮಾ ಸ ಮಂದಃ ॥ 5-48-50 (33622)
ಯದಾ ರಥಂ ಹೇಮಮಣಿಪ್ರಕಾಶಂ
ಶ್ವೇತಾಶ್ವಯುಕ್ತಂ ವಾನರಕೇತುಮುಗ್ರಂ।
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಮಾಪ್ಯಾಸ್ಥಿತಂ ಕೇಶವೇನ
ತದಾ ತಪ್ಸ್ಯತ್ಯಕೃತಾತ್ಮಾ ಸ ಮಂದಃ ॥ 5-48-51 (33623)
ಯದಾ ಮೌರ್ವ್ಯಾಸ್ತಲನಿಷ್ಪೇಪಮುಗ್ರಂ
ಮಹಾಶಬ್ದಂ ವಜ್ರನಿಷ್ಪೇಪತುಲ್ಯಂ।
ವಿದ್ಯೂಯಮಾನಸ್ಯ ಮಹಾರಣೇ ಮಯಾ
ಸ ಗಾಂಡಿವಸ್ಯ ಶ್ರೋಷ್ಯತಿ ಮಂದಬುದ್ಧಿಃ ॥ 5-48-52 (33624)
ತದಾ ಮೂಢೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರ-
ಸ್ತಪ್ತಾ ಯುದ್ಧೇ ದುರ್ಮತಿರ್ದುಃಸಹಾಯಃ।
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೈನ್ಯಂ ಬಾಣವರ್ಷಾಂಧಕಾರೇ
ಪ್ರಭಜ್ಯಂತಂ ಗೋಕುಲವದ್ರಣಾಗ್ರೇ ॥ 5-48-53 (33625)
ಬಲಾಹಕಾದುಚ್ಚರತಃ ಸುಭೀಮಾ-
ನ್ವಿದ್ಯುತ್ಸ್ಫುಲಿಂಗಾನಿವ ಘೋರರೂಪಾನ್।
ಸಹಸ್ರಘ್ನಾಂದ್ವಿಷತಾಂ ಸಂಗರೇಷು
ಅಸ್ಥಿಚ್ಛಿದೋ ಮರ್ಮಭಿದಃ ಸುಪುಂಖಾನ್॥ 5-48-54 (33626)
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ಜ್ಯಾಮುಖಾದ್ಬಾಣಸಂಘಾನ್
ಗಾಂಡೀವಮುಕ್ತಾನಾಪತತಃ ಶಿತಾಗ್ರಾನ್।
ಹಯಾನ್ಗಜಾನ್ವರ್ಮಿಣಶ್ಚಾದದಾನಾಂ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-55 (33627)
ಯದಾ ಮಂದಃ ಪರಬಾಣಾನ್ವಿಮುಕ್ತಾ-
ನ್ಮಮೇಷುಭಿರ್ಹಿಯಮಾಣಾನ್ಪ್ರತೀಪಂ।
ತಿರ್ಯಗ್ವಿಧ್ಯ ಚ್ಛಿದ್ಯಮಾನಾನ್ಪೃಷತ್ಕೈ-
ಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-56 (33628)
ಯದಾ ವಿಪಾಠಾ ಮದ್ಭುಜವಿಪ್ರಮುಕ್ತಾ
ದ್ವಿಜಾಃ ಫಲಾನೀವ ಮಹೀರುಹಾಗ್ರಾತ್।
ಪ್ರಚೇತಾರ ಉತ್ತಮಾಂಗಾನಿ ಯೂನಾಂ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-57 (33629)
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ಪತತಃ ಸ್ಯಂದನೇಭ್ಯೋ
ಮಹಾಗಜೇಭ್ಯೋಽಶ್ವಗತಾನ್ಸುಯೋಧನಾನ್।
ಶರೈರ್ಹತಾನ್ಪಾತಿತಾಂಶ್ಚೈವ ರಂಗೇ
ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್॥ 5-48-58 (33630)
ಅಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾನಸ್ತ್ರಪಥಂ ಪರಸ್ಯ
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ನಶ್ಯತೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್।
ಅಕುರ್ವತಃ ಕರ್ಮ ಯುದ್ಧೇ ಸಮಂತಾ-
ತ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-59 (33631)
ಪದಾತಿಸಂಘಾನ್ರಥಸಂಘಾನ್ಸಮಂತಾ-
ದ್ವ್ಯಾತ್ತಾನನಃ ಕಾಲ ಇವಾತತೇಷುಃ।
ಪ್ರಣೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ಜ್ವಲಿತೈರ್ಬಾಣವರ್ಷೈಃ
ಶತ್ರೂಂಸ್ತದಾ ತಪ್ಸ್ಯತಿ ಮಂದಬುದ್ಧಿಃ ॥ 5-48-60 (33632)
ಸರ್ವಾ ದಿಶಃ ಸಂಪತತಾ ರಥೇನ
ರಜೋಧ್ವಸ್ತಂ ಗಾಂಡಿವೇನ ಪ್ರಕೃತ್ತಂ।
ಯದಾ ದ್ರಷ್ಟಾ ಸ್ವಬಲಂ ಸಂಪ್ರಮೂಢಂ
ತದಾ ಪಶ್ಚಾತ್ತಪ್ಸ್ಯತಿ ಮಂದಬುದ್ಧಿಃ ॥ 5-48-61 (33633)
ಕಾಂದಿಗ್ಭೂತಂ ಛಿನ್ನಗಾತ್ರಂ ವಿಸಂಜ್ಞಂ
ದುರ್ಯೋಧನೋ ದ್ರಕ್ಷ್ಯತಿ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಂ।
ಹತಾಶ್ವವೀರಾಗ್ರ್ಯನರೇಂದ್ರನಾಗಂ
ಪಿಪಾಸಿತಂ ಶ್ರಾಂತಪತ್ರಂ ಭಯಾರ್ತಂ ॥ 5-48-62 (33634)
ಆರ್ತಸ್ವರಂ ಹನ್ಯಮಾನಂ ಹತಂ ಚ
ವಿಕೀರ್ಣಕೇಶಾಸ್ಥಿಕಪಾಲಸಂಘಂ।
ಪ್ರಜಾಪತೇಃ ಕರ್ಮ ಯಥಾರ್ಥನಿಷ್ಠಿತಂ
ತದಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಪ್ಸ್ಯತಿ ಮಂದಬುದ್ಧಿಃ ॥ 5-48-63 (33635)
ಯದಾ ರಥೇ ಗಾಂಡಿವಂ ವಾಸುದೇವಂ
ದಿವ್ಯಂ ಶಂಖಂ ಪಾಂಚಜನ್ಯಂ ಹಯಾಂಶ್ಚ।
ತೂಣಾವಕ್ಷಯ್ಯೌ ದೇವದತ್ತಂ ಚ ಮಾಂ ಚ
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುದ್ಧೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವತಪ್ಸ್ಯತ್ ॥ 5-48-64 (33636)
ಉದ್ವರ್ತಯಂದಸ್ಯುಸಂಘಾನ್ಸಮೇತಾನ್
ಪ್ರವರ್ತಯನ್ಯುಗಮನ್ಯದ್ಯುಗಾಂತೇ।
ಯದಾ ಧಕ್ಷ್ಯಾಂಯಗ್ನಿವತ್ಕೌರವೇಯಾಂ-
ಸ್ತದಾ ತಪ್ತಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಪುತ್ರಃ॥ 5-48-65 (33637)
ಸಭ್ರಾತಾ ವೈ ಸಹಸೈನ್ಯಃ ಸಭೃತ್ಯೋ
ಭ್ರಷ್ಟೈಶ್ವರ್ಯಃ ಕ್ರೋಧವಶೋಽಲ್ಪಚೇತಾಃ।
ದರ್ಪಸ್ಯಾಂತೇ ನಿಹತೋ ವೇಪಮಾನಃ
ಪಶ್ಚಾನ್ಮಂದಸ್ತಪ್ಸ್ಯತಿ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ॥ 5-48-66 (33638)
ಪೂರ್ವಾಹ್ಣೇ ಮಾಂ ಕೃತಜಪ್ಯಂ ಕದಾಚಿ-
ದ್ವಿಪ್ರಃ ಪ್ರೋವಾಚೋದಕಾಂತೇ ಮನೋಜ್ಞಂ।
ಕರ್ತವ್ಯಂ ತೇ ದುಷ್ಕರಂ ಕರ್ಮ ಪಾರ್ಥ
ಯೋದ್ಧವ್ಯಂ ಕತೇ ಶತ್ರುಭಿಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನ್ ॥ 5-48-67 (33639)
ಇಂದ್ರೋ ವಾ ತೇ ಹರಿವಾನ್ವಜ್ರಹಸ್ತಃ
ಪುರಸ್ತಾದ್ಯಾತು ಸಮರೇಽರೀನ್ವಿನಿಘ್ನನ್।
ಸುಗ್ರೀವಯುಕ್ತೇನ ರಥೇನ ವಾ ತೇ
ಪಶ್ಚಾತ್ಕೃಷ್ಣೋ ರಕ್ಷತು ವಾಸುದೇವಃ ॥ 5-48-68 (33640)
ವಜ್ರೇ ಚಾಹಂ ವಜ್ರಹಸ್ತಾನ್ಮಹೇಂದ್ರಾ-
ದಸ್ಮಿನ್ಯುದ್ಧೇ ವಾಸುದೇವಂ ಸಹಾಯಂ।
ಸ ಮೇ ಲಬ್ಧೋ ದಸ್ಯುವಧಾಯ ಕೃಷ್ಣೋ
ಮನ್ಯೇ ಚೇತದ್ವಿಹಿತಂ ದೈವತೇರ್ಮೇ ॥ 5-48-69 (33641)
ಅಯುದ್ಧ್ಯಮಾನೋ ಮನಸಾಪಿ ಯಸ್ಯ
ಜಯಂ ಕೃಷ್ಣಃ ಪುರುಷಸ್ಯಾಭಿನಂದೇತ್।
ಏವಂ ಸರ್ವಾನ್ಸ ವ್ಯತೀಯಾದಮಿತ್ರಾನ್
ಸೇಂದ್ರಾಂದೇವಾನ್ಮಾನುಷೇ ನಾಸ್ತಿ ಚಿಂತಾ ॥ 5-48-70 (33642)
ಸ ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಸಾಗರಮುತ್ತಿತೀರ್ಷೇ-
ನ್ಮಹೋದಧಿಂ ಸಲಿಲಸ್ಯಾಪ್ರಮೇಯಂ।
ತೇಜಸ್ವಿನಂ ಕೃಷ್ಣಮತ್ಯಂತಶೂರಂ
ಯುದ್ಧೇನ ಯೋ ವಾಸುದೇವಂ ಜಿಗೀಷೇತ್ ॥ 5-48-71 (33643)
ಗಿರಿಂ ಯ ಇಚ್ಛೇತ್ತು ತಲೇನ ಭೇತ್ತುಂ
ಶಿಲೋಚ್ಚಯಂ ಶ್ವೇತಮತಿಪ್ರಮಾಣಂ।
ತಸ್ಯೈವ ಪಾಣಿಃ ಸನಖೋ ವಿಶೀರ್ಯೇ-
ನ್ನ ಚಾಪಿ ಕಿಂಚಿತ್ಸ ಗಿರೇಸ್ತು ಕುರ್ಯಾತ್ ॥ 5-48-72 (33644)
ಅಗ್ನಿಂ ಸಮಿದ್ಧಂ ಶಮಯೇದ್ಭುಜಾಭ್ಯಾಂ
ಚಂದ್ರಂ ಚ ಸೂರ್ಯಂ ಚ ನಿವಾರಯೇತ।
ಹರೇದ್ದೇವಾನಾಮಮೃತಂ ಪ್ರಸಹ್ಯ
ಯುದ್ಧೇನ ಯೋ ವಾಸುದೇವಂ ಜಿಗೀಷೇತ್॥ 5-48-73 (33645)
ಯೋ ರುಕ್ಮಿಣೀಮೇಕರಥೇನ ಭೋಜ-
ನುತ್ಸಾದ್ಯ ರಾಜ್ಞಃ ಸಮರೇ ಪ್ರಸಹ್ಯ।
ಉವಾಹ ಭಾರ್ಯಾಂ ಯಶಸಾ ಜ್ವಲಂತೀಂ
ಯಸ್ಯಾಂ ಜಜ್ಞೇ ರೌಕ್ಮಿಣೇಯೋ ಮಹಾತ್ಮಾ ॥ 5-48-74 (33646)
ಅಯಂ ಗಾಂಧಾರಾಂಸ್ತರಸಾ ಸಂಪ್ರಮಥ್ಯ
ಜಿತ್ವಾ ಪುತ್ರಾನ್ನಗ್ನಜಿತಃ ಸಮಗ್ರಾನ್
ಬದ್ಧಂ ಮುಮೋಚ ವಿನದಂತಂ ಪ್ರಸಹ್ಯ
ಸುದರ್ಶನಂ ವೈ ದೇವತಾನಾಂ ಲಲಾಮಂ ॥ 5-48-75 (33647)
ಅಯಂ ಕವಾಟೇ ನಿಜಘಾನ ಪಾಂಡ್ಯಂ
ತಥಾ ಕಲಿಂಗಾಂದಂತವಕ್ರಂ ಮಮರ್ದ।
ಅನೇನ ದಗ್ಧಾ ವರ್ಷಪೂಗಾನ್ವಿನಾಥಾ
ವಾರಾಣಸೀ ನಗರೀ ಸಂಬಭೂವ ॥ 5-48-76 (33648)
ಅಯಂ ಸ್ಮ ಯುದ್ಧೇ ಮನ್ಯತೇಽನ್ಯೈರಜೇಯಂ
ತಮೇಕಲವ್ಯಂ ನಾಮ ನಿಷಾದರಾಜಂ।
ವೇಗೇನೈವ ಶೈಲಮಭಿಹತ್ಯ ಜಂಭಃ
ಶೇತೇ ಸ ಕೃಷ್ಣೇನ ಹತಃ ಪರಾಸುಃ ॥ 5-48-77 (33649)
ತಥೋಗ್ರಸೇನಸ್ಯ ಸುತಂ ಸುದುಷ್ಟಂ
ವೃಷ್ಣ್ಯಂಧಕಾನಾಂ ಮಧ್ಯಗತಂ ಸಭಾಸ್ಥಂ।
ಅಪಾತಯದ್ಬಲದೇವದ್ವಿತೀಯೋ
ಹತ್ವಾ ದದೌ ಚೋಗ್ರಸೇನಾಯ ರಾಜ್ಯಂ॥ 5-48-78 (33650)
ಅಯಂ ಸೌಭಂ ಯೋಧಯಾಮಾಸ ಸ್ವಸ್ಥಂ
ವಿಭೀಷಣಂ ಮಾಯಯಾ ಸಾಲ್ವರಾಜಂ।
ಸೌಭದ್ವಾರಿ ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಾಚ್ಛತಘ್ನೀಂ
ದೋರ್ಭ್ಯಾಂ ಕ ಏನಂ ವಿಷಹೇತ ಮರ್ತ್ಯಃ ॥ 5-48-79 (33651)
ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಂ ನಾಮ ಬಭೂವ ದುರ್ಗಂ
ಪುರಂ ಘೋರಮಸುರಾಣಾಮಸಹ್ಯಂ।
ಮಹಾಬಲೋ ನರಕಸ್ತತ್ರ ಭೌಮೋ
ಜಹಾರಾದಿತ್ಯಾ ಮಣಿಕುಂಡಲೇ ಶುಭೇ ॥ 5-48-80 (33652)
ನ ತಂ ದೇವಾಃ ಸಹ ಶಕ್ರೇಣ ಶೇಕುಃ
ಸಮಾಗತಾ ಯುಧಿ ಮೃತ್ಯೋರಭೀತಾಃ ।
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಚ ತಂ ವಿಕ್ರಮಂ ಕೇಶವಸ್ಯ
ಬಲಂ ತಥೈವಾಸ್ತ್ರಮವಾರಣೀಯಂ ॥ 5-48-81 (33653)
ಜಾನಂತೋಽಸ್ಯ ಪ್ರಕೃತಿಂ ಕೇಶವಸ್ಯ
ನ್ಯಯೋಜಯಂದಸ್ಯುವಧಾಯ ಕೃಷ್ಣಂ।
ಸ ತತ್ಕರ್ಮ ಪ್ರತಿಶುಶ್ರಾವ ದುಷ್ಕರ-
ಮೈಶ್ವರ್ಯವಾನ್ಸಿದ್ಧಿಷು ವಾಸುದೇವಃ ॥ 5-48-82 (33654)
ನಿರ್ಮೋಚನೇ ಷಟ್ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಹತ್ವಾ
ಸಂಚ್ಛಿದ್ಯ ಪಾಶಾನ್ಸಹಸಾ ಕ್ಷುರಾಂತಾನ್।
ಮುರಂ ಹತ್ವಾ ವಿನಿಹತ್ಯೌಘರಕ್ಷೋ
ನಿರ್ಮೋಚನಂ ಚಾಪಿ ಜಗಾಮ ವೀರಃ ॥ 5-48-83 (33655)
ತತ್ರೈವ ತೇನಾಸ್ಯ ಬಭೂವ ಯುದ್ಧಂ
ಮಹಾಬಲೇನಾತಿಬಲಸ್ಯ ವಿಷ್ಣೋಃ ।
ಶೇತೇ ಸ ಕೃಷ್ಣೇನ ಹತಃ ಪರಾಸು-
ರ್ವಾತೇನೇವ ಮಥಿತಃ ಕರ್ಣಿಕಾರಃ ॥ 5-48-84 (33656)
ಆಹೃತ್ಯ ಕೃಷ್ಣೋ ಮಣಿಕುಂಡಲೇ ತೇ
ಹತ್ವಾ ಚ ಭೌಮಂ ನರಕಂ ಮುರ ಚ।
ಶ್ರಿಯಾ ವೃತೋ ಯಶಸಾ ಚೈವ ವಿದ್ವಾ-
ನ್ಪ್ರತ್ಯಾಜಗಾಮಾಪ್ರತಿಮಪ್ರಭಾವಃ ॥ 5-48-85 (33657)
ಅಸ್ಮೈ ವರಾಣ್ಯದದಂಸ್ತತ್ರ ದೇವಾ
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೀಮಂ ಕರ್ಮ ಕೃತಂ ರಣೇ ತತ್।
ಶ್ರಮಶ್ಚ ತೇ ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ನ ಸ್ಯಾ-
ದಾಕಾಶೇ ಚಾಪ್ಸು ಚ ತೇ ಕ್ರಮಃ ಸ್ಯಾತ್ ॥ 5-48-86 (33658)
ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ಗಾತ್ರೇ ನ ಚ ತೇ ಕ್ರಮೇರ-
ನ್ನಿತ್ಯೇವ ಕೃಷ್ಣಶ್ಚ ತತಃ ಕೃತಾರ್ಥಃ ।
ಏವಂ ರೂಪೇ ವಾಸುದೇವೇಽಪ್ರಮೇಯೇ
ಮಹಾಬಲೇ ಗುಣಸಂಪತ್ಸದೈವ ॥ 5-48-87 (33659)
ತಮಸಹ್ಯಂ ವಿಷ್ಣುಮನಂತವೀರ್ಯ-
ಮಾಶಂಸತೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ವಿಜೇತುಂ ।
ಸದಾ ಹ್ಯೇನಂ ತರ್ಕಯತೇ ದುರಾತ್ಮಾ
ತಚ್ಚಾಪ್ಯಯಂ ಸಹತೇಽಸ್ಮಾನ್ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ॥ 5-48-88 (33660)
ಪರ್ಯಾಗತಂ ಮಮ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಚೈವ
ಯೋ ಮನ್ಯತೇ ಕಲಹಂ ಸಂಪ್ರಸಹ್ಯ।
ಶಕ್ಯಂ ಹರ್ತುಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಮತ್ವಂ
ತದ್ವೇದಿತಾ ಸಂಯುಗಂ ತತ್ರ ಗತ್ವಾ ॥ 5-48-89 (33661)
ನಮಸ್ಕೃತ್ವಾ ಶಾಂತನವಾಯ ರಾಜ್ಞೇ
ದ್ರೋಣಾಯಾಥೋ ಸಹಪುತ್ರಾಯ ಚೈವ।
ಶಾರದ್ವತಾಯಾಪ್ರತಿದ್ವಂದ್ವಿನೇ ಚ
ಯೋತ್ಸ್ಯಾಂಯಹಂ ರಾಜ್ಯಮಭೀಪ್ಸಮಾನಃ ॥ 5-48-90 (33662)
ಧರ್ಮೇಣಾಪ್ತಂ ನಿಧನಂ ತಸ್ಯ ಮನ್ಯೇ
ಯೋ ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ಪಾಂಡವೈರ್ಧರ್ಮಚಾರೀ ।
ಮಿಥ್ಯಾ ಗ್ಲಹೇ ನಿರ್ಜಿತಾ ವೈ ನೃಶಂಸೈಃ
ಸಂವತ್ಸರಾನ್ವೈ ದ್ವಾದಶ ರಾಜಪುತ್ರಾಃ ॥ 5-48-91 (33663)
ವಾಸಃ ಕೃಚ್ಛ್ರೋ ವಿಹಿತಶ್ಚಾಪ್ಯರಣ್ಯೇ
ದೀರ್ಘಂ ಕಾಲಂ ಚೈಕಮಜ್ಞಾತವರ್ಷಂ।
ತೇ ಹಿ ಕಸ್ಮಾಜ್ಜೀವತಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ
ನಂದಿಷ್ಯಂತೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಪದಸ್ಥಾಃ ॥ 5-48-92 (33664)
ತೇ ಚೇದಸ್ಮಾನ್ಯುಧ್ಯಮಾನಾಂಜಯೇಯು-
ರ್ದೇವೈರ್ಮಹೇಂದ್ರಪ್ರಮುಖೈಃ ಸಹಾಯೈಃ।
ಧರ್ಮಾದಧರ್ಮಶ್ಚರಿತೋ ಗರೀಯಾಂ-
ಸ್ತತೋ ಧ್ರುವಂ ನಾಸ್ತಿ ಕೃತಂ ಚ ಸಾಧು ॥ 5-48-93 (33665)
ನ ಚೇದಿದಂ ಪೌರುಷಂ ಕರ್ಮಬದ್ಧಂ
ನ ಚೇದಸ್ಮಾನ್ಮನ್ಯತೇಽಸೌ ವಿಶಿಷ್ಟಾನ್।
ಆಶಂಸೇಽಹಂ ವಾಸುದೇವದ್ವಿತೀಯೋ
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಸಾನುಬಂಧಂ ನಿಹಂತುಂ॥ 5-48-94 (33666)
ನ ಚೇದಿದಂ ಕರ್ಮ ನರೇಂದ್ರ ವಂಧ್ಯಂ
ನ ಚೇದ್ಭವೇತ್ಸುಕೃತಂ ನಿಷ್ಫಲಂ ವಾ।
ಇದಂ ಚ ತಚ್ಚಾಭಿಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ನೂನಂ
ಪರಾಜಯೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಾಧುಃ ॥ 5-48-95 (33667)
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ವಃ ಕುರವೋ ಯದ್ಬ್ರವೀಮಿ
ಯುದ್ಧ್ಯಮಾನಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ ನ ಸಂತಿ।
ಅನ್ಯತ್ರ ಯುದ್ಧಾತ್ಕುರವೋ ಯದಿ ಸ್ಯು-
ರ್ನ ಯುದ್ಧೇ ವೈ ಶೇಷ ಇಹಾಸ್ತಿ ಕಶ್ಚಿತ್॥ 5-48-96 (33668)
ಹತ್ವಾ ತ್ವಹಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ಸಕರ್ಣಾ-
ನ್ರಾಜ್ಯಂ ಕುರೂಣಾಮವಜೇತಾ ಸಮಗ್ರಂ।
ಯದ್ವಃ ಕಾರ್ಯಂ ತತ್ಕುರುಧ್ವಂ ಯಥಾಸ್ವ-
ಮಿಷ್ಟಾಂದರಾನಾತ್ಮಭೋಗಾನ್ಭಜಧ್ವಂ ॥ 5-48-97 (33669)
ಅಪ್ಯೇವಂ ನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಸಂತಿ ವೃದ್ಧಾ
ಬಹುಶ್ರುತಾಃ ಶೀಲವಂತಃ ಕುಲೀನಾಃ।
ಸಾಂವತ್ಸರಾ ಜ್ಯೋತಿಷಿ ಚಾಭಿಯುಕ್ತಾ
ನಕ್ಷತ್ರಯೋಗೇಷು ಚ ನಿಶ್ಚಯಜ್ಞಾಃ ॥ 5-48-98 (33670)
ಉಚ್ಚಾವಚಂ ದೈವಯುಕ್ತಂ ರಹಸ್ಯಂ
ದಿವ್ಯಾಃ ಪ್ರಶ್ನಾ ಮೃಗಚಕ್ರಾ ಮುಹೂರ್ತಾಃ ।
ಕ್ಷಯಂ ಮಹಾಂತಂ ಕುರುಸೃಞ಼್ಜಯಾನಾಂ
ನಿವೇದಯಂತೇ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಜಯಂ ಚ ॥ 5-48-99 (33671)
ಯಥಾ ಹಿ ನೋ ಮನ್ಯತೇಽಜಾತಶತ್ರುಃ
ಸಂಸಿದ್ಧಾರ್ಥೋ ದ್ವಿಪತಾಂ ನಿಗ್ರಹಾಯ।
ಜನಾರ್ದನಶ್ಚಾಪ್ಯಪರೋಕ್ಷವಿದ್ಯೋ
ನ ಸಂಶಯಂ ಪಶ್ಯತಿ ವೃಷ್ಣಿಸಿಂಹಃ ॥ 5-48-100 (33672)
ಅಹಂ ತಥೈನಂ ಖಲು ಭಾವಿರೂಪಂ
ಪಶ್ಯಾಮಿ ಬುದ್ಧಯಾ ಸ್ವಯಮಪ್ರಮತ್ತಃ।
ದೃಷ್ಟಿಶ್ಚ ಮೇ ನ ವ್ಯಥತೇ ಪುರಾಣೀ
ಸಂಯುಧ್ಯಮಾನಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ ನ ಸಂತಿ ॥ 5-48-101 (33673)
ಅನಾಲಬ್ಧಂ ಜೃಂಭತಿ ಗಾಂಡಿವಂ ಧನು-
ರನಾಹತಾ ಕಂಪತಿ ಮೇ ಧನುರ್ಜ್ಯಾ।
ಬಾಣಾಶ್ಚ ಮೇ ತೂಣಮುಖಾದ್ವಿಸೃತ್ಯ
ಮುಹುರ್ಮುಹುರ್ಗಂತುಮುಶಂತಿ ಚೈವ ॥ 5-48-102 (33674)
ಖಂಗಃ ಕೋಶಾನ್ನಿಃಸರತಿ ಪ್ರಸನ್ನೋ
ಹಿತ್ವೇವ ಜೀರ್ಣಾಸುರಗಸ್ತ್ವಚಂ ಸ್ವಾಂ।
ಧ್ವಜೇ ವಾಚೋ ರೌದ್ರರೂಪಾ ಭವಂತಿ
ಕದಾ ರಥೋ ಯೋಕ್ಷ್ಯತೇ ತೇ ಕಿರೀಟಿನ್ ॥ 5-48-103 (33675)
ಗೋಮಾಯುಸಂಘಾಶ್ಚ ನದಂತಿ ರಾತ್ರೌ
ರಕ್ಷಾಂಸ್ಯಥೋ ನಿಷ್ಪತಂತ್ಯಂತರಿಕ್ಷಾತ್।
ಮೃಗಾಃ ಶ್ರೃಗಾಲಾಃ ಶಿತಿಕಂಠಾಶ್ಚ ಕಾಕಾ
ಗೃಧ್ರಾ ಬಕಾಶ್ಚೈವ ತರಕ್ಷವಶ್ಚ॥ 5-48-104 (33676)
ಸುವರ್ಣಪತ್ರಾಶ್ಚ ಪತಂತಿ ಪಂಚಾ-
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರಥಂ ಶ್ವೇತಹಯಪ್ರಯುಕ್ತಂ ।
ಅಹಂ ಹ್ಯೇಕಃ ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ಸರ್ವಯೋಧಾನ್
ಶರಾನ್ವರ್ಪನ್ಮೃತ್ಯುಲೋಕಂ ನಯೇಯಂ ॥ 5-48-105 (33677)
ಸಮಾದೇದಾನಃ ಪೃಥಗಸ್ತ್ರಮಾರ್ಗಾ-
ನ್ಯಥಾಪ್ರಿರಿದ್ಧೋ ಗಹನಂ ನಿದಾಘೇ।
ಸ್ಥೂಣಾಕರ್ಣಂ ಪಾಶುಪತಂ ಮಹಾಸ್ತ್ರಂ
ಬ್ರಾಹ್ಮಂ ಚಾಸ್ತ್ರಂ ಯಚ್ಚ ಶಕ್ರೋಽಪ್ಯದಾನ್ಮೇ ॥ 5-48-106 (33678)
ವಧೇ ಧೃತೋ ವೇಗವತಃ ಪ್ರಮುಂಚ-
ನ್ನಾಹಂ ಪ್ರಜಾಃ ಕಿಂಚಿದಿಹಾವಶಿಷ್ಯೇ ।
ಶಾಂತಿಂ ಲಪ್ಸ್ಯೇ ಪರಮೋ ಹ್ಯೇಪ ಭಾವಃ
ಸ್ಥಿರೋ ಮಮ ಬ್ರೂಹಿ ಗಾವಲ್ಗಣೇ ತಾನ್ ॥ 5-48-107 (33679)
ಯೇ ವೈಜಯ್ಯಾಃ ಸಮರೇ ಸೂತ ಲಬ್ಧ್ವಾ
ದೇವಾನಪೀಂದ್ರಗ್ರಮುಖಾನ್ಸಮೇತಾತ್।
ತೈರ್ಮನ್ಮತೇ ಕಲಹಂ ಸಂಪ್ರಸಹ್ಯ
ಸ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಪಶ್ಯತ ಮೋಹಮಸ್ಯ ॥ 5-48-108 (33680)
ವೃದ್ಧೋ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವಃ ಕೃಪಶ್ಚ
ದ್ರೋಣಃ ಸಪುತ್ರೋ ವಿದುರಶ್ಚ ಧೀಮಾನ್।
ಏತೇ ಸರ್ವೇ ಯದ್ವದಂತೇ ತದಸ್ತು
ಆಯುಷ್ಮಂತಃ ಕುರವಃ ಸಂತು ಸರ್ವೇ ॥ ॥ 5-48-109 (33681)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-48-8 ಕರ್ಮ ಪಾಪಂ। ಅನಿರ್ವಿಷ್ಟಂ ಅನುಪಭುಕ್ತಂ। ಅಶ್ವಿಭ್ಯಾಂ ಅಶ್ವಿಪುತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ॥ 5-48-9 ಅಪಧ್ಯಾನಾತ ಅಪಕಾರಚಿಂತನಮಾತ್ರಾತ್ । ಗಾಂ ಪೃಥ್ವೀಂ ॥ 5-48-12 ತ್ವಂ ಏತಾವತ್ಕುರ್ವಿತ್ಯಾಹ ಹ್ರಿಯೇತಿ। ಯಾನ್ ಲೋಕಾನ್ ಅನ್ಯಾಯವೃತ್ತಿರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಧ್ಯತಿಷ್ಠತ್ ತಾನ್ ಹ್ರೀಪ್ರಭೃತಿನಿರ್ಗುಣೈರುಪಲಕ್ಷಿತೇ ಪಾಂಡವೇ ಅನುರಕ್ತಾನ್ ಕುರು ॥ 5-48-13 ಮಾಯಯಾ ಕಪಟೇನ ಉಪಧೀಯಂತೇ ಉಪಸ್ಥಾಪ್ಯಂತೇ ಇತಿ ಮಾಯೋಪಧಶ್ಚಲವಾದಃ ತಂ। ಪ್ರತಿಪನ್ನಃ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಪ್ರಣಿಧಾನಾದಿಭಿರುಪೇತಃ ಸತ್ಯಂ ಬ್ರುವಂಶ್ಚ ನಃ ನೃಪಃ ಅತಿವೇಲಂ ಕ್ಲಿಶ್ಯಮಾನೋಪಿ ತಿತಿಕ್ಷಮಾಣ ಏವಾಸ್ತೇ ಇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-48-14 ಕ್ರೋಧ ಅವಸ್ತ್ರಷ್ಟಾ ಉತ್ಸ್ರಕ್ಷ್ಯತಿ। ಅನ್ವತಪ್ತ್ಯತ್ ಶೋಚಿಷ್ಯತಿ। ಆರ್ಷೋಲಕಾರವ್ಯತ್ಯಯಃ ॥ 5-48-15 ಕೃಷ್ಣವರ್ತ್ಮಾ ದಾಹೇನ ಕೃಷ್ಣೀಕೃತಭೂಭಾಗ ಇತಿ ಪ್ರಾಂಚಃ। ದಗ್ಧಾ ಧಕ್ಷ್ಯತಿ ॥ 5-48-22 ತೃಣಪ್ರಾಯಂ ತೃಣಗೃಹಮಯಂ ಗ್ರಾಮಂ। ಪರಾಸಿಕ್ತಂ ದೂರೇ ನಿರಸ್ತಂ ॥ 5-48-24 ವರಾಂಗಾನಾಂ ಶಿರಸಾಂ। ಉಪಾಸಂಗಾನ್ ಉಚ್ಚಯಾನ್ । ದಕ್ಷಿಣೇನ ಕುಶಲೇನ ಅನಾಯಾಸೇನೇತಿ ಯಾವತ್। ಆಚರೇತ್ ಕುರ್ಯಾತ್। ರಥಿನಃ ಯೋಧಾನ್। ಪ್ರಚೇತಾ ಕೂಟೀಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-48-25 ದುಃಖಶಯ್ಯಾಂ ಅಶೇತೇತ್ಯುತ್ತರಂ ತಾಂ ಯದಾ ಸ್ಮರಿಷ್ಯತೀತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-48-28 ಸುವರ್ಣಸ್ಯ ತಾರೋ ದೀರ್ಘತಂತುಃ ತಂ। ಅತಿವೇಗಾದಲಾತಚಕ್ರವತ್ಸುವರ್ಣರೇಖಾತುಲ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥ- ॥ 5-48-31 ಆಯತಃ ಆಗಚ್ಛತಃ ॥ 5-48-34 ಕ್ಷೇಪ್ತಾರಃ ಕ್ಷೇಪ್ಸ್ಯಂತಿ ॥ 5-48-39 ಧಾರಯೇಯುಃ ಜೀವೇಯುಃ ॥ 5-48-40 ವರೂಥೀ ರಥಗುಪ್ತಿಮಾನ್ ॥ 5-48-43 ಸ ವೃಷ್ಣಿಸಿಂಹಃ ಕೃಷ್ಣಾಃ ಯೇಷಾಮಗ್ರಣೀಃ ಸ್ಯಾತ್ ತೇಭ್ಯೋಽನ್ಯೇ ತಂ ನ ಸಹೇರನ್ ॥ 5-48-44 ರಾಜ್ಯಂ ಚ ಮಾ ವೃಣೀಷ್ವ ಮಾ ಪ್ರಾರ್ಥಯಸ್ವ ಇತಿ ಬ್ರೂಯಾಃ । ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪ್ರತೀತ್ಯರ್ಥಾತ್। ಯತಃ ವಯಂ ಯುದ್ಧೇಽದ್ವಿತಯಂ ಸಹಾಯಂ ಸತ್ಯಕಿಂ ಪ್ರವೃಣೀಮ ವೃತವಂತ- ॥ 5-48-49 ವೃಷ್ಣಿಸಿಂಹಸ್ಯ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಯಥಾವಿಧಂ ಯಾದೃಕ್ಪ್ರಕಾರಂ ಯೋಗಮಾಹುಃ ತೈಃ ಸರ್ವೈರ್ಗುಣೈಃ ಸಾತ್ಯಕಿರುಪೇತಃ ॥ 5-48-55 ಆದದಾನಾನ್ ಗ್ರಸಮಾನಾನ್ ॥ 5-48-57 ಪ್ರಚೇತಾರಃ ರಾಶೀಕರಿಷ್ಯಂತಿ ॥ 5-48-59 ಅಸ್ತ್ರಪಥಂ ಅಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾನ್ । ಅಸ್ತ್ರಂ ದೃಷ್ಟ್ವೈವ ನಶ್ಯತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ 5-48-60 ಪ್ರಣೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ದೂರೀಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ॥ 5-48-62 ಕಾಂದಿಗ್ಭೂತಂ ಭಯೇನ ಪಲಾಯಿತಂ। ಶ್ರಾಂತಪತ್ರಂ ಶ್ರಾಂತವಾಹನಂ ॥ 5-48-63 ಯಥಾ ವಾಜಪೇಯೇ ಪ್ರಜಾಪತಿದೈವತ್ಯಾಃ ಸಪ್ತದಶ ಪಶವೋ ವಿಶಸ್ಯಂತೇ ತದ್ವದ್ಬಹೂನಾಮಿಹಾಪಿ ವಿಶಸನಂ ಕೃತಂ ॥ 5-48-64 ದೇವದತ್ತಂ ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಶಂಖಂ ॥ 5-48-67 ಉದೂಕಾಂತೇ ಸಂಧ್ಯಾವಂದನಾಚಮನಾಂತೇ ॥ 5-48-71 ಸಾಗರಂ ಸಗರೈರ್ವರ್ಧಿತಂ। ಸಲಿಲಸ್ಯ ಮಹೋದಧಿಂ ಜಲಸಮುದ್ರಂ ॥ 5-48-75 ಸುದರ್ಶನಂ ನಾಮ ರಾಜಾನಂ। ಲಲಾಮಂ ಲಲಾಮಭೂತಃ ಕೃಷ್ಣಃ ॥ 5-48-76 ಕವಾಟೇ ನಗರಭೇದೇ ॥ 5-48-77 ಅಯಂ ಸುಯೋಧನಃ। ಯಥಾ ಜಂಭೋ ದೈತ್ಯಃ ಶೈಲಂ ವೇಗೇನ ಅಭಿಹತ್ಯ ಹತಃ ಶೇತೇ ತದ್ವತ್ ॥ 5-48-80 ಭೌಮೋ ಭೂಮಿಪುತ್ರಃ ॥ 5-48-83 ನಿರ್ಮಿಚನೇ ನಗರೇ। ಕ್ಷುರಾಂತಾನ್ ತೀಕ್ಷ್ಣಧಾರಾನ್ ಲೋಹಮಯಾನಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-48-93 ಸಾಧು ಕೃತಂ ಸತ್ಕರ್ಮ ನಾಸ್ತಿ। ನಿಷ್ಪಲತ್ವಾತ್ ವೃಥೈವ ಧರ್ಮ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-48-94 ಕರ್ಮಬದ್ಧಂ ನ ಮನ್ಯತೇ ಚೇದಿತ್ಯೋಕೃಷ್ಯ ಯೋಜ್ಯಂ ॥ 5-48-95 ಇದಂ ರಾಜ್ಯಸ್ಯಾಪ್ರದಾನಂ ಇದಾನೀಂತನಂ। ತಚ್ಚ ರಾಜ್ಯಾತ್ ನಿಃಸಾರಣಂ ತದಾರ್ನೀತನಂ ಅಭಿಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಆಲೋಚ್ಯ। ಪಾಪವಶಾತ್ಪರಾಜಯ ಏವ ತಸ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-48-99 ಮೃಗಚಕ್ರಾ ಮೃಗಸಮೂಹಾಃ ॥ 5-48-108 ವಿಜಯಃ ಕರ್ಮ ಯೇಷಾಂ ತೇ ವೈಜಯ್ಯಾಃ। ದೇವಾನಪಿ ಲಬ್ಧ್ವಾ ವಿಜಯವಂತ ಏವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 049
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.49. ಅಧ್ಯಾಯಃ 049
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನಯೋಃ ನರನಾರಾಯಣತಾದಾತ್ಂಯಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ತದ್ವಿರೋಧೇ ಕುರೂಣಾಂ ವಿನಾಶಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಮರ್ಮೋದ್ಧಾಟನಪೂರ್ವಕಂ ಕರ್ಣಗರ್ಹಣಂ ॥ 2 ॥ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣವಚನಾನಾದರಣೇ ಸರ್ವಕುರೂಣಾಂ ಸ್ವಜೀವಿತನೈರಾಶ್ಯಾಧಿಗಮಃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-49-0 (33682)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-49-0x (3544)
ಸಮವೇತೇಷು ಸರ್ವೇಷು ತೇಷು ರಾಜಸು ಭಾರತ।
ದುರ್ಯೋಧನಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಂ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋಽಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-49-1 (33683)
ಬೃಹಸ್ಪತಿಶ್ಚೋಶನಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಾಣಂ ಪರ್ಯುಪಸ್ಥಿತೌ।
ಮರುತಶ್ಚ ಸಹೇಂದ್ರೇಣ ವಸವಶ್ಚಾಗ್ರಿನಾ ಸಹ ॥ 5-49-2 (33684)
ಆದಿತ್ಯಾಶ್ಚೈವ ಸಾಧ್ಯಾಶ್ಚ ಯೇ ಚ ಸಪ್ತರ್ಪಯೋ ದಿವಿ।
ವಿಶ್ವಾವಸುಶ್ಚ ಗಂಧರ್ವಃ ಶುಭಾಶ್ಚಾಪ್ಸರಸಾಂ ಗಣಾಃ ॥ 5-49-3 (33685)
ನಮಸ್ಕೃತ್ಯೋಪಜಗ್ಮುಸ್ತೇ ಲೋಕವೃದ್ಧಂ ಪಿತಾಮಹಂ ।
ಪರಿವಾರ್ಯ ಚ ವಿಶ್ವೇಶಂ ಪರ್ಯಾಸತ ದಿವೌಕಸಃ ॥ 5-49-4 (33686)
ತೇಷಾಂ ಮನಶ್ಚ ತೇಜಶ್ಚಾಪ್ಯಾದದಾನಾವಿವೌಜಸಾ ।
ಪೂರ್ವದೇವೌ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೌ ನರನಾರಾಯಣಾವೃಷೀ ॥ 5-49-5 (33687)
ಬೃಹಸ್ಪತಿಸ್ತು ಪಪ್ರಚ್ಛ ಬ್ರಹ್ಮಾಣಂ ಕಾವಿಮಾವಿತಿ।
ಭವಂತಂ ನೋಪತಿಷ್ಠೇತೇ ತೌ ನಃ ಶಂಸ ಪಿತಾಮಹ ॥ 5-49-6 (33688)
ಬ್ರಹ್ಮೋವಾಚ। 5-49-7x (3545)
ಯಾವೇತೌ ಪೃಥಿವೀಂ ದ್ಯಾಂ ಚ ಭಾಸಯಂತೌ ತಪಸ್ವಿನೌ।
ಜ್ವಲಂತೌ ರೋಚಮಾನೌ ಚ ವ್ಯಾಪ್ಯಾತೀತೌ ಮಹಾಬಲೌ ॥ 5-49-7 (33689)
ನರನಾರಾಯಣಾವೇತೌ ಲೋಕಾಲ್ಲೋಕಂ ಸಮಾಸ್ಥಿತೌ ।
ಊರ್ಜಿತೌ ಸ್ವೇನ ತಪಸಾ ಮಹಾಸತ್ವಪರಾಕ್ರಮೌ ॥ 5-49-8 (33690)
ಏತೌ ಹಿ ಕರ್ಮಣಾ ಲೋಕಂ ನಂದಯಾಮಾಸತುರ್ಧ್ರುವಂ ।
ದ್ವಿಧಾಭೂತೌ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೌ ವಿದ್ಧಿ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಪರಂತಪೌ ।
ಅಸುರಾಣಾಂ ವಿನಾಶಾಯ ದೇವಗಂಧರ್ವಪೂಜಿತೌ ॥ 5-49-9 (33691)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-49-10x (3546)
ಜಗಾಮ ಶಕ್ರಸ್ತಚ್ಛ್ರತ್ವಾ ಯತ್ರ ತೌ ತೇಪತುಸ್ತಪಃ ।
ಸಾರ್ಧಂ ದೇವಗಣೈಃ ಸರ್ವೈರ್ಬೃಹಸ್ಪತಿಪುರೋಗಮೈಃ ॥ 5-49-10 (33692)
ತದಾ ದೇವಾಸುರೇ ಯುದ್ಧೇ ಭಯೇ ಜಾತೇ ದಿವೌಕಸಾಂ।
ಅಯಾಚತ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ನರನಾರಾಯಣೌ ವರಂ ॥ 5-49-11 (33693)
ತಾವಬ್ರೂತಾಂ ವೃಣೀಷ್ವೇತಿ ತದಾ ಭರತಸತ್ತಮ।
ಅಥೈತಾವಬ್ರವೀಚ್ಛಕಃ ಸಾಹ್ಯಂ ನಃ ಕ್ರಿಯತಾಮಿತಿ ॥ 5-49-12 (33694)
ತತಸ್ತೌ ಶಕ್ರಮಬ್ರೂತಾಂ ಕರಿಷ್ಯಾವೋ ಯದಿಚ್ಛಸಿ।
ತಾಭ್ಯಾಂ ಚ ಸಹಿತಃ ಶಕ್ರೋ ವಿಜಿಗ್ಯೇ ದೈತ್ಯದಾನವಾನ್ ॥ 5-49-13 (33695)
ನರ ಇಂದ್ರಸ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಹತ್ವಾ ಶತ್ರೂನ್ಪರಂತಪಃ ।
ಪೌಲೋಮಾನ್ಕಾಲಖಂಜಾಂಶ್ಚ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶತಾನಿ ಚ ॥ 5-49-14 (33696)
ಏಷ ಭ್ರಾಂತೇ ರಥೇ ತಿಷ್ಠನ್ಭಲ್ಲೇನಾಪಾಹರಚ್ಛಿರಃ।
ಜಂಭಸ್ಯ ಗ್ರಸಮಾನಸ್ಯ ತದಾ ಹ್ಯರ್ಜುನ ಆಹವೇ ॥ 5-49-15 (33697)
ಏಷ ಪಾರೇ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಹಿರಣ್ಯಪುರಮಾರುಜತ್।
ಹತ್ವಾ ಷಷ್ಟಿಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ನಿವಾತಕವಚಾನ್ರಣೇ ॥ 5-49-16 (33698)
ಏಷ ದೇವಾನ್ಸಹೇಂದ್ರೇಣ ಜಿತ್ವಾ ಪರಪುರಂಜಯಃ।
ಅತರ್ಪಯನ್ಮಹಾಬಾಹುರರ್ಜುನೋ ಜಾತವೇದಸಂ ॥ 5-49-17 (33699)
ನಾರಾಯಣಸ್ತಥೈವಾತ್ರ ಭೂಯಸೋಽನ್ಯಾಂಜಘಾನ ಹ।
ಏವಮೇತೌ ಮಹಾವೀರ್ಯೌ ತೌ ಪಶ್ಯತ ಸಮಾಗತೌ ॥ 5-49-18 (33700)
ವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನೌ ವೀರೌ ಸಮವೇತೌ ಮಹಾರಥೌ ।
ನರನಾರಾಯಣೌ ದೇವೌ ಪೂರ್ವದೇವಾವಿತಿ ಶ್ರುತಿಃ ॥ 5-49-19 (33701)
ಅಜೇಯೌ ಮಾನುಷೇ ಲೋಕೇ ಸೇಂದ್ರೈರಪಿ ಸುರಾಸುರೈಃ ।
ಏಷ ನಾರಾಯಣಃ ಕೃಷ್ಣಃ ಫಾಲ್ಗುನಶ್ಚ ನರಃ ಸ್ಮೃತಃ।
ನಾರಾಯಣೋ ನರಶ್ಚೈವ ಸತ್ತ್ವಮೇಕಂ ದ್ವಿಧಾ ಕೃತಂ ॥ 5-49-20 (33702)
ಏತೌ ಹಿ ಕರ್ಮಣಾ ಲೋಕಾನಶ್ರುವಾತೇಽಕ್ಷಯಾಂಧ್ರುವಾನ್।
ತತ್ರತತ್ರೈವ ಜಾಯೇತೇ ಯುದ್ಧಕಾಲೇ ಪುನಃಪುನಃ॥ 5-49-21 (33703)
ತಸ್ಮಾತ್ಕರ್ಮೈವ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತಿ ಹೋವಾಚ ನಾರದಃ ।
ಏತದ್ಧಿ ಸರ್ವಮಾಚಷ್ಟ ವೃಷ್ಣಿಚಕ್ರಸ್ಯ ವೇದವಿತ್ ॥ 5-49-22 (33704)
ಶಂಖಚಕ್ರಗದಾಹಸ್ತಂ ಯದಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಕೇಶವಂ।
ಪರ್ಯಾದದಾನಂ ಚಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ಭೀಮಧನ್ವಾನಮರ್ಜುನಂ ॥ 5-49-23 (33705)
ಸನಾತನೌ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಕೃಷ್ಣಾವೇಕರಥೇ ಸ್ಥಿತೌ।
ದುರ್ಯೋಧನ ತದಾ ತಾತ ಸ್ಮರ್ತಾಸಿ ವಚನಂ ಮಮ ॥ 5-49-24 (33706)
ನೋಚೇದಯಮಭಾವಃ ಸ್ಯಾತ್ಕುರೂಣಾಂ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತಃ।
ಅರ್ಥಾಚ್ಚ ತಾತ ಧರ್ಮಾಚ್ಚ ತವ ಬುದ್ಧಿರುಪಪ್ಲುತಾ ॥ 5-49-25 (33707)
ನ ಚೇದ್ಗ್ರಹೀಷ್ಯಸೇ ವಾಕ್ಯಂ ಶ್ರೋತಾಮಿ ಸುಬಹೂನ್ಹತಾನ್।
ತವೈವ ಹಿ ಮತಂ ಸರ್ವೇ ಕುರವಃ ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ ॥ 5-49-26 (33708)
ತ್ರಯಾಣಾಮೇವ ಚ ಮತಂ ತತ್ತ್ವಮೇಕೋಽನುಮನ್ಯಸೇ।
ರಾಮೇಣ ಚೈವ ಶಪ್ತಸ್ಯ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-49-27 (33709)
ದುರ್ಜಾತೇಃ ಸುತಪುತ್ರಸ್ಯ ಶಕುನೇಃ ಸೌಬಲಸ್ಯ ಚ।
ತಥಾ ಕ್ಷುದ್ರಸ್ಯ ಪಾಪಸ್ಯ ಭ್ರಾತುರ್ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ಚ ॥ 5-49-28 (33710)
ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-49-29x (3547)
ನೈವಮಾಯುಷ್ಮತಾ ವಾಚ್ಯಂ ಯನ್ಮಾಮಾತ್ಥ ಪಿತಾಮಹ ।
ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮೇ ಸ್ಥಿತೋ ಹ್ಯಸ್ಮಿ ಸ್ವಧರ್ಮಾದನಪೇಯಿವಾನ್ ॥ 5-49-29 (33711)
ಕಿಂಚಾನ್ಯನ್ಮಯಿ ದುರ್ವೃತ್ತಂ ಯೇನ ಮಾಂ ಪರಿಗರ್ಹಸೇ।
ನ ಹಿ ಮೇ ವೃಜಿನಂ ಕಿಂಚಿದ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ ವಿದುಃ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 5-49-30 (33712)
ನಾಚರಂ ವೃಜಿನಂ ಕಿಂಚಿದ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ನಿತ್ಯಶಃ ।
ಅಹಂ ಹಿ ಪಾಂಡವಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ರಣೇ ಸ್ಥಿತಾನ್ ॥ 5-49-31 (33713)
ಪ್ರಾಗ್ವಿರುದ್ಧೈಃ ಶಮಂ ಸದ್ಭಿಃ ಕಥಂ ವಾ ಕ್ರಿಯತೇ ಪುನಃ।
ರಾಜ್ಞೋ ಹಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸರ್ವಂ ಕಾರ್ಯಂ ಪ್ರಿಯಂ ಮಯಾ।
ತಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯಾಪಿ ಸ ಹಿ ರಾಜ್ಯೇ ಸಮಾಹಿತಃ ॥ 5-49-32 (33714)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-49-33x (3548)
ಕರ್ಣಸ್ಯ ತು ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವಃ ಪುನಃ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಮಹಾರಾಜಮಾಭಾಷ್ಯೇದಂ ವಚೋಽಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-49-33 (33715)
ಯದಯಂ ಕತ್ಥತೇ ನಿತ್ಯಂ ಹಂತಾಹಂ ಪಾಂಡವಾನಿತಿ।
ನಾಯಂ ಕಲಾಪಿ ಸಂಪೂರ್ಣಾ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ॥ 5-49-34 (33716)
ಅನಯೋ ಯೋಯಮಾಗಂತಾ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ತೇ ದುರಾತ್ಮನಾಂ ।
ತದಸ್ಯ ಕರ್ಮ ಜಾನೀಹಿ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ದುರ್ಮತೇಃ ॥ 5-49-35 (33717)
ಏತಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಮಂದಬುದ್ಧಿಃ ಸುಯೋಧನಃ ।
ಅವಾಮನ್ಯತ ತಾನ್ವೀರಾಂದೇವಪುತ್ರಾನರಿಂದಮಾನ್ ॥ 5-49-36 (33718)
ಕಿಂಚಾಪ್ಯೇತೇನ ತತ್ಕರ್ಮ ಕೃತಪೂರ್ವಂ ಸುದುಷ್ಕರಂ।
ತೈರ್ಯಥಾ ಪಾಂಡವೈಃ ಸರ್ವೈರೇಕೈಕೇನ ಕೃತಂ ಪುರಾ॥ 5-49-37 (33719)
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿರಾಟನಗರೇ ಭ್ರಾತರಂ ನಿಹತಂ ಪ್ರಿಯಂ।
ಧನಂಜಯೇನ ವಿಕ್ರಂಯ ಕಿಮನೇನ ತದಾ ಕೃತಂ ॥ 5-49-38 (33720)
` ಸರ್ವೇ ಹ್ಯಸ್ತ್ರಿವಿದಃ ಶೂರಾಃ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಮಹದ್ಯಶಃ।
ಅಪಿ ಸರ್ವಾಮರೈಶ್ವರ್ಯಂ ತ್ಯಜೇಯುರ್ನ ಪುನರ್ಜಯಂ ॥' 5-49-39 (33721)
ಸಹಿತಾನ್ಹಿ ಕುರೂನ್ಸರ್ವಾನಭಿಯಾತೋ ಧನಂಜಯಃ।
ಪ್ರಮಥ್ಯ ಚಾಚ್ಛಿನದ್ವಾಸಃ ಕಿಮಯಂ ಪ್ರೋಷಿತಸ್ತದಾ ॥ 5-49-40 (33722)
ಗಂಧರ್ವೈರ್ಘೋಷಯಾತ್ರಾಯಾಂ ಹ್ರಿಯತೇ ಯತ್ಸುತಸ್ತವ।
ಕ್ವ ತದಾ ಸೂತಪುತ್ರೋಽಭೂದ್ಯ ಇದಾನೀಂ ವೃಷಾಯತೇ ॥ 5-49-41 (33723)
ನನು ತತ್ರಾಪಿ ಭೀಮೇನ ಪಾರ್ಥೇನ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಾ।
ಯಮಾಭ್ಯಾಮೇವ ಸಂಗಂಯ ಗಂಧರ್ವಾಸ್ತೇ ಪರಾಜಿತಾಃ ॥ 5-49-42 (33724)
ಏತಾನ್ಯಸ್ಯ ಮೃಷೋಕ್ತಾನಿ ಬಹೂನಿ ಭರತರ್ಷಭ ।
ವಿಕತ್ಥನಸ್ಯ ಭದ್ರಂ ತೇ ಸದಾ ಧರ್ಮಾರ್ಥಲೋಪಿನಃ ॥ 5-49-43 (33725)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-49-44x (3549)
ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ತು ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮಹಾಮತಾಃ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಮುವಾಚೇದಂ ರಾಜಮಧ್ಯೇಽಭಿಪೂಜಯನ್॥ 5-49-44 (33726)
ಯದಾಹ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಭೀಷ್ಮಸ್ತತ್ಕ್ರಿಯತಾಂ ನೃಪ ।
ನ ಕಾಮಮವಲಿಪ್ತಾನಾಂ ವಚನಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-49-45 (33727)
ಪುರಾ ಯುದ್ಧಾತ್ಸಾಧು ಮನ್ಯೇ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಸಂಗತಂ।
ಯದ್ವಾಕ್ಯಮರ್ಜುನೇನೋಕ್ತಂ ಸಂಜಯೇನ ನಿವೇದಿತಂ ॥ 5-49-46 (33728)
ಸರ್ವಂ ತದಭಿಜಾನಾಮಿ ಕರಿಷ್ಯತಿ ಚ ಪಾಂಡವಃ।
ನ ಹ್ಯಸ್ಯ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಸದೃಶೋಽಸ್ತಿ ಧನುರ್ಧರಃ ॥ 5-49-47 (33729)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-49-48x (3550)
ಅನಾದೃತ್ಯ ತು ತದ್ವಾಕ್ಯಮರ್ಥವದ್ದ್ರೋಣಭೀಷ್ಮಯೋಃ।
ತತಃ ಸ ಸಂಜಯಂ ರಾಜಾ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛತ ಪಾಂಡವಾನ್॥ 5-49-48 (33730)
ತದೈವ ಕುರವಃ ಸರ್ವೇ ನಿರಾಶಾ ಜೀವಿತೇಽಭವನ್ ।
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ಯದಾ ರಾಜಾ ನ ಸಂಯಗನುಭಾಷತೇ ॥ ॥ 5-49-49 (33731)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಪಂಚಾಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-49-16 ಆರುಜತ್ ಪೀಡಿತವಾನ್ ॥ 5-49-41 ವೃಷಾಯತೇ ಕರ್ಣೋ ಭವತಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 050
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.50. ಅಧ್ಯಾಯಃ 050
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕಿಮುಪಜೀವನೇನ ರಣೋದ್ಯೋಗ ಇತಿ ಪೃಷ್ಟಸ್ಯ ಸಂಜಯಸ್ಯ ಪಾಂಡವಪ್ರಭಾವಾನುಸ್ಮರಣೇನ ಮೂರ್ಛಾ ॥ 1 ॥ ಲಬ್ಧಸಂಜ್ಞೇನ ಸಂಜಯೇನ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕೃಷ್ಣಾನುಗೃಹೀತಸ್ವಸಾಮರ್ಥ್ಯೇನ ರಾಜ್ಞಾಂ ಸಾಹಾಯ್ಯೇನ ಚ ಸಮರೋದ್ಯಮ ಇತಿ ಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-50-0 (33732)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-50-0x (3551)
ಕಿಮಸೌ ಪಾಂಡವೋ ರಾಜಾ ಧರ್ಮಪುತ್ರೋಽಭ್ಯಭಾಷತ।
ಶ್ರುತ್ವೇಹ ಬಹುಲಾಃ ಸೇನಾಃ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥಂ ನಃ ಸಮಾಗತಾಃ ॥ 5-50-1 (33733)
ಕಿಮಸೌ ಚೇಷ್ಟತೇ ಸೂತ ಯೋತ್ಸ್ಯಮಾನೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಕೇ ವಾಸ್ಯ ಭ್ರಾತೃಪುತ್ರಾಣಾಂ ಪಶ್ಯಂತ್ಯಾಜ್ಞೇಪ್ಸವೋ ಸುಖಂ ॥ 5-50-2 (33734)
ಕೇ ಸ್ವಿದೇನಂ ವಾರಯಂತಿ ಯುದ್ಧಾಚ್ಛಾಂಯೇತಿ ವಾ ಪುನಃ।
ನಿಕೃತ್ಯಾ ಕೋಪಿತಂ ಮಂದೈರ್ಧರ್ಮಜ್ಞಂ ಧರ್ಮಚಾರಿಣಂ ॥ 5-50-3 (33735)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-50-4x (3552)
ರಾಜ್ಞೋ ಮುಖಮುದೀಕ್ಷಂತೇ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ಭದ್ರಂ ತೇ ಸ ಸರ್ವಾನನುಶಾಸ್ತಿ ಚ ॥ 5-50-4 (33736)
ಪೃಥಗ್ಭೂತಾಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ರಥವ್ರಜಾಃ ।
ಆಯಾಂತಮಭಿನಂದಂತಿ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ॥ 5-50-5 (33737)
ನಭಃ ಸೂರ್ಯಮಿವೋದ್ಯಂತಂ ಕೌಂತೇಯಂ ದೀಪ್ತತೇಜಸಂ।
ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಪ್ರತಿನಂದಂತಿ ತೇಜೋರಾಶಿಮಿವೋದಿತಂ ॥ 5-50-6 (33738)
ಆಗೋಪಾಲಾವಿಪಾಲಾಶ್ಚ ನಂದಮಾನಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ।
ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಕೇಕಯಾ ಮತ್ಸ್ಯಾಃ ಪ್ರತಿನಂದತಿ ಪಾಂಡವಂ ॥ 5-50-7 (33739)
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯೋ ರಾಜಪುತ್ರ್ಯಶ್ಚ ವಿಶಾಂ ದುಹಿತರಶ್ಚ ಯಾಃ।
ಕ್ರೀಡಂತ್ಯೋಭಿಸಮಾಯಾಂತಿ ಪಾರ್ಥಂ ಸನ್ನದ್ಧಮೀಕ್ಷಿತುಂ ॥ 5-50-8 (33740)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-50-9x (3553)
ಸಂಜಯಾಚಕ್ಷ್ವ ಯೇನಾಸ್ಮಾನ್ಪಾಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಸೈನ್ಯೇನ ಸೋಮಕಾನಾಂ ಬಲೇನ ಚ ॥ 5-50-9 (33741)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-50-10x (3554)
ಗವಲ್ಗಣಿಸ್ತು ತತ್ಪುಷ್ಟಃ ಸಭಾಯಾಂ ಕುರುಸಂಸದಿ।
ನಿಃಶ್ವಸ್ಯ ಸುಭೃಶಂ ದೀರ್ಘಂ ಮುಹುಃ ಸಂಚಿಂತಯನ್ನಿವ ॥ 5-50-10 (33742)
ತತ್ರಾನಿಮಿತ್ತತೋ ವೈವಾತ್ಸುತಂ ಕಶ್ಮಲಮಾವಿಶತ್।
ತದಾಚಚಕ್ಷೇ ವಿದುರಃ ಸಭಾಯಾಂ ರಾಜಸಂಸದಿ ॥ 5-50-11 (33743)
ಸಂಜಯೋಽಯಂ ಮಹಾರಾಜ ಮೂರ್ಛಿತಃ ಪತಿತೋ ಭುವಿ।
ವಾಚಂ ನ ಸೃಜತೇ ಕಾಂಚಿದ್ಧೀನಪ್ರಜ್ಞೋಽಲ್ಪಚೇತನಃ ॥ 5-50-12 (33744)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-50-13x (3555)
ಅಪಶ್ಯತ್ಸಂಜಯೋ ನೂನಂ ಕುಂತೀಪುತ್ರಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್।
ತೈರಸ್ಯ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೈರ್ಭೃಶಮುದ್ವೇಜಿತಂ ಮನಃ ॥ 5-50-13 (33745)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-50-14x (3556)
ಸಂಜಯಶ್ಚೇತನಾಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಪ್ರತ್ಯಾಶ್ವಸ್ಯೇದಭಬ್ರವೀತ್।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಮಹಾರಾಜ ಸಭಾಯಾಂ ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-50-14 (33746)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-50-15x (3557)
ದೃಷ್ಟವಾನಸ್ಮಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಕುಂತೀಪುತ್ರಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್।
ಮತ್ಸ್ಯರಾಜಗೃಹಾವಾಸನಿರೋಧೇನಾವಕರ್ಶಿತಾನ್ ॥ 5-50-15 (33747)
ಶ್ರೃಣು ರ್ಯೈರ್ಹಿ ಮಹಾರಾಜ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇನ ವೀರೇಣ ಯುದ್ಧೇ ವಸ್ತೇಽಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-16 (33748)
ಯೋ ನೈವ ರೋಪಾನ್ನ ಭಯಾನ್ನ ಲೋಭಾನ್ನಾರ್ಥಕಾರಣಾತ್।
ನ ಹೇತುವಾದಾದ್ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸತ್ಯಂ ಜಾಹ್ಯಾತ್ಕದಾಚನ ॥ 5-50-17 (33749)
ಯಃ ಪ್ರಮಾಣಂ ಮಹಾರಾಜ ಧರ್ಮೇ ಧರ್ಮಭೃತಾಂ ವರಃ।
ಅಜಾತಶತ್ರುಣಾ ತೇನ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-18 (33750)
ಯಸ್ಯ ಬಾಹುಬಲೇ ತುಲ್ಯಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ನಾಸ್ತಿ ಕಶ್ಚನ।
ಯೋ ವೈ ಸರ್ವಾನ್ಮಹೀಪಾಲಾನ್ವಶೇ ಚಕ್ರೇ ಧನುರ್ಧರಃ ।
ಯಃ ಕಾಶೀನಂಗಮಗಧಾನ್ಕಲಿಂಗಾಂಶ್ಚ ಯುಧಾಜಯತ್ ॥ 5-50-19 (33751)
ತೇನ ವೋ ಭೀಮಸೇನೇನ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ।
ಯಸ್ಯ ವೀರ್ಯೇಣ ಸಹಸಾ ಚತ್ವಾರೋ ಭುವಿ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-50-20 (33752)
ನಿಃಸೃತ್ಯ ಜತುಗೇಹಾದ್ವೈ ಹಿಡಿಂಬಾತ್ಪುರುಷಾದಕಾತ್।
ಯಶ್ಚೈಪಾಮಭವದ್ದ್ವೀಪಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ವೃಕೋದರಃ ॥ 5-50-21 (33753)
ಯಾಜ್ಞಸೇನೀಮಥೋ ಯತ್ರ ಸಿಂಧುರಾಜೋಪಕೃಷ್ಟವಾನ್।
ತತ್ರೈಷಾಮಭವದ್ದ್ವೀಪಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ವೃಕೋದರಃ ॥ 5-50-22 (33754)
ಯಶ್ಚ ತಾನ್ಸಂಗತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಪಾಂಡವಾನ್ವಾರಣಾವತೇ।
ದಹ್ಯತೋ ಮೋಚಯಾಮಾಸ ತೇನ ವಸ್ತೇಽಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-23 (33755)
ಕೃಷ್ಣಾಯಾಂ ಚರತಾ ಪ್ರೀತಿಂ ಯೇನ ಕ್ರೋಧವಶಾ ಹತಾಃ ।
ಪ್ರವಿಶ್ಯ ವಿಷಯಂ ಘೋರಂ ಪರ್ವತಂ ಗಂಧಮಾದನಂ ॥ 5-50-24 (33756)
ಯಸ್ಯ ನಾಗಾಯುತೈರ್ವೀರ್ಯಂ ಭುಜಯೋಃ ಸಾರಮರ್ಪಿತಂ ।
ತೇನ ವೋ ಭೀಮಸೇನೇನ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-25 (33757)
ಕೃಷ್ಣದ್ವಿತೀಯೋ ವಿಕ್ರಂಯ ತುಷ್ಟ್ಯರ್ಥಂ ಜಾತವೇದಸಃ।
ಅಜಯದ್ಯಃ ಪುರಾ ವೀರೋ ಯುಧ್ಯಮಾನಂ ಪುರಂದರಂ ॥ 5-50-26 (33758)
ಯಃ ಸ ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮಹಾದೇವಂ ಗಿರಿಶಂ ಶೃಲಪಾಣಿನಂ ।
ತೋಪಯಾಮಾಸ ಯುದ್ಧೇನ ದೇವದೇವಮುಪಾಮಪಿಂ ॥ 5-50-27 (33759)
ಯಶ್ಚ ಸರ್ವಾನ್ವಶೇ ಚಕ್ರೇ ಲೋಕಪಾಲಾಂಧನುರ್ಧರಃ।
ತೇನ ವೋ ವಿಜಯೇನಾಜೌ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-28 (33760)
ಯಃ ಪ್ರತೀಚೀಂ ದಿಶಂ ಚಕ್ರೇ ವಶೇ ಂಲೇಚ್ಛಗಣಾಯುತಾಂ।
ಸ ತತ್ರ ನಕುಲೋ ಯೋದ್ಧಾ ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-50-29 (33761)
ತೇನ ವೋ ದರ್ಶನೀಯೇನ ವೀರೇಣಾತಿಧನುರ್ಭೃತಾ ।
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೇಣ ಕೌರವ್ಯ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-30 (33762)
ಯಃ ಕಾಶೀನಂಗಮಗಧಾನ್ಕಲಿಂಗಾಂಶ್ಚ ಯುಧಾಜಯತ್।
ತೇನ ವಃ ಸಹದೇವೇನ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-31 (33763)
ಯಸ್ಯ ವೀರ್ಯೇಣ ಸದೃಶಾಶ್ಚತ್ವಾರೋ ಭುವಿ ಮಾನವಾಃ ।
ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಧೃಷ್ಟಕೇತೂ ರುಕ್ಮೀ ಪ್ರದ್ಯುಂನ ಏವ ಚ ॥ 5-50-32 (33764)
ತೇನ ವಃ ಸಹದೇವೇನ ಯುದ್ಧಂ ರಾಜನ್ಮಹಾತ್ಯಯಮಅ।
ಯವೀಯಸಾ ನೃವೀರೇಣ ಮಾದ್ರೀನಂದಿಕರೇಣ ಚ ॥ 5-50-33 (33765)
ತಪಶ್ಚಚಾರ ಯಾ ಘೋರಂ ಕಾಶಿಕನ್ಯಾ ಪುರಾ ಸತೀ।
ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ವಧಮಿಚ್ಛಂತೀ ಪ್ರೇತ್ಯಾಪಿ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-50-34 (33766)
ಪಾಂಚಾಲಸ್ಯ ಸುತಾ ಜಜ್ಞೇ ದೈವಾಚ್ಚ ಸ ಪುನಃ ಪುಮಾನ್ ।
ಸ್ತ್ರೀಪುಂಸೀಃ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಯಃ ಸ ವೇದ ಗುಣಾಗುಣಾನ್ ॥ 5-50-35 (33767)
.. ಕಲಿಂಗಾನ್ಸಮಾಪೇದೇ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ ।
ಶಿಖಂಡಿನಾ ವಃ ಕುರವಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರೇಣಾಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-36 (33768)
ಯಂ ಯಕ್ಷಃ ಪುರುಷಂ ಚಕ್ರೇ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ನಿಧನೇಚ್ಛಯಾ।
ಮಹೇಷ್ವಾಸೇನ ರೌದ್ರೇಣ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-37 (33769)
ಮಹೇಷ್ವಾಸಾ ರಾಜಪುತ್ರಾ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಕೇಕಯಾಃ।
ಆಮುಕ್ತವಚಾಃ ಶೂರಾಸ್ತೈಶ್ಚ ವಸ್ತೇಽಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-38 (33770)
ಯೋ ದೀರ್ಘಬಾಹುಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಾಸ್ತ್ರೋ ಧೃತಿಮಾನ್ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ ।
ತೇನ ವೋ ವೃಷ್ಣಿವೀರೇಣ ಯುಯುಧಾನೇನ ಸಂಗರಃ ॥ 5-50-39 (33771)
ಯ ಆಸೀಚ್ಛರಣಂ ಕಾಲೇ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ।
ರಣೇ ತೇನ ವಿರಾಟೇನ ಭವಿತಾ ವಃ ಸಮಾಗಮಃ ॥ 5-50-40 (33772)
ಯಃ ಸ ಕಾಶಿಪತೀ ರಾಜಾ ವಾರಾಣಸ್ಯಾಂ ಮಹಾರಥಃ ।
ಸ ತೇಷಾಮಭವದ್ಯೋದ್ಧಾ ತೇನ ವಸ್ತೇಽಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-41 (33773)
ಶಿಶುಭಿರ್ದುರ್ಜಯೈಃ ಸಂಖ್ಯೇ ದ್ರೌಪದೇಯೈರ್ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ।
ಆಶೀವಿಷಸಮಸ್ಪರ್ಶೈಃ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯಂಜತ ॥ 5-50-42 (33774)
ಯಃ ಕೃಷ್ಣಾಸದೃಶೋ ವೀರ್ಯೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸಮೋ ದಮೇ।
ತೇನಾಭಿಮನ್ಯುನಾ ಸಂಖ್ಯೇ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-43 (33775)
ಯಶ್ಚೈವಾಪ್ರತಿಮೋ ವೀರ್ಯೇ ಧೃಷ್ಟಕೇತುರ್ಮಹಾಯಶಾಃ ।
ದುಃಸಹಃ ಸಮರೇ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಶೈಶುಪಾಲಿರ್ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-50-44 (33776)
ತೇನ ವಶ್ಚೇದಿರಾಜೇನ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಾ ಪರಿವೃತಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಯೋಭಿಸಂಶ್ರಿತಃ ॥ 5-50-45 (33777)
ಯಃ ಸಂಶ್ರಯಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ದೇವಾನಾಮಿವ ವಾಸವಃ।
ತೇನ ವೋ ವಾಸುದೇವೇನ ಪಾಂಡವಾ ಅಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-46 (33778)
ಯಥಾ ಚೇದಿಪತೇರ್ಭ್ರಾತಾ ಶರಭೋ ಭರತರ್ಷಭ।
ಕರಕರ್ಷೇಣ ಸಹಿತಸ್ತಾಭ್ಯಾಂ ವಸ್ತೇಽಭ್ಯಯುಂಜತ ॥ 5-50-47 (33779)
ತಾರಾಸಂಧಿಃ ಸಹದೇವೋ ಜಯತ್ಸೇನಶ್ಚ ತಾವುಭೌ ।
ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರತಿರಥೇ ವೀರೌ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತೌ ॥ 5-50-48 (33780)
ದ್ರುಪದಶ್ಚ ಮಹಾತೇಜಾ ಬಲೇನ ಮಹತಾ ವೃತಃ।
ತ್ಯಕ್ತಾತ್ಮಾ ಪಾಂಡವಾರ್ಥಾಯ ಸೋತ್ಸ್ಯಮಾನೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ॥ 5-50-49 (33781)
ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಬಹವಃ ಪ್ರಾಚ್ಯೋದೀಚ್ಯಾ ಮಹೀಕ್ಷಿತಃ।
ಶತಶೋ ಯಾನುಪಾಶ್ರಿತಾ ಧರ್ಮರಾಜೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ ॥ ॥ 5-50-50 (33782)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-50-47 ಕರಕರ್ಷೇಣ ಕರಕರ್ಷಸಂಜ್ಞೇನ ಭ್ರಾತ್ರಾ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 051
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.51. ಅಧ್ಯಾಯಃ 051
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಂಜಯಾಗ್ರೇ ಭೀಮಸೇನಪ್ರತಾಪಾನುಸ್ಮರಣೇನ ಪರಿಶೋಚನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-51-0 (33783)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-51-0x (3558)
ಸರ್ವ ಏತೇ ಮಹೋತ್ಸಾಹಾ ಯೇ ತ್ವಯಾ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಾಃ।
ಏಕತಸ್ತ್ವೇವ ತೇ ಸರ್ವೇ ಸಮೇತಾ ಭೀಮ ಏಕತಃ ॥ 5-51-1 (33784)
ಭೀಮಸೇನಾದ್ಧಿ ಮೇ ಭೂಯೋ ಭಯಂ ಸಂಜಾಯತೇ ಮಹತ್।
ಕ್ರುದ್ಧಾದಮರ್ಷಣಾತ್ತಾತ ವ್ಯಾಘ್ರಾದಿವ ಮಹಾರುರೋಃ ॥ 5-51-2 (33785)
ಜಾಗರ್ಮಿ ರಾತ್ರಯಃ ಸರ್ವಾ ದೀರ್ಘಮುಷ್ಣಂ ಚ ನಿಃಶ್ವಸನ್।
ಭೀತೋ ವೃಕೋದರಾತ್ತಾತ ಸಿಂಹಾತ್ಪಶುರಿವಾಪರಃ ॥ 5-51-3 (33786)
ನ ಹಿ ತಸ್ಯ ಮಹಾಬಾಹೋಃ ಶಕ್ರಪ್ರತಿಮತೇಜಸಃ।
ಸೈನ್ಯೇಽಸ್ಮಿನ್ಪ್ರತಿಪಶ್ಯಾಮಿ ಯ ಏನಂ ವಿಷಹೇದ್ಯುಧಿ ॥ 5-51-4 (33787)
ಅಮರ್ಷಣಶ್ಚ ಕೌಂತೇಯೋ ದೃಢವೈರಶ್ಚ ಪಾಂಡವಃ ।
ಅನರ್ಮಹಾಸೀ ಸೋನ್ಮಾದಸ್ತಿರ್ಯಕ್ಪ್ರೇಕ್ಷೀ ಮಹಾಸ್ವನಃ ॥ 5-51-5 (33788)
ಮಹಾವೇಗೋ ಮಹೋತ್ಸಾಹೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಮಹಾಬಲಃ।
ಮಂದಾನಾಂ ಮಮ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಯುದ್ಧೇನಾಂತಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-51-6 (33789)
ಉರುಗ್ರಾಹಗೃಹೀತಾನಾಂ ಗದಾಂ ಬಿಭ್ರದ್ವೃಕೋದರಃ।
ಕುರೂಣಾಮೃಷಭೋ ಯುದ್ಧೇ ದಂಡಪಾಣಿರಿವಾಂತಕಃ॥ 5-51-7 (33790)
ಅಷ್ಟಾಶ್ರಿಮಾಯಸೀಂ ಘೋರಾಂ ಗದಾಂ ಕಾಂಚನಭೂಷಣಾಂ ।
ಮನಸಾಹಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಾಮಿ ಬ್ರಹ್ಮದಂಡಮಿವೋದ್ಯತಂ ॥ 5-51-8 (33791)
ಯಥಾ ಮೃಗಾಣಾಂ ಯೂಥೇಷು ಸಿಂಹೋ ಜಾತಬಲಶ್ಚರೇತ್।
ಮಾಮಕೇಷು ತಥಾ ಭೀಮೋ ಬಲೇಷು ವಿಚರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-51-9 (33792)
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಮಮ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಸ ಏಕಃ ಕ್ರೂರವಿಕ್ರಮಃ ।
ಬಹ್ವಾಶೀ ವಿಪ್ರತೀಪಶ್ಚ ಬಾಲ್ಯೇಪಿ ರಭಸಃ ಸದಾ ॥ 5-51-10 (33793)
ಉದ್ವೇಪತೇ ಮೇ ಹೃದಯಂ ಯೇ ಮೇ ದುರ್ಯೋಧನಾದಯಃ।
ಬಾಲ್ಯೇಽಪಿ ತೇನ ಯುದ್ಧ್ಯಂತೋ ವಾರಣೇನೇವ ಮರ್ದಿತಾಃ ॥ 5-51-11 (33794)
ತಸ್ಯ ವೀರ್ಯೇಣ ಸಂಕ್ಲಿಷ್ಟಾ ನಿತ್ಯಮೇವ ಸುತಾ ಮಮ।
ಸ ಏವ ಹೇತುರ್ಭೇದಸ್ಯ ಭೀಮೋ ಭೀಮಪರಾಕ್ರಮಃ ॥ 5-51-12 (33795)
ಗ್ರಸಮಾನಮನೀಕಾನಿ ನರವಾರಣವಾಜಿನಾಂ।
ಪಶ್ಯಾಮೀವಾಗ್ರತೋ ಭೀಮಂ ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಛಿತಮಾಹವೇ ॥ 5-51-13 (33796)
ಅಸ್ತ್ರೇ ದ್ರೋಣಾರ್ಜುನಸಮಂ ವಾಯುವೇಗಸಮಂ ಜವೇ।
ಮಹೇಶ್ವರಸಮಂ ಕ್ರೋಧೇ ಕೋ ಹನ್ಯಾದ್ಭೀಮಮಾಹವೇ ॥ 5-51-14 (33797)
ಸಂಜಯಾಚಕ್ಷ್ವ ಮೇ ಶೂರಂ ಭೀಮಸೇನಮಮರ್ಷಣಂ । 5-51-15b.......... ಯೇಽಹಂ ಯತ್ತೇನ ರಿಪುಘಾತಿನಾ ।
..... ಸರ್ವೇ ಪುತ್ರಾಃ ಮಮ ಮನಸ್ವಿನಾ ॥ 5-51-15 (33798)
ಯೇನ ಭೀಮಬಲಾ ಯಕ್ಷಾ ರಾಕ್ಷಸಾಶ್ಚ ಪುರಾ ಹತಾಃ।
ಕಥಂ ತಸ್ಯ ರಣೇ ವೇಗಂ ಮಾನುಷಃ ಪ್ರಸಹಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-51-16 (33799)
ನ ಸ ಜಾತು ವಶೇ ತಸ್ಥೌ ಮಮ ಬಾಲ್ಯೇಽಪಿ ಸಂಜಯ ।
ಕಿಂ ಪುನರ್ಮಮ ದುಷ್ಪುತ್ರೈಃ ಕ್ಲಿಷ್ಟಃ ಸಂಪ್ರತಿ ಪಾಂಡವಃ ॥ 5-51-17 (33800)
ನಿಷ್ಠುರೋ ರೋಷಣೋಽತ್ಯರ್ಥಂ ಭಜ್ಯೇತಾಪಿ ನ ಸಂನಮೇತ್।
ತಿರ್ಯಕ್ಪ್ರೇಕ್ಷೀಂ ಸಂಹತಭ್ರೂಃ ಕಥಂ ಶಾಂಯೇದ್ವೃಕೋದರಃ ॥ 5-51-18 (33801)
ಶೂರಸ್ತಥಾಽಪ್ರತಿಬಲೋ ಗೌರಸ್ತಾಲ ಇವೋನ್ನತಃ।
ಪ್ರಮಾಣತೋ ಭೀಮಸೇನಃ ಪ್ರಾದೇಶೇನಾಧಿಕೋಽರ್ಜುನಾತ್ ॥ 5-51-19 (33802)
ಜವೇನ ವಾಜಿನೋಽತ್ಯೇತಿ ಬಲೇನಾಂತ್ಯೇತಿ ಕುಂಜರಾನ್ ।
ಅವ್ಯಕ್ತಜಲ್ಪೀ ಮಧ್ವಕ್ಷೋ ಮಧ್ಯಮಃ ಪಾಂಡವೋ ಬಲೀ ॥ 5-51-20 (33803)
ಇತಿ ಬಾಲ್ಯೇ ಶ್ರುತಃ ಪೂರ್ವಂ ಮಯಾ ವ್ಯಾಸಮುಖಾತ್ಪುರಾ।
ರೂಪತೋ ವೀರ್ಯತಶ್ಚೈವ ಯಾಥಾತಥ್ಯೇನ ಪಾಂಡವಃ ॥ 5-51-21 (33804)
ಆಯಸೇನ ಸ ದಂಡೇನ ರಥನ್ನಾಗಾನ್ನರಾನ್ಹಯಾನ್।
ಹನಿಷ್ಯತಿ ರಣೇ ಕ್ರುದ್ಧೋ ರೌದ್ರಃ ಕ್ರೂರಪರಾಕ್ರಮಃ ॥ 5-51-22 (33805)
ಅಮರ್ಷೀ ನಿತ್ಯಸಂರಬ್ಧೋ ಭೀಮಃ ಪ್ರಹರತಾಂ ವರಃ।
ಮಯಾ ತಾತ ಪ್ರತೀಪಾನಿ ಕುರ್ವನ್ಪೂರ್ವಂ ವಿಮಾನಿತಃ ॥ 5-51-23 (33806)
ನಿಷ್ಕರ್ಣಾಮಾಯಸೀಂ ಸ್ಥೂಲಾಂ ಸುಪಾರ್ಶ್ವಾಂ ಕಾಂಚನೀಂ ಗದಾಂ ।
ಶತಘ್ನೀಂ ಶತನಿರ್ಹಾದಾಂ ಕಥಂ ಶಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಮೇ ಸುತಾಃ ॥ 5-51-24 (33807)
ಅಪಾರಮಪ್ಲವಾಗಾಧಂ ಸಮುದ್ರಂ ಶರವೇಧನಂ ।
ಭೀಮಸೇನಮಯಂ ದುರ್ಗಂ ತಾತ ಮಂದಾಸ್ತಿತೀರ್ಷವಃ॥ 5-51-25 (33808)
ಕ್ರೋಶತೋ ಮೇ ನ ಶ್ರೃಣ್ವಂತಿ ಬಾಲಾಃ ಪಂಡಿತಮಾನಿನಃ ।
ವಿಷಮಂ ನ ಹಿ ಮನ್ಯಂತೇ ಪ್ರಾಪತಂ ಮಧುದರ್ಶಿನಃ ॥ 5-51-26 (33809)
ಸಂಯುಗೇ ಯೇ ಗಮಿಷ್ಯಂತಿ ನರರೂಪೇಣ ಮೃತ್ಯುನಾ।
ನಿಯತಂ ಚೋದಿತಾ ಧಾತ್ರಾ ಸಿಂಹೇನೇವ ಮಹಾಮೃಗಾಃ ॥ 5-51-27 (33810)
ಶೈಕ್ಯಾಂ ತಾತ ಚತುಷ್ಕಿಷ್ಕುಂ ಷಡಶ್ರಿಮಮಿತೌಜಸಂ।
ಪ್ರಹಿತಾಂ ದುಃಖಸಂಸ್ಪರ್ಶಾಂ ಕಥಂ ಶಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಮೇ ಸುತಾಃ ॥ 5-51-28 (33811)
ಗದಾಂ ಭ್ರಾಮಯತಸ್ತಸ್ಯ ಭಿಂದತೋ ಹಸ್ತಿಮಸ್ತಕಾನ್।
ಸೃಕ್ಕಿಣೀ ಲೇಲಿಹಾನಸ್ಯ ಬಾಷ್ಪಮುತ್ಸೃಜತೋ ಮುಹುಃ ॥ 5-51-29 (33812)
ಉದ್ದಿಶ್ಯ ನಾಗಾನ್ಪತತಃ ಕುರ್ವತೋ ಭೈರವಾನ್ರವಾನ್।
ಪ್ರತೀಪಂ ಪತತೋ ಮತ್ತಾನ್ಕುಂಜರಾನ್ಪ್ರತಿ ಗರ್ಜತಃ ॥ 5-51-30 (33813)
ವಿಗಾಹ್ಯ ರಥಮಾರ್ಗೇಷು ವರಾನುದ್ದಿಶ್ಯ ನಿಘ್ನತಃ ।
ಅಗ್ನೇಃ ಪ್ರಜ್ವಲಿತಸ್ಯೇವ ಅಪಿ ಮುಚ್ಯೇತ ಮೇ ಪ್ರಜಾ ॥ 5-51-31 (33814)
ವೀಥೀಂ ಕುರ್ವನ್ಮಹಾಬಾಹುರ್ದ್ರಾವಯನ್ಮಮ ವಾಹಿನೀಂ ।
ನೃತ್ಯನ್ನಿವ ಗದಾಪಾಣಿರ್ಯುಗಾಂತಂ ದರ್ಶಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-51-32 (33815)
ಪ್ರಭಿನ್ನ ಇವ ಮಾತಂಗಃ ಪ್ರಭಂಜನ್ಪುಷ್ಪಿತಾಂದ್ರುಮಾನ್।
ಪ್ರವೇಕ್ಷ್ಯತಿ ರಣೇ ಸೇನಾಂ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಮೇ ವೃಕೋದರಃ ॥ 5-51-33 (33816)
ಕುರ್ವನ್ರಥಾನ್ವಿಪುರುಷಾನ್ವಿಸಾರಥಿಹಯಧ್ವಜಾನ್ ।
ಆರುಜನ್ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೋ ರಥಿನಃ ಸಾದಿನಸ್ತಥಾ ॥ 5-51-34 (33817)
ಗಂಗಾವೇಗ ಇವಾನೂಪಾಂಸ್ತೀರಜಾನ್ವಿವಿಧಾಂದ್ರುಮಾನ್।
ಪ್ರಭಂಕ್ಷ್ಯತಿ ರಣೇ ಸೇನಾಂ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಮಮ ಸಂಜಯ ॥ 5-51-35 (33818)
ವಧಂ ನೂನಂ ಗಮಿಷ್ಯಂತಿ ಭೀಮಸೇನಭಯಾರ್ದಿತಾಃ ।
ಮಮ ಪುತ್ರಾಶ್ಚ ಭೃತ್ಯಾಶ್ಚ ರಾಜಾನಶ್ಚೈವ ಸಂಜಯ ॥ 5-51-36 (33819)
ಯೇನ ರಾಜಾ ಮಹಾವೀರ್ಯಃ ಪ್ರವಿಶ್ಯಾಂತಃಪುರಂ ಪುರಾ।
ವಾಸುದೇವಸಹಾಯೇನ ಜರಾಸಂಧೋ ನಿಪಾತಿತಃ ॥ 5-51-37 (33820)
ಕೃತ್ಸ್ನೇಯಂ ಪೃಥಿವೀ ದೇವೀ ಜರಾಸಂಧೇನ ಧೀಮತಾ।
ಮಾಗಧೇಂದ್ರೇಣ ಬಲಿನಾ ವಶೇ ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರತಾಪಿತಾ ॥ 5-51-38 (33821)
ಭೀಷ್ಮಪ್ರತಾಪಾತ್ಕುರವೋ ನಯೇನಾಂಧಕವೃಷ್ಣಯಃ ।
ಯನ್ನ ತಸ್ಯ ವಶೇ ಜಗ್ಮುಃ ಕೇವಲಂ ದೈವಮೇವ ತತ್ ॥ 5-51-39 (33822)
ಸ ಗತ್ವಾ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೇಣ ತರಸಾ ಬಾಹುಶಾಲಿನಾ।
ಅನಾಯುಧೇನ ವೀರೇಣ ನಿಹತಃ ಕಿಂ ತತೋಽಧಿಕಂ ॥ 5-51-40 (33823)
ದೀರ್ಘಕಾಲಸಮಾಸಕ್ತಂ ವಿಶಮಾಶೀವಿಷೋ ಯಥಾ।
ಸ ಮೋಕ್ಷ್ಯತಿ ರಣೇ ತೇಜಃ ಪುತ್ರೇಷು ಮಮ ಸಂಜಯ ॥ 5-51-41 (33824)
ಮಹೇಂದ್ರ ಇವ ವಜ್ರೇಣ ದಾನವಾಂದೇವಸತ್ತಮಃ ।
ಭೀಮಸೇನೋ ಗದಾಪಾಣಿಃ ಸೂದಯಿಷ್ಯತಿ ಮೇ ಸುತಾನ್ ॥ 5-51-42 (33825)
ಅವಿಷಹ್ಯಮನಾವಾರ್ಯಂ ತೀವ್ರವೇಗಪರಾಕ್ರಮಂ ।
ಪಶ್ಯಾಮೀವಾತಿತಾಂರಾಕ್ಷಮಾಪತಂತಂ ವೃಕೋದರಂ ॥ 5-51-43 (33826)
ಅಗದಸ್ಯಾಪ್ಯಧನುಷೋ ವಿರಥಸ್ಯ ವಿವರ್ಮಣಃ ।
ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಕಸ್ತಿಷ್ಠೇದಗ್ರತಃ ಪುಮಾನ್ ॥ 5-51-44 (33827)
ಭೀಷ್ಮೋ ದ್ರೋಣಶ್ಚ ವಿಪ್ರೋಽಯಂ ಕೃಪಃ ಶಾರದ್ವತಸ್ತಥಾ।
ಜಾಂತ್ಯೇತೇ ಯಥೈವಹಂ ವೀರ್ಯಜ್ಞಸ್ತಸ್ಯ ಧೀಮತಃ ॥ 5-51-45 (33828)
ಆರ್ಯವ್ರತಂ ತು ಜಾನಂತಃ ಸಂಗರಾಂತಂ ವಿಧಿತ್ಸವಃ ।
ಸೇನಾಮುಖೇಷು ಸ್ಥಾಸ್ಯಂತಿ ಮಾಮಕಾನಾಂ ನರರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-51-46 (33829)
ಬಲೀಯಃ ಸರ್ವತೋ ದಿಷ್ಟಂ ಪುರುಷಸ್ಯ ವಿಶೇಷತಃ।
ಪಶ್ಯನ್ನಪಿ ಜಯಂ ತೇಷಾಂ ನ ನಿಯಚ್ಛಾಮಿ ಯತ್ಸುತಾನ್ ॥ 5-51-47 (33830)
ತೇ ಪುರಾಣಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾ ಮಾರ್ಗಮೈಂದ್ರಂ ಸಮಾಸ್ಥಿತಾಃ।
ತ್ಯಕ್ಷ್ಯಂತಿ ತುಮುಲೇ ಪ್ರಾಣಾನ್ರಕ್ಷಂತಃ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಯಶಃ ॥ 5-51-48 (33831)
ಯಥೈಷಾಂ ಮಾಮಕಾಸ್ತಾತ ತಥೈಷಾಂ ಪಾಂಡವಾ ಅಪಿ।
ಪೌತ್ರಾ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಶಿಷ್ಯಾಶ್ಚ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಚ ಕೃಪಸ್ಯ ಚ ॥ 5-51-49 (33832)
ಯೇ ತ್ವಸ್ಮದಾಶ್ರಯಂ ಕಿಂಚಿದ್ದತ್ತಮಿಷ್ಟಂ ಚ ಸಂಜಯ।
ತಸ್ಯಾಪಚಿತಿಮಾರ್ಯತ್ವಾತ್ಕರ್ತಾರಃ ಸ್ಥವಿರಾಸ್ತ್ರಯಃ ॥ 5-51-50 (33833)
ಆದದಾನಸ್ಯ ಶಸ್ತ್ರಂ ಹಿ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಂ ಪರೀಪ್ಸತಃ।
ನಿಧನಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯಾಜೌ ವರಮೇವಾದ್ದುರುತ್ತಮಂ ॥ 5-51-51 (33834)
ಸ ವೈ ಶೋಚಾಮಿ ಸರ್ವಾನ್ವೈ ಯೇ ಯುಯುತ್ಸಂತಿ ಪಾಂಡವೈಃ ।
ವಿಕ್ರುಷ್ಟಂ ವಿದುರೋಣಾದೌ ತದೇತದ್ಭಯಮಾಗತಂ ॥ 5-51-52 (33835)
ನ ತು ಮನ್ಯೇ ವಿಘಾತಾಯ ಜ್ಞಾನಂ ದುಃಖಸ್ಯ ಸಂಜಯ ।
ಭವತ್ಯತಿಬಲಂ ಹ್ಯೇತಜ್ಜ್ಞಾನಸ್ಯಾಪ್ಯುಪಘಾತಕಂ ॥ 5-51-53 (33836)
ಋಷಯೋ ಹ್ಯಪಿ ನಿರ್ಮುಕ್ತಾಃ ಪಶ್ಯಂತೋ ಲೋಕಸಂಗ್ರಹಾನ್।
ಸುಖೈರ್ಭವಂತಿ ಸುಖಿನಸ್ತಥಾ ದುಃಖೇನ ದುಃಖಿತಾಃ ॥ 5-51-54 (33837)
ಕಿಂ ಪುನರ್ಮೋಹಮಾಸಕ್ತಸ್ತತ್ರ ತತ್ರ ಸಹಸ್ರಧಾ।
ಪುತ್ರೇಷು ರಾಜ್ಯದಾರೇಷು ಪೌತ್ರೇಷ್ವಪಿ ಚ ಬಂಧುಷು ॥ 5-51-55 (33838)
ಸಂಶಯೇ ತು ಮಹತ್ಯಸ್ಮಿನ್ಕಿಂ ನು ಮೇ ಕ್ಷಮಮುತ್ತರಂ।
ವಿನಾಶಂ ಹ್ಯೇವ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಕುರೂಣಾಮನುಚಿಂತತಯನ್ ॥ 5-51-56 (33839)
ದ್ಯೂತಪ್ರಮುಖಮಾಭಾತಿ ಕುರೂಣಾಂ ವ್ಯಸನಂ ಮಹತ್।
ಮಂದೇನೈಶ್ವರ್ಯಕಾಮೇನ ಲೋಭಾತ್ಪಾಪಮಿದಂ ಕೃತಂ ॥ 5-51-57 (33840)
ಮನ್ಯೇ ಪರ್ಯಾಯಧರ್ಮೋಽಯಂ ಕಾಲಸ್ಯಾತ್ಯಂತಗಾಮಿನಃ।
ಚಕ್ರೇ ಪ್ರಧಿರಿವಾಸಕ್ತೋ ನಾಸ್ಯ ಶಕ್ಯಂ ಪಲಾಯಿತುಂ ॥ 5-51-58 (33841)
ಕಿಂ ನು ಕುರ್ಯಾಂ ಕಥಂ ಕುರ್ಯಾಂ ಕ್ವ ನು ಗಚ್ಛಾಮಿ ಸಂಜಯ ।
ಏತೇ ನಶ್ಯಂತಿ ಕುರವೋ ಮಂದಾಃ ಕಾಲವಶಂ ಗತಾಃ ॥ 5-51-59 (33842)
ಅವಶೋಽಹಂ ತದಾ ತಾತ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ನಿಹತೇ ಶತೇ।
ಶ್ರೋಷ್ಯಾಮಿ ನಿನದಂ ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ಕಥಂ ಮಾಂ ಮರಣಂ ಸ್ಪೃಶೇತ್ ॥ 5-51-60 (33843)
ಯಥಾ ನಿದಾಘೇ ಜ್ವಲನಃ ಸಮದ್ಧೋ
ದಹೇತ್ಕಕ್ಷಂ ವಾಯುನಾ ಚೋದ್ಯಮಾನಃ ।
ಗದಾಹಸ್ತಃ ಪಾಂಡವೋ ವೈ ತಥೈವ
ಹಂತಾ ಮದೀಯಾನ್ಸಹಿತೋಽರ್ಜುನೇನ ॥ ॥ 5-51-61 (33844)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಏಕಪಂಚಾಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-51-7 ಉರುಗ್ರಾಹಃ ಮಹಾನಿರ್ಬಂಧಸ್ತೇನ ಗೃಹೀತಾನಾಂ ವಶೀಕೃತಾನಾಂ ॥ 5-51-10 ರಭಸಃ ವೇಗವಾನ್ ॥ 5-51-21 ಪುರಾ ಪುರಾಣಂ ॥ 5-51-24 ನಿಷ್ಕರ್ಣಾಂ ಅವಕ್ರಾಂ। ಶತನಿರ್ಹ್ರಾದಾಂ ಮಹಾಶಬ್ದವತೀಂ ॥ 5-51-28 ಶೈಕ್ಯಾಂ ಶಿಕ್ಯಸ್ಥಾಂ ॥ 5-51-35 ಅನೂಪಾನ್ ಸಜಲದೇಶೇ ಸ್ಥಿತಾನ್ ॥ 5-51-44 ಅಗದಸ್ಯ ಗದಾಹೀನಸ್ಯ ॥ 5-51-58 ಪರ್ಯಾಯಧರ್ಮಃ ವಿಪರೀತಧರ್ಮಃ। ಪ್ರಧಿರ್ನೇಮಿಃ। ಅಸ್ಯ ಕಾಲವಶಸ್ಯ । ತೃತೀಯಾರ್ಥೇ ಷಷ್ಠೀ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 052
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.52. ಅಧ್ಯಾಯಃ 052
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಅರ್ಜುನಪ್ರತಾಪಾನುವರ್ಣನಪೂರ್ವಕಂ ಪರಿಶೋಚನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-52-0 (33845)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-52-0x (3559)
ಯಸ್ಯ ವೈ ನಾನೃತಾ ವಾಚಃ ಕದಾಚಿದನುಶುಶ್ರುಮ ।
ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಮಪಿ ತಸ್ಯ ಸ್ಯಾದ್ಯೋದ್ಧಾ ಯಸ್ಯ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-52-1 (33846)
ತಸ್ಯೈವ ಚ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಯುಧಿ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ।
ಅನಿಶಂ ಚಿಂತಯಾನೋಽಪಿ ಯಃ ಪ್ರತೀಯಾದ್ರಥೇನ ತಂ ॥ 5-52-2 (33847)
ಅಸ್ಯತಃ ಕರ್ಣಿನಾಲೀಕಾನ್ಮಾರ್ಗಣಾನ್ಹೃದಯಚ್ಛಿದಃ।
ಪ್ರತ್ಯೇತಾ ನ ಸಮಃ ಕಶ್ಚಿದ್ಯುಧಿ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ ॥ 5-52-3 (33848)
ದ್ರೋಣಾಕರ್ಣೌ ಪ್ರತೀಯಾತಾಂ ಯದಿ ವೀರೌ ನರರ್ಷಭೌ ।
ಕೃತಾಸ್ತ್ರೌ ಬಲಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೌ ಸಮರೇಷ್ವಪರಾಜಿತೌ ॥ 5-52-4 (33849)
ಮಹಾನ್ಸ್ಯಾತ್ಸಂಶಯೋ ಲೋಕೇ ನ ತ್ವಸ್ತಿ ವಿಜಯೋ ಮಮ।
ಘೃಣೀ ಕರ್ಣಃ ಪ್ರಮಾದೀ ಚ ಆಚಾರ್ಯಃ ಸ್ಥವಿರೋ ಗುರುಃ ॥ 5-52-5 (33850)
ಸಮರ್ಥೋ ಬಲವಾನ್ಪಾರ್ಥೋ ದೃಢಧನ್ವಾ ಜಿತಕ್ಲಮಃ ।
ಭವೇತ್ಸುತುಮುಲಂ ಯುದ್ಧಂ ಸರ್ವಶೋಽಪ್ಯಪರಾಜಯಃ ॥ 5-52-6 (33851)
ಸರ್ವೇ ಹ್ಯಸ್ತ್ರವಿದಃ ಶೂರಾಃ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಮಹದ್ಯಶಃ ।
ಅಪಿ ಸರ್ವಾಮರೈಶ್ವರ್ಯಂ ತ್ಯಜೇಯುರ್ನ ಪುನರ್ಜಯಂ ॥ 5-52-7 (33852)
ವಧೇ ನೂನಂ ಭವೇಚ್ಛಾಂತಿಸ್ತಯೋರ್ವಾ ಫಾಲ್ಗುನಸ್ಯ ಚ।
ನ ತು ಹಂತಾರ್ಜುನಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಜೇತಾ ಚಾಸ್ಯ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 5-52-8 (33853)
ಮನ್ಯುಸ್ತಸ್ಯ ಕಥಂ ಶಾಂಯೇನ್ಮಂದಾನ್ಪ್ರತಿ ಯ ಉತ್ಥಿತಃ ।
ಅನ್ಯೇಽಪ್ಯಸ್ತ್ರಾಣಿ ಜಾನಂತಿ ಜೀಯಂತೇ ಚ ಜಯಂತಿ ಚ।
ಏಕಾಂತವಿಜಯಸ್ತ್ವೇವ ಶ್ರೂಯತೇ ಫಾಲ್ಗುನಸ್ಯ ಹ ॥ 5-52-9 (33854)
ತ್ರಯಸ್ತ್ರಿಂಶತ್ಸಮಾಹೂಯ ಖಾಂಡವೇಽಗ್ನಿಮತರ್ಪಯತ್।
ಜಿಗಾಯ ಚ ಸುರಾನ್ಸರ್ವಾನ್ನಾಸ್ಯ ವಿದ್ಮಃ ಪರಾಜಯಂ ॥ 5-52-10 (33855)
ಯಸ್ಯ ಯಂತಾ ಹೃಷೀಕೇಶಃ ಶೀಲವೃತ್ತಸಮೋ ಯುಧಿ।
ಧ್ರುವಸ್ತಸ್ಯ ಜಯಸ್ತಾತ ಯಥೇಂದ್ರಸ್ಯ ಜಯಸ್ತಥಾ ॥ 5-52-11 (33856)
ಕೃಷ್ಣಾವೇಕರಥೇ ಯತ್ತಾವಧಿಜ್ಯಂ ಗಾಂಡಿವಂ ಧನುಃ।
ಯುಗಪತ್ರೀಣಿ ತೇಜಾಂಸಿ ಸಮೇತಾನ್ಯನುಶುಶ್ರುಮ ॥ 5-52-12 (33857)
ನೈವಾಸ್ತಿ ನೋ ಧನುಸ್ತದೃಙ್ವ ಯೋದ್ಧಾ ನ ಚ ಸಾರಥಿಃ ।
ತಚ್ಚ ಮಂದಾ ನ ಜಾನಂತಿ ದುರ್ಯೋಧನವಶಾನುಗಾಃ । 5-52-13 (33858)
ಶೇಷಯೇದಶನಿರ್ದೀಪ್ತೋ ವಿಪತನ್ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಸಂಜಯ।
ನ ತು ಶೇಷಂ ಶರಾಸ್ತಾತ ಕುರ್ಯುರಸ್ತಾಃ ಕಿರೀಟಿನಾ ॥ 5-52-14 (33859)
ಅಪಿ ಚಾಸ್ಯನ್ನಿವಾಭಾತಿ ನಿಘ್ನನ್ನಿವ ಧನಂಜಯಃ ।
ಉದ್ಧರನ್ನಿವ ಕಾಯೇಭ್ಯಃ ಶಿರಾಂಸಿ ಶರವೃಷ್ಟಿಭಿಃ ॥ 5-52-15 (33860)
ಅಪಿ ಬಾಣಮಯಂ ತೇಜಃ ಪ್ರದೀಪ್ತಮಿವ ಸರ್ವತಃ ।
ಗಾಂಡೀವೋತ್ಥಂ ದಹೇತಾಜೌ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಮಮ ವಾಹಿನೀ ॥ 5-52-16 (33861)
ಅಪಿ ಸಾ ರಥಘೋಷೇಣ ಭಯಾರ್ತಾ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ ।
ವಿತ್ರಸ್ತಾ ಬಹುಧಾ ಸೇನಾ ಭಾರತೀ ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಮೇ ॥ 5-52-17 (33862)
ಯಥಾ ಕಕ್ಷಂ ಮಹಾನಗ್ನಿಃ ಪ್ರದಹೇತ್ಸರ್ವತಶ್ಚರನ್।
ಮಹಾರ್ಚಿರನಿಲೋದ್ಧೂತಸ್ತದ್ವದ್ಧಕ್ಷ್ಯತಿ ಮಾಮಕಾನ್ ॥ 5-52-18 (33863)
ಯದೋದ್ವಮನ್ನಿಶಿತಾನ್ಬಾಣಸಂಘಾಂ-
ಸ್ತಾನಾತತಾಯೀ ಸಮರೇ ಕಿರೀಟೀ।
ಸೃಷ್ಟೋಽಂತಕಃ ಸರ್ವಹರೋ ವಿಧಾತ್ರಾ
ಯಥಾ ಭವೇತ್ತದ್ವದಪಾರಣೀಯಃ ॥ 5-52-19 (33864)
ಯದಾ ಹಯಭೀಕ್ಷ್ಣಂ ಸುಬುಹೂನ್ಪ್ರಕಾರಾನ್
ಶ್ರೋತಾಸ್ಮಿ ತಾನಾವಸಥೇ ಕುರೂಣಾಂ।
ತೇಷಾಂ ಸಮಂತಾಚ್ಚ ತಥಾ ರಣಾಗ್ರೇ
ಕ್ಷಯಃ ಕಿಲಾಯಂ ಭರತಾನುಪೈತಿ ॥ ॥ 5-52-20 (33865)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿಪಂಚಾಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-52-5 ಪ್ರಮಾದೀ ಅಂತೇ ವಿದ್ಯಾಂ ನ ಸ್ಮರಿಷ್ಯತೀತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-52-14 ಅಸ್ತಾಃ ಕ್ಷಿಪ್ತಾಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 053
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.53. ಅಧ್ಯಾಯಃ 053
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಕುರೂನ್ಪ್ರತಿ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಬಲವತ್ಸಹಾಯಸಂಪನ್ನತ್ವಾದಿಗುಣಸಮೃದ್ಧಿಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಶಾಂತ್ಯರ್ಥಂ ಸ್ವೇನ ಪ್ರಯತನಾಭಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-53-0 (33866)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-53-0x (3560)
ಯಥೈವ ಪಾಂಡವಾಃ ಸರ್ವೇ ಪರಾಕ್ರಾಂತಾ ಜಿಗೀಷವಃ।
ತಥೌಭಿಸರಾಸ್ತೇಷಾಂ ತ್ಯಕ್ತಾತ್ಮಾನೋ ಜಯೇ ಧೃತಾಃ ॥ 5-53-1 (33867)
......ಹಿ ಪರಾಕ್ರಾಂತಾನಾಚಕ್ಷೀಥಾಃ ಪರಾನ್ಮಮ।
ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಕೇಕಯಾನ್ಮತ್ಸ್ಯಾನ್ಮಾಗಧಾನ್ವತ್ಸಭೂಮಿಪಾನ್॥ 5-53-2 (33868)
ಯಶ್ಚ ಸೇಂದ್ರಾನಿಮಾಂʼಲ್ಲೋಕಾನಿಚ್ಛನ್ಕುರ್ಯಾದ್ವಶೇ ಬಲೀ।
ಸ ಸ್ರಷ್ಟಾ ಜಗತಃ ಕೃಷ್ಣಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಜಯೇ ಧೃತಃ ॥ 5-53-3 (33869)
ಸಮಸ್ತಾಮರ್ಜುನಾದ್ವಿದ್ಯಾಂ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಾಪ್ತವಾನ್।
ಶೈನೇಯಃ ಸಮರೇ ಸ್ಥಾತಾ ಬೀಜವತ್ಪ್ರವಪಞ್ಶರಾನ್ ॥ 5-53-4 (33870)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಃ ಕ್ರೂರಕರ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ ।
ಮಾಮಕೇಷು ರಣಂ ಕರ್ತಾ ಬಲೇಷು ಪರಮಾಸ್ತ್ರವಿತ್ ॥ 5-53-5 (33871)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ಚ ಕ್ರೋಧಾದರ್ಜುನಸ್ಯ ಚ ವಿಕ್ರಮಾತ್।
ಮಯಾಭ್ಯಾಂ ಭೀಮಸೇನಾಚ್ಚ ಭಯಂ ಮೇ ತಾತ ಜಾಯತೇ ॥ 5-53-6 (33872)
ಅಮಾನುಷಂ ಮನುಷ್ಯೇಂದ್ರೈರ್ಜಾಲಂ ವಿತತಮಂತರಾ ।
ನ ಮೇ ಸೈನ್ಯಾಸ್ತರಿಷ್ಯಂತಿ ತತಃ ಕ್ರೋಶಾಮಿ ಸಂಜಯ ॥ 5-53-7 (33873)
ದರ್ಶನೀಯೋ ಮನಸ್ವೀ ಚ ಲಕ್ಷ್ಮೀವಾನ್ಬ್ರಹ್ಮವರ್ಚಸೀ।
ಮೇಧಾವೀ ಸುಕೃತಪ್ರಜ್ಞೋ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಪಾಂಡುನಂದನಃ ॥ 5-53-8 (33874)
ಮಿತ್ರಾಮಾತ್ಯೈಃ ಸುಸಂಪನ್ನಃ ಸಂಪನ್ನೋ ಯುದ್ಧಯೋಜಕೈಃ ।
ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಶ್ವಶುರೈರ್ವೀರೈರುಪಪನ್ನೋ ಮಹಾರಥೈಃ ॥ 5-53-9 (33875)
ಧೃತ್ಯಾ ಚ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೋ ನೈಭೃತ್ಯೇನ ಚ ಪಾಂಡವಃ।
ಅನುಶಂಸೋ ವದಾನ್ಯಶ್ಚ ಹೀಮಾನ್ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ ॥ 5-53-10 (33876)
ಬಹುಶ್ರುತಃ ಕೃತಾತ್ಮಾ ಚ ವೃದ್ಧಸೇವೀ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ ।
ತಂ ಸರ್ವಗುಣಸಂಪನ್ನಂ ಸಮಿದ್ಧಮಿವ ಪಾವಕಂ ॥ 5-53-11 (33877)
ತಪಂತಮಭಿ ಕೋ ಮಂದಃ ಪತಿಷ್ಯತಿ ಪತಂಗವತ್।
ಪಾಂಡವಾಗ್ನಿಮನಾವಾರ್ಯಂ ಮುಮೂರ್ಷುರ್ನಷ್ಟಚೇತನಃ ॥ 5-53-12 (33878)
ತನುರುಚ್ಚಃ ಶಿಖೀ ರಾಜಾ ಮಿಥ್ಯೋಪಚರಿತೋ ಮಯಾ।
ಮಂದಾನಾಂ ಮಮ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಯುದ್ಧೇನಾಂತಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-53-13 (33879)
ತೈರಯುದ್ಧಂ ಸಾಧು ಮನ್ಯೇ ಕುರವಸ್ತನ್ನಿಬೋಧತ।
ಯುದ್ಧೇ ವಿನಾಶಃ ಕೃತ್ಸ್ನಸ್ಯ ಕುಲಸ್ಯ ಭವಿತಾ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-53-14 (33880)
ಏಷಾ ಮೇ ಪರಮಾ ಬುದ್ಧಿರ್ಯಯಾ ಶಾಂಯತಿ ಮೇ ಮನಃ ।
ಯದಿ ತ್ವಯುದ್ಧಮಿಷ್ಟಂ ವೋ ವಯಂ ಶಾಂತ್ಯೈ ಯತಾಮಹೇ ॥ 5-53-15 (33881)
ನ ತು ನಃ ಕ್ಲಿಶ್ಯಮಾನಾನಾಮುಪೇಕ್ಷೇತ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಜುಗುಪ್ಸತಿ ಹ್ಯಧರ್ಮೇಣ ಮಾಮೇವೋದ್ದಿಶ್ಯ ಕಾರಣಂ ॥ ॥ 5-53-16 (33882)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಪಂಚಾಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-53-1 ಅಭಿಸರಾಃ ಪುರೋಗಾಃ ॥ 5-53-10 ನೈಭೃತ್ಯೇನ ಮಂತ್ರಗುಪ್ತ್ಯಾ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 054
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.54. ಅಧ್ಯಾಯಃ 054
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನ ಪಾಂಡವೇಷು ಜಯಸಾಧನಸಾಮಗ್ರೀಮಭಿಧಾಯ ತೇಷು ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಕೃತಾಪಕಾರನುಸ್ಮಾರಣಪೂರ್ವಕಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಗರ್ಹಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-54-0 (33883)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-54-0x (3561)
ಏವಮೇತನ್ಮಹಾರಾಜ ಯಥಾವದಸಿ ಭಾರತ।
ಯುದ್ಧೇ ವಿನಾಶಃ ಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಗಾಂಡೀವೇನ ಪ್ರದೃಶ್ಯತೇ॥ 5-54-1 (33884)
ಇದಂ ತು ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ತವ ಧೀರಸ್ಯ ನಿತ್ಯಶಃ।
ಯತ್ಪುತ್ರವಶಮಾಗಚ್ಛೇಸ್ತತ್ತ್ವಜ್ಞಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ ॥ 5-54-2 (33885)
ನೈಷ ಕಾಲೋ ಮಹಾರಾಜ ತವ ಶಶ್ವತ್ಕೃತಾಗಸಃ।
ತ್ವಯಾ ಹ್ಯೇವಾದಿತಃ ಪಾರ್ಥಾ ನಿಕೃತಾ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-54-3 (33886)
ಪಿತಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸುಹೃದ್ಯಶ್ಚ ಸಂಯಕ್ಪ್ರಣಿಹಿತಾತ್ಮವಾನ್।
ಆಸ್ಥೇಯಂ ಹಿ ಹಿತಂ ತೇನ ನ ದ್ರೋಗ್ಧಾ ಗುರುರುಚ್ಯತೇ ॥ 5-54-4 (33887)
ಇದಂ ಜಿತಮಿದಂ ಲಬ್ಧಮಿತಿ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪರಾಜಿತಾನ್।
ದ್ಯೂತಕಾಲೇ ಮಹಾರಾಜ ಸ್ಮರಸೇ ಸ್ಮ ಕುಮಾರವತ್ ॥ 5-54-5 (33888)
ಪರುಷಾಣ್ಯುಚ್ಯಮಾನಾಂಶ್ಚ ಪುರಾ ಪಾರ್ಥಾನುಪೇಕ್ಷಸೇ।
ಕೃತ್ಸ್ನಂ ರಾಜ್ಯಂ ಜಯಂತೀತಿ ಪ್ರಪಾತಂ ನಾನುಪಶ್ಯಸಿ ॥ 5-54-6 (33889)
ಪಿತ್ರ್ಯಂ ರಾಜ್ಯಂ ಮಹಾರಾಜ ಕುರವಸ್ತೇ ಸಜಾಂಗಲಾಃ।
ಅಥ ವೀರೈರ್ಜಿತಾಮುರ್ವೀಮಖಿಲಾಂ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯಥಾಃ॥ 5-54-7 (33890)
ಬಾಹುವೀರ್ಯಾರ್ಜಿತಾ ಭೂಮಿಸ್ತವ ಪಾರ್ಥೈರ್ನಿವೇದಿತಾ।
ಮಯೇದಂ ಕೃತಮಿತ್ಯೇವ ಮನ್ಯಸೇ ರಾಜಸತ್ತಮ॥ 5-54-8 (33891)
ಗ್ರಸ್ತಾನ್ಗಂಧರ್ವರಾಜೇನ ಮಜ್ಜತೋ ಹ್ಯಪ್ಲವೇಽಂಭಸಿ।
ಆನಿನಾಯ ಪುನಃ ಪಾರ್ಥಃ ಪುತ್ರಾಂಸ್ತೇ ರಾಜಸತ್ತಮ ॥ 5-54-9 (33892)
ಕುಮಾರವಚ್ಚ ಸ್ಮಯಸೇ ದ್ಯೂತೇ ವಿನಿಕೃತೇಷು ಯತ್।
ಪಾಂಡವೇಷು ವನೇ ರಾಜನ್ಪ್ರವ್ರಜತ್ಸು ಪುನಃಪುನಃ ॥ 5-54-10 (33893)
ಪ್ರವರ್ಷತಃ ಶರವ್ರಾತಾನರ್ಜುನಸ್ಯ ಶಿತಾನ್ಬಹೂನ್।
ಅಪ್ಯರ್ಣವಾ ವಿಶುಷ್ಯೇಯುಃ ಕಿಂ ಪುನರ್ಮಾಸಯೋನಯಃ ॥ 5-54-11 (33894)
ಅಸ್ಯತಾಂ ಫಾಲ್ಗುನಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಗಾಂಡೀವಂ ಧನುಷಾಂ ವರಂ।
ಕೇಶವಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮಾಯುಧಾನಾಂ ಸುದರ್ಶನಂ ।
ವಾನರೋ ರೋಚಮಾನಶ್ಚ ಕೇತುಃ ಕೇತುಮತಾಂ ವರಃ ॥ 5-54-12 (33895)
ಏವಮೇತಾನಿ ಸ ರಥೋ ವಹತೇ ಸಹ ಯೋ ರಣೇ।
ಕ್ಷಪಯಿಷ್ಯತಿ ನೋ ರಾಜನ್ಕಾಲಚಕ್ರಮಿವೋದ್ಯತಂ ॥ 5-54-13 (33896)
ತಸ್ಯಾದ್ಯ ವಸುಧಾ ರಾಜನ್ನಿಖಿಲಾ ಭರತರ್ಷಭ।
ಯಸ್ಯ ಭೀಮಾರ್ಜಿನೌ ಯೋಧೌ ಸ ರಾಜಾ ರಾಜಸತ್ತಮ ॥ 5-54-14 (33897)
ತಥಾ ಭೀಮಹತಪ್ರಾಯಾಂ ಮಂಜಂತೀಂ ತವ ವಾಹಿನೀಂ ।
ದುರ್ಯೋಧನಮುಖಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕ್ಷಯಂ ಯಾಸ್ಯಂತಿ ಕೌರವಾಃ ॥ 5-54-15 (33898)
ನ ಭೀಮಾರ್ಜುನಯೋರ್ಭೀತಾ ಲಪ್ಸ್ಯಂತೇ ವಿಜಯಂ ವಿಭೋ।
ತವ ಪುತ್ರಾ ಮಹಾರಾಜ ರಾಜಾನಶ್ಚಾನುಸಾರಿಣಃ ॥ 5-54-16 (33899)
ಮತ್ಸ್ಯಾಸ್ತ್ವಾಮದ್ಯ ನಾರ್ಚಂತಿ ಪಂಚಾಲಾಶ್ಚ ಸಕೇಕಯಾಃ।
ಸಾಲ್ವೇಯಾಃ ಶೂರಸೇನಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ತ್ವಾಮವಜಾನತೇ ॥ 5-54-17 (33900)
ಪಾರ್ಥಂ ಹ್ಯೇತೇ ಗತಾಃ ಸರ್ವೇ ವೀರ್ಯಜ್ಞಾಸ್ತಸ್ಯ ಧೀಮತಃ।
ಭಕ್ತ್ಯಾ ಹ್ಯಸ್ಯ ವಿರುಧ್ಯಂತೇ ತವ ಪುತ್ರೈಃ ಸದೈವ ತೇ ॥ 5-54-18 (33901)
ಅನರ್ಹಾನೇವ ತು ವಧೇ ಧರ್ಮಯುಕ್ತಾನ್ವಿಕರ್ಮಣಾ।
ಯೋಽಕ್ಲೇಶಯತ್ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾನ್ಯೋ ವಿದ್ವೇಷ್ಟ್ಯಧುನಾಪಿ ವೈ ॥ 5-54-19 (33902)
ಸರ್ವೋಪಾಯೈರ್ನಿಯಂತವ್ಯಃ ಸಾನುಗಃ ಪಾಪಪುರುಷಃ।
ತವ ಪುತ್ರೋ ಮಹಾರಾಜ ನಾನುಶೋಚಿತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-54-20 (33903)
ಅಪರೋಹಂ ಮಹಾರಾಜ ಸಾಕ್ಷಾಚ್ಚೈನಂ ಬ್ರವೀಂಯಹಂ।
ದ್ಯೂತಕಾಲೇ ಮಯಾ ಚೋಕ್ತಂ ವಿದುರೇಣ ಚ ಧೀಮತಾ ॥ 5-54-21 (33904)
ಯದಿದಂ ತೇ ವಿಲಪಿತಂ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಭಾರತ।
ಅನೀಶೇನೈವ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸರ್ವಮೇತನ್ನಿರರ್ಥಕಂ ॥ ॥ 5-54-22 (33905)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಚತುಃಪಂಚಾಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-54-3 ಏಷ ಕಾಲಃ ಕಲನಾವುದ್ಧಿಸ್ತವ ನೈವ ಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ ॥ 3 ।ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 055
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.55. ಅಧ್ಯಾಯಃ 055
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಕೃಷ್ಣಾದಿಭಿಃ ಕುರುಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕಪಾಂಡವಸಮಾಶ್ವಾಸನಶ್ರವಣಚಕಿತಾಯ ಸ್ವಸ್ಮೈ ಭೀಷ್ಮಾದಿಭಿರಭಯಪ್ರದಾನಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಸ್ವಪರಪಕ್ಷಯೋಃ ಬಲಾಬಲನಿರೂಪಣಪೂರ್ವಕಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಸಮಾಶ್ವಾಸನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-55-0 (33906)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-55-0x (3562)
ನ ಭೇತವ್ಯಂ ಮಹಾರಾಜ ನ ಶೋಚ್ಯಾ ಭವತಾಂ ವಯಂ।
ಸಮರ್ಥಾಃ ಸ್ಮ ಪರಾಂಜೇತುಂ ಬಲಿನಃ ಸಮರೇ ವಿಭೋ ॥ 5-55-1 (33907)
ವನೇ ಪ್ರವ್ರಾಜಿತಾನ್ಪಾರ್ಥಾನ್ಯದಾಯಾನ್ಮಧುಸೂದನಃ ।
ಮಹತಾ ಬಲಚಕ್ರೇಣ ಪರರಾಷ್ಟ್ರಾವಮರ್ದಿನಾ ॥ 5-55-2 (33908)
ಕೇಕಯಾ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾರ್ಷತ।
ರಾಜಾನಶ್ಚಾನ್ವಯುಃ ಪಾರ್ಥಾನ್ಬಹವೋಽನ್ಯೇಽನುಯಾಯಿನಃ ॥ 5-55-3 (33909)
ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥಸ್ಯ ಚಾದೂರಾತ್ಸಮಾಜಗ್ಮುರ್ಮಹಾರಥಾಃ ।
ವ್ಯಗರ್ಹಯಂಶ್ಚ ಸಂಗಂಯ ಭವಂತಂ ಕುರುಭಿಃ ಸಹ ॥ 5-55-4 (33910)
ತೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮಾಸೀನಮಜಿನೈಃ ಪ್ರತಿವಾಸಿತಂ।
ಕೃಷ್ಣಪ್ರಧಾನಾಃ ಸಂಹತ್ಯ ಪರ್ಯುಪಾಸಂತ ಭಾರತ ॥ 5-55-5 (33911)
ಪ್ರತ್ಯಾದನಂ ಚ ರಾಜ್ಯಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಮೂಚುರ್ನರಾಧಿಪಾಃ ।
ಭವತಃ ಸಾನುಬಂಧಸ್ಯ ಸಮುಚ್ಛೇದಂ ಚಿಕೀರ್ಷವಃ॥ 5-55-6 (33912)
ಶ್ರುತ್ವಾ ಚೈವಂ ಮಯೋಸ್ತಾಸ್ತು ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಕೃಪಾಸ್ತದಾ।
ಜ್ಞಾತಿಕ್ಷಯಭಯಾದ್ರಾಜನ್ಭೀತೇನ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-55-7 (33913)
ತತಃ ಸ್ಥಾಸ್ಯಂತಿ ಸಮಯೇ ಪಾಂಡವಾ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ।
ಸಮುಚ್ಛೇದಂ ಹಿ ನಃ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ವಾಸುದೇವಶ್ಚಿಕೀರ್ಷತಿ ॥ 5-55-8 (33914)
ಋತೇ ಚ ವಿದುರಾತ್ಸರ್ವೇ ಯೂಯಂ ವಧ್ಯಾ ಮತಾ ಮಮ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ತು ಧರ್ಮಜ್ಞೋ ನ ವಧ್ಯಃ ಕುರುಸತ್ತಮಃ॥ 5-55-9 (33915)
ಸಮುಚ್ಛೇದಂ ಚ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ನಃ ಕೃತ್ವಾ ತಾತ ಜನಾರ್ದನಃ।
ಏಕರಾಜ್ಯಂ ಕುರೂಣಾಂ ಸ್ಮ ಚಿಕೀರ್ಷತಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ ॥ 5-55-10 (33916)
ತತ್ರ ಕಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಂ ನಃ ಪ್ರಣಿಪಾತಃ ಪಲಾಯನಂ।
ಪ್ರಾಣಾನ್ವಾ ಸಂಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಪ್ರತಿಯುಧ್ಯಾಮಾಹೇ ಪರಾನ್ ॥ 5-55-11 (33917)
ಪ್ರತಿಯುದ್ಧೇ ತು ನಿಯತಃ ಸ್ಯಾದಸ್ಮಾಕಂ ಪರಾಜಯಃ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ಸರ್ವೇ ಹಿ ಪಾರ್ಥಿವಾ ವಶವರ್ತಿನಃ ॥ 5-55-12 (33918)
ವಿರಕ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಶ್ಚ ವಯಂ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಕುಪಿತಾನಿ ನಃ।
ಧಿಕ್ಕೃತಾಃ ಪಾರ್ಥಿವೈಃ ಸರ್ವೈಃ ಸ್ವಜನೇನ ಚ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-55-13 (33919)
ಪ್ರಣಿಪಾತೇ ನ ದೋಷೋಸ್ತಿ ಸಂಧಿರ್ನಃ ಶಾಶ್ವತೀಃ ಸಮಾಃ।
ಪಿತರಂ ತ್ವೇವ ಶೋಚಾಮಿ ಪ್ರಜ್ಞಾನೇತ್ರಂ ಜನಾಧಿಪಂ ॥ 5-55-14 (33920)
ಮತ್ಕೃತೇ ದುಃಖಮಾಪನ್ನಂ ಕ್ಲೇಶಂ ಪ್ರಾಪ್ತಮನಂತಕಂ।
ಕೃತಂ ಹಿ ತವ ಪುತ್ರೈಶ್ಚ ಪರೇಷಾಮವರೋಧನಂ ।
ಮತ್ಪ್ರಯಾರ್ಥಂ ಪುರೈವೈತದ್ವಿದಿತಂ ತೇ ನರೋತ್ತಮ ॥ 5-55-15 (33921)
ತೇ ರಾಜ್ಞೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಾಮಾತ್ಯಸ್ಯ ಮಹಾರಥಾಃ ।
ವೈರಂ ಪ್ರತಿಕರಿಷ್ಯಂತಿ ಕುಲೋಚ್ಛೇದೇನ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-55-16 (33922)
ತತೋ ದ್ರೋಣೋಽಬ್ರವೀದ್ಭೀಷ್ಮಃ ಕೃಪೋ ದ್ರೌಣಿಶ್ಚ ಭಾರತ।
ಮತ್ವಾ ಮಾಂ ಮಹತೀಂ ಚಿಂತಾಮಾಸ್ಥಿತಂವ್ಯಥಿತೇಂದ್ರಿಯಂ ॥ 5-55-17 (33923)
ಅಭಿದ್ರುಗ್ಧಾಃ ಪರೇ ಚೇನ್ನೋ ನ ಭೇತವ್ಯಂ ಪರಂತಪ।
ಅಸಮರ್ಥಾಃ ಪರೇ ಜೇತುಮಸ್ಮಾನ್ಯುಧಿ ಸಮಾಸ್ಥಿತಾನ್ ॥ 5-55-18 (33924)
ಏಕೈಕಶಃ ಸಮರ್ಥಾಃ ಸ್ಮೋ ವಿಜೇತುಂ ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಾನ್।
ಆಗಚ್ಛಂತು ವಿನೇಷ್ಯಾಮೋ ದರ್ಪಮೇಷಾಂ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ ॥ 5-55-19 (33925)
ಪುರೈಕೇನ ಹಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ವಿಜಿತಾಃ ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಾಃ।
ಮೃತೇ ಪಿತರ್ಯತಿಕ್ರುದ್ಧೋ ರಥೇನೈಕೇನ ಭಾರತ॥ 5-55-20 (33926)
ಜಘಾನ ಸುಬಹೂಂಸ್ತೇಷಾಂ ಸಂರಬ್ಧಃ ಕುರುಸತ್ತಮಃ।
ತತಸ್ತೇ ಶರಣಂ ಜಗ್ಮುರ್ದೇವವ್ರತಮಿಮಂ ಭಯಾತ್॥ 5-55-21 (33927)
ಸ ಭೀಷ್ಮಃ ಸುಸಮರ್ಥೋಽಯಮಸ್ಮಾಭಿಃ ಸಹಿತೋ ರಣೇ।
ಪರಾನ್ವಿಜೇತುಂ ತಸ್ಮಾತ್ತೇ ವ್ಯೇತು ಭೀರ್ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-55-22 (33928)
ಇತ್ಯೇಷಾಂ ನಿಶ್ಚಯೋ ಹ್ಯಾಸೀತ್ತತ್ಕಾಲೇಽಮಿತತೇಜಸಾಂ।
ಪುರಾ ತೇಷಾಂ ಪೃಥಿವೀ ಕೃತ್ಸ್ನಾಸೀದ್ವಶವರ್ತಿನೀ ॥ 5-55-23 (33929)
ಅಸ್ಮಾನ್ಪುನರಮೀ ನಾದ್ಯ ಸಮರ್ಥಾ ಜೇತುಮಾಹವೇ।
ಛಿನ್ನಪಕ್ಷಾಃ ಪರೇ ಹ್ಯದ್ಯ ವೀರ್ಯಹೀನಾಶ್ಚ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-55-24 (33930)
ಅಸ್ಮತ್ಸಂಸ್ಥಾ ಚ ಪೃಥಿವೀ ವರ್ತತೇ ಭರತರ್ಷಭ।
ಏಕಾರ್ಥಾಃ ಸುಖದುಃಖೇಷು ಸಮಾನೀತಾಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ॥ 5-55-25 (33931)
ಅಪ್ಯಗ್ನಿಂ ಪ್ರವಿಶೇಯುಸ್ತೇ ಸಮುದ್ರಂ ವಾ ಪರಂತಪ।
ಮದರ್ಥಂ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ತದ್ವಿದ್ಧಿ ಕುರುಸತ್ತಮ॥ 5-55-26 (33932)
ಉನ್ಮತ್ತಮಿವ ಚಾಪಿ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಹಸಂತೀಹ ದುಃಖಿತಂ।
ವಿಲಪಂತಂ ಬಹುವಿಧಂ ಭೀತಂ ಪರವಿಕತ್ಥನೇ॥ 5-55-27 (33933)
ಏಷಾಂ ಹ್ಯೇಕೈಕಶೋ ರಾಜ್ಞಾಂ ಸಮರ್ಥಂ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ।
ಆತ್ಮಾನಂ ಮನ್ಯತೇ ಸರ್ವೋ ವ್ಯೇತು ತೇ ಭಯಮಾಗತಂ ॥ 5-55-28 (33934)
ಜೇತುಂ ಸಮಗ್ರಾಂ ಸೇನಾಂ ಮೇ ವಾಸವೋಽಪಿ ನ ಶಕ್ನುಯಾತ್।
ಹಂತುಮಕ್ಷಯ್ಯರೂಪೇಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽಪಿ ಸ್ವಯಂಭುವಃ ॥ 5-55-29 (33935)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಪುರಂ ಹಿತ್ವಾ ಪಂಚಗ್ರಾಮಾನ್ಸ ಯಾಚತೇ।
ಭೀತೋ ಹಿ ಮಾಮಕಾತ್ಸೈನ್ಯಾತ್ಪ್ರಭಾವಾಚ್ಚೈವ ಮೇ ವಿಭೋ ॥ 5-55-30 (33936)
ಸಮರ್ಥಂ ಮನ್ಯಸೇ ಯಚ್ಚ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ವೃಕೋದರಂ।
ತನ್ಮಿಥ್ಯಾ ನ ಹಿ ಮೇ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಪ್ರಭಾವಂ ವೇತ್ಸಿ ಭಾರತ ॥ 5-55-31 (33937)
ಮತ್ಸಮೋ ಹಿ ಗದಾಯುದ್ಧೇ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ನಾಸ್ತಿ ಕಶ್ಚನ।
ನಾಸೀತ್ಕಶ್ಚಿದತಿಕ್ರಾಂತೋ ಭವಿತಾ ನ ಚ ಕಶ್ಚನ ॥ 5-55-32 (33938)
ಯುಕ್ತೋ ದುಃಖೋಷಿತಶ್ಚಾಹಂ ವಿದ್ಯಾಪಾರಗತಸ್ತಥಾ।
ತಸ್ಮಾನ್ನ ಭೀಮಾನ್ನಾನ್ಯೇಭ್ಯೋ ಭಯಂ ಮೇ ವಿದ್ಯತೇ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 5-55-33 (33939)
ದುರ್ಯೋಧನಸಮೋ ನಾಸ್ತಿ ಗದಾಯಾಮಿತಿ ನಿಶ್ಚಯಃ।
ಸಂಕರ್ಷಣಸ್ಯ ಭವನೇ ಯತ್ತದೈನಮುಪಾವಸಂ। 5-55-34 (33940)
ಯುದ್ಧೇ ಸಂಕರ್ಷಣಸಮೋ ಬಲೇನಾಭ್ಯಧಿಕೋ ಭುವಿ।
ಗದಾಪ್ರಹಾರಂ ಭೀಮೋ ಮೇ ನ ಜಾತು ವಿಷಹೇದ್ಯುಧಿ ॥ 5-55-35 (33941)
ಏಕಂ ಪ್ರಹಾರಂ ಯಂ ದದ್ಯಾಂ ಭೀಮಾಯ ರುಷಿತೋ ನೃಪ।
ಸ ಏವೈನಂ ನಯೋದ್ಧೋರಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ವೈವಸ್ವತಕ್ಷಯಂ ॥ 5-55-36 (33942)
ಇಚ್ಛೇಯಂ ಚ ಗದಾಹಸ್ತಂ ರಾಜಂದ್ರಷ್ಟುಂ ವೃಕೋದರಂ।
ಸುಚಿರಂ ಪ್ರಾರ್ಥಿತೋ ಹ್ಯೇಷ ಮಮ ನಿತ್ಯಂ ಮನೋರಥಃ ॥ 5-55-37 (33943)
ಗದಯಾ ನಿಹತೋ ಹ್ಯಾಜೌ ಮಯಾ ಪಾರ್ಥೋ ವೃಕೋದರಃ ।
ವಿಶೀರ್ಣಗಾವಃ ಪೃಥಿವೀಂ ಪರಾಸುಃ ಪ್ರಪತಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-55-38 (33944)
ಗದಾಪ್ರಹಾರಾಭಿಹತೋ ಹಿಮವಾನಪಿ ಪರ್ವತಃ।
ಸಕೃನ್ಮಯಾ ವಿದೀರ್ಯೇತ ಗಿರಿಃ ಶತಸಹಸ್ರಧಾ ॥ 5-55-39 (33945)
ಸ ಚಾಪ್ಯೇತದ್ವಿಜಾನಾತಿ ವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನೌ ತಥಾ।
ದುರ್ಯೋಧನಸಮೋ ನಾಸ್ತಿ ಗದಾಯಾಮಿತಿ ನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 5-55-40 (33946)
ತತ್ತೇ ವೃಕೋದರಮಯಂ ಭಯಂ ವ್ಯೇತು ಮಹಾಹವೇ।
ವ್ಯಪನೇಷ್ಯಾಂಯಹಂ ಹ್ಯೇನಂ ಮಾ ರಾಜನ್ವಿಮನಾ ಭವ ॥ 5-55-41 (33947)
ತಸ್ಮಿನ್ಮಯಾ ಹತೇ ಕ್ಷಿಪ್ರಮರ್ಜುನಂ ಬಹವೋ ರಥಾಃ ।
ತುಲ್ಯರೂಪಾ ವಿಶಿಷ್ಟಾಶ್ಚ ಕ್ಷೇಪ್ಸ್ಯಂತಿ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-55-42 (33948)
ಭೀಷ್ಮೋ ದ್ರೋಣಃ ಕೃಪೋ ದ್ರೌಣಿಃ ಕರ್ಣೋ ಭೂರಿಶ್ರವಾಸ್ತಥಾ ।
ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಾಧಿಪಃ ಶಲ್ಯಃ ಸಿಂಧುರಾಜೋ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 5-55-43 (33949)
ಏಕೈಕ ಏಷಾಂ ಶಕ್ತಸ್ತು ಹಂತುಂ ಭಾರತ ಪಾಂಡವಾನ್।
ಸಮೇತಾಸ್ತು ಕ್ಷಣೇನೈತಾನ್ನೇಷ್ಯಂತಿ ಯಮಸಾದನಂ ॥ 5-55-44 (33950)
ಸಮಗ್ರಾ ಪಾರ್ಥಿವೀ ಸೇನಾ ಪಾರ್ಥಮೇಕಂ ಧನಂಜಯಂ।
ಕಸ್ಮಾದಶಕ್ತಾ ನಿರ್ಜೇತುಮಿತಿ ಹೇತುರ್ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 5-55-45 (33951)
ಶರವ್ರಾತೈಸ್ತು ಭೀಷ್ಮೇಣ ಶತಶೋ ನಿಚಿತೋಽವಶಃ।
ದ್ರೋಣದ್ರೌಣಿಕೃಪೈಶ್ಚೈವ ಗಂತಾ ಪಾರ್ಥೋ ಯಮಕ್ಷಯಂ॥ 5-55-46 (33952)
ಪಿತಾಮಹೋಽಪಿ ಗಾಂಗೇಯಃ ಶಾಂತನೋರಧಿ ಭಾರತ।
ಬ್ರಹ್ಮರ್ಪಿಸದೃಶೋ ಜಜ್ಞೇ ದೇವೈರಪಿ ಸುದುಃಸಹಃ ॥ 5-55-47 (33953)
ನ ಹಂತಾ ವಿದ್ಯತೇ ಚಾಪಿ ರಾಜನ್ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಕಶ್ಚನ।
ಪಿತ್ರಾ ಹ್ಯುಕ್ತಃ ಪ್ರಸನ್ನೇನ ನಾಕಾಮಸ್ತ್ವಂ ಮರಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-55-48 (33954)
ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷೇಶ್ಚ ಭರದ್ವಾಜಾದ್ದ್ರೋಣೋ ದ್ರೋಣ್ಯಾಮಜಾಯತ।
ದ್ರೋಣಾಜ್ಜಜ್ಞೇ ಮಹಾರಾಜ ದ್ರೌಣಿಶ್ಚ ಪರಮಾಶ್ತ್ರವಿತ್ ॥ 5-55-49 (33955)
ಕೃಪಶ್ಚಾಚಾರ್ಯಮುಖ್ಯೋಯಂ ಮಹರ್ಷೇರ್ಗೌತಮಾದಪಿ ।
ಶರಸ್ತಂಬೋದ್ಭವಃ ಶ್ರೀಮಾನವಧ್ಯ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 5-55-50 (33956)
ಅಯೋನಿಜಾಸ್ತ್ರಯೋ ಹ್ಯೇತೇ ಪಿತಾ ಮಾತಾ ಚ ಮಾತುಲಃ ।
ಅಶ್ವತ್ಥಾಂನೋ ಮಹಾರಾತ ಸ ಚ ಶೂರಃ ಸ್ಥಿತೋ ಮಮ ॥ 5-55-51 (33957)
ಸರ್ವ ಏತೇ ಮಹಾರಾಜ ದೇವಕಲ್ಪಾ ಮಹಾರಥಾಃ।
ಶಕ್ರಸ್ಯಾಪಿ ವ್ಯಥಾಂ ಕುರ್ಯುಃ ಸಂಯುಗೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-55-52 (33958)
ನೈತೇಷಾಮರ್ಜುನಃ ಶಕ್ತ ಏಕೈಕಂ ಪ್ರತಿವೀಕ್ಷಿತುಂ।
ಸಹಿತಾಸ್ತು ನರವ್ಯಾಘ್ರಾ ಹನಿಷ್ಯಂತಿ ಧನಂಜಯಂ ॥ 5-55-53 (33959)
ಭೀಷ್ಮಾದ್ರೋಣಕೃಪಾಣಾಂ ಚ ತುಲ್ಯಃ ಕರ್ಣೋ ಮತೋ ಮಮ।
ಅನುಜ್ಞಾತಶ್ಚ ರಾಮೇಣ ಮತ್ಸಮೋಽಸೀತಿ ಭಾರತ ॥ 5-55-54 (33960)
ಕುಂಡಲೇ ರುಚಿರೇ ಚಾಸ್ತಾಂ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಸಹಜೇ ಶುಭೇ ।
ತೇ ಶಚ್ಯರ್ಥಂ ಮಹೇಂದ್ರೇಣ ಯಾಚಿತಃ ಸ ಪರಂತಪಃ ॥ 5-55-55 (33961)
ಅಮೋಘಯಾ ಮಹಾರಾಜ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಪರಮಭೀಮಯಾ।
ತಸ್ಯ ಶಕ್ತ್ಯೋಪಗೂಢಸ್ಯ ಕಸ್ಮಾಜ್ಜೀವೇದ್ಧನಂಜಯಃ॥ 5-55-56 (33962)
ವಿಜಯೋ ಮೇ ಧ್ರುವಂ ರಾಜನ್ಫಲಂ ಪಾಣಾವಿವಾಹಿತಂ।
ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಃ ಪರೇಷಾಂ ಚ ಕೃತ್ಸ್ನೋ ಭುವಿ ಪರಾಜಯಃ । 5-55-57 (33963)
ಅಹ್ನಾ ಹ್ಯೇಕೇನ ಭೀಷ್ಮೋಯಂ ಪ್ರಯುತಂ ಹಂತಿ ಭಾರತ।
ತತ್ಸಮಾಶ್ಚ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾ ದ್ರೋಣದ್ರೌಣಿಕೃಪಾ ಅಪಿ ॥ 5-55-58 (33964)
ಸಂಶಪ್ತಕಾನಾಂ ವೃಂದಾನಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಪರಂತಪ।
ಅರ್ಜುನಂ ವಯಮಸ್ಮಾನ್ವಾ ನಿಹನ್ಯಾತ್ಕಪಿಕೇತನಃ ॥ 5-55-59 (33965)
ತಾಂಶ್ಚಾಲಮಿತಿ ಮನ್ಯಂತೇ ಸವ್ಯಸಾಚಿವಧೇ ಧೃತಾಃ।
ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸ ಭವಾಂಸ್ತೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಕಸ್ಮಾದ್ವ್ಯಥತೇ ಕಥಂ॥ 5-55-60 (33966)
ಭೀಮಸೇನೇ ಚ ನಿಹತೇ ಕೋಽನ್ಯೋ ಯುಧ್ಯೇತ ಭಾರತ।
ಪರೇಷಾಂ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಯದಿ ವೇತ್ಥ ಪರಂತಪ ॥ 5-55-61 (33967)
ಪಂಚ ತೇ ಭ್ರಾತರಃ ಸರ್ವೇ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋಽಥ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ।
ಪರೇಷಾಂ ಸಪ್ತ ಯೇ ರಾಜನ್ಯೋಧಾಃ ಸಾರಂ ಬಲಂ ಮತಂ ॥ 5-55-62 (33968)
ಅಸ್ಮಾಕಂ ತು ವಿಶಿಷ್ಟಾ ಯೇ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಕೃಪಾದಯಃ ।
ದ್ರೌಣಿರ್ವಿಕರ್ತನಃ ಕರ್ಣಃ ಸೋಮದತ್ತೋಥ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ ॥ 5-55-63 (33969)
ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಾಧಿಪಃ ಶಲ್ಯ ಆವಂತ್ಯೌ ಚ ಜಯದ್ರಥಃ।
ದುಃಶಾಸನೋ ದುರ್ಮಖಶ್ಚ ದುಃಸಹಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 5-55-64 (33970)
ಶ್ರುತಾಯುಶ್ಚಿತ್ರಸೇನಶ್ಚ ಪುರುಮಿತ್ರೋ ವಿವಿಂಶತಿಃ।
ಶಲೋ ಭೂರಿಶ್ರವಾಶ್ಚೈವ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ತವಾತ್ಮಜಃ ॥ 5-55-65 (33971)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೋ ಹಿ ಮೇ ರಾಜಂದಶೈಕಾ ಚ ಸಮಾಹೃತಾಃ।
ನ್ಯೂನಾ ಪರೇಷಾಂ ಸಪ್ತೈವ ಕಸ್ಮಾನ್ಮೇ ಸ್ಯಾತ್ಪರಾಜಯಃ ॥ 5-55-66 (33972)
ಬಲಂ ತ್ರಿಗುಣತೋ ಹೀನಂ ಯೋಧ್ಯಂ ಪ್ರಾಹ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ।
ಪರೇಭ್ಯಸ್ತ್ರಿಗುಣಾ ಚೇಯಂ ಮಮ ರಾಜನ್ನನೀಕಿನೀ ॥ 5-55-67 (33973)
ಗುಣಹೀನಂ ಪರೇಷಾಂ ಚ ಬಹು ಪಶ್ಯಾಮಿ ಭಾರತ।
ಗುಣೋದಯಂ ಬಹುಗುಣಮಾತ್ಮನಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 5-55-68 (33974)
ಏತತ್ಸರ್ವಂ ಸಮಾಜ್ಞಾಯ ಬಲಾಗ್ರ್ಯಂ ಮಮ ಭಾರತ ।
ನ್ಯೂನತಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ನ ಮೋಹಂ ಗಂತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-55-69 (33975)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಸಂಜಯಂ ಭೂಯಃ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛತ ಭಾರತ।
ವಿವಿತ್ಸುಃ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಾನಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಪರಪುರಂಜಯಃ ॥ ॥ 5-55-70 (33976)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಪಂಚಾಶತ್ತಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-55-18 ನಃ ಅಸ್ಮಾಭಿಃ ಪರೇಚೇತ್ ಯದ್ಯಪಿ ಅಭಿದ್ರುಗ್ಧಾಃ ದ್ರೋಹವಿಷಯಂ ನೀತಾಃ ತಥಾಪಿ ನ ಭೇತವ್ಯಂ ॥ 5-55-33 ಯುಕ್ತೋಽಭಿಯೋಗವಾನ್। ದುಃಖೋಷಿತ ಗುರುಕುಲೇ ॥ 5-55-34 ಉಪಾವಸಂ ಶಿಧ್ಯತ್ವೇನ ಪರ್ಯಚರಂ । 5-55-59 ಹನ್ಯಾಮೇತಿ ವದಂತೀತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-55-60 ತಾನ್ ಸಂಶಪ್ತಕಾನ್ ಅಲಂ ಅರ್ಜುನವಧೇ ಪರ್ಯಾಪ್ತಾ ಇತಿ ಮನ್ಯಂತೇ ॥ 5-55-67 ತ್ರಿಗುಣತಸ್ತ್ರ್ಯಂಶೇನ ಹೀನಂ । ತ್ರಿಗುಣಾ ತ್ರ್ಯಂಶೇನಾಧಿಕಾ ॥ 5-55-70 ವಿವಿತ್ಸುಃ ವಿಜ್ಞಾತುಮಿಚ್ಛುಃ । ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ॥ 5-55- 5-55- 5-55- 5-55-ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 056
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.56. ಅಧ್ಯಾಯಃ 056
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನ ಪಾಂಡವಭಾವಂ ಬುಭುತ್ಸುಂ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ತೇಷಾಂ ಯುದ್ಧೋತ್ಕಂಠಾಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ತದ್ರಥಾಶ್ವವರ್ಣನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-56-0 (33977)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-56-0x (3563)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣೀಃ ಸಪ್ತ ಲಬ್ಧ್ವಾ ರಾಜಭಿಃ ಸಹ ಸಂಜಯ।
ಕಿಂಸ್ವಿದಿಚ್ಛತಿ ಕೌಂತೇಯೋ ಯುದ್ಧಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-56-1 (33978)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-56-2x (3564)
ಅತೀವ ಮುದಿತೋ ರಾಜನ್ಯುದ್ಧಪ್ರೇಪ್ಯುರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಭೀಮಸೇನಾರ್ಜುನೌ ಚೋಭೌ ಯಮಾವಪಿ ನ ಬಿಭ್ಯತಃ ॥ 5-56-2 (33979)
ರಥಂ ತು ದಿವ್ಯಂ ಕೌಂತೇಯಃ ಸರ್ವಾ ವಿಭ್ರಾಜಯಂದಿಶಃ।
ಮಂತ್ರಂ ಜಿಜ್ಞಾಸಮಾನಃ ಸನ್ಬೀಭತ್ಸುಃ ಸಮಯೋಜಯತ್ ॥ 5-56-3 (33980)
ತಮಪಶ್ಯಾಮ ಸನ್ನದ್ಧಂ ಮೇಘಂ ವಿದ್ಯುದ್ಯುತಂ ಯಥಾ।
ಸಮಂತಾತ್ಸಮಭಿಧ್ಯಾ ಹೃಷ್ಯಮಾಣೋಽಭ್ಯಭಾಷತ।
ಪೂರ್ವರೂಪಮಿದಂ ಪಶ್ಯ ವಯಂ ಜೇಷ್ಯಾಮ ಸಂಜಯ ॥ 5-56-4 (33981)
ಬೀಭತ್ಸುರ್ಮಾಂ ಯಥೋವಾಚ ತಥಾಽವೈಂಯಹಮಪ್ಯುತ ॥ 5-56-5 (33982)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-56-6x (3565)
ಪ್ರಶಂಸಸ್ಯಭಿನಂದಂಸ್ತಾನ್ಪಾರ್ಥಾನಕ್ಷಪರಾಜಿತಾನ್।
ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ರಥೇ ಬ್ರೂಹಿ ಕಥಮಶ್ವಾಃ ಕಥಂ ಧ್ವಜಾಃ ॥ 5-56-6 (33983)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-56-7x (3566)
ಭೌಮನಃ ಸಹ ಶಕ್ರೇಣ ಬಹುಚಿತ್ರಂ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ರೂಪಾಣಿ ಕಲ್ಪಯಾಮಾಸ ತ್ವಷ್ಟಾ ಧಾತಾ ಸದಾ ವಿಭೋ॥ 5-56-7 (33984)
ಧ್ವಜೇ ಹಿ ತಸ್ಮಿನ್ರೂಪಾಣಿ ಚಕ್ರುಸ್ತೇ ದೇವಮಾಯಯಾ।
ಮಹಾಧನಾನಿ ದಿವ್ಯಾನಿ ಮಹಾಂತಿ ಚ ಲಘೂನಿ ಚ ॥ 5-56-8 (33985)
ಭೀಮಸೇನಾನುರೋಧಾಯಕ ಹನೂಮಾನ್ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ।
ಆತ್ಮಪ್ರತಿಕೃತಿಂ ತಸ್ಮಿಂಧ್ವಜ ಆರೋಪಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-56-9 (33986)
ಸರ್ವಾ ದಿಶೋ ಯೋಜನಮಾತ್ರಮಂತರಂ
ಸತಿರ್ಯಗೂರ್ಧ್ವಂ ಚ ರುರೋಧ ವೈ ಧ್ವಜಃ।
ನ ಸಂಸಂಜೇತ್ತರುಭಿಃ ಸಂವೃತೋಽಪಿ
ತಥಾ ಹಿ ಮಾಯಾ ವಿಹಿತಾ ಭೌಮನೇನ ॥ 5-56-10 (33987)
ಯಥಾಽಽಕಾಶೇ ಶಕ್ರಧನುಃ ಪ್ರಕಾಶತೇ
ನ ಚೈಕವರ್ಣಂ ನ ಚ ವೇದ್ಮಿ ಕಿಂ ನು ತತ್।
ತಥಾ ಧ್ವಜೋ ವಿಹಿತೋ ಭೌಮನೇನ
ಬಹ್ವಾಕಾರಂ ದೃಶ್ಯತೇ ರೂಪಮಸ್ಯ ॥ 5-56-11 (33988)
ಯಥಾಽಗ್ನಿಧೂಮೋ ದಿವಮೇತಿ ರುದ್ಧ್ವಾ।
ವರ್ಣಾನ್ಬಿಭ್ರತ್ತೈಜಸಾಂಶ್ಚಿತ್ರರೂಪಾನ್।
ತಥಾ ಧ್ವಜೋ ವಿಹಿತೋ ಭೌಮನೇನ
ನ ಚೇದ್ಭಾರೋ ಭವಿತಾ ನೋತ ರೋಧಃ ॥ 5-56-12 (33989)
ಶ್ವೇತಾಸ್ತಸ್ಮಿನ್ವಾತವೇಗಾಃ ಸದಶ್ವಾ
ದಿವ್ಯಾ ಯುಕ್ತಾಶ್ಚಿತ್ರರಥೇನ ದತ್ತಾಃ।
ಭುವ್ಯಂತರಿಕ್ಷೇ ದಿವಿ ವಾ ನರೇಂದ್ರ
ಯೇಷಾಂ ಗತಿರ್ಹೀಯತೇ ನಾತ್ರ ಸರ್ವಾ ।
ಶತಂ ಯತ್ತತ್ಪೂರ್ಯತೇ ನಿತ್ಯಕಾಲಂ
ಹತಂಹತಂ ದತ್ತವರಂ ಪುರಸ್ತಾತ್ 5-56-13 (33990)
ತಥಾ ರಾಜ್ಞೋ ದಂತವರ್ಣಾ ಬೃಹಂತೋ
ರಥೇ ಯುಕ್ತಾ ಭಾಂತಿ ತದ್ವೀರ್ಯತುಲ್ಯಾಃ।
ಋಕ್ಷಪ್ರಖ್ಯಾ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ವಾಹಾ
ರಥೇ ವಾಯೋಸ್ತುಲ್ಯವೇಗ ಬಭೂವುಃ ॥ 5-56-14 (33991)
ಕಲ್ಮಾಷಾಂಗಾಸ್ತಿತ್ತಿರಿಚಿತ್ರಪೃಷ್ಠಾ
ಭ್ರಾತ್ರಾ ದತ್ತಾಃ ಪ್ರೀಯತಾ ಫಾಲ್ಗುನೇನ।
ಭ್ರಾತುರ್ಬೀರಸ್ಯ ಸ್ವೈಸ್ತುರಂಗೈರ್ವಿಶಿಷ್ಟಾ
ಮುದಾ ಯುಕ್ತಾಃ ಸಹದೇವಂ ವಹಂತಿ ॥ 5-56-15 (33992)
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರಂ ನಕುಲಂ ತ್ವಾಜಮೀಢಂ
ಮಹೇಂದ್ರದತ್ತಾ ಹರಯೋ ವಾಜಿಮುಖ್ಯಾಃ ।
ಸಮಾ ವಾಯೋರ್ಬಲವಂತಸ್ತರಸ್ವಿನೋ
ವಹಂತಿ ವೀರಂ ವೃತ್ರಶತ್ರುಂ ಯಥೇಂದ್ರಂ । 5-56-16 (33993)
ತುಲ್ಯಾಶ್ಚೈಭಿರ್ವಯಸಾ ವಿಕ್ರಮೇಣ
ಮಹಾಜವಾಶ್ರಿತ್ರರೂಪಾಃ ಸದಶ್ವಾಃ ।
ಸೌಭದ್ರಾದೀಂದ್ರೌಪದೇಯಾನ್ಕುಮಾರಾನ್
ವಹಂತ್ಯಶ್ವಾ ದೇವದತ್ತಾ ಬೃಹಂತಃ ॥ ॥ 5-56-17 (33994)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ಪಂಚಾಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-56-3 ಮಂತ್ರಂ ಅಸ್ತ್ರಪ್ರಯೋಜಕಂ ಜಿಜ್ಞಾಸಮಾನಃ ಪರೀಕ್ಷಿತುಮಿಚ್ಛನ್ ॥ 5-56-7 ಭೌಮನೋ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಾ। ಧಾತಾ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ॥ 5-56-8 ತೇ ತ್ವಷ್ಟೃಶಕ್ರಧಾತಾರಃ ರೂಪಾಣಿ ಚಕ್ರುಃ ॥ 5-56-10 ರುರೋಧ ಸ್ವತೇಜಸೇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-56-12 ಭಾರೋ ರಥೇ ರೋಧುಃ ದ್ವಾರಾದೌ ದ್ವಯಮಪಿ ನ ಭವೇತ್ ॥ 5-56-13 ಯತ್ತತ್ ಅಶ್ವಾನಾಂ ಶತಂ ಹತಂಹತಂ ಪುನಃಪುನಃ ಕತಿಪಯಾಶ್ವಹನನೇಪಿ ಭಾವಾತ್ ಶತಂ ಪೂರ್ಯತೇ। ಯತಃ ಪುರಸ್ತಾದ್ದತ್ತವರಂ ॥ 5-56-17 ದೇವದತ್ತಾಃ ಚಿತ್ರರಥೇನ ದತ್ತಾಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 057
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.57. ಅಧ್ಯಾಯಃ 057
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪೃಷ್ಟೇನ ಸಂಜಯೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಪ್ರತಿ ಪಾಂಡವಸಹಾಯಾನಾಂ ರಾಜ್ಞಾಂ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಪೂರ್ವಕಂ ತೈಃ ಕುರುಸೇನಾಗತಾನಾಂ ಸ್ವಸ್ವದಧ್ಯತಯಾ ವಿಭಜನಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಸಂಜಯವಚನಶ್ರವಣೇನ ಕ್ರೋಶಂತಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಮಾಕ್ಷಿಪ್ಯ ಸ್ವಪಕ್ಷೀಯಾಣಾಂ ಪ್ರತಾಪಪ್ರಶಂಸನಂ ॥ 2 ॥ ಪುನಸ್ಸಂಜಯೇನ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನದಂತ್ರೋವಚನಪೂರ್ವಕಂ ಯುದ್ಧನಿಷೇಧನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-57-0 (33995)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-57-0x (3567)
ಕಾಂಸ್ತತ್ರ ಸಂಜಯಾಪಶ್ಯಃ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥೇನ ಸಮಾಗತಾನ್।
ಯೇ ಯೋತ್ಸ್ಯಂತೇ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಮಮ ವಾಹಿನೀಂ ॥ 5-57-1 (33996)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-57-2x (3568)
ಮುಖ್ಯಮಂಧಕವೃಷ್ಣೀನಾಮಪಶ್ಯಂ ಕೃಷ್ಣಮಾಗತಂ।
ಚೇಕಿತಾನಂ ಚ ತತ್ರೈವ ಯುಯುಧಾನಂ ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ॥ 5-57-2 (33997)
ಪೃಥಗಕ್ಷೌಹಿಣೀಭ್ಯಾಂ ತು ಪಾಂಡವಾನಭಿಸಂಶ್ರಿತೌ ।
ಮಹಾರಥೌ ಸಮಾಖ್ಯಾತಾವುಭೌ ಪುರುಷಮಾನಿನೌ ॥ 5-57-3 (33998)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಾಽಥ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ದಶಭಿಸ್ತನಯೈರ್ವೃತಃ।
ಸತ್ಯಜಿತ್ಪ್ರಮುಖೈರ್ವೀರೈರ್ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಪುರೋಗಮೈಃ । 5-57-4 (33999)
ದ್ರುಪದೋ ವರ್ಧಯನ್ಮಾನಂ ಶಿಖಂಡಿಪರಿಪಾಲಿತಃ।
ಉಪಾಯಾತ್ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಪ್ರತಿಚ್ಛಾದ್ಯ ತದಾ ವಪುಃ ॥ 5-57-5 (34000)
ವಿರಾಟಃ ಸಹ ಪುತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಶಂಖೇನೈವೋತ್ತರೇಣ ಚ।
ಸೂರ್ಯದತ್ತಾದಿಭಿರ್ವೀರೈರ್ಮದಿರಾಕ್ಷಪುರೋಗಮೈಃ ॥ 5-57-6 (34001)
ಸಹಿತಃ ಪೃಥಿವೀಪಾಲೋ ಭ್ರಾತೃಭಿಸ್ತನಯೈಸ್ತಥಾ ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೈವ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ವೃತಃ ಪಾರ್ಥಂ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ ॥ 5-57-7 (34002)
ಜಾರಾಸಂಧಿರ್ಮಾಗಧಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಚೇದಿರಾಟ್।
ಪೃಥಕ್ಪೃಥಗನುಪ್ರಾಪ್ತೌ ಪೃಥಗಕ್ಷೌಹಿಣೀವೃತೌ ॥ 5-57-8 (34003)
ಕೇಕಯಾ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಸರ್ವೇ ಲೋಹಿತಕಧ್ವಜಾಃ ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣೀಪರಿವೃತಾಃ ಪಾಂಡವಾನಭಿಸಂಶ್ರಿತಾಃ ॥ 5-57-9 (34004)
ಏತಾನೇತಾವತಸ್ತತ್ರ ತಾನಪಶ್ಯಂ ಸಮಾಗತಾನ್।
ಯೇ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಯೋತ್ಸ್ಯಂತಿ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ವಾಹಿನೀಂ ॥ 5-57-10 (34005)
ಯೋ ವೇದ `ಮಾನುಷಂ ವ್ಯೂಹಂ ದೈವಂ ಗಾಂಧರ್ವಮಾಸುರಂ।
ಸ ತತ್ರ ಸೇನಾಪ್ರಮುಖೇ ಧೃಷಟದ್ಯುಂನೋ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-57-11 (34006)
ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋ ರಾಜನ್ಭಾಗಃ ಕ್ಲೃಪ್ತಃ ಶಿಖಂಡಿನಃ
ತಂ ವಿರಾಟೋಽನುಸಂಯಾತಾ ಸಾರ್ಧಂ ಮತ್ಸ್ಯೈಃ ಪ್ರಹಾರಿಭಿಃ ॥ 5-57-12 (34007)
ಜ್ಯೇಷ್ಠಸ್ಯ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಸ್ಯ ಭಾಗೋ ಮದ್ರಾಧಿಪೋ ಬಲೀ।
ತೌ ತು ತತ್ರಾಬ್ರುವನ್ಕೇಚಿದ್ವಿಷಮೌ ನೋ ಮತಾವಿತಿ ॥ 5-57-13 (34008)
ದುರ್ಯೋಧನಃ ಸಹಸುತಃ ಸಾರ್ಧಂ ಭ್ರಾತೃಶತೇನ ಚ।
ಪ್ರಾಚ್ಯಾಶ್ಚ ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಾಶ್ಚ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಭಾಗತಃ ॥ 5-57-14 (34009)
ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ತು ಭಾಗೇನ ಕರ್ಣೇ ವೈಕರ್ತನೋ ಮತಃ।
ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ಸೈಂಧವಶ್ಚ ಜಯದ್ರಥಃ ॥ 5-57-15 (34010)
ಅಶಕ್ಯಾಶ್ಚೈವ ಯೇ ಕೇಚಿತ್ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಶೂರಮಾನಿನಃ ।
ಸರ್ವಾಂಸ್ತಾನರ್ಜುನಃ ಪಾರ್ಥಃ ಕಲ್ಪಯಾಮಾಸ ಭಾಗತಃ ॥ 5-57-16 (34011)
ಮಹೇಷ್ವಾಂಸಾ ರಾಜಪುತ್ರಾ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಕೇಕಯಾಃ ।
ಕೇಕಯಾನೇವ ಭಾಗೇನ ಕೃತ್ವಾ ಯೋತ್ಸ್ಯಂತಿ ಸಂಯುಗೇ ॥ 5-57-17 (34012)
ತೇಷಾಮೇವ ಕೃತೋ ಭಾಗೋ ಮಾಲವಾಃ ಸಾಲ್ವಕಾಸ್ತಥಾ।
ತ್ರಿಗರ್ತಾನಾಂ ಚ ವೈ ಮುಖ್ಯೌ ಯೌ ತೌ ಸಂಶಪ್ತಕಾವಿತಿ ॥ 5-57-18 (34013)
ದುರ್ಯೋಧನಸುತಾಃ ಸರ್ವೇ ತಥಾ ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ಚ।
ಸೌಭದ್ರೇಣ ಕೃತೋ ಭಾಗೋ ರಾಜಾ ಚೈವ ಬೃಹದ್ಬಲಃ ॥ 5-57-19 (34014)
ದ್ರೌಪದೇಯಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಃ ಸುವರ್ಣವಿಕೃತಧ್ವಜಾಃ ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮುಖಾ ದ್ರೋಣಮಭಿಯಾಸ್ಯಂತಿ ಭಾರತ ॥ 5-57-20 (34015)
ಚೇಕಿತಾನಃ ಸೋಮದತ್ತಂ ದ್ವೈರಥೇ ಯೋದ್ಧುಮಿಚ್ಛತಿ।
ಭೋಜಂ ತು ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಯುಯುಧಾನೋ ಯುಯುತ್ಸತಿ ॥ 5-57-21 (34016)
ಸಹದೇವಸ್ತು ಮಾದ್ರೇಯಃ ಶೂರಃ ಸಂಕ್ರಂದನೋ ಯುಧಿ।
ಸ್ವಮಂಶಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಾಸ ಶ್ಯಾಲಂ ತೇ ಸುಬಲಾತ್ಮಜಂ ॥ 5-57-22 (34017)
ಉಲೂಕಂ ಚೈವ ಕೈತವ್ಯಂ ಯೇ ಚ ಸಾರಸ್ವತಾ ಗಣಾಃ।
ನಕುಲಃ ಕಲ್ಪಯಾಮಾಸ ಭಾಗಂ ಮಾದ್ರವತೀಸುತಃ ॥ 5-57-23 (34018)
ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ಪಾರ್ಥಿವಾ ರಾಜನ್ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾಸ್ಯಂತಿ ಸಂಗರೇ।
ಸಮಾಹ್ವಾನೇನ ತಾಂಶ್ಚಾಪಿ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾ ಅಕಲ್ಪಯನ್ ॥ 5-57-24 (34019)
ಏವಮೇಷಾಮನೀಕಾನಿ ಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಭಾಗಶಃ।
ಯತ್ತೇ ಕಾರ್ಯಂ ಸಪುತ್ರಸ್ಯ ಕ್ರಿಯತಾಂ ತದಕಾಲಿಕಂ ॥ 5-57-25 (34020)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-57-26x (3569)
ನ ಸಂತಿ ಸರ್ವೇ ಪುತ್ರಾ ಮೇ ಮೂಢಾ ದುರ್ದ್ಯೂತದೇವಿನಃ।
ಯೇಷಾಂ ಯುದ್ಧಂ ಬಲವತಾ ಭೀಮೇನ ರಣಮೂರ್ಧನಿ ॥ 5-57-26 (34021)
ರಾಜಾನಃ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ಪ್ರೋಕ್ಷಿತಾಃ ಕಾಲಧರ್ಮಣಾ ।
ಗಾಂಡೀವಾಗ್ನಿಂ ಪ್ರವೇಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಪತಂಗಾ ಇವ ಪಾವಕಂ ॥ 5-57-27 (34022)
ವಿದ್ರುತಾಂ ವಾಹಿನೀಂ ಮನ್ಯೇ ಕೃತವೈರೈರ್ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ।
ತಾಂ ರಣೇ ಕೇಽನುಯಾಸ್ಯಂತಿ ಪ್ರಭಗ್ನಾಂ ಪಾಂಡವೈರ್ಯುಧಿ ॥ 5-57-28 (34023)
ಸರ್ವೇ ಹ್ಯತಿರಥಾಃ ಶೂರಾಃ ಕೀರ್ತಿಮಂತಃ ಪ್ರತಾಪಿನಃ ।
ಸೂರ್ಯಪಾವಕಯೋಸ್ತುಲ್ಯಾಸ್ತೇಜಸಾ ಸಮಿತಿಂಜಯಾಃ ॥ 5-57-29 (34024)
ಯೇಷಾಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ನೇತಾ ಗೋಪ್ತಾ ಚ ಮಧುಸೂದನಃ ।
ಯೋಧೌ ಚ ಪಾಂಡವೌ ವೀರೌ ಸವ್ಯಸಾಚಿವೃಕೋದರೌ ॥ 5-57-30 (34025)
ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾರ್ಷತಃ।
ಸಾತ್ಯಕಿರ್ದ್ರುಪದಶ್ಚೈವ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಸಾನುಜಃ ॥ 5-57-31 (34026)
ಉತ್ತಮೌಜಾಶ್ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ಯುಧಾಮನ್ಯುಶ್ಚ ದುರ್ಜಯಃ।
ಶಿಖಂಡೀ ಕ್ಷತ್ರದೇವಶ್ಚ ತಥಾ ವೈರಾಟಿರುತ್ತರಃ ॥ 5-57-32 (34027)
ಕಾಶಯಶ್ಚೇದಯಶ್ಚೈವ ಮತ್ಸ್ಯಾಃ ಸರ್ವೇ ಚ ಸೃಂಜಯಾಃ ।
ವಿರಾಟಪುತ್ರೋ ಬಭ್ರುಶ್ಚ ಪಾಂಚಾಲಾಶ್ಚ ಪ್ರಭದ್ರಕಾಃ ॥ 5-57-33 (34028)
ಯೇಷಾಂಮಿಂದ್ರೋಽಪ್ಯಕಾಮಾನಾಂ ನ ಹರೇತ್ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಂ।
ವೀರಾಣಾಂ ರಣಧೀರಾಣಾಂ ಯೇ ಭಿಂದ್ಯುಃ ಪರ್ವತಾನಪಿ ॥ 5-57-34 (34029)
ತಾನ್ಸರ್ವಗುಣಸಂಪನ್ನಾನಮನುಷ್ಯಪ್ರತಾಪಿನಃ ।
ಕ್ರೋಶತೋ ಮಮ ದುಷ್ಪುತ್ರೋ ಯೋದ್ಧುಮಿಚ್ಛತಿ ಸಂಜಯ ॥ 5-57-35 (34030)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-57-36x (3570)
ಉಭೌ ಸ್ವ ಏಕಜಾತೀಯೌ ತಥೋಭೌ ಭೂಮಿಗೋಚರೌ ।
ಅಥ ಕಸ್ಮಾತ್ಪಾಂಡವಾನಾಮೇಕತೋ ಮನ್ಯಸೇ ಜಯಂ ॥ 5-57-36 (34031)
ಪಿತಾಮಹಂ ಚ ದ್ರೋಣಂ ಚ ಕೃಪಂ ಕರ್ಣಂ ಚ ದುರ್ಜಯಂ।
ಜಯದ್ರಥಂ ಸೋಮದತ್ತಮಶ್ವತ್ಥಾಮಾನಮೇವ ಚ ॥ 5-57-37 (34032)
ಸುತೇಜಸೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನಿಂದ್ರೋಽಪಿ ಸಹಿತೋಽಮರೈಃ ।
ಅಶಕ್ತಃ ಸಮರೇ ಜೇತುಂ ಕಿಂ ಪುನಸ್ತಾತ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-57-38 (34033)
ಸರ್ವೇ ಚ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾ ಮದರ್ಥೇ ತಾತ ಪಾಂಡವಾನ್।
ಆರ್ಯಾಃ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಃ ಶೂರಾಃ ಸಮರ್ಥಾಃ ಪ್ರತಿಬಾಧಿತುಂ ॥ 5-57-39 (34034)
ನ ಮಾಮಕಾನ್ಪಾಂಡವಾಸ್ತೇ ಸಮರ್ಥಾಃ ಪ್ರತಿವೀಕ್ಷಿತುಂ ।
ಪರಾಕ್ರಾಂತೋ ಹ್ಯಹಂ ಪಾಂಡೂನ್ಸಪುತ್ರಾನ್ಯೋದ್ಧುಮಾಹವೇ ॥ 5-57-40 (34035)
ಮತ್ಪ್ರಿಯಂ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ಯೇ ಚಿಕೀರ್ಷಂತಿ ಭಾರತ ।
ತೇ ತಾನಾವಾರಯಿಷ್ಯಂತಿ ಐಣೇಯಾನಿವ ತಂತುನಾ ॥ 5-57-41 (34036)
ಮಹತಾ ರಥವಂಶೇನ ಶರಜಾಲೈಶ್ಚ ಮಾಮಕೈಃ ।
ಅಭಿದ್ರುತಾ ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ॥ 5-57-42 (34037)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-57-43x (3571)
ಉನ್ಮತ್ತ ಇವ ಮೇ ಪುತ್ರೋ ವಿಲಪತ್ಯೇಷ ಸಂಜಯ।
ನ ಹಿ ಶಕ್ತೋ ರಮೇ ಜೇತುಂ ಧರ್ಮರಾಜಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ॥ 5-57-43 (34038)
ಜಾನಾತಿ ಹಿ ಯಥಾ ಭೀಷ್ಮಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಯಶಸ್ವಿನಾಂ।
ಬಲವತ್ತಾಂ ಸಪುತ್ರಾಣಾಂ ಧರ್ಮಜ್ಞಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ॥ 5-57-44 (34039)
ಯತೋ ನಾರೋಚಯದಯಂ ವಿಗ್ರಹಂ ತೈರ್ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ।
ಕಿಂ ತು ಸಂಜಯ ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ಪುನಸ್ತೇಷಾಂ ವಿಚೇಷ್ಟಿತಂ ॥ 5-57-45 (34040)
ಕಸ್ತಾಂಸ್ತರಸ್ವಿನೋ ಭೂಯಃ ಸಂದೀಪಯತಿ ಪಾಂಡವಾನ್।
ಅರ್ಚಿಷ್ಮತೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನ್ಹವಿಷಾ ಪಾವಕಾನಿವ ॥ 5-57-46 (34041)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-57-47x (3572)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಃ ಸದೈವೈತಾನ್ಸಂದೀಪಯತಿ ಭಾರತ।
ಯುದ್ಧ್ಯಧ್ವಮಿತಿ ಮಾಭೈಷ್ಟ ಯುದ್ಧಾದ್ಭರತಸತ್ತಮಾಃ ॥ 5-57-47 (34042)
ಯೇ ಕೇಚಿತ್ಪಾರ್ಥಿವಾಸ್ತತ್ರ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಸಂವೃತಾಃ।
ಯುದ್ಧೇ ಸಮಾಗಮಿಷ್ಯಂತಿ ತುಮುಲೇ ಶಸ್ತ್ರಸಂಕುಲೇ ॥ 5-57-48 (34043)
ತಾನ್ಸರ್ವಾನಾಹವೇ ಕ್ರುದ್ಧಾನ್ಸಾನುಬಂಧಾನ್ಸಮಾಗತಾನ್।
ಅಹಮೇಕಃ ಸಮಾದಾಸ್ಯೇ ತಿಮಿರ್ಯತ್ಸ್ಯಾನಿವೋದಕಾತ್ ॥ 5-57-49 (34044)
ಭೀಷ್ಮಂ ದ್ರೋಣಂ ಕೃಪಂ ಕರ್ಣಂ ದ್ರೌಣಿಂ ಶಲ್ಯಂ ಸುಯೋಧನಂ ।
ಏತಾಂಶ್ಚಾಪಿ ನಿರೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ವೇಲೇವ ಮಕರಾಲಯಂ ॥ 5-57-50 (34045)
ತಥಾ ಬ್ರುವಂತಂ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಪ್ರಾಹ ರಾಜಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ತವ ಧೈರ್ಯಂ ಚ ವೀರ್ಯಂ ಚ ಪಾಂಚಾಲಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ॥ 5-57-51 (34046)
ಸರ್ವೇ ಸಮಧಿರೂಢಾಃ ಸ್ಮ ಸಂಗ್ರಾಮಾನ್ನಃ ಸಮುದ್ಧರ ।
ಜಾನಾಮಿ ತ್ವಾಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-57-52 (34047)
ಸಮರ್ಥಮೇಕಂ ಪರ್ಯಾಪ್ತಂ ಕೌರವಾಣಾಂ ವಿನಿಗ್ರಹೇ ।
ಪುರಸ್ತಾದುಪಯಾತಾನಾಂ ಕೌರವಾಣಾಂ ಯುಯುತ್ಸತಾಂ ॥ 5-57-53 (34048)
ಭವತ್ತಾ ಯದ್ವಿಧಾತವ್ಯಂ ತನ್ನಃ ಶ್ರೇಯಃ ಪರಂತಪ।
ಸಂಗ್ರಾಮಾದಪಯಾತಾನಾಂ ಭಗ್ನಾನಾಂ ಶರಣೈಷಿಣಾಂ ॥ 5-57-54 (34049)
ಪೌರುಷಂ ದರ್ಶಯಞ್ಶೂರೋ ಯಸ್ತಿಷ್ಠೇದಗ್ರತಃ ಪುಮಾನ್।
ಕ್ರೀಣೀಯಾತ್ತಂ ಸಹಸ್ರೇಣ ಇತಿ ನೀತಿಮತಾಂ ಮತಂ ॥ 5-57-55 (34050)
ಸ ತ್ವಂ ಶೂರಶ್ಚ ವೀರಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತಶ್ಚ ನರರ್ಷಭ ।
ಭಯಾರ್ತಾನಾಂ ಪರಿತ್ರಾತಾ ಸಂಯುಗೇಷು ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-57-56 (34051)
ಏವಂ ಬ್ರುವತಿ ಕೌಂತೇಯೇ ಧರ್ಮಾತ್ಮನಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನ ಉವಾಚೇದಂ ಮಾಂ ವಚೋ ಗತಸಾಧ್ವಸಂ ।
ಸರ್ವಾಂಜನಪದಾನ್ಸೂತ ಯೋಧಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಯೇ ॥ 5-57-57 (34052)
ಸಬಾಹ್ಲಿಕಾನ್ಕುರೂನ್ಬ್ರೂಯಾಃ ಪ್ರಾತಿಪೇಯಾಞ್ಶರದ್ವತಃ ।
ಸೂತಪುತ್ರಂ ತಥಾ ದ್ರೋಣಂ ಸಹಪುತ್ರಂ ಜಯದ್ರಥಂ ॥ 5-57-58 (34053)
ದುಃಶಾಸನಂ ವಿಕರ್ಣಂ ಚ ತಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಂ ನೃಪಂ
ಭೀಷ್ಮಂ ಚ ಬ್ರೂಹಿ ಗತ್ವಾ ತ್ವಮಾಶು ಗಚ್ಛ ಚ ಮಾಚಿರಂ ॥ 5-57-59 (34054)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಸಾಧುನೈವಾಭ್ಯುಪೇಯೋ
ಮಾ ವೋಽವಧೀದರ್ಜುನೋ ದೇವಗುಪ್ತಃ।
ರಾಜ್ಯಂ ದದ್ಧ್ವಂ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ತೂರ್ಣಂ
ಯಾಚಧ್ವಂ ವೈ ಪಾಂಡವಂ ಲೋಕವೀರಂ ॥ 5-57-60 (34055)
ನೈತಾದೃಶೋ ಹಿ ಯೋಧೋಽಸ್ತಿ ಪೃಥಿವ್ಯಾಮಿಹ ಕಶ್ಚನ।
ಯಥಾವಿಧಃ ಸವ್ಯಸಾಚೀ ಪಾಂಡವಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ ॥ 5-57-61 (34056)
ದೇವೈರ್ಹಿ ಸಂಭೃತೋ ದಿವ್ಯೋ ರಥೋ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ ।
ನ ಸಜೇಯೋಮನುಷ್ಯೇಣ ಮಾ ಸ್ಮ ಕೃದ್ಧ್ವಂ ಮನೋ ಯುಧಿ ॥ ॥ 5-57-62 (34057)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-57-25 ಅಕಾಲಿಕಂ ಕಾಲಬಿಲಂಬಂ ವಿನಾ ॥ 5-57-27 ಪ್ರೋಕ್ಷಿತಾಃ ಪಶುವದ್ವಧಾರ್ಥಂ ಸಂಸ್ಕೃತಾಃ ॥ 5-57-41 ಐಣೇಯಾನ್ ಹರಿಣಶಾವಾನ್। ತಂತುನಾಪಾಶೇನ ॥ 5-57-58 ಶರದ್ವತಃ ಆಯುಷ್ಮತಃ ವಿರುದ್ವಲಕ್ಷಣಯಾ ಗತಾಯುಷ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-57-60 ದದ್ಧಂ ದದತ ॥ 5-57-62 ಕೃದ್ಧ್ವಂ ಕುರುಧ್ವಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 058
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.58. ಅಧ್ಯಾಯಃ 058
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಯುದ್ಧಸ್ಯ ಭೀಷ್ಮಾದ್ಯನಭಿಮತತ್ವಾಭಿಧಾನೇ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಭೀಷ್ಮಾದ್ಯನಪೇಕ್ಷಣೇನ ಕರ್ಣದುಶ್ಶಾಸನಸಹಾಯೇನ ಸ್ವೇನೈವ ಪಾಂಡವಹನನಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ॥ 1 ॥ ಪುನರ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಗರ್ಹಣಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-58-0 (34058)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-58-0x (3573)
ಕ್ಷತ್ರತೇಜಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಕೌಮಾರಾದಪಿ ಪಾಂಡವಃ।
ತೇನ ಸಂಯುಗಮೇಷ್ಯಂತಿ ಮಂದಾ ವಿಲಪತೋ ಮಮ ॥ 5-58-1 (34059)
ದುರ್ಯೋಧನ ನಿವರ್ತಸ್ವ ಯುದ್ಧಾದ್ಭರತಸತ್ತಮ ।
ನ ಹಿ ಯುದ್ಧಂ ಪ್ರಶಂಸಂತಿ ಸರ್ವಾವಸ್ಥಮರಿಂದಮ ॥ 5-58-2 (34060)
ಅಲಮರ್ಧಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಸ್ತೇ ಸಹಾಮಾತ್ಯಸ್ಯ ಜೀವಿತುಂ ।
ಪ್ರಯಚ್ಛ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಯಥೋಚಿತಮರಿಂದಮ ॥ 5-58-3 (34061)
ಏತದ್ಧಿ ಕುರವಃ ಸರ್ವೇ ಮನ್ಯಂತೇ ಧರ್ಮಸಂಹಿತಂ ।
ಯತ್ತ್ವಂ ಪ್ರಶಾಂತಿಂ ಮನ್ಯೇಥಾಃ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೈರ್ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ॥ 5-58-4 (34062)
ಅಂಗೇಮಾಂ ಸಮವೇಕ್ಷಸ್ವ ಪುತ್ರ ಸ್ವಾಮೇವ ವಾಹಿನೀಂ ।
ಜಾತ ಏಷ ತವಾಭಾವಸ್ತ್ವಂ ತು ಮೋಹಾನ್ನ ಬುದ್ಧ್ಯಸೇ ॥ 5-58-5 (34063)
ನ ತ್ವಹಂ ಯುದ್ಧಮಿಚ್ಛಾಮಿ ನೈತದಿಚ್ಛತಿ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ।
ನ ಚ ಭೀಷ್ಮೋ ನ ಚ ದ್ರೋಣೋ ನಾಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ನ ಸಂಜಯಃ ॥ 5-58-6 (34064)
ನ ಸೋಮದತ್ತೋ ನ ಶಲೋ ನ ಕೃಪೋ ಯುದ್ಧಮಿಚ್ಛತಿ ।
ಸತ್ಯವ್ರತಃ ಪುರುಮಿತ್ರೋ ಜಯೋ ಭೂರಿಶ್ರವಾಸ್ತಥಾ ॥ 5-58-7 (34065)
ಯೇಷು ಸಂಪ್ರತಿತಿಷ್ಠೇಯುಃ ಕುರವಃ ಪೀಡಿತಾಃ ಪರೈಃ ।
ತೇ ಯುದ್ಧಂ ನಾಭಿನಂದಂತಿ ತತ್ತುಭ್ಯಂ ತಾತ ರೋಚತಾಂ ॥ 5-58-8 (34066)
ನ ತ್ವಂ ಕರೋಷಿ ಕಾಮೇನ ಕರ್ಣಃ ಕಾರಯಿತಾ ತವ।
ದುಃಶಾಸನಶ್ಚ ಪಾಪಾತ್ಮಾ ಶಕುನಿಶ್ಚಾಪಿ ಸೌಬಲಃ ॥ 5-58-9 (34067)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-58-10x (3574)
ನಾಹಂ ಭವತಿ ನ ದ್ರೋಣೇ ನಾಶ್ವತ್ಥಾಂನಿ ನ ಸಂಜಯೇ।
ನ ಭೀಷ್ಮೇ ನ ಕಾಂಭೋಜೇ ನ ಕೃಪೇ ನ ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕೇ ॥ 5-58-10 (34068)
ಸತ್ಯವ್ರತೇ ಪುರುಮಿತ್ರೇ ಭೂರಿಶ್ರವಸಿ ವಾ ಪುನಃ ।
ಅನ್ಯೇಷು ವಾ ತಾವಕೇಷು ಭಾರಂ ಕುತ್ವಾ ಸಮಾಹ್ವಯಂ ॥ 5-58-11 (34069)
ಅಹಂ ಚ ತಾತ ಕರ್ಣಶ್ಚ ರಣಯಜ್ಞಂ ವಿತತ್ಯ ವೈ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಪಶುಂ ಕೃತ್ವಾ ದೀಕ್ಷಿತೌ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-58-12 (34070)
ರಥೋ ವೇದೀ ಸ್ರುವಃ ಖಂಗೋ ಗದಾ ಸ್ರುಕ್ ಕವಚೋಽಜಿನಂ ।
ಚಾತುರ್ಹೋತ್ರಂ ಚ ಧುರ್ಯಾ ಮೇ ಶರಾ ದರ್ಭಾ ಹವಿರ್ಯಶಃ ॥ 5-58-13 (34071)
ಆತ್ಮಯಜ್ಞೇನ ನೃಪತೇ ಇಷ್ಟ್ವಾ ವೈವಸ್ವತಂ ರಣೇ।
ವಿಜಿತ್ಯ ಚ ಸಮೇಷ್ಯಾವೋ ಹತಾಮಿತ್ರೌ ಶ್ರಿಯಾ ವೃತೌ ॥ 5-58-14 (34072)
ಅಹಂ ಚ ತಾತ ಕರ್ಣಶ್ಚ ಭ್ರಾತಾ ದುಃಶಾಸನಶ್ಚ ಮೇ।
ಏತೇ ವಯಂ ಹನಿಷ್ಯಾಮಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಸಮರೇ ತ್ರಯಃ ॥ 5-58-15 (34073)
ಅಹಂ ಹಿ ಪಾಂಡವಾನ್ಹತ್ವಾ ಪ್ರಶಾಸ್ತಾ ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಂ ।
ಮಾಂ ವಾ ಹತ್ವಾ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾ ಭೋಕ್ತಾರಃ ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಂ ॥ 5-58-16 (34074)
ತ್ಯಕ್ತಂ ಮೇ ಜೀವಿತಂ ರಾಜ್ಯಂ ಧನಂ ಸರ್ವಂ ಚ ಪಾರ್ಥಿವ ।
ನ ಜಾತು ಪಾಂಡವೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ವಸೇಯಮಹಮಚ್ಯುತ ॥ 5-58-17 (34075)
ಯಾವದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಾಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾಯಾ ವಿಧ್ಯೇದಗ್ರೇಣ ಮಾರಿಷ ।
ತಾವದಪ್ಯಪರಿತ್ಯಾಜ್ಯಂ ಭೂಮೇರ್ನಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ 5-58-18 (34076)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-58-19x (3575)
ಸರ್ವಾನ್ವಸ್ತಾತ ಶೋಚಾಮಿ ತ್ಯಕ್ತೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಯಾ।
ಯೇ ಮಂದಮನುಯಾಸ್ಯಧ್ವಂ ಯಾಂತಂ ವೈವಸ್ವತಕ್ಷಯಂ ॥ 5-58-19 (34077)
ರುರೂಣಾಮಿವ ಯೂಥೇಷು ವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಪ್ರಹರತಾಂ ವರಾಃ।
ವರಾನ್ವರಾನ್ಹನಿಷ್ಯಂತಿ ಸಮೇತಾ ಯುಧಿ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-58-20 (34078)
ಪ್ರತೀಪಮಿವ ಮೇ ಭಾತಿ ಯುಯುಧಾನೇನ ಭಾರತೀ।
ವ್ಯಸ್ತಾ ಸೀಮಂತಿನೀ ಗ್ರಸ್ತಾ ಪ್ರಮೃಷ್ಟಾ ದೀರ್ಘಬಾಹುನಾ ॥ 5-58-21 (34079)
ಸಂಪೂರ್ಮಂ ಪೂರಯನ್ಭೂಯೋ ಧನಂ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಮಾಧವಃ।
ಶೈನೇಯಃ ಸಮರೇ ಸ್ಥಾತಾ ಬೀಜವತ್ಪ್ರವಪಞ್ಶರಾನ್ ॥ 5-58-22 (34080)
ಸೇನಾಮುಖೇ ಪ್ರಯುದ್ಧಾನಾಂ ಭೀಮಸೇನೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ತಂ ಸರ್ವೇ ಸಂಶ್ರಯಿಷ್ಯಂತಿ ಪ್ರಾಕಾರಮಕುತೋಭಯಂ ॥ 5-58-23 (34081)
ಯದಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಭೀಮೇನ ಕುಂಜರಾನ್ವಿನಿಪಾತಿತಾನ್।
ವಿಶೀರ್ಣದಂತಾನ್ಗಿರ್ಯಾಭಾನ್ಭಿನ್ನಕುಂಭಾನ್ಸಶೋಣಿತಾನ್॥ 5-58-24 (34082)
ತಾನಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ವಿಶೀರ್ಣಾನಿವ ಪರ್ವತಾನ್।
ಭೀತೋ ಭೀಮಸ್ಯ ಸಂಸ್ಪರ್ಶಾತ್ಸ್ಮರ್ತಾಸಿ ವಚನಸ್ಯ ಮೇ ॥ 5-58-25 (34083)
ನಿರ್ದಗ್ಧಂ ಭೀಮಸೇನೇನ ಸೈನ್ಯಂ ರಥಹಯದ್ವಿಪಂ ।
ಗತಿಮಗ್ನೇರಿವ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸ್ಮರ್ತಾಸಿ ವಚನಸ್ಯ ಮೇ ॥ 5-58-26 (34084)
ಮಹದ್ವೋ ಭಯಮಾಗಾಮಿ ನ ಚೇಚ್ಛಾಂಯಥ ಪಾಂಡವೈಃ।
ಗದಯಾ ಭೀಮಸೇನೇನ ಹತಾಃ ಶಮಮುಪೈಷ್ಯಥ ॥ 5-58-27 (34085)
ಮಹಾವನಮಿವ ಚ್ಛಿನ್ನಂ ಯದಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಪಾತಿತಂ ।
ಬಲಂ ಕುರೂಣಾಂ ಭೀಮೇನ ತದಾ ಸ್ಮರ್ತಾಸಿ ಮೇ ವಚಃ ॥ 5-58-28 (34086)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-58-29x (3576)
ಏತಾವದುಕ್ತ್ವಾ ರಾಜಾ ತು ಸರ್ವಾಂಸ್ತಾನ್ಪೃಥಿವೀಪತೀನ್।
ಅನುಭಾಷ್ಯ ಮಹಾರಾಜ ಪುನಃ ಪಪ್ರಚ್ಛ ಸಂಜಯಂ ॥ ॥ 5-58-29 (34087)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-58-13 ಚಾಚುರ್ಹೋತ್ರಂ ಚತುರ್ಣಾಂ ಹೋತೄಣಾಂ ಋತ್ವಿಜಾಂ ಸಮಾಹಾರಃ ॥ 5-58-21 ಭಾರತೀ ಸೇನಾ ಪ್ರತೀಪಂ ವ್ಯಸ್ತಾ ಸೀಮಂತಿನೀವ ಭಾತಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 059
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.59. ಅಧ್ಯಾಯಃ 059
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪುನಃ ಪೃಷ್ಟೇನ ಸಂಜಯೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಅರ್ಜುನವಾಕ್ಯಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-59-0 (34088)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-59-0x (3577)
ಬ್ರೂಹಿ ಸಂಜಯ ಯಚ್ಛೇಷಂ ವಾಸುದೇವಾದನಂತರಂ।
ಯಜರ್ಜುನ ಉವಾಚ ತ್ವಾಂ ಪರಂ ಕೌತೂಹಲಂ ಹಿ ಮೇ ॥ 5-59-1 (34089)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-59-2x (3578)
ವಾಸುದೇವವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಧನಂಜಯಃ।
ಉವಾಚ ಕಾಲೇ ದುರ್ಧರ್ಷೋ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಶೃಣ್ವತಃ ॥ 5-59-2 (34090)
ಪಿತಾಮಹಂ ಶಾಂತನವಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಚ ಸಂಜಯ ।
ದ್ರೋಣಂ ಕೃಪಂ ಚ ಶಲ್ಯಂ ಚ ಮಹಾರಾಜಂ ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕಂ ॥ 5-59-3 (34091)
ದ್ರೌಣಿಂ ಚ ಸೌಮದತ್ತಿಂ ಚ ಶಕುನಿಂ ಚಾಪಿ ಸೌಬಲಂ ।
ದುಶ್ಶಾಸನಂ ಶಲಂ ಚೈವ ಪುರುಮಿತ್ರಂ ವಿವಿಂಶತಿಂ ॥ 5-59-4 (34092)
ವಿಕರ್ಣಂ ಚಿತ್ರಸೇನಂ ಚ ಜಯತ್ಸೇನಂ ಚ ಪಾರ್ಥಿವಂ।
ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ದುರ್ಮುಖಂ ಚಾಪಿ ಪೌರವಂ ॥ 5-59-5 (34093)
ಸೈಂಧವಂ ದುಸ್ಸಹಂ ಚೈವ ಭೂರಿಶ್ರವಸಮೇವ ಚ।
ಭಗದತ್ತಂ ಚ ರಾಜಾನಂ ಜಲಸಂಧಂ ಚ ಪೌರವಂ ॥ 5-59-6 (34094)
ಯೇ ಚಾಪ್ಯನ್ಯೇ ಪಾರ್ಥಿವಾಸ್ತತ್ರ ಯೋದ್ಧುಂ
ಸಮಾಗತಾಃ ಕೌರವಾಣಾಂ ಪ್ರಿಯಾರ್ಥಂ।
ಮುಮೂರ್ಷವಃ ಪಾಂಡವಾಗ್ನೌ ಪ್ರದೀಪ್ತೇ
ಸಮಾನೀತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಣ ಸೂತ॥ 5-59-7 (34095)
ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಕುಶಲಂ ವಂದನಂ ಚ
ಸಮಾಗತಾ ಮದ್ವಚನೇನ ವಾಚ್ಯಾಃ ॥ 5-59-8 (34096)
ಇದಂ ಬ್ರೂವಾಃ ಸಂಜಯ ರಾಜಮಧ್ಯೇ
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪಾಪಕೃತಾಂ ಪ್ರಧಾನಂ।
ಅಮರ್ಷಣಂ ದುರ್ಮತಿಂ ರಾಜಪುತ್ರಂ
ಪಾಪಾತ್ಮಾನಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸುಲುಬ್ಧಂ।
ಸರ್ವಂ ಮಮೈತದ್ವಚನಂ ಸಮಗ್ರಂ
ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ಸಂಜಯ ಶ್ರಾವಯೇಥಾಃ ॥ 5-59-9 (34097)
ಏವಂ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಧನಂಜಯೋ ಮಾಂ
ತತೋಽರ್ಥವದ್ಧರ್ಮವಚ್ಚಾಪಿ ವಾಕ್ಯಂ।
ಪ್ರೋವಾಚೇದಂ ವಾಸುದೇವಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ
ಪಾರ್ಥೋ ಧೀಮಾಂʼಲ್ಲೋಹಿತಾಂತಾಯತಾಕ್ಷಃ ॥ 5-59-10 (34098)
ಯಥಾಶ್ರುತಂ ತೇ ವದತೋ ಮಹಾತ್ಮನೋ
ಯದುಪ್ರವೀರಸ್ಯ ವಚಃ ಸಮಾಹಿತಂ।
ತಥೈವ ವಾಚ್ಯಂ ಭವತಾಪಿ ಮದ್ವಚಃ
ಸಮಾಗತೇಷು ಕ್ಷಿತಿಪೇಷು ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-59-11 (34099)
ಶರಾಗ್ನಿಧೂಮೇ ರಥನೇಮಿನಾದಿತೇ
ಧನುಸ್ಸ್ತ್ರುವೇಣಾಸ್ತ್ರಬಲಾಪಹಾರಿಣಾ ।
ಯಥಾ ನ ಹೋಮಃ ಕ್ರಿಯತೇ ಮಹಾಮೃಧೇ
ತಥಾ ಸಮೇತ್ಯ ಪ್ರಯತಧ್ವಮಾದೃತಾಃ ॥ 5-59-12 (34100)
ನ ಚೇತ್ಪ್ರಯಚ್ಛಧ್ವಮಮಿತ್ರಘಾತಿನೋ
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯಾರ್ಧಮಭೀಪ್ಸಿತಂ ಸ್ವಕಂ।
ನಯಾಮಿ ವಃ ಸಾಶ್ವಪದಾತಿಕುಂಜರಾ-
ಂದಿಶಂ ಪಿತೄಣಾಮಶಿವಾಂ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ ॥ 5-59-13 (34101)
ತತೋಽಹಮಾಮಂತ್ರ್ಯ ಚತುರ್ಭುಜಂ ಹರಿಂ
ಧನಂಜಯಂ ಚೈವ ನಮಸ್ಯ ಸತ್ವರಂ।
ಜವೇನ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತ ಇಹಾಮರದ್ಯುತೇ
ತವಾಂತಿಕಂ ಪ್ರಾಪಯಿತುಂ ವಚೋ ಮಹತ್ ॥ ॥ 5-59-14 (34102)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 060
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.60. ಅಧ್ಯಾಯಃ 060
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪ್ರತಿ ಸ್ವಪರಪಕ್ಷಯೋಃ ಬಲಾಬಲವಿಮರ್ಶನೇನ ಪಾಂಡವೇಷು ಪುತ್ರಪ್ರೇಂಣಾ ಧರ್ಮಾದಿದೇವಾನಾಂ ಸಾಹಾಯ್ಯಕರಮಾಭಿಧಾನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಸ್ಯ ಶಮಾಭಿರೋಚನವಚನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-60-0 (34103)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-60-0x (3579)
ಸಂಜಯಸ್ಯ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಚಕ್ಷುರ್ಜನೇಶ್ವರಃ।
ತತಃ ಸಂಖ್ಯಾತುಮಾರೇಭೇ ತದ್ವಚೋ ಗುಣದೋಷತಃ ॥ 5-60-1 (34104)
ಪ್ರಸಂಖ್ಯಾಯ ಚ ಸೌಕ್ಷ್ಂಯೇಣ ಗುಣದೋಷಾನ್ವಿಚಕ್ಷಣಃ।
ಯಥಾವನ್ಮತಿತತ್ತ್ವೇನ ಜಯಕಾಮಃ ಸುತಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ 5-60-2 (34105)
ಬಲಾಬಲಂ ವಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಯಾಥಾತಥ್ಯೇನ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್।
`ಯದಾ ತು ಮೇನೇ ಭೂಯಿಷ್ಠಂ ತದ್ವಚೋ ಗುಣದೋಷತಃ ॥ 5-60-3 (34106)
ಪುನರೇವ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ ।'
ಶಕ್ತಿಂ ಶಂಖ್ಯಾತುಮಾರೇಭೇ ತದಾ ವೈ ಮನುಜಾಧಿಪಃ ॥ 5-60-4 (34107)
ದೇವಮಾನುಷಯೋಃ ಶಕ್ತ್ಯಾ ತೇಜಸಾ ಚೈವ ಪಾಂಡವಾನ್।
ಕುರೂಞ್ಶಕ್ತ್ಯಾಽಲ್ಪತರಯಾ ದುರ್ಯೋಧನಮಥಾಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-60-5 (34108)
ದುರ್ಯೋಧನೇಯಂ ಚಿಂತಾ ಮೇ ಶಶ್ವನ್ನ ವ್ಯುಪಶಾಂಯತಿ।
ಸತ್ಯಂ ಹ್ಯೇತದಹಂ ಮನ್ಯೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ನಾನುಮಾನತಃ ॥ 5-60-6 (34109)
ಆತ್ಮಜೇಷು ಪರಂ ಸ್ನೇಹಂ ಸರ್ವಭಾತಿನಿ ಕುರ್ವತೇ।
ಪ್ರಿಯಾಮಿ ಚೈಷಾಂ ಕುರ್ವಂತಿ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಹಿತಾನಿ ಚ ॥ 5-60-7 (34110)
ಏವಮೇವೋಪಕರ್ತೄಣಾಂ ಪ್ರಾಯಶೋ ಲಕ್ಷಯಾಮಹೇ।
ಇಚ್ಛಂತಿ ಬಹುಲಂ ಸಂತಃ ಪ್ರತಿಕರ್ತುಂ ಮಹತ್ಪ್ರಿಯಂ ॥ 5-60-8 (34111)
ಅಗ್ನಿಃ ಸಾಚಿವ್ಯರ್ತಾ ಸ್ಯಾತ್ಖಾಂಡವೇ ತತ್ಕೃತಂ ಸ್ಮರನ್ ।
ಅರ್ಜುನಸ್ಯಾಪಿ ಭೀಮೇಽಸ್ಮಿನ್ಕುರುಪಾಂಡುಸಮಾಗಮೇ ॥ 5-60-9 (34112)
ಜಾತಿಗೃದ್ಧ್ಯಾಽಭಿಪನ್ನಾಶ್ಚ ಪಾಣ಼್ಡವಾನಾಮನೇಕಶಃ।
ಧರ್ಮಾದಯಃ ಸಮೇಷ್ಯಂತಿ ಸಮಾಹೂತಾ ದಿವೌಕಸಃ ॥ 5-60-10 (34113)
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಕೃಪಾದೀನಾಂ ಭಯಾದಶನಿಸನ್ನಿಭಂ ।
ರಿರಕ್ಷಿಷಂತಃ ಸಂರಭ್ಯಂ ಗಮಿಷ್ಯಂತೀತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 5-60-11 (34114)
ತೇ ದೇವೈಃ ಸಹಿತಾಃ ಪಾರ್ಥಾ ನ ಶಕ್ಯಾಃ ಪ್ರತಿವೀಕ್ಷಿತುಂ ।
ಮಾನುಷೇಣ ನರವ್ಯಾಘ್ರಾ ವೀರ್ಯವಂತೋಽಸ್ತ್ರಪಾರಗಾಃ ॥ 5-60-12 (34115)
ದುರಾಸದಂ ಯಸ್ಯ ದಿವ್ಯಂ ಗಾಂಡೀವಂ ಧನುರುತ್ತಮಂ ।
ವಾರುಣೌ ಚಾಕ್ಷಯೌ ದಿವ್ಯೌ ಶರಪೂರ್ಣೌ ಮಹೇಷುಧೀ ॥ 5-60-13 (34116)
ವಾನರಶ್ಚ ಧ್ವಜೇ ದಿವ್ಯೋ ನಿಃಸಂಗೇ ಧೂಮವದ್ಗತಿಃ ।
ರಥಶ್ಚ ಚತುರಂತಾಯಾಂ ಯಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ಸಮಃ ಕ್ಷಿತೌ ॥ 5-60-14 (34117)
ಮಹಾಮೇಘನಿಭಶ್ಚಾಪಿ ನಿರ್ಘೋಷಃ ಶ್ರೂಯತೇ ಜನೈಃ ।
ಮಹಾಶನಿಸಮಃ ಶಬ್ದಃತ ಶಾತ್ರವಾಣಾಂ ಭಯಂಕರಃ ॥ 5-60-15 (34118)
ಯಂ ಚಾತಿಮಾನುಷಂ ವೀರ್ಯೇ ಕೃತ್ಸ್ನೋ ಲೋಕೋ ವ್ಯವಸ್ಯತಿ।
ದೇವಾನಾಮಪಿ ಜೇತಾರಂ ಯಂ ವಿದುಃ ಪಾರ್ಥಿವಾ ರಣೇ ॥ 5-60-16 (34119)
ಶತಾನಿ ಪಂಚ ಚೈವೇಷೂನ್ಯೋ ಗೃಹ್ಣನ್ನೈವ ದೃಶ್ಯತೇ।
ನಿಮೇಷಾಂತರಮಾತ್ರೇಣ ಮುಂಚಂದೂರಂ ಚ ಪಾತಯನ್ ॥ 5-60-17 (34120)
ಯಮಾಹ ಭೀಷ್ಮೋ ದ್ರೋಣಶ್ಚ ಕೃಪೋ ದ್ರೌಣಿಸ್ತಥೈವ ಚ ।
ಮದ್ರರಾಜಸ್ತಥಾ ಶಲ್ಯೋ ಮಧ್ಯಸ್ಥಾ ಯೇ ಚ ಮಾನವಾಃ ॥ 5-60-18 (34121)
ಯುದ್ಧಾಯಾವಸ್ಥಿತಂ ಪಾರ್ಥಂ ಪಾರ್ಥಿವೈರತಿಮಾನುಷೈಃ ।
ಅಶಕ್ಯಂ ರಥಶಾರ್ದೂಲಂ ಪರಾಜೇತುಮರಿಂದಮಂ ॥ 5-60-19 (34122)
ಕ್ಷಿಪತ್ಯೇಕೇನ ವೇಗೇನ ಪಂಚಬಾಣಶತಾನಿ ಯಃ।
ಸದೃಶಂ ಬಾಹುವೀರ್ಯೇಣ ಕಾರ್ತವೀರ್ಯಸ್ಯ ಪಾಂಡವಂ ॥ 5-60-20 (34123)
ತಮರ್ಜುನಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಮಹೇಂದ್ರೋಪೇಂದ್ರವಿಕ್ರಮಂ।
ನಿಘ್ನಂತಮಿವ ಪಶ್ಯಾಭಿ ವಿಮರ್ದೇಽಸ್ಮಿನ್ಮಹಾಹವೇ ॥ 5-60-21 (34124)
ಇತ್ಯೇವಂ ಚಿಂತಯನ್ಕೃತ್ಸ್ನಮಹೋರಾತ್ರಾಣಿ ಭಾರತ ।
ಅನಿದ್ರೋ ನಿಃಸುಖಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ಕುರೂಣಾಂ ಶಮಚಿಂತಯಾ ॥ 5-60-22 (34125)
ಕ್ಷಯೋದಯೋಽಯಂ ಸುಮಹಾನ್ಕುರೂಣಾಂ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತಃ।
ಅಸ್ಯ ಚೇತ್ಕಲಹನ್ಯಾಂತಃ ಶಮಾದನ್ಯೋ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 5-60-23 (34126)
ಶಮೋ ಮೇ ರೋಚತೇ ನಿತ್ಯಂ ಪಾರ್ಥೈಸ್ತಾತ ನ ವಿಗ್ರಹಃ ।
ಕುರುಭ್ಯೋ ಹಿ ಸದಾ ಮನ್ಯೇ ಪಾಂಡವಾಞ್ಶಕ್ತಿಮತ್ತರಾನ್ ॥ ॥ 5-60-24 (34127)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-60-5 ಶಕ್ತ್ಯಾ ಪರಿಚ್ಛಿದ್ಯೇತಿ ಶೇಷ್ಠಃ ॥ 5-60-9 ಭೀಮೇ ಭಯಂಕರೇ ॥ 5-60-10 ಜಾತಿಗೃದ್ಧ್ಯಾ ಜನ್ಮಗ್ರಹಣಾದ್ಧೇತೋಃ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾದೀನಾಂ ಪಿತರೋ ಧರ್ಮಾದಯೋಪಿ ತೇಷಾಂ ಸಹಾಯಾಃ ಸಂತಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 061
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.61. ಅಧ್ಯಾಯಃ 061
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಸಹೇತುಕಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ದೇವೈಃ ಸಾಹಾಯ್ಯಕರಣಪಕ್ಷಪ್ರತಿಕ್ಷೇಪಃ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಜಲಸ್ತಂಭನಾದಿಸ್ವಸಾಮರ್ಥ್ಯಭಿಧಾನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವೇನ ಪಾಂಡವಪರಾಜಯಕರಣಾಭಿಧಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-61-0 (34128)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-61-0x (3580)
ಪಿತುರೇತದ್ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽತ್ಯಮರ್ಷಣಃ।
ಆಧಾಯ ವಿಪುಲಂ ಕ್ರೋಧಂ ಪುನರೇವೇದಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-61-1 (34129)
ಅಶಕ್ಯಾ ದೇವಸಚಿವಾಃ ಪಾರ್ಥಾಃ ಸ್ಯುರಿತಿ ಯದ್ಭವಾನ್।
ಮನ್ಯತೇ ತದ್ಭಯಂ ವ್ಯೇತು ಭವತೋ ರಾಜಸತ್ತಮ ॥ 5-61-2 (34130)
ಅಕಾಮದ್ವೇಷಸಂಯೋಗಾಲ್ಲೋಭದ್ರೋಹಾಚ್ಚ ಭಾರತ ।
ಉಪೇಕ್ಷಯಾ ಚ ಭಾವಾನಾಂ ದೇವಾ ದೇವತ್ವಮಾಪ್ನುವನ್ ॥ 5-61-3 (34131)
ಇತಿ ದ್ವೈಪಾಯೇನೋ ವ್ಯಾಸೋ ನಾರದಶ್ಚ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಶ್ಚ ರಾಮೋ ನಃ ಕಥಾಮಕಥಯತ್ಪುರಾ ॥ 5-61-4 (34132)
ನೈವ ಮಾನುಷವದ್ದೇವಾಃ ಪ್ರವರ್ತಂತೇ ಕದಾಚನ ।
ಕಾಮಾತ್ಕ್ರೋಧಾತ್ತಥಾ ಲೋಭಾದ್ದ್ವೇಷಾಚ್ಚ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-61-5 (34133)
ಯದಾ ಹ್ಯಗ್ನಿಶ್ಚ ವಾಯುಶ್ಚ ಧರ್ಮ ಇಂದ್ರೋಽಶ್ವಿನಾವಪಿ।
ಕಾಮಯೋಗಾತ್ಪ್ರವರ್ತೇರನ್ನ ಪಾರ್ಥಾ ದುಃಖಮಾಪ್ನುಯುಃ ॥ 5-61-6 (34134)
ತಸ್ಮಾನ್ನ ಭವತಾ ಚಿಂತಾ ಕಾರ್ಯೈಷಾ ಸ್ಯಾತ್ಕಥಂಚನ ।
ದೈವೇಷ್ವಪೇಕ್ಷಕಾ ಹ್ಯೇತೇ ಶಶ್ವದ್ಭಾವೇಷು ಭಾರತ ॥ 5-61-7 (34135)
ಅಥ ಚೇತ್ಕಾಮಸಂಯೋಗಾದ್ದ್ವೇಷೋ ಲೋಭಶ್ಚ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ।
ದೇವೇಷು ದೈವಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾನ್ನೈಷಾಂ ತದ್ವಿಕ್ರಮಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-61-8 (34136)
ಮಯಾಽಭಿಮಂತ್ರತಃ ಶಶ್ವಂಜಾತವೇದಾಃ ಪ್ರಶಾಂಯತಿ।
ದಿಧಕ್ಷುಃ ಸಕಲಾಂʼಲ್ಲೋಕಾನ್ಪರಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ಸಮಂತತಃ ॥ 5-61-9 (34137)
ಯದ್ವಾ ಪರಮಕಂ ತೇಜೋ ಯೇನ ಯುಕ್ತಾ ದಿವೌಕಸಃ।
ಮಮಾಪ್ಯನುಪಮಂ ಭೂಯೋ ದೇವೇಭ್ಯೋ ವಿದ್ಧಿ ಭಾರತ ॥ 5-61-10 (34138)
ವಿದೀರ್ಯಮಾಣಾಂ ವಸುಧಾಂ ಗಿರೀಣಾಂ ಶಿಖರಾಣಿ ಚ।
ಲೋಕಸ್ಯ ಪಶ್ಯತೋ ರಾಜನ್ಸ್ಥಾಪಯಾಂಯಭಿಮಂತ್ರಣಾತ್ ॥ 5-61-11 (34139)
ಚೇತನಾಚೇತನಸ್ಯಾಸ್ಯ ಜಂಗಮಸ್ಥಾವರಸ್ಯ ಚ।
ವಿನಾಶಾಯ ಸಮುತ್ಪನ್ನಮಹಂ ಘೋರಂ ಮಹಾಸ್ವನಂ ॥ 5-61-12 (34140)
ಅಶ್ಮವರ್ಷಂ ಚ ವಾಯುಂ ಚ ಶಮಯಾಮೀಹ ನಿತ್ಯಶಃ ।
ಜಗತಃ ಪಶ್ಯತೋಽಭೀಕ್ಷ್ಣಂ ಭೂತಾನಾಮನುಕಂಪಯಾ ॥ 5-61-13 (34141)
ಸ್ತಂಭಿತಾಸ್ವಪ್ಸು ಗಚ್ಛಂತಿ ಮಯಾ ರಥಪದಾತಯಃ।
ದೇವಾಸುರಾಣಾಂ ಭಾವಾನಾಮಹಮೇಕಃ ಪ್ರವರ್ತಿತಾ ॥ 5-61-14 (34142)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣೀಭಿರ್ಯಾಂದೇಶಾನ್ಯಾಮಿ ಕಾರ್ಯೇಣ ಕೇನಚಿತ್ ।
ತತ್ರಾಪೋ ಮೇ ಪ್ರವರ್ತಂತೇ ಯತ್ರ ಯತ್ರಾಭಿಕಾಮಯೇ ॥ 5-61-15 (34143)
ಭಯಾನಕಾನಿ ವಿಷಯೇ ವ್ಯಾಲಾದೀನಿ ನ ಸಂತಿ ಮೇ ।
ಮಂತ್ರಗುಪ್ತಾನಿ ಭೂತಾನಿ ನ ಹಿಂಸಂತಿ ಯಂಕರಾಃ ॥ 5-61-16 (34144)
ನಿಕಾಮವರ್ಷೀ ಪರ್ಜನ್ಯೋ ರಾಜನ್ವಿಷಯವಾಸಿನಾಂ।
ಧರ್ಮಿಷ್ಠಾಶ್ಚ ಪ್ರಜಾಃ ಸರ್ವಾ ಈತಯಶ್ಚ ನ ಸಂತಿ ಮೇ ॥ 5-61-17 (34145)
ಅಶ್ವಿನಾವಥ ವಾಯ್ವಗ್ನೀ ಮರುದ್ಭಿಃ ಸಹ ವೃತ್ರಹಾ।
ಧರ್ಮಶ್ಚೈವ ಮಯಾ ದ್ವಿಷ್ಟಾನ್ನೋತ್ಸಹಂತೇಽಭಿರಕ್ಷಿತುಂ ॥ 5-61-18 (34146)
ಯದಿ ಹ್ಯೇತೇ ಸಮರ್ಥಾಃ ಸ್ಯುರ್ಮದ್ದ್ವಿಷಸ್ತ್ರಾತುಮಂಜಸಾ।
ನ ಸ್ಮ ತ್ರಯೋದಶ ಸಮಾಃ ಪಾರ್ಥಾ ದುಃಖಭವಾಪ್ನುಯುಃ ॥ 5-61-19 (34147)
ನೈವ ದೇವಾ ನ ಗಂಧರ್ವಾ ನಾಸುರಾ ನ ಚ ರಾಕ್ಷಸಾಃ।
ಶಕ್ತಾಸ್ತ್ರಾತುಂ ಮಯಾ ದ್ವಿಷ್ಟಂ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ ॥ 5-61-20 (34148)
ದಯಭಿಧ್ಯಾಂಯಹಂ ಶಶ್ವಚ್ಛುಭಂ ವಾ ಯದಿ ವಾಽಶುಭಂ ।
ನೈತದ್ವಿಪನ್ನಪೂರ್ವಂ ಮೇ ಮಿತ್ರೇಷ್ವರಿಷು ಚೋಭಯೋಃ ॥ 5-61-21 (34149)
ಭವಿಷ್ಯತೀದಮಿತಿ ವಾ ಯದ್ಬ್ರವೀಮಿ ಪರಂತಪ ।
ನಾನ್ಯಥಾ ಭೂತಪೂರ್ವಂ ಚ ಸತ್ಯವಾಗಿತಿ ಮಾಂ ವಿದುಃ ॥ 5-61-22 (34150)
ಲೋಕಸಾಕ್ಷಿಕಮೇತನ್ಮೇ ಮಾಹಾತ್ಂಯಂ ದಿಕ್ಷು ವಿಶ್ರುತಂ ।
ಆಶ್ವಾಸನಾರ್ಥಂ ಭವತಃ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ನ ಶ್ಲಾಘಯಾ ನೃಪ ॥ 5-61-23 (34151)
ನ ಹ್ಯಹಂ ಶ್ಲಾಘನೋ ರಾಜನ್ಭೂತಪೂರ್ವಃ ಕದಾಚನ ।
ಅಸದಾಚರಿತಂ ಹ್ಯೇತದ್ಯದಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಶಂಸತಿ ॥ 5-61-24 (34152)
ಪಾಂಡವಾಂಶ್ಚೈವ ಮತ್ಸ್ಯಾಂಶ್ಚ ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಕೇಕಯೈಃ ಸಹ ।
ಸಾತ್ಯಕಿಂ ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಶ್ರೋತಾಸಿ ವಿಜಿತಾನ್ಮಯಾ ॥ 5-61-25 (34153)
ಸರಿತಃ ಸಾಗರಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಯಥಾ ನಶ್ಯಂತಿ ಸರ್ವಶಃ ।
ತಥೈವ ತೇ ವಿನಂಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಮಾಮಾಸಾದ್ಯ ಸಹಾನ್ವಯಾಃ ॥ 5-61-26 (34154)
ಪರಾ ಬುದ್ಧಿಃ ಪರಂ ತೇಜೋ ವೀರ್ಯಂ ಚ ಪರಮಂ ಮಮ।
ಪರಾ ವಿದ್ಯಾ ಪರೋ ಯೋಗೋ ಮಮ ತೇಭ್ಯೋ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ॥ 5-61-27 (34155)
ಪಿತಾಮಹಶ್ಚ ದ್ರೋಣಶ್ಚ ಕೃಪಃ ಶಲ್ಯಃ ಶಲಸ್ತಥಾ।
ಅಸ್ತ್ರೇಷು ಯತ್ಪ್ರಜಾನಂತಿ ಸರ್ವಂ ತನ್ಮಯಿ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 5-61-28 (34156)
ಇತ್ಯುಕ್ತೇ ಸಂಜಯಂ ಭೂಯಃ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛತ ಭಾರತ ।
ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಯುಯುತ್ಸೋಃ ಕಾರ್ಯಾಣಿ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಮರಿಂದಮಃ ॥ ॥ 5-61-29 (34157)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಏಕಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-61-3 ಅಕಾಮೇತಿ ಕಾಮದ್ವೇಷಯೋರಸಂಯೋಗಾತ್। ಲೋಭದ್ರೋಹಾತ್ ಲೋಭೇ ದ್ರೋಹಕರಣಾತ್, ಲೋಭತ್ಯಾಗಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-61-7 ಏತೇ ದೇವಾಃ ದೈವೇಷು ಭಾವೇಷು ಶಮದಮಾದಿಷು ಶಶ್ವದಪೇಕ್ಷಕಾ ಉಪಕ್ಷೇಮಾಣಃ ನತ್ವಾಸುರೇಷು ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಿಷು ॥ 5-61-8 ಕಾಮಾದಿಮತಾ ಕೃತಮಪಿ ನಿಷ್ಫಲಂ ಭವಿಷ್ಯತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-61-29 ಅಭಿಧ್ಯಾಮಿ ಚಿಂತಯಾಮಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 062
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.62. ಅಧ್ಯಾಯಃ 062
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕರ್ಣೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಮನಾದೃತ್ಯ ಪಾಂಡವಹನನಪ್ರತಿಜ್ಞಾನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಭೀಷ್ಮಾಧಿಕ್ಷಿಪ್ತೇನ ತೇನ ಯುದ್ಧೇ ಭೀಷ್ಮಶಮನಾವಧಿ ಶಸ್ತ್ರನ್ಯಾಸಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ಸ್ವಭವನಗಮನಂ ॥ 2 ॥ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಪ್ರತ್ಯಹಂ ಅಯುತಯೋಧವಧಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-62-0 (34158)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-62-0x (3581)
ತಥಾ ತು ಪೃಚ್ಛಂತಮತೀವ ಪಾರ್ಥಂ
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ತಮಚಿಂತಯಿತ್ವಾ।
ಉವಾಚ ಕರ್ಣೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪುತ್ರಂ
ಪ್ರಹರ್ಷಯನ್ಸಂಸದಿ ಕೌರವಾಣಾಂ ॥ 5-62-1 (34159)
ಮಿಥ್ಯಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ಮಯಾ ಯದಸ್ತ್ರಂ
ರಾಮಾತ್ಕೃತಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಯಂ ಪುರಸ್ತಾತ್।
ವಿಜ್ಞಾಯ ತೇನಾಸ್ಮಿ ತದೈವಮುಕ್ತ-
ಸ್ತೇ ನಾಂತಕಾಲೇ ಪ್ರತಿಭಾಸ್ಯತೀತಿ ॥ 5-62-2 (34160)
ಮಹಾಪರಾಧೇ ಹ್ಯಪಿ ಯನ್ನ ತೇನ
ಮಹರ್ಷಿಣಾಽಹಂ ಗುರುಣಾ ಚ ಶಪ್ತಃ ।
ಶಕ್ತಃ ಪ್ರದಗ್ಧುಂ ಹ್ಯಪಿ ತಿಗ್ಮತೇಜಾಃ
ಸಸಾಗರಾಮಪ್ಯವನಿಂ ಮಹರ್ಷಿಃ ॥ 5-62-3 (34161)
ಪ್ರಸಾದಿತಂ ಹ್ಯಸ್ಯ ಮಯಾ ಮನೋಽಭೂ-
ಚ್ಛುಶ್ರೂಷಯಾ ಸ್ವೇನ ಚ ಪೌರುಷೇಣ
ತದಸ್ತಿ ಚಾಸ್ತ್ರಂ ಮಮ ಸಾವಶೇಷಂ
ತಸ್ಮಾತ್ಸಮರ್ಥೋಽಸ್ಮಿ ಮಮೈಷ ಭಾರಃ॥ 5-62-4 (34162)
ನಿಮೇಷಮಾತ್ರಾತ್ತಮೃಷೇಃ ಪ್ರಸಾದ-
ಮವಾಪ್ಯ ಪಾಂಚಾಲಕರೂಶಮತ್ಸ್ಯಾನ್।
ನಿಹತ್ಯ ಪಾರ್ಥಾನ್ಸಹ ಪುತ್ರಪೌತ್ರೈ-
ರ್ಲೋಕಾನಹಂ ಶಸ್ತ್ರಜಿತಾನ್ಪ್ರಪತ್ಸ್ಯೇ॥ 5-62-5 (34163)
ಪಿತಾಮಹಸ್ತಿಷ್ಠತು ತೇ ಸಮೀಪೇ
ದ್ರೋಣಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ಚ ನರೇಂದ್ರಮುಖ್ಯಾಃ ।
ಋಷಿಪ್ರಸಾದೇನ ಬಲೇನ ಗತ್ವಾ
ಪಾರ್ಥಾನ್ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಮೈಷ ಭಾರಃ ॥ 5-62-6 (34164)
ಏವಂ ಬ್ರುವಂತಂ ತಮುವಾಚ ಭೀಷ್ಮಃ
ಕಿಂ ಕತ್ಥಸೇ ಕಾಲಪರೀತಬುದ್ಧೇ।
ನ ಕರ್ಣ ಜಾನಾಸಿ ಯಥಾ ಪ್ರಧಾನೇ
ಹತೇ ಹತಾಃ ಸ್ಯುರ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪುತ್ರಾಃ ॥ 5-62-7 (34165)
ಯತ್ಖಾಂಡವಂ ದಾಹಯತಾ ಕೃತಂ ಹಿ
ಕೃಷ್ಣದ್ವಿತೀಯೇನ ಧನಂಜಯೇನ।
ಶ್ರುತ್ವೈವ ತತ್ಕರ್ಮ ನಿಯಂತುಮಾತ್ಮಾ
ಯುಕ್ತಸ್ತ್ವಯಾ ವೈ ಸಹಬಾಂಧವೇನ ॥ 5-62-8 (34166)
ಯಾಂ ಚಾಪಿ ಶಕ್ತಿಂ ತ್ರಿದಶಾಧಿಪಸ್ತೇ
ದದೌ ಮಹಾತ್ಮಾ ಭಗವಾನ್ಮಹೇಂದ್ರಃ।
ಭಸ್ಮೀಕೃತಾಂ ತಾಂ ಸಮರೇ ವಿಶೀರ್ಣಾಂ
ಚಕ್ರಾಹತಾಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಕೇಶವೇನ ॥ 5-62-9 (34167)
ಯಸ್ತೇ ಶರಃ ಸರ್ಪಮುಖೋ ವಿಭಾತಿ
ಸದಾಽಗ್ರ್ಯಮಾಲ್ಯೈರ್ಮಹಿತಃ ಪ್ರಯತ್ನಾತ್।
ಸ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಭಿಹತಃ ಶರೌಘೈಃ
ಸಹ ತ್ವಯಾ ಯಾಸ್ಯತಿ ಕರ್ಣ ನಾಶಂ ॥ 5-62-10 (34168)
ಬಾಣಸ್ಯ ಭೌಮಸ್ಯ ಚ ಕರ್ಣ ಹಂತಾ
ಕಿರೀಟಿನಂ ರಕ್ಷತಿ ವಾಸುದೇವಃ ।
ಯಸ್ತ್ವಾದೃಶಾನಾಂ ಚ ವರೀಯಸಾಂ ಚ
ಹಂತಾ ರಿಪೂಣಾಂ ತುಮುಲೇ ಪ್ರಗಾಢೇ ॥ 5-62-11 (34169)
ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-62-12x (3582)
ಅಸಂಶಯಂ ವೃಷ್ಣಿಪತಿರ್ಯಥೋಕ್ತ-
ಸ್ತಥಾ ಚ ಭೂಯಾಂಶ್ಚ ತತೋ ಮಹಾತ್ಮಾ।
ಅಹಂ ಯದುಕ್ತಃ ಪರುಷಂ ತು ಕಿಂಚಿ-
ತ್ಪಿತಾಮಹಸ್ತಸ್ಯ ಫಲಂ ಶೃಣೋತು ॥ 5-62-12 (34170)
ನ್ಯಸ್ಯಾಮಿ ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ನ ಜಾತು ಸಂಖ್ಯೇ
ಪಿತಾಮಹೋ ದ್ರಕ್ಷ್ಯತಿ ಮಾಂ ಸಭಾಯಾಂ।
ತ್ವಯಿ ಪ್ರಶಾಂತೇ ತು ಮಮ ಪ್ರಭಾವಂ
ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಸರ್ವೇ ಭುವಿ ಭೂಮಿಪಾಲಾಃ ॥ 5-62-13 (34171)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-62-14x (3583)
ಇತ್ಯೇವಮುಕ್ತ್ವಾ ಸ ಮಹಾಧನುಷ್ಮಾನ್
ಹಿತ್ವಾ ಸಭಾಂ ಸ್ವಂ ಭವನಂ ಜಗಾಮ ।
ಭೀಷ್ಮಸ್ತು ದುರ್ಯೋಧನಮೇವ ರಾಜನ್
ಮಧ್ಯೇ ಕುರೂಣಾಂ ಪ್ರಹಸನ್ನುವಾಚ ॥ 5-62-14 (34172)
ಸತ್ಯಪ್ರತಿಜ್ಞಃ ಕಿಲ ಸೂತಪುತ್ರ-
ಸ್ತಥಾ ಕಸ ಭಾರಂ ವಿಷಹೇತ ಕಸ್ಮಾತ್।
ವ್ಯೂಹಂ ಪ್ರತಿವ್ಯೂಹ್ಯ ಶಿರಾಂಸಿ ಭಿತ್ತ್ವಾ
ಲೋಕಕ್ಷಯಂ ಪಶ್ಯತ ಭೀಮಸೇನಾತ್ ॥ 5-62-15 (34173)
ಆವಂತ್ಯಕಾಲಿಂಗಜಯದ್ರಥೇಷು
ಚೇದಿಧ್ವಜೇ ತಿಷ್ಠತಿ ಬಾಹ್ಲಿಕೇ ಚ।
ಅಹಂ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಸದಾ ಪರೇಷಾಂ
ಸಹಸ್ರಶಶ್ಚಾಯುತಶಶ್ಚ ಯೋಧಾನ್ ॥ 5-62-16 (34174)
ಯದೈವ ರಾಮೇ ಭಗವತ್ಯನಿಂದ್ಯೇ
ಬ್ರಹ್ಮಬ್ರುವಾಣಃ ಕೃತವಾಂಸ್ತದಸ್ತ್ರಂ।
ತದೈವ ಧರ್ಮಶ್ಚ ತಷಶ್ಚ ನಷ್ಟಂ
ವೈಕರ್ತನಸ್ಯಾಧಮಪೂರುಷಸ್ಯ ॥ 5-62-17 (34175)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-62-18x (3584)
ತಥೋಕ್ತವಾಕ್ಯೇ ನೃಪತೀಂದ್ರ ಭೀಷ್ಮೇ
ನಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ಗತೇ ಚ ಕರ್ಣೇ।
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯಸ್ಯ ಸುತೋಽಲ್ಪಬುದ್ಧಿ-
ರ್ದುರ್ಯೋಧನಃ ಶಾಂತನವಂ ಬಭಾಷೇ ॥ ॥ 5-62-18 (34176)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-62-1 ತಥೇತಿ ಪಾರ್ಥಂ ಪೃಚ್ಛಂತಂ ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ಅಚಿಂತಯಿತ್ವೇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-62-4 ಸಾವಶೇಷಂ ಮಮ ಆಯುರಸ್ತಿ। ಅತೋಽಂತಕಾಲಸ್ಯಾನುಪಸ್ಥಿತತ್ವಾತ್ತದಸ್ತ್ರಂ ಮಮಾಸ್ತೀತಿ ಅಹಂ ಸಮರ್ಥೋಽಸ್ಮಿ ಅರ್ಜುನಂ ಜೇತುಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-62-5 ಪ್ರಪತ್ಸ್ಯೇ ಪ್ರಾಪಯಿಷ್ಯೇ ॥ 5-62-7 ಪ್ರಧಾನೇ ತ್ವಯಿ ಹತೇ ಸತಿ ಸರ್ವೇ ಹತಾಃ ಸ್ಯುರತ ಆತ್ಮಾನಂ ಗೋಪಾಯೇತ್ಯುಪಹಾಸಃ ॥ 5-62-17 ಬ್ರಹ್ಮಬ್ರುವಾಣಃ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಽಹಮಿತಿ ವದನ್ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 063
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.63. ಅಧ್ಯಾಯಃ 063
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಭೀಷ್ಮಾಭಿಮತಪಾಂಡವಜಯಪಕ್ಷಪ್ರತಿಕ್ಷೇಪಃ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಭೀಷ್ಮಾದಿನೈರಪೇಕ್ಷ್ಯೇಣ ಕರ್ಣಾದುಶ್ಶಾಸನಸಂಗತೇನ ಆತ್ಮನೈವ ಪಾಣ಼್ಡವನಿಧನಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ॥ 2 ॥ ವಿದುರೇಣ ದಮಪ್ರಶಂಸನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-63-0 (34177)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-63-0x (3585)
ಸದೃಶಾನಾಂ ಮನುಷ್ಯೇಷು ಸರ್ವೇಷಾಂ ತುಲ್ಯಜನ್ಮನಾಂ।
ಕಥಮೇಕಾಂತತಸ್ತೇಷಾಂ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ಮನ್ಯಸೇ ಜಯಂ ॥ 5-63-1 (34178)
ವಯಂ ಚ ತೇಽಪಿ ತುಲ್ಯಾ ವೈ ವೀರ್ಯೇಣ ಚ ಪರಾಕ್ರಮೈಃ ।
ಸಮೇನ ವಯಸಾ ಚೈವ ಪ್ರಾತಿಭೇನ ಶ್ರುತೇನ ಚ ॥ 5-63-2 (34179)
ಅಸ್ತ್ರೇಣ ಯೋಧಯುಗ್ಯಾ ಚ ಶೀಘ್ರತ್ವೇ ಕೌಶಲೇ ತಥಾ।
ಸರ್ವೇ ಸ್ಮ ಸಮಜಾತೀಯಾಃ ಸರ್ವೇ ಮಾನುಷಯೋನಯಃ ॥ 5-63-3 (34180)
ಪಿತಾಮಹ ವಿಜಾನೀಷೇ ಪಾರ್ಥೇಷು ವಿಜಯಂ ಕಥಂ।
ನಾಹಂ ಭವತಿ ನ ದ್ರೋಣೇ ನ ಕೃಪೇ ನ ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕೇ ॥ 5-63-4 (34181)
ಅನ್ಯೇಷು ಚ ನರೇಂದ್ರೇಷು ಪರಾಕ್ರಂಯ ಸಮಾರಭೇ।
ಅಹಂ ವೈಕರ್ತನಃ ಕರ್ಣೋ ಭ್ರಾತಾ ದುಃಶಾಸನಶ್ಚ ಮೇ ॥ 5-63-5 (34182)
ಪಾಂಡವಾನ್ಸಮರೇ ಪಂಚ ಹನಿಷ್ಯಾಮಃ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ ।
ತತೋ ರಾಜನ್ಮಹಾಯಜ್ಞೈರ್ವಿವಿಧೈರ್ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣೈಃ ॥ 5-63-6 (34183)
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂಸ್ತರ್ಪಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಗೋಭಿರಶ್ವೈರ್ಧನೇನ ಚ ।
ಯದಾ ಪರಿಕರಿಷ್ಯಂತಿ ಐಣೇಯಾನಿವ ತಂತುನಾ ।
ಅತರಿತ್ರಾನಿವ ಜಲೇ ಬಾಹುಭಿರ್ಮಾಮಕಾ ರಣೇ ॥ 5-63-7 (34184)
ಪಶ್ಯಂತಸ್ತೇ ಪರಾಂಸ್ತತ್ರ ರಥನಾಗಸಮಾಕುಲಾನ್।
ತದಾ ದರ್ಪಂ ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ ಸ ಚ ಕೇಶವಃ ॥ 5-63-8 (34185)
`ಸುಖಾನ್ಯವಾಪ್ಯ ಸಹಿತಾಃ ಕೃತ್ವಾ ಕರ್ಮ ಸುದುಸ್ತರಂ।
ವಿಸ್ರಬ್ಧಾಸ್ತು ಭವಿಷ್ಯಾಮಃ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಕಾಲೇ ಗತಜ್ವರಾಃ ॥ 5-63-9 (34186)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-63-10x (3586)
ಅಥಾಬ್ರವೀನ್ಮಹಾರಾಜೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸುದುರ್ಮನಾಃ ।
ವಿದುರಂ ವಿದುಷಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಸಂನಿಧೌ ॥ 5-63-10 (34187)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-63-11x (3587)
ಮೋಹಿತೋ ಮೃತ್ಯುಪಾಶೇನ ಕಾಲಸ್ಯ ವಶಮಾಗತಃ।
ತಾತ ಕರ್ಣೇನ ಸಹಿತಃ ಪುತ್ರೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಮ ॥' 5-63-11 (34188)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-63-12x (3588)
ಇಹ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಂ ಪ್ರಾಹುರ್ವೃದ್ಧಾ ನಿಶ್ಚಿತದರ್ಶಿನಃ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ವಿಶೇಷೇಣ ದಮೋ ಧರ್ಮಃ ಸನಾತನಃ ॥ 5-63-12 (34189)
ತಸ್ಯ ದಾನಂ ಕ್ಷಮಾ ಸಿದ್ಧಿರ್ಯಥಾವದುಪಪದ್ಯತೇ ।
ದಮೋ ದಾನಂ ತಪೋ ಜ್ಞಾನಮಧೀತಂ ಚಾನುವರ್ತತೇ ॥ 5-63-13 (34190)
ದಮಸ್ತೇಜೋ ವರ್ಧಯತಿ ಪವಿತ್ರಂ ದಮ ಉತ್ತಮಂ ।
ವಿಪಾಪ್ಮಾ ವೃದ್ಧತೇಜಾಸ್ತು ಪುರುಷೋ ವಿಂದತೇ ಮಹತ್ ॥ 5-63-14 (34191)
ಕ್ರವ್ಯಾದ್ಭ್ಯ ಇವ ಭೂತಾನಾಮದಾಂತೇಭ್ಯಃ ಸದಾ ಭಯಂ ।
ಯೇಷಾಂ ಚ ಪ್ರತಿಷೇಧಾರ್ಥಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ಸೃಷ್ಟಂ ಸ್ವಯಂಭುವಾ ॥ 5-63-15 (34192)
ಆಶ್ರಮೇಷು ಚತುರ್ಷ್ವಾಹುರ್ದಮಮೇವೋತ್ತಮಂ ವ್ರತಂ।
ತಸ್ಯ ಲಿಂಗಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಯೇಷಾಂ ಸಮುದಯೋ ದಮಃ ॥ 5-63-16 (34193)
ಕ್ಷಮಾ ಧೃತಿರಹಿಂಸಾ ಚ ಸಮತಾ ಸತ್ಯಮಾರ್ಜವಂ ।
ಇಂದ್ರಿಯಾಭಿಜಯೋ ಧೈರ್ಯಂ ಮಾರ್ದವಂ ಹ್ರೀರಚಾಪಲಂ ॥ 5-63-17 (34194)
ಅಕಾರ್ಪಣ್ಯಮಸಂರಂಭಃ ಸಂತೋಷಂ ಶ್ರದ್ದಧಾನತಾ ।
ಏತಾನಿ ಯಸ್ಯ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸ ದಾಂತಃ ಪುರುಷಃ ಸ್ಮೃತಃ ॥ 5-63-18 (34195)
ಕಾಮೋ ಲೋಭಶ್ಚ ದರ್ಪಶ್ಚ ಮನ್ಯುರ್ನಿದ್ರಾ ವಿಕತ್ಥನಂ।
ಮಾನ ಈರ್ಷ್ಯಾಂ ಚ ಶೋಕಶ್ಚ ನೈತದ್ದಾಂತೋ ನಿಷೇವತೇ।
ಅಜಿಹ್ಮಮಶಠಂ ಶುದ್ಧಮೇತದ್ದಾಂತಸ್ಯ ಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-63-19 (34196)
ಅಲೋಲುಪಸ್ತಥಾಽಲ್ಪೇಪ್ಸುಃ ಕಾಮಾನಾಮವಿಚಿಂತಿತಾ ।
ಸಮುದ್ರಕಲ್ಪಃ ಪರುಷಃ ಸ ದಾಂತಃ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಃ ॥ 5-63-20 (34197)
ಸುವೃತ್ತಃ ಶೀಲಸಂಪನ್ನಃ ಪ್ರಸನ್ನಾತ್ಮಾಽತ್ಮವಿದ್ಬುಧಃ ।
ಪ್ರಾಪ್ಯೇಹ ಲೋಕೇ ಸಂಮಾನಂ ಸುಗತಿಂ ಪ್ರೇತ್ಯ ಗಚ್ಛತಿ ॥ 5-63-21 (34198)
ಅಭಯಂ ಯಸ್ಯ ಭೂತೇಭ್ಯಃ ಸರ್ವೇಷಾಮಭಯಂ ಯತಃ।
ಸ ವೈ ಪರಿಣತಪ್ರಜ್ಞಃ ಪ್ರಖ್ಯಾತೋ ಮನುಜೋತ್ತಮಃ ॥ 5-63-22 (34199)
ಸರ್ವಭೂತಹಿತೋ ಮೈತ್ರಸ್ತಸ್ಮಾನ್ನೋದ್ವಿಜತೇ ಜನಃ।
ಸಮುದ್ರ ಇವ ಗಂಭೀರಃ ಪ್ರಜ್ಞಾತೃಪ್ತಃ ಪ್ರಶಾಂಯತಿ ॥ 5-63-23 (34200)
ಕರ್ಮಣಾಽಚರಿತಂ ಪೂರ್ವಂ ಸದ್ಭಿರಾಚರಿತಂ ಚ ಯತ್।
ತದೇವಾಸ್ಥಾಯ ಮೋದಂತೇ ದಾಂತಾಃ ಶಮಪರಾಯಣಾಃ ॥ 5-63-24 (34201)
ನೈಷ್ಕರ್ಂಯಂ ವಾ ಸಮಾಸ್ಥಾಯ ಜ್ಞಾನತೃಪ್ತೋ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ।
ಕಾಲಾಕಾಂಕ್ಷೀ ಚರಂʼಲ್ಲೋಕೇ ಬ್ರಹ್ಮಭೂಯಾಯ ಕಲ್ಪತೇ ॥ 5-63-25 (34202)
ಶಕುನೀನಾಮಿವಾಕಾಶೇ ಪದಂ ನೈವೋಪಲಭ್ಯತೇ।
ಏವಂ ಪ್ರಜ್ಞಾನತೃಪ್ತಸ್ಯ ಮುನೇರ್ವರ್ತ್ಮ ನ ದೃಶ್ಯತೇ ॥ 5-63-26 (34203)
ಉತ್ಸೃಜ್ಯೈವ ಗೃಹಾನ್ಯಸ್ತು ಮೋಕ್ಷಮೇವಾಭಿಮನ್ಯತೇ ।
ಲೋಕಾಸ್ತೇಜೋಮಯಾಸ್ತಸ್ಯ ಕಲ್ಪಂತೇ ಶಾಶ್ವತಾ ದಿವಿ ॥ ॥ 5-63-27 (34204)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-63-2 ಪ್ರಾತಿಭೇನ ಸಮಯಸ್ಫೂರ್ತ್ಯಾ ॥ 5-63-3 ಯೋಧಯುಗ್ಯಾ ಶೂರಸಮೃದ್ಧ್ಯಾ ॥ 5-63-7 ತರಿತ್ರಾ ನೌರಕ್ಷಕಾಃ ಕರ್ಣಧಾರಾದಯಃ ತದ್ರಹಿತಾನ್ ತದ್ವತ್ ಮಾಮಕಾಸ್ತಾನ್ ರಣೇ ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಪರಿಹರಿಷ್ಯಂತಿ ॥ 5-63-16 ಸಮುದಯಃ ಉದಯಹೇತು ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 064
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.64. ಅಧ್ಯಾಯಃ 064
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುರೇಣ ಶಕುನಿದೃಷ್ಟಾಂತೇನ ಜ್ಞಾತಿಭಿರ್ವಿರೋಧಸ್ಯಾನರ್ಥಹೇತುತ್ವಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಕಿರಾತದೃಷ್ಟಾಂತಪ್ರದರ್ಶನೇನ ಅತ್ಯಾಶಾಯಾ ಅನರ್ಥಹೇತುತಾಕಥನಂ ॥ 2 ॥ ತಥಾ ಯುದ್ಧೇ ಜಯಪರಾಜಯಯೋರವ್ಯವಸ್ಥಿತತ್ವಾಭಿಧಾನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-64-0 (34205)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-64-0x (3589)
ಶಕುನೀನಾಮಿಹಾರ್ಥಾಯ ಪಾಶಂ ಭೂಮಾವಯೋಜಯತ್।
ಕಶ್ಚಿಚ್ಛಾಕುನಿಕಸ್ತಾತ ಪೂರ್ವೇಷಾಮಿತಿ ಶುಶ್ರುಂ ॥ 5-64-1 (34206)
ತಸ್ಮಿಂಸ್ತೌ ಶಕುನೌ ಬದ್ಧೌ ಯುಗಪತ್ಸಹಚಾರಿಣೌ।
ತಾವುಪಾದಾಯ ತಂ ಪಾಶಂ ಜಗ್ಮತುಃ ಖಚರಾವುಭೌ ॥ 5-64-2 (34207)
ತೌ ವಿಹಾಯಸಮಾಕ್ರಾಂತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶಾಕುನಿಕಸ್ತದಾ ।
ಅನ್ವಧಾವದನಿರ್ವಿಣ್ಣೋ ಯೇನ ಯೇನ ಸ್ಮ ಗಚ್ಛತಃ ॥ 5-64-3 (34208)
ತಥಾ ತಮನುಧಾವಂತಮೃಗಯುಂ ಶಕುನಾರ್ಥಿನಂ ।
ಆಶ್ರಮಸ್ಥೋ ಮುನಿಃ ಕಶ್ಚಿದ್ದದರ್ಶಾಥ ಕೃತಾಹ್ನಿಕಃ ॥ 5-64-4 (34209)
ತಾವಂತರಿಕ್ಷಗೌ ಶೀಘ್ರಮನುಯಾಂತಂ ಮಹೀಚರಂ।
ಶ್ಲೋಕೇನಾನೇನ ಕೌರವ್ಯ ಪಪ್ಚ್ಛ ಸ ಮುನಿಸ್ತದಾ ॥ 5-64-5 (34210)
ವಿಚಿತ್ರಮಿದಮಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಮೃಗಹನ್ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಮೇ।
ಪ್ಲವಮಾನೌ ಹಿ ಖಚರೌ ಪದಾತಿರನುಧಾವಸಿ ॥ 5-64-6 (34211)
ಶಾಕುನಿಕ ಉವಾಚ। 5-64-7x (3590)
ಪಾಶಮೇಕಮುಭಾವೇತೌ ಸಹಿತೌ ಹರತೋ ಮಮ।
ಯತ್ರ ವೈ ವಿವದಿಷ್ಯೇತೇ ತತ್ರ ಮೇ ವಶಮೇಷ್ಯತಃ ॥ 5-64-7 (34212)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-64-8x (3591)
ತೌ ವಿವಾದಮನುಪ್ರಾಪ್ತೌ ಶಕುನೌ ಮೃತ್ಯುಸಂಧಿತೌ।
ವಿಗೃಹ್ಯ ಚ ಸ್ರುದುರ್ಬುದ್ಧೀ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಸಂನಿಪೇತತುಃ ॥ 5-64-8 (34213)
ತೌ ಯುಧ್ಯಮಾನೌ ಸಂರಬ್ಧೌ ಮೃತ್ಯುಪಾಶವಶಾನುಗೌ ।
ಉಪಸೃತ್ಯ ಪ್ರಮತ್ತೌ ತೌ ಜಗ್ರಾಹ ಮೃಗಹಾ ತದಾ ॥ 5-64-9 (34214)
ಏವಂ ಯೇ ಜ್ಞಾತಯೋಽರ್ಥೇಷು ಮಿಥೋ ಗಚ್ಛಂತಿ ವಿಗ್ರಹಂ।
ತೇ ಮೃತ್ಯುವಶಮಾಯಾಂತಿ ಶಕುನಾವಿವ ವಿಗ್ರಹಾತ್ ॥ 5-64-10 (34215)
ಸಂಭೋಜನಂ ಸಂಕಥನಂ ಸಂಪ್ರಶ್ನೋಽಥ ಸಮಾಗಮಃ ।
ಏತಾನಿ ಜ್ಞಾತಿಕಾರ್ಯಾಣಿ ನ ವಿರೋಧಃ ಕದಾಚನ ॥ 5-64-11 (34216)
ಯೇ ಸ್ಮ ಕಾಲೇ ಸುಮನಸಃ ಸರ್ವೇ ವೃದ್ಧಾನುಪಾಸತೇ।
ಸಿಂಹಗುಪ್ತಮಿವಾರಣ್ಯಮಪ್ರಧೃಷ್ಯಾ ಭವಂತಿ ತೇ॥ 5-64-12 (34217)
ಯೇಽರ್ಥಂ ಸಂತತಮಾಸಾದ್ಯ ದೀನಾ ಇವ ಸಮಾಸತೇ।
ಶ್ರಿಯಂ ತೇ ಸಂಪ್ರಯಚ್ಛಂತಿ ದ್ವಿಷದ್ಭ್ಯೋ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-64-13 (34218)
ಧೂಮಾಯಂತೇ ವ್ಯಪೇತಾನಿ ಜ್ವಲಂತಿ ಸಹಿತಾನಿ ಚ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಲ್ಮುಕಾನೀವ ಜ್ಞಾತಯೋ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-64-14 (34219)
ಇದಮನ್ಯತ್ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ದೃಷ್ಟಂ ಗಿರೌ ಮಯಾ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ತದಪಿ ಕೌರವ್ಯ ಯಥಾ ಶ್ರೇಯಸ್ತಥಾ ಕುರು ॥ 5-64-15 (34220)
ವಯಂ ಕಿರಾತೈಃ ಸಹಿತಾ ಗಚ್ಛಾಮೋ ಗಿರಿಮುತ್ತರಂ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೈರ್ದೇವಕಲ್ಪೈಶ್ಚ ವಿದ್ಯಾಜಂಭಕವಾರ್ತಿಕೈಃ ॥ 5-64-16 (34221)
ಕುಂಚಭೂತಂ ಗಿರಿಂ ಸರ್ವಮಭಿತೋ ಗಂಧಮಾದನಂ।
ದೀಪ್ಯಮಾನೌಷಧಿಗಣಂ ಸಿದ್ಧಗಂಧರ್ವಸೇವಿತಂ ॥ 5-64-17 (34222)
ತತ್ರಾಪಶ್ಯಾಮ ವೈ ಸರ್ವೇ ಮಧು ಪೀತಕಮಾಕ್ಷಿಕಂ।
ಮರುಪ್ರಪಾತೇ ವಿಷಮೇ ನಿವಿಷ್ಟಂ ಕುಂಭಸಂಮಿತಂ ॥ 5-64-18 (34223)
ಆಶೀವಿಷೈ ರಕ್ಷ್ಯಮಾಣಂ ಕುಬೇರದಯಿತಂ ಭೃಶಂ।
ಯತ್ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪುರುಷೋ ಮರ್ತ್ಯೋಽಪ್ಯಮರತ್ವಂ ನಿಯಚ್ಛತಿ ॥ 5-64-19 (34224)
ಅಚಕ್ಷುರ್ಲಭತೇ ಚಕ್ಷುರ್ವೃದ್ಧೋ ಭವತಿ ವೈ ಯುವಾ।
ಇತಿ ತೇ ಕಥಯಂತಿಸ್ಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಜಂಭಸಾಧಕಾಃ ॥ 5-64-20 (34225)
ತತಃ ಕಿರಾತಾಸ್ತದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರಾರ್ಥಯಂತೋ ಮಹೀಪತೇ।
ವಿನೇಶುರ್ವಿಷಮೇ ತಸ್ಮಿನ್ಸಸರ್ಪೇ ಗಿರಿಗಹ್ವರೇ ॥ 5-64-21 (34226)
ತಥೈವ ತವ ಪುತ್ರೋಽಯಂ ಪೃಥಿವೀಮೇಕ ಇಚ್ಛತಿ।
ಮಧು ಪಶ್ಯತಿ ಸಂಮೋಹಾತ್ಪ್ರಪಾತಂ ನಾನುಪಶ್ಯತಿ ॥ 5-64-22 (34227)
ದುರ್ಯೋಧನೋ ಯೋದ್ಧುಮನಾಃ ಸಮರೇ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ।
ನ ಚ ಪಶ್ಯಾಮಿ ತೇಜೋಸ್ಯ ವಿಕ್ರಮಂ ವಾ ತಥಾವಿಧಂ ॥ 5-64-23 (34228)
ಏಕೇನ ರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ಪೃಥಿವೀ ಯೇನ ನಿರ್ಜಿತಾ ।
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಪ್ರಭೃತಯಃ ಸಂತ್ರಸ್ತಾಃ ಸಾಧುಯಾಯಿನಃ ॥ 5-64-24 (34229)
ವಿರಾಟನಗರೇ ಭಗ್ನಾಃ ಕಿಂ ತತ್ರ ತವ ದೃಶ್ಯತಾಂ ।
ಪ್ರತೀಕ್ಷಮಾಣೋ ಯೋ ವೀರಃ ಕ್ಷಮತೇ ವೀಕ್ಷಿತಂ ತವ ॥ 5-64-25 (34230)
ದ್ರುಪದೋ ಮತ್ಸ್ಯರಾಜಶ್ಚ ಸಂಕುದ್ಧಶ್ಚ ಧನಂಜಯಃ ।
ನ ಶೇಷಯೇಯುಃ ಸಮರೇ ವಾಯುಯುಕ್ತಾ ಇವಾಗ್ನಯಃ ॥ 5-64-26 (34231)
ಅಂಕೇ ಕುರುಷ್ವ ರಾಜಾನಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ।
ಯುಧ್ಯತೋರ್ಹಿ ದ್ವಯೋರ್ಯುದ್ಧೇ ನೈಕಾಂತೇನ ಭವೇಂಜಯಃ ॥ ॥ 5-64-27 (34232)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಚತುಃಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-64-16 ವಿದ್ಯಾಜಂಭಕವಾರ್ತಿಕಾಃ । ವಿದ್ಯಾ ಮಂತ್ರಯಂತ್ರಾದಿರೂಪಾ। ಜಂಭಕ ಔಷಧಸಾಧನಾನಿ ತದ್ವಾರ್ತಾಪ್ರಿಯಾಃ ॥ 5-64-17 ಕುಂಜಭೂತಂ ಸರ್ವತೋ ಲತಾಭಿಃ ಪರಿವೃತಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 065
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.65. ಅಧ್ಯಾಯಃ 065
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಪರಮಪ್ರೇಮಾಸ್ಪದತಯಾ ದುರ್ಜಯತ್ವಭಿಧಾನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಸಂಧಿವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-65-0 (34233)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-65-0x (3592)
ದುರ್ಯೋಧನ ವಿಜಾನೀಹಿ ಯತ್ತ್ವಾಂ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಪುತ್ರಕ।
ಉತ್ಪಥಂ ಮನ್ಯಸೇ ಮಾರ್ಗಮನಭಿಜ್ಞ ಇವಾಧ್ವಗಃ ॥ 5-65-1 (34234)
ಪಂಚಾನಾಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಯತ್ತೇಜಃ ಪ್ರಜಿಹೀರ್ಷಸಿ।
ಪಂಚಾನಾಮಿವ ಭೂತಾನಾಂ ಮಹತಾಂ ಲೋಕಧಾರಿಣಾಂ ॥ 5-65-2 (34235)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಹಿ ಕೌಂತೇಯಂ ಪರಂ ಧರ್ಮಮಿಹಾಸ್ಥಿತಂ।
ಪರಾಂ ಗತಿಮಸಂಪ್ರೇತ್ಯ ನ ತ್ವಂ ಜೇತುಮಿಹಾರ್ಹಸಿ ॥ 5-65-3 (34236)
ಭೀಮಸೇನಂ ಚ ಕೌಂತೇಯಂ ಯಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ಸಮೋ ಬಲೇ।
ರಣಾಂತಕಂ ತರ್ಜಯಸೇ ಮಹಾವಾತಮಿವ ದ್ರುಮಃ ॥ 5-65-4 (34237)
ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಮೇರುಂ ಸಿಖರಿಣಾಮಿವ।
ಯುಧಿ ಗಾಂಡಿವಧನ್ವಾನಂ ಕೋ ನು ಯುಧ್ಯೇತ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ ॥ 5-65-5 (34238)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಃ ಕಮಿವಾದ್ಯ ನ ಶಾತಯೇತ್।
ಶತ್ರುಮಧ್ಯೇ ಶರಾನ್ಮುಂಚಂದೇವರಾಡಶನೀಮಿವ ॥ 5-65-6 (34239)
ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚಾಪಿ ದುರ್ಧರ್ಷಃ ಸಂಮತೋಽಂಧಕವೃಷ್ಣಿಷು।
ಧ್ವಂಸಯಿಷ್ಯತಿ ತೇ ಸೇನಾಂ ಪಾಂಡವೇಯಹಿತೇ ರತಃ ॥ 5-65-7 (34240)
ಯಃ ಪುನಃ ಪ್ರತಿಮಾನೇನ ತ್ರೀಲ್ಲೋಕಾನತಿರಿಚ್ಯತೇ ।
ತಂ ಕೃಷ್ಣಂ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಂ ಕೋ ನು ಯುದ್ಧ್ಯೇತ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ ॥ 5-65-8 (34241)
ಏಕತೋ ಹ್ಯಸ್ಯ ದಾರಾಶ್ಚ ಜ್ಞಾತಯಶ್ಚ ಸಬಾಂಧವಾಃ।
ಆತ್ಮಾ ಚ ಪೃಥಿವೀ ಚೇಯಮೇಕತಶ್ಚ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-65-9 (34242)
ವಾಸುದೇವೋಽಪಿ ದುರ್ಧರ್ಷೋ ಯತಾತ್ಮಾ ಯತ್ರ ಪಾಂಡವಃ ।
ಅವಿಷಹ್ಯಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಪಿ ತದ್ಬಲಂ ಯತ್ರ ಕೇಶವಃ ॥ 5-65-10 (34243)
ತಿಷ್ಠ ತಾತ ಸತಾಂ ವಾಕ್ಯೇ ಸುಹೃದಾಮರ್ಥವಾದಿನಾಂ।
ವೃದ್ಧಂ ಶಾಂತನವಂ ಭೀಷ್ಮಂ ತಿತಿಕ್ಷಸ್ವ ಪಿತಾಮಹಂ ॥ 5-65-11 (34244)
ಮಾಂ ಚ ಬ್ರುವಾಣಂ ಶುಶ್ರೂಷ ಕುರೂಣಾಮರ್ಥದರ್ಶಿನಂ ।
ದ್ರೋಣಂ ಕೃಪಂ ವಿಕರ್ಣಂ ಚ ಮಹಾರಾಜಂ ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕಂ ॥ 5-65-12 (34245)
ಏತೇ ಹ್ಯಪಿ ಯತೈವಾಹಂ ಮಂತುಮರ್ಹಸಿ ತಾಂಸ್ತಥಾ।
ಸರ್ವೇ ಧರ್ಮವಿದೋ ಹ್ಯೇತೇ ತುಲ್ಯಸ್ನೇಹಾಶ್ಚ ಭಾರತ ॥ 5-65-13 (34246)
ಯತ್ತದ್ವಿರಾಟನಗರೇ ಸಹ ಭ್ರಾತೃಭಿರಗ್ರತಃ।
ಉತ್ಸೃಜ್ಯ ಗಾಃ ಸುಸಂತ್ರಸ್ತಂ ಬಲಂ ತೇ ಸಮಶೀರ್ಯತ ॥ 5-65-14 (34247)
ಯಚ್ಚೈವ ನಗರೇ ತಸ್ಮಿಞ್ಶ್ರೂಯತೇ ಮಹದದ್ಭುತಂ।
ಏಕಸ್ಯ ಚ ಬಹೂನಾಂ ಚ ಪರ್ಯಾಪ್ತಂ ತನ್ನಿದರ್ಶನಂ ॥ 5-65-15 (34248)
ಅರ್ಜುನಸ್ತತ್ತಥಾಕಾರ್ಷೀತ್ಕಿಂ ಪುನಃ ಸರ್ವ ಏವ ತೇ।
ಸ ಭ್ರಾತೄನಭಿಜಾನೀಹಿ ವೃತ್ತ್ಯಾ ತಂ ಪ್ರತಿಪಾದಯ ॥ ॥ 5-65-16 (34249)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-65-1 ಉತ್ಪಥಂ ಅಮಾರ್ಗಮೇವ ಮಾರ್ಗಂ ತ್ವನ್ಯಸೇ ॥ 5-65-6 ನ ಶಾತಯೇತ್ ನ ಛಿಂದ್ಯಾತ್ ॥ 5-65-8 ಪ್ರತಿಮಾನೇನ ತುಲ್ಯತ್ವೇನ ॥ 5-65-11 ಭೀಷ್ಮಂ ತಿತಿಕ್ಷಸ್ಯ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ಗೃಹಾಣೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-65-16 ವೃತ್ತ್ಯಾ ರಾಜ್ಯಾರ್ಧದಾನೇನ ಪ್ರತಿಪಾದಯ ಸಂಭಾವಯ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 066
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.66. ಅಧ್ಯಾಯಃ 066
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರವತ್ತನಾನಭಿನಂದನೇ ರಾಜ್ಞಾಂ ನಿರ್ಗಮನಂ ॥ 1 ॥ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಸ್ವಪರಸೇನಯೋಃ ಸಾರಾಸಾರಕಥನಚೋದಿತೇನ ಸಂಜಯೇನ ವ್ಯಾಸಗಾಂಧಾರೀಸನ್ನಿಧೌ ಕಥನಕಥನಂ ॥ 2 । ಶ್ರೀವ್ಯಾಸೇನ ಸಂಜಯಂಪ್ರತಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪ್ರಶ್ನಸ್ಯೋತ್ತರದಾನಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾನಂ ॥ 3 ।Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-66-0 (34250)
ವೈಶಂಪಾಯಾನ ಉವಾಚ। 5-66-0x (3593)
ದುರ್ಯೋಧನೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇ ತದ್ವಚೋ ನಾಭಿನಂದತಿ।
ತೂಷ್ಣೀಂಭೂತೇಷು ಸರ್ವೇಷು ಸಮುತ್ತಸ್ಥುರ್ನರರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-66-1 (34251)
ಉತ್ಥಿತೇಷು ಮಹಾರಾಜ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಸರ್ವರಾಜಸು।
ರಹಿತೇ ಸಂಜಯಂ ರಾಜಾ ಪರಿಪ್ರಷ್ಟುಂ ಪ್ರಚಕ್ರಮೇ ॥ 5-66-2 (34252)
ಆಶಂಸಮಾನೋ ವಿಜಯಂ ತೇಷಾಂ ಪುತ್ರವಶಾನುಗಃ ।
ಆತ್ಮನಶ್ಚ ಪರೇಷಾಂ ಚ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ನಿಶ್ಚಯಂ ॥ 5-66-3 (34253)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-66-4x (3594)
ಗಾವಲ್ಗಣೇ ಬ್ರೂಹಿ ನಃ ಸಾರಫಲ್ಗು
ಸ್ವೇಸನಾಯಂ ಯಾವದಿಹಾಸ್ತಿ ಕಿಂಚಿತ್।
ತ್ವಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ನಿಪುಣಂ ವೇತ್ಥ ಸರ್ವಂ
ಕಿಮೇಷಾಂ ಜ್ಯಾಯಃ ಕಿಮು ತೇಷಾಂ ಕನೀಯಃ ॥ 5-66-4 (34254)
ತ್ವಮೇತಯೋಃ ಸಾರವಿತ್ಸರ್ವದರ್ಶೀ
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯೋರ್ನಿಪುಣೋ ನಿಶ್ಚಯಜ್ಞಃ।
ಸ ಮೇ ಪೃಷ್ಟಃ ಸಂಜಯ ಬ್ರೂಹಿ ಸರ್ವಂ
ಯುಧ್ಯಮಾನಾಃ ಕತರೇಽಸ್ಮಿನ್ನ ಸಂತಿ ॥ 5-66-5 (34255)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-66-6x (3595)
ನ ತ್ವಾಂ ಬ್ರೂಯಾಂ ರಹಿತೇ ಜಾತು ಕಿಂಚಿ-
ದಸೂಯಾ ಹಿ ತ್ವಾಂ ಪ್ರವಿಶೇತ ರಾಜನ್।
ಆನಯಸ್ವ ಪಿತರಂ ಮಹಾವ್ರತಂ
ಗಾಂಧಾರೀಂ ಚ ಮಹಿಷೀಮಾಜಮೀಢ ॥ 5-66-6 (34256)
ತೋ ತೇಽಸೂಯಾಂ ವಿನಯೇತಾಂ ನರೇಂದ್ರ
ಧರ್ಮಜ್ಞೌ ತೌ ನಿಪುಣೌ ನಿಶ್ಚಯಜ್ಞೌ ।
ತಯೋಸ್ತು ತ್ವಾಂ ಸನ್ನಿಧೌ ತದ್ವದೇಯಂ
ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಮತಂ ಕೇಶವಪಾರ್ಥಯೋರ್ಯತ್ ॥ 5-66-7 (34257)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-66-8x (3596)
ಇತ್ಯುಕ್ತೇನ ಚ ಗಾಂಧಾರೀ ವ್ಯಾಸಶ್ಚಾತ್ರಾಜಗಾಮಹ।
ಆನೀತೌ ವಿದುರೇಣೇಹ ಸಭಾಂ ಶೀಘ್ರಂ ಪ್ರವೇಶಿತೌ ॥ 5-66-8 (34258)
ತತಸ್ತನ್ಮತಮಾಜ್ಞಾಯ ಸಂಜಯಸ್ಯಾತ್ಮಜಸ್ಯ ಚ।
ಅಭ್ಯುಪೇತ್ಯ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಕೃಷ್ಣದ್ವೈಪಾಯನೋಽಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-66-9 (34259)
ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 5-66-10x (3597)
ಸಂಪೃಚ್ಛತೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಯ ಸಂಜಯ
ಆಚಕ್ಷ್ವ ಸರ್ವಂ ಯಾವದೇಷೋಽನುಯುಂಕ್ತೇ।
ಸರ್ವಂ ಯಾವದ್ವೇತ್ಥ ತಸ್ಮಿನ್ಯಥಾವ-
ದ್ಯಾಥಾತಥ್ಯಂ ವಾಸುದೇವೇಽರ್ಜುನೇ ಚ ॥ ॥ 5-66-10 (34260)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೋ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-66-3 ಪರೇಷಾಂ ತಟಸ್ಥಾನಾಂ ॥ 5-66-5 ಯುಧ್ಯಮಾನಾ ನ ಸಂತಿ ಉದಾಸೀನಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-66-6 ಪಿತರಂ ವ್ಯಾಸಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 067
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.67. ಅಧ್ಯಾಯಃ 067
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಸಾರಭೂತಾತ್ಸರ್ವಸ್ಮಾದಪಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಸಾರತರತ್ವಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-67-0 (34261)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-67-0x (3598)
ಅರ್ಜುನೋ ವಾಸುದೇವಶ್ಚ ಧನ್ವಿನೌ ಪರಮಾರ್ಥಿತೌ।
ಕಾಮಾದನ್ಯತ್ರ ಸಂಭೂತೌ ಸರ್ವಭಾವಾಯ ಸಂಮಿತೌ॥ 5-67-1 (34262)
ವ್ಯಾಮಾಂತರಂ ಸಮಾಸ್ಥಯ ಯಥಾಮುಕ್ತಂ ಮನಸ್ವಿನಃ ।
ಚಕ್ರಂ ತದ್ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಮಾಯಯಾ ವರ್ತತೇ ವಿಭೋ॥ 5-67-2 (34263)
ಸಾಪಹ್ನವಂ ಕೌರವೇಷು ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಸುಸಂಮತಂ।
ಸಾರಾಸಾರಬಲಂ ಜ್ಞಾತುಂ ತೇಜಃಪುಂಜಾವಭಾಸಿತಂ ॥ 5-67-3 (34264)
ನರಕಂ ಶಂಬರಂ ಚೈವ ಕಂಸಂ ಚೈದ್ಯಂ ಚ ಮಾಧವಃ।
ಜಿತವಾನ್ಘೋರಸಂಕಾಶಾನ್ಕ್ರೀಡನ್ನಿವ ಮಹಾಬಲಃ ॥ 5-67-4 (34265)
ಪೃಥಿವೀಂ ಚಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ದ್ಯಾಂ ಚೈವ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ।
ಮನಸೈವ ವಿಶಿಷ್ಟಾತ್ಮಾ ನಯತ್ಯಾತ್ಮವಶಂ ವಶೀ ॥ 5-67-5 (34266)
ಭೂಯೋ ಭೂಯೋ ಹಿ ಯದ್ರಾಜನ್ಪೃಚ್ಛಸೇ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ।
ಸಾರಾಸಾರಬಲಂ ಜ್ಞಾತುಂ ತತ್ಸಮಾಸೇನ ಮೇ ಶೃಣು ॥ 5-67-6 (34267)
ಏಕತೋ ವಾ ಜಗತ್ಕೃತ್ಸ್ನಮೇಕತೋ ವಾ ಜನಾರ್ದನಃ।
ಸಾರತೋ ಜಗತಃ ಕೃತ್ಸ್ನಾದತಿರಿಕ್ತೋ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-67-7 (34268)
ಭಸ್ಮ ಕುರ್ಯಾಂಜಗದಿದಂ ಮನಸೈವ ಜನಾರ್ದನಃ ।
ನ ತು ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಜಗಚ್ಛಕ್ತಂ ಕಿಂಚಿತ್ಕರ್ತುಂ ಜನಾರ್ದನೇ ॥ 5-67-8 (34269)
ಯತಃ ಸತ್ಯಂ ಯತೋ ಧರ್ಮೋ ಯತೋ ಹ್ರೀರಾರ್ಜವಂ ಯತಃ।
ತತೋ ಭವತಿ ಗೋವಿಂದೋ ಯತಃ ಕೃಷ್ಣಸ್ತತೋ ಜಯಃ ॥ 5-67-9 (34270)
ಪೃಥಿವೀಂ ಚಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ದಿವಂ ಚ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ।
ವಿಚೇಷ್ಟಯತಿ ಭೂತಾತ್ಮಾ ಕ್ರೀಡನ್ನಿವ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-67-10 (34271)
ಸ ಕೃತ್ವಾ ಪಾಂಡವಾನ್ಸತ್ರಂ ಲೋಕಂ ಸಂಮೋಹಯನ್ನಿವ ।
ಅಧರ್ಮನಿರತಾನ್ಮೂಢಾಂದಗ್ಧುಮಿಚ್ಛತಿ ತೇ ಸುತಾನ್ ॥ 5-67-11 (34272)
ಕಾಲಚಕ್ರಂ ಜಗಚ್ಚಕ್ರಂ ಯುಗಚಕ್ರಂ ಚ ಕೇಶವಃ।
ಆತ್ಮಯೋಗೇನ ಭಗವಾನ್ಪರಿವರ್ತಯತೇಽನಿಶಂ ॥ 5-67-12 (34273)
ಕಾಲಸ್ಯ ಚ ಹಿ ಮೃತ್ಯೋಶ್ಚ ಜಂಗಮಸ್ಥಾವರಸ್ಯ ಚ ।
ಈಷ್ಟೇ ಹಿ ಭಗವಾನೇಕಃ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ ॥ 5-67-13 (34274)
ಈಶನ್ನಪಿ ಮಹಾಯೋಗೀ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತೋ ಹರಿಃ।
ಕರ್ಮಾಣ್ಯಾರಭತೇ ಕರ್ತುಂ ಕೀನಾಶ ಇವ ದುರ್ಬಲಃ ॥ 5-67-14 (34275)
ತೇನ ವಂಚಯತೇ ಲೋಕಾನ್ಮಾಯಾಯೋಗೇನ ಕೇಶವಃ ।
ಯೇ ತಮೇವ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ನ ತೇ ಮುಹ್ಯಂತಿ ಮಾನವಾಃ ॥ ॥ 5-67-15 (34276)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-67-2 ವ್ಯಾಮಾಂತರಂ ಪ್ರಸಾರಿತಯೋರ್ಹಸ್ತಯೋರ್ಯಾವಾನ್ವಿಸ್ತಾರಃ ಪಂಚಹಸ್ತಮಿತಃ ತಾವತ್ ಅಂತರಂ ಮಧ್ಯಪ್ರಮಾಣಂ ಯಸ್ಯ ತದ್ವ್ಯಾಮಾಂತರಂ। ಯಥಾಮುಕ್ತಂ ಯಥಾ ಯಥಾರೂಪಂ ಯಾವತ್ಪ್ರಮಾಣಂ ಚಿಂತಿತಂ ತಾವತ್ಪ್ರಮಾಣಂ ಭೂತ್ವಾ ಯತ್ ಮುಕ್ತಂ ಭವತಿ। ಮಾಯಯಾ ದುರ್ಲಕ್ಷ್ಯರೂಪೇಣೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-67-3 ಸಾಪಹ್ನವಂ ಸಸಂಹಾರಂ। ಅತ ಏವ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಸುಸಂಮತಂ ॥ 5-67-11 ಸತ್ರಂ ವ್ಯಾಜಂ। ಸತ್ರಮಾಚ್ಛಾದನೇ ಯಜ್ಞೇ ಸದಾದಾನೇ ಚ ಕೈತವೇ ಇತಿ ವಿಶ್ವಃ ॥ 5-67-14 ಈಸನ್ನಪಿ ಈಶಾನೋಪಿ। ಕೀನಾಶ ಕರ್ಷಕಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 068
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.68. ಅಧ್ಯಾಯಃ 068
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭಗವದ್ವೇದನಸಾಧನಂ ಪೃಷ್ಟೇನ ಸಂಜಯೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ತತ್ಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಸಂಜಯಾದ್ಭಗದ್ವೇದನಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-68-0 (34277)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-68-0x (3599)
ಕಥಂ ತ್ವಂ ಮಾಧವಂ ವೇತ್ಥ ಸರ್ವಲೋಕಮಹೇಶ್ವರಂ।
ಕಥಮೇನಂ ನ ವೇದಾಹಂ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ ॥ 5-68-1 (34278)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-68-2x (3600)
ಶ್ರೃಣು ರಾಜನ್ನ ತೇ ವಿದ್ಯಾ ಮಮ ವಿದ್ಯಾ ನ ಹೀಯತೇ।
ವಿದ್ಯಾಹೀನಸ್ತಮೋಧ್ವಸ್ತೋ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ ಕೇಶವಂ ॥ 5-68-2 (34279)
ವಿದ್ಯಯಾ ತಾತ ಜಾನಾಮಿ ತ್ರಿಯುಗಂ ಮಧುಸೂದನಂ ।
ಕರ್ತಾರಮಕೃತಂ ದೇವಂ ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಭವಾಪ್ಯಯಂ ॥ 5-68-3 (34280)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-68-4x (3601)
ಗಾವಲ್ಗಣೇಽತ್ರ ಕಾ ಭಕ್ತಿರ್ಯಾ ತೇ ನಿತ್ಯಾ ಜನಾರ್ದನೇ।
ಯಯಾ ತ್ವಮಭಿಜಾನಾಸಿ ತ್ರಿಯುಗಂ ಮಧುಸೂದನಂ ॥ 5-68-4 (34281)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-68-5x (3602)
ಮಾಯಾಂ ನ ಸೇವೇ ಭದ್ರಂ ತೇ ನ ವೃಥಾಧರ್ಮಮಾಚರೇ।
ಶುದ್ಧಭಾವಂ ಗತೋ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಶಾಸ್ತ್ರದ್ವೇದ್ಮಿ ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-68-5 (34282)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-68-6x (3603)
ದುರ್ಯೋಧನ ಹೃಷೀಕೇಶಂ ಪ್ರಪದ್ಯಸ್ವ ಜನಾರ್ದನಂ।
ಆಪ್ತೋ ನಃ ಸಂಜಯಸ್ತಾತ ಶರಣಂ ಗಚ್ಛ ಕೇಶವಂ ॥ 5-68-6 (34283)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-68-7x (3604)
ಭಗವಾಂದೇವಕೀಪುತ್ರೋ ಲೋಕಾಂಶ್ಚೇನ್ನಿಹನಿಷ್ಯತಿ।
ಪ್ರವದನ್ನರ್ಜುನೇ ಸಖ್ಯಂ ನಾಹಂ ಗಚ್ಛೇಽದ್ಯ ಕೇಶವಂ ॥ 5-68-7 (34284)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-68-8x (3605)
ಅವಾಗ್ಗಾಂಧಾರಿ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಗಚ್ಛತ್ಯೇಷ ಸುದುರ್ಮತಿಃ ।
ಈರ್ಷುರ್ದುರಾತ್ಮಾ ಮಾನೀ ಚ ಶ್ರೇಯಸಾಂ ವಚನಾತಿಗಃ ॥ 5-68-8 (34285)
ಗಾಂಧಾರ್ಯುವಾಚ। 5-68-9x (3606)
ಐಶ್ವರ್ಯಕಾಮ ದುಷ್ಟಾತ್ಮನ್ವೃದ್ಧಾನಾಂ ಶಾಸನಾತಿಗ।
ಐಶ್ವರ್ಯಜೀತಿತೇ ಹಿತ್ವಾ ಪಿತರಂ ಮಾಂ ಚ ಬಾಲಿಶ ॥ 5-68-9 (34286)
ವರ್ಧಯಂದುರ್ಹೃದಾಂ ಪ್ರೀತಿಂ ಮಾಂ ಚ ಶೋಕೇನ ವರ್ಧಯನ್ ।
ನಿಹತೋ ಭೀಮಸೇನೇನ ಸ್ಮರ್ತಾತಿ ವಚನಂ ಪಿತುಃ ॥ 5-68-10 (34287)
ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 5-68-11x (3607)
ಪ್ರಿಯೋಽಸಿ ರಾಜನ್ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ನಿಬೋಧ ಮೇ।
ಯಸ್ಯ ತೇ ಸಂಜಯೋ ದೂತೋ ಯಸ್ತ್ವಾಂ ಶ್ರೇಯಸಿ ಯೋಕ್ಷ್ಯತೇ ॥ 5-68-11 (34288)
ಜಾನಾತ್ಯೇಷ ಹೃಷೀಕೇಶಂ ಪುರಾಣಂ ಯಚ್ಚ ವೈ ಪರಂ।
ಶುಶ್ರೂಷಮಾಣಮೈಕಾಗ್ರ್ಯಂ ಮೋಕ್ಷ್ಯತೇ ಮಹತೋ ಭಯಾತ್ ॥ 5-68-12 (34289)
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯ ಪುರುಷಾಃ ಕ್ರೋಧಹರ್ಷಸಮಾವೃತಾಃ ।
ಸಿತಾ ಬಹುವಿಧೈಃ ಪಾಶೈರ್ಯೇ ನ ತುಷ್ಟಾಃ ಸ್ವಕೈರ್ಧನೈಃ ॥ 5-68-13 (34290)
ಯಮಸ್ಯ ವಶಮಾಯಾಂತಿ ಕಾಮಮೂಢಾಃ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ಅಂಧನೇತ್ರಾ ಯಥೈವಾಂಧಾ ನೀಯಮಾನಾಃ ಸ್ವಕರ್ಮಭಿಃ ॥ 5-68-14 (34291)
ಏಷ ಏಕಾಯನಃ ಪಂಥಾ ಯೇನ ಯಾಂತಿ ಮನೀಷಿಣಃ ।
ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮೃತ್ಯುಮತ್ಯೇತಿ ಮಹಾಂಸ್ತತ್ರ ನ ಸಂಜತಿ ॥ 5-68-15 (34292)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-68-16x (3608)
ಅಂಗ ಸಂಜಯ ಮೇ ಶಂಸ ಪಂಥಾನಮಕುತೋಭಯಂ।
ಯೇನ ಗತ್ವಾ ಹೃಷೀಕೇಶಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾಂ ಸಿದ್ಧಿಮುತ್ತಮಾಂ ॥ 5-68-16 (34293)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-68-17x (3609)
ನಾಕೃತಾತ್ಮಾ ಕೃತಾತ್ಮಾನಂ ಜಾತು ವಿದ್ಯಾಂಜನಾರ್ದನಂ ।
ಆತ್ಮನಸ್ತು ಕ್ರಿಯೋಪಾಯೋ ನಾನ್ಯತ್ರೇಂದ್ರಿಯನಿಗ್ರಹಾತ್ ॥ 5-68-17 (34294)
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಮುದೀರ್ಣಾನಾಂ ಕಾಮತ್ಯಾಗೋಽಪ್ರಮಾದತಃ।
ಅಪ್ರಮಾದೋಽವಿಹಿಂಸಾ ಚ ಜ್ಞಾನಯೋನಿರಸಂಶಯಂ ॥ 5-68-18 (34295)
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಯಮೇ ಯತ್ತೋ ಭವ ರಾಜನ್ನತಂದ್ರಿತಃ ।
ಬುದ್ಧಿಶ್ಚ ತೇ ಮಾ ಚ್ಯುವತು ನಿಯಚ್ಛೈನಾಂ ಯತಸ್ತತಃ ॥ 5-68-19 (34296)
ಏತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ವಿದುರ್ವಿಪ್ರಾ ಧ್ರುವಮಿಂದ್ರಿಯಧಾರಣಂ।
ಏತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಚ ಪಂಥಾಶ್ಚ ಯೇನ ಯಾಂತಿ ಮನೀಷಿಣಃ ॥ 5-68-20 (34297)
ಅಪ್ರಾಪ್ಯಃ ಕೇಶವೋ ರಾಜನ್ನಿಂದ್ರಿಯೈರಜಿತೈರ್ನೃಭಿಃ।
ಆಗಮಾಧಿಗಮಾದ್ಯೋಗಾದ್ವಶೀ ತತ್ತ್ವೇ ಪ್ರಸೀದತಿ ॥ ॥ 5-68-21 (34298)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-68-4 ಭಕ್ತಿಃ ಆರಾಧ್ಯತ್ವೇನ ಜ್ಞಾನಂ ಏಚ್ಚ ಕೀದೃಶಂ ॥ 5-68-5 ವೃಥಾಧರ್ಮಂ ಭಗವದರ್ಪಣಂ ವಿನಾ ನ ಚರಾಮಿ। ಶುದ್ಧಭಾವಂ ಮನಸಃ ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಿರಾಹಿತ್ಯೇನ ನೈರ್ಮಲ್ಯಂ ॥ 5-68-12 ಐಕಾಗ್ರ್ಯಂ ಶುಶ್ರೂಷಮಾಣಂ ಸೇವಮಾನಂ ತ್ವಾಂ ಮೋಕ್ಷ್ಯತೇ ಮೋಚಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-68-13 ಸಿತಾಃ ಬದ್ಧಾಃ । ಪಾಶೈಃ ಕಾಮಾದಿಭಿಃ ॥ 5-68-14 ಅಂಧನೇತ್ರಾ ಅಂಧಶ್ಚಾಸೌ ನೇತಾ ಚ ತೇನ ॥ 5-68-17 ಆತ್ಮನಃ ಸ್ವಸ್ಯ ಇಂದ್ರಿಯನಿಗ್ರಹಾದನ್ಯತ್ರ ಇಂದ್ರಿಯನಿಗ್ರಹಂವಿನಾ ಕ್ರಿಯಾಯಾಗಾದಿರೂಪಾ ಉಪಾಯಃ ಪ್ರಾಪ್ತ್ಯುಪಾಯೋ ನಾಸ್ತಿ ॥ 5-68-21 ಯೋಗಾತ್ ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿನಿರೋಧಾತ್। ವಶೀ ಈಶ್ವರಃ। ತತ್ತ್ವೇ ಸ್ವಯಾಥಾತ್ಂಯೇ ವಿಷಯೇ। ಪ್ರಸೀದತಿ ಜ್ಞಾನದಾನೇನ ಅನುಗೃಹ್ಣಾತಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 069
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.69. ಅಧ್ಯಾಯಃ 069
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಂಜಯೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ವಾಸುದೇವಾದಿಭಗವನ್ನಾಮನಿರ್ವಚನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಸಂಧ್ಯರ್ಥಂ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾಗಮನಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-69-0 (34299)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-69-0x (3610)
ಭೂಯೋ ಮೇ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಂ ಸಂಜಯಾಚಕ್ಷ್ವ ಪೃಚ್ಛತಃ।
ನಾಮಕರ್ಮಾರ್ಥವಿತ್ತಾತ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾಂ ಪುರುಷೋತ್ತಮಂ ॥ 5-69-1 (34300)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-69-2x (3611)
ಶ್ರುತಂ ಮೇ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ನಾಮನಿರ್ವಚನಂ ಶುಭಂ।
ಯಾವತ್ತತ್ರಾಭಿಜಾನೇಽಹಮಪ್ರಮೇಯೋ ಹಿ ಕೇಶವಃ ॥ 5-69-2 (34301)
ವಸನಾತ್ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ವಸುತ್ವಾದ್ದೇವಯೋನಿತಃ।
ವಾಸುದೇವಸ್ತತೋ ವೇದ್ಯೋ ಬೃಹತ್ತ್ವಾದ್ವಿಷ್ಣುರುಚ್ಯತೇ ॥ 5-69-3 (34302)
ಮೌನಾದ್ಧ್ಯಾನಾಚ್ಚ ಯೋಗಾಚ್ಚ ವಿದ್ದಿ ಭಾರತ ಮಾಧವಂ।
ಸರ್ವತತ್ತ್ವಲಯಾಚ್ಚೈವ ಮಧುಹಾ ಮಧುಸೂದನಃ ॥ 5-69-4 (34303)
ಕೃಷಿರ್ಭೂವಾಚಕಃ ಶಬ್ದೋ ಗಶ್ಚ ನಿರ್ವೃತಿವಾಚಕಃ।
ವಿಷ್ಣುಸ್ತದ್ಭಾವಯೋಗಾಚ್ಚ ಕೃಷ್ಣೋ ಭವತಿ ಸಾತ್ವತಃ ॥ 5-69-5 (34304)
ಪುಂಡರೀಕಂ ಪರಂ ಧಾಮ ನಿತ್ಯಮಕ್ಷಯಮವ್ಯಯಂ ।
ತದ್ಭಾವಾತ್ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷೋ ದಸ್ಯುತ್ರಾಸಾಜ್ಜಾನಾರ್ದನಃ ॥ 5-69-6 (34305)
ಯತಃ ಸತ್ವಂ ನ ಚ್ಯವತೇ ಯಚ್ಚ ಯತ್ವಾನ್ನ ಹೀಯತೇ।
ಸಾತ್ವತಃ ಸಾತ್ವತಸ್ತಸ್ಮಾದಾರ್ಷಭಾದ್ವೃಷಭೇಕ್ಷಣಃ ॥ 5-69-7 (34306)
ನ ಜಾಯತೇ ಜನಿತ್ರಾಽಯಮಜಸ್ತಸ್ಮಾದನೀಕಜಿತ್ ।
ದೇವಾನಾಂ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶತ್ವಾದ್ದಮಾದ್ದಾಮೋದರೋ ವಿಭುಃ ॥ 5-69-8 (34307)
ಹರ್ಷಾತ್ಸುಖಾತ್ಸುಖೈಶ್ವರ್ಯಾದ್ಧೃಷೀಕೇಶತ್ವಮಶ್ರುತೇ ।
ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ರೋದಸೀ ಬಿಭ್ರನ್ಮಹಾಬಾಹುರಿತಿ ಸ್ಮೃತಃ ॥ 5-69-9 (34308)
ಅಘೋ ನ ಕ್ಷೀಯತೇ ಜಾತು ಯಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಮಾದಧೋಕ್ಷಜಃ।
ನರಾಣಾಮಯನಾಚ್ಚಾಪಿ ತತೋ ನಾರಾಯಣಃ ಸ್ಮೃತಃ ॥ 5-69-10 (34309)
ಪೂರಣಾತ್ಸದನಾಚ್ಚಾಪಿ ತತೋಽಸೌಪುರುಷೋತ್ತಮಃ।
ಅಸತಶ್ಚ ಸತಶ್ಚೈವ ಸರ್ವಸ್ಯ ಪ್ರಭವಾಪ್ಯಯಾತ್।
ಸರ್ವಸ್ಯ ಚ ಸದಾ ಜ್ಞಾನಾತ್ಸರ್ವಮೇತಂ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ ॥ 5-69-11 (34310)
ಸತ್ಯೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ ಕೃಷ್ಣಃ ಸತ್ಯಮತ್ರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ।
ಸತ್ಯಾತ್ಸತ್ಯಂ ತು ಗೋವಿಂದಸ್ತಸ್ಮಾತ್ಸತ್ಯೋಪಿ ನಾಮತಃ ॥ 5-69-12 (34311)
ವಿಷ್ಣುರ್ವಿಕ್ರಮಣಾದ್ದೇವೋ ಜಯನಾಂಜಿಷ್ಣುರುಚ್ಯತೇ।
ಶಾಶ್ವತತ್ವಾದನಂತಶ್ಚ ಗೋವಿಂದೋ ವೇದನಾದ್ಭವಾಂ ॥ 5-69-13 (34312)
ಅತತ್ತ್ವಂ ಕುರುತೇ ತತ್ತ್ವಂ ತೇನ ಮೋಹಯತೇ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-69-14 (34313)
ಏವಂವಿಧೋ ಧರ್ಮನಿತ್ಯೋ ಭಗವಾನ್ಮಧುಸೂದನಃ ।
ಆಗಂತಾ ಹಿ ಮಹಾಬಾಹುರಾನೃಶಂಸ್ಯಾರ್ಥಮಚ್ಯುತಃ ॥ ॥ 5-69-15 (34314)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ತಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಊನಸಸ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-69-2 ಯಾವದಭಿಜಾನೇ ತಾವತ್। ವದಾಮೀತಿ ಶೇಷಃ। ವಸ್ತುತಸ್ತು ಸಃ ಅಪ್ರಮೇಯಃ ॥ 5-69-3 ವಸತ್ಯಸ್ಮಿನ್ ಭುವನಮಿತಿ ವಾಸುಃ ದೀರ್ಘಶ್ಛಾಂದಸಃ । ಸ ಚಾಸೌ ದೇವಶ್ಚ ವಾಸುದೇವಃ । ಬೃಹತ್ತ್ವಾದ್ವ್ಯಾಪಕತ್ವಾತ್ ವೇವೇಷ್ಟಿ ವ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ಸರ್ವಮಿತಿ ವಿಷ್ಣುಃ। ವೃಷತ್ವಾದಿಷ್ಣುರಪಚ್ಯತೇ ಇತಿ ಖo ಪಾಠಃ। ವೃಷತ್ವಾತ್ ಅಭೀಷ್ಟಸೇನ್ನಕತ್ವಾತ್ ಇತಿ ರತ್ನಗರ್ಭಃ ॥ 5-69-4 ಮೌನಂ ಮುನೇಃ ಕರ್ಮ ಮನನಂ। ಮೌನಂ ಚ ಧ್ಯಾನಂ ಚ ತಾಭ್ಯಾಂ ವಿಷಯತಯಾ ಯುಕ್ತೋ ಮಾಧವಃ। ಸರ್ವತತ್ತವಾನಿ ಪೃಥಿವ್ಯಾದಯೋ ವಿಷಯಾಃ। ತೇಚ ಸುಖಸಾಧನತಯಾ ಮಧುಶಬ್ದೇನೋಕ್ತಾಃ। ತೇಷಾಂ ಲಯಾತ್ ಸಂಹರ್ತೃತ್ವಾತ್ ಮಧುಹಾ ಮಧುಸೂದನಶ್ಚೇತಿ ನಾಮದ್ವಯಂ ॥ 5-69-5 ಕೃಷಿರಿತಿಶಬ್ದೋ ಭೂವಾಚಕಃ ಕೃಷ್ಯತೇ ಸಸ್ಯಾರ್ಥಮಿತಿ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತ್ಯಾ। ಭೂಮಿಲೋಕಸ್ಥಾಪ್ರಾಣಿಸುಖಸ್ಯ ಯೋ ಭಾವ ಉತ್ಪಾದನಂ ತತ್ಕರ್ತೃತ್ವಾತ್ಕೃಷ್ಣೋ ಭವತಿ ॥ 5-69-6 ಪುಂಡರೀಕಂ ಹೃದಯಕಮಲಂ ಧಾಮ ವಾಸಸ್ಥಾನಂ ತತ್ರ ಸನ್ನಪಿ ಅಕ್ಷೋ ನ ಕ್ಷೀಯತೇ ಹನ್ಯತೇ ವೇತಿ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಃ। ತಥಾಚ ಶ್ರುತಿರ್ನಾಚ ಜರಯೈತಜ್ಜೀರ್ಯಂತಿ ನ ವಧೇನಾಸ್ಯ ಹನ್ಯತ ಇತಿ ಹೃತ್ಪದ್ಮ। ದೋಷೈರ್ಜರಾನಾಶಾದಿಭಿಃ ಪರಮಾತ್ಮನೋಽಸ್ಪೃಷ್ಟತ್ವಮಾಹ। ದಸ್ಯುತ್ರಾಸಾತ್ ಜನಂ ದಸ್ಯುಜನಂ ಅರ್ದಯತಿ ಪೀಡಯತೀತಿ ಜನಾರ್ದನ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-69-7 ಸತ್ತ್ವಂ ಬಲಂ। ಆರ್ಷಂ ವೇದಸ್ತೇನ ಭಾತೀತ್ಯಾರ್ಷಭ ಔಪನಿಷದಃ ಪುರುಷಃ। ಉಪನಿಷದ್ವೇದ್ಯತ್ವಾದ್ಯೋಗಾತ್ ವೃಷಭೇಕ್ಷಣಃ। ತಥಾಚಾಯಂ ಯೋಗಃ ವೃಷಂ ಧರ್ಮಂ ಭಾಸಯತೀತಿ ವೃಷಭೋ ವೇದಸ್ತದೇವ ಈಕ್ಷಣಂ ಚಕ್ಷುರಿವ ಜ್ಞಾಪಕಂ ಯಸ್ಯ ಸಃ ವೃಷಭೇಕ್ಷಣ ಇತಿ ॥ 5-69-8 ಜನಿತ್ರಾ ಪಿತ್ರಾ ನ ಜಾಯತ ಇತ್ಯಜಃ। ಅನೀಕಜಿತ್ಸೇನಾಜಿತ್ ಕೃಷ್ಣಃ। ದೇವಾನಾಂ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶತ್ವಾತ್। ಋಗತಾವಿತ್ಯಸ್ಮಾದುತ್ಪೂರ್ವಾತ್ ಅಪ್। ಉತ್ ಉತ್ಕರ್ಷೇಣ ಋಚ್ಛತಿ ಪ್ರಕಾಶತ ಇತಿ ಉದರಃ। ದಮೋಸ್ಯಾಸ್ತೀತಿ ದಾಮಃ ದಾಮಶ್ಚಾಸಾವುದರಶ್ಚೇತಿ ದಾಮೋದರಃ ॥ 5-69-9 ಹರ್ಷಾತ್ ಹೃಷಿಃ ಸುಖಾತ್ಕಂ ಸುಖೈರ್ಶ್ವರ್ಯಾದೀಶಃ। ಮಹೀತಿ ಚ್ಛಾಂದಸಂ ರೋದಸ್ಯೋರ್ನಾಮ। ಮಹ್ಯೌ ಬಾಹ್ಯೋರ್ಯಸ್ಯ ಸ ತಥಾ। ಈಕಾರಾಕಾರಶ್ಛಾಂದಸಃ ॥ 5-69-10 ಜಾತುಶಬ್ದಾರ್ಥೇ ಜಕಾರಃ ॥ 5-69-11 ಪುರಯತೀತಿ ಪುರುಃ । ಸೀದಂತ್ಯಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ಸಃ ತಸ್ಮಾತ್ಪುರುಷಃ ಸ ಚಾಸಾವುತ್ತಮಶ್ಚ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ । ಅಸತಃಕ ಕಾರಣಸ್ಮ ಸತಃ ಕಾರ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರಭವಾಪ್ಯಯಾತ್ ಉತ್ಪತ್ತಿಪ್ರಲಯಸ್ಥಾನಚಾತ್ ಸರ್ವಶಬ್ದಸ್ತತ್ಪ್ರಭವಾಪ್ಯಯಹೇತಾವುಪಚಾರಾತ್ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 5-69-12 ಸತ್ಯೇ ಧರ್ಮೇ ॥ 5-69-13 ವಿಶೇಷೇಣ ಕ್ರಮಣಾತ್ ವ್ಯಾಪನಾನ್। ಏವಂ ಜಯತೀತಿ ಜಿಷ್ಣುಃ ಶಾಶ್ವತತ್ವಾತ್ ಶಶ್ವದ್ಭವತ್ವಾತ್। ಗವಾಮಿಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ವೇದನಾತ್ ಪ್ರಕಾಶಾತ್ ಗೋವಿಂದಃ ॥ 5-69-15 ಧರ್ಮೇ ನಿತ್ಯಂ ಸನ್ನಿಧಾನಾತ್ ಧರ್ಮನಿತ್ಯಃ ಆಗಂತಾ ಆಗಮಿಷ್ಯತಿ। ಆನೃಶಂಸ್ಯಮಹಿಂಸಾ ಕುರುಪಾಂಡವಯೋಃ ತದರ್ಥಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 070
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.70. ಅಧ್ಯಾಯಃ 070
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾಗಮನಶ್ರವಣಹೃಷ್ಟೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಚಕ್ಷುಷ್ಮತ್ಪ್ರಶಂಸನಪೂರ್ವಕಂ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನುಣಾನುವರ್ಣನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-70-0 (34315)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-70-0x (3612)
ಚಕ್ಷುಷ್ಮತಾಂ ವೈ ಸ್ಪೃಹಯಾಮಿ ಸಂಜಯ
ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಯೇ ವಾಸುದೇವಂ ಸಮೀಪೇ।
ವಿಭ್ರಾಜಮಾನಂ ವಪುಷಾ ಪರೇಣ
ಪ್ರಕಾಶಯಂತಂ ಪ್ರದಿಶೋ ದಿಶಶ್ಚ ॥ 5-70-1 (34316)
ಈರಯಂತಂ ಭಾರತೀಂ ಭಾರತಾನಾ-
ಮಭ್ಯರ್ಚನೀಯಾಂ ಶಂಕರೀಂ ಸೃಂಜಯಾನಾಂ।
ಬುಭೂಷದ್ಭಿರ್ಗರ್ಹಣೀಯಾಮನಿಂದ್ಯಾಂ
ಪರಾಸೂನಾಮಗ್ರಹಣೀಯರೂಪಾಂ ॥ 5-70-2 (34317)
ಸಮುದ್ಯಂತಂ ಸಾತ್ವತಮೇಕವೀರಂ
ಪ್ರಣೇತಾರಮೃಷಭಂ ಯಾದವಾನಾಂ।
ನಿಹಂತಾರಂ ಕ್ಷೋಭಣಂ ಶಾತ್ರವಾಣಾಂ
ಮುಂಚಂತಂ ಚ ದ್ವಿಷತಾಂ ವೈ ಯಶಾಂಸಿ ॥ 5-70-3 (34318)
ದ್ರಷ್ಟಾರೋ ಹಿ ಕುರವಸ್ತಂ ಸಮೇತಾ
ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಶಬ್ರುಹಣಂ ವರೇಣ್ಯಂ ।
ಬ್ರುವಂತಂ ವಾಚಮನೃಶಂಸರೂಪಾಂ
ವೃಷ್ಣಿಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಮೋಹಯಂತಂ ಮದೀಯಾನ್ ॥ 5-70-4 (34319)
ಋಷಿಂ ಸನಾತನತಭಂ ವಿಪಶ್ಚಿತಂ
ವಾಚಃಸಮುದ್ರಂ ಕಲಶಂ ಯತೀನಾಂ।
ಅರಿಷ್ಟನೇಮಿಂ ಗರುಡಂ ಸುಪರ್ಣಂ
ಹರಿಂ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಭುವನಸ್ಯ ಧಾಮ ॥ 5-70-5 (34320)
ಸಹಸ್ರಶೀರ್ಷಂ ಪುರುಷಂ ಪುರಾಣ-
ಮನಾದಿಮಧ್ಯಾಂತಮನಂತಕೀರ್ತಿಂ।
ಶುಕ್ರಸ್ಯ ಧಾತಾರಮಜಂ ಚ ನಿತ್ಯಂ
ಪರಂ ಪರೇಷಾಂ ಶರಣಂ ಪ್ರಪದ್ಯೇ ॥ 5-70-6 (34321)
ತ್ರೈಲೋಕ್ಯನಿರ್ಮಾಣಕರಂ ಜನಿತ್ರಂ
ದೇವಾಸುರಾಣಾಮಥ ನಾಗರಕ್ಷಸಾಂ।
ನರಾಧಿಪಾನಾಂ ವಿದುಷಾಂ ಪ್ರಧಾನ-
ಮಿಂದ್ರಾನುಜಂ ತಂ ಶರಣಂ ಪ್ರಪದ್ಯೇ ॥ ॥ 5-70-7 (34322)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಯಾನಸಂಧಿಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-70-1 ಚಕ್ಷುಷ್ಮತಾಂ ಭಾಗ್ಯಾಯ ಸ್ಪೃಹಯಾಮಿ ॥ 5-70-5 ಅರಿಷ್ಟಃ ಅಹಿಂಸಿತಃ ನೇಮಿಃ ಪಾದೋ ಯಸ್ಯ ಸಃ ಅರಿಷ್ಟನೇಮಿಃ ॥ 5-70-7 ನಿರ್ಮಾಣಂ ರಚನಾ। ಜನಿತ್ರಂ ಜನಯಿತಾರಂ ॥ 5-70-ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 071
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.71. ಅಧ್ಯಾಯಃ 071
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಸಂಧ್ಯರ್ಥಂ ಹಾಸ್ತಿನಪುರಗಾಮನಪ್ರಾರ್ಥನಾಸೂಚಕವಚನೋಪನ್ಯಾಸಃ ॥ 1 ॥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ತತ್ರ ಸ್ವಸ್ಯ ಗಮನಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-71-0 (34323)
` ಜನಮೇಜಯ ಉವಚ। 5-71-0x (3613)
ಪ್ರಯಾತೇ ಸಂಜಯೇ ಸಾಧೌ ಕೌರವಾನ್ಪ್ರತಿ ವೈ ತದಾ।
ಕಿಂ ಚಕ್ರುಃ ಪಾಂಡವಾಸ್ತತ್ರ ಮಮ ಪೂರ್ವಪಿತಾಮಹಾಃ ॥ 5-71-1 (34324)
ಏತತ್ಸರ್ವಂ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿಸ್ತರಂ ಮಮ ಸತ್ತಮ।
ಕಥಯಸ್ವ ಪ್ರಯತ್ನೇನ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಪಂಡಿತ ॥ 5-71-2 (34325)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-71-3x (3614)
ಸಂಜಯೇ ಪ್ರತಿಯಾತೇ ತು ಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಅರ್ಜುನಂ ಭೀಮಸೇನಂ ಚ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-71-3 (34326)
ವಿರಾಟಂ ದ್ರುಪದಂ ಚೈವ ಕೇಕಯಾನಾಂ ಮಹಾರಥಾನ್।
ಅಬ್ರುವೀದುಪಸಂಗಂಯ ಶಂಖಚಕ್ರಗದಾಧರಂ ।
ಅಭಿಯಾಚಾಮಹೇ ಗತ್ವಾ ಪ್ರಯಾತುಂ ಕುರುಸಂಸದಂ ॥ 5-71-4 (34327)
ಯಥಾ ಭೀಷ್ಮೇಣ ದ್ರೋಣೇನ ಬಾಹ್ಲೀಕೇನ ಚ ಧೀಮತಾ।
ಅನ್ಯೈಶ್ಚ ಕುರುಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ನ ಯುಧ್ಯೇಮಹಿ ಸಂಯುಗೇ ॥ 5-71-5 (34328)
ಏಷ ನಃ ಪ್ರಥಮಃ ಕಲ್ಪ ಏತನ್ನಿಶ್ರೇಯ ಉತ್ತಮಂ ।
ಏವಮುಕ್ತಾಃ ಸುಮನಸಸ್ತೇಽಭಿಜಗ್ಮುರ್ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-71-6 (34329)
ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ರಾಜಾನೋ ಮರುತ್ವಂತ ಇವಾಮರಾಃ।
ತದಾ ಚ ದುಃಸಹಾಃ ಸರ್ವೇ ಸದಸ್ಯಾಸ್ತೇ ನರರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-71-7 (34330)
ಜನಾರ್ದನಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ।
ಅಬ್ರವೀತ್ಪರವೀರಧ್ನಂ ದಾಶಾರ್ಹಂ ಪಾಂಡುನಂದನಃ ॥' 5-71-8 (34331)
ಅಯಂ ಸ ಕಾಲಃ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೋ ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಮಿತ್ರವತ್ಸಲ ।
ನ ಚ ತ್ವದನ್ಯಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಯೋ ನ ಆಪತ್ಸು ತಾರಯೇತ್ ॥ 5-71-9 (34332)
ತ್ವಾಂ ಹಿ ಮಾಧವಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ನಿರ್ಭಯಾ ಮೋಘದರ್ಪಿತಂ ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ಸ್ವಯಂ ಸಮನುಯುಂಕ್ಷ್ಮಹೇ ॥ 5-71-10 (34333)
ಯಥಾ ಹಿ ಸರ್ವಾಸ್ವಾಪತ್ಸು ಪಾಸಿ ವೃಷ್ಣೀನರಿಂದಂ।
ತಥಾ ತೇ ಪಾಂಡವಾ ರಕ್ಷ್ಯಾಃ ಪಾಹ್ಯಸ್ಮಾನ್ಮಹತೋ ಭಯಾತ್ ॥ 5-71-11 (34334)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-71-12x (3615)
ಅಯಮಸ್ಮಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಬ್ರೂಹಿ ಯತ್ತೇ ವಿವಕ್ಷಿತಂ ।
ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಹಿ ತತ್ಸರ್ವಂ ಯತ್ತ್ವಂ ವಕ್ಷ್ಯಸಿ ಭಾರತ ॥ 5-71-12 (34335)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-71-13x (3616)
ಶ್ರುತಂ ತೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಪುತ್ರಸ್ಯ ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ।
ಏತದ್ಧಿ ಸಕಲಂ ಕೃಷ್ಣ ಸಂಜಯೋ ಮಾಂ ಯದಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-71-14a` ಮೃದುಪೂರ್ವಂ ಸಾಮಮಿಶ್ರಂ ಸಮಮುಗ್ರಂ ಚ ಮಾಧವ ।
ನ ಕತೃಂ ನ್ಯಾಯಮಾಸ್ಥಾಯ ಗರ್ಹಿತಾಶ್ಚ ತತೋ ವಯಂ ॥' 5-71-13 (34336)
ತನ್ಮತಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೋಽಸ್ಯಾತ್ಮಾ ವಿವೃತಾಂತರಃ।
ಯಥೋಕ್ತಂ ದೂತ ಆಚಷ್ಟೇ ವಧ್ಯಃ ಸ್ಯಾದನ್ಯಥಾ ಬ್ರುವನ್ ॥ 5-71-15 (34337)
ಅಪ್ರದಾನೇನ ರಾಜ್ಯಸ್ಯ ಶಾಂತಿಮಸ್ಮಾಸು ಮಾರ್ಗತಿ।
ಲುಬ್ಧಃ ಪಾಪೇನ ಮನಸಾ ಚರನ್ನಸಮಮಾತ್ಮನಃ ॥ 5-71-16 (34338)
ಯತ್ತದ್ದ್ವಾದಶವರ್ಷಾಣಿ ವನೇಷು ಹ್ಯುಷಿತಾ ವಯಂ।
ಛದ್ಮನಾ ಶರದಂ ಚೈಕಾಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್ ॥ 5-71-17 (34339)
ಸ್ಥಾತಾ ನಃ ಸಮಯೇ ತಸ್ಮಿಂಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಇತಿ ಪ್ರಭೋ।
ನಾಹಾಸ್ಮ ಸಮಯಂ ಕೃಷ್ಣ ತದ್ಧಿ ನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಿದುಃ ॥ 5-71-18 (34340)
ಗೃದ್ಧೋ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸ್ವಧರ್ಮಂ ನಾನುಪಶ್ಯತಿ ।
ವಶ್ಯತ್ವಾತ್ಪುತ್ರಗೃದ್ಧಿತ್ವಾನ್ಮಂದಸ್ಯಾನ್ವೇತಿ ಶಾಸನಂ ॥ 5-71-19 (34341)
ಸುಯೋಧನಮತೇ ತಿಷ್ಠನ್ರಾಜಾಽಸ್ಮಾಸು ಜನಾರ್ದನ।
ಮಿಥ್ಯಾಚರತಿ ಲುಬ್ಧಃ ಸಂಶ್ಚರನ್ಹಿ ಪ್ರಿಯಮಾತ್ಮನಃ ॥ 5-71-20 (34342)
ಇತೋ ದುಃಖತರಂ ಕಿಂ ನು ಯದಹಂ ಮಾತರಂ ತತಃ।
ಸಂವಿಧಾತುಂ ನ ಶಕ್ನೋಮಿ ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ವಾ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-71-21 (34343)
ಕಾಶಿಭಿಶ್ಚೇದಿಪಾಂಚಾಲೈರ್ಮತ್ಸ್ಯೈಶ್ಚ ಮಧುಸೂದನ।
ಭವತಾ ಚೈವ ನಾಥೇನ ಪಂಚ ಗ್ರಾಮಾ ವೃತಾ ಮಯಾ ॥ 5-71-22 (34344)
ಅವಿಸ್ಥಲಂ ವೃಕಸ್ಥಲಂ ಮಾಕಂದೀ ವಾರಣಾವತಂ।
ಅವಸಾನಂ ಚ ಗೋವಿಂದ ಕಂಚಿದೇವಾತ್ರ ಪಂಚಂ ॥ 5-71-23 (34345)
ಪಂಚ ನಸ್ತಾತ ದೀಯಂತಾಂ ಗ್ರಾಮಾ ವಾ ನಗರಾಣಿ ವಾ।
ವಸೇಮ ಸಹಿತಾ ಯೇಷು ಮಾ ಚ ನೋ ಭರತಾ ನಶನ್ ॥ 5-71-24 (34346)
ನ ಚ ತಾನಪಿ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನುಮನ್ಯತೇ।
ಸ್ವಾಂಯಮಾತ್ಮನಿ ಮತ್ವಾಽಸಾವತೋ ದುಃಖತರಂ ನು ಕಿಂ ॥ 5-71-25 (34347)
ಕುಲೇ ಜಾತಸ್ಯ ವೃದ್ಧಸ್ಯ ಪರವಿತ್ತೇಷು ಗೃದ್ಧ್ಯತಃ।
ಲೋಭಃ ಪ್ರಜ್ಞಾನಮಾಹಂತಿ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಹಂತಿ ಹತಾ ಹ್ರಿಯಂ ॥ 5-71-26 (34348)
ಹ್ರೀರ್ಹತಾ ಬಾಧತೇ ಧರ್ಮಂ ಧರ್ಮೋ ಹಂತಿ ಹತಃ ಶ್ರಿಯಂ ।
ಶ್ರೀರ್ಹತಾ ಪುರುಷಂ ಹಂತಿ ಪುರುಷಸ್ಯಾಧಂ ವಧಃ ॥ 5-71-27 (34349)
ಅಧನಾದ್ಧಿ ನಿವರ್ತಂತೇ ಜ್ಞಾತಯಃ ಸುಹೃದೋ ದ್ವಿಜಾಃ।
ಅಪುಷ್ಪಾದಫಲಾದ್ವೃಕ್ಷಾದ್ಯಥಾ ಕೃಷ್ಣ ಪತತ್ರಿಣಃ ॥ 5-71-28 (34350)
ಏತಚ್ಚ ಮರಣಂ ತಾತ ಉನ್ಮತ್ತಪತಿತಾದಿವ।
ಜ್ಞಾತಯೋ ವಿನಿವರ್ತಂತೇ ಪ್ರೇತಸತ್ವಾದಿವಾಸವಃ ॥ 5-71-29 (34351)
ನಾತಃ ಪಾಪೀಯಸೀಂ ಕಾಂಚಿದವಸ್ಥಾಂ ಶಂಬರೋಽಬ್ರವೀತ್ ।
ಯತ್ರ ನೈವಾಽದ್ಯ ನ ಪ್ರಾತರ್ಭೋಜನಂ ಪ್ರತಿದೃಶ್ಯತೇ ॥ 5-71-30 (34352)
ಧನಮಾಹುಃ ಪರಂ ಧರ್ಮಂ ಧನೇ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ।
ಜೀವಂತಿ ಧನಿನೋ ಲೋಕೇ ಮೃತಾ ಯೇ ತ್ವಧನಾ ನರಾಃ ॥ 5-71-31 (34353)
ಯೇ ಧನಾದಪಕರ್ಷಂತಿ ನರಂ ಸ್ವಬಲಮಾಸ್ಥಿತಾಃ।
ತೇ ಧರ್ಮಮರ್ಥಂ ಕಾಮಂ ಚ ಪ್ರಮಥ್ನಂತಿ ನರಂ ಚ ತಂ ॥ 5-71-32 (34354)
ಏತಾಮವಸ್ಥಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯೈಕೇ ಮರಣಂ ವವ್ರಿರೇ ಜನಾಃ।
ಗ್ರಾಮಾಯೈಕೇ ವನಾಯೈಕೇ ನಾಶಾಯೈಕೇ ಪ್ರವವ್ರಜುಃ ॥ 5-71-33 (34355)
ಉನ್ಮಾದಮೇಕೇ ಪುಷ್ಯಂತಿ ಯಾಂತ್ಯನ್ಯೇ ದ್ವಿಷತಾಂ ವಶಂ।
ದಾಸ್ಯಮೇಕೇ ಚ ಗಚ್ಛಂತಿ ಪರೇಷಾಮರ್ಥಹೇತುನಾ ॥ 5-71-34 (34356)
ಆಪದೇವಾಸ್ಯ ಮರಣಾತ್ಪುರುಷಸ್ಯ ಗರೀಯಸೀ।
ಶ್ರಿಯೋ ವಿನಾಶಸ್ತದ್ಧ್ಯಸ್ಯ ನಿಮಿತ್ತಂ ಧರ್ಮಕಾಮಯೋಃ ॥ 5-71-35 (34357)
ಯದಸ್ಯ ಧರ್ಂಯಂ ಮರಣಂ ಶಾಶ್ವತಂ ಲೋಕವರ್ತ್ಮವತ್।
ಸಮಂತಾತ್ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ನ ತದತ್ಯೇತಿ ಕಶ್ಚನ ॥ 5-71-36 (34358)
ನ ತಥಾ ಬಾಧ್ಯತೇ ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ನಿರ್ಧನೋ ಜನಃ।
ಯಥಾ ಭದ್ರಾಂ ಶ್ರಿಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತಯಾ ಹೀನಃ ಸುಖೈಧಿತಃ ॥ 5-71-37 (34359)
ಸ ತದಾಽಽತ್ಮಾಪರಾಧೇನ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೋ ವ್ಯಸನಂ ಮಹತ್।
ಸೇಂದ್ರಾನ್ಗರ್ಹಯತೇ ದೇವಾನ್ನಾತ್ಮಾನಂ ಚ ಕಥಂಚನ ॥ 5-71-38 (34360)
ನ ಚಾಸ್ಯ ಸರ್ವಶಾಸ್ರಾಣಿ ಪ್ರಭವಂತಿ ನಿಬರ್ಹಣೇ ।
ಸೋಽಭಿಕ್ರುಧ್ಯಾತಿ ಭೃತ್ಯಾನಾಂ ಸುಹೃದಶ್ಚಾಭ್ಯಸೂಯತಿ ॥ 5-71-39 (34361)
ತತ್ತದಾ ಮನ್ಯುರೇವೈತಿ ಸ ಭೂಯಃ ಸಂಪ್ರಮುಹ್ಯತಿ।
ಸ ಮೋಹವಶಮಾಪನ್ನಃ ಕ್ರೂರಂ ಕರ್ಮ ನಿಷೇವತೇ ॥ 5-71-40 (34362)
ಪಾಪಕರ್ಮತಯಾ ಚೈವ ಸಂಕರಂ ತೇನ ಪುಷ್ಯತಿ।
ಸಂಕರೋ ನರಕಾಯೈವ ಸಾ ಕಾಷ್ಠಾ ಪಾಪಕರ್ಮಣಾಂ ॥ 5-71-41 (34363)
ನ ಚೇತ್ಪ್ರಬುಧ್ಯತೇ ಕೃಷ್ಣ ನರಕಾಯೈವ ಗಚ್ಛತಿ।
ತಸ್ಯ ಪ್ರಬೋಧಃ ಪ್ರಜ್ಞೈವ ಪ್ರಜ್ಞಾಚಕ್ಷುಸ್ತರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-71-42 (34364)
ಪ್ರಜ್ಞಾಲಾಭೇ ಹಿ ಪುರುಷಃ ಶಾಸ್ತ್ರಾಣ್ಯೇವಾನ್ವವೇಕ್ಷತೇ ।
ಶಾಸ್ತ್ರನಿಷ್ಠಃ ಪುನರ್ಧರ್ಮಂ ತಸ್ಯ ಹ್ರೀರಂಗಮುತ್ತಮಂ ॥ 5-71-43 (34365)
ಹ್ರೀಮಾನ್ಹಿ ಪಾಪಂ ಪ್ರದ್ವೇಷ್ಟಿ ತಸ್ಯ ಶ್ರೀರಭಿವರ್ಧತೇ।
ಶ್ರೀಮಾನ್ಸ ಯಾವದ್ಭವತಿ ತಾವದ್ಭವತಿ ಪೂರುಷಃ ॥ 5-71-44 (34366)
ಧರ್ಮನಿತ್ಯಃ ಪ್ರಶಾಂತಾತ್ಮಾ ಕಾರ್ಯಯೋಗವಹಃ ಸದಾ।
ನಾಧರ್ಮೇ ಕುರುತೇ ಬುದ್ಧಿಂ ನ ಚ ಪಾಪೇ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 5-71-45 (34367)
ಅಹ್ರೀಕೋ ವಾ ವಿಮೂಢೋ ವಾ ನೈವ ಸ್ತ್ರೀ ನ ಪುನಃ ಪುಮಾನ್।
ನಾಸ್ಯಾಧಿಕಾರೋ ಧರ್ಮೇಽಸ್ತಿ ಯಥಾ ಶೂದ್ರಸ್ತಥೈವ ಸಃ ॥ 5-71-46 (34368)
ಹ್ರೀಮಾನವತಿ ದೇವಾಂಶ್ಚ ಪಿತೄನಾತ್ಮಾನಮೇವ ಚ।
ತೇನಾಮೃತತ್ವಂ ವ್ರಜತಿ ಸಾ ಕಾಷ್ಠಾ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಣಾಂ ॥ 5-71-47 (34369)
ತದಿದಂ ಮಯಿ ತೇ ದೃಷ್ಟಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಮಧುಸೂದನ।
ಯಥಾ ರಾಜ್ಯಾತ್ಪರಿಭ್ರಷ್ಟೋ ವಸಾಮಿ ವಸತೀರಿಮಾಃ ॥ 5-71-48 (34370)
ತೇ ವಯಂ ನ ಶ್ರಿಯಂ ಹಾತುಮಲಂ ನ್ಯಾಯೇನ ಕೇನಚಿತ್।
ಅತ್ರ ನೋ ಯತಮಾನಾನಾಂ ವಧಶ್ಚೇದಪಿ ಸಾಧು ತತ್ ॥ 5-71-49 (34371)
ತತ್ರ ನಃ ಪ್ರಥಮಃ ಕಲ್ಪೋ ಯದ್ವಯಂ ತೇ ಚ ಮಾಧವ।
ಪ್ರಶಾಂತಾಃ ಸಮಭೂತಾಶ್ಚ ಶ್ರಿಯಂ ತಾಮಶ್ರುವೀಮಹಿ ॥ 5-71-50 (34372)
ತತ್ರೈಷಾ ಪರಮಾ ಕಾಷ್ಠಾ ರೌದ್ರಕರ್ಮಕ್ಷಯೋದಯಾ।
ಯದ್ವಯಂ ಕೌರವಾನ್ಹತ್ವಾ ತಾನಿ ರಾಷ್ಟ್ರಾಣ್ಯವಾಪ್ನುಮಃ ॥ 5-71-51 (34373)
ಯೇ ಪುನಃ ಸ್ಯುರಸಂಬದ್ಧಾ ಅನಾರ್ಯಾಃ ಕೃಷ್ಣ ಶತ್ರವಃ।
ತೇಷಾಮಪ್ಯವಧಃ ಕಾರ್ಯಃ ಕಿಂಪುನರ್ಯೇ ಸ್ಯುರೀದೃಶಾಃ ॥ 5-71-52 (34374)
ಜ್ಞಾತಯಶ್ಚೈವ ಭೂಯಿಷ್ಠಾಃ ಸಹಾಯಾ ಗುರವಶ್ಚ ನಃ।
ತೇಷಾಂ ವಧೋಽತಿಪಾಪೀಯಾನ್ಕಿಂ ನು ಯುದ್ಧೇಽಸ್ತಿ ಶೋಭನಂ ॥ 5-71-53 (34375)
ಪಾಪಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಧರ್ಮೋಽಯಂ ವಯಂ ಚ ಕ್ಷತ್ರಬಂಧವಃ।
ಸ ನಃ ಸ್ವಧರ್ಮೋಽಧರ್ಮೋ ವಾ ವೃತ್ತಿರನ್ಯಾ ವಿಗರ್ಹಿತಾ ॥ 5-71-54 (34376)
ಶೂದ್ರಃ ಕರೋತಿ ಶುಶ್ರೂಷಾಂ ವೈಶ್ಮಾ ವೈ ಪಣ್ಯಜೀವಿಕಾಃ ।
ವಯಂ ವಧೇನ ಜೀವಾಮಃ ಕಪಾಲಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೈರ್ವೃತಂ ॥ 5-71-55 (34377)
ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಂ ಹಂತಿ ಮತ್ಸ್ಯೋ ಮತ್ಸ್ಯೇನ ಜೀವತಿ।
ಶ್ವಾ ಶ್ವಾನಂ ಹಂತಿ ದಾಶಾರ್ಹ ಪಶ್ಯ ಧರ್ಮೋ ಯಥಾಗತಃ ॥ 5-71-56 (34378)
ಯುದ್ಧೇ ಕೃಷ್ಣ ಕಲಿರ್ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಾಃ ಸೀದಂತಿ ಸಂಯುಗೇ।
ಬಲಂ ತು ನೀತಿಮಾಧಾಯ ಯುಧ್ಯೇ ಜಯಪರಾಜಯೌ ॥ 5-71-57 (34379)
ನಾತ್ಮಚ್ಛಂದೇನ ಭೂತಾನಾಂ ಜೀವಿತಂ ಮರಣಂ ತಥಾ।
ನಾಪ್ಯಕಾಲೇ ಸುಖಂ ಪ್ರಾಪ್ಯಂ ದುಃಖಂ ವಾಽಪಿ ಯದೂತ್ತಮ ॥ 5-71-58 (34380)
ಏಕೋ ಹ್ಯಪಿ ಬಹೂನ್ಹಂತಿ ಘ್ನಂತ್ಯೇಕಂ ಬಹವೋಽಪ್ಯುತ।
ಶೂರಂ ಕಾಪುರುಷೋ ಹಂತಿ ಅಯಶಸ್ವೀ ಯಶಸ್ವಿನಂ ॥ 5-71-59 (34381)
ಜಯೋ ನೈವೋಭಯೋರ್ದೃಷ್ಟೋ ನೋಭಯೋಶ್ಚ ಪರಾಜಯಃ।
ತಥೈವಾಪಚಯೋ ದೃಷ್ಟೋ ವ್ಯಪಯಾನೇ ಕ್ಷಯವ್ಯಯೌ ॥ 5-71-60 (34382)
ಸರ್ವಥಾ ವೃಜಿನಂ ಯುದ್ಧಂ ಕೋ ಧ್ನನ್ನ ಪ್ರತಿಹನ್ಯತೇ।
ಹತಸ್ಯ ಚ ಹೃಷೀಕೇಶ ಸಮೌ ಜಯಪರಾಜಯೌ ॥ 5-71-61 (34383)
ಪರಾಜಯಶ್ಚ ಮರಣಾನ್ಮನ್ಯೇ ನೈವ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ।
ಯಸ್ಯ ಸ್ಯಾದ್ವಿಜಯಃ ಕೃಷ್ಣ ತಸ್ಯಪ್ಯಪಚಯೋ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-71-62 (34384)
ಅಂತತೋ ದಯಿತಂ ಧ್ನಂತಿ ಕೇಚಿದಪ್ಯಪರೇ ಜನಾಃ ।
ತಸ್ಯಾಂಗಬಲಹೀನಸ್ಯ ಪುತ್ರಾನ್ಭ್ರಾತೄನಪಶ್ಯತಃ ॥ 5-71-63 (34385)
ನಿರ್ವೇದೋ ಜೀವಿತೇ ಕೃಷ್ಣ ಸರ್ವತಶ್ಚೋಪಜಾಯತೇ।
ಯೇ ಹ್ಯೇವ ಧೀರಾ ಹ್ರೀಮಂತ ಆರ್ಯಾಃ ಕರುಣವೇದಿನಃ ॥ 5-71-64 (34386)
ತ ಏವ ಯುದ್ಧೇ ಹನ್ಯಂತೇ ಯವೀಯಾನ್ಮುಚ್ಯತೇ ಜನಃ।
ಹತ್ವಾಽಪ್ಯನುಶಯೋ ನಿತ್ಯಂ ಪರಾನಪಿ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-71-65 (34387)
ಅನುಬದ್ಧಶ್ಚ ಪಾಪೋಽತ್ರ ಶೇಷಶ್ಚಾಪ್ಯವಶಿಷ್ಯತೇ।
ಶೇಷೋ ಹಿ ಬಲಮಾಸಾದ್ಯ ನ ಶೇಷಮನುಶೇಷಯೇತ್ ॥ 5-71-66 (34388)
ಸರ್ವೋಚ್ಛೇದೇ ಚ ಯತತೇ ವೈರಸ್ಯಾಂತವಿಧಿತ್ಸಯಾ।
ಜಯೋ ವೈರಂ ಪ್ರಸೃಜತಿ ದುಃಖಮಾಸ್ತೇ ಪರಾಜಿತಃ ॥ 5-71-67 (34389)
ಸುಖಂ ಪ್ರಶಾಂತಃ ಸ್ವಪಿತಿ ಹಿತ್ವಾ ಜಯಪರಾಜಯೌ ।
ಜಾತವೈರಶ್ಚ ಪುರುಷೋ ದುಃಖಂ ಸ್ವಪಿತಿ ನಿತ್ಯದಾ ॥ 5-71-68 (34390)
ಅನಿರ್ವೃತ್ತೇನ ಮನಸಾ ಸಸರ್ಪ ಇವ ವೇಶ್ಮನಿ।
ಉತ್ಸಾದಯತಿ ಯಃ ಸರ್ವಂ ಯಶಸಾ ಸ ವಿಮುಚ್ಯತೇ ॥ 5-71-69 (34391)
ಅಕೀರ್ತಿಂ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಶಾಶ್ವತೀಂ ಸ ನಿಯಚ್ಛತಿ।
ನ ಹಿ ವೈರಾಣಿ ಶಾಂಯಂತಿ ದೀರ್ಘಕಾಲಧೃತಾನ್ಯಪಿ ॥ 5-71-70 (34392)
ಆಖ್ಯಾತಾರಶ್ಚ ವಿದ್ಯಂತೇ ಪುಮಾಂಶ್ಚೇದ್ವಿದ್ಯತೇ ಕುಲೇ।
ನ ಚಾಪಿ ವೈರಂ ವೈರೇಣ ಕೇಶವ ವ್ಯುಪಶಾಂಯತಿ ॥ 5-71-71 (34393)
ಹವಿಷಾಽಗ್ನಿರ್ಯಥಾ ಕೃಷ್ಣ ಭೂಯ ಏವಾಭಿವರ್ಧತೇ।
ಅತೋಽನ್ಯಥಾ ನಾಸ್ತಿ ಶಾಂತಿರ್ನಿತ್ಯಮಂತರಮಂತತಃ ॥ 5-71-72 (34394)
ಅಂತರಂ ಲಿಪ್ಸಮಾನಾನಾಮಯಂ ದೋಷೋ ನಿರಂತರಃ ।
ಪೌರುಷೇ ಯೋ ಹಿ ಬಲವಾನಾಧಿರ್ಹೃದಯಬಾಧನಃ।
ತಸ್ಯ ತ್ಯಾಗೇನ ವಾ ಶಾಂತಿರ್ಮರಣೇನಾಪಿ ವಾ ಭವೇತ್ ॥ 5-71-73 (34395)
ಅಥವಾ ಮೂಲಘಾತೇನ ದ್ವಿಷತಾಂ ಮಧುಸೂದನ ।
ಫಲನಿರ್ವೃತ್ತಿರಿದ್ಧಾ ಸ್ಯಾತ್ತನ್ನೃಶಂಸತರಂ ಭವೇತ್ ॥ 5-71-74 (34396)
ಯಾ ತು ತ್ಯಾಗೇನ ಶಾಂತಿಃ ಸ್ಯಾತ್ತದೃತೇ ವಧ ಏವ ಸಃ।
ಸಂಶಯಾಚ್ಚ ಸಮುಚ್ಛೇದಾದ್ದ್ವಿಷತಾಮಾತ್ಮನಸ್ತಥಾ ॥ 5-71-75 (34397)
ನ ಚ ತ್ಯಕ್ತುಂ ತದಿಚ್ಛಾಮೋ ನ ಚೇಚ್ಛಾಮಃ ಕುಲಕ್ಷಯಂ।
ಅತ್ರ ಯಾ ಪ್ರಣಿಪಾತೇನ ಶಾಂತಿಃ ಸೈವ ಗರೀಯಸೀ ॥ 5-71-76 (34398)
ಸರ್ವಥಾ ಯತಮಾನಾನಾಮಯುದ್ಧಮಭಿಕಾಂಕ್ಷತಾಂ।
ಸಾಂತ್ವೇ ಪ್ರತಿಹತೇ ಯುದ್ಧಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ ನಾಪರಾಕ್ರಮಃ ॥ 5-71-77 (34399)
ಪ್ರತಿಘಾತೇನ ಸಾಂತ್ವಸ್ಯ ದಾರುಣಂ ಸಂಪ್ರವರ್ತತೇ।
ತಚ್ಛುನಾಮಿವ ಸಂಪಾತೇ ಪಂಡಿತೈರುಪಲಕ್ಷಿತಂ॥ 5-71-78 (34400)
ಲಾಂಗೂಲಚಾಲನಂ ಕ್ಷ್ವೇಡಾ ಪ್ರತಿವಾಚೋ ವಿವರ್ತನಂ ।
ದಂತದರ್ಶನಮಾರಾವಸ್ತತೋ ಯುದ್ಧಂ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 5-71-79 (34401)
ತತ್ರ ಯೋ ಬಲವಾನ್ಕೃಷ್ಣ ಜಿತ್ವಾ ಸೋತ್ತಿ ತದಾಮಿಷಂ।
ಏವಮೇವ ಮನುಷ್ಯೇಷು ವಿಶೇಷೋ ನಾಸ್ತಿ ಕಶ್ಚನ ॥ 5-71-80 (34402)
ಸರ್ವಥಾ ತ್ವೇತದುಚಿತಂ ದುರ್ಬಲೇಷು ಬಲೀಯಸಾಂ।
ಅನಾದರೋ ವಿರೋಧಶ್ಚ ಪ್ರಣಿಪಾತೀ ಹಿ ದುರ್ಬಲಃ ॥ 5-71-81 (34403)
ಪಿತಾ ರಾಜಾ ಚ ವೃದ್ಧಶ್ಚ ಸರ್ವಥಾ ಮಾನಮರ್ಹತಿ।
ತಸ್ಮಾನ್ಮಾನ್ಯಶ್ಚ ಪೂಜ್ಯಶ್ಚ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-71-82 (34404)
ಪುತ್ರಸ್ನೇಹಶ್ಚ ಬಲವಾಂಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಮಾಧವ ।
ಸ ಪುತ್ರವಶಮಾಪನ್ನಃ ಪ್ರಣಿಪಾತಂ ಪ್ರಹಾಸ್ಯತಿ ॥ 5-71-83 (34405)
ತತ್ರ ಕಿಂ ಮನ್ಯಸೇ ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಮನಂತರಂ ।
ಕಥಮರ್ಥಾಚ್ಚ ಧರ್ಮಾಚ್ಚ ನ ಹೀಯೇಮಹಿ ಮಾಧವ ॥ 5-71-84 (34406)
ಈದೃಶೇಽತ್ಯರ್ಥಕೃಚ್ಛ್ರೇಽಸ್ಮಿನ್ಕಮನ್ಯಂ ಮಧುಸೂದನ।
ಉಪಸಂಪ್ರಷ್ಟುಮರ್ಹಾಮಿ ತ್ವಾಮೃತೇ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ॥ 5-71-85 (34407)
ಪ್ರಿಯಶ್ಚ ಪ್ರಿಯಕಾಮಶ್ಚ ಗತಿಜ್ಞಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಣಾಂ।
ಕೋ ಹಿ ಕೃಷ್ಣಾಸ್ತಿ ನಸ್ತ್ವಾದೃಕ್ಸರ್ವನಿಶ್ಚಯವಿತ್ಸುಹೃತ್ ॥ 5-71-86 (34408)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-71-87x (3617)
ಏವಮುಕ್ತಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಧರ್ಮರಾಜಂ ಜನಾರ್ದನಃ ।
ಉಭಯೋರೇವ ವಾಮರ್ಥೇ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಕುರುಸಂಸದಂ॥ 5-71-87 (34409)
ಶಮಂ ತತ್ರ ಲಭೇಯಂ ಚೇದ್ಯುಷ್ಮದರ್ಥಮಹಾಪಯನ್ ।
ಪುಣ್ಯಂ ಮೇ ಸುಮಹದ್ರಾಜಂಶ್ಚರಿತಂ ಸ್ಯಾನ್ಮಹಾಫಲಂ ॥ 5-71-88 (34410)
ಮೋಚಯೇಯಂ ಮೃತ್ಯುಪಾಶಾತ್ಸಂರಬ್ಧಾನ್ಕುರುಸೃಂಜಯಾನ್।
ಪಾಂಡವಾಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಂಶ್ಚ ಸರ್ವಾಂ ಚ ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಂ ॥ 5-71-89 (34411)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-71-90x (3618)
ನ ಮಮೈತನ್ಮತಂ ಕೃಷ್ಣ ಯತ್ತ್ವಂ ಯಾಯಾಃ ಕುರೂನ್ಪ್ರತಿ ।
ಸುಯೋಧನಃ ಸೂಕ್ತಮಪಿ ನ ಕರಿಷ್ಯತಿ ತೇ ವಚಃ ॥ 5-71-90 (34412)
ಸಮೇತಂ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ದುರ್ಯೋಧನವಶಾನುಗಂ।
ತೇಷಾಂ ಮಧ್ಯಾವತರಣಂ ತವ ಕೃಷ್ಣ ನ ರೋಚಯೇ ॥ 5-71-91 (34413)
ನ ಹಿ ನಃ ಪ್ರೀಣಯೇದ್ದ್ರವ್ಯಂ ನ ದೇವತ್ವಂ ಕುತಃ ಸುಖಂ।
ನ ಚ ಸರ್ವಾಮರೈಶ್ವರ್ಯಂ ತವ ದ್ರೋಹೇಣ ಮಾಧವ ॥ 5-71-92 (34414)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-71-93x (3619)
ಜಾನಾಂಯೇತಾಂ ಮಹಾರಾಜ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪಾಪತಾಂ।
ಅವಾಚ್ಯಾಸ್ತು ಭವಿಷ್ಯಾಮಃ ಸರ್ವಲೋಕೇ ಮಹೀಕ್ಷಿತಾಂ ॥ 5-71-93 (34415)
ನ ಚಾಪಿ ಮಮ ಪರ್ಯಾಪ್ತಾಃ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಾಃ ।
ಕ್ರುದ್ಧಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ ಸ್ಥಾತುಂ ಸಿಂಹಸ್ಯೇವೇತರೇ ಮೃಗಾಃ । 5-71-94 (34416)
ಅಥ ಚೇತ್ತೇ ಪ್ರವರ್ತೇರನ್ಮಯಿ ಕಿಂಚಿದಸಾಂಪ್ರತಂ।
ನಿರ್ದಹೇಯಂ ಕುರೂನ್ಸರ್ವಾನಿತಿ ಮೇ ಧೀಯತೇ ಮತಿಃ ॥ 5-71-95 (34417)
ನ ಜಾತು ಗಮನಂ ಪಾರ್ಥ ಭವೇತ್ತತ್ರ ನಿರರ್ಥಕಂ ।
ಅರ್ಥಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ಕದಾಚಿತ್ಸ್ಯಾದಂತತೋ ವಾಪ್ಯವಾಚ್ಯತಾ 5-71-96 (34418)
` ಏವಮುಕ್ತಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಧರ್ಮರಾಜೋ ಜನಾರ್ದನಂ ।
ಭಾತೄಣಾಂ ಸಮವೇತಾನಾಂ ಸಕಾಶೇ ಪುರುಷೋತ್ತಮಂ ' ॥ 5-71-97 (34419)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-71-98x (3620)
ಯತ್ತುಭ್ಯಂ ರೋಚತೇ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ವಸ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ನುಹಿ ಕೌರವಾನ್।
ಕೃತಾರ್ಥಂ ಸ್ವಸ್ತಿಮಂತಂ ತ್ವಾಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಪುನರಾಗತಂ ॥ 5-71-98 (34420)
ವಿಷ್ವಕ್ಸೇನ ಕುರೂನ್ಗತ್ವಾ ಭರತಾಞ್ಶಮಯನ್ಪ್ರಭೋ।
ಯಥಾ ಸರ್ವೇ ಸುಮನಸಃ ಸಹ ಸ್ಯಾಮ ಸುಚೇತಸಃ ॥ 5-71-99 (34421)
ಭ್ರಾತಾ ಚಾಸಿ ಸಖಾ ಚಾಸಿ ಬೀಭತ್ಸೋರ್ಮಮ ಚ ಪ್ರಿಯಃ।
ಸೌಹೃದೇನಾವಿಶಂಖ್ಯೋಽಸಿ ಸ್ವಸ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ನುಹಿ ಭೂತಯೇ ॥ 5-71-100 (34422)
ಅಸ್ಮಾನ್ವೇತ್ಥ ಪರಾನ್ವೇತ್ಥ ವೇತ್ಥಾರ್ಥಾನ್ವೇತ್ಥ ಭಾಷಿತುಂ।
ಯದ್ಯದಸ್ಮದ್ಧಿತಂ ಕೃಷ್ಣ ತತ್ತದ್ವಾಚ್ಯಃ ಸುಯೋಧನಃ ॥ 5-71-101 (34423)
ಯದ್ಯದ್ಧರ್ಮೇಣ ಸಂಯುಕ್ತಮುಪಪದ್ಯೇದ್ಧಿತಂ ವಚಃ।
ತತ್ತತ್ಕೇಶವ ಭಾಷೇಥಾಃ ಸಾಂತ್ವಂ ವಾ ಯದಿ ವೇತರತ್ ॥ ॥ 5-71-102 (34424)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-71-10 ಅನುಯುಹ್ಕ್ಷ್ಮಹೇ ಪ್ರಾರ್ಥಯಾಮಹೇ ॥ 5-71-15 ವಿವೃತಾಂತರಃ ಪ್ರಕಾಶಿತ್ತಭಾವಃ ॥ 5-71-17 ಛದ್ಮನಃ ಅಜ್ಞಾತಚರ್ಯಯಾ ॥ 5-71-18 ಸ್ಥಾತಾಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ । ನಃ ಅಸ್ಮಾಕಂ। ತಸ್ಮಿನ್ ಚತುರ್ದಶೇ ದರ್ಷೇ ಸ್ವಂ ರಾಜ್ಯಂ ಗೃಹ್ಣೀತೇತ್ಯಸ್ಮಿನ್। ನ ಅಹಾಸ್ಮ ನ ತ್ಯಕ್ತವಂತೋ ವಯಂ॥ 5-71-21 ಮಾತರಂ ಸಂವಿಧಾತುಂ ಸಂಯಕ್ ಪೋಷಯಿತುಂ। ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಕರ್ಮಣಿಷಷ್ಠೀ ॥ 5-71-23 ಅವಸೀಯತೇ ಸಂಸ್ಥೀಯತೇಽಸ್ಮಿನ್ನಿತ್ಯವಸಾನಂ ಯಾವಜ್ಜೀವಕಂ ವಾಸಸ್ಥಾನಂ ॥ 5-71-24 ನಃ ಅಸ್ಮಾಕಂ ಕೃತೇ ಭರತಾಃ ಭರತವಂಶ್ಯಾ ಭೀಷ್ಮಾದಯಃ ಮಾನಶನ್ ಮಾನಶ್ಯಂತು ॥ 5-71-28 ದ್ವಿಜಾಃ ಅರ್ಥಿನಃ ॥ 5-71-29 ಪ್ರೇತಸತ್ವಾತ್ ಪ್ರಗತಬುದ್ಧೇರ್ಮೃತಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-71-31 ಧರ್ಮಂ ಧರ್ಮಕಾರಣಂ। ಸರ್ವಂ ಯಜ್ಞದಾನಾದಿ ॥ 5-71-35 ಆಪತ್ಪದಾರ್ಥಮಾಹ ಶ್ರಿಯೋ ವಿನಾಶ ಇತಿ। ತದ್ಧಿ ಶ್ರೀರ್ಹಿ ॥ 5-71-40 ತತ್ತದಾ ಸರ್ವದೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-71-48 ಇದಂ ಹ್ರೀಮಂತಂ । ತೇ ತ್ವಯಾ ॥ 5-71-55 ಕಪಾಲಂ ಭಿಕ್ಷಾಪಾತ್ರಂ ॥ 5-71-57 ನೀತಿಮೇವ ಬಲಂ ಕೃತ್ವಾ ಯುಧ್ಯೇ ಯೋತ್ಸ್ಯೇ। ಜಯಪರಾಜಯೌ ತು ಆತ್ಮಚ್ಛಂದೇನ ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ನ ಭವತಃ। ತಥಾ ತದ್ವತ್ ಭೂತಾನಾಂ ಜೀವಿತಂ ಮರಣಂ ಚ ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ನ ಸ್ತಃ ॥ 5-71-58 ನೀತಿಮೇವ ಬಲಂ ಕೃತ್ವಾ ಯುಧ್ಯೇ ಯೋತ್ಸ್ಯೇ। ಜಯಪರಾಜಯೌ ತು ಆತ್ಮಚ್ಛಂದೇನ ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ನ ಭವತಃ। ತಥಾ ತದ್ವತ್ ಭೂತಾನಾಂ ಜೀವಿತಂ ಮರಣಂ ಚ ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ನ ಸ್ತಃ ॥ 5-71-65 ಅನುಶಯಃ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪಃ ॥ 5-71-66 ಶೇಷಃ ಶತ್ರೋಃ । ಶೇಷಂ ಸ್ವಸ್ಯ ॥ 5-71-69 ಅನಿರ್ವೃತ್ತೇನ ಅಸ್ವಸ್ಥೇನ ॥ 5-71-72 ಅತ ಇತಿ। ಯತಃ ಅಂತರಂ ಛಿದ್ರಂ ನಿತ್ಯಂ ಅಪರಿಹಾರ್ಥಂ ಅತೋ ಹೇತೋಃ ಅಂತತೋಽನ್ಯಥಾ ಸ್ವಸ್ಯ ಶತ್ರೋರ್ವಾ ನಾಶಂ ವಿನಾ ಶಾಂತಿರ್ನಾಸ್ತಿ ॥ 5-71-73 ಅಯಂ ದೋಷಃ ನಾಶಾಖ್ಯಃ ॥ 5-71-74 ಇದ್ಧಾ ಪ್ರದೀಪ್ತಾ ॥ 5-71-75 ತ್ಯಾಗೇನ ರಾಜ್ಯಸ್ಯೇತಿಃ ಶೇಷಃ। ತದೃತೇ ರಾಜ್ಯಂ ವಿನಾ। ದ್ವಿಷತಾಂ ಸಂಶಯಾತ್ ಕಿಂ ಶತ್ರವಶ್ಛಿದ್ರೇ ಭ್ರಷ್ಟಶ್ಛಿದ್ರೇ ಪ್ರಹರಿಷ್ಯಂತಿ ಉತ ಉಪೇಕ್ಷಾಂ ಕರಿಷ್ಯಂತೀತ್ಯೇವಂರೂಪಾತ್ । ಆತ್ಮನಃ ಭ್ರಷ್ಟಶ್ರೀಕಸ್ಯ ಸದ್ಯಃ ಸಮುಚ್ಛೇದಾತ್ ನಾಶಸಂಭವಾತ್। ಅತೋ ರಾಜ್ಯತ್ಯಾಗೋ ನ ಯುಕ್ತ ಇತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-71-78 ದಾರುಣಂ ಯುದ್ಧಂ ತಚ್ಛುನಾಮಿವ ನಿಂದ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-71-79 ಕ್ಷ್ವೇಡಾ ಧ್ವಿಕೌಟಿಲ್ಯಂ। ವಿವರ್ತನಂ ಭೂಮೌ ಲುಷ್ಠನಂ। ದಂತದರ್ಶನಂ ಮುಖಸ್ಯ ವ್ಯಾದಾನೇನ ॥ 5-71-83 ಪ್ರಹಾಸ್ಯತಿ ನ ಸ್ವೀಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-71-99 ತಥಾ ವದೇತಿ ಶೇಷಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 072
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.72. ಅಧ್ಯಾಯಃ 072
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂಪ್ರತಿ ಯುದ್ಧಪಕ್ಷಸ್ಥಿರೀಕರಣಪೂರ್ವಕಂ ಲೋಕಸಂಶಯನಿರಾಸಾಯ ಶಮಾರ್ಥಂ ಪ್ರಯತನಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-72-0 (34425)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-72-0x (3621)
ಸಂಜಯಸ್ಯ ಶ್ರುತಂ ವಾಕ್ಯಂ ಭವತಶ್ಚ ಶ್ರುತಂ ಮಯಾ।
ಸರ್ವಂ ಜಾನಾಂಯಭಿಪ್ರಾಯಂ ತೇಷಾಂ ಚ ಭವತಶ್ಚ ಯಃ ॥ 5-72-1 (34426)
ತವ ಧರ್ಮಾಶ್ರಿತಾ ಬುದ್ಧಿಸ್ತೇಷಾಂ ವೈರಾಶ್ರಯಾ ಮತಿಃ।
ಯದಯುದ್ಧೇನ ಲಭ್ಯೇತ ತತ್ತೇ ಬಹುಮತಂ ಭವೇತ್ ॥ 5-72-2 (34427)
ನ ಚೈವಂ ನೈಷ್ಠಿಕಂ ಕರ್ಮ ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ಆಹುರಾಶ್ರಮಿಣಃ ಸರ್ವೇ ನ ಭೈಕ್ಷಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಶ್ಚರೇತ್ ॥ 5-72-3 (34428)
ಜಯೋ ವಧೋ ವಾ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಧಾತ್ರಾಽಽದಿಷ್ಟಃ ಸನಾತನಃ।
ಸ್ವಧರ್ಮಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯೈಷ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಂ ನ ಪ್ರಶತ್ಯತೇ ॥ 5-72-4 (34429)
ನ ಹಿ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಮಾಸ್ಥಾಯ ಶಕ್ಯಾ ವೃತ್ತಿರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ।
ವಿಕ್ರಮಸ್ವ ಮಹಾಬಾಹೋ ಜಹಿ ಶತ್ರೂನ್ಪರಂತಪ ॥ 5-72-5 (34430)
ಅತಿಗೃದ್ಧಾಃ ಕೃತಸ್ನೇಹಾ ದೀರ್ಘಕಾಲಂ ಸಹೋಷಿತಾಃ ।
ಕೃತಮಿತ್ರಾಃ ಕೃತಬಲಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಪರಂತಪ ॥ 5-72-6 (34431)
ನ ಪರ್ಯಾಯೋಽಸ್ತಿ ಯತ್ಸಾಂಯಂ ತ್ವಯಿ ಕುರ್ಯುರ್ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ಬಲವತ್ತಾಂ ಹಿ ಮನ್ಯಂತೇ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಕೃಪಾದಿಭಿಃ ॥ 5-72-7 (34432)
ಯಾವಚ್ಚ ಮಾರ್ದವೇನೈತಾನ್ರಾಜನ್ನುಪಚರಿಷ್ಯಸಿ।
ತಾವದೇತೇ ಹರಿಷ್ಯಂತಿ ತವ ರಾಜ್ಯಮರಿಂದಮ ॥ 5-72-8 (34433)
ನಾನುಕ್ರೋಶಾನ್ನ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಾನ್ನ ಚ ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾರಣಾತ್।
ಅಲಂ ಕರ್ತುಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ತವ ಕಾಮಮರಿಂದಮ ॥ 5-72-9 (34434)
ಏತದೇವ ನಿಮಿತ್ತಂ ತೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಯಥಾ ತ್ವಯಿ ।
ನಾನ್ವತಪ್ಯತ ಕೋಪೇನ ತವ ಕೃತ್ವಾಽಪಿ ದುಷ್ಕರಂ ॥ 5-72-10 (34435)
ಪಿತಾಮಹಸ್ಯ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ವಿದುರಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಚ ಸಾಧೂನಾಂ ರಾಜ್ಞಶ್ಚ ನಗರಸ್ಯ ಚ ॥ 5-72-11 (34436)
ಪಶ್ಯತಾಂ ಕುರುಮುಖ್ಯಾನಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮೇವ ತತ್ತ್ವತಃ।
ದಾನಶೀಲಂ ಮೃದುಂ ದಾಂತಂ ಧರ್ಮಶೀಲಮನುವ್ರತಂ ॥ 5-72-12 (34437)
ಯತ್ತ್ವಾಮುಪಧಿನಾ ರಾಜಂದ್ಯೂತೇ ವಂಚಿತವಾಂಸ್ತದಾ ।
ನ ಚಾಪತ್ರಪತೇ ತೇನ ನೃಶಂಸಃ ಸ್ವೇನ ಕರ್ಮಣಾ ॥ 5-72-13 (34438)
ತಥಾಶೀಲಸಮಾಚರೇ ರಾಜನ್ಮಾ ಪ್ರಣಯಂ ಕೃಥಾಃ ।
ವಧ್ಯಾಸ್ತೇ ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ಕಿಂ ಪುನಸ್ತವ ಭಾರತ ॥ 5-72-14 (34439)
ವಾಗ್ಭಿಸ್ತ್ವಪ್ರತಿರೂಪಾಭಿರತುದತ್ತ್ವಾಂ ಸಹಾನುಜಂ ।
ಶ್ಲಾಘಮಾನಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಃ ಸನ್ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ಭಾಷತೇ ॥ 5-72-15 (34440)
ಏತಾವತ್ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಹಿ ನಾಸ್ತಿ ಕಿಂಚಿದಿಹ ಸ್ವಕಂ ।
ನಾಮಧೇಯಂ ಚ ಗೋತ್ರಂ ಚ ತದಪ್ಯೇಷಾಂ ನ ಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 5-72-16 (34441)
ಕಾಲೇನ ಮಹತಾ ಚೈಷಾಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ಪರಾಭವಃ ।
ಪ್ರಕೃತಿಂ ತೇ ಭಜಿಷ್ಯಂತಿ ನಷ್ಟಪ್ರಕೃತಯೋ ಮಯಿ ॥ 5-72-17 (34442)
ದುಃಶಾಸನೇನ ಪಾಪೇನ ತದಾ ದ್ಯೂತೇ ಪ್ರವರ್ತಿತೇ ।
ಅನಾಥವತ್ತದಾ ದೇವೀ ದ್ರೌಪದೀ ಸುದುರಾತ್ಮನಾ ॥ 5-72-18 (34443)
ಆಕೃಷ್ಯ ಕೇಶೇ ರುದತೀ ಸಭಾಯಾಂ ರಾಜಸಂಸದಿ ।
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಪ್ರಮುಖತೋ ಗೌರಿತಿ ವ್ಯಾಹೃತಾ ಮುಹುಃ ॥ 5-72-19 (34444)
ಭವತಾ ವಾರಿತಾಃ ಸರ್ವೇ ಭ್ರಾತರೋ ಭೀಮವಿಕ್ರಮಾಃ ।
ಧರ್ಮಪಾಶನಿಬದ್ಧಾಶ್ಚ ನ ಕಿಂಚಿತ್ಪ್ರತಿಪೇದಿರೇ ॥ 5-72-20 (34445)
ಏತಾಶ್ಚಾನ್ಯಾಶ್ಚ ಪರುಷಾ ವಾಚಃ ಸ ಸಮುದೀರಯನ್ ।
ಶ್ಲಾಘತೇ ಜ್ಞಾತಿಮಧ್ಯೇ ಸ್ಮ ತ್ವಯಿ ಪ್ರವ್ರಜಿತೇ ವನಂ ॥ 5-72-21 (34446)
ಯೇ ತತ್ರಾಸನ್ಸಮಾನೀತಾಸ್ತೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತ್ವಾಮನಾಗಸಂ।
ಅಶ್ರುಕಂಠಾ ರುದಂತಶ್ಚ ಸಭಾಯಾಮಾಸತೇ ಸದಾ ॥ 5-72-22 (34447)
ನ ಚೈನಮಭ್ಯನಂದಂಸ್ತೇ ರಾಜಾನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೈಃ ಸಹ।
ಸರ್ವೇ ದುರ್ಯೋಧನಂ ತತ್ರ ನಿಂದಂತಿ ಸ್ಮ ಸಭಾಸದಃ ॥ 5-72-23 (34448)
ಕುಲೀನಸ್ಯ ಚ ಯಾ ನಿಂದಾ ವಧೋ ವಾಽಮಿತ್ರಕರ್ಶನ ।
ಮಹಾಗುಣೋ ವಧೋ ರಾಜನ್ನು ತು ನಿಂದಾ ಕುಜೀವಿಕಾ ॥ 5-72-24 (34449)
ತದೈವ ನಿಹತೋ ರಾಜನ್ಯದೈವ ನಿರಪತ್ರಪಃ।
ನಿಂದಿತಶ್ಚ ಮಹಾರಾಜ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಸರ್ವರಾಜಭಿಃ ॥ 5-72-25 (34450)
ಈಷತ್ಕರೋ ವಧಸ್ತಸ್ಯ ಯಸ್ಯ ಚಾರಿತ್ರಮೀದೃಶಂ ।
ಪ್ರಸ್ಕುಂದೇನ ಪ್ರತಿಸ್ತಬ್ಧಶ್ಛಿನ್ನಮೂಲ ಇವ ದ್ರುಮಃ ॥ 5-72-26 (34451)
ವಧ್ಯಃ ಸರ್ಪ ಇವಾನಾರ್ಯಃ ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ದುರ್ಮತಿಃ ।
ಜಹ್ಯೇನ ತ್ವಮಮಿತ್ರಘ್ನ ಮಾ ರಾಜನ್ವಿಚಿಕಿತ್ಸಿಥಾಃ ॥ 5-72-27 (34452)
ಸರ್ವಥಾ ತ್ವತ್ಕ್ಷಮಂ ಚೈತದ್ರೋಚತೇ ಚ ಮಮಾನಘ।
ಯತ್ತ್ವಂ ಪಿತರಿ ಭೀಷ್ಮೇ ಚ ಪ್ರಣಿಪಾತಂ ಸಮಾಚರೇಃ ॥ 5-72-28 (34453)
ಅಹಂ ತು ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ಗತ್ವಾ ಛೇತ್ಸ್ಯಾಮಿ ಸಂಶಯಂ।
ಯೇಷಾಮಸ್ತಿ ದ್ವಿಧಾಭಾವೋ ರಾಜಂದುರ್ಯೋಧನಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-72-29 (34454)
ಮಧ್ಯೇ ರಾಜ್ಞಾಮಹಂ ತತ್ರ ಪ್ರಾತಿಪೌರುಷಿಕಾನ್ಗುಣಾನ್ ।
ತವ ಸಂಕೀರ್ತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಯೇ ಚ ತಸ್ಯ ವ್ಯತಿಕ್ರಮಾಃ ॥ 5-72-30 (34455)
ಬ್ರುವತಸ್ತತ್ರ ಮೇ ವಾಕ್ಯಂ ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಂ ಹಿತಂ।
ನಿಶಂಯ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ನಾನಾಜನಪದೇಶ್ವರಾಃ ॥ 5-72-31 (34456)
ತ್ವಯಿ ಸಂಪ್ರತಿಪತ್ಸ್ಯಂತೇ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸತ್ಯವಾಗಿತಿ ।
ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚಾಧಿಗಮಿಷ್ಯಂತಿ ಯಥಾ ಲೋಭಾದವರ್ತತ ॥ 5-72-32 (34457)
ಗರ್ಹಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಚೈವೈನಂ ಪೌರಜಾನಪದೇಷ್ವಪಿ ।
ವೃದ್ಧಬಾಲಾನುಪಾದಾಯ ಚಾತುರ್ವರ್ಣ್ಯೇ ಸಮಾಗತೇ ॥ 5-72-33 (34458)
ಶಮಂ ವೈ ಯಾಚಮಾನಸ್ತ್ವಂ ನಾಧರ್ಮಂ ತತ್ರ ಲಪ್ಸ್ಯಸೇ ।
ಕುರೂನ್ವಿಗರ್ಹಯಿಷ್ಯಂತಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಚ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ॥ 5-72-34 (34459)
ತಸ್ಮಿಂಲ್ಲೋಕಪರಿತ್ಯಕ್ತೇ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಮವಶಿಷ್ಯತೇ।
ಹತೇ ದುರ್ಯೋಧನೇ ರಾಜನ್ಯದನ್ಯತ್ಕ್ರಿಯತಾಮಿತಿ ॥ 5-72-35 (34460)
ಯಾತ್ವಾ ಚಾಹಂ ಕುರೂನ್ಸರ್ವಾನ್ಯುಷ್ಮದರ್ಥಮಹಾಪಯನ್ ।
ಯತಿಷ್ಯೇ ಪ್ರಶಮಂ ಕರ್ತುಂ ಲಕ್ಷಯಿಷ್ಯೇ ಚ ಚೇಷ್ಟಿತಂ ॥ 5-72-36 (34461)
ಕೌರವಾಣಾಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿಂ ಚ ಗತ್ವಾ ಯುದ್ಧಾಧಿಕಾರಿಕಾಂ ।
ನಿಶಂಯ ವಿನಿವರ್ತಿಷ್ಯೇ ಜಯಾಯ ತವ ಭಾರತ ॥ 5-72-37 (34462)
ಸರ್ವಥಾ ಯುದ್ಧಮೇವಾಹಮಾಶಂಸಾಪಿ ಪರೈಃ ಸಹ ।
ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಹಿ ಸರ್ವಾಣಿ ತಥಾ ಪ್ರಾದುರ್ಭವಂತಿ ಮೇ ॥ 5-72-38 (34463)
ಮೃಗಾಃ ಶಕುಂತಾಶ್ಚ ವದಂತಿ ಘೋರಂ
ಹಸ್ತ್ಯಶ್ವಮುಖ್ಯೇಷು ನಿಶಾಮುಖೇಷು ।
ಘೋರಾಣಿ ರೂಪಾಣಿ ತಥೈವ ಚಾಗ್ನಿ-
ರ್ವರ್ಣಾನ್ಬಹೂನ್ಪುಷ್ಯತಿ ಘೋರರೂಪಾನ್ ॥ 5-72-39 (34464)
ಮನುಷ್ಯಲೋಕಕ್ಷಯಕೃತ್ಸುಘೋರೋ
ನೋ ಚೇದನುಪ್ರಾಪ್ತ ಇಹಾಂತಕಃ ಸ್ಯಾತ್।
ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ಯಂತ್ರಂ ಕವಚಾನ್ರಥಾಂಶ್ಚ
ನಾಗಾನ್ಹಯಾಂಶ್ಚ ಪ್ರತಿಪಾದಯಿತ್ವಾ ॥ 5-72-40 (34465)
ಯೋಧಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ಕೃತನಿಶ್ಚಯಾಸ್ತೇ
ಭವಂತು ಹಸ್ತ್ಯಶ್ವರಥೇಷು ಯತ್ತಾಃ।
ಸಾಂಗ್ರಾಮಿಕಂ ತೇ ಯದುಪಾರ್ಜನೀಯಂ
ಸರ್ವಂ ಸಮಗ್ರಂ ಕುರು ತನ್ನರೇಂದ್ರ ॥ 5-72-41 (34466)
ದುರ್ಯೋಧನೋ ನ ಹ್ಯಲಮದ್ಯ ದಾತುಂ
ಜೀವಂಸ್ತವೈತನ್ನೃಪತೇ ಕಥಂಚಿತ್।
ಯತ್ತೇ ಪುರಸ್ತಾದಭವತ್ಸಮೃದ್ಧಂ
ದ್ಯೂತೇ ಹೃತಂ ಪಾಂಡವಮುಖ್ಯ ರಾಜ್ಯಂ ॥ ॥ 5-72-42 (34467)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-72-3 ನೈಷ್ಠಿಕಂ ಕರ್ಮ ಯಾವಜ್ಜೀವಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯಂ ಚ। ವಿಹಿತಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-72-4 ಕಾರ್ಪಣ್ಯಂ ಗ್ರಾಮಪಂಚಕಂ ದೇಹೀತಿ ದೀನವಚನಂ ॥ 5-72-5 ವೃತ್ತಿಃ ಜೀವಿಕಾ ಕರ್ತುಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-72-6 ಅತಿಗೃದ್ಧಾಃ ಅತ್ಯಂತಲುಬ್ಧಾಃ ॥ 5-72-7 ಪರ್ಯಾಯ ಉಪಾಯಃ। ಯದ್ಯೇನ ಬಲವತ್ತಾಂ ಸ್ವಸ್ಯೇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-72-9 ಅನುಕ್ರೋಶಾತ್ ಭವತ್ಸು ಕೃಪಾತಃ । ಕಾರ್ಪಣ್ಯಾತ್ ಸ್ವಸ್ಯ ದೈನ್ಯಾತ್। ಅಲಂ ಕರ್ತುಂ ಪೂರ್ಣಂ ಕರ್ತುಂ ನ ಸಮರ್ಥಾಃ ॥ 5-72-10 ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಶಮೇ ಕಾರಣಂ ॥ 5-72-17 ಪ್ರಕೃತಿಂ ಪಂಚತಾಂ । ಮಯಿ ಮತ್ಸಮೀಪೇ ನಷ್ಟಾ ಪ್ರಕೃತಿಃ ಶೌರ್ಯಾದಿರೂಪಃ ಸ್ವಭಾವೋ ಯೇಷಾಂ ॥ 5-72-19 ಗೌರಿವ ಸರ್ವಭೋಜ್ಯೇತ್ಯುಪಹಾಸೋ ಗೌರ್ಗೌರಿತಿ ॥ 5-72-26 ಪ್ರಸ್ಕೃಂದೇನ ಚಕ್ರಾಕಾರಯಾ ವೇದಿಕಯಾ ॥ 5-72-29 ದ್ವಿಧಾಭಾವಃ ಅಯಂ ಸಾಧುರಸಾಧುರ್ವೇತಿ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-72-30 ಪ್ರಾತಿಪೌರುಷಿಕಾನ್ ಸರ್ವಪುರುಷಸಾಧಾರಣಾನ್ ॥ 5-72-35 ಹತೇ ನಿಂದ್ಯತಯಾ ನಷ್ಟಪ್ರಾಯೇ ॥ 5-72-36 ಯಾತ್ವಾ ಗತ್ವಾ ॥ 5-72-37 ನಿಶಂಯ ಆಲೋಚ್ಯ ॥ 5-72-40 ತರ್ಹಿ ಏತನ್ನ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಶೇಷಃ। ಪ್ರತಿಪಾದಯಿತ್ವಾ ಸಂಜೀಕೃತ್ಯ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 073
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.73. ಅಧ್ಯಾಯಃ 073
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಮಸೇನೇನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ದುರಾರಾಧ್ಯತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಯಥಾಕಥಂಚಿತ್ ಶಮಸ್ವಾವಶ್ಯಕರ್ತವ್ಯತ್ಕಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-73-0 (34468)
ಭೀಮ ಉವಾಚ। 5-73-0x (3622)
ಯಥಾಯಥೈವ ಶಾಂತಿಃ ಸ್ಯಾತ್ಕುರೂಣಾಂ ಮಧುಸೂದನ।
ತಥಾತಥೈವ ಭಾಷೇಥಾ ಮಾ ಸ್ಮ ಯುದ್ಧೇನ ಭೀಷಯೇಃ ॥ 5-73-1 (34469)
ಅಮರ್ಷೀ ಜಾತಸಂರಂಭಃ ಶ್ರೇಯೋದ್ವೇಷೀ ಮಹಾಮನಾಃ।
ನೋಗ್ರಂ ದುರ್ಯೋಧನೋ ವಾಚ್ಯಃ ಸಾಂನೈವೇನಂ ಸಮಾಚರೇಃ ॥ 5-73-2 (34470)
ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಪಾಪಸತ್ವಶ್ಚ ತುಲ್ಯಚೇತಾಸ್ತು ದಸ್ಯುಭಿಃ ।
ಐಶ್ವರ್ಯಮದಮತ್ತಶ್ಚ ಕೃತವೈರಶ್ಚ ಪಾಂಡವೈಃ ॥ 5-73-3 (34471)
ಅದೀರ್ಘದರ್ಶೀ ನಿಷ್ಠೂರೀ ಕ್ಷೇಪ್ತಾ ಕ್ರೂರಪರಾಕ್ರಮಃ ।
ದೀರ್ಘಮನ್ಯುರನೇಯಶ್ಚ ಪಾಪಾತ್ಮಾ ನಿಕೃತಿಪ್ರಿಯಃ ॥ 5-73-4 (34472)
ಂರಿಯೇತಾಪಿ ನ ಭಜ್ಯೇತ ನೈವ ಜಹ್ಯಾತ್ಸ್ವಕಂ ಮತಂ।
ತಾದೃಶೇನ ಶಮಃ ಕೃಷ್ಣ ಮನ್ಯೇ ಪರಮದುಷ್ಕರಃ ॥ 5-73-5 (34473)
ಸುಹೃದಾಮಪ್ಯವಾಚೀನಸ್ತ್ಯಕ್ತಧರ್ಮಾ ಪ್ರಿಯಾನೃತಃ ।
ಪ್ರತಿಹಂತ್ಯೇ ಸುಹೃದಾಂ ವಾಚಶ್ಚೈವ ಮನಾಂಸಿ ಚ॥ 5-73-6 (34474)
ಸ ಮನ್ಯುವಶಮಾಪನ್ನಃ ಸ್ವಭಾವಂ ದುಷ್ಟಮಾಸ್ಥಿತಃ ।
ಸ್ವಭಾವಾತ್ಪಾಪಮಭ್ಯೇತಿ ತೃಣೈಶ್ಛನ್ನ ಇವೋರಗಃ ॥ 5-73-7 (34475)
ದುರ್ಯೋಧನೋ ಹಿ ಯತ್ಸೇನಃ ಸರ್ವಥಾ ವಿದಿತಸ್ತವ ।
ಯಚ್ಛೀಲೋ ಯತ್ಸ್ವಭಾವಶ್ಚ ಯದ್ಬಲೋ ಯತ್ಪರಾಕ್ರಮಃ ॥ 5-73-8 (34476)
ಪುರಾ ಪ್ರಸನ್ನಾಃ ಕುರವಃ ಸಹಪುತ್ರಾಸ್ತಥಾ ವಯಂ।
ಇಂದ್ರಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಇವಾಭೂಮ ಮೋದಮಾನಾಃ ಸಬಾಂಧವಾಃ ॥ 5-73-9 (34477)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಕ್ರೋಧೇನ ಭರತಾ ಮಧುಸೂದನ।
ಧಕ್ಷ್ಯಂತೇ ಶಿಶಿರಾಪಾಯೇ ವನಾನೀವ ಹುತಾಶನೈಃ ॥ 5-73-10 (34478)
ಅಷ್ಟಾದಶೇಮೇ ರಾಜಾನಃ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಮಧುಸೂದನ ।
ಯೇ ಸಮುಚ್ಚಿಚ್ಛಿದುರ್ಜ್ಞಾತೀನ್ಸುಹೃದಶ್ಚ ಸಬಾಂಧವಾನ್ ॥ 5-73-11 (34479)
ಅಸುರಾಣಾಂ ಸಮೃದ್ಧಾನಾಂ ಜ್ವಲತಾಮಿವ ತೇಜಸಾ।
ಪರ್ಯಾಯಕಾಲೇ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಕಲಿರಜಾಯತ ॥ 5-73-12 (34480)
ಹೈಹಯಾನಾಮುದಾವರ್ತೋ ನೀಪಾನಾಂ ಜನಮೇಜಯಃ ।
ಬಹುಲಸ್ತಾಲಜಂಘಾನಾಂ ಕೃಮೀಣಾಮುದ್ಧತೋ ವಸುಃ ॥ 5-73-13 (34481)
ಅಜಬಿಂದುಃ ಸುವೀರಾಣಾಂ ಸುರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ರುಷರ್ದ್ಧಿಕಃ।
ಅರ್ಕಜಶ್ಚ ಬಲೀಹಾನಾಂ ಚೀನಾನಾಂ ಧೌತಮೂಲಕಃ ॥ 5-73-14 (34482)
ಹಯಗ್ರೀವೋ ವಿದೇಹಾನಾಂ ವರಯುಶ್ಚ ಮಹೌಜಸಾಂ ।
ಬಾಹುಃ ಸುಂದರವಂಶಾನಾಂ ದೀಪ್ತಾಕ್ಷಾಣಾಂ ಪುರೂರವಾಃ ॥ 5-73-15 (34483)
ಸಹಜಶ್ಚೇದಿಮತ್ಸ್ಯಾನಾಂ ಪ್ರವೀರಾಣಾಂ ವೃಷಧ್ವಜಃ ।
ಧಾರಣಶ್ಚಂದ್ರವತ್ಸಾನಾಂ ಮುಕುಟಾನಾಂ ವಿಗಾಹನಃ ॥ 5-73-16 (34484)
ಶಮಶ್ಚ ನಂದಿವೇಗಾನಾಮಿತ್ಯೇತೇ ಕುಲಪಾಂಸನಾಃ ।
ಯುಗಾಂತೇ ಕೃಷ್ಣ ಸಂಭೂತಾಃ ಕುಲೇಷು ಪುರುಷಾಧಮಾಃ ॥ 5-73-17 (34485)
ಅಪ್ಯಯಂ ನಃ ಕುರೂಣಾಂ ಸ್ಯಾದ್ಯುಗಾಂತೇ ಕಾಲಸಂಭೃತಃ ।
ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕುಲಾಂಗಾರೋ ಜಘನ್ಯಃ ಪಾಪಪೂರುಷಃ ॥ 5-73-18 (34486)
ತಸ್ಮಾನ್ಮೃದು ಶನೈರ್ಬ್ರೂಯಾ ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಂ ಹಿತಂ ।
ಕಾಮಾನುಬದ್ಧಂ ಬಹುಲಂ ನೋಗ್ರಮುಗ್ರಪರಾಕ್ರಮಂ ॥ 5-73-19 (34487)
ಅಪಿ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಕೃಷ್ಣ ಸರ್ವೇ ವಯಮಧಶ್ಚರಾಃ।
ನೀಚೈರ್ಭೂತ್ವಾಽನುಯಾಸ್ಯಾಮೋ ಮಾ ಸ್ಮ ನೋ ಭರತಾ ನಶನ್ ॥ 5-73-20 (34488)
ಅಪ್ಯುದಾಸೀನವೃತ್ತಿಃ ಸ್ಯಾದ್ಯಥಾ ನಃ ಕುರುಭಿಃ ಸಹ।
ವಾಸುದೇವ ತಥಾ ಕಾರ್ಯಂ ನ ಕುರೂನನಯಃ ಸ್ಪೃಶೇತ್ ॥ 5-73-21 (34489)
ವಾಚ್ಯಃ ಪಿತಾಮಹೋ ವೃದ್ಧೋ ಯೇ ಚ ಕೃಷ್ಣ ಸಮಾಸದಃ ।
ಭ್ರಾತೄಣಾಮಸ್ತು ಸೌಭ್ರಾತ್ರಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಪ್ರಶಾಂಯತಾಂ ॥ 5-73-22 (34490)
ಅಹಮೇತದ್ಬ್ರವೀಂಯೇವಂ ರಾಜಾ ಚೈವ ಪ್ರಶಂಸತಿ ।
ಅರ್ಜುನೋ ನೈವ ಯುದ್ಧಾರ್ಥೀ ಭೂಯಸೀ ಹಿ ದಯಾಽರ್ಜುನೇ ॥ ॥ 5-73-23 (34491)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉಗ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-73-4 ನಿಷ್ಠೂರೀ ನಿಷ್ಠುರವಾಕ್ । ಕ್ಷೇಪ್ತಾ ನಿಂದಕಃ । ಅನೇಯಃ ಶಿಕ್ಷಯಿತುಮಯೋಗ್ಯಃ ॥ 5-73-6 ಅವಾಚೀನೋ ವಿಪರೀತಃ ॥ 5-73-12 ಪರ್ಯಾಯಕಾಲೇ ಧರ್ಮಾಂತಕಾಲೇ ॥ 5-73-19 ಕಾಮಾನುಬದ್ಧಂ ಬಹುಲಂ ಬಾಹುಲ್ಯೇನ ತಸ್ಯ ಚಿತ್ತಾನುಸಾರೀ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 074
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.74. ಅಧ್ಯಾಯಃ 074
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ಭೀಮಂಪ್ರತಿ ತತ್ಪ್ರತಿಜ್ಞಾನುಸ್ಮಾರಣಪೂರ್ವಕಂ ಯುದ್ಧಪ್ರೋತ್ಸಾಹನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-74-0 (34492)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-74-0x (3623)
ಏತಛ್ರುತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕೇಶವಃ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ।
ಅಭೂತಪೂರ್ವಂ ಭೀಮಸ್ಯ ಮಾರ್ದವೋಪಹಿತಂ ವಚಃ ॥ 5-74-1 (34493)
ಗಿರೇರಿವ ಲಘುತ್ವಂ ತಚ್ಛೀತತ್ವಮಿವ ಪಾವಕೇ।
ಮತ್ವಾ ರಾಮಾನುಜಃ ಶೌರಿಃ ಶಾರ್ಂಗಧನ್ವಾ ವೃಕೋದರಂ ॥ 5-74-2 (34494)
ಸಂತೇಜಸಂಸ್ತದಾ ವಾಗ್ಭಿರ್ಭಾತರಿಶ್ವೇವ ಪಾವಕಂ।
ಉವಾಚ ಭೀಮಮಾಸೀನಂ ಕೃಪಯಾಽಭಿಪರಿಪ್ಲುತಂ ॥ 5-74-3 (34495)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-74-4x (3624)
ತ್ವಮನ್ಯದಾ ಭೀಮಸೇನ ಯುದ್ಧಮೇವ ಪ್ರಶಂಸಸಿ।
ವಧಾಮಿನಂದಿನಃ ಕ್ರೂರಾಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರನ್ಮಿಮರ್ದಿಷುಃ ॥ 5-74-4 (34496)
ನ ಚ ಸ್ವಪಿಷಿ ಜಾಗರ್ಷಿ ನ್ಯುಬ್ಜಃ ಶೇಷೇ ಪರಂತಪ ।
ಘೋರಾಮಶಾಂತಾಂ ರುಶತೀಂ ಸದಾ ವಾಚಂ ಪ್ರಭಾಷಸೇ ॥ 5-74-5 (34497)
ನಿಃಶ್ವಸನ್ನಗ್ನಿವತ್ತೇನ ಸಂತಪ್ತಃ ಸ್ವೇನ ಮನ್ಯುನಾ ।
ಅಪ್ರಶಾಂತಮನಾ ಭೀಮ ಸಧೂಮ ಇವ ಪಾವಕಃ ॥ 5-74-6 (34498)
ಏಕಾಂತೇ ನಿಃಶ್ವಸಞ್ಶೇಪೇ ಭಾರಾರ್ತ ಇವ ದುರ್ಬಲಃ ।
ಅಪಿ ತ್ವಾಂ ಕೇಚಿದುನ್ಮತ್ತಂ ಮನ್ಯಂತೇಽತದ್ವಿದೋ ಜನಾಃ ॥ 5-74-7 (34499)
ಆರುಜ್ಯ ವೃಕ್ಷಾನ್ನಿರ್ಮೂಲಾನ್ಗಜಃ ಪರಿರುಜನ್ನಿವ ।
ನಿಘ್ನನ್ಪದ್ಭಿಃ ಕ್ಷಿತಿಂ ಭೀಮ ನಿಷ್ಟನನ್ಪರಿಧಾವಸಿ ॥ 5-74-8 (34500)
ನಾಸ್ಮಿಂಜನೇ ನ ರಮಸೇ ರಹಃ ಕ್ಷಿಪಸಿ ಪಾಂಡವ ।
ನಾನ್ಯಂ ನಿಶಿ ದಿವಾ ಚಾಪಿ ಕದಾಚಿದಭಿನಂದಸಿ ॥ 5-74-9 (34501)
ಅಕಸ್ಮಾತ್ಸ್ಮಯಮಾನಶ್ಚ ರಹಸ್ಯಾಸ್ಸೇ ರುದನ್ನಿವ।
ಜಾನ್ವೋರ್ಮೂರ್ಧಾನಮಾಧಾಯ ಚಿರಮಾಸ್ತೇ ಪ್ರಮೀಲಿತಃ ॥ 5-74-10 (34502)
ಭ್ರುಕಿಟಿಂ ಚ ಪುನಃ ಕುರ್ವನ್ನೋಷ್ಠೌ ಚ ವಿದಶನ್ನಿವ ।
ಅಭೀಕ್ಷ್ಣಂ ದೃಶ್ಯಸೇ ಭೀಮ ಸರ್ವಂ ತನ್ಮನ್ಯುಕಾರಿತಂ ॥ 5-74-11 (34503)
ಯಥಾ ತಪುರಸ್ತಾತ್ಸವಿತಾ ದೃಶ್ಯತೇ ಶುಕ್ರಮುಚ್ಚರನ್ ।
ಯಥಾ ಚ ಪಶ್ಚಾನ್ನಿರ್ಮುಕ್ತೋ ಧ್ರುವಂ ಪರ್ಯೇತಿ ರಶ್ಮಿವಾನ್ ॥ 5-74-12 (34504)
ತಥಾ ಸತ್ಯಂ ಬ್ರವೀಂಯೇತನ್ನಾಸ್ತಿ ತಸ್ಯ ವ್ಯತಿಕ್ರಮಃ ।
ಹಂತಾಹಂ ಗದಯಾಭ್ಯೇತ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನಮಮರ್ಪಣಂ ॥ 5-74-13 (34505)
ಇತಿ ಸ್ಮ ಮಧ್ಯೇ ಭ್ರಾತೃಣಾಂ ಸತ್ಯೇನಾಲಭಸೇ ವದಾಂ।
ತಸ್ಯ ತೇ ಪ್ರಶಮೇ ಬುದ್ಧಿರ್ಧ್ರಿಯತೇಽದ್ಯ ಪರಂತಪ ॥ 5-74-14 (34506)
ಅಹೋ ಯುದ್ಧಾಭಿಕಾಂಕ್ಷಾಣಾಂ ಯುದ್ಧಕಾಲ ಉಪಸ್ಥಿತೇ ।
ಚೇತಾಂಸಿ ವಿಪ್ರತೀಪಾನಿ ಯತ್ತ್ವಾಂ ಭೀಭೀಮ ವಿಂದತಿ ॥ 5-74-15 (34507)
ಅಹೋ ಪಾರ್ಥ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ವಿಪರೀತಾನಿ ಪಶ್ಯಸಿ।
ಸ್ವಪ್ನಾಂತೇ ಜಾಗರಾಂತೇ ಚ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಶಮಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 5-74-16 (34508)
ಅಹೋ ನಾಶಂಸಸೇ ಕಿಂಚಿತ್ಪುಂಸ್ತ್ವಂ ಕ್ಲೀಬ ಇವಾತ್ಮನಿ ।
ಕಶ್ಮಲೇನಾಭಿಪನ್ನೋಽಸಿ ತೇನ ತೇ ವಿಕೃತಂ ಮನಃ ॥ 5-74-17 (34509)
ಉದ್ವೇಪತೇ ತೇ ಹೃದಯಂ ಮನಸ್ತೇ ಪ್ರತಿಸೀದತಿ ।
ಊರುಸ್ತಂಭಗೃಹೀತೋಽಸಿ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಶಮಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 5-74-18 (34510)
ಅನಿತ್ಯಂ ಕಿಲ ಮರ್ತ್ಯಸ್ಯ ಪಾರ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಚಲಾಚಲಂ ।
ವಾತವೇಗಪ್ರಚಲಿತಾ ಅಷ್ಠೀಲಾ ಶಾಲ್ಮಲೇರಿವ ॥ 5-74-19 (34511)
ತವೈಷಾ ವಿಕೃತಾ ಬುದ್ಧಿರ್ಗವಾಂ ವಾಗಿವ ಮಾನುಷೀ ।
ಮನಾಂಸಿ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಮಂಜಯತ್ಯಪ್ಲವಾನಿವ ॥ 5-74-20 (34512)
ಇದಂ ಮೇ ಮಹಾದಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಪರ್ವತಸ್ಯೇವ ಸರ್ಪಣಂ।
ಯದೀದೃಶಂ ಪ್ರಭಾಷೇಥಾ ಭೀಮಸೇನಾಸಮಂ ವಚಃ ॥ 5-74-21 (34513)
ಸ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ವಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕುಲೇ ಜನ್ಮ ಚ ಭಾರತ ।
ಉತ್ತಿಷ್ಠಸ್ವ ವಿಷಾದಂ ಮಾ ಕೃಥಾ ವೀರ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ॥ 5-74-22 (34514)
ನ ಚೈತದನುರೂಪಂ ತೇ ಯತ್ತೇ ಗ್ಲಾನಿರರಿಂದಮ।
ಯದೋಜಸಾ ನ ಲಭತೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ನ ತದಶ್ರುತೇ ॥ ॥ 5-74-23 (34515)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುಃಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-74-6 ಅಗ್ನಿವತ್ ಅಗ್ನಿನೇವ ॥ 5-74-8 ಆರುಜ್ಯ ಭಂಕ್ತ್ವಾ ॥ 5-74-9 ಅಸ್ಮಿನ್ವನೇ। ಜನೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಾಮೂಹೇನ। ಕ್ಷಿಪಸಿ ನಪಸಿ ಕಾಲಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-74-12 ಶುಕ್ರಂ ತೇಜಃ। ನಿರ್ಮುಕ್ತೋಽಸ್ತಂ ಗತಃ। ಧ್ರುವಂ ನಿಶ್ಚಯಂ ಪುನಃ ಪರ್ಯೇತಿ ಮೇರುಂ ಪುನಃಪುನಃ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೀಕರೋತಿ ॥ 5-74-19 ಅಷ್ಠೀಲಾ ಫಲಾಂತರ್ಗ್ರಂಥಿಃ । ಸಾ ಚ ಶಾಲ್ಮಲೇಃ ಕೇವಲಂ ತೂಲಮಯೀ ಭವತಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 075
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.75. ಅಧ್ಯಾಯಃ 075
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಮೇನ ಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಸಾಮರ್ಥ್ಯಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಸ್ಯ ಶಮಕಾಮನಾಯಾಃ ಕೃಪಾಮೂಲಕತ್ವಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-75-0 (34516)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-75-0x (3625)
ತಥೋಕ್ತೋ ವಾಸುದೇವೇನ ನಿತ್ಯಮನ್ಯುರಮರ್ಷಣಃ।
ಸದಶ್ವವತ್ಸಮಾಧಾವದ್ಬಭಾಷೇ ತದನಂತರಂ ॥ 5-75-1 (34517)
ಭೀಮಸೇನ ಉವಾಚ। 5-75-2x (3626)
ಅನ್ಯಥಾ ಮಾಂ ಚಿಕೀರ್ಷಂತಮನ್ಯಥಾ ಮನ್ಯಸೇಽಚ್ಯುತ।
ಪ್ರಣೀತಭಾವಮತ್ಯರ್ಥಂ ಯುಧಿ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಂ ॥ 5-75-2 (34518)
ವೇತ್ಸಿ ದಾಶಾರ್ಹ ಸತ್ಯಂ ಮೇ ದೀರ್ಘಕಾಲಂ ಸಹೋಷಿತಃ।
ಉತ ವಾ ಮಾಂ ನ ಜಾನಾಸಿ ಪ್ಲವನ್ಹೃದ ಇವಾಪ್ಲವೇ ॥ 5-75-3 (34519)
ತಸ್ಮಾದನಭಿರುಪಾಭಿರ್ವಾಗ್ಭಿರ್ಮಾಂ ತ್ವಂ ಸಮರ್ಚ್ಛಸಿ ।
ಕಥಂ ಹಿ ಭೀಮಸೇನಂ ಮಾಂ ಜಾನನ್ಕಶ್ಚನ ಮಾಧವ ॥ 5-75-4 (34520)
ಬ್ರೂಯಾದಪ್ರತಿರೂಪಾಣಿ ಯಥಾ ಮಾಂ ವಕ್ತಮರ್ಹಸಿ ।
ತಸ್ಮಾದಿದಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ವಚನಂ ವೃಷ್ಣಿನಂದನ ॥ 5-75-5 (34521)
ಆತ್ಮನಃ ಪೌರುಷಂ ಚೈವ ಬಲಂ ಚ ನ ಸಮಂ ಪರೈಃ ।
ಸರ್ವಥಾಽನಾರ್ಯಕರ್ಮೈತತ್ಪ್ರಶಂಸಾ ಸ್ವಯಮಾತ್ಮನಃ ॥ 5-75-6 (34522)
ಅತಿವಾದಾಪವಿದ್ಧಸ್ತು ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಬಲಮಾತ್ಮನಃ ।
ಪಶ್ಯೇಮೇ ರೋದಸೀ ಕೃಷ್ಣ ಯಯೋರಾಸನ್ನಿಮಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-75-7 (34523)
ಅಚಲೇ ಚಾಪ್ರತಿಷ್ಠೇ ಚಾಪ್ಯನಂತೇ ಸರ್ವಮಾತರೌ ।
ಯದೀಮೇ ಸಹಸಾ ಕ್ರುದ್ಧೇ ಸಮೇಯಾತಾಂ ಶಿಲೇ ಇವ ॥ 5-75-8 (34524)
ಅಹಮೇತೇ ನಿಗೃಹ್ಣೀಯಾಂ ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಸಚಸಾಚರೇ ।
ಪಶ್ಯೈತದಂತರಂ ಬಾಹ್ವೋರ್ಮಹಾಪರಿಘಯೋರಿವ ॥ 5-75-9 (34525)
ಯ ಏತತ್ಪ್ರಾಯ ಮುಚ್ಯೇತ ನ ತಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಪುರೂಷಂ।
ಹಿಮವಾಂಶ್ಚ ಸಮುದ್ರಶ್ಚ ವಜ್ರೀ ವಾ ಬಲಮಿತ್ಸ್ವಯಂ ॥ 5-75-10 (34526)
ಮಯಾಭಿಪನ್ನಂ ತ್ರಾಯೇರನ್ಬಲಮಾಸ್ಥಾಯ ನ ತ್ರಯಃ ।
ಯುದ್ಧಾರ್ಹಾನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಪಾಂಡವೇಷ್ವಾತತಾಯಿನಃ ॥ 5-75-11 (34527)
ಅಧಃ ಪಾದತಲೇನೈತಾನಧಿಷ್ಠಾಸ್ಯಾಮಿ ಭೂತಲೇ ।
ನ ಹಿ ತ್ವಂ ನಾಭಿಜಾನಾಸಿ ಮಮ ವಿಕ್ರಮಮಚ್ಯುತ ॥ 5-75-12 (34528)
ಯಥಾ ಮಯಾ ವಿನಿರ್ಜಿತ್ಯ ರಾಜಾನೋ ವಶಗಾಃ ಕೃತಾಃ ।
ಅಥ ಚೇನ್ಮಾಂ ನ ಜಾನಾಸಿ ಸೂರ್ಯಸ್ಯೇವೋದ್ಯತಃ ಪ್ರಭಾಂ ॥ 5-75-13 (34529)
ವಿಗಾಢೇ ಯುಧಿ ಸಂಬಾಧೇ ವೇತ್ಸ್ಯಸೇ ಮಾಂ ಜನಾರ್ದನ ।
ಪರುಷೈರಾಕ್ಷಿಪಸಿ ಕಿಂ ವ್ರಣಂ ಸೂಚ್ಯೇವ ಚಾನಘ ॥ 5-75-14 (34530)
ಯಥಾಮತಿ ಬ್ರವೀಂಯೇತದ್ವಿದ್ಧಿ ಮಾಮಧಿಕಂ ತತಃ ।
ದ್ರಷ್ಟಾಸಿ ಯುಧಿ ಸಂಬಾಧೇ ಪ್ರವೃತ್ತೇ ವೈಶಸೇಽಹನಿ ॥ 5-75-15 (34531)
ಮಯಾ ಪ್ರಣುನ್ನಾನ್ಮಾತಂಗಾತ್ನಥಿನಃ ಸಾದನಸ್ತಥಾ ।
ತಥಾ ನರಾನಭಿಕ್ರುದ್ಧಂ ನಿಘ್ನಂತಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಾನ್ ॥ 5-75-16 (34532)
ದ್ರಷ್ಟಾ ಮಾಂ ತ್ವಂ ಚ ಲೋಕಶ್ಚ ವಿಕರ್ಷಂತಂ ವರಾನ್ವರಾನ್ ।
ನ ಮೇ ಸೀದಂತಿ ಗಾತ್ರಾಣಿ ನ ಮಮೋದ್ವೇಪತೇ ಮನಃ ॥ 5-75-17 (34533)
ಸರ್ವಲೋಕಾದಭಿಕ್ರುದ್ಧಾನ್ನ ಭಯಂ ವಿದ್ಯತೇ ಮಮ।
ಕಿಂ ತು ಸೌಹೃದಮೇವೈತತ್ಕೃಪಯಾ ಮಧುಸೂದನ ।
ಸರ್ವಾಂಸ್ತಿತಿಕ್ಷೇ ಸಂಕ್ಲೇಶಾನ್ಮಾ ಸ್ಮ ನೋ ಭರತಾ ನಶನ್ ॥ ॥ 5-75-18 (34534)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-75-1 ಸಮಾಧಾವತ್ ತೀವ್ರವೇಗಂ ಯಥಾ ಸ್ಯಾತ್ತಥಾ ॥ 5-75-3 ಹ್ರದೇ ಪ್ಲವನ್ ಪಾರಮಿವೇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-75-14 ಸಂಬಾಧೇ ಸಂಕೀರ್ಣೇ ॥ 5-75-15 ವೈಶಸೇ ವಿಶಸನವತಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 076
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.76. ಅಧ್ಯಾಯಃ 076
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ಭೀಮಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಸ್ಯ ತನ್ಮಹಿಮಾಭಿಜ್ಞತ್ವಮಭಿಧಾಯ ತತ್ಪ್ರಶಂಸನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವೋಕ್ತೇಃ ತೇಜಸ್ಸಂದೀಪನಾರ್ಥತ್ವಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-76-0 (34535)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-76-0x (3627)
ಭಾವಂ ಜಿಜ್ಞಾಸಮಾನೋಽಹಂ ಪ್ರಣಯಾದಿದಮಬ್ರವಂ ।
ನ ಚಾಕ್ಷೇಪಾನ್ನ ಪಾಂಡಿತ್ಯಾನ್ನ ಕ್ರೋಧಾನ್ನ ವಿವಕ್ಷಯಾ ॥ 5-76-1 (34536)
ವೇದಾಹಂ ತವ ಮಾಹಾತ್ಂಯಸುತ ತೇ ವೇದ ಯದ್ಬಲಂ।
ಉತ ತೇ ವೇದ ಕರ್ಮಾಣಿ ನ ತ್ವಾಂ ಪರಿಭವಾಂಯಹಂ ॥ 5-76-2 (34537)
ಯಥಾ ಚಾತ್ಮನಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಂಭಾವಯಸಿ ಪಾಂಡವ ।
ಸಹಸ್ರಗುಣಮಪ್ಯೇತತ್ತ್ವಯಿ ಸಂಭಾವಯಾಂಯಹಂ ॥ 5-76-3 (34538)
ಯಾದೃಶೇ ಚ ಕುಲೇ ಜನ್ಮ ಸರ್ವರಾಜಾಭಿಪೂಜಿತೇ ।
ಬಂಧುಭಿಶ್ಚ ಸುಹೃದ್ಭಿಶ್ಚ ಭೀಮ ತ್ವಮಸಿ ತಾದೃಶಃ ॥ 5-76-4 (34539)
ಜಿಜ್ಞಾಸಂತೋ ಹಿ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಸಂದಿಗ್ಧಸ್ಯ ವೃಕೋದರ ।
ಪರ್ಯಾಯಂ ನಾಧ್ಯವಸ್ಯಂತಿ ದೇವಮಾನುಷಯೋರ್ಜನಾಃ ॥ 5-76-5 (34540)
ಸ ಏವ ಹೇತುರ್ಭೂತ್ವಾ ಹಿ ಪುರುಷಸ್ಯಾರ್ಥಸಿದ್ಧಿಷು।
ವಿನಾಶೇಽಪಿ ಸ ಏವಾಸ್ಯ ಸಂದಿಗ್ಧಂ ಕರ್ಮ ಪೌರುಷಂ ॥ 5-76-6 (34541)
ಅನ್ಯಥಾ ಪರಿದೃಷ್ಟಾನಿ ಕವಿಭಿರ್ದೋವದರ್ಶಿಭಿಃ ।
ಅನ್ಯಥಾ ಪರಿವರ್ತಂತೇ ವೇಗಾ ಇವ ನಭಸ್ವತಃ ॥ 5-76-7 (34542)
ಸುಮಂತ್ರಿತಂ ಸುನೀತಂ ಚ ನ್ಯಾಯತಶ್ಚೋಪಪಾದಿತಂ ।
ಕೃತಂ ಮಾನುಷ್ಯಕಂ ಕರ್ಮ ದೈನೇನಾಪಿ ವಿರುದ್ಧ್ಯತೇ ॥ 5-76-8 (34543)
ದೈವಮಪ್ಯಕೃತಂ ಕರ್ಮ ಪೌರುಷೇಣ ವಿಹನ್ಯತೇ ।
ಶೀತಮುಷ್ಣಂ ತಥಾ ವರ್ಷಂ ಕ್ಷುತ್ಪಿಪಾಸೇ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-76-9 (34544)
ಯದನ್ಯದ್ದಿಷ್ಟಭಾವಸ್ಯ ಪುರುಷಸ್ಯ ಸ್ವಯಂ ಕೃತಂ ।
ತಸ್ಮಾದನುಪರೋಧಶ್ಚ ವಿದ್ಯತೇ ತತ್ರ ಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-76-10 (34545)
ಲೋಕಸ್ಯ ನಾನ್ಯತೋ ವೃತ್ತಿಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಯತ್ರ ಕರ್ಮಣಃ।
ಏವಂಬುದ್ಧಿಃ ಪ್ರವರ್ತೇತ ಫಲಂ ಸ್ಯಾದುಭಯಾನ್ವಯೇ ॥ 5-76-11 (34546)
ಯ ಏವಂ ಕೃತಬುದ್ಧಿಃ ಸ ಕರ್ಮಸ್ವೇವ ಪ್ರವರ್ತತೇ ।
ನಾಸಿದ್ಧೋ ವ್ಯಥತೇ ತಸ್ಯ ನ ಸಿದ್ಧೌ ಹರ್ಷಮಶ್ರುತೇ ॥ 5-76-12 (34547)
ತತ್ರೇಯಮನುಮಾತ್ರಾ ಮೇ ಭೀಮಸೇನ ವಿವಕ್ಷಿತಾ।
ನೈಕಾಂತಸಿದ್ಧಿರ್ವಕ್ತವ್ಯಾ ಶತ್ರುಭಿಃ ಸಹ ಸಂಯುಗೇ ॥ 5-76-13 (34548)
ನಾತಿಪ್ರಹೀಣರಶ್ಮಿಃ ಸ್ಯಾತ್ತಥಾ ಭಾವವಿಪರ್ಯಯೇ ।
ವಿಷಾದಮರ್ಚ್ಛೇದ್ ಗ್ಲಾನಿಂ ವಾಪ್ಯೇತಮರ್ಥಂ ಬ್ರವೀಮಿತೇ ॥ 5-76-14 (34549)
ಶ್ವೋಭೂತೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಮೀಪಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪಾಂಡವ।
ಯತಿಷ್ಯೇ ಪ್ರಶಮಂ ಕರ್ತುಂ ಯುಷ್ಮದರ್ಥಮಹಾಪಯನ್ ॥ 5-76-15 (34550)
ಶಮಂ ಚೇತ್ತೇ ಕರಿಷ್ಯಂತಿ ತತೋಽನಂತಂ ಯಶೋ ಮಮ।
ಭವತಾಂ ಕಚ ಕೃತಃ ಕಾಮಸ್ತೇಷಾಂ ಚ ಶ್ರೇಯ ಉತ್ತಮಂ ॥ 5-76-16 (34551)
ತೇ ಚೇದಭಿನಿವೇಕ್ಷ್ಯಂತೇ ನಾಭ್ಯುಪೈಷ್ಯಂತಿ ಮೇ ವಚಃ ।
ಕುರವೋ ಯುದ್ಧಮೇವಾತ್ರ ಘೋರಂ ಕರ್ಮ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-76-17 (34552)
ಅಸ್ಮಿನ್ಯುದ್ಧೇ ಭೀಮಸೇನ ತ್ವಯಿ ಭಾರಃ ಸಮಾಹಿತಃ।
ಧೂರರ್ಜುನೇನ ಧಾರ್ಯಾ ಸ್ಯಾದ್ವೇಢವ್ಯ ಇತರೋ ಜನಃ ॥ 5-76-18 (34553)
ಅಹಂ ಹಿ ಯಂತಾ ಬೀಭತ್ಸೋರ್ಭವಿತಾ ಸಂಯುಗೇ ಸತಿ।
ಧನಂಜಯಸ್ಯೈಷ ಕಾಮೋ ನ ಹಿ ಯುದ್ಧಂ ನ ಕಾಮಯೇ ॥ 5-76-19 (34554)
ತಸ್ಮಾದಾಶಂಕಮಾನೋಽಹಂ ವೃಕೋದರ ಮತಿಂ ತವ।
ಗದತಃ ಕ್ಲೀಬಯಾ ವಾಚಾ ತೇಜಸ್ತೇ ಸಮದೀದಿಪಂ ॥ ॥ 5-76-20 (34555)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-76-1 ಭಾವಮಿತಿ । ವಿವಕ್ಷಯಾ ತ್ವಯಾ ಸ್ವರೂಪಂ ವಕ್ತವ್ಯಮಿತೀಚ್ಛಯಾ। ಪ್ರಾಗೇವ ತಸ್ಯ ಜ್ಞಾತತ್ವಾತ್ ॥ 1 ॥ 5-76-5 ದೇವಮಾನುಷಯೋರ್ಧರ್ಮಸ್ಯ ಪರ್ಯಾಯಮಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-76-7 ಪರಿದೃಷ್ಟಾನಿ ಕರ್ತವ್ಯತ್ವೇನ ನಿಶ್ಚಿತಾನಿ ಕಾರ್ಯಾಣಿ ॥ 5-76-10 ದಿಷ್ಟಃ ಫಲಭೋಗಾಯ ಆಜ್ಞಪ್ತಃ ಭಾವಃ ಸತ್ತಾ ಯಸ್ಯ ತತ್ ದಿಷ್ಟಭಾವಂ ಪ್ರಾರಬ್ಧಕರ್ಮ। ಪಂಚಂಯರ್ಥೇ ಷಷ್ಠೀ । ಪ್ರಾರಬ್ಧಾದನ್ಯದಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಪುರುಷಸ್ಯ ಪುರುಷೇಣ ಸಂಚಿತಂ ಯತ್ಸ್ವಯಂಕೃತಂ ಕರ್ಮ ತಸ್ಮಾದನುಪರೋಧೋ ಜನ್ಮಾಂತರೇ ನಿರೋಧೋ ನಾಸ್ತಿ। ತತ್ರ ಜ್ಞಾನೇನ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತೇನ ವಾ ಸಂಚಿತಪಾಪಾನಾಂ ನಾಶೇ ಲಕ್ಷಣಂ ಜ್ಞಾಪಕಂ ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿಜಾತಂ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 5-76-11 ಕರ್ಮಣೋಽನ್ಯತ್ರ ಪೌರುಷಂವಿನಾ ಅನ್ಯತ ಏಕಸ್ಮಾದ್ದೈವಾದೇವ ವೃತ್ತಿರ್ಜೀವಿಕಾ ನಾಸ್ತಿ । ಏವಂ ಬುದ್ಧಿಃ ಈದೃಕ್ಜ್ಞಾನವಾನ್ಸನ್ ಪ್ರವರ್ತೇತ ಪುರುಷಕಾರಂ ಕುರ್ಯಾತ್। ತಥಾ ಸತಿ ಉಭಯಾನ್ವಯೇ ದೈವಪೌರುಷಯೋಃ ಸಂಬಂಧೇ ಫಲಂ ಭವತಿ ನಾನ್ಯತರತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-76-13 ಅನುಮಾತ್ರಾಽವಧಾರಣಂ ನಿಶ್ಚಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-76-14 ಪ್ರಹೀಣರಶ್ಮಿಃ ನಿಷ್ಪ್ರಭಃ। ಭಾವಃ ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ಕರ್ಮ। ಅರ್ಚ್ಛೇತ್ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾತ್ ॥ 5-76-17 ತೇ ಕುರವ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-76- 5-76- 5-76-ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 077
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.77. ಅಧ್ಯಾಯಃ 077
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಅರ್ಜುನೇನ ಸಂಧಿವಿಗ್ರಹಪಕ್ಷೌ ಪ್ರಸ್ತುತ್ಯ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಯಥಾರುಚಿ ಅನ್ಯತರಪಕ್ಷನಿರ್ಧಾರಣಕರಣಪ್ರಾರ್ಥನಾ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-77-0 (34556)
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ। 5-77-0x (3628)
ಉಕ್ತಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣೈವ ಯಾವದ್ವಾಚ್ಯಂ ಜನಾರ್ದನ ।
ತವ ವಾಕ್ಯಂ ತು ಮೇ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಪರಂತಪ ॥ 5-77-1 (34557)
ನೈವ ಪ್ರಶಮಮತ್ರ ತ್ವಂ ಮನ್ಯಸೇ ಸುಕರಂ ಪ್ರಭೋ ।
ಲೋಭಾದ್ವಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ದೈನ್ಯಾದ್ವಾ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಾತ್ ॥ 5-77-2 (34558)
ಅಫಲಂ ಮನ್ಯಸೇ ವಾಽಪಿ ಪುರುಷಸ್ಯ ಪರಾಕ್ರಮಂ ।
ನ ಚಾಂತರೇಣ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪೌರುಷೇಣ ಬಲೋದಯಃ ॥ 5-77-3 (34559)
ತದಿದಂ ಭಾಷಿತಂ ವಾಕ್ಯಂ ತಥಾಚನ ತಥೈವ ತತ್।
ನ ಚೈತದೇವಂ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಮಸಾಧ್ಯಮಪಿ ಕಿಂಚನ ॥ 5-77-4 (34560)
ಕಿಂ ಚೈತನ್ಮನ್ಯಸೇ ಕೃಚ್ಛ್ರಮಸ್ಮಾಕಮವಸಾದಕಂ।
ಕುರ್ವಂತಿ ತೇಷಾಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ಯೇಷಾಂ ನಾಸ್ತಿ ಫಲೋದಯಃ ॥ 5-77-5 (34561)
ಸಂಪಾದ್ಯಮಾನಂ ಸಂಯಕ್ವ ಸ್ಯಾತ್ಕರ್ಮ ಸಫಲಂ ಪ್ರಭೋ।
ಸ ತಥಾ ಕೃಷ್ಣ ವರ್ತಸ್ವ ಯಥಾ ಶರ್ಮ ಭವೇತ್ಪರೈಃ ॥ 5-77-6 (34562)
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ಭವಾನ್ನಃ ಪ್ರಥಮಃ ಸುಹೃತ್।
ಸುರಾಣಾಮಸುರಾಣಾಂ ಚ ಯಥಾ ವೀರ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ॥ 5-77-7 (34563)
ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಪ್ರತಿಪತ್ಸ್ವ ನಿರಾಮಯಂ ।
ಅಸ್ಮದ್ಧಿತಮನುಷ್ಠಾನಂ ಮನ್ಯೇ ತವ ನ ದುಷ್ಕರಂ ॥ 5-77-8 (34564)
ಏವಂ ಚ ಕಾರ್ಯತಾಮೇತಿ ಕಾರ್ಯಂ ತವ ಜನಾರ್ದನ ।
ಗಮನಾದೇವಮೇವ ತ್ವಂ ಕರಿಷ್ಯಸಿ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-77-9 (34565)
ಚಿಕೀರ್ಷಿತಮಥಾನ್ಯತ್ತೇ ತಸ್ಮಿನ್ವೀರ ದುರಾತ್ಮಾನಿ ।
ಭವಿಷ್ಯತಿ ಚ ತತ್ಸರ್ವಂ ಯಥಾ ತವ ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ ॥ 5-77-10 (34566)
ಶರ್ಮ ತೈಃ ಸಹ ವಾ ನೋಽಸ್ತು ತವ ವಾ ಯಚ್ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ ।
ವಿಚಾರ್ಯಮಾಣೋ ಯಃ ಕಾಮಸ್ತವ ಕೃಷ್ಣ ಸ ನೋ ಗುರುಃ ॥ 5-77-11 (34567)
ನ ಸ ನಾರ್ಹತಿ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ವಧಂ ಸಸುತಬಾಂಧವಃ।
ಯೇನ ಧರ್ಮಸುತೇ ದೃಷ್ಟಾ ನ ಸಾ ಶ್ರೀರುಪಮರ್ಷಿತಾ ॥ 5-77-12 (34568)
ಯಚ್ಚಾಪ್ಯಪಶ್ಯತೋಪಾಯಂ ಧರ್ಮಿಷ್ಠಂ ಮಧುಸೂದನ।
ಉಪಾಯೇನ ನೃಶಂಸೇನ ಹೃತಾ ದುರ್ದ್ಯೂತದೇವಿನಾ ॥ 5-77-13 (34569)
ಕಥಂ ಹಿ ಪುರುಷೋ ಜಾತಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೇಷು ಧನುರ್ಧರಃ ।
ಸಮಾಹೂತೋ ನಿವರ್ತೇತ ಪ್ರಾಣತ್ಯಾಗೇಽಪ್ಯುಪಸ್ಥಿತೇ ॥ 5-77-14 (34570)
ಅಧರ್ಮೇಣ ಜಿತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ವನೇ ಪ್ರವೃಜಿತಾಂಸ್ತಥಾ।
ವಧ್ಯತಾಂ ಮಮ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ನಿರ್ಗತೋಽಸೌ ಸುಯೋಧನಃ ॥ 5-77-15 (34571)
ನ ಚೈತದದ್ಭುತಂ ಕೃಷ್ಣ ಮಿತ್ರಾರ್ಥೇ ಯಚ್ಚಿಕೀರ್ಷಸಿ।
ಕ್ರಿಯಾ ಕಥಂಚ ಮುಖ್ಯಾ ಸ್ಯಾನ್ಮೃದುನಾ ಚೇತರೇಣ ವಾ ॥ 5-77-16 (34572)
ಅಥವಾ ಮನ್ಯಸೇ ಜ್ಯಾಯಾನ್ವಧಸ್ತೇಷಾಮನಂತರಂ ।
ತದೇವ ಕ್ರಿಯತಾಮಾಶು ನ ವಿಚಾರ್ಯಮತಸ್ತ್ವಯಾ ॥ 5-77-17 (34573)
ಜಾನಾಸಿ ಹಿ ಯಥೈತೇನ ದ್ರೌಪದೀ ಪಾಪಬುದ್ಧಿನಾ ।
ಪರಿಕ್ಲಿಷ್ಟಾ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ತಚ್ಚ ತಸ್ಯೋಪಮರ್ಷಿತಂ ॥ 5-77-18 (34574)
ಸ ನಾಮ ಸಂಯಗ್ವರ್ತೇತ ಪಾಂಡವೇಷ್ವಿತಿ ಮಾಧವ।
ನ ಮೇ ಸಂಜಾಯತೇ ಬುದ್ಧಿರ್ಬೀಜಮುಪ್ತಮಿವೋಷರೇ ॥ 5-77-19 (34575)
ತಸ್ಮಾದ್ಯನ್ಮನ್ಯಸೇ ಯುಕ್ತಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಹಿತಂ ಚ ಯತ್।
ತಥಾಽಽಶು ಕುರು ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಯನ್ನಃ ಕಾರ್ಯಮನಂತರಂ ॥ ॥ 5-77-20 (34576)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-77-2 ದೈನ್ಯಾದ್ವಾ ಅಸ್ಮದೀಯಾತ್ ॥ 5-77-4 ನಹಿ ಯುದ್ಧಂ ನ ಕಾಮಯೇ ಇತಿ ಯತ್ತ್ವಯಾ ಭಾಷಿತ ತಥಾಚನ ತಥಾಪಿಚ ಚನಶಬ್ದೋಽಪ್ಯರ್ಥೇ । ಯದ್ಯಪಿ ಮಮೈತದನಿಷ್ಟಂ ತಥಾಪಿ ತ್ವಯಾ ಯದ್ಭಾಷಿತಂ ತತ್ತಥೈವ ಭವಿಧ್ಯತೀತ್ಯರ್ಥಃ । ಪರಂತು ಶಮೋಪಿ ತವ ನಾಸಾಧ್ಯೋಽಸ್ತೀತ್ಯಾಹ ನಚೇತಿ ॥ 5-77-8 ನಿರಾಮಯಂ ಕುಶಲಂ ॥ 5-77-9 ಕಾರ್ಯತಾಂ ಔಚಿತ್ಯಂ। ಕಾರ್ಯಂ ಕರ್ಮ ॥ 5-77-14 ಸಮಾಹೂತೋ ದ್ಯೂತಾರ್ಥಂ ॥ 5-77-15 ನಿರ್ಗತಃ ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ॥ 5-77-16 ಕಥಂಚ ಕಥಮಪಿ। ಮುಖ್ಯಾ ಫಲವತೀ। ಮೃದುನಾ ಸಾಂನಾ। ಇತರೇಣ ಯುದ್ಧೇನ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 078
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.78. ಅಧ್ಯಾಯಃ 078
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ಅರ್ಜುನಂಪ್ರತಿ ದಂಡಾರ್ಹೇ ಸುಯೋಧನೇ ಶಮಕರಣಸ್ಯ ದುಶ್ಶಕತ್ವಾಭಿಧಾನಪೂರ್ವಕಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಗೌರವೇಣ ಸ್ವಸ್ಯ ತದರ್ಥಂ ಪ್ರಯತನಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-78-0 (34577)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-78-0x (3629)
ಏವಮೇತನ್ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಥಾ ವದಸಿ ಪಾಂಡವ।
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ಪ್ರತಿಪತ್ಸ್ಯೇ ನಿರಾಮಯಂ।
ಸರ್ವಂ ತ್ವಿದಂ ಮಮಾಯತ್ತಂ ಬೀಭತ್ಸೋ ಕರ್ಮಣೋರ್ದ್ವಯೋಃ ॥ 5-78-1 (34578)
ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಹಿ ರಸವಚ್ಛುದ್ಧಂ ಕರ್ಮಣೈವೋಪಪಾದಿತಂ।
ಋತೇ ವರ್ಷಾನ್ನ ಕೌಂತೇಯ ಜಾತು ನಿರ್ವರ್ತಯೇತ್ಫಲಂ ॥ 5-78-2 (34579)
ತತ್ರ ವೈ ಪೌರುಷಂ ಬ್ರೂಯುರಾಸೇಕಂ ಯತ್ರ ಕಾರಿತಂ।
ತತ್ರ ಚಾಪಿ ಧ್ರುವಂ ಪಶ್ಯೇಚ್ಛೋಷಣಂ ದೈವಕಾರಿತಂ॥ 5-78-3 (34580)
ತದಿದಂ ನಿಶ್ಚಿತ್ತಂ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಪೂರ್ವೈರಪಿ ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ।
ದೈವೇ ಚ ಮಾನುಷೇ ಚೈವ ಸಂಯುಕ್ತಂ ಲೋಕಕಾರಣಂ ॥ 5-78-4 (34581)
ಅಹಂ ಹಿ ತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಪರಂ ಪುರುಷಕಾರತಃ ।
ದೇವಂ ತು ನ ಮಯಾ ಶಕ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಕರ್ತುಂ ಕಥಂಚನ ॥ 5-78-5 (34582)
ಸ ಹಿ ಧರ್ಮಂ ಚ ಲೋಕಂ ಚ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಚರತಿ ದುರ್ಮತಿಃ।
ನ ಹಿ ಸಂತಪ್ಯತೇ ತೇನ ತಥಾರೂಪೇಣ ಕರ್ಮಣಾ ॥ 5-78-6 (34583)
ತಥಾಪಿ ಬುದ್ಧಿಂ ಪಾಪಿಷ್ಠಾಂ ವರ್ಧಯಂತ್ಯಸ್ಯ ಮಂತ್ರಿಣಃ ।
ಶಕುನಿಃ ಸೂತಪುತ್ರಶ್ಚ ಭ್ರಾತಾ ದುಃಶಾಸನಸ್ತಥಾ ॥ 5-78-7 (34584)
ಸ ಹಿ ತ್ಯಾಗೇನ ರಾಜ್ಯಸ್ಯ ನ ಶಮಂ ಸಮುಪೈಷ್ಯತಿ।
ಅಂತರೇಣ ವಧಂ ಪಾರ್ಥ ಸಾನುಬಂಧಃ ಸುಯೋಧನಃ ॥ 5-78-8 (34585)
ನ ಚಾಪಿ ಪ್ರಣಿಪಾತೇನ ತ್ಯಕ್ತುಮಿಚ್ಛತಿ ಧರ್ಮರಾಟ್ ।
ಯಾಚ್ಯಮಾನಶ್ಚ ರಾಜ್ಯಂ ಸ ನ ಪ್ರಜಾಸ್ಯತಿ ದುರ್ಮತಿಃ ॥ 5-78-9 (34586)
ನ ತು ಮನ್ಯೇ ಸ ತದ್ವಾಚ್ಯೋ ಯದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಶಾತನಂ ।
ಉಕ್ತಂ ಪ್ರಯೋಜನಂ ಯತ್ತು ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಭಾರತ ॥ 5-78-10 (34587)
ತಥಾ ಪಾಪಸ್ತು ತತ್ಸರ್ವಂ ನ ಕರಿಷ್ಯತಿ ಕೌರವಃ ।
ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚಾಕ್ರಿಯಮಾಣೇಽಸೌ ಲೋಕೇ ವಧ್ಯೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-78-11 (34588)
ಮಮ ಚಾಪಿ ಸ ವಧ್ಯೋ ಹಿ ಜಗತಶ್ಚಾಪಿ ಭಾರತ ।
ತೇನ ಕೌಮಾರಕೇ ಯೂಯಂ ಸರ್ವೇ ವಿಪ್ರಕೃತಾಃ ಸದಾ ॥ 5-78-12 (34589)
ವಿಪ್ರಲುಪ್ತಂ ಚ ವೋ ರಾಜ್ಯಂ ನೃಶಂಸೇನ ದುರಾತ್ಮನಾ।
ನ ಚೋಪಶಾಂಯತೇ ಪಾಪಃ ಶ್ರಿಯಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ ॥ 5-78-13 (34590)
ಅಸಕೃಚ್ಚಾಪ್ಯಹಂ ತೇನ ತ್ವತ್ಕೃತೇ ಪಾರ್ಥ ಭೇದಿತಃ ।
ನ ಮಯಾ ತದ್ಗೃಹೀತಂ ಚ ಪಾಪಂ ತಸ್ಯ ಚಿಕೀರ್ಷೇತಂ ॥ 5-78-14 (34591)
ಜಾನಾಸಿ ಹಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ತ್ವಮಪ್ಯಸ್ಯ ಪರಂ ಮತಂ।
ಪ್ರಿಯಂ ಚಿಕೀರ್ಷಮಾಣಂ ಚ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಮಾಮಪಿ ॥ 5-78-15 (34592)
ಸಂಜಾನಂಸ್ತಸ್ಯ ಚಾತ್ಮಾನಂ ಮಮ ಚೈವ ಪರಂ ಮತಂ।
ಅಜಾನನ್ನಿವ ಮಾಂ ಕಸ್ಮಾದರ್ಜುನಾದ್ಯಾಭಿಶಂಕಸೇ ॥ 5-78-16 (34593)
ಯಚ್ಚಾಪಿ ಪರಮಂ ದಿವ್ಯಂ ತಚ್ಚಾಪ್ಯನುಗತಂ ತ್ವಯಾ।
ವಿಧಾನಂ ವಿಹಿತಂ ಪಾರ್ಥ ಕಥಂ ಶರ್ಮ ಭವೇತ್ಪರೈಃ ॥ 5-78-17 (34594)
ಯತ್ತು ವಾಚಾ ಮಯಾ ಶಕ್ಯಂ ಕರ್ಮಣಾ ವಾಽಪಿ ಪಾಂಡವ ।
ಕರಿಷ್ಯೇ ತದಹಂ ಪಾರ್ಥ ನ ತ್ವಾಶಂಸೇ ಶಮಂ ಪರೈಃ ॥ 5-78-18 (34595)
ಕಥಂ ಗೋಹರಣೇ ಹ್ಯುಕ್ತೋ ನೈತಚ್ಛರ್ಮ ತಥಾ ಹಿತಂ ।
ಯಾಚ್ಯಮಾನೋ ಹಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಂವತ್ಸರಗತೇಽಧ್ವನಿ ॥ 5-78-19 (34596)
ತದೈವ ತೇ ಪರಾಭೂತಾ ಯದಾ ಸಂಕಲ್ಪಿತಾಸ್ತ್ವಯಾ।
ಲವಶಃ ಕ್ಷಣಶಶ್ಚಾಪಿ ನ ಚ ತುಷ್ಟಃ ಸುಯೋಧನಃ ॥ 5-78-20 (34597)
ಸರ್ವಥಾ ತು ಮಯಾ ಕಾರ್ಯಂ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಶಾಸನಂ ।
ವಿಭಾವ್ಯಂ ತಸ್ಯ ಭೂಯಶ್ಚ ಕರ್ಮ ಪಾಪಂ ದುರಾತ್ಮನಃ ॥ ॥ 5-78-21 (34598)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-78-1 ದ್ವಯೋಃ ಕರ್ಮಣೋಃ ಶಮಯುದ್ಧಯೋರ್ಮಧ್ಯೇ ಇದಂ ಅನಾಮಯಂ ॥ 5-78-4 ಸಂಯುಕ್ತಂ ಆಹಿತಂ। ಲೋಕಕಾರಣಂ ಲೋಕಹಿತಸಾಧನಂ ॥ 5-78-17 ದಿವ್ಯಂ ವಿಧಾನಂ ಭೂಭಾರಾಪಹಾರಾರ್ಥಂ ಸ್ವರ್ಗಾದ್ದೇವಾನಾಮವತರಣಂ ॥ 5-78-18 ಆಶಂಸೇ ಸಂಭಾವಯಾಮಿ ॥ 5-78-19 ಭೀಷ್ಮೇಣ ಏತಚ್ಛರ್ಮ ಯಾಚ್ಯಮಾನೋಪಿ ಸಃ ಹಿತಂ ಕಥಂ ನೋಕ್ತಃ ಅಪಿತು ಉಕ್ತಃ। ಸಂವತ್ಸರಗತೇ ಗತಸಂವತ್ಸರೇ ॥ 5-78-20 ಸಂಕಲ್ಪಿತಾಃ ವಧ್ಯತ್ವೇನ ನಿಶ್ಚಿತಾಃ ॥ 5-78-21 ವಿಭಾವ್ಯಂ ವಿಚಾರಣೀಯಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 079
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.79. ಅಧ್ಯಾಯಃ 079
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ನಕುಲೇನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಸ್ಯ ಶಮೇ ಅಭಿಸಂಧಿಪ್ರದರ್ಶನಪೂರ್ವಕಂ ಸಂಧಿಕರಣಸ್ಯ ತೇನ ಸುಶಕತ್ವಾಭಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-79-0 (34599)
ನಕುಲ ಉವಾಚ। 5-79-0x (3630)
ಉಕ್ತಂ ಬಹುವಿಧಂ ವಾಕ್ಯಂ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಮಾಧವ।
ಧರ್ಮಜ್ಞೇನ ವದಾನ್ಯೇನ ಶ್ರುತಂ ಚೈವ ಹಿ ತತ್ತ್ವಯಾ ॥ 5-79-1 (34600)
ಮತಮಾಜ್ಞಾಯ ರಾಜ್ಞಶ್ಚ ಭೀಮಸೇನೇನ ಮಾಧವ ।
ಸಂಶಮೋ ಬಾಹುವೀರ್ಯ ಚ ಖ್ಯಾಪಿತಂ ಮಾಧವಾತ್ಮನಃ ॥ 5-79-2 (34601)
ತಥೈವ ಫಾಲ್ಗುನೇನಾಪಿ ಯದುಕ್ತಂ ತತ್ತ್ವಯಾ ಶ್ರುತಂ ।
ಆತ್ಮನಶ್ಚ ಮತಂ ವೀರ ಕಥಿತಂ ಭವತಾಽಸಕೃತ್ ॥ 5-79-3 (34602)
ಸರ್ವಮೇತದತಿಕ್ರಂಯ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪರಮತಂ ಭವಾನ್।
ಯತ್ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಂ ಮನ್ಯೇಥಾಸ್ತತ್ಕುರ್ಯಾಃ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ॥ 5-79-4 (34603)
ತಸ್ಮಿಂರತಸ್ಮಿನ್ನಿಮಿತ್ತೇ ಹಿ ಮತಂ ಭವತಿ ಕೇಶವ ।
ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಂ ಮನುಷ್ಯೇಣ ಕ್ಷಮಂ ಕಾರ್ಯಮರಿಂದಮ ॥ 5-79-5 (34604)
ಅನ್ಯಥಾ ಚಿಂತಿತೋ ಹ್ಯರ್ಥಃ ಪುನರ್ಭವತಿ ಸೋಽನ್ಯಥಾ ।
ಅನಿತ್ಯಮತಯೋ ಲೋಕೇ ನರಾಃ ಪುರುಷಸತ್ತಮ ॥ 5-79-6 (34605)
ಅನ್ಯಥಾಬುದ್ಧಯೋ ಹ್ಯಾಸನ್ನಸ್ಮಾಸು ವನವಾಸಿಷು।
ಅದೃಶ್ಯೇಷ್ವನ್ಯಥಾ ಕೃಷ್ಣ ದೃಶ್ಯೇಷು ಪುನರನ್ಯಥಾ ॥ 5-79-7 (34606)
ಅಸ್ಮಾಕಮಪಿ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ವನೇ ವಿಚರತಾಂ ತದಾ।
ನ ತಥಾ ಪ್ರಣಯೋ ರಾಜ್ಯೇ ಯಥಾ ಸಂಪ್ರತಿ ವರ್ತತೇ ॥ 5-79-8 (34607)
ನಿವೃತ್ತವನವಾಸಾನ್ನಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ವೀರ ಸಮಾಗತಾಃ ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೋ ಹಿ ಸಪ್ತೇ ಮಾಸ್ತ್ವತ್ಪ್ರಸಾದಾಜ್ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-79-9 (34608)
ಇಮಾನ್ಹಿ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಾನಚಿಂತ್ಯಬಲಪೌರುಷಾತ್।
ಆತ್ತಶಸ್ತ್ರಾನ್ರಣೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನ ವ್ಯಥೇದಿಹ ಕಃ ಪುಮಾನ್ ॥ 5-79-10 (34609)
ಸ ಭವಾನ್ಕುರುಮಧ್ಯೇ ತಂ ಸಾಂತ್ವಪೂರ್ವಂ ಭಯೋತ್ತರಂ।
ಬ್ರೂಯಾದ್ವಾಕ್ಯಂ ಯಥಾ ಮಂದೋ ನ ವ್ಯಥೇತ ಸುಯೋಧನಃ ॥ 5-79-11 (34610)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಭೀಮಸೇನಂ ಬೀಭತ್ಸುಂ ಚಾಪರಾಚಿತಂ ।
ಸಹದೇವಂ ಚ ಮಾಂ ಚೈವ ತ್ವಾಂ ಚ ರಾಮಂ ಚ ಕೇಶವ॥ 5-79-12 (34611)
ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚ ಮಹಾವೀರ್ಯಂ ವಿರಾಟಂ ಚ ಮಹಾತ್ಮಜಂ।
ದ್ರುಪದಂ ಚ ಮಹಾಮಾತ್ಯಂ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚ ಮಾಧವ॥ 5-79-13 (34612)
ಕಾಶಿರಾಜಂ ಚ ವಿಕ್ರಾಂತಂ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಂ ಚ ಚೇದಿಪಂ ।
ಮಾಂಸಶೋಣಿತಭೃನ್ಮರ್ತ್ಯಃ ಪ್ರತಿಯುಧ್ಯೇತ ಕೋ ಯುಧಿ ॥ 5-79-14 (34613)
ಸ ಭವಾನ್ಗಮನಾದೇವ ಸಾಧಯಿಷ್ಯತ್ಯಸಂಶಯಂ।
ಇಷ್ಟಮರ್ಥಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಕೇವಲಂ॥ 5-79-15 (34614)
ವಿದುರಶ್ಚೈವ ಭೀಷ್ಮಶ್ಚ ದ್ರೋಣಶ್ಚ ಸಹಬಾಹ್ಲಿಕಃ ।
ಶ್ರೇಯಃ ಸಮರ್ಥಾ ವಿಜ್ಞಾತುಮುಚ್ಯಮಾನಾಸ್ತ್ವಯಾಽನಘ ॥ 5-79-16 (34615)
ತೇ ಚೈನಮನುನೇಷ್ಯಂತಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಜನಾಧಿಪಂ ।
ತಂ ಚ ಪಾಪಸಮಾಚಾರಂ ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ಸುಯೋಧನಂ ॥ 5-79-17 (34616)
ಶ್ರೋತಾ ಚಾರ್ಥಸ್ಯ ವಿದುರಸ್ತ್ವಂ ಚ ವಕ್ತಾ ಜನಾರ್ದನ ।
ಕಮಿವಾರ್ಥಂ ನಿವರ್ತಂತಂ ಸ್ಥಾಪಯೇತಾಂ ನ ವರ್ತ್ಮನಿ ॥ ॥ 5-79-18 (34617)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-79-18 ಅರ್ಥಂ ಪ್ರಯೋಜನಂ । ನಿವರ್ತಂತಂ ಭ್ರಶ್ಯಂತಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 080
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.80. ಅಧ್ಯಾಯಃ 080
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಹದೇವೇನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಕುರೂಣಾಂ ಶಮಾಭಿಸಂಧಾವಪಿ ಯುದ್ಧಪಕ್ಷಸ್ಯೈವ ಸ್ಥಾಪನಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ಸಾತ್ಯಕಿನಾ ಸಹದೇವಪಕ್ಷಾನುಮೋದನೇ ಯೋಧಾನಾಂ ಸರ್ಷಾತ್ಸಿಂಹನಾದಃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-80-0 (34618)
ಸಹದೇವ ಉವಾಚ। 5-80-0x (3631)
ಯದೇತತ್ಕಥಿತಂ ರಾಜ್ಞಾ ಧರ್ಮ ಏಷ ಸನಾತನಃ।
ಯಥಾ ಚ ಯುದ್ಧಮೇವ ಸ್ಯಾತ್ತಥಾ ಕಾರ್ಯಮರಿಂದಮ ॥ 5-80-1 (34619)
ಯದಿ ಪ್ರಸಮಮಿಚ್ಛೇಯುಃ ಕುರವಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ।
ತಥಾಪಿ ಯುದ್ಧಂ ದಾಶಾರ್ಹ ಯೋಜಯೇಥಾಃ ಸಹೈವ ತೈಃ ॥ 5-80-2 (34620)
ಕಥಂ ನು ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಾಂಚಾಲೀಂ ತಥಾ ಕೃಷ್ಣ ಸಭಾಗತಾಂ।
ಅವಧೇನ ಪ್ರಶಾಂಯೇತ ಮಮ ಮನ್ಯುಃ ಸುಯೋಧನೇ ॥ 5-80-3 (34621)
ಯದಿ ಭೀಮಾರ್ಜುನೌ ಕೃಷ್ಣ ಧರ್ಮರಾಜಶ್ಚ ಧಾರ್ಮಿಕಃ ।
ಧರ್ಮಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ತೇನಾಹಂ ಯೋದ್ಧುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಸಂಯುಗೇ ॥ 5-80-4 (34622)
ಬ್ರೂಹಿ ಮದ್ವಚನಂ ಕೃಷ್ಣ ಸುಯೋಧನಮಪಂಡಿತಂ।
ಕೃಚ್ಛ್ರೇ ವನೇ ವಾ ವಸ್ತವ್ಯಂ ಪುರೇ ವಾ ನಾಗಸಾಹ್ವಯೇ ॥ 5-80-5 (34623)
ಸಾತ್ಯಕಿರುವಾಚ। 5-80-6x (3632)
ಸತ್ಯಮಾಹ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸಹದೇವೋ ಮಹಾಮತಿಃ।
ದುರ್ಯೋಧನವಧೇ ಶಾಂತಿಸ್ತಸ್ಯ ಕೋಪಸ್ಯ ಮೇ ಭವೇತ್ ॥ 5-80-6 (34624)
ನ ಜಾನಾಸಿ ಯಥಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಚೀರಾಜಿನಧರಾನ್ವನೇ।
ತವಾಪಿ ಮನ್ಯುರುದ್ಧೂತೋ ದುಃಖಿತಾನ್ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಪಾಂಡವಾನ್ ॥ 5-80-7 (34625)
ತಸ್ಮಾನ್ಮಾದ್ರೀಸುತಃ ಶೂರೋ ಯದಾಹ ರಣಕರ್ಕಶಃ।
ವಚನಂ ಸರ್ವಯೋಧಾನಾಂ ತನ್ಮತಂ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ॥ 5-80-8 (34626)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-80-9x (3633)
ಏವಂ ವದಿ ವಾಕ್ಯಂ ತು ಯುಯುಧಾನೇ ಮಹಾಮತೌ।
ಸುಭೀಮಃ ಸಿಂಹನಾದೋಽಭೂದ್ಯೋಧಾನಾಂ ತತ್ರ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-80-9 (34627)
ಸರ್ವೇ ಹಿ ಸರ್ವಶೋ ವೀರಾಸ್ತದ್ವಚಃ ಪ್ರತ್ಯಪೂಜಯನ್।
ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತಿ ಶೈನೇಯಂ ಹರ್ಷಯಂತೋ ಯುಯುತ್ಸವಃ ॥ ॥ 5-80-10 (34628)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-80-4 ಯದಿ ಯದ್ಯಪಿ ಭೀಮಾದಯೋ ಧಾರ್ಮಿಕಾಃ ಸ್ಯುಃ ತಥಾಪಿ ಅಹಂ ಧರ್ಮಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ತೇನ ಸಹ ಯೋದ್ಧೃಮಿಚ್ಛಾಮಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 081
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.81. ಅಧ್ಯಾಯಃ 081
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ದ್ಯೂತಸಭಾಯಾಂ ಸ್ವಾನುಭೂತದುಃಸಹದುಃಖಮಭಿನಿವೇದ್ಯ ರುದಂತೀಂ ದ್ರೌಪದೀಂಪ್ರತಿ ಸುಯೋಧನಾದಿನಿಧನಪ್ರತಿಜ್ಞಾನಪೂರ್ವಕಂ ಸಮಾಶ್ವಾಸನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-81-0 (34629)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-81-0x (3634)
ರಾಜ್ಞಸ್ತು ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಂ ಹಿತಂ।
ಕೃಷ್ಣಾ ದಾಶಾರ್ಹಮಾಸೀನಮಬ್ರವೀಚ್ಛೋಕಕರ್ಶಿತಾ ॥ 5-81-1 (34630)
ಸುತಾ ದ್ರುಪದರಾಜಸ್ಯ ಸ್ವಸಿತಾಯತಮೂರ್ಧಜಾ ।
ಸಂಪೂಜ್ಯ ಸಹದೇವಂ ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚ ಮಹಾರಥಂ ॥ 5-81-2 (34631)
ಭೀಮಸೇನಂ ಚ ಸಂಶಾಂತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪರಮದುರ್ಮನಾಃ ।
ಅಶ್ರುಪೂರ್ಣೇಕ್ಷಣಾ ವಾಕ್ಯಮುವಾಚೇದಂ ಮನಸ್ವಿನೀ ॥ 5-81-3 (34632)
ವಿದಿತಂ ತೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ಧರ್ಮಜ್ಞ ಮಧುಸೂದನ ।
ಯಥಾ ನಿಕೃತಿಮಾಸ್ಥಾಯ ಭ್ರಂಶಿತಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಸುಖಾತ್॥ 5-81-4 (34633)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರೇಣ ಸಾಮಾತ್ಯೇನ ಜನಾರ್ದನ।
ಯಥಾ ಚ ಸಂಜಯೋ ರಾಜ್ಞಾ ಮಂತ್ರಂ ರಹಸಿ ಶ್ರಾವಿತಃ ॥ 5-81-5 (34634)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ದಾಶಾರ್ಹ ತಚ್ಚಾಪಿ ವಿದಿತಂ ತವ।
ಯಥೋಕ್ತಃ ಸಂಜಯಶ್ಚೈವ ತಚ್ಚ ಸರ್ವಂ ಶ್ರುತಂ ತ್ವಯಾ ॥ 5-81-6 (34635)
ಪಂಚ ನಸ್ತಾತ ದೀಯಂತಾಂ ಗ್ರಾಮಾ ಇತಿ ಮಹಾದ್ಯುತೇ।
ಅವಿಸ್ಥಲಂ ವೃಕಸ್ಥಲಂ ಮಾಕಂದೀಂ ವಾರಣಾವತಂ ॥ 5-81-7 (34636)
ಅವಸಾನಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಕಂಚಿದೇಕಂ ಚ ಪಂಚಮಂ।
ಇತಿ ದುರ್ಯೋಧನೋ ವಾಚ್ಯಃ ಸುಹೃದಶ್ಚಾಸ್ಯ ಕೇಶವ ॥ 5-81-8 (34637)
ನ ಚಾಪಿ ಹ್ಯಕರೋದ್ವಾಕ್ಯಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕೃಷ್ಣ ಸುಯೋಧನಃ ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ದಾಶಾರ್ಹ ಶ್ರೀಮತಃ ಸಂಧಿಮಿಚ್ಛತಃ ॥ 5-81-9 (34638)
ಅಪ್ರದಾನೇನ ರಾಜ್ಯಸ್ಯ ಯದಿ ಕೃಷ್ಣ ಸುಯೋಧನಃ।
ಸಂಧಿಮಿಚ್ಛೇನ್ನ ಕರ್ತವ್ಯಂ ತತ್ರ ಗತ್ವಾ ಕಥಂಚನ ॥ 5-81-10 (34639)
ಶಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಹಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪಾಂಡವಾಃ ಸೃಂಜಯೈಃ ಸಹ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಬಲಂ ಘೋರಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಪ್ರತಿಸಮಾಸಿತುಂ ॥ 5-81-11 (34640)
ನ ಹಿ ಸಾಂನಾ ನ ದಾನೇನ ಶಕ್ಯೋಽರ್ಥಸ್ತೇಷು ಕಶ್ಚನ ।
ತಸ್ಮಾತ್ತೇಷು ನ ಕರ್ತವ್ಯಾ ಕೃಪಾ ತೇ ಮಧುಸೂದನ ॥ 5-81-12 (34641)
ಸಾಂನಾ ದಾನೇನ ವಾ ಕೃಷ್ಣ ಯೇ ನ ಶಾಂಯಂತಿ ಶತ್ರವಃ।
ಯೋಕ್ತವ್ಯಸ್ತೇಷು ದಂಡಃ ಸ್ಯಾಜ್ಜೀವಿತಂ ಪರಿರಕ್ಷತಾ ॥ 5-81-13 (34642)
ತಸ್ಮಾತ್ತೇಷು ಮಹಾದಂಡಃ ಕ್ಷೇಪ್ತವ್ಯಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಚ್ಯುತ।
ತ್ವಯಾ ಚೈವ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಸೃಂಜಯೈಃ ॥ 5-81-14 (34643)
ಏತತ್ಸಮರ್ಥಂ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ತವ ಚೈವ ಯಶಸ್ಕರಂ।
ಕ್ರಿಯಮಾಣಂ ಭವೇತ್ಕೃಷ್ಣ ಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಚ ಸುಖಾವಹಂ ॥ 5-81-15 (34644)
ಕ್ಷತ್ರಿಯೇಣ ಹಿ ಹಂತವ್ಯಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಲೋಭಮಾಸ್ಥಿತಃ।
ಅಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ವಾ ದಾಶಾರ್ಹ ಸ್ವಧರ್ಮಮನುತಿಷ್ಠತಾ ॥ 5-81-16 (34645)
ಅನ್ಯತ್ರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತ್ತಾತ ಸರ್ವಪಾಪೇಷ್ವವಸ್ಥಿತಾತ್।
ಗುರುರ್ಹಿ ಸರ್ವವರ್ಣಾನಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಪ್ರಸೃತಾಗ್ರಭುಕ್ ॥ 5-81-17 (34646)
ಯಥಾಽವಧ್ಯೇ ವಧ್ಯಮಾನೇ ಭವೇದ್ದೋಷೋ ಜನಾರ್ದನ ।
ಸ ವಧ್ಯಸ್ಯಾವಧೇ ದೃಷ್ಟ ಇತಿ ಧರ್ಮವಿದೋ ವಿದುಃ ॥ 5-81-18 (34647)
ಯಥಾ ತ್ವಾಂ ನ ಸ್ಪೃಶೇದೇಷ ದೋಷಃ ಕೃಷ್ಣ ತಥಾ ಕುರು।
ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ದಾಶರ್ಹೈಃ ಸೃಂಜಯೈಶ್ಚ ಸಸೈನಿಕೈಃ ॥ 5-81-19 (34648)
ಪುನರುಕ್ತಂ ಚ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ವಿಶ್ರಂಭೇಣ ಜನಾರ್ದನ।
ಕಾ ತು ಸೀಮಂತಿನೀ ಮಾದೃಕಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಮಸ್ತಿ ಕೇಶವ ॥ 5-81-20 (34649)
ಸುತಾ ದ್ರುಪದರಾಜಸ್ಯ ವೇದಿಮಧ್ಯಾತ್ಸಮುತ್ಥಿತಾ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಭಗಿನೀ ತವ ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರಿಯಾ ಸಖೀ ॥ 5-81-21 (34650)
ಆಜಮೂಢಕುಲಂ ಪ್ರಾಪ್ತ ಸ್ನುಷಾ ಪಾಂಡೋರ್ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ಮಹಿಷೀ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಪಂಚೇಂದ್ರಸಮವರ್ಚಸಾಂ ॥ 5-81-22 (34651)
ಸುತಾ ಮೇ ಪಂಚಭಿರ್ವೀರೈಃ ಪಂಚ ಜಾತಾ ಮಹಾರಥಾಃ ।
ಅಭಿಮನ್ಯುರ್ಯಥಾ ಕೃಷ್ಣ ತಥಾ ತೇ ತವ ಧರ್ಮತಃ ॥ 5-81-23 (34652)
ಸಾಽಹಂ ಕೇಶಗ್ರಹಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಪರಿಕ್ಲಿಷ್ಟಾ ಸಭಾಂ ಗತಾ।
ಪಶ್ಯತಾಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ತ್ವಯಿ ಜೀವತಿ ಕೇಶವ ॥ 5-81-24 (34653)
ಜೀವಸ್ತು ಪಾಂಡುಪುತ್ರೇಷು ಪಂಚಾಲೇಷ್ವಥ ವೃಷ್ಣಿಷು।
ದಾಸೀಭಾತಾಽಸ್ಮಿ ಪಾಪಾನಾಂ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾ ॥ 5-81-25 (34654)
ನಿರಮರ್ಷೇಷ್ವಚೇಷ್ಟೇಷು ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯಮಾಣೇಷು ಪಾಂಡುಷು ।
ಪಾಹಿ ಮಾಮಿತಿ ಗೋವಿಂದ ಮನಸಾ ಚಿಂತಿತೋಸಿ ಮೇ ॥ 5-81-26 (34655)
ಯತ್ರ ಮಾಂ ಭಗವಾನ್ರಾಜಾ ಶ್ವಶುರೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್।
ವರಂ ವೃಣೀಷ್ವ ಪಾಂಚಾಲಿ ವರಾರ್ಹಾಽಸಿ ಮತಾ ಮಮ ॥ 5-81-27 (34656)
ಅದಾಸಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಸಂತು ಸರಥಾಃ ಸಾಯುಧಾ ಇತಿ।
ಮಯೋಕ್ತೇ ಯತ್ರ ನಿರ್ಮುಕ್ತಾ ವನವಾಸಾಯ ಕೇಶವ ॥ 5-81-28 (34657)
ಏವಂವಿಧಾನಾಂ ದುಃಖಾನಾಮಭಿಜ್ಞೋಽಸಿ ಜನಾರ್ದನ ।
ತ್ರಾಯಸ್ವ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ಸಭರ್ತೃಜ್ಞಾತಿಬಾಂಧವಾನ್ ॥ 5-81-29 (34658)
ನನ್ವಹಂ ಕೃಷ್ಣ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ ।
ಶ್ನುಷಾ ಭವಾಮಿ ಧರ್ಮೇಣ ಸಾಽಹಂ ದಾಸೀಕೃತಾ ಬಲಾತ್ ॥ 5-81-30 (34659)
ಧಿಕ್ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಧನುಷ್ಮತ್ತಾಂ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಧಿಗ್ಬಲಂ।
ಯತ್ರ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃಷ್ಣ ಮುಹೂರ್ತಮಪಿ ಜೀವತಿ ॥ 5-81-31 (34660)
ಯದಿ ತೇಽಹಮನುಗ್ರಾಹ್ಯಾ ಯದಿ ತೇಽಸ್ತಿ ಕೃಪಾ ಮಯಿ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಷು ವೈ ಕೋಪಃ ಸರ್ವಃ ಕೃಷ್ಣ ವಿಧೀಯತಾಂ ॥ 5-81-32 (34661)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-81-33x (3635)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಮೃದುಸಂಹಾರಂ ವೃಜಿನಾಗ್ರಂ ಸುದರ್ಶನಂ।
ಸುನೀಲಮಸಿತಾಪಾಂಗೀ ಸರ್ವಗಂಧಾದಿವಾಸಿತಂ ॥ 5-81-33 (34662)
ಸರ್ವಲಕ್ಷಣಸಂಪನ್ನಂ ಮಹಾಭುಜಗವರ್ಚಸಂ ।
ಕೇಶಪಕ್ಷಂ ವರಾರೋಹಾ ಗೃಹ್ವ ವಾಮೇನ ಪಾಣಿನಾ ॥ 5-81-34 (34663)
ಪದ್ಮಾಕ್ಷೀ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಮುಪೇತ್ಯ ಗಜಗಾಮಿನೀ ।
ಅಶ್ರುಪೂರ್ಣೇಕ್ಷಣಾ ಕೃಷ್ಣಾ ಕೃಷ್ಣಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-81-35 (34664)
ಅಯಂ ತೇ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ದುಃಶಾಸನಕರೋದ್ಧೃತಃ।
ಸ್ಮರ್ತವ್ಯಃ ಸರ್ವಕಾರ್ಯೇಷು ಪರೇಷಾಂ ಸಂಧಿಮಿಚ್ಛತಾಂ ॥ 5-81-36 (34665)
ಯದಿ ಭೀಮಾರ್ಜುನೌ ಕೃಷ್ಣ ಕೃಪಣೌ ಸಂಧಿಕಾಮುಕೌ ।
ಪಿತಾ ಮೇ ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ವೃದ್ಧಃ ಸಹ ಪುತ್ರೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ ॥ 5-81-37 (34666)
ಪಂಚ ಚೈವ ಮಹಾವೀರ್ಯಾಃ ಪುತ್ರಾ ಮೇ ಮಧುಸೂದನ ।
ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಯೋತ್ಸ್ಯಂತೇ ಕುರುಭಿಃ ಸಹ ॥ 5-81-38 (34667)
ದುಃಶಾಸನಭುಜಂ ಶ್ಯಾಮಂ ಸಂಛಿನ್ನಂ ಪಾಂಸುಕುಂಠಿತಂ।
ಯದ್ಯಹಂ ತು ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಕಾ ಶಾಂತಿರ್ಹೃದಯಸ್ಯ ಮೇ ॥ 5-81-39 (34668)
ತ್ರಯೋದಶ ಹಿ ವರ್ಷಾಣಿ ಪ್ರತೀಕ್ಷಂತ್ಯಾ ಗತಾನಿ ಮೇ।
ವಿಧಾಯ ಹೃದಯೇ ಮನ್ಯುಂ ಪ್ರದೀಪ್ತಮಿವ ಪಾವಕಂ ॥ 5-81-40 (34669)
ವಿದೀರ್ಯತೇ ಮೇ ಹೃದಯಂ ಭೀಮವಾಕ್ಶಲ್ಯಪೀಡಿತಂ ।
ಯೋಽಯಮದ್ಯ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಧರ್ಮಮೇವಾನುಪಶ್ಯತಿ ॥ 5-81-41 (34670)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಬಾಷ್ಪರುದ್ಧೇನ ಕಂಠೇನಾಯತಲೋಚನಾ ।
ರುರೋದ ಕೃಷ್ಣಾ ಸೋತ್ಕಂಪಂ ಸಸ್ವರಂ ಬಾಷ್ಪಗದ್ಗದಂ ॥ 5-81-42 (34671)
ಸ್ತನೌ ಪೀನಾಯತಶ್ರೋಣೀ ಸಹಿತಾವಭಿವರ್ಷತೀ।
ದ್ರವೀಭೂತಮಿವಾತ್ಯುಷ್ಣಂ ಮುಂಚಂತೀ ವಾರಿ ನೇತ್ರಜಂ ॥ 5-81-43 (34672)
ತಾಮುವಾಚ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕೇಶವಃ ಪರಿಸಾಂತ್ವಯನ್।
ಅಚಿರಾದ್ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸೇ ಕೃಷ್ಣೇ ರುದತೀರ್ಭರತಸ್ತ್ರಿಯಃ ॥ 5-81-44 (34673)
ಏವಂ ತಾ ಭೀರು ರೋಸ್ತ್ಯಂತಿ ನಿಹತಜ್ಞಾತಿಬಾಂಧವಾಃ।
ಹತಮಿತ್ರಾ ಹತಬಲಾ ಯೇಷಾಂ ಕ್ರುದ್ಧಾಽಸಿ ಭಾಮಿನೀ ॥ 5-81-45 (34674)
ಅಹಂ ಚ ತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಭೀಮಾರ್ಜುನಯಮೈಃ ಸಹ ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿಯೋಗೇನ ದೈವಾಚ್ಚ ವಿಧಿನಿರ್ಮಿತಾತ್ ॥ 5-81-46 (34675)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಕಾಲಪಕ್ವಾ ನ ಚೇಚ್ಛೃಣ್ವಂತಿ ಮೇ ವಚಃ।
ಶೇಷ್ಯಂತೇ ನಿಹತಾ ಭೂಮೌ ಶ್ವಸೃಗಾಲಾದನೀಕೃತಾಃ ॥ 5-81-47 (34676)
ಚಲೇದ್ಧಿ ಹಿಮವಾಞ್ಶೈಲೋ ಮೇದಿನೀ ಶತಧಾ ಭವೇತ್।
ದ್ಯೌಃ ಪತೇಚ್ಚ ಸನಕ್ಷತ್ರಾ ನ ಮೇ ಮೋಘಂ ವಚೋ ಭವೇತ್ ॥ 5-81-49a` ಶುಷ್ಯೇತ್ತೋಯನಿಧಿಃ ಕೃಷ್ಣೇ ನ ಮೇ ಮೋಘಂ ವಚೋ ಭವೇತ್।'
ಸತ್ಯಂ ತೇ ಪ್ರತಿಜಾನಾಮಿ ಕೃಷ್ಣೇ ಬಾಷ್ಪೋ ನಿಗೃಹ್ಯತಾಂ ।
ಹತಾಮಿತ್ರಾಞ್ಶ್ರಿಯಾ ಯುಕ್ತಾನಚಿದಾದ್ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸೇ ಪತೀನ್ ॥ ॥ 5-81-48 (34677)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-81-11 ಪ್ರತಿಸಮಾಸಿತುಂ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷತಯಾ ಸ್ಥಾತುಂ ॥ 5-81-15 ಸಮರ್ಥಂ ಯುಕ್ತಂ ॥ 5-81-17 ಪ್ರಮೃತಂ ಪ್ರದತ್ತಂ ಚ ತದಗ್ರಂ ಚ ತಸ್ಯ ಭೋಕ್ತಾ ಪ್ರಸೃತಾಗ್ರಭುಕ್ ॥ 5-81-33 ಮೃದುಸಂಹಾರಂ ವೇಣೀರೂಪೇಣ ಸಮಾಹೃತಮಪಿ ಮೃದುಂ। ವೃಜಿನಾಗ್ರಂ ಕುಟಿಲಾಗ್ರಂ ಕೇಶವತ್ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಗ್ರಂ ವಾ। ವೃಜಿನಃ ಕುಟಿಲೇಽನ್ಯವದಿತಿ ವಿಶ್ವಃ। ಸುದರ್ಶನಂ ರಮಣೀಯಂ ॥ 5-81-45 ರೋತ್ಸ್ಯಂತಿ ರೋದಿಷ್ಯಂತಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 082
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.82. ಅಧ್ಯಾಯಃ 082
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾದಿಭಿರನುಗಂಯಮಾನೇನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ರಥಮಧಿರುಹ್ಯ ಸಾತ್ಯಕಿನಾ ಸಹ ಹಾಸ್ತಿನಪುರಂಪ್ರತಿ ಪ್ರಸ್ಥಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-82-0 (34678)
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ। 5-82-0x (3636)
ಕುರೂಣಾಮದ್ಯ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭವಾನ್ಸುಹೃದನುತ್ತಮಃ।
ಸಂಬಂಧೀ ದಯಿತೋ ನಿತ್ಯಮುಭಯೋಃ ಪಕ್ಷಯೋರಪಿ ॥ 5-82-1 (34679)
ಪಾಂಡವೈರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯಮನಾಮಯಂ।
ಸಮರ್ಥಃ ಪ್ರಶಮಂ ಚೈವ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ಕೇಶವ ॥ 5-82-2 (34680)
ತ್ವಮಿತ್ತಃ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ಸುಯೋಧನಮಮರ್ಷಣಂ ।
ಶಾಂತ್ಯರ್ಥಂ ಭ್ರಾತರಂ ಬ್ರೂಯಾ ಯತ್ತದ್ವಾಚ್ಯಮಮಿತ್ರಹನ್ ॥ 5-82-3 (34681)
ತ್ವಯಾ ಧರ್ಮಾರ್ಥಯುಕ್ತಂ ಚೇದುಕ್ತಂ ಶಿವಮನಾಮಯಂ।
ಹಿತಂ ನಾದಾಸ್ಯತೇ ಬಾಲೋ ದಿಷ್ಟಸ್ಯ ವಶಮೇಷ್ಯತಿ ॥ 5-82-4 (34682)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-82-5x (3637)
ಧರ್ಂಯಮಸ್ಮದ್ಧಿತಂ ಚೈವ ಕುರೂಣಾಂ ಯದನಾಮಯಂ।
ಏಷ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ರಾಜಾನಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಮಭೀಪ್ಸಯಾ ॥ 5-82-5 (34683)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-82-6x (3638)
ತತೋ ವ್ಯಪೇತೇ ತಮಸಿ ಸೂರ್ಯೇ ವಿಮಲ ಉದ್ಗತೇ ।
ಮೈತ್ರೇ ಮುಹೂರ್ತೇ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೇ ಮದ್ವರ್ಚಿಷಿ ದಿವಾಕರೇ ॥ 5-82-6 (34684)
ಕೌಮುದೇ ಮಾಸಿ ರೇವತ್ಯಾಂ ಶರದಂತೇ ಹಿಮಾಗಮೇ ।
ಸ್ಫೀತಸಸ್ಯಸುಖೇ ಕಾಲೇ ಕಲ್ಯಃ ಸತ್ವವತಾಂ ವರಃ ॥ 5-82-7 (34685)
ಮಂಗಲ್ಯಾಃ ಪುಣ್ಯನಿರ್ಘೋಷಾ ವಾಚಃ ಶ್ರೃಣ್ವಂಶ್ಚ ಸೂನೃತಾಃ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಪ್ರತೀತಾನಾಮೃಷೀಣಾಮಿವ ವಾಸವಃ ॥ 5-82-8 (34686)
ಕೃತ್ವಾ ಪೌರ್ವಾಹ್ಣಿಕಂ ಕೃತ್ಯಂ ಸ್ನಾತಃ ಶುಚಿರಲಂಕೃತಃ ।
ಉಪತಸ್ಥೇ ವಿವಸ್ವಂತಂ ಪಾವಕಂ ಚ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-82-9 (34687)
ಋಷಭಂ ಪೃಷ್ಠ ಆಲಭ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಭಿವಾದ್ಯ ಚ।
ಅಗ್ನಿಂ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ಕೃತ್ವಾ ಪಶ್ಯನ್ಕಲ್ಯಾಣಮಗ್ರತಃ ॥ 5-82-10 (34688)
ತತ್ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ವಚನಂ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಜನಾರ್ದನಃ।
ಶಿನೇರ್ನಪ್ತಾರಮಾಸೀನಮಭ್ಯಭಾಷತ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ॥ 5-82-11 (34689)
ರಥ ಆರೋಪ್ಯತಾಂ ಶಂಖಶ್ಚಕ್ರಂ ಚ ಗದಯಾ ಸಹ।
ಉಪಾಸಂಗಾಶ್ಚ ಶಕ್ತ್ಯಶ್ಚ ಸರ್ವಪ್ರಹರಣಾನಿ ಚ ॥ 5-82-12 (34690)
ದುರ್ಯೋಧನಶ್ಚ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ಕರ್ಣಶ್ಚ ಸಹಸೌಬಲಃ ।
ನ ಚ ಶತ್ರುರವಜ್ಞೇಯೋ ದುರ್ಬಲೋಽಪಿ ಬಲೀಯಸಾ ॥ 5-82-13 (34691)
ತತಸ್ತನ್ಮತಮಾಜ್ಞಾಯ ಕೇಶವಸ್ಯ ಪುನಃಸರಾಃ ।
ಪ್ರಸಸ್ತ್ನುರ್ಯೋಜಯಿಷ್ಯಂತೋ ರಥಂ ಚಕ್ರಗದಾಭೃತಃ ॥ 5-82-14 (34692)
ತಂ ದೀಪ್ತಮಿವ ಕಾಲಾಗ್ನಿಮಾಕಾಶಗಮಿವಾಶುಗಂ ।
ಸೂರ್ಯಚಂದ್ರಪ್ರಕಾಶಾಭ್ಯಾಂ ಚಕ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಸಮಲಂಕೃತಂ॥ 5-82-15 (34693)
ಅರ್ಧಚಂದ್ರೈಶ್ಚ ಚಂದ್ರೈಶ್ಚ ಮತ್ಸ್ಯೈಃ ಸಮೃಗಪಕ್ಷಿಭಿಃ ।
ಪುಷ್ಪೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈಶ್ಚಿತ್ರಂ ಮಣಿರತ್ನೈಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-82-16 (34694)
ತರುಣಾದಿತ್ಯಸಂಕಾಶಂ ಬೃಹಂತಂ ಚಾರುದರ್ಶನಂ ।
ಮಣಿಹೇಮವಿಚಿತ್ರಾಂಗಂ ಸುಧ್ವಜಂ ಸುಪತಾಕಿನಂ ॥ 5-82-17 (34695)
ಸೂಪಸ್ಕರಮನಾಧೃಷ್ಯಂ ವೈಯಾಘ್ರಪರಿವಾರಣಂ।
ಯಶೋಘ್ನಂ ಪ್ರತ್ಯಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಯದೂನಾಂ ನಂದಿವರ್ಧನಂ ॥ 5-82-18 (34696)
ವಾಜಿಭಿಃ ಶೈಬ್ಯಸುಗ್ರೀವಮೇಧಪುಷ್ಪಬಲಾಹಕೈಃ ।
ಸ್ನಾತೈಃ ಸಂಪಾದಯಾಮಾಸುಃ ಸಂಪನ್ನೈಃ ಸರ್ವಸಂಪದಾ ॥ 5-82-19 (34697)
ಮಹಿಮಾನಂ ತು ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಭೂಯ ಏವಾಭಿವರ್ಧಯನ್।
ಸುಘೋಷಃ ಪತಗೇಂದ್ರೇಣ ಧ್ವಜೇನ ಯುಯುಜೇ ರಥಃ ॥ 5-82-20 (34698)
ತಂ ಮೇರುಶಿಖರಪ್ರಖ್ಯಂ ಮೇಘದುಂದುಭಿನಿಸ್ವನಂ ।
ಆರುರೋಹ ರಥಂ ಸೌರಿರ್ವಿಮಾನಮಿವ ಕಾಮಗಂ ॥ 5-82-21 (34699)
ತತಃ ಸಾತ್ಯಕಿಮಾರೋಪ್ಯ ಪ್ರಯಯೌ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ।
ಪೃಥಿವೀಂ ಚಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ರಥಘೋಷೇಣ ನಾದಯನ್ ॥ 5-82-22 (34700)
ವ್ಯಪೋಢಾಭ್ರಸ್ತತಃ ಕಾಲಃ ಕ್ಷಣೇನ ಸಮಪದ್ಯತ।
ಶಿವಶ್ಚಾನುವವೌ ವಾಯುಃ ಪ್ರಶಾಂತಮಭವದ್ರಜಃ ॥ 5-82-23 (34701)
ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾನುಲೋಮಾಶ್ಚ ಮಂಗಲ್ಯಾ ಮೃಗಪಕ್ಷಿಣಃ।
ಪ್ರಯಾಣೇ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಬಭೂವುರನುಯಾಯಿನಃ ॥ 5-82-24 (34702)
ಮಂಗಲ್ಯಾರ್ಥಪ್ರದೈಃ ಶಬ್ದೈರನ್ವವರ್ತಂತ ಸರ್ವಶಃ।
ಸಾರಸಾಃ ಶತಪತ್ರಾಶ್ಚ ಹಂಸಾಶ್ಚ ಮಧುಸೂದನಂ ॥ 5-82-25 (34703)
ಮಂತ್ರಾಹುತಿಮಹಾಹೋಮೈರ್ಹೂಯಮಾನಶ್ಚ ಪಾವಕಃ ।
ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಶಿಖೋ ಭೂತ್ವಾ ವಿಧೂಮಃ ಸಮಪದ್ಯತ ॥ 5-82-26 (34704)
ವಸಿಷ್ಠೋ ವಾಮದೇವಶ್ಚ ಭೂರಿದ್ಯುಂನೋ ಗಯಃ ಕ್ರಥಃ।
ಶುಕನಾರದವಾಲ್ಮೀಕಾ ಮರುತ್ತಃ ಕುಶಿಕೋ ಭೃಗುಃ ॥ 5-82-27 (34705)
ದೇವಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಯಶ್ಚೈವ ಕೃಷ್ಣಂ ಯದುಸುಖಾವಹಂ।
ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಮವರ್ತಂತ ಸಹಿತಾ ವಾಸವಾನುಜಂ ॥ 5-82-28 (34706)
ಏವಮೇತೈರ್ಮಹಾಭಾಗೈರ್ಮಹರ್ಷಿಗಣಸಾಧುಭಿಃ ।
ಪೂಜಿತಃ ಪ್ರಯಯೌ ಕೃಷ್ಣಃ ಕುರೂಣಾಂ ಸದನಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-82-29 (34707)
` ದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಸ್ವಸ್ತಿ ವಾಚ್ಯ ಚ।
ಪ್ರಯಯೌ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಃ ಸಾತ್ಯಕೇನ ಸಹಾಚ್ಯುತಃ ॥ 5-82-30 (34708)
ತಂ ಪ್ರಯಾಂತಮನುಪ್ರಾಯಾತ್ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ।
ಭೀಮಸೇನಾರ್ಜುನೌ ಚೋಭೌ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಚ ಪಾಂಡವೌ ॥ 5-82-31 (34709)
ಚೇಕಿತಾನಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತೋ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಚೇದಿಪಃ ।
ದ್ರುಪದಃ ಕಾಶಿರಾಜಶ್ಚ ಶಿಖಂಡೀ ಚ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-82-32 (34710)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಃ ಸಪುತ್ರಶ್ಚ ವಿರಾಟಃ ಕೇಕಯೈಃ ಸಹ।
ಸಂಸಾಧನಾರ್ಥಂ ಪ್ರಯಯುಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಂ ॥ 5-82-33 (34711)
ತತೋಽನುವ್ರಜ್ಯ ಗೋವಿಂದಂ ಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ರಾಜ್ಞಾಂ ಸಕಾಶೇ ದ್ಯುತಿಮಾನುವಾಚೇದಂ ವಚಸ್ತದಾ ॥ 5-82-34 (34712)
ಯೋ ವೈ ನ ಕಾಮಾನ್ನ ಭಯಾನ್ನ ಲೋಭಾನ್ನಾರ್ಥಕಾರಣಾತ್।
ಅನ್ಯಾಯಮನುವರ್ತೇತ ಸ್ಥಿರಬುದ್ಧಿರಲೋಲುಪಃ ॥ 5-82-35 (34713)
ಧರ್ಮಜ್ಞೋ ಧೃತಿಮಾನ್ಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಕೇಶವಃ ।
ಈಶ್ವರಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ದೇವದೇವಃ ಸನಾತನಃ ॥ 5-82-36 (34714)
ತಂ ಸರ್ವಗುಣಸಂಪನ್ನಂ ಶ್ರೀವತ್ಸಕೃತಲಕ್ಷಣಂ।
ಸಂರಿಷ್ವಜ್ಯ ಕೌಂತೇಯಃ ಸಂದೇಷ್ಟುಮುಪಚಕ್ರಮೇ ॥ ॥ 5-82-37 (34715)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವ್ಯಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-82-2 ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯಂ ಸಂಪಾದ್ಯಾತ್। ಅನಾಮಯಂ ಕುಶಲಂ ॥ 5-82-5 ಅಭೀಪ್ಸಯಾ ಪ್ರಾಪ್ತುಮಿಚ್ಛಯಾ ॥ 5-82-7 ಕೌಮುದೇ ಕರ್ತಿಕೇ ॥ 5-82-11 ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ಅನುಸ್ಮೃತ್ಯ ॥ 5-82-15 ಆಕಾಶಗಃ ಸೂರ್ಯಃ ॥ 5-82-18 ಸೂಪಸ್ಕರಂ ಶೋಭನೈರುಪಕರಣೈರುಪೇತಾಂ। ನಂದಿವರ್ಧನಂ ಆನಂದವರ್ಧನಂ ॥ 5-82-19 ಸಂಪಾದಯಾಮಾಸುಃ ಸಜ್ಜೀಕೃತವಂತಃ ॥ 5-82-33 ಸಂಸಾಧನಾರ್ಥಂ ಕಾರ್ಯನಿಷ್ಪತ್ತ್ಯರ್ಥಂ ॥ 5-82- 5-82- 5-82-ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 083
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.83. ಅಧ್ಯಾಯಃ 083
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇ ಪೃಥಾಂಪ್ರತಿ ಕುಶಲಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಕಸ್ವಭಿದ್ಧಾದನನಿವೇದನಸಮಾಶ್ವಾಸನಪ್ರಾರ್ಥನಾ ॥ 1 ॥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇಮಾರ್ಗಂ ತಾಮದಗ್ನ್ಯಾದಿಮಹರ್ಷಿಸಮಾಗಮಃ ॥ 2 ॥ ಮಹರ್ಷಿಭಿಃ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾದಿಭಿಃ ಸಹ ತತ್ಸಂವಾದಶುಶ್ರೂಷಯಾ ತತ್ರ ಸ್ವಾಗಮನನಿವೇದನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-83-0 (34716)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-83-0x (3639)
ಯಾ ಸಾ ಬಾಲ್ಯಾತ್ಪ್ರಭೃತ್ಯಸ್ಮಾನ್ಪರ್ಯವರ್ಧಯತಾಬಲಾ।
ಉಪವಾಸತಪಃಶೀಲಾ ಸದಾ ಸ್ವಸ್ತ್ಯಯನೇ ರತಾ ॥ 5-83-1 (34717)
ದೇವತಾತಿಥಿಪೂಜಾಸು ಗುರುಶುಶ್ರೂಷಣೇ ರತಾ।
ವತ್ಸಲಾ ಪ್ರಿಯಪುತ್ರಾ ಚ ಮಾತಾಽಸ್ಮಾಕಂ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-83-2 (34718)
ಸುಯೋಧನಭಯಾದ್ಯಾ ನೋ ತ್ರಾಯತಾಮಿತ್ರಕರ್ಶನ ।
ಮಹತೋ ಮೃತ್ಯುಸಂಬಾಧುದ್ದುಸ್ತರಾನ್ನೌರಿವಾರ್ಣವಾತ್ ॥ 5-83-3 (34719)
ಅಸ್ಮತ್ಕೃತೇ ಚ ಸತತಂ ಯಯಾ ದುಃಖಾನಿ ಮಾಧವ ।
ಅನುಭೂತಾನ್ಯದುಃಖಾರ್ಹಾಂ ತಾಂ ಸ್ಮ ಪೃಚ್ಛೇರನಾಮಯಂ ॥ 5-83-4 (34720)
ಭೃಶಮಾಶ್ವಾಸಯೇಶ್ಚೈನಾಂ ಪುತ್ರಶೋಕಪರಿಪ್ಲುತಾಂ ।
ಅಭಿವಾದ್ಯ ಸ್ವಜೇಥಾಸ್ತ್ವಂ ಪಾಂಡವಾನ್ಪರಿಕೀರ್ತಯನ್ ॥ 5-83-5 (34721)
ಊಢಾತ್ಪ್ರಭೃತಿ ದುಃಖಾನಿ ಶ್ವಶುರಾಣಾಮರಿಂದಮ।
ನಿರಾಕಾರಾಽತದರ್ಹಾ ಚ ಪಶ್ಯಂತೀ ದುಃಖಮಶ್ರುತೇ ॥ 5-83-6 (34722)
ಅಪಿ ಜಾತು ಸ ಕಾಲಃ ಸ್ಯಾತ್ಕೃಷ್ಣ ದುಃಖವಿಪರ್ಯಯಃ ।
ಯದಹಂ ಮಾತರಂ ಕ್ಲಿಷ್ಟಾಂ ಸುಖಂ ದದ್ಯಾಮರಿಂದಮ ॥ 5-83-7 (34723)
ಪ್ರವ್ರಜಂತೋಽನುಧಾವಂತೀಂ ಕೃಪಣಾಂ ಪುತ್ರಗೃದ್ಧಿನೀಂ ।
ರುದತೀಮಪಹಾಯೈನಾಮಗಚ್ಛಾಮ ವಯಂ ವನಂ ॥ 5-83-8 (34724)
ಸಾ ನೂನಂ ಂರಿಯತೇ ದುಃಖೈಃ ಸಾ ಚೇಜ್ಜೀವತಿ ಕೇಶವ।
ತಥಾ ಪುತ್ರಾಧಿಭಿರ್ಗಾಢಮಾರ್ತಾಮರ್ಚಯ ಸತ್ಕೃತ ॥ 5-83-9 (34725)
ಅಭಿವಾದ್ಯಾಽಥ ಸಾ ಕೃಷ್ಣ ತ್ವಯಾ ಮದ್ವಚವಾದ್ವಿಭೋ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಶ್ಚ ಕೌರವ್ಯೋ ರಾಜಾನಶ್ಚ ವಯೋಧಿಕಾಃ ॥ 5-83-10 (34726)
ಭೀಷ್ಮಂ ದ್ರೋಣಂ ಕೃಪಂ ಚೈವ ಮಹಾರಾಜಂ ಚ ವಾಹ್ಲಿಕಂ।
ದ್ರೌಣಿಂ ಚ ಸೋಮದತ್ತಂ ಚ ಸರ್ವಾಂಶ್ಚ ಭರತಾನ್ಪೃಥಕ್ ॥ 5-83-11 (34727)
` ಯಥಾವಯೋ ಯಥಾಸ್ಥಾನಂ ಪ್ರಪದ್ಯಸ್ವ ಜನಾರ್ದನ।'
ವಿದುರಂ ಚ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞಂ ಕುರೂಣಾಂ ಮಂತ್ರಧಾರಿಣಂ।
ಅಗಾಧಬುದ್ಧಿಂ ಮರ್ಮಜ್ಞಂ ಸ್ವಜೇಥಾ ಮಧುಸೂದನ ॥ 5-83-12 (34728)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-83-13x (3640)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಕೇಶವಂ ತತ್ರ ರಾಜಮಧ್ಯೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಅನುಜ್ಞಾತೋ ನಿವವೃತೇ ಕೃಷ್ಣಂ ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ॥ 5-83-13 (34729)
ವ್ರಜನ್ನೇವ ತು ಬೀಭತ್ಸುಃ ಸಖಾಯಂ ಪುರುಷರ್ಷಭಂ ।
ಅಬ್ರವೀತ್ಪರವೀರಘ್ರಂ ದಾಶಾರ್ಹಮಪರಾಜಿತಂ ॥ 5-83-14 (34730)
ಯದಸ್ಮಾಕಂ ವಿಭೋ ವೃತ್ತಂ ಪುರಾ ವೈ ಮಂತ್ರನಿಶ್ಚಯೇ ।
ಅರ್ಧರಾಜ್ಯಸ್ಯ ಗೋವಿದ ವಿದಿತಂ ಸರ್ವರಾಜಸು ॥ 5-83-15 (34731)
ತಚ್ಚೇದ್ದದ್ಯಾದಖಂಗೇನ ಸತ್ಕೃತ್ಯಾನವಮತ್ಯ ಚ।
ಪ್ರಿಯಂ ಮೇ ಸ್ಯಾನ್ಮಹಾಬಾಹೋ ಮುಚ್ಯೇರನ್ಮಹತೋ ಭಯಾತ್ ॥ 5-83-16 (34732)
ಅತಶ್ಚೇದನ್ಯಥಾಕರ್ತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನುಪಾಯವಿತ್।
ಅಂತಂ ನೂನಂ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-83-17 (34733)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-83-18x (3641)
ಏವಮುಕ್ತೇ ಪಾಂಡವೇನ ಸಮಹೃಷ್ಯದ್ವೃಕೋದರಃ।
ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ ಕ್ರೋಧವಶಾತ್ಪ್ರಾವೇಪತ ಚ ಪಾಂಡವಃ ॥ 5-83-18 (34734)
ವೇಪಮಾನಶ್ಚ ಕೌಂತೇಯಃ ಪ್ರಾಕ್ರೋಶನ್ಮಹತೋ ರಜನ್।
ಧನಂಜಯವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಹರ್ಷೋತ್ಸಿಕ್ತಮನಾ ಭೃಶಂ ॥ 5-83-19 (34735)
ತಸ್ಯ ತಂ ನಿನದಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಂಪ್ರಾವೇಪಂತ ಧನ್ವಿನಃ ।
ವಾಹನಾನಿ ಚ ಸರ್ವಾಮಿ ಶಕೃನ್ಮೂತ್ರೇ ಪ್ರಮುಸ್ರುವುಃ ॥ 5-83-20 (34736)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಕೇಶವಂ ತತ್ರ ತಥಾ ಚೋಹ್ವಾ ವಿನಿಶ್ಚಯಂ।
ಅನುಜ್ಞಾತೋ ನಿವವೃತೇ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-83-21 (34737)
ತೇಷು ರಾಜಸು ಸರ್ವೇಷು ನಿವೃತ್ತೇಷು ಜನಾರ್ದನಃ।
ತೂರ್ಣಮಭ್ಯಗಮದ್ಧೃಷ್ಟಃ ಶೈಬ್ಯಸುಗ್ರೀವವಾಹನಃ ॥ 5-83-22 (34738)
ತೇ ಹಯಾ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ದಾರುಕೇಣ ಪ್ರಚೋದಿತಾಃ ।
ಪಂಥಾನಮಾಚೇಮುರಿವ ಗ್ರಸಮಾನಾ ಇವಾಂಬರಂ ॥ 5-83-23 (34739)
ಅಥಾಪಶ್ಯನ್ಮಹಾಬಾಹುರ್ಋಷೀನಧ್ವನಿ ಕೇಶವಃ ।
ಬ್ರಾಹ್ಯಾ ಶ್ರಿಯಾ ದೀಪ್ಯಮಾನಾನ್ಸ್ಥಿತಾನುಭಯತಃ ಪಥಿ ॥ 5-83-24 (34740)
ಸೋಽವತೀರ್ಯ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಮಭಿವಾದ್ಯ ಜನಾರ್ದನಃ।
ಯಥಾವೃತ್ತಾನೃಷೀನ್ಸರ್ವಾನಭ್ಯಭಾಷತ ಪೂಜಯನ್॥ 5-83-25 (34741)
ಕಚ್ಚಿಲ್ಲೋಕೇಷು ಕುಶಲಂ ಕಚ್ಚಿದ್ಧರ್ಮಃ ಸ್ವನುಷ್ಠಿತಃ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ತ್ರಯೋ ವರ್ಣಾಃ ಕಚ್ಚಿತ್ತಿಷ್ಠಂತಿ ಶಾಸನೇ ।
` ಪಿತೃದೇವಾತಿಥಿಭ್ಯಶ್ಚ ಕಚ್ಚಿತ್ಪೂತಾ ಸ್ವನುಷ್ಠಿತಾಃ ॥' 5-83-26 (34742)
ತೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಯುಜ್ಯ ತಾಂ ಪೂಜಾಂ ಪ್ರೋವಾಚ ಮಧುಸೂದನಃ।
ಭಗವಂತಃ ಕ್ವ ಸಂಸಿದ್ಧಾಃ ಕೋಽವಧಿರ್ಭವತಾಮಿಹ ॥ 5-83-27 (34743)
ಕಿಂ ವಾ ಕಾರ್ಯಂ ಭಗವತಾಮಹಂ ಕಿಂ ಕರವಾಣಿ ಯಃ ।
ಕೇನಾರ್ಥೇನೋಪಪ್ತಂಪ್ರಾಪ್ತಾ ಭಗವಂತೋ ಮಹೀತಲಂ ॥ 5-83-28 (34744)
` ಏವಮುಕ್ತಾಃ ಕೇಶವೇನ ಮುನಯಃ ಶಂಸಿತವ್ರತಾಃ ।
ನಾರದಪ್ರಮುಖಾಃ ಸರ್ವೇ ಪ್ರತ್ಯನಂದಂತ ಕೇಶವಂ ॥ 5-83-29 (34745)
ಅಧಶ್ಶಿರಾಃ ಸರ್ಪಮಾಲೀ ಮಹರ್ಷಿಃ ಸ ಹಿ ದೇವಲಃ ।
ಅರ್ವಾವಸುಃ ಸುಜಾನುಶ್ಚ ಮೈತ್ರೇಯಃ ಶುನಕೋ ಬಲೀ 5-83-30 (34746)
ಬಕೋ ದಾಲ್ಭ್ಯಃ ಸ್ಥೂಲಶಿರಾಃ ಕೃಷ್ಣದ್ವೈಪಾಯನಸ್ತಥಾ।
ಆಪೋದಧೌಂಯೋ ಧೌಂಯಶ್ಚ ಆಣಿಮಾಂಡವ್ಯಕೌಶಿಕೌ ॥ 5-83-31 (34747)
ದಾಮೋಷ್ಣೀಷಸ್ತ್ರಿಷವಣಃ ಪರ್ಣಾದೋ ಘಟಜಾನುಕಃ।
ಮೌಂಜಾಯನೋ ವಾಯುಭಕ್ಷಃ ಪಾರಾಶರ್ಯೋಽಥ ಶಾಲಿಕಃ ॥ 5-83-32 (34748)
ಶೀಲವಾನಶನಿರ್ಧಾತಾ ಶೂನ್ಯಪಾಲೋಽಕೃತವ್ರಣಃ।
ಶ್ವೇತಕೇತುಃ ಕಹೋಲಶ್ಚ ರಾಮಶ್ಚೈವ ಮಹಾತಪಾಃ ॥' 5-83-33 (34749)
ತಮಬ್ರವೀಜ್ಜಾಮದಗ್ನ್ಯ ಉಪೇತ್ಯ ಮಧುಸೂದನಂ।
ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಚ ಗೋವಿಂದಂ ಸುರಾಸುರಪತೇಃ ಸಖಾ ॥ 5-83-34 (34750)
ದೇವರ್ಷಯಃ ಪುಣ್ಯಕೃತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಶ್ಚ ಬಹುಶ್ರುತಾಃ ।
ರಾಜರ್ಷಯಶ್ಚ ದಾಶಾರ್ಹ ಮಾನಯಂತಿ ತಪಸ್ವಿನಃ ॥ 5-83-35 (34751)
ದೈವಾಸುರಸ್ಯ ದ್ರುಷ್ಟಾರಃ ಪುರಾಣಸ್ಯ ಮಹಾಮತೇ।
ಸಮೇತ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ದಿದೃಕ್ಷಂತಶ್ಚ ಸರ್ವತಃ।
ಸಭಾಸದಶ್ಚ ರಾಜಾನಸ್ತ್ವಾಂ ಚ ಸತ್ಯಂ ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-83-36 (34752)
ಏತನ್ಮಹತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯಂ ದ್ರುಷ್ಟುಮಿಚ್ಛಾಮ ಕೇಶವ ॥ 5-83-37 (34753)
ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಾ ವಾಚಃ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮ ಮಾಧವ।
ತ್ವಯೋಚ್ಯಮಾನಾಃ ಕುರುಷು ರಾಜಮಧ್ಯೇ ಪರಂತಪ ॥ 5-83-38 (34754)
` ಸಭಾಯಾಂ ಮಧುರಾ ವಾಚಃ ಶುಶ್ರೂಷಂತಸ್ತ್ವಯೇರಿತಾಃ ।
ಕುರೂಣಾಂ ಪ್ರತಿವಾಚಶ್ಚ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮ ಮಾಧವ ॥' 5-83-39 (34755)
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾದಯಶ್ಚೈವ ವಿದುರಶ್ಚ ಮಹಾಮತಿಃ ।
ತ್ವಂ ಚ ಯಾದವಶಾರ್ದೂಲ ಸಭಾಯಾಂ ವೈ ಸಮೇಷ್ಯಥ ॥ 5-83-40 (34756)
ತವ ವಾಕ್ಯಾನಿ ದಿವ್ಯಾನಿ ತಥಾ ತೇಷಾಂ ಚ ಮಾಧವ।
ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮ ಗೋವಿಂದ ಸತ್ಯಾನಿ ಚ ಹಿತಾನಿ ಚ।
ಆಪೃಷ್ಟೋಽಸಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪುನರ್ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾಮಹೇ ವಯಂ ॥ 5-83-41 (34757)
ಯಾಹ್ಯವಿಘ್ನೇನ ವೈ ವೀರ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾಮಸ್ತ್ವಾಂ ಸಭಾಗತಂ।
ಆಸೀನಮಾಸನೇ ದಿವ್ಯೇ ಬಲತೇಜಃಸಮಾಹಿತಂ ॥ 5-83-42 (34758)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-83-43x (3642)
ಪ್ರಯಾಂತಂ ದೇವಕೀಪುತ್ರಂ ಪರವೀರರುಜೋ ದಶ।
ಮಹಾರಥಾ ಮಹಾಬಾಹುಮನ್ವಯುಃ ಶಸ್ತ್ರಪಾಣಯಃ ॥ 5-83-43 (34759)
ಪದಾತೀನಾಂ ಸಹಸ್ರಂ ಚ ಸಾದಿನಾಂ ಚ ಪರಂತಪ।
ಭೋಜ್ಯಂ ಚ ವಿಪುಲಂ ರಾಜನ್ಪ್ರೇಷ್ಯಾಶ್ಚ ಶತಶೋಪರೇ ॥ ॥ 5-83-44 (34760)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರ್ಯಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-83-6 ಊಢಾತ್ ವಿವಾಹಾತ್। ಶ್ವಶುರಾಣಾಂ ಗೃಹೇ ಇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-83-36 ಪುರಾಣಸ್ಯ ದೈವಾಸುರಸ್ಯ ದೇವಾಸುರಸಮುದಾಯಸ್ಯ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 084
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.84. ಅಧ್ಯಾಯಃ 084
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಪ್ರಯಾಣೇ ಕುರುಪರಾಜಯಸೂಚಕದುರ್ನಿಮಿತ್ತಸಮುತ್ಪತ್ತಿಃ ॥ 1 ॥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಶುಭಶಕುನಸಮುದಯಃ ॥ 2 ॥ ಮಾರ್ಗೇ ತತ್ರತತ್ರ ವಿಪರಗಣಾದ್ಯಶ್ವರ್ಚಿತಸ್ಯ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಸಾಯಾಹ್ನೇ ವೃಕಸ್ಥಲಾಭಿಗಮನಂ ॥ 3 ॥ ತತ್ರತ್ಯದ್ವಿಜವ್ರಜಪೂಜಿತಸ್ಯ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ತದ್ಗೃಹಗಮನಾಗಮನಪೂರ್ವಕಂ ತಾನ್ಭೋಜಯಿತ್ವಾ ತದ್ರಜನ್ಯಾಂ ವೃಕಸ್ಥಲೇ ಸುಖಸಂವಾಸಃ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-84-0 (34761)
ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ। 5-84-0x (3643)
ಕಥಂ ಪ್ರಯಾತೋ ದಾಶಾರ್ಹೋ ಮಹಾತ್ಮಾ ಮಧುಸೂದನಃ।
ಕಾನಿ ವಾ ವ್ರಜತಸ್ತಸ್ಯ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಮಹೌಜಸಃ ॥ 5-84-1 (34762)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-84-2x (3644)
ತಸ್ಯ ಪ್ರಯಾಣೇ ಯಾನ್ಯಸನ್ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಮಹಾತ್ಮನಃ।
ತಾನಿ ಮೇ ಶ್ರೃಣು ಸರ್ವಾಣಿ ದೈವಾನ್ಯೌತ್ಪಾತಿಕಾನಿ ಚ ॥ 5-84-2 (34763)
ಅನಭ್ರೇಽಶನಿನಿರ್ಘೋಷಃ ಸವಿದ್ಯುತ್ಸಮಜಾಯತ ।
ಅನ್ವಗೇವ ಚ ಪರ್ಜನ್ಯಃ ಪ್ರಾವರ್ಷದ್ವಿಘನೇ ಭೃಶಂ ॥ 5-84-3 (34764)
ಪ್ರತ್ಯಗೂಹುರ್ಮಹಾನದ್ಯಃ ಪ್ರಾಙ್ಮುಖಾಃ ಸಿಂಧುಸಪ್ತಮಾಃ ।
ವಿಪರಿತಾ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ನ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಯತ ಕಿಂಚನ ॥ 5-84-4 (34765)
ಪ್ರಾಜ್ವಲನ್ನಗ್ನಯೋ ರಾಜನ್ಪೃಥಿವೀ ಸಮಕಂಪತ ।
ಉದಪಾನಾಶ್ಚ ಕುಂಭಾಶ್ಚ ಪ್ರಾಸಿಂಚಞ್ಶತಶೋ ಜಲಂ ॥ 5-84-5 (34766)
ತಮಃಸಂವೃತಮಪ್ಯಾಸೀತ್ಸರ್ವಂ ಜಗದಿದಂ ತಥಾ।
ನ ದಿಶೋ ನಾದಿಶೋ ರಾಜನ್ಪ್ರಜ್ಞಾಯಂತೇಸ್ಮ ರೇಣುನಾ ॥ 5-84-6 (34767)
ಪ್ರಾದುರಾಸೀನ್ಮಹಾಂಛಬ್ದಃ ಖೇಶರೀರಮದೃಶ್ಯತ ।
ಸರ್ವೇಷು ರಾಜಂದೇಶೇಷು ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್ ॥ 5-84-7 (34768)
ಪ್ರಾಮಥ್ನಾದ್ಧಾಸ್ತಿನಪುರಂ ವಾತೋ ದಕ್ಷಿಣಪಶ್ಚಿಮಃ ।
ಆರುಜನ್ಗಣಶೋ ವೃಕ್ಷಾನ್ಪರುಷೋಽಶನಿನಿಃಸ್ವನಃ ॥ 5-84-8 (34769)
ಯತ್ರಯತ್ರ ಚ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೋ ವರ್ತತೇ ಪಥಿ ಭಾರತ ।
ತತ್ರತತ್ರ ಸುಖೋ ವಾಯುಃ ಸರ್ವಂ ಚಾಸೀತ್ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ॥ 5-84-9 (34770)
ವವರ್ಷ ಪುಷ್ಪವರ್ಷಂ ಚ ಕಮಲಾನಿ ಚ ಭೂರಿಶಃ ।
ಸಮಶ್ಚ ಪಂಥಾ ನಿರ್ದುಃಖೋ ವ್ಯಪೇತಕುಶಕಂಟಕಃ ॥ 5-84-10 (34771)
ಸಂಸ್ತುತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೈರ್ಗೀರ್ಭಿಸ್ತತ್ರತತ್ರ ಸಹಸ್ರಶಃ ।
ಅರ್ಚ್ಯತೇ ಮಧುಪರ್ಕೈಶ್ಚ ವಸುಭಿಶ್ಚ ವಸುಪ್ರದಃ ॥ 5-84-11 (34772)
ತಂ ಕಿರಂತಿ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ವನ್ಯೈಃ ಪುಷ್ಪೈಃ ಸುಗಂಧಿಭಿಃ ।
ಸ್ತ್ರಿಯಃ ಪಥಿ ಸಮಾಗಂಯ ಸರ್ವಭೂತಹಿತೇ ರತಂ ॥ 5-84-12 (34773)
ಸ ಶಾಲಿಭವನಂ ರಂಯಂ ಸರ್ವಸಸ್ಯಸಮಾಚಿತಂ।
ಸುಖ ಪರಮಧರ್ಮಿಷ್ಠಮಭ್ಯಗಾದ್ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-84-13 (34774)
ಪಶ್ಯನ್ಬಹುಪಶೂನ್ಗ್ರಾಮಾನ್ರಂಯಾನ್ಹೃದಯತೋಪಣಾನ್।
ಪುರಾಣಿ ಚ ವ್ಯತಿಕಾಮನ್ರಾಷ್ಟ್ರಾಣಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ ॥ 5-84-14 (34775)
ನಿತ್ಯಂ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಸುಮನಸೋ ಭಾರತೈರಭಿರಕ್ಷಿತಾಃ।
ನೋದ್ವಿಗ್ನಾಃ ಪರಚಕ್ರಾಣಾಂ ವ್ಯಸನಾನಾಮಕೋವಿದಾಃ ॥ 5-84-15 (34776)
ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯಾದಥಾಗಂಯ ಜನಾಃ ಪುರನಿವಾಸಿನಃ।
ಯಥ್ಯತಿಷ್ಠಂತ ಸಹಿತಾ ವಿಷ್ವಕ್ಸೇನದಿದೃಕ್ಷಯಾ ॥ 5-84-16 (34777)
ತೇ ತು ಸರ್ವೇ ಸಮಾಯಾಂತಮಗ್ನಿಮಿದ್ಧಮಿವ ಪ್ರಭುಂ ।
ಅರ್ಚಯಾಮಾಸುರರ್ಚಾರ್ಹಂ ದೇಶಾತಿಥಿಮುಪಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-84-17 (34778)
ವೃಕಸ್ಥಲಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಕೇಶವಃ ಪರವೀರಹಾ ।
ಪ್ರಕೀರ್ಣರಶ್ಮಾವಾದಿತ್ಯೇ ವ್ಯೋಂನಿ ವೈ ಲೋಹಿತಾಯತಿ ॥ 5-84-18 (34779)
` ತತೋ ಹ್ಯನುಚರಾನ್ಸರ್ವಾನುವಾಚ ಮಧುಸೂದನಃ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಾರ್ಥಮಿಹ ವತ್ಸ್ಯಾಮಹೇ ವಯಂ ॥ 5-84-19 (34780)
ತಸ್ಯ ತನ್ಮತಮಾಜ್ಞಾಯ ಚಕ್ರುರಾವಸಥಂ ನರಾಃ ।
ಕ್ಷಣೇನ ಚಾನ್ನಪಾನಾನಿ ರರಾವಂತಿ ಸಮಾರ್ಜಯನ್ ॥' 5-84-20 (34781)
ಅವತೀರ್ಯ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಂ ಕೃತ್ವಾ ಶೌಚಂ ಯಥಾವಿಧಿ ।
ರಥಮೋಚನಮಾದಿಶ್ಯ ಸಂಧ್ಯಾಮುಪವಿವೇಶ ಹ ॥ 5-84-21 (34782)
ದಾರುಕೋಽಪಿ ಹಯಾನ್ಮುಕ್ತ್ವಾ ಪರಿಚರ್ಯ ಚ ಶಾಸ್ತ್ರತಃ।
ಮುಮೋಚ ಸರ್ವಂ ಯೋಕ್ತಾದಿ ಮುಕ್ತ್ವಾ ಚೈತಾನವಾಸೃಜತ್ ॥ 5-84-22 (34783)
ತಸ್ಮಿನ್ಗ್ರಾಮೇ ಪ್ರಧಾನಾಸ್ತು ಯ ಆಸನ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೃಪ ।
ಆರ್ಯಾಃ ಕುಲೀನಾ ಹ್ರೀಮಂತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮೀಂ ವೃತ್ತಿಮನುಷ್ಠಿತಾಃ ॥ 5-84-23 (34784)
ತೇಽಭಿಗಂಯ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಹೃಷೀಕೇಶಮರಿಂದಮಂ।
ಪೂಜಾಂ ಚಕ್ರುರ್ಯಥಾನ್ಯಾಯಮಾಶೀರ್ಮಂಗಲಸಂಯುತಾಂ ॥ 5-84-24 (34785)
ತೇ ಪೂಜಯಿತ್ವಾ ದಾಶಾರ್ಹಂ ಸರ್ವಲೋಕೇಷು ಪೂಜಿತಂ।
ನ್ಯವೇದಯಂತ ವೇಶ್ಮಾನಿ ಗುಣವಂತಿ ಮಹಾತ್ಮನೇ ॥ 5-84-25 (34786)
ತಾನ್ಪ್ರಭುಃ ಕೃತಮಿತ್ಯುಕ್ತಾ ಸತ್ಕೃತ್ಯ ಚ ಯಥಾರ್ಹತಃ ।
ಅಭ್ಯೇತ್ಯ ಚೈಷಾಂ ವೇಶ್ಮಾನಿ ಪುನರಾಯಾತ್ಸಹೈವ ತೈಃ ॥ 5-84-26 (34787)
ಸುಮೃಷ್ಟಂ ಭೋಜಯಿತ್ವಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂಸ್ತತ್ರ ಕೇಶವಃ ।
ಭುಕ್ತಾ ಚ ಸಹ ತೈಃ ಸರ್ವೈರವಸತ್ತಾಂ ಕ್ಷಪಾಂ ಸುಖಂ ॥ ॥ 5-84-27 (34788)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಮಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುರಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-84-2 ದೈವಾನಿ ಕಶುನಾನಿ। ಔತ್ಪಾತಿಕಾನಿ ಅಶಕುನಾನಿ ॥ 5-84-7 ಖೇಶರೀರಂ ಛಾಯಾಪುರುಷಶರೀರಂ ॥ 5-84-13 ಭವಂತಿ ಅಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ಭವನೇ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ॥ 5-84-16 ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯಾತ್ ಗ್ರಾಮಾತ್ ॥ 5-84-ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 085
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.85. ಅಧ್ಯಾಯಃ 085
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದೂತೈಃ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾಗಮನಂ ಜ್ಞಾತವತೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯಾಜ್ಞಯಾ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಪಥಿ ತದಾರಾಧನಾಯ ತತ್ರತತ್ರ ಸಭಾನಿರ್ಮಾಪಣಂ ॥ 1 ॥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ತದನವಲೋಕನೇನೈವ ಗಮನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-85-0 (34789)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-85-0x (3645)
ತದಾ ದೂತೈಃ ಸಮಾಜ್ಞಾಯ ಆಯಾಂತಂ ಮಧುಸೂದನಂ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಬ್ರವೀದ್ಭೀಷ್ಮಮರ್ಚಯಿತ್ವಾ ಮಹಾಭುಜಂ ॥ 5-85-1 (34790)
ದ್ರೋಣಂ ಚ ಸಂಜಯಂ ಚೈವ ವಿದುರಂ ಚ ಮಹಾಮತಿಂ ।
ದುರ್ಯೋದನಂ ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ಹೃಷ್ಟರೋಮಾಽಬ್ರವೀದಿದಂ ॥ 5-85-2 (34791)
ಅದ್ಭುತಂ ಮಹಾದಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಶ್ರೂಯತೇ ಕುರುನಂದನ ।
ಸ್ತ್ರಿಯೋ ಬಾಲಾಶ್ಚ ವೃದ್ಧಾಶ್ಚ ಕಥಯಂತಿ ಗೃಹೇಗೃಹೇ ॥ 5-85-3 (34792)
ಸತ್ಕೃತ್ಯಾಚಕ್ಷತೇ ಚಾನ್ಯೇ ತಥೈವಾನ್ಯೇ ಸಮಾಗತಾಃ ।
ಪೃಥಗ್ವಾದಾಶ್ಚ ವರ್ತಂತೇ ಚತ್ವರೇಷು ಸಭಾಸು ಚ ॥ 5-85-4 (34793)
ಉಪಾಯಾಸ್ಯತಿ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಪರಾಕ್ರಮೀ ।
ಸ ನೋ ಮಾನ್ಯಶ್ಚ ಪೂಜ್ಯಶ್ಚ ಸರ್ವಥಾ ಮಧುಸೂದನಃ ॥ 5-85-5 (34794)
ತಸ್ಮಿನ್ಹಿ ಯಾತ್ರಾ ಲೋಕಸ್ಯ ಭೂತಾನಾಮೀಶ್ವರೋಽಹಿ ಸಃ।
ತಸ್ಮಿಂಧೃತಿಶ್ಚ ವೀರ್ಯಂ ಚ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಚೌಜಶ್ಚ ಮಾಧವೇ ॥ 5-85-6 (34795)
ಸ ಮಾನ್ಯತಾಂ ನರಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸ ಹಿ ಧರ್ಮಃ ಸನಾತನಃ ।
ಪೂಜಿತೋ ಹಿ ಸುಖಾಯ ಸ್ಯಾದಸುಖಃ ಸ್ಯಾದಪೂಜಿತಃ ॥ 5-85-7 (34796)
ಸ ಚೇತ್ತುಪ್ಯತಿ ದಾಶಾರ್ಹ ಉಪಚರೈರರಿಂದಮಃ ।
ಕೃಷ್ಣಾತ್ಸರ್ವಾನಭಿಪ್ರಾಯಾನ್ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಾಮಃ ಸರ್ವರಾಜಸು ॥ 5-85-8 (34797)
ತಸ್ಯ ಪೂಜಾರ್ಥಮದ್ಯೈವ ಸಂವಿಧಸ್ತ್ವ ಪರಂತಪ ।
ಸಭಾಃ ಪಥಿ ವಿಧೀಯಂತಾಂ ಸರ್ವಕಾಮಸಮನ್ವಿತಾಃ ॥ 5-85-9 (34798)
ಯಥಾ ಪ್ರೀತಿರ್ಮಹಾಬಾಹೋ ತ್ವಯಿ ಜಾಯೇತ ತಸ್ಯ ವೈ ।
ತಥಾ ಕುರುಷ್ವ ಗಾಂಧಾರೇ ಕಥಂ ವಾ ಭೀಷ್ಮ ಮನ್ಯಸೇ ॥ 5-85-10 (34799)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-85-11x (3646)
ತತೋ ಭೀಷ್ಮಾದಯಃ ಸರ್ವೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಜನಾಧಿಪಂ।
ಊಚುಃಕ ಪರಮಮಿತ್ಯೇವಂ ಪೂಜಯಂತೋಽಸ್ಯ ತದ್ವಚಃ ॥ 5-85-11 (34800)
ತೇಷಾಮನುಮತಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತದಾ।
ಸಭಾವಾಸ್ತೂನಿ ರಂಯಾಣಿ ಪ್ರದೇಷ್ಟುಮುಪಚಕ್ರಮೇ ॥ 5-85-12 (34801)
ತತೋ ದೇಶೇಷು ದೇಶೇಷು ರಮಣೀಯೇಷು ಭಾಗಶಃ ।
ಸರ್ವರತ್ನಸಮಾಕೀರ್ಣಾಃ ಸಭಾಶ್ಚಕ್ರುರನೇಕಶಃ ॥ 5-85-13 (34802)
ಆಸನಾನಿ ವಿಚಿತ್ರಾಣಿ ಯುತಾನಿ ವಿವಿಧೈರ್ಗುಣೈಃ ।
ಸ್ತ್ರಿಯೋ ಗಂಧಾನಲಂಕಾನಾರಾನ್ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣಿ ವಸನಾನಿ ಚ ॥ 5-85-14 (34803)
ಗುಣವಂತ್ಯನ್ನಪಾನಾನಿ ಭೋಜ್ಯಾನಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ।
ಮಾಲ್ಯಾನಿ ಚ ಸುಗಂಧೀನಿ ತಾನಿ ರಾಜಾ ದದೌ ತತಃ ॥ 5-85-15 (34804)
ವಿಶೇವತಶ್ಚ ವಾಸಾರ್ಥಂ ಸಭಾಂ ಗ್ರಾಮೇ ವೃಕಸ್ಥಲೇ।
ವಿದಧೇ ಕೌರವೋ ರಾಜಾ ಬಹುರತ್ನಾಂ ಮನೋರಮಾಂ ॥ 5-85-16 (34805)
ಏತದ್ವಿಧಾಯ ವೈ ಸರ್ವಂ ದೇವಾರ್ಹಮತಿಮಾನುಷಂ ।
ಆಚಖ್ಯೌ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಯ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತದಾ ॥ 5-85-17 (34806)
ತಾಃ ಸಭಾಃ ಕೇಶವಃ ಸರ್ವಾ ರತ್ನಾನಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ।
ಅಸಮೀಕ್ಷ್ಯೈವ ದಾಶಾರ್ಹ ಉಪಾಯಾತ್ಕುರುಸದ್ಮ ತತ್ ॥ ॥ 5-85-18 (34807)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-85-8 ಅಭಿಪ್ರಾಯಾನ್ ಮನೋರಥಾನ್ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 086
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.86. ಅಧ್ಯಾಯಃ 086
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾಗಮನಶ್ರವಣಹೃಷ್ಟೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ವಿದುರಪುರತಃ ಸಮೇಷ್ಯತೇ ತಸ್ಮೈ ರಥಗಜಾದಿವಿತರಣಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-86-0 (34808)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-86-0x (3647)
ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯಾದಿಹ ಕ್ಷತ್ತರುಪಾಯಾತೋ ಜನಾರ್ದನಃ।
ವೃಕಸ್ಥಲೇ ನಿವಸತಿ ಸ ಚ ಪ್ರಾತರಿಹೈಷ್ಯತಿ ॥ 5-86-1 (34809)
ಆಹುಕಾನಾಮಧಿಪತಿಃ ಪುರೋಗಃ ಸರ್ವಸಾತ್ವತಾಂ।
ಮಹಾಮನಾ ಮಹಾವೀರ್ಯೋ ಮಹಾಸತ್ವೋ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-86-2 (34810)
ಸ್ಫೀತಸ್ಯ ವೃಷ್ಣಿರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಭರ್ತಾ ಗೋಪ್ತಾ ಚ ಮಾಧವಃ ।
ತ್ರಯಾಣಾಮಪಿ ಲೋಕಾನಾಂ ಭಗವಾನ್ಪ್ರಪಿತಾಮಹಃ ॥ 5-86-3 (34811)
ವೃಷ್ಣ್ಯಂಧಕಾಃ ಸುಮನಸೋ ಯಸ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞಾಮುಪಾಸತೇ।
ಆದಿತ್ಯಾ ವಸವೋ ರುದ್ರಾ ಯಥಾ ಬುದ್ಧಿಂ ಬೃಹಸ್ಪತೇಃ ॥ 5-86-4 (34812)
ತಸ್ಮೈ ಪೂಜಾಂ ಪ್ರಯೋಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ದಾಶಾರ್ಹಾಯ ಮಹಾತ್ಮನೇ ।
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ತವ ಧರ್ಮಜ್ಞ ತಾಂ ಮೇ ಕಥಯತಃ ಶ್ರುಣು ॥ 5-86-5 (34813)
ಏಕವರ್ಣೈಃ ಸುಕ್ಲೃಪ್ತಾಂಗೈರ್ಬಾಹ್ಲಿಜಾತೈರ್ಹಯೋತ್ತಮೈಃ।
ಚತುರ್ಯಕ್ತಾನ್ರಥಾಂಸ್ತಸ್ಮೈ ರೌಕ್ಮಾಂದಾಸ್ಯಾಮಿ ಷೋಡಶ ॥ 5-86-6 (34814)
ನಿತ್ಯಪ್ರಭಿನ್ನಾನ್ಮಾತಂಗಾನೀಷಾದಂತಾನ್ಪ್ರಹಾರಿಣಃ।
ಅಷ್ಟಾನುಚರಮೇಕೈಕಮಷ್ಟೌ ದಾಸ್ಯಾಮಿ ಕೌರವ ॥ 5-86-7 (34815)
ದಾಸೀನಾಮಪ್ರಜಾತಾನಾಂ ಶುಭಾನಾಂ ರುಕ್ಮವರ್ಚಸಾಂ ।
ಶತಮಸ್ಮೈ ಪ್ರದಾಸ್ಯಾಮಿ ದಾಸಾನಾಮಪಿ ತಾವತಾಂ ॥ 5-86-8 (34816)
ಆವಿಕಂ ಚ ಸುಖಸ್ಪರ್ಶಂ ಪಾರ್ವತೀಯೈರುಪಾಹೃತಂ ।
ತದಪ್ಯಸ್ಮೈ ಪ್ರದಾಸ್ಯಾಮಿ ಸಹಸ್ತ್ರಾಣಿ ದಾಶಾಷ್ಟ ಚ ॥ 5-86-9 (34817)
ಅಜಿನಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಚೀನದೇಶೋದ್ಭವಾನಿ ಚ।
ತಾನ್ಯಪ್ಯಸ್ಮೈ ಪ್ರದಾಸ್ಯಾಮಿ ಯಾವದರ್ಹತಿ ಕೇಶವಃ ॥ 5-86-10 (34818)
ದಿವಾ ರಾತ್ರೌ ಚ ಭಾತ್ಯೇಷ ಸುತೇಜಾ ವಿಮಲೋ ಮಣಿಃ ।
ತಮಪ್ಯಸ್ಮೈ ಪ್ರದಾಸ್ಯಾಮಿ ತಮರ್ಹತಿ ಹಿ ಕೇಶವಃ ॥ 5-86-11 (34819)
ಏಕೇನಾಭಿಪತತ್ಯಹ್ನಾ ಯೋಜನಾನಿ ಚತುರ್ದಶ ।
ಯಾನಮಶ್ವತರೀಯುಕ್ತಂ ದಾಸ್ಯೇ ತಸ್ಮೈ ತದಪ್ಯಹಂ ॥ 5-86-12 (34820)
ಯಾವಂತಿ ವಾಹನಾನ್ಯಸ್ಯ ಯಾವಂತಃ ಪುರುಷಾಶ್ಚ ತೇ ।
ತತೋಷ್ಟಗುಣಮಪ್ಯಸ್ಮೈ ಭೋಜ್ಯಂ ದಾಸ್ಯಾಂಯಹಂ ಸದಾ ॥ 5-86-13 (34821)
ಮಮ ಪುತ್ರಾಶ್ಚ ಪೌತ್ರಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ದುರ್ಯೋಧನಾದೃತೇ।
ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾಸ್ಯಂತಿ ದಾಶಾರ್ಹಂ ರಥೈರ್ಮೃಷ್ಟೈಃ ಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ ॥ 5-86-14 (34822)
ಸ್ವಲಂಕೃತಾಶ್ಚ ಕಲ್ಯಾಣ್ಯಃ ಪಾದೈರೇವ ಸಹಸ್ರಶಃ।
ವಾರಮುಖ್ಯಾ ಮಹಾಭಾಗಂ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾಸ್ಯಂತಿ ಕೇಶವಂ ॥ 5-86-15 (34823)
ನಗರಾದಪಿ ಯಾಃ ಕಾಶ್ಚಿದ್ಗಮಿಷ್ಯಂತಿ ಜನಾರ್ದನಂ ।
ದ್ರಷ್ಟುಂ ಕನ್ಯಾಶ್ಚ ಕಲ್ಯಾಣ್ಯಸ್ತಾಶ್ಚ ಯಾಸ್ಯಂತ್ಯನಾವೃತಾಃ ॥ 5-86-16 (34824)
ಸಸ್ತ್ರೀಪುರುಷಬಾಲಂ ಚ ನಗರಂ ಮಧುಸೂದನಂ ।
ಉದೀಕ್ಷತಾಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಭಾನುಮಂತಮಿವ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-86-17 (34825)
ಮಹಾಧ್ವಜಪತಾಕಾಶ್ಚ ಕ್ರಿಯಂತಾಂ ಸರ್ವತೋ ದಿಶಃ।
ಜಲಾವಸಿಕ್ತೋ ವಿರಜಾಃ ಪಂಥಾಸ್ತಸ್ಯೇತಿ ಚಾನ್ವಶಾತ್ ॥ 5-86-18 (34826)
ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ಚ ಗೃಹಂ ದುರ್ಯೋಧನಗೃಹಾದ್ವರಂ ।
ತದದ್ಯ ಕ್ರಿಯತಾಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಸುಸಂಮೃಷ್ಟಮಲಂಕೃತಂ ॥ 5-86-19 (34827)
ಏತದ್ಧಿ ರುಚಿರಾಕಾರೈಃ ಪ್ರಾಸಾದೈರುಪಶೋಭಿತಂ ।
ಶಿವಂ ಚ ರಮಣೀಯಂ ಚ ಸರ್ವರ್ತು ಸುಮಹಾಧನಂ ॥ 5-86-20 (34828)
ಸರ್ವಮಸ್ಮಿನ್ಗೃಹೇ ರತ್ನಂ ಮಮ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಚ।
ಯದ್ಯದರ್ಹತಿ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಸ್ತತ್ತದ್ದೇಯಮಸಂಶಯಂ ॥ ॥ 5-86-21 (34829)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಮಿ ಷಡಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-86-3 ಪ್ರಪಿತಾಮಹಃ ಪಿತಾಮಹಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಪಿ ಪಿತಾ ॥ 5-86-7 ಈಷಾ ಲಾಂಗಲದಂಡಸ್ತತ್ಸದೃಶದಂತಾನ್। ಅಷ್ಟೌ ಅನುಚರಾಃ ಯಸ್ಯ ಗಜಸ್ಯ ॥ 5-86-20 ಸರ್ವರ್ತು ಸರ್ವೇ ಋತವೋ ಯುಗಪದಸ್ಮಿನ್ಸಂತೀತಿ ತಥಾ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 087
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.87. ಅಧ್ಯಾಯಃ 087
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುರೇಣ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಕೃಷ್ಣಾಯ ದಾನಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯಾಃ ಮೃಷಾತ್ವಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಸಾಮಾದ್ಯುಪಾಯೈಃ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ದುರ್ವಶತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ತದುಕ್ತಿಸತ್ಕಾರವಿಧಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-87-0 (34830)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-87-0x (3648)
ರಾಜನ್ಬಹುಮತಶ್ಚಾಸಿ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಸ್ಯಾಪಿ ಸತ್ತಮಃ।
ಸಂಭಾವಿತಶ್ಚ ಲೋಕಸ್ಯ ಸಂಮತಶ್ಚಾಸಿ ಭಾರತ ॥ 5-87-1 (34831)
ಯತ್ತ್ವಮೇವಂಗತೇ ಬ್ರೂಯಾಃ ಪಶ್ಚಿಮೇ ವಯಸಿ ಸ್ಥಿತಃ।
ಶಾಸ್ತ್ರಾದ್ವಾ ಸುಪ್ರತರ್ಕಾದ್ವಾ ಸುಸ್ಥಿರಃ ಸ್ಥವಿರೋ ಹ್ಯಸಿ ॥ 5-87-2 (34832)
ಲೇಖಾ ಶಶಿನಿಭಾಃ ಸೂರ್ಯೇ ಮಹೋರ್ಮಿರಿವ ಸಾಗರೇ।
ಧರ್ಮಸ್ತ್ವಯಿ ತಥಾ ರಾಜನ್ನಿತಿ ವ್ಯವಸಿತಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-87-3 (34833)
ಸದೈವ ಭಾವಿತೋ ಲೋಕೋ ಗುಣೌಘೈಸ್ತವ ಪಾರ್ಥಿವ ।
ಗುಣಾನಾಂ ರಕ್ಷಣೇ ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರಯತಸ್ವ ಸಬಾಂಧವಃ ॥ 5-87-4 (34834)
ಆರ್ಜವಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಸ್ವ ಮಾ ಬಾಲ್ಯಾದ್ಬ್ರಹು ನೀನಶಃ।
ರಾಜನ್ಪುತ್ರಾಂಶ್ಚ ಪೌತ್ರಾಂಶ್ಚ ಸುಹೃದಶ್ಚೈವ ಸುಪ್ರಿಯಾನ್ ॥ 5-87-5 (34835)
ಯತ್ತ್ವಂ ದಿತ್ಸಸಿ ಕೃಷ್ಣಾಯ ರಾಜನ್ನತಿಥಯೇ ಬಹು ।
ಏತದನ್ಯಚ್ಚ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಪೃಥಿವೀಮಪಿ ಚಾರ್ಹತಿ ॥ 5-87-6 (34836)
ನ ತು ತ್ವಂ ಧರ್ಮಮುದ್ದಿಶ್ಯ ತಸ್ಯ ವಾ ಪ್ರಿಯಕಾರಣಾತ್।
ಏತದ್ದಿತ್ಸಸಿ ಕೃಷ್ಣಾಯ ಸತ್ಯೇನಾತ್ಮಾನಮಾಲಭೇ ॥ 5-87-7 (34837)
ಮಾಯೈಷಾ ಸತ್ಯಮೇವೈತಚ್ಛದ್ಮೈತದ್ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣಾ ।
ಜಾನಾಮಿ ತ್ವನ್ಮತಂ ರಾಜನ್ಗೂಢಂ ಬಾಹ್ಯೇನ ಕರ್ಮಣಾ ॥ 5-87-8 (34838)
ಪಂಚ ಪಂಚೈವ ಲಿಪ್ಸ್ಯಂತಿ ಗ್ರಾಮಕಾನ್ಪಾಂಡವಾ ನೃಪ ।
ನ ಚ ದಿತ್ಸಸಿ ತೇಭ್ಯಸ್ತಾಂಸ್ತಚ್ಛಮಂ ನ ಕರಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-87-9 (34839)
ಅರ್ಥೇನ ತು ಮಹಾಬಾಹುಂ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ತ್ವಂ ಜಿಹೀರ್ಷಸಿ ।
ಅನೇನ ಚಾಪ್ಯುಪಾಯೇನ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯೋ ವಿಭೇತ್ಸ್ಯಸಿ ॥ 5-87-10 (34840)
ನ ಚ ವಿತ್ತೇನ ಶಕ್ಯೋಽಸೌ ನೋದ್ಯಮೇನ ನ ಗರ್ಹಯಾ।
ಅನ್ಯೋ ಧನಂಜಯಾತ್ಕರ್ತುಮೇತತ್ತತ್ತ್ವಂ ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ ॥ 5-87-11 (34841)
ವೇದ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಮಾಹಾತ್ಂಯಂ ವೇದಾಸ್ಯ ದೃಢಭಕ್ತಿತಾಂ।
ಅತ್ಯಾಜ್ಯಮಸ್ಯ ಜಾನಾಮಿ ಪ್ರಾಣೈಸ್ತುಲ್ಯಂ ಧನಂಜಯಂ ॥ 5-87-12 (34842)
ಅನ್ಯತ್ಕುಂಭಾದಪಾಂಪೂರ್ಣಾದನ್ಯತ್ಪಾದಾವಸೇಚನಾತ್।
ಅನ್ಯತ್ಕುಶಲಸಂಪ್ರಶ್ನಾನ್ನೈವೇಕ್ಷ್ಯತಿ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-87-13 (34843)
ಯತ್ತ್ವಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಮಾತಿಥ್ಯಂ ಮಾನಾರ್ಹಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ತದಸ್ಮೈ ಕ್ರಿಯತಾಂ ರಾಜನ್ಮಾನಾರ್ಹೋಽಸೌ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-87-14 (34844)
ಆಶಂಸಮಾನಃ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಕುರೂನಭ್ಯೇತಿ ಕೇಶವಃ ।
ಯೇನೈವ ರಾಜನ್ನರ್ಥೇನ ತದೇವಾಸ್ಮಾ ಉಪಾಕುರು ॥ 5-87-15 (34845)
ಶಮಮಿಚ್ಛತಿ ದಾಶಾರ್ಹಸ್ತವ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಚ।
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ತದಸ್ಯ ವಚನಂ ಕುರು ॥ 5-87-16 (34846)
ಪಿತಾಽಸಿ ರಾಜನ್ಪುತ್ರಾಸ್ತೇ ವೃದ್ಧಸ್ತ್ವಂ ಶಿಶವಃ ಪರೇ।
ವರ್ತಸ್ವ ಪಿತೃವತ್ತೇಷು ವರ್ತಂತೇ ತೇ ಹಿ ಪುತ್ರವತ್ ॥ ॥ 5-87-17 (34847)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-87-4 ಭಾವಿತಃ ಹೃಷ್ಟಃ ॥ 5-87-5 ಮಾ ನೀನಶಃ ಮಾ ನಾಶಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಹಿ ॥ 5-87-8 ಮಾಯಾ ಇಂದ್ರಜಾಲಂ। ಛದ್ಮ ವಂಚನಂ ॥ 5-87-10 ವಿಭೇತ್ಸ್ಯಸಿ ಶಲ್ಯವತ್ಪೃಥಕ್ಕರಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-87-12 ವೇದ ವಿದ್ಮಿ ॥ 5-87-13 ನೈವೇಕ್ಷ್ಯತಿ ನೈವಾಂಗೀಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-87-15 ಉಪಾಕುರು ಅರ್ಪಯ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 088
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.88. ಅಧ್ಯಾಯಃ 088
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ವಿದುರೋದೀರಿತಭೇದಾಗೋಚರತಾಂಗೀಕರಣಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಹೇತೂಪನ್ಯಾಸಪೂರ್ವಕಂ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯೋಪಾಯನದಾನನಿಷೇಧನಂ ॥ 2 ॥ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ದುರವಜ್ಞೇಯತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ತದುಕ್ತಸ್ಯ ಕರ್ತವ್ಯತ್ವಕಥನಂ ॥ 3 ॥ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಸ್ವಸ್ಯ ಕೃಷ್ಣಬಂಧನಾಧ್ಯವಸಾಯಕಥನೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ತದ್ಗರ್ಹಣಂ ॥ 4 ॥ ಭೀಷ್ಮೇಣ ದುರ್ಯೋಧನೋಪಾಲಂಭಪೂರ್ವಕಂ ಸಭಾತೋ ನಿರ್ಗಮನಂ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-88-0 (34848)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-88-0x (3649)
ಯದಾಹ ವಿದುರಃ ಕೃಷ್ಣೇ ಸರ್ವಂ ತತ್ಸತ್ಯಮಚ್ಯುತೇ।
ಅನುರಕ್ತೋ ಹ್ಯಸಂಹಾರ್ಯಃ ಪಾರ್ಥಾನ್ಪ್ರತಿ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-88-1 (34849)
ಯತ್ತತ್ಸತ್ಕಾರಸಂಯುಕ್ತಂ ದೇಯಂ ವಸು ಜನಾರ್ದನೇ ।
ಅನೇಕರೂಪಂ ರಾಜೇಂದ್ರ ನ ತದ್ದೇಯಂ ಕದಾಚನ ॥ 5-88-2 (34850)
ದೇಶಃ ಕಾಲಸ್ತಥಾಽಯುಕ್ತೋ ನ ಹಿ ನಾರ್ಹತಿ ಕೇಶವಃ ।
ಮಂಸ್ಯತ್ಯಧೋಕ್ಷಜೋ ರಾಜನ್ಭಯಾದರ್ಚತಿ ಮಾಮಿತಿ ॥ 5-88-3 (34851)
ಅವಮಾನಶ್ಚ ಯತ್ರ ಸ್ಯಾತ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ನ ತತ್ಕುರ್ಯಾದ್ಬುಧಃ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ಮೇ ನಿಶ್ಚಿತಾ ಮತಿಃ ॥ 5-88-4 (34852)
ಸ ಹಿ ಪೂಜ್ಯತಮೋ ಲೋಕೇ ಕೃಷ್ಣಃ ಪೃಥುಲಲೋಚನಃ ।
ತ್ರಯಾಣಾಮಪಿ ಲೋಕಾನಾಂ ವಿದಿತಂ ಮಮ ಸರ್ವಥಾ ॥ 5-88-5 (34853)
ನ ತು ತಸ್ಮೈ ಪ್ರದೇಯಂ ಸ್ಯಾತ್ತಥಾ ಕಾರ್ಯಗತಿಃ ಪ್ರಭೋ ।
ವಿಗ್ರಹಃ ಸಮುಪಾರಬ್ಧೋ ನ ಹಿ ಶಾಂಯತ್ಯವಿಗ್ರಹಾತ್ ॥ 5-88-6 (34854)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-88-7x (3650)
ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮಃ ಕುರುಪಿತಾಮಹಃ।
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ರಾಜಾನಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-88-7 (34855)
ಸತ್ಕೃತೋಽಸತ್ಕೃತೋ ವಾಽಪಿ ನ ಕ್ರುಧ್ಯೇತ ಜನಾರ್ದನಃ ।
`ನಾವಮಂಸ್ಯತ್ಯವಜ್ಞಾತೄನವಜ್ಞಾತೋಽಪಿ ಕೇಶವಃ।'
ನಾಲಮೇನಮವಜ್ಞಾತುಂ ನಾವಜ್ಞೇಯೋ ಹಿ ಕೇಶವಃ ॥ 5-88-8 (34856)
ಯತ್ತು ಕಾರ್ಯಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಮನಸಾ ಕಾರ್ಯತಾಂ ಗತಂ ।
ಸರ್ವೋಪಾಯೈರ್ನ ತಚ್ಛಕ್ಯಂ ಕೇನಚಿತ್ಕರ್ತುಮನ್ಯಥಾ ॥ 5-88-9 (34857)
ಸ ಯದ್ಬ್ರೂಯಾನ್ಮಹಾಬಾಹುಸ್ತತ್ಕಾರ್ಯಮವಿಶಂಕಯಾ ।
ವಾಸುದೇವೇನ ತೀರ್ಥೇನ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಸಂಶಾಭ್ಯ ಪಾಂಡವೈಃ ॥ 5-88-10 (34858)
ಧರ್ಂಯಮರ್ಥ್ಯಂ ಚ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಧ್ರುವಂ ವಕ್ತಾ ಜನಾರ್ದನಃ।
ತಸ್ಮಿನ್ವಾಚ್ಯಾಃ ಪ್ರಿಯಾ ವಾಚೋ ಭವತಾ ಬಾಂಧವೈಃ ಸಹ ॥ 5-88-11 (34859)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-88-12x (3651)
ನ ಪರ್ಯಾಪ್ತೋಸ್ಮಿ ಯದ್ರಾಜಞ್ಶ್ರಿಯಂ ನಿಷ್ಕೇವಲಾಮಹಂ ।
ತೈಃ ಸಹೇಮಾಮುಪಾಶ್ರೀಯಾಂ ಯಾವಜ್ಜೀವಂ ಪಿತಾಮಹ ॥ 5-88-12 (34860)
ಇದಂ ತು ಸುಮಹತ್ಕಾರ್ಯಂ ಶ್ರುಣು ಮೇ ಯತ್ಸಮರ್ಥಿತಂ ।
ಪರಾಯಣಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ನಿಯಚ್ಛಾಮಿ ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-88-13 (34861)
ತಸ್ಮಿನ್ಬದ್ಧೇ ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ವೃಷ್ಣಯಃ ಪೃಥಿವೀ ತಥಾ।
ಪಾಂಡವಾಶ್ಚ ವಿಧೇಯಾ ಮೇ ಸ ಚ ಪ್ರಾತರಿಹೈಪ್ಯತಿ ॥ 5-88-14 (34862)
ಅತ್ರೋಪಾಯಾನ್ಯಥಾ ಸಂಯಙ್ನ ಬುದ್ಧ್ಯೇತ ಜನಾರ್ದನಃ ।
ನ ಚಾಪಾಯೋ ಭವೇತ್ಕಶ್ಚಿತ್ತದ್ಭವಾನ್ಪ್ರಬ್ರವೀತು ಮೇ ॥ 5-88-15 (34863)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-88-16x (3652)
ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಘೋರಂ ಕೃಷ್ಣೇಽಭಿಸಂಹಿತಂ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯೋ ವ್ಯಥಿತೋ ವಿಮನಾಭವತ್ ॥ 5-88-16 (34864)
ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನಮಿದಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಬ್ರವೀದ್ವಚಃ ।
ಮೈವಂ ವೋಚಃ ಪ್ರಜಾಪಾಲ ನೈಷ ಧರ್ಮಃ ಸನಾತನಃ ॥ 5-88-17 (34865)
ದೂತಶ್ಚ ಹಿ ಹೃಷೀಕೇಶಃ ಸಂಬಂಧೀ ಚ ಪ್ರಿಯಶ್ಚ ನಃ।
ಅಪಾಪಃ ಕೌರವೇಯೇಷು ಸ ಕಥಂ ಬಂಧಮರ್ಹತಿ ॥ 5-88-18 (34866)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-88-19x (3653)
ಪರೀತಸ್ತವ ಪುತ್ರೋಽಯಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಸುಮಂದಧೀಃ ।
ವೃಣೋತ್ಯನರ್ಥಂ ನೈವಾರ್ಥಂ ಯಾಚ್ಯಮಾನಃ ಸುಹೃಜ್ಜನೈಃ ॥ 5-88-19 (34867)
ಇಮಮುತ್ಪಥಿ ವರ್ತಂತಂ ಪಾಪಂ ಪಾಪಾನುಬಂಧಿನಂ।
ವಾಕ್ಯಾನಿ ಸುಹೃದಾಂ ಹಿತ್ವಾ ತ್ವಮಪ್ಯಸ್ಯಾನುವರ್ತಸೇ ॥ 5-88-20 (34868)
ಕೃಷ್ಣಮಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ್ಮಾಣಮಾಸಾದ್ಯಾಯಂ ಸುದುರ್ಮತಿಃ ।
ತವ ಪುತ್ರಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯಃ ಕ್ಷಣೇನ ನ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-88-21 (34869)
ಪಾಪಸ್ಯಾಸ್ಯ ನೃಶಂಸಸ್ಯ ತ್ಯಕ್ತಧರ್ಮಸ್ಯ ದುರ್ಮತೇಃ ।
ನೋತ್ಸಹೇಽನರ್ಥಸಂಯುಕ್ತಾಃ ಶ್ರೋತುಂ ವಾಚಃ ಕಥಂಚನ ॥ 5-88-22 (34870)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠೋ ವೃದ್ಧಃ ಪರಮಮನ್ಯುಮಾನ್ ।
ಉತ್ಥಾಯ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಾತಿಷ್ಠದ್ಭೀಷ್ಮಃ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ ॥ ॥ 5-88-23 (34871)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-88-1 ಅಸಂಹಾರ್ಯಃ ಹರ್ತುಮಶಕ್ಯಃ ॥ 5-88-3 ದೇಶ ಇತಿ। ಯದ್ಯಪಿ ಕೇಶವೋಽರ್ಚಾಮರ್ಹತ್ಯೇವ ತಥಾಪಿ ಅರ್ಚಾಯಾಂ ದೇಶಃ ಕಾಲಶ್ಚಾಯುಕ್ತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ತದೇಬಾಹ ಮಂಸ್ಯತೀತಿ ॥ 5-88-6 ಕಾರ್ಯಗತಿಃ ಕರ್ತವ್ಯರೀತಿಃ । ಅವಿಗ್ರಹಾತ್ ಆತಿಥ್ಯಮಾತ್ರೇಣ ॥ 5-88-8 ನಾಲಂ ನ ಪರ್ಯಾಪ್ತೋಽಸಿ ॥ 5-88-10 ತೀರ್ಥೇನ ಅವತರಣವರ್ತ್ಮನಾ । ಸಂಶಾಂಯ ಶಾಂತೋ ಭವಃ ॥ 5-88-12 ನೋಪಾಶ್ರೀಯಮಿತ್ಯನ್ವಯಃ। ನಿಷ್ಕೇವಲಾಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 089
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.89. ಅಧ್ಯಾಯಃ 089
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪ್ರಾತಃ ಕೃತಾಹ್ನಿಕಸ್ಯ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ವೃಕಸ್ಥಲಾತ್ಕುರುಪುರಮುಪೇತ್ಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಭವನಪರವೇಶಃ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪೂಜಾಂ ಸ್ವೀಕೃತ್ಯ ವಿದುರಸದನಗಮನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-89-0 (34872)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-89-0x (3654)
ಪ್ರಾತರುತ್ಥಾಯ ಕೃಷ್ಣಸ್ತು ಕೃತವಾನ್ಸರ್ವಮಾಹ್ನಿಕಂ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೈರಭ್ಯನುಜ್ಞಾತಃ ಪ್ರಯಯೌ ನಗರಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-89-1 (34873)
ತಂ ಪ್ರಯಾಂತಂ ಮಹಾಬಾಹುಮನುಜ್ಞಾಪ್ಯ ಮಹಾಬಲಂ ।
ಪರ್ಯವರ್ತಂತ ತೇ ಸರ್ವೇ ವೃಕಸ್ಥಲನಿವಾಸಿನಃ ॥ 5-89-2 (34874)
` ಪ್ರದದೌ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷೋ ರತ್ನಾನಿ ಚ ಧನಾನಿ ಚ।
ತಾನ್ಪ್ರಸ್ಥಾಪ್ಯ ಮಹಾಬಾಹುರುಪಾಯಾತ್ಕುರುಸಂಸದಂ ॥' 5-89-3 (34875)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಸ್ತಮಾಯಾಂತಂ ಪ್ರತ್ಯುಂಜಗ್ಮುಃ ಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ ।
ದುರ್ಯೋಧನಾದೃತೇ ಸರ್ವೇ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಕೃಪಾದಯಃ ॥ 5-89-4 (34876)
ಪೌರಾಶ್ಚ ಬಹುಲಾ ರಾಜನ್ಹೃಷೀಕೇಶಂ ದಿದೃಕ್ಷವಃ ।
ಯಾನೈರ್ಬಹುವಿಧೈರನ್ಯೇ ಪದ್ಭಿರೇವ ತಥಾಽಪರೇ ॥ 5-89-5 (34877)
ಸ ವೈ ಪಥಿ ಸಮಾಗಂಯ ಭೀಷ್ಮೇಣಾಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ್ಮಣಾ ।
ದ್ರೋಣೇನ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೈಶ್ಚ ತೈರ್ವೃತೋ ನಗರಂ ಯಯೌ ॥ 5-89-6 (34878)
ಕೃಷ್ಣಸಂಮಾನನಾರ್ಥಂ ಚ ನಗರಂ ಸಮಲಂಕೃತಂ।
ಬಭೂವ ರಾಜಮಾರ್ಗಶ್ಚ ಬಹುರತ್ನಸಮಾಚಿತಃ ॥ 5-89-7 (34879)
ನ ಚ ಕಶ್ಚಿದ್ಗೃಹೇ ರಾಜಂಸ್ತದಾಽಽಸೀದ್ಭರತರ್ಷಭ।
ನ ಸ್ತ್ರೀ ನ ವೃದ್ಧೋ ನ ಶಿಶುರ್ವಾಸುದೇವದಿದೃಕ್ಷಯಾ ॥ 5-89-8 (34880)
ರಾಜಮಾರ್ಗೇ ನರಾಸ್ತಸ್ಮಿನ್ಸಂಸ್ತುವಂತ್ಯವನಿಂ ಗತಾಃ ।
ತಸ್ಮಿನ್ಕಾಲೇ ಮಹಾರಾಜ ಹೃಷೀಕೇಶಪ್ರವೇಶನೇ ॥ 5-89-9 (34881)
ಆವೃತಾನಿ ವರಸ್ತ್ರೀಭಿರ್ಗೃಹಾಣಿ ಸುಮಹಾಂತ್ಯಪಿ ।
ಪ್ರಚಲಂತೀವ ಭಾರೇಣ ದೃಶ್ಯಂತೇಸ್ಮ ಮಹೀತಲೇ ॥ 5-89-10 (34882)
ತಥಾ ಚ ಗತಿಮಂತಸ್ತೇ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ವಾಜಿನಃ ।
ಪ್ರನಷ್ಟಗತಯೋಽಭೂವನ್ರಾಜಮಾರ್ಗೇ ನರೈರ್ವೃತೇ ॥ 5-89-11 (34883)
ಸ ಗೃಹಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪ್ರಾವಿಶಚ್ಛತ್ರುಕರ್ಶನಃ।
ಪಾಂಡುರೈಃ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಃ ಪ್ರಾಸಾದೈರುಪಶೋಭಿತಂ ॥ 5-89-12 (34884)
ತಿಸ್ರಃ ಕಕ್ಷ್ಯಾ ವ್ಯತಿಕ್ರಂಯ ಕೇಶವೋ ರಾಜವೇಶ್ಮನಃ ।
ವೈಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ರಾಜಾನಮಭ್ಯಗಚ್ಛದರಿಂದಮಃ ॥ 5-89-13 (34885)
ಅಭ್ಯಾಗಚ್ಛತಿ ದಾಶಾರ್ಹೇ ಪ್ರಜ್ಞಾಚಕ್ಷುರ್ನರಾಧಿಪಃ ।
ತಹೈವ ದ್ರೋಣಭೀಷ್ಮಾಭ್ಯಾಮುದತಿಷ್ಠನ್ಮಹಾಯಶಾಃ ॥ 5-89-14 (34886)
ಕೃಪಶ್ಚ ಸೋಮದತ್ತಶ್ಚ ಮಹಾರಾಜಶ್ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ।
ಆಸನೇಭ್ಯೋಽಚಲನ್ಸರ್ವೇ ಪೂಜಯಂತೋ ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-89-15 (34887)
ತತೋ ರಾಜಾನಮಾಸಾದ್ಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಯಶಸ್ವಿನಂ।
ಸಭೀಷ್ಮಂ ಪೂಜಯಾಮಾಸ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೋ ವಾಗ್ಭಿರಂಜಸಾ ॥ 5-89-16 (34888)
ತೇಷು ಧರ್ಮಾನುಪೂರ್ವೀ ತಾಂ ಪ್ರಯುಜ್ಯ ಮಧುಸೂದನಃ ।
ಯಥಾವಯಃ ಸಮೀಯಾಯ ರಾಜಭಿಃ ಸಹ ಮಾಧವಃ ॥ 5-89-17 (34889)
ಅಥ ದ್ರೋಣಂ ಸಬಾಹ್ಲೀಕಂ ಸಪುತ್ರಂ ಚ ಯಶಸ್ವಿನಂ।
ಕೃಪಂ ಚ ಸೋಮದತ್ತಂ ಚ ಸಮೀಯಾಯ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-89-18 (34890)
ತತ್ರಾಸೀದೂರ್ಜಿತಂ ಮೃಷ್ಟಂ ಕಾಂಚನಂ ಮಹದಾಸನಂ ।
ಶಾಸನಾದ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ತತ್ರೋಪಾವಿಶದಚ್ಯುತಃ ॥ 5-89-19 (34891)
ಅಥ ಗಾಂ ಮಧುಪರ್ಕಂ ಚಾಪ್ಯುದಕಂ ಚ ಜನಾರ್ದನೇ ।
ಉಪಜಹ್ನುರ್ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಪುರೋಹಿತಾಃ ॥ 5-89-20 (34892)
ಕೃತಾತಿಥ್ಯಸ್ತು ಗೋವಿಂದಃ ಸರ್ವಾನ್ಪರಿಹಸನ್ಕುರೂನ್ ।
ಆಸ್ತೇ ಸಾಂಬಂಧಿಕಂ ಕುರ್ವನ್ಕುರುಭಿಃ ಪರಿವಾರಿತಃ ॥ 5-89-21 (34893)
ಸೋಽರ್ಚಿತೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಪೂಜಿತಶ್ಚ ಮಹಾಯಶಾಃ ।
ರಾಜಾನಂ ಸಮನುಜ್ಞಾಪ್ಯ ನಿರಕ್ರಾಮದರಿಂದಮಃ॥ 5-89-22 (34894)
ತೈಃ ಸಮೇತ್ಯ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಕುರುಭಿಃ ಕುರುಸಂಸದಿ ।
ವಿದುರಾವಸಥಂ ರಂಯಮುಪಾತಿಷ್ಠತ ಮಾಧವಃ ॥ 5-89-23 (34895)
ವಿದುರಃ ಸರ್ವಕಲ್ಯಾಣೈರಭಿಗಂಯ ಜನಾರ್ದನಂ ।
ಅರ್ಚಯಾಮಾಸ ದಾಶಾರ್ಹಂ ಸರ್ವಕಾಮೈರುಪಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-89-24 (34896)
ಕೃತಾತಿಥ್ಯಂ ತು ಗೋವಿಂದಂ ವಿದುರಃ ಸರ್ವಧರ್ಮವಿತ್।
ಕುಶಲಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಮಪೃಚ್ಛನ್ಮಧುಸೂದನಂ ॥ 5-89-25 (34897)
ಪ್ರೀಯಮಾಣಸ್ಯ ಸುಹೃದೋ ವಿದುರೋ ಬುದ್ಧಿಸತ್ತಮಃ ।
ಧರ್ಮಾರ್ಥನಿತ್ಯಸ್ಯ ಸತೋ ಗತರೋವಸ್ಯ ಧೀಮತಃ ॥ 5-89-26 (34898)
ತಸ್ಯ ಸರ್ವಂ ಸವಿಸ್ತಾರಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ವಿಚೇಷ್ಟಿತಂ ।
ಕ್ಷತ್ತುರಾಚಷ್ಟ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶಿವಾನ್ ॥ ॥ 5-89-27 (34899)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-89-22 ಪೂಜಿತಃ ಸ್ತುತಃ ॥ 5-89-26 ವಿದುರಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ವಿಚೇಷ್ಟಿತಂ ತಸ್ಯ ತಂ ಕೃಷ್ಣಂ ಪ್ರತಿ ಅಪೃಚ್ಛದಿತ್ಯನುಕೃಷ್ಯಾನ್ವಯಃ। ಷಷ್ಠ್ಯೋ ದ್ವಿತೀಯಾರ್ಥೇ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 090
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.90. ಅಧ್ಯಾಯಃ 090
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಕುಂತೀಸಮೀಪಗಮನಂ ॥ 1 ॥ ಕೃಷ್ಣೇನ ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಪೂರ್ವಕಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾದಿಕುಶಲಮಾಪೃಚ್ಛ್ಯ ಸ್ವಾನುಭೂತದುಃಖಾನುಸ್ಮರೇನ ಶೋಚಂತ್ಯಾಃ ಕುಂತ್ಯಾಃ ಸಮಾಶ್ವಾಸನಂ ॥ 2 ॥ ತಥಾ ಕುಂತೀಸಾಮಂತ್ರ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನಗೃಹಗಮನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-90-0 (34900)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-90-0x (3655)
ಅಥೋಪಗಂಯ ವಿದುರಮಪರಾಹ್ಣೇ ಜನಾರ್ದನಃ।
ಪಿತೃಷ್ವಸಾರಂ ಸ ಪೃಥಾಮಭ್ಯಗಚ್ಛದರಿಂದಮಃ ॥ 5-90-1 (34901)
ಸಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೃಷ್ಣಮಾಯಾಂತಂ ಪ್ರಸನ್ನಾದಿತ್ಯವರ್ಚಸಂ।
ಕಂಠೇ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಪ್ರಾಕ್ರೋಶತ್ಸ್ಮರಂತೀ ತನಯಾನ್ಪೃಥಾ ॥ 5-90-2 (34902)
ತೇಷಾಂ ಸತ್ವವತಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಗೋವಿಂದಂ ಸಹಚಾರಿಣಂ ।
ಚಿರಸ್ಯ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಬಾಷ್ಪಮಾಹಾರಯತ್ಮೃಥಾ ॥ 5-90-3 (34903)
ಸಾಽಬ್ರವೀತ್ಕೃಷ್ಣಮಾಸೀನಂ ಕೃತಾತಿಥ್ಯಂ ಯುಧಾಂ ಪತಿಂ ।
ಬಾಷ್ಪಗದ್ಗದಪೂರ್ಣೇನ ಮುಖೇನ ಪರಿಶುಷ್ಯತಾ ॥ 5-90-4 (34904)
ಏತೇ ಬಾಲ್ಯಾನ್ಪ್ರಭೃತ್ಯೇವ ಗುರುಶುಶ್ರೂಷಣೇ ರತಾಃ ।
ಪರಸ್ಪರಸ್ಯ ಸುಹೃದಃ ಸಂಮತಾಃ ಸಮಚೇತಸಃ।
ನಿಕೃತ್ಯಾ ಭ್ರಂಶಿತಾ ರಾಜ್ಯಾಂಜನಾರ್ಹಾ ನಿರ್ಜನಂ ಗತಾಃ ॥ 5-90-5 (34905)
ವಿನೀತಕ್ರೋಧಹರ್ಷಾಶ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಾಃ ಸತ್ಯವಾದಿನಃ ।
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರಿಯಮುಖೇ ಪಾರ್ಥಾ ರುದತೀಮಪಹಾಯ ಮಾಂ ॥ 5-90-6 (34906)
ಅಹಾರ್ಷುಶ್ಚ ವನಂ ಯಾಂತಃ ಸಮೂಲಂ ಹೃದಯಂ ಮಮ।
ಅತದರ್ಹಾ ಮಹಾತ್ಮಾನಃ ಕಥಂ ಕೇಶವ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-90-7 (34907)
ಊಷುರ್ಮಹಾವನೇ ತಾತ ಸಿಂಹವ್ಯಾಘ್ರಗಜಾಕುಲೇ ।
ಬಾಲಾ ವಿಹೀನಾಃ ಪಿತ್ರಾ ತೇ ಮಯಾ ಸತತಲಾಲಿತಾಃ ॥ 5-90-8 (34908)
ಅಪಶ್ಯಂತಶ್ಚ ಪಿತರೌ ಕಥಮುಷೂರ್ಮಹಾವನೇ।
ಶಂಖದುಂದುಭಿನಿರ್ಘೋಷೈರ್ಭೃದಂಗೈರ್ವೇಣುನಿಸ್ವನೈಃ ॥ 5-90-9 (34909)
ಪಾಂಡವಾಃ ಸಮಬೋಧ್ಯಂತ ಬಾಲ್ಯಾತ್ಪ್ರಭೃತಿ ಕೇಶವ ।
ಯೇ ಸ್ಮ ವಾರಣಶಬ್ದೇನ ಹಯಾನಾಂ ಹೇಷಿತೇನ ಚ ॥ 5-90-10 (34910)
ರಥೇನೇಮಿನಿನಾದೈಶ್ಚ ವ್ಯಬೋಧ್ಯಂತ ತದಾ ಗೃಹೇ ।
ಶಂಖಭೇರೀನಿನಾದೇನ ವೇಣುವೀಣಾನುನಾದಿನಾ ॥ 5-90-11 (34911)
ಪುಣ್ಯಾಹಘೋಷಮಿಶ್ರೇಣ ಪೂಜ್ಯಮಾನಾ ದ್ವಿಜಾತಿಭಿಃ ।
ವಸ್ತ್ರೈ ರತ್ನೈರಲಂಕಾರೈಃ ಪೂಜಯಂತೋ ದ್ವಿಜನ್ಮನಃ ॥ 5-90-12 (34912)
ಗೀರ್ಭಿರ್ಮಂಗಲಯುಕ್ತಾಭಿರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ।
ಅರ್ಚಿತೈರರ್ಚನಾರ್ಹೈಶ್ಚ ಸ್ತುವದ್ಭಿರಭಿನಂದಿತಾಃ ॥ 5-90-13 (34913)
ಪ್ರಾಸಾದಾಗ್ನೇಷ್ವಬೋಧ್ಯಂತ ರಾಂಖವಾಜಿನಶಾಯಿನಃ ।
ಕ್ರೂರಂ ಚ ನಿನದಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಶ್ವಾಪದಾನಾಂ ಮಹಾವನೇ ॥ 5-90-14 (34914)
ನ ಸ್ಮೋಪಯಾಂತಿ ನಿದ್ರಾಂ ತೇ ನತದರ್ಹಾ ಜನಾರ್ದನ ।
ಭೇರೀಮೃದಂಗನಿನದೈಃ ಶಂಖವೈಣವನಿಸ್ವನೈಃ ॥ 5-90-15 (34915)
ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ಗೀತನಿನಾದೈಶ್ಚ ಮಧುರೈರ್ಮಧುಸೂದನ ॥
ವಂದಿಮಾಗಧಸೂತೈಶ್ಚ ಸ್ತುವದ್ಭಿರ್ಬೋಧಿತಾಃ ಕಥಂ ॥ 5-90-16 (34916)
ಮಹಾವನೇಷ್ವಬೋಧ್ಯಂತ ಶ್ವಾಪದಾನಾಂ ರುತೇನ ಚ ।
ಹ್ರೀಮಾತ್ಸತ್ಯಧೃತಿರ್ದಾಂತೋ ಭೂತಾನಾಮನುಕಂಪಿತಾ ॥ 5-90-17 (34917)
ಕಾಮದ್ವೇಷೌ ವಶೇ ಕೃತ್ವಾ ಸತಾಂ ವರ್ತ್ಮಾನುವರ್ತತೇ ।
ಅಂಬರೀಷಸ್ಯ ಮಾಂಧಾತುರ್ಯಯಾತೇರ್ನಹುಷಸ್ಯ ಚ ॥ 5-90-18 (34918)
ಭರತಸ್ಯ ದಿಲೀಪಸ್ಯ ಶಿಬೇರೌಶೀನರಸ್ಯ ಚ।
ರಾಜರ್ಷೀಣಾಂ ಪುರಾಣಾನಾಂ ಧುರಂ ಧತ್ತೇ ದುರುದ್ವಹಾಂ ॥ 5-90-19 (34919)
ಶೀಲವೃತ್ತೋಪಸಂಪನ್ನೋಃ ಧರ್ಮಜ್ಞಃ ಸತ್ಯಸಂಗರಃ ।
ರಾಜಾ ಸರ್ವಗುಣೋಪೇತಸ್ತ್ರೌಲೋಕ್ಯಸ್ಯಾಪಿ ಯೋ ಭವೇತ್ ॥ 5-90-20 (34920)
ಅಜಾತಶತ್ರುರ್ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಶುದ್ಧಜಾಂಬೂನದಪ್ರಭಃ ।
ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಕುರುಷು ಸರ್ವೇಷು ಧರ್ಮತಃ ಶ್ರುತವೃತ್ತತಃ ।
ಪ್ರಿಯದರ್ಶೋ ದೀರ್ಘಭುಜಃ ಕಥಂ ಕೃಷ್ಣ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-90-21 (34921)
ಯಃ ಸ ನಾಗಾಯುತಪ್ರಾಣೋ ವಾತರಂಹಾ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಸಾಮರ್ಷಃ ಪಾಂಡವೋ ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರಿಯೋ ಭ್ರಾತುಃ ಪ್ರಿಯಂಕರಃ ॥ 5-90-22 (34922)
ಕೀಚಕಸ್ಯ ತು ಸಜ್ಞಾತೇರ್ಯೋ ಹಂತಾ ಮಧುಸೂದನ ।
ಶೂರಃ ಕ್ರೋಧವಶಾನಾಂ ಚ ಹಿಡಿಂಬಸ್ಯ ಬಕಸ್ಯ ಚ ॥ 5-90-23 (34923)
ಪರಾಕ್ರಮೇ ಶಕ್ರಸಮೋ ಮಾತರಿಶ್ವಸಮೋ ಬಲೇ।
ಮಹೇಶ್ವರಸಮಃ ಕ್ರೋಧೇ ಭೀಮಃ ಪ್ರಹರತಾಂ ವರಃ ॥ 5-90-24 (34924)
ಕ್ರೋಧಂ ಬಲಮಮರ್ಷಂ ಚ ಯೋ ನಿಧಾಯ ಪರಂತಪಃ ।
ಜಿತಾತ್ಮಾ ಪಾಂಡವೋಽಮರ್ಷೀ ಭ್ರಾತುಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ಶಾಸನೇ ॥ 5-90-25 (34925)
ತೇಜೋರಾಶಿಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ವರಿಷ್ಠಮಭಿತೌಜಸಂ ।
ಭೀಮಂ ಪ್ರದರ್ಶನೇನಾಪಿ ಭೀಮಸೇನಂ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-90-26 (34926)
ತಂ ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಕಥಮದ್ಯ ವೃಕೋದರಃ ।
ಆಸ್ತೇ ಪರಿಘಬಾಹುಃ ಸ ಮಧ್ಯಮಃ ಪಾಂಡವೋ ಬಲೀ ॥ 5-90-27 (34927)
ಅರ್ಜುನೇನಾರ್ಜುನೋ ಯಃ ಸ ಕೃಷ್ಣ ಬಾಹುಸಹಸ್ರಿಣಾ ।
ದ್ವಿಬಾಹುಃ ಸ್ಪರ್ಧತೇ ನಿತ್ಯಮತೀತೇನಾಪಿ ಕೇಶವ ॥ 5-90-28 (34928)
ಕ್ಷಿಪತ್ಯೇಕೇನ ವೇಗೇನ ಪಂಚಬಾಣಶತಾನಿ ಯಃ ।
ಇಷ್ವಸ್ತ್ರೇ ಸದೃಶೋ ರಾಜ್ಞಃ ಕಾರ್ತವೀರ್ಯಸ್ಯ ಪಾಂಡವಃ ॥ 5-90-29 (34929)
ತೇಜಸಾಽಽದಿತ್ಯಸದೃಶೋ ಮಹರ್ಷಿಸದೃಶೋ ದಮೇ।
ಕ್ಷಮಯಾ ಪೃಥಿವೀತುಲ್ಯೋ ಮಹೇಂದ್ರಸಮವಿಕ್ರಮಃ ॥ 5-90-30 (34930)
ಆಧಿರಾಜ್ಯಂ ಮಹದ್ದೀಪ್ತಂ ಪ್ರಥಿತಂ ಮಧುಸೂದನ ।
ಆಹೃತಂ ಯೇನ ವೀರ್ಯೇಣ ಕುರೂಣಾಂ ಸರ್ವರಾಜಸು ॥ 5-90-31 (34931)
ಯಸ್ಯ ಬಾಹುಬಲಂ ಸರ್ವೇ ಪಾಂಡವಾಃ ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ।
ಸ ಸರ್ವರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪಾಂಡವಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ ॥ 5-90-32 (34932)
ಯಂ ಗತ್ವಾಽಭಿಮುಖಃ ಸಂಖ್ಯೇ ನ ಜೀವಂತಶ್ಚಿದಾವ್ರಜೇತ್ ।
ಯೋ ಜೇತಾ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮಜೇಯೋ ಜಿಷ್ಣುರಚ್ಯುತ ॥ 5-90-33 (34933)
ಯೋಽಪಾಶ್ರಯಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ದೇವಾನಾಮಿವ ವಾಸವಃ ।
ಸ ತೇ ಭ್ರಾತಾ ಸಖಾ ಚೈವ ಕಥಮದ್ಯ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-90-34 (34934)
ದಯಾವಾನ್ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಹ್ರೀನಿಷೇವೋ ಮಹಾಸ್ರವಿತ್ ।
ಮೃದುಶ್ಚ ಸುಕುಮಾರಶ್ಚ ಧಾರ್ಮಿಕಶ್ಚ ಪ್ರಿಯಶ್ಚ ಮೇ॥ 5-90-35 (34935)
ಸಹದೇವೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಶೂರಃ ಸಮಿತಿಶೋಭನಃ ।
ಭ್ರಾತೃಣಾಂ ಕೃಷ್ಣ ಶುಶ್ರೂಷುರ್ಧರ್ಮಾರ್ಥಕುಶಲೋ ಯುವಾ ॥ 5-90-36 (34936)
ಸದೈವ ಸಹದೇವಸ್ಯ ಭ್ರಾತರೋ ಮಧುಸೂದನ ।
ವೃತ್ತಂ ಕಲ್ಯಾಣವೃತ್ತಸ್ಯ ಪೂಜಯಂತಿ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-90-37 (34937)
ಜ್ಯೇಷ್ಠೋಪಚಾಯಿನಂ ವೀರಂ ಸಹದೇವಂ ಯುಧಾಂ ಪತಿಂ।
ಶುಶ್ರೂಷುಂ ಮಮ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರಂ ಪ್ರಚಕ್ಷ್ವ ಮೇ ॥ 5-90-38 (34938)
ಸುಕುಮಾರೋ ಯುವಾ ಶೂರೋ ದರ್ಶನೀಯಶ್ಚ ಪಾಂಡವಃ।
ಭ್ರಾತೄಣಾಂ ಚೈವ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪ್ರಿಯಃ ಪ್ರಾಣೋ ಬಹಿಶ್ಚರಃ ॥ 5-90-39 (34939)
ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಚ ನಕುಲೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಕಚ್ಚಿತ್ಸ ಕುಶಲೀ ಕೃಷ್ಣ ವತ್ಸೋ ಮಮ ಸುಖೈಧಿತಃ ॥ 5-90-40 (34940)
ಸುಖೋಚಿತಮದುಃಖಾರ್ಹಂ ಸುಕುಮಾರಂ ಮಹಾರಥಂ ।
ಅಪಿ ಜಾತು ಮಹಾಬಾಹೋ ಪಶ್ಯೇಯಂ ನಕುಲಂ ಪುನಃ ॥ 5-90-41 (34941)
ಪಕ್ಷ್ಮಸಂಪಾತಜೇ ಕಾಲೇ ನಕುಲೇನ ವಿನಾಕೃತಾ ।
ನ ಲಭಾಮಿ ಧೃತಿಂ ವೀರ ಸಾಽದ್ಯ ಜೀವಾಮಿ ಪಶ್ಯ ಮಾಂ॥ 5-90-42 (34942)
ಸರ್ವೈಃ ಪುತ್ರೈಃ ಪ್ರಿಯತರಾ ದ್ರೌಪದೀ ಮೇ ಜನಾರ್ದನ ।
ಕುಲೀನಾ ರೂಪಸಂಪನ್ನಾ ಸರ್ವೈಃ ಸಮುದಿತಾ ಗುಣೈಃ ॥ 5-90-43 (34943)
ಪುತ್ರಲೋಕಾತ್ಪತಿಲೋಕಂ ವೃಣ್ವಾನಾ ಸತ್ಯವಾದಿನೀ।
ಪ್ರಿಯಾನ್ಪುತ್ರಾನ್ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಪಾಂಡವಾನನುರುಧ್ಯತೇ ॥ 5-90-44 (34944)
ಮಹಾಭಿಜನಸಂಪನ್ನಾ ಸರ್ವಕಾಮೈಃ ಸುಪೂಜಿತಾ।
ಈಶ್ವರೀ ಸರ್ವಕಲ್ಯಾಣೀ ದ್ರೌಪದೀ ಕಥಮಚ್ಯುತ ॥ 5-90-45 (34945)
ಪತಿಭಿಃ ಪಂಚಭಿಃ ಶೂರೈರಗ್ನಿಕಲ್ಪೈಃ ಪ್ರಹಾರಿಭಿಃ ।
ಉಪಪನ್ನಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸೈರ್ದ್ರೌಪದೀ ದುಃಖಭಾಗಿನೀ ॥ 5-90-46 (34946)
ಚತುರ್ದಶಮಿದಂ ವರ್ಷಂ ಯನ್ನಾಪಶ್ಯಮರಿಂದಮ ।
ಪುತ್ರಾದಿಭಿಃ ಪರಿದ್ಯೂನಾಂ ದ್ರೌಪದೀಂ ಸತ್ಯವಾದಿನೀಂ ॥ 5-90-47 (34947)
ನ ನೂನಂ ಕರ್ಮಭಿಃ ಪುಣ್ಯೈರಶ್ರುತೇ ಪುರುಷಃ ಸುಖಂ ।
ದ್ರೌಪದೀ ಚೇತ್ತಥಾವೃತ್ತಾ ನಾಶ್ರುತೇ ಸುಖಮವ್ಯಯಂ ॥ 5-90-48 (34948)
ನ ಪ್ರಿಯೋ ಮಮ ಕೃಷ್ಣಾಯಾ ಬೀಭತ್ಸುರ್ನ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ।
ಭೀಮಸೇನೋ ಯಮೌ ವಾಪಿ ಯದಪಶ್ಯಂ ಸಭಾಗತಾಂ ॥ 5-90-49 (34949)
ನ ಮೇ ದುಃಖತರಂ ಕಿಂಚಿದ್ಭೂತಪೂರ್ವಂ ತತೋಽಧಿಕಂ ।
ಸ್ತ್ರೀಧರ್ಮಿಣೀಂ ದ್ರೌಪದೀಂ ಯಚ್ಛ್ವಶುರಾಣಾಂ ಸಮೀಪಗಾಂ ॥ 5-90-50 (34950)
ಆನಾಯಿತಾಮನಾರ್ಯೇಣ ಕ್ರೋಧಲೋಭಾನುವರ್ತಿನಾ ।
ಸರ್ವೇ ಪ್ರೈಕ್ಷಂತ ಕುರವ ಏಕವಸ್ತ್ರಾಂ ಸಭಾಗತಾಂ ॥ 5-90-51 (34951)
ತತ್ರೈವ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಶ್ಚ ಮಹಾರಾಜಶ್ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ ।
ಕೃಪಶ್ಚ ಕಸೋಮದತ್ತಶ್ಚ ನಿರ್ವಿಷ್ಣಾಃ ಕುರವಸ್ತಥಾ ॥ 5-90-52 (34952)
ತಸ್ಯಾಂ ಸಂಸದಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕ್ಷತ್ತಾರಂ ಪೂಜಯಾಂಯಹಂ ।
ವೃತ್ತೇನ ಹಿ ಭವತ್ಯಾರ್ಯೋ ನ ಧನೇನ ನ ವಿದ್ಯಯಾ ॥ 5-90-53 (34953)
ತಸ್ಯ ಕೃಷ್ಣ ಮಹಾಬುದ್ಧೇರ್ಗಂಭೀರಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ।
ಕ್ಷತ್ತುಃಕ ಶೀಲಮಲಂಕಾರೋ ಲೋಕಾನ್ವಿಷ್ಟಭ್ಯ ತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-90-54 (34954)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-90-55x (3656)
ಸಾ ಶೋಕಾರ್ತಾ ಚ ಹೃಷ್ಟಾ ಚ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಗೋವಿಂದಮಾಗತಂ।
ನಾನಾವಿಧಾನಿ ದುಃಖಾನಿ ಸರ್ವಾಣ್ಯೇವಾನ್ವಕೀರ್ತಯಂ ॥ 5-90-55 (34955)
ಪೂರ್ವೈರಾಚರಿತಂ ಯತ್ತತ್ಕುರಾಜಭಿರರಿಂದಮ ।
ಅಕ್ಷದ್ಯೂತಂ ಮೃಗವಧಃ ಕಚ್ಚಿದೇಷಾಂ ಸುಖಾವಹಂ ॥ 5-90-56 (34956)
ತನ್ಮಾಂ ದಹತಿ ಯತ್ಕೃಷ್ಣಾ ಸಭಾಯಾಂ ಕುರುಸನ್ನಿಧೌ ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೈಃ ಪರಿಕ್ಲಿಷ್ಟಾ ಯಥಾ ನ ಕುಶಲಂ ತಥಾ ॥ 5-90-57 (34957)
ನಿರ್ವಾಸನಂ ಚ ನಗರಾತ್ಪ್ರವ್ರಜ್ಯಾ ಚ ಪರಂತಪ ।
ನಾನಾವಿಧಾನಾಂ ದುಃಖಾನಾಮಾವಾಸೋಽಸ್ಮಿ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-90-58 (34958)
ಅಜ್ಞಾತಚರ್ಯಾ ಬಾಲಾನಾಮವರೋಧಶ್ಚ ಮಾಧವ ।
ನ ಮೇ ಕ್ಲೇಶತಮಂ ತತ್ಸ್ಯಾತ್ಪುತ್ರೈಃ ಸಹ ಪರಂತಪ ॥ 5-90-59 (34959)
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ನಿಕೃತಾ ವರ್ಷಮದ್ಯ ಚತುರ್ದಶಂ।
ದುಃಖಾದಪಿ ಸುಖಂ ನಃ ಸ್ಯಾದ್ಯದಿ ಪುಣ್ಯಫಲಕ್ಷಯಃ ॥ 5-90-60 (34960)
ನ ಮೇ ವಿಶೇಪೋ ಜಾತ್ವಾಸೀದ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಷು ಪಾಂಡವೈಃ ।
ತೇನ ಸತ್ಯೇನ ಕೃಷ್ಣ ತ್ವಾಂ ಹತಾಮಿತ್ರಂ ಶ್ರಿಯಾ ವೃತಂ ।
ಅಸ್ಮಾದ್ವಿಮುಕ್ತಂ ಸಂಗ್ರಾಮಾತ್ಪಶ್ಯೇಯಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ॥ 5-90-61 (34961)
ನೈವ ಶಕ್ಯಾಃ ಪರಾಜೇತುಂ ಸರ್ವಂ ಹ್ಯೇಷಾಂ ತಥಾವಿಧಂ ।
ಪಿತರಂ ತ್ವೇವ ಗರ್ಹೇಯಂ ನಾತ್ಮಾನಂ ನ ಸುಯೋಧನಂ ॥ 5-90-62 (34962)
ಯೇನಾಹಂ ಕುಂತಿಭೋಜಾಯ ಧನಂ ವೃತ್ತೈರಿವಾರ್ಪಿತಾ ।
ಬಾಲಾಂ ಮಾಮಾರ್ಯಕಸ್ತುಭ್ಯಂ ಕ್ರೀಡಂತೀಂ ಕಂದುಹಸ್ತಿಕಾಂ ॥ 5-90-63 (34963)
ಅದಾತ್ತು ಕುಂತಿಭೋಜಾಯ ಸಖಾ ಸಖ್ಯೇ ಮಹಾತ್ಮನೇ ।
ಸಾಽಹಂ ಪಿತ್ರಾ ಚ ನಿಕೃತಾ ಶ್ವಶುರೈಶ್ಚ ಪರಂತಪ।
ಅತ್ಯಂತದುಃಖಿತಾ ಕೃಷ್ಣ ಕಿಂ ಜೀವಿತಫಲಂ ಮಮ ॥ 5-90-64 (34964)
ಯನ್ಮಾಂ ವಾಗಬ್ರವೀನ್ನಕ್ತಂ ಸೂತಕೇ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ ।
ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಪೃಥಿವೀಂ ಜೇತಾ ಯಶಶ್ಚಾಸ್ಯ ದಿವಂ ಸ್ಪೃಶೇತ್ । 5-90-65 (34965)
ಹತ್ವಾ ಕುರೂನ್ಮಹಾಜನ್ಯೇ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಧನಂಜಯಃ ।
ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ಕೌಂತೇಯಸ್ತ್ರೀನ್ಮೇಧಾನಾಹರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-90-66 (34966)
ನಾಹಂ ತಾಮಭ್ಯಸೂಯಾಮಿ ನಮೋ ಧರ್ಮಾಯ ವೇಧಸೇ ।
ಕೃಷ್ಣಾಯ ಮಹತೇ ನಿತ್ಯಂ ಧರ್ಮೋ ಧಾರಯತಿ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-90-67 (34967)
ಧರ್ಮಶ್ಚೇದಸ್ತಿ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಯಥಾ ವಾಗಭ್ಯಭಾಷತ।
ತ್ವಂ ಚಾಪಿ ತತ್ತಥಾ ಕೃಷ್ಣ ಸರ್ವಂ ಸಂಪಾದಯಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-90-68 (34968)
ನ ಮಾಂ ಮಾಧವ ವೈಧವ್ಯಂ ನಾರ್ಥನಾಶೋ ನ ವೈರಿತಾ ।
ತಥಾ ಶೋಕಾಯ ದಹತಿ ಯಥಾ ಪುತ್ರೈರ್ವಿನಾ ಭವಃ ॥ 5-90-69 (34969)
ಯಾಽಹಂ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾನಂ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ।
ಧನಂಜಯಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಕಾ ಶಾಂತಿರ್ಹೃದಯಸ್ಯ ಮೇ।
ಇತಶ್ಚತುರ್ದಶಂ ವರ್ಷಂ ಯನ್ನಾಪಶ್ಯಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ॥ 5-90-70 (34970)
ಧನಂಜಯಂ ಚ ಗೋವಿಂದ ಯಮೌ ತಂ ಚ ವೃಕೋದರಂ।
ಜೀವನಾಶಂ ಪ್ರನಷ್ಟಾನಾಂ ಶ್ರಾದ್ಧಂ ಕುರ್ವಂತಿ ಮಾನವಾಃ ॥ 5-90-71 (34971)
ಅರ್ಥತಸ್ತೇ ಮಮ ಮೃತಾಸ್ತೇಷಾಂ ಚಾಹಂ ಜನಾರ್ದನಾ ।
ಬ್ರೂಯಾ ಮಾಧವ ರಾಜಾನಂ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ॥ 5-90-72 (34972)
ಭೂಯಾಂಸ್ತೇ ಹೀಯತೇ ಧರ್ಮೋ ಮಾ ಪುತ್ರಕ ವೃಥಾ ಕೃಥಾಃ ।
ಪರಾಶ್ರಯಾ ವಾಸುದೇವ ಯಾ ಜೀವತಿ ಘಿಗಸ್ತು ತಾಂ ॥ 5-90-73 (34973)
ವೃತ್ತೇಃ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಲಬ್ಧಾಯಾ ಅಪ್ರತಿಷ್ಠೈವ ಜ್ಯಾಯಸೀ।
ಅಥೋ ಧನಂಜಯಂ ಬ್ರೂಯಾ ನಿತ್ಯೋದ್ಯುಕ್ತಂ ವೃಕೋದರಂ ॥ 5-90-74 (34974)
ಯದರ್ಥಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಸೂತೇ ತಸ್ಯ ಕಾಲೋಽಯಮಾಗತಃ।
ಅಸ್ಮಿಂಶ್ಚೇದಾಗತೇ ಕಾಲೇ ಮಿಥ್ಯಾ ಚಾತಿಕ್ರಮಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-90-75 (34975)
ಲೋಕಸಂಭಾವಿತಾಃ ಸಂತಃ ಸುನೃಶಂಸಂ ಕರಿಷ್ಯಥ ।
ನೃಶಂಸೇನ ಚ ವೋ ಯುಕ್ತಾಂಸ್ತ್ಯಜೇಯಂ ಶಾಶ್ವತೀಃ ಸಮಾಃ ॥ 5-90-76 (34976)
ಕಾಲೇ ಹಿ ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತೇ ತ್ಯಕ್ತವ್ಯಮಪಿ ಜೀವನಂ ।
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಚ ವ್ಯಕ್ತವ್ಯೌ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮರತೌ ಸದಾ ॥ 5-90-77 (34977)
ವಿಕ್ರಮೇಣಾರ್ಜಿತಾನ್ಭೋಗಾನ್ವೃಣೀತಂ ಜೀವಿತಾದಪಿ ।
ವಿಕ್ರಮಾಧಿಗತಾ ಹ್ಯರ್ಥಾಃ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮೇಣ ಜೀವತಃ ॥ 5-90-78 (34978)
ಮನೋ ಮನುಷ್ಯಸ್ಯ ಸದಾ ಪ್ರೀಣಂತಿ ಪುರುಷೋತ್ತಮ।
ಗತ್ವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ ॥ 5-90-79 (34979)
ಅರ್ಜುನಂ ಪಾಂಡವಂ ವೀರಂ ದ್ರೌಪದ್ಯಾಃ ಪದವೀಂ ಚರ ।
ವಿದಿತೌ ಹಿ ತವಾತ್ಯಂತಂ ಕ್ರುದ್ಧೌ ತೌ ತು ಯಥಾಂತಕೌ ॥ 5-90-80 (34980)
ಭೀಮಾರ್ಜುನೌ ನಯೇತಾಂ ಹಿ ದೇವಾನಪಿ ಪರಾಂ ಗತಿಂ।
ತಯೋಶ್ಚೈತದವಜ್ಞಾನಂ ಯತ್ಸಾ ಕೃಷ್ಣಾ ಸಭಾಂ ಗತಾ ॥ 5-90-81 (34981)
ದುಃಶಾಸತಶ್ಚ ಕರ್ಣಶ್ಚ ಪರುಷಾಣ್ಯಭ್ಯಭಾಷತಾಂ।
ದುರ್ಯೋಧನೋ ಭೀಮಸೇನಮಭ್ಯಗಚ್ಛನ್ಮನಸ್ವಿನಂ ॥ 5-90-82 (34982)
ಪಶ್ಯತಾಂ ಕುರುಮುಖ್ಯಾನಾಂ ತಸ್ಯ ದ್ರಕ್ಷ್ಯತಿ ಯತ್ಫಲಂ ।
ನ ಹಿ ವೈರಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಪ್ರಶಾಂಯತಿ ವೃಕೋದರಃ ॥ 5-90-83 (34983)
ಸುಚಿರಾದಪಿ ಭೀಮಸ್ಯ ನ ಹಿ ವೈರಂ ಪ್ರಶಾಂಯತಿ।
ಯಾವದಂತಂ ನ ನಯತಿ ಶಾತ್ರವಾಂಚತ್ರುಕರ್ಶನಃ ॥ 5-90-84 (34984)
ನ ದುಃಖಂ ರಾಜ್ಯಹರಣಂ ನ ಚ ದ್ಯೂತೇ ಪರಾಜಯಃ ।
ಪ್ರವ್ರಾಜನಂ ತು ಪುತ್ರಾಣಾಂ ನ ಮೇ ತದ್ದುಃಖಕಾರಣಂ ॥ 5-90-85 (34985)
ಯತ್ತು ಸಾ ಬೃಹತೀ ಶ್ಯಾಮಾ ಏಕವಸ್ತ್ರಾ ಸಭಾಂ ಗತಾ।
ಅಶೃಣೋತ್ಪರುಷಾ ವಾಚಃ ಕಿಂ ನು ದುಃಖತರಂ ತತಃ ॥ 5-90-86 (34986)
ಸ್ತ್ರೀಧರ್ಮಿಣೀ ವರಾರೋಹಾ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮರತಾ ಸದಾ।
ನಾಭ್ಯಗಚ್ಛತ್ತದಾ ನಾಥಂ ಕೃಷ್ಣಾ ನಾಥವತೀ ಸತೀ ॥ 5-90-87 (34987)
ಯಸ್ಯಾ ಮಮ ಸಪುತ್ರಾಯಾಸ್ತ್ವಂ ನಾಥೋ ಮಧುಸೂದನ ।
ರಾಮಶ್ಚ ಬಲಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪ್ರದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-90-88 (34988)
ಸಾಽಹಮೇವಂವಿಧಂ ದುಃಖಂ ಸಹೇಯಂ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ।
ಭೀಮೇ ಜೀವತಿ ದುರ್ಧರ್ಷೇ ವಿಜಯೇ ಚಾಪಲಾಯಿನಿ ॥ 5-90-89 (34989)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-90-90x (3657)
ತತ ಆಶ್ವಾಸಯಾಮಾಸ ಪುತ್ರಾಧಿಭಿರಭಿಪ್ಲುತಾಂ।
ಪಿತೃಷ್ವಸಾರಂ ಶೋಚಂತೀಂ ಶೌರಿಃ ಪಾರ್ಥಸಖಃ ಪೃಥಾಂ ॥ 5-90-90 (34990)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-90-91x (3658)
ಕಾ ನು ಸೀಮಂತಿನೀ ತ್ವಾದೃಗ್ಲೋಕೇಷ್ವಸ್ತಿ ಪಿತೃಷ್ವಸಃ ।
ಶೂರಸ್ಯ ರಾಜ್ಞೋ ದುಹಿತಾ ಆಜಮೀಢಕುಲಂ ಗತಾ ॥ 5-90-91 (34991)
ಮಹಾಕುಲೀನಾ ಭವತೀ ಹ್ರದಾದ್ಧ್ರದಮಿವಾಗತಾ।
ಈಶ್ವರೀ ಸರ್ವಕಲ್ಯಾಣೀ ಭರ್ತ್ರಾ ಪರಮಪೂಜಿತಾ॥ 5-90-92 (34992)
ವೀರಸೂರ್ವೀರಪತ್ನೀ ತ್ವಂ ಸರ್ವೈಃ ಸಮುದಿತಾ ಗುಣೈಃ ।
ಮುಖದುಃಖೇ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೇ ತ್ವಾದೃಶೀ ಸೋಢುಮರ್ಹತಿ ॥ 5-90-93 (34993)
ನಿದ್ರಾತಂದ್ರೇ ಕ್ರೋಧಹರ್ಷೌ ಕ್ಷುತ್ಪಿಪಾಸೇ ಹಿಮಾತಪೌ।
ಏತಾನಿ ಪಾರ್ಥಾ ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ನಿತ್ಯಂ ವೀರಸುಖೇ ರತಾಃ ॥ 5-90-94 (34994)
ತ್ಯಕ್ತಗ್ರಾಂಯಸುಖಾಃ ಪಾರ್ಥಾ ನಿತ್ಯಂ ವೀರಸುಖಪ್ರಿಯಾಃ ।
ನ ತು ಸ್ವಲ್ಪೇನ ತುಷ್ಯೇಯುರ್ಮಹೋತ್ಸಾಹಾ ಮಹಾಬಲಾಃ ॥ 5-90-95 (34995)
ಅಂತಂ ಧೀರಾ ನಿಷೇವಂತೇ ಮಧ್ಯಂ ಗ್ರಾಂಯಸುಖಪ್ರಿಯಾಃ ।
ಉತ್ತಮಾಂಶ್ಚ ಪರಿಕ್ಲೇಶಾನ್ಭೋಗಾಂಶ್ಚಾತೀವ ಮಾನುಷಾನ್ ॥ 5-90-96 (34996)
ಅಂತೇಷು ರೇಮಿರೇ ಧೀರಾ ನ ತೇ ಮಧ್ಯೇಷು ರೇಮಿರೇ ।
ಅಂತಪ್ರಾಪ್ತಿಂ ಸುಖಂ ಪ್ರಾಹುರ್ದುಃಖಮಂತರಮಂತಯೋಃ ॥ 5-90-97 (34997)
ಅಭಿವಾದಯಂತಿ ಭವತೀಂ ಪಾಂಡವಾಃ ಸಹ ಕೃಷ್ಣಯಾ ।
ಆತ್ಮಾನಂ ತೇ ಕುಶಲಿನಂ ನಿವೇದ್ಯಾಹುರನಾಮಯಂ ॥ 5-90-98 (34998)
ಅರೋಗಾನ್ಸರ್ವಸಿದ್ಧಾರ್ಥಾನ್ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಪಾಂಡವಾನ್ ।
ಈಶ್ವರಾನ್ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ಹತಾಮಿತ್ರಾಞ್ಶ್ರಿಯಾ ವೃತಾನ್ ॥ 5-90-99 (34999)
ಏವಮಾಶ್ವಾಸಿತಾ ಕುಂತೀ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಜನಾರ್ದನಂ ।
ಪುತ್ರಾಧಿಭಿರಭಿಧ್ವಸ್ತಾ ನಿಗೃಹ್ಯಾಬುದ್ಧಿಜಂ ತಮಃ ॥ 5-90-100 (35000)
ಕುಂತ್ಯುವಾಚ। 5-90-101x (3659)
ಯದ್ಯತ್ತೇಷಾಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪಥ್ಯಂ ಸ್ಯಾನ್ಮಧುಸೂದನ।
ಯಥಾಯಥಾ ತ್ವಂ ಮನ್ಯೇಥಾಃ ಕುರ್ಯಾಃ ಕೃಷ್ಣ ತಥಾತಥಾ ॥ 5-90-101 (35001)
ಅವಿಲೋಪೇನ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಅನಿಕೃತ್ಯಾ ಪರಂತಪ।
ಪ್ರಭಾವಜ್ಞಾಽಸ್ಮಿ ತೇ ಕೃಷ್ಣ ಸತ್ಯಸ್ಯಾಭಿಜನಸ್ಯ ಚ ॥ 5-90-102 (35002)
ವ್ಯವಸ್ಥಾಯಾಂ ಚ ಮಿತ್ರೇಷು ಬುದ್ಧಿವಿಕ್ರಮಯೋಸ್ತಥಾ।
ತ್ವಮೇವ ನಃ ಕುಲೇ ಧರ್ಮಸ್ತ್ವಂ ಸತ್ಯಂ ತ್ವಂ ತಪೋ ಮಹತ್ ॥ 5-90-103 (35003)
ತ್ವಂ ತ್ರಾತಾ ತ್ವಂ ಮಹದ್ಬ್ರಹ್ಮ ತ್ವಯಿ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ।
ಯಥೈವಾತ್ಥ ತಥೈವೈತತ್ತ್ವಯಿ ಸತ್ಯಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-90-104 (35004)
` ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಲೋಕಾನಾಂ ಚಾಪರಾಜಿತ ।
ಸರ್ವಸ್ಯೈತಸ್ಯ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಗತಿಸ್ತ್ವಮಸಿ ಮಾಧವ।
ಪ್ರಭಾವೋ ಬುದ್ಧಿವೀರ್ಯಂ ಚ ತಾದೃಶಂ ತವ ಕೇಶವ ॥' 5-90-105 (35005)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-90-106x (3660)
ತಾಮಾಮಂತ್ರ್ಯ ಚ ಗೋವಿಂದಃ ಕೃತ್ವಾ ಚಾಭಿಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ।
ಪ್ರಾತಿಷ್ಠತ ಮಹಾಬಾಹುರ್ದುರ್ಯೋಧನಗೃಹಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ ॥ 5-90-106 (35006)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-90-6 ಪ್ರಿಯಂ ರಾಜ್ಯಾದಿ। ಸುಖಂ ಭೋಗೋತ್ಥ ಆಹ್ಲಾದಃ ॥ 5-90-21 ಪ್ರಿಯೋ ದರ್ಶೋ ದರ್ಶನಂ ಯಸ್ಯ ॥ 5-90-48 ತಥಾವೃತ್ತಾ ಪುಣ್ಯಶೀಲಾ ॥ 5-90-59 ಅವರೋಧಃ ರಾಜ್ಯಪ್ರದಾನರೂಪೋ ವೃತ್ತಿನಿರೋಧಃ ॥ 5-90-60 ಯದಿ ಸುಖಂ ಪುಣ್ಯಕ್ಷಯರೂಪಂ ಅರ್ಥಾದ್ದುಃಖಂ ಪಾಪಕ್ಷಯರೂಪಂ ತರ್ಹಿ ದುಃಖಾತ್ಪಾಪಕ್ಷಯಹೇತೋಸ್ತತ್ಸುಖಂ ನಃ ಅಸ್ಮಾಕಂ ಸ್ಯಾತ್। ತಥಾ ಚ ನ ವಯಂ ದುಃಖಾದ್ಭಯಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಮ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-90-61 ಅಸ್ಮಾತ್ ಭಾವಿನಃ ಕುರುಪಾಂಡವಸಂಗ್ರಾಮಾತ್ ॥ 5-90-62 ಸರ್ವಂ ವೃತ್ತಂ। ಏಷಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ತಥಾವಿಧಂ ಅವಿಷಮಂ ॥ 5-90-63 ವೃತ್ತೈರ್ವದಾನ್ಯತ್ವೇನ ಖ್ಯಾತೈರ್ಧನಂ ಯಥಾ ಅಕ್ಲೇಶೇನಾರ್ಪ್ಯತೇ ತದ್ವತ್ ಯೇನಾಹಮರ್ಪಿತಾ । ವೃತ್ತೋಽತೀತೇ ದೃಢೇ ಖ್ಯಾತೇ ಇತಿ ವಿಶ್ವಃ। ಆರ್ಯಕಃ ಪಿತಾಮಹಃ । ತುಭ್ಯಂ ತವ ॥ 5-90-66 ಮಹಾಜನ್ಯೇ ಮಹಾಯುದ್ಧೇ । ಮೇಧಾನ್ ಅಶ್ವಮೇಧಾನ್ ॥ 5-90-75 ಅತಿಕ್ರಮಿಷ್ಯತಿ ಅಯುದ್ಧೇನೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-90-102 ಅನಿಕೃತ್ಯಾ ಅಚ್ಛಲೇನ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 091
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.91. ಅಧ್ಯಾಯಃ 091
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಸ್ವಗೃಹಮಾಗತಸ್ಯ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಪೂಜಾಪೂರ್ವಕಂ ಭೋಜನಾಯಾಮಂತ್ರಣಂ ॥ 1 ॥ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಸ್ವೀಯಾನ್ನಪಾನಾದ್ಯ ನಾದರಣಕಾರಣಪ್ರಶ್ನೇ ಕೃಷ್ಣೇನ ತತ್ಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ವಿದುರಗೃಹಗಮನಂ ॥ 2 ॥ ವಿದುರೇಣ ಸಾದರಮನ್ನಪಾನಾದಿನಾ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾರಾಧನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-91-0 (35007)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-91-0x (3661)
ಪೃಥಾಮಾಮಂತ್ರ್ಯ ಗೋವಿಂದಃ ಕೃತ್ವಾ ಚಾಭಿಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ।
ದುರ್ಯೋಧನಗೃಹಂ ಶೌರಿರಭ್ಯಗಚ್ಛದರಿಂದಮಃ ॥ 5-91-1 (35008)
ಲಕ್ಷ್ಂಯಾ ಪರಮಯಾ ಯುಕ್ತಂ ಪುರಂದರಗೃಹೋಪಮಂ ।
ವಿಚಿತ್ರೈರಾಸನೈರ್ಯುಕ್ತಂ ಪ್ರವಿವೇಶ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-91-2 (35009)
ತಸ್ಯ ಕಕ್ಷ್ಯಾ ವ್ಯತಿಕ್ರಂಯ ತಿಸ್ರೋ ದ್ವಾಃಸ್ಥೈರವಾರಿತಃ ।
ತತೋಽಭ್ರಘನಸಂಕಾಶಂ ಗಿರಿಕೂಟಮಿವೋಚ್ಛ್ರಿತಂ ॥ 5-91-3 (35010)
ಶ್ರಿಯಾ ಜ್ವಲಂತಂ ಪ್ರಾಸಾದಮಾರುರೋಹ ಮಹಾಯಶಾಃ ।
ತತ್ರ ರಾಜಸಹಸ್ರೈಶ್ಚ ಕುರುಭಿಶ್ಚಾಭಿಸಂವೃತಂ ॥ 5-91-4 (35011)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ದದರ್ಶಾಸೀನಮಾಸನೇ ।
ದುಃಶಾಸನಂ ಚ ಕರ್ಣಂ ಚ ಶಕುನಿಂ ಚಾಪಿ ಸೌಬಲಂ ॥ 5-91-5 (35012)
ದುರ್ಯೋಧನಸಮೀಪೇ ತಾನಾಸನಸ್ಥಾಂದದರ್ಶ ಸಃ।
ಅಭ್ಯಾಗಚ್ಛತಿ ದಾಶಾರ್ಹೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮಹಾಯಶಾಃ ॥ 5-91-6 (35013)
ಉದತಿಷ್ಠತ್ಸಹಾಮಾತ್ಯಃ ಪೂಜಯನ್ಮಧುಸೂದನಂ ।
ಸಮೇತ್ಯ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಮಹಾಮಾತ್ಯೇನ ಕೇಶವಃ ॥ 5-91-7 (35014)
ರಾಜಭಿಸ್ತತ್ರ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಃ ಸಮಾಗಚ್ಛದ್ಯಥಾವಯಃ ।
ತತ್ರ ಜಾಂಬೂನದಮಯಂ ಪರ್ಯಂಕಂ ಸುಪರಿಷ್ಕೃತಂ ॥ 5-91-8 (35015)
ವಿವಿಧಾಸ್ತರಣಾಸ್ತೀರ್ಣಮಭ್ಯುಪಾವಿಶದಚ್ಯುತಃ ।
ತಸ್ಮಿನ್ಗಾಂ ಮಧುಪರ್ಕಂ ಚಾಪ್ಯುದಕಂ ಚ ಜನಾರ್ದನೇ ॥ 5-91-9 (35016)
ನಿವೇದಯಾಮಾಸ ತದಾ ಗೃಹಾನ್ರಾಜ್ಯಂ ಚ ಕೌರವಃ । 5-91-10b` ಆಸನಂ ಸರ್ವತೋಭದ್ರಂ ಸರ್ವರತ್ನವಿಭೂಷಿತಂ ॥ 5-91-10 (35017)
ಕೃಷ್ಣಾರ್ಥಮೇವಂ ಸಂಸಿದ್ಧಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್।'
ತತ್ರ ಗೋವಿಂದಮಾಸೀನಂ ಪ್ರಸನ್ನಾದಿತ್ಯವರ್ಚಸಂ ॥ 5-91-11 (35018)
ಉಪಾಸಾಂಚಕ್ರಿರೇ ಸರ್ವೇ ಕುರವೋ ರಾಜಭಿಃ ಸಹ।
ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಜಯತಾಂ ವರಂ ॥ 5-91-12 (35019)
ನ್ಯಮಂತ್ರಯದ್ಭೋಜನೇನ ನಾಭ್ಯನಂದಚ್ಚ ಕೇಶವಃ ।
ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃಷ್ಣಮಬ್ರವೀತ್ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-91-13 (35020)
ಮೃದುಪೂರ್ವಂ ಶಠೋದರ್ಕಂ ಕರ್ಣಮಾಭಾಷ್ಯ ಕೌರವಃ ।
ಕಸ್ಮಾದನ್ನಾನಿ ಪಾಪಾನಿ ವಾಸಾಂಸಿ ಶಯನಾನಿ ಚ ॥ 5-91-14 (35021)
ತ್ವದರ್ಥಮುಪನೀತಾನಿ ನಾಗ್ರಹೀಸ್ತ್ವಂ ಜನಾರ್ದನ ।
ಉಭಯೋಶ್ಚ ದದತ್ಸಾಹ್ಯಮುಭಯೋಶ್ಚ ಹಿತೇ ರತಃ ॥ 5-91-15 (35022)
ಸಂಬಂಧೀ ದಯಿತಶ್ಚಾಸಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಮಾಧವ ।
ತ್ವಂ ಹಿ ಗೋವಿಂದ ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ವೇತ್ಥ ತತ್ತ್ವೇನ ಸರ್ವಶಃ ।
ತತ್ರ ಕಾರಣಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಶ್ರೋತುಂ ಚಕ್ರಗದಾಧರ ॥ 5-91-16 (35023)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-91-17x (3662)
ಸ ಏವಮುಕ್ತೋ ಗೋವಿಂದಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಮಹಾಮನಾಃ ।
ಉದ್ಯನ್ಮೇಘಸ್ವನಃಕ ಕಾಲೇ ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ವಿಪುಲಂ ಭುಜಂ ॥ 5-91-17 (35024)
ಅಲಘೂಕೃತಮಗ್ರಸ್ತಮನಿರಸ್ತಮಸಂಕುಲಂ ।
ರಾಜೀವನೇತ್ರೋ ರಾಜಾನಂ ಹೇತುಮದ್ವಾಕ್ಯಮುತ್ತಮಂ ॥ 5-91-18 (35025)
ಕೃತಾರ್ಥಾ ಭುಂಜತೇ ದೂತಾಃ ಪೂಜಾಂ ಗೃಹ್ಣಂತಿ ಚೈವ ಹ।
ಕೃತರ್ಥಂ ಮಾಂ ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ಸಮರ್ಚಿಷ್ಯಸಿ ಭಾರತ ॥ 5-91-19 (35026)
ಏವಮುಕ್ತಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಜನಾರ್ದನಂ ।
ನ ಯುಕ್ತಂ ಭವತಾಽಸ್ಮಾಸು ಪ್ರತಿಪತ್ತುಮಸಾಂಪ್ತಂ ॥ 5-91-20 (35027)
ಕೃತಾರ್ಥಂ ವಾಽಕೃತಾರ್ಥಂ ವಾ ತ್ವಾಂ ವಯಂ ಮಧುಸೂದನ।
ಯತಾಮಹೇ ಪೂಜಯಿತುಂ ದಾಶಾರ್ಹ ನ ಚ ಶಕ್ನುಮಃ ॥ 5-91-21 (35028)
ನ ಚ ತತ್ಕಾರಣಂ ವಿದ್ಮೋ ಯಸ್ಮಾನ್ನೋ ಮಧುಸೂದನ ।
ಪೂಜಾಂ ಕೃತಾಂ ಪ್ರೀಯಮಾಣೋ ನಾಮಂಸ್ಥಾಃ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ॥ 5-91-22 (35029)
ವೈರಂ ನೋ ನಾಸ್ತಿ ಭವತಾ ಗೋವಿಂದ ನ ಚ ವಿಗ್ರಹಃ ।
ಸ ಭವಾನ್ಪ್ರಸಮೀಕ್ಷ್ಯೈತನ್ನೇದೃಶಂ ವಕ್ತುಮರ್ಹತಿ ॥ 5-91-23 (35030)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-91-24x (3663)
ಏವಮುಕ್ತಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಜನಾರ್ದನಃ।
ಅಭಿವೀಕ್ಷ್ಯ ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ ॥ 5-91-24 (35031)
ನಾಹಂ ಕಾಮಾನ್ನ ಸಂರಂಭಾನ್ನ ದ್ವೇಷಾನ್ನಾರ್ಥಕಾರಣಾತ್ ।
ನ ಹೇತುವಾದಾಲ್ಲೋಭಾದ್ವಾ ಧರ್ಮಂ ಜಹ್ಯಾಂ ಕಥಂಚನ ॥ 5-91-25 (35032)
ಸಂಪ್ರೀತಿಭೋಜ್ಯಾನ್ಯನ್ನಾನಿ ಆಪದ್ಭೋಜ್ಯಾನಿ ವಾ ಪುನಃ ।
ನ ಚ ಸಂಪ್ರೀಯತೇ ರಾಜನ್ನ ಚೈವಾಪದ್ಗತಾ ವಯಂ ॥ 5-91-26 (35033)
`ದ್ವಿಷದನ್ನಂ ನ ಭೋಕ್ತವ್ಯಂ ದ್ವಿಷಂತಂ ನೈವ ಭೋಜಯೇತ್ ।
ಪಾಂಡವಾಂದ್ವಿಷಸೇ ರಾಜನ್ಮಮ ಪ್ರಾಣಾ ಹಿ ಪಾಂಡವಾಃ ॥' 5-91-27 (35034)
ಅಕಸ್ಮಾದ್ದ್ವಿಷಸೇ ರಾಜಂಜನ್ಮಪ್ರಭೃತಿ ಪಾಂಡವಾನ್ ।
ಪ್ರಿಯಾನುವರ್ತಿನೋ ಭ್ರಾತೄನ್ಸರ್ವೈಃ ಸಮುದಿತಾನ್ಗುಣೈಃ ॥ 5-91-28 (35035)
ಅಕಸ್ಮಾಚ್ಚೈವ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ದ್ವೇಷಣಂ ನೋಪಪದ್ಯತೇ।
ಧರ್ಮೇ ಸ್ಥಿತಾಃ ಪಾಂಡವೇಯಾಃ ಕಸ್ತಾನ್ಕಿಂ ವಕ್ತುಮರ್ಹತಿ ॥ 5-91-29 (35036)
ಯಸ್ತಾಂದ್ವೇಷ್ಟಿ ಸ ಮಾಂ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಯಸ್ತಾನನು ಸಮಾಮನು ।
ಐಕಾತ್ಂಯಂ ಮಾಂ ಗತಂ ವಿದ್ಧಿ ಪಾಂಡವೈರ್ಧರ್ಮಚಾರಿಭಿಃ ॥ 5-91-30 (35037)
ಕಾಮಕ್ರೋಧಾನುವರ್ತೀ ಹಿ ಯೋ ಮೋಹಾದ್ವಿರುರುತ್ಸತಿ।
ಗುಣವಂತಂ ಚ ಯೋ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ತಮಾಹುಃ ಪುರುಷಾಧಮಂ ॥ 5-91-31 (35038)
ಯಃ ಕಲ್ಯಾಣಗುಣಾಂಜ್ಞಾತೀನ್ಮೋಹಾಲ್ಲೋಭಾದ್ದಿದೃಕ್ಷತೇ ।
ಸೋಜಿತಾತ್ಮಾಽಜಿತಕ್ರೋಧೋ ನ ಚಿರಂ ತಿಷ್ಠತಿ ಶ್ರಿಯಾ ॥ 5-91-32 (35039)
ಅಥ ಯೋ ಗುಣಸಂಪನ್ನಾನ್ಹೃದಯಸ್ಯಾಪ್ರಿಯಾನಪಿ।
ಪ್ರಿಯೇಣ ಕುರುತೇ ವಶ್ಯಾಂಶ್ಚಿರಂ ಯಶಸಿ ತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-91-33 (35040)
ಸರ್ವಮೇತನ್ನ ಭೋಕ್ತವ್ಯಮನ್ನಂ ದುಷ್ಟಾಭಿಸಂಹಿತಂ।
ಕ್ಷುತ್ತುರೇಕಸ್ಯ ಭೋಕ್ತವ್ಯಮಿತಿ ಮೇ ಧೀಯತೇ ಮತಿಃ ॥ 5-91-34 (35041)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರ್ದುರ್ಯೋಧನಮಮರ್ಷಣಂ ।
ನಿಶ್ಚಕ್ರಾಮ ತತಃ ಶುಭ್ರಾದ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರನಿವೇಶನಾತ್ ॥ 5-91-35 (35042)
ನಿರ್ಯಾಯ ಚ ಮಹಾಬಾಹುರ್ವಾಸುದೇವೋ ಮಹಾಮನಾಃ ।
ನಿವೇಶಾಯ ಯಯೌ ವೇಶ್ಯ ವಿದುರಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-91-36 (35043)
ತಮಭ್ಯಗಚ್ಛದ್ದ್ರೋಣಶ್ಚ ಕೃಪೋ ಭೀಷ್ಮೋಽಥ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ ।
ಕುರವಶ್ಚ ಮಹಾಬಾಹುಂ ವಿದುರಸ್ಯ ಗೃಹೇ ಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-91-37 (35044)
ತ ಊಚುರ್ಮಾಧವಂ ವೀರಂ ಕುರವೋ ಮಧುಸೂದನಂ ।
ನಿವೇದಯಾಮೋ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಸರತ್ನಾಂಸ್ತೇ ಗೃಹಾನ್ವಯಂ ॥ 5-91-38 (35045)
ತಾನುವಾಚ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಕೌರವಾನ್ಮಧುಸೂದನಃ ।
ಸರ್ವೇ ಭವಂತೇ ಗಚ್ಛಂತು ಸರ್ವಾ ಮೇಽಪಚಿತಿಃ ಕೃತಾ ॥ 5-91-39 (35046)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-91-40x (3664)
ಯಾತೇಷು ಕುರುಷು ಕ್ಷತ್ತಾ ದಾಶಾರ್ಹಮಪರಾಜಿತಂ।
ಅಭ್ಯರ್ಚಯಾಮಾಸ ತದಾ ಸರ್ವಕಾಮೈಃ ಪ್ರಯತ್ನವಾನ್ ॥ 5-91-40 (35047)
ತತಃ ಕ್ಷತ್ರಾಽನ್ನಪಾನಾನಿ ಶುಚೀನಿ ಗುಣವಂತಿ ಚ।
ಉಪಾಹರದನೇಕಾನಿ ಕೇಶವಾಯ ಮಹಾತ್ಮನೇ ॥ 5-91-41 (35048)
ತೈತರ್ಪಯಿತ್ವಾ ಪ್ರಥಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಮಧುಸೂದನಃ ।
ವೇದವಿದ್ಭ್ಯೋ ದದೌ ಕೃಷ್ಣಃ ಪರಮದ್ರವಿಣಾನ್ಯಪಿ ॥ 5-91-42 (35049)
`ಭುಕ್ತವತ್ಸು ದ್ವಿಜಾಗ್ರ್ಯೇಷು ನಿಷಣ್ಣೇಷು ವರಾಸನೇ ।
ಶುಚಿಃ ಸುಪ್ರಯತೋ ಭೂನ್ವಾ ವಿದುರೋಽನ್ನಮುಪಾರತ್ ॥ 5-91-43 (35050)
ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಪರಯಾ ಯುಕ್ತ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್।
ಸಂವೃತೈಸ್ತುಷ್ಯ ಗೋವಿಂದ ಏತನ್ನಃ ಧನಂ।
ಅನ್ಯಥಾ ಹಿ ವಿಶೇಷೇಣ ಕಸ್ತ್ವಾಮರ್ಚಿತುಮರ್ಹತಿ ॥ 5-91-44 (35051)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-91-45x (3665)
ತತೋಽನುಯಾಯಿಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಮರುದ್ಭಿರಿವ ವಾಸವಃ।
ವಿದುರಾನ್ನಾನಿ ಬುಭುಜೇ ಶುಚೀನಿ ಗುಣವಂತಿ ಚ ॥ 5-91-45 (35052)
ತಂ ಭುಕ್ತವಂತಂ ವಿವಿಧಾಃ ಸುಶಬ್ದಾಃ ಸೂತಮಾಗಧಾಃ ।
ಅಭಿತುಷ್ಟುವುರಾಸೀನಂ ದಾಶಾರ್ಹಮಪರಾಜಿತಂ ॥ ॥ 5-91-46 (35053)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-91-14 ಶಠೋದರ್ಕಂ ಶಾಠ್ಯಪರ್ಯವಸಾನಂ। ಆಭಾಷ್ಯ ಸಂಬೋಧನೋನೋನ್ಮುಖೀಕೃತ್ಯ । 5-91-17 ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ಉದ್ಯಂಯ ॥ 5-91-25 ಸಂರಂಭಾತ್ ಕ್ರೋಧಾತ್। ಹೇತುವಾದಾತ್ ಕಪಟಾತ್ ॥ 5-91-31 ವಿರುರುತ್ಸತಿ ವಿರೋಧಂ ಕರ್ತುಮಿಚ್ಛತಿ ॥ 5-91-44 ಸಂವೃತೈಃ ರಾಜಾನರ್ಹತಯಾ ಗೋಪಿತೈಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 092
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.92. ಅಧ್ಯಾಯಃ 092
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ರಾತ್ರೌ ವಿದುರೇಣ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಭೀಷ್ಮಾದಿಸಮಾಶ್ರಯಣೇನ ಗರ್ವಿತಸ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ದೌಶ್ಶೀಲ್ಯಾಭಿಲಪನಪೂರ್ವಕಂ ತಸ್ಮಿನ್ ಸಾಮವಚನಸ್ಯ ನೈಷ್ಫಲ್ಯಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ದುಷ್ಟಭೂಯಿಷ್ಠಸಭಾಪ್ರವೇಶಸ್ಯ ಸ್ವಾನಭಿಮತತ್ವಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-92-0 (35054)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-92-0x (3666)
ತಂ ಭುಕ್ತವಂತಮಾಶ್ವಸ್ತಂ ನಿಶಾಯಾಂ ವಿದುರೋಽಬ್ರವೀತ್।
ನೇದಂ ಸಂಯಗ್ವ್ಯವಸಿತಂ ಕೇಶವಾಗಮನಂ ತವ ॥ 5-92-1 (35055)
ಅರ್ಥಧರ್ಮಾತಿಗೋ ಮಂದಃ ಸಂರಂಭೀ ಚ ಜನಾರ್ದನ ।
ಮಾನಘ್ನೋ ಮಾನಕಾಮಶ್ಚ ವೃದ್ಧಾನಾಂ ಶಾಸನಾತಿಗಃ ॥ 5-92-2 (35056)
ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಾತಿಗೋ ಮೂಢೋ ದುರಾತ್ಮಾ ಪ್ರಗ್ರಹಂ ಗತಃ ।
ಅನೇಯಃ ಶ್ರೇಯಸಾಂ ಮಂದೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-92-3 (35057)
ಕಾಮಾತ್ಮಾ ಪ್ರಾಜ್ಞಮಾನೀ ಚ ಮಿತ್ರಧ್ರುಕ್ಸರ್ವಶಂಕಿತಾ ।
ಅಕರ್ತಾ ಚಾಕೃತಜ್ಞಶ್ಚ ತ್ಯಕ್ತಧರ್ಮಾ ಪ್ರಿಯಾನೃತಃ ॥ 5-92-4 (35058)
ಮೂಢಶ್ವಾಕೃತಬುದ್ಧಿಶ್ಚ ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಮನೀಶ್ವರಃ।
ಕಾಮಾನುಸಾರೀ ಕೃತ್ಯೇಷು ಸರ್ವೇಷ್ವಕೃತನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 5-92-5 (35059)
ಏತೈಶ್ಚಾನ್ಯೈಶ್ಚ ಬಹುಭಿರ್ದೋಷೈರೇವ ಸಮನ್ವಿತಃ ।
ತ್ವಯೋಚ್ಯಮಾನಃ ಶ್ರೇಯೋಽಪಿ ಸಂರಂಭಾನ್ನ ಗ್ರಹೀಷ್ಯತಿ ॥ 5-92-6 (35060)
ಭೀಷ್ಮೇ ದ್ರೋಣೇ ಕೃಪೇ ಕರ್ಣೇ ದ್ರೋಣಪುತ್ರೇ ಜಯದ್ರಥೇ।
ಭೂಯಸೀಂ ವರ್ತತೇ ವೃತ್ತಿಂ ನ ಶಮೇ ಕುರುತೇ ಮನಃ ॥ 5-92-7 (35061)
ನಿಶ್ಚಿತಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಸಕರ್ಣಾನಾಂ ಜನಾರ್ದನ ।
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಮುಖಾನ್ಪಾರ್ಥಾ ನ ಶಕ್ತಾಃ ಪ್ರತಿವೀಕ್ಷಿತುಂ ॥ 5-92-8 (35062)
ಸೇನಾಸಮುದಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಮಧುಸೂದನ।
ಕೃತಾರ್ಥಂ ಮನ್ಯತೇ ಬಾಲ ಆತ್ಮಾನಮವಿಚಕ್ಷಣಾಃ ॥ 5-92-9 (35063)
ಏಕಃ ಕರ್ಣಃ ಪರಾಂಜೇತುಂ ಸಮರ್ಥ ಇತಿ ನಿಶ್ಚಿತಂ ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ದುರ್ಬುದ್ಧೇಃ ಸ ಶಮಂ ನೋಪಯಾಸ್ಯತಿ ॥ 5-92-10 (35064)
ಸಂವಿಚ್ಚ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮೇವ ಕೇಶವ ।
ಶಮೇ ಪ್ರಯತಮಾನಸ್ಯ ತವ ಸೌಭ್ರಾತ್ರಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ ॥ 5-92-11 (35065)
ನ ಪಾಂಡವಾನಾಮಸ್ಮಾಭಿಃ ಪ್ರತಿದೇಯಂ ಯಥೋಚಿತಂ ।
ಇತಿ ವ್ಯವಸಿತಾಸ್ತೇಷು ವಚನಂ ಸ್ಯಾನ್ನಿರರ್ಥಕಂ ॥ 5-92-12 (35066)
ಯತ್ರ ಸೂಕ್ತಂ ದುರುಕ್ತಂ ಚ ಸಮಂ ಸ್ಯಾನ್ಮಧುಸೂದನ ।
ನ ತತ್ರ ಪ್ರಲಪೇತ್ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಬಧಿರೇಷ್ವಿವ ಗಾಯನಃ ॥ 5-92-13 (35067)
ಅವಿಜಾನತ್ಸು ಮೂಢೇಷು ನಿರ್ಮರ್ಯಾದೇಷು ಮಾಧವ ।
ತತ್ತ್ವಂ ವಾಕ್ಯಂ ಬ್ರುವನ್ನಿಂದ್ಯಶ್ಚಂಡಾಲೇಷು ದ್ವಿಜೋ ಯಥಾ ॥ 5-92-14 (35068)
ಸೋಽಯಂ ಬಲಸ್ಥೋ ಮೂಢಶ್ಚನ ಕರಿಷ್ಯತಿ ತೇ ವಚಃ ।
ತಸ್ಮಿನ್ನಿರರ್ಥಕಂ ವಾಕ್ಯಮುಕ್ತಂ ಸಂಪತ್ಸ್ಯತೇ ತವ ॥ 5-92-15 (35069)
ತೇಷಾಂ ಸಮುಪವಿಷ್ಟಾನಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪಾಪಚೇತಸಾಂ ।
ತವ ಮಧ್ಯಾವತರಣಂ ಮಮ ಕೃಷ್ಣ ನ ರೋಚತೇ ॥ 5-92-16 (35070)
ದುರ್ಬುದ್ಧೀನಾಮಶಿಷ್ಟಾನಾಂ ಬಹೂನಾಂ ದುಷ್ಟಚೇತಸಾಂ ।
ಪ್ರತೀಪಂ ವಚನಂ ಮಧ್ಯೇ ತವ ಕೃಷ್ಣ ನ ರೋಚತೇ ॥ 5-92-17 (35071)
ಅನುಪಾಸಿತವೃದ್ಧತ್ವಾಚ್ಛ್ರಿಯೋ ದರ್ಪಾಚ್ಚ ಮೋಹಿತಃ ।
ವಯೋದರ್ಪಾದಮರ್ಷಾಚ್ಚ ನ ತೇ ಶ್ರೇಯೋ ಗ್ರಹೀಷ್ಯತಿ ॥ 5-92-18 (35072)
ಬಲಂ ಬಲವದಪ್ಯಸ್ಯ ಯದಿ ವಕ್ಷ್ಯಸಿ ಮಾಧವ ।
ತ್ವಯ್ಯಸ್ಯ ಮಹತೀ ಶಂಕಾ ನ ಕರಿಷ್ಯತಿ ತೇ ವಚಃ ॥ 5-92-19 (35073)
ನೇದಮದ್ಯ ಯುಧಾ ಶಕ್ಯಮಿಂದ್ರೇಣಾಪಿ ಸಹಾಮರೈಃ ।
ಇತಿ ವ್ಯವಸಿತಾಃ ಸರ್ವೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-92-20 (35074)
ತೇಷ್ವೇವಮುಪಪನ್ನೇಷು ಕಾಮಕ್ರೋಧಾನುವರ್ತಿಷು ।
ಸಮರ್ಥಮಪಿ ತೇ ವಾಕ್ಯಮಸಮರ್ಥಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-92-21 (35075)
ಮಧ್ಯೇ ತಿಷ್ಠನ್ಹಸ್ತ್ಯನೀಕಸ್ಯ ಮಂದೋ
ರಥಾಶ್ವಯುಕ್ತಸ್ಯ ಬಲಸ್ಯ ಮೂಢಃ।
ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮನ್ಯತೇ ಬೀತಭೀತಿಃ
ಕೃತ್ಸ್ನಾ ಮಯೇಯಂ ಪೃಥಿವೀ ಜಿತೇತಿ ॥ 5-92-22 (35076)
ಆಶಂಸತೇ ವೈ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರೋ
ಮಹಾರಾಜ್ಯಮಸಪತ್ನಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ।
ತಸ್ಮಿಞ್ಶಮಃ ಕೇವಲೋ ನೋಪಲಭ್ಯೋ
ಬದ್ಧಂ ಸಂತಂ ಮನ್ಯತೇ ಲಬ್ಧಮರ್ಥಂ ॥ 5-92-23 (35077)
ಪರ್ಯಸ್ತೇಯಂ ಪೃಥಿವೀ ಕಾಲಪಕ್ವಾ
ದುರ್ಯೋಧನಾರ್ಥೇ ಪಾಂಡವಾನ್ಯೋದ್ಧುಕಾಮಾಃ ।
ಸಮಾಗತಾಃ ಸರ್ವಯೋಧಾಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ
ರಾಜಾನಶ್ಚ ಕ್ಷಿತಿಪಾಲೈಃ ಸಮೇತಾಃ ॥ 5-92-24 (35078)
ಸರ್ವೇ ಚೈತೇ ಕೃತವೈರಾಃ ಪುರಸ್ತಾ-
ತ್ತ್ವಯಾ ರಾಜಾನೋ ಹೃತಸಾರಾಶ್ಚ ಕೃಷ್ಣ ।
ತವೋದ್ವೇಗಾತ್ಸಂಶ್ರಿತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ-
ನ್ಸುಸಂಹತಾಃ ಸಹ ಕರ್ಣೇನ ವೀರಾಃ ॥ 5-92-25 (35079)
ತ್ಯಕ್ತಾತ್ಮಾನಃ ಸಹ ದುರ್ಯೋಧನೇನ
ಹೃಷ್ಟಾ ಯೋದ್ಧುಂ ಪಾಂಡವಾನ್ಸರ್ವಯೋಧಾಃ ।
` ಮೃತ್ಯುರ್ಜಯೋ ವೇತಿ ಕೃತೈಕಭಾವಾಃ
ಕಾಮಾತ್ಮಾನೋ ಮನ್ಯುವಶಾವಿನೀತಾಃ ॥'
ತೇಷಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಪ್ರವಿಶೇಥಾ ಯದಿ ತ್ವಂ
ನ ತನ್ಮತಂ ಮಮ ದಾಶಾರ್ಹವೀರ ॥ 5-92-26 (35080)
ತೇಷಾಂ ಸಮುಪವಿಷ್ಟಾನಾಂ ಬಹೂನಾಂ ದುಷ್ಟಚೇತಸಾಂ।
ಕಥಂ ಮಧ್ಯಂ ಪ್ರಪದ್ಯೇಥಾಃ ಶತ್ರೂಣಾಂ ಶತ್ರುಕರ್ಶನ ॥ 5-92-27 (35081)
ಸರ್ವಥಾ ತ್ವಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ದೇವೈರಪಿ ದುರುತ್ಸಹಃ ।
ಪ್ರಭಾವಂ ಪೌರುಷಂ ಬುದ್ಧಿಂ ಜಾನಾಮಿ ತವ ಶತ್ರುಹನ್ ॥ 5-92-28 (35082)
ಯಾ ಮೇ ಪ್ರೀತಿಃ ಪಾಂಡವೇಷು ಭೂಯಃಕ ಸಾ ತ್ವಯಿ ಮಾಧವ ।
ಪ್ರೇಂಣಾ ಚ ಬಹುಮಾನಾಚ್ಚ ಸೌಹೃದಾಚ್ಚ ಬ್ರವೀಂಯಹಂ ॥ 5-92-29 (35083)
ಯಾ ಮೇ ಪ್ರೀತಿಃ ಪುಷ್ಕರಾಕ್ಷ ತ್ವದ್ದರ್ಶನಸಮುದ್ಭವಾ।
ಸಾ ಕಿಮಾಖ್ಯಾಯತೇ ತುಭ್ಯಮಂತರಾತ್ಮಾಽಸಿ ದೇಹಿನಾಂ ॥ ॥ 5-92-30 (35084)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-92-3 ಪ್ರಗ್ರಹಂ ನಿರ್ಬಂಧಂ ಅತ್ಯಂತಾಭಿನಿವೇಶಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಅನೇಯಃ ಅಪ್ರಾಪಣೀಯಃ। ಶ್ರೇಯಸಾಂ ಶ್ರೇಯಾಂಸಿ ॥ 5-92-4 ಸರ್ವಶಂಕಿತಾ ಸರ್ವತ್ರ ವಿಶ್ವಾಸಹೀನಃ ॥ 5-92-7 ವೃತ್ತಿಂ ಜೀವಿಕಾಂ। ಏತೇ ಯುದ್ಧೇನ ಮಹ್ಯಂ ರಾಜ್ಯಂ ದಾಸ್ಯಂತೀತ್ಯಾಶಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-92-9 ಪಾರ್ಥಿವಂ ಪೃಥ್ವೀಸಂಬಂಧಿನಂ ॥ 5-92-12 ಪ್ರತಿದೇಯಂ ಪರಾವೃತ್ಯದೇಯಂ। ವ್ಯವಸಿತಾಃ ನಿಶ್ಚಿತಾಃ ॥ 5-92-18 ತೇ ತ್ವತ್ತಃ ॥ 5-92-23 ವದ್ಧಂ ಸ್ಥಿರಾಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 093
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.93. ಅಧ್ಯಾಯಃ 093
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ವಿದುರವಚನಾನುಮೋದನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಾಗಮನಸ್ಯ ಲೋಕಪರಿವಾದಪರಿಹಾರಾರ್ಥತ್ವಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-93-0 (35085)
` ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-93-0x (3667)
ವಿದುರಸ್ಯ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರಶ್ರಿತಂ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ।
ಇದಂ ಹೋವಾಚ ವಚನಂ ಮಧುರಂ ಮಧುಸೂದನಃ ॥' 5-93-1 (35086)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-93-2x (3668)
ಯಥಾ ವ್ರೂಯಾನ್ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಯಥಾ ಬ್ರೂಯಾದ್ವಿಚಕ್ಷಣಃ।
ಸಥಾ ವಾಚ್ಯಸ್ತ್ವದ್ವಿಧೇನ ಭವತಾ ಮದ್ವಿಧಃ ಸುಹೃತ್ ॥ 5-93-2 (35087)
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯುಕ್ತಂ ತಥ್ಯಂ ಚ ಯಥಾ ತ್ವಯ್ಯುಪಪದ್ಯತೇ।
ತಥಾ ವಚನಮುಕ್ತೋಽಸ್ತಿ ತ್ವಯೈತತ್ಪಿತೃಮಾತೃವತ್ ॥ 5-93-3 (35088)
ಸತ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಚ ಯುಕ್ತಂ ವಾಽಪ್ಯೇವಮೇವ ಯಥಾಽಽತ್ಥ ಮಾಂ।
ಶ್ರೃಣುಷ್ವಾಗಮನೇ ಹೇತುಂ ವಿದುರಾವಹಿತೋ ಮಮ ॥ 5-93-4 (35089)
ದೌರಾತ್ಂಯಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಚ ವೈರಿತಾಂ।
ಸರ್ವಮೇತದಹಂ ಜಾನನ್ಕ್ಷತ್ತಃ ಪ್ರಾಪ್ತೋಽದ್ಯ ಕೌರವಾನ್॥ 5-93-5 (35090)
ಪರ್ಯಸ್ತಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಸರ್ವಾಂ ಸಾಶ್ವಾಂ ಸರಥಕುಂಜರಾಂ ।
ಯೋ ಮೋಚಯೇನ್ಮೃತ್ಯುಪಾಶಾತ್ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾದ್ಧರ್ಮಮುತ್ತಮಂ ॥ 5-93-6 (35091)
ಧರ್ಮಕಾರ್ಯಂ ಯತಞ್ಶಕ್ತ್ಯಾ ನೋ ಚೇತ್ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಮಾನವಃ ।
ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಭವತಿ ತತ್ಪುಣ್ಯಮತ್ರ ಮೇ ನಾಸ್ತಿ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-93-7 (35092)
ಮನಸಾ ಚಿಂತಯನ್ಪಾಪಂ ಕರ್ಮಣಾ ನಾತಿರೋಚಯನ್।
ನ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಫಲಂ ತಸ್ಯೇತ್ಯೇವಂ ಧರ್ಮವಿದೋ ವಿದುಃ ॥ 5-93-8 (35093)
ಸೋಽಹಂ ಯತಿಷ್ಯೇ ಪ್ರಶಮಂ ಕ್ಷತ್ತಃ ಕರ್ತುಮಮಾಯಯಾ।
ಕುರೂಣಾಂ ಸೃಂಜಯಾನಾಂ ಚ ಸಂಗ್ರಾನೇ ವಿನಶಿಷ್ಯತಾಂ ॥ 5-93-9 (35094)
ಸೇಯಮಾಪನ್ಮಹಾಘೋರಾ ಕುರುಷ್ವೇವ ಸಮುತ್ಥಿತಾ ।
ಕರ್ಣದುರ್ಯೋಧನಕೃತಾ ಸರ್ವೇ ಹ್ಯೇತೇ ತದನ್ವಯಾಃ ॥ 5-93-10 (35095)
ವ್ಯಸನೇ ಕ್ಲಿಶ್ಯಮಾನಂ ಹಿ ಯೋ ಮಿತ್ರಂ ನಾಭಿಪದ್ಯತೇ ।
ಅನುನೀಯ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ತಂ ನೃಶಂಸಂ ವಿದುರ್ಬುಧಾಃ ॥ 5-93-11 (35096)
ಆಕೇಶಗ್ರಹಣಾನ್ಮಿತ್ರಮಕಾರ್ಯಾತ್ಸಂನಿವರ್ತಯನ್।
ಅವಾಚ್ಯಃ ಕಸ್ಯಚಿದ್ಭವತಿ ಕೃತಯತ್ನೋ ಯಥಾಬಲಂ ॥ 5-93-12 (35097)
ತತ್ಸಮರ್ಥಂ ಶುಭಂ ವಾಕ್ಯಂ ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಂ ಹಿತಂ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯೋ ಗ್ರಹೀತುಂ ವಿದುರಾರ್ಹತಿ ॥ 5-93-13 (35098)
ಹಿತಂ ಹಿ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ತಥೈವ ಚ ।
ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಚ ಯತಿಷ್ಯೇಽಹಮಮಾಯಯಾ ॥ 5-93-14 (35099)
ಹಿತೇ ಪ್ರಯತಮಾನಂ ಮಾಂ ಶಂಕೇದ್ದುರ್ಯೋಧನೋ ಯದಿ।
ಹೃದಯಸ್ಯ ಚ ಮೇ ಪ್ರೀತಿರಾನೃಣ್ಯಂ ಚ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-93-15 (35100)
ಜ್ಞಾತೀನಾಂ ಹಿ ಮಿಥೋ ಭೇದೇ ಯನ್ಮಿತ್ರಂ ನಾಭಿಪದ್ಯತೇ ।
ಸರ್ವಯತ್ನೇನ ಮಾಧ್ಯಸ್ಥ್ಯಂ ನ ತನ್ಮಿತ್ರಂ ವಿದುರ್ಬುಧಾಃ ॥ 5-93-16 (35101)
ನ ಮಾಂ ಬ್ರೂಯುರಧರ್ಮಿಷ್ಠಾ ಮೂಢಾ ಹ್ಯಸುಹೃದಸ್ತಥಾ ।
ಶಕ್ತೋ ನಾವಾರಯತ್ಕೃಷ್ಣಃ ಸಂರಬ್ಧಾನ್ಕುರುಪಾಂಡವಾನ್ ॥ 5-93-17 (35102)
ಉಭಯೋಃ ಸಾಧಯನ್ನರ್ಥಮಹಾಮಾಗತ ಇತ್ಯುತ ।
ತತ್ರ ಯತ್ನಮಹಂ ಕೃತ್ವಾ ಗಚ್ಛೇಯಂ ನೃಷ್ವವಾಚ್ಯತಾಂ ॥ 5-93-18 (35103)
ಮಮ ಧರ್ಮಾರ್ಥಯುಕ್ತಂ ಹಿ ಶ್ರುತ್ವಾ ವಾಕ್ಯಮನಾಮಯಂ।
ನ ಚೇದಾದಾಸ್ಯತೇ ಬಾಲೋ ದಿಷ್ಟಸ್ಯ ವಶಮೇಷ್ಯತಿ ॥ 5-93-19 (35104)
ಅಹಾಪಯನ್ಪಾಂಡವಾರ್ಥಂ ಯಥಾವ-
ಚ್ಛಮಂ ಕುರೂಣಾಂ ಯದಿ ಚಾಚರೇಯಂ।
ಪುಣ್ಯಂ ಚ ಮೇ ಸ್ಯಾಚ್ಚರಿತಂ ಮಹಾತ್ಮ-
ನ್ಮುಚ್ಯೇರಂಶ್ಚ ಕುರವೋ ಮೃತ್ಯುಪಾಶಾತ್ ॥ 5-93-20 (35105)
ಅಪಿ ವಾಚಂ ಭಾಷಮಾಣಸ್ಯ ಕಾವ್ಯಾಂ
ಧರ್ಮರಾಮಾಮರ್ಥವತೀಮಹಿಂಸ್ರಾಂ।
ಅವೇಕ್ಷೇರಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಶಮಾರ್ಥಂ
ಮಾಂ ಚ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಕುರವಃ ಪೂಜಯೇಯುಃ ॥ 5-93-21 (35106)
ನ ಚಾಪಿ ಮಮ ಪರ್ಯಾಪ್ತಾಃ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಾಃ।
ಕ್ರುದ್ಧಸ್ಯ ಪ್ರಮುಖೇ ಸ್ಥಾತುಂ ಸಿಂಹಸ್ಯೇವೇತರೇ ಮೃಗಾಃ ॥ 5-93-22 (35107)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-93-23x (3669)
ಇತ್ಯೇವಮುಕ್ತ್ವಾ ವಚನಂ ವೃಷ್ಣೀನಾಮೃಷಭಸ್ತದಾ।
ಶಯನೇ ಸುಖಸಂಸ್ಪರ್ಶೇ ಶಿಶ್ಯೇ ಯದುಸುಖಾವಹಃ ॥ ॥ 5-93-23 (35108)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-93-6 ಪರ್ಯಸ್ತಾಂ ಅನ್ಯಥಾಭೂತಾಂ ॥ 5-93-7 ಯತನ್ ಯತಮಾನಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 094
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.94. ಅಧ್ಯಾಯಃ 094
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪ್ರಭಾತೇ ಸಂಧ್ಯಾಮುಪತಿಷ್ಠಮಾನಂ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಮಭ್ಯೇತ್ಯ ಶಕುನಿದುರ್ಯೋಧನಾಭ್ಯಾಂ ಸಭಾಗಮನಾಯ ಪ್ರಾರ್ಥನಂ ॥ 1 ॥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ವಿದುರೇಣ ಸಹ ಸಭಾಪ್ರವೇಶಃ ॥ 2 ॥ ಅಂತರಿಕ್ಷಗತೇಷು ನಾರದಾದಿಷು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾಜ್ಞಯಾ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಆಸನಾದಿನಾ ಸತ್ಕೃತೇಷು ಕೃಷ್ಣಾದೀನಾಂ ಯಥೋಚಿತಮಾಸನೇಷೂಪವೇಶನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-94-0 (35109)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-94-0x (3670)
ತಥಾ ಕಥಯತೋರೇವ ತಯೋರ್ಬುದ್ಧಿಮತೋಸ್ತದಾ।
ಶಿವಾ ನಕ್ಷತ್ರಸಂಪನ್ನಾ ಸಾ ವ್ಯತೀಯಾಯ ಶರ್ವರೀ ॥ 5-94-1 (35110)
ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾಮಯುಕ್ತಾಶ್ಚ ವಿಚಿತ್ರಾರ್ಥಪದಾಕ್ಷರಾಃ।
ಶೃಣ್ವತೋ ವಿವಿಧಾ ವಾಚೋ ವಿದುರಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-94-2 (35111)
ಕಥಾಭಿರನುರೂಪಾಭೀ ರಕ್ತಸ್ಯಾಮಿತತೇಜಸಃ ।
ಅಕಾಮಸ್ಯೈವ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಸಾ ವ್ಯತೀಯಾಯ ಶರ್ವರೀ ॥ 5-94-3 (35112)
ತತಸ್ತು ಸ್ವರಸಂಪನ್ನಾ ಬಹವಃ ಸೂತಮಾಗಧಾಃ ॥
ಶಂಖದುಂದುಮಿನಿರ್ಘೋಷೈಃ ಕೇಶವಂ ಪ್ರತ್ಯಬೋಧಯನ್ ॥ 5-94-4 (35113)
ತತ ಉತ್ಥಾಯ ದಾಶಾರ್ಹಋಷಭಃ ಸರ್ವಸಾತ್ವತಾಂ ।
ಸರ್ವಮಾವಶ್ಯಕಂ ಚಕ್ರೇ ಪ್ರಾತಃ ಕಾರ್ಯಂ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-94-5 (35114)
ಕೃತೋದಕಾನುಜಪ್ಯಃ ಸ ಹುತಾಗ್ನಿಃ ಸಮಲಂಕೃತಃ।
ತತಶ್ಚಾದಿತ್ಯಮುದ್ಯಂತಮುಪಾತಿಷ್ಠತ ಮಾಧವಃ ॥ 5-94-6 (35115)
ಅಥ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃಷ್ಮಂ ಶಕುನಿಶ್ಚಾಪಿ ಸೌಬಲಃ।
ಸಂಧ್ಯಾಂ ತಿಷ್ಠಂತಮಭ್ಯೇತ್ಯ ದಾಶಾರ್ಹಮಪರಾಜಿತಂ ॥ 5-94-7 (35116)
ಆಚಕ್ಷೇತಾಂ ತು ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸಭಾಗತಂ।
ಕುರೂಶ್ಚ ಭೀಷ್ಮಪ್ರಮುಖಾನ್ರಾಜ್ಞಃ ಸರ್ವಾಂಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ ॥ 5-94-8 (35117)
ತ್ವಾಮರ್ಥಯಂತೇ ಗೋವಿಂದ ದಿವಿ ಶಕ್ರಮಿವಾಮರಾಃ ।
ತಾವಭ್ಯನಂದದ್ಗೋವಿಂದಃ ಸಾಂನಾ ಪರಮವಲ್ಗುನಾ ॥ 5-94-9 (35118)
ತತೋ ವಿಮಲ ಆದಿತ್ಯೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಜನಾರ್ದನಃ।
ದದೌ ಹಿರಣ್ಯಂ ವಾಸಾಂಸಿ ಗಾಶ್ಚಾಶ್ಚಾಂಶ್ಚ ಪರಂತಪಃ ॥ 5-94-10 (35119)
ವಿಸೃಷ್ಟವಂತಂ ರತ್ನಾನಿ ದಾಶಾರ್ಹಮಪರಾಜಿತಂ।
ತಿಷ್ಠಂತಮುಪಸಂಗಂಯ ವವಂದೇ ಸಾರಥಿಸ್ತದಾ ॥ 5-94-11 (35120)
` ತಸ್ಮೈ ರಥವರೋ ಯುಕ್ತಃ ಶುಶುಭೇ ಲೋಕವಿಶ್ರುತಃ ।
ವಾಜಿಭಿಃ ಶೈಬ್ಯಸುಗ್ರೀವಮೇಘಪುಷ್ಪಬಲಾಹಕೈಃ ॥ 5-94-12 (35121)
ಶೈಬ್ಯಸ್ತು ಶುಕಪತ್ರಾಭಃ ಸುಗ್ರೀವಃ ಕಿಂಶುಕಪ್ರಭಃ ।
ಮೇಘಪುಷ್ಪೋ ಮೇಘವರ್ಣಃ ಪಾಂಡರಸ್ತು ಬಲಾಹಕಃ ॥ 5-94-13 (35122)
ದಕ್ಷಿಣಂ ಚಾವಹಚ್ಛೈಬ್ಯಃ ಸುಗ್ರೀವಃ ಸವ್ಯತೋಽವಹತ್।
ಪೃಷ್ಠವಾಹೌ ರಥಸ್ಯಾಸ್ತಾಂ ಮೇಘಪುಷ್ಪಬಲಾಹಕೌ ॥ 5-94-14 (35123)
ವಿಶ್ವಕರ್ಮಕೃತಾಽಽಪೀಡಾ ರತ್ನಜಾಲವಿಭೂಷಿತಾ ।
ಆಶ್ರಿತಾ ವೈ ರಥೇ ತಸ್ಮಿಂಧ್ವಜಯಷ್ಟಿರಶೋಭತ ॥ 5-94-15 (35124)
ವೈನತೇಯಃ ಸ್ಥಿತಸ್ತಸ್ಯಾಂ ಪ್ರಭಾಕರಮಿವ ಸ್ಪೃಶನ್।
ತಸ್ಯ ಸತ್ವವತಃ ಕೇತೌ ಭುಜಗಾರಿರಶೋಭತ ॥ 5-94-16 (35125)
ತಸ್ಯ ಕೀರ್ತಿಮತಸ್ತೇನ ಭಾಸ್ವರೇಣ ವಿರಾಜತಾ ।
ಶುಶುಭೇ ಸ್ಯಂದನಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪತಗೇಂದ್ರೇಣ ಕೇತುನಾ ॥ 5-94-17 (35126)
ರಶ್ಮಿಜಾಲೈಃ ಪತಾಕಾಭಿಃ ಸೌವರ್ಣೇನ ಚ ಕೇತುನಾ ।
ಬಭೂವ ಸ ರಥಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಕಾಲಸೂರ್ಯ ಇವೋದಿತಃ ॥ 5-94-18 (35127)
ಪಕ್ಷಿಧ್ವಜವಿತಾನೈಶ್ಚ ರುಕ್ಮಜಾಲಕೃತಾಂಗಣೈಃ ।
ದಂಡಮಾರ್ಗವಿಭಾಗೈಶ್ಚ ಸುಕೃತೈರ್ವಿಶ್ವಕರ್ಮಣಾ ॥ 5-94-19 (35128)
ಪ್ರವಾಲಮಣಿಶೋಭೈಶ್ಚ ಮುಕ್ತಾವೈಡೂರ್ಯಶೋಭನೈಃ ।
ಕಿಂಕಿಣೀಶತಸಂಘೈಶ್ಚ ವಾಲಜಾಲಕೃತಾಂತರೈಃ ॥ 5-94-20 (35129)
ಕಾರ್ತಸ್ವರಮಯೀಭಿಶ್ಚ ಪದ್ಮಿನೀಭಿರಲಂಕೃತಃ।
ಶುಶುಭೇ ಸ್ಯಂದನಶ್ರೇಷ್ಠಸ್ತಾಪನೀಯೈಶ್ಚ ಪಾದಪೈಃ ॥ 5-94-21 (35130)
ವ್ಯಾಘ್ರಸಿಂಹವರಾಹೈಶ್ಚ ಗೋಭಿಶ್ಚ ಮೃಗಪಕ್ಷಿಭಿಃ ।
ತಾರಾಭಿರ್ಭಾಸ್ಕರೈಶ್ಚಾಪಿ ವಾರಣೈಶ್ಚ ಹಿರಣ್ಮಯೈಃ ॥ 5-94-22 (35131)
ವಜ್ರಾಂಕುಶವಿಮಾನೈಶ್ಚ ಕೂಬರಾವೃತ್ತಸಂಧಿಷು ।
ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತಮಹಾನಾಭಿಃ ಸ್ತನಯಿತ್ನುಮಹಾಸ್ವನಃ ॥' 5-94-23 (35132)
ತತೋ ರಥೇನ ಶುಭ್ರೇಣ ಮಹತಾ ಕಿಂಕಿಣೀಕಿನಾ ।
ಹಯೋತ್ತಮಯುಜಾ ಶೀಘ್ರಮುಪಾತಿಷ್ಠತ ದಾರುಕಃ ॥ 5-94-24 (35133)
ತಮುಪಸ್ಥಿತಮಾಜ್ಞಾಯ ರಥಂ ದಿವ್ಯಂ ಮಹಾಮನಾಃ ।
ಮಹಾಭ್ರಘನನಿರ್ಘೋಷಂ ಸರ್ವರತ್ನವಿಭೂಷಿತಂ ॥ 5-94-25 (35134)
ಅಗ್ನಿಂ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ಕೃತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂಶ್ಚ ಜನಾರ್ದನಃ।
ಕೌಸ್ತುಭಂ ಮಣಿಮಾಬಧ್ಯ ಶ್ರಿಯಾ ಪರಮಯಾ ಜ್ವಲನ್ ॥ 5-94-26 (35135)
ಕುರುಭಿಃ ಸಂವೃತಃ ಕೃಷ್ಣೋ ವೃಷ್ಣಿಭಿಶ್ಚಾಭಿರಕ್ಷಿತಃ ।
ಆತಿಷ್ಠತ ರಥಂ ಶೌರಿಃ ಸರ್ವಯಾದವನಂದನಃ ॥ 5-94-27 (35136)
ಅನ್ವಾರುರೋಹ ದಾಶಾರ್ಹಂ ವಿದುರಃ ಸರ್ವಧರ್ಮವಿತ್।
ಸರ್ವಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಸರ್ವಬುದ್ಧಿಮತಾಂ ವರಂ ॥ 5-94-28 (35137)
ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃಷ್ಣಂ ಶಕುನಿಶ್ಚಾಪಿ ಸೌಬಲಃ ।
ದ್ವಿತೀಯೇನ ರಥೇನೈನಮನ್ವಯಾತಾಂ ಪರಂತಪಂ ॥ 5-94-29 (35138)
ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ವೃಷ್ಣೀನಾಂ ಚಾಪರೇ ರಥಾಃ ।
ಪೃಷ್ಠತೋಽನುಯಯುಃ ಕೃಷ್ಣಂ ಗಜೈರಶ್ವೈ ರಥೈರಪಿ ॥ 5-94-30 (35139)
ತೇಷಾಂ ಹೇಮಪರಿಷ್ಕಾರೈರ್ಯುಕ್ತಾಃ ಪರಮವಾಜಿಭಿಃ ।
ಗಚ್ಛತಾಂ ಘೋಷಿಣಶ್ಚಿತ್ರರಥಾ ರಾಜನ್ವಿರೇಜಿರೇ ॥ 5-94-31 (35140)
ಸಂಮೃಷ್ಟಸಂಸಿಕ್ತರಜಃ ಪ್ರತಿಪೇದೇ ಮಹಾಪಥಂ ।
ರಾಜರ್ಷಿಚರಿತಂ ಕಾಲೇ ಕೃಷ್ಣೋ ಧೀಮಾಞ್ಶ್ರಿಯಾ ಜ್ವಲನ್ ॥ 5-94-32 (35141)
ತತಃ ಪ್ರಯಾತೇ ದಾಶಾರ್ಹೇ ಪ್ರಾವಾದ್ಯಂತೈಕಪುಷ್ಕರಾಃ।
ಶಂಖಾಶ್ಚ ದಧ್ಮಿರೇ ತತ್ರ ವಾದ್ಯಾನ್ಯನ್ಯಾನಿ ಯಾನಿ ಚ ॥ 5-94-33 (35142)
ಪ್ರವೀರಾಃ ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ಯುವಾನಃ ಸಿಂಹವಿಕ್ರಮಾಃ।
ಪರಿವಾರ್ಯ ರಥಂ ಶೌರೇರಗಚ್ಛಂತ ಪರಂತಪಾಃ ॥ 5-94-34 (35143)
ತತೋಽನ್ಯೇ ಬಹುಸಾಹಸ್ರಾ ವಿಚಿತ್ರಾದ್ಭುತವಾಸಸಃ ।
ಅಸಿಪ್ರಾಸಾಯುಧಧರಾಃ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯಾಸನ್ಪುರಃಸರಾಃ ॥ 5-94-35 (35144)
ಗಜಾಃ ಪಂಚಶತಾಸ್ತತ್ರ ರಥಾಶ್ಚಾಸನ್ಸಹಸ್ರಶಃ।
ಪ್ರಯಾಂತಮನ್ವಯುರ್ವೀರಂ ದಾಶಾರ್ಹಮಪರಾಜಿತಂ ॥ 5-94-36 (35145)
ಪುರಂ ಕುರೂಣಾಂ ಸಂವೃತ್ತಂ ದ್ರಷ್ಟುಕಾಮಂ ಜನಾರ್ದನಂ ।
ಸಬಾಲವೃದ್ಧಂ ಸಸ್ತ್ರೀಕಂ ರಥ್ಯಾಗತಮರಿಂದಮ ॥ 5-94-37 (35146)
ವೇದಿಕಾಮಾಶ್ರಿತಾಭಿಶ್ಚ ಸಮಾಕ್ರಾಂತಾನ್ಯನೇಕಶಃ ।
ಪ್ರಚಲಂತೀವ ಭಾರೇಣ ಯೋಷಿದ್ಭಿರ್ಭವನಾನ್ಯುತ ॥ 5-94-38 (35147)
ಸ ಪೂಜ್ಯಮಾನಃ ಕುರುಭಿಃ ಸಂಶ್ರೃಣ್ವನ್ಮಧುರಾಃ ಕಥಾಃ ।
ಯಥಾರ್ಹಂ ಪ್ರತಿಸತ್ಕುರ್ವನ್ಪ್ರೇಕ್ಷಮಾಣಃ ಶನೈರ್ಯಯೌ ॥ 5-94-39 (35148)
ತತಃ ಸಭಾಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಕೇಶವಸ್ಯಾನುಯಾಯಿನಃ।
ಸಶಂಖೈರ್ವೇಣುನಿರ್ಘೋಷೈರ್ದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ವ್ಯನಾದಯನ್ ॥ 5-94-40 (35149)
ತತಃ ಸಾ ಸಮಿತಿಃ ಸರ್ವಾ ರಾಜ್ಞಾಮಮಿತತೇಜಸಾಂ।
ಸಂಪ್ರಾಕಂಪತ ಹರ್ಷೇಣ ಕೃಷ್ಣಾಗಮನಕಾಂಕ್ಷಯಾ ॥ 5-94-41 (35150)
ತತೋಽಭ್ಯಾಶಂಗತೇ ಕೃಷ್ಣೇ ಸಮಹೃಷ್ಯನ್ನರಾಧಿಪಾಃ।
ಶ್ರುತ್ವಾಂ ತಂ ರಥನಿರ್ಘೋಷಂ ಪರ್ಜನ್ಯನಿನದೋಪಮಂ ॥ 5-94-42 (35151)
ಆಸಾದ್ಯ ತು ಸಭಾದ್ವಾರಮೃಷಭಃ ಸರ್ವಸಾತ್ವತಾಂ ।
ಅವತೀರ್ಯ ರಥಾಚ್ಛೌರಿಃ ಕೈಲಾಸಶಿಖರೋಪಮಾತ್ ॥ 5-94-43 (35152)
ನವಮೇಘಪ್ರತೀಕಾಶಾಂ ಜ್ವಲಂತೀಮಿವ ತೇಜಸಾ ।
ಮಹೇಂದ್ರಸದನಪ್ರಖ್ಯಾಂ ಪ್ರವಿವೇಶ ಸಭಾಂ ತತಃ ॥ 5-94-44 (35153)
ಪಾಣೌ ಗೃಹೀತ್ವಾ ವಿದುರಂ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚ ಮಹಾಯಶಾಃ।
ಜ್ಯೇತೀಂಷ್ಯಾದಿತ್ಯವದ್ರಾಜನ್ಕುರೂನ್ಪ್ರಾಚ್ಛಾದಯಚ್ಛ್ರಿಯಾ ॥ 5-94-45 (35154)
ಅಗ್ರತೋ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಕರ್ಣದುರ್ಯೋಧನಾವುಭೌ ।
ಕೃಷ್ಣಯಃ ಕೃತವರ್ಮಾ ಚಾಪ್ಯಾಸನ್ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಪೃಷ್ಠತಃ ॥ 5-94-46 (35155)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾದಯಸ್ತತಃ ।
ಆಸನೇಭ್ಯೋಽಚಲನ್ಸರ್ವೇ ಪೂಜಯಂತೋ ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-94-47 (35156)
ಅಭ್ಯಾಗಚ್ಛತಿ ದಾಶಾರ್ಹೇ ಪ್ರಜ್ಞಾಚಕ್ಷುರ್ನರೇಶ್ವರ।
ಸಹೈವ ದ್ರೋಣಭೀಷ್ಮಾಭ್ಯಾಮುದತಿಷ್ಠನ್ಮಹಾಯಶಾಃ ॥ 5-94-48 (35157)
ಉತ್ತಿಷ್ಠತಿ ಮಹಾರಾಜೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇ ಜನೇಶ್ವರೇ ।
ತಾನಿ ರಾಜಸಹಸ್ರಾಣಿ ಸಮುತ್ತಸ್ಥುಃ ಸಮಂತತಃ ॥ 5-94-49 (35158)
ಆಸನಂ ಸರ್ವತೋಭದ್ರಂ ಜಾಂಬೂನದಪರಿಷ್ಕೃತಂ ।
ಕೃಷ್ಣಾರ್ಥೇ ಕಲ್ಪಿತಂ ತತ್ರ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್ ॥ 5-94-50 (35159)
ಸ್ಮಯಮಾನಸ್ತು ರಾಜಾನಂ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ಚ ಮಾಧವಃ ।
ಅಭ್ಯಭಾಷತ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ರಾಜ್ಞಶ್ಚಾನ್ಯಾನ್ಯಥಾವಯಃ ॥ 5-94-51 (35160)
ತತ್ರ ಕೇಶವಮಾನರ್ಚುಃ ಸಂಯಗಭ್ಯಾಗತಂ ಸಭಾಂ।
ರಾಜಾನಃ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ಕುರವಶ್ಚ ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-94-52 (35161)
ತತ್ರ ತಿಷ್ಠನ್ಸ ದಾಶಾರ್ಹೋ ರಾಜಮಧ್ಯೇ ಪರಂತಪಃ।
ಅಪಶ್ಯದಂತರಿಕ್ಷಸ್ಥಾನೃಷೀನ್ಪರಪುರಂಜಯಃ। 5-94-53 (35162)
ತತಸ್ತಾನಭಿಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ನಾರದಪ್ರಮುಖಾನೃಷೀನ್ ॥
ಅಭ್ಯಭಾಷತ ದಾಶಾರ್ಹೋ ಭೀಷ್ಮಂ ಶಾಂತನವಂ ಶನೈಃ । 5-94-54 (35163)
ಪಾರ್ಥಿವೀಂ ಸಮಿತಿಂ ದ್ರಷ್ಟುಮೃಷಯೋಽಭ್ಯಾಗತಾ ನೃಪ ॥
ನಿಮಂತ್ರ್ಯಂತಾಮಾಸನೈಶ್ಚ ಸತ್ಕಾರೇಣ ಚ ಭೂಯಸಾ । 5-94-55 (35164)
ನೈತೇಷ್ವನುಪವಿಷ್ಟೇಷು ಶಕ್ಯಂ ಕೇನಚಿದಾಸಿತುಂ ॥
ಪೂಜಾ ಪ್ರಯುಜ್ಯತಾಮಾಶು ಮುನೀನಾಂ ಭಾವಿತಾತ್ಮನಾಂ । 5-94-56 (35165)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-94-57x (3671)
ಋಷೀಞ್ಶಾಂತನವೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಭಾದ್ವಾರಮುಪಸ್ಥಿತಾನ್ ।
ತ್ವರಮಾಣಸ್ತತೋ ಭೃತ್ಯಾನಾಸನಾನೀತ್ಯಚೋದಯತ್ । 5-94-57 (35166)
ಆಸನಾನ್ಯಥ ಮೃಷ್ಟಾನಿ ಮಹಾಂತಿ ವಿಪುಲಾನಿ ಚ ॥
ಮಣಿಕಾಂಚನಚಿತ್ರಾಣಿ ಸಮಾಜಹ್ರುಸ್ತತಸ್ತತಃ । 5-94-58 (35167)
ತೇಷು ತತ್ರೋಪವಿಷ್ಟೇಷು ಗೃಹೀತಾರ್ಘ್ಯೇಷು ಭಾರತ ॥
ನಿಷಸಾದಾಸನೇ ಕೃಷ್ಣೋ ರಾಜಾನಶ್ಚ ಯಥಾಸನಂ । 5-94-59 (35168)
ದುಃಶಾಸನಃ ಸಾತ್ಯಕಯೇ ದದಾವಾಸನಮುತ್ತಮಂ ॥
ವಿವಿಂಶತಿರ್ದದೌ ಪೀಠಂ ಕಾಂಚನಂ ಕೃತವರ್ಮಣೇ । 5-94-60 (35169)
ಅವಿದೂರೇ ತು ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಕರ್ಣದುರ್ಯೋಧನಾವುಭೌ ॥
ಏಕಾಸನೇ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ನಿಷೀದತುರಮರ್ಷಣೌ । 5-94-61 (35170)
ಗಾಂಧಾರರಾಜಃ ಶಕುನಿರ್ಗಾಂಧಾರೈರಭಿರಕ್ಷಿತಃ ॥
ನಿಷಸಾದಾಸನೇ ರಾಜಾ ಸಹಪುತ್ರೋ ವಿಶಾಂಪತೇ । 5-94-62 (35171)
ವಿದುರೋ ಮಣಿಪೀಠೇ ತು ಶುಕ್ಲಸ್ಪರ್ಧ್ಯಾಜಿನೋತ್ತರೇ ॥
ಸಂಸ್ಪೃಶನ್ನಾಸನಂ ಶೌರೇರ್ಮಹಾಮತಿರುಪಾವಿಶತ್। 5-94-63 (35172)
ಚಿರಸ್ಯ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದಾಶಾರ್ಹಂ ರಾಜಾನಃ ಸರ್ವ ಏವ ತೇ ॥
ಅಮೃತಸ್ಯೇವ ನಾತೃಪ್ಯನ್ಪ್ರೇಕ್ಷಮಾಣಾ ಜನಾರ್ದನಂ। 5-94-64 (35173)
ಅತಸೀಪುಷ್ಪಸಂಕಾಶಃ ಪೀತವಾಸಾ ಜನಾರ್ದನಃ ॥
ವ್ಯಭ್ರಾಜತ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ಹೇಂನೀವೋಪಹಿತೋ ಮಣಿಃ ॥ 5-94-65 (35174)
ತತಸ್ತೂಷ್ಣೀಂ ಸರ್ವಮಾಸೀದ್ಗೋವಿಂದಗತಮಾನಸಂ ।
ನ ತತ್ರ ಕಶ್ಚಿತ್ಕಿಂಚಿದ್ವಾ ವ್ಯಾಜಹಾರ ಪುಮಾನ್ಕ್ವಚಿತ್ ॥ ॥ 5-94-66 (35175)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-94-31 ಚಿತ್ರಾಶ್ಚ ತೇ ರಥಾಶ್ಚ ॥ 5-94-33 ಏಕಪುಷ್ಕರಾಃ ಕಾಹಲಾಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 095
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.95. ಅಧ್ಯಾಯಃ 095
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಸಂಧ್ಯರ್ಥಂ ಸ್ವಸ್ಯಾಗಮನಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ಸಂಧಿವಿಗ್ರಹಪಕ್ಷಯೋಃ ಗುಣದೋಷಪರ್ವನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವವಿಜ್ಞಾಪನನಿವೇದನಂ ॥ 2 ॥ ತಥಾ ಹಿತಮುಪದಿಶ್ಯ ಅಂತೇ ಯಥಾರುಚಿ ಕರಣಾಭಿಧಾನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-95-0 (35176)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-95-0x (3672)
ತೇಷ್ವಾಸೀನೇಷು ಸರ್ವೇಷು ತೂಷ್ಣೀಂಭೂತೇಷು ರಾಜಸು।
ವಾಕ್ಯಮಭ್ಯಾದದೇ ಕೃಷ್ಣಃ ಸುದಂಷ್ಟ್ರೋ ದುಂದುಭಿಸ್ವನಃ ॥ 5-95-1 (35177)
ಜೀಮೂತ ಇವ ಧರ್ಮಾಂತೇ ಸರ್ವಾಂ ಸಂಶ್ರಾವಯನ್ಸಭಾಂ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸಮಭಾಷತ ಮಾಧವಃ ॥ 5-95-2 (35178)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-95-3x (3673)
ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಶಮಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಭಾರತ ।
ಅಪ್ರಣಶೇನ ವೀರಾಣಾಮೇತದ್ಯಾಚಿತುಮಾಗತಃ ॥ 5-95-3 (35179)
ರಾಜನ್ನಾನ್ಯತ್ಪ್ರವಕ್ತವ್ಯಂ ತವ ನೈಃಶ್ರೇಯಸಂ ವಚಃ ।
ವಿದಿತಂ ಹ್ಯೇವ ತೇ ಸರ್ವಂ ವೇದಿತವ್ಯಮರಿಂದಮ॥ 5-95-4 (35180)
ಇದಂ ಹ್ಯದ್ಯ ಕುಲಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಸರ್ವರಾಜಸು ಪಾರ್ಥಿವ ।
ಶ್ರುತವೃತ್ತೋಪಸಂಪನ್ನಂ ಸರ್ವೈಃ ಸಮುದಿತಂ ಗುಣೈಃ ॥ 5-95-5 (35181)
ಕೃಪಾನುಕಂಪಾ ಕಾರುಣ್ಯಮಾನೃಶಂಸ್ಯಂ ಚ ಭಾರತ ।
ತಥಾರ್ಜವಂ ಕ್ಷಮಾ ಸತ್ಯಂ ಕುರುಷ್ವೇತದ್ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 5-95-6 (35182)
ತಸ್ಮಿನ್ನೇವಂವಿಧೇ ರಾಜನ್ಕುಲೇ ಮಹತಿ ತಿಷ್ಠತಿ।
ತ್ವನ್ನಿಮಿತ್ತಂ ವಿಶೇಷೇಣ ನೇಹ ಯುಕ್ತಮಸಾಂಪ್ರತಂ ॥ 5-95-7 (35183)
ತ್ವಂ ಹಿ ಧಾರಯಿತಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಕುರೂಣಾಂ ಕುರುಸತ್ತಮ।
ಮಿಥ್ಯಾಪ್ರಚರತಾಂ ತಾತ ಬಾಹ್ಯೇಷ್ವಾಭ್ಯಂತರೇಷು ಚ ॥ 5-95-8 (35184)
ತೇ ಪುತ್ರಾಸ್ತವ ಕೌರವ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನಪುರೋಗಮಾಃ।
ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ಪೃಷ್ಠತಃ ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರಚರಂತಿ ನೃಶಂಸವತ್ ॥ 5-95-9 (35185)
ಅಶಿಷ್ಟಾ ಗತಮರ್ಯಾದಾ ಲೋಭೇನ ಹೃತಚೇತಸಃ।
ಸ್ವೇಷು ಬಂಧುಷು ಮುಖ್ಯೇಷು ತದ್ವೇತ್ಥ ಪುರುಷರ್ಷಭ ॥ 5-95-10 (35186)
ಸೇಯಮಾಪನ್ಮಹಾಘೋರಾ ಕುರುಷ್ವೇವ ಸಮುತ್ಥಿತಾ ।
ಉಪೇಕ್ಷ್ಯಮಾಣಾ ಕೌರವ್ಯ ಪೃಥಿವೀಂ ಘಾತಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-95-11 (35187)
ಶಕ್ಯಾ ಚೇಯಂ ಶಮಯಿತುಂ ತ್ವಂ ಚೇದಿಚ್ಛಸಿ ಭಾರತ ।
ನ ದುಷ್ಕರೋ ಹ್ಯತ್ರ ಶಮೋ ಮತೋ ಮೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-95-12 (35188)
ತ್ವಯ್ಯಧೀನಃ ಶಮೋ ರಾಜನ್ಮಯಿ ಚೈವ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ಪುತ್ರಾನ್ಸ್ಥಾಪಯ ಕೌರವ್ಯ ಸ್ಥಾಪಯಿಷ್ಯಾಂಯಹಂ ಪರಾನ್ ॥ 5-95-13 (35189)
ಆಜ್ಞಾ ತವ ಹಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಾ ಪುತ್ರೈಃ ಸಹಾನ್ವಯೈಃ ।
ಹಿತಂ ಬಲವದಪ್ಯೇಷಾಂ ತಿಷ್ಠತಾಂ ತವ ಶಾಸನೇ ॥ 5-95-14 (35190)
ತವ ಚೈವ ಹಿತಂ ರಾಜನ್ಪಾಂಡವಾನಾಮಥೋ ಹಿತಂ ।
ಶಮೇ ಪ್ರಯತಮಾನಸ್ಯ ತವ ಶಾಸನಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ ॥ 5-95-15 (35191)
ಸ್ವಯಂ ನಿಷ್ಫಲಮಾಲಕ್ಷ್ಯ ಸಂವಿಧತ್ಸ್ವ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ಸಹಾಯಭೂತಾ ಭರತಾಸ್ತವೈವ ಸ್ಯುರ್ಜನೇಶ್ವರ ॥ 5-95-16 (35192)
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯೋಸ್ತಿಷ್ಠ ರಾಜನ್ಪಾಂಡವೈರಭಿರಕ್ಷಿತಃ ।
ನ ಹಿ ಶಕ್ಯಾಸ್ತಥಾಭೂತಾ ಯತ್ನಾದಪಿ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-95-17 (35193)
ನ ಹಿ ತ್ವಾಂ ಪಾಂಡವೈರ್ಜೇತುಂ ರಕ್ಷ್ಯಮಾಣಂ ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ।
ಇಂದ್ರೋಪಿ ದೇವೈಃ ಸಹಿತಃ ಪ್ರಸಹೇತ ಕುತೋ ನೃಪಾಃ ॥ 5-95-18 (35194)
ಯತ್ರ ಭೀಷ್ಮಶ್ಚ ದ್ರೋಣಶ್ಚ ಕೃಪಃ ಕರ್ಣೋ ವಿವಿಂಶತಿಃ ।
ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ಸೋಮದತ್ತೋಽಥ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ ॥ 5-95-19 (35195)
ಸೈಂಧವಶ್ಚ ಕಲಿಂಗಶ್ಚ ಕಾಂಭೋಜಶ್ಚ ಸುದಕ್ಷಿಣಃ ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ಭೀಮಸೇನಃ ಸವ್ಯಸಾಚೀ ಯಮೌ ತಥಾ ॥ 5-95-20 (35196)
ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ಮಹಾತೇಜಾ ಯುಯುತ್ಸುಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ।
ಕೋ ನು ತಾನ್ವಿಪರೀತಾತ್ಮಾ ಯುದ್ಧ್ಯೇತ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-95-21 (35197)
ಲೋಕಸ್ಯೇಶ್ವರತಾಂ ಭೂಯಃ ಶತ್ರುಭಿಶ್ಚಾಪ್ಯಧೃಷ್ಯತಾಂ।
ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ತ್ವಮಮಿತ್ರಘ್ನ ಸಹಿತಃ ಕುರುಪಾಂಡವೈಃ ॥ 5-95-22 (35198)
ತಸ್ಯ ತೇ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾಸ್ತ್ವತ್ಸಮಾಃ ಪೃಥಿವೀಪತೇ ।
ಶ್ರೇಯಾಂಸಶ್ಚೈವ ರಾಜಾನಃ ಸಂಧಾಸ್ಯಂತೇ ಪರಂತಪ ॥ 5-95-23 (35199)
ಸ ತ್ವಂ ಪುತ್ರೈಶ್ಚ ಪೌತ್ರೈಶ್ಚ ಪಿತೃಭಿರ್ಭ್ರಾತೃಭಿಸ್ತಥಾ ।
ಸುಹೃದ್ಭಿಃ ಸರ್ವತೋ ಗುಪ್ತಃ ಸುಖಂ ಶಕ್ಷ್ಯಸಿ ಜೀವಿತುಂ ॥ 5-95-24 (35200)
ಏತಾನೇವ ಪುರೋಧಾಯ ಯತ್ಕೃತ್ಯ ಚ ಯಥಾ ಪುರಾ।
ಅಖಿಲಾಂ ಭೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ಸರ್ವಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಪೃಥಿವೀಪತೇ ॥ 5-95-25 (35201)
ಏತೈರ್ಹಿ ಸಹಿತಃ ಸರ್ವೈಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸ್ವೈಶ್ಚ ಭಾರತ ।
ಅನ್ಯಾನ್ವಿಜೇಷ್ಯಸೇ ಶತ್ರೂನೇಷ ಸ್ವಾರ್ಥಸ್ತವಾಖಿಲಃ ॥ 5-95-26 (35202)
ತೈರೇವೋಪಾರ್ಜಿತಾಂ ಭೂಮಿಂ ಭೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ಚ ಪರಂತಪ ।
ಯದಿ ಸಂಪತ್ಸ್ಯಸೇ ಪುತ್ರೈಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯೈರ್ನರಾಧಿಪ ॥ 5-95-27 (35203)
ಸಂಯುಗೇ ವೈ ಮಹಾರಾಜ ದೃಶ್ಯತೇ ಸುಮಹಾನ್ಕ್ಷಯಃ।
ಕ್ಷಯೇ ಚೋಭಯತೋ ರಾಜನ್ಕಂ ಧರ್ಮಮನುಪಶ್ಯಸಿ ॥ 5-95-28 (35204)
ಪಾಂಡವೈರ್ನಿಹತೈಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಪುತ್ರೈರ್ವಾಪಿ ಮಹಾಬಲೈಃ ।
ಯದ್ವಿಂದೇಥಾಃ ಸುಖಂ ರಾಜಂಸ್ತದ್ಬ್ರೂಹಿ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-95-29 (35205)
ಶೂರಾಶ್ಚ ಹಿ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ಯುದ್ಧಾಭಿಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ।
ಪಾಂಡವಾಸ್ತಾವಕಾಶ್ಚೈವ ತಾನ್ರಕ್ಷ ಮಹತೋ ಭಯಾತ್ ॥ 5-95-30 (35206)
ನ ಪಶ್ಯೇಮ ಕುರೂನ್ಸರ್ವಾನ್ಪಾಂಡವಾಂಶ್ಚೈವ ಸಂಯುಗೇ।
ಕ್ಷೀಣಾನುಭಯತಃ ಶೂರಾನ್ರಾಥಿನೋ ರಥಿಭಿರ್ಹತಾನ್ ॥ 5-95-31 (35207)
ಸಮವೇತಾಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಹಿ ರಾಜಾನೋ ರಾಜಸತ್ತಮ ।
ಅಮರ್ಷವಶಮಾಪನ್ನಾ ನಾಶಯೇಯುರಿಮಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-95-32 (35208)
ತ್ರಾಹಿ ರಾಜನ್ನಿಮಂ ಲೋಕಂ ನ ನಶ್ಯೇಯುರಿಮಾಃ ಪ್ರಜಾಃ।
ತ್ವಯಿ ಪ್ರಕೃತಿಮಾಪನ್ನೇ ಶೇಷಃ ಸ್ಯಾತ್ಕುರುನಂದನ ॥ 5-95-33 (35209)
ಶುಕ್ಲಾ ವಾದನ್ಯಾ ಹ್ರೀಮಂತ ಆರ್ಯಾಃ ಪುಣ್ಯಾಭಿಜಾತಯಃ ॥
ಅನ್ಯೋನ್ಯಸಚಿವಾ ರಾಜಂಸ್ತಾನ್ಪಾಹಿ ಮಹತೋ ಭಯಾತ್ ॥ 5-95-34 (35210)
ಶಿವೇನೇಮೇ ಭೂಮಿಪಾಲಾಃ ಸಮಾಗಂಯ ಪರಸ್ಪರಂ।
ಸಹ ಭುಕ್ತ್ವಾ ಚ ಪೀತ್ವಾ ಚ ಪ್ರತಿಯಾಂತು ಯಥಾಗೃಹಂ ॥ 5-95-35 (35211)
ಸುವಾಸಸಃ ಸ್ರಗ್ವಿಣಶ್ಚ ಸತ್ಕೃತಾ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಅಮರ್ಷಂ ಚ ನಿರಾಕೃತ್ಯ ವೈರಾಣಿ ಚ ಪರಂತಪ ॥ 5-95-36 (35212)
ಹಾರ್ದಂ ಯತ್ಪಾಂಡವೇಷ್ವಾಸೀತ್ಪ್ರಾಪ್ತೋಽಸ್ಮಿನ್ನಾಯುಷಃ ಕ್ಷಯೇ ।
ತದೇವ ತೇ ಭವತ್ವದ್ಯ ಸಂಧತ್ಸ್ವ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-95-37 (35213)
ಬಾಲಾ ವಿಹೀನಾಃ ಪಿತ್ರಾ ತೇ ತ್ವಯೈವ ಪರಿವರ್ಧಿತಾಃ ।
ತಾನ್ಪಾಲಯ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಪುತ್ರಾಂಶ್ಚ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-95-38 (35214)
ಭವತೈವ ಹಿ ರಕ್ಷ್ಯಾಸ್ತೇ ವ್ಯಸನೇಷು ವಿಶೇಷತಃ।
ಮಾ ತೇ ಧರ್ಮಸ್ತಥೈವಾರ್ಥೋ ನಶ್ಯೇತ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-95-39 (35215)
ಆಹುಸ್ತ್ವಾಂ ಪಾಂಡವಾ ರಾಜನ್ನಭಿವಾದ್ಯ ಪ್ರಸಾದ್ಯ ಚ।
ಭವತಃ ಶಾಸನಾದ್ದುಃಖಸಮುಭೂತಂ ಸಹಾನುಗೈಃ ॥ 5-95-40 (35216)
ದ್ವಾದಶೇಮಾನಿ ವರ್ಷಾಣಿ ವನೇ ನಿರ್ವ್ಯುಷಿತಾನಿ ನಃ।
ತ್ರಯೋದಶಂ ತಥಾಽಜ್ಞಾತೈಃ ಸಜನೇ ಪರಿವತ್ಸರಂ ॥ 5-95-41 (35217)
ಸ್ಥಾತಾ ನಃ ಸಮಯೇ ತಸ್ಮಿನ್ಪಿತೇತಿ ಕೃತನಿಶ್ಚಯಾಃ ।
ನಾಹಾಸ್ಮ ಸಮಯಂ ತಾತ ತಚ್ಚ ನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಿದುಃ ॥ 5-95-42 (35218)
ತಸ್ಮಿನ್ನಃ ಸಮಯೇ ತಿಷ್ಠ ಸ್ಥಿತಾನಾಂ ಭರತರ್ಷಭ ।
ನಿತ್ಯಂ ಸಂಕ್ಲೇಶಿತಾ ರಾಜನ್ಸ್ವರಾಜ್ಯಾಂಶಂ ಲಭೇಮಹಿ । 5-95-43 (35219)
ತ್ವಂ ಧರ್ಮಮರ್ಥಂ ಸಂಜಾನನ್ಸಂಯಙ್ವಸ್ತ್ರಾತುಮರ್ಹಸಿ ॥
ಗುರುತ್ವಂ ಭವತಿ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಬಹೂನ್ಕ್ಲೇಶಾಂಸ್ತಿತಿಕ್ಷ್ಮಹೇ । 5-95-44 (35220)
ಸ ಭವಾನ್ಮಾತೃಪಿತೃವ್ರದಸ್ಮಾಸು ಪ್ರತಿಪದ್ಯತಾಂ ॥
ಗುರೋರ್ಗರೀಯಸೀ ವೃತ್ತಿರ್ಯಾ ಚ ಶಿಷ್ಯಸ್ಯ ಭಾರತ । 5-95-45 (35221)
ವರ್ತಾಮಹೇ ತ್ವಯಿ ಚ ತಾಂ ತ್ವಂ ಚ ವರ್ತಸ್ವ ನಸ್ತಥಾ ॥
ಪಿತ್ರಾ ಸ್ಥಾಪಯಿತವ್ಯಾ ಹಿ ವಯಮುತ್ಪಥಮಾಸ್ಥಿತಾಃ । 5-95-46 (35222)
ಸಂಸ್ಥಾಪಯ ಪಥಿಪ್ವಸ್ಮಾಂಸ್ತಿಷ್ಠ ಧರ್ಮೇ ಸುವರ್ತ್ಮನಿ ॥
ಆಹುಶ್ಚೇಮಾಂ ಪರಿಷದಂ ಪುತ್ರಾಸ್ತೇ ಭರತರ್ಷಭ । 5-95-47 (35223)
ಧರ್ಮಜ್ಞೇಷು ಸಭಾಸತ್ಸು ನೇಹ ಯುಕ್ತಮಸಾಂಪ್ರತಂ ॥
ಯತ್ರ ಧರ್ಮೋ ಹ್ಯಧರ್ಮೇಣ ಸತ್ಯಂ ಯತ್ರಾನೃತೇನ ಚ। 5-95-48 (35224)
ಹನ್ಯತೇ ಪ್ರೇಕ್ಷಮಾಣಾನಾಂ ಹತಾಸ್ತತ್ರ ಸಭಾಸದಃ ॥
ವಿದ್ಧೋ ಧರ್ಮೋ ಹ್ಯಧರ್ಮೇಣ ಸಭಾಂ ಯತ್ರ ಪ್ರಪದ್ಯತೇ। 5-95-49 (35225)
ನಚಾಸ್ಯ ಶಲ್ಯಂ ಕೃಂತಂತಿ ವಿದ್ಧಾಸ್ತತ್ರ ಸಭಾಸದಃ ॥
ಧರ್ಮ ಏತಾನಾರುಜತಿ ಯಥಾ ನದ್ಯನುಕೂಲಜಾನ್ ॥ 5-95-50 (35226)
ಯೇ ಧರ್ಮಮನುಪಶ್ಯಂತಸ್ತೂಷ್ಣೀಂ ಧ್ಯಾಯಂತ ಆಸತೇ ।
ತೇ ಸತ್ಯಮಾಹುರ್ಧರ್ಂಯಂ ಚ ನ್ಯಾಯ್ಯಂ ಚ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-95-51 (35227)
ಶಕ್ಯಂ ಕಿಮನ್ಯದ್ವಕ್ತುಂ ತೇ ದಾನಾದನ್ಯಂಜನೇಶ್ವರ ।
ಬ್ರುವಂತು ತೇ ಮಹೀಪಾಲಾಃ ಸಭಾಯಾಂ ಯೇ ಸಮಾಸತೇ ॥ 5-95-52 (35228)
ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ಸಂಪ್ರಧಾರ್ಯೈವ ಯದಿ ಸತ್ಯಂ ಬ್ರವೀಂಯಹಂ ।
ಪ್ರಮುಂಚೋಮಾನ್ಮೃತ್ಯುಪಾಶಾತ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನ್ಪುರುಷರ್ಷಭ ॥ 5-95-53 (35229)
ಪ್ರಶಾಂಯ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಾ ಮನ್ಯುವಶಮನ್ವಗಾಃ ।
ಪಿತ್ರ್ಯಂ ತೇಭ್ಯಃ ಪ್ರದಾಯಾಂಶಂ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯೋ ಯಥೋಚಿತಂ ।
ತತಃ ಸಪುತ್ರಃ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥೋ ಭುಂಕ್ಷ ಭೋಗಾನ್ಪರಂತಪ ॥ 5-95-54 (35230)
ಅಜಾತಶತ್ರುಂ ಜಾನೀಷೇ ಸ್ಥಿತಂ ಧರ್ಮೇ ಸತಾಂ ಸದಾ।
ಸಪುತ್ರೇ ತ್ವಯಿ ವೃತ್ತಿಂ ಚ ವರ್ತತೇ ಯಾಂ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-95-55 (35231)
ದಾಹಿತಶ್ಚ ನಿರಸ್ತಶ್ಚ ತ್ವಾಮೇವೋಪಾಶ್ರಿತಃ ಪುನಃ ।
ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥಂ ತ್ವಯೈವಾಸೌ ಸಪುತ್ರೇಣ ವಿವಾಸಿತಃ ॥ 5-95-56 (35232)
ಸ ತತ್ರ ವಿವಸನ್ಸರ್ವಾನ್ವಶಮಾನೀಯ ಪಾರ್ಥಿವಾನ್।
ತ್ವನ್ಮುಖಾನಕರೋದ್ರಾಜನ್ನ ಚ ತ್ವಾಮತ್ಯವರ್ತತ ॥ 5-95-57 (35233)
ತಸ್ಯೈವಂ ವರ್ತಮಾನಸ್ಯ ಸೌಬಲೇನ ಜಿಹೀರ್ಷತಾ।
ರಾಷ್ಟ್ರಾಣಿ ಧನಧಾನ್ಯಂ ಚ ಪ್ರಯುಕ್ತಃ ಪರಮೋಪಧಿಃ ॥ 5-95-58 (35234)
ಸ ತಾಮವಸ್ಥಾಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಕೃಷ್ಣಾಂ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸಭಾಂ ಗತಾಂ।
ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಾದಮೇಯಾತ್ಮಾ ನಾಕಂಪತ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 5-95-59 (35235)
ಅಹಂ ತು ತವ ತೇಷಾಂ ಚ ಶ್ರೇಯ ಇಚ್ಛಾಮಿ ಭಾರತ ।
ಧರ್ಮಾದರ್ಥಾತ್ಸುಖಾಚ್ಚೈವ ಮಾ ರಾಜನ್ನೀನಶಃ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-95-60 (35236)
ಅನರ್ಥಮರ್ಥಂ ಮನ್ವಾನೋಽಪ್ಯರ್ಥಂ ಚಾನರ್ಥಮಾತ್ಮನಃ ।
ಲೋಭೇಽತಿಪ್ರಸೃತಾನ್ಪುತ್ರಾನ್ನಿಗೃಹ್ಣೀಷ್ವ ವಿಶಾಂಪತೇ ॥ 5-95-61 (35237)
ಸ್ಥಿತಾಃ ಶುಶ್ರೂಷಿತುಂ ಪಾರ್ಥಾಃ ಸ್ಥಿತಾ ಯೋದ್ಧುಮರಿಂದಮಾಃ ।
ಯತ್ತೇ ಪಥ್ಯತಮಂ ರಾಜಂಸ್ತಸ್ಮಿಂತಿಷ್ಠ ಪರಂತಪ ॥ 5-95-62 (35238)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-95-63x (3674)
ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ಹೃದಯೈಃ ಸಮಪೂಜಯನ್।
ನ ತತ್ರ ಕಶ್ಚಿದ್ವಕ್ತುಂ ಹಿ ವಾಚಂ ಪ್ರಾಕ್ರಾಮದಗ್ರತಃ ॥ ॥ 5-95-63 (35239)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-95-3 ಆಗತಃ ಅಹಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-95-6 ಕೃಪಾ ಪರಸ್ಯ ಸುಖಾರ್ಥೇ ಯತ್ನಃ। ಅನುಕಂಪಾ ಪರದುಃಖದರ್ಶನೇ ತ್ರಾಸಃ। ಕಾರುಣ್ಯಂ ಪರದುಃಖಪ್ರಹಾಣಾರ್ಥೋ ಯತ್ನಃ। ಆನೃಶಂಸ್ಯಂ ಪರದುಃಖಾಪ್ರದಾನಂ ॥ 5-95-8 ಬಾಹ್ಯೇಷು ದ್ಯೂತಾದಿಷು । ಆಭ್ಯಂತರೇಷು ಜತುಗೃಹಾದಿಷು ॥ 5-95-11 ಕುರುಷ್ವೇವ ಭವತ್ಸ್ವೇವ ನತು ಪಾಂಡವೇಷು ॥ 5-95-14 ಏಷಾಮಪಿ ಏಷಾಮೇವ ॥ 5-95-15 ಶಾಸನಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ ಪುತ್ರಾನ್ ಶಾಸಿತುಮಿಚ್ಛತಸ್ತವ ॥ 5-95-16 ನಿಷ್ಫಲಂ ವೈರಂ। ಸಂವಿಧತ್ಸ್ವ ಶಮಂ ಕುರು ॥ 5-95-23 ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಸಂಧಾಸ್ಯಂತೇ ಸಂಧಿ ಕರಿಷ್ಯಂತಿ ॥ 5-95-25 ಅಖಿಲಾಂ ನಿಷ್ಕಂಟಕಾಂ ॥ 5-95-33 ಪ್ರಕೃತಿಂ ಸತ್ತ್ವಗುಣಂ ॥ 5-95-42 ಸ್ಥಾತಾ ಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ ॥ 5-95-50 ಆರುಜತಿ ಹಿನಸ್ತಿ। ಅನುಕೂಲಜಾನ್ ಕೂಲಂ ಕೂಲಮನುಮೃತ್ಯ ಜಾತಾನ್ ವೃಕ್ಷಾದೀನ್ ॥ 5-95-58 ಪರಮೋಪಧಿಃ ಮಹಚ್ಛದ್ಮ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 096
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.96. ಅಧ್ಯಾಯಃ 096
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೇನ ದಂಭೋದ್ಭವೋಪಾಖ್ಯಾನಮಾಖ್ಯಾಯ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನಯೋಃ ನರನಾರಾಯಣಸ್ವರೂಪತಾಭಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-96-0 (35240)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-96-0x (3675)
ತಸ್ಮಿನ್ನಭಿಹಿತೇ ವಾಕ್ಯೇ ಕೇಶವೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ।
ಸ್ತಿಮಿತಾ ಹೃಷ್ಟರೋಮಾಣ ಆಸನ್ಸರ್ವೇ ಸಭಾಸದಃ ॥ 5-96-1 (35241)
ಕಸ್ಸ್ವಿದುತ್ತರಮೇತೇಷಾಂ ವಕ್ತುಮುತ್ಸಹತೇ ಪುಮಾನ್।
ಇತಿ ಸರ್ವೇ ಮನೋಭಿಸ್ತೇ ಚಿಂತಯಂತಿ ಸ್ಮ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ॥ 5-96-2 (35242)
ತಥಾ ತೇಷು ಚ ಸರ್ವೇಷು ತೂಷ್ಣೀಂಭೂತೇಷು ರಾಜಸು ।
ಜಾಮದಗ್ನ್ಯ ಇದಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-96-3 (35243)
ಇಮಾಂ ಮೇ ಸೋಪಮಾಂ ವಾಚಂ ಶ್ರೃಣು ಸತ್ಯಾಮಶಂಕಿತಃ ।
ತಾಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಶ್ರೇಯ ಆದತ್ಸ್ವ ಯದಿ ಸಾಧ್ವಿತಿ ಮನ್ಯಸೇ ॥ 5-96-4 (35244)
ರಾಜಾ ದಂಭೋದ್ಭವೋ ನಾಮ ಸಾರ್ವಭೌಮಃ ಪುರಾಽಭವತ್।
ಅಖಿಲಾಂ ಬುಭುಜೇ ಸರ್ವಾಂ ಪೃಥಿವೀಮಿತಿ ನಃ ಶ್ರುತಂ ॥ 5-96-5 (35245)
ಸ ಸ್ಮ ನಿತ್ಯಂ ನಿಶಾಪಾಯೇ ಪ್ರಾತರುತ್ಥಾಯ ವೀರ್ಯವಾನ್ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನ್ವೈಶ್ಯಾನ್ಪೃಚ್ಛನ್ನಾಸ್ತೇ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-96-6 (35246)
ಅಸ್ತಿ ಕಶ್ಚಿದ್ವಿಶಿಷ್ಟೋ ವಾ ಮದ್ವಿಧೋ ವಾ ಭವೇದ್ಯುಧಿ ।
ಶೂದ್ರೋ ವೈಶ್ಯಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾಽಪಿ ಶಸ್ತ್ರಭೃತ್॥ 5-96-7 (35247)
ಇತಿ ಬ್ರುವನ್ನನ್ವಚರತ್ಸ ರಾಜಾ ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಂ।
ದರ್ಪೇಣ ಮಹತಾ ಮತ್ತಃ ಕಂಚಿದನ್ಯಮಚಿಂತಯನ್ ॥ 5-96-8 (35248)
ತಂ ಚ ವೈದ್ಯಾ ಅಕೃಪಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಸರ್ವತೋಽಭಯಾಃ।
ಪ್ರತ್ಯಷೇಧಂತ ರಾಜಾನಂ ಶ್ಲಾಘಮಾನಂ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-96-9 (35249)
ನಿಷಿಧ್ಯಮಾನೋಽಪ್ಯಸಕೃತ್ಪೃಚ್ಛತ್ಯೇವ ಸ ವೈ ದ್ವಿಜಾನ್ ।
ಅತಿಮಾನಂ ಶ್ರಿಯಾ ಮತ್ತಂ ತಮೂಚುರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಸ್ತದಾ ॥ 5-96-10 (35250)
ತಪಸ್ವಿನೋ ಮಹಾತ್ಮಾನೋ ವೇದಪ್ರತ್ಯಯದರ್ಶಿನಃ ।
ಉದೀರ್ಯಮಾಣಂ ರಾಜಾನಂ ಕ್ರೋಧದೀಪ್ತಾ ದ್ವಿಜಾತಯಃ ॥ 5-96-11 (35251)
ಅನೇಕಜಯಿನೌ ಶಂಖ್ಯೇ ಯೌ ವೈ ಪುರುಷಸತ್ತಮೌ ।
ತಯೋಸ್ತ್ವಂ ನ ಸಮೋ ರಾಜನ್ಭವಿತಾಸಿ ಕದಾಚನ ॥ 5-96-12 (35252)
ಏವಮುಕ್ತಃ ಸ ರಾಜಾ ತು ಪುನಃ ಪಪ್ರಚ್ಛ ತಾಂದ್ವಿಜಾನ್।
ಕ್ವ ತೌ ವೀರೌ ಕ್ವಜನ್ಮಾನೌ ಕಿಂಕರ್ಮಾಣೌ ಚ ಕೌ ಚ ತೌ ॥ 5-96-13 (35253)
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಊಚುಃ। 5-96-14x (3676)
ನರೋ ನಾರಾಯಣಶ್ಚೈವ ತಾಪಸಾವಿತಿ ನಃ ಶ್ರುತಂ।
ಆಯಾತೌ ಮಾನುಷೇ ಲೋಕೇ ತಾಭ್ಯಾಂ ಯುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-96-14 (35254)
ಶ್ರೂಯೇತೇ ತೌ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ನರನಾರಾಯಣಾವುಭೌ ।
ತಪೋ ಘೋರಮನಿರ್ದೇಶ್ಯಂ ತಪ್ಯೇತೇ ಗಂಧಮಾದನೇ ॥ 5-96-15 (35255)
ಸ ರಾಜಾ ಮಹತೀಂ ಸೇನಾಂ ಯೋಜಯಿತ್ವಾ ಷಡಂಗಿನೀಂ ।
ಅಮೃಷ್ಯಮಾಣಃ ಸಂಪ್ರಾಯಾದ್ಯತ್ರ ತಾವಪರಾಜಿತೌ ॥ 5-96-16 (35256)
ಸ ಗತ್ವಾ ವಿಷಮಂ ಘೋರಂ ಪರ್ವತಂ ಗಂಧಮಾದನಂ।
ಮಾರ್ಗಮಾಣೋಽನ್ವಗಚ್ಛತ್ತೌ ತಾಪಸೌ ವನಮಾಶ್ರಿತೌ ॥ 5-96-17 (35257)
ತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕ್ಷುತ್ಪಿಪಾಸಾಭ್ಯಾಂ ಕೃಶೌ ಧಮನಿಸಂತತೌ ।
ಶೀತವಾತಾತಪೈಶ್ಚೈವ ಕರ್ಶಿತೌ ಪುರುಷೋತ್ತಮೌ ॥ 5-96-18 (35258)
ಅಭಿಗಂಯೋಪಸಂಗೃಹ್ಯ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛದನಾಮಯಂ।
ತಮರ್ಚಿತ್ವಾ ಮೂಲಫಲೈರಾಸನೇನೋದಕೇನ ಚ ॥ 5-96-19 (35259)
ನ್ಯಮಂತ್ರಯೇತಾಂ ರಾಜಾನಂ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಂ ಕ್ರಿಯತಾಮಿತಿ।
ತತಸ್ತಾಮಾನುಪೂರ್ವೀ ಸ ಪುನರೇವಾನ್ವಕೀರ್ತಯತ್ ॥ 5-96-20 (35260)
ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಮೇ ಜಿತಾ ಭೂಮಿರ್ನಿಹತಾಃ ಸರ್ವಶತ್ರವಃ।
ಭವದ್ಭ್ಯಾಂ ಯುದ್ಧಮಾಕಾಂಕ್ಷನ್ನುಪಯಾತೋಽಸ್ಮಿ ಪರ್ವತಂ ॥ 5-96-21 (35261)
ಆತಿಥ್ಯಂ ದೀಯತಾಮೇತತ್ಕಾಂಕ್ಷಿತಂ ಮೇ ಚಿರಂ ಪ್ರತಿ। 5-96-22 (35262)
ನರನಾರಾಯಣಾವೂಚತುಃ।
ಅಪೇತಕ್ರೋಧಲೋಭೋಽಯಮಾಶ್ರಮೋ ರಾಜಸತ್ತಮ ॥ 5-96-22x (3677)
ನ ಹ್ಯಸ್ಮಿನ್ನಾಶ್ರಮೇ ಯುದ್ಧಂ ಕುತಃ ಶಸ್ತ್ರಂ ಕುತೋಽನೃಜುಃ ।
ಅನ್ಯತ್ರ ಯುದ್ಧಮಾಕಾಂಕ್ಷ ಬಹವಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕ್ಷಿತೌ ॥ 5-96-23 (35263)
ರಾಮ ಉವಾಚ। 5-96-24x (3678)
ಉಚ್ಯಮಾನಸ್ತಥಾಽಪಿ ಸ್ಮ ಭೂಯ ಏವಾಭ್ಯಭಾಷತ।
ಪುನಃ ಪುನಃ ಕ್ಷಾಂಯಮಾಣಃ ಸಾಂತ್ವ್ಯಮಾನಶ್ಚ ಭಾರತ ॥ 5-96-24 (35264)
ದಂಭೋದ್ಭವೋ ಯುದ್ಧಮಿಚ್ಛನ್ನಾಹ್ವಯತ್ಯೇವ ತಾಪಸೌ ।
ತತೋ ನರಸ್ತ್ವಿಷೀಕಾಣಾಂ ಮುಷ್ಟಿಮಾದಾಯ ಭಾರತ ॥ 5-96-25 (35265)
ಅಬ್ರವೀದೇಹಿ ಯುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಯುದ್ಧಕಾಮುಕ ಕ್ಷತ್ರಿಯ।
ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ಚಾದತ್ಸ್ವ ಯೋಜಯಸ್ವ ಚ ವಾಹಿನೀಂ ॥ 5-96-26 (35266)
ಅಹಂ ಹಿ ತೇ ವಿನೇಷ್ಯಾಮಿ ಯುದ್ಧಶ್ರದ್ಧಾಮಿತಃ ಪರಂ ।
`ಯದಾಹ್ವಯಸಿ ದರ್ಪೇಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪ್ರಮುಖಾಂಜನಾನ್ ॥' 5-96-27 (35267)
ದಂಭೋದ್ಭವ ಉವಾಚ। 5-29-18x (3679)
ಯದ್ಯೇತದಸ್ತ್ರಮಸ್ಮಾಸು ಯುಕ್ತಂ ತಾಪಸ ಮನ್ಯಸೇ।
ಏತೇನಾಪಿ ತ್ವಯಾ ಯೋತ್ಸ್ಯೇ ಯುದ್ಧಾರ್ಥೀ ಹ್ಯಹಮಾಗತಃ ॥ 5-96-28 (35268)
ರಾಮ ಉವಾಚ। 5-96-29x (3680)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಶರವರ್ಷೇಣ ಸರ್ವತಃ ಸಮವಾಕಿರತ್ ।
ದಂಭೋದ್ಭವಸ್ತಾಪಸಂ ತಂ ಜಿವಾಂಸುಃ ಸಹಸೈನಿಕಃ ॥ 5-96-29 (35269)
ತಸ್ಯ ತಾನಸ್ಯತೋ ಘೋರಾನಿಷೂನ್ಪರತನುಚ್ಛಿದಃ।
ಕದರ್ಥೀಕೃತ್ಯ ಸ ಮುನಿರಿಷೀಕಾಭಿಃ ಸಮಾರ್ಪಯತ್ ॥ 5-96-30 (35270)
ತತೋಽಸ್ಮೌ ಪ್ರಾಸೃಜದ್ಧೋರಮೈಷೀಕಮಪರಾಜಿತಃ।
ಅಸ್ತ್ರಮಪ್ರತಿಸಂಧೇಯಂ ತದುದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್ ॥ 5-96-31 (35271)
ತೇಷಾಮಕ್ಷೀಣಿ ಕರ್ಣಾಂಶ್ಚ ನಾಸಿಕಾಶ್ಚೈವ ಮಾಯಯಾ ।
ನಿಮಿತ್ತವೇಧೀ ಸ ಮುನಿರೀಷೀಕಾಭಿಃ ಸಮಾರ್ಪಯತ್ ॥ 5-96-32 (35272)
ಸ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶ್ವೇತಮಾಕಾಶಮಿಷೀಕಾಭಿಃ ಸಮಾಚಿತಂ ।
ಪಾದಯೋರ್ನ್ಯಪತದ್ರಾಜಾ ಸ್ವಸ್ತಿ ಮೇಸ್ತ್ವಿತಿ ಚಾಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-96-33 (35273)
ತಮಬ್ರವೀನ್ನರೋ ರಾಜಞ್ಶರಣ್ಯಃ ಶರಣೈಷಿಣಾಂ ।
ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೋ ಭವ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಮಾ ಚ ಸ್ಮೈವಂ ಪುನಃ ಕೃಥಾಃ ॥ 5-96-34 (35274)
ನೈತಾದೃಕ್ಪುರುಷೋ ರಾಜನ್ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಮನುಸ್ಮರನ್।
ಮನಸಾ ನೃಪಶಾರ್ದೂಲ ಭವೇತ್ಪರಪುರಂಜಯಃ॥ 5-96-35 (35275)
ಮಾ ಚ ದರ್ಪಸಮಾವಿಷ್ಟಃ ವಾ ತತ್ತೇ ರಾಜನ್ಸಮಾಹಿತಂ ॥
ಕೃತಪ್ರಜ್ಞೋ ವೀತಲೋಭೋ ನಿರಹಂಕಾರ ಆತ್ಮವಾನ್ । 5-96-36 (35276)
ದಾಂತಃ ಕ್ಷಾಂತೋ ಮೃದುಃ ಸೌಂಯ ಪ್ರಜಾಃ ಪಾಲಯ ಪಾರ್ಥಿವ ॥
ಮಾಸ್ಮ ಭೂಯಃ ಕ್ಷಿಪೇಃ ಕಂಚಿದವಿದಿತ್ವಾ ಬಲಾಬಲಂ। 5-96-37 (35277)
ಅನುಜ್ಞಾತಃ ಸ್ವಸ್ತಿ ಗಚ್ಚ ಮೈವಂ ಭೂಯಃ ಸಮಾಚರೇಃ ।
ಕುಶಲಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಪೃಚ್ಛೇರಾವಯೋರ್ವಚನಾದ್ಭೃಶಂ ॥ 5-96-38 (35278)
ತತೋ ರಾಜಾ ತಯೋಃ ಪಾದಾವಭಿವಾದ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನೋಃ ।
ಪ್ರತ್ಯಾಜಗಾಮ ಸ್ವಪುರಂ ಧರ್ಮಂ ಚೈವಾಚರದ್ಭೃಶಂ ॥ 5-96-39 (35279)
ಸುಮಹಚ್ಚಾಪಿ ತತ್ಕರ್ಮ ಯನ್ನರೇಣ ಕೃತಂ ಪುರಾ ।
ತತೋ ಗುಣೈಃ ಸುಬಹುಭಿಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ನಾರಾಯಣೋಽಭವತ್ ॥ 5-96-40 (35280)
ತಸ್ಮಾದ್ಯಾವದ್ಧನುಃಶ್ರೇಷ್ಠೇ ಗಾಂಡೀವೇಽಸ್ತ್ರಂ ನ ಯುಜ್ಯತೇ।
ತಾವತ್ತ್ವಂ ಮಾನಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಗಚ್ಛ ರಾಜಂಧನಂಜಯಂ ॥ 5-96-41 (35281)
ಕಾಕುದೀಕಂ ಶುಕಂ ನಾಕಮಕ್ಷಿಸಂತರ್ಜನಂ ತಥಾ।
ಸಂತಾನಂ ನರ್ತಕಂ ಘೋರಮಾಸ್ಯಮೋದಕಮಷ್ಟಮಂ ॥ 5-96-42 (35282)
ಏತೈರ್ವಿದ್ಧಾಃ ಸರ್ವ ಏವ ಮರಣಂ ಯಾಂತಿ ಮಾನವಾಃ ।
ಉನ್ಮತ್ತಾಶ್ಚ ವಿಚೇಷ್ಟಂತೇ ನಷ್ಟಸಂಜ್ಞಾ ವಿಚೇತಸಃ ॥ 5-96-43 (35283)
` ಸ್ವಪಂತಿ ಚ ಪ್ಲವಂತೇ ಚ ಚ್ಛರ್ದಯಂತಿ ಚ ಮಾನವಾಃ ।
ಮೂತ್ರಯಂತೇ ಚ ಸತತಂ ರುದಂತಿ ಚ ಹಸಂತಿ ಚ॥' 5-96-44 (35284)
ಕಾಮಕ್ರೋಧೌ ಲೋಭಮೋಹೌ ಮದಮಾನೌ ತಥೈವ ಚ।
ಮಾತ್ಸರ್ಯಾಹಂಕುತೀ ಚೈವ ಕ್ರಮಾದೇತ ಉದಾಹೃತಾಃ॥ 5-96-45 (35285)
ನಿರ್ಮಾತಾ ಸರ್ವಲೋಕಾನಾಮೀಶ್ವರಃ ಸರ್ವಕರ್ಮವಿತ್।
ಯಸ್ಯ ನಾರಾಯಣೋ ಬಂಧುರರ್ಜುನೋ ದುಃಸಹೋ ಯುಧಿ ॥ 5-96-46 (35286)
ಕಸ್ತಮುತ್ಸಹತೇ ಜೇತುಂ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಭಾರತ।
ವೀರಂ ಕಪಿಧ್ವಜಂ ಜಿಷ್ಣುಂ ಯಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ಸಮೋ ಯುಧಿ ॥ 5-96-47 (35287)
ಅಸಂಖ್ಯೇಯಾ ಗುಣಾಃ ಪಾರ್ಥೇ ತದ್ವಿಶಿಷ್ಟೋ ಜನಾರ್ದನಃ।
ತ್ವಮೇವ ಭೂಯೋ ಜಾನಾಸಿ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಧನಂಜಯಂ ॥ 5-96-48 (35288)
ನರನಾರಾಯಣೌ ಯೌ ತೌ ತಾವೇವಾರ್ಜುನಕೇಶವೌ ।
ವಿಜಾನೀಹಿ ಮಹಾರಾಜ ಪ್ರವೀರೌ ಪುರುಷೋತ್ತಮೌ ॥ 5-96-49 (35289)
ಯದ್ಯೇತದೇವಂ ಜಾನಾಸಿ ನ ಚ ಮಾಮಭಿಶಂಕಸೇ ।
ಆರ್ಯಾಂ ಮತಿಂ ಸಮಾಸ್ಥಾಯ ಶಾಂಯ ಭಾರತ ಪಾಂಡವೈಃ ॥ 5-96-50 (35290)
ಅಥ ಚೇನ್ಮನ್ಯಸೇ ಶ್ರೇಯೋ ನ ಮೇ ಭೇದೋ ಭವೇದಿತಿ ।
ಪ್ರಶಾಂಯ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಾ ಚ ಯುದ್ಧೇ ಮನಃ ಕೃಥಾಃ ॥ 5-96-51 (35291)
ಭವತಾಂ ಚ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ಕುಲಂ ಬಹುಮತಂ ಭುವಿ ।
ತತ್ತಥೈವಾಸ್ತು ಭದ್ರಂ ತೇ ಸ್ವಾರ್ಥಮೇವೋಪಚಿಂತಯ ॥ ॥ 5-96-52 (35292)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಣ್ಣವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-96-42 ಕಾಕುದೀಕಮಿತ್ಯಾದಯೋಽಷ್ಟಾವಸ್ತ್ರಜಾತಯಃ ॥ 5-96-45 ಅಯಂ ಶ್ಲೋಕೋ ಬಹುಷು ಕೋಶೇಷು ನ ದೃಶ್ಯತೇ ಝo ಪುಸ್ತಕೇ ಏವ ದೃಶ್ಯತೇ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 097
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.97. ಅಧ್ಯಾಯಃ 097
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕಣ್ವೇನ ಸುಯೋಧನಸ್ಯ ಬಲಾವಲೇಪವಿಲೋಪನಾಯ ಮಾತಲಿವರಾನ್ವೇಷಣಕಥಾಕಥನಾರಂಭಃ ॥ 1 ॥ ಮಾತಲಿನಾ ಗುಣಕೇಶೀನಾಮಕಸ್ವಕನ್ಯಾಯಾ ಅನುಗುಣವರಾನ್ವೇಷಣಾಯ ನಾಗಲೋಕಂಪ್ರತಿ ಪ್ರಸ್ಥಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-97-0 (35293)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-97-0x (3681)
ಜಾಮದಗ್ನ್ಯವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕಣ್ವೇಽಪಿ ಭಗವಾನೃಷಿಃ ।
ದುರ್ಯೋಧನಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-97-1 (35294)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-97-2x (3682)
ಅಕ್ಷಯಶ್ಚಾವ್ಯಯಶ್ಚೈವ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಲೋಕಪಿತಾಮಹಃ।
ತಥೈವ ಭಗವಂತೌ ತೌ ನರನಾರಾಯಣಾವೃಷೀ ॥ 5-97-2 (35295)
ಆದಿತ್ಯಾನಾಂ ಹಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ವಿಷ್ಣುರೇಕಃ ಸನಾತನಃ।
ಅಜಥ್ಯಶ್ಚಾವ್ಯಯಶ್ಚೈವ ಶಾಶ್ವತಃ ಪ್ರಭುರೀಶ್ವರಃ ॥ 5-97-3 (35296)
ನಿಮಿತ್ತಮರಣಾಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಚಂದ್ರಸೂರ್ಯೌ ಮಹೀ ಜಲಂ ।
ವಾಯುರಗ್ನಿಸ್ತಥಾಽಽಕಾಶಂ ಗ್ರಹಾಸ್ತಾರಾಗಣಾಸ್ತಥಾ ॥ 5-97-4 (35297)
ತೇ ಚ ಕ್ಷಯಾಂತೇ ಜಗತೋ ಹಿತ್ವಾ ಲೋಕತ್ರಯಂ ಸದಾ।
ಕ್ಷಯಂ ಗಚ್ಛಂತಿ ವೈ ಸರ್ವೇ ಸೃಜ್ಯಂತೇ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-97-5 (35298)
ಮುಹೂರ್ತಮರಣಾಸ್ತ್ವನ್ಯೇ ಮಾನುಷಾ ಮೂಗಪಕ್ಷಿಣಃ।
ತೈರ್ಯಗ್ಯೋನ್ಯಾಶ್ಚ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ಜೀವಲೋಕಚರಾಸ್ತಥಾ ॥ 5-97-6 (35299)
ಭೂಯಿಷ್ಠೇನ ತು ರಾಜಾನಃ ಶ್ರಿಯಂ ಭುಕ್ತ್ವಾಽಽಯುಷಃ ಕ್ಷಯೇ।
ತರುಣಾಃ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಂತೇ ಭೋಕ್ತುಂ ಸುಕೃತದುಷ್ಕೃತೇ ॥ 5-97-7 (35300)
ಸ ಭವಾಂಧರ್ಮಪುತ್ರೇಣ ಶಮಂ ಕರ್ತುಮಿಹಾರ್ಹಸಿ ।
ಪಾಂಡವಾಃ ಕುರವಶ್ಚೈವ ಪಾಲಯಂತು ವಸುಂಧರಾನ್ ॥ 5-97-8 (35301)
ಬಲವಾನಹಮಿತ್ಯೇವ ನ ಮಂತವ್ಯಂ ಸುಯೋಧನ ।
ಬಲವಂತೋ ಬಲಿಭ್ಯೋ ಹಿ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಪೂರುಷರ್ಷಭ ॥ 5-97-9 (35302)
ನ ಬಲಂ ಬಲಿನಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಬಲಂ ಭವತಿ ಕೌರವ ।
ಬಲವಂತೋ ಹಿ ತೇ ಸರ್ವೇ ಪಾಂಡವಾ ದೇವವಿಕ್ರಮಾಃ । 5-97-10 (35303)
ಅತ್ರಾಪ್ಯುದಾಹರಂತೀಮಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಂ ।
ಮಾತಲೇರ್ದಾತುಕಾಮಸ್ಯ ಕನ್ಯಾಂ ಮೃಗಯತೋ ವರಂ ॥ 5-97-11 (35304)
ಮತಸ್ತ್ರಿಲೋಕರಾಜಸ್ಯ ಮಾತಲಿರ್ನಾಮ ಸಾರಥಿಃ।
ತಸ್ಯೈಕೈವ ಕುಲೇ ಮನ್ಯಾ ರೂಪತೋ ಲೋಕವಿಶ್ರುತಾ ॥ 5-97-12 (35305)
ಗುಣಕೇಶೀತಿ ವಿಖ್ಯಾತಾ ನಾಂನಾ ಸಾ ದೇವರೂಪಿಣೀ ।
ಶ್ರಿಯಾ ಚ ವಪುಷಾ ಚೈವ ಸ್ತ್ರಿಯೋಽನ್ಯಾಃಸಾಽತಿರಿಚ್ಯತೇ ॥ 5-97-13 (35306)
ತಸ್ಯಾಃ ಪ್ರದಾನಸಮಯಂ ಮಾತಲಿಃ ಸಹ ಭಾರ್ಯಯಾ ।
ಜ್ಞಾತ್ವಾ ವಿಮಮೃಶೇ ರಾಜಂಸ್ತತ್ಪರಃ ಪರಿಚಿಂತಯನ್ ॥ 5-97-14 (35307)
ಧಿಕ್ಖಲ್ವಲಘುಶೀಲಾನಾಮುಚ್ಛ್ರಿತಾನಾಂ ಯಶಸ್ವಿನಾಂ।
ನರಾಣಾಂ ಮೃದುಸತ್ವಾನಾಂ ಕುಲೇ ಕನ್ಯಾಪ್ರರೋಹಣಂ ॥ 5-97-15 (35308)
ಮಾತುಃ ಕುಲಂ ಪಿತೃಕುಲಂ ಯತ್ರ ಚೈವ ಪ್ರದೀಯತೇ।
ಕುಲತ್ರಯಂ ಸಂಶಯಿತಂ ಕುರುತೇ ಕನ್ಯಕಾ ಸತಾಂ ॥ 5-97-16 (35309)
ದೇವಮಾನುಷಲೋಕೌ ದ್ವೌ ಮಾನುಷೇಣೈವ ಚಕ್ಷುಷಾ।
ಅಪಗಾಹ್ಯೈವ ವಿಚಿತೌ ನ ಚ ಮೇ ರೋಚತೇ ವರಃ ॥ 5-97-17 (35310)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-97-18x (3683)
ನ ದೇವಾನ್ನೈವ ದಿತಿಜಾನ್ನ ಗಂಧರ್ವಾನ್ನ ಮಾನುಷಾನ್।
ಅರೋಚಯದ್ವರಕೃತೇ ತಥೈವ ಬಹುಲಾನೃಷೀನ್ ॥ 5-97-18 (35311)
ಭಾರ್ಯಯಾ ತು ಸ ಸಂಮಂತ್ರ್ಯ ಸಹ ರಾತ್ರೌ ಸುಧರ್ಮಯಾ ।
ಮಾತಲಿರ್ನಾಗಲೋಕಾಯ ಚಕಾರ ಗಮನೇ ಮತಿಂ ॥ 5-97-19 (35312)
ನ ಮೇ ದೇವಮನುಷ್ಯೇಷು ಗುಣಕೇಶ್ಯಾಃ ಸಮೋ ವರಃ।
ರೂಪತೋ ದೃಶ್ಯತೇ ಕಶ್ಚಿನ್ನಾಗೇಷು ಭವಿತಾ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-97-20 (35313)
ಇತ್ಯಾಮಂತ್ರ್ಯ ಸುಧರ್ಮಾಂ ಸ ಕೃತ್ವಾ ಚಾಭಿಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ।
ಕನ್ಯಾಂ ಶಿರಸ್ಯುಪಾಘ್ರಾಯ ಪ್ರವಿವೇಶ ಮಹೀತಲಂ ॥ ॥ 5-97-21 (35314)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-97-7 ತರುಣಾಃ ಅಪೀತಿ ಶೇಷಃ। ಯುದ್ಧೇನ ಮರಣಂ ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-97-10 ಬಲಂ ಸೈನ್ಯಂ। ಬಲಿನಾಂ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಬಲವತಾಂ ಬಲಂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಂ ನ ಭವತಿ॥ 5-97-11 ಮಾತಲೇರಿತಿಹಾಸಮಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-97-15 ಉಚ್ಛ್ರಿತಾನಾಂ ಮಹತ್ತಯಾ ಖ್ಯಾತಾನಾಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 098
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.98. ಅಧ್ಯಾಯಃ 098
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪಾತಾಲಂ ಗಚ್ಛತೋ ಮಾತಲೇಃ ವರುಣಂ ಗಚ್ಛತಾ ನಾರದೇನ ಯದೃಚ್ಛಯಾ ಪಥಿ ಸಮಾಗಮಃ ॥ 1 ॥ ವರುಣೇನ ಸತ್ಕೃತಯೋಸ್ತಯೋಸ್ತಮಾಪೃಚ್ಛ್ಯ ಪಾತಾಲಂ ಪ್ರತಿ ನಿವರ್ತನಂ ॥ 2 ॥ ನಾರದೇನ ಮಾತಲಿಂಪ್ರತಿ ವರುಣಲೋಕೇ ತತ್ತದ್ವಸ್ತುವಿಶೇಷಾನ್ಪ್ರದರ್ಶ್ಯ ತದ್ಗುಣವರ್ಣನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-98-0 (35315)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-98-0x (3684)
ಮಾತಲಿಸ್ತು ವ್ರಜನ್ಮಾರ್ಗೇ ನಾರದೇನ ಮಹರ್ಷಿಣಾ।
ವರುಣಂ ಗಚ್ಛತಾ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಸಮಾಗಚ್ಛದ್ಯದೃಚ್ಛಯಾ ॥ 5-98-1 (35316)
ನಾರದೋಽಥಾಬ್ರವೀದೇನಂ ಕ್ವ ಭವಾನ್ಗಂತುಮುದ್ಯತಃ ।
ಸ್ಯೇನ ವಾ ಸೂತ ಕಾರ್ಯೇಣ ಶಾಸನಾದ್ವಾ ಶತಕ್ರತೋಃ ॥ 5-98-2 (35317)
ಮಾತಲಿರ್ನಾರದೇನೈವಂ ಸಂಪೃಷ್ಟಃ ಪಥಿ ಗಚ್ಛತಾ।
ಯಥಾವತ್ಸರ್ವಮಾಚಷ್ಟ ಸ್ವಕಾರ್ಯಂ ನಾರದಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-98-3 (35318)
ತಮುವಾಚಾಥ ಸ ಮುನಿರ್ಗಚ್ಛಾವಃ ಸಹಿತಾವಿತಿ।
ಸಲಿಲೇಶದಿದೃಕ್ಷಾರ್ಥಮಹಮಪ್ಯುದ್ಯತೋ ದಿವಃ ॥ 5-98-4 (35319)
ಅಹಂ ತೇ ಸರ್ವಮಾಖ್ಯಾಸ್ಯೇ ದರ್ಶಯನ್ವಸುಧಾತಲಂ।
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತತ್ರ ವರಂ ಕಂಚಿದ್ರೋಚಯಿಷ್ಯಾವ ಮಾತಲೇ ॥ 5-98-5 (35320)
ಅವಗಾಹ್ಯ ತು ತೌ ಭೂಮಿಮುಭೌ ಮಾತಲಿನಾರದೌ ।
ದದೃಶಾತೇ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಲೋಕಪಾಲಮಪಾಂ ಪತಿಂ ॥ 5-98-6 (35321)
ತತ್ರ ದೇವರ್ಷಿಸದೃಶೀಂ ಪೂಜಾಂ ಸ ಪ್ರಾಪ ನಾರದಃ ।
ಮಹೇಂದ್ರಸದೃಶೀಂ ಚೈವ ಮಾತಲಿಃ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯತ ॥ 5-98-7 (35322)
ತಾವುಭೌ ಗ್ರೀತಮನಸೌ ಕಾರ್ಯವಂತೌ ನಿವೇದ್ಯ ಹ।
ವರುಣೇನಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾತೌ ನಾಗಲೋಕಂ ವಿಚೇರತುಃ ॥ 5-98-8 (35323)
ನಾರದಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮಂತರ್ಭೂಮಿನಿವಾಸಿನಾಂ ।
ಜಾನಂಶ್ಚಕಾರ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಯಂತುಃ ಸರ್ವಮಶೇಷತಃ ॥ 5-98-9 (35324)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-98-10x (3685)
ದೃಷ್ಟಸ್ತೇ ವರುಣಃ ಸೂತ ಪುತ್ರಪೌತ್ರಸಮಾವೃತಃ ।
ಪಶ್ಯೋದಕಪತೇಃ ಸ್ಥಾನಂ ಸರ್ವತೋಭದ್ರಮೃದ್ಧಿಮತ್ ॥ 5-98-10 (35325)
ಏಷ ಪುತ್ರೋ ಮಹಾಪ್ರಜ್ಞೋ ವರುಣಸ್ಯೇಹ ಗೋಪತೇಃ।
ಏಷ ವೈ ಶೀಲವೃತ್ತೇನ ಶೌಚೇನ ಚ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 5-98-11 (35326)
ಏಷೋಽಸ್ಯ ಪುತ್ರೋಽಭಿಮತಃ ಪುಷ್ಕರಃ ಪುಷ್ಕರೇಕ್ಷಣಃ ।
ರೂಪವಾಂದರ್ಶನೀಯಶ್ಚ ಸೋಮಪುತ್ರ್ಯಾ ವೃತಃ ಪತಿಃ ॥ 5-98-12 (35327)
ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾಕಾಲೀತಿ ಯಾಮಾಹುರ್ದ್ವಿತೀಯಾಂ ರೂಪತಃ ಶ್ರಿಯಂ ।
ಅದಿತ್ಯಾಶ್ಚೈವ ಯಃ ಪುತ್ರೋ ಜ್ಯೇಷ್ಠಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಕೃತಃ ಸ್ಮೃತಃ ॥ 5-98-13 (35328)
ಭವನಂ ಪಶ್ಯ ವಾರುಣ್ಯಂ ಯದೇತತ್ಸರ್ವಕಾಂಚನಂ।
ಯತ್ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸುರತಾಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಸುರಾಃ ಸುರಪತೇಃ ಸಖೇ ॥ 5-98-14 (35329)
ಏತಾನಿ ಹೃತರಾಜ್ಯಾನಾಂ ದೈತೇಯಾನಾಂ ಸ್ಮ ಮಾತಲೇ ।
ದೀಪ್ಯಮಾನಾನಿ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಸರ್ವಪ್ರಹರಣಾನ್ಯುತ ॥ 5-98-15 (35330)
ಅಕ್ಷಯಾಣಿ ಕಿಲೈತಾನಿ ವಿವರ್ತಂತೇ ಸ್ಮ ಮಾತಲೇ ।
ಅನುಭಾವಪ್ರಯುಕ್ತಾನಿ ಸುರೈರವಜಿತಾನಿ ಹ ॥ 5-98-16 (35331)
ಅತ್ರ ರಾಕ್ಷಸಜಾತ್ಯಶ್ಚ ದೈತ್ಯಜಾತ್ಯಶ್ಚ ಮಾತಲೇ ।
ದಿವ್ಯಪ್ರಹರಣಾಶ್ಚಾಸನ್ಪೂರ್ವದೈವತನಿರ್ಮಿತಾಃ ॥ 5-98-17 (35332)
ಅಗ್ನಿರೇಷ ಮಹಾರ್ಚಿಷ್ಮಾಂಜಾಗರ್ತಿ ವಾರುಣೇ ಹ್ರದೇ ।
ವೈಷ್ಣವಂ ಚಕ್ರಮಾವಿದ್ಧಂ ವಿಧೂಮೇನ ಹವಿಷ್ಮತಾ ॥ 5-98-18 (35333)
ಏಷ ಗಾಂಡೀಮಯಶ್ಚಾಪೋ ಲೋಕಸಂಹಾರಸಂಭೃತಃ।
ರಕ್ಷ್ಯತೇ ದೈವತೈರ್ನಿತ್ಯಂ ಯತಸ್ತದ್ಗಾಂಡಿವಂ ಧನುಃ ॥ 5-98-19 (35334)
ಏಷ ಕೃತ್ಯೇ ಸಮುತ್ಪನ್ನೇ ತತ್ತದ್ಧಾರಯತೇ ಬಲಂ।
ಸಹಸ್ರಶತಸಂಖ್ಯೇನ ಪ್ರಾಣೇನ ಸತತಂ ಧ್ರುವಃ॥ 5-98-20 (35335)
ಅಶಾಸ್ಯಾನಪಿ ಶಾಸ್ತ್ಯೇಷ ರಕ್ಷೋಬಂಧುಷು ರಾಜಸು ।
ಸೃಷ್ಟಃ ಪ್ರಥಮತಶ್ಚಂಡೋ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಾ ॥ 5-98-21 (35336)
ಏತಚ್ಛಸ್ತ್ರಂ ನರೇಂದ್ರಾಣಾಂ ಮಹಚ್ಚಕ್ರೇ ಭಾಸಿತಂ ।
ಪುತ್ರಾಃ ಸಲಿಲರಾಜಸ್ಯ ಧಾರಯಂತಿ ಮಹೋದಯಂ ॥ 5-98-22 (35337)
ಏತತ್ಸಲಿಲರಾಜಸ್ಯ ಛತ್ರಂ ಛತ್ರಗೃಹೇ ಸ್ಥಿತಂ ।
ಸರ್ವತಃ ಸಲಿಲಂ ಶೀತಂ ಜೀಮೂತ ಇವ ವರ್ಷತಿ ॥ 5-98-23 (35338)
ಏತಚ್ಛತ್ರಾತ್ಪರಿಭ್ರಷ್ಟಂ ಸಲಿಲಂ ಸೋಮನಿರ್ಮಲಂ ।
ತಮಸಾ ಮೂರ್ಛಿತಂ ಭಾತಿ ಯೇನ ನಾರ್ಛತಿ ದರ್ಶನಂ ॥ 5-98-24 (35339)
ಬಹೂನ್ಯದ್ಭುತರೂಪಾಣಿ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಾನೀಹ ಮಾತಲೇ।
ತವ ಕಾರ್ಯೋಪರೋಧಸ್ತು ತಸ್ಮಾದ್ಗಚ್ಛಾವ ಮಾ ಚಿರಂ ॥ ॥ 5-98-25 (35340)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಮಿ ಅಷ್ಟನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-98-9 ಯಂತುಃ ಯಂತಾರಂ ಮಾತಲಿಂಪ್ರತಿ ॥ 5-98-11 ಗೋಪತೇಃ ವಾರಿಪತೇಃ ॥ 5-98-13 ಕೃತಃ ತನ್ನಾಮಕಃ ॥ 5-98-14 ವಾರುಣ್ಯಂ ವಾರುಣ್ಯಾಃ ಸುರಾಯಾಃ ಇದಂ ವಾರುಣ್ಯಂ ಸುರಾ ವಿದ್ಯತೇ ಯೇಷಾಂ ತೇ ಸುರಾಃ ॥ 5-98-16 ವಿವರ್ತತೇ ಪ್ರಕ್ಷಿಪ್ತಾನ್ಯಪಿ ಪುನಃಪುನಃ ಪ್ರಹರ್ತುರ್ಹಸ್ತಮಾಯಾಂತಿ ॥ 5-98-17 ಜಾತ್ಯಃ ಜಾತೀಯಾಃ ॥ 5-98-18 ಹವಿಷ್ಮತಾಽಗ್ನಿನಾ ಆವಿದ್ಧಂ ರುದ್ಧಂ ವಿಷ್ಣುಚಕ್ರಜಮಪ್ಯತ್ರ ಭಯಂ ನಾಸ್ತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-98-19 ಗಾಂಡೀ ಖಂಗಾಖ್ಯಃ ಪಶುವಿಶೇಷಃ ತಸ್ಯ ವಿಕಾರೋ ಗಾಂಡೀಮಯಃ ಗಾಂಡೀಮಯತ್ವಾದೇವ ತತ್ ಗಾಣಅಡೀವಂ ನಾಮ ಧನುರಭೂತ್। ಗಾಂಡೀ ವಜ್ರಗ್ರಂಥಿಸ್ತನ್ಮಯ ಇತ್ಯನ್ಯೇ ॥ 5-98-21 ರಕ್ಷೋಬಂಧುಷು ರಕ್ಷಸ್ತುಲ್ಯೇಷು ॥ 5-98-22 ಏತಚ್ಛಸ್ತ್ರಂ ಧನುಃ। ಚಕ್ರೇಣ ಚಕ್ರಾದಪಿ ॥ 5-98-24 ಯೇನ ಯಸ್ಮಾತ್ಕರಣಾತ್ ಮೂರ್ಚ್ಛಿತಂ ಅಭಿಭೂತಂ ಆವೃತಮಿತಿಯಾವತ್। ನಾರ್ಛತಿ ನ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಜನ ಇತಿ ಶೇಷಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 099
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.99. ಅಧ್ಯಾಯಃ 099
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ನಾರದೇನ ಮಾತಲಿಂ ಪಾತಾಲಂ ನೀತ್ವಾ ತತ್ರತ್ಯವಸ್ತುವಿಶೇಷಾನ್ಪ್ರದರ್ಶ್ಯ ತದ್ಗುಣನಿರೂಪಣಂ ॥ 1 ॥ ಮಾತಲಿನಾ ತತ್ರ ವರಾನಭಿರೋಚನವಚನಪೂರ್ವಕಮನ್ಯತ್ರ ಯಾತ್ರಾಕೀರ್ತನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-99-0 (35341)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-99-0x (3686)
ಏತತ್ತು ನಾಗಲೋಕಸ್ಯ ನಾಭಿಸ್ಥಾನೇ ಸ್ಥಿತಂ ಪುರಂ।
ಪಾತಾಲಮಿತಿ ವಿಖ್ಯಾತಂ ದೈತ್ಯದಾನವಸೇವಿತಂ ॥ 5-99-1 (35342)
ಇದಮದ್ಭಿಃ ಸಮಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಯೇ ಕೇಚಿದ್ಭುವಿ ಜಂಗಮಾಃ।
ಪ್ರವಿಶಂತೋ ಮಹಾನಾದಂ ನದಂತಿ ಭಯಪೀಡಿತಾಃ ॥ 5-99-2 (35343)
ಅತ್ರಾಸುರೋಽಗ್ನಿಃ ಸತತಂ ದೀಪ್ಯತೇ ವಾರಿಭೋಜನಃ।
ವ್ಯಾಪಾರೇಣ ಧೃತಾತ್ಮಾನಂ ನಿಬದ್ಧಂ ಸಮಬುಧ್ಯತ ॥ 5-99-3 (35344)
ಅತ್ರಾಮೃತಂ ಸುರೈಃ ಪೀತ್ವಾ ನಿಹಿತಂ ನಿಹತಾರಿಭಿಃ ॥
ಅತಃ ಸೋಮಸ್ಯ ಹಾನಿಶ್ಚ ವೃದ್ಧಿಶ್ಚೈವ ಪ್ರದೃಶ್ಯತೇ ॥ 5-99-4 (35345)
ಅತ್ರಾದಿತ್ಯೋ ಹಯಶಿರಾಃ ಕಾಲೇ ಪರ್ವಣಿ ಪರ್ವಣಿ ।
ಉತ್ತಿಷ್ಠತಿ ಸುವರ್ಣಾಖ್ಯೋ ವಾಗ್ಭಿರಾಪೂರಯಂಜಗತ್ ॥ 5-99-5 (35346)
ಯಸ್ಮಾದಲಂ ಸಮಸ್ತಾಸ್ತಾಃ ಪತಂತಿ ಜಲಮೂರ್ತಯಃ ।
ತಸ್ಮಾತ್ಪಾತಾಲಮಿತ್ಯೇವ ಖ್ಯಾಯತೇ ಪುರಮುತ್ತಮಂ ॥ 5-99-6 (35347)
ಐರಾವಣೋಽಸ್ಮಾತ್ಸಲಿಲಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಜಗತೋ ಹಿತಃ ।
ಮೇಘೇಷ್ವಾಮುಂಚತೇ ಶೀತಂ ಯನ್ಮಹೇಂದ್ರಃ ಪ್ರವರ್ಷತಿ ॥ 5-99-7 (35348)
ಐರಾವತೋ ನಾಗರಾಜೋ ವಾಮನಃ ಕುಮುದೋಽಂಜನಃ ।
ಪ್ರಸೂತಾಃ ಸುಪ್ರತೀಕಸ್ಯ ವಂಶೇ ವಾರಣಸತ್ತಮಾಃ ॥ 5-99-8 (35349)
ಅತ್ರ ನಾನಾವಿಧಾಕಾರಾಸ್ತಿಮಯೋ ನೈಕರೂಪಿಣಃ ।
ಅಪ್ಸು ಸೋಮಪ್ರಭಾಂ ಪೀತ್ವಾ ವಸಂತಿ ಜಲಚಾರಿಣಃ ॥ 5-99-9 (35350)
ಅತ್ರ ಸೂರ್ಯಾಂಶುಭಿರ್ಭಿನ್ನಾಃ ಪಾತಾಲತಲಮಾಶ್ರಿತಾಃ ।
ಮೃತಾ ಹಿ ದಿವಸೇ ಸೂತ ಪುನರ್ಜೀವಂತಿ ವೈ ನಿಶಿ ॥ 5-99-10 (35351)
ಉದಯನ್ನಿತ್ಯಶಶ್ಚಾತ್ರ ಚಂದ್ರಮಾ ರಶ್ಮಿಬಾಹುಭಿಃ ।
ಅಮೃತಂ ಸ್ಪೃಶ್ಯ ಸಂಸ್ಪರ್ಶಾತ್ಸಂಜೀವಯತಿದೇಹಿನಃ ॥ 5-99-11 (35352)
ಅತ್ರ ತೇಽಧರ್ಮನಿರತಾ ಬದ್ಧಾಃ ಕಾಲೇನ ಪೀಡಿತಾಃ ।
ದೈತೇಯಾ ನಿವಸಂತಿ ಸ್ಮ ವಾಸವೇನ ಹೃತಶ್ರಿಯಃ ॥ 5-99-12 (35353)
ಅತ್ರ ಭೂತಪತಿರ್ನಾಮ ಸರ್ವಭೂತಮಹೇಶ್ವರಃ ।
ಭೂತಯೇ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮಚರತ್ತಪ ಉತ್ತಮಂ ॥ 5-99-13 (35354)
ಅತ್ರ ಗೋವ್ರತಿನೋ ವಿಪ್ರಾಃ ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಾಂನಾಯಕರ್ಶಿತಾಃ ।
ತ್ಯಕ್ತಪ್ರಾಣಾ ಜಿತಸ್ವರ್ಗಾ ನಿವಸಂತಿ ಮಹರ್ಷಯಃ ॥ 5-99-14 (35355)
ಯತ್ರತತ್ರಶಯೋ ನಿತ್ಯಂ ಯೇನಕೇನಚಿದಾಶಿತಃ।
ಯೇನಕೇನಚಿದಾಚ್ಛನ್ನಃ ಸ ಗೋವ್ರತ ಇಹೋಚ್ಯತೇ ॥ 5-99-15 (35356)
ಪಶ್ಯ ಯದ್ಯತ್ರ ತೇ ಕಶ್ಚಿದ್ರೋಚತೇ ಗುಣತೋ ವರಃ ।
ವರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತಂ ಗತ್ವಾ ಯತ್ನಮಾಸ್ಥಾಯ ಮಾತಲೇ ॥ 5-99-16 (35357)
ಅಂಡಮೇತಂಜಲೇ ನ್ಯಸ್ತಂ ದೀಪ್ಯಮಾನಮಿವ ಶ್ರಿಯಾ ।
ಆಪ್ರಜಾನಾಂ ನಿಸರ್ಗಾದ್ವೈ ನೋದ್ಭಿದ್ಯತಿ ನ ಸರ್ಪತಿ ॥ 5-99-17 (35358)
ನಾಸ್ಯ ಜಾತಿಂ ನಿಸರ್ಗಂ ವಾ ಕಥ್ಯಮಾನಂ ಶ್ರೃಣೋಮಿ ವೈ।
ಪಿತರಂ ಮಾತರಂ ಚಾಪಿ ನಾಸ್ಯ ಜಾನಾತಿ ಕಶ್ಚನ ॥ 5-99-18 (35359)
ಅತಃ ಕಿಲ ಮಹಾನಗ್ನಿರಂತಕಾಲೇ ಸಮುತ್ಥಿತಃ।
ಧಕ್ಷ್ಯತೇ ಮಾತಲೇ ಸರ್ವಂ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಂ ಸಚರಾಚರಂ ॥ 5-99-19 (35360)
ಮಾತಲಿಸ್ತ್ವಬ್ರವೀಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ನಾರದಸ್ಯಾಥ ಭಾಷಿತಂ ।
ನ ಮೇಽತ್ರ ರೋಚತೇ ಕಶ್ಚಿದನ್ಯತೋ ವ್ರಜ ಮಾಚಿರಂ ॥ ॥ 5-99-20 (35361)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಊನಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-99-2 ಅದ್ಭಿಃ ಸಮಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಜಲವೇಗೇನಾನೀತಾಃ ॥ 5-99-3 ವ್ಯಾಪಾರೇಣ ಜಗದನುಗ್ರಹರೂಪೇಣ ತದರ್ಥಮಿತಿಯಾವತ್। ನಿಬದ್ಧಂ ಮರ್ಯಾದಾಯಾಂ ಸ್ಥಾಪಿತಂ ॥ 5-99-5 ಆದಿತ್ಯೋಽದಿತೇಃ ಪುತ್ರೋ ವಿಷ್ಣುರ್ಹಯಗ್ರೀವರೂಪೀ ॥ 5-99-14 ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಾಂರಾಯೋ ವೇದಪಾಠಃ ॥ 5-99-17 ಆಪ್ರಜಾನಾಂ ನಿಸರ್ಗಾತ್ ಪ್ರಯೋತ್ಪತ್ತಿಮಾರಭ್ಯ ॥ 5-99-18 ಜಾತಿಂ ಜನ್ಮ। ನಿಸರ್ಗಂ ಸ್ವಭಾವಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 100
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.100. ಅಧ್ಯಾಯಃ 100
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ನಾರದೇನ ದೈತ್ಯದಾನವಾಯತನಂ ಹಿರಣ್ಯಪುರಮುಪೇತ್ಯ ಮಾತಲಿಂಪ್ರತಿ ತತ್ರ ವರಾನ್ವೇಷಣಚೋದನಂ ॥ 1 ॥ ಮಾತಲಿನಾ ದೈತ್ಯದಾನವಾನಾಂ ದೇವಕುಲನಿತ್ಯವಿರೋಧಿತಯಾ ಪರಪಕ್ಷಾನುಬಂಧಾನಭಿರುಚಿವಚನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-100-0 (35362)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-100-0x (3687)
ಹಿರಣ್ಯಪುರಮಿತ್ಯೇತತ್ಖ್ಯಾತಂ ಪುರವರಂ ಮಹತ್।
ದೈತ್ಯಾನಾಂ ದಾನವಾನಾಂ ಚ ಮಾಯಾಶತವಿಚಾರಿಣಾಂ ॥ 5-100-1 (35363)
ಅನಲ್ಪೇನ ಪ್ರಯತ್ನೇನ ನಿರ್ಮಿತಂ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಣಾ ।
ಮಯೇನ ಮನಸಾ ಸೃಷ್ಟಂ ಪಾತಾಲತಲಮಾಶ್ರಿತಂ ॥ 5-100-2 (35364)
ಅತ್ರ ಮಾಯಾಸಹಸ್ರಾಣಿ ವವಿಕುರ್ವಾಣಾ ಮಹೌಜಸಃ ।
ದಾನವಾ ನಿವಸಂತಿ ಸ್ಮ ಶೂರಾ ದತ್ತವರಾಃ ಪುರಾ ॥ 5-100-3 (35365)
ನೈತೇ ಶಕ್ರೇಣ ನಾನ್ಯೇನ ಯಮೇನ ವರುಣೇನ ವಾ।
ಶಕ್ಯಂತೇ ವಶಮಾನೇತುಂ ತಥೈವ ಧನದೇನ ಚ ॥ 5-100-4 (35366)
ಅಸುರಾಃ ಕಾಲಖಂಜಾಶ್ಚ ತಥಾ ವುಷ್ಣುಪದೋದ್ಭವಾಃ ।
ನೈರ್ಋತಾ ಯಾತುಧಾನಾಶ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪಾದೋದ್ಭವಾಶ್ಚ ಯೇ ॥ 5-100-5 (35367)
ದಂಷ್ಟ್ರಿಣೋ ಭೀಮವೇಗಾಶ್ಚ ವಾತವೇಗಪರಾಕ್ರಮಾಃ ।
ಮಾಯಾವೀರ್ಯೋಪಸಂಪನ್ನಾ ನಿವಸಂತ್ಯತ್ರ ಮಾತಲೇ ॥ 5-100-6 (35368)
ನಿವಾತಕವಚಾ ನಾಮ ದಾನವಾ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಾಃ ।
ಜಾನಾಸಿ ಚ ಯಥಾ ಶಕ್ರೋ ನೈತಾಞ್ಶಕ್ರೋತಿ ಬಾಧಿತುಂ ॥ 5-100-7 (35369)
ಬಹುಶೋ ಮಾತಲೇ ತ್ವಂ ಚ ತವ ಪುತ್ರಶ್ಚ ಗೋಮುಖಃ ।
ನಿರ್ಭಗ್ನೋ ದೇವರಾಜಶ್ಚ ಸಹಪುತ್ರಃ ಶಚೀಪತಿಃ ॥ 5-100-8 (35370)
ಪಶ್ಯ ವೇಶ್ಮಾನಿ ರೌಕ್ಮಾಣಿ ಮಾತಲೇ ರಾಜತಾನಿ ಚ ।
ಕರ್ಮಣಾ ವಿಧಿಯುಕ್ತೇನ ಯುಕ್ತಾನ್ಯುಪಗತಾನಿ ಚ ॥ 5-100-9 (35371)
ವೈದೂರ್ಯಮಣಿಚಿತ್ರಾಣಿ ಪ್ರವಾಲರುಚಿರಾಣಿ ಚ ।
ಅರ್ಕಸ್ಫಟಿಕಶುಭ್ರಾಣಿ ವಜ್ರಸಾರೋಂಜ್ವಲಾನಿ ಚ ॥ 5-100-10 (35372)
ಪಾರ್ಥಿವಾನೀವ ಚಾಭಾಸ್ತಿ ಪದ್ಮರಾಗಮಯಾನಿ ಚ।
ಶೈಲಾನೀವ ಚ ದೃಶ್ಯಂತೇ ದಾರವಾಣೀವ ಚಾಪ್ಯುತ ॥ 5-100-11 (35373)
ಸೂರ್ಯರೂಪಾಣಿ ಚಾಭಾಂತಿ ದೀಪ್ತಾಗ್ನಿಸದೃಶಾನಿ ಚ ।
ಮಣಿಜಾಲವಿಚಿತ್ರಾಣಿ ಪ್ರಾಂಶೂನಿ ನಿಬಿಡಾನಿ ಚ ॥ 5-100-12 (35374)
ನೈತಾನಿ ಶಕ್ಯಂ ನಿರ್ದೇಷ್ಟು ರೂಪತೋ ದ್ರವ್ಯತಸ್ತಥಾ ।
ಗುಣತಶ್ಚೈವ ಸಿದ್ಧಾನಿ ಪ್ರಮಾಣಗುಣವಂತಿ ಚ ॥ 5-100-13 (35375)
ಆಕ್ರೀಡಾನ್ಪಶ್ಯ ದೈತ್ಯಾನಾಂ ತಥೈವ ಶಯನಾನ್ಯುತ ।
ರತ್ನವಂತಿ ಮಹಾರ್ಹಾಣಿ ಭಾಜನಾನ್ಯಾಸನಾನಿ ಚ ॥ 5-100-14 (35376)
ಜಲದಾಭಾಂಸ್ತಥಾ ಶೈಲಾಂಸ್ತೋಯಪ್ರಸ್ರವಣಾನಿ ಚ ।
ಕಾಮಪುಷ್ಪಫಲಾಂಶ್ಚಾಪಿ ಪಾದಪಾನ್ಕಾಪಚಾರಿಣಃ ॥ 5-100-15 (35377)
ಮಾತಲೇ ಕಶ್ಚಿದತ್ರಾಪಿ ರುಚಿರಸ್ತೇ ವರೋ ಭವೇತ್ ।
ಅಥವಾಽನ್ಯಾಂ ದಿಶಂ ಭೂಮೇರ್ಗಚ್ಛಾವ ಯದಿ ಮನ್ಯಸೇ ॥ 5-100-16 (35378)
ಮಾತಲಿಸ್ತ್ವಬ್ರವೀದೇನಂ ಭಾಷಮಾಣಂ ತಥಾವಿಧಂ ।
ದೇವರ್ಷೇ ನೈವ ಮೇ ಕಾರ್ಯಂ ವಿಪ್ರಿಯಂ ತ್ರಿದಿವೌಕಸಾಂ ॥ 5-100-17 (35379)
ನಿತ್ಯಾನುಷಕ್ತವೈರಾ ಹಿ ಭ್ರಾತರೋ ದೇವದಾನವಾಃ ।
ಪರಪಕ್ಷೇಣ ಸಂಬಂಧಂ ರೋಚಯಿಷ್ಯಾಂಯಹಂ ಕಥಂ ॥ 5-100-18 (35380)
ಅನ್ಯತ್ರ ಸಾಧು ಗಚ್ಛಾವ ದ್ರಷ್ಟುಂ ನಾರ್ಹಾಮಿ ದಾನವಾನ್ ।
ಜಾನಾಮಿ ತವ ಚಾತ್ಮಾನಂ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕಮನಂ ತಥಾ ॥ ॥ 5-100-19 (35381)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-100-11 ಶೈಲಾನಿ ಶಿಲಾಮಯಾನಿ ॥ 5-100-14 ಆಕ್ರೀಡಾನ್ ಕ್ರೀಡಾಸ್ಥಾನಾನಿ ॥ 5-100-19 ಹಿಂಸಾತ್ಮಕಮನಂ ಹಿಂಸಾಪ್ರಧಾನಾನಾಂ ದೈತ್ಯಾನಾಂ ಕಮನಂ ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯಂ। ಜಾನಾಮಿ ತು ತವಾತ್ಮಾನಮಿಚ್ಛಸೇ ಕಲಹಾನಿತಿ ಇತಿ ಕo ಪಾಠಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 101
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.101. ಅಧ್ಯಾಯಃ 101
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ನಾರದೇನ ಮಾತಲಿಂ ಸುಪರ್ಣಲೋಕಮುಪನೀಯ ಸುಪರ್ಣವಂಶ್ಯಾನಾಂ ಪಕ್ಷಿಣಾಂ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಪೂರ್ವಕಂ ಗುಣಾನುಕೀರ್ತನಂ ॥ 1 ॥ ತತ್ರ ವರಾನಭಿರೋಚನೇ ದೇಶಾಂತರನಯನವಚನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-101-0 (35382)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-101-0x (3688)
ಅಯಂ ಲೋಕಃ ಸುಪರ್ಣಾನಾಂ ಪಕ್ಷಿಣಾಂ ಪನ್ನಗಾಶಿನಾಂ ।
ವಿಕ್ರಮೇ ಗಮನೇ ಭಾರೇ ನೈಷಾಮಸ್ತಿ ಪರಿಶ್ರಮಃ ॥ 5-101-1 (35383)
ವೈನತೇಯಸುತೈಃ ಸೂತ ಪಙ್ಭಿಸ್ತತಮಿದಂ ಕುಲಂ ।
ಸುಮುಖೇನ ಸುನಾಂನಾ ಚ ಸುನೇತ್ರೇಣ ಸುವರ್ಚಸಾ ॥ 5-101-2 (35384)
ಸುರುಚಾ ಪಕ್ಷಿರಾಜೇನ ಸುಬಲೇನ ಚ ಮಾತಲೇ।
ವರ್ಧಿತಾನಿ ಪ್ರಸೃತ್ಯಾ ವೈ ವಿನಾತಾಕುಲಕರ್ತೃಭಿಃ ॥ 5-101-3 (35385)
ಪಕ್ಷಿರಾಜಾಭಿಜಾತ್ಯಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶತಾನಿ ಚ।
ಕಶ್ಯಪಸ್ಯ ತತೋ ವಂಶೇ ಜಾತೈರ್ಭೂತಿವಿವರ್ಧನೈಃ ॥ 5-101-4 (35386)
ಸರ್ವೇ ಹ್ಯೇತೇ ಶ್ರಿಯಾ ಯುಕ್ತಾಃ ಸರ್ವೇ ಶ್ರೀವತ್ಸಲಕ್ಷಣಾಃ ।
ಸರ್ವೇ ಶ್ರಿಯಮಭೀಪ್ಸಂತೋ ಧಾರಯಂತಿ ಬಲಾನ್ಯುತ ॥ 5-101-5 (35387)
ಕರ್ಮಣಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಶ್ಚೈತೇ ನಿರ್ಘೃಣಾ ಭೋಗಿಭೋಜಿನಃ ।
ಜ್ಞಾತಿಸಂಕ್ಷಯಕರ್ತೃತ್ವಾದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯಂ ನ ಲಭಂತಿ ವೈಃ ॥ 5-101-6 (35388)
ನಾಮಾನಿ ಚೈಷಾಂ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾಪ್ರಾಧಾನ್ಯತಃ ಶ್ರೃಣು ।
ಮಾತಲೇ ಶ್ಲಾಘ್ಯಮೇತದ್ಧಿ ಕುಲಂ ವಿಷ್ಣುಪರಿಗ್ರಹಂ ॥ 5-101-7 (35389)
ದೈವತಂ ವಿಷ್ಣುರೇತೇಷಾಂ ವಿಷ್ಣುರೇವ ಪರಾಯಣಂ ।
ಹೃದಿ ಚೈಷಾಂ ಸದಾ ವಿಷ್ಣುರ್ವಿಷ್ಣುರೇವ ಸದಾ ಗತಿಃ ॥ 5-101-8 (35390)
ಸುವರ್ಣಚೂಡೋ ನಾಗಾಶೀ ದಾರುಣಶ್ಚಂಡತುಂಡಕಃ ।
ಅನಿಲಶ್ಚಾನಲಶ್ಚೈವ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷೋಽಥ ಕುಂಡಲೀ ॥ 5-101-9 (35391)
ಪಂಕಜಿದ್ವಜ್ರವಿಷ್ಕಂಭೋ ವೈನತೇಯೋಽಥ ವಾಮನಃ ।
ವಾತವೇಗೋ ದಿಶಾಚಕ್ಷುರ್ನಿಮೇಷೋಽನಿಮಿಷಸ್ತಥಾ ॥ 5-101-10 (35392)
ತ್ರಿರಾವಃ ಸಪ್ತರಾವಶ್ಚ ವಾಲ್ಮೀಕಿರ್ದೀಪಕಸ್ತಥಾ ।
ದೈತ್ಯದ್ವೀಪಃ ಸರಿದ್ದ್ವೀಪಃ ಸಾರಸಃ ಪದ್ಮಕೇತನಃ ॥ 5-101-11 (35393)
ಸುಮುಖಶ್ಚಿತ್ರಕೇತುಶ್ಚ ಚಿತ್ರಬರ್ಹಸ್ತಥಾಽನಘಃ।
ಮೇಷಹೃತ್ಕುಮುದೋ ದಕ್ಷಃ ಸರ್ಪಾಂತಃ ಸೋಮಭೋಜನಃ ॥ 5-101-12 (35394)
ಗುರುಭಾರಃ ಕಪೋತಶ್ಚ ಸೂರ್ಯನೇತ್ರಶ್ಚಿರಾಂತಕಃ ।
ವಿಷ್ಣುಧರ್ಮಾ ಕುಮಾರಶ್ಚ ಪರಿಬರ್ಹೋ ಹರಿಸ್ತಥಾ ॥ 5-101-13 (35395)
ಸುಸ್ವರೋ ಮಧುಪರ್ಕಶ್ಚ ಹೇಮವರ್ಣಸ್ತಥೈವ ಚ।
ಮಾಲಯೋ ಮಾತರಿಶ್ವಾ ಚ ನಿಶಾಕರದಿವಾಕರೌ ॥ 5-101-14 (35396)
ಏತೇ ಪ್ರದೇಶಮಾತ್ರೇಣ ಮಯೋಕ್ತಾ ಗರುಡಾತ್ಮಜಾಃ ।
ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತಸ್ತೇ ಯಶಸಾ ಕೀರ್ತಿತಾಃ ಪ್ರಾಣಿನಶ್ಚಯೇ ॥ 5-101-15 (35397)
ಯದ್ಯತ್ರ ನ ರುಚಿಃ ಕಾಚಿದೇಹಿ ಗಚ್ಛಾವ ಮಾತಲೇ ।
ತಂ ನಯಿಷ್ಯಾಮಿ ದೇಶಂ ತ್ವಾಂ ವರಂ ಯತ್ರೋಪಲಪ್ಸ್ಯಸೇ ॥ ॥ 5-101-16 (35398)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-101-3 ಪ್ರಸೃತ್ಯಾ ಪ್ರಕೃಷ್ಟಗತ್ಯಾ ಜವೇನ ವೃದ್ಧಿಮಂತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 102
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.102. ಅಧ್ಯಾಯಃ 102
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ನಾರದೇನ ಮಾತಲಿಂ ರಸಾತಲಮುಪನೀಯ ತತ್ರ ವಾಸ್ತವ್ಯಸುರಭಿಸಂತತಿಗುಣಸ್ತವನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-102-0 (35399)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-102-0x (3689)
ಇದಂ ರಸಾತಲಂ ನಾಮ ಸಪ್ತಮಂ ಪೃಥಿವೀತಲಂ।
ಯತ್ರಾಸ್ತೇ ಸುರಭಿರ್ಮಾತಾ ಗವಾಮಮೃತಸಂಭವಾ ॥ 5-102-1 (35400)
ಕ್ಷರಂತೀ ಸತತಂ ಕ್ಷೀರಂ ಪೃಥಿವೀಸಾರಸಂಭವಂ ।
ಷಣ್ಣಂ ರಸಾನಾಂ ಸಾರೇಣ ರಸಮೇಕಮನುತ್ತಮಂ ॥ 5-102-2 (35401)
ಅಮೃತೇನಾಭಿತೃಪ್ತಸ್ಯ ಸಾರಮುದ್ಗಿರತಃ ಪುರಾ।
ಪಿತಾಮಹಸ್ಯ ವದನಾದುದತಿಷ್ಠದನಿಂದಿತಾ ॥ 5-102-3 (35402)
ಯಸ್ಯಾಃ ಕ್ಷೀರಸ್ಯ ಧಾರಾಯಾ ನಿಪತಂತ್ಯಾ ಮಹೀತಲೇ।
ಹ್ರದಃ ಕೃತಃ ಕ್ಷೀರನಿಧಿಃ ಪವಿತ್ರಂ ಪರಮುಚ್ಯತೇ ॥ 5-102-4 (35403)
ಪುಷ್ಪಿತಸ್ಯೇವ ಫೇನೇನ ಪರ್ಯಂತಮನುವೇಷ್ಟಿತಂ।
ಪಿಬಂತೋ ನಿವಸಂತ್ಯತ್ರ ಫೇನಪಾ ಮುನಿಸತ್ತಮಾಃ ॥ 5-102-5 (35404)
ಫೇನಪಾ ನಾಮ ತೇ ಖ್ಯಾತಾಃ ಫೇನಾಹಾರಾಶ್ಚ ಮಾತಲೇ।
ಉಗ್ರೇ ತಪಸಿ ವರ್ತಂತೇ ಯೇಷಾಂ ಬಿಭ್ಯತಿ ದೇವತಾಃ ॥ 5-102-6 (35405)
ಅಸ್ಯಾಶ್ಚತಸ್ರೋ ಧೇನ್ವೋಽನ್ಯಾ ದಿಕ್ಷು ಸರ್ವಾಸು ಮಾತಲೇ।
ನಿವಸಂತಿ ದಿಶಾಂ ಪಾಲ್ಯೋ ಧಾರಯಂತ್ಯೋದಿಶಃಸ್ಮ ತಾಃ ॥ 5-102-7 (35406)
ಪೂರ್ವಾಂ ದಿಶಂ ಧಾರಯತೇ ಸುರೂಪಾ ನಾಮ ಸೌರಭೀ ।
ದಕ್ಷಿಣಾಂ ಹಂಸಿಕಾ ಕನಾಮ ಧಾರಯತ್ಯಪರಾಂ ದಿಶಂ॥ 5-102-8 (35407)
ಪಶ್ಚಿಮಾ ವಾರುಣೀ ದಿಕ್ಚ ಧಾರ್ಯತೇ ವೈ ಸುಭದ್ರಯಾ।
ಮಹಾನುಭಾವಯಾ ನಿತ್ಯಂ ಮಾತಲೇ ವಿಶ್ವರೂಪಯಾ ॥ 5-102-9 (35408)
ಸರ್ವಕಾಮದುಘಾ ನಾಮ ಧೇನುರ್ಧಾರಯತೇ ದಿಶಂ।
ಉತ್ತರಾಂ ಮಾತಲೇ ಧರ್ಂಯಾಂ ತಥೈಲವಿಲಸಂಶ್ರಿತಾಂ ॥ 5-102-10 (35409)
ಆಸಾಂ ತ ಪಯಸಾ ಮಿಶ್ರಂ ಪಯೋ ನಿರ್ಮಥ್ಯ ಸಾಗರೇ ।
ಮಂಥಾನಂ ಮಂದರಂ ಕೃತ್ವಾ ದೇವೈರಸುರಸಂಹಿತೈಃ ॥ 5-102-11 (35410)
ಅದ್ಧೃತಾ ವಾರುಣೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀರಮೃತಂ ಚಾಪಿ ಮಾತಲೇ।
ಉಚ್ಚೈಃಶ್ರವಾಶ್ಚಾಶ್ವರಾಜೋ ಮಣಿರತ್ನಂ ಚ ಕೌಸ್ತುಭಂ ॥ 5-102-12 (35411)
ಸುಧಾಹಾರೇಷು ಚ ಸುಧಾಂ ಸ್ವಧಾಭೋಜಿಷು ಚ ಸ್ವಧಾಂ।
ಅಮೃತಂ ಚಾಮೃತಾಶೇಷು ಸುರಭೀ ಕ್ಷರತೇ ಪಯಃ ॥ 5-102-13 (35412)
ಅತ್ರ ಗಾಥಾ ಪುರಾ ಗೀತಾ ರಸಾತಲನಿವಾಸಿಭಿಃ ।
ಪೌರಾಣೀ ಶ್ರೂಯತೇ ಲೋಕೇ ಗೀಯತೇ ಯಾ ಮನೀಷಿಭಿಃ ॥ 5-102-14 (35413)
ನ ನಾಗಲೋಕೇ ನ ಸ್ವರ್ಗೇ ನ ವಿಮಾನೇ ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪೇ।
ಪರಿವಾಸಃ ಸುಖಸ್ತಾದೃಕ್ ರಸಾತಲತಲೇ ಯಥಾ ॥ ॥ 5-102-15 (35414)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವಾದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-102-11 ಅಸುರಸಂಹಿತೈಃ ಅಸುರಸಹಿತೈಃ ॥ 5-102-15 ಪರಿವಾಸಃ ನಿವಾಸಃ । ಸುಖಃ ಸುಖಕರಃ ॥ 15 ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 103
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.103. ಅಧ್ಯಾಯಃ 103
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ನಾರದೇನ ಮಾತಲಿಂ ಭೋಗವತೀಂ ನೀತ್ವಾ ವರಾನ್ವೇಷಣಚೋದನಂ ॥ 1 ॥ ತತ್ರ ಸುಮುಖಂ ನಾಮ ಕಂಚನ ಭುಜಗರಾಜಮಭಿರೋಚಮಾನೇನ ಮಾತಲಿನಾ ನಾರದಂಪ್ರತಿ ತಸ್ಯ ಜನ್ಮಕರ್ಮಾದಿಪ್ರಶ್ನಃ ॥ 2 ॥ ನಾರದೇನ ತಸ್ಯ ಆರ್ಯಕನಾಂನೋ ಭೋಗಿನಃ ಪೌತ್ರತ್ವೇ ಕೀರ್ತಿತೇ ಮಾತಲಿನಾ ನಾರದಂಪ್ರತಿ ತದ್ಧಟನಾಭ್ಯರ್ಥನಾ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-103-0 (35415)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-103-0x (3690)
ಇಯಂ ಭೋಗವತೀ ನಾಮ ಪುರೀ ವಾಸುಕಿಪಾಲಿತಾ।
ಯಾದೃಶೀ ದೇವರಾಜಸ್ಯ ಪುರೀ ವರ್ಯಾಽಮರಾವತೀ ॥ 5-103-1 (35416)
ಏಷ ಶೇಷಃ ಸ್ಥಿತೋ ನಾಗೋ ಯೇನೇಯಂ ಧಾರ್ಯತೇ ಸದಾ।
ತಪಸಾ ಲೋಕಮುಖ್ಯೇನ ಪ್ರಭಾವಸಹಿತಾ ಮಹೀ ॥ 5-103-2 (35417)
ಶ್ವೇತಾಚಲನಿಭಾಕಾರೋ ದಿವ್ಯಾಭರಣಭೂಷಿತಃ ।
ಸಹಸ್ರಂ ಧಾರಯನ್ಮೂರ್ಧ್ನಾಂ ಜ್ವಾಲಾಜಿಹ್ವೋ ಮಹಾಬಲಃ ॥ 5-103-3 (35418)
ಇಹ ನಾನಾವಿಧಾಕಾರಾ ನಾನಾವಿಧವಿಭೂಷಣಾಃ।
ಸುರಸಾಯಾಃ ಸುತಾ ನಾಗಾ ನಿವಸಂತಿ ಗತವ್ಯಥಾಃ ॥ 5-103-4 (35419)
ಮಣಿಸ್ವಸ್ತಿಕಚಕ್ರಾಂಕಾಃ ಕಮಂಡಲುಕಲಕ್ಷಣಾಃ।
ಸಹಸ್ರಸಂಖ್ಯಾ ಬಲಿನ ಸರ್ವೇ ರೌದ್ರಾಃ ಸ್ವಭಾವತಃ ॥ 5-103-5 (35420)
ಸಹಸ್ರಶಿರಸಃ ಕೇಚಿತ್ಕೇಚಿತ್ಪಂಚಶತಾನನಾಃ ।
ಶತಶೀರ್ಷಾಸ್ತಥಾ ಕೇಚಿತ್ಕೇಚಿತ್ರಿಶಿರಸೋಽಪಿ ಚ ॥ 5-103-6 (35421)
ದ್ವಿಪಂಚಶಿರಸಃ ಕೇಚಿತ್ಕೇಚಿತ್ಸಪ್ತಸುಖಾಸ್ತಥಾ।
ಮಹಾಭೋಗಾ ಮಹಾಕಾಯಾಃ ಪರ್ವತಾಭೋಗಭೋಗಿನಃ ॥ 5-103-7 (35422)
ಬಹೂನೀಹ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪ್ರಯುತಾನ್ಯರ್ಬುದಾನಿ ಚ।
ನಾಗಾನಾಮೇಕವಂಶಾನಾಂ ಯಥಾಶ್ರೇಷ್ಠಂ ತು ಮೇ ಶ್ರುಣು ॥ 5-103-8 (35423)
ವಾಸುಕಿಸ್ತಕ್ಷಕಶ್ಚೈವ ಕರ್ಕೋಟಕಧನಂಜಯೌ।
ಕಾಲೀಯೋ ನಹುಷಶ್ಚೈವ ಕಂಬಲಾಶ್ವತರಾವುಭೌ ॥ 5-103-9 (35424)
ಬಾಹ್ಯಕುಂಡೋ ಮಣಿರ್ನಾಗಸ್ತಥೈವಾಪೂರಣಃ ಖಗಃ।
ವಾಮನಶ್ಚೈಲಪತ್ರಶ್ಚ ಕುಕುರಃ ಕುಕುಣಸ್ತಥಾ ॥ 5-103-10 (35425)
ಆರ್ಯಕೋ ನಂದಕಶ್ಚೈವ ತಥಾ ಕಲಶಪೋತಕೌ ।
ಕೈಲಾಸಕಃ ಪಿಂಜರಕೋ ನಾಗಶ್ಚೈರಾವತಸ್ತಥಾ ॥ 5-103-11 (35426)
ಸುಮನೋಮುಖೋ ದಧಿಮುಖಃ ಶಂಖೋ ನಂದೋಪನಂದಕೌ ।
ಆಪ್ತಃ ಕೋಟರಕಶ್ಚೈವ ಶಿಖೀ ನಿಷ್ಠೂರಿಕಸ್ತಥಾ ॥ 5-103-12 (35427)
ತಿತ್ತಿರಿರ್ಹಸ್ತಿಭದ್ರಶ್ಚ ಕುಮುದೋ ಮಾಲ್ಯಪಿಂಡಕಃ।
ದ್ವೌ ಪದ್ಮೌ ಪುಂಡರೀಕಶ್ಚ ಪುಷ್ಪೋ ಮುದ್ಗರಪರ್ಣಕಃ॥ 5-103-13 (35428)
ಕರವೀರಃ ಪೀಠರಕಃ ಸಂವೃತ್ತೋ ವೃತ್ತ ಏವ ಚ।
ಪಿಂಡಾರೋ ಬಿಲ್ವಪತ್ರಶ್ಚ ಮೂಷಿಕಾದಃ ಶಿರೀಷಕಃ ॥ 5-103-14 (35429)
ದಿಲೀಪಃ ಶಂಖಶೀರ್ಷಶ್ಚ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಕೋಽಥಾಪರಾಜಿತಃ ।
ಕೌರವ್ಯೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಶ್ಚ ಕುಹುರಃ ಕೃಶಕಸ್ತಥಾ ॥ 5-103-15 (35430)
ವಿರಜಾ ಧಾರಣಶ್ಚೈವ ಸುಬಾಹುರ್ಮುಖರೋ ಜಯಃ ।
ಬಧಿರಾಂಧೌ ವಿಶುಂಡಿಶ್ಚ ವಿರಸಃ ಸುರಸಸ್ತಥಾ ॥ 5-103-16 (35431)
ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಬಹವಃ ಕಶ್ಯಪಸ್ಯಾತ್ಮಜಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ ।
ಮಾತಲೇ ಪಶ್ಯ ಯದ್ಯತ್ರ ಕಶ್ಚಿತ್ತೇ ರೋಚತೇ ವರಃ ॥ 5-103-17 (35432)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-103-18x (3691)
ಮಾತಲಿಸ್ತ್ವೇಕಮವ್ಯಗ್ರಃ ಸತತಂ ಸಂನಿರೀಕ್ಷ್ಯ ವೈ।
ಪಪ್ರಚ್ಛ ನಾರದಂ ತತ್ರ ಪ್ರೀತಿಮಾನಿವ ಚಾಭವತ್ ॥ 5-103-18 (35433)
ಮಾತಲಿರುವಾಚ। 5-103-19x (3692)
ಸ್ಥಿತೋ ಯ ಏಷ ಪುರತಃ ಕೌರವ್ಯಸ್ಯಾರ್ಯಕಸ್ಯ ತು।
ದ್ಯುತಿಮಾಂದರ್ಶನೀಯಶ್ಚ ಕಸ್ಯೈಷ ಕುಲನಂದನಃ ॥ 5-103-19 (35434)
ಕಃ ಪಿತಾ ಜನನೀ ಚಾಸ್ಯ ಕತಮಸ್ಯೈಷ ಭೋಗಿನಃ।
ವಂಶಸ್ಯ ಕಸ್ಯೈಷ ಮಹಾನ್ಕೇತುಭೂತ ಇವ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-103-20 (35435)
ಪ್ರಣಿಧಾನೇನ ಧೈರ್ಯೇಣ ರೂಪೇಣ ವಯಸಾ ಚ ಮೇ।
ಮನಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟೋ ದೇವರ್ಷೇ ಗುಣಕೇಶ್ಯಾಃ ಪತಿರ್ವರಃ ॥ 5-103-21 (35436)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-103-22x (3693)
ಮಾತಲಿಂ ಪ್ರೀತಮನಸಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸುಮುಖದರ್ಶನಾತ್।
ನಿವೇದಯಾಮಾಸ ತದಾ ಮಾಹಾತ್ಂಯಂ ಜನ್ಮ ಕರ್ಮ ಚ ॥ 5-103-22 (35437)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-103-23x (3694)
ಐರಾವತಕುಲೇ ಜಾತಃ ಸುಮುಖೋ ನಾಮ ನಾಗರಾಟ್।
ಆರ್ಯಕಸ್ಯ ಮತಃ ಪೌತ್ರೋ ದೌಹಿತ್ರೋ ವಾಮನಸ್ಯ ಚ ॥ 5-103-23 (35438)
ಏತಸ್ಯ ಹಿ ಪಿತಾ ನಾಗಶ್ಚಿಕುರೋ ನಾಮ ಮಾತಲೇ।
ನಚಿರಾದ್ವೈತನೇಯೇನ ಪಂಚತ್ವಮುಪಪಾದಿತಃ ॥ 5-103-24 (35439)
ತತೋಽಬ್ರವೀತ್ಪ್ರೀತಮನಾ ಮಾತಲಿರ್ನಾರದಂ ವಚಃ ।
ಏಷ ಮೇ ರುಚಿತಸ್ತಾತ ಜಾಮಾತಾ ಭುಜಗೋತ್ತಮಃ ॥ 5-103-25 (35440)
ಕ್ರಿಯತಾಮತ್ರ ಯತ್ನೋ ವೈ ಪ್ರೀತಿಮಾನಸ್ಂಯನೇನ ವೈ।
ಅಸ್ಮೈ ನಾಗಾಯ ವೈ ದಾತುಂ ಪ್ರಿಯಾಂ ದುಹಿತರಂ ಮುನೇ ॥ ॥ 5-103-26 (35441)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 104
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.104. ಅಧ್ಯಾಯಃ 104
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ನಾರದೇನ ಆರ್ಯಕಂಪ್ರತಿ ಪೌತ್ರಾರ್ಥಂ ಮಾತಲಿಕನ್ಯಾಪರಿಗ್ರಹಚೋದನಂ ॥ 1 ॥ ಆರ್ಯಕೇಣ ನಾರದಂಪ್ರತಿ ಸುಮುಖಜನಕಂ ಭಕ್ಷಿತವತಾ ವೈನತೇಯೇನ ಮಾಸಾಂತರೇ ಸುಮುಖಭಕ್ಷಣಪ್ರತಿಜ್ಞಾನಿವೇದನಂ ॥ 2 ॥ ಮಾತಲಿನಾ ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯಾತ್ಸುಮುಖರಿರಕ್ಷಯಾ ಸುಮುಖನಾರದಾಭ್ಯಾಂ ಸಹ ಶಕ್ರಸಮೀಪಗಮನಂ ॥ 3 ॥ ನಾರದೇನ ಮಾತಾಲೇಕಾರ್ಯಂ ವಿಜ್ಞಾಪಿತೇನ ವಿಷ್ಣುನಾ ಸುಮುಖಾಯ ಅಮೃತವಿತರಣಾಜ್ಞಾಪನೇಪಿ ಇಂದ್ರೇಣ ಅಮೃತಾಪ್ರದಾನೇನೈವ ದೀರ್ಘಾಯುರ್ದಾನಂ ॥ 4 ॥ ಮಾತಲಿನಾ ಸುಮುಖಾಯ ಸ್ವಕನ್ಯಾಂ ಪ್ರದಾಯ ವಿವಾಹನಿರ್ವರ್ತನಂ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-104-0 (35442)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-104-0x (3695)
ಮಾತಲೇರ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಾರದೋ ಮುನಿಸತ್ತಮಃ।
ಅಬ್ರವೀದ್ದೇವರಾಜಂ ತಮಾರ್ಯಕಂ ಕುರುನಂದನ॥ 5-104-1 (35443)
ಸೂತೋಽಯಂ ಮಾತಲಿರ್ನಾಮ ಶಕ್ರಸ್ಯ ದಯಿತಃ ಸುಹೃತ್।
ಶುಚಿಃ ಶೀಲಗುಣೋಪೇತಸ್ತೇಜಸ್ವೀ ವೀರ್ಯವಾನ್ಬಲೀ ॥ 5-104-2 (35444)
ಶಕ್ರಸ್ಯಾಯಂ ಸಖಾ ಚೈವ ಮಂತ್ರೀ ಸಾರಥಿರೇವ ಚ ।
ಅಲ್ಪಾಂತರಪ್ರಭಾವಶ್ಚ ವಾಸವೇನ ರಣೇ ರಣೇ ॥ 5-104-3 (35445)
ಅಯಂ ಹರಿಸಹಸ್ರೇಣ ಯುಕ್ತಂ ಜೈತ್ರಂ ರಥೋತ್ತಮಂ ।
ದೇವಾಸುರೇಷು ಯುದ್ಧೇಷು ಮನಸೈವ ನಿಯಚ್ಛತಿ ॥ 5-104-4 (35446)
ಅನೇನ ವಿಜಿತಾನಶ್ವೈರ್ದೋರ್ಭ್ಯಾಂ ಜಯತಿ ವಾಸವಃ ।
ಅನೇನ ಬಲಭಿತ್ಪೂರ್ವಂ ಪ್ರಹೃತೇ ಪ್ರಹರತ್ಯುತ ॥ 5-104-5 (35447)
ಅಸ್ಯ ಕನ್ಯಾ ವರಾರೋಹಾ ರೂಪೇಣಾಸದೃಶೀ ಭುವಿ ।
ಸತ್ಯಶೀಲಗುಣೋಪೇತಾ ಗುಣಕೇಶೀತಿ ವಿಶ್ರುತಾ ॥ 5-104-6 (35448)
ತಸ್ಯಾಸ್ಯ ಯತ್ನಾಚ್ಚರತಸ್ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಮಮರದ್ಯುತೇ।
ಸುಮುಖೋ ಭವತಃ ಪೌತ್ರೋ ರೋಚತೇ ದುಹಿತುಃ ಪತಿಃ ॥ 5-104-7 (35449)
ಯದಿ ತೇ ರೋಚತೇ ಸಂಯಗ್ಭುಜಗೋತ್ತಮ ಮಾ ಚಿರಂ ।
ಕ್ರಿಯತಾಮಾರ್ಯಕ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಬುದ್ಧಿಃ ಕನ್ಯಾಪರಿಗ್ರಹೇ ॥ 5-104-8 (35450)
ಯಥಾ ವಿಷ್ಣುಕುಲೇ ಲಕ್ಷ್ಮೀರ್ಯಥಾ ಸ್ವಾಹಾ ವಿಭಾವಸೋಃ ।
ಕುಲೇ ತವ ತಥೈವಾಸ್ತು ಗುಣಕೇಶೀ ಸುಮಧ್ಯಮಾ ॥ 5-104-9 (35451)
ಪೌತ್ರಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಭವಾಂಸ್ತಸ್ಮಾದ್ಗುಣಕೇಶೀಂ ಪ್ರತೀಚ್ಛತು ।
ಸದೃಶೀಂ ಪ್ರತಿರೂಪಸ್ಯ ವಾಸವಸ್ಯ ಶಚೀಮಿವ ॥ 5-104-10 (35452)
ಪಿತೃಹೀನಮಪಿ ಹ್ಯೇನಂ ಗುಣತೋ ವರಯಾಮಹೇ।
ಬಹುಮಾನಾಚ್ಚ ಭವತಸ್ತಥೈವೈರಾವತಸ್ಯ ಚ ॥ 5-104-11 (35453)
ಸುಮುಖಸ್ಯ ಗುಣೈಶ್ಚೈವ ಶೀಲಶೌಚದಮಾದಿಭಿಃ ।
ಅಭಿಗಂಯ ಸ್ವಯಂ ಕನ್ಯಾಮಯಂ ದಾತುಂ ಸಮುದ್ಯತಃ ।
ಮಾತಲಿಸ್ತಸ್ಯ ಸಂಮಾನಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹೋ ಭವಾನಪಿ ॥ 5-104-12 (35454)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-104-13x (3696)
ಸ ತು ದೀನಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಶ್ಚ ಪ್ರಾಹ ನಾರದಮಾರ್ಯಕಃ ।
ವ್ರಿಯಮಾಣೇ ತಥಾ ಪೌತ್ರೇ ಪುತ್ರೇ ಚ ನಿಧನಂ ಗತೇ ॥ 5-104-13 (35455)
ಆರ್ಯಕ ಉವಾಚ। 5-104-14x (3697)
ಮನ್ಯೇ ನೈತದ್ಬಹುಮತಂ ಮಹರ್ಷೇ ವಚನಂ ತವ।
ಸಖಾ ಶಕ್ರಸ್ಯ ಸಂಯುಕ್ತಃ ಕಸ್ಯಾಯಂ ನೇಪ್ಸಿತೋ ಭವೇತ್।
ಕಾರಣಸ್ಯ ತು ದೌರ್ಬಲ್ಯಾಚ್ಚಿಂತಯಾಮಿ ಮಹಾಮುನೇ ॥ 5-104-14 (35456)
ಅಸ್ಯ ದೇಹಕರಸ್ತಾತ ಮಮ ಪುತ್ರೋ ಮಹಾದ್ಯುತೇ।
ಭಕ್ಷಿತೋ ವೈನತೇಯೇನ ದುಃಖಾರ್ತಾಸ್ತೇನ ವೈ ವಯಂ ॥ 5-104-15 (35457)
ಪುನರೇವ ಚ ತೇನೋಕ್ತಂ ವೈನತೇಯೇನ ಗಚ್ಛತಾ ।
ಮಾಸೇನಾನ್ಯೇನ ಸುಮುಖಂ ಭಕ್ಷಯಿಷ್ಯ ಇತಿ ಪ್ರಭೋ ॥ 5-104-16 (35458)
ಧ್ರುವಂ ತಥಾ ತದ್ಭವಿತಾ ಜಾನೀಮಸ್ತಸ್ಯ ನಿಶ್ಚಯಂ।
ತೇನ ಹರ್ಷಃ ಪ್ರನಷ್ಟೋ ಮೇ ಸುಪರ್ಣವಚನೇನ ವೈ ॥ 5-104-17 (35459)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-104-18x (3698)
ಮಾತಲಿಸ್ತ್ವಬ್ರವೀದೇನಂ ಬುದ್ಧಿರತ್ರ ಕೃತಾ ಮಯಾ।
ಜಾಮಾತೃಭಾವೇನ ವೃತಃ ಸುಮುಖಸ್ತವ ಪುತ್ರಜಃ ॥ 5-104-18 (35460)
ಸೋಽಯಂ ಮಯಾ ಚ ಸಹಿತೋ ನಾರದೇನ ಚ ಪನ್ನಗಃ।
ತ್ರಿಲೋಕೇಶಂ ಸುರಪತಿಂ ಗತ್ವಾ ಪಶ್ಯತು ವಾಸವಂ ॥ 5-104-19 (35461)
ಶೇಷೇಣೈವಾಸ್ಯ ಕಾರ್ಯೇಣ ಪ್ರಜ್ಞಾಸ್ವಾಂಯಹಮಾಯುಷಃ ।
ಸುಪರ್ಣಸ್ಯ ವಿಘಾತೇ ಚ ಪ್ರಯತಿಷ್ಯಾಮಿ ಸತ್ತಮ ॥ 5-104-20 (35462)
ಸುಮುಖಶ್ಚ ಮಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ದೇವೇಶಮಿಗಚ್ಛತು।
ಕಾರ್ಯಸಂಸಾಧನಾರ್ಥಾಯ ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇಽಸ್ತು ಭುಜಂಗಮ ॥ 5-104-21 (35463)
`ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-104-22x (3699)
ಆರ್ಯಕೇಣಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾತಾ ಗಂಯತಾಮಿತಿ ಭಾರತ।'
ತತಸ್ತೇ ಸುಮುಖಂ ಗೃಹ್ಯ ಸರ್ವ ಏವ ಮಹೌಜಸಃ।
ದದೃಶುಃ ಶಕ್ರಮಾಸೀನಂ ದೇವರಾಜಂ ಮಹಾದ್ಯುತಿಂ ॥ 5-104-22 (35464)
ಸಂಗತ್ಯಾ ತತ್ರ ಭಗವಾನ್ವಿಷ್ಣುರಾಸೀಚ್ಚತುರ್ಭುಜಃ ।
ತತಸ್ತತ್ಸರ್ವಮಾಚಖ್ಯೌ ನಾರದೋ ಮಾತಲಿಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-104-23 (35465)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-104-24x (3700)
ತತಃ ಪುರಂದರಂ ವಿಷ್ಣುರುವಾಚ ಭುವನೇಶ್ವರಂ।
ಅಮೃತಂ ದೀಯತಾಮಸ್ಮೈ ಕ್ರಿಯತಾಮಮರೈಃ ಸಮಃ ॥ 5-104-24 (35466)
ಮಾತಲಿರ್ನಾರದಶ್ಚೈವ ಸುಮುಖಶ್ಚೈವ ವಾಸವ।
ಲಭಂತಾಂ ಭವತಃ ಕಾಮಾತ್ಕಾಮಮೇತಂ ಯಥೇಪ್ಸಿತಂ ॥ 5-104-25 (35467)
ಪುರಂದರೋಽಥ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ವೈನತೇಯಪರಾಕ್ರಮಂ ।
ವಿಷ್ಣುಮೇವಾಬ್ರವೀದೇನಂ ಭವಾನೇವ ದದಾತ್ವಿತಿ ॥ 5-104-26 (35468)
ವಿಷ್ಣುರುವಾಚ। 5-104-27x (3701)
ಈಶಸ್ತ್ವಂ ಸರ್ವಲೋಕಾನಾಂ ಚರಾಣಾಮಚರಾಶ್ಚ ಯೇ।
ತ್ವಯಾ ದತ್ತಮದತ್ತಂ ಕಃ ಕರ್ತುಮುತ್ಸಹತೇ ವಿಭೋ ॥ 5-104-27 (35469)
ಪ್ರಾದಾಚ್ಛಕ್ರಸ್ತತಸ್ತಸ್ಮೈ ಪನ್ನಗಾಯಾಯುರುತ್ತಮಂ।
ನ ತ್ವೇನಮಮೃತಪ್ರಾಶಂ ಚಕಾರ ಬಲವೃತ್ರಹಾ ॥ 5-104-28 (35470)
ಲಬ್ಧ್ವಾ ವರಂ ತು ಸುಮುಖಃ ಸುಮುಖಃ ಸಂಬಭೂವ ಹ।
ಕೃತದಾರೋ ಯಥಾಕಾಮಂ ಜಗಾಮ ಚ ಗೃಹಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ 5-104-29 (35471)
ನಾರದಸ್ತ್ವಾರ್ಯಕಶ್ಚೈವ ಕೃತಕಾರ್ಯೌ ಮುದಾ ಯುತೌ ।
ಅಭಿಜಗ್ಮತುರಭ್ಯರ್ಚ್ಯ ದೇವರಾಜಂ ಮಹಾದ್ಯುತಿಂ ॥ ॥ 5-104-30 (35472)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುರಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-104-20 ಅಸ್ಯಾಯುಷಃ ಶೇಷೇಣ ಕಾರ್ಯೇಣ ಪ್ರಜ್ಞಾಸ್ಯಾಮಿ ವಿಜ್ಞಾಪಯಿಷ್ಯಾಮಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 105
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.105. ಅಧ್ಯಾಯಃ 105
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸುಮುಖಾಯ ಆಯುರ್ದಾನಶ್ರವಣಕುಪಿತೇನ ಗರುಡೇನ ಇಂದ್ರೋಪೇಂದ್ರಾವಭ್ಯೇತ್ಯ ದರ್ಪೇಕ್ತಿಃ ॥ 1 ॥ ಉಪೇಂದ್ರೇಣ ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯದರ್ಪವಿಮೋಕ್ಷಣಾಯ ತದಂಸೇ ಸ್ವದಕ್ಷಬಾಹುವಿಕ್ಷೇಪೇ ತದ್ವಹನಾಕ್ಷಮೇಣ ತೇನ ತತ್ಕ್ಷಮಾಪನಂ ॥ 2 ॥ ಕಣ್ವೇನ ಸುಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಗರುಡನಿದರ್ಶನಪ್ರದರ್ಶನಪೂರ್ವಕಂ ಗರ್ವಪರಿಹಾರೇಣ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಶಮವಿಧಾನಂ ॥ 3 ॥ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಊರುತಾಜನಪೂರ್ವಕಂ ಕಣ್ವೋಪಹಾಸೇ ತೇನ ತಂ ಪ್ರತಿ ತವ ಊರಾವೇವ ಮೃತ್ಯುರ್ಭವಿಷ್ಯತೀತಿ ಶಾಪದಾನಂ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-105-0 (35473)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-105-0x (3702)
ಗರುಡಸ್ತತ್ರ ಶುಶ್ರಾವ ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಆಯುಃಪ್ರದಾನಂ ಶಕ್ರೇಣ ಕೃತಂ ನಾಗಸ್ಯ ಭಾರತ ॥ 5-105-1 (35474)
ಪಕ್ಷವಾತೇನ ಮಹತಾ ರುದ್ಧ್ವಾ ತ್ರಿಭುವನಂ ಖಗಃ।
ಸುಪರ್ಣಃ ಪರಮಕ್ರುದ್ಧೋ ವಾಸವಂ ಸಮುಪಾದ್ರವತ್ ॥ 5-105-2 (35475)
ಗರುಡ ಉವಾಚ। 5-105-3x (3703)
ಭಗವನ್ಕಿಮವಜ್ಞಾನಾದ್ವೃತ್ತಿಃ ಪ್ರತಿಹತಾ ಮಮ।
ಕಾಮಕಾರವರಂ ದತ್ತ್ವಾ ಪುನಶ್ಚಲಿತವಾನಸಿ ॥ 5-105-3 (35476)
ನಿಸರ್ಗಾತ್ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ಸರ್ವಭೂತೇಶ್ವರೇಣ ಮೇ।
ಆಹಾರೋ ವಿಹಿತೋ ಧಾತ್ರಾ ಕಿಮರ್ಥಂ ವಾರ್ಯತೇ ತ್ವಯಾ ॥ 5-105-4 (35477)
ವೃತಶ್ಚೈಷ ಮಹಾನಾಗಃ ಸ್ಥಾಪಿತಃ ಸಮಯಶ್ಚ ಮೇ।
ಅನೇನ ಚ ಮಯಾ ದೇವ ಭರ್ತವ್ಯಃ ಪ್ರಸವೋ ಮಹಾನ್ ॥ 5-105-5 (35478)
ಏತಸ್ಮಿಂಸ್ತು ತಥಾಭೂತೇ ನಾನ್ಯಂ ಹಿಂಸಿತುಮುತ್ಸಹೇ ।
ಕ್ರೀಡಸೇ ಕಾಮಕಾರೇಣ ದೇವರಾಜ ಯಥೇಚ್ಛಕಂ ॥ 5-105-6 (35479)
ಸೋಽಹಂ ಪ್ರಾಣಾನ್ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತಥಾ ಪರಿಜನೋ ಮಮ।
ಯೇ ಚ ಭೃತ್ಯಾ ಮಮ ಗೃಹೇ ಪ್ರೀತಿಮಾನ್ಭವ ವಾಸವ ॥ 5-105-7 (35480)
`ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-105-8x (3704)
ಶ್ರುತ್ವಾ ಸುಪರ್ಣವಚನಂ ಸುಮುಖೋ ದುರ್ಮುಖಸ್ತದಾ।
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ರೂಪಂ ವಿವರ್ಣಸ್ತು ಸರ್ಪರೂಪಧರೋಽಭವತ್ ।
ಗತ್ವಾ ವಿಷ್ಣುಸಮೀಪಂ ತು ಪಾದಪೀಠಂ ಸಮಾಶ್ಲಿಷತ್ ॥ 5-105-8 (35481)
ಇಂದ್ರ ಉವಾಚ। 5-105-9x (3705)
ನ ಮತ್ಕೃತಂ ವೈನತೇಯ ನ ಮಾಂ ಕ್ರೋದ್ಧುಂ ತ್ವಮರ್ಹಸಿ।
ದತ್ತಾಭಯಃ ಸ ಸುಮುಖೋ ವಿಷ್ಣುನಾ ಪ್ರಭವಿಷ್ಣುನಾ ।
ಶ್ರತ್ವಾ ಪುರಂದರೇಣೋಕ್ತಮುವಾಚ ವಿನತಾಸುತಃ ॥' 5-105-9 (35482)
ಏತಚ್ಚೈವಾಹಮರ್ಹಾಮಿ ಭೂಯಶ್ಚ ಬಲವೃತ್ರಹನ್।
ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಸ್ಯೇಶ್ವರೋ ಯೋಽಹಂ ಪರಭೃತ್ಯತ್ವಮಾಗತಃ ॥ 5-105-10 (35483)
ತ್ವಯಿ ತಿಷ್ಠತಿ ದೇವೇಶ ನ ವಿಷ್ಣುಃ ಕಾರಣಂ ಮಮ।
ತ್ರೈಲೋಕ್ಯರಾಜರಾಜ್ಯಂ ಹಿ ತ್ವಯಿ ವಾಸವ ಶಾಶ್ವತಂ ॥ 5-105-11 (35484)
ಮಮಾಪಿ ದಕ್ಷಸ್ಯ ಸುತಾ ಜನನೀ ಕಶ್ಯಪಃ ಪಿತಾ।
ಅಹಮತ್ಯುತ್ಸಹೇ ಲೋಕಾನ್ಸಮಂತಾದ್ವೋಢುಮೋಜಸಾ ॥ 5-105-12 (35485)
ಅಸಹ್ಯಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ಮಮಾಪಿ ವಿಪುಲಂ ಬಲಂ।
ಮಯಾಽಪಿ ಸುಮಹತ್ಕರ್ಮ ಕೃತಂ ದೈತೇಯವಿಗ್ರಹೇ ॥ 5-105-13 (35486)
ಶ್ರುತಶ್ರೀಃ ಶ್ರುತಸೇನಶ್ಚ ವಿವಸ್ವಾನ್ರೋಚನಾಮುಖಃ ।
ಪ್ರಸ್ರುತಃ ಕಾಲಕಾಕ್ಷಶ್ಚ ಮಯಾಽಪಿ ದಿತಿಜಾ ಹತಾಃ ॥ 5-105-14 (35487)
ಯತ್ತು ಧ್ವಜಸ್ಥಾನಗತೋ ಯತ್ನಾತ್ಪರಿಚರಾಂಯಹಂ।
ವಹಾಮಿ ಚೈವಾನುಜಂ ತೇ ತೇನ ಮಾಮವಮನ್ಯಸೇ ॥ 5-105-15 (35488)
ಕೋಽನ್ಯೋ ಭಾರಸಹೋ ಹ್ಯಸ್ತಿ ಕೋಽನ್ಯೋಸ್ತಿ ಬಲವತ್ತರಃ ।
ಮಯಾ ಯೋಽಹಂ ವಿಶಿಷ್ಟಃ ಸನ್ವಹಾಮೀಮಂ ಸಬಾಂಧವಂ ॥ 5-105-16 (35489)
ಅವಜ್ಞಾಯ ತು ಯತ್ತೇಽಹಂ ಭೋಜನಾದ್ವ್ಯಪರೋಪಿತಃ ।
ತೇನ ಮೇ ಗೌರವಂ ನಷ್ಟಂ ತ್ವತ್ತಶ್ಚಾಸ್ಮಾಚ್ಚ ವಾಸವ ॥ 5-105-17 (35490)
ಅದಿತ್ಯಾಂ ಯ ಇಮೇ ಜಾತಾ ಬಲವಿಕ್ರಮಶಾಲಿನಃ ।
ತ್ವಮೇಷಾಂ ಕಿಲ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಬಲೇನ ಬಲವತ್ತರಃ ॥ 5-105-18 (35491)
ಸೋಽಹಂ ಪಕ್ಷೈಕದೇಶೇನ ವಹಾಮಿ ತ್ವಾಂ ಗತಕ್ಲಮಃ ।
ವಿಮೃಶ ತ್ವಂ ಶನೈಸ್ತಾತ ಕೋಽನ್ವತ್ರ ಬಲವಾನಿತಿ ॥ 5-105-19 (35492)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-105-20x (3706)
ಸ ತಸ್ಯ ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಖಗಸ್ಯೋದರ್ಕದಾರುಣಂ।
ಅಕ್ಷೋಭ್ಯಂ ಕ್ಷೋಭಯಂಸ್ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯಮುವಾಚ ರಥಚಕ್ರಭೃತ್ ॥ 5-105-20 (35493)
ಗರುತ್ಮನ್ಮನ್ಯಸೇತ್ಮಾನಂ ಬಲವಂತಂ ಸುದುರ್ಬಲಂ ।
ಅಲಮಸ್ಮತ್ಸಮಕ್ಷಂ ತೇ ಸ್ತೋತುಮಾತ್ಮಾನಮಂಡಜ ॥ 5-105-21 (35494)
ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಮಪಿ ಮೇ ಕೃತ್ಸ್ನಮಶಕ್ತಂ ದೇಹಧಾರಣೇ।
ಅಹಮೇವಾತ್ಮನಾತ್ಮಾನಂ ವಹಾಮಿ ತ್ವಾಂ ಚ ಧಾರಯೇ ॥ 5-105-22 (35495)
`ನ ತ್ವಂ ವಹಸಿ ಮಾಂ ದೋರ್ಭ್ಯಾಂ ಮೋಘಂ ತವ ವಿಕತ್ಥನಂ ।'
ಇಮಂ ತಾವನ್ಮಮೈಕಂ ತ್ವಂ ಬಾಹುಂ ಸವ್ಯೇತರಂ ವಹ।
ಯದ್ಯೇನಂ ಧಾರಯಸ್ಯೇಕಂ ಸಫಲಂ ತೇ ವಿಕತ್ಥಿತಂ ॥ 5-105-23 (35496)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಭಗವಾಂಸ್ತಸ್ಯ ಸ್ಕಂಧೇ ಬಾಹುಂ ಸಮಾಸಜತ್ ।
`ಆರೋಪಿತಂ ಸಮುದ್ವೋಢುಂ ಭಾರಂ ತಂ ನಾಶಕದ್ಬಲಾತ್ ।'
ನಿಪಪಾತ ಸ ಭಾರಾರ್ತೋ ವಿಹಲೋ ನಷ್ಟಚೇತನಃ ॥ 5-105-24 (35497)
ಯಾವಾನ್ಹಿ ಭಾರಃ ಕೃತ್ಸ್ನಾಯಾಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಃ ಪರ್ವತೈಃ ಸಹ ।
ಏಕಸ್ಯಾ ದೇಹಶಾಖಾಯಾಸ್ತಾವದ್ಭಾರಮಮನ್ಯತ ॥ 5-105-25 (35498)
ನ ತ್ವೇನಂ ಪೀಡಯಾಮಾಸ ಬಲೇನ ಬಲವತ್ತರಃ।
ತತೋ ಹಿ ಜೀವಿತಂ ತಸ್ಯ ನ ವ್ಯನೀನಶದಚ್ಯುತಃ ॥ 5-105-26 (35499)
ವ್ಯಾತ್ತಾಸ್ಯಃ ಸ್ರಸ್ತಕಾಯಶ್ಚ ವಿಚೇತಾ ವಿಹ್ವಲಃ ಖಗಃ ।
ಮುಮೋಚ ಪತ್ರಾಣಿ ತದಾ ಗುರುಭಾರಪ್ರಪೀಡಿತಃ॥ 5-105-27 (35500)
ಸ ವಿಷ್ಣುಂ ಶಿರಸಾ ಪಕ್ಷೀ ಪ್ರಣಂಯ ವಿನತಾಸುತಃ।
ವಿಚೇತಾ ವಿಹ್ವಲೋ ದೀನಃ ಕಿಂಚಿದ್ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-105-28 (35501)
ಭಗವಂʼಲ್ಲೋಕಸಾರಸ್ಯ ಸದೃಶೇನ ವಪುಷ್ಮತಾ।
ಭುಜೇನ ಸ್ವೈರಮುಕ್ತೇನ ನಿಷ್ಪಿಷ್ಟೋಽಸ್ಮಿ ಮಹೀತಲೇ ॥ 5-105-29 (35502)
ಕ್ಷಂತುಮರ್ಹಸಿ ಮೇ ದೇವ ವಿಹ್ವಲಸ್ಯಾಲ್ಪಚೇತಸಃ।
ಬಲದಾಹವಿದಗ್ಧಸ್ಯ ಪಕ್ಷಿಣೋ ಧ್ವಜವಾಸಿನಃ ॥ 5-105-30 (35503)
ನ ಹಿ ಜ್ಞಾತಂ ಬಲಂ ದೇವ ಮಯಾ ತೇ ಪರಮ ವಿಭೋ।
ತೇನ ಮನ್ಯಾಂಯಹಂ ವೀರ್ಯಮಾತ್ಮನೋ ನ ಸಮಂ ಪರೈಃ ॥ 5-105-31 (35504)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-105-32x (3707)
ತತಶ್ಚಕ್ರೇ ಸ ಭಗವಾನ್ಪ್ರಸಾದಂ ವೈ ಗರುತ್ಮತಃ।
ಮೈವಂ ಭೂಯ ಇತಿ ಸ್ನೇಹಾತ್ತದಾ ಚೈನಮುವಾಚ ಹ ॥ 5-105-32 (35505)
ಪಾದಾಂಗುಷ್ಠೇನ ಚಿಕ್ಷೇಪ ಸುಮುಖಂ ಗರುಡೋರಸಿ।
ತತಃ ಪ್ರಭೃತಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಹಸರ್ಪೇಣ ವರ್ತತೇ ॥ 5-105-33 (35506)
ಏವಂ ವಿಷ್ಣುಬಲಾಕ್ರಾಂತೋ ಗರ್ವನಾಶಮುಪಾಗತಃ।
ಗರುಡೋ ಬಲವಾನ್ರಾಜನ್ವೈನತೇಯೋ ಮಹಾಯಶಾಃ ॥ 5-105-34 (35507)
ಕಣ್ವ ಉವಾಚ। 5-105-35x (3708)
ತಥಾ ತ್ವಮಪಿ ಗಾಂಧಾರೇ ಯಾವತ್ಪಾಂಡುಸುತಾನ್ರಣೇ।
ನಾಸಾದಯಸಿ ತಾನ್ವೀರಾಂಸ್ತಾವಜ್ಜೀವಸಿ ಪುತ್ರಕ ॥ 5-105-35 (35508)
ಭೀಮಃ ಪ್ರಹರತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ವಾಯುಪುತ್ರೋ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಧನಂಜಯಶ್ಚೇಂದ್ರಸುತೋ ನ ಹನ್ಯಾತಾಂ ತು ಕಂ ರಣೇ ॥ 5-105-36 (35509)
ವಿಷ್ಣುರ್ವಾಯುಶ್ಚ ಶಕ್ರಶ್ಚ ಧರ್ಮಸ್ತೌ ಚಾಶ್ವಿನಾವುಭೌ ।
ಏತೇ ದೇವಾಸ್ತ್ವಯಾ ಕೇನ ಹೇತುನಾ ವೀಕ್ಷಿತುಂ ಕ್ಷಮಾಃ ॥ 5-105-37 (35510)
ತದಲಂ ತೇ ವಿರೋಧೇನ ಶಮಂ ಗಚ್ಛ ನೃಪಾತ್ಮಜ ।
ವಾಸುದೇವೇನ ತೀರ್ಥೇನ ಕುಲಂ ರಕ್ಷಿತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-105-38 (35511)
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶೀ ಸರ್ವಸ್ಯ ನಾರದೋಽಯಂ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ಮಾಹಾತ್ಂಯಸ್ಯ ತದಾ ವಿಷ್ಣೋಃ ಸೋಽಯಂ ಚಕ್ರಗದಾಧರಃ ॥ 5-105-39 (35512)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-105-40x (3709)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತು ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ನಿಶ್ವಸನ್ಭೃಕುಟೀಮುಖಃ।
ರಾಧೇಯಮಭಿಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಜಹಾಸ ಸ್ವನವತ್ತದಾ ॥ 5-105-40 (35513)
ಕದರ್ಥೀಕೃತ್ಯ ತದ್ವಾಕ್ಯಮೃಷೇಃ ಕಣ್ವಸ್ಯ ದುರ್ಮತಿಃ ।
ಊರುಂ ಗಜಕರಾಕಾರಂ ತಾಡಯನ್ನಿದಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-105-41 (35514)
ಯಥೈವೇಶ್ವರಸೃಷ್ಟೋಽಸ್ಮಿ ಯದ್ಭಾವಿ ಯಾ ಚ ಮೇ ಗತಿಃ।
ತಥಾ ಮಹರ್ಷೇ ವರ್ತಾಮಿ ಕಿಂ ಪ್ರಲಾಪಃ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-105-42 (35515)
` ತತಃ ಕಣ್ವೋಽಬ್ರವೀತ್ಕ್ರುದ್ಧೋ ದುರ್ಯೋಧನಮಪಂಡಿತಂ ।
ಯಸ್ಮಾದೂಕಂ ತಾಡಯಸಿ ಊರೌ ಮೃತ್ಯುರ್ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥' ॥ 5-105-43 (35516)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 106
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.106. ಅಧ್ಯಾಯಃ 106
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ನಿರ್ಬಂಧಸ್ಯಾನರ್ಥಹೇತುತಾಯಾಂ ನಿದರ್ಶನಪ್ರದರ್ಶನಾಯ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ನಾರದೇನ ಗಾಲವೋಪಾಖ್ಯಾನಕಥನಾರಂಭಃ ॥ 1 ॥ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೇಣ ಗುರುದಕ್ಷಿಣಾನಿಷೇಧನೇಽಪಿ ನಿರ್ಬಂಧಕಾರಿಣಂ ಗಾಲವಂಪ್ರತಿ ಏಕತಶ್ಶ್ಯಾಮಕರ್ಣಶ್ವೇತಾಶ್ವಶತಾಷ್ಟಕಾನಯನನಿಯೋಗಃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-106-0 (35517)
ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ। 5-106-0x (3710)
ಅನರ್ಥೇ ಜಾತಿನಿರ್ಬಂಧಂ ಪರಾರ್ಥೇ ಲೋಭಮೋಹಿತಂ।
ಅನಾರ್ಯಕೇಷ್ವಭಿರತಂ ಮರಣೇ ಕೃತನಿಶ್ಚಯಂ ॥ 5-106-1 (35518)
ಜ್ಞಾತೀನಾಂ ದುಃಖಕರ್ತಾರಂ ಬಂಧೂನಾಂ ಶೋಕವರ್ಧನಂ ।
ಸುಹೃದಾಂ ಕ್ಲೇಶದಾತಾರಂ ದ್ವಿಷತಾಂ ಹರ್ಷವರ್ಧನಂ ॥ 5-106-2 (35519)
ಕಥಂ ನೈನಂ ವಿಮಾರ್ಗಸ್ಥಂ ವಾರಯಂತೀಹ ಬಾಂಧವಾಃ।
ಸೌಹೃದಾದ್ವಾ ಸುಹೃತ್ಸ್ನಿಗ್ಧೋ ಭಗವಾನ್ವಾ ಪಿತಾಮಹಃ ॥ 5-106-3 (35520)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-106-4x (3711)
ಉಕ್ತಂ ಭಗವತಾ ವಾಕ್ಯಮುಕ್ತಂ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಯತ್ಕ್ಷಮಂ।
ಉಕ್ತಂ ಬಹುವಿಧಂ ಚೈವ ನಾರದೇನಾಪಿ ತಚ್ಛೃಣು ॥ 5-106-4 (35521)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-106-5x (3712)
ದುರ್ಲಭೋ ವೈ ಸುಹೃಚ್ಛ್ರೋತಾ ದುರ್ಲಭಶ್ಚ ಹಿತಃ ಸುಹೃತ್।
ತಿಷ್ಠತೇ ಹಿ ಸುಹ್ಯದ್ಯತ್ರ ನ ಬಂಧುಸ್ತತ್ರ ತಿಷ್ಠತೇ ॥ 5-106-5 (35522)
ಶ್ರೋತವ್ಯಮಪಿ ಪಶ್ಯಾಪಿ ಸುಹೃದಾಂ ಕುರುನಂದನ।
ನ ಕರ್ತವ್ಯಶ್ಚ ನಿರ್ಬಂಧೋ ನಿರ್ಬಂಧೋ ಹಿ ಸುದಾರುಣಃ ॥ 5-106-6 (35523)
ಅತ್ರಾಪ್ಯುದಾಹರಂತೀಮಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಂ ।
ಯಥಾ ನಿರ್ಬಂಧತಃ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಗಾಲವೇನ ಪರಾಜಯಃ ॥ 5-106-7 (35524)
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಂ ತಪಸ್ಯಂತಂ ಧರ್ಮೋ ಜಿಜ್ಞಾಸಯಾ ಪುರಾ ।
ಅಭ್ಯಗಚ್ಛತ್ಸ್ವಯಂ ಭೂತ್ವಾ ವಸಿಷ್ಠೋ ಭಗವಾನೃಷಿಃ ॥ 5-106-8 (35525)
ಸಪ್ತರ್ಷೀಣಾಮನ್ಯತಮಂ ವೇಷಮಾಸ್ಥಾಯ ಭಾರತ।
ಬಭುಕ್ಷುಃ ಕ್ಷುಧಿತೋ ರಾಜನ್ನಾಶ್ರಮಂ ಕೌಶಿಕಸ್ಯ ತು ॥ 5-106-9 (35526)
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋಽಥ ಸಂಭ್ರಾಂತಃ ಶ್ರಪಯಾಮಾಸ ವೈ ಚರುಂ ।
ಪರಮಾನ್ನಸ್ಯ ಯತ್ನೇನ ನ ಚ ತಂ ಪ್ರತ್ಯಪಾಲಯತ್ ॥ 5-106-10 (35527)
ಅನ್ನಂ ತೇನ ಯದಾ ಭುಕ್ತಮನ್ಯೈರ್ದತ್ತಂ ತಪಸ್ವಿಭಿಃ ।
ಅಥ ಗೃಹ್ಣಾನ್ನಮತ್ಯುಷ್ಣಂ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋಽಪ್ಯುಪಾಗಮತ್ ॥ 5-106-11 (35528)
ಭುಕ್ತಂ ಮೇ ತಿಷ್ಠ ತಾವತ್ತ್ವಮಿತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಭಗವಾನ್ಯಯೌ ।
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ತತೋ ರಾಜನ್ಸ್ಥಿತ ಏವ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ॥ 5-106-12 (35529)
ಭಕ್ತಂ ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ಮೂರ್ಧ್ನಾ ವೈ ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಸಂಶಿತವ್ರತಃ ।
ಸ್ಥಿತಃ ಸ್ಥಾಣುರಿವಾಭ್ಯಾಶೇ ನಿಶ್ಚೇಷ್ಟೋ ಮಾರುತಾಶನಃ ॥ 5-106-13 (35530)
ತಸ್ಯ ಶುಶ್ರೂಷಣೇ ಯತ್ನಮಕರೋದ್ಗಾಲವೋ ಮುನಿಃ ।
ಗೌರವಾದ್ಬಹುಮಾನಾಚ್ಚ ಹಾರ್ದೇನ ಪ್ರಿಯಕಾಂಯಯಾ ॥ 5-106-14 (35531)
ಅಥ ವರ್ಷಶತೇ ಪೂರ್ಣೇ ಧರ್ಮಃ ಪುನರುಪಾಗಮತ್।
ವಾಸಿಷ್ಠಂ ವೇಷಮಾಸ್ಥಾಯ ಕೌಶಿಕಂ ಭೋಜನೇಪ್ಸಯಾ ॥ 5-106-15 (35532)
ಸ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶಿರಸಾ ಭಕ್ತಂ ಧ್ರಿಯಮಾಣಂ ಮಹರ್ಷಿಣಾ ।
ತಿಷ್ಠತಾ ವಾಯುಭಕ್ಷೇಣ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೇಣ ಧೀಮತಾ ॥ 5-106-16 (35533)
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ತತೋ ಧರ್ಮಸ್ತಥೈವೋಷ್ಣಂ ತಥಾ ನವಂ ।
ಭುಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರೀತೋಸ್ಮಿ ವಿಪ್ರರ್ಷೇ ತಮುಕ್ತ್ವಾ ಸ ಮುನಿರ್ಗತಃ ॥ 5-106-17 (35534)
ಕ್ಷತ್ರಭಾವಾದಪಗತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣತ್ವಮುಪಾಗತಃ।
ಧರ್ಮಸ್ಯ ವಚನಾತ್ಪ್ರೀತೋ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ತಥಾಽಭವತ್॥ 5-106-18 (35535)
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ತು ಶಿಷ್ಯಸ್ಯ ಗಾಲವಸ್ಯ ತಪಸ್ವಿನಃ ।
ಶುಶ್ರೂಷಯಾ ಚ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಚ ಪ್ರೀತಿಮಾನಿತ್ಯುವಾಚ ಹ ॥ 5-106-19 (35536)
ಅನುಜ್ಞಾತೋ ಮಯಾ ವತ್ಸ ಯಥೇಷ್ಟಂ ಗಚ್ಛ ಗವಾಲವ।
ಇತ್ಯುಕ್ತಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚೇದಂ ಗಾಲವೋ ಮುನಿಸತ್ತಮಂ ॥ 5-106-20 (35537)
ಪ್ರೀತೋ ಮಧುರಯಾ ವಾಚಾ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಂ ಮಹಾದ್ಯುತಿಂ ।
ದಕ್ಷಿಣಾಃ ಕಾಃ ಪ್ರಯಚ್ಛಾಮಿ ಭವತೇ ಗುರುಕರ್ಮಣಿ ॥ 5-106-21 (35538)
ದಕ್ಷಿಣಾಭಿರುಪೇತಂ ಹಿ ಕರ್ಮ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ಮಾನದ।
ದಕ್ಷಿಣಾನಾಂ ಹಿ ದಾತಾ ವೈ ಅಪವರ್ಗೇಣ ಯುಜ್ಯತೇ ॥ 5-106-22 (35539)
ಸ್ವರ್ಗೇ ಕ್ರತುಫಲಂ ತದ್ಧಿ ದಕ್ಷಿಣಾ ಶಾಂತಿರುಚ್ಯತೇ।
ಕಿಮಾಹರಾಮಿ ಗುರ್ವರ್ಥಂ ಬ್ರವೀತು ಭಗವಾನಿತಿ ॥ 5-106-23 (35540)
ಸ ಜಾನಾನಸ್ತು ಭಗವಾನ್ಖಿನ್ನಂ ಶುಶ್ರೂಷಣೇನ ವೈ।
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ತಮಸಕೃದ್ಗಚ್ಛ ಗಚ್ಛೇತ್ಯಚೋದಯತ್ ॥ 5-106-24 (35541)
ಅಸಕೃದ್ಗಚ್ಛಗಚ್ಛೇತಿ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೇಣ ಭಾಷಿತಃ ।
ಕಿಂ ದದಾನೀತಿ ಬಹುಶೋ ಗಾಲವಃ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-106-25 (35542)
ನಿರ್ಬಂಧತಸ್ತು ಬಹುಶೋ ಗಾಲವಸ್ಯ ತಪಸ್ವಿನಃ।
ಕಿಂಚಿದಾಗತಸಂರಂಭೋ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋಽಬ್ರವೀದಿದಂ ॥ 5-106-26 (35543)
ಏಕತಃಶ್ಯಾಮಕರ್ಣಾನಾಂ ಹಯಾನಾಂ ಚಂದ್ರವರ್ಚಸಾಂ।
ಅಷ್ಟೌ ಶತಾನಿ ಮೇ ದೇಹಿ ಗಚ್ಛ ಗಾಲವ ಮಾ ಚಿರಂ ॥ ॥ 5-106-27 (35544)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಡಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-106-1 ಪರಾರ್ಥೇ ಪರಸ್ವನಿಮಿತ್ತಂ ॥ 5-106-5 ಸುಹೃತ್ ಪ್ರತ್ಯುಪಕಾರಮನಪೇಕ್ಷ್ಯ ಉಪಕರ್ತಾ ॥ 5-106-6 ಶ್ರೋತವ್ಯಂ ಶ್ರೋತುಂ ಯುಕ್ತಂ। ನಿರ್ಬಂಧಃ ಸತ್ಯಪಿ ಬಲವದ್ಬಾಧಕೇ ತತ್ರೈವಾಗ್ರಹಃ ॥ 5-106-10 ನ ಪ್ರತ್ಯಪಾಲಯತ್ ಅನ್ನಸಿದ್ಧಿಪರ್ಯಂತಂ ನ ಪ್ರತೀಕ್ಷಿತವಾನ್ ॥ 5-106-11 ತೇನ ವಸಿಷ್ಠೇನ । ಉಪಾಗಮತ್ ವಸಿಷ್ಠಸಮೀಪಂ ॥ 5-106-13 ಮೂಧ್ನೀ ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಚ ಪರಿಗೃಹ್ಯ। ಅಭ್ಯಾಶೇ ಸಮೀಪೇ ಆಶ್ರಮಸ್ಯ ॥ 5-106-14 ಗೌರವಾತ್ ಗುರುತ್ವಾತ್। ಬಹುಮಾನಾತ್ ಲೋಕಪೂಜ್ಯತ್ವಾತ್। ಹಾರ್ದೇನ ಪ್ರೀತ್ಯಾ ॥ 5-106-19 ಶುಶ್ರೂಷಯಾ ಸೇವಯಾ। ಭಕ್ತ್ಯಾ ಆರಾಧ್ಯತ್ವಜ್ಞಾನೇನ ॥ 5-106-21 ಗುರುಕರ್ಮಣಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ್ರತಸಮಾಪ್ತೌ ಸತ್ಯಾಂ ॥ 5-106-22 ಅಪವರ್ಗೇಣ ಫಲಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಾ ॥ 5-106-23 ಕ್ರತುಫಲಂ ದಕ್ಷಿಣಾಪ್ರದ ಏವ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ । ಶಾಂತಿಃ ಸರ್ವೋಪದ್ರವಹಾರಿಣೀ ॥ 5-106-27 ಶ್ಯಾಮೋ ಹರಿತಃ । ಏಕತಃ ಬಹಿಃಪ್ರದೇಶೇ ಏವ ಶ್ಯಾಮಾಃ ಕರ್ಣಾ ಯೇಷಾಂ ಏಕತಃಶ್ಯಾಮಕರ್ಣಾನಾಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 107
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.107. ಅಧ್ಯಾಯಃ 107
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಾಶ್ವಾಧಿಗಮೋಪಾಯಾಪರಿಜ್ಞಾನೇನ ಶೋಚತಾ ಗಾಲವೇನ ಸ್ವಾರ್ಥಲಾಭಾಯ ಶ್ರೀವಿಷ್ಣೂಪಾಸನಂ ॥ 1 ॥ ಸುಹೃದಾ ಗರುಡೇನ ಗಾಲವಮುಪಗಂಯ ಸ್ವೇನ ತಸ್ಯಾಭಿಮತದೇಶಪ್ರಾಣಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-107-0 (35545)
ನಾರದ ಉವಚ। 5-107-0x (3713)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತದಾ ತೇನ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೇಣ ಧೀಮತಾ।
ನಾಸ್ತೇ ನ ಶೇತೇ ನಾಹಾರಂ ಕುರುತೇ ಗಾಲವಸ್ತದಾ ॥ 5-107-1 (35546)
ತ್ವಗಸ್ಥಿಭೂತೋ ಹರಿಣಾಶ್ಚಿಂತಾಶೋಕಪರಾಯಣಃ।
ಶೋಚಮಾನೋಽತಿಮಾತ್ರಂ ಸ ದಹ್ಯಮಾನಶ್ಚ ಮನ್ಯುನಾ ।
ಗಾಲವೋ ದುಃಖಿತೋ ದುಃಖಾದ್ವಿಲಲಾಪ ಸುಯೋಧನ ॥ 5-107-2 (35547)
ಕುತಃ ಪುಷ್ಟಾನಿ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಕುತೋಽರ್ಥಾಃ ಸಂಚಯಃ ಕೃತಃ ।
ಹಯಾನಾಂ ಚಂದ್ರಶುಭ್ರಾಣಾಂ ಶತಾನ್ಯಷ್ಟೌ ಕುತೋ ಮಮ ॥ 5-107-3 (35548)
ಕುತೋ ಮೇ ಭೋಜನೇ ಶ್ರದ್ಧಾ ಸುಖಶ್ರದ್ಧಾ ಕುತಶ್ಚ ಮೇ।
ಶ್ರದ್ಧಾ ಮೇ ಜೀವಿತಸ್ಯಾಪಿ ಛಿನ್ನಾ ಕಿಂ ಜೀವಿತೇನ ಮೇ ॥ 5-107-4 (35549)
ಅಹಂ ಪಾರೇ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ವಾ ಪರಂ ಪರಾತ್।
ಗತ್ವಾಽಽತ್ಮಾನಂ ವಿಮುಂಚಾಮಿ ಕಿಂ ಫಲಂ ಜೀವಿತೇನ ಮೇ ॥ 5-107-5 (35550)
ಅದನಸ್ಯಾಕೃತಾರ್ಥಸ್ಯ ತ್ಯಕ್ತಸ್ಯ ವಿವಿಧೈಃ ಫಲೈಃ ।
ಋಣಂ ಧಾರಯಮಾಣಸ್ಯ ಕುತಃ ಸುಖಮನೀಹಯಾ ॥ 5-107-6 (35551)
ಸುಹೃದಾಂ ಹಿ ಧನಂ ಭುಕ್ತ್ವಾ ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರಣಯಮೀಪ್ಸಿತಂ ।
ಪ್ರತಿಕರ್ತುಮಶಕ್ತಸ್ಯ ಜೀವಿತಾನ್ಮರಣಂ ವರಂ ॥ 5-107-7 (35552)
ಪ್ರತಿಶ್ರುತ್ಯ ಕರಿಷ್ಯೇತಿ ಕರ್ತವ್ಯಂ ತದಕುರ್ವತಃ ।
ಮಿಥ್ಯಾವಚನದಗ್ಧಸ್ಯ ಇಷ್ಟಾಪೂರ್ತಂ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ॥ 5-107-8 (35553)
ನ ರೂಪಮನೃತಸ್ಯಾಸ್ತಿ ನಾನೃತಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಸಂತತಿಃ ।
ನಾನೃತಸ್ಯಾಧಿಪತ್ಯಂ ಚ ಕುತ ಏವ ಗತಿಃ ಶುಭಾ ॥ 5-107-9 (35554)
ಕುತಃ ಕೃತಘ್ನಸ್ಯ ಯಶಃ ಕುತಃ ಸ್ಥಾನಂ ಕುತಃ ಸುಖಂ।
ಅಶ್ರದ್ಧೇಯಃ ಕೃತಘ್ನೋ ಹಿ ಕೃತಘ್ನೇ ನಾಸ್ತಿ ನಿಷ್ಕೃತಿಃ ॥ 5-107-10 (35555)
ನ ಜೀವತ್ಯಧನಃ ಪಾಪಃ ಕುತಃ ಪಾಪಸ್ಯ ತಂತ್ರಣಂ।
ಪಾಪೋ ಧ್ರುವಮವಾಪ್ನೋತಿ ವಿನಾಶಂ ನಾಶಯನ್ಕೃತಂ ॥ 5-107-11 (35556)
ಸೋಽಹಂ ಪಾಪಃ ಕೃತಘ್ನಸ್ಯ ಕೃಪಣಶ್ಚಾನೃತೋಽಪಿ ಚ ।
ಗುರೋರ್ಯಃ ಕೃತಕಾರ್ಯಃ ಸಂಸ್ತತ್ಕರೋಮಿ ನ ಭಾಷಿತಂ ॥ 5-107-12 (35557)
ಸೋಽಹಂ ಪ್ರಾಣಾನ್ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಕೃತ್ವಾ ಯತ್ನಮನುತ್ತಮಂ ।
ಅರ್ಥಿತಾ ನ ಮಯಾ ಕಾಚಿತ್ಕೃತಪೂರ್ವಾ ದಿವೌಕಸಾಂ ॥ 5-107-13 (35558)
ಮಾನಯಂತಿ ಚ ಮಾಂ ಸರ್ವೇ ತ್ರಿದಶಾ ಯಜ್ಞಸಂಸ್ತರೇ।
ಅಹಂ ತು ವಿಬುಧಶ್ರೇಷ್ಠಂ ದೇವಂ ತ್ರಿಭುವನೇಶ್ವರಂ ।
ವಿಷ್ಣುಂ ಗಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಕೃಷ್ಣಂ ಗತಿಂ ಗತಿಮತಾಂ ವರಂ ॥ 5-107-14 (35559)
ಭೋಗಾ ಯಸ್ಮಾತ್ಪ್ರತಿಷ್ಠಂತೇ ವ್ಯಾಪ್ಯ ಸರ್ವಾನ್ಸುರಾಸುರಾನ್।
ಪ್ರಣತೋ ದ್ರಷ್ಟುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಕೃಷ್ಣಂ ಯೋಗಿನಮವ್ಯಯಂ ॥ 5-107-15 (35560)
ಏವಮುಕ್ತೇ ಸಖಾ ತಸ್ಯ ಗರುಡೋ ವಿನತಾತ್ಮಜಃ ।
ದರ್ಶಯಾಮಾಸ ತಂ ಪ್ರಾಹ ಸಂಹೃಷ್ಟಃ ಪ್ರಿಯಕಾಂಯಯಾ ॥ 5-107-16 (35561)
ಸಹೃದ್ಭವಾನ್ಮಮ ಮತಃ ಸುಹೃದಾಂ ಚ ಮತಃ ಸುಹೃತ್।
ಈಪ್ಸಿತೇನಾಭಿಲಾಷೇಣ ಯೋಕ್ತವ್ಯೋ ವಿಭವೇ ಸತಿ ॥ 5-107-17 (35562)
ವಿಭವಶ್ಚಾಸ್ತಿ ಮೇ ವಿಪ್ರ ವಾಸವಾವರಜೋ ದ್ವಿಜ ।
ಪೂರ್ವಮುಕ್ತಸ್ತ್ವದರ್ಥಂ ಚ ಕೃತಃ ಕಾಮಶ್ಚ ತೇನ ಮೇ ॥ 5-107-18 (35563)
5-107-19 (35564)
ಸ ಭವಾನೇತು ಗಚ್ಛಾವ ನಯಿಷ್ಯೇ ತ್ವಾಂ ಯಥಾಸುಖಂ ।
ದೇಶಂ ಪಾರಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ವಾ ಗಚ್ಛ ಗಾಲವ ಮಾ ಚಿರಂ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-107-5 ಪರಂ ಪರಾತ್ ದೂರಾದಪಿ ದೂರಂ। ಆತ್ಮಾನಂ ದೇಹಂ । 5-107-6 ಅನೀಹಯಾ ಅನುದ್ಯಮೇನ ॥ 5-107-7 ಈಪ್ಸಿತಂ ದಾಸ್ಯಾಮೀತಿ ವಿಶ್ವಾಸಮುತ್ಪಾದ್ಯ ॥ 5-107-8 ಕರಿಷ್ಯೇತೀತಿ ಸಂಧಿರಾರ್ಷಃ ॥ 5-107-9 ಅನೃತಸ್ಯ ಸತ್ಯಹೀನಸ್ಯ ॥ 5-107-11 ತಂತ್ರಣಂ ಕುಟುಂಬಧಾರಣಂ ॥ 5-107-14 ಅತ್ರಾಹಮಿತಿಪದಸ್ಯ ದ್ವಿರಾವೃತ್ತಿರ್ವಕ್ತುರ್ವೈಕ್ಲವ್ಯಾದದೋಷಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 108
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.108. ಅಧ್ಯಾಯಃ 108
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗಾಲವಂಪ್ರತಿ ಗರುಡೇನ ಸ್ವೇನ ತಸ್ಯ ಪೂರ್ವಾದಿದಿಕ್ಪ್ರಾಪಣಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಪೂರ್ವದಿಗ್ಗುಣವರ್ಣನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-108-0 (35565)
ಸುಪರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-108-0x (3714)
ಅನುಶಿಷ್ಟೋಽಸ್ಮಿ ದೇವೇನ ಗಾಲವ ಜ್ಞಾನಯೋನಿನಾ।
ಬ್ರೂಹಿ ಕಾಮಂ ತು ಕಾಂ ಯಾಮಿ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಪ್ರಥಮಮೋ ದಿಶಂ ॥ 5-108-1 (35566)
ಪೂರ್ವಾಂ ವಾ ದಕ್ಷಿಣಾಂ ವಾಹಮಥವಾ ಪಶ್ಚಿಮಾಂ ದಿಶಂ।
ಉತ್ತರಾಂ ವಾ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ಕುತೋ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಗಾಲವ ॥ 5-108-2 (35567)
ಯಸ್ಯಾಮುದಯತೇ ಪೂರ್ವಂ ಸರ್ವಲೋಕಪ್ರಭಾವನಃ ।
ಸವಿತಾ ಯತ್ರ ಸಂಧ್ಯಾಯಾಂ ಸಾಧ್ಯಾನಾಂ ವರ್ತತೇ ತಪಃ ॥ 5-108-3 (35568)
ಯಸ್ಯಾಂ ಪೂರ್ವಂ ಮತಿರ್ಜಾತಾ ಯಯಾ ವ್ಯಾಪ್ತಮಿದಂ ಜಗತ್।
ಚಕ್ಷುಷೀ ಯತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಯತ್ರ ಚೈಷ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ ॥ 5-108-4 (35569)
ಕೃತಂ ಯತೋ ಹುತಂ ಹವ್ಯಂ ಸರ್ಪತೇ ಸರ್ವತೋದಿಶಂ ॥
ಏತದ್ದ್ವಾರಂ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ದಿವಸಸ್ಯ ತಥಾಽಧ್ವನಃ ॥ 5-108-5 (35570)
ಅತ್ರ ಪೂರ್ವಂ ಪ್ರಸೂತಾ ವೈ ದಾಕ್ಷಾಯಣ್ಯಃ ಪ್ರಜಾಃ ಸ್ತ್ರಿಯಃ ।
ಯಸ್ಯಾಂ ದಿಶಿ ಪ್ರವೃದ್ಧಾಶ್ಚ ಕಶ್ಯಪಸ್ಯಾತ್ಮಸಂಭವಾಃ ॥ 5-108-6 (35571)
ಅದೋಮೂಲಾ ಸುರಾಣಾಂ ಶ್ರೀರ್ಯತ್ರ ಶಕ್ರೋಽಭ್ಯಷಿಚ್ಯತ।
ಸುರರಾಜ್ಯೇನ ವಿಪ್ರರ್ಷೇ ದೇವೈಶ್ಚಾತ್ರ ತಪಶ್ಚಿತಂ ॥ 5-108-7 (35572)
ಏತಸ್ಮಾತ್ಕಾರಣಾದ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಪೂರ್ವೇತ್ಯೇಷಾ ದಿಗುಚ್ಯತೇ।
ಯಸ್ಮಾತ್ಪೂರ್ವತರೇ ಕಾಲೇ ಪೂರ್ವಮೇವಾವೃತಾಸುರೈಃ ॥ 5-108-8 (35573)
ಅತ ಏವ ಚ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪೂರ್ವಾಮಾಶಾಂ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ ।
ಪೂರ್ವಂ ಸರ್ವಾಣಿ ಕಾರ್ಯಾಣಿ ದೈವಾನಿ ಸುಖಮೀಪ್ಸತಾ ॥ 5-108-9 (35574)
ಅತ್ರ ವೇದಾಂಜಗೌ ಪೂರ್ವಂ ಭಗವಾಂʼಲ್ಲೋಕಭಾವನಃ ।
ಅತ್ರೈವೋಕ್ತಾ ಸವಿತ್ರಾಸೀತ್ಸಾವಿತ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿಷು ॥ 5-108-10 (35575)
ಅತ್ರ ದತ್ತಾನಿ ಸೂರ್ಯೇಣ ಯಜೂಂಷಿ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ ।
ಅತ್ರ ಲಬ್ಧವರಃ ಸೋಮಃ ಸುರೈಃ ಕ್ರತುಷು ಪೀಯತೇ ॥ 5-108-11 (35576)
ಅತ್ರ ತೃಪ್ತಾ ಹುತವಹಾಃ ಸ್ವಾಂ ಯೋನಿಮುಪಭುಂಜತೇ ।
ಅತ್ರ ಪಾತಾಲಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ವರುಣಃ ಶ್ರಿಯಮಾಪ ಚ ॥ 5-108-12 (35577)
ಅತ್ರ ಪೂರ್ವಂ ವಸಿಷ್ಠಸ್ಯ ಪೌರಾಣಸ್ಯ ದ್ವಿಜರ್ಷಭ ।
ಸೂತಿಶ್ಚೈವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಚ ನಿಧನಂ ಚ ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 5-108-13 (35578)
ಓಂಕಾರಸ್ಯಾತ್ರ ಜಾಯಂತೇ ಸೃತಯೋ ದಶತೀರ್ದಶ ।
ಪಿಬಂತಿ ಮುನಯೋ ಯತ್ರ ಹವಿರ್ಧೂಮಂ ಸ್ಮ ಧೂಮಪಾಃ ॥ 5-108-14 (35579)
ಪ್ರೋಕ್ಷಿತಾ ಯತ್ರ ಬಹವೋ ವರಾಹಾದ್ಯಾ ಮೃಗಾ ವನೇ।
ಶಕ್ರೇಣ ಯಜ್ಞಭಾಗಾರ್ಥೇ ದೈವತೇಷು ಪ್ರಕಲ್ಪಿತಾಃ ॥ 5-108-15 (35580)
ಅತ್ರಾಹಿತಾಃ ಕೃತಘ್ನಾಶ್ಚ ಮಾನುಷಾಶ್ಚಾಸುರಾಶ್ಚ ಯೇ।
ಉದಯಂಸ್ತಾನ್ಹಿ ಸರ್ವಾನ್ವೈ ಕ್ರೋಧಾದ್ಧಂತಿ ವಿಭಾವಸುಃ ॥ 5-108-16 (35581)
ಏತದ್ದ್ವಾರಂ ತ್ರಿಲೋಕಸ್ಯ ಸ್ವರ್ಗಸ್ಯ ಚ ಸುಖಸ್ಯ ಚ।
ಏಷ ಪೂರ್ವೋ ದಿಶಾಂ ಭಾಗೋ ವಿಶಾವೋಽತ್ರ ಯದೀಚ್ಛಸಿ ॥ 5-108-17 (35582)
ಪ್ರಿಯಂ ಕಾರ್ಯಂ ಹಿ ಮೇ ತಸ್ಯ ಯಸ್ಯಾಸ್ಮಿ ವಚನೇ ಸ್ಥಿತಃ।
ಬ್ರೂಹಿ ಗಾಲವ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಶೃಣು ಚಾಪ್ಯಪರಾಂ ದಿಶಂ ॥ ॥ 5-108-18 (35583)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-108-4 ಗತಿರ್ಬುದ್ಧಿಃ ಜಾತಾ ಪ್ರಾಪ್ತಾ। ಚಕ್ಷುಷೀ ಆಜ್ಯಭಾಗಾಖ್ಯೇ ಅಗ್ನೀಷೋಮದೈವತ್ಯೇ। ಧರ್ಮಸ್ಯ ಯಜ್ಞಸ್ಯ ॥ 5-108-6 ದಾಕ್ಷಾಯಣ್ಯಃ ಅದಿತ್ಯಾದಯಃ। ಪ್ರಜಾಃ ಲೋಕಾನ್ ॥ 5-108-9 ಪೂರ್ವಂ ಪೂರ್ವಸಂಸ್ಥಾನಿ । ಸುಖಮೀಪ್ಸತಾ ಸುಖಾದ್ಯರ್ಥಿನಾ ॥ 5-108-11 ಯಜೂಂಷಿ ದತ್ತಾನಿ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಾಯೇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-108-12 ಸ್ವಾಂ ಯೋನಿಂ ಸೋಮಾಜ್ಯಪಯಆದಿರೂಪಂ ಜಲಂ ॥ 5-108-13 ಪೂರ್ವಂ ಮಿತ್ರಾವರುಣಯೋರ್ಯಜ್ಞಕಾಲೇ। ಪೌರಾಣಸ್ಯ ಪುರಾಣಸ್ಯ ಸ್ವಾರ್ಥೇ ತದ್ಧಿತಃ । ನಿಧನಂ ನಿಮಿಶಾಪಾತ್ ॥ 5-108-14 ದಶಶತೀಶಬ್ದಸ್ಯ ಪೃಷೋದರಾದಿಶಕಾರಲೋಪೇನ ದಶತೀಶಬ್ದಃ ಸಹಸ್ರವಾಚೀ। ದಶತೀರಿತ್ಯತ್ರ ವಾಛಂದಸೀತಿ ಪೂರ್ವಸವರ್ಣಃ। ಸೃತಯೋ ಮಾರ್ಗಾಃ ॥ 5-108-16 ತಾನ್ ಹಂತಿ ತೇಷಾಮಾಯುರಲ್ಪೀಕರೋತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 109
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.109. ಅಧ್ಯಾಯಃ 109
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗರುಡೇನ ಗಾಲವಂಪ್ರತಿ ದಕ್ಷಿಣದಿಗ್ಗುಣವರ್ಣನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-109-0 (35584)
ಸುಪರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-109-0x (3715)
ಇಯಂ ವಿವಸ್ವದಾ ಪೂರ್ವಂ ಶ್ರೌತೇನ ವಿಧಿನಾ ಕಿಲ।
ಗುರವೇ ದಕ್ಷಿಣಾ ದತ್ತಾ ದಕ್ಷಿಣೇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ಚ ದಿಕ್ ॥ 5-109-1 (35585)
ಅತ್ರ ಲೋಕತ್ರಯಸ್ಯಾಸ್ಯ ಪಿತೃಪಕ್ಷಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ।
ಅತ್ರೋಷ್ಮಪಾಣಾಂ ದೇವಾನಾಂ ನಿವಾಸಃ ಶ್ರೂಯತೇ ದ್ವಿಜ ॥ 5-109-2 (35586)
ಅತ್ರ ವಿಶ್ವೇ ಸದಾ ದೇವಾಃ ಪಿತೃಭಿಃ ಸಾರ್ಧಮಾಸತೇ।
ಇಜ್ಯಮಾನಾಃ ಸ್ಮ ಲೋಕೇಷು ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾಸ್ತುಲ್ಯಭಾಗತಾಂ ॥ 5-109-3 (35587)
ಏತದ್ದ್ವಿತೀಯಂ ದೇವಸ್ಯ ದ್ವಾರಮಾಚಕ್ಷತೇ ದ್ವಿಜ।
ತ್ರುಟಿಶೋ ಲವಶಶ್ಚಾಪಿ ಗಣ್ಯತೇ ಕಾಲನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 5-109-4 (35588)
ಅತ್ರ ದೇವರ್ಷಯೋ ನಿತ್ಯಂ ಪಿತೃಲೋಕರ್ಷಯಸ್ತಥಾ।
ತಥಾ ರಾಜರ್ಷಯಃ ಸರ್ವೇ ನಿವಸಂತಿ ಗತವ್ಯಥಾಃ ॥ 5-109-5 (35589)
ಅತ್ರ ಧರ್ಮಶ್ಚ ಸತ್ಯಂ ಚ ಕರ್ಮ ಚಾತ್ರ ನಿಗದ್ಯತೇ।
ಗತಿರೇಷಾ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ಕರ್ಮಣಾಮವಸಾಯಿನಾಂ ॥ 5-109-6 (35590)
ಏಷಾ ದಿಕ್ಸಾ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ಯಾಂ ಸರ್ವಃ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ।
ವೃತಾ ತ್ವನವಬೋಧೇನ ಸುಖಂ ತೇನ ನ ಗಂಯತೇ ॥ 5-109-7 (35591)
ನೈರ್ಋತಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಮಿ ಬಹೂನ್ಯತ್ರ ದ್ವಿಜರ್ಷಭ ।
ಸೃಷ್ಟಾನಿ ಪ್ರತಿಕೂಲಾನಿ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಾನ್ಯಕೃತಾತ್ಮಭಿಃ ॥ 5-109-8 (35592)
ಅತ್ರ ಮಂದರಕುಂಜೇಷು ವಿಪ್ರರ್ಷಿಸದನೇಷು ಚ।
ಗಾಯಂತಿ ಗಾಥಾ ಗಂಧರ್ವಾಶ್ಚಿತ್ತಬುದ್ಧಿಹರಾ ದ್ವಿಜ ॥ 5-109-9 (35593)
ಅತ್ರ ಸಾಮಾನಿ ಗಾಥಾಭಿಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಗೀತಾನಿ ರೈವತಃ ।
ಗತದಾರೋ ಗತಾಮಾತ್ಯೋ ಗತರಾಜ್ಯೋ ವನಂ ಗತಃ ॥ 5-109-10 (35594)
ಅತ್ರ ಸಾವರ್ಮಿನಾ ಚೈವ ಯವಕ್ರೀತಾತ್ಮಜೇನ ಚ।
ಮರ್ಯಾದಾ ಸ್ಥಾಪಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಯಾಂ ಸೂರ್ಯೋ ನಾತಿವರ್ತತೇ ॥ 5-109-11 (35595)
ಅತ್ರ ರಾಕ್ಷಸರಾಜೇನ ಪೌಲಸ್ತ್ಯೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ ।
ರಾವಣೇನ ತಪಃ ಕೃತ್ವಾ ಸುರೇಭ್ಯೋಽಮರತಾ ವೃತಾ ॥ 5-109-12 (35596)
ಅತ್ರ ವೃತ್ತೇನ ವೃತ್ರೋಽಪಿ ಶಕ್ರಶತ್ರುತ್ವಮೇಯಿವಾನ್ ।
ಅತ್ರ ಸರ್ವಾಸವಃ ಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಪುನರ್ಗಚ್ಛಂತಿ ಪಂಚಧಾ ॥ 5-109-13 (35597)
ಅತ್ರ ದುಷ್ಕೃತಕರ್ಮಾಣೋ ನರಾಃ ಪಚ್ಯಂತಿ ಗಾಲವ ।
ಅತ್ರ ವೈತರಣೀ ನಾಮ ನದೀ ವೈತರಣೈರ್ವೃತಾ ॥ 5-109-14 (35598)
ಅತ್ರ ಗತ್ವಾ ಸುಖಸ್ಯಾಂತಂ ದುಃಖಸ್ಯಾಂತಂ ಪ್ರಪದ್ಯತೇ।
ಅತ್ರಾವೃತ್ತೋ ದಿನಕರಃ ಸುರಸಂ ಕ್ಷರತೇ ಪಯಃ ॥ 5-109-15 (35599)
ಕಾಷ್ಠಾಂ ಚಾಸಾದ್ಯ ವಾಸಿಷ್ಠೀಂ ಹಿಮಮುತ್ಸೃಜತೇ ಪುನಃ।
ಅತ್ರಾಹಂ ಗಾಲವ ಪುರಾ ಕ್ಷುಧಾಽಽರ್ತಃ ಪರಿಚಿಂತಯನ್ ॥ 5-109-16 (35600)
ಲಬ್ಧವಾನ್ಯುಧ್ಯಮಾನೌ ದ್ವೌ ಬೃಹಂತೌ ಗಜಕಚ್ಛಪೌ ।
ಅತ್ರ ಚಕ್ರಧನುರ್ನಾಮ ಸೂರ್ಯಾಂಜಾತೋ ಮಹಾನೃಷಿಃ ॥ 5-109-17 (35601)
ವಿದುರ್ಯಂ ಕಪಿಲಂ ದೇವಂ ಯೇನಾರ್ತಾಃ ಸಗರಾತ್ಮಜಾಃ ।
ಅತ್ರ ಸಿದ್ಧಾಃ ಶಿವಾ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವೇದಪಾರಗಾಃ ॥ 5-109-18 (35602)
ಅಧೀತ್ಯ ಸಕಲಾನ್ವೇದಾಂʼಲ್ಲೇಭಿರೇ ಮೋಕ್ಷಮಕ್ಷಯಂ।
ಅತ್ರ ಭೋಗವತೀ ನಾಮ ಪುರೀ ವಾಸುಕಿಪಾಲಿತಾ ॥ 5-109-19 (35603)
ತಕ್ಷಕೇಣ ಚ ನಾಗೇನ ತಥೈವೈರಾವತೇನ ಚ।
ಅತ್ರ ನಿರ್ಯಾಣಕಾಲೇಽಪಿ ತಮಃ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯತೇ ಮಹತ್ ॥ 5-109-20 (35604)
ಅಭೇದ್ಯಂ ಭಾಸ್ಕರೇಣಾಪಿ ಸ್ವಯಂ ವಾ ಕೃಷ್ಣವರ್ತ್ಮನಾ ।
ಏಷ ತಸ್ಯಾಪಿ ತೇ ಮಾರ್ಗಃ ಪರಿಚಾರಸ್ಯ ಗಾಲವ ।
ಬ್ರೂಹಿ ಮೇ ಯದಿ ಗಂತವ್ಯಂ ಪ್ರತೀಚೀಂ ಶೃಣು ಚಾಪರಾಂ ॥ ॥ 5-109-21 (35605)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ನವಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-109-2 ಊಷ್ಮಪಾಣಾಂ ಉಷ್ಣಾನ್ನಭೋಜಿನಾಂ ॥ 5-109-3 ವಿಶ್ವೇ ತ್ರಯೋದಶಮಿತೋ ಗಣಃ ॥ 5-109-4 ದ್ವಿತೀಯಂ ದೇವಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ದ್ವಾರಂ ॥ 5-109-11 ಸಾವರ್ಣಿನಾ ಅನುನಾ । ಮರ್ಯಾದಾ ಸೂರ್ಯರಥಸ್ಯ ॥ 5-109-13 ಸರ್ವಾಸವಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪ್ರಾಣಾ ಅತ್ರ ಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಸಂತಃ ಪುನಃ ಪಂಚಧಾ ಗಚ್ಛಂತಿ ದೇಹಂ ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತಿ। ಪ್ರಾಣಾಪಾನಾದಿಭೇದೇನೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-109-14 ವೈತರಣೈಃ ವೈತರಣೀನದೀಸಂಜ್ಞಕನರಕಾಹೈಃ ॥ 5-109-15 ಸುಖಸ್ಯಾಂತಂ ನರಕಂ। ದುಃಖಸ್ಯಾಂತಂ ಸ್ವರ್ಗಸುಖಂ। ಆವೃತ್ತಃ ಕರ್ಕಾಯನಗತಃ। ತದಾಹಿ ವೃಷ್ಟಿರ್ಭವತಿ ॥ 5-109-16 ವಾಸಿಷ್ಠೀಂ ಕಾಷ್ಠಾಂ ಉದೀಚೀಂ ವಸಿಷ್ಠೋಪಲಕ್ಷಿತಸಪ್ತರ್ಷಿಭಿರಧಿಷ್ಠಿತಾಂ ॥ 5-109-20 ನಿರ್ಯಾಣಕಾಲೇ ಮರಣಕಾಲೇ । ತಮಃ ಆಂಧ್ಯಂ ॥ 5-109-21 ತಸ್ಯ ತೇ ತವ ಪರಿಚಾರಸ್ಯ ಅನ್ವೇಷಣಸ್ಯ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 110
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.110. ಅಧ್ಯಾಯಃ 110
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗರುಡೇನ ಗಾಲವಂಪ್ರತಿ ಪಶ್ಚಿಮದಿಗ್ಗುಣವರ್ಣನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-110-0 (35606)
ಸುಪರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-110-0x (3716)
ಇಯಂ ದಿಗ್ದಿಯಿತಾ ರಾಜ್ಞೋ ವರುಣಸ್ಯ ತು ಗೋಪತೇಃ ।
ಸದಾ ಸಲಿಲರಾಜಸ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಚಾದಿರೇವ ಚ ॥ 5-110-1 (35607)
ಅತ್ರ ಪಶ್ಚಾದಹಃ ಸೂರ್ಯೋ ವಿಸರ್ಜಯತಿ ಗಾಃ ಸ್ವಯಂ ।
ಪಶ್ಚಿಮೇತ್ಯಭಿವಿಖ್ಯಾತಾ ದಿಗಿಯಂ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ ॥ 5-110-2 (35608)
ಯಾದಸಾಮತ್ರ ರಾಜ್ಯೇನ ಸಲಿಲಸ್ಯ ಚ ಗುಪ್ತಯೇ ।
ಕಶ್ಯಪೋ ಭಗವಾಂದೇವೋ ವರುಣಂ ಸ್ಮಾಭ್ಯಷೇಚಯತ್ ॥ 5-110-3 (35609)
ಅತ್ರ ಪೀತ್ವಾ ಸಮಸ್ತಾನ್ವೈ ವರುಣಸ್ಯ ರಸಾಂಸ್ತು ಷಟ್ ।
ಜಾಯತೇ ತರುಣಃ ಸೋಮಃ ಶುಕ್ಲಸ್ಯಾದೌ ತಮಿಸ್ರಹಾ ॥ 5-110-4 (35610)
ಅತ್ರ ಪಂಚಾತ್ಕೃತಾ ದೈತ್ಯಾ ವಾಯುನಾ ಸಂಯತಾಸ್ತದಾ ।
ನಿಶ್ಚಸಂತೋ ಮಹಾವಾತೈರರ್ದಿತಾಃ ಸುಷುಪುರ್ದ್ವಿಜ ॥ 5-110-5 (35611)
ಅತ್ರ ಸೂರ್ಯಂ ಪ್ರಣಯಿನಂ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಾತಿ ಪರ್ವತಃ ।
ಅಸ್ತೋ ನಾಮ ಯತಃ ಸಂಧ್ಯಾ ಪಶ್ಚಿಮಾ ಪ್ರತಿಸರ್ಯತಿ ॥ 5-110-6 (35612)
ಅತೋ ರಾತ್ರಿಶ್ಚ ನಿದ್ರಾ ಚ ನಿರ್ಗತಾ ದಿವಸಕ್ಷಯೇ।
ಜಾಯತೇ ಜೀವಲೋಕಸ್ಯ ಹರ್ತುಮರ್ಧಮಿವಾಯುಷಃ ॥ 5-110-7 (35613)
ಅತ್ರ ದೇವೀಂ ದಿತಿಂ ಸುಪ್ತಾಮಾತ್ಮಪ್ರಸವಧಾರಿಣೀಂ ।
ವಿಗರ್ಭಾಮಕರೋಚ್ಛಕ್ರೋ ಯತ್ರ ಜಾತೋ ಮರುದ್ಗಣಃ ॥ 5-110-8 (35614)
ಅತ್ರ ಮೂಲಂ ಹಿಮವತೋ ಮಂದರಂ ಯಾತಿ ಶಾಶ್ವತಂ ।
ಅಪಿ ವರ್ಷಸಹಸ್ರೇಣ ನ ಚಾಸ್ಯಾಂತೋಽಧಿಗಂಯತೇ ॥ 5-110-9 (35615)
ಅತ್ರ ಕಾಂಚನಶೈಲಸ್ಯ ಕಾಂಚನಾಂಬುರುಹಸ್ಯ ಚ।
ಉದಧೇಸ್ತೀರಮಾಸಾದ್ಯ ಸುರಭಿಃ ಕ್ಷರತೇ ಪಯಃ ॥ 5-110-10 (35616)
ಅತ್ರ ಮಧ್ಯೇ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಕಬಂಧಃ ಪ್ರತಿದೃಶ್ಯತೇ।
ಸ್ವರ್ಭಾನೋಃ ಸೂರ್ಯಕಲ್ಪಸ್ಯ ಸೋಮಸೂರ್ಯೌ ಜಿಘಾಂಸತಃ ॥ 5-110-11 (35617)
ಸುವರ್ಣಶಿರಸೋಽಪ್ಯತ್ರ ಹರಿರೋಂಣಃ ಪ್ರಗಾಯತಃ ।
ಅದೃಶ್ಯಸ್ಯಾಪ್ರಮೇಯಸ್ಯ ಶ್ರೂಯತೇ ವಿಪುಲೋ ಧ್ವನಿಃ ॥ 5-110-12 (35618)
ಅತ್ರ ಧ್ವಜವತೀ ನಾಮ ಕುಮಾರೀ ಹರಿಮೇಧಸಃ।
ಆಕಾಶೇ ತಿಷ್ಠತಿಷ್ಠೇತಿ ತಸ್ಥೌ ಸೂರ್ಯಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್ ॥ 5-110-13 (35619)
ಅತ್ರ ವಾಯುಸ್ತಥಾ ವಹ್ನಿರಾಪಃ ಖಂ ಚಾಪಿ ಗಾಲವ ।
ಆಹ್ನಿಕಂ ಚೈವ ನೈಶಂ ಚ ದುಃಖಂ ಸ್ಪರ್ಶಂ ವಿಮುಂಚತಿ ॥ 5-110-14 (35620)
ಅತಃಪ್ರಭೃತಿ ಸೂರ್ಯಸ್ಯ ತಿರ್ಯಗಾವರ್ತತೇ ಗತಿಃ।
ಅತ್ರ ಜ್ಯೋತೀಂಷಿ ಸರ್ವಾಣಿ ವಿಶಂತ್ಯಾದಿತ್ಯಮಂಡಲಂ ॥ 5-110-15 (35621)
ಅಷ್ಟಾವಿಂಶತಿರಾತ್ರಂ ಚ ಕ್ರಂಯ ಸಹ ಭಾನುನಾ।
ನಿಷ್ಪತಂತಿ ಪುನಃ ಸೂರ್ಯಾತ್ಸೋಮಸಂಯೋಗಯೋಗತಃ ॥ 5-110-16 (35622)
ಅತ್ರ ನಿತ್ಯಂ ಸ್ರವಂತೀನಾಂ ಪ್ರಭವಃ ಸಾಗರೋದಯಃ ।
ಅತ್ರ ಲೋಕತ್ರಯಸ್ಯಾಪಸ್ತಿಷ್ಠಂತಿ ವರುಣಾಲಯೇ ॥ 5-110-17 (35623)
ಅತ್ರ ಪನ್ನಗರಾಜಸ್ಯಾಪ್ಯನಂತಸ್ಯ ನಿವೇಶನಂ ।
ಅನಾದಿನಿಧನಸ್ಯಾತ್ರ ವಿಷ್ಣೋಃ ಸ್ಥಾನಮನುತ್ತಮಂ ॥ 5-110-18 (35624)
ಅತ್ರಾನಲಸಖಸ್ಯಾಪಿ ಪವನಸ್ಯ ನಿವೇಶನಂ।
ಮಹರ್ಷೇಃ ಕಶ್ಯಪಸ್ಯಾತ್ರ ಮಾರೀಚಸ್ಯ ನಿವೇಶನಂ ॥ 5-110-19 (35625)
ಏಷ ತೇ ಪಶ್ಚಿಮೋ ಮಾರ್ಗೋ ದಿಗ್ದ್ವಾರೇಣ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ।
ಬ್ರೂಹಿ ಗಾಲವ ಗಚ್ಛಾವೋ ಬುದ್ಧಿಃ ಕಾ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ ॥ ॥ 5-110-20 (35626)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-110-1 ಗೋಪತೇಃ ದಿಕ್ಪಾಲಸ್ಯ ॥ 5-110-2 ಅಹ್ರಃ ಪಶ್ಚಾದ್ಭಾಗೇ ಗಾಃ ರಶ್ಮೀನ್ ವಿಸರ್ಜಯತಿ। ಅತಏವ ಪಶ್ಚಿಮಾ । 5-110-5 ಪಶ್ಚಾತ್ಕೃತಾಃ ವೇಗೇನ ಪೃಷ್ಠತಃ ಕೃತಾಃ ॥ 5-110-9 ಮಂದರಂ ಸಮುದ್ರೇ ಮಗ್ನಂ। ಏತೇನ ಹಿಮವನ್ಮೂಲಸ್ಯ ಸಮುದ್ರಜಲಸ್ಯ ಚಾಪ್ರಮೇಯತ್ವಮುಕ್ತಂ ॥ 5-110-10 ಕಾಂಚನಮಯಾನಿ ಅಂಬುರುಹಾಣಿ ಯತ್ರ ತಸ್ಯ ಉದಧೇಃ ಸಮುದ್ರತುಲ್ಯಸ್ಯ ಸರಸಃ ॥ 5-110-12 ಸುವರ್ಣಶಿರಸೋ ಮುನೇಃ। ಹರಿರೋಂಣಃ ಅಪಲಿತಸ್ಯ ನಿತ್ಯತರುಣಸ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-110-13 ಹರಿಮೇಧಸೋ ಮುನೇಃ ಕುಮರೀ। ತಿಷ್ಠತಿಷ್ಠತಿ ಸೂರ್ಯಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್ ॥ 5-110-14 ವಾಯ್ವಾದಯೋಽತ್ರ ದುಃಖದಂ ಶೀತೋಷ್ಣಸ್ಪರ್ಶಂ ವಿಮುಂಚಂತಿ। ಸದಾ ಸುಖಸಂಸ್ಪರ್ಶಾ ಏವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-110-16 ಸೋಮಸಂಯೋಗಯೋಗತಃ ಸೋಮಸಂಯೋಗಸದೃಶಾದ್ಯೋಗಾತ್ ॥ 5-110-17 ಸ್ರವಂತೀನಾಂ ನದೀನಾಂ। ಸಾಗರಸ್ಯ ಉದಯಃ ಪೂರ್ತಿರ್ಯೇನ ತಾದೃಶಃ ಪ್ರಭವಃ ॥ 5-110-20 ದಿಗದ್ವಾರೇಣ ಸಂಕ್ಷೇಪಪ್ರಕಾರೇಣ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 111
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.111. ಅಧ್ಯಾಯಃ 111
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗರುಡೇನ ಗಾಲವಂಪ್ರತಿ ಉತ್ತರದಿಗನುವರ್ಣನಪೂರ್ವಕಂ ಅಭಿಮತದಿಗಭಿಗಮನಾಯ ಸ್ವಪೃಷ್ಠಾಧಿರೋಹಣವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-111-0 (35627)
ಸಪರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-111-0x (3717)
ಯಸ್ಮಾದುತ್ತಾರ್ಯತೇ ಪಾಪಾದ್ಯಸ್ಮಾನ್ನಿಶ್ರೇಯಸೋಽಶ್ರುತೇ ।
ಅಸ್ಮಾದುತ್ತಾರಣಬಲಾದುತ್ತರೇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ದ್ವಿಜ ॥ 1 ॥ 5-111-1 (35628)
ಉತ್ತರಸ್ಯ ಹಿರಣ್ಯಸ್ಯ ಪರಿವಾಪಸ್ಯ ಗಾಲವ ।
ಮಾರ್ಗಃ ಪಶ್ಚಿಮಪೂರ್ವಾಭ್ಯಾಂ ದಿಗ್ಭ್ಯಾಂ ವೈ ಮಧ್ಯಮಃ ಸ್ಮೃತಃ ॥ 5-111-2 (35629)
ಅಸ್ಯಾಂ ದಿಶಿ ವರಿಷ್ಠಾಯಾಮುತ್ತರಾಯಾಂ ದ್ವಿಜರ್ಷಭ ।
ನಾಸೌಂಯೋ ನಾವಿಧೇಯಾತ್ಮಾ ನಾಧರ್ಮೋ ವಸತೇ ಜನಃ ॥ 5-111-3 (35630)
ಅತ್ರ ನಾರಾಯಣಃ ಕೃಷ್ಣೋ ಜಿಷ್ಣುಶ್ಚೈವ ನರೋತ್ತಮಃ ।
ಬದರ್ಯಾಮಾಶ್ರಮಪದೇ ತಥಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಶಾಶ್ವತಃ ॥ 5-111-4 (35631)
ಅತ್ರ ವೈ ಹಿಮವತ್ಪೃಷ್ಠೇ ನಿತ್ಯಮಾಸ್ತೇ ಮಹೇಶ್ವರಃ।
`ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಪುರುಷಃ ಸಾರ್ಧಂ ಯುಗಾಂತಾಗ್ನಿಸಮಪ್ರಭಃ ॥ 5-111-5 (35632)
ನ ಸ ದೃಶ್ಯೋ ಮುನಿಗಣೈಸ್ತಥಾ ದೇವೈಃ ಸವಾಸವೈಃ ।
ಗಂಧರ್ವಯಕ್ಷಸಿದ್ಧೈರ್ವಾ ನರನಾರಾಯಣಾದೃತೇ ॥ 5-111-6 (35633)
ಅತ್ರ ವಿಷ್ಣುಃ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷಃ ಸಹಸ್ರಚರಣೋಽವ್ಯಯಃ ।
ಸಹಸ್ರಶಿರಸಃ ಶ್ರೀಮಾನೇಕಃ ಪಶ್ಯತಿ ಮಾಯಯಾ॥' 5-111-7 (35634)
ಅತ್ರ ರಾಜ್ಯೇನ ವಿಪ್ರಾಣಾಂ ಚಂದ್ರಮಾಶ್ಚಾಭ್ಯಷಿಚ್ಯತ ।
ಅತ್ರ ಗಂಗಾಂ ಮಹಾದೇವಃ ಪತಂತೀಂ ಗಗನಾಚ್ಚ್ಯುತಾಂ ॥ 5-111-8 (35635)
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ದದೌ ಲೋಕೇ ಮಾನುಷೇ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತಮ ।
ಅತ್ರ ದೇವ್ಯಾ ತಪಸ್ತಪ್ತಂ ಮಹೇಶ್ವರಪರೀಪ್ಸಯಾ ॥ 5-111-9 (35636)
ಅತ್ರ ಕಾಮಶ್ಚ ರೋಷಶ್ಚ ಶೈಲಶ್ಚೋಮಾ ಚ ಸಂಬಭುಃ ।
ಅತ್ರ ರಾಕ್ಷಸಯಕ್ಷಾಣಾಂ ಗಂಧರ್ವಾಣಾಂ ಚ ಗಾಲವ ॥ 5-111-10 (35637)
ಆಧಿಪತ್ಯೇನ ಕೈಲಾಸೇ ಧನದೋಽಪ್ಯಭಿಷೇಚಿತಃ।
ಅತ್ರ ಚೈತ್ರರಥಂ ರಂಯಮತ್ರ ವೈಖಾನಸಾಶ್ರಮಃ ॥ 5-111-11 (35638)
ಅತ್ರ ಮಂದಾಕಿನೀ ಚೈವ ಮಂದರಶ್ಚ ದ್ವಿಜರ್ಷಭ ।
ಅತ್ರ ಸೌಗಂಧಿಕವನಂ ನೈರ್ಋತೈರಭಿರಕ್ಷ್ಯತೇ॥ 5-111-12 (35639)
ಶಾದ್ವಲಂ ಕದಲೀಸ್ಕಂಧಮತ್ರ ಸಂತಾನಕಾ ನಗಾಃ।
ಅತ್ರ ಸಂಯಮನಿತ್ಯಾನಾಂ ಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಸ್ವೈರಚಾರಿಣಾಂ ॥ 5-111-13 (35640)
ವಿಮಾನಾನ್ಯುನುರೂಪಾಣಿ ಕಾಮಭೋಗ್ಯಾನಿ ಗಾಲವ ।
ಅತ್ರ ತೇ ಋಷಯಃ ಸಪ್ತ ದೇವೀ ಚಾರುಂಧತೀ ತಥಾ ॥ 5-111-14 (35641)
ಅತ್ರ ತಿಷ್ಠತಿ ವೈ ರಾತ್ರಿಂದಿವಾಪ್ಯತ್ರಾವತಿಷ್ಠತೇ।
ಅತ್ರ ಯಜ್ಞಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಧ್ರುವಂ ಸ್ಥಾತಾ ಪಿತಾಮಹಃ ॥ 5-111-15 (35642)
ಜ್ಯೋತೀಂಷಿ ಚಂದ್ರಸೂರ್ಯೌ ಚ ಪರಿವರ್ತಂತಿ ನಿತ್ಯಶಃ ।
ಅತ್ರ ಗಂಗಾಮಹಾದ್ವಾರಂ ರಕ್ಷಂತಿ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ ॥ 5-111-16 (35643)
ಧಾಮಾ ನಾಮ ಮಹಾತ್ಮಾನೋ ಮುನಯಃ ಸತ್ಯವಾದಿನಃ ।
ನ ತೇಷಾಂ ಜ್ಞಾಯತೇ ಮೂರ್ತಿರ್ನಾಕೃತಿರ್ನ ತಪಶ್ಚಿತಂ ॥ 5-111-17 (35644)
ಪರಿವರ್ತಸಹಸ್ರಾಮಿ ಕಾಮಭೋಜ್ಯಾನನಿ ಗಾಲವ ।
ಯಥಾಯಥಾ ಪ್ರವಿಶತಿ ತಸ್ಮಾತ್ಪರತರಂ ನರಃ । 5-111-18 (35645)
ತಥಾತಥಾ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರವಿಲೀಯತಿ ಗಾಲವ ।
ನೈತತ್ಕೇನಚಿದನ್ಯೇನ ಗತಪೂರ್ವಂ ದ್ವಿಜರ್ಷಭ ॥ 5-111-19 (35646)
ಋತೇ ನಾರಾಯಣಂ ದೇವಂ ನರಂ ವಾ ಜಿಷ್ಣುಮವ್ಯಯಂ ।
ಅತ್ರ ಕೈಲಾಸಮಿತ್ಯುಕ್ತಂ ಸ್ಥಾನಮೈಲವಿಲಸ್ಯ ತತ್ ॥ 5-111-20 (35647)
ಅತ್ರ ವಿದ್ಯುತ್ಪ್ರಭಾ ನಾಮ ಜಝಿರೇಽಪ್ಸರಸೋ ದಶ।
ಅತ್ರ ವಿಷ್ಣುಪದಂ ನಾಮ ಕ್ರಮತಾ ವಿಷ್ಣುನಾ ಕೃತಂ ॥ 5-111-21 (35648)
ತ್ರಿಲೋಕವಿಕ್ರಮೇ ಬ್ರಹ್ಮನ್ನುತ್ತರಾಂ ದಿಶಮಾಶ್ರಿತಂ ।
ಅತ್ರ ರಾಜ್ಞಾ ಮರುತೇನ ಯಜ್ಞೇನೇಷ್ಟಂ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮ॥ 5-111-22 (35649)
ಉಶೀರಬೀಜೇ ವಿಪ್ರರ್ಷೇ ಯತ್ರ ಜಾಂಬೂನದಂ ಸರಃ।
ಜೀಮೂತಸ್ಯಾತ್ರ ವಿಪ್ರರ್ಷೇರುಪತಸ್ಥೇ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-111-23 (35650)
ಸಾಕ್ಷಾದ್ಧೈಮವತಃ ಪುಣ್ಯೋ ವಿಮಲಃ ಕನಕಾಕರಃ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಷು ಚ ಯತ್ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಸ್ವಂತಂ ಕೃತ್ವಾ ಧನಂ ಮಹತ್ ॥ 5-111-24 (35651)
ವವ್ರೇ ಧನಂ ಮಹರ್ಷಿಃ ಸ ಜೈಮೂತಂ ತದ್ಧನಂ ತತಃ।
ಅತ್ರ ನಿತ್ಯಂ ದಿಶಾಂಪಾಲಾಃ ಸಾಯಂಪ್ರಾತರ್ದ್ವಿಜರ್ಷಭ ॥ 5-111-25 (35652)
ಕಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಂ ಕಿಮಿತಿ ವೈ ಪರಿಕ್ರೋಶಾಂತಿ ಗಾಲವ ।
ಏವಮೇಷಾ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ಗುಣೈರನ್ಯೈರ್ದಿಗುತ್ತರಾ ॥ 5-111-26 (35653)
ಉತ್ತರೇತಿ ಪರಿಖ್ಯಾತಾ ಸರ್ವಕರ್ಮಸ್ತು ಚೋತ್ತರಾ ।
ಏತಾ ವಿಸ್ತರಶಸ್ತಾತ ತವ ಶಂಗೀರ್ತಿತಾ ದಿಶಃ ॥ 5-111-27 (35654)
ಚತಸ್ರಃ ಕ್ರಮಯೋಗೇನ ಕಾಮಾಶಾಂ ಗಂತುಮಿಚ್ಛಸಿ।
ಉದ್ಯತೋಽಹಂ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ತವ ದರ್ಶಯಿತುಂ ದಿಶಃ।
ಪೃಥಿವೀಂ ಚಾಖಿಲಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಂಸ್ತಸ್ಮಾದಾರೋಹ ಮಾಂ ದ್ವಿಜ ॥ ॥ 5-111-28 (35655)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕಾದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-111-1 ಯಸ್ಮಾದಿತಿ। ಉತ್ತರೇಣ ಪಥಾ ಗತಾನಾಂ ಹಿ ಪಾಪನಾಶಃ ಸ್ವರ್ಗಪ್ರಾಪ್ತೇಶ್ಚ ಭವತೀತಿ ಯೋಗಾದ್ದುತ್ತರಾ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತರಾ ಇಯಂ ದಿಗಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-111-2 ಪರಿವಾಪಸ್ಯ ಸ್ಥಾನಸ್ಯ। ದಿಗ್ನ್ಭ್ಯಾಮುಪಲಕ್ಷಿತಃ ॥ 5-111-3 ಅವಿಧೇಯಾತ್ಮಾ ಅಜಿತಚಿತ್ತಃ ॥ 5-111-5 ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಪುರುಷಸ್ಸಾರ್ಧಂ ಇತ್ಯಾರಭ್ಯ ಏಕಃ ಪಶ್ಯತಿ ಮಾಯಯಾ ಇತಿ ಪರ್ಯಂತಿಂ ಸಾರ್ಧಶ್ಲೋಕದ್ವಯಂ ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯೇಷು ಬಹುಷು ಕೋಶೇಷು ನ ದೃಶ್ಯತೇ । ಝo ಪುಸ್ತಕ ಏವ ವರ್ತತೇ । ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಉಭಯಾ ॥ 5-111-7 ಸಹಸ್ರಶಿರಸ ಇತ್ಯಕಾರಂತಃ ಶಬ್ದಃ ॥ 5-111-17 ಮೂರ್ತಿಃ ಪಿಂಡಃ । ಆಕೃತಿಃ ಸಂಸ್ಥಾನವಿಶೇಷಃ ॥ 5-111-18 ಪರಿವರ್ತಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ಚತುರ್ಯುಗಸಹಸ್ರಾಣಿ । ತಸ್ಮಾತ್ ಹಿಮಸ್ಥಾನಾತ್ ॥ 5-111-19 ಪ್ರವಿಲೀಯತಿ ಹಿಮೇನ ನಶ್ಯತಿ ॥ 5-111-20 ಐಲವಿಲಸ್ಯ ಕುಬೇರಸ್ಯ ॥ 5-111-23 ಉಶೀರಬೀಜೇ ಸ್ಥಾನೇ ॥ 5-111-24 ಕನಕಾಕರಃ ಜೀಮೂತಸ್ಯ ಉಪ ಸಮೀಪೇ ತಸ್ಥೇ ಪ್ರಕಾಶಂ ಗತಃ। ಪ್ರಕಾಶನಸ್ಥೇಯಾಖ್ಯಯೋಶ್ಚೇತಿ ತಙ್ ॥ 5-111-25 ವವ್ರೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಃ । ಮನ್ನಾಮಕಮೇತದಸ್ತ್ವಿತಿ ॥ 5-111-26 ಉತ್ತರಾ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತರಾ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 112
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.112. ಅಧ್ಯಾಯಃ 112
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗರುಡವೇಗಮಸಹಮಾನೇನ ಗಾಲವೇನ ಗುರುದಕ್ಷಿಣಾನರ್ಪಣೇನೈವ ಸ್ವಪ್ರಾಣವಿಮೋಕ್ಷಣಶಂಕಯಾ ಪರಿಶೋಚನಂ ॥ 1 ॥ ಗರುಡೇನ ಗಾಲವಂಪ್ರತಿ ಪ್ರಾಗೇವಾಭಿಮತಾನಿವೇದನೇನ ಅಕೌಶಲಾಭಿಲಪನಪೂರ್ವಕಂ ಋಷಭಾಚಲೇ ವಿಶ್ರಂಯ ಪುನರ್ನಿವರ್ತನಕೀರ್ತನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-112-0 (35656)
ಗಾಲವ ಉವಾಚ। 5-112-0x (3718)
ಗರುತ್ಮನ್ಭುಜಗೇಂದ್ರಾರೇ ಸುಪರ್ಣ ವಿನತಾತ್ಮಜ ।
ನಯ ಮಾಂ ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯ ಪೂರ್ವೇಣ ಯತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಚಕ್ಷುಷೀ ॥ 5-112-1 (35657)
ಪೂರ್ವಮೇತಾಂ ದಿಶಂ ಗಚ್ಛ ಯಾ ಪೂರ್ವಂ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಾ ।
ದೇವತಾನಾಂ ಹಿ ಸಾನ್ನಿಧ್ಯಮತ್ರ ಕೀರ್ತಿತವಾನಸಿ ॥ 5-112-2 (35658)
ಅತ್ರ ಸತ್ಯಂ ಚ ಧರ್ಮಶ್ಚ ತ್ವಯಾ ಸಂಯಕ್ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ।
ಇಚ್ಛೇಯಂ ತು ಸಮಾಗಂತುಂ ಸಮಸ್ತೈರ್ದೈವತೈರಹಂ।
ಭೂಯಶ್ಚ ತಾನ್ಸುರಾಂದ್ರಷ್ಟುಮಿಚ್ಛೇಯಮರುಣಾನುಜ॥ 5-112-3 (35659)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-112-4x (3719)
ತಮಾಹ ವಿನತಾಸೂನುರಾರೋಹಸ್ವೇತಿ ವೈ ದ್ವಿಜಂ।
ಆರುರೋಹಾಥ ಸ ಮುನಿರ್ಗರುಡಂ ಗಾಲವಸ್ತದಾ ॥ 5-112-4 (35660)
ಗಾಲವ ಉವಾಚ। 5-112-5x (3720)
ಕ್ರಮಮಾಣಸ್ಯ ತೇ ರೂಪಂ ದೃಶ್ಯತೇ ಪನ್ನಗಾಶನ।
ಭಾಸ್ಕರಸ್ಯೇವ ಪೂರ್ವಾಹ್ಣೇ ಸಹಸ್ರಾಂಶೋರ್ವಿವಸ್ವತಃ ॥ 5-112-5 (35661)
ಪಕ್ಷವಾತಪ್ರಣುನ್ನಾನಾಂ ವೃಕ್ಷಾಣಾಮನುಗಾಮಿನಾಂ ।
ಪ್ರಸ್ಥಿತಾನಾಮಿವ ಸಮಂ ಪಶ್ಯಾಮೀಹ ಗತಿಂ ಖಗ ॥ 5-112-6 (35662)
ಸಸಾಗರವನಾಮುರ್ವೀ ಸಶೈಲವನಕಾನನಾಂ ।
ಆಕರ್ಷನ್ನಿವ ಚಾಭಾಸಿ ಪಕ್ಷವಾತೇನ ಖೇಚರ ॥ 5-112-7 (35663)
ಸಮೀನನಾಗನಕ್ರಂ ಚ ಖಮಿವಾರೋಪ್ಯತೇ ಜಲಂ।
ವಾಯುನಾ ಚೈವ ಮಹತಾ ಪಕ್ಷವಾತೇನ ಚಾನಿಶಂ ॥ 5-112-8 (35664)
ತುಲ್ಯರೂಪಾನನಾನ್ಮತ್ಸ್ಯಾಂಸ್ತಥಾ ತಿಮಿತಿಮಿಂಗಿಲಾನ್ ।
ನಾಗಾಶ್ವನರವಕ್ರಾಂಶ್ಚ ಪಶ್ಯಾಂಯುನ್ಮಥಿತಾನಿವ ॥ 5-112-9 (35665)
ಮಹಾರ್ಣವಸ್ಯ ಚ ರವೈಃ ಶ್ರೋತ್ರೇ ಮೇ ಬಧಿರೇ ಕೃತೇ।
ನ ಶ್ರೃಣೋಮಿ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ನಾತ್ಮನೋ ವೇದ್ಮಿ ಕಾರಣಂ ॥ 5-112-10 (35666)
ಶನೈಃ ಸ ತು ಭವಾತ್ಯಾತು ಬ್ರಹ್ಮವಧ್ಯಾಮನುಸ್ಮರನ್ ।
ನ ದೃಶ್ಯತೇ ರವಿಸ್ತಾತ ನ ದಿಶೋ ನ ಚ ಖಂ ಖಗ ॥ 5-112-11 (35667)
ತಮ ಏವ ತು ಪಶ್ಯಾಮಿ ಶರೀರಂ ತೇ ನ ಲಕ್ಷಯೇ ।
ಮಣೀ ವ ಜಾತ್ಯೌ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಚಕ್ಷುಷೀ ತೇಽಹಮಂಡಜ ॥ 5-112-12 (35668)
ಶರೀರಂ ತು ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ತವ ಚೈವಾತ್ಮನಶ್ಚ ಹ।
ಪದೇಪದೇ ತು ಪಶ್ಯಾಮಿ ಶರೀರಾದಗ್ನಿಮುತ್ಥಿತಂ ॥ 5-112-13 (35669)
ಸ ಮೇ ನಿರ್ವಾಪ್ಯ ಸಹಸಾ ಚಕ್ಷುಷೀ ಶಾಂಯತೇ ಪುನಃ।
ತನ್ನಿಯಚ್ಛ ಮಹಾವೇಗಂ ಗಮನೇ ವಿನತಾತ್ಮಜ ॥ 5-112-14 (35670)
ನ ಮೇ ಪ್ರಯೋಜನಂ ಕಿಂಚಿದ್ಗಮನೇ ಪನ್ನಗಾಶನ ।
ಸಂನಿವರ್ತ ಮಹಾಭಾಗ ನ ವೇಗಂ ವಿಷಹಾಮಿ ತೇ ॥ 5-112-15 (35671)
ಗುರವೇ ಸಂಶ್ರುತಾನೀಹ ಶತಾನ್ಯಷ್ಟೌ ಹಿ ವಾಜಿನಾಂ ।
ಏಕತಃಶ್ಯಾಮಕರ್ಣಾನಾಂ ಶುಭ್ರಾಣಾಂ ಚಂದ್ರವರ್ಚಸಾಂ ॥ 5-112-16 (35672)
ತೇಷಾಂ ಚೈವಾಪವರ್ಗಾಯ ಮಾರ್ಗಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ನಾಂಡಜ।
ತತೋಽಯಂ ಜೀವಿತತ್ಯಾಗೇ ದೃಷ್ಟೋ ಮಾರ್ಗೋಮಯಾಽಽತ್ಮನಃ ॥ 5-112-17 (35673)
ನೈವ ಮೇಽಸ್ತಿ ಧನಂ ಕಿಂಚಿನ್ನ ಧನೇನಾನ್ವಿತಃ ಸುಹೃತ್ ।
ನ ಚಾರ್ಥೇನಾಪಿ ಮಹತಾ ಶಕ್ಯಮೇತದ್ವ್ಯಪೋಹಿತುಂ ॥ 5-112-18 (35674)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-112-19x (3721)
ಏವಂ ಬಹು ಚ ದೀನಂ ಚ ಬ್ರುವಾಣಂ ಗಾಲವಂ ತದಾ।
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ವ್ರಜನ್ನೇವ ಪ್ರಹಸನ್ವಿನತಾತ್ಮಜಃ ॥ 5-112-19 (35675)
ನಾತಿಪ್ರಜ್ಞೋಽಸಿ ವಿಪ್ರರ್ಷೇ ಯೋತ್ಮಾನಂ ತ್ಯುಕ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ ।
ನ ಚಾಪಿ ಕೃತ್ರಿಮಃ ಕಾಲಃ ಕಾಲೋ ಹಿ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ॥ 5-112-20 (35676)
ಕಿಮಹಂ ಪೂರ್ವಮೇವೇಹ ಭವತಾ ನಾಭಿಚೋದಿತಃ।
ಉಪಾಯೋಽತ್ರ ಮಹಾನಸ್ತಿ ಯೇನೈತದುಪಪದ್ಯತೇ ॥ 5-112-21 (35677)
ತದೇಷ ಋಷಭೋ ನಾಮ ಪರ್ವತಃ ಸಾಗರಾಂತಿಕೇ।
ಅತ್ರ ವಿಶ್ರಂಯ ಭುಕ್ತ್ವಾ ಚ ನಿವರ್ತಿಷ್ಯಾವ ಗಾಲವ ॥ ॥ 5-112-22 (35678)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-112-12 ಮಣೀ ವೇತಿ ಇವಾರ್ಥೇ ವಶಬ್ದಃ ॥ 5-112-14 ನಿರ್ವಾಪ್ಯ ಮಂದೀಕೃತ್ಯ ॥ 5-112-15 ಸಂನಿವರ್ತ ನಿವರ್ತಸ್ವ ॥ 5-112-20 ಯೋತ್ಮಾನಂ ಸಂಧಿರಾರ್ಷಃ। ಕೃತ್ರಿಮಃ ಸ್ವೇಚ್ಛಾಸಂಪಾದ್ಯಃ । ಕಾಲೋ ಮೃತ್ಯುಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 113
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.113. ಅಧ್ಯಾಯಃ 113
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಋಷಭಗಿರಿಶ್ರೃಂಗಮುಪಗತಯೋಃ ಗರುಡಗಾಲವಯೋಃ ತತ್ರ ಶಾಂಡಿಲೀನಾಮಕಬ್ರಾಹ್ಮಣೀದರ್ಶನಂ ॥ 1 ॥ ತದ್ದತ್ತಾನ್ನಮುಪಭುಜ್ಯ ವಿಶ್ರಮಾಯ ತತ್ರ ಶಯನಂ ॥ 2 ॥ ಸುಪ್ತೋತ್ಥಿತಂ ಶಿಥಿಲಪಕ್ಷಬಂಧಂ ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯಮಭಿವೀಕ್ಷ್ಯ ಗಾಲವೇನ ತಂಪ್ರತಿ ತತ್ಕಾರಣಪ್ರಶ್ನಃ ॥ 3 ॥ ಸುಪರ್ಣೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯಾಃ ವಿಷ್ಣಾವಾದ್ಯನ್ಯತಮಸಮೀಪಪ್ರಾಪಣಾನುಚಿಂತನಸ್ಯ ಸ್ವಾನರ್ಥಪ್ರಾಪ್ತಿಕಾರಣತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ತಾಂಪ್ರತಿ ಕ್ಷಮಾಪನಂ ॥ 4 ॥ ತತ್ಪ್ರಸಾದಾಧಿಗತಪಕ್ಷಬಲೇನ ಸುಪರ್ಣೇನ ಸಹ ಗಚ್ಛತೋ ಗಾಲವಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇಮಾರ್ಗಂ ಯದೃಚ್ಛೋಪಾಗತೇನ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೇಣ ಪುನರಶ್ವಾನಯನಚೋದನಂ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-113-0 (35679)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-113-0x (3722)
ಋಷಭಸ್ಯ ತತಃ ಶೃಂಗಂ ನಿಪತ್ಯ ದ್ವಿಜಪಕ್ಷಿಣೌ।
ಶಾಂಡಿಲೀಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀಂ ತತ್ರ ದದೃಶೋ ತಪೋನ್ವಿತಾಂ ॥ 5-113-1 (35680)
ಅಭಿವಾದ್ಯ ಸುಪರ್ಣಸ್ತು ಗಾಲವಶ್ಚಾಭಿಪೂಜ್ಯ ತಾಂ।
ತಯಾ ಚ ಸ್ವಾಗತೇನೋಕ್ತೌ ವಿಷ್ಟರೇ ಸನ್ನಿಷೀದತುಃ ॥ 5-113-2 (35681)
ಸಿದ್ಧಮನ್ನಂ ತಯಾ ದತ್ತಂ ಬಲಿಮಂತ್ರೋಪಬೃಂಹಿತಂ ।
ಭುಕ್ತ್ವಾ ತೃಪ್ತಾವುಭೌ ಭೂಮೌ ಸುಪ್ತೌ ತಾವನುಮೋಹಿತೌ ॥ 5-113-3 (35682)
ಮುಹೂರ್ತಾತ್ಪ್ರತಿಬುದ್ಧಸ್ತು ಸುಪರ್ಣೋ ಗಮನೇಪ್ಸಯಾ ।
` ತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಚಾರುಸರ್ವಾಂಗೀ ತಾಪಸೀಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣೀಂ ॥ 5-113-4 (35683)
ಗ್ರಹೀತುಂ ಹಿ ಮನಶ್ಚಕ್ರೇ ರೂಪಾತ್ಸಾಕ್ಷಾದಿವ ಶ್ರಿಯಂ ।'
ಅಥ ಭ್ರಷ್ಟತನೂಜಾಂಗಮಾತ್ಮಾನಂ ದದೃಶೇ ಖಗಃ ॥ 5-113-5 (35684)
ಮಾಂಸಪಿಂಡೋಪಮೋಽಭೂತ್ಸ ಮುಖಪಾದಾನ್ವಿತಃ ಖಗಃ।
ಗಾಲವಸ್ತಂ ತಥಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿಮನಾಃ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛತ ॥ 5-113-6 (35685)
ಕಿಮಿದಂ ಭವತಾ ಪ್ರಾಪ್ತಮಿಹಾಗಮನಜಂ ಫಲಂ।
ವಾಸೋಽಯಮಿಹ ಕಾಲಂ ತು ಕಿಯಂತಂ ನೌ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-113-7 (35686)
ಕಿಂ ನು ತೇ ಮನಸಾ ಧ್ಯಾತಮಶುಭಂ ಧರ್ಮದೂಷಣಂ ।
ನ ಹ್ಯಯಂ ಭವತಃ ಸ್ವಲ್ಪೋ ವ್ಯಭಿಚಾರೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-113-8 (35687)
ಸುಪರ್ಣೋಽಥಾಬ್ರವೀದ್ವಿಪ್ರಂ ಪ್ರಧ್ಯಾತಂ ವೈ ಮಯಾ ದ್ವಿಜ ।
ಇಮಾಂ ಸಿದ್ಧಾಮಿತೋ ನೇತುಂ ತತ್ರ ಯತ್ರ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ॥ 5-113-9 (35688)
ಯತ್ರ ದೇವೋ ಮಹಾದೇವೋ ಯತ್ರ ವಿಷ್ಣುಃ ಸನಾತನಃ ।
ಯತ್ರ ಧರ್ಮಶ್ಚ ಯಜ್ಞಶ್ಚ ತತ್ರೇಯಂ ನಿವಸೇದಿತಿ ॥ 5-113-10 (35689)
ಸೋಽಹಂ ಭಗವತೀಂ ಯಾಚೇ ಪ್ರಣತಃ ಪ್ರಿಯಕಾಂಯಯಾ।
ಮಯೈತನ್ನಾಮ ಪ್ರಧ್ಯಾತಂ ಮನಸಾ ಶೋಚಸಾ ಕಿಲ ॥ 5-113-11 (35690)
ತದೇವಂ ಬಹುಮಾನಾತ್ತೇ ಮಯೇಹಾನೀಪ್ಸಿತಂ ಕೃತಂ ।
ಸುಕೃತಂ ದುಷ್ಕೃತಂ ವಾ ತ್ವಂ ಮಾಹಾತ್ಂಯಾತ್ಕ್ಷಂತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-113-12 (35691)
ಸಾ ತೌ ತದಾಽಬ್ರವೀತ್ತುಷ್ಟಾ ಪತಗೇಂದ್ರದ್ವಿಜರ್ಷಭೌ।
ನ ಭೇತವ್ಯಂ ಸುಪರ್ಣೋಽಸಿ ಸುಪರ್ಣ ತ್ಯಜ ಸಂಭ್ರಮಂ ॥ 5-113-13 (35692)
ನಿಂದಿತಾಸ್ಮಿ ತ್ವಯಾ ವತ್ಸ ನ ಚ ನಿಂದಾಂ ಕ್ಷಮಾಂಯಹಂ ।
ಲೋಕೇಭ್ಯಃ ಸಪದಿ ಭ್ರಶ್ಯೇದ್ಯೋ ಮಾಂ ನಿಂದೇತ ಪಾಪಕೃತ್ ॥ 5-113-14 (35693)
ಹೀನಯಾಽಲಕ್ಷಣೈಃ ಸರ್ವೈಸ್ತಥಾಽನಿಂದಿತಯಾ ಮಯಾ।
ಆಚಾರಂ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಂತ್ಯಾ ಸಿದ್ಧಿಃ ಪ್ರಾಪ್ತೇಯಮುತ್ತಮಾ ॥ 5-113-15 (35694)
ಆಚಾರಃ ಫಲತೇ ಧರ್ಮಮಾಚಾರಃ ಫಲತೇ ಧನಂ ।
ಆಚಾರಾಚ್ಛ್ರಿಯಮಾಪ್ನೋತಿ ಆಚಾರೋ ಹಂತ್ಯಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-113-16 (35695)
ತದಾಯುಷ್ಮನ್ಖಗಪತೇ ಯಥೇಷ್ಟಂ ಗಂಯತಾಮಿತಃ ।
ನ ಚ ತೇ ಗರ್ಹಣೀಯಾಽಹಂ ಗರ್ಹಿತವ್ಯಾಃ ಸ್ತ್ರಿಯಃ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 5-113-17 (35696)
` ಯದಿ ತ್ವಮಾತ್ಮನೋ ಹ್ಯರ್ಥೇ ಮಾಂ ಚೈವಾದಾತುಮಿಚ್ಛಸಿ।
ತದೇವ ನಷ್ಟದೇಹಸ್ತು ಸ್ಯಾ ವೈ ತ್ವಂ ಪನ್ನಗಾಶನ ॥ 5-113-18 (35697)
ತಸ್ಯೈವ ಹಿ ಪ್ರಸಾದೇನ ದೇವದೇವಸ್ಯ ಚಿಂತನಾತ್ ।
ತ್ವಂ ತು ಸಾಂಗಸ್ತು ಸಂಜಾತಃ ಪುನರೇವ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ॥' 5-113-19 (35698)
ಭವಿತಾಸಿ ಯಥಾಪೂರ್ವಂ ಬಲವೀರ್ಯಸಮನ್ವಿತಃ । 5-113-20 (35699)
ನಾರದ ಉವಾಚ।
ಬಭೂವತುಸ್ತತಸ್ತಸ್ಯ ಪಕ್ಷೌ ದ್ರವಿಣವತ್ತರೌ ॥ 5-113-20x (3723)
ಅನುಜ್ಞಾತಸ್ತು ಶಾಂಡಿಲ್ಯಾ ಯಥಾಗತಮುಪಾಗಮತ್ ।
ನೈವ ಚಾಸಾದಯಾಮಾಸ ತಥಾರೂಪಾಂಸ್ತುರಂಗಮಾನ್ ॥ 5-113-21 (35700)
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋಽಥ ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಗಾಲವಂ ಚಾಧ್ವನಿ ಸ್ಥಿತಃ ।
ಉವಾಚ ವದತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ವೈನತೇಯಸ್ಯ ಸನ್ನಿಧೌ ॥ 5-113-22 (35701)
ಯಸ್ತ್ವಯಾ ಸ್ವಯಮೇವಾರ್ಥಃ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೋ ಮಮ ದ್ವಿಜ।
ತಸ್ಯ ಕಾಲೋಽಪವರ್ಗಸ್ಯ ಯಥಾ ವಾ ಮನ್ಯತೇ ಭವಾನ್ ॥ 5-113-23 (35702)
ಪ್ರತೀಕ್ಷಿಷ್ಯಾಂಯಹಂ ಕಾಲಮೇತಾವಂತಂ ತಥಾ ಪರಂ ।
ಯಥಾಸಂಸಿಧ್ಯತೇ ವಿಪ್ರ ಸ ಮಾರ್ಗಸ್ತು ನಿಶಾಂಯತಾಂ ॥ 5-113-24 (35703)
ಸುಪರ್ಣೋಽಥಾಬ್ರವೀದ್ದೀನಂ ಗಾಲವಂ ಭೃಶದುಃಖಿತಂ ।
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಖಲ್ವಿದಾನೀಂ ಮೇ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋ ಯದುಕ್ತವಾನ್ ॥ 5-113-25 (35704)
ತದಾಗಚ್ಛ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಂತ್ರಯಿಷ್ಯಾವ ಗಾಲವ ।
ನಾದತ್ತ್ವಾ ಗುರವೇ ಶಕ್ಯಂ ಕೃತ್ಸ್ನಮರ್ಥಂ ತ್ವಯಾಽಽಸಿತುಂ ॥ ॥ 5-113-26 (35705)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-113-5 ಭ್ರಷ್ಟತನೂಜಂ ಛಿನ್ನಪಕ್ಷಮಂಗಂ ಯಸ್ಯ ತಂ ಭ್ರಷ್ಟತನೂಜಾಂಗಂ ॥ 5-113-8 ವ್ಯಭಿಚಾರೋ ಧರ್ಮಾತಿಕ್ರಮಃ ॥ 5-113-11 ಶೋಚತಾ ಕಥಮಿಯಮತ್ರ ವಸತೀತಿ ॥ 5-113-20 ದ್ರವಿಣವತ್ತರೌ ಬಲವತ್ತರೌ ॥ 5-113-23 ಅಪವರ್ಗಸ್ಯ ಫಲಪ್ರಾಪ್ತೇಃ ॥ 5-113-24 ನಿಶಾಂಯತಾಂ ವಿಚಾರ್ಯತಾಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 114
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.114. ಅಧ್ಯಾಯಃ 114
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗಾಲವಾನುಗತೇನ ಗರುಡೇನ ಯಯಾತಿಂಗತ್ವಾ ಗಾಲವವೃತ್ತಾಂತಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಧನಯಾಚನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-114-0 (35706)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-114-0x (3724)
ಅಥಾಹ ಗಾಲವಂ ದೀನಂ ಸುಪರ್ಣಃ ಪತತಾಂ ವರಃ।
ನಿರ್ಮಿತಂ ವಹ್ನಿನಾ ಭೂಮೌ ವಾಯುನಾ ಶೋಧಿತಂ ತಥಾ।
ಯಸ್ಮಾದ್ಧಿರಣ್ಮಯಂ ಸರ್ವಂ ಹಿರಣ್ಯಂ ತೇನ ಚೋಚ್ಯತೇ ॥ 5-114-1 (35707)
ಧತ್ತೇ ಧಾರಯತೇ ಚೇದಮತಸ್ಮಾತ್ಕಾರಣಾದ್ಧನಂ ।
ತದೇತತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಧನಂ ತಿಷ್ಠತಿ ಶಾಶ್ವತಂ ॥ 5-114-2 (35708)
ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರೋಷ್ಠಪದಾಭ್ಯಾಂ ಚ ಶುಕ್ರೇ ಧನಪತೌ ತಥಾ।
ಮನುಷ್ಯೇಭ್ಯಃ ಸಮಾದತ್ತೇ ಶುಕ್ರಶ್ಚಿತ್ತಾರ್ಜಿತಂ ಧನಂ ॥ 5-114-3 (35709)
ಅಜೈಕಪಾದಹಿರ್ಬುಧ್ನ್ಯೌ ರಕ್ಷ್ಯೇತೇ ಧನದೇನ ಚ।
ಏವಂ ನ ಶಕ್ಯತೇ ಲಬ್ಧುಮಲಬ್ಧವ್ಯಂ ದ್ವಿಜರ್ಷಭ ।
ಋತೇ ಚ ಧನಮಶ್ವಾನಾಂ ನಾವಾಪ್ತಿರ್ವಿದ್ಯತೇ ತವ ॥ 5-114-4 (35710)
ಸ ತ್ವಂ ಯಾಚಾತ್ರ ರಾಜಾನಂ ಕಂಚಿದ್ರಾಜರ್ಷಿವಂಶಜಂ ।
ಅಪೀಡ್ಯ ರಾಜಾ ಪೌರಾನ್ಹಿ ಯೋ ನೌ ಕುರ್ಯಾತ್ಕೃತಾರ್ಥಿನೌ ॥ 5-114-5 (35711)
ಅಸ್ತಿ ಸೋಮಾನ್ವವಾಯೇ ಮೇ ಜಾತಃ ಕಶ್ಚಿನ್ನೃಪಃ ಸಖಾ ।
ಅಭಿಗಚ್ಛಾವಹೇ ತಂ ವೈ ತಸ್ಯಾಸ್ತಿ ವಿಭವೋ ಭುವಿ ॥ 5-114-6 (35712)
ಯಯಾತಿರ್ನಾಮ ರಾಜರ್ಷಿರ್ನೋಹುಷಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ ।
ಸ ದಾಸ್ಯತಿ ಮಯಾ ಚೋಕ್ತೋ ಭವತಾ ಚಾರ್ಥಿತಃ ಸ್ವಯಂ ॥ 5-114-7 (35713)
ವಿಭವಶ್ಚಾಸ್ಯ ಸುಮಹಾನಾಸೀದ್ಧನಪತೇರಿವ ।
ಏವಂ ಗುರುಧನಂ ವಿದ್ವಂದಾನೇನೈವ ವಿಶೋಧಯ ॥ 5-114-8 (35714)
ತಥಾ ತೌ ಕಥಯಂತೌ ಚ ಚಿಂತಯಂತೌ ಚ ಯತ್ಕ್ಷಮಂ।
ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನೇ ನರಪತಿಂ ಯಯಾತಿಂ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತೌ ॥ 5-114-9 (35715)
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ಚ ಸತ್ಕಾರೈರರ್ಘ್ಯಪಾದ್ಯಾದಿಕಂ ವರಂ ।
ಪೃಷ್ಟಶ್ಚಾಗಮನೇ ಹೇತುಮುವಾಚ ವಿನತಾಸುತಃ ॥ 5-114-10 (35716)
ಅಯಂ ಮೇ ನಾಹುಷ ಸಖಾ ಗಾಲವಸ್ತಪಸೋ ನಿಧಿಃ ।
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ಯ ಶಿಷ್ಯೋಽಭೂದ್ವರ್ಷಾಣ್ಯಯುತಶೋ ನೃಪ ॥ 5-114-11 (35717)
ಸೋಽಯಂ ತೇನಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾತ ಉಪಕಾರೇಪ್ಸಯಾ ದ್ವಿಜಃ।
ತಮಾಹ ಭಗವಾನ್ಕಿಂ ತೇ ದದಾನಿ ಗುರುದಕ್ಷಿಣಾಂ ॥ 5-114-12 (35718)
ಅಸಕೃತ್ತೇನ ಚೋಕ್ತೇನ ಕಿಂಚಿದಾಗತಮನ್ಯುನಾ ।
ಅಯಮುಕ್ತಃ ಪ್ರಯಚ್ಛೇತಿ ಜಾನತಾ ವಿಭವಂ ಲಘು ॥ 5-114-13 (35719)
ಏಕತಃಶ್ಯಾಮಕರ್ಣಾನಾಂ ಶುಭ್ರಾಣಾಂ ಶುದ್ಧಜನ್ಮನಾಂ ।
ಅಷ್ಟೌ ಶತಾನಿ ಮೇ ದೇಹಿ ಹಯಾನಾಂ ಚಂದ್ರವರ್ಚಸಾಂ ॥ 5-114-14 (35720)
ಗುರ್ವರ್ಥೋ ದೀಯತಾಮೇವ ಯದಿ ಗಾಲವ ಮನ್ಯಸೇ ।
ಇತ್ಯೇವಮಾಹ ಸಕ್ರೋಧೋ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ತಪೋಧನಃ ॥ 5-114-15 (35721)
ಸೋಽಯಂ ಶೋಕೇನ ಮಹತಾ ತಪ್ಯಮಾನೋ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಃ ।
ಅಶಕ್ತಃ ಪ್ರತಿಕರ್ತುಂ ತದ್ಭವಂತಂ ಶರಣಂ ಗತಃ ॥ 5-114-16 (35722)
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ತ್ವತ್ತೋ ಭಿಕ್ಷಾಂ ಗತವ್ಯಥಃ ।
ಕೃತ್ವಾಽಽಪವರ್ಗಂ ಗುರವೇ ಚರಿಷ್ಯತಿ ಮಹತ್ತಪಃ ॥ 5-114-17 (35723)
ತಪಸಃ ಸಂವಿಭಾಗೇನ ಭವಂತಮಪಿ ಯೋಕ್ಷ್ಯತೇ।
ಸ್ವೇನ ರಾಜರ್ಷಿತಪಸಾ ಪೂರ್ಣಂ ತ್ವಾಂ ಪೂರಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-114-18 (35724)
ಯಾವಂತಿ ರೋಮಾಣಿ ಹಯೇ ಭವಂತೀಹ ನರೇಶ್ವರ ।
ತಾವಂತೋ ವಾಜಿನೋ ಲೋಕಾನ್ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತಿ ಮಹೀಪತೇ ॥ 5-114-19 (35725)
ಪಾತ್ರಂ ಪ್ರತಿಗ್ರಹಸ್ಯಾಯಂ ದಾತುಂ ಪಾತ್ರಂ ತಥಾ ಭವಾನ್ ।
ಶಂಖೇ ಕ್ಷೀರಮಿವಾಸಕ್ತಂ ಭವತ್ವೇತತ್ತಥೋಪಮಂ ॥ ॥ 5-114-20 (35726)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-114-1 ಹಿರ್ವಹ್ನಿಃ ವಹ್ನಿಶಬ್ದಘಟಕವರ್ಣಲೋಪಾದಿನಾ ಹಿಶಬ್ದಸ್ಯ ನಿಷ್ಪನ್ನತ್ವಾತ್। ಏವಂ ರಮಣೀಯಶಬ್ದನಿಷ್ಪನ್ನರಣಶಬ್ದವಾಚ್ಯೋ ವಾಯುಃ ಕ್ರಮೇಣ ತಾಭ್ಯಾಂ ಜಾತತ್ವಾಚ್ಛೋಧಿತತ್ವಾಚ್ಚ ಹಿರಣ್ಯಮಿತ್ಯುಚ್ಯತೇ। ಯಸ್ಮಾಚ್ಚ ಸರ್ವಂ ಜಗತ್ ಹಿರಣ್ಮಯಂ ಹಿರಣ್ಯಪ್ರಧಾನಕಂ ತೇನ ಚ ಹಿರಣ್ಯಮಿತ್ಯುಚ್ಯತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಹಿರಣ್ಯಸ್ಯ ಹಿತತ್ವಾದ್ರಮಣೀಯತ್ವಾಚ್ಚ ಜಗತ್ಪತಿಪ್ರಾಧಾನ್ಯಂ ॥ 5-114-2 ಧತ್ತೇ ಪುಷ್ಣಾತಿ। ಧಾರಯತೇ ಜೀವಯತಿ ॥ 5-114-3 ಪ್ರೋಷ್ಟಪದಾಭ್ಯಾಂ। ತಸ್ಮಿನ್ನಕ್ಷತ್ರದ್ವಯೇ ಶುಕ್ರೇ ಶುಕ್ರವಾಸರೇ ತದ್ಯೋಗೇ ಸತಿ ಧನಪತೌ ಕುಬೇರಸ್ಯ ವೃದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ॥ 5-114-5 ಯಾಚ ಯಾಚಸ್ವ ॥ 5-114-8 ವಿಶೋಧಯ ಪರಿಹರ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 115
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.115. ಅಧ್ಯಾಯಃ 115
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವ್ಯಯಿತವಿತ್ತೇನ ಯಯಾತಿನಾ ಧನಪ್ರತಿನಿಧಿತಯಾ ಮಾಧವೀನಾಮಕಸ್ವಕನ್ಯಕಾಸಮರ್ಪಣಂ ॥ 1 ॥ ಗರುಡೇನ ಸಮಧಿಗತತುರಗಾಧಿಗಮೋಪಾಯಂ ಗಾಲವಮಾಪೃಚ್ಛ್ಯ ಸ್ವಗೃಹಗಮನಂ ॥ 2 ॥ ಗಾಲವೇನ ಸಹ ಕನ್ಯಯಾ ಹೃರ್ಯಶ್ವನಾಮಕನೃಪಸಮೀಪಮುಪೇತ್ಯ ಶುಲ್ಕಾರ್ಪಣೇನ ಕನ್ಯಾ ಕಲತ್ರೀಕರಣಕಥನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-115-0 (35727)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-115-0x (3725)
ಏವಮುಕ್ತಃ ಸುಪರ್ಣೇನ ತಥ್ಯಂ ವಚನಮುತ್ತಮಂ ।
ವಿಮೃಶ್ಯಾವಹಿತೋ ರಾಜಾ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-115-1 (35728)
ಯಷ್ಟಾ ಕ್ರತುಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ದಾತಾ ದಾನಪತಿಃ ಪ್ರಭುಃ ।
ಯಯಾತಿಃ ಸರ್ವಕಾಶೀಶ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-115-2 (35729)
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರಿಯಸಖಂ ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯಂ ಗಾಲವಂ ಚ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಂ ।
ನಿದರ್ಶನಂ ಚ ತಪಸೋ ಭಿಕ್ಷಾಂ ಶ್ಲಾಘ್ಯಾಂ ಚ ಕೀರ್ತಿತಾಂ ॥ 5-115-3 (35730)
ಅತೀತ್ಯ ಚ ನೃಪಾನನ್ಯಾನಾದಿತ್ಯಕುಲಸಂಭವಾನ್ ।
ಮತ್ಸಕಾಶಮನುಪ್ರಾಪ್ತಾವೇತಾಂ ಬುದ್ಧಿಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಚ ॥ 5-115-4 (35731)
ಅದ್ಯ ಮೇ ಸಫಲಂ ಜನ್ಮ ತಾರಿತಂ ಚಾದ್ಯ ಮೇ ಕಲಂ ।
ಅದ್ಯಾಯಂ ತಾರಿತೋ ದೇಶೋ ಮಮ ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯ ತ್ವಯಾಽನಘ ॥ 5-115-5 (35732)
ವಕ್ತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ತು ಸಖೇ ಯಥಾ ಜಾನಾಸಿ ಮಾಂ ಪುರಾ ।
ನ ತಥಾ ವಿತ್ತವಾನಸ್ಮಿ ಕ್ಷೀಣಂ ವಿತ್ತಂ ಚ ಮೇ ಸಖೇ ॥ 5-115-6 (35733)
ನ ಚ ಶಕ್ತೋಽಸ್ಮಿ ತೇ ಕರ್ತುಂ ಮೋಘಮಾಗಮನಂ ಖಗ।
ನ ಚಾಶಾಮಸ್ಯ ವಿಪರ್ಷೇರ್ವಿತಥೀಕರ್ತುಮುತ್ಸಹೇ ॥ 5-115-7 (35734)
ಪುತ್ರೀಂ ದಾಸ್ಯಾಮಿ ಯತ್ಕಾರ್ಯಮಿಯಂ ಸಂಪಾದಯಿಷ್ಯತಿ।
ಅಭಿಗಂಯ ಹತಾಶೋ ಹಿ ನಿವೃತ್ತೋ ದಹತೇ ಕುಲಂ ॥ 5-115-8 (35735)
ನಾತಃ ಪರಂ ವೈನತೇಯ ಕಿಂಚಿತ್ಪಾಪಿಷ್ಠಮುಚ್ಯತೇ ।
ಪ್ರಥಾಶಾನಾಶನಂ ಲೋಕೇ ದೇಹಿ ನಾಸ್ತೀತಿ ವಾ ವಚಃ ॥ 5-115-9 (35736)
ಹತಾಶೋ ಹ್ಯಕೃತಾರ್ಥಃ ಸನ್ಹತಃ ಸಂಭಾವಿತೋ ನರಃ ।
ಹಿನಸ್ತಿ ತಸ್ಯ ಪುತ್ರಾಂಶ್ಚ ಪೌತ್ರಾಂಶ್ಚಾಕುರ್ವತೋ ಹಿತಂ ॥ 5-115-10 (35737)
ತಸ್ಮಾಚ್ಚತುರ್ಣಾಂ ವಂಶಾನಾಂ ಸ್ಥಾಪಯಿತ್ರೀ ಸುತಾ ಮಮ।
`ಮಾಧವೀ ನಾಮ ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯೇಯಂ ಸರ್ವಧರ್ಮಪ್ರದಾಯಿನೀ ॥' 5-115-11 (35738)
ಇಯಂ ಸುರಸುತಪ್ರಖ್ಯಾ ಸರ್ವಧರ್ಮೋಪಚಾಯಿನೀ।
ಸದಾ ದೇವಮನುಷ್ಯಣಾಮಸುರಾಣಾಂ ಚ ಗಾಲವ ।
ಕಾಂಕ್ಷಿತಾ ರೂಪತೋ ಬಾಲಾ ಸುತಾ ಮೇ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯತಾಂ ॥ 5-115-12 (35739)
ಅಸ್ಯಾಃ ಶುಲ್ಕಂ ಪ್ರದಾಸ್ಯಂತಿ ನೃಪಾ ರಾಜ್ಯಮಪಿ ಧ್ರವಂ।
ಕಿಂ ಪುನಃ ಶ್ಯಾಮಕರ್ಣಾನಾಂ ಹಯಾನಾಂ ದ್ವೇ ಚತುಃಶತೇ ॥ 5-115-13 (35740)
ಸ ಭವಾಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಾತು ಮಮೈತಾಂ ಮಾಧವೀಂ ಸುತಾಂ।
ಅಹಂ ದೌಹಿತ್ರವಾಂತ್ಸ್ಯಾಂ ವೈ ವರ ಏಷ ಮಮ ಪ್ರಭೋ ॥ 5-115-15a` ಸ ತಸ್ಯ ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಶಂಸಿತವ್ರತಃ ।'
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ಚ ತಾಂ ಕನ್ಯಾಂ ಗಾಲವಃ ಸಹ ಪಕ್ಷಿಣಾ।
ಪುನರ್ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾವ ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರತಸ್ಥೇ ಸಹ ಕನ್ಯಯಾ ॥ 5-115-14 (35741)
ಉಪಲಬ್ಧಮಿದಂ ದ್ವಾರಮಶ್ವಾನಾಮಿತಿ ಚಾಂಡಜಃ।
ಉಕ್ತ್ವಾ ಗಾಲವಮಾಪೃಚ್ಛ್ಯ ಜಗಾಮ ಭವನಂ ಸ್ವಕಂ ॥ 5-115-16 (35742)
ಗತೇ ಪತಗರಾಜೇ ತು ಗಾಲವಃ ಸಹ ಕನ್ಯಯಾ।
ಚಿಂತಯಾನಃ ಕ್ಷಮಂದಾನೇ ರಾಜಾನಂ ಶುಲ್ಕತೋಽಗಮತ್ ॥ 5-115-17 (35743)
ಸೋಽಗಚ್ಛನ್ಮನಸೇಕ್ಷ್ವಾಕುಂ ಹರ್ಯಶ್ವಂ ರಾಜಸತ್ತಮಂ।
ಅಯೋಧ್ಯಾಯಾಂ ಮಹಾವೀರ್ಯಂ ಚತುರಂಗಬಲಾನ್ವಿತಂ ॥ 5-115-18 (35744)
ಕೋಶಧಾನ್ಯಬಲೋಪೇತಂ ಪ್ರಿಯಪೌರಂ ದ್ವಿಜಪ್ರಿಯಂ ।
ಪ್ರಜಾಭಿಕಾಮಂ ಶಾಂಯಂತಂ ಕುರ್ವಾಣಂ ತಪ ಉತ್ತಮಂ ॥ 5-115-19 (35745)
ತಮುಪಾಗಂಯ ವಿಪ್ರಃ ಸ ಹರ್ಯಶ್ವಂ ಗಾಲವೋಽಬ್ರವೀತ್ ।
ಕನ್ಯೇಯಂ ಮಮ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸವೈಃ ಕುಲವರ್ಧಿನೀ ॥ 5-115-20 (35746)
ಇಯಂ ಶುಲ್ಕೇನ ಭಾರ್ಯಾರ್ಥಂ ಹರ್ಯಶ್ವ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯತಾಂ ।
ಶುಲ್ಕಂ ತೇ ಕೀರ್ತಿಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಸಂಪ್ರಧಾರ್ಯತಾಂ ॥ ॥ 5-115-21 (35747)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವಾದ್ಯನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 116
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.116. ಅಧ್ಯಾಯಃ 116
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಹರ್ಯಶ್ವಪೃಷ್ಟೇನ ಗಾಲವೇನ ತಂ ಪ್ರತಿ ಶುಲ್ಕನಿವೇದನಂ ॥ 1 ॥ ಹರ್ಯಶ್ವೇನ ಗಾಲವಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಸ್ಯಾಶ್ವಶತದ್ವಯವತ್ತಯಾ ವರದಾನೇ ಸತಿ ಏಕಾಪತ್ಯೋತ್ಪಾದನೇನ ಪುನಃ ಕನ್ಯಾವಿಸರ್ಜನೋಕ್ತಿಃ ॥ 2 ॥ ಮಾಧವ್ಯಾ ಗಾಲವಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಸ್ಯ ಪ್ರಸೂತ್ಯಂತೇ ಪ್ರಸೂತ್ಯಂತೇ ಪುನಃ ಪುನಃ ಕನ್ಯಾತ್ವಸಂಪಾದಕವಿಪ್ರವರಪ್ರಾಪ್ತಿಕಥನಂ ॥ 3 ॥ ಹರ್ಯಶ್ವೇನ ಶುಕ್ಲದಾನೇನ ತಸ್ಯಾಂ ವಸುಮನೋನಾಮಕಪುತ್ರೋತ್ಪಾದನಂ ॥ 4 ॥ ಹರ್ಯಶ್ವೇನ ಕಾಲಾಂತರೇ ಸಮಾಗತಾಯ ಗಾಲವಾಯ ಪುನರ್ಮಾಧವೀಪ್ರತ್ಯರ್ಪಣಂ ॥ 5 ॥ ಗಾಲವೇನ ಕಾಮತಃ ಪುನಃ ಕನ್ಯಾತ್ವಮುಪಗತಯಾ ತಯಾ ಸಹ ದಿವೋದಾಸಸಮೀಪಗಮನಂ ॥ 6 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-116-0 (35748)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-116-0x (3726)
ಹರ್ಯಶ್ವಸ್ತ್ವಬ್ರವೀದ್ರಾಜಾ ವಿಚಿಂತ್ಯ ಬಹುಧಾ ತತಃ।
ದೀರ್ಘಮುಷ್ಣಂ ಚ ನಿಶ್ವಸ್ಯ ಪ್ರಜಾಹೇತೋರ್ನೃಪೋತ್ತಮಃ ॥ 5-116-1 (35749)
ಉನ್ನತೇಷೂನ್ನತಾ ಷಟ್ಸು ಸೂಕ್ಷ್ಮಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮೇಷು ಪಂಚಸು।
ಗಂಭೀರಾ ತ್ರಿಷು ಚಾಂಗೇಷು ಇಯಂ ರಕ್ತಾ ಚ ಪಂಚಸು ॥ 5-116-2 (35750)
`ಶ್ರೋಣ್ಯೌ ಲಲಾಟಮೂರೂ ಚ ಘ್ರಾಣಂ ಚೇತಿ ಷಡುನ್ನತಂ।
ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣ್ಯಂಗುಲಿಪರ್ವಾಣಿ ಕೇಶರೋಮನಸ್ವತ್ವಚಃ । 5-116-3 (35751)
ಸ್ವರಃ ಸತ್ವಂ ಚ ನಾಭಿಶ್ಚ ತ್ರಿಗಂಭೀರಂ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ ।
ಪಾಣಿಪಾದತಲೇ ರಕ್ತೇ ನೇತ್ರಾಂತೌ ಚ ನಖಾನಿ ಚ॥ 5-116-4 (35752)
ಪಂಚದೀರ್ಘಂ ಚತುರ್ಹ್ರಸ್ವಂ ಪಂಚಸೂಕ್ಷ್ಮಂ ಷಡುನ್ನತಂ।
ಸಪ್ತರಕ್ತಂ ತ್ರಿವಿಸ್ತೀರ್ಣಂ ತ್ರಿಗಂಭೀರಂ ಪ್ರಶಕಸ್ಯತೇ ॥ 5-116-5 (35753)
ಪಂಚೈವ ದೀರ್ಘಾ ಹನುಲೋಚನಾನಿ
ಬಾಹೂರುನಾಸಾಶ್ಚ ಸುಖಪ್ರದಾನಿ ।
ಹ್ರಸ್ವಾನಿ ಚತ್ವಾರಿ ಚ ಲಿಂಗಪೃಷ್ಠೇ
ಗ್ರೀವಾ ಚ ಜಂಘೇ ಚ ಹಿತಪ್ರದಾನಿ ॥ 5-116-6 (35754)
ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣಿ ಚತ್ವಾರಿ ಚ ಲಿಂಗಪೃಷ್ಠೇ
ಗ್ರೀವಾ ಚ ಜಂಘೇ ಚ ಹಿತಪ್ರದಾನಿ ॥
ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣಿ ಪಂಚ ದಶನಾಂಗುಲಿಪರ್ವಕೇಶಾ
ಸ್ತ್ವಕ್ವೈವ ವೈ ಕರರುಹಾಶ್ಚ ನ ದುಃಖಿತಾನಾಂ।
ವಕ್ಷೋಽಥ ಕಕ್ಷೋ ನಖನಾಸಿಕಾಸ್ಯು-
ರಂಸತ್ರಿಕಂ ಚೇತಿ ಷಡುನ್ನತಾನಿ ॥ 5-116-7 (35755)
ನೇತ್ರಾಂತಪಾದಕರತಾಲ್ವಧರೋಷ್ಠಜಿಹ್ವಾ
ರಕ್ತಾ ನಖಾಶ್ಚ ಖಲು ಸರ್ವಸುಖಾವಹಾನಿ ॥' 5-116-8 (35756)
ಬಹುದೇವಾಸುರಾಲೋಕಾ ಬಹುಗಂಧರ್ವದರ್ಶನಾ।
ಬಹುಲಕ್ಷಣಸಂಪನ್ನಾ ಬಹುಕಲ್ಯಾಣಧಾರಿಣೀ ॥ 5-116-9 (35757)
ಸಮರ್ಥೇಯಂ ಜನಯಿತುಂ ಚಕ್ರವರ್ತಿನಮಾತ್ಮಜಂ ।
ಬ್ರೂಹಿ ಶುಲ್ಕಂ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ವಿಭವಂ ಮಮ ॥ 5-116-10 (35758)
ಗಾಲವ ಉವಾಚ। 5-116-11x (3727)
ಏಕತಃಶ್ಯಾಮಕರ್ಣಾನಾಂ ಶತಾನ್ಯಷ್ಟೌ ಪ್ರಯಚ್ಛ ಮೇ।
ಹಯಾನಾಂ ಚಂದ್ರಶುಭ್ರಾಣಾಂ ದೇಶಜಾನಾಂ ವಪುಷ್ಮತಾಂ ॥ 5-116-11 (35759)
ತತಸ್ತವ ಭವಿತ್ರೀಯಂ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಜನನೀ ಶುಭಾ ।
ಅರಣೀವ ಹುತಾಶಾನಾಂ ಯೋನಿರಾಯತಲೋಚನಾ ॥ 5-116-12 (35760)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-116-13x (3728)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ವಚೋ ರಾಜಾ ಹರ್ಯಶ್ವಃ ಕಾಮಮೋಹಿತಃ ।
ಉವಾಚ ಗಾಲವಂ ದೀನೋ ರಾಜರ್ಷಿರ್ಋಷಿಸತ್ತಮಂ ॥ 5-116-13 (35761)
ದ್ವೇ ಮೇ ಶತೇ ಸಂನಿಹಿತೇ ಹಯಾನಾಂ ಯದ್ವಿಧಾಸ್ತವ।
ಏಷ್ಟವ್ಯಾಃ ಶತಶಸ್ತ್ವನ್ಯೇ ಚರಂತಿ ಮಮ ವಾಜಿನಃ ॥ 5-116-14 (35762)
ಸೋಽಹಮೇಕಮಪತ್ಯಂ ವೈ ಜನಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಗಾಲವ।
ಅಸ್ಯಾಮೇತಂ ಭವಾನ್ಕಾಮಂ ಸಂಪಾದಯತು ಮೇ ವರಂ॥ 5-116-15 (35763)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ತು ಸಾ ಕನ್ಯಾ ಗಾಲವಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ।
ಮಮ ದತ್ತೋ ವರಃ ಕಶ್ಚಿತ್ಕೇನಚಿದ್ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಾ ॥ 5-116-16 (35764)
ಪ್ರಸೂತ್ಯಂತೇ ಪ್ರಸೂತ್ಯಂತೇ ಕನ್ಯೈವ ತ್ವಂ ಭವಿಷ್ಯಸಿ।
ಸ ತ್ವಂ ದದಸ್ವ ಮಾಂ ರಾಜ್ಞೇ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ಹಯೋತ್ತಮಾನ್ ॥ 5-116-17 (35765)
ನೃಪೇಭ್ಯೋ ಹಿ ಚತುರ್ಭ್ಯಸ್ತೇ ಪೂರ್ಣಾನ್ಯಷ್ಟೌ ಶತಾನಿ ವೈ ।
ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ತಥಾ ಪುತ್ರಾ ಮಮ ಚತ್ವಾರ ಏವ ಚ ॥ 5-116-18 (35766)
ಕ್ರಿಯತಾಮುಪಸಂಹಾರೋ ಗುರ್ವರ್ಥಂ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ।
ಏಷಾ ತಾವನ್ಮಮ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಯಥಾ ವಾ ಮನ್ಯಸೇ ದ್ವಿಜ ॥ 5-116-19 (35767)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ಸ ಮುನಿಃ ಕನ್ಯಯಾ ಗಾಲವಸ್ತದಾ ।
ಹರ್ಯಶ್ವಂ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-116-20 (35768)
ಇಯಂ ಕನ್ಯಾ ನರಶ್ರೇಷ್ಠ ಹರ್ಯಶ್ವ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯತಾಂ ।
ಚತುರ್ಭಾಗೇನ ಶುಲ್ಕಸ್ಯ ಜನಯಸ್ವೈಕಮಾತ್ಮಜಂ ॥ 5-116-21 (35769)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-116-22x (3729)
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ಸ ತಾಂ ಕನ್ಯಾಂ ಗಾಲವಂ ಪ್ರತಿನಂದ್ಯ ಚ।
ಸಮಯೇ ದೇಶಕಾಲೇ ಚ ಲಬ್ಧವಾನ್ಸುತಮೀಪ್ಸಿತಂ ॥ 5-116-22 (35770)
ತತೋ ವಸುಮನಾ ನಾಮ ವಸುಭ್ಯೋ ವಸುಮತ್ತರಃ ।
ವಸುಪ್ರಖ್ಯೋ ನರಪತಿಃ ಸ ಬಭೂವ ವಸುಪ್ರದಃ ॥ 5-116-23 (35771)
ಅಥ ಕಾಲೇ ಪುನರ್ಧೀಮಾನ್ಗಾಲವಃ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತಃ ।
ಉಪಸಂಗಂಯ ಚೋವಾಚ ಹರ್ಯಶ್ವಂ ಪ್ರೀತಮಾನಸಂ ॥ 5-116-24 (35772)
ಜಾತೋ ನೃಪ ಸುತಸ್ತೇಽಯಂ ಬಾಲೋ ಭಾಸ್ಕರಸಂನಿಭಃ ।
ಕಾಲೋ ಗಂತುಂ ನರಶ್ರೇಷ್ಠ ಶುಲ್ಕಾರ್ಥಮಪರಂ ನೃಪಂ ॥ 5-116-25 (35773)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-116-26x (3730)
ಹರ್ಯಶ್ವಃ ಸತ್ಯವಚನೇ ಸ್ಥಿತಃ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಚ ಪೌರುಷೇ।
ದುರ್ಲಭತ್ವಾದ್ಧಯಾನಾಂ ಚ ಪ್ರದದೌ ಮಾಧವೀಂ ಪುನಃ ॥ 5-116-26 (35774)
ಮಾಧವೀ ಚ ಪುನರ್ದೀಪ್ತಾಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯನೃಪಶ್ರಿಯಂ।
ಕುಮಾರೀ ಕಾಮತೋ ಭೂತ್ವಾ ಗಾಲವಂ ಪೃಷ್ಠತೋಽನ್ವಗಾತ್ ॥ 5-116-27 (35775)
ತ್ವಯ್ಯೇವ ತಾವತ್ತಿಷ್ಠಂತು ಹಯಾ ಇತ್ಯುಕ್ತವಾಂದ್ವಿಜಃ ।
ಪ್ರಯಯೌ ಕನ್ಯಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ದಿವೋದಾಸಂ ಪ್ರಜೇಶ್ವರಂ ॥ ॥ 5-116-28 (35776)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-116-9 ಬಹುಭಿರ್ದೇವೈರಸುರೈಶ್ಚ ಆಲೋಕಯಿತುಂ ಯೋಗ್ಯಾ ಬಹುದೇವಾಸುರಾಲೋಕಾ। ಗಂಧರ್ವಾಣಾಂ ದರ್ಶನಂ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ಗೀತಾದಿವಿದ್ಯಾ ಯಸ್ಯಾಂ ಸಾ ತಥಾ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 117
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.117. ಅಧ್ಯಾಯಃ 117
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗಾಲವೇನ ದಿವೋದಾಸಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಾಗಮನಕಾರಣಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತೇನ ಸ್ವಸ್ಯಾಪ್ಯಶ್ವಶತದ್ವಯವತ್ತ್ವೇನ ಏಕಪುತ್ರೋತ್ಪಾದನಕಥನಂ ॥ 2 ॥ ತಥಾ ಶುಲ್ಕದಾನೇನ ತಸ್ಯಾಂ ಪ್ರತರ್ದನಾಖ್ಯಸುತಮುತ್ಪಾದ್ಯ ಕಾಲಾಂತರಾಗತಾಯ ಗಾಲವಾಯ ಮಾಧವೀಪ್ರತ್ಯರ್ಪಣಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-117-0 (35777)
ಗಾಲವ ಉವಾಚ। 5-117-0x (3731)
ಮಹಾವೀರ್ಯೋ ಮಹೀಪಾಲಃ ಕಾಶೀನಾಮೀಶ್ವರಃ ಪ್ರಭುಃ।
ದಿವೋದಾಸ ಇತಿ ಖ್ಯಾತೋ ಭೈಮಸೇನಿರ್ನರಾಧಿಪಃ ॥ 5-117-1 (35778)
ತತ್ರ ಗಚ್ಛಾವಹೇ ಭದ್ರೇ ಶನೈರಾಗಚ್ಛ ಮಾ ಶುಚಃ ।
ಧಾರ್ಮಿಕಃ ಸಂಯಮೇ ಯುಕ್ತಃ ಸತ್ಯೇ ಚೈವ ಜನೇಶ್ವರಃ ॥ 5-117-2 (35779)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-117-3x (3732)
ತಮುಪಾಗಂಯ ಸ ಮುನಿರ್ನ್ಯಾಯತಸ್ತೇನ ಸತ್ಕೃತಃ।
ಗಾಲವಃ ಪ್ರಸವಸ್ಯಾರ್ಥೇ ತಂ ನೃಪಂ ಪ್ರತ್ಯಚೋದಯತ್ ॥ 5-117-3 (35780)
ದಿವೋದಾಮ ಉವಾಚ। 5-117-4x (3733)
ಶ್ರುತಮೇತನ್ಮಯಾ ಪೂರ್ವಂ ಕಿಮುಕ್ತ್ವಾ ವಿಸ್ತರಂ ದ್ವಿಜ।
ಕಾಂಕ್ಷಿತೋ ಹಿ ಮಯೈಷೋಽರ್ಥಃ ಶ್ರುತ್ವೈವ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ ॥ 5-117-4 (35781)
ಏತಚ್ಚ ಮೇ ಬಹುಮತಂ ಯದುತ್ಸೃಜ್ಯ ನರಾಧಿಪಾನ್।
ಮಾಮೇವಮುಪಯಾತೋಽಸಿ ಭಾವಿ ಚೈತದಸಂಶಯಂ ॥ 5-117-5 (35782)
ಸ ಏವ ವಿಭವೋಽಸಮಾಕಮಶ್ವಾನಾಮಪಿ ಗಾಲವ।
ಅಹಮಪ್ಯೇಕಮೇವಾಸ್ಯಾಂ ಜನಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಪಾರ್ಥಿವಂ ॥ 5-117-6 (35783)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-117-7x (3734)
ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪ್ರಾದಾತ್ಕನ್ಯಾಂ ಮಹೀಪತೇಃ।
ವಿಧಿಪೂರ್ವಾಂ ಚ ತಾಂ ರಾಜಾ ಕನ್ಯಾಂ ಪ್ರತಿಗೃಹೀತವಾನ್ ॥ 5-117-7 (35784)
ರೇಮೇ ಸ ತಸ್ಯಾಂ ರಾಜರ್ಷಿಃ ಪ್ರಭಾವತ್ಯಾಂ ಯಥಾ ರವಿಃ।
ಸ್ವಾಹಾಯಾಂ ಚ ಯಥಾ ವಹ್ನಿರ್ಯಥಾ ಶಾಚ್ಯಾಂ ಚ ವಾಸವಃ ॥ 5-117-8 (35785)
ಯಥಾ ಚಂದ್ರಶ್ಚ ರೋಹಿಣ್ಯಾಂ ಯಥಾ ಧೂಮೋರ್ಣಯಾ ಯಮಃ।
ವರುಣಶ್ಚ ಯಥಾ ಗೌರ್ಯಾಂ ಯಥಾ ಚರ್ಧ್ಯಾಂ ಧನೇಶ್ವರಃ ॥ 5-117-9 (35786)
ಯಥಾ ನಾರಾಯಣೋ ಲಕ್ಷ್ಂಯಾಂ ಜಾಹ್ನವ್ಯಾಂ ಚ ಯಥೋದಧಿಃ ।
ಯಥಾ ರುದ್ರಶ್ಚ ರುದ್ರಾಣ್ಯಾಂ ಯಥಾ ವೇದ್ಯಾಂ ಪಿತಾಮಹಃ ॥ 5-117-10 (35787)
ಅದೃಶ್ಯಂತ್ಯಾಂ ಚ ವಾಸಿಷ್ಠೋ ವಸಿಷ್ಠಶ್ಚಾಕ್ಷಮಾಲಯಾ।
ಚ್ಯವನಶ್ಚ ಸುಕನ್ಯಾಯಾಂ ಪುಲಸ್ತ್ಯಃ ಸಂಧ್ಯಯಾ ಯಥಾ ॥ 5-117-11 (35788)
ಅಗಸ್ತ್ಯಶ್ಚಾಪಿ ವೈದರ್ಭ್ಯಾಂ ಸಾವಿತ್ರ್ಯಾಂ ಸತ್ಯವಾನ್ಯಥಾ।
ಯಥಾ ಭೃಗುಃ ಪುಲೋಮಾಯಾಮದಿತ್ಯಾಂ ಕಶ್ಯಪೋ ಯಥಾ ॥ 5-117-12 (35789)
ರೇಣುಕಾಯಾಂ ಯಥಾರ್ಚೀಕೋ ಹೈಮವತ್ಯಾಂ ಚ ಕೌಶಿಕಃ।
ಬೃಹಸ್ಪತಿಶ್ಚ ತಾರಾಯಾಂ ಶುಕ್ರಶ್ಚ ಶತಪರ್ವಣಾ ॥ 5-117-13 (35790)
ಯಥಾ ಭೂಂಯಾಂ ಭೂಮಿಪತಿರುರ್ವಶ್ಯಾಂ ಚ ಪುರೂರವಾಃ।
ಋಚೀಕಃ ಸತ್ಯವತ್ಯಾಂ ಚ ಸರಸ್ವಸ್ಯಾಂ ಯಥಾ ಮನುಃ ॥ 5-117-14 (35791)
ಶಕುಂತಲಾಯಾಂ ದುಷ್ಯಂತೋ ಧೃತ್ಯಾಂ ಧರ್ಮಶ್ಚ ಶಾಶ್ವತಃ।
ದಮಯಂತ್ಯಾಂ ನಲಶ್ಚೈವ ಸತ್ಯವತ್ಯಾಂ ಚ ನಾರದಃ ॥ 5-117-15 (35792)
ಜರತ್ಕಾರುರ್ಜರತ್ಕಾರ್ವಾಂ ಪುಲಸ್ತ್ಯಶ್ಚ ಪ್ರತೀಚ್ಯಯಾ।
ಮೇನಕಾಯಾಂ ಯಥೋರ್ಣಾಯುಸ್ತುಂಬುರುಶ್ಚೈವ ರಂಭಯಾ ॥ 5-117-16 (35793)
ವಾಸುಕಿಃ ಶತಶೀರ್ಷಾಯಾಂ ಕುಮಾರ್ಯಾಂ ಚ ಧನಂಜಯಃ।
ವೈದೇಹ್ಯಾಂ ಚ ಯಥಾ ರಾಮೋ ರುಕ್ಮಿಣ್ಯಾಂ ಚ ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-117-17 (35794)
ತಥಾ ತು ರಮಮಾಣಸ್ಯ ದಿವೋದಾಸಸ್ಯ ಭೂಪತೇಃ ।
ಮಾಧವೀ ಜನಯಾಮಾಸ ಪುತ್ರಮೇಕಂ ಪ್ರತರ್ದನಂ ॥ 5-117-18 (35795)
ಅಥಾಜಗಾಮ ಭಗವಾಂದಿವೋದಾಸಂ ಸ ಗಾಲವಃ ।
ಸಮಯೇ ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತೇ ವಚನಂ ಚೇದಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-117-19 (35796)
ನಿರ್ಯಾತಯತು ಮೇ ಕನ್ಯಾಂ ಭವಾಂಸ್ತಿಷ್ಠಂತು ವಾಜಿನಃ ।
ಯಾವದನ್ಯತ್ರ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಶುಲ್ಕಾರ್ಥಂ ಪೃಥಿವೀಪತೇ ॥ 5-117-20 (35797)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-117-21x (3735)
ದಿವೋದಾಸೋಽಥ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸಮಯೇ ಗಾಲವಸ್ಯ ತಾಂ।
ಕಾನ್ಯಾಂ ನಿರ್ಯಾತಯಾಮಾಸ ಸ್ಥಿತಃ ಸತ್ಯೇ ಮಹೀಪತಿಃ ॥ ॥ 5-117-21 (35798)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 118
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.118. ಅಧ್ಯಾಯಃ 118
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗಾಲವೇನ ಪುನಃ ಕನ್ಯಾತ್ವಮುಪಗತಯಾ ಮಾಧವ್ಯಾ ಸಹ ಉಶೀನರನೃಪಂ ಗತ್ವಾ ಸ್ವಾಗಮನಕಾರಣಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತೇನಾಪ್ಯಶ್ವಶತದ್ವಯದಾನೇನ ಮಾಧವ್ಯಾಂ ಶಿಬಿನಾಮಕತನಯೋತ್ಪಾದನಂ ॥ 2 ॥ ಕಾಲಾಂತರೇ ಉಶೀನರಾನ್ಮಾಧವೀಮಾದಾಯ ಗಚ್ಛತೋ ಗಾಲವಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇಮಾರ್ಗಂ ಗರುಡೇನ ಸಮಾಗಮಃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-118-0 (35799)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-118-0x (3736)
ತಥೈವ ತಾಂ ಶ್ರಿಯಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಕನ್ಯಾ ಭೂತ್ವಾ ಯಶಸ್ವಿನೀ ।
ಮಾಧವೀ ಗಾಲವಂ ವಿಪ್ರಮಭ್ಯಯಾತ್ಸತ್ಯಸಂಗರಾ ॥ 5-118-1 (35800)
ಗಾಲವೋ ವಿಮೃಶನ್ನೇವ ಸ್ವಕಾರ್ಯಗತಮಾನಸಃ ।
ಜಗಾಮ ಭೋಜನಗರಂ ದ್ರಷ್ಟುಮೌಶೀನರಂ ನೃಪಂ ॥ 5-118-2 (35801)
ತಮುವಾಚಾಥ ಗತ್ವಾ ಸ ನೃಪತಿಂ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಂ।
ಇಯ ಕನ್ಯಾ ಸುತೌ ದ್ವೌ ತೇ ಜನಯಿಷ್ಯತಿ ಪಾರ್ಥಿವೌ ॥ 5-118-3 (35802)
ಅಸ್ಯಾಂ ಭವಾನವಾಪ್ತಾರ್ಥೋ ಭವಿತಾ ಪ್ರೇತ್ಯ ಚೇಹ ಚ।
ಸೋಮಾರ್ಕಪ್ರತಿಸಂಕಾಶೌ ಜನಯಿತ್ವಾ ಸುತೌ ನೃಪ ॥ 5-118-4 (35803)
ಶುಲ್ಕಂ ತು ಸರ್ವಧರ್ಮಜ್ಞ ಹಯಾನಾಂ ಚಂದ್ರವರ್ಚಸಾಂ।
ಏಕತಃಶ್ಯಾಮಕರ್ಣಾನಾಂ ದೇಯಂ ಮಹ್ಯಂ ಚತುಃಶತಂ ॥ 5-118-5 (35804)
ಗುರ್ವರ್ಥೋಽಯಂ ಸಮಾರಂಭೋ ನ ಹಯೈಃ ಕೃತ್ಯಮಸ್ತಿ ಮೇ।
ಯದಿ ಶಕ್ಯಂ ಮಹಾರಾಜ ಕ್ರಿಯತಾಮವಿಚಾರಿತಂ ॥ 5-118-6 (35805)
ಅನಪತ್ಯೋಽಸಿ ರಾಜರ್ಷೇ ಪುತ್ರೌ ಜನಯ ಪಾರ್ಥಿವ ।
ಪಿತೄನ್ಪುತ್ರಪ್ಲವೇನ ತ್ವಮಾತ್ಮಾನಂ ಚೈವ ತಾರಯ ॥ 5-118-7 (35806)
ನ ಪುತ್ರಫಲಭೋಕ್ತಾ ಹಿ ರಾಜರ್ಷೇ ಪಾತ್ಯತೇ ದಿವಃ।
ನ ಯಾತಿ ನರಕಂ ಘೋರಂ ಯತ್ರ ಗಚ್ಛಂತ್ಯನಾತ್ಮಜಾಃ ॥ 5-118-8 (35807)
ಏತಚ್ಚಾನ್ಯಚ್ಚ ವಿವಿಧಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಗಾಲವಭಾಷಿತಂ ।
ಉಶೀನರಃ ಪ್ರತಿವಚೋ ದದೌ ತಸ್ಯ ನರಾಧಿಪಃ ॥ 5-118-9 (35808)
ಶ್ರುತವಾನಸ್ಮಿ ತೇ ವಾಕ್ಯಂ ಯಥಾ ವದಸಿ ಗಾಲವ ।
ವಿಧಿಸ್ತು ಬಲವಾನ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಪ್ರವಣಂ ಹಿ ಮನೋ ಮಮ ॥ 5-118-10 (35809)
ಶತೇ ದ್ವೇ ತು ಮಮಾಶ್ವಾನಾಮೀದೃಶಾನಾಂ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮ।
ಇತರೇಷಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಸುಬಹೂನಿ ಚರಂತಿ ಮೇ ॥ 5-118-11 (35810)
ಅಹಮಪ್ಯೇಕಮೇವಾಸ್ಯಾಂ ಜನಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಗಾಲವ ।
ಪುತ್ರವದ್ಭಿರ್ಗತಂ ಮಾರ್ಗಂ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಪರೈರಹಂ ॥ 5-118-12 (35811)
ಮೂಲ್ಯೇನಾಪಿ ಸಮಂ ಕುರ್ಯಾಂ ತವಾಹಂ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ।
ಪೌರಜಾನಪದಾರ್ಥಂ ತು ಮಮಾರ್ಥೋ ನಾತ್ಮಭೋಗತಃ ॥ 5-118-13 (35812)
ಕಾಮತೋ ಹಿ ಧನಂ ರಾಜಾ ಪಾರಕ್ಯಂ ಯಃ ಪ್ರಯಚ್ಛತಿ।
ನ ಸ ಧರ್ಮೇಣ ಧರ್ಮಾತ್ಮನ್ಯುಜ್ಯತೇ ಯಶಸಾ ನ ಚ ॥ 5-118-14 (35813)
ಸೋಽಹಂ ಪ್ರತಿಗ್ರಹೀಷ್ಯಾಮಿ ದದಾತ್ವೇತಾಂ ಭವಾನ್ಮಮ ।
ಕುಮಾರೀಂ ದೇವಗರ್ಭಾಭಾಮೇಕಪುತ್ರಭವಾಯ ಮೇ॥ 5-118-15 (35814)
ತಥಾ ತು ಬಹುಧಾ ಕನ್ಯಾಮುಕ್ತವಂತಂ ನರಾಧಿಪಂ ।
ಉಶೀನರಂ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಗಾಲವಃ ಪ್ರತ್ಯಪೂಜಯತ್ ॥ 5-118-16 (35815)
ಉಶೀನರಂ ಪ್ರತಿಗ್ರಾಹ್ಯ ಗಾಲವಃ ಪ್ರಯಯೌ ವನಂ ।
ರೇಮೇ ಸ ತಾಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಕೃತಪುಣ್ಯ ಇವ ಶ್ರಿಯಂ ॥ 5-118-17 (35816)
ಕಂದರೇಷು ಚ ಶೈಲಾನಾಂ ನದೀನಾಂ ನಿರ್ಝರೇಷು ಚ।
ಉದ್ಯಾನೇಷು ವಿಚಿತ್ರೇಷು ವನೇಷೂಪವನೇಷು ಚ ॥ 5-118-18 (35817)
ಹರ್ಂಯೇಷು ರಮಣೀಯೇಷು ಪ್ರಾಸಾದಶಿಖರೇಷು ಚ।
ವಾತಾಯನವಿಮಾನೇಷು ತಥಾ ಗರ್ಭಗೃಹೇಷು ಚ॥ 5-118-19 (35818)
ತತೋಽಸ್ಯ ಸಮಯೇ ಯಜ್ಞೇ ಪುತ್ರೋ ಬಾಲರವಿಪ್ರಭಃ ।
ಶಿಬಿರ್ನಾಂನಾಭಿವಿಖ್ಯಾತೋ ಯಃ ಸ ಪಾರ್ಥಿವಸತ್ತಮಃ ॥ 5-118-20 (35819)
ಉಪಸ್ಥಾಯ ಸ ತಂ ವಿಪ್ರೋ ಗಾಲವಃ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ಚ।
ಕನ್ಯಾಂ ಪ್ರಯಾತಸ್ತಾಂ ರಾಜಂದೃಷ್ಟವಾನ್ವಿನತಾತ್ಮಜಂ ॥ ॥ 5-118-21 (35820)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಾದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಾಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 119
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.119. ಅಧ್ಯಾಯಃ 119
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗಾಲವೇನ ಗರುಡಂಪ್ರತ್ಯಶ್ವಾನಾಂ ಶತದ್ವಯನ್ಯೂನತಾಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ಗರುಡೇನ ತಸ್ಯ ದುರ್ಲಭತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ತತ್ಪ್ರತಿನಿಧಿತಯಾ ಮಾಧವ್ಯಾ ಏವ ದಾನಕಥನಂ ॥ 2 ॥ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೇಣ ಗಾಲವದತ್ತಾಯಾಂ ಮಾಧವ್ಯಾಂ ಅಷ್ಟಕಾಖ್ಯಪುತ್ರಮುತ್ಪಾದ್ಯ ತಸ್ಯಾಃ ಪುನರ್ಗಾಲವೇ ಪುನರ್ಗಾಲವೇ ಪ್ರತ್ಯರ್ಪಣಂ ॥ 3 ॥ ಗಾಲವೇನ ಪುನರ್ಯಯಾತಯೇ ಮಾಧವೀಪ್ರತ್ಯರ್ಪಣಂ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-119-0 (35821)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-119-0x (3737)
ಗಾಲವಂ ವೈನತೇಯೋಽಥ ಪ್ರಹಸನ್ನಿದಮಬ್ರವೀತ್।
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಕೃತಾರ್ಥಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಭವಂತಮಿಹ ವೈ ದ್ವಿಜ ॥ 5-119-1 (35822)
ಗಾಲವಸ್ತು ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ವೈನತೇಯೇನ ಭಾಷಿತಂ ।
ಚತುರ್ಭಾಗಾವಶಿಷ್ಟಂ ತದಾಚಖ್ಯೌ ಕಾರ್ಯಮಸ್ಯ ಹಿ ॥ 5-119-2 (35823)
ಸುಪರ್ಣಸ್ತ್ವಬ್ರವೀದೇನಂ ಗಾಲವಂ ವದತಾಂ ವರಃ।
ಪ್ರಯತ್ನಸ್ತೇ ನ ಕರ್ತವ್ಯೋ ನೈಷ ಸಂಪತ್ಸ್ಯತೇ ತವ ॥ 5-119-3 (35824)
ಪುರಾ ಹಿ ಕಾನ್ಯಕುಬ್ಜೇ ವೈ ಗಾಧೇಃ ಸತ್ಯವತೀಂ ಸುತಾಂ।
ಭಾರ್ಯಾರ್ಥೇ ವರಯತ್ಕನ್ಯಾಮೃಚೀಕಸ್ತೇನ ಭಾಷಿತಃ॥ 5-119-4 (35825)
ಏಕತಃಶ್ಯಾಮಕರ್ಣಾನಾಂ ಹಯಾನಾಂ ಚಂದ್ರವರ್ಚಸಾಂ ।
ಭಗವಂದೀಯತಾಕಂ ಮಹ್ಯಂ ಮಹಸ್ರಮಿತಿ ಗಾಲವ ॥ 5-119-5 (35826)
ಋಚೀಕಸ್ತು ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ವರುಣಸ್ಯಾಲಯಂ ಗತಃ।
ಅಶ್ವತೀರ್ಥೇ ಹಯಾಂʼಲ್ಲಬ್ಧ್ವಾ ದತ್ತವಾನ್ಪಾರ್ಥಿವಾಯ ವೈ ॥ 5-119-6 (35827)
ಇಷ್ಟ್ವಾ ತೇ ಪುಂಡರೀಕೇಣ ದತ್ತಾ ರಾಜ್ಞಾ ದ್ವಿಜಾತಿಷು।
ತೇಭ್ಯೋ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಶತೇ ಕ್ರೀತ್ವಾ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ತೈಃ ಪಾರ್ಥಿವೈಸ್ತದಾ ॥ 5-119-7 (35828)
ಅಪರಾಣ್ಯಪಿ ಚತ್ವಾರಿ ಶತಾನಿ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ ।
ನೀಯಮಾನಾನಿ ಸಂತಾರೇ ಹೃತಾನ್ಯಾಸನ್ನಿತಸ್ತತಃ॥ 5-119-8 (35829)
ಏವಂ ನ ಶಕ್ಯಮಪ್ರಾಪ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತುಂ ಗಾಲವ ಕರ್ಹಿಚಿತ್ ।
ಇಮಾಮಶ್ವಶತಾಭ್ಯಾಂ ವೈ ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ತಸ್ಮೈ ನಿವೇದಯ ॥ 5-119-9 (35830)
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಾಯ ಧರ್ಮಾತ್ಮನ್ಷಙ್ಭಿರಶ್ವಶತೈಃ ಸಹ।
ತತೋಽಸಿ ಗತಸಂಮೋಹಃ ಕೃತಕೃತ್ಯೋ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮ ॥ 5-119-10 (35831)
ಗಾಲವಸ್ತಂ ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಸುಪರ್ಣಸಹಿತಸ್ತತಃ ।
ಆದಾಯಾಶ್ವಾಂಶ್ಚ ಕನ್ಯಾಂ ಚ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಪುಪಾಗಮತ್ ॥ 5-119-11 (35832)
ಅಶ್ವಾನಾಂ ಕಾಂಕ್ಷಿತಾರ್ಥಾನಾಂ ಷಡಿಮಾನಿ ಶತಾನಿ ವೈ ।
ಶತದ್ವಯೇನ ಕನ್ಯೇಯಂ ಭವತಾ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯತಾಂ ॥ 5-119-12 (35833)
ಅಸ್ಯಾಂ ರಾಜರ್ಷಿಭಿಃ ಪುತ್ರಾ ಜಾತಾ ವೈ ಧಾರ್ಮಿಕಾಸ್ತ್ರಯಃ ।
ಚತುರ್ಥಂ ಜನಯತ್ವೇಕಂ ಭವಾನಪಿ ನರೋತ್ತಮಂ ॥ 5-119-13 (35834)
ಪೂರ್ಣಾನ್ಯೇವಂ ಶತಾನ್ಯಷ್ಟೌ ತುರಗಾಣಾಂ ಭವಂತು ತೇ।
ಭವತೋ ಹ್ಯನೃಣೋ ಭೂತ್ವಾ ತಪಃ ಕುರ್ಯಾಂ ಯಥಾಸುಖಂ ॥ 5-119-14 (35835)
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ತು ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಗಾಲವಂ ಸಹ ಪಕ್ಷಿಣಾ।
ಕನ್ಯಾಂ ಚ ತಾಂ ವರಾರೋಹಾಮಿದಮಿತ್ಯಬ್ರವೀದ್ವಚಃ ॥ 5-119-15 (35836)
ಕಿಮಿಯಂ ಪೂರ್ವಮೇವೇಹ ನ ದತ್ತಾ ಮಮ ಗಾಲವ।
ಪುತ್ರಾ ಮಮೈವ ಚತ್ವಾರೋ ಭವೇಯುಃ ಕುಲಭಾವನಾಃ ॥ 5-119-16 (35837)
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಾಮಿ ತೇ ಕನ್ಯಾಮೇಕಪುತ್ರಫಲಾಯ ವೈ ।
ಅಶ್ವಾಶ್ಚಾಶ್ರಮಮಾಸಾದ್ಯ ಚರಂತು ಮಮ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-119-17 (35838)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-119-18x (3738)
ಸ ತಯಾ ರಮಮಾಣೋಽಥ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ।
ಆತ್ಮಜಂ ಜನಯಾಮಾಸ ಮಾಧವೀಪುತ್ರಮಷ್ಟಕಂ ॥ 5-119-18 (35839)
ಜಾತಮಾತ್ರಂ ಸುತಂ ತಂ ಚ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋ ಮಹಾಮುನಿಃ ।
ಸಂಯೋಜ್ಯಾರ್ಥೈಸ್ತಥಾ ಧರ್ಮೈರಶ್ವೈಸ್ತೈಃ ಸಮಯೋಜಯತ್ ॥ 5-119-19 (35840)
ಅಥಾಷ್ಟಕಃ ಪುರಂ ಪ್ರಾಯಾತ್ತದಾ ಸೋಮಪುರಪ್ರಭಂ ।
ನಿರ್ಯಾತ್ಯ ಕನ್ಯಾಂ ಶಿಷ್ಯಾಯ ಕೌಶಿಕೋಪಿ ವನಂ ಯಯೌ ॥ 5-119-20 (35841)
ಗಾಲವೋಪಿ ಸುಪರ್ಣೇನ ಸಹ ನಿರ್ಯಾತ್ಯ ದಕ್ಷಿಣಾಂ।
ಮನಸಾಽತಿಪ್ರತೀತೇನ ಕನ್ಯಾಮಿದಮುವಾಚ ಹ ॥ 5-119-21 (35842)
ಜಾತೋ ದಾನಪತಿಃ ಪುತ್ರಸ್ತ್ವಯಾ ಶೂರಸ್ತಥಾಽಪರಃ।
ಸತ್ಯಧರ್ಮರತಶ್ಚಾನ್ಯೋ ಯಜ್ವಾ ಚಾಪಿ ತಥಾಽಪರಃ ॥ 5-119-22 (35843)
ತದಾಗಚ್ಛ ವರಾರೋಹೇ ತಾರಿತಸ್ತೇ ಪಿತಾ ಸುತೈಃ ।
ಚತ್ವಾರಶ್ಚೈವ ರಾಜಾನಸ್ತಥಾ ಚಾಹಂ ಸುಮಧ್ಯಮೇ ॥ 5-119-23 (35844)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-119-24x (3739)
ಗಾಲವಸ್ತ್ವಭ್ಯನುಜ್ಞಾಯ ಸುಪರ್ಣಂ ಪನ್ನಗಾಶನಂ ।
ಪಿತುರ್ನಿರ್ಯಾತ್ಯ ತಾಂ ಕನ್ಯಾಂ ಪ್ರಯಯೌ ವನಮೇವ ಹ ॥ ॥ 5-119-24 (35845)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವಾದ್ಯನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-119-8 ಸಂತಾರೇ ಮಾರ್ಗೇ ॥ 5-119-18 ಅಷ್ಟಕಂ ತನ್ನಾಮಕಂ ॥ 5-119-20 ನಿರ್ಯಾತ್ಯ ಪ್ರತ್ಯರ್ಪ್ಯ । ಶಿಷ್ಯಾಯ ಗಾಲವಾಯ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 120
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.120. ಅಧ್ಯಾಯಃ 120
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯಯಾತಿನಾ ಮಾಧವ್ಯಾಃ ಗಂಗಾಯಮುನಾಸಂಗಮದೇಶೇ ಸ್ವಯಂವರೋದ್ಧೋಷಣೇನ ಯಕ್ಷಗಂಧರ್ವಾದೀನಾಂ ತತ್ರಾಗಮನಂ ॥ 1 ॥ ಮಾಧವ್ಯಾ ತು ಸರ್ವವರಾನತಿಕ್ರಂಯ ವನಮಧ್ಯೇ ತಪಶ್ಚರಣಂ ॥ 2 ॥ ಕಾಲಾಂತರೇ ಸ್ವರ್ಗಂ ಯಯಾತೇಃ ಬಹುವರ್ಷಸಹಸ್ರಾವಸಾನೇ ಸದಸಿ ದೇವರ್ಷ್ಯಾದ್ಯವಮಾನನೇನ ಸದ್ಯಸ್ತೇಜೋಹಾನಿಃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-120-0 (35846)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-120-0x (3740)
ಸ ತು ರಾಜಾ ಪುನಸ್ತಸ್ಯಾಃ ಕರ್ತುಕಾಮಃ ಸ್ವಯಂವರಂ।
ಉಪಗಂಯಾಶ್ರಮಪದಂ ಗಂಗಾಯಾಮುನಸಂಗಮೇ ॥ 5-120-1 (35847)
ಗೃಹೀತಮಾಲ್ಯದಾಮಾಂ ತಾಂ ರಥಮಾರೋಪ್ಯ ಮಾಧವೀಂ ।
ಪೂರುರ್ಯದುಶ್ಚ ಭಗಿನೀಮಾಶ್ರಮೇ ಪರ್ಯಧಾವತಾಂ ॥ 5-120-2 (35848)
ನಾಗಯಕ್ಷಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಗಂಧರ್ವಮೃಗಪಕ್ಷಿಣಾಂ ।
ಶೈಲದ್ರುಮವನೌಕಾನಾಮಾಸೀತ್ತತ್ರ ಸಮಾಗಮಃ ॥ 5-120-3 (35849)
ನಾನಾಪುರುಷದೇಶ್ಯಾನಾಮೀಶ್ವರೈಶ್ಚ ಸಮಾಕುಲಂ ।
ಋಷಿಭಿರ್ಬ್ರಹ್ಮಕಲ್ಪೈಶ್ಚ ಸಮಂತಾದಾವೃತಂ ವನಂ ॥ 5-120-4 (35850)
ನಿರ್ದಿಶ್ಯಮಾನೇಷು ತು ಸಾ ವರೇಷು ವರವರ್ಣಿನೀ ।
ವರಾನುತ್ಕ್ರಂಯ ಸರ್ವಾಸ್ತಾನ್ವರಂ ವೃತವತೀ ವನಂ ॥ 5-120-5 (35851)
ಅವತೀರ್ಯ ರಥಾತ್ಕನ್ಯಾ ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ಚ ಬಂಧುಷು।
ಉಪಗಂಯ ವನಂ ಪುಣ್ಯಂ ತಪಸ್ತೇಪೇ ಯಯಾತಿಜಾ ॥ 5-120-6 (35852)
ಉಪವಸೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈರ್ದೀಕ್ಷಾಭಿರ್ನಿಯಮೈಸ್ತಥಾ ।
ಆತ್ಮನೋ ಲಘುತಾಂ ಕೃತ್ವಾ ಬಭೂವ ಮೃಗಚಾರಿಣೀ ॥ 5-120-7 (35853)
ವೈದೂರ್ಯಾಂಕುರಕಲ್ಪಾನಿ ಮೃದೂನಿ ಹರಿತಾನಿ ಚ।
ಚರಂತೀ ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣಶಷ್ಪಾಣಿ ತಿಕ್ತಾನಿ ಮಧುರಾಣಿ ಚ ॥ 5-120-8 (35854)
ಸ್ರವಂತೀನಾಂ ಚ ಪುಣ್ಯಾನಾಂ ಸುರಸಾನಿ ಸುಚೀನಿ ಚ।
ಪಿಬಂತೀ ವಾರಿಮುಖ್ಯಾನಿ ಶೀತಾನಿ ವಿಮಲಾನಿ ಚ॥ 5-120-9 (35855)
ವನೇಷು ಮೃಗರಾಜೇಷು ವ್ಯಾಘ್ರವಿಪ್ರೋಷಿತೇಷು ಚ ।
ದಾವಾಗ್ನಿವಿಪ್ರಯುಕ್ತೇಷು ಶೂನ್ಯೇಷು ಗಹನೇಷು ಚ ॥ 5-120-10 (35856)
ಚರಂತೀ ಹರಿಣೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ಮೃಗೀವ ವನಚಾರಿಣೀ ।
ಚಚಾರ ವಿಪುಲಂ ಧರ್ಮಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಸಂವೃತಂ ॥ 5-120-11 (35857)
ಯಯಾತಿರಪಿ ಪೂರ್ವೇಷಾಂ ರಾಜ್ಞಾಂ ವೃತ್ತಮನುಷ್ಠಿತಃ।
ಬಹುವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಯುರ್ಯುಯುಜೇ ಕಾಲಧರ್ಮಣಾ ॥ 5-120-12 (35858)
ಪುರುರ್ಯದುಶ್ಚ ದ್ವೌ ವಂಶೇ ವರ್ಧಮಾನೌ ನರೋತ್ತಮೌ ।
ತಾಭ್ಭಾಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತೋ ಲೋಕೇ ಪರಲೋಕೇ ಚ ನಾಹುಷಃ ॥ 5-120-13 (35859)
ಮಹೀಪತೇ ನರಪತಿರ್ಯಯಾತಿಃ ಸ್ವರ್ಗಮಾಸ್ಥಿತಃ।
ಮಹರ್ಷಿಕಲ್ಪೋ ನೃಪತಿಃ ಸ್ವರ್ಗಾಗ್ರ್ಯಫಲಭುಗ್ವಿಭುಃ ॥ 5-120-14 (35860)
ಬಹುವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಖ್ಯೇ ಕಾಲೇ ಬಹುಗುಣೇ ಗತೇ।
ರಾಜರ್ಷಿಷು ನಿಷಣ್ಣೇಷು ಮಹೀಯಃಸು ಮಹರ್ಧಿಷು ॥ 5-120-15 (35861)
ಅವಮೇನೇ ನರಾನ್ಸರ್ವಾಂದೇವಾನೃಷಿಗಣಾಂಸ್ತಥಾ।
ಯಯಾತಿರ್ಮೂಢವಿಜ್ಞಾನೋ ವಿಸ್ಮಯಾವಿಷ್ಟಚೇತನಃ ॥ 5-120-16 (35862)
ತತಸ್ತಂ ಬುಬುಧೇ ದೇವಃ ಶಕ್ರೋ ಬಲನಿಷೂದನಃ ।
ತೇ ಚ ರಾಜರ್ಷಯಃ ಸರ್ವೇ ಧಿಗ್ಧಿಗಿತ್ಯೇವಮಬ್ರುವನ್ ॥ 5-120-17 (35863)
ವಿಚಾರಶ್ಚ ಸಮುತ್ಪನ್ನೋ ನಿರೀಕ್ಷ್ಯ ನಹುಷಾತ್ಮಜಂ ।
ಕೋಽನ್ವಯಂ ಕಸ್ಯ ವಾ ರಾಜ್ಞಃ ಕಥಂ ವಾ ಸ್ವರ್ಗಮಾಗತಃ ॥ 5-120-18 (35864)
ಕರ್ಮಣಾ ಕೇನಸಿದ್ಧೋಽಯಂ ಕ್ವ ವಾಽನೇನ ತಪಶ್ಚಿತಂ।
ಕಥಂ ವಾ ಜ್ಞಾಯತೇ ಸ್ವರ್ಗೇ ಕೇನ ವಾ ಜ್ಞಾಯತೇಽಪ್ಯುತ ॥ 5-120-19 (35865)
ಏವಂ ವಿಚಾಸ್ಯಂತಸ್ತೇ ರಾಜಾನಂ ಸ್ವರ್ಗವಾಸಿನಃ ।
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಪ್ರಚ್ಛುರನ್ಯೋನ್ಯಂ ಯಯಾತಿಂ ನೃಪತಿಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-120-20 (35866)
ವಿಮಾನಪಾಲಾಃ ಶತಶಃ ಸ್ವರ್ಗದ್ವಾರಾಭಿರಕ್ಷಿಣಃ ।
ಪೃಷ್ಟಾ ಆಸನಪಾಲಾಶ್ಚ ನ ಜಾನೀಮೇತ್ಯಥಾಽಬ್ರುವನ್ ॥ 5-120-21 (35867)
ಸರ್ವೇ ತೇ ಹ್ಯಾವೃತಜ್ಞಾನಾ ನಾಭ್ಯಜಾನಂತ ತಂ ನೃಪಂ ।
ಸ ಮುಹೂರ್ತಾದಥ ನೃಪೋ ಹತೌಜಾಶ್ಚಾಭವತ್ತದಾ ॥ ॥ 5-120-22 (35868)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-120-1 ಸತು ರಾಜಾ ಆಶ್ರಮಪದಮುಪಗಂಯ ಕರ್ತುಕಾಭಃ ಅಭೂದಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-120-2 ಪರ್ಯಧಾವತಾಂ ವರಾನ್ವೇಷಣಾಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-120-5 ವನಂ ವನವಾಸಂ ॥ 5-120-10 ವ್ಯಾಘ್ರಾಣಾಂ ವಿಪ್ರೋಷಿತಂ ಪರ್ಯಟನಂ ಯೇಷು ॥ 5-120-12 ಕಾಲಧರ್ಮಣಾ ಮೃತ್ಯುನಾ ॥ 5-120-13 ನಾಹುಷಃ ಯಯಾತಿಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 121
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.121. ಅಧ್ಯಾಯಃ 121
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯಯಾತಿಂಪ್ರತಿ ಇಂದ್ರದೂತೇನ ಪತೇತ್ಯುಕ್ತಿಃ ॥ 1 ॥ ಯಯಾತೇಃ ಸತ್ಸು ಪತೇಯಮಿತಿ ಸ್ವಪ್ರಾರ್ಥಿತೇಂದ್ರವರೇಣ ನೈಮಿಷೇ ಯಜತಾಂ ಸ್ವದೌಹಿತ್ರಾಣಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಭುವಂಪ್ರತಿ ಪತನಂ ॥ 2 ॥ ಯಯಾತಿನಾ ತೈಃ ಪ್ರದಿತ್ಸಿತಸುಕೃತಫಲಪ್ರತಿಗ್ರಹಾನಭಿರೋಚನಂ ॥ 3 ॥ ತತ್ರಾಗತಯಾ ಮಾಧವ್ಯಾ ತೇಷಾಂ ತದ್ದೌಹಿತ್ರಮಾಮಭಿಧಾಯ ಯಯಾತಯೇ ತೇಭ್ಯಃ ಸುಕೃತಫಲಪ್ರದಾಪನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವಸುಕೃತಫಲಾರ್ಧದಾನಂ ॥ 4 ॥ ಗಾಲವೇನ ಸ್ವತಪೋಷ್ಟಮಾಂಶಫಲದಾನಂ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-121-0 (35869)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-121-0x (3741)
ಅಥ ಪ್ರಚಲಿತಃ ಸ್ಥಾನಾದಾಸನಾಚ್ಚ ಪರಿಚ್ಯುತಃ।
ಕಂಪಿತೇನೇವ ಮನಸಾ ಧರ್ಷಿತಃ ಶೇಕವಾಹ್ನಿನಾ ॥ 5-121-1 (35870)
ಂಲಾನಸ್ರಗ್ಭ್ರಷ್ಟವಿಜ್ಞಾನಃ ಪ್ರಭ್ರಷ್ಟಮುಕುಟಾಂಗದಃ ।
ವಿಘೂರ್ಣನ್ಸ್ರಸ್ತಸರ್ವಾಂಗಃ ಪ್ರಭ್ರಷ್ಟಾಭರಣಾಂಬರಃ ॥ 5-121-2 (35871)
ಅದೃಶ್ಯಮಾನಸ್ತಾನ್ಪಶ್ಯನ್ನಪಶ್ಯಂಶ್ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ಶೂನ್ಯಃ ಶೂನ್ಯೇನ ಮನಸಾ ಪ್ರಪತಿಷ್ಯನ್ಮಹೀತಲಂ ॥ 5-121-3 (35872)
ಕಿಂ ಮಯಾ ಮನಸಾ ಧ್ಯಾತಮಶುಭಂ ಧರ್ಮದೂಷಣಂ ।
ಯೇನಾಹಂ ಚಲಿತಃ ಸ್ಥಾನಾದಿತಿ ರಾಜಾ ವ್ಯಚಿಂತಯತ್ ॥ 5-121-4 (35873)
ತೇ ತು ತತ್ರೈವ ರಾಜಾನಃ ಸಿದ್ಧಾಶ್ಚಾಪ್ಸರಸಸ್ತಥಾ ।
ಅಪಶ್ಯಂತ ನಿರಾಲಂಬಂ ತಂ ಯಯಾತಿಂ ಪರಿಚ್ಯುತಂ ॥ 5-121-5 (35874)
ಅಥೈತ್ಯ ಪುರುಷಃ ಕಶ್ಚಿತ್ಕ್ಷೀಣಪುಣ್ಯನಿಪಾತಕಃ ।
ಯಯಾತಿಮಬ್ರವೀದ್ರಾಜಂದ್ರೇವರಾಜಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್ ॥ 5-121-6 (35875)
ಅತೀವ ಮದಮತ್ತಸ್ತ್ವಂ ನ ಕಂಚಿನ್ನಾವಮನ್ಯಸೇ ।
ಮಾನೇನ ಭ್ರಷ್ಟಃ ಸ್ವರ್ಗಸ್ತೇ ನಾರ್ಹಸ್ತ್ವಂ ಪಾರ್ಥಿವಾತ್ಮಜ ॥ 5-121-7 (35876)
ನ ಚ ಪ್ರಜ್ಞಾಯಸೇ ಗಚ್ಛ ಪತಸ್ವೇತಿ ತಮಬ್ರವೀತ್ ।
ಪತೇಯಂ ಸತ್ಸ್ವಿತಿ ವಚಸ್ತ್ರಿರುತ್ತ್ಕಾ ನಹುಷಾತ್ಮಜಃ ॥ 5-121-8 (35877)
ಪತಿಷ್ಯಂಂತಯಾಮಾಸ ಗತಿಂ ಗತಿಮತಾಂ ವರಃ।
ಏತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಕಾಲೇ ತು ನೈಮಿಷೇ ಪಾರ್ಥಿವರ್ಷಭಾನ್ ॥ 5-121-9 (35878)
ಚತುರೋಽಪಶ್ಯತ ನೃಪಸ್ತೇಷಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಪಪಾತ ಹ ।
ಪ್ರತರ್ದನೋ ವಸುಮನಾಃ ಶಿಬಿರೌಶೀನರೋಽಷ್ಟಕಃ ॥ 5-121-10 (35879)
ವಾಜಪೇಯೇನ ಯಜ್ಞೇನ ತರ್ಪಯಂತಿ ಸುರೇಶ್ವರಂ ।
ತೇಷಾಮಧ್ವರಜಂ ಧೂಮಂ ಸ್ವರ್ಗದ್ವಾರಮುಪಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-121-11 (35880)
ಯಯಾತಿರುಪಜಿಘ್ರನ್ವೈ ನಿಪಪಾತ ಮಹೀಂ ಪ್ರತಿ ।
ಭೂಮೌ ಸ್ವರ್ಗೇ ಚ ಸಂಬದ್ಧಾಂ ನದೀಂ ಧೂಮಮಯೀಮಿವ ।
ಗಂಗಾಂ ಗಾಮಿವ ಗಚ್ಛಂತೀಮಾಲಂಬ್ಯ ಜಗತೀಪತಿಃ ॥ 5-121-12 (35881)
ಶ್ರೀಮತ್ಸ್ವವಭೃಥಾಗ್ರ್ಯೇಷು ಚತುರ್ಷು ಪ್ರತಿಬಂಧುಷು ।
ಮಧ್ಯೇ ನಿಪತಿತೋ ರಾಜಾ ಲೋಕಪಾಲೋಪಮೇಷು ಸಃ ॥ 5-121-13 (35882)
ಚತುರ್ಷು ಹುತಕಲ್ಪೇಷು ರಾಜಸಿಂಹಮಹಾಗ್ನಿಷು ।
ಪಪಾತ ಮಧ್ಯೇ ರಾಜರ್ಷಿರ್ಯಯಾತಿಃ ಪುಣ್ಯಸಂಕ್ಷಯೇ ॥ 5-121-14 (35883)
ತಮಾಹುಃ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ದೀಪ್ಯಮಾನಮಿವ ಶ್ರಿಯಾ ।
ಕೋ ಭವಾನ್ಕಸ್ಯ ವಾ ಬಂಧುರ್ದೇಶಸ್ಯ ನಗರಸ್ಯ ವಾ ॥ 5-121-15 (35884)
ಯಕ್ಷೋ ವಾಽಪ್ಯಥವಾ ದೇವೋ ಗಂಧರ್ವೋ ರಾಕ್ಷಸೋಽಪಿ ವಾ ।
ನ ಹಿ ಮಾನುಷರೂಪೋಸಿ ಕೋವಾರ್ಥಃ ಕಾಂಕ್ಷ್ಯತೇ ತ್ವಯಾ ॥ 5-121-16 (35885)
ಯಯಾತಿರುವಾಚ। 5-121-17x (3742)
ಯಯಾತಿರಸ್ಮಿ ರಾಜರ್ಷಿಃ ಕ್ಷೀಣಪುಣ್ಯಶ್ಚ್ಯುತೋ ದಿವಃ।
ಪತೇಯಂ ಸತ್ಸ್ವಿತಿ ಧ್ಯಾಯನ್ಭವತ್ಸು ಪತಿತಸ್ತತಃ ॥ 5-121-17 (35886)
ರಾಜಾನ ಊಚುಃ । 5-121-18x (3743)
ಸತ್ಯಮೇತದ್ಭವತು ತೇ ಕಾಂಕ್ಷಿತಂ ಪುರುಷರ್ಷಭ ।
ಸರ್ವೇಷಾಂ ನಃ ಕ್ರತುಫಲಂ ಧರ್ಮಶ್ಚ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯತಾಂ ॥ 5-121-18 (35887)
ಯಯಾತಿರುವಾಚ। 5-121-19x (3744)
ನಾಹಂ ಪ್ರತಿಗ್ರಹಧನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋಽಹ್ಯಹಂ।
ನ ಚ ಮೇ ಪ್ರವಣಾ ಬುದ್ಧಿಃ ಪರಪುಣ್ಯವಿನಾಶನೇ ॥ 5-121-19 (35888)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-121-20x (3745)
ಏತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಕಾಲೇ ತು ಮೃಗಚರ್ಯಾಕ್ರಮಾಗತಾಂ।
ಮಾಧವೀಂ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ರಾಜಾನಸ್ತೇಽಭಿವಾದ್ಯೇದಮಬ್ರುವನ್ ॥ 5-121-20 (35889)
ಕಿಮಾಗಮನಕೃತ್ಯಂ ತೇ ಕಿಂ ಕುರ್ಮಃ ಶಾಸನಂ ತವ।
ಆಜ್ಞಾಪ್ಯಾ ಹಿ ವಯಂ ಸರ್ವೇ ತವ ಪುತ್ರಾಸ್ತಪೋಧನೇ ॥ 5-121-21 (35890)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-121-22x (3746)
ತೇಷಾಂ ತದ್ಭಾಷಿತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಾಧವೀ ಪರಯಾ ಮುದಾ।
ಪಿತರಂ ಸಮುಪಾಗಚ್ಛದ್ಯಯಾತಿಂ ಸಾ ವವಂದ ಚ ॥ 5-121-22 (35891)
ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಮೂರ್ಧನಿ ತಾನ್ಪುತ್ರಾಂಸ್ತಾಪಸೀ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ।
ದೌಹಿತ್ರಾಸ್ತವ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮಮ ಪುತ್ರಾ ನ ತೇ ಪರಾಃ ॥ 5-121-23 (35892)
ಇಮೇ ತ್ವಾಂ ತಾರಯಿಷ್ಯಂತಿ ದಿಷ್ಟಮೇತತ್ಪುರಾತನಂ ।
ಅಹಂ ತೇ ದುಹಿತಾ ರಾಜನ್ಮಾಧವೀ ಮೃಗಚಾರಿಣೀ ॥ 5-121-24 (35893)
ಮಯಾಽಪ್ಯುಪಚಿತೋ ಧರ್ಮಸ್ತತೋಽರ್ಧಂ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯತಾಂ ।
ಯಸ್ಮಾದ್ರಾಜನ್ನರಾಃ ಸರ್ವೇ ಅಪತ್ಯಫಲಭಾಗಿನಃ ॥ 5-121-25 (35894)
ತಸ್ಮಾದಿಚ್ಛಂತಿ ದೌಹಿತ್ರಾನ್ಯಥಾ ತ್ವಂ ವಸುಧಾಧಿಪ । 5-121-26 (35895)
ನಾರದ ಉವಾಚ।
ತತಸ್ತೇ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ಶಿರಸಾ ಜನನೀಂ ತದಾ ॥ 5-121-26x (3747)
ಅಭಿವಾದ್ಯ ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ಮಾತಾಮಹಮಥಾಬ್ರುವನ್ ।
ಉಚ್ಚೈರನುಪಮೈಃ ಸ್ನಿಗ್ಧೈಃ ಸ್ವರೈರಾಪೂರ್ಯ ಮೇದಿನೀಂ ।
ಮಾತಾಮಹಂ ನೃಪತಯಸ್ತಾರಯಂತೋ ದಿವಶ್ಚ್ಯುತಂ । 5-121-27 (35896)
` ರಾಜಾನ ಊಚುಃ । 5-121-28x (3748)
ರಾಜಧರ್ಮಗುಣೋಪೇತಾಃ ಸತ್ಯಧರ್ಮಗುಣಾನ್ವಿತಾಃ।
ದೌಹಿತ್ರಾಸ್ತೇ ವಯಂ ರಾಜಂದಿವಮಾರೋಹ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-121-28 (35897)
ನಾರದ ಉವಾಚ।' 5-121-29x (3749)
ಅಥಾಕಸ್ಮಾದುಪಗತೋ ಗಾಲವೋಽಪ್ಯಾಹ ಪಾರ್ಥಿವಂ ।
ತಪಸೋ ಮೇಽಷ್ಟಭಾಗೇನ ಸ್ವರ್ಗಮಾರೋಹತಾಂ ಭವಾನ್ ॥ ॥ 5-121-29 (35898)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-121-10 ಶಿಬಿರೌಶೀನರ ಇತ್ಯೇಕಃ ॥ 5-121-13 ಪ್ರತಿಬಂಧುಷು ದೌಹಿತ್ರರೂಪೇಷು ॥ 5-121-15 ಬಂಧುಃ ಪಾಲಯಿತಾ ॥ 5-121-29 ಅಷ್ಟಭಾಗೇನ ಅಷ್ಟಮಾಂಶೇನ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 122
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.122. ಅಧ್ಯಾಯಃ 122
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸ್ವದೌಹಿತ್ರಾದಿದತ್ತಪುಣ್ಯಫಲಪ್ರಭಾವೇಣ ಪುನರ್ಯಯಾತೇಃ ಸ್ವರ್ಗಗಮನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-122-0 (35899)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-122-0x (3750)
ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾತಮಾತ್ರೋಽಥ ಸದ್ಭಿಸ್ತೈರ್ನರಪುಂಗವಃ।
ಸಮಾರುರೋಹ ನೃಪತಿರಸ್ಪೃಶನ್ವಸುಧಾತಲಂ ।
ಯಯಾತಿರ್ದಿವ್ಯಸಂಸ್ಥಾನೋ ಬಭೂವ ವಿಗತಜ್ವರಃ ॥ 5-122-1 (35900)
ದಿವ್ಯಮಾಲ್ಯಾಂಬರಧರೋ ದಿವ್ಯಾಭರಣಭೂಷಿತಃ।
ದಿವ್ಯಗಂಧಗುಣೋಪೇತೋ ನ ಪೃಥ್ವೀಮಸ್ಪೃಶತ್ಪದಾ ॥ 5-122-2 (35901)
ತತೋ ವಸುಮನಾಃ ಪೂರ್ವಮುಚ್ಚೈರುಚ್ಚಾರಯನ್ವಚಃ ॥
ಖ್ಯಾತೋ ದಾನಪತಿರ್ಲೋಕೇ ವ್ಯಾಜಹಾರ ನೃಪಂ ತದಾ ॥ 5-122-3 (35902)
ಪ್ರಾಪ್ತವಾನಸ್ಮಿ ಯಲ್ಲೋಕೇ ಸರ್ವವರ್ಣೇಷ್ವಗರ್ಹಯಾ ।
ತದಪ್ಯಥ ಚ ದಾಸ್ಯಾಮಿ ತೇನ ಸಂಯುಜ್ಯತಾಂ ಭವಾನ್ ॥ 5-122-4 (35903)
ಯತ್ಫಲಂ ದಾನಶೀಲಸ್ಯ ಕ್ಷಮಾಶೀಲಸ್ಯ ಯತ್ಫಲಂ ।
ಯಚ್ಚ ಮೇ ಫಲಮಾಧಾನೇ ತೇನ ಸಂಯುಜ್ಯತಾಂ ಭವಾನ್ ॥ 5-122-5 (35904)
ತತಃ ಪ್ರತರ್ದನೋಽಪ್ಯಾಹ ವಾಕ್ಯಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಪುಂಗವಃ ।
ಯಥಾ ಧರ್ಮರತಿರ್ನಿತ್ಯಂ ನಿತ್ಯಂ ಯುದ್ಧಪರಾಯಣಃ ॥ 5-122-6 (35905)
ಪ್ರಾಪ್ತವಾನಸ್ಮಿ ಯಲ್ಲೋಕೇ ಕ್ಷತ್ರವಂಶೋದ್ಭವಂ ಯಶಃ ।
ವೀರಶಬ್ದಫಲಂ ಚೈವ ತೇನ ಸಂಯುಜ್ಯತಾಂ ಭವಾನ್ ।
ಯಥಾ ಧರ್ಮೇ ರತಿರ್ನಿತ್ಯಂ ತೇನ ಸತ್ಯೇನ ಖಂ ವ್ರಜ ॥ 5-122-7 (35906)
ಶಿಬಿರೌಶೀನರೋ ಧೀಮಾನುವಾಚ ಮಧುರಾಂ ಗಿರಂ।
ಯಥಾ ಬಾಲೇಷು ನಾರೀಷು ವೈವಾಹ್ಯೇಷು ತಥೈವ ಚ ॥ 5-122-8 (35907)
ಸಂಗರೇಷು ನಿಪಾತೇಷು ತಥಾ ತದ್ವ್ಯಸನೇಷು ಚ ।
ಅನೃತಂ ನೋಕ್ತಪೂರ್ವಂ ಮೇ ತೇನ ಸತ್ಯೇನ ಖಂ ವ್ರಜ ॥ 5-122-9 (35908)
ಯಥಾ ಪ್ರಾಣಾಂಶ್ಚ ರಾಜ್ಯಂ ಚ ರಾಜನ್ಕಾಮಸುಖಾನಿ ಚ।
ತ್ಯಜೇಯಂ ನ ಪುನಃ ಸತ್ಯಂ ತೇನ ಸತ್ಯೇನ ಖಂ ವ್ರಜ ॥ 5-122-10 (35909)
ಯಥಾ ಸತ್ಯೇನ ಮೇ ಧರ್ಮೋ ಯಥಾ ಸತ್ಯೇನ ಪಾವಕಃ ।
ಪ್ರೀತಃ ಶತಕ್ರತುಶ್ಚೈವ ತೇನ ಸತ್ಯೇನ ಖಂ ವ್ರಜ ॥ 5-122-11 (35910)
ಅಷ್ಟಕಸ್ತ್ವಥ ರಾಜರ್ಷಿಃ ಕೌಶಿಕೋ ಮಾಧವೀಸುತಃ।
ಅನೇಕಶತಯಜ್ವಾನಂ ನಾಹುಷಂ ಪ್ರಾಹ ಧರ್ಮವಿತ್ ॥ 5-122-12 (35911)
ಶತಶಃ ಪುಂಡರೀಕಾ ಮೇ ಗೋಸವಾಶ್ಚರಿತಾಃ ಪ್ರಭೋ ।
ಕ್ರತವೋ ವಾಜಪೇಯಾಶ್ಚ ತೇಷಾಂ ಫಲಮವಾಪ್ನುಹಿ ॥ 5-122-13 (35912)
ನ ಮೇ ರತ್ನಾನಿ ನ ಧನಂ ನ ತಥಾಽನ್ಯೇ ಪರಿಚ್ಛದಾ ।
ಕ್ರತುಷ್ವನುಪಯುಕ್ತಾನಿ ತೇನ ಸತ್ಯೇನ ಖಂ ವ್ರಜ ॥ 5-122-14 (35913)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-122-15x (3751)
ಯಥಾಯಥಾ ಹಿ ಜಲ್ಪಂತಿ ದೌಹಿತ್ರಾಸ್ತಂ ನರಾಧಿಪಂ ।
ತಥತಥಾ ವಸುಮತೀಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ರಾಜಾ ದಿವಂ ಯಯೌ ॥ 5-122-15 (35914)
ಏವಂ ಸರ್ವೇ ಸಮಸ್ತೈಸ್ತೇ ರಾಜಾನಃ ಸುಕೃತೈಸ್ತದಾ ।
ಯಯಾತಿಂ ಸ್ವರ್ಗತೋ ಭ್ರಷ್ಟಂ ತಾರಯಾಮಾಸುರಂಜಸಾ ॥ 5-122-16 (35915)
ದೌಹಿತ್ರಾಃ ಸ್ವೇನ ಧರ್ಮೇಣ ಯಜ್ಞದಾನಕೃತೇನ ವೈ ।
ಚತುರ್ಷು ರಾಜವಂಶೇಷು ಸಂಭೂತಾಃ ಕುಲವರ್ಧನಾಃ।
ಮಾತಾಮಹಂ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞಂ ದಿವಮಾರೋಪಯಂತ ತೇ ॥ 5-122-17 (35916)
ರಾಜಾನ ಊಚುಃ । 5-122-18x (3752)
ರಾಜಧರ್ಮಗುಣೋಪೇತಾಃ ಸರ್ವಧರ್ಮಗುಣಾನ್ವಿತಾಃ ।
ದೌಹಿತ್ರಾಸ್ತೇ ವಯಂ ರಾಜಂದಿವಮಾರೋಹ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ ॥ 5-122-18 (35917)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-122-1 ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾತೇತಿ ॥ 5-122-5 ಆಧಾನೇ ಅಗ್ರ್ಯಾಧಾನೋಪಲಕ್ಷಿತೇ ಶ್ರೌತಧರ್ಮೇ ॥ 5-122-9 ಆಪತ್ಸು ಸಂಕಟೇಷು । ವ್ಯಸನೇಷು ದ್ಯೂತಾದಿಷು । ಖಂ ಸ್ವರ್ಗಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 123
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.123. ಅಧ್ಯಾಯಃ 123
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸ್ವರ್ಗೇ ಯಯಾತಿಪ್ರಶ್ನಾನುರೋಧೇನ ಪಿತಾಮಹೇನ ತತ್ಪತನಕಾರಣಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ನಾರದೇನ ಯಯಾತ್ಯುಪಾಖ್ಯಾನೋಪಸಂಹಾರಪೂರ್ವಕಂ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಗಾಲವಯಯಾತಿದೃಷ್ಟಾಂತಪ್ರದರ್ಶನೇನ ನಿರ್ಬಂಧಾಭಿಮಾನತ್ಯಾಗಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಂಧಿಕರಣವಿಧಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-123-0 (35918)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-123-0x (3753)
ಸದ್ಭಿರಾರೋಪಿತಃ ಸ್ವರ್ಗಂ ಪಾರ್ಥಿವೈರ್ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣೈಃ ।
ಅಭ್ಯನುಜ್ಞಾಯ ದೌಹಿತ್ರಾನ್ಯಯಾತಿರ್ದಿವಮಾಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-123-1 (35919)
ಅಭಿವೃಷ್ಟಶ್ಚ ವರ್ಷೇಣ ನಾನಾಪುಷ್ಪಸುಗಂಧಿನಾ।
ಪರಿಷ್ವಕ್ತಶ್ಚ ಪುಣ್ಯೇನ ವಾಯುನಾ ಪುಣ್ಯಗಂಧಿನಾ ॥ 5-123-2 (35920)
ಅಚಲಂ ಸ್ಥಾನಮಾಸಾದ್ಯ ದೌಹಿತ್ರಫಲನಿರ್ಜಿತಂ ।
ಕರ್ಮಭಿಃ ಸ್ವೈರುಪಚಿತೋ ಜಜ್ವಾಲ ಪರಯಾ ಶ್ರಿಯಾ ॥ 5-123-3 (35921)
ಉಪಗೀತೋಪನೃತ್ತಶ್ಚ ಗಂಧರ್ವಾಪ್ಸರಸಾಂ ಗಣೈಃ ।
ಪ್ರೀತ್ಯಾ ಪ್ರತಿಗೃಹೀತಶ್ಚ ಸ್ವರ್ಗೇ ದುಂದುಭಿನಿಃಸ್ವನೈಃ ॥ 5-123-4 (35922)
ಅಭಿಷ್ಟುತಶ್ಚ ವಿವಿಧೈರ್ದೇವರಾಜರ್ಷಿಚಾರಣೈಃ ।
ಅರ್ಚಿತಶ್ಚೋತ್ತಮಾರ್ಘೇಣ ದೈವತೈರಭಿನಂದಿತಃ ॥ 5-123-5 (35923)
ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸ್ವರ್ಗಫಲಂ ಚೈವ ತಮುವಾಚ ಪಿತಾಮಹಃ ।
ನಿರ್ವೃತಂ ಶಾಂತಮನಸಂ ವಚೋಭಿಸ್ತರ್ಪಯನ್ನಿವ ॥ 5-123-6 (35924)
ಚತುಷ್ಪಾದಸ್ತ್ವಯಾ ಧರ್ಮಶ್ರಿತೋ ಲೋಕ್ಯೇನ ಕರ್ಮಣಾ ।
ಅಕ್ಷಯಸ್ತವ ಲೋಕೋಽಯಂ ಕೀರ್ತಿಶ್ಚೈವಾಕ್ಷಯಾ ದಿವಿ ॥ 5-123-7 (35925)
ಪುನಸ್ತ್ವಯೈವ ರಾಜರ್ಷೇ ಸ್ವಕೃತೇನ ವಿಘಾತಿತಂ।
ಆವೃತಂ ತಮಸಾ ಚೇತಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಸ್ವರ್ಗವಾಸಿನಾಂ ॥ 5-123-8 (35926)
ಯೇನ ತ್ವಾಂ ನಾಭಿಜಾನಂತಿ ತತೋಽಜ್ಞಾತೋಸಿ ಪಾತಿತಃ ।
ಪ್ರೀತ್ಯೈವ ಚಾಸಿ ದೌಹಿತ್ರೈಸ್ತಾರಿತಸ್ತ್ವಮಿಹಾಗತಃ ॥ 5-123-9 (35927)
ಸ್ಥಾನಂ ಚ ಪ್ರತಿಪನ್ನೋಽಸಿ ಕರ್ಮಣಾ ಸ್ವೇನ ನಿರ್ಜಿತಂ ।
ಅಚಲಂ ಶಾಶ್ವತಂ ಪುಣ್ಯಮುತ್ತಮಂ ಧ್ರುವಮವ್ಯಯಂ ॥ 5-123-10 (35928)
ಯಯಾತಿರುವಾಚ। 5-123-11x (3754)
ಭಗವನ್ಸಂಶಯೋ ಮೇಽಸ್ತಿ ಕಶ್ಚಿತಂ ಛೇತ್ತುಮರ್ಹಸಿ ।
ನ ಹ್ಯನ್ಯಮಹಮರ್ಹಾಮಿ ಪ್ರಷ್ಟುಂ ಲೋಕಪಿತಾಮಹ ॥ 5-123-11 (35929)
ಬಹುವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಂತಂ ಪ್ರಜಾಪಾಲನವರ್ಧಿತಂ।
ಅನೇಕಕ್ರತುದಾನೌಘೈರಾರ್ಜಿತಂ ಮೇ ಮಹತ್ಫಲಂ ॥ 5-123-12 (35930)
ಕಥಂ ತದಲ್ಪಕಾಲೇನ ಕ್ಷೀಣಂ ಯೇನಾಸ್ಮಿ ಪಾತಿತಃ ।
ಭಗವನ್ವೇತ್ಥ ಲೋಕಾಂಶ್ಚ ಶಾಶ್ವತಾನ್ಮಮ ನಿರ್ಮಿತಾನ್ ।
ಕಥಂ ನು ಮಮ ತತ್ಸರ್ವಂ ವಿಪ್ರನಷ್ಟಂ ಮಹಾದ್ಯುತೇ ॥ 5-123-13 (35931)
ಪಿತಾಮಹ ಉವಾಚ। 5-123-14x (3755)
ಬಹುವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಂತಂ ಪ್ರಜಾಪಾಲನವರ್ಧಿತಂ।
ಅನೇಕಕ್ರತುದಾನೌಘೈರ್ಯತ್ತ್ವಯೋಪಾರ್ಜಿತಂ ಫಲಂ ॥ 5-123-14 (35932)
ತದನೇನೈವ ದೋಷೇಣ ಕ್ಷೀಣಂ ಯೇನಾಸಿ ಪಾತಿತಃ।
ಅಭಿಮಾನೇನ ರಾಜೇಂದ್ರ ಧಿಕ್ಕೃತಃ ಸ್ವರ್ಗವಾಸಿಭಿಃ ॥ 5-123-15 (35933)
ನಾಯಂ ಮಾನೇನ ರಾಜರ್ಷೇ ನ ಬಲೇನ ನ ಹಿಂಸಯಾ।
ನ ಶಾಠ್ಯೇನ ನ ಮಾಯಾಭಿರ್ಲೋಕೋ ಭವತಿ ಶಾಶ್ವತಃ ॥ 5-123-16 (35934)
ನಾವಮಾನ್ಯಾಸ್ತ್ವಯಾ ರಾಜನ್ನಧಮೋತ್ಕೃಷ್ಟಮಧ್ಯಮಾಃ।
ನ ಹಿ ಮಾನಪ್ರದಗ್ಧಾನಾಂ ಕಶ್ಚಿದಸ್ತಿ ಶಮಃ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 5-123-17 (35935)
ಪತನಾರೋಹಣಮಿದಂ ಕಥಯಿಷ್ಯಂತಿ ಯೇ ನರಾಃ ।
ವಿಷಮಾಣ್ಯಪಿ ತೇ ಪ್ರಾಪ್ತಾಸ್ತರಿಷ್ಯಂತಿ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-123-18 (35936)
ನಾರದ ಉವಾಚ। 5-123-19x (3756)
ಏಷ ದೋಷೋಽಭಿಮಾನೇನ ಪುರಾ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಯಯಾತಿನಾ ।
ನಿರ್ಬಧ್ನತಾಽತಿಮಾತ್ರಂ ಚ ಗಾಲವೇನ ಮಹೀಪತೇ ॥ 5-123-19 (35937)
ಶ್ರೋತವ್ಯಂ ಹಿತಕಾಮಾನಾಂ ಸುಹೃದಾಂ ಹಿತಮಿಚ್ಛತಾಂ।
ನ ಕರ್ತವ್ಯೋ ಹಿ ನಿರ್ಬಂಧೋ ನಿರ್ಬಂಧೋ ಹಿ ಕ್ಷಯೋದಯಃ ॥ 5-123-20 (35938)
ತಸ್ಮಾತ್ತ್ವಮಪಿ ಗಾಂಧಾರೇ ಮಾನಂ ಕ್ರೋಧಂ ಚ ವರ್ಜಯ ।
ಸಂಧತ್ಸ್ವ ಪಾಂಡವೈರ್ವೀರ ಸಂರಂಭಂ ತ್ಯಜ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-123-21 (35939)
ಸ ಭವಾನ್ಸುಹೃದಾಂ ಪಥ್ಯಂ ವಚೋ ಗೃಹ್ಣಾತು ಮಾಽನೃತಂ ।
ಸಮರ್ಥೈರ್ವಿಗ್ರಹಂ ಕೃತ್ವಾ ವಿಷಮಸ್ಥೋ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-123-22 (35940)
ದದಾತಿ ಯತ್ಪಾರ್ಥಿವ ಯತ್ಕರತಿ
ಯದ್ವಾ ತಪಸ್ತಪ್ಯತಿ ಯಂಜುಹೋತಿ।
ನ ತಸ್ಯ ನಾಶೋಽಸ್ತಿ ನ ಚಾಪಕರ್ಷೋ
ನಾನ್ಯಸ್ತದಶ್ನಾತಿ ಸ ಏವ ಕರ್ತಾ ॥ 5-123-23 (35941)
ಇದಂ ಮಹಾಖ್ಯಾನಮನುತ್ತಮಂ ಹಿತಂ
ಬಹುಶ್ರುತಾನಾಂ ಗತರೋಷರಾಗಿಣಾಂ।
ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಲೋಕೇ ಬಹುಧಾ ಪ್ರಧಾರಿತಂ
ತ್ರಿವರ್ಗದೃಷ್ಟಿಃ ಪೃಥಿವೀಮುಪಾಶ್ನುತೇ ॥ 5-123-24 (35942)
` ಏತತ್ಪುಣ್ಯತಮಂ ರಾಜನ್ಯಯಾತೇಶ್ಚರಿತಂ ಮಹತ್।
ಯಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಶ್ರಾವಯಿತ್ವಾ ಚ ಸ್ವರ್ಗಂ ಯಾಂತೀಹ ಮಾನವಾಃ ॥' ॥ 5-123-25 (35943)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-123-8 ಸ್ವಕೃತೇನ ಸಂಯಕ್ಸಂಪಾದಿತೇನ ಕರ್ಮಣಾ। ಮಯಾ ಸಮೋಽನ್ಯೋ ನಾಸ್ತೀತಿ ವಾಕ್ಪ್ರಯೋಗೇಣ। ತಮಸಾ ಕ್ರೋಧೇನ ॥ 5-123-24 ಪ್ರಧಾರಿತಂ ನಿಶ್ಚಿತಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 124
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.124. ಅಧ್ಯಾಯಃ 124
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ದುರ್ಯೋಧನಾನುನಯಪ್ರಾರ್ಥನ ॥ 1 ॥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ದುರ್ಯೋಧನಾನುನಯಃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-124-0 (35944)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-124-0x (3757)
ಭಗವನ್ನೇವಮೇವೈತದ್ಯಥಾ ವದಸಿ ನಾರದ।
ಇಚ್ಛಾಮಿ ಚಾಹಮಪ್ಯೇವಂ ನ ತ್ವೀಶೋ ಭಗವನ್ನಹಂ ॥ 5-124-1 (35945)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-124-2x (3758)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತಃ ಕೃಷ್ಣಮಭ್ಯಭಾಷತ ಕೌರವಃ ।
ಸ್ವರ್ಗ್ಯಂ ಲೋಕ್ಯಂ ಚ ಮಾಮಾತ್ಥ ಧರ್ಂಯಂ ನ್ಯಾಯ್ಯಂ ಚ ಕೇಶವ ॥ 5-124-2 (35946)
ನ ತ್ವಹಂ ಸ್ವವಶಸ್ತಾತ ಕ್ರಿಯಮಾಣಂ ನ ಮೇ ಪ್ರಿಯಂ ।
`ನ ಮಂಸ್ಯಂತೇ ದುರಾತ್ಮಾನಃ ಪುತ್ರಾ ಮಮ ಜನಾರ್ದನ ॥' 5-124-3 (35947)
ಅಂಗ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಕೃಷ್ಣ ಮಂದಂ ಶಾಸ್ತ್ರಾತಿಗಂ ಮಮ।
ಅನುನೇತುಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯತಸ್ವ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ॥ 5-124-4 (35948)
ನ ಶ್ರೃಣೋತಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ವಚನಂ ಸಾಧು ಭಾಷಿತಂ ।
ಗಾಂಧಾರ್ಯಾಶ್ಚ ಹೃಷೀಕೇಶ ವಿದುರಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ ।
ಅನ್ಯೇಷಾಂ ಚೈವ ಸುಹೃದಾಂ ಭೀಷ್ಮಾದೀನಾಂ ಹಿತೈಷಿಣಾಂ ॥ 5-124-5 (35949)
ಸ ತ್ವಂ ಪಾಪಮತಿಂ ಕ್ರೂರಂ ಪಾಪಚಿತ್ತಮಚೇತನಂ ।
ಅನುಶಾಧಿ ದುರಾತ್ಮಾನಂ ಸ್ವಯಂ ದುರ್ಯೋಧನಂ ನೃಪಂ ॥ 5-124-6 (35950)
ಸುಹೃತ್ಕಾರ್ಯಂ ತು ಸುಮಹತ್ಕೃತಂ ತೇ ಸ್ಯಾಂಜನಾರ್ದನ ॥ 5-124-7 (35951)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-124-8x (3759)
ತತೋಽಭ್ಯಾವೃತ್ಯ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೋ ದುರ್ಯೋಧನಮಮರ್ಷಣಂ ।
ಅಬ್ರವೀನ್ಮಧುರಾಂ ವಾಚಂ ಸರ್ವಧರ್ಮಾರ್ಥತತ್ತ್ವವಿತ್ ॥ 5-124-8 (35952)
ದುರ್ಯೋಧನ ನಿಬೋಧೇದಂ ಮದ್ವಾಕ್ಯಂ ಕುರುಸತ್ತಮ।
ಶರ್ಮಾರ್ಥಂ ತೇ ವಿಶೇಷೇಣ ಸಾನುಬಂಧಸ್ಯ ಭಾರತ ॥ 5-124-9 (35953)
ಮಹಾಪ್ರಜ್ಞಕುಲೇ ಜಾತಃ ಸಾಧ್ವೇತತ್ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ।
ಶ್ರುತವೃತ್ತೋಪಸಂಪನ್ನಃ ಸರ್ವೈಃ ಸಮುದಿತೋ ಗುಣೈಃ ॥ 5-124-10 (35954)
ದೌಷ್ಕುಲೇಯಾ ದುರಾತ್ಮಾನೋ ನೃಶಂಸಾ ನಿರಪತ್ರಪಾಃ ।
ತ ಏತದೀದೃಶಂ ಕುರ್ಯುರ್ಯಥಾ ತ್ವಂ ತಾತ ಮನ್ಯಸೇ ॥ 5-124-11 (35955)
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯುಕ್ತಾ ಲೋಕೇಽಸ್ಮಿನ್ಪ್ರವೃತ್ತಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯತೇ ಸತಾಂ।
ಅಸತಾಂ ವಿಪರೀತಾ ತು ಲಕ್ಷ್ಯತೇ ಭರತರ್ಷಭ ।
ವಿಪರೀತಾ ತ್ವಿಯಂ ವೃತ್ತಿರಸಕೃಲ್ಲಕ್ಷ್ಯತೇ ತ್ವಯಿ ॥ 5-124-12 (35956)
ಅಧರ್ಮಶ್ಚಾನುಬಂಧೋಽತ್ರ ಘೋರಃ ಪ್ರಾಣಹರೋ ಮಹಾನ್ ।
ಅನಿಷ್ಟಶ್ಚಾನಿಮಿತ್ತಶ್ಚ ನ ಚ ಶಕ್ಯಶ್ಚ ಭಾರತ ॥ 5-124-13 (35957)
ತಮನರ್ಥಂ ಪರಿಹರನ್ನಾತ್ಮಶ್ರೇಯಃ ಕರಿಷ್ಯಸಿ।
ಭ್ರಾತೄಣಾಮಥ ಭೃತ್ಯಾನಾಂ ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಚ ಪರಂತಪ ॥ 5-124-14 (35958)
ಅಧರ್ಂಯಾದಯಶಸ್ಯಾಚ್ಚ ಕರ್ಮಣಸ್ತ್ವಂ ಪ್ರಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ॥ 5-124-15 (35959)
ಪ್ರಾಜ್ಞೈಃ ಶೂರೈರ್ಮಹೋತ್ಸಾಹೈರಾತ್ಮವದ್ಭಿರ್ಬಹುಶ್ರುತೈಃ।
ಸಂಧತ್ಸ್ವ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಪಾಂಡವೈರ್ಭರತರ್ಷಭ।
ತದ್ಧಿತಂ ಚ ಪ್ರಿಯಂ ಚೈವ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಧೀಮತಃ ॥ 5-124-16 (35960)
ಪಿತಾಮಹಸ್ಯ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ವಿದುರಸ್ಯ ಮಹಾಮತೇಃ ।
ಕೃಪಸ್ಯ ಸೋಮದತ್ತಸ್ಯ ಬಾಹ್ಲೀಕಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ ॥ 5-124-17 (35961)
ಅಶ್ವತ್ಥಾಂನೋ ವಿಕರ್ಣಸ್ಯ ಸಂಜಯಸ್ಯ ವಿವಿಂಶತೇಃ।
ಜ್ಞಾತೀನಾಂ ಚೈವ ಭೂಯಿಷ್ಠಂ ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಚ ಪರಂತಪ ॥ 5-124-18 (35962)
ಶಮೇ ಶರ್ಮ ಭವೇತ್ತಾತ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತಸ್ತಥಾ।
ಹ್ರೀಮಾನಸಿ ಕುಲೇ ಜಾತಃ ಶ್ರುತವಾನಾನೃಶಂಸ್ಯವಾನ್ ।
ತಿಷ್ಠ ತಾತ ಪಿತುಃ ಶಾಸ್ತ್ರೇ ಮಾತುಶ್ಚ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-124-19 (35963)
ಏತಚ್ಛ್ರೇಯೋ ಹಿ ಮನ್ಯಂತೇ ಪಿತಾ ಯಚ್ಛಾಸ್ತಿ ಭಾರತ ।
ಉಕ್ತಮಾಪದ್ಗತಃ ಪೂರ್ವಂ ಪಿತುಃ ಸ್ಮರಸಿ ಶಾಸನಂ ॥ 5-124-20 (35964)
ರೋಚತೇ ತೇ ಪಿತುಸ್ತಾತ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಸಂಗಮಃ।
ಸಾಮಾತ್ಯಸ್ಯ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ತತ್ತುಭ್ಯಾಂ ತಾತ ರೋಚತಾಂ ॥ 5-124-21 (35965)
ಶ್ರುತ್ವಾ ಯಃ ಸುಹೃದಾಂ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ಮರ್ತ್ಯೋ ನ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ ।
ವಿಪಾಕಾಂತೇ ದಹತ್ಯೇನಂ ಕಿಂಪಾಕಮಿವ ಭಕ್ಷಿತಂ ॥ 5-124-22 (35966)
ಯಸ್ತು ನಿಃಶ್ರೇಯಸಂ ವಾಕ್ಯಂ ಮೋಹಾನ್ನ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ।
ಸ ದೀರ್ಘಸೂತ್ರೋ ಹೀನಾರ್ಥಃ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪೇನ ಯುಜ್ಯತೇ ॥ 5-124-23 (35967)
ಯಸ್ತು ನ್ನಿಃಶ್ರೇಯಸಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರಾಕ್ತದೇವಾಭಿಪದ್ಯತೇ।
ಆತ್ಮನೋ ಮತಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಸ ಲೋಕೇ ಸುಖಮೇಧತೇ ॥ 5-124-24 (35968)
ಯೋಽರ್ಥಕಾಮಸ್ಯ ವಚನಂ ಪ್ರಾತಿಕೂಲ್ಯಾನ್ನ ಮೃಷ್ಯತೇ।
ಶೃಣೋತಿ ಪ್ರತಿಕೂಲಾನಿ ದ್ವಿಷತಾಂ ವಶಮೇತಿ ಸಃ ॥ 5-124-25 (35969)
ಸತಾಂ ಮತಮತಿಕ್ರಂಯ ಯೋಽಸತಾಂ ವರ್ತತೇ ಮತೇ।
ಶೋಚಂತೇ ವ್ಯಸನೇ ತಸ್ಯ ಸುಹೃದೋ ನಚಿರಾದಿವ ॥ 5-124-26 (35970)
ಮುಖ್ಯಾನಮಾತ್ಯಾನುತ್ಸೃಜ್ಯ ಯೋ ನಿಹೀನಾನ್ನಿಷೇವತೇ ।
ಸ ಘೋರಾಮಾಪದಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನೋತ್ತಾರಮಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ 5-124-27 (35971)
ಯೋಽಸತ್ಸೇವೀ ವೃಥಾಚಾರೋ ನ ಶ್ರೋತಾ ಸುಹೃದಾಂ ಸತಾಂ।
ಪರಾನ್ವೃಣೀತಿ ಸ್ವಾಂದ್ವೇಷ್ಟಿ ತಂ ಗೌಸ್ತ್ಯಜತಿ ಭಾರತ ॥ 5-124-28 (35972)
ತತ್ವಂ ವಿರುದ್ಧಾ ತೈರ್ವೀರೈಸ್ಯೇತತ್ರಾಣಮಿಚ್ಛಸಿ ।
ಅಶಿಷ್ಟೇಭ್ಯೋಽಸಮರ್ಥೇಭ್ಯೋ ಮೂಢೇಭ್ಯೋ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-124-29 (35973)
ಕೋ ಹಿ ಶಕ್ರಸಮಾಂಜ್ಞಾತೀನತಿಕ್ರಂಯ ಮಹಾರಥಾನ್ ।
ಅನ್ಯೇಭ್ಯಸ್ತ್ರಾಣಮಾಶಂಸೇತ್ತ್ವದನ್ಯೋ ಭುವಿ ಮಾನವಃ ॥ 5-124-30 (35974)
ಜನ್ಮಪ್ರಭೃತಿ ಕೌಂತೇಯಾ ನಿತ್ಯಂ ವಿನಿಕೃತಾಸ್ತ್ವಯಾ ।
ನ ಚ ತೇ ಜಾತು ಕುಪ್ಯಂತಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾನೋ ಹಿ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-124-31 (35975)
ಮಿಥ್ಯೋಪಚರಿತಾಸ್ತಾತ ಜನ್ಮಪ್ರಭೃತಿ ಬಾಂಧವಾಃ ।
ತ್ವಯಿ ಸಂಯಙ್ಭಹಾಬಾಹೋ ಪ್ರತಿಪನ್ನಾ ಯಶಸ್ವಿನಃ ॥ 5-124-32 (35976)
ತ್ವಯಾಽಪಿ ಪ್ರತಿಪತ್ತವ್ಯಂ ತಥೈವ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಸ್ವೇಷು ಬಂಧುಷು ಮುಖ್ಯೇಷು ಮಾ ಮನ್ಯುವಶಮನ್ವಗಾಃ ॥ 5-124-33 (35977)
ತ್ರಿವರ್ಗಯುಕ್ತಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಾನಾಮಾರಂಭೋ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಧರ್ಮಾರ್ಥಾವನುರುದ್ಧ್ಯಂತೇ ತ್ರಿವರ್ಗಾಸಂಭವೇ ನರಾಃ ॥ 5-124-34 (35978)
ಪೃಥಕ್ವ ವಿನಿವಿಷ್ಟಾನಾಂ ಧರ್ಮಂ ಧೀರೋಽನುರುಧ್ಯತೇ।
ಮಧ್ಯಮೋಽರ್ಥಂ ಕಲಿಂ ಬಾಲಃ ಕಾಮಮೇವಾನುರುದ್ಧ್ಯತೇ ॥ 5-124-35 (35979)
ಇಂದ್ರಿಯೈಃ ಪ್ರಾಕೃತೋ ಲೋಭಾದ್ಧರ್ಮಂ ವಿಪ್ರಜಹಾತಿ ಯಃ ।
ಕಾಮಾರ್ಥಾವನುಪಾಯೇನ ಲಿಪ್ಸಮಾನೋ ವಿನಶ್ಯತಿ ॥ 5-124-36 (35980)
ಕಾಮಾರ್ಥೌ ಲಿಪ್ಸಮಾನಸ್ತು ಧರ್ಮಮೇವಾದಿತಶ್ಚರೇತ್।
ನ ಹಿ ಧರ್ಮಾದಪೈತ್ಯರ್ಥಃ ಕಾಮೋ ವಾಽಪಿ ಕದಾಚನ ॥ 5-124-37 (35981)
ಉಪಾಯಂ ಧರ್ಮಮೇವಾಹುಸ್ತ್ರಿವರ್ಗಸ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ಲಿಪ್ಸಮಾನೋ ಹಿ ತೇನಾಶು ಕಕ್ಷೇಽಗ್ನಿರಿವ ವರ್ಧತೇ ॥ 5-124-38 (35982)
ಸ ತ್ವಂ ತಾತಾನುಪಾಯೇನ ಲಿಪ್ಸಸೇ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಆಧಿರಾಜ್ಯಂ ಮಹದ್ದೀಪ್ತಂ ಪ್ರಥಿತಂ ಸರ್ವರಾಜಸು ॥ 5-124-39 (35983)
ಆತ್ಮಾನಂ ತಕ್ಷತಿ ಹ್ಯೇಷ ವನಂ ಪರಶುನಾ ಯಥಾ।
ಯಃ ಸಂಯಗ್ವರ್ತಮಾನೇಷು ಮಿಥ್ಯಾ ರಾಜನ್ಪ್ರವರ್ತತೇ ।
ನ ತಸ್ಯ ಹಿ ಮತಿಂ ಛಿಂದ್ಯಾದ್ಯಸ್ಯ ನೇಚ್ಛೇತ್ಪರಾಭವಂ ॥ 5-124-40 (35984)
ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನಮತೇರಸ್ಯ ಕಲ್ಯಾಣೇ ಧೀಯತೇ ಮತಿಃ।
ಆತ್ಮವಾನ್ನಾವಮನ್ಯೇತ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಭಾರತ ॥ 5-124-41 (35985)
ಅಪ್ಯನ್ಯಂ ಪ್ರಾಕೃತಂ ಕಂಚಿತ್ಕಿಮು ತಾನ್ಪಾಂಡವರ್ಷಭಾನ್।
ಅಮರ್ಷವಶಮಾಪನ್ನೋ ನ ಕಿಂಚಿದ್ಬುದ್ವ್ಯತೇ ಜನಃ ॥ 5-124-42 (35986)
ಛಿದ್ಯತೇ ಹ್ಯಾತತಂ ಸರ್ವಂ ಪ್ರಮಾಣಂ ಪಶ್ಯ ಭಾರತ ।
ಶ್ರೇಯಸ್ತೇ ದುರ್ಜನಾತ್ತಾತ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಸಂಗತಂ ॥ 5-124-43 (35987)
ತೈರ್ಹಿ ಸಂಪ್ರೀಪಮಾಣಸ್ತ್ವಂ ಸರ್ವಾನ್ಕಾಮಾನವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ।
ಪಾಂಡವೈರ್ನಿರ್ಮಿತಾಂ ಭೂಮಿಂ ಭುಂಜಾನೋ ರಾಜಸತ್ತಮ ॥ 5-124-44 (35988)
ಪಾಂಡವಾನ್ಪೃಷ್ಠತಃ ಕೃತ್ವಾ ತ್ರಾಣಮಾಶಸಸಽನ್ವತಃ ।
ದುಃಶಾಸನೇ ದುರ್ವಿಷಹೇ ಕರ್ಣೇ ಚಾಪಿ ಸಸೌಬಲೇ ॥ 5-124-45 (35989)
ಏತೇಷ್ವೈಶ್ವರ್ಯಮಾಧಾಯ ಭೂತಿಮಿಚ್ಛಸಿ ಭಾರತ ।
ನ ಚೈತೇ ತವ ಪರ್ಯಾಪ್ತಾ ಜ್ಞಾನೇ ಧರ್ಮಾರ್ಥಯೋಸ್ತಥಾ ॥ 5-124-46 (35990)
ವಿಕ್ರಮೇ ಚಾಪ್ಯಪರ್ಯಾಪ್ತಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಭಾರತ।
ನ ಹೀಮೇ ಸರ್ವರಾಜಾನಃ ಪರ್ಯಾಪ್ತಾಃ ಸಹಿತಾಸ್ತ್ವಯಾ ॥ 5-124-47 (35991)
ಕ್ರುದ್ಧಸ್ಯ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಪ್ರೇಕ್ಷಿತುಂ ಮುಖಮಾಹವೇ।
ಇದಂ ಸನಿಹಿತಂ ತಾತ ಸಮಗ್ರಂ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಬಲಂ ॥ 5-124-48 (35992)
ಅಯಂ ಭೀಷ್ಮಸ್ತಥಾ ದ್ರೋಣಃ ಕರ್ಣಶ್ಚಾಯಂ ತಥಾ ಕೃಪಃ ।
ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಸೌಮದತ್ತಿರಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಜಯದ್ರಥಃ ॥ 5-124-49 (35993)
ಅಶಕ್ತಾಃ ಸರ್ವ ಏವೈತೇ ಪ್ರತಿಯೋದ್ಧುಂ ಧನಂಜಯಂ ।
ಅಜೇಯೋ ಹ್ಯರ್ಜುನಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಸರ್ವೈರಪಿ ಸುರಾಸುರೈಃ ।
ಮಾನುಷೈರಪಿ ಗಂಧರ್ವೈರ್ಮಾ ಯುದ್ಧೇ ಚೇತ ಆಧಿಥಾಃ ॥ 5-124-50 (35994)
ದೃಶ್ಯತಾಂ ವಾ ಪುಮಾನ್ಕಶ್ಚಿತ್ಸಮಗ್ರೇ ಪಾರ್ಥಿವೇ ಬಲೇ।
ಯೋಽರ್ಜುನಂ ಸಮರೇ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸ್ವಸ್ತಿಮಾನಾವ್ರಜೇದ್ಗೃಹಾನ್ ॥ 5-124-51 (35995)
ಕಿಂ ತೇ ಜನಕ್ಷಯೇಣೇಹ ಕೃತೇನ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಯಸ್ಮಿಂಚಿತೇ ಜಿತಂ ತೇ ಸ್ಯಾತ್ಪುಮಾನೇಕಃ ಸ ದೃಶ್ಯತಾಂ ॥ 5-124-52 (35996)
ಯಃ ಸದೇವಾನ್ಸಗಂಧರ್ವಾನ್ಸಯಕ್ಷಾಸುರಪನ್ನಗಾನ್ ।
ಅಜಯತ್ಖಾಂಡವಪ್ರಸ್ಥೇ ಕಸ್ತಂ ಯುದ್ಧೇಯ ಮಾನವಃ ॥ 5-124-53 (35997)
ತಥಾ ವಿರಾಟನಗರೇ ಶ್ರೂಯತೇ ಮಹದದ್ಭುತಂ।
ಏಕಸ್ಯ ಚ ಬಹೂನಾಂ ಚ ಪರ್ಯಾಪ್ತಂ ತನ್ನಿದರ್ಶನಂ ॥ 5-124-54 (35998)
ಯುದ್ಧೇ ಯೇನ ಮಹಾದೇವಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸಂತೋಷಿತಃ ಶಿವಃ ।
ತಮಜೇಯಮನಾಧೃಷ್ಯಂ ವಿಜೇತುಂ ಜಿಷ್ಣುಮಚ್ಯುತಂ ।
ಆಶಂಸಸೀಹ ಸಮರೇ ವೀರಮರ್ಜುನಮೂರ್ಜಿತಂ ॥ 5-124-55 (35999)
ಮದ್ದ್ವಿತೀಯಂ ಪುನಃ ಪಾರ್ಥಂ ಕಃ ಪ್ರಾರ್ಥಯಿತುಮರ್ಹತಿ ।
ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರತೀಪಮಾಯಾಂತಮಪಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪುರಂದರಃ ॥ 5-124-56 (36000)
ಬಾಹುಭ್ಯಾಮುದ್ವಹೇದ್ಭೂಮಿಂ ದಹೇತ್ಕ್ರುದ್ಧ ಇಮಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ।
ಪಾತಯೇತ್ರಿದಿವಾದ್ದೇವಾನ್ಯೋಽರ್ಜುನಂ ಸಮರೇ ಜಯೇತ್ ॥ 5-124-57 (36001)
ಪಶ್ಯ ಪುತ್ರಾಂಸ್ತಥಾ ಭ್ರಾತೄಂಜ್ಞಾತೀನ್ಸಂಬಂಧಿನಸ್ತಥಾ।
ತ್ವತ್ಕೃತೇ ನ ವಿನಶ್ಯೇಯುರಿಮೇ ಭರತಸತ್ತಮಾಃ ॥ 5-124-58 (36002)
ಅಸ್ತು ಶೇಷಂ ಕೌರವಾಣಾಂ ಮಾ ಪರಾಭೂದಿದಂ ಕುಲಂ ।
ಕುಲಘ್ನ ಇತಿ ನೋಚ್ಯೇಥಾ ನಷ್ಟಕೀರ್ತಿರ್ನರಾಧಿಪ ॥ 5-124-59 (36003)
ತ್ವಾಮೇವ ಸ್ಥಾಪಯಿಷ್ಯಂತಿ ಯೌವರಾಜ್ಯೇ ಮಹಾರಥಾಃ ।
ಮಹಾರಾಜ್ಯೇಽಪಿ ಪಿತರಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಜನೇಶ್ವರಂ ॥ 5-124-60 (36004)
ಮಾ ತಾತ ಶ್ರಿಯಮಾಯಾಂತೀಮವಮಂಸ್ಥಾಃ ಸಮುದ್ಯತಾಂ ।
ಅರ್ಧಂ ಪ್ರದಾಯ ಪಾರ್ಥೇಭ್ಯೋ ಮಹತೀಂ ಶ್ರಿಯಮಾಪ್ನುಹಿ ॥ 5-124-61 (36005)
ಪಾಂಡವೈಃ ಸಂಶಮಂ ಕೃತ್ವಾ ಕೃತ್ವಾ ಚ ಸುಹೃದಾಂ ವಚಃ ।
ಸಂಪ್ರೀಯಮಾಣೋ ಮಿತ್ರೈಶ್ಚ ಚಿರಂ ಭದ್ರಾಣ್ಯವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ॥ ॥ 5-124-62 (36006)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-124-19 ಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶಾಸನೇ ॥ 5-124-22 ಕಿಂಪಾಕಂ ಮಹಾಕಾಲಫಲಂ ॥ 5-124-24 ನಿಃಶ್ರೇಯಸಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ॥ 5-124-28 ಗೌಃ ಭೂಮಿಃ ॥ 5-124-32 ಉಪಚರಿತಾಃ ಪ್ರಚಾರಿತಾಃ ॥ 5-124-35 ಅರ್ಥಂ ಕಲಿ ಕಲಹಹೇತಮ ॥ 5-124-36 ಅನುಪಾಯನ ಹೀನೋಪಾಯೇನ ॥ 5-124-44 ನಿರ್ಮಿತಾಂ ವಶೀಕರಣೇನೋತ್ಪಾದಿತಾಂ ॥ 5-124-52 ಯಸ್ಮಿನ್ನರ್ಜುನೇ ಜಿತೇ ಸತಿ ತೇ ತವ ಜಿತಂ ಜಯಃ ಸ್ಯಾತ್ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 125
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.125. ಅಧ್ಯಾಯಃ 125
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾಭ್ಯಾಂ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣವಚನಾದರಣವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣಾಪಿ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣವಾಕ್ಯಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾನೇ ಅನರ್ಥಪ್ರಾಪ್ತಿಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-125-0 (36007)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-125-0x (3760)
ತತಃ ಶಾಂತನವೋ ಭೀಷ್ಮೋ ದುರ್ಯೋಧನಮಮರ್ಷಣಂ ।
ಕೇಶವಸ್ಯ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರೋವಾಚ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-125-1 (36008)
ಕೃಷ್ಣೇನ ವಾಕ್ಯಮುಕ್ತೋಽಸಿ ಸೃಹೃದಾಂ ಶಮಮಿಚ್ಛತಾ ।
ಅನ್ವಪದ್ಯಸ್ವ ತತ್ತಾತ ಮಾ ಮನ್ಯುವಶಮನ್ವಗಾಃ । 5-125-2 (36009)
ಅಕೃತ್ವಾ ವಚನಂ ತಾತ ಕೇಶವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ಶ್ರೇಯೋ ನ ಜಾತು ನ ಸುಖಂ ನ ಕಲ್ಯಾಣಮವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ॥ 5-125-3 (36010)
ಧರ್ಂಯಮರ್ಥ್ಯಂ ಮಹಾಬಾಹುರಾಹ ತ್ವಾಂ ತಾತ ಕೇಶವಃ ।
ತದರ್ಥಮಭಿಪದ್ಯಸ್ವ ಮಾ ರಾಜನ್ನೀನಶಃ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 5-125-4 (36011)
ಜ್ವಲಿತಾಂ ತ್ವಮಿಮಾಂ ಲಕ್ಷ್ಮೀಂ ಭಾರತೀಂ ಸರ್ವರಾಜಸು ।
ಜೀವತೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ದೌರಾತ್ಂಯಾದ್ಭಂಶಯಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-125-5 (36012)
ಆತ್ಮಾನಂ ಚ ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ಸಪುತ್ರಭ್ರಾತೃಬಾಂಧವಂ ।
ಅಹಮಿತ್ಯನಯಾ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಜೀವಿತಾದ್ಧಂಶಯಿಷ್ಯತಸಿ ॥ 5-125-6 (36013)
ಅತಿಕ್ರಾಮನ್ಕೇಶವಸ್ಯ ತಥ್ಯಂ ವಚನಮರ್ಥವತ್।
ಪಿತುಶ್ಚ ಭಾರತಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿದುರಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ ॥ 5-125-7 (36014)
ಮಾ ಕುಲಘ್ನಃ ಕುಪುರುಷೋ ದುರ್ಮತಿಃ ಕಾಪಥಂ ಗಮಃ।
ಮಾತರಂ ಪಿತರಂ ಚೈವ ಮಾ ಮಂಜೀಃ ಶೋಕಸಾಗರೇ ॥ 5-125-8 (36015)
ಅಥ ದ್ರೋಣೋಽಬ್ರವೀತ್ತತ್ರ ದುರ್ಯೋಧನಮಿದಂ ವಚಃ।
ಅಮರ್ಷವಶಮಾಪನ್ನಂ ನಿಃಶ್ವಸಂತಂ ಪುನಃಪುನಃ ॥ 5-125-9 (36016)
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯುಕ್ತಂ ವಚನಮಾಹ ತ್ವಾಂ ತಾತ ಕೇಶವಃ ।
ತಥಾ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವಸ್ತಂಜುಷಸ್ವ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-125-10 (36017)
ಪ್ರಾಜ್ಞೌ ಮೇಧಾವಿನೌ ದಾಂತಾವರ್ಥಕಾಮೌ ಬಹುಶ್ರುತೌ ।
ಆಹತುಸ್ತ್ವಾಂ ಹಿತಂ ವಾಕ್ಯಂ ತಂಜುಷಸ್ವ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-125-11 (36018)
ಅನುತಿಷ್ಠ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಕೃಷ್ಣಭೀಷ್ಮೌ ಯದೂಚತುಃ ।
ಮಾಧವಂ ಬುದ್ಧಿಮೋಹೇನ ಮಾಽವಮಂಸ್ಥಾಃ ಪರಂತಪ ॥ 5-125-12 (36019)
ಯೇ ತ್ವಾಂ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಯಂತ್ಯೇತೇ ನೈತೇ ಕೃತ್ಯಾಯ ಕರ್ಹಿಚಿತ್ ।
ವೈರಂ ಪರೇಷಾಂ ಗ್ರೀವಾಯಾಂ ಪ್ರತಿಮೋಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಸಂಯುಗೇ ॥ 5-125-13 (36020)
ಮಾ ಜೀಘನಃ ಪ್ರಜಾಃ ಸರ್ವಾಃ ಪುತ್ರಾನ್ಭ್ರಾತೄಂಸ್ತಥೈವ ಚ ।
ವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನೌ ಯತ್ರ ವಿದ್ಧ್ಯಜೇಯಾನಲಂ ಹಿ ತಾನ್ ॥ 5-125-14 (36021)
ಏತಚ್ಚೈವ ಮತಂ ಸತ್ಯಂ ಸುಹೃದೋಃ ಕೃಷ್ಣಭೀಷ್ಮಯೋಃ।
ಯದಿ ನಾದಾಸ್ಯಸೇ ತಾತ ಪಶ್ಚಾತ್ತಪ್ಸ್ಯಸಿ ಭಾರತ ॥ 5-125-15 (36022)
ಯಥೋಕ್ತಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೇನ ಭೂಯಾನೇಷ ತತೋಽರ್ಜುನಃ।
ಕೃಷ್ಣೋ ಹಿ ದೇವಕೀಪುತ್ರೋ ದೇವೈರಪಿ ಸುದುಃಸಹಃ ।
ಕಿಂ ತೇ ಸುಖಪ್ರಿಯೇಣೇಹ ಪ್ರೋಕ್ತೇನ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-125-16 (36023)
ಏತತ್ತೇ ಸರ್ವಮಾಖ್ಯಾತಂ ಯಥೇಚ್ಛಸಿ ತಥಾ ಕುರು।
ನ ಹಿ ತ್ವಾಮುತ್ಸಹೇ ವಕ್ತುಂ ಭೂಯೋ ಭರತಸತ್ತಮ ॥ 5-125-17 (36024)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-125-18x (3761)
ತಸ್ಮಿನ್ವಾಕ್ಯಾಂತರೇ ವಾಕ್ಯಂ ಕ್ಷತ್ತಾಽಪಿ ವಿದುರೋಽಬ್ರವೀತ್।
ದುರ್ಯೋಧನಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಮಮರ್ಷಣಂ ॥ 5-125-18 (36025)
ದುರ್ಯೋಧನ ನ ಶೋಚಾಮಿ ತ್ವಾಮಹಂ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಇಮೋ ತು ವೃದ್ಧೌ ಶೋಚಾಮಿ ಗಾಂಧಾರೀಂ ಪಿತರಂ ಚ ತೇ ॥ 5-125-19 (36026)
ಯಾವನಾಥೌ ಚರಿಷ್ಯೇತೇ ತ್ವಯಾ ನಾಥೇನ ದುರ್ಹೃದಾ।
ಹತಮಿತ್ರೌ ಹತಾಮಾತ್ಯೌ ಲೂನಪಕ್ಷಾವಿವಾಂಡಜೌ ॥ 5-125-20 (36027)
ಭಿಕ್ಷುಕೌ ವಿಚರಿಷ್ಯೇತೇ ಶೋಚಂತೌ ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಂ।
ಕುಲಘ್ನಮೀದೃಶಂ ಪಾಪಂ ಜನಯಿತ್ವಾ ಕುಪೂರುಷಂ ॥ 5-125-21 (36028)
ಅಥ ದುರ್ಯೋಧಂ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಭ್ಯಭಾಷತ।
ಆಸೀನಂ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ರಾಜಭಿಃ ಪರಿವಾರಿತಂ ॥ 5-125-22 (36029)
ದುರ್ಯೋಧನ ನಿಬೋಧೇದಂ ಶೌರಿಣೋಕ್ತಂ ಮಹಾತ್ಮನಾ ।
ಆದತ್ಸ್ವ ಶಿವಮತ್ಯಂತಂ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವದವ್ಯಯಂ ॥ 5-125-23 (36030)
ಅನೇನ ಹಿ ಸಹಾಯೇನ ಕೃಷ್ಣೇನಾಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ್ಮಣಾ ।
ಇಷ್ಟಾನ್ಸರ್ವಾನಭಿಪ್ರಾಯಾನ್ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಾಮಃ ಸರ್ವರಾಜಸು ॥ 5-125-24 (36031)
ಸುಸಂಹತಃ ಕೇಶವೇನ ತಾತ ಗಚ್ಛ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ।
ಚರ ಸ್ವಸ್ತ್ಯಯನಂ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಭರತಾನಾಮನಾಮಯಂ ॥ 5-125-25 (36032)
ವಾಸುದೇವೇನ ತೀರ್ಥೇನ ತಾತ ಗಚ್ಛಸ್ವ ಸಂಶಮಂ ।
ಕಾಲಪ್ರಾಪ್ತಮಿದಂ ಮನ್ಯೇ ಮಾ ತ್ವಂ ದುರ್ಯೋಧನಾತಿಗಾಃ ॥ 5-125-26 (36033)
ಶಮಂ ಚೇದ್ಯಾಚಮಾನಂ ತ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾಸ್ಯಸಿ ಕೇಶವಂ ।
ತ್ವದರ್ಥಮಭಿಜಲ್ಪಂತಂ ನ ತವಾಸ್ತ್ಯಪರಾಭವಃ ॥ ॥ 5-125-27 (36034)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವಾದ್ಯನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-125-25 ಸುಸಂಹತಃ ಸುಷ್ಠ್ರು ಏಕೀಭೂತಃ ॥ 5-125-26 ತೀರ್ಥೇನ ಉಪಾಯೇನ ॥ 5-125-27 ಅಪರಾಭವೋ ಜಯಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 126
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.126. ಅಧ್ಯಾಯಃ 126
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪುನರ್ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾಭ್ಯಾಂ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಪರೇಷಾಂ ಯುದ್ಧಸಂನಾಹಾತ್ಪೂರ್ವಮೇವ ತೈಃಸಹ ಶಮವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-126-0 (36035)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-126-0x (3762)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ಸಮವ್ಯಥೌ।
ದುರ್ಯೋಧನಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮೂಚತುಃ ಶಾಸನಾತಿಗಂ ॥ 5-126-1 (36036)
ಯಾವತ್ಕೃಷ್ಣಾವಸನ್ನದ್ಧೌ ಯಾವತ್ತಿಷ್ಠತಿ ಗಾಂಡಿವಂ ।
ಯಾವದ್ಧೌಂಯೋ ನ ಮೇಧಾಗ್ನೌ ಜುಹೋತೀಹ ದ್ವಿಷದ್ಬಲಂ ॥ 5-126-2 (36037)
ಯಾವನ್ನ ಪ್ರೇಕ್ಷತೇ ಕ್ರೂದ್ಧಃ ಸೇನಾಂ ತವ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಹ್ರೀನಿಷೇವೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಸ್ತಾವಚ್ಛಾಂಯತು ವೈಶಸಂ ॥ 5-126-3 (36038)
ಯಾವನ್ನ ದೃಶ್ಯತೇ ಪಾರ್ಥಃ ಸ್ವೇಽಪ್ಯನೀಕೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ।
ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಸ್ತಾವಚ್ಛಾಂಯತು ವೈಶಸಂ ॥ 5-126-4 (36039)
ಯಾವನ್ನ ಚರತೇ ಮಾರ್ಗಾನ್ಪೃತನಾಮಭಿಧರ್ಷಯನ್ ।
ಭೀಮಸೇನೋ ಗದಾಪಾಣಿಸ್ತಾವತ್ಸಂಶಾಂಯ ಪಾಂಡವೈಃ ॥ 5-126-5 (36040)
ಯಾವನ್ನ ಶಾತಯತ್ಯಾಜೌ ಶಿರಾಂಸಿ ಗಜಯೋಧಿನಾಂ ।
ಗದಯಾ ವೀರಘಾತಿನ್ಯಾ ಫಲಾನೀವ ವನಸ್ಪತೇಃ ।
ಕಾಲೇನ ಪರಿಪಕ್ವಾನಿ ತಾವಚ್ಛಾಂಯತು ವೈಶಸಂ ॥ 5-126-6 (36041)
ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾರ್ಷತಃ ॥
ವಿರಾಟಶ್ಚ ಶಿಖಂಡೀ ಚ ಶೈಶುಪಾಲಿಶ್ಚ ದಂಶಿತಾಃ ॥ 5-126-7 (36042)
ಯಾವನ್ನ ಪ್ರವಿಶಂತ್ಯೇತೇ ನಕ್ರಾ ಇವ ಮಹಾರ್ಣವಂ ।
ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಸ್ಯಂತಸ್ತಾವಚ್ಛಾಂಯತು ವೈಶಸಂ ॥ 5-126-8 (36043)
ಯಾವನ್ನ ಸುಕುಮಾರೇಷು ಶರೀರೇಷು ಮಹೀಕ್ಷಿತಾಂ।
ಗಾರ್ಧ್ರಪತ್ರಾಃ ಪತಂತ್ಯುಗ್ರಾಸ್ತಾವಚ್ಛಾಂಯತು ವೈಶಸಂ ॥ 5-126-9 (36044)
ಚಂದನಾಗುರುದಿಗ್ಧೇಷು ಹಾರನಿಷ್ಕಧರೇಷು ಚ ।
ನೋರಸ್ಸು ಯಾವದ್ಯೋಧಾನಾಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸೈರ್ಮಹೇಷವಃ ॥ 5-126-10 (36045)
ಕೃತಸ್ತ್ರೈಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಸ್ಯದ್ಭಿರ್ದೂರಪಾತಿಭಿರಾಯಸಾಃ ।
ಅಭಿಲಕ್ಷ್ಯೈರ್ನಿಪಾತ್ಯಂತೇ ತಾವಚ್ಛಾಂಯತು ವೈಶಸಂ ॥ 5-126-11 (36046)
ಅಭಿವಾದಯಮಾನಂ ತ್ವಾಂ ಶಿರಸಾ ರಾಜಕುಂಜರಃ ।
ಪಾಣಿಭ್ಯಾಂ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಾತು ಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-126-12 (36047)
ಧ್ವಜಾಂಕುಶಪತಾಕಾಂಕಂ ದಕ್ಷಿಣಂ ತೇ ಸುದಕ್ಷಿಣಃ ।
ಸ್ಕಂಧೇ ನಿಕ್ಷಿಪತಾಂ ಬಹುಂ ಶಾಂತಯೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-126-13 (36048)
ರತ್ನೌಷಧಿಸಮೇತೇನ ರತ್ನಾಂಗುಲಿತಲೇನ ಚ।
ಉಪವಿಷ್ಟಸ್ಯ ಪೃಷ್ಠಂ ತೇ ಪಾಣಿನಾ ಪರಿಮಾರ್ಜತು ॥ 5-126-14 (36049)
ಶಾಲಸ್ಕಂಧೋ ಮಹಾಬಹುಸ್ತ್ವಾಂ ಸ್ವಜಾನೋ ವೃಕೋದರಃ । 5-126-15bಸಾಂನಾಽಭಿವದತಾಂ ಚಾಪಿ ಶಾಂತಯೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-126-15 (36050)
ಅರ್ಜುನೇನ ಯಮಾಭ್ಯಾಂ ಚ ತ್ರಿಭಿಸ್ತೈರಭಿವಾದಿತಃ।
ಮೂರ್ಧ್ನಿ ತಾನ್ಸಮುಪಾಘ್ರಾಯ ಪ್ರೇಂಣಾಽಭಿವದ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-126-16 (36051)
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತ್ವಾಂ ಪಾಂಡವೈರ್ವೀರೈರ್ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ಸಂಗತಂ ।
ಯಾವದಾನಂದಜಾಶ್ರೂಣಿ ಪ್ರನ್ಮುಂಚಂತು ನರಾಧಿಪಾಃ ॥ 5-126-17 (36052)
ಘುಷ್ಯತಾಂ ರಾಜಧಾನೀಷು ಸರ್ವಸಂಪನ್ಮಹೀಕ್ಷಿತಾಂ ।
ಪೃಥಿವೀ ಭ್ರಾತೃಭಾವೇನ ಭುಜ್ಯತಾಂ ವಿಜ್ವರೋ ಭವ ॥ ॥ 5-126-18 (36053)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಡ್ವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-126-2 ಮೇಧಾಗ್ನೌ ಸಂಗ್ರಾಮಾಗ್ನೌ । ಮೇಘೋ ಯಜ್ಞಃ ॥ 5-126-3 ವೈಶಸಂ ವೈರಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 127
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.127. ಅಧ್ಯಾಯಃ 127
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ನಪರಾಧಲೇಶೋಽಪಿ ನಾಸ್ತೀತಿ ಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ಭೀಷ್ಮಾದಿರಕ್ಷಿತಸ್ಯ ಸ್ವಸ್ಯಾಜಯ್ಯತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಯುದ್ಧೇ ನಿಧನಸಂಭವೇಽಪಿ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯಃ ಸೂಚ್ಯಗ್ರಪರಿಮಿತಭೂಮೇರಪ್ಯಪ್ರದಾನವಚನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-127-0 (36054)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-127-0x (3763)
ಶ್ರುತ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನೋ ವಾಕ್ಯಮಪ್ರಿಯಂ ಕುರುಸಂಸದಿ।
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಮಹಾಬಾಹುಂ ವಾಸುದೇವಂ ಯಶಸ್ವಿನಂ ॥ 5-127-1 (36055)
ಪ್ರಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಭವಾನೇತದ್ವಕ್ತುಮರ್ಹತಿ ಕೇಶವ।
ಮಾಮೇವ ಹಿ ವಿಶೇಷೇಣ ವಿಭಾಷ್ಯ ಪರಿಗರ್ಹಸೇ ॥ 5-127-2 (36056)
ಭಕ್ತಿವಾದೇನ ಪಾರ್ಥಾನಾಮಕಸ್ಮಾನ್ಮಧುಸೂದನ।
ಭವಾನ್ಗರ್ಹಯತಿ ನಿತ್ಯಂ ಕಿಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಬಲಾಬಲಂ ॥ 5-127-3 (36057)
ಭವಾನ್ಕ್ಷತ್ತಾ ಚ ರಾಜಾ ವಾಽಪ್ಯಾಚಾರ್ಯೋ ವಾ ಪಿತಾಮಹಃ ।
ಮಾಮೇವ ಪರಿಗರ್ಹಂತೇ ನಾನ್ಯಂ ಕಂಚನ ಪಾಂಡವಂ ॥ 5-127-4 (36058)
ನ ಚಾಹಂ ಲಕ್ಷಯೇ ಕಂಚಿದ್ವ್ಯಭಿಚಾರಮಿಹಾತ್ಮನಃ ।
ಅಥ ಸರ್ವೇ ಭವಂತೋ ಮಾಂ ವಿದ್ವಿಷಂತಿ ಸರಾಜಕಾಃ ॥ 5-127-5 (36059)
ನ ಚಾಹಂ ಕಂಚಿದತ್ಯರ್ಥಮಪರಾಧಮರಿಂದಮ ।
ವಿಚಿಂತಯನ್ಪ್ರಪಶ್ಯಾಮಿ ಸುಸೂಕ್ಷ್ಮಮಪಿ ಕೇಶವ ॥ 5-127-6 (36060)
ಪ್ರಿಯಾಭ್ಯುಪಗತೇ ದ್ಯೂತೇ ಪಾಂಡವಾ ಮಧೂಸೂದನ।
ಜಿತಾಃ ಶಕುನಿನಾ ರಾಜ್ಯಂ ತತ್ರ ಕಿಂ ಮಮ ದುಷ್ಕೃತಂ ॥ 5-127-7 (36061)
ಯತ್ಪುನರ್ದ್ರವಿಣಂ ಕಿಂಚಿತ್ತತ್ರಾಜೀಯಂತ ಪಾಂಡವಾಃ ।
ತೇಭ್ಯ ಏವಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾತಂ ತತ್ತದ ಮಧುಸೂದನ ॥ 5-127-8 (36062)
ಅಪರಾಧೋ ನ ಚಾಸ್ಮಾಕಂ ಯತ್ತೇ ಹ್ಯಕ್ಷೈಃ ಪರಾಜಿತಾಃ।
ಅಜೇಯಾ ಜಯತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪಾರ್ಥಾಃ ಪ್ರವ್ರಾಜಿತಾ ವನಂ ॥ 5-127-9 (36063)
ಕೇನ ವಾಽಪ್ಯಪವಾದೇನ ವಿರುದ್ಧ್ಯಂತ್ಯರಿಭಿಃ ಸಹ।
ಅಶಕ್ತಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ ಪ್ರತ್ಯಮಿತ್ರವತ್ ॥ 5-127-10 (36064)
ಕಿಮಸ್ಮಾಭಿಃ ಕೃತಂ ತೇಷಾಂ ಕಸ್ಮಿನ್ವಾ ಪುನರಾಗಸಿ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಂಜಿಘಾಂಸಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ ಸೃಂಜಯೈಃ ಸಹ ॥ 5-127-11 (36065)
ನ ಚಾಪಿ ವಯಮುಗ್ರೇಣ ಕರ್ಮಣಾ ವಚನೇನ ವಾ।
ಪ್ರಭ್ರಷ್ಟಾಃ ಪ್ರಣಮಾಮೇಹ ಭಯಾದಪಿ ಶತಕ್ರತುಂ ॥ 5-127-12 (36066)
ನ ಚ ತಂ ಕೃಷ್ಣ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಮನುಷ್ಠಿತಂ ।
ಉತ್ಸಹೇತ ಯುಧಾ ಜೇತುಂ ಯೋ ನಃ ಶತ್ರುನಿಬರ್ಹಣ ॥ 5-127-13 (36067)
ನ ಹಿ ಭೀಷ್ಮಕೃಪದ್ರೋಣಾಃ ಸಕರ್ಣಾ ಮಧುಸೂದನ।
ದೇವೈರಪಿ ಯುಧಾ ಜೇತುಂ ಶಕ್ಯಾಃ ಕಿಮುತ ಪಾಂಡವೈಃ ॥ 5-127-14 (36068)
ಸ್ವಧರ್ಮಮನುಪಶ್ಯಂತೋ ಯದಿ ಮಾಧವ ಸಂಯುಗೇ।
ಅಸ್ತ್ರೇಣ ನಿಧನಂ ಕಾಲೇ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಾಮಃ ಸ್ವರ್ಗ್ಯಮೇವ ತತ್ ॥ 5-127-15 (36069)
ಮುಖ್ಯಶ್ಚೈವೈಷ ನೋ ಧರ್ಮಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಜನಾರ್ದನ ।
ಯಚ್ಛಯೀಮಹಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಶರತಲ್ಪಗತಾ ವಯಂ ॥ 5-127-16 (36070)
ತೇ ವಯಂ ವೀರಶಯನಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಾಮೋ ಯದಿ ಸಂಯುಗೇ।
ಅಪ್ರಣಂಯೈವ ಶತ್ರೂಣಾಂ ನ ನಸ್ತಪ್ಸ್ಯಂತಿ ಮಾಧವ ॥ 5-127-17 (36071)
ಕಶ್ಚ ಜಾತು ಕುಲೇ ಜಾತಃ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮೇಣ ವರ್ತಯನ್ ।
ಭಯಾದ್ವೃತ್ತಿಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯೈವಂ ಪ್ರಣಮೇದಿಹ ಕರ್ಹಿಚಿತ್ ॥ 5-127-18 (36072)
ಉದ್ಯಚ್ಛೇದೇವ ನ ನಮೇದುದ್ಯಮೋ ಹ್ಯೇವ ಪೌರುಷಂ ।
ಅಪ್ಯಪರ್ವಣಿ ಭಜ್ಯೇತ ನ ನಮೇದಿಹ ಕರ್ಹಿಚಿತ್ ॥ 5-127-19 (36073)
ಇತಿ ಮಾತಂಗವಚನಂ ಪರಿಪ್ಸಂತಿ ಹಿತೇಪ್ಸವಃ ।
ಧರ್ಮಾಯ ಚೈವ ಪ್ರಣಮೇದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಶ್ಚ ಮದ್ವಿಧಃ॥ 5-127-20 (36074)
ಅಚಿಂತಯನ್ಕಂಚಿದನ್ಯಂ ಯಾವಜ್ಜೀವಂ ತಥಾ ಚರೇತ್।
ಏಷ ಧರ್ಮಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಮತಮೇತಚ್ಚ ಮೇ ಸದಾ ॥ 5-127-21 (36075)
ರಾಜ್ಯಾಂಶಶ್ಚಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾತೋ ಯೋ ಮೇ ಪಿತ್ರಾ ಪುರಾಽಭವತ್।
ನ ಸ ಲಭ್ಯಃ ಪುನರ್ಜಾತು ಮಯಿ ಜೀವತಿ ಕೇಶವ ॥ 5-127-22 (36076)
ಯಾವಚ್ಚ ರಾಜಾ ಧ್ರಿಯತೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಜನಾರ್ದನ ।
ನ್ಯಸ್ತಶಸ್ತ್ರಾ ವಯಂ ತೇ ವಾಽಪ್ಯುಪಜೀವಾಮ ಮಾಧವ ।
ಅಪ್ರದೇಯಂ ಪುರಾ ದತ್ತಂ ರಾಜ್ಯಂ ಪರವತೋ ಮಮ ॥ 5-127-23 (36077)
ಅಜ್ಞಾನಾದ್ವಾ ಭಯಾದ್ವಾಽಪಿ ಮಯಿ ಬಾಲೇ ಜನಾರ್ದನ ।
ನ ತದದ್ಯ ಪುನರ್ಲಭ್ಯಂ ಪಾಂಡವೈರ್ವೃಷ್ಣಿನಂದನ ॥ 5-127-24 (36078)
ಧ್ರಿಯಮಾಣೇ ಮಹಾಬಾಹೌ ಮಯಿ ಸಂಪ್ರತಿ ಕೇಶವ ।
ಯಾವದ್ಧಿ ತೀಕ್ಷ್ಣಯಾ ಸೂಚ್ಯಾ ವಿದ್ಧ್ಯೇದಗ್ರೇಣ ಕೇಶವ ।
ತಾವದಪ್ಯಪರಿತ್ಯಾಜ್ಯಂ ಭೂಮೇರ್ನಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ ॥ 5-127-25 (36079)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-127-19 ಅಪರ್ವಣಿ ಅಪ್ರಸ್ತಾವೇ ॥ 5-127-20 ಮಾತಂಗಃ ಮುನಿಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 128
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.128. ಅಧ್ಯಾಯಃ 128
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಸಗರ್ಹಣಂ ಪಾಂಡವೇಷು ತತ್ಕೃತಾಪನಯಾನುಸ್ಮಾರಣಂ ॥ 1 ॥ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಪಾಂಡವೈರಸಂಧಾನೇ ಕೌರವೈರ್ವಂಧನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯಃ ಸ್ವಸಮರ್ಪಣಪ್ರತಿಪಾದಕದುಶ್ಶಾಸನವಚನಶ್ರವಣಜಕೋಪಾತ್ ಸಭಾತೋ ನಿರ್ಗಮನಂ ॥ 2 ॥ ಕೃಷ್ಣೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಕುಲಸ್ಯಾರ್ಧೇ ದುರ್ಯೋಧನಪರಿತ್ಯಾಗಾವಿಧಾನಂ ॥ 3 ॥ ತಥಾ ಸದೃಷ್ಟಾಂತಪ್ರದರ್ಶನಂ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಬಂಧನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯಃ ಸಮರ್ಪಣವಿಧಾನಂ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-128-0 (36080)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ ॥ 5-128-0x (3764)
ತತಃ ಪ್ರಹಸ್ಯ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಕ್ರೋಧಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಃ ।
ದುರ್ಯೋಧನಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-128-1 (36081)
ಲಪ್ಸ್ಯಸೇ ವೀರಶಯನಂ ಕಾಮಮೇತದವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ।
ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ಸಹಾಮಾತ್ಯೋ ವಿಮರ್ದೋ ಭವಿತಾ ಮಹಾನ್ ॥ 5-128-2 (36082)
ಯಚ್ಚೈತನ್ಮನ್ಯಸೇ ಮೂಢ ನ ಮೇ ಕಶ್ಚಿದ್ವ್ಯತಿಕ್ರಮಃ।
ಪಾಂಡವೇಷ್ವಿತಿ ತತ್ಸರ್ವಂ ನಿಬೋಧ ತ್ವಂ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-128-3 (36083)
ಶ್ರಿಯಾಂ ಸಂತಪ್ಯಮಾನೇನ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ।
ತ್ವಯಾ ದುರ್ಮಂತ್ರಿತಂ ದ್ಯೂತಂ ಸೌಬಲೇನ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-128-4 (36084)
ಕಥಂ ಚ ಜ್ಞಾತಯಸ್ತಾತ ಶ್ರೇಯಾಂಸಃ ಸಾಧುಸಂಮತಾಃ ।
ತಥಾಽನ್ಯಾಯ್ಯಮುಪಸ್ಥಾತುಂ ಜಿಹ್ಮೇನಾಜಿಹ್ಮಚಾರಿಣಃ ॥ 5-128-5 (36085)
ಅಕ್ಷದ್ಯೂತಂ ಮಹಾಪ್ರಜ್ಞ ಸತಾಂ ಮತಿವಿನಾಶನಂ ।
ಅಸತಾಂ ತತ್ರ ಜಾಯಂತೇ ಭೇದಾಶ್ಚ ವ್ಯಸನಾನಿ ಚ ॥ 5-128-6 (36086)
ತದಿದಂ ವ್ಯಸನಂ ಘೋರಂ ತ್ವಯಾ ದ್ಯೂತಮುಖಂ ಕೃತಂ ।
ಅಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಸದಾಚಾರಾನ್ಸಾರ್ಧಂ ಪಾಪಾನುಬಂಧನೈಃ ॥ 5-128-7 (36087)
ಕಶ್ಚಾನ್ಯೋ ಭ್ರಾತೃಭಾರ್ಯಾಂ ವೈ ವಿಪ್ರಕರ್ತೃಂ ತಥಾರ್ಹತಿ।
ಆನೀಯ ಚ ಸಭಾಂ ವ್ಯಕ್ತಂ ಯಥೋಕ್ತಾ ದ್ರೌಪದೀ ತ್ವಯಾ ॥ 5-128-8 (36088)
ಕುಲೀನಾ ಶೀಲಸಂಪನ್ನಾ ಪ್ರಾಣೇಭ್ಯೋಽಪಿ ಗರೀಯಸೀ ।
ಮಹಿಷೀ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ತಥಾ ವಿನಿಕೃತಾ ತ್ವಯಾ ॥ 5-128-9 (36089)
ಜಾನಂತಿ ಕುರವಃ ಸರ್ವೇ ಯಥೋಕ್ತಾಃ ಕುರುಸಂಸದಿ ।
ದುಃಶಾಸನೇನ ಕೌಂತೇಯಾಃ ಪ್ರವ್ರಜಂತಃ ಪರಂತಪಾಃ ॥ 5-128-10 (36090)
ಸಂಯಗ್ವೃತ್ತೇಷ್ವಲುಬ್ಧೇಷು ಸತತಂ ಧರ್ಮಚಾರಿಷು ।
ಸ್ವೇಷು ಬಂಧುಷು ಕಃ ಸಾಧುಶ್ಚರೇದೇವಮಸಾಂಪ್ರತಂ ॥ 5-128-11 (36091)
ನೃಶಂಸಾನಾಮನಾರ್ಯಾಣಾಂ ತಥಾ ಪರುಷಭಾಷಣಂ ।
ಕರ್ಣದುಃಶಾಸನಾಭ್ಯಾಂ ಚ ತ್ವಯಾ ಚ ಬಹುಶಃ ಕೃತಂ ॥ 5-128-12 (36092)
ಸಹ ಮಾತ್ರಾ ಪ್ರದಗ್ಧುಂ ತಾನ್ಬಾಲಕಾನ್ವಾರಣಾವತೇ ।
ಆಸ್ಥಿತಃ ಪರಮೋ ಯತ್ನೋ ನ ಸಮೃದ್ಧಶ್ಚ ತತ್ತವ ॥ 5-128-13 (36093)
ಊಷುಶ್ಚ ಸುಚಿರಂ ಕಾಲಂ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಾಃ ಪಾಂಡವಾಸ್ತದಾ।
ಮಾತ್ರಾ ಸಹೈಕಚಕ್ರಾಯಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ನಿವೇಶನೇ ॥ 5-128-14 (36094)
ವಿಷೇಣ ಸರ್ಪಬಂಧೈಶ್ಚ ಯತಿತಾಃ ಪಾಂಡವಾಸ್ತ್ವಯಾ ।
ಸರ್ವೋಪಾಯೈರ್ವಿನಾಶಾಯ ನ ಸಮೃದ್ಧಂ ಚ ತತ್ತವ ॥ 5-128-15 (36095)
ಏವಂಬುದ್ಧಿಃ ಪಾಂಡವೇಷು ಮಿಥ್ಯಾವೃತ್ತಿಃ ಸದಾ ಭವಾನ್ ।
ಕಥಂ ತೇ ನಾಪರಾಧೋಽಸ್ತಿ ಪಾಂಡವೇಷು ಮಹಾತ್ಮಸು ॥ 5-128-16 (36096)
`ಏವಂವೃತ್ತಃ ಕಥಂ ರಾಜ್ಯೇ ಸ್ಥಾತುಮರ್ಹಸಿ ಪಾಪಕೃತ್।
ಸ ರಾಜ್ಯಾಚ್ಚ ಸುಖಾಚ್ಚೈವ ಹಾಸ್ಯಸೇ ಕುಲಪಾಂಸನ ॥ 5-128-17 (36097)
ಯಚ್ಚೈಭ್ಯೋ ಯಾಚಮಾನೇಭ್ಯಃ ಪಿತ್ರ್ಯಮಂಶಂ ನ ದಿತ್ಸತಿ ।
ತಚ್ಚ ಪಾಪ ಪ್ರದಾತಾಽಸಿ ಭ್ರಷ್ಟೈಶ್ವರ್ಯೋ ನಿಪಾತಿತಃ ॥ 5-128-18 (36098)
ಕೃತ್ವಾ ಬಹೂನ್ಯಕಾರ್ಯಾಣಿ ಪಾಂಡವೇಷು ನೃಶಂಸವತ್।
ಮಿಥ್ಯಾವೃತ್ತಿರನಾರ್ಯಃ ಸನ್ನದ್ಯ ವಿಪ್ರತಿಪದ್ಯಸೇ ॥ 5-128-19 (36099)
ಮಾತಾಪಿತೃಭ್ಯಾಂ ಭೀಷ್ಮೇಣ ದ್ರೋಣೇನ ವಿದುರೇಣ ಚ।
ಶಾಂಯೇತಿ ಮುಹುರುಕ್ತೋಸಿ ನ ಚ ಶಾಂಯಸಿ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-128-20 (36100)
ಶಮೇ ಹಿ ಸುಮಹಾಂʼಲ್ಲಾಭಸ್ತವ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ ।
ನ ಚ ರೋಚಯಸೇ ರಾಜನ್ಕಿಮನ್ಯದ್ಬುದ್ಧಿಲಾಘವಾತ್ ॥ 5-128-21 (36101)
ನ ಶರ್ಮ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸೇ ರಾಜನ್ನುತ್ಕ್ರಂಯ ಸುಹೃದಾಂ ವಚಃ।
ಅಧರ್ಂಯಮಯಶಸ್ಯಂ ಚ ಕ್ರಿಯತೇ ಪಾರ್ಥಿವ ತ್ವಯಾ ॥ 5-128-22 (36102)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-128-23x (3765)
ಏವಂ ಬ್ರುವತಿ ದಾಶಾರ್ಹೇ ದುರ್ಯೋಧನಮಮರ್ಷಣಂ ।
ದುಃಶಾಸನ ಇದಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ಕರುಸಂಸದಿ ॥ 5-128-23 (36103)
ನ ಚೇತ್ಸಂಧಾಸ್ಯಸೇ ರಾಜನ್ಸ್ವೇನ ಕಾಮೇನ ಪಾಂಡವೈಃ।
ಬದ್ಧ್ವಾ ಕಿಲ ತ್ವಾಂ ದಾಸ್ಯಂತಿ ಕುಂತೀಪುತ್ರಾಯ ಕೌರವಾಃ ॥ 5-128-24 (36104)
ವೈಕರ್ತನಂ ತ್ವಾಂ ಚ ಮಾಂ ಚ ತ್ರೀನೇತಾನ್ಮನುಜರ್ಷಭ ।
ಪಾಂಡವೇಭ್ಯಃ ಪ್ರದಾಸ್ಯಂತಿ ಭೀಷ್ಮೋ ದ್ರೋಣಃ ಪಿತಾ ಚ ತೇ ॥ 5-128-25 (36105)
ಭ್ರಾತುರೇತದ್ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸುಯೋಧನಃ ।
ಕ್ರುದ್ಧಃ ಪ್ರಾತಿಷ್ಠತೋತ್ಥಾಯ ಮಹಾನಾಗ ಇವ ಶ್ವಸನ್ ॥ 5-128-26 (36106)
ವಿದುರಂ ಚ ಸೋಮದತ್ತಂ ಚ ಮಹಾರಾಜಂ ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕಂ।
ಕೃಪಂ ಚ ಸೋಮದತ್ತಂ ಚ ಭೀಷ್ಮಂ ದ್ರೋಣಂ ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-128-27 (36107)
ಸರ್ವಾನೇತಾನನಾದೃತ್ಯ ದುರ್ಮತಿರ್ನಿರಪತ್ರಪಃ।
ಅಶಿಷ್ಟವದಮರ್ಯಾದೋ ಮಾನೀ ಮಾನ್ಯಾವಮಾನಿತಾ ॥ 5-128-28 (36108)
ತಂ ಪ್ರಸ್ಥಿತಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಭ್ರಾತರೋ ಮನುಜರ್ಷಭಂ।
ಅನುಜಗ್ಮುಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯಾ ರಾಜಾನಶ್ಚಾಪಿ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-128-29 (36109)
ಸಭಾಯಾಮುತ್ಥಿತಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಪ್ರಸ್ಥಿತಂ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ।
ದುರ್ಯೋಧನಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋಽಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-128-30 (36110)
ಧರ್ಮಾರ್ಥಾವಭಿಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಸಂರಂಭಂ ಯೋಽನುಮನ್ಯತೇ ।
ಹಸಂತಿ ವ್ಯಸನೇ ತಸ್ಯ ದುರ್ಹೃದೋ ನಚಿರಾದಿವ ॥ 5-128-31 (36111)
ದುರಾತ್ಮಾ ರಾಜಪುತ್ರೋಽಯಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನುಪಾಯವಿತ್।
ಮಿಥ್ಯಾಭಿಮಾನೀ ರಾಜ್ಯಸ್ಯ ಕ್ರೋಧಲೋಭವಶಾನುಗಃ ॥ 5-128-32 (36112)
ಕಾಲಪಕ್ವಮಿದಂ ಮನ್ಯೇ ಸರ್ವಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ಜನಾರ್ದನ ।
ಸರ್ವೇ ಹ್ಯನುಸೃತಾ ಮೋಹಾತ್ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸಹ ಮಂತ್ರಿಭಿಃ ॥ 5-128-33 (36113)
ಭೀಷ್ಮಸ್ಯಾಥ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಪುಷ್ಕರೇಕ್ಷಣಃ ।
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಮುಖಾನ್ಸರ್ವಾನಭ್ಯಭಾಷತ ವೀರ್ಯವಾನ್ ॥ 5-128-34 (36114)
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕುರುವೃದ್ಧಾನಾಂ ಮಹಾನಯಮತಿಕ್ರಮಃ ।
ಪ್ರಸಹ್ಯ ಮಂದಮೈಶ್ವರ್ಯೇ ನ ನಿಯಚ್ಛಂತಿ ಯನ್ನೃಪಂ ॥ 5-128-35 (36115)
ತತ್ರ ಕಾರ್ಯಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಕಾಲಪ್ರಾಪ್ತಮರಿಂದಮಾಃ ।
ಕ್ರಿಯಮಾಣೇ ಭವೇಚ್ಛ್ರೇಯಸ್ತತ್ಸರ್ವಂ ಶ್ರೃಣುತಾನಘಾಃ ॥ 5-128-36 (36116)
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮೇತದ್ಭವತಾಂ ಯದ್ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಹಿತಂ ವಚಃ ।
ಭವತಾಮಾನುಕೂಲ್ಯೇನ ಯದಿ ರೋಚೇತ ಭಾರತಾಃ ॥ 5-128-37 (36117)
ಪುತ್ರೋ ವೈ ಭೋಜರಾಜಸ್ಯ ದುರಾಚಾರೋ ಹ್ಯನಾತ್ಮವಾನ್ ।
ಜೀವತಃ ಪಿತುರೈಶ್ವರ್ಯಂ ಹೃತ್ವಾ ಮೃತ್ಯುವಶಂ ಗತಃ ॥ 5-128-38 (36118)
ಉಗ್ರಸೇನಸುತಃ ಕಂಸಃ ಪರಿತ್ಯಕ್ತಃ ಸ ಬಾಂಧವೈಃ।
ಜ್ಞಾತೀನಾಂ ಹಿತಕಾಮೇನ ಮಯಾ ಶಸ್ತೋ ಮಹಾಮೃಧೇ ॥ 5-128-39 (36119)
ಆಹುಕಃ ಪುನರಸ್ಮಾಭಿರ್ಜ್ಞಾತಿಭಿಶ್ಚಾಪಿ ಸತ್ಕೃತಃ ।
ಉಗ್ರಸೇನಃ ಕೃತೋ ರಾಜಾ ಭೋಜರಾಜನ್ಯವರ್ಧನಃ ॥ 5-128-40 (36120)
ಸಂಸಮೇಕಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಕುಲಾರ್ಥೇ ಸರ್ವಯಾದವಾಃ।
ಸಂಭೂಯ ಸುಖಮೇಧಂತೇ ಭಾರತಾಂಧಕವೃಷ್ಣಯಃ ॥ 5-128-41 (36121)
ಅಪಿ ಚಾಪ್ಯವದದ್ರಾಜನ್ಪರಮೇಷ್ಠೀ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ।
ವ್ಯೂಢೇ ದೇವಾಸುರೇ ಯುದ್ಧೇಽಭ್ಯುದ್ಯತೇಷ್ವಾಯುಧೇಷು ಚ ॥ 5-128-42 (36122)
ದ್ವೈಧೀಭೂತೇಷು ಲೋಕೇಷು ವಿನಶ್ಯತ್ಸು ಚ ಭಾರತ ।
ಅಬ್ರವೀತ್ತು ತದಾ ದೇವೋ ಭಗವಾಂʼಲ್ಲೋಕಭಾವನಃ ॥ 5-128-43 (36123)
ಪರಾಭವಿಷ್ಯಂತ್ಯಸುರಾ ದೈತೇಯಾ ದಾನವೈಃ ಸಹ ।
ಆದಿತ್ಯಾ ವಸವೋ ರುದ್ರಾ ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ದಿವೌಸಕಃ ॥ 5-128-44 (36124)
ದೇವಾಸುರಮನುಷ್ಯಾಶ್ಚ ಗಂಧರ್ವೋರಗರಾಕ್ಷಸಾಃ ।
ಅಸ್ಮಿನ್ಯುದ್ಧೇ ಸುಸಂಕ್ರುದ್ಧಾ ಹನಿಷ್ಯಂತಿ ಪರಸ್ಪರಂ ॥ 5-128-45 (36125)
` ವರ್ತಮಾನಂ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ಮುಹೂರ್ತಾನ್ನ ಭವಿಷ್ಯತಿ।'
ಇತಿ ಮತ್ವಾಽಬ್ರವೀದ್ಧರ್ಮಂ ಪರಮೇಷ್ಠೀ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ।
ವರುಣಾಯ ಪ್ರಯಚ್ಛೈತಾನ್ಬದ್ಧ್ವಾ ದೈತೇಯದಾನವಾನ್ ॥ 5-128-46 (36126)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತತೋ ಧರ್ಮೋ ನಿಯೋಗಾತ್ಪರಮೇಷ್ಠಿನಃ।
ವರುಣಾಯ ದದೌ ಸರ್ವಾನ್ಬದ್ಧ್ವಾ ದೈತೇಯದಾನವಾನ್ ॥ 5-128-47 (36127)
ತಾನ್ಬದ್ಧ್ವಾ ಧರ್ಮಪಾಶೈಶ್ಚ ಸ್ವೈಶ್ಚ ಪಾಶೈರ್ಜಲೇಶ್ವರಃ ।
ವರುಣಃ ಸಾಗರೇ ಯತ್ತೋ ನಿತ್ಯಂ ರಕ್ಷತಿ ದಾನವಾನ್ ॥ 5-128-48 (36128)
ತಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಕರ್ಣಂ ಶಕುನಿಂ ಚಾಪಿ ಸೌಬಲಂ ।
ಬದ್ಧ್ವಾ ದುಃಶಾಸನಂ ಚಾಪಿ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಯಚ್ಛತ ॥ 5-128-49 (36129)
ತ್ಯಜೇತ್ಕುಲಾರ್ಥೇ ಪುರುಷಂ ಗ್ರಾಮಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಕುಲಂ ತ್ಯಜೇತ್।
ಗ್ರಾಮಂ ಜನಪದಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಆತ್ಮಾರ್ಥೇ ಪೃಥಿವೀಂ ತ್ಯಜೇತ್ ॥ 5-128-50 (36130)
ರಾಜಂದುರ್ಯೋಧನಂ ಬದ್ಧ್ವಾ ತತಃ ಸಂಶಾಂಯ ಪಾಂಡವೈಃ ।
ತ್ವತ್ಕೃತೇ ನ ವಿನಶ್ಯೇಯುಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭ ॥ ॥ 5-128-51 (36131)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಾವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 129
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.129. ಅಧ್ಯಾಯಃ 129
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುರೇಣ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಜ್ಞಯಾ ಗಾಂಧಾರ್ಯಾಃ ಸಭಾಂ ಪ್ರತ್ಯಾನಯನಂ ॥ 1 ॥ ಗಾಂಧಾರ್ಯಾ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪುನಃ ಸಭಾಮಾನಾಯ್ಯ ತಂಪ್ರತಿ ನೀತಿಕಥ ನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಶಮವಿಧಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-129-0 (36132)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-129-0x (3766)
ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ತು ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಜನೇಶ್ವರಃ।
ವಿದುರಂ ಸರ್ವಧರ್ಮಜ್ಞಂ ತ್ವರಮಾಣೋಽಭ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-129-1 (36133)
ಗಚ್ಛ ತಾತ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಗಾಂಧಾರೀಂ ದೀರ್ಘದರ್ಶಿನೀಂ ।
ಆನಯೇಹ ತಯಾ ಸಾರ್ಧಮನುನೇಷ್ಯಾಮಿ ದುರ್ಮತಿಂ ॥ 5-129-2 (36134)
ಯದಿ ಸಾ ನ ದುರಾತ್ಮಾನಂ ಶಮಯೇದ್ದುಷ್ಟಚೇತಸಂ।
ಅಪಿ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಸುಹೃದಸ್ತಿಷ್ಠೇಮ ವಚನೇ ವಯಂ ॥ 5-129-3 (36135)
ದುರ್ಬುದ್ಧೇರ್ದುಃಸಹಾಯಸ್ಯ ಶಮಾರ್ಥಂ ಬ್ರುವತೀ ವಚಃ ॥
ಅಪಿ ನೋ ವ್ಯಸನಂ ಘೋರಂ ದುರ್ಯೋಧನಕೃತಂ ಮಹತ್ । 5-129-4 (36136)
ಶಮಯೇಚ್ಚಿರರಾತ್ರಾಯ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವದವ್ಯಯಂ ।
ರಾಜ್ಞಸ್ತು ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ವಿದುರೋ ದೀರ್ಘದರ್ಶಿನೀಂ । 5-129-5 (36137)
ಆನಯಾಮಾಸ ಗಾಂಧಾರೀಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್ ॥ 5-129-6 (36138)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-129-7x (3767)
ಏಷ ಗಾಂಧಾರಿ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ದುರಾತ್ಮಾ ಶಾಸನಾತಿಗಃ ।
ಐಶ್ವರ್ಯಲೋಭಾದೈಶ್ವರ್ಯಂ ಜೀವಿತಂ ಚ ಪ್ರಹಾಸ್ಯತಿ ॥ 5-129-7 (36139)
ಅಶಿಷ್ಟವದಮರ್ಯಾದಃ ಪಾಪೈಃ ಸಹ ದುರಾತ್ಮವಾನ್।
ಸಭಾಯಾ ನಿರ್ಗತೋ ಮೂಢೋ ವ್ಯತಿಕ್ರಂಯ ಸುಹೃದ್ವಚಃ ॥ 5-129-8 (36140)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-129-9x (3768)
ಸಾ ಭರ್ತೃವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ರಾಜಪುತ್ರೀ ಯಶಸ್ವಿನೀ ।
ಅನ್ವಿಚ್ಛಂತೀ ಮಹಚ್ಛ್ರೇಯೋ ಗಾಂಧಾರೀ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-129-9 (36141)
ಆನಾಯಯ ಸುತಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ರಾಜ್ಯಕಾಮುಕಮಾತುರಂ ।
ನಹಿ ರಾಜ್ಯಮಶಿಷ್ಟೇನ ಶಕ್ಯಂ ಧರ್ಮಾರ್ಥಲೋಪಿನಾ ।
ಆಪ್ತುಮಾಪ್ತಂ ತಥಾಽಪೀದಮವಿನೀತೇನ ಸರ್ವಥಾ ॥ 5-129-10 (36142)
ತ್ವಂ ಹ್ಯೇವಾತ್ರ ಭೃಶಂ ಗರ್ಹ್ಯೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಸುತಪ್ರಿಯಃ ।
ಯೋ ಜಾನನ್ಪಾಪತಾಮಸ್ಯ ತತ್ಪ್ರಜ್ಞಾಮನುವರ್ತಸೇ ॥ 5-129-11 (36143)
ಸ ಏಷ ಕಾಮಮನ್ಯುಭ್ಯಾಂ ಪ್ರಲಬ್ಧೋ ಲೋಭಮಾಸ್ಥಿತಃ ।
ಅಶಕ್ಯೋಽದ್ಯ ತ್ವಯಾ ರಾಜನ್ವಿನಿವರ್ತಯಿತುಂ ಬಲಾತ್ ॥ 5-129-12 (36144)
ರಾಷ್ಟ್ರಪ್ರದಾನೇ ಮೂಢಸ್ಯ ಬಾಲಿಶಸ್ಯ ದುರಾತ್ಮನಃ ।
ದುಃಸಹಾಯಸ್ಯ ಲುಬ್ಧಸ್ಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಶ್ರುತೇ ಫಲಂ ॥ 5-129-13 (36145)
ಕಥಂ ಹಿ ಸ್ವಜನೇ ಭೇದಮುಪೇಕ್ಷೇತ ಮಹೀಪತಿಃ।
ಭಿನ್ನಂ ಹಿ ಸ್ವಜನೇನ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಹರಿಷ್ಯಂತಿ ಶತ್ರವಃ ॥ 5-129-14 (36146)
ಯಾ ಹಿ ಶಕ್ಯಾ ಮಹಾರಾಜ ಸಾಂನಾ ಭೇದೇನ ವಾ ಪುನಃ ।
ನಿಸ್ತರ್ತುಮಾಪದಃ ಸ್ವೇಷು ದಂಡಂ ಕಸ್ತತ್ರ ಪಾತಯೇತ್ ॥ 5-129-15 (36147)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-129-16x (3769)
ಶಾಸನಾದ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನಮಮರ್ಷಣಂ।
ಮಾತುಶ್ಚ ವಚನಾತ್ಕ್ಷತ್ತಾ ಸಭಾಂ ಪ್ರಾವೇಶಯತ್ಪುನಃ ॥ 5-129-16 (36148)
ಸ ಮಾತುರ್ವಚನಾಕಾಂಕ್ಷೀ ಪ್ರವಿವೇಶ ಪುನಃ ಸಭಾಂ ।
ಅಭಿತಾಂರೇಕ್ಷಣಃ ಕ್ರೋಧಾನ್ನಿಶ್ವಸನ್ನಿವ ಪನ್ನಗಃ ॥ 5-129-17 (36149)
ತಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಪುತ್ರಮುತ್ಪಥಮಾಸ್ಥಿತಂ ।
ವಿಗರ್ಹಮಾಣಾ ಗಾಂಧಾರೀ ಶಮಾರ್ಥಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-129-18 (36150)
ದುರ್ಯೋಧನ ನಿಬೋಧೇದಂ ವಚನಂ ಮಮ ಪುತ್ರಕ ।
ಹಿತಂ ತೇ ಸಾನುಬಂಧಸ್ಯ ತಥಾಽಽಯತ್ಯಾಂಸುಖೋದಯಂ ॥ 5-129-19 (36151)
ದುರ್ಯೋಧನ ಯದಾಹ ತ್ವಾಂ ಪಿತಾ ಭರತಸತ್ತಮ ।
ಭೀಷ್ಮೋ ದ್ರೋಣಃ ಕೃಪಃ ಕ್ಷತ್ತಾ ಸುಹೃದಾಂ ಕುರು ತದ್ವಚಃ ॥ 5-129-20 (36152)
ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ತು ಪಿತುಶ್ಚೈವ ಮಮ ಚಾಪಚಿತಿಃ ಕೃತಾ ।
ಭವೇದ್ದ್ರೋಣಮುಖಾನಾಂ ಚ ಸುಹೃದಾಂ ಶಾಂಯತಾ ತ್ವಯಾ ॥ 5-129-21 (36153)
ನ ಹಿ ರಾಜ್ಯಂ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಸ್ವೇನ ಕಾಮೇನ ಶಕ್ಯತೇ ।
ಅವಾಪ್ತುಂ ರಕ್ಷಿತುಂ ವಾಽಪಿ ಭೋಕ್ತುಂ ಭರತಸತ್ತಮ ॥ 5-129-22 (36154)
ನ ಹ್ಯವಶ್ಯೇಂದ್ರಿಯೋ ರಾಜ್ಯಮಶ್ರೀಯಾದ್ದೀರ್ಘಮಂತರಂ।
ವಿಜಿತಾತ್ಮಾ ತು ಮೇಧಾವೀ ಸ ರಾಜ್ಯಮಭಿಪಾಲಯೇತ್ ॥ 5-129-23 (36155)
ಕಾಮಕ್ರೋಧೌ ಹಿ ಪುರುಷಮರ್ಥೇಭ್ಯೋ ವ್ಯಪಕರ್ಷತಃ ।
ತೌ ತು ಶತ್ರೂ ವಿನಿರ್ಜಿತ್ಯ ರಾಜಾ ವಿಜಯತೇ ಮಹೀಂ ॥ 5-129-24 (36156)
ಲೋಕೇಶ್ವರ ಪ್ರಭುತ್ವಂಹಿ ಮಹದೇತದ್ದುರಾತ್ಮಭಿಃ ।
ರಾಜ್ಯಂ ನಾಮೇಪ್ಸಿತಂ ಸ್ಥಾನಂ ನ ಶಕ್ಯಮಭಿರಕ್ಷಿತುಂ ॥ 5-129-25 (36157)
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಮಹತ್ಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ನಿಯಚ್ಛೇದರ್ಥಧರ್ಮಯೋಃ ।
ಇಂದ್ರಿಯೈರ್ನಿಯತೈರ್ಬುದ್ಧಿರ್ವರ್ಧತೇಽಗ್ನಿರಿವೇಂಧನೈಃ ॥ 5-129-26 (36158)
ಅವಿಧೇಯಾನಿ ಹೀಮಾನಿ ವ್ಯಾಪಾದಯಿತುಮಪ್ಯಲಂ ।
ಅವಿಧೇಯಾ ಇವಾದಾಂತಾ ಹಯಾಃ ಪಥಿ ಕುಸಾರಥಿಂ ॥ 5-129-27 (36159)
ಅವಿಜಿತ್ಯ ಯ ಆತ್ಮಾನಮಮಾತ್ಯಾನ್ವಿಜಿಗೀಷತೇ।
ಅಮಿತ್ರಾನ್ವಾಽಜಿತಾಮಾತ್ಯಃ ಸೋಽವಶಃ ಪರಿಹೀಯತೇ ॥ 5-129-28 (36160)
ಆತ್ಮಾನಮೇವ ಪ್ರಥಮಂ ದ್ವೇಷ್ಯರೂಪೇಣ ಯೋಜಯೇತ್ ।
ತತೋಽಮಾತ್ಯಾನಮಿತ್ರಾಂಶ್ಚ ನ ಮೋಘಂ ವಿಜಿಗೀಷತೇ ॥ 5-129-29 (36161)
ವಶ್ಯೇಂದ್ರಿಯಂ ಜಿತಾಮಾತ್ಯಂ ಧೃತದಂಡಂ ವಿಕಾರಿಷು ।
ಪರೀಕ್ಷ್ಯಕಾರಿಣಂ ಧೀರಮತ್ಯರ್ಥಂ ಶ್ರೀರ್ನಿಷೇವತೇ ॥ 5-129-30 (36162)
ಕ್ಷುದ್ರಾಕ್ಷೇಣೇವ ಜಾಲೇನ ಝಷಾವಪಿಹಿತಾವುಭೌ ।
ಕಾಮಕ್ರೋಧೌ ಶರೀರಸ್ಥೌ ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ತೌ ವಿಲುಂಪತಃ ॥ 5-129-31 (36163)
ಯಾಭ್ಯಾಂ ಹಿ ದೇವಾಃ ಸ್ವರ್ಯಾತುಃ ಸ್ವರ್ಗಸ್ಯ ಪಿದಧುರ್ಮುಖಂ ।
ಬಿಭ್ಯತೋಽನುಪರಾಗಸ್ಯ ಕಾಮಕ್ರೋಧೌ ಸ್ಮ ವರ್ಧಿತೌ ॥ 5-129-32 (36164)
ಕಾಮಂ ಕ್ರೋಧಂ ಚ ಲೋಭಂ ಚ ದಂಭಂ ದರ್ಪಂ ಚ ಭೂಮಿಪಃ ।
ಸಂಯಗ್ವಿಜೇತುಂ ಯೋ ವೇದ ಸ ಮಹೀಮಭಿಜಾಯತೇ ॥ 5-129-33 (36165)
ಸತತಂ ನಿಗ್ರಹೇ ಯುಕ್ತ ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಭವೇನ್ನೃಪಃ ।
ಈಪ್ಸನ್ನರ್ಥಂ ಚ ಧರ್ಮಂ ಚ ದ್ವಿಷತಾಂ ಚ ಪರಾಭವಂ ॥ 5-129-34 (36166)
ಕಾಮಾಭಿಭೂತಃ ಕ್ರೋಧಾದ್ವಾ ಯೋ ಮಿಥ್ಯಾ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ।
ಸ್ವೇಷು ಚಾನ್ಯೇಷು ವಾ ತಸ್ಯ ನ ಸಹಾಯಾ ಭವಂತ್ಯುತ ॥ 5-129-35 (36167)
ಏಕೀಭೂತೈರ್ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೈಃ ಶೂರೈರರಿನಿಬರ್ಹಣೈಃ ।
ಪಾಂಡವೈಃ ಪೃಥಿವೀಂ ತಾತ ಭೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ಸಹಿತಃ ಸುಖೀ ॥ 5-129-36 (36168)
ಯಥಾ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋ ದ್ರೋಣಶ್ಚಾಪಿ ಮಹಾರಥಃ।
ಆಹತುಸ್ತಾತ ತತ್ಸತ್ಯಮಜೇಯೌ ಕೃಷ್ಣಪಾಂಡವೌ ॥ 5-129-37 (36169)
ಪ್ರಪದ್ಯಷ್ವ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಕೃಷ್ಣಮಕ್ಲಿಷ್ಟಕಾರಿಣಂ।
ಪ್ರಸನ್ನೋ ಹಿ ಸುಖಾಯ ಸ್ಯಾದುಭಯೋರೇವ ಕೇಶವಃ ॥ 5-129-38 (36170)
ಸುಹೃದಾಮರ್ಥಕಾಮಾನಾಂ ಯೋ ನ ತಿಷ್ಠತಿ ಶಾಸನೇ।
ಪ್ರಾಜ್ಞಾನಾಂ ಕೃತವಿದ್ಯಾನಾಂ ಸ ನರಃ ಶತ್ರುನಂದನಃ ॥ 5-129-39 (36171)
ನ ಯುದ್ಧೇ ತಾತ ಕಲ್ಯಾಣಂ ನ ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ಕುತಃ ಸುಖಂ।
ನ ಚಾಪಿ ವಿಜಯೋ ನಿತ್ಯಂ ಮಾ ಯುದ್ಧೇ ಚೇತ ಆಧಿಥಾಃ ॥ 5-129-40 (36172)
ಭೀಷ್ಮೇಣ ಹಿ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಪಿತ್ರ ತೇ ಬಾಹ್ಲಿಕೇನ ಚ।
ದತ್ತೋಂಽಶಃ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಭೇದಾದ್ಭತೈರರಿಂದಮ ॥ 5-129-41 (36173)
ತಸ್ಥ ಚೈತತ್ಪ್ರದಾನಸ್ಯ ಫಲಮದ್ಯಾನುಪಶ್ಯಸಿ ।
ಯದ್ಭುಂಕ್ಷೇ ಪೃಥಿವೀಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ಶೂರೈರ್ನಿಹತಕಂಟಕಾಂ ॥ 5-129-42 (36174)
ಪ್ರಯಚ್ಛ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಯಥೋಚಿತಮರಿಂದಮ ।
ಯದೀಚ್ಛಸಿ ಸಹಾಮಾತ್ಯೋ ಭೋಕ್ತುಮರ್ಧಂ ಪ್ರದೀಯತಾಂ ॥ 5-129-43 (36175)
ಅಲಮರ್ಧಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಸ್ತೇ ಮಹಾಮಾತ್ಯಸ್ಯ ಜೀವಿತುಂ ।
ಸುಹೃದಾಂ ವಚನೇ ತಿಷ್ಠನ್ಯಶಃ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯತಿ ಭಾರತ ॥ 5-129-44 (36176)
ಶ್ರೀಮದ್ಭಿರಾತ್ಮವದ್ಭಿಸ್ತೈರ್ಬುದ್ಧಿಮದ್ಭಿರ್ಜಿತೇಂದ್ರಿಯೈಃ ।
ಪಾಂಡವೈರ್ವಿಗ್ರಹಸ್ತಾತ ಭ್ರಂಶಯೇನ್ಮಹತಃ ಸುಖಾತ್ ॥ 5-129-45 (36177)
ನಿಗೃಹ್ಯ ಸುಹೃದಾಂ ಮನ್ಯುಂ ಶಾಧಿ ರಾಜ್ಯಂ ಯಥೋಚಿತಂ।
ಸ್ವಮಂಶಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೇಭ್ಯಃ ಪ್ರದಾಯ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-129-46 (36178)
ಅಲಮಂಗ ನಿಕಾರೋಽಯಂ ತ್ರಯೋದಶಸಮಾಃ ಕೃತಃ ।
ಶಮಯೈನಂ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಕಾಮಕ್ರೋಧಸಮೇಧಿತಂ ॥ 5-129-47 (36179)
ನ ಚೈಷ ಶಕ್ತಃ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ಯಸ್ತ್ವದರ್ಥಮಭೀಪ್ಸತಿ ।
ಸೂತಪುತ್ರೋ ದೃಢಕ್ರೋಧೋ ಭ್ರಾತಾ ದುಃಶಾಸನಶ್ಚ ತೇ ॥ 5-129-48 (36180)
ಭೀಷ್ಮೇ ದ್ರೋಣೇ ಕೃಪೇ ಕರ್ಣೇ ಭೀಮಸೇನೇ ಧನಂಜಯೇ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇ ಚ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೇ ನ ಸ್ಯುಃ ಸರ್ವಾಃ ಪ್ರಜಾ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-129-49 (36181)
ಅಮರ್ಷವಶಮಾಪನ್ನೋ ಮಾ ಕುರೂಂಸ್ತಾತ ಜೀಘನಃ ।
ಏಷಾ ಹಿ ಪೃಥಿವೀ ಕೃತ್ಸ್ನಾ ಮಾ ಗಮತ್ತ್ವತ್ಕೃತೇ ವಧಂ ॥ 5-129-50 (36182)
ಯಚ್ಚ ತ್ವಂ ಮನ್ಯಸೇ ಮೂಢ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಕೃಪಾದಯಃ।
ಯೋತ್ಸ್ಯಂತೇ ಸರ್ವಶಕ್ತ್ಯೇತಿ ನೈತದದ್ಯೋಪಪದ್ಯತೇ ॥ 5-129-51 (36183)
ಸಮಂ ಹಿ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರೀತಿಶ್ಚ ಸ್ಥಾನಂ ಹಿ ವಿದಿತಾತ್ಮನಾಂ ।
ಪಾಂಡವೇಷ್ವಥ ಯುಷ್ಮಾಸು ಧರ್ಮಸ್ತ್ವಭ್ಯಧಿಕಸ್ತತಃ ॥ 5-129-52 (36184)
ರಾಜಪಿಂಡಭಯಾದೇತೇ ಯದಿ ಹಾಸ್ಯಂತಿ ಜೀವಿತಂ ।
ನ ಹಿ ಶಕ್ಷ್ಯಂತಿ ರಾಜಾನಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮುದೀಕ್ಷಿತುಂ ॥ 5-129-53 (36185)
ನ ಲೋಭಾದರ್ಥಸಂಪತ್ತಿರ್ನರಾಣಾಮಿಹ ದೃಶ್ಯತೇ ।
ತದಲಂ ತಾತ ಲೋಭೇನ ಪ್ರಶಾಂಯ ಭರತರ್ಷಭ ॥ ॥ 5-129-54 (36186)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-129-19 ಆಯತ್ಯಾಂ ಪರಿಣಾಮೇ ॥ 5-129-21 ಅಪಚಿತಿಃ ಪೂಜಾ ॥ 5-129-23 ದೀರ್ಘಮಂತರಂ ಚೇರಕಾಲಂ ॥ 5-129-29 ಮಹದ್ರಾಜ್ಯಂ । ಮಹದ್ರಾಜ್ಯವಿಶಾಲಯೋರಿತಿ ವಿಶ್ವಃ ॥ 5-129-31 ಕ್ಷುದ್ರಾಕ್ಷೇಣ ಸೂಕ್ಷ್ಮಚ್ಛಿದ್ರೇಣ ॥ 5-129-32 ಯಾಭ್ಯಾಂ ಪಿದಧುಃ ತೌ ಕಾಮಕ್ರೋಧಾವಿತ್ಯಧ್ಯಾಹಾರೇಣ ಯೋಜನಾ ॥ 5-129-33 ಅಭಿಜಾಯತೇ ಶಾಸ್ತಿ ॥ 5-129-47 ನಿಕಾರಃ ಅಪಕಾರಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 130
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.130. ಅಧ್ಯಾಯಃ 130
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಮಾತೃವಾಕ್ಯಮನಾದೃತ್ಯ ನಿರ್ಗತೇನ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಕರ್ಣಾದಿಭಿಃ ಸಹಾಲೋಚ್ಯ ಕೃಷ್ಣಬಂಧನನಿರ್ಧಾರಣಂ ॥ 1 ॥ ಇಂಗಿತಜ್ಞೇನ ಸಾತ್ಯಕಿನಾ ಕೃಷ್ಣಾದಿಷು ತನ್ನವೇದನಂ ॥ 2 ॥ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಪುನರ್ದುರ್ಯೋಧನಮಾನಾಯ್ಯ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ದುರ್ಗ್ರಹತ್ವನಿರೂಪಣಂ ॥ 3 ॥ ವಿದುರೇಣ ಸಂಗೃಹ್ಯ ಕೃಷ್ಣ ಚರಿತ್ರನಿರೂಪಣಪೂರ್ವಕಂ ದುರ್ಯೋಧನಗರ್ಹಣಂ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-130-0 (36187)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-130-0x (3770)
ತತ್ತು ವಾಕ್ಯಮನಾದೃತ್ಯ ಸೋಽರ್ಥವನ್ಮಾತೃಭಾಷಿತಂ ।
ಪುನಃ ಪ್ರತಸ್ಥೇ ಸಂರಂಭಾತ್ಸಕಾಶಮಕೃತಾತ್ಮನಾಂ ॥ 5-130-1 (36188)
ತತಃ ಸಭಾಯಾ ನಿರ್ಗಂಯ ಮಂತ್ರಯಾಮಾಸ ಕೌರವಃ।
ಸೌಬಲೇನ ಮತಾಕ್ಷೇಣ ರಾಜ್ಞಾ ಶಕುನಿನಾ ಸಹ ॥ 5-130-2 (36189)
` ದುರ್ಯೋಧನಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಕರ್ಣಂ ದುಃಶಾಸನೋಽಬ್ರವೀತಿ ।
ನೋಚೇತ್ಸಂಧಾಸ್ಯಸೇ ರಾಜನ್ಸ್ವೇನ ಕಾಮೇನ ಪಾಂಡವೈಃ ।
ಬದ್ಧ್ವೈವ ತ್ವಾಂ ಪ್ರದಾಸ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಯ ಭಾರತ ॥ 5-130-3 (36190)
ವೈಕರ್ತನಂ ತ್ವಾಂ ಚ ಮಾಂ ಚ ತ್ರೀನೇತಾನ್ಭರತರ್ಷಭ ।
ಪಾಂಡವೇಭ್ಯಃ ಪ್ರದಾಸ್ಯಂತಿ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ಪಿತಾ ಚ ತೇ ॥ 5-130-4 (36191)
ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ನಿಶಂಯ ಭರತರ್ಷಭ ।
ದುರ್ಯೋಧನೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ನಿಶ್ವಸ್ಯ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ ॥ 5-130-5 (36192)
ಏಕಾಂತಮುಪಸೃತ್ಯೇಹ ಮಂತ್ರಂ ಪುನರಮಂತ್ರಯತ್ ।
ಸೌಬಲೇನ ಮತಾಕ್ಷೇಣ ರಾಜ್ಞಾ ಶಕುನಿನಾ ಸಹ ॥' 5-130-6 (36193)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಶಕುನೇಃ ಸೌಬಲಸ್ಯ ಚ।
ದುಃಶಾಸನಚತುರ್ಥಾನಾಮಿದಮಾಸೀದ್ವಿಚೇಷ್ಟಿತಂ ॥ 5-130-7 (36194)
ಪುರಾಽಯಮಸ್ಮಾನ್ಗೃಹ್ಣಾತಿ ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾರೀ ಜನಾರ್ದನಃ ।
ಸಹಿತೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ರಾಜ್ಞಾ ಶಾಂತನವೇನ ಚ ॥ 5-130-8 (36195)
ವಯಮೇವ ಹೃಷೀಕೇಶಂ ನಿಗೃಹ್ಣೀಮ ಬಲಾದಿವ।
ಪ್ರಸಹ್ಯ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಮಿಂದ್ರೋ ವೈರೋಚನಿಂ ಯಥಾ ॥ 5-130-9 (36196)
ಶ್ರುತ್ವಾ ಗೃಹೀತಂ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಪಾಂಡವಾ ಹತಚೇತಸಃ ।
ನಿರುತ್ಸಾಹಾ ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ಭಗ್ನದಂಷ್ಟ್ರಾ ಇವೋರಗಾಃ ॥ 5-130-10 (36197)
ಅಯಂ ಹ್ಯೇಷಾಂ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಶರ್ಮ ವರ್ಮ ಚ ।
ಅಸ್ಮಿನ್ಗೃಹೀತೇ ವರದೇ ಋಷಭೇ ಸರ್ವಸಾತ್ವತಾಂ।
ನಿರುದ್ಯಮಾ ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ ಸೋಮಕೈಃ ಸಹ ॥ 5-130-11 (36198)
ತಸ್ಮಾದ್ವಯಮಿಹೈವೈಕಂ ಕೇಶವಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾರಿಣಂ ।
ಕ್ರೋಶತೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಬದ್ಧ್ವಾ ಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಹೇ ರಿಪೂನ್ ॥ 5-130-12 (36199)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-130-13x (3771)
ತೇಷಾಂ ಪಾಪಮಭಿಪ್ರಾಯಂ ಪಾಪಾನಾಂ ದುಷ್ಟಚೇತಸಾಂ।
ಇಂಗಿತಜ್ಞಃ ಕವಿಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮನ್ವಬುದ್ಧ್ಯತ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ॥ 5-130-13 (36200)
ತದರ್ಥಮಭಿನಿಷ್ಕ್ರಂಯ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯೇನ ಸಹಾಸ್ಥಿತಃ ।
ಅಬ್ರವೀತ್ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಯೋಜಯ ವಾಹಿನೀಂ ॥ 5-130-14 (36201)
ವ್ಯೂಢಾನೀಕಃ ಸಭಾದ್ವಾರಮುಪತಿಷ್ಠಸ್ವ ದಂಶಿತಃ ।
ಯಾವದಾಖ್ಯಾಂಯಹಂ ಚೈತತ್ಕೃಷ್ಣಾಯಾಕ್ಲಿಷ್ಟಕಾರಿಣೇ ॥ 5-130-15 (36202)
ಸ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಸಭಾಂ ವೀರಃ ಸಿಂಹೋ ಗಿರಿಗುಹಾಮಿವ ।
ಆಚಷ್ಟ ತಮಭಿಪ್ರಾಯಂ ಕೇಶವಾಯ ಮಹಾತ್ಮನೇ ॥ 5-130-16 (36203)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ತತಶ್ಚೈವ ವಿದುರಂ ಚಾನ್ವಭಾಷತ ।
ತೇಷಾಮೇತಮಭಿಪ್ರಾಯಮಾಚಚಕ್ಷೇ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ ॥ 5-130-17 (36204)
ಧರ್ಮಾದರ್ಥಾಚ್ಚ ಕಾಮಾಚ್ಚ ಕರ್ಮ ಸಾಧುವಿಗರ್ಹಿತಂ ।
ಮಂದಾಃ ಕರ್ತುಮಿಹೇಚ್ಛಂತಿ ನ ಚಾವಾಪ್ಯಂ ಕಥಂಚನ ॥ 5-130-18 (36205)
ಪುರಾ ವಿಕುರ್ವತೇ ಮೂಢಾಃ ಪಾಪಾತ್ಮಾನಃ ಸಮಾಗತಾಃ ।
ಧರ್ಷಿತಾಃ ಕಾಮಮನ್ಯುಭ್ಯಾಂ ಕ್ರೋಧಲೋಭವಶಾನುಗಾಃ ॥ 5-130-19 (36206)
ಇಮಂ ಹಿ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಂ ಜಿಘೃಕ್ಷಂತ್ಯಲ್ಪಚೇತಸಃ।
ಪಟೇನಾಗ್ನಿಂ ಪ್ರಜ್ವಲಿತಂ ಯಥಾ ಬಾಲಾ ಯಥಾ ಜಡಾಃ ॥ 5-130-20 (36207)
ಸಾತ್ಯಕೇಸ್ತದ್ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ವಿದುರೋ ದೀರ್ಘದರ್ಶಿವಾನ್ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಮಹಾಬಾಹುಮಬ್ರವೀತ್ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-130-21 (36208)
ರಾಜನ್ಪರೀತಕಾಲಾಸ್ತೇ ಪುತ್ರಾಃ ಸರ್ವೇ ಪರಂತಪ ।
ಅಸಕ್ಯಮಯಶಸ್ಯಂ ಚ ಕರ್ತುಂ ಕರ್ಮ ಸಮುದ್ಯತಾಃ ॥ 5-130-22 (36209)
ಇಮಂ ಹಿ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಮಭಿಭೂಯ ಪ್ರಸಹ್ಯ ಚ ।
ನಿಗ್ರಹೀತುಂ ಕಿಲೇಚ್ಛಂತಿ ಸಹಿತಾ ವಾಸವಾನುಜಂ ॥ 5-130-23 (36210)
ಇಮಂ ಪುರುಷಶಾರ್ದೂಲಮಪ್ರಧೃಷ್ಯಂ ದುರಸದಂ ।
ಆಸಾದ್ಯ ನಭವಿಷ್ಯಂತಿ ಪತಂಗಾ ಇವ ಪಾವಕಂ ॥ 5-130-24 (36211)
ಅಯಮಿಚ್ಛನ್ಹಿ ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಯುಧ್ಯಮಾನಾಂಜನಾರ್ದನಃ ।
ಸಿಂಹೋ ನಾಗಾನಿವ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಗಮಯೇದ್ಯಮಸಾದನಂ ॥ 5-130-25 (36212)
ನ ತ್ವಯಂ ನಿಂದಿತಂ ಕರ್ಮ ಕುರ್ಯಾತ್ಪಾಪಂ ಕಥಂಚನ ।
ನ ಚ ಧರ್ಮಾದಪಕ್ರಾಮದೇಚ್ಯುತಃ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ॥ 5-130-26 (36213)
` ಯಥಾ ವಾರಾಣಸೀ ದಗ್ಧಾ ಸಾಶ್ವಾ ಸರಥಕುಂಜರಾ ।
ಸಾನುಬಂಧಸ್ತು ಕೃಷ್ಣೇನ ಕಾಶೀನಾಮೃಷಭೋ ಹತಃ ॥ 5-130-27 (36214)
ತಥಾ ನಾಗಪುರಂ ದಗ್ಧ್ವಾ ಶಂಖಚಕ್ರಗದಾಧರಃ ।
ಸ್ವಯಂ ಕಾಲೇಶ್ವರೋ ಭೂತ್ವಾ ನಾಶಯಿಷ್ಯತಿ ಕೌರವಾನ್ ॥ 5-130-28 (36215)
ಪಾರಿಜಾತಹರಂ ಹ್ಯೇನಮೇಕಂ ಯದುಸುಖಾವಹಂ।
ನಾಭ್ಯವರ್ತತ ಸಂರಬ್ಧೋ ವೃತ್ರಹಾ ವಸುಭಿಃ ಸಹ ॥ 5-130-29 (36216)
ಪ್ರಾಪ್ಯ ನಿರ್ಮೋಚನೇ ಪಾಶಾನ್ಷಟ್ಸಹಸ್ರಾಂಸ್ತರಸ್ವಿನಃ ।
ಹೃತಾಸ್ತೇ ವಾಸುದೇವೇನ ಹ್ಯುಪಸಂಕ್ರಂಯ ಕೌರವಾನ್ ॥ 5-130-30 (36217)
ದ್ವಾರಮಾಸಾದ್ಯ ಸೌಭಸ್ಯ ವಿಧೂಯ ಗದಯಾ ಗಿರಿಂ।
ದ್ಯುಮತ್ಸೇನಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯಃ ಕೃಷ್ಣೇನ ವಿನಿಪಾತಿತಃ ॥ 5-130-31 (36218)
ಶೇಷವತ್ತ್ವಾತ್ಕುರೂಣಾಂ ತು ಧರ್ಮಾಪೇಕ್ಷೀ ತಥಾಽಚ್ಯುತಃ ।
ಕ್ಷಮತೇ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಃ ಶಕ್ತಃ ಸನ್ಪಾಪಕರ್ಮಣಾಂ ॥ 5-130-32 (36219)
ಏತೇ ಹಿ ಯದಿ ಗೋವಿಂದಮಿಚ್ಛಂತಿ ಸಹ ರಾಜಭಿಃ ।
ಅದ್ಯೈವಾತಿಥಯಃ ಸರ್ವೇ ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ಯಮಸ್ಯ ತೇ ॥ 5-130-33 (36220)
ಯಥಾ ವಾಯೋಸ್ತೃಣಾಗ್ರಣಿ ವಶಂ ಯಾಂತಿ ಬಲೀಯಸಃ।
ತಥಾ ಚಕ್ರಭೃತಃ ಸರ್ವೇ ವಶಮೇಷ್ಯಂತಿ ಕೌರವಾಃ ॥ 5-130-34 (36221)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ।' 5-130-35x (3772)
ವಿದುರೇಣೈವಮುಕ್ತೇ ತು ಕೇಶವೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸುಹೃದಾಂ ಶ್ರೃಣ್ವತಾಂ ಮಿಥಃ ॥ 5-130-35 (36222)
ರಾಜನ್ನೇತೇ ಯದಿ ಕ್ರುದ್ಧಾ ಮಾಂ ನಿಗೃಹ್ಣೀಯುರೋಜಸಾ ।
ಏತೇ ವಾ ಮಾಮಹಂ ವೈನಾನನುಜಾನೀಹಿ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-130-36 (36223)
ಏತಾನ್ಹಿ ಸರ್ವಾನ್ಸಂರಬ್ಧಾನ್ನಿಯಂತುಮಹಮುತ್ಸಹೇ ।
ನ ತ್ವಹಂ ನಿಂದಿತಂ ಕರ್ಮ ಕುರ್ಯಾಂ ಪಾಪಂ ಕಥಂಚನ ॥ 5-130-37 (36224)
ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಹಿ ಲುಭ್ಯಂತಃ ಸ್ವಾರ್ಥಾನ್ಹಾಸ್ಯಂತಿ ತೇ ಸುತಾಃ ।
ಏತೇ ಚೇದೇವಮಿಚ್ಛಂತಿ ಕೃತಕಾರ್ಯೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-130-38 (36225)
ಅದ್ಯೈವ ಹ್ಯಹಮೇನಾಂಶ್ಚ ಯೇ ಚೈನಾನನು ಭಾರತ ।
ನಿಗೃಹ್ಯ ರಾಜನ್ಪಾರ್ಥೇಭ್ಯೋ ದದ್ಯಾಂ ಕಿಂ ದುಷ್ಕೃತಂ ಭವೇತ್ ॥ 5-130-39 (36226)
` ಏಷ ಮೇ ನಿಶ್ಚಯೋ ರಾಜನ್ಯದ್ಯೇಷೋಽಸ್ಯ ವಿನಿಶ್ಚಯಃ ।
ನರ್ದಂತು ಸಹಿತಾಃ ಶಂಖಾಃ ಪಣವಾನಕನಿಸ್ವನೈಃ ॥ 5-130-40 (36227)
ಅನಾಯಾಸೇನ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ಪರ್ವತಾಂ ಚ ಶಿವಂ ಮಹತ್।
ನಿಗೃಹ್ಯ ರಾಜನ್ಪಾರ್ಥೇಭ್ಯೋ ದದ್ಯಾಂ ಚೇತ್ಸುಕೃತಂ ಭವೇತ್ ॥' 5-130-41 (36228)
ಇದಂ ತು ನ ಪ್ರವರ್ತೇಯಂ ನಿಂದಿತಂ ಕರ್ಮ ಭಾರತ ।
ಸನ್ನಿಧೌ ತೇ ಮಹಾರಾಜ ಕ್ರೋಧಜಂ ಪಾಪಬುದ್ಧಿಜಂ ॥ 5-130-42 (36229)
ಏಷ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜನ್ಯಥೇಚ್ಛತಿ ತಥಾಽಸ್ತು ತತ್।
ಅಹಂ ತು ಸರ್ವಾಂಸ್ತನಯಾನನುಜಾನಾಮಿ ತೇ ನೃಪ ॥ 5-130-43 (36230)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ತು ವಿದುರಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಭ್ಯಭಾಷತ ।
ಕ್ಷಿಪ್ರಮಾನಯ ತಂ ಪಾಪಂ ರಾಜ್ಯಲುಬ್ಧಂ ಸುಯೋಧನಂ ॥ 5-130-44 (36231)
ಸಹಮಿತ್ರಂ ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ಸಸೋದರ್ಯಂ ಸಹಾನುಗಂ।
ಶಕ್ನುಯಾಂ ಯದಿ ಪಂಥಾನಮವತಾರಯಿತುಂ ಪುನಃ ॥ 5-130-45 (36232)
ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಕ್ಷತ್ತಾ ಪುನಃ ಪ್ರಾವೇಶಯತ್ಮಭಾಂ ।
ಅಕಾಮಂ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ರಾಜಭಿಃ ಪರಿವಾರಿತಂ ॥ 5-130-46 (36233)
ಅಥ ದುರೋಯಧನಂ ರಾಜಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಭ್ಯಭಾಷತ ।
ಕರ್ಣದುಃಶಾಸನಾಭ್ಯಾಂ ಚ ರಾಜಭಿಶ್ಚಾಪಿ ಸಂವೃತಂ ॥ 5-130-47 (36234)
ನೃಶಂಸ ಪಾಪಭೂಯಿಷ್ಠ ಕ್ಷುದ್ರಕರ್ಮಸಹಾಯವಾನ್।
ಪಾಪೈಃ ಸಹಾಯೈಃ ಸಂಹತ್ಯ ಪಾಪಂ ಕರ್ಮ ಚಿಕೀರ್ಷಸಿ ॥ 5-130-48 (36235)
ಅಶಕ್ಯಮಯಶಸ್ಯಂ ಚ ಸದ್ಭಿಶ್ಚಾಪಿ ವಿಗರ್ಹಿತಂ ।
ಯಥಾ ತ್ವಾದೃಶಕೋ ಮೂಢೋ ವ್ಯವಸ್ಯೇತ್ಕುಲಪಾಂಸನಃ ॥ 5-130-49 (36236)
ತ್ವಮಿಮಂ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಮಪ್ರಧೃಷ್ಯಂ ದುರಾಸದಂ ।
ಪಾಪೈಃ ಸಹಾಯೈಃ ಸಂಹತ್ಯ ನಿಗ್ರಹೀತುಂ ಕಿಲೇಚ್ಛಸಿ ॥ 5-130-50 (36237)
ಯೋ ನ ಶಕ್ಯೋ ಬಲಾತ್ಕರ್ತುಂ ದೇವೈರಪಿ ಸವಾಸವೈಃ ।
ತಂ ತ್ವಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯಸೇ ಮಂದ ಬಾಲಶ್ಚಂದ್ರಮಸಂ ಯಥಾ ॥ 5-130-51 (36238)
ದೇವೈರ್ಮನುಷ್ಯೈರ್ಗಂಧರ್ವೈರಸುರೈರುರಗೈಶ್ಚ ಯಃ।
ನ ಸೋಢುಂ ಸಮರೇ ಶಕ್ಯಸ್ತಂ ನ ಬುಧ್ಯಸಿ ಕೇಶವಂ ॥ 5-130-52 (36239)
ದುರ್ಗ್ರಾಹ್ಯಃ ಪಾಣಿನಾ ವಾಯುರ್ದುಸ್ಪರ್ಶಃ ಪಾಣಿನಾ ಶಶೀ ।
ದುರ್ಧರಾ ಪೃಥಿವೀ ಮೂರ್ಧ್ನಾ ದುರ್ಗ್ರಾಹ್ಯಃ ಕೇಶವೋ ಬಲಾತ್ ॥ 5-130-53 (36240)
ಇತ್ಯುಕ್ತೇ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಕ್ಷತ್ತಾಽಪಿ ವಿದುರೋಽಬ್ರವೀತ್।
ದುರ್ಯೋಧನಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಮಮರ್ಷಣಂ ॥ 5-130-54 (36241)
ದುರ್ಯೋಧನ ನಿಬೋಧೇದಂ ವಚನಂ ಮಮ ಸಾಂಪ್ರತಂ।
ಸೌಭದ್ವಾರೇ ವಾನರೇಂದ್ರೋ ದ್ವಿವಿದೋ ನಾಮ ನಾಮತಃ।
ಶಿಲಾವರ್ಷೇಣ ಮಹತಾ ಛಾದಯಾಮಾಸ ಕೇಶವಂ ॥ 5-130-55 (36242)
ಗ್ರಹೀತುಕಾಮೋ ವಿಕ್ರಂಯ ಸರ್ವಯತ್ನೇನ ಮಾಧವಂ ।
ಗ್ರಹೀತುಂ ನಾಶಕಚ್ಚೈನಂ ತಂ ತ್ವಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯಸೇ ಬಲಾತ್ ॥ 5-130-56 (36243)
ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಗತಂ ಶೌರಿಂ ನರಕಃ ಸಹ ದಾನವೈಃ ।
ಗ್ರಹೀತುಂ ನಾಶಕತ್ತತ್ರ ತಂ ತ್ವಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯಸೇ ಬಲಾತ್ ॥ 5-130-57 (36244)
ಅನೇಕಯುಗವರ್ಷಾಯುರ್ನಿಹತ್ಯ ನರಕಂ ಮೃಧೇ ।
ನೀತ್ವಾ ಕನ್ಯಾಸಹಸ್ರಾಣಿ ಉಪಯೇಮೇ ಯಥಾವಿಧಿ ॥ 5-130-58 (36245)
ನಿರ್ಮೋಚನೇ ಷಟ್ಸಹಸ್ರಾಃ ಪಾಶೈರ್ಬದ್ಧ್ವಾ ಮಹಾಸುರಾಃ ।
ಗ್ರಹೀತುಂ ನಾಶಕಂಶ್ಚೈನಂ ತಂ ತ್ವಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯಸೇ ಬಲಾತ್ ॥ 5-130-59 (36246)
ಅನೇನ ಹಿ ಹತಾ ಬಾಲ್ಯೇ ಪೂತನಾ ಶಿಶುನಾ ತದಾ।
ಗೋವರ್ಧನೋ ಧಾರಿತಶ್ಚ ಗವಾರ್ಥೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-130-60 (36247)
ಅರಿಷ್ಟೋ ಧೇನುಕಶ್ಚೈವ ಚಾಣೂರಶ್ಚ ಮಹಾಬಲಃ।
ಅಶ್ವರಾಜಶ್ಚ ನಿಹತಃ ಕಂಸಶ್ಚಾರಿಷ್ಟಮಾಚರನ್ ॥ 5-130-61 (36248)
ಜರಾಸಂಧಶ್ಚ ವಕ್ರಶ್ಚ ಶಿಶುಪಾಲಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್ ।
ಬಾಣಾಶ್ಚ ನಿಹತಃ ಸಂಖ್ಯೇ ರಾಜಾನಶ್ಚ ನಿಷೂದಿತಾಃ ॥ 5-130-62 (36249)
ವರುಣೋ ನಿರ್ಜಿತೋ ರಾಜಾ ಪಾವಕಶ್ಚಾಮಿತೌಜಸಾ ।
ಪಾರಿಜಾತಂ ಚ ಹರತಾ ಜಿತಃ ಸಾಕ್ಷಾಚ್ಛಚೀಪತಿಃ ॥ 5-130-63 (36250)
ಏಕಾರ್ಣವೇ ಚ ಸ್ವಪತಾ ನಿಹತೌ ಮಧುಕೈಟಭೌ ।
ಜನ್ಮಾಂತರಮುಪಾಗಂಯ ಹಯಗ್ರೀವಸ್ತಥಾ ಹತಃ॥ 5-130-64 (36251)
ಅಯಂ ಕರ್ತಾ ನ ಕ್ರಿಯತೇ ಕಾರಣಂ ಚಾಪಿ ಪೌರುಷೇ ।
ಯದ್ಯದಿಚ್ಛೇದಯಂ ಶೌರಿಸ್ತತ್ತತ್ಕುರ್ಯಾದಯತ್ನತಃ ॥ 5-130-65 (36252)
ತಂ ನ ಬುಧ್ಯಸಿ ಗೋವಿಂದ ಘೋರವಿಕ್ರಮಮಚ್ಯುತಂ।
ಆಶೀವಿಷಮಿವ ಕ್ರೂದ್ಧಂ ತೇಜೋರಾಶಿಮನಿಂದಿತಂ ॥ 5-130-66 (36253)
ಪ್ರಧರ್ಷಯನ್ಮಹಾಬಾಹುಂ ಕೃಷ್ಣಮಕ್ಲಿಷ್ಟಕಾರಿಣಂ।
ಪತಂಗೋಽಗ್ನಿಮಿವಾಸಾದ್ಯ ಸಾಮಾತ್ಯೋ ನಭವಿಷ್ಯಸಿ ॥ ॥ 5-130-67 (36254)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-130-9 ವೈರೋಚನಿಂ ಬಲಿಂ ॥ 5-130-18 ಕರ್ಮ ದೂತನಿಗ್ರಹಾಖ್ಯಂ ॥ 5-130-38 ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಪಾಂಡವಧನೇ ॥ 5-130-42 ಇದಂ ತು ಕರ್ಮ ಕರ್ತುಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-130-49 ನಿರ್ಮೋಚನೇ ನಗರವಿಶೇಷೇ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 131
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.131. ಅಧ್ಯಾಯಃ 131
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ಸಭಾಯಾಂ ವಿಶ್ವರೂಪಪ್ರದರ್ಶನಂ ॥ 1 ॥ ಕೃಷ್ಣಪ್ರಸಾದಾಲ್ಲಬ್ಧಚಕ್ಷುಷಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಕೃಷ್ಣಂ ದೃಷ್ಟವತಾ ವಕ್ಷುಷಾ ಇತರೇಷಾಮದಿ ದೃಕ್ಷಯಾ ಕೃಷ್ಣವರಾತ್ಪುನಃ ಸ್ವಚಕ್ಷುಷೋರಂತರ್ಧಾನಾಧಿಗಮಃ ॥ 2 ॥ ಕೃಷ್ಣೇನ ತದ್ರೂಪೋಪಸಂಹಾರಪೂರ್ವಕಂ ಪೂರ್ವರೂಪಂ ಸ್ವೀಕೃತ್ಯ ರಥಾಧಿರೋಹಣೇನ ಕುಂತೀಸಮೀಪಗಮನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-131-0 (36255)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ । 5-131-0x (3773)
ವಿದುರೇಣೈವಮುಕ್ತಸ್ತು ಕೇಶವಃ ಶತ್ರುಪೂಗಹಾ ।
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಮಭ್ಯಭಾಷತ ವೀರ್ಯವಾನ್ ॥ 5-131-1 (36256)
ಏಕೋಽಹಮಿತಿ ಯನ್ಮೋಹಾನ್ಮನ್ಯಸೇ ಮಾಂ ಸುಯೋಧನ।
ಪರಿಭೂಯ ಸುದುರ್ಬುದ್ಧೇ ಗ್ರಹೀತುಂ ಮಾಂ ಚಿಕೀರ್ಷಸಿ ॥ 5-131-2 (36257)
ಇಹೈವ ಪಾಂಡವಾಃ ಸರ್ವೇ ತಥೈವಾಂಧಕವೃಷ್ಣಯಃ ।
ಇಹಾದಿತ್ಯಾಶ್ಚ ರುದ್ರಾಶ್ಚ ವಸವಶ್ಚ ಮಹರ್ಷಿಭಿಃ ॥ 5-131-3 (36258)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಜಾಹಾಸೋಚ್ಚೈಃ ಕೇಶವಃ ಪರವೀರಹಾ ।
ತಸ್ಯ ಸಂಸ್ಮಯತಃ ಶೌರೇರ್ವಿದ್ಯುದ್ರೂಪಾ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
`ಯುಗಪಚ್ಚ ವಿನಿಷ್ಪೇತುಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸರ್ವಾಸ್ತು ದೇವತಾಃ॥' 5-131-4 (36259)
ಅಂಗುಷ್ಠಮಾತ್ರಾಸ್ತ್ರಿದಶಾ ಬಭೂವುಃ ಪಾವಕಾರ್ಚಿಷಃ ।
ತಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಲಲಾಟಸ್ಥೋ ರುದ್ರೋ ವಕ್ಷಸಿ ಚಾಭವತ್ ॥ 5-131-5 (36260)
ಲೋಕಪಾಲಾ ಭುಜೇಷ್ವಾಸನ್ನಗ್ನಿರಾಸ್ಯಾದಜಾಯತ।
ಆದಿತ್ಯಾಶ್ಚೈವ ಸಾಧ್ಯಾಶ್ಚ ವಸವೋಽಥಾಶ್ವಿನಾವಪಿ ॥ 5-131-6 (36261)
ಮರುತಶ್ಚ ಸಹೇಂದ್ರೇಣ ವಿಶ್ವೇದೇವಾಸ್ತಥೈವ ಚ।
ಬಭೂವುಶ್ಚೈವ ಯಕ್ಷಾಶ್ಚ ಗಂಧರ್ವೋರಗರಾಕ್ಷಸಾಃ ॥ 5-131-7 (36262)
ಪ್ರಾದುರಾಸ್ತಾಂ ತಥಾ ದೋರ್ಭ್ಯಾಂ ಸಂಕರ್ಷಣಧನಂಜಯೌ।
ದಕ್ಷಿಣೇಽಥಾರ್ಜುನೋ ಧನ್ವೀ ಹಲೀ ರಾಮಶ್ಚ ಸವ್ಯತಃ ॥ 5-131-8 (36263)
ಭೀಮೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಶ್ಚೈವ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಚ ಪೃಷ್ಠತಃ।
ಅಂಧಕಾ ವೃಷ್ಣಯಶ್ಚೈವ ಪ್ರದ್ಯುಂನಪರಮುಖಾಸ್ತತಃ ॥ 5-131-9 (36264)
ಅಗ್ರೇ ಬಭೂವುಃ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಸಮುದ್ಯತಮಹಾಯುಧಾಃ ।
ಶಂಖಚಕ್ರಗದಾಶಕ್ತಿಶಾರ್ಂಗಲಾಂಗಲನಂದಕಾಃ ॥ 5-131-10 (36265)
ಅದೃಶ್ಯಂತೋದ್ಯತಾನ್ಯೇವ ಸರ್ವಪ್ರಹರಣಾನಿ ಚ।
ನಾನಾಬಾಹುಷು ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ದೀಪ್ಯಮಾನಾನಿ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-131-11 (36266)
ನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ನಾಸಿಕಾಭ್ಯಾಂ ಚ ಶ್ರೋತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಚ ಸಮಂತತಃ ।
ಪ್ರಾದುರಾಸನ್ಮಹಾರೌದ್ರಾಃ ಸಧೂಮಾಃ ಪಾವಕಾರ್ಚಿಷಃ ॥ 5-131-12 (36267)
ರೋಮಕೂಪೇಷು ಚ ತಥಾ ಸೂರ್ಯಸ್ಯೇವ ಮರೀಚಯಃ ।
`ಸಹಸ್ರಚರಣಃ ಶ್ರೀಮಾಞ್ಶತಬಾಹುಃ ಸಹಸ್ರದೃಕ್ ॥' 5-131-13 (36268)
ತಸ್ಯ ವೈ ನಾಗಲೋಕಶ್ಚ ಗುಲ್ಫಾಧೋ ದದೃಶೇ ತದಾ।
ಚಂದ್ರಸೂರ್ಯೌ ತಥಾ ನೇತ್ರೇ ಗ್ರಹಃ ವೈ ಸರ್ವತಃ ಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 5-131-14 (36269)
ಊರ್ಧ್ವಲೋಕಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇಽಪಿ ಕುಕ್ಷೌ ತಸ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ ।
ಸರಿತಃ ಸಾಗರಾಶ್ಚೈವ ಸ್ವೇದಸ್ತಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-131-15 (36270)
ಅಸ್ಥೀನಿ ಪರ್ವತಾಃ ಸರ್ವೇ ವೃಕ್ಷಾ ರೋಮಾಣಿ ತಸ್ಯ ಹಿ।
ನಿಮೇಷಣಂ ರಾತ್ರ್ಯಹನೀ ಜಿಹ್ವಾಯಾಂ ಶಾರದಾ ತಥಾ ॥ ' 5-131-16 (36271)
ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಘೋರಮಾತ್ಮಾನಂ ಕೇಶವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ನ್ಯಮೀಲಯಂತ ನೇತ್ರಾಣಿ ರಾಜಾನಸ್ತ್ರಸ್ತಚೇತಸಃ ॥ 5-131-17 (36272)
ಋತ ದ್ರೋಣಂ ಚ ಭೀಷ್ಮಂ ಚ ವಿದುರಂ ಚ ಮಹಾಮತಿಂ ।
ಸಂಜಯಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಚ ಋಷೀಂಶ್ಚೈವ ತಪೋಧನಾನ್ ॥ 5-131-18 (36273)
ಪ್ರಾದಾತ್ತೇಷಾಂ ಸ ಭಗವಾಂದಿವ್ಯಂ ಚಕ್ಷುರ್ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-131-19 (36274)
`ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಯ ಪ್ರದದೌ ಭಗವಾಂದಿವ್ಯಚಕ್ಷುಷೀ ।
ದದರ್ಶ ಪರಮಂ ರೂಪಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಂಬಿಕಾಸುತಃ ॥ 5-131-20 (36275)
ತತೋ ದೇವಾಃ ಸಗಂಧರ್ವಾಃ ಕಿನ್ನರಾಶ್ಚ ಮಹೋರಗಾಃ ।
ಋಷಯಶ್ಚ ಮಹಾಭಾಗಾ ಲೋಕಪಾಲೈಃ ಸಮನ್ವಿತಾಃ ।
ಪ್ರಣಂಯ ಶಿರಸಾ ದೇವಂ ತುಷ್ಟುವುಃ ಪ್ರಾಂಜಲಿಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 5-131-21 (36276)
ಕ್ರೋಧಂ ಪ್ರಭೋ ಸಂಹರ ಸಂಹರ ಸ್ವಂ
ರೂಪಂ ಚ ಯದ್ದರ್ಶಿತಮಾತ್ಮಸಂಸ್ಥಂ ।
ಯಾವತ್ತ್ವಿಮೇ ದೇವಗಣೈಃ ಸಮೇತಾ
ಲೋಕಾಃ ಸಮಸ್ತಾ ಭುವಿ ನಾಶಮೀಯುಃ ॥ 5-131-22 (36277)
ತ್ವಂ ಚ ಕರ್ತಾ ವಿಕರ್ತಾ ಚ ತ್ವಮೇವ ಪರಿರಕ್ಷಸೇ।
ತ್ವಯಾ ವ್ಯಾಪ್ತಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಜಗತ್ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಂ ॥ 5-131-23 (36278)
ಕಿಯನ್ಮಾತ್ರಾ ಮಹೀಪಾಲಾಃ ಕಿಂವೀರ್ಯಾಃ ಕಿಂಪರಾಕ್ರಮಾಃ ।
ತೇಷಾಮರ್ಥೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ದಿವ್ಯಂ ರೂಪಂ ಪ್ರದರ್ಶಿವಾನ್।
ಏವಮುಚ್ಚಾರಿತಾ ವಾಚಃ ಸಹ ದೇವಾರ್ವಿಭುಂ ತದಾ ॥' 5-131-24 (36279)
ತದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಹದಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಮಾಧವಸ್ಯ ಸಭಾತಲೇ।
ದೇವದುಂದುಭಯೋ ನೇದುಃ ಪುಷ್ಪವರ್ಷಂ ಪಪಾತ ಚ ॥ 5-131-25 (36280)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-131-26x (3774)
ತ್ವಮೇವ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತೋ ಹಿತಃ।
ತಸ್ಮಾನ್ಮೇ ಯಾದವಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರಸಾದಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-131-26 (36281)
ಭಗವನ್ಮಮ ನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಮಂತರ್ಧಾನಂ ವೃಣೇ ಪುನಃ ।
ಭವಂತಂ ದೃಷ್ಟವಾನಸ್ಮಿ ನಾನ್ಯಂ ದ್ರಷ್ಟುಮಿಹೋತ್ಸಹೇ ॥ 5-131-27 (36282)
ತತೋಽಬ್ರವೀನ್ಮಹಾಬಾಹುರ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಜನಾರ್ದನಃ ।
ಅದೃಶ್ಯಮಾನೇ ನೇತ್ರೇ ದ್ವೇ ಭವೇತಾಂ ಕುರುನಂದನ ॥ 5-131-28 (36283)
ತತ್ರಾದ್ಭುತಂ ಮಹಾರಾಜ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಶ್ಚ ಚಕ್ಷುಷೀ ।
ಲಬ್ಧವಾನ್ವಾಸುದೇವಾಚ್ಚ ವಿಶ್ವರೂಪದಿದೃಕ್ಷಯಾ ॥ 5-131-29 (36284)
ಲಬ್ಧಚಕ್ಷುಷಮಾಸೀನಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ನರಾಧಿಪಾಃ ।
ವಿಸ್ಮಿತಾ ಋಷಿಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ತುಷ್ಟುವುರ್ಮಧುಸೂದನಂ ॥ 5-131-30 (36285)
ಚಚಾಲ ಚ ಮಹೀ ಕೃತ್ಸ್ನಾ ಸಾಗರಶ್ಚಾಪಿ ಚುಕ್ಷುಭೇ ।
ವಿಸ್ಮಯಂ ಪರಮಂ ಜಗ್ಮುಃ ಪಾರ್ಥಿವಾ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-131-31 (36286)
ತತಃ ಸ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಃ ಸಂಜಹಾರ ವಪುಃ ಸ್ವಕಂ ।
ತಾಂ ದಿವ್ಯಾಮದ್ಭುತಾಂ ಚಿತ್ರಾಮೃದ್ಧಿಮತ್ತಾಮರಿಂದಮಃ ॥ 5-131-32 (36287)
ತತಃ ಸಾತ್ಯಕಿಮಾದಾಯ ಪಾಣೌ ವಿದುರಮೇವ ಚ ।
ಋಷಿಭಿಸ್ತೈರನುಜ್ಞಾತೋ ನಿರ್ಯಯೌ ಮಧುಸೂದನಃ ॥ 5-131-33 (36288)
ಋಷಯೋಽಂತರ್ಹಿತಾ ಜಗ್ಮುಸ್ತತಸ್ತೇ ನಾರದಾದಯಃ ।
ತಸ್ಮಿನ್ಕೋಲಾಹಲೇ ವೃತ್ತೇ ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್ ॥ 5-131-34 (36289)
ತಂ ಪ್ರಸ್ಥಿತಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಕೌರವಾಃ ಸಹ ರಾಜಭಿಃ ।
ಅನುಜಗ್ಮುರ್ನರವ್ಯಾಘ್ರಂ ದೇವಾ ಇವ ಶತಕ್ರತಂ ॥ 5-131-35 (36290)
ಅಚಿಂತಯನ್ನಮೇಯಾತ್ಮಾ ಸರ್ವಂ ತದ್ರಾಜಮಂಡಲಂ ।
ನಿಶ್ಚಕ್ರಾಮ ತತಃ ಶೌರಿಃ ಸಧೂಮ ಇವ ಪಾವಕಃ ॥ 5-131-36 (36291)
ತತೋ ರಥೇನ ಶುಭ್ರೇಣ ಮಹತಾ ಕಿಂಕಿಣೀಕಿನಾ ।
ಹೇಮಜಾಲವಿಚಿತ್ರೇಣ ಲಘುನಾ ಮೇಘನಾದಿನಾ ॥ 5-131-37 (36292)
ಸೂಪಸ್ಕರೇಣ ಶುಭ್ರೇಣ ವೈಯಾಘ್ರೇಣ ವರೂಥಿನಾ ।
ಶೈಬ್ಯಸುಗ್ರೀವಯುಕ್ತೇನ ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯತ ದಾರುಕಃ ॥ 5-131-39aತಥೈವ ರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ಕೃತವರ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ ।
ವೃಷ್ಣೀನಾಂ ಸಂಮತೋ ವೀರೋ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಃ ಸಮದೃಶ್ಯತ ॥ 5-131-38 (36293)
ಉಪಸ್ಥಿತರಥಂ ಶೌರಿಂ ಪ್ರಯಾಸ್ಯಂತಮರಿಂದಮಂ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮಹಾರಾಜಃ ಪುನರೇವಾಭ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-131-40 (36294)
ಯಾವದ್ಬಲಂ ಮೇ ಪುತ್ರೇಷು ಪಶ್ಯತಸ್ತೇ ಜನಾರ್ದನ ।
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ತೇ ನ ತೇ ಕಿಂಚಿತ್ಪರೋಕ್ಷಂ ಶತ್ರುಕರ್ಶನ ॥ 5-131-41 (36295)
ಕುರೂಣಾಂ ಶಮಮಿಚ್ಛಂತಂ ಯತಮಾನಂ ಚ ಕೇಶವ ।
ವಿದಿತ್ವೈತಾಮವಸ್ಥಾಂ ಮೇ ನಾತಿಶಂಕಿತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-131-42 (36296)
ನ ಮೇ ಪಾಪೋಽಸ್ತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಕೇಶವ ।
ಜ್ಞಾತಮೇವ ಹಿತಂ ವಾಕ್ಯಂ ಯನ್ಮಯೋಕ್ತಃ ಸುಯೋಧನಃ ॥ 5-131-43 (36297)
ಜಾನಂತಿ ಕುರವಃ ಸರ್ವೇ ರಾಜಾನಶ್ಚೈವ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ।
ಶಮೇ ಪ್ರಯತಮಾನಂ ಮಾಂ ಸರ್ವಯತ್ನೇನ ಮಾಧವ ॥ 5-131-44 (36298)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-131-45x (3775)
ತತೋಽಬ್ರವೀನ್ಮಹಾಬಾಹುರ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಜನಾರ್ದನಃ।
ದ್ರೋಣಂ ಪಿತಾಮಹಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಕ್ಷತ್ತಾರಂ ಬಾಹ್ಲಿಕಂ ಕೃಪಂ ॥ 5-131-45 (36299)
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮೇತದ್ಭವತಾಂ ಯದ್ವೃತ್ತಂ ಕುರುಸಂಸದಿ।
ಯಥಾ ಚಾಶಿಷ್ಟವನ್ಮಂದೋ ರೋಷಾದದ್ಯ ಸಮುತ್ಥಿತಃ ॥ 5-131-46 (36300)
ವದತ್ಯನೀಶಮಾತ್ಮಾನಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ಆಪೃಚ್ಛೇ ಭವತಃ ಸರ್ವಾನ್ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ॥ 5-131-47 (36301)
ಆಮಂತ್ರ್ಯ ಪ್ರಸ್ಥಿತಂ ಶೌರಿಂ ರಥಸ್ಥಂ ಪುರುಷರ್ಷಭ ।
ಅನುಜಗ್ಮುರ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಃ ಪ್ರವೀರಾ ಭರತರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-131-48 (36302)
ಭೀಷ್ಮೋ ದ್ರೋಣಃ ಕೃಪಃ ಕ್ಷತ್ತಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಥ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ।
ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ಯುಯುತ್ಸುಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-131-49 (36303)
ತತೋ ರಥೇನ ಶುಭ್ರೇಣ ಮಹತಾ ಕಿಂಕಿಣೀಕಿನಾ ।
ಕುರೂಣಾಂ ಪಶ್ಯತಾಂ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಸ್ವಸಾರಂ ಸ ಪಿತುರ್ಯಯೌ ॥ ॥ 5-131-50 (36304)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನರ್ವಣಿ ಏಕತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-131-28 ಅದೃಶ್ಯಮಾನೇ ದರ್ಶನಶಕ್ತಿರಹಿತೇ ॥ 5-131-38 ವರೂಥಿನಾ ರಥಗುಪ್ತಿಮತಾ ॥ 5-131-46 ಮಂದೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 132
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.132. ಅಧ್ಯಾಯಃ 132
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕೃಷ್ಣೇನ ಕುಂತೀಂಪ್ರತಿ ಸಪ್ರಣಾಮಂ ಸಭಾವೃತ್ತಂತಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ಕುಂತ್ಯಾ ಕೃಷ್ಣಚೋದನಯಾ ತಸ್ಮಿನ್ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾಯ ಸಂದೇಶಪ್ರೇಷಣಂ ॥ 2 ।Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-132-0 (36305)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-132-0x (3776)
ಪ್ರವಿಶ್ಯಾಥ ಗೃಹಂ ತಸ್ಯಾಶ್ಚರಣಾವಭಿವಾದ್ಯ ಚ।
ಆಚಖ್ಯೌ ತತ್ಸಮಾಸೇನ ಯದ್ವೃತ್ತಂ ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-132-1 (36306)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-132-2x (3777)
ಉಕ್ತಂ ಬಹುವಿಧಂ ವಾಕ್ಯಂ ಗ್ರಹಣೀಯಂ ಸಹೇತುಕಂ।
ಋಷಿಭಿಶ್ಚೈವ ಚ ಮಯಾ ನ ಚಾಸೌ ತದ್ಗೃಹೀತವಾನ್ ॥ 5-132-2 (36307)
ಕಾಲಪಕ್ವಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಸುಯೋಧನವಶಾನುಗಂ।
` ಸರ್ವಕ್ಷತ್ರಂ ಕ್ಷಣೇನೈವ ದಹ್ಯತೇ ಪಾರ್ಥವಹ್ನಿನಾ ।'
ಆಪೃಚ್ಛೇ ಭವತೀಂ ಶೀಘ್ರಂ ಪ್ರಯಾಸ್ಯೇ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ 5-132-3 (36308)
ಕಿಂ ವಾಚ್ಯಾಃ ಪಾಂಡವೇಯಾಸ್ತೇ ಭವತ್ಯಾ ವಚನಾನ್ಮಯಾ ।
ತದ್ಬ್ರೂಹಿ ತ್ವಂ ಮಹಾಪ್ರಜ್ಞೇ ಶುಶ್ರೂಷೇ ವಚನಂ ತವ ॥ 5-132-4 (36309)
ಕುಂತ್ಯುವಾಚ। 5-132-5x (3778)
ಬ್ರೂಯಾಃ ಕೇಶವ ರಾಜಾನಂ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ।
ಭೂಯಾಂಸ್ತೇ ಹೀಯತೇ ಧರ್ಮೋ ಮಾ ಪುತ್ರಕ ವೃಥಾ ಕೃಥಾಃ ॥ 5-132-5 (36310)
ಶ್ರೋತ್ರಿಯಸ್ಯೇವ ತೇ ರಾಜನ್ಮಂದಕಸ್ಯಾವಿಪಶ್ಚಿತಃ ।
ಅನುವಾಕಹತಾ ಬುದ್ಧಿರ್ಧರ್ಮಮೇವೈಕಮೀಕ್ಷತೇ ॥ 5-132-6 (36311)
ಅಂಗಾವೇಕ್ಷಸ್ವ ಧರ್ಮಂ ತ್ವಂ ಯಥಾ ಸೃಷ್ಟಃ ಸ್ವಯಂಭುವಾ ।
ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಸೃಷ್ಟಾ ಬಾಹುವೀರ್ಯೋಪಜೀವಿನಃ ॥ 5-132-7 (36312)
ಕ್ರೂರಾಯ ಕರ್ಮಣೇ ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಪರಿಪಾಲನೇ।
ಶ್ರೃಣು ಚಾತ್ರೋಪಮಾಮೇಕಾಂ ಯಾ ವೃದ್ಧೇಭ್ಯಃ ಶ್ರುತಾ ಮಯಾ ॥ 5-132-8 (36313)
ಮುಚುಕುಂದಸ್ಯ ರಾಜರ್ಷೇರದದತ್ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಂ।
ಪುರಾ ವೈಶ್ರವಣಃ ಪ್ರೀತೋ ನ ಚಾಸೌ ತದ್ಗೃಹೀತವಾನ್ ॥ 5-132-9 (36314)
ಬಾಹುವೀರ್ಯಾರ್ಜಿತಂ ರಾಜ್ಯಮಶ್ರೀಯಾಮಿತಿ ಕಾಮಯೇ।
ತತೋ ವೈಶ್ರವಣಃ ಪ್ರೀತೋ ವಿಸ್ಮಿತಃ ಸಮಪದ್ಯತ ॥ 5-132-10 (36315)
ಮುಚುಕುಂದಸ್ತತೋ ರಾಜಾ ಸೋಽನ್ವಶಾಸದ್ವಸುಂಧರಾಂ ।
ಬಾಹುವೀರ್ಯಾರ್ಜಿತಾಂ ಸಂಯಕ್ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಮನುವ್ರತಃ॥ 5-132-11 (36316)
ಯಂ ಹಿ ಧರ್ಮಂ ಚರಂತೀಹ ಪ್ರಜಾ ರಾಜ್ಞಾ ಸುರಕ್ಷಿತಾಃ ।
ಚತುರ್ಥಂ ತಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ರಾಜಾ ವಿಂದೇನ ಭಾರತ ॥ 5-132-12 (36317)
ರಾಜಾ ಚರತಿ ಚೇದ್ಧರ್ಮಂ ದೇವತ್ವಾಯೈವ ಕಲ್ಪತೇ।
ಸ ಚೇದಧರ್ಮಂ ಚರತಿ ನರಕಾಯೈವ ಗಚ್ಛತಿ ॥ 5-132-13 (36318)
ದಂಡನೀತಿಃ ಸ್ವಧರ್ಮೇಣ ಚಾತುರ್ವರ್ಣ್ಯಂ ನಿಯಚ್ಛತಿ।
ಪ್ರಯುಕ್ತಾಸ್ವಾಮಿನಾ ಸಂಯಗಧರ್ಮೇಭ್ಯೋ ನಿಯಚ್ಛತಿ ॥ 5-132-14 (36319)
ದಂಡನೀತ್ಯಾಂ ಯದಾ ರಾಜಾ ಸಂಯಕ್ಕಾರ್ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ವರ್ತತೇ।
ತದಾ ಕೃತಯುಂ ನಾಮ ಕಾಲಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 5-132-15 (36320)
ಕಾಲೋ ವಾ ಕಾರಣಂ ರಾಜ್ಞೋ ರಾಜಾ ವಾ ಕಾಲಕಾರಣಂ ।
ಇತಿ ತೇ ಸಂಶಯೋ ಮಾ ಭೂದ್ರಾಜಾ ಕಾಲಸ್ಯ ಕಾರಣಂ ॥ 5-132-16 (36321)
ರಾಜಾ ಕೃತಯುಗಸ್ರಷ್ಟಾ ತ್ರೇತಾಯಾ ದ್ವಾಪರಸ್ಯ ಚ।
ಯುಗಸ್ಯ ಚ ಚತುರ್ಥಸ್ಯ ರಾಜಾ ಭವತಿ ಕಾರಣಂ ॥ 5-132-17 (36322)
ಕೃತಸ್ಯ ಕರಣಾದ್ರಾಜಾ ಸ್ವರ್ಗಮತ್ಯಂತಮಶ್ರುತೇ ।
ತ್ರೇತಾಯಾಃ ಕರಣಾದ್ರಾಜಾ ಸ್ವರ್ಗಂ ನಾತ್ಯಂತಮಶ್ರುತೇ ॥ 5-132-18 (36323)
ಪ್ರವರ್ತನಾದ್ದ್ವಾಪರಸ್ಯ ಯಥಾಭಾಗಮುಪಾಶ್ರುತೇ ।
ಕಲೇಃ ಪ್ರವರ್ತನಾದ್ರಾಜಾ ಪಾಪಮತ್ಯಂತಮಶ್ರುತೇ ॥ 5-132-19 (36324)
ತತೋ ವಸತಿ ದುಷ್ಕರ್ಮಾ ನರಕೇ ಶಾಶ್ವತೀಃ ಸಮಾಃ ।
ರಾಜದೋಷೇಣ ಹಿ ಜಗತ್ಸ್ಪೃಶ್ಯತೇ ಜಗತಃ ಸ ಚ ॥ 5-132-20 (36325)
ರಾಜಧರ್ಮಾನವೇಕ್ಷಸ್ವ ಪಿತೃಪೈತಾಮಹೋಚಿತಾನ್।
ನೈತದ್ರಾಜರ್ಷಿವೃತ್ತಂ ಹಿ ಯತ್ರ ತ್ವಂ ಸ್ಥಾತುಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 5-132-21 (36326)
ನ ಹಿ ವೈಕ್ಲಬ್ಯಸಂಸೃಷ್ಟ ಆನೃಶಂಸ್ಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ ।
ಪ್ರಜಾಪಾಲನಸಂಭೂತಂ ಫಲಂ ಕಿಂಚನ ಲಬ್ಧವಾನ್ ॥ 5-132-22 (36327)
ನ ಹ್ಯೇತಾಮಾಶಿಷಂ ಪಾಂಡುರ್ನ ಚಾಹಂ ನ ಪಿತಾಮಹಃ ।
ಪ್ರಯುಕ್ತವಂತಃ ಪೂರ್ವಂ ತೇ ಯಯಾ ಚರಸಿ ಮೇಧಯಾ ॥ 5-132-23 (36328)
ಯಜ್ಞೋ ದಾನಂ ತಪಃ ಶೌರ್ಯಂ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಸಂತಾನಮೇವ ಚ ।
ಮಾಹಾತ್ಂಯಂ ಬಲಮೋಜಶ್ಚ ನಿತ್ಯಮಾಶಂಸಿತಂ ಮಯಾ ॥ 5-132-24 (36329)
ನಿತ್ಯಂ ಸ್ವಾಹಾ ಸ್ವಧಾ ನಿತ್ಯಂ ದದ್ಯುರ್ಮಾನುಷದೇವತಾಃ ।
ದೀರ್ಘಮಾಯುರ್ಧನಂ ಪುತ್ರಾನ್ಸಂಯಗಾರಾಧಿತಾಃ ಶುಭಾಃ ॥ 5-132-25 (36330)
ಪುತ್ರೇಷ್ವಾಶಾಸತೇ ನಿತ್ಯಂ ಪಿತರೋ ದೈವತಾನಿ ಚ।
ದಾನಮಧ್ಯಯನಂ ಯಜ್ಞಃ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಪರಿಪಾಲನಂ ॥ 5-132-26 (36331)
ಏತದ್ಧರ್ಮಮಧರ್ಮಂ ವಾ ಜನ್ಮನೈವಾಭ್ಯಜಾಯಥಾಃ ।
ತೇ ತು ವೈದ್ಯಾಃ ಕುಲೇ ಜಾತಾ ಅವೃತ್ತ್ಯಾ ತಾತ ಪೀಡಿತಾಃ ॥ 5-132-27 (36332)
ಯತ್ರ ದಾನಪತಿಂ ಶೂರಂ ಕ್ಷುಧಿತಾಃ ಪೃಥಿವೀಚರಾಃ ।
ಪ್ರಾಪ್ಯ ತುಷ್ಟಾಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಂತೇ ಧರ್ಮಃ ಕೋಽಭ್ಯಧಿಕಸ್ತತಃ ॥ 5-132-28 (36333)
ದಾನೇನಾನ್ಯಂ ಬಲೇನಾನ್ಯಂ ತಥಾ ಸೂನೃತಯಾಽಪರಂ।
ಸರ್ವತಃ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣೀಯಾದ್ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯೇಹ ಧಾರ್ಮಿಕಃ॥ 5-132-29 (36334)
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಪ್ರಚರೇದ್ಭೈಕ್ಷಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಪರಿಪಾಲಯೇತ್।
ವೈಶ್ಯೋ ಧನಾರ್ಜನಂ ಕುರ್ಯಾಚ್ಛೂದ್ರಃ ಪರಿಚರೇಚ್ಚ ತಾನ್ ॥ 5-132-30 (36335)
ಭೈಕ್ಷಂ ವಿಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಂ ತೇ ಕೃಷಿರ್ನೈವೋಪಪದ್ಯತೇ ।
ಕ್ಷತ್ರಿಯೋಽಸಿ ಕ್ಷತಾತ್ರಾತಾ ಬಾಹುವೀರ್ಯೋಪಜೀವಿತಾ ॥ 5-132-31 (36336)
ಪಿತ್ರ್ಯಮಂಶಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ನಿಮಗ್ನಂ ಪುನರುದ್ಧರ ।
ಸಾಂನಾ ಭೇದೇನ ದಾನೇನ ದಂಡೇನಾಥ ನಯೇನ ವಾ ॥ 5-132-32 (36337)
ಇತೋ ದುಃಖತರಂ ಕಿಂ ನು ಯದಹಂ ದೀನಬಾಂಧವಾ।
ಪರಪಿಂಡಮುದೀಕ್ಷೇ ವೈ ತ್ವಾಂ ಸೂತ್ವಾ ಮಿತ್ರನಂದನ ॥ 5-132-33 (36338)
ಯುಧ್ಯಸ್ವ ರಾಜಧರ್ಮೇಣ ಮಾ ನಿಮಂಜೀಃ ಪಿತಾಮಹಾನ್ ।
ಮಾ ಗಮಃ ಕ್ಷೀಣಪುಣ್ಯಸ್ತ್ವಂ ಸಾನುಜಃ ಪಾಪಿಕಾಂ ಗತಿಂ ॥ ॥ 5-132-34 (36339)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-132-5 ಭೂಯಾನ್ ಪೃಥ್ವೀಪಾಲನಜೋ ಧರ್ಮಃ ॥ 5-132-6 ಶ್ರೋತ್ರಿಯಸ್ಯ ವೇದಾಧ್ಯಾಯಿನಃ । ಮಂದಕಸ್ಯ ಅರ್ಥಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯಸ್ಯ । ಅನುವಾಕೇನ ಅತ್ಯಂತಂ ವೇದಾಕ್ಷಸಂವೃತ್ತ್ಯಾ ಹತಾ ನಷ್ಟಾಃ ॥ 5-132-20 ಜಗತಃ ದೋಷೇಣ ಸಚ ರಾಜಾ ಸ್ಪೃಶ್ಯತೇ ॥ 5-132-22 ಫಲಂ ನ ಲಬ್ಧವಾನ್ ಅಸೀತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-132-25 ನಿತ್ಯಮಿತಿ । ಮಾನುಷಾಶ್ಚ ದೇವತಾಶ್ಚ ಸಂಯಗಾರಾಧಿತಾಃ ಸತ್ಯಃ ಇಹ ಲೋಕೇ ಆಯುರಾದೀನಿ ಪರಲೋಕಸಾಧನಾನಿ ಸ್ವಧಾದೀನಿ ಸತ್ಕರ್ಮಾಣಿ ಚ ದದ್ಯುಃ ॥ 5-132-27 ಏತತ್ ಮದ್ವಾಕ್ಯಂ ಧರ್ಮಂ ಧರ್ಮಯುಕ್ತಂ ಅಧರ್ಮಂ ಚ ಜನ್ಮನೈವ ಸ್ವಭಾವತ ಏವ ಅಭ್ಯಜಾಯಥಾಃ ಅಭಿಜಾನೀಷೇ। ಹೇ ಕೃಷ್ಣ ತೇ ತು ಪಾಂಡವಾಸ್ತು ವೈದ್ಯಾಃ ವಿದ್ಯಾವಂತಃ ॥ 5-132-29 ರಾಜ್ಯ ರಾಜತ್ವಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯತ್ವಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 133
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.133. ಅಧ್ಯಾಯಃ 133
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕುಂತ್ಯಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಬೋಧನಾಯ ಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ವಿದುಲೋಪಾಖ್ಯಾನಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-133-0 (36340)
ಕುಂತ್ಯುವಾಚ। 5-133-0x (3779)
ಅತ್ರಾಪ್ಯುದಾಹರಂತೀಮಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಂ ।
ವಿದುಲಾಯಾಶ್ಚ ಸಂವಾದಂ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಚ ಪರಂತಪ ॥ 5-133-1 (36341)
ತತಃ ಶ್ರೇಯಶ್ಚ ಭೂಯಶ್ಚ ಯಥಾವದ್ವಕ್ತುಮರ್ಹಸಿ ।
ಯಶಸ್ವಿನೀ ಮನ್ಯುಮತೀ ಕುಲೇ ಜಾತಾ ವಿಭಾವರೀ ॥ 5-133-2 (36342)
ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮರತಾ ದಾಂತಾ ವಿದುಲಾ ದೀರ್ಘದರ್ಶಿನೀ ।
ವಿಶ್ರುತಾ ರಾಜಸಂಸತ್ಸು ಶ್ರುತವಾಕ್ಯಾ ಬಹುಶ್ರುತಾ ॥ 5-133-3 (36343)
ವಿದುಲಾ ನಾಮ ರಾಜನ್ಯಾ ಜಗರ್ಹೇ ಪುತ್ರಮೌರಸಂ ।
ನಿರ್ಜಿತಂ ಸಿಂಧುರಾಜೇನ ಶಯಾನಂ ದೀನಚೇತಸಂ ॥ 5-133-4 (36344)
ವಿದುಲೋವಾಚ। 5-133-5x (3780)
ಅನಂದನ ಮಯಾ ಜಾತ ದ್ವಿಷತಾಂ ಹರ್ಷವರ್ಧನ ।
ನ ಮಯಾ ತ್ವಂ ನ ಪಿತ್ರಾ ಚ ಜಾತಃ ಕ್ವಾಭ್ಯಾಗತೋಹ್ಯಸಿ ॥ 5-133-5 (36345)
ನಿರ್ಮನ್ಯುಶ್ಚಾಪ್ಯಸಂಖ್ಯೇಯಃ ಪುರುಷಃ ಕ್ಲೀಬಸಾಧನಃ ।
ಯಾವಜ್ಜೀವಂ ನಿರಾಶೋಽಸಿ ಕಲ್ಯಾಣಾಯ ಧುರಂ ವಹ ॥ 5-133-6 (36346)
ಮಾಽಽತ್ಮಾನಮವಮನ್ಯಸ್ವ ಮೈನಮಲ್ಪೇನ ಬೀಭರಃ ।
ಮನಃ ಕೃತ್ವಾ ಸುಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಾ ಭೈಸ್ತ್ವಂ ಪ್ರತಿಸಂಹರ ॥ 5-133-7 (36347)
ಉತ್ತಿಷ್ಠ ಹೇ ಕಾಪುರುಷ ಮಾ ಶೇಷ್ವೈವಂ ಪರಾಜಿತಃ।
ಅಮಿತ್ರಾನ್ನಂದಯನ್ಸರ್ವಾನ್ನಿರ್ಮಾನೋ ಬಂಧುಶೋಕದಃ ॥ 5-133-8 (36348)
ಸುಪೂರಾ ವೈ ಕುನದಿಕಾ ಸುಪೂರೋ ಮುಷಿಕಾಂಜಲಿಃ ।
ಸುಸಂತೋಷಃ ಕಾಪುರುಷಃ ಸ್ವಲ್ಪಕೇನೈವ ತುಷ್ಯತಿ ॥ 5-133-9 (36349)
ಅಪ್ಯಹೇರಾರುಜಂದಂಷ್ಟ್ರಾಮಾಶ್ವೇವ ನಿಧನಂ ವ್ರಜ ।
ಅಪಿ ವಾ ಸಂಶಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಜೀವಿತೇಽಪಿ ಪರಾಕ್ರಮೇಃ ॥ 5-133-10 (36350)
ಅಪ್ಯರೇಃ ಶ್ಯೇನವಚ್ಛಿದ್ರಂ ಪಶ್ಯೇಸ್ತ್ವಂ ವಿಪರಿಕ್ರಮನ್ ।
ವಿವದನ್ವಾಽಥವಾ ತೂಷ್ಣೀಂ ವ್ಯೋಂನೀವಾಪರಿಶಂಕಿತಃ ॥ 5-133-11 (36351)
ತ್ವಮೇವಂ ಪ್ರೇತವಚ್ಛೇಷೇ ಕಸ್ಮಾದ್ವಜ್ರಹತೋ ಯಥಾ।
ಉತ್ತಿಷ್ಠ ಹೇ ಕಾಪುರುಷ ಮಾ ಸ್ವಾಪ್ಸೀಃ ಶತ್ರುನಿರ್ಜಿತಃ ॥ 5-133-12 (36352)
ಮಾಽಸ್ತಂ ಗಮಸ್ತ್ವಂ ಕೃಪಣೋ ವಿ ಶ್ರೂಯಸ್ವ ಸ್ವಕರ್ಮಣಾ ।
ಮಾ ಮಧ್ಯೇ ಮಾ ಜಘನ್ಯೇ ತ್ವಂ ಮಾಽಧೋ ಭೂಸ್ತಿಷ್ಠ ಗರ್ಜಿತಃ ॥ 5-133-13 (36353)
ಅಲಾತಂ ತಿಂದುಕಸ್ಯೇವ ಮುಹೂರ್ತಮಪಿ ಹಿ ಜ್ವಲ ।
ಮಾ ತುಷಾಗ್ನಿರಿವಾನರ್ಚಿರ್ಧೂಮಾಯಸ್ವ ಜಿಜೀವಿಷುಃ ॥ 5-133-14 (36354)
ಮುಹೂರ್ತಂ ಜ್ವಲಿತಂ ಶ್ರೇಯೋ ನ ಚ ಧೂಮಾಯಿತಂ ಚಿರಂ ।
ಮಾ ಹ ಸ್ಮ ಕಸ್ಯಚಿದ್ಗೇಹೇ ಜನೀ ರಾಜ್ಞಃ ಸ್ವರೀಮೃದುಃ ॥ 5-133-15 (36355)
ಕೃತ್ವಾ ಮಾನುಷ್ಯಕಂ ಕರ್ಮ ಸೃತ್ವಾಽಽಜಿಂ ಯಾವದುತ್ತಮಂ ।
ಧರ್ಮಸ್ಯಾನೃಣ್ಯಮಾಪ್ನೋತಿ ನ ಚಾತ್ಮಾನಂ ವಿಗರ್ಹತೇ ॥ 5-133-16 (36356)
ಅಲಬ್ಧ್ವಾ ಯದಿ ವಾ ಲಬ್ಧ್ವಾ ನಾನುಶೋಚತಿ ಪಂಡಿತಃ ।
ಆನಂತರ್ಯಂ ಚಾರಭತೇ ನ ಪ್ರಾಣಾನಾಂ ಧನಾಯತೇ ॥ 5-133-17 (36357)
ಉದ್ಭಾವಯಸ್ವಂ ವೀರ್ಯಂ ವಾ ತಾಂ ವಾ ಗಚ್ಛ ಧ್ರುವಾಂ ಗತಿಂ ।
ಧರ್ಮಂ ಪುತ್ರಾಗ್ರತಃ ಕೃತ್ವಾ ಕಿಂನಿಮಿತ್ತಂ ಹಿ ಜೀವಸಿ ॥ 5-133-18 (36358)
ಇಷ್ಟಾಪೂರ್ತಂ ಹಿ ತೇ ಕ್ಲೀಬ ಕೀರ್ತಿಶ್ಚ ಸಕಲಾ ಹತಾ ।
ವಿಚ್ಛಿನ್ನಂ ಭೋಗಮೂಲಂ ತೇ ಕಿಂನಿಮಿತ್ತಂ ಹಿ ಜೀವಸಿ ॥ 5-133-19 (36359)
ಶತ್ರುರ್ನಿಮಂಜತಾ ಗ್ರಾಹ್ಯೋ ಜಂಘಾಯಾಂ ಪ್ರಪತಿಷ್ಯತಾ।
ವಿಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋಽಪಿ ನ ವಿಷೀದೇತ್ಕಥಂಚನ ॥ 5-133-20 (36360)
ಉದ್ಯಂಯ ಧುರಮುತ್ಕರ್ಷೇದಾಜಾನೇಯಕತಂ ಸ್ಮರನ್।
ಕುರು ಸತ್ವಂ ಚ ಮಾನಂ ಚ ವಿದ್ಧಿ ಪೌರುಷಮಾತ್ಮನಃ । 5-133-21 (36361)
ಉದ್ಭಾವಯ ಕುಲಂ ಮಗ್ನಂ ತ್ವತ್ಕೃತೇ ಸ್ವಯಮೇವ ಹಿ।
ಯಸ್ಯ ವೃತ್ತಂ ನ ಜಲ್ಪಂತಿ ಮಾನವಾ ಮಹದದ್ಭುತಂ ॥ 5-133-22 (36362)
ರಾಶಿವರ್ಧನಮಾತ್ರಂ ಸ ನೈವ ಸ್ತ್ರೀ ನ ಪುನಃ ಪುಮಾನ್ ।
ದಾನೇ ತಪಸಿ ಸತ್ಯೇ ಚ ಯಸ್ಯ ನೋಚ್ಚರಿತಂ ಯಶಃ ॥ 5-133-23 (36363)
ವಿದ್ಯಾಯಾಮರ್ಥಲಾಭೇ ವಾ ಮಾತುರುಚ್ಚಾರ ಏವ ಸಃ।
ಶ್ರುತೇನ ತಪಸಾ ವಾಽಪಿ ಶ್ರಿಯಾ ವಾ ವಿಕ್ರಮೇಣ ವಾ ॥ 5-133-24 (36364)
ಜನಾನ್ಯೋಽಭಿಭವತ್ಯನ್ಯಾನ್ಕರ್ಮಣಾ ಹಿ ಸ ವೈ ಪುಮಾನ್ ।
ನ ತ್ವೇವ ಜಾಲ್ಮೀಂ ಕಾಪಾಲೀಂ ವೃತ್ತಿಮೇಷಿತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-133-25 (36365)
ನೃಶಂಸ್ಯಾಮಯಶಸ್ಯಾಂ ಚ ದುಃಖಾಂ ಕಾಪುರುಷೋಚಿತಾಂ।
ಯಮೇನಮಭಿನಂದೇಯುರಮಿತ್ರಾಃ ಪುರುಷಂ ಕೃಶಂ ॥ 5-133-26 (36366)
ಲೋಕಸ್ಯ ಸಮವಜ್ಞಾತಂ ನಿಹೀನಾಸನವಾಸಸಂ ।
ಅಹೋಲಾಭಕರಂ ಹೀನಮಲ್ಪಜೀವನಮಲ್ಪಕಂ ॥ 5-133-27 (36367)
ನೇದೃಶಂ ಬಂಧುಮಾಸಾದ್ಯ ಬಾಂಧವಃ ಸುಖಮೇಧತೇ।
ಅವೃತ್ತ್ಯೈವ ವಿಪತ್ಸ್ಯಾಮೋ ವಯಂ ರಾಷ್ಟ್ರಾತ್ಪ್ರವಾಸಿತಾಃ ॥ 5-133-28 (36368)
ಸರ್ವಕಾಮರಸೈರ್ಹೀನಾಃ ಸ್ಥಾನಭ್ರಷ್ಟಾ ಅಕಿಂಚನಾಃ ।
ಅವಲ್ಗುಕಾರಿಣ ಸತ್ಸು ಕುಲವಂಶಸ್ಯ ನಾಶನಂ ॥ 5-133-29 (36369)
ಕಲಿಂ ಪುತ್ರಪ್ರವಾದೇನ ಸಂಜಯ ತ್ವಾಮಜೀಜನಂ ।
ನಿರಮರ್ಷಂ ನಿರುತ್ಸಾಹಂ ನಿರ್ವೀರ್ಯಮರಿನಂದನಂ ॥ 5-133-30 (36370)
ಮಾ ಸ್ಮ ಸೀಮಂತಿನೀ ಕಾಚಿಂಜನಯೇತ್ಪುತ್ರಮೀದೃಶಂ।
ಮಾ ಧೂಮಾಯ ಜ್ವಲಾತ್ಯಂತಮಾಕ್ರಂಯ ಜಹಿ ಶಾತ್ರವಾನ್ ॥ 5-133-31 (36371)
ಜ್ವಲ ಮೂರ್ಧನ್ಯಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಮುಹೂರ್ತಮಪಿ ವಾ ಕ್ಷಣಂ।
ಏತಾವಾನೇವ ಪುರುಷೋ ಯದಮರ್ಷೀ ಯದಕ್ಷಮೀ ॥ 5-133-32 (36372)
ಕ್ಷಮಾವಾನ್ನಿರಮರ್ಷಶ್ಚ ನೈವ ಸ್ತ್ರೀ ನ ಪುನಃ ಪುಮಾನ್ ।
ಸಂತೋಷೋ ವೈ ಶ್ರಿಯಂ ಹಂತಿ ತಥಾಽನುಕ್ರೋಶ ಏವ ಚ ॥ 5-133-33 (36373)
ಅನುತ್ಥಾನಭಯೇ ಚೋಭೇ ನಿರೀಹೋ ನಾಶ್ರುತೇ ಮಹತ್।
ಏಭ್ಯೋ ನಿಕೃತಿಪಾಪೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಮುಂಚಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಾ ॥ 5-133-34 (36374)
ಆಯಸಂ ಹೃದಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಮೃಗಯಸ್ವ ಪುನಃ ಸ್ವಕಂ ।
ಪರಂ ವಿಷಹತೇ ಯಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಮಾತ್ಪುರುಷ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-133-35 (36375)
ತಮಾಹುರ್ವ್ಯರ್ಥನಾಮಾನಂ ಸ್ತ್ರೀವದ್ಯ ಇಹ ಜೀವತಿ।
ಶೂರಸ್ಯೋರ್ಜಿತಸತ್ವಸ್ಯ ಸಿಂಹವಿಕ್ರಾಂತಚಾರಿಣಃ ॥ 5-133-36 (36376)
ದಿಷ್ಟಭಾವಂ ಗತಸ್ಯಾಪಿ ವಿಷಯೇ ಮೋದತೇ ಪ್ರಜಾ ।
ಯ ಆತ್ಮನಃ ಪ್ರಿಯಮುಖೇ ಹಿತ್ವಾ ಮೃಗಯತೇ ಶ್ರಿಯಂ ॥ 5-133-37 (36377)
ಅಮಾತ್ಯಾನಾಮಥೋ ಹರ್ಷಮಾದಧಾತ್ಯಚಿರೇಣ ಸಃ ॥ 5-133-38 (36378)
ಪುತ್ರ ಉವಾಚ। 5-133-39x (3781)
ಕಿಂ ನು ಮೇ ಮಾಮಪಶ್ಯಂತ್ಯಾಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ಅಪಿ ಸರ್ವಯಾ।
ಕಿಮಾಭರಣಕೃತ್ಯಂ ತೇ ಕಿಂ ಭೋಗೈರ್ಜೀವಿತೇನ ವಾ । 5-133-39 (36379)
ಮಾತೋವಾಚ। 5-133-40x (3782)
`ಪೈರರ್ವಿಹನ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಜೀವಿತೇನಾಪಿ ಕಿಂ ಫಲಂ।'
ನಿರ್ಮನ್ಯುಕಾನಾಂ ಯೇ ಲೋಕಾ ದ್ವಿಷಂತಸ್ತಾನವಾಪ್ನುಯುಃ ।
ಯೇ ತ್ವಾದೃತಾತ್ಮನಾಂ ಲೋಕಾಃ ಸುಹೃದಸ್ತಾನ್ವ್ರಜಂತು ನಃ ॥ 5-133-40 (36380)
ಭೃತ್ಯೈರ್ವಿಹೀಯಮಾನಾನಾಂ ಪರಪಿಂಡೋಪಜೀವಿನಾಂ।
ಕೃಪಣಾನಾಮಸತ್ವಾನಾಂ ಮಾ ವೃತ್ತಿಮನುವರ್ತಿಥಾಃ ॥ 5-133-41 (36381)
ಅನು ತ್ವಾಂ ತಾತ ಜೀವಂತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಸುಹೃದಸ್ತಥಾ ।
ಪರ್ಯನ್ಯಮಿವ ಭೂತಾನಿ ದೇವಾ ಇವ ಶತಕ್ರತುಂ ॥ 5-133-42 (36382)
ಯಮಾಜೀವಂತಿ ಪುರುಷಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಸಂಜಯ।
ಪಕ್ವಂ ದ್ರುಮಮಿವಾಸಾದ್ಯ ತಸ್ಯ ಜೀವಿತಮರ್ಥವತ್॥ 5-133-43 (36383)
ಯಸ್ಯ ಶೂರಸ್ಯ ವಿಕ್ರಾಂತೈರೇಧಂತೇ ಬಾಂಧವಾಃ ಸುಖಂ।
ತ್ರಿದಶಾ ಇವ ಶಕ್ರಸ್ಯ ಸಾಧು ತಸ್ಯೇಹ ಜೀವಿತಂ ॥ 5-133-44 (36384)
ಸ್ವಬಾಹುಬಲಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಯೋಹಿ ಜೀವತಿ ಮಾನವಃ ।
ಸ ಲೋಕೇ ಲಭತೇ ಕೀರ್ತಿಂ ಪರತ್ರ ಚ ಶುಭಾಂ ಗತಿಂ ॥ ॥ 5-133-45 (36385)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯಸ್ತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-133-2 ಮನ್ಯುಮತೀ ದೈನ್ಯವತೀ। ವಿಭಾವರೀ ಕುಪಿತಾ। ವಿಭಾವರೀ ರಜನ್ಯಾಂ ಚ ವಕ್ರಯೋಷಿತೀತಿ ವಿಶ್ವಃ ॥ 5-133-5 ಅನಂದನ ಕುಪುತ್ರ । ಕುತ್ಸಾರ್ಥೇಽತ್ರ ನಞ್ । 5-133-6 ಕ್ಲೀಬೇ ನಿರ್ವೀರ್ಯೈ ಸಾಧನಂ ಬಾಹ್ವಾದಿಕಂ ಯಸ್ಯ ಸ ತಥಾ ॥ 5-133-7 ಮಾ ವೀಭರಃ ಮಾ ಪಾಲಯ । ಪ್ರತಿಸಂಹರ ಭಯಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-133-10 ಪರಾಕ್ರಮೇಃ ಪರಾಕ್ರಮಂ ಕುರು ॥ 5-133-11 ವಿವದನ್ ಶತ್ರುಜಯಾರ್ಥಂ ಅನೇಕಾನ್ ಪಕ್ಷಾನುದ್ಭಾವಯನ್ವಾ ತೂಷ್ಣೀಂಭೂತೋಽರೇಶ್ಛಿದ್ರಂ ಪಶ್ಯೇಃ। ಯಥಾ ವ್ಯೋಂನಿ ಅಪರಿಶಂಕಿತಃ ಶತ್ರೋರಾಧಿಕ್ಯಾದ್ಭಯಮಪಶ್ಯನ್ ಶ್ಯೇನಸ್ತದ್ವತ್ ॥ 5-133-13 ವಿಶ್ರೂಯಸ್ವ ಖ್ಯಾತೋ ಭವ। ಸಾಮಭೇದೌ ಜಘನ್ಯಮಧ್ಯಮೌ । ದಾನಮಧಮೋ ನೀಚ ಉಪಾಯಃ। ದಂಡಸ್ತೂತಮಃ। ತತ್ರಾದ್ಯತ್ರಯಕರ್ತಾ ಮಾಭೂಃ ಕಿಂತು ಗರ್ಜಿತೋ ದಂಡಯಿತೈವ ಭವೇತ್ಯರ್ಥಃ । ಊರ್ಜಿತ ಇತಿ ವಾ ಪಾಠಃ ॥ 5-133-15 ಕಸ್ಯಚಿದ್ರಾಜ್ಞೋ ಗೇಹೇ ಸ್ವರೀ ಗರ್ದಭೀವ ಮೃದುಃ ಅಕಿಂಚಿನ್ಕರಃ ಜಾಯತ ಇತಿ ಜನಿಃ ಪುತ್ರೋ ಮಾಭೂತ್ ॥ 5-133-16 ಆಜಿಂ ಸಂಗ್ರಾಮಂ ॥ 5-133-17 ಪ್ರಾಣಾನಾಂ ಪ್ರಾಣಾಃ ಬಲಂ ತತ್ಸಾಧ್ಯಾನಾಂ ಕಾರ್ಯಾಣಾಂ। ಆನಂತರ್ಯಂ ಅವಿಚ್ಛೇದೇನ ಕಾರ್ಯಧಾರಾಮಾರಭತೇ । ನ ಧನಾಯತೇ ಧನಂ ಆತ್ಮನೋ ನೇಚ್ಛತಿ। ತೃಷ್ಣಂ ತ್ಯಜತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-133-18 ಧ್ರುವಾಂ ಗತಿಂ ಮರಣಂ, ಅಗ್ರತ ಇತ್ಯುಪಹಾಸಃ। ಪೃಷ್ಠತಃ ಕೃತ್ವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-133-20 ನಿಮಜ್ಜತಾ ಪ್ರಪತಿಷ್ಯತಾ ಚ ಶತ್ರುರ್ಜಂಘಾಯಾಂ ಗ್ರಾಹ್ಯಃ । ತೇನೈವ ಸಹ ನಿಮಜ್ಜೇತ್ಪತೇದ್ವೇತ್ಯರ್ಥಃ । ನ ವಿಷೀದೇತ್ ನಿರುದ್ಯಮೋ ನ ಭವೇತ್ ॥ 5-133-21 ಆಜಾನೇಯಾಃ ಜಾತ್ಯಶ್ವಾಃ ತೇಷಾಂ ಕೃತಂ ಕರ್ಮ ಯುದ್ಧೇಽನವಸಾದರೂಪಂ ॥ 5-133-22 ತ್ವತ್ಕೃತೇ ಮಗ್ನಮಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ । 5-133-23 ರಾಶಿವರ್ಧನಃ ಸಂಖ್ಯಾಪೂರಕೋ ನತು ಪ್ರಯೋಜನಾಂತರಾರ್ಹಃ ॥ 5-133-24 ಮಾತುಃ ಉಚ್ಚಾರೋ ವಿಷ್ಠಾ ॥ 5-133-26 ಯಂ ಏನ ಅಮಿತ್ರಾ ಅಭಿನಂದೇಷು ತಂ ಬಂಧುಂ ಬಾಂಧವಃ ಆಸಾದ್ಯ ನ ಸುಖಮೇಧತ ಇತಿ ತೃತೀಯಶ್ಲೋಕೇನ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-133-27 ಅಹೋಲಾಭಕರಂ ಅಲ್ಪೇಽಪಿ ಲಾಭೇ ಅಹೋ ಲಾಭೋ ಜಾತ ಇತಿ ವಿಸ್ಮಯಂ ಕುರ್ವಾಣಂ ॥ 5-133-37 ದಿಷ್ಟಭಾವಂ ಮರಣಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 134
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.134. ಅಧ್ಯಾಯಃ 134
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕುಂತ್ಯಾ ವಿದುಲೋಪಾಖ್ಯಾನಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-134-0 (36386)
ವಿದುಲೋವಾಚ। 5-134-0x (3783)
ಅಥೈತಸ್ಯಾಮವಸ್ಥಾಯಾಂ ಪೌರುಷಂ ಹಾತುಮಿಚ್ಛಸಿ।
ನಿಹೀನಸೇವಿತಂ ಮಾರ್ಗಂ ಗಮಿಷ್ಯಸ್ಯಚಿರಾದಿವ ॥ 5-134-1 (36387)
ಯೋ ಹಿ ತೇಜೋ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ನ ಕರ್ಶಯತಿ ವಿಕ್ರಮಾತ್।
ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಜೀವಿತಾಕಾಂಕ್ಷೀ ಸ್ತೇನ ಇತ್ಯೇವ ತಂ ವಿದುಃ ॥ 5-134-2 (36388)
ಅರ್ಥವಂತ್ಯುಪಪನ್ನಾನಿ ವಾಕ್ಯಾನಿ ಗುಣವಂತಿ ಚ।
ನೈವ ಸಂಪ್ರಾಪ್ನುವಂತಿ ತ್ವಾಂ ಮುಮೂರ್ಷುಮಿವ ಭೇಷಜಂ ॥ 5-134-3 (36389)
ಸಂತಿ ವೈ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಸಂತುಷ್ಟಾ ನ ತಥಾ ಜನಾಃ।
ದೌರ್ಬಲ್ಯಾದಾಸತೇ ಮೂಢಾ ವ್ಯಸತೌಘಪತೀಕ್ಷಿಣಃ ॥ 5-134-4 (36390)
ಸಹಾಯೋಪಚಿತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ವ್ಯವಸಾಯ್ಯ ತತಸ್ತತಃ ।
ಅನುದುಷ್ಯೇಯುರಪರೇ ಪಶ್ಯಂತಸ್ತವ ಪೌರುಷಂ ॥ 5-134-5 (36391)
ತೈಃ ಕೃತ್ವಾ ಸಹ ಸಂಘಾತಂ ಗಿರಿದುರ್ಗಾಲಯಂ ಚರ ।
ಕಾಲೇ ವ್ಯಸನಮಾಕಾಂಕ್ಷನ್ನೈವಾಯಮಜರಾಮರಃ ॥ 5-134-6 (36392)
ಸಂಜಯೋ ನಾಮತಶ್ಚ ತ್ವಂ ನ ಚ ಪಶ್ಯಾಮಿ ತತ್ತ್ವಯಿ ।
ಅನ್ವರ್ಥನಾಮಾ ಭವ ಮೇ ಪುತ್ರ ಮಾ ವ್ಯರ್ಥನಾಮಕಃ ॥ 5-134-7 (36393)
ಸಂಯಗ್ದೃಷ್ಟಿರ್ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಬಾಲಂ ತ್ವಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಽಬ್ರವೀತ್।
ಅಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಮಹತ್ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಪುನರ್ವೃದ್ಧಿಂ ಗಮಿಷ್ಯತಿ॥ 5-134-8 (36394)
ತಸ್ಯ ಸ್ಮರಂತೀ ವಚನಮಾಶಂಸೇ ವಿಜಯಂ ತವ।
ತಸ್ಮಾತ್ತಾತ ಬ್ರವೀಮಿ ತ್ವಾಂ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಚ ಪುನಃಪುನಃ ॥ 5-134-9 (36395)
ಯಸ್ಯ ಹ್ಯರ್ಥಾಭಿನಿರ್ವೃತ್ತೌ ಭವಂತ್ಯಾಪ್ಯಾಯಿತಾಃ ಪರೇ ।
ತಸ್ಯಾರ್ಥಸಿದ್ಧಿರ್ನಿಯತಾ ನಯೇಷ್ವರ್ಥಾನುಸಾರಿಣಃ ॥ 5-134-10 (36396)
ಸಮೃದ್ಧಿರಸಮೃದ್ಧಿರ್ವಾ ಪೂರ್ವೇಷಾಂ ಮಮ ಸಂಜಯ ।
ಏವಂ ವಿದ್ವಾನ್ಯುದ್ಧಮನಾ ಭವ ಮಾ ಪ್ರತ್ಯುಪಾಹರಃ ॥ 5-134-11 (36397)
ನಾತಃ ಪಾಪೀಯಸೀಂ ಕಾಂಚಿದವಸ್ಥಾಂ ಶಂಬರೋಽಬ್ರವೀತ್।
ಯತ್ರ ನೈವಾದ್ಯ ನ ಪ್ರಾತರ್ಭೋಜನಂ ಪ್ರತಿದೃಶ್ಯತೇ॥ 5-134-12 (36398)
ಪತಿಪುತ್ರವಧಾದೇತತ್ಪರಮಂ ದುಃಖಮಬ್ರವೀತ್ ।
ದಾರಿದ್ರ್ಯಮಿತಿ ಯತ್ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಪರ್ಯಾಯಮರಣಂ ಹಿ ತತ್ ॥ 5-134-13 (36399)
ಅಹಂ ಮಹಾಕುಲೇ ಜಾತಾ ಹ್ರದಾದ್ಧ್ರದಮಿವಾಗತಾ।
ಈಶ್ವರೀ ಸರ್ವಕಲ್ಯಾಣೀ ಭರ್ತ್ರಾ ಪರಮಪೂಜಿತಾ ॥ 5-134-14 (36400)
ಮಹಾರ್ಹಮಾಲ್ಯಾಭರಣಾಂ ಸುಮೃಷ್ಟಾಂಬರವಾಸಸಂ ।
ಪುರಾ ಹೃಷ್ಟಃ ಸುಹೃದ್ವರ್ಗೋ ಮಾಮಪಶ್ಯತ್ಸುಹೃದ್ಗತಾಂ ॥ 5-134-15 (36401)
ಯದಾ ಮಾಂ ಚೈವ ಭಾರ್ಯಾಂ ಚ ದ್ರಷ್ಟಾಸಿ ಭೃಶದುರ್ಬಲಾಂ ।
ನ ತದಾ ಜೀವಿತೇನಾರ್ಥೋ ಭವಿತಾ ತವ ಸಂಜಯ ॥ 5-134-16 (36402)
ದಾಸಕರ್ಮಕರಾನ್ಭೃತ್ಯಾನಾಚಾರ್ಯರ್ತ್ವಿಕ್ಪುರೋಹಿತಾನ್।
ಅವೃತ್ತ್ಯಾಽಸ್ಮಾನ್ಪ್ರಜಹತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕಿಂ ಜೀವಿತೇನ ತೇ ॥ 5-134-17 (36403)
ಯದಿ ಕೃತ್ಯಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ತವಾದ್ಯಾಹಂ ಯಥಾ ಪುರಾ ।
ಶ್ಲಾಘನೀಯಂ ಯಶಸ್ಯಂ ಚ ಕಾ ಶಾಂತಿರ್ಹೃದಯಸ್ಯ ಮೇ ॥ 5-134-18 (36404)
ನೇತಿ ಚೇದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಬ್ರೂಯಾಂ ದೀರ್ಯೇತ ಹೃದಯಂ ಮಮ।
ನ ಹ್ಯದ ನ ಚ ಮೇ ಭರ್ತಾ ನೇತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮುಕ್ತವಾನ್ ॥ 5-134-19 (36405)
ವಯಮಾಶ್ರಯಣೀಯಾಃ ಸ್ಮ ನ ಶ್ರೋತಾರಃ ಪರಸ್ಯ ಚ।
ಅನ್ಯಮಾಸಾದ್ಯ ಜೀವಂತೀ ಪರಿತ್ಯಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಜೀವಿತಂ ॥ 5-134-20 (36406)
ಅಪಾರೇ ಭವ ನಃ ಪಾರಮಪ್ಲವೇ ಭವ ನಃ ಪ್ಲವಃ ।
ಕುರುಷ್ವ ಸ್ಥಾನಮಸ್ಥಾನೇ ಮೃತಾನ್ಸಂಜೀವಯಸ್ವ ನಃ॥ 5-134-21 (36407)
ಸರ್ವೇ ತೇ ಶತ್ರವಃ ಶಕ್ಯಾ ನ ಚೇಂಜೀವಿತುಮರ್ಹಸಿ ।
ಅಥ ಚೇದೀದೃಶೀಂ ವೃತ್ತಿಂ ಕ್ಲೀಬಾಮಭ್ಯುಪಪದ್ಯಸೇ ॥ 5-134-22 (36408)
ನಿರ್ವಿಣ್ಣಾತ್ಮಾ ಹತಮನಾ ಮುಂಚೈತಾಂ ಪಾಪಜೀವಿಕಾಂ।
ಏಕಶತ್ರುವಧೇನೈವ ಶೂರೋ ಗಚ್ಛತಿ ವಿಶ್ರುತಿಂ ॥ 5-134-23 (36409)
ಇಂದ್ರೋ ವೃತ್ರವಧೇನೈವ ಮಹೇಂದ್ರಃ ಸಮಪದ್ಯತ।
ಮಾಹೇಂದ್ರಂ ಚ ಗ್ರಹಂ ಲೇಭೇ ಲೋಕಾನಾಂ ಚೇಶ್ವರೋಽಭವತ್ ॥ 5-134-24 (36410)
ನಾಮ ವಿಶ್ರಾವ್ಯ ವೈ ಶಂಖ್ಯೇ ಶತ್ರೂನಾಹೂಯ ದಂಶಿತಾನ್।
ಸೇನಾಗ್ರಂ ಚಾಪಿ ವಿದ್ರಾವ್ಯ ಹತ್ವಾ ವಾ ಪುರುಷಂ ವರಂ ॥ 5-134-25 (36411)
ಯದೈವ ಲಭತೇ ವೀರಃ ಸುಯುದ್ಧೇನ ಮಹದ್ಯಶಃ ।
ತದೈವ ಪ್ರವ್ಯಥಂತೇಽಸ್ಯ ಶತ್ರವೋ ವಿನಮಂತಿ ಚ ॥ 5-134-26 (36412)
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾತ್ಮಾನಂ ರಣೇ ದಕ್ಷಂ ಶೂರಂ ಕಾಪುರುಷಾ ಜನಾಃ ।
ಅವಶಾಸ್ತರ್ಪಯಂತಿ ಸ್ಮ ಸರ್ವಕಾಮಸಮೃದ್ಧಿಭಿಃ ॥ 5-134-27 (36413)
ರಾಜ್ಯಂ ಚಾಪ್ಯುಗ್ರವಿ ಭ್ರಂಶಂ ಸಂಶಯೋ ಜೀವಿತಸ್ಯ ವಾ।
ನ ಲಬ್ಧಸ್ಯ ಹಿ ಶತ್ರೋರ್ವೈ ಶೇಷಂ ಕುರ್ವಂತಿ ಸಾಧವಃ ॥ 5-134-28 (36414)
ಸ್ವರ್ಗದ್ವಾರೋಪಮಂ ರಾಜ್ಯಮಥವಾಪ್ಯಮೃತೋಪಮಂ ।
ರುದ್ಧಮೇಕಾಯನಂ ಮತ್ವಾ ಪತೋಲ್ಮುಕ ಇವಾರಿಷು ॥ 5-134-29 (36415)
ಜಹಿ ಶತ್ರೂನ್ರಣೇ ರಾಜನ್ಸ್ವಧರ್ಮನುಪಾಲಯ ।
ಮಾ ತ್ವಾ ದೃಶಂ ಸುಕೃಪಣಂ ಶತ್ರೂಣಾಂ ಭಯವರ್ಧನಂ ॥ 5-134-30 (36416)
ಅಸ್ಮದೀಯೈಶ್ಚ ಶೋಚಿದ್ಭಿರ್ನದದ್ಭಿಶ್ಚ ಪರೈರ್ವೃತಂ ।
ಅಪಿ ತ್ವಾಂ ನಾನುಪಶ್ಯೇಯಂ ದೀನಾದ್ದೀನಮಿವಾಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-134-31 (36417)
ಹೃಪ್ಯ ಸೌವೀರಕನ್ಯಾಭಿಃ ಶ್ಲಾಘಸ್ವಾರ್ಥೈರ್ಯಥಾ ಪುರಾ।
ಮಾ ಚ ಸೈಂಧವಕನ್ಯಾನಾಮವಸನ್ನೋ ವಶಂ ಗಮಃ ॥ 5-134-32 (36418)
ಯುವಾ ರೂಪೇಣ ಸಂಪನ್ನೋ ವಿದ್ಯಯಾಭಿಜನೇನ ಚ ।
ಯತ್ತ್ವಾದೃಶೋ ವಿಕುರ್ವೀತ ಯಶಸ್ವೀ ಲೋಕವಿಶ್ರುತಃ ॥ 5-134-33 (36419)
ಅಧುರ್ಯವಚ್ಚ ವೋಢವ್ಯೇ ಮನ್ಯೇ ಮರಣಮೇವ ತತ್।
ಯದಿ ತ್ವಾಮನುಪಶ್ಯಾಮಿ ಪರಸ್ಯ ಪ್ರಿಯವಾದಿನಂ ॥ 5-134-34 (36420)
ಪೃಷ್ಠತೋಽನುವ್ರಜಂತಂ ವಾ ಕಾ ಶಾಂತಿರ್ಹೃದಯಸ್ಯ ಮೇ।
ನಾಸ್ಮಿಂಜಾತು ಕುಲೇ ಜಾತೋ ಗಚ್ಛೇದ್ಯೋನ್ಯಸ್ಯ ಪೃಷ್ಠತಃ । 5-134-35 (36421)
ನ ತ್ವಂ ಪರಸ್ಯಾನುಚರಸ್ತಾತ ಜೀವಿತುಮರ್ಹಸಿ ।
ಅಹಂ ಹಿ ಕ್ಷತ್ರಹೃದಯಂ ವೇದ ಯತ್ಪರಿಶಾಶ್ವತಂ ॥ 5-134-36 (36422)
ಪೂರ್ವೈಃ ಪೂರ್ವತರೈಃ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಪರೈಃ ಪರತರೈರಪಿ।
ಶಾಶ್ವತಂ ಚಾವ್ಯಯಂ ಚೈವ ಪ್ರಜಾಪತಿವಿನಿರ್ಮಿತಂ ॥ 5-134-37 (36423)
ಯೋ ವೈ ಕಶ್ಚಿದಿಹಾಜಾತಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮವಿತ್ ।
ಭಯಾದ್ವೃತ್ತಿಸಮೀಕ್ಷೋ ವಾ ನ ನಮೇದಿಹ ಕಸ್ಯಚಿತ್ ॥ 5-134-38 (36424)
ಉದ್ಯಚ್ಛೇದೇವ ನ ನಮೇದುದ್ಯಮೋ ಹ್ಯೇವ ಪೌರುಷಂ ।
ಅಪ್ಯಪರ್ವಣಿ ಭಜ್ಯೇತ ನ ನಮೇತೇಹ ಕಸ್ಯಚಿತ್ ॥ 5-134-39 (36425)
ಮಾತಂಗೋ ಮತ್ತ ಇವ ಚ ಪರೀಯಾತ್ಸ ಮಹಾಮನಾಃ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ನಮೇನ್ನಿತ್ಯಂ ಧರ್ಮಾಯೈವ ಚ ಸಂಜಯ ॥ 5-134-40 (36426)
ನಿಯಚ್ಛನ್ನಿತರಾನ್ವರ್ಣಾನ್ವಿನಿಘ್ನನ್ಸರ್ವದುಷ್ಕೃತಃ।
ಸಸಹಾಯೋಽಸಹಾಯೋ ವಾ ಯಾವಜ್ಜೀವಂ ತಥಾ ಭವೇತ್ ॥ ॥ 5-134-41 (36427)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುಸ್ತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-134-11 ಪೂರ್ವೇಷಾಂ ಮಮ ಚ ಯುದ್ಧೇ ಸಮೃದ್ಧಿರಸಮೃದ್ಧಿರ್ವಾಽವಶ್ಯಂಭಾವಿನೀತ್ಯೇವ ವಿದ್ವಾನ್ ಯುದ್ಧಮನಾ ಭವ ಲಾಭಾಲಾಭೌ ಸಮೌ ಕೃತ್ವಾ ಯುಧ್ಯಸ್ತ್ವೇತಿ ಭಾವಃ । ಮಾಪ್ರತ್ಯುಪಾಹರಃ ಪ್ರತ್ಯುಪಹಾರಂ ಯುದ್ಧೋಪಸಂಹಾರಂ ಮಾಕಾರ್ಷೀರಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-134-18 ಕೃತ್ಯಂ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಪರಾಕ್ರಮಂ ॥ 5-134-20 ಶ್ರೋತಾರಃ ಪರಾಜ್ಞಾಯಾಃ ॥ 5-134-22 ಶಕ್ಯಾಃ ಜೇತುಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-134-23 ನಿರ್ವಿಣ್ಣಾತ್ಮಾ ವಿರಕ್ತಚಿತ್ತಃ । ಯತೋ ಹತಮನಾ ನಷ್ಟಸಂಕಲ್ಪಃ । ವಿಶ್ರುತಿಂ ಖ್ಯಾತಿಂ ॥ 5-134-24 ಗ್ರಹಂ ಸೋಮಪಾತ್ರಂ। ಪ್ರಗ್ರಹಮಿತಿ ಪಾಠೇ ನಿಯಮನಂ ನಿಯಂತೃತ್ವಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-134-27 ಕಾಪುರುಷಾಃ ಜನಾಃ ರಣೇ ಆತ್ಮಾನಂ ದೇಹಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ರಣೇ ರಕ್ಷಂ ಶೂರಂ ಸಮೃದ್ಧಿಭಿಸ್ತರ್ಪಯಂತಿಸ್ಮೇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-134-28 ಉಗ್ರವಿಭ್ರಂಶಂ ಮಹಾಪ್ರಪಾತಂ। ಜೀವಿತಸ್ಯ ಸಂಶಯೋ ಮರಣಂ। ಲಬ್ಧಸ್ಯ ಜಿತಸ್ಯ। ಶೇಷಂ ಪುನಃ ಸ್ವಲ್ಪೇನ ವಿಭವೇನಾವಸ್ಥಾಪನಂ ॥ 5-134-29 ರುದ್ಧಂ ಗ್ರಸ್ತಂ ಮತ್ವಾ ಏಕಾಯನಂ ಸ್ವರ್ಗರಾಜ್ಯಯೋರ್ಮಧ್ಯೇ ಏಕಂ ಮಾರ್ಗಂ ಪತ ಗಚ್ಛ ॥ 5-134-30 ಶತ್ರೂಣಾಂ ಭಯವರ್ಧನಂ ಭಯಚ್ಛೇದನಂ। ಅನುಗ್ರತ್ವಾತ್ ಸುಕೃಷಣಂ ದೀನಂ ತ್ವಾ ತ್ವಾಂ ಮಾ ದೃಶಂ ಮಾದ್ರಾಕ್ಷಂ ॥ 5-134-32 ಹೃಷ್ಯ ಹರ್ಷಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಹಿ । ಸೌವೀರಕನ್ಯಾಭಿಃ ಸ್ವದಾರೈಃ । ಮಾಚೇತಿ । ಸೈಂಧವಕನ್ಯಾನಾಂ ಶತ್ರುದೇಶಜಕನ್ಯಾನಾಂ ॥ 5-134-33 ವಿಕುರ್ವೀತ ಅಪಸರಣಂ ಕುರ್ವೀತ ॥ 5-134-34 ಅಧುರ್ಯವತ್ ಅದಾಂತವೃಷಭವತ್। ತತ್ ವಿಕಾರಕರಣಂ ॥ 5-134-36 ವೇದ ವೇದ್ಮಿ । ಪರಿಶಾಶ್ವತಂ ಸರ್ವಥೈವೈಕರೂಪಂ। ಅಕ್ಷೀಣಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-134-37 ಅವ್ಯಯಂ ಅಪಕ್ಷಯಹೀನಂ ಕ್ಷತ್ರಹೃದಯಂ ಪ್ರೋಕ್ತಮಿತಿ ಪೂರ್ವೇಣ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-134-38 ಆಜಾತಃ ಸಂಯಗ್ಜಾತಃ ಕುಲೇ ಜಾತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಯ ಆಜಾತಃ ಸ ಭಯಾತ್ಕಸ್ಯಚಿನ್ನ ನಮೇತ್। ವೃತ್ತಿಸಮೀಕ್ಷೋ ವೃತ್ತಿಂ ಸಮೀಕ್ಷಮಾಣೋ ವಾ ನ ನಮೇತ್ ॥ 5-134-40 ಪರೀಯಾತ್ ಪರ್ಯಟನಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ॥ 5-134-41 ದುಷ್ಕೃತಃ ಪಾಪಿಷ್ಟಾನ್ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 135
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.135. ಅಧ್ಯಾಯಃ 135
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕುಂತ್ಯಾ ವಿದುಲೋಪಾಖ್ಯಾನಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-135-0 (36428)
ಪುತ್ರ ಉವಾಚ। 5-135-0x (3784)
ಕೃಷ್ಣಾಯಸಸ್ಯೇವ ಚ ತೇ ಸಂಹತ್ಯ ಹೃದಯಂ ಕೃತಂ।
ಮಮ ಮಾತಸ್ತ್ವಕರುಣೇ ವೀರಪ್ರಜ್ಞೇ ಹ್ಯಮರ್ಷಣೇ ॥ 5-135-1 (36429)
ಅಹೋ ಕ್ಷತ್ರಸಮಾಚಾರೋ ಯತ್ರ ಮಾಮಿತರಂ ಯಥಾ।
ನಿಯೋಜಯಸಿ ಯುದ್ಧಾಯ ಪರಮಾತೇವ ಮಾಂ ತಥಾ ॥ 5-135-2 (36430)
ಈದೃಶಂ ವಚನಂ ಬ್ರೂಯಾದ್ಭವತೀ ಪುತ್ರಮೇಕಜಂ ।
ಕಿಂ ನು ತೇ ಮಾಮಪಶ್ಯಂತ್ಯಾಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ಅಪಿ ಸರ್ವಯಾ ॥ 5-135-3 (36431)
ಕಿಮಾಭರಣಕೃತ್ಯೇನ ಕಿಂ ಭೋಗೈರ್ಜೀವಿತೇನ ವಾ।
ಮಯಿ ವಾ ಸಂಗರಹತೇ ಪ್ರಿಯಪುತ್ರೇ ವಿಶೇಷತಃ ॥ 5-135-4 (36432)
ಮಾತೋವಾಚ। 5-135-5x (3785)
ಸರ್ವಾವಸ್ಥಾ ಹಿ ವಿದುಷಾಂ ತಾತ ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾರಣಾತ್ ।
ತಾವೇವಾಭಿಸಮೀಕ್ಷ್ಯಾಹಂ ಸಂಜಯ ತ್ವಾಮಚೂಜುದಂ ॥ 5-135-5 (36433)
ಸ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಕ್ರಮೋಪೇತೋ ಮುಖ್ಯಃ ಕಾಲೋಽಯಮಾಗತಃ।
ಅಸ್ಮಿಂಶ್ಚೇದಾಗತೇ ಕಾಲೇ ಕಾರ್ಯಂ ನ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಸೇ ॥ 5-135-6 (36434)
ಅಸಂಭಾವಿತರೂಪಸ್ತ್ವಮಾನೃಶಂಸ್ಯಂ ಕರಿಷ್ಯಸಿ ।
ತಂ ತ್ವಾಮಯಶಸಾ ಸ್ಪೃಷ್ಟಂ ನ ಬ್ರೂಯಾಂ ಯದಿ ಸಂಜಯ ॥ 5-135-7 (36435)
ಖರೀವಾತ್ಸಲ್ಯಮಾಹುಸ್ತನ್ನಿಃಸಾಮರ್ಥ್ಯಮಹೇತುಕಂ ।
ಸದ್ಭಿರ್ವಿಗರ್ಹಿತಂ ಮಾರ್ಗಂ ತ್ಯಜ ಮೂರ್ಖನಿಷೇವಿತಂ ॥ 5-135-8 (36436)
ಅವಿದ್ಯಾ ವೈ ಮಹತ್ಯಸ್ತಿ ಯಾಮಿಮಾಂ ಸಂಶ್ರಿತಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ।
ತವ ಸ್ಯಾದ್ಯದಿ ಸದ್ವೃತ್ತಂ ತೇನ ಮೇ ತ್ವಂ ಪ್ರಿಯೋ ಭವೇಃ ॥ 5-135-9 (36437)
ಧರ್ಮಾರ್ಥಗುಣಯುಕ್ತೇನ ನೇತರೇಣ ಕಥಂಚನ।
ದೈವಮಾನುಷಯುಕ್ತೇನ ಸದ್ಭಿರಾಚರಿತೇನ ಚ॥ 5-135-10 (36438)
ಯೋ ಹ್ಯೇವಮವಿನೀತೇನ ರಮತೇ ಪುತ್ರನಪ್ತೃಣಾ।
ಅನುತ್ಥಾನವತಾ ಚಾಪಿ ದುರ್ವಿನೀತೇನ ದುರ್ಧಿಯಾ ॥ 5-135-11 (36439)
ರಮತೇ ಯಸ್ತು ಪುತ್ರೇಣ ಮೋಘಂ ತಸ್ಯ ಪ್ರಜಾಫಲಂ।
ಅಕುರ್ವಂತೋ ಹಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕುರ್ವಂತೋ ನಿಂದಿತಾನಿ ಚ ॥ 5-135-12 (36440)
ಸುಖಂ ನೈವೇಹ ನಾಮುತ್ರ ಲಭಂತೇ ಪುರುಷಾಧಮಾಃ ।
ಯುದ್ಧಾಯ ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಸೃಷ್ಟಃ ಸಂಜಯೇಹ ಜಯಾಯ ಚ ।
`ಕ್ರೂರಾಯ ಕರ್ಮಣೇ ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಪರಿಪಾಲನೇ ॥' 5-135-13 (36441)
ಜಯನ್ವಾ ವಧ್ಯಮಾನೋ ವಾ ಪ್ರಾಪ್ನೋತೀಂದ್ರಸಲೋಕತಾಂ ।
ನ ಶಕ್ರಭವನೇ ಪುಣ್ಯೇ ದಿವಿ ತದ್ವಿದ್ಯತೇ ಸುಖಂ।
ಯದಮಿತ್ರಾನ್ವಶೇ ಕೃತ್ವಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಸುಖಮೇಧತೇ ॥ 5-135-14 (36442)
ಮನ್ಯುನಾ ದಹ್ಯಮಾನೇಹ ಪುರುಷೇಣ ಮನಸ್ವಿನಾ ।
ನಿಕೃತೇನೇಹ ಬಹುಶಃ ಶತ್ರೂನ್ಪ್ರತಿ ಜಿಗೀಷಯಾ ॥ 5-135-15 (36443)
ಆತ್ಮಾನಂ ವಾ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಶತ್ರುಂ ವಾ ವಿನಿಪಾತ್ಯ ಚ।
ಪ್ರಾಪ್ಯತೇ ನೇಹ ಶಾಂತಿರ್ಹಿ ನಿತ್ಯಮೇವ ತು ಸಂಜಯ ।
ಅತೋನ್ಯೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಶಾಂತಿರಸ್ಯ ಕುತೋ ಭವೇತ್ ॥ 5-135-16 (36444)
ಇಹ ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಹಿ ಪುರುಷಃ ಸ್ವಲ್ಪಮಪ್ರಿಯಮಿಚ್ಛತಿ।
ಯಸ್ಯ ಸ್ವಲ್ಪಂ ಪ್ರಿಯಂ ಲೋಕೇ ಧ್ರುವಂ ತಸ್ಯಾಲ್ಪಮಪ್ರಿಯಂ ॥ 5-135-17 (36445)
ಪ್ರಿಯಾಭಾವಾಚ್ಚ ಪುರುಷೋ ನೈವ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಶೋಭನಂ ।
ಧ್ರುವಂ ಚಾಭಾವಮಭ್ಯೇತಿ ಗತ್ವಾ ಗಂಗೇವ ಸಾಗರಂ ॥ 5-135-18 (36446)
ಪುತ್ರ ಉವಾಚ। 5-135-19x (3786)
ನೇಯಂ ಮತಿಸ್ತ್ವಯಾ ವಾಚ್ಯಾ ಮಾತಃ ಪುತ್ರೇ ವಿಶೇಷತಃ ।
ಕಾರುಣ್ಯಮೇವ ಪಶ್ಯ ತ್ವಂ ಭೂತ್ವೇಹ ಜಡಮೂಕವತ್ ॥ 5-135-19 (36447)
ಮಾತೋವಾಚ। 5-135-20x (3787)
ಅತೋ ಮೇ ಭೂಯಸೀ ನಂದಿರ್ಯದೇವಮನುಪಶ್ಯಸಿ।
ಚೋದ್ಯಂ ಮಾಂ ಚೋದಯಸ್ಯೇತದ್ಭೃಶಂ ವೈ ಚೋದಯಾಮಿ ತೇ ॥ 5-135-20 (36448)
ಅಥ ತ್ವಾಂ ಪೂಜಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಹತ್ವಾ ವೈ ಸರ್ವಸೈಂಧವಾನ್।
ಅಹಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ವಿಜಯಂ ಕೃಚ್ಛ್ರಭಾವಿನಮೇವ ತೇ ॥ 5-135-21 (36449)
ಪುತ್ರ ಉವಾಚ। 5-135-22x (3788)
ಅಕೋಶಸ್ಯಾಸಹಾಯಸ್ಯ ಕುತಃ ಸಿದ್ಧಿರ್ಜಯೋ ಮಮ।
ಇತ್ಯವಸ್ಥಾಂ ವಿದಿತ್ವೈತಾಮಾತ್ಮನಾತ್ಮನಿ ದಾರುಣಾಂ ॥ 5-135-22 (36450)
ರಾಜ್ಯಾದ್ಭಾವೋ ನಿವೃತ್ತೋ ಮೇ ತ್ರಿದಿವಾದಿವ ದೃಷ್ಕೃತಃ ।
ಈದೃಶಂ ಭವತೀ ಕಂಚಿದುಪಾಯಮನುಪಶ್ಯತಿ॥ 5-135-23 (36451)
ತನ್ಮೇ ಪರಿಣತಪ್ರಜ್ಞೇ ಸಂಯಕ್ಪ್ರಬ್ರೂಹಿ ಪೃಚ್ಛತೇ।
ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಹಿ ತತ್ಸರ್ವಂ ಯಥಾವದನುಶಾಸನಂ ॥ 5-135-24 (36452)
ಮಾತೋವಾಚ। 5-135-25x (3789)
ಪುತ್ರ ನಾತ್ಮಾವಮಂತವ್ಯಃ ಪೂರ್ವಾಭಿರಸಮೃದ್ಧಿಭಿಃ ।
ಅಭೂತ್ವಾ ಹಿ ಭವಂತ್ಯರ್ಥಾ ಭೂತ್ವಾ ನಶ್ಯಂತಿ ಚಾಪರೇ।
ಅಮರ್ಷೇಣೈವ ಚಾಪ್ಯರ್ಥಾ ನಾರಬ್ಧವ್ಯಾಃ ಸುಬಾಲಿಶೈಃ ॥ 5-135-25 (36453)
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕರ್ಮಣಾಂ ತಾತ ಫಲೇ ನಿತ್ಯಮನಿತ್ಯತಾ।
ಅನಿತ್ಯಮಿತಿ ಜಾನಂತೋ ನ ಭವಂತಿ ಭವಂತಿ ಚ ॥ 5-135-26 (36454)
ಅಥ ಯೇ ನೈವ ಕುರ್ವಂತಿ ನೈವ ಜಾತು ಭವಂತಿ ತೇ।
ಐಕಗುಣ್ಯಮನೀಹಾಯಾಮಭಾವಃ ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲಂ ॥ 5-135-27 (36455)
ಅಥ ದ್ವೈಗುಣ್ಯಮೀಹಾಯಾಂ ಫಲಂ ಭವತಿ ವಾ ನವಾ ।
ಯಸ್ಯ ಪ್ರಾಗೇವ ವಿದಿತಾ ಸರ್ವಾರ್ಥಾನಾಮನಿತ್ಯತಾ ॥ 5-135-28 (36456)
ನುದೇದ್ವೃದ್ಧಿಸಮೃದ್ಧೀ ಸ ಪ್ರತಿಕೂಲೇ ನೃಪಾತ್ಮಜ ।
ಉತ್ಥಾತವ್ಯಂ ಜಾಗೃತವ್ಯಂ ಯೋಕ್ತವ್ಯಂ ಭೂತಿಕರ್ಮಸು ॥ 5-135-29 (36457)
ಭವಿಷ್ಯತೀತ್ಯೇವ ಮನಃ ಕೃತ್ವಾ ಸತತಮವ್ಯಥೈಃ ।
ಮಂಗಲಾನಿ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂಶ್ಚೇಶ್ವರೈಃ ಸಹ ॥ 5-135-30 (36458)
ಪ್ರಾಜ್ಞಸ್ಯ ನೃಪತೇರಾಶು ವೃದ್ಧಿರ್ಭವತಿ ಪುತ್ರಕ ।
ಅಭಿವರ್ತತಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಸ್ತಂ ಪ್ರಾಚೀಮಿವ ದಿವಾಕರಃ ॥ 5-135-31 (36459)
ನಿದರ್ಶನಾನ್ಯುಪಾಯಾಂಶ್ಚ ಬಹೂನ್ಯುದ್ಧರ್ಷಣಾನಿ ಚ।
ಅನುದರ್ಶಿತರೂಪೋಽಸಿ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಕುರು ಪೌರುಷಂ ॥ 5-135-32 (36460)
ಪುರುಷಾರ್ಥಮಭಿಪ್ರೇತಂ ಸಮಾಹರ್ತುಮಿಹಾರ್ಹಸಿ।
ಕ್ರುದ್ಧಾನ್ಲುಬ್ಧಾನ್ಪರಿಕ್ಷೀಣಾನವಲಿಪ್ತಾನ್ವಿಮಾನಿತಾನ್ ॥ 5-135-33 (36461)
ಸ್ಪರ್ಧಿನಶ್ಚೈವ ಯೇ ಕೇಚಿತ್ತಾನ್ಯುಕ್ತ ಉಪಧಾರಯ।
ಏತೇನ ತ್ವಂ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಮಹತೋ ಭೇತ್ಸ್ಯಸೇ ಗಣಾನ್।
ಮಹಾವೇಗ ಇವೋದ್ಧೂತೋ ಮಾತರಿಶ್ವಾ ಬಲಾಹಕಾನ್ ॥ 5-135-34 (36462)
ತೇಷಾಮಗ್ರಪ್ರದಾಯೀ ಸ್ಯಾಃ ಕಲ್ಪೋತ್ಥಾಯೀ ಪ್ರಿಯಂವದಃ ।
ತೇ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಿಯಂ ಕರಿಷ್ಯಂತಿ ಪುರೋಧಾಸ್ಯಂತಿ ಚ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-135-35 (36463)
ಯದೈವ ಶತ್ರುರ್ಜಾನೀಯಾತ್ಸಪತ್ನಂ ತ್ಯಕ್ತಜೀವಿತಂ।
ತದೈವಾಸ್ಮಾದುದ್ವಿಜೇತ ಸರ್ಪಾದ್ವೇಶ್ಮಗತಾದಿವ ॥ 5-135-36 (36464)
ತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಪರಾಕ್ರಾಂತಂ ವಶೇ ನ ಕುರುತೇ ಯದಿ।
ನಿರ್ವಾದೈರ್ನಿರ್ವದೇದೇನಮಂತತಸ್ತದ್ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-135-37 (36465)
ನಿರ್ವಾದಾದಾಸ್ಪದಂ ಲಬ್ಧಾ ಧನವೃದ್ಧಿರ್ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಧನವಂತಂ ಹಿ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಭಜಂತೇ ಚಾಶ್ರಯಂತಿ ಚ ॥ 5-135-38 (36466)
ಸ್ಖಲಿತಾರ್ಥಂ ಪುನಸ್ತಾನಿ ಸಂತ್ಯಜಂತಿ ಚ ಬಾಂಧವಾಃ ।
ನಹ್ಯಸ್ಮಿನ್ನಾಶ್ರಯಂತೇ ಚ ಜುಗುಪ್ಸಂತೇ ಚ ತಾದೃಶಂ ॥ 5-135-39 (36467)
ಶತ್ರುಂ ಕೃತ್ವಾ ಯಃ ಸಹಾಯಂ ವಿಶ್ವಾಸಮುಪಗಚ್ಛತಿ।
ಸ ನ ಸಂಭಾವ್ಯಮೇವೈತದ್ಯದ್ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾದಿತಿ ॥ ॥ 5-135-40 (36468)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-135-1 ಕೃಷ್ಣಾಯಸಸ್ಯ ಲೋಹಸ್ಯ । ಸಂಹತ್ಯ ಣಿಂಡೀಕೃತ್ಯ ॥ 5-135-3 ಏಕಜಂ ಅಭ್ರಾತೃಕಂ ॥ 5-135-5 ಸರ್ವಾವಸ್ಥಾ ಗಾರ್ಹಸ್ಥ್ಯಾದಿರೂಪಾ। ತಾವೇವ ಧರ್ಮಾರ್ಥಾವೇವ। ಅಚೂಚುದಂ ಪ್ರೇರಿತವತ್ಯಸ್ಮಿ ॥ 5-135-6 ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಕ್ರಮೋಪೇತಃ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಯೋಗ್ಯೇನ ಪರಾಕ್ರಮೇಣ ಯುಕ್ತಃ । ಅಸ್ಮಿನ್ಕಾಲೇ ಚೇತ್ ಕಾರ್ಯಂ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಯುದ್ಧಂ ನ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಸೇ ॥ 5-135-7 ಆನೃಶಂಸ್ಯಂ ಶತ್ರುಷು ಸ್ವದೇಹೇ ವಾ ದಯಾಂಕರಿಷ್ಯಸಿ ತರ್ಹಿ ತ್ವಂ ಅಸಂಭಾವಿತರೂಪಸ್ತಿರಸ್ಕೃತರೂಪೋ ಭವಿಷ್ಯಸೀತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-135-8 ಸ್ವರೀತಿ। ಉಭಯಲೋಕಾನುಪಯುಕ್ತೇಪಿ ಪುತ್ರೇ ವೃಥಾ ವಾತ್ಸಲ್ಯಂ ಖರೀ ಕರೋತಿ ತದ್ವದಹಮಪಿ ಸ್ಯಾಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-135-10 ಧರ್ಮಾರ್ಥೇತಿ। ತ್ವಯಾ ಭಾವ್ಯಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-135-15 ಪ್ರಸ್ಥಾತವ್ಯಮೇವೇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-135-17 ಸ್ವಲ್ಪಮೈಶ್ವರ್ಯಂ ಅಪ್ರಿಯಮನಿಷ್ಟಂ ಇಚ್ಛತಿ ಮನ್ಯತೇ ಪ್ರಾಜ್ಞಃ। ಯಸ್ಯ ತು ಅಲ್ಪಮೇವೈಶ್ವರ್ಯಂ ಪ್ರಿಯಂ ತಸ್ಯ ಧ್ರುವಂ ನಿಶ್ಚಿತಂ ತದೇವಾಲ್ಪಂ ಪ್ರಿಯತ್ವೇನ ಗೃಹೀತಂ ಅಪ್ರಿಯಮನರ್ಥಕರಂ ಸ್ಯಾತ್। ತೇನ ರಾಜ್ಞಾಽಲ್ಪಸಂತುಷ್ಟೇನ ನ ಭವಿತವ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-135-18 ಅಭಾವಂ ನಾಶಂ ॥ 5-135-19 ಪಶ್ಯ ಹಿತತ್ವೇನೇತಿ ಶೇಷಃಕ ॥ 5-135-20 ಅತೋ ವಚನಾತ್ ಮೇ ಮಮ ಭೂಯಸೀ ನಂದಿಃ ಸಮೃದ್ಧಿಃ ಭವಿತೇತಿ ಶೇಷಃ। ಯತ್ ಏವಂ ಕಾರುಣ್ಯಂ ದೇಹೇ ಕೃಪಾಂ ಅನುಪಶ್ಯಸಿ ಹಿತತ್ವೇನ । ಏವಂಸತ್ಯಪಿ ತ್ವಮೇವ ಚೋದ್ಯಂ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷಂ ಚೋದಯಸಿ ಪ್ರೇರಯಸಿ ಕಾರುಣ್ಯಂ ಕುರ್ವಿತಿ। ಅಥಾಪಿ ವಜ್ರಹೃದಯಾಹಂ ತೇ ತುಭ್ಯಂ ಚೋದಯಾಮಿ ॥ 5-135-21 ಸೈಂಧವಾನ್ ಹತ್ವಾ ಕೃಚ್ಛ್ರೇಣ ಭಾವಿನಂ ತೇ ತವ ವಿಜಯಂ ಯದಾ ಪಶ್ಯಾಮಿ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಅಥ ತ್ವಾಂ ಪೂಜಯಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ ॥ 5-135-22 ಏತಾಂ ಅವಸ್ಥಾಂ ದಾರುಣಾಮಾತ್ಮನಿ ಆತ್ಮನಾ ಸ್ವಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ । ಮೇ ಮಮ ಭಾವಶ್ಚಿತ್ತಂ ರಾಜ್ಯಾನ್ನಿವೃತ್ತ ಇತ್ಯುತ್ತರೇಣ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-135-29 ವೃದ್ಧಿಃ ಪೀಡಾ। ವೃಧು ಹಿಂಸಾಯಾಮಿತ್ಯಸ್ಯ ರೂಪಂ। ಸಮೃದ್ಧಿರೈಶ್ವರ್ಯಂ। ಆತ್ಮನಃ ಪೀಡಾಂ ಪರಸ್ಯೈರ್ಶ್ವಂ ಚ ನುದೇದಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-135-35 ತೇಷಾಂ ಕ್ರುದ್ಧಾದೀನಾಂ ಅಗ್ರಪ್ರದಾಯೀ। ಭಕ್ತಂ ವೇತನಂ ಚ ಸರ್ವೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಥಮಂ ದೇಯಂ। ನ ಚೇತ್ಸದ್ಯಃ ಕುಪಿತಾಸ್ತೇ ತ್ಯಜೇಯುರಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-135-36 ಏನಂ ನಿರ್ವಾದೈಃ ಪರಿನಿಷ್ಠಿತೈರ್ದೂತೈರ್ನಿರ್ವದೇತ್ ಪರಿನಿಷ್ಠಾಂ ಪ್ರಾಪಯೇತ್। ಸಾಂನಾ ದಾನೇನ ವಾ ತಂ ಪರ್ಯವಸ್ಥಾಪಯೇದಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಅಂತತಃ ಫಲತಃ ತತ್ ಶರ್ತ್ರಾರ್ವಶೀಕರಣಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-135-37 ತತ್ರೋಪಾಯಮಾಹ ನಿರ್ವಾದಾದಿತಿ। ಏವಂ ಪರಿನಿಷ್ಠಿತತಯಾ ಆಸ್ಪದಂ ಸ್ಥಾನಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಚೇತ್ ಶತ್ರುಣಾಽನುಪದ್ರುತಸ್ಯ ಧನವೃದ್ಧ್ಯಾದಿಕಂ ಸರ್ವಂ ಸೇತ್ಸ್ಯತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 136
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.136. ಅಧ್ಯಾಯಃ 136
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುಲೋಪಾಖ್ಯಾನೋಪಸಂಹಾರಃ ॥ 1 ॥ ವಿದುಲೋಪಾಖ್ಯಾನಶ್ರವಣಫಲಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-136-0 (36469)
ಮಾತೋವಾಚ। 5-136-0x (3790)
ನೈವ ರಾಜ್ಞಾ ದರಃ ಕಾರ್ಯೋ ಜಾತು ಕಸ್ಯಾಂಚಿದಾಪದಿ।
ಅಥ ಚೇದಪಿ ದೀರ್ಣಃ ಸ್ಯಾನ್ನೈವ ವರ್ತೇತ ದೀರ್ಣವತ್ ॥ 5-136-1 (36470)
ದೀರ್ಣಂ ಹಿ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಸರ್ವಮೇವಾನುದೀರ್ಯತೇ।
ರಾಷ್ಟ್ರಂ ಬಲಮಮಾತ್ಯಾಶ್ಚ ಪೃಥಕ್ಕುರ್ವಂತಿ ತೇ ಮತೀಃ ॥ 5-136-2 (36471)
ಶತ್ರುನೇಕೇ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ಪ್ರಜಹತ್ಯಪರೇ ಪುನಃ ।
ಅನ್ಯೇ ತು ಪ್ರಜಿಹೀರ್ಷಂತಿ ಯೇ ಪುರಸ್ತಾದ್ವಿಮಾನಿತಾಃ ॥ 5-136-3 (36472)
ಯ ಏವಾತ್ಯಂತಸುಹೃದಸ್ತ ಏನಂ ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ।
ಅಶಕ್ತಯಃ ಸ್ವಸ್ತಿಕಾಮಾ ಬದ್ಧವತ್ಸಾ ಇಲಾ ಇವ ॥ 5-136-4 (36473)
ಶೋಚಂತಮನುಶೋಚಂತಿ ಪತಿತಾನಿವ ಬಾಂಧವಾನ್ ।
ಅಪಿ ತೇ ಪೂಜಿತಾಃ ಪೂರ್ವಮಪಿ ತೇ ಸುಹೃದೋ ಮತಾಃ ॥ 5-136-5 (36474)
ಯೇ ರಾಷ್ಟ್ರಮಭಿಮನ್ಯಂತೇ ರಾಜ್ಞೋ ವ್ಯಸನಮೀಯುಷಃ ।
ಮಾ ದೀದರಸ್ತ್ವಂ ಸುಹೃದೋ ಮಾ ತ್ವಾಂ ದೀರ್ಣಂ ಪ್ರಹಾಸಿಷುಃ ॥ 5-136-6 (36475)
ಪ್ರಭಾವಂ ಪೌರುಷಂ ಬುದ್ಧಿಂ ಜಿಜ್ಞಾಸಂತ್ಯಾ ಮಯಾ ತವ।
ವಿದಧತ್ಯಾ ಸಮಾಶ್ವಾಸಮುಕ್ತಂ ತೇಜೋವಿವೃದ್ಧಯೇ ॥ 5-136-7 (36476)
ಯದೇತತ್ಸಂವಿಜಾನಾಸಿ ಯದಿ ಸಂಯಗ್ಬ್ರವೀಂಯಹಂ।
ಕೃತ್ವಾ ಸೌಂಯಮಿವಾತ್ಮಾನಂ ಜಾಯಾಯೋತ್ತಿಷ್ಠ ಸಂಜಯ ॥ 5-136-8 (36477)
ಅಸ್ತಿ ನಃ ಕೋಶನಿಚಯೋ ಮಹಾನವಿದಿತಸ್ತವ।
ತಮಹಂ ವೇದ ನಾನ್ಯಸ್ತಮುಪಸಂಪಾದಯಾಮಿ ತೇ ॥ 5-136-9 (36478)
ಸಂತಿ ನೈಕಶತಾ ಭೂಯಃ ಸುಹೃದಸ್ತವ ಸಂಜಯ ।
ಸುಖದುಃಖಸಹಾ ವೀರ ಸಂಗ್ರಾಮಾದನಿವರ್ತಿನಃ ॥ 5-136-10 (36479)
ತಾದೃಶಾ ಹಿ ಸಹಾಯಾ ವೈ ಪುರುಷಸ್ಯ ಬುಭೂಷತಃ।
ಇಷ್ಟಂ ಜಿಹೀರ್ಷತಃ ಕಿಂಚಿತ್ಸಚಿವಾಃ ಶತ್ರುಕರ್ಶನ ॥ 5-136-11 (36480)
ತಸ್ಯಾಸ್ತ್ವೀದೃಶಕಂ ವಾಕ್ಯಂ ಶ್ರುತ್ವಾಪಿ ಸ್ವಲ್ಪಚೇತಸಃ ।
ತಮಸ್ತ್ವಪಾಗಮತ್ತಸ್ಯ ಸುಚಿತ್ರಾರ್ಥಪದಾಕ್ಷರಂ ॥ 5-136-12 (36481)
ಪುತ್ರ ಉವಾಚ। 5-136-13x (3791)
ಉದಕೇ ನೌರಿಯಂ ಧಾರ್ಯಾ ವಕ್ತವ್ಯಂ ಪ್ರವಣೇ ಮಯಾ।
ಯಸ್ಯ ಮೇ ಭವತೀ ನೇತ್ರೀ ಭವಿಷ್ಯದ್ಭೂತಿದರ್ಶಿನೀ ॥ 5-136-13 (36482)
ಅಹಂ ಹಿ ವಚನಂ ತ್ವತ್ತಃ ಶುಶ್ರೂಷುರಪರಾಪರಂ ।
ಕಿಂಚಿತ್ಕಿಂಚಿತ್ಪ್ರತಿವದಂಸ್ತೂಷ್ಣೀಮಾಸಂ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ ॥ 5-136-14 (36483)
ಅತೃಪ್ಯನ್ನಮೃತಸ್ಯೇವ ಕೃಚ್ಛ್ರಾಲ್ಲಬ್ಧಸ್ಯ ಬಾಂಧವಾತ್।
ಉದ್ಯಚ್ಛಾಂಯೇಷ ಶತ್ರೂಣಾಂ ನಿಯಮಾರ್ಥಂ ಜಾಯಯ ಚ ॥ 5-136-15 (36484)
ಕುಂತ್ಯುವಾಚ। 5-136-16x (3792)
ಸದಶ್ಚ ಇವ ಸ ಕ್ಷಿಪ್ತಃ ಪ್ರಣುನ್ನೋ ವಾಕ್ಯಸಾಯಕೈಃ।
ತಚ್ಚಕಾರ ತಥಾ ಸರ್ವಂ ಯಥಾವದನುಶಾಸನಂ ॥ 5-136-16 (36485)
ಇದಮುದ್ಧರ್ಷಣಂ ಭೀಮಂ ತೇಜೋವರ್ಧನಮುತ್ತಮಂ ।
ರಾಜಾನಂ ಶ್ರಾವಯೇನ್ಮಂತ್ರೀ ಸೀದಂತಂ ಶತ್ರುಪೀಡಿತಂ ॥ 5-136-17 (36486)
ಜಯೋ ನಾಮೇತಿಹಾಸೋಽಯಂ ಶ್ರೋತವ್ಯೋ ವಿಜಿಗೀಷುಣಾ।
ಮಹೀಂ ವಿಜಯತೇ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಶತ್ರೂಂಶ್ಚ ಮರ್ದತಿ ॥ 5-136-18 (36487)
ಇದಂ ಪುಂಸವನಂ ಚೈವ ವೀರಾಜನನಮೇವ ಚ।
ಅಭೀಕ್ಷ್ಣಂ ಗರ್ಭಿಣೀ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧ್ರುವಂ ವೀರಂ ಪ್ರಜಾಯತೇ ॥ 5-136-19 (36488)
ವಿದ್ಯಾಶೂರಂ ತಪಃಶೂರಂ ದಾನಶೂರಂ ತಪಸ್ವಿನಂ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಯಾ ಶ್ರಿಯಾ ದೀಪ್ಯಮಾನಂ ಸಾಧುವಾದೇ ಚ ಸಂಮತಂ ॥ 5-136-20 (36489)
ಅರ್ಚಿಷ್ಮಂತಂ ಬಲೋಪೇತಂ ಮಹಾಭಾಗಂ ಮಹಾರಥಂ ।
ಧೃತಿಮಂತಮನಾಧೃಷ್ಯಂ ಜೇತಾರಮಪರಾಜಿತಂ ॥ 5-136-21 (36490)
ನಿಯಂತಾರಮಸಾಧೂನಾಂ ಗೋಪ್ತಾರಂ ಧರ್ಮಚಾರಿಣಾಂ ।
ಈದೃಶಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಸೂತೇ ವೀರಂ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಂ ॥ ॥ 5-136-22 (36491)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-136-1 ದರೋ ಭಯಂ ॥ 5-136-4 ಇಲಾ ಧೇನವಃ ॥ 5-136-10 ಶತಾರ್ಹಾ ಅನಿವರ್ತಿನ ಇತಿ ಕo ಖo ಪಾಠಃ। ಶತಾರ್ಹಾಃ ಶತವೇತನಯೋಗ್ಯಾ ಇತಿ ರತ್ನಗರ್ಭಃ ॥ 5-136-12 ಸ್ವಲ್ಪಚೇತಸೋಪಿ ತಸ್ಯ ತಮೋಪಾಗಮದಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-136-13 ಉದಕೇ ಭೂರಿಯಂ ಧಾರ್ಯಾ ಮರ್ತವ್ಯಂ ಪ್ರವಣೇ ಮಯಾ ಇತಿ ಝo ಪಾಠಃ । ತತ್ರಾಯಮರ್ಥಃ। ಉದಕೇ ಮಜ್ಜಂತೀವ ಭೂಃ ಪಿತ್ರ್ಯಂ ರಾಜ್ಯಂ ।(ಧೂರಿತಿ ಪಾಠೇಪಿ ಸ ಏವಾರ್ಥಃ) ಇಯಂ ಮಯಾ ಧಾರ್ಯಾ ಮಗ್ನಂ ರಾಜ್ಯಂ ವಾ ಉದ್ಧರ್ತವ್ಯಂ। ಪ್ರವಣೇ ಪ್ರಪಾತೇ ವಾ ಯುದ್ಧಾಖ್ಯೇ ವಾ ಮರ್ತವ್ಯಂ ನತು ಏವಮೇವ ನಿರ್ವ್ಯಾಪಾರೇಣ ಸ್ಥೇಯಂ। ನೇತ್ರೀ ಶಿಕ್ಷಯಿತ್ರೀ। ಉದಕೇ ಸೂರ್ಯವದ್ಯಸ್ಮಿನ್ಸಕ್ತವ್ಯಂ ಪ್ರವಣೇ ಮಯಾ ಇತಿ ಡo ಪಾಠಃ ॥ 5-136-14 ಅಪರಾಪರಂ ಉತ್ತರೋತ್ತರಂ। ಪ್ರತಿವದನ್ ಪ್ರತಿಕೂಲಂ ವದನ್ ॥ 5-136-15 ಬಾಂಧವಾತ್ ಬಂಧುತಃ । ಉದ್ಯಚ್ಛಾಮಿ ಉದ್ಯಮಂ ಕರೋಮಿ। ನಿಯಮಾರ್ಥಂ ನಿಗ್ರಹಾರ್ಥಂ ॥ 5-136-19 ಪುಂಸವನಂ ಪುತ್ರಪ್ರಸವಕರಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 137
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.137. ಅಧ್ಯಾಯಃ 137
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕುಂತ್ಯಾ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇ ಅರ್ಜುನಾದೀನ್ಪ್ರತಿ ವಕ್ತವ್ಯಸಂದೇಶಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಸ್ವರಥಮಾರೋಪಿತೇನ ಕರ್ಣೇನ ಸಹ ಸಂಭಾಷಣಪೂರ್ವಕಮುಪಪ್ಲಾವ್ಯಂ ಪ್ರತ್ಯಾಗಮನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-137-0 (36492)
ಕುಂತ್ಯುವಾಚ। 5-137-0x (3793)
ಅರ್ಜುನಂ ಕೇಶವ ಬ್ರೂಯಾಸ್ತ್ವಯಿ ಜಾತೇ ಸ್ಮ ಸೂತಕೇ।
ಉಪೋಪವಿಷ್ಟಾ ನಾರೀಭಿರಾಶ್ರಮೇ ಪರಿವಾರಿತಾ ॥ 5-137-1 (36493)
ಅಥಾಂತರಿಕ್ಷೇ ವಾಗಾಸೀದ್ದಿವ್ಯರೂಪಾ ಮನೋರಮಾ ।
ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷಸಮಃ ಕುಂತಿ ಭವಿಷ್ಯತ್ಯೇಷ ತೇ ಸುತಃ । 5-137-2 (36494)
ಏಷ ಜೇಷ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಕುರೂನ್ಸರ್ವಾನ್ಸಮಾಗತಾನ್।
ಭೀಮಸೇನದ್ವಿತೀಯಶ್ಚ ಲೋಕಮುದ್ವರ್ತಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-137-3 (36495)
ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಪೃಥಿವೀಂ ಜೇತಾ ಯಶಶ್ಚಾಸ್ಯ ದಿವಂ ಸ್ಪೃಶೇತ್।
ಹತ್ವಾ ಕುರೂಂಶ್ಚ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ವಾಸುದೇವಸಹಾಯವಾನ್ ॥ 5-137-4 (36496)
ಪಿತ್ರ್ಯಮಂಶಂ ಪ್ರನಷ್ಟಂ ಚ ಪುನರಪ್ಯುದ್ಧರಿಷ್ಯತಿ ।
ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹಿತಃ ಶ್ರೀಮಾಂಸ್ತ್ರೀನ್ಮೇಧಾನಾಹರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-137-5 (36497)
ಸ ಸತ್ಯಸಂಧೋ ಬೀಭತ್ಸುಃ ಸವ್ಯಸಾಚೀ ಯಥಾಚ್ಯುತ ।
ತಥಾ ತ್ವಮೇವ ಜಾನಾಸಿ ಬಲವಂತಂ ದುರಾಸದಂ ॥ 5-137-6 (36498)
ತಥಾ ತದಸ್ತು ದಾಶಾರ್ಹ ಯಥಾ ವಾಗಭ್ಯಭಾಷತ ।
ಧರ್ಮಶ್ಚೇದಸ್ತಿ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ತಥಾ ಸತ್ಯಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-137-7 (36499)
ತ್ವಂ ಚಾಪಿ ತತ್ತಥಾ ಕೃಷ್ಣ ಸರ್ವಂ ಸಂಪಾದಯಿಷ್ಯಸಿ ।
ನಾಹಂ ತದಭ್ಯಸೂಯಾಮಿ ಯಥಾ ವಾಗಭ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-137-8 (36500)
ನಮೋ ಧರ್ಮಾಯ ಮಹತೇ ಧರ್ಮೋ ಧಾರಯತಿ ಪ್ರಜಾಃ ।
ಏತದ್ಧನಂಜಯೋ ವಾಚ್ಯೋ ನಿತ್ಯೋದ್ಯುಕ್ತೋ ವೃಕೋದರಃ ॥ 5-137-9 (36501)
ಯದರ್ಥಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಸೂತೇ ತಸ್ಯ ಕಾಲೋಽಯಮಾಗತಃ।
ನ ಹಿ ವೈರಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಸೀದಂತಿ ಪುರುಷರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-137-10 (36502)
ವಿದಿತಾ ತೇ ಸದಾ ಬುದ್ಧಿರ್ಭೀಮಸ್ಯ ನ ಸ ಶಾಂಯತಿ।
ಯಾವದಂತಂ ನ ಕುರುತೇ ಶತ್ರೂಣಾಂ ಶತ್ರುಕರ್ಶನಃ ॥ 5-137-11 (36503)
ತಾವದೇವ ಮಹಾಪಬಾಹುರ್ನಿಶಾಸು ನ ಸುಖಂ ಲಭೇತ್।
ಸರ್ವಧಱ್ಮವಿಶೇಷಜ್ಞಾಂ ಸ್ನುಷಾಂ ಪಾಂಡೋರ್ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ವ್ರೂಯಾ ಮಾಧವ ಕಲ್ಯಾಣೀಂ ಕೃಷ್ಣ ಕೃಷ್ಣಾಂ ಯಶಸ್ವಿನೀಂ ॥ 5-137-12 (36504)
ಯುಕ್ತಮೇತನ್ಮಹಾಭಾಗೇ ಕುಲೇ ಜಾತೇ ಯಶಸ್ವಿನಿ ।
ಯನ್ಮೇ ಪುತ್ರೇಷು ಸರ್ವೇಷು ಯಥಾವತ್ತ್ವಮವರ್ತಿಥಾಃ ॥ 5-137-13 (36505)
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಚ ವಕ್ತವ್ಯೌ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮರತಾವುಭೌ ।
ವಿಕ್ರಮೇಣಾರ್ಜಿತಾನ್ಭೋಗಾನ್ವೃಣೀತಂ ಜೀವಿತಾದಪಿ ॥ 5-137-14 (36506)
ವಿಕ್ರಮಾಧಿಗತಾ ಹ್ಯರ್ಥಾಃ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮೇಣ ಜೀವತಃ ।
ಮನೋ ಮನುಷ್ಯಸ್ಯ ಸದಾ ಪ್ರೀಣಂತಿ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ॥ 5-137-15 (36507)
ಯಚ್ಚ ವಃ ಪ್ರೇಕ್ಷಮಾಣಾನಾಂ ಸರ್ವಧರ್ಮೋಪಚಾಯಿನಾಂ।
ಪಾಂಚಾಲೀ ಪರುಷಾಣ್ಯುಕ್ತಕಾ ಕೋ ನು ತತ್ಕ್ಷಂತುಮರ್ಹತಿ ॥ 5-137-16 (36508)
ನ ರಾಜ್ಯಹರಣಂ ದುಃಖಂ ದ್ಯೂತೇ ಚಾಪಿ ಪರಾಜಯಃ।
ಪ್ರವ್ರಾಜನಂ ಸುತಾನಾಂ ವಾ ನ ಮೇ ತದ್ದುಃಖಕಾರಣಂ ॥ 5-137-17 (36509)
ಯತ್ರ ಸಾ ಬೃಹತೀ ಶ್ಯಾಮಾ ಸಭಾಯಾಂ ರುದತೀ ತದಾ।
ಅಶ್ರೌಷೀತ್ಪರುಷಾ ವಾಚಸ್ತನ್ಮೇ ದುಃಖತರಂ ಮಹತ್ ॥ 5-137-18 (36510)
ಸ್ತ್ರೀಧರ್ಮಿಣೀ ವರಾರೋಹಾ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮರತಾ ಸದಾ।
ನಾಧ್ಯಗಚ್ಛತ್ತದಾ ನಾಥಂ ಕೃಷ್ಣಾ ನಾಥವತೀ ಸತೀ ॥ 5-137-19 (36511)
ತಂ ವೈ ಬ್ರೂಹಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ ।
ಅರ್ಜುನಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಂ ದ್ರೌಪದ್ಯಾಃ ಪದವೀಂ ಚರ ॥ 5-137-20 (36512)
ವಿದಿತಂ ಹಿ ತವಾತ್ಯಂತಂ ಕ್ರೂದ್ಧಾವಿವ ಯಮಾಂತಕೌ ।
ಭೀಮಾರ್ಜುನೌ ನಯೇತಾಂ ಹಿ ದೇವಾನಪಿ ಪರಾಂ ಗತಿಂ ॥ 5-137-21 (36513)
ತಯೋಶ್ಚೈತದವಜ್ಞಾನಂ ಯತ್ಸಾ ಕೃಷ್ಣಾ ಸಭಾಗತಾ।
ದುಃಶಾಸನಶ್ಚ ಯದ್ಭೀಮಂ ಕಟುಕಾನ್ಯಭ್ಯಭಾಷತ॥ 5-137-22 (36514)
ಪಶ್ಯತಾಂ ಕುರುವೀರಾಣಾಂ ತಚ್ಚ ಸಂಸ್ಮಾರಯೇಃ ಪುನಃ ।
ಪಾಂಡವಾನ್ಕುಶಲಂ ಪೃಚ್ಛೇಃ ಸಪುತ್ರಾನ್ಕೃಷ್ಣಯಾ ಸಹ ॥ 5-137-23 (36515)
ಮಾಂ ವೈ ಕುಶಲಿನೀಂ ಬ್ರೂಯಾಸ್ತೇಷು ಭೂಯೋ ಜನಾರ್ದನ ।
ಅರಿಷ್ಟಂ ಗಚ್ಛ ಪಂಥಾನಂ ಪುತ್ರಾನ್ಮೇ ಪ್ರತಿಪಾಲಯ ॥ 5-137-24 (36516)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-137-25x (3794)
ಅಭಿವಾದ್ಯಾಥ ತಾಂ ಕೃಷ್ಣಃ ಕೃತ್ವಾ ಚಾಪಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ।
ನಿಶ್ಚಕ್ರಾಮ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸಿಂಹಖೇಲಗತಿಸ್ತತಃ ॥ 5-137-25 (36517)
ತತೋ ವಿಸರ್ಜಯಾಮಾಸ ಭೀಷ್ಮಾದೀನ್ಕುರುಪುಂಗವಾನ್।
ಆರೋಪ್ಯಾಥ ರಥೇ ಕರ್ಣಂ ಪ್ರಾಯಾತ್ಸಾತ್ಯಕಿನಾ ಸಹ ॥ 5-137-26 (36518)
ತತಃ ಪ್ರಯಾತೇ ದಾಶಾರ್ಹೇ ಕುರವಃ ಸಂಗತಾ ಮಿಥಃ ।
ಜಜಲ್ಪುರ್ಮಹದಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಕೇಶವೇ ಪರಮಾದ್ಭುತಂ ॥ 5-137-27 (36519)
ಪ್ರಮೂಢಾ ಪೃಥಿವೀ ಸರ್ವಾ ಮೃತ್ಯುಪಾಶವಶೀಕೃತಾ ।
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಬಾಲಿಶ್ಯಾನ್ನೈತದಸ್ತೀತಿ ಚಾಬ್ರುವನ್ ॥ 5-137-28 (36520)
ತತೋ ನಿರ್ಯಾಯ ನಗರಾತ್ಪ್ರಯಯೌ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ।
ಮಂತ್ರಯಾಮಾಸ ಚ ತದಾ ಕರ್ಣೇನ ಸುಚಿರಂ ಸಹ ॥ 5-137-29 (36521)
ವಿಸರ್ಜಯಿತ್ವಾ ರಾಧೇಯಂ ಸರ್ವಯಾದವನಂದನಃ।
ತತೋ ಜವೇನ ಮಹತಾ ತೂರ್ಣಮಶ್ವಾನಚೋದಯತ್ ॥ 5-137-30 (36522)
ತೇ ಪಿಬಂತ ಇವಾಕಾಶಂ ದಾರುಕೇಣ ಪ್ರಚೋದಿತಾಃ ।
ಹಯಾ ಜಗ್ಮುರ್ಮಹಾವೇಗಾ ಮನೋಮಾರುತರಂಹಸಃ ॥ 5-137-31 (36523)
ತೇ ವ್ಯತೀತ್ಯ ಮಹಾಧ್ವಾನಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಶ್ಯೇನಾ ಇವಾಶುಗಾಃ ।
ಉಚ್ಚೈರ್ಜಗ್ಮುರುಪಪ್ಲಾವ್ಯಂ ಶಾರ್ಂಗಧನ್ವಾನಮಾವಹನ್ ॥ ॥ 5-137-32 (36524)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-137-3 ಉದ್ವರ್ತಯಿಷ್ಯತಿ ಆಕುಲೀಕರಿಷ್ಯತಿ। ಲೋಕಂ ಶತ್ರುಜನಂ ॥ 5-137-5 ಮೇಧಾನ್ ಅಶ್ವಮೇಧಾನ್ ॥ 5-137-16 ಧರ್ಮೋಪಚಾಯಿನಾಂ ಧರ್ಮವರ್ಧನಶೀಲಾನಾಂ ॥ 5-137-20 ಪದವೀಂ ಚರ ಮಾರ್ಗಮನುಸರ ॥ 5-137-28 ನೈತದಸ್ತಿ। ರಾಷ್ಟ್ರಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-137-29 ನಿರ್ಯಾಯ ನಿರ್ಗತ್ಯ ॥ 5-137-32 ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯಂ ವಿರಾಟನಗರಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 138
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.138. ಅಧ್ಯಾಯಃ 138
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾಭ್ಯಾಂ ಕುಂತೀವಾಕ್ಯಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಮೀಪಸ್ಥಂ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪ್ರತಿ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕುಂತೀನಿದೇಶಾನತಿಲಂಘಿತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಸಂಧಿವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-138-0 (36525)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-138-0x (3795)
ಕುಂತ್ಯಾಸ್ತು ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ಮಹಾರಥೌ।
ದುರ್ಯೋಧನಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮೂಚತುಃ ಶಾಸನಾತಿಗಂ ॥ 5-138-1 (36526)
ಶ್ರುತಂ ತೇ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಕುಂತ್ಯಾಃ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಸಂನಿಧೌ ।
ವಾಕ್ಯಮರ್ಥವದತ್ಯುಗ್ರಮುಕ್ತಂ ಧರ್ಂಯಮನುತ್ತಮಂ ॥ 5-138-2 (36527)
ತತ್ಕರಿಷ್ಯಂತಿ ಕೌಂತೇಯಾ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಸಂಮತಂ ।
ನ ಹಿ ತೇ ಜಾತು ಶಾಂಯೇರನ್ನೃತೇ ರಾಜ್ಯೇನ ಕೌರವ ॥ 5-138-3 (36528)
ಕ್ಲೇಶಿತಾ ಹಿ ತ್ವಯಾ ಪಾರ್ಥಾ ಧರ್ಮಪಾಶಸಿತಾಸ್ತದಾ।
ಸಭಾಯಾಂ ದ್ರೌಪದೀ ಚೈವ ತೈಶ್ಚ ತನ್ಮರ್ಷಿತಂ ತವ ॥ 5-138-4 (36529)
ಕೃತಾಸ್ತ್ರಂ ಹ್ಯರ್ಜುನಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಭೀಮಂ ಚ ಕೃತನಿಶ್ಚಯಂ ।
ಗಾಂಡೀವಂ ಚೇಷುಧೀ ಚೈವ ರಥಂ ಚ ಧ್ವಜಮೇವ ಚ ॥ 5-138-5 (36530)
ನಕುಲಂ ಸಹದೇವಂ ಚ ಬಲವೀರ್ಯಸಮನ್ವಿತೌ ।
ಸಹಾಯಂ ವಾಸುದೇವಂ ಚ ನ ಕ್ಷಂಸ್ಯತಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-138-6 (36531)
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ತೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಥಾ ಪಾರ್ಥೇನ ಧೀಮತಾ ।
ವಿರಾಟನಗರೇ ಪೂರ್ವಂ ಸರ್ವೇ ಸ್ಮ ಯುಧಿ ನಿರ್ಜಿತಾಃ ॥ 5-138-7 (36532)
ದಾನವಾ ಘೋರಕರ್ಮಾಣೋ ನಿವಾತಕವಚಾ ಯುಧಿ।
ರೌದ್ರಮಸ್ತ್ರಂ ಸಮಾದಾಯ ದಗ್ಧಾ ವಾನರಕೇತುನಾ ॥ 5-138-8 (36533)
ಕರ್ಣಪ್ರಭೃತಯಶ್ಚೇಮೇ ತ್ವಂ ಚಾಪಿ ಕವಚೀ ರಥೀ।
ಮೋಕ್ಷಿತೋ ಘೋಷಯಾತ್ರಾಯಾಂ ಪರ್ಯಾಪ್ತಂ ತನ್ನಿದರ್ಶನಂ ॥ 5-138-9 (36534)
ಪ್ರಶಾಂಯ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ಪಾಂಡವೈಃ ।
ರಕ್ಷೇಮಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಸರ್ವಾಂ ಮೃತ್ಯೋರ್ದಂಷ್ಟ್ರಾಂತರಂ ಗತಾಂ ॥ 5-138-10 (36535)
ಜ್ಯೇಷ್ಠೋ ಭ್ರಾತಾ ಧರ್ಮಶೀಲೋ ವತ್ಸಲಃ ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣವಾಕ್ಕವಿಃ ।
ತಂ ಗಚ್ಛ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಂ ವ್ಯಪನೀಯೇಹ ಕಿಲ್ಬಿಷಂ ॥ 5-138-11 (36536)
ದೃಷ್ಟಶ್ಚೇತ್ತ್ವಂ ಪಾಂಡವೇನ ವ್ಯಪನೀತಶರಾಸನಃ ।
ಪ್ರಶಾಂತಭ್ರುಕುಟಿಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಕೃತಾ ಶಾಂತಿಃಕುಲಸ್ಯ ನಃ॥ 5-138-12 (36537)
ತಮಭ್ಯೇತ್ಯ ಸಹಾಮಾತ್ಯಃ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ನೃಪಾತ್ಮಜಂ ।
ಅಭಿವಾದಯ ರಾಜಾನಂ ಯಥಾಪೂರ್ವಮರಿಂದಮ ॥ 5-138-13 (36538)
ಅಭಿವಾದಯಮಾನಂ ತ್ವಾಂ ಪಾಣಿಭ್ಯಾಂ ಭೀಮಪೂರ್ವಜಃ ।
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಾತು ಸೌಹಾರ್ದಾತ್ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-138-14 (36539)
ಸಿಂಹಸ್ಕಂಧೋರುಬಾಹುಸ್ತ್ವಾಂ ವೃತ್ತಾಯತಮಹಾಭುಜಃ ।
ಪರಿಷ್ವಜತು ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಭೀಮಃ ಪ್ರಹರತಾಂ ವರಃ ॥ 5-138-15 (36540)
ಕಂಬುಗ್ರೀವೋ ಗುಡಾಕೇಶಸ್ತತಸ್ತ್ವಾಂ ಪುಷ್ಕರೇಕ್ಷಣಃ ।
ಅಭಿವಾದಯತಾಂ ಪಾರ್ಥಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-138-16 (36541)
ಆಶ್ವಿನೇಯೌ ನರವ್ಯಾಘ್ರೌ ರೂಪೇಣಾಪ್ರತಿಮೌ ಭುವಿ ।
ತೌ ಚ ತ್ವಾಂ ಗುರುವತ್ಪ್ರೋಂಣಾ ಪೂಜಯಾ ಪ್ರತ್ಯುದೀಯತಾಂ ॥ 5-138-17 (36542)
ಮುಂಚಂತ್ವಾನಂದಜಾಶ್ರೂಣಿ ದಾಶಾರ್ಹಪ್ರಮುಖಾ ನೃಪಾಃ ।
ಸಂಗಚ್ಛ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಮಾನಂ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-138-18 (36543)
ಪ್ರಶಾಧಿ ಪೃಥಿವೀಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ತತಸ್ತ್ವಂ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ।
ಸಮಾಲಿಂಗ್ಯ ಚ ಹರ್ಷೇಣ ನೃಪಾ ಯಾಂತು ಪರಸ್ಪರಂ ॥ 5-138-19 (36544)
ಅಲಂ ಯುದ್ಧೇನ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸುಹೃದಾಂ ಶೃಣು ವಾರಣಂ ।
ಧ್ರುವಂ ವಿನಾಶೋ ಯುದ್ಧೇ ಹಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಪ್ರದೃಶ್ಯತೇ ॥ 5-138-20 (36545)
ಜ್ಯೋತೀಂಷಿ ಪ್ರತಿಕೂಲಾನಿ ದಾರುಣಾ ಮೃಗಪಕ್ಷಿಣಃ।
ಉತ್ಪಾತಾ ವಿವಿಧಾ ವೀರ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಕ್ಷತ್ರನಾಶನಾಃ ॥ 5-138-21 (36546)
ವಿಶೇಷತ ಇಹಾಸ್ಮಾಕಂ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ವಿನಾಶನೇ।
ಉಲ್ಕಾಭಿರ್ಹಿ ಪ್ರದೀಪ್ತಾಭಿರ್ಬಾಧ್ಯತೇ ಪೃತನಾ ತವ ॥ 5-138-22 (36547)
ವಾಹನಾನ್ಯಪ್ರಹೃಷ್ಟಾನಿ ರುದಂತೀವ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ಗೃಧ್ರಾಸ್ತೇ ಪರ್ಯುಪಾಸಂತೇ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಚ ಸಮಂತತಃ ॥ 5-138-23 (36548)
ನಗರಂ ನ ಯಥಾಪೂರ್ವಂ ತಥಾ ರಾಜನಿವೇಶನಂ ।
ಶಿವಾಶ್ಚಾಶಿವನಿರ್ಘೋಷಾ ದೀಪ್ತಾಂ ಸೇವಂತಿ ವೈ ದಿಶಂ ॥ 5-138-24 (36549)
ಕುರು ವಾಕ್ಯಂ ಪಿತುರ್ಮಾತುರಸ್ಮಾಕಂ ಚ ಹಿತೈಷಿಣಾಂ ।
ತ್ವಯ್ಯಾಯತ್ತೋ ಮಹಾಬಾಹೋ ಶಮೋ ವ್ಯಾಯಾಮ ಏವ ಚ ॥ 5-138-25 (36550)
ನ ಚೇತ್ಕರಿಷ್ಯಸಿ ವಚಃ ಸುಹೃದಾಮರಿಕರ್ಶನ ।
ತಪ್ಸ್ಯಸೇ ವಾಹಿನೀಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಾರ್ಥಬಾಣಪ್ರಪೀಡಿತಾಂ ॥ 5-138-26 (36551)
ಭೀಮಸ್ಯ ಚ ಮಹಾನಾದಂ ನದತಃ ಶುಷ್ಮಿಣೋ ರಣೇ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ಸ್ಮರ್ತಾಸಿ ಮೇ ವಾಕ್ಯಂ ಗಾಂಡೀವಸ್ಯ ಚ ನಿಃಶ್ವನಂ ।
ಯದ್ಯೇತದಪಸವ್ಯಂ ತೇ ವಚೋ ಮಮ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ ॥ 5-138-27 (36552)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-138-10 ಪ್ರಶಾಂಯ ಪ್ರಶಮಂ ಕುರು ॥ 5-138-20 ವಾರಣಂ ಪ್ರತಿಷೇಧಂ ॥ 5-138-24 ದೀಪ್ತಾಂ ದಿಶಮಿತಿ ದಿಗ್ದಾಹಾಖ್ಯ ಉತ್ಪಾತ ಉಕ್ತಃ ॥ 5-138-27 ಶುಷ್ಮಿಣಃ ಬಲಿನಃ । ಅಪಸವ್ಯಂ ವಿಪರೀತಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 139
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.139. ಅಧ್ಯಾಯಃ 139
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-139-0 (36553)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-139-0x (3796)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ವಿಮನಾಸ್ತಿರ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿರಧೋಮುಖಃ।
ಸಂಹತ್ಯ ಚ ಭ್ರುವೋರ್ಮಧ್ಯಂ ನ ಕಿಂಚಿದ್ವ್ಯಾಜಹಾರ ಹ ॥ 5-139-1 (36554)
ತಂ ವೈ ವಿಮನಸಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯಾನ್ಯೋನ್ಯಮಂತಿಕಾತ್ ।
ಪುನರೇವೋತ್ತರಂ ವಾಕ್ಯಮುಕ್ತವಂತೌ ನರರ್ಷಭೌ ॥ 5-139-2 (36555)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-139-3x (3797)
ಶುಶ್ರೂಷಮನಸೂಯಂ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ ಸತ್ಯವಾದಿನಂ ।
ಪ್ರತಿಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಹೇ ಪಾರ್ಥಮತೋ ದುಃಖತರಂ ನು ಕಿಂ ॥ 5-139-3 (36556)
ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 5-139-4x (3798)
ಅಶ್ವತ್ಥಾಂನಿ ಯಥಾ ಪುತ್ರೇ ಭೂಯೋ ಮಮ ಧನಂಜಯೇ।
ಬಹುಮಾನಃ ಪರೋ ರಾಜನ್ಸನ್ನತಿಶ್ಚ ಕಪಿಧ್ವಜೇ ॥ 5-139-4 (36557)
ತಂ ಚೇತ್ಪುತ್ರಾತ್ಪ್ರಿಯತಮಂ ಪ್ರತಿಯೋತ್ಸ್ಯೇ ಧನಂಜಯಂ ।
ಕ್ಷಾತ್ರಂ ಧರ್ಮಮನುಷ್ಠಾಯ ಧಿಗಸ್ತು ಕ್ಷತ್ರಿಜೀವಿಕಾಂ ॥ 5-139-5 (36558)
ಯಸ್ಯ ಲೋಕೇ ಸಮೋ ನಾಸ್ತಿ ಕಶ್ಚಿದನ್ಯೋ ಧನುರ್ಧರಃ ।
ಮತ್ಪ್ರಸಾದಾತ್ಸ ಬೀಭತ್ಸುಃ ಶ್ರೇಯಾನನ್ಯೈರ್ಧನುರ್ಧರೈಃ ॥ 5-139-6 (36559)
ಮಿತ್ರಧ್ರುಗ್ದುಷ್ಟಭಾವಶ್ಚ ನಾಸ್ತಿಕೋಽಥಾನೃಜುಃ ಶಠಃ।
ನ ಸತ್ಸು ಲಭತೇ ಪೂಜಾಂ ಯಜ್ಞೇ ಮೂರ್ಖ ಇವಾಗತಃ ॥ 5-139-7 (36560)
ವಾರ್ಯಮಾಣೋಽಪಿ ಪಾಪೇಭ್ಯಃ ಪಾಪಾತ್ಮಾ ಪಾಪಮಿಚ್ಛತಿ।
ಚೋದ್ಯಮಾನೋಽಪಿ ಪಾಪೇನ ಶುಭಾತ್ಮಾ ಶುಭಮಿಚ್ಛತಿ ॥ 5-139-8 (36561)
ಮಿಥ್ಯೋಪಚರಿತಾ ಹ್ಯೇತೇ ವರ್ತಮಾನ ಹ್ಯನುಪ್ರಿಯೇ ।
ಅಹಿತತ್ವಾಯ ಕಲ್ಪಂತೇ ದೋಷಾ ಭರತಸತ್ತಮ ॥ 5-139-9 (36562)
ತ್ವಮುಕ್ತಃ ಕುರುವೃದ್ಧೇನ ಮಯಾ ಚ ವಿದುರೇಣ ಚ ।
ವಾಸುದೇವೇನ ಚ ತಥಾ ಶ್ರೇಯೋ ನೈವಾಭಿಮನ್ಯಸೇ ॥ 5-139-10 (36563)
ಅಸ್ತಿ ಮೇ ಬಲಮಿತ್ಯೇವ ಸಹಸಾ ತ್ವಂ ತಿತೀರ್ಷಸಿ।
ಸಗ್ರಾಹನಕ್ರಮಕರಂ ಗಂಗಾವೇಗಮಿವೋಷ್ಣಗೇ ॥ 5-139-11 (36564)
ವಾಸಸೈವ ಯಥಾ ಹಿ ತ್ವಂ ಪ್ರಾವೃಣ್ವಾನೋಽಭಿಮನ್ಯಸೇ।
ಸ್ರಜಂ ತ್ಯಕ್ತಾಮಿವ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಲೋಭಾದ್ಯೌಧಿಷ್ಠಿರೀಂ ಶ್ರಿಯಂ ॥ 5-139-12 (36565)
ದ್ರೌಪದೀಸಹಿತಂ ಪಾರ್ಥಂ ಸಾಯುಧೈರ್ಭ್ರಾತೃಭಿರ್ವೃತಂ।
ವನಸ್ಥಮಪಿ ರಾಜ್ಯಸ್ಥಃ ಪಾಂಡವಂ ಕೋ ವಿಜೇಷ್ಯತಿ ॥ 5-139-13 (36566)
ನಿದೇಶೇ ಯಸ್ಯ ರಾಜಾನಃ ಸರ್ವೇ ತಿಷ್ಠಂತಿ ಕಿಂಕರಾಃ ।
ತಮೈಲವಿಲಮಾಸಾದ್ಯ ಧರ್ಮರಾಜೋ ವ್ಯರಾಜತ ॥ 5-139-14 (36567)
ಕುಬೇರಸದನಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತತೋ ರತ್ನಾನ್ಯವಾಪ್ಯ ಚ ।
ಸ್ಫೀತಮಾಕ್ರಂಯ ತೇ ರಾಷ್ಟ್ರಂ ರಾಜ್ಯಮಿಚ್ಛಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-139-15 (36568)
ದತ್ತಂ ಹುತಮಧೀತಂ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಸ್ತರ್ಪಿತಾ ಧನೈಃ ।
ಆವಯೋರ್ಗತಮಾಯುಶ್ಚ ಕೃತಕೃತ್ಯೌ ಚ ವಿದ್ಧಿ ನೌ ॥ 5-139-16 (36569)
ತ್ವಂ ತು ಹಿತ್ವಾ ಸುಖಂ ರಾಜ್ಯಂ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಚ ಧನಾನಿ ಚ ।
ವಿಗ್ರಹಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಕೃತ್ವಾ ಮಹದ್ವ್ಯಸನಮಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ॥ 5-139-17 (36570)
ದ್ರೌಪದೀ ಯಸ್ಯ ಚಾಶಾಸ್ತೇ ವಿಜಯಂ ಸತ್ಯವಾದಿನೀ ।
ತಪೋಘೋರವ್ರತಾ ದೇವೀ ಕಥಂ ಜೇಷ್ಯಸಿ ಪಾಂಡವಂ ॥ 5-139-18 (36571)
ಮಂತ್ರೀ ಜನಾರ್ದನೋ ಯಸ್ಯ ಭ್ರಾತಾ ಯಸ್ಯ ಧನಂಜಯಃ।
ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಕಥಂ ಜೇಷ್ಯಸಿ ಪಾಂಡವಂ ॥ 5-139-19 (36572)
ಸಹಾಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಯಸ್ಯ ಧೃತಿಮಂತೋ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಾಃ।
ತಮುಗ್ರತಪಸಂ ವೀರಂ ಕಥಂ ಜೇಷ್ಯಸಿ ಪಾಂಡವಂ ॥ 5-139-20 (36573)
ಪುನರುಕ್ತಂ ಚ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಯತ್ಕಾರ್ಯಂ ಭೂತಿಮಿಚ್ಛತಾ।
ಸುಹೃದಾ ಮಂಜಮಾನೇಷು ಸುಹೃತ್ಸು ವ್ಯಸನಾರ್ಣವೇ ॥ 5-139-21 (36574)
ಅಲಂ ಯುದ್ಧೇನ ತೈರ್ವೀರೈಃ ಶಾಂಯ ತ್ವಂ ಕುರುವೃದ್ಧಯೇ ।
ಮಾ ಗಮಃ ಸತುತಾಮಾತ್ಯಃಸಮಿತ್ರಶ್ಚ ಯಮಕ್ಷಯಂ ॥ ॥ 5-139-22 (36575)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಚತ್ವಾರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-139-9 ಏತೇ ಪಾಂಡವಾಸ್ತ್ವಯಾ ಮಿಥ್ಯೋಪಚಾರಿತಾ ಅಪಿ ಅನು ಪಶ್ಚಾತ್ಪ್ರಿಯೇ ವರ್ತಮಾನಾ ಹಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ । ತವ ತು ದೋಷಾಃ ದ್ವೇಷಾದಯಃ। ಅಹಿತತ್ವಾಯ ವೈರಭಾವಾಯ ಕಲ್ಪಂತೇ ॥ 5-139-11 ಉಷ್ಣಗೇ ಉಷ್ಣಾತಿಗಮೇ ವರ್ಷಕಾಲೇ ॥ 5-139-12 ವಾಸುದೇವೋ ಯಥಾ ಹಿ ತ್ವಾಂ ಪ್ರವೃಣ್ವಾನೋ ನ ಮನ್ಯತೇ ಇತಿ ಖo ಡo ಪಾಠಃ। ವಾಸಮೇವ ಯಥಾಹಿ ತ್ವಂ ಇತಿ ಘoಟo ಪಾಠಃ । ವಾಸವೇಯ ಯಥಾ ಇತಿ ಕo ಪಾಠಃ ॥ 5-139-14 ಐಲವಿಲಂ ಕುಬೇರಂ। ಆಸಾದ್ಯ ರಣೇ ಪ್ರಾಪ್ಯ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 140
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.140. ಅಧ್ಯಾಯಃ 140
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕೃಷ್ಣೇನ ಕರ್ಣಃ ಕಿಮುಕ್ತ ಇತಿ ಜನಮೇಜಯಪ್ರಶ್ನಃ ॥ 1 ॥ ಕೃಷ್ಣೇನ ಕರ್ಣಂಪ್ರತಿ ತಸ್ಯ ಕುಂತೀಸುತತ್ವರೂಪರಹಸ್ಯಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವಪಕ್ಷಪ್ರವೇಶಚೋದನಾ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-140-0 (36576)
ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ। 5-140-0x (3799)
ರಾಜಪುತ್ರೈಃ ಪರಿವೃತಸ್ತಥಾ ಭೃತ್ಯೈಶ್ಚ ಸತ್ತಮ।
ಉಪಾರೋಪ್ಯ ರಥೇ ಕರ್ಣಂ ನಿರ್ಯಾತೋ ಮಧುಸೂದನಃ॥ 5-140-1 (36577)
ಕಿಮಬ್ರವೀದ್ರಥೋಪಸ್ಥೇ ರಾಧೇಯಂ ಪರವೀರಹಾ ।
ಕಾನಿ ಸಾಂತ್ವಾನಿ ಗೋವಿಂದಃ ಸೂತಪುತ್ರೇ ಪ್ರಯುಕ್ತವಾನ್ ॥ 5-140-2 (36578)
ಉದ್ಯನ್ಮೇಘಸ್ವನಃ ಕಾಲೇ ಯತ್ಕೃಷ್ಣಃ ಕರ್ಣಮಬ್ರವೀತ್।
ಮೃದು ವಾ ಯದಿ ವಾ ತೀಕ್ಷ್ಣಂ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-140-3 (36579)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-140-4x (3800)
ಆನುಪೂರ್ವ್ಯೇಣ ವಾಕ್ಯಾನಿ ತೀಕ್ಷ್ಣಾನಿ ಚ ಮೃದೂನಿ ಚ।
ಪ್ರಿಯಾಣಿ ಧರ್ಮಯುಕ್ತಾನಿ ಸತ್ಯಾನಿ ಚ ಹಿತಾನಿ ಚ ॥ 5-140-4 (36580)
ಹೃದಯಗ್ರಹಣೀಯಾನಿ ರಾಧೇಯಂ ಮಧುಸೂದನಃ ।
ಯಾನ್ಯಬ್ರವೀದಮೇಯಾತ್ಮಾ ತಾನಿ ಮೇ ಶ್ರೃಣು ಭಾರತ ॥ 5-140-5 (36581)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-140-6x (3801)
ಉಪಾಸಿತಾಸ್ತೇ ರಾಧೇಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವೇದಪಾರಗಾಃ।
ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಂ ಪರಿಪೃಷ್ಟಾಶ್ಚ ನಿಯತೇನಾನಸೂಯಯಾ ॥ 5-140-6 (36582)
ತ್ವಮೇವ ಕರ್ಣ ಜಾನಾಸಿ ವೇದವಾದಾನ್ಸನಾತನಾನ್ ।
ತ್ವಮೇವ ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರೇಷು ಸೂಕ್ಷ್ಮೇಷು ಪರಿನಿಷ್ಠಿತಃ ॥ 5-140-7 (36583)
ಕಾನೀನಶ್ಚ ಸಹೋಢಶ್ಚ ಕನ್ಯಾಯಾಂ ಯಶ್ಚ ಜಾಯತೇ ।
ವೋಢಾರಂ ಪಿತರಂ ತಸ್ಯ ಪ್ರಾಹುಃ ಶಾಸ್ತ್ರವಿದೋ ಜನಾಃ ॥ 5-140-8 (36584)
ಸೋಽಸಿ ಕರ್ಣ ತಥಾಜಾತಃ ಪಾಂಡೋಃ ಪುತ್ರೋಸಿ ಧರ್ಮತಃ ।
ನಿಶ್ಚಯಾದ್ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಾಣಾಮೇಹಿ ರಾಜಾ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-140-9 (36585)
ಪಿತೃಪಕ್ಷೇ ಚ ತೇ ಪಾರ್ಥಾ ಮಾತೃಪಕ್ಷೇ ಚ ವೃಷ್ಣಯಃ ।
ದ್ವೌ ಪಕ್ಷಾವಭಿಜಾನೀಹಿ ತ್ವಮೇತೌ ಪುರುಷರ್ಷಭ ॥ 5-140-10 (36586)
ಮಯಾ ಸಾರ್ಧಮಿತೋ ಯಾತಮದ್ಯ ತ್ವಾಂ ತಾತ ಪಾಂಡವಾಃ ।
ಅಭಿಜಾನಂತು ಕೌಂತೇಯಂ ಪೂರ್ವಜಾತಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾತ್ ॥ 5-140-11 (36587)
ಪಾದೌ ತವ ಗ್ರಹೀಷ್ಯಂತಿ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಪಾಂಡವಾಃ।
ದ್ರೌಪದೇಯಾಸ್ತಥಾ ಪಂಚ ಸೌಭದ್ರಶ್ಚಾಪರಾಜಿತಃ ॥ 5-140-12 (36588)
ರಾಜಾನೋ ರಾಜಪುತ್ರಾಶ್ಚ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಸಮಾಗತಾಃ।
ಪಾದೌ ತವ ಗ್ರಹೀಷ್ಯಂತಿ ಸರ್ವೇ ಚಾಂಧಕವೃಷ್ಣಯಃ ॥ 5-140-13 (36589)
ಹಿರಣ್ಮಯಾಂಶ್ಚ ತೇ ಕುಂಭಾನ್ರಾಜತಾನ್ಪಾರ್ಥಿವಾಂಸ್ತಥಾ ।
ಓಷಧ್ಯಃ ಸರ್ವಬೀಜಾನಿ ಸರ್ವರತ್ನಾನಿ ವೀರುಧಃ ॥ 5-140-14 (36590)
ರಾಜನ್ಯಾ ರಾಜಕನ್ಯಾಶ್ಚಾಪ್ಯಾನಯಂತ್ವಾಭಿಷೇಚನಂ ।
ಷಷ್ಠೇ ತ್ವಾಂ ಚ ತಥಾ ಕಾಲೇ ದ್ರೌಪದ್ಯುಪಗಮಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-140-15 (36591)
ಅಗ್ನಿಂ ಜುಹೋತು ವೈ ಧೌಂಯಃ ಸಂಶಿತಾತ್ಮಾ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಃ ।
ಅದ್ಯ ತ್ವಾಮಭಿಷಿಂಚಂತು ಚಾತುರ್ವೈದ್ಯಾ ದ್ವಿಜಾತಯಃ ॥ 5-140-16 (36592)
ಪುರೋಹಿತಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಕರ್ಮಣ್ಯವಸ್ಥಿತಃ।
ತಥೈವ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಪಾಂಡವಾಃ ಪುರುಷರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-140-17 (36593)
ದ್ರೌಪದೇಯಾಸ್ತಥಾ ಪಂಚ ಪಾಂಚಾಲಾಶ್ಚೇದಯಸ್ತಥಾ ।
ಅಹಂ ಚ ತ್ವಾಽಭಿಷೇಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ರಾಜಾನಂ ಪೃಥಿವೀಪತಿಂ ॥ 5-140-18 (36594)
ಯುವರಾಜೋಽಸ್ತು ತೇ ರಾಜಾ ಧರ್ಮಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಗೃಹೀತ್ವಾ ವ್ಯಜನಂ ಶ್ವೇತಂ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸಂಶಿತವ್ರತಃ । 5-140-19 (36595)
ಉಪಾನ್ವಾರೋಹತು ರಥಂ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ।
ಛತ್ರಂ ಚ ತೇ ಮಹಾಶ್ವೇತಂ ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹಾಬಲಃ ॥ 5-140-20 (36596)
ಅಭಿಷಿಕ್ತಸ್ಯ ಕೌಂತೇಯೋ ಧಾರಯಿಷ್ಯತಿ ಮೂರ್ಧನಿ ।
ಕಿಂಕಿಣೀಶತನಿರ್ಘೋಷಂ ವೈಯಾಘ್ರಪರಿವಾರಣಂ ॥ 5-140-21 (36597)
ರಥಂ ಶ್ವೇತಹಯೈರ್ಯುಕ್ತಮರ್ಜುನೋ ವಾಹಯಿಷ್ಯತಿ।
ಅಭಿಮನ್ಯುಶ್ಚ ತೇ ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರತ್ಯಾಸನ್ನೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-140-22 (36598)
ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ದ್ರೌಪದೇಯಾಶ್ಚ ಪಂಚ ಯೇ।
ಪಂಚಾಲಾಶ್ಚಾನುಯಾಸ್ಯಂತಿ ಶಿಖಂಡೀ ಚ ಮಹಾರಥಃ । 5-140-23 (36599)
ಅಹಂ ಚ ತ್ವಾಽನುಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಸರ್ವೇ ಚಾಂಧಕವೃಷ್ಣಯಃ।
ದಾಶಾರ್ಹಾಃ ಪರಿವಾರಾಸ್ತೇ ದಾಶಾರ್ಣಾಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ ॥ 5-140-24 (36600)
ಭುಂಕ್ಷ್ವ ರಾಜ್ಯಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ಪಾಂಡವೈಃ ।
ಜಪೈರ್ಹೋಮೈಶ್ಚ ಸಂಯುಕ್ತೋ ಮಂಗಲೈಶ್ಚ ಪೃಥಗ್ವಿಧೈಃ ॥ 5-140-25 (36601)
ಪುರೋಗಮಾಶ್ಚ ತೇ ಸಂತು ದ್ರವಿಡಾಃ ಸಹಕುಂತಲೈಃ।
ಆಂಧ್ರಾಸ್ತಾಲಚರಾಶ್ಚೈವ ಚೂಚುಪಾ ವೇಣುಪಾಸ್ತಥಾ ॥ 5-140-26 (36602)
ಸ್ತುವಂತು ತ್ವಾಂ ಚ ಬಹುಭಿಃ ಸ್ತುತಿಭಿಃ ಸೂತಮಾಗಧಾಃ ।
ವಿಜಯಂ ವಸುಷೇಣಸ್ಯ ಘೋಷಯಂತು ಚ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-140-27 (36603)
ಸ ತ್ವಂ ಪರಿವೃತಃ ಪಾರ್ಥೈರ್ನಕ್ಷತ್ರೈರಿವ ಚಂದ್ರಮಾಃ।
ಪ್ರಶಾಧಿ ರಾಜ್ಯಂ ಕೌಂತೇಯ ಕುಂತೀಂ ಚ ಪ್ರತಿನಂದಯ ॥ 5-140-28 (36604)
ಮಿತ್ರಾಣಿ ತೇ ಪ್ರಹೃಷ್ಯಂತು ವ್ಯಥಂತು ರಿಪವಸ್ತಥಾ।
ಸೌಭ್ರಾತ್ರಂ ಚೈವ ತೇಽದ್ಯಾಸ್ತು ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ಪಾಂಡವೈಃ ॥ ॥ 5-140-29 (36605)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತ್ವಾರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-140-8 ಯಶ್ಚ ಯಸ್ತು ಕನ್ಯಾಯಾಂ ಜಾಯತೇ ಸ ದ್ವಿವಿಧಃ ಕಾನೀನಃ ಸಹೋಢಶ್ಚ । ಸಹೋಢಃ ವಿವಾಹಾದೂರ್ಧ್ವಂ ಜಾತಃ। ಅನ್ಯೋ ವಿವಾಹಾತ್ಪ್ರಾಗ್ಜಾತಃ । ತನ್ಮಾತುರ್ವೋಢಾರಂ ತಸ್ಯ ಪಿತರಂ ಪ್ರಾಹುಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 141
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.141. ಅಧ್ಯಾಯಃ 141
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕರ್ಣೇನ ಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಸ್ವಸ್ಯ ಪಾಂಡವಪಕ್ಷಪ್ರವೇಶೇ ಸಯುಕ್ತಿಕಂ ಪ್ರತಿಬಂಧಕನಿರೂಪಣಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವರಹಸ್ಯಗೋಪನಪ್ರಾರ್ಥನಾದಿ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-141-0 (36606)
ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-141-0x (3802)
ಅಸಂಶಯಂ ಸೌಹೃದಾನ್ಮೇ ಪ್ರಣಯಾಚ್ಚಾಥ ಕೇಶವ।
ಸಖ್ಯೇನ ಚೈವ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಶ್ರೇಯಸ್ಕಾಮತಯೈವ ಚ ॥ 5-141-1 (36607)
ಸರ್ವಂ ಚೈವಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಪಾಂಡೋಃ ಪುತ್ರೋಽಸ್ಮಿ ಧರ್ಮತಃ ।
ನಿಶ್ಚಯಾದ್ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಯಥಾ ತ್ವಂ ಕೃಷ್ಣ ಮನ್ಯಸೇ ॥ 5-141-2 (36608)
ಕನ್ಯಾ ಗರ್ಭಂ ಸಮಾಧತ್ತ ಭಾಸ್ಕರಾನ್ಮಾಂ ಜನಾರ್ದನ ।
ಆದಿತ್ಯವಚನಾಚ್ಚೈವ ಜಾತಂ ಮಾಂ ಸಾ ವ್ಯಸರ್ಜಯತ್ ॥ 5-141-3 (36609)
ಸೋಸ್ಮಿ ಕೃಷ್ಣ ತಥಾಜಾತಃ ಪಾಂಡೋಃ ಪುತ್ರೋಸ್ಮಿ ಧರ್ಮತಃ ।
ಕುಂತ್ಯಾ ತ್ವಹಮಪಾಕೀರ್ಣೋ ಯಥಾ ನ ಕುಶಲಂ ತಥಾ ॥ 5-141-4 (36610)
ಸೂತೋ ಹಿ ಮಾಮಧಿರಥೋ ದೃಷ್ಟ್ವೈವಾಭ್ಯಾನಯದ್ಗೃಹಾನ್।
ರಾಧಾಯಾಶ್ಚೈವ ಮಾಂ ಪ್ರಾದಾತ್ಸೌಹಾರ್ದಾನ್ಮಧುಸೂದನ ॥ 5-141-5 (36611)
ಮತ್ಸ್ನೇಹಾಚ್ಚೈವ ರಾಧಾಯಾಂ ಸದ್ಯಃ ಕ್ಷೀರಮವಾತರತ್ ।
ಸಾ ಮೇ ಮೂತ್ರಂ ಪುರೀಷಂ ಚ ಪ್ರತಿಜಗ್ರಾಹ ಮಾಧವ ॥ 5-141-6 (36612)
ತಸ್ಯಾಃ ಪಿಂಡವ್ಯಪನಯಂ ಕುರ್ಯಾದಸ್ಮದ್ವಿಧಃ ಕಥಂ ।
ಧರ್ಮವಿದ್ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಶ್ರವಣೇ ಸತತಂ ರತಃ ॥ 5-141-7 (36613)
ತಥಾ ಮಾಮಭಿಜಾನಾತಿ ಸೂತಶ್ಚಾಧಿರಥಃ ಸುತಂ ।
ಪಿತರಂ ಚಾಭಿಜಾನಾಮಿ ತಮಹಂ ಸೌಹೃದಾತ್ಸದಾ ॥ 5-141-8 (36614)
ಸ ಹಿ ಮೇ ಜಾತಕರ್ಮಾದಿ ಕಾರಯಾಮಾಸ ಮಾಧವ ।
ಶಾಸ್ತ್ರದೃಷ್ಟೇನ ವಿಧಿನಾ ಪುತ್ರಪ್ರೀತ್ಯಾ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-141-9 (36615)
ನಾಮ ವೈ ವಸುಷೇಣೇತಿ ಕಾರಯಾಮಾಸ ವೈ ದ್ವಿಜೈಃ ।
ಭಾರ್ಯಾಶ್ಚೋಢಾ ಮಮ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಯೌವನೇ ತತ್ಪರಿಗ್ರಹಾತ್ ॥ 5-141-10 (36616)
ತಾಸು ಪುತ್ರಾಶ್ಚ ಪೌತ್ರಾಶ್ಚ ಮಮ ಜಾತಾ ಜನಾರ್ದನ ।
ತಾಸು ಮೇ ಹೃದಯಂ ಕೃಷ್ಣ ಸಂಜಾತಂ ಕಾಮಬಂಧನಂ ॥ 5-141-11 (36617)
ನ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ಸಕಲಯಾ ನ ಸುವರ್ಣಸ್ಯ ರಾಶಿಭಿಃ।
ಹರ್ಷಾದ್ಭಯಾದ್ವಾ ಗೋವಿಂದ ಮಿಥ್ಯಾ ಕರ್ತುಂ ತದುತ್ಸಹೇ ॥ 5-141-12 (36618)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಕುಲೇ ಕೃಷ್ಣ ದುರ್ಯೋಧನಸಮಾಶ್ರಯಾತ್ ।
ಮಯಾ ತ್ರಯೋದಶಸಮಾ ಭುಕ್ತಂ ರಾಜ್ಯಮಕಂಟಕಂ ॥ 5-141-13 (36619)
ಇಷ್ಟಂ ಚ ಬಹುಭಿರ್ಯಜ್ಞೈಃ ಸಹಸೂತೈರ್ಮಯಾಽಸಕೃತ್।
ಆವಾಹಾಶ್ಚ ವಿವಾಹಾಶ್ಚ ಸಹಸೂತೈರ್ಮಯಾ ಕೃತಾಃ ॥ 5-141-14 (36620)
ಮಾಂ ಚ ಕೃಷ್ಣ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಕೃತಃ ಶಸ್ತ್ರಸಮುದ್ಯಮಃ ।
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ವಿಗ್ರಹಶ್ಚಾಪಿ ಪಾಂಡವೈಃ ॥ 5-141-15 (36621)
ತಸ್ಮಾದ್ರಣೇ ದ್ವೈರಥೇ ಮಾಂ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾತಾರಮಚ್ಯುತ ।
ವೃತವಾನ್ಪರಮಂ ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರತೀಪಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ ॥ 5-141-16 (36622)
ವಧಾದ್ಬಂಧಾದ್ಭಯಾದ್ವಾಪಿ ಲೋಭಾದ್ವಾಪಿ ಜನಾರ್ದನ ।
ಅನೃತಂ ನೋತ್ಸಹೇ ಕರ್ತುಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಧೀಮತಃ ॥ 5-141-17 (36623)
ಯದಿ ಹ್ಯದ್ಯ ನ ಗಚ್ಛೇಯಂ ದ್ವೈರಥಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ ।
ಅಕೀರ್ತಿಃ ಸ್ಯಾದ್ಧೃಪೀಕೇಶ ಮಮ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ ॥ 5-141-18 (36624)
ಅಸಂಶಯಂ ಹಿತಾರ್ಥಾಯ ಬ್ರೂಯಾಸ್ತ್ವಂ ಮಧುಸೂದನ ।
ಸರ್ವಂ ಚ ಪಾಂಡವಾಃ ಕುರ್ಯುಸ್ತ್ವದ್ವಶಿತ್ವಾನ್ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-141-19 (36625)
ಮಂತ್ರಸ್ಯ ನಿಯಮಂ ಕುರ್ಯಾಸ್ತ್ವಮತ್ರ ಮಧುಸೂದನ ।
ಏತದತ್ರ ಹಿತಂ ಮನ್ಯೇ ಸರ್ವಂ ಯಾದವನಂದನ ॥ 5-141-20 (36626)
ಯದಿ ಜಾನಾತಿ ಮಾಂ ರಾಜಾ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸಂಯತೇಂದ್ರಿಯಃ ।
ಕುಂತ್ಯಾಃ ಪ್ರಥಮಜಂ ಪುತ್ರಂ ನ ಸ ರಾಜ್ಯಂ ಗ್ರಹೀಷ್ಯತಿ ॥ 5-141-21 (36627)
ಪ್ರಾಪ್ಯ ಚಾಪಿ ಮಹದ್ರಾಜ್ಯಂ ತದಹಂ ಮಧುಸೂದನ ।
ಸ್ಫೀತಂ ದುರ್ಯೋಧನಾಯೈವ ಸಂಪ್ರದದ್ಯಾಮರಿಂದಮ ॥ 5-141-22 (36628)
ಸ ಏವ ರಾಜಾ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಶಾಶ್ವತೋಽಸ್ತು ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ।
ನೇತಾ ಯಸ್ಯ ಹೃಷೀಕೇಸೋ ಯೋದ್ಧಾ ಯಸ್ಯ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-141-23 (36629)
ಪೃಥಿವೀ ತಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಂ ಚ ಯಸ್ಯ ಭೀಮೋ ಮಹಾರಥಃ ।
ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ದ್ರೌಪದೇಯಾಶ್ಚ ಮಾಧವ ॥ 5-141-24 (36630)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುನ್ಮಶ್ಚ ಪಾಂಚಲ್ಯಃ ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ।
ಉತ್ತಮೌಜಾ ಯುಧಾಮನ್ಯುಃ ಸತ್ಯಧರ್ಮಾ ಚ ಸೌಮಕಿಃ ॥ 5-141-25 (36631)
ಚೈದ್ಯಶ್ಚ ಚೇಕಿತಾನಶ್ಚ ಶಿಖಂಡೀ ಚಾಪರಾಜಿತಃ ।
ಇಂದ್ರಗೋಪಕವರ್ಣಾಶ್ಚ ಕೇಕಯಾ ಭ್ರಾತರಸ್ತಥಾ।
ಇಂದ್ರಾಯುಧಸವರ್ಣಶ್ಚ ಕುಂತಿಭೋಜೋ ಮಹಾಮನಾಃ ॥ 5-141-26 (36632)
ಮಾತುಲೋ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಶ್ಯೇನಜಿಚ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ।
ಶಂಖಃ ಪುತ್ರೋ ವಿರಾಟಸ್ಯ ನಿಧಿಸ್ತ್ವಂ ಚ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-141-27 (36633)
ಮಹಾನಯಂ ಕೃಷ್ಣ ಕೃತಃ ಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಸಮುದಾನಯಃ ।
ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತಮಿದಂ ದೀಪ್ತಂ ಪ್ರಥಿತಂ ಸರ್ವರಾಜಸು ॥ 5-141-28 (36634)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಶಸ್ತ್ರಯಜ್ಞೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಅಸ್ಯ ಯಜ್ಞಸ್ಯ ವೇತ್ತಾ ತ್ವಂ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-141-29 (36635)
ಆಧ್ವರ್ಯವಂ ಚ ತೇ ಕೃಷ್ಣ ಋತಾವಸ್ಮಿನ್ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಹೋತಾ ಚೈವಾತ್ರ ಬೀಭತ್ಸುಃ ಸನ್ನದ್ಧಃ ಸ ಕಪಿಧ್ವಜಃ ॥ 5-141-30 (36636)
ಗಾಂಡೀವಂ ಸ್ರುಕ್ ತಥಾ ಚಾಜ್ಯಂ ವೀರ್ಯಂ ಪುಂಸಾಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಐಂದ್ರಂ ಪಾಶುಪತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಂ ಸ್ಥೂಣಾಕರ್ಣಂ ಚ ಮಾಧವ ।
ಮಂತ್ರಾಸ್ತತ್ರ ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ಪ್ರಯುಕ್ತಾಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ ॥ 5-141-31 (36637)
ಅನುಯಾತಶ್ಚ ಪಿತರಮಧಿಕೋ ವಾ ಪರಾಕ್ರಮೇ ।
ಗೀತಂ ಸ್ತೋತ್ರಂ ಸ ಸೌಭದ್ರಃ ಸಂಯಕ್ ತತ್ರ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-141-32 (36638)
ಉದ್ಗಾತಾತ್ರ ಪುನರ್ಭೀಮಃ ಪ್ರಸ್ತೋತಾ ಸುಮಹಾಬಲಃ ।
ವಿನದನ್ಸ ನರವ್ಯಾಘ್ರೋ ನಾಗಾನೀಕಾಂತಕೃದ್ರಣೇ ॥ 5-141-33 (36639)
ಸ ಚೈವ ತತ್ರ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಶಶ್ವದ್ರಾಜಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ।
ಜಪೈರ್ಹೋಮೈಶ್ಚ ಸಂಯುಕ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮತ್ವಂ ಕಾರಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-141-34 (36640)
ಶಂಖಶಬ್ದಾಃ ಸಮುರಜಾ ಭೇರ್ಯಶ್ಚ ಮಧುಸೂದನ।
ಉತ್ಕೃಷ್ಟಃ ಸಿಂಹನಾದಶ್ಚ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-141-35 (36641)
ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಯಶಸ್ವಿನೌ ।
ಶಾಮಿತ್ರಂ ತೌ ಮಹಾವೀರ್ಯೌ ಸಂಯಕ್ ತತ್ರ ಭವಿಷ್ಯತಃ।
`ತೌ ಮೈತ್ರಾವರುಣಾಗ್ನೀಧ್ರೌ ಮಹಾವೀರ್ಯೌ ಭವಿಷ್ಯತಃ॥' 5-141-36 (36642)
ಕಲ್ಮಾಷದಂಡಾ ಗೋವಿಂದ ವಿಮಲಾ ರಥಪಂಕ್ತಯಃ।
ಯೂಪಾಃ ಸಮುಪಕಲ್ಪಂತಾಮಸ್ಮಿನ್ಯಜ್ಞೇ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-141-37 (36643)
ಕರ್ಣಿನಾಲೀಕನಾರಾಚಾ ವತ್ಸದಂತೋಪಬೃಂಹಣಾಃ ।
ತೋಮರಾಃ ಸೋಮಕಲಶಾಃ ಪವಿತ್ರಾಣಿ ಧನೂಂಷಿ ಚ ॥ 5-141-38 (36644)
ಅಸಯೋಽತ್ರ ಕಪಾಲಾನಿ ಪುರೋಡಾಶಾಃ ಶಿರಾಂಸಿ ಚ।
ಹವಿಸ್ತು ರುಧಿರಂ ಕೃಷ್ಣ ತಸ್ಮಿನ್ಯಜ್ಞೇ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-141-39 (36645)
ಇಧ್ಮಾಃ ಪರಿಧಯಶ್ಚೈವ ಶಕ್ತಯೋ ವಿಮಲಾ ಗದಾಃ।
ಸದಸ್ಯಾ ದ್ರೋಣಶಿಷ್ಯಾಶ್ಚ ಕೃಪಸ್ಯ ಚ ಶರದ್ವತಃ ॥ 5-141-40 (36646)
ಇಷವೋಽತ್ರ ಪರಿಸ್ತೋಮಾ ಮುಕ್ತಾ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಾ ।
ಮಹಾರಥಪ್ರಯುಕ್ತಾಶ್ಚ ದ್ರೋಣದ್ರೌಣಿಪ್ರಚೋದಿತಾಃ ॥ 5-141-41 (36647)
ಪ್ರತಿಪ್ರಾಸ್ಥಾನಿಕಂ ಕರ್ಮ ಸಾತ್ಯಕಿಸ್ತು ಕರಿಷ್ಯತಿ।
ದೀಕ್ಷಿತೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽತ್ರ ಪತ್ನೀ ಚಾಸ್ಯ ಮಹಾಚಮೂಃ ॥ 5-141-42 (36648)
ಘಟೋತ್ಕಚೋಽತ್ರ ಶಾಮಿತ್ರಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಅತಿರಾತ್ರೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ವಿತತೇ ಯಜ್ಞಕರ್ಮಣಿ ॥ 5-141-43 (36649)
ದಕ್ಷಿಣಾ ತ್ವಸ್ಯ ಯಜ್ಞಸ್ಯ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ।
ವೈತಾನಿಕೇ ಕರ್ಮಮುಖೇ ಜಾತೋ ಯತ್ಕೃಷ್ಣ ಪಾವಕಾತ್ ॥ 5-141-44 (36650)
ಯದಬ್ರುವಮಹಂ ಕೃಷ್ಣ ಕಟುಕಾನಿ ಸ್ಮ ಪಾಂಡವಾನ್।
ಪ್ರಿಯಾರ್ಥಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ತೇನ ತಪ್ಯೇ ಹ್ಯಕರ್ಮಣಾ ॥ 5-141-45 (36651)
ಯದಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಮಾಂ ಕೃಷ್ಣ ನಿಹತಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ ।
ಪುನಶ್ಚಿತಿಸ್ತದಾ ಚಾಸ್ಯ ಯಜ್ಞಸ್ಯಾಥ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-141-46 (36652)
ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ರುಧಿರಂ ಯದಾ ಪಾಸ್ಯತಿ ಪಾಂಡವಃ ।
ಆನರ್ದಂ ನರ್ದತಃ ಸಂಯಕ್ ತದಾ ಸೂಯಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-141-47 (36653)
ಯದಾ ದ್ರೋಣಂ ಚ ಭೀಷ್ಮಂ ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೌ ಪಾತಯಿಷ್ಯತಃ ।
ತದಾ ಯಜ್ಞಾವಸಾನಂ ತದ್ಭವಿಷ್ಯತಿ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-141-48 (36654)
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಯದಾ ಹಂತಾ ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹಾಬಲಃ ।
ತದಾ ಸಮಾಪ್ಸ್ಯತೇ ಯಜ್ಞೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಮಾಧವ ॥ 5-141-49 (36655)
ಸ್ನುಷಾಶ್ಚ ಪ್ರಸ್ನುಷಾಶ್ಚೈವ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಂಗತಾಃ ।
ಹತೇಶ್ವರಾ ನಷ್ಟಪುತ್ರಾ ಹತನಾಥಾಶ್ಚ ಕೇಶವ ॥ 5-141-50 (36656)
ರುದಂತ್ಯಃ ಸಹಗಾಂಧಾರ್ಯಾ ಶ್ವಗೃಧ್ರಕುರರಾಕುಲೇ ।
ಸ ಯಜ್ಞೇಽಸ್ಮಿನ್ನವಭೃಥೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-141-51 (36657)
ವಿದ್ಯಾವೃದ್ಧಾ ವಯೋವೃದ್ಧಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭ ।
ವೃಥಾ ಮೃತ್ಯುಂ ನ ಕುರ್ವೀರಂಸ್ತ್ವತ್ಕೃತೇ ಮಧುಸೂದನ ॥ 5-141-52 (36658)
ಶಸ್ತ್ರೇಣ ನಿಧನಂ ಗಚ್ಛೇತ್ಸಮೃದ್ಧಂ ಕ್ಷತ್ರಮಂಡಲಂ ।
ಕರುಕ್ಷೇತ್ರೇ ಪುಣ್ಯತಮೇ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಸ್ಯಾಪಿ ಕೇಶವ ॥ 5-141-53 (36659)
ತದತ್ರ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ವಿಧತ್ಸ್ವ ಯದಭೀಪ್ಸಿತಂ ।
ಯಥಾ ಕಾರ್ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಕ್ಷತ್ರಂ ಸ್ವರ್ಗಮವಾಪ್ನುಯಾತ್ ॥ 5-141-54 (36660)
ಯಾವತ್ಸ್ಥಾಸ್ಯಂತಿ ಗಿರಯಃ ಸರಿತಶ್ಚ ಜನಾರ್ದನ ।
ತಾವತ್ಕೀರ್ತಿಭವಃ ಶಬ್ದಃ ಶಾಶ್ವತೋಯಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-141-55 (36661)
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಕಥಯಿಷ್ಯಂತಿ ಮಹಾಭಾರತಮಾಹವಂ ।
ಸಮಾಗಮೇಷು ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಯಶೋಧನಂ ॥ 5-141-56 (36662)
ಸಮುಪಾನಯ ಕೌಂತೇಯಂ ಯುದ್ಧಾಯ ಮಮ ಕೇಶವ ।
ಮಂತ್ರಸಂವರಣಂ ಕುರ್ವನ್ನಿತ್ಯಮೇವ ಪರಂತಪ ॥ ॥ 5-141-57 (36663)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನರ್ವಣಿ ಏಕಚತ್ವಾರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-141-4 ಯಥಾ ನ ಕುಲಜಸ್ತಥೇತಿ ಕo ಪಾಠಃ ॥ 5-141-14 ಆವಾಹಾಃ ಕುಲಧರ್ಮಾಃ ॥ 5-141-15 ಮಾಂ ಚ । ಮಿತ್ರಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-141-19 ಬ್ರಯಾಸ್ತ್ವಂ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತೀತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-141-20 ನಿಯಮಂ ಗೋಪನಂ ॥ 5-141-28 ಸಮುದಾನಯಃ ಸಮುದಾಯೀಕರಣಂ ॥ 5-141-41 ಪರಿಸ್ತೋಮಾಃ ಸೋಮಚಮಸಾದಯಃ ॥ 5-141-42 ಪ್ರತಿಪ್ರಸ್ಥಾತಾಽಧ್ವರ್ಯೋಸ್ತವ ದ್ವಿತೀಯಃ ತಸ್ಯ ಕರ್ಮ ಪ್ರತಿಪ್ರಾಸ್ಥಾನಿಕಂ ॥ 5-141-43 ಅತಿರಾತ್ರೇ ಋತೌ। ಶ್ಲೇಷೇಣ ನಿಶೀಥೇಚ। ಘಟೋತ್ಕಚಃ ರಾತ್ರಿಚರತ್ವಾತ್ ಶಾಮಿತ್ರಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-141-46 ಪುನಶ್ಚಿತಿರ್ಯಜ್ಞಾನಂತರಂ ಚಯನಾರಂಭೋ ಯಜ್ಞವಿಶೇಷೇಷೂಕ್ತಃ ॥ 5-141-47 ಆನರ್ದಂ ಮಹಾನಾದಂ ನರ್ದತಃ। ಣಮುಲಂತಂ ಪೂರ್ವಪದಂ। ಸೂಯಂ ಸೋಮಾಭಿಷವಃ। ಸುತ್ಯಾ ಭವಿಷ್ಯತೀತಿ ಕo ಪಾಠಃ ॥ 5-141-48 ಯಜ್ಞಾವಸಾನಂ ಯಜ್ಞಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇಮಧ್ಯೇ ವಿರಂಯಾವಸ್ಥಾನಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 142
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.142. ಅಧ್ಯಾಯಃ 142
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕೃಷ್ಣೇನ ಕರ್ಣಂಪ್ರತಿ ಪಾಂಡವಜಯನಿರ್ಧಾರಣಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಭೀಷ್ಣಾದಿಷು ಯುದ್ಧಸನ್ನಾಹಸಂದೇಶಕಥನಚೋದನಾ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-142-0 (36664)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-142-0x (3803)
ಕರ್ಣಸ್ಯ ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕೇಶವಃ ಪರವೀರಹಾ।
ಉವಾಚ ಪ್ರಹಸನ್ವಾಕ್ಯಂ ಸ್ಮಿತಪೂರ್ವಮಿದಂ ಯಥಾ ॥ 5-142-1 (36665)
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 5-142-2x (3804)
ಅಪಿ ತ್ವಾಂ ನ ಲಭೇತ್ಕರ್ಣ ರಾಜ್ಯಲಂಭೋಪಪಾದನಂ ।
ಮಯಾ ದತ್ತಾಂ ಹಿ ಪೃಥಿವೀಂ ನ ಪ್ರಶಾಸಿತುಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 5-142-2 (36666)
ಧ್ರುವೋ ಜಯಃ ಪಾಂಡವಾನಾಮಿತೀದಂ
ನ ಸಂಶಯಃ ಕಶ್ಚನ ವಿದ್ಯತೇಽತ್ರ।
ಜಯಧ್ವಜೋ ದೃಶ್ಯತೇ ಪಾಂಡವಸ್ಯ
ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತೋ ವಾನರರಾಜ ಉಗ್ರಃ । 5-142-3 (36667)
ದಿವ್ಯಾ ಮಾಯಾ ವಿಹಿತಾ ಭೌಮನೇನ
ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತಾ ಇಂದ್ರಕೇತುಪ್ರಕಾಶಾಃ ।
ದಿವ್ಯಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಜಯಾವಹಾನಿ
ದೃಶ್ಯಂತಿ ಚೈವಾತ್ರ ಭಯಾನಕಾನಿ ॥ 5-142-4 (36668)
ನ ಸಂಜತೇ ಶೈಲವನಸ್ಪತಿಭ್ಯ
ಊರ್ಧ್ವಂ ತಿರ್ಯಗ್ಯೋಜನಮಾತ್ರರೂಪಃ ।
ಶ್ರೀಮಾಂಧ್ವಜಃ ಕರ್ಣ ಧನಂಜಯಸ್ಯ
ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತಃ ಪಾವಕತುಲ್ಯರೂಪಃ ॥ 5-142-5 (36669)
ಯದಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಶ್ವೇತಾಶ್ವಂ ಕೃಷ್ಣಸಾರಥಿಂ ।
ಐಂದ್ರಮಸ್ತ್ರಂ ವಿಕುರ್ವಾಣಮುಭೇ ಚಾಪ್ಯಗ್ನಿಮಾರುತೇ ॥ 5-142-6 (36670)
ಗಾಂಡೀವಸ್ಯ ಚ ನಿರ್ಘೋಷಂ ವಿಸ್ಫೂರ್ಜಿತಮಿವಾಶನೇಃ।
ನ ತದಾ ಭವಿತಾ ತ್ರೇತಾ ನ ಕೃತಂ ದ್ವಾಪರಂ ನ ಚ ॥ 5-142-7 (36671)
ಯದಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ।
ಜಪಹೋಮಸಮಾಯುಕ್ತಂ ಸ್ವಾಂ ರಕ್ಷಂತಂ ಮಹಾಚಮೂಂ ॥ 5-142-8 (36672)
ಆದಿತ್ಯಮಿವ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ತಪಂತಂ ಶತ್ರುವಾಹಿನೀಂ ।
ನ ತದಾ ಭವಿತಾ ತ್ರೇತಾ ನ ಕೃತಂ ದ್ವಾಪರಂ ನ ಚ ॥ 5-142-9 (36673)
ಯದಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಭೀಮಸೇನಂ ಮಹಾಬಲಂ ।
ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ರುಧಿರಂ ಪೀತ್ವಾ ನೃತ್ಯಂತಮಾಹವೇ ॥ 5-142-10 (36674)
ಪ್ರಭಿನ್ನಮಿವ ಮಾತಂಗಂ ಪ್ರತಿದ್ವಿರದಘಾತಿನಂ ।
ನ ತದಾ ಭವಿತಾ ತ್ರೇತಾ ನ ಕೃತಂ ದ್ವಾಪರಂ ನ ಚ ॥ 5-142-11 (36675)
ಯದಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ದ್ರೋಣಂ ಶಾಂತನವಂ ಕೃಪಂ ।
ಸುಯೋಧನಂಚ ರಾಜಾನಂ ಸೈಂಧವಂ ಚ ಜಯದ್ರಥಂ ॥ 5-142-12 (36676)
ಯುದ್ಧಾಯಾಪತತಸ್ತೂರ್ಣಂ ವಾರಿತಾನ್ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ।
ನ ತದಾ ಭವಿತಾ ತ್ರೇತಾ ನ ಕೃತಂ ದ್ವಾಪರಂ ನ ಚ ॥ 5-142-13 (36677)
ಯದಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಮಹಾಬಲೌ ।
ವಾಹಿನೀಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಕ್ಷೋಭಯಂತೌ ಗಜಾವಿವ ॥ 5-142-14 (36678)
ವಿಗಾಢೇ ಶಸ್ತ್ರಸಂಪಾತೇ ಪರವೀರರಥಾರುಜೌ ।
ನ ತದಾ ಭವಿತಾ ತ್ರೇತಾ ನ ಕೃತಂ ದ್ವಾಪರಂ ನ ಚ ॥ 5-142-15 (36679)
ಬ್ರೂಯಾಃ ಕರ್ಣ ಇತೋ ಗತ್ವಾ ದ್ರೋಣಂ ಶಾಂತನವಂ ಕೃಪಂ ।
ಸೌಂಯೋಽಯಂ ವರ್ತತೇ ಮಾಸಃ ಸುಪ್ರಾಪಯವಸೇಂಧನಃ ॥ 5-142-16 (36680)
ಸರ್ವೌಷಧಿವನಸ್ಫೀತಃ ಫಲವಾನಲ್ಪಮಕ್ಷಿಕಃ ।
ನಿಷ್ಪಂಕೋ ರಸವತ್ತೋಯೋ ನಾತ್ಯುಷ್ಣಶಿಶಿರಃ ಸುಖಃ ॥ 5-142-17 (36681)
ಸಪ್ತಮಾಚ್ಚಾಪಿ ದಿವಸಾದಮಾವಾಸ್ಯಾ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಸಂಗ್ರಾಮೋ ಯುಜ್ಯತಾಂ ತಸ್ಯಾಂ ತಾಮಾಹುಃ ಶಕ್ರದೇವತಾಂ ॥ 5-142-18 (36682)
ತಥಾ ರಾಜ್ಞೋ ವದೇಃ ಸರ್ವಾನ್ಯೇ ಯುದ್ಧಾಯಾಭ್ಯುಪಾಗತಾಃ।
ಯದ್ವೋ ಮನೀಷಿತಂ ತದ್ವೈ ಸರ್ವಂ ಸಂಪಾದಯಾಂಯಹಂ ॥ 5-142-19 (36683)
5-142-20 (36684)
ರಾಜಾನೋ ರಾಜಪುತ್ರಾಶ್ಚ ದುರ್ಯೋಧನವಶಾನುಗಾಃ ।
ಪ್ರಾಪ್ಯ ಶಸ್ತ್ರೇಣ ನಿಧನಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಂತಿ ಗತಿಮುತ್ತಮಾಂ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-142-4 ಭೌಮನೇನ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಣಾ ॥ 5-142-18 ಸಂಗ್ರಾಮಃ ಸಂಗ್ರಾಮಸಾಧನಕಲಾಪಃ । ಬುಜ್ಯತಾಂ ಏಕೀಭೂಯಾವತಿಷ್ಠತಾಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 143
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.143. ಅಧ್ಯಾಯಃ 143
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕರ್ಣೇನ ಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ಪೃಥಿವೀವೀನಾಶೇ ಕಶುನಿದುಶ್ಶಾಸನಯೋಃ ಸ್ವಸ್ಯಚ ಮೂಲತ್ವಕಥನಂ । 1 ॥ ತಥಾ ಪಾರ್ಥಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಜಯಪರಾಜಯಸೂಚಕನಿಮಿತ್ತೋಪವರ್ಣನಪೂರ್ವಕಂ ಕೃಷ್ಣಮಾಲಿಂಗ್ಯ ಪ್ರತಿನಿವರ್ತನಂ ॥ 2 ॥ ಸಾತ್ಯಕಿನಾಸಹ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯಾಗಮನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-143-0 (36685)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-143-0x (3805)
ಕೇಶವಸ್ಯ ತು ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ಕರ್ಣಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಹಿತಂ ಶುಭಂ।
ಅಬ್ರವೀದಭಿಸಂಪೂಜ್ಯ ಕೃಷ್ಣಂ ತಂ ಮಧುಸೂದನಂ ॥ 5-143-1 (36686)
ಜಾನನ್ಮಾಂ ಕಿಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸಂಮೋಹಯಿತುಮಿಚ್ಛಸಿ।
ಯೋಯಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಃ ಕಾರ್ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ವಿನಾಶಃ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-143-2 (36687)
ನಿಮಿತ್ತಂ ತತ್ರ ಶಕುನಿರಹಂ ದುಃಶಾಸನಸ್ತಥಾ।
ದುರ್ಯೋಧನಶ್ಚ ನೃಪತಿರ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸುತೋಽಭವತ್ ॥ 5-143-3 (36688)
ಅಸಂಶಯಮಿದಂ ಕೃಷ್ಣ ಮಹದ್ಯುದ್ಧಮುಪಸ್ಥಿತಂ।
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ಘೋರಂ ರುಧಿರಕರ್ದಮಂ ॥ 5-143-4 (36689)
ರಾಜಾನೋ ರಾಜಪುತ್ರಾಶ್ಚ ದುರ್ಯೋಧನವಶಾನುಗಾಃ ।
ರಣೇ ಶಸ್ತ್ರಾಗ್ನಿನಾ ದಗ್ಧಾಃ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಂತಿ ಯಮಸಾದನಂ ॥ 5-143-5 (36690)
ಸ್ವಪ್ನಾ ಹಿ ಬಹವೋ ಘೋರಾ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಮಧುಸೂದನ।
ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಚ ಘೋರಾಣಿ ತಥೋತ್ಪಾತಾಃ ಸುದಾರುಣಾಃ ॥ 5-143-6 (36691)
ಪರಾಜಯಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇ ವಿಜಯಂ ಚ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ ।
ಸಂಸಂತ ಇವ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ವಿವಿಧಾ ರೋಮಹರ್ಷಣಾಃ ॥ 5-143-7 (36692)
ಪ್ರಾಜಾಪತ್ಯಂ ಹಿ ನಕ್ಷತ್ರಂ ಗ್ರಹಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ।
ಶನೈಶ್ಚರಃ ಪೀಡಯತಿ ಪೀಡಯನ್ಪ್ರಾಣಿನೋಽಧಿಕಂ ॥ 5-143-8 (36693)
ಕೃತ್ವಾ ಚಾಂಗಾರಕೋ ವಕ್ರಂ ಜ್ಯೋಷ್ಠಾಯಾಂ ಮಧುಸೂದನ।
ಅನುರಾಧಾಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯತೇ ಮೈತ್ರಂ ಸಂಗಮಯನ್ನಿವ । 5-143-9 (36694)
ನೂನಂ ಮಹದ್ಭಯಂ ಕೃಷ್ಣ ಕುರೂಣಾಂ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಂ ।
ವಿಶೇಷೇಣ ಹಿ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಚಿತ್ರಾಂ ಪೀಡಯತೇ ಗ್ರಹಃ ॥ 5-143-10 (36695)
ಸೋಮಸ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮ ವ್ಯಾವೃತ್ತಂ ರಾಹುರರ್ಕಮುಪೈತಿ ಚ।
ದಿವಶ್ಚೋಲ್ಕಾಃ ಪತಂತ್ಯೇತಾಃ ಸನಿರ್ಘಾತಾಃ ಸಕಂಪನಾಃ ॥ 5-143-11 (36696)
ನಿಷ್ಟನಂತಿ ಚ ಮಾತಂಗಾ ಮುಂಚಂತ್ಯಶ್ರೂಣಿ ವಾಜಿನಃ ।
ಪಾನೀಯಂ ಯವಸಂ ಚಾಪಿ ನಾಭಿನಂದಂತಿ ಮಾಧವ ॥ 5-143-12 (36697)
ಪ್ರಾದುರ್ಭೂತೇಷು ಚೈತೇಷು ಭಯಮಾಹುರುಪಾಸ್ಥಿತಂ।
ನಿಮಿತ್ತೇಷು ಮಹಾಬಾಹೋ ದಾರುಣಂ ಪ್ರಾಣಿನಾಶನಂ ॥ 5-143-13 (36698)
ಅಲ್ಪೇ ಭುಕ್ತೇ ಪುರೀಷಂ ಚ ಪ್ರಭೂತಮಿಹ ದೃಶ್ಯತೇ।
ವಾಜಿನಾಂ ವಾರಣಾನಾಂ ಚ ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಚ ಕೇಶವ ॥ 5-143-14 (36699)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೈನ್ಯೇಷು ಸರ್ವೇಷು ಮಧುಸೂದನ।
ಪರಾಭವಸ್ಯ ತಲ್ಲಿಂಗಮಿತಿ ಪ್ರಾಹುರ್ಮನೀಷಿಣಃ ॥ 5-143-15 (36700)
ಪ್ರಹೃಷ್ಟಂ ವಾಹನಂ ಕೃಷ್ಣ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ।
ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾ ಮೃಗಾಶ್ಚೈವ ತತ್ತೇಷಾಂ ಜಯಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-143-16 (36701)
ಅಪಸವ್ಯಾ ಮೃಗಾಃ ಸರ್ವೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಕೇಶವ ।
ವಾಚಶ್ಚಾಪ್ಯಶರೀರಿಣ್ಯಸ್ತಕತ್ಪರಾಭವಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-143-17 (36702)
ಮಯೂರಾಃ ಪುಣ್ಯಶಕುನಾ ಹಂಸಸಾರಸಚಾತಕಾಃ ।
ಜೀವಂಜೀವಕಸಂಘಾಶ್ಚಾಪ್ಯನುಗಚ್ಛಂತಿ ಪಾಂಡವಾನ್ ॥ 5-143-18 (36703)
ಗೃಧ್ರಾಃ ಕಂಕಾ ಬಕಾಃ ಶ್ಯೇನಾ ಯಾತುಧಾನಾಸ್ತಥಾ ವೃಕಾಃ ।
ಮಕ್ಷಿಕಾಣಾಂ ಚ ಸಂಘಾತಾ ಅನುಧಾವಂತಿ ಕೌರವಾನ್ ॥ 5-143-19 (36704)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೈನ್ಯೇಷು ಭೇರೀಣಾಂ ನಾಸ್ತಿ ನಿಃಸ್ವನಃ ।
ಅನಾಹತಾಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ನದಂತಿ ಪಟಹಾಃ ಕಿಲ ॥ 5-143-20 (36705)
ಉದಪಾನಾಶ್ಚ ನರ್ದಂತಿ ಯಥಾ ಗೋವೃಷಭಾಸ್ತಥಾ ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೈನ್ಯೇಷು ತತ್ಪರಾಭವಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-143-21 (36706)
ಮಾಂಸಶೋಣಿತವರ್ಷಂ ಚ ವೃಷ್ಟಂ ದೇವೇನ ಮಾಧವ ।
ತಥಾ ಗಂಧರ್ವನಗರಂ ಭಾನುಮತ್ಸಮುಪಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-143-22 (36707)
ಸಪ್ರಾಕಾರಂ ಸಪರಿಖಂ ಸವಪ್ರಂ ಚಾರುತೋರಣಂ ।
ಕೃಷ್ಣಶ್ಚ ಪರಿಘಸ್ತತ್ರ ಭಾನುಮಾವೃತ್ಯ ತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-143-23 (36708)
ಉದಯಾಸ್ತಮನೇ ಸಂಧ್ಯೇ ವೇದಯಂತೀ ಮಹದ್ಭಯಂ ।
ಶಿವಾ ಚ ವಾಶತೇ ಘೋರಂ ತತ್ಪರಾಭವಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-143-24 (36709)
ಏಕಪಕ್ಷಾಕ್ಷಿಚರಣಾಃ ಪಕ್ಷಿಣೋ ಮಧುಸೂದನ ।
ಉತ್ಸೃಜಂತಿ ಮಹದ್ಧೋರಂ ತತ್ಪರಾಭವಲಕ್ಷಣಂ॥ 5-143-25 (36710)
ಕೃಷ್ಣಗ್ರೀವಾಶ್ಚ ಶಕುನಾ ರಕ್ತಪಾದಾ ಭಯಾನಕಾಃ ।
ಸಂಧ್ಯಾಮಿಮುಖಾ ಯಾಂತಿ ತತ್ಪರಾಭವಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-143-26 (36711)
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ಪ್ರಥಮಂ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಗುರೂಂಶ್ಚ ಮಧುಸೂದನ ।
ಭೃತ್ಯಾನ್ಭಕ್ತಿಮತಶ್ಚಾಪಿ ತತ್ಪರಾಭವಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-143-27 (36712)
ಪೂರ್ವಾ ದಿಗ್ಲೋಹಿತಾಕಾರಾ ಶಸ್ತ್ರವರ್ಣಾ ಚ ದಕ್ಷಿಣಾ ।
ಆಮಪಾತ್ರಪ್ರತೀಕಾಶಾ ಪಶ್ಚಿಮಾ ಮಧುಸೂದನ। 5-143-28 (36713)
ಉತ್ತರಾ ಶಂಖವರ್ಣಾಭಾ ದಿಶಾಂ ವರ್ಣಾ ಉದಾಹೃತಾಃ ॥
ಪ್ರದೀಪ್ತಾಶ್ಚ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಮಾಧವ। 5-143-29 (36714)
ಮಹದ್ಭಯಂ ವೇದಯಂತಿ ತಸ್ಮಿನ್ನುತ್ಪಾತದರ್ಶನೇ ॥
ಸಹಸ್ರಪಾದಂ ಪ್ರಾಸಾದಂ ಸ್ವಪ್ನಾಂತೇ ಸ್ಮ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। 5-143-30 (36715)
ಅಧಿರೋಹನ್ಮಯಾ ದೃಷ್ಟಃ ಸಹ ಭ್ರಾತೃಭಿರಚ್ಯುತ ॥
ಶ್ವೇತೋಷ್ಣೀಷಾಶ್ಚ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಸರ್ವೇ ವೈ ಶುಕ್ಲವಾಸಸಃ । 5-143-31 (36716)
ಆಸನಾನಿ ಚ ಶುಭ್ರಾಣಿ ಸರ್ವೇಷಾಮುಪಲಕ್ಷಯೇ ॥
ತವ ಚಾಪಿ ಮಯಾ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ವಪ್ನಾಂತೇ ರುಧಿರಾವಿಲಾ । 5-143-32 (36717)
ಆಂತ್ರೇಣ ಪೃಥಿವೀ ದೃಷ್ಟಾ ಪರಿಕ್ಷಿಪ್ತಾ ಜನಾರ್ದನ ॥
ಅಸ್ಥಿಸಂಚಯಮಾರೂಢಶ್ಚಾಮಿತೌಜಾ ಯಧಿಷ್ಠಿರಃ । 5-143-33 (36718)
ಸುವರ್ಣಪಾತ್ರ್ಯಾಂ ಸಂಹೃಷ್ಟೋ ಭುಕ್ತವಾನ್ಘೃತಪಾಯಸಂ ॥
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ಮಯಾ ದೃಷ್ಟೋ ಗ್ರಸಮಾನೋ ವಸುಂಧರಾಂ। 5-143-34 (36719)
ಉಚ್ಚಂ ಪರ್ವತಮಾರೂಢೋ ಭೀಮಕರ್ಮಾ ವೃಕೋದರಃ।
ಗದಾಪಾಣಿರ್ನರವ್ಯಾಘ್ರೋ ಗ್ರಸನ್ನಿವ ಮಹೀಮಿಮಾಂ ॥ 5-143-35 (36720)
ಕ್ಷಪಯಿಷ್ಯತಿ ನಃ ಸರ್ವಾನ್ಸ ಸುವ್ಯಕ್ತಂ ಮಹಾರಣೇ।
ವಿದಿತಂ ಮೇ ಹೃಷೀಕೇಶ ಶ್ರಿಯಾ ಪರಮಯಾ ಜ್ವಲನ್ ॥ 5-143-36 (36721)
ಪಾಂಡುರಂ ಗಜಮಾರೂಢೋ ಗಾಂಡೀವೀ ಸ ಧನಂಜಯಃ।
ತ್ವಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ಹೃಷೀಕೇಶ ಶ್ರಿಯಾ ಪರಮಯಾ ಜ್ವಲನ್ ॥ 5-143-37 (36722)
ಯೂಯಂ ಸರ್ವೇ ವಧಿಷ್ಯಧ್ವಂ ತತ್ರ ಮೇ ನಾಸ್ತಿ ಸಂಶಯಃ।
ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ಸಮರೇ ಕೃಷ್ಣ ದುರ್ಯೋಧನಪುರೋಗಮಾನ್ ॥ 5-143-38 (36723)
ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ।
ಶುಕ್ಲಕೇಯೂರಕಂಠತ್ರಾಃ ಶುಕ್ಲಮಾಲ್ಯಾಂಬರಾವೃತಾಃ ॥ 5-143-39 (36724)
ಅಧಿರೂಢಾ ನರವ್ಯಾಘ್ರಾ ನರವಾಹನಮುತ್ತಮಂ ।
ತ್ರಯ ಏತೇ ಮಯಾ ದೃಷ್ಟಾಃ ಪಾಂಡುರಚ್ಛತ್ರವಾಸಸಃ ॥ 5-143-40 (36725)
ಶ್ವೇತೋಷ್ಣೀಷಾಶ್ಚ ದೃಶ್ಯಂತೇ ತ್ರಯ ಏತೇ ಜನಾರ್ದನ ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಷು ಸೈನ್ಯೇಷು ತಾನ್ವಿಜಾನೀಹಿ ಕೇಶವ ॥ 5-143-41 (36726)
ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಕೃಪಶ್ಚೈವ ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಸಾತ್ವತಃ ।
ರಕ್ತೋಷ್ಣೀಷಾಶ್ಚ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಸರ್ವೇ ಮಾಧವ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ॥ 5-143-42 (36727)
ಉಷ್ಟ್ರಪ್ರಯುಕ್ತಮಾರೂಢೌ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ಮಹಾರಥೌ ।
ಮಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ವಾ ವಿಭೋ ॥ 5-143-43 (36728)
ಅಗಸ್ತ್ಯಶಾಸ್ತಾಂ ಚ ದಿಶಂ ಪ್ರಯಾತಾಃ ಸ್ಮ ಜನಾರ್ದನ ।
ಅಚಿರೇಣೈವ ಕಾಲೇನ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಾಮೋ ಯಮಸಾದನಂ ॥ 5-143-44 (36729)
ಅಹಂ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ರಾಜಾನೋ ಯಚ್ಚ ತತ್ಕ್ಷತ್ರಮಂಡಲಂ ।
ಗಾಂಡಿವಾಗ್ನಿಂ ಪ್ರವೇಕ್ಷ್ಯಾಮ ಇತಿ ಮೇ ನಾಸ್ತಿ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-143-45 (36730)
ಕೃಷ್ಣ ಉವಾಚ। 5-143-46x (3806)
ಅಪಸ್ಥಿತವಿನಾಶೇಯಂ ನೂನಮದ್ಯ ವಸುಂಧರಾ।
ಯಥಾ ಹಿ ಮೇ ವಚಃ ಕರ್ಣ ನೋಪೈತಿ ಹೃದಯಂ ತವ ॥ 5-143-46 (36731)
ಸರ್ವೇಷಾಂ ತಾತ ಭೂತಾನಾಂ ವಿನಾಶೇ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತೇ।
ಅನಯೋ ನಯಸಂಕಾಶೋ ಹೃದಯಾನ್ನಾಪಸರ್ಪತಿ ॥ 5-143-47 (36732)
ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-143-48x (3807)
ಅಪಿ ತ್ವಾಂ ಕೃಷ್ಣ ಪಶ್ಯಾಮೋ ಜೀವಂತೋಽಸ್ಮಾನ್ಮಹಾರಣಾತ್।
ಸಮುತ್ತೀರ್ಣಾ ಮಹಾಬಾಹೋ ವೀರಕ್ಷತ್ರವಿನಾಶನಾತ್ ॥ 5-143-48 (36733)
ಅಥವಾ ಸಂಗಮಃ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ವರ್ಗೇ ನೋ ಭವಿತಾ ಧ್ರುವಂ।
ತತ್ರೇದಾನೀಂ ಸಮೇಷ್ಯಾಮಃ ಪುನಃ ಸಾರ್ಧಂ ತ್ವಯಾನಘ ॥ 5-143-49 (36734)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-143-50x (3808)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಮಾಧವಂ ಕರ್ಣಃ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಚ ಪೀಡಿತಂ।
ವಿಸರ್ಜಿತಃ ಕೇಶವೇನ ರಥೋಪಸ್ಥಾದವಾತರತ್ ॥ 5-143-50 (36735)
ತತಃ ಸ್ವರಥಾಮಸ್ಥಾಯ ಜಾಂಬೂನದವಿಭೂಷಿತಂ।
ಮಹಾತ್ಮಾ ವೈ ನಿವವೃತೇ ರಾಧೇಯೋ ದೀನಮಾನಸಃ ॥ 5-143-51 (36736)
ತತಃ ಶೀಘ್ರತರಂ ಪ್ರಾಯಾತ್ಕೇಶವಃ ಸಹಸಾತ್ಯಕಿಃ।
ಪುನರುಚ್ಚಾರಯನ್ವಾಣೀಂ ಯಾಹಿ ಯಾಹೀತಿ ಸಾರಥಿಂ ॥ ॥ 5-143-52 (36737)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಚತ್ವಾರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-143-21 ಉದಪಾನಾಃ ಕೂಪಾದಯೋ ಜಲಾಶಯಾಃ ॥ 5-143-23 ಗಂಧರ್ವನಗರಂ ಸಪ್ರಾಕಾರಂ। ಪರಿಘಃ ಪರಿವೇಷಃ । ತತ್ರಾಕಾಶೇ ಗಂಧರ್ವನಗರೋಪರ್ಯೇವ ॥ 5-143-24 ಶಿವಾ ಶ್ರೃಗಾಲಃ ವಾಶತೇ ಶಬ್ದಂ ಕರೋತಿ ॥ 5-143-30 ಸಹಸ್ರಪಾದಂ ಸಹಸ್ರಸ್ತಂಭಂ ॥ 5-143-32 ತವ ಪೃಥಿವೀತಿ ಸಂಬಂಧಃ। ತ್ವಚ್ಛರೀರಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಪರಿಕ್ಷಿಪ್ತಾ ಪರಿವೇಷ್ಟಿತಾ ॥ 5-143-46 ತವ ಹೃದಯಂ ಕರ್ತೃ ಮಮ ವಚೋ ನೋಪೈತಿ ನಾಂಗೀಕರೋತಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 144
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.144. ಅಧ್ಯಾಯಃ 144
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ವಿದುರೇಣ ಕುಂತೀಸಮೀಪೇ ಯುದ್ಧೇ ಬಹುವೀರವಿನಾಶಾನುಚಿಂತನೇನ ಶೋಚನಂ ॥ 1 ॥ ಕರ್ಣಪರಾಕ್ರಮಭೀತಯಾ ಕುಂತ್ಯಾ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ತನ್ಮನಃಪ್ರಸಾದನೇಚ್ಛಯಾ ಗಂಗಾತೀರೇ ಕರ್ಣಸಮೀಪಗಮನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-144-0 (36738)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-144-0x (3809)
ಅಸಿದ್ಧಾನುನಯೇ ಕೃಷ್ಣೇ ಕುರುಭ್ಯಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಗತೇ।
ಅಭಿಗಂಯ ಪೃಥಾಂ ಕ್ಷತ್ತಾ ಶನೈಃ ಶೋಚನ್ನಿವಾಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-144-1 (36739)
ಜಾನಾಸಿ ಮೇ ಜೀವಪುತ್ರೀ ಭಾವಂ ನಿತ್ಯಮವಿಗ್ರಹೇ ।
ಕ್ರೋಶತೋ ನಚ ಗೃಹ್ಣೀತೇ ವಚನಂ ಮೇ ಸುಯೋಧನಃ ॥ 5-144-2 (36740)
ಉಪಪನ್ನೋ ಹ್ಯಸೌ ರಾಜಾ ಚೇದಿಪಾಂಚಾಲಕೇಕಯೈಃ ।
ಭೀಮಾರ್ಜುನಾಭ್ಯಾಂ ಕೃಷ್ಣೇನ ಯುಯುಧಾನಯಮೈರಪಿ ॥ 5-144-3 (36741)
ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯೇ ನಿವಿಷ್ಟೋಽಪಿ ಧರ್ಮಮೇವ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಕಾಂಕ್ಷತೇ ಜ್ಞಾತಿಸೌಹಾರ್ದಾದ್ಬಲವಾಂದುರ್ಬಲೋ ಯಥಾ॥ 5-144-4 (36742)
ರಾಜಾ ತು ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಯಂ ವಯೋವೃದ್ಧೋ ನ ಶಾಂಯತಿ।
ಮತ್ತಃ ಪುತ್ರಮದೇನೈವ ವಿಧರ್ಮೇ ಪಥಿ ವರ್ತತೇ ॥ 5-144-5 (36743)
ಜಯದ್ರಥಸ್ಯ ಕರ್ಣಸ್ಯ ತಥಾ ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ಚ।
ಸೌಬಲಸ್ಯ ಚ ದುರ್ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಮಿಥೋ ಭೇದಃ ಪ್ರಪತ್ಸ್ಯತೇ । 5-144-6 (36744)
ಅಧರ್ಮೇಮ ಹಿ ಧರ್ಮಿಷ್ಠಂ ಹ್ರಿಯತೇ ರಾಜ್ಯಮೀದೃಶಂ।
ಯೇಷಾಂ ತೇಷಾಮಯಂ ಧರ್ಮಃ ಸಾನುಬಂಧೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-144-7 (36745)
ಕ್ರಿಯಮಾಣೇ ಬಲಾದ್ಧರ್ಮೇ ಕುರುಭಿಃ ಕೋ ನ ಸಂಜ್ವರೇತ್।
ಅಸಾಂನಾ ಕೇಶವೇ ಯಾತೇ ಸಮುದ್ಯೋಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-144-8 (36746)
ತತಃ ಕುರೂಣಾಮನಯೋ ಭವಿತಾ ವೀರನಾಶನಃ।
ಚಿಂತಯನ್ನ ಲಭೇ ನಿದ್ರಾಮಹಃಸು ಚ ನಿಶಾಸು ಚ॥ 5-144-9 (36747)
ಶ್ರುತ್ವಾ ತು ಕುಂತೀ ತದ್ವಾಕ್ಯಮರ್ಥಕಾಮೇನ ಭಾಷಿತಂ।
ಸಾ ನಿಃಶ್ವಸಂತೀ ದುಃಖಾರ್ತಾ ಮನಸಾ ವಿಮಮರ್ಶ ಹ ॥ 5-144-10 (36748)
ಧಿಗಸ್ತ್ವರ್ಥಂ ಯತ್ಕೃತೇಯಂ ಸುಮಹಾಂಜ್ಞಾತಿಸಂಕ್ಷಯಃ।
ವರ್ತ್ಸ್ಯತೇ ಸುಹೃದಾಂ ಚೈವ ಯುದ್ಧೇಽಸ್ಮಿನ್ವೈ ಪರಾಭವಃ ॥ 5-144-11 (36749)
ಪಾಂಡವಾಶ್ಚೇದಿಪಂಚಾಲಾ ಯಾದವಾಶ್ಚ ಸಮಾಗತಾಃ।
ಭಾರತೈಃ ಸಹ ಯೋತ್ಸ್ಯಂತಿ ಕಿಂ ನು ದುಃಖಮತಃಪರಂ॥ 5-144-12 (36750)
ಪಶ್ಯೇ ದೋಷಂ ಧ್ರುವಂ ಯುದ್ಧೇ ತಥಾಽಯುದ್ಧೇ ಪರಾಭವಂ ।
ಅಧನಸ್ಯ ಮೃತಂ ಶ್ರೇಯೋ ನ ಹಿ ಜ್ಞಾತಿಕ್ಷಯೋ ಜಯಃ।
ಇತಿ ಮೇ ಚಿಂತಯಂತ್ಯಾ ವೈ ಹೃದಿ ದುಃಖಂ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 5-144-13 (36751)
ಪಿತಾಮಹಃ ಶಾಂತನವ ಆಚಾರ್ಯಶ್ಚ ಯುಧಾಂ ಪತಿಃ।
ಕರ್ಣಶ್ಚ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾರ್ಥಂ ವರ್ಧಯಂತಿ ಭಯಂ ಮಮ ॥ 5-144-14 (36752)
ನಾಚಾರ್ಯಃ ಕಾಮವಾಞ್ಶಿಷ್ಯೈದ್ರೌಣೋಯುದ್ಧ್ಯೇತ ಜಾತುಚಿತ್।
ಪಾಂಡವೇಷು ಕಥಂ ಹಾರ್ದಂ ಕುರ್ಯಾನ್ನ ಚ ಪಿತಾಮಹಃ । 5-144-15 (36753)
ಅಯಂ ತ್ವೇಕೋ ವೃಥಾದೃಷ್ಟಿರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ದುರ್ಮತೇಃ।
ಮೋಹಾನುವರ್ತೀ ಸತತಂ ಪಾಪೋ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಚ ಪಾಂಡವಾನ್ ॥ 5-144-16 (36754)
ಮಹತ್ಯನರ್ಥೇ ನಿರ್ಬಂಧೀ ಬಲವಾಂಶ್ಚ ವಿಶೇಷತಃ।
ಕರ್ಣಃ ಸದಾ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ತನ್ಮೇ ದಹತಿ ಸಂಪ್ರತಿ ॥ 5-144-17 (36755)
ಆಶಂಸೇ ತ್ವದ್ಯ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಮನೋಽಹಂ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ।
ಗ್ರಸಾದಯಿತುಮಾಸಾದ್ಯ ದರ್ಶಯಂತೀ ಯಥಾತಥಂ ॥ 5-144-18 (36756)
ತೋಷಿತೋ ಭಗವಾನ್ಯತ್ರ ದುರ್ವಾಸಾ ಮೇ ವರಂ ದದೌ ।
ಆಹ್ವಾನಂ ಮಂತ್ರಸಂಯುಕ್ತಂ ವಸಂತ್ಯಾಃ ಪಿತೃವೇಶ್ಮನಿ ॥ 5-144-19 (36757)
ಸಾಹಮಂತಃಪುರೇ ರಾಜ್ಞಃ ಕುಂತಿಭೋಜಪುರಸ್ಕೃತಾ ।
ಚಿಂತಯಂತೀ ಬಹುವಿಧಂ ಹೃದಯೇನ ವಿದೂಯತಾ ॥ 5-144-20 (36758)
ಬಲಾಬಲಂ ಚ ಮಂತ್ರಾಣಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ಚ ವಾಗ್ಬಲಂ ।
ಸ್ತ್ರೀಭಾವಾದ್ಬಾಲಭಾವಾಚ್ಚ ಚಿಂತಯಂತೀ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-144-21 (36759)
ಧಾತ್ರ್ಯಾ ವಿಸ್ರಬ್ಧಯಾ ಗುಪ್ತಾ ಸಖೀಜನವೃತಾ ತದಾ।
ದೋಷಂ ಪರಿಹರಂತೀ ಚ ಪಿತುಶ್ಚಾರಿತ್ರ್ಯರಕ್ಷಿಣೀ ॥ 5-144-22 (36760)
ಕಥಂ ನು ಸುಕೃತಂ ಮೇ ಸ್ಯಾನ್ನಾಪರಾಧವತೀ ಕಥಂ।
ಭವೇಯಮಿತಿ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ತಂ ನಮಸ್ಯ ಚ ॥ 5-144-23 (36761)
ಕೌತೂಹಲಾತ್ತು ತಂ ಲಬ್ಧಾ ಬಾಲಿಶ್ಯಾದಾಚರಂ ತದಾ।
ಕನ್ಯಾ ಸತೀ ದೇವಮರ್ಕಮಾಸಾದಯಮಹಂ ತತಃ ॥ 5-144-24 (36762)
ಯೋಽಸೌ ಕಾನೀನಗರ್ಭೋ ಮೇ ಪುತ್ರವತ್ಪರಿರಕ್ಷಿತಃ ।
ಕಸ್ಮಾನ್ನ ಕುರ್ಯಾದ್ವಚನಂ ಪಥ್ಯಂ ಭ್ರಾತೃಹಿತಂ ತಥಾ ॥ 5-144-25 (36763)
ಇತಿ ಕುಂತೀ ವಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿಶ್ಚಯಮುತ್ತಮಂ ।
ಕಾರ್ಯಾರ್ಥಮಭಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಯಯೌ ಭಾಗೀರಥೀಂ ಪ್ರತಿ॥ 5-144-26 (36764)
ಆತ್ಮಜಸ್ಯ ತತಸ್ತಸ್ಯ ಘೃಣಿನಃ ಸತ್ಯಸಂಗಿನಃ ।
ಗಂಗಾತೀರೇ ಪೃಥಾಪಶ್ಯಂಜಪಸ್ಥಾನಮನುತ್ತಮಂ ॥ 5-144-27 (36765)
ಪ್ರಾಙ್ಮುಖಸ್ಯೋರ್ಧ್ವಬಾಹೋಃ ಸಾ ಪರ್ಯತಿಷ್ಠತ ಪೃಷ್ಠತಃ।
ಜಪ್ಯಾವಸಾನಂ ಕಾರ್ಯಾರ್ಥಂ ಪ್ರತೀಕ್ಷಂತೀ ತಪಸ್ವಿನೀ ॥ 5-144-28 (36766)
ಅತಿಷ್ಠತ್ಸೂರ್ಯತಾಪಾರ್ತಾ ಕರ್ಣಸ್ಯೋತ್ತರವಾಸಸಿ।
ಕೌರವ್ಯಪತ್ನೀ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೀ ಮದ್ಮಮಾಲೇವ ಶುಷ್ಯತೀ ॥ 5-144-29 (36767)
ಆಪೃಷ್ಠತಾಪಾಂಜಪ್ತ್ವಾ ಸ ಪರಿವೃತ್ತ್ಯ ಯತವ್ರತಃ ।
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕುಂತೀಮುಪಾತಿಷ್ಠದಭಿವಾದ್ಯ ಕೃತಾಂಜಲಿಃ ॥ 5-144-30 (36768)
ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಮಹಾತೇಜಾ ಮಾನೀ ಧರ್ಮಭೃತಾಂ ವರಃ ।
ಉತ್ಸ್ಮಯನ್ಪ್ರಣತಃ ಪ್ರಾಹ ಕುಂತೀಂ ವೈಕರ್ತನೋ ವೃಷಃ ॥ ॥ 5-144-31 (36769)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುಶ್ಚತ್ವಾರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-144-8 ಬಲಾದ್ಧರ್ಮೇ ಪಾಸ್ವಂಡಿನಾಂ ಪಾರದಾರ್ಯಂ ಉಭಯಸಂತೋಷಕರಮಿತಿ ದ್ವಯೋರಪಿ ಧರ್ಮಹೇತುರಿತಿ ಬಲಾತ್ಕಲ್ಪನಾ ಶಾಸ್ತ್ರಬಹಿರ್ಭೂತಾ ತದ್ವದಯಮಪೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-144-10 ಅರ್ಥಕಾಮೇನ ಹಿತಕಾಮೇನ ॥ 5-144-13 ಪಶ್ಯೇ ಪಶ್ಯಾಮಿ। ಆರ್ಷಮಾತ್ಮನೇಪದಂ ॥ 5-144-24 ಆಚರಂ ತೇನ ಮಂತ್ರೇಣ ದೇವತಾವಾಹನಾಖ್ಯಂ ಕಾರ್ಯಂ ಕೃತವತೀ ॥ 5-144-29 ಉತ್ತರವಾಸಸಿ ಉತ್ತರೀಯವಸ್ತ್ರಚ್ಛಾಯಾಯಾಂ ॥ 5-144-30 ಆಪೃಷ್ಠತಾಪಾದಪರಾಹ್ಣಪರ್ಯಂತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 145
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.145. ಅಧ್ಯಾಯಃ 145
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕುಂತ್ಯಾ ಕರ್ಣಂಪ್ರತಿ ತಸ್ಯ ಸೂರ್ಯಾತ್ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ ಜನನಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ಸಂಗಮಚೋದನಾ ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-145-0 (36770)
ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-145-0x (3810)
ರಾಧೇಯೋಽಹಮಾಧಿರಥಿಃ ಕರ್ಣಸ್ತ್ವಾಮಭಿವಾದಯೇ ।
ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಕಿಮರ್ಥಂ ಭವತೀ ಬ್ರೂಹಿ ಕಿಂ ಕರವಾಮಿ ತೇ ॥ 5-145-1 (36771)
ಕುಂತ್ಯುವಾಚ। 5-145-2x (3811)
ಕೌಂತೇಯಸ್ತ್ವಂ ನ ರಾಧೇಯೋ ನ ತವಾಧಿರಥಃ ಪಿತಾ।
ನಾಸಿ ಸೂತಕುಲೇ ಜಾತಃ ಕರ್ಣ ತದ್ವಿದ್ಧಿ ಮೇ ವಚಃ ॥ 5-145-2 (36772)
ಕಾನೀನಸ್ತ್ವಂ ಮಯಾ ಜಾತಃ ಪೂರ್ವಜಃ ಕುಕ್ಷಿಣಾ ಧೃತಃ ।
ಕುಂತಿರಾಜಸ್ಯ ಭವನೇ ಪಾರ್ಥಸ್ತ್ವಮಸಿ ಪುತ್ರಕ ॥ 5-145-3 (36773)
ಪ್ರಕಾಶಕರ್ಮಾ ತಪನೋ ಯೋಽಯಂ ದೇವೋ ವಿರೋಚನಃ ।
ಅಜೀಜನತ್ತ್ವಾಂ ಮಯ್ಯೇಷ ಕರ್ಣ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ ॥ 5-145-4 (36774)
ಕುಂಡಲೀ ಬದ್ಧಕವಚೋ ದೇವಗರ್ಭಃ ಶ್ರಿಯಾ ವೃತಃ ।
ಜಾತಸ್ತ್ವಮಸಿ ದುರ್ಧರ್ಷ ಮಯಾ ಪುತ್ರ ಪಿತುರ್ಗೃಹೇ ॥ 5-145-5 (36775)
ಸ ತ್ವಂ ಭ್ರಾತೄನಸಂಬುದ್ಧ್ಯ ಮೋಹದ್ಯದುಪಸೇವಸೇ ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ನ ತದ್ಯುಕ್ತಂ ತ್ವಯಿ ಪುತ್ರ ವಿಶೇಷತಃ ॥ 5-145-6 (36776)
ಏತದ್ಧರ್ಮಫಲಂ ಪುತ್ರ ನರಾಣಾಂ ಧರ್ಮನಿಶ್ಚಯೇ ।
ಯತ್ತುಷ್ಯಂತ್ಯಸ್ಯ ಪಿತರೋ ಮಾತಾ ಚಾಪ್ಯೇಕದರ್ಶಿನೀ ॥ 5-145-7 (36777)
ಅರ್ಜುನೇನಾರ್ಜಿತಾಂ ಪೂರ್ವಂ ಹೃತಾಂ ಲೋಭಾದಸಾಧುಭಿಃ ।
ಆಚ್ಛಿದ್ಯ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಭ್ಯೋ ಭುಂಕ್ಷ ಯೌಧಿಷ್ಠಿರೀಂ ಶ್ರಿಯಂ ॥ 5-145-8 (36778)
ಅದ್ಯ ಪಶ್ಯಂತು ಕುರವಃ ಕರ್ಣಾರ್ಜುನಸಮಾಗಮಂ ।
ಸೌಭ್ರಾತ್ರೇಣ ಸಮಾಲಕ್ಷ್ಯ ಸಂನಮಂತಾಮಸಾಧವಃ । 5-145-9 (36779)
ಕರ್ಣಾರ್ಜುನೌ ವೈ ಭವತಾಂ ಯಥಾ ರಾಮಜನಾರ್ದನೌ ।
ಅಸಾಧ್ಯಂ ಕಿಂ ನು ಲೋಕೇ ಸ್ಯಾದ್ಯುವಯೋಃ ಸಂಹಿತಾತ್ಮನೋಃ ॥ 5-145-10 (36780)
ಕರ್ಣ ಶೋಭಿಷ್ಯಸೇ ನೂನಂ ಪಂಚಮಿರ್ಭ್ರಾತೃಭಿರ್ವೃತಃ।
ದೇವೈಃ ಪರಿವೃತೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವೇದ್ಯಾಮಿವ ಮಹಾಧ್ವರೇ ॥ 5-145-11 (36781)
ಉಪಪದ್ಯೋ ಗುಣೈಃ ಸರ್ವೈರ್ಜ್ಯೇಷ್ಠಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೇಷು ಬಂಧುಷು ।
ಸೂತಪುತ್ರೇತಿ ಮಾ ಶಬ್ದಃ ಪಾರ್ಥಸ್ತ್ವಮಸಿ ವೀರ್ಯವಾನ್ ॥ ॥ 5-145-12 (36782)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಚತ್ವಾರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-145-7 ಏಕಂ ಪುತ್ರಮೇವ ಸ್ನೇಹೇನ ಪಶ್ಯಂತೀ ಏಕದರ್ಶಿನೀ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 146
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.146. ಅಧ್ಯಾಯಃ 146
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸೂರ್ಯೇಣ ಕರ್ಣಂಪ್ರತಿ ಕುಂತೀವಚನಸ್ವೀಕರಣವಿಧಾನಂ ॥ 1 ॥ ಕರ್ಣೇನ ಕುಂತೀಂಪ್ರತಿ ಸೋಪಾಲಂಭಂ ದುರ್ಯೋಧನಪರಿತ್ಯಾಗಸ್ಯ ಸಯುಕ್ತಿಕಮನೌಚೇತ್ಯಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಅರ್ಜುನವರ್ಜಂ ಪಾಂಡವಾಸಂಹರಣಪ್ರತಿಜ್ಞಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-146-0 (36783)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-146-0x (3812)
ತತಃ ಸೂರ್ಯಾನ್ನಿಶ್ಚರಿತಾಂ ಕರ್ಣಃ ಶುಶ್ರಾವ ಭಾರತೀಂ।
ದುರತ್ಯಯಾಂ ಪ್ರಣಯಿನೀಂ ಪಿತೃವದ್ಭಾಸ್ಕರೇರಿತಾಂ ॥ 5-146-1 (36784)
ಸೂರ್ಯ ಉವಾಚ। 5-146-2x (3813)
ಸತ್ಯಮಾಹ ಪೃಥಾ ವಾಕ್ಯಂ ಕರ್ಣ ಮಾತೃವಚಃ ಕುರು।
ಶ್ರೇಯಸ್ತೇ ಸ್ಯಾನ್ನರವ್ಯಾಘ್ರ ಸರ್ವಮಾಚರತಸ್ತಥಾ ॥ 5-146-2 (36785)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-146-3x (3814)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ಯ ಮಾತ್ರಾ ಚ ಸ್ವಯಂ ಪಿತ್ರಾ ಚ ಭಾನುನಾ ।
ಚಚಾಲ ನೈವ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಮತಿಃ ಸತ್ಯಧೃತೇಸ್ತದಾ ॥ 5-146-3 (36786)
ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-146-4x (3815)
ನ ಚೈತಚ್ಛ್ರದ್ದಧೇ ವಾಕ್ಯಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯೇ ಭಾಷಿತಂ ತ್ವಯಾ।
ಧರ್ಮದ್ವಾರಂ ಮಮೈತತ್ಸ್ಯಾನ್ನಿಯೋಗಕರಣಂ ತವ ॥ 5-146-4 (36787)
ಅಕರೋನ್ಮಯಿ ಯತ್ಪಾಪಂ ಭವತೀ ಸುಮಹಾತ್ಯಯಂ ।
ಅಪಾಕೀರ್ಣೋಽಸ್ಮಿ ಯನ್ಮಾತಸ್ತದ್ಯಶಃಕೀರ್ತಿನಾಶನಂ ॥ 5-146-5 (36788)
ಅಹಂ ಚೇತ್ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಜಾತೋ ನ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಕ್ಷತ್ರಸತ್ಕ್ರಿಯಾಂ ।
ತ್ವತ್ಕೃತೇ ಕಿಂ ನು ಪಾಪೀಯಃ ಶತ್ರುಃ ಕುರ್ಯಾನ್ಮಮಾಹಿತಂ ॥ 5-146-6 (36789)
ಕ್ರಿಯಾಕಾಲೇ ತ್ವನುಕ್ರೋಶಮಕೃತ್ವಾ ತ್ವಮಿಮಂ ಮಮ।
ಹೀನಸಂಸ್ಕ್ರಾಸಮಯಮದ್ಯ ಮಾಂ ಸಮಚೂಚುದಃ ॥ 5-146-7 (36790)
ನ ವೈ ಮಮ ಹಿತಂ ಪೂರ್ವಂ ಮಾತೃವಚ್ಚೇಷ್ಟಿತಂ ತ್ವಯಾ।
ಸಾ ಮಾಂ ಸಂಬೋಧಯಸ್ಯದ್ಯ ಕೇವಲಾತ್ಮಹಿತೈಷಿಣೀ ॥ 5-146-8 (36791)
ಕೃಷ್ಣೇನ ಸಹಿತಾತ್ಕೋ ವೈ ನ ವ್ಯಥೇತ ಧನಂಜಯಾತ್।
ಕೋದ್ಯ ಭೀತಂ ನ ಮಾಂ ವಿದ್ಯಾತ್ಪರ್ಥಾನಾಂ ಸಮಿತಿಂ ಗತಂ ॥ 5-146-9 (36792)
ಅಭ್ರಾತಾ ವಿದಿತಃ ಪೂರ್ವಂ ಯುದ್ಧಕಾಲೇ ಪ್ರಕಾಶಿತಃ ।
ಪಾಂಡವಾನ್ಯದಿ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಕಿಂ ಮಾಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ವದಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-146-10 (36793)
ಸರ್ವಕಾಮೈಃ ಸಂವಿಭಕ್ತಃ ಪೂಜಿತಶ್ಚ ಯಥಾಸುಖಂ ।
ಅಹಂ ವೈ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಕುರ್ಯಾಂ ತದಫಲಂ ಕಥಂ ॥ 5-146-11 (36794)
ಉಪನಹ್ಯ ಪರೈರ್ವೈರಂ ಯೇ ಮಾಂ ನಿತ್ಯಮುಪಾಸತೇ ।
ನಮಸ್ಕುರ್ವಂತಿ ಚ ಸದಾ ವಸವೋ ವಾಸವಂ ಯಥಾ ॥ 5-146-12 (36795)
ಮಮ ಪ್ರಾಣೇನ ಯೇ ಶತ್ರೂಞ್ಶಕ್ತಾಃ ಪ್ರತಿಸಮಾಸಿತುಂ।
ಮನ್ಯಂತೇ ತೇ ಕಥಂ ತೇಷಾಮಹಂ ಛಿಂದ್ಯಾಂ ಮನೋರಥಂ ॥ 5-146-13 (36796)
ಮಯಾ ಪ್ಲವೇನ ಸಂಗ್ರಾಮಂ ತಿತೀರ್ಷಂತಿ ದುರತ್ಯಯಂ।
ಅಪಾರೇ ಪಾರಕಾಮಾ ಯೇ ತ್ಯಜೇಯಂ ತಾನಹಂ ಕಥಂ ॥ 5-146-14 (36797)
ಅಯಂ ಹಿ ಕಾಲಃ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಪಜೀವಿನಾಂ ।
ನಿರ್ವೇಷ್ಟವ್ಯಂ ಮಯಾ ತತ್ರ ಪ್ರಾಣಾನಪರಿರಕ್ಷತಾ ॥ 5-146-15 (36798)
ಕೃತಾರ್ಥಾಃ ಸುಭೃತಾ ಯೇ ಹಿ ಕೃತ್ಯಕಾಲೇ ಹ್ಯುಪಸ್ಥಿತೇ।
ಅನವೇಕ್ಷ್ಯ ಕೃತಂ ಪಾಪಾ ವಿಕುರ್ವಂತ್ಯನವಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 5-146-16 (36799)
ರಾಜಕಿಲ್ಬಿಷಿಣಾಂ ತೇಷಾಂ ಭರ್ತೃಪಿಂಡಾಪಹಾರಿಣಾಂ।
ನೈವಾಯಂ ನ ಪರೋ ಲೋಕೋ ವಿದ್ಯತೇ ಪಾಪಕರ್ಮಣಾಂ। 5-146-17 (36800)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರಾಣಾಮರ್ಥೇ ಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ತೇ ಸುತೈಃ ।
ಬಲಂ ಚ ಶಕ್ತಿಂ ಚಾಸ್ಥಾಯ ನ ವೈ ತ್ವಯ್ಯನೃತಂ ವದೇ॥ 5-146-18 (36801)
ಆನೃಶಂಸ್ಯಮಥೋ ವೃತ್ತಂ ರಕ್ಷನ್ಸತ್ಪುರುಷೋಚಿತಂ।
ಅತೋಽರ್ಥಕರಮಪ್ಯೇತನ್ನ ಕರೋಂಯದ್ಯ ತೇ ವಚಃ ॥ 5-146-19 (36802)
ನ ಚ ತೇಽಯಂ ಸಮಾರಂಭೋ ಮಯಿ ಮೋಘೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ವಧ್ಯಾನ್ವಿಷಹ್ಯಾನ್ಸಂಗ್ರಾಮೇ ನ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ತೇ ಸುತಾನ್ ॥ 5-146-20 (36803)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಚ ಭೀಮಂ ಚ ಯಮೌ ಚೈವಾರ್ಜುನಾದೃತೇ ।
ಅರ್ಜುನೇನ ಸಮಂ ಯುದ್ಧಮಪಿ ಯೌಧಿಷ್ಠಿರೇ ಬಲೇ ॥ 5-146-21 (36804)
ಅರ್ಜುನಂ ಹಿ ನಿಹತ್ಯಾಜೌ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಂ ಸ್ಯಾತ್ಫಲಂ ಮಯಾ।
ಯಶಸಾ ಚಾಪಿ ಯುಜ್ಯೇಯಂ ನಿಹತಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ ॥ 5-146-22 (36805)
ನ ತೇ ಜಾತು ನಶಿಷ್ಯಂತಿ ಪುತ್ರಾಃ ಪಂಚ ಯಶಸ್ವಿನಿ ।
ನಿರರ್ಜುನಾಃ ಸಕರ್ಣಾ ವಾ ಸಾರ್ಜುನಾ ವಾ ಹತೇ ಮಯಿ ॥ 5-146-23 (36806)
ಇತಿ ಕರ್ಣವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕುಂತೀ ದುಃಖಾತ್ಪ್ರವೇಷತೀ ।
ಉವಾಚ ಪುತ್ರಮಾಶ್ಲಿಷ್ಯ ಕರ್ಣಂ ಧೈರ್ಯಾದಕಂಪನಂ ॥ 5-146-24 (36807)
ಏವಂ ವೈ ಭಾವ್ಯಮೇತೇನ ಕ್ಷಯಂ ಯಾಸ್ಯಂತಿ ಕೌರವಾಃ ।
ಯಥಾ ತ್ವಂ ಭಾಷಸೇ ಕರ್ಣ ದೈವಂ ತು ಬಲವತ್ತರಂ ॥ 5-146-25 (36808)
ತ್ವಯಾ ಚತುರ್ಣಾಂ ಭ್ರಾತೄಣಾಮಭಯಂ ಶತ್ರುಕರ್ಶನ ।
ದತ್ತಂ ತತ್ಪ್ರತಿಜಾನೀಹಿ ಸಂಗರಪ್ರತಿಮೋಚನಂ ॥ 5-146-26 (36809)
ಅನಾಮಯಂ ಸ್ವಸ್ತಿ ಚೇತಿ ಪೃಥಾಥೋ ಕರ್ಣಮಬ್ರವೀತ್ ।
ತಾಂ ಕರ್ಣೋಽಭ್ಯವದತ್ಪ್ರೀತಸ್ತತಸ್ತೌ ಜಗ್ಮತುಃ ಪೃಥಕ್ ॥ ॥ 5-146-27 (36810)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ಚತ್ವಾರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-146-4 ನ ಶ್ರದ್ದಧೇ ಕರ್ತವ್ಯತ್ವೇನ ನ ಮನ್ಯೇ। ಧರ್ಮದ್ವಾರಂ ವಿಪರೀತಲಕ್ಷಣಯಾ ಧರ್ಮಾಪಗಮದ್ವಾರಂ। ತವ ನಿಯೋಗಕರಣಂ ತ್ವದಾಜ್ಞಪ್ತಾರ್ಥಾನುಷ್ಠಾನಂ ॥ 5-146-5 ಸುಮಹಾತ್ಯಯಂ ಸುಮಹಾನ್ ಅತ್ಯಯೋ ಜಾತಿಭ್ರಂಶಾಖ್ಯೋ ವಿನಾಶೋ ಯಸ್ಮಾತ್। ಅಪಾಕೀರ್ಣಸ್ತ್ಯಕ್ತಃ ॥ 5-146-6 ತ್ವತ್ಕೃತೇ ತ್ವತ್ಸುಖಾರ್ಥಂ ಕಾನೀನೋ ಗರ್ಭಃ ಪ್ರಕಟೋ ಮಾಭೂದಿತಿ ಹೇತೋರಹಂ ಕ್ಷತ್ರಸತ್ಕ್ರಿಯಾಂ ಚೇನ್ನ ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ತರ್ಹಿ ತ್ವದನ್ಯಃ ಕಃ ಶತ್ರುಃ ಕಿಂ ಮಮಾಹಿತಂ ಪಾಪೀಯ ಇತಿ ಇತೋಪಿ ಪಾಪತರಂ ಕುರ್ಯಾನ್ನ ಕೋಽಪೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-146-7 ಕ್ರಿಯಾಕಾಲೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋಚಿತಸಂಸ್ಕಾರಕಾಲೇ। ಅನುಕ್ರೋಶಂ ದಯಾಂ। ಸಮಚೂಚುದಃ ಸ್ವಕಾರ್ಯಾರ್ಥಂ ಪ್ರೇರಿತವತ್ಯನಿ ॥ 5-146-12 ಉಪನಹ್ಯ ಬಧ್ವಾ ॥ 5-146-13 ಪ್ರತಿಸಮಾಸಿತುಂ ಜೇತುಂ ॥ 5-146-15 ನಿರ್ವೇಷ್ಟವ್ಯಂ ಆನೃಣ್ಯಂ ಕರ್ತವ್ಯಂ ॥ 5-146-20 ವಿಷಹ್ಯಾನ್ ಹಂತುಂ ಶಕ್ಯಾನಪೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 147
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.147. ಅಧ್ಯಾಯಃ 147
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕೃಷ್ಣೇನ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಸಂಕ್ಷೇಪೇಣ ಹಾಸ್ತಿನನಗರವೃತ್ತಾಂತಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ಪಾಂಡವೈಃ ಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ವಿಸ್ತರೇಣ ಭೀಷ್ಮಾದಿವಚನಕಥನಪ್ರಾರ್ಥನಾ ॥ 2 ॥ ಕೃಷ್ಣೇನ ಶಮವಿಧಾಯಕಭೀಷ್ಮವಚನಾನುವಾದಃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-147-0 (36811)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-147-0x (3816)
ಆಗಂಯ ಹಾಸ್ತಿನಪುರಾದುಪಪ್ಲಾವ್ಯಮರಿಂದಮಃ ।
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಕೇಶವಃ ಸರ್ವಮುಕ್ತವಾನ್ ॥ 5-147-1 (36812)
ಸಂಭಾಷ್ಯ ಸುಚಿರಂ ಕಾಲಂ ಮಂತ್ರಯಿತ್ವಾ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ಸ್ವಮೇವ ಭವನಂ ಶೌರಿರ್ವಿಶ್ರಮಾರ್ಥಂ ಜಗಾಮ ಹ ॥ 5-147-2 (36813)
ವಿಸೃಜ್ಯ ಸರ್ವಾನ್ನೃಪತೀನ್ವಿರಾಟಪ್ರಮುಖಾಂಸ್ತದಾ।
ಪಾಂಡವಾ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಭಾನಾವಸ್ತಂಗತೇ ಸತಿ ॥ 5-147-3 (36814)
ಸಂಧ್ಯಾಮುಪಾಸ್ಯ ಧ್ಯಾಯಂತಸ್ತಮೇವ ಗತಮಾನಸಾಃ।
ಆನಾಯ್ಯ ಕೃಷ್ಣಂ ದಾಶಾರ್ಹಂ ಪುನರ್ಮಂತ್ರಮಮಂತ್ರಯನ್ ॥ 5-147-4 (36815)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-147-5x (3817)
ತ್ವಯಾ ನಾಗಪುರಂ ಗತ್ವಾ ಸಭಾಯಾಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಜಃ।
ಕಿಮುಕ್ತಃ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ತನ್ನಃ ಶಂಸಿತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-147-5 (36816)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-147-6x (3818)
ಮಯಾ ನಾಗಪುರಂ ಗತ್ವಾ ಸಭಾಯಾಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಜಃ।
ತಥ್ಯಂ ಪಥ್ಯಂ ಹಿತಂ ಚೋಕ್ತೋ ನ ಚ ಗೃಹ್ಣಾತಿ ದುರ್ಮತಿಃ । 5-147-6 (36817)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-147-7aತಸ್ಮಿನ್ನುತ್ಪಥಮಾಪನ್ನೇ ಕುರುವೃದ್ಧಃ ಪಿತಾಮಹಃ।
ಕಿಮುಕ್ತವಾನ್ಹೃಷೀಕೇಶ ದುರ್ಯೋಧನಮಮರ್ಷಣಂ ॥ 5-147-7x (3819)
ಆಚಾರ್ಯೋ ವಾ ಮಹಾಭಾಗ ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಕಿಮಬ್ರವೀತ್।
ಪಿತರೌ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ತಂ ಗಾಂಧಾರೀ ವಾ ಕಿಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-147-8 (36818)
ಪಿತಾ ಯವೀಯಾನಸ್ಮಾಕಂ ಕ್ಷತ್ತಾ ಧರ್ಮವಿದಾಂ ವರಃ।
ಪುತ್ರಶೋಕಾಭಿಸಂತಪ್ತಃ ಕಿಮಾಹ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಜಂ ॥ 5-147-9 (36819)
ಕಿಂಚ ಸರ್ವೇ ನೃಪತಯಃ ಸಭಾಯಾಂ ಯೇ ಸಮಾಸತೇ।
ಉಕ್ತವಂತೋ ಯಥಾತತ್ತ್ವಂ ತದ್ಬ್ರೂಹಿ ತ್ವಂ ಜನಾರ್ದನ ॥ 5-147-10 (36820)
ಉಕ್ತವಾನ್ಹಿ ಭವಾನ್ಸರ್ವಂ ವಚನಂ ಕುರುಮುಖ್ಯಯೋಃ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ತೇಷಾಂ ಹಿ ವಚನಂ ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-147-11 (36821)
ಕಾಮಲೋಭಾಭಿಭೂತಸ್ಯ ಮಂದಸ್ಯ ಪ್ರಾಜ್ಞಮಾನಿನಃ ।
ಅಪ್ರಿಯಂ ಹೃದಯೇ ಮಹ್ಯಂ ತನ್ನ ತಿಷ್ಠತಿ ಕೇಶವ ॥ 5-147-12 (36822)
ತೇಷಾಂ ವಾಕ್ಯಾನಿ ಗೋವಿಂದ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ವಿಭೋ।
ಯಥಾ ಚ ನಾಭಿಪದ್ಯೇತ ಕಾಲಸ್ತಾತ ತಥಾ ಕುರು।
ಭವಾನ್ಹಿ ನೋ ಗತಿಃ ಕೃಷ್ಣ ಭವಾನ್ನಾಥೋ ಭವಾನ್ಗುರುಃ ॥ 5-147-13 (36823)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-147-14x (3820)
ಶ್ರೃಣು ರಾಜನ್ಯಥಾ ವಾಕ್ಯಮುಕ್ತೋ ರಾಜಾ ಸುಯೋಧನಃ।
ಮಧ್ಯೇ ಕುರೂಣಾಂ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಭಾಯಾಂ ತನ್ನಿಬೋಧ ಮೇ ॥ 5-147-14 (36824)
ಮಯಾ ವಿಶ್ರಾವಿತೇ ವಾಕ್ಯೇ ಜಹಾಸ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಜಃ ।
ಅಥ ಭೀಷ್ಮಃ ಸುಸಂಕ್ರುದ್ಧ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-147-15 (36825)
ದುರ್ಯೋಧನ ನಿಬೋಧೇದಂ ಕುಲಾರ್ಥೇ ಯದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ।
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ರಾಜಶಾರ್ದೂಲ ಸ್ವಕುಲಸ್ಯ ಹಿತಂ ಕುರು ॥ 5-147-16 (36826)
ಮಮ ತಾತ ಪಿತಾ ರಾಜಞ್ಶಂತನುರ್ಲೋಕವಿಶ್ರುತಃ।
ತಸ್ಯಾಹಮೇಕ ಏವಾಸಂ ಪುತ್ರಃ ಪುತ್ರವತಾಂ ವರಃ ॥ 5-147-17 (36827)
ತಸ್ಯ ಬುದ್ಧಿಃ ಸಮುತ್ಪನ್ನಾ ದ್ವಿತೀಯಃ ಸ್ಯಾತ್ಕಥಂ ಸುತಃ।
ಏಕಪುತ್ರಮಪುತ್ರಂ ವೈ ಪ್ರವದಂತಿ ಮನೀಷಿಣಃ ॥ 5-147-18 (36828)
ನ ಚೋಚ್ಛೇದಂ ಕುಲಂ ಯಾಯಾದ್ವಿಸ್ತೀರ್ಯೇಚ್ಚ ಕಥಂ ಯಶಃ।
ತಸ್ಯಾಹಮೀಪ್ಸಿತಂ ಬುದ್ಧ್ವಾ ಕಾಲೀಂ ಮಾತರಮಾವಹಂ ॥ 5-147-19 (36829)
ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ದುಷ್ಕರಾಂ ಕೃತ್ವಾ ಪಿತುರರ್ಥೇ ಕುಲಸ್ಯ ಚ।
ಅರಾಜಾ ಚೋರ್ಧ್ವರೇತಾಶ್ಚ ಯಥಾ ಸುವಿದಿತಂ ತವ।
ಪ್ರತೀತೋ ನಿವಸಾಂಯೇಷ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಮನುಪಾಲಯನ್ ॥ 5-147-20 (36830)
ತಸ್ಯಾಂ ಜಜ್ಞೇ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಕುರುಕುಲೋದ್ವಹಃ ।
ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯೋ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಕನೀಯಾನ್ಮಮ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-147-21 (36831)
ಸ್ವರ್ಯಾತೇಽಹಂ ಪಿತರಿ ತಂ ಸ್ವರಾಜ್ಯೇ ಸನ್ನ್ಯವೇಶಯಂ।
ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ರಾಜಾನಂ ಭೃತ್ಯೋ ಭೂತ್ವಾ ಹ್ಯಧಶ್ಚರಃ ॥ 5-147-22 (36832)
ತಸ್ಯಾಹಂ ಸದೃಶಾಂದಾರಾನ್ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಮುಪಾಹರಂ।
ಜಿತ್ವಾ ಪಾರ್ಥಿವಸಂಘಾತಮಪಿ ತೇ ಬಹುಶಃ ಶ್ರುತಂ ॥ 5-147-23 (36833)
ತತೋ ರಾಮೇಣ ಸಮರೇ ದ್ವಂದ್ವಯುದ್ಧಮುಪಾಗಮಂ।
ಸ ಹಿ ರಾಮಭಯಾದೇಭಿರ್ನಾಗರೈರ್ವಿಪ್ರವಾಸಿತಃ ॥ 5-147-24 (36834)
ದಾರೇಷ್ವಪ್ಯತಿಸಕ್ತಶ್ಚ ಯಕ್ಷ್ಮಾಣಂ ಸಮಪದ್ಯತ।
ಯದಾ ತ್ವರಾಜಕೇ ರಾಷ್ಟ್ರೇ ನ ವವರ್ಷ ಸುರೇಶ್ವರಃ ।
ತದಾಭ್ಯಧಾವನ್ಮಾಮೇವ ಪ್ರಜಾಃ ಕ್ಷುದ್ಭಯಪೀಡಿತಾಃ ॥ 5-147-25 (36835)
ಪ್ರಜಾ ಊಚುಃ । 5-147-26x (3821)
ಉಪಕ್ಷೀಣಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ಸರ್ವಾ ರಾಜಾ ಭವ ಭವಾಯ ನಃ।
ಈತೀಃ ಪ್ರಣುದ ಭದ್ರಂ ಶಂತನೋಃ ಕುಲವರ್ಧನ ॥ 5-147-26 (36836)
ಪೀಡ್ಯಂತೇ ತೇ ಪ್ರಜಾಃ ಸರ್ವಾ ವ್ಯಾಧಿಭಿರ್ಭೃಶದಾರುಣೈಃ ।
ಅಲ್ಪಾವಶಿಷ್ಟಾ ಗಾಂಗೇಯ ತಾಃ ಪರಿತ್ರಾತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-147-27 (36837)
ವ್ಯಾಧೀನ್ಪ್ರಣುದ್ಯ ವೀರ ತ್ವಂ ಪ್ರಜಾ ಧರ್ಮೇಣ ಪಾಲಯ।
ತ್ವಯಿ ಜಿವತೀ ಮಾ ರಾಷ್ಟ್ರಂ ವಿನಾಶಮುಪಗಚ್ಛತು ॥ 5-147-28 (36838)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-147-29x (3822)
ಪ್ರಜಾನಾಂ ಕ್ರೋಶತೀನಾಂ ವೈ ನೈವಾಕ್ಷುಭ್ಯತ ಮೇ ಮನಃ ।
ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ರಕ್ಷಮಾಣಸ್ಯ ತದ್ವೃತ್ತಂ ಸ್ಮರತಸ್ತಥಾ ।
ತತಃ ಪೌರಾ ಮಹಾರಾಜ ಮಾತಾ ಕಾಲೀ ಚ ಮೇ ಶುಭಾ ॥ 5-147-29 (36839)
ಭೃತ್ಯಾಃ ಪುರೋಹಿತಾಚಾರ್ಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಶ್ಚ ಬಹುಶ್ರುತಾಃ।
ಮಾಮೂಚುರ್ಭೃಶಸಂತಪ್ತಾ ಭವ ರಾಜೇತಿ ಸಂತತಂ ॥ 5-147-30 (36840)
ಪ್ರತೀಪರಕ್ಷಿತಂ ರಾಷ್ಟ್ರಂ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ವಿನಶಿಷ್ಯತಿ।
ಸ ತ್ವಮಸ್ಮದ್ಧಿತಾರ್ಥಂ ವೈ ರಾಜಾ ಭವ ಮಹಾಮತೇ ॥ 5-147-31 (36841)
ಇತ್ಯುಕ್ತಃ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ಭೂತ್ವಾ ದುಃಖಿತೋ ಭೃಶಮಾತುರಃ ।
ತೇಭ್ಯೋ ನ್ಯವೇದಯಂ ತತ್ರ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಪಿತೃಗೋರವಾತ್ ॥ 5-147-32 (36842)
ಊರ್ಧ್ವರೇತಾ ಹ್ಯರಾಜಾ ಚ ಕುಲಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ವಿಶೇಷತಸ್ತ್ವದರ್ಥಂ ಚ ಧುರಿ ಮಾ ಮಾಂ ನಿಯೋಜಯ ॥ 5-147-33 (36843)
ತತೋಽಹಂ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ಭೂತ್ವಾ ಮಾತರಂ ಸಂಪ್ರಸಾದಯಂ।
ನಾಂಬ ಶಂತನುನಾ ಜಾತಃ ಕೌರವಂ ವಂಶಮುದ್ವಹನ್ ॥ 5-147-34 (36844)
ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ವಿತಥಾಂ ಕುರ್ಯಾಮಿತಿ ರಾಜನ್ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ವಿಶೇಷತಸ್ತ್ವದರ್ಥಂ ಚ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಕೃತವಾನಹಂ ॥ 5-147-35 (36845)
ಅಹಂ ಪ್ರೇಷ್ಯಶ್ಚ ದಾಸಶ್ಚ ತವಾದ್ಯ ಸುತವತ್ಸಲೇ ।
ಏವಂ ತಾಮನುನೀಯಾಹಂ ಮಾತರಂ ಜನಸನ್ನಿಧೌ ॥ 5-147-36 (36846)
ಅಯಾಚಂ ಭ್ರತೃದಾರೇಷು ತದಾ ವ್ಯಾಸಂ ಮಹಾಮುನಿಂ ।
ಸಹ ಮಾತ್ರಾ ಮಹಾರಾಜ ಪ್ರಸಾದ್ಯ ತಮೃಷಿಂ ಮಹಾಮುನಿಂ । 5-147-37 (36847)
ಅಪತ್ಯಾರ್ಥಂ ಮಹಾರಾಜ ಪ್ರಸಾದಂ ಕೃತವಾಂಶ್ಚ ಸಃ ।
ತ್ರೀನ್ಸ ಪುತ್ರಾನಜನಯತ್ತದಾ ಭರತಸತ್ತಮ ॥ 5-147-38 (36848)
ಅಂಧಃ ಕರಣಹೀನತ್ವಾನ್ನ ವೈ ರಾಜಾ ಪಿತಾ ತವ।
ರಾಜಾ ತು ಪಾಂಡುರಭವನ್ಮಹಾತ್ಮಾ ಲೋಕವಿಶ್ರುತಃ ॥ 5-147-39 (36849)
ಸ ರಾಜಾ ತಸ್ಯ ತೇ ಪುತ್ರಾಃ ಪಿತುರ್ದಾಯಾದ್ಯಹಾರಿಣಃ ।
ಮಾ ತಾತ ಕಲಹಂ ಕಾರ್ಷೀ ರಾಜ್ಯಸ್ಯಾರ್ಧಂ ಪ್ರದೀಯತಾಂ ॥ 5-147-40 (36850)
ಮಯಿ ಜೀವತಿ ರಾಜ್ಯಂ ಕಃ ಸಂಪ್ರಶಾಸೇತ್ಪುಮಾನಿಹ।
ಮಾವಮಂಸ್ಯಾ ವಚೋ ಮಹ್ಯಂ ಶಮಮಿಚ್ಛಾಮಿ ವಃ ಸದಾ ॥ 5-147-41 (36851)
ನ ವಿಶೇಷೋಽಸ್ತಿ ಮೇ ಪುತ್ರ ತ್ವಯಿ ತೇಷು ಚ ಷಾರ್ಥಿವ।
ಮತಮೇತತ್ಪಿತುಸ್ತುಭ್ಯಂ ಗಾಂಧಾರ್ಯಾ ವಿದುರಸ್ಯ ಚ ॥ 5-147-42 (36852)
ಶ್ರೋತವ್ಯಂ ಖಲು ವೃದ್ಧಾನಾಂ ನಾಭಿಶಂಕೀರ್ವಚೋ ಮಮ।
ನಾಶಯಿಷ್ಯಸಿ ಮಾ ಸರ್ವಮಾತ್ಮಾನಂ ಪೃಥಿವೀಂ ತಥಾ ॥ ॥ 5-147-43 (36853)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಚತ್ವಾರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-147-13 ನಾಭಿಪದ್ಯೇತ ನಾತಿಕ್ರಾಮೇತ ॥ 5-147-19 ಕಾಲೀಂ ಸತ್ಯವತೀಂ ॥ 5-147-20 ಪ್ರತೀತಃ ತುಷ್ಟಃ ॥ 5-147-24 ವಿಪ್ರವಾಸಿತಃ ದೂರೇಸ್ಥಾಪಿತಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 148
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.148. ಅಧ್ಯಾಯಃ 148
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕೃಷ್ಣೇನ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ದ್ರೋಣವಾಕ್ಯಾನುವಾದಃ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಭೀಷ್ಮಂಪ್ರತ್ಯುಕ್ತವಿದುರವಚನಾನುವಾದಃ ॥ 2 ॥ ತಥಾ ಗಾಂಧಾರೀವಚನಾನುವಾದಃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-148-0 (36854)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-148-0x (3823)
ಭೀಷ್ಮೇಣೋಕ್ತೇ ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ದುರ್ಯೋಧನಮಭಾಷತ ।
ಮಧ್ಯೇ ನೃಪಾಣಾಂ ಭದ್ರಂ ತೇ ವಚನಂ ವಚನಕ್ಷಮಃ ॥ 5-148-1 (36855)
ಪ್ರಾತೀಪಃ ಶಂತನುಸ್ತಾತ ಕುಲಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಯಥಾ ಸ್ಥಿತಃ ।
ಯಥಾ ದೇವವ್ರತೋ ಭೀಷ್ಮಃ ಕುಲಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಸ್ಥಿತೋಽಭವತ್ ॥ 5-148-2 (36856)
ತಥಾ ಪಾಂಡುರ್ನರಪತಿಃ ಸತ್ಯಸಂಧೋ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ।
ರಾಜಾ ಕುರೂಣಾಂ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸುವ್ರತಃ ಸುಸಮಾಹಿತಾಃ ॥ 5-148-3 (36857)
ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಯ ರಾಜ್ಯಮದದದ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಯ ಧೀಮತೇ।
ಯವೀಯಸೇ ತಥಾ ಕ್ಷತ್ರೇ ಕುರೂಣಾಂ ವಂಶವರ್ಧನಃ । 5-148-4 (36858)
ತತಃ ಸಿಂಹಾಸನೇ ರಾಜನ್ಸ್ಥಾಪಯಿತ್ವೈನಮಚ್ಯುತಂ ॥
ವನಂ ಜಗಾಮ ಕೌರವ್ಯೋ ಭಾರ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ಸಹಿತೋ ನೃಪಃ ॥ 5-148-5 (36859)
ನೀಚೈಃ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ತು ವಿದುರ ಉಪಾಸ್ತೇ ಸ್ಮ ವಿನೀತವತ್।
ಪ್ರೇಷ್ಯವತ್ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೋ ವಾಲವ್ಯಜನಮುತ್ಕ್ಷಿಪನ್ ॥ 5-148-6 (36860)
ತತಃ ಸರ್ವಾಃ ಪ್ರಜಾಸ್ತಾತ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಜನೇಶ್ವರಂ ।
ಅನ್ವಪದ್ಯಂತ ವಿಧಿವದ್ಯಥಾ ಪಾಂಡುಂ ಜನಾಧಿಪಂ ॥ 5-148-7 (36861)
ವಿಸೃಜ್ಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾಯ ರಾಜ್ಯಂ ಸ ವಿದುರಾಯ ಚ।
ಚಚಾರ ಪೃಥಿವೀಂ ಪಾಂಡುಃ ಸರ್ವಾಂ ಪರಪುರಂಜಯಃ ॥ 5-148-8 (36862)
ಕೋಶಸಂವನನೇ ದಾನೇ ಭೃತ್ಯಾನಾಂ ಚಾನ್ವವೇಕ್ಷಣೇ ।
ಭರಣೇ ಚೈವ ಸರ್ವಸ್ಯ ವಿದುರಃ ಸತ್ಯಸಂಗರಃ ॥ 5-148-9 (36863)
ಸಂಧಿವಿಗ್ರಹಸಂಯುಕ್ತೋ ರಾಜ್ಞಾಂ ಸಂವಾಹನಕ್ರಿಯಾಃ ।
ಅವೈಕ್ಷತ ಮಹಾತೇಜಾ ಭೀಷ್ಮಃ ಪರಪುರಂಜಯಃ ॥ 5-148-10 (36864)
ಸಿಂಹಾಸನಸ್ಥೋ ನೃಪತಿರ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಅನ್ವಾಸ್ಯಮಾನಃ ಸತತಂ ವಿದುರೇಣ ಮಹಾತ್ಮನಾ ॥ 5-148-11 (36865)
ಕಥಂ ತಸ್ಯ ಕುಲೇ ಜಾತಃ ಕುಲಭೇದಂ ವ್ಯವಸ್ಯಸಿ।
ಸಂಭೂಯ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಭುಂಕ್ಷ ಭೋಗಾಂಜನಾಧಿಪ ॥ 5-148-12 (36866)
ಬ್ರವೀಂಯಹಂ ನ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಾನ್ನಾರ್ಥಹೇತೋಃ ಕಥಂಚನ ।
ಭೀಷ್ಮೇಣ ದತ್ತಮಿಚ್ಛಾಮಿ ನ ತ್ವಯಾ ರಾಜಸತ್ತಮ ॥ 5-148-13 (36867)
ನಾಹಂ ತ್ವತ್ತೋಽಭಿಕಾಂಕ್ಷಿಷ್ಯೇ ವೃತ್ತ್ಯುಪಾಯಂ ಜನಾಧಿಪ ।
ಯತೋ ಭೀಷ್ಮಸ್ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಯದ್ಭೀಷ್ಮಸ್ತ್ವಾಹ ತತ್ಕುರು ॥ 5-148-14 (36868)
ದೀಯತಾಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೇಭ್ಯೋ ರಾಜ್ಯಾರ್ಧಮರಿಕರ್ಶನ ।
ಸಮಮಾಚಾರ್ಯಕಂ ತಾತ ತವ ತೇಷಾಂ ಚ ಮೇ ಸದಾ ॥ 5-148-15 (36869)
ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಯಥಾ ಮಹ್ಯಂ ತಥಾ ಶ್ವೇತಹಯೋ ಮಮ ।
ಬಹುನಾ ಕಿಂ ಪ್ರಲಾಪೇನ ಯತೋ ಧರ್ಮಸ್ತತೋ ಜಯಃ ॥ 5-148-16 (36870)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-148-17x (3824)
ಏವಮುಕ್ತೇ ಮಹಾರಾಜ ದ್ರೋಣೇನಾಮಿತತೇಜಸಾ।
ವ್ಯಾಜಹಾರ ತತೋ ವಾಕ್ಯಂ ವಿದುರಃ ಸತ್ಯಸಂಗರಃ ।
ಪಿತುರ್ವದನಮನ್ವೀಕ್ಷ್ಯ ಪರಿವೃತ್ತ್ಯ ಚ ಧರ್ಮವಿತ್ ॥ 5-148-17 (36871)
ವಿದುರ ಉವಾಚ। 5-148-18x (3825)
ದೇವವ್ರತ ನಿಬೋಧೇದಂ ವಚನಂ ಮಮ ಭಾಷತಃ।
ಪ್ರನಷ್ಟಃ ಕೌರವೋ ವಂಶಸ್ತ್ವಯಾಯಂ ಪುನರುದ್ಧೃತಃ ॥ 5-148-18 (36872)
ತನ್ಮೇ ವಿಲಪಮಾನಸ್ಯ ವಚನಂ ಸಮುಪೇಕ್ಷಸೇ।
ಕೋಯಂ ದುರ್ಯೋಧನೋ ನಾಮ ಕುಲೇಽಸ್ಮಿನ್ಕುಲಪಾಂಸನಃ ॥ 5-148-19 (36873)
ಯಸ್ಯ ಲೋಭಾಭಿಭೂತಸ್ಯ ಮತಿಂ ಸಮನುವರ್ತಸೇ ।
ಅನಾರ್ಯಸ್ಯಾಕೃತಜ್ಞಸ್ಯ ಲೋಭೇನ ಹೃತಚೇತಸಃ ।
ಅತಿಕ್ರಾಮತಿ ಯಃ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ಪಿತುರ್ಧರ್ಮಾರ್ಥದರ್ಶಿನಃ ॥ 5-148-20 (36874)
ಏತೇ ನಶ್ಯಂತಿ ಕುರವೋ ದುರ್ಯೋಧನಕೃತೇನ ವೈ।
ಯಥಾ ತೇ ನ ಪ್ರಣಶ್ಯೇಯುರ್ಮಹಾರಾಜ ತಥಾ ಕುರು ॥ 5-148-21 (36875)
ಮಾಂ ಚೈವ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಚ ಪೂರ್ವಮೇವ ಮಹಾಮತೇ।
ಚಿತ್ರಕಾರ ಇವಾಲೇಖ್ಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಸ್ಥಾಪಿತವಾನಸಿ ॥ 5-148-22 (36876)
ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ಪ್ರಜಾಃ ಸೃಷ್ಟ್ವಾ ಯಥಾ ಸಂಹರತೇ ತಥಾ।
ನೋಪೇಕ್ಷಶ್ವ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪಶ್ಯಮಾನಃ ಕುಲಕ್ಷಯಂ ॥ 5-148-23 (36877)
ಅಥ ತೇಽದ್ಯ ಮತಿರ್ನಷ್ಟಾ ವಿನಾಶೇ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತೇ ।
ವನಂ ಗಚ್ಛ ಮಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಚೈವ ಹ ॥ 5-148-24 (36878)
ಬದ್ಧ್ವಾ ವಾ ನಿಕೃತಿಪ್ರಜ್ಞಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸುದುರ್ಮತಿಂ ।
ಶಾಧೀದಂ ರಾಜ್ಯಮದ್ಯಾಶು ಪಾಂಡವೈರಭಿರಕ್ಷಿತಂ ॥ 5-148-25 (36879)
ಪ್ರಸೀದ ರಾಜಶಾರ್ದೂಲ ವಿನಾಶೋ ದೃಶ್ಯತೇ ಮಹಾನ್ ।
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ರಾಜ್ಞಾಮಮಿತತೇಜಸಾಂ ॥ 5-148-26 (36880)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-148-27x (3826)
ವಿರರಾಮೈವಮುಕ್ತ್ವಾ ತು ವಿದುರೋ ದೀನಮಾನಸಃ ।
ಪ್ರಧ್ಯಾಯಮಾನಃ ಸ ತದಾ ನಿಃಶ್ವಸಂಶ್ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-148-27 (36881)
ತತೋಽಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಃ ಸುಬಲಸ್ಯ ಪುತ್ರೀ
ಧರ್ಮಾರ್ಥಯುಕ್ತಂ ಕುಲನಾಶಮೀತಾ।
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪಾಪಮತಿಂ ನೃಶಂಸಂ
ರಾಜ್ಞಾಂ ಸಮಕ್ಷಂ ಸುತಮಾಹ ಕೋಪಾತ್ ॥ 5-148-28 (36882)
ಯೇ ಪಾರ್ಥಿವಾ ರಾಜಸಭಾಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟಾ
ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಯೋ ಯೇ ಚ ಸಭಾಸದೋಽನ್ಯೇ।
ಶ್ರೃಣ್ವಂತು ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತವಾಪರಾಧಂ
ಪಾಪಸ್ಯ ಸಾಮಾತ್ಯಪರಿಚ್ಛದಸ್ಯ ॥ 5-148-29 (36883)
ರಾಜ್ಯಂ ಕುರೂಣಾಮನುರೂಪಭೋಜ್ಯಂ
ಕ್ರಮಾಗತೋ ನಃ ಕುಲಧರ್ಮ ಏಷಃ।
ತ್ವಂ ಪಾಪಬುದ್ಧೇಽತಿನೃಶಂಸಕರ್ಮನ್
ರಾಜ್ಯಂ ಕುರೂಣಾಮನಯಾದ್ವಿಹಂಸಿ ॥ 5-148-30 (36884)
ರಾಜ್ಯೇ ಸ್ಥಿತೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮನೀಷೀ
ತಸ್ಯಾನುಜೋ ವಿದುರೋ ದೀರ್ಘದರ್ಶೀ ।
ಏತಾವತಿಕ್ರಂಯ ಕಥಂ ನೃಪತ್ವಂ
ದುರ್ಯೋಧನ ಪ್ರಾರ್ಥಯಸೇಽದ್ಯ ಮೋಹಾತ್ ॥ 5-148-31 (36885)
ರಾಜಾ ಚ ಕ್ಷತ್ತಾ ಚ ಮಹಾನುಭಾವೌ
ಭೀಷ್ಮೇ ಸ್ಥಿತೇ ಪರವಂತೌ ಭವೇತಾಂ ।
ಅಯಂ ತು ಧರ್ಮಜ್ಞತಯಾ ಮಹಾತ್ಮಾ
ನ ರಾಜ್ಯಕಾಮೋ ನೃವರೋ ನದೀಜಃ ॥ 5-148-32 (36886)
ರಾಜ್ಯ ತು ಪಾಂಡೋರಿದಮಪ್ರಧೃಷ್ಯಂ
ತಸ್ಯಾದ್ಯ ಪುತ್ರಾಃ ಪ್ರಭವಂತಿ ನಾನ್ಯೇ।
ರಾಜ್ಯಂ ತದೇತನ್ನಿಖಿಲಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ
ಪೈತಾಮಹಂ ಪುತ್ರಪೌತ್ರಾನುಗಾಮಿ ॥ 5-148-33 (36887)
ಯದ್ವೈ ಬ್ರೂತೇ ಕುರುಮುಖ್ಯೋ ಮಹಾತ್ಮಾ
ದೇವವ್ರತಃ ಸತ್ಯಸಂಧೋ ಮನೀಷೀ ।
ಸರ್ವಂ ತದಸ್ಮಾಭಿರಹತ್ಯ ಕಾರ್ಯಂ
ರಾಜ್ಯಂ ಸ್ವಧರ್ಮಾನ್ಪರಿಪಾಲಯದ್ಭಿಃ ॥ 5-148-34 (36888)
ಅನುಜ್ಞಯಾ ಚಾಥ ಮಹಾವ್ರತಸ್ಯ
ಬ್ರೂಯಾನ್ನೃಪೋಽಯಂ ವಿದುರಸ್ತಥೈವ।
ಕಾರ್ಯಂ ಭವೇತ್ತತ್ಸುಹೃದ್ಭಿರ್ನಿಯೋಜ್ಯಂ
ಧರ್ಮಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಸುದೀರ್ಘಕಾಲಂ ॥ 5-148-35 (36889)
ನ್ಯಾಯಾಗತಂ ರಾಜ್ಯಮಿದಂ ಕುರೂಣಾಂ
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಶಾಸ್ತು ವೈ ಧರ್ಮಪುತ್ರಃ ।
ಪ್ರಚೋದಿತೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ರಾಜ್ಞಾ
ಪುರಸ್ಕೃತಃ ಶಾಂತನವೇನ ಚೈವ ॥ ॥ 5-148-36 (36890)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಚತ್ವಾರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-148-4 ಯಥಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಯಾದದತ್ ತಥಾ ಕ್ಷತ್ರೇ ವಿದುರಾಯಾಪಿ ನ್ಯಾಸಭೂತಮದದಾದಿತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-148-9 ಸಂವನನಮಾತ್ಮೀಯತಾಕರಣಂ ॥ 5-148-17 ಪಿತುರ್ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ॥ 5-148-20 ಶಾಸ್ತ್ರಂ ಆಜ್ಞಾಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 149
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.149. ಅಧ್ಯಾಯಃ 149
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕೃಷ್ಣೇನ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತ್ಯುಕ್ತವಚನಾನುವಾದಃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-149-0 (36891)
ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 5-149-0x (3827)
ಏವಮುಕ್ತೇ ತು ಗಾಂಧಾರ್ಯಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಜನೇಶ್ವರಃ।
ದುರ್ಯೋಧನಮುವಾಚೇದಂ ರಾಜಮಧ್ಯೇ ಜನಾಧಿಪ ॥ 5-149-1 (36892)
ದುರ್ಯೋಧನ ನಿಬೋಧೇದಂ ಯತ್ತ್ವಾಂ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಪುತ್ರಕ ।
ತಥಾ ತತ್ಕುರು ಭದ್ರಂ ತೇ ಯದ್ಯಸ್ತಿ ಪಿತೃಗೌರವಂ ॥ 5-149-2 (36893)
ಸೋಮಃ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ಪೂರ್ವಂ ಕುರೂಣಾಂ ವಂಶವರ್ಧನಃ ।
ಸೋಮಾದ್ಬಭೂವ ಷಷ್ಠೋಽಯಂ ಯಯಾತಿರ್ನಹುಷಾತ್ಮಜಃ ॥ 5-149-3 (36894)
ತಸ್ಯ ಪುತ್ರಾ ಬಭೂವುರ್ಹಿ ಪಂಚ ರಾಜರ್ಷಿಸತ್ತಮಾಃ ।
ತೇಷಾಂ ಯದುರ್ಮಹಾತೇಜಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠಃ ಸಮಭವತ್ಪ್ರಭುಃ ॥ 5-149-4 (36895)
ಪೂರುರ್ಯವೀಯಾಂಶ್ಚ ತತೋ ಯೋಽಸ್ಮಾಕಂ ವಂಶವರ್ಧನಃ।
ಶರ್ಮಿಷ್ಠಯಾ ಸಂಪ್ರಸೂತೋ ದುಹಿತ್ರಾ ವೃಷಪರ್ವಣಃ ॥ 5-149-5 (36896)
ಯದುಶ್ಚ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ದೇವಯಾನ್ಯಾಃ ಸುತೋಽಭವತ್।
ದೌಹಿತ್ರಸ್ತಾತ ಶುಕ್ರಸ್ಯ ಕಾವ್ಯಸ್ಯಾಮಿತತೇಜಸಃ ॥ 5-149-6 (36897)
ಯಾದವಾನಾಂ ಕುಲಕರೋ ಬಲವಾನ್ವೀರ್ಯಸಂಮತಃ ।
ಅವಮೇನೇ ಸ ತು ಕ್ಷತ್ರಂ ದರ್ಪಪೂರ್ಣಃ ಸುಮಂದಧೀಃ ॥ 5-149-7 (36898)
ನ ಚಾತಿಷ್ಠತ್ಪಿತುಃ ಶಸ್ತ್ರಿ ಬಲದರ್ಪವಿಮೋಹಿತಃ ।
ಅವಮೇನೇ ಚ ಪಿತರಂ ಭ್ರಾತೄಂಶ್ಚಾಪ್ಯಪರಾಜಿತಃ ॥ 5-149-8 (36899)
ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಚತುರಂತಾಯಾಂ ಯದುದೇವಾಭವದ್ಬಲೀ ।
ವಶೇ ಕೃತ್ವಾ ಸ ನೃಪತೀನ್ನ್ಯವಸನ್ನಾಗಸಾಹ್ವಯೇ ॥ 5-149-9 (36900)
ತಂ ಪಿತಾ ಪರಮಕ್ರುದ್ಧೋ ಯಯಾತಿರ್ನಹುಷಾತ್ಮಜಃ ।
ಶಶಾಪ ಪುತ್ರಂ ಗಾಂಧಾರೇ ರಾಜ್ಯಾಚ್ಚಾಪಿ ವ್ಯರೋಪಯತ್ ॥ 5-149-10 (36901)
ಯೇ ಚೈನಮನ್ವವರ್ತಂತ ಭ್ರಾತರೋ ಬಲದರ್ಪಿತಾಃ ।
ಶಶಾಪ ತಾನಪಿ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಯಯಾತಿಸ್ತನಯಾನಥ ॥ 5-149-11 (36902)
ಯವೀಯಾಂಸಂ ತತಃ ಪುರುಂ ಪುತ್ರಂ ಸ್ವವಶವರ್ತಿನಂ ।
ರಾಜ್ಯೇ ನಿವೇಶಯಾಮಾಸ ವಿಧೇಯಂ ನೃಪಸತ್ತಮಃ ॥ 5-149-12 (36903)
ಏವಂ ಜ್ಯೇಷ್ಠೋಽಪ್ಯಥೋತ್ಸಿಕ್ತೋ ನ ರಾಜ್ಯಮಭಿಜಾಯತೇ ।
ಯವೀಯಾಂಸೋಪಿ ಜಾಯಂತೇ ರಾಜ್ಯಂ ವೃದ್ಧೋಪಸೇವಯಾ ॥ 5-149-13 (36904)
ತಥೈವ ಸರ್ವಧರ್ಮಜ್ಞಃ ಪಿತುರ್ಮಮ ಪಿತಾಮಹಃ ।
ಪ್ರತೀಪಃ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಸ್ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ವಿಶ್ರುತಃ ॥ 5-149-14 (36905)
ತಸ್ಯ ಪಾರ್ಥಿವಸಿಂಹಸ್ಯ ರಾಜ್ಯಂ ಧರ್ಮೇಣ ಶಾಸತಃ ।
ತ್ರಯಃ ಪ್ರಜಜ್ಞಿರೇ ಪುತ್ರಾ ದೇವಕಲ್ಪಾ ಯಶಸ್ವಿನಃ ॥ 5-149-15 (36906)
ದೇವಾಪಿರಭವಚ್ಛ್ರೇಷ್ಠೋ ಬಾಹ್ಲೀಕಸ್ತದನಂತರಂ ।
ತೃತೀಯಃ ಶಂತನುಸ್ತಾತ ಧೃತಿಮಾನ್ಮೇ ಪಿತಾಮಹಃ ॥ 5-149-16 (36907)
ದೇವಾಪಿಸ್ತು ಮಹಾತೇಜಾಸ್ತ್ವಗ್ದೋಷೀ ರಾಜಸತ್ತಮಃ ।
ಧಾರ್ಮಿಕಃ ಸತ್ಯವಾದೀ ಚ ಪಿತುಃ ಶುಶ್ರೂಷಣೇ ರತಃ ॥ 5-149-17 (36908)
ಪೌರಜಾನಪದಾನಾಂ ಚ ಸಂಮತಃ ಸಾಧುಸತ್ಕೃತಃ ।
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಬಾಲವೃದ್ಧಾನಾಂ ದೇವಾಪಿರ್ಹೃದಯಂಗಮಃ ॥ 5-149-18 (36909)
ವದಾನ್ಯಃ ಸತ್ಯಸಂಧಶ್ಚ ಸರ್ವಭೂತಹಿತೇ ರತಃ ।
ವರ್ತಮಾನಃ ಪಿತುಃ ಶಾಸ್ತ್ರೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ತಥೈವ ಚ ॥ 5-149-19 (36910)
ಬಾಹ್ಲೀಕಸ್ಯ ಪ್ರಿಯೋ ಭ್ರಾತಾ ಶಂತನೋಶ್ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ಸೌಭ್ರಾತ್ರಂ ಚ ಪರಂ ತೇಷಾಂ ಸಹಿತಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ॥ 5-149-20 (36911)
ಅಥ ಕಾಲಸ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೇ ವೃದ್ಧೋ ನೃಪತಿಸತ್ತಮಃ ।
ಸಂಭಾರಾನಭಿಷೇಕಾರ್ಥಂ ಕಾರಯಾಮಾಸ ಶಾಸ್ತ್ರತಃ ॥ 5-149-21 (36912)
ಕಾರಯಾಮಾಸ ಸರ್ವಾಣಿ ಮಂಗಲಾರ್ಥಾನಿ ವೈ ವಿಭುಃ ।
ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಶ್ಚ ವೃದ್ಧಾಶ್ಚ ಪೌರಜಾನಪದೈಃ ಸಹ ॥ 5-149-22 (36913)
ಸರ್ವೇ ನಿವಾರಯಾಮಾಸುರ್ದೇವಾಪೇರಭಿಷೇಚನಂ ।
ಸ ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ತು ನೃಪತಿರಭಿಷೇಕನಿವಾರಣಂ।
ಅಶ್ರುಕಂಠೋಽಭವದ್ರಾಜಾ ಪರ್ಯಶೋಚತ ಚಾತ್ಮಜಂ ॥ 5-149-23 (36914)
ಏವಂ ವದಾನ್ಯೋ ಧರ್ಮಜ್ಞಃ ಸತ್ಯಸಂಧಶ್ಚ ಸೋಽಭವತ್।
ಪ್ರಿಯಃ ಪ್ರಜಾನಾಮಪಿ ಸಂಸ್ತ್ವಗ್ದೋಷೇಣ ಪ್ರದೂಷಿತಃ ॥ 5-149-24 (36915)
ಹೀನಾಂಗಂ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಂ ನಾಭಿನಂದಂತಿ ದೇವತಾಃ।
ಇತಿ ಕೃತ್ವಾ ನೃಪಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಪ್ರತ್ಯಷೇಧಂದ್ವಿಜರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-149-25 (36916)
ತತಃ ಪ್ರವ್ಯಥಿತಾಂಗೋಽಸೌ ಪುತ್ರಶೋಕಸಮನ್ವಿತಃ ।
ಮಮಾರ ತಂ ಮೃತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದೇವಾಪಿಃ ಸಂಶ್ರಿತೋ ವನಂ ॥ 5-149-26 (36917)
ಬಾಹ್ಲೀಕೋ ಮಾತುಲಕುಲಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ರಾಜ್ಯಂ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ ।
ಪಿತೃಭ್ರಾತೄನ್ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತವಾನ್ಪರಮರ್ಧಿಮತ್ ॥ 5-149-27 (36918)
ಬಾಹ್ಲೀಕೇನ ತ್ವನುಜ್ಞಾತಃ ಶಂತನುರ್ಲೋಕವಿಶ್ರುತಃ ।
ಪಿತರ್ಯುಪರತೇ ರಾಜನ್ರಾಜಾ ರಾಜ್ಯಮಕಾರಯತ್ ॥ 5-149-28 (36919)
ತಥೈವಾಹಂ ಮತಿಮತಾ ಪರಿಚಿಂತ್ಯೇಹ ಪಾಂಡುನಾ।
ಜ್ಯೇಷ್ಠಃ ಪ್ರಭ್ರಂಶಿತೋ ರಾಜ್ಯಾದ್ಧೀನಾಂಗ ಇತಿ ಭಾರತ ॥ 5-149-29 (36920)
ಪಾಂಡುಸ್ತು ರಾಜ್ಯಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಃ ಕನೀಯಾನಪಿ ಸನ್ನೃಪಃ ।
ವಿನಾಶೇ ತಸ್ಯ ಪುತ್ರಾಣಾಮಿದಂ ರಾಜ್ಯಮರಿಂದಮ ॥ 5-149-30 (36921)
ಮಯ್ಯಭಾಗಿನಿ ರಾಜ್ಯಾಯ ಕಥಂ ತ್ವಂ ರಾಜ್ಯಮಿಚ್ಛಸಿ।
ಅರಾಜಪುತ್ರೋ ಹ್ಯಸ್ವಾಮೀ ಪರಸ್ವಂ ಹರ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 5-149-31 (36922)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಪುತ್ರೋ ಮಹಾತ್ಮಾ
ನ್ಯಾಯಾಗತಂ ರಾಜ್ಯಮಿದಂ ಚ ತಸ್ಯ।
ಸ ಕೌರವಸ್ಯಾಸ್ಯ ಕುಲಸ್ಯ ಭರ್ತಾ
ಪ್ರಶಾಸಿತಾ ಚೈವ ಮಹಾನುಭಾವಃ ॥ 5-149-32 (36923)
ಸ ಸತ್ಯಸಂಧಃ ಸ ತಥಾಽಪ್ರಮತ್ತಃ
ಶಾಸ್ತ್ರೇ ಸ್ಥಿತೋ ಬಂಧುಜನಸ್ಯ ಸಾಧುಃ।
ಪ್ರಿಯಃ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಸುಹೃದಾನುಕಂಪೀ
ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ ಸಾಧುಜನಸ್ಯ ಭರ್ತಾ ॥ 5-149-33 (36924)
ಕ್ಷಮಾ ತಿತಿಕ್ಷಾ ದಮ ಆರ್ಜವಂ ಚ
ಸತ್ಯವ್ರತತ್ವಂ ಶ್ರುತಮಪ್ರಮಾದಃ ।
ಭೂತಾನುಕಂಪಾ ಹ್ಯನುಶಾಸನಂ ಚ
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ ರಾಜಗುಣಾಃ ಸಮಸ್ತಾಃ ॥ 5-149-34 (36925)
ಅರಾಜಪುತ್ರಸ್ತ್ವಮನಾರ್ಯವೃತ್ತೋ
ಲುಬ್ಧಃ ಸದಾ ಬಂಧುಷು ಪಾಪಬುದ್ಧಿಃ ।
ಕ್ರಮಾಗತಂ ರಾಜ್ಯಮಿದಂ ಪರೇಷಾಂ
ಹರ್ತುಂ ಕಥಂ ಶಕ್ಷ್ಯಸಿ ದುರ್ವಿನೀತ ॥ 5-149-35 (36926)
ಪ್ರಯಚ್ಛ ರಾಜ್ಯಾರ್ಧಮಪೇತಮೋಹಃ
ಸವಾಹನಂ ತ್ವ ಸಪರಿಚ್ಛದಂ ಚ ।
ತತೋಽವಶೇಷಂ ತವ ಜೀವಿತಸ್ಯ
ಸಹಾನುಜಸ್ಯೈವ ಭವೇನ್ನರೇಂದ್ರ ॥ ॥ 5-149-36 (36927)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಪಂಚಾಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 150
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.150. ಅಧ್ಯಾಯಃ 150
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕೃಷ್ಣೇನ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಭೀಷ್ಮಾದಿವಚನಮವಧೂಯ ಸಮುತ್ಥಿತೇನ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಚೋದಿತಾನಾಂ ರಾಜ್ಞೀಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಸೇನಾಭಿಃ ಸಹ ಕುರುಕ್ಷತ್ರೇಪ್ರಸ್ಥಾನಕಥನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಸ್ವೇನ ಸಾಮಾದಿತ್ರಯಪ್ರಯೋಗೇಽಪ್ಯವಶೀಭೂತೇ ದುರ್ಯೋಧನೇ ದಂಡಸ್ಯೈವ ಪ್ರಯೋಕ್ತವ್ಯತ್ವಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-150-0 (36928)
ಭಗವಾನುವಾಚ। 5-150-0x (3828)
ಏವಮುಕ್ತೇ ತು ಭೀಷ್ಮೇಣ ದ್ರೋಣೇನ ವಿದುರೇಣ ಚ।
ಗಾಂಧಾರ್ಯಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ನ ವೈ ಮಂದೋಽನ್ವಬುದ್ಧ್ಯತ ॥ 5-150-1 (36929)
ಅವಧೂಯೋತ್ಥಿತೋ ಮಂದಃ ಕ್ರೋಧಸಂರಕ್ತಲೋಚನಃ।
ಅನ್ವದ್ರವಂತ ತಂ ಪಶ್ಚಾದ್ರಾಜಾನಸ್ತ್ಯಕ್ತಜೀವಿತಾಃ ॥ 5-150-2 (36930)
ಆಜ್ಞಾಪಯಚ್ಚ ರಾಜ್ಞಸ್ತಾನ್ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ನಷ್ಟಚೇತಸಃ ।
ಪ್ರಯಾತ ವೈ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪುಷ್ಯೋಽದ್ಯೇತಿ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-150-3 (36931)
ತತಸ್ತೇ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾಃ ಪ್ರಯಯುಃ ಸಹಸೈನಿಕಾಃ ।
ಭೀಷ್ಮಂ ಸೇನಾಪತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಸಂಹೃಷ್ಟಾಃ ಕಾಲಚೋದಿತಾಃ ॥ 5-150-4 (36932)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೋ ದಶೈಕಾ ಚ ಕೌರವಾಣಾಂ ಸಮಾಗತಾಃ ।
ತಾಸಾಂ ಪ್ರಮುಖತೋ ಭೀಷ್ಮಸ್ತಾಲಕೇತುರ್ವ್ಯರೋಚತ ॥ 5-150-5 (36933)
ಯದತ್ರ ಯುಕ್ತಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಚ ತದ್ವಿಧತ್ಸ್ವ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ಉಕ್ತಂ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಯದ್ವಾಕ್ಯಂ ದ್ರೋಣೇನ ವಿದುರೇಣ ಚ ॥ 5-150-6 (36934)
ಗಾಂಧಾರ್ಯಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಸಮಕ್ಷಂ ಮಮ ಭಾರತ ।
ಏತತ್ತೇ ಕಥಿತಂ ರಾಜನ್ಯದ್ವೃತ್ತಂ ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-150-7 (36935)
ಸಾಮ ಚಾದೌ ಪ್ರಯುಕ್ತಂ ಮೇ ರಾಜನ್ಸೌಭ್ರಾತ್ರಮಿಚ್ಛತಾ ।
ಅಭೇದಾಯಾಸ್ಯ ವಂಶಸ್ಯ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಚ ವಿವೃದ್ಧಯೇ ॥ 5-150-8 (36936)
ಪುನರ್ಭೇದಶ್ಚ ಮೇ ಯುಕ್ತೋ ಯದಾ ಸಾಮ ನ ಗೃಹ್ಯತೇ।
ಕರ್ಮಾನುಕೀರ್ತನಂ ಚೈವ ದೇವಮಾನುಪಸಂಹಿತಂ ॥ 5-150-9 (36937)
ಯದಾ ನಾದ್ರಿಯತೇ ವಾಕ್ಯಂ ಸಾಮಪೂರ್ವಂ ಸುಯೋಧನಃ ।
ತದಾ ಮಯಾ ಸಮಾನೀಯ ಭೇದಿತಾಃ ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಾಃ ॥ 5-150-10 (36938)
ಅದ್ಭುತಾನಿ ಚ ಘೋರಾಣಿ ದಾರುಣಾನಿ ಚ ಭಾರತ।
ಅಮಾನುಷಾಣಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ದರ್ಶಿತಾನಿ ಮಯಾ ವಿಭೋ ॥ 5-150-11 (36939)
ನಿರ್ಭರ್ತ್ಸಯಿತ್ವಾ ರಾಜ್ಞಸ್ತಾಂಸ್ತೃಣೀಕೃತ್ಯ ಸುಯೋಧನಂ ।
ರಾಧೇಯಂ ಭೀಷಯಿತ್ವಾ ಚ ಸೌಬಲಂ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-150-12 (36940)
ದ್ಯೂತತೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ನಿಂದಾಂ ಕೃತ್ವಾ ತಥಾ ಪುನಃ।
ಭೇದಯಿತ್ವಾ ನೃಪಾಸ್ನರ್ವಾನ್ವಾಗ್ಭಿರ್ಮಂತ್ರೇಮ ಚಾಸಕೃತ್ ॥ 5-150-13 (36941)
ಪುನಃ ಸಾಮಾಭಿಸಂಯುಕ್ತಂ ಸಂಪ್ರದಾನಮಥಾಬ್ರುವಂ।
ಅಭೇದಾತ್ಕುರುವಂಶಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಯೋಗಾತ್ತಥೈವ ಚ॥ 5-150-14 (36942)
ತೇ ಶೂರಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ವಿದುರಸ್ಯ ಚ ।
ತಿಷ್ಠೇಯುಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಸರ್ವೇ ಹಿತ್ವಾ ಮಾನಮಧಶ್ಚರಾಃ ॥ 5-150-15 (36943)
ಪ್ರಯಚ್ಛಂತು ಚ ತೇ ರಾಜ್ಯಮನೀಶಾಸ್ತೇ ಭವಂತು ಚ।
ಯಥಾಹ ರಾಜಾ ಗಾಂಗೇಯೋ ವಿದುರಶ್ಚ ಹಿತಂ ತವ ॥ 5-150-16 (36944)
ಸರ್ವಂ ಭವತು ತೇ ರಾಜ್ಯಂ ಪಂಚ ಗ್ರಾಮಾನ್ವಿಸರ್ಜಯ।
ಅವಶ್ಯಂ ಭರಣೀಯಾ ಹಿ ಪಿತುಸ್ತೇ ರಾಜಸತ್ತಮ ॥ 5-150-17 (36945)
ಏವಮುಕ್ತೋಽಪಿ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ನೈವ ಭಾಗಂ ವ್ಯಮುಂಚತ।
ದಂಡಂ ಚತುರ್ಥಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ತೇಷು ಪಾಪೇಷು ನಾನ್ಯಥಾ ॥ 5-150-18 (36946)
ನಿರ್ಯಾತಾಶ್ಚ ವಿನಾಶಾಯ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ನರಾಧಿಪಾಃ ।
ಏತತ್ತೇ ಕಥಿತಂ ರಾಜನ್ಯದ್ವೃತ್ತಂ ಕುರುಸಂಸದಿ ॥ 5-150-19 (36947)
ನ ತೇ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಯಚ್ಛಂತಿ ವಿನಾ ಯುದ್ಧೇನ ಪಾಂಡವ ।
ವಿನಾಶಹೇತವಃ ಸರ್ವೇ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತಮೃತ್ಯವಃ ॥ ॥ 5-150-20 (36948)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಭಗವದ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಾಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 151
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.151. ಅಧ್ಯಾಯಃ 151
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಭ್ರಾತೄನ್ಪ್ರತಿ ಕಸ್ಯಚಿತ್ಸೇನಾಪತಿತ್ವಕಲ್ಪನೇ ಸ್ವಸ್ವಾಭಿಪ್ರಾಯನಿವೇದನಚೋದನಾ ॥ 1 ॥ ತೈಃ ಸ್ವಸ್ವಾಭಿಪ್ರಾಯನಿವೇದನಾನಂತರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಂಪ್ರತಿ ತದಭಿಪ್ರಾಯನಿವೇದನಪ್ರಾರ್ಥನಾ ॥ 2 ॥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೇನ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಸೇನಾಪತಿತ್ವೇನ ವರಣಸ್ಯ ಸ್ವಾಭಿಮತತ್ವಕಥನೇ ರಾಜ್ಞಾಂ ಹರ್ಷಾತ್ಸಮುದ್ಧೋಪಃ ॥ 3 ॥ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾದೀನಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಪ್ರವೇಶಃ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-151-0 (36949)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-151-0x (3829)
ಜನಾರ್ದನವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಭ್ರಾತೄನುವಾಚ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸಮಕ್ಷಂ ಕೇಶವಸ್ಯ ಹ॥ 5-151-1 (36950)
ಶ್ರುತಂ ಭವದ್ಭಿರ್ಯದ್ವೃತ್ತಂ ಸಭಾಯಾಂ ಕುರುಸಂಸದಿ ।
ಕೇಶವಸ್ಯಾಪಿ ಯದ್ವಾಕ್ಯಂ ತತ್ಸರ್ವಮವಧಾರಿತಂ ॥ 5-151-2 (36951)
ತಸ್ಮಾತ್ಸೇನಾವಿಭಾಗಂ ಮೇ ಕುರುಧ್ವಂ ನರಸತ್ತಮಾಃ ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಶ್ಚ ಸಪ್ತೈತಾಃ ಸಮೇತಾ ವಿಜಯಾಯ ವೈ ॥ 5-151-3 (36952)
ತಾಸಾಂ ಯೇ ಪತಯಃ ಸಪ್ತ ವಿಖ್ಯಾತಾಸ್ತಾನ್ನಿಬೋಧತ।
ದ್ರುಪದಶ್ಚ ವಿರಾಟಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶಿಖಂಡಿನೌ ॥ 5-151-4 (36953)
ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚೇಕಿತಾನಶ್ಚ ಭೀಮಸೇನಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್ ।
ಏತೇ ಸೇನಾಪ್ರಣೇತಾರೋ ವೀರಾಃ ಸರ್ವೇ ತನುತ್ಯಜಃ ॥ 5-151-5 (36954)
ಸರ್ವೇ ವೇದವಿದಃ ಶೂರಾಃ ಸರ್ವೇ ಸುಚಿರಿತವ್ರತಾಃ ।
ಹ್ರೀಮಂತೋ ನೀತಿಮಂತಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ಯುದ್ಧವಿಶಾರದಾಃ ॥ 5-151-6 (36955)
ಇಷ್ವಸ್ತ್ರಕುಶಲಾಃ ಸರ್ವೇ ತಥಾ ಸರ್ವಾಸ್ತ್ರಯೋಧಿನಃ ।
ಸಪ್ತಾನಾಮಪಿ ಯೋ ನೇತಾ ಸೇನಾನಾಂ ಪ್ರವಿಭಾಗವಿತ್ ॥ 5-151-7 (36956)
ಯಃ ಸಹೇತ ರಣೇ ಭೀಷ್ಣಂ ಶರಾರ್ಚಿಃಪಾವಕೋಪಮಂ ।
ತಂ ತಾವತ್ಸಹದೇವಾತ್ರ ಪ್ರಬ್ರೂಹಿ ಕುರುನಂದನ।
ಸ್ವಗತಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಕೋ ನಃ ಸೇನಾಪತಿಃ ಕ್ಷಮಃ ॥ 5-151-8 (36957)
ಸಹದೇವ ಉವಾಚ। 5-151-9x (3830)
ಸಂಯುಕ್ತ ಏಕದುಃಖಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾಂಶ್ಚ ಮಹೀಪತಿಃ।
ಯಂ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಧರ್ಮಜ್ಞಂ ಸ್ವಮಂಶಮನುಯುಂಜ್ಮಹೇ ॥ 5-151-9 (36958)
ಮತ್ಸ್ಯೋ ವಿರಾಟೋ ಬಲವಾನ್ಕೃತಾಸ್ತ್ರೋ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ ।
ಪ್ರಸಹಿಷ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಭೀಷ್ಮಂ ತಾಂಶ್ಚ ಮಹಾರಥಾನ್ ॥ 5-151-10 (36959)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-151-11x (3831)
ತಥೋಕ್ತೇ ಸಹದೇವೇನ ವಾಕ್ಯೇ ವಾಕ್ಯವಿಶಾರದಃ ।
ನಕುಲೋಽನಂತರಂ ತಸ್ಮಾದಿದಂ ವಚನಮಾದದೇ ॥ 5-151-11 (36960)
ವಯಸಾ ಶಾಸ್ತ್ರತೋ ಧೈರ್ಯಾತ್ಕುಲೇನಾಭಿಜನೇನ ಚ ।
ಹ್ರೀಮಾನ್ಬಲಾನ್ವಿತಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರವಿಶಾರದಃ ॥ 5-151-12 (36961)
ವೇದ ಚಾಸ್ತ್ರಂ ಭಾರದ್ವಾಜಾಹುರ್ಧರ್ಷಃ ಸತ್ಯಸಂಗರಃ ।
ಯೋ ನಿತ್ಯಂ ಸ್ಪರ್ಧತೇ ದ್ರೋಣಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಚೈವ ಮಹಾಬಲಂ ॥ 5-151-13 (36962)
ಶ್ಲಾಘ್ಯಃ ಪಾರ್ಥಿವವಂಶಸ್ಯ ಪ್ರಮುಖೇ ವಾಹಿನೀಪತಿಃ।
ಪುತ್ರಪೌತ್ರೇಃ ಪರಿವೃತಃ ಶತಶಾಖ ಇವ ದ್ರುಮಃ॥ 5-151-14 (36963)
ಯಸ್ತತಾಪ ತಪೋ ಘೋರಂ ಸದಾರಃ ಪೃಥಿವೀಪತಿಃ ।
ರೋಷಾದ್ದ್ರೋಣವಿನಾಶಾಯ ವೀರಃ ಸಮಿತಿಶೋಭನಃ ॥ 5-151-15 (36964)
ಪಿತೇವಾಸ್ಮಾನ್ಸಮಾಧತ್ತೇ ಯಃ ಸದಾ ಪಾರ್ಥಿವರ್ಷಭಃ ।
ಶ್ವಶುರೋ ದ್ರುಪದೋಽಸ್ಮಾಕಂ ಸೇನಾಗ್ರಂ ಸ ಪ್ರಕರ್ಷತು ॥ 5-151-16 (36965)
ಸ ದ್ರೋಣಭೀಷ್ಮಾವಾಯಾತೌ ಸಹೇದಿತಿ ಮತಿರ್ಮಮ ।
ಸ ಹಿ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರವಿದ್ರಾಜಾ ಸಖಾ ಚಾಂಗಿರಸೋ ನೃಪಃ ॥ 5-151-17 (36966)
ಮಾದ್ರೀಸುತಾಭ್ಯಾಮುಕ್ತೇ ತು ಸ್ವಮತೇ ಕುರುನಂದನಃ।
ವಾಸವಿರ್ವಾಸವಸಮಃ ಸವ್ಯಸಾಚ್ಯಬ್ರವೀದ್ವಚಃ ॥ 5-151-18 (36967)
ಯೋಯಂ ತಪಃಪ್ರಭಾವೇನ ಋಷಿಸಂತೋಷಣೇನ ಚ ।
ದಿವ್ಯಃ ಪುರುಷ ಉತ್ಪನ್ನೋ ಜ್ವಾಲಾವರ್ಣೋ ಮಹಾಭುಜಃ ॥ 5-151-19 (36968)
ಧನುಷ್ಮಾನ್ಕವಚೀ ಖಂಗೀ ರಥಮಾರುಹ್ಯ ದಂಶಿತಃ ।
ದಿವ್ಯೈರ್ಹಯವರೈರ್ಯುಕ್ತಮಗ್ನಿಕುಂಡಾತ್ಸಮುತ್ಥಿತಃ ॥ 5-151-20 (36969)
ಗರ್ಜನ್ನಿವ ಮಹಾಮೇಘೋ ರಥಘೋಷೇಣ ವೀರ್ಯವಾನ್ ।
ಸಿಂಹಸಂಹನನೋ ವೀರಃ ಸಿಂಹತುಲ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ ॥ 5-151-21 (36970)
ಸಿಂಹೋರಸ್ಕಃ ಸಿಂಹಭುಜಃ ಸಿಂಹವಕ್ಷಾ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಸಿಂಹಪ್ರಗರ್ಜನೋ ವೀರಃ ಸಂಹಸ್ಕಂಧೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ॥ 5-151-22 (36971)
ಶುಭ್ರೂಃ ಸುದಂಷ್ಟ್ರಃ ಸುಹನುಃ ಸುಬಾಹುಃ ಸುಮುಖೋಽಕೃಶಃ ।
ಸುಜತ್ರುಃ ಸುವಿಶಾಲಾಕ್ಷಃ ಸುಪಾದಃ ಸುಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ ॥ 5-151-23 (36972)
ಅಭೇದ್ಯಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಪ್ರಭಿನ್ನ ಇವ ವಾರಣಃ ।
ಜಜ್ಞೇ ದ್ರೋಣವಿನಾಶಾಯ ಸತ್ಯವಾದೀ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ ॥ 5-151-24 (36973)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಸಹೇದ್ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಸಾಯಕಾನ್।
ವಜ್ರಾಶನಿಸಮಸ್ಪರ್ಶಾಂದೀಪ್ತಾಸ್ಯಾನುರಗಾನಿವ ॥ 5-151-25 (36974)
ಯಮದೂತಸಮಾನ್ವೇಗೇ ನಿಪಾತೇ ಪಾವಕೋಪಮಾನ್ ।
ರಾಮೇಣಾಜೌ ವಿಷಿಹಿತಾನ್ವಜ್ರನಿಷ್ಪೇಷದಾರುಣಾನ್ ॥ 5-151-26 (36975)
ಪುರುಷ ತಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಯಃ ಸಹೇತ ಮಹಾವ್ರತಂ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮೃತೇ ರಾಜನ್ನಿತಿ ಮೇ ಧೀಯತೇ ಮತಿಃ ॥ 5-151-27 (36976)
ಕ್ಷಿಪ್ರಹಸ್ತಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಮತಃ ಸೇನಾಪತಿರ್ಮಮ ।
ಅಭೇದ್ಯಕವಚಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಮಾತಂಗ ಇವ ಯೂಥಪಃ ॥ 5-151-29a`ಅರ್ಜುನೇನೈವಮುಕ್ತೇ ತು ಭೀಮೋ ವಾಕ್ಯಂ ಸಮಾದದೇ।'
ವಧಾರ್ಥಂ ಯಃ ಸಮುತ್ಪನ್ನಃ ಶಿಖಂಡೀ ದ್ರುಪದಾತ್ಮಜಃ ।
ವದಂತಿ ಸಿದ್ಧಾ ರಾಜೇಂದ್ರ ಋಷಯಶ್ಚ ಸಮಾಗತಾಃ ॥ 5-151-28 (36977)
ಯಸ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮಮಧ್ಯೇ ತು ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಂ ಪ್ರಕುರ್ವತಃ ।
ರೂಪಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಪುರುಷಾ ರಾಮಸ್ಯೇವ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-151-30 (36978)
ನ ತಂ ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರಪಶ್ಯಾಮಿ ಯೋ ಭಿಂದ್ಯಾತ್ತು ಶಿಖಂಡಿನಾಂ ।
ಶಸ್ತ್ರೇಣ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ಸನ್ನದ್ವಂ ಸ್ಯಂದನೇ ಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-151-31 (36979)
ದ್ವೈರಥೇ ಸಮರೇ ನಾನ್ಯೋ ಭೀಷ್ಮಂ ಹನ್ಯಾನ್ಮಹಾವ್ರತಂ ।
ಶಿಖಂಡಿನಮೃತೇ ವೀರಂ ಸ ಮೇ ಸೇನಾಪತಿರ್ಮತಃ ॥ 5-151-32 (36980)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-151-33x (3832)
ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತಸ್ತಾತ ಸಾರಾಸಾರಂ ಬಾಲಾಬಲಂ ।
ಸರ್ವಂ ಜಾನಾತಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಮತಮೇಷಾಂ ಚ ಕೇಶವಃ ॥ 5-151-33 (36981)
ಯಮಾಹ ಕೃಷ್ಣೋ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಸೋಽಸ್ತು ಸೇನಾಪತಿರ್ಮಮ ।
ಕೃತಾಸ್ತ್ರೋಪ್ಯಕೃತಾಸ್ತ್ರೋ ವಾ ವೃದ್ಧೋ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಯುವಾ ॥ 5-151-34 (36982)
ಏಷ ನೋ ವಿಜಯೇ ಮೂಲಮೇಷ ತಾತ ವಿಪರ್ಯಯೇ।
ಅತ್ರ ಪ್ರಾಣಾಶ್ಚ ರಾಜ್ಯಂ ಚ ಭಾವಾಭಾವೌ ಸುಖಾಸುಖೇ ॥ 5-151-35 (36983)
ಏಷ ಧಾತಾ ವಿಧಾತಾ ಚ ಸಿದ್ಧಿರತ್ರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಾ।
ಯಮಾಹ ಕೃಷ್ಣೋ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಸೋಸ್ತು ನೋ ವಾಹಿನೀಪತಿಃ ॥ 5-151-36 (36984)
ಬ್ರವೀತು ವದತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ನಿಶಾ ಸಮಭಿವರ್ತತೇ।
ತತಃ ಸೇನಾಪತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ವಶವರ್ತಿನಃ ॥ 5-151-37 (36985)
ರಾತ್ರೇಃ ಶೇಷೇ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೇ ಪ್ರಯಾಸ್ಯಾಮೋ ರಣಾಜಿರಂ ।
ಅಧಿವಾಸಿತಶಸ್ತ್ರಾಶ್ಚ ಕೃತಕೌತುಕಮಂಗಲಾಃ ॥ 5-151-38 (36986)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-151-39x (3833)
ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಧೀಮತಃ।
ಅಬ್ರವೀತ್ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷೋ ಧನಂಜಯಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಹ ॥ 5-151-39 (36987)
ಮಮಾಪ್ಯೇತೇ ಮಹಾರಾಜ ಭವದ್ಭಿರ್ಯ ಉದಾಹೃತಾಃ।
ನೇತಾರಸ್ತವ ಸೇನಾಯಾ ಮತಾ ವಿಕ್ರಾಂತಯೋಧಿನಃ ॥ 5-151-40 (36988)
ಸರ್ವ ಏವ ಸಮರ್ಥಾ ಹಿ ತವ ಶತ್ರುಂ ಪ್ರಬಾಧಿತುಂ।
ಇಂದ್ರಸ್ಯಾಪಿ ಭಯಂ ಹ್ಯೇತೇ ಜನಯೇಯುರ್ಮಹಾಹವೇ ॥ 5-151-41 (36989)
ಕಿಂ ಪುನರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಲುಬ್ಧಾನಾಂ ಪಾಪಚೇತಸಾಂ।
ಮಯಾಪಿ ಹಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ತ್ವತ್ಪ್ರಿಯಾರ್ಥಂ ಮಹಾಹವೇ ॥ 5-151-42 (36990)
ಕೃತೋ ಯತ್ನೋ ಮಹಾಂಸ್ತತ್ರ ಶಮಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಭಾರತ ।
ಧರ್ಮಸ್ಯ ಗತಮಾನೃಣ್ಯಂ ನ ಸ್ಮ ವಾಚ್ಯಾ ವಿವಕ್ಷತಾಂ ॥ 5-151-43 (36991)
ಕೃತಾರ್ಥಂ ಮನ್ಯತೇ ಬಾಲ ಆತ್ಮನಮವಿಚಕ್ಷಣಃ ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಬಲಸ್ಥಂ ಚ ಪಶ್ಯತ್ಯಾತ್ಮಾನಮಾತುರಃ ॥ 5-151-44 (36992)
ಯುಜ್ಯತಾಂ ವಾಹಿನೀ ಸಾಧು ವಧಸಾಧ್ಯಾ ಹಿ ಮೇ ಮತಾಃ ।
ನ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಶಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಸ್ಥಾತುಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧನಂಜಯಂ ॥ 5-151-45 (36993)
ಭೀಮಸೇನಂ ಚ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಂ ಯಮೌ ಚಾಪಿ ಯಮೋಪಮೌ ।
ಯುಯುಧಾನಂ ದ್ವಿತೀಯಂ ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮಮರ್ಷಣಂ ॥ 5-151-46 (36994)
ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ದ್ರೌಪದೇಯಾನ್ವಿರಾಟದ್ರುಪದಾವಪಿ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣೀಪತೀಂಶ್ಚಾನ್ಯಾನ್ನರೇಂದ್ರಾನ್ಭೀಮವಿಕ್ರಮಾನ್ ॥ 5-151-47 (36995)
ಸಾರವದ್ಬಲಮಸ್ಮಾಕಂ ದುಷ್ಪ್ರಧರ್ಷಂ ದುರಾಸದಂ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಬಲಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಹನಿಷ್ಯತಿ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-151-48 (36996)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಸೇನಾಪತಿಮರಿಂದಮ। 5-151-49 (36997)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ।
ಏವಮುಕ್ತೇ ತು ಕೃಷ್ಣೇನ ಸಂಪ್ರಾಹೃಷ್ಯನ್ನರೋತ್ತಮಾಃ ॥ 5-151-49x (3834)
ತೇಷಾಂ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಮನಸಾಂ ನಾದಃ ಸಮಭವನ್ಮಹಾನ್।
ಯೋಗ ಇತ್ಯಥ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ತ್ವರತಾಂ ಸಂಪ್ರಧಾವತಾಂ ॥ 5-151-50 (36998)
ಹಯವಾರಣಶಬ್ದಾಶ್ಚ ನೇಮಿಘೋಷಾಶ್ಚ ಸರ್ವತಃ।
ಶಂಖದುಂದುಭಿಘೋಷಾಶ್ಚ ತುಮುಲಾಃ ಸರ್ವತೋಽಭವನ್ ॥ 5-151-51 (36999)
ತದ್ರುಗ್ರಂ ಸಾಗರನಿಭಂ ಕ್ಷುಬ್ಧಂ ಬಲಸಮಾಗಮಂ।
ರಥಪತ್ತಿಗಜೋದಯಂ ಮಹೋರ್ಮಿಭಿರಿವಾಕುಲಂ ॥ 5-151-52 (37000)
ಧಾವತಾಮಾಹುಯಾನಾನಾಂ ತನುತ್ರಾಣಿ ಚ ಬಧ್ನತಾಂ ।
ಪ್ರಯಾಸ್ಯತಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಸಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಸಮಂತತಃ ॥ 5-151-53 (37001)
ಗಂಗೇವ ಪೂರ್ಣಾ ದುರ್ಧರ್ಷಾ ಸಮದೃಶ್ಯತ ವಾಹಿನೀ ।
ಅಗ್ರಾನೀಕೇ ಭೀಮಸೇನೋ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಚ ದಂಶಿತೌ ॥ 5-151-54 (37002)
ಸೌಭದ್ರೋ ದ್ರೌಪದೇಯಾಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಪಾರ್ಷತಃ ।
ಪ್ರಭದ್ರಕಾಶ್ಚ ಪಂಚಾಲಾ ಭೀಮಸೇನಮುಖಾ ಯಯುಃ ॥ 5-151-55 (37003)
ತತಃ ಶಬ್ದಃ ಸಮಭವತ್ಸುಮುದ್ರಸ್ಯೇವ ಪರ್ವಣಿ ।
ಹೃಷ್ಟಾನಾಂ ಸಂಪ್ರಯಾತಾನಾಂ ಘೋಷೋ ದಿವಮಿವಾಸ್ಪೃಶಂ ॥ 5-151-56 (37004)
ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾ ದಂಶಿತಾ ಯೋಧಾಃ ಪರಾನೀಕವಿದಾರಣಾಃ।
ತೇಷಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಯಯೌ ರಾಜಾ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-151-57 (37005)
ಶಕಟಾಪಣವೇಶಾಶ್ಚ ಯಾನಯುಗ್ಯಂ ಚ ಸರ್ವಶಃ ।
ಕೋಶಂ ಯಂತ್ರಾಯುಧಂ ಚೈವ ಯೇ ಚ ವೈದ್ಯಾಶ್ಚಿಕಿತ್ಸಕಾಃ ॥ 5-151-58 (37006)
ಫಲ್ಗು ಯಚ್ಚಂ ಬಲಂ ಕಿಂಚಿದ್ಯಚ್ಚಾಪಿ ಕೃಶದುರ್ಬಲಂ।
ತತ್ಸಂಗೃಹ್ಯ ಯಯೌ ರಾಜಾ ಯೇ ಚಾಪಿ ಪರಿಚಾರಕಾಃ ॥ 5-151-59 (37007)
ಉಪಪ್ಲಾವ್ಯೇ ತು ಪಾಂಚಾಲೀ ದ್ರೌಪದೀ ಸತ್ಯವಾದಿನೀ ।
ಸಹ ಸ್ತ್ರೀಭಿರ್ನಿನವೃತೇ ದಾಸೀದಾಸಸಮಾವೃತಾ ॥ 5-151-60 (37008)
ಕೃತ್ವಾ ಮೂಲಪ್ರತೀಕಾರಂ ಗುಲ್ಮೈಃ ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮೈಃ ।
ಸ್ಕಂಧಾವಾರೇಣ ಮಹತಾ ಪ್ರಯಯುಃ ಪಾಂಡುನಂದನಾಃ ॥ 5-151-61 (37009)
ದದತೋ ಗಾಂ ಹಿರಣ್ಯಂ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೈರಭಿಸಂವೃತಾಃ।
ಸ್ತೂಯಮಾನಾ ಯಯೂ ರಾಜನ್ರಥೈರ್ಮಣಿವಿಭೂಷಿತೈಃ॥ 5-151-62 (37010)
ಕೇಕಯಾ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಪುತ್ರಃ ಕಾಶ್ಯಸ್ಯ ಚಾಭಿಭೂಃ ।
ಶ್ರೇಣಿಮಾನ್ವಸುದಾನಶ್ಚ ಶಿಖಂಡೀ ಚಾಪರಾಜಿತಃ ॥ 5-151-63 (37011)
ಹೃಷ್ಟಾಸ್ತುಷ್ಟಾಃ ಕವಚಿನಃ ಸಶಸ್ತ್ರಾಃ ಸಮಲಂಕೃತಾಃ।
ರಾಜಾನಮನ್ವಯುಃ ಸರ್ವೇ ಪರಿವಾರ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ॥ 5-151-64 (37012)
ಜಘನಾರ್ಧೇ ವಿರಾಟಶ್ಚ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಶ್ಚ ಸೌಮಕಿಃ ।
ಸುಧರ್ಮಾ ಕುಂತಿಭೋಜಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಚಾತ್ಮಜಾಃ ॥ 5-151-65 (37013)
ರಥಾಯುತಾನಿ ಚತ್ವಾರಿ ಹಯಾಃ ಪಂಚಗುಣಾಸ್ತಥಾ ।
ಪತ್ತಿಸೈನ್ಯಂ ದಶಗುಣಂ ಗಜಾನಾಮಯುತಾನಿ ಷಟ್ ॥ 5-151-66 (37014)
ಅನಾಧೃಷ್ಟಿಶ್ಚೇಕಿತಾನೋ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ।
ಪರಿವಾರ್ಯ ಯಯುಃ ಸರ್ವೇ ವಾಸುದೇವಧನಂಜಯೌ ॥ 5-151-67 (37015)
ಆಸಾದ್ಯ ತು ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ವ್ಯೂಢಾನೀಕಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ ।
ಪಾಂಡವಾಃ ಸಮದೃಶ್ಯಂತ ನರ್ದಂತೋ ವೃಷಭಾ ಇವ ॥ 5-151-68 (37016)
ತೇಽವಗಾಹ್ಯ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ಶಂಖಾಂದಧ್ಮುರರಿಂದಮಾಃ।
ತಥೈವ ದಧ್ಮತುಃ ಶಂಖಂ ವಾಸುದೇವಧನಂಜಯೌ ॥ 5-151-69 (37017)
ಪಾಂಚಜನ್ಯಸ್ಯ ನಿರ್ಘೋಷಂ ವಿಸ್ಫೂರ್ಜಿತಮಿವಾಶನೇಃ ।
ನಿಶಂಯ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ಸಮಹಷ್ಯಂತ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-151-70 (37018)
ಶಂಖದುಂದುಭಿಸಂಹೃಷ್ಟಃ ಸಿಂಹನಾದಸ್ತರಸ್ವಿನಾಂ ।
ಪೃಥಿವೀಂ ಚಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ಸಾಗರಾಂಶ್ಚಾನ್ವನಾದಯತ್ ॥ ॥ 5-151-71 (37019)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವಣಿ ಏಕಪಂಚಾಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-151-9 ಸಂಯುಕ್ತಃ ಸಂಬಂಧೀ॥ 5-151-12 ಕುಲೇನ ವಂಶೇನ । ಅಭಿಜನೇನ ಸ್ವಜನಸಮೂಹೇನ ॥ 5-151-17 ಅಂಗಿರಸೋ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ॥ 5-151-38 ಶಸ್ತ್ರಾಣಾಮಧಿವಾಸನಂ ಗಂಧಾದ್ಯೈಃ ಪೂಜನಂ ॥ 5-151-48 ಅಸ್ಮಾಕಂ ಬಲಂ ಕರ್ತೃ ॥ 5-151-50 ಯೋಗೋ ಯುದ್ಧಾಯ ಸಜ್ಜೀಭವನಂ ॥ 5-151-58 ಶಕಟಾ ಅನಾಂಸಿ। ಆಪಣೋ ವಣಿಗ್ವೀಥ್ಯುಪಲಕ್ಷಿತಂ ವಿಕ್ರೇಯದ್ರವ್ಯಂ ॥ 5-151-61 ಮೂಲಪ್ರತೀಕಾರಂ ಧನದಾರರಕ್ಷಾಂ । ಗುಲ್ಮೈಃ ಸ್ಥಾವರೈಃ ಪ್ರಕಾರರೂಪೈಃ। ಜಂಗಮೈಃ ಪರಿತಃ ಸ್ಥಾನೇಸ್ಥಾನೇ ಶೂರಸಂಘೈಃ। ಸ್ಕಂಧಾವಾರೇಣ ಸೈನ್ಯೇನ ॥ 5-151-65 ಜಘನಾರ್ಧೇ ಪಶ್ಚಿಮಾರ್ಧೇ ॥ 5-151-70 ಸಮಹೃಷ್ಯಂತ ರೋಮಾಂಚಿತಾನಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 152
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.152. ಅಧ್ಯಾಯಃ 152
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರೇ ಸಮುಚಿತದೇಶೇ ಸೇನಾನಾಂ ನಿವೇಶನಂ ॥ 1 ॥ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಾದಿಭಿಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್ಶಿಬಿರನಿರ್ಮಾಪಣಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-152-0 (37020)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-152-0x (3835)
ತತೋ ದೇಶೇ ಸಮೇ ಸ್ನಿಗ್ಧೇ ಪ್ರಭೂತಯವಸೇಂಧನೇ।
ನಿವೇಶಯಾಮಾಸ ತದಾ ಸೇನಾಂ ರಾಜಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-152-1 (37021)
ಪರಿಹೃತ್ಯ ಶ್ಮಶಾನಾನಿ ದೇವತಾಯತನಾನಿ ಚ।
ಆಶ್ರಮಾಂಶ್ಚ ಮಹರ್ಷೀಣಾಂ ತೀರ್ಥಾನ್ಯಾಯತನಾನಿ ಚ ॥ 5-152-2 (37022)
ಮಧುರಾನೂಷರೇ ದೇಶೇ ಶುಚೌ ಪುಣ್ಯೇ ಮಹಾಮತಿಃ ।
ನಿವೇಶಂ ಕಾರಯಾಮಾಸ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-152-3 (37023)
ತತಶ್ಚ ಪುನರುತ್ಥಾಯ ಸುಖೀ ವಿಶ್ರಾಂತವಾಹನಃ ।
ಪ್ರಯಯೌ ಪೃಥಿವೀಪಾಲೈರ್ವೃತಃ ಶತಸಹಸ್ರಶಃ ॥ 5-152-4 (37024)
ವಿದ್ರಾವ್ಯ ಶತಶೋ ಗುಲ್ಮಾಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೈನಿಕಾನ್ ।
ಪರ್ಯಕ್ರಾಮತ್ಸಮಂತಾಚ್ಚ ಪಾರ್ಥೇನ ಸಹ ಕೇಶವಃ ॥ 5-152-5 (37025)
ಶಿಬಿರಂ ಮಾಪಯಾಮಾಸ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾರ್ಷತಃ।
ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ರಥೋದಾರೋ ಯುಯುಧಾನಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್ ॥ 5-152-6 (37026)
ಆಸಾದ್ಯ ಸರಿತಂ ಪುಣ್ಯಾಂ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರೇ ಹಿರಣ್ವತೀಂ ।
ಸೂಪತೀರ್ಥಾಂ ಶುಚಿಜಲಾಂ ಶರ್ಕರಾಪಂಕವರ್ಜಿತಾಂ ॥ 5-152-7 (37027)
ಖಾನಯಾಮಾಸ ಪರಿಖಾಂ ಕೇಶವಸ್ತ್ರತ್ರ ಭಾರತ ।
ಗುಪ್ತ್ಯರ್ಥಮಪಿ ಚಾದಿಶ್ಯ ಬಲಂ ತತ್ರ ನ್ಯವೇಶಯತ್ ॥ 5-152-8 (37028)
ವಿಧಿರ್ಯಃ ಶಿಬಿರಸ್ಯಾಸೀತ್ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ।
ತದ್ವಿಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರಾಣಾಂ ಕಾರಯಾಮಾಸ ಕೇಶವಃ ॥ 5-152-9 (37029)
ಪ್ರಭೂತತರಕಾಷ್ಠಾನಿ ದುರಾಧರ್ಷತರಾಣಿ ಚ।
ಭಕ್ಷ್ಯಭೋಜ್ಯಾನ್ನಪಾನಾನಿ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ ॥ 5-152-10 (37030)
ಶಿಬಿರಾಣಿ ಮಹಾರ್ಹಾಣಿ ರಾಜ್ಞಾಂ ತತ್ರ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್ ।
ವಿಮಾನಾನೀವ ರಾಜೇಂದ್ರ ನಿವಿಷ್ಟಾನಿ ಮಹೀತಲೇ ॥ 5-152-11 (37031)
ತತ್ರಾಸಞ್ಶಿಲ್ಪಿನಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಶತಶೋ ದತ್ತವೇತನಾಃ।
ಸರ್ವಾಪಕರಣೈರ್ಯುಕ್ತಾ ವೈದ್ಯಾಃ ಶಾಸ್ತ್ರವಿಶಾರದಾಃ ॥ 5-152-12 (37032)
ಜ್ಯಾಧನುರ್ವರ್ಮಶಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ತಥೈವ ಮಧುಸರ್ಪಿಷೋಃ ।
ಸಸರ್ಜರಕಸಪಾಂಸೂನಾಂ ರಾಶಯಃ ಪರ್ವತೋಪಮಾಃ ॥ 5-152-13 (37033)
ಬಹೂದಕಂ ಸುಯವಸಂ ತುಷಾಂಗಾರಸಮನ್ವಿತಂ ।
ಶಿಬಿರೇ ಶಿಬಿರೇ ರಾಜಾ ಸಂಚಕಾರ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-152-14 (37034)
ಮಹಾಯಂತ್ರಾಣಿ ನಾರಾಚಾಸ್ತೋಮರಾಣಿ ಪರಶ್ವಧಾಃ।
ಧನೂಂಷಿ ಕವಚಾದೀನಿ ಋಷ್ಟಯಸ್ತೂಣಸಂಯುತಾಃ ॥ 5-152-15 (37035)
ಗಜಾಃ ಕಂಟಕಸನ್ನಾಹಾ ಲೋಹವರ್ಮೋತ್ತರಚ್ಛದಾಃ।
ದೃಶ್ಯಂತೇ ತತ್ರ ಗಿರ್ಯಾಭಾಃ ಸಹಸ್ರಶತಯೋಧಿನಃ ॥ 5-152-16 (37036)
ನಿವಿಷ್ಟಾನ್ಪಾಂಡವಾಂಸ್ತತ್ರ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಭಾರತ ।
ಅಭಿಸಸ್ರುರ್ಯಥಾದೇಶಂ ಸಬಲಾಃ ಸಹವಾಹನಾಃ ॥ 5-152-17 (37037)
ಚರಿತಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾಸ್ತೇ ಸೋಮಪಾ ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣಾಃ।
ಜಯಾಯ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಸಮಾಜಗ್ಮುರ್ಮಹೀಕ್ಷಿತಃ ॥ ॥ 5-152-18 (37038)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿಪಂಚಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-152-5 ಗುಲ್ಮಾನ್ ಸೈನಿಕಸಂಘಾನ್ ॥ 5-152-7 ಸೂಪತೀರ್ಥಾಂ ಶೋಭನೋಪಕಂಠಾಂ ॥ 5-152-9 ತದ್ವಿಧಾನಿ ಶಿಬಿರಾಣಿ ॥ 5-152-16 ಕಂಟಕಸನ್ನಾಹಾಃ ಯೇಷಾಂ ಸ್ಪರ್ಶಮಾತ್ರಾದಪಿ ಗಜಾಂತರಾಣಾಂ ಕಂಟಕವೇಧೋ ಭವತಿ ತಾದೃಶಾಃ ಸನ್ನಾಹಾಃ ಕವಚಾನಿ। ಕಂಟಕೈಃ ಕವಚೈಃ ಸನ್ನಹನಂ ಯೇಷಾಮಿತಿ ಪ್ರಾಂಚಃ ॥ 5-152-19 ಅಭಿಸಸ್ರುರಭ್ಯಾಜಗ್ಮುಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 153
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.153. ಅಧ್ಯಾಯಃ 153
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಕರ್ಣಾದೀನ್ಪ್ರತಿ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಸಾಂಗ್ರಾಮಿಕಸಾಮಗ್ರೀಸಂಪಾದನಚೋದನಂ ॥ 1 ॥ ತಚ್ಚೋದನಯಾ ರಾಜ್ಞಾಂ ಸೇನಾಭಿಃ ಸಹ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಪ್ರಸ್ಥಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಸಹಾನೀಕಮುಪಾಯಾಂತಂ ಯುಯುತ್ಸಯಾ।
ಸನ್ನಿವಿಷ್ಟಂ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರೇ ವಾಸುದೇವೇನ ಪಾಲಿತಂ ॥ 5-153-1 (37039)
ವಿರಾಟದ್ರುಪದಾಭ್ಯಾಂ ಚ ಸಪುತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಸಮನ್ವಿತಂ ।
ಕೇಕಯೈರ್ವೃಷ್ಣಿಭಿಶ್ಚೈವ ಪಾರ್ಥಿವೈಃ ಶತಶೋ ವೃತಂ ॥ 5-153-2 (37040)
ಮಹೇಂದ್ರಮಿವ ಚಾದಿತ್ಯೈರಭಿಗುಪ್ತಂ ಮಹಾರಥೈಃ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಂ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯತ ॥ 5-153-3 (37041)
ಏತದಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಶ್ರೋತುಂ ವಿಸ್ತರೇಣ ಮಹಾಮತೇ।
ಸಂಭ್ರಮೇ ತುಮುಲೇ ತಸ್ಮಿನ್ಯದಾಸೀತ್ಕುರುಜಾಂಗಲೇ ॥ 5-153-4 (37042)
ವ್ಯಥಯೇಯುರಿಮೇ ದೇವಾನ್ಸೇಂದ್ರಾನಪಿ ಸಮಾಗಮೇ ।
ಪಾಂಡವಾ ವಾಸುದೇವಶ್ಚ ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ತಥಾ ॥ 5-153-5 (37043)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಃ ಶಿಖಂಡೀ ಚ ಮಹಾರಥಃ ।
ಯುಧಾಮನ್ಯುಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತೋ ದೇವೈರಪಿ ದುರಾಸದಃ ॥ 5-153-6 (37044)
ಏತದಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಶ್ರೋತುಂ ವಿಸ್ತರೇಣ ತಪೋಧನ ।
ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಯದ್ಯದಾಸೀದ್ವಿಚೇಷ್ಟಿತಂ ॥ 5-153-7 (37045)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-153-8x (3836)
ಪ್ರತಿಯಾತೇ ತು ದಾಶಾರ್ಹೇ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತದಾ।
ಕರ್ಣಂ ದುಃಶಾಸನಂ ಚೈವ ಶಕುನಿಂ ಚಾಬ್ರವೀದಿದಂ ॥ 5-153-8 (37046)
ಅಕೃತೇನೈವ ಕಾರ್ಯೇಣ ಗತಃ ಪಾರ್ಥಾನಧೋಕ್ಷಜಃ ।
ಸ ಏನಾನ್ಮನ್ಯುನಾವಿಷ್ಟೋ ಧ್ರುವಂ ಧಕ್ಷ್ಯತ್ಯಸಂಶಯಂ ॥ 5-153-9 (37047)
ಇಷ್ಟೋ ಹಿ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಪಾಂಡವೈರ್ಮಮ ವಿಗ್ರಹಃ ।
ಭೀಮಸೇನಾರ್ಜುನೌ ಚೈವ ದಾಶಾರ್ಹಸ್ಯ ಮತೇ ಸ್ಥಿತೌ ॥ 5-153-10 (37048)
ಅಜಾತಶತ್ರುರತ್ಯರ್ಥಂ ಭೀಮಸೇನವಶಾನುಗಃ।
ನಿಕೃತಶ್ಚ ಮಯಾ ಪೂರ್ವಂ ಸಹ ಸರ್ವೈಃ ಸಹೋದರೈಃ ॥ 5-153-11 (37049)
ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ಚೈವ ಕೃತವೈರೌ ಮಯಾ ಸಹ ।
ತೌ ಚ ಸೇನಾಪ್ರಣೇತಾರೌ ವಾಸುದೇವವಶಾನುಗೌ ॥ 5-153-12 (37050)
ಭವಿತಾ ವಿಗ್ರಹಃ ಸೋಯಂ ತುಮುಲೋ ಲೋಮಹರ್ಷಣಃ ।
ತಸ್ಮಾತ್ಸಾಂಗ್ರಾಮಿಕಂ ಸರ್ವಂ ಕಾರಯಧ್ವಮತಂದ್ರಿತಾಃ ॥ 5-153-13 (37051)
ಶಿಬಿರಾಣಿ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರೇ ಕ್ರಿಯಂತಾಂ ವಸುಧಾಧಿಪಾಃ ।
ಸ್ವಪರ್ಯಾಪ್ತಾವಕಾಶಾನಿ ದುರಾದೇಯಾನಿ ಶತ್ರುಭಿಃ ॥ 5-153-14 (37052)
ಆಸನ್ನಜಲಕೋಷ್ಠಾನಿ ಶತಶೋಥ ಸಹಸ್ರಶಃ ।
ಅಚ್ಛೇದ್ಯಾಹಾರಮಾರ್ಗಾಣಿ ಬಂಧೋಚ್ಛ್ರಯಚಿತಾನಿ ಚ । 5-153-15 (37053)
ವಿವಿಧಾಯುಧಪೂರ್ಣಾನಿ ಪತಾಕಾಧ್ವಜವಂತಿ ಚ।
ಸಮಾಶ್ಚ ತೇಷಾಂ ಪಂಥಾನಃ ಕ್ರಿಯಂತಾಂ ನಗರಾದ್ಬಹಿಃ ॥ 5-153-16 (37054)
ಪ್ರಯಾಣಂ ಘುಷ್ಯತಾಮದ್ಯ ಶ್ವೋಭೂತ ಇತಿ ಮಾಚಿರಂ । 5-153-17 (37055)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ।
ತೇ ತಥೇತಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ಶ್ವೋಭೂತೇ ಚಕ್ರಿರೇ ತಥಾ ॥ 5-153-17x (3837)
ಹೃಷ್ಟರೂಪಾ ಮಹಾತ್ಮಾನೋ ನಿವಾಸಾಯ ಮಹೀಕ್ಷಿತಾಂ ।
ತತಸ್ತೇ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ರಾಜಶಾಸನಂ ॥ 5-153-18 (37056)
ಆಸನೇಭ್ಯೋ ಮಹಾರ್ಹೇಭ್ಯ ಉದತಿಷ್ಠನ್ನಮರ್ಷಿತಾಃ ।
ಬಾಹೂನ್ಪರಿಘಸಂಕಾಶಾನ್ಸಂಸ್ಪೃಶಂತಃ ಶನೈಃ ಶನೈಃ ॥ 5-153-19 (37057)
ಕಾಂಚನಾಂಗದದೀಪ್ತಾಂಶ್ಚ ಚಂದನಾಗರುಭೂಷಿತಾನ್।
ಉಷ್ಣೀಷಾಣಿ ನಿಯಚ್ಛಂತಃ ಪುಂಡರೀಕನಿಭೈ ಕರೈಃ।
ಅಂತರೀಯೋತ್ತರೀಯಾಣಿ ಭೂಷಣಾನಿ ಚ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-153-20 (37058)
ತೇ ರಥಾನ್ರಥಿನಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಾ ಹಯಾಂಶ್ಚ ಹಯಕೋವಿದಾಃ।
ಸಜ್ಜಯಂತಿ ಸ್ಮ ನಾಗಾಂಶ್ಚ ನಾಗಶಿಕ್ಷಾಸ್ವನುಷ್ಠಿತಾಃ ॥ 5-153-21 (37059)
ಅಥ ವರ್ಮಾಣಿ ಚಿತ್ರಾಣಿ ಕಾಂಚನಾನಿ ಬಹೂನಿ ಚ ।
ವಿವಿಧಾನಿ ಚ ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ಚಕ್ರುಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-153-22 (37060)
ಪದಾತಯಶ್ಚ ಪುರುಷಾಃ ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ।
ಉಪಾಜಹ್ರುಃ ಶರೀರೇಷು ಹೇಮಚಿತ್ರಾಣ್ಯನೇಕಶಃ ॥ 5-153-23 (37061)
ತದುತ್ಸವ ಇವೋದಗ್ರಂ ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟನರಾವೃತಂ ।
ನಗರಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಭಾರತಾಸೀತ್ಸಮಾಕುಲಂ ॥ 5-153-24 (37062)
ಜನೌಘಸಲಿಲಾವರ್ತೋ ರಥನಾಗಾಶ್ವಮೀನವಾನ್ ।
ಶಂಖದುಂದುಭಿನಿರ್ಘೋಷಃ ಕೋಶಸಂಚಯರತ್ನವಾನ್ ॥ 5-153-25 (37063)
ಚಿತ್ರಾಭರಣವರ್ಮೋರ್ಮಿಃ ಶಸ್ತ್ರನಿರ್ಮಲಫೇನವಾನ್ ।
ಪ್ರಾಸಾದಮಾಲಾದ್ರಿವೃತೋ ರಥ್ಯಾಪಣಮಹಾಹ್ರದಃ ॥ 5-153-26 (37064)
ಯೋಧಚಂದ್ರೋದಯೋದ್ಭೂತಃ ಕುರುರಾಜಮಹಾರ್ಣವಃ ।
ವ್ಯದೃಶ್ಯತ ತದಾ ರಾಜಂಶ್ಚಂದ್ರೋದಯ ಇವೋದಧಿಃ ॥ ॥ 5-153-27 (37065)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಪಂಚಾಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-153-15 ಆಸನ್ನಜಲಾ ಕೋಷ್ಠಾಃ ಕಕ್ಷ್ಯಾ ಯೇಷು ತಾನಿ ತಥಾ। ಅಚ್ಛೇದ್ಯಃ ಶತ್ರುಭಿರನಿರ್ವಾರ್ಯ ಆಹಾರ ಆಹರಣಂ ವಸ್ತೂನಾಂ ಮಾರ್ಗಾಶ್ಚ ಯೇಷು ತಾನಿ ಅಚ್ಛೇದ್ಯಾಹಾರಮಾರ್ಗಾಣಿ ॥ 5-153-20 ಅಂತರೀಯಂ ಪರಿಧಾನೀಯಂ । ಉತ್ತರೀಯಂ ಪ್ರಾವರಣವಸ್ತ್ರಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 154
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.154. ಅಧ್ಯಾಯಃ 154
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಗುರುವಧಭಯಾತ್ ಕರ್ತವ್ಯಮೌಢ್ಯಮುಪಗತೇನ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಕರ್ತವ್ಯನಿರ್ಧಾರಣಪ್ರಾರ್ಥನಾ ॥ 1 ॥ ಕೃಷ್ಣೇನ ಯುದ್ಧಕರಣನಿರ್ಧಾರಣಂ ॥ 2 ॥ ಪುನರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ಶಂಕಾಯಾಂ ಅರ್ಜುನೇನ ಕುಂತೀವಿದುರವಚನಾನುಸ್ಮಾರಣೇನ ತತ್ಪರಿಹರಣಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-154-0 (37066)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-154-0x (3838)
ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ತದ್ವಾಕ್ಯಮನುಸ್ಮೃತ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಪುನಃ ಪಪ್ರಚ್ಛ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಕಥಂ ಮಂದೋಽಽಬ್ರವೀದಿದಂ ॥ 5-154-1 (37067)
ಅಸ್ಮಿನ್ನಭ್ಯಾಗತೇ ಕಾಲೇ ಕಿಂಚ ನಃ ಕ್ಷಮಮಚ್ಯುತ ।
ಕಥಂ ಚ ವರ್ತಮಾನಾ ವೈ ಸ್ವಧರ್ಮಾನ್ನ ಚ್ಯವೇಮಹಿ ॥ 5-154-2 (37068)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಶಕುನೇಃ ಸೌಬಲಸ್ಯ ಚ ।
ವಾಸುದೇವ ಮತಜ್ಞೋಽಸಿ ಮಮ ಸಭ್ರಾತೃಕಸ್ಯ ಚ ॥ 5-154-3 (37069)
ವಿದುರಸ್ಯಾಪಿ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ಶ್ರುತಂ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ ।
ಕುಂತ್ಯಾಶ್ಚ ವಿಪುಲಪ್ರಜ್ಞ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಕಾರ್ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ತೇ ಶ್ರುತಾ ॥ 5-154-4 (37070)
ಸರ್ವಮೇತದತಿಕ್ರಂಯ ವಿಚಾರ್ಯ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ಕ್ಷಮಂ ಯನ್ನೋ ಮಹಾಬಾಹೋ ತದ್ಬ್ರವೀಹ್ಯವಿಚಾರಯನ್ ॥ 5-154-5 (37071)
ಶ್ರುತ್ವೈತದ್ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಂ ವಚಃ।
ಮೇಘದುಂದುಭಿನಿರ್ಘೋಷಃ ಕೃಷ್ಣೋ ವಾಕ್ಯಮಥಾಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-154-6 (37072)
ಉಕ್ತವಾನಸ್ಮಿ ಯದ್ವಾಕ್ಯಂ ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಂ ಹಿತಂ।
ನ ತು ತನ್ನಿಕೃತಿಪ್ರಜ್ಞೇ ಕೌರವ್ಯೇ ಪ್ರತಿತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5-154-7 (37073)
ನ ಚ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ದುರ್ಮೇಧಾಃ ಶೃಣೋತಿ ವಿದುರಸ್ಯ ವಾ।
ಮಮ ವಾ ಭಾಷಿತಂ ಕಿಂಚಿತ್ಸರ್ವಮೇವಾತಿವರ್ತತೇ ॥ 5-154-8 (37074)
ನೈಷ ಕಾಮಯತೇ ಧರ್ಮಂ ನೈಷ ಕಾಮಯತೇ ಯಶಃ ।
ಜಿತಂ ಸ ಮನ್ಯತೇ ಸರ್ವಂ ದುರಾತ್ಮಾ ಕರ್ಣಮಾಶ್ರಿತಃ ॥ 5-154-9 (37075)
ಬಂಧಮಾಜ್ಞಾಪಯಾಮಾಸ ಮಮ ಚಾಪಿ ಸುಯೋಧನಃ ।
ನ ಚ ತಂ ಲಬ್ಧವಾನ್ಕಾಮಂ ದುರಾತ್ಮಾ ಪಾಪನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 5-154-10 (37076)
ನ ಚ ಭೀಷ್ಮೋ ನ ಚ ದ್ರೋಣೋ ಯುಕ್ತಂ ತತ್ರಾಹತುರ್ವಚಃ।
ಸರ್ವೇ ತಮನುವರ್ತಂತೇ ಋತೇ ವಿದುರಮುಚ್ಯುತ ॥ 5-154-11 (37077)
ಶಕುನಿಃ ಸೌಬಲಶ್ಚೈವ ಕರ್ಣದುಃಶಾಸನಾವಪಿ ।
ತ್ವಯ್ಯಯುಕ್ತಾನ್ಯಭಾಷಂತ ಮೂಢಾ ಮೂಢಮಮರ್ಷಣಂ ॥ 5-154-12 (37078)
ಕಿಂಚ ತೇನ ಮಯೋಕ್ತೇನ ಯಾನ್ಯಭಾಷತ ಕೌರವಃ ।
ಸಂಕ್ಷೇಪೇಣ ದುರಾತ್ಮಾಸೌ ನ ಯುಕ್ತಂ ತ್ವಯಿ ವರ್ತತೇ ॥ 5-154-13 (37079)
ಪಾರ್ಥಿವೇಷು ನ ಸರ್ವೇಷು ಯ ಇಮೇ ತವ ಸೈನಿಕಾಃ।
ಯತ್ಪಾಪಂ ಯನ್ನ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಸರ್ವಂ ತಸ್ಮಿನ್ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ॥ 5-154-14 (37080)
ನ ಚಾಪಿ ವಯಮತ್ಯರ್ಥಂ ಪರಿತ್ಯಾಗೇನ ಕರ್ಹಿಚಿತ್।
ಕೌರವೈಃ ಶಮಮಿಚ್ಛಾಮಸ್ತತ್ರ ಯುದ್ಧಮನಂತರಂ ॥ 5-154-15 (37081)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-154-16x (3839)
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಭಾಷಿತಂ।
ಅಬ್ರುವಂತೋ ಮುಖಂ ರಾಜ್ಞಃ ಸಮುದೈಕ್ಷಂತ ಭಾರತ ॥ 5-154-16 (37082)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ತ್ವಭಿಪ್ರಾಯಮಭಿಲಕ್ಷ್ಯ ಮಹೀಕ್ಷಿತಾಂ ।
ಯೋಗಮಾಜ್ಞಾಪಯಾಮಾಸ ಭೀಮಾರ್ಜುನಯಮೈಃ ಸಹ ॥ 5-154-17 (37083)
ತತಃ ಕಿಲಕಿಲಾಭೂತಮನೀಕಂ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಹ।
ಆಜ್ಞಾಪಿತೇ ತದಾ ಯೋಗೇ ಸಮಹೃಷ್ಯಂತ ಸೈನಿಕಾಃ ॥ 5-154-18 (37084)
ಅವಧ್ಯಾನಾಂ ವಧಂ ಪಶ್ಯಂಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ನಿಶ್ವಸನ್ಭೀಮಸೇನಂ ಚ ವಿಜಯಂ ಚೇದಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-154-19 (37085)
ಯದರ್ಥಂ ವನವಾಸಶ್ಚ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ದುಃಖಂ ಚ ಯನ್ಮಯಾ।
ಸೋಯಮಸ್ಮಾನುಪೈತ್ಯೇವ ಪರೋಽನರ್ಥಃ ಪ್ರಯತ್ನತಃ ॥ 5-154-20 (37086)
ಯಸ್ಮಿನ್ಯತ್ನಃ ಕೃತೋಽಸ್ಮಾಭಿಃ ಸ ನೋ ಹೀನಃ ಪ್ರಯತ್ನತಃ।
ಅಕೃತೇ ತು ಪ್ರಯತ್ನೇಽಸ್ಮಾನುಪಾವೃತ್ತಃ ಕಲಿರ್ಮಹಾನ್ ॥ 5-154-21 (37087)
ಕಥಂ ಹ್ಯವಧ್ಯೈಃ ಸಂಗ್ರಾಮಃ ಕಾರ್ಯಃ ಸಹ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಕಥಂ ಹತ್ವಾ ಗುರೂನ್ವೃದ್ಧಾನ್ವಿಜಯೋ ನೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-154-22 (37088)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-154-23x (3840)
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಸವ್ಯಸಾಚೀ ಪರಂತಪಃ।
ಯದುಕ್ತಂ ವಾಸುದೇವೇನ ಶ್ರಾವಯಾಮಾಸ ತದ್ವಚಃ ॥ 5-154-23 (37089)
ಉಕ್ತವಾಂದೇವಕೀಪುತ್ರಃ ಕುಂತ್ಯಾಶ್ಚ ವಿದುರಸ್ಯ ಚ ।
ವಚನಂ ತತ್ತ್ವಯಾ ರಾಜನ್ನಿಖಿಲೇನಾವಧಾರಿತಂ ॥ 5-154-24 (37090)
ನ ಚ ತೌ ವಕ್ಷ್ಯತೋಽಧರ್ಮಮಿತಿ ಮೇ ನೈಷ್ಠಿಕೀ ಮತಿಃ।
ನಾಪಿ ಯುಕ್ತಂ ಚ ಕೌಂತೇಯ ನಿವರ್ತಿತುಮಯುಧ್ಯತಃ ॥ 5-154-25 (37091)
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ವಾಸುದೇವೋಽಪಿ ಸವ್ಯಸಾಚಿವಚಸ್ತದಾ ।
ಸ್ಮಯಮಾನೋಽಬ್ರವೀದ್ವಾಕ್ಯಂ ಪಾರ್ಥಮೇವಮಿತಿ ಬ್ರುವನ್ ॥ 5-154-26 (37092)
ತತಸ್ತೇ ಧೃತಸಂಕಲ್ಪಾ ಯುದ್ಧಾಯ ಸಹ ಸೈನಿಕಾಃ।
ಪಾಂಡವೇಯಾ ಮಹಾರಾಜ ತಾಂ ರಾತ್ರಿಂ ಸುಖಮಾವಸನ್ ॥ ॥ 5-154-27 (37093)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವಣಿ ಚತುಃಪಂಚಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಾಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-154-13 ಯುಕ್ತಂ ಸಂಯಕ್ ॥ 5-154-14 ನ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಅಕಲ್ಯಾಣಂ ಪಾಪಂ ಅಕಲ್ಯಾಣಂ ಚ ತ್ವದೀಯೇಷ್ವವಿದ್ಯಮಾನಂ ಸರ್ವಂ ತಸ್ಮಿನ್ ದುರ್ಯೋಧನೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ॥ 5-154-15 ಪರಿತ್ಯಾಗೇನ ರಾಜ್ಯಸ್ಯೋಪೇಕ್ಷಯಾ ಶಮಂ ನೇಚ್ಛಾಮಃ ॥ 5-154-17 ಯೋಗಂ ಯುದ್ಧೋದ್ಯೋಗಂ ॥ 5-154-20 ಯದರ್ಥಂ ಯನ್ನಿವೃತ್ತ್ಯರ್ಥಂ । ಅನರ್ಥಃ ಕುಲಕ್ಷಯಃ। ಪ್ರಯತ್ನತೋ ಬಲಾತ್ ॥ 5-154-25 ಅಯುಧ್ಯತಸ್ತವ ನಿವರ್ತಿತುಮಪಿ ನ ಯುಕ್ತಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 155
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.155. ಅಧ್ಯಾಯಃ 155
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಸ್ವಸೇನಾನಾಂ ಅಗ್ರ್ಯಮಧ್ಯಮಪಾಶ್ಚಾತ್ಯಭೇದೇನ ತ್ರೇಧಾ ವಿಭಜನಂ ॥ 1 ॥ ತಾಸಾಂ ಸಾಂಗ್ರಾಮಿಕೋಪಕರಣಸಮೃದ್ಧಿವರ್ಣನಂ ॥ 2 ॥ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಕೃಪಾದೀನಾಮೇಕಾದಶಾನಾಂ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಗಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಧಿಪತಿತ್ವೇಽಭಿಷೇಚನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-155-0 (37094)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-155-0x (3841)
ವ್ಯುಷ್ಟಾಯಾಂ ವೈ ರಜನ್ಯಾಂ ಹಿ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತತಃ।
ವ್ಯಭಜತ್ತಾನ್ಯನಿಕಾನಿ ದಶ ಚೈಕಂ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-155-1 (37095)
ನರಹಸ್ತಿರಥಾಶ್ವಾನಾಂ ಸಾರಂ ಮಧ್ಯಂ ಚ ಫಲ್ಗು ಚ।
ಸರ್ವೇಷ್ವೇತೇಷ್ವನೀಕೇಷು ಸಂದಿದೇಶ ನರಾಧಿಪಃ ॥ 5-155-2 (37096)
ಸಾನುಕರ್ಷಾಃ ಸತೂಣೀರಾಃ ಸವರೂಥಾಃ ಸತೋಮರಾಃ।
ಸೋಪಾಸಂಗಾಃ ಸಶಕ್ತೀಕಾಃ ಸನಿಷಂಗಾಃ ಸಹರ್ಷ್ಟಯಃ । 5-155-3 (37097)
ಸಧ್ವಜಾಃ ಸಪತಾಕಾಶ್ಚ ಸಶರಾಸನತೋಮರಾಃ ।
ರಜ್ಜುಭಿಶ್ಚ ವಿಚಿತ್ರಾಭಿಃ ಸಪಾಶಾಃ ಸಪರಿಚ್ಛದಾಃ ॥ 5-155-4 (37098)
ಸಕಚಗ್ರಹವಿಕ್ಷೇಪಾಃ ಸತೈಲಗುಡವಾಲುಕಾಃ ।
ಸಾಶೀವಿಷಘಟಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಸರ್ಜರಸಪಾಂಸವಃ ॥ 5-155-5 (37099)
ಸಘಂಟಫಲಕಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಾಯೋಗುಡಜಲೋಪಲಾಃ ॥
ಸಶಾಲಭಿಂದಿಪಾಲಾಶ್ಚ ಸಮಧೂಚ್ಛಿಷ್ಟಮುದ್ಗರಾಃ ॥ 5-155-6 (37100)
ಸಕಾಂಡದಂಡಕಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಸೀರವಿಷತೋಮರಾಃ ।
ಸಶೂರ್ಪಪಿಟಕಾಃ ಸರ್ವೇ ಸದಾತ್ರಾಂಕುಶತೋಮರಾಃ ॥ 5-155-7 (37101)
ಸಕೀಲಕವಚಾಃ ಸರ್ವೇ ವಾಶೀವೃಕ್ಷಾದನಾನ್ವಿತಾಃ।
ವ್ಯಾಘ್ರಚರ್ಮಪರೀವಾರಾ ದ್ವೀಪಿಚರ್ಮಾವೃತಾಶ್ಚ ತೇ ॥ 5-155-8 (37102)
ಸಹರ್ಷ್ಟಯಃ ಸಶ್ರೃಂಗಾಶ್ಚ ಸಪ್ರಾಸವಿವಿಧಾಯುಧಾಃ ।
ಸಕುಠಾರಾಃ ಸಕುದ್ದಾಲಾಃ ಸತೈಲಕ್ಷೌಮಸರ್ಪಿಷಃ ॥ 5-155-9 (37103)
ರುಕ್ಮಜಾಲಪ್ರತಿಚ್ಛನ್ನಾ ನಾನಾಮಣಿವಿಭೂಷಿತಾಃ ।
ಚಿತ್ರಾನೀಕಾಃ ಸುವಪುಷೋ ಜ್ವಲಿತಾ ಇವ ಪಾವಕಾಃ ॥ 5-155-10 (37104)
ತಥಾ ಕವಚಿನಃ ಶೂರಾಃ ಶಸ್ತ್ರೇಷು ಕೃತನಿಶ್ಚಯಾಃ ।
ಕುಲೀನಾ ಹಯಯೋನಿಜ್ಞಾಃ ಸಾರಥ್ಯೇ ವಿನಿವೇಶಿತಾಃ ॥ 5-155-11 (37105)
ಬದ್ಧಾರಿಷ್ಟಾ ಬದ್ಧಕಕ್ಷಾ ಬದ್ಧಧ್ವಜಪತಾಕಿನಃ।
ಬದ್ಧಾಭರಣನಿರ್ಯೂಹಾ ಬದ್ಧಚರ್ಮಾಸಿಪಟ್ಟಿಶಾಃ ॥ 5-155-12 (37106)
ಚತುರ್ಯುಜೋ ರಥಾಃ ಸರ್ವೇ ಸರ್ವೇ ಚೋತ್ತಮವಾಜಿನಃ ।
ಸಪ್ರಾಸಋಷ್ಟಿಕಾಃ ಸರ್ವೇ ಸರ್ವೇ ಶತಶರಾಸನಾಃ ॥ 5-155-13 (37107)
ಧುರ್ಯಯೋರ್ಹಕಯಯೋರೇಕಸ್ತಥಾನ್ಯೌ ಪರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ ।
ತೌ ಚಾಪಿ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೌ ರಥೀ ಚ ಹಯವಿತ್ತಥಾ ॥ 5-155-14 (37108)
ನಗರಾಣೀವ ಗುಪ್ತಾನಿ ದುರಾಧರ್ಷಾಣಿ ಶತ್ರುಭಿಃ ।
ಆಸನ್ರಥಸಹಸ್ರಾಣಿ ಹೇಮಮಾಲೀನಿ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-155-15 (37109)
ಯಥಾ ರಥಾಸ್ತಥಾ ನಾಗಾ ಬದ್ಧಕಕ್ಷಾಃ ಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ ।
ಬಭೂವುಃ ಸಪ್ತಪುರುಷಾ ರತ್ನವಂತ ಇವಾದ್ರಯಃ ॥ 5-155-16 (37110)
ದ್ವಾವಂಕುಶಧರೌ ತತ್ರ ದ್ವಾವುತ್ತಮಧನುರ್ಧರೌ ।
ದ್ವೌ ವರಾಸಿಧರೌ ರಾಜನ್ನೇಕಃ ಶಕ್ತಿಪಿನಾಕಧೃತ್ ॥ 5-155-17 (37111)
ಗಜೈರ್ಮತ್ತೈಃ ಸಮಾಕೀರ್ಣಂ ಸರ್ವಮಾಯುಧಕೋಶಕೈಃ।
ತದ್ಬಭೂವ ಬಲಂ ರಾಜನ್ಕೌರವ್ಯಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-155-18 (37112)
ಆಮುಕ್ತಕವಚೈರ್ಯುಕ್ತೈಃ ಸಪತಾಕೈಃ ಸ್ವಲಂಕೃತೈಃ ।
ಸಾದಿಭಿಶ್ಚೋಪಪನ್ನಾಸ್ತು ತಥಾ ಚಾಯುತಶೋ ಹಯಾಃ ॥ 5-155-19 (37113)
ಅಸಂಗ್ರಾಹಾಃ ಸುಸಂಪನ್ನಾ ಹೇಮಭಾಂಡಪರಿಚ್ಛದಾಃ।
ಅನೇಕಶತಸಾಹಸ್ರಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಾದಿವಶೇ ಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 5-155-20 (37114)
ನಾನಾರೂಪವಿಕಾರಾಶ್ಚ ನಾನಾಕವಚಶಸ್ತ್ರಿಣಃ ।
ಪದಾತಿನೋ ನರಾಸ್ತತ್ರ ಬಭೂವುರ್ಹೇಮಮಾಲಿನಃ ॥ 5-155-21 (37115)
ರಥಸ್ಯಾಸಂದಶ ಗಜಾ ಗಜಸ್ಯ ದಶ ವಾಜಿನಃ ।
ನರಾ ದಶ ಹಯಸ್ಯಾಸನ್ಪಾದರಕ್ಷಾಃ ಸಮಂತತಃ ॥ 5-155-22 (37116)
ರಥಸ್ಯ ನಾಗಾಃ ಪಂಚಾಶನ್ನಾಗಸ್ಯಾಸಞ್ಶತಂ ಹಯಾಃ।
ಹಯಸ್ಯ ಪುರುಷಾಃ ಸಪ್ತ ಭಿನ್ನಸಂಧಾನಕಾರಿಣಃ ॥ 5-155-23 (37117)
ಸೇನಾ ಪಂಚಶತಂ ನಾಗಾ ರಥಾಸ್ತಾವಂತ ಏವ ಚ।
ದಶಸೇನಾ ಚ ಪೃತನಾ ಪೃತನಾ ದಶ ವಾಹಿನೀ ॥ 5-155-24 (37118)
ಸೇನಾ ಚ ವಾಹಿನೀ ಚೈವ ಪೃತನಾ ಧ್ವಜಿನೀ ಚಮೂಃ ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣೀತಿ ಪರ್ಯಾಯೈರ್ನಿರುಕ್ತಾ ಚ ವರೂಥಿನೀ ॥ 5-155-25 (37119)
ಏವಂ ವ್ಯೂಢಾನ್ಯನೀಕಾನಿ ಕೌರವೇಯೇಣ ಧೀಮತಾ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೋ ದಶೈಕಾ ಚ ಸಂಖ್ಯಾತಾಃ ಸಪ್ತ ಚೈವ ಹ ॥ 5-155-26 (37120)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಸ್ತು ಸಪ್ತೈವ ಪಾಂಡವಾನಾಮಭೂದ್ಬಲಂ ।
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೋ ದಶೈಕಾ ಚ ಕೌರವಾಣಾಮಭೂದ್ಬಲಂ ॥ 5-155-27 (37121)
ನರಾಣಾಂ ಪಂಚಪಂಚಾಶದೇಷಾ ಪತ್ತಿರ್ವಿಧೀಯತೇ।
ಸೇನಾಮುಖಂ ಚ ತಿಸ್ರಸ್ತಾ ಗುಲ್ಮ ಇತ್ಯಭಿಶಬ್ದಿತಂ ॥ 5-155-28 (37122)
ತ್ರಯೋ ಗುಲ್ಮಾ ಗಣಸ್ತ್ವಾಸೀದ್ಗಣಾಸ್ತ್ವಯುತಶೋಽಭವನ್ ।
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಸೇನಾಸು ಯೋತ್ಸ್ಯಮಾನಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ ॥ 5-155-29 (37123)
ತತ್ರ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಶೂರಾನ್ಬುದ್ಧಿಮತೋ ನರಾನ್।
ಪ್ರಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಮಹಾಬಾಹುಶ್ಚಕ್ರೇ ಸೇನಾಪತೀಂಸ್ತದಾ । 5-155-30 (37124)
ಪೃಥಗಕ್ಷೌಹಿಣೀನಾಂ ಚ ಪ್ರಣೇತೄನ್ನರಸತ್ತಮಾನ್ ।
ವಿಧಿವತ್ಪೂರ್ವಮಾನೀಯ ಪಾರ್ಥಿವಾನಭ್ಯಷೇಚಯತ್ ॥ 5-155-31 (37125)
ಕೃಪಂ ದ್ರೋಣಂ ಚ ಶಲ್ಯಂ ಚ ಸೈಂಧವಂ ಚ ಜಯದ್ರಥಂ ।
ಸುದಕ್ಷಿಣಂ ಚ ಕಾಂಭೋಜಂ ಕೃತವರ್ಮಾಣಮೇವ ಚ ॥ 5-155-32 (37126)
ದ್ರೋಣಪುತ್ರಂ ಚ ಕರ್ಣಂ ಚ ಭೂರಿಶ್ರವಸಮೇವ ಚ।
ಶಕುನಿಂ ಸೌಬಲಂ ಚೈವ ಬಾಹ್ಲೀಕಂ ಚ ಮಹಾಬಲಂ ॥ 5-155-33 (37127)
ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ತೇಷಾಂ ಪ್ರತಿವೇಲಂ ಚ ಭಾರತ।
ಚಕ್ರೇ ಸ ವಿವಿಧಾಃ ಪೂಜಾಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-155-34 (37128)
ತಥಾ ವಿನಿಯತಾಃ ಸರ್ವೇ ಯೇ ಚ ತೇಷಾಂ ಪದಾನುಗಾಃ।
ಬಭೂವುಃ ಸೈನಿಕಾ ರಾಜ್ಞಾಂ ಪ್ರಿಯಂ ರಾಜ್ಞಶ್ಚಿಕೀರ್ಷವಃ ॥ ॥ 5-155-35 (37129)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಪಂಚಾಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-155-1 ವ್ಯುಷ್ಟಾಯಾಂ ವ್ಯತೀತಾಯಾಂ ॥ 5-155-2 ಸಾರಂ ಪುರೋಗಾಮಿ । ಮಧ್ಯಂ ಮಧ್ಯಮಂ। ಫಲ್ಗು ಪಾಶ್ಚಾತ್ತ್ಯಂ ॥ 5-155-3 ಅನುಕರ್ಷಃ ಯುದ್ಧವಿಮರ್ದೇಯಸ್ಯಕಸ್ಯಚಿದ್ರಥಾವಯವಸ್ಯ ನಷ್ಟಸ್ಯ ಪ್ರತಿಸಮಾಧಾನಾರ್ಥಂ ಯದ್ರಥಸ್ಯಾಧೋದಾರುಬಧ್ಯತೇ ತತ್। ಅನುಕರ್ಷೋ ರಥಾಧಃಸ್ಥದಾರುಣೀತಿ ಭೇದಿನೀ । ತೂಣೀರೋ ರಥವಾಹ್ಯೋ ಬಾಣಕೋಶಃ । ಮಹಾನ್ ನಿಷಂಗ ಇತಿ ಯಾವತ್। ಉಪಾಸಂಗಾಃ ಹಯಗಜವಾಹ್ಯಾಸ್ತೂಣಾಃ । ನಿಷಂಗಃ ಪತ್ತಿವಾಹ್ಯಃ ಸ ೇವ ॥ 5-155-5 ಕಚಗ್ರಹವಿಕ್ಷೇಪಃ ಕಚೇಷು ಗೃಹೀತ್ವಾ ಯೇನ ಶತ್ರುರ್ವಿಕ್ಷಿಪ್ಯತೇ ತಾದೃಶಃ। ತೈಲಾದಯಃ ಪ್ರಪಪ್ತಾಃ ಶತ್ರೂಣಾಮುಪರಿ ಕ್ಷಿಪ್ಯಂತೇ । ಸಾಶೀವಿಷಘಟಾಃ ಸಸರ್ಪಾಃ ಕುಂಭಾಃ । ಸರ್ಜರಸೋ ರಾಲದ್ರವ್ಯಮಗ್ರ್ನ್ಯುದ್ದೀಪಕಂ ॥ 5-155-6 ಸಘಂಟಾನಿ ಫಲಕಾನಿ ಶಸ್ತ್ರಾಗ್ರಾಣಿ ಯೇಷಾಂ ತೇ ಸಘಂಟಫಲಕಾಃ । ಅಯಂಸಿ ಖಂಗಪಟ್ಟಿಶಚ್ಚುರಿಕಾದೀನಿ। ಗುಡಜಲಂ ತಪ್ತಂ। ಉಪಲಾ ಯಂತ್ರಕ್ಷೇಪ್ಯಾ ಗೋಲಾಃ। ಶಾಲತೇ ಕತ್ಥತೇ ಶಬ್ದಂ ಕರೋತೀತಿ ಶಾಲಃ ಸ ಚಾಸೌ ಭಿಂದಿಪಾಲೋ ಗೋಫಲಕಃ। ಮಧೂಚ್ಛಿಷ್ಟಂ ಮಯನಂ ತದಪಿ ದ್ರವೀಕೃತ್ಯ ಗುಡಜಲವತ್ಪ್ರಕ್ಷೇಪ್ಯಂ। ಮುದ್ಗರಃ ಮುಶಲತುತ್ಯೋ ದಂಡಃ ॥ 5-155-7 ಕಾಂಡಂ ಬಾಣಫಲಕಂ ತದ್ಯುಕ್ತೋ ದಂಡಃ ಕಾಂಡದಂಡಃ ಇತಿಯಾವತ್। ಸೀರಂ ಲಾಂಗಲಂ । ವಿಷಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ ತೇನ ಯುಕ್ತಾಸ್ತೋಮರಾ ವಿಷತೋಮರಾಃ। ಶೂರ್ಪಾಣಿ ತಪ್ತಗುಡಾದಿಪ್ರಕ್ಷೇಪಾರ್ಥಾನಿ। ಪಿಟಕಾಸ್ತದಾಶ್ರಯಾ ಮಂಜೂಷಾಃ ಅಸ್ತ್ರರೋಧನಾರ್ಥಾ ವಾ। ದಾತ್ರಾಂ ಪರಶುಪ್ರಭೃತಿ । ಅಂಕುಶತೋಮರಾಃ ಬದರೀಕಂಟಕತುಲ್ಯಲೋಹಕಂಟಕೋಪೇತಾಸ್ತೋಮರಾಃ ॥ 5-155-8 ಕೀಲಕವಚವಾನ್ ಹಿ ಪರೇಣ ಮುಷ್ಟಿಯುದ್ಧೇ ಜೇತುಮಶಕ್ಯಃ। ವಾಶೀ ಕಾಷ್ಠಪ್ರಚ್ಛನ್ನಂ ಶಸ್ತ್ರಂ। ವೃಕ್ಷಾದನಾಃ ಲೋಹಕಂಟಕಕೀಲಾದೀನ್ಯುಪಕರಣಾನಿ। ವ್ಯಾಘ್ರಚರ್ಮಣಾ ದ್ವೀಪೀ ಚಿತ್ರವ್ಯಾಘ್ರಸ್ತಚ್ಚರ್ಮಣಾ ಚ ಪರಿವೃತಾ ರಥಾ ಏವ ॥ 5-155-9 ತೈಲಕ್ಷೌಮಾನಿ ತೈಲಾಕ್ತವಸ್ತ್ರವಿಶೇಷಾ ಯೇಷಾಂ ಭಸ್ಮ ಪ್ರಹಾರಸ್ಥಲೇ ದೀಯತೇ । ಸರ್ಪಿಶ್ಚ ಪುರಾತನಂ ತದರ್ಥಮೇವ ॥ 5-155-10 ಚಿತ್ರಾನೀಕಾಃ ಚಿತ್ರಾಣಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ॥ 5-155-11 ವಿನಿವೇಶೇತಾ ಯೇಷು ರಥೇಷ್ವಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-155-12 ಬದ್ಧಾನಿ ಅರಿಷ್ಟಾನಿ ಅಶುಭಹರಾಣಿ ಯಂತ್ರೌಷಧಾದೀನಿ ಯೇಷು ತೇ ಬದ್ಧಾರಿಷ್ಟಾಃ। ಬದ್ಧಕಕ್ಷಾಃ ಬದ್ಧಾಃ ಕಕ್ಷಾಃ ಸ್ಪರ್ಧಾಪದಾನಿ ತುರಗಾದಿಶಿರಸಿ ಘಂಟಾಮಾಲಾಮೌಕ್ತಿಕಗುಚ್ಛಾದೀನಿ। ಬದ್ಧಾನಿ ಬಿರುದಾನಿ ಯೇಷು। ಬದ್ಧಾನಿ ಆಭರಣಾನಿ ಕ್ಷುದ್ರಘಂಟಿಕಾದೀನಿ ನಿರ್ಯೂಹಾಃ ಶಿಖರಾಣಿ ಚ ಯೇಷು ॥ 5-155-14 ಚತುರ್ಯುಜ ಇತ್ಯೇತದ್ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ ಧುರ್ಯಯೋರಿತಿ। ಧುರ್ಯಯೋಃ ಧೂಃಸನ್ನಿಹಿತಯೋಃ। ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸ್ಪಾರಥೀ ಚಕ್ರರಕ್ಷೌ ॥ 5-155-17 ಪಿನಾಕಃ ತ್ರಿಶೂಲಂ ॥ 5-155-20 ಸಂಗ್ರಾಹಃ ಹೇಷಣಪೂರ್ವಕಮಗ್ರಾದಾಭ್ಯಾಮುತ್ಪ್ಲವನಂ ತದ್ರಹಿತಾಃ । ಯತಃ ಸುಸಂಪನ್ನಾಃ ಸಂಯಕಶಿಕ್ಷಿತಾಃ ॥ 5-155-22 ಏಕಸ್ಯ ರಥಸ್ಯ ಯಥೋಕ್ತವಿಭಾಗೇನ ದಶ ಗಜಾಃ ಶತಂ ಅಶ್ವಾಃ ಸಹಸ್ರಂ ಪದಾತಯಶ್ಚ ಪರಿವಾರ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-155-23 ಪಕ್ಷಾಂತರಮಾಹ ರಥಸ್ಯೇತಿ। ಏಕಸ್ಯ ರಥಸ್ಯ ಪಂಚಾಶದ್ರದಾ ಪಂಚಸಹಸ್ರಂ ಅಶ್ವಾಃ ಪಂಚತ್ರಿಂಶತ್ಸಹಸ್ರಂ ಪದಾತಯಃ ಪರಿವಾರ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-155-24 ಪೃತನಾಯಾಂ ತು ಪಂಚಸಹಸ್ರಂ ನಾಗಾಸ್ತಾವಂತೋ ರಥಾಃ ಪಂಚವಿಂಶತಿಸಹಸ್ರಂ ನರಾಃ ಪಂಚದಶಸಹಸ್ರಂ ಅಶ್ವಾಃ । ವಾಹಿನ್ಯಾಂ ಪಂಚಾಶತ್ಸಹಸ್ರಂ ನಾಗಾಸ್ತಾವಂತೋ ರಥಾಃ ಸಾರ್ಧಲಕ್ಷದ್ವಯಂ ನರಾಃ। ಸಾರ್ಧಲಕ್ಷಂ ಅಶ್ವಾ ಇತಿ ಜ್ಞೇಯಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 156
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.156. ಅಧ್ಯಾಯಃ 156
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಭೀಷ್ಮಂಪ್ರತಿ ಸೈನಾಪತ್ಯಸ್ವೀಕಾರಪ್ರಾರ್ಥನಾ ॥ 1 ॥ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಮಯಪ್ರತಿಜ್ಞಾಕರಣಪೂರ್ವಕಂ ಸೈನಾಪತ್ಯಾಂಗೀಕಾರಃ ॥ 2 ॥ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಸೈನಾಪತ್ಯೇಽಭಿಷೇಚನಪೂರ್ವಕಂ ಸೇನಾಭಿಃ ಸಹ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಗಮನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-156-0 (37130)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-156-0x (3842)
ತತಃ ಶಾಂತನವಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಜಃ।
ಸಹ ಸರ್ವೈರ್ಮಹೀಪಾಲೈರಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 5-156-1 (37131)
ಋತೇ ಸೇನಾಪ್ರಣೇತಾರಂ ಪೃತನಾ ಸುಮಹತ್ಯಪಿ ।
ದೀರ್ಯತೇ ಯುದ್ಧಮಾಸಾದ್ಯ ಪಿಪೀಲಿಕಪುಟಂ ಯಥಾ ॥ 5-156-2 (37132)
ನಹಿ ಜಾತು ದ್ವಯೋರ್ಬುದ್ಧಿಃ ಸಮಾ ಭವತಿ ಕರ್ಹಿಚಿತ್ ।
ಶೌರ್ಯಂ ಚ ವಲನೇತೄಣಾಂ ಸ್ಪರ್ಧತೇ ಚ ಪರಸ್ಪರಂ ॥ 5-156-3 (37133)
ಶ್ರೂಯತೇ ಚ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಹೈಹಯಾನಮಿತೌಜಸಃ ।
ಅಭ್ಯಯುರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತಕುಶಧ್ವಜಾಃ ॥ 5-156-4 (37134)
ತಾನಭ್ಯಯುಸ್ತದಾ ವೈಶ್ಯಾಃ ಶೂದ್ರಾಶ್ಚೈವ ಪಿತಾಮಹ ।
ಏಕತಸ್ತು ತ್ರಯೋ ವರ್ಣಾ ಏಕತಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-156-5 (37135)
ತೇ ಸ್ಮ ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರಭಜ್ಯಂತೇ ತ್ರಯೋ ವರ್ಣಾಃ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಶ್ಚ ಜಯಂತ್ಯೇವ ಬಹುಲಂ ಚೈಕತೋ ಬಲಂ ॥ 5-156-6 (37136)
ತತಸ್ತೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನೇವ ಪಪ್ರಚ್ಛುರ್ದ್ವಿಚಸತ್ತಮಾಃ ।
ತೇಭ್ಯಃ ಶಶಂಸುರ್ಧರ್ಮಜ್ಞಾ ಯಾಥಾತಥ್ಯಂ ಪಿತಾಮಹ ॥ 5-156-7 (37137)
ವಯಮೇಕಸ್ಯ ಶ್ರೃಣುಮೋ ಮಹಾಬುದ್ಧಿಮತೋ ರಣೇ ।
ಭವಂತಸ್ತು ಪೃಥಕ್ಸರ್ವೇ ಸ್ವಬುದ್ಧಿವಶವರ್ತಿನಃ ॥ 5-156-8 (37138)
ತತಸ್ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಶ್ಚಕ್ರುರೇಕಂ ಸೇನಾಪತಿಂ ದ್ವಿಜಂ।
ನಯೇ ಸುಕುಶಲಂ ಶೂರಮಜಯನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಂಸ್ತತಃ ॥ 5-156-9 (37139)
ಏವಂ ಯೇ ಕುಶಲಂ ಶೂರಂ ಹಿತೇಪ್ಸಿತಮಕಲ್ಪಷಂ।
ಸೇನಾಪತಿಂ ಪ್ರಕುರ್ವಂತಿ ತೇ ಜಯಂತಿ ರಣೇ ರಿಪೂನ್ ॥ 5-156-10 (37140)
ಭವಾನುಶನಸಾ ತುಲ್ಯೋ ಹಿತೈಷೀ ಚ ಸದಾ ಮಮ।
ಅಸಂಹಾರ್ಥಃ ಸ್ಥಿತೋ ಧರ್ಮೇ ಸ ನಃ ಸೇನಾಪತಿರ್ಭವ ॥ 5-156-11 (37141)
ರಶ್ಮೀವತಾಮಿವಾದಿತ್ಯೋ ವೀರುಧಾಮಿವ ಚಂದ್ರಮಾಃ ।
ಕುಬೇರ ಇವ ಯಕ್ಷಾಣಾಂ ದೇವಾನಾಮಿವ ವಾಸವಃ ॥ 5-156-12 (37142)
ಪರ್ವತಾನಾಂ ಯಥಾ ಮೇರುಃ ಸುಪರ್ಣಃ ಪಕ್ಷಿಣಾಂ ಯಥಾ।
ಕುಮಾರ ಇವ ದೇವಾನಾಂ ವಸೂನಾಮಿವ ಹವ್ಯವಾಟ್ ॥ 5-156-13 (37143)
ಭವತಾ ಹಿ ವಯಂ ಗುಪ್ತಾಃ ಶತ್ರೇಣೇವ ದಿವೌಕಸಃ ।
ಅನಾಧೃಷ್ಯಾ ಭವಿಷ್ಯಾಮಸ್ತ್ರಿದಶಾನಾಮಪಿ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-156-14 (37144)
ಪ್ರಯಾತು ನೋ ಭವಾನಗ್ರೇ ದೇವಾನಾಮಿವ ಪಾವಕಿಃ ।
ವಯಂ ತ್ವಾಮನುಯಾಸ್ಯಾಮಃ ಸೌರಭೇಯಾ ಇವರ್ಷಭಂ ॥ 5-156-15 (37145)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। a6-156-16x (3843)
ಏವಮೇತನ್ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಥಾ ವದಸಿ ಭಾರತ।
ಯಥೈವ ಹಿ ಭವಂತೋ ಮೇ ತಥೈವ ಮಮ ಪಾಂಡವಾಃ ॥ 5-156-16 (37146)
ಅಪಿ ಚೈವ ಮಯಾ ಶ್ರೋಯೋ ವಾಚ್ಯಂ ತೇಷಾಂ ನರಾಧಿಪ ।
ಸಂಯೋದ್ಧವ್ಯಂ ತವಾರ್ಥಾಯ ಯಥಾ ಮೇ ಸಮಯಃ ಕೃತಃ ॥ 5-156-17 (37147)
ನ ತು ಪಶ್ಯಾಮಿ ಯೋದ್ಧಾರಮಾತ್ಮನಃ ಸದೃಶಂ ಭುವಿ ।
ಋತೇ ತಸ್ಮಾನ್ನರವ್ಯಾಘ್ರಾತ್ಕುಂತೀಪುತ್ರಾದ್ಧನಂಜಯಾತ್ ॥ 5-156-18 (37148)
ಸ ಹಿ ವೇದ ಮಹಾಬುದ್ಧಿರ್ದಿವ್ಯಾನ್ಯಸ್ತ್ರಾಣ್ಯನೇಕಶಃ ।
ನ ತು ಮಾಂ ವಿವೃತೋ ಯುದ್ಧೇ ಜಾತು ಯುಧ್ಯೇತ ಪಾಂಡವಃ ॥ 5-156-19 (37149)
ಅಹಂ ಸ ಚ ಕ್ಷಣೇನೈವ ನಿರ್ಮನುಷ್ಯಮಿದಂ ಜಗತ್।
ಕುರ್ಯಾವಾಸ್ತ್ರಬಲೇನೈವ ಸಸುರಾಸುರರಾಕ್ಷಸಂ ॥ 5-156-20 (37150)
ನ ತ್ವೇವೋತ್ಸಾದನೀಯಾ ಮೇ ಪಾಂಡೋಃ ಪುತ್ರಾ ಜನಾಧಿಪ ।
ತಸ್ಮಾದ್ಯೋಧಾನ್ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಯೋಗೇಣಾಯುತಂ ಸದಾ ॥ 5-156-21 (37151)
ಏವಮೇಷಾಂ ಫರಿಷ್ಯಾಮಿ ನಿಧನಂ ಕುರುನಂದನ ।
ನ ಚೇತ್ತೇ ಮಾಂ ಹನಿಷ್ಯಂತಿ ಪೂರ್ವಮೇವ ಸಮಾಗಮೇ ॥ 5-156-22 (37152)
ಸೇನಾಪತಿಸ್ತ್ವಹಂ ರಾಜನ್ಸಮಯೇನಾಪರೇಣ ತೇ।
ಭವಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾಕಾಮಂ ತನ್ಮೇ ಶ್ರೋತುಮಿಹಾರ್ಹಸಿ ॥ 5-156-23 (37153)
ಕರ್ಣೋ ವಾ ಯುಧ್ಯತಾಂ ಪೂರ್ವಮಹಂ ವಾ ಪೃಥಿವೀಪತೇ ।
ಸ್ಪರ್ಧತೇ ಹಿ ಸದಾತ್ಯರ್ಥಂ ಸೂತಪುತ್ರೋ ಮಯಾ ರಣೇ ॥ 5-156-24 (37154)
ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 5-156-25x (3844)
ನಾಹಂ ಜೀವತಿ ಗಾಂಗೇಯೇ ರಾಜನ್ಯೋತ್ಸ್ಯೇ ಕಥಂಚನ।
ಹತೇ ಭೀಷ್ಮೇ ತು ಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ಸಹ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಾ ॥ 5-156-25 (37155)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-156-26x (3845)
ತತಃ ಸೇನಾಪತಿಂ ಚಕ್ರೇ ವಿಧಿವದ್ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣಂ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಾತ್ಮಜೋ ಭೀಷ್ಮಂ ಸೋಽಭಿಷಿಕ್ತೋ ವ್ಯರೋಚತ ॥ 5-156-26 (37156)
ತತೋ ಭೇರೀಶ್ಚ ಶಂಖಾಂಶ್ಚ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ।
ವಾದಯಾಮಾಸುವ್ಯಗ್ರಾ ವಾದಕಾ ರಾಜಶಾಸನಾತ್ ॥ 5-156-27 (37157)
ಸಿಂಹನಾದಾಶ್ಚ ವಿವಿಧಾ ವಾಹನಾನಾಂ ಚ ನಿಃಸ್ವನಾಃ ॥ 5-156-28 (37158)
ನಿರ್ಘಾರ್ತಾಃ ಪೃಥಿವೀಕಂಪಾ ಗಜಬೃಂಹಿತನಿಃಸ್ವನಾಃ।
ಆಸಂಶ್ಚ ಸರ್ವಯೋಧಾನಾಂ ಪಾತಯಂತೋ ಮನಾಂಸ್ಯುತ ॥ 5-156-29 (37159)
ವಾಚಶ್ಚಾಪ್ಯಶರೀರಿಣ್ಯೋ ದಿವಶ್ಚೋಲ್ಕಾಃ ಪ್ರಪೇದಿರೇ।
ಶಿವಾಶ್ಚ ಭಯವೇದಿನ್ಯೋ ನೇದುರ್ದೀಪ್ತತರಾ ಭೃಶಂ ॥ 5-156-30 (37160)
ಸೈನಾಪತ್ಯೇ ಯದಾ ರಾಜಾ ಗಾಂಗೇಯಮಭಿಷಿಕ್ತವಾನ್ ।
ತದೈತಾನ್ಯುಗ್ರರೂಪಾಣಿ ಬಭೂವುಃ ಶತಶೋ ನೃಪ ॥ 5-156-31 (37161)
ತತಃ ಸೇನಾಪತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮಂ ಪರಬಲಾರ್ದನಂ ।
ವಾಚಯಿತ್ವಾ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠಾನ್ಗೋಭಿರ್ನಿಷ್ಕೈಶ್ಚ ಭೂರಿಶಃ ॥ 5-156-32 (37162)
ವರ್ಧಮಾನೋ ಜಯಾಶೀರ್ಭಿರ್ನಿರ್ಯಯೌ ಸೈನಿಕೈರ್ವೃತಃ।
ಆಪಗೇಯಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹಿತಸ್ತದಾ ॥ 5-156-33 (37163)
ಸ್ಕಂಧಾವಾರೇಣ ಮಹತಾ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ಜಗಾಮ ಹ ॥ 5-156-34 (37164)
ಪರಿಕ್ರಂಯ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ಕರ್ಣೇನ ಸಹ ಕೌರವಃ ।
ಶಿಬಿರಂ ಮಾಪಯಾಮಾಸ ಸಮೇ ದೇಶೇ ಜನಾಧಿಪ ॥ 5-156-35 (37165)
ಮಧುರಾನೂಷರೇ ದೇಶೇ ಪ್ರಭೂತಯವಸೇಂಧನೇ।
ಯಥೈವ ಹಾಸ್ತಿನಪುರಂ ತದ್ವಚ್ಛಿಬಿರಮಾಬಭೌ ॥ ॥ 5-156-36 (37166)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ಪಂಚಾಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-156-15 ಪಾವಕಿಃ ಕಾರ್ತಿಕೇಯಃ ॥ 5-156-19 ವಿವೃತೋ ವಿಸ್ಪಷ್ಟೋ ಭೂತ್ವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-156-20 ನಿರ್ಮನುಷ್ಯಂ ನಿರ್ಜನಂ ॥ 5-156-21 ಸದಾ ಪ್ರತ್ಯಹಂ ॥ 5-156-29 ಪಾತಯಂತಃ ಮೂರ್ಚ್ಛಿತಾನಿ ಕುರ್ವಂತಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 157
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.157. ಅಧ್ಯಾಯಃ 157
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾನುಮತ್ಯಾ ದ್ರುಪದಾದೀನಾಂ ಸಪ್ತಾನಾಂ ಪೃತಗಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಾಧಿಪತ್ಯೇಽಭಿಷೇಚನಪೂರ್ವಕಂ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾಧಿಪತ್ಯೇಽಭಿಷೇಚನಂ ॥ 1 ॥ ಬಲರಾಮಸ್ಯ ಅಕ್ರೂರಾದಿಭಿಃ ಸಹ ಪಾಂಡವದಿದೃಕ್ಷಯಾ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಾಗಮನಂ ॥ 2 ॥ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾದಿಪೂಜಿತಸ್ಯ ತಸ್ಯ ಬಂಧುನಿಧನಾವಲೋಕನಾಸಹಿಷ್ಣುತಯಾ ತೀರ್ಥನಿಷೇವಣಾರ್ಥಂ ಗಮನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-157-0 (37167)
ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ। 5-157-0x (3846)
ಆಪಗೇಯಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ।
ಪಿತಾಮಹಂ ಭಾರತಾನಾಂ ಧ್ವಜಂ ಸರ್ವಮಹೀಕ್ಷಿತಾಂ ॥ 5-157-1 (37168)
ಬೃಹಸ್ಪತಿಸಂ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಕ್ಷಮಯಾ ಪೃಥಿವೀಸಮಂ ।
ಸಮುದ್ರಮಿವ ಗಾಂಭೀರ್ಯೇ ಹಿಮವಂತಮಿವ ಸ್ಥಿರಂ ॥ 5-157-2 (37169)
ಪ್ರಜಾಪತಿಮಿವೌದಾರ್ಯೇ ತೇಜಸಾ ಭಾಸ್ಕರೋಪಮಂ ।
ಮಹೇಂದ್ರಮಿವ ಶತ್ರೂಣಾಂ ಧ್ವಂಸನಂ ಶರವೃಷ್ಟಿಭಿಃ ॥ 5-157-3 (37170)
ರಣಯಜ್ಞೇ ಪ್ರವಿತತೇ ಸುಭೀಮೇ ಲೋಮಹರ್ಷಣೇ।
ದೀಕ್ಷಿತಂ ಚಿರರಾತ್ರಾಯ ಶ್ರುತ್ವಾ ತತ್ರ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-157-4 (37171)
ಕಿಮಬ್ರವೀನ್ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ ।
ಭೀಮಸೇನಾರ್ಜುನೌ ವಾಪಿ ಕೃಷ್ಣೋ ವಾ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-157-5 (37172)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-157-6x (3847)
ಆಪದ್ಧರ್ಮಾರ್ಥಕುಶಲೋ ಮಹಾಬುದ್ಧಿರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಸರ್ವಾನ್ಭ್ರಾತೄನ್ಸಮಾನೀಯ ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಶಾಶ್ವತಂ ॥ 5-157-6 (37173)
ಉವಾಚ ವದತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸಾಂತ್ವಪೂರ್ವಮಿದಂ ವಚಃ।
ಪರ್ಯಾಕ್ರಾಮತ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಯತ್ತಾಸ್ತಿಷ್ಠತ ದಂಶಿತಾಃ ॥ 5-157-7 (37174)
ಪಿತಾಮಹೇನ ವೋ ಯುದ್ಧಂ ಪೂರ್ವಮೇವ ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ತಸ್ಮಾತ್ಸಪ್ತಸು ಸೇನಾಸು ಪ್ರಣೇತೄನ್ಮಮ ಪಶ್ಯತ ॥ 5-157-8 (37175)
ಕೃಷ್ಣ ಉವಾಚ। 5-157-9x (3848)
ಯಥಾರ್ಹತಿ ಭವಾನ್ವಕ್ತುಮಸ್ಮಿನ್ಕಾಲೇ ಹ್ಯುಪಸ್ಥಿತೇ।
ತಥೇದಮರ್ಥವದ್ವಾಕ್ಯಮುಕ್ತಂ ತೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-157-9 (37176)
ರೋಚತೇ ಮೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ಕ್ರಿಯತಾಂ ಯದನಂತರಂ।
ನಾಯಕಾಸ್ತವ ಸೇನಾಯಾಂ ಕ್ರಿಯಂತಾಮಿಹ ಸಪ್ತ ವೈ ॥ 5-157-10 (37177)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-157-11x (3849)
ತತೋ ದ್ರುಪದಮಾನಾಯ್ಯ ವಿರಾಟಂ ಶಿನಿಪುಂಗವಂ ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಂ ಚ ಪಾರ್ಥಿವ।
ಶಿಖಂಡಿನಂ ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಸಹದೇವಂ ಚ ಮಾಗಧಂ ॥ 5-157-11 (37178)
ಏತಾನ್ಸಪ್ತ ಮಹಾಭಾಗಾನ್ವೀರಾನ್ಯುದ್ಧಾಭಿಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ ।
ಸೇನಾಪ್ರಣೇತೄನ್ವಿಧಿವದಭ್ಯಷಿಂಚದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-157-12 (37179)
ಸರ್ವಸೇನಾಪತಿಂ ಚಾತ್ರ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚಕಾರ ಹ ।
ದ್ರೋಣಾಂತಹೇತೋರುತ್ಪನ್ನೋ ಯ ಇದ್ಧಾಂಜಾತವೇದಸಃ ॥ 5-157-13 (37180)
ಸರ್ವೇಷಾಮೇವ ತೇಷಾಂ ತು ಸಮಸ್ತಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ।
ಸೇನಾಪತಿಪತಿಂ ಚಕ್ರೇ ಗಡಾಕೇಶಂ ಧನಂಜಯಂ ॥ 5-157-14 (37181)
ಅರ್ಜುನಸ್ಯಾಪಿ ನೇತಾ ಚ ಸಂಯಂತಾ ಚೈವ ವಾಜಿನಾಂ।
ಸಂಕರ್ಣಣಾನುಜಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಮಹಾಬುದ್ಧಿರ್ಜನಾರ್ದನಃ ॥ 5-157-15 (37182)
ತದ್ದೃಷ್ಟ್ವೋಪಸ್ಥಿತಂ ಯುದ್ಧಂ ಸಮಾಸನ್ನಂ ಮಹಾತ್ಯಯಂ ।
ಪ್ರಾವಿಶದ್ಭವನಂ ರಾಜ್ಞಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಹಲಾಯುಧಃ ॥ 5-157-16 (37183)
ಸಹಾಕ್ರೂರಪ್ರಭೃತಿಭಿರ್ದದಸಾಂಬೋದ್ಧವಾದಿಭಿಃ ।
ರೌಕ್ಮಿಣೇಯಾಹುಕಸುತೈಶ್ಚಾರುದೇಷ್ಣಪುರೋಗಮೈಃ ॥ 5-157-17 (37184)
ವೃಷ್ಣಿಮುಖ್ಯೈರಧಿಗತೈರ್ವ್ಯಾಘ್ರೈರಿವ ಬಲೋತ್ಕಟೈಃ ।
ಅಭಿಗುಪ್ತೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಮರುದ್ಭಿರಿವ ವಾಸವಃ ॥ 5-157-18 (37185)
ನೀಲಕೌಶೇಯವಸನಃ ಕೈಲಾಸಶಿಖರೋಪಮಃ ।
ಸಿಂಹಖೇಲಗತಿಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಮದರಕ್ತಾಂತಲೋಚನಃ ॥ 5-157-19 (37186)
ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜಶ್ಚ ಕೇಶವಶ್ಚ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ।
ಉದತಿಷ್ಠತ್ತತಃ ಪಾರ್ಥೋ ಭೀಮಕರ್ಮಾ ವೃಕೋದರಃ ॥ 5-157-20 (37187)
ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ರಾಜಾನಸ್ತತ್ರ ಕೇಚನ।
ಪೂಜಯಾಂಚಕ್ರಿರೇ ತೇ ವೈ ಸಮಾಯಾಂತಂ ಹಲಾಯುಧಂ ॥ 5-157-21 (37188)
ತತಸ್ತಂ ಪಾಂಡವೋ ರಾಜಾ ಕರೇ ಪಸ್ಪರ್ಶ ಪಾಣಿನಾ ।
ವಾಸುದೇವಪುರೋಗಾಸ್ತಂ ಸರ್ವ ಏವಾಭ್ಯವಾದಯನ್ ॥ 5-157-22 (37189)
ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ವೃದ್ಧಾವಭಿವಾದ್ಯ ಹಲಾಯುಧಃ ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಸಹಿತ ಉಪಾವಿಶದರಿಂದಮಃ ॥ 5-157-23 (37190)
ತತಸ್ತೇಷೂಪವಿಷ್ಟೇಷು ಪಾರ್ಥಿವೇಷು ಸಮಂತತಃ ।
ವಾಸುದೇವಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ರೌಹಿಣೇಯೋಽಭ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-157-24 (37191)
ಭವಿತಾಯಂ ಮಹಾರೌದ್ರೋ ದಾರುಣಃ ಪುರುಷಕ್ಷಯಃ ।
ದಿಷ್ಟಮೇತದ್ಧ್ರುವಂ ಮನ್ಯೇ ನ ಶಕ್ಯಮತಿವರ್ತಿತುಂ ॥ 5-157-25 (37192)
ತಸ್ಮಾದ್ಯುದ್ಧಾತ್ಸಮುತ್ತೀರ್ಣಾನಪಿ ವಃ ಸಮುಹೃಂಜಾನಾನ್।
ಅರೋಗಾನಕ್ಷತೈರ್ದೇಹೈರ್ದ್ರಷ್ಟಾಸ್ಮೀತಿ ಮತಿರ್ಮಮ ॥ 5-157-26 (37193)
ಸಮೇತಂ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ಕಾಲಪಕ್ವಮಸಂಶಯಂ ।
ವಿಮರ್ದಶ್ಚ ಮಹಾನ್ಭಾವೀ ಮಾಂಸಶೋಣಿತಕದರ್ದಮಃ ॥ 5-157-27 (37194)
ಉಕ್ತೋ ಮಯಾ ವಾಸುದೇವಃ ಪುನಃ ಪುನರುಪಹ್ವರೇ।
ಸಂಬಂಧಿಷು ಸಮಾಂ ವೃತ್ತಿಂ ವರ್ತಸ್ವ ಮಧುಸೂದನ ॥ 5-157-28 (37195)
ಪಾಂಡವಾ ಹಿ ಯಥಾಸ್ಮಾಕಂ ತಥಾ ದುರ್ಯೋಧನೋ ನೃಪಃ।
ತಸ್ಯಾಪಿ ಕ್ರಿಯತಾಂ ಸಾಹ್ಯಂ ಸ ಪರ್ಯೇತಿ ಪುನಃಪುನಃ ॥ 5-157-29 (37196)
ತಚ್ಚ ಮೇ ನಾಕರೋದ್ವಾಕ್ಯಂ ತ್ವದರ್ಥೇ ಮಧುಸೂದನಃ।
ನಿರ್ವಿಷ್ಟಃ ಸರ್ವಭಾವೇನ ಧನಂಜಯಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಹ ॥ 5-157-30 (37197)
ಧ್ರುವೋ ಜಯಃ ಪಾಂಡವಾನಾಮಿತಿ ಮೇ ನಿಶ್ಚಿತಾ ಮತಿಃ।
ತಥಾ ಹ್ಯಭಿನಿವೇಶೋಽಯಂ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಭಾರತ ॥ 5-157-31 (37198)
ನ ಚಾಹಮೃತ್ಸಹೇ ಕೃಷ್ಣಮೃತೇ ಲೋಕಮುದೀಕ್ಷಿತುಂ ।
ತತೋಽಹಮನುವರ್ತಾಮಿ ಕೇಶವಸ್ಯ ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ ॥ 5-157-32 (37199)
ಉಭೌ ಶಿಷ್ಯೌ ಹಿ ಮೇ ವೀರೌ ಗದಾಯದ್ಧವಿಶಾರದೌ ।
ತುಲ್ಯಸ್ನೇಹೋಽಸ್ಂಯತೋ ಭೀತೇ ತಥಾ ದುರ್ಯೋಧನೇ ನೃಪೇ ॥ 5-157-33 (37200)
ತಸ್ಮಾದ್ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ತೀರ್ಥಾನಿ ಸರಸ್ವತ್ಯಾ ನಿಷೇವಿತುಂ ।
ನ ಹಿ ಶಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಕೌರವ್ಯಾನ್ನಶ್ಯಮಾನಾನವೇಕ್ಷಿತುಂ ॥ 5-157-34 (37201)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-157-35x (3850)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರನುಜ್ಞಾತಶ್ಚ ಪಾಂಡವೈಃ।
ತೀರ್ಥಯಾತ್ರಾಂ ಯಯೌ ರಾಮೋ ನಿವರ್ತ್ಯ ಮಧುಸೂದನಂ ॥ ॥ 5-157-35 (37202)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಮಿ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಪಂಚಾಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-157-13 ಇದ್ಧಾತ್ಪ್ರದೀಪ್ತಾತ್ ॥ 5-157-16 ಮಹಾತ್ಯಯಂ ಅತ್ಯಂತಂ ಕ್ಷಯಕರಂ ॥ 5-157-24 ರೌಹಿಣೇಯೋ ಬಲರಾಮಃ ॥ 5-157-28 ಉಪಹ್ವರೇ ಏಕಾಂತೇ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 158
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.158. ಅಧ್ಯಾಯಃ 158
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಕೃಷಅಣಶ್ಯಾಲಸ್ಯ ರುಕ್ಮಿಣಃ ಪಾಂಡವಾನುಪೇತ್ಯ ಅರ್ಜುನಂಪ್ರತಿ ತಸ್ಯ ಭಯವಿಕಲ್ಪಪೂರ್ವಕಂ ದರ್ಪಾಸ್ತ್ವೇನ ಸಾಹಾಯ್ಯಕರಣೋಕ್ತಿಃ ॥ 1 ॥ ಅರ್ಜುನೇನ ತಸ್ಯ ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ॥ 2 ॥ ದುರ್ಯೋಧನಮೇತ್ಯ ತಥಾಭಾಷಿಣಸ್ತಸ್ಯ ತೇನಾಪಿ ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-158-0 (37203)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-158-0x (3851)
ಏತಸ್ಮಿನ್ನೈವ ಕಾಲೇ ತು ಭೀಷ್ಮಕಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ಹಿರಣ್ಯರೋಂಣೋ ನೃಪತೇಃ ಸಾಕ್ಷಾದಿಂದ್ರಸಖಸ್ಯ ವೈ ॥ 5-158-1 (37204)
ಆಕೂತೀನಾಮಧಿಪತಿರ್ಭೋಜಸ್ಯಾತಿಯಶಸ್ವಿನಃ ।
ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಪತೇಃ ಪುತ್ರೋ ದಿಕ್ಷು ರುಕ್ಮೀತಿ ವಿಶ್ರುತಃ ॥ 5-158-2 (37205)
ಯಃ ಕಿಂಪುರುಷಸಿಂಹಸ್ಯ ಗಂಧಮಾದನವಾಸಿನಃ ।
ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಶಿಷ್ಯೋ ಧನುರ್ವೇದಂ ಚತುಷ್ಪಾದಮವಾಪ್ತವಾನ್ ॥ 5-158-3 (37206)
ಯೋ ಮಾಹೇಂದ್ರಂ ಧನುರ್ಲೇಭೇ ತುಲ್ಯಂ ಗಾಂಡೀವತೇಜಸಾ।
ಶಾರ್ಂಗೇಣ ಚ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸಂಮಿತಂ ದಿವ್ಯಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-158-4 (37207)
ತ್ರೀಣ್ಯೇವೈತಾನಿ ದಿವ್ಯಾನಿ ಧನೂಂಷಿ ದಿವಿಚಾರಿಣಾಂ ।
ವಾರುಣಂ ಗಾಂಡಿವಂ ತತ್ರ ಮಾಹೇಂದ್ರಂ ವಿಜಯಂ ಧನುಃ ।
ಶಾರ್ಂಗ ತು ವೈಷ್ಣವಂ ಪ್ರಾಹುರ್ದಿವ್ಯಂ ತೇಜೋಮಯಂ ಧನುಃ ॥ 5-158-5 (37208)
ಧಾರಯಾಮಾಸ ತತ್ಕೃಷ್ಣಃ ಪರಸೇನಾಭಯಾವಹಂ।
ಗಾಂಡೀವಂ ಪಾವಕಾಲ್ಲೇಭೇ ಖಾಂಡವೇ ಪಾಕಶಾಸನಿಃ ॥ 5-158-6 (37209)
ದ್ರುಮಾದ್ರುಕ್ಮೀ ಮಹಾತೇಜಾ ವಿಜಯಂ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯತ।
ಸಂಛಿದ್ಯ ಮೌರವಾನ್ಪಾಶಾನ್ನಿಹತ್ಯ ಮುರಮೋಜಸಾ ॥ 5-158-7 (37210)
ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ನರಕಂ ಭೌಮಮಾಹೃತ್ಯ ಮಣಿಕುಂಡಲೇ ।
ಷೋಡಶ ಸ್ತ್ರೀಸಹಸ್ರಾಣಿ ರತ್ನಾನಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ ॥ 5-158-8 (37211)
ಪ್ರತಿಪೇದೇ ಹೃಷೀಕೇಶಃ ಶಾರ್ಂಗಂ ಚ ಧನುರುತ್ತಮಂ।
ರುಕ್ಮೀ ತು ವಿಜಯಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಧನುರ್ಮೇಘನಿಭಸ್ವನಂ ॥ 5-158-9 (37212)
ವಿಭೀಷಯನ್ನಿವ ಜಗತ್ಪಾಂಡವಾನಭ್ಯವರ್ತತ।
ನಾಮೃಷ್ಯತ ಪುರಾ ಯೋಽಸೌ ಸ್ವಬಾಹುಲಗರ್ವಿತಃ ॥ 5-158-10 (37213)
ರುಕ್ಮಿಣ್ಯಾ ಹರಣಂ ವೀರೋ ವಾಸುದೇವೇನ ಧೀಮತಾ।
ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ನಾಹತ್ವಾ ನಿವರ್ತಿಷ್ಯೇ ಜನಾರ್ದನಂ ॥ 5-158-11 (37214)
ತತೋಽನ್ವಧಾವದ್ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ।
ಸೇನಯಾ ಚತುರಂಗಿಣ್ಯಾ ಮಹತ್ಯಾ ದೂರಪಾತಯಾ ॥ 5-158-12 (37215)
ವಿಚಿತ್ರಾಯುಧವರ್ಮಿಣ್ಯಾ ಗಂಗ್ಯೇವ ಪ್ರವೃದ್ಧಯಾ।
ಸ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಯೋಗಾನಾಮೀಶ್ವರಂ ಪ್ರಭುಂ ॥ 5-158-13 (37216)
ವ್ಯಂಸಿತೋ ವ್ರೀಡಿತೋ ರಾಜನ್ನಾಜಗಾಮ ಸ ಕುಂಡಿನಂ।
ಯತ್ರೈವ ಕೃಷ್ಣೇನ ರಣೇ ನಿರ್ಜಿತಃ ಪರವೀರಹಾ ॥ 5-158-14 (37217)
ತತ್ರ ಭೋಜಕಟಂ ನಾಮ ಕೃತಂ ನಗರಮುತ್ತಮಂ ।
ಸೈನ್ಯೇನ ಮಹತಾ ತೇನ ಪ್ರಭೂತಗಜವಾಜಿನಾ ॥ 5-158-15 (37218)
ಪುರಂ ತದ್ಭುವಿ ವಿಖ್ಯಾತಂ ನಾಂನಾ ಭೋಜಕಟಂ ನೃಪ ।
ಸ ಭೋಜರಾಜಃ ಸೈನ್ಯೇನ ಮಹತಾ ಪರಿವಾರಿತಃ ॥ 5-158-16 (37219)
ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಾ ಮಹಾವೀರ್ಯಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಕ್ಷಿಪ್ರಮಾಗಮತ್।
ತತಃ ಸ ಕವಚೀ ಧನ್ವೀ ತಲೀ ಖಂಗೀ ಶರಾಸನೀ ॥ 5-158-17 (37220)
ರಥೇನಾದಿತ್ಯವರ್ಣೇನ ಪ್ರವಿವೇಶ ಮಹಾಚಮೂಂ ।
ವಿದಿತಃ ಪಾಂಡವೇಯಾನಾಂ ವಾಸುದೇವಪ್ರಿಯೇಪ್ಸಯಾ ॥ 5-158-18 (37221)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ತು ತಂ ರಾಜಾ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಗಂಯಾಭ್ಯಪೂಜಯತ್।
ಸ ಪೂಜಿತಃ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೈರ್ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಸುಸಂಸ್ತುತಃ ॥ 5-158-19 (37222)
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ತು ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ವಿಶ್ರಾಂತಃ ಸಹಸೈನಿಕಃ ।
ಉವಾಚ ಮಧ್ಯೇ ವೀರಾಣಾಂ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಧನಂಜಯಂ ॥ 5-158-20 (37223)
ಸಹಾಯೋಸ್ಮಿ ಸ್ಥಿತೋ ಯುದ್ಧೇ ಯದಿ ಭೀತೋಸಿ ಪಾಂಡವ ।
ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ರಣೇ ಸಾಹ್ಯಮಸಹ್ಯಂ ತವ ಶತ್ರುಭಿಃ ॥ 5-158-21 (37224)
ನ ಹಿ ಮೇ ವಿಕ್ರಮೇ ತುಲ್ಯಃ ಪುಮಾನಸ್ತೀಹ ಕಶ್ಚನ।
ಹನಿಷ್ಯಾಮಿರಣೇ ಭಾಗಂ ಯನ್ಮೇ ದಾಸ್ಯಸಿ ಪಾಂಡವ ॥ 5-158-22 (37225)
ಅಪಿ ದ್ರೋಣಕೃಪೌ ವೀರೌ ಭೀಷ್ಮಕರ್ಣಾವಥೋ ಪುನಃ ।
ಅಥವಾ ಸರ್ವ ಏವೈತೇ ತಿಷ್ಠಂತು ವಸುಧಾಧಿಪಾಃ ॥ 5-158-23 (37226)
ನಿಹತ್ಯ ಸಮರೇ ಶತ್ರೂಂಸ್ತವ ದಾಸ್ಯಾಮಿ ಮೇದಿನೀಂ ।
ಇತ್ಯುಕ್ತೋ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಕೇಶವಸ್ಯ ಚ ಸಂನಿಧೌ ॥ 5-158-24 (37227)
ಶ್ರೃಣ್ವತಾಂ ಪಾರ್ಥಿವೇಂದ್ರಾಣಾಮನ್ಯೇಷಾಂ ಚೈವ ಸರ್ವಶಃ ।
ವಾಸುದೇವಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಧರ್ಮರಾಜಂ ಚ ಪಾಂಡವಂ।
ಉವಾಚ ಧೀಮಾನ್ಕೌಂತೇಯಃ ಪ್ರಹಸ್ಯ ಸಖಿಪೂರ್ವಕಂ ॥ 5-158-25 (37228)
ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಮೇ ವೀರ ಗಂಧರ್ವೈಃ ಸುಮಹಾಬಲೈಃ ।
ಸಹಾಯೋ ಘೋಷಯಾತ್ರಾಯಾಂ ಕಸ್ತದಾಸೀತ್ಸಖಾ ಮಮ ॥ 5-158-26 (37229)
ತಥಾ ಪ್ರತಿಭಯೇ ತಸ್ಮಿಂದೇವದಾನವಸಂಕುಲೇ।
ಖಾಂಡವೇ ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಕಃ ಸಹಾಯಸ್ತದಾವಭವತ್ ॥ 5-158-27 (37230)
ನಿವಾತಕವಚೈರ್ಯುದ್ಧೇ ಕಾಲಕೇಯೈಶ್ಚ ದಾನವೈಃ ।
ತತ್ರ ಮೇ ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಕಃ ಸಹಾಯಸ್ತದಾಭವತ್ ॥ 5-158-28 (37231)
ತಥಾ ವಿರಾಟನಗರೇ ಕುರುಭಿಃ ಸಹ ಸಂಗರೇ।
ಯುಧ್ಯತೋ ಬಹುಭಿಸ್ತತ್ರ ಕಃ ಸಹಾಯೋಽಭವನ್ಮಮ ॥ 5-158-29 (37232)
ಉಪಜೀವ್ಯ ರಣೇ ರುದ್ರಂ ಶಕ್ರಂ ವೈಶ್ರವಣಂ ಯಮಂ।
ವರುಣಂ ಪಾವಕಂ ಚೈವ ಕೃಪಂ ದ್ರೋಣಂ ಚ ಮಾಧವಂ ॥ 5-158-30 (37233)
ಧಾರಯನ್ಗಾಂಡಿವಂ ದಿವ್ಯಂ ಧನುಸ್ತೇಜೋಮಯಂ ದೃಢಂ ।
ಅಕ್ಷಯ್ಯಶರಸಂಯುಕ್ತೋ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರಪರಿಬೃಂಹಿತಃ ॥ 5-158-31 (37234)
ಕೌರವಾಮಾಂ ಕುಲೇ ಜಾತಃ ಪಾಂಡೋಃ ಪುತ್ರೋ ವಿಶೇಷತಃ ।
ದ್ರೋಣಂ ವ್ಯಪದಿಶಂಛಿಷ್ಯೋ ವಾಸುದೇವಸಹಾಯವಾನ್ ॥ 5-158-32 (37235)
ಕಥಮಸ್ಮದ್ವಿಧೋ ಬ್ರೂಯಾದ್ಭೀತೋಽಸ್ಮೀತಿ ಯಶೋಹರಂ ।
ವಚನಂ ನರಶಾರ್ದೂಲ ವಜ್ರಾಯುಧಸಮಸ್ವನಂ ॥ 5-158-33 (37236)
ನಾಸ್ಮಿ ಭೀತೋ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸಹಾಯಾರ್ಥಶ್ಚ ನಾಸ್ತಿ ಮೇ ।
ಯಥಾಕಾಮಂ ಯಥಾಯೋಗಂ ಗಚ್ಛ ವಾತ್ರೈವ ತಿಷ್ಠ ವಾ ॥ 5-158-34 (37237)
`ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ 5-158-35x (3852)
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ವಚನಂ ತಸ್ಯ ವಿಜಯಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ ।'
ವಿನಿವರ್ತ್ಯ ತತೋ ರುಕ್ಮೀ ಸೇನಾಂ ಸಾಗರಸಂನಿಭಾಂ ।
ದುರ್ಯೋಧನಮುಪಾಗಚ್ಛತ್ತಥೈವ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-158-35 (37238)
ತಥೈವ ಚಾಭಿಗಂಯೈನಮುವಾಚ ವಸುಧಾಧಿಪಃ।
ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾತಶ್ಚ ತೇನಾಪಿ ಸ ತದಾ ಶೂರಮಾನಿನಾ ॥ 5-158-36 (37239)
ದ್ವಾವೇವ ತು ಮಹಾರಾಜ ತಸ್ಮಾದ್ಯುದ್ಧಾದಪೇಯತುಃ।
ರೌಹಿಣೇಯಶ್ಚ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೋ ರುಕ್ಮೀ ಚ ವಸುಧಾಧಿಪ ॥ 5-158-37 (37240)
ಗತೇ ರಾಮೇ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರಾಂ ಭೀಷ್ಮಕಸ್ಯ ಸುತೇ ತಥಾ।
ಉಪಾವಿಶನ್ಪಾಂಡವೇಯಾ ಮಂತ್ರಾಯ ಪುನರೇವ ಚ ॥ 5-158-38 (37241)
ಸಮಿತಿರ್ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಸಾ ಪಾರ್ಥಿವಸಮಾಕುಲಾ ।
ಶುಶುಭೇ ತಾರಕೈಶ್ಚಿತ್ರಾ ದ್ಯೌಶ್ಚಂದ್ರೇಣೇವ ಭಾರತ ॥ ॥ 5-158-39 (37242)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಮಿ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಪ಼ಂಚಾಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-158-1 ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪುತ್ರ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-158-2 ಆಕೂತೀನಾಂ ಸಂಕಲ್ಪಾನಾಂ । ಸತ್ಯಸಂಕಲ್ಪ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-158-7 ಮೌರವಾನ್ ಆಂತ್ರತಂತಿಮಯಾನ್ । ಯೈರಿದಾನೀ ಶಾರ್ಂಗೇ ಧನುಷಿ ಜ್ಯಾ ಕ್ರಿಯತೇ॥ 5-158-30 ಉಪಜೀವ್ಯ ಆರಾಧ್ಯ। ರಣೇ ಯುದ್ಧನಿಮಿತ್ತಂ ॥ 5-158-32 ದ್ರೋಣಂ ಅಯಂ ಮಮ ಗುರುರಿತಿ ವ್ಯಪದಿಶನ್ ಕಥಯನ್ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 159
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.159. ಅಧ್ಯಾಯಃ 159
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಸಂಜಯಂಪ್ರತಿ ಕುರುಪಾಂಡವಸೇನಯೋರ್ವೃತ್ತವೃತ್ತಾಂತಕಥನಚೋದನಾ ॥ 1 ॥ ಸಂಜಯೇನ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಂಪ್ರತಿ ಪುರುಷಸ್ಯಾಕರ್ತೃತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಸ್ವೇನ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಬಂಧುನಿಧನಶ್ರವಣೇನ ಶೋಕಾನಧಿಗಮೋಪದೇಶಃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-159-0 (37243)
ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ। 5-159-0x (3853)
ತಥಾ ವ್ಯೂಢೇಷ್ವನೀಕೇಷು ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರೇ ದ್ವಿಜರ್ಷಭ ।
ಕಿಮರ್ಕುರ್ವಂಶ್ಚ ಕುರವಃ ಕಾಲೇನಾಭಿಪ್ರಚೋದಿತಾಃ ॥ 5-159-1 (37244)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-159-2x (3854)
ತಥಾ ವ್ಯೂಢೇಷ್ವನೀಕೇಷು ಯತ್ತೇಷು ಭರತರ್ಷಭ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮಹಾರಾಜ ಸಂಜಯಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-159-2 (37245)
ಏಹಿ ಸಂಜಯ ಸರ್ವ ಮೇ ಆಚಕ್ಷ್ವಾನವಶೇಷತಃ ।
ಸೇನಾನಿವೇಶೇ ಯದ್ವೃತ್ತಂ ಕುರುಪಾಂಡವಸೇನಯೋಃ ॥ 5-159-3 (37246)
ದಿಷ್ಟಮೇವ ಪರಂ ಮನ್ಯೇ ಪೌರುಷಂ ಚಾಪ್ಯನರ್ಥಕಂ ।
ಯದಹಂ ಬುದ್ಧ್ಯಮಾನೋಽಪಿ ಯುದ್ಧದೋಷಾನ್ಕ್ಷಯೋದಯಾನ್ ॥ 5-159-4 (37247)
ತಥಾಪಿ ನಿಕೃತಿಪ್ರಜ್ಞಂ ಪುತ್ರಂ ದುರ್ದ್ಯೂತದೇವಿನಂ ।
ನ ಶಕ್ನೋಮಿ ನಿಯಂತುಂ ವಾ ಕರ್ತುಂ ವಾ ಹಿತಮಾತ್ಮನಃ ॥ 5-159-5 (37248)
ಭವತ್ಯೇವ ಹಿ ಮೇ ಸೂತ ಬುದ್ಧಿರ್ದೋಷಾನುದರ್ಶಿನೀ ।
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಪುನಃ ಸಾ ಪರಿವರ್ತತೇ ॥ 5-159-6 (37249)
ಏವಂ ಗತೇ ವೈ ಯದ್ಭಾವಿ ತದ್ಭವಿಷ್ಯತಿ ಸಂಜಯ ।
ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಃ ಕಿಲ ರಣೇ ತನುತ್ಯಾಗೇ ಹಿ ಪೂಜಿತಃ ॥ 5-159-7 (37250)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-159-8x (3855)
ತ್ವದ್ಯುಕ್ತೋಽಯಮನುಪ್ರಶ್ನೋ ಮಹಾರಾಜ ಯಥೇಚ್ಛಸಿ।
ನ ತು ದುರ್ಯೋಧನೇ ದೋಷಮಿಮಮಾಧಾತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-159-8 (37251)
ಶೃಣುಷ್ವಾನವಶೇಷೇಣ ವದತೋ ಮಮ ಪಾರ್ಥಿವ ।
ಯ ಆತ್ಮನೋ ದುಶ್ಚರಿತಾದಶುಭಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾನ್ನರಃ ।
ನ ಸ ಕಾಲಂ ನ ವಾ ದೇವಾನೇನಸಾ ಗಂತುಮರ್ಹತಿ ॥ 5-159-9 (37252)
ಮಹಾರಾಜ ಮನುಷ್ಯೇಷು ನಿಂದ್ಯಂ ಯಃ ಸರ್ವಮಾಚರೇತ್।
ಸ ವಧ್ಯಃ ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ನಿಂದಿತಾನಿ ಸಮಾಚರನ್ ॥ 5-159-10 (37253)
ನಿಕಾರಾ ಮನುಜಶ್ರೇಷ್ಠ ಪಾಂಡವೈಸ್ತ್ವತ್ಪ್ರತೀಕ್ಷಯಾ ।
ಅನುಭೂತಾಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯೈರ್ನಿಕೃತೈರಧಿದೇವನೇ ॥ 5-159-11 (37254)
ಹಯಾನಾಂ ಚ ಗಜಾನಾಂ ಚ ರಾಜ್ಞಾಂ ಚಾಮಿತತೇಜಸಾಂ ।
ವೈಶಸಂ ಸಮರೇ ವೃತ್ತಂ ಯತ್ತನ್ಮೇ ಶೃಣು ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-159-12 (37255)
ಸ್ಥಿರೋ ಭೂತ್ವಾ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಸರ್ವಲೋಕಕ್ಷಯೋದಯಂ।
ಯಥಾಭೂತಂ ಮಹಾಯುದ್ಧೇ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಾ ವಿಮನಾ ಭವ ॥ 5-159-13 (37256)
ನ ಹ್ಯೇವ ಕರ್ತಾ ಪುರುಷಃ ಕರ್ಮಣೋಃ ಶುಭಪಾಪಯೋಃ ।
ಅಸ್ವತಂತ್ರೋ ಹಿ ಪುರುಷಃ ಕಾರ್ಯತೇ ದಾರುಯಂತ್ರವತ್ ॥ 5-159-14 (37257)
ಕೇಚಿದೀಶ್ವರನಿರ್ದಿಷ್ಟಾಃ ಕೇಚಿದೇವ ಯದೃಚ್ಛಯಾ।
ಪೂರ್ವಕರ್ಮಭಿರಪ್ಯನ್ಯೇ ತ್ರೈಧಮೇತತ್ಪ್ರದೃಶ್ಯತೇ।
ತಸ್ಮಾದನರ್ಥಮಾಪನ್ನಃ ಸ್ಥಿರೋ ಭೂತ್ವಾ ನಿಶಾಮಯ ॥ ॥ 5-159-15 (37258)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಷಷ್ಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ ॥ ಸಮಾಪ್ತಂ ಚ ಸೈನ್ಯನಿರ್ಯಾಣಪರ್ವ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-159-4 ಕ್ಷಯಸ್ಯೈವ ಉದಯೋ ಯೇಭ್ಯಸ್ತಾನ್ ಕ್ಷಯೋದಯಾನ್ ॥ 5-159-5 ನಿಕೃತಿಪ್ರಜ್ಞಂ ಕಪಟವಿಷಯೈವ ಪ್ರಜ್ಞಾ ನ ಧರ್ಮವಿಷಯಾ ಯಸ್ಯ ತಂ ॥ 5-159-9 ಏನಸಾ ದೋಷೇಣ ದೇವಾನ್ಕಾಲಂ ವಾ ಗುಂತುಂ ಉಪಲಬ್ಧುಂ ನಾರ್ಹತಿ। ನ ಸ ಕಾಲಂ ನ ವಾ ದೇವಂ ವಕ್ತುಮೇತದಿಹಾರ್ಹತೀತಿ ಪಾಠೇಪ್ಯಯಮೇವಾರ್ಥಃ ॥ 5-159-11 ನಿಕಾರಾಃ ತಿರಸ್ಕಾರಾಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 160
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.160. ಅಧ್ಯಾಯಃ 160
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಗ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾದೀನ್ಪ್ರತಿ ವಕ್ತವ್ಯಸಂದೇಶಕಥನಪೂರ್ವಕಮುಲೂಕಸ್ಯ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ದೂತ್ಯೇನ ಪ್ರೇಷಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-160-0 (37259)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-160-0x (3856)
ಹಿರಣ್ವತ್ಯಾಂ ನಿವಿಷ್ಟೇಷು ಪಾಂಡವೇಷು ಮಹಾತ್ಮಸು।
ನ್ಯವಿಶಂತ ಮಹಾರಾಜ ಕೌರವೇಯಾ ಯಥಾವಿಧಿ ॥ 5-160-1 (37260)
ತತ್ರ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ನಿವೇಸ್ಯ ಬಲಮೋಜಸಾ ।
ಸಂಮಾನಯಿತ್ವಾ ನೃಪತೀನ್ನ್ಯಸ್ಯ ಗುಲ್ಮಾಂಸ್ತಥೈವ ಚ ॥ 5-160-2 (37261)
ಆರಕ್ಷಸ್ಯ ವಿಧಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಯೋಧಾನಾಂ ತತ್ರ ಭಾರತ ।
ಕರ್ಣಂ ದುಃಶಾಸನಂ ಚೈವ ಶಕುನಿಂ ಚಾಪಿ ಸೌಬಲಂ ॥ 5-160-3 (37262)
ಆನಾಯ್ಯ ನೃಪತಿಸ್ತತ್ರ ಮಂತ್ರಯಾಮಾಸ ಭಾರತ।
ತತ್ರ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಕರ್ಣೇನ ಸಹ ಭಾರತ ॥ 5-160-4 (37263)
ಸೌಬಲೇನ ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮಂತ್ರಯಿತ್ವಾ ನರರ್ಷಭ ।
ಆಹೂಯೋಪಹ್ವರೇ ರಾಜನ್ನುಲೂಕಮಿದಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-160-5 (37264)
ಉಲೂಕ ಗಚ್ಛ ಕೈತವ್ಯ ಪಾಂಡವಾನ್ಸಹಸೋಮಕಾನ್।
ಗತ್ವಾ ಮಮ ವಚೋ ಬ್ರೂಹಿ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಶ್ರೃಣ್ವತಃ॥ 5-160-6 (37265)
ಇದಂ ತತ್ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತಂ ವರ್ಷಪೂಗಾಭಿಚಿಂತಿತಂ ।
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ಯುದ್ಧಂ ಲೋಕಭಯಂಕರಂ ॥ 5-160-7 (37266)
ಯದೇತತ್ಕತ್ಥನಾವಾಕ್ಯಂ ಸಂಜಯೋ ಮಹದಬ್ರವೀತ್।
ವಾಸುದೇವಸಹಾಯಸ್ಯ ಗರ್ಜತಃ ಸಾನುಜಸ್ಯ ತೇ ॥ 5-160-8 (37267)
ಮಧ್ಯೇ ಕರೂಣಾಂ ಕೌಂತೇಯ ತಸ್ಯ ಕಾಲೋಯಮಾಗತಃ ।
ಯಥಾವತ್ಸಂಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ತತ್ಸರ್ವಂ ಕ್ರಿಯತಾಮಿತಿ ॥ 5-160-9 (37268)
ಜ್ಯೇಷ್ಠಂ ತಥೈವ ಕೌಂತೇಯಂ ಬ್ರೂಯಾಸ್ತ್ಯಂ ವಚನಾನ್ಮಮ ॥ 5-160-10 (37269)
ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹಿತಃ ಸರ್ವೈಃ ಸೋಮಕೈಶ್ಚ ಸಕೇಕಯೈಃ।
ಕಥಂ ವಾ ಧಾರ್ಮಿಕೋ ಭೂತ್ವಾ ತ್ವಮಧರ್ಮೇ ಮನಃ ಕೃಥಾಃ।
ಯ ಇಚ್ಛಸಿ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ನಶ್ಯಮಾನಂ ನೃಶಂಸವತ್ ॥ 5-160-11 (37270)
ಅಭಯಂ ಸರ್ವಭೂತೇಭ್ಯೋ ಪಾತಾ ತ್ವಮಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 5-160-12 (37271)
ಶ್ರೂಯತೇ ಹಿ ಪುರಾ ಗೀತಃ ಶ್ಲೋಕೋಽಯಂ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಪ್ರಹ್ಲಾದೇನಾಥ ಭದ್ರಂ ತೇ ಹೃತೇ ರಾಜ್ಯೇ ತು ದೈವತೈಃ ॥ 5-160-13 (37272)
ಯಸ್ಯ ಧರ್ಮಧ್ವಜೋ ನಿತ್ಯಂ ಸುರಾ ಧ್ವಜ ಇವೋಚ್ಛ್ರಿತಃ।
ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಾನಿ ಚ ಪಾಪಾನಿ ಬೈಡಾಲಂ ನಾಮ ತದ್ಬ್ರತಂ ॥ 5-160-14 (37273)
ಅತ್ರ ತೇ ವರ್ತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಆಖ್ಯಾನಮಿದಮುತ್ತಮಂ ।
ಕಥಿತಂ ನಾರದೇನೇಹ ಪಿತುರ್ಮಮ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-160-15 (37274)
ಮಾರ್ಜಾರಃ ಕಿಲ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ನಿಶ್ಚೇಷ್ಟಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಸು।
ಊರ್ಧ್ವಬಾಹುಃ ಸ್ಥಿತೋ ರಾಜನ್ ಗಂಗಾತೀರ ಕದಾಚನ ॥ 5-160-16 (37275)
ಸ ವೈ ಕೃತ್ವಾ ಮನಃಶುದ್ಧಿಂ ಪ್ರತ್ಯಯಾರ್ಥಂ ಶರೀರಿಣಾಂ ।
ಕರೋಮಿ ಧರ್ಮಮಿತ್ಯಾಹ ಸರ್ವಾನೇವ ಶರೀರಿಣಃ ॥ 5-160-17 (37276)
ತಸ್ಯ ಕಾಲೇನ ಮಹತಾ ವಿಸ್ತ್ರಂಯಂ ಜಗ್ಮುರಂಡಜಾಃ।
ಸಮೇತ್ಯ ಚ ಪ್ರಶಂಸಂತಿ ಮಾರ್ಜಾರಂ ತಂ ವಿಶಾಂಪತೇ ॥ 5-160-18 (37277)
ಪೂಜ್ಯಮಾನಸ್ತು ತೈಃ ಸರ್ವೈಃ ಪಕ್ಷಿಭಿಃ ಪಕ್ಷಿಭೋಜನಃ।
ಆತ್ಮಕಾರ್ಯಂ ಕೃತಂ ಮೇನೇ ಚಾರ್ಯಾಯಾಶ್ಚ ಕೃತಂ ಫಲಂ ॥ 5-160-19 (37278)
ಅಥ ದೀರ್ಘಸ್ಯ ಕಾಲಸ್ಯ ತಂ ದೇಶಂ ಮೂಷಿಕಾ ಯಯುಃ।
ದದೃಶುಸ್ತಂ ಚ ತೇ ತತ್ರ ಧಾರ್ಮಿಕಂ ವ್ರತಚಾರಿಣಂ ॥ 5-160-20 (37279)
ಕಾರ್ಯೇಣ ಮಹತಾ ಯುಕ್ತಂ ದಂಭಯುಕ್ತೇನ ಭಾರತ ।
ತೇಷಾಂ ಮತಿರಿಯಂ ರಾಜನ್ನಾಸೀತ್ತತ್ರ ವಿನಿಶ್ಚಯೇ ॥ 5-160-21 (37280)
ಬಹುಮಿತ್ರಾ ವಯಂ ಸರ್ವೇ ತೇಷಾಂ ನೋ ಮಾತುಲೋ ಹ್ಯಯಂ ।
ರಕ್ಷಾಂ ಕರೋತು ಸತತಂ ವೃದ್ಧಬಾಲಸ್ಯ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-160-22 (37281)
ಉಪಗಂಯ ತು ತೇ ಸರ್ವೇ ಬಿಡಾಲಮಿದಮಬ್ರುವನ್ ।
ಭವತ್ಪ್ರಸಾದಾದಿಚ್ಛಾಮಶ್ಚರ್ತುಂ ಚೈವ ಯಥಾಸುಖಂ ॥ 5-160-23 (37282)
ಭವಾನ್ನೋ ಗತಿರವ್ಯಗ್ರಾ ಭವಾನ್ನಃ ಪರಮಃ ಸುಹೃತ್।
ತೇ ವಯಂ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವೇ ಭವಂತಂ ಶರಣಂ ಗತಾಃ ॥ 5-160-24 (37283)
ಭವಾಂಧರ್ಮಪರೋ ನಿತ್ಯಂ ಭವಾಂಧರ್ಮೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ।
ಸ ನೋ ರಕ್ಷ ಮಹಾಪ್ರಜ್ಞ ತ್ರಿದಶಾನಿವ ವಜ್ರಭೃತ್ ॥ 5-160-25 (37284)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ತೈಃ ಸರ್ವೈರ್ಮೂಷಿಕೈಃ ಸ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ತತಃ ಸರ್ವಾನ್ಮೂಷಿಕಾನ್ಮೂಷಿಕಾಂತಕೃತ್ ॥ 5-160-26 (37285)
ದ್ವಯೋರ್ಯೋಗಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ತಪಸೋ ರಕ್ಷಣಸ್ಯ ಚ।
ಅವಶ್ಯಂ ತು ಮಯಾ ಕಾರ್ಯಂ ವಚನಂ ಭವತಾಂ ಹಿತಂ ॥ 5-160-27 (37286)
ಯುಷ್ಮಾಭಿರಪಿ ಕರ್ತವ್ಯಂ ವಚನಂ ಮಮ ನಿತ್ಯಶಃ।
ತಪಸಾಸ್ಮಿ ಪರಿಶ್ರಾಂತೋ ದೃಢಂ ನಿಯಮಾಮಾಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-160-28 (37287)
ನ ಚಾಪಿ ಗಮನೇ ಶಕ್ತಿಂ ಕಾಂಚಿತ್ಪಶ್ಯಾಮಿ ಚಿಂತಯನ್।
ಸೋಸ್ಮಿ ನೇಯಃ ಸದಾ ತಾತಾ ನದೀಕೂಲಮಿತಃಪರಂ ॥ 5-160-29 (37288)
ತಥೇತಿ ತಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ಮೂಷಿಕಾ ಭರತರ್ಷಭ ।
ವೃದ್ಧಬಾಲಮಥೋ ಸರ್ವಂ ಮಾರ್ಜಾರಾಯ ನ್ಯವೇದಯನ್ ॥ 5-160-30 (37289)
ತತಃ ಸ ಪಾಪೋ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ಮೂಷಿಕಾನಥ ಭಕ್ಷಯನ್।
ಪೀವರಶ್ಚ ಸುವರ್ಣಶ್ಚ ದೃಢಬಂಧಶ್ಚ ಜಾಯತೇ॥ 5-160-31 (37290)
ಮೂಷಿಕಾಣಾಂ ಗಣಶ್ಚಾತ್ರ ಭೃಶಂ ಸಂಕ್ಷೀಯತೇಽಥ ಸಃ।
ಮಾರ್ಜಾರೋ ವರ್ಧತೇ ಚಾಪಿ ತೇಜೋಬಲಸಮನ್ವಿತಃ ॥ 5-160-32 (37291)
ತತಸ್ತೇ ಮೂಷಿಕಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಮೇತ್ಯಾನ್ಯೋನ್ಯಮಬ್ರುವನ್ ।
ಮಾತುಲೋ ವರ್ಧತೇ ನಿತ್ಯಂ ವಯಂ ಕ್ಷೀಯಾಮಹೇ ಭೃಶಂ ॥ 5-160-33 (37292)
ತತಃ ಪ್ರಾಜ್ಞತಮಃ ಕಶ್ಚಿಡ್ಡಿಂಡಿಕೋ ನಾಮ ಮೂಷಿಕಃ।
ಅಬ್ರವೀದ್ವಚನಂ ರಾಜನ್ಮೂಷಿಕಾಣಾಂ ಮಹಾಗಣಂ ॥ 5-160-34 (37293)
ಗಚ್ಛತಾಂ ವೋ ನದೀತೀರಂ ಸಹಿತಾನಾಂ ವಿಶೇಷತಃ।
ಪೃಷ್ಠತೋಽಹಂ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಹೈವ ಮಾತುಲೇನ ತು ॥ 5-160-35 (37294)
ಸಾಧು ಸಾಧ್ವಿತಿ ತೇ ಸರ್ವೇ ಪೂಜಯಾಂಚಕ್ರಿರೇ ತದಾ।
ಚಕ್ರುಶ್ಚೈವ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಡಿಂಡಿಕಸ್ಯ ವಚೋಽರ್ಥವತ್ ॥ 5-160-36 (37295)
ಅವಿಜ್ಞಾನಾತ್ತತಃ ಸೋಽಥ ಡಿಂಡಿಕಂ ಹ್ಯುಪಭುಕ್ತವಾನ್।
ತತಸ್ತೇ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವೇ ಮಂತ್ರಯಾಮಾಸುರಂಜಸಾ ॥ 5-160-37 (37296)
ತತ್ರ ವೃದ್ಧತಮಃ ಕಶ್ಚಿತ್ಕೋಲಿಕೋ ನಾಮ ಮೂಷಿಕಃ ।
ಅಬ್ರವೀದ್ವಚನಂ ರಾಜಂಜ್ಞಾತಿಮಧ್ಯೇ ಯಥಾತಥಂ ॥ 5-160-38 (37297)
ನ ಮಾತುಲೋ ಧರ್ಮಕಾಮಶ್ಛದ್ಮಮಾತ್ರಂ ಕೃತಾ ಶಿಖಾ।
ನ ಮೂಲಫಲಭಕ್ಷಸ್ಯ ವಿಷ್ಠಾ ಭವತಿ ಲೋಮಶಾ ॥ 5-160-39 (37298)
ಅಸ್ಯ ಗಾತ್ರಾಣಿ ವರ್ಧಂತೇ ಗಣಶ್ಚ ಪರಿಹೀಯತೇ ।
ಅದ್ಯ ಸಪ್ತಾಷ್ಟದಿವಸಾನ್ಡಿಂಡಿಕೋಪಿ ನ ದೃಶ್ಯತೇ ॥ 5-160-40 (37299)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ವಚಃ ಸರ್ವೇ ಮೂಷಿಕಾ ವಿಪ್ರದುದ್ರುವುಃ।
ಬಿಡಾಲೋಪಿ ಸ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ಜಗಾಮೈವ ಯಥಾಗತಂ ॥ 5-160-41 (37300)
ತಥಾ ತ್ವಮಪಿ ದುಷ್ಟಾತ್ಮನ್ಬೈಡಾಲಂ ವ್ರತಮಾಸ್ಥಿತಃ।
ಚರಸಿ ಜ್ಞಾತಿಷು ಸದಾ ಬಿಡಾಲೋಮೂಷಿಕೇಷ್ವಿವ ॥ 5-160-42 (37301)
ಅನ್ಯಥಾ ಕಿಲ ತೇ ವಾಕ್ಯಮನ್ಯಥಾ ಕರ್ಮ ದೃಶ್ಯತೇ।
ದಂಭನಾರ್ಥಾಯ ಲೋಕಸ್ಯ ವೇದಾಶ್ಚೋಪಶಮಶ್ಚ ತೇ ॥ 5-160-43 (37302)
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಛದ್ಮ ತ್ವಿದಂ ರಾಜನ್ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಂ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ ।
ಕುರು ಕಾರ್ಯಾಣಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಧರ್ಮಿಷ್ಠೋಽಸಿ ನರರ್ಷಭ ॥ 5-160-44 (37303)
ಬಾಹುವೀರ್ಯೇಣ ಪೃಥಿವೀಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಭರತಸತ್ತಮ।
ದೇಹಿ ದಾನಂ ದ್ವಿಜಾತಿಭ್ಯಃ ಪಿತೃಭ್ಯಶ್ಚಯಥೋಚಿತಂ ॥ 5-160-45 (37304)
ಕ್ಲಿಷ್ಟಾಯಾ ವರ್ಷಪೂಗಾಂಶ್ಚ ಮಾತುರ್ಮಾತೃಹಿತೇ ಸ್ಥಿತಃ।
ಪ್ರಮಾರ್ಜಾಶ್ರು ರಣೇ ಜಿತ್ವಾ ಸಂಮಾನಂ ಪರಮಾವಹ ॥ 5-160-46 (37305)
ಪಂಚಗ್ರಾಮಾ ವೃತಾ ಯತ್ನಾತ್ರಾಸ್ಮಾಭಿರಪವರ್ಜಿತಾಃ।
ಯುಧ್ಯಾಮಹೇ ಕಥಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಕೋಪಯೇಮ ಚ ಪಾಂಡವಾನ್ ॥ 5-160-47 (37306)
ತ್ವತ್ಕೃತೇ ದುಷ್ಟಭಾವಸ್ಯ ಸಂತ್ಯಾಗೋ ವಿದುರಸ್ಯ ಚ।
ಜಾತುಷೇ ಚ ಗೃಹೇ ದಾಹಂ ಸ್ಮರ ತಂ ಪುರುಷೋ ಭವ ॥ 5-160-48 (37307)
ಯಚ್ಚ ಕೃಷ್ಣಮವೋಚಸ್ತ್ವಮಾಯಾಂತಂ ಕುರುಸಂಸದಿ।
ಅಯಮಸ್ಮಿ ಸ್ಥಿತೋ ರಾಜಞ್ಶಮಾಯಸಮರಾಯ ಚ ॥ 5-160-49 (37308)
ತಸ್ಯಾಯಮಾಗತಃ ಕಾಲಃ ಸಮರಸ್ಯ ನರಾಧಿಪ।
ಏತದರ್ಥಂ ಮಯಾ ಸರ್ವಂ ಕೃತಮೇತದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ॥ 5-160-50 (37309)
ಕಿಂ ನು ಯುದ್ಧಾತ್ಪರಂ ಲಾಭಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಬಹು ಮನ್ಯತೇ।
ಕಿಂಚ ತ್ವಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಕುಲೇ ಜಾತಃ ಸಂಪ್ರಥಿತೋ ಭುವಿ ॥ 5-160-51 (37310)
ದ್ರೋಣಾದಸ್ತ್ರಾಣಿ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಕೃಪಾಚ್ಚ ಭರತರ್ಷಭ ।
ತುಲ್ಯಯೋನೌ ಸಮಬಲೇ ವಾಸುದೇವಂ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ ॥ 5-160-52 (37311)
ಬ್ರೂಯಾಸ್ತ್ವಂ ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಸಮೀಪತಃ।
ಆತ್ಮಾರ್ಥಂ ಪಾಂಡವಾರ್ಥಂ ಚ ಯತ್ತೋ ಮಾಂ ಪ್ರತಿಯೋಧಯ ॥ 5-160-53 (37312)
ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ಚ ಯದ್ರೂಪಂ ಮಾಯಯಾ ಕೃತವಾನಸಿ।
ತತ್ತಥೈವ ಪುನಃ ಕೃತ್ವಾ ಸಾರ್ಜುನೋ ಮಾಮಭಿದ್ರವ ॥ 5-160-54 (37313)
ಇಂದ್ರಜಾಲಂ ಚ ಮಾಯಾಂ ವೈ ಕುಹಕಾ ವಾಪಿ ಭೀಷಣಾ ।
ಆತ್ತಶಸ್ತ್ರಸ್ಯ ಸಂಗ್ರಮೇ ವಹಂತಿ ಪ್ರತಿಗರ್ಜನಾಃ ॥ 5-160-55 (37314)
ವಯಮಪ್ಯುತ್ಸಹೇಮ ದ್ಯಾಂ ಖಂ ಚ ಗಚ್ಛೇಮ ಮಾಯಯಾ ।
ರಸಾತಲಂ ವಿಶಾಮೋಪಿ ಐಂದ್ರಂ ವಾ ಪುರಮೇವ ತು ॥ 5-160-56 (37315)
ದರ್ಶಯೇಮ ಚ ರೂಪಾಣಿ ಸ್ವಶರೀರೇ ಬಹೂನ್ಯಪಿ।
ನ ತು ಪರ್ಯಾಯತಃ ಸಿದ್ಧಿರ್ಬುದ್ಧಿಮಾಪ್ನೋತಿ ಮಾನುಷೀಂ ॥ 5-160-57 (37316)
ಮನಸೈವ ಹಿ ಭೂತಾನಿ ಧಾತೈವ ಕುರುತೇ ವಶೇ।
ಯದ್ಬ್ರವೀಷಿ ಚ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನಹಂ ರಣೇ ॥ 5-160-58 (37317)
ಘಾತಯಿತ್ವಾ ಪ್ರದಾಸ್ಯಾಮಿ ಪಾರ್ಥೇಭ್ಯೋ ರಾಜ್ಯಮುತ್ತಮಂ ।
ಆಚಚಕ್ಷೇ ಚ ಮೇ ಸರ್ವಂ ಸಂಜಯಸ್ತವ ಭಾಷಿತಂ।
ಮದ್ದ್ವಿತೀಯೇನ ಪಾರ್ಥೇನ ವೈರಂ ವಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ ॥ 5-160-59 (37318)
ಸ ಸತ್ಯಸಂಗರೋ ಭೂತ್ವಾ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಪರಾಕ್ರಮೀ ।
ಯುದ್ಧ್ಯಸ್ವಾದ್ಯ ರಣೇ ಯತ್ತಃ ಪಶ್ಯಾಮಃ ಪುರುಷೋ ಭವ ॥ 5-160-60 (37319)
ಯಸ್ತು ಶತ್ರುಮಭಿಜ್ಞಾಯ ಶುದ್ಧಂ ಪೌರುಷಮಾಸ್ಥಿತಃ।
ಕರೋತಿ ದ್ವಿಷತಾಂ ಶೋಕಂ ಸ ಜೀವತಿ ಸುಜೀವಿತಂ ॥ 5-160-61 (37320)
ಅಕಸ್ಮಾಚ್ಚೈವ ತೇ ಕೃಷ್ಣ ಖ್ಯಾತಂ ಲೋಕೇ ಮಹದ್ಯಶಃ।
ಅದ್ಯೇದಾನೀಂ ವಿಜಾನೀಮಃ ಸಂತಿ ಷಂಡಾಃ ಶಶ್ರೃಂಗಕಾಃ ॥ 5-160-62 (37321)
ಮದ್ವಿಧೋ ನಾಪಿ ನೃಪತಿಸ್ತ್ವಯಿ ಯುಕ್ತಃ ಕಥಂಚನ ।
ಸನ್ನಾಹಂ ಸಂಯುಗೇ ಕರ್ತುಂ ಕಂಸಭೃತ್ಯೇ ವಿಶೇಷತಃ॥ 5-160-63 (37322)
ತಂ ಚ ತೂಬರಕಂ ಬಾಲಂ ಬಹ್ವಾಶಿನಮವಿದ್ಯಕಂ ।
ಉಲೂಕ ಮದ್ವಚೋ ಬ್ರೂಹಿ ಅಸಕೃದ್ಭೀಮಸೇನಕಂ ॥ 5-160-64 (37323)
ವಿರಾಟನಗರೇ ಪಾರ್ಥ ಯಸ್ತ್ವಂ ಸೂದೋ ಹ್ಯಭೂಃ ಪುರಾ।
ಬಲ್ಲವೋ ನಾಮ ವಿಖ್ಯಾತಸ್ತನ್ಮಮೈವ ಹಿ ಪೌರುಷಂ ॥ 5-160-65 (37324)
ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ನ ತನ್ಮಿಥ್ಯಾ ತ್ವಯಾ ಪುರಾ।
ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ರುಧಿರಂ ಪೀಯತಾಂ ಯದಿ ಶಕ್ಯತೇ ॥ 5-160-66 (37325)
ಯದ್ಬ್ರವೀಷಿ ಚ ಕೌಂತೇಯ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನಹಂ ರಣೇ।
ನಿಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ತರಸಾ ತಸ್ಯ ಕಾಲೋಽಯಮಾಗತಃ ॥ 5-160-67 (37326)
ತ್ವಂ ಹಿ ಭೋಜ್ಯೇ ಪುರಸ್ಕಾರ್ಯೋ ಭಕ್ಷ್ಯೇ ಪೇಯೇ ಚ ಭಾರತ ।
ಕ್ವ ಯುದ್ಧಂ ಕ್ವ ಚ ಭೋಕ್ತವ್ಯಂ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಪುರುಷೋ ಭವ ॥ 5-160-68 (37327)
ಶಯಿಷ್ಯಸೇ ಹತೋ ಭೂಮೌ ಗದಾಮಾಲಿಂಗ್ಯ ಭಾರತ।
ತದ್ವೃಥಾ ಚ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ವಲ್ಗಿತಂ ತೇ ವೃಕೋದರ ॥ 5-160-69 (37328)
ಉಲೂಕ ನಕುಲಂ ಬ್ರೂಹಿ ವಚನಾನ್ಮಮ ಭಾರತ।
ಯುಧ್ದ್ಯಸ್ವಾದ್ಯ ಸ್ಥಿರೋ ಭೂತ್ವಾ ಪಶ್ಯಾಮಸ್ತವ ಪೌರುಷಂ ॥ 5-160-70 (37329)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾನುರಾಗಂ ಚ ದ್ವೇಷಂ ಚ ಮಯಿ ಭಾರತ।
ಕೃಷ್ಣಾಯಾಶ್ಚ ಪರಿಕ್ಲೇಶಂ ಸ್ಮರೇದಾನೀಂ ಯಥಾತಥಂ ॥ 5-160-71 (37330)
ಬ್ರೂಯಾಸ್ತ್ವಂ ಸಹದೇವಂ ಚ ರಾಜಮಧ್ಯೇ ವಚೋ ಮಮ।
ಯುದ್ಧ್ಯೇದಾನೀಂ ರಣೇ ಯತ್ತಃ ಕ್ಲೇಶಾನ್ಸ್ಮರ ಚ ಪಾಂಡವ ॥ 5-160-72 (37331)
ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ಚೋಭೌ ಬ್ರೂಯಾಸ್ತ್ವಂ ವಚನಾನ್ಮಮ ।
ನ ದೃಷ್ಟಪೂರ್ವಾ ಭರ್ತಾರೋ ಭೃತ್ಯೈರಪಿ ಮಹಾಗುಣೈಃ ।
ತಥಾರ್ಥಪತಿಭಿರ್ಭೃತ್ಯಾ ಯತಃ ಸೃಷ್ಟಾಃ ಪ್ರಜಾಸ್ತತಃ ॥ 5-160-73 (37332)
ಅಶ್ಲಾಘ್ಯೋಽಯಂ ನರಪತಿರ್ಯುವಯೋರಿತಿ ಚಾಗತಂ ॥ 5-160-74 (37333)
ತೇ ಯೂಯಂ ಸಂಹತಾ ಭೂತ್ವಾ ತದ್ವಧಾರ್ಥಂ ಮಮಾಪಿ ಚ।
ಆತ್ಮಾರ್ಥಂ ಪಾಂಡವಾರ್ಥಂ ಚ ಪ್ರಯುದ್ಧ್ಯಧ್ವಂ ಮಯಾ ಸಹ ॥ 5-160-75 (37334)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಬ್ರೂಯಾಸ್ತ್ವಂ ವಚನಾನ್ಮಮ।
ಏಷ ತೇ ಸಮಯಃ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಲಬ್ಧವ್ಯಶ್ಚ ತ್ವಯಾಪಿ ಸಃ ॥ 5-160-76 (37335)
ದ್ರೋಣಮಾಸಾದ್ಯ ಸಮರೇ ಜ್ಞಾಸ್ಯಸೇ ಹಿತಮುತ್ತಮಂ ।
ಯುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಸಮುಹೃತ್ಪಾಪಂ ಕುರು ಕರ್ಮ ಸುದುಷ್ಕರಂ ॥ 5-160-77 (37336)
ಶಿಖಂಡಿನಮಥೋ ಬ್ರೂಹಿ ಉಲೂಕ ವಚನಾನ್ಮಮ ।
ಸ್ತ್ರೀತಿ ಮತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರ್ನ ಹನಿಷ್ಯತಿ ಕೌರವಃ ॥ 5-160-78 (37337)
ಗಾಂಗೇಯೋ ಧನ್ವಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಯುದ್ಧ್ಯೇದಾನೀಂ ಸುನಿರ್ಭಯಃ ।
ಕುರು ಕರ್ಮ ರಣೇ ಯತ್ತಃ ಪಶ್ಯಾಮಃ ಪೌರುಷಂ ತವ ॥ 5-160-79 (37338)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ರಾಜಾ ಪ್ರಹಸ್ಯೋಲೂಕಮಬ್ರವೀತ್।
ಧನಂಜಯಂ ಪುನರ್ಬ್ರೂಹಿ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಶ್ರೃಣ್ವತಃ ॥ 5-160-80 (37339)
ಅಸ್ಮಾನ್ವಾ ತ್ವಂ ಪರಾಜಿತ್ಯ ಪ್ರಸಾಧಿ ಪೃತಿವೀಮಿಮಾಂ ।
ಅಥವಾ ನಿರ್ಜಿತೋಸ್ಮಾಭೀ ರಣೇ ವೀರ ಶಯಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-160-81 (37340)
ರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ನಿರ್ವಾಸನಕ್ಲೇಶಂ ವನವಾಸಂ ಚ ಪಾಂಡವ ।
ಕೃಷ್ಣಾಯಾಶ್ಚ ಪರಿಕ್ಲೇಶಂ ಸಂಸ್ಮರನ್ಪುರುಷೋ ಭವ ॥ 5-160-82 (37341)
ಯದರ್ಥಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಸೂತೇ ಸರ್ವಂ ತದಿದಮಾಗತಂ ।
ಬಲಂ ವೀರ್ಯಂ ಚ ಶೌರ್ಯಂ ಚ ಪರಂ ಚಾಪ್ಯಸ್ತ್ರಲಾಘವಂ ॥ 5-160-83 (37342)
ಪೌರುಷಂ ದರ್ಶಯನ್ಯುದ್ಧೇ ಕೋಪಸ್ಯ ಕುರು ನಿಷ್ಕೃತಿಂ।
ಪರಿಕ್ಲಿಷ್ಟಸ್ಯ ದೀನಸ್ಯ ದೀರ್ಘಕಾಲೋಷಿತಸ್ಯ ಚ।
ಹೃದಯಂ ಕಸ್ಯ ನ ಸ್ಫೋಟೇದೈಶ್ವರ್ಯಾದ್ಧಂಶಿತಸ್ಯ ಚ ॥ 5-160-84 (37343)
ಕುಲೇ ಜಾತಸ್ಯ ಶೂರಸ್ಯ ಪರಿವಿತ್ತೇಷ್ವಗೃಧ್ಯತಃ।
ಆಸ್ಥಿತಂ ರಾಜ್ಯಮಾಕ್ರಂಯ ಕೋಪಂ ಕಸ್ಯ ನ ದೀಪಯೇತ್ ॥ 5-160-85 (37344)
ಯತ್ತದುಕ್ತಂ ಮಹದ್ವಾಕ್ಯಂ ಕರ್ಮಣಾ ತದ್ವಿಭಾವ್ಯತಾಂ।
ಅಕರ್ಮಣಾ ಕತ್ಥಿತೇನ ಸಂತಃ ಕುಪುರುಷಂ ವಿದುಃ ॥ 5-160-86 (37345)
ಅಮಿತ್ರಾಣಾಂ ವಶೇ ಸ್ಥಾನಂ ರಾಜ್ಯಂ ಚ ಪುನರುದ್ಧರ।
ದ್ವಾವರ್ಥೌ ಯುದ್ಧಕಾಮಸ್ಯ ತಸ್ಮಾತ್ತತ್ಕುರು ಪೌರುಷಂ ॥ 5-160-87 (37346)
ಪರಾಜಿತೋಽಸಿ ದ್ಯೂತೇನ ಕೃಷ್ಣಾ ಚಾನಾಯಿತಾ ಸಭಾಂ ।
ಶಕ್ಯೋಽಮರ್ಷೋ ಮನುಷ್ಯೇಣ ಕರ್ತು ಪುರುಷಮಾನಿನಾ ॥ 5-160-88 (37347)
ದ್ವಾದಶೈವ ತು ವರ್ಷಾಣಿ ವನೇ ಧಿಷ್ಣ್ಯಾದ್ವಿವಾಸಿತಃ।
ಸಂವತ್ಸರಂ ವಿರಾಟಸ್ಯ ದಾಸ್ಯಮಾಸ್ಥಾಯ ಚೋಷಿತಃ ॥ 5-160-89 (37348)
ರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ನಿರ್ವಾಸನಕ್ಲೇಶಂ ವನವಾಸಂ ಚ ಪಾಂಡವ ।
ಕೃಷ್ಣಾಯಾಶ್ಚ ಪರಿಕ್ಲೇಶಂ ಸಂಸ್ಮರನ್ಪುರುಷೋ ಭವ ॥ 5-160-90 (37349)
ಅಪ್ರಿಯಾಣಾಂ ಚ ವಚನಂ ಪ್ರಬ್ರುವತ್ಸು ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ಅಮರ್ಷಂ ದರ್ಶಯಸ್ವ ತ್ವಮಮರ್ಷೋ ಹ್ಯೇವ ಪೌರುಷಂ ॥ 5-160-91 (37350)
ಕ್ರೋಧೋ ಬಲಂ ತಥಾ ವೀರ್ಯಂ ಜ್ಞಾನಯೋಗೋಽಸ್ತ್ರಲಾಘವಂ।
ಇಹ ತೇ ದೃಶ್ಯತಾಂ ಪಾರ್ಥ ಯುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಪುರುಷೋ ಭವ ॥ 5-160-92 (37351)
ಲೋಹಾಭಿಸಾರೋ ನಿರ್ವೃತ್ತಃ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಮಕರ್ದಮಂ।
ಪುಷ್ಟಾಸ್ತೇಽಶ್ವಾ ಭೃತಾ ಯೋಧಾಃ ಶ್ವೋ ಯುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಸಕೇಶವಃ ॥ 5-160-93 (37352)
ಅಸಮಾಗಂಯ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಂಯುಗೇ ಕಿಂ ವಿಕತ್ಥಸೇ।
ಆರುರುಕ್ಷುರ್ಯಥಾ ಮಂದಃ ಪರ್ವತಂ ಗಂಧಮಾದನಂ ॥ 5-160-94 (37353)
ಏವಂ ಕತ್ಥಸಿ ಕೌಂತೇಯ ಅಕತ್ಥನ್ಪುರುಷೋ ಭವ।
ಸೂತಪುತ್ರಂ ಸುದುರ್ಧರ್ಷಂ ಶಲ್ಯಂ ಚ ಬಲಿನಾಂ ವರಂ ॥ 5-160-95 (37354)
ದ್ರೋಣಂ ಚ ಬಲಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಶಚೀಪತಿಸಮಂ ಯುಧಿ ।
ಅಜಿತ್ವಾ ಸಂಯುಗೇ ಪಾರ್ಥ ರಾಜ್ಯಂ ಕಥಮಿಹೇಚ್ಛಸಿ ॥ 5-160-96 (37355)
ಬ್ರಾಹ್ಮೇ ಧನುಷಿ ಚಾಚಾರ್ಯಂ ವೇದಯೋರಂತಗಂ ದ್ವಯೋಃ।
ಯುಧಿ ಧುರ್ಯಮವಿಕ್ಷೋಭ್ಯಮನೀಕಚರಮಚ್ಯುತಂ ॥ 5-160-97 (37356)
ದ್ರೋಣಂ ಮಹಾದ್ಯುತಿಂ ಪಾರ್ಥ ಜೇತುಮಿಚ್ಛಸಿ ತನ್ಮೃಷಾ ।
ನ ಹಿ ಶುಶ್ರುಮ ವಾತೇನ ಮೇರುಮುನ್ಮಥಿತಂ ಗಿರಿಂ ॥ 5-160-98 (37357)
ಅನಿಲೋ ವಾ ವಹೇನ್ಮೇರುಂ ದ್ಯೌರ್ವಾಪಿ ನಿಪತೇನ್ಮಹೀಂ।
ಯುಗಂ ವಾ ರಿವರ್ತೇತ ಯದ್ಯೇವಂ ಸ್ಯಾದ್ಯಥಾತ್ಥ ಮಾಂ ॥ 5-160-99 (37358)
ಕೋ ಹ್ಯಸ್ತಿ ಜೀವಿತಾಕಾಂಕ್ಷೀ ಪರಾಪ್ಯೇಮಮರಿಮರ್ದನಂ ।
ಪಾರ್ಥೋ ವಾ ಇತರೋ ವಾಪಿ ಕೋನ್ಯಃ ಸ್ವಸ್ತಿ ಗೃಹಾನ್ವ್ರಜೇತ್ ॥ 5-160-100 (37359)
ಕಥಮಾಭ್ಯಾಮಭಿಧ್ಯಾತಃ ಸಂಸ್ಪೃಷ್ಟೋ ದಾರುಣೇನ ವಾ।
ರಣೇ ಜೀವನ್ಪ್ರಮುಚ್ಯೇತ ಪದಾ ಭೂಮಿಪುಮಸ್ಪೃಶನ್ ॥ 5-160-101 (37360)
ಕಿಂ ದರ್ದುರಃ ಕೂಪಶಯೋ ಯಥೇಮಾಂ
ನ ಬುಧ್ಯಸೇ ರಾಜಚಮೂಂ ಸಮೇತಾಂ।
ದುರಾಧರ್ಷಾಂ ದೇವಚಮೂಪ್ರಕಾಶಾಂ
ಗುಪ್ತಾಂ ನರೇಂದ್ರೈಸ್ತ್ರಿದಶೈರಿವ ದ್ಯಾಂ॥ 5-160-102 (37361)
ಪ್ರಾಚ್ಯೈಃ ಪ್ರತೀಚ್ಯೈರಥ ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯೈ-
ರುದೀಚ್ಯಕಾಂಭೋಜಶಕೈಃ ಖಶೈಶ್ಚ ।
ಸಾಲ್ವೈಃ ಸಮತ್ಸ್ಯೈಃ ಕುರುಮಧ್ಯದೇಶ್ಯೈ-
ರ್ಂಲೇಚ್ಛೈಃ ಪುಲಿಂದೈರ್ದ್ರವಿಡಾಂಧ್ರಕಾಂಚ್ಯೈಃ ॥ 5-160-103 (37362)
ನಾನಾಜನೌಘಂ ಯುಧಿ ಸಂಪ್ರವೃದ್ಧಂ
ಗಾಂಗಂ ಯಥಾ ವೇಗಮಪಾರಣೀಯಂ।
ಮಾಂ ಚ ಸ್ಥಿತಂ ನಾನಾಬಲಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇ
ಯುಯುತ್ಸಸೇ ಮಂದ ಕಿಮಲ್ಪಬುದ್ಧೇ ॥ 5-160-104 (37363)
ಅಕ್ಷಯ್ಯಾವಿಷುಧೀ ಚೈವ ಅಗ್ನಿದತ್ತಂ ಚ ತೇ ರಥಂ।
ಜಾನೀಮೋ ಹಿ ರಣೇ ಪಾರ್ಥ ಕೇತುಂ ದಿವ್ಯಂ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-160-105 (37364)
ಅಕತ್ಥಮಾನೋ ಯುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಕತ್ಥಸೇಽರ್ಜುನ ಕಿಂ ಬಹು ।
ಪರ್ಯಾಯಾತ್ಸಿದ್ಧಿರೇತಸ್ಯ ನೈತತ್ಸಿಧ್ಯಾತಿ ಕತ್ಥನಾತ್ ॥ 5-160-106 (37365)
ಯದೀದಂ ಕತ್ಥನಾಲ್ಲೋಕೇ ಸಿಧ್ಯೇತ್ಕರ್ಮ ಧನಂಜಯ।
ಸರ್ವೇ ಭವೇಯುಃ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥಾಃ ಕತ್ಥನೇ ಕೋ ಹಿ ದುರ್ಗತಃ ॥ 5-160-107 (37366)
ಜನಾಮಿ ತೇ ವಾಸುದೇವಂ ಸಹಾಯಂ
ಜಾನಾಮಿ ತೇ ಗಾಂಡಿವಂ ತಾಲಮಾತ್ರಂ ।
ಜಾನಾಂಯಹಂ ತ್ವಾದೃಶೋ ನಾಸ್ತಿ ಯೋದ್ಧಾ
ಜಾನಾನಸ್ತೇ ರಾಜ್ಯಮೇತದ್ಧರಾಮಿ ॥ 5-160-108 (37367)
ನ ತು ಪರ್ಯಾಯಧರ್ಮೇಮ ಸಿದ್ಧಿಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಮಾನವಃ।
ಮನಸೈವಾನುಕೂಲಾನಿ ಧಾತೈವ ಕುರುತೇ ವಶೇ ॥ 5-160-109 (37368)
ತ್ರಯೋದಶಸಮಾ ಭುಕ್ತಂ ರಾಜ್ಯಂ ವಿಲಪತಸ್ತವ।
ಭೂಯಶ್ಚೈವ ಪ್ರಶಾಸಿಷ್ಯೇ ತ್ವಾಂ ನಿಹತ್ಯ ಸಬಾಂಧವಂ ॥ 5-160-110 (37369)
ಕ್ವ ತದಾ ಗಾಂಡಿವಂ ತೇಽಭೂದ್ಯತ್ತ್ವಂ ದಾಸಪಣೈರ್ಜಿತಃ।
ಕ್ವ ತದಾ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಬಲಮಾಸೀಚ್ಚ ಫಾಲ್ಗುನ ॥ 5-160-111 (37370)
ಸಗದಾದ್ಭೀಮಸೇನಾದ್ವಾ ಫಾಲ್ಗುನಾದ್ವಾ ಸಗಾಂಡಿವಾತ್।
ನ ವೈ ಮೋಕ್ಷಸ್ತದಾ ಯೋ ಭೂದ್ವಿನಾ ಕೃಷ್ಣಮನಿಂದಿತಾಂ ॥ 5-160-112 (37371)
ಸಾ ವೋ ದಾಸ್ಯೇ ಸಮಾಪನ್ನಾನ್ಮೋಚಯಾಮಾಸ ಪಾರ್ಷತೀ।
ಅಮಾನುಷ್ಯಂ ಸಮಾಪನ್ನಾಂದಾಸಕರ್ಮಣ್ಯವಸ್ಥಿತಾನ್ ॥ 5-160-113 (37372)
ಅವೋಚಂ ಯತ್ಷಂಡತಿಲಾನಹಂ ವಸ್ತಥಯಮೇವ ತತ್।
ಧೃತಾ ಹಿ ವೇಮೀ ಪಾರ್ಥೇನ ವಿರಾಟನಗರೇ ತದಾ ॥ 5-160-114 (37373)
ಸೂದಕರ್ಮಣಿ ಚ ಶ್ರಾಂತಂ ವಿರಾಟಸ್ಯ ಮಹಾನಸೇ ।
ಭೀಮಸೇನೇನ ಕೌಂತೇಯ ಯತ್ತು ತನ್ಮಮ ಪೌರುಷಂ ॥ 5-160-115 (37374)
ಏವಮೇವ ಸದಾ ದಂಡಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೇ ದಧುಃ।
ವೇಣೀಂ ಕೃತ್ವಾ ಷಂಡವೇಷಃ ಕನ್ಯಾಂ ನರ್ತಿತವಾನಸಿ ॥ 5-160-116 (37375)
ನ ಭಯಾದ್ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ನ ಚಾಪಿ ತವ ಫಲ್ಗುನ ।
ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರತಿಪ್ರದಾಸ್ಯಾಮಿ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಸಹಕೇಶವಃ ॥ 5-160-117 (37376)
ನ ಮಾಯಾ ಹೀಂದ್ರಜಾಲಂ ವಾ ಕುಹಕಾ ವಾಪಿ ಭೀಷಣಾ ।
ಆತ್ತಶಸ್ತ್ರಸ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ವಹಂತಿ ಪ್ರತಿಗರ್ಜನಾಃ ॥ 5-160-118 (37377)
ವಾಸುದೇವಸಹಸ್ರಂ ವಾ ಫಾಲ್ಗುನಾನಾಂ ಶತಾನಿ ವಾ।
ಆಸಾದ್ಯ ಮಾಮಮೋಘೇಷುಂ ದ್ರವಿಷ್ಯಂತಿ ದಿಶೋ ದಶ ॥ 5-160-119 (37378)
ಸಂಯುಗಂ ಗಚ್ಛ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಭಿಂಧಿ ವಾ ಶಿರಸಾ ಗಿರಿಂ ।
ತರಸ್ವ ವಾ ಮಹಾಗಾಧಂ ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಪುರುಷೋದಧಿಂ ॥ 5-160-120 (37379)
ಶಾರದ್ವತಮಹಾಮೀನಂ ವಿವಿಂಶತಿಮಹೋರಗಂ ।
ಬೃಹದ್ಬಲಮಹೋದ್ವೇಲಂ ಸೌಮದತ್ತಿತಿಮಿಂಗಿಲಂ ॥ 5-160-121 (37380)
ಭೀಷ್ಮವೇಗಮಪರ್ಯಂತಂ ದ್ರೋಣಗ್ರಾಹದುರಸದಂ ।
ಕರ್ಣಶಲ್ಯಝಷಾವರ್ತಂ ಕಾಂಭೋಜಬಡಬಾಮುಖಂ ॥ 5-160-122 (37381)
ದುಃಶಾಸನೌಘಂ ಶಲಶಲ್ಯಮತ್ಸ್ಯಂ
ಸುಷೇಣಚಿತ್ರಾಯುಧನಾಗನಕ್ರಂ।
ಜಯದ್ರಥಾದ್ರಿಂ ಪುರುಮಿತ್ರಗಾಧಂ
ದುರ್ಮರ್ಷಣೋದಂ ಶಕುನಿಪ್ರಪಾತಂ ॥ 5-160-123 (37382)
ಶಶ್ತ್ರೌಘಮಕ್ಷಯ್ಯಮಭಿಪ್ರವೃದ್ಧಂ
ಯದಾವಗಾಹ್ಯ ಶ್ರಮನಷ್ಟಚೇತಾಃ।
ಭವಿಷ್ಯಸಿ ತ್ವಂ ಹತಸರ್ವಬಾಂಧವ-
ಸ್ತದಾ ಮನಸ್ತೇ ಪರಿತಾಪಮೇಷ್ಯತಿ ॥ 5-160-124 (37383)
ತದಾ ಮನಸ್ತೇ ತ್ರಿದಿವಾದಿವಾಶುಚೇ-
ರ್ನಿವರ್ತಿತಾ ಪಾರ್ಥ ಮಹೀಪ್ರಶಾಸನಾತ್।
ಪ್ರಶಾಂಯ ರಾಜ್ಯಂ ಹಿ ಸುದುರ್ಲಭಂ ತ್ವಯಾ
ಬುಭೂಷಿತಃ ಸ್ವರ್ಗ ಇವಾತಪಸ್ವಿನಾ ॥ ॥ 5-160-125 (37384)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಉಲೂಕದೂತಾಗಮನಪರ್ವಣಿ ಷಷ್ಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-160-3 ಆರಕ್ಷಸ್ಯ ರಕ್ಷಣೀಯಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಾದೇಃ ವಿಧಿಂ ರಕ್ಷಾವಿಧಾನಂ ॥ 5-160-11 ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹಿತಃ ಕಥಮಧರ್ಮೇ ಮನಃ ಕೃಥಾ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-160-14 ಭೋ ಸುರಾ ಇತಿ ದೇವಾನ್ ಪ್ರಹ್ಲಾದಃ ಸಬೋಧಯತಿ। ಯಸ್ಯ ವ್ರತಸ್ಯ ಧರ್ಮಧ್ವಜೋ ಧರ್ಮಚಿಹ್ನಂ ದರ್ಭಪವಿತ್ರಪಾಣಿತ್ವಾದಿ। ಉಚ್ಛ್ರಿತಃ ಸರ್ವಲೋಕವಿದಿತಃ ॥ 5-160-17 ಮನಃಶುದ್ಧಿಂ ಹಿಂಸಾತೋ ನಿವೃತ್ತಿಂ ॥ 5-160-18 ವಿಸ್ರಂಭಂ ವಿಶ್ವಾಸಂ ॥ 5-160-39 ಶಿಖಾ ಜಟಾಧಾರಣಮಿತಿಯತ್ ತಚ್ಛದ್ಮಮಾತ್ರಂ ॥ 5-160-44 ಧರ್ಮಿಷ್ಠೋಽಸೀತ್ಯುಪಾಹಸಃ ॥ 5-160-55 ಕುಹಕಾ ಕೃತ್ಯಾ ಪ್ರತಿಗರ್ಜನಾಃ ವಿಪರೀತಾನ್ಕೋಪಾನ್ ವಹಂತಿ ಪ್ರಾಪಯಂತಿ ನತು ಭಯಂ ಜನಯಂತೀತ್ಯರ್ಥ ಗರ್ಜನಂ ನಿನದೇ ಕೋಪೇ ಇತಿ ಮೇದಿನೀ ॥ 5-160-57 ಪರ್ಯಾಯತಃ ಪರ್ಯಾಯೋ ಭಯಪ್ರದರ್ಶನಾದಿರೂಪಃ ಪ್ರಕಾರಸ್ತೇನ ಸಿದ್ಧಿಃ ಸ್ವಸ್ಯ ನತು ಭವತಿ। ತಥಾ ಪರೋಪಿ ತೇನ ಬುದ್ಧಿಂ ಮಾನುಷೀ ಭಯಾತ್ಮಿಕಾಂ ನ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ॥ 5-160-62 ಸಶ್ರೃಂಗಕಾ ಶೃಂಗಂ ಪುಂಸ್ತ್ವಚಿಹ್ನಂ ಶ್ಮಶ್ರುಲತ್ವಲಿಂಗವತ್ತ್ವಾದಿಕಂ ತತ್ಸಹಿತಾಃ ಷಂಡಾಃ ನಿರ್ವೀರ್ಯಾಃ ಸಂತಿ। ಯೇಷು ತವ ಶೌರ್ಯಂ ಪ್ರಖ್ಯಾತಮಿತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-160-64 ತೂಬರಕಂ ಅಶ್ಮಶ್ರುಪುರುಷಂ। ಅವಿದ್ಯಕಂ ಮೂಢಂ ॥ 5-160-73 ಅರ್ಥಪತಿಭೀ ರಾಜಭಿಃ ಯತಃ ಕಾಲಾತ್ ತತ ಆರಂಭೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-160-74 ಮೂಢಾಂ ಯೂಯಂ ಮಯಿ ಗುಣವತಿ ಸ್ವಾಮಿನಿ ನ ಸಂತುಷ್ಟಾಃ ಸ್ಥೇತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-160-75 ತತ್ತಸ್ಮಾದ್ಧೇತೋರ್ಮಮ ವಧಾರ್ಥಂ ಚ ಪ್ರಯುಧ್ದ್ಯಧ್ವಮಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-160-77 ಪಾಪಂ ಕರ್ಮ ಕುರುಗುರುವಾಧಾಖ್ಯಾಂ । 5-160-85 ರಾಜ್ಯಮಾಕ್ರಂಯ ಮಾದೃಶ ಇತಿ ಶೇಷಃ । 5-160-87 ಸ್ಥಾನಂ ಸ್ಥಿತಿಂ । ತತ್ ಸ್ಥಾನರಾಜ್ಯಯೋರುದ್ಧರಣಂ। ಪೌರುಷಂ ಪುರುಷಕರ್ಮ ಕುರು ॥ 5-160-89 ಧಿಷ್ಣ್ಯಾತ್ ಗೃಹಾತ್ ॥ 5-160-93 ಲೋಹಾಭಿಸಾರಃ ಶಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ನೀರಾಜನಾದಿಕಂ ತೇಷು ಮಂತ್ರೇಣ ದೇವತಾವಾಹನಾದಿಕಂ ಚ ॥ 5-160-97 ವೇದಯೋಃ ಶ್ರುತಿಧನುರ್ವೇದಯೋಃ। ಅಂತಗಂ ಪಾರಗಂ ॥ 5-160-99 ಯುಗಂ ಕಾಲಚಕ್ರಂ ॥ 5-160-101 ಆಭ್ಯಾಂ ದ್ರೋಣಭೀಷ್ಮಾಭ್ಯಾಂ ಅಭಿಧ್ಯಾತೋ ಹಂತವ್ಯತ್ವೇನ ನಿಶ್ಚಿತಃ ॥ 5-160-102 ದುರ್ದುರೋ ಮಂಡೂಕಃ ॥ 5-160-106 ಪರ್ಯಾಯಾತ್ ಯುದ್ಧಪ್ರಕಾರಾತ್ ॥ 5-160-109 ಪರ್ಯಾಯಧರ್ಮೇಮ ಉಪಧರ್ಮೇಣ ಮಾಯಾದಿನಾ । ಅಥವಾ ರಾಜಪುತ್ರೋಽಯಂ ರಾಜ್ಯಾರ್ಹ ಇತಿ ಕ್ರಮಧರ್ಮಸ್ತೇನ ನ ಕಿಂತು ಶೌರ್ಯೇಣೈವ ಸಿದ್ಧಿಮಾಪ್ನೋತೀತ್ಯರ್ಥಃ । ಮನಸಾ ಸಂಕಲ್ಪೇನ ಧಾತೈವ ಕುರುತೇ ನತು ಮನುಷ್ಯಃ ॥ 5-160-113 ಅಮಾನುಷ್ಯಂ ನೀಚಮನುಷ್ಯತ್ವಂ। ಅಲ್ಪಾರ್ಥೋಽತ್ರ ನಞ್ ॥ 5-160-121 ಉದ್ವೇಲೋ ವೃದ್ಧಿಃ ॥ 5-160-125 ನಿವರ್ತಿತಾ ನಿವರ್ತಿಷ್ಯತಿ। ಬುಭೂಷಿತಃ ಪ್ರಾಪ್ತುಮಿಷ್ಟಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 161
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.161. ಅಧ್ಯಾಯಃ 161
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಉಲೂಕೇನ ಪಾಂಡವಾನುಪೇತ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾರ್ಜುನೌಪ್ರತಿ ದುರ್ಯೋಧನಸಂದೇಶಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-161-0 (37385)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-161-0x (3857)
ಸೇನಾನಿವೇಶಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಃ ಕೈತವ್ಯಃ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಹ ।
ಸಮಾಗತಃ ಪಾಂಡವೇಯೈರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮಭಾಷತ ॥ 5-161-1 (37386)
ಅಭಿಜ್ಞೋ ದೂತವಾಕ್ಯಾನಾಂ ಯಥೋಕ್ತಂ ಬ್ರುವತೋ ಮಮ।
ದುರ್ಯೋಧನಸಮಾದೇಶಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನ ಕ್ರೋದ್ಧುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-161-2 (37387)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-161-3x (3858)
ಉಲೂಕ ನ ಭಯಂ ತೇಽಸ್ತಿ ಬ್ರೂಹಿ ತ್ವಂ ವಿಗತಜ್ವರಃ ।
ಯನ್ಮತ್ತಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಲುಬ್ಧಸ್ಯಾದೀರ್ಘದರ್ಶಿನಃ ॥ 5-161-3 (37388)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-161-4x (3859)
ತತೋ ದ್ಯುತಿಮತಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ।
ಸೃಂಜಯಾನಾಂ ಚ ಮತ್ಸ್ಯಾನಾಂ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಚ ಯಶಸ್ವಿನಃ ॥ 5-161-4 (37389)
ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಸಪುತ್ರಸ್ಯ ವಿರಾಟಸ್ಯ ಚ ಸಂನಿಧೌ ।
ಭೂಮಿಪಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಮಧ್ಯೇ ವಾಕ್ಯಂ ಜಗಾದ ಹ ॥ 5-161-5 (37390)
ಉಲೂಕ ಉವಾಚ। 5-161-6x (3860)
ಇದಂ ತ್ವಾಮಬ್ರವೀದ್ರಾಜಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮಹಾಮನಾಃ ।
ಶ್ರೃಣ್ವತಾಂ ಕುರುವೀರಾಣಾಂ ತನ್ನಿಬೋಧ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ॥ 5-161-6 (37391)
ಪರಾಜಿತೋಽಸಿ ದ್ಯೂತೇನ ಕೃಷ್ಣಾ ಚಾನಾಯಿತಾ ಸಭಾಂ ।
ಶಕ್ಯೋಽಮರ್ಷೋ ಮನುಷ್ಯೇಣ ಕರ್ತುಂ ಪುರುಷಮಾನಿನಾ ॥ 5-161-7 (37392)
ದ್ವಾದಶೈವ ತು ವರ್ಷಾಣಿ ವನೇ ಧಿಷ್ಣ್ಯಾದ್ವಿವಾಸಿತಃ ।
ಸಂವತ್ಸರಂ ವಿರಾಟಸ್ಯ ದಾಸ್ಯಮಾಸ್ಥಾಯ ಚೋಷಿತಃ ॥ 5-161-8 (37393)
ಅಮರ್ಷಂ ರಾಜ್ಯಹರಣಂ ವನವಾಸಂ ಚ ಪಾಂಡವ।
ದ್ರೌಪದ್ಯಾಶ್ಚ ಪರಿಕ್ಲೇಶಂ ಸಂಸ್ಮರನ್ಪುರುಷೋ ಭವ ॥ 5-161-9 (37394)
ಅಶಕ್ತೇನ ಚ ಯಚ್ಛಪ್ತಂ ಭೀಮಸೇನೇನ ಪಾಂಡವ ।
ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ರುಧಿರಂ ಪೀಯತಾಂ ಯದಿ ಶಕ್ಯತೇ ॥ 5-161-10 (37395)
ಲೋಹಾಭಿಸಾರೋ ನಿರ್ವೃತ್ತಃ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಮಕರ್ದಮಂ।
ಸಮಃ ಪಂಥಾ ಭೃತಾಸ್ತೇಶ್ವಾಃ ಶ್ವೋ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಸಕೇಶವಃ ॥ 5-161-11 (37396)
ಅಸಮಾಗಂಯ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಂಯುಗೇ ಕಿಂ ವಿಕತ್ಥಸೇ ।
ಆರುರುಕ್ಷುರ್ಯಥಾ ಪಂಗುಃ ಪರ್ವತಂ ಗಂಧಮಾದನಂ ॥ 5-161-12 (37397)
ಏವಂ ಕತ್ಥಸಿ ಕೌಂತೇಯ ಅಕತ್ಥನ್ಪುರುಷೋ ಭವ।
ಸೂತಪುತ್ರಂ ಸುದುರ್ಘರ್ಷಂ ಶಲ್ಯಂ ಚ ಬಲಿನಾಂ ವರಂ ॥ 5-161-13 (37398)
ದ್ರೋಣಂ ಚ ಬಲಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಶಚೀಪತಿಸಮಂ ಯುಧಿ।
ಅಜಿತ್ವಾ ಸಂಯುಗೇ ಪಾರ್ಥ ರಾಜ್ಯಂ ಕಥಮಿಹೇಚ್ಛಸಿ ॥ 5-161-14 (37399)
ಬ್ರಾಹ್ಮೇ ಧನುಷಿ ಚಾಚಾರ್ಯಂ ವೇದಯೋರಂತಗಂ ದ್ವಯೋಃ।
ಯುಧಿ ಧುರ್ಯಮವಿಕ್ಷೋಭ್ಯಮನೀಕಚರಮಚ್ಯುತಂ ॥ 5-161-15 (37400)
ದ್ರೋಣಂ ಮಹಾದ್ಯುತಿಂ ಪಾರ್ಥ ಜೇತುಮಿಚ್ಛಸಿ ತನ್ಮೃಷಾ ।
ನ ಹಿ ಶುಶ್ರುಮ ವಾತೇನ ಮೇರುಮುನ್ಮಥಿತಂ ಗಿರಿಂ ॥ 5-161-16 (37401)
ಅನಿಲೋ ವಾ ವಹೇನ್ಮೇರುಂ ದ್ಯೌರ್ವಾಪಿ ನಿಪತೇನ್ಮಹೀಂ ।
ಯುಗಂ ವಾ ಪರಿವರ್ತೇತ ಯದ್ಯೇವಂ ಸ್ಯಾದ್ಯಥಾತ್ಥ ಮಾಂ ॥ 5-161-17 (37402)
ಕೋ ಹ್ಯಸ್ತಿ ಜೀವಿತಾಕಾಂಕ್ಷೀ ಪ್ರಾಪ್ಯೇಮಮರಿಮರ್ದನಂ ।
ಗಜೋ ವಾಜೀ ರಥೋ ವಾಪಿ ಪುನಃ ಸ್ವಸ್ತಿ ಗೃಹಾನ್ವ್ರಜೇತ್ ॥ 5-161-18 (37403)
ಕಥಮಾಭ್ಯಾಮಭಿಧ್ಯಾತಃ ಸಂಸೃಷ್ಟೋ ದಾರುಣೇನ ವಾ ।
ರಣೇ ಜೀವನ್ವಿಮುಚ್ಯೇತ ಪದಾ ಭೂಮಿಮುಪಸ್ಪೃಶನ್ ॥ 5-161-19 (37404)
ಕಿಂ ದುರ್ದುರಃ ಕೂಪಶಯೋ ಯಥೇಮಾಂ
ನ ಬುಧ್ಯಮೇ ರಾಜಚಮೂಂ ಸಮೇತಾಂ।
ದುರಾಧರಷಾಂ ದೇವಚಮೂಪ್ರಕಾಶಾಂ
ಗುಪ್ತಾಂ ನರೇಂದ್ರೈಸ್ತ್ರಿದಶೈರಿವ ದ್ಯಾಂ ॥ 5-161-20 (37405)
ಪ್ರಾಚ್ಯೈಃ ಪ್ರತೀಚ್ಯೈರಥ ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯೈ-
ರುದೀಚ್ಯಕಾಂಭೋಜಶಕೈಃ ಖಶೈಶ್ಚ।
ಸಾಲ್ವೈಃ ಸಮತ್ಸ್ಯೈಃ ಕುರುಮುಖ್ಯದೇಶ್ಯೈ-
ರ್ಂಲೇಚ್ಛೈಃ ಪುಲಿಂದೈರ್ದ್ರವಿಡಾಂಧ್ರಕಾಂಚ್ಯೈಃ ॥ 5-161-21 (37406)
ನಾನಾಜನೌಘಂ ಯುಧಿ ಸಂಪ್ರವೃದ್ಧಂ
ನಾಂಗಂ ಯಥಾ ವೇಗಮಪಾರಕಣೀಯಂ।
ಮಾಂ ಚ ಸ್ಥಿತಂ ನಾಗಬಲಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇ
ಯುಯುತ್ಸಮೇ ಮಂದ ಕಿಮಲ್ಪಬುದ್ಧೇ ॥ 5-161-22 (37407)
ಇತ್ಯೇವಮುಕ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಧರ್ಮಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ।
ಅಭ್ಯವೃತ್ಯ ಪುನರ್ಜಿಷ್ಣುಮುಲೂಕಃ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-161-23 (37408)
ಅಕತ್ಥಮಾನೋ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಕತ್ಥೇಸೇಽರ್ಜುನ ಕಿಂ ಬಹು।
ಪರ್ಯಾಯಾತ್ಸಿದ್ಧಿರೇಸ್ಯ ನೈತತ್ಸಿಧ್ಯತಿ ಕತ್ಥನಾತ್ ॥ 5-161-24 (37409)
ಯದೀದಂ ಕತ್ಥನಾಲ್ಲೋಕೇ ಸಿಧ್ಯೇತ್ಕರ್ಮ ಧನಂಜಯ ।
ಸರ್ವೇ ಭವೇಯುಃ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥಾಃ ಕತ್ಥನೇ ಕೋ ಹಿ ದುರ್ಗತಃ ॥ 5-161-25 (37410)
ಜಾನಾಮಿ ತೇ ವಾಸುದೇವಂ ಸಹಾಯಂ
ಜಾನಾಮಿ ತೇ ಗಾಂಡಿವಂ ತಾಲಮಾತ್ರಂ।
ಜಾನಾಂಯೇತತ್ತ್ವಾದೃಶೋ ನಾಸ್ತಿ ಯೋದ್ಧಾ
ಜಾನಾನಸ್ತೇ ರಾಜ್ಯಮೇತದ್ಧರಾಮಿ ॥ 5-161-26 (37411)
ನ ತು ಪರ್ಯಾಯಧರ್ಮೇಣ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಮಾನುಷಃ ।
ಮನಸೈವಾನುಕೂಲಾನಿ ವಿಧಾತಾ ಕುರುತೇ ವಶೇ ॥ 5-161-27 (37412)
ತ್ರಯೋದಶ ಸಮಾ ಭುಕ್ತಂ ರಾಜ್ಯಂ ವಿಲಪತಸ್ತವ ।
ಭೂಯಶ್ಚೈವ ಪ್ರಶಾಸಿಷ್ಯೇ ನಿಹತ್ಯ ತ್ವಾಂ ಸಬಾಂಧವಂ ॥ 5-161-28 (37413)
ಕ್ವ ತದಾ ಗಾಂಡಿವಂ ತೇಽಭೂದ್ಯತ್ತ್ವಂ ದಾಸಪಣೈರ್ಜಿತಃ।
ಕ್ವ ತದಾ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಬಲಮಾಸೀಚ್ಚ ಫಾಲ್ಗುನಾ ॥ 5-161-29 (37414)
ಸಗದಾದ್ಭೀಮಸೇನಾದ್ವಾ ಪಾರ್ಥಾದ್ವಾಪಿ ಸಗಾಂಡಿವಾತ್ ।
ನ ವೈ ಮೋಕ್ಷಸ್ತದಾ ವೋಭೂದ್ವಿನಾ ಕೃಷ್ಣಾಮನಿಂದಿತಾಂ ॥ 5-161-30 (37415)
ಸಾ ವೋ ದಾಸ್ಯೇ ಸಮಾಪನ್ನಾನ್ಮೋಚಯಾಮಾಸ ಪಾರ್ಷತೀ ।
ಅಮಾನುಷ್ಯಂ ಸಮಾಪನ್ನಾಂದಾಸಕರ್ಮಣ್ಯವಸ್ಥಿತಾನ್ ॥ 5-161-31 (37416)
ಅವೋಚಂ ಯತ್ಷಂಡತಿಲಾನಹಂ ವಸ್ತಥ್ಯಮೇವ ತತ್ ।
ಧೃತಾ ಹಿ ವೇಣೀ ಪಾರ್ಥೇನ ವಿರಾಟನಗರೇ ತದಾ ॥ 5-161-32 (37417)
ಸೂದಕರ್ಮಣಿ ಚ ಶ್ರಾಂತಂ ವಿರಾಟಸ್ಯ ಮಹಾನಸೇ ।
ಭೀಮಸೇನೇನ ಕೌಂತೇಯ ಯಚ್ಚ ತನ್ಮಮ ಪೌರುಷಂ ॥ 5-161-33 (37418)
ಏವಮೇತತ್ಸದಾಂ ದಂಡಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೇ ದಧುಃ ।
ವೇಣೀಂ ಕೃತ್ವಾ ಷಂಡವೇಷಃ ಕನ್ಯಾಂ ನರ್ತಿತವಾನಸಿ ॥ 5-161-34 (37419)
ನ ಭಯಾದ್ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ನ ಚಾಪಿ ತವ ಫಾಲ್ಗುನ ।
ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರತಿಪ್ರದಾಕಸ್ಯಾಮಿ ಯುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಸಹಕೇಶವಃ ॥ 5-161-35 (37420)
ನ ಮಾಯಾ ಹೀಂದ್ರಜಾಲಂ ವಾ ಕುಹಕಾ ವಾಪಿ ಭೀಷಣಾ ।
ಆತ್ತಶಸ್ತ್ರಸ್ಯ ಮೇ ಯುದ್ಧೇ ವಹಂತಿ ಪ್ರತಿಗರ್ಜನಾಃ ॥ 5-161-36 (37421)
ವಾಸುದೇವಸಹಸ್ರಂ ವಾ ಫಾಲ್ಗುನಾನಾಂ ಶತಾನಿ ವಾ।
ಆಸಾದ್ಯ ಮಾಮಮೋಘೇಷುಂ ದ್ರವಿಷ್ಯಂತಿ ದಿಶೋ ದಶಃ ॥ 5-161-37 (37422)
ಸಂಯುಗಂ ಗಚ್ಛ ಭೂಷ್ಮೇಣ ಭಿಂಧಿ ವಾ ಶಿರಸಾ ಗಿರಿಂ।
ತರೇಮಂ ವಾ ಮಹಾಗಾಧಂ ಸೌಮದತ್ತಿತಿಮಿಂಗಿಲಂ ॥ 5-161-38 (37423)
ಶಾರದ್ವತಮಹಾಮೀನಂ ವಿವಿಂಶತಿಮಹೋರಗಂ ।
ಬೃಹದ್ಬಲಮಹೋದ್ವೇಲಂ ಸೌಮದತ್ತಿಕತಿಮಿಂಗಿತಂ ॥ 5-161-39 (37424)
ಭೀಷ್ಮವೇಗಮಪರ್ಯಂತಂ ದ್ರೋಣಗ್ರಾಹದುರಾಸದಂ।
ಕರ್ಣಶಲ್ಯಝಷಾವರ್ತಂ ಕಾಂಭೋಜಬಡಬಾಸುಖಂ ॥ 5-161-40 (37425)
ದುಃಶಾಸನೌಘಂ ಶಲಶಲ್ಯಮತ್ಸ್ಯಂ
ಸುಷೇಣಚಿತ್ರಾಯುಧನಾಗನಕ್ರಂ।
ಜಯದ್ರಥಾದ್ರಿಂ ಪುರುಮಿತ್ರಗಾಧಂ
ದುರ್ಮರ್ಷಣೋದಂ ಶಕುನಿಪ್ರಪಾತಂ ॥ 5-161-41 (37426)
ಶಸ್ತ್ರೌಘಮಕ್ಷಯ್ಯಮತಿಪ್ರವೃದ್ಧಂ
ಯದಾವಗಾಹ್ಯ ಶ್ರಮನಷ್ಟಚೇತಾಃ।
ಭವಿಷ್ಯಸಿ ತ್ವಂ ಹತಸರ್ವಬಾಂಧವ-
ಸ್ತದಾ ಮನಸ್ತೇ ಪರಿತಾಪಮೇಷ್ಯತಿ ॥ 5-161-42 (37427)
ತದಾ ಮನಸ್ತೇ ತ್ರಿದಿವಾದಿವಾಶುಚೇ-
ರ್ನಿವರ್ತಿತಾ ಪಾರ್ಥ ಮಹೀಪ್ರಶಾಸನಾತ್।
ಪ್ರಶಾಂಯ ರಾಜ್ಯಂ ಹಿ ಸುದುರ್ಲಭಂ ತ್ವಯಾ
ಬುಭೂಷಿತಃ ಸ್ವರ್ಗ ಇವಾತಪಸ್ವಿನಾ ॥ ॥ 5-161-43 (37428)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಉಲೂಕದೂತಾಗಮನಪರ್ವಣಿ ಏಕಷಷ್ಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 162
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.162. ಅಧ್ಯಾಯಃ 162
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಮಾದಿಭಿರ್ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಉಲೂಕದ್ವಾರಾ ಪ್ರತಿಸಂದೇಶಪ್ರೇಷಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-162-0 (37429)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-162-0x (3861)
ಉಲೂಕಸ್ತ್ವರ್ಜುನಂ ಭೂಯೋ ಯಥೋಕ್ತಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್।
ಆಶೀವಿಷಮಿವ ಕ್ರುದ್ಧಂ ತುದನ್ವಾಕ್ಯಶಲಾಕಯಾ ॥ 5-162-1 (37430)
ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ರುಷಿತಾಃ ಪಾಂಡವಾ ಭೃಶಂ ।
ಪ್ರಾಗೇವ ಭೃಶಸಂಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಕೈತವ್ಯೇನಾಪಿ ಧರ್ಷಿತಾಃ ॥ 5-162-2 (37431)
ಆಸನೇಷೂದತಿಷ್ಠಂತ ಬಾಹೂಂಶ್ಚೈವ ಪ್ರಚಿಕ್ಷಿಪುಃ।
ಆಶೀವಿಷಾ ಇವ ಕ್ರುದ್ಧಾ ವೀಕ್ಷಾಂಚಕ್ರುಃ ಪರಸ್ಪರಂ ॥ 5-162-3 (37432)
ಅವಾಕ್ಛಿರಾ ಭೀಮಸೇನಃ ಸಮುದೈಕ್ಷತ ಕೈತವಂ।
ನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಲೋಹಿತಾಂತಾಭ್ಯಾಮಾಶೀವಿಷ ಇವ ಶ್ವಸನ್ ॥ 5-162-4 (37433)
ಆರ್ತಂ ವಾತಾತ್ಮಜಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕ್ರೋಧೇನಾಭಿಹತಂ ಭೃಶಂ ।
ಉತ್ಸ್ಮಯನ್ನಿವ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಕೈತವ್ಯಂ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-162-5 (37434)
ಪ್ರಯಾಹಿ ಶೀಘ್ರಂ ಕೈತವ್ಯ ಬ್ರೂಯಾಶ್ಚೈವ ಸುಯೋಧನಂ ।
ಶ್ರುತಂ ವಾಕ್ಯಂ ಗೃಹೀತೋರ್ಥೋ ಮತಂ ಯತ್ತೇ ತಥಾಸ್ತು ತತ್ ॥ 5-162-6 (37435)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕೇಶವೋ ರಾಜಸತ್ತಮ।
ಪುನರೇವ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮುದೈಕ್ಷತ॥ 5-162-7 (37436)
ಸೃಂಜಯಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಚ ಯಶಸ್ವಿನಃ।
ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಸಪುತ್ರಸ್ಯ ವಿರಾಟಸ್ಯ ಚ ಸಂನಿಧೌ ॥ 5-162-8 (37437)
ಭೂಮಿಪಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಮಧ್ಯೇ ವಾಕ್ಯಂ ಜಗಾದ ಹ।
ಉಲೂಕೋಽಪ್ಯರ್ಜುನಂ ಭೂಯೋ ಯಥೋಕ್ತಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-162-9 (37438)
ಆಶೀವಿಷಮಿವ ಕ್ರುದ್ಧಂ ತುದನ್ವಾಕ್ಯಶಲಾಕಯಾ।
ಕೃಷ್ಣಾದೀಂಶ್ಚೈವ ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಯಥೋಕ್ತಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-162-10 (37439)
ಉಲೂಕಸ್ಯ ತು ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ಪಾಪಂ ದಾರುಣಮೀರಿತಂ ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ವಿಚುಕ್ಷುಭೇ ಪಾರ್ಥೋ ಲಲಾಟಂ ಚಾಪ್ಯಮಾರ್ಜಯತ್ ॥ 5-162-11 (37440)
ತದವಸ್ಥಂ ತದಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಾರ್ಥಂ ಸಾ ಸಮಿತಿರ್ನೃಪ ।
ನಾಮೃಷ್ಯತ ಮಹಾರಾಜ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾರಥಾಃ ॥ 5-162-12 (37441)
ಅಧಿಕ್ಷೇಪೇಣ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ತೇ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಕ್ರೋಧಾಂಜಜ್ವಲುರಚ್ಯುತ ॥ 5-162-13 (37442)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಃ ಶಿಖಂಡೀ ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ।
ಕೇಕಯಾ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ರಾಕ್ಷಸಶ್ಚ ಘಟೋತ್ಕಚಃ ॥ 5-162-14 (37443)
ದ್ರೌಪದೇಯಾಭಿಮನ್ಯುಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ ।
ಭೀಮಸೇನಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತೋ ಯಮಜೌ ಚ ಮಹಾರಥೌ ॥ 5-162-15 (37444)
ಉತ್ಪೇತುರಾಸನಾತ್ಸರ್ವೇ ಕ್ರೋಧಸಂರಕ್ತಲೋಚನಾಃ।
ಬಾಹುನ್ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ರುಚಿರಾನ್ರಕ್ತಚಂದನರೂಷಿತಾನ್।
ಅಂಗದೈಃ ಪಾರಿಹಾರ್ಯೈಶ್ಚ ಕೇಯೂರೈಶ್ಚ ವಿಭೂಷಿತಾನ್ ॥ 5-162-16 (37445)
ದಂತಾಂದಂತೇಷು ನಿಷ್ಪಿಷ್ಯ ಸೃಕ್ಕಿಣೀ ಪರಿಲೇಲಿಹನ್ ।
ತೇಷಾಮಾಕಾರಭಾವಜ್ಞಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ವೃಕೋದರಃ ॥ 5-162-17 (37446)
ಉದತಿಷ್ಠತ್ಸ ವೇಗೇನ ಕ್ರೋಧೇನ ಪ್ರಜ್ವಲನ್ನಿವ।
ಉದ್ವೃತ್ಯ ಸಹಸಾ ನೇತ್ರೇ ದಂತಾನ್ಕಟಕಟಾಯ್ಯ ಚ ॥ 5-162-18 (37447)
ಹಸ್ತಂ ಹಸ್ತೇನ ನಿಷ್ಪಿಷ್ಯ ಉಲೂಕಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್।
ಅಶಕ್ತಾನಾಮಿವಾಸ್ಮಾಕಂ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹನನಿಮಿತ್ತಕಂ ॥ 5-162-19 (37448)
ಶ್ರುತಂ ತೇ ಚವನಂ ಮೂರ್ಖ ಯತ್ತ್ವಾಂ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಬ್ರವೀತ್।
ತನ್ಮೇ ಕಥಯತೋ ಮಂದ ಶ್ರೃಣು ವಾಕ್ಯಂ ದುರಾಸದಂ ॥ 5-162-20 (37449)
ಸರ್ವಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇ ತಂ ಯದ್ವಕ್ಷ್ಯಸಿ ಸುಯೋಧನಂ ।
ಶ್ರೃಣ್ವತಃ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ಪಿತುಶ್ಚ ತ್ವಂ ದುರಾತ್ಮನಃ ॥ 5-162-21 (37450)
ಅಸ್ಮಾಭಿಃ ಪ್ರೀತಿಕಾಮೈಸ್ತು ಭ್ರಾತುರ್ಜ್ಯೇಷ್ಠಸ್ಯ ನಿತ್ಯಶಃ।
ಮರ್ಷಿತಂ ತೇ ದುರಾಚಾರ ತತ್ತ್ವಂ ನ ಬಹು ಮನ್ಯಸೇ ॥ 5-162-22 (37451)
ಪ್ರೇಷಿತಶ್ಚ ಹೃಷೀಕೇಶಃ ಶಮಾಕಾಂಕ್ಷೀ ಕುರೂನ್ಪ್ರತಿ ।
ಕುಲಸ್ಯ ಹಿತಕಾಮೇನ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಧೀಮತಾ ॥ 5-162-23 (37452)
ತ್ವಂ ಕಾಲಚೋದಿತೋ ನೂನಂ ಗಂತುಕಾಮೋ ಯಮಕ್ಷಯಂ ।
ಗಚ್ಛಸ್ವಾಹವಮಸ್ಮಾಭಿಸ್ತಚ್ಚ ಶ್ವೋ ಭವಿತಾ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-162-24 (37453)
ಮಯಾಪಿ ಚ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೋ ವಧಃ ಸಭ್ರಾತೃಕಸ್ಯ ತೇ।
ಸ ತಥಾ ಭವಿತಾ ಪಾಪ ನಾತ್ರ ಕಾರ್ಯಾ ವಿಚಾರಣಾ ॥ 5-162-25 (37454)
ವೇಲಾಮತಿಕ್ರಮೇತ್ಸದ್ಯಃ ಸಾಗರೋ ವರುಣಾಲಯಃ ।
ಪರ್ವತಾಶ್ಚ ವಿಶೀರ್ಯೇಯುರ್ಮಯೋಕ್ತಂ ನ ಮೃಷಾ ಭವೇತ್ ॥ 5-162-26 (37455)
ಸಹಾಯಸ್ತೇ ಯದಿ ಯಮಃ ಕುಬೇರೋ ರುದ್ರ ಏವ ವಾ।
ಯಥಾಪ್ರತಿಜ್ಞಂ ದುರ್ಬುದ್ಧೇ ಪ್ರಕರಿಷ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ ।
ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ರುಧಿರಂ ಪಾತಾ ಚಾಸ್ಮಿ ಯಥೇಪ್ಸಿತಂ ॥ 5-162-27 (37456)
ಯಶ್ಚೇಹ ಪ್ರತಿಸಂರಬ್ಧಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಮಾಭಿಯಾಸ್ಯತಿ।
ಅಪಿ ಭೀಷ್ಮಂ ಪುರುಸ್ಕೃತ್ಯ ತಂ ನೇಷ್ಯಾಮಿ ಯಮಕ್ಷಯಂ ॥ 5-162-28 (37457)
ಯಚ್ಚೈತದುಕ್ತಂ ವಚನಂ ಮಯಾ ಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಸಂಸದಿ।
ಯಥೈತದ್ಭವಿತಾ ಸತ್ಯಂ ತಥೈವಾತ್ಮಾನಮಾಲಭೇ ॥ 5-162-29 (37458)
ಭೀಮಸೇನವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಹದೇವೋಽಪ್ಯಮರ್ಷಣಃ ।
ಕ್ರೋಧಸಂರಕ್ತನಯನಸ್ತತೋ ವಾಕ್ಯಮುವಾಚ ಹ ॥ 5-162-30 (37459)
ಶೌಟೀರಶೂರಸದೃಶಮನೀಕಜನಸಂಸದಿ।
ಶ್ರೃಣು ಪಾಪ ವಚೋ ಮಹ್ಯಂ ಯದ್ವಾಚ್ಯೋ ಹಿ ಪಿತಾತ್ವಯಾ ॥ 5-162-31 (37460)
ನಾಸ್ಮಾಕಂ ಭವಿತಾ ಭೇದಃ ಕದಾಚಿತ್ಕುರುಭಿಃ ಸಹ ।
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಂಬಂಧೋ ಯದಿ ನ ಸ್ಯಾತ್ತ್ವಯಾ ಸಹ ॥ 5-162-32 (37461)
ತ್ವಂ ತು ಲೋಕವಿನಾಶಾಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಕುಲಸ್ಯ ಚ।
ಉತ್ಪನ್ನೋ ವೈರಪುರುಷಃ ಸ್ವಕುಲಘ್ನಶ್ಚ ಪಾಪಕೃತ್ ॥ 5-162-33 (37462)
ಜನ್ಮಪ್ರಭೃತಿ ಚಾಸ್ಮಾಕಂ ಪಿತಾ ತೇ ಪಾಪಪೂರುಷಃ ।
ಅಹಿತಾನಿ ನೃಶಂಸಾನಿ ನಿತ್ಯಶಃ ಕರ್ತುಮಿಚ್ಛತಿ ॥ 5-162-34 (37463)
ತಸ್ಯ ವೈರಾನುಷಂಗಸ್ಯ ಗಂತಾಸ್ಂಯಂತಂ ಸುದುರ್ಗಮಂ।
ಅಹಮಾದೌ ನಿಹತ್ಯ ತ್ವಾಂ ಶಕುನೇಃ ಸಂಪ್ರಪಶ್ಯತಃ ॥ 5-162-35 (37464)
ತತೋಽಸ್ಮಿ ಶಕುನಿಂ ಹಂತಾ ಮಿಷತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ।
ಭೀಮಸ್ಯ ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಹದೇವಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ ॥ 5-162-36 (37465)
ಉವಾಚ ಫಾಲ್ಗುನೋ ವಾಕ್ಯಂ ಭೀಮಸೇನಂ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ।
ಭೀಮಸೇನ ನ ತೇ ಸಂತಿ ಯೇಷಾಂ ವೈರಂ ತ್ವಯಾ ಸಹ ॥ 5-162-37 (37466)
ಮಂದಾ ಗೃಹೇಷು ಸುಖಿನೋ ಮೃತ್ಯುಪಾಶವಶಂ ಗತಾಃ।
ಉಲೂಕಶ್ಚ ನ ತೇ ವಾಚ್ಯಃ ಪರುಷಂ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ॥ 5-162-38 (37467)
ದೂತಾಃ ಕಿಮಪರಾಧ್ಯಂತೇ ಯಥೋಕ್ತಸ್ಯಾನುಭಾಷಿಣಃ ।
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಭೀಮಂ ಭೀಮಪರಾಕ್ರಮಂ ॥ 5-162-39 (37468)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸುಖಾನ್ವೀರಾನ್ಸುಹೃದಃ ಸಮಭಾಷತ।
ಶ್ರುತಂ ವಸ್ತಸ್ಯ ಪಾಪಸ್ಯ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಭಾಷಿತಂ ॥ 5-162-40 (37469)
ಕುತ್ಸನಂ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಮಮ ಚೈವ ವಿಶೇಷತಃ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ಭವಂತಃ ಸಂರಬ್ಧಾ ಅಸ್ಮಾಕಂ ಹಿತಕಾಂಯಯಾ ॥ 5-162-41 (37470)
ಪ್ರಭಾವಾದ್ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಭವತಾಂ ಚ ಪ್ರಯತ್ನತಃ।
ಸಮಗ್ರಂ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ಸರ್ವಂ ನ ಗಣಯಾಂಯಹಂ ॥ 5-162-42 (37471)
ಭವದ್ಭಿಃ ಸಮನುಜ್ಞಾತೋ ವಾಕ್ಯಮಸ್ಯ ಯದುತ್ತರಂ ।
ಉಲೂಕೇ ಪ್ರಾಪಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಯದ್ವಕ್ಷ್ಯತಿ ಸುಯೋಧನಂ ॥ 5-162-43 (37472)
ಶ್ವೋ ಭೂತೇ ಕತ್ಥಿತಸ್ಯಾಸ್ಯ ಪ್ರತಿವಾಕ್ಯಂ ಚಮೂಮುಖೇ।
ಗಾಂಡೀವೇನಾಭಿಧಾಸ್ಯಾಕಮಿ ಕ್ಲೀಬಾ ಹಿ ವಚನೋತ್ತರಾಃ । 5-162-44 (37473)
ತತಸ್ತೇ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಶಶಂಸುರ್ಧನಂಜಯಂ ।
ತೇನ ವಾಕ್ಯೋಪಚಾರೇಣ ವಿಸ್ಮಿತಾ ರಾಜಸತ್ತಮಾಃ ॥ 5-162-45 (37474)
ಅನುನೀಯ ಚ ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಯಥಾಮಾನ್ಯಂ ಯಥಾವಯಃ।
ಧರ್ಮರಾಜಂ ತದಾ ವಾಕ್ಯಂ ತತ್ಪ್ರಾಪ್ಯಂ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-162-46 (37475)
ಆತ್ಮಾನಮವಮನ್ವಾನೋ ನ ಹಿ ಸ್ಯಾತ್ಪಾರ್ಥಿವೋತ್ತಮಃ ।
ತತ್ರೋತ್ತರಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತವ ಶುಶ್ರೂಷಣೇ ರತಃ ॥ 5-162-47 (37476)
ಉಲೂಕಂ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಾಮಪೂರ್ವಮಥೋರ್ಜಿತಂ ।
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ನಿಶಂಯ ಭರತರ್ಷಭಃ ॥ 5-162-48 (37477)
ಅತಿಲೋಹಿತನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಮಾಶೀವಿಷ ಇವ ಶ್ವಸನ್ ।
ಸ್ಮಯಮಾನ ಇವ ಕ್ರೋಧಾತ್ಸೃಕ್ಕಿಣೀ ಪರಿಸಂಲಿಹನ್ ॥ 5-162-49 (37478)
ಜನಾರ್ದನಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಭ್ರಾತೄಂಶ್ಚೈವೇದಮಬ್ರವೀತ್ ।
ಅಭ್ಯಭಾಷತ ಕೈತವ್ಯಂ ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ವಿಪುಲಂ ಭುಜಂ ॥ 5-162-50 (37479)
ಉಲೂಕ ಗಚ್ಛ ಕೈತವ್ಯ ಬ್ರೂಹಿ ತಾತ ಸುಯೋಧನಂ ।
ಕೃತಘ್ನಂ ವೈರಪುರುಷಂ ದುರ್ಮತಿಂ ಕುಲಪಾಂಸನಂ ॥ 5-162-51 (37480)
ಪಾಂಡವೇಷು ಸದಾ ಪಾಪ ನಿತ್ಯಂ ಜಿಹ್ಮಂ ಪ್ರವರ್ತತೇ।
ಸ್ವವೀರ್ಯಾದ್ಯಃ ಪರಾಕ್ರಂಯ ಪಾಪ ಆಹ್ವಯತೇ ಪರಾನ್।
ಅಭೀತಃ ಪೂರಯನ್ವಾಕ್ಯಮೇಷ ವೈಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಪುಮಾನ್ ॥ 5-162-52 (37481)
ಸ ಪಾಪಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಭೂತ್ವಾ ಅಸ್ಮಾನಾಹೂಯ ಸಂಯುಗೇ।
ಮಾನ್ಯಾಮಾನ್ಯಾನ್ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಯುದ್ಧಂ ಮಾ ಗಾಃ ಕುಲಾಧಮ ॥ 5-162-53 (37482)
ಆತ್ಮವೀರ್ಯಂ ಸಮಾಶ್ರಿಕತ್ಯ ಭೃತ್ಯವೀರ್ಯಂ ಚ ಕೌರವ ।
ಆಹ್ವಯಸ್ವ ರಣೇ ಪಾರ್ಥಾನ್ಸರ್ವಥಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಭವ ॥ 5-162-54 (37483)
ಪರವೀರ್ಯಂ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಯಃ ಸಮಾಹ್ವಯತೇ ಪರಾನ್।
ಅಶಕ್ತಃ ಸ್ವಯಮಾದಾತುಮೇತದೇವ ನಪುಂಸಕಂ ॥ 5-162-55 (37484)
ಸ ತ್ವಂ ಪರೇಷಾಂ ವೀರ್ಯೇಣ ಆತ್ಮಾನಂ ಬಹುಮನ್ಯಸೇ ।
ಕಥಮೇವಮಶಕ್ತಸ್ತ್ವಮಸ್ಮಾನ್ಸಮಭಿಗರ್ಜಸಿ ॥ 5-162-56 (37485)
ಕೃಷ್ಣ ಉವಾಚ। 5-162-57x (3862)
ಮದ್ವಚಶ್ಚಾಪಿ ಭೂಯಸ್ತೇ ವಕ್ತವ್ಯಃ ಸ ಸುಯೋಧನಃ।
ಶ್ವ ಇದಾನೀಂ ಪ್ರಪದ್ಯೇಥಾಃ ಪುರುಷೋ ಭವ ದುರ್ಮತೇ ॥ 5-162-57 (37486)
ಮನ್ಯಸೇ ಯಚ್ಚ ಮೂಢ ತ್ವಂ ನ ಯೋತ್ಸ್ಯತಿ ಜನಾರ್ದನಃ।
ಸಾರಥ್ಯೇನ ವೃತಃ ಪಾರ್ಥೈರಿತಿ ತ್ವಂ ನ ಬಿಭೇಷಿ ಚ ॥ 5-162-58 (37487)
ಜಘನ್ಯಕಾಲಮಪ್ಯೇತನ್ನ ಭವೇತ್ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಾನ್।
ನಿರ್ದಹೇಯಮಹಂ ಕ್ರೋಧಾತ್ತೃಣಾನೀವ ಹುತಾಶನಃ ॥ 5-162-59 (37488)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿಯೋಗಾತ್ತು ಫಾಲ್ಗುನಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ಕರಿಷ್ಯೇ ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಸಾರಥ್ಯಂ ವಿಜಿತಾತ್ಮನಃ ॥ 5-162-60 (37489)
ಯದ್ಯುತ್ಪತಸಿ ಲೋಕಾಂಸ್ತ್ರೀನ್ಯದ್ಯಾವಿಶಸಿ ಭೂತಲಂ ।
ತತ್ರತತ್ರಾರ್ಜುನರಥಂ ಪ್ರಭಾತೇ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸೇ ಪುನಃ ॥ 5-162-61 (37490)
ಯಚ್ಚಾಪಿ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಮನ್ಯಸೇ ಮೋಘಭಾಷಿತಂ ।
ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ರುಧಿರಂ ಪೀತಮದ್ಯಾವಧಾರಯ ॥ 5-162-62 (37491)
ನ ತ್ವಾಂ ಸಮೀಕ್ಷತೇ ಪಾರ್ಥೋ ನಾಪಿ ರಾಜಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ನ ಭೀಮಸೇನೋ ನ ಯಮೌ ಪ್ರತಿಕೂಲಪ್ರಭಾಷಿಣಂ ॥ ॥ 5-162-63 (37492)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಉಲೂಕದೂತಾಗಮನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿಷಷ್ಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-162-12 ಸಮಿತಿಃ ಸಭಾ ॥ 5-162-31 ಶೌಟೀರಃ ಸಗರ್ವಃ। ಶೂರೋ ವಿಕ್ರಾಂತಃ। ಮಹ್ಯಂ ಮಮ ॥ 5-162-55 ನಪುಂಸಕಂ ನಪುಂಸಕತ್ವಂ ತವ ॥ 5-162-63 ಸಮೀಕ್ಷತೇ ಗಣಯತಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 163
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.163. ಅಧ್ಯಾಯಃ 163
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಅರ್ಜುನಾದಿಭಿಃ ಸರ್ವೈರುಲೂಕದ್ವಾರಾ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಗ್ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಪ್ರತಿಸಂದೇಶಪ್ರೇಷಣಂ ॥ 1 ॥ ಉಲೂಕೇನ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾದಿಪ್ರತಿಸಂದೇಶಕಥನಂ ॥ 2 ॥ ದುರ್ಯೋಧನಾಜ್ಞಯಾ ಕರ್ಣೇನ ಸೇನಾಸು ಯುದ್ಧಸನ್ನಾಹೋದ್ಧೋಷಣಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-163-0 (37493)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-163-0x (3863)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ನಿಶಂಯ ಭರತರ್ಷಭ ।
ನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಮತಿತಾಂರಾಭ್ಯಾಂ ಕೈತವ್ಯಂ ಸಮುದೈಕ್ಷತ ॥ 5-163-1 (37494)
ಸ ಕೇಶವಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಗುಡಾಕೇಶೋ ಮಹಾಯಶಾಃ ।
ಅಭ್ಯಭಾಷತ ಕೈತವ್ಯಂ ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ವಿಪುಲಂ ಭುಜಂ ॥ 5-163-2 (37495)
ಸ್ವವೀರ್ಯಂ ಯಃ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಸಮಾಹ್ವಯತಿ ವೈ ಪರಾನ್ ।
ಅಭೀತೋ ಯುಧ್ಯತೇ ಶತ್ರೂನ್ಸ ವೈ ಪುರುಷ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5-163-3 (37496)
ಪರವೀರ್ಯಂ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಯಃ ಸಮಾಹ್ವಯತೇ ಪರಾನ್ ।
ಕ್ಷತ್ರಬಂಧುರಶಕ್ತತ್ವಾಲ್ಲೋಕೇ ಸ ಪುರುಷಾಧಮಃ ॥ 5-163-4 (37497)
ಸ ತ್ವಂ ಪರೇಷಾಂ ವೀರ್ಯೇಣ ಮನ್ಯಸೇ ವೀರ್ಯಮಾತ್ಮನಃ ।
ಸ್ವಯಂ ಕಾಪುರುಷೋ ಮೂಢ ಪರಾಂಶ್ಚ ಕ್ಷೇಪ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 5-163-5 (37498)
ಯಸ್ತ್ವಂ ವೃದ್ಧಂ ಸರ್ವರಾಜ್ಞಾಂ ಹಿತಬುದ್ಧಿಂ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಂ ।
ಮರಣಾಯ ಮಹಾಪ್ರಜ್ಞಂ ದೀಕ್ಷಯಿತ್ವಾ ವಿಕತ್ಥಸೇ ॥ 5-163-6 (37499)
ಭಾವಸ್ತೇ ವಿದಿತೋಽಸ್ಮಾಭಿರ್ದುರ್ಬುದ್ಧೇ ಕುಲಪಾಂಸನ ।
ನ ಹನಿಷ್ಯಂತಿ ಗಾಂಗೇಯಂ ಪಾಂಡವಾ ಘೃಣಯೇತಿ ಹಿ ॥ 5-163-7 (37500)
ಯಸ್ಯ ವೀರ್ಯಂ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಕತ್ಥಸೇ।
ಹಂತಾಸ್ಮಿ ಪ್ರಥಮಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಮಿಷತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ । 5-163-8 (37501)
ಕೈತವ್ಯ ಗತ್ವಾ ಭರತಾನ್ಸಮೇತ್ಯ
ಸುಯೋಧನಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ವದಸ್ವ।
ತಥೇತ್ಯುವಾಚಾರ್ಜುನಃ ಸವ್ಯಸಾಚೀ
ನಿಶಾವ್ಯಪಾಯೇ ಭವಿತಾ ವಿಮರ್ದಃ ॥ 5-163-9 (37502)
ಯದ್ವಾ ಬ್ರವೀದ್ವಾಕ್ಯಮದೀನಸತ್ವೋ
ಮಧ್ಯೇ ಕುರೂನ್ಹರ್ಷಯನ್ಸತ್ಯಸಂಧಃ।
ಅಹಂ ಹಂತಾ ಸೃಂಜಯಾನಾಮನೀಕಂ
ಸಾಲ್ವೇಯಕಾಂಶ್ಚೇತಿ ಮಮೈಷ ಭಾರಃ।
ಕೈತವ್ಯ ಗತ್ವಾ ಭರತಾನ್ಸಮೇತ್ಯ
ಸುಯೋಧನಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ವದಸ್ವ ॥ 5-163-10 (37503)
ಹನ್ಯಾಮಹಂ ದ್ರೋಣಮೃತೇಽಪಿ ಲೋಕಂ
ನ ತೇ ಭಯಂ ವಿದ್ಯತೇ ಪಾಂಡವೇಭ್ಯಃ ।
ತತೋ ಹಿ ತೇ ಲಬ್ಧಮತಂ ಚ ರಾಜ್ಯ-
ಮಾಪದ್ಗತಾಃ ಪಾಂಡವಾಶ್ಚೇತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-163-11 (37504)
ಸ ದರ್ಪಪೂರ್ಣೋ ನ ಸಮೀಕ್ಷಸೇ ತ್ವ-
ಮನರ್ಥಮಾತ್ಮನ್ಯಪಿ ವರ್ತಮಾನಂ।
ತಸ್ಮಾದಹಂ ತೇ ಪ್ರಥಮಂ ಸಮೂಹೇ
ಹಂತಾ ಸಮಕ್ಷ ಕುರುವೃದ್ಧಮೇವ ॥ 5-163-12 (37505)
ಸೂರ್ಯೋದಯೇ ಯುಕ್ತಸೇನಃ ಪ್ರತೀಕ್ಷ್ಯ
ಧ್ವಜೀ ರಥೀ ರಕ್ಷತ ಸತ್ಯಸಂಧಂ।
ಅಹಂ ಹಿ ವಃ ಪಶ್ಯತಾಂ ದ್ವಿಪಮೇನಂ
ಭೀಷ್ಮಂ ರಥಾತ್ಪಾತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಬಾಣೈಃ ॥ 5-163-13 (37506)
ಶ್ವೋಭೂತೇ ಕತ್ಥನಾವಾಕ್ಯಂ ವಿಜ್ಞಾಸ್ಯತಿ ಸುಯೋಧನಃ।
ಆಚಿತಂ ಶರಜಾಲೇನ ಮಯಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಿತಾಮಹಂ ॥ 5-163-14 (37507)
ಯದುಕ್ತಶ್ಚ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ಪುರುಷೋ ಹ್ರಸ್ವದರ್ಶನಃ।
ಕ್ರುದ್ಧೇನ ಭೀಮಸೇನೇನ ಭ್ರಾತಾ ದುಃಶಾಸನಸ್ತವ ॥ 5-163-15 (37508)
ಅಧರ್ಮಜ್ಞೋ ನಿತ್ಯವೈರೀ ಪಾಪಬುದ್ಧಿರ್ನೃಶಂಸಕೃತ್।
ಸತ್ಯಾಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಮಚಿರಾದ್ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸೇ ತಾಂ ಸುಯೋಧನ ॥ 5-163-16 (37509)
ಅಭಿಮಾನಸ್ಯ ದರ್ಪಸ್ಯ ಕ್ರೋಧಪಾರುಷ್ಯಯೋಸ್ತಥಾ।
ನೈಷ್ಠುರ್ಯಸ್ಯಾವಲೇಪಸ್ಯ ಆತ್ಮಸಂಭಾವನಸ್ಯ ಚ॥ 5-163-17 (37510)
ನೃಶಂಸತಾಯಾಸ್ತೈಕ್ಷ್ಣ್ಯಸ್ಯ ಧರ್ಮವಿದ್ವೇಷಣಸ್ಯ ಚ।
ಅಧರ್ಮಸ್ಯಾತಿವಾದಸ್ಯ ವೃದ್ಧಾತಿಕ್ರಮಣಸ್ಯ ಚ ॥ 5-163-18 (37511)
ದರ್ಶನಸ್ಯ ಚ ಚಕ್ರಸ್ಯ ಕೃತ್ಸ್ನಸ್ಯಾಪನಯಸ್ಯ ಚ।
ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ತ್ವಂ ಫಲಂ ತೀವ್ರಮಚಿರೇಣ ಸುಯೋಧನ ॥ 5-163-19 (37512)
ವಾಸುದೇವದ್ವಿತೀಯೇ ಹಿ ಮಯಿ ಕ್ರುದ್ಧೇ ನರಾಧಮ।
ಆಶಾ ತೇ ಜೀವಿತೇ ಮೂಢ ರಾಜ್ಯೇ ವಾ ಕೇನ ಹೇತುನಾ ॥ 5-163-20 (37513)
ಶಾಂತೇ ಭೀಷ್ಮೇ ತಥಾ ದ್ರೋಣೇ ಸೂತಪುತ್ರೇ ಚ ಪಾತಿತೇ।
ನಿರಾಶೋ ಜೀವಿತೇ ರಾಜ್ಯೇ ಪುತ್ರೇಷು ಚ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-163-21 (37514)
ಭ್ರಾತೄಣಾಂ ನಿಧನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಚ ಸುಯೋಧನ ।
ಭೀಮಸೇನೇನ ನಿಹತೋ ದುಷ್ಕೃತಾನಿ ಸ್ಮರಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-163-22 (37515)
ನ ದ್ವಿತೀಯಾಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಹಿ ಪ್ರತಿಜಾನಾಮಿ ಕೈತವ ।
ಸತ್ಯಂ ಬ್ರವೀಂಯಹಂ ಹ್ಯೇತತ್ಸರ್ವಂ ಸತ್ಯಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-163-23 (37516)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋಽಪಿ ಕೈತವ್ಯಮುಲೂಕಮಿದಮಬ್ರವೀತ್।
ಉಲೂಕ ಮದ್ವಚೋ ಬ್ರೂಹಿ ಗತ್ವಾ ತಾತ ಸುಯೋಧನಂ ॥ 5-163-24 (37517)
ಸ್ವೇನ ವೃತ್ತೇನ ಮೇ ವೃತ್ತಂ ನಾಧಿಗಂತುಂ ತ್ವಮರ್ಹಸಿ ।
ಉಭಯೋರಂತರಂ ವೇದ ಸೂನೃತಾನೃತಯೋರಪಿ ॥ 5-163-25 (37518)
ನ ಚಾಹಂ ಕಾಮಯೇ ಪಾಪಮಪಿ ಕೀಟಪಿಪೀಲಕಯೋಃ।
ಕಿಂ ಪುನರ್ಜ್ಞಾತಿಷು ವಧಂ ಕಾಮಯೇಯಂ ಕಥಂ ಚ ನ ॥ 5-163-26 (37519)
ಏತದರ್ಥಂ ಮಯಾ ತಾತ ಪಂಚ ಗ್ರಾಮಾ ವೃತಾಃ ಪುರಾ।
ಕಥಂ ತವ ಸುದುರ್ಬುದ್ಧೇ ನ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯೇ ವ್ಯಸನಂ ಮಹತ್ ॥ 5-163-27 (37520)
ಸ ತ್ವಂ ಕಾಮಪರೀತಾತ್ಮಾ ಮೂಢಭಾವಾಚ್ಚ ಕತ್ಥಸೇ।
ತಥೈವ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ನ ಗೃಹ್ಣಾಸಿ ಹಿತಂ ವಚಃ । 5-163-28 (37521)
ಕಿಂಚೇದಾನೀಂ ಬಹೂಕ್ತೇನ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಸಹ ಬಾಂಧವೈಃ।
ಮಮ ವಿಪ್ರಿಯಕರ್ತಾರಂ ಕೈತವ್ಯ ಸಹ ಬಾಂಧವೈಃ । 5-163-29 (37522)
ಮಮ ವಿಪ್ರಿಯಕರ್ತಾರಂ ಕೈತವ್ಯ ಬ್ರೂಹಿ ಕೌರವಂ ॥
ಶ್ರುತಂ ವಾಕ್ಯಂ ಗೃಹೀತೋಽರ್ಥೋ ಮತಂ ಯತ್ತೇ ತಥಾಸ್ತು ತತ್। 5-163-30 (37523)
ಭೀಮಸೇನಸ್ತತೋ ವಾಕ್ಯಂ ಭೂಯ ಆಹ ನೃಪಾತ್ಮಜಂ ॥
ಉಲೂಕ ಮದ್ವಚೋ ಬ್ರೂಹಿ ದುರ್ಮತಿಂ ಪಾಪಪೂರುಷಂ। 5-163-31 (37524)
ಶಠಂ ನೈಕೃತಿಕಂ ಪಾಪಂ ದುರಾಚಾರಂ ಸುಯೋಧನಂ ॥
ಗೃಧ್ರೋದರೇ ವಾ ವಸ್ತವ್ಯಂ ಪುರೇ ವಾ ನಾಗಸಾಹ್ವಯೇ । 5-163-32 (37525)
ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ಮಯಾ ಯಚ್ಚ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ನರಾಧಮ ॥
ಕರ್ತಾಹಂ ತದ್ವಚಃ ಸತ್ಯಂ ಸತ್ಯೇನೈವ ಶಪಾಮಿ ತೇ। 5-163-33 (37526)
ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ರುಧಿರಂ ಹತ್ವಾ ಪಾಸ್ಯಾಂಯಹಂ ಮೃಧೇ ॥
ಸಕ್ಥಿನೀ ತವ ಭಂಕ್ತ್ವೈವ ಹತ್ವಾ ಹಿ ತವ ಸೋದನಾನ್। 5-163-34 (37527)
ಸರ್ವೇಷಾಂ ರಾಜಪುತ್ರಾಣಾಮಭಿಮನ್ಯುರಸಂಶಯಂ ।
ಕರ್ಮಣಾ ತೋಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಭೂಯಶ್ಚೈವ ವಚಃ ಶ್ರೃಣು ॥ 5-163-35 (37528)
ಹತ್ವಾ ಸುಯೋಧನ ತ್ವಾಂ ವೈ ಸಹಿತಂ ಸರ್ವಸೋದರೈಃ ।
ಆಕ್ರಮಿಷ್ಯೇ ಪದಾ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ ॥ 5-163-36 (37529)
ನಕುಲಸ್ತು ತತೋ ವಾಕ್ಯಮಿದಮಾಹ ಮಹೀಪತೇ।
ಉಲೂಕ ಬ್ರೂಹಿ ಕೌರವ್ಯಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸುಯೋಧನಂ ॥ 5-163-37 (37530)
ಶ್ರುತಂ ತೇ ಗದತೋ ವಾಕ್ಯಂ ಸರ್ವಮೇವ ಯಥಾತಥಂ।
ತಥಾ ಕರ್ತಾಸ್ಮಿ ಕೌರವ್ಯ ಯಥಾ ತ್ವಮನುಶಾಸಿ ಮಾಂ ॥ 5-163-39aಸಹದೇವೋಽಪಿ ನೃಪತೇ ಇದಮಾಹ ವಚೋಽರ್ಥವತ್ ।
ಸುಯೋಧನ ಮತಿರ್ಯಾ ತೇ ವೃಥೈಷಾ ತೇ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-163-38 (37531)
ಶೋಚಿಷ್ಯಸೇ ಮಹಾರಾಜ ಸಪುತ್ರಜ್ಞಾತಿಬಾಂಧವಃ ।
ಇಮಂ ಚ ಕ್ಲೇಶಮಸ್ಮಾಕಂ ಹೃಷ್ಟೋ ಯತ್ತ್ವಂ ವಿಕತ್ಥಸೇ ॥ 5-163-40 (37532)
ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ವೃದ್ಧಾವುಲೂಕಮಿದಮೂಚತುಃ ।
ದಾಸಭಾವಂ ನಿಯಚ್ಛೇವ ಸಾಧೋರಿತಿ ಮತಿಃ ಸದಾ।
ತೌ ಚ ದಾಸಾವದಾಸೌ ವಾ ಪೌರುಷಂ ಯಸ್ಯ ಯಾದೃಶಂ ॥ 5-163-41 (37533)
ಶಿಖಂಡೀ ತು ತತೋ ವಾಕ್ಯಮುಲೂಕಮಿದಮಬ್ರವೀತ್ ।
ವಕ್ತವ್ಯೋ ಭವತಾ ರಾಜಾ ಪಾಪೇಷ್ವಭಿರತಃ ಸದಾ ॥ 5-163-42 (37534)
ಪಶ್ಯ ತ್ವಂ ಮಾಂ ರಣೇ ರಾಜನ್ಕುರ್ವಾಣಂ ಕರ್ಮ ದಾರುಣಂ ।
ಯಸ್ಯ ವೀರ್ಯಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಮನ್ಯಸೇ ವಿಜಯಂ ಯುಧಿ ॥ 5-163-43 (37535)
ತಮಹಂ ಪಾತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ರಥಾತ್ತವ ಪಿತಾಮಹಂ।
ಅಹಂ ಭೀಷ್ಮವಧಾತ್ಸೃಷ್ಟೋ ನೂನಂ ಧಾತ್ರಾ ಮಹಾತ್ಮನಾ ॥ 5-163-44 (37536)
ಸೋಽಹಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಿಷತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋಽಪಿ ಕೈತವ್ಯಮುಲೂಕಮಿದಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-163-45 (37537)
ಸುಯೋಧನೋ ಮಮ ವಚೋ ವಕ್ತವ್ಯೋ ನೃಪತೇಃ ಸುತಃ।
ಅಹಂ ದ್ರೋಣಂ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಗಣಂ ಸಹಬಾಂಧವಂ ॥ 5-163-46 (37538)
ಅವಶ್ಯಂ ಚ ಮಯಾ ಕಾರ್ಯಂ ಪೂರ್ವೇಷಾಂ ಚರಿತಂ ಮಹತ್ ।
ಕರ್ತಾ ಚಾಹಂ ತಥಾ ಕರ್ಮ ಯಥಾ ನಾನ್ಯಃ ಕರಿಷ್ಯತಿ 5-163-47 (37539)
ತಮಬ್ರವೀದ್ಧರ್ಮರಾಜಃ ಕಾರುಣ್ಯಾರ್ಥಂ ವಚೋ ಮಹತ್।
ನಾಹಂ ಜ್ಞಾತಿವಧಂ ರಾಜನ್ಕಾಮಯೇಯಂ ಕಥಂಚನ ॥ 5-163-48 (37540)
ತವೈವ ದೋಷಾದ್ದುರ್ಬುದ್ಧೇ ಸರ್ವಮೇತತ್ತ್ವನಾವೃತಂ ।
ಸ ಗಚ್ಛ ಮಾಚಿರಂ ತಾತ ಉಲೂಕ ಯದಿ ಮನ್ಯಸೇ ॥ 5-163-49 (37541)
ಇಹ ವಾ ತಿಷ್ಠ ಭದ್ರಂ ತೇ ವಯಂ ಹಿ ತವ ಬಾಂಧವಾಃ ।
ಉಲೂಕಸ್ತು ತತೋ ರಾಜಂಧರ್ಮಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ॥ 5-163-50 (37542)
ಆಮಂತ್ರ್ಯ ಪ್ರಯಯೌ ತತ್ರ ಯತ್ರ ರಾಜಾ ಸುಯೋಧನಃ ।
ಉಲೂಕಸ್ತತ ಆಗಮಕ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನಮಮರ್ಷಣಂ ॥ 5-163-51 (37543)
ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಸಮಾದೇಶಂ ಯಥೋಕ್ತಂ ಸರ್ವಮಬ್ರವೀತ್ ।
ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಭೀಮಸ್ಯ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಪೌರುಷಂ ॥ 5-163-52 (37544)
ನಕುಲಸ್ಯ ವಿರಾಟಸ್ಯ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಚ ಭಾರತ ।
ಸಹದೇವಸ್ಯ ಚ ವಚೋ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶಿಖಂಡಿನೋಃ।
ಕೇಶವಾರ್ಜುನಯೋರ್ವಾಕ್ಯಂ ಯಥೋಕ್ತಂ ಸರ್ವಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-163-53 (37545)
ಕೈತವ್ಯಸ್ಯ ತು ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ನಿಶಂಯ ಭರತರ್ಷಭಃ ।
ದುಃಶಾಸನಂ ಚ ಕರ್ಣಂ ಚ ಶಕುನಿಂ ಚಾಪಿ ಭಾರತ ॥ 5-163-54 (37546)
ಆಜ್ಞಪಯತ ರಾಜ್ಞಶ್ಚ ಬಲಂ ಮಿತ್ರಬಲಂ ತಥಾ।
ಯಥಾ ಪ್ರಾಗುದಯಾತ್ಸರ್ವೇ ಯುಕ್ತಾಸ್ತಿಷ್ಠಂತ್ಯನೀಕಿನಃ ॥ 5-163-55 (37547)
ತತಃ ಕರ್ಣಸಮಾದಿಷ್ಟಾ ದೂತಾಃ ಸಂತ್ವರಿತಾ ರಥೈಃ ।
ಉಷ್ಟ್ರವಾಮೀಭಿರಪ್ಯನ್ಯೇ ಸದಶ್ವೈಶ್ಚ ಮಹಾಜವೈಃ ॥ 5-163-56 (37548)
ತೂರ್ಣಂ ಪರಿಯಯುಃ ಸೇನಾಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್।
ಆಜ್ಞಾಪಯಂತೋ ರಾಜ್ಞಶ್ಚ ಯೋಗಃ ಪ್ರಾಗುದಯಾದಿತಿ ॥ ॥ 5-163-57 (37549)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಉಲೂಕದೂತಾಗಮನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಷ್ಟಷ್ಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-163-6 ವೃದ್ಧಂ ಬಾಹ್ಲಿಕಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಚ ॥ 5-163-10 ಸತ್ಯಸಂಧೋ ಭೀಷ್ಮಃ । ಭೀಷ್ಮವಾಕ್ಯಮೇವಾಹ ಅಹಂ ಹಂತೇತಿ। ಹೇ ಕೈತವ್ಯ ಅಹಂ ಹಂತೇತ್ಯಾದಿ ಮದೀಯಂ ವಾಕ್ಯಂ ಭರತಾನ್ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಗತ್ವಾ ವದಸ್ವ । ಕಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಸುಯೋಧನಂ ಸಮೇತ್ಯ ಮದೀಯಂ ಸಂದೇಶಂ ದುರ್ಯೋಧನಾಯ ಶ್ರಾವಯಿತ್ವಾ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ಕಥಯೇತ್ಯರ್ಥಃ। ತೇನ ದುರ್ಯೋಧನಸುಖಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಭಯಂ ಚೋದೇಷ್ಯತೀತಿ ಭಾವಃ ॥ 5-163-11 ದ್ರೋಣಮೃತೇಪಿ ದ್ರೋಣಂವಿನಾಪ್ಯಸಹಾಯ ಏವಾಹಂ ಲೋಕಂ ಹನ್ಯಾಂ। ತತೋ ಭೀಷ್ಮವಾಕ್ಯಾತ್। ತೇ ತವ ಭಾವ ಏವಂಭೂತೋ ಜಾತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-163-12 ಹಂತಾ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ। ಕುರುವೃದ್ಧಂ ಭೀಷ್ಮಂ ॥ 5-163-13 ಯೋ ಯುಕ್ತಸೇನೋ ಧ್ವಜೀ ರಥೀ ತಂ ರಕ್ಷತೇತಿ ಯೋಜನಾ ॥ 5-163-19 ದರ್ಶನಂ ಕರ್ಣಾದಿಷು ಜಯನಿಶ್ಚಯಃ । ಚಕ್ರಂ ಸೇನಾಯಾ ಆಧಿಕ್ಯಂ । ಅಪನಯಃ ಅಸ್ಮಾಕಂ ದೂರೀಕರಣಂ । ಏತೇಷಾಂ ಫಲಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ॥ 5-163-25 ವೇದ ವಿದ್ಮಿ ॥ 5-163-27 ಹೇ ಸುದುರ್ಬುದ್ಧೇ ತವ ವ್ಯಸನಂ ಮರಣಾಗಮಂ ಕಥಮಪಿ ನ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯೇ ಇತಿ ಹೇತೋಃ ಪಂಚಗ್ರಾಮಾ ವೃತಾ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ॥ 5-163-41 ಸಾಧೋಃ ದಾಸಭಾವಂ ನಿಯಚ್ಛೇವ ನಿತರಾಂ ಯಚ್ಛೇವ ಪ್ರಾರ್ಥಯಾವಹೇ । ತೌ ಚ ಆವಾಂ ದಾಸಾವದಾಸೌವೇತಿ ಯಸ್ಯ ತವ ಯಾದೃಶಂ ಪೌರುಷಂ ತತ್ತಥೈವ ಶ್ವೋ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾವ ಇತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-163-44 ವಧಾತ್ ವಧಹೇತೋಃ ॥ 5-163-47 ಪೂರ್ವೇಷಾಂ ಚರಿತಂ ದ್ರೋಣವಧೇನ ಪಿತೃವೈರಪ್ರತಿಯಾತನಂ ॥ 5-163-49 ಅನಾವೃತಂ ವಿಸ್ಪಷ್ಟಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 164
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.164. ಅಧ್ಯಾಯಃ 164
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಯುದ್ಧಾಯ ಸೇನಾನಿರ್ಯಾತನಂ ॥ 1 ॥ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇನ ಭೀಮಾದೀನಾಂ ದುರ್ಯೋಧನಾದಿಭಿಃ ಸಹ ದ್ವಂದ್ವಯುದ್ಧಾಯ ಸಮಾದೇಶಃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-164-0 (37550)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-164-0x (3864)
ಉಲೂಕಸ್ಯ ವೃತ್ತಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಸೇನಾಂ ನಿಯಾಪಯಾಮಾಸ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಪುರೋಗಮಾಂ ॥ 5-164-1 (37551)
ಪದಾತಿನೀಂ ನಾಗವತೀಂ ರಥಿನೀಮಶ್ವಬೃಂದಿನೀಂ ।
ಚತುರ್ವಿಧಬಲಾಂ ಭೀಮಾಮಕಂಪಾಂ ಪೃಥಿವೀಮಿವ ॥ 5-164-2 (37552)
ಭೀಮಸೇನಾದಿಭಿರ್ಗುಪ್ತಾಂ ಸಾರ್ಜುನೈಶ್ಚ ಮಹಾರಥೈಃ ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನವಶಾಂ ದುರ್ಗಾಂ ಸಾಗರಸ್ತಿಮಿತೋಪಮಾಂ ॥ 5-164-3 (37553)
ತಸ್ಯಾಸ್ತ್ವಗ್ರೇ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ।
ದ್ರೋಣಪ್ರೇಪ್ಸುರನೀಕಾನಿ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ವ್ಯಕರ್ಷತ ॥ 5-164-4 (37554)
ಯಥಾಬಲಂ ಯಥೋತ್ಸಾಹಂ ರಥಿನಃ ಸಮುಪಾದಿಶತ್ ।
ಅರ್ಜುನಂ ಸೂತಪುತ್ರಾಯ ಭೀಮಂ ದುರ್ಯೋಧನಾಯ ಚ ॥ 5-164-5 (37555)
ಧೃಷ್ಟಕೇತುಂ ಚ ಶಲ್ಯಾಯ ಗೌತಮಾಯೋತ್ತಮೌಜಸಂ ।
ಅಶ್ವಾತ್ಥಾಂನೇ ಚ ನಕುಲಂ ಶೈಬ್ಯಂ ಚ ಕೃತವರ್ಮಣೇ ॥ 5-164-6 (37556)
ಸೈಂಧವಾಯ ಚ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಯುಯುಧಾನಂ ಸಮಾದಿಶತ್।
ಶಿಖಂಡಿನಂ ಚ ಭೀಷ್ಮಾಯ ಪ್ರಮುಖೇ ಸಮಕಲ್ಪಯತ್ ॥ 5-164-7 (37557)
ಸಹದೇವಂ ಶಕುನಯೇ ಚೇಕಿತಾನಂ ಶಲಾಯ ವೈ।
ದ್ರೌಪದೇಯಾಂಸ್ತಥಾ ಪಂಚ ತ್ರಿಗರ್ತೇಭ್ಯಃ ಸಮಾದಿಶತ್ ॥ 5-164-8 (37558)
ವೃಷಸೇನಾಯ ಸೌಭದ್ರಂ ಶೇಷಾಣಾಂ ಚ ಮಹೀಕ್ಷಿತಾಂ ।
ಸ ಸಮರ್ಥಂ ಹಿ ತಂ ಮೇನೇ ಪಾರ್ಥಾದಭ್ಯಧಿಕಂ ರಣೇ ॥ 5-164-9 (37559)
ಏವಂ ವಿಭಜ್ಯ ಯೋಧಾಂಸ್ತಾನ್ಪೃಥಕ್ವ ಸಹ ಚೈವ ಹ ।
ಜ್ವಾಲಾವರ್ಣೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ದ್ರೋಣಮಂಶಮಕಲ್ಪಯತ್ ॥ 5-164-10 (37560)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಸೇನಾಪತಿಪತಿಸ್ತತಃ ।
ವಿಧಿವದ್ವ್ಯೂಹ್ಯ ಮೇಧಾವೀ ಯುದ್ಧಾಯ ಧೃತಮಾನಸಃ ॥ 5-164-11 (37561)
ಯಥೋದ್ದಿಷ್ಟಾನಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಪಾಂಡವಾನಾಮಯೋಜಯತ್।
ಜಯಾಯ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ಯತ್ತಸ್ತಸ್ಥೌ ರಣಾಜಿರೇ ॥ ॥ 5-164-12 (37562)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಉಲೂಕದೂತಾಗಮನಪರ್ವಣಿ ಚತುಃಷಷ್ಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-164-10 ಅಂಶಂ ಸ್ವಕೀಯಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 165
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.165. ಅಧ್ಯಾಯಃ 165
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಾಯ ಸ್ವಸಾಮರ್ಥ್ಯಕಥನಪೂರ್ವಕಮಭಯಪ್ರದಾನಂ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಪ್ರಶ್ನೇನ ಸ್ವಸೇನಾಯಾಂ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-165-0 (37563)
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 5-165-0x (3865)
ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೇ ಫಾಲ್ಗುನೇನ ವಧೇ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ।
ಕಿಮಕುರ್ವತ ಮೇ ಮಂದಾಃ ಪುತ್ರಾ ದುರ್ಯೋಧನಾದಯಃ ॥ 5-165-1 (37564)
ಹತಮೇವ ಹಿ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಗಾಂಗೇಯಂ ಪಿತರಂ ರಣೇ।
ವಾಸುದೇವಸಹಾಯೇನ ಪಾರ್ಥೇನ ದೃಢಧನ್ವನಾ ॥ 5-165-2 (37565)
ಸ ಚಾಪರಿಮಿತಪ್ರಜ್ಞಸ್ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಪಾರ್ಥಭಾಷಿತಂ ।
ಕಿಮುಕ್ತವಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಭೀಷ್ಮಃ ಪ್ರಹರತಾಂ ವರಃ ॥ 5-165-3 (37566)
ಸೈನಾಪತ್ಯಂ ಚ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಕೌರವಾಣಾಂ ಧುರಂಧರಃ ।
ಕಿಮಚೇಷ್ಟತ ಗಾಂಗೇಯೋ ಮಹಾಬುದ್ಧಿಪರಾಕ್ರಮಃ ॥ 5-165-4 (37567)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-165-5x (3866)
ತತಸ್ತತ್ಸಂಜಯಸ್ತಸ್ಮೈ ಸರ್ವಮೇವ ನ್ಯವೇದಯತ್।
ಯಥೋಕ್ತಂ ಕುರುವೃದ್ಧೇನ ಭೀಷ್ಮೇಣಾಮಿತತೇಜಸಾ ॥ 5-165-5 (37568)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-165-6x (3867)
ಸೈನಾಪತ್ಯಮನುಪ್ರಾಪ್ಯ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋ ನೃಪ।
ದುರ್ಯೋಧನಮುವಾಚೇದಂ ವಚನಂ ಹರ್ಷಯನ್ನಿವ ॥ 5-165-6 (37569)
ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ಕುಮಾರಾಯ ಸೇನಾನ್ಯೇ ಶಕ್ತಿಪಾಣಯೇ ।
ಅಹಂ ಸೇನಾಪತಿಸ್ತೇಽದ್ಯ ಭವಿಷ್ಯಾಮಿ ನ ಸಂಶಯಃ । 5-165-7 (37570)
ಸೇನಾಕರ್ಮಣ್ಯಿಜ್ಞೋಽಸ್ಮಿ ವ್ಯೂಹೇಷು ವಿವಿಧೇಷು ಚ।
ಕರ್ಮ ಕಾರಯಿತುಂ ಚೈವ ಭೃತಾನಪ್ಯಭೃತಾಂಸ್ತಥಾ ॥ 5-165-8 (37571)
ಯಾತ್ರಾಯಾನೇ ಚ ಯುದ್ಧೇ ಚ ತಥಾ ಪ್ರಶಮನೇಷು ಚ ।
ಭೃಶಂ ವೇದ ಮಹಾರಾಜ ಯಥಾ ವೇದ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ ॥ 5-165-9 (37572)
ವ್ಯೂಹಾನಾಂ ಚ ಸಮಾರಂಭಾಂದೈವಗಾಂಧರ್ವಮಾನುಷಾನ್।
ತೈರಹಂ ಮೋಹಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಪಾಂಡವಾನ್ವ್ಯೇತು ತೇ ಜ್ವರಃ ॥ 5-165-10 (37573)
ಸೋಽಹಂ ಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ತತ್ತ್ವೇನ ಪಾಲಯಂಸ್ತವ ವಾಹಿನೀಂ ।
ಯಥಾವಚ್ಛಾಸ್ತ್ರತೋ ರಾಜನ್ವ್ಯೇತು ತೇ ಮಾನಸೋ ಜ್ವರಃ ॥ 5-165-11 (37574)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-165-12x (3868)
ವಿದ್ಯತೇ ಮೇ ನ ಗಾಂಗೇಯ ಭಯಂ ದೇವಾಸುರೇಷ್ವಪಿ ।
ಸಮಸ್ತೇಷು ಮಹಾಬಾಹೋ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ ॥ 5-165-12 (37575)
ಕಿಂ ಪುನಸ್ತ್ವಯಿ ದುರ್ಧರ್ಪೇ ಸೈನಾಪತ್ಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತೇ।
ದ್ರೋಣೇ ಚ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೇ ಸ್ಥಿತೇ ಯುದ್ಧಾಭಿನಂದಿನಿ ॥ 5-165-13 (37576)
ಭವದ್ರ್ಯಾಂ ಪುರುಷಾಗ್ರ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ಸ್ಥಿತಾಭ್ಯಾಂ ವಿಜಯೋ ಮಮ।
ನ ದುರ್ಲಭಂ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ದೇವರಾಜ್ಯಮಪಿ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-165-14 (37577)
ರಥಸಂಖ್ಯಾಂ ತು ಕಾರ್ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ಪರೇಷಾಮಾತ್ಮನಸ್ತಥಾ ।
ತಥೈವಾತಿರಥಾನಾಂ ಚ ವೇತ್ತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಕೌರವ ॥ 5-165-15 (37578)
ಪಿತಾಮಹೋ ಹಿ ಕುಶಲಃ ಪರೇಷಾಮಾತ್ಮನಸ್ತಥಾ ।
ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಸರ್ವೈಃ ಸಹೈಭಿರ್ವಸುಧಾಧಿಪೈಃ ॥ 5-165-16 (37579)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-165-17x (3869)
ಗಾಂಧಾರೇ ಶ್ರೃಣು ರಾಜೇಂದ್ರ ರಥಸಂಖ್ಯಾಂ ಸ್ವಕೇ ಬಲೇ।
ಯೇ ರಥಾಃ ಪೃಥಿವೀಪಾಲ ತಥೈವಾತಿರಥಾಶ್ಚ ಯೇ ॥ 5-165-17 (37580)
ಬಹೂನೀಹ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪ್ರಯುತಾನ್ಯರ್ಬುದಾನಿ ಚ।
ರಥಾನಾಂ ತವ ಸೇನಾಯಾಂ ಯಥಾಮುಖ್ಯಂ ತು ಮೇ ಶ್ರುಣು ॥ 5-165-18 (37581)
ಭವಾನಗ್ರೇ ರಥೋದಾರಃ ಸಹ ಸರ್ವೈಃ ಸಹೋದರೈಃ ।
ದುಃಶಾಸನಪ್ರಭೃತಿಭಿರ್ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಶತಸಂಮಿತೈಃ ॥ 5-165-19 (37582)
ಸರ್ವೇ ಕೃತಪ್ರಹರಣಾಶ್ಛೇದಭೇದವಿಶಾರದಾಃ ।
ರಥೋಪಸ್ಥೇ ಗಜಸ್ಕಂಧೇ ಗದಾಪ್ರಾಸಾಸಿಚರ್ಮಣಿ ॥ 5-165-20 (37583)
ಸಂಯಂತಾರಃ ಪ್ರಹರ್ತಾರಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾ ಭಾರಸಾಧನಾಃ ।
ಇಷ್ವಸ್ತ್ರೇ ದ್ರೋಣಶಿಷ್ಯಾಶ್ಚ ಕೃಪಸ್ಯ ಚ ಶರದ್ವತಃ ॥ 5-165-21 (37584)
ಏತೇ ಹನಿಷ್ಯಂತಿ ರಣೇ ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಾನ್ ।
ಕೃತಕಿಲ್ಬಿಷಾಃ ಪಾಂಡವೇಯೈರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ ಮನಸ್ವಿನಃ ॥ 5-165-22 (37585)
ತಥಾಽಹಂ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಸರ್ವಸೇನಾಪತಿಸ್ತವ।
ಶತ್ರೂನ್ವಿಧ್ವಂಸಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಕದರ್ಥೀಕೃತ್ಯ ಪಾಂಡವಾನ್ ॥ 5-165-23 (37586)
ನ ತ್ವಾತ್ಮನೋ ಗುಣಾನ್ವಕ್ತುಮರ್ಹಾಮಿ ವಿದಿತೋಽಸ್ಮಿ ತೇ।
ಕೃತವರ್ಮಾ ತ್ವಯಿರಥೋ ಭೋಜಃ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ ॥ 5-165-24 (37587)
ಅರ್ಥಸಿದ್ಧಿಂ ತವ ರಣೇ ಕರಿಷ್ಯತಿ ನ ಸಂಶಯಃ।
ಶಸ್ತ್ರವಿದ್ಭಿರನಾಧೃಷ್ಯೋ ದೂರಪಾತೀ ದೃಢಾಯುಧಃ ॥ 5-165-25 (37588)
ಹನಿಷ್ಯತಿ ಚಮೂಂ ತೇಷಾಂ ಮಹೇಂದ್ರೋ ದಾನವಾನಿವ ।
ಮದ್ರರಾಜೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಶಲ್ಯೋ ಮೇಽತಿರಥೋ ಮತಃ ॥ 5-165-26 (37589)
ಸ್ಪರ್ಧತೇ ವಾಸುದೇವೇನ ನಿತ್ಯಂ ಯೋ ವೈ ರಣೇರಣೇ।
ಭಾಗಿನೇಯಾನ್ನಿಜಾಂಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಶಲ್ಯಸ್ತೇಽತಿರಥೋ ಮತಃ।
ಏಷ ಯೋತ್ಸ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಪಾಂಡವಾಂಶ್ಚ ಮಹಾರಥಾನ್ ॥ 5-165-27 (37590)
ಸಾಗರೋರ್ಮಿಸಮೈರ್ಬಾಣೈಃ ಪ್ಲಾವಯನ್ನಿವ ಶಾತವಾನ್ ।
ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಕೃತಾಸ್ರಶ್ಚ ತವ ಚಾಪಿ ಹಿತಃ ಸುಹೃತ್ ॥ 5-165-28 (37591)
ಸೌಮದತ್ತಿರ್ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ರಥಯೂಥಪಯೂಥಪಃ।
ವಲಕ್ಷಯಮಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಸುಮಹಾಂತಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-165-29 (37592)
ಸಿಂಧುರಾಜೋ ಮಹಾರಾಜ ಮತೋ ಮೇ ದ್ವಿಗುಣೋ ರಥಾಃ।
ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ವಿಕ್ರಾಂತೋ ರಥಸತ್ತಮಃ ॥ 5-165-30 (37593)
ದ್ರೌಪದೀಹರಣೇ ರಾಜನ್ಪರಿಕ್ಲಿಷ್ಟಶ್ಚ ಪಾಂಡವೈಃ ।
ಸಂಸ್ಮರಂಸ್ತಂ ಪರಿಕ್ಲೇಶಂ ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ಪರವೀರಹಾ ॥ 5-165-31 (37594)
ಏತೇನ ಹಿ ತದಾ ರಾಜಂಸ್ತಪ ಆಸ್ಥಾಯ ದಾರುಣಂ ।
ಸುದುರ್ಲಭೋ ವರೋ ಲಬ್ಧಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಯೋದ್ಧ್ರುಮಾಹವೇ ॥ 5-165-32 (37595)
ಸ ಏಷ ರಥಶಾರ್ದೂಲಸ್ತದ್ವೈರಂ ಸಂಸ್ಮರನ್ರಣೇ।
ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ಪಾಂಡವೈಸ್ತಾತ ಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸುದುಸ್ತ್ಯಜಾನ್ ॥ ॥ 5-165-33 (37596)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಷಷ್ಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-165-8 ಭೃತಾನ್ ವೇತನಭಕ್ಷಕಾನ್। ಅಭೃತಾನ್ಮೈತ್ರ್ಯಾ ಸಮಾಗತಾನ್ ॥ 5-165-9 ಯಾತ್ರಾರ್ಥಂ ಯಾನೇ ಪ್ರಯಾಣೇ ಪ್ರಶಮನೇಷ್ಠ ಪರಾಸ್ತ್ರಾಷ್ಣಂ ಪ್ರತೀಕಾರೇಷು ವಿಷಯೇಷು ವೇದ ವೇಂಚಿ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 166
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.166. ಅಧ್ಯಾಯಃ 166
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಸೇನಾಯಾಂ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-166-0 (37597)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-166-0x (3870)
ಸುದಕ್ಷಿಣಸ್ತು ಕಾಂಭೋಜೋ ರಥ ಏಕಗುಣೋ ಮತಃ।
ತವಾರ್ಥಸಿದ್ಧಿಮಾಕಾಂಕ್ಷನ್ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ಸಮರೇ ಪರೈಃ ॥ 5-166-1 (37598)
ಏತಸ್ಯ ರಥಸಿಂಹಸ್ಯ ತವಾರ್ಥೇ ರಾಜಸತ್ತಮ।
ಪರಾಕ್ರಮಂ ಯಥೇಂದ್ರಸ್ಯ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಕುರವೋ ಯುಧಿ ॥ 5-166-2 (37599)
ಏತಸ್ಯ ರಥವಂಶೇ ಹಿ ತಿಗ್ಮವೇಗಪ್ರಹಾರಿಣಃ ।
ಕಾಂಭೋಜಾನಾಂ ಮಹಾರಾಜ ಶಲಭಾನಾಮಿವಾಯತಿಃ ॥ 5-166-3 (37600)
ನೀಲೋ ಮಾಹಿಷ್ಯತೀವಾಸೀ ನೀಲವರ್ಮಾ ರಥಸ್ತವ।
ರಥವಂಶೇನ ಕದನಂ ಶತ್ರೂಣಾಂ ವೈ ಕರಿಷ್ಯತಿ॥ 5-166-4 (37601)
ಕೃತವೈರಃ ಪುರಾ ಚೈವ ಸಹದೇವೇನ ಮಾರಿಷ।
ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ಸತತಂ ರಾಜಂಸ್ತವಾರ್ಥೇ ಕುರುನಂದನ ॥ 5-166-5 (37602)
ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ಸಂಮತೌ ರಥಸತ್ತಮೌ ।
ಕೃತಿನೌ ಸಮರೇ ತಾತ ದೃಢವೀರ್ಯಪರಾಕ್ರಮೌ ॥ 5-166-6 (37603)
ಏತೌ ತೌ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೌ ರಿಪುಸೈನ್ಯಂ ಪ್ರಧಕ್ಷ್ಯತಃ।
ಗದಾಪ್ರಾಸಾಸಿನಾರಾಚೈಸ್ತೋಮರೈಶ್ಚ ಕರಚ್ಯತೈಃ ॥ 5-166-7 (37604)
ಯುದ್ಧಾಭಿಕಾಮೌ ಸಮರೇ ಕ್ರೀಡಂತಾವಿವ ಯೂಥಪೌ ।
ಯೂಥಮಧ್ಯೇ ಮಹಾರಾಜ ವಿಚರಂತೌ ಕೃತಾಂತವತ್ ॥ 5-166-8 (37605)
ತ್ರಿಗರ್ತಾ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ರಥೋದಾರಾ ಮತಾ ಮಮ।
ಕೃತವೈರಾಶ್ಚ ಪಾರ್ಥೈಸ್ತೇ ವಿರಾಟನಗರೇ ತದಾ ॥ 5-166-9 (37606)
ಮಕರಾ ಇವ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಮುದ್ಧತತರಂಗಿಣೀಂ ।
ಗಂಗಾಂ ವಿಕ್ಷೋಭಯಿಷ್ಯಂತಿ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ಯುಧಿ ವಾಹಿನೀ ॥ 5-166-10 (37607)
ತೇ ರಥಾಃ ಪಂಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಯೇಷಾಂ ಸತ್ಯರಥೋ ಮುಖಂ।
ಏತೇ ಯೋತ್ಸ್ಯಂತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸಂಸ್ಮರಂತಃ ಪುರಾಕೃತಮಕ್ ॥ 5-166-11 (37608)
ವ್ಯಲೀಕಂ ಪಾಂಡವೇಯೇನ ಭೀಮಸೇನಾನುಜೇನ ಹ।
ದಿಶೋ ವಿಜಯತಾ ರಾಜಞ್ಶ್ವೇತವಾಹೇನ ಭಾರತ ॥ 5-166-12 (37609)
ತೇ ಹನಿಷ್ಯಂತಿ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ತಾನಾಸಾದ್ಯ ಮಹಾರಥಾನ್।
ವರಾನ್ವರಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಧುರಂಧರಾನ್ ॥ 5-166-13 (37610)
ಲಕ್ಷ್ಣಣಸ್ತವ ಪುತ್ರಶ್ಚ ತಥಾ ದುಃಶಾಸನಸ್ಯ ಚ।
ಉಭೌ ತೌ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೌ ಸಂಗ್ರಾಮೇಷ್ವಪಲಾಯಿನೌ ॥ 5-166-14 (37611)
ತರುಣೌ ಸುಕುಮಾರೌ ಚ ರಾಜಪುತ್ರೌ ರತಸ್ವಿನೌ ।
ಯುದ್ಧಾನಾಂ ಚ ವಿಶೇಷಜ್ಞೌ ಪ್ರಣೇತಾರೌ ಚ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-166-15 (37612)
ರಥೌ ತೌ ಕುರುಶಾರ್ದೂಲ ಮತೌ ಮೇ ರಥಸತ್ತಮೌ ।
ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮರತೌ ವೀರೌ ಮಹತ್ಕರ್ಮ ಕರಿಷ್ಯತಃ ॥ 5-166-16 (37613)
ದಂಡಧಾರೋ ಮಹಾರಾಜ ರಥ ಏಕೋ ನರರ್ಷಭ ।
ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ತವ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸ್ವೇನ ಸೈನ್ಯೇನ ಪಾಲಿತಃ ॥ 5-166-17 (37614)
ಬೃಹದ್ಬಲಸ್ತಥಾ ರಾಜಾ ಕೌಸಲ್ಯೋ ರಥಸತ್ತಮಃ ।
ರಥೋ ಮಮ ಮತಸ್ತಾತ ಮಹಾವೇಗಪರಾಕ್ರಮಃ ॥ 5-166-18 (37615)
ಏಷ ಯೋತ್ಸ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸ್ವಾನ್ಬಂಧೂನ್ಸಂಪ್ರಹರ್ಷಯನ್ ।
ಉಗ್ರಾಯುಧೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಹಿತೇ ರತಃ ॥ 5-166-19 (37616)
ಕೃಪಃ ಶಾರದ್ವತೋ ರಜನ್ರಥಯೂಥಪಯೂಥಪಃ।
ಪ್ರಿಯಾನ್ಪ್ರಾಣಾನ್ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಪ್ರಧಕ್ಷ್ಯತಿ ರಿಪೂಂಸ್ತವ ॥ 5-166-20 (37617)
ಗೌತಮಸ್ಯ ಮಹರ್ಷೇರ್ಯ ಆಚಾರ್ಯಸ್ಯ ಶರದ್ವತಃ।
ಕಾರ್ತಿಕೇಯ ಇವಾಜಯಃ ಶರಸ್ತಂಬಾತ್ಸುತೋಽಭವತ್ ॥ 5-166-21 (37618)
ಏಷ ಸೇನಾಃ ಸುಬಹುಲಾ ವಿವಿಧಾಯುಧಕಾರ್ಮುಕಾಃ ।
ಅಗ್ನಿವತ್ಸಮರೇ ತಾತ ಚರಿಷ್ಯತಿ ವಿನಿರ್ದಹನ್ ॥ ॥ 5-166-22 (37619)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ಷಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-166-10 ಸಮುದ್ಧತತರಂಗಿಣೀಂ ಉಚ್ಛ್ರಿತಪತಾಕಾಂ ಸೇನಾಂ ಉಚ್ಛ್ರಿತತರಂಗವತೀಂ ಗಂಗಾಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 167
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.167. ಅಧ್ಯಾಯಃ 167
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಸೈನ್ಯಸ್ಯ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-167-0 (37620)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-167-0x (3871)
ಶಕುನಿರ್ಮಾತುಲಸ್ತೇಽಸೌ ರಥ ಏಕೋ ನರಾಧಿಪ।
ಪ್ರಯುಜ್ಯ ಪಾಂಡವೈರ್ವೈರಂ ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-167-1 (37621)
ಏತಸ್ಯ ಸೇನಾ ದುರ್ಧರ್ಷಾ ಸಮರೇ ಪ್ರತಿಯಾಯಿನಃ।
ವಿಕೃತಾಯುಧಭೂಯಿಷ್ಠಾ ವಾಯುವೇಗಸಮಾ ಜವೇ ॥ 5-167-2 (37622)
ದ್ರೋಣಪುತ್ರೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಸರ್ವಾನೇವಾತಿಧನ್ವಿನಃ ।
ಸಮರೇ ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಚ ದೃಢಾಸ್ತ್ರಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-167-3 (37623)
ಏತಸ್ಯ ಹಿ ಮಹಾರಾಜ ಯಥಾ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ।
ಶರಾಸನವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಾಃ ಸಂಸಕ್ತಾ ಯಾಂತಿ ಸಾಯಕಾಃ ॥ 5-167-4 (37624)
ನೈಷ ಶಕ್ಯೋ ಮಯಾ ವೀರಃ ಸಂಖ್ಯಾತುಂ ರಥಸತ್ತಮಃ ।
ನಿರ್ದಹೇದಪಿ ಲೋಕಾಂಸ್ತ್ರೀನಿಚ್ಛನ್ನೇಷ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-167-5 (37625)
ಕ್ರೋಧಸ್ತೇಜಶ್ಚ ತಪಸಾ ಸಂಭೃತೋಶ್ರಮವಾಸಿನಾಂ ।
ದ್ರೋಣೇನಾನುಗೃಹೀತಶ್ಚ ದಿವ್ಯೈರಸ್ತ್ರೈರುದಾರಧೀಃ ॥ 5-167-6 (37626)
ದೋಷಸ್ತ್ವಸ್ಯ ಮಹಾನೇಕೋ ಯೇನೈವ ಭರತರ್ಷಭ ।
ನ ಮೇ ರಥೋ ನಾತಿರಥೋ ಮತಃ ಪಾರ್ಥಿವಸತ್ತಮ ॥ 5-167-7 (37627)
ಜೀವಿತಂ ಪ್ರಿಯಮತ್ಯರ್ಥಮಾಯುಷ್ಕಾಮಃ ಸದಾ ದ್ವಿಜಃ ।
ನ ಹ್ಯಸ್ಯ ಸದೃಶಃ ಕಶ್ಚಿದುಭಯೋಃ ಸೇನಯೋರಪಿ ॥ 5-167-8 (37628)
ಹನ್ಯಾದೇಕರಥೇನೈವ ದೇವಾನಾಮಪಿ ವಾಹಿನೀಂ ।
ವಪುಷ್ಮಾಂಸ್ತಲಘೋಷೇಣ ಸ್ಫೋಟಯೇದಪಿ ಪರ್ವತಾನ್ ॥ 5-167-9 (37629)
ಅಸಂಖ್ಯೇಯಗುಣೋ ವೀರಃ ಪ್ರಹಂತಾ ದಾರುಣದ್ಯುತಿಃ।
ದಂಡಪಾಣಿರಿವಾಸಹ್ಯಃ ಕಾಲವತ್ಪ್ರಚರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-167-10 (37630)
ಯುಗಾಂತಾಗ್ನಿಸಮಃ ಕ್ರೋಧಾತ್ಸಿಂಹಗ್ರೀವೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ।
ಏಷ ಭಾರತ ಯುದ್ಧಸ್ಯ ಪೃಷ್ಠಂ ಸಂಶಯಮಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-167-11 (37631)
ಪಿತಾ ತ್ವಸ್ಯ ಮಹಾತೇಜಾ ವೃದ್ಧೋಽಪಿ ಯುವಭಿರ್ವರಃ ।
ರಣೇ ಕರ್ಮ ಮಹತ್ಕರ್ತಾ ಅತ್ರ ಮೇ ನಾಸ್ತಿ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-167-12 (37632)
ಅಸ್ತ್ರವೇಗಾನಿಲೋದ್ಭೂತಃ ಸೇನಾಕಕ್ಷೇಂಧನೋತ್ಥಿತಃ ।
ಪಾಂಡುಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಪ್ರಧಕ್ಷ್ಯತಿ ರಣೇ ಧೃತಃ ॥ 5-167-13 (37633)
ರಥಯೂಥಪಯೂಥಾನಾಂ ಯೂಥಪೋಽಯ ನರರ್ಷಭಃ ।
ಭರದ್ವಾಜಾತ್ಮಜಃ ಕರ್ತಾ ಕರ್ಮ ತೀವ್ರಂ ಹಿತಂ ತವ ॥ 5-167-14 (37634)
ಸರ್ವಮೂರ್ಧಾಭಿಷಿಕ್ತಾನಾಮಾಚಾರ್ಯಃ ಸ್ಥವಿರೋ ಗುರುಃ ।
ಗಚ್ಛೇದಂತಂ ಸೃಂಜಯಾನಾಂ ಪ್ರಿಯಸ್ತ್ವಸ್ಯ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-167-15 (37635)
ನೈಷ ಜಾತು ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಪಾರ್ಥಮಕ್ಲಿಷ್ಟಕಾರಿಣಂ ।
ಹನ್ಯಾದಾಚಾರ್ಯಕಂ ದೀಪ್ತಂ ಸಂಸ್ಮೃತ್ಯ ಗುಣನಿರ್ಜಿತಂ ॥ 5-167-16 (37636)
ಶ್ಲಾಘತೇ ಯಂ ಸದಾ ವೀರ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಗುಣವಿಸ್ತರೈಃ ।
ಪುತ್ರಾದಭ್ಯಧಿಕಂ ಚೈನಂ ಭಾರದ್ವಾಜೋಽನುಪಶ್ಯತಿ ॥ 5-167-17 (37637)
ಹನ್ಯಾದೇಕರಥೇನೈವ ದೇವಗಂಧರ್ವಮಾನುಷಾನ್ ।
ಏಕೀಭೂತಾನಪಿ ರಣೇ ದಿವ್ಯೈರಸ್ತ್ರೈಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ॥ 5-167-18 (37638)
ಪೌರವೋ ರಾಜಶಾರ್ದೂಲಸ್ತವ ರಾಜನ್ಮಹಾರಥಃ ।
ಮತೋ ಮಮ ರಥೋದಾರಃ ಪರವೀರರಥಾರುಜಃ ॥ 5-167-19 (37639)
ಸ್ವೇನ ಸೈನ್ಯೇನ ಮಹತಾ ಪ್ರತಪಞ್ಶತ್ರುವಾಹಿನೀಂ।
ಪ್ರಧಕ್ಷ್ಯತಿ ಸ ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಕಕ್ಷಮಗ್ನಿಗತಿರ್ಯಥಾ ॥ 5-167-20 (37640)
ಸತ್ಯಶ್ರವಾ ರಥಸ್ತ್ವೇಕೋ ರಾಜಪುತ್ರೋ ಬೃಹದ್ಬಲಃ।
ತವ ರಾಜನ್ರಿಪುಬಲೇ ಕಾಲವತ್ಪ್ರಚರಿಷ್ಯತಿ॥ 5-167-21 (37641)
ಏತಸ್ಯ ಯೋಧಾ ರಾಜೇಂದ್ರ ವಿಚಿತ್ರಕವಚಾಯುಧಾಃ ।
ವಿಚರಿಷ್ಯಂತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ನಿನ್ಘಂತಃ ಶಾಸ್ತ್ರವಾಂಸ್ತವ ॥ 5-167-22 (37642)
ವೃಷಸೇನೋ ರಥಸ್ತೇಽಗ್ರ್ಯಃ ಕರ್ಣಪುತ್ರೋ ಮಹಾರಥಃ ।
ಪ್ರಧಕ್ಷ್ಯತಿ ರಿಪೂಣಾಂ ತೇ ಬಲಂ ತು ಬಲಿನಾಂ ವರಃ ॥ 5-167-23 (37643)
ಜಘಸಂಧೋ ಮಹಾತೇಜಾ ರಾಜನ್ರಥವರಸ್ತವ ।
ತ್ಯಕ್ಷ್ಯತೇ ಸಮರೇ ಪ್ರಾಣಾನ್ಮಾಧವಃ ಪರವೀರಹಾ ॥ 5-167-24 (37644)
ಏಷ ಯೋತ್ಸ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಗಜಸ್ಕಂಧವಿಶಾರದಃ ।
ರಥೇನ ವಾ ಮಾಹಬಾಹುಃ ಕ್ಷಪಯಞ್ಶತ್ರುವಾಹಿನೀಂ ॥ 5-167-25 (37645)
ರಥ ಏಷ ಮಹಾರಾಜ ಮತೋ ಮೇ ರಾಜಸತ್ತಮ।
ತ್ವದರ್ಥೇ ತ್ಯಕ್ಷ್ಯತೇ ಪ್ರಾಣಾನ್ಸಹಸೈನ್ಯೋ ಮಹಾರಣೇ ॥ 5-167-26 (37646)
ಏಷ ವಿಕ್ರಾಂತಯೋಧೀ ಚ ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಚ ಸಂಗರೇ ।
ವೀತಭೀಶ್ಚಾಪಿ ತೇ ರಾಜಞ್ಶತ್ರುಭಿಃ ಸಹ ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ॥ 5-167-27 (37647)
ಬಾಹ್ಲೀಕೋಽತಿರಥಶ್ಚೈವ ಸಮರೇ ಚಾನಿವರ್ತನಃ ।
ಮಮ ರಾಜನ್ಮತೋ ಯುದ್ಧೇ ಶೂರೋ ವೈವಸ್ವತೋಪಮಃ ॥ 5-167-28 (37648)
ನ ಹ್ಯೇಷ ಸಮರಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನಿವರ್ತೇತ ಕಥಂಚನ।
ಯಥಾ ಸತತಗೋ ರಾಜನ್ಸ ಹಿ ಹನ್ಯಾತ್ಪರಾನ್ರಣೇ ॥ 5-167-29 (37649)
ಸೇನಾಪತಿರ್ಮಹಾರಾಜ ಸತ್ಯವಾಂಸ್ತೇ ಮಹಾರಥಃ ।
ರಣೇಷ್ವದ್ಭುತಕರ್ಮಾ ಚ ರಥೀ ಪರರಥಾರುಜಃ ॥ 5-167-30 (37650)
ಏತಸ್ಯ ಸಮರಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನ ವ್ಯಥಾಸ್ತಿ ಕಥಂಚನ ।
ಉತ್ಸ್ಮಯನ್ನುತ್ಪತತ್ಯೇಷ ಪರಾನ್ರಥಪಥೇ ಸ್ಥಿತಾನ್ ॥ 5-167-31 (37651)
ಏಷ ಚಾರಿಷು ವಿಕ್ರಾಂತಃ ಕರ್ಮ ಸತ್ಪುರುಷೋಚಿತಂ ।
ಕರ್ತಾ ವಿಮರ್ದೇ ಸುಮಹತ್ತ್ವದರ್ಥೇ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ॥ 5-167-32 (37652)
ಅಲಂಬುಸೋ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಃ ಕ್ರೂರಕರ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ ।
ಹನಿಷ್ಯತಿ ಪರಾನ್ರಾಜನ್ಪೂರ್ವವೈರಮನುಸ್ಮರನ್ ॥ 5-167-33 (37653)
ಏಷ ರಾಕ್ಷಸಸೈನ್ಯಾನಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ರಥಸತ್ತಮಃ ।
ಮಾಯಾವೀ ದೃಢವೈರಶ್ಚ ಸಮರೇ ವಿಚರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-167-34 (37654)
ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಾಧಿಪೋ ವೀರೋ ಭಗದತ್ತಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ।
ಗಜಾಂಕುಶಧರಶ್ರೇಷ್ಠೋ ರಥೇ ಚೈವ ವಿಶಾರದಃ ॥ 5-167-35 (37655)
ಏತೇನ ಯುದ್ಧಮಭವತ್ಪುರಾ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ ।
ದಿವಸಾನ್ಸುಬಹೂನ್ರಾಜನ್ನುಭಯೋರ್ಜಯಗೃದ್ಧಿನೋಃ ॥ 5-167-36 (37656)
ತತಃ ಸಖಾಯಂ ಗಾಂಧಾರೇ ಮಾನಯನ್ಪಾಕಶಾಸನಂ ।
ಅಕರೋತ್ಸಂವಿದಂ ತೇನ ಪಾಂಡವೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ ॥ 5-167-37 (37657)
ಏಷ ಯೋತ್ಸ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಗಜಸ್ಕಂಧವಿಶಾರದಃ ।
ಐರಾವತಗತೋ ರಾಜಾ ದೇವಾನಾಮಿವ ವಾಸವಃ ॥ ॥ 5-167-38 (37658)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಷಷ್ಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-167-6 ಆಶ್ರಮವಾಸಿನಾಮೃಷೀಣಾಂ ಕ್ರೋಧಸ್ತೇಜಶ್ವ ತಯೋಃ ಸಮುದಾಯರೂಪ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-167-11 ಪೃಷ್ಠಂ ಶೇಷಂ ॥ 5-167-31 ಉತ್ಸ್ಮಯನ್ ಹೃಷ್ಯನ್ ॥ 5-167-37 ಸಂವಿದಂ ಮೈತ್ರೀಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 168
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.168. ಅಧ್ಯಾಯಃ 168
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ಕರ್ಣಸ್ಯಾರ್ಧರಥತ್ವೇ ಕಥಿತೇ ತೇನ ಭೂಷ್ಮೋಪಾಲಂಭನಪೂರ್ವಕಂ ತಜ್ಜೀವಿತಾವಧಿ ಸ್ವೇನ ಯುದ್ಧಾಕರಣಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ॥ 1 ॥ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಕರ್ಣಗರ್ಹಣೇ ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಭೀಷ್ಮಂಪ್ರತಿ ಸಾಂತ್ವನಪೂರ್ವಕಂ ಪರಸೇನಾಯಾಂ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪ್ರಾರ್ಥನಾ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-168-0 (37659)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-168-0x (3872)
ಅಚಲೋ ವೃಷಕಶ್ಚೈವ ಸಹಿತೌ ಭ್ರಾತರಾವುಭೌ ।
ರಥೌ ತವ ದುರಾಧರ್ಷೌ ಶತ್ರೂನ್ವಿಧ್ವಂಸಯಿಷ್ಯತಃ ॥ 5-168-1 (37660)
ಬಲವಂತೌ ನರವ್ಯಾಘ್ರೌ ದೃಢಕ್ರೋಧೌ ಪ್ರಹಾರಿಣೌ।
ಗಾಂಧಾರಮುಖ್ಯೌ ತರುಣೌ ದರ್ಶನೀಯೌ ಮಹಾಬಲೌ ॥ 5-168-2 (37661)
ಸಖಾ ತೇ ದಯಿತೋ ನಿತ್ಯಂ ಯ ಏಷ ರಣಕರ್ಕಶಃ ।
ಉತ್ಸಾಹಯತಿ ರಾಜಂಸ್ತ್ವಾಂ ವಿಗ್ರಹೇ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ॥ 5-168-3 (37662)
ಪರುಷಃ ಕತ್ಥನೋ ನೀಚಃ ಕರ್ಣೋ ವೈಕರ್ತನಸ್ತ್ರವ ।
ಮಂತ್ರೀ ನೇತಾ ಚ ಬಂಧುಶ್ಚ ಮಾನೀ ಚಾತ್ಯಂತಮುಚ್ಛ್ರಿತಃ ॥ 5-168-4 (37663)
ಏಷ ನೈವ ರಥಃ ಪೂರ್ಣೋ ನ ಚಾಪ್ಯತಿರಥೋ ರಣೇ ।
ವಿಯುಕ್ತಃ ಕವಚೇನೈಷ ಸಹಜೇನ ವಿಚೇತನಃ ॥ 5-168-5 (37664)
ಕುಂಡಲಾಭ್ಯಾಂ ಚ ದಿವ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ವಿಯುಕ್ತಃ ಸತತಂ ಘೃಣೀ ।
ಅಭಿಶಾಪಾಚ್ಚ ರಾಮಸ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ಚ ಭಾಷಣಾತ್ ॥ 5-168-6 (37665)
ಕರಣಾನಾಂ ವಿಯೋಗಾಚ್ಚ ತೇನ ಮೇಽರ್ಥರಥೋ ಮತಃ।
ನೈಷ ಫಾಲ್ಗುನಮಾಸಾದ್ಯ ಪುನರ್ಜೀವನ್ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯತೇ॥ 5-168-7 (37666)
ತತೋಽಬ್ರವೀತ್ಪುನರ್ದ್ರೋಣಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ।
ಏವಮೇತದ್ಯಥಾಽಽತ್ಥ ತ್ವಂ ನ ಮಿಥ್ಯಾಸ್ತಿ ಕದಾಚನ ॥ 5-168-8 (37667)
ರಣೇರಣೇಽಭಿಮಾನೀ ಚ ವಿಮುಖಶ್ಚಾಪಿ ದೃಶ್ಯತೇ।
ಘೃಣೀ ಕರ್ಣಃ ಪ್ರಮಾದೀ ಚ ತೇನ ಮೇಽರ್ಧರಥೋ ಮತಃ ॥ 5-168-9 (37668)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-168-10x (3873)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ತು ರಾಧೇಯಃ ಕ್ರೋಧಾದುಲ್ಫಾಲ್ಯ ಲೋಚನೇ ।
ಉವಾಚ ಭೀಷ್ಮಂ ರಾಧೇಯಸ್ತುದನ್ವಾಗ್ಭಿಃ ಪ್ರತೋದವತ್ ॥ 5-168-10 (37669)
ಪಿತಾಮಹ ಯಥೇಷ್ಟಂ ಮಾಂ ವಾಕ್ಶರೈರುಪಕೃಂತಸಿ ।
ಅನಾಗಸಂ ಸದಾ ದ್ವೇಷಾದೇವಮೇವ ಪದೇಪದೇ ॥ 5-168-11 (37670)
ಮರ್ಷಯಾಮಿ ಚ ತತ್ಸರ್ವಂ ದುರ್ಯೋಧನಕೃತೇನ ವೈ ।
ತ್ವಂ ತುಂ ಮಾಂ ಮಾನ್ಯಸೇ ಮಂದಂ ಯಥಾ ಕಾಪುರುಷಂ ತಥಾ ॥ 5-168-12 (37671)
ಭವಾನರ್ಧರಥೋ ಮಹ್ಯಂ ಮತೋ ವೈ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ।
ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತಶ್ಚೈವ ಗಾಂಗೇಯೋ ನ ಮೃಷಾ ವದೇತ್ ॥ 5-168-13 (37672)
ಕುರೂಣಾಮಹಿತೋ ನಿತ್ಯಂ ನ ಚ ರಾಜಾಽವಬುಧ್ಯತೇ ।
ಕೋ ಹಿ ನಾಮ ಸಮಾನೇಷು ರಾಜಸೂದಾರಕರ್ಮಸು ॥ 5-168-14 (37673)
ತೇಜೋವಧಮಿಮಂ ಕುರ್ಯಾದ್ವಿಭೇದಯಿಷುರಾಹವೇ ।
ಯಥಾ ತ್ವಂ ಗುಣವಿದ್ವೇಷಾದಪರಾಗಂ ಚಿಕೀರ್ಷಸಿ ॥ 5-168-15 (37674)
ನ ಹಾಯನೈರ್ನ ಪಲಿತೈರ್ನ ವಿತ್ತೈರ್ನ ಚ ಬಂಧುಭಿಃ ।
ಮಹಾರಯತ್ವಂ ಸಂಖ್ಯಾತುಂ ಶಕ್ಯಂ ಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಕೌರವ ॥ 5-168-16 (37675)
ಬಲಜ್ಯೇಷ್ಠಂ ಸ್ಮೃತಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ಮಂತ್ರಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ದ್ವಿಜಾತಯಃ ।
ಧನಜ್ಯೇಷ್ಠಾಃ ಸ್ಮೃತಾ ವೈಶ್ಯಾಃ ಶೂದ್ರಾಸ್ತು ವಯಸಾಽಧಿಕಾಃ ॥ 5-168-17 (37676)
ಯಥೇಚ್ಛಕಂ ಸ್ವಯಂ ಬ್ರೂಯಾ ರಥಾನತಿರಥಾಂಸ್ತಥಾ।
ಕಾಮದ್ವೇಷಸಮಾಯುಕ್ತೋ ಮೋಹಾತ್ಪ್ರಕುರುತೇ ಭವಾನ್ ॥ 5-168-18 (37677)
ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸಾಧು ಸಂಯಗವೇಕ್ಷ್ಯತಾಂ।
ತ್ಯಜ್ಯತಾಂ ದುಷ್ಟಭಾವೋಽಯಂ ಭೀಷ್ಮಃ ಕಿಲ್ಬಿಷಕೃತ್ತವ ॥ 5-168-19 (37678)
ಭಿನ್ನಾ ಹಿ ಸೇನಾ ನೃಪತೇ ದುಃಸಂಧೇಯಾ ಭವತ್ಯುತ।
ಮೌಲಾ ಹಿ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಕಿಮು ನಾನಾಸಮುತ್ಥಿತಾಃ ॥ 5-168-20 (37679)
ಏಷಾಂ ದ್ವೈಧಂ ಸಮುತ್ಪನ್ನಂ ಯೋಧಾನಾಂ ಯುಧಿ ಭಾರತ।
ತೇಜೋವಧೋ ನಃ ಕ್ರಿಯತೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೇಣ ವಿಶೇಷತಃ ॥ 5-168-21 (37680)
ರಥಾನಾಂ ಕ್ವಚ ವಿಜ್ಞಾನಂ ಕ್ವಚ ಭೀಷ್ಮೋಽಲ್ಪಚೇತನಃ ।
ಅಹಮಾವಾರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಪಾಂಡವಾನಾಮನೀಕಿನೀಂ ॥ 5-168-22 (37681)
ಆಸಾದ್ಯ ಮಾಮಮೋಘೇಷುಂ ಗಮಿಷ್ಯಂತಿ ದಿಶೋ ದಶ।
ಪಾಂಡವಾಃ ಸಹಪಂಚಾಲಾಃ ಶಾರ್ದೂಲಂ ವೃಷಭಾ ಇವ ॥ 5-168-23 (37682)
ಕ್ವಚ ಯುದ್ಧಂ ವಿಮರ್ದೋ ವಾ ಮಂತ್ರೇ ಸುವ್ಯಾಹೃತಾನಿ ಚ।
ಕ್ವಚಭೀಷ್ಮೋ ಗತವಯಾಮಂದಾತ್ಮಾ ಕಾಲಚೋದಿತಃ ॥ 5-168-24 (37683)
ಏಕಾಕೀ ಸ್ಪರ್ಧತಿ ನಿತ್ಯಂ ಸರ್ವೇಣ ರಮತಾ ಸಹ ।
ನ ಚಾನ್ಯಂ ಪುರುಷಂ ಕಂಚಿನ್ಮನ್ಯತೇ ಮೋಘದರ್ಶನಃ ॥ 5-168-25 (37684)
ಶ್ರೋತವ್ಯಂ ಖಲು ವೃದ್ಧಾನಮಿತಿ ಶಾಸ್ತ್ರನಿದರ್ಶನಂ ।
ನ ತ್ವೇವ ಹ್ಯತಿವೃದ್ಧಾನಾಂ ಪುನರ್ಬಾಲಾಹಿ ತೇ ಮತಾಃ ॥ 5-168-26 (37685)
ಅಹಮೇಕೋ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಪಾಂಡವಾನಾನೀಕಿನೀಂ ।
ಸುಯುದ್ಧೇ ರಾಜ್ಯಶಾರ್ದೂಲ ಯಶೋ ಭೀಷ್ಮಂ ಗಮಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-168-27 (37686)
ಕೃತಃ ಸೇನಾಪತಿಸ್ತ್ವೇಷ ತ್ವಯಾ ಭೀಷ್ಮೋ ನರಾಧಿಪ।
ಸೇನಾಪತೌ ಯಶೋ ಗಂತಾ ನ ತು ಯೋಧಾನ್ಕಥಂಚನ ॥ 5-168-28 (37687)
ನಾಹಂ ಜೀವತಿ ಗಾಂಗೇಯೇ ಯೋತ್ಸ್ಯೇ ರಾಜನ್ಕಥಂಚನ।
ಹತೇ ಭೀಷ್ಮೇ ತು ಯೋದ್ಧಾಽಸ್ಮಿ ಸರ್ವೈರೇವ ಮಹಾರಥೈಃ ॥ 5-168-29 (37688)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-168-30x (3874)
ಸಮುದ್ಯತೋಯಂ ಭಾರೋ ಮೇ ಸುಮಹಾನ್ಸಾಗರೋಪಮಃ।
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ವರ್ಷಪೂಗಾಭಿಚಿಂತಿತಃ ॥ 5-168-30 (37689)
ತಸ್ಮಿನ್ನಭ್ಯಾಗತೇ ಕಾಲೇ ಪ್ರತಪ್ತೇ ರೋಮಹರ್ಷಣೇ ।
ಮಿಥೋ ಭೇದೋ ನ ಮೇ ಕಾರ್ಯಸ್ತೇನ ಜೀವಸಿ ಸೂತಜ ॥ 5-168-31 (37690)
ನ ಹ್ಯಹಂ ತ್ವದ್ಯ ವಿಕ್ರಂಯ ಸ್ಥವಿರೋಽಪಿ ಶಿಶೋಸ್ತವ।
ಯುದ್ಧಶ್ರದ್ಧಾಮಹಂ ಛಿಂದ್ಯಾಂ ಜೀವಿತಸ್ಯ ಚ ಸೂತಜ ॥ 5-168-32 (37691)
ಜಾಮದಗ್ರ್ಯೇನ ರಾಮೇಣ ಮಹಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ವಿಮುಂಚತಾ।
ನ ಮೇ ವ್ಯಥಾ ಕೃತಾ ಕಾಚಿತ್ತ್ವಂ ತು ಮೇ ಕಿ ಕರಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-168-33 (37692)
ಕಾಮಂ ನೈತತ್ಪ್ರಶಂಸಂತಿ ಸಂತಃ ಸ್ವಬಲಸಂಸ್ತವಂ।
ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತು ತ್ವಾಂ ಸಂತಪ್ತೋ ನಿಹೀನ ಕುಲಪಾಂಸನ ॥ 5-168-34 (37693)
ಸಮೇತಂ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ಕಾಶಿರಾಜಸ್ವಯಂವರೇ ।
ನಿರ್ಜಿತ್ಯೈಕರಥೇನೈವ ಯಾಃ ಕನ್ಯಾಸ್ತರಸಾಹೃತಾಃ ॥ 5-168-35 (37694)
ಈದೃಶಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ವಿಶಿಷ್ಟಾನಾಮಥೋ ಪುನಃ ।
ಮಯೈಕೇನ ನಿರಸ್ತಾನಿ ಸಸೈನ್ಯಾನಿ ರಣಾಜಿರೇ ॥ 5-168-36 (37695)
ತ್ವಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ವೈರಪುರುಷಂ ಕುರೂಣಾಮನಯೋ ಮಹಾನ್।
ಉಪಸ್ಥಿತೋ ವಿನಾಶಾಯ ಯತಸ್ವ ಪುರುಷೋ ಭವ ॥ 5-168-37 (37696)
ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಸಮರೇ ಪಾರ್ಥಂ ಯೇನ ವಿಸ್ಪರ್ಧಸೇ ಸಹ ।
ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತ್ವಾಂ ವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಮಸ್ಮಾದ್ಯುದ್ಧಾತ್ಸುದುರ್ಮತೇ ॥ 5-168-38 (37697)
ತಮುವಾಚ ತತೋ ರಾಜಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ।
ಮಾಂ ಸಮೀಕ್ಷಸ್ವ ಗಾಂಗೇಯ ಕಾರ್ಯಂ ಹಿ ಮಹದುದ್ಯತಂ ॥ 5-168-39 (37698)
ಚಿಂತ್ಯತಾಮಿದಮೇಕಾಗ್ರಂ ಮಮ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಂ ಪರಂ।
ಉಭಾವಪಿ ಭವಂತೌ ಮೇ ಮಹತ್ಕರ್ಮ ಕರಿಷ್ಯತಃ ॥ 5-168-40 (37699)
ಭೂಯಶ್ಚ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಪರೇಷಾಂ ರಥಸತ್ತಮಾನ್ ।
ಯೇ ಚೈವಾತಿಥಾಸ್ತತ್ರ ಯೇ ಚೈವ ರಥಯೂಥಪಾಃ ॥ 5-168-41 (37700)
ಬಲಾಬಲಮಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಕೌರವ ।
ಪ್ರಭಾತಾಯಾಂ ರಜನ್ಯಾಂ ವೈ ಇದಂ ಯುದ್ಧಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ ॥ 5-168-42 (37701)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಷಷ್ಟ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-168-5 ವಿಚೇತನಃ ಮೂರ್ಖಃ ॥ 5-168-6 ಘೃಣೀ ನಿಂದಕಃ ॥ 5-168-7 ಕರಣಾನಾ ಸಹಜಕವಚಾದೀನಾಂ ॥ 5-168-13 ಭವಾನ್ ಕರ್ಣೋಽಧರಥೋ ಮಹ್ಯಂ ಮಮ ಮತ ಇತಿ ಗಾಂಗೇಯೋ ವದೇತ್ತನ್ನ ಮೃಷೇತಿ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಗತೋ ಮತ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ । ತ್ವದ್ವಾಕ್ಯಾತ್ಸರ್ವೇಪಿ ಮಾಮವಮಂಸ್ಯಂತ ಇತಿ ಭಾವಃ । ಗಾಂಗೇಯ ನ ಮೃಷಾವದೇ ಇತಿ ಖo ಘo ಪಾಠಃ ॥ 5-168-15 ಅಪರಾಯಾಂ ದ್ವೇಷಂ ॥ 5-168-18 ಪ್ರಕುರುತೇ ಪ್ರಕಾರಂ ಭೇದಂ ಕುರುತೇ। ಪ್ರಕಾರಸ್ತುಲ್ಯಭೇದಯೋರಿತಿ ವಿಶ್ವಃ ॥ 5-168- ಪಾರಂಪರ್ಯಾಗತಾಃ ತೇಪಿ ಭಿನ್ನಾಃ ಸಂತೋ ದುಃಸಧೇಯಾ ಭವಂತಿ ನಾನಾ ಪೃಥಕ್ಭೂತಾಃ ಏಕಕಕಾರ್ಯಾರ್ಥಂ ...........ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 169
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.169. ಅಧ್ಯಾಯಃ 169
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ಪಾಂಡವಸೇನಾಯಾಂ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-169-0 (37702)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-169-0x (3875)
ಏತೇ ರಥಾಸ್ತವಾಖ್ಯಾತಾಸ್ತಥೈವಾತಿರಥಾ ನೃಪ।
ಯೇ ಚಾಪ್ಯರ್ಧರಥಾ ರಾಜನ್ಪಾಂಡವಾನಾಮತಃ ಶ್ರೃಣು ॥ 5-169-1 (37703)
ಯದಿ ಕೌತೂಹಲಂ ತೇಽದ್ಯ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಬಲೇ ನೃಪ ।
ರಥಸಂಖ್ಯಾಂ ಶೃಣುಷ್ವ ತ್ವಂ ಸಹೈಭಿರ್ವಸುಧಾಧಿಪೈಃ ॥ 5-169-2 (37704)
ಸ್ವಯಂ ರಾಜಾ ರಥೋದಾರಃ ಪಾಂಡವಃ ಕುಂತನಂದನಃ ।
ಅಗ್ನಿವತ್ಸಮರೇ ತಾತ ಚರಿಷ್ಯತಿ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-169-3 (37705)
ಭೀಮಸೇನಸ್ತು ರಾಜೇಂದ್ರ ರಥೋಽಷ್ಟಗುಣಸಂಮಿತಃ ।
ನ ತಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಸಮೋ ಯುದ್ಧೇ ಗದಯಾ ಸಾಯಕೈರಪಿ ॥ 5-169-4 (37706)
ನಾಗಾಯುತಬಲೋ ಮಾನೀ ತೇಜಸಾ ನ ಸ ಮಾನುಷಃ ।
ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೋ ಚ ರಥಿನೌ ದ್ವಾವೇವ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ ॥ 5-169-5 (37707)
ಅಶ್ವಿನಾವಿವ ರೂಪೇಣ ತೇಜಸಾ ಚ ಸಮನ್ವಿತೌ।
ಏತೇ ಚಮೂಮುಖಗತಾಃ ಸ್ಮರಂತಃ ಕ್ಲೇಶಮುತ್ತಮಂ ॥ 5-169-6 (37708)
ರುದ್ರವತ್ಪ್ರಚರಿಷ್ಯಂತಿ ತತ್ರ ಮೇ ನಾಸ್ತಿ ಸಂಶಯಃ ।
ಸರ್ವ ಏವ ಮಹಾತ್ಮಾನಃ ಸಾಲಸ್ತಂಭಾ ಇವೋದ್ಗತಾಃ ॥ 5-169-7 (37709)
ಪ್ರಾದೇಶೇನಾಧಿಕಾಃ ಪುಂಭಿರನ್ಯೈಸ್ತೇ ಚ ಪ್ರಮಾಣತಃ।
ಸಿಂಹಸಂಹನನಾಃ ಸರ್ವೇ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾ ಮಹಾಬಲಾಃ ॥ 5-169-8 (37710)
ಚರಿತಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ತಾತ ತಪಸ್ವಿನಃ।
ಹ್ರೀಮಂತಃ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಾ ವ್ಯಾಘ್ರಾ ಇವ ಬಲೋತ್ಕಟಾಃ ॥ 5-169-9 (37711)
ಜವೇ ಪ್ರಹಾರೇ ಸಂಮರ್ದೇ ಸರ್ವ ಏವಾತಿಮಾನುಷಾಃ ।
ಸರ್ವೈರ್ಜಿತಾ ಮಹೀಪಾಲಾ ದಿಗ್ಜಯೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-169-10 (37712)
ನ ಚೈಷಾಂ ಪುರುಷಾಃ ಕೇಚಿದಾಯುಧಾನಿ ಗದಾಃ ಶರಾನ್।
ವಿಷಹಂತಿ ಸದಾ ಕರ್ತುಮಧಿಜ್ಯಾನ್ಯಪಿ ಕೌರವ ॥ 5-169-11 (37713)
ಉದ್ಯಂತುಂ ವಾ ಗದಾ ಗುರ್ವೀಃ ಶರಾನ್ವಾ ಕ್ಷೇಪ್ತುಮಾಹವೇ ।
ಜವೇ ಲಕ್ಷ್ಯಸ್ಯ ಹರಣೇ ಭೋಜ್ಯೇ ಪಾಂಸುವಿಕರ್ಷಣೇ ॥ 5-169-12 (37714)
ಬಾಲೈರಪಿ ಭವಂತಸ್ತೈಃ ಸರ್ವ ಏವ ವಿಶೇಷಿತಾಃ।
ಏತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಸರ್ವ ಏವ ಬಲೋತ್ಕಟಾಃ ॥ 5-169-13 (37715)
ವಿಧ್ವಂಸಯಿಷ್ಯಂತಿ ರಣೇ ಮಾ ಸ್ಮ ತೈಃ ಸಹ ಸಂಗಮಃ ।
ಏಕೈಕಶಸ್ತ ಸಂಮರ್ದೇ ಹನ್ಯುಃ ಸರ್ವಾನ್ಮಹೀಕ್ಷಿತಃ ॥ 5-169-14 (37716)
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ತವ ರಾಜೇಂದ್ರ ರಾಜಸೂಯೇ ಯಥಾಭವತ್ ।
ದ್ರೌಪದ್ಯಾಶ್ಚ ಪರಿಕ್ಲೇಶಂ ದ್ಯೂತೇ ಚ ಪರುಷಾ ಗಿರಃ ॥ 5-169-15 (37717)
ತೇ ಸ್ಮರಂತಶ್ಚ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಚರಿಷ್ಯಂತಿ ಚ ರುದ್ರವತ್ ।
ಲೋಹಿತಾಕ್ಷೋ ಗುಡಾಕೇಶೋ ನಾರಾಯಣಸಹಾಯವಾನ್ ॥ 5-169-16 (37718)
ಉಭೋಯೋಃ ಸೇನಯೋರ್ವೀರೋ ರಥೋ ನಾಸ್ತೀತಿ ತಾದೃಶಃ ।
ನ ಹಿ ದೇವೇಷು ವಾ ಪೂರ್ವಂ ಮನುಷ್ಯೇಷೂರಗೇಷು ಚ ॥ 5-169-17 (37719)
ರಾಕ್ಷಸೇಷ್ವಥ ಯಕ್ಷೇಷು ನರೇಷು ಕುತ ಏವ ತು ।
ಭೂತೋಥ ವಾ ಭವಿಷ್ಯೋ ವಾ ರಥಃ ಕಶ್ಚಿನ್ಮಯಾ ಶ್ರುತಃ ॥ 5-169-18 (37720)
ಸಮಾಯುಕ್ತೋ ಮಹಾರಾಜ ರಥಃ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಧೀಮತಃ।
ವಾಸುದೇವಶ್ಚ ಸಂಯಂತಾ ಯೋದ್ಧಾ ಚೈವ ಧನಂಜಯಃ ॥ 5-169-19 (37721)
ಗಾಂಡೀವಂ ಚ ಧನುರ್ದಿವ್ಯಂ ತೇ ಚಾಶ್ವಾ ವಾತರಂಹಸಃ ।
ಅಭೇದ್ಯಂ ಕವಚಂ ದಿವ್ಯಮಕ್ಷಯ್ಯೌ ಚ ಮಹೇಷುಧೀ ॥ 5-169-20 (37722)
ಅಸ್ತ್ರಗ್ರಾಮಶ್ಚ ಮಾಹೇಂದ್ರೋ ರೌದ್ರಃ ಕೌಬೇರ ಏವಚ ।
ಯಾಂಯಶ್ಚ ವಾರುಣಶ್ಚೈವ ಗದಾಶ್ಚೋಗ್ರಪ್ರದರ್ಶನಾಃ ॥ 5-169-21 (37723)
ವಜ್ರಾದೀನಿ ಚ ಮುಖ್ಯಾನಿ ನಾನಾಪ್ರಹರಣಾನಿ ಚ ।
ದಾನವಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಹಿರಣ್ಯಪುರವಾಸಿನಾಂ ॥ 5-169-22 (37724)
ಹತಾನ್ಯೇಕರಥೇನಾಜೌ ಕಸ್ತಸ್ಯ ಸದೃಶೋ ರಥಃ।
ಏಷ ಹನ್ಯಾದ್ಧಿ ಸಂರಂಭೀ ಬಲವಾನ್ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ ॥ 5-169-23 (37725)
ತವ ಸೇನಾಂ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸ್ವಾಂ ಚೈವ ಪರಿಪಾಲಯನ್।
ಅಹಂ ಚೈನಂ ಪ್ರತ್ಯುದಿಯಾಮಾಚಾರ್ಯೋ ವಾ ಧನಂಜಯಂ ॥ 5-169-24 (37726)
ನ ತೃತೀಯೋಽಸ್ತಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸೇನಯೋರುಭಯೋರಪಿ ।
ಯ ಏನಂ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ವರ್ಷಂತಮುದಿಯಾದ್ರಥೀ ॥ 5-169-25 (37727)
ಜೀಮೂತ ಇವ ಘರ್ಮಾಂತೇ ಮಹಾವಾತಸಮೀರಿತಃ ।
ಸಮಾಯುಕ್ತಸ್ತು ಕೌಂತೇಯೋ ವಾಸುದೇವಸಹಾಯವಾನ್ ।
ತರುಣಶ್ಚ ಕೃತೀ ಚೈವ ಜೀರ್ಣಾವಾವಾಮುಭಾವಪಿ ॥ 5-169-26 (37728)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-169-27x (3876)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ತು ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಾಂ ದಧ್ವಂಸಿರೇ ತದಾ।
ಕಾಂಚನಾಂಗದಿನಃ ಪೀನಾ ಭುಜಾಶ್ಚಂದನರೂಷಿತಾಃ ॥ 5-169-27 (37729)
ಮನೋಭಿಃ ಸಹ ಸಂವೇಗೈಃ ಸಂಸ್ಮೃತ್ಯ ಚ ಪುರಾತನಂ ।
ಸಾಮರ್ಥ್ಯಂ ಪಾಂಡವೇಯಾನಾಂ ಯಥಾ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶನಾತ್ ॥ ॥ 5-169-28 (37730)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-169-12 ಭೋಜ್ಯೇ ಕೌಟಿಲ್ಯೇ ಮರ್ಮಪೀಡನೇ ಇತಿಯಾವತ್। ಭುಜ ಕೌಟಿಲ್ಯೇಽಸ್ಯ ರೂಪಂ। ಪಾಂಸುವಿಕರ್ಷಣೇ ಪಾಂಸುಷು ವಿಕರ್ಷಣೇ ಭೂಮೌ ಮುಷ್ಟಿಯುದ್ಧೇ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-169-24 ಪ್ರತ್ಯುದಿಯಾಂ ಯುದ್ಧೇ ಸಂಮುಖಃ ಸ್ಯಾಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 170
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.170. ಅಧ್ಯಾಯಃ 170
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ಪಾಂಡವಸೇನಾಯಾಂ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-170-0 (37731)
ಭೀಷ್ಣ ಉವಾಚ। 5-170-0x (3877)
ದ್ರೌಪದೇಯಾ ಮಹಾರಾಜ ಸರ್ವೇ ಪಂಚ ಮಹಾರಥಾಃ ।
ವೈರಾಟಿರುತ್ತರಶ್ಚೈವ ರಥೋದಾರೋ ಮತೋ ಮಮ ॥ 5-170-1 (37732)
ಅಭಿಮನ್ಯುರ್ಮಹಾಬಾಹೂ ರಥಯೂಥಮಯೂಥಪಃ ।
ಸಮಃ ಪಾರ್ಥೇನ ಸಮರೇ ವಾಸುದೇವೇನ ಚಾರಿಹಾ ॥ 5-170-2 (37733)
ಲಘ್ವಸ್ತ್ರಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಚ ಮನಸ್ವೀ ಚ ದೃಢವ್ರತಃ ।
ಸಂಸ್ಮರನ್ವೈ ಪರಿಕ್ಲೇಶಂ ಸ್ವಪಿತುರ್ವಿಕ್ರಮಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-170-3 (37734)
ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಮಾಧವಃ ಶೂರೋ ರಥಯೂಥಪಯೂಥಪಃ।
ಏಷ ವೃಷ್ಣಿಪ್ರವೀರಾಣಾಮಮರ್ಷೀ ಜಿತಸಾಧ್ವಸಃ ॥ 5-170-4 (37735)
ಉತ್ತಮೌಜಾಸ್ತಥಾ ರಾಜನ್ರಥೋದಾರೋ ಮತೋ ಮಮ ।
ಯುಧಾಮನ್ಯುಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತೋ ರಥೋದಾರೋ ಮತೋ ಮಮ ॥ 5-170-5 (37736)
ಏತೇಷಾಂ ಬಹುಸಾಹಸ್ರಾ ರಥಾ ನಾಗಾ ಹಯಾಸ್ತಥಾ ।
ಯೋತ್ಸ್ಯಂತೇ ತೇ ತನೂಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಕುಂತೀಪುತ್ರಪ್ರಿಯೇಪ್ಸಯಾ ॥ 5-170-6 (37737)
ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ ರಾಜೇಂದ್ರ ತವ ಸೇನಾಸು ಭಾರತ।
ಅಗ್ನಿಮಾರುತವದ್ರಾಜನ್ನಾಹ್ವಯಂತಃ ಪರಸ್ಪರಂ ॥ 5-170-7 (37738)
ಅಜೇಯೌ ಸಮರೇ ವೃದ್ಧೌ ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ತಥಾ।
ಮಹಾರಥೌ ಮಹಾವೀರ್ಯೌ ಮತೌ ಮೇ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ ॥ 5-170-8 (37739)
ವಯೋವೃದ್ಧಾವಪಿ ಹಿ ತೌ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಪರಾಯಣೌ ।
ಯತಿಷ್ಯೇತೇ ಪರಂ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಸ್ಥಿತೌ ವೀರಗತೇ ಪಥಿ ॥ 5-170-9 (37740)
ಸಂಬಂಧಿಕೇನ ರಾಜೇಂದ್ರ ತೌ ತು ವೀರ್ಯಬಲಾನ್ವಯಾತ್ ।
ಆರ್ಯವೃತ್ತೌ ಮಹೇಷ್ವಾಸೌ ಸ್ನೇಹವೀರ್ಯಸಿತಾವುಭೌ ॥ 5-170-10 (37741)
ಕಾರಣಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತು ನರಾಃ ಸರ್ವ ಏವ ಮಹಾಭುಜಾಃ ।
ಶೂರಾ ವಾ ಕಾತರಾ ವಾಪಿ ಭವಂತಿ ಕುರುಪುಂಗವ ॥ 5-170-11 (37742)
ಏಕಾಯನಗತಾವೇತೌ ಪಾರ್ಥಿವೌ ದೃಢಧನ್ವಿನೌ ।
ಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪರಂ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಘಟ್ಟಿತಾರೌ ಪರಂತಪ ॥ 5-170-12 (37743)
ಪೃಥಗಕ್ಷೌಹಿಣೀಭ್ಯಾಂ ತಾವುಭೌ ಸಂಯತಿ ದಾರುಣೌ ।
ಸಂಬಂಧಿಭಾವಂ ರಕ್ಷಂತೌ ಮಹತ್ಕರ್ಮ ಕರಿಷ್ಯತಃ ॥ 5-170-13 (37744)
ಲೋಕವೀರೌ ಮಹೇಷ್ವಾಸೌ ತ್ಯಕ್ತಾತ್ಮಾನೌ ಚ ಭಾರತ।
ಪ್ರತ್ಯಯಂ ಪರಿರಕ್ಷಂತೌ ಮಹತ್ಕರ್ಮ ಕರಿಷ್ಯತಃ ॥ ॥ 5-170-14 (37745)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-170-9 ವೀರಗತೇ ವೀರೈರನುಸೃತೇ ॥ 5-170-10 ಸಿತೌ ಬದ್ಧೌ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 171
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.171. ಅಧ್ಯಾಯಃ 171
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ಪಾಂಡವಸೇನಾಯಾಂ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-171-0 (37746)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-171-0x (3878)
ಪಾಂಚಾಲರಾಜಸ್ಯ ಸುತೋ ರಾಜನ್ಪರಪುರಂಜಯಃ ।
ಶಿಖಂಡೀ ರಥಮುಖ್ಯೋ ಮೇ ಮತಃ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಭಾರತ ॥ 5-171-1 (37747)
ಏಷ ಯೋತ್ಸ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ನಾಶಯನ್ಪೂರ್ವಸಂಸ್ಥಿತಂ ।
ಪರಂ ಯಶೋ ವಿಪ್ರಥಯಂಸ್ತವ ಸೇನಾಸು ಭಾರತ ॥ 5-171-2 (37748)
ಏತಸ್ಯ ಬಹುಲಾಃ ಸೇನಾಃ ಪಾಂಚಾಲಾಶ್ಚ ಪ್ರಭದ್ರಕಾಃ ।
ತೇನಾಸೌ ರಥವಂಶೇನ ಮಹತ್ಕರ್ಮ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-171-3 (37749)
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಸೇನಾನೀಃ ಸರ್ವಸೇನಾಸು ಭಾರತ ।
ಮತೋ ಮೇಽತಿರಥೋ ರಾಜಂದ್ರೋಣಶಿಷ್ಯೋ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-171-4 (37750)
ಏಷ ಯೋತ್ಸ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸೂದಯನ್ವೈ ಪರಾನ್ರಣೇ।
ಭಗವಾನಿವ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಪಿನಾಕೀ ಯುಗಸಂಕ್ಷಯೇ ॥ 5-171-5 (37751)
ಏತಸ್ಯ ತದ್ರಥಾನೀಕಂ ಕಥಯಂತಿ ರಣಪ್ರಿಯಾಃ ।
ಬಹುತ್ವಾತ್ಸಾಗರಪ್ರಖ್ಯಂ ದೇವಾನಾಮಿವ ಸಂಯುಗೇ ॥ 5-171-6 (37752)
ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಾ ತು ರಾಜೇಂದ್ರ ಮತೋ ಮೇಽರ್ಧರಥೋ ನೃಪ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ತನಯೋ ಬಾಲ್ಯಾನ್ನಾತಿಕೃತಶ್ರಮಃ ॥ 5-171-7 (37753)
ಶಿಶುಪಾಲಸುತೋ ವೀರಶ್ಚೇದಿರಾಜೋ ಮಹಾರಥಃ।
ಧೃಷ್ಟಕೇತುರ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಸಂಬಂಧೀ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಹ ॥ 5-171-8 (37754)
ಏಷ ಚೇದಿಪತಿಃ ಶೂರಃ ಸಹ ಪುತ್ರೇಣ ಭಾರತ ।
ಮಹಾರಥಾನಾಂ ಸುಕರಂ ಮಹತ್ಕರ್ಮ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-171-9 (37755)
ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮರತೋ ಮಹ್ಯಂ ಮತಃ ಪರಪುರಂಜಯಃ ।
ಕ್ಷತ್ರದೇವಸ್ತು ರಾಜೇಂದ್ರ ಪಾಂಡವೇಷು ರಥೋತ್ತಮಃ ॥ 5-171-10 (37756)
ಜಯಂತಶ್ಚಾಮಿತೌಜಾಶ್ಚ ಸತ್ಯಜಿಚ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ।
ಮಹಾರಥಾ ಮಹಾತ್ಮಾನಃ ಸರ್ವೇ ಪಾಂಚಾಲಸತ್ತಮಾಃ ॥ 5-171-11 (37757)
ಯೋತ್ಸ್ಯಂತೇ ಸಮರೇ ತಾತ ಸಂರಬ್ಧಾ ಇವ ಕುಂಜರಾಃ ।
ಅಜೋ ಭೋಜಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತೌ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ಮಹಾರಥೌ ॥ 5-171-12 (37758)
ಯೋತ್ಸ್ಯೇತೇ ಬಲಿನೌ ಶೂರೌ ಪರಂ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಯತಿಷ್ಯತಃ।
ಶೀಘ್ರಾಸ್ತ್ರಾಶ್ಚಿತ್ರಯೋದ್ಧಾರಃ ಕೃತಿನೋ ದೃಢವಿಕ್ರಮಾಃ ॥ 5-171-13 (37759)
ಕೇಕಯಾಃ ಪಂಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಭ್ರಾತರೋ ದೃಢವಿಕ್ರಮಾಃ ।
ಸರ್ವೇ ಚೈವ ರಥೋದಾರಾಃ ಸರ್ವೇ ಲೋಹಿತಕಧ್ವಜಾಃ ॥ 5-171-14 (37760)
ಕಾಶಿಕಃ ಸುಕುಮಾರಶ್ಚ ನೀಲೋ ಯಶ್ಚಾಪರೋ ನೃಪ ।
ಸೂರ್ಯದತ್ತಶ್ಚ ಶಂಖಶ್ಚ ಮದಿರಾಶ್ವಶ್ಚ ನಾಮತಃ ॥ 5-171-15 (37761)
ಸರ್ವ ಏವ ರಥೋದಾರಾಃ ಸರ್ವೇ ಚಾಹವಲಕ್ಷಣಾಃ ।
ಸರ್ವಾಸ್ತ್ರವಿದುಷಃ ಸರ್ವೇ ಮಹಾತ್ಮಾನೋ ಮತಾ ಮಮ ॥ 5-171-16 (37762)
ವಾರ್ಧಕ್ಷೇಮಿರ್ಮಹಾರಾಜ ಮತೋ ಮಮ ಮಹಾರಥಃ ।
ಚಿತ್ರಾಯುಘಶ್ಚ ನೃಪತಿರ್ಮತೋ ಮೇ ರಥಸತ್ತಮಃ ॥ 5-171-17 (37763)
ಸ ಹಿ ಸಂಗ್ರಾಮಶೋಭೀ ಚ ಭಕ್ತಶ್ಚಾಪಿ ಕಿರೀಟಿನಃ ।
ಚೇಕಿತಾನಃ ಸತ್ಯಧೃತಿಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾರಥೌ ।
ದ್ವಾವಿಮೌ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೌ ರಥೋದಾರೌ ಮತೌ ಮಮ ॥ 5-171-18 (37764)
ವ್ಯಾಘ್ರದತ್ತಶ್ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಚಂದ್ರಸೇನಶ್ಚ ಭಾರತ।
ಮತೌ ಮಮ ರಥೋದಾರೌ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-171-19 (37765)
ಸೇನಾಬಿಂದುಶ್ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಕ್ರೋಧಹಂತಾ ಚ ನಾಮತಃ ।
ಯಃ ಸಮೋ ವಾಸುದೇವೇನ ಭೀಮಸೇನೇನ ವಾ ವಿಭೋ ॥ 5-171-20 (37766)
ಸ ಯೋತ್ಸ್ಯತಿ ಹಿ ವಿಕ್ರಂಯ ಸಮರೇ ತವ ಸೈನಿಕೈಃ ।
ಮಾಂ ಚ ದ್ರೋಣಂ ಕೃಪಂ ಚೈವ ಯಥಾ ಸಂಮನ್ಯತೇ ಭವಾನ್ ॥ 5-171-21 (37767)
ತಥಾ ಸ ಸಮರಶ್ಲಾಘೀ ಮಂತವ್ಯೋ ರಥಸತ್ತಮಃ ।
ಕಾಶ್ಯಃ ಪರಮಶೀಘ್ರಾಸ್ತ್ರಃ ಶ್ಲಾಘನೀಯೋ ನರೋತ್ತಮಃ ॥ 5-171-22 (37768)
ರಥ ಏಕಗುಣೋ ಮಹ್ಯಂ ಜ್ಞೇಯಃ ಪರಪುರಂಜಯಃ ।
ಅಯಂ ಚ ಯುಧಿ ವಿಕ್ರಾಂತೋ ಮಂತವ್ಯೋಷ್ಟಗುಣೋ ರಥಃ ॥ 5-171-23 (37769)
ಸತ್ಯಜಿತ್ಸಮರಶ್ಲಾಘೀ ದ್ರುಪದಸ್ಯಾತ್ಮಜೋ ಯುವಾ ।
ಗತಃ ಸೋಽತಿರಥತ್ವಂ ಹಿ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇನ ಸಂಮಿತಃ ॥ 5-171-24 (37770)
ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಯಶಸ್ಕಾಮಃ ಪರಂ ಕರ್ಮ ಕರಿಷ್ಯತಿ ।
ಅನುರಕ್ತಾಶ್ಚ ಶೂರಶ್ಚ ರಥೋಽಯಮಪರೋ ಮಹಾನ್ ॥ 5-171-25 (37771)
ಪಾಂಡ್ಯರಾಜೋ ಮಹಾವೀರ್ಯಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಧುರಂಧರಃ ।
ದೃಢಧನ್ವಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾರಥಃ ॥ 5-171-26 (37772)
ಶ್ರೇಣಿಮಾನ್ಕೌರವಶ್ರೇಷ್ಠ ವಸುದಾನಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ ।
ಉಭಾವೇತಾವತಿರಥೌ ಮತೌ ಪರಪುರಂಜಯೌ ॥ ॥ 5-171-27 (37773)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-171-2 ನಾಶಯನ್ ಪೂರ್ವಸಂಸ್ಥಿತಂ ಪ್ರಾಚೀನಂ ಸ್ತ್ರೀತ್ವೇನಾವಸ್ಥಾನಂ ಅದರ್ಶಯನ್। ಪೌರುಷಂ ದರ್ಶಯನ್ನಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-171-13 ಶಕ್ತ್ಯಾ ಕ್ಷಯಿಷ್ಯತ ಇತಿ ಡo ಝo ಪಾಠಃ। ಕ್ಷಯಿಷ್ಯತಃ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ದರ್ಶಯಿಷ್ಯತಃ। ಐಶ್ವರ್ಯಾರ್ಥೋಯಂ ಕ್ಷಯತಿಃ ॥ 5-171-16 ವಿದುಷಃ ವಿದ್ವಾಂಸಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 172
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.172. ಅಧ್ಯಾಯಃ 172
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಶಿಖಂಡಿನಃ ಸ್ತ್ರೀಪೂರ್ವತ್ವಮಭಿಧಾಯ ತೇನ ಸಹ ಯುದ್ಧಾಕರಣಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-172-0 (37774)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-172-0x (3879)
ರೋಚಮಾನೋ ಮಹಾರಾಜ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾರಥಃ।
ಯೋತ್ಸ್ಯತೇಽಮರವತ್ಸಂಖ್ಯೇ ಪರಸೈನ್ಯೇಷು ಭಾರತ ॥ 5-172-1 (37775)
ಪುರುಜಿತ್ಕೃಂತಿಭೋಜಶ್ಚ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಮಾತುಲೋ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಸ ಚ ಮೇಽತಿರಥೋ ಮತಃ ॥ 5-172-2 (37776)
ಏಷ ವೀರೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಕೃತೀ ಚ ನಿಪುಣಶ್ಚ ಹ ।
ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಚ ಶಕ್ತಶ್ಚ ಮತೋ ಮೇ ರಥಪುಂಗವಃ ॥ 5-172-3 (37777)
ಸ ಯೋತ್ಸ್ಯತಿ ಹಿ ವಿಕ್ರಂಯ ಮಘವಾನಿವ ದಾನವೈಃ ।
ಯೋಧಾ ಯೇ ಚಾಸ್ಯ ವಿಖ್ಯಾತಾಃ ಸರ್ವೇ ಯುದ್ಧವಿಶಾರದಾಃ ॥ 5-172-4 (37778)
ಭಾಗಿನೇಯಕೃತೇ ವೀರಃ ಸ ಕರಿಷ್ಯತಿ ಸಂಗರೇ ।
ಸುಮಹತ್ಕರ್ಮ ಪಾಂಡೂನಾಂ ಸ್ಥಿತಃ ಪ್ರಿಯಹಿತೇ ರತಃ ॥ 5-172-5 (37779)
ಭೈಮಸೇನಿರ್ಮಹಾರಾಜ ಹೈಡಿಂಬೋ ರಾಕ್ಷಸೇಶ್ವರಃ ।
ಮತೋ ಮೇ ಬಹುಮಾಯಾವೀ ರಥಯೂಥಪಯೂಥಪಃ ॥ 5-172-6 (37780)
ಯೋತ್ಸ್ಯತೇ ಸಮರೇ ತಾತ ಮಾಯಾವೀ ಸಮರಪ್ರಿಯಃ ।
ಯೇ ಚಾಸ್ಯ ರಾಕ್ಷಸಾ ವೀರಾಃ ಸಚಿವಾ ವಶವರ್ತಿನಃ ॥ 5-172-7 (37781)
ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಬಹವೋ ನಾನಾಜನಪದೇಶ್ವರಾಃ ।
ಸಮೇತಾಃ ಪಾಂಡವಸ್ಯಾರ್ಥೇ ವಾಸುದೇವಪುರೋಗಮಾಃ ॥ 5-172-8 (37782)
ಏತೇ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೋ ರಾಜನ್ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ರಥಾಶ್ಚಾತಿರಥಾಶ್ಚೈವ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇಽರ್ಧಂರಥಾ ನೃಪ ॥ 5-172-9 (37783)
ನೇಷ್ಯಂತಿ ಸಮರೇ ಸೇನಾಂ ಭೀಮಾಂ ಯೌಧಿಷ್ಠಿರೀಂ ನೃಪ ।
ಮಹೇಂದ್ರೇಣೇವ ವೀರೇಣ ಪಾಲ್ಯಮಾನಾಂ ಕಿರೀಟಿನಾ ॥ 5-172-10 (37784)
ತೈರಹಂ ಸಮರೇ ವೀರ ಮಾಯಾವಿದ್ಭಿರ್ಜಯೈಷಿಭಿಃ ।
ಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ಜಯಮಾಕಾಂಕ್ಷನ್ನಥ ವಾ ನಿಧನಂ ರಣೇ ॥ 5-172-11 (37785)
ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಪಾರ್ಥಂ ಚ ಚಕ್ರಗಾಂಡೀವಧಾರಿಣೌ ।
ಸಂಧ್ಯಾಗತಾವಿವಾರ್ಕೇಂದೂ ಸಭೇಷ್ಯೇತೇ ರಥೋತ್ತಮೌ ॥ 5-172-12 (37786)
ಯಂ ಚೈವ ತೇ ರಥೋದಾರಾಃ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೈನಿಕಾಃ ।
ಸಹ ಸೈನ್ಯಾನಹಂ ತಾಂಶ್ಚ ಪ್ರತೀಯಾಂ ರಣಮೂರ್ಧನಿ ॥ 5-172-13 (37787)
ಏತೇ ರಥಾಶ್ಚಾತಿರಥಾಶ್ಚ ತುಭ್ಯಂ
ಯಥಾಪ್ರಧಾನಂ ನೃಪ ಕೀರ್ತಿತಾ ಮಯಾ।
ತಥಾ ಪರೇ ಯೇಽರ್ಧರಥಾಶ್ಚ ಕೇಚಿ-
ತ್ತಥೈಂವ ತೇಷಾಮಪಿ ಕೌರವೇಂದ್ರ ॥ 5-172-14 (37788)
ಅರ್ಜುನಂ ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ತತ್ರ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ।
ಸರ್ವಾಂಸ್ತಾನ್ವಾರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಾವದ್ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಭಾರತ ॥ 5-172-15 (37789)
ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ತು ಮಹಾಬಾಹೋ ನಾಹಂ ಹನ್ಯಾಂ ಶಿಖಂಡಿನಂ ।
ಉದ್ಯತೇಷಮಥೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರತಿಯುಧ್ಯಂತಮಾಹವೇ ॥ 5-172-16 (37790)
ಲೋಕಸ್ತಂ ವೇದ ಯದಹಂ ಪಿತುಃ ಪ್ರಿಯಚಿಕೀರ್ಷಯಾ ।
ಪ್ರಾಪ್ತಂ ರಾಜ್ಯಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ್ರತೇ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-172-17 (37791)
ಚಿತ್ರಾಂಗದಂ ಕೌರವಾಣಾಮಾಧಿಪತ್ಯೇಽಭ್ಯಷೇಚಯಂ।
ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ಚ ಶಿಶುಂ ಯೌವರಾಜ್ಯೇಽಭ್ಯಷೇಚಯಂ ॥ 5-172-18 (37792)
ದೇವವ್ರತತ್ವಂ ವಿಜ್ಞಾಪ್ಯ ಪೃಥಿವೀಂ ಸರ್ವರಾಜಸು ।
ನೈವ ಹನ್ಯಾಂ ಸ್ತ್ರಿಯಂ ಜಾತು ನ ಸ್ತ್ರೀಪೂರ್ವಂ ಕದಾಚನ ॥ 5-172-19 (37793)
ಸ ಹಿ ಸ್ತ್ರೀಪೂರ್ವಕೋ ರಾಜಞ್ಶಿಖಂಡೀ ಯದಿ ತೇ ಶ್ರುತಃ ।
ಕನ್ಯಾ ಭೂತ್ವಾ ಪುಮಾಂಚಾತೋ ನ ಯೋತ್ಸ್ಯೇ ತೇನ ಭಾರತ ॥ 5-172-20 (37794)
ಸರ್ವಾಂಸ್ತ್ವನ್ಯಾನ್ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ಭರತರ್ಷಭ ।
ಯಾನ್ಸಮೇಷ್ಯಾಮಿ ಸಮರೇ ನ ತು ಕುಂತೀಸುತಾನ್ನೃಪ ॥ ॥ 5-172-21 (37795)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ ॥ ಸಮಾಪ್ತಂ ಚ ರಥಾತಿರಥಸಂಖ್ಯಾನಪರ್ವ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-172-19 ದೇವವ್ರತತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿವ್ರತವತ್ತ್ವಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 173
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.173. ಅಧ್ಯಾಯಃ 173
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶಿಖಂಡಿನೋಽಸಂಹರಣಕಾರಣಪ್ರಶ್ನೇ ತತ್ಕಥನಾಯ ಭೀಷ್ಮೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಕಥನಾರಂಭಃ ॥ 1 ॥ ತಥಾ ಸ್ವಯಂವರೇ ಸ್ವೇನ ಅಂಬಾದಿಕನ್ಯಾತ್ರಯಹರಣಕಥನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-173-0 (37796)
ದುರ್ಯೋಧನಂ ಉವಾಚ। 5-173-0x (3880)
ಕಿಮರ್ಥಂ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ನೈವ ಹನ್ಯಾಃ ಶಿಖಂಡಿನಂ ।
ಉದ್ಯತೇಷುಮಥೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಮರೇಷ್ವಾತತಾಯಿನಂ ॥ 5-173-1 (37797)
ಪೂರ್ವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಸಹ ಸೋಮಕೈಃ ।
ಹನಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ಗಾಂಗೇಯ ತನ್ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ಪಿತಾಮಹ ॥ 5-173-2 (37798)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-173-3x (3881)
ಶ್ರೃಣು ದುರ್ಯೋಧನ ಕಥಾಂ ಸಹೈಭಿರ್ವಸುಧಾಧಿಪೈಃ ।
ಯದರ್ಥಂ ಯುಧಿ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ನಾಹಂ ಹನ್ಯಾಂ ಶಿಖಂಡಿನಂ ॥ 5-173-3 (37799)
ಮಹಾರಾಜೋ ಮಮ ಪಿತಾ ಶಾಂತನುರ್ಲೋಕವಿಶ್ರುತಃ ।
ದಿಷ್ಟಾಂತಮಾಪ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸಮಯೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-173-4 (37800)
ತತೋಽಹಂ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಪರಿಪಾಲಯನ್ ।
ಚಿತ್ರಾಂಗದಂ ಭ್ರಾತರಂ ವೈ ಮಹಾರಾಜ್ಯೇಽಭ್ಯಪೇಚಯಂ ॥ 5-173-5 (37801)
ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚ ನಿಧನಂ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಸತ್ಯವತ್ಯಾ ಮತೇ ಸ್ಥಿತಃ ।
ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯಂ ರಾಜಾನಮಭ್ಯಷಿಂಚಂ ಯಥಾವಿಧಿ ॥ 5-173-6 (37802)
ಮಯಾಽಭಿಷಿಕ್ತೋ ರಾಜೇಂದ್ರ ಯವೀಯಾನಪಿ ಧರ್ಮತಃ ।
ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯೋ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಮಾಮೇವ ಸಮುದೈಕ್ಷತ ॥ 5-173-7 (37803)
ತಸ್ಯ ದಾರಕ್ರಿಯಾಂ ತಾತ ಚಿಕೀರ್ಷುರಹಮಪ್ಯುತ ।
ಅನುರೂಪಾದಿವ ಕುಲಾದಿತ್ಯೇವ ಚ ಮನೋ ದಧೇ ॥ 5-173-8 (37804)
ತಥಾಽಶ್ರೌಷಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ತಿಸ್ರಃ ಕನ್ಯಾಃ ಸ್ವಯಂವರೇ ।
ರೂಪೇಣಾಪ್ರತಿಮಾಃ ಸರ್ವಾಃ ಕಾಶಿರಾಜಸುತಾಸ್ತದಾ ।
ಅಂಬಾಂ ಚೈವಾಂಬಿಕಾಂ ಚೈವ ತಥೈವಾಂಬಾಲಿಕಾಮಪಿ ॥ 5-173-9 (37805)
ರಾಜಾನಶ್ಚ ಸಮಾಹೂತಾಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಭರತರ್ಷಭ।
ಅಂಬಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಭವತ್ತಾಸಾಮಂಬಿಕಾ ತ್ವಥ ಮಧ್ಯಮಾ ॥ 5-173-10 (37806)
ಅಂಬಾಲಿಕಾ ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ರಾಜಕನ್ಯಾ ಯವೀಯಸೀ ।
ಸೋಽಹಮೇಕರಥೇನೈವ ಗತಃ ಕಾಶಿಪತೇಃ ಪುರೀಂ ॥ 5-173-11 (37807)
ಅಪಶ್ಯಂ ತಾ ಮಹಾಬಾಹೋ ತಿಸ್ರಃ ಕನ್ಯಾಃ ಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ।
ರಾಜ್ಞಶ್ಚೈವ ಸಮಾಹೂತಾನ್ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ಪೃಥಿವೀಪತೇ ॥ 5-173-12 (37808)
ತತೋಽಹಂ ತಾನ್ನೃಪಾನ್ಸರ್ವಾನಾಹೂಯ ಸಮರೇ ಸ್ಥಿತಾನ್।
ರಥಮಾರೋಪಯಾಂಚಕ್ರೇ ಕನ್ಯಾಸ್ತಾ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-173-13 (37809)
ವೀರ್ಯಶುಲ್ಕಾಶ್ಚ ತಾ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸಮಾರೋಪ್ಯ ರಥಂ ತದಾ।
ಅವೋಚಂ ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ಸರ್ವಾನಹಂ ತತ್ರ ಸಮಾಗತಾನ್।
ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವಃ ಕನ್ಯಾ ಹರತೀತಿ ಪುನಃಪುನಃ ॥ 5-173-14 (37810)
ತೇ ಯತಧ್ವಂ ಪರಂ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಸರ್ವೇ ಮೋಕ್ಷಾಯ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ।
ಪ್ರಸಹ್ಯ ಹಿ ಹರಾಂಯೇಷ ಮಿಷತಾಂ ವೋ ನರರ್ಷಭಾಃ ॥ 5-173-15 (37811)
ತತಸ್ತೇ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾಃ ಸಮುತ್ಪತುರುದಾಯುಧಾಃ ।
ಯೋಗೋ ಯೋಗ ಇತಿ ಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಸಾರಥೀನಭ್ಯಚೋದಯನ್ ॥ 5-173-16 (37812)
ತೇ ರಥೈರ್ಗಸಂಕಾಶೈರ್ಗಜೈಶ್ಚ ಗಜಯೋಧಿನಃ।
ಪುಷ್ಟೈಶ್ವಾಶ್ವೈರ್ಮಹೀಪಾಲಾಃ ಸಮುತ್ಪೇತುರುದಾಯುಧಾಃ ॥ 5-173-17 (37813)
ತತಸ್ತೇ ಮಾಂ ಮಹೀಪಾಲಾಃ ಸರ್ವ ಏವ ವಿಶಾಂ ಪತೇ।
ರಥವ್ರಾತೇನ ಮಹತಾ ಸರ್ವತಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್ ॥ 5-173-18 (37814)
ತಾನಹಂ ಶರವರ್ಷೇಣ ಸಮಂತಾತ್ಪರ್ಯವಾರಯಂ ।
ಸರ್ವಾನ್ನೃಪಾಂಶ್ಚಾಪ್ಯಜಯಂ ದೇವರಾಡಿವ ದಾನವಾನ್ ॥ 5-173-19 (37815)
ಅಪಾತಯಂ ಶರೈರ್ದೀಪ್ತೈಃ ಪ್ರಹಸನ್ಭರತರ್ಷಭ ।
ತೇಷಾಮಾಪತತಾಂ ಚಿತ್ರಾಂಧ್ವಜಾನ್ಹೇಮಪರಿಷ್ಕೃತಾನ್ ॥ 5-173-20 (37816)
ಏಕೈಕೇನ ಹಿ ಬಾಣೇನ ಭೂಮೌ ಪಾತಿತವಾನಹಂ ।
ಹಯಾಂಸ್ತೇಷಾಂ ಗಜಾಂಶ್ಚೈವ ಸಾರಥೀಂಶ್ಚಾಪ್ಯಹಂ ರಣೇ ॥ 5-173-21 (37817)
ತೇ ನಿವೃತ್ತಾಶ್ಚ ಭಗ್ನಾಶ್ಚ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಲ್ಲಾಘವಂ ಮಮ। 5-173-22b`ಪ್ರಣಿಪೇತುಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ವೈ ಪ್ರಶಶಂಸುಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ॥ 5-173-22 (37818)
ತತ ಆದಾಯ ತಾಃ ಕನ್ಯಾ ನೃಪತೀಂಶ್ಚ ವಿಸೃಜ್ಯ ತಾನ್।'
ಅಥಾಽಹಂ ಹಾಸ್ತಿನಪುರಮಾಯಾಂ ಜಿತ್ವಾ ಮಹೀಕ್ಷಿತಃ ॥ 5-173-23 (37819)
ತತೋಽಹಂ ತಾಶ್ಚ ಕನ್ಯಾ ವೈ ಭ್ರಾತುರರ್ಥಾಯ ಭಾರತ।
ತಚ್ಚ ಕರ್ಮ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸತ್ಯವತ್ಯೈ ನ್ಯವೇದಯಂ ॥ ॥ 5-173-24 (37820)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-173-4 ದಿಷ್ಟಾಂತಂ ಮರಣಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 174
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.174. ಅಧ್ಯಾಯಃ 174
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇಣ ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯಸ್ಯ ಕನ್ಯಾತ್ರಯೇಣ ವಿವಾಹಪ್ರಯತನೇ ಅಂಬಯಾ ಸ್ವಸ್ಯ ಸಾಲ್ವಕಾಮತ್ವಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ತತ್ಸಮೀಪಗಮನೇ ಭೀಷ್ಮಂಪ್ರತ್ಯನುಜ್ಞಾಯಾಚನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-174-0 (37821)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-174-0x (3882)
ತತೋಽಹಂ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಾತರಂ ವೀರಮಾತರಂ ।
ಅಭಿಗಂಯೋಪಸಂಗೃಹ್ಯ ದಾಶೇಯೀಮಿದಮಬ್ರುವಂ ॥ 5-174-1 (37822)
ಇಮಾಃ ಕಾಶಿಪತೇಃ ಕನ್ಯಾ ಮಯಾ ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ ।
ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯಸ್ಯ ಕೃತೇ ವೀರ್ಯಶುಲ್ಕಾ ಹೃತಾ ಇತಿ ॥ 5-174-2 (37823)
ತತೋ ಮೂರ್ಧನ್ಯುಪಾಘ್ರಾಯ ಪರ್ಯಶ್ರುನಯನಾ ನೃಪ।
ಆಹ ಸತ್ಯವತೀ ಹೃಷ್ಟಾ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಪುತ್ರ ಜಿತಂ ತ್ವಯಾ ॥ 5-174-3 (37824)
ಸತ್ಯವತ್ಯಾಸ್ತ್ವನುಮತೇ ವಿವಾಹೇ ಸಮುಪಸ್ಥಿತೇ।
ಉವಾಚ ವಾಕ್ಯಂ ಸವ್ರೀಡಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಕಾಶಿಪತೇಃ ಸುತಾ ॥ 5-174-4 (37825)
ಭೀಷ್ಮ ತ್ವಮಸಿ ಧರ್ಮಜ್ಞಃ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರವಿಶಾರದಃ ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ಚ ವಚನಂ ಧರ್ಂಯಂ ಮಹ್ಯಂ ಕರ್ತುಮಿಹಾರ್ಹಸಿ ॥ 5-174-5 (37826)
ಮಯಾ ಸಾಲ್ವಪತ್ತಿಃ ಪೂರ್ವಂ ಮನಸಾಽಭಿವೃತೋ ವರಃ।
ತೇನ ಚಾಸ್ಮಿ ವೃತಾ ಪೂರ್ವಂ ರಹಸ್ಯವಿದಿತೇ ಪಿತುಃ ॥ 5-174-6 (37827)
ಕಥಂ ಮಾಮನ್ಯಕಾಮಾಂ ತ್ವಂ ರಾಜಧರ್ಮಮತೀತ್ಯ ವೈ ।
ವಾಸಯೇಥಾ ಗೃಹೇ ಭೀಷ್ಮ ಕೌರವಃ ಸನ್ವಿಶೇಷತಃ ॥ 5-174-7 (37828)
ಏತದ್ಬುದ್ಧ್ಯಾ ವಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಮನಸಾ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಯತ್ಕ್ಷಮಂ ತೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ತದಿಹಾರಬ್ಧುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-174-8 (37829)
ಸ ಮಾಂ ಪ್ರತೀಕ್ಷತೇ ವ್ಯಕ್ತಂ ಸಾಲ್ವರಾಜೋ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ತಸ್ಮಾನ್ಮಾಂ ತ್ವಂ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಮನುಜ್ಞಾತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-174-9 (37830)
ಕೃಪಾಂ ಕುರು ಮಹಾಬಾಹೋ ಮಯಿ ಧರ್ಮಭೃತಾಂ ವರ।
ತ್ವಂ ಹಿ ಸತ್ಯವ್ರತೋ ವೀರ ಪೃಥಿವ್ಯಾಮಿತಿ ನಃ ಶ್ರುತಂ ॥ ॥ 5-174-10 (37831)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯನಪರ್ವಣಿ ಚತುಃಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-174-1 ಉಪಸಂಗೃಹ್ಯ ಪಾದಯೋಃ ಪತಿತ್ವಾ॥ 5-175-5 ಮಹ್ಯಂ ಮಮ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 175
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.175. ಅಧ್ಯಾಯಃ 175
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮಾನುಜ್ಞಯಾ ಸಾಲ್ವಂ ಗತಾಯಾ ಅಂಬಾಯಾಸ್ತೇನ ಪರಿತ್ಯಾಗಃ ॥ 1 ॥ ಅಂಬಯಾ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಪ್ರತಿಚಿಕೀರ್ಷಯಾ ತಾಪಸಾಶ್ರಮಮೇತ್ಯ ತೇಷು ಸ್ವವೃತ್ತಾಂತನಿವೇದನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-175-0 (37832)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-175-0x (3883)
ತತೋಽಹಂ ಸಮನುಜ್ಞಾಪ್ಯ ಕಾಲೀಂ ಗಂಧವತೀಂ ತದಾ।
ಮಂತ್ರಿಣಶ್ಚರ್ತ್ವಿಜಶ್ಚೈವ ತಥೈವ ಚ ಪುರೋಹಿತಾನ್।
ಸಮನುಜ್ಞಾಮಿಷಂ ಕನ್ಯಾಮಂಬಾಂ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಂ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-175-1 (37833)
ಅನುಜ್ಞಾತಾ ಯಯೌ ಸಾ ತು ಕನ್ಯಾ ಸಾಲ್ವಪತೇಃ ಪುರಂ।
ವೃದ್ಧೈರ್ದ್ವಿಜಾತಿಭಿರ್ಗುಪ್ತಾ ಧಾತ್ರ್ಯಾ ಚಾನುಗತಾ ತದಾ ॥ 5-175-2 (37834)
ಅತೀತ್ಯ ಚ ತಮಧ್ವಾನಮಾಸಮಾದ ನರಾಧಿಪಮ ।
ಸಾ ತಮಾಸಾದ್ಯ ರಾಜಾನಂ ಸಾಲ್ವಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-175-3 (37835)
ಆಗತಾಹಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ತ್ವಾಮುದ್ದಿಶ್ಯ ಮಹಾಮತೇ।
`ಅಭಿನಂದಸ್ವ ಮಾಂ ರಾಜನ್ಸದಾ ಪ್ರಿಯಹಿತೇ ರತಾಂ॥ 5-175-4 (37836)
ಪ್ರತಿಪಾದಯ ಮಾಂ ರಾಜಂಧರ್ಮಾದೀಂಶ್ಚರ ಧರ್ಮತಃ ।
ತ್ವಂ ಹಿ ಮೇ ಮನಸಾ ಧ್ಯಾತಸ್ತ್ವಯಾ ಚಾಪ್ಯುಪಮಂತ್ರಿತಾ ॥ 5-175-5 (37837)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ।' 5-175-6x (3884)
ತಾಮಬ್ರವೀತ್ಸಾಲ್ವಪತಿಃ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ತ್ವಯಾಽನ್ಯಪೂರ್ವಯಾ ನಾಹಂ ಭಾರ್ಯಾರ್ಥೀ ವರವರ್ಣಿನಿ ॥ 5-175-6 (37838)
ಗಚ್ಛ ಭದ್ರೇ ಪುನಸ್ತತ್ರ ಸಕಾಶಂ ಭೀಷ್ಮಕಸ್ಯ ವೈ।
ನಾಹಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಗೃಹೀತಾಂ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಸಹ್ಯ ವೈ ॥ 5-175-7 (37839)
ತ್ವಂ ಹಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ನೀತಾ ಪ್ರೀತಿಮತೀ ತದಾ।
ಪರಾಮೃಶ್ಯ ಮಹಾಯುದ್ಧೇ ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಪೃಥಿವೀಪತೀನ್ ॥ 5-175-8 (37840)
ನಾಹಂ ತ್ವಯ್ಯನ್ಯಪೂರ್ವಾಯಾಂ ಭಾರ್ಯಾರ್ಥೀ ವರವರ್ಣಿನಿ ।
ಕಥಮಸ್ಮದ್ವಿಧೋ ರಾಜಾ ಪರಪೂರ್ವಾಂ ಪ್ರವೇಶಯೇತ್ ॥ 5-175-9 (37841)
ನಾರೀಂ ವಿದಿತವಿಜ್ಞಾನಃ ಪರೇಷಾಂ ಧರ್ಮಮಾದಿಶನ್।
ಯಥೇಷ್ಟಂ ಗಂಯತಾಂ ಭದ್ರೇ ಮಾ ತ್ವಾಂ ಕಾಲೋಽತ್ಯಗಾದಯಂ ॥ 5-175-10 (37842)
ಅಂಬಾ ತಮಬ್ರವೀದ್ರಾಜನ್ನನಂಗಶರಪೀಡಿತಾ।
ನೈವಂ ವದ ಮಹೀಪಾಲ ನೈತದೇವಂ ಕಥಂಚನ ॥ 5-175-11 (37843)
ನಾಸ್ಮಿ ಪ್ರೀತಿಮತೀ ನೀತಾ ಭೀಷ್ಮೇಣಾಮಿತ್ರಕರ್ಶನ ।
ಬಲಾನ್ನೀತಾಸ್ಮಿ ರುದತೀ ವಿದ್ರಾವ್ಯ ಪೃಥಿವೀಪತೀನ್ ॥ 5-175-12 (37844)
ಭಜಸ್ವ ಮಾಂ ಸಾಲ್ವಪತೇ ಭಕ್ತಾಂ ಬಾಲಾಮನಾಗಸಂ ।
ಭಕ್ತಾನಾಂ ಹಿ ಪರಿತ್ಯಾಗೋ ನ ಧರ್ಮೇಷು ಪ್ರಶಸ್ಯತೇ ॥ 5-175-13 (37845)
ಸಾಹಮಾಮಂತ್ರ್ಯ ಗಾಂಗೇಯಂ ಸಮರೇಷ್ವನಿವರ್ತಿನಂ ।
ಅನುಜ್ಞಾತಾ ಚ ತೇನೈವ ತತೋಽಹಂ ಭೃಶಮಾಗತಾ ॥ 5-175-14 (37846)
ನ ಸ ಭೀಷ್ಮೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಮಾಮಿಚ್ಛತಿ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ಭ್ರಾತೃಹೇತೋಃ ಸಮಾರಂಭೋ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯೇತಿ ಶ್ರುತಂ ಮಯಾ ॥ 5-175-15 (37847)
ಭಗಿನ್ಯೌ ಮಮ ಯೇ ನೀತೇ ಅಂಬಿಕಾಂಬಾಲಿಕೇ ನೃಪ।
ಪ್ರಾದಾದ್ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯಾಯ ಗಾಂಗೇಯೋ ಹಿ ಯವೀಯಸೇ ॥ 5-175-16 (37848)
ಯಥಾ ಸಾಲ್ವಪತೇ ನಾನ್ಯಂ ವರಂ ಯಾಮಿ ಕಥಂಚನ।
ತ್ವಾಮೃತೇ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ತಥಾ ಮೂರ್ಧಾನಮಾಲಭೇ ॥ 5-175-17 (37849)
ನ ಚಾನ್ಯಪೂರ್ವಾ ರಾಜೇಂದ್ರ ತ್ವಾಮಹಂ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಾ।
ಸತ್ಯಂ ಬ್ರವೀಮಿ ಸಾಲ್ವೈತತ್ಸತ್ಯೇನಾತ್ಮಾನಮಾಲಭೇ ॥ 5-175-18 (37850)
ಭಜಸ್ವ ಮಾಂ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷ ಸ್ವಯಂ ಕನ್ಯಾಮುಪಸ್ಥಿತಾಂ।
ಅನನ್ಯಪೂರ್ವಾಂ ರಾಜೇಂದ್ರ ತ್ವತ್ಪ್ರಸಾದಾಭಿಕಾಂಕ್ಷಿಣೀಂ ॥ 5-175-19 (37851)
ತಾಮೇವಂ ಭಾಷಮಾಣಾಂ ತು ಸಾಲ್ವಃ ಕಾಶಿಪತೇಃ ಸುತಾಂ।
ಅತ್ಯಜದ್ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಜೀರ್ಣಾಂ ತ್ವಚಮಿವೋರಗಃ ॥ 5-175-20 (37852)
ಏವಂ ಬಹುವಿಧೈರ್ವಾಕ್ಯೈರ್ಯಾಚ್ಯಮಾನಸ್ತಯಾ ನೃಪಃ ।
ನಾಶ್ರದ್ದಧತ್ಸಾಲ್ವಪತಿಃ ಕನ್ಯಾಯಾಂ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-175-21 (37853)
ತತಃ ಸಾ ಮನ್ಯುನಾಽಽವಿಷ್ಟಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಕಾಶಿಪತೇಃ ಸುತಾ।
ಅಬ್ರವೀತ್ಸಾಶ್ರುನಯನಾ ಬಾಷ್ಪವಿಪ್ಲುತಯಾ ಗಿರಾ ॥ 5-175-22 (37854)
ತ್ವಯಾ ತ್ಯಕ್ತಾ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಯತ್ರ ತತ್ರ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ತತ್ರ ಮೇ ಗತಯಃ ಸಂತು ಸಂತಃ ಸತ್ಯಂ ಯಥಾ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-175-23 (37855)
ಏವಂ ತಾಂ ಭಾಷಮಾಣಾಂ ತು ಕನ್ಯಾಂ ಸಾಲ್ವಪತಿಸ್ತದಾ।
ಪರಿತತ್ಯಾಜ ಕೌರವ್ಯ ಕರುಣಂ ಪರಿದೇವತೀಂ ॥ 5-175-24 (37856)
ಗಚ್ಛ ಗಚ್ಛೇತಿ ತಾಂ ಸಾಲ್ವಃ ಪುನಃ ಪುನರಭಾಷತ।
ಬಿಭೇಮಿ ಭೀಷ್ಮಾತ್ಸುಶ್ರೋಣಿ ತ್ವಂ ಚ ಭೀಷ್ಮಪರಿಗ್ರಹಃ ॥ 5-175-25 (37857)
ಏವಮುಕ್ತಾ ತು ಸಾ ತೇನ ಸಾಲ್ವೇನಾದೀರ್ಘದರ್ಶಿನಾ ।
ನಿಶ್ಚಕ್ರಾಮ ಪುರಾದ್ದೀನಾ ರುದತೀ ಕುರರೀ ಯಥಾ ॥ 5-175-26 (37858)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-175-27x (3885)
ನಿಷ್ಕ್ರಾಮಂತೀ ತು ನಗರಾಚ್ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ದುಃಖಿತಾ ।
ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ನಾಸ್ತಿ ಯುವತಿರ್ವಿಷಮಸ್ಥತರಾ ಮಯಾ ॥ 5-175-27 (37859)
ಬಂಧುರ್ಭಿರ್ವಿಪ್ರಹೀಣಾಸ್ಮಿ ಸಾಲ್ವೇನ ಚ ನಿರಾಕೃತಾ ।
ನ ಚ ಶಕ್ಯಂ ಪುನರ್ಗಂತುಂ ಮಯಾ ವಾರಣಸಾಹ್ವಯಂ ॥ 5-175-28 (37860)
ಅನುಜ್ಞಾತಾ ತು ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಾಲ್ವಮುದ್ದಿಶ್ಯ ಕಾರಣಂ।
ಕಿಂ ನು ಗರ್ಹಾಂಯಥಾತ್ಮಾನಮಥ ಭೀಷ್ಮಂ ದುರಾಸದಂ ॥ 5-175-29 (37861)
ಅಥವಾ ಪಿತರಂ ಮೂಢಂ ಯೋ ಮೇಽಕಾರ್ಷೀತ್ಸ್ವಯಂವರಂ ।
ಮಯಾಽಯಂ ಸ್ವಕೃತೋ ದೋಷೋ ಯಾಽಹಂ ಭೀಷ್ಮರಥಾತ್ತದಾ ॥ 5-175-30 (37862)
ಪ್ರವೃತ್ತೇ ದಾರುಣೇ ಯುದ್ಧೇ ಸಾಲ್ವಾರ್ಥಂ ನಾಪತಂ ಪುರಾ।
ತಸ್ಯೇಯಂ ಫಲನಿರ್ವೃತ್ತಿರ್ಯದಾಪನ್ನಾಽಸ್ಮಿ ಮೂಢವತ್ ॥ 5-175-31 (37863)
ಧಿಗ್ಭೀಷ್ಮಂ ಧಿಕ್ಕ ಮೇ ಮಂದಂ ಪಿತರಂ ಮೂಢಚೇತಸಂ ।
ಯೇನಾಹಂ ವೀರ್ಯಶುಲ್ಕೇನ ಪಣ್ಯಸ್ತ್ರೀವ ಪ್ರಚೋದಿತಾ ॥ 5-175-32 (37864)
ಧಿಙ್ಮಾಂ ಧಿಕ್ಸಾಲ್ವರಾಜಾನಂ ಧಿಗ್ಧಾತಾರಮಥಾಪಿ ವಾ ।
ಯೇಷಾಂ ದುರ್ನೀತಭಾವೇನ ಪ್ರಾಪ್ತಾಸ್ಂಯಾಪದಮುತ್ತಮಾಂ ॥ 5-175-33 (37865)
ಸರ್ವಥಾ ಭಾಗಧೇಯಾನಿ ಸ್ವಾನಿ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಮಾನವಃ ।
ಅನಯಸ್ಯಾಸ್ಯ ತು ಮುಖಂ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋ ಮಮ ॥ 5-175-34 (37866)
ಸಾ ಭೀಷ್ಮೇ ಪ್ರತಿಕರ್ತವ್ಯಮಹಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಸಾಂಪ್ರತಂ ।
ತಪಸಾ ವಾ ಯುಧಾ ವಾಪಿ ದುಃಖಹೇತುಃ ಸ ಮೇ ಮತಃ ॥ 5-175-35 (37867)
ಕೋ ನು ಭೀಷ್ಮಂ ಯುಧಾ ಜೇತುಮುತ್ಸಹೇತ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ಏವಂ ಸಾ ಪರಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಜಗಾಮ ನಗರಾದ್ಬಹಿಃ ॥ 5-175-36 (37868)
ಆಶ್ರಮಂ ಪುಣ್ಯಶೀಲಾನಾಂ ತಾಪಸಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ।
ತತಸ್ತಾಮವಸದ್ರಾತ್ರಿಂ ತಾಪಸೈಃ ಪರಿವಾರಿತಾ ॥ 5-175-37 (37869)
ಆಚಖ್ಯೌ ಚ ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಸರ್ವಮಾತ್ಮನಿ ಭಾರತ ।
ವಿಸ್ತರೇಣ ಮಹಾಬಾಹೋ ನಿಖಿಲೇನ ಶುಚಿಸ್ಮಿತಾ ।
ಹರಣಂ ಚ ವಿಸರ್ಗಂ ಚ ಸಾಲ್ವೇನ ಚ ವಿಸರ್ಜನಂ ॥ 5-175-38 (37870)
ತತಸ್ತತ್ರ ಮಹಾನಾಸೀದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಸಂಶಿತವ್ರತಃ ।
ಶೈಖಾವತ್ಯಸ್ತಪೋಬೃದ್ಧಃ ಶಾಸ್ತ್ರೇ ಚಾರಣ್ಯಕೇ ಗುರುಃ ॥ 5-175-39 (37871)
ಆರ್ತಾ ತಾಮಾಹ ಸ ಮುನಿಃ ಶೈಖಾವತ್ಯೋ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ನಿಃಶ್ವಸಂತೀಂ ಸತೀಂ ಬಾಲಾಂ ದುಃಖಶೋಕಪರಾಯಣಾಂ ॥ 5-175-40 (37872)
ಏವಂ ಗತೇ ತು ಕಿಂ ಭದ್ರೇ ಶಕ್ಯಂ ಕರ್ತುಂ ತಪಸ್ವಿಭಿಃ ।
ಆಶ್ರಮಸ್ಥೈರ್ಮಹಾಭಾಗೇ ತಪೋಯುಕ್ತೈರ್ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ ॥ 5-175-41 (37873)
ಸಾ ತ್ವೇನಮಬ್ರವೀದ್ರಾಜನ್ಕ್ರಿಯತಾಂ ಮದನುಗ್ರಹಃ ।
ಪ್ರಾವ್ರಾಜ್ಯಮಹಮಿಚ್ಛಾಮಿ ತಪಸ್ತಪ್ಸ್ಯಾಮಿ ದುಶ್ಚರಂ ॥ 5-175-42 (37874)
ಮಯೈವ ಯಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪೂರ್ವದೇಹೇ ತು ಮೂಢಯಾ।
ಕೃತಾನಿ ನೂನಂ ಪಾಪಾನಿ ತೇಷಾಮೇತತ್ಫಲಂ ಧ್ರುವಂ ॥ 5-175-43 (37875)
ನೋತ್ಸಹೇ ತು ಪುನರ್ಗಂತುಂ ಸ್ವಜನಂ ಪ್ರತಿ ತಾಪಸಾಃ ।
ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾತಾ ನಿರಾನಂದಾ ಸಾಲ್ವೇನ ಚ ನಿರಾಕೃತಾ ॥ 5-175-44 (37876)
ಉಪದಿಷ್ಟಮಿಹೇಚ್ಛಾಮಿ ತಾಪಸ್ಯಂ ವೀತಕಲ್ಮಷಾಃ ।
ಯುಷ್ಮಾಭಿರ್ದೇವಸಂಕಾಶೈಃ ಕೃಪಾ ಭವತು ವೋ ಮಯಿ ॥ 5-175-45 (37877)
ಸ ತಾಮಾಶ್ವಾಸಯತ್ಕನ್ಯಾಂ ದೃಷ್ಟಾಂತಾಗಮಹೇತುಭಿಃ ।
ಸಾಂತ್ವಯಾಮಾಸ ಕಾರ್ಯಂ ಚ ಪ್ರತಿಜಜ್ಞೇ ದ್ವಿಜೈಃ ಸಹ ॥ ॥ 5-175-46 (37878)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-175-39 ಶೈಖಾವತ್ಯಃ ಶಿಖಾವಾನ್ ವಹ್ನಿಸ್ತತ್ಸಾಧ್ಯಾನಿ ಶ್ರೌತಸ್ಮಾರ್ತಕರ್ಮಾಣಿ ಶೈಖಾವತಾನಿ ತೇಷು ಸಾಧುಃ ಶೈಖಾವತ್ಯಃ। ಆರಣ್ಯಕೇ ಉಪನಿಷದಿ ಗುರುಬ್ರಹ್ಮವಿದಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ 5-175-46 ದೃಷ್ಟಾಂತೋ ಲೌಕಿಕೋದಾಹರಣಂ । ಆಗಮೋ ವೇದಃ। ಹೇತುರ್ಯುಕ್ತಿಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 176
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.176. ಅಧ್ಯಾಯಃ 176
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಅಂಬಾಂಪ್ರತಿ ತಾಪಸೇಷು ಚಿಂತಯತ್ಸು ಹೋತ್ರವಾಹನಾಂನೋಽಂಬಾಮಾತಾಮಹಸ್ಯ ತತ್ರಾಗಮನಂ ॥ 1 ॥ ತೇನಾಂಬಾಯಾಃ ಪರಶುರಾಮಂಪ್ರತಿ ಶರಣಾಗತಿಚೋದನಾ ॥ 2 ॥ ತತ್ರ ಯದೃಚ್ಛಾಸಮಾಗತೇ ಅಕೃತವ್ರಣನಾಂನಿ ಮಹರ್ಷೌ ಅಂಬಯಾ ಸ್ವವೃತ್ತಂತನಿವೇದನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-176-0 (37879)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-176-0x (3886)
ತತಸ್ತೇ ತಾಪಸಾಃ ಸರ್ವೇ ಕಾರ್ಯವಂತೋಽಭವಂಸ್ತದಾ।
ತಾಂ ಕನ್ಯಾಂ ಚಿಂತಯಂತಸ್ತೇ ಕಿಂಕಾರ್ಯಮಿತಿ ಧರ್ಮಿಣಃ ॥ 5-176-1 (37880)
ಕೇಚಿದಾಹುಃ ಪಿತುರ್ವೇಶ್ಮ ನೀಯತಾಮಿತಿ ತಾಪಸಾಃ ।
ಕೇಚಿದಸ್ಯದುಮಾಲಂಭೇ ಮತಿಂ ಚಕ್ರುರ್ಹಿ ತಾಪಸಾಃ ॥ 5-176-2 (37881)
ಕೇಚಿತ್ಸಾಲ್ವಪತಿಂ ಗತ್ವಾ ನಿಯೋಜ್ಯಮಿತಿ ಮೇನಿರೇ।
ನೇತಿ ಕೇಚಿದ್ವ್ಯವಸ್ಯಂತಿ ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾತಾ ಹಿ ತೇನ ಸಾ ॥ 5-176-3 (37882)
ಏವಂ ಗತೇ ತು ಕಿಂ ಶಕ್ಯಂ ಭದ್ರೇ ಕರ್ತುಂ ಮನೀಷಿಭಿಃ ।
ಪುನರೂಚುಶ್ಚ ತಾಂ ಸರ್ವೇ ತಾಪಸಾಃ ಸಂಶಿತವ್ರತಾಃ ॥ 5-176-4 (37883)
ಅಲಂ ಪ್ರವ್ರಜಿತೇನೇಹ ಭದ್ರೇ ಶ್ರೃಣು ಹಿತಂ ವಚಃ।
ಇತೋ ಗಚ್ಛಸ್ವ ಭದ್ರಂ ತೇ ಪಿತುರೇವ ನಿವೇಶನಂ ॥ 5-176-5 (37884)
ಪ್ರತಿಪಸ್ತ್ಯತಿ ರಾಜಾ ಸ ಪಿತಾ ತೇ ಯದನಂತರಂ ।
ತತ್ರ ವತ್ಸ್ಯಸಿ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಸುಖಂ ಸರ್ವಗುಣಾನ್ವಿತಾ ॥ 5-176-6 (37885)
ನ ಚ ತೇಽನ್ಯಾ ಗತಿರ್ನ್ಯಾಯ್ಯಾ ಭವೇದ್ಭದ್ರೇ ಯಥಾ ಪಿತಾ ।
ಪತಿರ್ವಾಪಿ ಗತಿರ್ನಾರ್ಯಾಃ ಪಿತಾ ವಾ ವರವರ್ಣಿನಿ ।
ಗತಿಃ ಪತಿಃ ಸಮಸ್ಥಾಯಾ ವಿಷಮೇ ಚ ಪಿತಾ ಗತಿಃ ॥ 5-176-7 (37886)
ಪ್ರವ್ರಜ್ಯಾ ಹಿ ಸುದುಃಖೇಯಂ ಸುಕುಮಾರ್ಯಾ ವಿಶೇಷತಃ ।
ರಾಜಪುತ್ರ್ಯಾಃ ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಚಕ ಕುಮಾರ್ಯಾಸ್ತವ ಭಾಮಿನಿ ॥ 5-176-8 (37887)
ಭದ್ರೇ ದೋಷಾ ಹಿ ವಿದ್ಯಂತೇ ಬಹವೋ ವರವರ್ಣಿನಿ ।
ಆಶ್ರಮೇ ವೈ ವಸಂತ್ಯಾಸ್ತೇ ನ ಭವೇಯುಃ ಪಿತುರ್ಗೃಹೇ ॥ 5-176-9 (37888)
ತತಸ್ತ್ವನ್ಯೇಽಬ್ರುವನ್ವಾಕ್ಯಂ ತಾಪಸಾಸ್ತಾಂ ತಪಸ್ವಿನೀಂ ॥ 5-176-10 (37889)
ತ್ವಾಮಿಹೈಕಾಕಿನೀಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿರ್ಜನೇ ಗಹನೇ ವನೇ।
ಪ್ರಾರ್ಥಯಿಷ್ಯಂತಿರಾಜಾನಸ್ತಸ್ಮಾನ್ಮೈವಂ ಮನಃ ಕೃಥಾಃ ॥ 5-176-11 (37890)
ಅಂಬೋವಾಚ। 5-176-12x (3887)
ನ ಶಕ್ಯಂ ಕಾಶಿನಗರಂ ಪುನರ್ಗಂತುಂ ಪಿತುರ್ಗೃಹಾನ್।
ಅವಜ್ಞಾತಾ ಭವಿಷ್ಯಾಮಿ ಬಾಂಧವಾನಾಂ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-176-12 (37891)
ಉಷಿತಾಸ್ಮಿ ತಥಾ ಬಾಲ್ಯೇ ಪಿತುರ್ವೇಶ್ಮನಿ ತಾಪಸಾಃ ।
ನಾಹಂ ಗಮಿಷ್ಯೇ ಭದ್ರಂ ವಸ್ತತ್ರ ಯತ್ರ ಪಿತಾ ಮಮ।
ತಪಸ್ತಪ್ತುಮಭೀಪ್ಸಾಮಿ ತಾಪಸೈಃ ಪರಿರಕ್ಷಿತಾ ॥ 5-176-13 (37892)
ಯಥಾ ಪರೇಽಪಿ ಮೇ ಲೋಕೇ ನ ಸ್ಯಾದೇವಂ ಮಹಾತ್ಯಯಃ ।
ದೌರ್ಭಾಗ್ಯಂ ತಾಪಸಶ್ರೇಷ್ಠಾಸ್ತಸ್ಮಾತ್ತಪ್ಸ್ಯಾಂಯಹಂ ತಪಃ ॥ 5-176-14 (37893)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-176-15x (3888)
ಇತ್ಯೇವಂ ತೇಷು ವಿಪ್ರೇಷು ಚಿಂತಯನ್ಸು ಯಥಾತಥಂ।
ರಾಜರ್ಷಿಸ್ತದ್ವನಂ ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ತಪಸ್ವೀ ಹೋತ್ರವಾಹನಃ ।
`ತಾಂ ತಥಾ ಭಾವಿನೀಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶ್ರುತ್ವಾ ಚೋದ್ವಿಗ್ರಮಾನಸಃ' 5-176-15 (37894)
ತತಸ್ತೇ ತಾಪಸಾಃ ಸರ್ವೇ ಪೂಜಯಂತಿ ಸ್ಮ ತಂ ನೃಪಂ ।
ಪೂಜಾಭಿಃ ಸ್ವಾಗತಾದ್ಯಾಭಿರಾಸನೇನೋದಕೇನ ಚ ॥ 5-176-16 (37895)
ತಸ್ಯೋಪವಿಷ್ಟಸ್ಯ ಸತೋ ವಿಶ್ರಾಂತಸ್ಯೋಪಶ್ರೃಣ್ವತಃ।
ಪುನರೇವ ಕಥಾಂ ಚಕ್ರುಃ ಕನ್ಯಾಂ ಪ್ರತಿ ವನೌಕಸಃ ॥ 5-176-17 (37896)
ಅಂಬಾಯಾಸ್ತಾಂ ಕಥಾಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕಾಶಿರಾಜ್ಞಶ್ಚ ಭಾರತ।
ರಾಜರ್ಷಿಃ ಸ ಮಹಾತೇಜಾ ಬಭೂವೋದ್ವಿಗ್ರಮಾನಸಃ ॥ 5-176-18 (37897)
ತಾಂ ತಥಾವಾದಿನೀಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಚ ಸ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ರಾಜರ್ಷಿಃ ಕೃಪಯಾವಿಷ್ಟೋ ಮಹಾತ್ಮಾ ಹೋತ್ರವಾಹನಃ ॥ 5-176-19 (37898)
ಸ ವೇಪಮಾನ ಉತ್ಥಾಯ ಮಾತುಸ್ತಸ್ಯಾಃ ಪಿತಾ ತದಾ।
ತಾಂ ಕನ್ಯಾಮಂಕಮಾರೋಪ್ಯ ಪರ್ಯಶ್ವಾಸಯತ ಪ್ರಭೋ ॥ 5-176-20 (37899)
ಸ ತಾಮಪೃಚ್ಛತ್ಕಾರ್ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ವ್ಯಸನೋತ್ಪತ್ತಿಮಾದಿತಃ ।
ಸಾ ಚ ತಸ್ಮೈ ಯಥಾವೃತ್ತಂ ವಿಸ್ತರೇಣ ನ್ಯವೇದಯತ್ ॥ 5-176-21 (37900)
ತತಃ ಸ ರಾಜರ್ಷಿರಭೂದ್ದುಃಖಶೋಕಸಮನ್ವಿತಃ।
ಕಾರ್ಯಂ ಚ ಪ್ರತಿಪೇದೇ ತನ್ಮನಸಾಂ ಸುಮಹಾತಪಾಃ ॥ 5-176-22 (37901)
ಅಬ್ರವೀದ್ವೇಪಮಾನಶ್ಚ ಕನ್ಯಾಮಾರ್ತಾಂ ಸುದುಃಖಿತಃ ।
ಮಾ ಗಾಃ ಪಿತುರ್ಗೃಹಂ ಭದ್ರೇ ಮಾತುಸ್ತೇ ಜನಕೋ ಹ್ಯಹಂ ॥ 5-176-23 (37902)
ದುಃಖಂ ಛಿಂದ್ಯಾಮಹಂ ತೇ ವೈ ಮಯಿ ವರ್ತಸ್ವ ಪುತ್ರಿಕೇ।
ಪರ್ಯಾಪ್ತಂ ತೇ ಮನೋ ವತ್ಸೇ ಯದೇವಂ ಪರಿಶುಷ್ಯಸಿ ॥ 5-176-24 (37903)
ಗಚ್ಛ ಮದ್ವಚನಾದ್ರಾಮಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಂ ತಪಸ್ವಿನಂ ।
ರಾಮಸ್ತೇ ಸುಮಹದ್ದುಃಖಂ ಶೋಕಂ ಚೈವಾಪನೇಷ್ಯತಿ ॥ 5-176-25 (37904)
ಹನಿಷ್ಯತಿ ರಣೇ ಭೀಷ್ಮಂ ನ ಕರಿಷ್ಯತಿ ಚೇದ್ವಚಃ ।
ತಂ ಗಚ್ಛ ಭಾರ್ಗವಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಕಾಲಾಗ್ನಿಸಮತೇಜಸಂ ॥ 5-176-26 (37905)
ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಯಿತಾ ಸ ತ್ವಾಂ ಸಮೇ ಪಥಿ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ತತಸ್ತು ಸುಸ್ವರಂ ಬಾಷ್ಪಸುತ್ಸೃಜಂತೀ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-176-27 (37906)
ಅಬ್ರವೀತ್ಪಿತರಂ ಮಾತುಃ ಮಾ ತದಾ ಹೋತ್ರವಾಹನಂ ।
ಅಭಿವಾದಯಿತ್ವಾ ಶಿರಸಾ ಗಮಿಷ್ಯೇ ತವ ಶಾಸನಾತ್ ॥ 5-176-28 (37907)
ಅಪಿ ನಾಮಾದ್ಯ ಪಶ್ಯೇಯಮಾರ್ಯಂ ತಂ ಲೋಕವಿಶ್ರುತಂ ।
ಕಥಂ ಚ ತೀವ್ರಂ ದುಃಕಂ ಮೇ ನಾಶಕಯಿಷ್ಯತಿ ಭಾರ್ಗವಃ।
ಏತದಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಜ್ಞಾತುಂ ಯಥಾ ಯಾಸ್ಯಮಿ ತತ್ರ ವೈಃ ॥ 5-176-29 (37908)
ಹೋತ್ರವಾಹನ ಉವಾಚ। 5-176-30x (3889)
ರಾಮಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ಭದ್ರೇ ತ್ವಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಂ ಮಹಾವನೇ।
ಉಗ್ರೇ ತಪಸಿ ವರ್ತಂತಂ ಸತ್ಯಸಂಧಂ ಮಹಾಬಲಂ ॥ 5-176-30 (37909)
ಮಹೇಂದ್ರಂ ವೈ ಗಿರಿಶ್ರೇಷ್ಠಂ ರಾಮೋ ನಿತ್ಯಮುಪಾಸ್ತಿ ಹ।
ಋಷಯೋ ವೇದವಿದ್ವಾಂಸೋ ಗಂಧರ್ವಾಪ್ಸರಸಸ್ತಥಾ ॥ 5-176-31 (37910)
ತತ್ರ ಗಚ್ಛಸ್ವ ಭದ್ರಂ ತೇ ಬ್ರೂಯಾಶ್ಚೈನಂ ವಚೋ ಮಮ।
ಅಭಿವಾದ್ಯ ಚ ತಂ ಮೂಂರ್ಧ್ನಾ ತಪೋವೃದ್ಧಂ ದೃಢವ್ರತಂ ॥ 5-176-32 (37911)
ಬ್ರೂಯಾಶ್ಚೈನಂ ಪುನರ್ಭದ್ರೇ ಯತ್ತೇ ಕಾರ್ಯಂ ಮನೀಷಿತಂ ।
ಮಯಿ ಸಂಕೀರ್ತಿತೇ ರಾಮಃ ಸರ್ವಂ ತತ್ತೇ ಕರಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-176-33 (37912)
ಮಮ ರಾಮಃ ಸಖಾ ವತ್ಸೇ ಪ್ರೀತಿಯುಕ್ತಃ ಸುಹೃಚ್ಚ ಮೇ।
ಜಮದಗ್ನಿಸುತೋ ವೀರಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ ॥ 5-176-34 (37913)
ಏವಂ ಬ್ರುವತಿ ಕನ್ಯಾಂ ತು ಪಾರ್ಥಿವೇ ಹೋತ್ರವಾಹನೇ ।
ಅಕೃತವ್ರಣಃ ಪ್ರಾದುರಾಸೀದ್ರಾಮಸ್ಯಾನುಚರಃ ಪ್ರಿಯಃ ॥ 5-176-35 (37914)
ತತಸ್ತೇ ಮನುಯಃ ಸರ್ವೇ ಸಮುತ್ತಸ್ಥುಃ ಮಹಸ್ರಶಃ ।
ಸ ಚ ರಾಜಾ ವಯೋವೃದ್ಧಃ ಸೃಞ್ಯಯೋ ಹೋತ್ರವಾಹನಃ ॥ 5-176-36 (37915)
ತತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೃತಾತಿಥ್ಯಮನ್ಯೋನ್ಯಂ ತೇ ವನೌಕಸಃ ।
ಸಹಿತಾ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ನಿಷೇದುಃ ಪರಿವಾರ್ಯ ತಂ ॥ 5-176-37 (37916)
ತತಸ್ತೇ ಕಥಯಾಮಾಸುಃ ಕಥಾಸ್ತಾಸ್ತಾ ಮನೋರಮಾಃ ।
ಧನ್ಯಾ ದಿವ್ಯಾಶ್ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರೀತಿಹರ್ಷಮುದಾ ಯುತಾಃ ॥ 5-176-38 (37917)
ತತಃ ಕಥಾಂತೇ ರಾಜರ್ಷಿರ್ಮಹಾತ್ಮಾ ಹೋತ್ರವಾಹನಃ ।
ರಾಮಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಮಹರ್ಷೀಣಾಮಪೃಚ್ಛದಕೃತವ್ರಣಂ ॥ 5-176-39 (37918)
ಕ್ವ ಸಂಪ್ರತಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ।
ಅಕೃತವ್ರಣ ಶಕ್ಯೋ ವೈ ದ್ರುಷ್ಟುಂ ವೇದವಿದಾಂ ವರ ॥ 5-176-40 (37919)
ಅಕೃತವ್ರಣ ಉವಾಚ। 5-176-41x (3890)
ಭವಂತಮೇವ ಸತತಂ ರಾಮಃ ಕೀರ್ತಯತಿ ಪ್ರಭೋ।
ಸೃಂಜಯೋ ಮೇ ಪ್ರಿಯಸಖೋ ರಾಜರ್ಷಿರಿತಿ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-176-41 (37920)
ಇಹ ರಾಮಃ ಪ್ರಭಾತೇ ಶ್ವೋ ಭವಿತೇತಿ ಮತಿರ್ಮಮ।
ದ್ರಷ್ಟಸ್ಯೇನಮಿಹಾಯಾಂತಂ ತವ ದರ್ಶನಕಾಂಕ್ಷಯಾ॥ 5-176-42 (37921)
ಇಯಂ ಚ ಕನ್ಯಾ ರಾಜರ್ಷೇ ಕಿಮರ್ಥಂ ವನಮಾಗತಾ।
ಕಸ್ಯ ಚೇಯಂ ತವ ಚ ಕಾ ಭವತೀಚ್ಛಾಮಿ ವೇದಿತುಂ ॥ 5-176-43 (37922)
ಹೋತ್ರವಾಹನ ಉವಾಚ। 5-176-44x (3891)
ದೌಹಿತ್ರೀಯಂ ಮಮ ವಿಭೋ ಕಾಶಿರಾಜಸುತಾ ಪ್ರಿಯಾ।
ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಸ್ವಯಂವರೇ ತಸ್ಥೌ ಭಗಿನೀಭ್ಯಾಂ ಸಹಾನಧ ॥ 5-176-44 (37923)
ಇಯಮಂಬೇತಿ ವಿಖ್ಯಾತಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಕಾಶಿಪತೇಃ ಸುತಾ।
ಅಂಬಿಕಾಂಬಾಲಿಕೇ ಕನ್ಯೇ ಕನೀಯಸ್ಯೌ ತಪೋಧನ ॥ 5-176-45 (37924)
ಸಮೇತಂ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಕ್ಷತ್ರಂ ಕಾಶಿಪುರ್ಯಾಂ ತತೋಽಭವತ್।
ಕನ್ಯಾನಿಮಿತ್ತಂ ವಿಪ್ರರ್ಷೇ ತತ್ರಾಸೀದುತ್ಸವೋ ಮಹಾನ್ ॥ 5-176-46 (37925)
ತತಾ ಕಿಲ ಮಹಾವೀರ್ಯೋ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋ ನೃಪಾನ್ ।
ಅಧಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ಮಹಾತೇಜಾಸ್ತಿಸ್ತ್ರಃ ಕನ್ಯಾ ಜಹಾರ ತಾಃ ॥ 5-176-47 (37926)
ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾನಥ ಭೀಷ್ಮೋ ಜಗಾಹ್ವಯಂ ।
ಆಜಗಾಮ ವಿಶುದ್ಧಾತ್ಮಾ ಕನ್ಯಾಭಿಃ ಸಹ ಭಾರತಃ ॥ 5-176-48 (37927)
ಸತ್ಯವತ್ಯೈ ನಿವೇದ್ಯಾಥ ವಿವಾಹಂ ಸಮನಂತರಂ ।
ಭ್ರಾತುರ್ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯಸ್ಯ ಸಮಾಜ್ಞಾಪಯತ ಪ್ರಭುಃ ॥ 5-176-49 (37928)
ತಂ ತು ವೈವಾಹಿಕಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕನ್ಯೇಯಂ ಸಮುಪಾರ್ಜಿತಂ ।
ಅಬ್ರವೀತ್ತತ್ರ ಗಾಂಗೇಯಂ ಮಂತ್ರಿಮಧ್ಯೇ ದ್ವಿಜರ್ಷಭ ॥ 5-176-50 (37929)
ಮಯಾ ಸಾಲ್ವಪತಿರ್ವೀರೋ ಮನಸಾಽಭಿವೃತಃ ಪತಿಃ ।
ನ ಮಮಾರ್ಹಸಿ ಧರ್ಮಜ್ಞ ದಾತುಂ ಭ್ರಾತ್ರೇಽನ್ಯಮಾನಸಾಂ ॥ 5-176-51 (37930)
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ವಚನಂ ಭೀಷ್ಮಃ ಸಂಮಂತ್ರ್ಯ ಸಹ ಮಂತ್ರಿಭಿಃ ।
ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ವಿಸಸರ್ಜೇಮಾಂ ಸತ್ಯವತ್ಯಾ ಮತೇ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-176-52 (37931)
ಅನುಜ್ಞಾತಾ ತು ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಾಲ್ವಂ ಸೌಭಪತಿಂ ತತಃ।
ಕನ್ಯೇಯಂ ಮುದಿತಾ ತತ್ರ ಕಾಲೇ ವಾಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-176-53 (37932)
ವಿಸರ್ಜಿತಾಸ್ಮಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಧರ್ಮಂ ಮಾಂ ಪ್ರತಿಪಾದಯ।
ಮನಸಾಭಿವೃತ್ತಃ ಪೂರ್ವಂ ಮಯಾ ತ್ವಂ ಪಾರ್ಥಿವರ್ಷಮ ॥ 5-176-54 (37933)
ಪ್ರತ್ಯಾಚಖ್ಯೌ ಚ ಸಾಲ್ವೋಽಸ್ಯಾಶ್ಚಾರಿತ್ರಸ್ಯಾಭಿಶಂಕಿತಃ ।
ಸೇಯಂ ತಪೋವನಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ತಾಪಸ್ಯೇಽಭಿರತಾ ಭೃಶಂ ॥ 5-176-55 (37934)
ಮಯಾ ಚ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾತಾ ವಂಶಸ್ಯ ಪರಿಕೀರ್ತನಾತ್।
ಅಸ್ಯ ದುಃಖಸ್ಯ ಚೋತ್ಪತ್ತಿಂ ಭೀಷ್ಮಮೇವೇಹ ಮನ್ಯತೇ । 5-176-56 (37935)
ಅಂಬೋವಾಚ। 5-176-57x (3892)
ಭಗವನ್ನೇವಮೇವೇಹ ಯಥಾಹ ಪೃಥಿವೀಪತಿಃ।
ಶರೀರಕರ್ತಾ ಮಾತುರ್ಮೇ ಸೃಂಜಯೋ ಹೋತ್ರವಾಹನಃ ॥ 5-176-57 (37936)
ನ ಹ್ಯುತ್ಸಹೇ ಸ್ವನಗರಂ ಪ್ರತಿಯಾತುಂ ತಪೋಧನ ।
ಅಪಮಾನಭಯಾಚ್ಚೈವ ವ್ರೀಡಯಾ ಚ ಮಹಾಮುನೇ ॥ 5-176-58 (37937)
ಯತ್ತು ಮಾಂ ಭಗವಾನ್ರಾಮೋ ವಕ್ಷ್ಯತಿ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ ।
ತನ್ಮೇ ಕಾರ್ಯತಮಂ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ಮೇ ಭಗವನ್ಮತಿಃ ॥ ॥ 5-176-59 (37938)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-176-14 ಮಹಾತ್ಯಯಃ ಸುಖನಾಶಃ। ಮಮ ಉದ್ಧವ ಉತ್ಸವ ಇತಿ ಕೋಶಃ ॥ 5-176-56 ಉತ್ಪತ್ತಿಂ ಕಾರಣಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 177
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.177. ಅಧ್ಯಾಯಃ 177
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಅಕೃತವ್ರಣೇನ ಸವಿಮರ್ಶಂ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಪ್ರತೀಕಾರನಿರ್ಧಾರಣಂ ॥ 1 ॥ ಅಂಬಯಾ ಪರೇದ್ಯುರಾಗತಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಂಪ್ರತಿ ಭೀಷ್ಮವಧಪ್ರಾರ್ಥನಾ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-177-0 (37939)
ಅಕೃತವ್ರಣ ಉವಾಚ। 5-177-0x (3893)
ದುಃಖ ದ್ವಯೋರಿದಂ ಭದ್ರೇ ಕತರಸ್ಯ ಚಿಕೀರ್ಷಸಿ।
ಪ್ರತಿಕರ್ತವ್ಯಮಬಲೇ ತತ್ತ್ವಂ ವತ್ಸೇ ವದಸ್ವ ಮೇ ॥ 5-177-1 (37940)
ಯದಿ ಸೌಭಪತಿರ್ಭದ್ರೇ ನಿಯೋಕ್ತವ್ಯೋ ಮತಸ್ತವ ।
ನಿಯೋಕ್ಷ್ಯತಿ ಮಹಾತ್ಮಾ ಸ ರಾಮಸ್ತ್ವದ್ಧಿತಕಾಂಯಯಾ ॥ 5-177-2 (37941)
ಅಥಾಪಗೇಯಂ ಭೀಷ್ಮಂ ತ್ವಂ ರಾಮೇಣೇಚ್ಛಸಿ ಧೀಮತಾ ।
ರಣೇ ವಿನಿರ್ಜಿತಂ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಕುರ್ಯಾತ್ತದಪಿ ಭಾರ್ಗವಃ॥ 5-177-3 (37942)
ಸೃಂಜಯಸ್ಯ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ತವ ಚೈವ ಶುಚಿಸ್ಮಿತೇ।
ಯದತ್ರ ತೇ ಭೃಶಂ ಕಾರ್ಯಂ ತದದ್ಯೈವ ವಿಚಿಂತ್ಯತಾಂ ॥ 5-177-4 (37943)
ಅಂಬೋವಾಚ। 5-177-5x (3894)
ಅಪನೀತಾಸ್ಮಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಭಗವನ್ನವಿಜಾನತಾ।
ನಾಭಿಜಾನಾತಿ ಮೇ ಭೀಷ್ಮೋ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಸಾಲ್ವಗತಂ ಮನಃ ॥ 5-177-5 (37944)
ಏತದ್ವಿಚಾರ್ಯ ಮನಸಾ ಭವಾನೇತದ್ವಿನಿಶ್ಚಯಂ।
ವಿಚಿನೋತು ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ವಿಧಾನಂ ಕ್ರಿಯತಾಂ ತಥಾ ॥ 5-177-6 (37945)
ಭೀಷ್ಮೇ ವಾ ಕುರುಶಾರ್ದೂಲೇ ಶಾಲ್ವರಾಜೇಽಥವಾ ಪುನಃ।
ಉಭಯೋರೇವ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಯುಕ್ತಂ ಯತ್ತತ್ಸಮಾಚರ ॥ 5-177-7 (37946)
ನಿವೇದಿತಂ ಮಯಾ ಹ್ಯೇತದ್ದುಃಖಮೂಲಂ ಯಥಾತಥಂ ।
ವಿಧಾನಂ ತತ್ರ ಭಗವನ್ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ಯುಕ್ತಿತಃ ॥ 5-177-8 (37947)
ಅಕೃತವ್ರಣ ಉವಾಚ। 5-177-9x (3895)
ಉಪಪದಮಿದಂ ಭದ್ರೇ ಯದೇವಂ ವರವರ್ಣಿನಿ ।
ಧರ್ಮಂ ಪ್ರತಿವಚೋ ಬ್ರೂಯಾಃ ಶ್ರೃಣು ಚದಂ ವಚೋ ಮಮ ॥ 5-177-9 (37948)
ಯದಿ ತ್ವಾಮಾಪಗೇಯೋ ವೈ ನ ನಯೇದ್ಗಜಸಾಹ್ವಯಂ ।
ಸಾಲ್ವಸ್ತ್ವಾ ಶಿರಸಾ ಭೀರು ಗೃಹ್ಣೀಯಾದ್ರಾಮಚೋದಿತಃ ॥ 5-177-10 (37949)
ತೇನ ತ್ವಂ ನಿರ್ಜಿತಾ ಭದ್ರೇ ಯಸ್ಮಾನ್ನೀತಾಸಿ ಭಾಮಿನಿ ।
ಸಂಶಯಃ ಸಾಲ್ವರಾಜಸ್ಯ ತೇನ ತ್ವಯಿ ಸುಮಧ್ಯಮೇ ॥ 5-177-11 (37950)
ಭೀಷ್ಮಃ ಪುರುಷಮಾನೀ ಚ ಜಿತಕಾಶೀ ತಥೈವ ಚ।
ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಯುಕ್ತಾ ಭೀಷ್ಮೇ ಕಾರಯಿತುಂ ತವ ॥ 5-177-12 (37951)
ಅಂಬೋವಾಚ। 5-177-13x (3896)
ಮಮಾಪ್ಯೇಷ ಸದಾ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಹೃದಿ ಕಾಮೋಽಭಿವರ್ತತೇ।
ಘಾತಯೇಯಂ ಯದಿ ರಣೇ ಭೀಷ್ಮಮಿತ್ಯೇವ ನಿತ್ಯದಾ ॥ 5-177-13 (37952)
ಭೀಷ್ಮಂ ವಾ ಸಾಲ್ವರಾಜಂ ವಾ ಯಂ ವಾ ದೋಷೇಣ ಗಚ್ಛಸಿ ।
ಪ್ರಶಾಧಿ ತಂ ಮಹಾಬಾಹೋಯತ್ಕೃತೇಽಹಂ ಸುದುಃಖಿತಾ ॥ 5-177-14 (37953)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-177-15x (3897)
ಏವಂ ಕಥಯತಾಮೇವ ತೇಷಾಂ ಸ ದಿವಸೋ ಗತಃ ।
ರಾತ್ರಿಶ್ಚ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಸುಖಶೀತೋಷ್ಣಮಾರುತಾ ॥ 5-177-15 (37954)
ತತೋ ರಾಮಃ ಪ್ರಾದುರಾಸೀತ್ಪ್ರಜ್ವಲನ್ನಿವ ತೇಜಸಾ ।
ಶಿಷ್ಯೈಃ ಪರಿವೃತೋ ರಾಜಂಜಟಾಚೀರಧರೋ ಮುನಿಃ ॥ 5-177-16 (37955)
ಧನುಷ್ಪಾಣಿರದೀನಾತ್ಮಾ ಖಂಗಂ ಬಿಭ್ರತ್ಪರಶ್ವಧೀ ।
ವಿರಜಾ ರಾಜಶಾರ್ದೂಲ ಸೃಂಜಯಂ ಸೋಽಭ್ಯಯಾನ್ನೃಪಂ ॥ 5-177-17 (37956)
ತತಸ್ತಂ ತಾಪಸಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ ಚ ರಾಜಾ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ತಸ್ಥುಃ ಪ್ರಾಂಜಲಯೋ ರಾಜನ್ಸಾ ಚ ಕನ್ಯಾ ತಪಸ್ವಿನೀ ॥ 5-177-18 (37957)
ಪೂಜಯಾಮಾಸುರವ್ಯಗ್ರಾ ಮಧುಪರ್ಕೇಣ ಭಾರ್ಗವಂ।
ಅರ್ಚಿತಶ್ಚ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ನಿಷಸಾದ ಸಹೈವ ತೈಃ ॥ 5-177-19 (37958)
ತತಃ ಪೂರ್ವವ್ಯತೀತಾನಿ ಕಥಯಂತೌ ಸ್ಮ ತಾವುಭೌ ।
ಆಸಾತಾಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಶ್ಚ ಸೃಂಜಯಶ್ಚೈವ ಭಾರತ ॥ 5-177-20 (37959)
ತಥಾ ಕಥಾಂತೇ ರಾಜರ್ಷಿರ್ಭೃಗುಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಮಹಾಬಲಂ ।
ಉವಾಚ ಮಧುರಂ ಕಾಲೇ ರಾಮಂ ವಚನಮರ್ಥವತ್ ॥ 5-177-21 (37960)
ರಾಮೇಯಂ ಮಮ ದೌಹಿತ್ರೀ ಕಾಶಿರಾಜಸುತಾ ಪ್ರಭೋ ।
ಅಸ್ಯಾಃ ಶ್ರೃಣು ಯಥಾತತ್ತ್ವಂ ಕಾರ್ಯಂ ಕಾರ್ಯವಿಶಾರದ ॥ 5-177-22 (37961)
ಪರಮಂ ಕಥ್ಯತಾಂ ಚೇತಿ ತಾಂ ರಾಮಃ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ ।
ತತಃ ಸಾಭ್ಯವದದ್ರಾಮಂ ಜ್ವಲಂತಮಿವ ಪಾವಕಂ ॥ 5-177-23 (37962)
ತತೋಽಭಿವಾದ್ಯ ಚರಣೌ ರಾಮಸ್ಯ ಶಿರಸಾ ಶುಭೌ ।
ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಪದ್ಮದಲಾಭಾಭ್ಯಾಂ ಪಾಣಿಭ್ಯಾಮಗ್ರತಃ ಸ್ಥಿತಾ ॥ 5-177-24 (37963)
ರುರೋದ ಸಾ ಶೋಕವತೀ ಬಾಷ್ಪವ್ಯಾಕುಲಲೋಚನಾ।
ಪ್ರಪೇದೇ ಶರಣಂ ಚೈವ ಶರಣ್ಯಂ ಭೃಗುನಂದನಂ ॥ 5-177-25 (37964)
ರಾಮ ಉವಾಚ। 5-177-26x (3898)
ಯಥಾ ತ್ವಂ ಸೃಂಜಯಸ್ಯಾಸ್ಯ ತಥಾ ಮೇ ತ್ವಂ ನೃಪಾತ್ಮಜೇ ।
ಬ್ರೂಹಿ ಯತ್ತೇ ಮನೋದುಃಖಂ ಕರಿಷ್ಯೇ ವಚನಂ ತವ ॥ 5-177-26 (37965)
ಅಂಬೋವಾಚ। 5-177-27x (3899)
ಭಗವಞ್ಶರಣಂ ತ್ವಾದ್ಯ ಪ್ರಪನ್ನಾಽಸ್ಮಿ ಮಹಾವ್ರತಂ ।
ಶೋಕಪಂಕಾರ್ಣವಾನ್ಮಗ್ನಂ ಘೋರಾದುದ್ಧರ ಮಾಂ ವಿಭೋ ॥ 5-177-27 (37966)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-177-28x (3900)
ತಸ್ಯಾಶ್ಚ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರೂಪಂ ಚ ವಪುಶ್ಚಾಭಿನವಂ ಪುನಃ।
ಸೌಕುಮಾರ್ಯಂ ಪರಂ ಚೈವ ರಾಮಶ್ಚಿಂತಾಪರೋಽಭವತ್ ॥ 5-177-28 (37967)
ಕಿಮಿಯಂ ವಕ್ಷ್ಯತೀತ್ಯೇವಂ ವಿಮಮರ್ಶ ಭೃಗೂದ್ವಹಃ।
ಇತಿ ದಧ್ಯೌ ಚಿರಂ ರಾಮಃ ಕೃಪಯಾಭಿಪರಿಪ್ಲುತಃ ॥ 5-177-29 (37968)
ಕಥ್ಯತಾಮಿತಿ ಸಾ ಭೂಯೋ ರಾಮೇಣೋಕ್ತಾ ಶುಚಿಸ್ಮಿತಾ।
ಸರ್ವಮೇವ ಯಥಾತತ್ತ್ವಂ ಕಥಯಾಮಾಸ ಭಾರ್ಗವೇ ॥ 5-177-30 (37969)
ತಚ್ಛುತ್ವಾ ಜಾಮದಗ್ರ್ಯಸ್ತು ರಾಜಪುತ್ರ್ಯಾ ವಚಸ್ತದಾ ।
ಉವಾಚ ತಾಂ ವರಾರೋಹಾಂ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯಾರ್ಥವಿನಿಶ್ಚಯಂ ॥ 5-177-31 (37970)
ರಾಮ ಉವಾಚ। 5-177-32x (3901)
ಪ್ರೇಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಭೀಷ್ಮಾಯ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠಾಯ ಭಾಮಿನಿ ।
ಕರಿಷ್ಯತಿ ವಚೋ ಮಹ್ಯಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಚ ಸ ನರಾಧಿಪಃ ॥ 5-177-32 (37971)
ನ ಚೇತ್ಕರಿಷ್ಯತಿ ವಚೋ ಮಯೋಕ್ತಂ ಜಾಹ್ನವೀಸುತಃ।
ಧಕ್ಷ್ಯಾಂಯಹಂ ರಣೇ ಭದ್ರೇ ಸಾಮಾತ್ಯಂ ಶಸ್ತ್ರತೇಜಸಾ ॥ 5-177-33 (37972)
ಅಥವಾ ತೇ ಮತಿಸ್ತತ್ರ ರಾಜಪುತ್ರಿ ನ ವರ್ತತೇ।
ಯಾವತ್ಸಾಲ್ವಪತಿಂ ವೀರಂ ಯೋಜಯಾಂಯತ್ರ ಕರ್ಮಣಿ ॥ 5-177-34 (37973)
ಅಂಬೋವಾಚ। 5-177-35x (3902)
ವಿಸರ್ಜಿತಾಽಹಂ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಶ್ರುತ್ವೈವ ಭೃಗುನಂದನ।
ಸಾಲ್ವರಾಜಗತಂ ಭಾವಂ ಮಮ ಪೂರ್ವಂ ಮನೀಷಿತಂ ॥ 5-177-35 (37974)
ಸೌಭರಾಜಮುಪೇತ್ಯಾಹಮವೋಚಂ ದುರ್ವಚಂ ವಚಃ।
ನ ಚ ಮಾಂ ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಾತ್ಸ ಚಾರಿತ್ರ್ಯಪರಿಶಂಕಿತಃ ॥ 5-177-36 (37975)
ಏತತ್ಸರ್ವಂ ವಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಸ್ವಬುದ್ಧ್ಯಾ ಭೃಗುನಂದನ ।
ಯದತ್ರೌಪಯಿಕಂ ಕಾರ್ಯಂ ತಚ್ಚಿಂತಯಿತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-177-37 (37976)
ಮಮ ತು ವ್ಯಸನಸ್ಯಾಸ್ಯ ಭೀಷ್ಮೋ ಮೂಲಂ ಮಹಾವ್ರತಃ।
ಯೇನಾಹಂ ವಶಮಾನೀತಾ ಸಮತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ಬಲಾತ್ತದಾ ॥ 5-177-38 (37977)
ಭೀಷ್ಮಂ ಜಹಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯತ್ಕೃತೇ ದುಃಖಮೀದೃಶಂ ।
ಪ್ರಾಪ್ತಾಹಂ ಭೃಗುಶಾರ್ದೂಲ ಚರಾಂಯಪ್ರಿಯಮುತ್ತಮಂ ॥ 5-177-39 (37978)
ಸ ಹಿ ಲುಬ್ಧಶ್ಚ ನೀಚಶ್ಚ ಜಿತಕಾಶೀ ಚ ಭಾರ್ಗವ ।
ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಕರ್ತುಂ ಯುಕ್ತಾ ತಸ್ಮೈ ತ್ವಯಾಽನಘ ॥ 5-177-40 (37979)
ಏಷ ಮೇ ಹ್ರಿಯಮಾಣಾಯಾ ಭಾರತೇನ ತದಾ ವಿಭೋ।
ಅಭವದ್ಧೃದಿ ಸಂಕಲ್ಪೋ ಘಾತಯೇದಂ ಮಹಾವ್ರತಂ ॥ 5-177-41 (37980)
ತಸ್ಮಾತ್ಕಾಮಂ ಮಮಾದ್ಯೇಮಂ ರಾಮ ಸಂಪಾದಯಾನಘ।
ಜಹಿ ಭೀಷ್ಮಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಥಾ ವೃತ್ರಂ ಪುರಂದರಃ ॥ ॥ 5-177-42 (37981)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-177-1 ದ್ವಯೋಃ ಸಕಾಶಾದಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ 5-177-2 ನಿಯೋಕ್ತವ್ಯಸ್ತವ ಪಾಣಿಣಾರ್ಥಮಿತಿ ಶೇಷಃ 5-177-6 ವಿಧಾನಂ ಪ್ರತೀಕಾರಂ ॥ 5-177-23 ಪರಮಂ ತವ ವಿವಕ್ಷಿತಂ ಯತ್ತನ್ಮೇಽವಶ್ಯಂ ವಕ್ತವ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 178
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.178. ಅಧ್ಯಾಯಃ 178
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶ್ರೀಪರಶುರಾಮೇಣ ಅಂಬಾದಿಭಿಃ ಸಹ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ಗತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮಾನಯನಂ ॥ 1 ॥ ರಾಮೇಣ ಸ್ವೇನ ಚೋದನೇಪಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಅಂಬಾಪರಿಗ್ರಹಾನಂಗೀಕಾರೇ ಯುದ್ಧಾಯ ತಸ್ಯಾಹ್ವಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-178-0 (37982)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-178-0x (3903)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತದಾ ರಾಮೋ ಜಹಿ ಭೀಷ್ಮಮಿತಿ ಪ್ರಭೋ।
ಉವಾಚ ರುದತೀಂ ಕನ್ಯಾಂ ಚೋದಯಂತೀಂ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-178-1 (37983)
ಕಾಶ್ಯೇ ನ ಕಾಮಂ ಗೃಹ್ಣಾಮಿ ಶಸ್ತ್ರಂ ವೈ ವರವರ್ಣಿನಿ।
ಋತೇ ಬ್ರಹ್ಮವಿದಾಂ ಹೇತೋಃ ಕಿಮನ್ಯತ್ಕರವಾಣಿ ತೇ॥ 5-178-2 (37984)
ವಾಚಾ ಭೀಷ್ಮಶ್ಚ ಸಾಲ್ವಶ್ಚ ಮಮ ರಾಜ್ಞಿ ವಶಾನುಗೌ।
ಭವಿಷ್ಯತೋಽನವದ್ಯಾಂಗಿ ತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಾ ಶುಚಃ ॥ 5-178-3 (37985)
ನ ತು ಶಸ್ತ್ರಂ ಗ್ರಹೀಷ್ಯಾಮಿ ಕಥಂಚಿದಪಿ ಭಾಮಿನಿ ।
ಋತೇ ನಿಯೋಗಾದ್ವಿಪ್ರಾಣಾಮೇಷ ಮೇ ಸಮಯಃ ಕೃತಃ ॥ 5-178-4 (37986)
ಅಂಬೋವಾಚ। 5-178-5x (3904)
ಮಮ ದುಃಖಂ ಭಗವತಾ ವ್ಯಪನೇಯಂ ಯತಸ್ತತಃ।
ತಚ್ಚ ಭೀಷ್ಮಪ್ರಸೂತಂ ಮೇ ತಂ ಜಹೀಶ್ವರ ಮಾ ಚಿರಂ ॥ 5-178-5 (37987)
ರಾಮ ಉವಾಚ। 5-178-6x (3905)
ಕಾಶಿಕನ್ಯೇ ಪುನರ್ಬ್ರೂಹಿ ಭೀಷ್ಮಸ್ತೇ ಚರಣಾವುಭೌ।
ಶಿರಸಾ ವಂದನಾರ್ಹೋಽಪಿ ಗ್ರಹೀಷ್ಯತಿ ಗಿರಾ ಮಮ ॥ 5-178-6 (37988)
ಅಂಬೋವಾಚ। 5-178-7x (3906)
ಜಹಿ ಭೀಷ್ಮಂ ರಣೇ ರಾಮ ಮಮ ಚೇದಿಚ್ಛಸಿ ಪ್ರಿಯಂ।
ಪ್ರತಿಶ್ರುತಂ ಚ ಯದಪಿ ತತ್ಸತ್ಯಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 5-178-7 (37989)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-178-8x (3907)
ತಯೋಃ ಸಂವದತೋರೇವಂ ರಾಜನ್ರಾಮಾಂಬಯೋಸ್ತದಾ ।
ಅಕೃತವ್ರಣೋ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-178-8 (37990)
ಶರಣಾಗತಾಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಕನ್ಯಾಂ ನ ತ್ಯಕ್ತುಮರ್ಹಸಿ ।
ಯದಿ ಭೀಷ್ಮೋ ರಣೇ ರಾಮ ಸಮಾಹೂತಸ್ತ್ವಯಾ ಮೃಧೇ ॥ 5-178-9 (37991)
ನಿರ್ಜಿತೋಽಸ್ಮೀತಿ ವಾ ಬ್ರೂಯಾತ್ಕುರ್ಯಾದ್ವಾ ವಚನಂ ತವ ।
ಕೃತಮಸ್ಯಾ ಭವೇತ್ಕಾರ್ಯಂ ಕನ್ಯಾಯಾ ಭೃಗುನಂದನ ॥
ವಾಕ್ಯಂ ಸತ್ಯಂ ಚ ತೇ ವೀರ ಭವಿಷ್ಯತಿ ಕೃತಂ ವಿಭೋ ।
ಇಯಂ ಚಾಪಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ತೇ ತದಾ ರಾಮ ಮಹಾಮುನೇ ॥ 5-178-10 (37992)
ಜಿತ್ವಾ ವೈ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಬ್ರಹ್ಮಣೇಷು ಪ್ರತಿಶ್ರುತಾ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ವೈಶ್ಯಃ ಶೂದ್ರಶ್ಚೈವ ರಣೇ ಯದಿ ॥ 5-178-12 (37993)
ಬ್ರಹ್ಮದ್ವಿಙ್ಭವಿತಾ ತಂ ವೈ ಹನಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ಭಾರ್ಗವ ।
ಶರಣಾರ್ಥೇ ಪ್ರಪನ್ನಾನಾಂ ಭೀತಾನಾಂ ಶರಣಾರ್ಥಿನಾಂ ॥ 5-178-13 (37994)
ನ ಶಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಪರಿತ್ಯಾಗಂ ಕರ್ತುಂ ಜೀವನ್ಕಥಂಚನ ।
ಯಶ್ಚ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ರಣೇ ಕ್ಷತ್ರಂ ವಿಜೇಷ್ಯತಿ ಸಮಾಗತಂ ॥ 5-178-14 (37995)
ದೀಪ್ತಾತ್ಮಾನಮಹಂ ತಂ ಚ ಹನಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ಭಾರ್ಗವ ।
ಸ ಏವಂ ವಿಜಯೀ ರಾಮ ಭೀಷ್ಮಃ ಕುರುಕುಲೋದ್ವಹಃ ।
ತೇನ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಸಂಗ್ರಮೇ ಸಮೇತ್ಯ ಭೃಗುನಂದನ ॥ 5-178-15 (37996)
ರಾಮ ಉವಾಚ। 5-178-16x (3908)
ಸ್ಮರಾಂಯಹಂ ಪೂರ್ವಕೃತಾಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಮೃಷಿಸತ್ತಮ।
ತಥೈವ ತ್ತ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ಸಾಂನೈವ ಲಪ್ಸ್ಯತೇ ॥ 5-178-16 (37997)
ಕಾರ್ಯಮೇತನ್ಮಹದ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಕಾಶಿಕಾನ್ಯಾಮನೋಗತಂ।
ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಸ್ವಯಂ ಕನ್ಯಾಮಾದಾಯ ಯತ್ರ ಸಃ ॥ 5-178-17 (37998)
ಯದಿ ಭೀಷ್ಮೋ ರಣಶ್ಲಾಘೀ ನ ಕರಿಷ್ಯತಿ ಮೇ ವಚಃ।
ಹನಿಷ್ಯಾಂಯೇನಮುದ್ರಿಕ್ತಮಿತಿ ಮೇ ನಿಶ್ಚಿತಾ ಮತಿಃ ॥ 5-178-18 (37999)
ನ ಹಿ ಬಾಣಾ ಮಯೋತ್ಸೃಷ್ಟಾಃ ಸಜ್ಜಂತೀಹ ಶರೀರಿಣಾಂ।
ಕಾಯೇಷು ವಿದಿತಂ ತುಭ್ಯಂ ಪುರಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯಸಂಗರೇ ॥ 5-178-19 (38000)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-178-20x (3909)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ರಾಮಃ ಸಹ ತೈರ್ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿಭಿಃ।
ಪ್ರಯಾಣಾಯ ಮತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಸಮುತ್ತಸ್ಥೌ ಮಹಾತಪಾಃ ॥ 5-178-20 (38001)
ತತಸ್ತೇ ತಾಮುಷಿತ್ವಾ ತು ರಜನೀಂ ತತ್ರ ತಾಪಸಾಃ ।
ಹುತಾಗ್ನಯೋ ಜಪ್ತಜಪ್ಯಾಃ ಪ್ರತಸ್ಥುರ್ಮಂಜಿಘಾಂಸಯಾ ॥ 5-178-21 (38002)
ಅಭ್ಯಗಚ್ಛತ್ತತೋ ರಾಮಃ ಸಹ ತೈರ್ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿಭಿಃ ।
ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ಮಹಾರಾಜ ಕನ್ಯಯಾ ಸಹ ಭಾರತ ॥ 5-178-22 (38003)
ನ್ಯವಿಶಂತ ತತಃ ಸರ್ವೇ ಪರಿಗೃಹ್ಯ ಸರಸ್ವತೀಂ ।
ತಾಪಸಾಸ್ತೇ ಮಹಾತ್ಮಾನೋ ಭೃಗುಶ್ರೇಷ್ಠಪುರಸ್ಕೃತಾಃ ॥ 5-178-23 (38004)
ತತಸ್ತೃತೀಯೇ ದಿವಸೇ ಸಮೇ ದೇಶೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ ।
ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಮೇ ರಾಜನ್ಪ್ರಾಪ್ತೋಽಸ್ಮೀತಿ ಮಹಾವ್ರತಃ ॥ 5-178-24 (38005)
ತಮಾಗತಮಹಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ವಿಷಯಾಂತಂ ಮಹಾಬಲಂ ।
ಅಭ್ಯಗಚ್ಛಂ ಜವೇನಾಶು ಪ್ರೀತ್ಯಾ ತೇಜೋನಿಧಿಂ ಪ್ರಭುಂ ॥ 5-178-25 (38006)
ಗಾಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ರಾಜೇಂದ್ರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೈಃ ಪರಿವಾರಿತಃ।
ಋತ್ವಿಗ್ಭಿರ್ದೇವಕಲ್ಪೈಶ್ಚ ತಥೈವ ಚ ಪುರೋಹಿತೈಃ ॥ 5-178-26 (38007)
ಸ ಮಾಮಭಿಗತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ।
ಪ್ರತಿಜಗ್ರಾಹ ತಾಂ ಪೂಜಾಂ ವಚನಂ ಚೇದಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-178-27 (38008)
ರಾಮ ಉವಾಚ। 5-178-28x (3910)
ಭೀಷ್ಮ ಕಾಂ ಬುದ್ಧಿಮಾಸ್ಥಾಯ ಕಾಶಿರಾಜಸುತಾ ತದಾ।
ಅಕಾಮೇನ ತ್ವಯಾ ನೀತಾ ಪುನಶ್ಚೈವ ವಿಸರ್ಜಿತಾ ॥ 5-178-28 (38009)
ವಿಭ್ರಂಶಿತಾ ತ್ವಯಾ ಹೀಯಂ ಧರ್ಮಾದಾಸ್ತೇ ಯಶಸ್ವಿನೀ ।
ಪರಾಮೃಷ್ಟಾಂ ತ್ವಯಾ ಹೀಮಾಂ ಕೋ ಹಿ ಗಂತುಮಿಹಾರ್ಹತಿ ॥ 5-178-29 (38010)
ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾತಾ ಹಿ ಸಾಲ್ವೇನ ತ್ವಯಾ ನೀತೇತಿ ಭಾರತ।
ತಸ್ಮಾದಿಮಾಂ ಮನ್ನಿಯೋಗಾತ್ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣೀಷ್ವ ಭಾರತ ॥ 5-178-30 (38011)
ಸ್ವಧರ್ಮಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ರಾಜಪುತ್ರೀ ಲಭತ್ವಿಯಂ।
ನ ಯುಕ್ತಸ್ತ್ವವಮಾನೋಽಯಂ ರಾಜ್ಞಾಂ ಕರ್ತುಂ ತ್ವಯಾಽನಘ ॥ 5-178-31 (38012)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-178-32x (3911)
ತತಸ್ತಂ ವೈ ವಿಮನಸಮುದೀಕ್ಷ್ಯಾಹಮಥಾಬ್ರುವಂ।
ನಾಹಮೇನಾಂ ಪುನರ್ದದ್ಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಭ್ರಾತ್ರೇ ಕಥಂಚನ ॥ 5-178-32 (38013)
ಸಾಲ್ವಸ್ಯಾಹಮಿತಿ ಪ್ರಾಹ ಪುರಾ ಮಾಮೇವ ಭಾರ್ಗವ।
ಮಯಾ ಚೈವಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾತಾ ಗತೇಯಂ ನಗರಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-178-33 (38014)
ನ ಭಯಾನ್ನಾಪ್ಯನುಕ್ರೋಶಾನ್ನಾರ್ಥಲೋಭಾನ್ನ ಕಾಂಯಯಾ।
ಕ್ಷಾತ್ರಂ ಧರ್ಮಮಹಂ ಜಹ್ಯಮಿತಿ ಮೇ ವ್ರತಮಾಹಿತಂ ॥ 5-178-34 (38015)
ಅಥ ಮಾಮಬ್ರವೀದ್ರಾಮಃ ಕ್ರೋಧಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಃ।
ನ ಕರಿಷ್ಯಸಿ ಚೇದೇತದ್ವಾಕ್ಯಂ ಮೇ ನರಪುಂಗವ ॥ 5-178-35 (38016)
ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಹಾಮಾತ್ಯಂ ತ್ವಾಮದ್ಯೇತಿ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ಸಂರಂಭಾದಬ್ರವೀದ್ರಾಮಃ ಕ್ರೋಧಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಃ॥ 5-178-36 (38017)
ತಮಹಂ ಗೀರ್ಭಿರಿಷ್ಟಾಭಿ ಪುನಃ ಪುನರರಿಂದಮ।
ಅಯಾಚಂ ಭೃಗುಶಾರ್ದೂಲಂ ನ ಚೈವ ಪ್ರಶಶಾಮ ಸಃ ॥ 5-178-37 (38018)
ಪ್ರಣಂಯ ತಮಹಂ ಮೂರ್ಧ್ನಾ ಭೂಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸತ್ತಮಂ ।
ಅಬ್ರುವಂ ಕಾರಣಂ ಕಿಂ ತದ್ಯತ್ತ್ವಂ ಯುದ್ಧಂ ಮಯೇಚ್ಛಸಿ ॥ 5-178-38 (38019)
ಇಷ್ವಸ್ತ್ರಂ ಮಮ ಬಾಲಸ್ಯ ಭವತೈವ ಚತುರ್ವಿಧಂ।
ಉಪದಿಷ್ಟಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಶಿಷ್ಯೋಽಸ್ಮಿ ತವ ಭಾರ್ಗವ ॥ 5-178-39 (38020)
ತತೋ ಮಾಮಬ್ರವೀದ್ರಾಮಃ ಕ್ರೋಧಸಂರಕ್ತಲೋಚನಃ ।
ಜಾನೀಷೇ ಮಾಂ ಗುರುಂ ಭೀಷ್ಮ ಗೃಹ್ಣಾಸೀಮಾಂ ನ ಚೈವ ಹ ॥ 5-178-40 (38021)
ಸುತಾಂ ಕಾಶ್ಯಸ್ಯ ಕೌರವ್ಯ ಮತ್ಪ್ರಿಯಾರ್ಥಂ ಮಹಾಮತೇ।
ನ ಹಿ ಮೇ ವಿದ್ಯತೇ ಶಾಂತಿರನ್ಯಥಾ ಕುರುನಂದನ ॥ 5-178-41 (38022)
ಗೃಹಾಣೇಮಾಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ರಕ್ಷಸ್ವ ಕುಲಮಾತ್ಮನಃ।
ತ್ವಯಾ ವಿಭ್ರಂಶಿತಾ ಹೀಯಂ ಭರ್ತಾರಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ 5-178-42 (38023)
ತಥಾ ಬ್ರುವಂತಂ ತಮಹಂ ರಾಮಂ ಪರಪುರಂಯಂ।
ನೈತದೇವಂ ಪುನರ್ಭಾವಿ ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷೇ ಕಿಂ ಶ್ರಮೇಣ ತೇ ॥ 5-178-43 (38024)
ಗುರುತ್ವಂ ತ್ವಯಿ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯ ಪುರಾತನಂ ।
ಪ್ರಸಾದಯೇ ತ್ವಾಂ ಭಗವಂಸ್ತ್ಯಕ್ತೈಷಾ ತು ಪುರಾ ಮಯಾ ॥ 5-178-44 (38025)
ಕೋ ಜಾತು ಪರಭಾವಾಂ ಹಿ ನಾರೀಂ ವ್ಯಾಲೀಮಿವ ಸ್ಥಿತಾಂ ।
ವಾಸಯೇತ ಗೃಹೇ ಜಾನನ್ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ದೋಷೋ ಮಹಾತ್ಯಯಃ ॥ 5-178-45 (38026)
ನ ಭಯಾದ್ವಾಸವಸ್ಯಾಪಿ ಧರ್ಮಂ ಜಹ್ಯಾಂ ಮಹಾವ್ರತ ।
ಪ್ರಸೀದ ಮಾ ವಾ ಯದ್ವಾ ತೇ ಕಾರ್ಯಂ ತತ್ಕುರು ಮಾ ಚಿರಂ ॥ 5-178-46 (38027)
ಅಯಂ ಚಾಪಿ ವಿಶುದ್ಧಾತ್ಮನ್ಪುರಾಣೇ ಶ್ರೂಯತೇ ವಿಭೋ।
ಮರುತ್ತೇನ ಮಹಾಬುದ್ಧೇ ಗೀತಃ ಶ್ಲೋಕೋ ಮಹಾತ್ಮನಾ ॥ 5-178-47 (38028)
ಗುರೋರಪ್ಯವಲಿಪ್ತಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಕಾರ್ಯಮಜಾನತಃ।
ಉತ್ಪಥಂ ಪ್ರತಿಪನ್ನಸ್ಯ ಪರಿತ್ಯಾಗೋ ವಿಧೀಯತೇ ॥ 5-178-48 (38029)
ಸ ತ್ವಂ ಗುರುರಿತಿ ಪ್ರೇಂಣಾ ಮಯಾ ಸಂಮಾನಿತೋ ಭೃಶಂ ।
ಗುರುವೃತ್ತಿಂ ನ ಜಾನೀಷೇ ತಸ್ಮಾದ್ಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ವೈ ತ್ವಯಾ ॥ 5-178-49 (38030)
ಗುರುಂ ನ ಹನ್ಯಾಂ ಸಮರೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಚ ವಿಶೇಷತಃ ।
ವಿಶೇಷತಸ್ತಪೋವೃದ್ಧಮೇವಂ ಕ್ಷಾಂತಂ ಮಯಾ ತವ ॥ 5-178-50 (38031)
ಉದ್ಯತೇಷುಮಥೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಕ್ಷತ್ರಬಂಧುವತ್।
ಯೋ ಹನ್ಯಾತ್ಸಮರೇ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಯುಧ್ಯಂತಮಪಲಾಯಿನಂ ॥ 5-178-51 (38032)
ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾ ನ ತಸ್ಯ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಧರ್ಮೇಷು ನಿಶ್ಚಯಃ ।
ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಸ್ಥಿತೋ ಧರ್ಮ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋಽಸ್ಮಿ ತಪೋಧನ ॥ 5-178-52 (38033)
ಯೋ ಯಥಾ ವರ್ತತೇ ಯಸ್ಮಿಂಸ್ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಪ್ರವರ್ತಯನ್ ।
ನಾಧರ್ಮಂ ಸಮವಾಪ್ನೋತಿ ನ ಚಾಶ್ರೇಯಶ್ಚ ವಿಂದತಿ ॥ 5-178-53 (38034)
ಅರ್ಥೇ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಧರ್ಮೇ ಸಮರ್ಥೋ ದೇಶಕಾಲವಿತ್ ।
ಅರ್ಥಸಂಶಯಮಾಪನ್ನಃ ಶ್ರೋಯಾನ್ನಿಃಸಂಶಯೋ ನರಃ ॥ 5-178-54 (38035)
ಯಸ್ಮಾತ್ಸಂಶಯಿತೇಽಪ್ಯರ್ಥೇಽಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಪ್ರವರ್ತಸೇ ।
ತಸ್ಮಾದ್ಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ಸಹಿತಸ್ತ್ವಯಾ ರಾಮ ಮಹಾಹವೇ ॥ 5-178-55 (38036)
ಪಶ್ಯ ಮೇ ಬಾಹುವೀರ್ಯಂ ಚ ವಿಕ್ರಮಂ ಚಾತಿಮಾನುಷಂ ।
ಏವಂ ಗತೇಽಪಿ ತು ಮಯಾ ಯಚ್ಛಕ್ಯಂ ಭೃಗುನಂದನ ॥ 5-178-56 (38037)
ತತ್ಕರಿಷ್ಯೇ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರೇ ಯೋತ್ಸ್ಯೇ ವಿಪ್ರ ತ್ವಯಾ ಸಹ ।
ದ್ವಂದ್ವೇ ರಾಮ ಯಥೇಷ್ಟಂ ಮೇ ಸಂಜೀಭವ ಮಹಾದ್ಯುತೇ ॥ 5-178-57 (38038)
ತತ್ರ ತ್ವಂ ನಿಹತೋ ರಾಮ ಮಯಾ ಶರಶತಾರ್ದಿತಃ ।
ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸೇ ನಿರ್ಜಿತಾಂʼಲ್ಲೋಕಾಞ್ಶಸ್ತ್ರಪೂತೋ ಮಹಾರಣೇ ॥ 5-178-58 (38039)
ಸ ಗಚ್ಛ ವಿನಿವರ್ತಸ್ವ ಕುರುಕ್ಷೋತ್ರಂ ರಣಪ್ರಿಯ ।
ತತ್ರೈಷ್ಯಾಮಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯುದ್ಧಾಯ ತ್ವಾಂತಪೋಧನ ॥ 5-178-59 (38040)
ಅಪಿ ಯತ್ರ ತ್ವಯಾ ರಾಮ ಕೃತಂ ಶೌಚಂ ಪುರಾ ಪಿತುಃ ।
ತತ್ರಾಹಮಪಿ ಹತ್ವಾ ತ್ವಾಂ ಶೌಚಂ ಕರ್ತಾಸ್ಮಿ ಭಾರ್ಗವ ॥ 5-178-60 (38041)
ತತ್ರ ರಾಮ ಸಮಾಗಚ್ಛ ತ್ವರಿತಂ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದ ।
ವ್ಯಪನೇಷ್ಯಾಮಿ ತೇ ದರ್ಪಂ ಪೌರಾಣಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಬ್ರುವ ॥ 5-178-61 (38042)
ಯಚ್ಚಾಪಿ ಕತ್ಥಸೇ ರಾಮ ಬಹುಶಃ ಪರಿವತ್ಸರೇ ।
ನಿರ್ಜಿತಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಲೋಕೇ ಮಯೈಕೇನೇತಿ ತಚ್ಛ್ರುಣು ॥ 5-178-62 (38043)
ನ ತದಾ ಜಾತವಾನ್ಭೀಷ್ಮಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ವಾಪಿ ಮದ್ವಿಧಃ ।
ಪಂಚಾಂಚಾತಾನಿ ತೇಜಾಂಸಿ ತೃಣೇಷು ಜ್ವಲಿತಂ ತ್ವಯಾ ॥ 5-178-63 (38044)
ಯಸ್ತೇ ಯುದ್ಧಮಯಂ ದರ್ಪಂ ಕಾಮಂ ಚ ವ್ಯಪನಾಶಯೇತ್।
ಸೋಽಹಂ ಜಾತೋ ಮಹಾಬಾಹೋ ಭೀಷ್ಮಃ ಪರಪುರಂಜಯಃ।
ವ್ಯಪನೇಷ್ಯಾಮಿ ತೇ ದರ್ಪಂ ಯುದ್ಧೇ ರಾಮ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-178-64 (38045)
ತತೋ ಮಾಮಬ್ರವೀದ್ರಾಮಃ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ ಭಾರತ।
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಭೀಷ್ಮ ಮಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ಯೋದ್ಧುಮಿಚ್ಛಸಿ ಸಂಗರೇ ॥ 5-178-65 (38046)
ಅಯಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಕೌರವ್ಯ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ತ್ವಯಾ ಸಹ।
ಭಾಷಿತಂ ತೇ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ತತ್ರಾಗಚ್ಛ ಪರಂತಪ ॥ 5-178-66 (38047)
ತತ್ರ ತ್ವಾಂ ನಿಹತಂ ಮಾತಾ ಮಯಾ ಶರಶತಾಚಿತಂ ।
ಜಾಹ್ನವೀ ಪಶ್ಯತಾಂ ಭೀಷ್ಮ ಗೃಧ್ರಕಂಕಬಲಾಶನಂ ॥ 5-178-67 (38048)
ಕೃಪಣಂ ತ್ವಾಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸಿದ್ಧಚಾರಣಸೇವಿತಾ ।
ಮಯಾ ವಿನಿಹತಂ ದೇವೀ ರೋದತಾಮದ್ಯ ಪಾರ್ಥಿವ ॥ 5-178-68 (38049)
ಅತದರ್ಹಾ ಮಹಾಭಾಗಾ ಭಗೀರಥಸುತಾಽನಘಾ ।
ಯಾ ತ್ವಾಮಜೀಜನನ್ಮಂದಂ ಯುದ್ಧಕಾಮುಕಮಾತುರಂ ॥ 5-178-69 (38050)
ಏಹಿ ಗಚ್ಛ ಮಯಾ ಭೀಷ್ಮ ಯುದ್ಧಕಾಮುಕ ದುರ್ಮದ ।
ಗೃಹಾಣ ಸರ್ವಂ ಕೌರವ್ಯ ರಥಾದಿ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-178-70 (38051)
ಇತಿ ಬ್ರುವಾಣಂ ತಮಹಂ ರಾಮಂ ಪರಪುರಂಜಯಮಕ್ ।
ಪ್ರಣಂಯಕ ಶಿರಸಾ ರಾಮಮೇವಮಸ್ತ್ವಿತ್ಯಥಾಬ್ರವಂ ॥ 5-178-71 (38052)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಯಯೌ ರಾಮಃ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ಯುಯುತ್ಸಯಾ ।
ಪ್ರವಿಶ್ಯ ನಗರಂ ಚಾಹಂ ಸತ್ಯವತ್ಯೈ ನ್ಯವೇದಯಂ ॥ 5-178-72 (38053)
ತತಃ ಕೃತಸ್ವಸ್ತ್ಯಯನೋ ಮಾತ್ರಾ ಚ ಪ್ರತಿನಂದಿತಃ।
ದ್ವಿಜಾತೀನ್ವಾಚ್ಯ ಪುಣ್ಯಾಹಂ ಸ್ವಸ್ತಿ ಚೈವ ಮಹಾದ್ಯುತೇ ॥ 5-178-73 (38054)
ರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ರುಚಿರಂ ರಾಜತಂ ಪಾಂಡುರೈರ್ಹಯೈಃ।
ಸೂಪಸ್ಕರಂ ಸ್ವಧಿಷ್ಠಾನಂ ವೈಯಾಘ್ರಪರಿವಾರಣಂ ॥ 5-178-74 (38055)
ಉಪಪನ್ನಂ ಮಹಾಶಸ್ತ್ರೈಃ ಸರ್ವೋಪಕರಣಾನ್ವಿತಂ ।
ತತ್ಕುಲೀನೇನ ವೀರೇಣ ಹಯಶಾಸ್ತ್ರವಿದಾ ರಣೇ ॥ 5-178-75 (38056)
ಯತ್ತಂ ಸೂತೇನ ಶಿಷ್ಟೇನ ಬಹುಶೋ ದೃಷ್ಟಕರ್ಮಣಾ ।
ದಂಶಿತಃ ಪಾಂಡುರೇಣಾಹಂ ಕವಚೇನ ವಪುಷ್ಮತಾ ॥ 5-178-76 (38057)
ಪಾಂಡುರಂ ಕಾರ್ಮುಕಂ ಗೃಹ್ಯ ಪ್ರಾಯಾಂ ಭರತಸತ್ತಮ ।
ಪಾಂಡುರೇಣಾತಪತ್ರೇಣ ಧ್ರಿಯಮಾಣೇನ ಮೂರ್ಧನಿ ॥ 5-178-77 (38058)
ಪಾಂಡುರೈಶ್ಚಾಪಿ ವ್ಯಜನೈರ್ವೀಜ್ಯಮಾನೋ ನರಾಧಿಪ ।
ಶುಕ್ಲವಾಸಾಃ ಸಿತೋಷ್ಣೀಷಃ ಸರ್ವಶುಕ್ಲವಿಭೂಷಣಃ ॥ 5-178-78 (38059)
ಸ್ತೂಯಮಾನೋ ಜಯಾಶೀರ್ಭಿರ್ನಿಷ್ಕ್ರಂಯ ಗಜಸಾಹ್ವಯಾತ್।
ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ರಣಕ್ಷೇತ್ರಮುಪಾಯಾಂ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-178-79 (38060)
ತೇ ಹಯಾಶ್ಚೋದಿತಾಸ್ತೇನ ಸೂತೇನ ಪರಮಾಹವೇ ।
ಅವಹನ್ಮಾಂ ಭೃಶಂ ರಾಜನ್ಮನೋಮಾರುತರಂಹಸಃ ॥ 5-178-80 (38061)
ಗತ್ವಾಽಹಂ ತತ್ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ಸ ಚ ರಾಮಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ।
ಯುದ್ಧಾಯ ಸಹಸಾ ರಾಜನ್ಪರಾಕ್ರಾಂತೌ ಪರಸ್ಪರಂ ॥ 5-178-81 (38062)
ತತಃ ಸದರ್ಶನೇಽತಿಷ್ಠಂ ರಾಮಸ್ಯಾತಿತಪಸ್ವಿನಃ ।
ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ಶಂಖಪ್ರವರಂಕ ತತಃ ಪ್ರಾಧಮಮುತ್ತಮಂ ॥ 5-178-82 (38063)
ತತಸ್ತತ್ರ ದ್ವಿಜಾ ರಾಜಂಸ್ತಾಪಸಾಶ್ಚ ವನೌಕಸಃ।
ಅಪಶ್ಯಂತ ರಣಂ ದಿವ್ಯಂ ದೇವಾಃ ಸೇಂದ್ರಗಣಾಸ್ತದಾ ॥ 5-178-83 (38064)
ತತೋ ದಿವ್ಯಾನಿ ಮಾಲ್ಯಾನಿ ಪ್ರಾದುರಾಸಂಸ್ತತಸ್ತತಃ।
ವಾದಿತ್ರಾಣಿ ಚ ದಿವ್ಯಾನಿ ಮೇಘವೃಂದಾನಿ ಚೈವ ಹ ॥ 5-178-84 (38065)
ತತಸ್ತೇ ತಾಪಸಾಃ ಸರ್ವೇ ಭಾರ್ಗವಸ್ಯಾನುಯಾಯಿನಃ ।
ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಃ ಸಮಪದ್ಯಂತ ಪರಿವಾರ್ಯ ರಣಾಜಿರಂ ॥ 5-178-85 (38066)
ತತೋ ಮಾಮಬ್ರವೀದ್ದೇವೀ ಸರ್ವಭೂತಹಿತೈಷಿಣೀ ।
ಮಾತಾ ಸ್ವರೂಪಿಣೀ ರಾಜನ್ಕಿಮಿದಂ ತೇ ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ ॥ 5-178-86 (38067)
ಗತ್ವಾಽಹಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಂ ತು ಪ್ರಯಾಚಿಷ್ಯೇ ಕುರೂದ್ವಹ ।
ಭೂಷ್ಮೇಣ ಸಹ ಮಾ ಯೋತ್ಸೀಃ ಶಿಷ್ಯೇಣೇತಿ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-178-87 (38068)
ಮಾ ಮೈವಂ ಪುತ್ರ ನಿರ್ಬಂಧಂ ಕುರು ವಿಪ್ರೇಣ ಪಾರ್ಥಿವ ।
ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೇನ ಸಮರೇ ಯೋದ್ಧುಮಿತ್ಯೇವ ಭರ್ತ್ಸಯತ್ ॥ 5-178-88 (38069)
ಕಿಂ ನ ವೈ ಕ್ಷತ್ರಿಯಹಣೋ ಹರತುಲ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ ।
ವಿದಿತಃ ಪುತ್ರ ರಾಮಸ್ತೇ ಯತಸ್ತಂ ಯೋದ್ಧುಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 5-178-89 (38070)
ತತೋಽಹಮಬ್ರವಂ ದೇವೀಮಭಿವಾದ್ಯ ಕೃತಾಂಜಲಿಃ।
ಸರ್ವಂ ತದ್ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಸ್ವಯಂವರೇ ॥ 5-178-90 (38071)
ಯಥಾ ಚ ರಾಮೋ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮಯಾ ಪೂರ್ವಂ ಪ್ರಚೋದಿತಃ ।
ಕಾಶಿರಾಜಸುತಾಯಾಶ್ಚ ಯಥಾ ಕರ್ಮ ಪುರಾತನಂ ॥ 5-178-91 (38072)
ತತಃ ಸಾ ರಾಮಮಭ್ಯೇತ್ಯ ಜನನೀ ಮೇ ಮಹಾನದೀ।
ಮದರ್ಥಂ ತಮೃಷಿಂ ವೀಕ್ಷ್ಯ ಕ್ಷಮಯಾಮಾಸ ಭಾರ್ಗವಂ ॥ 5-178-92 (38073)
ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಹ ಮಾ ಯೋತ್ಸೀಃ ಶಿಷ್ಯೇಣೇತಿ ವಚೋಽಬ್ರವೀತ್ ।
ಸ ಚ ತಾಮಾಹ ಯಾಚಂತೀಂ ಭೀಷ್ಮಮೇವ ನಿವರ್ತಯ।
ನ ಚ ಮೇ ಕುರುತೇ ಕಾಮಮಿತ್ಯಹಂ ತಮುಪಾಗಮಂ ॥ 5-178-93 (38074)
ತತೋ ಗಂಗಾ ಸುತಸ್ನೋಹಾನ್ಮಾಂ ಸಾ ಪುನರುಪಾಗಮತ್।
ನಾಸ್ಯಾ ಅಕರವಂ ವಾಕ್ಯಂ ಕ್ರೋಧಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಃ ॥ 5-178-94 (38075)
ಅಥಾದೃಶ್ಯತ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಭೃಗುಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಮಹಾತಪಾಃ।
ಆಹ್ವಯಾಮಾಸ ಚ ತದಾ ಯುದ್ಧಾಯ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮಃ ॥ ॥ 5-178-95 (38076)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಮಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಸಪ್ತತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-178-2 ಕಾಶ್ಯೇ ಕಾಶಿರಾಜಕನ್ಯೇ ॥ 5-178-48 ಅವಲಿಪ್ತಸ್ಯ ದೃಪ್ತಸ್ಯ। ಪ್ರತಿಪನ್ನಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಂ ಭವತಿ ಶಾಸನಮಿತಿ ಕo ಧo ಪಾಠಃ ॥ 5-178-53 ಯಃ ಪುಮಾನ್ ಯಸ್ಮಿನ್ನರೇ ಯಥಾ ಪ್ರೀತ್ಯಾ ದ್ವೇಷೇಣ ವಾ ವರ್ತತೇ ಸ ನರಸ್ತಸ್ಮಿನ್ ತಥೈವ ಪ್ರೀತಿ ದ್ವೇಷಂ ವಾ ಪ್ರವರ್ತಯನ್ ॥ 5-178-54 ನನು ತ್ವಾಮರ್ಥೇ ಪ್ರವರ್ತಯನ್ನಹಂ ತ್ವಯಿ ಪ್ರೀತಿಮೇವ ಕರೋಮೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ ಅರ್ಥೇವೇತಿ। ಅರ್ಥೇ ದ್ಯುಸ್ವಾಕ್ಯಾದ್ದಾರಕರಣೇ ಧರ್ಮೇ ಪಿತೃಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥಂ ಸ್ವೀಕೃತೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇ ವಿಷಯೇ ದೇಶಕಾಲಾನುಸಾರೇಣ ಸಮರ್ಥೋ ವಿವೇಕಕುಶಲಃ। ತತ್ರ ಧರ್ಮಲೋಪೇನ ಗುರುವಾಕ್ಯಾತ್ ಪ್ರಾಪ್ಯಮಾಣೋಽರ್ಥಃ ಶ್ರೇಯಾನುತ ನೇತ್ಯರ್ಥೇ ಸಂಶಯವಾನುತ ಗುರುವಾಕ್ಯವಿರೋಧೇನಾಪಿ ಪಾಲ್ಯಮಾನೋ ಧರ್ಮಃ ಶ್ರೇಯಾನುತ ನೇತಿ ಧರ್ಮೇ ಸಂಶಯವಾನ್। ಏತಯೋರ್ಮಧ್ಯೇ ಅರ್ಥೇ ಸಂಶಯಮಾಪನ್ನೋಽರ್ಥಮನನುತಿಷ್ಠನ್ ಶ್ರೇಯಾನ್। ಪರಿಶೇಷಾತ್ ಧರ್ಮೇ ತು ನಿಃಶಂಸಯೋ ಧರ್ಮಮೇವಾನುತಿಷ್ಠನ್ ಶ್ರೋಯಾನಿತ್ಯರ್ಥ ॥ 5-178-61 ಪೌರಾಣಂ ಪುರಾಕೃತಂ ॥ 5-178-67 ಬಲಾಃ ಕಾಕಾಃ ತೇಷಾಮಶನಂ ಅನ್ನಭೂತಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 179
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.179. ಅಧ್ಯಾಯಃ 179
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮಜಾಮದಗ್ನ್ಯಯುದ್ಧವರ್ಣನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-179-0 (38077)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-179-0x (3912)
ತಮಹಂ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ ರಣೇ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷಂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ।
ಭೂಮಿಷ್ಠಂ ನೋತ್ಸಹೇ ಯೋದ್ಧುಂ ಭವಂತಂ ರಥಮಾಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-179-1 (38078)
ಆರೋಹ ಸ್ಯಂದನಂ ವೀರ ಕವಚಂ ಚ ಮಹಾಭುಜ ।
ಬಧಾನ ಸಮರೇ ರಾಮ ಯದಿ ಯೋದ್ಧುಂ ಮಯೇಚ್ಛಸಿ ॥ 5-179-2 (38079)
ತತೋ ಮಾಮಬ್ರವೀದ್ರಾಮಃ ಸ್ಮಯಮಾನೋ ರಣಾಜಿರೇ ।
ರಥೋ ಮೇ ಮೇದಿನೀ ಭೀಷ್ಮ ವಾಹಾ ವೇದಾಃ ಸದಶ್ವವತ್ ॥ 5-179-3 (38080)
ಸೂತಶ್ಚ ಮಾತರಿಶ್ವಾ ವೈ ಕವಚಂ ವೇದಮಾತರಃ ।
ಸುಸಂವೀತೋ ರಣೇ ತಾಭಿರ್ಯೋತ್ಸ್ಯೇಽಹಂ ಕುರುನಂದನ ॥ 5-179-4 (38081)
ಏವಂ ಬ್ರುವಾಣೋ ಗಾಂಧಾರೇ ರಾಮೋ ಮಾಂ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ।
ಶರವ್ರಾತೇನ ಮಹತಾ ಸರ್ವತಃ ಪ್ರತ್ಯವಾರಯತ್ ॥ 5-179-5 (38082)
ತತೋಽಪಶ್ಯಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಂ ರಥಮಧ್ಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ ।
ಸರ್ವಾಯುಧವರೇ ಶ್ರೀಮತ್ಯದ್ಭುತೋಪಮದರ್ಶನೇ ॥ 5-179-6 (38083)
ಮನಸಾ ವಿಹಿತೇ ಪುಣ್ಯೇ ವಿಸ್ತೀರ್ಣೇ ನಗರೋಪಭೇ ।
ದಿವ್ಯಾಶ್ವಯುಜಿ ಸನ್ನದ್ವೇ ಕಾಂಚನೇನ ವಿಭೂಷಿತೇ ॥ 5-179-7 (38084)
ಕವಚೇನ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸೋಮಾರ್ಕಕೃತಲಕ್ಷ್ಮಣಾ।
ಧನುರ್ಧರೋ ಬದ್ಧತೂಣೋ ಬದ್ಧಗೋಧಾಂಗುಲಿತ್ರವಾನ್ ॥ 5-179-8 (38085)
ಸಾರಥ್ಯಂ ಕೃತವಾಂಸ್ತತ್ರ ಯುಯುತ್ಸೋರಕುತವ್ರಣಃ ।
ಸಖಾ ವೇದವಿದತ್ಯಂತಂ ದಯಿತೋ ಭಾರ್ಗವಸ್ಯ ಹ ॥ 5-179-9 (38086)
ಆಹ್ವಯಾನಃ ಸ ಮಾಂ ಯುದ್ಧೇ ಮನೋ ಹರ್ಷಯತೀವ ಮೇ ।
ಪುನಃ ಪುನರಭಿಕ್ರೋಶನ್ನಭಿಯಾಹೀತಿ ಭಾರ್ಗವಃ ॥ 5-179-10 (38087)
ತಮಾದಿತ್ಯಮಿವೋದ್ಯಂತಮನಾಧೃಷ್ಯಂ ಮಹಾಬಲಂ ।
ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಂತಕರಂ ರಾಮಮೇಕಮೇಕಃ ಸಮಾಸದೂಂ ॥ 5-179-11 (38088)
ತತೋಽಹಂ ಬಾಣಪಾತೇಷು ತ್ರಿಷು ವಾಹಾನ್ನಿಗೃಹ್ಯ ವೈ ।
ಅವತೀರ್ಯ ಧನುರ್ನ್ಯಸ್ಯ ಪದಾತಿರ್ಋಷಿಸತ್ತಮಂ ॥ 5-179-12 (38089)
ಅಭ್ಯಾಗಚ್ಛಂ ತದಾ ರಾಮಮರ್ಚಿಷ್ಯಂದ್ವಿಜಸತ್ತಮಂ ।
ಅಭಿವಾದ್ಯ ಚೈನಂ ವಿಧಿವದಬ್ರುವಂ ವಾಕ್ಯಮುತ್ತಮಂ ॥ 5-179-13 (38090)
ಯೋತ್ಸ್ಯೇ ತ್ವಯಾ ರಣೇ ರಾಮ ಸದೃಶೇನಾಧಿಕೇನ ವಾ ।
ಗುರುಣಾ ಧರ್ಮಶೀಲೇನ ಜಯಮಾಶಾಸ್ವ ಮೇ ವಿಭೋ ॥ 5-179-14 (38091)
ರಾಮ ಉವಾಚ। 5-179-15x (3913)
ಏವಮೇತತ್ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಭೂತಿಮಿಚ್ಛತಾ।
ಧರ್ಮೋ ಹ್ಯೇಷ ಮಹಾಬಾಹೋ ವಿಶಿಷ್ಟೈಃ ಸಹ ಯುಧ್ಯತಾಂ ॥ 5-179-15 (38092)
ಶಪೇಯಂ ತ್ವಾಂ ನಚೇದೇವಮಾಗಚ್ಛೇಥಾ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ಯುಧ್ಯಸ್ವ ತ್ವಂ ರಣೇ ಯತ್ತೋ ಧೈರ್ಯಮಾಲಂಬ್ಯ ಕೌರವ ॥ 5-179-16 (38093)
ನ ತು ತೇ ಜಯಮಾಶಾಸೇ ತ್ವಾಂ ವಿಜೇತುಮಹಂ ಸ್ಥಿತಃ ।
ಗಚ್ಛ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಧರ್ಮೇಣ ಪ್ರೀತೋಽಸ್ಮಿ ಚರಿತೇನ ತೇ ॥ 5-179-17 (38094)
ತತೋಽಹಂ ತಂ ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ರಥಮಾರುಹ್ಯ ಸತ್ವರಃ ।
ಪ್ರಾಧ್ಮಾಪಯಂ ರಣೇ ಶಂಖಂ ಪುನರ್ಹೇಮಪರಿಷ್ಕೃತಂ ॥ 5-179-18 (38095)
ತತೋ ಯುದ್ಧಂ ಸಮಭವನ್ಮಮ ತಸ್ಯ ಚ ಭಾರತ ।
ದಿವಸಾನ್ಸುಬಹೂನ್ರಾಜನ್ಪರಸ್ಪರಜಿಗೀಷಯಾ ॥ 5-179-19 (38096)
ಸ ಮೇ ತಸ್ಮಿನ್ರಣೇ ಪೂರ್ವಂ ಪ್ರಾಹರತ್ಕಂಖಪತ್ರಿಭಿಃ ।
ವಷ್ಟ್ಯಾ ಶತೈಶ್ಚ ನವಭಿಃ ಶರಾಣಾಂ ನತಷರ್ವಣಾಂ ॥ 5-179-20 (38097)
ಚತ್ವಾರಸ್ತೇನ ಮೇ ವಾಹಾಃ ಸೂತಶ್ಚೈವ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ಪ್ರತಿರುದ್ಧಾಸ್ತಥೈವಾಹಂ ಸಮರೇ ದಂಶಿತಃ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-179-21 (38098)
ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ಚ ದೇವೇಭ್ಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ವಿಶೇಷತಃ ।
ತಮಹಂ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ ರಣೇ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷಂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-179-22 (38099)
ಆಚಾರ್ಯತಾ ಮಾನಿತಾ ಮೇ ನಿರ್ಮರ್ಯಾದೇ ಹ್ಯಪಿ ತ್ವಯಿ ।
ಭೂಯಶ್ಚ ಶೃಣು ಮೇ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಸಂಪದಂ ಧರ್ಮಸಂಗ್ರಹೇ ॥ 5-179-23 (38100)
ಯೇ ತೇ ವೇದಾಃ ಶರೀರಸ್ಥಾ .... ಯಚ್ಚ ತೇ ಮಹತ್ ।
ತಪಶ್ಚ ತೇ ಮಹತ್ತಪ್ತಂ ನ ತೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಹರಾಂಯಹಂ ॥ 5-179-24 (38101)
ಪ್ರಹರೇ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಸ್ಯ ಯಂ ತ್ವಂ ರಾಮ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯತ್ವಂ ಹಿ ಯಾತಿ ಶಸ್ತ್ರಸಮುದ್ಯಮಾತ್ ॥ 5-179-25 (38102)
ಪಶ್ಯ ಮೇ ಧನುಷೋ ವೀರ್ಯಂ ಪಶ್ಯ ಬಾಹ್ವೋರ್ಬಲಂ ಮಮ।
ಏಷ ತೇ ಕಾರ್ಮುಕ ವೀರ ಛಿನದ್ಮಿ ನಿಶಿತೇಷುಣಾ ॥ 5-179-26 (38103)
ತಸ್ಯಾಹಂ ನಿಶಿತಂ ಭಲ್ಲಂ ಚಿಕ್ಷೇಪ ಭರತರ್ಷಭ ।
ತೇನಾಸ್ಯ ಧನುಷಃ ಕೋಟಿಂ ಛಿತ್ವಾ ಭೂಮಾವಪಾತಯಂ ॥ 5-179-27 (38104)
ತಥೈವ ಚ ಪೃಷತ್ಕಾನಾಂ ಶತಾನಿ ನತಪರ್ವಣಾಂ ।
ಚಿಕ್ಷೇಪ ಕಂಕಪತ್ರಾಣಾಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯರಥಂ ಪ್ರತಿ । 5-179-28 (38105)
ಕಾಯೇ ವಿಷಕ್ತಾಸ್ತು ತದಾ ವಾಯುನಾ ಸಮುದೀರಿತಾಃ।
ಚೇಲುಃ ಕ್ಷರಂತೋ ರುಧಿರಂ ನಾಗಾ ಇವ ಚ ತೇ ಶರಾಃ ॥ 5-179-29 (38106)
ಕ್ಷತಜೋಕ್ಷಿತಸರ್ವಾಂಗಃ ಕ್ಷರನ್ಸ ರುಧಿರಂ ರಣೇ।
ಬಭೌ ರಾಮಸ್ತಥಾ ರಾಜನ್ಪ್ರಫುಲ್ಲ ಇವ ಕಿಂಶುಕಃ ॥ 5-179-30 (38107)
ಹೇಮಂತಾಂತೇಽಶೋಕ ಇವ ರಕ್ತಸ್ತಬಕಮಂಡಿತಃ।
ಬಭೌ ರಾಮಸ್ತಥಾ ರಾಜನ್ಪ್ರಫುಲ್ಲ ಇವ ಕಿಂಶುಕಃ ॥ 5-179-31 (38108)
ತತೋಽನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ರಾಮಃ ಕ್ರೋಧಸಮನ್ವಿತಃ ।
ಹೇಮಪುಂಖಾನ್ಸುನಿಶಿತಾಞ್ಶರಾಂಸ್ತಾನ್ಹಿ ವವರ್ಷ ಸಃ ॥ 5-179-32 (38109)
ತೇ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಮಾಂ ರೌದ್ರಾ ಬಹುಧಾ ಮರ್ಮಭೇದಿನಃ ।
ಅಕಂಪಯನ್ಮಹಾವೇಗಾಃ ಸರ್ಪಾನಲವಿಷೋಪಮಾಃ ॥ 5-179-33 (38110)
ತಮಹಂ ಸಮವಷ್ಟಭ್ಯ ಪುನರಾತ್ಮಾನಮಾಹವೇ ।
ಶತಸಂಖ್ಯೈಃ ಶರೈಃ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ತದಾ ರಾಮಮವಾಕಿರಂ ॥ 5-179-34 (38111)
ಸ ತೈರಗ್ನ್ಯರ್ಕಸಂಕಾಶೈಃ ಶರೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ ।
ಶಿತೈರಭ್ಯರ್ದಿತೋ ರಾಮೋ ಮಂದಚೇತಾ ಇವಾಭವತ್ ॥ 5-179-35 (38112)
ತತೋಽಹಂ ಕೃಪಯಾಽಽವಿಷ್ಟೋ ವಿನಿಂದ್ಯಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಾ ।
ಧಿಗ್ಧಿಗಿತ್ಯಬ್ರುವಂ ಯುದ್ಧಂ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಂ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-179-36 (38113)
ಅಸಕೃಚ್ಚಾಬ್ರುವಂ ರಾಜಞ್ಶೋಕವೇಗಪರಿಪ್ಲುತಃ ।
ಅಹೋ ಬತ ಕೃತಂ ಪಾಪಂ ಮಯೇದಂ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಂ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-179-37 (38114)
ಗುರುರ್ದ್ವಿಜಾತಿರ್ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಯದೇವಂ ಪೀಡಿತಃ ಶರೈಃ।
ತತೋ ನ ಪ್ರಾಹರಂ ಭೂಯೋ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಾಯ ಭಾರತ ॥ 5-179-38 (38115)
ಅಥಾವತಾಪ್ಯ ಪೃಥಿವೀಂ ಪೂಷಾ ದಿವಸಮಂಕ್ಷಯೇ।
ಜಗಾಮಾಸ್ತಂ ಸಹಸ್ರಾಂಶುಸ್ತತೋ ಯುದ್ಧಮುಪಾರಮತ್ ॥ ॥ 5-179-39 (38116)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಾಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 180
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.180. ಅಧ್ಯಾಯಃ 180
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ರಾಮಭೀಷ್ಮಸಮರವರ್ಣನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-180-0 (38117)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-180-0x (3914)
ಆತ್ಮನಸ್ತು ತತಃ ಸೂತೋ ಹಯಾನಾಂ ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ಮಮ ಚಾಪನಯಾಮಾಸ ಶಲ್ಯಾನ್ಕುಶಲಸಂಮತಃ ॥ 5-180-1 (38118)
ಸ್ನಾತಾಪವೃತ್ತೈಸ್ತುರಗೈರ್ಲಬ್ಧತೋಯೈರವಿಹ್ವಲೈಃ।
ಪ್ರಭಾತೇ ಚೋದಿತೇ ಸೂರ್ಯೇ ತತೋ ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ ॥ 5-180-2 (38119)
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭಾಂ ತೂರ್ಣಮಾಯಾಂತಂ ದಂಶಿತಂ ಸ್ಯಂದನೇ ಸ್ಥಿತಂ।
ಅಕರೋದ್ರಥಮತ್ಯರ್ಥಂ ರಾಮಃ ಸಜ್ಜಂ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ॥ 5-180-3 (38120)
ತತೋಽಹಂ ರಾಮಮಾಯಾಂತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಮರಕಾಂಕ್ಷಿಣಂ ।
ಧನುಃಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಸಮಿತ್ಸೃಜ್ಯ ಸಹಸಾವತರಂ ರಥಾತ್ ॥ 5-180-4 (38121)
ಅಭಿವಾದ್ಯ ತಥೈವಾಹಂ ರಥಮಾರುಹ್ಯ ಭಾರತ ।
ಯುಯುತ್ಸುರ್ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರಮುಖೇ ವೀತಭೀಃ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 5-180-5 (38122)
ತತೋಽಹಂ ಶರವರ್ಷೇಣ ಮಹತಾ ಸಮವಾಕಿರಂ ।
ಸ ಚ ಮಾಂ ಶರವರ್ಷೇಣ ವರ್ಷಂತಂ ಸಮವಾಕಿರಂ॥ 5-180-6 (38123)
ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಸ್ತು ಪುನರೇವ ಸುತೇಜಿತಾನ್ ।
ಸಂಪ್ರೈಷೀನ್ಮೇ ಶರಾನ್ಘೋರಾಂದೀಪ್ತಾಸ್ಯಾನುರಗಾನಿವ ॥ 5-180-7 (38124)
ತತೋಽಹಂ ನಿಶಿತೈರ್ಭಲ್ಲೈಃ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ ।
ಅಚ್ಛಿದಂ ಸಹಸಾ ರಾಜನ್ನಂತರಿಕ್ಷೇ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-180-8 (38125)
ತತಸ್ತ್ವಸ್ತ್ರಾಣಿ ದಿವ್ಯಾನಿ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ।
ಮಯಿ ಪ್ರಯೋಜಯಾಮಾಸ ತಾನ್ಯಹಂ ಪ್ರತ್ಯಷೇಧಯಂ । 5-180-9 (38126)
ಅಸ್ತ್ರೈರೇವ ಮಹಾಬಾಹೋ ಚಿಕೀರ್ಷನ್ನಧಿಕಾಂ ಕ್ರಿಯಾಂ।
ತತೋ ವಿದಿ ಮಹಾನ್ನಾದಃ ಪ್ರಾದುರಾಸೀತ್ಸಮಂತತಃ ॥ 5-180-10 (38127)
ತತೋಽಹಮಸ್ತ್ರಂ ವಾಯವ್ಯಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೇ ಪ್ರಯುಕ್ತವಾನ್।
ಪ್ರತ್ಯಾಜಘ್ನೇ ಚ ತದ್ರಾಮೋ ಗುಹ್ಯಕಾಸ್ತ್ರೇಣ ಭಾರತ ॥ 5-180-11 (38128)
ತತೋಽಹಮಸ್ತ್ರಮಾಗ್ನೇಯಮನುಮಂತ್ರ್ಯ ಪ್ರಯುಕ್ತವಾನ್ ।
ವಾರುಣೇನೈವ ತದ್ರಾಮೋ ವಾರಯಾಮಾಸ ಮೇ ವಿಭುಃ ॥ 5-180-12 (38129)
ಏವಮಸ್ತ್ರಾಣಿ ದಿವ್ಯಾನಿ ರಾಮಸ್ಯಾಹಮವಾರಯಂ ।
ರಾಮಶ್ಚ ಮಮ ತೇಜಸ್ವೀ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರವಿದರಿಂದಮಃ ॥ 5-180-13 (38130)
ತತೋ ಮಾಂ ಸವ್ಯತೋ ರಾಜನ್ರಾಮಃ ಕುರ್ವಂದ್ವಿಜೋತ್ತಮಃ।
ಉರಸ್ಯವಿಧ್ಯತ್ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ॥ 5-180-14 (38131)
ತತೋಽಹಂ ಭಾರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂನ್ಯಷೀದಂ ರಥೋತ್ತಮೇ।
ತತೋ ಮಾಂ ಕಶ್ಮಲಾವಿಷ್ಟಂ ಸೂತಸ್ತೂರ್ಣಮುದಾವಹತ್ ॥ 5-180-15 (38132)
ಗ್ಲಾಯಂತಂ ಭರಶ್ರೇಷ್ಠ ರಾಮಬಾಣಪ್ರಪೀಡಿತಂ ।
ತತೋ ಮಾಮಪಯಾತಂ ವೈ ಭೃಶಂ ವಿದ್ಧಮಚೇತಸಂ ॥ 5-180-16 (38133)
ರಾಮಸ್ಯಾನುಚರಾ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಸರ್ವೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿಚುಕ್ರುಶುಃ ।
ಅಕೃತವ್ರಣಪ್ರಭೃತಯಃ ಕಾಶಿಕನ್ಯಾ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-180-17 (38134)
ತತಸ್ತು ಲಬ್ಧಸಂಜ್ಞೋಽಹಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸೂತಮಥಾಬ್ರುವಂ ।
ಯಾಹಿ ಸೂತ ಯತೋ ರಾಮಃ ಸಜ್ಜೋಽಹಂ ಗತವೇದನಃ ॥ 5-180-18 (38135)
ತತೋ ಮಾಮವಹತ್ಸೂತೋ ಹಯೈಃ ಪರಮಶೋಭಿತೈಃ ।
ನೃತ್ಯದ್ಭಿರಿವ ಕೌರವ್ಯ ಮಾರುತಪ್ರತಿಮೈರ್ಗತೌ ॥ 5-180-19 (38136)
ತತೋಽಹಂ ರಾಮಮಾಸಾದ್ಯ ಬಾಣವರ್ಷೈಶ್ಚ ಕೌರವ ।
ಅವಾಕಿರಂ ಸುಸಂರಬ್ಧಃ ಸಂರಬ್ಧಂ ಚ ಜಿಗೀಷಯಾ ॥ 5-180-20 (38137)
ತಾನಾಪತತ ಏವಾಸೌ ರಾಮೋ ಬಾಣಾನಜಿಹ್ಮಗಾನ್।
ಬಾಣೈರೇವಾಚ್ಛಿನತ್ತೂರ್ಣಮೇಕೈಕಂ ತ್ರಿಭಿರಾಹವೇ ॥ 5-180-21 (38138)
ತತಸ್ತೇ ಸೂದಿತಾಃ ಸರ್ವೇ ಮಮ ಬಾಣಾಃ ಸುಸಂಶಿತಾಃ ।
ರಾಮಬಾಣೈರ್ದ್ವಿಧಾ ಚ್ಛಿನ್ನಾಃ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ ॥ 5-180-22 (38139)
ತತಃ ಪುನಃ ಶರಂ ದೀಪ್ತಂ ಸುಪ್ರಭಂ ಕಾಲಸಂಮಿತಂ ।
ಅಸೃಜಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಾಯ ರಾಮಾಯಾಹಂ ಜಿಘಾಂಸಯಾ ॥ 5-180-23 (38140)
ತೇನ ತ್ವಭಿಹತೋ ಗಾಢಂ ಬಾಣವೇಗವಶಂ ಗತಃ।
ಮುಮೋಹ ಸಮರೇ ರಾಮೋ ಭೂಮೌ ಚ ನಿಪಪಾತ ಹ ॥ 5-180-24 (38141)
ತತೋ ಹಾಹಾಕೃತಂ ಕಸರ್ವಂ ರಾಮೇ ಭೂತಲಮಾಶ್ರಿತೇ ।
ಜಗದ್ಭಾರತ ಸಂವಿಗ್ನಂ ಯಥಾರ್ಕಪತನೇ ಭವೇತ್ ॥ 5-180-25 (38142)
ತತ ಏನಂ ಸಮುದ್ವಿಗ್ನಾಃ ಸರ್ವ ಏವಾಭಿದುದ್ರುವುಃ ।
ತಪೋಧನಾಸ್ತೇ ಸಹಸಾ ಕಾಶ್ಯಾ ಚ ಕುರುನಂದನ ॥ 5-180-26 (38143)
ತತ ಏನಂ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಶನೈರಾಶ್ವಾಸಯಂಸ್ತದಾ ।
ಪಾಣಿಭಿರ್ಜಲಶೀತೈಶ್ಚ ಜಯಾಶೀರ್ಭಿಶ್ಚ ಕೌರವ ॥ 5-180-27 (38144)
ತತಃ ಸ ವಿಹ್ವಲಂ ವಾಕ್ಯಂ ರಾಮ ಉತ್ಥಾಯ ಚಾಬ್ರವೀತ್।
ತಿಷ್ಠ ಭೀಷ್ಮ ಹತೋಽಸೀತಿ ಬಾಣಂ ಸಂಧಾಯ ಕಾರ್ಮುಕೇ ॥ 5-180-28 (38145)
ಸ ಮುಕ್ತೋ ನ್ಯಪತತ್ತೂರ್ಣಂ ಸವ್ಯೇ ಪಾರ್ಶ್ವೇ ಮಹಾಹವೇ ।
ಯೇನಾಹಂ ಭೃಶಮುದ್ವಿಗ್ರೋ ವ್ಯಾಘೂರ್ಣಿತ ಇವ ದ್ರುಮಃ ॥ 5-180-29 (38146)
ಹತ್ವಾ ಹಯಾಂಸ್ತತೋ ರಾಮಃ ಶೀಘ್ರಾಸ್ತ್ರೇಣ ಮಹಾಹವೇ ।
ಅವಾಕಿರನ್ಮಾಂ ವಿಸ್ರಬ್ಧೋ ಬಾಣೈಸ್ತೈರ್ಲೋಮವಾಹಿಭಿಃ ॥ 5-180-30 (38147)
ತತೋಽಹಮಪಿ ಶೀಘ್ರಾಸ್ತ್ರಂ ಸಮರಪ್ರತಿವಾರಣಂ ।
ಅವಾಸೃಜಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ತೇಂತರಾಧಿಷ್ಠಿತಾಃ ಶರಾಃ ॥ 5-180-31 (38148)
ರಾಮಸ್ಯ ಮಮ ಚೈವಾಶು ವ್ಯೋಮಾವೃತ್ಯ ಸಮಂತತಃ।
ನ ಸ್ಮ ಸೂರ್ಯಃ ಪ್ರತಪತಿ ಶರಜಾಲಸಮಾವೃತಃ ॥ 5-180-32 (38149)
ಮಾತರಿಶ್ವಾ ತತಸ್ತಸ್ಮಿನ್ಮೇಘರುದ್ಧ ಇವಾಭವತ್ ।
ತತೋ ವಾಯೋಃ ಪ್ರಕಂಪಾಚ್ಚ ಸೂರ್ಯಸ್ಯ ಚ ಗಭಸ್ತಿಭಿಃ ॥ 5-180-33 (38150)
ಅಭಿಘಾತಪ್ರಭಾವಾಚ್ಚ ಪಾವಕಃ ಸಮಜಾಯತ ।
ತೇ ಶರಾಃ ಸ್ವಸಮುತ್ಥೇನ ಪ್ರದೀಪ್ತಾಶ್ಚಿತ್ರಭಾನುನಾ ॥ 5-180-34 (38151)
ಭೂಮೌ ಸರ್ವೇ ತದಾ ರಾಜನ್ಭಸ್ಮಭೂತಾಃ ಪ್ರಪೇದಿರೇ ।
ತದಾ ಶತಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪ್ರಯುತಾನ್ಯರ್ಬುದಾನಿ ಚ ॥ 5-180-35 (38152)
ಅಯುತಾನ್ಯಥ ಖರ್ವಾಣಿ ನಿಖರ್ವಾಣಿ ಚ ಕೌರವ ।
ರಾಮಃ ಶರಾಣಾಂ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ಮಯಿ ತೂರ್ಣಂ ನ್ಯಪಾತಯತ್ ॥ 5-180-36 (38153)
ತತೋಽಹಂ ತಾನಪಿ ರಣೇ ಶರೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ ।
ಸಂಛಿದ್ಯ ಭೂಮೌ ನೃಪತೇ ಪಾತಯೇಯಂ ನಗಾನಿವ ॥ 5-180-37 (38154)
ಏವಂ ತದಭವದ್ಯುದ್ವಂ ತದಾ ಭರತಸತ್ತಮ ।
ಸಂಧ್ಯಾಕಾಲೇ ವ್ಯತೀತೇ ತು ವ್ಯಪಾಯಾತ್ಸ ಚ ಮೇ ಗುರುಃ ॥ ॥ 5-180-38 (38155)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 181
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.181. ಅಧ್ಯಾಯಃ 181
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ರಮಭೀಷ್ಮಸಮರವರ್ಣನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-181-0 (38156)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-181-0x (3915)
ಸಮಾಗತಸ್ಯ ರಾಮೇಣ ಪುನರೇವಾತಿದಾರುಣಂ।
ಅನ್ಯೇದ್ಯುಸ್ತುಮುಲಂ ಯುದ್ಧಂ ತದಾ ಭರತಸತ್ತಮ ॥ 5-181-1 (38157)
ತತೋ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರವಿಚ್ಛೂರೋ ದಿವ್ಯಾನ್ಯಸ್ತ್ರಾಣ್ಯನೇಕಶಃಕ ।
ಅಯೋಜಯತ್ಸ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ವಿಭುಃ ॥ 5-181-2 (38158)
ತಾನ್ಯಹಂ ತತ್ಪ್ರತೀಘಾತೈರಸ್ತ್ರೈರಸ್ತ್ರಾಣಿ ಭಾರತ।
ವ್ಯಧಮಂ ತುಮುಲೇಯುದ್ಧೇಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾಸುದುಸ್ತ್ಯಜಾನ್ ॥ 5-181-3 (38159)
ಅಸ್ತ್ರೈರಸ್ತ್ರೇಷು ಬಹುಧಾ ಹತೇಷ್ವೇವ ಚ ಭಾರತ ।
ಅಕ್ರುಧ್ಯತ ಮಹಾತೇಜಾಸ್ತ್ಯಕ್ತಪ್ರಾಣಃ ಸ ಸಂಯುಗೇ ॥ 5-181-4 (38160)
ತತಃ ಶಕ್ತಿಂ ಪ್ರಾಹಿಣೋದ್ಧೋರರೂಪಾ-
ಮಸ್ತ್ರೇ ರುದ್ಧೇ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೋ ಮಹಾತ್ಮಾ।
ಕಾಲೋತ್ಸೃಷ್ಟಾಂ ಪ್ರಜ್ವಲಿತಾಮಿವೋಲ್ಕಾಂ
ಸಂದೀಪ್ತಾಗ್ರಾಂ ತೇಜಸಾ ವ್ಯಾಪ್ಯ ಲೋಕಂ ॥ 5-181-5 (38161)
ತತೋಽಹಂ ತಾಮಿಷುಭಿರ್ದೀಪ್ಯಮಾನಾಂ
ಸಮಾಯಾಂತೀಮಂತಕಾಲಾರ್ಕದೀಪ್ತಾಂ ।
ಛಿತ್ತ್ವಾ ತ್ರಿಧಾ ಪಾತಯಾಮಾಸ ಭೂಮೌ
ತತೋ ವವೌ ಪವನಃ ಪುಣ್ಯಗಂಧಿಃ ॥ 5-181-6 (38162)
ತಸ್ಯಾಂ ಛಿನ್ನಾಯಾಂ ಕ್ರೋಧದೀಪ್ತೋಽಥ ರಾಮಃ
ಶಕ್ತೀರ್ಘೋರಾಃ ಪ್ರಾಹಿಣೋದ್ದ್ವಾದಶಾನ್ಯಾಃ ।
ತಾಸಾಂ ರೂಪಂ ಭಾರತ ನೋತ ಶಕ್ಯಂ
ತೇಜಸ್ವಿತ್ವಾಲ್ಲಾಘವಾಚ್ಚೈವ ವಕ್ತುಂ ॥ 5-181-7 (38163)
ಕಿಂತ್ವೇವಾಹಂ ವಿಹ್ವಲಃ ಸಂಪ್ರದೃಶ್ಯ
ದಿಗ್ಭ್ಯಃ ಸರ್ವಾಸ್ತಾ ಮಹೋತ್ಕಾ ಇವಾಗ್ನೇಃ ।
ನಾನಾರೂಪಾಸ್ತೇಜಸೋಗ್ರೇಣ ದೀಪ್ತಾ
ಯಥಾಽಽದಿತ್ಯಾ ದ್ವಾದಶ ಲೋಕಸಂಕ್ಷಯೇ ॥ 5-181-8 (38164)
ತತೋ ಜಾಲಂ ಬಾಣಮಯಂ ವಿವೃತ್ತಂ
ಸಂದೃಶ್ಯ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಶರಜಾಲೇನ ರಾಜನ್।
ದ್ವಾದಶೇಷೂನ್ಪ್ರಾಹಿಣವಂ ರಣೇಽಹಂ
ತತಃ ಶಕ್ತೀರಪ್ಯಧಮಂ ಘೋರರೂಪಾಃ ॥ 5-181-9 (38165)
ತತೋ ರಾಜಂಜಾಮದಗ್ನ್ಯೋ ಮಹಾತ್ಮಾ
ಶಕ್ತೀರ್ಘೋರಾ ವ್ಯಾಕ್ಷಿಪದ್ಧೇಮದಂಡಾಃ।
ವಿಚಿತ್ರಿತಾಃ ಕಾಂಚನಪಟ್ಟನಂದ್ಧಾ
ಯಥಾ ಮಹೋಲ್ಕಾ ಜ್ವಲಿತಾಸ್ತಥಾ ತಾಃ ॥ 5-181-10 (38166)
ತಾಶ್ಚಾಪ್ಯುಗ್ರಾಶ್ಚರ್ಮಣಾ ವಾರಯಿತ್ವಾ
ಖಂಗೇನಾಜೌ ಪಾತಯಿತ್ವಾ ನರೇಂದ್ರ।
ಬಾಣೈರ್ದಿವ್ಯೈರ್ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಸ್ಯ ಸಂಖ್ಯೇ
ದಿವ್ಯಾನಶ್ವಾನಭ್ಯವರ್ಷಂ ಸಸೂತಾನ್ ॥ 5-181-11 (38167)
ನಿರ್ಮಿಕ್ತಾನಾಂ ಪನ್ನಗಾನಾಂ ಸರೂಪಾ
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶಕ್ತೀರ್ಹೇಮಚಿತ್ರಾ ನಿಕೃತ್ತಾಃ ।
ಪ್ರಾದುಶ್ಚಕ್ರೇ ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಂ ಮಹಾತ್ಮಾ
ಕ್ರೋಧಾವಿಷ್ಟೋ ಹೈಹಯೇಶಮಮಾಥೀ ॥ 5-181-12 (38168)
ತತಃ ಶ್ರೇಣ್ಯಃ ಶಲಭಾನಾಮಿವೋಗ್ರಾಃ
ಸಮಾಪೇತುರ್ವಿಶಿಖಾನಾಂ ಪ್ರದೀಪ್ತಾಃ ।
ಸಮಾಚಿನೋಚ್ಚಾಪಿ ಭೃಶಂ ಶರೀರಂ
ಹಯಾನ್ಸೂತಂ ಸರಥಂ ಚೈವ ಮಹ್ಯಂ ॥ 5-181-13 (38169)
ರಥಃ ಶರೈರ್ಮೇ ನಿಚಿತಃ ಸರ್ವತೋಽಭೂ-
ತ್ತಥಾ ವಾಹಾಃ ಸಾರಥಿಶ್ಚೈವ ರಾಜನ್।
ಯುಗಂ ರಥೇಷಾಂ ಚ ತಥೈವ ಚಕ್ರೇ
ತಥೈವಾಕ್ಷಃ ಶರಕೃತ್ತೋಽಥ ಭಗ್ನಃ ॥ 5-181-14 (38170)
ತತಸ್ತಸ್ಮಿನ್ಬಾಣವರ್ಷೇ ವ್ಯತೀತೇ
ಶರೌಘೇಣ ಪ್ರತ್ಯವರ್ಷಂ ಗುರುಂ ತಂ।
ಸ ವಿಕ್ಷತೋ ಮಾರ್ಗಣೈರ್ಬ್ರಹ್ಮರಾಶಿ-
ರ್ದೇಹಾದಸಕ್ತಂ ಮುಮುಚೇ ಭೂರಿ ರಕ್ತಂ ॥ 5-181-15 (38171)
ಯಥಾ ರಾಮೋ ಬಾಣಜಾಲಾಭಿತಪ್ತ-
ಸ್ತಥೈವಾಹಂ ಸುಭೃಶಂ ಗಾಢವಿದ್ಧಃ ।
ತತೋ ಯುದ್ಧಂ ವ್ಯರಮಚ್ಚಾಪರಾಹ್ಣೇ
ಭಾನಾವಸ್ತಂ ಪ್ರತಿಯಾತೇ ಮಹೀಧ್ರಂ ॥ ॥ 5-181-16 (38172)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕಾಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 182
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.182. ಅಧ್ಯಾಯಃ 182
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ರಾಮೇಣ ರಥಾದಧಃ ಪಾತಿತಸ್ಯ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ದಿವ್ಯಪುರುಷೈಃ ಸಮಾಶ್ವಾಸನಂ ॥ 1 ॥ ಭೀಷ್ಮೇಣ ರಾಮಸ್ಯ ರಥಾದಧಃ ಪಾತನಂ ॥ 2 ॥ ಸಮುದ್ಬುಧ್ಯ ಪುನರ್ಯುಯುತ್ಸೋ ರಾಮಸ್ಯ ಮಹರ್ಷಿಭಿರ್ಯುದ್ಧಾತ್ಪ್ರತಿನಿವರ್ತನಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-182-0 (38173)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-182-0x (3916)
ತತಃ ಪ್ರಭಾತೇ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸೂರ್ಯೇ ವಿಮಲತಾಂ ಗತೇ।
ಭಾರ್ಗವಸ್ಯ ಮಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ಪುನರ್ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ ॥ 5-182-1 (38174)
ತತೋಽಭ್ರಾಂತೇ ರಥೇ ತಿಷ್ಠನ್ರಾಮಃ ಪ್ರಹರತಾಂ ವರಃ।
ವವರ್ಷ ಶರಜಾಲಾನಿ ಮಯಿ ಮೇಧ ಇವಾಚಲೇ ॥ 5-182-2 (38175)
ತತಃ ಸೂತೋ ಮಮ ಸುಹೃಚ್ಛರವರ್ಷೇಣ ತಾಡಿತಃ।
ಅಪಯಾತೋ ರಥೋಪಸ್ಥಾನ್ಮನೋ ಮಮ ವಿಷಾದಯನ್ ॥ 5-182-3 (38176)
ತತಃ ಸೂತೋ ಮಮಾತ್ಯರ್ಥಂ ಕಶ್ಮಲಂ ಪ್ರಾವಿಶನ್ಮಹತ್ ।
ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಚ ಶರಾಘಾತಾನ್ನಿಪಪಾತ ಮುಮೋಹ ಚ ॥ 5-182-4 (38177)
ತತಃ ಸೂತೋ ಜಹಾತ್ಪ್ರಾಣಾನ್ರಾಮಬಾಣಪ್ರಪೀಡಿತಃ।
ಮುಹೂರ್ತಾದಿವ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮಾಂ ಚ ಭೀರಾವಿಶತ್ತದಾ ॥ 5-182-5 (38178)
ತತಃ ಸೂತೇ ಹತೇ ತಸ್ಮಿನ್ಕ್ಷಿಪತಸ್ತಸ್ಯ ಮೇ ಶರಾನ್ ।
ಪ್ರಮತ್ತಮನಸೋ ರಾಮಃ ಪ್ರಾಹಿಣೋನ್ಮೃತ್ಯುಸಂಮಿತಂ ॥ 5-182-6 (38179)
ತತಃ ಸೂತವ್ಯಸನಿನಂ ವಿಪ್ಲುತಂ ಮಾಂ ಸ ಭಾರ್ಗವಃ ।
ಶರೇಣಾಭ್ಯಹನದ್ಗಾಢಂ ವಿಕೃಷ್ಯ ಬಲವದ್ಧನುಃ ॥ 5-182-7 (38180)
ಸ ಮೇ ಭುಜಾಂತರೇ ರಾಜನ್ನಿಪತ್ಯ ರುಧಿರಾಶನಃ।
ಮಯೈವ ಸಹ ರಾಜೇಂದ್ರ ಜಗಾಮ ವಸುಧಾತಲಂ ॥ 5-182-8 (38181)
ಮತ್ವಾ ತು ನಿಹತಂ ರಾಮಸ್ತತೋ ಮಾಂ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಮೇಘವದ್ವಿನನಾದೋಚ್ಚೈರ್ಜಹೃಷೇ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-182-9 (38182)
ತಥಾ ತು ಪತಿತೇ ರಾಜನ್ಮಯಿ ರಾಮೋ ಮುದಾ ಯುತಃ।
ಉದಕ್ರೋಶನ್ಮಹಾನಾದಂ ಸಹ ತೈರನುಯಾಯಿಭಿಃ ॥ 5-182-10 (38183)
ಮಮ ತತ್ರಾಭವನ್ಯೇ ತು ಕುರವಃ ಪಾರ್ಶ್ವತಃ ಸ್ಥಿತಾಃ ।
ಆಗತಾ ಅಪಿ ಯುದ್ಧಂ ತಂಜನಾಸ್ತತ್ರ ದಿದೃಕ್ಷವಃ ।
ಆರ್ತಿಂ ಪರಮಿಕಾಂ ಜಗ್ಮುಸ್ತೇ ತದಾ ಪತಿತೇ ಮಯಿ ॥ 5-182-11 (38184)
ತತೋಽಪಶ್ಯಂ ಪತಿತೋ ರಾಜಸಿಂಹ
ದ್ವಿಜಾನಷ್ಟೌ ಸೂರ್ಯಹುತಾಶನಾಭಾನ್ ।
ತೇ ಮಾಂ ಸಮಂತಾತ್ಪರಿರ್ವಾಯ ತಸ್ಥುಃ
ಸ್ವಬಾಹುಭಿಃ ಪರಿಧಾರ್ಯಾಜಿಮಧ್ಯೇ ॥ 5-182-12 (38185)
ರಕ್ಷ್ಯಮಾಣಶ್ಚ ತೈರ್ವಿಪ್ರೈರ್ನಾಹಂ ಭೂಮಿಮುಪಾಸ್ಪೃಶಂ ।
ಅಂತರಿಕ್ಷೇ ಧೃತೋ ಹ್ಯಸ್ಮಿ ತೈರ್ವಿಪ್ರೈರ್ಬಾಂಧವೈರಿವ ॥ 5-182-13 (38186)
ಶ್ವಸನ್ನಿವಾಂತರಿಕ್ಷೇ ಚ ಜಲಬಿಂದುಭಿರುಕ್ಷಿತಃ ।
ತತಸ್ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ರಾಜನ್ನಬ್ರುವನ್ಪರಿಗೃಹ್ಯ ಮಾಂ ॥ 5-182-14 (38187)
ಮಾ ಭೈರಿತಿ ಸಮಂ ಸರ್ವೇ ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇಽಸ್ತ್ವಿತಿ ಚಾಸಕೃತ್।
ತತಸ್ತೇಷಾಮಹಂ ವಾಗ್ಭಿಸ್ತರ್ಪಿತಃ ಸಹಸೋತ್ಥಿತಃ ।
ಮಾತರಂ ಸರಿತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಮಪಶ್ಯಂ ರಥಮಾಸ್ಥಿತಾಂ ॥ 5-182-15 (38188)
ಹಯಾಶ್ಚ ಮೇ ಸಂಗೃಹೀತಾಸ್ತಯಾಽಽಸ-
ನ್ಮಹಾನದ್ಯಾ ಸಂಯತಿ ಕೌರವೇಂದ್ರ।
ಪಾದೌ ಜನನ್ಯಾಃ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ಚಾಹಂ
ತಥಾ ಪಿತೄಣಾಂ ರಥಮಭ್ಯರೋಹಂ ॥ 5-182-16 (38189)
ರರಕ್ಷ ಸಾ ಮಾಂ ಸರಥಂ ಹಯಾಂಶ್ಚೋಪಸ್ಕಾರಾಣಿ ಚ।
ತಾಮಹಂ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ಭೂತ್ವಾ ಪುನರೇವ ವ್ಯಸರ್ಜಯಂ ॥ 5-182-17 (38190)
ತತೋಽಹಂ ಸ್ವಯಮುದ್ಯಂಯ ಹಯಾಂಸ್ತಾನ್ವಾತರಂಹಸಃ।
ಅಯುಧ್ಯಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೇನ ನಿವೃತ್ತೇಽಹನಿ ಭಾರತ ॥ 5-182-18 (38191)
ತತೋಽಹಂ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ವೇಗವಂತಂ ಮಹಾಬಲಂ ।
ಅಮುಂಚಂ ಸಮರೇ ಬಾಣಂ ರಾಮಾಯ ಹೃದಯಚ್ಛಿದಂ ॥ 5-182-19 (38192)
ತತೋ ಜಗಾಮ ವಸುಧಾಂ ಮಮ ಬಾಣಪ್ರಪೀಡಿತಃ ।
ಜಾನುಭ್ಯಾಂ ಧನುರುತ್ಸೃಜ್ಯ ರಾಮೋ ಮೋಹವಶಂ ಗತಃ ॥ 5-182-20 (38193)
ತತಸ್ತಸ್ಮಿನ್ನಿಪತಿತೇ ರಾಮೇ ಭೂರಿಸಹಸ್ರದೇ ।
ಆವವ್ರುರ್ಜಲದಾ ವ್ಯೋಮ ಕ್ಷರಂತೋ ರುಧಿರಂ ಬಹು ॥ 5-182-21 (38194)
ಉಲ್ಕಾಶ್ಚ ಶತಶಃ ಪೇತುಃ ಸನಿರ್ಘಾತಾಃ ಸಕಂಪನಾಃ। 5-182-22bಅರ್ಕಂ ಚ ಸಹಸಾ ದೀಪ್ತಂ ಸ್ವರ್ಭಾನುರಭಿಸಂವೃಣೋತ್ ॥ 5-182-22 (38195)
ವವುಶ್ಚ ವಾತಾಃ ಪರುಷಾಶ್ಚಲಿತಾ ಚ ವಸುಂಧರಾ ।
ಗೃಧ್ರಾ ಬಲಾಶ್ಚ ಕಂಕಾಶ್ಚ ಪರಿಪೇತುರ್ಗುದಾ ಯುತಾಃ ॥ 5-182-23 (38196)
ದೀಪ್ತಾಯಾಂ ದಿಶಿ ಗೋಮಾಯುರ್ದಾರುಣಂ ಮುಹುರುನ್ನದತ್ ।
ಅನಾಹತಾ ದುಂದುಭಯೋ ವಿನೇದುರ್ಭೃಶನಿಃಸ್ವನಾಃ ॥ 5-182-24 (38197)
ಏತದೌತ್ಪಾತಿಕಂ ಸರ್ವಂ ಘೋರಮಾಸೀದ್ಭಯಂಕರಂ ।
ವಿಸಂಜ್ಞಕಲ್ಪೇ ಧರಣೀಂ ಗತೇ ರಾಮೇ ಮಹಾತ್ಮನಿ ॥ 5-182-25 (38198)
ತತೋ ವೈ ಸಹಸೋತ್ಥಾಯ ರಾಮೋ ಮಾಮಭ್ಯವರ್ತತ ।
ಪುನರ್ಯುದ್ಧಾಯ ಕೌರವ್ಯ ವಿಹ್ವಲಃ ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಛಿತಃ ॥ 5-182-26 (38199)
ಆದದಾನೋ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕಾರ್ಮುಕಂ ತಾಲಸನ್ನಿಭಂ ।
ತತೋ ಮಯ್ಯಾದದಾನಂ ತಂ ರಾಮಮೇವ ನ್ಯವಾರಯನ್ ॥ 5-182-27 (38200)
ಮಹರ್ಷಯಃ ಕೃಪಾಯುಕ್ತಾಃ ಕ್ರೋಧಾವಿಷ್ಟೋಽಪಿ ಭಾರ್ಗವಃ ।
ಸಮಾಹರದಮೇಯಾತ್ಮಾ ಶರಂ ಕಾಲಾನಲೋಪಮಂ ॥ 5-182-28 (38201)
ಸತೋ ರವಿರ್ಮಂದಮರೀಚಿಮಂಡಲೋ
ಜಗಾಮಾಸ್ತಂ ಪಾಂಸುಪುಂಜಾವಗೂಢಃ
ನಿಶಾ ವ್ಯಗಾಹತ್ಸುಖಶೀತಮಾರುತಾ
ತತೋ ಯುದ್ಧಂ ಪ್ರತ್ಯವಹಾರಯಾವ- ॥ 5-182-29 (38202)
ಏವಂ ರಾಜನ್ನವಹಾರೋ ಬಭೂವ
ತತಃ ಪುನರ್ವಿಮಲೇಽಭೂತ್ಸುಘೋರಂ।
ಕಲ್ಯಂಕಲ್ಯಂ ವಿಂಶತಿಂ ವೈ ದಿನಾನಿ
ತಥೈವ ಚಾನ್ಯಾನಿ ದಿನಾನಿ ತ್ರೀಣಿ ॥ ॥ 5-182-30 (38203)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವ್ಯಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-182-2 ಅಭ್ರಾಂತೇ ಮೇಘಮಂಡಲಸಮೀಪೇ ॥ 5-182-12 ದ್ವಿಜಾನ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೂಪಧರಾನ್ ವಸೂನ್ ॥ 5-182-21 ಭೂಯಿಪ್ತಹಸ್ನದೇ ಸ್ವರ್ಣಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ದಾತರಿ ॥ 5-182-22 ಸಕಂಪನಾಃ ಸವಿದ್ಯುತಃ ॥ 5-182-23 ಬಲಾಃ ಬಲಾಕಾಃ ॥ 5-182-30 ಕಲ್ಯಂಕಲ್ಯಂ ಪ್ರಾತಃಪ್ರಾತಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 183
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.183. ಅಧ್ಯಾಯಃ 183
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸಪ್ರಮಾಣಂ ದೇವತಾದಿಪ್ರಾರ್ಥನಾಪೂರ್ವಕಂ ಶಾಯಿತಸ್ಯ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ದಿವ್ಯಪುರುಷೈಃ ಸ್ವಪ್ನೇ ಸಮಾಶ್ವಾಸನಪೂರ್ವಕಂ ಜ್ಞಾತಪೂರ್ವಪ್ರಸ್ವಾಪನಾಸ್ತ್ರಾನುಸ್ಮಾರಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-183-0 (38204)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-183-0x (3917)
ತತೋಽಹಂ ನಿಶಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಣಂಯ ಶಿರಸಾ ತದಾ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಪಿತೄಣಾಂ ಚ ದೇವತಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-183-1 (38205)
ನಕ್ತಂಚರಾಣಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ರಾಜನ್ಯಾನಾಂ ವಿಶಾಂಪತೇ।
ಶಯನಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ರಹಿತೇ ಮನಸಾ ಸಮಚಿಂತಯಂ ॥ 5-183-2 (38206)
ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೇನ ಮೇ ಯುದ್ಧಮಿದಂ ಪರಮದಾರುಣಂ ।
ಅಹಾನಿ ಚ ಬಹೂನ್ಯದ್ಯ ವರ್ತತೇ ಸುಮಹಾತ್ಯಯಂ ॥ 5-183-3 (38207)
ನ ಚ ರಾಮಂ ಮಹಾವೀರ್ಯಂ ಶಕ್ನೋಮಿ ರಣಮೂರ್ಧನಿ ।
ವಿಜೇತುಂ ಸಮರೇ ವಿಪ್ರಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಂ ಮಹಾಬಲಂ ॥ 5-183-4 (38208)
ಯದಿ ಶಕ್ಯೋ ಮಯಾ ಜೇತುಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ।
ದೈವತಾನಿ ಪ್ರಸನ್ನಾನಿ ದರ್ಶಯಂತು ನಿಶಾಂ ಮಮ ॥ 5-183-5 (38209)
ತತೋ ನಿಶಿ ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸುಪ್ತಃ ಶರವಿಕ್ಷತಃ ।
ದಕ್ಷಿಣೇನೇಹ ಪಾರ್ಶ್ವೇನ ಪ್ರಭಾತಸಮಯೇ ತದಾ ॥ 5-183-6 (38210)
ತತೋಽಹಂ ವಿಪ್ರಮುಖ್ಯೈಸ್ತೈರ್ಯೈರಸ್ಮಿ ಪತಿತೋ ರಥಾತ್।
ಉತ್ಥಾಪಿತೋ ಧೃತಶ್ಚೈವ ಮಾ ಭೈರಿತಿ ಚ ಸಾಂತ್ವಿತಃ ॥ 5-183-7 (38211)
ತ ಏವ ಮಾಂ ಮಹಾರಾಜ ಸ್ವಪ್ನೇ ದರ್ಶನಮೇತ್ಯ ವೈ ।
ಪರಿವಾರ್ಯಾಬ್ರುವನ್ವಾಕ್ಯಂ ತನ್ನಿಬೋಧ ಕುರೂದ್ವಹ ॥ 5-183-8 (38212)
ಉತ್ತಿಷ್ಠ ಮಾ ಭೈರ್ಗಾಂಗೇಯ ನ ಭಯಂ ತೇಽಸ್ತಿ ಕಿಂಚನ।
ರಕ್ಷಾಮಹೇ ತ್ವಾಂ ಕೌರವ್ಯ ಸ್ವಶರೀರಂ ಹಿ ನೋ ಭವಾನ್ ॥ 5-183-9 (38213)
ನ ತ್ವಾಂ ರಾಮೋ ರಣೇ ಜೇತಾ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಃ ಕಥಂಚನ ।
ತ್ವಮೇವ ಸಮರೇ ರಾಮಂ ವಿಜೇತಾ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-183-10 (38214)
ಇದಮಸ್ತ್ರಂ ಸುದಯಿತಂ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಸ್ಯತೇ ಭವಾನ್ ।
ವಿದಿತಂ ಹಿ ತವಾಪ್ಯೇತತ್ಪೂರ್ವಸ್ಮಿಂದೇಹಧಾರಣೇ ॥ 5-183-11 (38215)
ಪ್ರಾಜಾಪತ್ಯಂ ವಿಶ್ವಕೃತಂ ಪ್ರಸ್ವಾಪಂ ನಾಮ ಭಾರತ ।
ನ ಹೀದಂ ವೇದ ರಾಮೋಽಪಿ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ವಾ ಪುಮಾನ್ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 5-183-12 (38216)
ತತ್ಸ್ಮರಸ್ವ ಮಹಾಬಾಹೋ ಭೃಶಂ ಸಂಯೋಜಯಸ್ವ ಚ।
ಉಪಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸ್ವಯಮೇವ ತವಾನಘ ॥ 5-183-13 (38217)
ಯೇನ ಸರ್ವಾನ್ಮಹಾವೀರ್ಯಾನ್ಪ್ರಶಾಸಿಷ್ಯಸಿ ಕೌರವ ।
ನ ಚ ರಾಮಃ ಕ್ಷಯಂ ಗಂತಾ ತೇನಾಸ್ತ್ರೇಣ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-183-14 (38218)
ಏನಸಾ ನ ತು ಸಂಯೋಗಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸೇ ಜಾತು ಮಾನದ ।
ಸ್ವಪ್ಸ್ಯತೇ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೋಽಸೌ ತ್ವದ್ಬಾಣಬಲಪೀಡಿತಃ ॥ 5-183-15 (38219)
ತತೋ ಜಿತ್ವಾ ತ್ವಮೇವೈನಂ ಪುನರುತ್ಥಾಪಯಿಷ್ಯಸಿ।
ಅಸ್ತ್ರೇಣ ದಯಿತೇನಾಜೌ ಭೀಷ್ಮ ಸಂಬೋಧನೇನ ವೈ ॥ 5-183-16 (38220)
ಏವಂ ಕುರುಷ್ವ ಕೌರವ್ಯ ಪ್ರಭಾತೇ ರಥಮಾಸ್ಥಿತಃ।
ಪ್ರಸುಪ್ತಂ ವಾ ಮೃತಂ ವೇತಿ ತುಲ್ಯಂ ಮನ್ಯಾಮಹೇ ವಯಂ ॥ 5-183-17 (38221)
ನ ಚ ರಾಮೇಣ ಮರ್ತವ್ಯಂ ಕದಾಚಿದಪಿ ಪಾರ್ಥಿವ।
ತತಃ ಸಮುತ್ಪನ್ನಮಿದಂ ಪ್ರಸ್ವಾಪಂ ಯುಜ್ಯತಾಮಿತಿ ॥ 5-183-18 (38222)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾಂತರ್ಹಿತಾ ರಾಜನ್ಸರ್ವ ಏವ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಾಃ ।
ಅಷ್ಟೌ ಸದೃಶರೂಪಾಸ್ತೇ ಸರ್ವೇ ಭಾಸುರಮೂರ್ತಯಃ ॥ ॥ 5-183-19 (38223)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ತ್ರ್ಯಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-183-5 ನಿಶಾಂ ನಿಶಿ। ದರ್ಶಯಂತು ಆತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಕಾಶಯಂತು ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 184
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.184. ಅಧ್ಯಾಯಃ 184
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ರಾಮಭೀಷ್ಮಯೋರಾಯೋಧನಂ ॥ 1 ॥ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಪ್ರಸ್ವಾಪನಾಸ್ತ್ರಪ್ರತಿಭಾನಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-184-0 (38224)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-184-0x (3918)
ತತೋ ರಾತ್ರೌ ವ್ಯತೀತಾಯಾಂ ಪ್ರತಿಬುದ್ಧೋಽಸ್ಮಿ ಭಾರತ ।
ತತಃ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ವೈ ಸ್ವಪ್ನಮವಾಪಂ ಹರ್ಷಮುತ್ತಮಂ ॥ 5-184-1 (38225)
ತತಃ ಸಮಭವದ್ಯುದ್ಧಂ ಮಮ ತಸ್ಯ ಚ ಭಾರತ ।
ತುಮುಲಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ರೋಮಹರ್ಷಣಮದ್ಭುತಂ ॥ 5-184-2 (38226)
ತತೋ ಬಾಣಮಯಂ ವರ್ಷಂ ವವರ್ಷ ಮಯಿ ಭಾರ್ಗವಃ।
ನ್ಯವಾರಯಮಹಂ ತಚ್ಚ ಶರಜಾಲೇನ ಭಾರತ ॥ 5-184-3 (38227)
ತತಃ ಪರಮಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಪುನರೇವ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ಹ್ಯಸ್ತನೇನ ಚ ಕೋಪೇನ ಶಕ್ತಿಂ ವೈ ಪ್ರಾಹಿಣೋನ್ಮಯಿ ॥ 5-184-4 (38228)
ಇಂದ್ರಾಶನಿಸಮಸ್ಪರ್ಶಾಂ ಯಮದಂಡಸಮಪ್ರಭಾಂ ।
ಜ್ವಲಂತೀಮಗ್ನಿವತ್ಸಂಖ್ಯೇ ಲೇಲಿಹಾನಾಂ ಸಮಂತತಃ ॥ 5-184-5 (38229)
ತತೋ ಭರತಶಾರ್ದೂಲ ಧಿಷ್ಣ್ಯಮಾಕಾಶಗಂ ಯಥಾ।
ಸಾ ಮಮಾಭ್ಯವಧೀತ್ತೂರ್ಣಂ ಜತ್ರುದೇಶೇ ಕುರೂದ್ವಹ ॥ 5-184-6 (38230)
ಅಥಾಸ್ರಮಸ್ರವದ್ಧೋರಂ ಗಿರೇರ್ಗೈರಿಕಧಾತುವಾತ್ ।
ರಾಮೇಣ ಸುಮಹಾಬಾಹೋ ಕ್ಷತಸ್ಯ ಕ್ಷತಜೇಕ್ಷಣ ॥ 5-184-7 (38231)
ತತೋಽಹಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಾಯ ಭೃಶಂ ಕ್ರೋಧಸಮನ್ವಿತಃ ।
ಚಿಕ್ಷೇಪ ಮೃತ್ಯುಸಂಕಾಶಂ ಬಾಣಂ ಸರ್ಪವಿಷೋಪಮಂ ॥ 5-184-8 (38232)
ಸ ತೇನಾಭಿಹತೋ ವೀರೋ ಲಲಾಟೇ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮಃ ।
ಅಶೋಭತ ಮಹಾರಾಜ ಶಶ್ರೃಂಗ ಇವ ಪರ್ವತಃ ॥ 5-184-9 (38233)
ಸ ಸಂರಬ್ಧಃ ಸಮಾವೃತ್ಯ ಶರಂ ಕಾಲಾಂತಕೋಪಮಂ ।
ಸಂದಧೇ ಬಲವತ್ಕೃಷ್ಯ ಘೋರಂ ಶತ್ರನಿಬರ್ಹಣಂ ॥ 5-184-10 (38234)
ಸ ವಕ್ಷಸಿ ಪಾಪತೋಗ್ರಃ ಶರೋ ವ್ಯಾಲ ಇವ ಶ್ವಸನ್ ।
ಮಹೀಂ ರಾಜಂಸ್ತತಶ್ಚಾಹಮಗಮಂ ರುಧಿರಾವಿಲಃ ॥ 5-184-11 (38235)
ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ತು ಪುನಃ ಸಂಜ್ಞಾಂ ಜಾಮದಘ್ನ್ಯಾಯ ಧೀಮತೇ ।
ಪ್ರಾಹಿಣ್ವಂ ವಿಮಲಾಂ ಶಕ್ತಿಂ ಜ್ವಲಂತೀಮಶನೀಮಿವ ॥ 5-184-12 (38236)
ಸಾ ತಸ್ಯ ದ್ವಿಜಮುಖ್ಯಸ್ಯ ನಿಪಪಾತ ಭುಜಾಂತರೇ ।
ವಿಹ್ವಲಶ್ಚಾಭವದ್ರಾಜನ್ವೇಪಥುಶ್ಚೈನಮಾವಿಶತ್ ॥ 5-184-13 (38237)
ತತ ಏನಂ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಸಖಾ ವಿಪ್ರೋ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ಅಕೃತವ್ರಣಃ ಶುಭೈರ್ವಾಕ್ಯೈರಾಶ್ವಾಸಯದನೇಕಧಾ ॥ 5-184-14 (38238)
ಸಮಾಶ್ವಸ್ತಸ್ತತೋ ರಾಮಃ ಕ್ರೋಧಾಮರ್ಷಸಮನ್ವಿತಃ ।
ಪ್ರಾದುಶ್ಚಕ್ರೇ ತದಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಂ ಪರಮಾಸ್ತ್ರಂ ಮಹಾವ್ರತಃ ॥ 5-184-15 (38239)
ತತಸ್ತತ್ಪ್ರತಿಘಾತಾರ್ಥಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಮೇವಾಸ್ತ್ರಮುತ್ತಮಂ ।
ಮಯಾ ಪ್ರಯುಕ್ತಂ ಜಜ್ವಾಲ ಯುಗಾಂತಮಿವ ದರ್ಶಯತ್ ॥ 5-184-16 (38240)
ತಯೋರ್ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರಯೋರಾಸೀದಂತರಾ ವೈ ಸಮಾಗಮಃ ।
ಅಸಂಪ್ರಾಪ್ಯೈವ ರಾಮಂ ಚ ಮಾಂ ಚ ಭಾರತಸತ್ತಮ ॥ 5-184-17 (38241)
ತತೋ ವ್ಯೋಂನಿ ಪ್ರಾದುರಭೂತ್ತೇಜ ಏವ ಹಿ ಕೇವಲಂ ।
ಭೂತಾನಿ ಚೈವ ಸರ್ವಾಣಿ ಜಗ್ಮುರಾರ್ತಿಂ ವಿಶಾಂಪತೇ ॥ 5-184-18 (38242)
ಋಷಯಶ್ಚ ಸಗಂಧರ್ವಾ ದೇವತಾಶ್ಚೈವ ಭಾರತ।
ಸಂತಾಪಂ ಪರಮಂ ಜಗ್ಮುರಸ್ತ್ರತೇಜೋಭಿಪೀಡಿತಾಃ॥ 5-184-19 (38243)
ತತಶ್ಚಚಾಲ ಪೃಥಿವೀ ಸಪರ್ವತವನದ್ರುಮಾ।
ಸಂತಪ್ತಾನಿ ಚ ಭೂತಾನಿ ವಿಷಾದಂಕ ಜಗ್ಮುರುತ್ತಮಂ ॥ 5-184-20 (38244)
ಪ್ರಜಜ್ವಾಲ ನಭೋ ರಾಜಂಧೂಮಾಯಂತೇ ದಿಶೋ ದಶ।
ನ ಸ್ಥಾತುಮಂತರಿಕ್ಷೇ ಚ ಶೇಕುರಾಕಾಶಗಾಸ್ತದಾ ॥ 5-184-21 (38245)
ತತೋ ಹಾಹಾಕೃತೇ ಲೋಕೇ ಸದೇವಾಸುರರಾಕ್ಷಸೇ ।
ಇದಮಂತರಮಿತ್ಯೇವಂ ಮೋಕ್ತುಕಾಮೋಽಸ್ಮಿ ಭಾರತ ॥ 5-184-22 (38246)
ಪ್ರಸ್ವಾಪಮಸ್ತ್ರಂ ತ್ವರಿತೋ ವಚನಾದ್ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಾಂ ।
ಚಿಂತಿತಂ ಚ ತದಸ್ತ್ರಂ ಮೇ ಮನಸಿ ಪ್ರತ್ಯಭಾತ್ತದಾ ॥ ॥ 5-184-23 (38247)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಚತುರಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 185
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.185. ಅಧ್ಯಾಯಃ 185
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಭೀಷ್ಮೇ ರಾಮಂಪ್ರತಿ ಪ್ರಸ್ವಾಪನಾಸ್ತ್ರಂ ಪ್ರಯೋಕ್ತುಕಾಮೇ ನಾರದೇನ ತನ್ನಿಷೇಧನಂ ॥ 1 ॥ ಭೀಷ್ಮೇಣ ದಿವ್ಯಪುರುಷವಚನಾಚ್ಚ ಪ್ರಸ್ವಾಪನಾಸ್ತ್ರಪ್ರತಿಸಂಸಂಹಾರೇ ರಾಮೇಣ ಸ್ವಸ್ಯ ಪರಾಜಿತತ್ವೋಕ್ತಿಃ ॥ 2 ॥ ನಾರದಾದಿವಚನಾದ್ಯುದ್ಧೋಪರಮಃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-185-0 (38248)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-185-0x (3919)
ತತೋ ಹಲಹಲಾಶಬ್ದೋ ದಿವಿ ರಾಜನ್ಮಹಾನಭೂತ್।
ಪ್ರಸ್ವಾಪಂ ಭೀಷ್ಮ ಮಾ ಸ್ರಾಕ್ಷೀರಿತಿ ಕೌರವನಂದನ ॥ 5-185-1 (38249)
ಅಯುಂಜಮೇವ ಚೈವಾಹಂ ತದಸ್ತ್ರಂ ಭೃಗುನಂದನೇ ।
ಪ್ರಸ್ವಾಪಂ ಮಾಂ ಪ್ರಯುಜ್ಜಾನಂ ನಾರದೋ ವಾಕಯಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-185-2 (38250)
ಏತೇ ವಿಯತಿ ಕರವ್ಯ ದಿವಿ ದೇವಗಣಾಃ ಸ್ಥಿತಾಃ।
ತೇ ತ್ವಾಂ ನಿವಾರಯಂತ್ಯದ್ಯ ಪ್ರಸ್ವಾಪಂ ಮಾ ಪ್ರಯೋಜಯ ॥ 5-185-3 (38251)
ರಾಮಸ್ತಪಸ್ವೀ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಶ್ಚ ಗುರುಶ್ಚ ತೇ।
ತಸ್ಯವಮಾನಂ ಕೌರವ್ಯ ಮಾಸ್ಮ ಕಾರ್ಷೀಃ ಕಥಂಚನ ॥ 5-185-4 (38252)
ತತೋಽಪಶ್ಯಂ ದಿವಿಷ್ಠಾನ್ವೈ ತಾನಷ್ಟೌ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಃ ।
ತೇ ಮಾಂ ಸ್ಮಯಂತೋ ರಾಜೇಂದ್ರ ಶನಕೈರಿದಮಬ್ರುವನ್ ॥ 5-185-5 (38253)
ಯಥಾಽಽಹ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ನಾರದಸ್ತತ್ತಥಾ ಕುರು ।
ಏತದ್ಧಿ ಪರಮಂ ಶ್ರೇಯೋ ಲೋಕಾನಾಂ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-185-6 (38254)
ತತಶ್ಚ ಪ್ರತಿಸಂಹೃತ್ಯ ತದಸ್ತ್ರಂ ಸ್ವಾಪನಂ ಮಹತ್।
ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರಂ ದೀಪಯಾಂಚಕ್ರೇ ತಸ್ಮಿನ್ಯುಧಿ ಯಥಾವಿಧಿ ॥ 5-185-7 (38255)
ತತೋ ರಾಮೋ ಹೃಷಿತೋ ರಾಜಸಿಂಹ
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತದಸ್ತ್ರಂ ವಿನಿವರ್ತಿತಂ ವೈ।
ಜಿತೋಽಸ್ಮಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸುಮಂದಬುದ್ಧಿ-
ರಿತ್ಯೇವ ವಾಕ್ಯಂ ಸಹಸಾ ವ್ಯಮುಂಚತ್ ॥ 5-185-8 (38256)
ತತೋಽಪಶ್ಯತ್ಪಿತರಂ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಃ
ಪಿತುಸ್ತಥಾ ಪಿತರಂ ಚಾಸ್ಯ ಮಾನ್ಯಂ।
ತೇ ತತ್ರ ಚೈನಂ ಪರಿವಾರ್ಯ ತಸ್ಥು-
ರೂಚುಶ್ಚೈನಂ ಸಾಂತ್ವಪೂರ್ವಂ ತದನೀಂ ॥ 5-185-9 (38257)
ಪಿತರ ಊಚುಃ। 5-185-10x (3920)
ಮಾ ಸ್ಮೈವಂ ಸಾಹಸಂ ತಾತ ಪುನಃ ಕಾರ್ಷೀಃ ಕಥಂಚನ ।
ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಂಯುಗಂ ಗಂತುಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯೇಣ ವಿಶೇಷತಃ ॥ 5-185-10 (38258)
ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯ ತು ಧರ್ಮೋಽಯಂ ಯದ್ಯುದ್ಧಂ ಭೃಗುನಂದನ ।
ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯೋ ವ್ರತಚರ್ಯಾಽಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಪರಂ ಧನಂ ॥ 5-185-11 (38259)
ಇದಂ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಸ್ಮಿಂಶ್ಚಿದಸ್ಮಾಭಿಃ ಪ್ರಾಗುದಾಹೃತಂ ।
ಶಸ್ತ್ರಧಾರಣಮತ್ಯುಗ್ರಂ ತಚ್ಚಾಕಾರ್ಯಂ ಕೃತಂ ತ್ವಯಾ ॥ 5-185-12 (38260)
ವತ್ಸ ಪರ್ಯಾಪ್ತಮೇತಾವದ್ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಹ ಸಂಯುಗೇ ।
ವಿಮರ್ದಸ್ತೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ವ್ಯಪಯಾಹಿ ರಣಾದಿತಃ ॥ 5-185-13 (38261)
ಪರ್ಯಾಪ್ತಮೇತದ್ಭದ್ರಂ ತೇ ತವ ಕಾರ್ಮುಕಧಾರಣಂ ।
ವಿಸರ್ಜಯೈತದ್ದುರ್ಧರ್ಷ ತಪಸ್ತಪ್ಯಸ್ವ ಭಾರ್ಗವ ॥ 5-185-14 (38262)
ಏಷ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋ ದೇವೈಃ ಸರ್ವೈರ್ನಿವಾರಿತಃ।
ನಿವರ್ತಸ್ವ ರಣಾದಸ್ಮಾದಿತಿ ಚೈವ ಪ್ರಸಾದಿತಃ ॥ 5-185-15 (38263)
ರಾಮೇಣ ಸಹ ಮಾಯೋತ್ಸೀರ್ಗುರುಣೇತಿ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ನ ಹಿ ರಾಮೋ ರಣೇ ಜೇತುಂ ತ್ವಯಾ ನ್ಯಾಯ್ಯಃ ಕುರೂದ್ವಹ ॥ 5-185-16 (38264)
ಮಾನಂ ಕುರುಷ್ವ ಗಾಂಗೇಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ರಣಾಜಿರೇ।
ವಯಂ ತು ಗುರವಸ್ತುಭ್ಯಂ ತಸ್ಮಾತ್ತ್ವಾಂ ವಾರಯಾಮಹೇ ॥ 5-185-17 (38265)
ಭೀಷ್ಮೋ ವಸೂನಾಮನ್ಯತಮೋ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಜೀವಸಿ ಪುತ್ರಕ ।
ಗಾಂಗೇಯಃ ಶಂತನೋಃ ಪುತ್ರೋ ವಸುರೇಷ ಮಹಾಯಶಾಃ ॥ 5-185-18 (38266)
ಕಥಂ ಶಕ್ಯಸ್ತ್ವಯಾ ಜೇತುಂ ನಿವರ್ತಸ್ವೇಹ ಭಾರ್ಗವ ।
ಅರ್ಜುನಃ ಪಾಂಡವಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪುರಂದರಸುತೋ ಬಲೀ ॥ 5-185-19 (38267)
ನರಃ ಪ್ರಜಾಪತಿರ್ವೀರಃ ಪೂರ್ವದೇವಃ ಸನಾತನಃ।
ಸವ್ಯಸಾಚೀತಿ ವಿಖ್ಯಾತಸ್ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ವೀರ್ಯವಾನ್।
ಭೀಷ್ಮಮೃತ್ಯುರ್ಯಥಾಕಾಲಂ ವಿಹಿತೋ ವೈ ಸ್ವಯಂಭುವಾ ॥ 5-185-20 (38268)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-185-21x (3921)
ಏವಮುಕ್ತಃ ಸ ಪಿತೃಭಿಃ ಪಿತೄನ್ರಾಮೋಽಬ್ರವೀದಿದಂ।
ನಾಹಂ ಯುಧಿ ನಿವರ್ತೇಯಮಿತಿ ಮೇ ವ್ರತಮಾಹಿತಂ।
ನ ನಿವರ್ತಿತಪೂರ್ವಶ್ಚ ಕದಾಚಿದ್ರಣಮೂರ್ಧನಿ ॥ 5-185-21 (38269)
ನಿವರ್ತ್ಯತಾಮಾಪಗೇಯಃ ಕಾಮಂ ಯುದ್ಧಾತ್ಪಿತಾಮಹಾಃ।
ನ ತ್ವಹಂ ವಿನಿವರ್ತಿಷ್ಯೇ ಯುದ್ಧಾದಸ್ಮಾತ್ಕಥಂಚನ ॥ 5-185-22 (38270)
ತತಸ್ತೇ ಮುನಯೋ ರಾಜನ್ನೃಚೀಕಪ್ರಮುಖಾಸ್ತದಾ ।
ನಾರದೇನೈವ ಸಹಿತಾಃ ಸಮಾಗಂಯೇದಮಬ್ರುವನ್ ॥ 5-185-23 (38271)
ನಿವರ್ತಸ್ವ ರಣಾತ್ತಾತ ಮಾನಯಸ್ವ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಂ ।
ಇತ್ಯವೋಚಮಹಂ ತಾಂಶ್ಚ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮವ್ಯಪೇಕ್ಷಯಾ॥ 5-185-24 (38272)
ಮಮ ವ್ರತಮಿದಂ ಲೋಕೇ ನಾಹಂ ಯುದ್ಧಾತ್ಕದಾಚನ।
ವಿಮುಖೋ ವಿನಿವರ್ತೇಯಂ ಪೃಷ್ಠತೋಽಭ್ಯಾಹತಃ ಶರೈಃ ॥ 5-185-25 (38273)
ನಾಹಂ ಲೋಭಾನ್ನ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಾನ್ನ ಭಯಾನ್ನಾರ್ಥಕಾರಣಾತ್।
ತ್ಯಜೇಯಂ ಶಾಶ್ವತಂ ಧರ್ಮಮಿತಿ ಮೇ ನಿಶ್ಚಿತಾ ಮತಿಃ ॥ 5-185-26 (38274)
ತತಸ್ತೇ ಮುನಯಃ ಸರ್ವೇ ನಾರದಪ್ರಮುಖಾ ನೃಪ।
ಭಾಗೀರಥೀ ಚ ಮೇ ಮಾತಾ ರಣಮಧ್ಯಂ ಪ್ರಪೇದಿರೇ ॥ 5-185-27 (38275)
ತಥೈವಾತ್ತಶರೋ ಧನ್ವೀ ತಥೈವ ದೃಢನಿಶ್ಚಯಃ ।
ಸ್ಥಿತೋಽಹಮಾಹವೇ ಯೋದ್ಧುಂ ತತಸ್ತೇ ರಾಮಮಬ್ರುವನ್ ॥ 5-185-28 (38276)
ಸಮೇತ್ಯ ಸಹಿತಾ ಭೂಯಃ ಸಮರೇ ಭೃಗುನಂದನಂ ।
ನಾವನೀತಂ ಹಿ ಹೃದಯಂ ವಿಪ್ರಾಣಾಂ ಶಾಂಯ ಭಾರ್ಗವ ॥ 5-185-29 (38277)
ರಾಮ ರಾಮ ನಿವರ್ತಸ್ವ ಯುದ್ಧಾದಸ್ಮಾದ್ದ್ವಿಜೋತ್ತಮ ।
ಅವಧ್ಯೋ ವೈ ತ್ವಯಾ ಭೀಷ್ಮಸ್ತ್ವಂ ಚ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಭಾರ್ಗವ ॥ 5-185-30 (38278)
ಏವಂ ಬ್ರುವಂತಸ್ತೇ ಸರ್ವೇ ಪ್ರತಿರುದ್ಧ್ಯ ರಣಾಜಿರಂ ।
ನ್ಯಾಸಯಾಂಚಕ್ರಿರೇ ಶಸ್ತ್ರಂ ಪಿತರೋ ಭೃಗುನಂದನಂ ॥ 5-185-31 (38279)
ತತೋಽಹಂ ಪುನರೇವಾಥ ತಾನಷ್ಟೌ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಃ ।
ಅದ್ರಾಕ್ಷಂ ದೀಪ್ಯಮಾನಾನ್ವೈ ಗ್ರಹಾನಷ್ಟಾವಿವೋದಿತಾನ್ ॥ 5-185-32 (38280)
ತೇ ಮಾಂ ಸಪ್ರಣಯಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರುವನ್ಸಮರೇ ಸ್ಥಿತಂ ।
ಪ್ರೈಹಿ ರಾಮಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಗುರುಂ ಲೋಕಹಿತಂ ಕುರು ॥ 5-185-33 (38281)
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿವರ್ತಿತಂ ರಾಮಂ ಸುಹೃದ್ವಾಕ್ಯೇನ ತೇನ ವೈ।
ಲೋಕಾನಾಂ ಚ ಹಿತಂ ಕುರ್ವನ್ನಹಮಪ್ಯಾದದೇ ವಚಃ ॥ 5-185-34 (38282)
ತತೋಽಹಂ ರಾಮಮಾಸಾದ್ಯ ವವಂದೇ ಭೃಶವಿಕ್ಷತಃ।
ರಾಮಶ್ಚಾಭ್ಯುತ್ಸ್ಮಯನ್ಪ್ರೇಂಣಾ ಮಾಮುವಾಚ ಮಹಾತಪಾಃ ॥ 5-185-35 (38283)
ತ್ವತ್ಸಮೋ ನಾಸ್ತಿ ಲೋಕೇಽಸ್ಮಿನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಪೃಥಿವೀಚರಃ ।
ಗಂಯತಾಂ ಭೀಷ್ಮ ಯುದ್ಧೇಽಸ್ಮಿಂಸ್ತೋಷಿತೋಽಹಂ ಭೃಶಂ ತ್ವಯಾ ॥ 5-185-36 (38284)
ಮಮ ಚೈವ ಸಮಕ್ಷಂ ತಾಂ ಕನ್ಯಾಮಾಹೂಯ ಭಾರ್ಗವಃ।
ಉಕ್ತವಾಂದೀನಯಾ ವಾಚಾ ಮಧ್ಯೇ ತೇಷಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ॥ ॥ 5-185-37 (38285)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಾಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 186
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.186. ಅಧ್ಯಾಯಃ 186
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ರಾಮಮಾಮಂತ್ರ್ಯ ಗತಯಾ ಅಂಬಯಾ ಪುಣ್ಯಾಶ್ರಮಾದಿಷು ದುಷ್ಕರತಪಶ್ಚರಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-186-0 (38286)
ರಾಮ ಉವಾಚ। 5-186-0x (3922)
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮೇತಲ್ಲೋಕಾನಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮೇವ ಭಾಮಿನಿ ।
ಯಥಾಶಕ್ತ್ಯಾ ಮಯಾ ಯುದ್ಧಂ ಕೃತಂ ವೈ ಪೌರುಷಂ ಪರಂ ॥ 5-186-1 (38287)
ನ ಚೈವಮಪಿ ಶಕ್ನೋಮಿ ಭೀಷ್ಮಂ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ ।
ವಿಶೇಷಯಿತುಮತ್ಯರ್ಥಮುತ್ತಮಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ದರ್ಶಯನ್ ॥ 5-186-2 (38288)
ಏಷಾ ಮೇ ಪರಮಾ ಶಕ್ತಿರೇತನ್ಮೇ ಪರಮಂ ಬಲಂ ।
ಯಥೇಷ್ಟಂ ಗಂಯತಾಂ ಭದ್ರೇ ಕಿಮನ್ಯದ್ವಾ ಕರೋಮಿ ತೇ ॥ 5-186-3 (38289)
ಭೀಷ್ಮಮೇವ ಪ್ರಪದ್ಯಸ್ವ ನ ತೇಽನ್ಯಾ ವಿದ್ಯತೇ ಗತಿಃ ।
ನಿರ್ಜಿತೋ ಹ್ಯಸ್ಮಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಮಹಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ಪ್ರಮುಂಚತಾ ॥ 5-186-4 (38290)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ರಾಮೋ ವಿನಿಃಶ್ವಸ್ಯ ಮಹಾಮನಾಃ ।
ತೂಷ್ಮೀಮಾಸೀತ್ತತಃ ಕನಕ್ಯಾ ಪ್ರೋವಾಚ ಭೃಗುನಂದನಂ ॥ 5-186-5 (38291)
ಭಗವನ್ನೇವಮೇವೈತದ್ಯಥಾಽಽಹ ಭಗವಾಂಸ್ತಥಾ ।
ಅಜೇಯೋ ಯುಧಿ ಭೀಷ್ಮೋಽಯಮಪಿ ದೇವೈರುದಾರಧೀಃ ॥ 5-186-6 (38292)
ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಯಥೋತ್ಸಾಹಂ ಮಮ ಕಾರ್ಯಂ ಕೃತಂ ತ್ವಯಾ ।
ಅನಿವಾರ್ಯಂ ರಣೇ ವೀರ್ಯಮಸ್ತ್ರಾಣಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ ॥ 5-186-7 (38293)
ನೇ ಚೈವ ಶಕ್ಯತೇ ಯುದ್ಧೇ ವಿಶೇಷಯಿತುಮಂತತಃ ।
ನ ಚಾಹಮೇನಂ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಪುನರ್ಭೀಷ್ಮಂ ಕಥಂಚನ ॥ 5-186-8 (38294)
ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ತು ತತ್ರಾಹಂ ಯತ್ರ ಭೀಷ್ಮಂ ತಪೋಧನ ।
ಸಮರೇ ಪಾತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಸ್ವಯಮೇವ ಭೃಗೂದ್ವಹ ॥ 5-186-9 (38295)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಯಯೌ ಕನ್ಯಾ ರೋಷವ್ಯಾಕುಲಲೋಚನಾ ।
ತಾಪಸ್ಯೇ ಧೃತಸಂಕಲ್ಪಾ ಸಾ ಮೇ ಚಿಂತಯತೀ ವಧಂ ॥ 5-186-10 (38296)
ತತೋ ಮಹೇಂದ್ರಂ ಸಹಿತೈರಮುನಿಭಿರ್ಭೃಗುಸತ್ತಮಃ ।
ಯಥಾಽಽಗತಂ ತಥಾ ಸೋಽಗನ್ಮಾಮುಪಾಮಂತ್ರ್ಯ ಭಾರತ ॥ 5-186-11 (38297)
ತತೋ ರಥಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಸ್ತೂಯಮಾನೋ ದ್ವಿಜಾತಿಭಿಃ ।
ಪ್ರವಿಶ್ಯ ನಗರಂ ಮಾತ್ರೇ ಸತ್ಯವತ್ಯೈ ನ್ಯವೇದಯಂ ॥ 5-186-12 (38298)
ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಮಹಾರಾಜ ಸಾ ಚ ಮಾಂ ಪ್ರತ್ಯನಂದತ।
ಪುರುಷಾಂಶ್ಚಾದಿಶಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಾನ್ಕನ್ಯಾವೃತ್ತಾಂತಕರ್ಮಣಿ ॥ 5-186-13 (38299)
ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಹ್ಯಸ್ಯಾ ಗತಿಜಲ್ಪಿತಚೇಷ್ಟಿತಂ ।
ಪ್ರತ್ಯಾಹರಂಶ್ಚ ಮೇ ಯುಕ್ತಾಃ ಸ್ಥಿತಾಃ ಪ್ರಿಯಹಿತೇ ಸದಾ ॥ 5-186-14 (38300)
ಯದೈವ ಹಿ ವನಂ ಪ್ರಾಯಾತ್ಸಾ ಕನ್ಯಾ ತಪಸೇ ಧೃತಾ।
ತದೈವ ವ್ಯಥಿತೋ ದೀನೋ ಗತಚೇತಾ ಇವಾಭವಂ ॥ 5-186-15 (38301)
ನ ಹಿ ಮಾಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಕಶ್ಚಿದ್ವೀರ್ಯೇಣ ವ್ಯಜಯದ್ಯುಧಿ ।
ಋತೇ ಬ್ರಹ್ಮವಿದಸ್ತಾತ ತಪಸಾ ಸಂಶಿತವ್ರತಾತ್ ॥ 5-186-16 (38302)
ಅಪಿ ಚೈತನ್ಮಯಾ ರಾಜನ್ನಾರದೇಽಪಿ ನಿವೇದಿತಂ ।
ವ್ಯಾಸೇ ಚೈವ ತಥಾ ಕಾರ್ಯಂ ತೌ ಚೋಭೌ ಮಾಮವೋಚತಾಂ ॥ 5-186-17 (38303)
ನ ವಿಷಾದಸ್ತ್ವಯಾ ಕಾರ್ಯೋ ಭೀಷ್ಮ ಕಾಶಿಸುತಾಂ ಪ್ರತಿ।
ದೈವಂ ಪುರುಷಕಾರೇಣ ಕೋ ನಿವರ್ತಿತುಮುತ್ಸಹೇತ್ ॥ 5-186-18 (38304)
ಸಾ ಕನ್ಯಾ ತು ಮಹಾರಾಜ ಪ್ರವಿಶ್ಯಾಶ್ರಮಮಂಡಲಂ ।
ಯಮುನಾತೀರಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ತಪಸ್ತೇಪೇಽತಿಮಾನುಷಂ ॥ 5-186-19 (38305)
ನಿರಾಹಾರಾ ಕೃಶಾ ರೂಕ್ಷಾ ಜಟಿಲಾ ಮಲಪಂಕಿನೀ ।
ಷಣ್ಮಾಸಾನ್ವಾಯುಭಕ್ಷಾ ಚ ಸ್ಥಾಣುಭೂತಾ ತಪೋಧನಾ ॥ 5-186-20 (38306)
ಯಮುನಾಜಲಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಸಂವತ್ಸರಮಥಾಽಪರಂ ।
ಉದವಾಸಂ ನಿರಾಹಾರಾ ಪಾರಯಾಮಾಸ ಭಾಮಿನೀ ॥ 5-186-21 (38307)
ಶೀರ್ಣಪರ್ಣೇನ ಚೈಕೇನ ಪಾರಯಾಮಾಸ ಸಾ ಪರಂ ।
ಸಂವತ್ಸರಂ ತೀವ್ರಕೋಪಾ ಪಾದಾಂಗುಷ್ಠಾಗ್ರಧಿಷ್ಠಿತಾ ॥ 5-186-22 (38308)
ಏವಂ ದ್ವಾದಶ ವರ್ಷಾಣಿ ತಾಪಯಾಮಾಸ ರೋದಸೀ ।
ನಿವರ್ತ್ಯಮಾನಾಪಿ ಚ ಸಾ ಜ್ಞಾತಿಭಿರ್ನೈವ ಶಕ್ಯತೇ ॥ 5-186-23 (38309)
ತತೋಽಗಮದ್ವತ್ಸಭೂಮಿಂ ಸಿದ್ಧಚಾರಣಸೇವಿತಾಂ ।
ಆಶ್ರಮಂ ಪುಣ್ಯಶೀಲಾನಾಂ ತಾಪಸಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ॥ 5-186-24 (38310)
ತತ್ರ ಪುಣ್ಯೇಷು ತೀರ್ಥೇಷು ಸಾಽಽಪ್ಲುತಾಂಗೀ ದಿವಾನಿಶಂ ।
ವ್ಯಚರತ್ಕಾಶಿಕನ್ಯಾ ಸಾ ಯಥಾಕಾಮವಿಚಾರಿಣೀ ॥ 5-186-25 (38311)
ನಂದಾಶ್ರಮೇ ಮಹಾರಾಜ ತಥೋಲೂಕಾಶ್ರಮೇ ಶುಭೇ ।
ಚ್ಯವನಸ್ಯಾಶ್ರಮೇ ಚೈವ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಸ್ಥಾನ ಏವ ಚ ॥ 5-186-26 (38312)
ತ್ರಯಾಗೇ ದೇವಯಜನೇ ದೇವಾರಣ್ಯೇಷು ಚೈವ ಹ ।
ಭೋಗವತ್ಯಾಂ ಮಹಾರಾಜ ಕೌಶಿಕಸ್ಯಾಶ್ರಮೇ ತಥಾ ॥ 5-186-27 (38313)
ಮಾಂಡವ್ಯಸ್ಯಾಶ್ರಮೇ ರಾಜಂದಿಲೀಪಸ್ಯಾಶ್ರಮೇ ತಥಾ ।
ರಾಮಹ್ರದೇ ಚ ಕೌರವ್ಯ ಪೈಲಗರ್ಗಸ್ಯ ಚಾಶ್ರಮೇ ॥ 5-186-28 (38314)
ಏತೇಷು ತೀರ್ಥೇಷು ತದಾ ಕಾಶಿಕನ್ಯಾ ವಿಶಾಂಪತೇ ।
ಆಪ್ಲಾವಯತ ಗಾತ್ರಾಣಿ ವ್ರತಮಾಸ್ಥಾಯ ದುಷ್ಕರಂ ॥ 5-186-29 (38315)
ತಾಮಬ್ರವೀಚ್ಚ ಕೌರವ್ಯ ಮಮ ಮಾತಾ ಜಲೇ ಸ್ಥಿತಾ ।
ಕಿಮರ್ಥಂ ಕ್ಲಿಶ್ಯಸೇ ಭದ್ರೇ ತಥ್ಯಮೇವ ವದಸ್ವ ಮೇ ॥ 5-186-30 (38316)
ಸೈನಾಮಥಾಬ್ರವೀದ್ರಾಜನ್ಕೃತಾಂಜಲಿರನಿಂದಿತಾ
ಭೀಷ್ಮೇಣ ಸಮರೇ ರಾಮೋ ನಿರ್ಜಿತಶ್ಚಾರುಲೋಚನಿ ॥ 5-186-31 (38317)
ಕೋಽನ್ಯಸ್ತಮುತ್ಸಹೇಂಜೇತುಮುದ್ಯತೇಷುಂ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ಸಾಹಂ ಭೀಷ್ಮವಿನಾಶಾಯ ತಪಸ್ತಪ್ಸ್ಯೇ ಸುದಾರುಣಂ ॥ 5-186-32 (38318)
ವಿಚರಾಮಿ ಮಹೀಂ ದೇವಿ ಯಥಾ ಹನ್ಯಾಮಹಂ ನೃಪಂ ।
ಏತದ್ವ್ರತಫಲಂ ದೇವಿ ಪರಮಸ್ಮಿನ್ಯಥಾ ಹಿ ಮೇ ॥ 5-186-33 (38319)
ತತೋಽಬ್ರವೀತ್ಸಾಗರಗಾ ಜಿಹ್ಮಂ ಚರಸಿ ಭಾಮಿನಿ।
ನೈಷ ಕಾಮೋಽನವದ್ಯಾಂಗಿ ಶಕ್ಯಃ ಪ್ರಾಪ್ತುಂ ತ್ವಯಾಽಬಲೇ ॥ 5-186-34 (38320)
ಯದಿ ಭೀಷ್ಮವಿನಾಶಾಯ ಕಾಶ್ಯೇ ಚರಸಿ ವೈ ವ್ರತಂ।
ವ್ರತಸ್ಥಾ ಚ ಶರೀರಂ ತ್ವಂ ಯದಿ ನಾಮ ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯಸಿ ॥ 5-186-35 (38321)
ನದೀ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ಶುಭೇ ಕುಟಿಲಾ ವಾರ್ಷಿಕೋದಕಾ।
ದುಸ್ತೀರ್ಥಾ ನ ತು ವಿಜ್ಞೇಯಾ ವಾರ್ಷಿಕೀ ನಾಷ್ಟಮಾಸಿಕೀ ॥ 5-186-36 (38322)
ಭೀಮಗ್ರಾಹವತೀ ಘೋರಾ ಸರ್ವಭೂತಭಯಂಕರೀ ।
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ರಾಜನ್ಕಾಶಿಕನ್ಯಾಂ ನ್ಯವರ್ತತ ॥ 5-186-37 (38323)
ಮಾತಾ ಮಮ ಮಹಾಭಾಗಾ ಸ್ಮಯಮಾನೇವ ಭಾಮಿನೀ ।
ಕದಾಚಿದಷ್ಟಮೇ ಮಾಸಿ ಕದಾಚಿದ್ದಶಮೇ ತಥಾ।
ನ ಪ್ರಾಶ್ನೀತೋದಕಮಪಿ ಪುನಃ ಸಾ ವರವರ್ಣಿನೀ ॥ 5-186-38 (38324)
ಸಾ ವತ್ಸಭೂಮಿಂ ಕೌರವ್ಯ ತೀರ್ಥಲೋಭಾತ್ತತಸ್ತತಃ ।
ಪತಿತಾ ಪರಿಧಾವಂತೀ ಪುನಃ ಕಾಶಿಪತೇಃ ಸುತಾ ॥ 5-186-39 (38325)
ಸಾ ನದೀ ವತ್ಸಭೂಂಯಾಂ ತು ಪ್ರಥಿತಾಂಬೇತಿ ಭಾರತ ।
ವಾರ್ಷಿಕೀ ಗ್ರಾಹಬಹುಲಾ ದುಸ್ತೀರ್ಥಾ ಕುಟಿಲಾ ತಥಾ ॥ 5-186-40 (38326)
ಸಾ ಕನ್ಯಾ ತಪಸಾ ತೇನ ದೇಹಾರ್ಧೇನ ವ್ಯಜಾಯತ ।
ನದೀ ಚ ರಾಜನ್ವತ್ಸೇಷು ಕನ್ಯಾ ಚೈವಾಭವತ್ತದಾ ॥ ॥ 5-186-41 (38327)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಡಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯ- ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-186-36 ವಾರ್ಷಿಕೀ ವರ್ಷಾಸ್ವೇವ ವಹತೀತಿ ವಾರ್ಷಿಕೀ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 187
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.187. ಅಧ್ಯಾಯಃ 187
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಅಂಬಯಾ ತಪಸ್ತೋಷಿತಾನ್ಮಹಾದೇವಾತ್ ಜನ್ಮಾಂತರೇ ಪುಂಸ್ತ್ವಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಾ ಭೀಷ್ಮಹನನರೂಪವಮುಪಲಭ್ಯಾಗ್ನೌ ಪ್ರವೇಶಃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-187-0 (38328)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-187-0x (3923)
ತತಸ್ತೇ ತಾಪಸಾಃ ಸರ್ವೇ ತಪಸೇ ಧೃತನಿಶ್ಚಯಾಂ।
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನ್ಯವರ್ತಯಂಸ್ತಾತ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ಚಾಬ್ರುವನ್ ॥ 5-187-1 (38329)
ತಾನುವಾಚ ತತಃ ಕನ್ಯಾ ತಪೋವೃದ್ಧಾನೃಷೀಂಸ್ತದಾ ।
ನಿರಾಕೃತಾಸ್ಮಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ಭ್ರಂಶಿತಾ ಪತಿಧರ್ಮತಃ ॥ 5-187-2 (38330)
ವಧಾರ್ಥಂ ತಸ್ಯ ದೀಕ್ಷಾ ಮೇ ನ ಲೋಕಾರ್ಥಂ ತಪೋಧನಾಃ ।
ನಿಹತ್ಯ ಭೀಷ್ಮಂ ಗಚ್ಛೇಯಂ ಶಾಂತಿಮಿತ್ಯೇವ ನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 5-187-3 (38331)
ಯತ್ಕೃತೇ ದುಃಖವಸತಿಮಿಮಾಂ ಪ್ರಾಪ್ತಽಸ್ಮಿ ಶಾಶ್ವತೀಂ ।
ಪತಿಲೋಕಾದ್ವಿಹೀನಾ ಚ ನೈವ ಸ್ತ್ರೀ ನ ಪುಮಾನಿಹ ॥ 5-187-4 (38332)
ನಾಹತ್ವಾ ಯುಧಿ ಗಾಂಗೇಯಂ ನಿವರ್ತಿಷ್ಯೇ ತಪೋಧನಾಃ ।
ಏಷ ಮೇ ಹೃದಿ ಸಂಕಲ್ಪೋ ಯದಿದಂ ಕಥಿತಂ ಮಯಾ ॥ 5-187-5 (38333)
ಸ್ತ್ರೀಭಾವೇ ಪರಿನಿರ್ವಿಣ್ಣಾ ಪುಂಸ್ತ್ವಾರ್ಥೇ ಕೃತನಿಶ್ಚಯಾ ।
ಭೀಷ್ಮೇ ಪ್ರತಿಚಿಕೀರ್ಷಾಮಿ ನಾಸ್ಮಿ ವಾರ್ಯೇತಿ ವೈ ಪುನಃ ॥ 5-187-6 (38334)
ತಾಂ ದೇವೋ ದರ್ಶಯಾಮಾಸ ಶೂಲಪಾಣಿರುಮಾಪತಿಃ ।
ಮಧ್ಯೇ ತೇಷಾಂ ಮಹಾರ್ಷೀಣಾಂ ಸ್ವೇನ ರೂಪೇಣ ತಾಪಸೀಂ ॥ 5-187-7 (38335)
ಛಂದ್ಯಮಾನಾ ವರೇಣಾಥ ಸಾ ವವ್ರೇ ಮತ್ಪರಾಜಯಂ ।
ಹನಿಷ್ಯಸೀತಿ ತಾಂ ದೇವಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಮನಸ್ವಿನೀಂ ॥ 5-187-8 (38336)
ತತಃ ಸಾ ಪುನರೇವಾಥ ಕನ್ಯಾ ರುದ್ರಮುವಾಚ ಹ।
ಉಪಪದ್ಯೇತ್ಕಥಂ ದೇವ ಸ್ತ್ರಿಯಾ ಯುಧಿ ಜಯೋ ಮಮ ॥ 5-187-9 (38337)
ಸ್ತ್ರೀಭಾವೇನ ಚ ಮೇ ಗಾಢಂ ಮನಃ ಶಾಂತಮುಮಾಪತೇ ।
ಪ್ರತಿಶ್ರುತಶ್ಚ ಭೂತೇಶ ತ್ವಯಾ ಭೀಷ್ಮಪರಾಜಯಃ ॥ 5-187-10 (38338)
ಯಥಾ ಸ ಸತ್ಯೋ ಭವತಿ ತಥಾ ಕುರು ವೃಷಧ್ವಜ ।
ಯಥಾ ಹನ್ಯಾಂ ಸಮಾಗಂಯ ಭೀಷ್ಮಂ ಶಾಂತನವಂ ಯುಧಿ ॥ 5-187-11 (38339)
ತಾಮುವಾಚ ಮಹಾದೇವಃ ಕನ್ಯಾಂ ಕಿಲ ವೃಷಧ್ವಜಃ ।
ನ ಮೇ ವಾಗಮೃತಂ ಪ್ರಾಹ ಸತ್ಯಂ ಭದ್ರೇ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-187-12 (38340)
ಹನಿಷ್ಯಸಿ ರಣೇ ಭೀಷ್ಮಂ ಪುರುಷತ್ವಂ ಚ ಲಪ್ಸ್ಯತಿ ॥
ಸ್ಮರಿಷ್ಯಸಿ ಚ ತತ್ಸರ್ವಂ ದೇಹಮನ್ಯಂ ಗತಾ ಸತೀ ॥ 5-187-13 (38341)
ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಕುಲೇ ಜಾತಾ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ಮಹಾರಥಃ।
ಶೀಘ್ರಾಸ್ತ್ರಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಚ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ಸುಸಂಮತಃ ॥ 5-187-14 (38342)
ಯಥೋಕ್ತಮೇವ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಸರ್ವಮೇತದ್ಭವಿಷ್ಯತಿ।
ಭವಿಷ್ಯಸಿ ಪುಮಾನ್ಪಶ್ಚಾತ್ಕಸ್ಮಾಚ್ಚಿತ್ಕಾಲಪರ್ಯಯಾತ್ ॥ 5-187-15 (38343)
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾದೇವಃ ಕಪರ್ದೀ ವೃಷಭಧ್ವಜಃ।
ಪಶ್ಯತಾಮೇವ ವಿಪ್ರಾಣಾಂ ತತ್ರೈವಾಂತರಧೀಯತ ॥ 5-187-16 (38344)
ತತಃ ಸಾ ಪಶ್ಯತಾಂ ತೇಷಾಂ ಮಹರ್ಷೀಣಾಮನಿಂದಿತಾ ।
ಸಮಾಹೃತ್ಯ ವನಾತ್ತಸ್ಮಾತ್ಕಾಷ್ಠಾನಿ ವರವರ್ಣಿನೀ ॥ 5-187-17 (38345)
ಚಿತಾಂ ಕೃತ್ವಾ ಸುಮಹತೀಂ ಪ್ರದಾಯ ಚ ಹುತಾಶನಂ ।
ಪ್ರದೀಪ್ತೇಽಗ್ನೌ ಮಹಾರಾಜ ರೋಷದೀಪ್ತೇನ ಚೇತಸಾ ॥ 5-187-18 (38346)
ಉಕ್ತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮವಧಾಯೇತಿ ಪ್ರವಿವೇಶ ಹುತಾಶನಂ ।
ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಕಾಶಿಸುತಾ ರಾಜನ್ಯಮುನಾಮಭಿತೋ ನದೀಂ ॥ ॥ 5-187-19 (38347)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಾಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-187-10 ಶಾಂತಂ ಶೌರ್ಯಧರ್ಮರಹಿತಂ ॥ 5-187-19 ಯಮುನಾಮಭಿತಃ ಯಮುನಾದ್ವೀಪೇ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 188
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.188. ಅಧ್ಯಾಯಃ 188
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪುತ್ರಾರ್ಥಂ ತಪಸ್ಯತೇ ದ್ರುಪದಾಯ ಮಹಾದೇವೇನ ಸ್ತ್ರೀ ಭೂತ್ವಾ ಪುಮಾನ್ಭವಿಷ್ಯತೀತಿ ವರದಾನಂ ॥ 1 ॥ ದ್ರುಪದಭಾರ್ಯಯಾ ಸ್ತ್ರ್ಯಪತ್ಯಜನನೇಽಪಿ ತಸ್ಯ ಪುಂಸ್ತ್ವಖ್ಯಾಪನಂ ॥ 2 ॥ ದ್ರುಪದೇನ ತಸ್ಯ ಸ್ತ್ರೀತ್ವಂ ಪ್ರಚ್ಛಾದ್ಯ ಪುಂವಜ್ಜಾತಕರ್ಮಾದಿಕರಣಪೂರ್ವಕಂ ಶಿಖಂಡೀತಿ ನಾಮಕರಣಂ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-188-0 (38348)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-188-0x (3924)
ಕಥಂ ಶಿಖಂಡೀ ಗಾಂಗೇಯ ಕನ್ಯಾಂ ಭೂತ್ವಾ ಪುರಾ ತದಾ।
ಪುರುಷೋಽಭೂದ್ಯುಧಿಶ್ರೇಷ್ಠ ತನ್ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ಪಿತಾಮಹ ॥ 5-188-1 (38349)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-188-2x (3925)
ಭಾರ್ಯಾ ತು ತಸ್ಯ ರಾಜೇಂದ್ರ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಮಹೀಪತೇಃ।
ಮಹಿಷೀ ದಯಿತಾ ಹ್ಯಾಸೀದಪುತ್ರಾ ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ ॥ 5-188-2 (38350)
ಏತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಕಾಲೇ ತು ದ್ರುಪದೋ ವೈ ಮಹೀಪತಿಃ।
ಅಪತ್ಯಾರ್ಥೇ ಮಹಾರಾಜ ತೋಷಯಾಮಾಸ ಶಂಕರಂ ॥ 5-188-3 (38351)
ಅಸ್ಮಾದ್ವಧಾರ್ಥಂ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ತಪೋ ಘೋರಂ ಸಮಾಸ್ಥಿತಃ।
ಋತೇ ಕನ್ಯಾಂ ಮಹಾದೇವ ಪುತ್ರೋ ಮೇಸ್ಯಾದಿತಿ ಬ್ರುವನ್ ॥ 5-188-4 (38352)
ಭಗವನ್ಪುತ್ರಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಭೀಷ್ಮಂ ಪ್ರತಿಚಿಕೀರ್ಷಯಾ ।
ಇತ್ಯುಕ್ತೋ ದೇವದೇವೇನ ಸ್ತ್ರೀಪುಮಾಂಸ್ತೇ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-188-5 (38353)
ನಿವರ್ತಸ್ವ ಮಹೀಪಾಲ ನೈತಂಜಾತ್ವನ್ಯಥಾ ಭವೇತ್ ।
ಸ ತು ಗತ್ವಾ ಚ ನಗರಂ ಭಾರ್ಯಾಮಿದಮುವಾಚ ಹ ॥ 5-188-6 (38354)
ಕೃತೋ ಯತ್ನೋ ಮಹಾದೇವಸ್ತಪಸಾಽಽರಾಧಿತೋ ಮಯಾ ।
ಕನ್ಯಾ ಭೂತ್ವಾ ಪುಮಾನ್ಭಾವೀ ಇತಿ ಚೋಕ್ತೋಸ್ಮಿ ಶಂಭುನಾ ॥ 5-188-7 (38355)
ಪುನಃ ಪುನರ್ಯಾಚ್ಯಮಾನೋ ದಿಷ್ಟಮಿತ್ಯಬ್ರವೀಚ್ಛಿವಃ ।
ನತದನ್ಯಚ್ಚ ಭವಿತಾ ಭವಿತವ್ಯಂ ಹಿ ತತ್ತಥಾ ॥ 5-188-8 (38356)
ತತಃ ಸಾ ನಿಯತಾ ಭೂತ್ವಾ ಋತುಕಾಲೇ ಮನಸ್ವಿನೀ ।
ಪತ್ನೀ ದ್ರುಪದರಾಜಸ್ಯ ದ್ರುಪದಂ ಪ್ರವಿವೇಶ ಹ ॥ 5-188-9 (38357)
ಲೇಭೇ ಗರ್ಭಂ ಯಥಾಕಾಲಂ ವಿಧಿದೃಷ್ಟೇನ ಕರ್ಮಣಾ ।
ಪಾರ್ಷತಸ್ಯ ಮಹೀಪಾಲ ಯಥಾ ಮಾಂ ನಾರದೋಽಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-188-10 (38358)
ತತೋ ದಧಾರ ಸಾ ದೇವೀ ಗರ್ಭಂ ರಾಜೀವಲೋಚನಾ ।
ತಾಂ ಸ ರಾಜಾ ಪ್ರಿಯಾಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ದ್ರುಪದಃ ಕುರುನಂದನ ॥ 5-188-11 (38359)
ಪುತ್ರಸ್ನೇಹಾನ್ಮಹಾಬಾಹುಃ ಮುಖಂ ಪರ್ಯಚರತ್ತದಾ ।
ಸರ್ವಾನಭಿಪ್ರಾಯಕೃತಾನ್ಭಾರ್ಯಾಽಲಭತ ಕೌರವ ॥ 5-188-12 (38360)
ಅಪುತ್ರಸ್ಯ ಸತೋ ರಾಜ್ಞೋ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಮಹೀಪತೇಃ ।
ಯಥಾಕಾಲಂ ತು ಸಾ ದೇವೀ ಮಹಿಷೀ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಹ ॥ 5-188-13 (38361)
ಕನ್ಯಾಂ ಪ್ರವರರೂಪಾಂ ತು ಪ್ರಾಜಾಯತ ನರಾಧಿಪ ।
ಅಪುತ್ರಸ್ಯ ತು ರಾಜ್ಞಃ ಸಾ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಮನಸ್ವಿನೀ ॥ 5-188-14 (38362)
ಖ್ಯಾಪಯಾಮಾಸ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪುತ್ರೋ ಹ್ಯೇಷ ಮಮೇತಿ ವೈ।
ತತಃ ಸ ರಾಜಾ ದ್ರುಪದ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಾಯಾ ನರಾಧಿಪ ॥ 5-188-15 (38363)
ಪುತ್ರವತ್ಪುತ್ರಕಾರ್ಯಾಣಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಸಮಕಾರಯತ್ ।
ರಕ್ಷಣಂ ಚೈವ ಮಂತ್ರಸ್ಯ ಮಹಿಷೀ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಸಾ॥ 5-188-16 (38364)
ಚಕಾರ ಸರ್ವಯತ್ನೇನ ಬ್ರುವಣಾ ಪುತ್ರ ಇತ್ಯುತ ।
ನ ಚ ತಾಂ ವೇದಕ ನಗರೇ ಕಶ್ಚಿದನ್ಯತ್ರ ಪಾರ್ಷತಾತ್ ॥ 5-188-17 (38365)
ಶ್ರದ್ದಧಾನೋ ಹಿ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ದೇವಸ್ಯಾಚ್ಯುತತೇಜಸಃ।
ಛಾದಯಾಮಾಸ ತಾಂ ಕನ್ಯಾಂ ಪುಮಾನಿತಿ ಚ ಸೋಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-188-18 (38366)
ಜಾತಕರ್ಮಾಣಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಕಾರಯಾಮಾಸ ಪಾರ್ಥಿವಃ।
ಪುಂವದ್ವಿಧಾನಯುಕ್ತಾನಿ ಶಿಖಂಡೀತಿ ಚ ತಾಂ ವಿದುಃ ॥ 5-188-19 (38367)
ಅಹಮೇಕಸ್ತು ಚಾರೇಣ ವಚನಾನ್ನಾರದಸ್ಯ ಚ।
ಜ್ಞಾತವಾಂದೇವವಾಕ್ಯೇನ ಅಂಬಾಯಾಸ್ತಪಸಾ ತಥಾ ॥ ॥ 5-188-20 (38368)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಾಶೀತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 189
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.189. ಅಧ್ಯಾಯಃ 189
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಪುಂವೇಷಗೂಹಿತಯಾ ಶಿಖಂಡಿನ್ಯಾ ದ್ರೋಣಾದ್ಧನುರ್ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಸನಂ ॥ 1 ॥ ದ್ರುಪದೇನ ಶಿಖಂಡಿನ್ಯಾಃ ದಶಾರ್ಣಾಧಿಪತಿಕನ್ಯಯಾ ವಿವಾಹಕರಣಂ ॥ 2 ॥ ದಾಶಾರ್ಣಕಸುತಯಾ ಧಾತ್ರೀದ್ವಾರಾ ಸ್ವಪಿತ್ರೇ ಶಿಖಂಡಿನ್ಯಾಃ ಸ್ತ್ರೀತ್ವಜ್ಞಾಪನಂ ॥ 3 ॥ ದಾಶಾರ್ಣಕೇನ ದೂತಮುಖೇನ ದ್ರುಪದಂಪ್ರತಿ ಸ್ವವಿಪ್ರಲಂಭಫಲತಯಾ ಸಬಂಧೋಸ್ತಸ್ಯ ಸಮುಚ್ಛೇದನಿವೇದನಂ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-189-0 (38369)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-189-0x (3926)
ಚಕಾರ ಯತ್ನಂ ದ್ರುಪದಃ ಸುತಾಯಾಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಸು।
ತತೋ ಲೇಖ್ಯಾದಿಷು ತಥಾ ಶಿಲ್ಪೇಷು ಚ ಪರಂತಪ ॥ 5-189-1 (38370)
ಇಷ್ವಸ್ತ್ರೇ ಚೈವ ರಾಜೇಂದ್ರ ದ್ರೋಣಶಿಷ್ಯೋ ಬಭೂವ ಹ।
ತಸ್ಯ ಮಾತಾ ಮಹಾರಾಜ ರಾಜಾನಂ ವರವರ್ಣಿನೀ ॥ 5-189-2 (38371)
ಚೋದಯಾಮಾಸ ಭಾರ್ಯಾರ್ಥಂ ಕನ್ಯಾಯಾಃ ಪುತ್ರವತ್ತದಾ ।
ತತಸ್ತಾಂ ಪಾರ್ಷತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕನ್ಯಾಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಯೌವನಾಂ ।
ಸ್ತ್ರಿಯಂ ಮತ್ವಾ ತತಶ್ಚಿಂತಾಂ ಪ್ರಪೇದೇ ಸಹ ಭಾರ್ಯಯಾ ॥ 5-189-3 (38372)
ದ್ರುಪದ ಉವಾಚ। 5-189-4x (3927)
ಕನ್ಯಾ ಮಮೇಯಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾ ಯೌವನಂ ಶೋಕವರ್ಧಿನೀ ।
ಮಯಾ ಪ್ರಚ್ಛಾದಿತಾ ಚೇಯಂ ವಚನಾಚ್ಛೂಲಪಾಣಿನಃ ॥ 5-189-4 (38373)
ಭಾರ್ಯೋವಾಚ। 5-189-5x (3928)
ನ ತನ್ಮಿಥ್ಯಾ ಮಹಾರಾಜ ಭವಿಷ್ಯತಿ ಕಥಂಚನ ।
ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಕರ್ತಾ ಕಸ್ಮಾದ್ಧಿ ವೃಥಾ ವಕ್ತುಮಿಹಾರ್ಹತಿ ॥ 5-189-5 (38374)
ಯದಿ ತೇ ರೋಚತೇ ರಾಜನ್ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಶ್ರೃಣು ಮೇ ವಚಃ।
ಶ್ರುತ್ವೇದಾನೀಂ ಪ್ರಪದ್ಯೇಥಾಃ ಸ್ವಾಂ ಮತಿಂ ಪೃಷತಾತ್ಮಜ ॥ 5-189-6 (38375)
ಕ್ರಿಯತಾಮಸ್ಯ ಯತ್ನೇನ ವಿಧಿವದ್ದಾರಸಂಗ್ರಹಃ ।
ಭವಿತಾ ತದ್ವಚಃ ಸತ್ಯಮಿತಿ ಮೇ ನಿಶ್ಚಿತಾ ಮತಿಃ ॥ 5-189-7 (38376)
ತತಸ್ತೌ ನಿಶ್ಚಯಂ ಕೃತ್ವಾ ತಸ್ಮಿನ್ಕಾರ್ಯೇಽಥ ದಂಪತೀ ।
ವರಯಾಂಚಕ್ರತುಃ ಕನ್ಯಾಂ ದಶಾರ್ಣಾಧಿಪತೇಃ ಸುತಾಂ ॥ 5-189-8 (38377)
ತತೋ ರಾಜಾ ದ್ರುಪದೋ ರಾಜಸಿಂಹಃ
ಸರ್ವಾನ್ರಾಜ್ಞಃ ಕುಲತಃ ಸನ್ನಿಶಾಂಯ।
ದಾಶಾರ್ಣಕಸ್ಯ ನೃಪತೇಸ್ತನೂಜಾಂ
ಶಿಖಂಡಿನೇ ವರಯಾಮಾಸ ದಾರಾನ್ ॥ 5-189-9 (38378)
ಹಿರಣ್ಯವರ್ಮೇತಿ ನೃಪೋ ಯೋಽಸೌ ದಾಶಾರ್ಣಕಃ ಸ್ಮೃತಃ।
ಸ ಚ ಪ್ರಾದಾನ್ಮಹೀಪಾಲಃ ಕನ್ಯಾಂ ತಸ್ಮೈ ಶಿಖಂಡಿನೇ ॥ 5-189-10 (38379)
ಸ ಚ ರಾಜಾ ದಶಾರ್ಣೇಷು ಮಹಾನಾಸೀತ್ಸುದುರ್ಜಯಃ।
ಹಿರಣ್ಯವರ್ಮಾ ದುರ್ಧರ್ಷೋ ಮಹಾಸೇನೋ ಮಹಾಮನಾಃ ॥ 5-189-11 (38380)
ಕೃತೇ ವಿವಾಹೇ ತು ತದಾ ಸಾ ಕನ್ಯಾ ರಾಜಸತ್ತಮ।
ಯೌವನಂ ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತಾ ಸಾ ಚ ಕನ್ಯಾ ಶಿಖಂಡಿನೀ ॥ 5-189-12 (38381)
ಕೃತದಾರಃ ಶಿಖಂಡೀ ಚ ಕಾಂಪಿಲ್ಯಂ ಪುನರಾಗಮತ್।
ನ ಚ ಸಾ ವೇದ ತಾಂ ಕನ್ಯಾಂ ಕಂಚಿತ್ಕಾಲಂ ಸ್ತ್ರಿಯಂ ಕಿಲ।
ಯದಾ ತ್ವೇನಾಮಜಾನಾತ್ಸಾ ಸ್ತ್ರಿಯಮೇವ ನೃಪಾತ್ಮಜಾ ॥ 5-189-13 (38382)
ಧಾತ್ರೀಣಾಂ ಚ ಸಖೀನಾಂ ಚ ವ್ರೀಡಯಾನಾ ನ್ಯವೇದಯತ್ ।
ಕನ್ಯಾಂ ಪಾಂಚಾಲರಾಜಸ್ಯ ಸುತಾಂ ತಾಂ ವೈ ಶಿಖಂಡಿನೀಂ ॥ 5-189-14 (38383)
ತತಸ್ತಾ ರಾಜಶಾರ್ದೂಲ ಧಾತ್ರ್ಯೋ ದಾಶಾರ್ಣಿಕಾಸ್ತದಾ।
ಜಗ್ಮುರಾರ್ತಿ ಪರಾಂ ಪ್ರೇಷ್ಯಾಃ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸುರೇವ ಚ ॥ 5-189-15 (38384)
ತತೋ ದಶಾರ್ಣಾಧಿಪತೇಃ ಪ್ರೇಷ್ಯಾಃ ಸರ್ವಾ ನ್ಯವೇದಯನ್ ।
ವಿಪ್ರಲಂಭಂ ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಸ ಚ ಚುಕ್ರೋಧ ಪಾರ್ಥಿವಃ ॥ 5-189-16 (38385)
ಶಿಖಂಡ್ಯಪಿ ಮಹಾರಾಜ ಪುಂವದ್ರಾಜಕುಲೇ ತದಾ।
ವಿಜಹಾರ ಂರುದಾ ಯುಕ್ತಃ ಸ್ತ್ರೀತ್ವಂ ನೈವಾತಿರೋಚಯನ್ ॥ 5-189-17 (38386)
ತತಃ ಕತಿಪಯಾಹಸ್ಯ ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಹಿರಣ್ಯವರ್ಮಾ ರಾಜೇಂದ್ರ ರೋಷಾದರ್ತಿಂ ಜಗಾಮ ಹ ॥ 5-189-18 (38387)
ತತೋ ದಾಶಾರ್ಣಕೋ ರಾಜಾ ತೀವ್ರಕೋಪಸಮನ್ವಿತಃ ।
ದೂತಂ ಪ್ರಸ್ಥಾಪಯಾಮಾಸ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ನಿವೇಶನಂ ॥ 5-189-19 (38388)
ತತೋ ದ್ರುಪದಮಾಸಾದ್ಯ ದೂತಃ ಕಾಂಚನವರ್ಮಣಃ।
ಏಕ ಏಕಾಂತಸುತ್ಸಾರ್ಯ ರಹೋ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-189-20 (38389)
ದಾಶಾರ್ಣರಾಜೋ ರಾಜಂಸ್ತ್ವಾಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ।
ಅಭಿಷ್ಗಾತ್ಪ್ರಕುಪಿತೋ ವಿಪ್ರಲಬ್ಧಸ್ತ್ವಯಾಽನಘ ॥ 5-189-21 (38390)
ಅವಮನ್ಯಸೇ ಮಾಂ ನೃಪತೇ ನೂನಂ ದುರ್ಮಂತ್ರಿತಂ ತವ।
ಯನ್ಮೇ ಕನ್ಯಾಂ ಸ್ವಕನ್ಯಾರ್ಥೇ ಮೋಹಾದ್ಯಾಚಿತವಾನಸಿ ॥ 5-189-22 (38391)
ತಸ್ಯಾದ್ಯ ವಿಪ್ರಲಂಭಸ್ಯ ಫಲಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಹಿ ದುರ್ಮತೇ ।
ಏಷ ತ್ವಂ ಸಜನಾಮಾತ್ಯಮುದ್ಧರಾಮಿ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ॥ 5-189-23 (38392)
ಅವಮತ್ಯ ಚ ವೀರ್ಯಂ ಮೇ ಕುಲಂ ಚಾರಿತ್ರಮೇವ ಚ ।
ವಿಪ್ರಲಂಭಸ್ತ್ವಯಾಪೂರ್ವೋ ಮನುಷ್ಯೇಷು ಪ್ರವರ್ತಿತಃ ॥ 5-189-24 (38393)
ಕುರು ಸರ್ವಾಣಿ ಕಾರ್ಯಾಣಿ ಭುಂಕ್ಷ್ವ ಕಭೋಗಾನನುತ್ತಮಾನ್।
ಅಭಿಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಶೀಘ್ರಂ ತ್ವಾಂ ಸಮುದ್ಧರ್ತುಂ ಸಬಾಂಧವಂ ॥ ॥ 5-189-25 (38394)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನನವತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-189-4 ಶೂಲಯುಕ್ತಃ ಪಾಣಿಃ ಶೂಲಪಾಣಿಃ ಸೋಽಸ್ಯಾಸ್ತೀತಿ ಶೂಲಪಾಣೀ ತಸ್ಯ ॥ 5-189-20 ಉತ್ಸಾರ್ಯ ನೀತ್ವಾ ॥ 5-189-21 ಅಭಿಷಂಗಾತ್ಪರಾಭವಾತ್ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 190
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.190. ಅಧ್ಯಾಯಃ 190
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದಾಶಾರ್ಣಕೇನ ಪುನರ್ದೂತಪ್ರೇಷಣೇ ದ್ರುಪದೇನ ಪತ್ನ್ಯಾಸಹ ಕರ್ತವ್ಯಾಲೋಚನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-190-0 (38395)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-190-0x (3929)
ಏವಮುಕ್ತಸ್ಯ ದೂತೇನ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ತದಾ ನೃಪ।
ಚೋರಸ್ಯೇವ ಗೃಹೀತಸ್ಯ ನ ಪ್ರಾವರ್ತತ ಭಾರತೀ ॥ 5-190-1 (38396)
ಸ ಯತ್ನಮಕರೋತ್ತೀವ್ರಂ ಸಂಬಂಧಿನ್ಯುನುಮಾನನೇ ।
ದೂತೈರ್ಮಧುರಸಂಭಾಷೈರ್ನ ತದಸ್ತೀತಿ ಸಂದಿಶನ್ ॥ 5-190-2 (38397)
ಸ ರಾಜಾ ಭೂಯ ಏವಾಥ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತತ್ತ್ವಮಥಾಗಮತ್ ।
ಕನ್ಯೇತಿ ಪಾಂಚಾಲಸುತಾಂ ತ್ವರಮಾಣೋ ವಿನಿರ್ಯಯೌ ॥ 5-190-3 (38398)
ತತಃ ಸಂಪ್ರೇಷಕಯಾಮಾಸ ಮಿತ್ರಾಂಣಾಮಮಿತೌಜಸಾಂ ।
ದುಹಿತುರ್ವಿಪ್ರಲಂಭಂ ತಂ ಧಾತ್ರೀಣಾಂ ವಚನಾತ್ತದಾ ॥ 5-190-4 (38399)
ತತಃ ಸಮುದಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಬಲಾನಾಂ ರಾಜಸತ್ತಮಃ ।
ಅಭಿಯಾನೇ ಮತಿಂ ಚಕ್ರೇ ದ್ರುಪದಂ ಪ್ರತಿ ಭಾರತ ॥ 5-190-5 (38400)
ತತಃ ಸಂಮಂತ್ರಯಾಮಾಸ ಮಂತ್ರಿಭಿಃ ಸ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ಹಿರಣ್ಯವರ್ಮಾ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಪಾರ್ಥಿವಂ ಪ್ರತಿ ॥ 5-190-6 (38401)
ತತ್ರ ವೈ ನಿಶ್ಚಿತಂ ತೇಷಾಮಭೂದ್ರಾಜ್ಞಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ।
ತಥ್ಯಂ ಭವತಿ ಚೇದೇತತ್ಕನ್ಯಾ ರಾಜಞ್ಶಿಖಂಡಿನೀ ॥ 5-190-7 (38402)
ಬದ್ಧ್ವಾ ಪಾಂಚಾಲರಾಜಾನಮಾನಯಿಷ್ಯಾಮಹೇ ಗೃಹಂ ।
ಅನ್ಯಂ ರಾಜಾನಮಾಧಾಯ ಪಾಂಚಾಲೇಷು ನರೇಶ್ವರಂ ॥ 5-190-8 (38403)
ಘಾತಯಿಷ್ಯಾಮ ನೃಪತಿಂ ಪಾಂಚಾಲಂ ಸಶಿಖಂಡಿನಂ ॥ 5-190-9 (38404)
ಸ ತದಾ ದ್ರುತಮಾಜ್ಞಾಯ ಪುನರ್ದೂತಾನ್ನರಾಧಿಪಃ।
ಪ್ರಾಸ್ಥಾಪಯತ್ಪಾರ್ಷತಯಾ ನಿಹನ್ಮೀತಿ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ॥ 5-190-10 (38405)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-190-11x (3930)
ಸ ಹಿ ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ವೈ ಭೀತಃ ಕಿಲ್ಬಿಷೀ ಚ ನರಾಧಿಪಃ ।
ಭಯಂ ತೀವ್ರಮನುಪ್ರಾಪ್ತೋ ದ್ರುಪದಃ ಪೃಥಿವೀಪತಿಃ ॥ 5-190-11 (38406)
ವಿಸೃಜ್ಯ ದೂತಾಂದಾಶಾರ್ಣೇ ದ್ರುಪದಃ ಶೋಕಮೂರ್ಚ್ಛಿತಃ ।
ಸಮೇತ್ಯ ಭಾರ್ಯಾಂ ರಹಿತೇ ವಾಕ್ಯಮಾಹ ನರಾಧಿಪಃ ॥ 5-190-12 (38407)
ಭಯೇನ ಮಹತಾಽಽವಿಷ್ಟೋ ಹೃದಿ ಶೋಕೇನ ಚಾಹತಃ ।
ಪಾಂಚಾಲರಾಜೋ ದಯಿತಾಂ ಮಾತರಂ ವೈ ಶಿಖಂಡಿನಃ ॥ 5-190-13 (38408)
ಅಭಿಯಾಸ್ಯತಿ ಮಾಂ ಕೋಪಾತ್ಸಂಬಂಧೀ ಸುಮಹಾಬಲಃ ।
ಹಿರಣ್ಯವರ್ಮಾ ನೃಪತಿಃ ಕರ್ಷಮಾಣೋ ವರೂಥಿನೀಂ ॥ 5-190-14 (38409)
ಕಿಮಿದಾನೀಂ ಕರಿಷ್ಯಾವೋ ಮೂಢೌ ಕನ್ಯಾಮಿಮಾಂ ಪ್ರತಿ।
ಶಿಖಂಡೀ ಕಿಲ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಕನ್ಯೇತಿ ಪರಿಶಂಕಿತಃ ॥ 5-190-15 (38410)
ಇತಿ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ಯತ್ನೇನ ಸಮಿತ್ರಃ ಸಬಲಾನುಗಃ ।
ವಂಚಿತೋಽಸ್ಮೀತಿ ಮನ್ವಾನೋ ಮಾಂ ಕಿಲೋದ್ಧರ್ತುಮಿಚ್ಛತಿ॥ 5-190-16 (38411)
ಕಿಮತ್ರ ತಥ್ಯಂ ಸುಶ್ರೋಣಿ ಮಿಥ್ಯಾ ಕಿಂ ಬ್ರೂಹಿ ಶೋಭನೇ ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ತ್ವತ್ತಃ ಶುಭಂ ವಾಕ್ಯಂ ಸಂವಿಧಾಸ್ಯಾಂಯಹಂ ತಥಾ ॥ 5-190-17 (38412)
ಅಹಂ ಹಿ ಸಂಶಯಪ್ರಾಪ್ತೋ ಬಾಲಾ ಚೇಯಂ ಶಿಖಂಡಿನೀ ।
ತ್ವಂ ಚ ರಾಜ್ಞಿ ಮಹತ್ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾ ವರವರ್ಣಿನಿ ॥ 5-190-18 (38413)
ಸಾ ತ್ವಂ ಸರ್ವವಿಮೋಕ್ಷಾಯ ತತ್ತ್ವಮಾಖ್ಯಾಹಿ ಪೃಚ್ಛತಃ।
ತಥಾ ವಿದಧ್ಯಾಂ ಸುಶ್ರೋಣಿ ಕೃತ್ಯಮಾಶು ಶುಚಿಸ್ಮಿತೇ ॥ 5-190-19 (38414)
ಶಿಖಂಡಿನಿ ಚ ಮಾ ಭೈಸ್ತ್ವಂ ವಿಧಾಸ್ಯೇ ತತ್ರ ತತ್ತ್ವತಃ ।
ಕೃಪಯಾಹಂ ವರಾರೋಹೇ ವಂಚಿತಃ ಪುತ್ರಧರ್ಮತಃ ॥ 5-190-20 (38415)
ಮಯಾ ದಾಶಾರ್ಣಕೋ ರಾಜಾ ವಂಚಿತಃ ಸ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ತದಾಚಕ್ಷ್ವ ಮಹಾಭಾಗೇ ವಿಧಾಸ್ಯೇ ತತ್ರ ಯದ್ಧಿತಂ ॥ 5-190-21 (38416)
ಜನಾತಾ ಹ ನರೇಂದ್ರೇಣ ಖ್ಯಾಪನಾರ್ಥಂ ಪರಸ್ಯ ವೈ ।
ಪ್ರಕಾಶಂ ಚೋದಿತಾ ದೇವೀ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಮಹೀಪತಿಂ ॥ ॥ 5-190-22 (38417)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ನವತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-190-3 ಅಗಮತ್ ಜ್ಞಾತವಾನ್ ॥ 5-190-5 ಸಮುದಯಂ ಸಮುದಾಯಂ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 191
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.191. ಅಧ್ಯಾಯಃ 191
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಶಿಖಂಡಿನ್ಯಾ ಪಿತ್ರೋಃ ಶೋಕಸ್ಯ ಸ್ವಮೂಲಕತ್ವಚಿಂತನೇನ ದುರ್ಗಮಾರಣ್ಯಮೇತ್ಯ ಸ್ಥೂಣನಾಂನಃ ಕುಬೇರಾನುಚರಸ್ಯ ಗೃಹಸಮೀಪೇ ಪ್ರಾಯೋಪವೇಶಃ ॥ 1 ॥ ಸ್ಥೂಣಚೋದಿತಯಾ ಶಿಖಂಡಿನ್ಯಾ ತಂಪ್ರತಿ ಪುಂಸ್ತ್ವವರಣಂ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-191-0 (38418)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-191-0x (3931)
ತತಃ ಶಿಖಂಡಿನೋ ಮಾತಾ ಯಥಾತತ್ತ್ವಂ ನರಾಧಿಪ।
ಆಚಚಕ್ಷೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ಭರ್ತ್ರ ಕನ್ಯಾಂ ಶಿಖಂಡಿನೀಂ ॥ 5-191-1 (38419)
ಅಪುತ್ರಯಾ ಮಯಾ ರಾಜನ್ಸಪತ್ನೀನಾಂ ಭಯಾದಿದಂ ।
ಕನ್ಯಾ ಶಿಖಂಡಿನೀ ಜಾತಾ ಪುರುಷೋ ವೈ ನಿವೇದಿತಾ ॥ 5-191-2 (38420)
ತ್ವಯಾ ಚೈವ ನರಶ್ರೇಷ್ಠ ತನ್ಮೇ ಪ್ರೀತ್ಯಾಽನುಮೋದಿತಂ ।
ಪುತ್ರಕರ್ಮ ಕೃತಂ ಚೈವ ಕನ್ಯಾಯಾಃ ಪಾರ್ಥಿವರ್ಷಭ ॥ 5-191-3 (38421)
ಭಾರ್ಯಾ ಚೋಢಾ ತ್ವಯಾ ರಾಜಂದಶಾರ್ಣಾಧಿಪತೇಃ ಸುತಾ।
ಮಯಾ ಚ ಪ್ರತ್ಯಭಿಹಿತಂ ದೇವವಾಕ್ಯಾರ್ಥದರ್ಶನಾತ್।
ಕನ್ಯಾ ಭೂತ್ವಾ ಪುಮಾನ್ಭಾವೀತ್ಯೇವಂ ಚೈತದುಪೇಕ್ಷಿತಂ ॥ 5-191-4 (38422)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ದ್ರುಪದೋ ಯಜ್ಞಸೇನಃ
ಸರ್ವಂ ತತ್ತ್ವಂ ಮಂತ್ರವಿದ್ಭ್ಯೋ ನಿವೇದ್ಯ।
ಮಂತ್ರಂ ರಾಜಾ ಮಂತ್ರಯಾಮಾಸ ರಾಜನ್
ಯಥಾಯುಕ್ತಂ ರಕ್ಷಣೇ ವೈ ಪ್ರಜಾನಾಂ ॥ 5-191-5 (38423)
ಸಂಬಂಧಕಂ ಚೈವ ಸಮರ್ಥ್ಯ ತಸ್ಮಿನ್
ದಾಶಾರ್ಣಕೇ ವೈ ನೃಪತೌ ನರೇಂದ್ರ।
ಸ್ವಯಂ ಕೃತ್ವಾ ವಿಪ್ರಲಂಭಂ ಯಥಾವ-
ನ್ಮಂತ್ರ್ಯೈಕಾಗ್ರೋ ನಿಶ್ಚಯಂ ವೈ ಜಗಾಮ ॥ 5-191-6 (38424)
ಸ್ವಭಾವಗುಪ್ತಂ ನಗರಮಾಪತ್ಕಾಲೇ ತು ಭಾರತ।
ಗೋಪಯಾಮಾಸ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸರ್ವತಃ ಸಮಲಂಕೃತಂ ॥ 5-191-7 (38425)
ಆರ್ತಿಂ ಚ ಪರಮಾಂ ರಾಜಾ ಜಗಾಮ ಸಹ ಭಾರ್ಯಯಾ।
ದಶಾರ್ಣಪತಿನಾ ಸಾರ್ಧಂ ವಿರೋಧೇ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-191-8 (38426)
ಕಥಂ ಸಂಬಂಧಿನಾ ಸಾರ್ಧಂ ನ ಮೇ ಸ್ಯಾದ್ವಿಗ್ರಹೋ ಮಹಾನ್।
ಇತಿ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ಮನಸಾ ದೇವತಾಮರ್ಚಯತ್ತದಾ ॥ 5-191-9 (38427)
ತಂ ತು ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತದಾ ರಾಜಂದೇವೀ ದೇವಪರಂ ತದಾ।
ಅರ್ಚಾಂ ಪ್ರಯುಂಜಾನಮಥೋ ಭಾರ್ಯಾ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-191-10 (38428)
ದೇವಾನಾಂ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಶ್ಚ ಸತ್ಯಂ ಸಾಧುಮತಾ ಸತಾಂ ।
ಕಿಮು ದುಃಸ್ವಾರ್ಣವಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತಸ್ಮಾದರ್ಚಯತಾಂ ಗುರೂನ್ ॥ 5-191-11 (38429)
ದೈವತಾನಿ ಚ ಸರ್ವಾಣಿ ಪೂಜ್ಯನಾಂ ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣಂ ।
ಅಗ್ನಯಶ್ಚಾಪಿ ಹೃಯಂತಾಂ ದಾಶಾರ್ಣಪ್ರತಿಷೇಧನೇ ॥ 5-191-12 (38430)
ಅಯುದ್ಧೇನ ನಿವೃತ್ತಿಂ ಚ ಮನಸಾ ಚಿಂತಯ ಪ್ರಭೋ।
ದೇವತಾನಾಂ ಪ್ರಸಾದೇನ ಸರ್ವಮೇತದ್ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-191-13 (38431)
ಮಂತ್ರಿಭಿರ್ಮಂತ್ರಿತಂ ಸಾರ್ಧಂ ತ್ವಯಾ ಪೃಥುಲಲೋಚನ।
ಪುರಸ್ಯಾಸ್ಯಾವಿನಾಶಾಯ ಯಚ್ಚ ರಾಜಂಸ್ತಥಾ ಕುರು॥ 5-191-14 (38432)
ದೈವಂ ಹಿ ಮಾನುಷೋಪೇತಂ ಭೃಶಂ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ಪಾರ್ಥಿವ ।
ಪರಂಪರವಿರೋಧಾದ್ಧಿ ಸಿದ್ಧಿರಸ್ತಿ ನ ಚೈತಯೋಃ ॥ 5-191-15 (38433)
ತಸ್ಮಾದ್ವಿಧಾಯ ನಗರೇ ವಿಧಾನಂ ಸಚಿವೈಃ ಸಹ।
ಅರ್ಚಯಸ್ವ ಯಥಾಕಾಮಂ ದೈವತಾನಿ ವಿಶಾಂಪತೇ ॥ 5-191-16 (38434)
ಏವಂ ಸಂಭಾಷಮಾಣೌ ತು ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶೋಕಪರಾಯಣೌ।
ಶಿಖಂಡಿನೀ ತದಾ ಕನ್ಯಾ ವ್ರೀಡಿತೇವ ತಪಸ್ವಿನೀ ॥ 5-191-17 (38435)
ತತಃ ಸಾ ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ಮನ್ಕೃತೇ ದುಃಖಿತಾವುಭೌ ।
ಇಮಾವಿತಿ ತತಶ್ಚಕ್ರೇ ಮತಿಂ ಪ್ರಾಣವಿನಾಶನೇ ॥ 5-191-18 (38436)
ಏವಂ ಸಾ ನಿಶ್ಚಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಭೃಶಂ ಶೋಕಪರಾಯಣಾ।
ನಿರ್ಜಗಾಮ ಗೃಹಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಗಹನಂ ನಿರ್ಜನಂ ವನಂ ॥ 5-191-19 (38437)
ಯಕ್ಷೇಣರ್ದ್ಧಿಮತಾ ರಾಜನ್ಸ್ಥೂಣಾಕರ್ಣೇನ ಪಾಲಿತಂ ।
ತದ್ಭಯಾದೇವ ಚ ಜನೋ ವಿಸರ್ಜಯತಿ ತದ್ವನಂ ॥ 5-191-20 (38438)
ತತ್ರ ಚ ಸ್ಥೂಣಭವನಂ ಸುಧಾಮೃತ್ತಿಕಲೇಪನಂ ।
ಲಾಜೋಲ್ಲಾಪಿಕಧೂಮಾಢ್ಯಮುಚ್ಚಪ್ರಾಕಾರತೋರಣಂ ॥ 5-191-21 (38439)
ತನ್ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಶಿಖಂಡೀ ಸಾ ದ್ರುಪದಸ್ಯಾತ್ಮಜಾ ನೃಪ ।
ಅನಶ್ನಾನಾ ಬಹುತಿಥಂ ಶರೀರಮುದಶೋಪಯತ್ ॥ 5-191-22 (38440)
ದರ್ಶಯಾಮಾಸ ತಾಂ ಯಕ್ಷಃ ಸ್ಥೂಣೋ ಮಾರ್ದವಸಂಯುತಃ ।
ಕಿಮರ್ಥೋಽಯಂ ತವಾರಂಭಃ ಕರಿಷ್ಯೇ ಬ್ರೂಹಿ ಮಾಚಿರಂ ॥ 5-191-23 (38441)
ಅಶಕ್ಯಯಿತಿ ಸಾ ಯಕ್ಷಂ ಪುನಃ ಪುನರುವಾಚ ಹ।
ಕರಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ವೈ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚಾಥ ಗುಹ್ಯಕಃ ॥ 5-191-24 (38442)
ಧನೇಶ್ವರಸ್ಯಾನುಚರೋ ವರದೋಽಸ್ಮಿ ನೃಪಾತ್ಮಜೇ।
ಅದೇಯಮಪಿ ದಾಸ್ಯಾದಿ ಬ್ರೂಹಿ ಯತ್ತೇ ವಿವಕ್ಷಿತಂ ॥ 5-191-25 (38443)
ತತಃ ಶಿಖಂಡೀ ತತ್ಸರ್ವಮಖಿಲೇನ ನ್ಯವೇದಯತ್।
ತಸ್ಮೈ ಯಕ್ಷಪ್ರಧಾನಾಯ ಸ್ಥೂಣಾಕರ್ಣಾಯ ಭಾರತ ॥ 5-191-26 (38444)
ಶಿಖಂಡ್ಯುವಾಚ। 5-191-27x (3932)
ಆಪನ್ನೋ ಮೇ ಪಿತಾ ಯಕ್ಷ ನ ಚಿರಾನ್ನಾಶಮೇಷ್ಯತಿ।
ಅಭಿಯಾಸ್ಯತಿ ಸಕ್ರೋಧೋ ದಶಾರ್ಣಾಧಿಪತಿರ್ಹಿ ತಂ ॥ 5-191-27 (38445)
ಮನ್ನಿಮಿತ್ತಂ ಮಹೋತ್ಸಾಹಃ ಸಹೇಮಕವಚೋ ನೃಪಃ ।
ತಸ್ಮಾದ್ರಕ್ಷಸ್ವ ಮಾಂ ಯಕ್ಷ ಮಾತರಂ ಪಿತರಂ ಚ ಮೇ ॥ 5-191-28 (38446)
ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೋ ಹಿ ಭವತಾ ದುಃಖಪ್ರತಿಶಮೋ ಮಮ ।
ಭವೇಯಂ ಪುರುಷೋ ಯಕ್ಷ ತ್ವತ್ಪ್ರಸಾದಾದನಿಂದಿತಃ ॥ 5-191-29 (38447)
ಯಾವದೇವ ಸ ರಾಜಾ ವೈ ನೋಪಯಾತಿ ಪುರಂ ಮಮ ।
ತಾವದೇವ ಮಹಾಯಕ್ಷ ಪ್ರಸಾದಂ ಕುರು ಗುಹ್ಯಕ ॥ ॥ 5-191-30 (38448)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯನಪರ್ವಣಿ ಏಕನವತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-191-11 ಸಾಧುಮತಾ ಕಲ್ಯಾಣವತಾಪಿ ದೇವಾನಾಂ ಸತಾಂ ಸಾಧೂನಾಂ ಚ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಃ ಪೂಜಾ ನಿತ್ಯಂ ಕರ್ತವ್ಯೇತಿ ಶೇಷಃ । ಕಿಮು ದುಃಖಾರ್ಣವಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಕರ್ತವ್ಯೇತಿ । ತಸ್ಮಾತ್ ಭವಾನ್ ಗುರೂನ್ ದೇವಾರಾಧನಾರ್ಥಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನ್ ಅರ್ಚಯತಾಂ ಪೂಜಯತು ॥ 5-191-21 ಲಾಜೋಲ್ಲಾಪಿಕಃ ಲಾಜಾನಿ ಉಶೀರಾಣಿ ಉಲ್ಲಾಪಯತಿ ಸೂಚಯತೀತಿ ಲಾಜೋಲ್ಲಾಪಿಕಃ। ಉಶೀರಪರಿಮಲಯುಕ್ತಧೂಮಾಢ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಉಶೀರೇ ಲಾಜಮುದ್ದಿಷ್ಟಮಿತಿ ವಿಶ್ವಃ। ರಾಜೋಪಲೇಪಧೂಮಾಢ್ಯಂ ಇತಿo ಕoಡ ಪಾಠಃ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 192
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.192. ಅಧ್ಯಾಯಃ 192
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಸ್ಥೂಣೇನ ಶಿಖಂಡಿನ್ಯೈ ಪುನಃಪುಂಸ್ತ್ವಪ್ರತ್ಯರ್ಪಣಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪನಪೂರ್ವಕಂ ತದೀಯಸ್ತ್ರೀತ್ವಸ್ವೀಕಾರೇಣ ಸ್ವೀಯಪುಂಸ್ತ್ವಸಮರ್ಪಣಂ ॥ 1 ॥ ದಾಶಾರ್ಣಕೇನ ಉಪಾಯಾತ್ ಶಿಖಂಡಿನಃ ಪುಂಸ್ತ್ವಂ ನಿರ್ಧಾರ್ಯ ಸ್ವಪುರಗಮನಂ ॥ 2 ॥ ಅತ್ರಾಂತರೇ ಸ್ಥೂಣಗೃಹಮಾಗತೇನ ಕುಬೇರೇಣ ತಂಪ್ರತಿ ಸ್ತ್ರೀತ್ವಧಾರಣಸ್ಯ ಶಿಖಂಡಿಮರಣಾವಧಿಕತ್ವರೂಪಶಾಪದಾನಂ ॥ 3 ॥ ಪುಂಸ್ತ್ವಪ್ರತ್ಯರ್ಪಣಾಯ ಗತೇನ ಶಿಖಂಡಿನಾ ಸ್ಥೂಣಾತ್ತದ್ವೃತ್ತಾಂತಮುಪಲಭ್ಯ ಹರ್ಷಾತ್ಸ್ವಗೃಹಾಗಮನಂ ॥ 4 ॥ ಇತಿ ಭೀಷ್ಮೇಣ ದುರ್ಯೋಧನಂಪ್ರತಿ ಶಿಖಂಡಿನಾ ಸಹ ಸ್ವೇನ ಯುದ್ಧಾಕರಣೇ ಕಾರಣಾಭಿಧಾನಂ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-193-0 (38449)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-193-0x (3933)
ಶಿಖಂಡಿವಾಕ್ಯಂ ಶ್ರುತ್ವಾಽಥ ಸ ಯಕ್ಷೋ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಪ್ರೋವಾಚ ಮನಸಾ ಚಿಂತ್ಯ ದೈವೇನೋಪನಿಪೀಡಿತಃ ॥ 5-192-1 (38450)
ಭವಿತವ್ಯಂ ತಥಾ ತದ್ಧಿ ಮಮ ದುಃಖಾಯ ಕೌರವ।
ಭದ್ರೇ ಕಾಮಂ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಮಯಂ ತು ನಿಬೋಧ ಮೇ ॥ 5-192-2 (38451)
`ಸ್ವಂ ತೇ ಪುಂಸ್ತ್ವಂ ಪ್ರದಾಸ್ಯಾಮಿ ಸ್ತ್ರೀತ್ವಂ ಧಾರಯಿತಾಽಸ್ಮಿ ತೇ'
ಕಿಂಚಿತ್ಕಾಲಂ ತು ತೇ ದಾಸ್ಯೇ ಪುಲ್ಲಿಂಗಂ ಸ್ವಮಿದಂ ತವ।
ಆಗಂತವ್ಯಂ ತ್ವಯಾ ಕಾಲೇ ಸತ್ಯಂ ಚೈವ ವದಸ್ವ ಮೇ ॥ 5-192-3 (38452)
ಪ್ರಭುಃ ಸಂಕಲ್ಪಸಿದ್ಧೋಽಸ್ಮಿ ಕಾಮಚಾರೀ ವಿಹಂಗಮಃ ।
ಮತ್ಪ್ರಸಾದಾತ್ಪುರಂ ಚೈವ ತ್ರಾಹಿ ಬಂಧೂಂಶ್ಚ ಕೇವಲಂ ॥ 5-192-4 (38453)
ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗಂ ಧಾರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತವೇದಂ ಪಾರ್ಥಿವಾತ್ಮಜೇ।
ಸತ್ಯಂ ಮೇ ಪ್ರತಿಜಾನೀಹಿ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಿಯಂ ತವ ॥ 5-192-5 (38454)
ಶಿಖಂಡ್ಯುವಾಚ। 5-192-6x (3934)
ಪ್ರತಿದಾಸ್ಯಾಮಿ ಭಗವನ್ಪುಲಿಂಗಂ ತವ ಸುವ್ರತ।
ಕಿಂಚಿತ್ಕಾಲಾಂತರಂ ಸ್ತ್ರೀತ್ವಂ ಧಾರಯಸ್ವ ನಿಶಾಚರ ॥ 5-192-6 (38455)
ಪ್ರತಿಯಾತೇ ದಶಾರ್ಣೇ ತು ಪಾರ್ಥಿವೇ ಹೇಮವರ್ಮಣಿ ।
ಕನ್ಯೈವ ಹಿ ಭವಿಷ್ಯಾಮಿ ಪುರುಷಸ್ತ್ವಂ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ॥ 5-192-7 (38456)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-192-8x (3935)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಸಮಯಂ ತತ್ರ ಚಕ್ರಾತೇ ತಾವುಭೌ ನೃಪ ।
ಅನ್ಯೋನ್ಯಸ್ಯಾನಭಿದ್ರೋಹೇ ತೌ ಸಂಕ್ರಾಮಯತಾಂ ತತಃ ॥ 5-192-8 (38457)
ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗಂ ಧಾರಯಾಮಾಸ ಸ್ಥೂಣೋ ಯಕ್ಷೋಽಥ ಭಾರತ ।
ಯಕ್ಷರೂಪಂ ಚ ತದ್ದೀಪ್ತಂ ಶಿಖಂಡೀ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯತ ॥ 5-192-9 (38458)
ತತಃ ಶಿಖಂಡೀ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಃ ಪುಂಸ್ತ್ವಮಾಸಾದ್ಯ ಪಾರ್ಥಿವ ।
ವಿವೇಶ ನಗರಂ ಹೃಷ್ಟಃ ಪಿತರಂ ಚ ಸಮಾಸದತ್ ॥ 5-192-10 (38459)
ಯಥಾವೃತ್ತಂ ತು ತತ್ಸರ್ವಮಾಚಖ್ಯೌ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ತತ್।
`ಮಾತುಶ್ಚ ರಹಿತೇ ರಾಜನ್ಪ್ರಸಾದಂ ಯಕ್ಷಜಂ ತದಾ।'
ದ್ರುಪದಸ್ತಸ್ಯ ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಹರ್ಷಮಾಹಾರಯತ್ಪರಂ ॥ 5-192-11 (38460)
ಸಭಾರ್ಯಸ್ತಚ್ಚ ಸಸ್ಮಾರ ಮಹೇಶ್ವರವಚಸ್ತದಾ ।
ತತಃ ಸಂಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ದಶಾರ್ಣಾಧಿಪತೇರ್ನೃಪಃ ॥ 5-192-12 (38461)
ಪುರುಷೋಽಯಂ ಮಮ ಸುತಃ ಶ್ರದ್ಧತ್ತಾಂ ಮೇ ಭವಾನಿತಿ ।
ಅಥ ದಾಶಾರ್ಣಕೋ ರಾಜಾ ಸಹಸಾಭ್ಯಾಗಮತ್ತದಾ ॥ 5-192-13 (38462)
ಪಾಂಚಾಲರಾಜಂ ದ್ರುಪದಂ ದುಃಖಶೋಕಸಮನ್ವಿತಃ।
ತತಃ ಕಾಂಪಿಲ್ಯಮಾಸಾದ್ಯ ದಶಾರ್ಣಾಧಿಪತಿಸ್ತತಃ ॥ 5-192-14 (38463)
ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸತ್ಕೃತ್ಯ ದೂತಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿದಾಂ ವರಂ।
ಬ್ರೂಹಿ ಮದ್ವಚನಾದ್ದೂತ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ತಂ ನೃಪಾಧಮಂ ॥ 5-192-15 (38464)
ಯನ್ಮೇ ಕನ್ಯಾಂ ಸ್ವಕನ್ಯಾರ್ಥೇ ವೃತವಾನಸಿ ದುರ್ಮತೇ।
ಫಲಂ ತಸ್ಯಾವಲೇಪಸ್ಯ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸ್ಯದ್ಯ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-192-16 (38465)
ಏವಮುಕ್ತಶ್ಚ ತೇನಾಸೌ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ರಾಜಸತ್ತಮ।
ದೂತಃ ಪ್ರಯಾತೋ ನಗರಂ ದಾಶಾರ್ಣನೃಪಚೋದಿತಃ ॥ 5-192-17 (38466)
ತತಃ ಆಸಾದಯಾಮಾಸ ಪುರೋಧಾ ದ್ರುಪದಂ ಪುರೇ।
ತಸ್ಮೈ ಪಾಂಚಾಲಕೋ ರಾಜಾ ಗಾಮರ್ಘ್ಯಂ ಚ ಸುಸತ್ಕೃತಂ ॥ 5-192-18 (38467)
ಪ್ರಾಪಯಾಮಾಸ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಹ ತೇನ ಶಿಖಂಡಿನಾ ।
ತಾಂ ಪೂಜಾಂ ನಾಭ್ಯನಂದತ್ಸ ವಾಕ್ಯಂ ಚೇದಮುವಾಚ ಹ ॥ 5-192-19 (38468)
ಯದುಕ್ತಂ ತೇನ ವೀರೇಣ ರಾಜ್ಞಾ ಕಾಂಚನವರ್ಮಣಾ ।
ಯತ್ತೇಽಹಮಧಮಾಚಾರ ದುಹಿತ್ರಾಽಸ್ಂಯಭಿವಂಚಿತಃ ॥ 5-192-20 (38469)
ತಸ್ಯ ಪಾಪಸ್ಯ ಕರಣಾತ್ಫಲಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಹಿ ದುರ್ಮತೇ ।
ದೇಹಿ ಯುದ್ಧಂ ನರಪತೇ ಮಮಾದ್ಯ ರಣಮೂರ್ಧನಿ ॥ 5-192-21 (38470)
ಉದ್ಧರಿಷ್ಯಾಮಿ ತೇ ಸದ್ಯಃ ಸಾಮಾತ್ಯಸುತಬಾಂಧವಂ ।
ತದುಪಾಲಂಭಸಂಯುಕ್ತಂ ಶ್ರಾವಿತಃ ಕಿಲ ಪಾರ್ಥಿವಃ ॥ 5-192-22 (38471)
ದಶಾರ್ಣಪತಿನಾ ಚೋಕ್ತೋ ಮಂತ್ರಿಮಧ್ಯೇ ಪುರೋಧಸಾ।
ಅಭವದ್ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ದ್ರುಪದಃ ಪ್ರಣಯಾನತಃ ॥ 5-192-23 (38472)
ಯದಾಹ ಮಾಂ ಭವಾನ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಸಂಬಂಧಿವಚನಾದ್ವಚಃ ।
ಅಸ್ಯೋತ್ತರಂ ಪ್ರತಿವಚೋ ದೂತೋ ರಾಜ್ಞೇ ವದಿಷ್ಯತಿ ॥ 5-192-24 (38473)
ತತಃ ಸಂಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ದ್ರುಪದೋಽಪಿ ಮಹಾತ್ಮನೇ ।
ಹಿರಣ್ಯವರ್ಮಣೇ ದೂತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವೇದಪಾರಗಂ ॥ 5-192-25 (38474)
ತಮಾಗಂಯ ತು ರಾಜಾನಂ ದಶಾರ್ಣಾಧಿಪತಿಂ ತದಾ।
ತದ್ವಾಕ್ಯಮಾದದೇ ರಾಜನ್ಯದುಕ್ತಂ ದ್ರುಪದೇನ ಹ ॥ 5-192-26 (38475)
ಆಗಮಃ ಕ್ರಿಯತಾಂ ವ್ಯಕ್ತಃ ಕುಮಾರೋಽಯಂ ಸುತೋ ಮಮ ।
ಮಿಥ್ಯೈತದುಕ್ತಂ ಕೇನಾಪಿ ತದಶ್ರದ್ಧೇಯಮಿತ್ಯುತ ॥ 5-192-27 (38476)
ತತಃ ಸ ರಾಜಾ ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಶ್ರುತ್ವಾ।
ವಿಮರ್ಶಯುಕ್ತೋ ಯುವತೀರ್ವರಿಷ್ಠಾಃ।
ಸಂಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸುಚಾರುರೂಪಾಃ
ಶಿಖಂಡಿನಂ ಸ್ತ್ರೀಪುಮಾನ್ವೇತಿ ವೇತ್ತುಂ ॥ 5-192-28 (38477)
ತಾಃ ಪ್ರೇಷಿತಾಸ್ತತ್ತ್ವಭಾವಂ ವಿದಿತ್ವಾ
ಪ್ರೀತ್ಯಾ ರಾಜ್ಞೇ ತಚ್ಛಶಂಸುರ್ಹಿ ಸರ್ವಂ ।
ಶಿಖಂಡಿನಂ ಪುರುಷಂ ಕೌರವೇಂದ್ರ
ದಾಶಾರ್ಣರಾಜಾಯ ಮಹಾನುಭಾವಂ ॥ 5-192-29 (38478)
ತತಃ ಕೃತ್ವಾ ತು ರಾಜಾ ಸ ಆಗಮಂ ಪ್ರೀತಿಮಾನಥ।
ಸಂಬಂಧಿನಾ ಸಮಾಗಂಯ ಹೃಷ್ಟೋ ವಾಸಮುವಾಸ ಹ ॥ 5-192-30 (38479)
ಶಿಖಂಡಿನೇ ಚ ಮುದಿತಃ ಪ್ರಾದಾದ್ವಿತ್ತಂ ಜನೇಶ್ವರಃ ।
ಹಸ್ತಿನೋಽಶ್ವಾಂಶ್ಚ ಗಾಶ್ಚೈವ ದಾಸೀರ್ಬಹುಶತಾಸ್ತಥಾ । 5-192031c ಪೂಜಿತಶ್ಚ ಪ್ರತಿಯಯೌ ನಿರ್ಭರ್ತ್ಸ್ಯ ತನಯಾಂ ಕಿಲ ॥ 5-192-31 (38480)
ವಿನೀತಕಿಲ್ವಿಷೇ ಪ್ರೀತೇ ಹೇಮವರ್ಮಣಿ ಪಾರ್ಥಿವೇ ।
ಪ್ರತಿಯಾತೇ ದಶಾರ್ಣೇ ತು ಹೃಷ್ಟರೂಪಾ ಶಿಖಂಡಿನೀ ॥ 5-192-32 (38481)
ಕಸ್ಯಚಿತ್ತ್ವಥ ಕಾಲಸ್ಯ ಕುಬೇರೋ ನರವಾಹನಃ ।
ಲೋಕಯಾತ್ರಾಂ ಪ್ರಕುರ್ವಾಣಃ ಸ್ಥೂಣಸ್ಯಾಗಾನ್ನಿವೇಶನಂ ॥ 5-192-33 (38482)
ಸ ನದ್ಗೃಹಸ್ಯೋಪರಿ ವತಮಾನ
ಆಲೋಕಯಾಮಾಸ ಧನಾಧಿಗೋಪ್ತಾ।
ಸ್ಥೂಣಸ್ಯ ಯಕ್ಷಸ್ಯ ವಿವೇಶ ವೇಶ್ಮ
ಸ್ವಲಂಕೃತಂ ಮಾಲ್ಯಗುಣೈರ್ವಿಚಿತ್ರೈಃ ॥ 5-192-34 (38483)
ಲಾಚೈಶ್ಚ ಗಂಧೈಶ್ಚ ತಥಾ ವಿತಾನೈ-
ರಭ್ಯರ್ಚಿತಂ ಧೃನಧೃಪಿತಂ ಚ।
ಧ್ವಜೈಃ ಪತಾಕಾಭಿರಲಂಕೃತಂ ಚ
ಭಕ್ಷ್ಯಾನ್ನಪೇಯಾಮಿಪದತ್ತಮೋದಂ ॥ 5-192-35 (38484)
ತತ್ಸ್ಥಾನಂ ತಸ್ಯ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ಸರ್ವತಃ ಸಮಲಂಕೃತಂ।
ಮಣಿರತ್ನಸುವರ್ಣಾನಾಂ ಮಾಲಾಭಿಃ ಪರಿಪೂರಿತಂ ॥ 5-192-36 (38485)
ನಾನಾಕುಸೂಮಗಂಧಾಢ್ಯಂ ಸಿಕ್ತಸಂಮೃಷ್ಟಶೋಭಿತಂ ।
ಅಥಾಬ್ರವೀದ್ಯಕ್ಷಪತಿಸ್ತಾನ್ಯಕ್ಷಾನನುಗಾಂಸ್ತದಾ ॥ 5-192-37 (38486)
ಸ್ವಲಂಕೃತಮಿದಂ ವೇಶ್ಮ ಸ್ಥೂಣಸ್ಯಾಮಿತವಿಕ್ರಮಾಃ ।
ನೋಪಸರ್ಪತಿ ಮಾಂ ಚೈವ ಕಸ್ಮಾದದ್ಯ ಸ ಮಂದಧೀಃ ॥ 5-192-38 (38487)
ಯಸ್ಮಾಜ್ಜಾನನ್ಸ ಮಂದಾತ್ಮಾ ಮಾಮಸೌ ನೋಪಸರ್ಪತಿ ।
ತಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಮೈ ಮಹಾದಂಡೋ ಧಾರ್ಯಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 5-192-39 (38488)
ಯಕ್ಷಾ ಊಚುಃ । 5-192-40x (3936)
ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಸುತಾ ರಾಜನ್ರಾಜ್ಞೋ ಜಾತಾ ಶಿಖಂಡಿನೀ।
ತಸ್ಯಾ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಸ್ಮಿಂಶ್ಚಿತ್ಪ್ರಾದಾತ್ಪುರುಷಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5-192-40 (38489)
ಅಗ್ರಹೀಲ್ಲಕ್ಷಣಂ ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ಸ್ತ್ರೀಭೂತಾ ತಿಷ್ಠತೇ ಗೃಹೇ।
ನೋಪಸರ್ಪತಿ ತೇನಾಸೌ ಸವ್ರೀಡಃ ಸ್ತ್ರೀಸರೂಪವಾನ್ ॥ 5-192-41 (38490)
ಏತಸ್ಮಾತ್ಕಾರಣಾದ್ರಾಜನ್ಸ್ಥೂಣೋ ನ ತ್ವಾಽದ್ಯ ಸರ್ಪತಿ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ಕುರು ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ವಿಮಾನಮಿಹ ತಿಷ್ಠತಾಂ ॥ 5-192-42 (38491)
ಆನೀಯತಾಂ ಸ್ಥೂಣ ಇತಿ ತತೋ ಯಕ್ಷಾಧಿಪೋಽಬ್ರವೀತ್ ।
ಕರ್ತಾಸ್ಮಿ ನಿಗ್ರಹಂ ತಸ್ಯ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-192-43 (38492)
ಸೋಽಭ್ಯಗಚ್ಛತ ಯಕ್ಷೇಂದ್ರಮಾಹೂತಃ ಪೃಥಿವೀಪತೇ।
ಸ್ತ್ರೀಮರೂಪೋ ಮಹಾರಾಜ ತಸ್ಥೌ ವ್ರೀಡಾಸಮನ್ವಿತಃ ॥ 5-192-44 (38493)
ತಂ ಶಶಾಪಾಥ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ಧನದಃ ಕುರೂನಂದನ ।
ಏವಮೇವ ಭವತ್ವದ್ಯ ಸ್ತ್ರೀತ್ವಂ ಪಾಪಸ್ಯ ಗುಹ್ಯಕಾಃ ॥ 5-192-45 (38494)
ತತೋಽಬ್ರವೀದ್ಯಕ್ಷಪತಿರ್ಮಹಾತ್ಮಾ
ಯಸ್ಮಾದದಾಸ್ತ್ವವಮನ್ಯೇಹ ಯಕ್ಷಾನ್।
ಶಿಖಂಡಿನೋ ಲಕ್ಷಣಂ ಪಾಪಬುದ್ಧೇ
ಸ್ತ್ರೀಲಕ್ಷಣಂ ಚಾಗ್ರಹೀಃ ಪಾಪಕರ್ಮನ್ ॥ 5-192-46 (38495)
ಅಪ್ರವೃತ್ತಂ ಸುದುರ್ಬುದ್ಧೇ ಯಸ್ಮಾದೇತತ್ತ್ವಯಾ ಕೃತಂ।
ತಸ್ಮಾದದ್ಯ ಪ್ರಭೃತ್ಯೇವ ಸ್ತ್ರೀ ತ್ವಂ ಸಾ ಪುರುಷಸ್ತಥಾ ॥ 5-192-47 (38496)
ತತಃ ಪ್ರಸಾದಯಾಮಾಸುರ್ಯಕ್ಷಾ ವೈಶ್ರವಣಂ ಕಿಲ।
ಸ್ಥೂಣಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಕುರುಷ್ವಾಂತಂ ಶಾಪಸ್ಯೇತಿ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-192-48 (38497)
ತತೋ ಮಹಾತ್ಮಾ ಯಕ್ಷೇಂದ್ರಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚಾನುಗಾಮಿನಃ ।
ಸರ್ವಾನ್ಯಕ್ಷಗಣಾಂಸ್ತಾತ ಶಾಪಸ್ಯಾಂತಚಿಕೀರ್ಷಯಾ ॥ 5-192-49 (38498)
ಶಿಖಂಡಿನಿ ಹತೇ ಯಕ್ಷಾಃ ಸ್ವಂ ರೂಪಂ ಪ್ರತಿಪತ್ಸ್ಯತೇ ।
ಸ್ಥೂಣೋ ಯಕ್ಷೋ ನಿರುದ್ವೇಗೋ ಭವತ್ವಿತಿ ಮಹಾಮನಾಃ ॥ 5-192-50 (38499)
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಭಗವಾಂದೇವೋ ಯಕ್ಷರಾಜಃ ಸುಪೂಜಿತಃ ।
ಪ್ರಯಯೌ ಸಹಿತಃ ಸರ್ವೈರ್ನಿಮೇಷಾಂತರಚಾರಿಭಿಃ ॥ 5-192-51 (38500)
ಸ್ಥೂಣಸ್ತು ಶಾಪಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ತತ್ರೈವ ನ್ಯವಸತ್ತದಾ।
ಸಮಯೇ ಚಾಗಮೂತ್ತೂರ್ಣಂ ಶಿಖಂಡೀ ತಂ ಕ್ಷಪಾಚರಂ ॥ 5-192-52 (38501)
ಸೋಽಭಿಗಂಯಾಬ್ರವೀದ್ವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತೋಽಸ್ಮಿ ಭಗವನ್ನಿತಿ।
ತಮಬ್ರವೀತ್ತತಃ ಸ್ಥೂಣಃ ಪ್ರೀತೋಽಸ್ಮೀತಿ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 5-192-53 (38502)
ಆರ್ಜವೇನಾಗತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರಾಜಪುತ್ರಂ ಶಿಖಂಡಿನಂ ।
ಸರ್ವಮೇವ ಯಥಾವೃತ್ತಮಾಚಚಕ್ಷೇ ಶಿಖಂಡಿನೇ ॥ 5-192-54 (38503)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-192-55x (3937)
ಶಪ್ತೋ ವೈಶ್ರವಣೇನಾಹಂ ತ್ವತ್ಕೃತೇ ಪಾರ್ಥಿವಾತ್ಮಜ ।
ಗಚ್ಛೇದಾನೀಂ ಯಥಾಕಾಮಂ ಚರ ಲೋಕಾನ್ಯಥಾಸುಖಂ ॥ 5-192-55 (38504)
ದಿಷ್ಟಮೇತತ್ಪುರಾ ಮನ್ಯೇ ನ ಶಕ್ಯಮತಿವರ್ತಿತುಂ ।
ಗಮನಂ ತವ ಚೇತೋ ಹಿ ಪೌಲಸ್ತ್ಯಸ್ಯ ಚ ದರ್ಶನಂ ॥ 5-192-56 (38505)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-192-57x (3938)
ಏವಮುಕ್ತಃ ಶಿಖಂಡೀ ತು ಸ್ಥೂಣಯಕ್ಷೇಣ ಭಾರತ ।
ಪ್ರತ್ಯಾಜಗಾಮ ನಗರಂ ಹರ್ವೇಣ ಮಹತಾವೃತಃ ॥ 5-192-57 (38506)
ಪೂಜಯಾಮಾಸ ವಿವಿಧೈರ್ಗಂಧಮಾಲ್ಯೈರ್ಮಹಾಧನೈಃ ।
ದ್ವಿಜಾತೀಂದೇವತಾಶ್ಚೈವ ಚೈತ್ಯಾನಥ ಚತುಷ್ಪಥಾನ್ ॥ 5-192-58 (38507)
ದ್ರುಪದಃ ಸಹ ಪುತ್ರೇಣ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥೇನ ಶಿಖಂಡಿನಾ ।
ಮುದಂ ಚ ಪರಮಾಂ ಲೇಭೇ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಃ ಸಹ ಬಾಂಧವೈಃ ॥ 5-192-59 (38508)
ಶಿಷ್ಯಾರ್ಥಂ ಪ್ರದದೌ ಚಾಥ ದ್ರೋಣಾಯ ಕುರುಪುಂಗವ ।
ಶಿಖಂಡಿನಂ ಮಹಾರಾಜ ಪುತ್ರಂ ಸ್ತ್ರೀಪೂರ್ವಿಣಂ ತಥಾ ॥ 5-192-60 (38509)
ಪ್ರತಿಪೇದೇ ಚತುಷ್ಪಾದಂ ಧನುರ್ವೇದಂ ನೃಪಾತ್ಮಜಃ।
ಶಿಖಂಡೀ ಸಹ ಯುಷ್ಮಾಭಿರ್ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾರ್ಷತಃ ॥ 5-192-61 (38510)
ಮಮ ತ್ವೇತಚ್ಚರಾಸ್ತಾತ ಯಥಾವತ್ಪ್ರತ್ಯವೇದಯನ್ ।
ಜಡಾಂಧಬಧಿರಾಕಾರಾ ಯೇ ಮುಕ್ತಾ ದ್ರಪದೇ ಮಯಾ ॥ 5-192-62 (38511)
ಏವಮೇಷ ಮಹಾರಾಜ ಸ್ತ್ರೀ ಪುಮಾಂದ್ರುಪದಾತ್ಮಜಃ ।
ಸ ಸಂಭೂತಃ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ಶಿಖಂಡೀ ರಥಸತ್ತಮಃ ॥ 5-192-63 (38512)
ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಕಾಶಿಪತೇಃ ಕನ್ಯಾ ಅಂಬಾ ನಾಮೇತಿ ವಿಶ್ರುತಾ ।
ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಕುಲೇ ಜಾತಾ ಶಿಖಂಡೀ ಭರತರ್ಷಭ ॥ 5-192-64 (38513)
ನಾಹಮೇನಂ ಧನುಷ್ಪಾಣಿಂ ಯುಯುತ್ಸುಂ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಂ ।
ಮುಹೂರ್ತಮಪಿ ಪಶ್ಯೇಯಂ ಪ್ರಹರೇಯಂ ನ ಚಾಪ್ಯುತ ॥ 5-192-65 (38514)
ವ್ರತಮೇತನ್ಮಮ ಸದಾ ಪೃಥಿವ್ಯಾಮಪಿ ವಿಶ್ರುತಂ ।
ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ಸ್ತ್ರೀಪೂರ್ವಕೇ ಚೈವ ಸ್ತ್ರೀನಾಂನಿ ಸ್ತ್ರೀಸರೂಪಿಣಿ ॥ 5-192-66 (38515)
ನ ಮುಂಚೇಯಮಹಂ ಬಾಣಮಿತಿ ಕೌರವನಂದನ ।
ನ ಹನ್ಯಾಮಹಮೇತೇನ ಕಾರಣೇನ ಶಿಖಂಡಿನಂ ॥ 5-192-67 (38516)
ಏತತ್ತತ್ತ್ವಮಹಂ ವೇದ ಜನ್ಮ ತಾತ ಶಿಖಂಡಿನಃ ।
ತತೋ ನೈನಂ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಮರೇಷ್ವಾತತಾಯಿನಂ ॥ 5-192-68 (38517)
ಯದಿ ಭೀಷ್ಮಃ ಸ್ತ್ರಿಯಂ ಹನ್ಯಾತ್ಸಂತಃ ಕುರ್ಯುರ್ವಿಗರ್ಹಣಂ ।
ನೈನಂ ತಸ್ಮಾದ್ಧನಿಷ್ಯಾಮಿ ದೃಷ್ಟ್ವಾಪಿ ಸಮರೇ ಸ್ಥಿತಂ ॥ 5-192-69 (38518)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-192-70x (3939)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ತು ಕರವ್ಯೋ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತದಾ।
ಮುಹೂರ್ತಮಿವ ಸ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮೇ ಯುಕ್ತಮಮನ್ಯತ ॥ ॥ 5-192-70 (38519)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿನವತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-192-4 ವಿಹಂಗಮಃ ಆಕಾಶಗಾಮೀ ॥ 5-192-8 ಅಭಿಸಂದೇಹೇ ಇತಿ ಝo ಪಾಠಃ। ಸಂದೇಹೇ ಲಿಂಗೇ ಸಂಯಗ್ ದಿಹ್ಯತೇ ಉಪಚೀಯೇತೇ ರತಿಕಾಲೇ ಪ್ರಥೇತೇ ಇತಿ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತೇರಿತಿ ತತ್ರಾರ್ಧಃ ॥ 5-192-24 ಉತ್ತರಂ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತರಂ ॥ 5-192-27 ಆಗಮಃ ಪರೀಕ್ಷಾ ॥ 5-192-61 ಚತುಷ್ಪಾದಂ ಗ್ರಹಣಧರಣಪ್ರಯೋಗಪ್ರಾತೀಕಾರೈಶ್ಚತುರ್ಭಿಃ ಪಾದೈರ್ಯುಕ್ತಂ ॥ 5-192-ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 193
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.193. ಅಧ್ಯಾಯಃ 193
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಭೀಷ್ಮಾದೀನ್ಪ್ರತಿ ಯುಷ್ಮಾಭಿಃ ಕಿಯತಾ ಕಾಲೇನ ಸಮಗ್ರಪರಸೇನಾಕ್ಷಪಣಂ ಕರ್ತುಂ ಶಕ್ಯಮಿತಿ ಪ್ರಶ್ನೇ ತೈಃ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್ತದುತ್ತರದಾನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-193-0 (38520)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-193-0x (3940)
ಪ್ರಭಾತಾಯಾಂ ತು ಶರ್ವರ್ಯಾಂ ಪುನರೇವ ಸುತಸ್ತವ।
ಮಧ್ಯೇ ಸರ್ವಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಪಿತಾಮಹಮಪೃಚ್ಛತ ॥ 5-193-1 (38521)
ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 5-193-2x (3941)
ಪಾಂಡವೇಯಸ್ಯ ಗಾಂಗೇಯ ಯದೇತತ್ಸೈನ್ಯಮುದ್ಯತಂ।
ಪ್ರಭೂತನರನಾಗಾಶ್ವಂ ಮಹಾರಥಸಮಾಕುಲಂ ॥ 5-193-2 (38522)
ಭೀಮಾರ್ಜುನಪ್ರಭೃತಿಭಿರ್ಮಹೇಷ್ವಾಸೈರ್ಮಹಾಬಲೈಃ ।
ಲೋಕಪಾಲಸಮೈರ್ಗುಪ್ತಂ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಪುರೋಗಮೈಃ ॥ 5-193-3 (38523)
ಅಪ್ರಧೃಷ್ಯಮನಾವಾರ್ಯಮುದ್ಧೂತಮಿವ ಸಾಗರಂ ।
ಸೇನಾಸಾಗರಮಕ್ಷೋಭ್ಯಮಪಿ ದೇವಾರ್ಮಹಾಹವೇ ॥ 5-193-4 (38524)
ಕೇನ ಕಾಲೇನ ಗಾಂಗೇಯ ಕ್ಷಪಯೇಥಾ ಮಹಾದ್ಯುತೇ ।
ಆಚಾರ್ಯೋ ವಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಕೃಪೋ ವಾಽಽಶು ಮಹಾಬಲಃ ॥ 5-193-5 (38525)
ಕರ್ಣೋ ವಾ ಸಮರಶ್ಲಾಘೀ ದ್ರೌಣಿರ್ವಾ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮಃ ।
ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರವಿದುಷಃ ಸರ್ವೇ ಭವಂತೋ ಹಿ ಬಲೇ ಮಮ ॥ 5-193-6 (38526)
ಏತದಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಜ್ಞಾತುಂ ಪರಂ ಕೌತೂಹಲಂ ಹಿ ಮೇ।
ಹೃದಿ ನಿತ್ಯಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ವಕ್ತುಮರ್ಹಸಿ ತನ್ಮಮ ॥ 5-193-7 (38527)
ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 5-193-8x (3942)
ಅನುರೂಪಂ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ತ್ವಯ್ಯೇತತ್ಪೃಥಿವೀಪತೇ।
ಬಲಾಬಲಮಮಿತ್ರಾಣಾಂ ತೇಷಾಂ ಯದಿಹ ಪೃಚ್ಛಸಿ ॥ 5-193-8 (38528)
ಶ್ರೃಣು ರಾಜನ್ಮಮ ರಣೇ ಯಾ ಶಕ್ತಿಃ ಪರಮಾ ಭವೇತ್ ।
ಶಸ್ತ್ರವೀರ್ಯೇ ರಣೇ ಯಚ್ಚ ಭುಜಯೋಶ್ಚ ಮಹಾಭುಜ ॥ 5-193-9 (38529)
ಆರ್ಜವೇನೈವ ಯುದ್ಧೇನ ಯೋದ್ಧವ್ಯ ಇತರೋ ಜನಃ।
ಮಾಯಾಯುದ್ಧೇನ ಮಾಯಾವೀ ಇತ್ಯೇತದ್ಧರ್ಮನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 5-193-10 (38530)
ಹನ್ಯಾಮಹಂ ಮಹಾಭಾಗ ಪಾಂಡವಾನಾಮನೀಕಿನೀಂ ।
ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಕೃತ್ವಾ ಭಾಗಾನ್ಭಾಗಾನ್ನಿಜಾನ್ಮಮ ॥ 5-193-11 (38531)
ಯೋಧಾನಾಂ ದಶಸಾಹಸ್ರಂ ಕೃತ್ವಾ ಭಾಗಂ ಮಹಾದ್ಯುತೇ ।
ಸಹಸ್ರಂ ರಥಿನಾಮೇಕಮೇಷ ಭಾಗೋ ಮತೋ ಮಮ ॥ 5-193-12 (38532)
ಅನೇನಾಹಂ ವಿಧಾನೇನ ಸನ್ನದ್ಧಃ ಸತತೋತ್ಥಿತಃ ।
ಕ್ಷಪಯೇಯಂ ಮಹತ್ಸೈನ್ಯಂ ಕಾಲೇನಾನೇನ ಭಾರತ ॥ 5-193-13 (38533)
ಮುಂಚೇಯಂ ಯದಿ ವಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ಮಹಾಂತಿ ಸಮರೇ ಸ್ಥಿತಃ ।
ಶತಸಾಹಸ್ರಘಾತೀನಿ ಹನ್ಯಾಂ ಮಾಸೇನ ಭಾರತ ॥ 5-193-14 (38534)
ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 5-193-15x (3943)
ಶ್ರುತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತತಃ ।
ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛತ ರಾಜೇಂದ್ರ ದ್ರೋಣಮಂಗಿರಸಾಂ ವರಂ ॥ 5-193-15 (38535)
ಆಚಾರ್ಯ ಕೇನ ಕಾಲೇನ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೈನಿಕಾನ್ ।
ನಿಹನ್ಯಾ ಇತಿ ತಂ ದ್ರೋಣಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಹಸನ್ನಿವ ॥ 5-193-16 (38536)
ಸ್ಥವಿರೋಽಸ್ಮಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಮಂದಪ್ರಾಣವಿಚೇಷ್ಟಿತಃ ।
ಶಸ್ತ್ರಾಗ್ನಿನಾ ನಿರ್ದಹೇಯಂ ಪಾಂಡವಾನಾಮನೀಕಿನೀಂ ॥ 5-193-17 (38537)
ಯಥಾ ಭೀಷ್ಮಃ ಶಾಂತನವೋ ಮಾಸೇನೇತಿ ಮತಿರ್ಮಮ ।
ಏಷಾ ಮೇ ಪರಮಾ ಶಕ್ತಿರೇತನ್ಮೇ ಪರಮಂ ಬಲಂ ॥ 5-193-18 (38538)
ದ್ವಾಭ್ಯಾಮೇವ ತು ಮಾಸಾಭ್ಯಾಂ ಕೃಪಃ ಶಾರದ್ವತೋಽಬ್ರವೀತ್।
ದ್ರೌಣಿಸ್ತು ದಶರಾತ್ರೇಣ ಪ್ರತಿಜಜ್ಞೇ ಬಲಕ್ಷಯಂ।
ಕರ್ಣಸ್ತು ಪಂಚರಾತ್ರೇಣ ಪ್ರತಿಜಜ್ಞೇ ಮಹಾಸ್ತ್ರವಿತ್॥ 5-193-19 (38539)
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ವಾಕ್ಯಂ ಸಾಗರಗಾಸುತಃ।
ಜಹಾಸ ಸಸ್ವನಂ ಹಾಸಂ ವಾಕ್ಯಂ ಚೇದಮುವಾಚ ಹ ॥ 5-193-20 (38540)
ನ ಹಿ ಯಾವದ್ರಣೇ ಪಾರ್ಥಂ ಬಾಣಶಂಖಧನುರ್ಧರಂ।
ವಾಸುದೇವಸಮಾಯುಕ್ತಂ ರಥೇನಾಯಾಂತಮಾಹವೇ ॥ 5-193-21 (38541)
ಸಮಾಗಚ್ಛಸಿ ರಾಧೇಯ ತೇನೈವಮಭಿಮನ್ಯಸೇ ।
ಶಕ್ಯಮೇವಂ ಚ ಭೂಯಶ್ಚ ತ್ವಯಾ ವಕ್ತುಂ ಯಥೇಷ್ಟತಃ ॥ ॥ 5-193-22 (38542)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ವಿನವತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 194
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.194. ಅಧ್ಯಾಯಃ 194
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣ ಚಾರಮುಖಾತ್ ಭೀಷ್ಮಾದಿಭಿಃ ಸ್ವಸ್ವಶಕ್ತಿಪ್ರಕಾಶನಂ ನಿಶಂಯ ಅರ್ಜುನಂಪ್ರತಿ ತಚ್ಛಕ್ತಿನಿವೇದನಚೋದನೇ ತತ್ಕಥನಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-194-0 (38543)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-194-0x (3944)
ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ತು ಕೌಂತೇಯಃ ಸರ್ವಾನ್ಭ್ರಾತೄನುಪಹ್ವರೇ।
ಆಹೂಯ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 5-194-1 (38544)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 5-194-2x (3945)
ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೈನ್ಯೇಷು ಯೇ ಚಾರಪುರುಷಾ ಮಮ।
ತೇ ಪ್ರವೃತ್ತಿಂ ಪ್ರಯಚ್ಛಂತಿ ಮಮೇಮಾಂ ವ್ಯುಷಿತಾಂ ನಿಶಾಂ ॥ 5-194-2 (38545)
ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕಿಲಾಪೃಚ್ಛದಾಪಗೇಯಂ ಮಹಾವ್ರತಂ ।
ಕೇನ ಕಾಲೇನ ಪಾಂಡೂನಾಂ ಹನ್ಯಾಃ ಸೈನ್ಯಮಿತಿ ಪ್ರಭೋ ॥ 5-194-3 (38546)
ಮಾಸೇನೇತಿ ಚ ತೇನೋಕ್ತೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಸುದುರ್ಮತಿಃ।
ತಾವತಾ ಚಾಪಿ ಕಾಲೇನ ದ್ರೋಣೋಪಿ ಪ್ರತಿಜಜ್ಞಿವಾನ್ ॥ 5-194-4 (38547)
ಗೌತಮೋ ದ್ವಿಗುಣಂ ಕಾಲಮುಕ್ತವಾನಿತಿ ನಃ ಶ್ರುತಂ ।
ದ್ರೌಣಿಸ್ತು ದಶರಾತ್ರೇಣ ಪ್ರತಿಜಜ್ಞೇ ಮಹಾಸ್ತ್ರವಿತ್ ॥ 5-194-5 (38548)
ತಥಾ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರವಿತ್ಕರ್ಣಃ ಸಂಪೃಷ್ಟಃ ಕುರುಸಂಸದಿ ।
ಪಂಚಭಿರ್ದಿವಸೈರ್ಹಂತುಂ ಸಸೈನ್ಯಂ ಪ್ರತಿಜಜ್ಞಿವಾನ್ ॥ 5-194-6 (38549)
ತಸ್ಮಾದಹಮಪೀಚ್ಛಾಮಿ ಶ್ರೋತುಮರ್ಜುನ ತೇ ವಚಃ।
ಕಾಲೇನ ಕಿಯತಾ ಶತ್ರೂನ್ಕ್ಷಪಯೇರಿತಿ ಫಾಲ್ಗುನ ॥ 5-194-7 (38550)
ಏವಮುಕ್ತೋ ಗುಡಾಕೇಶಃ ಪಾರ್ಥಿವೇನ ಧನಂಜಯಃ ।
ವಾಸುದೇವಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯೇದಂ ವಚನಂ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ ॥ 5-194-8 (38551)
ಸರ್ವ ಏತೇ ಮಹಾತ್ಮಾನಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧಿನಃ ।
ಅಸಂಶಯಂ ಮಹಾರಾಜ ಹನ್ಯುರೇವ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5-194-9 (38552)
ಅಪೈತು ತೇ ಮನಸ್ತಾಪೋ ಯಥಾ ಸತ್ಯಂ ಬ್ರವೀಂಯಹಂ ।
ಹನ್ಯಾಮೇಕರಥೇನೈವ ವಾಸುದೇವಸಹಾಯವಾನ್ ॥ 5-194-10 (38553)
ಸಾಮರಾನಪಿ ಲೋಕಾಂಸ್ತ್ರೀನ್ಸರ್ವಾನ್ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಾನ್ ।
ಭೂತಂ ಭವ್ಯಂ ಭವಿಷ್ಯಂ ಚ ನಿಮೇಷಾದಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 5-194-11 (38554)
`ಯಾವದಿಚ್ಛೇದ್ಧರಿರಯಂ ತಾವದಸ್ತಿ ನ ಚಾನ್ಯಥಾ।'
ಯತ್ತದ್ಧೋರಂ ಪಶುಪತಿಃ ಪ್ರಾದಾದಸ್ತ್ರಂ ಮಹನ್ಮಮ।
ಕೈರಾತೇ ದ್ವಂದ್ವಯುದ್ಧೇ ತು ತದಿದಂ ಮಯಿ ವರ್ತತೇ ॥ 5-194-12 (38555)
ಯದ್ಯುಗಾಂತೇ ಪಶುಪತಿಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಸಂಹರನ್ ।
ಪ್ರಯುಂಕ್ತೇ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ತದಿದಂ ಮಯಿ ವರ್ತತೇ ॥ 5-194-13 (38556)
ತನ್ನ ಜಾನಾತಿ ಗಾಂಗೇಯೋ ನ ದ್ರೋಣೋ ನ ಚ ಗೌತಮಃ ।
ನ ಚ ದ್ರೋಣಸುತೋ ರಾಜನ್ಕುತ ಏವ ತು ಸೂತಜಃ॥ 5-194-14 (38557)
ನ ತು ಯುಕ್ತಂ ರಣೇ ಹಂತುಂ ದಿವ್ಯೈರಸ್ತ್ರೈಃ ಪೃಥಗ್ಜನಂ ।
ಆರ್ಜವೇನೈವ ಯುದ್ಧೇನ ವಿಜೇಷ್ಯಾಮೋ ವಯಂ ಪರಾನ್ ॥ 5-194-15 (38558)
ತಥೇಮೇ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಸಹಾಯಾಸ್ತವ ಪಾರ್ಥಿವ ।
ಸರ್ವೇ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರವಿದ್ವಾಂಸಃ ಸರ್ವೇ ಯುದ್ಧಾಭಿಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ ॥ 5-194-16 (38559)
ವೇದಾಂತಾವಭೃಥಸ್ನಾತಾಃ ಸರ್ವ ಏತೇಽಪರಾಜಿತಾಃ ।
ನಿಹನ್ಯುಃ ಸಮರೇ ಸೇನಾಂ ದೇವಾನಾಮಪಿ ಪಾಂಡವ ॥ 5-194-17 (38560)
ಶಿಖಂಡೀ ಯುಯುಧಾನಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾರ್ಷತಃ ।
ಭೀಮಸೇನೋ ಯಮೌ ಚೋಭೌ ಯುಧಾಮನ್ಯೂತ್ತಮೌಜಸೌ ॥ 5-194-18 (38561)
ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ಚೋಭೌ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಸಮೌ ಯುಧಿ।
ಶಂಖಶ್ಚೈವ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಹೈಡಿಂಬಶ್ಚ ಮಹಾಬಲಃ ॥ 5-194-19 (38562)
ಪುತ್ರೋಽಸ್ಯಾಂಜನಪರ್ವಾ ತು ಮಹಾಬಲಪರಾಕ್ರಮಃ ।
ಶೈನೇಯಶ್ಚ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸಹಾಯೋ ರಣಕೇವಿದಃ ॥ 5-194-20 (38563)
ಅಭಿಮನ್ಯುಶ್ಚ ಬಲವಾಂದ್ರೌಪದ್ಯಾಃ ಪಂಚ ಚಾತ್ಮಜಾಃ ।
ಸ್ವಯಂ ಚಾಪಿ ಸಮರ್ಥೋಸಿ ತ್ರೇಲೋಕ್ಯೋತ್ಸಾದನೇಪಿ ಚ ॥ 5-194-21 (38564)
ಕ್ರೋಧಾದ್ಯಂ ಪುರುಷಂ ಪಶ್ಯೇಸ್ತಥಾ ಶಕ್ರಸಮದ್ಯುತೇ।
ಸ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ನಭವೇದ್ವ್ಯಕ್ತಮಿತಿ ತ್ವಾಂ ವೇದ್ಮಿ ಕೌರವ ॥ ॥ 5-194-22 (38565)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯನಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ನವತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-194-2 ವ್ಯುಷಿತಾಂ ನಿಶಾಂ ಪ್ರಭಾತಕಾಲೇ ॥ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 195
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.195. ಅಧ್ಯಾಯಃ 195
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ತ್ರೇಧಾವಿಭಜ್ಯ ಸೇನಾನಾಂ ಯಾಪನಂ ॥ 1 ॥ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಶಿಬಿರಪ್ರವೇಶಃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-195-0 (38566)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-195-0x (3946)
ತತಃ ಪ್ರಭಾತೇ ವಿಮಲೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಣ ಚೋದಿತಾಃ।
ದುರ್ಯೋಧನೇನ ರಾಜಾನಃ ಪ್ರಯಯುಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ ॥ 5-195-1 (38567)
ಆಪ್ಲಾವ್ಯ ಶುಚಯಃ ಸರ್ವೇ ಸ್ರಗ್ವಿಣಃ ಶುಕ್ಲವಾಸಸಃ।
ಗೃಹೀತಶಸ್ತ್ರಾ ಧ್ವಜಿನಃ ಸ್ವಸ್ತಿ ವಾಚ್ಯ ಹುತಾಗ್ನಯಃ । 5-195-2 (38568)
ಸರ್ವೇ ಬ್ರಹ್ಮವಿದಃ ಶೂರಾಃ ಸರ್ವೇ ಸುಚರಿತವ್ರತಾಃ ।
ಸರ್ವೇ ಕಾಮಕೃತಶ್ಚೈವ ಸರ್ವೇ ಚಾಹವಲಕ್ಷಣಾಃ ॥ 5-195-3 (38569)
ಆಹವೇಷು ಪರಾಂʼಲ್ಲೋಕಾಂಜಿಗೀಷಂತೋ ಮಹಾಬಲಾಃ ।
ಏಕಾಗ್ರಮನಸಃ ಸರ್ವೇ ಶ್ರದ್ದಧಾನಾಃ ಪರಸ್ಪರಂ ॥ 5-195-4 (38570)
ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ಕೇಕಯಾ ಬಾಹ್ಲಿಕೈಃ ಸಹ ।
ಪ್ರಯಯುಃ ಸರ್ವ ಏವೈತೇ ಭಾರದ್ವಾಜಪುರೋಗಮಾಃ ॥ 5-195-5 (38571)
ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಶಾಂತನವಃ ಸೈಂಧವೋಽಥ ಜಯದ್ರಥಃ।
ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಾಃ ಪ್ರತೀಚ್ಯಾಶ್ಚ ಪಾರ್ವತೀಯಾಶ್ಚ ನೇ ನೃಪಾಃ ॥ 5-195-6 (38572)
ಗಾಂಧಾರರಾಜಃ ಶಕುನಿಃ ಪ್ರಾಚ್ಯೋದೀಚ್ಯಾಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ ।
ಶಕಾಃ ಕಿರಾತಾ ಯವನಾಃ ಶಿಬಯೋಽಥ ವಸಾತಯಃ ॥ 5-195-7 (38573)
ಸ್ವೈಃ ಸ್ವೈರನೀಕೈಃ ಸಹಿತಾಃ ಪರಿವಾರ್ಯ ಮಹಾರಥಂ ।
ಏತೇ ಮಹಾರಥಾಃ ಸರ್ವೇ ದ್ವಿತೀಯೇ ನಿರ್ಯಯುರ್ಬಲೇ ॥ 5-195-8 (38574)
ಕೃತವಾರ್ಮಾ ಸಹಾನೀಕಸ್ತ್ರಿಗರ್ತಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ ।
ದುರ್ಯೋಧನಶ್ಚ ನೃಪತಿರ್ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಪರಿವಾರಿತಃ ॥ 5-195-9 (38575)
ಶಲೋ ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಶಲ್ಯಃ ಕೌಸಲ್ಯೋಽಥ ಬೃಹದ್ರಥಃ ।
ಏತೇ ಪಶ್ಚಾದನುಗತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಪುರೋಗಮಾಃ ॥ 5-195-10 (38576)
ತೇ ಸಮೇತ್ಯ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ ಮಹಾಬಲಾಃ।
ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಸ್ಯ ಪಶ್ಚಾರ್ಧೇ ವ್ಯವಾತಿಷ್ಠಂತ ದಂಶಿತಾಃ॥ 5-195-11 (38577)
ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತು ಶಿಬಿರಂ ಕಾರಯಾಮಾಸ ಭಾರತ ।
ಯಥೈವ ಹಾಸ್ತಿನಪುರಂ ದ್ವಿತೀಯಂ ಸಮಲಂಕೃತಂ ॥ 5-195-12 (38578)
ನ ವಿಶೇಷಂ ವಿಜಾನಂತಿ ಪುರಸ್ಯ ಶಿಬಿರಸ್ಯ ವಾ ।
ಕುಶಲಾ ಅಪಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ನರಾ ನಗರವಾಸಿನಃ ॥ 5-195-13 (38579)
ತಾದೃಶಾನ್ಯೇವ ದುರ್ಗಾಣಿ ರಾಜ್ಞಾಮಪಿ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ಕಾರಯಾಮಾಸ ಕೌರವ್ಯಃ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ ॥ 5-195-14 (38580)
ಪಂಚಯೋಜನಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಮಾಂಡಲಂ ತದ್ರಣಾಜಿರಂ ।
ಸೇನಾನಿವೇಶಾಸ್ತೇ ರಾಜನ್ನಾವಿಶಂಛತಸಂಘಶಃ ॥ 5-195-15 (38581)
ತತ್ರ ತೇ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾ ಯಥೋತ್ಸಾಹಂ ಯಥಾಬಲಂ ।
ವಿವಿಶುಃ ಶಿಬಿರಾಣ್ಯತ್ರ ದ್ರವ್ಯವಂತಿ ಸಹಸ್ರಶಃ ॥ 5-195-16 (38582)
ತೇಷಾಂ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಸಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ।
ವ್ಯಾದಿದೇಶ ಸ ಬಾಹ್ಯಾನಾಂ ಭಕ್ಷ್ಯಭೋಜ್ಯಮನುತ್ತಮಂ ॥ 5-195-17 (38583)
ಸನಾಗಾಶ್ವಮನುಣ್ಯಾಣಾಂ ಯೇ ಚ ಶಿಲ್ಪೋಪಜೀವಿನಃ ।
ಯೇ ಚಾನ್ಯೇಽನುಗತಾಸ್ತತ್ರ ಸೂತಮಾಗಧಬಂದಿನಃ ॥ 5-195-18 (38584)
ವಣಿಜೋ ಗಣಿಕಾಶ್ಚಾರಾ ಯೇ ಚೈವ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾ ಜನಾಃ ।
ಸರ್ವಾಂಸ್ತನ್ಕೌರವೋ ರಾಜಾ ವಿಧಿವತ್ಪ್ರತ್ಯವೈಕ್ಷತ ॥ ॥ 5-195-19 (38585)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಮಿ ಪಂಚನವತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ - ಅಧ್ಯಾಯ 196
॥ ಶ್ರೀಃ ॥
5.196. ಅಧ್ಯಾಯಃ 196
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇಣಾಪಿ ತ್ರೇಧಾವಿಭಜ್ಯ ಸ್ವಸೇನಾನಾಂ ಪ್ರೇಷಣಂ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-196-0 (38586)
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 5-196-0x (3947)
ತಥೈವ ರಾಜಾ ಕೌಂತೇಯೋ ಧರ್ಮಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮುಖಾನ್ವೀರಾಂಶ್ಚೋದಯಾಮಾಸ ಭಾರತ ॥ 5-196-1 (38587)
ಚೇದಿಕಾಶಿಕರೂಶಾನಾಂ ನೇತಾರಂ ದೃಢವಿಕ್ರಮಂ ।
ಸೇನಾಪತಿಮಮಿತ್ರಘ್ನಂ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಮಥಾದಿಶತ್ ॥ 5-196-2 (38588)
ವಿರಾಟಂ ದ್ರುಪದಂ ಚೈವ ಯುಯುಧಾನಂ ಶಿಖಂಡಿನಂ ।
ಪಾಂಚಾಲ್ಯೌ ಚ ಮಹೇಷ್ವಾಸೌ ಯುಧಾಮನ್ಯೂತ್ತಮೌಜಸೌ ॥ 5-196-3 (38589)
ತೇ ಶೂರಾಶ್ಚಿತ್ರವರ್ಮಾಣಸ್ತಪ್ತಕುಂಡಲಧಾರಿಣಃ।
ಆಜ್ಯಾವಸಿಕ್ತಾ ಜ್ವಲಿತಾ ಧಿಷ್ಣ್ಯೇಷ್ವಿವ ಹುತಾಶನಾಃ ॥ 5-196-4 (38590)
ಅಶೋಭಂತ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾ ಗ್ರಹಾಃ ಪ್ರಜ್ವಲಿತಾ ಇವ ।
ಅಥ ಸೈನ್ಯಂ ಯಥಾಯೋಗಂ ಪೂಜಯಿತ್ವಾ ನರರ್ಷಭಃ ॥ 5-196-5 (38591)
ದಿದೇಶ ತಾನ್ಯನೀಕಾನಿ ಪ್ರಯಾಣಾಯ ಮಹೀಪತಿಃ।
ತೇಷಾಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ಸಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ॥ 5-196-6 (38592)
ವ್ಯಾದಿದೇಶ ಸಬಾಹ್ಯಾನಾಂ ಭಕ್ಷ್ಯಭೋಜ್ಯಮನುತ್ತಮಂ ।
ಸ ಗಜಾಶ್ವಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಯೇ ಚ ಶಿಲ್ಪೋಪಜೀವಿನಃ ॥ 5-196-7 (38593)
ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ಬೃಹಂತಂ ಚ ದ್ರೌಪದೇಯಾಂಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ ।
ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮುಖಾನೇತಾನ್ಪ್ರಾಹಿಣೋತ್ಪಾಂಡುನಂದನಃ ॥ 5-196-8 (38594)
ಭೀಮಂ ಚ ಯುಯುಧಾನಂ ಚ ಪಾಂಡವಂ ಚ ಧನಂಜಯಂ।
ದ್ವಿತೀಯಂ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಬಲಸ್ಕಂಧಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-196-9 (38595)
ಭಾಂಡಂ ಸಮಾರೋಪಯತಾಂ ಚರತಾಂ ಸಂಪ್ರಧಾವತಾಂ ।
ಹೃಷ್ಟಾನಾಂ ತತ್ರ ಯೋಧಾನಾಂ ಶಬ್ದೋ ದಿವಮಿವಾಸ್ಪಶತ್ ॥ 5-196-10 (38596)
ಸ್ವಯಮೇವ ತತಃ ಪಶ್ಚಾದ್ವಿರಾಟದ್ರಪದಾನ್ವಿತಃ।
ಅಥಾಪರೈರ್ಮಹೀಪಾಲೈಃ ಸಹ ಪ್ರಾಯಾನ್ಮಹೀಪತಿಃ ॥ 5-196-11 (38597)
ಭೀಮಧನ್ವಾಯತೀ ಸೇನಾ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇನ ಪಾಲಿತಾ।
ಗಂಗೇವ ಪೂರ್ಣಾ ಸ್ತಿಮಿತಾ ಸ್ಯಂದಮಾನಾ ವ್ಯದೃಶ್ಯತ ॥ 5-196-12 (38598)
ತತಃ ಪುನರನೀಕಾನಿ ನ್ಯಯೋಜಯತ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್।
ಮೋಹಯಂಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಬುದ್ಧಿನಿಶ್ಚಯಂ ॥ 5-196-13 (38599)
ದ್ರೌಪದೇಯಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನಭಿಮನ್ಯುಂ ಚ ಪಾಂಡವಃ ।
ನಕುಲಂ ಸಹದೇವಂ ಚ ಸರ್ವಾಂಶ್ಚೈವ ಪ್ರಭದ್ರಕಾನ್ ॥ 5-196-14 (38600)
ದಶ ಚಾಶ್ವಸಹಸ್ರಾಣಿ ದ್ವಿಸಹಸ್ತ್ರಾಣಿ ದಂತಿನಾಂ ।
ಅಯುತಂ ಚ ಪದಾತೀನಾಂ ರಥಾಃ ಪಂಚಶತಂ ತಥಾ ॥ 5-196-15 (38601)
ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಪ್ರಥಮಂ ಪ್ರಾದಿಶದ್ಬಲಂ ।
ಮಧ್ಯಮೇ ಚ ವಿರಾಟಂ ಚ ಜಯತ್ಸೇನಂ ಚ ಪಾಂಡವಃ ॥ 5-196-16 (38602)
ಮಹಾರಥೌ ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೌ ಯುಧಾಮನ್ಯೂತ್ತಮೌಜಸೌ ।
ವೀರ್ಯವಂತೌ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಯುಧಾಮನ್ಯೂತ್ತಮೌಜಸೌ ॥ 5-196-17 (38603)
ಅನ್ವಯಾತಾಂ ತದಾ ಮಧ್ಯೇ ವಾಸುದೇವಧನಂಜಯೌ ।
`ತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾ ನಷ್ಟಮಿತ್ಯೇವ ಮೇನಿರೇ।
ಅಂತರಿಕ್ಷಗತಾಃ ಸರ್ವೇ ದೇವಾಃ ಸೇಂದ್ರಪುರೋಗಮಾಃ '॥ 5-196-18 (38604)
ಬಭೂವುರತಿಸಂರಬ್ಧಾಃ ಕೃತಪ್ರಹರಣಾ ನರಾಃ।
ತೇಷಾಂ ವಿಂಶತಿಸಾಹಸ್ರಾ ಹಯಾಃ ಶೂರೈರಧಿಷ್ಠಿತಾಃ ।
ಪಂಚ ನಾಗಸಹಸ್ರಾಣಿ ರಥವಂಶಾಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ ॥ 5-196-19 (38605)
ಪದಾತಯಶ್ಚ ಯೇ ಶೂರಾಃ ಕಾರ್ಮುಕಾಸಿಗದಾಧರಾಃ ।
ಸಹಸ್ರಶೋಽನ್ವಯುಃ ಪಶ್ಚಾದಗ್ರತಶ್ಚ ಸಹಸ್ರಶಃ ॥ 5-196-20 (38606)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ಯತ್ರ ಸೈನ್ಯೇ ಸ್ವಯಮೇವ ಬಲಾರ್ಣವೇ ।
ತತ್ರ ತೇ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾ ಭೂಯಿಷ್ಠಂ ಪರ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 5-196-21 (38607)
ತತ್ರ ನಾಗಸಹಸ್ರಾಣಿ ಹಯಾನಾಮಯುತಾನಿ ಚ ।
ತಥಾ ರಥಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪದಾತೀನಾಂ ಚ ಭಾರತ ॥ 5-196-22 (38608)
ಚೇಕಿತಾನಃ ಸ್ವಸೈನ್ಯೇನ ಮಹತಾ ಪಾರ್ಥಿವರ್ಷಭ ।
ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಚೇದೀನಾಂ ಪ್ರಣೇತಾ ಪಾರ್ಥಿವೋ ಯಯೌ ॥ 5-196-23 (38609)
ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ವೃಷ್ಣೀನಾಂ ಪ್ರವರೋ ರಥಃ ।
ವೃತಃ ಶತಸಹಸ್ರೇಣ ರಥಾನಾಂ ಪ್ರಮುದನ್ಬಲೀ ॥ 5-196-24 (38610)
ಕ್ಷತ್ರದೇವಬ್ರಹ್ಮದೇವೌ ರಥಸ್ಥೌ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ ।
ಜಘನಂ ಪಾಲಯಂತೌ ಚ ಪೃಷ್ಠತೋಽನುಪ್ರಜಗ್ಮತುಃ ॥ 5-196-25 (38611)
ಶಕಟಾಪಣವೇಶಾಶ್ಚ ಯಾನಂ ಯುಗ್ಯಂ ಚ ಸರ್ವಶಃ ।
ತತ್ರ ನಾಗಸಹಸ್ರಾಣಿ ಹಯಾನಾಮಯುತಾನಿ ಚ ।
ಫಲ್ಗು ಸರ್ವಂ ಕಲತ್ರಂ ಚ ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ಕೃಶದುರ್ಬಲಂ ॥ 5-196-26 (38612)
ಕೋಶಸಂಚಯವಾಹಾಂಶ್ಚ ಕೋಷ್ಠಾಗಾರಂ ತಥೈವ ಚ।
ಗಜಾನೀಕೇನ ಸಂಗೃಹ್ಯ ಶನೈಃ ಪ್ರಾಯಾದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ॥ 5-196-27 (38613)
ತಮನ್ವಯಾತ್ಸತ್ಯಧೃತಿಃ ಸೌಚಿತ್ತಿರ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ।
ಶ್ರೇಣಿಮಾನ್ವಸುದಾನಶ್ಚ ಪುತ್ರಃ ಕಾಶ್ಯಸ್ಯ ವಾ ವಿಭುಃ ॥ 5-196-28 (38614)
ರಥಾ ವಿಂಶತಿಸಾಹಸ್ರಾ ಯೇ ತೇಷಾಮನುಯಾಯಿನಃ ।
ಹಯಾನಾಂ ದಶ ಕೋಟ್ಯಶ್ಚ ಮಹತಾಂ ಕಿಂಕಿಣೀಕಿನಾಂ ॥ 5-196-29 (38615)
ಗಜಾ ವಿಂಶತಿಸಾಹಸ್ರಾ ಈಷಾದಂತಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ।
ಕುಲೀನಾ ಭಿನ್ನಕರಟಾ ಮೇಘಾ ಇವ ವಿಸರ್ಪಿಣಃ ॥ 5-196-30 (38616)
ಷಷ್ಟಿರ್ನಾಗಸಹಸ್ರಾಣಿ ದಶಾನ್ಯಾನಿ ಚ ಭಾರತ ।
ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ಯಾನ್ಯಾಸನ್ಯುಧಿ ಸೇನಾ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 5-196-31 (38617)
ಕ್ಷರಂತ ಇವ ಜೀಮೂತಾಃ ಪ್ರಭಿನ್ನಕರಟಾಮುಖಾಃ ।
ರಾಜಾನಮನ್ವಯುಃ ಪಶ್ಚಾಚ್ಚಲಂತ ಇವ ಪರ್ವತಾಃ ॥ 5-196-32 (38618)
ಏವಂ ತಸ್ಯ ಬಲಂ ಭೀಮಂ ಕುಂತೀಪುತ್ರಸ್ಯ ಧೀಮತಃ ।
ಯದಾಶ್ರಿತ್ಯಾಥ ಯುಯುಧೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಸುಯೋಧನಂ ॥ 5-196-33 (38619)
ತತೋಽನ್ಯೇ ಶತಶಃ ಪಶ್ಚಾತ್ಸಹಸ್ರಾಯುತಶೋ ನರಾಃ।
ನರ್ದಂತಃ ಪ್ರಯಯುಸ್ತೇಷಾಣನೀಕಾನಿ ಸಹಸ್ರಶಃ ॥ 5-196-34 (38620)
ತತ್ರ ಭೇರೀಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶಂಖಾನಾಮಯುತಾನಿ ಚ ।
ನ್ಯವಾದಯಂತ ಸಂಹೃಷ್ಟಾಃ ಸಹಸ್ರಾಯುತಶೋ ನರಾಃ ॥ ॥ 5-196-35 (38621)
ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ಶತಸಾಹಸ್ರ್ಯಾಂ ಸಂಹಿತಾಯಾಂ ವೈಯಾಸಿಕ್ಯಾಂ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಅಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವಣಿ ಷಣ್ಣವತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ ॥ ಸಮಾಪ್ತಮಂಬೋಪಾಖ್ಯಾನಪರ್ವ ॥ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ ಚ ॥ ಅಸ್ಯಾನಂತರಂ ಭೀಷ್ಮಪರ್ವ ಭವಿಷ್ಯತಿ ತಸ್ಯಯಮಾದ್ಯ ಶ್ಲೋಕಃ । ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ। ಕಥಂ ಯುಯುಧಿರೇ ವೀರಾಃ ಕುರುಪಾಂಡವಸೋಮಕಾಃ। ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸುಮಹಾತ್ಮಾನೋ ನಾನಾದೇಶಸಮಾಗತಾಃ ॥ ಇದಂ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ ಕುಂಭಘೋಣಸ್ಥೇನ ಟೀo ಆರ್o ಕೃಷ್ಣಾಚಾರ್ಯೇಣ ಟೀo ಆರ್o ವ್ಯಾಸಾಚಾರ್ಯೇಣ ಚ ಮುಂಬಯ್ಯಾಂ ನಿರ್ಣಯಸಾಗರಮುದ್ರಾಯಂತ್ರೇ ಮುದ್ರಾಪಿತಂ । ಶಕಾಬ್ದಾಃ 1828 ಸನ 1907