\documentstyle[11pt,multicol,itrans]{iarticle} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitpage \parindent=0pt % no indents \let\usedvng=\normaldvng % \Largedvng \pagestyle{headings} \begin{document} #indian \centerline{\hugedvng .. vaalmiiki raamaayaNa..}\medskip ##\setcounter{section}{1}## ##\begin{center}## \section{ayodhyaakaaNDa} ##\end{center}## \medskip 46 prabhAtAyA.n tu sharvaryAM pR^ithu vR^ikShA mahAyashAH . uvAcha rAmaH saumitri.n lakShmaNaM shubhalakShaNam .. 1..\\ bhAskarodayakAlo.aya.n gatA bhagavatI nishA . asau sukR^iShNo vihagaH kokilastAta kUjati .. 2..\\ barhiNAnA.n cha nirghoShaH shrUyate nadatA.n vane . tarAma jAhnavI.n saumya shIghragAM sAgara~NgamAm .. 3..\\ viGYAya rAmasya vachaH saumitrirmitranandanaH . guhamAmantrya sUta.n cha so.atiShThadbhrAturagrataH .. 4..\\ tataH kalApAnsaMnahya khaDgau baddhvA cha dhanvinau . jagmaturyena tau ga~NgA.n sItayA saha rAghavau .. 5..\\ rAmameva tu dharmaGYamupagamya vinItavat . kimaha.n karavANIti sUtaH prA~njalirabravIt .. 6..\\ nivartasvetyuvAchainametAvaddhi kR^itaM mama . yAna.n vihAya padbhyA.n tu gamiShyAmo mahAvanam .. 7..\\ AtmAna.n tvabhyanuGYAtamavekShyArtaH sa sArathiH . sumantraH puruShavyAghramaikShvAkamidamabravIt .. 8..\\ nAtikrAntamida.n loke puruSheNeha kena chit . tava sabhrAtR^ibhAryasya vAsaH prAkR^itavadvane .. 9..\\ na manye brahmacharye.asti svadhIte vA phalodayaH . mArdavArjavayorvApi tvA.n chedvyasanamAgatam .. 10..\\ saha rAghava vaidehyA bhrAtrA chaiva vane vasan . tva.n gatiM prApsyase vIra trI.NllokA.nstu jayanniva .. 11..\\ vaya.n khalu hatA rAma ye tayApyupava~nchitAH . kaikeyyA vashameShyAmaH pApAyA duHkhabhAginaH .. 12..\\ iti bruvannAtma sama.n sumantraH sArathistadA . dR^iShTvA dura gata.n rAma.n duHkhArto rurude chiram .. 13..\\ tatastu vigate bAShpe sUta.n spR^iShTodakaM shuchim . rAmastu madhura.n vAkyaM punaH punaruvAcha tam .. 14..\\ ikShvAkUNA.n tvayA tulya.n suhR^idaM nopalakShaye . yathA dasharatho rAjA mAM na shochettathA kuru .. 15..\\ shokopahata chetAshcha vR^iddhashcha jagatIpatiH . kAma bhArAvasannashcha tasmAdetadbravImi te .. 16..\\ yadyadAGYApayetki.n chitsa mahAtmA mahIpatiH . kaikeyyAH priyakAmArtha.n kAryaM tadavikA~NkShayA .. 17..\\ etadartha.n hi rAjyAni prashAsati nareshvarAH . yadeShA.n sarvakR^ityeShu mano na pratihanyate .. 18..\\ tadyathA sa mahArAjo nAlIkamadhigachchhati . na cha tAmyati duHkhena sumantra kuru tattathA .. 19..\\ adR^iShTaduHkha.n rAjAnaM vR^iddhamArya.n jitendriyam . brUyAstvamabhivAdyaiva mama hetorida.n vachaH .. 20..\\ naivAhamanushochAmi lakShmaNo na cha maithilI . ayodhyAyAshchyutAshcheti vane vatsyAmaheti vA .. 21..\\ chaturdashasu varSheShu nivR^itteShu punaH punaH . lakShmaNaM mA.n cha sItAM cha drakShyasi kShipramAgatAn .. 22..\\ evamuktvA tu rAjAnaM mAtara.n cha sumantra me . anyAshcha devIH sahitAH kaikeyI.n cha punaH punaH .. 23..\\ ArogyaM brUhi kausalyAmatha pAdAbhivandanam . sItAyA mama chAryasya vachanAllakShmaNasya cha .. 24..\\ brUyAshcha hi mahArAjaM bharata.n kShipramAnaya . AgatashchApi bharataH sthApyo nR^ipamate pade .. 25..\\ bharata.n cha pariShvajya yauvarAjye.abhiShichya cha . asmatsantApaja.n duHkhaM na tvAmabhibhaviShyati .. 26..\\ bharatashchApi vaktavyo yathA rAjani vartase . tathA mAtR^iShu vartethAH sarvAsvevAvisheShataH .. 27..\\ yathA cha tava kaikeyI sumitrA chAvisheShataH . tathaiva devI kausalyA mama mAtA visheShataH .. 28..\\ nivartyamAno rAmeNa sumantraH shokakarshitaH . tatsarva.n vachanaM shrutvA snehAtkAkutsthamabravIt .. 29..\\ yadahaM nopachAreNa brUyA.n snehAdaviklavaH . bhaktimAniti tattAvadvAkya.n tvaM kShantumarhasi .. 30..\\ katha.n hi tvadvihIno.ahaM pratiyAsyAmi tAM purIm . tava tAta viyogena putrashokAkulAm iva .. 31..\\ sarAmamapi tAvanme ratha.n dR^iShTvA tadA janaH . vinA rAma.n ratha.n dR^iShTvA vidIryetApi sA purI .. 32..\\ dainya.n hi nagarI gachchheddR^iShTvA shUnyamimaM ratham . sUtAvasheSha.n svaM sainyaM hatavIramivAhave .. 33..\\ dUre.api nivasanta.n tvAM mAnasenAgrataH sthitam . chintayantyo.adya nUna.n tvAM nirAhArAH kR^itAH prajAH .. 34..\\ ArtanAdo hi yaH paurairmuktastadvipravAsane . rathasthaM mAM nishAmyaiva kuryuH shataguNa.n tataH .. 35..\\ aha.n kiM chApi vakShyAmi devIM tava suto mayA . nIto.asau mAtulakula.n santApaM mA kR^ithA iti .. 36..\\ asatyamapi naivAhaM brUyA.n vachanamIdR^isham . kathamapriyamevAhaM brUyA.n satyamidaM vachaH .. 37..\\ mama tAvanniyogasthAstvadbandhujanavAhinaH . katha.n ratha.n tvayA hInaM pravakShyanti hayottamAH .. 38..\\ yadi me yAchamAnasya tyAgameva kariShyasi . saratho.agniM pravekShyAmi tyakta mAtra iha tvayA .. 39..\\ bhaviShyanti vane yAni tapovighnakarANi te . rathena pratibAdhiShye tAni sattvAni rAghava .. 40..\\ tatkR^itena mayA prApta.n ratha charyA kR^itaM sukham . Asha.nse tvatkR^itenAha.n vanavAsakR^itaM sukham .. 41..\\ prasIdechchhAmi te.araNye bhavituM pratyanantaraH . prItyAbhihitamichchhAmi bhava me patyanantaraH .. 42..\\ tava shushrUShaNaM mUrdhnA kariShyAmi vane vasan . ayodhyA.n devaloka.n vA sarvathA prajahAmyaham .. 43..\\ na hi shakyA praveShTu.n sA mayAyodhyA tvayA vinA . rAjadhAnI mahendrasya yathA duShkR^itakarmaNA .. 44..\\ ime chApi hayA vIra yadi te vanavAsinaH . paricharyA.n kariShyanti prApsyanti paramAM gatim .. 45..\\ vanavAse kShayaM prApte mamaiSha hi manorathaH . yadanena rathenaiva tvA.n vaheyaM purIM punaH .. 46..\\ chaturdasha hi varShANi sahitasya tvayA vane . kShaNabhUtAni yAsyanti shatashastu tato.anyathA .. 47..\\ bhR^ityavatsala tiShThantaM bhartR^iputragate pathi . bhaktaM bhR^itya.n sthitaM sthityA.n tvaM na mAM hAtumarhasi .. 48..\\ evaM bahuvidha.n dIna.n yAchamAnaM punaH punaH . rAmo bhR^ityAnukampI tu sumantramidamabravIt .. 49..\\ jAnAmi paramAM bhaktiM mayi te bhartR^ivatsala . shR^iNu chApi yadartha.n tvAM preShayAmi purImitaH .. 50..\\ nagarI.n tvAM gataM dR^iShTvA jananI me yavIyasI . kaikeyI pratyaya.n gachchhediti rAmo vanaM gataH .. 51..\\ parituShTA hi sA devi vanavAsa.n gate mayi . rAjAnaM nAtisha~Nketa mithyAvAdIti dhArmikam .. 52..\\ eSha me prathamaH kalpo yadambA me yavIyasI . bharatArakShita.n sphItaM putrarAjyamavApnuyAt .. 53..\\ mama priyArtha.n rAGYashcha sarathastvaM purIM vraja . sandiShTashchAsi yAnarthA.nstA.nstAnbrUyAstathAtathA .. 54..\\ ityuktvA vachana.n sUtaM sAntvayitvA punaH punaH . guha.n vachanamaklIbaM rAmo hetumadabravIt . jaTAH kR^itvA gamiShyAmi nyagrodhakShIramAnaya .. 55..\\ tatkShIra.n rAjaputrAya guhaH kShipramupAharat . lakShmaNasyAtmanashchaiva rAmastenAkarojjaTAH .. 56..\\ tau tadA chIravasanau jaTAmaNDaladhAriNau . ashobhetAmR^iShisamau bhrAtarau rAmalakShmaNau .. 57..\\ tato vaikhAnasaM mArgamAsthitaH sahalakShmaNaH . vratamAdiShTavAnrAmaH sahAya.n guhamabravIt .. 58..\\ apramatto bale koshe durge janapade tathA . bhavethA guha rAjya.n hi durArakShatamaM matam .. 59..\\ tatasta.n samanuGYAya guhamikShvAkunandanaH . jagAma tUrNamavyagraH sabhAryaH sahalakShmaNaH .. 60..\\ sa tu dR^iShTvA nadItIre nAvamikShvAkunandanaH . titIrShuH shIghragA.n ga~NgAmida.n lakShmaNamabravIt .. 61..\\ Aroha tvaM nara vyAghra sthitAM nAvamimA.n shanaiH . sItA.n chAropayAnvakShaM parigR^ihya manasvinIm .. 62..\\ sa bhrAtuH shAsana.n shrutvA sarvamapratikUlayan . Aropya maithilIM pUrvamArurohAtmavA.nstataH .. 63..\\ athAruroha tejasvI svaya.n lakShmaNapUrvajaH . tato niShAdAdhipatirguho GYAtInachodayat .. 64..\\ anuGYAya sumantra.n cha sabalaM chaiva taM guham . AsthAya nAva.n rAmastu chodayAmAsa nAvikAn .. 65..\\ tatastaishchoditA sA nauH karNadhArasamAhitA . shubhasphyavegAbhihatA shIghra.n salilamatyagAt .. 66..\\ madhya.n tu samanuprApya bhAgIrathyAstvaninditA . vaidehI prA~njalirbhUtvA tAM nadImidamabravIt .. 67..\\ putro dasharathasyAyaM mahArAjasya dhImataH . nideshaM pAlayatvena.n ga~Nge tvadabhirakShitaH .. 68..\\ chaturdasha hi varShANi samagrANyuShya kAnane . bhrAtrA saha mayA chaiva punaH pratyAgamiShyati .. 69..\\ tatastvA.n devi subhage kShemeNa punarAgatA . yakShye pramuditA ga~Nge sarvakAmasamR^iddhaye .. 70..\\ tva.n hi tripathagA devi brahma lokaM samIkShase . bhAryA chodadhirAjasya loke.asminsampradR^ishyase .. 71..\\ sA tvA.n devi namasyAmi prasha.nsAmi cha shobhane . prApta rAjye naravyAghra shivena punarAgate .. 72..\\ gavA.n shatasahasrANi vastrANyanna.n cha peshalam . brAhmaNebhyaH pradAsyAmi tava priyachikIrShayA .. 73..\\ tathA sambhAShamANA sA sItA ga~NgAmaninditA . dakShiNA dakShiNa.n tIraM kShipramevAbhyupAgamat .. 74..\\ tIra.n tu samanuprApya nAva.n hitvA nararShabhaH . prAtiShThata saha bhrAtrA vaidehyA cha parantapaH .. 75..\\ athAbravInmahAbAhuH sumitrAnandavardhanam . agrato gachchha saumitre sItA tvAm anugachchhatu .. 76..\\ pR^iShThato.aha.n gamiShyAmi tvAM cha sItAM cha pAlayan . adya duHkha.n tu vaidehI vanavAsasya vetsyati .. 77..\\ gata.n tu ga~NgAparapAramAshu rAma.n sumantraH pratataM nirIkShya . adhvaprakarShAdvinivR^ittadR^iShTir mumocha bAShpa.n vyathitastapasvI .. 78..\\ tau tatra hatvA chaturo mahAmR^igAn varAhamR^ishyaM pR^iShataM mahArurum . AdAya medhya.n tvaritaM bubhukShitau vAsAya kAle yayaturvanaspatim .. 79..\\ ##\end{multicols}## ## \medskip\hrule\medskip The files in this directory are revised versions of the digital files produced by Professor Muneo Tokunaga, Kyoto University, and copyrighted by him. I am grateful to Professor Tokunaga for his agreement to this use of his original files and for permitting the revised versions to be made publicly available. \\ Dr J. D. Smith ; email: jds10@cam.ac.uk ; http://bombay.oriental.cam.ac.uk/index.html \medskip\hrule\medskip ITRANS conversion questions to: Avinash Chopde \medskip\hrule\medskip Last updated on \today ; Send corrections to sanskrit@cheerful.com \end{document}