\documentstyle[11pt,multicol,itrans]{iarticle} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitpage \parindent=0pt % no indents \let\usedvng=\normaldvng % \Largedvng \pagestyle{headings} \begin{document} #indian \centerline{\hugedvng .. vaalmiiki raamaayaNa..}\medskip ##\setcounter{section}{1}## ##\begin{center}## \section{ayodhyaakaaNDa} ##\end{center}## \medskip 98 tataH puruShasi.nhAnA.n vR^itAnA.n taiH suhR^idgaNaiH . shochatAmeva rajanI duHkhena vyatyavartata .. 1..\\ rajanyA.n suprabhAtAyAM bhrAtaraste suhR^idvR^itAH . mandAkinyA.n huta.n japyaM kR^itvA rAmamupAgaman .. 2..\\ tUShNI.n te samupAsInA na kashchitkiM chidabravIt . bharatastu suhR^inmadhye rAmavachanamabravIt .. 3..\\ sAntvitA mAmikA mAtA datta.n rAjyamidaM mama . taddadAmi tavaivAhaM bhu~NkShva rAjyamakaNTakam .. 4..\\ mahatevAmbuvegena bhinnaH seturjalAgame . durAvAra.n tvadanyena rAjyakhaNDamidaM mahat .. 5..\\ gati.n khara ivAshvasya tArkShyasyeva patatriNaH . anugantuM na shaktirme gati.n tava mahIpate .. 6..\\ sujIvaM nityashastasya yaH parairupajIvyate . rAma tena tu durjIva.n yaH parAnupajIvati .. 7..\\ yathA tu ropito vR^ikShaH puruSheNa vivardhitaH . hrasvakena durAroho rUDhaskandho mahAdrumaH .. 8..\\ sa yadA puShpito bhUtvA phalAni na vidarshayet . sa tAM nAnubhavetprIti.n yasya hetoH prabhAvitaH .. 9..\\ eShopamA mahAbAho tvamartha.n vettumarhasi . yadi tvamasmAnR^iShabho bhartA bhR^ityAnna shAdhi hi .. 10..\\ shreNayastvAM mahArAja pashyantvagryAshcha sarvashaH . pratapantamivAditya.n rAjye sthitamarindamam .. 11..\\ tavAnuyAne kAkutShTha mattA nardantu ku~njarAH . antaHpura gatA nAryo nandantu susamAhitAH .. 12..\\ tasya sAdhvityamanyanta nAgarA vividhA janAH . bharatasya vachaH shrutvA rAmaM pratyanuyAchataH .. 13..\\ tameva.n duHkhitaM prekShya vilapanta.n yashasvinam . rAmaH kR^itAtmA bharata.n samAshvAsayadAtmavAn .. 14..\\ nAtmanaH kAmakAro.asti puruSho.ayamanIshvaraH . itashchetaratashchaina.n kR^itAntaH parikarShati .. 15..\\ sarve kShayAntA nichayAH patanAntAH samuchchhrayAH . sa.nyogA viprayogAntA maraNAnta.n cha jIvitam .. 16..\\ yathA phalAnaM pakvAnAM nAnyatra patanAdbhayam . evaM narasya jAtasya nAnyatra maraNAdbhayam .. 17..\\ yathAgAra.n dR^iDhasthUNaM jIrNaM bhUtvAvasIdati . tathAvasIdanti narA jarAmR^ityuvasha.n gatAH .. 18..\\ ahorAtrANi gachchhanti sarveShAM prANinAm iha . AyUMShi kShapayantyAshu grIShme jalamivAMshavaH .. 19..\\ AtmAnamanushocha tva.n kimanyamanushochasi . Ayuste hIyate yasya sthitasya cha gatasya cha .. 20..\\ sahaiva mR^ityurvrajati saha mR^ityurniShIdati . gatvA sudIrghamadhvAna.n saha mR^ityurnivartate .. 21..\\ gAtreShu valayaH prAptAH shvetAshchaiva shiroruhAH . jarayA puruSho jIrNaH ki.n hi kR^itvA prabhAvayet .. 22..\\ nandantyudita Aditye nandantyastamite ravau . Atmano nAvabudhyante manuShyA jIvitakShayam .. 23..\\ hR^iShyantyR^itumukha.n dR^iShTvA navaM navamihAgatam . R^itUnAM parivartena prANinAM prANasa~NkShayaH .. 24..\\ yathA kAShTha.n cha kAShThaM cha sameyAtAM mahArNave . sametya cha vyapeyAtA.n kAlamAsAdya kaM chana .. 25..\\ evaM bhAryAshcha putrAshcha GYAtayashcha vasUni cha . sametya vyavadhAvanti dhruvo hyeShA.n vinAbhavaH .. 26..\\ nAtra kashchidyathA bhAvaM prANI samabhivartate . tena tasminna sAmarthyaM pretasyAstyanushochataH .. 27..\\ yathA hi sArtha.n gachchhantaM brUyAtkashchitpathi sthitaH . ahamapyAgamiShyAmi pR^iShThato bhavatAm iti .. 28..\\ evaM pUrvairgato mArgaH pitR^ipaitAmaho dhruvaH . tamApannaH katha.n shochedyasya nAsti vyatikramaH .. 29..\\ vayasaH patamAnasya srotaso vAnivartinaH . AtmA sukhe niyoktavyaH sukhabhAjaH prajAH smR^itAH .. 30..\\ dharmAtmA sa shubhaiH kR^itsnaiH kratubhishchAptadakShiNaiH . dhUtapApo gataH svargaM pitA naH pR^ithivIpatiH .. 31..\\ bhR^ityAnAM bharaNAtsamyakprajAnAM paripAlanAt . arthAdAnAchcha dhArmeNa pitA nastridiva.n gataH .. 32..\\ iShTvA bahuvidhairyaGYairbhogAMshchAvApya puShkalAn . uttama.n chAyurAsAdya svargataH pR^ithivIpatiH .. 33..\\ sa jIrNaM mAnuSha.n dehaM parityajya pitA hi naH . daivImR^iddhimanuprApto brahmalokavihAriNIm .. 34..\\ ta.n tu naiva.n vidhaH kashchitprAGYaH shochitumarhati . tvadvidho yadvidhashchApi shrutavAnbuddhimattaraH .. 35..\\ ete bahuvidhAH shokA vilApa rudite tathA . varjanIyA hi dhIreNa sarvAvasthAsu dhImatA .. 36..\\ sa svastho bhava mA shocho yAtvA chAvasa tAM purIm . tathA pitrA niyukto.asi vashinA vadatAmvvara .. 37..\\ yatrAhamapi tenaiva niyuktaH puNyakarmaNA . tatraivAha.n kariShyAmi piturAryasya shAsanam .. 38..\\ na mayA shAsana.n tasya tyaktuM nyAyyamarindama . tattvayApi sadA mAnya.n sa vai bandhuH sa naH pitA .. 39..\\ evamuktvA tu virate rAme vachanamarthavat . uvAcha bharatashchitra.n dhArmiko dhArmika.n vachaH .. 40..\\ ko hi syAdIdR^isho loke yAdR^ishastvamarindama . na tvAM pravyathayedduHkhaM prItirvA na praharShayet .. 41..\\ saMmatashchAsi vR^iddhAnA.n tAMshcha pR^ichchhasi saMshayAn . yathA mR^itastathA jIvanyathAsati tathA sati .. 42..\\ yasyaiSha buddhilAbhaH syAtparitapyeta kena saH . sa eva.n vyasanaM prApya na viShIditumarhati .. 43..\\ amaropamasattvastvaM mahAtmA satyasa~NgaraH . sarvaGYaH sarvadarshI cha buddhimAMshchAsi rAghava .. 44..\\ na tvAmeva.n guNairyuktaM prabhavAbhavakovidam . aviShahyatama.n duHkhamAsAdayitumarhati .. 45..\\ proShite mayi yatpApaM mAtrA matkAraNAtkR^itam . kShudrayA tadaniShTaM me prasIdatu bhavAnmama .. 46..\\ dharmabandhena baddho.asmi tenemAM neha mAtaram . hanmi tIvreNa daNDena daNDArhAM pApakAriNIm .. 47..\\ katha.n dasharathAjjAtaH shuddhAbhijanakarmaNaH . jAnandharmamadharmiShTha.n kuryAM karma jugupsitam .. 48..\\ guruH kriyAvAnvR^iddhashcha rAjA pretaH piteti cha . tAtaM na parigarheya.n daivataM cheti sa.nsadi .. 49..\\ ko hi dharmArthayorhInamIdR^isha.n karma kilbiSham . striyAH priyachikIrShuH sankuryAddharmaGYa dharmavit .. 50..\\ antakAle hi bhUtAni muhyantIti purAshrutiH . rAGYaiva.n kurvatA loke pratyakShA sA shrutiH kR^itA .. 51..\\ sAdhvarthamabhisandhAya krodhAnmohAchcha sAhasAt . tAtasya yadatikrAntaM pratyAharatu tadbhavAn .. 52..\\ piturhi samatikrAntaM putro yaH sAdhu manyate . tadapatyaM mata.n loke viparItamato.anyathA .. 53..\\ tadapatyaM bhavAnastu mA bhavAnduShkR^itaM pituH . abhipattatkR^ita.n karma loke dhIravigarhitam .. 54..\\ kaikeyIM mA.n cha tAtaM cha suhR^ido bAndhavAMshcha naH . paurajAnapadAnsarvA.nstrAtu sarvamidaM bhavAn .. 55..\\ kva chAraNya.n kva cha kShAtraM kva jaTAH kva cha pAlanam . IdR^isha.n vyAhata.n karma na bhavAnkartumarhati .. 56..\\ atha kleshajameva tva.n dharmaM charitumichchhasi . dharmeNa chaturo varNAnpAlayankleshamApnuhi .. 57..\\ chaturNAmAshramANA.n hi gArhasthyaM shreShThamAshramam . AhurdharmaGYa dharmaGYAsta.n kathaM tyaktumarhasi .. 58..\\ shrutena bAlaH sthAnena janmanA bhavato hyaham . sa kathaM pAlayiShyAmi bhUmiM bhavati tiShThati .. 59..\\ hInabuddhiguNo bAlo hInaH sthAnena chApyaham . bhavatA cha vinA bhUto na vartayitumutsahe .. 60..\\ idaM nikhilamavyagraM pitrya.n rAjyamakaNTakam . anushAdhi svadharmeNa dharmaGYa saha bAndhavaiH .. 61..\\ ihaiva tvAbhiShi~nchantu dharmaGYa saha bAndhavaiH . R^itvijaH savasiShThAshcha mantravanmantrakovidAH .. 62..\\ abhiShiktastvamasmAbhirayodhyAM pAlane vraja . vijitya tarasA lokAnmarudbhiriva vAsavaH .. 63..\\ R^iNAni trINyapAkurvandurhR^idaH sAdhu nirdahan . suhR^idastarpayankAmaistvamevAtrAnushAdhi mAm .. 64..\\ adyArya muditAH santu suhR^idaste.abhiShechane . adya bhItAH pAlayantA.n durhR^idaste disho dasha .. 65..\\ AkroshaM mama mAtushcha pramR^ijya puruSharShabha . adya tatra bhavanta.n cha pitara.n rakSha kilbiShAt .. 66..\\ shirasA tvAbhiyAche.aha.n kuruShva karuNAM mayi . bAndhaveShu cha sarveShu bhUteShviva maheshvaraH .. 67..\\ atha vA pR^iShThataH kR^itvA vanameva bhavAnitaH . gamiShyati gamiShyAmi bhavatA sArdhamapyaham .. 68..\\ tathApi rAmo bharatena tAmyata prasAdyamAnaH shirasA mahIpatiH . na chaiva chakre gamanAya sattvavAn matiM pitustadvachane pratiShThitaH .. 69..\\ tadadbhuta.n sthairyamavekShya rAghave sama.n jano harShamavApa duHkhitaH . na yAtyayodhyAmiti duHkhito.abhavat sthirapratiGYatvamavekShya harShitaH .. 70..\\ tamR^itvijo naigamayUthavallabhAs tathA visa.nj~nAshrukalAshcha mAtaraH . tathA bruvANaM bharataM pratuShTuvuH praNamya rAma.n cha yayAchire saha .. 71..\\ ##\end{multicols}## ## \medskip\hrule\medskip The files in this directory are revised versions of the digital files produced by Professor Muneo Tokunaga, Kyoto University, and copyrighted by him. I am grateful to Professor Tokunaga for his agreement to this use of his original files and for permitting the revised versions to be made publicly available. \\ Dr J. D. Smith ; email: jds10@cam.ac.uk ; http://bombay.oriental.cam.ac.uk/index.html \medskip\hrule\medskip ITRANS conversion questions to: Avinash Chopde \medskip\hrule\medskip Last updated on \today ; Send corrections to sanskrit@cheerful.com \end{document}