% Text title : Dayasahasram by lakShmIdAsa % File name : dayAsahasram.itx % Category : devii, vedAnta-deshika % Location : doc\_devii % Author : lakShmIdAsa revealed by vedAntadeshika % Transliterated by : M N Ramanuja % Proofread by : M N Ramanuja % Latest update : March 17, 2025 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Shri Dayasahasram by Lakshmidasa ..}## \itxtitle{.. shrIlakShmIdAsavirachitaM dayAsahasram ..}##\endtitles ## \section{1\. prathamashatakam} shrIH | shrI padmAvatIsametAya shrInivAsAya namaH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImadvaravaramunaye namaH | shrImate nigamAnta mahAdeshikAya namaH | shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNItaM dayAsahasram | atha dayAsahasre prathamashatakam | vande vandArumandAraM taM vR^iShAdri vihAriNam | yatkR^ipAvitaratyArAt puruShArtha chatuShTayam || 1|| phaNAsahasro dvisahasrajihvaH shuddhAtmako bhogipatistvadIyAm | dayAM na dakSho gadituM kathaM vA tAM varNayAmyadya vR^iShAdrinAtha || 2|| athavA madrasaj~nAyAM tAM vANImanaNIyasIm | nartayatyahishailesha karuNA chirakA~NkShitA || 3|| karuNAvaruNAlayArtihArin! karuNA te taruNAgasi prakAmam | chirajIvini mayyapi prasannA sharaNaM hanta! rameritA babhUva || 4|| sharaNAgatavatsalatvamambho\- ruhanetrasya hare! kathaM bhavette | karuNA yadi vallabhA nahi syAt tvayi nityaM paratA lasedgabhIrA || 5|| dayA payodhitanayA hR^idi chenna dvayaM tava | nirbhayashsharaNaM pApo vrajeyaM tvAM kathaM hare || 6|| indranIlamaNigrAvaprasravatkaruNArasam | pAyampAyaM bhavAraNyashramamatyajamAdarAt || 7|| ayi! daye! hR^idaye kamalApateH kR^itapadorasi sindhusutA sthitA | aparatantramapi shritavashyatA\- manayatAM tamubhe mahadadbhutam || 8|| sA kalpavallI sukR^itibhya eva dadAti kAmAMstridive yathechCham | hare! dayAkhyA tava kalpavallI pApAtmanAM pUrayatIpsitAni || 9|| anukampA sadAkampA pa~NkajAkSha! dR^ishostava | yad dR^ishyate kaTAkShaM tatkA~NkShe mantukR^idapyaham || 10|| anudinamanukampA kampitaM pApasa~NghaiH ahigirinilaya! shrI shrInivAsa! tvadIyA | smR^itipathamanuyAtA sAntvayatyAdarAnmAM tyaja bhayamiha vatsetyAshu mAteva dInam || 11|| achidanalpaguNaM tava chidgaNaM karaNakAyagaNairghaTayan hare! | iha pumarthachatuShTayabhAjanaM samakaroH karuNA kila kAraNam || 12|| pupuShuShShaDrasA mAntu ShaDvargo mitratAM gataH | nAparAdhI kathaM syAM tvaddayA mAmuddhareddhare! || 13|| karuNAkara! sheShashailavAsin! karuNA te madhure smite dR^igabje | prachurA varadAyi pANipadme janatAM sAntvayati prakAmapApAm || 14|| sarvAn guNAn saphalayatyavanau murAre! sA te dayA jaladhijAsahachAriNI yA | vaikuNThadhAmni parataikaguNojjvalasya te.anyairguNaiH kimamalaiH parishuddhasattve || 15|| ahishailapateH priye! daye! tvaM guNinastatvavido vihAya dUre | aghaduHkhijanaughamArgaNe kiM niratA kAraNamatra vedayAmba || 16|| pravighaTayya ramAmapi satvaraM gajapateH karuNoktivichoditA | ayi daye! garuDena tadantikaM samanayaH prajavaM bata chakriNam || 17|| drupadajAvasanAbhivivR^iddhaye nanu daye! bhagavantamachodayaH | jagati nAryavahelanamArtitaH sapadi vettyabalaiva pumAnna hi || 18|| kAruNyashrIstvayi vasati yachChrInivAso.asi tasmAt bhaktAbhIShTaM vitarasi tatashsheShashaile vasansan | ArtatrANaM vidadhadamita kliShTabhaktAgradR^iShTaH dattaM svalpaM subahu gaNayasyadbhutA te.anukampA || 19|| bhavaghoramahAraNye duHkhadhvAntagataM hare! mAM dayAdIpashikhayA kadA neShyasi satpatham || 20|| bhavakUpanimagnAnAmAbhIlajalapAyinAm | shrInivAsAnukampe! tvaM rajjuruddharaNe hyasi || 21|| sa~NkalpitAnalpa jagatpravR^ittiH nArAyaNashshAstramatAnuyAyI | daNDonmukho hanta! daye! babhUva tvadvIkShitaH tvanmatabaddhadIkShaH || 22|| kuchelamamitampachaM chipiTamuShTisantuShTahR^it chakAra garuDadhvajo bhajanashIlamibhyaM bhuvi | vidAritakudInatAviShalatAnidAnAM daye! vadanti bhavatIM janAH jalajavAsinIsodari! || 23|| AshritAvanagurutvare! daye! svAmi mAnasarayaM vichintya cha | tatra vAsarasikAsi kiM sadA shrIshachodanakR^ite prasUriva || 24|| vichitrA lIlA te vR^iShagiripateramba! karuNe! vasantaM vaikuNThe paramapuruShaM bhaktavashagam | vidhAya prANyArtiprashamanakR^ite chArayasi taM dharitryAM tuchChairyatkamaThakiTirUpaiH pratiyugam || 25|| AshritAn shrInivAso.ayaM toShayatyanukampayA | mahAn mahIruhaH sphItachChAyayeva janAnbhuvi || 26|| puruShottama~ncha karuNe! shriyaHpatiM shritabhaktarakShaNakR^ite purA.akaroH | vratinaM mR^igAjinadharaM suvAmanaM balisadmadehalicharaM dharArthinam || 27|| puruShottamasya lalanAsvarUpama\- pyadishassudhAvitaraNe karuNe! | shritarakShaNAya kathamapyaho! hariM bahuveShato.api bhuvi yojayasi || 28|| sheShAchaleshahR^idayAchChasarovarAntaH\- krIDaikatAnaramaNIyadayAmarAlI! | kShIrAmbuvatsukR^itaduShkR^itarAshimAshu shaktyA vibhedya sukR^itaikaphalaM dadAti || 29|| ullAghatAM suguNatAM shatavatsarAnta\- mAyuH kalA nigamashAstrayathArthabuddhim | saundaryamuchchakulajanma cha kAyadArDhya\- maishvaryamabdhitanayeshadayA dadAti || 30|| nAhaM sharIriduritAnyavalokayAmI\- tyAchChAdya lochanayugaM ghanasAradhUlyA | mandasmitena varadAnaparaH shritAnAM kiM tvaM ghR^iNAmahigirau prakaTIkaroShi? || 31|| kaumudIva karuNA tava shaure! chakShuShI shishirayatyanishaM naH | phullayatyavaguNApanayArthaM ku~nchikeva hR^idayAraramAshu || 32|| aparAdha svabhAvAnAM mAdR^ishAnAM durAtmanAm | tvaddayaikA gatirnAnyA vR^iShAdritridashadruma || 33|| navavArivAhahR^idayakShapAkaraprasR^itAtisundaradayAchChakaumudI | dhanidurgatAditanumadvrajaM samaM paritassushItalayati svayaM bata || 34|| kShaNamapi karuNe! tvaM kShINapuNyAvanAshe muraripuhR^idayAchched dUrato hanta! tiShTheH | amalasalilapUrAduddhR^itA jAlamInAH iva duritanivAsAshchetanAssyurvisattAH || 35|| lakShmIssvayaM nijakaTAkShavisheShato.atra nimnonnatasthitijuSho vitanoti jantUn | tvaM kArayasyayi daye! bhujagAdrinetrA nimnasthiterupashamaM tadavekShaNena || 36|| paravAsudevamapi mAnuShaM daye! pravidhAya sindhurashanAmanInayaH | avamanyate sma janatA tamapyaho! bhavatI tathApi samarakShadatra tAm || 37|| shabarImamarIM chakAra shAr~Ngin! karuNA te pariNAma pakva bhogyam | pravitIrNamanalpabhaktisAraM phalamAdAya vanaikavAsajIrNAm || 38|| sarveshvaropi bhagavAn dhR^itamartyarUpaH sa~nchodito nanu daye! nitarAM bhavatyA | sakhyaM prakalpya kapinA vipine dhanuShmAn tasmai dadau praguNasampadagArarAjyam || 39|| ulUkhalanibandhanaprakaTitAnyavashyAkR^itiM daye! vR^iShagirIshvaraM kuTayugAntarAkarShaNe | prachodya bahuvatsarAmaramahAmahIruTsthiti\- prabandhanamapAkarostadahamasmi dhIro.aghakR^it || 40|| samprerito nanu daye! bhujagAdrinAthaH divyasvarUpamabhidarshya gavAM vrajeshaH | akrUramaryamasutAsalile nimagnaM Anandasindhuvinimagnamaho vyatAnIt || 41|| bhuja~Ngama mahIdhare prakaTitAtmadivyAkR^itiH sughorasamare dhanuShpravarapANirabhradyutiH | dashAnanamasa.nj~nakaM raghupatistadA prAhiNot nijashramavinuttaye nanu daye! tvayA choditaH || 42|| pApAtmanAM ayi! daye! bhuvi mAdR^ishAnAM nochejjaniH kimapi nAma tavAsti kAryam | jyotirmaye duritadUratare.apavarge tUShNIM tadanyaguNabhAvanayAsi lInA || 43|| doShAkare jagati yatspR^ihaNIya rUpaH sheShAchale sakalalokavilokitastvam | bhUShA~nchito.asi kamalesha! tadeva deva! keShAM na sUchayati te karuNAmapArAm || 44|| karuNe! taruNAparAdhashikShA\- kR^itayatnaM bhujagakShamAbhR^idIsham | vinivArya cha dApayasyabhIShTaM kimidaM mantukR^ite vichitrametat || 45|| kanakAmbara! nIradAbha! shaure! karuNA te taruNAyate parArtham | aparAdhini mayyapi prasannA vR^iShashailesha! yadIkShito mayApi || 46|| Ahvayantu janAH shrIsha! shrInivAseti bhaktitaH | dayAvAsetyahaM tu tvAM bravImi kR^itaduShkR^itaH || 47|| karuNA varakAminIva nityaM hR^idayaM te parivartayatyamogham | ahishailapate! tatastavAsIt jagatAM rakShaka ityaho! prasiddhiH || 48|| durvAsaHpramukhAttapodhanagaNAdabhyAgatAddruhyataH trAtuM pANDusutAnvane drupadajAbhuktAvashiShTAlpakam | bhuktvA shAkamamatragaM yadupate! tatkukShipUrtiM vyadhAH kiM kiM vA bhavatA na kArayati te svAntasthiteyaM dayA || 49|| yavanAdavanIpatessubhIto javanAtItavano guhAttanidram | muchukundamaho! vibodhya tasmai dayayA darshitavAn mukunda rUpam || 50|| vArA~NganAnartanavIkShaNArthaM tvanmandiraM prAptavato.api nAstikAn | a~NgIkaroShyAtmavilokanArthaM samAgatAn shrIsha! tavAdbhutA dayA || 51|| pR^idAkugirimandAra! vandArujanachandana | kubjAmabjamukhIM chakre dayA te chandanArthinaH || 52|| kiM bhuktA bhavatAdhvamR^it, nahi mayA bhuktA, suhR^idhbhistathA proktaM tairanR^itaM, pradarshaya mukhaM vyAdAya pashyAmyaham | pashyAmbeti tathA vidhAya vadane lokAstvayA darshitAH bhaktAnAM vashavartitA tava hare! kAruNyamUlA kila || 53|| trivikramasamuddhR^itaprayatapAdapa~NkeruhAt viri~nchipadapa~NkajasnapitapUtapAthassruteH | dharAtalamupAgatA suradhunI punAnA janAn tanoti karuNApagAdhiyamaye! vR^iShAdrIshvara || 54|| jvalanojjvalitAtmaheyakAyaM karuNAdR^iksudhayA vidhAya siktam | sharabha~Ngamabha~NguravrataM taM karuNAnInayadadbhutaM padante || 55|| achintyaguNavaibhavaprakaTitAtmasaulabhyataH charAchara nirantare jagati labdhajanmA bhavAn | kR^itAtiduritairjanairjaDamanIShibhirdUShitaH dayA tava nira~NkushA niravadhiH kimu brUmahe || 56|| adhigatasakalArtho.apyatra goShThe charan san vrajajanaparibhIto lInadeho gR^ihAntaH | pramuShitanavanIto rajjubaddho jananyA nanu chiramarudastvaM kR^iShNa! hantAnukampA || 57|| mahAraNye shIlavyapagamanadUrIkR^itasukhAM ahalyAM pAShANasthitimupagatAM vallabharuShA | dayAsImAbhUme! dasharathasuta! svA~NghrikalanAt vishuddhAM divyAbhAM sapadi kR^itavAn hanta! karuNA || 58|| jambAlacha~NkramaNalabdhapadAbhipIDaM kAntArasa~ncharaNadhUlyavaguNThitaM tvAm | te na smaranti navanItamuShaM vadanti dhik! bAlishAn vrajajanAn bata! te.anukampA || 59|| samo bhavAn bhaktaripuM nijAriM jAnannapi sphItadayAvinunnaH | tadrakShaNAyApi kR^itaprayatno dautyaM nihInaM shritavAn mukunda || 60|| balibhujamaparAdhimukhyagaNyaM tribhuvanadurlabharakShamabhyarakShaH | charaNataTanipAtamAtratuShTo vR^iShagirinAtha! dayA tavAdbhutA hi || 61|| karNAruntudavAk kShurapranikaraiH hR^iddArayantaM hidhi\- kkurvantaM samitau sabhAjanaparaM kuntIsutaM roShataH | chedIshaM pravilUya tatra kadalIlAvaM shirodhau hasan sheShAdrIsha! bhavatpadAmbujamadAstasmai dayA te bata || 62|| vR^iShagirishikhare shrIshrInivAsAbhidho.ayaM surataruratitu~NgaH prArthitArtha pradAyI | niratishayadayAkhyachChAyayA svAshritAnAM harati sapadi tApAMstriprakArAn bhavAgneH || 63|| vR^iShAdrishR^i~NgashItAMsho! dayAjyotsnA tavAmalA | vikAsayati susnigdhaM sphItaM kuvalayaM sadA || 64|| bhujagagiripate! tavAnukampA\- vratatitatiH paritassupuShpitAgrA | jagadakhilamapi svakIyagandhaiH duritamalaM parinodayatyanalpaiH || 65|| hR^idayAlavAladR^iDharUDhaduShkR^ita\- drumadAraNAsilatikAsi dAruNA | vR^iShashailanAthakaruNe! nR^iNAM mana\- syadhiropayasyanuguNAn guNadrumAn || 66|| lakShmIssvayaM kR^itajanirbhuvanAvanAya kShIrAmbudhau bhagavato hR^idayaM praviShTA | sheShAdrinAthakaruNe! bhavatI tu tasya svAnte janiM gatavatI parivartanAya || 67|| velolla~NghanamAdito jaDamayo ratnAkaro.api svayaM sheShAdrIshvara! te.anushAsanavashAnnaivAcharatyadbhutam | kR^ityAkR^ityavivekabuddhivibhavaM dattaM vihAyoddhataH velolla~NghanamAcharAmi karuNe! tatpAhi mAmIdR^isham || 68|| avasitasamaraM rathe niShaNNaM shibirataTe tvavatArya phalgunaM tam | svayamapi rathato.avatIrya shaure! jvalanabhayAddayayAnvapAlayo hi || 69|| dayA kApi kAntA bhuja~NgAdrinetuH kayApi pravR^ittyA priyeva prakAmam | manovAstuvAsA jagajjanmiyA~nchAM vinA mAtR^ikalpA dadAtIpsitArthAn || 70|| sItAnveShaNatatparo raghupate! pR^ichChan vane pakShiNo vR^ikShAn parvata kandarAMshcha vilapan hA! jAnakItyAhvayan | madhyemArgamavekShya bhUmipatitaM gR^idhrAdhipaM duHkhinaM tasmai sadgatimantyakarmakaraNAtprAdAH dayA te.anaghA || 71|| rukmiNIM bhavadavAptikA~NkShiNImanyamartyasahavAsadUShiNIm | prAptasannidhirachUchuro hare! pANipIDanakR^ite dayAnaghA || 72|| surabhiShu muShitAsu vedhasA drAk adhigatatAdR^ishavigraho mukunda | vrajajanamabhiharShayannabhUstvaM tava karuNA nanu vismayaM tanoti || 73|| dAvAgniM vipinataTe vrajArbhakAnA\- mAbAdhAmupajanayantamantakAbham | shaure! tvaM sapadi nigIrya modado.abhUH kAruNyaM kimiva nakArayatyachintyam || 74|| vR^iShAchalashikhAmaNe! tava guNeShu bhadrAtmake\- ShvachintyavibhavAM dayAM gaditumakShamA sA trayI | hriyA kila parA~NmukhI sthitavatI chirAdapyaho! kathaM tu kathayeyamapyachaladuShkR^itaste dayAm || 75|| dayA dUrIbhUtA tava tu hR^idayAchchedguNanidhe! tadaitAn pApastvaM shrutivihitakarmapratibhaTaH | madAj~nAchChedI tvaM nirayakuhare ghoratimire kShipAmIti brUyAstadiha sharaNaM yAmi karuNAm || 76|| bhavasAgaratAraNe murAre! nanu naurasyaghabhAravAhakAnAm | paritassusukhaM pravartayitrI karuNA kShepaNikA hi yAtrikAnAm || 77|| mAlAkAro grathitasumanojIvakaH kaMsavashyaH bhaktyA namraH svayamupagataM sheShashailAgradIpa | tvAmabhyarchya srajamatiguNAmarpayitvA svavaMshyaiH sAkaM mokShaM samadhigatavAMste.anukampA vichitrA || 78|| bhagavan! duhiturvivAhasid.hdhyai harachApaM nihitaM vibhajya shauryAt | kR^itatatkarapIDano vyatAnIH janakaM hR^iShTamaho! tavAnukampA || 79|| karuNA tava mugdhavallavInAM smaratApaprashamaikabaddhadIkShA | sharaNAgatavatsala! tvadIyaM parirambhaM samadApayaddhi tAbhyaH || 80|| karuNA vashavartinI vasheva svavashe tvAM parikalpya yUdhapAbham | vR^iShashailavibho! gajAbhamartyAn bhavavanyAn vivashI karoti mattAn || 81|| avinAbhAvinI kAntA daye! sA kamalAlayA | avanIbhAvinI tvantu ve~NkaTeshasya hR^idgatA || 82|| vihitakarmakR^idapyahamalpadhIH anavadhAnatayA vidhitasskhalan | duritakR^id vR^iShashailashikhAmaNe! sharaNamemi bhavatkaruNAM sadA || 83|| tailadhArAvadachChinnasmR^itisantAnato hare | dhyAtuM tvAmasamarthastvatkaruNA sharaNaM mama || 84|| vR^iShashailavallabhadayAkhyadIpikA hR^idayAntarasthatimiraM nudatyadaH | kamaleshapAdasarasIruhe sthitAM vitanoti bhaktiruchiradyutiM nR^iNAm || 85|| navakajjalAbhayamunApayodhunI\- mavagAhya gopavanitAbhirachyuta | jhaShatAM pradarshya tadavAptikhelane samanandayo hi karuNA tavAnaghA || 86|| na hi mayi mahAvishvAso.api prapattikaraNe hare! na cha duravagAhe shAstre buddhirastyamitapakShake | na cha kimapi karma j~nAnaM bhaktirastyahigireH prabho! tava tu karuNAM yAche nIcho.apyanArataratipriyaH || 87|| rAsakrIDAkalitalalanAmaNDale vAsudeva! svIyaM kAyaM subahu kalayan kAminIkAmitArthAn | datvAkrIDo muralivadanaH pItachelopavItaH kAruNyaikapraNayi khalu te mAnasaM mAnanIyam || 88|| kamalAkaTAkShakaraNe.api kAraNaM karuNe tvameva phaNishailachakriNaH | ata eva sA tu tava sannidhau vasa\- tyamalAyatAsitamR^igekShaNA sadA || 89|| sumasAyako.api gatavigraho.apyayaM jhaShaketanastu viShayAn pradarshya mAm | vanitaikasakta hR^idayaM madoddhataM vitanoti nAtha! sharaNaM dayAstu te || 90|| amarSho nityaM mAM kathamapi vashe hanta! kalayan pishAchAbho raktaprachuranayanaM krUravachanam | pratIkShyANAmapyatyatibhavanasaktaikamanasaM tanoti shrIsha! tvadruchirakaruNA me.astu sharaNam || 91|| lobho lAbhamukho vyaye natamukhaH svAntaikavAso.asti me svAtmArthe.api parA~Nmukho vitaraNe mUkAnubhAvonmukhaH | sheShagrAvashikhAmaNe! tava padanyAsaprasUnAya vA dattA kAkaNikApi hanta! na mayA tatte dayA me gatiH || 92|| moho.aha~NkR^itikalpakalpanapaTustalpAyamAno mahA\- maurkhyasya prathamapravR^ittikaraNavyagro duradhvodgateH | dehAtmabhramavibhramabhramaNakR^inmanmitrabhAvaM gataH tvatpUjAvimukho.asmi ve~NkaTapate! tatte dayA me gatiH || 93|| madena shithilendriyo guruvarAnnamasyochitAn tiraskaraNavIkShaNairvyathitamAnasAnAcharan | vR^iShAchalapate! vayaHkulakalAdibhirgarvitaH tvada~NghrinatimapyahaM na kR^itavAn dayA me gatiH || 94|| paradhanaparivIkShaNaikatAnaH parashubhadarshanadarshitAtmavairaH | smaraNamapi na te tanomi tasmAt vR^iShashikharIsha! dayA gatistvadIyA || 95|| kAmAdyavakarapUrNe hR^idAlavAle dayAkhyalatikAM tAm | pariShichya ve~NkaTesha! tvadguNasalilaM praropayAmyadhunA || 96|| kaMsaM nihatya parahiMsana mAnasaM taM saMsArachakra iva bandhanamandire tau | baddhau vimochya pitarau chiraduHkhitau tvaM prAharShayo hi nR^ihare! karuNA taveDyA || 97|| shakaTaM nikaTe kuTI taTIsthaM prakaTATopapadAbhighaTTanena | truTitaM prakaTayya pATavena vrajarakShAmatanoH kR^ipA taveDyA || 98|| nishitabANahativraNitA~NgakaH krudabhidarshitachakrakaro hare | nutivivarjitabhIShmahatirhyabhUH vachanadUratarA karuNA tava || 99|| bAlo.api bAhushikhareNa vR^iShAdrinAtha! govardhanAbhidhamudUhya shilochchayaM gAH | ghorAtivR^iShTihatibhirvinivArya dhairyA\- dAmodayo hi karuNA tava mAnanIyA || 100|| iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre prathamashatakaM sampUrNam | \section{2\. dvitIyashatakam} shrIH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImate lakShmIdAsAya namaH | shrImate nigamAnta deshikAya namaH | atha dayAsahasre dvitIyashatakam | divAkarAtmajAhrade nilInamadbhutAkR^itiM pR^idAkumuchchamastake vichitratANDavairnaTan | nivArya darpamambudhiM bhavAnninAya hiMsakaM dayA tavAnaghA hare! bhuja~NgamAdri shekhara || 101|| dashAnanahatiH kR^itA na hi tathApi baddhA~njaliM vibhIShaNamarindamaM ripusakAshato.abhyAgatam | payodhitaTa eva taM samabhiShichya rAjye.akaroH raghUttama! dayAnaghA tava vR^iShAchalasvAminaH || 102|| suketu tanayAM vane nijagurUpadeshonmukhaH nihatya munighAtinIM sapadi shaishave rAkShasAn | nipAtya gurukaushikakratumapi prapUryAdarAt prahR^iShTahR^idayo hyabhUH tavakR^ipA vichitrA hare! || 103|| sa~NkalpamAtraparikalpitasarvalokaH karmAnurUpakR^itajanmisharIrayogaH | tatrApi tatsukR^itaduShkR^itayogyabhoga\- dAtAsi deva! karuNA spR^ihaNIyarUpA || 104|| AtmAbhirakShaNakR^ite pratijantuvarga tattatsvarUpaguNacheShTitashaktiyogAn | prApayya rakShasi yathechChamanantabhUSha! sheShAdrishekhara! dayA tava mAnanIyA || 105|| sarvajantuhR^idayAntarasthitaH jIvikAkalanakarmachodakaH | rakShasi pratisharIrivargamapyambujAkSha! karuNA manoharA || 106|| lIlArthaM patageShu chitragarutAM nirmANamatyadbhutaM vaividhyaM dhvanisantatau kathamiva prItiM na kuryAnnR^iNAm | evaM vR^ikShalatAdiku~njanivahe vaichitryamuchchAvachaM sarvaM shrI vR^iShashailanAtha! karuNAkAryaM kilaitattava || 107|| avAptasarvakAmasya sR^iShTyA kiM te prayojanam | chetanojjIvanAyaiva hanta! te karuNA hare || 108|| nimittamAtraM parikalpya shakraM svaya~ncha mathnan dadhimAthamabdhim | jIvAtumutpAditavAMstrilokI\- trANAya te hanta! dayA ramesha || 109|| jagatsR^iShTishaktiM prasAdyopadiShTa\- shrutirvedhase nAbhipadmodbhavAya | jagatpAlane baddhadIkSho.asi kaShTe dayAkAryametatkilAbjAyatAkSha || 110|| rudraM rodanalabdhanAmavibhavaM phAlAkShamakShA~nchitaM trailokyakShapaNakShamaM sabhasitaM sa~Nkalpya kalpe hare! | rakShArthaM bhuvanatrayaM shishutanurnikShipya kukShyantare pAthodhau shayitohyabhUrvaTadale mAnyAnukampA tava || 111|| apavAdavinuttaye syamantaM vararatnaM hR^itavAniti pramugdhaH | jitajAmbavadAtta divya ratno vigatAdhistvamabhUrdayA vichitrA || 112|| nanu pUtanAntu viShapUritastanIM hananAya ramyatanumAgatAM vraje | shishubhAva eva hatavAn payaH piban karuNA vipatti parihAriNI kila || 113|| aNorjIvasyAntaH kR^itavasatirAnandamayatA\- suvAso merorapyatipR^ithutanurvishvatanubhR^it | samastasyApyantarbahirapi sadA vyApya ruchimAn jagadrakShAM tanvanvilasasi hare! hanta! karuNA || 114|| trissaptakR^itvo bhramaNaikashIlaH kuThArakR^ittAvanirAjalokaH | sadrakShako.abhUrvR^iShashailanAtha! dayaikakAryaM kila sarvametat || 115|| saMsArachakre bahuheyadehAn jantUn pramohavyathitAn murAre | archAvatAraprakaTasvarUpaH santoShayasyArtiharA dayA te || 116|| shrI ve~NkaTesha! karuNA tava lokabandhuH dIneShu saktahR^idayA bhagavatpadAbje | teShAM manAMsi viniveshya nirantaraM tAn uddhartumichChati bhuvIha kR^itArthayantI || 117|| vidurAlayametya tatra bhuktvA bhayabhaktyarpitapAyasAdi bhojyam | anujagrahithAhishailavAsin! karuNA te shravaNAbhirAmalIlA || 118|| skhaladgatessadA nAtha! kimastyaskhalanaM mama | ataste karuNApANiravalambanadashshubhaH || 119|| prapattikaraNe matiM dhR^iDatarAM vitanvan hare! madIyakaraNatrayaM niratama~NghrisevAvidhau | chirantanasamArjitaprachurakarmajAM vAsanAM nirAkuru parA~Nmukhe karuNayA vinunno mayi || 120|| aki~nchanaM mAM duritaikabhAjanaM sadAparAdhonmukhamambujekShaNa! | kadA kaTAkShaiH karuNArasAmalaiH kariShyasi snApitamIpsitArthada || 121|| jIvAtmA ruchiruchiro.api pApasa~NghaiH AchChanno bahutaraduHkhabhAjanaM syAt | kAruNyaM patati tavaiha nAtha! yasmin AnandI bhavati sa eva dhanyadhanyaH || 122|| shrI shrInivAsa! tava vakShasi bhAsamAnAM lakShmIM vilokya mayi sAntvanamAvirAsIt | smR^itvA manonivasanAM karuNAM tvadIyAM nirbhIka eva pashuvadvicharAmi bhUmau || 123|| pariNAmasaukhyavaraNAya te janaiH karuNAkaratvamaruNodayopamam | sharaNAgatArtiharaNAnukUlyabhAk niraNAyi kAraNamiti shriyaHpate! || 124|| chintAmaNissuratarurdivi kAmadhenuH airAvatassuruchirApsaraso.ashvaratnam | etatsamastamahishailapate! tvadIya\- kAruNyavibhramabhavaM kila shakrahetoH || 125|| vAgdevatApariNayo.ambujapatranetra sraShTustvadIyadayayA kila sambabhUva | phAlekShaNe.api bhavadIyadayAvisheShAt atyadbhutAShTavidhabhUti samR^iddhirAsIt || 126|| ravimaNDalarUpeNa kAruNyaM tava rAjate | dadyAdatastadevAtra rugNAyollAghatAM hare! || 127|| kR^itvA yathechChamamitaM duritaM manuShyaH karmAnurUpa phalamudgatamashnuvAnaH | mauDhyAdvinindati bhavantamanantarUpaM tasminnipAtaya kR^ipAmahishailanAtha! || 128|| pArthasya rakShaNakR^ite bhagavaMstadIya \- rathyAnuchodanagR^ihItakasho rathAgre | sArathyapATavavichAlita vAjivaryaH prAvartayo hi samaraM karuNA vichitrA || 129|| yuddhe guruprabhR^itibandhugaNAnnihantuM pArthe prakAshitadaye sujanAvanAya | sandarshya vishvatanutAmupadishya gItAM prAvartayohi samaraM karuNA vichitrA || 130|| rAkShasAshitavisR^iShTatApasa kShINakIkasagaNAMstapodhanaiH | darshitAnabhisamIkShya duHkhitassambabhUva karaNAmayo bhavAn || 131|| alpavaMshajaguhAya pR^ichChate chakravartitanayo.api rAghava! AtmanashcharitamabhyudIrayan sakhyamApitha dayA tavAnaghA || 132|| adhidevatA hi manasassa chandramAH karuNA tvadIyahR^idayaikavAsinI | ata eva shItakiraNodaye janAH pramadAnvitA nanu bhavanti mAdhava || 133|| karmAnurUpasukhaduHkhaphalAnubhUtyai nAnAprakAravapuShAmiha chetanAnAm | nishreNirasyayi! daye! sukR^itaikagamya\- lokAdhirohaNakR^ite vR^iShashailanetuH || 134|| uda~NkamudakArthinaM virachitAnuyogakShaNa\- pradhAvitamukundamapyayi! daye! vR^iShAdriprabhoH | tiraskR^itadivaspatipramadadattapIyUShakaM vareNa samatoShayastava vichitrarUpA kriyA || 135|| avyAjabandhurahamityanushaMsanAya svIyaM paratvamanapAyyapi sannigUhya | indrAnujo.asi raghuvaMshasuto.asi chandra\- vaMshyo.asi hanta! karuNA tava ve~NkaTesha! || 136|| vanavAsariktasitavAhanAtmaja\- prathitAbhimanyu karapIDanotsave | pravitIrNavastradhanadhAnyavAhano mudito.asi hanta! karuNA tavAnaghA || 137|| ShaDUrmisantADitadehabandhaM vyAdhyAdiyAdaHkulakR^iShyamANam | saMsArasindhau plavamAnamenamuttArayAbjAkShadaye! drutaM mAm || 138|| karmAnurUpasukhaduHkhaparamparAsti yadyapyanalpatanuviplutamAnase.asmin | syAnnAma ve~NkaTavibho! dayayA tathApi nirliptatAstu mayi puShkarapatravadvA || 139|| duShTairapyanudinachintanIyametat vAtsalyaM nanu karuNe! murArichitte | rakShArthaM samajanayo hi dInabandhuH doShADhyatribhuvanavIkShaNAtikhinnA || 140|| pitR^ipitAmahatatpitR^ivargamapyu\- parataM bhagavanniha karmaNA | sakalabhoktR^itayA sa bhavAn divaM nayati sheShagirIsha! dayAnaghA || 141|| sukR^itaduShkR^itashR^i~NkhalikAdvaya\- prakR^itimaNDalamandirabandhanam | mama vR^iShAdrivibho! tava sA dayA vighaTayatvachirAd dhR^iDhaku~nchikA || 142|| durbharavirAvivegAM viShNupadIM tAM kapardakuharAntaH | voDhuM shivAya shaktiM tavAnukampA dadau hi kamalesha || 143|| tattatkriyAniyamitAdbhutabhUtavargaH sa~NkalpamAtraparikalpitavaibhavo.ayam | bhItyA tanoti nijakarmasharIrarakShA\- sakto dayAtra tava kAraNamambujAkSha || 144|| avAchaM saMvAchAlayasi karuNe! vallabhatamaM shritAnAM duHkhaughaprashamanakR^ite sAdarahR^idam | khageshenATantaM charaNakamalAbhyAM kShititale mukundaM bhaktArthaM vividhamukhataH chAlayasi tam || 145|| saulabhyaM nanu karuNe! sushIlatA cha shrIneturdvayamidamuttamottamasya | AyAtaM tava parichodanena tasmAt asmAdR^igvrajajanagocharo.atra so.abhUt || 146|| bhavagrIShme ghore hariguNajalAbhAvatR^iShitAH samantAtsantApaistrividhavisR^itaiH pluShTatanavaH | dayAmeghALinte vR^iShagiripate! viShNupadagAH narAkhyA yAchante hyamR^itamamalaM chAtakagaNAH || 147|| viTapiShu vividheShu kechidAtta\- prasavaguNAH katichit phalAbhirAmAH | vR^iShashikharivibho! sapatramAtrAH katichididaM karuNAvibhedataste || 148|| krimikITajaniShvapi pratIka\- sphuTavarNaspR^ihaNIyatodgatA yA | nanu sApi vR^iShAdrishekhara! tva\- tkaruNAtUlikayA tvayA kR^itA hi || 149|| lAsyena darshitavilAsavadhUsvarUpaH svIyaM karaM svashirasi praNidhApayan san | bhasmAsuraM varaparIkShaNadhAviteshaM bhasmIchakAra sa bhavAn karuNA vichitrA || 150|| samabhimukhayasImAn kAmachArAn manuShyAn bahuvidhaviShayaistaiH kR^iShyamANendriyaughAn | vR^iShagirishikharAgre kalpavR^ikShasya viShNoH iha bhuvi karuNe tvaM pAdasevAvidhau hi || 151|| yathechChasa~nchAraparAnnarAnno dayAguNenaiva nibadhya vashyAn | sUto yathA pragrahapANirashvAn satpaddhatau chAraya ve~NkaTesha || 152|| tApatrayAkhyabaDishena vane bhavAkhye kAlAkhyadhIvaravareNa nipAtitaM mAm | sheShAdrishekhara! vibho! karuNApayodhA\- vujjIvayAshu vinipAtya jhaShaM luThantam || 153|| sAndIpanisutaM naShTaM pratyarpya gurudakShiNAm | apUrayo hi karuNA hanta! te ve~NkaTAlaya || 154|| dadhibhANDabhANDajaThare nilIya ta\- dvashavartitAM prakaTayan padArthine | pravitIrNavAn khalu parampadaM juShe vR^iShashailanAtha! karuNAtra kAraNam || 155|| shayAnaH kShIrAbdhAvuragapatiparya~Nkaphalake yashodA~Nke suptvA stanakalashadugdhaikarasikaH | punAnaH pR^ithvIM tvachcharaNakamalodbhUtarajasA vR^iShAdrIshAbhUstvaM tava hi karuNA kAraNamiha || 156|| kaikeyI makuTamayAchatAtmajAya shrIrAmastadatulapAdukAkirITam | tachChIrShe vinihitavAMstadarthitastvaM vA~nChAto.apyadhikavidhAyinI dayA te || 157|| drogdhuM tvannikaTamupAgatAhitebhyo dogdhi drAktava karuNA phalaM munIDyam | kAlIyodbhaTashakaTAdiShu tvada~Nghri\- sparshaM sA susukhamadApayan mukunda || 158|| pArijAtamamaraikasubhogyaM prApayo hi dayitopavanAntaH | ve~NkaTeshakaruNe! vitanoShi svargakalpamavanItalamalpam || 159|| mInAtmA pralayapayonidhau charan san shR^i~NgAgrapraghaTitanauvikarShaNADhyaH | AmnAyAn vR^iShagirinAtha! tAnarakShaH kAruNyaM kimiva na kArayatyachintyam || 160|| pUrvaM vAmanarUpabhR^idbalikarAtpAdatrayaikAvaniM prArthya prAMshutanurbabhUvitha shunAsIrArthamabjekShaNa! | kubjAM chandanamAtmakAyasubhagaM samprArthya tAM sundarIM AtmArthaM ruchirochchamUrtimatanoshchitrAnukampA tava || 161|| kalau kAruNyAbdhe! tava padayugadhyAnavimukho nitAntaklAntAtmA yadi sharaNamIyAtkR^itamatiH | tadA tasmin kShipraM prakaTaya kR^ipAM kAmapi hare! tathA no chelloko bhavati vitato nAstikagaNaiH || 162|| tvaritagamanamAyurbhogatR^iShNAkulaM hR^it jaTharapiTharapUrtyai duShkR^itaikapravR^ittiH | bahuvidhagadapIDAkliShTametachCharIraM bhujagashikharinAtha! tvatkR^ipaikA gatirme || 163|| tamoyavanikAdR^iDhasthagitachittasakto.apyahaM nitAntamatikubhramo.apyamitaShaDripUpAsakaH | kR^itAntabhayavihvalastava dayAntu dInassmaran nirastagurusAdhvaso vR^iShagiriprabho! nirbharaH || 164|| bhavabaddhasharIridarshanAttvAM karuNA drAvayatIha ve~NkaTesha | tadahaM vinivedayAmi tUrNaM praNatAn rakSha vitIrya tatpumarthAn || 165|| shrIsheShAchalanityavAsarasika! shrIsho.api sAkShI bhavAn lokAlokamahIdhratulyavibhavaM lokaM vitanvan hare | kAruNyapraNipAtane prakaTayatyuchchAvacha prAbhavaM tejorUpamihaikabhAgamaparaM gADhAndhakArAvR^itam || 166|| kShaNArdhakR^itaduShkR^itaprashamanAya nAnAtanu\- ShvavApya chiradustaraM vividhaduHkhamAtmA bhuvi | tvadIya karuNAvashAdadhigatadvijatvottamaH kadApi sukR^itI kR^itI tava kR^ipAM hare! yAchate || 167|| heyeShu nashvaratayA viShayeShu nR^INAM yA prItirasti vR^iShashailavibho! sadA sA | AvirbhavetkaruNayA tava dInabandho! kvApi tvadIyapadapa~NkajayoH kadApi || 168|| kanyAyAM varakaruNAkaTAkShavIkShA yasyAM shrIvR^iShagirinAtha! sampatetsA | Apnoti priyakarapIDanotsavaM tat kanyAsu prahiNu kR^ipAkaTAkShamAshu || 169|| pApmAno mR^igayata mAM vihAya dUrAt anyatkvApyudavasitaM svavAsayogyam | adyAyaM niravadhidurguNo.apyahaM shrI\- sheShAdriprabhukaruNAkaTAkShapAtram || 170|| mahAmoha! dUre bhavAdyAnukampA bhuja~NgAdrinetrA mayi preShitA sA | vivasvatprasarpanmayUkheShu satsu sthitissyAtkathaM vA tamisrasya loke || 171|| duritaghasmaratAprayatIkR^itAH nanu janA vR^iShashailavibhordaye | shishirayAshvaghinaM tadamuM janaM shashinibhA bhavabhItivighUrNitam || 172|| gu~njAma~njulamastakapravilasatpi~nChA~nchitAvartakaM bhrUbha~NgasphuTitAyatAlikakanatkastUrikAchitrakam | nAnArAgatara~Ngara~njitachaladveNuprasaktAdharaM kR^iShNaM tvAM paridarshayiShyati kadA shrIsha! tvadIyA dayA || 173|| yathA tvAM grAhArtashsharaNamabhajadvAraNapatiH yathA vA pA~nchAlI shithilanijayatnA dR^iDhamatiH | tathAhaM naivAsmi prabaladuritaM pAhi karuNA\- kaTAkSheNaiva shrIvR^iShagiripate! mAmapi hare || 174|| tiryagbhiryadupArjitaM sukR^itajaM tvatsAhyakarma priyaM tasyAlpAMshalavo.api hanta! na mayA sampAditaH pApinA | grAvaprApaNasetubandhanamR^idhaiH sevAM purA vAnarAH chakrurnAhamaNuM naro.api karuNA tatte gatirme hare || 175|| martyeShvapi shrayaNayogyayatIndravarya\- rAmAnujAryacharaNAmbujasaMshrayaM me | datvA pavitramatanornanu vaiShNavaM mAM shrIshrInivAsa! karuNA tava mAnanIyA || 176|| ambhoruhAkSha! karuNAM tava pApino.api saMsmR^itya dhairyavashatashsharaNaM vrajanti | kAkAsurasya hi nidarshanamatra vR^ittaM tatpAhi pApinikaraM dayayA ramesha || 177|| anupadamaparAdhaM shrInivAsa! tvadIye\- Shvanudinamapi tanvanmAnamatto.asmyamarShI | mayi kR^itaduritaughe nAnutApo.apyudeti prakaTaya karuNAM tanmAdR^ishojjIvanAya || 178|| shrutyantasaMstutabhavatkaruNA madIyAn doShAn kadApyavigaNayya bibhartyamuM mAm | no chettathA vividhadurguNavAgurAntaH baddhaH kura~Nga iva duHkhamayo bhaveyam || 179|| prakR^ityanuguNaM sadA vividhavA~nChayA sa~ncharan alabdhasumanorathastadupalabdhaye duShkR^ite | pravartitamanA bhavAmyamitaduHkhapAtraM tataH pradehi dayayaiva me tava padAbjabhaktiM hare || 180|| rAmAnujAryakarachihnitasha~NkhachakraH yashshrIgurUttamaparamparikApratIkShyaH | tasyoragAchalapateH karuNApagA mAM pApaikamandiramamuM prayatA punAtu || 181|| shrutyekagamyamahimAtishayaM bhavantaM shrIshrInivAsa! bhujagendramahIdhrashR^i~Nge | pashyAmyahaM nanu bhavatkaruNAvisheShAt yogIndramR^igyamamarArchitapAdapadmam || 182|| varShAtapAmitasamIraNasambhR^ite.api bhogIndrabhUmidharatu~NgavishAlashR^i~Nge | mAdR^igjanArthamavanau kR^itasannidhAnaH dR^iggocharo.asi karuNA khalu kAraNaM te || 183|| jAnAmyanAdiparijR^imbhitavAsanAnu\- svIyapravR^ittiriti tattava nAma pUtam | na smaryate na cha bhavatpadabhaktavargo.a\- pyevaM sthite tava dayA sharaNaM sadA me || 184|| adharanihitaveNuM rAdhikAli~NgyamAnaM madanaparavashAbhirvallavIbhiH parItam | vichaladalakapa~NktiprochchaladbarhachUDaM mama manasi daye! shrInandasUnuM nidhehi || 185|| yasmin bhuvi praNayinI karuNA tvadIyA shrIshrInivAsa! sa sadA pramadAnvitassan | dhatte suvR^ittaparishuddhaguNAM svakaNThe muktAvaliM sakalalokavibhAvyamAnAm || 186|| he ve~NkaTa! tvamasi nishchalatAM prapannaH tattvachChiro.arpitapadaH kamalAsakho.ayam | nAhaM tathA.asmi na hi me tava bhAgadheyaM samprArthaye tadiha tatkaruNAM sudInaH || 187|| dAsyaM kR^itaM kujanasannidhimetya kukShi\- sampUraNAya na hi te padayoH kadApi | shrIve~NkaTesha! karuNA yadi te mayi syAt etAdR^ishI kimu dashA mayi sambhavedvA || 188|| purArachitaduShkR^itodgataphalAnubhUtau rudan bhavantamiha garhayAmyaviditAtmapApakriyaH | tathApi rachitasmitaprakaTitAtmagAmbhIryataH kaTAkShayasi mAM kR^ipArasapariplutAkSho hare || 189|| nopekShaNIyamidamuttamapAtramadya kAruNyadugdhamiha pUraya ve~NkaTesha | mR^itsnAghaTo.api nanu gokuladugdhapUrNaH kR^iShNAtmakasya tava bhogyatamo babhUva || 190|| kanatkanakavAsasaM kaTitaTA.arpitelItsaruM varapradakarAmbujaM ruchirajAnucha~nchatkaram | karadvayadhR^itAyudhaM smitamanoj~nabimbAdharaM bhavantamanukampayA hR^idi sadA mama sthApaya || 191|| achintyaguNacheShTito.apyavanijairjanairduShkR^ita\- praropitamatibhramairnahi bhavAnaho! gaNyate | tadadya rachitA~njalissavinayaM muhuH prArthaye nipAtaya kR^ipAmR^itaM bhuvi vR^iShAdridhArAdhara || 192|| lIlAmAnuShavigrahaM virachitapratyarthisannigrahaM kAruNyaikakR^itAtimAnuShajagadvikhyApitAtmakriyam | jAnAtyatra tu ko.api tApasagaNastvAM bhArgavIvallabhaM nAnye tatkaruNAmR^itaM prahiNu te sheShAdridhArAdhara || 193|| prahlAdaM pitR^ibhartsitaM dR^iDhataraprItistutatvatpadaM sthAsnustambhavijR^imbhitAtmanR^iharikrUrasvarUpo bhavAn | hatvA shatrumarakShadatra karuNA te chakriNaH kAraNaM tachCheShAdripate! nipAtaya kR^ipAM pApAtmake mayyapi || 194|| navanItachikkaNa payaHplutAMshuka\- vrajagopikAbhirabhidarshitAdaraH | yamunAtaTochchapulinAbhikhelane vyaharo hi hanta! karuNA tavedR^ishI || 195|| kadaryagR^ihadehalIdaradurAsikAM dAraya pradApaya daye! hareH karavareNa vittaM tu me | yadatra bhagavatpadapravaNabhaktavargeShvahaM mudA samupayujya cha pramudito bhaveyaM sadA || 196|| jihvA yathA me na kadApi nindAM parasya kuryAdvR^iShashailanAtha! sadA dayA te sakaleShTadAtrI tanotu vAchATamamuM tathA mAm || 197|| tvatkR^ipApAtratAM nItA vR^iShashailashikhAmaNe! tvatkIrtanaparA me.astu rasaj~nA ma~njubhAShiNI || 198|| kAruNyaprachurataraM tvadIyachittaM kAThiNyapravaNamidaM madIyachittam | vastusthityavinimayaH prasiddha eva shrImaMstanmayi karuNAM kuru prasIda || 199|| AshAyA viratirnahIha bhuvane datte.api vitte punaH kA~NkShA tatparivR^iddhaye cha punarapyAptau samujjR^imbhate | evaM svAnubhave.api tasya sumahAn rogo.avakAshapradaH na syAdeva tadadya te.atra karuNAM nIcho.api yAche hare || 200|| iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre dvitIyashatakaM sampUrNam | \section{3\. tR^itIyashatakam} shrIH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImate lakShmIdAsAya namaH | shrImate nigamAnta deshikAya namaH | atha dayAsahasre tR^itIyashatakam | dAnena kiM nigamashAstrapurANatattva\- j~nAnena kiM sutapasA kimu tIrthagAhaiH | yogena kiM kimu japena vR^iShAdrinAtha! dUre bhavedyadi dayA tava duHkhahantrI || 201|| vikartanakulodbavaH pratibhaTaM prachaNDadyutiM kuThAravaradAritaprabaladR^iptarAjadrumam | vidhAya gatatejasaM parashurAmamAshvatyajo raghUttama! dayAnaghA prakaTitA ripAvapyaho || 202|| vAmAkR^itirvAmanavigrahastvaM sAmAbhigIto.api purandarasya | kAmAbhipUrtyai bata! yAchako.abhUH sImAtigA te karuNA ramesha || 203|| satyAM dayAyAM tava ve~NkaTesha! na karmaTho.ahaM na hi bhaktibhAkcha | tvannAmavaktA na na shAstravettA sA rakShatIti pratipannadhairyaH || 204|| yathA tathA vA sakR^ida~njaliM hare! vitanvate.ahaM vitarAmyabhIpsitam | itIritaM tatparipAlayAshu mAM tathAvidhaM sheShagirIsha! sAdaram || 205|| kalyANakR^idrasanayA samudIraNena tvannAma divyamabhidhAtumapi shrutIDyam | ghoraM ruNaddhi duritaM chirasa~nchitaM mAM tatkShAlayAshu karuNAsalilairmukunda! || 206|| kAryaM kAraNamantarA na hi bhavatyetat prasiddhaM kila shrImannatra nidarshanaM tvahamahikShmAbhR^idvibho! sAmpratam | sadvaMshe jananaM satAM cha nivahe vAsaH pavitrAvanau sthAnaM j~nAniShu bhAShaNaM cha karuNAkAryaM kilaitanmama || 207|| abhiniveshavashaM mama mAnasaM nijamatAnugataM kathamachyuta! | svaguruvAganuvarti bhavettataH karuNayA nanu vartaya satpathe || 208|| machChemuShI viShayamArgaNasammukhInA vismR^itya sarvapatimapyamitAshayA tvAm | dhAvatyabhItikulaTeva tadadya nAtha! sanmArgagAM tava dayAM kuru tatsakhIM drAk || 209|| smitamukhIM mukuTaprasavasrajaM tuhinavAlukayA kR^itapuNDrakAm | mayi dayA yadi te.ahigiriprabho! nayanagocharatAM svatanuM naya || 210|| dhIsArathirviShayivAjigaNaM gR^ihIta\- hR^itpragrahastanurathaM gamayatyatandraH | AtmA rathI viShayaghAsasamarpaNena vAhAn supoShayati te karuNA\-sudUraH || 211|| prANAyAmavidhirna me sthirasukhaM nApyAsanaM mAnasa\- sthairyaM naiva shuchitvamapyachapaladhyAnaM na siddhervachaH | no hiMsAvinivR^ittirapyupakR^itirnaivAhishailaprabho! kAruNyAmR^itavarShiNaM prahiNu tatsvIyaM kaTAkShaM mayi || 212|| katakakShodavatpAtho ve~NkaTesha! dayA tava | tanotu nirmalaM me.adya kilbiShairAvilaM manaH || 213|| bhogIndratu~NgAdrishirovivasvan! visR^itvarAste karuNAmayUkhAH | AvidyamantardR^iDhagADharUDhaM tamo vyapohantu pinaddhachakShuH || 214|| animiShaparivIkShaNIyamanta\- ssmaraNavivardhitadivyamodabhAram | prakaTitakaruNaM tvadIyarUpaM hR^idayataTAka taTe.aTatu prabho! me || 215|| nagnA vidhAya yamunAsalilArdhamagnAH gopIstadaMshukaharo mumude bhavAn hi | magnAntu duHkhajaladhau paTado hyanagnAM kR^iShNAM shushocha karuNA tava chitrarUpA || 216|| divyApavargasukhapaddhatisAkShiNaM taM rAmAnujaM munivaraM sharaNArthine me | sandarshya bhogigirinAtha! bhavAbdhibhAje mandasmito.asi karuNA tava mAdR^ishAya || 217|| kIshAnasrapaghAtitAn samarabhUsuptAn svasAhyonmukhAn martyAtmA surasArvabhaumavarataH svAtmArthamutthApya cha | saprANAn samatoShayo hi bhujagakShmAbhR^itsudhAdIdhite! kAruNyaM tava vAgagocharamaho! mAdR^igvidhe mAdhava || 218|| kAdambinI sujanadurjanatAratamyaM kiMvAvalokayati? taptajanAn dhinoti | evaM vR^iShAchalapate! karuNA tvadIyA tApatrayaikanilayAn shishirIkarotu || 219|| anubhavanti janA nijakarmataH sukhamasharma cha sheShagiriprabho | tadapi te karuNA shritavatsalA shamayatu shritaduHkhamabhIShTadA || 220|| bhujagAvanibhR^ichChirovihArin! yadi dIyeta punashcha janma mahyam | bhavatA dayayA pradIyatAM shrI\- munirAmAnujapAdapUtadeshe || 221|| sImAtItaprachuravibhavA bhAvanAgamyarUpA trailokyasthairahamahamikAprArthanIyA dayA te | dainyakShoNIbhR^idashanirahikShmAbhR^idagrAvataMsa! tvatkIrtishrIprasaraNachaNA bhAgyato bhAti kApi || 222|| abhyarthanAprakAraH prAkR^itadhiShaNasya naiva me viditaH | nirhetukaprasannA karuNA rakShatu tavAhishailaprabho || 223|| vArAhaM prayatasavA~NgadivyarUpaM samprApya pralayapayonidhau nimagnAm | uddhR^itya kShitimiva mAM bhavAbdhimagnaM rakSha tvatsitakaruNAkhyadaMShTrayaiva || 224|| mR^igarAjashirA narottamastvaM ripuhantA ramayA prashAmitakrut | api cheddayayA vichoditassan na bhaveshshrIsha! jagadbhavetkathaM vA || 225|| vidhyAdayastava dayodayatastvadIyAM divyAmudAradaradUravibhUtimetya | dedIpyamAnadiviShatpariShatparItAH shrI ve~NkaTesha! vilasanti nira~NkushAste || 226|| mA no bhuja~NgamagirIndrashirovihArin! mAno.astu martyanivaheShu kadApi nAtha! | tvatpAdatAmarasaki~NkaratopalabdhyA so.astu tvadIyasahavAsavisheShajanmA || 227|| svAminnudArakaruNA tava ki~Nkare.asmin sAhyaM mahatkR^itavatI jagatItale.asmin | tvaddarshanAnubhavakandalitAnubhAva\- harShaprakarShapulakA~nchitamAtanonmAm || 228|| duratyayA hi mAyA te tayA vAgurayeva mAm | baddhaM vimochayatvenaM karuNA te ramApate || 229|| yathA bhavantaM pashyema sharadashshatamAdarAt | asmAsvanugrahaM kuryAttathA te karuNAchyuta || 230|| kaThorahR^idayAsuraprakupitAkShisaMstambhana\- pradAnapaTuvIkShaNakShapitavairabhAraM hare! | pradarshitasuvibhramaM bhramarakA~nchitAsyAmbujaM dayA kila dadau tadA ruchiramohinIvarShma te || 231|| bhavada~Nghrisarojachintanaika\- sthirachittatvamarALagAdrinAtha! | vitaratvanishaM shritAya mahyaM karuNA te sakalepsidArthadAtrI || 232|| kAmAdicha~nchalaShaDUrmyabhitADitAtmA nAmApi te smR^itipathe na niveshayAmi | sAmAdyupAyagaNanA na kR^itA mayA tat sImAtigA tava dayAchyuta! mAM punAtu || 233|| kShINAtmA duritachayaishchirArjitaiste kAruNyaM kimu kathayeyamambujAkSha! | yanme tvannirupamadarshanantu kAka\- tAlIyaM samabhavadatra ve~NkaTesha || 234|| sukumArakAnta shishubhAvabhAvitaM kamanIyarUpamavanIpabhartsitam | dhruvamAdareNa tapasi sthitaM vane dayayaiva ve~NkaTapate! rarakShitha || 235|| mAtardaye! kuru tathA hR^idi me yathA syAt shrIshrInivAsacharaNasmaraNaM samodam | tatkIrtana\-shravaNa\-vandana\-mandirAbhi\- yAnAdayashcha karaNeShvitareShu nityam || 236|| asatyamashauchamanAratadauShTyaM vininditakarmaratiM cha dayAlo! | ahIshashilochchayashR^i~NgavihArin! nirAkuru sarvamidaM dayayA me || 237|| smaraMstava dayAlutAM duritakR^idbhavAmyuddhataH bhaveyamiti bhAvayaMstava dayaikasadbhAjanam | yatastava dayA sadA duritaduHkhinassAntvaya\- tyameyashubhavaibhava! dvirasanAdridIpAchyuta || 238|| kiM vA kR^itaM sukR^itamatra manuShyadeha\- bhAjA mayeti suvichAraviloDite me | hantAvichAraramaNIyamidaM kileti chittaM vadatyayi! dayAM kuru tadramesha || 239|| karoTipaTalasrajo bhasitaliptacha~nchattanoH shmashAnavasateH jvalatkuTilaphAlachakShuShmataH | gajAjinakaTeH naTadvikaTabhUtasa~NghaprabhoH shivatvamabhavatsarIsR^ipagirIshakAruNyataH || 240|| saulabhyaM na hi gaNayanti mAnavAste pAramyaM tadapi vR^ithaiva bhUtale.asmin | archyatvaM tu durupayojayanti mauDhyAt tvAM yAche tadiha dayAM nidhehi nAtha || 241|| satvodrekAtkatichana sadA bhAvayantyAtmatuShTyai kechitsvIyaM nirupamaphalaM kA~NkShamANA rajastaH | anyadrohe niratamatayastAmasAstvAM murAre! sarvatrApi tvadatuladayAtvekarUpA kimetat? || 242|| tyaja hR^idaya! bhayaM tannArakAdrauravAkhyAt yadapi duritakR^ittvaM sha~NkamAnaM bibheShi | shR^iNu hitavachanaM me kApi jAgarti viShNoH tvadupamajanarakShAbaddhadIkShAnukampA || 243|| kalikalmaShAbhihatamAnase jane vinivedayAmi yadi vaibhavaM tava | parihAsabhAjanamaho bhavAmyahaM vR^iShashailanAtha! kuru tAdR^ishe dayAm || 244|| kiM vA payodhitanayA sahachAriNI te mA shrInivAsakaruNe! nanu tAdR^ishI bhUH | ekatra sAtvachapalA na hi tiShThati tvaM syAshchettathA jagadida kathamamba! tiShThet? || 245|| uchchasthalAdvahati viShNupadI pavitrA nIcheShu saMshritajanAghavimochanAya | shrIve~NkaTeshakaruNApi tathaiva hanta! loke mahAtmasaraNissahajaikarUpA || 246|| yaM jAyamAnamahishailapate! pumAMsaM pashyeranugrahasupUrNakR^ipAkaTAkShaiH | shrImAn guNI dhiShaNatulyamatissurUpo lokapriyo dR^iDhatanussukR^itI bhavetsaH || 247|| jagatsR^iShTirakShAvinAshAdikarma svasa~NkalpamAtreNa tanvannapi tvam | nR^ishaMsAsuradhvaMsanAyAvatIrNo dharitryAM kR^ipAkAryametatkilesha || 248|| sarvavyApI niravadhiguNaH karmasAkShI dayAluH tattatkarmaprashamanakR^ite chetanebhyashsharIram | datvA svIyaprapadanavidhiM bodhayan shAstratastAn rakShasyambhoruhanayana! te tAM dayAM kiM bravImi || 249|| chirArjitatapaHphalaM kimuta te kR^ipAyAH phalaM vR^iShAchalashikhAmaNe! mama tu vaiShNavAnAM kule | janiryadabhavattatastava padAbjanutyai spR^ihA yatIndrapadasaMshrayaH prayatadivyadeshe sthitiH || 250|| shrIshrInivAsa! mayi te karuNA na chetsyAt tvatsannidhau kR^itakaThoratarAparAdhaH | kAkolavattribhuvaneShu cha kAndishIkaH dInashchareyamuruvakragatirnR^ishaMsaH || 251|| kamalA vimalAyatAbjanetrI tavalIlAkalanAya ve~NkaTesha! jagadetadakArayattvadIyA karuNA rakShati tattadarthadAtrI || 252|| AtatAyinamameya balADhyaM ve~NkaTesha ShaDarAti samUham | Chindhi kandalitaduShTakucheShTaM tvaddayAsi shitadhArikayA drAk || 253|| shrIve~NkaTesha! sumatervijitendriyasya kvApyantara~NgalalanAkR^itasannidhAnam | nAsya prakalpayasi yattvamihAvakAshaM svAmiMstadeva khalu te karuNaikakAryam || 254|| pApAdvyAdhirbhavati hi tato glAnirAtmanyudeti prAyo dehe tadanu virasA heyatAshemuShI syAt | eShA rItirvR^iShagiripate! tvatpadadhyAnato.api syAdduHkhADhyaM prathamamaparaM modadaM tvatkR^ipAtaH || 255|| stambhAtsAndrAt shritanijamahAbhaktabAlasya sUktiM sAkShAtsatyApayitumudabhUrnArasiMhasvarUpaH | siktA~Ngo.abhUrdhamanirudhirairdAritArAtivakShAH kAruNyaikapravaNahR^idayo heyabhogyo hi jAtaH || 256|| pralayakAlanijodararakShita\- tribhuvano.api vasan vrajamandire | kShudabhipIDitavannavanItamuT karuNayAj~najaneShvabhavashshishuH || 257|| kastUrItilakaM tava kva niTile kvedaM vraje gomayaM pakShIndrATanamambare kva nu tava kvAraNyapAdATanam | sUrIndraiH kva sahAnubhUtiriha te gopaiH kva sakhyaM vraje bhogIndrAchalashR^i~NgadIpa! karuNAnighno.asi chitrAkR^itiH || 258|| kiM kAraNaM raghupate! charaNatrayaM drAk pashchAdgatAH kharakharAdiraNAjire tvam | kiM vArirAkShasagaNeShvapi te.anukampA nUnaM tvadIyahR^idayaM sakalaikarUpam || 259|| sampatsamR^iddhivibhavo.api sukhI na martyaH vittavyayAmayavayaHpariNAmaduHkhaiH | kliShTo hi tachcharaNayugmamidaM bhajasve\- tya~NghrI pradarshayasi kiM kR^ipayA kareNa || 260|| prakR^itimaNDalapa~njaramadhyagaH shukanibho.ashanapAnavashaMvadaH | vigatapakShatayAhigiriprabho! tava kR^ipAM nanu mokShakR^ite.arthaye || 261|| kAlakShepashchalati bahushaH kShutpipAsAdishAntyai nityaM rAtrindivamapi parakrItadehasya nAtha! | tvatsevAyAmavichalamatirme kadodeShyati shrI\- sheShAdrIsha! prayatamanasastvatkR^ipAnugrahAdvA || 262|| aruNodayena vikachAmbujavrajaM madhuma~njulAbhamalimaNDalaM yathA | ahishailanAtha! karuNodayena te padapadmamAtmahR^idayaM vrajettathA || 263|| sukhadhiyA viShayAnalamAdarAt abhipatantamuparyabhidhAvitam | karuNayA vinivAraya mAM rayAt shalabhasannibhamambujalochana || 264|| kAruNyA~njanama~njanAdrinibha! te vAtsalyaku~nchyArpayan antashchakShuShi janmataH prabhR^iti me sambhUtamAndhyaM haran | kAntArasya bhavAbhidasya saraNau shashvat skhalatpadgateH AvirbhAvaya ve~NkaTesha! nayanaM sanmArgasamprApakam || 265|| svA~Nghrau nipatya nijarakShaNamarthayantaM bhItaM sarIsR^ipavaraM parinudya shatrau | tArkShye nijA~NghrishikhareNa vR^iShAchalesha! tadrakShaNe karuNayA tamayUyujo hi || 266|| tApatrayaikanilayaH karaNatrayeNa kAlatrayaM virachitatrividhAparAdhaH | lokatraye.apyavihitatripumarthalAbhaH yAche tavAdya karuNAM sharaNaM ramesha || 267|| vanitAtanayAlayAdisaukhyaM nijakarmAnuguNaM bhavatyatandram | tadahaM spR^ihayAmi naiva tasmai karuNAyai tava ve~NkaTesha! kintu || 268|| mAtrA baddhaH kupitamanasA svodare vatsadAmnA prArodIstvaM prashakanaguNo.apyalpabandhAsahiShNuH | nityaM baddhaH kathamiva bhave durbalo.ahaM na rudyAM sheShAdrIsha! prahiNu karuNAM tanmayi sphItaduHkhe || 269|| kimpachatvavinivAritadhairyaH pApakarmaNi rato.asmi nitAntam | pAhi tatkaruNayA pravitIrya shrIsha! nityamamitampachatAM me || 270|| kAlo gachChati yauvanavyatikaraprAptAnurAgaH pumAn nArIvibhramabhavyahR^inna gaNayatyAtmakShatiM tattvataH | jAto.ayaM pravayAH krameNa galitasvAtmendriyo bandhubhiH tyaktaH khidyati ve~NkaTesha! karuNAM puMsyarpaya prArthaye || 271|| datte shAstrepyamitamatayastarkato.apArthaniShThAH sarvaM mithyA nayanaviShayaM svapnatulyaM bruvANAH | satyaM brahma tvaguNamiti ye sAdhayanti tvadIyA dUre teShAM nirupamadayetyachyutAhaM tu vedmi || 272|| machchittakAlIyaphaNopari tvaM nR^ityannaghakShvelamapohya dInam | AnandasindhuM naya taM dayAlo shrIsheShashailesha! kR^ipAkaTAkShaiH || 273|| sadvaMshajo.api nanu sIdasi re! nijAntaH tuchCho.assmyahantviti mudhA vR^iShashailanetuH | jAgarti tasya karuNA bhuvi veNutulyaM tvAM grAhayatyabhimukhI khalu shauriNA sA || 274|| akrUrAya rathena kaMsanikaTaM netuM sabhaktIyuShe magnAyAryamasambhavodakaraye divyasvarUpaM yathA | krUrAyApi bhavAmburAshijaThare magnAya mahyaM tathA datvAnandaya bhaktiriktamanase shrIsha! anukampojjvala! || 275|| daityAssvayaM nijasamIpamupAgataM tvAM vIkShya tvada~NghrikarapadmavarAbhimarsham | prApuryathA na hi tathA munayo.api tatte shatruShvavaimi karuNA tvadhiketi nAtha || 276|| duryodhanAya vishadIkR^itashAtravAya sandarshitaM sadasi tAvakavishvarUpam | yaddurlabhaM mananashIlatapasvinAM tat kAruNyakAryamaniyantritamambujAkSha || 277|| shabarIvitIrNavighasAshano.abhavaH vR^iShashailanAtha! nanu shAstradUShitam | kR^itavAn kimatra karuNA tu kAraNaM kimu tatsubhaktirathavA raghUdvaha || 278|| kAmaM santu prathitavibhavA devatA yAstu loke bhaktebhyo yatpriyamupaharantyalpasaukhyaM tadeva | sarvasya tvaM hitakR^idachalasphItasaukhyaprado yat sheShAdrIsha! tvayi vasati tanmAtR^ikalpAnukampA || 279|| tejomayassa bhagavAn puruShottamastvaM mAdR^igjanAvanakR^ite vR^iShashailashR^i~Ngam | uchchasthalaM samadhiruhya didR^ikShayaiva tiShThasyaho! karuNayA bhuvi ve~NkaTesha || 280|| upagrAhyaM dattaM shritanR^ipatibhirdR^iptanayanaH nijApA~Ngenaiva kShaNamabhimukhIbhUya sapadi | svabhR^ityAyattaM yaH kalayati hare! so.api karuNA sudUre cheddIno vasati vipine shatrubhayataH || 281|| heyatvapratipAdane.api viShayeShvAbhIlavartmonmukhe\- ShvalpAnanda vidhAyiShu praNayino martyAH kimarthaM vada | saMskArasthiravAsanAbalamidaM chedve~NkaTesha! prabho! kAruNyAmR^itasechanena hR^idayaM nirNiktamApAdaya || 282|| gajendraparirakakShaNe kR^itamatirbhavAMstasya cha svabhaktagajarAT padagrahaNamuktaghorAMhasaH | vidArya nijachakrataH prathamameva tAM nakratA\- mapAharadaho! hare! tava kR^ipAtvapArA khalu || 283|| grahaNakurdanasaktamanA hare! ravisutAsalile ramaNItateH | pratitara~NgagaNapratibimbitaM karuNayAkalayassvamR^itaM vasham || 284|| nAhaM tvadIya padapa~NkajayornamasyAM puShpodakodanaphalAdi subhogyavastu | prItyai kadApi bhavate.arpitavAn murAre! satyevamapyakalayaH karuNAM mayIttham || 285|| sR^iShTaM tvayaiva sumachandanabhogyavastu shrIve~NkaTesha! bhavate tadapi prayatnAt | nAhaM kadApi karato.arpitavAMstathApi mayyAhitAdhika dayo.asi dayAnidhe! tvam || 286|| tvayA sR^iShTAn brahmapramukhavibudhAnmandamatayo bhajante te heyakShaNikaphalalAbhAya bahushaH | tapobhiryAgAdyaiH pashuvishasanasphItakaraNaiH na manyante ye tvAM sthirasukhadamatyadbhutadayam || 287|| alpAsthiratvamatayassugurUpadeshaiH svargAdiShu praNayino na bhavanti dhIrAH | bhAntyatra kintu bhavadIyapadAbjasaktAH shrI ve~NkaTesha! karuNAM tava kA~NkShamANAH || 288|| yadyadvibhUtimadiha prathitaprabhAvaM tattattvadIyamahimAtishayorjitaM hi | evaM sharIriShu kadApi dayAvisheShAt kvApi prakR^iShTasukR^itI nanu bhAjanaM syAt || 289|| tapasA na tathApyupAsanAdyaiH na tathA dhUmasumodanArpaNena | na tathA vR^iShashailanAtha! dIne dayayA te manuje yathA prasannaH || 290|| shrIve~NkaTesha! navahIrakirITashIrSha snigdhAsitAtimR^idulAlakapa~Nktibhogyam | AkarNavistR^itavilochanapuNDarIkaM manmAnase tava mukhaM kR^ipayAvirastu || 291|| graiveyakaprasR^itaratnamayUkhakAnti\- gIrNatrirekhagalalolasuvarNamAlam | lakShmIvilAsanilayaM sumamAlikADhyaM manmAnase vasatu te kR^ipayaiva vakShaH || 292|| shubhrAbhrachUrNavimalordhvavishAlapuNDraM mandasmitonnatakapolamanoj~narUpam | aMsAvalambimaNikuNDaladIprakarNaM manmAnase tava mukhaM kR^ipayAvirastu || 293|| shrIshrInivAsa! ruchirAdharapIThakalpaM vinyastashubhraghanakaitavaguptamaugdhyam | snigdhAtimAMsalasunistalabhavyarUpaM manmAnasaM smaratu te chubukaM dayAloH || 294|| aMsadvayA~nchalasamarpitasha~NkhachakraM AbhUmilambitamahAdhanagUDhahastam | gA~NgeyalambipR^ithulojjvalabhUShaNADhyaM bAhudvayaM smaratu te kR^ipayA mano me || 295|| pratyuptahIramayahematalA~nchitante vishrANanAhitamaNiM cha virAjamAnam | pANiM varapradamahIndramahIdhranAtha! manmAnasaM smaratu te karuNAvisheShAt || 296|| dairghyantu mAtumiva jAnutaTArpitAgraM dairghyAdivAlpavalitAhitapANipadmam | bhogIndrabhoganibhamambujanetra! vAmaM bAhuM smarAmi kR^ipayA tava bhogibhUSham || 297|| kA~nchIkalApaviniveshitakhaDgakoshaM hemAbhichitritamahAdhanabhAsurA~Ngam | shrIve~NkaTesha! kaTideshamahaM tvadIyaM nityaM smarAmi karuNAmR^itabhAjanaM te || 298|| asmachchirArjitabhayAnakapApasa~Ngha\- ja~NghAlatAkaraNaghoShaNakAhalI te | shrIve~NkaTesha! kanakAmbarabhAsurAbhe ja~Nghe smarAmi karuNAmR^itabhAjanaM te || 299|| yannissR^itodakadhunI janapAvanI yat\- saMsparshato dR^iShadapi prayatAbalAbhUt | shrIve~NkaTesha! tava tatpadapa~NkajaM me chitte sadAstu karuNAmR^itabhAjanasya || 300|| iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre tR^itIyashatakaM sampUrNam | \section{4\. chaturthashatakam} shrIH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImate lakShmIdAsAya namaH | shrImate nigamAnta deshikAya namaH | atha dayAsahasre chaturthashatakam | prAchInakarmaparivIkShaNamambujAkSha! yuktaM kimu shritajaneShvapi duHkhabhAkShu | tvAmeva rakShakatayA sharaNaM prapannaM rakSha drutaM karuNayA vR^iShashailanAtha || 301|| lIlArthaM yadapi bhavAn pravR^itta eva tvallIlAviShayacharAcharaM jagaddhi | kiM kurvantyamitavichitraduHkhabhAjaH kAruNyaM tava sharaNaM mukunda! teShAm || 302|| navagrahabalaM bhavatprathitashaktyadhInaM kila tvadIyanayanA~nchalaprachalanAttakAryA hi te | nipAtaya tadadya mA tadupari prathAM tvaM vR^ithA kR^ipAM kuru kR^ipAnidhe! sapadi sAparAdheShvapi || 303|| dayAnidhiH kAruNikaH kR^ipAluH kAruNyamUrtiH karuNApayodhiH | itIrayantIha janA bhavantaM shrIve~NkaTesha! tvadananyabhAvAH || 304|| lokatraye.api puruShottama eka eva shrIman bhavAMstvaditare nikhilAshcha lokAH | nAryAtmakA iti kR^itaM tadamuM janaM mAM a~NgIkuruShva kR^ipayA tava bhogyavastu || 305|| karuNAkara ityahaM bhavantaM ramaNIyAdbhutavigrahaM yuvAnam | upagantuM abhIpsayAsmi dInA karuNAM te mayi pAtayAshu nAtha || 306|| strIchApalaM viditameva sadA yuvAnaM shrImantamujjvalatanuM guNinaM pumAMsam | mugdhAbhikA~NkShati mudeti tadadya nAtha! tvayyarpitaM mama manaH karuNAM kuru tvam || 307|| ratnAkarasya tanayAmupayamya tuShTaH tatkrIDanaikanirataH shvashurAlaye tvam | nityaM shayAlurasi bhogimR^idUchchatalpe dIneShu nAtha! karuNA kathamApatette || 308|| sadyaH praphullanavasaurabhapuShpamAlyaM bhogyAni pakvamadhurANi phalAni dhUpam | shrIve~NkaTesha! bhavadarthamahaM chireNa vinyasya te.abhigamanaM pratipAlayAmi || 309|| kvAsIti mArgaNakR^ite.apyabalojjhitahrIH ekAkinI kvanu kathaM gatabhIH bhramAmi | pR^ichChAmi kaM bhuvi na ko.api bhavatsvarUpaM jAnAti tatkaruNayA samupehi nAtha || 310|| tvaM tvekabhArya iti kiM viramAmi nAtha! naivaM hi divyamahiShIshatavallabho.asi | tasmAttvadIyakaruNAmabhikA~NkShamANA tvallAbhamAtratR^iShitA sharaNaM vrajAmi || 311|| kiM yAsi tArkShyagamanashshritarakShaNAya yatrAhvayanti bahavo nanu mAdR^ishAstvAm | kiM vAthavA mayi yathA nitarAM tathaiva nAtha! prakAshayasi teShvapi nirdayatvam || 312|| sadguruM nanu purohitaM kuru prArthayAtmahitakA~NkShayaiva tam | so.anudarshayati chediti priyaM dehi tAdR^ishaguruM tvameva me || 313|| anabhyarchito.api prasUnairmayA tvaM kR^ipAdR^iShTipAtaissadAnandado me | sthite.apyevamenAM kuto vA sudUre nidhitsasyaho! te.anukampA vichitrA || 314|| nityama~NgalaguNAMstavAnishaM bhAvayantyanavadhipramodabhAk | tvatsamAgamasukhepsayAsmyahaM ve~NkaTesha! karuNaikakA~NkShiNI || 315|| tvatprAptikA~NkShihR^idayaM mama dInabandho! nirnidratAgalitashaktinitAntatAntam | bAhyendriyANi vikalAni tanoti nAtha! tasmAnmayi prahiNu te karuNAM kR^ipAlo || 316|| saurabhyapUrNatulasIvanamAlikA shrI\- dIprendranIlaphalakAmalavakShasaM tvAm | nityaM smarantyapagatAkhilakalmaShAsmi svIkR^itya tatkaruNayAchyuta! mAM punIhi || 317|| gopIbhirnavanItagandhitanubhissvinnA~NgakAbhirvraje grAmyAbhUShaNabhUShitAbhiranishaM goviT karAbhirhare! | krIDan bhogyatayA pramodamabhajo nAhaM tathA kiM kR^ipA\- pAtraM te vR^iShashailanAtha! kR^ipayA tAdR^igvidhAM svIkuru || 318|| shrutivedyamAtmani vichintya darshana\- spR^ihayaiva santatavichAratatparA | vibudhairudIritamahaM nishamya te tvanupAlayAmi karuNAM ramApate || 319|| brahmAdayo.api munayo.api suyogino.api dhyAnArchanAdibhirupAsanatatparA ye | dR^iggocharo.asti na kadApi bhavAMstu teShAM kA vA kathA mayi vibho! karuNA gatirme || 320|| sarvaj~nastvaM mama cha hR^idayaM vetsi kAruNyamUrtiH kliShTakleshaprashamanapaTussarvashakto.asi nAtha! | tvAmevAhaM tadiha sharaNaM yAmi dInAtimugdhA tvatsvaM shrIsha! prabhavati bhavAnkartumIsho yathechCham || 321|| kalikalmaShadurjanaughamadhye kathamekA nivasAmi nAtha! bhItA | puruShottama! te karAvalambaM kR^ipayA dehi samuddharAbalAM mAm || 322|| durmAnadR^iptahR^idayAsmi kurUpaheyA\- pyAtmanyanekasukhabhAvanayAtikhinnA | kubjApradarshitadayAmanuchintya dhIrA hR^iShTA tathApi vR^iShashailavibho! bhavAmi || 323|| AtmA guNairvividhagumbhanabhogyarUpA mAlArpitA bhagavate karaNAnyamUni | koTIrahAramaNikuNDalanUpurAdi\- divyojjvalAbharaNakAni kR^ipAM vichintya || 324|| gAmbhIryaM hR^idayagataM ruNaddhi bhAvaM kAruNyaM nayanayuge vijR^imbhate te | stabdhAsmi prathamamavekShya tu dvitIyaM hR^iShTAsmi shritajanarakShaNaikadIkSha! || 325|| svapne bhavAnnayanayordhuri sa~ncharan san shubhrAmbuvAhashakaleShu vilInadehaH | dhUmopamo malinakAntiragocharaH kiM kAruNyakAryamahishailavibho! tavedam || 326|| prAleyapu~njapihitA~NgavadachChakAntiH mandaM samIpamupagamya sudhAMshubimbAt | antarhito.asi malinassvapane smitAsyaH kAruNyakAryamahishailavibho! tavedam || 327|| tvachchintanAchalavilochanasammukhInaH bAhU prasArya parirambhamivAbhikA~NkShan | antarhito.asi sahasA svapane pralobhya kAruNyakAryamahishailavibho! kimetat? || 328|| vR^iShashailasAnuShu ghanopama ssthitaH chapalAbhanetrayugasa.nj~nayAhvayan | svapane drumaughapihitaH pralobhya mAM gatavAn kimetaduchitaM dayAnidheH? || 329|| sa~NgrathyamAnamapahR^itya haThAtprasUna\- mAlyaM samarpya nijakaNThatale smitAsyaH | pashchAnmadIkShaNapidhAnakR^itodyamo.abhUH svapne tirohitatanuH karuNA kimeShA? || 330|| kAnto vyavasyati kimityanupAlanAya dhyAnaikamandharadR^ishaM svapane niShaNNAm | ekAntanishchalatanuM parirabhya mAM drAk antarhito.asi kimu te karuNAchyutaiShA || 331|| vivAhasamayochita prathitabhUShaNAbhUShitAM sakhIjanasamedhitapriyavilokanAbhAShaNAm | trapAnatamukhImimAM svapanake vilobhya shriyA khageshagamano.agamaH kimu kR^ipA taveyaM hare! || 332|| karuNAkara ityasheShabhaktai\- rvinuto mAM suShamAvihInadehAm | parivarjitasarvabhogabhAgAM bhavadIyAM samupekShase hare! kim? || 333|| aki~nchaneyamiti mAM kimu varjayasi prabho! ananyagatiketyevaM UrIkuru kR^ipAkara! || 334|| prArthito.api bhagavAn sa na dR^iShTaH nApyabhAShata na mAmabhiyAtaH | vArivAhamupakalpya sudUtaM preShayAmi yadasau gatidakShaH || 335|| he jImUta! kShitijavinuta! sphItakIrtistvameva kliShTairjuShTashshishirahR^idayo jIvanasparshanAtmA | yatte janma prakR^itimadhuraM prANinaH prArthayante tasmAddUto bhava mama kR^ipAnIrapUrAbhivarShI || 336|| kAntyA tulyo ditisutariporindirAtulyavidyu\- chChliShTo viShNoH padamanusarasyAshritashrAntishAntyai | yattvaM sthAtuM shikharishikharaM kA~NkShase sAdaraM tad dUto bhUtvA mama hR^idayajaM tApamunmUlayAshu || 337|| vidyuddIpraH prachala gagane megha! gambhIraghoShaH prAchIM kAShThAM gahanasubhagaM bhUtalaM vIkShamANaH | madhyemArgaM kuTilagatayo vIchishubhrAmbupUrAH karShantyakShi prayatasarito nimnavegorurAvAH || 338|| gachChanmandaM viyati marutA preryamANo rasAtmA harShoDDInairanusR^itagatissa~NghashashchAtakaistvam | utpi~nChADhyairnaTanapaTubhirvIkShyamANo mayUraiH pashyasyArAdgirimurutaruvyAptamatyuchChritAgram || 339|| dUrAtso.ayaM dhavalatuhinastomasa~nChAditasnuH patrorNA~Ngo vratatikusumairmAlabhArIva vR^ikShaiH | keshADhyo vA vishadanipatannirjharasphArahAraH kShmAbhR^ichChrImAn subhagatanubhR^id dR^ishyate prochchamauliH || 340|| stokaM mandaM nikaTagamanaH pashya sAnuM vishAlaM tuShTaiH kIrairdviguNitaharidvarNaparNAbhirAmam | kAsAraishcha sphuTakamalinIkarShaNakrIDanebhaiH ku~njairnAnAbhujagatatibhirdarshanIyaM taTitvan! || 341|| nAnAvarNaplavaganivahaishchAlyamAnochchashAkhaiH vR^ikShaissUrisvakR^itajanibhissevyamAnaM sumaughaiH | valmIkaishcha vratatipihitaissarpanirmokajuShTaiH vyAptaM pashya prashamitagatissAnudeshaM vR^iShAdreH || 342|| kahvAnmInagrahaNaniratAn dhyAnivannishchalA~NgAn kAsArAnte kuTilacharaNAn pashya dIrghAgracha~nchUn | kroDAnmustAkhananakaluShasphItaghoNAnmahIdhra\- prasthe pashyan jalada! purato yAhi mandaM vigarjan || 343|| vaprakrIDAkutukamahiShoddhUlitodagranAkUn bhallUkaughaprakaTitaguhAnachChatAheyabhAgAn | dIrghasthUlairajagaragaNaiH kR^iShyamANAgrasatvAn bhogIndrAdrerjalada! purato yAhi pashyan pradeshAn || 344|| tArkShyAhIshapramukhaduritadhvaMsipuNyAchChatIrthAn prAleyAbhapratibhR^igutaTasrAvinIrapravAhAn | nAnAvR^ikShaprachuraphalabhukpakShirAvAbhirAmAn bhogIndrAdrerjalada! purato yAhi pashyan pradeshAn || 345|| vaikuNThaprAptyabhimukhasamArohanishreNitulyA sopAnAlirnayanayugalaM chetanAnAM dhinoti | yA sheShasya pratatajaTharasthAnarekhAlikalpA draShTavyA shrIjalada! bhavatApyadbhutA dUrato hi || 346|| evaM pashyan divi shikhariNaH ShaDvyatItyAtha mandaM divyaM gotraM jalada! vinayAt saptamaM yAhi bhaktyA | kiM vA brUyAM niravadhimahAvaibhavaM tatra viShNoH gatvA pashyansaphalaya dR^ishau sAvadhAnaM krameNa || 347|| yAtAyAtaprasR^itajanatAduShpraveshAgrabhAgaM (mArgaM) nAnAvastuprachuravipaNidhvAnanirbhiNNakarNam | sadyaH kShauraprakaTajanatAsnigdhanirlomamuNDaM sheShAdrerdR^ikprathamaviShayaM pashya bAhyaM pradesham || 348|| agre stokaM vrajasi yadi te dR^ikpathaprApyashR^i~NgaM tAlottu~NgaM vividhavilasatputrikAchitritA~Ngam | sauvarNA~nchatkalashashikharaM gopuraM dR^ishyate.akShNA peyaM dR^iShTvA sughaTitakaro modase vismitastvam || 349|| shvabhre divyaM lasati vitataM mandiraM sundarA~NgaM nityaM nAnAjanapadajanaiH pUryate yattu bhaktaiH | bhaktAnItairdraviNakanakaiH vastraratnaishcha yasmin kosho bhaktyA jalada! bhavatA darshanIyaM tadArAt || 350|| tArkShyastambhaM kanakapihitaM tAlatu~NgaM purastAt karpUraughajvalanamalinasphItapAShANapITham | pashyannagre virachitanatirdakShiNenAtha gachChan mAlyAgAraM ghusR^iNadR^iShadaM vIkShya mandaM prayAhi || 351|| vAme pArshve kanakaruchirAchitritA~Nge vimAne dIprAbhaM tvaM ravikiraNataH pashya taM ve~NkaTesham | sthitvA stokaM yatipativaraM j~nAnamudrAbhirAmaM taM sAShTA~NgapraNati vinayAtpashya tattIrthapAyI || 352|| ghaNTAghoShaH prasarati yadA bhojyapIThasthitaM taM jAnIhi tvaM jaladhara! tadAbhyantaraM tasya mA gAH | yAvad ghaNTAninada viratistAvadekatra bhaktyA dvArasthAnAmanumatimahaM pAlayaMstiShTha dUre || 353|| bhaktaughAnAmahamahamikAsambhramAmardabhAktvaM mA bhUH ka~nchidbhagavadupasAnnidhyakai~NkaryabhAjam | AshrityArAtpravisha na tathA chetsadA bhaktasa~NghaiH yuktashshrImAn lasati na raho vaktumevAvakAshaH || 354|| bAhye dvAre jayavijayayoH darshanaM prApya pUrvaM tatratyassan vR^iShagiripatiM pashya pashchAdudagram | dIpajvAlAkabalitatamogarbhagehe sthito yaH shrImAnUShmaprasaraNakanaddivyadeho yathenduH || 355|| antaryAto vinayavinato dehalIM garbhadhAmnaH prApya shrIman vR^iShagiripatervIkShya mandasmitAsyam | mugdho mA bhUssmaraNavikalasstabdhagAtro yatastvaM madvArtAM tachChravaNapathagAM preShitaH kartumeva || 356|| kAruNyaikapravaNahR^idayo yadyapi shrInivAsaH visrambhArho na bhavati tathApyatra yadva~nchakassaH | saundaryeNa shritajanamanassampratArya svakAryaM kartuM shakto balimiva purA vAmano vAmamUrtiH || 357|| vakShaHpIThInilayakamalAvIkShaNaikAbhikA~NkShI tiShThAmyeko giritaTagato hanta! te.atrApi bhaktAH | AyAntIti smitavadanabhAk nishchalAtmA sthitaH kiM pR^ichChaivaM taM sa tu kimathavA maunamudrAM labheta || 358|| ekAkI na kShaNamapi rahasyAsthitaH shrAntishAntyai bhaktaughAnAM shramaparihR^itau dattadR^iShTisthitassaH | tanmadhye tvaM kathamapi chiraM pAlayan kAlamIShat labdhvA brUhi prathamamamitaprArthanAsammukhInam || 359|| he! nAtha! tvAM niravadhiguNaM nityakAruNyamUrtiM matvA mugdhA shrutishubhagirA proktayA paNDitaistaiH | tyaktAhArA vrataniyamataH kleshayantI sharIraM nirnidraikA tvadupagamane vartate dattadR^iShTiH || 360|| shrutvA vR^ittaM bhavati kutukI shrotukAmaH punastat yasmAtso.ayaM niravadhidayashchArtavR^ittAntatAntaH | tasmin kAle mama tu viShayaM shrAvaya shrotrabhavyaM prAptaM kAlaM viphalaya kadApyanyavR^ittena maiva || 361|| santaptAnAM shramaharaNavitprANinAM jIvanAtmA sR^iShTashchAhaM samabhavamahaM yatprasannAmmayo.asmi | tvadbhaktAyAstava padakR^ite santataM chintayantyAH dUto.asmIti svakaparichayaM tvaM samAvedayAdau || 362|| AshApAshagrathitahR^idayA prAkR^itaM vastu bhogyaM manvAnechChAviShayavichaye baddhadIkShA mR^igAkShI! | mandammandaM viShayaviduShAM tatvavANIM nishamya pratyAdiShTaprabalaviShayA dInadInAsti kApi || 363|| AdAvevaM jalada! vinayAt stokamAvedaya prAk pashchAttattatsamayavadanaM kIdR^ishaM brUhi vIkShya | sAkalyena prayatanaparastatpuro maddashAM tvaM shrImAn harShAchChravaNakutukI syAdyathA te.api vANyAH || 364|| gachChatyeShA tava bhajanakAnveShaNAsaktachittA bhaktAnAmapyupavishati sA madhyametyAshrunetrI! | tAlAsaktasvakarayugalI gAyati dhyAnamandaM he! shrIsheti pralapati sadA pAhi tAM tatkR^ipAlo || 365|| mAtrahUtA pihitavadanA bAShpapUrAvilAkShI mUkaivaikA nijagR^ihakagA hastavinyastagaNDA | dhyAnastabdhA parihR^itanijasnAnapAnAdikAryA he! kR^iShNeti kShaNarachitanishvAsasuvyaktachintA || 366|| unmatteva prahasati kadApyashrudigdhAchChagaNDA nAke dR^iShTI kShipati vitate nirnimeShe mR^igAkShI! | AhUyArAtpathipathi bhavannAma bhikShAmaTantaM vyAhR^ityochchaiH kamapi bhavato rUpamApR^ichChatIyam || 367|| indujyotsnAmupavanagatAM vR^ikShagulmALidR^ishyAM darshandarshaM smR^itipathasamAyAtayuShmatprabhAvA | tvatsAnnidhyaM shramapariharaM kA~NkShate dikShu chakShuH prakShipya kvetyavanatamukhI roditi prAptamaunA || 368|| AvirbhUte tuhinakiraNe tvanmukhaM sA smarantI samprApto.ayaM gaganataTato matsakAshaM murAriH | ityevaM drAk prakaTitamanassambhramA tvAmadR^iShTvA tAntasvAntA pralapati kare svaM kapolaM nidhAya || 369|| AyAtAMstvatpadasarasijanyastachittAn dvijAgryAn ArAdhya prAgatha tava guNAn shR^iNvatI tanmukhebhyaH | romAshliShTA rachitamananA pR^ichChati prA~njalistAn labhyetAyaM kathamiti muhurdainyatassA mR^igAkShI || 370|| saurabhyADhyA grathitakusumasragbhavaddarshanArthaM vinyastA sA sutanutanuvad glAnimetyAstyavarNA | svIkR^ityainAM saphalaya hare! tAM svakIyAM purA tvaM mAlAkAraM ripuparavashaM prApya khalvanvagR^ihNaH || 371|| nirnidratvAtkShipati yugavadyAminIM kAminI sA vaivarNyena glapitasuShamA tAntadR^iktArakA cha | tyaktAbhUShA galitavalayA kArshyataH kShINavANI tvannAmnaiva shvasiti nitarAM dhyAnamandAshrunetrI || 372|| tvadvaktrAbhaM kamalamamale dhArayantI kapole sammIlyAkShi prasR^itasalilApA~NgakoNapraNAlI | smAraM smAraM smaraparavashA bhAvanAlabdhasa~NgA romAshliShTA vinamitamukhI meti meti bravIti || 373|| vINAma~Nke mR^idulasubhage shAyayitvA manoj~nAM a~NgulyagraprachalitaguNAM vINayantI bhavantam | dhyAnashrAntA shithilitabhujA bAShpapUrNAyatAkShI he! shrIsheti pratidishamasau nishvasityakShi kR^itvA || 374|| yatra kvApi pravitatagiriM vIkShya so.astyatra chakrI\- tyevaM dhAvatyanibhR^itamiyaM bandhuruddhApi mugdhA | dhAvandhAvaM mR^igayati guhAku~njapu~njAdiShu tvAM aprApyAtha shramashithiladR^ik shrInivAseti rauti || 375|| chandrajyotsnAM ravikiraNajaM sAtapaM manyamAnA santApasya prashamanakR^ite pa~NkajaM yAchamAnA | tvatpAdAbhaM hR^idi nayanayoH kArayantI nimIla\- nnetrAmbhojA shvasiti dharaNau pAtitAtmapraveShTA || 376|| sarvasvAmI tvamasi khalu tatsarvamadhyapraviShTA kiM vA nAsmi prahiNu karuNAM mayyapi shrInivAsa! | no chedevaM jagati bhagavAn pakShapAtIti nindA shrotavyA syAdahaha! na sahe tAdR^ishIM durdashAM te || 377|| nityA muktA iva tava dharAchetanAssanti sheShAH AgaHpUrNA api sudayitAnirvisheShAstvadIyAH | satyevaM tvaM gaNayasi na mAM vatsalo.api tvadIyAM doShADhyeyaM tviti na dayase kiM dayA sA kva yAtA || 378|| ekA nAhaM tava padayuge nyastabhArAsmi loke brahmendrAditridivavibudhA darshanAkA~NkShayA te | svAtantryeNa tvamiha karuNAM yatra kutrApi tanvan krIDasyambhoruhanayana! te va~nchanAM vetti ko vA || 379|| saundaryante kva nu nirupamaM vAmanatvaM kva vA tat? satyapyevaM bhavadupayame labdhasampUrNatarShA | sa~nchintyAtha praguNaniyamaM brahmacharyaM nirantaM vanyAM jyotsnAmiva tava ruchiM manyamAnAsmi dInA || 380|| sarvaiH proktaM sa ditijaripuryoginAmapyagamyaH tanmA yatnaM kalaya subhage! kiM mudhA klishyasIti | ruddhApyevaM tava tu karuNAM chintayitvA murAre! tvatsevAyAM nihitahR^idayA santataM chintayAmi || 381|| jAnAmyAdiM tava tu na tathaivAntamapyambujAkSha! shrImAnnityaM taruNa iti cha prAhurAmnAyinastvAm | satyapyevaM shritajanakR^ite labdhajanmAsi loke kA~NkShe tasmAchChrayaNasulabhaM vallabhaM tvAM mukunda || 382|| kAlindIM tAM nijatanuruchA vardhitAnIlavarNAM tanvan gopIgaNaparivR^itastoyakeliM vyatAnIH | nAhaM kiM vA vrajayuvativadvallabhA te murAre tasmin kAle na hi samabhavaM kApi gopI vraje.aham || 383|| dR^iShTveva tvAM pratidishamasAvakShivikShepahR^iShTA kvApyantardhiM gata iti tato rodanaklinnanetrI | kvAsi shrIshetyasakR^idabalA mArgaNAsaktachittA tvAmaprApya glapitahR^idayA mUrChitA sA kadApi || 384|| prApayyainAM manujatanumapyAtmano j~nAnadAyI sadvaMshashrIpravitaraNatassadvachaH shrAvayan yaH | chakre sAhyaM tamahishikharisvAminaM shrIshamenaM tyaktvA nAnyaM prakR^itivashagaM kvApi martyaM bhajAmi || 385|| saMvarte sve jaTharakuhare prANinaH pAlayan yaH bAlo bhUtvA tatavaTadale vAripUre shayAnaH | teShAM sR^iShTiM tadanu vidadhat krIDanArthaM rarAja tyaktvA taM shrIvR^iShagiripatiM martyamanyaM na seve || 386|| sItAmekAM nijasudayitAM rAghavo manyamAno nArImanyAM na khalu manasApyekadApyasmaradyaH | tAdR^i~N niShThAniratamamarastUyamAnA~NghripadmaM tyaktvA taM shrIvR^iShagiripatiM martyamanyaM na seve || 387|| sAkShAtkartuM kathamapi hR^idA shakyate nirmalena tva~N netreNa prathitavibhavo naiva sandR^ishyate yaH | archArUpaprakaTitatanuM sarvadR^ishyaM kR^ipAluM tyaktvA taM shrIvR^iShagiripatiM martyamanyaM na seve || 388|| nyastaM dvAre padashuchikR^ite shodhitaM pUrNakumbhaM manvAno yo vinihitamidaM mahyamityambujAkShaH | a~NgIchakre paramakaruNApUritAtmA ripAva\- pyevaM tyaktvA tamiha kamahaM martyamanyaM bhajAmi || 389|| shaive chApe bharaNadalite jAnakImAlabhArI tatpANyabje nijakaravaragrAhiNi prIyamANaH | shrIsha! tvaM yaH priyavaraguNo darshayanmAnuSho.api tyaktvA taM shrIvR^iShagiripatiM martyamanyaM na seve || 390|| kShIbakShAtraprashamanaratasphItacha~nchatkuThAraM krUrAkAradviguNitadharApAlakasvAntakampam | sItAvIkShAdviguNitabalo bhArgavaM bhagnashaktiM yashchakre shrIvR^iShagiripatiM taM vinA kaM bhajAmi || 391|| grAhagrastaM gajaparibR^iDhaM trAtukAmaH kShaNAdyaH tArkShyArUDhaH paramapadato vegavAMshchakradhArI | hatvA nakraM gajakarasumAdAnato.amodayattaM tyaktvA taM shrIvR^iShagiripatiM martyamanyaM na seve || 392|| nAnAkA~NkShAshashadharakalAvardhitAghormipa~NkteH svAntAmbhodheH prashamanapaTurbADavo yatkR^ipA me | dInAnAthA paramapuruShaM bhaktarakShAttadIkShaM tyaktvA taM shrIvR^iShagiripatiM martyamanyaM na seve || 393|| vedAnteShu prathitavibhavA vishrutAssadguNA ye te sarve.api shravaNasubhagAH kIrtanIyAshcha bhaktaiH | satyapyevaM mayi tu karuNA yasya sAbhyarhitashrIH | tyaktvA taM shrIvR^iShagiripatiM martyamanyaM na seve || 394|| mAtrA niShiddhamatirapyanishaM tvadIya\- divyAbhirAmaguNasaMsmaraNaikachittA | tvannAmakIrtanaparA tvadadhInadehA mAtre niveditavatI nijabhAvamevam || 395|| evaM nivedaya kanatkamanIyavidyu\- tkAntAmbubhR^id bhagavate bhujagAdrinetre | so.api smitaprakaTitAtmahR^idAshayastvAM sampreShayiShyati punashcha nivartanAya || 396|| mA tiShTha tadguNavibhAvanayA nabhogre tatrApi tatparamakAruNikatvasaktaH | jImUta! tanmadhuravigrahakAntikR^iShTo niShThassvakarmaNi rayAdupayAhi mAM tvam || 397|| yAvattvadAgamanamatra tadIyadivya\- kAruNyanIradhipariplavamAnadehA | tAvachcha tadguNarasAyanapAnadhanyA jIvAmi jIvanada! tatpadachintanena || 398|| mA vismara pratinivartanasambhrameNa tatpAdapadmatulasIM samupAhara tvam | AshvAsayatyupagatAbhra! sakhIva yA mAM saurabhyamAtravinivAritasarvatApA || 399|| gachCha jImUta! bhadraM te dhanyo drakShyasi matpriyam | sukhasparshAnukUlAshcha santu te pathi mArutAH || 400|| iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre chaturthashatakam sampUrNam | \section{5\. pa~nchamashatakam} shrIH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImate lakShmIdAsAya namaH | shrImadvedAntadeshikAya namaH | atha dayAsahasre pa~nchamashatakam | matsyAdirUpamapi sahyamihAchyutasya mAtardaye! manujatAM na kadApi dadyAH | yasmAdanantashubhadivyaguNAkaro.api kleshAnubhUtilaghutAmabhajannaratve || 401|| kiM vA sukhaM bhagavato.api naratvabhAjaH karmAbhilepavimukhasya guNAkarasya | mAtardaye! kimuchitaM tadavekShaNaM te hantAthavA tanubhR^idArtiharArthamevam || 402|| shakrAya rAjyaparidApanabaddhadIkShA sarveshvaraM paTuvaTuM parikalpya kubjaM! | ghore tapasyapi rataM vipine vyatAnIH mAtardaye kimuchitaM tadidaM shritArtham || 403|| daityAbhiyAtimapi bhaktavashaM mukundaM yA~nchAprasAritakaraM vyatanorajasraM! | bhaktAgragaNyabalidehalipAlakaM taM mAtardaye! kimuchitaM tadidaM shritArtham || 404|| haste vidhAya parashuM bhuvanabhrameNa trissaptakR^itva iha ruT kShubhitAsravegaM! | kShIbakShitIshaparikR^intanalabdhashAntiM mAtardaye! kR^itavatI kimidantu yuktam || 405|| nityAnapAyikamalApatimambujAkShaM sUryAnvavAyabhavapa~NktirathAtmajAtaM! | mAtardaye! bhuvi vidhAya budhAvanArthaM kleshAkaraM tamakaroH kimidantu yuktam || 406|| rAjIvalochanamamuM munikaushikasya yAgAbhirakShaNakR^ite viniyojya bAlye | kAntAracha~NkramaNapIDitapAdapadmaM mAtardaye! samatanoH kimidaM shritArtham || 407|| jArendrasa~Nga kupitapriyagautamAtta\- shApaprabhAvadhR^itavanyashilAsvarUpAm | rAmA~NghripUtatanumAtanuShe sma yoShAM mAtardaye! tvamasi sarvajanAbhivandyA || 408|| lokatrayaikagurumapyaTavIkuTIraM shiShyaM munestamupakalpya tadArjitAstraM! | bhAvyAjikarmapariniShThitamAtanostat mAtardaye! tvamasi sarvajanAbhivandyA || 409|| nityAnapAyidayitAkarapIDane.api shauryAbhivIkShaNamapekShitamatra hanta! | mAtardaye! bhuvi jagattrayama~NgaLAya sItAraghUdvahavivAhamakalpayo hi || 410|| bhaktAvanaikaniratA raghuvIrapaTTa bandhe.api nAnumatidAsi vichitrametat! | tasyAntarAyamupakalpya vanAya rAmaM taM prAhiNornanu daye! kimidaM shritArtham || 411|| lokavyathAshamanakAraNamAtmatulyAM sItAM vichintya vanavAsakR^ite prachodya | tAmapyaho! kusumakomalabhavyagAtrIM tvaM prAhiNornanu daye! kimidaM shritArtham || 412|| shrIrAmasadguNanibaddhamivAnukR^iShTaM niShThaM gurUpasadane nanu lakShmaNaM cha | bhAvIndrajidvadhakR^idityahino hi sAkaM mAtardaye! tvamasi saMsmaraNIyakIrtiH || 413|| tvaM sarvathA bhuvanarakShaNatatparA taM sarveshvaraM saparivAramarAtinAshe | saMyojayasyanavalokitatatparatvA mAtardaye! kimuchitaM tadidaM bhavatyAH || 414|| pItAmbaraM kaThinavalkaladhAriNaM taM divyAshmadIpramakuTa~ncha jaTAkirITam | pa~nchAyudhaM piTakadIrghakhanitrapANiM draShTuM kathaM nanu daye! tvamasi pragalbhA || 415|| tAM jAnakImapi vanAbhimukhImasUryaM\- pashyAM samastajanalochanapIyamAnAm | chaNDAtapashlathashirIShasumAbhakAntiM mAtardaye! kR^itavatI kimidaM shritArtham || 416|| AtmAnuyAyijanabR^indamamandabhakti\- bhAraM pratArya nishi viShNupadItaTIsthe | tu~Nge~NgudItarutale suguhAbhivIkShyaM sItApatiM samatanoH karuNe! kimetat || 417|| bhogIndrabhogashayanIyashayAlumenaM lakShmyA kathaM nanu daye! vipine nishIthe | bAhUpadhAnamurukaNTakaparNatalpe suptaM tamIkShitumapekShitavatyaho! dhik || 418|| syAdetadamba! tanubhR^ijjananIM pratIkShyAM vAtsalyapUrNahR^idayAM patidevatAM tAm | sItAmaho! kShititale vipine shayAnAM draShTuM kathaM nanu daye! tvamabhUssamarthA || 419|| saMsArasindhuparitAraNadakShamenaM ga~NgAntu bha~Nguratara~Ngasuma~NgalA~NgIm | rAmaM guhena bata! tArayasi sma mAtaH! droNyA daye! tava hi dAkShyamachintyavR^ittam || 420|| vaikuNThadhAmni kR^itanityashubhaMyuvAsaM yogIndrashuddhahR^idayAmbujabhavyapITham | saumitriNA virachite vanaparNagehe taM vAsayasyayi daye! sma kimetadamba || 421|| dharmAtmakaM tribhuvanaikaguruM pramIta\- tAtArthamatra vihitArtinivApakR^ityam | srotasvinIsnapanashuddhamajasrashuddhaM mAtardaye! kR^itavatI svavashaM mukundam || 422|| bhaktAya muktavararAjyabharAya dainya\- samprArthitAgrajapurAbhinivartanAya | pAdUkirITamupadApitavatyamoghaM mAtardaye.asi bharatAya janAvanArtham || 423|| sItAkuchArachitacha~nchukarAlacheShTaM bhItyA hataM tribhuvanabhramaNAtikhinnam | mAtardaye! raghupateH prathitAstrato.api kAkAsuraM bata! rarakShitha kiM bravImi || 424|| saumitrisevitapadaM janakAtmajAta\- modaM vasantamapi ma~njulachitrakUTe | bhAvyarthakaNTakatayA parichintya rAmaM taM prAhiNornanu daye! vipinaM kimetat || 425|| mattebhacha~NkramaNamamburuhAyatAkShaM nIlAmbudAbhamuragAdhipabhogabAhum | rAmaM kirAtagaNalochanagocharaM taM kiM vaitadamba! karuNe! kR^itavatyahetu || 426|| nAnAtarUlapalatAsarasIsravantI\- tu~NgAdrima~njulapatatrimanoharaM tam | vyAghrAdighoratarasattvabhayAnaka~ncha prAveshayo hi karuNe! vanamAshritArtham || 427|| sItAM virAdhakarapa~njaravepamAnAM sammochya khaDgavinipAtitabAhumUlam | taM koNapaM raghuvareNa nipAtya garte mAtardaye! munijanAnavanAvarakShaH || 428|| shrIrAmadarshanamanupratipAlayantaM dIpraM daye! sutapasaM sharabha~Ngamamba! | vaishvAnarAhutatanuM samanInayo hi divyaM padaM raghupatIkShaNadhanyadhanyam || 429|| vAchaMyamaissamupadarshitaparNashAlAH pashyantamambujadR^ishaM saha sItayA tam | kAntAravartmani sutIkShNatapodhanAya prAdarshayassupatasAM phalarUpamamba || 430|| pashyAtra rAma! pishitAshanabhakShitAnAM kIrNA~NgakIkasagaNaM bhuvi tApasAnAm | ityArtatApasagiraM nanu shR^iNvato.asya mAtardaye! nayanayorudapAdayo.ashru || 431|| niShkAraNaM vipinagAn pishitAshanAMstAn mA pIDayeti janakAtmajayA dhanuShmAn | saMsmArito raghuvaro.api sa dharmavettA sItAtmikA khalu jagajjananI daye! tvam || 432|| tasmAdagastyamunipu~NgavaparNashAlAM kekAvalaiNagaNama~njutarUlapADhyAm | tanmAnasAbhilaShitArthasupUraNArthaM prAveshayo hi karuNe! raghupu~NgavaM tam || 433|| AtithyamAshramapade muninA kR^itaM tat svIkAryakAryakaraNe karuNe pragalbhA | saumitriNA dayitayA saha rAmamenaM santoShya tachchiratR^iShaM samapUrayo hi || 434|| abhyarchito munivareNa tadAj~nayaiva kAruNyakAryakaraNAya tapodhaneShu | sItApatirnijasahodaranirmite shrI\- ramyoTaje nyavasadAyatapa~nchavaTyAm || 435|| saumitriNoktanijamadhyamamAtR^idoSha\- mAkarNya karNaparuShaM tadapohanAya | rAmeNa sAdhu tadanalpaguNaprashaMsAM tatsvAntavartini daye! tvamakArayo hi || 436|| kalye himAtishishire sarayUpravAhe majjantamAtmakR^itamatsmaraNaM kR^ishA~Ngam | chIrAmbaraM dhR^itajaTaM bharataM vichintya vidrAvito raghupatiH karuNe! tvayA hi || 437|| j~nAtvApi rAma! pishitAshanaghorachittaM kAmAbhitaptasR^itashUrpaNakhAsrapAyai | uktvA svavR^ittamakhilaM parihAsyachu~nchuH tAM nAkaroH karuNayA hi gatAsumenAm || 438|| ekAkinA bata! hatAH kharadUShaNAdyAH rakShogaNA raNashirasyatidAruNA hi | he rAma! tApasagaNe nihitA kR^ipedR^ik\- kArye pravartayati nAthamamuM bhavantam || 439|| yuddhe jayI pratinivR^itya kuTIrabhAjA shrIsItayA dR^iDhataraM parirabdhagAtraH | dhvastavraNo raghupate! vigatashramo.asi yajjAnakI tanumatI karuNA tvadIyA || 440|| taM va~nchanAparigR^ihItakura~NgarUpaM mArIchanIchamabhilaShya tadAptikR^itye | sItAmukhAdraghupatiM samayUyujo hi mAtardaye! munigaNAvanadattadR^iShTiH || 441|| rakShaikatAnamapi lakShmaNamAttachApaM dUraM viyojya raghupu~NgavadharmapatnIm | paulastyanIchavashagAM tvamakArayo hi mAtardaye! tribhuvanAvR^itaduHkhashAntyai || 442|| grAvadravIkaraNadakShanitAntashoka\- santaptamAtmadayitAvirahAtitAntam | rAmaM gabhIrahR^idayaM tvamarodayo hi mAtardaye! kimuchitaM shritarakShaNArtham || 443|| mAtardaye! kuNapaghasmaragR^idhranetre lokaM durApamapi pa~Nktirathena tena | prAdApayo hi raghupu~Ngavato munIndra\- prArthyaM shriteShu tanumatsu nira~NkushAsi || 444|| unmattavadvanataTe charate daye! tvaM sa~njIrNayA raghupatIkShaNakA~NkShayaiva | svAdUni kAnanaphalAnyanupAlayantyA prAdApayo raghuvarAya mudA shabaryA || 445|| rAmaM tvamantubalivAliniShUdanAya mAtardaye! tarutirohitamAkalayya | bhAvyarthachintanaparA jagadArtihantrI prAchodayo hi kimidaM tava yuktarUpam || 446|| sugrIvasakhyamiShataH puruShottamaM taM shAkhAmR^igairbahuvidhaiH parivAryamANam | mAtardaye! raghupatiM kR^itavatyaho! tvaM nAvekShase taratamatvamihAshritArtham || 447|| he rAma! te kShititale karuNAkaTAkSha\- pAtrantu yo bhavati sa prathitaprabhAvaH | vikhyAtakIrtirakhilairabhivandanIyaH syAdeva mArutasutaH prabalo.atra sAkShI || 448|| shrIrAghavasya karuNe! karuNAtmikAM tAM sItAmashokavanikAsrapalabdhapIDAm | draShTuM samIraNapaTuH prahitassamIra\- sUnuH karArpitatadakSharamudrikA~NkaH || 449|| mAtardaye! kapimapi prathitaprabhAva\- mApAdayo.abdhimapi tasya tu palvalAbham | rakShogaNaM mashakakalpamakalpayo hi sarvaM kilaitadavanau shritarakShaNAya || 450|| lA~NgUladIpitasamIrasakhe yadauShNyaM svAbhAvikaM tadapi hanta! jhaDityapohya | utpAdya shaityamanilAtmajamabhyarakShaH tvadvaibhavaM nigadituM nipuNaH kR^ipe! kaH || 451|| dvIpAntarAnmaNivaraM varamUrdhni dhAryaM Anetumamba! karuNe! kapimekameva | Ayojya vishlathamate raghupu~Ngavasya vishleShaduHkhamaharo maNidApanena || 452|| yogIpsitaM janakajAsulabhaM pavitraM mAtardaye! bhagavato raghupu~Ngavasya | Ali~NganaM maNivarArpaNabhAgyabhAje vAtAtmajAya nanu dApitavatyudAram || 453|| mAtardaye! bhavadanugrahapAtratAM yo nIto.atra jAtiguNabhedamanekavR^ittim | chitte.api ki~nchidavichArya dadAsi tasmai yogIndradurlabhamameyamaho! pramodam || 454|| kiM vA shrutAtmadayitAmitashokanunnaH chUDAmaNervitatarashmisudUrakR^iShTaH | kiM vA dayAmbunidhisAmyadidR^ikShayA tvaM he rAma! sAgarataTaM samavApithAshu || 455|| prAgeva viShNupadalabdhagatiM daye! tvaM tyaktAtmadArasutabandhugR^ihAgrajeShTam | dhanyaM vibhIShaNamaho! sharaNArthinaM taM rAmeNa yojitavatI shritapakShapAtaH || 456|| kIshoktimapyavigaNayya palAshajAtiM chitte.api ki~nchidavichArya guNAnadR^iShTvA | mAtardaye! tamatanoshsharaNArthinaM drAk rAmA~Nghrisevakamaho! shritapakShapAtaH || 457|| yadyAgato dashamukho.api kR^itAparAdho\- pyAtmArpito raghuvareti vadetsakR^itsaH | jIvetkatha~nchidupayAti na garvamattaH mAtardaye! tvamiti khidyasi kiM nu kurmaH || 458|| dhvA~NkShepi markaTavare.api palAshane.api mAtardaye! raghupatiM sharaNaM prapannAH | ityAkalayya bhavatI sakalaikarUpA mAtAtmajeShu na hi pashyati tAratamyam || 459|| santADanonmukhavalImukhakAnnivArya pratyarthipakShyashukasAraNasAraNAya | mAtardaye! raghupatiM parichodya shatru\- pakShe.api darshitavatI bata! pakShapAtam || 460|| vAnaM vidhAya jaladhiM bhuvi vAnarANAM yAtrAnukUlyakalane kushalo.api rAmaH | mAtardaye! jaDamayo.ayamitIva tasya samprArthanAya taTa eva sa shAyito nu || 461|| nolla~Nghito jalanidhiH na hato dashAsyaH prAgeva hanta! sharaNArthivibhIShaNAya | la~NkAmadAH kimidamamba! daye! shritAya tyaktAkhilAya vitarasyatulAM shriyaM hi || 462|| kodaNDapArshvamavanItaladarbhashayya\- mAjAnubAhumamalAyatapadmanetram | bAhUpadhAnamatanoH karuNe! shayAluM yogIndradurlabhamamuM kapinetrapeyam || 463|| abhyarthanAM jaDamayasya cha sannidhAne rAmeNa kAritavatI karuNe! kimetat? | naivAvalokitavatI jagatAM sharaNyaM mattAnuvartanaphalaM bhuvi so.anvabhUchcha || 464|| shrIrAmanAmaparichihnitabANayogAt udbodhya vAridhipatiM maNibhUShitA~Ngam | dArairdaye! trijagatAM sharaNaM sharaNyaM taM prApayo mativihInajane tvamevam || 465|| samplAvya sindhusalile pR^ithushailavR^indaM mAtardaye! shritavalImukhatAraNAya | atyadbhutaM bhuvanapAvanamIDyasetuM rAmeNa kAritavatI tava kIrtiruchchA || 466|| matki~NkarAn kaTubhavAbdhimapArameva\- muttArayAmi karuNAparichodito.aham | jantUniti prakaTayanniva vAnaraughAn ratnAkaraM samudala~NghayadAshu rAmaH || 467|| ratnAkaraH kapimayassamabhUtkimetat sthAne kapistaraNirApibatIti kaM yat | tadvaMsharAghavakR^ite taraNipratAryaM mAtardaye! kR^itavatI kimu taM payodhim || 468|| mAtardaye! janakajAchirabandhamokSha\- kA~NkShAkulA jalanidhiM dR^iDhasetubandham | rAmeNa kAritavatI kimu yuktametat? no chettathA sa bhuvi pUjyatamaH kathaM syAt || 469|| durdAntadR^iptakaTurAvaNayuddhasaktaM sugrIvamamba! karuNe! sitasaudhashR^i~NgAt | nAnInayo yadi tadA raghuvIrapArshvaM kIdR^ik sthitirbhuvi bhavedraghupu~Ngavasya || 470|| rAmasya rAkShasapatissakalAM svala~NkAM sItAsvarUpakaruNAchirabandhanena | IkShe cha markaTamayIM kapirAvadIrNAM svapnodbhavAmiva nijAshubhashaMsinIM tAm || 471|| kShIbairvalImukhagaNaiH nichitA hi la~NkA tIkShNaishshilImukhagaNairnichitaM nabhashcha | mAtardaye! raghuvarasya mano vihAya sIteva kiM nigalitA pishitAshanena || 472|| shrIrAmamAnasamapAsya videhaputryAH drAksAntvanAya kimashokavanaM gatAsi? nochettathA raghuvarashsharavR^iShTimevaM kuryAtkathaM nishichareShu ruShAnukampe? || 473|| mAyAraghUdvahashiraHpravilokanAtta\- shokApanodanakR^ite saramAM tadAnIm | Ayojayerna yadi bhogyamadhusravAsyAM sItAdashA kathaya hanta! daye! kathaM syAt || 474|| paulastyapuShpakajuShA janakasya putryA mAtardaye! divi kaTAkShasudhAbhiShekaiH | prAbodhayo raghuvarau bhujagAstrabaddhau tArkShyo nimittamabhavad bhujagApanode || 475|| he rAma! te nirupamA karuNAsrapeShu jImUtavR^iShTiriva hanta! shilochchayeShu | naiShphalyamApa tata eva nirAshrayAste kAThinyakUTakuTilatvaphalaM tvavApuH || 476|| kAruNyanIradhijalairabhiShiktamenaM la~NkApure punarapi svasahodareNa | bhaktaM vibhIShaNamanekapavitratIrthaiH rAmo.abhiShechya dayitAptyadhikaM nananda || 477|| rAmArthameva samare tR^iNavatkR^itAsUn kIshAnsureshavarakaitavatassamastAn | sa~njIvya hanta! samarAtprathamaM yathAsIt rAmastathA nanu kR^itaH karuNe! bhavatyA || 478|| samprArthitA pavanajena nishAcharINAM niShpeShaNAya janakasya sutA tadAnIm | uktvAnyanighnajanavR^ittimavArayattaM tvadrUpiNI khalu daye! janakAtmajA sA || 479|| yA shItabhAvamanayajjvalanaM shritArthaM tAM jAnakIM raghupatiH karuNe! bhavatyA | tyakto nyapAtayadaho! jvalane.atimauDhyAt agniH kathaM vada dahetpatidevatAM tAm || 480|| brahmAdibhissuragaNaiH prakaTIkR^itAtma\- tejovisheShamapi taM karuNe! ramesham | martyatvasUktivinigUhitavaibhavaM shrI\- rAmaM vyadhA dasharathAtmamude kimamba? || 481|| vaishvAnareNa karuNe! madhurAnudArAn vishrANitAnpatiparAn raghuvIradArAn | saMyojya shAntamanasA raghupu~Ngavena trailokyama~NgalanidAnamabhUH kilAmba || 482|| mAtardaye! bhava raghUdvahamAnasAnmA dUre kadApi sa tu vismarati svakAryam | yA pAvakaM bhuvi punAti vivekashUnyaH tAM pAvake bata! nipAtitavAn vishud.hdhyai || 483|| sItApuTArpitasuvarNatanuprabhAbhiH shrIrAmamambudharabhavyatanuM daye! tvam | sauvarNachakraviniveshitashakranIla\- ratnopamaM bhuvanabhUShaNamAtanorhi || 484|| jAyApatI samabhidarshya purAtanau tau nishvAsadarshitaruShaM shritasheShabhAve | rAmAnuje nanu daye! prasR^itAM shuchaM tAM utsArya modamachirAdudapAdayo.amba || 485|| kai~NkaryakAryanirataM vratini prakAmaM rAme svarUpaviniShiddhamidaM tvitIDye | khidyantamamba! karuNe! chiradampatI tau sandarshya lakShmaNamaho! samatoShayo hi || 486|| paTTAbhiShekamabhivIkShitumAhvayattaM shrIjAnakIpuruShakArasuhR^iShTachittaH | rAmo vibhIShaNamasheShabalaissadAraiH mAtardaye! janakajA bhavatIva nUnam || 487|| AmnAyapAraviduShA dashakandhareNa tatpuShpakaM raghuvarArthamavaimi guptam | mAtardaye! bharatarakShaNatatparAsi rAmatvarAbhigamane hyupakAryabhUdyat || 488|| kauberapuShpakasuviShTarasanniviShTaM vAmA~NkapIThaviniveshitabhavyasItam | rAmaM daye! kanakabhavyalataikapArshvaM mandAravR^ikShamiva darshitavatyamogham || 489|| naShTashriyaM punarapi pratipannalakShmIM la~NkAM vidhAtumachirAtkaruNe! bhavatyA | samprerito gaganayAnagataH shritArthaM sItAkaTAkShamabhipAtayati sma rAmaH || 490|| sItApatiM dasharathAttapunarniyogaM paTTAbhiShekakaraNe karuNe! dayAluM! | bhaktAgragaNyabharatekShaNakA~NkShayArtaM tUrNaM prayANadhR^itamAnasamAtanorhi || 491|| vR^ittAbhidhAnanirate dhuri tatra tatra rAme pradarshya gaganAttvaritaprayANe | dR^iShTvA jaTAyunidhanasthalamashrunetrI sItAbhavatkaruNayA pravilInachittA || 492|| vAtAtmajaM bharatabhAgyavidhAyinaM taM rAmATavIpratinivartanashaMsanAya | sampreShya bhaktabharatAntikamAshu mAtaH! mAtR^itvakAryamakaroH karuNe! tadAnIm || 493|| anyonyadarshanakR^itaM manasApyachintyaM chIrAmbarasya bharatasya tadagrajasya | AnandashokanayanAshru daye! yadAsIt tattAvadamba! bhavadIyavilAsakAryam || 494|| rAmaM chaturdashasamA vanavAsakhinnaM pratyAgataM janakajA~nchitavAmapArshvam | sandarshya bhaktabharatAya mudAshrubhAje mAtardaye! tvamabhajaH kR^itakR^ityatAM hi || 495|| pAdAvalambanaparasya jitendriyasya tyaktAtmasarvaviShayasya dhR^itavR^itasya | pratyakShatAM sa bhagavAnupayAti satya\- mityatra darshitavatI karuNe! kimamba || 496|| pAdUshiraskamavanItalacha~NkramaM taM Alambipi~NgalajaTaM malinA~NgayaShTim | chIrAmbaraM bharatamamba! daye! pradarshya shokAtmakaM raghuvaraM vyatanossabAShpam || 497|| sItAmapAsya sahasA bharataM kR^ishA~NgaM rAmeNa bAhuyugalena nijA~Nkadesham | Aropya taM samabhiShechayasi sma bAShpaiH naisargikaM khalu daye! tadidaM tavaiva || 498|| sAketavAsiShu raghUdvahavipralambha\- khinneShu hanta! karuNe! tava tu prasAdaH | yaddUravartinamanantaguNAkaraM taM AnIya rAmamabhidarshitavatyudAram || 499|| paTTAbhiShekamakuTA~nchitamastako.ayaM rAjyashriyA suhitayA saha sItayA cha | AtmAnujaiH parivR^itassuguNAbhirAmo rAmo dayArdrahR^idayo jagadabhyarakShat || 500|| vAme bhUmisutA purashcha hanumAn pashchAt sumitrAsutaH shatrughno bharatashcha pArshvadalayorvAyvAdikoNeShu cha | sugrIvashcha vibhIShaNashcha yuvarAT tArAsuto jAmbavAn madhye nIla sarojakomalaruchiM rAmaM bhaje shyAmalam || iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre pa~nchamashatakaM sampUrNam | \section{6\. ShaShThashatakam} shrIH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImate lakShmIdAsAya namaH | shrImadvedAntadeshikAya namaH | atha dayAsahasre ShaShThashatakam | darshaM darshaM bhuvi manujatAkleshamambAnukampe lakShmInAthaM paramapuruShaM sarvashabdAbhidheyam | sarvaishvaryaprakaTitajagadvaibhavaM saMshritAnAM rakShArthaM taM punarapi naraM kArayasyambujAkSham || 501|| tAdR^isha~ncha bhagavantamapitvaM shatrubandhanagR^ihe janimantam | bhaktarakShaNakR^itehyanukampe! martyarUpamavatArayasi sma || 502|| karuNA khalu kAraNaM murAre! parakArAvasathe bhavajjanestu | varanirvahaNApadeshatastvaM vasudevasya sutatvamApithAtra || 503|| kShIrAbdhiM bhujagavarAchChatu~NgatalpaM santyAjya prabalatamonigAlageham | AnIya shritajanarakShaNaikatAnA shrIshaM taM narasutamAtanordaye tvam || 504|| pItAmbaraM ruchiraratnakirITadIpraM nIlAlakaM makarakuNDalakarNapAsham | pa~nchAyudhaM vararamorasamambujAkShaM bhaktAya darshitavatI karuNe! kishoram || 505|| dhyAnaikagamyamapi taM nigamAntavedyaM hR^idyAnavadyaguNasAgaramambujAkSham | martyAya saMshrayaNasammatidAnatuShTA sandarshayasyayi! daye! bahurUpamenam || 506|| sudhAsadhrIchIM tadgiramatha nishamyAtmasuhitAM hitAkA~NkShI sAkShAtsapadi vasudevo dayitayA | vinirmukto bandhAtkarapuTagR^ihItAtmatanayaH babhUvedaM sarvaM tava vilasitaM hyamba! karuNe || 507|| yatrAste maNisa~nchayo viShadharo jAgarti tatreti ya\- tsatyaM tadvasudevasannidhigataM nIlaprabhaM sanmaNim | sheShasphItaphaNo rarakSha nishi yadvarShAtapatrAtmakaH tatsarvaM khalu nandabhAvisukR^itodbodhAya mAtardaye || 508|| svApekShayA sumadhuraM parivIkShya vastu ko nApagachChati kR^ipe! trapayerShyayA vA | kR^iShNe kShaNena yamunA trapayeva sAgA\- dAgAmibhAvukadhiyA vihitaM kimevam || 509|| nira~njanamamuM daye! vrajagataM vidhAtuM kathaM tvayepsitamihAthavA shritajanArthamevaM kila | vibhAvya pashupAlakAbhyudayakAlamambAthavA vrajaukasamakalpayaH kimu shishuM vishAlekShaNam || 510|| chitte.apyachintitamanAshritamaprayatnaM kvApi kShitau nanu kadApi kuto.apyahetu | vAchAmagocharamaninditamAdarArhaM bhAgyaM dadAsi karuNe bata chetanAya || 511|| nidrAvismR^itabAhyasarvaviShayAmantastamogUhitAM kR^iShNAkhyaM yadanInayo nirupamaM ratnaM yashodAM daye! | yatprAptyarthamanekavatsarashataM vAtAtapApIDitAH yogIndrA munayo.api santatamahAdhyAnaikaniShThAssthitAH || 512|| putraH putra iti praphullavadanA gopA~NganA gokule harShodrekagatAgataprakaTitasphItotsavAssa~NghashaH | nAbhUvan suhitAshshishuM marakatasphArA~NgakAntiM muhuH darshandarshamaye! daye! prachalitaM hyetatprasAdAttava || 513|| aye! daye! tadbhavadIyakArya\- mAnandadaM sarvasamR^iddhidAyi | shrIkR^iShNajanmotsavasambhramantu sahasravaktro.api na vaktumIShTe || 514|| ki~nchitku~nchitabAhujAnuyugalaM cha~nchadvikoshekShaNaM DimbhatvAruNanailyamugdhakadalIbAlAtapAtmadyutim | shashvanmuShTivilolapANimukule nirlakShyadR^iShTiM shishuM dR^iShTvA gokulayoShito na dadR^ishuH pAraM pramododadheH || 515|| chirArjitatapaHphalaM kimanarAlamugdhAtmanAM vrajAvasathavAsinAM pashusamAnavR^ittIyuShAm | parAtparamamuM hariM nanu daye! vidhAyArbhakaM karAtkaramanInayo vrajanitambinInAM yataH || 516|| kramasho vilokayiturAnanaM manA\- gavalokya mandamadhurasmitAnanaH | kramamAMsalAvayavama~njulAkR^itiH navagokulotsavamarIrachachChishuH || 517|| karuNArasapUritaM vilolaM kamanIyAkR^itikAntikA~NkShaNIyam | vrajavAsimanovisArajAlaM shishunetraM kramasho vishAlamAsIt || 518|| karayugmapallavoddhR^itaM svaM charaNA~NguShThamatishrameNa mandam | adharoShThasampuTe niviShTaM parichUShan dadR^ishe janaiH kishoraH || 519|| Dimbho bhUtvA charaNashikharaM nyasya vaktrAbjadeshe lAlAvyAjAdvibudhasaritaM srAvayan gokulaM tat | kurvanpUtaM malinashayane mAtR^ipArshve shayAnaH dR^iShTaH kR^iShNo vrajayuvatibhiH kAryametaddaye! te || 520|| yashodAyA vaktraM muhurabhivilokyAttahasitaH kimetanmaugdhyaM mAM nanu nijasutaM vetti bhavatI | dayA me tvAmevaM kalayati kileti prakaTaya\- nnivAyaM shrIkR^iShNo vyalasadamalasmeravadanaH || 521|| animittarodanaparaH karoddhR^ito jaratIbhiruchchabahulAttarodanaH | mukulastanIbhirupalAlitastadA hasati sma nandatanayastu shaishave || 522|| Dimbho nyubjIbhavitumasakR^idyatnamAsthAya kR^ichChrAt nyubjIbhUto namitavadano medinIsaktanAsaH | lAlAdhArAtimitadharaNirdhAtri! mA bhUdbhayante bhAradhvaMsI tvahamiti rahassAntvayaMstAmivAsIt || 523|| jAnupANiyugasAhyataH kramAt mandama~NkaNatale vrajan shishuH | yauvatena sahasAnusaMsR^ito mAtura~Nkamupagamya sasmaye || 524|| navaki~NkiNIkaNakaNakvaNatkaTiH maNinUpurAraNitama~njulA~NghrikaH | karajAnucha~NkramaNaki~NkarA~NkaNaH ramaNIhR^idambujamapAharachChishuH || 525|| krIDArthaM bahuvidhaputrikApradAne\- pyakrandatkR^itakapashau puro vitIrNe | AmodaprakaTita kautukassa kR^iShNaH sa~NkrIDanvyatanuta vismayaM svapitroH || 526|| kR^itakapashupuro nidhAya ghAsAn tR^iNamupabhu~NkShva vitIrNamityasuShThu | anulapanaparo na khAdatIti vyalapadanalpamayaM svamAtR^ipArshve || 527|| pUtanAM kapaTasundarIM shishoH yAtanAkaraNabaddhachetasam | pAtayanviShadharastanandhayaH pota eva taduparyarAjata || 528|| ambAnukampe! duritaikabhAjaH prANAtyayAnehasi pUtanAyAH | pratyakShatAM prApita eva hanta! parAtparastApasadurlabho yaH || 529|| pUtanAdehadAhotthaH pUtigandho.api nUtanaH | pUtanandAtmajasparshAt jAtashchandanagandhabhAk || 530|| ekasyAH karapallavAbhigamanaM saMsUchayan sasmitaM vakShojopari sannipatya jananIhastAtparasyA drutam | lAlAsnApitatatkuchaH kachakaro valgaMshchalatkuntalaH kR^iShNo gokulayauvataM vyatanuta svAgArakAryojjhitam || 531|| mahAnasopAntaniveshitasya mahAnaso.adhassthalashAyito.ayam | kShudrAsurAviShTamanovichintya nidrAmapAsyodbubudhe sa kR^iShNaH || 532|| truTitaM shakaTaM praghaTTanena svapadAmbhoruhayorvidhAya kR^iShNaH | prarudan jananIkarAdR^ito drAk charaNA~NguShThamukho hasan babhUva || 533|| nitambinIpANigR^ihItapANiH mandaM skhalachcha~NkramaNaH padAbhyAm | ma~njIrajha~NkAraraveNa gopI\- chittAni sa~nchAlayati sma kR^iShNaH || 534|| khelanAtsa virataH kShudhA rudan gehakarmaniratAM svamAtaram | mAtarityanunayanyashodayA stanyama~NkanihitaH papau hasan || 535|| hastA~NgulIkuTilitaikaka chUchuko.ayaM anyastanAhitamukhassrutadugdhasR^ikvA | ambAmukhaprahitapadmavishAlanetraH mAnAtirekasubhagAmatanodyashodAm || 536|| dhenuM duhAnAM jananImupetya pashchAd gR^ihItvA chaShakaM kareNa | sa~nchAlayan pR^iShThataTe vivalgan dohAntarAyaM vyatanotpayorthI || 537|| manthAnadaNDavR^itadAmavikarShaNena lolakvaNadvalayanAdavikR^iShTachetAH | kasyAshchidAlayamupetya nitambinIM tAM pashchAchChanairupasaran vyatanotsa bhItAm || 538|| kasyAshchidArohagataH kishoryAH ka~nchulyupArUDhakuchochchakorake | pANiM prasArya prahasan vivalgan tAmAtanojjihmamukhIM vilajjitAm || 539|| a~Nke shayAluranimittakR^itasmito.ayaM sandarshitAtmavadanAntarasheShalokaH | vyasmApayannijamukhAbjavilokayitrIM ambAM srutastanapayaHpR^iShatAbhiShiktaH || 540|| kUpa~NgatAyAM nijamAtari shrInandAtmajo.antarnilayaM pravishya | AvarjitakShIrapR^ithUchchabhANDo dugdhAbhiShiktovyarudat svadaMstat || 541|| kShIrapravAhajaThare puruhUtanIla\- ratnaprabhaM samupaviShTamarAlakesham | ArohanIrakalashopagatA yashodA dugdhAbdhimadhyagamivaikShata vAsudevam || 542|| tR^iNAvartasamutkShipto daharAkAshavartitAm | darshayanniva nAkastho nijaghAnAsuraM shishuH || 543|| vatsAnAM galatalabaddhadAmahastaH karShaMstAn dR^iDhanihitA~NghrikAnnatAsyAn | tatkaNThaprachalitaki~NkiNIninAdaiH kR^iShNo.ayaM prakaTitavismayo jahAsa || 544|| bahirmA gA vatsa! vrajati janako dhenubharaNaM vidhAtuM mAtastatkaraNakutukI tvaM bhava mahAn | idAnIM prAMshussyAmiti sapadi dolAM pariharan udagrAkArassannatanuta yashodAM chalamatim || 545|| dadhibhANDamanthanasamutthitaM navaM navanItamanyasadane.apyanuddhR^itam | svakareNa mandamupagR^ihya jihvayA muhurAlihan sa jananIniyantritaH || 546|| dhvAntAgAre mudirasuShamo rauhiNeyadvitIyaH shikye nyastaM chalitalaguDAnmarkamashnannipAtya | kAryAsaktyA svanikaTajuSho nUtnavadhvA mukhe tat kShiptvA shvashrUkaTutaravachaHpAtramApAdya hR^iShTaH || 547|| kasyAshchinnijachauryavIkShaNakR^ite mandaM gR^ihAbhyantare nishshabdAyitanUpuraM padagatervadhvA mukhAmboruhe | phUtkR^ityA payaso nijAsyanalikAgaNDUShitasyA~njasA kR^iShNo.ayaM nayane pidhAya niragAdgehAtsvagehaM prati || 548|| anyairgopakishorakairbahirasau krIDaikasaktaH kShaNAt anyAntarbhavanaM pravishya kalashAddugdhaM nipIyotkShipan | bAhyAkrIDanakaH punargR^ihavadhUmAhUya mandasmitaH mArjAlo bhavadIyadugdhamapibatpashyetyavochachChaThaH || 549|| visraMsanena sahasA galabaddhadhAmnAM vatsAnvimochya parinudya cha mAtR^ipAshvam | UdhaH payaH pibati vatsa iti svakArya\- saktAsstriyo vyaghaTayad gR^ihakarmaNo.ayam || 550|| kumbhAnnavoddhR^itamudasya parokasi drAk aMsAvalambi kanakAMshuka baddhapiNDaH | khAdan svayaM rahasi mugdhakumArikAyAH tat svAdayan svaparirabdhatanormumoda || 551|| markApahArapishunAya vadhUryashodA\- veshmAgatA karagR^ihItamukundapANiH | ambA~NkashAyinamavekShya kR^itasmitaM taM chitrArpiteva nijagaNDakaraiva tasthau || 552|| hayya~NgavInamapahR^itya sajagdhikelyAM jyotsnyAM tamAlatarumUlamupetya kR^iShNaH | shashvallihannanupalabdhaghR^itaissravantI\- tIre jahAsa mR^igito ghanaruksuhR^idbhiH || 553|| kaMsAya sarvamidamityanushAsya mAtrA nyastAni markadadhitaptapayAMsi kR^iShNaH | kaMse nidhAya paribhujya cha mAtR^ipR^iShTaH kaMsArpitAni hi mayetyavadatsmitAsyaH || 554|| karakabalaparo murArirArAt parakarabhojyaharo virAvayaMstam | mama karakabalaM jahAra mAtaH svayamiti tatpurato hasan vavalga || 555|| udarapratimuktadAmabaddhaM pR^ithulolUkhalamambayaiva roShAt | yamalArjunamadhyago vikarShan nanu mokShAya tayorbabha~nja shauriH || 556|| ghoShasthAkhiladAmasa~Ngrathanato dIrghIkR^itasyApi te dAmno dvya~NgulamAtramUnamudare dR^iShTvA yashodAlpadhIH | AshcharyAkulamAnasA sthitavatI jAnAti sA tvAM kathaM brahmANDodaramabjalochana! kR^ipAbaddho.asi baddhastayA || 557|| aho te kAruNyaM dhanadasutayoshshApakuTayoH vimokShArthaM bAlo vrajarachitacheShTAkupitayA | tayA baddho mAtrA kaTukuTiladAmnAsti sa bhavAn abhUnnAmAsmabhyaM shrutimadhuradAmodara iti || 558|| nande janmadinotsavaM rachayituM kR^iShNasya puShpAdibhiH gehAla~NkaraNaikatAnahR^idaye nandAtmajo bAlakaiH | krIDan vartmani dhUlidhUsarakacho mAtrAbhiShikto.abravIt bhakShyaM dehi madIya janmadivaso mA tADayeti prasUm || 559|| chakitachakitadR^iShTirmandamanyopagehe vinihitacharaNo.ayaM maNDaM Alihya sarvam | truTitadadhighaTo drAgAkhubhuktulyanAdaH samupagatanatA~NgIgaNDachumbI vyadhAvat || 560|| pralambaghnenArAdgrahaNakutukI krIDanaparaH prasannajyotsnAyAM tamabhimR^igayan pArshvagamapi | adR^iShTvA tenaiva grahaNavichitashshashvadachirAt anindadduHkhArto nijamudira dehadyutimayam || 561|| vatsAnyagehadadhimarkapayopahArI mA bhUrvadanti suhR^idastvasitaM prasUrmAm | khAdansitAni navanItapayodadhIni shubhro bhaveyamiti tatsatataM harAmi || 562|| puShpopakaNThachalachitrapata~NgapANiH mugdhAkuchopari niveshya cha taM mukundaH | bhItyA kuchAMshukamudasya vidhUnvatIM tAM dR^iShTvA jahAsa sasuhR^idvinadan satAlam || 563|| bR^indAvanaM duravagAhamamandabR^indaM nandAtmajA~NghrikamalanyasanAttaghAsam | vandAruvR^indaparivanditamandirADhyaM bR^indArakAdibudhananditanandamindhe || 564|| vatsalo vatsavatso yo vatsotsAhotsavotsukaH | matsaraM vatsamutsArya sAle.apAsuM sa sasmaye || 565|| bR^indAvane kusumitAkhilavIrudagra\- sa~nchArashIlamadhuliNmadhurAraveNa | sammishrayanvadanaveNuninAdameShaH tadyauvataM vyatanutAchalaputrikAbham || 566|| mAyUrabarhakR^itamastakamaNDano.ayaM gu~njonniyantritakacho vichalekShaNAbjaH | bhrUbha~Ngabha~NguravisheShakamugdhaphAlaH so.astambhayadvanamR^igAn muralIninAdaiH || 567|| duhAnAyA dhenuM taruNimalasanmugdhasudR^ishaH praveNIM vatsasya prachalagaladAmnA charamataH | raho baddhvottAnIkR^itatanumathAkarShaNabalAt vilokyAyaM kR^iShNo hasitavadano dugdhamaharat || 568|| utkShipyokShipya kumbhAnnaTanapaTutayA nyastatAlAnupAdaH ma~njIradhvAnatAlashshirasi bhujayuge pAtayannUrdhvatastAn | gopAnAM gopikAnAM dhuri valayajuShAM svedabindUchchaphAlaH nR^ityan vismApayaMstAn sa samadhigatavAnmarkapiNDAn mukundaH || 569|| bakAsuraM vIraNavadvidArya tIkShNAyatatroTi dalAdhvanAyam | vilAsinI lolavilochanAli\- pIto vraje nandasuto nananda || 570|| jambUphalAni patitAni jale.ambujAkSha\- stvambUkR^itAmburaya samplavane jhaShAbhaH | bimbAdharoShThapuTasa~NgrahaNena khAdan jambUphaladyutirakheladayaM sravantyAm || 571|| upadaMshadaMshanavikUNitekShaNaH kShaNabha~NgurabhrumadhurodanAshanaH | suhR^idAM mukheShu kabalAni pAtayan yamunAtaTIShu vijahAra veNubhAk || 572|| giritaTabahugairikapraliptaH navamudiradyutiruchchapi~nChachUDaH | bahuvanasumamAlikA~nchitA~Ngo vyalasadayaM surachApanAkakalpaH || 573|| ajagaraM vitatAsyamaghAsuraM nijasuhR^idgaNarakShaNakA~NkShayA | udarago nijaghAna janArdano vanataTe pR^ithuparvatasannibham || 574|| agharUpamaghaM kR^iShNassadgatiM samanInayat | ko vetti nipatettasya dayA kasmin kadA katham || 575|| ghaTIyantradeshyA dayA te dayAbdhe kaThorAvilaM tuchChamantashcha pAtram | prahau drA~N nipAtyAmR^itAsvAdasaktaM vidhAyodgatiM hanta! tasmai dadAti || 576|| muShiteShu vatsa nivaheShu kAnane vidhinA tadaiva vasudevanandanaH | parilabdhatattadavisheShavigraho nijamAtR^idugdhasuhito.abhavatsamAm || 577|| paugaNDavayasA kR^iShNo vyaktAvayavasauShThavaH | dayAlakShmIlasannetro vR^indAvanamanandayat || 578|| barhAvataMsashcharamA~Nga baddha\- barhAvalirbhugnagalo natAsyaH | kekAbhanAdo vanabarhivR^indaM nandAtmajo nartayati sma hR^iShTam || 579|| girinirjharaughapR^iShadAchitA~Ngako ravighR^iShTipAtakR^itashakrachApakaH | rayanAdamishritanijasvano dhunI\- pihitassuhR^idbhirabhavadgaveShitaH || 580|| jharIyavanikAtiraskR^itatanuH payomugruchiH gaveShaNaparairvane nijasuhR^idbhiranveShitaH | vilokya navanIlarugruchiranIrapUraM tadA hasadbhirupavIkShitassmitamukho babhUvAchyutaH || 581|| abdhau dugdhamaye shayAlurapi tatsandarshanodvejitaH bhItyA tadvrajamandireShu rahasi stokaM haraMstR^iptibhAk | kR^iShNo.abhUtsulabhe tu vastuni sadA prAyassamIpasthite bhogye.api svayamIhite.api bahule syAt khalvavaj~nA chiram || 582|| pR^iShThA~NghridhUnanakaThoravirAvarUkSha\- chakShuHkarAlaradadarshitahiMsracheShTam | utpAtya dhenukamapAsumapAtayattaM tAlAtphalaissaha kharaM bhuvi nIlachelaH || 583|| dIprAshmadivyamakuTArhashirAH pinaddha\- gu~njAsarA~nchitashirA vanamAlikorAH | vanyaprasUnaruchiraH kamalAsakho.api gopIpriyo vrajagato vyalasanmukundaH || 584|| sanmArgadarshanaparaM gurumambujAkShaH tyaktvA halAyudhamayaM vipinaM prayAtaH | gochAraNAya varaveNudharo bhuja~Nga\- kShvelAnale hradajale nipapAta kR^iShNaH || 585|| tathA nApIDayatkR^iShNaM hradasphItaviShodakam | vilApAshrujalaM tIkShNaM yathA tIravrajaukasAm || 586|| kAlIyanIlaviShakAlAyamAnatanurAlolachikkaNaphaNAM Aruhya tANDavapadanyAsajha~NkR^itijatAlAnubhugnashirasam | shoNorushoNitamukhAlolanIladalajihvAtara~NgakalilaM kAlIyamambunidhivAsAya kAlayati dAraissma shaurirachirAt || 587|| bhaktarakShaNakR^ite muravairin Atmano na gaNayasyapi kaShTam | yatsamutplutigato viShanIre hanta! te nirupamA karuNA hi || 588|| bhavatpAdasaMsparshamAtreNa loke viShaM syAtsudhA hanta! hiMsro.api sAdhuH | bhavatpUtanAmnAM smR^itau chechChubhaM syAt kimu tvatsamIpasthitau chakrapANe || 589|| vane grAhyakrIDAparakapaTagopAlavapuShA pralambenoDho.ayaM danujaripubhItena halabhR^it | vyatAnIchChrIkR^iShNapraNihitagirA sakthiyugataH pralambagrIvaM taM vyasumapasR^itasphItanayanam || 590|| vAchATakUTakuTavATanaTatsphuli~Nga tu~NgAdrikandaradarAjagaraprasAram | dAvAnalaM shritasuhR^ijjanagogaNAnAM rakShAkR^ite tarugato.agiladambujAkShaH || 591|| gopyassarvAstaruNimalasatsvA~NgamaugdhyAbhirAmAH kAmAshliShTAstapasi sharadi prAptakR^iShNAkhyajIvAH | kAshchid.hdhyAnAttadanukaraNAtkAshchidapyuchchagAnAt vR^indAraNye karaNamakhilaM sArthayAmAsurevam || 592|| dayAdhunI te vrajavAsinInAM shauchavratAchAraparA~NmukhInAm | chittAni sa~NkShAlayati sma shaure! yathA bhaveyurbhavadekabhA~nji || 593|| veNuM kUNitarAgamugdhanayanaH kR^iShNaH kalindAtmajA tIrArUDha mahIruhAntaragato nIladyutirvAdayan | dUrAtkokilavadvanapriyatayA puShTaH pareNApyayaM gopIrAhvayati sma mR^igyamadhurasvIyAkR^itirnAdataH || 594|| gopInAM gamanaM nirIkShya pashavaH phenAktaghAsAnanAH karNotkShepaNadarshitorumuralIhR^idyasvanaikAdarAH | hu~NkAraprakaTIkR^itAtmagamanotsAhA raNad ghaNTikAH dhAvanti sma viku~nchitoddhR^itachaladvAlA mukundAntikam || 595|| hemantashItapavanAbhihatAstu mugdhAH kR^iShNAptikAmaruchiravratamajjanechChAH | vAsAMsyuShasyabhivimuchya niveshya tIre mandaM kalindatanayAM vivishurvivastrAH || 596|| parasparajalAhatismitavihArasaktAsu tA\- svayaM rahasi sa~ncharannapahR^itAni tAni drume | nidhAya muralIsvanasvakakR^itAkShisa~nchAlanAH vidhAya rachitA~njalIH karuNayAMshukAnyArpayat || 597|| kR^iShNasya narmavachanaikavashAssakhAyaH kAntAracha~NkramaNaja kShudavAptabAdhAH | sUryAtapaglapita vishlathadhUsarA~NgAH bhissArthino muraripuM sharaNaM prapannAH || 598|| kR^iShNoktyA vrajabAlakAssava bhuvaM prApyAvanamrA dvijAn Uchurnandasuto nijAgrajayutaH kShutpIDitaH prAhiNot | havyArthI vitarantu havyamiti tachChrutvA.apyudAsInataH viprAstAnavahelanena vimukhAMshchakruH kimeSha kratuH? || 599|| vinA kAruNyaM te kathamiha bhavantaM dvijavarAH api prAptaM sAkShAtsavanapuruShaM kR^iShNa! viditum | samarthAssyuH karmapravaNamanaso j~nAnavimukhAH svashaktyA bAhlIkodvahanabharakhidyatkhara nibhAH || 600|| iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre ShaShThashatakaM sampUrNam | \section{7\. saptamashatakam} shrIH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImate lakShmIdAsAya namaH | shrImadvedAntadeshikAya namaH | atha dayAsahasre saptamashatakam | tatpatnyaH patibhirniruddhagamanA apyambujAkShAya ta\- ddhavyaM bhogyatamAnnapAyasapayohayya~NgavInAnvitam | bhaktyAdAya samarpya tAstu mumuduH kR^iShNo.api mitraissamaM tadbhuktvA suhito.abhavatsa bhagavAn bhaktyekavashyaH khalu || 601|| karmaNA kimu vasha~Ngato hariH j~nAnavaibhavanimittataH kimu | prItimAtrarachitArpaNastadA so.anvagR^ihNadabalA dvijanmanAm || 602|| kiM kR^itaM tapa uta vrataM kShitau dhyAnavartmani chirasthitiH purA | vipradAraviShaye kutastathA mAdhava! prakaTitA dayA tvayA || 603|| viditapravR^ittirapi gopasambhrame shishubhAvayogyamadhurAnuyogataH | jananImukhAdavagatAdikAraNo nijagAda sAdhu jarato janArdanaH || 604|| vayovR^iddhA yUyaM kimidamuchitaM yachcha suchirAt samArabdhaM karma prakR^itamavichAraikasubhagam | kimarthaM kartavyaM kimu phalamiha dravyavilayAt mudhaivaitanmanye surapatimakhaM duHkhabahulam || 605|| kathaM shrImAnindrastridivanilayastoyadapatiH kutastasmai kAryaM vrajavasatibhiH pUjanamiha | payojyotirdhUmaprabhR^itivalanaM yAti ghanatAM svayaM varShatyambu prasaraditi vAtyAhatatanuH || 606|| karmAnurUpiNI bhUmau sthitissarvasharIriNAM | purAkR^itasvakarmAnurUpamashnanti te phalam || 607|| asmadrakShaNabhAramudvahati hi shrImAnayaM parvataH ghAsAmbuprabhR^itipradAnanirato govardhanAkhyo mahAn | tasmAtsamprati sAdaraM vayamamuM sambhArabhArAnvitAH prArchiShyAma itIrayan vrajajanAn nighnAnatAnIdayam || 608|| evaM kurvatsu sarveShvatikupitatuShArAT praNunneShu meghe\- ShvArAdvarShatsu ghoraM paTukuTilaraTatsphUrjathudhvAnabhAkShu | gopAlaiH prArthito.ayaM pashubhirapi muhussAshru saMvIkShyamANaH hastenotpATya gotraM nijakarakalitaM Chatravatso.apyabibhrat || 609|| jitashshrImAnvajrI dhavalagajarADvAhanagato vinamrasstunvan sansurabhisahitaH prA~njalishirAH | sabAShpaM govindetyasakR^idabhidhAyAmR^itakaNaiH aShi~nchadbAlaM taM yaduparibR^iDhaM mitravinutam || 610|| aishvaryadR^iptamapi vismR^itasarvashaktaM kR^itvA katha~nchidavanAya cha sammukhInam | utpAdayasyayi! daye! bhagavatyapArAM bhaktiM mahIdharabhidatra bhaveddhi sAkShI || 611|| prAyovirodhakR^idihaiva bhavatkaTAkSha\- pAtraM bhavatyanitarAptavisheShabhAgyam | tatpUtanAprabhR^itivR^itraniShUdanAntAH sarve.apyavApuramalAmbujapatranetra || 612|| nandAdayo nigamavedyamamuM mukundaM kAruNyadarshitamahAdbhutadivyacheShTam | stutvA charantamiha bAlishagopabAlaiH te menire nijajaniM saphalA~ncha dhanyAm || 613|| yamunApravAhavinimagnama~njasA varuNopanItamavakarNya nandaja | pitaraM punashcha samanInayo vrajaM karuNA na kArayati kiM tvayAchyuta || 614|| sharajjyotsnAkAnte vimalapuline sUryatanayA\- taTe kR^iShNe veNuM madhuramadhuraM vAdayati tAH | nishamyArAdgopyo nijasadanakarmavyatikaraM vihAyottasthurdrAkpatiguruniruddhA api tadA || 615|| kAshchiddohaM katichana shishUn kAshchidapyAryakAryaM kAshchinnAthaM katichana nijAla~NkR^itiM pAkamardham | tyaktvA gopyo yadupatihR^idaH prAptasa~NghA viyAtAH yAtAstasminviharati mudA nandajastaM pradesham || 616|| nandAtmasambhava! kishora! vishAlanetre dR^iShTe tvayi smitamukhe bhuvi bAlishAshcha | tyaktvAtmabandhupatimitrakalatraputrAH snihyanti nAtha! bhavatIti kimatra chitram || 617|| krIDantIryadupu~Ngavena yamunAtIre kR^itAmaNDalAH tatsaMshleShavijR^imbhitasmaramahAvaidagdhyarAsotsavAH | gAyantIrvrajayoShito hatahR^ido.aha~NkAramAnonnatAH tyaktvAha~NkR^itinAshanAya viharannantardadhe mAdhavaH || 618|| karuNayA yadi darshayasi svayaM nijamanoharadivyasuvigraham | anubhavanti bhavantamihAshritAH yadi tathA na kimu prabhavanti te || 619|| sannidhApayati saMrirakShayA tvAM dayA bhavadavAptigarvite | Ashrite bata tirohitaM tathA tanvatI harati garvamachyuta || 620|| kadAchidambikAvanaM pravishya mAdhavassuhR^id vR^itaH prasUnakArchitAmbiko vihAratatparashchiraM vane | bhuja~NgamAd gR^ihItamAtmanandama~njasA vyamochayat bhuja~Ngama~ncha shApataH padAbhimarshanena pAvayan || 621|| anugrahAya shApo.api kalpate hi tapasvinAm | yatkR^iShNacharaNasparshamanvabhUt sa sudarshanaH || 622|| sukhaM duHkhaM sarvaM kamalanayana! prAktanavidheH bhavedyadbhavyaM tattvadamitakR^ipaikAyatikR^ite | dine gharme sUryapratapanaparosraprasaraNa\- prataptA kShoNI syAnnavajaladharAsArashishirA || 623|| sha~NkhachUDamupayAtamaraNye lIlayaiva vinipAtya shirasstham | ratnamagrajakare viniveshya krIDati sma suchiraM vanamAlI || 624|| bhraShTarAjyakule jAto.apyaharachChIrSharatnakam | sarveShAM ratnahAritvaM darshayanniva shaishave || 625|| bhA~NkArabhIkararavaM samudagrapakShma\- raktekShaNaM pR^ithulalolakakutkarAlam | sUtkAravAtadhutabhUmimR^idaM sushR^i~NgaM taM jaghnithAshu vR^iShabhaM khurakIrNamUtram || 626|| vyAdAya vaktramabhidarshitashubhratIkShNa\- dantaM karAlanayanaM kaTutAraheSham | taM keshinaM khuravighaTTanadIrNagotraM vaktraprasAritabhujo nijaghAna kR^iShNaH || 627|| vyomAsuraM kapaTagopatanuM nihatya tenApahR^itya girikandarasanniruddhAn | gopArbhakAnparivimochya rarakShitha tvaM kAruNyakAryamakhilaM khalu pa~NkajAkSha || 628|| yathA tuchChIkuryuH paramapadamapyuchchavibhavaM sadAnantAnandaM madhumathana! kAruNyajaladhe! | bhavallIlAlInA mukhakamalabhR^i~NgA vrajajuShaH tathAbhUvanmagnAH bhavadanubhavAnandajaladhau || 629|| madhurAdharachumbiramyaveNuM chalavallImiva bha~NgurA~Ngabha~NgIm | parirabhya murArireSha rAdhAM abhireme smarashAsanAnurodhAm || 630|| naivaikarUpaM kimapIha loke dvandvAtmake vartata ityabhIkShNam | shaMsannivAgAnnR^ipakaMsanunna\- sso.akrUranAmA bhagavatsakAsham || 631|| akrUraH pashubR^indamadhyavisaraddhUlyasphuTA~NgaM kana\- tsandhyArAgavijR^imbhamANakanakatviDbhAsuraikAmbaram | ghaNTATa~NkR^ititAlamishramuraLInAdaM suhR^idvellitaM dR^iShTvAyAntamaraNyato muraripuM svaM dhanyamAmanyata || 632|| madhuripubalarAmau syandanAntarniShaNNau rachitasalilagAhastau vilokyAmbhasi drAk || kimidamiti sa nIrAdutthitassyandanasthau tadamitakaruNAM tAM saMsmarannabhyanandat || 633|| rathavare viniveshya madhudviShaM haladhareNa sa sArathitA~NgataH | samanayanmadhurAM madhurAnanaM svakR^itapuNyaphalaM manasi smaran || 634|| smAraM smAraM tadamitakR^ipAM bAShpadigdhekShaNo.ayaM darshaM darshaM navaghanaruchaM puNDarIkAyatAkSham | romAshliShTo manasi kalayan kaMsashaMsyopakAraM naivAkrUraH pramadajaladheH pAradarshI babhUva || 635|| duShTakaMsavashavartinIM bhuvaM pAvayanniva padAbjacha~NkramaH | kAmapAlakalito vilokayan prAvishatsa madhurAmadhokShajaH || 636|| kalabhagamanaM shaure! draShTuM bhavantamihAdarAt kimiva rachitaM puNyaM kiMvA tapo madhurAjanaiH | tava tu karuNAM kiM vA brUmastapasvisudurlabhaM navaghananibhaM divyaM rUpaM pradarshitavAnaho || 637|| madhurAgR^ihamedhino bhavantaM paripIyAkShipuTairhare! nananduH | ahamasmi tadA bhavatkR^ipAyAH na hi pAtraM kva gataH kathaM sthitirme || 638|| tadA mAM nAdrAkShIriti hR^idi vichintyAghini kalau madarthaM sheShAdrau kimu vasasi divyArchyatanubhR^it! | aho te kAruNyaM duritanilaye mayyapi hare! kR^itArtho jAto.ahaM bhavadanubhavenAdya sukR^itI || 639|| adhigatasakalArtho.apyarthayaMshchelamekaM rajakamakR^itachelasparshanaM kaMsavashyam | karahatigalitAsuM pAtayaMshcheladhArI sapadi mumudiShe tvaM chitracheShTo.asi shaure || 640|| yA~nchAvR^ittistava bahumatA prAyasho bhUmibhAge labdhvA kShoNIM balibalikarAdanvagR^ihNaH purA tam | kubjAhastAtparimalayutaM chandanaM yAchamAno mugdhAM tAmapyarachaya ihAnugrahArthaM hi yA~nchA || 641|| divyagandhahR^idaya~NgamassadA chandanena kimanena te.achyuta | tAntu vakratanumArjavottamAM kartumeva karuNA tavAnaghA || 642|| vivekavikalAn svayaM samupagamya sanmArgagaH katha~nchidapi kaitavAtprakaTitAtmachitrakriyaH | kaThorakuTilAshayAn kR^ipaNakAnapi svechChayA rirakShasi ramApate! vitanute kR^ipA tvAM tathA || 643|| pApI kubjo bhavati janimAn vakra ityapyudIrNaM seyaM kubjA kumanujapateH bhR^ityabhAvaM prapannA | satyapyevaM yadukulamaNe! tvatsamAshleShasaukhyaM bheje rUpaM sthitimapi nahi prekShate te.anukampA || 644|| kR^itAgasamapi prabho! tvamapadeshataH pAlaya\- syaho! kimuta? saMshrite tava padAbjadAse jane | gato.asi tata eva tatprasavamAlikAjIvikaM bhavadbhajanatatparaM nanu gaveShayanmandiram || 645|| sumanassu me tu mahatI mudityamuM tava bhAvamatra paridarshayanniva | sumamAlyajIvikagR^ihaM gato bhavAn akarotkR^ipaikasadanaM tamAdarAt || 646|| vanamAlAla~NkR^itA~Ngo.apyarimAlAbhilAShavAn | kimarthamabhavashshaure! kiM bhaktAnujighR^ikShayA || 647|| rAjArhaM parimaLabandhuraM vichitraiH puShpaughaiH grathitamanoj~nasannivesham | mAlyaM tannijahalinA svayaM samarpya grIvAyAM pramuditamAnaso.abhavastvam || 648|| mAlAla~NkR^itamambujekShaNamayaM nandAtmajo mAnayan mAlAkAra idaM madIyabhavanaM pUtaM tvada~NghryarpaNAt | dhanyo.asmIti vadan sabAShpanayano nR^ityan satAlaM muhuH shaure ki~NkaravANi te tu karuNAM sa~nchintya mUDho.asmyaham || 649|| ityudIrya kR^itamastakA~njaliH kR^iShNapAdanihitAtmamastakaH | bAShpavAriparimR^iShTatatpado harShavArinidhimajjito.abhavat || 650|| gatvA svayaM tadgR^ihamambujAkSha! puShpasrajA yAchitayAtihR^iShTaH | tadvaMshajebhyo.apyapavargado.abhUH kathaM dayAM tAM tava varNayeyam || 651|| patraM vA phalamapi vA prasUnamekaM yo bhaktyA vitarati te.ambujAyatAkSha! | svIkR^itya svayamakhilaM tadatra tasmai yachChasyapyanitaralabhyamAshu bhAgyam || 652|| bAlye dhanurvidalanaM raghupu~Ngavassan kR^itvA videhatanayAkarapIDito.abhUH | adyApi kR^iShNa! yadurAT dhanuSho vibha~NgAt kiM pANipIDanamupaiShi jayashriyastvam || 653|| kShIraM nipIya shakaTasya talapradeshe suptvAnishaM himamayIM ativAhya shaure! | uttiShThati sma sa bhavAn bhagavan! prabhAte dhi~NmAnuShatvamidamatra dayaikakAryam || 654|| vAtsalyapUrNahR^idayasya tavochiteyaM gopAlakaishshakaTamUlatale.api shayyA | asnAtagopatanudoShasubhogyatAtta\- harShaprakarShaparipuShTamanA yatastvam || 655|| indrAdayo.api savanAhutahavyabhAga\- mAdAtumatra naradoShaparA~NmukhAsyAH | AyAntyagocharasharIravarA murAre! shakrArchitA~Nghrikamalo.apyasi gopabAlaiH || 656|| j~nAtodantassa tu kuvalayApIDamAsAdya mattaM nAgendraM drAgupari patitaM shuNDayA tADayantam | utpATyaikaM musalasadR^ishaM dantamAhatya tena sphIte kumbhe vividhagamanaH pAtayAmAsithorvyAm || 657|| gaje nipatite kR^iShNaH kishoraH khelanotsukaH | reje shilochchayaprasthe ghanapota iva sthitaH || 658|| kR^iShNAyedamiti prashastakusumasrakchUtarambhAvaliM shvetollochatalAbhilolavilasanmuktAkalApA~nchitam | kaMso maNDapamAvishanyadushishorabhyAgame kautukI bhItyA santatakR^iShNanAmahR^idayo nirNiktapApo.abhavat || 659|| samutsAritajihmAgrakuntalo madhusUdanaH | chANUraM chUrNayAmAsa chAruchandranibhAnanaH || 660|| shubhratUlakR^itakandukopamo mallatallajakare vivalganaH! | muShTipAtahatamuShTiko.abhava \- dra~NgavAdyalayacha~Nkramo halI || 661|| kva shikShitA nAtha! niyuddhavaikharI prachaNDamallapratiyuddhapaNDitaH | kishora evAsi hi sarvashaktatA kva yAti te martyatanorapi prabho || 662|| govardhanaM girivaraM shritarakShaNArthaM ekA~NgulIshikharato divasAMshcha sapta! | bAlye prabho! dhR^itavatastava lIlayaiva mallAH kiyanta iha sallapanapraphullAH || 663|| kartavyashUnyahR^idayaM kR^itadausthyachintaM vyarthodyamaM bhayavighUrNitamAshu kaMsam | siMhAsanAdbhuvi nipAtya samutplutastvaM muShTyAhatiprahatamAtanuShe sma kR^iShNa || 664|| vidhivilasitaM kartuM kovAnyathA chaturo bhavet yadabhihanane kaMso hiMsrAnmuhuH parinodayan | api vinihatastenaivAyaM duradhyavasAnataH tadiha karuNA shaureH pApAtmanAM sharaNaM sadA || 665|| dhanyaH kaMso yadanavarataM kR^iShNanAmaikachitto darshandarshaM svayamupagataM tasya saundaryamugdhaH | sAkShAttena prayatatanunA spR^iShTamAtro gatAsuH tatpAdAbje vinihitashirAH dhvastapApo babhUva || 666|| nindA bhaktirbhItirapyatra yena prAyastvayyevArpyate kApichaikA | tasmai shrImaMstvatkR^ipA tAratamyaM tyaktvA shreyo dAsyati prAptakAmA || 667|| yadyapyachyuta! te tu mAtR^isadR^ishI sarvaikarUpA kR^ipA shreyo dAsyati tatra naiva bahushaH kAryA hi charchA hare! | satyapyambujapatranetra! bhavati prItyaiva yo vartate tasyAnandalavo.asti kiM bhuvi tayostadbhinnayoranyayoH || 668|| pitarau vimochya nigalAd ghanadyutiH tadavAptagADhaparirambhaNotsavaH | galitAshrulochanachirAvalokitaH kR^itakR^ityatAmamanutAtmani prabhuH || 669|| saMsAraghoranigalAtparimochayitre tubhyaM namo.astu karuNAkara! divyamUrte! | asmAdayonigalanAtparimochito.asmI\- tyatra pramugdhahR^idayaH kimahaM vadeyam || 670|| abhayadAtari hanta! bhavatyapi pratikalaM ripubhItirasha~Nkyata! | vitanute tvayi vatsalatA tathA na mama yAti matistava shaktiShu || 671|| Amananti nigamaikagocharaM paNDitA nanu bhavantamachyuta! | vedmyahaM mama bhavantamarbhakaM mAyayaiva tava mohito.assmyataH || 672|| ekaikamadbhutatamaM tava bAlyakAryaM sa~nchintya varShma pulakA~nchitamambujAkSha! | AsIttathApi mama putratayAtikhinno naivAsmaraM sakaladuHkhaharaM bhavantam || 673|| nandasya bhAgyamiha me na hi nandasUno! bAlye manoharavihAraparamparAM te | bhUyo.anubhUya mudito bhavasArapAraM pashyan kR^itArthitajaniryadabhUdvraje saH || 674|| yashodAyA bhAgyaM kimiti nigadeyaM kathamahaM pibantaM stanyaM tvAM marakatanibhaM svA~NkashayitaM! | praphullAsyAmbhojaprahitanayanaM vIkShya mumude tadetaddevakyA na hi khalu mahAbhAgyamavanau || 675|| pUtodakaissnApanamannadAnaM puShpAdyala~NkArapariShkR^iti~ncha | kR^itvA yashodA yadunAtha! tubhyaM sA dhanyadhanyA muditA babhUva || 676|| sha~NkamAnahR^idayaH pratikShaNaM duShTakaMsabhayamachyuta! tvayi | jarjharIkR^itamanAssadAbhavaM hanta! so.api nihato hi ghAtukaH || 677|| kiM bhAgyaM vrajavAsinAM kimu gavAM kiM bAlakAnAM tathA bR^indAkhyasya vanasya kiM ravisutAnadyA vadhUnAM kimu || vatsAnAM kimu taiH purA virachitaM puNyaM tapo vA vrataM he govinda! bhavatpadAmbujarajodhanyAssamastA api || 678|| ityuktavantaM pitaraM praNamya kR^iShNo.abravIttAta! bhavadviyuktaH | nAhaM tvadAnandakR^idarhasi tvaM kShantuM hi mantuM mama sampratIti || 679|| sa~NkarShaNaM sarvajanAkShikarShaNaM gADhaM samAli~Ngya jagAda devakI | pashyAmi diShTyA nanu vatsa! govraje tvAM kliShTamiShTairvanacha~Nkramairiti || 680|| baddhaM taM sapadi vimochya chograsenaM rAjAnaM punarapi kArayan sa kR^iShNaH | svaM dharmaM prakaTitavAnyadUdvahAnAM prabhraShTakShitiparibhR^iTtva rUpamIDyaH || 681|| asa~NkhyabrahmANDaprakaTitanijaishvaryavibhavaH samastAntaryAmI yadukulamaNe! kintava bhuvA | naraissarvairevaM vidhiniyamavashyatvamanishaM supAlyaM dhIrairityanurachitakarmopadishasi || 682|| niyAmakatve svata eva siddhe kenApi dAtavyamihAsti kinte | tathApi lokAnusR^itau kR^itAtmA bhraShTo.asi rAjyAditi tadvichitram || 683|| sa~NkalpamAtraparikalpitasarvajantu\- vR^ittyutthamatyanuguNaprachurapravR^ittiH | trailokyarakShaNaparo.asi yadUttama! tvaM rAjeva shAsanaparaH kimu rakShaNArtham || 684|| antaH praviShTashcha charAcharANAM yathochitasthAnaniveshayogyAn | bibharShi tAnambujapatranetra! sUtraM vichitrAniva ratnasa~NghAn || 685|| nandaM vilokya karuNArasapUritAkSho bR^indAvanaM kimabhiyAsi suhR^itsametaH | vAtsalyapUrNahR^idayo mayi manmanAstvaM sarvasvadAnaniratassamapAlayo mAm || 686|| iti nigaditaM shrutvA nando.apyAnanditamanA manAk nijabhujasamAshliShTaM kR^iShNaM sabAShpanayano.abravIt | kimidamuchitaM kR^iShNa! shrImaMstvayaiva parirakShitAH vayamiha muhushshatruvrAtAtkR^ipaikanilayAchyuta || 687|| tvayyAgate tR^iNajalAdisamR^iddhirAsIt gAvo.apikumbhapayasaH paripuShTagAtrAH | hR^iShTA babhUvurakhilA vrajabAlakAshcha yoShAH bhavatsahavasatyanaghAtma bhUShAH || 688|| tvatpAdapa~NkajarajaHparipUtadhanyaM bR^indAvanaM sakalabhAgyanitAntabhogyam | sAnnidhyatastava mahotsavapuShTamAsIt tattvAM vinA kathamahaM vikalaM visheyam || 689|| tyaktvA tR^iNaM jalamapi pratipannamaunAH gAvo.api kR^iShNa! bhavadAgamanAdhvanetrAH | hu~NkAramAtraparidarshitadainyaduHkhAH goShTheShu santi kathametya vilokayeyam || 690|| kaMsaM nihatya punarapyabhiyAsyatIti gopA~NganAH kR^itadhiyastvadananyabhAvAH | rAtrandivaM nanu hare! pratipAlayanti mAmekamAgatamavekShya kathaM bhaveyuH || 691|| puShpANyaraNye vividhAni kR^iShNa! mlAnAni tatraiva patanti bhUmau | rAjye sthite tvayyapi tAni ko vA sAnandamAdAsyati dhAraNArtham || 692|| yA bhItyA navanItadugdhadadhibhR^idbhANDopagUhotsukAH tA evAdya samarpaNAya bhavate hastoddhR^itaM tvatpriyam | ehyehIti sabAShpagadgadagirastvAmAhvayantyAdarAt tadgovinda! mayaiva samprati samAyAhi vrajaM sAgrajaH || 693|| rAdheva gAnavimukhI muralI mukunda! vAtAtapAbhinihatA bhavadAptikAmA | bhUmau luThatyavirataM dayanIyashobhA tatsAntvanAya samupaihi mayA vrajaM tvam || 694|| shrutvA nandavacho viyogashithilaM hR^iddrAvi kR^iShNo.abravIt kartavyaM bahu vartate.atra nitarAmAyAtumevotsahe | nAhaM samprati yAtumarhatha punardraShTuM vrajeyaM vrajaM tvitthaM sAntvanatatparo muraripussampreShayAmAsa tAn || 695|| savidhi samupanItau rAmakR^iShNau svapitrA gurumukhamadhigantuM sarvavidyAH prayAtau | vinamitashirasau sAndIpaniM prApya hR^iShTau nijaguruvarivasyAsaktachittau samAstAm || 696|| sakR^iduktaM punarnaiva viShayagrAhiNostayoH | vidyAdhidevate tau tu lokasa~Ngrahatatparau || 697|| anugrahakR^itAdaraM kalayati priyA sA dayA bhavantamiha yojayatyaniyatakriyAyAM ChalAt | jagadgurumapi svayaM guruvashaM vyatAnIttathA vyadApayadaho! gurostanayamabdhigaM dakShiNAm || 698|| evaM kShitau manujatAkR^itachitrakarmA shrI ve~NkaTesha! karuNAparichoditassan | mauDhyAdbhavatparibhavaikahR^ido manuShyAn sa~nchintya parvatataTe.asi kimarchyamUrtiH || 699|| kathamapyamatInnarAnadhInAn karavANIti kR^itapratij~na eva | ahishailataTe vichintayan kiM janabhAvasmaraNAtkR^itasmito.asi || 700|| iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre saptamashatakaM sampUrNam | \section{8\. aShTamashatakam} shrIH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImate lakShmIdAsAya namaH | shrImadvedAntadeshikAya namaH | atha dayAsahasre aShTamashatakam | abhihitaM vachanaM parirakShituM punarapi pratipadya yashasvinIm | surabhichandanadAM madhurAnanAM tadabhilAShamapUrayadachyutaH || 701|| nirAta~NkAparichChinnasadAnandaghanasya te | anyApekShA mude kiM vA kR^ipAkAryamidaM khalu || 702|| bhaktAnAM mudameva hanta! manuShe svIyAM mudaM shrIpate! teShAM duHkhamavaiShi duHkhamamitaM svIyaM kR^ipAvAridhe! | tadbhaktairyadapekShyate tadachirAtsampUrayasyAdarAt AtmArthaM na kimapyapekShitamaye! sampUrNakAmo bhavAn || 703|| svakIyAvirbhAvaM saphalayitukAmo yadupurI\- nivAsashshrIvAso ghanaruchipaTapremamuditaH | vadhAya pratyarthipravaranikarANAM kR^itamanAH manAgbIjAvApaM sapadi kR^itavAn kaMsamukhataH || 704|| anekavAraM magadheshvareNa saMyudhya taM kAlayasi sma shaure! | samastashaktasya kiyAnayaM te krIDasyaho! mAnuShayogyakR^ityaH || 705|| sR^iShTiM sthitiM layamapi prabhavaM trilokyAH sa~Nkalpato rachayituM kimidaM mukunda! | Aj~nAnuvarti sakalAyudhachakravarti jAgarti chakramanishaM bhavadIyapANau || 706|| ekato yavanapIDanaM jarA\- sandhayuddhamaparatra chintayan | dvArakAM jalanidhAvakArayo divyasampadamaye! mayena hi || 707|| ratnAkaropari suratnapurI tvadIyA sA dvArakA surapurItaruratnadIprA! | vedAntavedyamahimA tava vAgatItaH satyevamapyanukaroShi manuShyacheShTAm || 708|| kathaM vA shaure! tvaM jalanidhijale divyanagarIM vishAlAM nirmApya sphuradudadhinA dhArayasi tAm | purA rAmatve.api prabalajaladhau setumatulaM nalenaitadyuktaM tava tu vitataM kAritavataH || 709|| bhayakR^idbhayanAshano.api shaure! yavanAdbhIta iva pradhAvya dUram | amunA yavanena vIkShyamANo hyavishaH parvatakandarodaraM drAk || 710|| dhanyo.ayameva yavano yadamuM bhavantaM pItAmbaraM ghanaruchiM nalinAyatAkSham | pa~nchAyudhA~nchitachaturbhujadaNDamIDyaM mattebhadhAvanamapashyadachintyarUpam || 711|| muchukundadR^ishA vinAshya vIraM yavanaM tatpratibodhanAparAdham | prakaTIkR^itavAn phalaM hyavAryaM bhagavadbhaktakR^itAgasAM mukunda || 712|| jImUtakAntaruchipa~NkajapatranetraM chakrAbjanandakagadAramaNIyahastam | kastUrikAtilakaphAlamarAlavAlaM divyasvarUpamayi! darshitavAnamuShmai || 713|| suptaM vyutthApya karuNe! muchukundaM vyadApayaH | divyarUpaM mukundasya tasmai yogibhirIpsitam || 714|| jarAsandhAdbhIto haladharayuto dhAvanapaTuH samutsedhe shaile pihitatanurapyalpamatinA | girau dagdhe tasmAtplutigatadharaH kvApi niragAH vichitrA lIlA te paramapuruShasyApi dharaNau || 715|| navanItachauryachiravAsanAbalAt navanItakomalatarAchChamAnasAm | apahartumeva kR^itadhIrabhUH kimu prasabhaM mukunda! bhavadIyarukmiNIm || 716|| nikaShopalakR^iShTahemarekhA\- sadR^ishI tAvakavakShasi prasaktA | mumude nanu rukmiNI murAre! bhavadIyAptividhAvapi shramaste || 717|| pramathyAbdhiM pUrvaM samadhigatavAn padmanilayAM dhanurbha~NgAtsItAM janakatanayAmApitha hare! | idAnImapyevaM yudhi jitaripurbhIShmakasutAM shrameNa svAyattIkR^itachakitadAro.asi kimidam || 718|| athavA sati puShkale.api vighne tadapohyAshritarakShaNaM tanomi | iti darshayituM kimambujAkSha! shramanirvAsitavighna eva jiShNuH || 719|| dayitayA pratiShiddhavadhaM hare! samabhirakShitavAnaparAdhinam | karuNayA nanu rukmiNamAhave puruShakAradhurA vachanAtigA || 720|| purA yenAkAri pradhanabhuvi sAhyaM nirupamaM niyuddhaM tenAsIttava jaraThabhallUkapatinA | anugrAhye jantau kathamapi hare! kAmapi dayAM vitanvanmohAttaM vighaTayasi dattAtmavibhavaH || 721|| svA~NgAbhimarshanasukhAnubhavena bAlye nIrAbhikhelanavidhau janitAnurAgAm | sUryAtmajAM tvadanuchintanadhanyadhanyAM AmodayaH karuNayA pariNIya shaure || 722|| mandAkShamandadhiShaNAn dhutagarvagandhAn AndolayannarapatIMshchiranindanArhAn | govinda! sundaramukhIM nanu mitravindAM vindannananditha milinda ivAravindam || 723|| durdAntadR^iptaduravagrahadurvinItAn saptApi kR^iShNa! vR^iShabhAn damanena vashyAn | saptAkR^itirnanu vidhAya karagraheNa satyAmavApitha cha nAgnajitIM kR^ipAlo! || 724|| shrutakIrtisutAM mukunda! bhadrAM nanu bhadrAvayavAM kura~NganetrIm | vidhivatkarapIDanena shaure! dayitAmApitha modayan kR^ipAlo! || 725|| madrAdhinAthatanayAM nanu lakShmaNA~ncha bhUpAlamaNDalapariShkR^itamaNDapasthAm | sarveShu rAjasu miShatsu cha jahritha drAk tArkShyassudhAmiva janArdana! tArkShyaketo! || 726|| narakaM vinAshya narakaM yathA nR^iNAM nigalIkR^itAstu surasundarIsamAH | nijarUpasaktahR^idayA nitambinIH samanInayo hi kR^ipayA puraM svakam || 727|| narakApahR^ite sukuNDale tvi\- DDhasitAdityaruchI samarpya tasyai | kR^ipayA kulishAyudhasya mAtre kR^itakR^ityatvamadarshayo hi shaure || 728|| evaM sAhyakR^idapyameyavibhavo vajrAyudhenAhave dviShTastaM pravijitya divyamadhuliT jha~NkArasusvAgatam | tArkShye nyasya cha pArijAtamamitAmodaprasUnA~nchitaM satrAjittanayAvanIM samanayo mAyAhyachintyA tava || 729|| mAnApanodAya narmoktivettA shrIrukmiNIdR^iptahR^itkR^intanoktyA | tAM rodayan sAntvanoktyApi shaure! prAharShayaH prANisadvartmakA~NkShI || 730|| svaputrapautrAdivivAhakAle tAnantarAyAn pravijitya shatrUn | amAnuSheNAtmabalena shaure! tvadIyarakShAM bahudhA vyatAnIH || 731|| tvadIyArthaM shrImanmanujatanurapyadbhutavidhiH dharaNyAM pratyUhaprashamanakR^ite kleshamamitam | samAropya shreyo vitarasi natebhyo yadupate! dayAM te nissImAM kathayitumanIshastvamapi hi || 732|| kR^ikalAsamanalpavarNadehaM muhurAvalgitamastakaM prahisthaM! | kR^ipayAnujighR^ikShurAtmahastA\- dudabibhrastava kAryametadeva || 733|| nR^igachakravartinamanalpadAyinaM dvijayugmagharShaNanirastavaibhavam | samudasya kUpakuharAtkR^ipAnidhe! patitoddharatvamabhidarshitaM tvayA || 734|| munipu~NgavairmuhurabhiShTuto bhavAn dharaNIsureShu dR^iDhadarshitAdaraH | dvijavittachauryaphalamapyudAharan nR^igachakravartikathayaiva rauravam || 735|| nIlAmbaro vrajamupetya punashcha tatra nirvartitotsavanirutsukadeshakalpe! | teShAM mukundavirahAturamAnasAnAM bAShpaissvaya~ncha samabhAgabhavadviyoge || 736|| pauNDrakavAsudevamupakalpitatArkShyarathaM kR^itrimasha~NkhachakrabhujamIpsitatatpradhanam | chakranikR^ittamastakamapatayadalpamatiM kR^iShNa! bhavAn duradhvagavinAshakR^ite tvamabhUH || 737|| kAshIM tatprabhumapyanAdinidhane kR^ityAnikR^ityutsukaM chakreNa jvalanatviShA samadahassphItasphuli~NgArchiShA | daityadhvAntadivAkare tvayi bhavantyauddhatyadurmArgagAH jvAlAyAM shalabhA iva pratibhaTAH kiM chitramatrAchyuta || 738|| raghuvIrarAmacharaNAbjabhaktibhAk abhavatpurANakapipu~Ngavastu yaH | yaduvIrarAmaparipanthinaM sa taM dvividaM jaghAna yugadharma IdR^ishaH || 739|| yadunAthaShoDashasahasrasundarIH samakAla eva samasa~NkhyakAyabhAk | samanandayassuratikelikovidaH tava kAraNaM hi karuNA tathAsthiteH || 740|| sa~NkalpitaM nAtha! yathA tathaiva bhaktAvanArthaM kriyate tvayA hi | shakto.api bhImena gatAsumAjau tvaM kArayAmAsitha mAgadhaM tam || 741|| bandhAdvimochya nR^ipatIn pravitIrya tebhyo vastrAdi vastu vinuto vinatairmudA taiH | svIyeShu rAjyavibhaveShu punarniyojya tAnAvithAchyuta! dayA tava vAgatItA || 742|| pratyUhavidhvaMsanapUrvakaM tvat\- padAbjasevAratamAnasAnAm | satkarma nirvartayasIha shaure! chitraM na chaitatkaruNA tavaivam || 743|| yudhiShThiramakhaM hare! sumukhamantarAyaM vinA sahodarabhujArjitaiH kanakavastravasvAdibhiH | yathAvidhi vidhApayannigamapAragaistApasaiH nR^ipottamashiromaNiM vyatanuthAH pR^ithAyAssutam || 744|| yassaptatantutanubhR^iddhutabhuk svarUpo mantrAtmakassuramayo hutahavyabhoktA | tasmiMsthite tvayi dhuri kraturAjamenaM dharmo vyadhAditi kimatra mukunda! chitram || 745|| shriyashshrIstvaM shrImanyadukulamaNe! kAmapi kR^ipAM vitanvannirvyAjaM nivasasi suhR^idyatra nitarAm | kathaM na syAttasminniravadhi nidhInAmupachayaH tadasminnirhetu prahiNu karuNAM tAdR^ishaguNAm || 746|| vitarkasandigdhamanassu sabhye\- ShvabhyarhaNe j~nassahadeva ekaH | bhavantamekaM nanu nishchikAya sarveDyamityachyuta! dhanyadhanyaH || 747|| sabhAjanArhaM bahudhA vigarhan sabhAjanArhaM kamalAsakha! tvAm | sa chedirAjassukR^itI kimAho\- svitpApakR^idyattava pAdamApa || 748|| nAnAshAstraprabaladhiShaNA apyapArArhaNArhAH vidvAMsastvAM yadukulamaNe! naiva jAnanti dR^iptAH | kAruNyaM te yadupari patatyambujAkSha! pratIkShyaM lakShmIshaM tvAM prathitavibhavaM shuddhasatvassa vetti || 749|| chedirAjacharitAnuchintanA\- nnaShTabhItirahamasmi sAmpratam | nindate.api nijapAdapa~NkajaM yachChasi sma kR^ipayA yadachyuta || 750|| sajjo.abhavo hi savanAgatamAnavAnAM pAdAvanejanavidhau yadunAtha! tIrthaiH | kiM nyAyyametadamarArchitapa~NkajA~NghreH te bhaktanaighnyamathavA prakaTIkR^itaM nu || 751|| shatAnandasa~NkShAlitA~NghrisrutAyAH sravantyAH payaH prokShya ye dhanyadhanyAH | aho! kR^iShNa! teShAM padakShAlanena svayaM dhanyamAmanyase svaM kimetat || 752|| bhaktA yathA bhavatprANAH bhaktaprANastathA bhavAn | tatte yuktamidaM shaure! yadbhaktA~Nghryavanejanam || 753|| tripuraripuvareNa prAptamAyantu sAlvaM pratibhaTayaduvIraploShaNopAttadarpam | shritajanaparirakShAbaddhadIkShasvachakra\- praharaNavinikR^ittagrIvamAshu vyatAnIH || 754|| dantavakramapi hanta! sa~Ngare hanti sa sma gadayA bhavAn hare! | tasya kaNThatalanirgatA dyutiH prAvishattava padaM kR^ipA ripau || 755|| bhUdevanaipathyanigUDhashauryAn dharmAtmanaH pANDusutAnrirakShuH | saMyojya pA~nchAlikayA mukunda santoShayAmAsitha te dayAho || 756|| durodaranira~NkushAn pariharanti satsampado\- pyarAladharaNIpatInupasaranti dAmodara! | iti vyasaninAM nR^iNAM prakaTayannivAtmAshrita\- prachaNDabalapANDavAvanatimatra kiM sehiShe || 757|| tathApi bhaktAnnavimu~nchasi tvaM kadApi govinda! savAgnijAtAm | tAM draupadIM tvachcharaNaikasaktAM rarakShithAchChAdanadAnato yat || 758|| ambarAdyadupate! hyavateru\- shchitritAmbaraparamparikA drAk! | tvaddayormaya iva prayatAtma\- draupadIhR^idayachandravivR^iddhAH || 759|| govindeti sudUravartinamapi tvAmAhvayantIM muhuH mAnatrANaparAyaNAM svapatibhistyaktAtmasaMrakShaNAm | pA~nchAlIM bhavato rarakSha kimu tannAmAthavA kiM bhavAn sA te kiM karuNAthavA shritamahAduHkhApahantrI hare || 760|| govindeti yadAkrandat kR^iShNA mAM dUravAsinaM! R^iNaM pravR^iddhamiva me hR^idayAnnApasarpati || durvAsaH prabhR^iti munIndra kukShipUrtiM kaunteyakShatiharaNArthamambujAkSha! | shAkAlpaM svayamupabhujya kalpayan san sarvAntarnijavasatiM vyadarshayo hi || 761|| dUto bhUtvA mR^idhahatikR^ite pANDavArthaM gajAhvaM sthAnaM yAtaH kurukulapatiM yAchamAnashcha sandhiM! | moghIbhUtaprachurayatanassannivR^ittaH kimarthaM kShoNIbhAraprashamanakR^ite te tu sa~Nkalpa evam || 762|| gItA gItA sapadi bhavatA vishvarUpaM vyadarshi shrIman sarvaM samabhavadaho! yAtayAmaM kimetat! | mAyaivaivaM kalayati kalau mAnuSheShu tvadIyA tasmAddInastava tu karuNAM prArthaye bhaktidAtrIm || 763|| puruhUtanIlamaNikAntima~njulaH sitamugdhavAjigaNachodanonmukhaH! | pradhanAjire.api vijayasya sArathiH nanu kasya kR^iShNa! na chakarShithekShaNam || 764|| saundaryaM te pradhanabhuvi ye samprahAraikaniShThAH teShAM chakShUMShyapi vivashayannirnimeShANyakArShIt! | darshaM darshaM yadukulamaNe! tvAM prabhupreryamANAH apyAsaMste tvayi kR^itahR^idastyaktakartavyakAryAH || 765|| duShTAtmakAnnaparipoShitadehabandhAH praj~nAtimAndyakR^itakApathagAnumodAH | vadhyA iti prathayituM kimu bhIShmamukhya\- vR^iddhAdinAshanavidhau rachitAnumodaH || 766|| shilImukhavidAritasphuTitapANirapya~njasA suparvavaranimnagAsutamabhidravaMshchakrabhR^it | chalatkuTilakuntalaprachuraphAladesho hare! nijAkR^itimadarshayo bata! ripoH kR^ipA te.anaghA || 767|| AtmAnamAyodhanabhUmibhAge sandarshya bANAhatipAtitena | bhIShmeNa bhAvyAtmaparatvashaMsAM shrotuM vyatAnIH kimu jIvinaM tam || 768|| kapiketurakShaNakR^ite raNe.abhavo bhagadattamuktavaravaiShNavAstrabhAk | urasA payodhitanayaikasadmanA shritarakShaNe hi dayitA~ncha nekShase || 769|| pareNa yuddhaikaratasya shaure! pArthena bhUrishravaso bhujaM drAk | achChedayastvatparichoditena nAvekShase dharmamapi shritArtham || 770|| pishitapa~NkanimagnarathA~Ngaka\- svabhujakoTisamuddharaNonmukham | ravisutaM nanu mArayasi sma taM vijayatassukR^itaM tava yanmatam || 771|| kuntItanUjamapi karNamaye! murAre! prAghApayassitahayAvanabaddhadIkShaH! | evaM vidhAtumapi kAraNamasti tasya durvR^ittamAnivibhuvardhitasAndramaitrI || 772|| vadAnyastatsamAno.atra vadAnyaH ko.asti mAdhava! | tadguNo nekShito yasmAt rAdheyo ghAtitastvayA || 773|| ekaM pashyasi dharmapakShapatanaM nAnyaM guNaM shrIpate! sAdhuShvAtmarateShu kintu karuNAM sarvAtmasantoShiNIm | yasmiMstaddvayamapyabAdhitagati snihyasyaho tatra hi vyarthatvena parAn guNAn gaNayatA kiM sa tvayA dhvaMsitaH || 774|| karma kinnu jananAntarArjitaM sampratIha rachitaM vilokya vA | ditsasi pratiphalaM nR^iNAM hare! duShpravesha karuNA hyaghAtmakAH || 775|| duryodhanaM hradanimagnamapAstadhairya\- mutthApya bhImagadayorutaTe.abhighAtya | kApaTyato muraripo! tamapAtayo hi karmAnurUpamiha darshayituM phalaM kim || 776|| shAThyena dharmasutasampadamakShakelyAM paishunyaniShThasuhR^idAM vachasApahR^itya | kiM saukhyabhAgabhavadatra suyodhano.ayaM shaure! parasvaharaNena sukhI na martyaH || 777|| yathAlAbhasantuShTachitto bhavedyaH kR^ipApAtratAM yAti shaure! sa te.atra | parasvApahartA tu chintAparassyAt atassvApateyaM harennAnyadIyam || 778|| dR^iShTvA bAndhavaputramitrasahajAnyuddhe hatAMshchakShuShA mAnI dainyahato gatAsurabhavadduryodhano dhUrvahaH | shrImaMshchakradhara! tvadIyavachasAM dhikkAramUlA kimu syAdetAdR^iganarthasantatiraho! kAruNyadUrIkR^itA || 779|| bhagavaMstvayi nirmito.aparAdhaH kathamapyachyuta! sahyate tvayaiva | tava bhaktajane kR^ito.aparAdho na hi sahyo.atra sa kauravastu sAkShI || 780|| rajoguNavimUDhadhIrviShayavAgurAyantritaH parasvaharaNotsuko hR^itasurakShaNe vyAkulaH | nirastasukhanidrako vigalitakShudhAttAmayaH bhavediha naro hare! karuNayA spR^ihAM vAraya || 781|| dharmAtmA shamanasuto nirIhachittaH kAntAre prayatadhunIkR^itAvagAhaH | abhyarchanmunicharaNAn sukhI nyavAtsIt kAruNyapravaNamanAstavAmbujAkSha! || 782|| bahunA vachasA kimatra shaure! bhagavan! rakShitumichChasi svayaM yam | vitarasyakhilAMshcha sadguNAMstvaM nanu tasmai karuNAkaTAkShapAtaiH || 783|| hutabhuk pravItIrNamadbhutA~NgaM kapiketvarjunavAjimaNDita~ncha | rathavaryamananyavIradamyaM bhagavaMshchArayasi sma phalgunArtham || 784|| yannimittamupadApitastvayA syandanassitahayAya mAdhava! | sAmparAyakamapUryatApi ta\- nnirvR^ito.asi dharaNIbharavyayAt || 785|| prANebhyo.apyadhikapriyaM rathagataM pArthaM rirakShU rathAt prAktaM drAgavatArya roShaNatayA tenaiva vAgbhartsitaH | smerAsyastadanu svayaM rathavarAdutplutya dagdhAttataH svAyattaM hi rarakShithAchyuta! kR^ipAM te kiM bravImyAshrite || 786|| nininda shishupAlako nanu bhavantamabjekShaNa! priyo.api puruhUtajastvayi kR^itAtmabhAro.apyayam | ubhAvapi samau khalu pratikalaM nijAtmonnatau dviDeka iha te kathaM suhR^idabhUddvitIyo hare || 787|| dharmAtmajaM kShitidhurandharamAkalayya siMhAsane samupaviShTamapArabhaktim | hR^iShTo babhUvitha mukunda! dayApayodhe! bhaktapramodabhara eva hi te.api harShaH || 788|| nijaparatvamudIritamAtmanA raNamukhe.arjunakaitavato hare! | anupayuktamavetya punarnadI\- sutamukhAtprakaTIkR^itavAn kimu || 789|| karuNAkara! nAkivandyapAda! prathayannAtmaparatvamaj~nanR^ibhyaH | kathamapyanukampayoddidhIrShuH yatase te tu parA~NmukhAstathApi || 790|| samo.ahamakhileShvapItyabhidadhatsvayaM shrIpate! svabhaktaparipanthino nijaripUn bhavAn bhAvayan | dayAnidhirapi shritAvanaparaH parAnAsurAn vinAshya dharaNIbharaM parijahAra yuktantvidam || 791|| brahmAdayo.api vitatANDakuTIrakITAH vishvAtmakasya tava yasya parAtparasya | sa tvaM kShitau kaphaluThatkrimikalpamartyaiH chikrIDithAchyuta! kathaM karuNAtra hetuH || 792|| sa~NkalpamAtraparikalpitabhasmasheShAn yodhAnvidhAtumapi mAdhava hanta! dakShaH | pratyarthishastramathitastvamabhUH kimarthaM kiM svAshrayArthamupagachChati ko.api veti || 793|| kvachidyuddharuddhaH kvachitkAndishIkaH kvachidvishvakAyaH kvachidbANaviddhaH | kvachichchakradhArI kvachidvipralApI shritArthaM vichitrakriyo.abhUrmurAre || 794|| yuddhA~NkaNe praharaNapravaNAH pravIrAH krodhAbhibhUtahR^idayA api dhanyadhanyAH | prANAtyayAvasaradR^iShTabhavanmanoj~na\- rUpAssuyogisadR^ishA hyabhavan hare! yat || 795|| karmAnurUpaphalabhogaparAMstu jIvAn evaM samastahR^idayAntaragassamIkShe | ityAsthito rathamukhe raNavIkShaNaika\- tAnaH kimu svayamasakta ivAbhavastvam || 796|| karuNA tava mAnasAdhivAsA sharaNAyAtajanAvanaikatAnA | aruNAmbujalochana! shritArteH pariNAmapratipAdinIva bhAti || 797|| bhavantaM jagadgarhaNIya~ncha dUtaM dayA te vyatAnIttadA vAvadUkam | aho! shUdragehAnnabhoktAramevaM hayapreraka~ncha shritArthaM murAre || 798|| sarvaj~no.api shritajanakR^ite mUDhavanmAnuShAtmA nAnAkleshavyatikarajahaddivyabhogAnubhUtiH | sAmastutyo.apyatikaTujanAruntudaprAptanindaH shrIman lakShmIramaNa! karuNAnighna etAdR^isho.abhUH || 799|| shrIman! phaNIndradharaNIdharabhavyashR^i~Nge vishrAntisaukhyamadhigantumivArchyamUrtiH | bhaktaughakA~NkShitavarapratipAdanArthaM maunena tiShThasi kimu shritapArijAta || 800|| iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre aShTamashatakaM saMpUrNam | \section{9\. navamashatakam} shrIH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImate lakShmIdAsAya namaH | shrImannigamAntamahAdeshikAya namaH | atha dayAsahasre navamashatakam | yadyapyasti dayA nAtha! tvayi nityAnapAyinI | durvR^ittakaNTakAkIrNe pravishenmayi sA katham || 801|| aMhassaMhatibhArabhugnahR^idayaM saMsArasindhvAplutaM vyAdhyAdhipramukhAtikarkashamahAnakrArdhajagdhojjhitam | dArApatyanirantarapravisaradvAtyAbhisa~NghUrNitaM sheShAdrIsha! kadA tvadIyakaruNA sA mAM samAdhAsyati || 802|| madAndhamambhoruhapatranetra! kandarpavashyaM paravittagR^idhnum | nR^ishaMsamenaM lalanAvilolaM kadA samAdhAsyati te dayA mAm || 803|| AshA vishAlabhuvaneshitR^ibhAvalabdhyA\- pIshAnamitravarakoshavashAbhilAShA | shrIsha! tvada~NghrishatapatravisheShasheShA kAruNyatastava bhaviShyati me kadA vA || 804|| shrIve~NkaTAdrishikharaprakaTIkR^itAtman ! buddhissadA viShayamArgaNalampaTA me | tvatpAdapa~NkajamarandamilindabhAvaM yAsyatyaho! karuNayA tava sA kadA vA || 805|| duHkhAtmakeShu viShayeShu sukhatvabuddhiH hA ! hanta ! pApavashatassamudeti nityam | teShvambujAkSha! bhavadIyadayAvisheShAt AvirbhaviShyati kadA bata ! me jihAsA || 806|| daurgatyAddhanalipsutA tadanu tatprAptyarthamanyAshrayaH taddAsyena manashshramo.apyasamaye chintA kadannAshanam | tenApyAmayapIDana~ncha gR^ihiNIdhikkAravANI hare! nairAshyaM svatanau bhavanti bhavitA tattvaddayAsmin kadA || 807|| nAnAkleshaparamparA janimato me nAtmashAntirhare! tvatpAdAmbujayugmachintanavidhiM naivAnumodeta hR^it | kiM tApatrayajarjharIkR^itatanussatkarma kuryAtkathaM kAruNyaM mayi te patiShyati kadA tvatpAdasevApradam || 808|| cha~nchalaM mana idaM mukunda! te pAdatAmarasaparyupAsane | nishchalatvamupayAti me kathaM sthApayiShyati kadA sthiraM dayA || 809|| madIyamidamapyadastadapi sarvametanmame\- tyanalpamamatAdhiyA kShubhitamattachittakriyaH | samujjhitabhavatpadasmaraNamambujAkSha! prabho! kadA tava dayA tu mAmamamamenamAdhAsyati || 810|| mAyAjAlamabhedyarandhramabudhagrAhyaM vR^iShAdriprabho ! vistIryAdbhutayatnato bhavamahAraNye narAkhyAn mR^igAn | jIvagrAhamaho! grahItumasakR^innAnAsvarUpo bhavAn tiShThanneva kimekamapyalabhata shrIman! dayAM tatkuru || 811|| kShaNaM kShaNamapi kShipan kShapayati kShitAvakShataH nR^iNAM sa mahadAyurapyahaha! kAla eSha prabhuH | sarandhraghaTikAgataprachuratailavachChrIpate! tadadya dayayA tava smaraNabuddhimApAdaya || 812|| kShaNArdhakR^itaduShkR^itasmaraNamAtrasa~NghUrNito nR^iNAM yadi vidhAsyasi pratiphalaM tvaghochChittaye | tadA tu narakAntaraprachurasarjanaM shrIpate! bhaveddhi karuNA tava pratibhaTaiva tatkarmaNe || 813|| AshA praviShTA prathamaM mano me vAmA tato veshma dayApayodhe! AshApraNunno dayitAbhilAShaM sampUrayannasmi kutassmR^itiste || 814|| bAlye krIDan janakajananIlAlito yauvane.ahaM yoShAshleShapravaNahR^idayo bhogalAbhaikatAnaH | vArdhakye.api prashithilatanurvyAdhibhiH pIDyamAnaH tvatpAdAbjasmaraNasamayo brUhi shaure! kadA me || 815|| shvaH kariShyAmi te dhyAnamiti shaure! vadanti ye | te.api dhanyA yato.atra tvad dhyAnakartavyadhIrabhUt || 816|| kAryAntaraprasR^itachittatayA manuShyaH tvatpAdapadmamananaM vidadhAtu mA vA | tvachCheShabhAvadhiShaNA yadi tasya shaure! dhanyassa eva tava yatkaruNaikapAtram || 817|| phalonmukhachirantanaprachurakarma nirvApaya\- tyanalpachiraduHkhadaM tvachiradabhraduHkhapradam | dayA tava vitanvatI sharaNamIyuShAM shrIpate! bhavantamiha vedanAsahatayaiva nAmagraham || 818|| shItalApi karuNA tava shaure! vahnivaddahati pApamameyam | tatsadA mR^igayati prasarantI mAdR^ishaM duritameva sadeham || 819|| indriyANi viShayaikaparANi prAptapATavatayAtibalAni | tvatkR^ipA kalayitA tava sevAkautukIni kamalAkSha! kadA me || 820|| udarabharaNaniShTho duShTasevAtikhinno\- pyanadhigatasutR^iptirdInadIno murAre ! gR^ihatanayakalatratrANasantrastachittaH sharaNamupagato.ahaM tvAM na bhaktyA dayAlum || 821|| dayase yadi mAdR^ishaM murAre! paraduHkhAdikaduHkhitAsvarUpA | karuNA tava sArthakA tadAnIM na tathA chedbhuvi sA vR^ithA bhaveddhi || 822|| vR^iShAdrIsha! shrIman! kvachidapi kadApi prayatadhIH savishvAsaM tubhyaM praNatimapi nAhaM rachitavAn ! kathA kA vA dravyavyayaphalasumasparshanavidhau nirAlambo nityaM tava tu karuNAyAchaka iha || 823|| saMsAradAvadahanodaradahyamAno pyAshAvisheShavashamAnasabaddhadehaH | IshAnaphAlashalabhAyitakAmavashyaH shrIsha! tvadIyakaruNAM bata! kAmaye.aham || 824|| lUtAsyUtavichitrajAlajaTharAlagnasphuranmakShikA\- kalpaM saMsR^itighorasAndrajaTilAnAyasphuradvigrahaM ! ko vA mochayati prachaNDaduritagranthyulbaNAbandhanaM tachCheShAchalanAtha! mochaya dayAshastreNa kR^intvAdya mAm || 825|| sadAchAryAbandho jagati bahusho durlabha iha prasanne samprApte.apyahaha janasAmAnyadhiShaNA | na vishvAsastasminmadanuguNasarvavyavahR^itau kR^ipAM tasmAtpApe prahiNu vR^iShashailAlaya! mayi || 826|| mAyAM prasArya viShayeShu sukhatvabuddhi\- mutpAdya sarvaviShayAn pravidarshya nAtha! matpAdapadmavimukho.ayamitIha jantUn naivekShase kimuchitaM karuNAM nidhehi || 827|| yadyapyayaM sadupadeshavashAtkatha~nchit svIyendriyANi balavanti niyantumeva | yatnIbhavannapi pumAnviShayAbhilAShI tannighna eva bhavatIha dayAM nidhehi || 828|| yogaikasaktahR^idayA api bhogyavastu\- sandarshanaskhalitamAnasasusthiratvAH | bhraShTA bhavanti kimutAtra tu mAdR^isheShu sheShAdrinAtha! karuNAM prahiNu prasIda || 829|| prItissvadArasutabandhuShu yAdR^ishI syAt tAdR^iktvayIha yadi tAM pravadanti bhaktim | shrutyekavedyavapuShi tvayi sA kathaM vA prAdurbhavetsapadi te karuNA gatirme || 830|| yasmin dayA patati te vR^iShashailanAtha ! dhImAnayaM sa hR^idaya~NgamabhAShaNena | AkarShatIha sakalAnapi modayan san digvyApikIrtiviShayaH paripUjyamAnaH || 831|| patitAnapi pAmarAn shvapAkAn parapIDAparapANipAshaghorAn ! karuNA tava kaitavena kenA\- pyudadhArShIdata eva nirbhayo.asmi || 832|| ghaNTAkarNo himagiritaTe paryaTan bhUtavargaiH kiM vA karma shrutivihitamudbhrAntachitto vyatAnIt ! sAkShAchChrIman! svayamupagatastatra tasmai pradarshya svIyaM rUpaM tadabhimatamapyanvagR^ihNAH kR^ipAtaH || 833|| vipraM hatvA tamapi shakalIkR^itya goviT pavitre nyasya kShetre pishitamashivaM yAtu pUtatvabud.hdhyA ! prAdAttubhyaM yadukulamaNe! vipramujjIvayan san a~NgIchakre tadapi cha bhavAn hanta! bhakte kR^ipA te || 834|| karuNAvashavartitA murAre! sharaNAyAtajanArtikIrtanena | tanute satataM bhavantamArtaM kvanu te bhUmitale sukhAnubhUtiH || 835|| sR^iShTAstvayA tarulatolapaku~njapu~njAH nAnAvidhAdbhutapata~NgamR^igendrakITAH ! sarve.api mAnuShakR^ite sa tu naiva tebhyaH martyeShu nAtha! karuNA tava sannikR^iShTA || 836|| dattaM j~nAnaM priyahitamatissatpathaikapravR^ittiH vastuShvevaM sukhakaramidaM duHkhadaM tvetaditthaM ! satyapyevaM tava tu karuNAmasmaranto manuShyAH AshAbhraShTA viShayachapalAH kleshinaH paryaTanti || 837|| chAturvaNyaM nijaguNamahatkarmasambhAgasho ya\- tsR^iShTaM tattadvihitaniyatAjIvikaM ve~NkaTesha ! vyatyastaM tatkalimalatalasparshi vaiShamyapAtraM tasmAdatra prahiNu karuNAmuddidhIrShustvadIyam || 838|| kR^ityAkR^ityavivekaleshavikalA martyA mR^igApekShayA kShudrA drohaparAH parasvaharaNe nissAdhvasAstvatrapAH ! AshApAshakR^itAtmadharShitajagannindA vR^iShAdriprabho! tvatpAdAbjaparA~NmukhAH khalu tatassampreShaya tvatkR^ipAm || 839|| sarpAdbhayaM na hi yato nijarUpatastaM dR^iShTvA janAH pariharanti mukunda! dUrAt | visrambhadarshitasuhR^ittvavilobhitAste nashyanti hanta! shaThataH karuNAM nidhehi || 840|| vyAghrAdayaH pishitamAtrakR^ite nR^ishaMsAH kAntAravartmani charanti tato bhayaM na | duShTAH parasvaharaNAya suhR^itsvarUpAH druhyanti mAdhava! sa te karuNAM nidhehi || 841|| valmIkavajjagati hanta! bahishshaThAste dR^ishyAtmakA nanu lasanti tadantara~Ngam | ko vetti vipriyapR^idAkukarAladaMshaM khidyanti santa iha tatkaruNAM nidhehi || 842|| kandarpadarpakR^itakarpaTakalpakAyo\- pyAshAvisheShavidhR^ito viShayapraNunnaH ! tvatpAdapa~NkajayugasmaraNaM kuto me tatpAhi mAM karuNayA duritApahArin || 843|| sarveshvaratvamabhidarshitamapyudAraM duryodhanaprabhR^itayo duritAkarAste | naivApuratra sharaNaM sasharA bhavantaM dUrIkR^itAH karuNayA kimu te mukunda || 844|| sarvaj~natA sakalashaktirapi tvadIyA mAdR^igvidheShu na hi kAryakR^idAyatAkSha ! mayyarpayAdya chirarUDhamamatvabuddhau shaure! dayAM vashayituM sa tu mAmupAyaH || 845|| tvatpAdasArasaviShaktahR^ido janAstu kleshAkarA nanu bhavanti kuto nitAntam | teShAM hitaikamanasA tanuShe kimevaM jAnanti naiva karuNAM tava nAtha! mUDhAH || 846|| yadyaddhitaM chiratarArjitapAparAshi\- bhraShTAtmanAM tadavalokya tanoShi shaure! chintA kimatra mama tAvakaki~Nkarasya kAruNyamAtrakutukI divasAn kShipAmi || 847|| aj~nena nAtha! yadi ko.api mayA pumarthaH prArthyeta sa tvahitado bhavitA kadApi | tvayyarpitAtmabhara eva tadastasha~NkaH kAlaM kShipAmi karuNaikachirAbhikA~NkShI || 848|| jAtyA yashshvapacha iha prakR^iShTa eva syAtkarmashvapachavimarshane sa sAdhuH | yatkarma svavidhikR^itaM tanoti nAnye tasmAtte prahiNu dayAM vR^iShAdrinAtha || 849|| hiMsAtmakaM jagadidaM kalikalmaShADhyaM kShudrairjanairnichitamalpamatipragal\-bhaiH | shrIve~NkaTesha! nanu sAtvikaduShpravesha\- mevaM sthite.asmi bhavadIyadayAvalambaH || 850|| pApArjanAya bahavo nanu santi mArgAH sadyassukhaM sphurati paryaTatA~ncha teShu | kleshAvahaM sukR^itakarma tato bhavanti pApAtmakA bhuvi janAH karuNAM nidhehi || 851|| tAtaH kApathagAminaM nijasutaM santADayatya~njasA mAtA sAntvanatatparA karaparAmarshAd bravIti priyam | tasmAchCheShagirIsha! bhItahR^idayo varte bhavatsannidhau kA~NkShe tvatkaruNAM sudhIrahR^idayo ghorAparAdho.apyaham || 852|| viShayaguNavimarshe prAyasho naiva saukhyaM yadiha tadupabhogAjjarjharIbhUtadehAH ! sapadi jaraThabhAvaM te bhajante manuShyAH tadupashamaya bhoge shrIsha! kA~NkShAM kR^ipAtaH || 853|| bhogAbhilAShijanamAnasamadvitIyaM labdhAdhikaM yadabhikA~NkShati vastu bhogyam | indre.api dR^iShTacharametadaho! murAre! tatkShAlayAshu dayayA hR^idayaM madIyam || 854|| mArastArAdhipasahacharashchArayan dhIravAraM dArodArapraNayaparirambhorurambhorusAraM ! ArAmArAmamuragadharAdhIsha! kAruNyadUraM ghorArAvaM rachayati chirAdrauravArabdhachAram || 855|| kleshe satyapi hanta! chetanagaNA dehAvasAnaM kuto vArdhakye.apyanumanvate na gadabhAgbAhyendriye shrIpate ! mAyA te vR^iShashailanAtha! tanute jantUMstathA saspR^ihAM\- stadyAche karuNAM taveha pashuto nIcho.api vAchA muhuH || 856|| uparyupari mAnasaM sapadi chArayan puNyavAn visheShasukhalipsayA surapure.api mAtsaryataH | sa khidyati nijAdhikaprathitabhogabhAgvIkShaNAt vR^iShAchalapate! tataH prahiNu te dayAM modadAm || 857|| anAthadInAdiShu te dayA kShitau mukunda! jAgarti rirakShayA sadA | idantu yuktaM vikalaM prasUssutaM visheShadR^iShTiM dadhatI rirakShati || 858|| svabhAvAnapAyaH prasiddho hi vastu Shvato.ahaM svabhAvaM na mu~nchAmi shaure ! svasa~NkalpatashchechChilAnAmivAbdhau svabhAvachyutissyAtkR^ipAlo mamApi || 859|| kAmaM santu dhanAdhikA dhavalitaprotsedhasaudhAshrayAH kiMvA tairbhavadIyapAdavimukhaisstrIvibhramaikonmukhaiH | kintu tvatpadapadmachintanaparairbhikShAttabhissAshanaiH dInairastu sahAnubhUtiriha me shrIshAnukampAbalAt || 860|| bhavadanugrahavardhitasampado bhuvi janAH pratibhArjitabuddhayaH | gurutiraskR^itigarvitamAnasAH prahiNu teShvapi te karuNAM hare || 861|| karaNashuddhiraho! bhavitA kathaM manasi vAchi cha karmaNi bhinnatA | yadi bhavedvR^iShashailavibho! kR^ipAM prahiNu tanmayi shAThyavidUShite || 862|| kanakaparvatakUTagato.api ya\- nnijachirantanakarmavipAkataH | sa labhate sukhaduHkhaparamparAM tadiha te karuNA gatirachyuta || 863|| vidhilalATavilekhanamArjanaM rachayituM bhuvi ko.api na shaknuyAt | sa tu vilokya cha karma likhennR^iNAM tadiha te karuNA gatirachyuta || 864|| manujatA khalu janmiShu durlabhA tadapi viprakule.apyatha vaiShNave | jananamachyuta! te kR^ipayA kadA\- pyata iha tvayi bhaktirapekShyate || 865|| janananAshavashAH khalu chetanAH kaTuparibhramabha~NguravigrahAH | ashanapAnavihAraratA hare! hyabhilaShanti kR^ipAM tava naiva te || 866|| bhagavannabhirakShituM yamichCha\- syavanau taM nanu yojayasyatandram | bhujagAchalanAtha! medhayA drA\- kkaruNA kAraNamatra tetvahetuH || 867|| tvadadhInasharIrisAdhyamasmin bhuvane kiM bata! vartate murAre! bhavatA bhuvanAntarapraviShTaM sakalaM tvatkR^ipayA vichAlyate hi || 868|| kAluShyadUShitavapurjanasannidhAna\- mAtreNa shubhratanurudvijate hi loke | bAhyAntarAvilamayairmanujairvitIrNa\- ma~NgIkaroShi bhagavan! karuNA vichitrA || 869|| prakR^ityanuguNaM chalantyakhilajantavassantataM prakR^ityanugataM khalu pratipadaM tadAgassvayaM ! bhuja~Ngadharashekhara! tvamanavekShya doShaM nR^iNAM nipAtaya kR^ipAmR^itaM bhavadapA~NgasampAditam || 870|| yugatrayaviparyayaH kaliyuge bhavedityaye ! tvayaiva nanu kalpitaM tadiha ko.asti doSho nR^iNAm | yathechChamavashA janA viShayabhogatR^iShNAkulAH charanti pashuvattataH prahiNu te kR^ipAmachyuta || 871|| vardhayatyanishamambujAkSha! ya\- chChAstradhIrbudhamanassamunnatim | naiva te charaNabhaktikAriNI tatpradehi dayayA bhavat smR^itim || 872|| kR^ityaM tyajanti manujA bhuvanetvakR^ityaM harShAdbhajanti sulabhaM kila yatra saukhyam | jAnAti kaH paragatiM nitarAM parokShAM tatte kR^ipAM prahiNu satpathabuddhidAtrIm || 873|| loke vratAdiniyamAcharaNe hi yAdR^ik kleshassukhAspadapadArthasamArjane.api ! tAdR^igbhavenna manute manujassukhepsuH tatte vivekajananIM karuNAM nidhehi || 874|| kurvanti kAmyaM bhuvi karma martyAH kai~Nkaryabud.hdhyA bhavato na shaure! tasmAdbhavAraNyagatAshcharanti yAche kR^ipAM teShu nipAtayeti || 875|| sarve stuvantu bhavatastvapadAnamuchchaiH yaddaityarAvaNamukhArinishAraNAdi | tvadvaibhave bata! kiyanta ime murAre! kITAtmakAH khalu tadatra dayaikakAryam || 876|| hiraNyAkShahatyai varAhasvarUpaM jagadgarhyamatrAbhyupeyaM kuto vA | svasa~Nkalpavadhye.api kITe murAre! kR^ipAkAryametaddhi sarvAtmakasya || 877|| ekasya kITasadR^ishasya mukunda! shatroH hatyai hiraNyakashipornarasiMharUpaH | stambhodgato vilasasi sma nakhAyudhassan kAruNyato haravarAnusamarthanAya || 878|| sa~NkalpamAtrakR^itasusthiratApi bhUmiH pAtAlagena kamaThAkR^itinA tvayApi | ashrAntameva murabhiddhriyate kimarthaM kAruNyakAryamidamapyakhilAvanArtham || 879|| sarvA~ncha vetsi bhagavan! bhuvanodarastha\- nAnAsharIrichirakarmaparamparAM tvam | tatprArthaye kuru tathA karuNAvisheShAt ujjIvanaM janimatAM bhavitA yathA vA || 880|| loke durbharabhArabhugnashiraso bhArApasArAdyathA saukhyaM sammanute tathaiva manujaH kleshApanodAdapi | nityAnandamayasya varShmanigalAjjIvasya hA! durdashA shrIsha! preShaya kardamodaramaNiprakhye dayAM chetane || 881|| chitraM chitraM mahadidamaho ! chetanA dIrghatR^iShNAH kleshAvAsA api gadamayA durgatA apyajasram | jIrNAstuchChA apicha maraNAdbhItabhItA murAre ! vartante tat prahiNu karuNAM heyatAj~nAnadAtrIm || 882|| hR^idayasarasijAshAsaurabhassarvato.api prasarati vashayan san mAnuShaM ve~NkaTesha ! tadiha karuNayA tvaM tanmukhatvaM nivArya tvadatulacharaNAbjAmodavashyaM kuruShva || 883|| ajasraM tvannAmasmaraNaniratAn sAdhucharitAn svakAryaikAsaktAnanitaranihiMsAnvaraguNAn | vinA hetuM nindantyatikaTuhR^ido duShTacharitAH kathaM vojjIveyustava tu karuNAM te.achyuta vinA || 884|| kAryAntarapravaNachittatayA kadApi tvanmandirAntikagatAnnijakAryasaktAn | ichChAM vinApi sakR^ida~njalibandhane vA sa~nchodayAchyuta! dayAmaya! nAstikAMshcha || 885|| nihInakarmApi duradhvachAro.a pyanalpapApo.apyahishailanAtha ! vichintya te tAM karuNAM vilajjo rakSheti yAche dhuri dhairyatastvAm || 886|| svechChApravR^ittikR^itadurjanaduShTacheShTAH bAlA bhavanti tadidaM sahajaM kileha | dauShTyAnavekShaNaguNe karuNe! vR^iShAdri\- netustato.asi jagatAM jananI kila tvam || 887|| kAruNyamUrtirapi saMshritarakShako.api jIvAntarAvasathago.api vR^iShAdrinAtha! jIvasya jIvanamaho! bhuvi jIva eve\- tyevaM vyadhAH kimuchitaM tadidaM dayAyAH || 888|| pratikShaNamahaM kShitau jaTharapoShaNAyAdayaH trivikrama! bhavatpadasmaraNamapyakurvannR^iNAm | tiraskR^itisamutthitAmanubhavan vyathAM prANimi shritArtihara! tatkR^ipAM mayi kuru prapanne kShaNam || 889|| galitendriyo.api malinAshayassadA viShayAnubhUtikutukI kR^itodyamaH | abhilAShamAtrasuhito bhavatyaho manujastadatra karuNAM kuru prabho || 890|| lIlAvibhUtiriti karmasu sarvabhAra\- mAropya chetanagaNAn sukhaduHkhabhAjaH | pashyaMssthito.asi madhurasmitakAntavaktraH shrIve~NkaTAchalapate! kva gatA kR^ipA te || 891|| shrutayo vadanti bhavato guNAn shubhAn na bhavAn kadApi janagocharo.asti cha | kathamambujAkSha! bhavati tvayi sthirA nanu bhaktiratra karuNAmataH kuru || 892|| shAkhopashAkhanigamapratipAdyamAnAH arthAH punarmanujasaMshayavardhakA hi | nirNetumatra paratattvamidaM budhAshcha klishnanti tatkuru kR^ipAM vR^iShashailanAtha || 893|| kR^iShimAtanoti vidhivat kR^iShIvalo jalamu~N na vR^iShTimabhipAtayedyadi | kimu tena tadvadiha sAdhako vratI karuNAM vinaiva gatibhAgbhavetkatham || 894|| karuNA yadi ve~NkaTesha! na syA\- tkimu karmAdibhiratra mAnavAnAm | karuNA yadi pAtitA tadAnIM kimu karmAdibhiratra mAnavAnAm || 895|| kShudrA dadatyachirameva nijepsitArthAn yaddevatAstadiha tA manujA bhajanti | tAn kShudrasampadabhilAShitayA mukunda ! bhaktAnvidhehi kR^ipayA bhavada~Nghripadme || 896|| mUDhaprAye jagati bhagavan! sha~NkaropAsanena preShThaM daivaM kimiti janayan saMshayaM mAnavAnAm | DolArUDhaM kalayasi manastattvalabdhyutsukAnAM tattvAMshe tatkuru karuNayA buddhidArDhyaM murAre || 897|| AshAvisheShapariguNThitasatsvabhAvAH vishvAsapAtramapi hanta! sadAshrita~ncha | hA! va~nchayanti shaThatAkuTilA manuShyAH teShu prasIda kR^ipayA kuru sanmatIMstAn || 898|| supteShu pannagasuchAranirargalatvaM sa~nchintya ko nu manute nijarakShaNe svam | svApaikalInahR^idayAn kR^ipayAvasIti matvA bhajantu manujA nR^ihare! bhavantam || 899|| vakShasyamoghamaNihArapariShkR^ite te lakShmIssadA vasati bhogigiriprabho ! yat | tanmatkR^ite puruShakAraparAnukampA sampAtinI yadahamArjitakilbiSho.asmi || 900|| nirbhayo.asmi duritAkaro.apyahaM nirbharo.asmi karuNAkarAchyuta ! tvaddayAsti jananI hi vatsalA mAdR^ishAvananibaddhaka~NkaNA || 901|| iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre navamashatakaM sampUrNam | \section{10\. dashamashatakam} shrIH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrIlakShmIdAsAya namaH | shrImadvedAntadeshikAya namaH | atha dayAsahasre dashamashatakam | padmAkShaM padmanAbhaM patagapatipadaM pUtapAthodhitalpaM prAptAnekAvatAraM shritaduritaharaM shrIdharodAradAram | divyaiH pa~nchAyudhaishcha prakaTitavibhavaM nIlajImUtakAntaM shAntaM pItAmbarantaM mama cha nayanayordarshayAdyAnukampe || 902|| nirlipto nirvikAraH khagapatigamanastvaM kva devesha! goptA sphItAghasthemadhAmA kucharitanirataH kvAhamalpArthalipsuH | nirlajjo.ahaM tathApi praNipatanaparo bhaktileshaM vinaiva trAyasvetIha yAche praguNaguNanidhe! te tu vIkShyAnukampAm || 903|| nAhaM shakto.asmi rAmAvarajamunikR^ite tvatsaparyAvidhauyat kartavye nityakarmaNyapi jaDahR^idayo naiva niShThAM vahAmi | tvadbhaktAnAM murAre shrutimadhuragirAM saMshrave me na saktiH bhaktirnaiva tvadIye padakamalayuge tatpratIkShe.anukampAm || 904|| niShpratyUhaM vidhAtuM vidhivadiha budhairapyashaktaM sukarma shrIshArchaikasvarUpaM vighaTanapaTubhiH pa~nchabhUtairvikR^iShTaiH | chittaM chA~nchalyamatta kShaNamapi na bhavettvatpadadhyAnasaktaM sheShagrAvAgradIpa! prahiNu tava kR^ipAM tatsamastAghahantrIm || 905|| pashchAttApo.api nodetyanudinamapi duShkarmaNAmArjane.api prAyo jAnanti kR^ityaM sukR^itamitikR^itaM lobhalAbhAbhibhUtAH | sUnAgAre pashUnAM hananamiva kR^itaM nirdayo ghAtuko yat teShAmujjIvanaM hA! kathamiti nR^ihare! vedmi nAhaM kR^ipAlo || 906|| yatra kvApi sthitaM mAM vividhatanujuShaM prAptatApatraya~ncha shrIman sheShAdrinAtha! tvadaruNacharaNadhyAnasaktaM vitanvan | tad.hdhyAnaprAptaharShaM vidalitahR^idayadhvAntamadhvAvabodha\- tvadbhaktA~NghriprasaktaM vitanu karuNayA pApavarmAvaguptam || 907|| dhUrto.ayaM me vipakShassuhR^idayamiti yadbhedamAkalpya mauDhyAt martyeShu svIyabhAvapraguNitacharito duHkhabhA~NmodabhAk syAm | saMliptAchChorugandhe dhuri nijabhujayoshChedake.api pramodaM svasvAntetvekarUpaM vitara karuNayA me bhuja~NgAdrinAtha || 908|| etatkarmAbhinunnaM phalamidamiti yatsa~nchiteShu krameNa sraShTA neShTe.api vaktuM hyaviratakaraNAtkarmaNAM bhedabhAjAm | vyAsenApyuktametadgatirapi bahudhAho vichitreti tasmAt shrIman sheShAdrinAtha! prahiNu tava kR^ipAM karmahantrIM janeShu || 809|| sarvaj~no.api prakR^ityA bahuvidhakuTilakrUrakarmAbhiShaktAM\- stattatkarmAnurUpaM tanuvitaraNatashchetanAnpAtayeshchet | kleshaprAye jagatyapyanubhavashithilAstvatpadadhyAnasaktAH bhUyAsuste kathaMvA vR^iShashikharipate! tatkR^ipAM pAtayAshu || 910|| brahmANDAntargatAnAM vividhatanujuShAmantarAvishya tatta\- ttattatkarmapravR^ittyA vR^iShashikharipate! prerayannaihikeShu | tAMstAn dvandvAbhiShiktAnanavaratamapi prekShamANo vibhAsi svIyaM bhavyasvarUpaM prakaTaya kR^ipayA bhaktisamprApaNArtham || 911|| mAturgarbhe vasansan paravashavichalatpiNDakashchaNDapIDaH mAtrAbhuktAnnanAnArasapariNamanaprAptavR^iddhissvakoshe | jIvo.ayaM sa~nchitAnAM phalamanubhavituM karmaNAM jAyate yat tasmAdabhyarthaye tvAM prahiNu mayi kR^ipAM janmahantrIM kR^ipAlo || 912|| datvA shAstraM narebhyaH prakR^itimapi tathA tAvakIM kalpayansan Aj~nAchChedIti ruShTaH kShipasi viShayagAnmAyayA mohitAMstAn | yuktaM kiM vA tavedaM satatasukhadhiyaH kShiprasaukhyepsavaste mAdrAkShIrdoShameShAM tadiha karuNayA rakSha sheShAdrinAtha || 913|| AhArasnAnabhogAdyakhilamapi cha yanmAnuSho nityamasyAM medinyAM sAbhilAShaM muhuranubhavati shrInivAsAtmamitraiH | chitraM tattajjihAsA na hi bhavati kadApyevamasya tvadIyA sA mAyA kAraNaM tatprahiNu tava kR^ipAM heyatAj~nAnadAtrIm || 914|| mAtashsheShAdrineturhR^idayakamalaje! sAnukampe.anukampe ! tannAbhIkUpapadmaprabhavashatadhR^itessAhyakR^idbhAsi nityam | yasmAttvAM vIkShamANassa tu sR^ijati chirAtkarmavIkShAnapekShaH jantUnantAbhimantUnkalayasi satataM tvaM yatashshrIshasaktAn || 915|| Aki~nchanyaM dhanAdeH prakaTayitumahaM na tvayi shrIsha ! sajjaH kai~NkaryAbhAvarUpaM taditi nigadituM hanta! jihremi nAtha! yasmAdAshAvisheShAddhanagR^ihasutadArAdivashyastadarthaM duShkarmaprAptapApastadiha tava kR^ipAM pApahantrIM nidhehi || 916|| ekatra dveShivargo dhanasutadayitApremabandhaH paratra sphItAshAnyatra nityaM vR^iShashikharipate! pIDayantyekadaiva | antaH kAmAdidoShAH bahuvidhaviShayavyagratAjagdhamenaM dInaM mAM pAtu nityaM nirupamaduritAkampamAnaM dayA te || 917|| syAnnAmaitanmurAre! trividhakaTumahAtApasantapyamAne loke.asmiMstvatsaparyAvyatikarakaraNe.apyantarAyo mahAn hi | AstikyAdyadyateta prakR^itivashatayA puNyakarmapratIpo vighnassyAdeva tasmAtsavinayamadhunA tvaddayAM prArthaye.aham || 918|| brahmAdyA devatA yachChrutimadhuravachashshrotukAmAH payodheH pAraM prApya stavaistairghaTitakarapuTA bhaktibhAjasstuvanti | mAtashshrIshAnukampe! vR^iShashikharitaTe martyanetraikapeyaM kR^itvA taM ve~NkaTeshaM paramapadamudaM dApayasyaihikebhyaH || 919|| kAruNyaikArNavastvaM dashashirasi kuto nAkarostvaddayAM tAM dhvA~NkShe yAmAtanoryatpraNipatanaparassa tvayaM neti kiM vA | gR^idhreshasyAbhihantA sharaNamupajuSho yaddayA tanna saktA sthAne bhaktAparAdhiShvayi! bhavasi kathaM nAtha! kAruNyamUrtiH || 920|| prAchInAnalpakarmavyatikarajanitasphItaduHkhopabhuktyai tuchChachChAgAdiyoniShvadhigatajananassaMsarannAsamatra | jAtashshrIvaiShNavassaMstava tu karuNayA divyadeshe.adya nAtha! tvadbhaktAnA~ncha sevAkR^itamatirabhavaM dhanyadhanyo.asmyato.aham || 921|| grAhagrastaM gajendraM paramapadagato rakShituM hanta! shakto.a\- pyArAtsa~Nkalpato yadvR^iShashikharimaNe! pa~nchahetIshapANiH | AkarShanpItachelaM svayamahiripumapyAttavego.abhinunnaH kAruNyenAshu sAkShAdibhapatimagamastAdR^ishaM rakSha tanmAm || 922|| pA~nchAlIM pa~nchapatnIM sapadi nR^ipasabhe duShTadushshAsanena prAkR^iShTAtmAMshukAM tAM vividhavasanadassvasthalasthohyarakShaH | evaM vA nAtha! mAM cha priyavR^iShashikharin! tatra tiShThankR^ipAlo! saMrakShetyArtachittasstvayi nihitabharaH prA~njaliH prArthaye tvAm || 923|| mAtaH kiM vAnukampe! na danujaripuNA kArayasyAshritArthaM yanmAturgarbhakoshe mR^itamapi tanayaM jIvayannuttarAyAH | kaunteyebhyaH pramodaM vyataradayamaho! chodito hi tvayaiva shrImAnsheShAdrinAthaH prakathaya kimito.apyasti vaichitryamanyat || 924|| vedAdhyAyI na dharmapravaNasitamanA nApi tatvapravettA dravyatyAgI na chAhaM na nijagurujanAsaktachitto na shAntaH | nApyanyakleshaduHkhI na paradhanajihAsustathA nopakArI mAtashshrIshAnukampe! kathaya janamamuM vallabhAyedR^ishaM mAm || 925|| AshAtUddAmabhUmA bahuvidhaviTapA dhAvayatyAshu dUraM trailokyAgArasAraprasR^imaramanasaM mAM vR^iShagrAvanAtha | tasmAdekatra tiShThaMstavapadayugaladhyAnasaktaH kathaM vA bhUyAsaM bhUmibhAge prahiNu mayi kR^ipAM tatsadA sthemadAtrIm || 926|| mAyAsammohitAnAM dhuri yadi nR^ihare! gocharassyA janAnAM AshApAshAbhinunnairahamahamikayA prArthyamAnashcha taisstaiH | sarvaj~nassarvashakto.apyahaha sapadi di~NmUDhatAM prApya tiShTheH apratyakShastadetAnavasi karuNayA prArthitArthapradAyI || 927|| archArUpI svakIyAM shriyamatishayinIM darshayanpApinA~ncha shrImaMstArkShyAbhiyAyin! svayamatimadhurAM mUrtimapyArtihantrIm | tattatkAmAbhipUrtyai vilasasi shikhare sheShashailasya nityaM kiM brUmaste.anukampAM bhuvi tu kimathavA bhAgyametajjanAnAm || 928|| svAnuShThAnaM vinA ye pravachanapaTavo bodhayantIha shAstraM govaktravyAghrakalpAssahR^idayajanatAva~nchakAssa~nchitArthAH | teShAM j~nAnopadeshAtkathamiva bhavitA shuddhachitto jano.ayaM shAstrAnuShThAnasaktAn virachaya kR^ipayA tAnmurAre! tadatra || 929|| sheShAdrIsha! tvadIyasphuTakamalapadadhyAnadhAraikanighnaM svAntaM me modamAnaM bhavatu karuNayA puNDarIkAkSha! nityam | yad.hdhyAnAdaihikAnAM bahuvidhaviShayavrAtabhAjAM janAnAM dUrIbhUyAdatandrA sahavasatiriha prAyashashshokahetuH || 930|| lakShmIstvAM vishvabandhuM bhajati nirupamaprItibandhAnubaddhA tva~nchAsyA bhrUvilAsaprasaraparavasho vartase nighnacheShTaH | nityAvAsA dvayossA manasi cha karuNA svAshritakleshahantrI satyevaM chintayeyaM tvayi nihitabhara shshrIsha! dAsaH kimartham || 931|| nAnAjanmapradAnaM prabalaniravadhikleshadAnaM kuvR^ittiH yadyatkAruNyakAryaM tadiha guNanidhe! chetanAnAM jagatyAm | kleshaiH pApapraNAsho bhavati tadanu cha shreShThavaMshaprasUtiH bhUyAttvatpAdapadmapravaNamatirapi shrIsha! satsa~Nga bodhaH || 932|| nissImAshcharyakAryaprakaTitavibhavaM mAnuShAkArabhavyaM divyAkAraM bhavantaM chiraduritagaNadhvAntaruddhAntarAkShAH | dhikkurvanto manuShyA nikaTaparichayAnnaiva jAnanti sevyaM shaure! tanmAvatAraM bhuvi kuru kR^ipayA duShTametajjagaddhi || 933|| bhaktAdhInatvamarchAkR^itiriha bhagavan! shItavAtAtapotthAn kleshAn shashvatsahiShNuH prakR^itivashatayA svAnukUlaM kR^itArchAm | a~NgIkurvan smitAsyaH prakaTayasi hare! shrIpateste kimetat svAtantryaM kutra yAtaM bhavasi karuNayA chAthavA lokanighnaH || 934|| nityAnandAtmako.api prakR^itivikR^itijadvandvasa~NghUrNitAkShaiH svechChAvR^ittipravR^ittaiShShaDarigaNavishIrNAtmakairmAnuShaistvam | nitya~nchAbhyarchyamAno vR^iShashikharipate! mandahAsAbhirAmaH kShAntyaudAryorukAryaM kalayasi karuNApreryamANo dharitryAm || 935|| doSho naivaiSha nR^INAmiha kalimahimA tAdR^igityambujAkSha | tvaM manvAnassaparyAM kaluShijanakR^itAM sAdaraM svIkaroShi | kAruNyaikAkaro hi prashamitaduritassaMshritAnAM vR^iShAdrau kShAntyaudAryorukAryaM kalayasi satataM prArthitArthapradAyI || 936|| patraM puShpaM phala~nchApyupahR^itamudakaM bhaktito.admIti shaure | yatproktaM tachcha kartuM tvayi mama na dR^iDhA bhaktirastIha tAdR^ik | sR^iShTaM vastu tvayA tadbhuvi karayugato bhaktipUtaM gR^ihItvA tubhyaM dattAnyamUnItyahaha | gaditumapyuddhato.ahaM vilajje || 937|| ghorAraNye jaTAyurdhutakuNapagaNAghasmare gR^idhravaMshe jAto.api svAmibhakto jaraThatanurapi prANanirNiktarAgaH | paulastyauddhatyahantA raghuvaracharaNanyastamasto.astamAgAt tAdR^i~N niShThA kathaM syAnmayi tava karuNApAtratAM yallabheya || 938|| bhIShAsmAnmAtarishvA pavata iha tathodeti sUryo.api bhIShA mR^ityurdhAvatyatandro druhiNaharaturAShAT kirITArchitA~Nghre | etatsarvaM sharIriprakaraparirirakShAkR^itaM sarvavettrA kAruNyapreritena tribhuvanavibhunA ve~NkaTesha! tvayA hi || 939|| samprAptAnekabhogo.apyasakR^idiva tavAnugrahAdAshayaiva shrIman! shashvaddhanArthI dhanijanasadanadvArasa~nchArashIlaH | dhikkArAshIrNakarNo nirupamahR^idayakleshasandahyamAno martyassyAtte.anukampAM tadiha narahare! nikShipAshAnihantrIm || 940|| duShTe shiShTopadiShTA bhavati hi phaNitirvR^iShTivachchoShare ya\- ttatkaShTA duShTamaitrI jagadidamanishaM ghuShTadauShTyaikaniShTham | suspaShTAShTApadashrIriyamapi jagatI shArisa~NkShobhadakShA hyakShaprakShepashikShAkShubhitakukitavA tatkShipAtrAnukampAm || 941|| sAdhUnAM prAyasho.asmin jagati paribhavassambhavatyalpachittaiH duShTaistanmaunamudrAparihR^itajanatAste visR^iShTAbhimAnAH | tvannAmadhyAnatuShTA dalapihitashalATupratIkAshakAyAH lIyante kvApi tAdR^iksthitimiha kR^ipayA dehi mahyaM kR^ipAlo || 942|| viShNo! pauShNo.asi koShNaiH katipayakiraNairvyAdhimunmUlayansan kaishchittIkShNaiH karaishcha pravitatajaladherambu jImUtayansan | kAla~nchAkalpayansan prayatavidhikR^ite sarvasAkShI niyantA trayyAtmAnnapradAtA nanu tava karuNA hanta! vaiShamyamuktA || 943|| kandarpo darpadAtA jaraThamapi manonodanenAninIShuH kAntAbhyarNaM vivarNaM kimuta! yuvajaneShvasya cheShTAvisheShe | jAnantyete yuvAnassmaraparavashatAbhrAntachittAH pramattAH vishvaM kAntAmayaM tatparihara kR^ipayA mauDhyametanmurAre || 944|| darshaM darshaM manuShyA yamasadanagatAnprANinassthairyamAtma\- nyAmanvAnA nijAsoshshamadamarahitAH drohalabdhAnyavittAH | AtmAnaM poShayantassatatamapi parodgarhaNAsaktachittAH kAlaM saMyApayanti prahiNu tava kR^ipAM tvatpadadhyAnadAtrIm || 945|| sR^iShTau yadvastu heyaM tadiha janimataH kasyachidbhogyameva prAyashchedaM hi dR^iShTaM kiTiratikaluShaM heyavastvatti bhogyam | tyAjyaM yad j~nAninAM tadviShayiparavashAnAM bhavedbhogyabhogyaM tasmAchChrI shrInivAsa! prahiNu tava kR^ipAM teShu mUDhAtmakeShu || 946|| saMrAD bhUtvA samantAdupanR^ipatishiroratnakoTIranirya\- drochirnIrAjitA~NghrishshashadharasadR^ishachChatramUrdhA kadAchit | dviDbhiH prabhraMshitassannaTati nishi parAgArakadvAri bhissA\- bhikShArthI sthema ki~nchittadiha na nR^ihare! tenukampA sthiraikA || 947|| yadyadrUpaM manoj~naM kramasha iha vayovyutkramAttatkarAlaM yadyatkhAdyaM svabhogyaM kramagalitaradAlestadutsAryameva | kAntAsraggandhabhUShAdyakhilamapi tathA syAjjihAsaikapAtraM tyAjyaM bhogyaM na ki~nchittadabhilaShata tAM shrInivAsAnukampAm || 948|| nirdhUtAsheShapApo.apyanusR^itasukR^itastatphalaM chAnubhoktuM rambhorvashyAdiyoShApaTukuTilakaTAkShaikapAtraM hi nAke | bhUyAsaM tatkaTAkShaM prahiNu mayi tathA chintayantyAM kR^ito yaH shrIman! sheShAdrinAtha! tvadatulakaruNAM kA~NkShamANo.asmi dInaH || 949|| yadyadbhavyaM bhaviShyatyanubhavaphaladaM prAyashastattadeva shrIshAnudhyAnaniShThAM kuta iha vayamapyAdriyAmo mudheti | mUDhA jalpanti kechittvadamalakaruNAvaibhavaM no viduste tvatpAdadhyAnayogAdrachitamapi mahatkarma tannashyatIti || 950|| vitte satyapyadAnAdanubhavavirahAjjAyate durgatassan daurgatyAtpApakarmaNyanudinanirataH pApatastuchChajanmA | tAdR^igjanmAttaduHkhaprasaraNagalitasvIyakarmapravR^ittiH tachCheShagrAvanAtha! prahiNu tava kR^ipAM dAnabuddhipradAtrIm || 951|| sA trayyapyAdarAttvadguNagaNagaNanArabdhasarvaprayatnA\- pyaikaikasyAntamantassuchiramananato.aprApya khinnA nivR^ittA | satyapyevaM dayAyA niravadhimahimAkR^iShyamANA nitAntaM smAraMsmAraM vilInA bhavati khalu sadA tanmayI ve~NkaTesha || 952|| saMvarte j~nAnahInAngatakaraNatayApyAtmarakShAviyuktAn jIvAMstAn saMrirakShushshishurapi jaThare poShayansAvakAshe | sR^iShTau spaShTA~NgakAMstAnvisR^ijasi jaTharAtsendriyAn j~nAnabuddhAn shrIman! sheShAdrinAtha! tvadamitakaruNAkAryametaddhi sarvam || 953|| yuddhAnte prArthitA yA pavanatanubhuvA rAkShasIchChedanArthaM pApAnAM vA shubhAnAM hananasamuchitAnA~ncha kAryA kR^ipeha | nirdoShI ko.asti loketviti gaditavatI sAsti vakShassthale te nirbhIko ghorapApastadahamiha phaNikShmAbhR^idIshAsmi hR^iShTaH || 954|| arthAnAmarthitAnAM pravitaraNakR^ite sheShashaile vasansan lakShmIvakShAH kShamAkShashshrayaNavachanamAtreNa jAnansvabhaktam | tatklesha~ncha kShipansaMstadudayamanishaM bhAvayasyAdarAdya\- nmartyA jAnanti naiva tvadamalakaruNAkAryamaj~nAnatastat || 955|| nindAgarbhairvachobhissucharitajanatAruntudaissapramodaM pApAtmAno manuShyAssamayamakhilamapyutsukAste kShipanti | AyurvyarthaM nudantaH kShaNamapi bhavato nAmasa~NkIrtanArthaM buddhiM nAvartayanti prahiNu tava kR^ipAM teShu tadve~NkaTesha || 956|| nAnAvittApahArAtsvayamiha dhaniko jR^imbhamANAmayassan svIyadravyopabhoge.apyanabhimatamanAstAntanetraH kShudhArtaH | tadvittaM bheShajArthaM vitarati bhiShaje na tvadarchopayuktyai pApaM hi dravyamUlaM tviti cha na manute tvaddayA tatra dUre || 957|| tvaddAsapreShyadAsapravarapadasarojAttabhaktiM kR^ipAlo! tanvanmAmapyamantuM virachaya kR^ipayA yatprahR^iShTo bhavestvam | tvayyAgaH kShantumarhasyapi tu bhuvi bhavaddAsavarge kR^itaM ta\- tkShantuM shaknoShi naiva priyavR^iShashikharin! vartayaivaM sadA mAm || 958|| aishvaryonmattachittAstridivavibhavato vismR^itatvatpadAbjAH devA apyAtmalAbhapraNihitamanaso bhaktasR^iShTAparAdhAH | prApte kleshe tadAnIM tvadamalakaruNAM yAchamAnA labhante svAsthyaM tatte.anukampA nirupamamahimA sheShashailAgradIpa! || 959|| tvad.hdhyAnasthApitAsuM savanadharaNijAM jAnakIM hanta! rAma | krodhAndhastvadgirA drAgghutavahapatitAM vIkShamANo vyatiShThaH | trailokyapratyayArthaM vyavasitamuchitaM kiM kva yAtA dayA te duShTaM hyetajjagadyattribhuvanajananIM tAM tathApyabhyanindat || 960|| hantuM taM saindhavaM yatprakupitavijayodagrasograpratij~nAM sArthaM kartuM cha koTidyumaNiruchijuShA chakrarAjena nAke | cha~nchatsUryApidhAnaM pradhanabhuvi bhavAnkArayAmAsa shaure | bhaktatrANAya kiM vA kalayasi kR^ipayA nAtra chitraM na ki~nchit || 961|| uddishya shvetavAhaM tapanatanubhuvA rakShitAM shaktimekAM rakShasyakShobhyadAkShye pavatanayaje pAtayitvA rajanyAm | jiShNuM bhaktAgragaNyaM raNabhuvi vipado mochayAmAsithAho | bhaktatrANAya kiM vA kalayasi kR^ipayA nAtra chitraM na ki~nchit || 962|| uttu~NgakShmAbhR^idagrAdgaganagamanatassphItashubhrAMshukassan lokAyaivaM sudhAMshussamupadishati yanmAnasAnmAdhavasya | AvirbhUtA dayA sApyahamiva tadiyaM shItalA kleshahantrI tadyUyaM saMshrayadhvaM vR^iShashikharipatestAmatandrA manuShyAH || 963|| shashvadbhogAnubhUtyApyuparatiriha naivAnubhUtau punasta\- tkA~NkShA chojjR^imbhate yaddhutaghR^itahutabhukkalpasa~NkalpatArA | asmin sAkShI yayAtistadanudinamahaM kAmakopAbhitaptaH shrIman! sheShAdrinAtha! tvadamalakaruNAM shItalAmatra yAche || 964|| svArthatvenArjiteShu prachurataradhaneShUchchashR^i~Nge.api saudhe sevAhevAkabhR^ityeShvapi navaruchirapratnaratneShu mAnI | prAyassvIyA~Ngameye svapiti khalu tale kukShimeyaM rasAnnaM prAshnAtyanyaM parArthaM prakR^itivivashatAkAryametatkR^ipAlo || 965|| vaikuNThAddivyadhAmno.apyuragashayanato.apIndirAsundarA~NgaM nityAnandasvarUpaM bhavagahanagalatprANipIDApanutyai | mAtardhIre.anukampe! tribhuvanasaraNiM darshayantyAnayasya\- pyArAdbhAgyaM tadetatkathayitumahamasmyalpachitto na dakShaH || 966|| sadbhissaMsevyamAnaM kumativanakuThAraM mahAbhAShyakAraM shrImadrAmAnujAryaM guruvaramuruhR^iddhvAntavidhvaMsasUram | sandarshyAj~nAya mahyaM yadupakR^itimatAnIH kR^ipAM kiM bravImi shrImaMstachChrInivAsa! praguNaguNanidhe! nirbhayo.asmyatra pApaH || 967|| kShIrAkUpArakanyA yadachaladayitA yasya sarveshvaratvaM shrIvatso yasya vakShasyabhikanati tathA kaustubho vaijayantI | yadvAho vainateyashshayanamahipatirdhAma vaikuNThanAma tvaM sheShAdrau sa eva pravilasasi kR^ipA hanta! martyeShu kIdR^ik || 968|| durmArgavyApR^itAnAM kaTukapaTahR^idAmanyavidrohiNA~ncha svAdhInAtyantashAnta svavachanakaraNAsaktahiMsApradAnAm | sAhyaprotsAhakesminsati kalipuruShe sArvabhaume murAre! santastvad.hdhyAnasaktAH kathamiva nivaseyuH kR^ipAM te vinAtra || 969|| prAmANyena trayIM tAM nu katichidurarIkR^itya yepyAmanantaH tadvyAkhyAkaitavAttvAM guNinamaguNinaM hanta | mithyA jagachcha | ityevaM va~nchayanti priyavR^iShashikhariMstaiH kalibhraShTadhIbhiH vyAptesmin bhUmibhAge parihara vasatiM me kR^ipAlo kR^ipAtaH || 970|| kR^ityAkR^ityAndhaduShTaprachurabhuvanato bhItabhItaH prasarpa\- jjvAlAjAjvalyamAnajvalanaparigatAgAravAsIva varte | shashvadrakShApratIkShaH kShaNamapi yugavadbhAvayanbhUmibhAge sheShakShmAbhR^itkShitIsha | tvadamalakaruNAM kA~NkShamANaH kShamArthI || 971|| dharmoyatrAsti tatra pravilasati jayopIti vArtApi mithyA prAyo dR^iShTaM kilaitatkalimalakaluShe tatpratIpotra jetA | pratyakShaikapramANo na yadanumanute shAstravedyaM parokShaM tasmAchChrI shrInivAsa prahiNu tava kR^ipAM vedavishvAsadAtrIm || 972|| shAstrAnuShThAnahInA muhurabhidadhatassvIyavairAgyaniShThAM sarveShvAsaktachittA jalakamaladalaM sAdhu dR^iShTAntayantaH | pUrvachAryopadiShTAM saraNimatigatAssvechChayA sa~ncharantaH santi j~nAnitvadR^iptAH nanu kathaya kutasteShu te nAnukampA || 973|| tvatkai~NkaryaikatAnairahipatishayanassUribhirgIyamAnaM shR^iNvanyassAmagAnaM sarasijanilayAvidyududyotamAnaH | gAmbhIryAvAsanetraH pravilasati yathAvAksadAdhAmni divye bhaktArthaM sheShashaile niravadhikR^ipayaivArchyarUpastathA saH || 974|| durvR^ittakShINapuNyaH punarapi narake sampatanduHkhabhAgI shashvadbhogAbhilAShI pratijani bhuvane paryaTatyeSha martyaH | j~nAtvaitachChAstrato.ayaM sukR^itakR^itamatirbhogalabdhyA prahR^iShTaH bhUyAttachChrInivAsa! tvadamalakaruNAM preShayAtra prasannaH || 975|| yogIndrA dhyAnayogAdbhavadanubhavataH phullaromA~nchitA~NgAH AnandAshrupradigdhAshshithilitahR^idayA vismR^itaitatprapa~nchAH | kAlaM tvAnandarUpaM bhuvi parikalayantyaihikAMstuchChayantaH shrImaMstAdR^igdashAM me vitara karuNayA sheShashailAgradIpa || 976|| sarvaM dvandvAtmakaM hi pratibhaTasahitaM yadyapIha prakR^iShTaM duShTairvyAhanyate yajjayati bhuvi tathApyAgamatyAjyameva | tasmAtsatkarma loke prachalati viralaM santi santo.apyatandrAH evaM tachChrInivAsa! prahiNu tava kR^ipAM satsamR^iddhipradAtrIm || 977|| yogAbhyAsaikaniShTho.apyadhigatahR^idayasvasthabhAvo.api dIrgha\- prANAyAmAvaruddhashvasanagatirapi sthemasiddhAsano.api | yogI tatsiddhakAle surapadavibhavAkR^iShTachitto yiyAsuH prabhraShTassyAddayA te na yadi madhuripo! pUrvasaMskAravashyaH || 978|| shrImAnkUrAdhinAthaH pathigatadayitAbhItisannodanArthaM dUre prakShipya vastraprapihitakanakAmatramatrastachittAm | vyAtanvannabravIttAM na cha yadi mamatA tatra bhIrneti dhIraH tAdR^igbuddhiM murAre! vitara karuNayA me mamatvAshrayAya || 979|| j~nAnyagryAdyAj~navalkyAdadhigatamamatAhInataikopadeshaH tatsR^iShTAgnipradagdhaM sa sapadi janakassaudhamAkarNya dhIraH | audAsyenopadeshe vinihitahR^idayo me na ki~nchit pradagdhaM j~nAnItyUche tathA mAM kuru tava kR^ipayA bhogirAT shailanAtha || 980|| snAnAnuShThAnahInA mR^igasahavasatishchAkSharaj~nAnashUnyA vArdhakyakliShTakAryApyavanigataphalAnveShaNAyAttachArA | bhaktyA tAnyarpayitvA dyumaNikulamaNe! te shramaNyApa harShaM tasyA bhakterlavAMshopyayi na mayi vibho | te.anukampA gatirme || 981|| kAntAre vyAghrabhItashsharaNamupagato markaTaM vR^ikShasaMsthaM kashchinmartyo.abhiguptastaruviTapataTe tena nidrAlumenam | kIshaM tasmai tvadAttanna hi jagati narAtsvArthino hA! kR^itaghnaH tasmAchChrIve~NkaTesha! prahiNu tava kR^ipAM sarvasattvAbhirAmAm || 982|| dIkShAbaddhA dvijAgryAssavahavanaratAsstvAM vidurnaiva shaure! yaj~nArAdhyaM budhAste kimu phalamakhilaj~nAnatastad gR^ihiNyaH | tubhyaM yatpAyasAdi priyatamamanasaivArpayAmAsurArAt shAstraj~nAnena kiM vA na yadi tava kR^ipA ve~NkaTakShmAbhR^idIsha || 983|| skhAlityaM gachChatassyAditi nayamanusR^ityAparAdhAnmadIyAn aj~nAnojjR^imbhitAMstAnvR^iShashikharipate! kShantukAmo.asi satyam | ichChApUrvaM kR^itAnAM pratidinamapi chogrAgasAM mAmakAnAM kShAntissA te kathaM vA tadahamiha kR^ipAM mAtR^ikalpAM tu yAche || 984|| matto j~nAnaM tvapohassmaraNamapi tathetyabhyudIrNaM tvayaiva shrIman! ko.ahaM tathAtve nikhilamapi bhavatsiddhasa~Nkalpanighnam | tattvatsa~NkalpanighnaH pashusadR^ishagatiH kShutpipAsAbhibhUtaH sarvatrApi bhramAmi prahiNu tava kR^ipAM mAthavA me na ki~nchit || 985|| gambhIrAmbhassujAtadyumaNikaraparAmarshaphullAmbujAkSha ! tvatkulyAkalpanetre pravahati karuNA sAparAdheShvapIha | tasmAdabhyarthaye tvAM mayi duritamaye pAtayetyekavAraM shrImaMstAdR^ikkaTAkShaM madhumathana! mama prArthanAM svIkuru tvam || 986|| saushIlyaM yattvayA tatprakaTitamiha gopAlakaissevitena svAtantryaM kvApi lInaM yaduvarakulajAtasya te ve~NkaTesha! sa~NkochaM tvadguNAnAM vikasanamapi tatkAlayogyaM tanoShi prAyassarvatra nityaM tava khalu karuNA tvekarUpA vichitram || 987|| bhedAbhedashrutInAM ghaTakanigamatovArayannarthadausthyaM jIvAntaryAmitAM te sadakhilamiti yo darshanAdarshadarshI | vyAchaShTe lakShmaNAryaM guruvaramabhajastaM kimetanmurAre! svaM j~nAtuM gurvapekShA tava cha kimathavA lokamartye kR^ipAtaH || 988|| aishvaryodriktachittAH kShaNamapi na hi mAM saMsmarantIti matvA dAridryakleshadAyI bhavadamalapadadhyAnasaktAnvitanvan | pApagranthyujjhitAMstAnnanu bhuvi tanuShe naiva jAnanti te tu tvatkAruNyaM janebhyassukR^ita vitaraNe baddhadIkShaM hi nAtha || 989|| nityassannirvikAraH prakR^itimanusaran bAlyakaumAracha~ncha\- ttAruNyasthAvirAntAstadanuguNaguNA dhArayansan dashAshcha | rAmatve yAdavatve.apyanubhavarasiko mAnuShaprApyabhogo bhaktAdhIno hyabhUstvaM vR^iShashikharipate! vachmi kiM te.anukampAm || 990|| kAchidvANI trayIsthA tripuraripunamasyAM vadatyAdarArhaM kAchiddambholipANerapachitimuchitAM stauti vahnestathaiva | eva~nchedalpabuddheH kathamiva na bhavechchittachA~nchalyamasmin tatte tAstA bhajanti tvadaruNacharaNaM nAnukampA na teShu || 991|| sarvAntaryAmitAnte bhuvi manasi janA bhAvayanto namasyAM kurvantvete parebhyo jaladhiriva gatiryannadInAM bhavestvam | tasyA vismR^itya cha tvAmachiralaghuphalaprepsavo devatAstAH vandante mandamedhAstadiha kuru kR^ipAM tvatsaparyAnukUlAm || 992|| sAkShAddraShTA yatInAM prabhuvaraguruNA tA~ncha vaikuNThagadye proktAM sUktiM smaransanparamapadamahAvaibhavadhyAnayogAt | sarvaM kAlaM kShipAmi druhiNamukhasurAgamyadivyapradeshaM draShTuM shakto mukunda! tvadamitakaruNApAtamatrAntarA kaH || 993|| vedA nirvedavAdA hutabhugapi ghR^itaM chakShuShA nekShate.api vyApAdApAdanechChA jagati cha manujAssajjanAkalpakalyAH | vandhyA sandhyopasattyA bhagavadapachitishshochanIyA vicheyAH tvadbhaktA hanta! shaure! chalati kalibale tvaddayaikA gatirme || 994|| ekA yaddhAtR^ipIThaM vidalayati tathA dR^iShTiranyA tvadIyA samphullaM tannitAntaM mukulayati hare! lokamevaM kaTAkShaiH | hAsahrAsapravR^ittau ghaTayati tata evAhuretadbudhendrAH dvandvAyattaM jagaddhItyanupamakR^ipayA mAM kuru dvandvamuktam || 995|| yAtAyAtAtikhinnA api shaThapavanAchChannapUrvasmR^ititvAt nUtnatvenAttadehabhramamuShita bahUtpattiheyatvamedhAH | jIvAstejassvarUpAapi jagati luThantyambujAkShapratIkShAH shikShAhInA mukunda | prahiNu tava kR^ipAM chetanojjIvanArtham || 996|| mUrdhA tvatpAdanatyAM nayanamapi bhavadrUpasandarshane me jihvA tvannAmanutyAM karayugalamapi tvatpadArchA vidhau cha | pAdau tvanmandirAbhyantaraparisaraNe dhyAnasaktaM manassyuH shrIman! sheShAdrinAtha! tvadamalakR^ipayA prArthayetvAmidantu || 997|| dhUrtAnAM va~nchakAnAM kapaTakaTuhR^idAmanyayoShijjuShA~ncha drohodriktAtmakAnAM shritahR^idayAruntudavyAhR^itInAm | vAso yatrAsti tasmin parihara kR^ipayA me sthitiM dInabandho shrIman! sheShAdrinAtha! pratidinamapi tatprArthaye tvAmidantu || 998|| tvaddattAdbhogabhAgAdadhikatarasukhaprepsayA martyavargaH kR^ichChrAsAdhyaprayatnasskhalati patati chAprAptakAmotiduHkhI | yaddhAtrA phAladeshe parilikhitamato nAdhikaM prApsyatIti prAyo jAnAti naiva prahiNu tava kR^ipAM kAmahantrIM kR^ipAlo || 999|| shrImadrAmAnujAryaprayatapadayugadhyAnatashchittashuddhiH tachChrIsUktyarthachintAdviguNitapulakasyAstu me kAlayApaH | tadbhaktAnAM padAbjeShvanishamataralA bhaktirapyAvirastu shrIman | evaM tanotu tvadamalakaruNA hetuhInAtidIne || 1000|| shrIshAhetuprasAdasphuraduruvimalaj~nAnadR^iShTAchyutasya svAntadhvAntoShNarashmeH kaThinashaTharipo rbhUmibhAgyAtmakasya | trayyantodghuShTasAraprakaTanaruchirA drAviDAmnAyagAthAH gAyan kAlaM kShipeyaM satatamapi yathA mAM tathA vartayAtra || 1001|| itthaM shrInigamAntadeshikavareNoktaM vR^iShAdrIshituH stotraM shrIvaravarNinImukhavarAdyo vA paThatyAdarAt | sampaddAyi dayAsahasramamalaM shrIshAnukampAM sadA sa prApnoti yadIpsitaM tadapi yaddattaihikAmuShmikam || 1002|| shrInivAsAya sarvAntarvAsAya karuNAtmane | tanmAnasanivAsAyai dayAyai chAstu ma~NgaLam || 1003|| iti shrIlakShmIdAsAdhiShThita vedAntadeshikapraNIte dayAsahasre dashamashatakaM sampUrNam | iti samAptashchAyaM granthaH | shrImate rAmAnujAya namaH | shrImate lakShmIdAsAya namaH | shrImate nigamAnta deshikAya namaH | \section{muktakAni shrIlakShmIdAsakR^itAni} dravyamUlAni pApAni harannahi mahIdhare | yo.anugR^ihNAti martyAMstAn shrInivAsamupAsmahe || 1|| paTIroshIra kAshmIra janmakarpUravAsitaiH | tIrthaishshriyAbhiShiktaH shrI ve~NkaTesho jayatvasau || 2|| sha~NkhachakrA~NkitaH shrImAn bhAShyakArasya shiShyatAm | bheje bhuja~Ngashaile yaH shrInivAsaM namAmi tam || 3|| parAtparo.api sulabhaH sheShAdrishikhare mudA | yo rAjate namastasmai shrInivAsAya ma~NgaLam || 4|| padmAvatI sametAya sheShashailavihAriNe | sarvAbhIShTapradAtresyAt shrInivAsAya ma~NgaLam || 5|| ma~NgaLAnAM nidhirmugdhA shrInivAsAnuvartinI | pAvayantI dR^ishA martyAn jIyAt padmavatI sadA || 6|| bhrUlatAchAlanenaiva dvandvAtmakamidaM jagat | krIDArthaM kArayatyai syAt padmAvatyai suma~Ngalam || 7|| padmAvatIti vikhyAtA shrInivAsapriyA cha yA | padmAvAsA jagadvandyA tasyai syAnma~NgalaM shriyai || 8|| \- shrI lakShmIdAsaH \- shrIrastu \- aShTashaktivishiShTAya shiShTeShTArthapradAyine | darshayitre prapattiM syAdve~NkaTeshAya ma~NgaLam || \- shrI rAmAnujamuni madhurasmitamAtreNa kR^itAshvAsamiva shriyA | a~nchitorassthalaM devaM shrInivAsamupAsmahe || \-\- shrI godAdevI ## Encoded and proofread by Mandayam Nayaka Ramanuja \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}