% Text title : kRiShNaveNImAhAtmya % File name : kRiShNaveNImAhAtmya.itx % Category : devii, nadI, devI, mAhAtmya % Location : doc\_devii % Transliterated by : G. Sankaranarayanan % Proofread by : G. Sankaranarayanan % Source : skAndapurANa % Latest update : August 28, 2021 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Importance of kRiShNA River ..}## \itxtitle{.. shrIkR^iShNAmAhAtmyam ..}##\endtitles ## atha shrIkR^iShNaveNImAhAtmyam | kR^iShNAyA yaH punAtIsho nAnAtIrthavapuH prabhuH | sa~njIvayati chAsheShaM namo.astu pratyagAtmane || kadAchinnAradaM prAptaM namaskR^itvA maharShayaH | archayitvA muniM prAhuH dvAparAnte kalau yuge || R^iShaya UchuH | bhagavan jagatAM nAthe kR^iShNe tyaktvA divaM gate | sambhrAntAnAmivAndhAnAM tvaM no dR^iShTipathaM gataH || kathaM kaliyugaM ghoraM pravR^ittaM hyadharottaram | ChedanaM dharmasetUnAM sAdhUnAM durguNodayam || satAmapi manaHkShubhyannikR^itau kashchidIshvaraH | kAlasyAsya prabhAvena dharmo nodbhavati kvachit || tato.api dravyashuddhistu pAtrashuddhistato.api na | Atmanashcha sahAyAnAM pAtrasya dhanadasya cha || ashuddhivihito dharmo vyabhichArAya kalpate | yataH kashchichChrutaH shuddhaH sopyanyasmAnmalI bhavet || kalau patitasaMsargaM j~nAtuM tyaktuM cha kaH prabhuH || kathaM na dagdhA viShTAgnau nArdrasya nivasan jale | nAradoktakalidoShanirasanapravachanaghaTTaH || kathaM na lipyate pApaiH kalau kalmaShasaMvR^ite | yaj~namantrAshcha vedAshcha shuddhAdanyatra dustyajet || sa~NgadoShAdannadoShAnnirvIryA bhraShTabIjavat | mahApathaM vA gachChAmaH kiM vAnyachcharaNaM vada || nArada uvAcha | satyametanmahAbhAga durnivAryamidaM kalau | etadeva samuddishya pArthA yAtA mahApatham || tathApi vipra dehAnAM dhR^ityA yadiha labhyate | maraNena tu tallabhyaM mR^ityuM nechChetpramAdataH || ki~ncha nAtmavatAM dveShyaH kalirme na bhavAdR^isham | kR^ite yallabhyate puNyaM tadatraiva kalau yuge || anAtmanaH svabhaktasya dvijAH kaliyugaM sadA | sudhiyastvIshabhaktasya sadAhlAdIkR^itaM yugam || yattu kAlasvabhAvena balAtpApodbhavaH kalau | tatrApi shrUyatAM trANaM daivatairapi nirmitam | sR^iShTyarthaM chodito brahmA kalpAdau kila viShNunA || prA~njalistaM praNamyeshamimamarthaM vyajij~napat | brahmovAcha | kAryA chaturyugAvasthA yayA nAtha tvadAj~nayA | yadajayyaH kaliH prAptaH tato lokasthitiH katham || aghapravR^iddhyA nirjIve naShTe loke kalau yuge | chaturyugasahasrAntA kathaM kalpasthitiH prabho || shrIbhagavAnuvAcha | satyaM kalau jagattrANaM kAryaM naivAnyathAsthitiH | nanvetadarthe tIrthAni kalpe kalpe sR^ijasyaja || ga~NgAdyAshcha mahAnadyo nadAH prasravaNAni cha | vividhAni cha tIrthAni sR^ija tvaM pUrvavadbhuvi || mAtaraM sarvatIrthAnAM nadInAmagrajAM tvaham | kR^iShNAnadyutpattiprachAraH srakShyAmi pUrvavatkR^iShNAM manmAyAM jagatAM sthiteH | tIrthAnAM cha prabhAvena kalikalmaShashatruNA || kR^iShNAyAshchApi sAnnidhyAt nAtyudbhaviShyati | kalau juShANAH tIrthAni mAM cha kR^iShNAM visheShataH || dhIrAH kechidbhaviShyanti bIjaM kR^itayugasya hi | nArada uvAcha | evamuktvA svayaM viShNuH kalpAdiShu yathApurA | sasarja kR^iShNAM brahmApi tIrthAnyapi tadAj~nayA || itthaM dustaradoShaughatrANArthaM nirmitAni ha | kalau tIrthAni seveta na doShaH kashchana spR^ishet || yathA mantrauShadhAbhij~no jvAlAmadhye na dahyate | evaM sadaiva tIrthArthI na dhR^iShyaH kalijairaghaiH || tasmAdbhajata tIrthAni smaratAmaghaharaM harim | evaM kR^itayugaM na syAnna prayAta mahApatham || R^iShaya UchuH | aho bhagavatA nUnaM rakShArthaM prahitodya naH | munIsha tvaM hi bhItAnAM trANaM paramihoktavAn || R^iShe kathaya naH puNyAM kR^iShNAM tAM tIrthamAtaram | yathA sasarja lakShmIshassvayaM prAha cha tAdR^isham || nArada uvAcha | tadevaM brahmaNApyevaM pR^iShTo vismayashAlinA | tasyA mAhAtmyamatulaM bhUyaH prAheti keshavaH || shrIbhagavAnuvAcha | jagatsthityai mayA brahman kalpe kalpe hi sR^ijyate | kR^iShNA nAma nadI puNyA tatkathAghaughanAshinI || yasyAH kaliralaM bhItaH puNyasindhoraghAtmakaH | mandIbhavatsvavibhavo nishsha~NkaM na pravartate || tasyAH saMsmaraNasparshapAnasnAnastavAdibhiH | niShpApA manujAssarve labhante gatimIpsitAm || bahunA kiM vadiShyAmi dhR^itadharmAM nadImimAm || spR^ishan sarvagato vAyuH pAvayatyakhilaM jagat | kAryadvayaM samuddishya kR^iShNaveNI bhavAmyaham || jagatAM rakShaNArthAya madbhaktAnAM cha muktaye | asti muktyA upAyo.anyo yogAkhyassa tu duShkaraH || sukarastveSha sarveShAM kR^iShNaveNyA upAshrayaH | karmabhUmimimAM martyAH bhajamAnA yadAtmikAm || kIrtayantassmarantashcha mama mAyAM tarantyalam | yathA yathA sukhaM vassyAt syAtsiddhissvAtmanAM tathA || mayA prayujyate nityaM bhaktAyAsAsahiShNunA | tajjalaM pibatAM tAvat tadAtmAhaM svayaM hR^idi || pravishya vardhayAmyAshu j~nAnaM bhavabhayApaham | adyApi tAM sarvajagattamoghnAM srakShyAmi mA te kalibhIssR^ijatvam | lokAMshchaturvaktra na hi sthitA yAmarkaprabhAyAM tamasAM vibhUtiH || nArada uvAcha | ityuktvA bhagavAn viShNuH mahAyogeshvareshvaraH | kR^iShNAM sasarja sampanno divyamUrtiM sulochanAm || shyAmalAM viShNuchihnA~NkAM chaturbAhuM subhAShitAm | pItAmbarAM suprasannAM sAkShAtkalpalatAmiva || chandrikAkAntimutsR^ijya vastukAntipradAyinIm | tejassAkShAdivotpannAM lAvaNyasyAdhidevatAm || prasannAdarshanIyAshcha prabhayA tanmukhA dishaH | mAlinyaM tatyajuH kAShThAshchiraminduviyogajam || tAM jagatpAvanIM dR^iShTvA kalerbhItiharAM shubhAm | putrItvaM jagR^ihe brahmA prasannasya harergirA || tatasspR^iShTvA jagatsarvaM tatra tIrthAnyakalpayat | brahmA jagadaghaghnAni yathA prAha jagadguruH | kR^iShNA cha brahmalokasthA pashchAddevI bhuva~NgatA || pAvayatyakhilaM lokamanantamahimAnvitA | evameShA jaganmAtA kR^iShNA viShNutanussvayam || mAhAtmyamasyAH sakalamanantaM ko vadiShyati | surabhirdevI lokavishrutA bhuvi kR^iShNe.aShTavaraprapUraNe | surabheriyameva chAdhikA svajanebhyo.akhiladharmamokShadA || iti shrIskAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye kR^iShNAnadIprAdurbhAvo nAma prathamodhyAyaH || \medskip\hrule\medskip atha kR^iShNamahimAprashaMsanaghaTTaH | R^iShaya UchuH | svAmin kathaya kAruNyAdbhUyo mAhAtmyamuttamam | kR^iShNAyA na hi nastuShTishshR^iNvatAM tvadvachomR^itam || kathaM devI bhuvaM nItA kAni tIrthAni tatra cha | AshcharyaM chaiva tadguhyaM tvadanyaH ko vadiShyati || ityuktvA vipramukhyaistairmunirbhAgavatottamaH | kR^iShNAshrayAM kathAM puNyAM prAha harShAtprashasya tAn || nArada uvAcha | aho muktiH karasthA vo manaH kR^iShNAkathArthi yat | aha~ncha dhanyassa~NgAdvo yAvad-j~nAnaM vadAmi tat || kR^iShNAtmako viShNukatheshvaro vA tadAtmajo syAtsakalAn guNaughAn | skando vadedvAtha pituH prasAdAdyo veda tarkotra na vai chaturthaH || shrIkR^iShNaveNyA mAhAtmyaM shR^iNvantu munisattamAH | kalerdalanamityAhuretadAkhyAnamuttamam || yatraitachChrUyate deshe kalidoSho samantataH | palAyate cha garuDadhvanibhItA ivoragAH || duritochchATanaM sarvasampadAkarShaNaM tvidam | AkhyAnaM paThyate yatra sa deshassyAchChubhodayaH || atigUDhamimaM pUrvaM sarvaj~nenaiva shambhunA | skandAyoktaM prasannena tenAsmabhyamR^iShivraje || vakShyAmyahaM yUyaM cha hR^idvasanto munIshvarAH | shrAvyametadbhavadbhyashcha nAsabhyeShu kadAchana || shaivA bhAgavatA ye cha sAttvikA ye sumedhasaH | teShveva darshayedgUDhaM suratnaM kovideShviva || mahimnAtyadbhutasyAsyAchChAditasya svamAyayA | bhakteShvevAtmabhUteShu khyApanaM sahate hariH || nAstikA DAmbikAshchAtra haitukA viShayAtmikAH | kAkA ivAmR^ite divye na yogyA vibudhochite || udvignAnAM bhavavyAdherviraktAnAM shamichChatAm | kR^iShNAmAhAtmyamArtAnAM deyaM divyamivauShadham || shraddhayA shR^iNvatAM chaitat kR^iShNAyAM mAdhave shive | deve chAdUShitA bhaktirAvirbhavati kAmadhuk || sadbhaktyA shR^iNvatAM chaiva pApAnyatigurUNyapi | vAtAhatAbhavan kvApi yAntyadatvA svakaM phalam || prabhAvaM sahyaduhituH khyApayetsatsabhAmude | sA lokashokashamanAdashokapadamashnute || saMsparshapAnasnAnAni dUre tiShThantvaho dvijAH | kR^itakR^ityo bhavenmartyaH kR^iShNAsmaraNakIrtanaiH || prAyo mAyA bhavakleshAH kR^iShNAmAhAtmyavedinAm | naiva syuH samprabuddhAnAM svApnikopadravA iva || bhaktyA tatsevinAM kAmakrodhalobhAdayaH kutaH | prasAdauShadhapAne hi punarnonmAdavikriyAH || yatheshaShShaNmukhAyAha sa chAsmabhyaM yathAmati | sarvAghaharamAshcharyaM sarvametadvadAmi vaH || bhAtyuttaradishi shreyAn kailAsashikharIshvaraH | syAdeko mUrtimAnIsho yashorAshirivAmalaH || kailAsaM prati skandAgamanaghaTTaH samagraM trijagatsR^iShTvA sraShTA yugapadIkShitum | niShkaLa~NkendudhavalaM yaM darpaNamivAsR^ijat || yatraikasmin jagadbhAti bimbitaM sacharAcharam || bIjaM sR^iShTerbhaviShyantyAH koshe sarvamihArpitam | chandrakAntaplavattoyapravAhaparipUritAH || yatrendrAdhyuShite sadyassarvalokasudustarAH | brahmAchyutakR^itAvAsA shambhoranupamA purI || yA bhavAnIva kAntAnAM sarvAsAmadhikA purI | kadAchittatra sarveshamIshAnaM ruchirAnanam || chaturmukhamukhAssarve hyupAsA~nchakrire surAH | taM jagallatikAbIjaM jagajjaladhishItagum || jagadvanamahAvahnimadvitIyaM maheshvaram | chaturdashajagatkrIDAtantre krIDantamavyayam || agAdhamahimAsindhuM brahmAdyairapyanishchitam | kAlenAvikR^itaM sthANumanantAjANDasAkShiNam | brahmendrAdyadhipairjuShTaM skando.anantaramAyayA || munibhiH lokagurubhiranuyAtastu ShaNmukhaH | reje ShaDa~NgavAn vedaH purANairiva sarvataH || praNatassapariShvajya shivAbhyAmupaveshitaH | kShaNamatra vasatyasminnadUrasthe varAnane || sthANunA.anugR^ihItAshcha praNamya munayomunA | sabhAyAM siddhajuShTAyAmAhUtAssamupAvishan || tato.apyajIj~napatskandashchandramauliM kR^itA~njaliH | dadhaddantAMshubhishchandramupAyanamiva priyam || skanda uvAcha | deva prasIda jagatAmanugrahakavigraha | ajAya j~naptirUpAya namaste pratyagAtmane || yattiShThasyakShiviShaye bhaktavatsalatA tviyam | no chetparAkpravR^ittAkShAH kva vayaM kva bhavAn vibho || mR^igyase.andhairiva janairbahirbAhyaistvamAntaraH | kR^ipayAtha vapurdhR^itvA purosmin vIkShyase svayam || vapushcha tava devesha jagato hitabodhakam | anAdisAdhanatvena tapoloke prashaMsasi || dhruvaM nAnAviri~nchAdyaissamprAptassampradarshayan | pradarshayan te nityatvaM viraktassarvadehinAm | AjanmabrahmacharyaM cha paramaM cha gR^ihAshrayam || vanAshrayaM cha girishaH sUchayasyakhileshvara | bhuja~NgahArahArI yo yogI syAtsa sudhIriti | kuddAli tvaM dR^iDhaM ChindyAH j~nAnena bhavadurgamam || trishUlamekahastena bibharShi cha parAyudham | tadbrahmaviShNurudraikyaM bhaktyA bodhayasi prabho || viDambayasi durlakShmIM madAndhAniva shikShayan | ityAdyasheShacheShTAbhirjagatAM hitabodhaka || jagadgurumatho nAtha pR^ichChAmi tvAM manogatam | agastyamukhyairmunibhirahaM pR^iShTo nadIH shubhA || sarvesha tvadvibhUtInAM tvatprasAdAtpR^ithagvidhAH | atha te kR^iShNaveNyAshcha puNyaM mAhAtmyamuttamam || agAdhatattvamaj~nAtvA sarvaj~natvamupAgatAH | shushrUShavashcha sarve.amI purANashravaNochitAH || munayastvaM prasIdesha bhiShajo bhavarogiNAm | iti prashnaM samAkarNya prahR^iShTAste sabhAsadaH || stuvanti ShaNmukhaM gUDhaM kR^iShNAmAhAtmyakA~NkShiNaH | atha tAmabhragambhIradhvanirIsho.abhyadhAtsabhAm || harShayan dantarugjAlaissudhAvarShairivAmalaiH | Ishvara uvAcha | sAdhu vatsa kR^itaH prashno yaH kR^iShNAmahimAshrayaH | j~nAtavyo hyeSha yatnena gUDhassarvatamopahaH || kR^iShNeyaM viShNurUpasya tanurmama jalAtmikA | yattaH kR^iShNA cha saivAnye tatprabhAvaM paraM viduH || sakR^idyatpAdasaMsparshAdga~NgAbhUtsmartR^imokShadA | tasya viShNostanussAkShAtkR^iShNeyaM kathamIDyate || mahAghashamanAchchApi khyAtA loke mahAnadI | tIrthAshcha brahmaNA sR^iShTAH viShNutaH tAH samAsR^iNot || mAhAtmyaM mAyayA tena nedR^ishaM j~nAyate janaiH | kR^iShNena sR^iShTA kR^iShNeyaM bhuvaM nItA chA yaddivaH || kR^iShNeyaM viShNunA chaiSha duhitR^itve.arpitA vidheH | kalpAdau sarvajagatAmaghaughadhvaMsanAya vai || nadInAmagrajananA mAhAtmya~ncha mahattvataH | sarva~NkarShati chAghaughaM tena kR^iShNA prakIrtitA || sa~NkShipya vakShyAmi nibodha kR^iShNAmAhAtmyamasmin yadi vistarosyAH | svalpo.api kalpoyamitaH pravR^iddhineyastu tasyA mahimA tvapAraH || iti shrIskAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye kR^iShNAnadIprAdurbhAvo nAma dvitIyodhyAyaH || \medskip\hrule\medskip skandAya IshvaropadiShTakAlamahimAghaTTaH shrImahAdeva uvAcha | kalpAdyasya kR^itasyAdAviyaM devyavasatpurA | vaiShNavI brahmaNaH putrI pUjyamAnA surarShibhiH || tathA puNyamayA kR^iShNA sarvatra sudhiyo janAH | samAyuShassadAnandA nottamAdhamamadhyamAH || teShAM svAbhAvikI siddhiH hlAdinIha rasollasA | atha kAlasvabhAvotthapApabIjasamAgamAt || teShAM mithastu sa~NgharShaissiddhireShA rasollasAH | punarbrahmaprasAdena kalpavR^ikShAH janeShTadAH || jAtAstepyaghavR^iddhyAtha nR^iNAM doShAttirobhavan | punasteShAM hi vR^iddhyarthamauShadhyassvayamutthitAH || nAnAphalarasAstAshcha taddoShAdbhuvamAvishan | punastairarthito brahmA vR^iddhyarthaM samakalpayat || vR^iShTimoShadhisiddhyarthaM hastasiddhiM cha karmajAm | dharmAdharmavyavasthAM cha maryAdAshcha pR^ithagvidhAH || nR^iNAM sarvajagatsthityai dharmo jAtashcha chaturvapuH | naro nArAyaNashchaiva hariH kR^iShNa iti prabhuH || te dR^iShTvA tAdR^ishaM nAshaM prajAnAmaghavR^iddhijam | sa~nchintya rakShaNopAyaM svAnujaM kR^iShNamabruvan || gachChAshu brahmasadanaM kR^iShNAmAnaya nastanum | sarvAghashAntyai jagatAM tadarthaM sA hi nirmitA || pitAmahashcha vaktavyaH puNyatIrthAnyanekashaH | bhUmau prakalpayetyevaM nochennAsti jagatsthitiH || Ishvara uvAcha | tatheti gatvA kR^iShNotha nivedya brahmaNe.akhilam | brahmalokAtkR^iShNAnadyAnayanaghaTTaH kAryaM lebhe tataH kR^iShNAM bahumAnAtsamarpitAm | brahmaNA sarvadevaishcha satkR^ito bhagavAnmudA || tAmAdAya yayau kR^iShNaH pUjyamAnAM surottamaiH | brahmaviShNustathA rudrassarve devAssaharShibhiH || sotsAhaM mAnayantastAmanujagmustathA bhuvam | kasmin deshe tu devIti mantrayantastu te surAH || gachChanto dadR^ishuH kashchinmahAtmAnaM tapasvinam | te tamUchuranekastaM kimichChasi vR^iNuShva tat || devyAgamotsave hyasmin deyaM yasya yadIpsitam | tatastapasvI hR^iShTAtmA tAn praNamya kR^itA~njaliH | tasyAH puNyajalasnAnAdahaM prApsyAmi dhanyatAm || kR^iShNaM kR^iShNAM cha tAM prAha sahyAdriM vatsyathAmaraiH | devyAgamamimaM j~nAtvA samArAdhayituM shivam || muktiH pravartatAmeShA sAkShAdviShNumayA tviha | tasmin kR^iShNAjale snAnAdahaM prApsyAmi dhanyatAm || mAnyatAM chApi lokesmin tIrthamAturhi gauravAt | tachChrutvA harShitairdevairvIkShitA cha mahAnadI || evamastu girishreShTha tvattassamprabhavAmyaham | sutA tava bhaviShyAmi sahyajetyapi vishrutA || etachcha me priyataraM kIrtyaM nAma bhaviShyati | sadyastvasyAM madanujAssarvanadyuttamottamAH || tvatta eva janiShyanti varAnme bhUdharottama | Ishvara uvAcha | evamasmin vare datte sahasA vismayaM yayuH | bhaktavatsalatAM dR^iShTvA devyA viShNorivAmarAH || so.api prasIda chetyuktvA praNamya mudito giriH | kR^iShNAmAdAya tairdevaissahitassvapadaM yayau || naro nArAyaNashchApi harishchApi samAgatAH | anye cha tatra tatrasthAH siddhavidyAdharoragAH || tadA sahyagirau tasthuH bhuvanAni chaturdasha | sametAnyatiharShAchcha draShTuM kR^iShNA mahotsavam || kR^iShNAM prashaMsya tAM harShAdR^iShiNAM pitR^iNAM tathA | surANA~ncha tadA vAchaH tatra shushrivire shubhAH || aho kR^itArthAmanujA hyeShA kR^iShNAkhileShTadA | kAmadhenussamAyAtA bhUlokAla~NkR^itishshubhA || vayaM cha dhanyA manujaiH kR^iShNAyAmanutarpitAH | havyakavyaissupUjAbhiH prApsyAmo nirvR^itiM parAm || labhyate sakR^itadapyatra yadi kR^iShNAjalA~njaliH || tarhi no nityatR^iptAnAM svadhayA sudhayA cha kim | aho svala~NkR^itA pathvIH supurA cha bhaviShyati || pravAheNAmalenAsyAssarvAma~NgalahAriNA | sabhAgyAste narA loke te cha deshAshshubhodayAH || tAnyeva puNyakShetrANi yatra kR^iShNA vahiShyati | svargaM vistArameShyanti sa~NkochaM narakANi tu | iyaM svargasya nishreNI sulabhAsta itaH param || bhaviShyaddehabandho naH kR^iShNAtIre tu sarvadA | sattvena ja~Ngamatvena sthAvaratvena vAstu naH || Ishvara uvAcha | itthaM harShAtprajalpantassarve tasthussurAdayaH | stuvantashcharShayo devIM gAyantashchApi kinnarAH || ratnaiH puShpairdhanairdivyaissarveShAmatha sodrirAT | teShAM chakre mahApUjAM kR^iShNAyAshcha visheShataH || atha svayaM jagannAtho viShNuH kR^iShNAM praharShayan | shR^iNvatAM sarvadevAnAM prAha vIkShya cha taM girim || shrIbhagavAnuvAcha | ahamatra nivatsyAmi shvetAshvatthavapussadA | matpAdanissR^itA devI nadI puNyajalA bhavet || ityuktvA bhagavAn viShNuH shvetAshvatthobhavatsvayam | tanmUlasthA cha sA devI toyapUrNAbhavatkShaNAt || tato jaya jayetyuchchaiH stuvatsu vibudhAdiShu | harShAnnartatsu muniShvapasasAra mahAnadI || devadundubhayo neduH puShpANi mumuchurghanAH | gandharvAdyAH jagurharShAtkR^iShNAyAtra mahotsave || so.atha kR^iShNAM munirdevIM prakarShaNaparo mudA | munisa~NghavR^itaH shrImAnanye tvanuyayussurAH | iti jagadaghanAshanAya kR^iShNA dhavalavapurdhariNIM vidUShayantI | tribhuvanaduritAni tarjayantI svanijajalena jagAma pUrvamabdhim || adharmA rAkShasA ghorAssarvANi duritAni cha | daurmanasyaM paraM prApuH puNyanadyAssamAgamAt || dharmassakAmo viprAshcha devA gAvashcha sampadaH | praharShaM paramaM prApurbhuvi devIsamAgamAt || yadA kR^iShNA bhuvaM yAtA tadA bhavati putrikA | adharmavR^iddhiH pUrveShAM viruddhA lokanAshinI || yukto yugakramo loke vAghavR^iddhyA viparyayaH | mahAnadyAH prabhAvena yAvatkalpavikalpanAt || vikalmaShA jaganmAtA sarvapuNyamayA shubhA | tadA tvatIva puNyAni tIrthAkhyetra pade pade || yathA sarveShu vedeShu puNyA R^igvedasaMhitA | yathA tvatIva puNyAni tatra sUktAni vai pR^ithak || tathAnyAM puNyanadyAM cha puNyatIrthAni santi vai | teShAM mAhAtmyamatulamanantaM guhyamuttamam || evaM sa~NkShepataH proktaM devyA mAhAtmyamIdR^isham | savistarantu tattvena viddhi tvaM madanugrahAt || munibhyo vada vatsaitajjagatAM hitakAmyayA | tIrthAni chAtra guhyAni matprasAdAdvadiShyasi || nArada uvAcha | ityuktonugR^ihItashcha skando devena shambhunA | praNamya hR^iShTaH prayayau svArthAya munibhissaha || sothAbravInmunibhyastanmAhAtmyaM sarvaguhyavit | sahyAtprabhR^iti tIrthAni yAvatsAgarasa~Ngamam || tAni vakShyAmyahaM vo.adya shR^iNudhvaM munisattamAH | tIrthAni sarvaguhyAni skandaM natvA jagadgurum || yashchemaM sambhavaM devyA kR^iShNenAnayanaM mahat | yaH paThediha pUtAtmA sa yAti paramaM padam || shrIkR^iShNaveNyAgamanaM munIDyaM sAkShAchChivoktaM paramaM pavitram | shR^iNvannavApnoti sudIrghamAyurArogyamaishvaryamato.api muktim || iti shrIskAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye shrIkR^iShNAgamanaM nAma tR^itIyodhyAyaH || \medskip\hrule\medskip nArada uvAcha | tIrthAni kR^iShNaveNyAM tu yAnyanantAni dvijottama | prAdhAnyAddhi pravakShyAmi guhyAdguhyatamAni vaH | sahyAdreruttaraM shR^i~NgaM sa cha brahmagiriH smR^itaH || yatra brahmA tapaH kR^itvA prApadrAjyapadaM hareH || tasmAddakShiNato viprA ramyo vedagiriH smR^itaH | yatra vedAssahA~Ngaishcha mUrtimantassahAsate | tayormadhye mahAtIrthapuNyaM mAmakaM smR^itam | yatrAmalakavR^ikShasya puNyaireva pradR^ishyate | tasya mUlAtsamudbhUtA veNInAma mahAnadI | yasmin pradeshevAshvatthamUlAtkR^iShNAsamudgatA | tatrAdau viShNutIrthaM tatpApinAmatidurlabham | tatra snAtvA sakR^inmartyassArUpyaM labhate hareH | amAvAsyA gurorvAre tatsnAnaM muktisAdhanam | dR^iShTvApi sakR^inmartyaH kR^itakR^ityo na saMshayaH | tataH kramAdrudratIrthaM brahmatIrthaM cha durlabham | tatrasnAtvA vasetkalpaM pade rudraviri~nchayoH | tatashchayogo veNyAshcha sarvasiddhikaro nR^iNAm | yeneyaM sarvalokeShu kR^iShNaveNIti gIyate | kR^iShNAj~nayA jagachChAntyai brahmaNA nirmitA shubhA | veNI cha kR^iShNayA yuktA mahatIM khyAtimAgatAH || tataH kakudminI sa~Nge kR^itvAsmin vAruNaM japam | gAyatryaShTashataM vApi muchyate sarvapAtakaiH | shilIdUtaM mahAkAyaM rAkShasaM duShTacheShTim | tIrthadhArAbhirugrAbhiH kalinA preShitaM dvijAH || yatra nirjaratAM yAtaM tatra tIrthaM mahAphalam | viha~NgaM nAma lokesmin tIrthAnAmuttamottamam || yatra tArkShyastapastaptvA lebhe sarvamanorathAn | tattIrthaM shambhusAnnidhyAtpavitraM pApanAshanam || yatra jAtismarassnAtvA vihagassarvamAptavAn | yatrAste sha~NkarassAkShAtsvayambhUrhitakAmyayA || kR^iShNAyAM yatra sambhUto bhairavo bhImarUpadhR^it | tatkShetrapatisAnnidhyAtsiddhakShetramudAhR^itam || tatrasnAtvA tu yaH pashyenmaunIkShetrAdhisaMharam | sarvapApavinirmuktaH prApnoti paramaM padam || malApahAratoyAkhyA kR^iShNA pItena chAmbhasA | yatra nAgeshvaro devassambhUto bhaktavatsalaH || taM devaM vAsukissAkShAtsarvadaivAnutiShThati | sudhiyAM naShTapApAnAM sanAgastvakShigocharaH || tatra tachcha mahAsthAnaM sarvasiddhikaraM nR^iNAm | kumbheshvaraM tathodIchyAM snAtvA devaM samarchayet | sarvapApavinirmukto rudraloke mahIyate || tataH paulastyatIrthaM cha paulastyeshastathA haraH | tatra snAtvA tamarbhyachya sarvAnkAmAnuvApnuyAt || mArkaNDeyastataH prAchyAM tapaH kurvan mahAmatiH | ArirAdhayiShuH devIM tuShTAva parayA girA || mArkaNDeya uvAcha | praNato.asmi jaganmAtarjagachChAntyai bhuvaM gatAm | tapasA brahmaNA lakShmI kR^iShNAnItAM harestanu || lasattara~NgamAlAbhissvargasopAnapa~Nktivat | yA bhAti vitatA bhUmau bhAti hu~NkurvatI vayA || roShAjjagadaghaughAnAM tajjanAya jagadgR^ihAm | AvartanAbhiH padmAkShI shubhrA~NgI phenahAriNI || brahmapriyA j~nAnakarI sAkShAdbhAti sarasvatI | ala~NkR^itiH priyA viShNoH jagaddhAtrI dhR^itAmbujA | chakAsti yA svayaM lakShmIH jagaddurgatinAshinI || bahudhA shambhusAnnidhyAtsadA darshitagauravA | saubhAgyadAyinI gaurI yA bhAti jagadambikA || lasatpatrikalAlApairjanAnAhvayatIva yA | mA bhaiShTa mAmAshrayata dadAmIShTAnvarAnaham || taTavR^ikShaparibhraShTanAnApuShpaphalAnvitA | yA bhAti kalpavallIva sarvAbhIShTapradAM nR^iNAm || mahAtmanAM yA sharaNaM pApinAmapi sarvadA | vichitraguNamAhAtmyAM tAM nato.asmi garIyasIm || tyaktvA yassvamayo yAti rasasparshAtsuvarNatAm | evaM kR^iShNAjalasparshAtpApaM sadyo.api puNyatAm || yeyaM dakShiNaga~Ngeti gIyate devakinnaraiH | yeyaM dakShiNato ga~NgA sA devI me prasIdatu || evaM saMstUyamAnA sA nirgatya jalamadhyataH | prasannA munivaryaM taM varadAsmItyabhAShata || so.api maunI prahR^iShTAtmA prA~njaliH parameshvarIm | prAha dhanyosmyahaM devi tvAM dR^iShTvA bhagavattanum || dIrghamAyurmayA labdhaM viShNumArAdhya vai purA | vinA cha bhagavadbhaktyA tadvyarthamiti me matiH || tasmAdAtmani shive govinde cha jaganmaye | tvayi prakR^itimayyAM cha bhaktissyAtsArvakAlikI || evamastu munishreShThayashchastoShyetsadaiva mAm | snAtvA so.api cha dIrghAyurbhaktirasmAsu syAddR^iDhA || nArada uvAcha | ityuktvAntarhitA devI munishchAtrAvasachchiram | mArkaNDeyArchitaM tIrthaM tenaitatparamaM bhuvi || mArkaNDeyAbhidhashcheshastatrasarvavarapradaH | tatra snAtvA tamabhyarchya muktimApnoti mAnavaH || iti shrIskAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye AnandAditIrthamahimAnAma chaturthodhyAyaH || \medskip\hrule\medskip nArada uvAcha | tataH paraM vishAlAdinadIpa~nchakamAgatam | kR^iShNAM draShTuM tato devIM devAshcha bhuvamAgatAH || deshasyAtIva ramyatvAddevAH tatraiva te.avasan | puNyaM pavitramAyuShyaM ArogyAdipradaM shubham | tatsnAnaM kIrtimajjj~nAtaM sarvadevanivAsataH || tatrasthaM sha~NkaraH prAchIM devAsuramunistutaH | nivasan tatravaikleshAtsarvasmAnmuchyatejanaH | || kubjeshvavarAditIrthavarNanam || kubjeshvaraM yadA j~nAtaM sarvakAmaphalapradam | tatra tIre narassnAtvA dR^iShTvA kubjeshvaraM haram || muchyate sarvapApebhyaH sharvalokaM sagachChati | mahAtIrthaM tataHpUrvaM bAhumAtrapramANataH | shuklIbhavanti vinyastA yatra kR^iShNAstilAkShatAH || tatra snAtvA tu yanmaunI nadImadhye sudhIrnaraH | devAn pashyatyasau sarvAnpratyekaM divyachakShuShA || mahatkShetraM nadIsa~NgaH tatra snAnaM mahAphalam | mAsaM snAtvA tu tattIrthe brahmahatyAM vyapohati || tatoghahArI sa~NgassyAtsarvajanmAghanAshanam | prAyashchittArthinAM taddhi paramaM sharaNaM viduH || tatra sa~Nge dvissnAtvA gAyatrIM lakShasa~NkhyayA | japan kAmAnavApnoti muktiM chAtha na saMshayaH || saptasAgarasa~Ngastu tatastIrthaM sudurlabham | yatra devIM svayaM draShTumAgatAssaptasAgarAH || samastasAgarasnAnaphalaM tatsnAnato bhavet | tatraivaparvaNi snAtvA prApnoti paramaM padam || apavargaphalaM tesyurvarjayitvetarArthitAm | vItarAgonirAhArastapastepetra kaushikaH | kaushikI yatra saMyukto kR^iShNayA sariduttamA || tatsnAnaM kaushikaM j~neyamachirAnmuktisAdhanam | yA gatiryogayuktAnAM munInAmUrdhvaretasAm | sA gatissarvajantUnAM kR^iShNAtIranivAsinAm || yA gatiryAgayuktasya vArANasyAM mR^itasya cha | sA gatissnAnamAtreNa kR^iShNAyAM harivAsare || kR^iShNAtara~NgasambhUtapavanasparshamAtrataH | nirdhUtapAtakAssarve janA viShNupadaM yayuH || tatassaptakuloddhAraM prAha skando mahAmatiH | tatra snAtvA tamabhyarchya nadImadhyagataM haram || tArayetsapta vai pUrvAn tArayetsapta chAparAn | tatassaptakuloddhAraM tIrthametatprachakShate | shaunakasya makhaM yatra prAptA vigrahiNassurAH | kulamuddhAryate yatra tattIrthaM kulatArakam | tatra snAtvA svayambhUtaM shambhubhUmividhArakam || archayitvA samApnoti gatimatyantadurlabhAm | tatashcha bhArataM tIrthaM chakre yatra makhaM dvijAH || dauShyantirbharatastatra snAnAllakShmIpravardhanam | tataHpUrvamukhe tasya sthAnaM munigaNairvR^itam || yairadR^iShTA punaH kR^iShNA tasthau tadgatagauH kShaNam | tataste munayo draShTuM jaganmAyAm upAgatAH | madhuvR^ikShavitAnAni gR^ihItvArchayituM yayuH || te.anyonyamUchuH pratyakShamadR^iShTvAsyAstanuM shubhAm | pUjayAmaH kathaM devImiti tAM tuShTuvurmudA || R^iShaya UchuH | tvaM bhaktavatsaletyevaM sarvalokeShu gIyase | bhaktyAsamupayAtAnAM vrajano dR^iShTigocharam || sasambhramAgatAhyatra yattiShThasyAshramAntike | tad.hvijAshramarakShArthamahobrahmaNyatA tava || jagaddhitAmR^itamayI sAkShAdratnAmbumayyasi | api chAmaratAM yAnti martyAstvatsevakAstataH || surebhyaH kalashenaivamitaM dhAtAmR^itaM dadau | martyebhyastvati kAruNyAttvaM mahAmR^itavAhinI || dharmArthinAM mumukShUNAM arthakAmAvapIchChatAm | sukhopAyapadaM tvaM hi sarve tenaiva kalpitAH || sharaNaM sarvavarNAnAM samastAshramiNAmapi | sarvajIvasharaNyAM tvAM kemartyAnopayAntyaho || haMsA na kevalamamI jalakA~NkShiNa stvAmAyAnti dUragahanAdbhuvi toyakAmAH | AyAntyaho paramahaMsa varAshchadevi tyaktaspR^ihAH api sukhAdiShu mokShakAmAH || jantUnAmakhilAghaghnI prayANaM tu pade pade | jyotiShTomaphalaM dadyAdyatasvAM nopayAntyaho || yadyapyekadine samyaktvattIrenuShThitaM janaiH | svakarmabhaktyAsatatamachChidraM taiH kR^itaM bhavet || brahmavarchasakAmAstvAmarthavidyArthinastathA | AyAnti viprAbhUpAshcha tejorAjyajayArthinaH || dhanadhAnyArthino vaishyA anyechochchAvachA janAH | svargakAmAkhilAdyarthaM kR^itArthAstvAM vrajanti tat || devadaityApsarassiddhA nAgagandharvakinnarAH | svasvakAmArthamAyAnti tvAmevajananImiva || tvanmUrtirdhavalAdIrghAkuTilAbhAti dUrataH | AgatasyabhuvandraShTuM sheShasyevAkR^itishshubhA || yasyAstu mAhAtmyamaho shivo.api na sarvametAvaditi bravIti | sa~NkShiptamevetyavadadguhAya tAM tvAM namo devi kathaM manuShyAH || evaM sadAnandaguNAM vareNyAmanantamUrtiM sharaNaM gatA smaH | gR^ihANapUjAM svatanuM prasannAM pradarshayorvyA~Nkuru naH kR^itArthAn || nArada uvAcha | evaM saMstUyamAnAsA jalamadhyAtsamudgatA | prasannamUrtirdivyA~NgI dyotayantI disho dasha || sha~NkhachakragadApadmadhAriNIM parameshvarIm | dR^iShTvA jayajayaityuchchaistuvantaH praNatA muhuH || tatastairarpitAM pUjAM gR^ihItvA praNayA | chChubhAM diShTamiShTaM varaM teShAM dadau devI pR^ithakpR^ithak || sabAlavR^iddhastrIkaistairadR^iShTArdhibhirAshraye chiram | nAnAvarAn datvA yayau prItyA prasAditA || tatastanmadhyataH kR^itvA dvidhA yAtA mahAnadI | saMyuktA pAvanIyasmAdAshramasthaistathAsthitam || madhvAdivastubhiryasmAtpUjitAtairmahAnadI | tasmAnmadhupuraM nAma tattIrthaM paramaM viduH || tatra tIrthe narAssnAtvA yaj~nAnAM tapasaH phalam | sarveShAM prApnuyussadyo devI chAsya varapradA || tayoH pravAhayossa~NgaH tIrthamuttaratashshubham | devahradaM nAma yatra jalakrIDAratAssurAH || mAsaM tu niyatastatra vasan pashyetsurA~NganAH | tAbhiH krIDati kAmI chedakAmo muktimApnuyAt || ka~Nko nAma munistatra gAyatryaivArchayan harim | siddhiM samprAptavAMstena ka~NkatIrthamudAhR^itam || tatrAshcharyaM kShaNaM vR^iddhAH pUrvaM te muchyate punaH | yogAbhyAsaparA tasthuH tatsthAnaM yogasiddhidam || shUrpArakAkhyaM tatraiva sarvatIrthottamottamam | tatrAdyApi jagannAthaH prAtarvasati bhArgava || asyAmAhAtmyamatulaM vaktuM varShashatairapi | na shakyaM taddhi paramaM guhyaM prAksarvasiddhidam || jambUtIrthaM tataH pUrvaM siddhiM yatra sa jAmbavAn | jambUvR^ikShakadambastu jambUsthAnaM samuchyate || jambUtIrthe budhassnAtvA dR^iShTvA tatra cha sha~Nkaram | sarvapApavinirmukto brahmaloke mahIyate || tatashcha shatali~Ngasya sa~Ngamo muktidaH smR^itaH | krau~nchatIrthaM tato yatra siddhiM krau~nchamuniryayau || yaj~navATaM tataHpUrvaM vidurasya mahAtmanaH | tatra snAtvA naro bhaktyA hyashvamedhaphalaM labhet || tatashcha ShaNmukhassAkShAtkR^iShNAM draShTumupAyayau | gaurI pashchAdyayau tatra putrasandarshanArthinI || svayambhUshsha~NkarashchApi tatra sannihitastadA | vinAyakashchatatsnehAtsamAyAto gaNaissaha || tatraiva sannidhiM chakrussarve te sthAnagauravAt || tattIrthaM sarvapApaghnaM sarvasiddhipradaM tathA | kumArasya priyaM sthAnaM sadA sarvagatasya cha || pApAnyatrAshu nashyanti mahApAtakajAnyapi | indratvAdyAshcha siddhyanti kAmAnmuktishchasattamAH || tatrasnAtvArchayechChambhuM devaM skandaM gaNeshvaram | sarvapApavinirmukto gaNaishvaryaM prapadyate || tatra kArtIkamAse tu vasanmuktimavApnuyAt | mAghe tu shivasAyujyaM snAtvA prAgudayAdraveH || kArtikyAM kR^ittikAyoge yaH kuryAtsvAmidarshanam | saptajanmabhavedvipro dhanADhyo vedapAragaH || sakR^idyadvA kadAchidvA snAtvA taM praNamenmahAn | brAhmaNo jAyate nyasmin janmanyaghayuto.api san || japastapastathA dAnaM homashchAtha tilodakam | tatrAkShayaphalaM viprAstattIrthaM hyuttamaM bhuvi || AdityahR^idayaM nAma tIrthaM guhyatamaM tataH | tatra snAtvA samabhyarchya nadImadhyagataM ravim || sarvapApavishuddhAtmA bhitvA chaNDAMshumaNDalam | prayAti paramaM sthAnaM yadgatvA na nivartate || aShTakAyAstatassa~NgaM sarvapApaharaM shubham | svayambhUshsha~NkarastatrasarvadhA bhaktavatsalaH || vAlmIkaM tu tataH pUrvaM yatrAste tapasA purA | viShNumArAdhyannachirAllebhe.abhIShTAn parAnvarAn || sarvaj~natvaM kavitvaM cha muktiM chAnte munIshvarAH | tatra snAtvA naro bhaktyA praj~nAM medhAM vidanti cha || puratastasya vai tIrthaM siddhihradamudAhR^itam | yatra sItAM sutAM lebhe lakShmImArAdhya maithilaH || tatra snAtvA naro bhaktyA nArI vAyatamAnasA | saubhAgyaM paramaM labdhvA prApnoti paramAM shriyam || mudgalasya tatastIrthaM puNyaM skandena kIrtitam | tatra snAtvA naro bhaktyA pUtassvamargavApnuyAt || tatasskandapuraM nAma tIrthasnAnaM mahAphalam | shilAyAM dR^ishyate yatra puNyaM rudrapadadvayam || sarvapApavinirmukto rudraloke mahIyate | kumArAlayamArabhya yAvadetad.hvijottamAH || pR^ithunAmAni tIrthAnAM puNyAnAM santi koTayaH | tIradvaye tathA madhye yatra tatra pade pade || yatsparshapuNyoharahaH pravR^iddhaM pApaM janAnAM vidhunoti vAyuH | dhvAntaM yathArko dayatAM vivR^iddhaM savistarAdvarNayituM ka IshaH || yadambupAnamadhikaM somapAnAdvijanmanAm | yattIre vasanaM muktyai kR^iShNaveNIM nato.asmi tAm || iti shrIskAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye kR^iShNAnadyubhayataTatIrtha\- varNanaM nAma pa~nchamodhyAyaH || \medskip\hrule\medskip trayodashatIrthapravachanaghaTTaH | nArada uvAcha | trayodashAsyA tIrthAni kR^iShNAyA dakShiNe taTe | triyojanAntarasthAni durlabhAnyamahAtmanAm || teShAmapi mahAtIrthaM sa~NgamAkhyaM virAjate | vyaktAmuktAvalI madhye mANikyamiva bhAsuram || tIrthasya shataM pashchAtpurastAchchadvijottamAH | yeShAM prabhAvamatulaM rahasi prAha ShaNmukhaH || yastrayodashatIrtheShu snAyAdaghayuto janaH | svayamichChanti taM svachChaM dharmakAmArthasampadaH || yastrayodashatIrtheShu trayodashajalA~njalIn | dadyAtpitR^ibhyasteneShTAste yugAni trayodasha || yeShAM mAhAtmyamAshcharyaM shaMsanti tridashA divi | pitR^iloke cha pitarashshrutamAtrAghanAshanam || devAdyAH prAyashotraiva snAnadAnajapAdibhiH | labdhavanto nijAn lokAn yathAnte divi kAraNam || tatsnAnamAnulomyena pAvanaM sarvakAmadam | apyetatprAtilomyena jIvanmuktipradaM shubham || gopAdatIrthamArabhya tatra tatrArchayan pitRRIn | karmakShayArthaM tIrtheShu snAtvA dhanyataro bhavet || vipravyAdhavR^intAntakathanam | tatrApyudAharantImamitihAsaM purAtanam | purAbhUtsumatirnAma sAlagrAme dvijottamaH || tatsutaM sUtikAdoShAjjAtamAtraM jahAra ha | nishAcharyataraM prApya mAyayA bAlahArikA || sA yAnti vipine rAtrau bhItA dR^iShTvA tapodhanam | mantriNaM bhasmadigdhA~NgaM tatrotsR^ijya shishuM yayau || atha taM deshamAyAto durmukhonAma lubdhakaH | dR^iShTvA bAlakamAdAya haThAnninye svakaM gR^iham || kAlena vavR^idhe bAlo bAlakairabhirakShitaH | tatsvabhAvastadAchAro.abhIrAn sojanayatsutAn | aj~nAtAtmasthitissotha kadAchinmR^igayAM charan || daShTvA chorairvadhyamAnaM kR^ipayA mochayad.hvijam | rakShitastena viprarShiH kaNvAkhyo nAma sobravIt | kosyapratyupakArassyAditi dadhyau kShaNaM sudhIH || vipravyAdhasya vR^ittAntaM viditvA so.ativismitaH | tyaja bhAvamimaM shIghraM hatassvAmaughavichyutiH | uktvetipUrvasmaraNaM dadau j~nAnaM sadAtmanaH | j~nAtvA so.akhilavR^ittAntaM sahasA vyAkulobhavat | sAshrubhiH plAvito bhItastaM praNamyAha bhItavat | svAmin kathaya kAruNyAtkA me syAdiha niShkR^itiH | kaNva uvAcha || he vyAdhaputra santyete prAyashchittaM na cha kShamam | tasmAttvaM tIrthacharaNo bhava niryAhi mA chiram || yadalabhyaM makhairdAnaistapasvAdhyAya saMyamaiH | tallabhyaM hi kShaNAttIrthairachintya mahimAnvitaiH || tatrApyatirahasyAni vakShye tIrthAni yairbhavAn | sadya eva divaM pUtassasharIro gamiShyasi || asti dakShiNadigbhAge kR^iShNAkhyA sahyajA nadI | tasyA malApahAriNyA sa~NgastrailokyavishrutaH | tasmin pradeshe tIrthAni supuNyAni trayodasha || tatsa~NgAtparataH kroshe prAkkroshe santi tatra vA | teShu snAtvAnulomyena mokShyase sarvakilbiShaiH || prAtilomyena brahmaiva jIvanmuktobhaviShyasi | ityuktvAnugrahaM tasmin kR^itvA drutagatiM muniH | ekAhenaiva tatsnAnaM siddhyediti yathoditam | muniM vyAdhotha taM natvA tatprasAdabalAddR^itam | kR^iShNAM prApyAtidUrasthAM sa tu tIrtheShu teShu cha || kramAtsnAtvAnulomyena prAtilomyamagAtpunaH | shuklatIrthe tatassnAtvA vItapApassamAhitaH || vipravyAdho.api pUtAtmA sasharIro divaM yayau | vimAnenArkavarNena surasthitaishcha satkR^itaH || atItya brahmaNo lokaM viShNulokamito gataH | tachChrutvA tIrthamAhAtmyaM siddhagandharvachAraNAH || vismayaM paramaM prApuH prashashaMsurmahAnadIm | naitachchitramiti prochustatvaj~nAstu maharShayaH || kR^iShNaM cha kR^iShNaveNIM cha shritAnAM kinnu durlabham | shrIveNIplavanAya bhUmau vA~nChanti devAH khalu martyajanma | tasyAH prabhAvaM sakalaM pravaktuM shivo harirvAdibhavo guho vA || iti shrIskAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye vipravyAdhavR^ittAnto nAma ShaShThodhyAyaH || \medskip\hrule\medskip gopAdatIrtha mAhAtmyam R^iShaya UchuH | ahomAhAtmyameteShAM tIrthAnAM vismayAvaham | svAmin kathaya nAmAni tatprabhAvaM kramAdvada || nArada uvAcha | pashchime prathamaM tIrthaM gopAdamiti vishrutam | tatsahasravistArabahugopAdachihnitam || maryAdArthaM cha tasya prAggopAdAnte shivassthitaH | li~NgabhUtaH svayambhUto gopAdeshombikAsuhR^it | surabhissA jaganmAtA samabhyarchya cha sha~Nkaram | gavAmaishvaryamAsAdya tIrthasyApi dadau varAn | kAmadhenuruvAcha | yotra snAtvA nadImadhye gopAdeshaM spR^ishennaraH | govadhAnmuchyate ghorAdupavAsAttribhirdinaiH || lokAnAM mAtaro gAvastAsAM drohaM charanti ye | na teShAM niShkR^itiH kAchidvinA gopAdasevanAt || tADayanti shapaM tvetAH kleshayantyatikarmaNA | niruddhyanti bhavetteShAmatra snAnaM vishodhanam || yotra snAtvArchayelli~NgaM mAsamekaM jitendriyaH | ihaishvaryaM samAyAti pretya golokamashnute || svapitR^ibhyastu yo dadyAttilamishrAn jalA~njalIn | kAmadhenurduhettAMstu teShAmAshAprapUraNI || nArada uvAcha | iti datvA varAn devI bahUn svaM gokulam | yayau parvasvadyApi chAyAti tenedaM gopadA~Nkitam || tatra tAvanmahAbhaktyA snAtvAbhyarchya pitrUn surAn | shivaM tato namaskuryAdebhyo mantramimaM japet || namo gobhyaH shrImatIbhyassairabheyIbhya eva cha | namo brahmaprasUtAbhyaH putrIbhyo.api namo namaH || evaM kR^itvA sakR^inmartyaH pUto brahmapadaM yayau | shR^itvaitaddUrasaMstho.api gopradAnaphalaM labhet || shR^iNuyAttachchamAhAtmyaM tadgR^ihe sampadassadA | na kShIyante cha chatvAri kShIraM dadhi ghR^itaM madhu || iti shrI skAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye gopAdatIrtha vaibhavaM nAma saptamo.adhyAyaH || \medskip\hrule\medskip anantatIrtha mAhAtmyam nArada uvAcha | tasmAtpUrvamanantAkhyaM pa~nchAshaddhanurAyutam | tIrthaM yAvatsarinmadhyeli~NgaM sheShaphaNAnvitam || tatrAnantastapastepe kAdraveyo mahAmatiH | urago garuDAdbhIto hareharahareti cha || atha kAlena suprItau yashshaurirjagatAmpatiH | samAgamyAbhayaM datvA taM chakrAte mahAmatim || shayyAbhava mametyuktvA viShNustasya phaNe sthitaH | upAvishatsukhaM tasmin dayayA saha shambhunA || prasannaprabhusaMsparshAtso.api naShTatapaHshramaH | jaharSha dhanyatAM yAmi prasIda iti chAbravIt || tAvadbrahmAdayo devA vedAstIrthAni charShayaH | sametya tuShTuvussarve harShAddevaM phaNasthitam || phaNishayyAsamArUDhaM lakShmIshaM saha shambhunA | chakrurmahotsavaM siddhAgandharvAH puShpavarShiNaH || tatonanto varAn vavre devaM devaughasannidhau | mannAmnedaM bhavettIrthamanantaM sarvakAmadam || tIrthAni chAmarANAM cha devAnAM cha tathaiva hi | yoginAM chApi kalayo mama chAstvatra sannidhau || shrIviShNuruvAcha | anantatIrthamityetatkIrtyaM nAma bhaviShyati | snAnadAnajapAdInAmanantaphaladaM sadA || anantastvamanantohamanantoyaM sadAshivaH | tIrthAni devA vedAshcha sarvenantAH sthitA iha || shrImahAdeva uvAcha | yotra snAtvA phaNasthAnaM samadhIte stutiM gavAm | archayedgaNapo bhUtvA sa mayA saha modate || brahmAdidevAH asmAkaM sannidhishchAstu sannidhau devadevayoH | priyAya nAgarAjasya yobhUchChayyA jagatpateH || nArada uvAcha | itthaM sambhAShya te sarve tatraivAntardadhustadA | sadA sannihitAshchAtra tenedaM tIrthamuttamam || tadAprabhR^iti lokAnAM j~nApanArthaM jalAntike | adyApi dR^ishyate li~NgaM phaNe hariharAtmakam || pa~nchAnyAni cha li~NgAni siddhavandyAni santi hi | tatra puNyAni dR^ishyAni shilAnAmantarAntare || tatra snAnaM cha dAnaM cha tapashshrAddhaM tilodakam | anantaguNatAM yAti sadAnantaprasAdataH | tasmAtsnAtvAtiniyato li~NgaM hariharAtmakam || sheShaM cha bhaktyA sampUjya praNamedyadi vai japan | yonanto dharaNIM dhatte yonantasya phaNe sthitaH || yenantasthAshcha vishvAMstrInanantAn praNato.asmi tAn | evaM kR^itvA sakR^idvApi shivaloke mahIyate | pa~nchamyAM kurvatashchaiva nAsti sarpabhayaM kvachit || kShIreNa snapayeddevaM pa~nchamIShu cha pa~nchasu | yatkAmyate tadApnoti niShkAmaH paramaM padam || AshleShA su chaturdashyAM pa~nchamyekAdashIShu cha | aShTamyAM chaiva yaH snAyAnnAsti tasyeha durlabham || yonantatIrthasya shR^iNoti divyam mAhAtmyametanmunisa~NghagItam | sa sarvarogAdibhayavyapetaH kulAbhivR^iddhiM labhate yashashcha || iti shrIskAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye anantatIrthavarNanaM nAmAShTamodhyAyaH || \medskip\hrule\medskip sUryatIrthavarNanam nArada uvAcha | sUryatIrthaM tataH pUrvamiti tIrthavido viduH | dhanushshatadvayaM yAvatsiddhidaM siddhasevitam | tasya pashchimamaryAdAM j~nApayan li~NgarUpadhR^it | somesha iti vikhyAto nadImadhye shivasthitaH || maharShirnaidhR^ivo nAma tatra taptvA mahattapaH | ArAdhayan jagatsUtiM sUryaM tuShTAva bhaktitaH || naidhR^ivaH namassavitre vyaktAya mUrtaye paramAtmane | sandhyayoH dhyAnagamyAya shuddhabhAsAyate namaH | ChandomayAya svachChandachAriNe chArurochiShe | brahmANDagR^ihadIpAya sadA satkarmasAkShiNe | chakShuShAM chakShuShe nityaM namo.apratimatejase || tvamAdAya rasaM bhUmeH kAle visR^ijasi prabho | oShadhIstvaM tu puShNAsi tAH puShNantyakhilaM jagat | na kevalaM prapuShNAsi kShINaM shashinamAgatam || karoShi sarvataH pUrNAn bhaktAMshchApi kR^itAnatIn | tvaM pUrayasi martyAnAM jIvanArthaM jalAshayAn || nijagobhiramartyAnAM chandrAkhyaM chAmR^itandadat | grahanakShatratArakAchakraM tvaM puShNAsyakSharaishshubhaiH || mAlAkAra ivAmlAnaM puShparAshimanukShaNam | tvannAmavibhavaj~nAnAmaj~nAnaM timiraM yathA || yathAshoShayasi grIShme tR^iNAni duritaM tathA | tvaM jalA~njalibhiH pUjyo nityAbhyudayashAlibhiH || tvaM bhaktAntsatsvabhAvena karoShi karuNAnidhe | brahmAdidevAssandhyAnu yatkurvanti jalA~njalIn || yuktaM tannahi pUjAdi teShAM tvadudayaM vinA | yathA pratyakShadevastvamAgamairaiva bodhyase || AyurArogyalakShmyAdipratyakShaphaladastathA | tvameva chakShushchakShushcha tejashchApyupakArakaH || bodhyaM cha paramAtmeti tvanmayaM sakalaM jagat | prasIda sarvabhUtAtman kAlAtman sarvatomukha || janmamR^ityujarAvyAdhisaMsArabhayanAshaka || nArada uvAcha | evaM saMstuvatastasya bhagavAn bhaktavatsalaH | divyAkR^itiH purastasthAvAgatya nijamaNDalAt || taM dR^iShTvA sahasA devaM hR^iShTamUrtishcha naidhR^ivaH | papAta daNDavadbhUmau prasIdeti vadanmuhuH | tamutthApyAha devesho varaM varaya suvrata | prIto.asmi bhaktyA tapasA stotreNa cha mahAmate || naidhR^ivaH tuShTo.asi yadi sarvesha sarvarogaharo hyasi | j~nAnabhaktiM cha me dehi bhavarogaghnamauShadham | shrIsUryanArAyaNaH yaduktaM tattathaivAstu stotreNAnena yo hi mAm | bhaktyA stoShyati tasyApi sa evAstu naraH paraH || sUryatIrthamiti khyAtimetattIrthaM gamiShyati | yatra madrochiShA tAmrA dR^ishyante vIchayokhilAH || yo.atra snAtvA samabhyarchya someshaM mAM cha bhaktimAn | namaskuryAdvarastasmai sostu yachchAnyadIpsitam || nArada uvAcha || anugR^ihyeti bhagavAn tuShTaH tIrthaM cha sarvadam | yayau svamaNDalaM devaH kR^itArthashchAbhavanmuniH || tasmAtsUryaprasAdena tIrthametaddhi muktidam | sarvakAmapradaM puNyaM sadAsevyaM maharShibhiH || lakShaM chApi japedyotra gAyatrIM vedamAtaram | tvagdoShAdimahArogairmuchyate nAtra saMshayaH || iShTamantrAshcha sidhyanti tathA lakShAchcha sumantritAH | sauramantrAstadardhena guhyametadudAhR^itam || pAdaM pAdaM sapraNavaM haMsamantraM paThan sudhIH | tasmAdardhamathArdhaM cha sakalaM cha punaH punaH || evaM saptArghyadAnena saptajanmAghanAshanam | pitrUnnayetsUryalokamAtmAnaM cha na saMshayaH || piNDAMstilodakaM chApi tatra snAtvA dadennaraH | bhAnuvArepi sa~NkrAntau vyatIpAte shashikShaye || yoge cha ShaShTisaptamyossUryatIrthe japedalam | yojano j~nAyate puNyaM sUryatIrthaM smaran dhiyA || iha bhogAMshcha suchiraM bhuktvA sUryapuraM vrajet || iti shrI skAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye sUryatIrthavarNanaM nAma navamo.adhyAyaH || \medskip\hrule\medskip nArada uvAcha | tasmAdanantaraM saptakoTitIrthaM prachakShate | pavitraM paramaM yasmin shilAsetuH pradR^ishyate || tatraiva koTishashchaiva tIrthAnItyakalpayan | tatra mAdhyAhnikaM karma chakre lokagururbahiH || kumbhenodakamAdAya tasmAttIrthAttu mAdhavaH | sa~NgamesthApayAmAsa prAha chaitanmahAphalam || lokAnAM j~nApanArthAya chihnaM tatra shilAtale | sha~Nkhachakre cha lokeshastattIrthaM hyuttamottamam || malApahAriNIsa~Ngamavaibhavam tasmAtpUrvaM mahAtIrthaM sa~NgamolokavishrutaH | yAvanmalApahAriNyA siddhasevyaM pradR^ishyate || tadetatparamaM tIrthaM durlabhaM pApakarmaNAm | na me pragalbhate vANI tasya mAhAtmyavarNane || kroshamAtraM tu vistIrNaM sa~NgamakShetramuttamam | gopAdAdIni tIrthAni tatraiva nivasantyataH || praNavasthA yathA vedAshshivasthAssarvadevatAH | tathA sarvANi tIrthAni sa~NgamasthAni suvratAH || siddhakShetraM shivakShetraM tatpuNyaM kShetramuchyate | niyato.atra vasan pApairmuchyate cha smarannaraH || vArANAsyuttaredeshe dakShiNe sa~NgamastathA | ataste haMsabhAvena tIrthAnAM saptakoTayaH || tadarthaM samanuprAptAH khyAtAstatraiva tadgirau | tasmAtpUrvamidaM tIrthaM sevitavyaM manIShibhiH || dAnashrAddhajapAdyatra sarvaM koTiguNaM bhavet | tasmAdanantaraM tIrthaM chakratIrthamudAhR^itam || shilAseturvibhaktaM tadbhuktimuktiphalapradam | ambarISheNa pR^iShTaM hi prAkChirAj~nAnasAdhanam || kintIrthamiti lokAnAM hitArthaM prAha keshavam | kShiptametanmahAchakraM sudarshanamanuvraja || darshayiShyati te tIrthamityuktvA prAha tadvibhuH | tenaiva darshitaM tIrthaM tataH prApnoti bhUtalam || chakratIrthamiti khyAtiM rAjA chAtrAvasachchiram | kAtyAyanI cha tatrAste tachchakrasya samIpataH || tIrthametaddhi tasmAchchakratIrthaM vidurbudhAH | chakratIrthe vasanmartyaShShaNmAsAllabhate dhruvam || j~nAnaM saMsArachakraghnaM prasAdenaiva chakriNaH | tataH pUrvaM mahAtIrthaM sha~NkhatIrthamiti shrutam | sha~NkhAkR^itishshilAyAM cha dR^ishyate tatra vai khalu || kadAchiddevadevesho gachChan dakShiNadigjayam | mama kShetramiti prAha svayaM devo maheshvaraH || IshvaraH shrIshaile cha prayAge cha shmashAne.asurakaNTake | sa~Ngame setubandhe cha vasAmi kShetragauravAt || vishveshaM vAraNAsyAM hi sa~Ngame sha~NkaraM tathA | dR^iShTvA rAmeshvaraM setuM vA janmAghaM tu vyapohati || gatvA tu tAni kShetrANi yorchayenmAM tridhA sthitam | tasyAhaM sulabho devi kimu svargAdikaM phalam || loke prasiddhaprAdhAnyAdaShTamUrtiM hariH yataH | rAmapratiShThitaM li~NgaM svayambhUtashcha sha~NkaraH || pa~nchali~NgomR^iteshashchetyaShTamUrtirahaM sthitaH | nadImadhye bahishchApi kShetresmin svayamutthitaH || sthitaM sahasraM li~NgAnAM prAdhAnyAduktamaShTadhA | vArANasyAM yatho~NkAraH kR^ittivAsAH kapardinaH || vishvesho madhyameshashcha taddhi li~NgAtmakaM param | pa~nchabhUtAtmakAnyAhuH pa~nchali~NgAni bhAmini || avR^ito yajamAnorko rAmeshashsha~NkaraH shashI | li~NganAmAShTakaM hyetatsmR^itaM janmAghanAshanam || shivalokapradaM dR^iShTamarchitaM muktidAyakam || nArada uvAcha | ityAdadyanantamAhAtmyaM divyaM skandAya cha prabhuH | proktA jagaddhitArthAya tasthau tatra gaNaissaha || kShetraM pradakShiNaM kR^itvA bhUpradakShiNajaM phalam | labhantetra narA yasmAtsarvaM tatra sadA sthitam || pa~nchali~NgAni nityAni dhanuShAM tu shatadvaye | rudrapAdau sthitau dR^iShTvA viprA dhanyAshcha vai narAH || rudraH kapAlItIrthAni charan brahmakapAlabhR^it | tatra sthitvArchayetpa~nchali~NgabrahmamayaM shivam || tasya pratya~Nmukhau pAdau sthitAvadyApi suvratAH | jagaddhitArthaM vinyastau jagatpApaharau shubhau || piNDapradAnaM tatraiva gayAyAmiva shasyate | dAtushcha tatpitRRINAM cha sulabhaM hi gatipradam || trirAtre sa~Ngame snAtvA muchyate sarvapAtakaiH | saMvatsaraM tu nivasa~nchChivasAlokyamApnuyAt || tatraiva maraNAnmokShaM tataH prApnotyasaMshayaH | prasa~NgenApi yogashchetkadAchitsa~Ngameshvaram || nirguNasyApi tattasya paryAptaM janmanaH phalam | anyadeshe manuShyebhyastatrasthAstu narA varAH || tatrasthAstu narAssarve maheshvaragaNeshvarAH | janmasthitipraNAsho vA prAkR^itairnAtra labhyate || tasminna ki~nchidgR^ihyeta na hiMsyAtsvedajAnapi | sarvAghasa~NkShayaM dharmamarthakAmAvathApi vA || mokShaM cha shIghramanvichChannivasetsa~Ngame sudhIH | tasyaiva tIrthasnAnAnuprabhAvAtsvargaM prayAtA bahushotha shUrAH || viprarShirAjarShisurarShivaryA mahAdhikArAnlabhanta pUrvam || iti shrIskAndapurANe kR^iShNaveNImAhAtmye saptakoTisa~Ngamasha~Nkha\- chakratIrthavarNanaM nAma dashamodhyAyaH || \medskip\hrule\medskip R^iNApAkaraNatIrthavaibhavakathanam nArada uvAcha | idamapyaparaM guhyaM shR^iNudhvaM munisattamAH | skandena sR^iShTo yatprAha sha~Nkaro lokasha~NkaraH || skandaH R^iNaistribhishcha saMyuktaH puruShojAyate khalu | ijyA.adhyayanasantAnairdevAdInAmiti shrutiH || R^iNApAkaraNaM samyagakurvanniha vai mR^itaH | nigR^ihyate dvijotyarthaM paraloke na saMshayaH || R^iNApAkaraNaM chaiva duShkaraM pratibhAti me | karmatantrasya jIvasya tatastatsa~NkaTaM param || aj~nAninashcharogAdyairiha vighnairathApi vA | etatkathaM na kurvanti kuryurvA karuNAnidhe || IshvaraH sAdhu vatsa tvayA pR^iShTaM prAyasho bhavaduHkhataH | R^iNebhyo bibhyatassAdho R^iNamuktiM shR^iNuShva ha || sarvapAtakanAshAya narashchedichChati svayam | niShkR^itirnatvashakyA sA kR^iShNaveNI hi vidyate || kR^iShNaveNyobhayataTe yojanAbhyantare sthitam | tatkShetraM muktidaM prAhurantarAsahyasAgarau || grAmevAyadivAraNye girau yatra cha tatra vA | kR^iShNaveNyambhasi snAto vAjapeyaphalaM labhet || ShaShTivarShasahasrANi bhAgIrathyavagAhanam | kR^iShNaveNInadIsnAnasamaM kanyAgate ravau || kanyAgate somavAre nR^iNAM viShNushubhe dine | veNyAM cha vapanaM snAnaM koTijanmAghanAshanam || kR^iShNAyAM vapanaM snAnamR^ikShe chaiva tu vaiShNave | somavAre viShNudine veNyAM tu vapanaM nR^iNAm || koTijanmAghanAshassyAdR^ikShe chaiva tu vaiShNave | kanyAgate gurau yadyatsaptakoTyaghanAshanam || R^iNatrayaM svakaM chaiva pitR^imAtR^ikR^itaM tathA | nishsheShaM kurvato jantornadI kR^iShNA parAyaNam || tasyAntu tIrthapravaraM sa~NgamaM lokavishrutam | snAnamAtreNa sarveShAM mochanaM pApanAshanam || tatrApyudAharantImamitihAsaM purAtanam | dAlbhyo nAma dvijaH kashchidAtithyaM kR^itavAn purA || gR^ihItvA svagR^ihe shAkaM prayachChAmIti putraka | nAdattaM vismR^itaM tena R^iNamapyadhikaM bhavet || kAlena cha mR^itasso.api tiryaktvaM pratipannavAn | mahAchale girau shUnye parvate kaNTakAvR^ite || nirjale vyAghrabhUyiShThe sR^igAlatvaM prapannavAn | punaH gR^idhratvamApannaH punashchaiva sR^igAlatAm || pUrvajanmasmR^itishchaiva tapomAhAtmyakAraNAt | udvignaH ki~NkaromIti duHkhArto vindhyaparvate || veNInadImanuprApto gautamaM tatra dR^iShTavAn | jAnAtyeva sa tatsarvaM yaddAlbhyena kR^itaM purA || tenoktvA munivaryeNa R^iNapApanivR^ittaye || gautamaH dAlbhyatvamasi dharmaj~no R^iNasambandhakAraNAt | tiryaktvaM duHkhabahulaM prAptavAnasi suvrata || dAlbhyaH bhagavan kiM mayA kAryaM na jAnAmIha niShkR^itim | yadyastimayi kAruNyaM kathayAghanivR^ittaye || gautamaH kR^iShNaveNI nadI nAma hyudgatA sahyaparvatAt | sR^iShTA cha brahmaNA pUrvaM sarvapApanivR^ittaye || devarShisiddhasevyA sA trailokyahitakAriNI | kalpakoTijanasyAshu pApaM nAshayati kShaNAt || tatsnAnAdachireNaiva manuShyatvaM bhaviShyati | tato gatvA R^iNAnmokShaM tatra snAnaM samAchara || skandaH dAlbhyAya gautamaH pUrvaM sarvapApanivR^ittaye | dAlbhya-gautama saMvAdaH kasminvai kR^iShNaveNyAM tu snAnaM sAdhanamuktavAn | IshvaraH dAlbhyagautamasaMvAdaM pApaghnaM priyadarshanam | vadAmyahaM tvayi prItyA shR^iNu putra ShaDAnana || gatvAhaM kR^iShNaveNyAM cha kutra snAnaM samAchare | brUhi tvaM munivaryeti pR^iShTaH prAha sa gautamaH || tIrthanAma prabhAvaM cha j~nAtuM vaktuM cha tattvataH | sa samarthosti lokesmin tathA viprastu tenviha || vakShyAmyahaM cha dAlbhyAdya tava pApanivR^ittaye | malApahAriNI nAma nadI sahyasamudgatA || nirmitA chaiva kalyANI brahmaNA pApashAntaye | tasyAstu salilaM sadyaH paraM harati kilbiSham || tadAshritAshcha ye varyAH prayAnti paramAM gatim | tasyAshcha sa~NgamaM gatvA pavitraM pApanAshanam || rudraM pashupatiM sthANuM tatra snAtvA namaskuru | mR^igarUpaM parityajya R^iShitvaM prApsyasi dhruvam || ya kashchidapi tatraiva snAnAd j~nAnaM samashnute | martyaloke ye martyA bhaktyA gachChanti sa~Ngamam || prayAnti nUnaM te mokShaM snAnaM kR^itvA smaranti ye | aho dhanyatarA martyAH kIrtayanti smaranti cha || sa~NgamaM paramaM snAnaM nUnaM te mokShabhAginaH | iti devAshcha pitaro gAyanti satataM divi || kR^iShNaveNI nadI nAma yatra yatraiva gachChati | snAtasya tatra tatraiva shatadhenuphalaM labhet || paurNamAsyAmamAyAM chApyaShTamyAM chandrasUryayoH | grahaNe snAnamAtreNa gosahasraphalaM labhet || japo dAnaM tapo homaH shrAddhaM sadgurusevanam | akShayaM tu bhaveddAlbhya pApaM chApi vinashyati || nadInAmuttamA veNI devAnAmuttamo hariH | vidyAnAmuttamo vedo varNAnAM vipra uttamaH || kR^iShNaveNIjalaM pItvA kirAteShvapi yo vaset | taM tu ShaNmAsaparyantaM taddoSho na samAshrayet || nidrAmAtraM prakurvanti yadi tattIravAsinaH | prANasandhAraNe puNyaM labhante tapasaH phalam || nadInAmAdibhUtA sA kAmadhenuriva svayam | ye pibanti cha tattoyaM nUnante muktibhAginaH || pade pade cha tatraiva tIrthAni prabhavantyuta | tasmAdagamyaM tattIrthaM pApinAM durmanasvinAm || dAnarUpeNa tatraiva tilAMshaM yaH prayachChati | merutulyaphalaM prApya tadante muktimApnuyAt || aNoraNutaraM pApaM tatra kR^itvA narAdhamAH | brahmANDaM sadR^ishaM duHkhaM prApnuvanti sudussaham || anyatra yatkR^itaM pApaM sa~Ngame nashyati kShaNAt | atraiva yatkR^itaM pApaM na tadanyatra nashyati || tatra pApaphalaM bhoktuM kalpakoTishateShvapi | kR^imitvaM sthAvaratvaM cha gachChanti na hi saMshayaH || kroshamAtraM tu vistIrNaM sa~NgamakShetramuttamam || tatra snAtvA mahAnadyAM gosahasraphalaM labhet | tatrApi sa~Ngame snAnamutkR^iShTaM dvijasattamAH || ashvamedhasahasrANAM phalaM prApnoti mAnavaH | bhrUNahatyAdibhiH pApaistadAchainopapAtakaiH || vimuktAssnAnamAtreNa martyA yAnti paraM padam | tatra piNDapradAnena muktireva na saMshayaH || piNDamAtrapradAnena vighnAshshAntiM prayAnti vai | vyAdhayashchApishAntAssyuraishvaryaM kAmadaM bhavet || bharatashchadilIpashcha yayAtirnahuShastathA | bhagIrathotha rAmashcha mAndhAtR^ipramukhAstathA || asito devalashchaiva dattAtreyapurogamAH | tatra snAtvA tapaH kR^itvA bhaktij~nAnapadesthitAH || anye cha R^iShayo devAstatra tiShThanti nityashaH | rAmaH purA jagannAtho bhArgavaH kShatriyAntakaH || tatra kR^itvA tapo ghoraM pApashAntiM prapannavAn | shUrpArishcha mahendrashcha sa~NgamakShetramuttamAH || triShu sthAneShu devesho rAmastiShThati sarvadA | prAtaH kAletu shUrpAraM madhyAhne sindhusa~Ngame || rAtrau mahendre vasati rAmaH kShatrakulAntakaH | atastrayaM mahApuNyaM rAmasyaivAshrayAdidam || pR^ithivyAmantarikShe vA yAni tIrthAni santi vai | tAni tatra vasantyeva dhAturvachanakAraNAt || tatra snAtvA namaskuryAnnAmabhishshashvataM shivam | mAghamAse narassnAtvA kArtike muktimApnuyAt || parashurAmatIrthayAtrAprasa~NgaH R^iShaya UchuH | ahomAhAtmyamatulaM prasAdAdbhavatashshrutam | bhUyaH kathayatAmatra tapashchakre kathaM prabhuH || nArada uvAcha | trissaptakR^ito nR^ipatInnirmUlitakR^itavAn bhuvi | tasyopashAntyai tIrthAni chachAra khalu bhArgavaH || skande parashurAmaM taM kShatrahatyAmalImasam | pradarshanAya lokAnAmR^iShisa~NghavR^ito yayau || snAtassamastatIrtheShu pUjayanniShTadevatAH | alabdhAghakShayo devaH prayayau saha malApaham || sahyapAdAtsR^itA lokahitAyAmR^itavAhinI | yA sarvamalahantR^itvAtprakhyAtAtra malApahA || yojane yojane yasyAM tIrthAnAM shatamuttamam | li~NgadvayaM cha prakhyAtaM surasiddhaniShevitam || sahyaprANAtsR^itAM devIM sevyamAno jagatpatiH | AnulomyAtpitRRIndevAnarchayan sa~NgamaM yayau || athaitasya kuThArAgre kShatrahatyAtivihvalA | nirgatya mUrtyA vipreShu pashyatsvityAha bhArgavam || tvaddehAshrayaNe bhItA tvayaivAnumatA prabho | kuThArAgre sthitA tvatra jvAlAnadyAM nimajjitA || seyamambumayI devI dharmANAM tu sudhAmayI | jvAlAmayI tvadharmANAmityuktvA vA gatAlayam || nArada uvAcha | atha hR^iShTashcha bhagavAn bhArgavo munisannidhau | pradarshyAshcharyametattu prashasaMsa malApahAm || shrIrAmovAcha | prAyashchittArthinAM viprA mahApAtakinAmapi | malApahaiva sharaNaM viraktAnAM na saMshayaH || nadyonyAshcha prashaMsyantAM svargAdiphaladAnane | malApaharaNe tvasyAssamA kAchinna vidyate || udagvahati sA yatra snAnadAnajapAdikam | tatraprashasyatetyarthaM bhAnuvAretvanantakam || tatrApi kapilAtIrthAdyAvadeva tu sa~NgamAt | atrApi sulabhA muktiH yathA kAmayate naraH || nArada uvAcha | ityuktvA jagatAnnAthaH prahR^iShTaistairdvijaissaha | vidhivatsa~Ngame snAtvA tarpayan pitR^idevatAH || athAsau sa~NgamekShetre devayAtrAkramaM nR^iNAm | darshayanmunibhissA iti | ## Encoded and proofread by Dr.G.Sankaranarayanan P. R. Kannan. Sri Krishnaveni Mahatmyam, a part of Skanda Purana, was available in a manuscript form in Telugu script with a scholar in Vijayawada. Through the efforts of Sri Sankaracharya Swamijis of Kanchi Kamakoti Peetham, who were at Vijayawada for Chaturmasyam in July-Sep 2016, this manuscript came to light and was transcribed into Devanagari script by Dr.G.Sankaranarayanan of Sanskrit Department in Sri Chandrasekharendra Saraswathi University in Enathur near Kanchipuram \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}