% Text title : Tulasi Upakhyanam from Devi Bhagavata Mahapurana Skandha 09 Adhyaya 17-25 % File name : tulasyupAkhyAnam.itx % Category : devI, devii, tulasI % Location : doc\_devii % Transliterated by : Vishwas Bhide, satsangdhara.net % Proofread by : Vishwas Bhide, satsangdhara.net % Latest update : May 10, 2025 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Tulasyupakhyanam Devi Bhagavatam 9.17-25 ..}## \itxtitle{.. tulasyupAkhyAnam devIbhAgavatam 9\.17\-25 ..}##\endtitles ## \section{9\.17 saptadasho.adhyAyaH | dharmadhvajasutAtulasyupAkhyAnavarNanam |} shrInArAyaNa uvAcha | dharmadhvajasya patnI mAdhavIti cha vishrutA | nR^ipeNa sArdhaM sArAme reme cha gandhamAdane || 1|| shayyAM ratikarIM kR^itvA puShpachandanacharchitAm | chandanAliptasarvA~NgIM puShpachandanavAyunA || 2|| strIratnamatichArva~NgI ratnabhUShaNabhUShitA | kAmukI rasikA sR^iShTA rasikena cha saMyutA || 3|| surate viratirnAsti tayoH surativij~nayoH | gataM devavarShashataM na j~nAtaM cha divAnisham || 4|| tato rAjA matiM prApya suratAdvirarAma cha | kAmukI sundarI ki~nchinna cha tR^iptiM jagAma sA || 5|| dadhAra garbhaM sA sadyo daivAdabdashataM satI | shrIgarbhA shrIyutA sA cha sambabhUva dine dine || 6|| shubhe kShaNe shubhadine shubhayoge cha saMyute | shubhalagne shubhAMshe cha shubhasvAmigrahAnvite || 7|| kArtikIpUrNimAyAM tu sitavAre cha pAdmaja | suShAva sA cha padmAMshAM padminIM tAM manoharAm || 8|| sharatpArvaNachandrAsyAM sharatpa~NkajalochanAm | pakvabimbAdharoShThIM cha pashyantIM sasmitAM gR^iham || 9|| hastapAdatalAraktAM nimnanAbhiM manoramAm | tadadhastrivalIyuktAM nitambayugavartulAm || 10|| shIte sukhoShNasarvA~NgIM grIShme cha sukhashItalAm | shyAmAM sukeshIM ruchirAM nyagrodhaparimaNDalAm || 11|| pItachampakavarNAbhAM sundarIShveva sundarIm | narA nAryashcha tAM dR^iShTvA tulanAM dAtumakShamAH || 12|| tena nAmnA cha tulasIM tAM vadanti manIShiNaH | sA cha bhUyiShThamAnena yogyA strI prakR^itiryathA || 13|| sarvairniShiddhA tapase jagAma badarIvanam | tatra devAbdalakShaM cha chakAra paramaM tapaH || 14|| manasA nArAyaNaH svAmI bhaviteti cha nishchitA | grIShme pa~nchatapAH shIte toyavastrA cha prAvR^iShi || 15|| AsanasthA vR^iShTidhArAH sahantIti divAnisham | viMshatsahasravarShaM cha phalatoyAshanA cha sA || 16|| triMshatsahasravarShaM cha patrAhArA tapasvinI | chatvAriMshatsahasrAbdaM vAyvAhArA kR^ishodarI || 17|| tato dashasahasrAbdaM nirAhArA babhUva sA | nirlakShyAM chaikapAdasthAM dR^iShTvA tAM kamalodbhavaH || 18|| samAyayau varaM dAtuM paraM badarikAshramam | chaturmukhaM cha sA dR^iShTvA nanAma haMsavAhanam || 19|| tAmuvAcha jagatkartA vidhAtA jagatAmapi | brahmovAcha | varaM vR^iNIShva tulasi yatte manasi vAchChitam || 20|| haribhaktiM harerdAsyamajarAmaratAmapi | tulasyuvAcha | shR^iNu tAta pravakShyAmi yanme manasi vA~nChitam || 21|| sarvaj~nasyApi purataH kA lajjA mama sAmpratam | ahaM tu tulasI gopI goloke.ahaM sthitA purA || 22|| kR^iShNapriyA ki~NkarI cha tadaMshA tatsakhI priyA | govindaratisambhuktAmatR^iptAM mAM cha mUrchChitAm || 23|| rAseshvarI samAgatya dadarsha rAsamaNDale | govindaM bhartsayAmAsa mAM shashApa ruShAnvitA || 24|| yAhi tvaM mAnavIM yonimityevaM cha shashApa ha | mAmuvAcha sa govindo madaMshaM cha chaturbhujam || 25|| labhiShyasi tapastaptvA bhArate brahmaNo varAt | ityevamuktvA devesho.apyantardhAnaM chakAra saH || 26|| devyA bhiyA tanuM tyaktvA prAptaM janma guro bhuvi | ahaM nArAyaNaM kAntaM shAntaM sundaravigraham || 27|| sAmprataM taM patiM labdhuM varaye tvaM cha dehi me | brahmadeva uvAcha | sudAmA nAma gopashcha shrIkR^iShNA~NgasamudbhavaH || 28|| tadaMshashchAtitejasvI lebhe janma cha bhArate | sAmprataM rAdhikAshApAddanuvaMshasamudbhavaH || 29|| sha~NkhachUDeti vikhyAtastrailokye na cha tatsamaH | goloke tvAM purA dR^iShTvA kAmonmathitamAnasaH || 30|| vilambhituM na shashAka rAdhikAyAH prabhAvataH | sa cha jAtismarastasmAtsadAmAbhUchcha sAgare || 31|| jAtismarA tvamapi sA sarvaM jAnAsi sundari | adhunA tasya patnI tvaM sambhaviShyasi shobhane || 32|| pashchAnnArAyaNaM shAntaM kAntameva variShyasi | shApAnnArAyaNasyaiva kalayA daivayogataH || 33|| bhaviShyasi vR^ikSharUpA tvaM pUtA vishvapAvanI | pradhAnA sarvapuShpeShu viShNuprANAdhikA bhaveH || 34|| tvayA vinA cha sarveShAM pUjA cha viphalA bhavet | vR^indAvane vR^ikSharUpA nAmnA vR^indAvanIti cha || 35|| tvatpatrairgopigopAshcha pUjayiShyanti mAdhavam | vR^ikShAdhidevIrUpeNa sArdhaM kR^iShNena santatam || 36|| vihariShyasi gopena svachChandaM madvareNa cha | ityevaM vachanaM shrutvA sasmitA hR^iShTamAnasA || 37|| praNanAma cha brahmANaM taM cha ki~nchiduvAcha sA | tulasyuvAcha | yathA me dvibhuje kR^iShNe vA~nChA cha shyAmasundare || 38|| satyaM bravImi he tAta na tathA cha chaturbhuje | atR^iptAhaM cha govinde daivAchChR^i~NgArabha~NgataH || 39|| govindasyaiva vachanAtprArthayAmi chaturbhujam | tvatprasAdena govindaM punareva sudurlabham || 40|| dhruvameva labhiShyAmi rAdhAbhItiM pramochaya | brahyadeva uvAcha | gR^ihANa rAdhikAmantraM dadAmi ShoDashAkSharam || 41|| tasyAshcha prANatulyA tvaM madvareNa bhaviShyasi | shR^i~NgAraM yuvayorgopyaM na j~nAsyati cha rAdhikA || 42|| rAdhAsamA tvaM subhage govindasya bhaviShyasi | ityevamuktvA dattvA cha devyA vai ShoDashAkSharam || 43|| mantraM chaiva jagaddhAtA stotraM cha kavachaM param | sarvaM pUjAvidhAnaM cha purashcharyAvidhikramam || 44|| parAM shubhAshiShaM chaiva pUjAM chaiva chakAra sA | babhUva siddhA sA devI tatprasAdAdramA yathA || 45|| siddhaM mantreNa tulasI varaM prApa yathoditam | bubhuje cha mahAbhogaM yadvishveShu cha durlabham || 46|| prasannamanasA devI tatyAja tapasaH klamam | siddhe phale narANAM cha duHkhaM cha sukhamuttamam || 47|| bhuktyA pItvA cha santuShTA shayanaM cha chakAra sA | talpe manorame tatra puShpachandanacharchite || 48|| iti shrImaddevIbhAgavate mahApurANe.aShTAdashasAhasryAM saMhitAyAM navamaskandhe nArAyaNanAradasaMvAde dharmadhvajasutAtulasyupAkhyAnavarNanaM nAma saptadasho.adhyAyaH || 9\.17|| \section{9\.18 aShTAdasho.adhyAyaH | sha~NkhachUDena saha tulasyAH sa~NgativarNanam |} nArAyaNa uvAcha | tulasI parituShTA cha suShvApa hR^iShTamAnasA | navayauvanasampannA vR^iShadhvajavarA~NganA || 1|| chikShepa pa~nchabANashcha pa~nchabANAMshcha tAM prati | puShpAyudhena sA dagdhA puShpachandanacharchitA || 2|| pulakA~NkitasarvA~NgI kampitAraktalochanA | kShaNaM sA shuShkatAM prApa kShaNaM mUrchChAmavApa ha || 3|| kShaNamudvignatAM prApa kShaNaM tandrAM sukhAvahAm | kShaNaM cha dahanaM prApa kShaNaM prApa prasannatAm || 4|| kShaNaM sA chetanAM prApa kShaNaM prApa viShaNNatAm | uttiShThantI kShaNaM talpAd gachChantI nikaTe kShaNam || 5|| bhramantI kShaNamudvegAnnivasantI kShaNaM punaH | kShaNameva samudvegAtsuShvApa punareva sA || 6|| puShpachandanatalpaM cha tad babhUvAtikaNTakam | viShahAri sukhaM divyaM sundaraM cha phalaM jalam || 7|| nilayaM cha bilAkAraM sUkShmavastraM hutAshanaH | sindUrapatrakaM chaiva vraNatulyaM cha duHkhadam || 8|| kShaNaM dadarsha tandrAyAM suveShaM puruShaM satI | sundaraM cha yuvAnaM cha sasmitaM rasikeshvaram || 9|| chandanokShitasarvA~NgaM ratnabhUShaNabhUShitam | AgachChantaM mAlyavantaM pibantaM tanmukhAmbujam || 10|| kathayantaM ratikathAM bruvantaM madhuraM muhuH | sambhuktavantaM talpe cha samAshliShyantamIpsitam || 11|| punareva tu gachChantamAgachChantaM cha sannidhau | yAntaM kva yAsi prANesha tiShThatyevamuvAcha sA || 12|| punashcha chetanAM prApya vilalApa punaH punaH | evaM sA yauvanaM prApya tasthau tatraiva nArada || 13|| sha~NkhachUDo mahAyogI jaigIShavyAnmanoharam | kR^iShNamantraM cha samprApya kR^itvA siddhaM tu puShkare || 14|| kavachaM cha gale baddhvA sarvama~Ngalama~Ngalam | brahmaNashcha varaM prApya yatte manasi vA~nChitam || 15|| Aj~nayA brahmaNaH so.api badarIM cha samAyayau | AgachChantaM sha~NkhachUDaM dadarsha tulasI mune || 16|| navayauvanasampannaM kAmadevasamaprabham | shvetachampakavarNAbhaM ratnabhUShaNabhUShitam || 17|| sharatpArvaNachandrAsyaM sharatpa~Nkajalochanam | ratnasAravinirmANavimAnasthaM manoharam || 18|| ratnakuNDalayugmena gaNDasthalavirAjitam | pArijAtaprasUnAnAM mAlAvantaM cha susmitam || 19|| kastUrIku~NkumAyuktaM sugandhichandanAnvitam | sA dR^iShTvA sannidhAvenaM mukhamAchChAdya vAsasA || 20|| sasmitA taM nirIkShantI sakaTAkShaM punaH punaH | babhUvAtinamramukhI navasa~NgamalajjitA || 21|| sharadinduvinindyaikasvamukhenduvirAjitA | amUlyaratnanirmANayAvakAvalisaMyutA || 22|| maNIndrasAranirmANakvaNanma~njIrara~njitA | dadhatI kabarIbhAraM mAlatImAlyasaMyutam || 23|| amUlyaratnanirmANamakarAkR^itikuNDalA | chitrakuNDalayugmena gaNDasthalavirAjitA || 24|| ratnendrasArahAreNa stanamadhyasthalojjvalA | ratnaka~NkaNakeyUrasha~NkhabhUShaNabhUShitA || 25|| ratnA~NgulIyakairdivyaira~NgulyAvalirAjitA | dR^iShTvA tAM lalitAM ramyAM sushIlAM sundarIM satIm || 26|| uvAsa tatsamIpe tu madhuraM tAmuvAcha saH | sha~NkhachUDa uvAcha | kA tvaM kasya cha kanyA cha dhanyA mAnyA cha yoShitAm || 27|| kA tvaM mAnini kalyANi sarvakalyANadAyini | maunIbhUte ki~Nkare mAM sambhAShAM kuru sundari || 28|| ityevaM vachanaM shrutvA sakAmA vAmalochanA | sasmitA namravadanA sakAmaM tamuvAcha sA || 29|| tulasyuvAcha | dharmadhvajasutAhaM cha tapasyAyAM tapovane | tapasvinyahaM tiShThAmi kastvaM gachCha yathAsukham || 30|| kAminIM kulajAtAM cha rahasyekAkinIM satIm | na pR^ichChati kule jAta ityevaM me shrutau shrutam || 31|| lampaTo.asatkule jAto dharmashAstrArthavarjitaH | yenAshrutaH shruterarthaH sa kAmIchChati kAminIm || 32|| ApAtamadhurAM mattAmantakAM puruShasya tAm | viShakumbhAkArarUpAmamR^itAsyAM cha santatam || 33|| hR^idaye kShuradhArAbhAM shashvanmadhurabhAShiNIm | svakAryapariniShpattyai tatparA satataM cha tAm || 34|| kAryArthe svAmivashagAmanyathaivAvashAM sadA | svAntarmalinarUpAM cha prasannavadanekShaNAm || 35|| shrutau purANe yAsAM cha charitramatidUShitam | tAsu ko vishvasetprAj~naH praj~nAvAMshcha durAshayaH || 36|| tAsAM ko vA ripurmitraM prArthayanti navaM navam | dR^iShTvA suveShaM puruShamichChanti hR^idaye sadA || 37|| bAhye svArthaM satItvaM cha j~nApayantI prayatnataH | shashvatkAmA cha rAmA cha kAmAdhArA manoharA || 38|| bAhye ChalAtkhedayantI svAntarmaithunamAnasA | kAntaM hasantI rahasi bAhye.atIva sulajjitA || 39|| mAninI maithunAbhAve kopanA kalahA~NkurA | suprItA bhUrisambhogAtsvalpamaithunaduHkhitA || 40|| sumiShTAnnAchChItatoyAdAkA~NkShantI cha mAnase | sundaraM rasikaM kAntaM yuvAnaM guNinaM sadA || 41|| sutAtparamabhisnehaM kurvatI rasikopari | prANAdhikaM priyatamaM sambhogakushalaM priyam || 42|| pashyantI riputulyaM cha vR^iddhaM vA maithunAkShamam | kalahaM kurvatI shashvattena sArdhaM sukopanA || 43|| vAchayA bhakShayantI taM sarpa AkhumivolbaNam | duHsAhasasvarUpA cha sarvadoShAshrayA sadA || 44|| brahmaviShNushivAdInAM duHsAdhyA moharUpiNI | tapomArgArgalA shashvanmokShadvArakapATikA || 45|| harerbhaktivyavahitA sarvamAyAkaraNDikA | saMsArakArAgAre cha shashvannigaDarUpiNI || 46|| indrajAlasvarUpA cha mithyA cha svapnarUpiNI | bibhratI bAhyasaundaryamadho.a~Ngamatikutsitam || 47|| nAnAviNmUtrapUyAnAmAdhAraM malasaMyutam | durgandhidoShasaMyuktaM raktAraktamasaMskR^itam || 48|| mAyArUpA mAyinAM cha vidhinA nirmitA purA | viSharUpA mumukShUNAmadR^ishyApyabhivA~nChatAm || 49|| ityuktvA tulasI taM tu virarAma cha nArada | sasmitaH sha~NkhachUDashcha pravaktumupachakrame || 50|| sha~NkhachUDa uvAcha | tvayA yatkathitaM devi na cha sarvamalIkakam | ki~nchitsatyamalIkaM cha ki~nchinmatto nishAmaya || 51|| nirmitaM dvividhaM dhAtrA strIrUpaM sarvamohanam | kR^itvA rUpaM vAstavaM cha prashasyaM chAprashaMsitam || 52|| lakShmIH sarasvatI durgA sAvitrI rAdhikAdikA | sR^iShTisUtrasvarUpA cha AdyA sR^iShTirvinirmitA || 53|| etAsAmaMsharUpaM cha strIrUpaM vAstavaM smR^itam | tatprashasyaM yashorUpaM sarvama~NgalakArakam || 54|| shatarUpA devahUtI svadhA svAhA cha dakShiNA | ChAyAvatI rohiNI cha varuNAnI shachI tathA || 55|| kuberasya cha patnI yApyaditishcha ditistathA | lopAmudrAnasUyA cha koTabhI tulasI tathA || 56|| ahalyArundhatI menA tArA mandodarI tathA | damayantI vedavatI ga~NgA cha manasA tathA || 57|| puShTistuShTiH smR^itirmedhA kAlikA cha vasundharA | ShaShThI ma~NgalachaNDI cha mUrtishcha dharmakAminI || 58|| svastiH shraddhA cha shAntishcha kAntiH kShAntistathA parA | nidrA tandrA kShutpipAsA sandhyA rAtridinAni cha || 59|| sampattirdhR^itikIrtI cha kriyA shobhA prabhA shivA | yatstrIrUpaM cha sambhUtamuttamaM tu yuge yuge || 60|| kalAkalAMsharUpaM cha svarveshyAdikameva cha | tadaprashasyaM vishveShu puMshchalIrUpameva cha || 61|| sattvapradhAnaM yadrUpaM tadyuktaM cha prabhAvataH | taduttamaM cha vishveShu sAdhvIrUpaM prashaMsitam || 62|| tadvAstavaM cha vij~neyaM pravadanti manIShiNaH | rajorUpaM tamorUpaM kalAsu vividhaM smR^itam || 63|| madhyamA rajasashchAMshAstAstu bhogeShu lolupAH | sukhasambhogavashyAshcha svakArye niratAH sadA || 64|| kapaTA mohakAriNyo dharmArthavimukhAH sadA | rajorUpasya sAdhvItvamato naivopajAyate || 65|| idaM madhyamarUpaM cha pravadanti manIShiNaH | tamorUpaM durnivAryamadhamaM tadvidurbudhAH || 66|| na pR^ichChati kule jAtaH paNDitashcha parastriyam | nirjane nirjale vApi rahasyapi parastriyam || 67|| AgachChAmi tvatsamIpamAj~nayA brahmaNo.adhunA | gAndharveNa vivAhena tvAM grahIShyAmi shobhane || 68|| ahameva sha~NkhachUDo devavidrAvakArakaH | danuvaMshyo visheSheNa sudAmAhaM hareH purA || 69|| ahamaShTasu gopeShu gopo.api pArShadeShu cha | adhunA dAnavendro.ahaM rAdhikAyAshcha shApataH || 70|| jAtismaro.ahaM jAnAmi kR^iShNamantraprabhAvataH | jAtismarA tvaM tulasI sambhuktA hariNA purA || 71|| tvameva rAdhikAkopAjjAtAsi bhArate bhuvi | tvAM sambhoktumutsuko.ahaM nAlaM rAdhAbhayAttataH || 72|| ityevamuktvA sa pumAnvirarAma mahAmune | sasmitaM tulasI tuShTA pravaktumupachakrame || 73|| tulasyuvAcha | evaMvidho budho nityaM vishveShu cha prashaMsitaH | kAntamevaMvidhaM kAntA shashvadichChati kAmataH || 74|| tvayAhamadhunA satyaM vichAreNa parAjitA | sa ninditashchApyashuchiryaH pumAMshcha striyA jitaH || 75|| nindanti pitaro devA bAndhavAH strIjitaM naram | strIjitaM manasA mAtA pitA bhrAtA cha nindati || 76|| shuddho vipro dashAhena jAtake mR^itake yathA | bhUmipo dvAdashAhena vaishyaH pa~nchadashAhataH || 77|| shUdro mAsena vedeShu mAtR^ivaddhInasa~NkaraH | ashuchiH strIjitaH shud.hdhyechchitAdahanakAlataH || 78|| na gahNantIchChayA tasya pitaraH piNDatarpaNam | na gahNantyeva devAshcha tasya puShpajalAdikam || 79|| kiM vA j~nAnena tapasA japahomaprapUjanaiH | kiM vidyayA cha yashasA strIbhiryasya mano hR^itam || 80|| vidyAprabhAvaj~nAnArthaM mayA tvaM cha parIkShitaH | kR^itvA parIkShAM kAntasya vR^iNoti kAminI varam || 81|| varAya guNahInAya vR^iddhAyAj~nAnine tathA | daridrAya cha mUrkhAya rogiNe kutsitAya cha || 82|| atyantakopayuktAya vAtyantadurmukhAya cha | pa~Ngave chA~NgahInAya chAndhAya badhirAya cha || 83|| jaDAya chaiva mUkAya klIbatulyAya pApine | brahmahatyAM labhetso.api svakanyAM pradadAti yaH || 84|| shAntAya guNine chaiva yUne cha viduShe.api cha | sAdhave cha sutAM dattvA dashayaj~naphalaM labhet || 85|| yaH kanyApAlanaM kR^itvA karoti yadi vikrayam | vikretA dhanalobhena kumbhIpAkaM sa gachChati || 86|| kanyAmUtraM purIShaM cha tatra bhakShati pAtakI | kR^imibhirdaMshitaH kAkairyAvadindrAshchaturdasha || 87|| tadante vyAdhisaMyuktaH sa labhejjanma nishchitam | vikrINAti mAMsabhAraM vahatyeva divAnisham || 88|| ityevamuktvA tulasI virarAma taponidhe | brahmovAcha | kiM karoShi sha~NkhachUDa saMvAdamanayA saha || 89|| gAndharveNa vivAhena tvaM chAsyA grahaNaM kuru | puruSheShvasi ratnaM tvaM strIShu ratnaM tviyaM satI || 90|| vidagdhAyA vidagdhena sa~Ngamo guNavAnbhavet | nirvirodhasukhaM rAjan ko vA tyajati durlabham || 91|| yo.avirodhasukhatyAgI sa pashurnAtra saMshayaH | kiM parIkShasi tvaM kAntamIdR^ishaM guNinaM sati || 92|| devAnAmasurANAM cha dAnavAnAM vimardakam | yathA lakShmIshcha lakShmIshe yathA kR^iShNe cha rAdhikA || 93|| yathA mayi cha sAvitrI bhavAnI cha bhave yathA | yathA dharA varAhe cha dakShiNA cha yathAdhvare || 94|| dyathAtreranasUyA cha damayantI yathA nale | rohiNI cha yathA chandre yathA kAme ratiH satI || 95|| yathAditiH kashyape cha vasiShThe.arundhatI sakhI | yathAhalyA gautame cha devahUtishcha kardame || 96|| yathA bR^ihaspatau tArA shatarUpA manau yathA | yathA cha dakShiNA yaj~ne yathA svAhA hutAshane || 97|| yathA shachI mahendre cha yathA puShTirgaNeshvare | devasenA yathA skande dharme bhUrtiryathA satI || 98|| saubhAgyA supriyA tvaM cha sha~NkhachUDe tathA bhava | anena sArdhaM suchiraM sundareNa cha sundari || 99|| sthAne sthAne vihAraM cha yathechChaM kuru santatam | pashchAtprApyasi goloke shrIkR^iShNaM punareva cha | chaturbhujaM cha vaikuNThe sha~NkhachUDe mR^ite sati || 100|| iti shrImaddevIbhAgavate mahApurANe.aShTAdashasAhasryAM saMhitAyAM navamaskandhe sha~NkhachUDena saha tulasyAH sa~NgativarNanaM nAmAShTAdasho.adhyAyaH || 9\.18|| \section{9\.19 ekonaviMsho.adhyAyaH | sha~NkhachUDena saha tulasIsa~NgamavarNanam |} nArada uvAcha | vichitramidamAkhyAnaM bhavatA samudAhR^itam | shrutena yena me tR^iptirna kadApi hi jAyate || 1|| tataH paraM tu yajjAtaM tattvaM vada mahAmate | shrInArAyaNa uvAcha | ityevamAshiShaM dattvA svAlayaM cha yayau vidhiH || 2|| gAndharveNa vivAhena jagR^ihe tAM cha dAnavaH | svarge dundubhivAdyaM cha puShpavR^iShTirbabhUva ha || 3|| sa reme rAmayA sArdhaM vAsagehe manorame | mUrchChAM sA prApa tulasI navasa~Ngamasa~NgatA || 4|| nimagnA nirjale sAdhvI sambhogasukhasAgare | chatuHShaShTikalAmAnaM chatuHShaShTividhaM sukham || 5|| kAmashAstre yanniruktaM rasikAnAM yathepsitam | a~Ngapratya~NgasaMshleShapUrvakaM strImanoharam || 6|| tatsarvaM rasashR^i~NgAraM chakAra rasikeshvaraH | atIva ramyadeshe cha sarvajantuvivarjite || 7|| puShpachandanatalpe cha puShpachandanavAyunA | puShpodyAne nadItIre puShpachandanacharchite || 8|| gahItvA rasiko rAse puShpachandanacharchitAm | bhUShito bhUShaNenaiva ratnabhUShaNabhUShitAm || 9|| surate viratirnAsti tayoH surativij~nayoH | jahAra mAnasaM bharturlolayA lIlayA satI || 10|| chetanAM rasikAyAshcha jahAra rasabhAvavit | vakShasashchandanaM rAj~nastilakaM vijahAra sA || 11|| sa cha jahAra tasyAshcha sindUraM bindupatrakam | tadvakShasyuroje cha nakharekhAM dadau mudA || 12|| sA dadau tadvAmapArshve karabhUShaNalakShaNam | rAjA tadoShThapuTake dadau radanadaMshanam || 13|| tadgaNDayugale sA cha pradadau tachchaturguNam | Ali~NganaM chumbanaM cha ja~NghAdimardanaM tathA || 14|| evaM parasparaM krIDAM chakratustau vijAnatau | surate virate tau cha samutthAya parasparam || 15|| suveShaM chakratustatra yadyanmanasi vA~nChitam | chandanaiH ku~NkumAraktaiH sA tasya tilakaM dadau || 16|| sarvA~Nge sundare ramye chakAra chAnulepanam | suvAsaM chaiva tAmbUlaM vahnishuddhe cha vAsasI || 17|| pArijAtasya kusumaM jarArogaharaM param | amUlyaratnanirmANama~NgulIyakamuttamam || 18|| sundaraM cha maNivaraM triShu lokeShu durlabham | dAsI tavAhamityevaM samuchchArya punaH punaH || 19|| nanAma parayA bhaktyA svAminaM guNashAlinam | sasmitA tanmukhAmbhojaM lochanAbhyAM punaH punaH || 20|| nimeSharahitAbhyAM chApyapashyatkAmasundaram | sa cha tAM cha samAkR^iShya chakAra vakShasi priyAm || 21|| sasmitaM vAsasAchChannaM dadarsha mukhapa~Nkajam | chuchumba kaThine gaNDe bimboShThau punareva cha || 22|| dadau tasyai vastrayugmaM varuNAdAhR^itaM cha yat | tadAhR^itAM ratnamAlAM triShu lokeShu durlabhAm || 23|| dadau ma~njIrayugmaM cha svAhAyA AhR^itaM cha yat | keyUrayugmaM ChAyAyA rohiNyAshchaiva kuNDalam || 24|| a~NgulIyakaratnAni ratyAshcha karabhUShaNam | sha~NkhaM cha ruchiraM chitraM yaddattaM vishvakarmaNA || 25|| vichitrapadmakashreNIM shayyAM chApi sudurlabhAm | bhUShaNAni cha dattvA sa bhUpo hAsaM chakAra ha || 26|| nirmame kabarIbhAre tasyA mA~NgalyabhUShaNam | suchitraM patrakaM gaNDamaNDale.asyAH samaM tathA || 27|| chandralekhAtribhiryuktaM chandanena sugandhinA | parItaM paritashchitraiH sArdhaM ku~NkumabindubhiH || 28|| jvalatpradIpAkAraM cha sindUratilakaM dadau | tatpAdapadmayugale sthalapadmavinindite || 29|| chitrAlaktakarAgaM cha nakhareShu dadau mudA | svavakShasi muhurnyasya sarAgaM charaNAmbujam || 30|| he devi tava dAso.ahamityuchchArya punaH punaH | ratnabhUShitahastena tAM cha kR^itvA svavakShasi || 31|| tapovanaM parityajya rAjA sthAnAntaraM yayau | malaye devanilaye shaile shaile tapovane || 32|| sthAne sthAne.atiramye cha puShpodyAne cha nirjane | kandare kandare sindhutIre chaivAtisundare || 33|| puShpabhadrAnadItIre nIravAtamanohare | puline puline divye nadyAM nadyAM nade nade || 34|| madhau madhukarANAM cha madhuradhvaninAdite | vispandane surasane nandane gandhamAdane || 35|| devodyAne nandane cha chitrachandanakAnane | champakAnAM ketakInAM mAdhavInAM cha mAdhave || 36|| kundAnAM mAlatInAM cha kumudAmbhojakAnane | kalpavR^ikShe kalpavR^ikShe pArijAtavane vane || 37|| nirjane kA~nchane sthAne dhanye kA~nchanaparvate | kA~nchIvane ki~njalake ka~nchuke kA~nchanAkare || 38|| puShpachandanatalpeShu puMskokilarutashrute | puShpachandanasaMyuktaH puShpachandanavAyunA || 39|| kAmukyA kAmukaH kAmAtsa reme rAmayA saha | na hi tR^ipto dAnavendrastR^iptiM naiva jagAma sA || 40|| haviShA kR^iShNavartmeva vavR^idhe madanastayoH | tayA saha samAgatya svAshramaM dAnavastataH || 41|| ramyaM krIDAlayaM gatvA vijahAra punaH punaH | evaM sa bubhuje rAjyaM sha~NkhachUDaH pratApavAn || 42|| ekamanvantaraM pUrNaM rAjarAjeshvaro mahAn | devAnAmasurANAM cha dAnavAnAM cha santatam || 43|| gandharvANAM kinnarANAM rAkShasAnAM cha shAntidaH | hR^itAdhikArA devAshcha charanti bhikShukA yathA || 44|| te sarve.ativiShaNNAshcha prajagmurbrahmaNaH sabhAm | vR^ittAntaM kathayAmAsU rurudushcha bhR^ishaM muhuH || 45|| tadA brahmA suraiH sArdhaM jagAma sha~NkarAlayam | sarveshaM kathayAmAsa vidhAtA chandrashekharam || 46|| brahmA shivashcha taiH sArdhaM vaikuNThaM cha jagAma ha | durlabhaM paramaM dhAma jarAmR^ityuharaM param || 47|| samprApa cha varaM dvAramAshramANAM hareraho | dadarsha dvArapAlAMshcha ratnasiMhAsanasthitAn || 48|| shobhitAnpItavastraishcha ratnabhUShaNabhUShitAn | vanamAlAnvitAnsarvAn shyAmasundaravigrahAn || 49|| sha~NkhachakragadApadmadharAMshchaiva chaturbhujAn | sasmitAnsmeravaktrAsyAnpadmanetrAnmanoharAn || 50|| brahmA tAnkathayAmAsa vR^ittAntaM gamanArthakam | te.anuj~nAM cha dadustasmai pravivesha tadAj~nayA || 51|| evaM ShoDasha dvArANi nirIkShya kamalodbhavaH | devaiH sArdhaM tAnatItya pravivesha hareH sabhAm || 52|| devarShibhiH parivR^itAM pArShadaishcha chaturbhujaiH | nArAyaNasvarUpaishcha sarvaiH kaustubhabhUShitaiH || 53|| navendumaNDalAkArAM chaturasrAM manoharAm | maNIndrahAranirmANAM hIrAsArasushobhitAm || 54|| amUlyaratnakhachitAM rachitAM svechChayA hareH | mANikyamAlAjAlAbhAM muktApa~NktivibhUShitAm || 55|| maNDitAM maNDalAkArai ratnadarpaNakoTibhiH | vichitraishchitrarekhAbhirnAnAchitravichitritAm || 56|| padmarAgendrarachitAM ruchirAM maNipa~NkajaiH | sopAnashatakairyuktAM syamantakavinirmitaiH || 57|| paTTasUtragranthiyuktaishchAruchandanapallavaiH | indranIlastambhavaryairveShTitAM sumanoharAm || 58|| sadratnapUrNakumbhAnAM samUhaishcha samanvitAm | pArijAtaprasUnAnAM mAlAjAlairvirAjitAm || 59|| kastUrIku~NkumAraktaiH sugandhichandanadrumaiH | susaMskR^itAM tu sarvatra vAsitAM gandhavAyunA || 60|| vidyAdharIsamUhAnAM nR^ityajAlairvirAjitAm | sahasrayojanAyAmAM paripUrNAM cha ki~NkaraiH || 61|| dadarsha shrIhariM brahmA sha~Nkarashcha suraiH saha | vasantaM tanmadhyadeshe yathenduM tArakAvR^itam || 62|| amUlyaratnanirmANachitrasiMhAsane sthitam | kirITinaM kuNDalinaM vanamAlAvibhUShitam || 63|| chandanokShitasarvA~NgaM bibhrataM kelipa~Nkajam | purato nR^ityagItaM cha pashyantaM sasmitaM mudA || 64|| shAntaM sarasvatIkAntaM lakShmIdhR^itapadAmbujam | lakShmyA pradattaM tAmbUlaM bhuktavantaM suvAsitam || 65|| ga~NgayA parayA bhaktyA sevitaM shvetachAmaraiH | sarvaishcha stUyamAnaM cha bhaktinamrAtmakandharaiH || 66|| evaM vishiShTaM taM dR^iShTvA paripUrNatamaM prabhum | brahmAdayaH surAH sarve praNamya tuShTuvustadA || 67|| pulakA~nchitasarvA~NgAH sAshrunetrAshcha gadgadAH | bhaktAshcha parayA bhaktyA bhItA namrAtmakandharAH || 68|| kR^itA~njalipuTo bhUtvA vidhAtA jagatAmapi | vR^ittAntaM kathayAmAsa vinayena hareH puraH || 69|| haristadvachanaM shrutvA sarvaj~naH sarvabhAvavit | prahasyovAcha brahmANaM rahasyaM cha manoharam || 70|| shrIbhagavAnuvAcha | sha~NkhachUDasya vR^ittAntaM sarvaM jAnAmi padmaja | madbhaktasya cha gopasya mahAtejasvinaH purA || 71|| shR^iNu tatsarvavR^ittAntamitihAsaM purAtanam | golokasyaiva charitaM pApaghnaM puNyakArakam || 72|| sudAmA nAma gopashcha pArShadapravaro mama | sa prApa dAnavIM yoniM rAdhAshApAtsudAruNAt || 73|| tatraikadAhamagamaM svAlayAdrAsamaNDalam | virajAmapi nItvA cha mama prANAdhikA parA || 74|| sA mAM virajayA sArdhaM vij~nAya ki~NkarImukhAt | pashchAtkruddhA sAjagAma na dadarsha cha tatra mAm || 75|| virajAM cha nadIrUpAM mAM j~nAtvA cha tirohitam | punarjagAma sA dR^iShTvA svAlayaM sakhibhiH saha || 76|| mAM dR^iShTvA mandire devI sudAmnA sahitaM purA | bhR^ishaM sA bhartsayAmAsa maunIbhUtaM cha susthiram || 77|| tachChrutvAsahamAnashcha sudAmA tAM chukopa ha | sa cha tAM bhartsayAmAsa kopena mama sanidhau || 78|| tachChrutvA kopayuktA sA raktapa~NkajalochanA | bahiShkartuM chakArAj~nAM santrastaM mama saMsadi || 79|| sakhIlakShaM samuttasthau durvAraM tejasolbaNam | bahishchakAra taM tUrNaM jalpantaM cha punaH punaH || 80|| sA cha tattADanaM tAsAM shrutvA ruShTA shashApa ha | yAhi re dAnavIM yonimityevaM dAruNaM vachaH || 81|| taM gachChantaM shapantaM cha rudantaM mAM praNamya cha | vArayAmAsa tuShTA sA rudatI kR^ipayA punaH || 82|| he vatsa tiShTha mA gachCha kva yAsIti punaH punaH | samuchchArya cha tatpashchAjjagAma sA cha viklavam || 83|| gopyashcha ruruduH sarvA gopAshchApi suduHkhitAH | te sarve rAdhikA chApi tatpashchAd bodhitA mayA || 84|| AyAsyati kShaNArdhena kR^itvA shApasya pAlanam | sudAmaMstvamihAgachChetyuktvA sA cha nivAritA || 85|| golokasya kShaNArdhena chaikaM manvantaraM bhavet | pR^ithivyAM jagatAM dhAtarityeva vachanaM dhruvam || 86|| ityevaM sha~NkhachUDashcha punastatraiva yAsyati | mahAbaliShTho yogeshaH sarvamAyAvishAradaH || 87|| mama shUlaM gR^ihItvA cha shIghraM gachChata bhAratam | shivaH karotu saMhAraM mama shUlena rakShasaH || 88|| mamaiva kavachaM kaNThe sarvama~NgalakArakam | bibharti dAnavaH shashvatsaMsAre vijayI tataH || 89|| tasmin brahman sthite chaiva na ko.api hiMsituM kShamaH | tadyAchanAM kariShyAmi viprarUpo.ahameva cha || 90|| satItvahAnistatpatnyA yatra kAle bhaviShyati | tatraiva kAle tanmR^ityuriti datto varastvayA || 91|| tatpatnyAshchodare vIryamarpayiShyAmi nishchitam | tatkShaNe chaiva tanmR^ityurbhaviShyati na saMshayaH || 92|| pashchAtsA dehamutsajya bhaviShyati mama priyA | ityuktvA jagatAM nAtho dadau shUlaM harAya cha || 93|| shUlaM dattvA yayau shIghraM harirabhyantare mudA | bhArataM cha yayurdevA brahyarudrapurogamAH || 94|| iti shrImaddevIbhAgavate mahApurANe.aShTAdashasAhasryAM saMhitAyAM navamaskandhe sha~NkhachUDena saha tulasIsa~NgamavarNanaM nAmaikonaviMsho.adhyAyaH || 9\.19|| \section{9\.20 viMsho.adhyAyaH | sha~NkhachUDena saha devAnAM sa~NgrAmodyogavarNanam |} shrInArAyaNa uvAcha | brahmA shivaM sanniyojya saMhAre dAnavasya cha | jagAma svAlayaM tUrNaM yathAsthAnaM surottamAH || 1|| chandrabhAgAnadItIre vaTamUle manohare | tatra tasthau mahAdevo devavistArahetave || 2|| dUtaM kR^itvA chitrarathaM gandharveshvaramIpsitam | shIghraM prasthApayAmAsa sha~NkhachUDAntikaM mudA || 3|| sarveshvarAj~nayA shIghraM yayau tannagaraM param | mahendranagarotkR^iShTaM kuberabhavanAdhikam || 4|| pa~nchayojanavistIrNaM dairghye tad dviguNaM bhavet | sphaTikAkAramaNibhirnirmitaM yAnaveShTitam || 5|| saptabhiH parikhAbhishcha durgamAbhiH samanvitam | jvaladagninibhaiH shashvatkalpitaM ratnakoTibhiH || 6|| yuktaM cha vIthIshatakairmaNivedivichitritaiH | parito vaNijAM saudhairnAnAvastuvirAjitaiH || 7|| sindUrAkAramaNibhirnirmitaishcha vichitritaiH | bhUShitaM bhUShitairdivyairAshramaiH shatakoTibhiH || 8|| gatvA dadarsha tanmadhye sha~NkhachUDAlayaM param | atIva valayAkAraM yathA pUrNendumaNDalam || 9|| jvaladagnishikhAktAbhiH parikhAbhishchatasR^ibhiH | taddurgamaM cha shatrUNAmanyeShAM sugamaM sukham || 10|| atyuchchairgaganasparshimaNishR^i~NgavirAjitam | rAjitaM dvAdashadvArairdvArapAlasamanvitam || 11|| maNIndrasAranirmANaiH shobhitaM lakShamandiraiH | shobhitaM ratnasopAnai ratnastambhavirAjitam || 12|| tad dR^iShTvA puShpadanto.api varaM dvAraM dadarsha saH | dvAre niyuktaM puruShaM shUlahastaM cha sasmitam || 13|| tiShThantaM pi~NgalAkShaM cha tAmravarNaM bhaya~Nkaram | kathayAmAsa vR^ittAntaM jagAma tadanuj~nayA || 14|| atikramya cha taddvAraM jagAmAbhyantaraM punaH | na ko.api rakShati shrutvA dUtarUpaM raNasya cha || 15|| gatvA so.abhyantaradvAraM dvArapAlamuvAcha ha | raNasya sarvavR^ittAntaM vij~nApayata mAchiram || 16|| sa cha taM kathayitvA cha dUto gantumuvAcha ha | sa gatvA sha~NkhachUDaM taM dadarsha sumanoharam || 17|| rAjamaNDalamadhyasthaM svarNasiMhAsane sthitam | maNIndrarachitaM divyaM ratnadaNDasamanvitam || 18|| ratnakR^itrimapuShpaishcha prashastaiH shobhitaM sadA | bhR^ityena mastakanyastaM svarNachChatraM manoharam || 19|| sevitaM pArShadagaNai ruchiraiH shvetachAmaraiH | suveShaM sundaraM ramyaM ratnabhUShaNabhUShitam || 20|| mAlyena lepanaM sUkShmaM suvastraM dadhataM mune | dAnavendraiH parivR^itaM suveShaishcha trikoTibhiH || 21|| shatakoTibhiranyaishcha bhramadbhirastrapANibhiH | evambhUta~ncha taM dR^iShTvA puShpadantaH savismayaH || 22|| uvAcha sa cha vR^ittAntaM yaduktaM sha~NkareNa cha | puShpadanta uvAcha | rAjendra shivabhR^ityo.ahaM puShpadantAbhidhaH prabho || 23|| yaduktaM sha~NkareNaiva tad bravImi nishAmaya | rAjyaM dehi cha devAnAmadhikAraM cha sAmpratam || 24|| devAshcha sharaNApannA deveshaM shrIhariM param | harirdattvAsya shUlaM cha tena prasthApitaH shivaH || 25|| puShpabhadrAnadItIre vaTamUle trilochanaH | viShayaM dehi teShAM cha yuddhaM vA kuru nishchitam || 26|| gatvA vakShyAmi kiM shambhumatha tadvada mAmapi | dUtasya vachanaM shrutvA sha~NkhachUDaH prahasya cha || 27|| prabhAte.ahaM gamiShyAmi tvaM cha gachChetyuvAcha ha | sa gatvovAcha taM tUrNaM vaTamUlasthamIshvaram || 28|| sha~NkhachUDasya vachanaM tadIyaM tanmukhoditam | etasminnantare skanda AjagAma shivAntikam || 29|| vIrabhadrashcha nandI cha mahAkAlaH subhadrakaH | vishAlAkShashcha bANashcha pi~NgalAkSho vikampanaH || 30|| virUpo vikR^itishchaiva maNibhadrashcha bAShkalaH | kapilAkhyo dIrghadaMShTro vikaTastAmralochanaH || 31|| kAlakaNTho balIbhadraH kAlajihnaH kuTIcharaH | balonmatto raNashlAghI durjayo durgamastathA || 32|| aShTau cha bhairavA raudrA rudrAshchaikAdasha smR^itAH | vasavo.aShTau vAsavashcha AdityA dvAdasha smR^itAH || 33|| hutAshanashcha chandrashcha vishvakarmAshvinau cha tau | kuberashcha yamashchaiva jayanto nalakUbaraH || 34|| vAyushcha varuNashchaiva budhashcha ma~NgalastathA | dharmashcha shanirIshAnaH kAmadevashcha vIryavAn || 35|| ugradaMShTrA chogradaNDA koTarA kaiTabhI tathA | svayaM chAShTabhujA devI bhadrakAlI bhaya~NkarI || 36|| ratnendrasAranirmANavimAnopari saMsthitA | raktavastraparIdhAnA raktamAlyAnulepanA || 37|| nR^ityantI cha hasantI cha gAyantI susvaraM mudA | abhayaM dadAti bhaktebhyo.abhayA sA cha bhayaM ripum || 38|| bibhratI vikaTAM jihvAM sulolAM yojanAyatAm | sha~NkhachakragadApadmakhaDgacharmadhanuHsharAn || 39|| kharparaM vartulAkAraM gambhIraM yojanAyatam | trishUlaM gaganasparshi shaktiM cha yojanAyatAm || 40|| mudgaraM musalaM vajraM kheTaM phalakamujjvalam | vaiShNavAstraM vAruNAstraM vAhneyaM nAgapAshakam || 41|| nArAyaNAstraM gAndharvaM brahmAstraM gAruDaM tathA | parjanyAstraM pAshupataM jR^imbhaNAstraM cha pArvatam || 42|| mAheshvarAstraM vAyavyaM daNDaM sammohanaM tathA | avyarthamastrakaM divyaM divyAstrashatakaM param || 43|| Agatya tatra tasthau cha yoginInAM trikoTibhiH | sArdhaM cha DAkinInAM cha vikaTAnAM trikoTibhiH || 44|| bhUtapretapishAchAshcha kUShmANDA brahmarAkShasAH | vetAlA rAkShasAshchaiva yakShAshchaiva tu kinnarAH || 45|| tAbhishchaiva saha skandaH praNamya chandrashekharam | pituH pArshve sahAyArthaM samuvAsa tadAj~nayA || 46|| atha dUte gate tatra sha~NkhachUDaH pratApavAn | uvAcha tulasIM vArtAM gatvAbhyantarameva cha || 47|| raNavArtAM cha sA shrutvA shuShkakaNThoShThatAlukA | uvAcha madhuraM sAdhvI hR^idayena vidUyatA || 48|| tulasyuvAcha | he prANabandho he nAtha tiShTha me vakShasi kShaNam | he prANAdhiShThAtR^ideva rakSha me jIvitaM kShaNam || 49|| bhu~NkShva janma samAsAdya yanme manasi vA~nChitam | pashyAmi tvAM kShaNaM ki~nchillochanAbhyAM cha sAdaram || 50|| Andolayante prANA me mano dagdhaM cha santatam | duHsvapnashcha mayA dR^iShTashchAdyaiva charame nishi || 51|| tulasIvachanaM shrutvA bhuktvA pItvA nR^ipeshvara | uvAcha vachanaM prAj~no hitaM satyaM yathochitam || 52|| sha~NkhachUDa uvAcha | kAlena yojitaM sarvaM karmabhoganibandhanam | shubhaM harShaH sukhaM duHkhaM bhayaM shokashcha ma~Ngalam || 53|| kAle bhavanti vR^ikShAshcha skandhavantashcha kAlataH | krameNa puShpavantashcha phalavantashcha kAlataH || 54|| teShAM phalAni pakvAni prabhavantyeva kAlataH | te sarve phalitAH kAle pAtaM yAnti cha kAlataH || 55|| kAle bhavanti vishvAni kAle nashyanti sundari | kAlAtsraShTA cha sR^ijati pAtA pAti cha kAlataH || 56|| saMhartA saMharetkAle krameNa sa~ncharanti te | brahmaviShNushivAdInAmIshvaraH prakR^itiH parA || 57|| sraShTA pAtA cha saMhartA sa chAtmA kAlanartakaH | kAle sa eva prakR^itiM svAbhinnAM svechChayA prabhuH || 58|| nirmAya kR^itavAnsarvAnvishvasthAMshcha charAcharAn | sarveshaH sarvarUpashcha sarvAtmA parameshvaraH || 59|| janaM janena janitA janaM pAti janena yaH | janaM janena harate taM devaM bhaja sAmpratam || 60|| yasyAj~nayA vAti vAtaH shIghragAmI cha sAmpratam | yasyAj~nayA cha tapanastapatyeva yathAkShaNam || 61|| yathAkShaNaM varShatIndro mR^ityushcharati jantuShu | yathAkShaNaM dahatyagnishchandro bhramati shItavAn || 62|| mR^ityormR^ityuM kAlakAlaM yamasya cha yamaM param | vibhuM sraShTushcha sraShTAraM mAtushcha mAtR^ikaM bhave || 63|| saMhartAraM cha saMhartustaM devaM sharaNaM vraja | ko vA bandhushcha keShAM vA sarvabandhuM bhaja priye || 64|| ahaM ko vA cha tvaM kA vA vidhinA yojitaH purA | tvayA sArdhaM karmaNA cha punastena viyojitaH || 65|| aj~nAnI kAtaraH shoke vipattau na cha paNDitaH | sukhe duHkhe bhramatyeva kAlanemikrameNa cha || 66|| nArAyaNaM taM sarveshaM kAntaM yAsyasi nishchitam | tapaH kR^itaM yadarthaM cha purA badarikAshrame || 67|| mayA tvaM tapasA labdhA brahmaNastu vareNa cha | haryarthe yattava tapo hariM prApsyasi kAmini || 68|| vR^indAvane cha govindaM goloke tvaM labhiShyasi | ahaM yAsyAmi tallokaM tanuM tyaktvA cha dAnavIm || 69|| tatra drakShyasi mAM tvaM cha drakShyAmi tvAM cha sAmpratam | agamaM rAdhikAshApAdbhArataM cha sudurlabham || 70|| punaryAsyAmi tatraiva kaH shoko me shR^iNu priye | tvaM cha dehaM parityajya divyarUpaM vidhAya cha || 71|| tatkAlaM prApsyasi hariM mA kAnte kAtarA bhava | ityuktvA cha dinAnte cha tayA sArdhaM manoharam || 72|| suShvApa shobhane talpe puShpachandanacharchite | nAnAprakAravibhavaM chakAra ratnamandire || 73|| ratnapradIpasaMyukte strIratnaM prApya sundarIm | ninAya rajanIM rAjA krIDAkautukama~NgalaiH || 74|| kR^itvA vakShasi tAM kAntAM rudatImatiduHkhitAm | kR^ishodarIM nirAhArAM nimagnAM shokasAgare || 75|| punastAM bodhayAmAsa divyaj~nAnena j~nAnavit | purA kR^iShNena yaddattaM bhANDIre tattvamuttamam || 76|| sa cha tasyai dadau sarvaM sarvashokaharaM param | j~nAnaM samprApya sA devI prasannavadanekShaNA || 77|| krIDAM chakAra harSheNa sarvaM matveti nashvaram | tau dampatI cha krIDantau nimagnau sukhasAgare || 78|| pulakA~nchitasarvA~Ngau mUrchChitau nirjane mune | a~Ngapratya~NgasaMyuktau suprItau suratotsuko || 79|| ekA~Ngau cha tathA tau dvau chArdhanArIshvaro yathA | prANeshvaraM cha tulasI mene prANAdhikaM param || 80|| prANAdhikAM cha tAM mene rAjA prANeshvarIM satIm | tau sthitau sukhasuptau cha tandritau sundarau samau || 81|| suveShau sukhasambhogAdacheShTau sumanoharau | kShaNaM suchetanau tau cha kathayantau rasAshrayAt || 82|| kathAM manoramAM divyAM hasantau cha kShaNaM punaH | kShaNaM cha kelisaMyuktau rasabhAvasamanvitau || 83|| surate viratirnAsti tau tadviShayapaNDitau | satataM jayayuktau dvau kShaNaM naiva parAjitau || 84|| iti shrImaddevIbhAgavate mahApurANe.aShTAdashasAhasryAM saMhitAyAM navamaskandhe nArAyaNanAradasaMvAde sha~NkhachUDena saha devAnAM sa~NgrAmodyogavarNanaM nAma viMsho.adhyAyaH || 9\.20|| \section{9\.21 ekaviMsho.adhyAyaH | sha~NkhachUDakR^ite prabodhavAkyavarNanam |} shrInArAyaNa uvAcha | shrIkR^iShNaM manasA dhyAtvA rakShaH kR^iShNaparAyaNaH | brAhme muhUrte chotthAya puShpatalpAnmanoharAt || 1|| rAtrivAsaH parityajya snAtvA ma~NgalavAriNA | dhaute cha vAsasI dhR^itvA kR^itvA tilakamujjvalam || 2|| chakArAhnikamAvashyamabhIShTadevavandanam | dadhyAjyamadhulAjAMshcha dadarsha vastu ma~Ngalam || 3|| ratnashreShThaM maNishreShThaM vastrashreShThaM cha kA~nchanam | brAhmaNebhyo dadau bhaktyA yathA nityaM cha nArada || 4|| amUlyaratnaM yatki~nchinmuktAmANikyahIrakam | dadau viprAya gurave yAtrAma~Ngalahetave || 5|| gajaratnamashvaratnaM dhanaratnaM manoharam | dadau sarvaM daridrAya viprAya ma~NgalAya cha || 6|| bhANDArANAM sahasrANi nagarANAM dvilakShakam | grAmANAM shatakoTiM cha brAhmaNAya dadau mudA || 7|| putraM kR^itvA tu rAjendraM sarveShu dAnaveShu cha | putraM samarpya bhAryAM tAM rAjyaM cha sarvasampadam || 8|| prajAnucharasa~NghaM cha bhANDAraM vAhanAdikam | svayaM sannAhayuktashcha dhanuShpANirbabhUva ha || 9|| bhR^ityadvArA krameNaiva chakAra sainyasa~nchayam | ashvAnAM cha trilakSheNa lakSheNa varahastinAm || 10|| rathAnAmayutenaiva dhAnuShkANAM trikoTibhiH | trikoTibhirvarmiNAM cha shUlinAM cha trikoTibhiH || 11|| kR^itA senAparimitA dAnavendreNa nArada | tasyAM senApatishchaiva yuddhashAstravishAradaH || 12|| mahArathaH sa vij~neyo rathinAM pravaro raNe | trilakShAkShauhiNIsenApatiM kR^itvA narAdhipaH || 13|| triMshadakShauhiNIbAdhaM bhANDaughaM cha chakAra ha | bahirbabhUva shivirAnmanasA shrIhariM smaran || 14|| ratnendrasAranirmANavimAnamAruroha saH | guruvargAnpuraskR^itya prayayau sha~NkarAntikam || 15|| puShpabhadrAnadItIre yatrAkShayavaTaH shubhaH | siddhAshramaM cha siddhAnAM siddhikShetraM cha nArada || 16|| kapilasya tapaHsthAnaM puNyakShetre cha bhArate | pashchimodadhipUrve cha malayasya cha pashchime || 17|| shrIshailottarabhAge cha gandhamAdanadakShiNe | pa~nchayojanavistIrNA dairghye shataguNA tathA || 18|| shuddhasphaTikasa~NkAshA bhArate cha supuNyadA | shAshvatI jalapUrNA cha puShpabhadrA nadI shubhA || 19|| lavaNAbdhipriyA bhAryA shashvatsaubhAgyasaMyutA | sharAvatImishritA cha nirgatA sA himAlayAt || 20|| gomatIM vAmataH kR^itvA praviShTA pashchimodadhau | tatra gatvA sha~NkhachUDo dadarsha chandrashekharam || 21|| vaTamUle samAsInaM sUryakoTisamaprabham | kR^itvA yogAsanaM dR^iShTvA mudrAyuktaM cha sasmitam || 22|| shuddhasphaTikasa~NkAshaM jvalantaM brahmatejasA | trishalapaTTishadharaM vyAghracharmAmbaraM varam || 23|| bhaktamR^ityuharaM shAntaM gaurIkAntaM manoharam | tapasAM phaladAtAraM dAtAraM sarvasampadAm || 24|| AshutoShaM prasannAsyaM bhaktAnugrahakAtaram | vishvanAthaM vishvabIjaM vishvarUpaM cha vishvajam || 25|| vishvambharaM vishvavaraM vishvasaMhArakArakam | kAraNaM kAraNAnAM cha narakArNavatAraNam || 26|| j~nAnapradaM j~nAnabIjaM j~nAnAnandaM sanAtanam | avaruhya vimAnAchcha taM dR^iShTvA dAnaveshvaraH || 27|| sarvaiH sArdhaM bhaktiyuktaH shirasA praNanAma saH | vAmato bhadrakAlIM cha skandaM cha tatpuraH sthitam || 28|| AshiShaM cha dadau tasmai kAlI skandashcha sha~NkaraH | uttasthurAgataM dR^iShTvA sarve nandIshvarAdayaH || 29|| parasparaM cha bhAShante chakrustatra cha sAmpratam | rAjA kR^itvA cha sambhAShAmuvAsa shivasannidhau || 30|| prasannAtmA mahAdevo bhagavAMstamuvAcha ha | mahAdeva uvAcha | vidhAtA jagatAM brahmA pitA dharmasya dharmavit || 31|| marIchistasya putrashcha vaiShNavAshchApi dhArmikaH | kashyapashchApi tatputro dharmiShThashcha prajApatiH || 32|| dakShaH prItyA dadau tasmai bhaktyA kanyAstrayodasha | tAsvekA cha danuH sAdhvI tatsaubhAgyavivardhitA || 33|| chatvAriMshaddanoH putrA dAnavAstejasolbaNAH | teShveko viprachittishcha mahAbalaparAkramaH || 34|| tatputro dhArmiko dambho viShNubhakto jitendriyaH | jajApa paramaM mantraM puShkare lakShavatsaram || 35|| shukrAchAryaM guruM kR^itvA kR^iShNasya paramAtmanaH | tadA tvAM tanayaM prApa paraM kR^iShNaparAyaNam || 36|| purA tvaM pArShado gopo gopeShvapi sudhArmikaH | adhunA rAdhikAshApAdbhArate dAnaveshvaraH || 37|| AbrahmastambaparyantaM tuchChaM mene cha vaiShNavaH | sAlokyasArShTisAyujyasAmIpyaM cha harerapi || 38|| dIyamAnaM na gR^ihNanti vaiShNavAH sevanaM vinA | brahmatvamamaratvaM vA tuchChaM mene cha vaiShNavaH || 39|| indratvaM vA manutvaM vA na mene gaNanAsu cha | kR^iShNabhaktasya te kiM vA devAnAM viShaye bhrame || 40|| dehi rAjyaM cha devAnAM matprItiM rakSha bhUmipa | sukhaM svarAjye tvaM tiShTha devAstiShThantu vai pade || 41|| alaM bhUtavirodhena sarve kashyapavaMshajAH | yAni kAni cha pApAni brahmahatyAdikAni cha || 42|| j~nAtidrohasya pApAni kalAM nArhanti ShoDashIm | svasampadAM cha hAniM cha yadi rAjendra manyase || 43|| sarvAvasthA cha samatAM keShAM yAti cha sarvadA | brahmaNashcha tirobhAvo laye prAkR^itike sadA || 44|| AvirbhAvaH punastasya prabhAvAdIshvarechChayA | j~nAnavR^iddhishcha tapasA smR^itilopashcha nishchitam || 45|| karoti sR^iShTiM j~nAnena sraShTA so.api krameNa cha | paripUrNatamo dharmaH satye satyAshraye sadA || 46|| tribhAgaH so.api tretAyAM dvibhAgo dvApare smR^itaH | ekabhAgaH kalau pUrvaM tadaMshashcha kameNa cha || 47|| kalAmAtraM kaleH sheShe kuhvAM chandrakalA yathA | yAdR^ik tejo ravergnIShme na tAdR^ik shishire punaH || 48|| dineShu yAdR^i~NmadhyAhne sAyaM prAtarna tatsamam | udayaM yAti kAlena bAlatAM cha krameNa cha || 49|| prakANDatAM cha tatpashchAtkAle.astaM punareti saH | dine prachChannatAM yAti kAlena durdine ghane || 50|| rAhugraste kampitashcha punareva prasannatAm | paripUrNatamashchandraH pUrNimAyAM cha jAyate || 51|| tAdR^isho na bhavennityaM kShayaM yAti dine dine | punashcha puShTimAyAti paraM kuhvA dine dine || 52|| sampadyuktaH shuklapakShe kR^iShNe mlAnashcha yakShmaNA | rAhugraste dine mlAno durdine na virochate || 53|| kAle chandro bhavechChuklo bhraShTashrIH kAlabhedataH | bhaviShyati balishchendro bhraShTashrIH sutale.adhunA || 54|| kAlena pR^ithvI sasyADhyA sarvAdhArA vasundharA | kAle jale nimagnA sA tirobhUtAmbuviplutA || 55|| kAle nashyanti vishvAni prabhavantyeva kAlataH | charAcharAshcha kAlena nashyanti prabhavanti cha || 56|| Ishvarasyaiva samatA brahmaNaH paramAtmanaH | ahaM mR^ityu~njayo yasmAdasa~NkhyaM prAkR^itaM layam || 57|| AdarshaM chApi drakShyAmi vAraM vAraM punaH punaH | sa cha prakR^itirUpashcha sa eva puruShaH smR^itaH || 58|| sa chAtmA sa cha jIvashcha nAnArUpadharaH paraH | karoti satataM yo hi tanAmaguNakIrtanam || 59|| kAle mR^ityuM sa jayati janmarogabhayaM jarAm | sraShTA kR^ito vidhistena pAtA viShNuH kR^ito bhavet || 60|| ahaM kR^itashcha saMhartA vayaM viShayiNaH kR^itAH | kAlAgnirudraM saMhAre niyojya viShaye nR^ipa || 61|| ahaM karomi satataM tannAmaguNakIrtanam | tena mR^ityu~njayo.ahaM cha j~nAnenAnena nirbhayaH || 62|| mR^ityurmR^ityubhayAdyAti vainateyAdivoragAH | ityuktvA sa cha sarveshaH sarvabhAvena tatparaH || 63|| virarAma cha shambhushcha sabhAmadhye cha nArada | rAjA tadvachanaM shrutvA prashashaMsa punaH punaH || 64|| uvAcha madhuraM devaM paraM vinayapUrvakam | sha~NkhachUDa uvAcha | tvayA yatkathitaM deva nAnyathA vachanaM smR^itam || 65|| tathApi ki~nchidyathArthaM shrUyatAM mannivedanam | j~nAtidrohe mahatpApaM tvayoktamadhunA cha yat || 66|| gR^ihItvA tasya sarvasvaM kutaH prasthApito baliH | mayA samuddhR^itaM sarvamUrdhvamaishvaryamIshvara || 67|| sutalAchcha samuddhartuM nAlaM tatra gadAdharaH | sabhrAtR^iko hiraNyAkShaH kathaM devaishcha hiMsitaH || 68|| shumbhAdayashchAsurAshcha kathaM devairnipAtitAH | purA samudramathane pIyUShaM bhakShitaM suraiH || 69|| kleshabhAjo vayaM tatra te sarve phalabhoginaH | krIDAbhANDamidaM vishvaM prakR^iteH paramAtmanaH || 70|| yasmai yatra sa dadAti tasyaishvaryaM bhavettadA | devadAnavayorvAdaH shashvannaimittikaH sadA || 71|| parAjayo jayasteShAM kAle.asmAkaM krameNa cha | tadAvayorvirodhe vA.a.agamanaM niShkalaM param || 72|| samasambandhino bandhorIshvarasya mahAtmanaH | iyaM te mahatI lajjA yuddhe.asmAbhiH sahAdhunA || 73|| jaye tato.adhikA kIrtirhAnishchaiva parAjaye | ityetadvachanaM shrutvA prahasya cha trilochanaH || 74|| yathochitamuttaraM tamuvAcha dAnaveshvaram | mahAdeva uvAcha | yuShmAbhiH saha yuddhe me brahmavaMshasamudbhavaiH || 75|| kA lajjA mahatI rAjannakIrtirvA parAjaye | yuddhamAdau harereva madhunA kaiTabhena cha || 76|| hiraNyakashiposhchaiva saha tenAtmanA nR^ipa | hiraNyAkShasya yuddhaM cha punastena gadAbhR^itA || 77|| tripuraiH saha yuddhaM cha mayApi cha purA kR^itam | sarveshvaryAH sarvamAtuH prakR^ityAshcha babhUva ha || 78|| saha shumbhAdibhiH pUrvaM samaraH paramAdbhutaH | pArShadapravarastvaM cha kR^iShNasya paramAtmanaH || 79|| ye ye hatAshcha daiteyA nahi ke.api tvayA samAH | kA lajjA mahatI rAjan mama yuddhe tvayA saha || 80|| surANAM sharaNasyaiva preShitashcha hareraho | dehi rAjyaM cha devAnAmiti me nishchitaM vachaH || 81|| yuddhaM vA kuru matsArdhaM vAgvyaye kiM prayojanam | ityuktvA sha~Nkarastatra virarAma cha nArada | uttasthau sha~NkhachUDashcha hyamAtyaiH saha satvaram || 82|| iti shrImaddevIbhAgavate mahApurANe.aShTAdashasAhasryAM saMhitAyAM navamaskandhe nArAyaNanAradasaMvAde sha~NkhachUDakR^ite prabodhavAkyavarNanaM nAmekaviMsho.adhyAyaH || 9\.21|| \section{9\.22 dvAviMsho.adhyAyaH | kAlIsha~NkhachUDayuddhavarNanam |} shrInArAyaNa uvAcha | shivaM praNamya shirasA dAnavendraH pratApavAn | samAruroha yAnaM cha sahAmAtyaiH sa satvaraH || 1|| shivaH svasainyaM devAMshcha prerayAmAsa satvaram | dAnavendraH sasainyashcha yuddhArambhe babhUva ha || 2|| svayaM mahendro yuyudhe sArdhaM cha vR^iShaparvaNA | bhAskaro yuyudhe viprachittinA saha satvaraH || 3|| dambhena saha chandrashcha chakAra paramaM raNam | kAlasvareNa kAlashcha gokarNena hutAshanaH || 4|| kuberaH kAlakeyena vishvakarmA mayena cha | bhaya~NkareNa mR^ityushcha saMhAreNa yamastathA || 5|| vika~NkaNena varuNashcha~nchalena samIraNaH | budhashcha ghR^itapR^iShThena raktAkSheNa shanaishcharaH || 6|| jayanto ratnasAreNa vasavo varchasAM gaNaiH | ashvinau cha dIptimatA dhUmreNa nalakUbaraH || 7|| dhurandhareNa dharmashcha uShAkSheNa cha ma~NgalaH | shobhAkareNa vai bhAnuH piThareNa cha manmathaH || 8|| godhAmukhena chUrNena khaDgena cha dhvajena cha | kA~nchImukhena piNDena dhUmeNa saha nandinA || 9|| vishvena cha palAshenAdityAdyA yuyudhuH pare | ekAdasha cha rudrA vai ekAdashabhaya~NkaraiH || 10|| mahAmArI cha yuyudhe chograchaNDAdibhiH saha | nandIshvarAdayaH sarve dAnavAnAM gaNaiH saha || 11|| yuyudhushcha mahAyuddhe pralaye.api bhaya~Nkare | vaTamUle cha shambhushcha tasthau kAlyA sutena cha || 12|| sarve cha yuyudhuH sainyasamUhAH satataM mune | ratnasiMhAsane ramye koTibhirdAnavaiH saha || 13|| uvAsa sha~NkhachUDashcha ratnabhUShaNabhUShitaH | sha~Nkarasya cha ye yodhA dAnavaishcha parAjitAH || 14|| devAshcha dudruvuH sarve bhItAshcha kShatavigrahAH | chakAra kopaM skandashcha devebhyashchAbhayaM dadau || 15|| balaM cha svargaNAnAM cha vardhayAmAsa tejasA | so.ayamekashcha yuyudhe dAnavAnAM gaNaiH saha || 16|| akShauhiNInAM shatakaM samare cha jaghAna saH | asurAnpAtayAmAsa kAlI kamalalochanA || 17|| papau raktaM dAnavAnAmatikuddhA tataH param | dashalakShagajendrANAM shatalakShaM cha koTishaH || 18|| samAdAyaikahastena mukhe chikShepa lIlayA | kabandhAnAM sahasraM cha nanarta samare mune || 19|| skandasya sharajAlena dAnavAH kShatavigrahAH | bhItAshcha dudruvuH sarve mahAraNaparAkramAH || 20|| vR^iShaparvA viprachittirdambhashchApi vika~NkaNaH | skandena sArdhaM yuyudhuste sarve vikrameNa cha || 21|| mahAmArI cha yuyudhe na babhUva parA~NmukhI | babhUvuste cha sa~NkShubdhAH skandasya shaktipIDitAH || 22|| na dudruvurbhayAtsvarge puShpavR^iShTirbabhUva ha | skandasya samaraM dR^iShTvA mahAraudraM samulbaNam || 23|| dAnavAnAM kShayakaraM yathA prAkR^itiko layaH | rAjA vimAnamAruhya chakAra bANavarShaNam || 24|| nR^ipasya sharavR^iShTishcha ghanasya varShaNaM yathA | mahAghorAndhakArashcha vahnyutthAnaM babhUva cha || 25|| devAH pradudruvuH sarve.apyanye nandIshvarAdayaH | eka eva kArtikeyastasthau samaramUrdhani || 26|| parvatAnAM cha sarpANAM shilAnAM shAkhinAM tathA | nR^ipashchakAra vR^iShTiM cha durvArAM cha bhaya~NkarIm || 27|| nR^ipasya sharavR^iShTyA cha prahitaH shivanandanaH | nIhAreNa cha sAndreNa prahito bhAskaro yathA || 28|| dhanushchichCheda skandasya durvahaM cha bhaya~NkaraH | babha~nja cha rathaM divyaM chichCheda rathapIThakAn || 29|| mayUraM jarjarIbhUtaM divyAstreNa chakAra saH | shaktiM chikShepa sUryAbhAM tasya vakShasya ghAtinIm || 30|| kShaNaM mUrchChAM cha samprApa babhUva chetanaH punaH | gR^ihItvA taddhanurdivyaM yaddattaM viShNunA purA || 31|| ratnendrasAranirmANayAnamAruhya kArtikaH | shastrAstraM cha gR^ihItvA cha chakAra raNamulbaNam || 32|| sarpAMshcha parvatAMshchaiva vR^ikShAMshcha prastarAMstathA | sarvAMshchichCheda kopena divyAstreNa shivAtmajaH || 33|| vahniM nirvApayAmAsa pArjanyena pratApavAn | rathaM dhanushcha chichCheda sha~NkhachUDasya lIlayA || 34|| sannAhaM sArathiM chaiva kirITaM mukuTojjvalam | chikShepa shaktiM shuklAbhAM dAnavendrasya vakShasi || 35|| mUrchChAM samprApya rAjA cha chetanashcha babhUva ha | Aruroha yAnamanyaddhanurjagrAha satvaraH || 36|| chakAra sharajAlaM cha mAyayA mAyinAM varaH | guhaM chachChAda samare sharajAlena nArada || 37|| jagrAha shaktimavyagrAM shatasUryasamaprabhAm | pralayAgnishikhArUpAM viShNoshcha tejasA.a.avR^itAm || 38|| chikShepa tAM cha kopena mahAvegena kArtike | papAta shaktistadgAtre vahnirAshirivojjvalA || 39|| mUrchChAM samprApa shaktyA cha kArtikeyo mahAbalaH | kAlI gR^ihItvA taM kroDe ninAya shivasanidhau || 40|| shivastaM chApi j~nAnena jIvayAmAsa lIlayA | dadau balamanantaM cha samuttasthau pratApavAn || 41|| kAlI jagAma samaraM rakShituM kArtikasya yA | vIrAstAmanujagmushcha te cha nandIshvarAdayaH || 42|| sarve devAshcha gandharvA yakSharAkShasakinnarAH | vAdyabhANDAshcha bahushaH shatasho madhuvAhakAH || 43|| sA cha gatvAtha sa~NgrAmaM siMhanAdaM chakAra cha | devyAshcha siMhanAdena prApurmUrchChAM cha dAnavAH || 44|| aTTATTahAsamashivaM chakAra cha punaH punaH | dR^iShTvA papau cha mAdhvIkaM nanarta raNamUrdhani || 45|| ugradaMShTrA chogradaNDA koTavI cha papau madhu | yoginIDAkinInAM cha gaNAH suragaNAdayaH || 46|| dR^iShTvA kAlIM sha~NkhachUDaH shIghramAjau samAyayau | dAnavAshcha bhayaM prApU rAjA tebhyo.abhayaM dadau || 47|| kAlI chikShepa vahniM cha pralayAgnishikhopamam | rAjA nirvApayAmAsa pArjanyena cha lIlayA || 48|| chikShepa vAruNaM sA cha tIvraM cha mahadadbhutam | gAndharveNa cha chichCheda dAnavendrashcha lIlayA || 49|| mAheshvaraM prachikShepa kAlI vahnishikhopamam | rAjA jaghAna taM shIghraM vaiShNavena cha lIlayA || 50|| nArAyaNAstraM sA devI chikShepa mantrapUrvakam | rAjA nanAma tad dR^iShTvA chAvaruhya rathAdasau || 51|| UrdhvaM jagAma tachchAstraM pralayAgnishikhopamam | papAta sha~NkhachUDashcha bhaktyA taM daNDavadbhuvi || 52|| brahmAstraM sA cha chikShepa yatnato mantrapUrvakam | brahmAstreNa mahArAjo nirvApaM cha chakAra saH || 53|| tadA chikShepa divyAstraM sA devI mantrapUrvakam | rAjA divyAstrajAlena tannirvANaM chakAra cha || 54|| tadA chikShepa shaktiM cha yatnato yojanAyatAm | rAjA divyAstrajAlena shatakhaNDAM chakAra ha || 55|| jagrAha mantrapUtaM cha devI pAshupataM ruShA | nikShepaNaM niroddhuM cha vAgbabhUvAsharIriNI || 56|| mR^ityuH pAshupate nAsti nR^ipasya cha mahAtmanaH | yAvadasti cha mantrasya kavachaM cha hareriti || 57|| yAvatsatItvamastyeva satyAshcha nR^ipayoShitaH | tAvadasya jarAmR^ityurnAstIti brahmaNo vachaH || 58|| ityAkarNya bhadrakAlI na tachchikShepa shastrakam | shatalakShaM dAnavAnAM jagrAsa lIlayA kShudhA || 59|| grastuM jagAma vegena sha~NkhachUDaM bhaya~NkarI | divyAstreNa sutIkShNena vArayAmAsa dAnavaH || 60|| khaDgaM chikShepa sA devI grIShmasUryopamaM yathA | divyAstreNa dAnavendraH shatakhaNDaM chakAra saH || 61|| punargrastuM mahAdevI vegena cha jagAma tam | sarvasiddheshvaraH shrImAnvavR^idhe dAnaveshvaraH || 62|| vegena muShTinA kAlI kopayuktA bhaya~NkarI | babha~nja cha rathaM tasya jaghAna sArathiM satI || 63|| sA cha shUlaM prachikShepa pralayAgnishikhopamam | vAmahastena jagrAha sha~NkhachUDaH svalIlayA || 64|| muShTyA jaghAna taM devI mahAkopena vegataH | babhrAma cha tayA daityaH kShaNaM mUrchChAmavApa cha || 65|| kShaNena chetanAM prApya samuttasthau pratApavAn | na chakAra bAhuyuddhaM devyA saha nanAma tAm || 66|| devyAshchAstraM sa chichCheda jagrAha cha svatejasA | nAstraM chikShepa tAM bhakto mAtR^ibhaktyA tu vaiShNavaH || 67|| gR^ihItvA dAnavaM devI bhrAmayitvA punaH punaH | UrdhvaM cha prApayAmAsa mahAvegena kopitA || 68|| UrdhvAtpapAta vegena sha~NkhachUDaH pratApavAn | nipatya cha samuttasthau praNamya bhadrakAlikAm || 69|| ratnendrasAranirmANaM vimAnaM sumanoharam | Aruroha harShayukto na vishrAnto mahAraNe || 70|| dAnavAnAM cha kShatajaM sA devI cha papau kShudhA | pItvA bhuktvA bhadrakAlI jagAma sha~NkarAntikam || 71|| uvAcha raNavR^ittAntaM paurvAparyaM yathAkramam | shrutvA jahAsa shambhushcha dAnavAnAM vinAshanam || 72|| lakShaM cha dAnavendrANAmavashiShTaM raNe.adhunA | bhu~njantyA nirgataM vaktrAttadanyaM bhuktamIshvara || 73|| sa~NgrAme dAnavendraM cha hantuM pAshupatena vai | avadhyastava rAjeti vAgbabhUvAsharIriNI || 74|| rAjendrashcha mahAj~nAnI mahAbalaparAkramaH | na cha chikShepa mayyastraM chichCheda mama sAyakam || 75|| iti shrImaddevIbhAgavate mahApurANe.aShTAdashasAhasryAM saMhitAyAM navamaskandhe nArAyaNanAradasavAde kAlIsha~NkhachUDayuddhavarNanaM nAma dvAviMsho.adhyAyaH || 9\.22|| \section{9\.23 trayoviMsho.adhyAyaH | sha~NkhachUDavadhavarNanam |} shivastattvaM samAkarNya tattvaj~nAnavishAradaH | yayau svayaM cha samare svagaNaiH saha nArada || 1|| sha~NkhachUDaH shivaM dR^iShTvA vimAnAdavaruhya cha | nanAma parayA bhaktyA shirasA daNDavadbhuvi || 2|| taM praNamya cha vegena vimAnamAruroha saH | tUrNaM chakAra sannAhaM dhanurjagrAha durvaham || 3|| shivadAnavayoryuddhaM pUrNamabdashataM purA | na babhUvaturanyonyaM brahma~njayaparAjayau || 4|| nyastashastrashcha bhagavAn nyastashastrashcha dAnavaH | rathasthaH sha~NkhachUDashcha vR^iShastho vR^iShabhadhvajaH || 5|| dAnavAnAM cha shatakamuddhR^itaM cha babhUva ha | raNe ye ye mR^itAH shambhurjIvayAmAsa tAnvibhuH || 6|| etasminnantare vR^iddhabrAhmaNaH paramAturaH | Agatya cha raNasthAnamuvAcha dAnaveshvaram || 7|| vR^iddhabrAhmaNa uvAcha | dehi bhikShAM cha rAjendra mahyaM viprAya sAmpratam | tvaM sarvasampadAM dAtA yanme manasi vA~nChitam || 8|| nirIhAya cha vR^iddhAya tR^iShitAya cha sAmpratam | pashchAttvAM kathayiShyAmi puraH satyaM cha kurviti || 9|| omityuvAcha rAjendraH prasannavadanekShaNaH | kavachArthI janashchAhamityuvAchAtimAyayA || 10|| tachChrutvA kavachaM divyaM jagrAha harireva cha | sha~NkhachUDasya rUpeNa jagAma tulasIM prati || 11|| gatvA tasyAM mAyayA cha vIryAdhAnaM chakAra ha | atha shambhurhareH shUlaM jagrAha dAnavaM prati || 12|| grIShmamadhyAhnamArtaNDapralayAgnishikhopamam | durnivAryaM cha durdharShamavyarthaM vairighAtakam || 13|| tejasA chakratulyaM cha sarvashastrAstrasArakam | shivakeshavayoranyairdurvahaM cha bhaya~Nkaram || 14|| dhanuHsahasraM dairghyeNa prasthena shatahastakam | sajIvaM brahmarUpaM cha nityarUpamanirdisham || 15|| saMhartuM sarvabrahmANDamalaM yatsvIyalIlayA | chikShepa tolanaM kR^itvA sha~NkhachUDe cha nArada || 16|| rAjA chApaM parityajya shrIkR^iShNacharaNAmbujam | dhyAnaM chakAra bhaktyA cha kR^itvA yogAsanaM dhiyA || 17|| shUlaM cha bhramaNaM kR^itvA papAta dAnavopari | chakAra bhasmasAttaM cha sarathaM chAtha lIlayA || 18|| rAjA dhR^itvA divyarUpaM kishoraM gopaveShakam | dvibhujaM muralIhastaM ratnabhUShaNabhUShitam || 19|| ratnendrasAranirmANaM veShTitaM gopakoTibhiH | golokAdAgataM yAnamAruroha puraM yayau || 20|| gatvA nanAma shirasA sa rAdhAkR^iShNayormune | bhaktyA cha charaNAmbhojaM rAse vR^indAvane vane || 21|| sudAmAnaM cha tau dR^iShTvA prasannavadanekShaNau | kroDe chakraturatyantaM premNAtiparisaMyutau || 22|| atha shalaM cha vegena prayayau taM cha sAdaram | asthibhiH sha~NkhachUDasya sha~NkhajAtirbabhUva ha || 23|| nAnAprakArarUpeNa shashvatpUtA surArchane | prashastaM sha~NkhatoyaM cha devAnAM prItidaM param || 24|| tIrthatoyasvarUpaM cha pavitraM shambhunA vinA | sha~Nkhashabdo bhavedyatra tatra lakShmIH susaMsthirA || 25|| sa snAtaH sarvatIrtheShu yaH snAtaH sha~NkhavAriNA | sha~Nkho hareradhiShThAnaM yatra sha~Nkhastato hariH || 26|| tatraiva vasate lakShmIrdUrIbhUtamama~Ngalam | strINAM cha sha~NkhadhvanibhiH shUdrANAM cha visheShataH || 27|| bhItA ruShTA yAti lakShmIstatsthalAdanyadeshataH | shivo.api dAnavaM hatvA shivalokaM jagAma ha || 28|| prahR^iShTo vR^iShabhArUDhaH svagaNaishcha samAvR^itaH | surAH svaviShayaM prApuH paramAnandasaMyutAH || 29|| nedurdundubhayaH svarge jagurgandharvakinnarAH | babhUva puShpavR^iShTishcha shivasyopari santatam | prashashaMsuH surAstaM cha munIndrapravarAdayaH || 30|| iti shrImaddevIbhAgavate mahApurANe.aShTAdashasAhasryAM saMhitAyAM navamaskandhe sha~NkhachUDavadhavarNanaM nAma trayovisho.adhyAyaH || 9\.23|| \section{9\.24 chaturviMsho.adhyAyaH | tulasImAhAtmyena saha shAlagrAmamahattvavarNanam |} nArada uvAcha | nArAyaNashcha bhagavAnvIryAdhAnaM chakAra ha | tulasyAM kena rUpeNa tanme vyAkhyAtumarhasi || 1|| shrInArAyaNa uvAcha | nArAyaNashcha bhagavAndevAnAM sAdhaneShu cha | sha~NkhachUDasya kavachaM gahItvA viShNumAyayA || 2|| punarvidhAya tadrUpaM jagAma tatsatIgR^iham | pAtivratasya nAshena sha~NkhachUDajighAMsayA || 3|| dundubhiM vAdayAmAsa tulasIdvArasannidhau | jayashabdaM cha taddvAre bodhayAmAsa sundarIm || 4|| tachChrutvA cha ravaM sAdhvI paramAnandasaMyutA | rAjamArge gavAkSheNa dadarsha paramAdarAt || 5|| brAhmaNebhyo dhanaM dattvA kArayAmAsa ma~Ngalam | vandibhyo bhikShukebhyashcha vAchibhyashcha dhanaM dadau || 6|| avaruhya rathAddevo devyAshcha bhavanaM yayau | amUlyaratnanirmANaM sundaraM sumanoharam || 7|| dR^iShTvA cha purataH kAntaM sA taM kAntaM mudAnvitA | tatpAdaM kShAlayAmAsa nanAma cha ruroda cha || 8|| ratnasiMhAsane ramye vAsayAmAsa kAmukI | tAmbUlaM cha dadau tasmai karpUrAdisuvAsitam || 9|| adya me saphalaM janma jIvanaM cha babhUva ha | raNe gataM cha prANeshaM pashyantyAshcha punargR^ihe || 10|| sasmitA sakaTAkShaM cha sakAmA pulakA~NkitA | paprachCha raNavR^ittAntaM kAntaM madhurayA girA || 11|| tulasyuvAcha | asa~NkhyavishvasaMhartrA sArdhamAjau tava prabho | kathaM babhUva vijayastanme brUhi kR^ipAnidhe || 12|| tulasIvachanaM shrutvA prahasya kamalApatiH | sha~NkhachUDasya rUpeNa tAmuvAchAmR^itaM vachaH || 13|| shrIbhagavAnuvAcha | AvayoH samaraH kAnte pUrNamabdaM babhUva ha | nAsho babhUva sarveShAM dAnavAnAM cha kAmini || 14|| prIti~ncha kArayAmAsa brahmA cha svayamAvayoH | devAnAmadhikArashcha pradattastasya chAj~nayA || 15|| mayAgataM svabhavanaM shivalokaM shivo gataH | ityuktvA jagatAM nAthaH shayanaM cha chakAra ha || 16|| reme ramApatistatra rAmayA saha nArada | sA sAdhvI sukhasambhogAdAkarShaNavyatikramAt || 17|| sarvaM vitarkayAmAsa kastvamevetyuvAcha sA | tulasyuvAcha | ko vA tvaM vada mAyesha bhuktAhaM mAyayA tvayA || 18|| dUrIkR^itaM matsatItvaM yadatastvAM shapAmi he | tulasIvachanaM shrutvA hariH shApabhayena cha || 19|| dadhAra lIlayA brahman sumUrtiM sumanoharAm | dadarsha purato devI devadevaM sanAtanam || 20|| navInanIradashyAmaM sharatpa~Nkajalochanam | koTikandarpalIlAbhaM ratnabhUShaNabhUShitam || 21|| IShaddhAsyaM prasannAsyaM shobhitaM pItavAsasam | taM dR^iShTvA kAminI kAmaM mUrchChAM samprApa lIlayA || 22|| punashcha chetanAM prApya punaH sA tamuvAcha ha | tulasyuvAcha | he nAtha te dayA nAsti pAShANasadR^ishasya cha || 23|| Chalena dharmabha~Ngena mama svAmI tvayA hataH | pAShANahR^idayastvaM hi dayAhIno yataH prabho || 24|| tasmAtpAShANarUpastvaM bhave deva bhavAdhunA | ye vadanti cha sAdhuM tvAM te bhrAntA hi na saMshayaH || 25|| bhakto vinAparAdhena parArthe cha kathaM hataH | bhR^ishaM ruroda shokArtA vilalApa muhurmuhuH || 26|| tatashcha karuNAM dR^iShTvA karuNArasasAgaraH | nayena tAM bodhayitumuvAcha kamalApatiH || 27|| shrIbhagavAnuvAcha | tapastvayA kR^itaM bhadre madarthe bhArate chiram | tvadarthe sha~NkhachUDashcha chakAra suchiraM tapaH || 28|| kR^itvA tvAM kAminIM so.api vijahAra cha tatkShaNAt | adhunA dAtumuchitaM tavaiva tapasaH phalam || 29|| idaM sharIraM tyaktvA cha divyadehaM vidhAya cha | rAme rama mayA sArdhaM tvaM ramAsadR^ishI bhava || 30|| iyaM tanurnadIrUpA gaNDakIti cha vishrutA | pUtA supuNyadA nR^INAM puNye bhavatu bhArate || 31|| tava keshasamUhashcha puNyavR^ikSho bhaviShyati | tulasIkeshasambhUtA tulasIti cha vishrutA || 32|| triShu lokeShu puShpANAM patrANAM devapUjane | pradhAnarUpA tulasI bhaviShyati varAnane || 33|| svarge martye cha pAtAle goloke mama sannidhau | bhava tvaM tulasI vR^ikShavarA puShpeShu sundarI || 34|| goloke virajAtIre rAse vR^indAvane vane | bhANDIre champakavane ramye chandanakAnane || 35|| mAdhavIketakIkundamAlikAmAlatIvane | vAsaste.atraiva bhavatu puNyasthAneShu puNyadaH || 36|| tulasItarumUleShu puNyadesheShu puNyadam | adhiShThAnaM cha tIrthAnAM sarveShAM cha bhaviShyati || 37|| tatraiva sarvadevAnAM mamAdhiShThAnameva cha | tulasIpatrapatanaprAptaye cha varAnane || 38|| sa snAtaH sarvatIrtheShu sarvayaj~neShu dIkShitaH | tulasIpatratoyena yo.abhiShekaM samAcharet || 39|| sudhAghaTasahasrANAM yA tuShTistu bhaveddhareH | sA cha tuShTirbhavennUnaM tulasIpatradAnataH || 40|| gavAmayutadAnena yatphalaM tatphalaM bhavet | tulasIpatradAnena tatphalaM kArtike sati || 41|| tulasIpatratoyaM cha mR^ityukAle cha yo labhet | muchyate sarvapApebhyo viShNuloke mahIyate || 42|| nityaM yastulasItoyaM bhu~Nkte bhaktyA cha mAnavaH | lakShAshvamedhajaM puNyaM samprApnoti sa mAnavaH || 43|| tulasIM svakare kR^itvA dhR^itvA dehe cha mAnavaH | prANAMstyajati tIrtheShu viShNulokaM sa gachChati || 44|| tulasIkAShThanirmANamAlAM gR^ihNAti yo naraH | pade pade.ashvamedhasya labhate nishchitaM phalam || 45|| tulasIM svakare kR^itvA svIkAraM yo na rakShati | sa yAti kAlasUtraM cha yAvachchandradivAkarau || 46|| karoti mithyAshapathaM tulasyA yo.atra mAnavaH | sa yAti kumbhIpAkaM cha yAvadindrAshchaturdasha || 47|| tulasItoyakaNikAM mR^ityukAle cha yo labhet | ratnayAnaM samAruhya vaikuNThe prApyate dhruvam || 48|| pUrNimAyAmamAyAM cha dvAdashyAM ravisa~Nkrame | tailAbhya~NgaM cha kR^itvA cha madhyAhne nishi sandhyayoH || 49|| ashauche.ashuchikAle ye rAtrivAso.anvitA narAH | tulasIM ye vichinvanti te Chindanti hareH shiraH || 50|| trirAtraM tulasIpatraM shuddhaM paryuShitaM sati | shrAddhe vrate cha dAne cha pratiShThAyAM surArchane || 51|| bhUgataM toyapatitaM yaddattaM viShNave sati | shuddhaM cha tulasIpatraM kShAlanAdanyakarmaNi || 52|| vR^ikShAdhiShThAtR^idevI yA goloke cha nirAmaye | kR^iShNena sArdhaM nityaM cha nityakrIDAM kariShyasi || 53|| nadyadhiShThAtR^idevI yA bhArate cha supuNyadA | lavaNodasya sA patnI madaMshasya bhaviShyati || 54|| tvaM cha svayaM mahAsAdhvI vaikuNThe mama sannidhau | ramAsamA cha rAmA cha bhaviShyasi na saMshayaH || 55|| ahaM cha shailarUpeNa gaNDakItIrasannidhau | adhiShThAnaM kariShyAmi bhArate tava shApataH || 56|| koTisa~NkhyAstatra kITAstIkShNadaMShTrAvarAyudhaiH | tachChilAkuhare chakraM kariShyanti madIyakam || 57|| ekadvAraM chatushchakraM vanamAlAvibhUShitam | navInanIradAkAraM lakShmInArAyaNAbhidham || 58|| ekadvAraM chatushchakraM navInanIradopamam | lakShmIjanArdano j~neyo rahito vanamAlayA || 59|| dvAradvaye chatushchakraM goShpadena virAjitam | raghunAthAbhidhaM j~neyaM rahitaM vanamAlayA || 60|| atikShudraM dvichakraM cha navInajaladaprabham | tadvAmanAbhidhaM j~neyaM rahitaM vanamAlayA || 61|| atikShudraM dvichakraM cha vanamAlAvibhUShitam | vij~neyaM shrIdharaM rUpaM shrIpradaM gR^ihiNA sadA || 62|| sthUlaM cha vartulAkAraM rahitaM vanamAlayA | dvichakraM sphuTamatyantaM j~neyaM dAmodarAbhidham || 63|| madhyamaM vartulAkAraM dvichakraM bANavikShatam | raNarAmAbhidhaM j~neyaM sharatUNasamanvitam || 64|| madhyamaM saptachakra~ncha ChatrabhUShaNabhUShitam | rAjarAjeshvaraM j~neyaM rAjasampatpradaM nR^iNAm || 65|| dvisaptachakraM sthUlaM cha navanIradasuprabham | anantAkhyaM cha vij~neyaM chaturvargaphalapradam || 66|| chakrAkAraM dvichakraM cha sashrIkaM jaladaprabham | sagoShpadaM madhyamaM cha vij~neyaM madhusUdanam || 67|| sudarshanaM chaikachakraM guptachakraM gadAdharam | dvichakraM hayavaktrAbhaM hayagrIvaM prakIrtitam || 68|| atIva vistR^itAsyaM cha dvichakraM vikaTaM sati | narasiMhaM suvij~neyaM sadyo vairAgyadaM nR^iNAm || 69|| dvichakraM vistR^itAsyaM cha vanamAlAsamanvitam | lakShmInR^isiMhaM vij~neyaM gR^ihiNAM cha sukhapradam || 70|| dvAradeshe dvichakraM cha sashrIkaM cha samaM sphuTam | vAsudevaM tu vij~neyaM sarvakAmaphalapradam || 71|| pradyumnaM sUkShmachakraM cha navInanIradaprabham | suShirachChidrabahulaM gR^ihiNA cha sukhapradam || 72|| dve chakre chaikalagne cha pR^iShThaM yatra tu puShkalam | sa~NkarShaNaM suvij~neyaM sukhadaM gR^ihiNAM sadA || 73|| aniruddhaM tu pItAbhaM vartulaM chAtishobhanam | sukhapradaM gR^ihasthAnAM pravadanti manIShiNaH || 74|| shAlagrAmashilA yatra tatra sannihito hariH | tatraiva lakShmIrvasati sarvatIrthasamanvitA || 75|| yAni kAni cha pApAni brahmahatyAdikAni cha | tAni sarvANi nashyanti shAlagrAmashilArchanAt || 76|| ChatrAkAre bhavedrAjyaM vartule cha mahAshriyaH | duHkha~ncha shakaTAkAre shUlAgre maraNaM dhruvam || 77|| vikR^itAsye cha dAridryaM pi~Ngale hAnireva cha | bhagnachakre bhavedvyAdhirvidIrNe maraNaM dhruvam || 78|| vrataM dAnaM pratiShThA cha shrAddhaM cha devapUjanam | shAlagrAmasya sAnnidhyAtprashastaM tadbhavediti || 79|| sa snAtaH sarvatIrtheShu sarvayaj~neShu dIkShitaH | sarvayaj~neShu tIrtheShu vrateShu cha tapaHsu cha || 80|| pAThe chaturNAM vedAnAM tapasAM karaNe sati | tatpuNyaM labhate nUnaM shAlagrAmashilArchanAt || 81|| (shAlagrAmashilAtoyairyo.abhiShekaM sadA charet | sarvadAneShu yatpuNyaM pradakShiNaM bhuvo yathA ||)|| shAlagrAmashilAtoyaM nityaM bhu~Nkte cha yo naraH | surepsitaM prasAdaM cha labhate nAtra saMshayaH || 82|| tasya sparshaM cha vA~nChanti tIrthAni nikhilAni cha | jIvanmukto mahApUto.apyante yAti hareH padam || 83|| tatraiva hariNA sArdhamasa~NkhyaM prAkR^itaM layam | yAsyatyeva hi dAsye cha niyukto dAsyakarmaNi || 84|| yAni kAni cha pApAni brahmahatyAsamAni cha | taM dR^iShTvA cha palAyante vainateyAdivoragAH || 85|| tatpAdarajasA devI sadyaHpUtA vasundharA | puMsAM lakShaM tatpitR^INAM nistarettasya janmataH || 86|| shAlagrAmashilAtoyaM mR^ityukAle cha yo labhet | sarvapApavinirmukto viShNulokaM sa gachChati || 87|| nirvANamuktiM labhate karmabhogAtpramuchyate | viShNoH pade pralInashcha bhaviShyati na saMshayaH || 88|| shAlagrAmashilAM dhR^itvA mithyAvAkyaM vadettu yaH | sa yAti kumbhIpAke cha yAvadvai brahmaNo vayaH || 89|| shAlagrAmashilAM dhR^itvA svIkAraM yo na pAlayet | sa prayAtyasipatraM cha lakShamanvantarAvadhi || 90|| tulasIpatravichChedaM shAlagrAme karoti yaH | tasya janmAntare kAnte strIvichChedo bhaviShyati || 91|| tulasIpatravichChedaM sha~Nkhe yo hi karoti cha | bhAryAhIno bhavetso.api rogI cha saptajanmasu || 92|| shAlagrAmaM cha tulasIM sha~NkhaM chaikatra eva cha | yo rakShati mahAj~nAnI sa bhavechChrIhareH priyaH || 93|| sakR^ideva hi yo yasyAM vIryAdhAnaM karoti cha | tadvichChede tasya duHkhaM bhavedeva parasparam || 94|| tvaM priyA sha~NkhachUDasya chaikamanvantarAvadhi | sha~Nkhena sArdhaM tvadbhedaH kevalaM duHkhadastathA || 95|| ityuktvA shrIharistAM cha virarAma cha nArada | sA cha dehaM parityajya divyarUpaM vidhAya cha || 96|| yathA shrIshcha tathA sA chApyuvAsa harivakShasi | sa jagAma tayA sArdhaM vaikuNThaM kamalApatiH || 97|| lakShmIH sarasvatI ga~NgA tulasI chApi nArada | hareH priyAshchatasrashcha babhUvurIshvarasya cha || 98|| sadyastaddehajAtA cha babhUva gaNDakI nadI | IshvaraH so.api shailashcha tattIre puNyado nR^iNAm || 99|| kurvanti tatra kITAshcha shilAM bahuvidhAM mune | jale patanti yA yAshcha phaladAstAshcha nishchitam || 100|| sthalasthAH pi~NgalA j~neyAshchopatApAdraveriti | ityevaM kathitaM sarvaM kiM bhUyaH shrotumichChasi || 101|| iti shrImaddevIbhAgavate mahApurANe.aShTAdashasAhasryAM saMhitAyAM navamaskandhe nArAyaNanAradasaMvAde tulasImAhAtmyena saha shAlagrAmamahattvavarNanaM nAma chaturviMsho.adhyAyaH || 9\.24|| \section{9\.25 pa~nchaviMsho.adhyAyaH | tulasIpUjAvidhivarNanam |} nArada uvAcha | tulasI cha yadA pUjyA kR^itA nArAyaNapriyA | asyAH pUjAvidhAnaM cha stotraM cha vada sAmpratam || 1|| kena pUjA kR^itA kena stutA prathamato mune | tatra pUjyA sA babhUva kena vA vada mAmaho || 2|| sUta uvAcha | nAradasya vachaH shrutvA prahasya munipu~NgavaH | kathAM kathitumArebhe puNyAM pApaharAM parAm || 3|| shrInArAyaNa uvAcha | hariH sampUjya tulasIM reme cha ramayA saha | ramAsamAnasaubhAgyAM chakAra gauraveNa cha || 4|| sehe cha lakShmIrga~NgA cha tasyAshcha navasa~Ngamam | saubhAgyagauravaM kopAtte na sehe sarasvatI || 5|| sA tAM jaghAna kalahe mAninI harisannidhau | vrIDayA chApamAnena sAntardhAnaM chakAra ha || 6|| sarvasiddheshvarI devI j~nAninAM siddhiyoginI | jagAmAdarshanaM kopAtsarvatra cha hareraho || 7|| harirna dR^iShTvA tulasIM bodhayitvA sarasvatIm | tadanuj~nAM gahItvA cha jagAma tulasIvanam || 8|| tatra gatvA cha susnAto hariH sa tulasIM satIm | pUjayAmAsa tAM dhyAtvA stotraM bhaktyA chakAra ha || 9|| lakShmImAyAkAmavANIbIjapUrvaM dashAkSharam | vR^indAvanIti ~Ne.antaM cha vahnijAyAntameva cha || 10|| anena kalpataruNA mantrarAjena nArada | pUjayedyo vidhAnena sarvasiddhiM labhed dhruvam || 11|| ghR^itadIpena dhUpena sindUrachandanena cha | naivedyena cha puShpeNa chopachAreNa nArada || 12|| haristotreNa tuShTA sA chAvirbhUtA mahIruhAt | prasannA charaNAmbhoje jagAma sharaNaM shubhA || 13|| varaM tasyai dadau viShNuH sarvapUjyA bhaveriti | ahaM tvAM dhArayiShyAmi surUpAM mUrdhni vakShasi || 14|| sarve tvAM dhArayiShyanti svamUrdhni cha surAdayaH | ityuktvA tAM gR^ihItvA cha prayayau svAlayaM vibhuH || 15|| nArada uvAcha | kiM dhyAnaM stavanaM kiM vA kiM vA pUjAvidhAnakam | tulasyAshcha mahAbhAga tanme vyAkhyAtumarhasi || 16|| shrInArAyaNa uvAcha | antarhitAyAM tasyAM cha harirvR^indAvane tadA | tasyAshchakre stutiM gatvA tulasIM virahAturaH || 17|| shrIbhagavAnuvAcha | vR^indarUpAshcha vR^ikShAshcha yadaikatra bhavanti cha | vidurbudhAstena vR^indAM matpriyAM tAM bhajAmyaham || 18|| purA babhUva yA devI tvAdau vR^indAvane vane | tena vR^indAvanI khyAtA saubhAgyA tAM bhajAmyaham || 19|| asa~NkhyeShu cha vishveShu pUjitA yA nirantaram | tena vishvapUjitA.a.akhyAM pUjitAM cha bhajAmyaham || 20|| asa~NkhyAni cha vishvAni pavitrANi tvayA sadA | tAM vishvapAvanIM devIM viraheNa smarAmyaham || 21|| devA na tuShTAH puShpANAM samUhena yayA vinA | tAM puShpasArAM shuddhAM cha draShTumichChAmi shokataH || 22|| vishve yatprAptimAtreNa bhaktAnando bhaved dhruvam | nandinI tena vikhyAtA sA prItA bhavatAdiha || 23|| yasyA devyAstulA nAsti vishveShu nikhileShu cha | tulasI tena vikhyAtA tAM yAmi sharaNaM priyAm || 24|| kR^iShNajIvanarUpA sA shashvatpriyatamA satI | tena kR^iShNajIvanI sA sA me rakShatu jIvanam || 25|| ityevaM stavanaM kR^itvA tasthau tatra ramApatiH | dadarsha tulasIM sAkShAtpAdapadmanatAM satIm || 26|| rudatImavamAnena mAninIM mAnapUjitAm | priyAM dR^iShTvA priyaH shIghraM vAsayAmAsa vakShasi || 27|| bhAratyAj~nAM gahItvA cha svAlayaM cha yayau hariH | bhAratyA saha tatprItiM kArayAmAsa satvaram || 28|| varaM viShNurdadau tasyai sarvapUjyA bhaveriti | shirodhAryA cha sarveShAM vandyA mAnyA mameti cha || 29|| viShNorvareNa sA devI parituShTA babhUva cha | sarasvatI tAmAkR^iShya vAsayAmAsa sannidhau || 30|| lakShmIrga~NgA sasmitA cha tAM samAkR^iShya nArada | gR^ihaM praveshayAmAsa vinayena satIM tadA || 31|| vR^indA vR^indAvanI vishvapUjitA vishvapAvanI | puShpasArA nandanI cha tulasI kR^iShNajIvanI || 32|| etannAmAShTaka~nchaiva stotraM nAmArthasaMyutam | yaH paThettAM cha sampUjya so.ashvamedhaphalaM labhet || 33|| kArtikyAM pUrNimAyAM cha tulasyA janma ma~Ngalam | tatra tasyAshcha pUjA cha vihitA hariNA purA || 34|| tasyAM yaH pUjayettAM cha bhaktyA vai vishvapAvanIm | sarvapApAdvinirmukto viShNulokaM sa gachChati || 35|| kArtike tulasIpatraM yo dadAti cha viShNuve | gavAmayutadAnasya phalaM prApnoti nishchitam || 36|| aputro labhate putraM priyAhIno labhetpriyAm | bandhuhIno labhed bandhUn stotrashravaNamAtrataH || 37|| rogI pramuchyate rogAd baddho muchyeta bandhanAt | bhayAnmuchyeta bhItastu pApAnmuchyeta pAtakI || 38|| ityevaM kathitaM stotraM dhyAnaM pUjAvidhiM shR^iNu | tvameva vede jAnAsi kaNvashAkhoktameva cha || 39|| tadvR^ikShe pUjayettAM cha bhaktyA chAvAhanaM vinA | tAM dhyAtvA chopachAreNa dhyAnaM pAtakanAshanam || 40|| tulasIM puShpasArAM cha satIM pUtAM manoharAm | kR^itapApedhmadAhAya jvaladagnishikhopamAm || 41|| puShpeShu tulanA yasyA nAsti vedeShu bhAShitam | pavitrarUpA sarvAsu tulasI sA cha kIrtitA || 42|| shirodhAryA cha sarveShAmIpsitA vishvapAvanI | jIvanmuktAM muktidAM cha bhaje tAM haribhaktidAm || 43|| iti dhyAtvA cha sampUjya stutvA cha praNametsudhIH | uktaM tulasyupAkhyAnaM kiM bhUyaH shrotumichChasi || 44|| iti shrImaddevIbhAgavate mahApurANe.aShTAdashasAhasryAM saMhitAyAM navamaskandhe tulasIpUjAvidhivarNanaM nAma pa~nchavisho.adhyAyaH || 9\.25|| ## Encoded and proofread by Vishwas Bhide \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}