% Text title : RiShabhagItA % File name : Rishhabhagiitaa.itx % Category : gItA, giitaa % Location : doc\_giitaa % Proofread by : Sunder Hattangadi, PSA Easwaran % Description-comments : Mahabharat Shantiparva Chapter 124-128 (Adhaya numbers differ for different editions) % Acknowledge-Permission: Professor Tokunaga % Latest update : December 29, 2022 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. RiShabhagItA ..}## \itxtitle{.. R^iShabhagItA ..}##\endtitles ## mahAbhArate shAntiparvAntargatA | \section{adhyAyaH 124} yudhiShThira uvAcha | ime janA narashreShTha prashaMsanti sadA bhuvi | dharmasya shIlamevAdau tato me saMshayo mahAn || 1|| yadi tachChakyamasmAbhirj~nAtuM dharmabhR^itAM vara | shrotumichChAmi tatsarvaM yathaitadupalabhyate || 2|| kathaM nu prApyate shIlaM shrotumichChAmi bhArata | kiM lakShaNaM cha tatproktaM brUhi me vadatAM vara || 3|| bhIShma uvAcha | purA duryodhaneneha dhR^itarAShTrAya mAnada | AkhyAtaM tapyamAnena shriyaM dR^iShTvA tathAgatAm || 4|| indraprasthe mahArAja tava sa bhrAtR^ikasya ha | sabhAyAM chAvahasanaM tatsarvaM shR^iNu bhArata || 5|| bhavatastAM sabhAM dR^iShTvA samR^iddhiM chApyanuttamAm | duryodhanastadAsInaH sarvaM pitre nyavedayat || 6|| shrutvA cha dhR^itarAShTro.api duryodhanavachastadA | abravItkarNasahitaM duryodhanamidaM vachaH || 7|| kimarthaM tapyase putra shrotumichChAmi tattvataH | shrutvA tvAmanuneShyAmi yadi samyagbhaviShyasi || 8|| yathA tvaM mahadaishvaryaM prAptaH parapura~njaya | ki~NkarA bhrAtaraH sarve mitrAH sambandhinastathA || 9|| AchChAdayasi prAvArAnashnAsi pishitaudanam | AjAneyA vahanti tvAM kasmAchChochasi putraka || 10|| duryodhana uvAcha | dasha tAni sahasrANi snAtakAnAM mahAtmanAm | bhu~njate rukmapAtrIShu yudhiShThira niveshane || 11|| dR^iShTvA cha tAM sabhAM divyAM divyapuShpaphalAnvitAm | ashvAMstittirakalmAShAnratnAni vividhAni cha || 12|| dR^iShTvA tAM pANDaveyAnAmR^iddhimindropamAM shubhAm | amitrANAM sumahatImanushochAmi mAnada || 13|| dhR^itarAShTra uvAcha | yadIchChasi shriyaM tAta yAdR^ishIM tAM yudhiShThire | vishiShTAM vA naravyAghra shIlavAnbhava putraka || 14|| shIlena hi trayo lokAH shakyA jetuM na saMshayaH | na hi ki~nchidasAdhyaM vai loke shIlavatAM bhavet || 15|| ekarAtreNa mAndhAtA tryaheNa janamejayaH | saptarAtreNa nAbhAgaH pR^ithivIM pratipedivAn || 16|| ete hi pArthivAH sarve shIlavanto damAnvitAH | atasteShAM guNakrItA vasudhA svayamAgamat || 17|| atrApyudAharantImamitihAsaM purAtanam | nAradena purA proktaM shIlamAshritya bhArata || 18|| prahlAdena hR^itaM rAjyaM mahendrasya mahAtmanaH | shIlamAshritya daityena trailokyaM cha vashIkR^itam || 19|| tato bR^ihaspatiM shakraH prA~njaliH samupasthitaH | uvAcha cha mahAprAj~naH shreya ichChAmi veditum || 20|| tato bR^ihaspatistasmai j~nAnaM naiHshreyasaM param | kathayAmAsa bhagavAndevendrAya kurUdvaha || 21|| etAvachChreya ityeva bR^ihaspatirabhAShata | indrastu bhUyaH paprachCha kva visheSho bhavediti || 22|| bR^ihaspatiruvAcha | visheSho.asti mahAMstAta bhArgavasya mahAtmanaH | tatrAgamaya bhadraM te bhUya eva purandara || 23|| dhR^itarAShTra uvAcha | Atmanastu tataH shreyo bhArgavAtsumahAyashAH | j~nAnamAgamayatprItyA punaH sa paramadyutiH || 24|| tenApi samanuj~nAto bhArgaveNa mahAtmanA | shreyo.astIti punarbhUyaH shukramAha shatakratuH || 25|| bhArgavastvAha dharmaj~naH prahlAdasya mahAtmanaH | j~nAnamasti visheSheNa tato hR^iShTashcha so.abhavat || 26|| sa tato brAhmaNo bhUtvA prahlAdaM pAkashAsanaH | sR^itvA provAcha medhAvI shreya ichChAmi veditum || 27|| prahlAdastvabravIdvipraM kShaNo nAsti dvijarShabha | trailokyarAjye saktasya tato nopadishAmi te || 28|| brAhmaNastvabravIdvAkyaM kasminkAle kShaNo bhavet | tatopadiShTamichChAmi yadyatkAryAntaraM bhavet || 29|| tataH prIto.abhavadrAjA prahlAdo brahmavAdine | tathetyuktvA shubhe kAle j~nAnatattvaM dadau tadA || 30|| brAhmaNo.api yathAnyAyaM guruvR^ittimanuttamAm | chakAra sarvabhAvena yadvatsa manasechChati || 31|| pR^iShTashcha tena bahushaH prAptaM kathamarindama | trailokyarAjyaM dharmaj~na kAraNaM tadbravIhi me || 32|| prahlAda uvAcha | nAsUyAmi dvijashreShTha rAjAsmIti kadAchana | kavyAni vadatAM tAta saMyachChAmi vahAmi cha || 33|| te visrabdhAH prabhAShante saMyachChanti cha mAM sadA | te mA kavyapade saktaM shushrUShumanasUyakam || 34|| dharmAtmAnaM jitakrodhaM saMyataM saMyatendriyam | samAchinvanti shAstAraH kShaudraM madhviva makShikAH || 35|| so.ahaM vAgagravidyAnAM rasAnAmavalehitA | svajAtyAnadhitiShThAmi nakShatrANIva chandramAH || 36|| etatpR^ithivyAmamR^itametachchakShuranuttamam | yadbrAhmaNa mukhe kavyametachChrutvA pravartate || 37|| dhR^itarAShTra uvAcha | etAvachChreya ityAha prahlAdo brahmavAdinam | shushrUShitastena tadA daityendro vAkyamabravIt || 38|| yathAvadguruvR^ittyA te prIto.asmi dvijasattama | varaM vR^iNIShva bhadraM te pradAtAsmi na saMshayaH || 39|| kR^itamityeva daityendramuvAcha sa cha vai dvijaH | prahlAdastvabravItprIto gR^ihyatAM vara ityuta || 40|| brAhmaNa uvAcha | yadi rAjanprasannastvaM mama chechChasi cheddhitam | bhavataH shIlamichChAmi prAptumeSha varo mama || 41|| dhR^itarAShTra uvAcha | tataH prItashcha daityendro bhayaM chAsyAbhavanmahat | vare pradiShTe vipreNa nAlpachetAyamityuta || 42|| evamastviti taM prAha prahlAdo vismitastadA | upAkR^itya tu viprAya varaM duHkhAnvito.abhavat || 43|| datte vare gate vipre chintAsInmahatI tataH | prahlAdasya mahArAja nishchayaM na cha jagmivAn || 44|| tasya chintayatastAta ChAyA bhUtaM mahAdyute | tejo vigrahavattAta sharIramajahAttadA || 45|| tamapR^ichChanmahAkAyaM prahlAdaH ko bhavAniti | pratyAha nanu shIlo.asmi tyakto gachChAmyahaM tvayA || 46|| tasmindvijavare rAjanvatsyAmyahamaninditam | yo.asau shiShyatvamAgamya tvayi nityaM samAhitaH | ityuktvAntarhitaM tadvai shakraM chAnvavishatprabho || 47|| tasmiMstejasi yAte tu tAdR^igrUpastato.aparaH | sharIrAnniHsR^itastasya ko bhavAniti chAbravIt || 48|| dharmaM prahlAda mAM viddhi yatrAsau dvijasattamaH | tatra yAsyAmi daityendra yataH shIlaM tato hyaham || 49|| tato.aparo mahArAja prajvalanniva tejasA | sharIrAnniHsR^itastasya prahlAdasya mahAtmanaH || 50|| ko bhavAniti pR^iShTashcha tamAha sa mahAdyutiH | satyamasmyasurendrAgrya yAsye.ahaM dharmamanviha || 51|| tasminnanugate dharmaM puruShe puruSho.aparaH | nishchakrAma tatastasmAtpR^iShTashchAha mahAtmanA | vR^ittaM prahlAda mAM viddhi yataH satyaM tato hyaham || 52|| tasmingate mahAshvetaH sharIrAttasya niryayau | pR^iShTashchAha balaM viddhi yato vR^ittamahaM tataH | ityuktvA cha yayau tatra yato vR^ittaM narAdhipa || 53|| tataH prabhAmayI devI sharIrAttasya niryayau | tAmapR^ichChatsa daityendraH sA shrIrityevamabravIt || 54|| uShitAsmi sukhaM vIra tvayi satyaparAkrame | tvayA tyaktA gamiShyAmi balaM yatra tato hyaham || 55|| tato bhayaM prAdurAsItprahlAdasya mahAtmanaH | apR^ichChata cha tAM bhUyaH kva yAsi kamalAlaye || 56|| tvaM hi satyavratA devI lokasya parameshvarI | kashchAsau brAhmaNashreShThastattvamichChAmi veditum || 57|| shrIruvAcha | sa shakro brahmachArI cha yastvayA chopashikShitaH | trailokye te yadaishvaryaM tattenApahR^itaM prabho || 58|| shIlena hi tvayA lokAH sarve dharmaj~na nirjitAH | tadvij~nAya mahendreNa tava shIlaM hR^itaM prabho || 59|| dharmaH satyaM tathA vR^ittaM balaM chaiva tathA hyaham | shIlamUlA mahAprAj~na sadA nAstyatra saMshayaH || 60|| bhIShma uvAcha | evamuktvA gatA tu shrIste cha sarve yudhiShThira | duryodhanastu pitaraM bhUya evAbravIdidam || 61|| shIlasya tattvamichChAmi vettuM kauravanandana | prApyate cha yathA shIlaM tamupAyaM vadasva me || 62|| dhR^itarAShTra uvAcha | sopAyaM pUrvamuddiShTaM prahlAdena mahAtmanA | sa~NkShepatastu shIlasya shR^iNu prAptiM narAdhipa || 63|| adrohaH sarvabhUteShu karmaNA manasA girA | anugrahashcha dAnaM cha shIlametatprashasyate || 64|| yadanyeShAM hitaM na syAdAtmanaH karma pauruSham | apatrapeta vA yena na tatkuryAtkatha~nchana || 65|| tattu karma tathA kuryAdyena shlAgheta saMsadi | etachChIlaM samAsena kathitaM kurusattama || 66|| yadyapyashIlA nR^ipate prApnuvanti kvachichChriyam | na bhu~njate chiraM tAta samUlAshcha patanti te || 67|| etadviditvA tattvena shIlavAnbhava putraka | yadIchChasi shriyaM tAta suvishiShTAM yudhiShThirAt || 68|| bhIShma uvAcha | etatkathitavAnputre dhR^itarAShTro narAdhipa | etatkuruShva kaunteya tataH prApsyasi tatphalam || 69|| iti shrImahAbharate shAntiparvaNi rAjadharmAnushAsanaparvaNi shIlavarNanaM nAma chaturviMshatyadhikashatatamo.adhyAyaH | 124 \section{adhyAyaH 125} yudhiShThira uvAcha | shIlaM pradhAnaM puruShe kathitaM te pitAmaha | kathamAshA samutpannA yA cha sA tadvadasva me || 1|| saMshayo me mahAneSha samutpannaH pitAmaha | ChettA cha tasya nAnyo.asti tvattaH parapura~njaya || 2|| pitAmahAshA mahatI mamAsIddhi suyodhane | prApte yuddhe tu yadyuktaM tatkartAyamiti prabho || 3|| sarvasyAshA sumahatI puruShasyopajAyate | tasyAM vihanyamAnAyAM duHkho mR^ityurasaMshayam || 4|| so.ahaM hatAsho durbuddhiH kR^itastena durAtmanA | dhArtarAShTreNa rAjendra pashya mandAtmatAM mama || 5|| AshAM mahattarAM manye parvatAdapi sadrumAt | AkAshAdapi vA rAjannaprameyaiva vA punaH || 6|| eShA chaiva kurushreShTha durvichintyA sudurlabhA | durlabhatvAchcha pashyAmi kimanyaddurlabhaM tataH || 7|| bhIShma uvAcha | atra te vartayiShyAmi yudhiShThira nibodha tat | itihAsaM sumitrasya nirvR^ittamR^iShabhasya cha || 8|| sumitro nAma rAjarShirhaihayo mR^igayAM gataH | sasAra sa mR^igaM viddhvA bANena nataparvaNA || 9|| sa mR^igo bANamAdAya yayAvamitavikramaH | sa cha rAjA balI tUrNaM sasAra mR^igamantikAt || 10|| tato nimnaM sthalaM chaiva sa mR^igo.adravadAshugaH | muhUrtameva rAjendra samena sa pathAgamat || 11|| tataH sa rAjA tAruNyAdaurasena balena cha | sasAra bANAsanabhR^itsakhaDgo haMsavattadA || 12|| tIrtvA nadAnnadIMshchaiva palvalAni vanAni cha | atikramyAbhyatikramya sasAraiva vanecharan || 13|| sa tu kAmAnmR^igo rAjannAsAdyAsAdya taM nR^ipam | punarabhyeti javano javena mahatA tataH || 14|| sa tasya bANairbahubhiH samabhyasto vanecharaH | prakrIDanniva rAjendra punarabhyeti chAntikam || 15|| punashcha javamAsthAya javano mR^igayUthapaH | atItyAtItya rAjendra punarabhyeti chAntikam || 16|| tasya marmachChidaM ghoraM sumitro.amitrakarshanaH | samAdAya sharashreShThaM kArmukAnniravAsR^ijat || 17|| tato gavyUtimAtreNa mR^igayUthapayUthapaH | tasya bANapathaM tyaktvA tasthivAnprahasanniva || 18|| tasminnipatite bANe bhUmau prajalite tataH | pravivesha mahAraNyaM mR^igo rAjApyathAdravat || 19|| iti shrImahAbharate shAntiparvaNi rAjadharmAnushAsanaparvaNi R^iShabhagItAsu pa~nchaviMshatyadhikashatatamo.adhyAyaH | 125 \section{adhyAyaH 126} bhIShma uvAcha | pravishya tu mahAraNyaM tApasAnAmathAshramam | AsasAda tato rAjA shrAntashchopAvishatpunaH || 20|| taM kArmukadharaM dR^iShTvA shramArtaM kShudhitaM tadA | sametya R^iShayastasminpUjAM chakruryathAvidhi || 21|| R^iShayo rAjashArdUlamapR^ichChansvaM prayojanam | kena bhadra mukhArthena samprApto.asi tapovanam || 22|| padAtirbaddhanistriMsho dhanvI bANI nareshvara | etadichChAma vij~nAtuM kutaH prApto.asi mAnada | kasminkule hi jAtastvaM kinnAmAsi bravIhi naH || 23|| tataH sa rAjA sarvebhyo dvijebhyaH puruSharShabha | Achakhyau tadyathAnyAyaM paricharyAM cha bhArata || 24|| haihayAnAM kule jAtaH sumitro mitranandanaH | charAmi mR^igayUthAni nighnanbANaiH sahasrashaH | balena mahatA guptaH sAmAtyaH sAvarodhanaH || 25|| mR^igastu viddho bANena mayA sarati shalyavAn | taM dravantamanu prApto vanametadyadR^ichChayA | bhavatsakAshe naShTashrIrhatAshaH shramakarshitaH || 26|| kinnu duHkhamato.anyadvai yadahaM shramakarshitaH | bhavatAmAshramaM prApto hatAsho naShTalakShaNaH || 27|| na rAjyalakShaNatyAgo na purasya tapodhanAH | duHkhaM karoti tattIvraM yathAshA vihatA mama || 28|| himavAnvA mahAshailaH samudro vA mahodadhiH | mahattvAnnAnvapadyetAM rodasyorantaraM yathA | AshAyAstapasi shreShThAstathA nAntamahaM gataH || 29|| bhavatAM viditaM sarvaM sarvaj~nA hi tapodhanAH | bhavantaH sumahAbhAgAstasmAtprakShyAmi saMshayam || 30|| AshAvAnpuruSho yaH syAdantarikShamathApi vA | kiM nu jyAyastaraM loke mahattvAtpratibhAti vaH | etadichChAmi tattvena shrotuM kimiha durlabham || 31|| yadi guhyaM taponityA na vo brUteha mAchiram | na hi guhyamataH shrotumichChAmi dvijapu~NgavAH || 32|| bhavattapo vighAto vA yena syAdvirame tataH | yadi vAsti kathAyogo yo.ayaM prashno mayeritaH || 33|| etatkAraNasAmagryaM shrotumichChAmi tattvataH | bhavanto.api taponityA brUyuretatsamAhitAH || 34|| iti shrImahAbharate shAntiparvaNi rAjadharmAnushAsanaparvaNi R^iShabhagItAsu ShaDviMshatyadhikashatatamo.adhyAyaH | 126 \section{adhyAyaH 127} bhIShma uvAcha | tatasteShAM samastAnAmR^iShINAmR^iShisattamaH | R^iShabho nAma viprarShiH smayanniva tato.abravIt || 1|| purAhaM rAjashArdUla tIrthAnyanucharanprabho | samAsAditavAndivyaM naranArAyaNAshramam || 2|| yatra sA badarI ramyA hrado vaihAyasastathA | yatra chAshvashirA rAjanvedAnpaThati shAshvatAn || 3|| tasminsarasi kR^itvAhaM vidhivattarpaNaM purA | pitR^INAM devatAnAM cha tata AshramamiyAM tadA || 4|| remAte yatra tau nityaM naranArAyaNAvR^iShI | adUrAdAshramaM ka~nchidvAsArthamagamaM tataH || 5|| tatashchIrAjinadharaM kR^ishamuchchamatIva cha | adrAkShamR^iShimAyAntaM tanuM nAma taponidhim || 6|| anyairnarairmahAbAho vapuShAShTaguNAnvitam | kR^ishatA chApi rAjarShe na dR^iShTA tAdR^ishI kvachit || 7|| sharIramapi rAjendra tasya kAniShThikA samam | grIvA bAhU tathA pAdau keshAshchAdbhutadarshanAH || 8|| shiraH kAyAnurUpaM cha karNau netre tathaiva cha | tasya vAkchaiva cheShTA cha sAmAnye rAjasattama || 9|| dR^iShTvAhaM taM kR^ishaM vipraM bhItaH paramadurmanAH | pAdau tasyAbhivAdyAtha sthitaH prA~njaliragrataH || 10|| nivedya nAmagotraM cha pitaraM cha nararShabha | pradiShTe chAsane tena shanairahamupAvisham || 11|| tataH sa kathayAmAsa kathA dharmArthasaMhitAH | R^iShimadhye mahArAja tatra dharmabhR^itAM varaH || 12|| tasmiMstu kathayatyeva rAjA rAjIvalochanaH | upAyAjjavanairashvaiH sabalaH sAvarodhanaH || 13|| smaranputramaraNye vai naShTaM paramadurmanAH | bhUridyumna pitA dhImAnraghushreShTho mahAyashAH || 14|| iha drakShyAmi taM putraM drakShyAmIheti pArthivaH | evamAshAkR^ito rAjaMshcharanvanamidaM purA || 15|| durlabhaH sa mayA draShTuM nUnaM paramadhArmikaH | ekaH putro mahAraNye naShTa ityasakR^ittadA || 16|| durlabhaH sa mayA draShTumAshA cha mahatI mama | tayA parItagAtro.ahaM mumUrShurnAtra saMshayaH || 17|| etachChrutvA sa bhagavAMstanurmunivarottamaH | avAkshirA dhyAnaparo muhUrtamiva tasthivAn || 18|| tamanudhyAntamAlakShya rAjA paramadurmanAH | uvAcha vAkyaM dInAtmA mandaM mandamivAsakR^it || 19|| durlabhaM kiM nu viprarShe AshAyAshchaiva kiM bhavet | bravItu bhagavAnetadyadi guhyaM na tanmayi || 20|| maharShirbhagavAMstena pUrvamAsIdvimAnitaH | bAlishAM buddhimAsthAya mandabhAgyatayA.a.atmanaH || 21|| arthayankalashaM rAjankA~nchanaM valkalAni cha | nirviNNaH sa tu viprarShirnirAshaH samapadyata || 22|| evamuktvAbhivAdyAtha tamR^iShiM lokapUjitam | shrAnto nyaShIdaddharmAtmA yathA tvaM narasattama || 23|| arghyaM tataH samAnIya pAdyaM chaiva mahAnR^iShiH | AraNyakena vidhinA rAj~ne sarvaM nyavedayat || 24|| tataste munayaH sarve parivArya nararShabham | upAvishanpuraskR^itya saptarShaya iva dhruvam || 25|| apR^ichChaMshchaiva te tatra rAjAnamaparAjitam | prayojanamidaM sarvamAshramasya praveshanam || 26|| iti shrImahAbharate shAntiparvaNi rAjadharmAnushAsanaparvaNi R^iShabhagItAsu saptaviMshatyadhikashatatamo.adhyAyaH | 127 \section{adhyAyaH 128} rAjovAcha | vIradyumna iti khyAto rAjAhaM dikShu vishrutaH | bhUridyumnaM sutaM naShTamanveShTuM vanamAgataH || 27|| ekaputraH sa viprAgrya bAla eva cha so.anagha | na dR^ishyate vane chAsmiMstamanveShTuM charAmyaham || 28|| R^iShabha uvAcha | evamukte tu vachane rAj~nA muniradhomukhaH | tUShNImevAbhavattatra na cha pratyuktavAnnR^ipam || 29|| sa hi tena purA vipro rAj~nA nAtyarthamAnitaH | AshA kR^ishaM cha rAjendra tapo dIrghaM samAsthitaH || 30|| pratigrahamahaM rAj~nAM na kariShye katha~nchana | anyeShAM chaiva varNAnAmiti kR^itvA dhiyaM tadA || 31|| AshA hi puruShaM bAlaM lAlApayati tasthuShI | tAmahaM vyapaneShyAmi iti kR^itvA vyavasthitaH || 32|| rAjovAcha | AshAyAH kiM kR^ishatvaM cha kiM cheha bhuvi durlabham | bravItu bhagavAnetattvaM hi dharmArthadarshivAn || 33|| R^iShabha uvAcha | tataH saMsmR^itya tatsarvaM smArayiShyannivAbravIt | rAjAnaM bhagavAnviprastataH kR^ishatanustanuH || 34|| kR^ishatvena samaM rAjannAshAyA vidyate nR^ipa | tasyA vai durlabhatvAttu prArthitAH pArthivA mayA || 35|| rAjovAcha | kR^ishAkR^ishe mayA brahmangR^ihIte vachanAttava | durlabhatvaM cha tasyaiva veda vAkyamiva dvija || 36|| saMshayastu mahAprAj~na sa~njAto hR^idaye mama | tanme sattama tattvena vaktumarhasi pR^ichChataH || 37|| tvattaH kR^ishataraM kiM nu bravItu bhagavAnidam | yadi guhyaM na te vipra loke.asminkiM nu durlabham || 38|| kR^ishatanuruvAcha | durlabho.apyatha vA nAsti yo.arthI dhR^itimivApnuyAt | sudurlabhatarastAta yo.arthinaM nAvamanyate || 39|| saMshrutya nopakriyate paraM shaktyA yathArhataH | saktA yA sarvabhUteShu sAshA kR^ishatarI mayA || 40|| ekaputraH pitA putre naShTe vA proShite tathA | pravR^ittiM yo na jAnAti sAshA kR^ishatarI mayA || 41|| prasave chaiva nArINAM vR^iddhAnAM putrakAritA | tathA narendra dhaninAmAshA kR^ishatarI mayA || 42|| R^iShabha uvAcha | etachChrutvA tato rAjansa rAjA sAvarodhanaH | saMspR^ishya pAdau shirasA nipapAta dvijarShabhe || 43|| rAjovAcha | prasAdaye tvA bhagavanputreNechChAmi sa~Ngatim | vR^iNIShva cha varaM vipra yamichChasi yathAvidhi || 44|| R^iShabha uvAcha | abravIchcha hi taM vAkyaM rAjA rAjIvalochanaH | satyametadyathA vipra tvayoktaM nAstyato mR^iShA || 45|| tataH prahasya bhagavAMstanurdharmabhR^itAM varaH | putramasyAnayatkShipraM tapasA cha shrutena cha || 46|| taM samAnAyya putraM tu tadopAlabhya pArthivam | AtmAnaM darshayAmAsa dharmaM dharmabhR^itAM varaH || 47|| sandarshayitvA chAtmAnaM divyamadbhutadarshanam | vipApmA vigatakrodhashchachAra vanamantikAt || 48|| etaddR^iShTaM mayA rAjaMstatashcha vachanaM shrutam | AshAmapanayasvAshu tataH kR^ishatarImimAm || 49|| bhIShma uvAcha | sa tatrokto mahArAja R^iShabheNa mahAtmanA | sumitro.apanayatkShipramAshAM kR^ishatarIM tadA || 50|| evaM tvamapi kaunteya shrutvA vANImimAM mama | sthiro bhava yathA rAjanhimavAnachalottamaH || 51|| tvaM hi draShTA cha shrotA cha kR^ichChreShvarthakR^iteShviha | shrutvA mama mahArAja na santaptumihArhasi || 52|| iti shrImahAbharate shAntiparvaNi rAjadharmAnushAsanaparvaNi R^iShabhagItAsu aShTaviMshatyadhikashatatamo.adhyAyaH | 128 || iti R^iShabhagItA samAptA || ## The adhyAyas are given as in Gita press edition. Adhyaya numbers in shAntiparva of Mahabharata BORI (Bhandarkar Oriental Research Institute BORI). critical edition and in Kinjavadekar's edition differ. The verse numbers and line numbers in each differ so it was difficult to consolidate. Refer to the links for more clarity. Prepared and proofread by Sunder Hattangadi, PSA Easwaran \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}