% Text title : devIgItA % File name : deviigiitaa.itx % Category : gItA, giitaa, devii, devI % Location : doc\_giitaa % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Description-comments : Devibhagavat (devIpurANa) saptama skandha adhyAya 30-37 % Latest update : October 12, 2008, November 20, 2018 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Devi Gita ..}## \itxtitle{.. devIgItA ..}##\endtitles ## || shrI gaNeshAya namaH || || AUM namaH shrI devyai || atha shrImaddevIgItA prArabhyate | \section{|| atha prathamo.adhyAyaH ||} himAlaya uvAcha \- yogaM cha bhaktisahitaM j~nAnaM cha shrutisaMmatam | vadasva parameshAni tvamevAhaM yato bhaveH || vyAsa uvAcha \- iti tasya vachaH shrutvA prasannamukhapa~NkajA | vaktumArabhatAmbA sA rahasyaM shrutigUhitam.h|| shR^iNvantu nirjarAH sarve vyAharantyA vacho mama | yasya shravaNamAtreNa madrUpatvaM prapadyate || 1|| ahamevAsa pUrvaM me nAnyatki~nchinnagAdhipa | tadAtmarUpaM chitsaMvitparabrahmaikanAmakam || 2|| apratarkyamanirdeshyamanaupamyamanAmayam | tasya kAchitsvataHsiddhA shaktirmAyeti vishrutA || 3|| na satI sA nAsatI sA nobhayAtmA virodhataH | etadvilakShaNA kAchidvastubhUtA.asti sarvadA || 4|| pAvakasyoShNateveyamuShNAMshoriva dIdhitiH | chandrasya chandrikeveyaM mameyaM sahajA dhruvA || 5|| tasyAM karmANi jIvAnAM jIvAH kAlAshcha sa~nchare | abhedena vilInAH syuH suShuptau vyavahAravat || 6|| svashakteshcha samAyogAdahaM bIjAtmatAM gatA | svadhArAvaraNAttasyA doShatvaM cha samAgatam || 7|| chaitanyasya samAyogAnnimittatvaM cha kathyate | prapa~nchapariNAmAchcha samavAyitvamuchyate || 8|| kechittAM tapa ityAhustamaH kechijjaDaM pare | j~nAnaM mAyA pradhAnaM cha prakR^itiM shaktimapyajAm || 9|| vimarsha iti tAM prAhuH shaivashAstravishAradAH | avidyAmitare prAhurvedatattvArthachintakAH || 10|| evaM nAnAvidhAni syurnAmAni nigamAdiShu | tasyAjaDatvaM dR^ishyatvAjj~nAnanAshAttato.asatI ||11|| chaitanyasya na dR^ishyatvaM dR^ishyatve jaDameva tat | svaprakAshaM cha chaitanyaM na pareNa prakAshitam || 12|| anavasthAdoShasattvAnna svenApi prakAshitam | karmakartR^ivirodhaH syAttasmAttaddIpavatsvayam || 13|| prakAshamAnamanyeShAM bhAsakaM viddhi parvata | ata eva cha nityatvaM siddhaM saMvittanormama || 14|| jAgratsvapnasuShuptyAdau dR^ishyasya vyabhichArataH | saMvido vyabhichArashcha nAnubhUto.asti karhichit || 15|| yadi tasyApyanubhavatarhyayaM yena sAkShiNA | anubhUtaH sa evAtra shiShTaH saMvidvapuH purA || 16|| ata eva cha nityatvaM proktaM sachChAstrakovidaH | AnandarUpatA chAsyAH parapremAspadatvataH || 17|| mA na bhUvaM hi bhUyAsamiti premAtmani sthitam | sarvasyAnyasya mithyAtvAdasa~NgatvaM sphuTaM mama || 18|| aparichChinnatApyevamata eva matA mama | tachcha j~nAnaM nAtmadharmo dharmatve jaDatA.a.atmanaH || 19|| j~nAnasya jaDasheShatvaM na dR^iShTaM na cha saMbhavi | chiddharmatvaM tathA nAsti chitashchinna hi bhidyate || 20|| tasmAdAtmA j~nAnarUpaH sukharUpashcha sarvadA | satyaH pUrNo.apyasa~Ngashcha dvaitajAlavivarjitaH || 21|| sa punaH kAmakarmAdiyuktayA svIyamAyayA | pUrvAnubhUtasaMskArAtkAlakarmavipAkataH || 22|| avivekAchcha tattvasya sisR^ikShAvAnprajAyate | abuddhipUrvaH sargo.ayaM kathitaste nagAdhipa || 23|| etaddhi yanmayA proktaM mama rUpamalaukikam | avyAkR^itaM tadavyaktaM mAyAshabalamityapi || 24|| prochyate sarvashAstreShu sarvakAraNakAraNam | tattvAnAmAdibhUtaM cha sachchidAnandavigraham || 25|| sarvakarmaghanIbhUtamichChAj~nAnakriyAshrayam | hrI~NkAramantravAchyaM tadAditattvaM taduchyate || 26|| tasmAdAkAsha utpannaH shabdatanmAtrarUpakaH | bhavetsparshAtmako vAyustejo rUpAtmakaM punaH || 27|| jalaM rasAtmakaM pashchAttato gandhAtmikA dharA | shabdaikaguNa AkAsho vAyuH sparsharavAnvitaH || 28|| shabdasparsharUpaguNaM teja ityuchyate budhaiH | shabdasparsharUparasairApo vedaguNAH smR^itAH || 29|| shabdasparsharUparasagandhaiH pa~nchaguNA dharA | tebhyo.abhavanmahatsUtraM yalli~NgaM parichakShate || 30|| sarvAtmakaM tatsamproktaM sUkShmadeho.ayamAtmanaH | avyaktaM kAraNo dehaH sa choktaH pUrvameva hi || 31|| yasmi~njagadbIjarUpaM sthitaM li~Ngodbhavo yataH | tataH sthUlAni bhUtAni pa~nchIkaraNamArgataH || 32|| pa~ncha sa~NkhyAni jAyante tatprakArastvathochyate | pUrvoktAni cha bhUtAni pratyekaM vibhajeddvidhA || 33|| ekaikaM bhAgamekasya chaturdhA vibhajedgire | svasvetaradvitIyAMshe yojanAtpa~ncha pa~ncha te|| 34|| tatkAryaM cha virAD dehaH sthUladeho.ayamAtmanaH | pa~nchabhUtasthasattvAMshaiH shrotrAdInAM samudbhavaH || 35|| j~nAnendriyANAM rAjendra pratyekaM mIlitaistu taiH | antaHkaraNamekaM syAdvR^ittibhedAchchaturvidham || 36|| yadA tu sa~NkalpavikalpakR^ityaM tadA bhavettanmana ityabhikhyam | syAdbuddhisaMj~naM cha yadA pravetti sunishchitaM saMshayahInarUpam || 37|| anusandhAnarUpaM tachchittaM cha parikIrtitam | aha~NkR^ityA.a.atmavR^ityA tu tadaha~NkAratAM gatam || 38|| teShAM rajo.n.ashairjAtAni kramAtkarmendriyANi cha | pratyekaM mIlitaistaistu prANo bhavati pa~nchadhA || 39|| hR^idi prANo gude.apAno nAbhisthastu samAnakaH | kaNThadeshepyudAnaH syAdvyAnaH sarvasharIragaH || 40|| j~nAnendriyANi pa~nchaiva pa~ncha karmendriyANi cha | prANAdi pa~nchakaM chaiva dhiyA cha sahitaM manaH || 41|| etatsUkShmasharIraM syAnmama li~NgaM yaduchyate | tatra yA prakR^itiH proktA sA rAjanvividhA smR^itA || 42|| sattvAtmikA tu mAyA syAdavidyA guNamishritA | svAshrayaM yA tu saMrakShetsA mAyeti nigadyate || 43|| tasyAM yatpratibimbaM syAdbimbabhUtasya cheshituH | sa IshvaraH samAkhyAtaH svAshrayaj~nAnavAn paraH || 44|| sarvaj~naH sarvakartA cha sarvAnugrahakArakaH | avidyAyAM tu yatki~nchitpratibiMbaM nagAdhipa || 45|| tadeva jIvasaMj~naM syAtsarvaduHkhAshrayaM punaH | dvayorapIha samproktaM dehatrayamavidyayA || 46|| dehatrayAbhimAnAchchApyabhUnnAmatrayaM punaH | prAj~nastu kAraNAtmA syAtsUkShmadhI tu taijasaH || 47|| sthUladehI tu vishvAkhyastrividhaH parikIrtitaH | evamIsho.api samprokta IshasUtravirAT.hpadaiH || 48|| prathamo vyaShTirUpastu samaShTyAtmA paraH smR^itaH | sa hi sarveshvaraH sAkShAjjIvAnugrahakAmyayA || 49|| karoti vividhaM vishvaM nAnAbhogAshrayaM punaH | machChaktiprerito nityaM mayi rAjanprakalpitaH || 50|| iti shrIdevIbhAgavate devIgItAyAM prathamo.adhyAyaH || \section{|| atha dvitIyo.adhyAyaH ||} devyuvAcha \- manmAyAshaktisaMklR^iptaMjagatsarvaM charAcharam | sApi mattaH pR^itha~N mAyA nAstyeva paramArthataH || 1|| vyavahAradR^ishA seyaM mAyA.avidyeti vishrutA | tattvadR^iShTyA tu nAstyeva tattvamevAsti kevalam || 2|| sAhaM sarvaM jagatsR^iShTvA tadantaH pravishAmyaham | mAyA karmAdisahitA gire prANapuraHsarA || 3|| lokAntaragatirno chetkathaM syAditi hetunA | yathA yathA bhavantyeva mAyAbhedAstathA tathA || 4|| upAdhibhedAdbhinnA.ahaM ghaTAkAshAdayo yathA | uchchanIchAdi vastUni bhAsayanbhAskaraH sadA || 5 || na duShyati tathaivAhaM doShairliptA kadApi na | mayi buddhyAdikartR^itvamadhyasyaivApare janAH || 6|| vadanti chAtmA karteti vimUDhA na subuddhayaH | aj~nAnabhedatastadvanmAyAyA bhedatastathA || 7|| jIveshvaravibhAgashcha kalpito mAyayaiva tu | ghaTAkAshamahAkAshavibhAgaH kalpito yathA || 8|| tathaiva kalpito bhedo jIvAtmaparamAtmanoH | yathA jIvabahutvaM cha mAyayaiva na cha svataH || 9|| tatheshvarabahutvaM cha mAyayA na svabhAvataH | dehendriyAdisa~NghAtavAsanAbhedabheditA || 10|| avidyA jIvabhedasya heturnAnyaH prakIrtitaH | guNAnAM vAsanAbhedabheditA yA dharAdhara || 11|| mAyA sA parabhedasya heturnAnyaH kadAchana | mayi sarvamidaM protamotaM cha dharaNIdhara || 12|| Ishvaro.ahaM cha sUtrAtmA virADAtmA.ahamasmi cha | brahmA.ahaM viShNurudrau cha gaurI brAhmI cha vaiShNavI || 13|| sUryo.ahaM tArakAshchAhaM tArakeshastathAsmyaham | pashupakShisvarUpA.ahaM chANDAlo.ahaM cha taskaraH || 14|| vyAdho.ahaM krUrakarmA.ahaM satkarmo.ahaM mahAjanaH | strIpunnapuMsakAkAro.apyahameva na saMshayaH || 15|| yachcha ki~nchitkvachidvastu dR^ishyate shrUyate.api vA | antarbahishcha tatsarvaM vyApyAhaM sarvadA sthitA || 16|| na tadasti mayA tyaktaM vastu ki~nchichcharAcharam | yadyasti chettachChUnyaM syAdvandhyAputropamaM hi tat || 17|| rajjuryathA sarpamAlAbhedairekA vibhAti hi | tathaiveshAdirUpeNa bhAmyahaM nAtra saMshayaH || 18|| adhiShThAnAtirekeNa kalpitaM tanna bhAsate | tasmAnmatsattayaivaitatsattAvannAnyathA bhavet || 19|| himAlaya uvAcha \- yathA vadasi deveshi samaShTyA.a.atmavapustvidam | tathaiva draShTumichChAmi yadi devi kR^ipA mayi || 20|| vyAsa uvAcha \- iti tasya vachaH shrutvA sarve devAH saviShNavaH | nanandurmuditAtmAnaH pUjayantashcha tadvachaH || 21|| atha devamataM j~nAtvA bhaktakAmadughA shivA | adarshayannijaM rUpaM bhaktakAmaprapUriNI || 22|| apashyaMste mahAdevyA virADarUpaM parAtparam | dyaurmastakaM bhavedyasya chandrasUryau cha chakShuShI || 23|| dishaH shrotre vacho vedAH prANo vAyuH prakIrtitaH | vishvaM hR^idayamityAhuH pR^ithivI jaghanaM smR^itam || 24|| nabhastalaM nAbhisaro jyotishchakramurasthalam | maharlokastu grIvA syAjjano loko mukhaM smR^itam || 25|| tapo loko rarATistu satyalokAdadhaH sthitaH | indrAdayo bAhavaH syuH shabdaH shrotraM maheshituH || 26|| nAsatyadasrau nAse stau gandho ghrANaM smR^ito budhaiH | mukhamagniH samAkhyAto divArAtrI cha pakShmaNI || 27|| brahmasthAnaM bhrUvijR^iMbho.apyApastAluH prakIrtitAH | raso jihvA samAkhyAtA yamo daMShTrAH prakIrtitAH || 28|| dantAH snehakalA yasya hAso mAyA prakIrtitA | sargastvapA~NgamokShaH syAdvrIDordhvoShTho maheshituH || 29|| lobhaH syAdadharoShTho.asyA dharmamArgastu pR^iShThabhUH | prajApatishcha meDhraM syAdyaH sraShTA jagatItale || 30|| kukShiH samudrA girayo.asthIni devyA maheshituH | nadyo nADyaH samAkhyAtA vR^ikShAH keshAH prakIrtitAH || 31|| kaumArayauvanajarAvayo.asya gatiruttamA | balAhakAstu keshAH syuH sandhye te vAsasI vibhoH || 32|| rAja~nChrIjagadambAyAshchandramAstu manaH smR^itaH | vij~nAnashaktistu harI rudrontaHkaraNaM smR^itam || 33|| ashvAdijAtayaH sarvAH shroNideshe sthitA vibhoH | atalAdimahAlokAH kaTyadhobhAgatAM gatAH || 34|| etAdR^ishaM mahArUpaM dadR^ishuH surapu~NgavAH | jvAlAmAlAsahasrADhyaM lelihAnaM cha jihvayA || 35|| daMShTrAkaTakaTArAvaM vamantaM vahnimakShibhiH | nAnAyudhadharaM vIraM brahmakShatraudanaM cha yat || 36|| sahasrashIrShanayanaM sahasracharaNaM tathA | koTisUryapratIkAshaM vidyutkoTisamaprabham || 37|| bhaya~NkaraM mahAghoraM hR^idakShNostrAsakArakam | dadR^ishuste surAH sarve hAhAkAraM cha chakrire || 38|| vikampamAnahR^idayA mUrchChAmApurduratyayAm | smaraNaM cha gataM teShAM jagadambeyamityapi || 39|| atha te ye sthitA vedAshchaturdikShu mahAvibhoH | bodhayAmAsuratyugraM mUrchChAto mUrchChitAnsurAn || 40|| atha te dhairyamAlambya labdhvA cha shrutimuttamAm | premAshrupUrNanayanA ruddhakaNThAstu nirjarAH || 41|| bAShpagadgadadayA vAchA stotuM samupachakrire | devA UchuH \- aparAdhaM kShamasvAmba pAhi dInAMstvadudbhavAn || 42|| kopaM saMhara deveshi sabhayA rUpadarshanAt | kA te stutiH prakartavyA pAmarairnijarairiha || 43|| svasyApyaj~neya evAsau yAvAnyashcha svavikramaH | tadarvAgjAyamAnAnAM kathaM sa viShayo bhavet || 44|| namaste bhuvaneshAni namaste praNavAtmake | sarva vedAntasaMsiddhe namo hrI~NkAramUrtaye || 45|| yasmAdagniH samutpanno yasmAtsUryashcha chandramAH | yasmAdoShadhayaH sarvAstasmai sarvAtmane namaH || 46|| yasmAchcha devAH saMbhUtAH sAdhyAH pakShiNa eva cha | pashavashcha manuShyAshcha tasmai sarvAtmane namaH || 47|| prANApAnau vrIhiyavau tapaH shraddhA R^itaM tathA | brahmacharyaM vidhishchaiva yasmAttasmai namo namaH || 48|| sapta prANArchiSho yasmAtsamidhaH sapta eva cha | homAH sapta tathA lokAstasmai sarvAtmane namaH || 49|| yasmAtsamudrA girayaH sindhavaH pracharanti cha | yasmAdoShadhayaH sarvA rasAstasmai namo namaH || 50|| yasmAdyaj~naH samudbhUto dIkShAyUpashcha dakShiNAH | R^icho yajUMShi sAmAni tasmai sarvAtmane namaH || 51|| namaH purastAtpR^iShThe cha namaste pArshvayordvayoH | adha UrdhvaM chaturdikShu mAtarbhUyo namo namaH || 52|| upasaMhara deveshi rUpametadalaukikam | tadeva darshayAsmAkaM rUpaM sundarasundaram || 53|| vyAsa uvAcha \- iti bhItAnsurAndR^iShTvA jagadambA kR^ipArNavA | saMhR^itya rUpaM ghoraM taddarshayAmAsa sundaram || 54|| pAshA~NkushavarAbhItidharaM sarvA~Ngakomalam | karuNApUrNanayanaM mandasmitamukhAmbujam || 55|| dR^iShTvA tatsundaraM rUpaM tadA bhItivivarjitAH | shAntichittA praNemuste harShagadgadaniHsvanAH || 56|| || iti shrIdevIbhAgavate devIgItAyAM dvitIyo.adhyAyaH || \section{|| atha tR^itIyo.adhyAyaH ||} shrIdevyuvAcha \- kva yUyaM mandabhAgyA vai kvedaM rUpaM mahAdbhutam | tathApi bhaktavAtsalyAdIdR^ishaM darshitaM mayA || 1|| na vedAdhyayanairyogairna dAnaistapasejyayA | rUpaM draShTumidaM shakyaM kevalaM matkR^ipAM vinA || 2|| prakR^itaM shR^iNu rAjendra paramAtmAtra jIvatAm | upAdhiyogAtsamprAptaH kartR^itvAdikamapyuta || 3|| kriyAH karoti vividhA dharmAdharmaikahetavaH | nAnAyonIstataH prApya sukhaduHkhaishcha yujyate || 4|| punastatsaMskR^itivashAnnAnAkarmarataH sadA | nAnAdehAnsamApnoti sukhaduHkhaishcha yujyate || 5|| ghaTIyantravadetasya na virAmaH kadApi hi | aj~nAnameva mUlaM syAttataH kAmaH kriyAstataH || 6|| tasmAdaj~nAnanAshAya yateta niyataM naraH | etaddhi janmasAphalyaM yadaj~nAnasya nAshanam || 7|| puruShArthasamAptishcha jIvanmuktidashA.api cha | aj~nAnanAshane shaktA vidyaiva tu paTIyasI || 8|| na karma tajjaM nopAstirvirodhAbhAvato gire | pratyutAshA.aj~nAnanAshe karmaNA naiva bhAvyatAm || 9|| anarthadAni karmANi punaH punarushanti hi | tato rAgastato doShastato.anartho mahAnbhavet || 10|| tasmAtsarvaprayatnena j~nAnaM sampAdayennaraH | kurvanneveha karmANItyataH karmApyavashyakam || 11|| j~nAnAdeva hi kaivalyamataH syAttatsamuchchayaH | sahAyatAM vrajetkarma j~nAnasya hitakAri cha || 12|| iti kechidvadantyatra tadvirodhAnna saMbhavet | j~nAnAdhR^idgranthibhedaH syAdhR^idgranthau karmasaMbhavaH || 13|| yaugapadyaM na saMbhAvyaM virodhAttu tatastayoH | tamaHprakAshayoryadvadyaugapadyaM na saMbhavi || 14|| tasmAtsarvANi karmANi vaidikAni mahAmate | chittashuddhyantameva syustAni kuryAtprayatnataH || 15|| shamo damastitikShA cha vairAgyaM sattvasaMbhavaH | tAvatparyantameva syuH karmANi na tataH param || 16|| tadante chaiva sa.nnyasya sashrayedgurumAtmavAn | shrotriyaM brahmaniShThaM cha bhaktyA nirvyAjayA punaH || 17|| vedAntashravaNaM kuryAnnityamevamatandritaH | tattvamasyAdivAkyasya nityamarthaM vichArayet || 18|| tattvamasyAdivAkyaM tu jIvabrahmaikyabodhakam | aikye j~nAte nirbhayastu madrUpo hi prajAyate || 19|| padArthAvagatiH pUrvaM vAkyArthAvagatistataH | tatpadasya cha vAchyArtho gire.ahaM parikIrtitaH || 20|| tvaMpadasya cha vAchyArtho jIva eva na saMshayaH | ubhayoraikyamasinA padena prochyate budhaiH || 21|| vAchyArthayorviruddhatvAdaikyaM naiva ghaTeta ha | lakShaNA.ataH prakartavyA tattvamoH shrutisaMsthayoH || 22|| chinmAtraM tu tayorlakShyaM tayoraikyasya saMbhavaH | tayoraikyaM tathA j~nAtvA svAbhedenAdvayo bhavet || 23|| devadattaH sa evAyamitivallakShaNA smR^itA | sthUlAdideharahito brahmasampadyate naraH || 24 || pa~nchIkR^itamahAbhUtasaMbhUtaH sthUladehakaH | bhogAlayo jarAvyAdhisaMyutaH sarvakarmaNAm || 25|| mithyAbhUto.ayamAbhAti sphuTaM mAyAmayatvataH | so.ayaM sthUla upAdhiH syAdAtmano me nageshvara || 26|| j~nAnakarmendriyayutaM prANapa~nchakasaMyutam | manobuddhiyutaM chaitatsUkShmaM tatkavayo viduH || 27|| apa~nchIkR^itabhUtotthaM sUkShmadeho.ayamAtmanaH | dvitIyo.ayamupAdhiH syAtsukhAderavabodhakaH || 28|| anAdyanirvAchyamidamaj~nAnaM tu tR^itIyakaH | deho.ayamAtmano bhAti kAraNAtmA nageshvara || 29|| upAdhivilaye jAte kevalAtmA.avashiShyate | dehatraye pa~nchakoshA antasthAH santi sarvadA || 30|| pa~nchakoshaparityAge brahmapuchChaM hi labhyate | neti netItyAdivAkyairmama rUpaM yaduchyate || 31|| na jAyate mriyate vA kadAchi\- nnAyaM bhUtvA na babhUva kashchit | ajo nityaH shAshvato.ayaM purANo na hanyate hanyamAne sharIre || 32|| hantA chenmanyate hantuM hatashchenmanyate hatam | ubhau tau na vijAnIto nAyaM hanti na hanyate || 33|| aNoraNIyAnmahato mahIyA\- nAtmA.asya jantornihito guhAyAm | tamakratuH pashyati vItashoko dhAtuprasAdAnmahimAnamasya || 34|| AtmAnaM rathinaM viddhi sharIraM rathameva tu | buddhiM tu sArathiM viddhi manaH pragrahameva cha || 35|| indriyANi hayAnAhurviShayAMsteShu gocharAn | AtmendriyamanoyuktaM bhoktetyAhurmanIShiNaH || 36|| yastvavidvAnbhavati chAmanaskaH sadA.ashuchiH | sa tu tatpadamavApnoti saMsAraM chAdhigachChati || 37|| yastu vij~nAnavAnbhavati samanaskaH sadA shuchiH | sa tu tatpadamApnoti yasmAdbhUyo na jAyate || 38|| vij~nAnasArathiryastu manaH pragrahavAnnaraH | so.adhvanaH pAramApnoti madIyaM yatparaM padam || 39|| itthaM shrutyA cha matyA cha nishchityAtmAnamAtmanA | bhAvayenmAmAtmarUpAM nididhyAsanato.api cha || 40|| yogavR^itteH purA svAminbhAvayedakSharatrayam | devIpraNavasaMj~nasya dhyAnArthaM mantravAchyayoH || 41|| hakAraH sthUladehaH syAdrakAraH sUkShmadehakaH | IkAraH kArANAtmA.asau hrI~NkAro.ahaM turIyakam || 42|| evaM samaShTidehe.api j~nAtvA bIjatrayaM kramAt | samaShTivyaShTyorekatvaM bhAvayenmatimAnnaraH || 43|| samAdhikAlAtpUrvaM tu bhAvayitvaivamAdR^itaH | tato dhyAyennilInAkSho devIM mAM jagadIshvarIm || 44|| prANApAnau samau kR^itvA nAsAbhyantarachAriNau | nivR^ittaviShayAkA~NkSho vItadoSho vimatsaraH || 45|| bhaktyA nirvyAjayA yukto guhAyAM niHsvane sthale | hakAraM vishvamAtmAnaM rakAre pravilApayet || 46|| rakAraM taijasaM devamIkAre pravilApayet | IkAraM prAj~nayAtmAnaM hrI~NkAre pravilApayet || 47|| vAchyavAchakatAhInaM dvaitabhAvavivarjitam | akhaNDaM sachchidAnandaM bhAvayettachChikhAntare || 48|| iti dhyAnena mAM rAjansAkShAtkR^itya narottamaH | madrUpa eva bhavati dvayorapyekatA yataH || 49|| yogayuktyA.anayA draShTA mAmAtmAnaM parAtparam | aj~nAnasya sakAryasya tatkShaNe nAshako bhavet || 50|| || iti shrIdevIbhAgavate devIgItAyAM tR^itIyo.adhyAyaH || \section{|| atha chaturto.adhyAyaH ||} himAlaya uvAcha \- yogaM vada maheshAni sA~Nga saMvitpradAyakam | kR^itena yena yogyo.ahaM bhaveyaM tattvadarshane || 1|| shrIdevyuvAcha \- na yogo nabhasaH pR^iShThe na bhUmau na rasAtale | aikyaM jIvAtmanorAhuryogaM yogavishAradAH || 2|| tatpratyUhAH ShaDAkhyAtA yogavighnakarAnagha | kAmakrodhau lobhamohau madamAtsaryasaMj~nakau || 3|| yogA~Ngaireva bhittvA tAnyogino yogamApnuyuH | yamaM niyamamAsanaprANAyAmau tataHparam || 4|| pratyAhAraM dhAraNAkhyaM dhyAnaM sArdhaM samAdhinA | aShTA~NgAnyAhuretAni yoginAM yogasAdhane || 5|| ahiMsA satyamasteyaM brahmacharyaM dayA.a.arjavam | kShamA dhR^itirmitAhAraH shauchaM cheti yamA dasha || 6|| tapaH santoSha AstikyaM dAnaM devasya pUjanam | siddhAntashravaNaM chaiva hrIrmatishcha japo hutam || 7|| dashaite niyamAH proktA mayA parvatanAyaka | padmAsanaM svastikaM cha bhadraM vajrAsanaM tathA || 8|| vIrAsanamiti proktaM kramAdAsanapa~nchakam | Urvorupari vinyasya samyakpAdatale shubhe || 9|| a~NgiShThau cha nibadhnIyAddhastAbhyAM vyutkramAttataH | padmAsanamiti proktaM yoginAM hR^idayaMgamam || 10|| jAnUrvorantare samyakkR^itvA pAdatale shubhe | R^ijukAyo vishedyogI svastikaM tatprachakShate || 11|| sIvanyAH pArshvayornyasya gulphayugmaM sunishchitam | vR^iShaNAdhaH pAdapArShNI pANibhyAM paribandhayet || 12|| bhadrAsanamiti proktaM yogibhiH paripUjitam | UrvoH pAdau kramAnnyasya jAnvoHpratya~NmukhA~NgulI || 13|| karau vidadhyAdAkhyAtaM vajrAsanamanuttamam | ekaM pAdamadhaH kR^itvA vinyasyoruM tathottare || 14|| R^ijukAyo vishedyogI vIrAsanamitIritam | IDayAkarShayedvAyuM bAhyaM ShoDashamAtrayA dhArayetpUritaM yogI chatuHShaShTyA tu mAtrayA || 15|| suShumnAmadhyagaM samya dvAtriMshanmAtrayA shanaiH || 16|| nADyA pi~NgalayA chaiva rechayedyogavittamaH | prANAyAmamimaM prAhuryogashAstravishAradAH || 17|| bhUyo bhUyaH kramAttasya bAhyamevaM samAcharet | mAtrAvR^iddhiH krameNaiva samyagdvAdasha ShoDasha || 18|| japadhyAnAdibhiH sArthaM sagarbhaM taM vidurbudhAH | tadapetaM vigarbhaM cha prANAyAmaM pare viduH || 19|| kramAdabhyasyataH puMso dehe svedodgamo.adhamaH | madhyamaH kaMpasaMyukto bhUmityAgaH paro mataH || 20|| uttamasya guNAvAptiryAvachChIlanamiShyate | indriyANAM vicharatAM viShayeShu nirargalam || 21|| balAdAharaNaM tebhyaH pratyAhAro.abhidhIyate | a~NguShThagulphajAnUrumUlAdhArali~NganAbhiShu || 22|| hR^idgrIvAkaNThadesheShu laMbikAyAM tato nasi | bhrUmadhye mastake mUrdhni dvAdashAnte yathAvidhi || 23|| dhAraNaM prANamaruto dhAraNeti nigadyate | samAhitena manasA chaitanyAntaravartinA || 24|| AtmanyabhIShTadevAnAM dhyAnaM dhyAnamihochyate | samatvabhAvanA nityaM jIvAtmaparamAtmanoH || 25|| samAdhirmAhurmunayaH proktamaShTA~NgalakShaNam | idAnIM kathaye te.ahaM mantrayogamanuttamam || 26|| vishvaM sharIramityuktaM pa~nchabhUtAtmakaM naga | chandrasUryAgnitejobhirjIvabrahmaikyarUpakam || 27|| tisraH koTyastadardhena sharIre nADayo matAH | tAsu mukhyA dasha proktAstAbhyastisro vyavasthitAH || 28|| pradhAnA merudaNDe.atra chandrasUryAgnirUpiNI | iDA vAme sthitA nADI shubhrA tu chandrarUpiNI || 29|| shaktirUpA tu sA nADI sAkShAdamR^itavigrahA | dakShiNe yA pi~NgalAkhyA puMrUpA sUryavigrahA || 30|| sarvatejomayI sA tu suShumnA vahnirUpiNI | tasyA madhye vichitrAkhye ichChAj~nAnakriyAtmakam || 31|| madhye svayaMbhUli~NgaM tu koTisUryasamaprabham | tadUrdhvaM mAyAbIjaM tu harAtmAbindunAdakam || 32|| tadUrdhvaM tu shikhAkArA kuNDalI raktavigrahA | devyAtmikA tu sA proktA madabhinnA nagAdhipa || 33|| tadbAhye hemarUpAbhaM vAdisAntachaturdalam | drutahemasamaprakhyaM padmaM tatra vichintayet || 34|| tadUrdhvaM tvanalaprakhyaM ShaDdalaM hIrakaprabham | vAdilAntaShaDvarNena svAdhiShThAnamanuttamam || 35|| mUlAdhAra ShaTkoNaM mUlAdhAraM tato viduH | svashabdena paraM li~NgaM svAdhiShThAnaM tato viduH || 36|| tadUrdhvaM nAbhideshe tu maNipUraM mahAprabham | meghAbhaM vidyudAbhaM cha bahutejomayaM tataH || 37|| maNivadbhinnaM tatpadmaM maNipadmaM tathochyate | dashabhishcha dalairyuktaM DAdiphAntAkSharAnvitam || 38|| viShNunA.adhiShThitaM patraM viShNvAlokanakAraNam | tadUrdhve.anAhataM padmamudyadAdityasannibham || 39|| kAdiThAntadalairarkapatraishcha samadhiShThitam | tanmadhye bANali~NgaM tu sUryAyutasamaprabham || 40|| shabdabrahmamayaM shabdAnAhataM tatra dR^ishyate | anAhatAkhyaM tatpadmaM munibhiH parikIrtitam || 41|| AnandasadanaM tattu puruShAdhiShThitaM param | tadUrdhvaM tu vishuddhAkhyaM dalaShoDashapa~Nkajam || 42|| svaraiH ShoDashabhiryuktaM dhUmravarNaM mahAprabham | vishuddhaM tanute yasmAjjIvasya haMsalokanAt || 43|| vishuddhaM padmamAkhyAtamAkAshAkhyaM mahAdbhutam | Aj~nAchakraM tadUrdhve tu AtmanA.adhiShThitaM param || 44|| Aj~nAsa~NkramaNaM tatra tenAj~neti prakIrtitam | dvidalaM hakShasaMyuktaM padmaM tatsumanoharam || 45|| kailAsAkhyaM tadUrdhvaM tu rodhinI tu tadUrdhvataH | evaM tvAdhArachakrANi proktAni tava suvrata || 46|| sahasrArayutaM bindusthAnaM tadUrdhvamIritam | ityetatkathitaM sarvaM yogamArgamanuttamam || 47|| Adau pUrakayogenApyAdhAre yojayenmanaH | gudameDhrAntare shaktistAmAku~nchya prabodhayet || 48|| li~NgabhedakrameNaiva binduchakraM cha prApayet | shaMbhunA tAM parAshaktimekIbhUtAM vichintayet || 49|| tatrotthitAmR^itaM yattu drutalAkShArasopamam | pAyayitvA tu tAM shaktiM mAyakhyAM yogasiddhidAm || 50|| ShaTchakradevatAstatra santarpyAmR^itadhArayA | Anayettena mArgeNa mUlAdhAraM tataH sudhIH || 51|| evamabhyasyamAnasyApyahanyahani nishchitam | pUrvoktadUShitA mantrAH sarve sidhyanti nAnyathA || 52|| jarAmaraNaduHkhAdyairmuchyate bhavabandhanAt | ye guNAH santi devyA me jaganmAturyathA tathA || 53|| te guNAH sAdhakavare bhavantyeva chAnyathA | ityevaM kathitaM tAta vAyudhAraNamuttamam || 54|| idAnIM dhAraNAkhyaM tu shR^iNuShvAvahito mama | dikkAlAdyanavachChinnadevyAM cheto vidhAya cha || 55|| tanmayo bhavati kShipraM jIvabrahmaikyayojanAt | athavA samalaM cheto yadi kShipraM na sidhyati || 56|| tadAvayavayogena yogI yogAnsamabhyaset | madIyahastapAdAdAva~Nge tu madhure naga || 57|| chittaM saMsthApayenmantrI sthAnasthAnajayAtpunaH | vishuddhachittaH sarvasminrUpe saMsthApayenmanaH || 58|| yAvanmanolayaM yAti devyAM saMvidi parvata | tAvadiShTamidaM mantrI japahomaiH samabhyaset || 59|| mantrAbhyAsena yogena j~neyaj~nAnAya kalpate | na yogena vinA mantro na mantreNa vinA hi saH || 60|| dvayorabhyAsayogo hi brahmasaMsiddhikAraNam | tamaHparivR^ite gehe ghaTo dIpena dR^ishyate || 61|| evaM mAyAvR^ito hyAtmA manunA gocharIkR^itaH | iti yogavidhiH kR^itsnaH sA~NgaH prokto mayA.adhunA || 62|| || iti shrIdevIbhAgavate devIgItAyAM chaturtho.adhyAyaH || \section{|| atha pa~nchamo.adhyAyaH ||} shrIdevyuvAcha \- ityAdi yogayuktAtmA dhyAyenmAM brahmarUpiNIm | bhaktyA nirvyAjayA rAjannAsane samupasthitaH || 1|| AviH sannihitaM guhAcharaM nAma mahatparam | atraitatsarvamarpitamejatprANanimiShachcha yat || 2|| etajjAnatha sadasadvareNyaM vij~nAnAdyadvariShThaM prajAnAm | yadarchimadyadaNubhyo.aNu cha yasmiMllokA nihitA lokinashcha || 3|| tadetadakSharaM brahma sa prANastadu vA~N manaH | tadetatsatyamamR^itaM tadveddhavyaM saumya viddhi || 4|| dhanurgRRItvaupaniShadaM mahAstraM sharaM hyupAsAnishitaM sandhayIta | Ayamya tadbhAvagatena chetasA lakShyaM tadevAkSharaM saumya viddhi || 5|| praNavo dhanuH sharo hyAtmA brahmatallakShyamuchyate | apramattena veddhavyaM sharavattanmayo bhavet || 6|| yasmindyaushcha pR^ithivI chAntarikSha\- motaM manaH saha prANaishcha sarvaiH | tamevaikaM jAnathAtmAnamanyA vAcho vimu~nchathA amR^itasyaiSha setuH || 7|| arA iva rathanAbhau saMhatA yatra nADyaH | sa eShontashcharate bahudhA jAyamAnaH || 8|| omityevaM dhyAyathAtmAnaM svasti vaH pArAya tamasaH parastAt | divye brahmapure vyomni AtmA sampratiShThitaH || 9|| manomayaH prANasharIranetA pratiShThito.anne hR^idayaM sa.nnidhAya | tadvij~nAnena paripashyanti dhIrA AnandarUpamamR^itaM yadvibhAti || 10|| bhidyate hR^idayagranthishchChidyante sarvasaMshayAH | kShIyante chAsya karmANi tasmindR^iShTe parAvare || 11|| hiraNmaye pare koshe virajaM brahma niShkalam | tachChubhraM jyotiShAM jyotistadyadAtmavido viduH || 12|| na tatra sUryo bhAti na chandratArakaM nemA vidyuto bhAnti kuto.ayamagniH | tameva bhAntamanubhAti sarvaM tasya bhAsA sarvamidaM vibhAti || 13|| brahmaivedamamR^itaM purastAd.h brahma pashchAd brahma dakShiNashchottareNa | adhashchordhvaM prasR^itaM brahma evedaM vishvaM variShTham || 14|| etAdR^iganubhavo yasya sa kR^itArtho narottamaH | brahmabhUtaH prasannAtmA na shochati na kA~NkShati || 15|| dvitIyAdvai bhayaM rajaMstadabhAvAdbibheti na | na tadviyogo me.apyasti madviyogo.api tasya na || 16|| ahameva sa so.ahaM vai nishchitaM viddhi parvata | maddarshanaM tu tatra syAdyatra j~nAnI sthito mama || 17|| nAhaM tIrthe na kailAse vaikuNThe vA na karhichit | vasAmi kintu majj~nAnihR^idayAMbhojamadhyame || 18|| matpUjAkoTiphaladaM sakR^inmajj~nAnino.archanam | kulaM pavitraM tasyAsti jananI kR^itakR^ityakA || 19|| vishvaMbharA puNyavatI chillayo yasya chetasaH | brahmaj~nAnaM tu yatpR^iShTaM tvayA parvatasattama || 20|| kathitaM tanmayA sarvaM nAto vaktavyamasti hi | idaM jyeShThAya putrAya bhaktiyuktAya shIline || 21|| shiShyAya cha yathoktAya vaktavyaM nAnyathA kvachit | yasya deve parA bhaktiryathA deve tathA gurau || 22|| tasyaite kathitA hyarthAH prakAshante mahAtmanaH | yenopadiShTA vidyeyaM sa eva parameshvaraH || 23|| yasyAyaM sukR^itaM kartumasamarthastato R^iNI | pitrorapyadhikaH prokto brahmajanmapradAyakaH || 24|| pitR^ijAtaM janma naShTaM netthaM jAtaM kadAchana | tasmai na druhyedityAdi nigamo.apyavadannaga || 25|| tasmAchChAstrasya siddhAnto brahmadAtA guruH paraH | shive ruShTe gurustrAtA gurau ruShTe na sha~NkaraH || 26|| tasmAtsarvaprayatnena shrIguruM toShayennaga | kAyena manasA vAchA sarvadA tatparo bhavet || 27|| anyathA tu kR^itaghnaH syAtkR^itaghne nAsti niShkR^itiH | indreNAtharvaNAyoktA shirashChedapratij~nayA || 28|| ashvibhyAM kathane tasya shirashChinnaM cha vajriNA | ashvIyaM tachChiro naShTaM dR^iShTvA vaidyo surottamau || 29|| punaH saMyojitaM svIyaM tAbhyAM munishirastadA | iti sa~NkaTasampAdyA brahmavidyA nagAdhipa | labdhA yena sa dhanyaH syAtkR^itakR^ityashcha bhUdhara || 30|| || iti shrIdevIbhAgavate devIgItAyAM pa~nchamo.adhyAyaH || \section{|| atha ShaShTho.adhyAyaH ||} himAlaya uvAcha \- svIyAM bhaktiM vadasvAmba yena j~nAtaM sukhena hi | jAyate manujasyAsya madhyamasyavirAgiNaH || 1|| devyuvAcha \- mArgAstrayo me vikhyAtA mokShaprAptau nagAdhipa | karmayogo j~nAnayogo bhaktiyogashcha sattama || 2|| trayANAmapyayaM yogyaH kartuM shakyo.asti sarvathA | sulabhatvAnmAnasatvAtkAyachittAdyapIDanAt || 3|| guNabhedAnmanuShyANAM sA bhaktistrividhA matA | parapIDAM samuddishya daMbhaM kR^itvA puraHsaram || 3|| mAtsaryakrodhayukto yastasya bhaktistu tAmasI | parapIDAdirahitaH svakalyANArthameva cha || 5|| nityaM sakAmo hR^idaye yashorthI bhogalolupaH | tattatphalasamAvAptyai mAmupAste.atibhaktitaH || 6|| bhedabuddhyA tu mAM svasmAdanyAM jAnAti pAmaraH | tasya bhaktiH samAkhyAtA nagAdhipa tu rAjasI || 7|| parameshArpaNaM karma pApasa~NkShAlanAya cha | vedoktatvAdavashyaM tatkartavyaM tu mayAnisham || 8|| iti nishchitabuddhistu bhedabuddhimupAshritaH | karoti prIyate karma bhaktiH sA naga sAttvikI || 9|| parabhakteH prApikeyaM bhedabuddhyavalambanAt | pUrvaproktetyubhe bhaktI na paraprApike mate || 10|| adhunA parabhaktiM tu prochyamAnAM nibodha me | madguNashravaNaM nityaM mama nAmAnukIrtanam || 11|| kalyANaguNaratnAnAmAkarAyAM mayi sthiram | chetaso vartanaM chaiva tailadhArAsamaM sadA || 12|| hetustu tatra ko vApi na kadAchidbhavedapi | sAmIpyasArShTisAyujyasalokyAnAM na chaeShaNA || 13|| matsevAto.adhikaM ki~nchinnaiva jAnAti karhichit | sevyasevakatAbhAvAtatra mokShaM na vA~nChati || 14|| parAnuraktyA mAmeva chintayedyo hyatandritaH | svAbhedenaiva mAM nityaM jAnAti na vibhedataH || 15|| madrUpatvena jIvAnAM chintanaM kurute tu yaH | yathA svasyAtmani prItistathaiva cha parAtmani || 16|| chaitanyasya samAnatvAnna bhedaM kurute tu yaH | sarvatra vartamAnAM mAM sarvarUpAM cha sarvadA || 17|| namate yajate chaivApyAchANDAlAntamIshvaram | na kutrApi drohabuddhiM kurute bhedavarjanAt || 18|| matsthAnadarshane shraddhA madbhaktadarshane tathA | machChAstrashravaNe shraddhA mantratantrAdiShu prabho || 19|| mayi premAkulamatI romA~nchitatanuH sadA | premAshrujalapUrNAkShaH kaNThagadgadanisvanaH || 20|| ananyenaiva bhAvena pUjayedyo nagAdhipa | mAmIshvarIM jagadyoniM sarvakAraNakAraNam || 21|| vratAni mama divyAni nityanaimittikAnyapi | nityaM yaH kurute bhaktyA vittashAThyavivarjitaH || 22|| madutsvadidR^ikShA cha madutsvakR^itistathA | jAyate yasya niyataM svabhAvAdeva bhUdhara || 23|| uchchairgAyaMshcha nAmAni mamaiva khalu nR^ityati | aha~NkArAdirahito dehatAdAtmyavarjitaH || 24|| prArabdhena yathA yachcha kriyate tattathA bhavet | na me chintAsti tatrApi dehasaMrakShaNAdiShu || 25|| iti bhaktistu yA proktA parabhaktistu sA smR^itA | yasyAM devyatiriktaM tu na ki~nchidapi bhAvyate || 26|| itthaM jAtA parA bhaktiryasya bhUdhara tattvataH | tadaiva tasya chinmAtre madrUpe vilayo bhavet || 27|| bhaktestu yA parA kAShThA saiva j~nAnaM prakIrtitam | vairAgyasya cha sImA sA j~nAne tadubhayaM yataH || 28|| bhaktau kR^itAyAM yasyApi prArabdhavashato naga | na jAyate mama j~nAnaM maNidvIpaM sa gachChati || 29|| tatra gatvA.akhilAnbhogAnanichChannapi charchChati | tadante mama chidrUpaj~nAnaM samyagbhavennaga || 30|| tena yuktaH sadaiva syAjj~nAnAnmuktirna chAnyathA | ihaiva yasya j~nAnaM syAdhR^idgatapratyagAtmanaH || 31|| mama saMvitparatanostasya prANA vrajanti na | brahmaiva saMstadApnoti brahmaiva brahma veda yaH || 32|| kaNThachAmIkarasamamaj~nAnAttu tirohitam | j~nAnAdaj~nAnanAshena labdhameva hi labhyate || 33|| viditAviditAdanyannagottama vapurmama | yathA.a.adarshe yathA.a.atmani yathA jale tathA pitR^iloke || 34|| ChAyAtapau tathA svachChau viviktau tadvadeva hi | mama loke bhavejj~nAnaM dvaitabhAnavivarjitam || 35|| yastu vairAgyavAneva j~nAnahIno mriyeta chet | brahmaloke vasennityaM yAvatkalpaM tataHparam || 36|| shuchInAM shrImatAM gehe bhavettasyA janiH punaH | karoti sAdhanaM pashchAttato j~nAnaM hi jAyate || 37|| anekajanmabhI rAja~nj~nAnaM syAnnaikajanmanA | tataH sarvaprayatnena j~nAnArthaM yatnamAshrayet || 38|| nochenmahAvinAshaH syAjjanmetaddurlabhaM punaH | tatrApi prathame varNe vede prAptishcha durlabhA || 39|| shamAdiShaTkasampattiryogasiddhistathaiva cha | tathottamaguruprAptiH sarvamevAtra durlabham || 40|| tathendriyANAM paTutA saMskR^itatvaM tanostathA | anekajanmapuNyaistu mokShechChA jAyate tataH || 41|| sAdhane saphale.apyevaM jAyamAne.api yo naraH | j~nAnArthaM naiva yatate tasya janma nirarthakam || 42|| tasmAdrAjanyathAshaktyA j~nAnArthaM yatnamAshrayet | pade pade.ashvamedhasya phalamApnoti nishchitam || 43|| ghR^itamiva payasi nigUDhaM bhUte cha vasati vij~nAnam | satataM manthayitavyaM manasA manthAnabhUtena || 44|| j~nAnaM labdhvA kR^itArthaH syAditi vedAntadiNDimaH | sarvamuktaM samAsena kiM bhUyaH shrotumichChasi || 45|| || iti shrIdevIbhAgavate devIgItAyAM ShaShTho.adhyAyaH || \section{|| atha saptamo.adhyAyaH ||} himAlaya uvAcha \- kati sthAnAni deveshi draShTavyAni mahItale | mukhyAni cha pavitrANi devIpriyatamAni cha || 1|| vratAnyapi tathA yAni tuShTidAnyutsavA api | tatsarvaM vada me mAtaH kR^itakR^ityo yato naraH || 2|| shrIdevyuvAcha \- sarvaM dR^ishyaM mama sthAnaM sarve kAlA vratAtmakAH | utsavAH sarvakAleShu yato.ahaM sarvarUpiNI || 3|| tathApi bhaktavAtsalyAtki~nchitki~nchidathochyate | shR^iNuShvAvahito bhUtvA nagarAja vacho mama || 4|| kolApuraM mahAsthAnaM yatra lakShmIH sadA sthitA | mAtuHpuraM dvitIyaM cha reNukAdhiShThitaM param || 5|| tulajApuraM tR^itIyaM syAtsaptashR^i~NgaM tathaiva cha | hi~NgulAyAM mahAsthAnaM jvAlAmukhyAstathaiva cha || 6|| shAkaMbharyAH paraM sthAnaM bhrAmaryAH sthAnamuttamam | shrIraktadantikAsthAnaM durgAsthAnaM tathaiva cha || 7|| vindhyAchalanivAsinyAH sthAnaM sarvottamottamam | annapUrNAmahAsthAnaM kA~nchIpuramanuttamam || 8|| bhImAdevyAH paraM sthAnaM vimalAsthAnameva cha | shrIchandralAmahAsthAnaM kaushikIsthAnameva cha || 9|| nIlAMbAyAH paraM sthAnaM nIlaparvatamastake | jAMbUnadeshvarIsthAnaM tathA shrInagaraM shubham || 10|| guhyakAlyA mahAsthAnaM nepAle yatpratiShThitam | mInAkShyAH paramaM sthAnaM yachcha proktaM chidaMbare || 11|| vedAraNyaM mahAsthAnaM sundaryA samadhiShThitam | ekAMbaraM mahAsthAnaM parashaktyA pratiShThitam || 12|| mahAlasA paraM sthAnaM yogeshvaryAstathaiva cha | tathA nIlasarasvatyAH sthAnaM chIneShu vishrutam || 13|| vaidyanAthe tu bagalAsthAnaM sarvottamaM matam | shrImachChrIbhuvaneshvaryA maNidvIpaM mama smR^itam || 14|| shrImattripurabhairavyAH kAmAkhyAyonimaNDalam | bhUmaNDale kShetraratnaM mahAmAyAdhivAsitam || 15|| nAtaH parataraM sthAnaM kvachidasti dharAtale | pratimAsaM bhaveddevI yatra sAkShAdrajasvalA || 16|| tatratyA devatAH sarvAH parvatAtmakatAM gatAH | parvateShu vasantyeva mahatyo devatA api || 17|| tatratyA pR^ithivI sarvA devIrUpA smR^itA budhaiH | nAtaH parataraM sthAnaM kAmAkhyAyonimaNDalAt || 18|| gAyatryAshcha paraM sthAnaM shrImatpuShkaramIritam | amareshe chaNDikA syAtprabhAse puShkarekShiNI || 19|| naimiShe tu mahAsthAne devI sA li~NgadhAriNI | puruhUtA puShkarAkShe AShADhau cha ratistathA || 20|| chaNDamuNDI mahAsthAne daNDinI parameshvarI | bhArabhUtau bhavedbhUtirnAkule nakuleshvarI || 21|| chandrikA tu harishchandre shrIgirau shA~NkarI smR^itA | japyeshvare trishUlA syAtsUkShmA chAmrAtakeshvare || 22|| shA~NkarI tu mahAkAle sharvANI madhyamAbhidhe | kedArAkhye mahAkShetre devI sA mArgadAyinI || 23|| bhairavAkhye bhairavI sA gayAyAM ma~NgalA smR^itA | sthANupriyA kurukShetre svAyaMbhuvyapi nAkule || 24|| kanakhale bhavedugrA vishveshA vimaleshvare | aTTahAse mahAnandA mahendre tu mahAntakA || 25|| bhIme bhImeshvarI proktA rudrANI tvardhakoTike || 26|| avimukte vishAlAkShI mahAbhAgA mahAlaye | gokarNe bhadrakarNI syAdbhadrA syAdbhadrakarNake || 27|| utpalAkShI suvarNAkShe sthANvIshA sthANusaMj~nake | kamalAlaye tu kamalA prachaNDA ChagalaNDake || 28|| kuraNDale trisandhyA syAnmAkoTe mukuTeshvarI | maNDaleshe shANDakI syAtkAlI kAla~njare punaH || 29|| sha~NkukarNe dhvaniH proktA sthUlA syAtsthUlakeshvare | j~nAninAM hR^idayAMbhoje hR^illekhA parameshvarI || 30|| proktAnImAni sthAnAni devyAH priyatamAni cha | tattatkShetrasya mAhAtmyaM shrutvA pUrvaM nagottama || 31|| taduktena vidhAnena pashchAddevIM prapUjayet | athavA sarvakShetrANi kAshyAM santi nagottama || 32|| tatra nityaM vasennityaM devIbhaktiparAyaNaH | tAni sthAnAni sampashya~njapandevIM nirantaram || 33|| dhyAyaMstachcharaNAMbhojaM mukto bhavati bandhanAt | iamAni devInAmAni prAtarutthAya yaH paThet || 34|| bhasmIbhavanti pApAni tatkShaNAnnaga satvaram | shrAddhakAle paThedetAnyamalAni dvijAgrataH || 35|| muktAstatpitaraH sarve prayAnti paramAM gatim | adhunA kathayiShyAmi vratAni tava suvrata || 36|| nArIbhishcha naraishchaiva kartavyAni prayatnataH | vratamanantatR^itIyAkhyaM rasakalyANinIvratam || 37|| ArdrAnandakaraM nAmnA tR^itIyAyAM vrataM cha yat | shukravAravataM chaiva tathA kR^iShNachaturdashI || 38|| bhaumavAravrataM chaiva pradoShavratameva cha | yatra devo mahAdevo devIM saMsthApya viShTare || 39|| nR^ityaM karoti purataH sArdhaM davairnishAmukhe | tatropoShya rajanyAdau pradoShe pUjayAchChivAm || 40|| pratipakShaM visheSheNa taddevIprItikArakam | somavAravrataM chaiva mamAtipriyakR^innaga || 41|| tatrApi devIM sampUjya rAtrau bhojanamAcharet | navarAtradvayaM chaiva vrataM prItikaraM mama || 42|| evamanyAnyapi vibho nityanaimittikAni cha | vratAni kurute yo vai matprItyarthaM vimatsaraH || 43|| prApnoti mama sAyujyaM sa me bhaktaH sa me priyaH | utsavAnapi kurvIta dolotsavamukhAnvibho || 44|| shayanotsavaM tathA kuryAttathA jAgaraNotsavam | rathotsavaM cha me kuryAddamanotsavameva cha || 45|| pavitrotsavamevApi shrAvaNe prItikArakam | mama bhaktaH sadA kuryAdevamanyAnmahotsavAn || 46|| madbhaktAnbhojayetprItyA tathA chaiva suvAsinIH | kumArIbaTukAMshchApi madbuddhyA tadgatAntaraH || 47|| vittashAThyena rahito yajedetAnsumAdibhiH | ya evaM kurute bhaktyA prativarShamatandritaH || 48|| sa dhanyaH kR^itakR^ityo.asau matprIteH pAtrama~njasA | sarvamuktaM samAsena mama prItipradAyakam | nAshiShyAya pradAtavyaM nAbhaktAya kadAchana || 49 || || iti shrIdevIbhAgavate devIgItAyAM saptamo.adhyAyaH || \section{|| atha aShTamo.adhyAyaH ||} himAlaya uvAcha \- devadevi maheshAni karuNAsAgare.ambike | brUhi pUjAvidhiM samyagyathAvadadhunA nijam || 1|| shrIdevyuvAcha \- vakShye pUjAvidhiM rAjannambikAyA yathApriyam | atyantashraddhayA sArdhaM shR^iNu parvatapu~Ngava || 2|| dvividhA mama pUjA syAdbAhyA chAbhyAntarApi cha | bAhyApi dvividhA proktA vaidikI tAntrikI tathA || 3|| vaidikyarchApi dvividhA mUrtibhedena bhUdhara | vaidikI vaidikaiH kAryA vedadIkShA samanvitaiH || 4|| tantroktadIkShAvadbhistu tAntrikI saMshritA bhavet | itthaM pUjArahasyaM cha na j~nAtvA viparItakam || 5|| karoti yo naro mUDhaH sa patatyeva sarvathA | tatra yA vaidikI proktA prathamA tAM vadAmyaham || 6|| yanme sAkShAtparaM rUpaM dR^iShTavAnasi bhUdhara | anantashIrShanayanamanantacharaNaM mahat || 7|| sarvashaktisamAyuktaM prerakaM yatparAtparam | tadeva pUjayennityaM nameddhyAyetsmaredapi || 8|| ityetatprathamAchAryAH svarUpaM kathitaM naga | shAntaH samAhitamanA daMbhAha~NkAravarjitaH || 9|| tatparo bhava tadyAjI tadeva sharaNaM vraja | tadeva chetasA pashya japa dhyAyasva sarvadA || 10|| ananyayA premayuktabhaktyA madbhAvamAshritaH | yaj~nairyaja tapodAnairmAmeva paritoShaya || 11|| itthaM mamAnugrahato mokShyase bhavabandhanAt | matparA ye madAsaktachittA bhaktaparA matAH || 12|| pratijAne bhavAdasmAduddhArAmyachireNa tu | dhyAnena karmayuktena bhaktij~nAnena vA punaH || 13|| prApyAhaM sarvathA rAjanna tu kevalakarmabhiH | dharmAtsa~njAyate bhaktirbhaktyA sa~njAyate param || 14|| shrutismR^itibhyAmuditaM yatsa dharmaH prakIrtitaH | anyashAstreNa yaH prokto dharmAbhAsaH sa uchyate || 15|| sarvaj~nAtsarvashakteshcha matto vedaH samutthitaH | aj~nAnasya mamAbhAvAdapramANA na cha shrutiH || 16|| smR^itayashcha shruterarthaM gR^ihItvaiva cha nirgatAH | manvAdInAM smR^itInAM cha tataH prAmANyamiShyate || 17|| kvachitkadAchittantrArthakaTAkSheNa paroditam | dharmaM vadanti so.n.ashastu naiva grAhyo.asti vaidikaiH || 18|| anyeShAM shAstrakartRRINAmaj~nAnaprabhavatvataH | aj~nAnadoShaduShTatvAttadukterna pramANatA || 19|| tasmAnmumukShurdharmArthaM sarvathA vedamAshrayet | rAjAj~nA cha yathA loke hanyate na kadAchana || 20|| sarveshAyA mamAj~nA sA shrutistyAjyA kathaM nR^ibhiH | madAj~nArakShaNArthaM tu brahmakShatriyajAtayaH || 21|| mayA sR^iShTAstato j~neyaM rahasyaM me shrutervachaH | yadA yadA hi dharmasya glAnirbhavati bhUdhara || 22|| abhyutthAnamadharmasya tadA veShAnbibharmyaham | devadaityavibhAgashchApyata evAbhavannR^ipa || 23|| ye na kurvanti taddharmaM tachChikShArthaM mayA sadA | sampAditAstu narakAsrAso yachChravaNAdbhavet || 24|| yo vedadharmamujjhitya dharmamanyaM samAshrayet | rAjA pravAsayeddeshAnnijAdetAnadharmiNaH || 25|| brAhmaNairna cha saMbhAShyAH pa~NktigrAhyA na cha dvijaiH | anyAni yAni shAstrANi loke.asminvividhAni cha || 26|| shrutismR^itiviruddhAni tAmasAnyeva sarvashaH | vAmaM kApAlakaM chaiva kaulakaM bhairavAgamaH || 27|| shivena mohanArthAya praNIto nAnyahetukaH | yakShashApAd bhR^igoH shApAddadhIchasya cha shApataH || 28|| dagdhA ye brAhmaNavarA vedamArgabahiShkR^itAH | teShAmuddharaNArthAya sopAnakramataH sadA || 29|| shaivAshcha vaiShNavAshchaiva saurAH shAktAstathaiva cha | gANapatyA AgamAshcha praNItAH sha~NkareNa tu || 30|| tatra vedAviruddho.n.asho.apyukta eva kvachitkvachit | vaidikastadgrahe doSho na bhavatyeva karhichit || 31|| sarvathA vedabhinnArthe nAdhikArI dvijo bhavet | vedAdhikArahInastu bhavettatrAdhikAravAn || 32|| tasmAtsarvaprayatnena vaidiko vedamAshrayet | dharmeNa sahitaM j~nAnaM paraM brahma prakAshayet || 33|| sarvaiShaNAH parityajya mAmeva sharaNaM gatAH | sarvabhUtadayAvanto mAnAha~NkAravarjitAH || 34|| machchittA madgataprANA matsthAnakathane ratAH | sa.nnyAsino vanasthAshcha gR^ihasthA brahmachAriNaH || 35|| upAsante sadA bhaktyA yogamaishvarasa.nj~nitam | teShAM nityAbhiyuktAnAmahamaj~nAnajaM tamaH || 36|| j~nAnasUryaprakAshena nAshayAmi na saMshayaH | itthaM vaidikapUjAyAH prathamAyA nagAdhipa || 37|| svarUpamuktaM sa~NkShepAddvitIyAyA atho bruve | mUrtau vA sthaNDile vApi tathA sUryendumaNDale || 38|| jale.athavA bANali~Nge yantre vApi mahApaTe | tathA shrIhR^idayAMbhoje dhyAtvA devIM parAtparAm || 39|| saguNAM karuNApUrNAM taruNImaruNAruNAm | saundaryasArasImAntAM sarvAvayavasundarAm || 40|| shR^i~NgArarasasampUrNAM sadA bhaktArtikAtarAm | prasAdasumukhImambAM chandrakhaNDAshikhaNDinIm || 41|| pAshA~NkushavarAbhItidharAmAnandarUpiNIm | pUjayedupachAraishcha yathAvittAnusArataH || 42|| yAvadAntarapUjAyAmadhikAro bhavenna hi | tAvadbAhyAmimAM pUjAM shrayejjAte tu tAM tyajet || 43|| AbhyantarA tu yA pUjA sA tu saMvillayaH smR^itaH | saMvidevaparaM rUpamupAdhirahitaM mama || 44|| ataH saMvidi madrUpe chetaH sthApyaM nirAshrayam | saMvidrUpAtiriktaM tu mithyA mAyAmayaM jagat || 45|| ataH saMsAranAshAya sAkShiNImAtmarUpiNIm | bhAvayannirmanaskena yogayuktena chetasA || 46|| ataHparaM bAhyapUjAvistAraH kathyate mayA | sAvadhAnena manasA shR^iNu parvatasattama || 47|| || iti shrIdevIbhAgavate devIgItAyAM aShTamo.adhyAyaH || \section{|| atha navamo.adhyAyaH ||} shrIdevyuvAcha \- prAtarutthAya shirasi saMsmaretpadmamujjvalam | karpUrAbhaM smarettatra shrIguruM nijarUpiNam || 1|| suprasannaM lasadbhUShAbhUShitaM shaktisa.nyutam | namaskR^itya tato devIM kuNDalIM saMsmaredbudhaH || 2|| prakAshamAnAM prathame prayANe pratiprayANe.apyamR^itAyamAnAm | antaHpadavyAmanusa~ncharantI\- mAnandarUpAmabalAM prapadye || 3|| dhyAtvaivaM tachChikhAmadhye sachchidAnandarUpiNIm | mAM dhyAyedatha shauchAdikriyAH sarvAH samApayet || 4|| agnihotraM tato hutvA matprItyarthaM dvijottamaH | homAnte svAsane sthitvA pUjAsa~NkalpamAcharet || 5|| bhUtashuddhiM purA kR^itvA mAtR^ikAnyAsameva cha | hR^illekhAmAtR^ikAnyAsaM nityameva samAcharet || 6|| mUlAdhAre hakAraM cha hR^idaye cha rakArakam | bhrUmadhye tadvadIkAraM hrI~NkAraM mastake nyaset || 7|| tattanmantroditAnanyAnnyAsAnsarvAnsamAcharet | kalpayetsvAtmano dehe pIThaM dharmAdibhiH punaH || 8|| tato dhyAyenmahAdevIM prANAyAmairvijR^imbhite | hR^idambhoje mama sthAne pa~nchapretAsane budhaH || 9|| brahmA viShNushcha rudrashcha Ishvarashcha sadAshivaH | ete pa~ncha mahApretAH pAdamUle mama sthitAH || 10|| pa~nchabhUtAtmakA hyete pa~nchAvasthAtmakA api | ahaM tvavyaktachidrUpA tadatItA.asmi sarvathA || 11|| tato viShTaratAM yAtAH shaktitantreShu sarvadA | dhyAtvaivaM mAnasairbhogaiH pUjayenmAM japedapi || 12|| japaM samarpya shrIdevyai tato.arghyasthApanaM charet | pAtrAsAdanakaM kR^itvA pUjAdravyANi shodhayet || 13|| jalena tena manunA chAstramantreNa deshikaH | digbandhaM cha purA kR^itvA gurUnnatvA tataH param || 14|| tadanuj~nAM samAdAya bAhyapIThe tataH param | hR^idisthAM bhAvitAM mUrtiM mama divyAM manoharAm || 15|| AvAhayettataH pIThe prANasthApanavidyayA | AsanAvAhane chArghyaM pAdyAdyAchamanaM tathA || 16|| snAnaM vAsodvayaM chaiva bhUShaNAni cha sarvashaH | gandhapuShpaM yathAyogyaM dattvA devyai svabhaktitaH || 17|| yantrasthAnAmAvR^itInAM pUjanaM samyagAcharet | prativAramashaktAnAM shukravAro niyamyate || 18|| mUladevIprabhArUpAH smartavyA a~NgadevatAH | tatprabhApaTalavyAptaM trailokyaM cha vichintayet || 19|| punarAvR^ittisahitAM mUladevIM cha pUjayet | gandhAdibhiH sugandhaistu tathA puShpaiH suvAsitaiH || 20|| naivedyaistarpaNaishchaiva tAMbUlairdakShiNAdibhiH | toShayenmAM tvatkR^itena nAmnAM sAhasrakeNa cha || 21|| kavachena cha sUktenAhaM rudrebhiriti prabho | devyatharvashiromantrairhR^illekhopaniShadbhavaiH || 22|| mahAvidyAmahAmantraistoShayenmAM muhurmuhuH | kShamApayejjagaddhAtrIM premArdrahR^idayo naraH || 23|| pulakA~NkitasarvA~NgairbAlyaruddhAkShiniHsvanaH | nR^ityagItAdighoSheNa toShayenmAM muhurmuhuH || 24|| vedapArAyaNaishchaiva purANaiH sakalairapi | pratipAdyA yato.ahaM vai tasmAttaistoShayettu mAm || 25|| nija sarvasvamapi me sadehaM nityasho.arpayet | nityahomaM tataH kuryAdbrAhmaNAMshcha suvAsinIH || 26|| baTukAnpAmarAnananyAndevIbuddhyA tu bhojayet | natvA punaH svahR^idaye vyutkrameNa visarjayet || 27|| sarvaM hR^illekhayA kuryAtpUjanaM mama suvrata | hR^illekhA sarvamantrANAM nAyikA paramA smR^itA || 28 || hR^illekhAdarpaNe nityamahaM tu pratibimbitA | tasmAdhR^illekhayA dattaM sarvamantraiH samarpitam || 29|| guruM sampUjya bhR^iShAdyaiH kR^itakR^ityatvamAvahet | ya evaM pUjayeddevIM shrImadbhuvanasundarIm || 30|| na tasya durlabhaM ki~nchitkadAvhitkvachidasti hi | dehAnte tu maNidvIpaM mAma yAtyeva sarvathA || 31|| j~neyo devIsvarUpo.asau devA nityaM namanti tam | iti te kathitaM rAjanmahAdevyAH prapUjanam || 32|| vimR^ishyaitadasheSheNApyadhikArAnurUpataH | kuru me pUjanaM tena kR^itArthastvaM bhaviShyasi || 33|| idaM tu gItAshAstraM me nAshiShyAya vadetkvachit | nAbhaktAya pradAtavyaM na dhUrtAya cha durhR^ide || 34|| etatprakAshanaM mAturuddhATanamurojayoH | tasmAdavashyaM yatnena gopanIyamidaM sadA || 35|| deyaM bhaktAya shiShyAya jyeShThaputrAya chaiva hi | sushIlAya suveShAya devIbhaktiyutAya cha || 36|| shrAddhakAle paThedetad brAhmaNAnAM samIpataH | tR^iptAstatpitaraH sarve prayAnti paramaM padam || 37|| vyAsa uvAcha \- ityuktvA sA bhagavatI tatraivAntaradhIyata | devAshcha muditAH sarve devIdarshanato.abhavan || 38|| tatA himAlaye jaj~ne devI haimavatI tu sA | yA gaurIti prasiddhAsIddattA sA sha~NkarAya cha || 39|| tataH skandaH samudbhUtastArakastena pAtitaH | samudramanthane pUrvaM ratnAnyAsurnarAdhipa || 40|| tatra devaistutA devI lakShmIprAptyarthamAdarAt | teShAmanugrahArthAya nirgatA tu ramA tataH || 41|| vaikuNThAya surairdattA tena tasya shamAbhavat | iti te kathitaM rAjandevImAhAtmyamuttamam || 42|| gaurIlakShmyoH samudbhUtiviShayaM sarvakAmadam | na vAchyaM tvetadanyasmai rahasyaM kathitaM yataH || 43|| gItA rahasyabhUteyaM gopanIyA prayatnataH | sarvamuktaM samAsena yatpR^iShTaM tattvayAnagha | pavitraM pAvanaM divyaM kiM bhUyaH shrotumichChasi || 44 || || iti shrIdevIbhAgavate devIgItAyAM navamo.adhyAyaH || || iti shrImaddevIgItA samAptA|| ## Devibhagavat (devIpurANa) saptama skandha adhyAya 30-37 Encoded and proofread by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}