% Text title : paramahamsagItA % File name : paramahamsagItA.itx % Category : giitaa, vishhnu, vishnu % Location : doc\_giitaa % Description/comments : Bhagavatam, skandha 5, adhyAya 10-14. Gita press Gita sangraha % Latest update : September 15, 2018 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Paramahamsa Gita ..}## \itxtitle{.. paramahaMsa gItA ..}##\endtitles ## OM namo bhagavate vAsudevAya | \section{.. dashamo.adhyAyaH ..} shrIshuka uvAcha \- atha sindhusauvIrapate rahUgaNasya vrajata ikShumatyAstaTe tatkulapatinA shibikA\- vAhapuruShAnveShaNasamaye daivenopasAditaH sa dvijavara upalabdha eSha pIvA yuvA saMhananA~Ngo gokharavaddhuraM voDhumalamiti pUrvaviShTigR^ihItaiH saha gR^ihItaH prasabhamatadarha uvAha shibikAM sa mahAnubhAvaH || 1|| yadA hi dvijavarasyeShumAtrAvalokAnugaterna samAhitA puruShagatistadA viShamagatAM svashibikAM rahUgaNa upadhArya puruShAnadhivahata Aha he voDhAraH sAdhvatikramata kimiti viShamamuhyate yAnamiti || 2|| atha ta IshvaravachaH sopAlambhamupAkarNyo\- pAyaturIyAchCha~NkitamanasastaM vij~nApayAM babhUvuH || 3|| na vayaM naradeva pramattA bhavanniyamAnupathAH sAdhveva vahAmaH ayamadhunaiva niyukto.api na drutaM vrajati nAnena saha voDhumu ha vayaM pArayAma iti || 4|| sAMsargiko doSha eva nUnamekasyApi sarveShAM sAMsargikANAM bhavitumarhatIti nishchitya nishamya kR^ipaNavacho rAjA rahUgaNa upAsita\- vR^iddho.api nisargeNa balAtkR^ita IShadutthita\- manyuravispaShTabrahmatejasaM jAtavedasamiva rajasA.a.avR^itamatirAha || 5|| aho kaShTaM bhrAtarvyaktamuruparishrAnto dIrgha\- madhvAnameka eva UhivAn suchiraM nAtipIvA na saMhananA~Ngo jarasA chopadruto bhavAn sakhe no evApara ete sa~NghaTTina iti bahu vipralabdho\- .apyavidyayA rachitadravyaguNakarmAshayasva\- charamakalevare.avastuni saMsthAnavisheShe\- .aha.nmametyanadhyAropitamithyApratyayo brahmabhUtastUShNIM shibikAM pUrvavaduvAha || 6|| atha punaH svashibikAyAM viShamagatAyAM prakupita uvAcha \- rahUgaNaH kimidamare tvaM jIvanmR^ito mAM kadarthIkR^itya bhartR^ishAsana\- maticharasi pramattasya cha te karomi chikitsAM daNDapANiriva janatAyA yathA prakR^itiM svAM bhajiShyasa iti || 7|| evaM bahvabaddhamapi bhAShamANaM naradevAbhimAnaM rajasA tamasAnuviddhena madena tiraskR^itAsheSha\- bhagavatpriyaniketaM paNDitamAninaM sa bhagavAn brAhmaNo brahmabhUtaH sarvabhUtasuhR^idAtmA yogeshvaracharyAyAM nAtivyutpannamatiM smayamAna iva vigatasmaya idamAha || 8|| brAhmaNa uvAcha \- tvayoditaM vyaktamavipralabdhaM bhartuH sa me syAdyadi vIra bhAraH | ganturyadi syAdadhigamyamadhvA pIveti rAshau na vidAM pravAdaH || 9|| sthaulyaM kArshyaM vyAdhaya Adhayashcha kShuttR^iDbhayaM kalirichChA jarA cha | nidrA ratirmanyurahaM madaH shucho dehena jAtasya hi me na santi || 10|| jIvanmR^itatvaM niyamena rAjan AdyantavadyadvikR^itasya dR^iShTam | svasvAmyabhAvo dhruva IDya yatra tarhyuchyate.asau vidhikR^ityayogaH || 11|| visheShabuddhervivaraM manAkcha pashyAma yanna vyavahArato.anyat | ka Ishvarastatra kimIshitavyaM tathApi rAjan karavAma kiM te || 12|| unmattamattajaDavatsvasaMsthAM gatasya me vIra chikitsitena | arthaH kiyAn bhavatA shikShitena stabdhapramattasya cha piShTapeShaH || 13|| shrIshuka uvAcha \- etAvadanuvAdaparibhAShayA pratyudIrya munivara upashamashIla uparatAnAtmyanimitta upabhogena karmArabdhaM vyapanayan rAjayAnamapi tathovAha || 14|| sa chApi pANDaveya sindhusauvIrapatistattva\- jij~nAsAyAM samyak shraddhayAdhikR^itAdhikAra\- staddhR^idayagranthimochanaM dvijavacha Ashrutya bahu yogagranthasammataM tvarayAvaruhya shirasA pAdamUlamupasR^itaH kShamApayan vigata\- nR^ipadevasmaya uvAcha || 15|| kastvaM nigUDhashcharasi dvijAnAM bibharShi sUtraM katamo.avadhUtaH | kasyAsi kutratya ihApi kasmAtkShemAya nashchedasi nota shuklaH || 16|| nAhaM visha~Nke surarAjavajrAnna tryakShashUlAnna yamasya daNDAt | nAgnyarkasomAnilavittapAstrAchCha~Nke bhR^ishaM brahmakulAvamAnAt || 17|| tadbrUhyasa~Ngo jaDavannigUDha\- vij~nAnavIryo vicharasyapAraH | vachAMsi yogagrathitAni sAdho na naH kShamante manasApi bhettum || 18|| ahaM cha yogeshvaramAtmatattvavidAM munInAM paramaM guruM vai | praShTuM pravR^ittaH kimihAraNaM tatsAkShAddhariM j~nAnakalAvatIrNam || 19|| sa vai bhavA.NllokanirIkShaNArtha\- mavyaktali~Ngo vicharatyapi svit | yogeshvarANAM gatimandhabuddhiH kathaM vichakShIta gR^ihAnubandhaH || 20|| dR^iShTaH shramaH karmata Atmano vai bharturganturbhavatashchAnumanye | yathAsatodAnayanAdyabhAvAtsamUla iShTo vyavahAramArgaH || 21|| sthAlyagnitApAtpayaso.abhitApa\- stattApatastaNDulagarbharandhiH | dehendriyAsvAshayasannikarShA\- ttatsaMsR^itiH puruShasyAnurodhAt || 22|| shAstAbhigoptA nR^ipatiH prajAnAM yaH ki~Nkaro vai na pinaShTi piShTam | svadharmamArAdhanamachyutasya yadIhamAno vijahAtyaghaugham || 23|| tanme bhavAn naradevAbhimAnamadena tuchChIkR^itasattamasya | kR^iShIShTa maitrI dR^ishamArtabandho yathA tare sadavadhyAnamaMhaH || 24|| na vikriyA vishvasuhR^itsakhasya sAmyena vItAbhimatestavApi | mahadvimAnAtsvakR^itAddhi mAdR^i\- ~Nna~NkShyatyadUrAdapi shUlapANiH || 25|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM pa~nchamaskandhe dashamo.adhyAyaH || 10|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe paramahaMsagItAyAM prathamo.adhyAyaH | 1 \section{.. ekAdasho.adhyAyaH ..} brAhmaNa uvAcha akovidaH kovidavAdavAdAn vadasyatho nAtividAM variShThaH | na sUrayo hi vyavahAramenaM tattvAvamarshena sahAmananti || 1|| tathaiva rAjannurugArhamedha\- vitAnavidyoruvijR^imbhiteShu | na vedavAdeShu hi tattvavAdaH prAyeNa shuddho nu chakAsti sAdhuH || 2|| na tasya tattvagrahaNAya sAkShA\- dvarIyasIrapi vAchaH samAsan | svapne niruktyA gR^ihamedhisaukhyaM na yasya heyAnumitaM svayaM syAt || 3|| yAvanmano rajasA pUruShasya sattvena vA tamasA vAnuruddham | chetobhirAkUtibhirAtanoti nira~NkushaM kushalaM chetaraM vA || 4|| sa vAsanAtmA viShayoparakto guNapravAho vikR^itaH ShoDashAtmA | bibhratpR^itha~NnAmabhi rUpabheda\- mantarbahiShTvaM cha puraistanoti || 5|| duHkhaM sukhaM vyatiriktaM cha tIvraM kAlopapannaM phalamAvyanakti | Ali~Ngya mAyArachitAntarAtmA svadehinaM saMsR^itichakrakUTaH || 6|| tAvAnayaM vyavahAraH sadAviH kShetraj~nasAkShyo bhavati sthUlasUkShmaH | tasmAnmano li~Ngamado vadanti guNAguNatvasya parAvarasya || 7|| guNAnuraktaM vyasanAya jantoH kShemAya nairguNyamatho manaH syAt | yathA pradIpo ghR^itavartimashnan shikhAH sadhUmA bhajati hyanyadA svam | padaM tathA guNakarmAnubaddhaM vR^ittIrmanaH shrayate.anyatra tattvam || 8|| ekAdashAsanmanaso hi vR^ittaya AkUtayaH pa~ncha dhiyo.abhimAnaH | mAtrANi karmANi puraM cha tAsAM vadanti haikAdasha vIra bhUmIH || 9|| gandhAkR^itisparsharasashravAMsi visargaratyartyabhijalpashilpAH | ekAdashaM svIkaraNaM mameti shayyAmahaM dvAdashameka AhuH || 10|| dravyasvabhAvAshayakarmakAlai\- rekAdashAmI manaso vikArAH | sahasrashaH shatashaH koTishashcha kShetraj~nato na mitho na svataH syuH || 11|| kShetraj~na etA manaso vibhUtIrjIvasya mAyArachitasya nityAH | AvirhitAH kvApi tirohitAshcha shuddho vichaShTe hyavishuddhakartuH || 12|| kShetraj~na AtmA puruShaH purANaH sAkShAtsvayaMjyotirajaH pareshaH | nArAyaNo bhagavAnvAsudevaH svamAyayA.a.atmanyavadhIyamAnaH || 13|| yathAnilaH sthAvaraja~NgamAnA\- mAtmasvarUpeNa niviShTa Ishet | evaM paro bhagavAn vAsudevaH kShetraj~na AtmedamanupraviShTaH || 14|| na yAvadetAM tanubhR^innarendra vidhUya mAyAM vayunodayena | vimuktasa~Ngo jitaShaTsapatno vedAtmatattvaM bhramatIha tAvat || 15|| na yAvadetanmana Atmali~NgaM saMsAratApAvapanaM janasya | yachChokamohAmayarAgalobha\- vairAnubandhaM mamatAM vidhatte || 16|| bhrAtR^ivyamenaM tadadabhravIrya\- mupekShayAdhyedhitamapramattaH | gurorhareshcharaNopAsanAstro jahi vyalIkaM svayamAtmamoSham || 17|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM pa~nchamaskandhe brAhmaNarahUgaNasaMvAde ekAdasho.adhyAyaH || 11|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe paramahaMsagItAyAM dvitIyo.adhyAyaH | 2 \section{.. dvAdasho.adhyAyaH ..} rahUgaNa uvAcha namo namaH kAraNavigrahAya svarUpatuchChIkR^itavigrahAya | namo.avadhUtadvijabandhuli~Nga\- nigUDhanityAnubhavAya tubhyam || 1|| jvarAmayArtasya yathAgadaM sannidAghadagdhasya yathA himAmbhaH | kudehamAnAhividaShTadR^iShTe\- rbrahmanvachaste.amR^itamauShadhaM me || 2|| tasmAdbhavantaM mama saMshayArthaM prakShyAmi pashchAdadhunA subodham | adhyAtmayogagrathitaM tavokta\- mAkhyAhi kautUhalachetaso me || 3|| yadAha yogeshvara dR^ishyamAnaM kriyAphalaM sadvyavahAramUlam | na hya~njasA tattvavimarshanAya bhavAnamuShmin bhramate mano me || 4|| brAhmaNa uvAcha ayaM jano nAma chalan pR^ithivyAM yaH pArthivaH pArthiva kasya hetoH | tasyApi chA~Nghryoradhigulphaja~NghA\- jAnUrumadhyorashirodharAMsAH || 5|| aMse.adhi dArvI shibikA cha yasyAM sauvIrarAjetyapadesha Aste | yasmin bhavAn rUDhanijAbhimAno rAjAsmi sindhuShviti durmadAndhaH || 6|| shochyAnimAMstvamadhikaShTadInAn viShTyA nigR^ihNan niranugraho.asi | janasya goptAsmi vikatthamAno na shobhase vR^iddhasabhAsu dhR^iShTaH || 7|| yadA kShitAveva charAcharasya vidAma niShThAM prabhavaM cha nityam | tannAmato.anyadvyavahAramUlaM nirUpyatAM satkriyayAnumeyam || 8|| evaM niruktaM kShitishabdavR^itta masannidhAnAtparamANavo ye | avidyayA manasA kalpitAste yeShAM samUhena kR^ito visheShaH || 9|| evaM kR^ishaM sthUlamaNurbR^ihadyadasachcha sajjIvamajIvamanyat | dravyasvabhAvAshayakAlakarma\- nAmnAjayAvehi kR^itaM dvitIyam || 10|| j~nAnaM vishuddhaM paramArthameka\- manantaraM tvabahirbrahma satyam | pratyakprashAntaM bhagavachChabdasaMj~naM yadvAsudevaM kavayo vadanti || 11|| rahUgaNaitattapasA na yAti na chejyayA nirvapaNAdgR^ihAdvA | na ChandasA naiva jalAgnisUryairvinA mahatpAdarajo.abhiShekam || 12|| yatrottamashlokaguNAnuvAdaH prastUyate grAmyakathAvighAtaH | niShevyamANo.anudinaM mumukShormatiM satIM yachChati vAsudeve || 13|| ahaM purA bharato nAma rAjA vimuktadR^iShTashrutasa~NgabandhaH | ArAdhanaM bhagavata IhamAno mR^igo.abhavaM mR^igasa~NgAddhatArthaH || 14|| sA mAM smR^itirmR^igadehe.api vIra kR^iShNArchanaprabhavA no jahAti | atho ahaM janasa~NgAdasa~Ngo visha~NkamAno.avivR^itashcharAmi || 15|| tasmAnnaro.asa~Ngasusa~NgajAta\- j~nAnAsinehaiva vivR^ikNamohaH | hariM tadIhAkathanashrutAbhyAM labdhasmR^itiryAtyatipAramadhvanaH || 16|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM pa~nchamaskandhe brAhmaNarahUgaNasaMvAde dvAdasho.adhyAyaH || 12|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe paramahaMsagItAyAM tR^itIyo.adhyAyaH | 3 \section{.. trayodasho.adhyAyaH ..} brAhmaNa uvAcha duratyaye.adhvanyajayA niveshito rajastamaHsattvavibhaktakarmadR^ik | sa eSha sArtho.arthaparaH paribhraman bhavATavIM yAti na sharma vindati || 1|| yasyAmime ShaNnaradeva dasyavaH sArthaM vilumpanti kunAyakaM balAt | gomAyavo yatra haranti sArthikaM pramattamAvishya yathoraNaM vR^ikAH || 2|| prabhUtavIruttR^iNagulmagahvare kaThoradaMshairmashakairupadrutaH | kvachittu gandharvapuraM prapashyati kvachitkvachichchAshu rayolmukagraham || 3|| nivAsatoyadraviNAtmabuddhi\- statastato dhAvati bho aTavyAm | kvachichcha vAtyotthitapAMsudhUmrA disho na jAnAti rajasvalAkShaH || 4|| adR^ishyajhillIsvanakarNashUla ulUkavAgbhirvyathitAntarAtmA | apuNyavR^ikShAn shrayate kShudhArdito marIchitoyAnyabhidhAvati kvachit || 5|| kvachidvitoyAH sarito.abhiyAti parasparaM chAlaShate nirandhaH | AsAdya dAvaM kvachidagnitapto nirvidyate kva cha yakShairhR^itAsuH || 6|| shUrairhR^itasvaH kva cha nirviNNachetAH shochanvimuhyannupayAti kashmalam | kvachichcha gandharvapuraM praviShTaH pramodate nirvR^itavanmuhUrtam || 7|| chalan kvachitkaNTakasharkarA~Nghri\- rnagArurukShurvimanA ivAste | pade pade.abhyantaravahninArditaH kauTumbikaH krudhyati vai janAya || 8|| kvachinnigIrNo.ajagarAhinA jano nAvaiti ki~nchidvipine.apaviddhaH | daShTaH sma shete kva cha dandashUkai\- randho.andhakUpe patitastamisre || 9|| karhi sma chitkShudrarasAn vichinvaM\- stanmakShikAbhirvyathito vimAnaH | tatrAtikR^ichChrAtpratilabdhamAno balAdvilumpantyatha taM tato.anye || 10|| kvachichcha shItAtapavAtavarSha\- pratikriyAM kartumanIsha Aste | kvachinmitho vipaNan yachcha ki~nchi\- dvidveShamR^ichChatyuta vittashAThyAt || 11|| kvachitkvachitkShINadhanastu tasmin shayyAsanasthAnavihArahInaH | yAchan parAdapratilabdhakAmaH pArakyadR^iShTirlabhate.avamAnam || 12|| anyonyavittavyatiSha~NgavR^iddha\- vairAnubandho vivahan mithashcha | adhvanyamuShminnurukR^ichChravitta\- bAdhopasargairviharan vipannaH || 13|| tAMstAn vipannAn sa hi tatra tatra vihAya jAtaM parigR^ihya sArthaH | Avartate.adyApi na kashchidatra vIrAdhvanaH pAramupaiti yogam || 14|| manasvino nirjitadiggajendrA mameti sarve bhuvi baddhavairAH | mR^idhe shayIran na tu tadvrajanti yannyastadaNDo gatavairo.abhiyAti || 15|| prasajjati kvApi latA bhujAshraya\- stadAshrayAvyaktapadadvijaspR^ihaH | kvachitkadAchiddharichakratastrasan sakhyaM vidhatte bakaka~NkagR^idhraiH || 16|| tairva~nchito haMsakulaM samAvisha\- nnarochayan shIlamupaiti vAnarAn | tajjAtirAsena sunirvR^itendriyaH parasparodvIkShaNavismR^itAvadhiH || 17|| drumeShu raMsyan sutadAravatsalo vyavAyadIno vivashaH svabandhane | kvachitpramAdAdgirikandare patan vallIM gR^ihItvA gajabhIta AsthitaH || 18|| ataH katha~nchitsa vimukta ApadaH punashcha sArthaM pravishatyarindama | adhvanyamuShminnajayA niveshito bhrama~njano.adyApi na veda kashchana || 19|| rahUgaNa tvamapi hyadhvano.asya sannyastadaNDaH kR^itabhUtamaitraH | asajjitAtmA harisevayA shitaM j~nAnAsimAdAya tarAtipAram || 20|| rAjovAcha aho nR^ijanmAkhilajanmashobhanaM kiM janmabhistvaparairapyamuShmin | na yaddhR^iShIkeshayashaHkR^itAtmanAM mahAtmanAM vaH prachuraH samAgamaH || 21|| na hyadbhutaM tvachcharaNAbjareNubhi\- rhatAMhaso bhaktiradhokShaje.amalA | mauhUrtikAdyasya samAgamAchcha me dustarkamUlo.apahato.avivekaH || 22|| namo mahadbhyo.astu namaH shishubhyo namo yuvabhyo nama AvaTubhyaH | ye brAhmaNA gAmavadhUtali~NgA\- shcharanti tebhyaH shivamastu rAj~nAm || 23|| shrIshuka uvAcha ityevamuttarAmAtaH sa vai brahmarShisutaH sindhupataya AtmasatattvaM vigaNayataH parAnubhAvaH paramakAruNikatayopadishya rahUgaNena sakaruNamabhivanditacharaNa ApUrNArNava iva nibhR^itakaraNormyAshayo dharaNimimAM vichachAra || 24|| sauvIrapatirapi sujanasamavagataparamAtma\- satattva AtmanyavidyAdhyAropitAM cha dehAtmamatiM visasarja evaM hi nR^ipa bhagava\- dAshritAshritAnubhAvaH || 25|| rAjovAcha yo ha vA iha bahuvidA mahAbhAgavata tvayAbhihitaH parokSheNa vachasA jIvaloka\- bhavAdhvA sa hyArya manIShayA kalpitaviShayo nA~njasAvyutpannalokasamadhigamaH atha tadevaitadduravagamaM samavetAnukalpena nirdishyatAmiti || 26|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM pa~nchamaskandhe trayodasho.a.adhyAyaH || 13|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe paramahaMsagItAyAM chaturtho.adhyAyaH | 4 \section{.. chaturdasho.adhyAyaH ..} sa hovAcha ya eSha dehAtmamAninAM sattvAdiguNa\- visheShavikalpitakushalAkushalasamavahAra\- vinirmitavividhadehAvalibhirviyoga\- saMyogAdi anAdisaMsArAnubhavasya dvArabhUtena ShaDindriyavargeNa tasmin durgAdhvavadasugame.adhvanyApatita Ishvarasya bhagavato viShNorvashavartinyA mAyayA jIvaloko.ayaM yathA vaNiksArtho.arthaparaH svadehaniShpAditakarmAnubhavaH shmashAnava\- dashivatamAyAM saMsArATavyAM gato nAdyApi viphalabahupratiyogehastattApopashamanIM harigurucharaNAravindamadhukarAnupadavI\- mavarundhe || 1|| yasyAmu ha vA ete ShaDindriyanAmAnaH karmaNA dasyava eva te tadyathA puruShasya dhanaM yatki~nchiddharmaupayikaM bahu kR^ichChrAdhigataM sAkShAtparamapuruShArAdhanalakShaNo yo.asau dharmastaM tu sAmparAya udAharanti | taddharmyaM dhanaM darshanasparshanashravaNAsvAdanAvaghrANa\- sa~NkalpavyavasAyagR^ihagrAmyopabhogena kunAthasyAjitAtmano yathA sArthasya vilumpanti || 2|| atha cha yatra kauTumbikA dArApatyAdayo nAmnA karmaNA vR^ikasR^igAlA evAnichChato.api kadaryasya kuTumbina uraNakavatsaMrakShyamANaM miShato.api haranti || 3|| yathA hyanuvatsaraM kR^iShyamANamapyadagdhabIjaM kShetraM punarevAvapanakAle gulmatR^iNavIrudbhi\- rgahvaramiva bhavatyevameva gR^ihAshramaH karmakShetraM yasmin na hi karmANyutsIdanti yadayaM kAmakaraNDa eSha AvasathaH || 4|| tatra gato daMshamashakasamApasadairmanujaiH shalabhashakuntataskaramUShakAdibhiruparudhya\- mAnabahiHprANaH kvachitparivartamAno\- .asminnadhvanyavidyAkAmakarmabhiruparakta\- manasAnupapannArthaM naralokaM gandharvanagara\- mupapannamiti mithyAdR^iShTiranupashyati || 5|| tatra cha kvachidAtapodakanibhAn viShayA\- nupadhAvati pAnabhojanavyavAyAdi vyasanalolupaH || 6|| kvachichchAsheShadoShaniShadanaM purIShavisheShaM tadvarNaguNanirmitamatiH suvarNamupAditsa\- tyagnikAmakAtara ivolmukapishAcham || 7|| atha kadAchinnivAsapAnIyadraviNA\- dyanekAtmopajIvanAbhinivesha etasyAM saMsArATavyAmitastataH paridhAvati || 8|| kvachichcha vAtyaupamyayA pramadayA.a.aroha\- mAropitastatkAlarajasA rajanIbhUta ivAsAdhumaryAdo rajasvalAkSho.api digdevatA atirajasvalamatirna vijAnAti || 9|| kvachitsakR^idavagataviShayavaitathyaH svayaM parAbhidhyAnena vibhraMshitasmR^itistayaiva marIchitoyaprAyAMstAnevAbhidhAvati || 10|| kvachidulUkajhillIsvanavadatiparuSharabhasATopaM pratyakShaM parokShaM vA ripurAjakulanirbhartsitenA\- tivyathitakarNamUlahR^idayaH || 11|| sa yadA dugdhapUrvasukR^itastadA kAraskara\- kAkatuNDAdyapuNyadrumalatAviShodapAnava\- dubhayArthashUnyadraviNAn jIvanmR^itAn svayaM jIvan mriyamANa upadhAvati || 12|| ekadAsatprasa~NgAnnikR^itamatirvyudakasrotaH skhalanavadubhayato.api duHkhadaM pAkhaNDa\- mabhiyAti || 13|| yadA tu parabAdhayAndha Atmane nopanamati tadA hi pitR^iputrabarhiShmataH pitR^iputrAn vA sa khalu bhakShayati || 14|| kvachidAsAdya gR^ihaM dAvavatpriyArthavidhura\- masukhodarkaM shokAgninA dahyamAno bhR^ishaM nirvedamupagachChati || 15|| kvachitkAlaviShamitarAjakularakShasApahR^ita\- priyatamadhanAsuH pramR^itaka iva vigatajIva\- lakShaNa Aste || 16|| kadAchinmanorathopagatapitR^ipitAmahAdyasa\- tsaditi svapnanirvR^itilakShaNamanubhavati || 17|| kvachidgR^ihAshramakarmachodanAtibharagiri\- mArurukShamANo lokavyasanakarShitamanAH kaNTakasharkarAkShetraM pravishanniva sIdati || 18|| kvachichcha duHsahena kAyAbhyantaravahninA gR^ihItasAraH svakuTumbAya krudhyati || 19|| sa eva punarnidrAjagaragR^ihIto.andhe tamasi magnaH shUnyAraNya iva shete nAnyatki~nchana veda shava ivApaviddhaH || 20|| kadAchidbhagnamAnadaMShTro durjanadandashUkai\- ralabdhanidrAkShaNo vyathitahR^idayenAnu\- kShIyamANavij~nAno.andhakUpe.andhavatpatati || 21|| karhi sma chitkAmamadhulavAn vichinvan yadA paradAraparadravyANyavarundhAno rAj~nA svAmibhirvA nihataH patatyapAre niraye || 22|| atha cha tasmAdubhayathApi hi karmAsmi\- nnAtmanaH saMsArAvapanamudAharanti || 23|| muktastato yadi bandhAddevadatta upAchChinatti tasmAdapi viShNumitra ityanavasthitiH || 24|| kvachichcha shItavAtAdyanekAdhidaivika\- bhautikAtmIyAnAM dashAnAM pratinivAraNe\- .akalpo durantachintayA viShaNNa Aste || 25|| kvachinmitho vyavaharan yatki~nchiddhana\- manyebhyo vA kAkiNikAmAtramapyapaharan yatki~nchidvA vidveShameti vittashAThyAt || 26|| adhvanyamuShminnima upasargAstathA sukhaduHkharAgadveShabhayAbhimAnapramAdonmAda\- shokamohalobhamAtsaryerShyAvamAnakShutpipAsA-dhivyAdhijanmajarAmaraNAdayaH || 27|| kvApi devamAyayA striyA bhujalatopagUDhaH praskannavivekavij~nAno yadvihAragR^ihArambhA\- kulahR^idayastadAshrayAvasaktasutaduhitR^ikalatra\- bhAShitAvalokavicheShTitApahR^itahR^idaya AtmAna\- majitAtmApAre.andhe tamasi prahiNoti || 28|| kadAchidIshvarasya bhagavato viShNoshchakrA\- tparamANvAdi dviparArdhApavargakAlopalakShaNA\- tparivartitena vayasA raMhasA harata Abrahma\- tR^iNastambAdInAM bhUtAnAmanimiShato miShatAM vitrastahR^idayastameveshvaraM kAlachakranijAyudhaM sAkShAdbhagavantaM yaj~napuruShamanAdR^itya pAkhaNDa\- devatAH ka~NkagR^idhrabakavaTaprAyA Aryasamaya\- parihR^itAH sA~NketyenAbhidhatte || 29|| yadA pAkhaNDibhirAtmava~nchitaistairuruva~nchito brahmakulaM samAvasaMsteShAM shIlamupanayanAdi shrautasmArtakarmAnuShThAnena bhagavato yaj~napuruShasyA\- rAdhanameva tadarochayan shUdrakulaM bhajate nigamA\- chAre.ashuddhito yasya mithunIbhAvaH kuTumbabharaNaM yathA vAnarajAteH || 30|| tatrApi niravarodhaH svaireNa viharannatikR^ipaNa\- buddhiranyonyamukhanirIkShaNAdinA grAmyakarmaNaiva vismR^itakAlAvadhiH || 31|| kvachiddrumavadaihikArtheShu gR^iheShu raMsyan yathA vAnaraH sutadAravatsalo vyavAyakShaNaH || 32|| evamadhvanyavarundhAno mR^ityugajabhayAttamasi girikandaraprAye || 33|| kvachichChItavAtAdyanekadaivikabhautikA\- tmIyAnAM duHkhAnAM pratinivAraNe.akalpo durantaviShayaviShaNNa Aste || 34|| kvachinmitho vyavaharan yatki~nchiddhana\- mupayAti vittashAThyena || 35|| kvachitkShINadhanaH shayyAsanAshanAdyupabhoga\- vihIno yAvadapratilabdhamanorathopagatAdAne\- .avasitamatistatastato.avamAnAdIni janAdabhilabhate || 36|| evaM vittavyatiSha~NgavivR^iddhavairAnubandho.api pUrvavAsanayA mitha udvahatyathApavahati || 37|| etasmin saMsArAdhvani nAnAkleshopasarga\- bAdhita Apannavipanno yatra yastamu ha vAvetarastatra visR^ijya jAtaM jAtamupAdAya shochanmuhyanbibhyadvivadan krandansaMhR^iShyan gAyannahyamAnaH sAdhuvarjito naivAvartate\- .adyApi yata Arabdha eSha naralokasArtho yamadhvanaH pAramupadishanti || 38|| yadidaM yogAnushAsanaM na vA etadavarundhate yannyastadaNDA munaya upashamashIlA uparatAtmAnaH samavagachChanti || 39|| yadapi digibhajayino yajvino ye vai rAjarShayaH kiM tu paraM mR^idhe shayIrannasyAmeva mameyamiti kR^itavairAnubandhAyAM visR^ijya svayamupasaMhR^itAH || 40|| karmavallImavalambya tata ApadaH katha~nchi\- nnarakAdvimuktaH punarapyevaM saMsArAdhvani vartamAno naralokasArthamupayAti evamuparigato.api || 41|| tasyedamupagAyanti \- ArShabhasyeha rAjarShermanasApi mahAtmanaH | nAnuvartmArhati nR^ipo makShikeva garutmataH || 42|| yo dustyajAn dArasutAn suhR^idrAjyaM hR^idispR^ishaH | jahau yuvaiva malavaduttamashlokalAlasaH || 43|| yo dustyajAn kShitisutasvajanArthadArAn prArthyAM shriyaM suravaraiH sadayAvalokAm | naichChannR^ipastaduchitaM mahatAM madhudviT sevAnuraktamanasAmabhavo.api phalguH || 44|| yaj~nAya dharmapataye vidhinaipuNAya yogAya sA~Nkhyashirase prakR^itIshvarAya | nArAyaNAya haraye nama ityudAraM hAsyan mR^igatvamapi yaH samudAjahAra || 45|| ya idaM bhAgavatasabhAjitAvadAtaguNakarmaNo rAjarSherbharatasyAnucharitaM svastyayanamAyuShyaM dhanyaM yashasyaM svargyApavargyaM vAnushR^iNo\- tyAkhyAsyatyabhinandati cha sarvA evAshiSha Atmana AshAste na kA~nchana parata iti || 46|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM pa~nchamaskandhe bharatopAkhyAne pArokShyavivaraNaM nAma chaturdasho.adhyAyaH || 14|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe paramahaMsagItAyAM pa~nchamo.aadhyAyaH | 5 ## \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}