% Text title : shrImadbhAgavatam - 06 - ShaShThaskandhaH % File name : bhagpur-06.itx % Category : purana, shrimadbhagavatam, vyAsa, krishna % Location : doc\_purana % Proofread by : PSA Easwaran % Latest update : July 4, 2021 % Send corrections to : Sanskrit@cheerful.com % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. shrImadbhAgavataM - ShaShThaskandhaH ..}## \itxtitle{.. shrImadbhAgavataM \- ShaShThaskandhaH ..}##\endtitles ## \chapter{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ShaShThaskandhaH ..} \section{.. prathamo.adhyAyaH \- 1 ..} rAjovAcha nivR^ittimArgaH kathita Adau bhagavatA yathA | kramayogopalabdhena brahmaNA yadasaMsR^itiH || 1|| pravR^ittilakShaNashchaiva traiguNyaviShayo mune | yo.asAvalInaprakR^iterguNasargaH punaH punaH || 2|| adharmalakShaNA nAnA narakAshchAnuvarNitAH | manvantarashcha vyAkhyAta AdyaH svAyambhuvo yataH || 3|| priyavratottAnapadorvaMshastachcharitAni cha | dvIpavarShasamudrAdrinadyudyAnavanaspatIn || 4|| dharAmaNDalasaMsthAnaM bhAgalakShaNamAnataH | jyotiShAM vivarANAM cha yathedamasR^ijadvibhuH || 5|| adhuneha mahAbhAga yathaiva narakAnnaraH | nAnograyAtanAn neyAttanme vyAkhyAtumarhasi || 6|| shrIshuka uvAcha na chedihaivApachitiM yathAMhasaH kR^itasya kuryAnmana uktapANibhiH | dhruvaM sa vai pretya narakAnupaiti ye kIrtitA me bhavatastigmayAtanAH || 7|| tasmAtpuraivAshviha pApaniShkR^itau yateta mR^ityoravipadyatAtmanA | doShasya dR^iShTvA gurulAghavaM yathA bhiShakchikitseta rujAM nidAnavit || 8|| rAjovAcha dR^iShTashrutAbhyAM yatpApaM jAnannapyAtmano.ahitam | karoti bhUyo vivashaH prAyashchittamatho katham || 9|| kvachinnivartate.abhadrAtkvachichcharati tatpunaH | prAyashchittamatho.apArthaM manye ku~njarashauchavat || 10|| shrIshuka uvAcha karmaNA karmanirhAro na hyAtyantika iShyate | avidvadadhikAritvAtprAyashchittaM vimarshanam || 11|| nAshnataH pathyamevAnnaM vyAdhayo.abhibhavanti hi | evaM niyamakR^idrAjan shanaiH kShemAya kalpate || 12|| tapasA brahmacharyeNa shamena cha damena cha | tyAgena satyashauchAbhyAM yamena niyamena cha || 13|| dehavAgbuddhijaM dhIrA dharmaj~nAH shraddhayAnvitAH | kShipantyaghaM mahadapi veNugulmamivAnalaH || 14|| kechitkevalayA bhaktyA vAsudevaparAyaNAH | aghaM dhunvanti kArtsnyena nIhAramiva bhAskaraH || 15|| na tathA hyaghavAn rAjan pUyeta tapa AdibhiH | yathA kR^iShNArpitaprANastatpUruShaniShevayA || 16|| sadhrIchIno hyayaM loke panthAH kShemo.akutobhayaH | sushIlAH sAdhavo yatra nArAyaNaparAyaNAH || 17|| prAyashchittAni chIrNAni nArAyaNaparA~Nmukham | na niShpunanti rAjendra surAkumbhamivApagAH || 18|| sakR^inmanaH kR^iShNapadAravindayo\- rniveshitaM tadguNarAgi yairiha | na te yamaM pAshabhR^itashcha tadbhaTAn svapne.api pashyanti hi chIrNaniShkR^itAH || 19|| atra chodAharantImamitihAsaM purAtanam | dUtAnAM viShNuyamayoH saMvAdastaM nibodha me || 20|| kAnyakubje dvijaH kashchiddAsIpatirajAmilaH | nAmnA naShTasadAchAro dAsyAH saMsargadUShitaH || 21|| bandyakShakaitavaishchauryairgarhitAM vR^ittimAsthitaH | bibhratkuTumbamashuchiryAtayAmAsa dehinaH || 22|| evaM nivasatastasya lAlayAnasya tatsutAn | kAlo.atyagAnmahAn rAjannaShTAshItyAyuShaH samAH || 23|| tasya pravayasaH putrA dasha teShAM tu yo.avamaH | bAlo nArAyaNo nAmnA pitroshcha dayito bhR^isham || 24|| sa baddhahR^idayastasminnarbhake kalabhAShiNi | nirIkShamANastallIlAM mumude jaraTho bhR^isham || 25|| bhu~njAnaH prapiban khAdan bAlakasnehayantritaH | bhojayan pAyayan mUDho na vedAgatamantakam || 26|| sa evaM vartamAno.aj~no mR^ityukAla upasthite | matiM chakAra tanaye bAle nArAyaNAhvaye || 27|| sa pAshahastAMstrIn dR^iShTvA puruShAn bhR^ishadAruNAn | vakratuNDAnUrdhvaromNa AtmAnaM netumAgatAn || 28|| dUre krIDanakAsaktaM putraM nArAyaNAhvayam | plAvitena svareNochchairAjuhAvAkulendriyaH || 29|| nishamya mriyamANasya bruvato harikIrtanam | bharturnAma mahArAja pArShadAH sahasApatan || 30|| vikarShato.antarhR^idayAddAsIpatimajAmilam | yamapreShyAn viShNudUtA vArayAmAsurojasA || 31|| UchurniShedhitAstAMste vaivasvatapuraHsarAH | ke yUyaM pratiSheddhAro dharmarAjasya shAsanam || 32|| kasya vA kuta AyAtAH kasmAdasya niShedhatha | kiM devA upadevA yA yUyaM kiM siddhasattamAH || 33|| sarve padmapalAshAkShAH pItakausheyavAsasaH | kirITinaH kuNDalino lasatpuShkaramAlinaH || 34|| sarve cha nUtnavayasaH sarve chAruchaturbhujAH | dhanurniSha~NgAsigadAsha~NkhachakrAmbujashriyaH || 35|| disho vitimirAlokAH kurvantaH svena rochiShA | kimarthaM dharmapAlasya ki~NkarAnno niShedhatha || 36|| shrIshuka uvAcha ityukte yamadUtaistairvAsudevoktakAriNaH | tAn pratyUchuH prahasyedaM meghanirhrAdayA girA || 37|| viShNudUtA UchuH yUyaM vai dharmarAjasya yadi nirdeshakAriNaH | brUta dharmasya nastattvaM yachcha dharmasya lakShaNam || 38|| kathaM sviddhriyate daNDaH kiM vAsya sthAnamIpsitam | daNDyAH kiM kAriNaH sarve AhosvitkatichinnR^iNAm || 39|| yamadUtA UchuH vedapraNihito dharmo hyadharmastadviparyayaH | vedo nArAyaNaH sAkShAtsvayambhUriti shushruma || 40|| yena svadhAmnyamI bhAvA rajaHsattvatamomayAH | guNanAmakriyArUpairvibhAvyante yathAtatham || 41|| sUryo.agniH khaM marudgAvaH somaH sandhyAhanI dishaH | kaM kuH svayaM dharma iti hyete daihyasya sAkShiNaH || 42|| etairadharmo vij~nAtaH sthAnaM daNDasya yujyate | sarve karmAnurodhena daNDamarhanti kAriNaH || 43|| sambhavanti hi bhadrANi viparItAni chAnaghAH | kAriNAM guNasa~Ngo.asti dehavAn na hyakarmakR^it || 44|| yena yAvAn yathAdharmo dharmo veha samIhitaH | sa eva tatphalaM bhu~Nkte tathA tAvadamutra vai || 45|| yatheha devapravarAstraividhyamupalabhyate | bhUteShu guNavaichitryAttathAnyatrAnumIyate || 46|| vartamAno.anyayoH kAlo guNAbhij~nApako yathA | evaM janmAnyayoretaddharmAdharmanidarshanam || 47|| manasaiva pure devaH pUrvarUpaM vipashyati | anumImAMsate.apUrvaM manasA bhagavAnajaH || 48|| yathAj~nastamasA yukta upAste vyaktameva hi | na veda pUrvamaparaM naShTajanmasmR^itistathA || 49|| pa~nchabhiH kurute svArthAn pa~ncha vedAtha pa~nchabhiH | ekastu ShoDashena trIn svayaM saptadasho.ashnute || 50|| tadetatShoDashakalaM li~NgaM shaktitrayaM mahat | dhatte.anu saMsR^itiM puMsi harShashokabhayArtidAm || 51|| dehyaj~no.ajitaShaDvargo nechChan karmANi kAryate | koshakAra ivAtmAnaM karmaNA.a.achChAdya muhyati || 52|| na hi kashchitkShaNamapi jAtu tiShThatyakarmakR^it | kAryate hyavashaH karma guNaiH svAbhAvikairbalAt || 53|| labdhvA nimittamavyaktaM vyaktAvyaktaM bhavatyuta | yathAyoni yathAbIjaM svabhAvena balIyasA || 54|| eSha prakR^itisa~Ngena puruShasya viparyayaH | AsItsa eva na chirAdIshasa~NgAdvilIyate || 55|| ayaM hi shrutasampannaH shIlavR^ittaguNAlayaH | dhR^itavrato mR^idurdAntaH satyavAnmantravichChuchiH || 56|| gurvagnyatithivR^iddhAnAM shushrUShuranaha~NkR^itaH | sarvabhUtasuhR^itsAdhurmitavAganasUyakaH || 57|| ekadAsau vanaM yAtaH pitR^isandeshakR^iddvijaH | AdAya tata AvR^ittaH phalapuShpasamitkushAn || 58|| dadarsha kAminaM ka~nchichChUdraM saha bhujiShyayA | pItvA cha madhu maireyaM madAghUrNitanetrayA || 59|| mattayA vishlathannIvyA vyapetaM nirapatrapam | krIDantamanugAyantaM hasantamanayAntike || 60|| dR^iShTvA tAM kAmaliptena bAhunA parirambhitAm | jagAma hR^ichChayavashaM sahasaiva vimohitaH || 61|| stambhayannAtmanA.a.atmAnaM yAvatsattvaM yathAshrutam | na shashAka samAdhAtuM mano madanavepitam || 62|| tannimittasmaravyAjagrahagrasto vichetanaH | tAmeva manasA dhyAyan svadharmAdvirarAma ha || 63|| tAmeva toShayAmAsa pitryeNArthena yAvatA | grAmyairmanoramaiH kAmaiH prasIdeta yathA tathA || 64|| viprAM svabhAryAmaprauDhAM kule mahati lambhitAm | visasarjAchirAtpApaH svairiNyApA~NgaviddhadhIH || 65|| yatastatashchopaninye nyAyato.anyAyato dhanam | babhArAsyAH kuTumbinyAH kuTumbaM mandadhIrayam || 66|| yadasau shAstramulla~Nghya svairachAryAryagarhitaH | avartata chiraM kAlamaghAyurashuchirmalAt || 67|| tata enaM daNDapANeH sakAshaM kR^itakilbiSham | neShyAmo.akR^itanirveshaM yatra daNDena shud.hdhyati || 68|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe ajAmilopAkhyAne prathamo.adhyAyaH || 1|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dvitIyo.adhyAyaH \- 2 ..} shrIshuka uvAcha evaM te bhagavaddUtA yamadUtAbhibhAShitam | upadhAryAtha tAn rAjan pratyAhurnayakovidAH || 1|| viShNudUtA UchuH aho kaShTaM dharmadR^ishAmadharmaH spR^ishate sabhAm | yatrAdaNDyeShvapApeShu daNDo yairdhriyate vR^ithA || 2|| prajAnAM pitaro ye cha shAstAraH sAdhavaH samAH | yadi syAtteShu vaiShamyaM kaM yAnti sharaNaM prajAH || 3|| yadyadAcharati shreyAnitarastattadIhate | sa yatpramANaM kurute lokastadanuvartate || 4|| yasyA~Nke shira AdhAya lokaH svapiti nirvR^itaH | svayaM dharmamadharmaM vA na hi veda yathA pashuH || 5|| sa kathaM nyarpitAtmAnaM kR^itamaitramachetanam | visrambhaNIyo bhUtAnAM saghR^iNo drogdhumarhati || 6|| ayaM hi kR^itanirvesho janmakoTyaMhasAmapi | yadvyAjahAra vivasho nAma svastyayanaM hareH || 7|| etenaiva hyaghono.asya kR^itaM syAdaghaniShkR^itam | yadA nArAyaNAyeti jagAda chaturakSharam || 8|| stenaH surApo mitradhrug brahmahA gurutalpagaH | strIrAjapitR^igohantA ye cha pAtakino.apare || 9|| sarveShAmapyaghavatAmidameva suniShkR^itam | nAmavyAharaNaM viShNoryatastadviShayA matiH || 10|| na niShkR^itairuditairbrahmavAdibhi\- stathA vishud.hdhyatyaghavAn vratAdibhiH | yathA harernAmapadairudAhR^itai\- staduttamashlokaguNopalambhakam || 11|| naikAntikaM taddhi kR^ite.api niShkR^ite manaH punardhAvati chedasatpathe | tatkarmanirhAramabhIpsatAM hare\- rguNAnuvAdaH khalu sattvabhAvanaH || 12|| athainaM mApanayata kR^itAsheShAghaniShkR^itam | yadasau bhagavannAma mriyamANaH samagrahIt || 13|| sA~NketyaM pArihAsyaM vA stobhaM helanameva vA | vaikuNThanAmagrahaNamasheShAghaharaM viduH || 14|| patitaH skhalito bhagnaH sandaShTastapta AhataH | harirityavashenAha pumAn nArhati yAtanAm || 15|| gurUNAM cha laghUnAM cha gurUNi cha laghUni cha | prAyashchittAni pApAnAM j~nAtvoktAni maharShibhiH || 16|| taistAnyaghAni pUyante tapodAnajapAdibhiH | nAdharmajaM taddhR^idayaM tadapIshA~NghrisevayA || 17|| aj~nAnAdathavA j~nAnAduttamashlokanAma yat | sa~NkIrtitamaghaM puMso dahededho yathAnalaH || 18|| yathAgadaM vIryatamamupayuktaM yadR^ichChayA | ajAnato.apyAtmaguNaM kuryAnmantro.apyudAhR^itaH || 19|| shrIshuka uvAcha ta evaM suvinirNIya dharmaM bhAgavataM nR^ipa | taM yAmyapAshAnnirmuchya vipraM mR^ityoramUmuchan || 20|| iti pratyuditA yAmyA dUtA yAtvA yamAntike | yamarAj~ne yathA sarvamAchachakShurarindama || 21|| dvijaH pAshAdvinirmukto gatabhIH prakR^itiM gataH | vavande shirasA viShNoH ki~NkarAn darshanotsavaH || 22|| taM vivakShumabhipretya mahApuruShaki~NkarAH | sahasA pashyatastasya tatrAntardadhire.anagha || 23|| ajAmilo.apyathAkarNya dUtAnAM yamakR^iShNayoH | dharmaM bhAgavataM shuddhaM traividyaM cha guNAshrayam || 24|| bhaktimAn bhagavatyAshu mAhAtmyashravaNAddhareH | anutApo mahAnAsItsmarato.ashubhamAtmanaH || 25|| aho me paramaM kaShTamabhUdavijitAtmanaH | yena viplAvitaM brahma vR^iShalyAM jAyatA.a.atmanA || 26|| dhi~N mAM vigarhitaM sadbhirduShkR^itaM kulakajjalam | hitvA bAlAM satIM yo.ahaM surApAmasatImagAm || 27|| vR^iddhAvanAthau pitarau nAnyabandhU tapasvinau | aho mayAdhunA tyaktAvakR^itaj~nena nIchavat || 28|| so.ahaM vyaktaM patiShyAmi narake bhR^ishadAruNe | dharmaghnAH kAmino yatra vindanti yamayAtanAH || 29|| kimidaM svapna AhosvitsAkShAddR^iShTamihAdbhutam | kva yAtA adya te ye mAM vyakarShan pAshapANayaH || 30|| atha te kva gatAH siddhAshchatvArashchArudarshanAH | vyamochayan nIyamAnaM baddhvA pAshairadho bhuvaH || 31|| athApi me durbhagasya vibudhottamadarshane | bhavitavyaM ma~Ngalena yenAtmA me prasIdati || 32|| anyathA mriyamANasya nAshuchervR^iShalIpateH | vaikuNThanAmagrahaNaM jihvA vaktumihArhati || 33|| kva chAhaM kitavaH pApo brahmaghno nirapatrapaH | kva cha nArAyaNetyetadbhagavannAma ma~Ngalam || 34|| so.ahaM tathA yatiShyAmi yatachittendriyAnilaH | yathA na bhUya AtmAnamandhe tamasi majjaye || 35|| vimuchya tamimaM bandhamavidyAkAmakarmajam | sarvabhUtasuhR^ichChAnto maitraH karuNa AtmavAn || 36|| mochaye grastamAtmAnaM yoShinmayyA.a.atmamAyayA | vikrIDito yayaivAhaM krIDAmR^iga ivAdhamaH || 37|| mamAhamiti dehAdau hitvA mithyArthadhIrmatim | dhAsye mano bhagavati shuddhaM tatkIrtanAdibhiH || 38|| shrIshuka uvAcha iti jAtasunirvedaH kShaNasa~Ngena sAdhuShu | ga~NgAdvAramupeyAya muktasarvAnubandhanaH || 39|| sa tasmin devasadana AsIno yogamAshritaH | pratyAhR^itendriyagrAmo yuyoja mana Atmani || 40|| tato guNebhya AtmAnaM viyujyAtmasamAdhinA | yuyuje bhagavaddhAmni brahmaNyanubhavAtmani || 41|| yarhyupAratadhIstasminnadrAkShItpuruShAn puraH | upalabhyopalabdhAn prAgvavande shirasA dvijaH || 42|| hitvA kalevaraM tIrthe ga~NgAyAM darshanAdanu | sadyaH svarUpaM jagR^ihe bhagavatpArshvavartinAm || 43|| sAkaM vihAyasA vipro mahApuruShaki~NkaraiH | haimaM vimAnamAruhya yayau yatra shriyaH patiH || 44|| evaM sa viplAvitasarvadharmA dAsyAH patiH patito garhyakarmaNA | nipAtyamAno niraye hatavrataH sadyo vimukto bhagavannAma gR^ihNan || 45|| nAtaH paraM karmanibandhakR^intanaM mumukShatAM tIrthapadAnukIrtanAt | na yatpunaH karmasu sajjate mano rajastamobhyAM kalilaM tato.anyathA || 46|| ya evaM paramaM guhyamitihAsamaghApaham | shR^iNuyAchChraddhayA yukto yashcha bhaktyAnukIrtayet || 47|| na vai sa narakaM yAti nekShito yamaki~NkaraiH | yadyapyama~Ngalo martyo viShNuloke mahIyate || 48|| mriyamANo harernAma gR^iNan putropachAritam | ajAmilo.apyagAddhAma kiM punaH shraddhayA gR^iNan || 49|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe ajAmilopAkhyAne dvitIyo.adhyAyaH || 2|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. tR^itIyo.adhyAyaH \- 3 ..} rAjovAcha nishamya devaH svabhaTopavarNitaM pratyAha kiM tAn prati dharmarAjaH | evaM hatAj~no vihatAn murAre\- rnaideshikairyasya vashe jano.ayam || 1|| yamasya devasya na daNDabha~NgaH kutashchanarShe shrutapUrva AsIt | etanmune vR^ishchati lokasaMshayaM na hi tvadanya iti me vinishchitam || 2|| shrIshuka uvAcha bhagavatpuruShai rAjan yAmyAH pratihatodyamAH | patiM vij~nApayAmAsuryamaM saMyamanIpatim || 3|| yamadUtA UchuH kati santIha shAstAro jIvalokasya vai prabho | traividhyaM kurvataH karma phalAbhivyaktihetavaH || 4|| yadi syurbahavo loke shAstAro daNDadhAriNaH | kasya syAtAM na vA kasya mR^ityushchAmR^itameva vA || 5|| kintu shAstR^ibahutve syAdbahUnAmiha karmiNAm | shAstR^itvamupachAro hi yathA maNDalavartinAm || 6|| atastvameko bhUtAnAM seshvarANAmadhIshvaraH | shAstA daNDadharo nR^INAM shubhAshubhavivechanaH || 7|| tasya te vihato daNDo na loke vartate.adhunA | chaturbhiradbhutaiH siddhairAj~nA te vipralambhitA || 8|| nIyamAnaM tavAdeshAdasmAbhiryAtanAgR^ihAn | vyamochayan pAtakinaM ChittvA pAshAn prasahya te || 9|| tAMste veditumichChAmo yadi no manyase kShamam | nArAyaNetyabhihite mA bhairityAyayurdrutam || 10|| shrIshuka uvAcha iti devaH sa ApR^iShTaH prajAsaMyamano yamaH | prItaH svadUtAn pratyAha smaran pAdAmbujaM hareH || 11|| yama uvAcha paro madanyo jagatastasthuShashcha otaM protaM paTavadyatra vishvam | yadaMshato.asya sthitijanmanAshA nasyotavadyasya vashe cha lokaH || 12|| yo nAmabhirvAchi janAnnijAyAM badhnAti tantryAmiva dAmabhirgAH | yasmai baliM ta ime nAmakarma\- nibandhabaddhAshchakitA vahanti || 13|| ahaM mahendro nirR^itiH prachetAH somo.agnirIshaH pavano.arko viri~nchaH | Adityavishve vasavo.atha sAdhyA marudgaNA rudragaNAH sasiddhAH || 14|| anye cha ye vishvasR^ijo.amareshA bhR^igvAdayo.aspR^iShTarajastamaskAH | yasyehitaM na viduH spR^iShTamAyAH sattvapradhAnA api kiM tato.anye || 15|| yaM vai na gobhirmanasAsubhirvA hR^idA girA vAsubhR^ito vichakShate | AtmAnamantarhR^idi santamAtmanAM chakShuryathaivAkR^itayastataH param || 16|| tasyAtmatantrasya hareradhIshituH parasya mAyAdhipatermahAtmanaH | prAyeNa dUtA iha vai manoharA\- shcharanti tadrUpaguNasvabhAvAH || 17|| bhUtAni viShNoH surapUjitAni durdarshali~NgAni mahAdbhutAni | rakShanti tadbhaktimataH parebhyo mattashcha martyAnatha sarvatashcha || 18|| dharmaM tu sAkShAdbhagavatpraNItaM na vai vidurR^iShayo nApi devAH | na siddhamukhyA asurA manuShyAH kutashcha vidyAdharachAraNAdayaH || 19|| svayambhUrnAradaH shambhuH kumAraH kapilo manuH | prahlAdo janako bhIShmo balirvaiyAsakirvayam || 20|| dvAdashaite vijAnImo dharmaM bhAgavataM bhaTAH | guhyaM vishuddhaM durbodhaM yaM j~nAtvAmR^itamashnute || 21|| etAvAneva loke.asmin puMsAM dharmaH paraH smR^itaH | bhaktiyogo bhagavati tannAmagrahaNAdibhiH || 22|| nAmochchAraNamAhAtmyaM hareH pashyata putrakAH | ajAmilo.api yenaiva mR^ityupAshAdamuchyata || 23|| etAvatAlamaghanirharaNAya puMsAM sa~NkIrtanaM bhagavato guNakarmanAmnAm | vikrushya putramaghavAn yadajAmilo.api nArAyaNeti mriyamANa iyAya muktim || 24|| prAyeNa veda tadidaM na mahAjano.ayaM devyA vimohitamatirbata mAyayAlam | trayyAM jaDIkR^itamatirmadhupuShpitAyAM vaitAnike mahati karmaNi yujyamAnaH || 25|| evaM vimR^ishya sudhiyo bhagavatyanante sarvAtmanA vidadhate khalu bhAvayogam | te me na daNDamarhantyatha yadyamIShAM syAtpAtakaM tadapi hantyurugAyavAdaH || 26|| te devasiddhaparigItapavitragAthAH ye sAdhavaH samadR^isho bhagavatprapannAH | tAn nopasIdata harergadayAbhiguptAn naiShAM vayaM na cha vayaH prabhavAma daNDe || 27|| tAnAnayadhvamasato vimukhAn mukunda\- pAdAravindamakarandarasAdajasram | niShki~nchanaiH paramahaMsakulai rasaj~naiH juShTAdgR^ihe nirayavartmani baddhatR^iShNAn || 28|| jihvA na vakti bhagavadguNanAmadheyaM chetashcha na smarati tachcharaNAravindam | kR^iShNAya no namati yachChira ekadApi tAnAnayadhvamasato.akR^itaviShNukR^ityAn || 29|| tatkShamyatAM sa bhagavAn puruShaH purANo nArAyaNaH svapuruShairyadasatkR^itaM naH | svAnAmaho na viduShAM rachitA~njalInAM kShAntirgarIyasi namaH puruShAya bhUmne || 30|| tasmAtsa~NkIrtanaM viShNorjaganma~NgalamaMhasAm | mahatAmapi kauravya vid.hdhyaikAntikaniShkR^itim || 31|| shR^iNvatAM gR^iNatAM vIryANyuddAmAni harermuhuH | yathA sujAtayA bhaktyA shud.hdhyennAtmA vratAdibhiH || 32|| kR^iShNA~NghripadmamadhuliN na punarvisR^iShTa\- mAyAguNeShu ramate vR^ijinAvaheShu | anyastu kAmahata AtmarajaH pramArShTu\- mIheta karma yata eva rajaH punaH syAt || 33|| itthaM svabhartR^igaditaM bhagavanmahitvaM saMsmR^itya vismitadhiyo yamaki~NkarAste | naivAchyutAshrayajanaM pratisha~NkamAnA draShTuM cha bibhyati tataH prabhR^iti sma rAjan || 34|| itihAsamimaM guhyaM bhagavAn kumbhasambhavaH | kathayAmAsa malaye AsIno harimarchayan || 35|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe yamapuruShasaMvAde tR^itIyo.adhyAyaH || 3|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. chaturtho.adhyAyaH \- 4 ..} rAjovAcha devAsuranR^iNAM sargo nAgAnAM mR^igapakShiNAm | sAmAsikastvayA prokto yastu svAyambhuve.antare || 1|| tasyaiva vyAsamichChAmi j~nAtuM te bhagavan yathA | anusargaM yayA shaktyA sasarja bhagavAn paraH || 2|| sUta uvAcha iti samprashnamAkarNya rAjarSherbAdarAyaNiH | pratinandya mahAyogI jagAda munisattamAH || 3|| shrIshuka uvAcha yadA prachetasaH putrA dasha prAchInabarhiShaH | antaHsamudrAdunmagnA dadR^ishurgAM drumairvR^itAm || 4|| drumebhyaH krudhyamAnAste tapodIpitamanyavaH | mukhato vAyumagniM cha sasR^ijustaddidhakShayA || 5|| tAbhyAM nirdahyamAnAMstAnupalabhya kurUdvaha | rAjovAcha mahAn somo manyuM prashamayanniva || 6|| na drumebhyo mahAbhAgA dInebhyo drogdhumarhatha | vivardhayiShavo yUyaM prajAnAM patayaH smR^itAH || 7|| aho prajApatipatirbhagavAn hariravyayaH | vanaspatInoShadhIshcha sasarjorjamiShaM vibhuH || 8|| annaM charANAmacharA hyapadaH pAdachAriNAm | ahastA hastayuktAnAM dvipadAM cha chatuShpadaH || 9|| yUyaM cha pitrAnvAdiShTA devadevena chAnaghAH | prajAsargAya hi kathaM vR^ikShAn nirdagdhumarhatha || 10|| AtiShThata satAM mArgaM kopaM yachChata dIpitam | pitrA pitAmahenApi juShTaM vaH prapitAmahaiH || 11|| tokAnAM pitarau bandhU dR^ishaH pakShma striyAH patiH | patiH prajAnAM bhikShUNAM gR^ihyaj~nAnAM budhaH suhR^it || 12|| antardeheShu bhUtAnAmAtmA.a.aste harirIshvaraH | sarvaM taddhiShNyamIkShadhvamevaM vastoShito hyasau || 13|| yaH samutpatitaM deha AkAshAnmanyumulbaNam | Atmajij~nAsayA yachChetsa guNAnativartate || 14|| alaM dagdhairdrumairdInaiH khilAnAM shivamastu vaH | vArkShI hyeShA varA kanyA patnItve pratigR^ihyatAm || 15|| ityAmantrya varArohAM kanyAmApsarasIM nR^ipa | somo rAjA yayau dattvA te dharmeNopayemire || 16|| tebhyastasyAM samabhavaddakShaH prAchetasaH kila | yasya prajAvisargeNa lokA ApUritAstrayaH || 17|| yathA sasarja bhUtAni dakSho duhitR^ivatsalaH | retasA manasA chaiva tanmamAvahitaH shR^iNu || 18|| manasaivAsR^ijatpUrvaM prajApatirimAH prajAH | devAsuramanuShyAdIn nabhaHsthalajalaukasaH || 19|| tamabR^iMhitamAlokya prajAsargaM prajApatiH | vindhyapAdAnupavrajya so.acharadduShkaraM tapaH || 20|| tatrAghamarShaNaM nAma tIrthaM pApaharaM param | upaspR^ishyAnusavanaM tapasAtoShayaddharim || 21|| astauShIddhaMsaguhyena bhagavantamadhokShajam | tubhyaM tadabhidhAsyAmi kasyAtuShyadyathA hariH || 22|| prajApatiruvAcha namaH parAyAvitathAnubhUtaye guNatrayAbhAsanimittabandhave | adR^iShTadhAmne guNatattvabuddhibhi\- rnivR^ittamAnAya dadhe svayambhuve || 23|| na yasya sakhyaM puruSho.avaiti sakhyuH sakhA vasan saMvasataH pure.asmin | guNo yathA guNino vyaktadR^iShTe\- stasmai maheshAya namaskaromi || 24|| deho.asavo.akShA manavo bhUtamAtrA nAtmAnamanyaM cha viduH paraM yat | sarvaM pumAn veda guNAMshcha tajj~no na veda sarvaj~namanantamIDe || 25|| yadoparAmo manaso nAmarUpa\- rUpasya dR^iShTasmR^itisampramoShAt | ya Iyate kevalayA svasaMsthayA haMsAya tasmai shuchisadmane namaH || 26|| manIShiNo.antarhR^idi sanniveshitaM svashaktibhirnavabhishcha trivR^idbhiH | vahniM yathA dAruNi pA~nchadashyaM manIShayA niShkarShanti gUDham || 27|| sa vai mamAsheShavisheShamAyA\- niShedhanirvANasukhAnubhUtiH | sa sarvanAmA sa cha vishvarUpaH prasIdatAmaniruktAtmashaktiH || 28|| yadyanniruktaM vachasA nirUpitaM dhiyAkShabhirvA manaso.ata yasya | mA bhUtsvarUpaM guNarUpaM hi tatta\- tsa vai guNApAyavisargalakShaNaH || 29|| yasmin yato yena cha yasya yasmai yadyo yathA kurute kAryate cha | parAvareShAM paramaM prAkprasiddhaM tadbrahma taddheturananyadekam || 30|| yachChaktayo vadatAM vAdinAM vai vivAdasaMvAdabhuvo bhavanti | kurvanti chaiShAM muhurAtmamohaM tasmai namo.anantaguNAya bhUmne || 31|| astIti nAstIti cha vastuniShThayo\- rekasthayorbhinnaviruddhadharmayoH | avekShitaM ki~nchana yogasA~NkhyayoH samaM paraM hyanukUlaM bR^ihattat || 32|| yo.anugrahArthaM bhajatAM pAdamUla\- manAmarUpo bhagavAnanantaH | nAmAni rUpANi cha janmakarmabhi\- rbheje sa mahyaM paramaH prasIdatu || 33|| yaH prAkR^itairj~nAnapathairjanAnAM yathAshayaM dehagato vibhAti | yathAnilaH pArthivamAshrito guNaM sa Ishvaro me kurutAnmanoratham || 34|| shrIshuka uvAcha iti stutaH saMstuvataH sa tasminnaghamarShaNe | AvirAsItkurushreShTha bhagavAn bhaktavatsalaH || 35|| kR^itapAdaH suparNAMse pralambAShTamahAbhujaH | chakrasha~NkhAsicharmeShu dhanuHpAshagadAdharaH || 36|| pItavAsA ghanashyAmaH prasannavadanekShaNaH | vanamAlAnivItA~Ngo lasachChrIvatsakaustubhaH || 37|| mahAkirITakaTakaH sphuranmakarakuNDalaH | kA~nchya~NgulIyavalayanUpurA~NgadabhUShitaH || 38|| trailokyamohanaM rUpaM bibhrattribhuvaneshvaraH | vR^ito nAradanandAdyaiH pArShadaiH surayUthapaiH || 39|| stUyamAno.anugAyadbhiH siddhagandharvachAraNaiH | rUpaM tanmahadAshcharyaM vichakShyAgatasAdhvasaH || 40|| nanAma daNDavadbhUmau prahR^iShTAtmA prajApatiH | na ki~nchanodIrayitumashakattIvrayA mudA | ApUritamanodvArairhradinya iva nirjharaiH || 41|| taM tathAvanataM bhaktaM prajAkAmaM prajApatim | chittaj~naH sarvabhUtAnAmidamAha janArdanaH || 42|| shrIbhagavAnuvAcha prAchetasa mahAbhAga saMsiddhastapasA bhavAn | yachChraddhayA matparayA mayi bhAvaM paraM gataH || 43|| prIto.ahaM te prajAnAtha yatte.asyodbR^iMhaNaM tapaH | mamaiSha kAmo bhUtAnAM yadbhUyAsurvibhUtayaH || 44|| brahmA bhavo bhavantashcha manavo vibudheshvarAH | vibhUtayo mama hyetA bhUtAnAM bhUtihetavaH || 45|| tapo me hR^idayaM brahmaMstanurvidyA kriyA.a.akR^itiH | a~NgAni kratavo jAtA dharma AtmAsavaH surAH || 46|| ahamevAsamevAgre nAnyatki~nchAntaraM bahiH | sa.nj~nAnamAtramavyaktaM prasuptamiva vishvataH || 47|| mayyanantaguNe.anante guNato guNavigrahaH | yadAsIttata evAdyaH svayambhUH samabhUdajaH || 48|| sa vai yadA mahAdevo mama vIryopabR^iMhitaH | mene khilamivAtmAnamudyataH sargakarmaNi || 49|| atha me.abhihito devastapo.atapyata dAruNam | nava vishvasR^ijo yuShmAn yenAdAvasR^ijadvibhuH || 50|| eShA pa~nchajanasyA~Nga duhitA vai prajApateH | asiknI nAma patnItve prajesha pratigR^ihyatAm || 51|| mithunavyavAyadharmastvaM prajAsargamimaM punaH | mithunavyavAyadharmiNyAM bhUrisho bhAvayiShyasi || 52|| tvatto.adhastAtprajAH sarvA mithunIbhUya mAyayA | madIyayA bhaviShyanti hariShyanti cha me balim || 53|| shrIshuka uvAcha ityuktvA miShatastasya bhagavAn vishvabhAvanaH | svapnopalabdhArtha iva tatraivAntardadhe hariH || 54|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe chaturtho.adhyAyaH || 4|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. pa~nchamo.adhyAyaH \- 5 ..} shrIshuka uvAcha tasyAM sa pA~nchajanyAM vai viShNumAyopabR^iMhitaH | haryashvasa.nj~nAnayutaM putrAnajanayadvibhuH || 1|| apR^ithagdharmashIlAste sarve dAkShAyaNA nR^ipa | pitrA proktAH prajAsarge pratIchIM prayayurdisham || 2|| tatra nArAyaNasarastIrthaM sindhusamudrayoH | sa~Ngamo yatra sumahanmunisiddhaniShevitam || 3|| tadupasparshanAdeva vinirdhUtamalAshayAH | dharme pAramahaMsye cha protpannamatayo.apyuta || 4|| tepire tapa evograM pitrAdeshena yantritAH | prajAvivR^iddhaye yattAn devarShistAn dadarsha ha || 5|| uvAcha chAtha haryashvAH kathaM srakShyatha vai prajAH | adR^iShTvAntaM bhuvo yUyaM bAlishA bata pAlakAH || 6|| tathaikapuruShaM rAShTraM bilaM chAdR^iShTanirgamam | bahurUpAM striyaM chApi pumAMsaM puMshchalIpatim || 7|| nadImubhayato vAhAM pa~nchapa~nchAdbhutaM gR^iham | kvachiddhaMsaM chitrakathaM kShaurapavyaM svayambhramim || 8|| kathaM svapiturAdeshamavidvAMso vipashchitaH | anurUpamavij~nAya aho sargaM kariShyatha || 9|| shrIshuka uvAcha tannishamyAtha haryashvA autpattikamanIShayA | vAchaH kUTaM tu devarSheH svayaM vimamR^ishurdhiyA || 10|| bhUH kShetraM jIvasa.nj~naM yadanAdi nijabandhanam | adR^iShTvA tasya nirvANaM kimasatkarmabhirbhavet || 11|| eka eveshvarasturyo bhagavAn svAshrayaH paraH | tamadR^iShTvAbhavaM puMsaH kimasatkarmabhirbhavet || 12|| pumAn naivaiti yadgatvA bilasvargaM gato yathA | pratyagdhAmAvida iha kimasatkarmabhirbhavet || 13|| nAnArUpAtmano buddhiH svairiNIva guNAnvitA | tanniShThAmagatasyeha kimasatkarmabhirbhavet || 14|| tatsa~NgabhraMshitaishvaryaM saMsarantaM kubhAryavat | tadgatIrabudhasyeha kimasatkarmabhirbhavet || 15|| sR^iShTyapyayakarIM mAyAM velAkUlAntavegitAm | mattasya tAmavij~nasya kimasatkarmabhirbhavet || 16|| pa~nchaviMshatitattvAnAM puruSho.adbhutadarpaNam | adhyAtmamabudhasyeha kimasatkarmabhirbhavet || 17|| aishvaraM shAstramutsR^ijya bandhamokShAnudarshanam | viviktapadamaj~nAya kimasatkarmabhirbhavet || 18|| kAlachakraM bhramistIkShNaM sarvaM niShkarShayajjagat | svatantramabudhasyeha kimasatkarmabhirbhavet || 19|| shAstrasya piturAdeshaM yo na veda nivartakam | kathaM tadanurUpAya guNavisrambhyupakramet || 20|| iti vyavasitA rAjan haryashvA ekachetasaH | prayayustaM parikramya panthAnamanivartanam || 21|| svarabrahmaNi nirbhAtahR^iShIkeshapadAmbuje | akhaNDaM chittamAveshya lokAnanucharan muniH || 22|| nAshaM nishamya putrANAM nAradAchChIlashAlinAm | anvatapyata kaH shochan suprajAstvaM shuchAM padam || 23|| sa bhUyaH pA~nchajanyAyAmajena parisAntvitaH | putrAnajanayaddakShaH shabalAshvAn sahasrashaH || 24|| te.api pitrA samAdiShTAH prajAsarge dhR^itavratAH | nArAyaNasaro jagmuryatra siddhAH svapUrvajAH || 25|| tadupasparshanAdeva vinirdhUtamalAshayAH | japanto brahma paramaM tepuste.atra mahattapaH || 26|| abbhakShAH katichinmAsAn katichidvAyubhojanAH | ArAdhayan mantramimamabhyasyanta iDaspatim || 27|| oM namo nArAyaNAya puruShAya mahAtmane | vishuddhasattvadhiShNyAya mahAhaMsAya dhImahi || 28|| iti tAnapi rAjendra pratisargadhiyo muniH | upetya nAradaH prAha vAchaH kUTAni pUrvavat || 29|| dAkShAyaNAH saMshR^iNuta gadato nigamaM mama | anvichChatAnupadavIM bhrAtR^INAM bhrAtR^ivatsalAH || 30|| bhrAtR^INAM prAyaNaM bhrAtA yo.anutiShThati dharmavit | sa puNyabandhuH puruSho marudbhiH saha modate || 31|| etAvaduktvA prayayau nArado.amoghadarshanaH | te.api chAnvagaman mArgaM bhrAtR^INAmeva mAriSha || 32|| sadhrIchInaM pratIchInaM parasyAnupathaM gatAH | nAdyApi te nivartante pashchimA yAminIriva || 33|| etasmin kAla utpAtAn bahUn pashyan prajApatiH | pUrvavannAradakR^itaM putranAshamupAshR^iNot || 34|| chukrodha nAradAyAsau putrashokavimUrchChitaH | devarShimupalabhyAha roShAdvisphuritAdharaH || 35|| dakSha uvAcha aho asAdho sAdhUnAM sAdhuli~Ngena nastvayA | asAdhvakAryarbhakANAM bhikShormArgaH pradarshitaH || 36|| R^iNaistribhiramuktAnAmamImAMsitakarmaNAm | vighAtaH shreyasaH pApa lokayorubhayoH kR^itaH || 37|| evaM tvaM niranukrosho bAlAnAM matibhiddhareH | pArShadamadhye charasi yashohA nirapatrapaH || 38|| nanu bhAgavatA nityaM bhUtAnugrahakAtarAH | R^ite tvAM sauhR^idaghnaM vai vaira~NkaramavairiNAm || 39|| netthaM puMsAM virAgaH syAttvayA kevalinA mR^iShA | manyase yadyupashamaM snehapAshanikR^intanam || 40|| nAnubhUya na jAnAti pumAn viShayatIkShNatAm | nirvidyate svayaM tasmAnna tathA bhinnadhIH paraiH || 41|| yannastvaM karmasandhAnAM sAdhUnAM gR^ihamedhinAm | kR^itavAnasi durmarShaM vipriyaM tava marShitam || 42|| tantukR^intana yannastvamabhadramacharaH punaH | tasmAllokeShu te mUDha na bhavedbhramataH padam || 43|| shrIshuka uvAcha pratijagrAha tadbADhaM nAradaH sAdhusammataH | etAvAn sAdhuvAdo hi titikSheteshvaraH svayam || 44|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe nAradashApo nAma pa~nchamo.adhyAyaH || 5|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ShaShTho.adhyAyaH \- 6 ..} shrIshuka uvAcha tataH prAchetaso.asiknyAmanunItaH svayambhuvA | ShaShTiM sa~njanayAmAsa duhitR^IH pitR^ivatsalAH || 1|| dasha dharmAya kAyendordviShaTtriNava dattavAn | bhUtA~NgiraHkR^ishAshvebhyo dve dve tArkShyAya chAparAH || 2|| nAmadheyAnyamUShAM tvaM sApatyAnAM cha me shR^iNu | yAsAM prasUtiprasavairlokA ApUritAstrayaH || 3|| bhAnurlambA kakudyAmirvishvA sAdhyA marutvatI | vasurmuhUrtA sa~NkalpA dharmapatnyaH sutA~nChR^iNu || 4|| bhAnostu devaR^iShabha indrasenastato nR^ipa | vidyota AsIllambAyAstatashcha stanayitnavaH || 5|| kakudaH sa~NkaTastasya kIkaTastanayo yataH | bhuvo durgANi jAmeyaH svargo nandistato.abhavat || 6|| vishvedevAstu vishvAyA aprajAMstAn prachakShate | sAdhyogaNastu sAdhyAyA arthasiddhistu tatsutaH || 7|| marutvAMshcha jayantashcha marutvatyAM babhUvatuH | jayanto vAsudevAMsha upendra iti yaM viduH || 8|| mauhUrtikA devagaNA muhUrtAyAshcha jaj~nire | ye vai phalaM prayachChanti bhUtAnAM svasvakAlajam || 9|| sa~NkalpAyAshcha sa~NkalpaH kAmaH sa~NkalpajaH smR^itaH | vasavo.aShTau vasoH putrAsteShAM nAmAni me shR^iNu || 10|| droNaH prANo dhruvo.arko.agnirdoSho vasurvibhAvasuH | droNasyAbhimateH patnyA harShashokabhayAdayaH || 11|| prANasyorjasvatI bhAryA saha AyuH purojavaH | dhruvasya bhAryA dharaNirasUta vividhAH puraH || 12|| arkasya vAsanA bhAryA putrAstarShAdayaH smR^itAH | agnerbhAryA vasordhArA putrA draviNakAdayaH || 13|| skandashcha kR^ittikAputro ye vishAkhAdayastataH | doShasya sharvarIputraH shishumAro hareH kalA || 14|| vasorA~NgirasIputro vishvakarmA kR^itIpatiH | tato manushchAkShuSho.abhUdvishve sAdhyA manoH sutAH || 15|| vibhAvasorasUtoShA vyuShTaM rochiShamAtapam | pa~nchayAmo.atha bhUtAni yena jAgrati karmasu || 16|| sarUpAsUta bhUtasya bhAryA rudrAMshcha koTishaH | raivato.ajo bhavo bhImo vAma ugro vR^iShAkapiH || 17|| ajaikapAdahirbudhnyo bahurUpo mahAniti | rudrasya pArShadAshchAnye ghorAH bhUtavinAyakAH || 18|| prajApatera~NgirasaH svadhA patnI pitR^Inatha | atharvA~NgirasaM vedaM putratve chAkarotsatI || 19|| kR^ishAshvo.archiShi bhAryAyAM dhUmrakeshamajIjanat | dhiShaNAyAM vedashiro devalaM vayunaM manum || 20|| tArkShyasya vinatA kadrUH pata~NgI yAminIti cha | pata~NgyasUta patagAn yAminI shalabhAnatha || 21|| suparNAsUta garuDaM sAkShAdyaj~neshavAhanam | sUryasUtamanUruM cha kadrUrnAgAnanekashaH || 22|| kR^ittikAdIni nakShatrANIndoH patnyastu bhArata | dakShashApAtso.anapatyastAsu yakShmagrahArditaH || 23|| punaH prasAdya taM somaH kalA lebhe kShaye ditAH | shR^iNu nAmAni lokAnAM mAtR^INAM sha~NkarANi cha || 24|| atha kashyapapatnInAM yatprasUtamidaM jagat | aditirditirdanuH kAShThA ariShTA surasA ilA || 25|| muniH krodhavashA tAmrA surabhiH saramA timiH | timeryAdogaNA Asan shvApadAH saramAsutAH || 26|| surabhermahiShA gAvo ye chAnye dvishaphA nR^ipa | tAmrAyAH shyenagR^idhrAdyA munerapsarasAM gaNAH || 27|| dandashUkAdayaH sarpA rAjan krodhavashAtmajAH | ilAyA bhUruhAH sarve yAtudhAnAshcha saurasAH || 28|| ariShTAyAshcha gandharvAH kAShThAyA dvishaphetarAH | sutA danorekaShaShTisteShAM prAdhAnikA~nChrR^iNu || 29|| dvimUrdhA shambaro.ariShTo hayagrIvo vibhAvasuH | ayomukhaH sha~NkushirAH svarbhAnuH kapilo.aruNaH || 30|| pulomA vR^iShaparvA cha ekachakro.anutApanaH | dhUmrakesho virUpAkSho viprachittishcha durjayaH || 31|| svarbhAnoH suprabhAM kanyAmuvAha namuchiH kila | vR^iShaparvaNastu sharmiShThAM yayAtirnAhuSho balI || 32|| vaishvAnarasutA yAshcha chatasrashchArudarshanAH | upadAnavI hayashirA pulomA kAlakA tathA || 33|| upadAnavIM hiraNyAkShaH kraturhayashirAM nR^ipa | pulomAM kAlakAM cha dve vaishvAnarasute tu kaH || 34|| upayeme.atha bhagavAn kashyapo brahmachoditaH | paulomAH kAlakeyAshcha dAnavA yuddhashAlinaH || 35|| tayoH ShaShTisahasrANi yaj~naghnAMste pituH pitA | jaghAna svargato rAjanneka indrapriya~NkaraH || 36|| viprachittiH siMhikAyAM shataM chaikamajIjanat | rAhujyeShThaM ketushataM grahatvaM ya upAgataH || 37|| athAtaH shrUyatAM vaMsho yo.aditeranupUrvashaH | yatra nArAyaNo devaH svAMshenAvAtaradvibhuH || 38|| vivasvAnaryamA pUShA tvaShTAtha savitA bhagaH | dhAtA vidhAtA varuNo mitraH shakra urukramaH || 39|| vivasvataH shrAddhadevaM sa.nj~nAsUyata vai manum | mithunaM cha mahAbhAgA yamaM devaM yamIM tathA | saiva bhUtvAtha baDavA nAsatyau suShuve bhuvi || 40|| ChAyA shanaishcharaM lebhe sAvarNiM cha manuM tataH | kanyAM cha tapatIM yA vai vavre saMvaraNaM patim || 41|| aryamNo mAtR^ikA patnI tayoshcharShaNayaH sutAH | yatra vai mAnuShI jAtirbrahmaNA chopakalpitA || 42|| pUShAnapatyaH piShTAdo bhagnadanto.abhavatpurA | yo.asau dakShAya kupitaM jahAsa vivR^itadvijaH || 43|| tvaShTurdaityAnujA bhAryA rachanA nAma kanyakA | sanniveshastayorjaj~ne vishvarUpashcha vIryavAn || 44|| taM vavrire suragaNA svasrIyaM dviShatAmapi | vimatena parityaktA guruNA~Ngirasena yat || 45|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe ShaShTho.adhyAyaH || 6|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. saptamo.adhyAyaH \- 7 ..} rAjovAcha kasya hetoH parityaktA AchAryeNAtmanaH surAH | etadAchakShva bhagava~nChiShyANAmakramaM gurau || 1|| shrIshuka uvAcha indrastribhuvanaishvaryamadolla~NghitasatpathaH | marudbhirvasubhI rudrairAdityairR^ibhubhirnR^ipa || 2|| vishvedevaishcha sAdhyaishcha nAsatyAbhyAM parishritaH | siddhachAraNagandharvairmunibhirbrahmavAdibhiH || 3|| vidyAdharApsarobhishcha kinnaraiH patagoragaiH | niShevyamANo maghavAn stUyamAnashcha bhArata || 4|| upagIyamAno lalitamAsthAnAdhyAsanAshritaH | pANDureNAtapatreNa chandramaNDalachAruNA || 5|| yuktashchAnyaiH pArameShThyaishchAmaravyajanAdibhiH | virAjamAnaH paulomyA sahArdhAsanayA bhR^isham || 6|| sa yadA paramAchAryaM devAnAmAtmanashcha ha | nAbhyanandata samprAptaM pratyutthAnAsanAdibhiH || 7|| vAchaspatiM munivaraM surAsuranamaskR^itam | nochchachAlAsanAdindraH pashyannapi sabhAgatam || 8|| tato nirgatya sahasA kavirA~NgirasaH prabhuH | Ayayau svagR^ihaM tUShNIM vidvAn shrImadavikriyAm || 9|| tarhyeva pratibudhyendro guruhelanamAtmanaH | garhayAmAsa sadasi svayamAtmAnamAtmanA || 10|| aho bata mayAsAdhu kR^itaM vai dabhrabuddhinA | yanmayaishvaryamattena guruH sadasi kAtkR^itaH || 11|| ko gR^idhyetpaNDito lakShmIM triviShTapapaterapi | yayAhamAsuraM bhAvaM nIto.adya vibudheshvaraH || 12|| ye pArameShThyaM dhiShaNamadhitiShThanna ka~nchana | pratyuttiShThediti brUyurdharmaM te na paraM viduH || 13|| teShAM kupathadeShTR^INAM patatAM tamasi hyadhaH | ye shraddadhyurvachaste vai majjantyashmaplavA iva || 14|| athAhamamarAchAryamagAdhadhiShaNaM dvijam | prasAdayiShye nishaThaH shIrShNA tachcharaNaM spR^ishan || 15|| evaM chintayatastasya maghono bhagavAn gR^ihAt | bR^ihaspatirgato.adR^iShTAM gatimadhyAtmamAyayA || 16|| gurornAdhigataH sa.nj~nAM parIkShan bhagavAn svarAT | dhyAyan dhiyA surairyuktaH sharma nAlabhatAtmanaH || 17|| tachChrutvaivAsurAH sarva AshrityaushanasaM matam | devAn pratyudyamaM chakrurdurmadA AtatAyinaH || 18|| tairvisR^iShTeShubhistIkShNairnirbhinnA~NgorubAhavaH | brahmANaM sharaNaM jagmuH sahendrA natakandharAH || 19|| tAMstathAbhyarditAn vIkShya bhagavAnAtmabhUrajaH | kR^ipayA parayA deva uvAcha parisAntvayan || 20|| brahmovAcha aho bata surashreShThA hyabhadraM vaH kR^itaM mahat | brahmiShThaM brAhmaNaM dAntamaishvaryAnnAbhyanandata || 21|| tasyAyamanayasyAsItparebhyo vaH parAbhavaH | prakShINebhyaH svavairibhyaH samR^iddhAnAM cha yatsurAH || 22|| maghavan dviShataH pashya prakShINAn gurvatikramAt | sampratyupachitAn bhUyaH kAvyamArAdhya bhaktitaH | AdadIran nilayanaM mamApi bhR^igudevatAH || 23|| triviShTapaM kiM gaNayantyabhedya\- mantrA bhR^igUNAmanushikShitArthAH | na vipragovindagavIshvarANAM bhavantyabhadrANi nareshvarANAm || 24|| tadvishvarUpaM bhajatAshu vipraM tapasvinaM tvAShTramathAtmavantam | sabhAjito.arthAn sa vidhAsyate vo yadi kShamiShyadhvamutAsya karma || 25|| shrIshuka uvAcha ta evamuditA rAjan brahmaNA vigatajvarAH | R^iShiM tvAShTramupavrajya pariShvajyedamabruvan || 26|| devA UchuH vayaM te.atithayaH prAptA AshramaM bhadramastu te | kAmaH sampAdyatAM tAta pitR^INAM samayochitaH || 27|| putrANAM hi paro dharmaH pitR^ishushrUShaNaM satAm | api putravatAM brahman kimuta brahmachAriNAm || 28|| AchAryo brahmaNo mUrtiH pitA mUrtiH prajApateH | bhrAtA marutpatermUrtirmAtA sAkShAtkShitestanuH || 29|| dayAyA bhaginI mUrtirdharmasyAtmAtithiH svayam | agnerabhyAgato mUrtiH sarvabhUtAni chAtmanaH || 30|| tasmAtpitR^INAmArtAnAmArtiM paraparAbhavam | tapasApanayaMstAta sandeshaM kartumarhasi || 31|| vR^iNImahe tvopAdhyAyaM brahmiShThaM brAhmaNaM gurum | yathA~njasA vijeShyAmaH sapatnAMstava tejasA || 32|| na garhayanti hyartheShu yaviShThA~NghryabhivAdanam | Chandobhyo.anyatra na brahman vayo jyaiShThyasya kAraNam || 33|| R^iShiruvAcha abhyarthitaH suragaNaiH paurohitye mahAtapAH | sa vishvarUpastAnAha prasannaH shlakShNayA girA || 34|| vishvarUpa uvAcha vigarhitaM dharmashIlairbrahmavarcha upavyayam | kathaM nu madvidho nAthA lokeshairabhiyAchitam | pratyAkhyAsyati tachChiShyaH sa eva svArtha uchyate || 35|| aki~nchanAnAM hi dhanaM shilo~nChanaM teneha nirvartitasAdhusatkriyaH | kathaM vigarhyaM nu karomyadhIshvarAH paurodhasaM hR^iShyati yena durmatiH || 36|| tathApi na pratibrUyAM gurubhiH prArthitaM kiyat | bhavatAM prArthitaM sarvaM prANairarthaishcha sAdhaye || 37|| shrIshuka uvAcha tebhya evaM pratishrutya vishvarUpo mahAtapAH | paurohityaM vR^itashchakre parameNa samAdhinA || 38|| suradviShAM shriyaM guptAmaushanasyApi vidyayA | AchChidyAdAnmahendrAya vaiShNavyA vidyayA vibhuH || 39|| yayA guptaH sahasrAkSho jigye.asurachamUrvibhuH | tAM prAha sa mahendrAya vishvarUpa udAradhIH || 40|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe saptamo.adhyAyaH || 7|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. aShTamo.adhyAyaH \- 8 ..} rAjovAcha yayA guptaH sahasrAkShaH savAhAn ripusainikAn | krIDanniva vinirjitya trilokyA bubhuje shriyam || 1|| bhagavaMstanmamAkhyAhi varma nArAyaNAtmakam | yathA.a.atatAyinaH shatrUn yena gupto.ajayanmR^idhe || 2|| shrIshuka uvAcha vR^itaH purohitastvAShTro mahendrAyAnupR^ichChate | nArAyaNAkhyaM varmAha tadihaikamanAH shR^iNu || 3|| vishvarUpa uvAcha dhautA~NghripANirAchamya sapavitra uda~NmukhaH | kR^itasvA~NgakaranyAso mantrAbhyAM vAgyataH shuchiH || 4|| nArAyaNamayaM varma sannahyedbhaya Agate | pAdayorjAnunorUrvorudare hR^idyathorasi || 5|| mukhe shirasyAnupUrvyAdo~NkArAdIni vinyaset | oM namo nArAyaNAyeti viparyayamathApi vA || 6|| karanyAsaM tataH kuryAddvAdashAkSharavidyayA | praNavAdiyakArAntama~Ngulya~NguShThaparvasu || 7|| nyaseddhR^idaya o~NkAraM vikAramanu mUrdhani | ShakAraM tu bhruvormadhye NakAraM shikhayA dishet || 8|| vekAraM netrayoryu~njyAnnakAraM sarvasandhiShu | makAramastramuddishya mantramUrtirbhavedbudhaH || 9|| savisargaM phaDantaM tatsarvadikShu vinirdishet | oM viShNave nama iti || 10|| AtmAnaM paramaM dhyAyed.hdhyeyaM ShaT shaktibhiryutam | vidyAtejastapomUrtimimaM mantramudAharet || 11|| oM harirvidadhyAnmama sarvarakShAM nyastA~NghripadmaH patagendrapR^iShThe | darAricharmAsigadeShuchApa\- pAshAn dadhAno.aShTaguNo.aShTabAhuH || 12|| jaleShu mAM rakShatu matsyamUrti\- ryAdogaNebhyo varuNasya pAshAt | sthaleShu mAyAvaTuvAmano.avyA\- ttrivikramaH khe.avatu vishvarUpaH || 13|| durgeShvaTavyAjimukhAdiShu prabhuH pAyAnnR^isiMho.asurayUthapAriH | vimu~nchato yasya mahATTahAsaM disho vinedurnyapataMshcha garbhAH || 14|| rakShatvasau mAdhvani yaj~nakalpaH svadaMShTrayonnItadharo varAhaH | rAmo.adrikUTeShvatha vipravAse salakShmaNo.avyAdbharatAgrajo.asmAn || 15|| mAmugradharmAdakhilAtpramAdA\- nnArAyaNaH pAtu narashcha hAsAt | dattastvayogAdatha yoganAthaH pAyAdguNeshaH kapilaH karmabandhAt || 16|| sanatkumAro.avatu kAmadevA\- ddhayashIrShA mAM pathi devahelanAt | devarShivaryaH puruShArchanAntarA\- tkUrmo harirmAM nirayAdasheShAt || 17|| dhanvantarirbhagavAn pAtvapathyA\- ddvandvAdbhayAdR^iShabho nirjitAtmA | yaj~nashcha lokAdavatAjjanAntA\- dbalo gaNAtkrodhavashAdahIndraH || 18|| dvaipAyano bhagavAnaprabodhA\- dbuddhastu pAkhaNDagaNapramAdAt | kalkiH kaleH kAlamalAtprapAtu dharmAvanAyorukR^itAvatAraH || 19|| mAM keshavo gadayA prAtaravyA\- dgovinda Asa~NgavamAttaveNuH | nArAyaNaH prAhNa udAttashakti\- rmadhyandine viShNurarIndrapANiH || 20|| devo.aparAhNe madhuhogradhanvA sAyaM tridhAmAvatu mAdhavo mAm | doShe hR^iShIkesha utArdharAtre nishItha eko.avatu padmanAbhaH || 21|| shrIvatsadhAmApararAtra IshaH pratyUSha Isho.asidharo janArdanaH | dAmodaro.avyAdanusandhyaM prabhAte vishveshvaro bhagavAn kAlamUrtiH || 22|| chakraM yugAntAnalatigmanemi bhramatsamantAdbhagavatprayuktam | dandagdhi dandagdhyarisainyamAshu kakShaM yathA vAtasakho hutAshaH || 23|| gade.ashanisparshanavisphuli~Nge niShpiNDhi niShpiNDhyajitapriyAsi | kUShmANDavainAyakayakSharakSho\- bhUtagrahAMshchUrNaya chUrNayArIn || 24|| tvaM yAtudhAnapramathapretamAtR^i\- pishAchavipragrahaghoradR^iShTIn | darendra vidrAvaya kR^iShNapUrito bhImasvano.arerhR^idayAni kampayan || 25|| tvaM tigmadhArAsivarArisainya\- mIshaprayukto mama Chindhi Chindhi | chakShUMShi charma~nChatachandra ChAdaya dviShAmaghonAM hara pApachakShuShAm || 26|| yanno bhayaM grahebhyo.abhUtketubhyo nR^ibhya eva cha | sarIsR^ipebhyo daMShTribhyo bhUtebhyoM.ahobhya eva vA || 27|| sarvANyetAni bhagavan nAmarUpAstrakIrtanAt | prayAntu sa~NkShayaM sadyo ye naH shreyaHpratIpakAH || 28|| garuDo bhagavAn stotrastobhashChandomayaH prabhuH | rakShatvasheShakR^ichChrebhyo viShvaksenaH svanAmabhiH || 29|| sarvApadbhyo harernAmarUpayAnAyudhAni naH | buddhIndriyamanaHprANAn pAntu pArShadabhUShaNAH || 30|| yathA hi bhagavAneva vastutaH sadasachcha yat | satyenAnena naH sarve yAntu nAshamupadravAH || 31|| yathaikAtmyAnubhAvAnAM vikalparahitaH svayam | bhUShaNAyudhali~NgAkhyA dhatte shaktIH svamAyayA || 32|| tenaiva satyamAnena sarvaj~no bhagavAn hariH | pAtu sarvaiH svarUpairnaH sadA sarvatra sarvagaH || 33|| vidikShu dikShUrdhvamadhaH samantA\- dantabarhirbhagavAn nArasiMhaH | prahApaya.NllokabhayaM svanena svatejasA grastasamastatejAH || 34|| maghavannidamAkhyAtaM varma nArAyaNAtmakam | vijeShyasya~njasA yena daMshito.asurayUthapAn || 35|| etaddhArayamANastu yaM yaM pashyati chakShuShA | padA vA saMspR^ishetsadyaH sAdhvasAtsa vimuchyate || 36|| na kutashchidbhayaM tasya vidyAM dhArayato bhavet | rAjadasyugrahAdibhyo vyAdhyAdibhyashcha karhichit || 37|| imAM vidyAM purA kashchitkaushiko dhArayan dvijaH | yogadhAraNayA svA~NgaM jahau sa marudhanvani || 38|| tasyopari vimAnena gandharvapatirekadA | yayau chitrarathaH strIbhirvR^ito yatra dvijakShayaH || 39|| gaganAnnyapatatsadyaH savimAno hyavAkshirAH | sa vAlakhilyavachanAdasthInyAdAya vismitaH | prAsya prAchIsarasvatyAM snAtvA dhAma svamanvagAt || 40|| shrIshuka uvAcha ya idaM shR^iNuyAtkAle yo dhArayati chAdR^itaH | taM namasyanti bhUtAni muchyate sarvato bhayAt || 41|| etAM vidyAmadhigato vishvarUpAchChatakratuH | trailokyalakShmIM bubhuje vinirjitya mR^idhe.asurAn || 42|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe nArAyaNavarmakathanaM nAmAShTamo.adhyAyaH || 8|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. navamo.adhyAyaH \- 9 ..} shrIshuka uvAcha tasyAsan vishvarUpasya shirAMsi trINi bhArata | somapIthaM surApIthamannAdamiti shushruma || 1|| sa vai barhiShi devebhyo bhAgaM pratyakShamuchchakaiH | adadadyasya pitaro devAH saprashrayaM nR^ipa || 2|| sa eva hi dadau bhAgaM parokShamasurAn prati | yajamAno.avahadbhAgaM mAtR^isnehavashAnugaH || 3|| taddevahelanaM tasya dharmAlIkaM sureshvaraH | AlakShya tarasA bhItastachChIrShANyachChinadruShA || 4|| somapIthaM tu yattasya shira AsItkapi~njalaH | kalavi~NkaH surApIthamannAdaM yatsa tittiriH || 5|| brahmahatyAma~njalinA jagrAha yadapIshvaraH | saMvatsarAnte tadaghaM bhUtAnAM sa vishuddhaye || 6|| bhUmyambudrumayoShidbhyashchaturdhA vyabhajaddhariH | bhUmisturIyaM jagrAha khAtapUravareNa vai || 7|| IriNaM brahmahatyAyA rUpaM bhUmau pradR^ishyate | turyaM ChedaviroheNa vareNa jagR^ihurdrumAH || 8|| teShAM niryAsarUpeNa brahmahatyA pradR^ishyate | shashvatkAmavareNAMhasturIyaM jagR^ihuH striyaH || 9|| rajorUpeNa tAsvaMho mAsi mAsi pradR^ishyate | dravyabhUyovareNApasturIyaM jagR^ihurmalam || 10|| tAsu budbudaphenAbhyAM dR^iShTaM taddharati kShipan | hataputrastatastvaShTA juhAvendrAya shatrave || 11|| indrashatro vivardhasva mA chiraM jahi vidviSham | athAnvAhAryapachanAdutthito ghoradarshanaH || 12|| kR^itAnta iva lokAnAM yugAntasamaye yathA | viShvagvivardhamAnaM tamiShumAtraM dine dine || 13|| dagdhashailapratIkAshaM sandhyAbhrAnIkavarchasam | taptatAmrashikhAshmashruM madhyAhnArkogralochanam || 14|| dedIpyamAne trishikhe shUla Aropya rodasI | nR^ityantamunnadantaM cha chAlayantaM padA mahIm || 15|| darIgambhIravaktreNa pibatA cha nabhastalam | lihatA jihvayarkShANi grasatA bhuvanatrayam || 16|| mahatA raudradaMShTreNa jR^imbhamANaM muhurmuhuH | vitrastA dudruvurlokA vIkShya sarve disho dasha || 17|| yenAvR^itA ime lokAstamasA tvAShTramUrtinA | sa vai vR^itra iti proktaH pApaH paramadAruNaH || 18|| taM nijaghnurabhidrutya sagaNA vibudharShabhAH | svaiH svairdivyAstrashastraughaiH so.agrasattAni kR^itsnashaH || 19|| tataste vismitAH sarve viShaNNA grastatejasaH | pratya~nchamAdipuruShamupatasthuH samAhitAH || 20|| devA UchuH vAyvambarAgnyapkShitayastrilokA brahmAdayo ye vayamudvijantaH | harAma yasmai balimantako.asau bibheti yasmAdaraNaM tato naH || 21|| avismitaM taM paripUrNakAmaM svenaiva lAbhena samaM prashAntam | vinopasarpatyaparaM hi bAlishaH shvalA~NgulenAtititarti sindhum || 22|| yasyorushR^i~Nge jagatIM svanAvaM manuryathA.a.abadhya tatAra durgam | sa eva nastvAShTrabhayAddurantA\- ttrAtA.a.ashritAn vAricharo.api nUnam || 23|| purA svayambhUrapi saMyamAmbha\- syudIrNavAtormiravaiH karAle | eko.aravindAtpatitastatAra tasmAdbhayAdyena sa no.astu pAraH || 24|| ya eka Isho nijamAyayA naH sasarja yenAnusR^ijAma vishvam | vayaM na yasyApi puraH samIhataH pashyAma li~NgaM pR^ithagIshamAninaH || 25|| yo naH sapatnairbhR^ishamardyamAnAn devarShitirya~NnR^iShu nitya eva | kR^itAvatArastanubhiH svamAyayA kR^itvA.a.atmasAtpAti yuge yuge cha || 26|| tameva devaM vayamAtmadaivataM paraM pradhAnaM puruShaM vishvamanyam | vrajAma sarve sharaNaM sharaNyaM svAnAM sa no dhAsyati shaM mahAtmA || 27|| shrIshuka uvAcha iti teShAM mahArAja surANAmupatiShThatAm | pratIchyAM dishyabhUdAviH sha~NkhachakragadAdharaH || 28|| AtmatulyaiH ShoDashabhirvinA shrIvatsakaustubhau | paryupAsitamunnidrasharadamburuhekShaNam || 29|| dR^iShTvA tamavanau sarva IkShaNAhlAdaviklavAH | daNDavatpatitA rAja~nChanairutthAya tuShTuvuH || 30|| devA UchuH namaste yaj~navIryAya vayase uta te namaH | namaste hyastachakrAya namaH supuruhUtaye || 31|| yatte gatInAM tisR^iNAmIshituH paramaM padam | nArvAchIno visargasya dhAtarveditumarhati || 32|| oM namaste.astu bhagavan nArAyaNa vAsudevA.a.adipuruSha mahApuruSha mahAnubhAva paramama~Ngala paramakalyANa paramakAruNika kevala jagadAdhAra lokaikanAtha sarveshvara lakShmInAtha paramahaMsaparivrAjakaiH parameNAtmayogasamAdhinA paribhAvita\- parisphuTapAramahaMsyadharmeNodghATitatamaH\- kapATadvAre chitte.apAvR^ita Atmaloke svayamupalabdhanijasukhAnubhavo bhavAn || 33|| duravabodha iva tavAyaM vihArayogo yadasharaNo.asharIra idamanavekShitAsma\- tsamavAya AtmanaivAvikriyamANena saguNamaguNaH sR^ijasi pAsi harasi || 34|| atha tatra bhavAn kiM devadattavadiha guNavisargapatitaH pAratantryeNa svakR^ita\- kushalAkushalaM phalamupAdadAtyAhosvi\- dAtmArAma upashamashIlaH sama~njasadarshana udAsta iti ha vAva na vidAmaH || 35|| na hi virodha ubhayaM bhagavatyaparimita\- guNagaNa Ishvare.anavagAhyamAhAtmye.arvAchIna\- vikalpavitarkavichArapramANAbhAsakutarka\- shAstrakalilAntaHkaraNAshrayaduravagrahavAdinAM vivAdAnavasara uparatasamastamAyAmaye kevala evAtmamAyAmantardhAya ko nvartho durghaTa iva bhavati svarUpadvayAbhAvAt || 36|| samaviShamamatInAM matamanusarasi yathA rajjukhaNDaH sarpAdidhiyAm || 37|| sa eva hi punaH sarvavastuni vastusvarUpaH sarveshvaraH sakalajagatkAraNakAraNabhUtaH sarvapratyagAtmatvAtsarvaguNAbhAsopalakShita eka eva paryavasheShitaH || 38|| atha ha vAva tava mahimAmR^itarasasamudra\- vipruShA sakR^idavalIDhayA svamanasi niShyandamAnAnavaratasukhena vismArita\- dR^iShTashrutaviShayasukhaleshAbhAsAH paramabhAgavatA ekAntino bhagavati sarvabhUtapriyasuhR^idi sarvAtmani nitarAM nirantaraM nirvR^itamanasaH kathamu ha vA ete madhumathana punaH svArthakushalA hyAtmapriya\- suhR^idaH sAdhavastvachcharaNAmbujAnusevAM visR^ijanti na yatra punarayaM saMsAraparyAvartaH || 39|| tribhuvanAtmabhavana trivikrama trinayana trilokamanoharAnubhAva tavaiva vibhUtayo ditijadanujAdayashchApi teShAmanupakrama\- samayo.ayamiti svAtmamAyayA suranaramR^igamishritajalacharAkR^itibhi\- ryathAparAdhaM daNDaM daNDadhara dadhartha evamenamapi bhagavan jahi tvAShTramuta yadi manyase || 40|| asmAkaM tAvakAnAM tava natAnAM tata tatAmaha tava charaNanalinayugaladhyAnA\- nubaddhahR^idayanigaDAnAM svali~NgavivaraNenA\- tmasAtkR^itAnAmanukampAnura~njitavishada\- ruchirashishirasmitAvalokena vigalita\- madhuramukharasAmR^itakalayA chAntastApa\- managhArhasi shamayitum || 41|| atha bhagavaMstavAsmAbhirakhilajaga\- dutpattisthitilayanimittAyamAnadivya\- mAyAvinodasya sakalajIvanikAyAnA\- mantarhR^idayeShu bahirapi cha brahmapratyagAtma\- svarUpeNa pradhAnarUpeNa cha yathAdeshakAla\- dehAvasthAnavisheShaM tadupAdAno\- palambhakatayAnubhavataH sarvapratyayasAkShiNa AkAshasharIrasya sAkShAtparabrahmaNaH paramAtmanaH kiyAniha vArthavisheSho vij~nApanIyaH syAdvisphuli~NgAdibhiriva hiraNyaretasaH || 42|| ata eva svayaM tadupakalpayAsmAkaM bhagavataH paramagurostava charaNashata\- palAshachChAyAM vividhavR^ijinasaMsAra\- parishramopashamanImupasR^itAnAM vayaM yatkAmenopasAditAH || 43|| atho Isha jahi tvAShTraM grasantaM bhuvanatrayam | grastAni yena naH kR^iShNa tejAMsyastrAyudhAni cha || 44|| haMsAya dahranilayAya nirIkShakAya kR^iShNAya mR^iShTayashase nirupakramAya | satsa~NgrahAya bhavapAnthanijAshramApta\- vante parIShTagataye haraye namaste || 45|| shrIshuka uvAcha athaivamIDito rAjan sAdaraM tridashairhariH | svamupasthAnamAkarNya prAha tAnabhinanditaH || 46|| shrIbhagavAnuvAcha prIto.ahaM vaH surashreShThA madupasthAnavidyayA | AtmaishvaryasmR^itiH puMsAM bhaktishchaiva yayA mayi || 47|| kiM durApaM mayi prIte tathApi vibudharShabhAH | mayyekAntamatirnAnyanmatto vA~nChati tattvavit || 48|| na veda kR^ipaNaH shreya Atmano guNavastudR^ik | tasya tAnichChato yachChedyadi so.api tathAvidhaH || 49|| svayaM niHshreyasaM vidvAn na vaktyaj~nAya karma hi | na rAti rogiNo.apathyaM vA~nChato hi bhiShaktamaH || 50|| maghavan yAta bhadraM vo dadhya~nchamR^iShisattamam | vidyAvratatapaHsAraM gAtraM yAchata mA chiram || 51|| sa vA adhigato dadhya~N~NashvibhyAM brahma niShkalam | yadvA ashvashiro nAma tayoramaratAM vyadhAt || 52|| dadhya~N~NAtharvaNastvaShTre varmAbhedyaM madAtmakam | vishvarUpAya yatprAdAttvaShTA yattvamadhAstataH || 53|| yuShmabhyaM yAchito.ashvibhyAM dharmaj~no.a~NgAni dAsyati | tatastairAyudhashreShTho vishvakarmavinirmitaH | yena vR^itrashiro hartA matteja upabR^iMhitaH || 54|| tasmin vinihate yUyaM tejo.astrAyudhasampadaH | bhUyaH prApsyatha bhadraM vo na hiMsanti cha matparAn || 55|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe navamo.adhyAyaH || 9|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dashamo.adhyAyaH \- 10 ..} shrIshuka uvAcha indramevaM samAdishya bhagavAn vishvabhAvanaH | pashyatAmanimeShANAM tatraivAntardadhe hariH || 1|| tathAbhiyAchito devairR^iShirAtharvaNo mahAn | modamAna uvAchedaM prahasanniva bhArata || 2|| api vR^indArakA yUyaM na jAnItha sharIriNAm | saMsthAyAM yastvabhidroho duHsahashchetanApahaH || 3|| jijIviShUNAM jIvAnAmAtmA preShTha ihepsitaH | ka utsaheta taM dAtuM bhikShamANAya viShNave || 4|| devA UchuH kiM nu taddustyajaM brahman puMsAM bhUtAnukampinAm | bhavadvidhAnAM mahatAM puNyashlokeDyakarmaNAm || 5|| na nu svArthaparo loko na veda parasa~NkaTam | yadi veda na yAcheta neti nAha yadIshvaraH || 6|| R^iShiruvAcha dharmaM vaH shrotukAmena yUyaM me pratyudAhR^itAH | eSha vaH priyamAtmAnaM tyajantaM santyajAmyaham || 7|| yo.adhruveNAtmanA nAthA na dharmaM na yashaH pumAn | Iheta bhUtadayayA sa shochyaH sthAvarairapi || 8|| etAvAnavyayo dharmaH puNyashlokairupAsitaH | yo bhUtashokaharShAbhyAmAtmA shochati hR^iShyati || 9|| aho dainyamaho kaShTaM pArakyaiH kShaNabha~NguraiH | yannopakuryAdasvArthairmartyaH svaj~nAtivigrahaiH || 10|| shrIshuka uvAcha evaM kR^itavyavasito dadhya~N~NAtharvaNastanum | pare bhagavati brahmaNyAtmAnaM sannayan jahau || 11|| yatAkShAsumanobuddhistattvadR^ig dhvastabandhanaH | AsthitaH paramaM yogaM na dehaM bubudhe gatam || 12|| athendro vajramudyamya nirmitaM vishvakarmaNA | muneH shuktibhirutsikto bhagavattejasAnvitaH || 13|| vR^ito devagaNaiH sarvairgajendroparyashobhata | stUyamAno munigaNaistrailokyaM harShayanniva || 14|| vR^itramabhyadravachChatrumasurAnIkayUthapaiH | paryastamojasA rAjan kruddho rudra ivAntakam || 15|| tataH surANAmasurai raNaH paramadAruNaH | tretAmukhe narmadAyAmabhavatprathame yuge || 16|| rudrairvasubhirAdityairashvibhyAM pitR^ivahnibhiH | marudbhirR^ibhubhiH sAdhyairvishvedevairmarutpatim || 17|| dR^iShTvA vajradharaM shakraM rochamAnaM svayA shriyA | nAmR^iShyannasurA rAjan mR^idhe vR^itrapuraHsarAH || 18|| namuchiH shambaro.anarvA dvimUrdhA R^iShabho.asuraH | hayagrIvaH sha~NkushirA viprachittirayomukhaH || 19|| pulomA vR^iShaparvA cha prahetirhetirutkalaH | daiteyA dAnavA yakShA rakShAMsi cha sahasrashaH || 20|| sumAlimAlipramukhAH kArtasvaraparichChadAH | pratiShidhyendrasenAgraM mR^ityorapi durAsadam || 21|| abhyardayannasambhrAntAH siMhanAdena durmadAH | gadAbhiH parighairbANaiH prAsamudgaratomaraiH || 22|| shUlaiH parashvadhaiH khaDgaiH shataghnIbhirbhushuNDibhiH | sarvato.avAkiran shastrairastraishcha vibudharShabhAn || 23|| na te.adR^ishyanta sa~nChannAH sharajAlaiH samantataH | pu~NkhAnupu~NkhapatitairjyotIMShIva nabhoghanaiH || 24|| na te shastrAstravarShaughA hyAseduH surasainikAn | ChinnAH siddhapathe devairlaghuhastaiH sahasradhA || 25|| atha kShINAstrashastraughA girishR^i~NgadrumopalaiH | abhyavarShan surabalaM chichChidustAMshcha pUrvavat || 26|| tAnakShatAn svastimato nishAmya shastrAstrapUgairatha vR^itranAthAH | drumairdR^iShadbhirvividhAdrishR^i~Ngai\- ravikShatAMstatrasurindrasainikAn || 27|| sarve prayAsA abhavan vimoghAH kR^itAH kR^itA devagaNeShu daityaiH | kR^iShNAnukUleShu yathA mahatsu kShudraiH prayuktA rushatI rUkShavAchaH || 28|| te svaprayAsaM vitathaM nirIkShya harAvabhaktA hatayuddhadarpAH | palAyanAyAjimukhe visR^ijya patiM manaste dadhurAttasArAH || 29|| vR^itro.asurAMstAnanugAn manasvI pradhAvataH prekShya babhASha etat | palAyitaM prekShya balaM cha bhagnaM bhayena tIvreNa vihasya vIraH || 30|| kAlopapannAM ruchirAM manasvinAM uvAcha vAchaM puruShapravIraH | he viprachitte namuche puloman mayAnarva~nChambara me shR^iNudhvam || 31|| jAtasya mR^ityurdhruva eva sarvataH pratikriyA yasya na cheha kLLiptA | loko yashashchAtha tato yadi hyamuM ko nAma mR^ityuM na vR^iNIta yuktam || 32|| dvau sammatAviha mR^ityU durApau yadbrahmasandhAraNayA jitAsuH | kalevaraM yogarato vijahyA\- dyadagraNIrvIrashaye.anivR^ittaH || 33|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe indravR^itrAsurayuddhavarNanaM nAma dashamo.adhyAyaH || 10|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ekAdasho.adhyAyaH \- 11 ..} shrIshuka uvAcha ta evaM shaMsato dharmaM vachaH patyurachetasaH | naivAgR^ihNan bhayatrastAH palAyanaparA nR^ipa || 1|| vishIryamANAM pR^itanAmAsurImasurarShabhaH | kAlAnukUlaistridashaiH kAlyamAnAmanAthavat || 2|| dR^iShTvAtapyata sa~Nkruddha indrashatruramarShitaH | tAn nivAryaujasA rAjan nirbhartsyedamuvAcha ha || 3|| kiM va uchcharitairmAturdhAvadbhiH pR^iShThato hataiH | na hi bhItavadhaH shlAghyo na svargyaH shUramAninAm || 4|| yadi vaH pradhane shraddhA sAraM vA kShullakA hR^idi | agre tiShThata mAtraM me na chedgrAmyasukhe spR^ihA || 5|| evaM suragaNAn kruddho bhIShayan vapuShA ripUn | vyanadatsumahAprANo yena lokA vichetasaH || 6|| tena devagaNAH sarve vR^itravisphoTanena vai | nipeturmUrchChitA bhUmau yathaivAshaninA hatAH || 7|| mamarda padbhyAM surasainyamAturaM nimIlitAkShaM raNara~NgadurmadaH | gAM kampayannudyatashUla ojasA nAlaM vanaM yUthapatiryathonmadaH || 8|| vilokya taM vajradharo.atyamarShitaH svashatrave.abhidravate mahAgadAm | chikShepa tAmApatatIM suduHsahAM jagrAha vAmena kareNa lIlayA || 9|| sa indrashatruH kupito bhR^ishaM tayA mahendravAhaM gadayoruvikramaH | jaghAna kumbhasthala unnadan mR^idhe tatkarma sarve samapUjayan nR^ipa || 10|| airAvato vR^itragadAbhimR^iShTo vighUrNito.adriH kulishAhato yathA | apAsaradbhinnamukhaH sahendro mu~nchannasR^ik saptadhanurbhR^ishArtaH || 11|| na sannavAhAya viShaNNachetase prAyu~Nkta bhUyaH sa gadAM mahAtmA | indro.amR^itasyandikarAbhimarsha\- vItavyathakShatavAho.avatasthe || 12|| sa taM nR^ipendrAhavakAmyayA ripuM vajrAyudhaM bhrAtR^ihaNaM vilokya | smaraMshcha tatkarma nR^ishaMsamaMhaH shokena mohena hasan jagAda || 13|| vR^itra uvAcha diShTyA bhavAn me samavasthito ripu\- ryo brahmahA guruhA bhrAtR^ihA cha | diShTyAnR^iNo.adyAhamasattama tvayA machChUlanirbhinnadR^iShaddhR^idAchirAt || 14|| yo no.agrajasyAtmavido dvijAte\- rgurorapApasya cha dIkShitasya | vishrabhya khaDgena shirAMsyavR^ishcha\- tpashorivAkaruNaH svargakAmaH || 15|| shrIhrIdayAkIrtibhirujjhitaM tvAM svakarmaNA puruShAdaishcha garhyam | kR^ichChreNa machChUlavibhinnadeha\- maspR^iShTavahniM samadanti gR^idhrAH || 16|| anye.anu ye tveha nR^ishaMsamaj~nA ye hyudyatAstrAH praharanti mahyam | tairbhUtanAthAn sagaNAn nishAta\- trishUlanirbhinnagalairyajAmi || 17|| atho hare me kulishena vIra hartA pramathyaiva shiro yadIha | tatrAnR^iNo bhUtabaliM vidhAya manasvinAM pAdarajaH prapatsye || 18|| suresha kasmAnna hinoShi vajraM puraH sthite vairiNi mayyamogham | mA saMshayiShThA na gadeva vajraH syAnniShphalaH kR^ipaNArtheva yAch~nA || 19|| nanveSha vajrastava shakra tejasA harerdadhIchestapasA cha tejitaH | tenaiva shatruM jahi viShNuyantrito yato harirvijayaH shrIrguNAstataH || 20|| ahaM samAdhAya mano yathA.a.aha sa~NkarShaNastachcharaNAravinde | tvadvajraraMholulitagrAmyapAsho gatiM muneryAmyapaviddhalokaH || 21|| puMsAM kilaikAntadhiyAM svakAnAM yAH sampado divi bhUmau rasAyAm | na rAti yaddveSha udvega Adhi\- rmadaH kalirvyasanaM samprayAsaH || 22|| traivargikAyAsavighAtamasma\- tpatirvidhatte puruShasya shakra | tato.anumeyo bhagavatprasAdo yo durlabho.aki~nchanagocharo.anyaiH || 23|| ahaM hare tava pAdaikamUla\- dAsAnudAso bhavitAsmi bhUyaH | manaH smaretAsupaterguNAMste gR^iNIta vAkkarma karotu kAyaH || 24|| na nAkapR^iShThaM na cha pArameShThyaM na sArvabhaumaM na rasAdhipatyam | na yogasiddhIrapunarbhavaM vA sama~njasa tvA virahayya kA~NkShe || 25|| ajAtapakShA iva mAtaraM khagAH stanyaM yathA vatsatarAH kShudhArtAH | priyaM priyeva vyuShitaM viShaNNA mano.aravindAkSha didR^ikShate tvAm || 26|| mamottamashlokajaneShu sakhyaM saMsArachakre bhramataH svakarmabhiH | tvanmAyayA.a.atmA.a.atmajadAragehe\- ShvAsaktachittasya na nAtha bhUyAt || 27|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe vR^itrasya indropadesho nAmaikAdasho.adhyAyaH || 11|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. dvAdasho.adhyAyaH ..} R^iShiruvAcha evaM jihAsurnR^ipa dehamAjau mR^ityuM varaM vijayAnmanyamAnaH | shUlaM pragR^ihyAbhyapatatsurendraM yathA mahApuruShaM kaiTabho.apsu || 1|| tato yugAntAgnikaThorajihva\- mAvidhya shUlaM tarasAsurendraH | kShiptvA mahendrAya vinadya vIro hato.asi pApeti ruShA jagAda || 2|| kha Apatattadvichaladgraholkava\- nnirIkShya duShprekShyamajAtaviklavaH | vajreNa vajrI shataparvaNAchChina\- dbhujaM cha tasyoragarAjabhogam || 3|| ChinnaikabAhuH parigheNa vR^itraH saMrabdha AsAdya gR^ihItavajram | hanau tatADendramathAmarebhaM vajraM cha hastAnnyapatanmaghonaH || 4|| vR^itrasya karmAtimahAdbhutaM tat surAsurAshchAraNasiddhasa~NghAH | apUjayaMstatpuruhUtasa~NkaTaM nirIkShya hA heti vichukrushurbhR^isham || 5|| indro na vajraM jagR^ihe vilajjita\- shchyutaM svahastAdarisannidhau punaH | tamAha vR^itro hara Attavajro jahi svashatruM na viShAdakAlaH || 6|| yuyutsatAM kutrachidAtatAyinAM jayaH sadaikatra na vai parAtmanAm | vinaikamutpattilayasthitIshvaraM sarvaj~namAdyaM puruShaM sanAtanam || 7|| lokAH sapAlA yasyeme shvasanti vivashA vashe | dvijA iva shichA baddhAH sa kAla iha kAraNam || 8|| ojaH saho balaM prANamamR^itaM mR^ityumeva cha | tamaj~nAya jano hetumAtmAnaM manyate jaDam || 9|| yathA dArumayI nArI yathA yantramayo mR^igaH | evaM bhUtAni maghavannIshatantrANi viddhi bhoH || 10|| puruShaH prakR^itirvyaktamAtmA bhUtendriyAshayAH | shaknuvantyasya sargAdau na vinA yadanugrahAt || 11|| avidvAnevamAtmAnaM manyate.anIshamIshvaram | bhUtaiH sR^ijati bhUtAni grasate tAni taiH svayam || 12|| AyuH shrIH kIrtiraishvaryamAshiShaH puruShasya yAH | bhavantyeva hi tatkAle yathAnichChorviparyayAH || 13|| tasmAdakIrtiyashasorjayApajayayorapi | samaH syAtsukhaduHkhAbhyAM mR^ityujIvitayostathA || 14|| sattvaM rajastama iti prakR^iternAtmano guNAH | tatra sAkShiNamAtmAnaM yo veda na sa badhyate || 15|| pashya mAM nirjitaM shakra vR^ikNAyudhabhujaM mR^idhe | ghaTamAnaM yathAshakti tava prANajihIrShayA || 16|| prANaglaho.ayaM samara iShvakSho vAhanAsanaH | atra na j~nAyate.amuShya jayo.amuShya parAjayaH || 17|| shrIshuka uvAcha indro vR^itravachaH shrutvA gatAlIkamapUjayat | gR^ihItavajraH prahasaMstamAha gatavismayaH || 18|| indra uvAcha aho dAnava siddho.asi yasya te matirIdR^ishI | bhaktaH sarvAtmanA.a.atmAnaM suhR^idaM jagadIshvaram || 19|| bhavAnatArShInmAyAM vai vaiShNavIM janamohinIm | yadvihAyAsuraM bhAvaM mahApuruShatAM gataH || 20|| khalvidaM mahadAshcharyaM yadrajaHprakR^itestava | vAsudeve bhagavati sattvAtmani dR^iDhA matiH || 21|| yasya bhaktirbhagavati harau niHshreyaseshvare | vikrIDato.amR^itAmbhodhau kiM kShudraiH khAtakodakaiH || 22|| shrIshuka uvAcha iti bruvANAvanyonyaM dharmajij~nAsayA nR^ipa | yuyudhAte mahAvIryAvindravR^itrau yudhAmpatI || 23|| Avidhya parighaM vR^itraH kArShNAyasamarindamaH | indrAya prAhiNodghoraM vAmahastena mAriSha || 24|| sa tu vR^itrasya parighaM karaM cha karabhopamam | chichCheda yugapaddevo vajreNa shataparvaNA || 25|| dorbhyAmutkR^ittamUlAbhyAM babhau raktasravo.asuraH | ChinnapakSho yathA gotraH khAdbhraShTo vajriNA hataH || 26|| kR^itvAdharAM hanuM bhUmau daityo divyuttarAM hanum | nabhogambhIravaktreNa leliholbaNajihvayA || 27|| daMShTrAbhiH kAlakalpAbhirgrasanniva jagattrayam | atimAtramahAkAya AkShipaMstarasA girIn || 28|| girirAT pAdachArIva padbhyAM nirjarayan mahIm | jagrAsa sa samAsAdya vajriNaM sahavAhanam || 29|| mahAprANo mahAvIryo mahAsarpa iva dvipam | vR^itragrastaM tamAlakShya saprajApatayaH surAH | hA kaShTamiti nirviNNAshchukrushuH samaharShayaH || 30|| nigIrNo.apyasurendreNa na mamArodaraM gataH | mahApuruShasannaddho yogamAyAbalena cha || 31|| bhittvA vajreNa tatkukShiM niShkramya balabhidvibhuH | uchchakarta shiraH shatrorgirishR^i~NgamivaujasA || 32|| vajrastu tatkandharamAshuvegaH kR^intan samantAtparivartamAnaH | nyapAtayattAvadahargaNena yo jyotiShAmayane vArtrahatye || 33|| tadA cha khe dundubhayo vinedu\- rgandharvasiddhAH samaharShisa~NghAH | vArtraghnali~NgaistamabhiShTuvAnA mantrairmudA kusumairabhyavarShan || 34|| vR^itrasya dehAnniShkrAntamAtmajyotirarindama | pashyatAM sarvalokAnAmalokaM samapadyata || 35|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe vR^itravadho nAma dvAdasho.adhyAyaH || 12|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. trayodasho.adhyAyaH \- 13 ..} shrIshuka uvAcha vR^itre hate trayo lokA vinA shakreNa bhUrida | sapAlA hyabhavan sadyo vijvarA nirvR^itendriyAH || 1|| devarShipitR^ibhUtAni daityA devAnugAH svayam | pratijagmuH svadhiShNyAni brahmeshendrAdayastataH || 2|| rAjovAcha indrasyAnirvR^iterhetuM shrotumichChAmi bho mune | yenAsan sukhino devA harerduHkhaM kuto.abhavat || 3|| shrIshuka uvAcha vR^itravikramasaMvignAH sarve devAH saharShibhiH | tadvadhAyArthayannindraM naichChadbhIto bR^ihadvadhAt || 4|| indra uvAcha strIbhUjaladrumaireno vishvarUpavadhodbhavam | vibhaktamanugR^ihNadbhirvR^itrahatyAM kva mArjmyaham || 5|| shrIshuka uvAcha R^iShayastadupAkarNya mahendramidamabruvan | yAjayiShyAma bhadraM te hayamedhena mA sma bhaiH || 6|| hayamedhena puruShaM paramAtmAnamIshvaram | iShTvA nArAyaNaM devaM mokShyase.api jagadvadhAt || 7|| brahmahA pitR^ihA goghno mAtR^ihA.a.achAryahAghavAn | shvAdaH pulkasako vApi shud.hdhyeran yasya kIrtanAt || 8|| tamashvamedhena mahAmakhena shraddhAnvito.asmAbhiranuShThitena | hatvApi sabrahmacharAcharaM tvaM na lipyase kiM khalanigraheNa || 9|| shrIshuka uvAcha evaM sa~nchodito viprairmarutvAnahanadripum | brahmahatyA hate tasminnAsasAda vR^iShAkapim || 10|| tayendraH smAsahattApaM nirvR^itirnAmumAvishat | hrImantaM vAchyatAM prAptaM sukhayantyapi no guNAH || 11|| tAM dadarshAnudhAvantIM chANDAlImiva rUpiNIm | jarayA vepamAnA~NgIM yakShmagrastAmasR^ikpaTAm || 12|| vikIrya palitAn keshAMstiShTha tiShTheti bhAShiNIm | mInagandhyasugandhena kurvatIM mArgadUShaNam || 13|| nabho gato dishaH sarvAH sahasrAkSho vishAmpate | prAgudIchIM dishaM tUrNaM praviShTo nR^ipa mAnasam || 14|| sa AvasatpuShkaranAlatantU\- nalabdhabhogo yadihAgnidUtaH | varShANi sAhasramalakShito.antaH sa chintayan brahmavadhAdvimokSham || 15|| tAvattriNAkaM nahuShaH shashAsa vidyAtapoyogabalAnubhAvaH | sa sampadaishvaryamadAndhabuddhi\- rnItastirashchAM gatimindrapatnyA || 16|| tato gato brahmagiropahUta R^itambharadhyAnanivAritAghaH | pApastu digdevatayA hataujA\- staM nAbhyabhUdavitaM viShNupatnyA || 17|| taM cha brahmarShayo.abhyetya hayamedhena bhArata | yathAvaddIkShayA~nchakruH puruShArAdhanena ha || 18|| athejyamAne puruShe sarvadevamayAtmani | ashvamedhe mahendreNa vitate brahmavAdibhiH || 19|| sa vai tvAShTravadho bhUyAnapi pApachayo nR^ipa | nItastenaiva shUnyAya nIhAra iva bhAnunA || 20|| sa vAjimedhena yathoditena vitAyamAnena marIchimishraiH | iShTvAdhiyaj~naM puruShaM purANa\- mindro mahAnAsa vidhUtapApaH || 21|| idaM mahAkhyAnamasheShapApmanAM prakShAlanaM tIrthapadAnukIrtanam | bhaktyuchChrayaM bhaktajanAnuvarNanaM mahendramokShaM vijayaM marutvataH || 22|| paTheyurAkhyAnamidaM sadA budhAH shR^iNvantyatho parvaNi parvaNIndriyam | dhanyaM yashasyaM nikhilAghamochanaM ripu~njayaM svastyayanaM tathAyuSham || 23|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe indravijaye trayodasho.adhyAyaH || 13|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. chaturdasho.adhyAyaH \- 14 ..} parIkShiduvAcha rajastamaHsvabhAvasya brahman vR^itrasya pApmanaH | nArAyaNe bhagavati kathamAsIddR^iDhA matiH || 1|| devAnAM shuddhasattvAnAmR^iShINAM chAmalAtmanAm | bhaktirmukundacharaNe na prAyeNopajAyate || 2|| rajobhiH samasa~NkhyAtAH pArthivairiha jantavaH | teShAM ye kechanehante shreyo vai manujAdayaH || 3|| prAyo mumukShavasteShAM kechanaiva dvijottama | mumukShUNAM sahasreShu kashchinmuchyeta sidhyati || 4|| muktAnAmapi siddhAnAM nArAyaNaparAyaNaH | sudurlabhaH prashAntAtmA koTiShvapi mahAmune || 5|| vR^itrastu sa kathaM pApaH sarvalokopatApanaH | itthaM dR^iDhamatiH kR^iShNa AsItsa~NgrAma ulbaNe || 6|| atra naH saMshayo bhUyA~nChrotuM kautUhalaM prabho | yaH pauruSheNa samare sahasrAkShamatoShayat || 7|| sUta uvAcha parIkShito.atha samprashnaM bhagavAn bAdarAyaNiH | nishamya shraddadhAnasya pratinandya vacho.abravIt || 8|| shrIshuka uvAcha shR^iNuShvAvahito rAjannitihAsamimaM yathA | shrutaM dvaipAyanamukhAnnAradAddevalAdapi || 9|| AsIdrAjA sArvabhaumaH shUraseneShu vai nR^ipa | chitraketuriti khyAto yasyAsItkAmadhu~NmahI || 10|| tasya bhAryAsahasrANAM sahasrANi dashAbhavan | sAntAnikashchApi nR^ipo na lebhe tAsu santatim || 11|| rUpaudAryavayojanmavidyaishvaryashriyAdibhiH | sampannasya guNaiH sarvaishchintA vandhyApaterabhUt || 12|| na tasya sampadaH sarvA mahiShyo vAmalochanAH | sArvabhaumasya bhUshcheyamabhavan prItihetavaH || 13|| tasyaikadA tu bhavanama~NgirA bhagavAn R^iShiH | lokAnanucharannetAnupAgachChadyadR^ichChayA || 14|| taM pUjayitvA vidhivatpratyutthAnArhaNAdibhiH | kR^itAtithyamupAsIdatsukhAsInaM samAhitaH || 15|| maharShistamupAsInaM prashrayAvanataM kShitau | pratipUjya mahArAja samAbhAShyedamabravIt || 16|| a~NgirA uvAcha api te.anAmayaM svasti prakR^itInAM tathA.a.atmanaH | yathA prakR^itibhirguptaH pumAn rAjApi saptabhiH || 17|| AtmAnaM prakR^itiShvaddhA nidhAya shreya ApnuyAt | rAj~nA tathA prakR^itayo naradevAhitAdhayaH || 18|| api dArAH prajAmAtyA bhR^ityAH shreNyo.atha mantriNaH | paurA jAnapadA bhUpA AtmajA vashavartinaH || 19|| yasyAtmAnuvashashchetsyAtsarve tadvashagA ime | lokAH sapAlA yachChanti sarve balimatandritAH || 20|| AtmanaH prIyate nAtmA parataH svata eva vA | lakShaye.alabdhakAmaM tvAM chintayA shabalaM mukham || 21|| evaM vikalpito rAjan viduShA muninApi saH | prashrayAvanato.abhyAha prajAkAmastato munim || 22|| chitraketuruvAcha bhagavan kiM na viditaM tapoj~nAnasamAdhibhiH | yoginAM dhvastapApAnAM bahirantaH sharIriShu || 23|| tathApi pR^ichChato brUyAM brahmannAtmani chintitam | bhavato viduShashchApi choditastvadanuj~nayA || 24|| lokapAlairapi prArthyAH sAmrAjyaishvaryasampadaH | na nandayantyaprajaM mAM kShuttR^iTkAmamivApare || 25|| tataH pAhi mahAbhAga pUrvaiH saha gataM tamaH | yathA tarema dustAraM prajayA tadvidhehi naH || 26|| shrIshuka uvAcha ityarthitaH sa bhagavAn kR^ipAlurbrahmaNaH sutaH | shrapayitvA charuM tvAShTraM tvaShTAramayajadvibhuH || 27|| jyeShThA shreShThA cha yA rAj~no mahiShINAM cha bhArata | nAmnA kR^itadyutistasyai yaj~nochChiShTamadAddvijaH || 28|| athAha nR^ipatiM rAjan bhavitaikastavAtmajaH | harShashokapradastubhyamiti brahmasuto yayau || 29|| sApi tatprAshanAdeva chitraketoradhArayat | garbhaM kR^itadyutirdevI kR^ittikAgnerivAtmajam || 30|| tasyA anudinaM garbhaH shuklapakSha ivoDupaH | vavR^idhe shUraseneshatejasA shanakairnR^ipa || 31|| atha kAla upAvR^itte kumAraH samajAyata | janayan shUrasenAnAM shR^iNvatAM paramAM mudam || 32|| hR^iShTo rAjA kumArasya snAtaH shuchirala~NkR^itaH | vAchayitvA.a.ashiSho vipraiH kArayAmAsa jAtakam || 33|| tebhyo hiraNyaM rajataM vAsAMsyAbharaNAni cha | grAmAn hayAn gajAn prAdAddhenUnAmarbudAni ShaT || 34|| vavarSha kAmamanyeShAM parjanya iva dehinAm | dhanyaM yashasyamAyuShyaM kumArasya mahAmanAH || 35|| kR^ichChralabdhe.atha rAjarShestanaye.anudinaM pituH | yathA niHsvasya kR^ichChrApte dhane sneho.anvavardhata || 36|| mAtustvatitarAM putre sneho mohasamudbhavaH | kR^itadyuteH sapatnInAM prajAkAmajvaro.abhavat || 37|| chitraketoratiprItiryathA dAre prajAvati | na tathAnyeShu sa~njaj~ne bAlaM lAlayato.anvaham || 38|| tAH paryatapyannAtmAnaM garhayantyo.abhyasUyayA | Anapatyena duHkhena rAj~no.anAdareNa cha || 39|| dhigaprajAM striyaM pApAM patyushchAgR^ihasammatAm | suprajAbhiH sapatnIbhirdAsImiva tiraskR^itAm || 40|| dAsInAM ko nu santApaH svAminaH paricharyayA | abhIkShNaM labdhamAnAnAM dAsyA dAsIva durbhagAH || 41|| evaM sandahyamAnAnAM sapatnyAH putrasampadA | rAj~no.asammatavR^ittInAM vidveSho balavAnabhUt || 42|| vidveShanaShTamatayaH striyo dAruNachetasaH | garaM daduH kumArAya durmarShA nR^ipatiM prati || 43|| kR^itadyutirajAnantI sapatnInAmaghaM mahat | supta eveti sa~nchintya nirIkShya vyacharadgR^ihe || 44|| shayAnaM suchiraM bAlamupadhArya manIShiNI | putramAnaya me bhadre iti dhAtrImachodayat || 45|| sA shayAnamupavrajya dR^iShTvA chottAralochanam | prANendriyAtmabhistyaktaM hatAsmItyapatadbhuvi || 46|| tasyAstadAkarNya bhR^ishAturaM svaraM ghnantyAH karAbhyAmura uchchakairapi | pravishya rAj~nI tvarayA.a.atmajAntikaM dadarsha bAlaM sahasA mR^itaM sutam || 47|| papAta bhUmau parivR^iddhayA shuchA mumoha vibhraShTashiroruhAmbarA || 48|| tato nR^ipAntaHpuravartino janA narAshcha nAryashcha nishamya rodanam | Agatya tulyavyasanAH suduHkhitA\- stAshcha vyalIkaM ruruduH kR^itAgasaH || 49|| shrutvA mR^itaM putramalakShitAntakaM vinaShTadR^iShTiH prapatan skhalan pathi | snehAnubandhaidhitayA shuchA bhR^ishaM vimUrchChito.anuprakR^itirdvijairvR^itaH || 50|| papAta bAlasya sa pAdamUle mR^itasya visrastashiroruhAmbaraH | dIrghaM shvasan bAShpakaloparodhato niruddhakaNTho na shashAka bhAShitum || 51|| patiM nirIkShyorushuchArpitaM tadA mR^itaM cha bAlaM sutamekasantatim | janasya rAj~nI prakR^iteshcha hR^idrujaM satI dadhAnA vilalApa chitradhA || 52|| stanadvayaM ku~NkumagandhamaNDitaM niShi~nchatI sA~njanabAShpabindubhiH | vikIrya keshAn vigalatsrajaH sutaM shushocha chitraM kurarIva susvaram || 53|| aho vidhAtastvamatIva bAlisho yastvAtmasR^iShTyapratirUpamIhase | pare nu jIvatyaparasya yA mR^iti\- rviparyayashchettvamasi dhruvaH paraH || 54|| na hi kramashchediha mR^ityujanmanoH sharIriNAmastu tadAtmakarmabhiH | yaH snehapAsho nijasargavR^iddhaye svayaM kR^itaste tamimaM vivR^ishchasi || 55|| tvaM tAta nArhasi cha mAM kR^ipaNAmanAthAM tyaktuM vichakShva pitaraM tava shokataptam | a~njastarema bhavatAprajadustaraM yad\- dhvAntaM na yAhyakaruNena yamena dUram || 56|| uttiShTha tAta ta ime shishavo vayasyA\- stvAmAhvayanti nR^ipanandana saMvihartum | suptashchiraM hyashanayA cha bhavAn parIto bhu~NkShva stanaM piba shucho hara naH svakAnAm || 57|| nAhaM tanUja dadR^ishe hatama~NgalA te mugdhasmitaM muditavIkShaNamAnanAbjam | kiM vA gato.asyapunaranvayamanyalokaM nIto.aghR^iNena na shR^iNomi kalA giraste || 58|| shrIshuka uvAcha vilapantyA mR^itaM putramiti chitravilApanaiH | chitraketurbhR^ishaM tapto muktakaNTho ruroda ha || 59|| tayorvilapatoH sarve dampatyostadanuvratAH | ruruduH sma narA nAryaH sarvamAsIdachetanam || 60|| evaM kashmalamApannaM naShTasa.nj~namanAyakam | j~nAtvA~NgirA nAma munirAjagAma sanAradaH || 61|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe chitraketuvilApo nAma chaturdasho.adhyAyaH || 14|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. pa~nchadasho.adhyAyaH \- 15 ..} shrIshuka uvAcha UchaturmR^itakopAnte patitaM mR^itakopamam | shokAbhibhUtaM rAjAnaM bodhayantau saduktibhiH || 1|| ko.ayaM syAttava rAjendra bhavAn yamanushochati | tvaM chAsya katamaH sR^iShTau puredAnImataH param || 2|| yathA prayAnti saMyAnti srotovegena vAlukAH | saMyujyante viyujyante tathA kAlena dehinaH || 3|| yathA dhAnAsu vai dhAnA bhavanti na bhavanti cha | evaM bhUteShu bhUtAni choditAnIshamAyayA || 4|| vayaM cha tvaM cha ye cheme tulyakAlAshcharAcharAH | janmamR^ityoryathA pashchAtprA~N naivamadhunApi bhoH || 5|| bhUtairbhUtAni bhUteshaH sR^ijatyavati hantyajaH | AtmasR^iShTairasvatantrairanapekSho.api bAlavat || 6|| dehena dehino rAjan dehAddeho.abhijAyate | bIjAdeva yathA bIjaM dehyartha iva shAshvataH || 7|| dehadehivibhAgo.ayamavivekakR^itaH purA | jAtivyaktivibhAgo.ayaM yathA vastuni kalpitaH || 8|| shrIshuka uvAcha evamAshvAsito rAjA chitraketurdvijoktibhiH | pramR^ijya pANinA vaktramAdhimlAnamabhAShata || 9|| rAjovAcha kau yuvAM j~nAnasampannau mahiShThau cha mahIyasAm | avadhUtena veSheNa gUDhAviha samAgatau || 10|| charanti hyavanau kAmaM brAhmaNA bhagavatpriyAH | mAdR^ishAM grAmyabuddhInAM bodhAyonmattali~NginaH || 11|| kumAro nArada R^ibhura~NgirA devalo.asitaH | apAntaratamo vyAso mArkaNDeyo.atha gautamaH || 12|| vasiShTho bhagavAn rAmaH kapilo bAdarAyaNiH | durvAsA yAj~navalkyashcha jAtUkarNyastathAruNiH || 13|| romashashchyavano datta AsuriH sapata~njaliH | R^iShirvedashirA bodhyaH muniH pa~nchashirAstathA || 14|| hiraNyanAbhaH kausalyaH shrutadeva R^itadhvajaH | ete pare cha siddheshAshcharanti j~nAnahetavaH || 15|| tasmAdyuvAM grAmyapashormama mUDhadhiyaH prabhU | andhe tamasi magnasya j~nAnadIpa udIryatAm || 16|| a~NgirA uvAcha ahaM te putrakAmasya putrado.asmya~NgirA nR^ipa | eSha brahmasutaH sAkShAnnArado bhagavAn R^iShiH || 17|| itthaM tvAM putrashokena magnaM tamasi dustare | atadarhamanusmR^itya mahApuruShagocharam || 18|| anugrahAya bhavataH prAptAvAvAmiha prabho | brahmaNyo bhagavadbhakto nAvasIditumarhati || 19|| tadaiva te paraM j~nAnaM dadAmi gR^ihamAgataH | j~nAtvAnyAbhiniveshaM te putrameva dadAvaham || 20|| adhunA putriNAM tApo bhavataivAnubhUyate | evaM dArA gR^ihA rAyo vividhaishvaryasampadaH || 21|| shabdAdayashcha viShayAshchalA rAjyavibhUtayaH | mahI rAjyaM balaM kosho bhR^ityAmAtyasuhR^ijjanAH || 22|| sarve.api shUraseneme shokamohabhayArtidAH | gandharvanagaraprakhyAH svapnamAyAmanorathAH || 23|| dR^ishyamAnA vinArthena na dR^ishyante manobhavAH | karmabhirdhyAyato nAnAkarmANi manaso.abhavan || 24|| ayaM hi dehino deho dravyaj~nAnakriyAtmakaH | dehino vividhakleshasantApakR^idudAhR^itaH || 25|| tasmAtsvasthena manasA vimR^ishya gatimAtmanaH | dvaite dhruvArthavishrambhaM tyajopashamamAvisha || 26|| nArada uvAcha etAM mantropaniShadaM pratIchCha prayato mama | yAM dhArayan saptarAtrAddraShTA sa~NkarShaNaM prabhum || 27|| yatpAdamUlamupasR^itya narendra pUrve sharvAdayo bhramamimaM dvitayaM visR^ijya | sadyastadIyamatulAnadhikaM mahitvaM prApurbhavAnapi paraM na chirAdupaiti || 28|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe chitraketusAntvanaM nAma pa~nchadasho.adhyAyaH || 15|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ShoDasho.adhyAyaH \- 16 ..} shrIshuka uvAcha atha devaR^iShI rAjan samparetaM nR^ipAtmajam | darshayitveti hovAcha j~nAtInAmanushochatAm || 1|| nArada uvAcha jIvAtman pashya bhadraM te mAtaraM pitaraM cha te | suhR^ido bAndhavAstaptAH shuchA tvatkR^itayA bhR^isham || 2|| kalevaraM svamAvishya sheShamAyuH suhR^idvR^itaH | bhu~NkShva bhogAn pitR^iprattAnadhitiShTha nR^ipAsanam || 3|| jIva uvAcha kasmin janmanyamI mahyaM pitaro mAtaro.abhavan | karmabhirbhrAmyamANasya devatirya~NnR^iyoniShu || 4|| bandhuj~nAtyarimadhyasthamitrodAsInavidviShaH | sarva eva hi sarveShAM bhavanti kramasho mithaH || 5|| yathA vastUni paNyAni hemAdIni tatastataH | paryaTanti nareShvevaM jIvo yoniShu kartR^iShu || 6|| nityasyArthasya sambandho hyanityo dR^ishyate nR^iShu | yAvadyasya hi sambandho mamatvaM tAvadeva hi || 7|| evaM yonigato jIvaH sa nityo niraha~NkR^itaH | yAvadyatropalabhyeta tAvatsvatvaM hi tasya tat || 8|| eSha nityo.avyayaH sUkShma eSha sarvAshrayaH svadR^ik | AtmamAyAguNairvishvamAtmAnaM sR^ijati prabhuH || 9|| na hyasyAtipriyaH kashchin nApriyaH svaH paro.api vA | ekaH sarvadhiyAM draShTA kartR^INAM guNadoShayoH || 10|| nAdatta AtmA hi guNaM na doShaM na kriyAphalam | udAsInavadAsInaH parAvaradR^igIshvaraH || 11|| shrIshuka uvAcha ityudIrya gato jIvo j~nAtayastasya te tadA | vismitA mumuchuH shokaM ChittvA.a.atmasnehashR^i~NkhalAm || 12|| nirhR^itya j~nAtayo j~nAterdehaM kR^itvochitAH kriyAH | tatyajurdustyajaM snehaM shokamohabhayArtidam || 13|| bAlaghnyo vrIDitAstatra bAlahatyAhataprabhAH | bAlahatyAvrataM cherurbrAhmaNairyannirUpitam | yamunAyAM mahArAja smarantyo dvijabhAShitam || 14|| sa itthaM pratibuddhAtmA chitraketurdvijoktibhiH | gR^ihAndhakUpAnniShkrAntaH saraHpa~NkAdiva dvipaH || 15|| kAlindyAM vidhivatsnAtvA kR^itapuNyajalakriyaH | maunena saMyataprANo brahmaputrAvavandata || 16|| atha tasmai prapannAya bhaktAya prayatAtmane | bhagavAnnAradaH prIto vidyAmetAmuvAcha ha || 17|| oM namastubhyaM bhagavate vAsudevAya dhImahi | pradyumnAyAniruddhAya namaH sa~NkarShaNAya cha || 18|| namo vij~nAnamAtrAya paramAnandamUrtaye | AtmArAmAya shAntAya nivR^ittadvaitadR^iShTaye || 19|| AtmAnandAnubhUtyaiva nyastashaktyUrmaye namaH | hR^iShIkeshAya mahate namaste vishvamUrtaye || 20|| vachasyuparate.aprApya ya eko manasA saha | anAmarUpashchinmAtraH so.avyAnnaH sadasatparaH || 21|| yasminnidaM yatashchedaM tiShThatyapyeti jAyate | mR^iNmayeShviva mR^ijjAtistasmai te brahmaNe namaH || 22|| yanna spR^ishanti na vidurmanobuddhIndriyAsavaH | antarbahishcha vitataM vyomavattannato.asmyaham || 23|| dehendriyaprANamanodhiyo.amI yadaMshaviddhAH pracharanti karmasu | naivAnyadA lohamivAprataptaM sthAneShu taddraShTrapadeshameti || 24|| oM namo bhagavate mahApuruShAya mahAnubhAvAya mahAvibhUtipataye sakalasAtvataparivR^iDha\- nikarakarakamalakuDmalopalAlitacharaNA\- ravindayugala parama parameShThin namaste || 25|| shrIshuka uvAcha bhaktAyaitAM prapannAya vidyAmAdishya nAradaH | yayAva~NgirasA sAkaM dhAma svAyambhuvaM prabho || 26|| chitraketustu vidyAM tAM yathA nAradabhAShitAm | dhArayAmAsa saptAhamabbhakShaH susamAhitaH || 27|| tataH sa saptarAtrAnte vidyayA dhAryamANayA | vidyAdharAdhipatyaM sa lebhe.apratihataM nR^ipa || 28|| tataH katipayAhobhirvidyayeddhamanogatiH | jagAma devadevasya sheShasya charaNAntikam || 29|| mR^iNAlagauraM shitivAsasaM sphura\- tkirITakeyUrakaTitraka~NkaNam | prasannavaktrAruNalochanaM vR^itaM dadarsha siddheshvaramaNDalaiH prabhum || 30|| taddarshanadhvastasamastakilbiShaH svasthAmalAntaHkaraNo.abhyayAnmuniH | pravR^iddhabhaktyA praNayAshrulochanaH prahR^iShTaromA.a.anamadAdipUruSham || 31|| sa uttamashlokapadAbjaviShTaraM premAshruleshairupamehayan muhuH | premoparuddhAkhilavarNanirgamo naivAshakattaM prasamIDituM chiram || 32|| tataH samAdhAya mano manIShayA babhASha etatpratilabdhavAgasau | niyamya sarvendriyabAhyavartanaM jagadguruM sAtvatashAstravigraham || 33|| chitraketuruvAcha ajita jitaH samamatibhiH sAdhubhi\- rbhavAn jitAtmabhirbhavatA | vijitAste.api cha bhajatAmakAmAtmanAM ya Atmado.atikaruNaH || 34|| tava vibhavaH khalu bhagavan jagadudayasthitilayAdIni | vishvasR^ijasteM.ashAMshAstatra mR^iShA spardhante pR^ithagabhimatyA || 35|| paramANuparamamahatostva\- mAdyantAntaravartI trayavidhuraH | AdAvante.api cha sattvAnAM yaddhruvaM tadevAntarAle.api || 36|| kShityAdibhireSha kilAvR^itaH saptabhirdashaguNottarairaNDakoshaH | yatra patatyaNukalpaH sahANDakoTikoTibhistadanantaH || 37|| viShayatR^iSho narapashavo ya upAsate vibhUtIrna paraM tvAm | teShAmAshiSha Isha tadanu vinashyanti yathA rAjakulam || 38|| kAmadhiyastvayi rachitA na parama rohanti yathA karambhabIjAni | j~nAnAtmanyaguNamaye guNagaNato.asya dvandvajAlAni || 39|| jitamajita tadA bhavatA yadAha bhAgavataM dharmamanavadyam | niShki~nchanA ye munaya AtmArAmA yamupAsate.apavargAya || 40|| viShamamatirna yatra nR^iNAM tvamahamiti mama taveti cha yadanyatra | viShamadhiyA rachito yaH sa hyavishuddhaH kShayiShNuradharmabahulaH || 41|| kaH kShemo nijaparayoH kiyAnarthaH svaparadruhA dharmeNa | svadrohAttava kopaH parasampIDayA cha tathAdharmaH || 42|| na vyabhicharati tavekShA yayA hyabhihito bhAgavato dharmaH | sthiracharasattvakadambeShvapR^ithagdhiyo yamupAsate tvAryAH || 43|| na hi bhagavannaghaTitamidaM tvaddarshanAnnR^iNAmakhilapApakShayaH | yannAma sakR^ichChravaNAtpulkasako.api vimuchyate saMsArAt || 44|| atha bhagavan vayamadhunA tvadavalokaparimR^iShTAshayamalAH | suraR^iShiNA yaduditaM tAvakena kathamanyathA bhavati || 45|| viditamananta samastaM tava jagadAtmano janairihAcharitam | vij~nApyaM paramaguroH kiyadiva savituriva khadyotaiH || 46|| namastubhyaM bhagavate sakalajaga\- tsthitilayodayeshAya | duravasitAtmagataye kuyoginAM bhidA paramahaMsAya || 47|| yaM vai shvasantamanu vishvasR^ijaH shvasanti yaM chekitAnamanu chittaya uchchakanti | bhUmaNDalaM sarShapAyati yasya mUrdhni tasmai namo bhagavate.astu sahasramUrdhne || 48|| shrIshuka uvAcha saMstuto bhagavAnevamanantastamabhAShata | vidyAdharapatiM prItashchitraketuM kurUdvaha || 49|| shrIbhagavAnuvAcha yannAradA~NgirobhyAM te vyAhR^itaM me.anushAsanam | saMsiddho.asi tayA rAjan vidyayA darshanAchcha me || 50|| ahaM vai sarvabhUtAni bhUtAtmA bhUtabhAvanaH | shabdabrahma paraM brahma mamobhe shAshvatI tanU || 51|| loke vitatamAtmAnaM lokaM chAtmani santatam | ubhayaM cha mayA vyAptaM mayi chaivobhayaM kR^itam || 52|| yathA suShuptaH puruSho vishvaM pashyati chAtmani | AtmAnamekadeshasthaM manyate svapna utthitaH || 53|| evaM jAgaraNAdIni jIvasthAnAni chAtmanaH | mAyAmAtrANi vij~nAya taddraShTAraM paraM smaret || 54|| yena prasuptaH puruShaH svApaM vedAtmanastadA | sukhaM cha nirguNaM brahma tamAtmAnamavehi mAm || 55|| ubhayaM smarataH puMsaH prasvApapratibodhayoH | anveti vyatirichyeta tajj~nAnaM brahma tatparam || 56|| yadetadvismR^itaM puMso madbhAvaM bhinnamAtmanaH | tataH saMsAra etasya dehAddeho mR^itermR^itiH || 57|| labdhveha mAnuShIM yoniM j~nAnavij~nAnasambhavAm | AtmAnaM yo na bud.hdhyeta na kvachitkShemamApnuyAt || 58|| smR^itvehAyAM parikleshaM tataH phalaviparyayam | abhayaM chApyanIhAyAM sa~NkalpAdvirametkaviH || 59|| sukhAya duHkhamokShAya kurvAte dampatI kriyAH | tato.anivR^ittiraprAptirduHkhasya cha sukhasya cha || 60|| evaM viparyayaM buddhvA nR^iNAM vij~nAbhimAninAm | Atmanashcha gatiM sUkShmAM sthAnatrayavilakShaNAm || 61|| dR^iShTashrutAbhirmAtrAbhirnirmuktaH svena tejasA | j~nAnavij~nAnasantuShTo madbhaktaH puruSho bhavet || 62|| etAvAneva manujairyoganaipuNyabuddhibhiH | svArthaH sarvAtmanA j~neyo yatparAtmaikadarshanam || 63|| tvametachChraddhayA rAjannapramatto vacho mama | j~nAnavij~nAnasampanno dhArayannAshu sidhyasi || 64|| shrIshuka uvAcha AshvAsya bhagavAnitthaM chitraketuM jagadguruH | pashyatastasya vishvAtmA tatashchAntardadhe hariH || 65|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe chitraketoH paramAtmadarshanaM nAma ShoDasho.adhyAyaH || 16|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. saptadasho.adhyAyaH \- 17 ..} shrIshuka uvAcha yatashchAntarhito.anantastasyai kR^itvA dishe namaH | vidyAdharashchitraketushchachAra gaganecharaH || 1|| sa lakShaM varShalakShANAmavyAhatabalendriyaH | stUyamAno mahAyogI munibhiH siddhachAraNaiH || 2|| kulAchalendradroNIShu nAnAsa~NkalpasiddhiShu | reme vidyAdharastrIbhirgApayan harimIshvaram || 3|| ekadA sa vimAnena viShNudattena bhAsvatA | girishaM dadR^ishe gachChan parItaM siddhachAraNaiH || 4|| Ali~NgyA~NkIkR^itAM devIM bAhunA munisaMsadi | uvAcha devyAH shR^iNvatyA jahAsochchaistadantike || 5|| chitraketuruvAcha eSha lokaguruH sAkShAddharmaM vaktA sharIriNAm | Aste mukhyaH sabhAyAM vai mithunIbhUya bhAryayA || 6|| jaTAdharastIvratapA brahmavAdisabhApatiH | a~NkIkR^itya striyaM chAste gatahrIH prAkR^ito yathA || 7|| prAyashaH prAkR^itAshchApi striyaM rahasi bibhrati | ayaM mahAvratadharo bibharti sadasi striyam || 8|| shrIshuka uvAcha bhagavAnapi tachChrutvA prahasyAgAdhadhIrnR^ipa | tUShNIM babhUva sadasi sabhyAshcha tadanuvratAH || 9|| ityatadvIryaviduShi bruvANe bahvashobhanam | ruShA.a.aha devI dhR^iShTAya nirjitAtmAbhimAnine || 10|| pArvatyuvAcha ayaM kimadhunA loke shAstA daNDadharaH prabhuH | asmadvidhAnAM duShTAnAM nirlajjAnAM cha viprakR^it || 11|| na veda dharmaM kila padmayoni\- rna brahmaputrA bhR^igunAradAdyAH | na vai kumAraH kapilo manushcha ye no niShedhantyativartinaM haram || 12|| eShAmanudhyeyapadAbjayugmaM jagadguruM ma~Ngalama~NgalaM svayam | yaH kShatrabandhuH paribhUya sUrIn prashAsti dhR^iShTastadayaM hi daNDyaH || 13|| nAyamarhati vaikuNThapAdamUlopasarpaNam | sambhAvitamatiH stabdhaH sAdhubhiH paryupAsitam || 14|| ataH pApIyasIM yonimAsurIM yAhi durmate | yatheha bhUyo mahatAM na kartA putra kilbiSham || 15|| shrIshuka uvAcha evaM shaptashchitraketurvimAnAdavaruhya saH | prasAdayAmAsa satIM mUrdhnA namreNa bhArata || 16|| chitraketuruvAcha pratigR^ihNAmi te shApamAtmano.a~njalinAmbike | devairmartyAya yatproktaM pUrvadiShTaM hi tasya tat || 17|| saMsArachakra etasmi~njanturaj~nAnamohitaH | bhrAmyan sukhaM cha duHkhaM cha bhu~Nkte sarvatra sarvadA || 18|| naivAtmA na parashchApi kartA syAtsukhaduHkhayoH | kartAraM manyate.atrAj~na AtmAnaM parameva cha || 19|| guNapravAha etasmin kaH shApaH ko nvanugrahaH | kaH svargo narakaH ko vA kiM sukhaM duHkhameva vA || 20|| ekaH sR^ijati bhUtAni bhagavAnAtmamAyayA | eShAM bandhaM cha mokShaM cha sukhaM duHkhaM cha niShkalaH || 21|| na tasya kashchiddayitaH pratIpo na j~nAtibandhurna paro na cha svaH | samasya sarvatra nira~njanasya sukhe na rAgaH kuta eva roShaH || 22|| tathApi tachChaktivisarga eShAM sukhAya duHkhAya hitAhitAya | bandhAya mokShAya cha mR^ityujanmanoH sharIriNAM saMsR^itayeva kalpate || 23|| atha prasAdaye na tvAM shApamokShAya bhAmini | yanmanyase asAdhUktaM mama tatkShamyatAM sati || 24|| shrIshuka uvAcha iti prasAdya girishau chitraketurarindama | jagAma svavimAnena pashyatoH smayatostayoH || 25|| tatastu bhagavAn rudro rudrANImidamabravIt | devarShidaityasiddhAnAM pArShadAnAM cha shR^iNvatAm || 26|| shrIrudra uvAcha dR^iShTavatyasi sushroNi hareradbhutakarmaNaH | mAhAtmyaM bhR^ityabhR^ityAnAM niHspR^ihANAM mahAtmanAm || 27|| nArAyaNaparAH sarve na kutashchana bibhyati | svargApavarganarakeShvapi tulyArthadarshinaH || 28|| dehinAM dehasaMyogAddvandvAnIshvaralIlayA | sukhaM duHkhaM mR^itirjanma shApo.anugraha eva cha || 29|| avivekakR^itaH puMso hyarthabheda ivAtmani | guNadoShavikalpashcha bhideva srajivatkR^itaH || 30|| vAsudeve bhagavati bhaktimudvahatAM nR^iNAm | j~nAnavairAgyavIryANAM neha kashchidvyapAshrayaH || 31|| nAhaM viri~ncho na kumAranAradau na brahmaputrA munayaH sureshAH | vidAma yasyehitamaMshakAMshakA na tatsvarUpaM pR^ithagIshamAninaH || 32|| na hyasyAsti priyaH kashchinnApriyaH svaH paro.api vA | AtmatvAtsarvabhUtAnAM sarvabhUtapriyo hariH || 33|| tasya chAyaM mahAbhAgashchitraketuH priyo.anugaH | sarvatra samadR^ik shAnto hyahaM chaivAchyutapriyaH || 34|| tasmAnna vismayaH kAryaH puruSheShu mahAtmasu | mahApuruShabhakteShu shAnteShu samadarshiShu || 35|| shrIshuka uvAcha iti shrutvA bhagavataH shivasyomAbhibhAShitam | babhUva shAntadhI rAjan devI vigatavismayA || 36|| iti bhAgavato devyAH pratishaptumalantamaH | mUrdhnA sa~njagR^ihe shApametAvatsAdhulakShaNam || 37|| jaj~ne tvaShTurdakShiNAgnau dAnavIM yonimAshritaH | vR^itra ityabhivikhyAto j~nAnavij~nAnasaMyutaH || 38|| etatte sarvamAkhyAtaM yanmAM tvaM paripR^ichChasi | vR^itrasyAsurajAteshcha kAraNaM bhagavanmateH || 39|| itihAsamimaM puNyaM chitraketormahAtmanaH | mAhAtmyaM viShNubhaktAnAM shrutvA bandhAdvimuchyate || 40|| ya etatprAtarutthAya shraddhayA vAgyataH paThet | itihAsaM hariM smR^itvA sa yAti paramAM gatim || 41|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe chitraketushApo nAma saptadasho.adhyAyaH || 17|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. aShTAdasho.adhyAyaH \- 18 ..} shrIshuka uvAcha pR^ishnistu patnI savituH sAvitrIM vyAhR^itiM trayIm | agnihotraM pashuM somaM chAturmAsyaM mahAmakhAn || 1|| siddhirbhagasya bhAryA~Nga mahimAnaM vibhuM prabhum | AshiShaM cha varArohAM kanyAM prAsUta suvratAm || 2|| dhAtuH kuhUH sinIvAlI rAkA chAnumatistathA | sAyaM darshamatha prAtaH pUrNamAsamanukramAt || 3|| agnIn purIShyAnAdhatta kriyAyAM samanantaraH | charShaNI varuNasyAsIdyasyAM jAto bhR^iguH punaH || 4|| vAlmIkishcha mahAyogI valmIkAdabhavatkila | agastyashcha vasiShThashcha mitrAvaruNayorR^iShI || 5|| retaH siShichatuH kumbhe urvashyAH sannidhau drutam | revatyAM mitra utsargamariShTaM pippalaM vyadhAt || 6|| paulomyAmindra Adhatta trIn putrAniti naH shrutam | jayantamR^iShabhaM tAta tR^itIyaM mIDhuShaM prabhuH || 7|| urukramasya devasya mAyAvAmanarUpiNaH | kIrtau patnyAM bR^ihachChlokastasyAsan saubhagAdayaH || 8|| tatkarmaguNavIryANi kAshyapasya mahAtmanaH | pashchAdvakShyAmahe.adityAM yathA vAvatatAra ha || 9|| atha kashyapadAyAdAn daiteyAn kIrtayAmi te | yatra bhAgavataH shrImAn prahlAdo balireva cha || 10|| diterdvAveva dAyAdau daityadAnavavanditau | hiraNyakashipurnAma hiraNyAkShashcha kIrtitau || 11|| hiraNyakashiporbhAryA kayAdhurnAma dAnavI | jambhasya tanayA dattA suShuve chaturaH sutAn || 12|| saMhlAdaM prAganuhlAdaM hlAdaM prahlAdameva cha | tatsvasA siMhikA nAma rAhuM viprachito.agrahIt || 13|| shiro.aharadyasya harishchakreNa pibato.amR^itam | saMhlAdasya kR^itirbhAryAsUta pa~nchajanaM tataH || 14|| hlAdasya dhamanirbhAryAsUta vAtApimilvalam | yo.agastyAya tvatithaye peche vAtApimilvalaH || 15|| anuhlAdasya sUrmyAyAM bAShkalo mahiShastathA | virochanastu prAhlAdirdevyAstasyAbhavadbaliH || 16|| bANajyeShThaM putrashatamashanAyAM tato.abhavat | tasyAnubhAvaM sushlokyAH pashchAdevAbhidhAsyate || 17|| bANa ArAdhya girishaM lebhe tadgaNamukhyatAm | yatpArshve bhagavAnAste hyadyApi purapAlakaH || 18|| marutashcha diteH putrAshchatvAriMshannavAdhikAH | ta AsannaprajAH sarve nItA indreNa sAtmatAm || 19|| rAjovAcha kathaM ta AsuraM bhAvamapohyautpattikaM guro | indreNa prApitAH sAtmyaM kiM tatsAdhu kR^itaM hi taiH || 20|| ime shraddadhate brahmannR^iShayo hi mayA saha | parij~nAnAya bhagavaMstanno vyAkhyAtumarhasi || 21|| sUta uvAcha tadviShNurAtasya sa bAdarAyaNi\- rvacho nishamyAdR^itamalpamarthavat | sabhAjayan sannibhR^itena chetasA jagAda satrAyaNa sarvadarshanaH || 22|| shrIshuka uvAcha hataputrA ditiH shakrapArShNigrAheNa viShNunA | manyunA shokadIptena jvalantI paryachintayat || 23|| kadA nu bhrAtR^ihantAramindriyArAmamulbaNam | aklinnahR^idayaM pApaM ghAtayitvA shaye sukham || 24|| kR^imiviDbhasmasa.nj~nAsIdyasyeshAbhihitasya cha | bhUtadhruk tatkR^ite svArthaM kiM veda nirayo yataH || 25|| AshAsAnasya tasyedaM dhruvamunnaddhachetasaH | madashoShaka indrasya bhUyAdyena suto hi me || 26|| iti bhAvena sA bharturAchachArAsakR^itpriyam | shushrUShayAnurAgeNa prashrayeNa damena cha || 27|| bhaktyA paramayA rAjan manoj~nairvalgubhAShitaiH | mano jagrAha bhAvaj~nA susmitApA~NgavIkShaNaiH || 28|| evaM striyA jaDIbhUto vidvAnapi vidagdhayA | bADhamityAha vivasho na tachchitraM hi yoShiti || 29|| vilokyaikAntabhUtAni bhUtAnyAdau prajApatiH | striyaM chakre svadehArdhaM yayA puMsAM matirhR^itA || 30|| evaM shushrUShitastAta bhagavAn kashyapaH striyA | prahasya paramaprIto ditimAhAbhinandya cha || 31|| kashyapa uvAcha varaM varaya vAmoru prItaste.ahamanindite | striyA bhartari suprIte kaH kAma iha chAgamaH || 32|| patireva hi nArINAM daivataM paramaM smR^itam | mAnasaH sarvabhUtAnAM vAsudevaH shriyaH patiH || 33|| sa eva devatAli~NgairnAmarUpavikalpitaiH | ijyate bhagavAn pumbhiH strIbhishcha patirUpadhR^ik || 34|| tasmAtpativratAnAryaH shreyaskAmAH sumadhyame | yajante.ananyabhAvena patimAtmAnamIshvaram || 35|| so.ahaM tvayArchito bhadre IdR^igbhAvena bhaktitaH | tatte sampAdaye kAmamasatInAM sudurlabham || 36|| ditiruvAcha varado yadi me brahman putramindrahaNaM vR^iNe | amR^ityuM mR^itaputrAhaM yena me ghAtitau sutau || 37|| nishamya tadvacho vipro vimanAH paryatapyata | aho adharmaH sumahAnadya me samupasthitaH || 38|| aho adyendriyArAmo yoShinmayyeha mAyayA | gR^ihItachetAH kR^ipaNaH patiShye narake dhruvam || 39|| ko.atikramo.anuvartantyAH svabhAvamiha yoShitaH | dhi~N mAM batAbudhaM svArthe yadahaM tvajitendriyaH || 40|| sharatpadmotsavaM vaktraM vachashcha shravaNAmR^itam | hR^idayaM kShuradhArAbhaM strINAM ko veda cheShTitam || 41|| na hi kashchitpriyaH strINAma~njasA svAshiShAtmanAm | patiM putraM bhrAtaraM vA ghnantyarthe ghAtayanti cha || 42|| pratishrutaM dadAmIti vachastanna mR^iShA bhavet | vadhaM nArhati chendro.api tatredamupakalpate || 43|| iti sa~nchintya bhagavAn mArIchaH kurunandana | uvAcha ki~nchitkupita AtmAnaM cha vigarhayan || 44|| kashyapa uvAcha putraste bhavitA bhadre indrahA devabAndhavaH | saMvatsaraM vratamidaM yadya~njo dhArayiShyasi || 45|| ditiruvAcha dhArayiShye vrataM brahman brUhi kAryANi yAni me | yAni cheha niShiddhAni na vrataM ghnanti yAni tu || 46|| kashyapa uvAcha na hiMsyAdbhUtajAtAni na shapennAnR^itaM vadet | na ChindyAnnakharomANi na spR^ishedyadama~Ngalam || 47|| nApsu snAyAnna kupyeta na sambhASheta durjanaiH | na vasItAdhautavAsaH srajaM cha vidhR^itAM kvachit || 48|| nochChiShTaM chaNDikAnnaM cha sAmiShaM vR^iShalAhR^itam | bhu~njItodakyayA dR^iShTaM pibeda~njalinA tvapaH || 49|| nochChiShTAspR^iShTasalilA sandhyAyAM muktamUrdhajA | anarchitAsaMyatavAk nAsaMvItA bahishcharet || 50|| nAdhautapAdAprayatA nArdrapAdA udakshirAH | shayIta nAparA~NnAnyairna nagnA na cha sandhyayoH || 51|| dhautavAsA shuchirnityaM sarvama~NgalasaMyutA | pUjayetprAtarAshAtprAggoviprA~nshriyamachyutam || 52|| striyo vIravatIshchArchetsraggandhabalimaNDanaiH | patiM chArchyopatiShTheta dhyAyetkoShThagataM cha tam || 53|| sAMvatsaraM puMsavanaM vratametadaviplutam | dhArayiShyasi chettubhyaM shakrahA bhavitA sutaH || 54|| bADhamityabhipretyAtha ditI rAjan mahAmanAH | kashyapAdgarbhamAdhatta vrataM chA~njo dadhAra sA || 55|| mAtR^iShvasurabhiprAyamindra Aj~nAya mAnada | shushrUShaNenAshramasthAM ditiM paryacharatkaviH || 56|| nityaM vanAtsumanasaH phalamUlasamitkushAn | patrA~NkuramR^ido.apashcha kAle kAla upAharat || 57|| evaM tasyA vratasthAyA vratachChidraM harirnR^ipa | prepsuH paryacharajjihmo mR^igaheva mR^igAkR^itiH || 58|| nAdhyagachChadvratachChidraM tatparo.atha mahIpate | chintAM tIvrAM gataH shakraH kena me syAchChivaM tviha || 59|| ekadA sA tu sandhyAyAmuchChiShTA vratakarshitA | aspR^iShTavAryadhautA~NghriH suShvApa vidhimohitA || 60|| labdhvA tadantaraM shakro nidrApahR^itachetasaH | diteH praviShTa udaraM yogesho yogamAyayA || 61|| chakarta saptadhA garbhaM vajreNa kanakaprabham | rudantaM saptadhaikaikaM mA rodIriti tAn punaH || 62|| te tamUchuH pATyamAnAste sarve prA~njalayo nR^ipa | no jighAMsasi kimindra bhrAtaro marutastava || 63|| mA bhaiShTa bhrAtaro mahyaM yUyamityAha kaushikaH | ananyabhAvAn pArShadAnAtmano marutAM gaNAn || 64|| na mamAra ditergarbhaH shrInivAsAnukampayA | bahudhA kulishakShuNNo drauNyastreNa yathA bhavAn || 65|| sakR^idiShTvA.a.adipuruShaM puruSho yAti sAmyatAm | saMvatsaraM ki~nchidUnaM dityA yaddharirarchitaH || 66|| sajUrindreNa pa~nchAshaddevAste maruto.abhavan | vyapohya mAtR^idoShaM te hariNA somapAH kR^itAH || 67|| ditirutthAya dadR^ishe kumArAnanalaprabhAn | indreNa sahitAn devI paryatuShyadaninditA || 68|| athendramAha tAtAhamAdityAnAM bhayAvaham | apatyamichChantyacharaM vratametatsuduShkaram || 69|| ekaH sa~NkalpitaH putraH sapta saptAbhavan katham | yadi te viditaM putra satyaM kathaya mA mR^iShA || 70|| indra uvAcha amba te.ahaM vyavasitamupadhAryAgato.antikam | labdhAntaro.achChidaM garbhamarthabuddhirna dharmadR^ik || 71|| kR^itto me saptadhA garbha Asan sapta kumArakAH | te.api chaikaikasho vR^ikNAH saptadhA nApi mamrire || 72|| tatastatparamAshcharyaM vIkShyAdhyavasitaM mayA | mahApuruShapUjAyAH siddhiH kApyanuSha~NgiNI || 73|| ArAdhanaM bhagavata IhamAnA nirAshiShaH | ye tu nechChantyapi paraM te svArthakushalAH smR^itAH || 74|| ArAdhyAtmapradaM devaM svAtmAnaM jagadIshvaram | ko vR^iNIte guNasparshaM budhaH syAnnarake.api yat || 75|| tadidaM mama daurjanyaM bAlishasya mahIyasi | kShantumarhasi mAtastvaM diShTyA garbho mR^itotthitaH || 76|| shrIshuka uvAcha indrastayAbhyanuj~nAtaH shuddhabhAvena tuShTayA | marudbhiH saha tAM natvA jagAma tridivaM prabhuH || 77|| evaM te sarvamAkhyAtaM yanmAM tvaM paripR^ichChasi | ma~NgalaM marutAM janma kiM bhUyaH kathayAmi te || 78|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe marudutpattikathanaM nAma aShTAdasho.adhyAyaH || 18|| \iti \section{.. OM namo bhagavate vAsudevAya ..} \section{.. ekonaviMsho.adhyAyaH \- 19 ..} rAjovAcha vrataM puMsavanaM brahman bhavatA yadudIritam | tasya veditumichChAmi yena viShNuH prasIdati || 1|| shrIshuka uvAcha shukle mArgashire pakShe yoShidbharturanuj~nayA | Arabheta vratamidaM sArvakAmikamAditaH || 2|| nishamya marutAM janma brAhmaNAnanumantrya cha | snAtvA shukladatI shukle vasItAla~NkR^itAmbare | pUjayetprAtarAshAtprAgbhagavantaM shriyA saha || 3|| alaM te nirapekShAya pUrNakAma namo.astu te | mahAvibhUtipataye namaH sakalasiddhaye || 4|| yathA tvaM kR^ipayA bhUtyA tejasA mahimaujasA | juShTa Isha guNaiH sarvaistato.asi bhagavAn prabhuH || 5|| viShNupatni mahAmAye mahApuruShalakShaNe | prIyethA me mahAbhAge lokamAtarnamo.astu te || 6|| oM namo bhagavate mahApuruShAya mahAnubhAvAya mahAvibhUtipataye saha mahAvibhUtibhirbalimupa\- harANIti anenAharaharmantreNa viShNorAvAhanA\- rghyapAdyopasparshanasnAnavAsaupavItavibhUShaNa\- gandhapuShpadhUpadIpopahArAdyupachArAMshcha samAhitopAharet || 7|| haviHsheShaM tu juhuyAdanale dvAdashAhutIH | oM namo bhagavate mahApuruShAya mahAvibhUtipataye svAheti || 8|| shriyaM viShNuM cha varadAvAshiShAM prabhavAvubhau | bhaktyA sampUjayennityaM yadIchChetsarvasampadaH || 9|| praNameddaNDavadbhUmau bhaktiprahveNa chetasA | dashavAraM japenmantraM tataH stotramudIrayet || 10|| yuvAM tu vishvasya vibhU jagataH kAraNaM param | iyaM hi prakR^itiH sUkShmA mAyAshaktirduratyayA || 11|| tasyA adhIshvaraH sAkShAttvameva puruShaH paraH | tvaM sarvayaj~na ijyeyaM kriyeyaM phalabhugbhavAn || 12|| guNavyaktiriyaM devI vya~njako guNabhugbhavAn | tvaM hi sarvasharIryAtmA shrIH sharIrendriyAshayA | nAmarUpe bhagavatI pratyayastvamapAshrayaH || 13|| yathA yuvAM trilokasya varadau parameShThinau | tathA ma uttamashloka santu satyA mahAshiShaH || 14|| ityabhiShTUya varadaM shrInivAsaM shriyA saha | tanniHsAryopaharaNaM dattvA.a.achamanamarchayet || 15|| tataH stuvIta stotreNa bhaktiprahveNa chetasA | yaj~nochChiShTamavaghrAya punarabhyarchayeddharim || 16|| patiM cha parayA bhaktyA mahApuruShachetasA | priyaistaistairupanametpremashIlaH svayaM patiH | bibhR^iyAtsarvakarmANi patnyA uchchAvachAni cha || 17|| kR^itamekatareNApi dampatyorubhayorapi | patnyAM kuryAdanarhAyAM patiretatsamAhitaH || 18|| viShNorvratamidaM bibhranna vihanyAtkatha~nchana | viprAn striyo vIravatIH sraggandhabalimaNDanaiH | archedaharaharbhaktyA devaM niyamamAsthitA || 19|| udvAsya devaM sve dhAmni tanniveditamagrataH | adyAdAtmavishud.hdhyarthaM sarvakAmardhaye tathA || 20|| etena pUjAvidhinA mAsAn dvAdasha hAyanam | nItvAthoparametsAdhvI kArtike charame.ahani || 21|| shvobhUte.apa upaspR^ishya kR^iShNamabhyarchya pUrvavat | payaHshR^itena juhuyAchcharuNA saha sarpiShA | pAkayaj~navidhAnena dvAdashaivAhutIH patiH || 22|| AshiShaH shirasA.a.adAya dvijaiH prItaiH samIritAH | praNamya shirasA bhaktyA bhu~njIta tadanuj~nayA || 23|| AchAryamagrataH kR^itvA vAgyataH saha bandhubhiH | dadyAtpatnyai charoH sheShaM suprajastvaM susaubhagam || 24|| etachcharitvA vidhivadvrataM vibho\- rabhIpsitArthaM labhate pumAniha | strI tvetadAsthAya labheta saubhagaM shriyaM prajAM jIvapatiM yasho gR^iham || 25|| kanyA cha vindeta samagralakShaNaM varaM tvavIrA hatakilbiShA gatim | mR^itaprajA jIvasutA dhaneshvarI sudurbhagA subhagA rUpamagryam || 26|| vindedvirUpA virujA vimuchyate ya AmayAvIndriyakalpadeham | etatpaThannabhyudaye cha karma\- NyanantatR^iptiH pitR^idevatAnAm || 27|| tuShTAH prayachChanti samastakAmAn homAvasAne hutabhuk shrIrharishcha | rAjan mahanmarutAM janma puNyaM ditervrataM chAbhihitaM mahatte || 28|| iti shrImadbhAgavate mahApurANe vaiyAsakyAmaShTAdashasAhasryAM pAramahaMsyAM saMhitAyAM ShaShThaskandhe puMsavanavratakathanaM nAmaikonaviMsho.adhyAyaH || 19|| \section{.. iti ShaShThaskandhaH samAptaH ..} \section{.. OM tatsat ..} \iti \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}