% Text title : garuDapuraNa % File name : garuDapurANa.itx % Category : purana, deities\_misc % Location : doc\_purana % Transliterated by : GRETIL % Latest update : August 28, 2021 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. garuDapurANa ..}## \itxtitle{.. garuDapurANa ..}##\endtitles ## shrIgaNAdhipataye namaH | sarasvatyainamaH | atha shrIgaruDamahApurANaM prArabhyate | tatrAdau karmakANDAkhyaH pUrvakhaNDaH prArabhyate | OM nArAyaNaM namaskR^itya naraM chaiva narottamam | devIM sarasvatIM chaiva tato jayamudIrayet || ma.ngalAcharaNam \.1|| OM ajamajaramanantaM j~nAnarUpaM mahAntaM shivamamalamanAdiM bhUtadehAdihInam | sakalakaraNahInaM sarvabhUtasthitaM taM harimamalamamAyaM sarvagaM vanda ekam || 1\,1\.1|| namasyAmi hariM rudraM brahmANaM cha gaNAdhipam | devIM sarasvatIM chaiva manovAkkarmabhiH sadA || 1\,1\.2|| sUtaM paurANikaM shAntaM sarvashAstravishAradam | viShNubhaktaM mahAtmAnaM naimishAraNyamAgatam || 1\,1\.3|| tIrthayAtrAprasa~Ngena upaviShTaM shubhAsane | dhyAyantaM viShNumanaghaM tamabhyarchyAstuvankavim || 1\,1\.4|| shaunakAdyA mahAbhAgA naimiShIyAstapodhanAH | munayo ravisa~NkAshAH shAntA yaj~na parAyaNAH || 1\,1\.5|| R^iShaya UchuH | sUta ! jAnAsi sarvaM tvaM pR^ichChAmastvAmato vayam | devatAnAM hi ko deva IshvaraH pUjya eva kaH || 1\,1\.6|| ko dhyeyaH ko jagatsraShTA jagatpAtti cha hanti kaH | kasmAtpravartate dharmo duShTahantA cha kaH smR^itaH || 1\,1\.7|| tasya devasya kiM rUpaM jagatsargaH kathaM mataH | kairvrataiH sa tu tuShTaH syAtkena yogena vApyate || 1\,1\.8|| avatArAshcha ke tasya kathaM vaMshAdisambhavaH | varNAshramAdidharmANAM kaH pAtA kaH pravartakaH || 1\,1\.9|| etatsarvaM tathAnyachcha brUhi sUta ! mahAmate ! | nArAyaNakathAH sarvAH kathayAsmAkamuttamAH || 1\,1\.10|| sUta uvAcha | purANaM gAruDaM vakShye sAraM viShNukathA shrayam | garuDoktaM kashyapAya purA vyAsAchChrutaM mayA || 1\,1\.11|| eko nArAyaNo devo devAnAmIshvareshvaraH | paramAtmA paraM brahma janmAdyasya yato bhavet || 1\,1\.12|| jagato rakShaNArthAya vAsudevo.ajaro.amaraH | sa kumArAdirUpeNa avatArAnkarotyajaH || 1\,1\.13|| hariH sa prathamaM devaH kaumAraM sargamAsthitaH | chachAra dushcharaM brahmanbrahmacharyamakhaNDitam || 1\,1\.14|| dvitIyaM tu bhavAyAsya rasAtalagatAM mahIm | uddhariShyannupAdatte yaj~neshaH saukaraM vapuH || 1\,1\.15|| tR^itIyamR^iShisargaM tu devarShitvamupetya saH | tantraM sAtvatamAchaShTe naiShkarmyaM karmaNAM yataH || 1\,1\.16|| naranArAyaNo bhUtvA turye tepe tapo hariH | dharmasaM rakShaNArthAya pUjitaH sa surAsuraiH || 1\,1\.17|| pa~nchamaH kapilo nAma siddheshaH kAlaviplutam | provAcha sUraye sA~NkhyaM tattvagrAmavi nirNayam || 1\,1\.18|| ShaShThamatrerapatyatvaM dattaH prApto.anasUyayA | AnvIkShikImalarkAya prahlAdAdibhya UchivAn || 1\,1\.19|| tataH sapta AkUtyAM rucheryaj~no.abhyajAyata | sutrAmAdyaiH suragaNairyaShTvA svAyambhuvAntare || 1\,1\.20|| aShTame merudevyAM tu nAbherjAta urukramaH | darshayanvartma nArINAM sarvAshramanamaskR^itam || 1\,1\.21|| R^iShibhiryAchito bheje navamaM pArthivaM vapuH | dugdhairmahauShadhairviprAstena saMjIvitAH prajAH || 1\,1\.22|| rUpaM sa jagR^ihe mAtsyaM chAkShuShAntarasamplave | nAvyAropya mahImayyAmapAdvaivasvataM manum || 1\,1\.23|| surAsurANAmudadhiM mathnatAM mandarAchalam | dadhre kamaTharUpeNa pR^iShTha ekAdashe vibhuH || 1\,1\.24|| dhAnvantaraM dvAdashamaM trayodashamameva cha | ApyAyatsurAnanyAnmohinyA mohayaMstriyA || 1\,1\.25|| chaturdashaM nArasiMhaM chaitya (vaira) daityendramUrjitam | dadAra karajairugrairerakAM kaTakudyathA || 1\,1\.26|| pa~nchadashaM vAmanako bhUtvAgAdadhvaraM baleH | pAda trayaM yAchamAnaH pratyAditsustriviShTapam || 1\,1\.27|| avatAre ShoDashame pashyanbrahmadruho nR^ipAn | triH saptakR^itvaH kupito niH kShatrAmakaronmahIm || 1\,1\.28|| tataH saptadashe jAtaH satyavatyAM parAsharAt | chakre vedataroH shAkhAM dR^iShTvA puMso.alpamedhasaH || 1\,1\.29|| naradevatvamApannaH surakAryachikIrShayA | samudranigrahAdIni chakre kAryANyataH param || 1\,1\.30|| ekonaviMshe viMshatime vR^iShNiShu prApya janmanI | rAmakR^iShNAviti bhuvo bhagavAnaharadbharam || 1\,1\.31|| tataH kalestu sandhyAnte samohAya suradviShAm | buddho nAmrA jinasutaH kIkaTeShu bhaviShyati || 1\,1\.32|| atha so.aShTamasandhyAyAM naShTaprAyeShu rA~njasu | bhavitA viShNuyashaso nAmnA kalkI jagatpatiH || 1\,1\.33|| avatArA hyasaMkhyeyA hareH sattvanidherdvijAH | manuvedavido hyAdyAH sarve viShNukalAH smR^itAH || 1\,1\.34|| tasmAtsargAdayo jAtAH sampUjyAshcha vratAdinA | purANaM gAruDaM vyAsaH purAsau me.abravIdidam || 1\,1\.35|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye karmakANDe etatpurANapravR^ittihetunirUpaNaM nAma prathamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 2 R^iShaya UchuH | kathaM vyAsena kathitaM purANaM gAruDaM tava | etatsarvaM samAkhyAhi paraM viShNukathAshrayam || 1\,2\.1|| sUta uvAcha | ahaM hi munibhiH sArdhaM gato badarikAshramam | tatra dR^iShTo mayA vyAso dhyAyamAnaH pareshvaram || 1\,2\.2|| taM praNamyopaviShTo.ahaM pR^iShTavAnhi munIshvaram | sUta uvAcha | vyAsa brUhi hare rUpaM jagatsargAdikaM tataH || 1\,2\.3|| manye dhyAyasi taM yasmAttasmAjjAnAsi taM vibhum | evaM pR^iShTo yathA prAha tathA viprA?nibodhata || 1\,2\.4|| vyAsa uvAcha | shR^iNu sUta ! pravakShyAmi purANaM gAruDaM tava | saha nAradadakShAdyairbrahmA mAmuktavAnyathA || 1\,2\.5|| sUta uvAcha | dakShanAradamukhyaistu yuktaM tvAM kathamuktavAn | brahmA shrIgAruDaM puNyaM purANaM sAravAchakam || 1\,2\.6|| vyAsa uvAcha | ahaM hi nArado dakSho bhR^igvAdyAH praNipatya tam | sAraM brUhIti paprachChurbrahmANaM brahmalokagam || 1\,2\.7|| brahmovAcha | purANaM gAruDaM sAraM rudraM cha mAM yathA | suraiH sahAbravIdviShNustathAhaM vyAsa vachmite || 1\,2\.8|| vyAsa uvAcha | kathaM rudraM suraiH sArdhamabravIdvai hariH purA | purANaM gAruDaM sAraM brUhi brahmanmahArthakam || 1\,2\.9|| brahmovAcha | ahaM gato.adriM kailAsamindrAdyairdaivataiH saha | tatra dR^iShTo mayA rudro dhyAyamAnaH paraM padam || 1\,2\.10|| pR^iShTo namaskR^itaH kiM tvaM devaM dhyAyasi sha~Nkara? | tvatto nAnyaM paraM devaM jAnAmi brUhi mAM tataH || 1\,2\.11|| sArAtsArataraM tattvaM shrotukAmaH suraiH saha | rudrauvAcha | ahaM dhyAyAmi taM viShNuM paramAtmAnamIshvaram || 1\,2\.12|| sarvadaM sarvagaM sarvaM sarvaprANihR^idisthitam | bhasmoddhUlitadehastu jaTAmaNDalamaNDitaH || 1\,2\.13|| viShNorArAdhanArthaM me vratacharyA pitAmaha | tameva gatvA pR^ichChAmaH sAraM yaM chintayAmyaham || 1\,2\.14|| viShNuM jiShNuM padmanAbhaM hariM dehavivarjitam | shuchiM shuchiShadaM haMsaM tatpadaM parameshvaram || 1\,2\.15|| yuktA sarvAtmanAtmAnaM taM devaM chintayAmyaham | yasminvishvAni bhUtAni tiShThanti cha vishanti cha || 1\,2\.16|| guNabhUtAni bhUteshe sUtre maNigaNA iva | sahasrAkShaM sahasrA~NghriM sahasroruM varAnanam || 1\,2\.17|| aNIyasAmaNIyAMsaM sthaviShThaM cha sthavIyasAm | garIyasAM gariShThaM cha shreShThaM cha shreyasAmapi || 1\,2\.18|| yaM vAkyeShvanuvAkyeShu niShatsUpaniShatsu cha | gR^iNanti satyakarmANaM satyaM satyeShu sAmasu || 1\,2\.19|| purANa puruShaH prokto brahmA prokto dvijAtiShu | kShaye sa~NkarShaNaH proktastamupAsyamupAsmahe || 1\,2\.20|| yasmiMllokAH sphurantIme jale shakunayo yathA | R^itamekAkSharaM brahma yattatsadasataH param || 1\,2\.21|| archayanti cha yaM devA yakSharAkShasapannagAH | yasyAgnirAsyaM dyaurmUrdhA khaM nAbhishcharaNau kShitiH || 1\,2\.22|| chandrAdityau cha nayane taM devaM chintayAmyaham | yasya trilokI jaThare masya kAShThAshcha bAhavaH || 1\,2\.23|| yasyochChvAsashcha pavanaH taM devaM chintayAmyaham | yasya kesheShu jImUtA nadyaH sarvA~NgasandhiShu || 1\,2\.24|| kukShau samudrAshchatvArastaM devaM chintayAmyaham | paraH kAlAtparo yaj~nAtparaH sadasatashchayaH || 1\,2\.25|| anAdirAdirvishvasya taM devaM chintayAmyaham | manasashchandramA yasya chakShuShoshcha divAkaraH || 1\,2\.26|| mukhAdagnishcha saMjaj~ne taM devaM chintayAmyaham | padybhAM yasya kShitirjAtA shrotrAbhyAM cha tathA dishaH || 1\,2\.27|| mUrdhabhAgAddivaM yasya taM devaM chintayAmyaham | sargashcha pratisargashcha vaMsho manvantarANi cha || 1\,2\.28|| vaMshAnucharitaM yasmAttaM devaM chintayAmyaham | yaM dhyAyAmyahametasmAdUjAmaH sAramIkShitum || 1\,2\.29|| brahmovAcha | ityukto.ahaM purA rudraH shvetadvIpanivAsinam | stutvA praNamya taM viShNuM shrotukAma sthitaH suraiH || 1\,2\.30|| asmAkaM madhyato rudra uvAcha parameshvaram | sArAntsArataraM viShNuM pR^iShTavAMstaM praNamya vai || 1\,2\.31|| brahmovAcha | yathA paprachCha mAM vyAsa stathAsau bhagavAnbhavaH | paprachCha viShNuM devAdyaiH shR^iNvatAmamaraiH saha || 1\,2\.32|| rudra uvAcha | hare kathaya devesha ! devadevaH ka IshvaraH | ko dhyeyaH kashcha vai pUjyaH kairvratai stuShyate paraH || 1\,2\.33|| kairdharmaiH kaishcha niyamaiH kayA vA dharmapUjayA | kenAchAreNa tuShTaH syAtkiM tadrUpaM cha tasya vai || 1\,2\.34|| kasmAddevAjjagajjAtaM jagatpAlayate chakaH | kIdR^ishairavatAraishcha kasminyAti layaM jagat || 1\,2\.35|| sargashcha pratisargashcha vaMsho manvantarANi cha | kasmAddevAtpravartante kasmimannetatpratiShThitam || 1\,2\.36|| etatsarvaM hare ! brUhi yachchAnyadapi ki~nchana | parameshvaramAhAtmyaM yuktayogAdikaM tathA || 1\,2\.37|| tathAShTAdasha vidyAshcha harI rudraM tato.abravIt | hariruvAcha | shR^iNu rudra ! pravakShyAmi brahmaNA cha suraiH saha || 1\,2\.38|| ahaM hi devo devAnAM sarvalokeshvareshvaraH | ahaM dhyeyashcha pUjyashcha stutyohaM statibhiH suraiH || 1\,2\.39|| ahaM hi pUjito rudra ! dadAmi paramAM gatim | niyamaishcha vrataistuShTa AchAreNa cha mAnavaiH || 1\,2\.40|| jagatsthiterahaM bIjaM jagatkartA tvahaM shiva ! | duShTanigrahakartA hi dharmagoptA tvahaM hara ! || 1\,2\.41|| avatAraishcha matsyAdyaiH pAlayAmyakhilaM jagat | ahaM mantrAshcha mantrArthaH pUjAdhyAnaparo hyaham || 1\,2\.42|| svargAdInAM cha kartAhaM svargAdInyahameva cha | yogI yogohamevAdyaH purANAnyahamevacha || 1\,2\.43|| j~nAtA shrotA tathA mantA vaktA vaktavyameva cha | sarvaH sarvAtmako devo bhuktimuktikaraH paraH || 1\,2\.44|| dhyAnaM pUjopahAro.ahaM maNDalAnyahameva cha | itihAsAnyahaM rudra ! sarvavedA hyahaM shiva ! || 1\,2\.45|| sarvaj~nAnAnyahaM shambho ! brahmAtmAhamahaM shiva ! | ahaM brahmA sarvalokaH sarvadevAtmako hyaham || 1\,2\.46|| ahaM sAkShAtsadAchAro dharmo.ahaM vaiShNavo hyaham | varNAshramAstathA chAhaM taddharmo.ahaM purAtanaH || 1\,2\.47|| yamo.ahaM niyamo rudra ! vratAni vividhAni cha | ahaM sUryastathA chandro ma~NgalAdInyahaM tathA || 1\,2\.48|| purA mAM garuDaH pakShI tapasArAdhayadbhuvi | tuShTa Uche varaM brUhi matto vavre varaM sa tu || 1\,2\.49|| garuDa uvAcha | mama mAtA cha vinatA nAgairdAsIkR^itA hare | yathAhaM deva tA~njitvA chAmR^itaM hyAnayAmi tat || 1\,2\.50|| dAsyAdvimokShayiShyAmi yathAhaM vAhanastava | mahAbalo mahAvIryaH sarvaj~no nAgadAraNaH || 1\,2\.51|| purANasaMhitAkartA yathAhaM syAM tathA kurum | viShNuruvAcha | yathA tvayoktaM garuDa tathA sarvaM bhaviShyati || 1\,2\.52|| nAgadAsyAnmAtaraM tvaM vinatAM mokShayiShyasi | devAdInsakalA~njitvA chAmR^itaM hyAnayiShyasi || 1\,2\.53|| mahAbalo vAhanastvaM bhaviShyasi viShArdanaH | purANaM matprasAdAchcha mama mAhAtmyavAchakam || 1\,2\.54|| yaduktaM matsvarUpaM cha tava chAvirbhaviShyati | gAruDaM tava nAmnA talloke khyAtiM gamiShyati || 1\,2\.55|| yathAhaM devadevAnAM shrIH khyAto vinatAsuta | tathA khyAtiM purANeShu gAruDaM gAruDaiShyati || 1\,2\.56|| yathAhaM kIrtanIyo.atha tathA tvaM garuDAtmanA | mAM dhyAtvA pakShimukhyedaM purANaM gada gAruDam || 1\,2\.57|| ityukto garuDo rudra ! kashyapAyAha pR^ichChate | kashyapo gAruDaM shrutvA vR^ikShaM dagdhamajIvayat || 1\,2\.58|| svayaM chAnyamanA bhUtvA vidyayAnyAnya jIvayat | yakShi oMuMsvAhAjApI vidyayaM gAruDI parA | garuDoktaM gAruDaM hi shR^iNu rudra ! madAtmakam || 1\,2\.59|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shrIgaruDamahApurANotpattinirUpaNaM nAma dvitIyo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 3 sUta uvAcha | iti rudrAbjajo viShNoH shushrAva brahmaNo muniH | vyAso vyAsAdahaM vakShyehaM te shaunaka naimiShe || 1\,3\.1|| munInAM shR^iNvatAM madhye sargAdyaM devapUjanam | tIrthaM bhuvanakoshaM cha manvantaramihochyate || 1\,3\.2|| varNAshramAdidharmAshcha dAnarAjAdidharmakAH | vyavahAro vrataM vaMshA vaidyakaM sanidAnakam || 1\,3\.3|| a~NgAni pralayo dharmakAmArthaj~nAnamuttamam | saprapa~nchaM niShprapa~nchaM kR^itaM viShNornigadyate || 1\,3\.4|| purANe gAruDe sarvaM garuDo bhagavAnatha | vAsudevaprasAdena sAmarthyAtishayairyutaH || 1\,3\.5|| bhutvA harervAhanaM cha sargAdInAM cha kAraNam | devAnvijitya garuDo hyamR^itAharaNaM tathA || 1\,3\.6|| chakre kShudhA hR^itaM yasya brahmANDamudare hareH | yaM dR^iShTvA smR^itamAtreNa nAgAndInAM cha saMkShayaH || 1\,3\.7|| kashyapo gAruDAdvR^ikShaM dagdhaM chAjIvayadyataH | garuDaH sa haristena proktaM shrIkashyapAya cha || 1\,3\.8|| tachChrImadrAruDaM puNyaM sarvadaM paThatastava | vakShye vyAsaM namaskR^itya shR^iNu shaunaka tadyathA || 1\,3\.9|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShayanirUpaNaM nAma tR^itIyo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 4 rudra uvAcha | sargashcha pratisargashcha vaMsho manvantarANi cha | vaMshAnucharitaM chaiva etadbrUhi janArdana || 1\,4\.1|| hariruvAcha | shR^iNu rudra pravakShyAmi sargAdInpApanAshanAm | sargasthitilayAntAM tAM viShNoH krIDAM purAtanIm || 1\,4\.2|| naranArAyaNo devo vAsudevo nira~njanaH | paramAtmA paraM brahma jagajjanilayAdikR^it || 1\,4\.3|| tadetatsarvamevaitavdyaktAvyaktasvarUpavat | tathA puruSharUpeNa kAlarUpeNa cha sthitam || 1\,4\.4|| vyaktaM viShNustathAvyaktaM puruShaH kAla eva cha | krIDato bAlakasyeva cheShTAstasya nishAmaya || 1\,4\.5|| anAdinidhano dhAtA tvanantaH puruShottamaH | tasmAdbhavati chAvyaktaM tasmAdAtmApi jAyate || 1\,4\.6|| tasmAhuddhirmanastasmAttataH khaM pavana stataH | tasmAttejastatastvApastato bhUmistato.abhavat || 1\,4\.7|| aNDo hiraNmayo rudra tasyAntaH svayameva hi | sharIragrahaNaM pUrvaM sR^iShTyarthaM kurute prabhuH || 1\,4\.8|| brahmA chaturmukho bhUtvA rajomAtrAdhikaH sadA | sharIragrahaNaM kR^itvAsR^ijadetachcharAcharam || 1\,4\.9|| aNDasyAntarjagatsarvaM sadevAsuramAnuSham | sraShTA sR^ijati chAtmAnaM viShNuH pAlyaM cha pAti cha || 1\,4\.10|| apasaMhriyate chAnte saMhartA cha svayaM hara | brahmA bhUtvAsR^ijadviShNurjagatpAti hariH svayam || 1\,4\.11|| rudrarUpI cha kalpAnte jagatsaMharate.akhilam | brahmA tu sR^iShTikAle.asmi~njamadhyagatAM mahIm || 1\,4\.12|| daMShTUyoddharati j~nAtvA vArahImAsthitastanUm | devAdisargAnvakShye.ahaM saMkShepAchChR^iNu sha~Nkara ! || 1\,4\.13|| (1)prathamo mahataH sargo virUpo brahmaNastu saH | (2) nanmAtrANAM dvitIyastu bhUtasargo hi sa smR^itaH || 1\,4\.14|| (3)vaikArikastR^itIyastu sargastvaindriyakaH smR^itaH | ityeSha prAkR^itaH sargaH sambhUto buddhipUrvakaH || 1\,4\.15|| (4)mukhyasargashchaturthastu mukhyA vai sthAvarAH smR^itAH | (5)tiryaksrotAstu yaH proktastiryagyonyaH sa uchyate || 1\,4\.16|| (6) tadUrdhvastotasAM ShaShTho devasargastu sa smR^itaH | (7) tato.arvAksrotasAM sargaH saptamaH sa tu mA nuShaH || 1\,4\.17|| (8)aShTamo.anugrahaH sargaH sAttvikastAmasastu saH | pa~nchaite vaikR^itAH sargAH prAkR^itAstu trayaH smR^itAH || 1\,4\.18|| prAkR^ito vaikR^itashchApi (9) kaumAro navamaH smR^itaH | sthAvarAntAH surAdyAstu prajA rudra ! chaturvidhAH || 1\,4\.19|| brahmaNaH kurvataH sR^iShTiM jaj~nire mAnasAH sutAH | tato devAsurapitR^InmAnuShAMshcha chatuShTayam || 1\,4\.20|| sisR^ikShurambhAMsyetAni svamAtmAnamayUyujat | vyaktAtmanastamomAtrAdudriktAstatprajApateH || 1\,4\.21|| sisR^ikSherjaghanAtpUrvamasurA jaj~nire tataH | utsasarja tatastAM tu tamomAtrAtmikAM tanUm || 1\,4\.22|| tamomAtrA tanustyaktA sha~NkarAbhUdvibhAvarI | yakShopakShAMsi taddehe prItimApustataH surAH || 1\,4\.23|| sattvodriktAstu mukhataH saMbhUtA brahmaNo hara ! | sattvaprAyA tanustena santyaktA sApyabhUddinam || 1\,4\.24|| tato hi balino rAtrAvasurA devatA divA | sattvamAtrAM tanuM gR^ihya pitarashcha tato.abhavan || 1\,4\.25|| sA chotsR^iShTAbhavatsandhyA dinanaktAntarasthitiH | rajomAtrAM tanuM gR^ihya manuShyAstvabhavaMstataH || 1\,4\.26|| sA tyaktA chAbhavajjyotsnA prAksandhyA yAbhidhIyate | jyotsnA rAtryahanI sandhyA sharIrANi tu tasya vai || 1\,4\.27|| rajomAtrAM tanu gR^ihya kShudabhUtkopa eva cha | kShuttR^iTkShAmA amR^igbhakShA rAkShasA rakShaNAchcha ye || 1\,4\.28|| yakShAkhyA jakShaNAjj~neyAH sarpA vai keshasarpaNAt | jAtAH kopena bhUtAste gandharvA jaj~nire tataH || 1\,4\.29|| gAyanto jaj~nire vAchaM gandharvApsarasashcha ye | svargaM dyaurvakShasashchakre sukhato.ajAH sa muShTavAn || 1\,4\.30|| sR^iShTavAnudarAdrAshcha pArshvAbhyAM cha prajApatiH | padybhAM chaivAntyamAta~NgAnmahiShoShTrAvikAMstathA || 1\,4\.31|| opadhyaH phalamUlinyo romabhyastasya jaj~nire | gaurajaH puruSho medhyo hyashvAshvataragardabhAH || 1\,4\.32|| etAngrAmyAnpashUnprAhurAraNyAMshcha nibodha me | shvApadaM dvikhuraM hastivAnarAH pakShipa~nchamAH || 1\,4\.33|| audakAH pashavaH ShaShThAH saptamAshcha sarIsR^ipAH | pUrvAdibhyo mukhebhyastu R^igvedAdyAH prajaj~nire || 1\,4\.34|| AsyAdvai brAhmaNA jAtA bAhubhyAM kShatriyAH smR^itAH | UrubhyAM tu vishaH sR^iShTAH shUdraH padybhAma jAyata || 1\,4\.35|| brahmaloko brAhmaNAnAM shAkraH kShatriyajanmanAm | mArutaM cha vishAM sthAnaM gAndharvaM shUdrajanmanAm || 1\,4\.36|| brahmachArivratasthAnAM brahmalokaH prajAyate | prAjApatyaM gR^ihasthAnAM yathAvihitakAriNAm || 1\,4\.37|| sthAnaM saptaR^iShINAM cha tathaiva vanavAsinAm | yatInAmakShayaM sthAnaM yadR^ichChAgAminAM sadA || 1\,4\.38|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sR^iShTivarNanaM nAma chaturtho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 5 iriruvAcha | kR^itvehAmutrasaMsthAnaM prajAsargaM tu mAnasam | athAmR^ijatprajAkartR^InbhAnasAMstanayAnprabhuH || 1\,5\.1|| dharmaM rudraM manuM chaiva sanakaM cha sanAtanam | bhR^iguM sanatkumAraM cha ruchiM shraddhAM tathaiva cha || 1\,5\.2|| marIchimatrya~Ngirasau pulastyaM pulahaM kratum | vasiShThaM nAradaM chaiva pitR^InbarhiShadastathA || 1\,5\.3|| agniShvAttAMshcha kavyAdAnAjyapAMshcha sukAlinaH | upahUtAMstathA dIpyAM (prA) strIMshcha mUrtivivarjitAn || 1\,5\.4|| chaturo mUrtiyuktAMshcha a~NguShThAddakShamIshvaram | vAmAM guShThAttasya bhAryAmasR^ijatpadmasambhavaH || 1\,5\.5|| tasyAM tu janayAmAsa dakSho duhitaraH shubhAH | dadau tA brahmaputrebhyaH satIM rudrAya dattavAn || 1\,5\.6|| rudra putrA babhUvurhi asaMkhyAtA mahAbalAH | bhR^igave cha dadau khyAtiM rUpeNApratimAM shubhAm || 1\,5\.7|| bhR^igordhAtAvidhAtArau janayAmAsa sA shubhA | shriyaM cha janayAmAsa patnI nArAyaNasya yA || 1\,5\.8|| tasyAM vai janayAmAsa balonmAdau hariH svayam | Ayatirniyatishchaiva manoH kanye mahAtmanaH || 1\,5\.9|| dhAtAvidhAtroste bhArye tayorjAtau sutAvubhau | prANashchaiva mR^ikaNDushcha mArkaNDeyo mR^ikaNDutaH || 1\,5\.10|| patni marIcheH sambhUtiH paurNamAsamasUyata | virajAH sarvagashchaiva tasya putrau mahAtmanaH || 1\,5\.11|| smR^iteshchAM~NgirasaH putrAH prasUtAH kanyakAstathA | sinIvAlI kuhUshchaiva rAkA chAnumatistathA || 1\,5\.12|| anasUyA tathaivAtrerjaj~ne putrAnakalmaShAn | somaM durvAsasaM chaiva dattAtreyaM cha yoginam || 1\,5\.13|| prItyAM pulastyabhAryAyAM dattolistatsuto.abhavat | karmashashchArthavIrashcha sahiShNushcha sutatrayam || 1\,5\.14|| kShamA tu suShuve bhAryA pulahasya prajApateH | kratoshcha sumatirbhAryA bAlakhilyAnasUyata || 1\,5\.15|| ShaShTiryAni sahasrANi R^iShINAmUrdharetasAm | a~NguShThaparvamAtrANAM jvaladbhAskaravarchasAm || 1\,5\.16|| UrjAyAM tu vasiShTasya saptAjAyanta vai sutAH | rajogAtrordhabAhushcha sharaNashchAnaghastathA || 1\,5\.17|| sutapAH shukra ityete sarve saptarShayo.amalAH | svAhAM prAdAtsa dakSho.api shasharIrAya vahnaye || 1\,5\.18|| tasmAtsvAhA sutAMllebhe trInudAraujaso hara ! | phAvakaM pavamAnaM cha shuchiM chApi jalAshinaH || 1\,5\.19|| pitR^ibhyashcha svadhA jaj~ne menAM vaitaraNIM tathA | te ubhe brahmavAdinyau menAyAM tu himAchalaH || 1\,5\.20|| mainAkaM janayAmAsa gaurIM pUrvaM tu yA satI | tato brahmAtmasambhUtaM pUrvaM svAyaMbhuvaM prabhuH || 1\,5\.21|| AtmAnameva kR^itavAnprajApAlyaM manuM hara ! | shatarUpAM cha tAM nArIM taponihatakalmaShAm || 1\,5\.22|| svAyambhuvo manurdevaH patnitve jagR^ihe vibhuH | tasmAchcha puruShAddevI shatarUpA vyajAyata || 1\,5\.23|| priyavratottAnapAdau prasUtyAkUtisaMj~nete | devahUtiM manustAsu AkUtiM ruchaye dadau || 1\,5\.24|| prasUtiM chaiva dakShAya davahUtiM cha kardame | rucheryaj~no dakShiNAbhUddakShiNAyAM cha yaj~nataH || 1\,5\.25|| abhavandvAdasha sutA yAmA nAma mahAbalAH | chaturvoshatikanyAshcha sR^iShTavAndakSha uttamAH || 1\,5\.26|| shraddhA chalA dhR^itistuShTiH puShTirmedhA kriyA tathA | buddhirlajjA vapuH shAntirR^iddhiH kIrtistnayodashI || 1\,5\.27|| patnyarthaM pratijagrAha dharmo dAkShAyaNIprabhuH | khyatiH satyatha sambhUtiH smR^itiH prItiH kShamA tathA || 1\,5\.28|| sannatishchAnasUyA cha UrjA svAhA svadhA tathA | bhR^ighurbhavo marIchishcha tathA chaivA~NgirA muniH || 1\,5\.29|| pulastyaH pulahashchaiva kratushcharShivarastathA | AtrirvasiShTho vahnishcha pitarashcha yathAkramam || 1\,5\.30|| khyAtyAdyA jagR^ihuH kanyA munayo munisattamAH | shraddhA kAmaM chalA darpaM niyamaM dhR^itirAtmajam || 1\,5\.31|| santoShaM cha tathA tuShTirlobhaM puShTirasUyata | medhA shrutaM kriyA daNDaM layaM vinayameva cha || 1\,5\.32|| bodhaM buddhistathA lajjA vinayaM vapurAtmajam | vyavasAyaM prajaj~ne vai kShemaM shAntirasUyata || 1\,5\.33|| sukhamR^iddhiryashaH kIrtirityete dharmasUnavaH | kAmasya cha ratirbhAryA tatputro harSha uchyate || 1\,5\.34|| Ije kadAchidyaj~nena hayamedhena dakShakaH | tasya jAmAtaraH sarve yaj~naM jagmurnimantritAH || 1\,5\.35|| bhAryabhiH sahitAH sarve rudraM devIM satIM vinA | anAhUtA satI prAptA dakSheNaivAvamAnitA || 1\,5\.36|| tyaktA dehaM punarjAtA menAyAM tu himAlayAt | shambhorbhAryAbhavadraurI tasyAM jaj~ne vinAyakaH || 1\,5\.37|| kumArashchaiva bhR^i~NgIshaH kruddho rudraH pratApavAn | vidhvaMsya yaj~naM dakShaM tu taM shashApa pinAkadhR^ik | dhruvasyAnvayasambhUto manuShyastvaM bhaviShyasi || 1\,5\.38|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe prajAkartrAdisR^iShTirnAma pa~nchamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 6 hariruvAcha | uttAnapAdAdabhavatsuruchyAmuttamaH sutaH | sunItyAM tu dhruvaH putraH sa lebhe sthAnamuttamam || 1\,6\.1|| muniprasAdAdArAdhya devadevaM janArdanam | dhruvasya tanayaH shliShTirmahAbalaparAkramaH || 1\,6\.2|| tasya prAchInavarhistu putrastasyApyudAradhIH | diva~njayastasya sutastasya putro ripuH smR^itaH || 1\,6\.3|| ripoH putrastathA shrImAMshchAkShuShaH kIrtito manuH | rurustasya sutaH shrImAna~NgastasyApi chAtmajaH || 1\,6\.4|| a~Ngasya veNaH putrastu nAstiko dharmavarjitaH | adharmakArI veNa(na) shcha munibhishcha kushairhataH || 1\,6\.5|| UruM mamanthuH putrArthe tato.asya tanayo.abhavat | hrasvo.atimAtraH kR^iShNA~Ngo niShIdeti tato.abruvan || 1\,6\.6|| niShAdastena vai jAto bindhyashailanivAsakaH | tato.asya dakShiNaM pANiM mamanthuH sahasA dvijAH || 1\,6\.7|| tasmAttasya suto jAto viShNormAnasarUpadhR^ik | puthurityevanAmA sa veNaputro divaM yayau || 1\,6\.8|| dudoha pR^ithivIM rAjA prajAnAM jIvanAya hi | antardhAnaH pR^ithoH putro tahavirdhAnastadAtmajaH || 1\,6\.9|| prAchInavaharstetputraH pR^ithivyAmekarADbabhau | upayeme samudrasya lavaNasya sa vai sutAm || 1\,6\.10|| tasmAtsuShAva sAmudrI dasha prAchInabarhiShaH | sarve prAchetasA nAma dhanurvedasya pAragAH || 1\,6\.11|| apR^ithagadharmacharaNAste.atapyanta mahattapaH | dashavarShasahasrANi samudrasalileshayAH || 1\,6\.12|| prajApatitvaM samprApya bhAryA teShAM cha mAriSha | abhavaddhavashApena tasyAM dakSho.abhavattataH || 1\,6\.13|| asR^ijanmanasA dakShaH prajAH pUrvaM chaturvodhAH | nAvardhanta cha tAstasya apadhyAtA hareNa tu || 1\,6\.14|| maithunena tataH sR^iShTiM kartumaichChatprajApatiH | asikrImAvahadbhAryAM vIraNasya prajApateH || 1\,6\.15|| tasya putrasahasraM tu vairaNyAM samapadyata | nAradoktA bhuvashchAntaM gatA j~nAtuM cha nAgatAH || 1\,6\.16|| dakShaputrasahasraM cha teShu naShTeShu sR^iShTavAn | shavalAshvAste.api gatA bhrAtR^INAM padavIM hara ! || 1\,6\.17|| dakShaH kruddhaH shashApAtha nAradaM janma chApsyasi | nArado hyabhavatputraH kashyapasya muneH punaH || 1\,6\.18|| yaj~ne dhvaste.atha dakSho.api shashAprograM maheshvaram | stutvAtvAmupachAraishcha pUjayiShyanti sha~Nkara || 1\,6\.19|| janmAntare.api vaireNa te vinashyanti sha~Nkara ! | tasmAdvairaM na kartavyaM kadAchidapi kenachit | asiknyAM (mahiShyAM) janayAmAsa dakSho duhitaro hyatha || 1\,6\.20|| ShaShTiM kanyA rUpayutA dve chaivA~Ngirase dadau | dve prAdAtsa kR^ishAshvAya dasha dharmAya chApyatha || 1\,6\.21|| chaturdasha kashyapAya aShTAviMshAtimindave | pradadau bahuputrAya suprabhAM bhAminIM tathA || 1\,6\.22|| manoramAM bhAnumatIM vishAlAM bahudAmatha | dakShaH prAdAnmahAdeva ! chatasro.ariShTanemaye (ne) || 1\,6\.23|| sa kR^ishAshvAya cha prAdAtsuprajAM cha tathA jayAm | arundhatI vasuryAr(jA) mI lambA bhAnurmarudvatI || 1\,6\.24|| sa~NkalpA cha muhUrtA cha sAdhyA vishvA cha tA dasha | dharmapatnyaH samAkhyAtAH kashyapasya vadAmyaham || 1\,6\.25|| aditirditirdanuH kAlA hyanAyuH siMhikA muniH | kadrUH sAdhyA harA krodhA vinatA surabhiH khagA || 1\,6\.26|| vishvedevAstu vishvAyAH sAdhyA sAdhyAnvyajAyata | marutvatyAM marutvanto vasostu vasavastathA || 1\,6\.27|| bhAnostu bhAnavo rudra ! muhUrtAchcha muhUrtajAH | lambAyAshchaiva ghoSho.atha nAgavIthistu yA (jA) mitaH || 1\,6\.28|| pR^ithivIviShayaM sarvamarutvatyAM vyajAyata | sa~NkalpAyAstu sarvAtmA jaj~ne saMkalpa eva hi || 1\,6\.29|| Apo dhruvashcha somashcha dharashchaivAnilo.analaH | pratyUShashcha prabhAsashcha vasavo nAmabhiH smR^itAH || 1\,6\.30|| Apasya putro vetuNDiH (NDaH) shramaH shrAnto dhvanistathA | dhruvasya putro bhagavAnkAlo lokaprakAlanaH || 1\,6\.31|| somasya bhagavAnvarchA varchasvI yena jAyate | dharasya putro druhiNo hutahavyavahastathA || 1\,6\.32|| manoharAyAM shishiraH prANo.atha ramaNastathA | anilasya shivA bhAryA tasyAH putraH pulomajaH || 1\,6\.33|| avij~nAtagatishchaiva dvau putrAvanilasya tu | agniputraH kumArastu sharastambe vyajAyat || 1\,6\.34|| tasya shAkho vishAkhashcha naigameyashcha pR^iShTajaH | apatyaM kR^ittikAnAM tu kArtikeya iti smR^itaH || 1\,6\.35|| pratyuShasya viduH putramR^iShiM nAmnA tu devalam | vishvakarmA prabhAsasya vikhyAto devavardhakiH || 1\,6\.36|| ajaikapAdahirbudhnyastvaShTA rudrashcha vIryavAn | tvaShTushchApyAtmajaH putro vishvarUpo mahAtapAH || 1\,6\.37|| harashcha bahurUpashcha tryambakashchAparAjitaH | vR^iShAkapishcha shambhushcha kaparde raivatastathA || 1\,6\.38|| mR^igavyAdhashcha sharvashcha kapAlI cha mahAmune ! | ekAdashaite kathitA rudrAstribhuvaneshvarAH || 1\,6\.39|| adityAM kashyapAchchaiva sUryA dvAdasha jaj~nire | viShNuH shakro.aryyamA dhAtA tvaShTA pUShA tathaiva cha || 1\,6\.40|| vivasvAnsavitA chaiva mitro varuNa eva cha | ashumAMshcha bhagashchaiva AdityA dvAdasha smR^itAH || 1\,6\.41|| saptaviMshatiH somasya patnyo nakShatrasaMj~nitAH | hiraNyakashipurdityAM hiraNyAkSho.abhavattadA || 1\,6\.42|| siMhikA chAbhavatkanyA viprachittiparigrahA | hiraNyakashipoH putrAshchatvAraH pR^ithulaujasaH || 1\,6\.43|| anuhrAdashcha hrAdashcha prahrAdashchaiva vIryavAn | saMhrAdashchAvamasteShAM prahrAdo viShNutatparaH || 1\,6\.44|| saMhrAdaputra AyuShmA~nChibirvAShkala eva cha | virochanashcha prAhrAdirbalirjaj~ne virochanAt || 1\,6\.45|| baleH putrashataM tvAsIdvANajyeShThaM vR^iShadhvaja ! | hiraNyAkShasutAshchAsansarva eva mahAbalAH || 1\,6\.46|| utkuraH shakunishchaiva bhUtasantApanastathA | mahAnAgo mahAbAhuH kAlanAbhastathAparaH || 1\,6\.47|| abhavandanuputrAshcha dvimUrdhA sha~NkarastathA | ayomukhaH sha~NkushirAH kapilaH shambarastathA || 1\,6\.48|| ekachakro mahAbAhustArakashcha mahAbalaH | svarbhAnurvR^iShaparvA cha pulomA cha mahAsuraH || 1\,6\.49|| ete danoH sutAH khyAtA viprachittishcha vIryavAn | svarbhAnoH suprabhA kanyA sharmiShThA vArShaparvaNI || 1\,6\.50|| upadAnavI hayashirAH prakhyAtA varakanyakAH | vaishvAnarasute chobhe pulomA kAlakA tathA || 1\,6\.51|| ubhe te tu mahAbhAge mArIchestu parigrahaH | tAbhyAM putrasahasrANi ShaShTirdAnavasattamAH || 1\,6\.52|| paulomAH kAlaka~njAshcha mArIchatanayAH smR^itAH | siMhikAyAM samutpannA viprachittisutAstathA || 1\,6\.53|| vyaMshaH shalyashcha balavAnnabhashchaiva mahAbalaH | vAtApirnamuchishchaiva ilvalaH khasR^imAMstathA || 1\,6\.54|| a~nja (nta) ko narakashchaiva kAla nAbhastathaiva cha | nivAtakavachA daityAH prahrAdasya kule.abhavan || 1\,6\.55|| ShaTsutAshcha mahAsattvAstAmrAyAH parikIrtitAH | shukI shyenI cha bhAsI cha sugrIvI shuchigR^idhrike || 1\,6\.56|| shukI shukAnajanayadulUkI pratyalUkakAn | shyenI shyenAMstathA bhAsI bhAsAngR^idhrAMshcha gR^idhryapi || 1\,6\.57|| shukyaudakAnpakShigaNAnsugrIvI tu vyajAyata | (ashvAnuShTAngardabhAMshcha tAmrAvaMshaH prakIrtitaH || 1\,6\.58 ||) vinatAyAstu putrau dvau vikhyAtau garuDAruNau | surasAyAH sahasraM tu sarpANAmamitaujasAm || 1\,6\.59|| kAdraveyAshcha phaNinaH sahasramamitaujasaH | teShA prAdhAnA bhUtesha ! sheShavAsukitakShakAH || 1\,6\.60|| sha~NkhaH shveto mahApadmaH (sha~NkhaH) kambalAshvatarau tathA | elApatrastathA nAgaH karkoTakadhana~njayau || 1\,6\.61|| gaNaM krodhavashaM viddhi te cha sarve cha daMShTriNaH | krodhA tu janayAmAsa pishAchAMshcha mahAbalAn || 1\,6\.62|| gAstu vai janayAmAsa surabhirmahiShAMstathA | irA vR^ikShalatAballIstR^iNajAtIshcha sarvashaH || 1\,6\.63|| khagA cha yakSharakShAMsi munirapsarasastathA | ariShTA tu mahAsattvAngandharvAnsamajIjanat || 1\,6\.64|| devA ekonapa~nchAshanmaruto hyabhavanniti | ekajyo tishcha dvirjyotichaturjyotistathaiva cha || 1\,6\.65|| ekashukro dvishukrashcha trishukrashcha mahAbalaH | IdR^iksadR^iktathAnyAdR^iktataH pratisadR^iktathA || 1\,6\.66|| mitashcha samitashchaiva sumitashcha mahAbalaH | R^itajitsatyajichchaiva suSheNaH senajittathA || 1\,6\.67|| atimitro.apyamitrashcha dUramitro.ajitastathA | R^itashcha R^itadharmA cha vihartA varuNo (chamaso) dhruvaH || 1\,6\.68|| vidhAraNashcha durmedhA ayamekagaNaH smR^itaH | IdR^ishashcha sadR^ikShashcha etAdR^ikSho mitAshanaH || 1\,6\.69|| etenaH prasadR^ikShashcha suratashcha mahAtapAH | hetumAnprasavastadvatsurabhashcha mahAyashAH || 1\,6\.70|| nAdirugro dhvanirbhAso bimukto vikShipaH sahaH | dyutirvasuranAdhR^iShyo lAbha kAmo jayI virAT || 1\,6\.71|| udveShaNo gaNo nAma vAyuskandhe tu saptame | etatsarvaM hare rUpaM rAjAno dAnavAH surAH || 1\,6\.72|| sUryAdi parivAreNa manvAdyA Ijire harim || 1\,6\.73|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe uttAnapAdavaMshAdivarNanaM nAma ShaShTho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 7 rudra uvAcha | sUryAdipUjanaM brUhi kR^itaM svAyambhuvAdibhiH | bhuktimuktipradaM sAraM vyAsa ! saMkShepataH param || 1\,7\.1|| hariruvAcha | sUryAdipUjAM vakShyAmi dharmakAmAdikArikAm || 1\,7\.2|| OM sUryAsanAya namaH | OM namaH sUryamUrtaye | OM hrAM hrIM saH sUryAya namaH | OM somAya namaH | OM ma~NgalAya namaH | OM budhAya namaH OM bR^ihaspataye namaH | OM shukrAya namaH | OM shanaishcharAya namaH | OM rAhave namaH | OM ketave namaH | OM tejashchaNDAya namaH || 1\,7\.3|| AsanAvAhanaM pAdyamarghyamAchamanaM tathA | snAnaM vastropavIta~ncha gandhapuShpaM cha dhUpakam || 1\,7\.4|| dIpakaM cha naskAraM pradakShiNavisarjane | sUryAdInAM sadA kuryAditi mantrairvR^iShadhvaja ! || 1\,7\.5|| OM hrAMshivAya namaH | OM hrAM shivamUrtaye shivAya namaH | OM hrAM hR^idayAya namaH | OM hrIM shirase svAhA | OM hrUM shikhAyai vaShaT | OM hrai kavachAya huM | OM hrauM netratrayAya vauShaT | OM hraH astrAya namaH | OM hrAM sadyojAtaya namaH | OM hrIM vAmadevAya namaH | OM hrUM aghorAya namaH | OM hraiM tatpuruShAya namaH | OM hrauM IshAnAya namaH | OM hrIM gauryai namaH | OM hrauM gurubhyo namaH | OM hrauM indrAya namaH | OM hrauM chaNDAya namaH | OM hrAM aghorAya namaH | OM vAsudevAsanAya namaH | OM vAsudavamUrtaye namaH | OM aM OM namo bhagavate vAsudevAya namaH | OM AM OM namo bhagavate sa~NkarShaNAya namaH | OM aM OM namo bhagavate pradyumnAya namaH | OM aH OM namo bhagavate aniruddhAya namaH | OM nArAyaNAya namaH | OM tatsabdrahyaNe namaH | OM hrAM viShNave namaH | OM kShauM namo bhagavate narasiMhAya namaH | OM bhUH OM namo bhagavate varAhAya namaH | OM kaM TaM paM shaM vainateyAya namaH | OM jaM khaM raM sudarsha nAya namaH | OM khaM ThaM phaM ShaM gadaiyau namaH | OM vaM laM maM kShaM pA~nchajanyAya namaH | OM ghaM DhaM bhaM haM shriyai namaH | OM gaM DaM vaM saM puShTyai namaH | OM dhaM ShaM vaM saM vanamAlAyai namaH | OM saM daM laM shrIvatsAya namaH | OM ThaM chaM bhaM yaM kaustubhAya namaH | OM gurubhyo namaH | OM indrAdidikpAlebhyo namaH | OM viShvaksenAya namaH || 1\,7\.6|| AsanAdInhareratairmantrairmantrairdadyAdvR^iShadhvaja ! | viShNushaktyAH sarasvatyAH pUjAM shR^iNu shubhapradAm || 1\,7\.7|| OM hrIM sarasvatyai namaH | OM hrAM hR^idayAya namaH | OM hrIM shirase namaH | OM hrUM shikhAyai namaH | OM hraiM kavachAya namaH | OM hrauM netratrayAya namaH | OM hraH astrAya namaH || 1\,7\.8|| shraddhA R^iddhiH kalA medhA tuShTiH puShTiH prabhA matiH | OM hrI~NkArAdyA namo.antAshcha sarasvatyAshcha shaktayaH || 1\,7\.9|| kShetrapAlAya namaH | OM gurubhyo namaH | OM paramagurubhyo namaH || 1\,7\.10|| padmasthAyAH sarasvatyA AsanAdyaM prakalpayet | sUryAdInAM svakairprantraiH pavitrArohaNaM tathA || 1\,7\.11|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sUryAdInAM sarasvatyAshcha pUjanaM nAma saptamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 8 hariruvAcha | bhUmiShThe maNDape snAtvA maNDale viShNumarchayet | pa~nchara~NgikachUrNena vajranAbhaM tu maNDalam || 1\,8\.1|| ShoDashaiH koShThakaistatra sammitaM rudra? kArayet | chaturthapa~nchakoNeShu sUtrapAtaM tu kArayet || 1\,8\.2|| koNasUtrAdubhayataH koNA ye tatra saMsthitAH | teShu chaiva prakurvIta sUtrapAtaM vichakShaNaH || 1\,8\.3|| tadanantarakoNeShu evameva hi kArayet | prathamA nAbhiruddiShTA madhye rekhAprasaMgame || 1\,8\.4|| antareShu cha sarveShu aShTau chaiva tunAbhayaH | pUrvamadhyamanAbhi bhyAmathaM sUtraM tu bhrAmayet || 1\,8\.5|| antarA sa dvijashreShThaH pAdonaM bhrAmayeddhara ! | anena nAbhisUtrasya karNikAM bhrAmayechChiva ! || 1\,8\.6|| karNikAyA dvibhAgena kesarANi vichakShaNaH | tadagreNa sadA vidvAndalAnyeva samAlikhet || 1\,8\.7|| sarveShu nAbhikShetraShu mAnenAnena suvrata ! | padmAni tAni kurvIta deshikaH para mArthavit || 1\,8\.8|| AdisUtravibhAgena dvArANi parikalpayet | dvArashobhAM tathA tatra tadardhena tu kalpayet || 1\,8\.9|| karNikAM pItavarNena sitaraktAdikesaraiH | antaraM nIlavarNena dalAni asitena cha || 1\,8\.10|| kR^iShNavarNena rajasA chaturashraM prapUrayet | dvArANi shuklavarNena rekhAH pa~ncha cha maNDale || 1\,8\.11|| sitA raktA tathA pItA kR^iShNA chaiva yathAkramam | kR^itvaiva maNDala~nchAdau nyAsaM kR^itvArchayeddharim || 1\,8\.12|| hR^inmadhye tu nyasedviShNuM kaNThe sa~NkarShaNaM tathA | pradyumnaM shirasi nyasya shikhAyAmaniruddhakam || 1\,8\.13|| brahmANaM sarvagAtreShu karayoH shrIdharaM tathA | ahaM viShNuriti dhyAtvA karNikAyAM nyaseddharim || 1\,8\.14|| nyasetsa~NkarShaNaM pUrve pradyumnaM chaiva dakShiNe | aniruddhaM pashchime cha brihmANaM chottare nyaset || 1\,8\.15|| shrIdharaM rudrakoNeShu indrAdIndikShu vinyaset | tato.abhyarchya cha gandhAdyaiH prApnuyAtparamaM padam || 1\,8\.16|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShNupUjopayogivajranAbhamaNDalanirUpaNaM nAmAShTamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 9 hariruvAcha | samaye (yA) dIkShitaH shiShyo baddhanetrastu vAsasA | aShTAhutishataM tasya mUlamantreNa homayet || 1\,9\.1|| dviguNaM putrake homaM triguNaM sAdhake matam | nirvANadeshike rudra ! chaturguNamudAhR^itam || 1\,9\.2|| guruviShNudvijastrINAM hantA badhyastva(shcha)dIkShitaiH | atha dIkShAM pravakShyAmi dharmAdharmakShaya~NkarIm || 1\,9\.3|| upaveshya bahiH shiShyAndhAraNaM teShu kArayet | vAyavyA kalayA rudra shoShyamANAnvichintayet || 1\,9\.4|| AgreyyA dahyamAnAMshcha plAvitAnambhasA punaH | tejastejAsi taM jIvamekIkR^itya samAkShipet || 1\,9\.5|| prANavaM chintayevdyomni sharIre.anyattu kAraNam | ekaikaM yo jayettatra kShetraj~naM dehakAraNAt || 1\,9\.6|| utpAdya yojayetpashchAdekaikaM vR^iShabhadhvaja | maNDalAdiShvashaktastu kalpayitvA.archayeddharim || 1\,9\.7|| chaturdvAraM bhavettachcha brahmatIrthAdanukramAt | hastaM padmaM samAkhyAtaM patrANya~NgulayaH smR^itAH || 1\,9\.8|| karNikA talahastantu nakhAnyasya tu kesarAH | tatrArchayeddhariM dhyAtvA sUryandvagnayantareva cha || 1\,9\.9|| taM hastaM pAtayenmUrdhni shiShyasya tu samAhitaH | haste viShNuH sthito yasmAdviShNuhastastatastvayam | nashyanti sparshanAttasya pAtakAnyakhilAni cha || 1\,9\.10|| guruH shiShyaM samabhyarchya netre baddhe tu vAsasA | devasya pramukhaM kR^itvA puShpamevArpayettataH | puShpaM nipatitaM yatra mUrdhno devasya shAr~NgiNaH || 1\,9\.11|| tannAma kArayettasya strINAM nAmA~NkitaM svayam | shUdrANAM dAsasaMyuktaM kArayettu vichakShaNaH || 1\,9\.12|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShNudIkShAnidR^i nAma navamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 10 hariruvAcha | r shyAdipUjAM pravarshyAmi sthaNDilAdiShu siddhaye | shrIM hrIM mahAlakShmyai namaH | shrAM shrIM shrUM shraiM shrauM shraH kramAddhR^idayaM cha shiraH shikhAm | kavachaM netramastraM cha AsanaM mUrtimarchayet || 1\,10\.1|| maNDale padmagarbhe cha chaturdvAri rajo.anvite | chatuH ShaShTyantamaShTAdi khAkShe khAkShyAdi maNDalam || 1\,10\.2|| khAkShIndusUryagaM sarvaM khAdivedenduvartanAt | lakShmIma~NgAni chaikasminkoNe durgAM gaNaM gurum || 1\,10\.3|| kShetrapAlamathAgnyAdau homA~njuhAva kAmabhAk | OM ghaM TaM DaM haM shrImahAlakShmyai namaH || 1\,10\.4|| anena pUjayellakShmIM pUrvoktaparivArakaiH | OM saiM sarasvatyai namaH | OM hrIM saiM sarasvatyai namaH || 1\,10\.5|| OM hrIM vadavadavAgvAdinisvAhA OM hrIM sarasvatyai namaH || 1\,10\.6|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe lakShmyarchananirUpaNaM nAma dashamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 11 hariruvAcham | navavyUhArchanaM vakShye yaduktaM kashyapAya hi | jIvamutkShipya mUrdhanyaM nAbhyAM vyomniniveshayet || 1\,11\.1|| tatoramiti bIjena dahedbhUtAtmakaM vapuH | yamityanena bIjena tachcha sarva vinAshayet || 1\,11\.2|| lamityanena bIjena plAvayetsacharAcharam | vamityanena bIjena chintayedamR^itaM tataH || 1\,11\.3|| tato budvudamadhye tu pItavAsAshchaturbhujaH | ahaM matastathAtmAnaM dhyAnena parichintayet || 1\,11\.4|| mantranyAsaM tataH kuryAttrividhaM karadehayoH | dvAdashAkSharabIjena uktabIjairanantaram || 1\,11\.5|| ShaDa~Ngena tataH kuryAtsAkShAdyena harirbhavet | dakShiNA~NguShThamArabhya madhyA~NguShThandale nyaset || 1\,11\.6|| madhye bIjadvayaM nyasya nyaseda~Nge tataH punaH | hR^ichChirasi shikhAvarmavakkrAkShyudahapR^iShThataH || 1\,11\.7|| bAhvoshcha karayorjAnvoH pAdayoshchApi vinyaset | padmAkArau karau kR^itvA madhye.a~NguShThaM niveshayet || 1\,11\.8|| chintayettatra sarveshaM paraM tattvamanAmayam | kramAchchaitAni bIjAni tarjanyAdiShu vinya set || 1\,11\.9|| tato mUrdhAkShivakkreShu kaNThe cha hR^idaye tathA | nAbhau guhye tathA jAnvoH pAdayorvinyasetkramAt || 1\,11\.10|| pANyoH ShaDa~NgabIjAni nyasya kAye tato nyaset | a~NguShThAdikaniShThAntaM vinyasedvIjapa~nchakam || 1\,11\.11|| karamadhye netrabIjama~NganyAsa.apyayaM kramaH | hR^idaye hR^idayaM nyasya shiraH shirasi vinyaset || 1\,11\.12|| shikhAyAM tu shikhAM nyasya kavachaM sarvatastanau | netraM netre vidhAtavyamastra~ncha karayordvayoH || 1\,11\.13|| tenaiva cha disho baddhA pUjA vidhimathAcharet | hR^idaye chintayetpUrvaM yogapIThaM samAhitaH || 1\,11\.14|| dharma j~nanaM cha vairAgyamaishvaryaM cha yathAkramam | AgneyAdau cha pUrvAdAvadharmAdIMshcha vinyaset || 1\,11\.15|| ebhiH parichChannatanuM pIThabhUtaM tadAtmakam | anantaM vinsetpashchAtpUrvakAyonnataM sthitam || 1\,11\.16|| tato vidyAtsarojAtaM dalAShTasamadigdalam | sitAbjaM shatapatrADhyaM viprakIrNordhakarNikam || 1\,11\.17|| dhyAtvA vedAdinA pashchAtsUryasomAnalAtmanAm | maNDalAni kramAdevamuparyupari chintayet || 1\,11\.18|| tataH pUrvAdidiksaMsthAH shaktIH keshavagocharAH | vimalAdyA nyasedaShTau navamIM karNikAgatAm || 1\,11\.19|| evaM dhyAtvA samabhyarchya yogapIThamanantaram | manasAvAhya tatreshaM hariM shAr~NgaM nyasetpunaH || 1\,11\.20|| hR^idayAdIni pUrvAdichaturdigdalayogataH | madhye netraM tu koNeShu astramantraM nyasettataH || 1\,11\.21|| sa~NkarShaNAdibIjAni pUrvAdikramayogataH | dvAri pUrve pare chaiva vainateyaM tu vinyaset || 1\,11\.22|| sudarshanaM sahasrAraM dakShiNe dvAri vinyaset | shriyaM dakShiNato nyasya lakShmImuttaratastathA || 1\,11\.23|| dvAryattare gadAM nyasya sha~NkhaM koNeShu vinyaset | devadakShiNataH shAr~NgaM vAme chaiva sudhIrnyaset || 1\,11\.24|| tadvatkhaDgaM tathA chakraM nyasetpArshvadvayordvayam | tato.antarlokapAlAMshcha svadigbhedena vinyaset || 1\,11\.25|| vajrAdInyAyudhAnyeva tathaiva viniveshayet | UrghvaM brihma tathAnantamadhashcha parichintayet || 1\,11\.26|| sarvaM dhyAtveti sampUjya mudrAH sandarshayettataH | a~njaliH prathamA mudrA kShipraM devaprasAdhanI || 1\,11\.27|| vandanI hR^idayAsaktAtsArdhaM dakShiNatonnatA | UrdhA~NguNTho vAmamuShTirdakShiNA~NguShThabandhanaH || 1\,11\.28|| savyasya tasya chA~NguShTho yaH sa uddhaH prakIrtitaH | tisraH sAdhAraNA hyetA mUrtibhedena kalpitAH || 1\,11\.29|| kaniShThAdipramokeNa aShTau mudrA yathAkramam | aShTAnAM pUrvabIjAnAM kramashastvavadhArayet || 1\,11\.30|| a~NguShThena kaniShThAntaM nAmayitvA~Ngulitrayam | mudreyaM narasiMhasya nyubjaM kR^itvA karadvayam || 1\,11\.31|| savyahastaM tathottAnaM kR^itvordhaM bhrAmayechChanaiH | navamIyaM smR^itA mudrA varAhAbhimatA sadA || 1\,11\.32|| muShTidvayamathottAnamR^ijvaikaikena mochayet | utku~nchayetsarvamuktA a~Ngamudreyamuchyate || 1\,11\.33|| muShTidvayamatho baddhA evamevAnupUrvashaH | dashAnAM lokapAlAnAM mudrAshcha kramayogataH || 1\,11\.34|| suramAdyaM dvitIyaM cha upAntya~nchAntyameva cha | vAsudevo balaH kAmo hyaniruddho yathAkramam || 1\,11\.35|| praNavastatsadityetadhuM kShaiM bhUriti mantrakAH | nArAyaNastathA brahmA viShNuH siMho varAharAT || 1\,11\.36|| sitAruNaharidrAbhA nIlashyAmallohitAH | meghAgnimadupi~NgAbhA varNato navanAmakAH || 1\,11\.37|| kaM TaM paM shaM garutmAnsyAjjaM khaM vaM cha sudarshanam | ShaM chaM phaM ShaM gadAdevI vaM laM maM kShaM cha sha~Nkhakam || 1\,11\.38|| ghaM DhaM bhaM haM bhavechChrIshcha gaM jaM vaM shaM cha puShTikA | ghaM vaM cha vanamAlA syAchChrI vatsaM daM saM bhavet || 1\,11\.39|| ChaM DaM paM yaM kaustubhaH proktashchAnanto hyahameva cha | itya~NgAniyathAyogaM devadevasya vai dashA || 1\,11\.40|| garuDo.ambujasaMkAsho gadA chaivAsitAkR^itiH | puShTiH shirIShapuShpAbhA lakShmIH kA~nchanasannibhA || 1\,11\.41|| pUrNachandranibhaH sha~NkhaH kaustubhastvaruNadyutiH | chakraM sUryasahasrAbhaM shrIvatsaH kundasannibhaH || 1\,11\.42|| pa~nchavarNanibhA mAlA hyananto meghasannibhaH | vidyudrUpANi chAstrANi yAni noktAni varNataH || 1\,11\.43|| arghyapAdyAdi vai dadyAtpuNDarIkAkShavidyayA || 1\,11\.44|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe navavyUhArchanaM nAmaikAdasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 12 hariruvAcha | pUjAnukramasiddhyarthaM pUjAnukrama uchyate | OM nama ityAdau saMsmR^itiH paramAtmanaH || 1\,12\.1|| yaM raM vaM lamiti kAyashuddhiH | OM nama iti chaturbhujAtmanirmANam || 1\,12\.2|| tatastrividhaH karakAyanyAsaH | tato tdR^idisthayogapIThapUjA | OM anantAya namaH | OM dharmAya namaH | OM j~nAnAya namaH | OM vairAgyAya namaH | OM aishvaryAya namaH | OM adharmAya namaH | OM aj~nAnAya namaH | OM avairAgyAya namaH | OM anaishvaryAya namaH | OM padmAya namaH | OM AdityamaNDalAya namaH | OM chandramaNDalAya namaH | OM vahnimaNDalAya namaH | OM vimalAyai namaH | OM utkarShiNyai namaH | OM j~nAnAyai namaH | OM kriyAyai namaH | OM yogAyai namaH | OM prahvyai namaH | OM satyAyai namaH | OM IshAnAyai namaH | OM sarvatomukhyai namaH | OM saMgopA~NgAya harerAsanAya namaH | tataH karNikAyAm\-aM vAsudevAya namaH | AM hR^idayAya namaH | IM shirase namaH | UM shikhAyai namaH | aiM kavachAya namaH | auM netratrayAya namaH | aH phaTastrAya namaH | AM sa~NkarShaNAya namaH | aM pradyumnAya namaH | aH aniruddhAya namaH | OM aH nArAyaNAya namaH | OM tatsabdahmaNe namaH | OM huM viShNave namaH | kShaiM narasiMhAya bhUrvarAhya kaM vainateyAya jaM khaM vaM sudarshanAya khaM chaM phaM ShaM gadAyai vaM laM maM kShaM pA~nchajanyAya ghaM DhaM bhaM haM shriyai gaM DaM vaM shaM puShTyai dhaM vaM vanamAlAyai daM shaM shrIvatsAya ChaM DaM yaM kaustubhAya shaM shAr~NgAya iM iShudhibhyAM chaM charmaNe khaM khaDgAya indrAya surAya partaye agnaye tejodhipatayeyamAyadharmAdhipatayekShaMnairR^itAyarakShodhipataye varuNAya jalAdhipataye yoM vAyave prANAdhipataye dhAM dhanadAya dhanAdhipataye hAM IshAnAya vidyAdhipataye OM vajrAya shaktyai OM daNDAya khaDgAya OM pAshAya dhvajAya gadAyai trishUlAya laM anantAya pAtAlAdhipataye khaM brahmaNe sarvalokAdhipataye OM namo bhagavate vAsudevAya namaH | OM OM namaH | OM naM namaH | OM moM namaH | OM OM bhaM namaH | OM gaM namaH | OM vaM namaH | OM teM namaH | OM vAM namaH | OM suM namaH | OM deM namaH | OM vAM namaH | OM yaM namaH | OM OM namaH | OM naM namaH | OM moM namaH | OM nAM namaH | OM rAM namaH | OM NAM namaH | OM yaM namaH | OM naMnoM bhagavateM vAMsuMdevAyaM OM namo nArAyaNAya namaH | OM puruShottamAya namaH || 1\,12\.3|| namaste puNDarIkAkSha namaste vishvabhAvana | subrahmaNya namaste.astu mahApuruSha pUrvaja || 1\,12\.4|| homakarNaNi chaiteShAM svAhAntamupakalpayet | evaM japtvA vidhAnena shatamaShTottaraM tathA || 1\,12\.5|| arghaM dattvA jitaM tena praNAmaM cha punaH punaH | tato.agnAvapi sampUjyaM taM yajeta yathAvidhi || 1\,12\.6|| devadevaM svabIjena a~NgAdibhirathAchyutam | pUrvamullikhya chAbhyukShya praNavena tu mantravit || 1\,12\.7|| bhrAmayitvAnalaM kuNDe pUjayechcha shubhaiH phalaiH | pUrvaM tatsakalaM dhyAtvA maNDale manasA nyaset || 1\,12\.8|| vAsudevAkhyatattvena hutvA chAShTottaraM shatam | saMkarShaNAdibIjena yajetShaTkaM tathaiva cha || 1\,12\.9|| trayantrayaM tathA~NgAnAmekaikAndikpatIMstathA | pUrNAhutiM tathaivAnte dadyAtsamyagupasthitaH || 1\,12\.10|| vAgatIte pare tattve AtmAnaM cha layaM nayet | upavishya punarmudrAM darshayitvA nametpunaH || 1\,12\.11|| nityamevaMvidhaM homaM naimitte dviguNaM bhavet | gachChagachCha paraM sthAnaM yatra devo nira~njanaH || 1\,12\.12|| gachChantu devatAH sarvAH svasthAnasthitihetave | sudarshanaH shrIharishcha achyutaH sa trivikramaH || 1\,12\.13|| chaturbhujo vAsudevaH ShaShThaH pradyumna eva cha | saMkarShaNaH pUruSho.atha navavyUho dashAtmakaH || 1\,12\.14|| aniruddho dvAdashAtmA atha UrdhamanantakaH | ete ekAdibhishchakrairvij~neyA lakShitAH surAH || 1\,12\.15|| chakrA~NkitaiH pUjitaH syAndrR^ihe rakShetsadAnaraiH | OM chakrAya svAhA\, OM vichakrAya svAhA\, OM suchakrAya svAhA\, OM mahAchakrAya svAhA\, OM mahAchakrAya asurAntakR^ithuM phaToM huM sahasrAra huM phaT || 1\\, 12\.16|| dvArakAchakrapUjeyaM gR^ihe rakShAkarI shubhA || 1\,12\.17|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe pUjAnukramanirUpaNaM nAma dvAdasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 13 hariruvAcha | pravakShyAmyadhunA hyetadvaiShNavaM pa~njaraM shubham | namonamaste govinda chakraM gR^ihya sudarshanam || 1\,13\.1|| prAchyAM rakShasva mAM viShNo ! tvAmahaM sharaNaM gataH | gadAM kaumodakIM gR^ihNa padmanAbha namo.asta te || 1\,13\.2|| yAmyAM rakShasva mAM viShNo ! tvAmahaM sharaNaM gataH | halamAdAya saunande namaste puruShottama || 1\,13\.3|| pratIchyAM rakSha mAM viShNo ! tvAmaha sharaNaM gataH | musalaM shAtanaM gR^ihya puNDarIkAkSha rakSha mAm || 1\,13\.4|| uttarasyAM jagannAtha ! bhavantaM sharaNaM gataH | khaDgamAdAya charmAtha astrashAstrAdikaM hare ! || 1\,13\.5|| namaste rakSha rakShoghna ! aishAnyAM sharaNaM gataH | pA~nchajanyaM mahAsha~NkhamanughoShyaM cha pa~Nkajam || 1\,13\.6|| pragR^ihya rakSha mAM viShNo AgnyeyyAM rakSha sUkara | chandrasUryaM samAgR^ihya khaDgaM chAndramasaM tathA || 1\,13\.7|| nairR^ityAM mAM cha rakShasva divyamUrte nR^ikesarin | vaijayantIM smapragR^ihya shrIvatsaM kaNThabhUShaNam || 1\,13\.8|| vAyavyAM rakSha mAM deva hayagrIva namo.astu te | vainateyaM samAruhya tvantarikShe janArdana ! || 1\,13\.9|| mAM rakShasvAjita sadA namaste.astvaparAjita | vishAlAkShaM samAruhya rakSha mAM tvaM rasAtale || 1\,13\.10|| akUpAra namastubhyaM mahAmIna namo.astu pte | karashIrShAdya~NgulIShu satya tvaM bAhupa~njaram || 1\,13\.11|| kR^itvA rakShasva mAM viShNo namaste puruShottama | etaduktaM sha~NkarAya vaiShNavaM pa~njaraM mahat || 1\,13\.12|| purA rakShArthamIshAnyAH kAtyAyanyA vR^iShadhvaja | nAshAyAmAsa sA yena chAmarAnmahiShAsuram || 1\,13\.13|| dAnavaM raktabIjaM cha anyAMshcha surakaNTakAn | etajjapannaro bhaktyA shatrUnvijayate sadA || 1\,13\.14|| iti shrIgAruDe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShNupa~njarastotraM nAma trayodasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 14 hariruvAcha | atha yogaM pravakShyAmi bhuktimuktikaraM param | dhyAyibhiH prochyate dhyeyo dhyAnena harirIshvaraH || 1\,14\.1|| tachChR^iNuShva maheshAna sarvapApavinAshanam | viShNuH sarveshvaro.anantaH ShaDbhirbhUparivarjitaH || 1\,14\.2|| vAsudevo jagannAtho brahmAtmAsmyahameva hi | dehidehasthito nityaH sarvadehavivarjitaH || 1\,14\.3|| dehadharmavihInashcha kSharAkSharavivarjitaH | ShaDvidheShu sthito draShTA shrotA ghrAtA hyatIndriyaH || 1\,14\.4|| taddharmarahitaH sraShTA nAmagotravivarjitaH | mantA manaH sthito devo manasA parivarjitaH || 1\,14\.5|| manodharmavihInashcha vij~nAnaM j~nAnameva cha | boddhA buddhisthitaH sAkShI sarvaj~no buddhivarjitaH || 1\,14\.6|| buddhidharmavihInashcha sarvaH sarvagato manaH | sarvaprANivinirmuktaH prANadharmavivarjitaH || 1\,14\.7|| prANaprANo mahAshAnto bhayena parivarjitaH | aha~NkArAdihInashcha taddharmaparivarjitaH || 1\,14\.8|| tatsAkShI tanniyantA cha paramAnandarUpakaH | jAgratsvapnasuShuptisthastatsAkShI tadvivarjitaH || 1\,14\.9|| turIyaH paramo dhAtA dR^igrUpo guNavarjitaH | mukto buddho.ajaro vyApI satya AtmAsmyahaM shivaH || 1\,14\.10|| evaM ye mAnavA vij~nA dhyAyantIshaM paraM padam | prApnuyuste cha tadrUpaM nAtra kAryA vichAraNA || 1\,14\.11|| iti dhyAnaM samAkhyAtaM tava sha~Nkara suvrata | paThedya etatsatataM viShNulokaM sa gachChati || 1\,14\.12|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe dhyAnayogo nAma chaturdasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 15 rudra uvAcha | saMsArasAgarAddhorAmuchyate kiM japanprabho | narastanme paraM japyaM pathaya tvaM janArdana || 1\,15\.1|| hariruvAcha | pareshvaraM paraM brahma paramAtmAnamavyayam | viShNuM nAmasahasreNa stuvanmukto bhavennaraH || 1\,15\.2|| yatpa vitraM paraM japyaM kathayAmi vR^iShadhvaja ! | shR^iNuShvAvahito bhUtvA sarvapApavinAshanam || 1\,15\.3|| OM vAsudevo mahAviShNurvAmano vAsavo vasuH | bAlachandra nibho bAlo balabhadro balAdhipaH || 1\,15\.4|| balibandhanakR^idvedhA (11)vareNyo vedavitkiviH | vedakartA vedarUpo vedyo vedapariplutaH || 1\,15\.5|| vedA~NgavettA vedesho(20) balAdhAro balArdanaH | avikAro vareshashcha varuNo varuNAdhipaH || 1\,15\.6|| vIrahA cha bR^ihadvIro vanditaH parameshvaraH (30) | AtmA cha paramAtmA cha pratyagAtmA viyatparaH || 1\,15\.7|| padmanAbhaH padmanidhiH padmahasto gadAdharaH | paramaH (40)parabhUtashcha puruShottama IshvaraH || 1\,15\.8|| padmaja~NghaH puNDarIkaH padmamAlAdharaH priyaH | padmAkShaH padmagarbhashcha parjanyaH (50)padmasaMsthitaH || 1\,15\.9|| apAraH paramArthashcha parANAM cha paraH prabhuH | paNDitaH paNDiteDyashcha pavitraH pApamardakaH || 1\,15\.10|| shuddhaH (60)prakAsharUpashcha pavitraH parirakShakaH | pipAsAvarjitaH pAdyaH puruShaH prakR^itistathAH || 1\,15\.11|| pradhAnaM pR^ithivIpadmaM padmanAbhaH (70)priyapradaH | sarveshaH sarvagaH sarvaH sarvavitsarvadaH suraH || 1\,15\.12|| sarvasya jagato dhAma sarvadarsho cha sarvabhR^it(80) | sarvAnugrahakR^iddevaH sarvabhUtahR^idi sthitaH || 1\,15\.13|| sarvapUjyashcha sarvAdyaH sarvadevanamaskR^itaH | sarvasya jagato mUlaM sakalo niShkalo.analaH (90) || 1\,15\.14|| sarvagoptA sarvaniShThaH sarvakAraNakAraNam | sarvadhyeyaH sarvamitraH sarvadesvavarUpadhR^ik || 1\,15\.15|| sarvAdhyakShaH surAdhyakSha surAsuranamaskR^itaH | duShTAnAM cha surANAM cha sarvadA ghAtako.antakaH (101) || 1\,15\.16|| satyapAlashcha sannAbhaH siddheshaH siddhavanditaH | siddhasAdhyaH siddhasiddhaH sAdhyasiddho (siddhisiddha) hR^idIshvaraH || 1\,15\.17|| sharaNaM jagatashchaiva (110)shreyaH kShemastathaiva cha | shubhakR^ichChobhanaH saumyaH satyaH satyaparAkramaH || 1\,15\.18|| satyasthaH satyasa~NkalpaH satyavitsatya (tpa) dastathA (121) | dharmo dharmo cha karmo cha sarvakarmavivarjitaH || 1\,15\.19|| karmakartA cha karmaiva kriyA kAryaM tathaiva cha | shrIpatirnR^ipatiH (131)shrImAnsarvasya patirUrjitaH || 1\,15\.20|| sadevAnAM patishchaiva vR^iShNInAM patirIDitaH | patirhiraNyagarbhasya tripurAntapatistathA || 1\,15\.21|| pashUnAM cha patiH prAyo vasUnAM patireva cha (140) | patirAkhaNDalasyaiva varUNasya patistathA || 1\,15\.22|| vanaspatInAM cha patiranilasya patistathA | analasya patishchaiva yamasya patireva cha || 1\,15\.23|| kuberasya patishchaiva nakShatrANAM patistathA | oShadhInAM patishchaiva vR^ikShANAM cha patistathA (150) || 1\,15\.24|| nAgAnAM patirarkasya dakShasya patireva cha | suhR^idAM cha patishchaiva nR^ipANAM cha patistathA || 1\,15\.25|| gandharvANAM patishchaiva asUnAM patiruttamaH | parvatAnAM patishchaiva nimnagAnAM patistathA || 1\,15\.26|| surANAM cha patiH shreShThaH (160) kapilasya patistathA | latAnAM cha patishchaiva vIrudhAM cha patistathA || 1\,15\.27|| munInAM cha patishchaiva sUryasya patiruttamaH | patishchandramasaH shreShThaH sukrasya patireva cha || 1\,15\.28|| grahANAM cha patishchaiva rAkShasAnAM patistathA | kinnarANAM patishchaiva (170)dvijAnAM patiruttamaH || 1\,15\.29|| saritAM cha patishchaiva samudrANAM patistathA | sarasAM cha patishchaiva bhUtAnAM cha patistathA || 1\,15\.30|| vetAlAnAM patishchaiva kUShmANDAnAM patistathA | pakShiNAM cha patiH shreShThaH pashUnAM patireva cha || 1\,15\.31|| mahAtmA (180)ma~Ngalo meyo mandaro mandareshvaraH | merurmAtA pramANaM cha mAdhavo malavarjitaH || 1\,15\.32|| mAlAdharo (190)mahAdevo mahAdevena pUjitaH | mahAshAnto mahAbhAgo madhusUdana eva cha || 1\,15\.33|| mahAvIryo mahAprANo mArkaNDeyarShivanditaH(200) | mAyAtmA mAyayA baddho mAyayA tu vivarjitaH || 1\,15\.34|| munistuto munirmaitro (210)mahAnA (rA) so mahAhanuH | mahAbAhurmahAdAnto maraNena vivarjitaH || 1\,15\.35|| mahAvatkkro mahAtmA cha mahAkAyo mahodaraH | mahApAdo mahAgrIvo mahAmAnI mahAmanAH || 1\,15\.36|| mahAgatirmaMhAkIrtirmahArUpo (222)mahAsuraH | madhushcha mAdhavashchaiva mahAdevo maheshvaraH || 1\,15\.37|| makhejyo makharUpI cha mAnanIyo (230)makheshvaraH | mahAvAto mahAbhAgo mahesho.atItamAnuShaH || 1\,15\.38|| mAnavashcha manushchaiva mAnavAnAM priya~NkaraH | mR^igashcha mR^igapUjyashcha (240)mR^igANAM cha patistathA || 1\,15\.39|| budhasya cha patishchaiva patishchaiva bR^ihaspateH | patiH shanaishcharasyaiva rAhoH ketoH patistathA || 1\,15\.40|| lakShmaNo lakShaNashchaiva lambauShTho lalitastathA(250) | nAnAla~NkArasaMyukto nAnAchandanacharchitaH || 1\,15\.41|| nAnArasojjavaladvakkro nAnApuShpopashobhitaH | rAmo ramApatishchaiva sabhAryaH parameshvaraH || 1\,15\.42|| ratnado ratnahartA cha(260)rUpI rUpavivarjitaH | mahArUpograrUpashcha saumyarUpastathaiva cha || 1\,15\.43|| nIlameghanibhaH shuddhaH sAlameghanibhastathA | dhUmavarNaH pativarNo nAnArUpo(270)hyavarNakaH || 1\,15\.44|| virUpo rUpadashchaiva shuklavarNastathaiva cha | sarvavarNo mahAyogI yaj~no (yAjyo) yaj~nakR^ideva cha || 1\,15\.45|| suvarNavarNavAMshchaiva suvarNAkhyastathaiva cha (280)suvarNAvayavashchaiva suvarNaH svarNamekhalaH || 1\,15\.46|| suvarNasya pradAtA cha suvarNeshastathaiva cha | suvarNasya priyashchaiva (290)suvarNADhyastathaiva cha || 1\,15\.47|| suparNo cha mahAparNo suparNasya cha kAraN(290) | vainateyastathAditya AdirAdikaraH shivaH || 1\,15\.48|| kAraNaM mahatashchaiva pradhAnasya cha kAraNam | buddhInAM kAraNaM chaiva kAraNaM manasastathA || 1\,15\.49|| kAraNaM chaitasashchaiva(300)aha~NkArasya kAraNam | bhUtAnAM kAraNaM tadvatkAraNaM cha vibhAvasoH || 1\,15\.50|| AkAshakAraNaM tadvatpR^ithivyAH kAraNaM param | aNDasya kAraNaM chaiva prakR^iteH kAraNaM tathA || 1\,15\.51|| dehasya kAraNaM chaiva chakShuShashchaiva kAraNam | shrotrasya kAraNaM(310) tadvatkAraNaM cha tvachastathA || 1\,15\.52|| jihvAyAH kAraNaM chaiva prANasyaiva cha kAraNam | hastayoH kAraNaM tadvatpAdayoH kAraNaM tathA || 1\,15\.53|| vAchashchakAraNaM tadvatpAyoshchaiva tukAraNam | indrasya kAraNaM chaiva kuberasya cha kAraNam || 1\,15\.54|| yamasya kAraNaM chaiva (320)IshAnasya cha kAraNam | yakShANAM kAraNaM chaiva rakShasAM kAraNaM param || 1\,15\.55|| nR^ipANAM kAraNaM shreShThaM dharmasyaiva tu kAraNam | jantUnAM kAraNaM chaiva vasUnAM kAraNaM param || 1\,15\.56|| manUnAM kAraNaM chaiva pakShiNAM kAraNaM param | munInAM kAraNaM shreShTha(330)yoginAM kAraNaM param || 1\,15\.57|| siddhAnAM kAraNaM chaiva yakShANAM kAraNaM param | kAraNaM kinnarANAM cha(340) gandharvANAM cha kAraNam || 1\,15\.58|| nadAnAM kAraNaM chaiva nadInAM kAraNaM param | kAraNaM cha samudrANAM vR^ikShANAM kAraNaM tathA || 1\,15\.59|| kAraNaM vIrudhAM chaiva lokAnAM kAraNaM tathA | pAtAla kAraNaM chaiva devAnAM kAraNaM tathA || 1\,15\.60|| sarpANAM kAraNaM chaiva(350)shreyasAM kAraNaM tathA | pUshanAM kAraNaM chaiva sarveShAM kAraNaM tathA || 1\,15\.61|| dehAtmA chendriyAtmA cha AtmA buddhistathaiva cha | manasashcha tathaivAtmA chAtmAha~NkArachetasaH || 1\,15\.62|| jAgrataH svapatashchAtmA (360)mahadAtmA parastathA | pradhAnasya parAtmA cha AkAshAtmA hyapAM tathA || 1\,15\.63|| pR^ithivyAH paramAtmA cha rasasyAtmA tathaiva cha | gandhasya paramAtmA cha rUpasyAtmA parastathA || 1\,15\.64|| shabdAtmA chaiva (370)vAgAtmA sparshAtmA puruShastathA | shrotrAtmA cha tvagAtmA cha jihvAyAH paramastathA || 1\,15\.65|| ghrANAtmA chaiva hastAtmA pAdAtmA paramastathA(380) | upasthasya tathaivAtmA pAyvAtmA paramastathA || 1\,15\.66|| indrAtmA chaiva brahmAtmA rudrA(shAntA)tmA cha manostathA | dakShaprajApaterAtmA satyA (sraShTA)tmA paramastathA || 1\,15\.67|| IshAtmA(390)paramAtmA cha raudrAtmA mokShavidyatiH | yatnavAMshcha tathA yatnashcharmo khaDgI murAntakaH || 1\,15\.68|| hrIpravartanashIlashcha yatInAM cha hite rataH | yatirUpI cha (400)yogI cha yogidhyeyo hariH shitiH || 1\,15\.69|| saMvinmedhA cha kAlashcha UShmA varShA ma(na) tistathA(410) | saMvatsaro mokShakaro mohapradhvaMsakastathA || 1\,15\.70|| mohakartA cha duShTAnAM mANDavyo vaDavAmukhaH | saMvartaH kAlakartA cha gautamo bhR^igura~NgirAH (420) || 1\,15\.71|| atnirvasiShThaH pulahaH pulastyaH kutsa eva cha | yAj~navalkyo devalashcha vyAsashchaiva parAsharaH || 1\,15\.72|| sharmadashchaiva(430) gA~Ngeyo hR^iShIkesho bR^ihachChravAH | keshavaH kleshahantA cha sukarNaH karNavarjitaH || 1\,15\.73|| nArAyaNo mahAbhAgaH prANasya patireva cha (440) | apAnasya patishchaiva vyAnasya patireva cha || 1\,15\.74|| udAnasya patiH shreShThaH samAnasya patistathA | shabdasya cha patiH shreShThaH sparshasya patireva cha || 1\,15\.75|| rUpANAM cha patishchAdyaH khaDgapANirhalAyudhaH(450) | chakrapANiH kuNDalI cha shrIvatsAMkastathaiva cha || 1\,15\.76|| prakR^itiH kaustubhagrIvaH pItAmbaradharastathA | sumukho durmukhashchaiva munakhena tu vivarjitaH || 1\,15\.77|| ananto.anantarUpashcha(461)sunakhaH suramandaraH | sukapolo vibhurjiShNurbhrAjiShNushchaiShudhIstathA || 1\,15\.78|| hiraNyakashiporhantA hiraNyAkShavimardakaH (470) | nihantA pUtanAyAshcha bhAskarAntavinAshanaH || 1\,15\.79|| keshino dalanashchaiva muShTikasya vimardakaH | kaMsadAnavabhettA cha chANUrasya pramardakaH || 1\,15\.80|| ariShTasya nihantA cha akrUrapriya eva cha | akrUraH krUrarUpashcha(480)akrUrapriyavanditaH || 1\,15\.81|| bhagahA bhagavAnbhAnustathA bhAgavataH svagavataH svayam | uddhavashchoddhavasyesho hyuddhevana vichintitaH || 1\,15\.82|| chakradhR^ikcha~nchalashchaiva(490) chalAchalavivarjitaH | ahaM kAropamAshchittaM gaganaM pR^ithivI jalam || 1\,15\.83|| vAyushchakShustathA shrotraM(500)jihvA cha ghrANameva cha | vAkpANipAdajavanaH pAyUpasthastathaiva cha || 1\,15\.84|| sha~Nkarashchaiva sarvashcha kShAntidaH kShAntikR^innaraH (511) | bhaktapriyastatA bhartA bhaktimAnbhaktivardhanaH || 1\,15\.85|| bhaktastuto bhaktaparaH kIrtidaH kIrtivardhanaH | kIrtirdeptiH (520) kShamAkAntirbhaktashchaiva (530) dayA parA || 1\,15\.86|| dAnaM dAtA cha kartA cha devadevapriyaH shuchiH | shuchimA nsukhado (531)mokShaH kAmashchArthaH sahasrapAt || 1\,15\.87|| sahasrashIrShA vaidyashcha mokShadvAraM tathaiva cha | prajAdvAraM sahasrAkShaH sahasrakara eva cha(540) || 1\,15\.88|| shukrashcha sukirITI cha sugrIvaH kaustubhastathA | pradyumnashchAniruddhashcha hayagrIvashcha sUkaraH || 1\,15\.89|| matsyaH parashurAmashcha(550)prahrAdo balirevacha | sharaNyashchaiva nityashcha buddho muktaH sharIrabhR^it || 1\,15\.90|| kharadUShaNahantA cha rAvaNasya pramardanaH | sItApatishcha (560)vardhiShNurbharatashcha tathaiva cha || 1\,15\.91|| kumbhendrajinnihantA cha kumbhakarNapramardanaH | narAntakAntakashchaiva devAntakavinAshanaH || 1\,15\.92|| duShTAsuranihantA cha shambarAristathaiva cha | narakasya nihantA cha trishIrShasya vinAshanaH (570) || 1\,15\.93|| yamalArjanabhettA cha tapohitakarastathA | vAditraM chaiva vAdyaM cha buddhashchaiva varapradaH || 1\,15\.94|| sAraH sArapriyaH sauraH kAlahantR^inikR^intanaH(580) | agastyo devalashchaiva nArado nAradapriyaH || 1\,15\.95|| prANo.apAnastathA vyAno rajaH sattvaM tamaH (590)sharat | udAnashcha samAnashcha bheShajaM cha bhiShaktathA || 1\,15\.96|| kUTasthaH svachCharUpashcha sarvadehavivarjitaH | chakShurindriyahInashcha vAgindriyavivarjitaH(600) || 1\,15\.97|| hastendriyavihInashcha pAdAbhyAM cha vivarjitaH | pAyUpasthavihInashcha marutApavivarjitaH || 1\,15\.98|| prabodhena vihInashcha buddhyA chaiva vi varjitaH | chetasA vigatashchaiva prANena cha vivarjitaH || 1\,15\.99|| apAnena vihInashcha vyAnena cha vivarjitaH(610) | udAnena vihInashcha samAnena vivarjitaH || 1\,15\.100|| AkAshena vihInashcha vAyunA parivarjitaH | agninA cha vihInashcha udakena vivarjitaH || 1\,15\.101|| pR^ithivyA cha vihInashcha shabdena cha vivarjitaH | sparshena cha vihInashcha sarvarUpavivarjitaH(620) || 1\,15\.102|| rAgeNa vigatashchaiva aghena parivarjitaH | shokena rahitashchaiva vachasA parivarjitaH || 1\,15\.103|| rajo vivarjitashchaiva vikAraiH ShaDbhireva cha | kAmena varjitashchaiva krodhena parivarjitaH || 1\,15\.104|| lobhena vigatashchaiva dambhena cha vivarjitaH | sUkShmashchaiva (630)susUkShmashcha sthUlAtsthUlatarastathA || 1\,15\.105|| vishArado balAdhyakShaH sarvasya kShobhakastathA | prakR^iteH kShobhakashchaiva mahataH kShobhakastathA || 1\,15\.106|| bhUtAnAM kShobhakashchaiva buddheshcha kShomakastathA | indriyANAM kShobhakashcha(640)viShayakShobhakastathA || 1\,15\.107|| brahmaNaH kShobhakashchaiva rudrasya kShobhakastathA | agamyashchakShurAdeshcha shrotrAgamyastathaiva cha || 1\,15\.108|| tvachA na gamyaH kUrmashcha jihvAgrAhyastathaiva cha | grANondriyAgamya eva vAchAgrAhyastathaiva cha (650) || 1\,15\.109|| agamyashchaiva pANibhyAM padAgamyastathaiva cha | agrAhyo manasashchaiva buddhyAgrAhyo haristathA || 1\,15\.110|| ahaM buddhyA tathA grAhyashchetasA grAhyA eva cha | sha~NkhapANishchAvyayashcha gadApANistathaiva cha (660) || 1\,15\.111|| shAr~NgapANishcha kR^iShNashcha j~nAnamUrtiH parantapaH | tapasvI j~nAnagamyo hi j~nAnI j~nAnavideva cha || 1\,15\.112|| j~neyashcha j~neyahInashcha (670) j~naptishchaitanyarUpakaH | bhAvo bhAvyo bhavakaro bhAvano bhavanAshanaH || 1\,15\.113|| go vindo gopatirgopaH(680)sarvagopIsukhapradaH | gopAlo gogatishchaiva gomatirgodharastathA || 1\,15\.114|| upendrashcha nR^isiMhashcha shaurishchaiva janArdanaH | AraNeyo(690) bR^ihadbhAnurbR^ihaddIptistathaiva cha || 1\,15\.115|| dAmodarastnikAlashcha kAlaj~naH kAlavarjitaH | trisandhyo dvAparaM tretA prajAdvAraM(700)trivikramaH || 1\,15\.116|| vikramo daNDa(ra) hastashcha hyekadaNDI tridaNDadhR^ik | sAmabhedastathopAyaH sAmarUpI cha sAmagaH || 1\,15\.117|| sAmavedoH(710)hyatharvashcha sukR^itaH sutarUpaNaH | atharvavedavichchaiva hyatharvAchArya eva cha || 1\,15\.118|| R^igrUpI chaiva R^igveda R^igvedeShu pratiShThitaH | yajurvedo(720)yajurvedavidekapAt || 1\,15\.119|| bahupAchcha supAchchaiva tathaiva cha sahasrapAt | chatuShpAchcha dvipAchchaiva smR^itirnyAyo yamo balI(730) || 1\,15\.120|| sannyAsI chai sannayAsashchaturAshrama eva cha | brahmachArI gR^ihasthashcha vAnaprasthashcha bhikShukaH || 1\,15\.121|| brAhmaNaH kShatriyo vaishyaH (740)shUdro varNastathaiva cha | shIladaH shIlasampanno duHshIlaparivarjitaH || 1\,15\.122|| mokSho.adhyAtmasamAviShTaH stutiH stotA cha pUjakaH | pUjyo(750)vAkkaraNaM chaiva vAchyaM chaiva tu vAchakaH || 1\,15\.123|| vettA vyAkaraNaM chaiva vAkyaM chaiva cha vAkyavit | vAkyagamyastIrthavAsI(760) tIrthastIrtho cha tIrthavit || 1\,15\.124|| tIrthAdibhUtaH sAMkhyashcha niruktaM tvadhidaivatam | praNavaH praNaveshashcha praNavena pravanditaH(770) || 1\,15\.125|| praNavena cha lakShyo vai gAyatrI cha gadAdharaH | shAlagrAmanivAsI cha (780)shAlagrAmastathaiva cha || 1\,15\.126|| jalashAyI yogashAyI sheShashAyI kusheshayaH | mahIbhartA cha (790) kAryaM cha kAraNaM pR^ithivIdharaH || 1\,15\.127|| prajApatiH shAshvatashcha kAmyaH kAmayitA virAT | samrATpUShA(800) tathA svargo rathasthaH sArathirbalam || 1\,15\.128|| dhanI dhanaprado dhanyo yAdavAnAM hite rataH | arjunasya priyashchaiva hyarjuno(810)bhIma eva cha || 1\,15\.129|| parAkramo durviShahaH sarvashAstravishAradaH | sArasvato mahAbhIShmaH pArijAtaharastathA || 1\,15\.130|| amR^itasya pradAtA cha kShIrodaH kShIrameva cha (820) | indrAtmajastasya goptA govardhanadharastathA || 1\,15\.131|| kaMsasya nAshanastadvaddhastipo hastinAshanaH | shipiviShTaH prasannashcha sarvalokArtinAshanaH || 1\,15\.132|| mudro(830)mudrA karashchaiva sarvamudrAvivarjitaH | dehI dehasthitashchaiva dehasya cha niyAmakaH || 1\,15\.133|| shrotrA shrotraniyantA cha shrotavyaH shravaNaM tathA | tvaksthitashcha(840)sparshayitvA spR^ishyaM cha sparshanaM tathA || 1\,15\.134|| rUpadraShTA cha chakShuH stho niyantA chakShuShastathA | dR^ishyaM chaivatu jihvAstho rasaj~nashcha niyAmakaH (850) || 1\,15\.135|| ghrANastho ghrANakR^idghrAtA ghrANendriyaniyAmakaH | vAkstho vaktA cha vaktavyo vachanaM vA~NniyAmakaH || 1\,15\.136|| prANisthaH (860)shilpa kR^ichChilpo hastayoshcha niyAmakaH | padavyashchaiva gantA cha gantavyaM gamanaM tathA || 1\,15\.137|| niyantA pAdayoshchaiva pAdyabhAkcha visargakR^it(870) | visargasya niyantA cha hyupasthasthaH sukhaM tathA || 1\,15\.138|| upasthasya niyantA cha tadAnandakarashcha ha | shatrughnaH kArtavIryashcha dattAtreyastathaiva cha || 1\,15\.139|| alarkasya hitashchaiva kArtavIryanikR^intanaH (880) | kAlanemirmahAnemirmegho meghapatistathA || 1\,15\.140|| annaprado.annarUpI cha hyannAdo.annapravartakaH | dhUmakR^iddhUmarUpashcha(890) devakIputra uttamaH || 1\,15\.141|| devakyAnandano nando rohiNyAH priya eva cha | vasudevapriyashchaiva vasudevasutastathA || 1\,15\.142|| dundubhirhAsarUpashcha puShpahAsastathaiva cha (900) | aTTahAsapriyashchaiva sarvAdhyakShaH kSharo.akSharaH || 1\,15\.143|| achyutashchaiva satyeshaH satyAyAshcha priyo varaH | rukmiNyAshcha patishchaiva rukmiNyA vallabhastathA || 1\,15\.144|| gopInAM vallabhashchaiva(910)puNyashlokashcha vishrutaH | vR^iShAkapiryamo guhyo makulashcha budhastathA || 1\,15\.145|| rAhuH keturgraho grAho(920) gajendramukhamelakaH | grAhasya vinihantA cha grAmI rakShakastathA || 1\,15\.146|| kinnarashchaiva siddhashcha ChandaH svachChanda eva cha | vishvarUpo vishAlAkSho(930) daityasUdana eva cha || 1\,15\.147|| anantarUpo bhUtastho devadAnavasaMsthitaH | suShuptisthaH suShuptishcha sthAnaM sthAnAnta eva cha || 1\,15\.148|| jagatsthashchaiva jAgartA sthAnaM jAgaritaM tathA (940) | svaprasthaH svapravitsvapnasthAnaM svapnastathaiva cha || 1\,15\.149|| jAgratsvapnasuShuptaishcha vihIno vai chaturthakaH | vij~nAnaM vedyarUpaM cha jIvo jIvayitA tathA (950) || 1\,15\.150|| bhuvanAdhipatishchaiva bhuvanAnAM niyAmakaH | pAtAlavAsI pAtAlaM sarvajvaravinAshanaH || 1\,15\.151|| paramAnandarUpI cha dharmANAM cha pravartakaH | sulabho durlabhashchaiva prANAyAmaparastathA(960) || 1\,15\.152|| pratyAhAro dhArakashcha pratyAhArakarastathA | prabhA kAntistathA hyarchiH shuddhasphaTikasannibhaH || 1\,15\.153|| agrAhashchaiva gaurashcha sarvaH(970)shuchirabhiShTutaH | vaShaTkAro vaShaDvauShaTsvadhA svAhA ratistathA || 1\,15\.154|| paktA nandayitA(980)bhoktA boddhA bhAvayitA tathA | j~nAnAtmA chaiva dehAtmA bhU(u) mA sarveshvareshvaraH || 1\,15\.155|| nadI nandI cha nandIsho(990)bhAratastarunAshanaH | chakrapaH shrIpatishchaiva nR^ipANAM chakravartinAm || 1\,15\.156|| Ishashcha sarvadevAnAM dvArakAsaMsthitastathA | puShkaraH puShkarAdhyakShaH puShkaradvIpa eva cha (1000) || 1\,15\.157|| bharato janako janyaH sarvAkAravi varjitaH | nirAkAro nirnimitto nirAta~Nko nirAshrayaH (1008) || 1\,15\.158|| iti nAmasahasraM te vR^iShabhadhvaja kIrtitam | devasya viShNorIshashya sarvapApavinAshanam || 1\,15\.159|| paThandvijashcha viShNutvaM kShatriyo jayamApnuyAt | vaishyo dhanaM sukhaM shUdro viShNubhaktisamanvitaH || 1\,15\.160|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shrIviShNusahasranAmastotranirUpaNaM nAma pa~nchadasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 16 rudra uvAcha | punardhyAnaM samAchakShva sha~NkhachakragadAdhara | viShNorIshasya devasya shuddhasya paramAtmanaH || 1\,16\.1|| hariruvAcha | shR^iNu rudra ! harerdhyAnaM saMsAratarunAshanam | dR^ishirUpamanantaM cha sarvavyApyajamavyayam || 1\,16\.2|| akSharaM sarvagaM nityaM mahabdrahmAsti kevalam | sarvasya jagato mUlaM sarvagaM parameshavaram || 1\,16\.3|| sarvabhUtahR^idisthaM vai sarvabhUtamaheshvaram | sarvAdhAraM nirAdhAraM sarvakAraNakAraNam || 1\,16\.4|| alepakaM tathA muktaM muktayogivichititam | sthUladehavihInaM cha chakShuShA parivarjitam || 1\,16\.5|| vAgindriyavihInaM cha prANidharmavivarjitam | pAdendriyavihInaM cha vAgdharmaparivarjitam | pAyUpasthavihInaM cha sarvaiMndriya vivarjitam || 1\,16\.6|| manovirahitaM tadvanmanodharmavivarjitam | buddhyA vihInaM deveshaM chetasA parivarjitam || 1\,16\.7|| aha~NkAravihInaM vai buddhidharmavivarjitam | prANena rahitaM chaiva hyapAnena vivarjitam || 1\,16\.8|| vyAnAkhyavAyuhInaM vai prANadharmavivarjitam | hariruvAcha | punaH sUryarchanaM vakShye yaduktaM bhR^igave purA || 1\,16\.9|| OM khakholkAya namaH | sUryasya mUlamantro.ayaM bhuktimuktipradAyakaH || 1\,16\.10|| OM khakholkAya tridashAya namaH | OM vichi ThaTha shirase namaH | OM j~nAnine ThaTha shikhAyai namaH | OM sahasrarashmaye ThaTha kavachAya namaH || 1\,16\.11|| OM sarvatejo.adhipataye ThaTha astrAya namaH | OM jvalajvala prajvalaprajvala ThaTha namaH || 1\,16\.12|| agniprAkAramantro.ayaM sUryasyAghavinAshanaH | OM AdityAya vidmahe\, vishvabhA vAya dhImahi\, tannaH sUrya prachodayAt || 1\,16\.13|| sakalIkaraNaM kuryAdrAyatryA bhAskarasya cha | dharmAtmane cha pUrvasminyamA yeti cha dakShiNe || 1\,16\.14|| daNDanAyakAya tato daivatAyeti chottare | shyAmapi~NgalamaishAnyAmAgneyyAM dIkShitaM yajet || 1\,16\.15|| vajrapANiM cha nairR^ityAM bhUrbhuvaHsvashcha vAyave | OM chandrAya nakShatrAdhipataye namaH | OM a~NgArakAya kShitisutAya namaH | OM budhAya somasutAya namaH | OM vAgIshvarAya sarvavidyAdhipataye namaH | OM shukrAya maharShaye bhR^igusutAya namaH | OM shanaishcharAya sUryAtmajAya namaH | OM rAhave namaH | OM ketave namaH || 1\,16\.16|| pUrvAdIshAnaparyantA ete pUjyA vR^iShadhvaja | OM anUkAya namaH | OM prathamanAthAya namaH | OM buddhAya namaH || 1\,16\.17|| OM bhagavannaparimitamayUkhamAlin! sakalajagatpate ! saptAshvavAhana ! chaturbhuja ! paramasiddhiprada ! visphuli~Ngapi~Ngala ! tata ehyehi idamarghyaM mama shirasi gataM gR^ihNagR^ihNa tejograrUpamanagna ! jvalajvala ThaTha namaH || 1\,16\.18|| anenAvAhya mantreNa tataH sUryaM visarjayet | OM namo bhagavate AdityAya sahasra kiraNAya gachCha sukhaM punarAgamanAyeti || 1\,16\.19|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe haridhyAnasUryArchanayornirUpaNaM nAma ShoDasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 17 hariruvAcha | punaH sUryArchanaM vakShye yaduktaM dhanadAya hi | aShTapatraM likhetpadmaM shuchau deshe sakarNikam || 1\,17\.1|| AvAhanIM tato baddhA mudrAmAvAhayedravim | khakholkaM sthApya mudrAM tu sthApayenmantrarUpiNIm || 1\,17\.2|| AgneyyAM dishi devasya hR^idayaM sthApayechChiva ! | aishAnyAM tu shiraH sthApyaM nairR^ityAM vinyasechChikhAm || 1\,17\.3|| paurandaryAM nyaseddharmamekAgrasthitamAnasaH | vAyavyAM chaiva netraM tu vAruNyAmastrameva cha || 1\,17\.4|| aishAnyAM sthApayetsomaM paurandaryAM tu lohitam | AgneyyAM somatanayaM yAmyAM chaiva bR^ihaspatim || 1\,17\.5|| nairR^ityAM dAnavaguruM vAruNyAM tu shanaishcharam | vAyavyAM cha tathA ketuM kauberyAM rAhumeva cha || 1\,17\.6|| dvitIyAyAM tu kakShAyAM sUryAndvAdasha pUjayet | bhagaH sUryo.aryyamA chaiva mitro vai varuNastathA || 1\,17\.7|| savitA chaiva dhAtA cha vivasvAMshcha mahAbalaH | tvaShTA pUShA tathA chendro dvAdasho viShNuruchyate || 1\,17\.8|| pUrvAdAvarchayeddevAnindrAdI~nChraddhayA naraH | jayA cha vijayA chaiva jayanti chAparAjitA | sheShashcha vAsukishchaiva nAgAnityAdi pUjayet || 1\,17\.9|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sUryArchana vidhirnAma saptadasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 18 sUta uvAcha | garuDoktaM kashyapAya vakShye mR^ityu~njayArchanam | uddhArapUrvakaM puNyaM sarvadevamayaM matam || 1\,18\.1|| o~NkAraM pUrvamuddhR^itya ju(hu)~NkAMraM tadanantaram | savisargaM tR^itIyaM syAnmR^ityudAridryamardanam || 1\,18\.2|| IshaviShNavarkadevyAdikavachaM sarvasAdhakam | amR^iteshaM mahAmantrantryakSharaM pUjanaM samam | japanAnmR^ityuhInAH syuH sarvapApavivarjitAH || 1\,18\.3|| shatajapyAdvedaphalaM yaj~natIrthaphalaM labhet | aShTottarashatAjjApyAtrisandhyaM mR^ityu shatrujita || 1\,18\.4|| dhyAyechcha sitapadmasthaM varadaM chAbhayaM kare | dvAbhyAM chAmR^itakumbhaM tu chintayedamR^iteshvaram || 1\,18\.5|| tasyaivA~NgagatAM devImamR^itAmR^itabhAShiNI(vini) m | kalashaM dakShiNe haste vAmahaste saroruham || 1\,18\.6|| japedaShTasahasraM vai trisandhyaM mAsamekataH | jarAmR^ityumahAvyAdhishatruchChivashAntidam || 1\,18\.7|| AhvAnaM sthApanaM rodhaM sannidhAnaM niveshanam | pAdyamA chamanaM snAnamarghyaM sraganulepanam || 1\,18\.8|| dIpAMbaraM bhUShaNaM cha naivadyaM pAnavIjanam | mAtrAmudrAjapadhyAnaM dakShiNA chAhutiH stutiH || 1\,18\.9|| vAdyaM gatiM cha nR^ityaM cha nyAsayogaM pradakShiNam | praNatirmantrashayyA cha vandanaM cha visarjanam || 1\,18\.10|| ShaDa~NgAdiprakAreNa pUjanaM tu kramoditam | parameshamukhodrItaM yo jAnAti sa pUjakaH || 1\,18\.11|| arghyapAtrArchanaM chAdAvastreNaiva tu tADanam | shodhanaM kavachenaiva amR^itIkaraNaM tataH || 1\,18\.12|| pUjA chAdhArashaktyAdeH prANAyAmaM tathAsane | pIThasuddhiM tataH kuryAchChoShaNAdyaistataH smaret || 1\,18\.13|| AtmAnaM devarUpaM cha karA~NganyAsakaM charet | AtmAnaM pUjayetpashchAjyo tIrUpaM hR^idabjataH || 1\,18\.14|| mUrtau vA sthaNDile vApi kShipetpuShpaM tu bhAsvaram | AhvAnadvArapUjArthaM pUjA chAdhArashaktitaH || 1\,18\.15|| sAnnidhyakaraNaM deve parivArasya pUjanam | a~NgaShaTkasya pUjA vai kartavyA cha vipashchitaiH || 1\,18\.16|| dharmAdayashcha shakrAdyAH sAyudhAH parivArakAH | yugavedamuhUrtAshcha pUjeyaM bhuktimuktikR^it || 1\,18\.17|| mAtR^ikAshcha gaNAMshchAdau nandiga~Nge cha pUjayet | mahAkAlaM cha yamanAM dehalyAM pUjayetpurA || 1\,18\.18|| OM amR^iteshvara OM bhairavAya namaH | evaM OM juM haMsaH sUryAya namaH || 1\,18\.19|| evaM shivAya kR^iShNAya brahmaNe cha gaNAya cha | chaNDikAyai sarasvatyai mahAlakShmAdi pUjayet || 1\,18\.20|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAvye AchArakANDe amR^iteshamR^ityu~njayapUjanaM nAmAShTAdasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 19 sUta uvAcha | prANeshvaraM gAruDaM cha shivoktaM pravadAmyaham | sthAnAnyAdau pravakShyAmi nAgadaShTo na jIvati || 1\,19\.1|| chitAvalmIkashailAdau kape cha vivare taroH | daMshe rekhAtrayaM yasya prachChannaM sa na jIvati || 1\,19\.2|| ShaShThyAM cha karkaTe meShe mUlAshleShAmaghAdiShu | kakShAshroNigale sandhau sha~NkhakarNodarAdiShu || 1\,19\.3|| daNDI shastradharo bhikShurna gnAdiH kAladUtakaH | bAhau cha vakkre grIvAyAM daShTAyAM na hi jIvati || 1\,19\.4|| pUrvaM dinapatirbhu~Nkte ardhayAmaM tato.apare | sheShA grahAH pratidinaM ShaTsaMkhyA parivartanaiH || 1\,19\.5|| nAgabhogaH kramA~nj~neyo rAtrau bANavivartanaiH | sheSho.arkaH phaNipashchandrastakShako bhauma IritaH || 1\,19\.6|| karkoTo j~no guruH padmo mahApadmashcha bhArgavaH | sha~NkhaH shanaishcharo rAhuH kulikashchAhayo grahAH || 1\,19\.7|| rAtrau divA suragurorbhAge syAdamarAntakaH | pa~NgoH kAle divA rAhuH kulikena saha sthitaH || 1\,19\.8|| yAmArdhasandhisaMsthAM cha velAM kAlavatIM charet | bANadviShaDvahnivAjiyugabhUrekabhAgataH? || 1\,19\.9|| divA ShaDedanetrAdripa~nchatrimAnuShAMshakaiH | pAdA~NguShThe pAdapR^iShThe pAdapR^iShThe gulphe jAnuni li~Ngake || 1\,19\.10|| nAbhau hR^idi stanataTe kaNThe nAsApuTe.akShiNi | karNayoshcha bhruvoH sha~Nkhe mastake pratipatkramAt || 1\,19\.11|| tiShThachchandrashcha jIvechcha puMso dakShiNabhAgake | kAyasya vAmabhAge tu striyA vAyuvahAtkarAt || 1\,19\.12|| amR^itastatkR^ito moho nivarteta cha mardanAt | AtmanaH paramaM bIjaM haMsAkhyaM sphaTikAmalam || 1\,19\.13|| dAtavyaM viShapApaghnaM bIjaM tasya chaturvidham | vindupa~nchasvarayutamAdyamuktaM dvitIyakam | ShaShThArUDhaM tR^itIyaM syAtsavisargaM chaturthakam | OM kuru kule svAhA || 1\,19\.14|| vidyA trailokyarakShArthaM garuDena dhR^itA purA | vadhepsurnAganAgAnAM mukhe.atha praNavaM nyaset || 1\,19\.15|| gale kuru nyaseddhImAnkule cha gulphayoH smR^itaH | svAhA pAdayuge chaiva yugahA nyAsa IritaH || 1\,19\.16|| gR^ihe vivikhitA yatra tannAgAH saMtyajanti cha | sahasramantraM japtvA tu karNe sUtraM dhR^itaM tathA || 1\,19\.17|| yadrR^ihe sharkarA japtA kShiptA nAgAstyajanti tat | saptalakShasya japyAddhi siddhiH prAptA surAsuraiH || 1\,19\.18|| OM suvarNarekhe kukkuTavigraharUpiNi svAhA | eva~nchAShTadale padma dale varNayugaM likhet || 1\,19\.19|| nAmaitadvAridhArAbhiH snAto daShTo viShaM tyajet | OM pakShi svAhA || 1\,19\.20|| a~NguShThAdi kaniShThAntaM kare nyasyAtha dehake | ke (kai) vakkre hR^idi li~Nge cha pAdayorgaruDasya hi || 1\,19\.21|| nAkrAmanti cha tachChAyAM svapne.api viShapannagAH | yastu lakShaM japechchAsyAH sa dR^iShTvA(ShTyA) nAshayedviSham || 1\,19\.22|| OM hrI hrau hrIM bhi(bhI) ruNDAyai svAhA | karNe japtA tviyaM vidyA daShTakasya viShaM haret || 1\,19\.23|| a A nyasettu pAdAgre i I gulaphe.atha jAnuni | u U e ai kaTitaTe o nAbhau hR^idi au nyaset || 1\,19\.24|| vakkre amuttamA~Nge aH nyasedvai haMsasaMyutAH | haMso viShAdi cha harejjapto dhyAto.atha pUjitaH || 1\,19\.25|| garuDo.ahamiti dhyAtvA kuryAdviShaharAM (rIM) kriyAm | hamantraM gAtravinyastaM viShAdiharamIritam || 1\,19\.26|| nyasya haMsaM vAmakare nAsAmukhanirodhakR^it | mantro hareddaShTakasya tva~NmAMsAdigataM viSham || 1\,19\.27|| sa vAyunA samAkR^iShya daShTAnAM garalaM haret | tanau nyaseddaShTakasya nIlakaNThAdi saMsmaret || 1\,19\.28|| pItaM pratya~NgirAmUlaM taNDuladbhirviShApaham | punarnavAphalinInAM mUlaM vakkrajamIdR^isham || 1\,19\.29|| mUlaM shuklabR^ihatyAstu karkoTyAgairikarNikam | adbhirghR^iShTaghR^itopetalepo.ayaM viShamardanaH || 1\,19\.30|| viShamR^iddhiM na vrajechcha uShNaM pibati yo ghR^itam | pa~nchA~NgaM tu shirIShasya mUlaM gR^i~njanajaM tathA || 1\,19\.31|| sarvA~NgalepatashachApi pAnAdvA viShahR^idbhavet | hrIM gonasAdiviShahR^it || 1\,19\.32|| hR^illalATavisargAntaM dhyAtaM vashyA dikR^idbhavet | nyastaM yonau vashetkanyAM kuryAnmadajalAvilam || 1\,19\.33|| japtvA saptAShTasAhasraM garutmAniva sarvagaH | kaviH syAchChrutidharI cha vashyAH strIshchAyurApnuyAt | viShahR^itsyAtkathA tadvanmaNirvyAsaH smR^ito dhruvam || 1\,19\.34|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sarpaviShaharopAya(prANeshvaravidyA) nirUpaNaM nAmaikonaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 20 sUta uvAcha | vakShye tatparamaM guhyaM shivoktaM mantravR^indakam | pAshaM dhanushcha chakraM cha mudraraM shUlapaTTisham || 1\,20\.1|| etairevAyudhairyuddhe mantraiH shatrU~njayennR^ipaH | mantroddhAraH padmapAtre Adi pUrvAdike likhet || 1\,20\.2|| aShTavargaM chAShTamaM cha khyAtamIshAnapatrake | OM kAro brahma bIjaM syAddhrI~NkAro viShNureva cha || 1\,20\.3|| hrI~NkA rashcha shivaH shUle trishAkhe tu kramAnnyaset | OM hrIM hrIM || 1\,20\.4|| shUlaM gR^ihItvA hastenAbhrAmya chAkAshasamukham | taddarshanAndrahA nAgA dR^iShTvA vA nAshamApnu yuH || 1\,20\.5|| dhUmArakte karaM madhye dhyAtvA khe chintayennaraH | duShTA nAgA grahA meghA vinashyanti cha rAkShasAH || 1\,20\.6|| trilokAnrakShayenmantro martyalokasya kA kathA | OM jUM sUM hUM phaT || 1\,20\.7|| khAdirAnkIlakAnaShTau kShetre samantrya vinyaset | na tatra vajrapAtasya sphUrjathvAderupadravaH || 1\,20\.8|| garuDoktairmahAmantraiH kIlakAnaShTa mantrayet | ekaviMshativArANi kShetre tu nikhanennishi || 1\,20\.9|| vidyunmUShakavajrAdisamupadrava eva cha | harakShamalavarayU binduyuktaH sadAshivaH || 1\,20\.10|| OM hrAM sadAshivAya namaH | tarjanyA vinyasetpiNDaM (NDe) dADimIkusumaprabham || 1\,20\.11|| tasyaiva darshanAdduShTA meghavidyuddipAdayaH | rAkShasA bhUtaDAkinyaH pradravanti disho dasha || 1\,20\.12|| OM hrIM gaNeshAya namaH | (OM hrIM) stambhanAdichakrAya namaH | OM aiM brahayaintrai lokyaDAmarAya namaH || 1\,20\.13|| bhairavaM piNDamAkhyAtaM viShapApagrahApaham | kShetrasya rakShaNaM bhUtarAkShasAdeH pramardanam || 1\,20\.14|| OM namaH | indravajraM kare dhyAtvA duShTameghAdivAraNam | viSha shatrugaNA bhUtA nashyante vajramudrayA || 1\,20\.15|| OM kShuM(kSha) namaH | smaretpAshaM vAmahaste viShabhUtAdi nashyati | OM hrAM (hro) namaH | hareduchchAraNAnmantro viShameghagrahAdikAn || 1\,20\.16|| dhyAtvA kR^itAntaM cha dahechChedakAstreNa vai jagat | OM kShNaM (kShma) namaH | dhyAtvA tu bhairavaM kuryAndrahabhUtaviShApaham || 1\,20\.17|| OM lasaddijihvAkSha svAhA | kShetrAdau grahabhUtAdiviShapakShinivAraNam || 1\,20\.18|| OM kShva (kShNaM) namaH | raktena paTahe likhya shabdAtresurgrahAdayaH | OM mara mara mArayamAraya svAhA | OM huM phaTsvAhA || 1\,20\.19|| shUlaM chAShTashatairmantrya bhrAmaNAchChatruvR^indahR^it | UrdhashaktinipAtena adhaH shaktiM niku~ncheyet || 1\,20\.20|| pUrake pUritA mantrAH kumbhakena sumantritAH | praNavenApyAyitAste manavastadudIritAH | evamApyAyitA mantrA bhR^ityavatphaladAyakAH || 1\,20\.21|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShAdiharamantravR^indanirUpaNaM nAma viMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 21 sUta uvAcha | pa~nchavatkrArchanaM vakShye pR^itha gyadbhuktimuktidam | OM bhUrviShNave AdibhUtAya sarvAdhArAya mUrtaye svAhA || 1\,21\.1|| sadyojAtasya chAhvAnamanena prathamaM charet | OM hAM sadyojAtAyaiva kalA hyaShTau prakIrtitAH || 1\,21\.2|| siddhirR^iddhirdhR^itirlakShmIrmedhA kAntiH svadhA sthitiH (8) | OM hIM vAmadevAyaiva kalAstasya trayodasha || 1\,21\.3|| rajA rakShA ratiH pAlyA kAnti stR^iShNA matiH kriyA | kAmA buddhishcha rAtrishcha trAsanI mohinI tathA (13) || 1\,21\.4|| manonmanI aghorA cha tathA mohA kShudhA kalAH | nidrA mR^ityushcha mAyA cha (8)aShTasaMkhyA bhaya~Nkara || 1\,21\.5|| OM haiM tatpuruShAyaiva (ShAya) nivR^ittishcha pratiShThA cha vidyA shAntirna kevalA || 1\,21\.6|| OM hauM IshAnAya namo nishchalA cha nira~njanA | shashinI chA~NganA chaiva marIchirjvAlinI tathA || 1\,21\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe pa~nchavakkrapUjanaM nAmaikaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 22 sUta uvAcha | shivArchanaM pravakShyAmi buktimuktikaraM param | shAntaM sarvagataM shUnyaM mAtrAdvAdashake sthitam || 1\,22\.1|| pa~ncha vakkrANi hrasvAni dIrghANya~NgAni bindunA | savisargaM vadedastraM shiva UrghvaM tathA punaH || 1\,22\.2|| ShaShThenAdho mahAmantro haumityevAkhilArthadaH | hastAbhyAM saMspR^ishetpAdAvUrdhvaM pAdAnmastakam || 1\,22\.3|| mahAmudrA hi sarveShAM karA~NganyAsamAcharet | tAlahastena pR^iShThaM cha astramantreNa shodhayet || 1\,22\.4|| kaniShThAmAditaH kR^itvA tarjanya~NgAni vinyaset | pUjanaM sampravakShyAmi karNikAyAM tdR^idambuje || 1\,22\.5|| dharmaM j~nAnaM cha vairAgyamaishvaryAdi tdR^idArchayet | AvAhanaM sthApanaM cha pAdyamarghyaM hR^idArpayet || 1\,22\.6|| AchAmaM snapanaM pUjAmekAdhAraNatulyakam? | agnikAryavidhiM vakShye astreNollekhanaM charet || 1\,22\.7|| varmaNAbhyukShaNaM kAryaM shaktinyAsaM hR^idA charet | tdR^idi vA shaktigarte cha prakShipejjAtavedasam || 1\,22\.8|| garbhAdhAnAdikaM kR^itvA niShkR^itiM chArasya pashchimAm | hR^idA kR^itvA sarvakarma shivaM sAMgaM tu homayet || 1\,22\.9|| pUjayenmaNDale shambhuM padmagarbhe garA~Nkitam | chatuH ShaShTyantamaShTAdi khAkShi khAdyAdimaNDalam || 1\,22\.10|| khAkShIndrasUryagaM sarvakhAdivedendu (devendu) vartanam | AgneyyAM kArayetkuNDamardhachandranibhaM shubham || 1\,22\.11|| agnishAstra parAyustho tdR^idayAdigaNochyate | astraM dishA supadmasya karNikAyAM sadAshivaH || 1\,22\.12|| dIkShAM vakShye pa~nchatattve sthitAM bhUmyAdikAM pare | nivR^ittirbhUpratiShThAdyairvidyAgniH shAntivannijaH || 1\,22\.13|| shAntyatItaM bhavevdyoma tatparaM shAntamavyayam | ekaikasya shataM homA hatyevaM pa~ncha homayet || 1\,22\.14|| pashchAtpUrNAhutiM dattvA prA(pra)sodana shivaM smaret | prAyashchittavishuddhyarthamekaikAShTAhutiM kramAt || 1\,22\.15|| homayedastrabIjena evaM dIkShAM samApayet | yajanavyatirekeNa gopyaM saMskAramuttamam || 1\,22\.16|| evaM saMskArashuddhasya shivatvaM jAyate dhruvam || 1\,22\.17|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shivArchanaprakAro nAma dvAviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 23 sUta uvAcha | shivArchanaM pravakShyAmi dharmakAmAdisAdhanam | tribhirmantrairAchAmettu svAhAntaiH praNavAdikaiH || 1\,23\.1|| OM hAM AtmatattvAya vidyAtattvAya hIM tathA | OM hUM shivatattvAya svAhA hR^idA syAchChrotravandanam || 1\,23\.2|| bhasmasnAnaM tarpaNaM cha OM hAM svAhA sarvamantrakAH | sarve devAH sarvamunirnamo.anto vauShaDantakaH || 1\,23\.3|| svadhAntAH sarvapitaraH svadhAntAshcha pitAmahAH | OM hAM prapitAmahebhyastathA mAtAmahAdayaH || 1\,23\.4|| hAM namaH sarvamAtR^ibhyastataH syAtprANasaMyamaH | AchAmaM mArjanaM chAtho gAyatrIM cha japettataH || 1\,23\.5|| OM hAM tanmaheshAya vidmahe\, vAgvishuddhAya dhImahi\, tanno rudraH prachodayAt || 1\,23\.6|| sUryopasthAnakaM kR^itvA sUryamantraiH prapUjayet | OM hAM hIM hUM haiM hauM haH shivasUryAya namaH | OM haM khakholkAya sUryamUrtaye namaH | OM hrAM hrIM saH sUryAya namaH || 1\,23\.7|| daNDine pi~Ngale tvAtibhUtAni cha tataH smaret | agnayAdau vimaleshAnamArAdhya paramaM sukham || 1\,23\.8|| yajetpadmAM cha rAM dIptAM rIM sUkShmAM rUM jayAM cha reM | bhadrAM cha raiM vibhUtiM roM vimalAM raumamodhi (rodhi) kAm || 1\,23\.9|| raM vidyutAM cha pUrvAdau rA (raM) madhye sarvatomukhIm | arkAsanaM sUryamUrteM hrAM hrUM (hrIM) saH sUryamarchayet || 1\,23\.10|| OM AM hR^idarkAya cha shiraH shikhA cha bhUrbhuvaH svarom | jvAlinIM hraM kavachasya chAstraM rAj~nAM cha dIkShitAm || 1\,23\.11|| yajetsUryahR^idA sarvAnsoM somaM maM cha ma~Ngalam | baM budhaM bR^iM bR^ihaspatiM bhaM bhArgavaM shaM shanaishcharam || 1\,23\.12|| raM rAhuM kaM yajetketuM OM tejashchaNDamarchayet | sUryamabhyarchya chAchamya kaniShThAto.a~NgakAMnyaset || 1\,23\.13|| hAM hR^ichChiro hUM shikhA haiM varma hauM chaiva netrakam | ho.astraM shaktisthitiM kR^itvA bhUtashuddhiM punarnyaset || 1\,23\.14|| arghyapAtraM tataH kR^itvA tadadbhiH prokShayedyajet || 1\,23\.15|| AtmAnaM padmasaMsthaM cha hauM shivAya tato bahiH | dvAre nandimahAkAlau ga~NgA cha yamunAtha gauH || 1\,23\.16|| shrIrastraM vAstvadhipatiM brahmANaM cha gaNaM gurum | shaktyanantau yajenmadhye pUrvAdau dharmakAdikam || 1\,23\.17|| adharmAdyaM cha vahnyAdau madhye padmasya karNike | vAmAjyeShThA cha pUrvAdau raudrI kAlI cha pUrShadaH || 1\,23\.18|| OM hauM kalavikariNyai balavikariNI tataH | balapramathinI sarvabhUtAnAM damanI tataH || 1\,23\.19|| manonmanI yajedetAH paThimadhye shivAgrataH | shivAsanaM mahAmUrti mUrtimadhye shivAya cha || 1\,23\.20|| AvAhanaM sthApanaM cha sannidhAnaM nirodhanam | sakalIkaraNaM mudrAdarshanaM chArghyapAdyakam || 1\,23\.21|| AchAmAbhya~NgamudvartaM snAnaM nirmathanaM charet | vastraM vilepanaM puShpaM dhUpaM dIpaM charuM dadet || 1\,23\.22|| AchAmaM mukhavAsaM cha tAmbUlaM hastashodhanam | ChatrachAmarapAvitraM paramIkaraNaM charet || 1\,23\.23|| rUpakpena chaikAhajapo jApyasamarpaNam | stutirnatirhR^idAdyaishcha j~neyaM nAmA~Nga pUjanam || 1\,23\.24|| agnIsharakSho vAyavye madhye pUrvAditantrakam | indrAdyAMshcha yajechchaNDaM tasmai nirmAlyamarpayet || 1\,23\.25|| guhAyAtiguhyagoptA tvaM gR^ihANAsmatkR^itaM japam | siddhirbhavatu me deva tatprasAdAttvayi sthitiH || 1\,23\.26|| yatki~nchitkriyate karma sadA sukR^itaduShkR^itam | tanme shivapadasthasya rudra kShapaya sha~Nkara || 1\,23\.27|| shivo dAtA shivo bhoktA shivaH sarvamidaM jagat | shivo jayati sarvatra yaH shivaH so.ahameva cha || 1\,23\.28|| yatkR^itaM yatkariShyAmi tatsarvaM sukR^itaM tava(tastavam) | tvaM trAtA vishvanetA cha nAnyonAtho.astimeshiva || 1\,23\.29|| athAnyena prakAreNa shivapUjAM vadAmyaham | gaNaH sarasvatI nandI mahAkAlo.athaga~NgayA || 1\,23\.30|| pavanAstraM vAstvadhipo dvAri pUrvAditastvime | indrAdyAH pUjanIyAshcha tattvAni pR^ithivI jalam || 1\,23\.31|| tejo vAyurvyoma gandho rasarUpe cha shabdakaH | sparsho vAkpANi pAdaM cha pAyUpasthaM shrutitvacham || 1\,23\.32|| chakShurjihvA ghrANamano buddhishchAhaM prakR^ityapi | pumAnnAgo buddhividye kalA kAlo niyatyapi || 1\,23\.33|| mAyA cha shuddha vidyA cha Ishvarashcha sadAshivaH | shaktiH shivashcha tA~nj~nAtvA mukto j~nAnI shivo bhavet || 1\,23\.34|| yaH shivaH sa harirbrahmA so.ahaM brahmAsmi sha~Nkara || 1\,23\.35|| bhUtashuddhiM pravakShyAmi yayA shuddhaH shivo bhavet | hR^itpadme sadyomantraH syAnnivR^ittishcha kalA iDA || 1\,23\.36|| pi~NgalA dve cha nADyau tu prANo.apAnashcha mArutau | indro deho brahmahetushchaturastraM cha maNDalam || 1\,23\.37|| vaktreNa lA~nChitaM vAyumekoddhAtaguNAH sharAH | tdR^itsthAnasAdR^ishyarutaM shatakoTipravistaram || 1\,23\.38|| OM hrIM pratiShThAyai hrUM hraH phaT | OM hrIM hrUM vidyAyai hraM hraH phaT | chaturashItikoTInAmuchChrayaM bhUmitantrakam || 1\,23\.39|| tanmadhye bhavavR^ikShaM cha AtmAnaM cha vichintayet | adhomukhIM tataH pR^ithvIM tattachChudhdaM bhaveddhruvam || 1\,23\.40|| vAmA devI pratiShThA cha suShumnA dhArikA tathA | samAnodAnavaruNA devatA viShNu kAraNam || 1\,23\.41|| addhAtAshcha guNA vedAH shvetaM dhyAnaM tathaiva cha | evaM kuryAtkaNThapadmamardhachandrAkhyamaNDalam || 1\,23\.42|| padmA~NkitaM dviviMshatikakoTivistIrNamau smaret | chaturnavatyuchChrayaM cha AtmAnaM cha adhomukham || 1\,23\.43|| tAlusthAnaM cha padmaM cha aghoro vidyayAnvitaH | nAbhyo(Dyo) ShThayorhastijihvAdhyAno nAgognidevatA || 1\,23\.44|| rudrahetustriruddhAtAstriguNA raktavarNakam | jvAlAkR^ite trikoNaM cha chatuH koTishatAni cha || 1\,23\.45|| vistIrNaM cha samutsedhaM rudratattvaM vichintayet | lalATe vai tatpuruShaH shAntiryaH shAdvalaM budhAH (vR^iShA) || 1\,23\.46|| kUrmashcha kR^ikaro vAyurdeva IshvarakAraNam | dviruddhAto guNau dvau cha dhUmraShaTkoNamaNDalam || 1\,23\.47|| bindva~NkitaM chAShTakoTivistIrNaM chochChrayastathA | chaturdashAdhikaM koTivAyutattvaM vichintayet || 1\,23\.48|| dvAdashati sarasije shAntya tItAstatheshvarAH | kuhUshcha sha~NkhinI nADyo devadatto dhana~njayaH || 1\,23\.49|| shikhaishAnakAraNaM cha sadAshiva iti smR^itaH | guNa ekastathoddhAtaH shuddhasphaTikavatsmaret || 1\,23\.50|| ShoDashakoTivistIrNaM pa~nchaviMshatikochChrayam | vartulaM chintayevdyoma bhutashuddhirudAhR^itA || 1\,23\.51|| guNayo gururbojaguruH shaktayanantau cha dharmakaH | j~nAnavairAgyamaishvaryaistataH pUrvAdipatrake || 1\,23\.52|| adhordhvavadane dve cha padmakarNikakesaram | vAmAdyA AtmavidyA cha sadA dhyAyechChivAkhyakam || 1\,23\.53|| tattvaM shivAsane mUrtirhe hauM vidyAdehAya namaH | baddhapadmAsanAsInaH sitaH ShoDashavArShikaH || 1\,23\.54|| pa~nchavaktraH karAgraiH svairdashabhishchaiva dhArayan | abhayaM prasAdaM shaktiM shUlaM khaTvA~NgamIshvaraH || 1\,23\.55|| dakShaiH karairvAmakaishcha bhuja~NgaM chAkShasUtrakam | DamarukaM nIlotpalaM bIjapUrakamuttamam || 1\,23\.56|| ichChAj~nAnakriyAshaktistrinetro hi sadAshivaH | evaM shivArchanadhyAnI sarvadA kAlavarjitaH || 1\,23\.57|| ihAhorA vachAreNa trINi varShANi jIvati | dinadvayasya chAreNa jIvedvarShadvayaM naraH || 1\,23\.58|| dinatrayasya chAreNa varShamekaM sa jIvati | nAkAle shItale mR^ityuruShNe chaiva tu kArake || 1\,23\.59|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shivArchananirUpaNaM nAma trayoviMsho.adhyAyaH (iti shivAdipUjA samAptA) | \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 24 sUta uvAcha | vakShye gaNAdikAH pUjAH sarvadA svargadAH parAH | gaNAsanaM gaNamUrti gaNAdhipatimarchayet || 1\,24\.1|| gAmAdihR^idayAdya~NgaM durgAyA gurupAdukAH | durgAsanaM cha tanmUrtiM hrIM durge rakShaNIti cha || 1\,24\.2|| tdR^idAdikaM nava shaktyo rudrachaNDA prachaNDayA | chaNDogrA chaNDanAyikA chaNDA chaNDavatI kramAt || 1\,24\.3|| chaNArUpA chaNDikAkhyA durgedurge.atha rakShiNi | vajrakhaDgAdikA mudrAH shivAdyA vahnideshataH || 1\,24\.4|| sadAshivamahApretapadmAsana mathApi vA | aiM klIM (hrIM) saustripurAyai namaH | OM hrAM hrIM kSheM kShaiM strIM skIM roM spheM sphIM shAM padmAsanaM cha mUrtiM cha tripurAtdR^idayAdikam || 1\,24\.5|| pIThAmbuje tu brAhayAdIrbrahmANI cha maheshvarI | kaumArI vaiShNavI pUjyA vArAhI chendradevatA || 1\,24\.6|| chAmuNDA chaNDikA pUjyA bhairavAkhyAMstato yajet | asitA~NgorurushchaNDaH krodha unmattabhairavaH || 1\,24\.7|| kapAlI bhIShaNashchaiva saMhArashchAShTa bhairavAH | ratiH prItiH kAmadevaH pa~ncha bANAshcha yoginI || 1\,24\.8|| vaTukaM durgayA vighnarAjo gurushcha kShetrapaH | padmagarbhe maNDale cha trikoNe chintayeddhR^idi || 1\,24\.9|| shuklAM varadAkShasUtrapustAbhayasamanvitAm | lakShajapyAchcha homAchcha tripurA siddhidA bhavet || 1\,24\.10|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe tripurAdipUjAnirUpaNaM namchaturvisho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 25 sUta uvAcha | aiM krIM shrIM spheM kShaiM anantashaktipAdukAM pUjayAmi namaH || 1\,25\.1|| aiM shrIM phraiM kShaiM AdhArashaktipAdukAM pUjayAmi namaH | OM hraM kAlAgnirudrapAdukAM pUjayAmi namaH || 1\,25\.2|| OM hrIM huM hATakeshvaradevapAdukAM pUjayAmi namaH | OM hrIM sheShabhaTTArakapAdukAM pUjayAmi namaH || 1\,25\.3|| OM hrIM shrIM pUthivItatsavarNabhuvanadvIpasamudradishAmanantAkhyamAsanaM padmAsanaM pUjayAmi namaH || 1\,25\.4|| hrIM shrIM nivR^ittyAdi kalA pR^ithivyAditattva manantAdibhuvanamo~NkArAdivarNam | hakArAdinavAtmakapadaH sadyodAtAdimantraH hrAM hR^idayAdya~NgaH | evaM mantramaheshvara siddhavidyAtmakaH parAmR^itArNavaH sarvabhUto diksamastaShaDa~NgaH sadAshivArNavapayaH pUrNodadhipakShashrImAnAspadAtmakaH vidyomApUrNaj~natvakartR^itvalakShaNajyeShThAchakrarudrashaktyAtmakakarNi kaH | navashaktishivAdibhirmUlamaNDalatrayakujAtmakotpannApadmAsanapAdukAM pUjayAmi namaH || 1\,25\.5|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe AsanapUjAnirUpaNaM nAma pa~nchaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgarUDamahApurANam\- 26 sUta uvAcha | anantaraM karanyAsaH | vidyAkarI shuddhiH kAryA | padmamudrAM baddhvA mantranyAsaM kuryAt | kaiM kaniShThAyai namaH | naiM anAmikAyai namaH | maiM madhyamAyai namaH | taiM tarjanyai namaH | aM a~NguShThAyai namaH | lAM karatalAyai namaH | vAM karapR^iShThAyai namaH || 1\,26\.1|| atha dehanyAsaH | smaMsmaM maNibandhAya namaH | aiM hrIM shrIM karAsphAlAya namaH | mahAtejorUpaM huMhu~NkAreNa karAsphAlanaM kuryAt || 1\,26\.2|| aiM hrIM shrIM hrIM sphaiM namo bhagavate sphaiM kubjIkAyai namaH | hraM hrIM hrauM ~Na~naNaname aghorAmukhi hrAM hrIM kilikili vichche sthaulyakroshI hrIM hrIM shrIM aiM namo bhagavate urdhvavaktrAya namaH | sphaiM kubjikAyai pUrvavaktrAya namaH | hrIM shrIM hrIM ~NA~naNaname dakShiNavaktrAya namaH | OM hrIM shrIM kilikili pashchimavaktrAya namaH | OM akhoramukhi uttaravaktrAya namaH | OM namo bhagavate hR^idayAya namaH kShaiM (kSheM aiM) kubjikAyai shirase svAhA | hrIM krIM hrIM AM ~Na ~na Na name shikhAyai vaShaT | aghorAmukhi kavachAya huM | haiM haiM IM netratrayAya vauShaT | kilikili vichche astrAya phaT || 1\,26\.3|| (1) aiM hrIM shrIM akhaNDamaNDalAkAramahAshUlamaNDalamAya namaH (2) aiM hrIM shrIM vAyumaNDalAya namaH | (3) aiM hrIM shrIM somamaNDalAya namaH | (4) aiM hrIM shrIM mahAkulabodhAvalimaNDalAya namaH (5) aiM hrIM shrIM mahAkaulamaNDalAya namaH | (6) aiM hrIM shrIM gurumaNDalAya namaH (7) aiM hrIM shrIM sAmamaNDalAya namaH (8) aiM hrIM shrIM samagra (9)siddha (10)yogInIpIThApapITha (11) kShetrepakShetramahAsantAnamaNDalAya namaH | evaM maNDalAnAM dvAdashakaM krameNa pUjyam || 1\,26\.4|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe AchArakANDe karanyAsAdinirUpaNaM nAma ShaDviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 27 sUta uvAcha | OM kaNichikINikakrANI charvANI bhUtahAriNi phaNiviShiNi virathanArAyayaNi ume dahadaha haste chaNDe raudre mAheshvari mahAmukhi jvAlAmukhi sha~NkukarNi shukamuNDe shatruM hanahana sarvanAshini svedaya sarvA~NgashoNitaM tannirIkShAsi manasA devi samohayasamohaya rudrasya hR^idaye jAtA rudrasya tdR^idaye sthitA | rudro raudreNa rUpeNa tvaM devi rakSharakSha mAM hrUM mAM hrUM phaphapha ThaThaH skandamekhalAbAlagrahashatruviShahArI OM shAle mAle harahara viSho~NkArarahiviShavege hAM hAM shavari huM shavari Akaulavegeshe sarve vi~nchameghamAle sarvanAgAdiviShaharaNam || 1\,27\.1|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe nAgAdivividhaviShahara mantranirUpaNaM nAma saptaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 28 sUta uvAcha | gopAlapUjAM vakShyAmi bhuktimuktipradAyinIm | dvAre dhAtA vidhAtA cha ga~NgAyamunayA saha || 1\,28\.1 | sha~NkhapadmanidhI chaiva sAra~NgaH sharabhaH shriyA | pUrve bhadraH subhadro dvau dakShe chaNDaprachaNDakau || 1\,28\.2|| pashchime balaprabalau jayashcha vijayo yajet | uttare shrIshchaturdvAre gaNo durgA sarasvatI || 1\,28\.3|| kShetrasyAgnyAdikoNeShu dikShu nAradapUrvakam | siddho gururnalakUvaraM koNe bhagavataM yajet || 1\,28\.4|| pUrve viShNuM viShNutapo viShNushaktiM samarchayet | tato viShNuparIvAraM madhye shaktiM cha kUrmakam || 1\,28\.5|| anantaM pR^ithivIM dharmaM j~nAnaM vairAgyamagnitaH | aishvaryaM vAyupUrvaM cha prakAshAtmAnamuttare || 1\,28\.6|| sattvAya prakR^itAtmane rajase moharUpiNe | tamase kanda padmAya yajetkaM kAkatattvakam || 1\,28\.7|| vidyAtattvaM paraM tattva sUryeduvahnimaNDalam | vimalAdyA AsanaM cha prAchyAM shrIM hrIM prapUjayet || 1\,28\.8|| gopIjanavallabhAya svAhAnto manuruchyate | a~NgAni yathA\-Acha kraM cha suchakraM cha vichakraM cha tathaicha || 1\,28\.9|| trailokyarakShakaM chakramasurArisudarshanam | hR^idAdipUrvakoNaShu astraM shaktiM cha pUrvataH || 1\,28\.10|| rukmiNI satyabhAmA cha sunandA nAgnajityapi | lakShmaNA mitravindA cha jAmbavatyA shushIlayA || 1\,28\.11|| sha~NkhachakragadApadmaM musalaM shAr~Ngamarchayet | khaDgaM pAshA~NkushaM prAchyAM shrIvatsaM kaustubhaM yajet || 1\,28\.12|| mukuTaM valamAlAM cha aindrAdyAndhvajamukhyakAn | kumudAdyAnviShvaksenaM shriyA kR^iShNaM sahArchayet | japyAddhyAnAtpUjanAchcha sarvAnkAmAnavAnpuyAt | iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shrIgopAlapUjAnirUpaNaM nAmAShTAviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 29 hariruvAcha | trailokyamohinIM vakShye puruShottamamukhyakAm | pUjAmantrA~nChrIdharAdyAndharmakAmAdidAyakAn || 1\,29\.1|| OM hrIM shrIM klIM hrUM OM namaH | puruShottama apratirUpa lakShmInivAsa jagatkShobhaNa sarvastrIhR^idayadAraNa tribhuvanamadonmAdanakara surAsuramanuja suMdarI janamanAMsi tApayatApaya shoShayashoShaya mArayamAraya stambhayastambhaya drAvayadrAvaya AkarShaya AkarShaya\, paramasubhaga sarvasaubhAgyakara sarvakAmaprada amukaM hanahana chakreNa gadayA khaDgena sarvabANairbhidhibhindhi pAshena kuTTakuTTa a~Nkushena tADayatADaya turuturu kiM tiShThasi tArayatAraya yAvatsamIhitaM me siddhaM bhavati hrIM (hrUM) phaT namaH || 1\,29\.2|| OM shrIM (shrIH) shrIdharAya trailokyamohanAya namaH | klIM puruShottamAya trailokyamohanAya namaH || 1\,29\.3|| OM viShNave trailokyamohanAya namaH | OM shrIM klIM trailokyamohanAya vipNave namaH || 1\,29\.4|| trailokyamohanA mantrAH sarve sarvArthasAdhakAH | sarve chintyA pR^ithagvApi vyAsAtsaMkShepato.atha vA || 1\,29\.5|| AsanaM mUrtimantraM cha homAdya~NgaShaDa~Ngakam | chakraM gadAM cha khaDgaM cha musalaM shamakhashar~Ngakam || 1\,29\.6|| sharaM pAshaM chA~NkushaM cha lakShmIgaruDasaMyutam | viShvaksenaM vistarAdvAnaraH sarvamavApnuyAt || 1\,29\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe trailokyamohinI(shrIdhara) pUjanavidhirnAmaikonatriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 30 sUta uvAcha | vistareNa pravakShyAmi shrIdharasyArchanaM shubham | parivArashcha sarveShAM samoj~neyo hi paNDitaiH || 1\,30\.1|| OM shrAM hR^idayAya namaH | OM shrIMshirase svAhA | OM shrU shikhAyai vaShaTU | OM shraiM kavachAya huM | OM shrauM netratrayAya vauShaT | OM shraH astrAya phaTiti || 1\,30\.2|| darshayedAtmano mudrAM sha~NkhachakragadAdikAm | dhyAtvAtmAnaM shrIdharAkhyaM sha~NkhachakragadAdharam || 1\,30\.3|| tatastaM pUjayeddevaM maNDale svastikAdike | AsanaM pUjayedAdau devadevasya shAr~NgiNaH | ebirmantrairmahAdeva tAnmatrA~nChR^iNu sha~Nkara || 1\,30\.4|| OM shrIdharAsanadevatAH AgachChatA | OM samastaparivArAyachyutAsanAya namaH || 1\,30\.5|| OM dhAtre namaH | OM vidhAtre namaH | OM ga~NgAyai namaH | OM yamunAyai namaH | OM AdhArashaktayai namaH | OM kUrmAya namaH | OM anantAya namaH | OM pR^ithivyai namaH | OM dharmAya namaH | OM j~nAnAya namaH | OM vairAgyAya namaH | OM aishvaryAya namaH | OM adharmAya namaH | OM aj~nAnAya namaH | OM avairAgyAya namaH | OM anaishvaryAya namaH | OM kandAya namaH | OM nAlAya namaH | OM padmAya namaH | OM vimalAyai namaH | OM utkarShiNyai namaH | OM j~nAnAyai namaH | OM kriyAyai namaH | OM yogAyai namaH | OM prahvyai namaH | OM satyAyai namaH | OM IshAnAyai namaH | OM anugrahAyai namaH || 1\,30\.6|| archayitvA samaM rudra harimAvAhya saMyajet | mantrairebhirmahAprAj~naH sarvapApapraNAshanaiH || 1\,30\.7|| OM hrIM shrIdharAya trailokyamohanAya viShNave namaH AgachCha || 1\,30\.8|| OM shriyai namaH | OM shrAM hR^idayAya namaH | OM shrIM shirase namaH | OM shrUM shikhAyai namaH | OM shraiM kavachAya namaH | OM shrauM netratrayAya namaH | OM shraH astrAya namaH | OM sha~NkhAya namaH | OM padmAya namaH | OM chakrAya namaH | OM gadAyai namaH | OM shrI vatsAya namaH | OM kaustubhya namaH | OM vanamAlAyai namaH | OM pItAmbarAya namaH | OM vrahmaNe namaH | OM nAradAya namaH | OM gurubhyo namaH | OM indrAya namaH | OM agnaye namaH | OM yamAya namaH | OM nirR^itaye namaH | OM varuNAya namaH | OM vAyave namaH | OM somAya namaH | OM IshAnAya namaH | OM anantAya namaH | OM brahmaNe namaH | OM sattvAya namaH | OM rajase namaH | OM tamase namaH | OM viShvaksenAya namaH || 1\,30\.9|| abhiShekaM tathA vasttraM tato yaj~nopavItakam | gandhaM puShpaM tathA dhUpaM dIpamannaM pradakShiNam || 1\,30\.10|| dadyAdebhirmahAmantraiH samapyArtha japenmanum | shatamaShTottaraM chApi japtvA hyatha samarpayet || 1\,30\.11|| tato muhUrtamekantudhyAyeddevaM hR^idi sthitam | shuddhasphaTikasaMkAshaM sUryakoTisamaprabham || 1\,30\.12|| prasannavadanaM saumyaM sphuranmakarakuNDalam | kirITinamudArA~NgaM vanamAlAsamanvitam || 1\,30\.13|| parabrahmasvarUpaM cha shrIdharaM chintayetsudhIH | anena chaiva stotreNa stuvIta parameshvaram || 1\,30\.14|| shrInivAsAya devAya namaH shrIpataye namaH | shrIdharAya sashAr~NgAya shrIpradAya namonamaH || 1\,30\.15|| shrIvallabhAya shAntAya shrImate cha namonamaH | shrIparvatanivAsAya namaH shreyaskarAya cha || 1\,30\.16|| shreyasAM pataye chaiva hyAshramAya namonamaH | namaH shreyaH svarUpAya shrIkarAya namonamaH || 1\,30\.17|| sharaNyAya vareNyAya namo bhUyo namonamaH | stotraM kR^itvA namaskR^itya devadevaM visarjayet || 1\,30\.18|| iti rudra samAkhyAtA pUjA viShNormahAtmanaH | yaH karoti mahAbhaktyA sa yAti paramaM padam || 1\,30\.19|| iM yaH paThate.adhyAyaM viShNupUjAprakAshakam | sa vidhUyeha pApAni yAti viShNoH paraM padam || 1\,30\.20|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shrIdharA (viShNvar) chanavidhirnAma triMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrI garuDamahApurANam\- 31 rudra uvAcha | bhUya evaM jagannAtha pUjAM kathaya me prabho | yayA tareyaM saMsArasAgaraM hyatidustaram || 1\,31\.1|| hariruvAcha | archanaM viShNudevasya vakShyAmi vR^iShabhadhvaja | tachChR^iNuShva mahAbhAga bhuktimuktipradaM shubham || 1\,31\.2|| kR^itvA snAnaM tataH sandhyAM tato yAgagR^ihaM vrajet | prakShAlya pANI pAdau cha Achamya cha visheShataH || 1\,31\.3|| mUlamantraM samastaM tu hastayorvyApakaM nyaset | mUlamantraM cha devasya shR^iNu rudra vadAmi te || 1\,31\.4|| OM shrIM hrIM shrIdharAya viShNave namaH | ayaM mantraH sureshasya viShNorIshasya vAchakaH || 1\,31\.5|| sarvavyAdhiharashchaiva sarvagrahaharastathA | sarvapApaharashchaiva buktimuktipradAyakaH || 1\,31\.6|| a~NganyAsaM tataH kuyyAndebhirmantraurvichakShaNaH | OM hAM hR^idayAya namaH | OM hIM shirase svAhA | OM hUM shikhAyai vaShaT | OM haiM kavachAya huM | OM hauM netratrayAya vauShaT | OM haH astrAya phaT || 1\,31\.7|| iti mantraH samAkhyAto mayA te prabhaviShNunA | nyAsaM kR^itvAtmano mudrAM darshayedvijitAtmavAn || 1\,31\.8|| tato dhyAyetparaM viShNu tdR^itkoTarasamAshritam | sha~NkhachakrasamAyuktaM kundendudhavalaM harim || 1\,31\.9|| shrIvatsakaustubhayutaM vanamAlAsamanvitam | ratnahArakirITena saMyuktaM parameshvaram || 1\,31\.10|| ahaM viShNuriti dhyAtvA kR^itvA vai shodhanAdikam | yaM kShaiM ramiti bIjaishcha kaThinI kR^itya nAmabhiH || 1\,31\.11|| aNDamutpAdya cha tataH praNavenaiva bhedayet | tatra pUrvoktarUpaM tu bhAvayitvA vR^iShadhvaja || 1\,31\.12|| AtmapUjAM tataH kuryAdrandhapuShpAdibhiH shubhaiH | AvAhya pUjayetsarvA devatA Asanasya yAH || 1\,31\.13|| mantrairebhirmahAdeva tanmantraM shR^iNu sha~Nkara | viShNavAsanadevatA AgachChata || 1\,31\.14|| OM samastaparivArAyAchyutAya namaH | OM dhAtre namaH | OM vidhAtre namaH | OM ga~NgAyai namaH | OM yamunAyai namaH | OM sha~Nkhanidhaye namaH | OM padmanidhaye namaH | OM chaNDAya namaH | OM prachaNDAya namaH | OM dvArashriyai namaH | OM AdhArashaktyai namaH | OM kUrmAya namaH | OM anantAya namaH | OM shriyai namaH | OM dharmAya namaH | OM j~nAnAya namaH | OM vairAgyAya namaH | OM aishvaryAya namaH | OM adharmAya namaH | OM aj~nAnAya namaH | OM avairAgyAya namaH | OM anaishvaryAya namaH | OM saM sattvAya namaH | OM raM rajase namaH | OM taM tamase namaH | OM kaM kandAya namaH | OM naM nAlAya namaH | OM lAM padmAya namaH | OM aM arkamaNDalAya namaH | OM soM somamaNDalAya namaH | OM vaM vahnimaNDalAya namaH | OM vimalAyai namaH | OM utkarShiNyai namaH | OM j~nAnAyai namaH | OM kriyAyai namaH | OM yogAyai namaH | OM prahvyai namaH | OM satyAyai namaH | OM IshAnAyai namaH | OM anugrahAyai namaH || 1\,31\.15|| gandhapuShpAdibhistvetairmantrairetAstu pUjayet | pUjayitvA tato viShNuM sR^iShTisaMhArakAriNam || 1\,31\.16|| AvAhya maNDale rudra pUjayetpa rameshvaram | anena vidhinA rudra sarvapApaharaM param || 1\,31\.17|| yathAtmani tathA deve nyAsaM kurvIta chAditaH | mudrAM pradarshayetpashchAdarghyAdInarpayettataH || 1\,31\.18|| snAnAM kuryAttato vastraM dadyAdAchamanaM tataH | gandhapuShpaM tathA dhUpaM dIpaM dadyAchcharuM tataH || 1\,31\.19|| pradakShiNaM tato japyaM tatastasminsarpayet | a~NgAdInAM svamantraishcha pUjAM kurvIta sAdhakaH || 1\,31\.20|| devasya mUlamantreNetyevaM viddhi vR^iShadhvaja | mantrA~nChR^iNu trinetra tvaM kathyamAnAnmayAdhunA || 1\,31\.21|| OM hAM hR^idayAya namaH | OM hIM shirase namaH | OM hUM shikhAyai namaH | OM haiM kavachAya namaH | OM hauM netratrayAya namaH | OM haH astrAya namaH | OM shriyai namaH | OM sha~NkAya namaH | OM padmAya namaH | OM chakrAya namaH | OM gadAyainamaH | OM shrIvatsAya namaH | OM kaustubhAya namaH | OM vanamAlAyai namaH | OM pItAmbarAya namaH | OM khaDgAya namaH | OM musalAya namaH | OM pAshAya namaH | OM a~NkushAya namaH | shAr~NgAya namaH | OM sharAya namaH | OM brahmaNe namaH | OM nArAdAya namaH | OM pUrvasiddhebhyo namaH | OM bhAgavatebhyo namaH | OM gurubhyo namaH | OM paramagurubhyo namaH | OM indrAya surAdhipataye savAhanaparivArAya namaH | OM agnaye tejo.adhipataye savAhanaparivArAya namaH | OM yamAya pretAdhipataye savAhanaparivArAya namaH | OM nirR^itaye rakSho.adhipataye savAhanaparivArAya namaH | OM varuNAya jalAdhipataye savAdanaparivArAya namaH | OM vAyave prANAdhipataye savAhanaparivArAya namaH | OM somAya nakShatrAdhipataye savAhanaparivArAya namaH | OM IshAnAya vidyAdhipataye savAhanaparivArAya namaH | OM anantAya nAgAdhipataye savAhanaparivArAya namaH | OM brahmaNe lokAdhipataye savAhanaparivArAya namaH | OM vajrAya huM phaT namaH | OM shaktyai huM phaT namaH | OM daNDAya huM phaT namaH | OM khaDgAya huM phaT namaH | OM pAshAya huM phaT namaH | OM dhvajAya huM phaT namaH | OM gadAyai huM phaT namaH | OM trishUlAya huM phaT namaH | OM chakrAya huM phaT namaH | OM padmAya huM phaT namaH | OM vaiM viShvaksenAya namaH || 1\,31\.22|| ebhimantrairmahAdeva pUjyA a~NgAdayo naraiH | pUjayitvA mahAtmAnaM viShNuM brahmasvarUpiNam || 1\,31\.23|| stuvIta chAnayA stutyA paramAtmAnamavyayam | viShNave devadevAya namo vai prabhaviShNave || 1\,31\.24|| viShNave vAsudevAya namaH sthitikarAya cha | grasiShNave namashchaiva namaH pralayashAyine || 1\,31\.25|| devAnAM prabhave chaiva yaj~nAnAM prabhave namaH | munInAM prabhave nityaM yakShANAM prabhaviShNave || 1\,31\.26|| jiShNave sarvadevAnAM sarvagAya mahAtmane | brahmendrarudravandyAya sarveshAya namonamaH || 1\,31\.27|| sarvalokahitArthAya lokAdhyakShAya vai namaH | sarvagoptre sarvakartre sarvaduShTavinAshine || 1\,31\.28|| varapradAya shAntAya vareNyAya namonamaH | sharaNyAya surUpAya dharmakAmArthadAyine || 1\,31\.29|| stutvA dhyAyetsvahR^idaye brahmarUpiNamavyayam | elaM tu pUjayedviShNuM mUlamantreNa sha~Nkara || 1\,31\.30|| mUlamantraM japedvApi yaH sa yAti naro harim | etatte kathitaM rudra viShNorarchanamuttamam || 1\,31\.31|| rahasyaM paramaM guhyaM bhuktimuktipradaM param | etadyashcha paThedvidvAnviShNubhaktaH pumAnhara | shR^iNuyAchChrAvayedvApi viShNulokaM sa gachChati || 1\,31\.32|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShNupUjAvidhirnAmaikatriMshodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 32 maheshvara uvAcha | pa~nchatattvArchanaM brUhi sha~NkhachakragadAdhara | yena vij~nAnamAtreNa naro yAti paraM padam || 1\,32\.1|| hariruvAcha | pa~nchatattvArchanaM vakShye tava sha~Nkara suvrata | ma~NgalyaM ma~NgalaM divyaM rahasyaM kAmadaM param || 1\,32\.2|| tachChR^iNuShva mahAdeva pavitraM kalinAshanam | eka evAvyayaH shAntaH paramAtmA sanAtanaH || 1\,32\.3|| vAsudevo dhruvaH shuddhaH sarvavyApI nira~njanaH | sa eva mAyAyA deva pa~nchadhA saMsthito hariH || 1\,32\.4|| lokAnugrahakR^idviShNuH sarvaduShTavinAshanaH | vAsudevasvarUpeNa tathA sa~NkarShaNena cha || 1\,32\.5|| tathA pradyumnarUpeNAniruddhAkhyena cha sthitaH | nArAyaNasvarUpeNa pa~nchadhA hyadvayaH sthitaH || 1\,32\.6|| eteShAM vAchakAnmantrAnetA~nChR^iNu vR^iShadhvaja ! | OM aM vAsudevAya namaH | OM AM saMkarShaNAya namaH | OM aM pradyumnAya namaH | OM aniruddhAya namaH | OM OM nArAyaNAya namaH || 1\,32\.7|| pa~ncha mantrAH samAkhyAtA devAnAM vAchakAstava | sarvapApaharAH puNyAH sarvarogavinAshanAH || 1\,32\.8|| adhunA sampravakShyAmi pa~nchatattvArchanaM shubham | vidhinA yena kartavyaM yairvA mantraishcha sha~Nkara ! || 1\,32\.9|| Adau snAnaM prakurvIta snAtvA sandhyAM samAcharet | archanAgAramAsAdya prakShAlyAr~NghyAdikaM tathA || 1\,32\.10|| AchamyopavishetprAj~no baddhAsanamabhIpsitam | shoShaNAdi tataH kuryAdaM kShaiM ramiti mantrakaiH || 1\,32\.11|| sAmAnyaM kaThinIkR^itya chANDamutpAdayettataH | vibhidyANDaM tato hyaNDe bhAvayetparameshvaram || 1\,32\.12|| vAsudevaM jagannAthaM pItakausheyavAsasam | sahasrAdityasa~NkAshaM sphuranmakarakuNDalam || 1\,32\.13|| Atmano hR^idi padme tu dhyAyettu parameshvaram | tataH saMkarShaNaM devamAtmAnaM chintayetprabhum || 1\,32\.14|| pradyumnamaniruddhaM cha shrImannArAyaNaM tataH | indrAdIMshcha surAMstasmAddevadevAtsamutthitAn || 1\,32\.15|| chintayechcha tato nyAsaM kayyAndvai kArayordvayoH | vyApakaM mUlamantreNa chA~NganyAsaM tataH param || 1\,32\.16|| a~NgamantrairmahAdeva ! tAnmantrA~nshR^iNu suvrata ! | OM AM hR^idayAya namaH | OM IM shirase namaH | OM UM shikhAyai namaH | OM aiM kavachAya namaH | OM auM netratrayAya namaH | OM aH astrAya phaT || 1\,32\.17|| OM samastaparivArAyAchyutAya namaH | OM dhAtre namaH | OM vidhAtre namaH | OM AdhArashaktayai namaH | OM kUrmAya namaH | OM anantAya namaH | OM pR^ithivyainamaH | OM dharmAya namaH | OM dharmAya namaH | OM j~nAnAya namaH | OM vairAgyAya namaH | OM aishvaryAya namaH | OM aj~nAnAya namaH | OM anaishvaryAya namaH | OM aM arkamaNDalAya namaH | OM soM somamaNADalAya namaH | OM vaM vahnimaNDalAya namaH | OM vaM vAsudevAya parabrahmaNe shivAya tejorUpAya vyApine sarvadevAdhidevAya namaH | OM pA~nchajanyAya namaH | OM sudarshavanAya namaH | OM gadAyai namaH | OM padmAya namaH | OM shriyai namaH | OM hriyai namaH | OM puShTyai namaH | OM gItyai namaH | OM shaktyai namaH | OM prItyai namaH | OM indrAya namaH | OM agnaye namaH | OM yamAya namaH | OM nirR^itaye namaH | OM varuNAya namaH | OM vAyave namaH | OM somAya namaH | OM IshAnAya namaH | OM anantAya namaH | OM brahmaNe namaH | OM viShvaksenAya namaH || 1\,32\.18|| ete mantrAH samAkhyAtAstava rudra samAsataH | pUjA chaiva prakartavyA maNDale svastikAdike || 1\,32\.19|| OM padmAya namaH | a~NganyAsaM cha kR^itvA tu mudrAH sarvAH pradashayat | AtmAnaM vAsudevaM cha dhyAtvA chaiva pareshvaram || 1\,32\.20|| AsanaM pUjayetpashchAdAvAhya vidhivannaraH | dvAre dhAturvidhAtushcha pUjA kAryA vR^iShadhvaja || 1\,32\.21|| garuDaM pUjayedagre vAsudevasya sha~Nkara | sha~NkhAdipadmaparyantaM madhyadeshe prapUjayet || 1\,32\.22|| dharmaM j~nAnaM cha vairAgyamaishvaryaM pUrvadeshataH | AgneyAdiShvarchayedvai adharmAdichatuShTayam || 1\,32\.23|| maNDalatrayamadhye tu kIrtitA hyasanasthitiH | pUrvAdipadmapatreShu pUjyAH saMkarShaNAdayaH || 1\,32\.24|| karNikAyAM vAsudevaM pUjayetparameshvaram | pA~nchajanyAdayaH pUjyAH aishAnyAdiShu saMsthitAH || 1\,32\.25|| shaktayashchaiva pUrvAdau devadevasya sha~Nkara | indrAdayo lokapAlAH pUjyAH pUrvAdiShu sthitAH || 1\,32\.26|| adho nAga tadUddhva tu brahmANaM pUjayetsudhIH | iti sthAnakramo j~neyo maNDale sha~Nkara tvayA || 1\,32\.27|| AvAhya maNDale devaM kR^itvA nyAsaM tu tasya cha | mudrAM pradarshya pAdyadIndadyAnmUlena sha~Nkara || 1\,32\.28|| snAnaM vastraM tathAchAmaM gandhaM puShpaM cha dhUpakam | dIpaM naivedyamAchAmaM namaskAraM pradakShiNam | kuryAchCha~Nkara mUlena japaM chApi samarpayet || 1\,32\.29|| daM stotraM japetpashchAdvAsudevamanusmaran | OM namo vAsudevAya namaH sakarShaNAya cha || 1\,32\.30|| pradyumnAyAdidevAyAniruddhAya namonamaH | namo nArAyaNAyaiva narAyaNAM pataye namaH || 1\,32\.31|| narapUjyAya kIrtyAya stutyAya varadAya cha | anAdinidhanAyaiva purANAya namonamaH || 1\,32\.32|| sR^iShTisaMhArakartre cha brahmaNaH pataye namaH | mano vai vedavedyAya sha~NkhachakradharAya cha || 1\,32\.33|| kalikalmaShahartre cha sureshAya namonamaH | saMkAravR^ikShachChetre cha mAyAbhetre namonamaH || 1\,32\.34|| vahurUpAya tIrthAya triguNAyAguNAya cha | brahmaviShNavIsharUpaya mokShadAya namonamaH || 1\,32\.35|| mokShadvArAya dharmAya nirmANAya namonamaH | sarvakAmapradAyaiva parabrahmasvarUpiNe || 1\,32\.36|| saMsArasAgare ghore nimagnaM mAM samuddhara | tvadanyo nAsti devesha nAsti trAtA jagatprabho || 1\,32\.37|| tvAmava sarvagaM viShNuM gato.ahaM sharaNaM gataH | j~nAnadIpapradAnena tamomuktaM prakAshaya || 1\,32\.38|| evaM stuvIta deveshaM sarvakleshavinAshanam | anyaishchavAdakeH stAtraiH stutvA vai nIlalohita || 1\,32\.39|| pa~nchatattvasamAyuktaM dhyAyodviShNuM naro hR^idi | visarjayattatA devamiti pUjA prakIrtitA || 1\,32\.40|| sarvakAmapradA shreShThA vAsudevasya sha~Nkara | etatpUjanamAtreNa kR^itakR^ityo bhavennaraH || 1\,32\.41|| idaM cha yaH paThedrudra pa~nchatattvArchanaM naraH | shR^iNuyAchChravAyedvApi viShNulokaM sa gachChati || 1\,32\.42|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe pa~nchatattvA(viShNavar) cha navidhirnAma dvAtriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 33 rudra uvAcha | sudarshanasya pUjAM me vada sha~NkhagadAdhara | graharogAdikaM sarvaM yatkR^itvA nAshameti vai || 1\,33\.1|| hariruvAcha | sudarshanasya chakrasya shR^iNu pUjAM vR^iShadhvaja | snAnamAdau prakurvIta pUjayechcha hariM tata || 1\,33\.2|| mUlamantreNa vai nyAsaM mUlamantraM shR^iNuShvacha | sahasrAraM huM phaTnamo mantraH praNavapUrvakaH || 1\,33\.3|| kathitaH sarvaduShTAnAM nAshako mantrabhedakaH | dhyAyetmudarshanaM devaM hR^idi padme.amale shubhe || 1\,33\.4|| sha~NkachakragadApadmadharaM saumyaM kirITinam | AvAhya maNDale devaM pUrvoktavidhinA hara || 1\,33\.5|| pUjayedrandhapuShpAdyairupachArairmaheshvara | pUjayitvA japenmantraM shatamaShTottaraM naraH || 1\,33\.6|| evaM yaH kurute rudra ! chakrasyArchanamuttamam | sarvarogavinirmukto viShNulokaM samApnuyAt || 1\,33\.7|| etatstotraM japetpashchAtsarvavyAdhivinAshanam | namaH sudarshanAyaiva sahasrAdityavarchase || 1\,33\.8|| jvAlAmAlApradIptAya sahasrArAya chakShuShe | sarvaduShTavinAshAya sarvapAtakamardine || 1\,33\.9|| suchakrAya vichakrAya sarvamantravibhedine | prasavitre jagaddhAtre jagadvidhvaMsine namaH || 1\,33\.10|| pAlanArthAya lokAnAM duShTAsuravinAshine | ugrAya chaiva saumyAya chaNDAya cha namonamaH || 1\,33\.11|| namashchakShuH kvarUpAya saMsArabhayabhedine | mAyApa~njarabhetre cha shivAya cha namonamaH || 1\,33\.12|| grahAtigraharUpAya grahANAM pateya namaH | kAlAya mR^ityave chaiva bhImAya cha namonamaH || 1\,33\.13|| bhaktAnugrahadAtre cha bhaktagoptre namonamaH | viShNurUpAya shAntAya chAyudhAnAM dharAya cha || 1\,33\.14|| viShNushastrAya chakrAya namo bhUyo namonamaH | iti stotraM mahApuNyaM chakrasya tava kIrtitam || 1\,33\.15|| yaH paThetparayA bhaktyA viShNulokaM sa gachChati | chakrapUjAvidhiM yashcha paThedrudra jitondriyaH | sa pApaM bhasmasAtkR^itvA viShNulokAya kalpate || 1\,33\.16|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sudarshanapUjAvidhirnAma trayastriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 34 rudra uvAcha | punardevArchanaM brUhi hR^iShIkesha gadAdhara | shR^iNvato nAsti tR^iptirme gadatastava pUjanam || 1\,34\.1|| hariruvAcha | hayagrIvasya devasya pUjanaM kathayAmi te | tachChR^iNuShva jagannAtho yena viShNuH pratuShyati || 1\,34\.2|| mUlamantraM mahAdeva hayagrIvasya vAchakam | pravakShyAmi paraM puNyaM tadAdau shR^iNu sha~Nkara || 1\,34\.3|| OM saiM kShaiM shirase namaH iti praNavasaMyutaH | ayaM navAkSharomantraH sarvavidyApradAyakaH || 1\,34\.4|| asyA~NgAni mahAdeva tA~nChR^iNuShva vR^iShadhvaja | OM kShAM hR^idayAya namaH | OM kShIM shirase svAhAshiraH proktaM kShUM vaShaTtathA || 1\,34\.5|| OM kArayuktA devasya shikhA j~neyA vR^iShadhvaja | OM kShaiM kavachAya huM vai kavachaM parikIrtitam || 1\,34\.6|| OM kShaiM netratrayAya vauShaTnetraM devasya kIrtitam | OM haH astrAya phaTastraM devasya kIrtitam || 1\,34\.7|| pUjAvidhiM pravakShyAmi nanme nigadataH shR^iNu Adau snAtvA tathAchamya tato yAgagR^ihaM vrajet || 1\,34\.8|| tataH pravishya vidhivatkuryAdvaM shoShaNAdikam | yaM kShaiM ramiti bIjaishcha kaThinIkR^itya lamiti || 1\,34\.9|| aNDamutpAdya cha tataH OM kAreNaiva bhedayet | aNDamadhye hayagrIvamAtmAnaM parichintayet || 1\,34\.10|| sha~NkhakundendudhavalaM mR^iNAlarajataprabham | gokShIrasadR^ishaM tadvatsUryakoTisamagrabham | sha~NkhaM chakraM gadAM padmaM dhArayantaM chaturbhujam || 1\,34\.11|| kirITinaM kuNDalinaM vanamAlAsamaMnvitam | suchakraM sukapolaM cha ShItAmbaradharaM vibhum || 1\,34\.12|| bhAvayitvA mahAtmAnaM sarvadevaiH samanvitam | a~Ngamantraistato nyAsaM mUlamantreNa vai tathA || 1\,34\.13|| tatashcha darshayenmudrAM sha~NkhapadmAdikAM shubhAm | dhyAyeddhyAtvArchayedviShNuM mUlamantreNa sha~Nkara || 1\,34\.14|| tatashchAvAhayedrudra devatA Asanasya yAH | OM hayagrIvAsanasya AgachChata cha devatAH || 1\,34\.15|| AvAhya maNDale tAstu pUjayetsvastikAdike | dvAre dhAturvidhAtushcha pUjA kAryA vR^iShadhvaja || 1\,34\.16|| samastaparivArAya achyutAya nama iti | asya madhye.archanaM kAryaM dvAre ga~NgA~ncha pUjayet || 1\,34\.17|| yamunAM cha mahAdevIM sha~NkhapadmanidhI tathA | garuDaM pUjayedagre madhye shakti~ncha pUjayet || 1\,34\.18|| AdhArAkhyAM mahAdeva tataH kUrmaM samarchayet | anantaM pR^ithivIM pashchAddharmaj~nAne(nau) tato.achayet || 1\,34\.19|| vairAgyamatha chaishvaryamAgneyAdiShu pUjayet | adharmAj~nAnAvairAgyAnaishrargyAdIMstu pUrvataH || 1\,34\.20|| sattvaM rajastamashchaiva madhyadeshe.atha pUjayet | kandaM nAlaM cha padmaM cha madhye chaiva prapUjayet || 1\,34\.21|| arkasomAgnisaMj~nAnAM maNDalAnAM hi pUjanam | madhyadeshe prakartavyamiti rudra prakIrtitam || 1\,34\.22|| vimalotkarShiNI j~nAnA kriyAyoge vR^iShadhvaja | prahvI satyA tatheshAnAnugrahau shaktayo hyamUH || 1\,34\.23|| pUrvAdiShu cha patreShu pUjyAshcha vimalAdayaH | anugrahA karNikAyAM pUjyA shreyo.arthibhirnaraiH || 1\,34\.24|| praNavAdyairnamo.antaishcha chaturthyantaishcha nAmabhiH | mantrairebhirmahAdeva AsanaM paripUjayet || 1\,34\.25|| snAnagandhapradAnena puShpadhUpapradAnataH | dIpanaivedyadAnena AsanasyArchanaM shubham || 1\,34\.26|| kartavyaM vidhinAnena iti te hara kIrtitam | tatashchAvAhayeddevaM hayagrIvaM sureshvaram || 1\,34\.27|| vAmanAsApuTenaiva AgachChantaM vichintayet | AgachChataH prayogeNa mUlamantreNa sha~Nkara || 1\,34\.28|| AvAhanaM prakartavyaM devadevasya sha~NkhinaH | AvAhyamaNDale tasya nyAsaM kuryAdatandritaH || 1\,34\.29|| nyAsaM kR^itvA cha tatrasthaM chintayetparameshvaram | hayagrIvaM mahAdevaM surAsuranamaskR^itam || 1\,34\.30|| indrAdilokapAlaishcha saMyuktaM viShNumavyayam | dyAtvA pradarshayenmudrAH sha~NkhachakrAdikAH shubhAH || 1\,34\.31|| pAdyArghyAchamanIyAni tato dadyAchcha viShNave | snApayechcha tato devaM padmanAbhamanAmayam || 1\,34\.32|| devaM saMsthApya vidhivadvastraM dadyAdvR^iShadhvaja | tato hyAchamanaM dadyAdupavItaM tataH shubham || 1\,34\.33|| tatashcha maNDale rudra dhyAyeddevaM pareshvaram | dhyAtvA pAdyAdikaM bhUyo dadyAddevAya sha~Nkara || 1\,34\.34|| dadyAdbhairavadevAya mUlamantreNa sha~Nkara | OM kShAM hR^idayAya namaH anena hR^idayaM yajet || 1\,34\.35|| OM kShIM shirase namashcha shirasaH pUjanaM bhavet | OM kShUM shikhAyai namashcha shikhAmetena pUjayet || 1\,34\.36|| OM kShaiM kavachAya namaH kavachaM paripUjayet | OM kShaiM netrAya namashcha netraM chAnena pUjayet || 1\,34\.37|| OM kShaH astrAya nama iti astraM chAnena pUjayet | hR^idayaM cha shirashchaiva shikhAM cha kavachaM tathA || 1\,34\.38|| pUrvAdiShu pradesheShu hyetAstu paripUjayet | koNeShvastraM yajedrudra netraM madhyai prapUjayet || 1\,34\.39|| pUjayetparamAM devIM lakShmIM lakShmIpradAM shubhAm | sha~NkhaM padmaM tathA chakraM gadAM pUrvAdito.archayet || 1\,34\.40|| khaDgaM cha musalaM pAshama~NkushaM sasharaM dhanuH | pUjayetpUrvato rudra ebhirmantraiH svanAmakaiH || 1\,34\.41|| shrIvatsaM kaustubhaM mAlAM tathA pItAmbaraM shubham | pUjayetpUrvato rudra sha~NkhachakragadAdharam || 1\,34\.42|| brahmANaM nAradaM siddhaM guruM paraguruM tathA | guroshcha pAduke tadvatparamasya gurostathA || 1\,34\.43|| indraM savAhanaM chAtha parivArayutaM tathA | agniM yamaM nirR^itiM cha varuNaM vAyumeva cha || 1\,34\.44|| somamIshAnamevaM vai brahmANaM paripUjayet | pUrvAdikordhvaparyantaM pUjayedvR^iShabhadhvaja || 1\,34\.45|| vajraM shaktiM tathA daNDaM khaDgaM pAshaM dhvajaM gadAm | trishUlaM chakrapadme cha AyudhAnyatha pUjayet || 1\,34\.46|| viShvaksenaM tato devamaishAnyAM dishi pUjayet | ebhirmantrairnamo.antaishcha praNavAdyairvR^iShadhvaja || 1\,34\.47|| pUjA kAryA mahAdeva hyanantasya vR^iShadhvaja | devasya mUlamantreNa pUjA kAryA vR^iShadhvaja || 1\,34\.48|| gandhaM puShpaM tathA dhUpaM dIpaM naivedyameva cha | pradakShiNaM namaskAraM japyaM tasmai samarpayet || 1\,34\.49|| stuvIta chAnyA stutyA praNavAdyairvR^iShadhvaja | OM namo hayashirase vidyAdhyakShAya vai namaH || 1\,34\.50|| namo vidyAsvarUpAya vidyAdAtre namonamaH | namaH shAntAya devAya triguNAyAtmane namaH || 1\,34\.51|| surAsuranihantre cha sarvaduShTavinAshine | sarvalokAdhipataye brahmarUpAya vai namaH || 1\,34\.52|| namashcheshvaravandyAya sha~NkachakradhAraya cha | nama AdyAya dAntAya sarvasattvahitAya cha || 1\,34\.53|| triguNAyAguNAyaiva brahmaviShNusvarUpiNe | kartre hartre sureshAya sarvagAya namonamaH || 1\,34\.54|| ityevaM saMstavaM kR^itvA devadevaM vichintayet | hR^itpadme vimale rudra sha~NkhachakragadAdharam || 1\,34\.55|| sUryakoTipratIkAshaM sarvAvayavasundaram | hayagrIvomahIsheshaM paramAtmAnamavyayam || 1\,34\.56|| iti te kathitA pUjA hayagrIvasya sha~Nkara | yaH paThetparayA bhaktyA sa gachChetparamaM padam || 1\,34\.57|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe hayagrIvapUjAvidhirnAma chatustriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 35 hariruvAcha | nyAsAdikaM pravakShyAmi gAyattryAH shR^iNu sha~Nkara | vishvAmitraR^iShishchaiva savitA chAtha devatA || 1\,35\.1|| brahmashIrShA rudrashikhA viShNorhR^idayasaMshritA | viniyogaikanayanA kAtyAyanasagotrajA || 1\,35\.2|| trailokyacharaNA j~neyA pR^ithivIkukShisaMsthitA | evaM j~nAtvA tu gAyattrIM japeddvAdashalakShakam || 1\,35\.3|| tripadAShTAkSharA j~neyA chatuShpAdA ShaDakSharA | jepa cha tripadA groktA archane cha chatuShpadA || 1\,35\.4|| nyAse jape tathA dhyAne agnikArye tathArchane | gAyattrIM vinyasennityaM sarvapApagraNAshinIm || 1\,35\.5|| pAdAMsuShThe gulphamadhye ja~Nghayorviddhi jAnunoH | Urvorguhye cha vR^iShaNe nADyAM nAbhau tanUdare || 1\,35\.6|| stanayorhR^idi kaNThauShThamukhe tAluni chAMsayoH | netre bhuvArlalATe cha pUrvasyAM dakShiNottare || 1\,35\.7|| pashchame mUrdhni chAkAraM nyasedvarNAnvadAmyaham | indranIlaM cha vahniM cha pItaM shyAmaM cha kApilam || 1\,35\.8|| shvetaM vidyutprabhaM tAraM kR^iShNaM raktaM krameNa tat | shyAmaM shuklaM tathA pItaM shvetaM vai padmarAgavat || 1\,35\.9|| sha~NkhavarNaM pANDuraM cha raktaM chAsavasannibham | arkavarNasamaM saumyaM sha~NkhAbhaM shvetameva cha || 1\,35\.10|| yadyatspR^ishati hastena yachcha pashyati chakShuShA | pUtaM bhavati tatsarvaM gAyattryA na paraM viduH || 1\,35\.11|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe gAyattrInyAsanirUpaNaM nAma pa~nchatriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 36 hariruvAcha | sandhyAvidhiM pravakShyAmi shR^iNu rudrAghanAshanam | prANAyAmatrayaM kR^itvA sandhyAsnAnamupakramet || 1\,36\.1|| sapraNavAM savyAhR^itiM gAyattrIM shirasA saha | triH paThedAyatapraNaH prANAyAmaH sa uchyate || 1\,36\.2|| manovAkrAyajaM doShaM prANAyAmairdaheddvijaH | tasmAtsarveShu kAleShu prANAyAmaparo bhavet || 1\,36\.3|| sAyamagnishcha metyuktA prAtaH sUryetyapaH pibet | ApaH punantu madhyAhne upaspR^ishya yathAvidhi || 1\,36\.4|| ApohiShThetyR^ichA kuryAnmArjanaM tu kushodakaiH | praNavena tu saMyuktaM kShipedvAri padepade || 1\,36\.5|| rajastamaH svamohotthA~njAgratsvapnasuShuptijAn | vA~NmanaH karmajAndoShAnnavaitAnnavabhirdahet || 1\,36\.6|| samuddhR^ityodakaM pANau japtvA cha drupadAM kShipet | tripaDaShTau dvAdashadhA vartayedaghamarpaNam || 1\,36\.7|| udutya~nchitramityAbhyAmupatiShTheddivAkaram | divA rAtrau cha yatpApaM sarvaM nashyati tatkShaNAt || 1\,36\.8|| pUrvasaMdhyAM japaMstiShThetpashchimAmupavishya cha | mahAvyAhR^itisaMyuktAM gAyattrIM praNavAnvitAm || 1\,36\.9|| dashabhirjanmajanitaM shatena tu purA kR^itam | triyugaM tu sahasreNa gAyattrI hanti duShkR^itam || 1\,36\.10|| raktA bhavati gAyattrI sAvitrI shuklavarNikA | kR^iShNA sarasvatI j~neyA saMdhyAtrayamudAhR^itam || 1\,36\.11|| OM bhUrvinyasya hR^idaye OM bhuvaH shirasi nyaset | OM svariti shikhAyAM cha gAyattryAH prathamaM padam || 1\,36\.12|| vinyasetkavache vidvAndvitIyaM netrayornyaset | tR^itIyenA~NgavinyAsaM chaturthaM sarvato nyaset || 1\,36\.13|| saMdhyAkAle tu vinyasya japedvai vedamAtaram | shivastasyAstu sarvAhne prANAyAmaparaM nyaset || 1\,36\.14|| tripadA yA tu gAyattrI brahmaviShNumaheshvarI | viniyogamR^iShichChando j~nAtvA tu japamArabhet || 1\,36\.15|| sarvapApavinirmukto brahmalokamavApnuyAt | parorajasi sAvadoM turIyapadamIritam || 1\,36\.16|| taM hanti sUryaH sandhyAyAM nopAstiM kurute tu yaH | turIyasya padasyApi R^iShirnirmala eva cha || 1\,36\.17|| Chandastu devI gAyattrI paramAtmA cha devatA || 1\,36\.18|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe saMdhyAvidhirnAma ShaTtriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 37 hariruvAcha | gAyattrI paramA devI bhuktimuktipradA cha tAm | yo japettasya pApAnivinashyanti mahAntyapi || 1\,37\.1|| gAyattrIkalpamAkhyAsye bhuktimuktipradaM cha tat | aShTottaraM sahasraM vA athavAShTashataM japet || 1\,37\.2|| trisandhyaM brahmalokIsyAchChataM japtvA jalaM pibet | saMdhyAyAM sarvapApaghnIM devImAvAhya pUjayet || 1\,37\.3|| bhUrbhuvaH svaH svamantreNa yutAM dvAdashanAmabhiH | gAyatryai namaH | sAvitryai sarasvatyai namonamaH || 1\,37\.4|| vedamAtre cha sAMkR^ityai brahmANI kaushikI kramAt | sAdhvyai sarvArthasAdhinyai sahasrAkShyai cha bhUrbhuvaH || 1\,37\.5|| svarevaM juhuyA dagnau samidAjyaM haviShyakam | aShTottarasahasraM vApyathavAShTashanta ghR^itam || 1\,37\.6|| dharmakAmAdisiddhyarthaM juhuyAtsarvakarmasu | pratimAM chandanasvarNanirmitAM pratipUjya cha || 1\,37\.7|| yathA lakShaM tu japtavyaM payomUlaphalArshanaiH | ayutadvayahomena sarvakAmAnavApnuyAt || 1\,37\.8|| uttare shikhare jAtA bhUmyAM parvata vAsinI | brahmaNA samanuj~nAtA gachCha devi yathAsukham || 1\,37\.9|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe gAyattrIkalpanirUpaNaM nAma saptatriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 38 hariruvAcha | navamyAdau yajeddurgAM hrIM durge rakShiNIti cha | mAtarmAtarvare durge sarvakAmArthasAdhani || 1\,38\.1|| anena balidAnena sarvakAmAnprayachCha me | gaurI kAlI umA durgA bhadrA kAntiH sarasvatI || 1\,38\.2|| ma~NgalA vijayA lakShmIH shivA nArAyaNI kramAt | mArge tR^itIyAmArabhya pUjayenna viyogabhAk || 1\,38\.3|| aShTAdashabhujAM kheTakaM ghaNTAM darpaNaM tarjanIm | dhanurdhvajaM DamarukaM parashuM pAshameva cha || 1\,38\.4|| shaktimudrarashUlAni kapAlasharakA~NkushAn | vajra chakraM shalAkAM cha aShTAdashabhujAM smaret || 1\,38\.5|| mantraH shrIbhagavatyAshcha pravakShyAmi japAdikam || 1\,38\.6|| OM namo bhagavati chAmuNDe shmashAnavAsini kapAlahaste mahApretasamArUDhe mahAvimAnamAlAkule kAlarAtri bahugaNaparivR^ite mahAmukhe bahubhuje sughaNTADamaruki~NkiNIke aTTATTahAse kilikili huM sarvanAdashabdabahule gajacharmaprAvR^itasharIre rudhiramAMsadigdhe lolagrajihve mahArAkShasi raudradaMShTrAkarAle bhImATTATTahAse sphuritavidyutsamaprabhe chalachala karAlanetre hilihili lalajjihve hraiM hrIM bhR^ikuTimukhi OM kArabhadrAsane kapAlamAlAveShTite jaTAmukuTashashA~NkadhAriNi aTTATTahAse kilikili huMhuM daMShTrAghorAndhakAriNi sarvavighnavinAshini idaM karma sAdhaya sAdhaya shIghraM kurukuru kahakaha a~Nkushe samanupraveshaya vargaMvargaM (va~Ngava~Nga) kampayakampaya chalachala chAlayachAlaya rudhiramAMsamadyapriye hanahana kuTTakuTTa ChindaChinda mArayamAraya anubUma anubUma vajrasharIraM sAdhayasAdhaya trailokyagatamapi duShTamaduShTaM vA gR^ihItamagR^ihItamAveshaya Aveshaya krAmayakramaya nR^ityanR^itya bandhabandha valgavalga koTarAkShi urdhvakeshi ulUkavadane karaki~NkiNi kara~NkamAlAdhAriNi dahadaha pachapacha gR^ihNagahNa maNDalamadhye praveshayapraveshaya kiM vilambasi brahmasatyena viShNusatyena R^iShisatyena rudrasatyena Aveshaya Aveshaya kilikili khilikhili milimili chilichili vikR^itarUpadhAriNi kR^iShNabhuja~Nga veShTitasharIra sarvagrahAveshini pralambhoShThi bhrUmagnanAsike vikaTamukhi kapilajaTe brAhmi bha~njabha~nja jvalajvala kAlamukhi khalakhala kharakharaH pAtayapA taya raktAkShi dhUrNApayadhUrNApaya bhUmiM pAtayapAtaya shiro gR^ihNagR^ihNa chakShurmolayamIlaya bha~njabha~nja pAdau gR^ihNagR^ihNa mudrAM sphoTayasphoTaya huM hUM phaTvidAraya vidAraya trishUlena bhedayabhedaya vajreNa hanahana daNDena tADayatADaya chekraNa ChedayaChedaya shaktinA bhedayabhedaya daMShTrayA daMshayadaMshaya kIlakena kIlaya kIlaya kartArikayA pATayapATaya a~Nkushena gR^ihNagR^ihNa brahmANi ehi ehi mAheshvari ehi ehi kaumAri ehi ehi vArAhi ehi ehi aindri ehi ehi chAmuNDe ehi ehi vaiShNAvi ehi ehi himavantachAriNi ehi ehi kailAsavArINi ehi ehi paramantraM ChindhiChindhi kilikili bimbe aghore ghorarUpiNi chAmuNDe rurukrodhAndhaviniH) sR^ite asurakShaya~Nkari AkAshagAmini pAshena bandhabandha samaye tiShThatiShTha maNDalaM praveshayapraveshaya pAtayapAtaya gR^ihNagR^ihNa mukhaM bandhabandha chakShurbandhayabandhaya hR^idayaM bandhabandha hastapAdau cha bandhabandha duShTagrahAnsarvAnbandhabandha dishAM bandhabandha vidishAM bandhabandha UrdhvaM bandhabandha adhastAdbandhabandha bhasmanA pAnIyena mR^itikayA sarShapairvA Aveshaya Aveshaya pAtayapAtaya chAmuNDe kilikili vichChehrIM(huM) phaTsvAh || 1\,38\.7|| aShTottarapadAnAM hi mAlA mantramayI japaH | ekaikrapadamaShTasahasradhA trimadhurAktatilAShTasahasrahAmeH || 1\,38\.8|| mahAmAMsena\-trimadhurAktena aShTottarasahsatraM cha ekaikaM cha padaM yajet | tilAMstrimadhurAktAMshcha sahasraM chAShTa homayet || 1\,38\.9|| mahAmAMsaM trimadhurAdatha vA sarvakarmakR^it | vArisarShapabhasmAdikShepAdyuddhAdike jayaH || 1\,38\.10|| aShTAviMshabhujA dhyeyA aShTAdashabhujAthavA | dvAdashAShTabhujA vApi dhyeyA vApi chaturbhujA || 1\,38\.11|| asikheTAnvitau hastau gadAdaNDayutau parau | sharachApayutau chAnyau khaDgamudrarasaMyutau || 1\,38\.12|| kha~NkhaghaNTAnvitau chAnyau dhvajadaNDayutau parau | anyau parashuchakrADhyau DamarudarpaNAnvitau || 1\,38\.13|| shaktihastAshritau chAnyau raToNI musalAnvitau | pAshatomarasaMyuktau DhakrApaNavasaMyutau || 1\,38\.14|| tarjayantI pareNaiva anyaM kalakaladhvanim | abhayasvastikAdyau cha mahiShaghnI cha siMhagA || 1\,38\.15|| jaya tvaM kila bhUteshe sarvabhUtasamAvR^ite | rakSha mAM nijabhUtebhyo valiM gR^ihNa namo.astu te || 1\,38\.16|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe durgAjapapUjAbalimantranirUpaNaM nAmAShTatriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 39 rudra uvAcha | punardevArchanaM brUhi saMkShepeNa janArdana | sUryasya viShNurUpasya bhuktimuktipradAyakam || 1\,39\.1|| vAsudeva uvAcha | shR^iNu sUryasya rudra tvaM punarvakShyAmi pUjanam | OM uchchaiH shravase namaH OM aruNAya namaH | OM daNDine namaH | OM pi~NgalAya namaH | ete dvAre prapUjyA vai epirmantrairvR^iShadhvaja || 1\,39\.2|| OM aM prabhUtAya namaH | imaM tu pUjayenmadhye prabhUtAmalasaMj~nakam | OM aM vimalAya namaH | OM aM sArAya namaH | OM aMAdhArAya namaH | OM aM paramamukhAya namaH | ityAgneyAdikoNeShu pUjyA vai vimalAdayaH || 1\,39\.3|| OM padmAya namaH | OM karNikAyai namaH | maghye tu pUjayedrudra pUrvAdiShu tathaiva cha | dIptAdyAH pUjayenmadhye pUjayetsarvatomukhIH | OM vAM (rAM) dIptAyai namaH | OM vIM (rIM) sUkShmAyai namaH | OM vUM (rUM bhadrAyai namaH | OM vaiM (raiM) jayAyai namaH | OM vauM (rauM) vibUtyai namaH | OM vaM (raM) adhorAyai namaH | OM vaM (raM) vaidyutAyai namaH | OM vaH (raH) vijayAyai namaH | OM ro sarvatomukhyai namaH || 1\,39\.4|| OM arkAsanAya namaH | OM hrAM sUryamUrtaye namaH | etAstu pUjayenmadhye hranmantrA~nChR^iNu sha~Nkara | OM haM saM khaM khakholkAya krAM krIM saH svAhA sUryamUrtaye namaH | anenAvAhanaM kuryAtsthApanaM sannidhApanam | sanniropanamantreNa sakalIkaraNaM tathA || 1\,39\.5|| mudrAyA darshanaM rudra mUlamantreNa vA hara | tejorUpaM raktavarNaM sitapadmopari sthitam | ekachakrarathArUDhaM dvibAhuM dhR^itapa~Nkajam || 1\,39\.6|| evaM dhyAyetsadA sUryaM mUlamantraM shR^iNuShva cha | OM hrAM hrIM saH sUryAya namaH || 1\,39\.7|| vAratrayaM padmamudrAM bimbamudrAM cha darshayet | OM AM hR^idayAya namaH | OM arkAya shirase svAhA | OM aH bhUrbhuvaH svaH jvAlini shikhAyai vaShaT | OM huM kavachAya huM | OM bhAM netrAbhyAM vauShaT | OM vaH astrAya phaDiti || 1\,39\.8|| AgneyyAmathavaishAnyAM nairR^ityAmarchayeddhara | tdR^iyadayAdi hi vAyavyAM netraM chAntaH prapUjayet || 1\,39\.9|| disvastraM pUjayedrudra somaM tu shvetavarNakam | dale pUrve.archayedrudra budhaM chAmIkaraprabham || 1\,39\.10|| dakShiNe pUjayedrudra pativarNaM guruM yajet | pashchime chaiva bhUteshaM uttare bhArgavaM sitam || 1\,39\.11|| raktama~NgArakaM chaiva Agneye pUjayeddhara | shanaishcharaM kR^iShNavarNaM nairR^ityAM dishi pUjayet || 1\,39\.12|| rAhuM vAyavyadeshe tu nandyAvartanibhiM hara | aishAnyAM dhUmravarNaM tu ketuM saM paripUjayet || 1\,39\.13|| ebhirmantrairmahAdeva tachChR^iNuShva cha sha~Nkara || 1\,39\.14|| OM soM somAya namaH | OM buM budhAya namaH | OM bR^iM bR^ihaspataye namaH | OM bhaM bhArgavAya namaH | OM aM a~NgArakAya namaH | OM shaM shanaishcharAya namaH | OM raM rAhave namaH | OM kaM ketave nama iti || 1\,39\.15|| pAdyAdInmUlamantreNa dattvA sUryAya sha~Nkara | naivedyAnte dhenumudrAM darshayetsAdhakottamaH || 1\,39\.16|| japtvA chAShTasahasraM tu tachcha tasmai samarpayet | aishAnyAM dishi bhUtesha tejashchaNDaM tu pUjayet || 1\,39\.17|| OM tejashchaMNDAya huM phaTsvadhA svAhA pauShaT | nirmAlyaM chArpayettasmai hyarghyaM dadyAttato hara || 1\,39\.18|| tilataNDulasaMyuktaM raktachandanacharchitam | gandhodakena samishraM puShpadhUpasamanvitam || 1\,39\.19|| kR^itvA shirasi tatpAtraM jAnubhyAmavaniM gataH | darghyaM tu sUryAya tdR^inmantreNa vR^iShadhvaja || 1\,39\.20|| gaNaM gurUnprapUjyAtha sarvAndevAnanprapUjayet | OM gaM gaNapataye namaH | OM aM gurubhyo namaH || 1\,39\.21|| sUryasya kathitA pUjA kR^itvaitAM viShNulokabhAk || 1\,39\.22|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sUryArchanaprakAro nAmaikonachatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 40 sha~Nkara uvAcha | mAheshvarIM cha me pUjAM vada sha~NkhagadAdhara | yAM j~nAtvA mAnavAH siddhiM gachChanti parameshvara || 1\,40\.1|| hariruvAcha | shR^iNu mAheshvarIM pUjAM kathyamAnAM vR^iShadhvaja | Adau snAtvA tathAchamya hyAsane chopavishya cha || 1\,40\.2|| nyAsaM kR^itvA maNDale vai pUjayachche maheshvaram | mantrairetairmaheshAna parivArayutaM haram || 1\,40\.3|| OM hAM shivAsanadevatA AgachChateti | anenAvAhayedrudra devatA Asanasya yAH || 1\,40\.4|| OM hAM gaNapataye namaH | OM hAM sarasvatyai namaH | OM hAM nandine namaH | OM hAM mahAkAlAya namaH | OM hAM ga~NgAyai namaH | OM hAM lakShmyai namaH | OM hAM mahAkalAyai namaH | OM hAM astrAya nama iti || 1\,40\.5|| ete dvAre prapUjyA vai snAnagandhAdibhirhara | OM hAM brahmaNe vAstvadhipataye namaH | OM hAM gurubhyo namaH | OM hAM AdhArashaktyai namaH | OM hAM anantAya namaH | OM hAM dharmAya namaH | OM hAM j~nAnAya namaH | OM hAM vairAgyAya namaH | OM hAM aishvaryAya namaH | OM hAM adharmAya namaH | OM hAM aj~nAnAya namaH | OM hAM avairAgyAya namaH | OM hAM anaishvaryAya namaH | OM hAM urdhvachChandAya namaH | OM hAM adhashChandAya namaH | OM hAM padmAya namaH | OM hAM karNikAyai namaH | OM hAM vAmAyai namaH | OM hAM jyeShThAyai namaH | OM hAM raudyai namaH | OM kAlyai namaH | OM hAM kalavikaraNyai namaH | OM balapramathinyai namaH | OM hAM sarvabhUtadamanyai namaH | OM hAM manonmanyai namaH | OM hAM maNDalatritayAya namaH | OM hAM hauM haM shivamUrtaye namaH | OM hAM vidyAdhipataye namaH | OM hAM hIM hauM shivAya namaH | OM hAM hR^idayAya namaH | OM shirase namaH | OM hUM shikhAyai namaH | OM haiM kavachAya namaH | OM hauM netratrayAya namaH | OM haH astrAya namaH | OM sadyojAtAya namaH || 1\,40\.6|| OM hAM siddhyai namaH | OM hAM R^iddhyai namaH | OM hAM vidyutAyai namaH | OM hAM lakShmyai namaH | OM hAM bodhAyai namaH | OM hAM kAlyai namaH | OM hAM svadhAyai namaH | OM hAM prabhAyai namaH || 1\,40\.7|| satyasyAShTau kalA j~neyAH pUjyAH pUrvAdiShu sthitAH || 1\,40\.8|| OM hAM vAmadevAya namaH | OM hAM rajase namaH | OM hAM rakShAyai namaH | OM hAM ratyai namaH | OM hAM kanyAyai namaH | OM hAM kAmAyai namaH | OM hAM jananyai namaH | OM hAM kriyAyai namaH | OM hAM vR^iddhyai namaH | OM hAM kAryAyai namaH | OM rA(dhA) tryai namaH | OM hAM bhrAmaNyai namaH | OM hAM mohinyai namaH | OM hAM kSha(tva)rAyai namaH | vAmadevakalA j~neyAstrayo dasha vR^iShadhvaja || 1\,40\.9|| OM hAM tatpuruShAya namaH | OM hAM nivR^ittyai namaH | OM hAM pratiShThAyai namaH | OM hAM vidyAyai namaH | OM hAM shAntyai namaH | j~neyAstatpuruShasyaiva chatasro vR^iShabhadhvaja || 1\,40\.10|| OM hAM tR^iShNAyai namaH | kalAShaTkaM hyakhorasya vij~neyaM bhairavaM hara || 1\,40\.11|| OM hAM IshAnAya namaH | OM hAM samityai namaH | OM hAM a~NgadAyai namaH | OM hAM kR^iShNAyai namaH | OM hAM marIchyai namaH | OM hAM jvAlAyai namaH | IshAnasya kalAH pa~ncha jAnIhi vR^iShabhadhvaja || 1\,40\.12|| OM hAM shivaparivArebhyo namaH | OM hAM indrAya surAdhipataye namaH | OM hAM agnaye tejo.adhipataye namaH | OM hAM yamAya pretAdhipataye namaH | OM hAM nirR^itaye rakSho.adhipataye namaH | OM hAM varuNAya jalAdhipataye namaH | OM hAM vAyave prANAdhipataye namaH | OM hAM somAya netrAdhipataye namaH | OM hAM IshAnAya sarvavidyAdhipataye namaH | OM hAM anantAya nAgAdhipataye namaH | OM hAM brahmaNe sarvalokAdhipataye namaH | OM hAM dhUlichaNDeshvarAya namaH || 1\,40\.13|| AvAhanaM sthApanaM sannidhAnaM cha sha~Nkara | sannirodhaM tathA kuryAtsakalIkaraNaM tathA || 1\,40\.14|| tattvanyAsaM cha mudrAyA darshanaM dyAnameva cha | pAdyamAchamanaM hyarghyaM puShpANyabhya~NgadAnakam || 1\,40\.15|| tata udvartanaM snAnaM sugandhaM chAnulepanam | vastrAlaM kArabhogAMshcha hya~NganyAsaM cha dhUpakam || 1\,40\.16|| dIpaM naivedyadAnaM cha hastodvartanameva cha | pAdyArghyAchamanaM gandhaM tAmbUlaM gItavAdanam || 1\,40\.17|| nR^ityaM ChatrA dikaraNaM mudrANAM darshanaM tatA | rUpaM dhyAnaM japa~nchAtha ekavadbhAva eva cha || 1\,40\.18|| mUlamantreNa vai kuryAjjapapUjAsamarpaNam | mAheshI kathitA pUjA rudra pApavinAsinI || 1\,40\.19|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe maheshvarapUjAvidhirnAma chatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 41 vAsudeva uvAcha | OM vishvAvasurnAma gandharvaH kanyAnAmadhipatirlabhAmi te kanyAM samutpAdya tasmai vishvavAsave svAhA | strIlAbho mantrajApyAchcha kAlarAtriM vadAmyaham || 1\,41\.1|| OM namo bhagavati R^ikShakarNi chaturbhuje Urdhvakeshi trinayane kAlarAtri mAnuShANAM vasArudhirabhojane amukasya prAptakAlasya mR^ityuprade huM phaThanahana dahadaha mAMsarudhiraM pachapacha R^ikShapatni svAhA | na tithirna cha nakShatraM nopavAso vidhIyate || 1\,41\.2|| kruddho raktena samArjya karau tAbhyAM pragR^ihya cha | pradoShe saMjapelli~NgamAmapAtraM cha mArayet | OM namaH sarvatoyantrANyetadyathA jambhani mohani sarvashatruvidAriNi rakSharakSha mAmamukaM sarvabhayopadravebhyaH svAhA | shukre naShTe mahAdeva vakShye.ahaM dvijapAdiha || 1\,41\.3|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vashyAdisAdhikamantranirUpaNaM nAmaikachatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 42 hariruvAcha | pavitrAropaNaM vakShye sivasyAshivanAshanam | AchAryaH sAdhakaH kuryAtputrakaH samayI hara || 1\,42\.1|| saMvatsarakR^itAM pUjAM vighnesho harate.anyathA | AShADhe shrAvaNe mAghe kuryAdbhAdrapade.api vA || 1\,42\.2|| sauvarNaraupyatAmraM cha sUtraM kArpAsikaM kramAt | j~neyaM kujAdau saMgrAhyaM kanyayA kartitaM cha yat || 1\,42\.3|| triguNaM triguNIkR^itya tataH kuryAtpavitrakam | granthayo vAmadevena satyena kShAlayechChiva || 1\,42\.4|| aghoreNa tu saMshodhya baddhastatpuruShAdbhavet | dhUpayedIshamantreNa tantudevA iti (me) smR^itAH || 1\,42\.5|| OM kArashchandramA vahnirbrahnA nAgaH shikhidhvajaH | ravirviShNuH shivaH proktaH kramAttantuShu devatAH || 1\,42\.6|| aShTottarashataM kuryAtpa~nchAshatpa~nchaviMshatim | rudro.attamAdi vij~neyaM mAnaM cha granthayo dasha || 1\,42\.7|| chatura~NgulAntarAH syurgranthinAmAni cha kramAt | prakR^itiH pauruShI vIrA chaturtho chAparAjitA || 1\,42\.8|| jayA cha vijayA rudrA ajitA cha sadAshivA | manonmanI sarvamukhI dvya~NgulA~Ngulato.athavA || 1\,42\.9|| ra~njayetku~NkumAdyaistu kuryAdrandhaiH pavitrakam | saptamyAM vA trayodashyAM shuklapakShe tathetare || 1\,42\.10|| kShIrAdibhishcha saMsnApya li~NgaM gandhAdibhiryajet | dadyAdrandhapavitraM tu Atmane brahmaNe hara || 1\,42\.11|| puShpaM gandhayutaM dadyAnmUleneshAnagochare | pUrve cha daNDakAShThaM tu uttare chAmalakIphalam || 1\,42\.12|| mR^ittikAM pashchime dadyAddakShiNe bhasma bhUtayaH | nairR^itehyaguruM dadyAchChikhAmantreNa mantravit || 1\,42\.13|| vAyavyAM sarShapaM dadyAtkavachena vR^iShadhvaja | gR^ihaM saMveShTya sUtreNa dadyAdrandhapavitrakam || 1\,42\.14|| homaM kR^itvA gneya dattvA dadyAdbhUtabaliM tathA | Amantrito.asi devesha gaNaiH sArdhaM maheshvara || 1\,42\.15|| prAtastvAM pUjayiShyAmi atra sannihito bhava | nimantryAnena tiShThettu kurvangItAdikaM nishi || 1\,42\.16|| mantritAni pavitrANi sthApayeddevapArshvataH | snAtvAdityaM chaturdashyAM prAgrudraM cha prapUjayet || 1\,42\.17|| lalATasthaM vishvarUpaM dhyAtvAtmAnaM prapUjayet | astreNa prokShitAnyevaM hR^idayenArchitAnyatha || 1\,42\.18|| saMhitAmantritAnyeva dhUpitAni samarpayet | shivatattvAtmakaM chAdau vidyAtattvAtmakaM tataH || 1\,42\.19|| AtmatattvAtmakaM pashchAddevakAkhyaM tato.archayet | OM hauM hauM shivatattvAya namaH | OM hIM(hIH) vidyAtattvAya namaH || 1\,42\.20|| OM hAM (hauH) AtmatattvAya namaH | OM hAM hIM hUM kShaiM sarvatattvAya namaH | kAlAtmanA tvayA deva yaddR^iShTaM mAmake vidhau || 1\,42\.21|| kR^itaM kliShTaM samutsR^iShTaM hutaM gupta cha yatkR^itam | sarvAtmanAtmanA shambho pavitreNa tvadichChayA || 1\,42\.22|| pUrayapUraya makhavrataM tanniyameshvarAya sarvatattvAtmakAya sarvakAraNapAlitAya OM hAM hIM hUM haiM hauM shivAya namaH || 1\,42\.23|| pUrvairanena yo dadyAtpavitrANAM chatuShTayam | dattvA vahneH (vare) pavitraM cha gurave dakShiNAM dishet || 1\,42\.24|| baliM dattvA dvijAnbhojya chaNDaM prAchyai visarjayet || 1\,42\.25|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shivapavitrAropaNaM nAma dvichatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 43 hariruvAcha | pavitrAropaNaM vakShye bhuktimuktipradaM hareH | purA devAsure yuddhe brahmAdyAH sharaNaM yayuH || 1\,43\.1|| viShNushcha teShAM devAnAM dhvajaM graiveyakaM dadau | etau dR^iShTvA vina~NkShyanti dAnavAnabravIddhariH || 1\,43\.2|| viShNUkte hyabravInnAgo vAsukeranujastadA | vR^iNIta cha vapitrAkhyaM varaM chedaM vR^iShadhvaja || 1\,43\.3|| graiveyaM haridattaM tu mannAmnA khyAtimeShyati | ityukte tena te devAstannAmnA tadvaraM viduH || 1\,43\.4|| prAvR^iTkAle tu ye martyA nArchiShyanti pavitrakaiH | teShAM sAMvatsarI pUjA viphalA cha bhaviShyati || 1\,43\.5|| tasmAtsarveShu deveShu pavitrAropaNaM kramAt | pratipatpaurNamAsyAntA yasya yA tithiruchyate || 1\,43\.6|| dvAdashyAM viShNave kAryaM shukle kR^iShNe.atha vA hara | vyatIpAte.ayane chaiva chandarasUryagrahe shiva || 1\,43\.7|| viShNave vR^iddhikArye cha gurorAgamane tathA | nityaM pavitramuddiShTaM prAvR^iTkAle tvavashyakam || 1\,43\.8|| kausheyaM paTTasUtraM vA kArpAsaM kShaumameva vA | kushasUtra dvijAnAM syAdrAj~nA kausheyapaTTakam || 1\,43\.9|| vaishyAnAM chIraNaM kShaumaM shUdrANAM shaNavalkajam | kArpAsaM padmajaM chaiva sarveShAM shastamIshvara || 1\,43\.10|| brAhmaNyA kartitaM sUtraM triguNaM triguNIkR^itam | OM kAro.atha shivaH somo hyagnirbrahyA phaNI raviH || 1\,43\.11|| vighnesho viShNurityete sthitAstantuShu devatAH | brahmA viShNushcha rudrashcha trisUtre devatAH smR^itAH || 1\,43\.12|| sauvarNe rAjate tAmre vaiNave mR^inmaye nyaset | a~NguShThena chatuH ShaShTiH shreShThaM madhyaM tadardhataH || 1\,43\.13|| tadardhA tu kaniShThA syAtsUtramaShTottaraM shatam | uttamaM madhyamaM chaiva kanyasaM pUrvavatkramAt || 1\,43\.14|| uttamoM.aguShThamAnena madhyamo madhyamena tu | kanyase cha kaniShThena a~NgulyA granthayaH smR^itAH || 1\,43\.15|| vimAne sthaNDile chaiva etatsAmAnyalakShaNam | shivoddhR^itaM pavitraM tu pratimAyAM cha kArayet || 1\,43\.16|| hR^innAbhirU(ru) rumAne cha jAnubhyAmavalambinI | aShTottarasahasreNa chatvAro granthayaH smR^itAH || 1\,43\.17|| ShaTtriM(DviM) shachcha chaturvishaddvAdasha granthayo.athavA | uttamAdiShu vij~neyAH parvabhirvA pavitrakam || 1\,43\.18|| charchitaM ku~Nkumenaiva haridrAchandanena vA | sopavAsaH pavitrantu pAtrasthamadhivAsayet || 1\,43\.19|| ashvatthapatrapuTake aShTadikShu niveshitam | daNDakAShThaM kushAgraM cha pUrve sa~NkarShaNena tu || 1\,43\.20|| rochanAku~Nkumenava pradyumnena tu dakShiNe | yuddhArtho phalasiddhyarthamaniruddhena pashchime || 1\,43\.21|| chandanaM nIlayuktaM cha tilabhasmAkShataM tathA | AgneyAdiShu koNeShurshyAdInAM tu kramAnnyaset || 1\,43\.22|| pavitraM vAsudevena abhimantrya sakR^itsakR^it | dR^iShTvA punaH prapUjyAtha vastreNAchChAdya yatnataH || 1\,43\.23|| devasya purataH sthApyaM pratimAmaNDalasya vA | pashchime dakShiNe chaiva uttare pUrvavatkramAt || 1\,43\.24|| brAhmAdIMshchApi saMsthApya kalashaM chApi pUjayet | astreNa maNDalaM kR^itvA naivedya~ncha samarpayet || 1\,43\.25|| adhivAsya pavitraM tu trisUtreNa navena vA (cha) | vedikAM veShTayitvA tu AtmAnama kalashaM ghR^itam || 1\,43\.26|| agnikuNDaM vimAnaM cha maNDapaM gR^ihameva cha | sUtramekaM tu saMgR^ihya dadyAddevasya mR^irdhAni || 1\,43\.27|| dattvA paThedimaM mantraM pUjayitvA maheshvaram | AvAhito.asi devesha pUjArthaM parameshvara || 1\,43\.28|| tatprabhAte.archayiShyAmi sAmagyAH sannidhau bhava | ekarAtraM trirAtraM vA adhivAsya pavitrakam || 1\,43\.29|| rAtrau jAgaraNaM kR^itvA prAtaH sampUjya keshavam | AropayetkrameNaiva jyeShThamadhyakanIyasam || 1\,43\.30|| dhUpayitvA pavitraM tu mantreNaivAbhimantrayet | prajaptagranthikaM chaiva pUjayetkusumAdibhiH || 1\,43\.31|| gAyattryA chArchitaM tena devaM sampUjya dApayet | samaM putrakalatrAdyaiH sUtrapuchChaM tu dhArayet || 1\,43\.32|| vishuddhagranthikaM ramyaM mahApAtakanAshanam | sarvapApakShayaM deva tavAgre dhArayAmyaham || 1\,43\.33|| evaM dhUpAdinAbhyarchya madhyamAdIntsamarpayet | pavitraM vaiShNavaM tejaH sarvapAtakanAshanam || 1\,43\.34|| dharmakAmArthasiddhyarthaM svakaNThe dhArayAmyaham | vanamAlAM samabhyarchya svena mantreNa dApayet || 1\,43\.35|| naivedyaM vividhaM dattvA kusumAderbaliM haret | agniM saMtarpya tatrApi dvAdashA~NgulamAnataH || 1\,43\.36|| aShTottarashatenaiva dadyAdekapavitrakam | Adau dattvArghyamAditye tatra chaikaM pavitrakam || 1\,43\.37|| viShvaksenaM tataH prArchya surumarghyAdibhirhara | devasyAgre paThenmantraM kR^itA~njalipuTaH sthitaH || 1\,43\.38|| j~nAnato.aj~nAnato vApi pUjanAdi kR^itaM mayA | tatsarvaM pUrNamevAstu tvatprasAdAtsureshvara || 1\,43\.39|| maNividrumamAlabhirmandArakusumAdibhiH | iyaM sAMvatsarI pUjA tavAstu garuDadhvaja || 1\,43\.40|| vanamAlA yathA deva kaustubhaM satataM hR^idi | tadvatpavitraM tantUnAM mAlAM tvaM hR^idaye dhara || 1\,43\.41|| evaM prArthya dvijAnbhojya dattvA tebhyashcha dakShiNAm | visarjayettu tenaiva sAyAhne tvapare.ahani || 1\,43\.42|| sAMvatsarImimAM pUjAM sampAdya vidhivanmayA | vrajeH pavitrakedAnIM viShNulekaM visarjitaH || 1\,43\.43|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShNupavitrAropaNaM nAma trichatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 44 hariruvAcha | pUjayitvA pavitrAdyairbrahma dhyAtvA harirbhavet | brahmadhyAnaM pravakShyAmi mAyAyantrapramardakam || 1\,44\.1|| yachChedvA~NmanasaM prAj~nastaM yajejj~nAnamAtmani | j~nAnaM mahati saMyachChedya ichChejj~nAnamAtmAni || 1\,44\.2|| dehendriyamanobuddhiprANAha~NkarAvarjitam | varjitaM bhUtatanmAtrairguNajanmAshanAdibhiH || 1\,44\.3|| svaprakAshaM nirAkAraM sadAnaM damanAdi yat | nityaM shuddhaM buddhamR^iddhaM satyamAnandamadvayam || 1\,44\.4|| turIyamakSharaM brahma ahamasmi paraM padam | ahaM brahmetyavasthAnaM samAdhirapi (riti) gIyate || 1\,44\.5|| AtmAnaM rathinaM viddhi sharIraM rathameva tu | buddhiM cha sArathiM viddhi manaH pragrahameva cha | indriyANi hayAnAhurviShayAsteShu gocharAH || 1\,44\.6|| Atmendriyamanoyukto bhoktetyArmanIShiNaH | yastu vij~nAna bAhmena yuktena manasA sadA || 1\,44\.7|| sa tu tatpadamApnoti sa hi bhUyo na jAyate | vij~nAnasArathiryastu manaH pragrahavAnnaraH || 1\,44\.8|| svardhunyAH pAramApnoti tadviShNoH paramaM padam | ahiMsAdiryamaH proktaH shauchAdirniyamaH smR^itaH || 1\,44\.9|| AsanaM padmakAdyuktaM prANAyAmo marujjayaH | pratyAhA ro jayaH prokto dhyAnamIshvarachintanam || 1\,44\.10|| manodhR^itirdhAraNA sthAtsamAdhirbrahmaNi sthitiH | pUrvaM chetaH sthiraM na syAttatomUrtiM vichintayet || 1\,44\.11|| hR^itpadmakarNikAmadhye sha~NkhachakragadAbjavAn | shrIvatsakaustubhayuto vanamAlAshriyA yutaH || 1\,44\.12|| nityaH shuddho bhUtiyuktaH satyAnandAhvayaH paraH | AtmAhaM paramaM brahma paramaM jyotireva tu || 1\,44\.13|| chaturvishatimUrtiH sa shAlagrAmashilAsthitaH | dvArakAdishilAsaMstho dhyeyaH pUjyo.apyahaM cha saH || 1\,44\.14|| manaso.abhIpsitaM prApya devo vaimAniko bhavet | niShkAmo muktimApnoti mUrtiM dhyAyayaMstuva~njapan || 1\,44\.15|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe brahmamUrtidhyAnanirUpaNaM nAma chatushchatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 45 hariruvAcha | prasaMgAtkathayiShyAmi shAlagrAmasya lakShaNam | shAlagrAmashilAsparshAtkoTijanmAghanAshanam || 1\,45\.1|| shakhachakragadApadmI (hastaH) (keshavAkhyo) gadAdharaH | sabjakaumAdakIchakrasha~NkhI (nArAyaNo) vibhuH || 1\,45\.2|| sachakrasha~NkhAbjagado (mAdhavaH) shrIgadAdharaH | gadabjasha~NkhachakrI vA (govindo).archyo gadAdharaH || 1\,45\.3|| padmasha~NkhArigAdine (viShNurUpAya) te namaH | sasha~NkhAbjagadAchakra (madhusUdanamUrtaye) || 1\,45\.4|| namo gadArisha~NkhAbjayukta(traivikramAya) cha | sArikaumodakIpadmasha~Nkha(vAmanamUrtaye) || 1\,45\.5|| chakrAbjasha~NkhagAdine namaH (shrIdharamUrtaye) | (hR^iShIkeshAyA).abjagadAsha~Nkhine chakriNe namaH || 1\,45\.6|| sAbjachakragadAsha~Nkha(padmanAbhasvarUpiNe) | sha~NkhachakragadApadmin(dAmodara) manonamaH || 1\,45\.7|| sArisha~NkhagadAbjAya (vAsudevAya) vai namaH | sha~NkhAbjachakragAdine namaH (sa~NkarShaNAya) cha || 1\,45\.8|| susha~NkhasugadAbjAridhR^ite (pradyumnamUrtaye) | namo(.aniruddhAya) gadAsha~NkhAbjArIvidhAriNe || 1\,45\.9|| sAbjasha~NkhagadAchakra(puruShottamamUrtaye) | namo(.adhokShajarUpAya) gadAsha~NkhAripadmine || 1\,45\.10|| (nR^isiMhamUrtaye) padmagadAsha~NkhAridhAriNe | padmArisha~Nkhagadine namo.a(stvachyutamUrtaye) || 1\,45\.11|| sasha~NkachakrAbjagadaM (janArdana) mihAnaye | (upendraH) sagadaH sAriH padmasha~NkhinnamonamaH || 1\,45\.12|| suchakrAbjagadAsha~NkhayuktAya (harimUrtaye) | sagadAbjArisha~NkhAya namaH (shrIkR^iShNamUrtaye) || 1\,45\.13|| shAlagrAmashilAdvAragatalagnadvichakradhR^ik | shuklAbho(vAsudevAkhyaH) so.avyAdvaH shrIgadAdharaH || 1\,45\.14|| lagnadvichakro raktAbhaH pUrvabhAgastupuShkalaH | saMkarShaNo.atha(pradyumnaH) sUkShmachakrastu pItakaH || 1\,45\.15|| sa dIrghaH sashirashChidro yo(.aniruddhastu) vartulaH | nIlo dvAri trirekhashcha atha (nArAyaNo).asitaH || 1\,45\.16|| madhye gAdakR^itI rekhA nAbhichakro (kra) mahonnataH | pR^ithuvakShA (nR^isiMho) vaH kapilo.avyAttribindukaH || 1\,45\.17|| athavA pa~nchabindustatpUjanaM brahmachAriNaH | (varAhaH) shaktili~Ngo.avyAdviShamadvayachakrakaH || 1\,45\.18|| nIlastrirekhaH sthUlo.atha (kUrmamUrtiH sa bindumAn | (kR^iShNaH) sa vartulAvartaH pAtu vo natapR^iShThakaH || 1\,45\.19|| (shrIdharaH) pa~ncharekho.avyA (dvanamAlI) gAdA~NkitaH | (vAmano) vartulo hrasvo vA (rA) machakraH sureshvaraH || 1\,45\.20|| nAnAvarNo.anekamUrtirnAgabhogI (tvanantakaH) | sthUlo (dAmodaro) nIlo madhyevakraH sunIlakaH || 1\,45\.21|| saMkIrNadvArakaH so.avyAdatha brahmA sulohitaH | sadIrgharekhaH suShira ekachakrAmbujaH pR^ithuH || 1\,45\.22|| pR^ithuchChidraH sthUlachakraH(kR^iShNo) (viShNushcha) bilvavat | hayagrIvo.a~NkushAkAraH pa~ncharekhaH sakaustubhaH || 1\,45\.23|| (vaikuNTho maNiratnAbha ekachakrAmbujo.asitaH | (matsyo) dIrgho.ambujAkAro dvArarekhashcha pAtu vaH || 1\,45\.24|| rAmachakro dakSharekhaH shyAmovo.avyA (ttrivikramaH) | shAlagrAme dvArakAyAM sthitAya gadina namaH || 1\,45\.25|| ekadvArashchatushchakro vanamAlAvibhUShitaH | svarNarekhAsamAyukto goShpadena virAjitaH || 1\,45\.26|| kadambakusumAkAro (lakShmInArAyaNo).avatu | ekena lakShito yovyAdradAdhArI (sudarshanaH) || 1\,45\.27|| (lakShmInArAyaNo) dvAbhyAntribhirmUrti(strivikramaH) | chaturbhishcha (chaturvyUho) (vAsudevashcha) pa~nchabhiH || 1\,45\.28|| (pradyumnaH) ShaDUbhireva syAt(saMkarShaNa) itastataH | (puruShottamo).aShTabhiH syA(nnavavyUho) navA~NkitaH || 1\,45\.29|| (dashAvatAro) dashabhiraniruddho.avatAdatha | (dvAdashAtmA) dvAdashabirata Urdhva(manantakaH) || 1\,45\.30|| viShNormUrtimayaM stotraM yaH paThetsa divaM vrajet | (brahmA) chaturmukho daNDI kamaNDaluyugAnvitaH || 1\,45\.31|| (maheshvaraH) pra~nchavakro dashabAhurvR^iShadhvajaH | yathAyudhastathA gaurI chaNDikA cha sarasvatI || 1\,45\.32|| mahAlakShmIrmAtarashcha padmahasto (divAkaraH) | gajAsyashcha gaNaH skandaH ShaNmukhonekadhA guNAH || 1\,45\.33|| ete.architAH sthApitAshcha prAsAde vAstupUjite | dharmArthakAmamokShAdyAH prApyante puruSheNa cha || 1\,45\.34|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shAlagrAmamUrtilakShaNaM nAma pa~nchachatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 46 hariruvAcha | vAstuM saMkShepato vakShye gR^ihAdau vighnanAshanam | IsAnakoNAdArabhya hyekAshItipade yajet || 1\,46\.1|| IshAne cha shiraH pAdau nairR^ite.agnyanile karau | AvAsavAsaveshmAdau pure grAme vaNikpathe || 1\,46\.2|| prAsAdArAmadurgeShu devAlayamaTheShu cha | dvAviMshati surAnbAhye tadantashcha trayodasha || 1\,46\.3|| IshashchaivAtha parjanyo jayantaH kulishAyudhaH | sUryaH satyo bhR^igushchaiva AkAsho vAyureva cha || 1\,46\.4|| pUShA cha vitathashchaiva grahakShetrayamAvubhau | gandharvo bhR^igurAjastu mR^igaH pitR^igaNastathA || 1\,46\.5|| dauvAriko.atha sugrIvaH puShpadanto gaNAdhipaH | asuraH sheShapApau (dau) cha rogo |Dahimukha (khya) eva cha || 1\,46\.6|| bhallATaH somasarpau cha aditishchaditistathA | bahirdvAtriMshadete tu tadantashchaturaH shR^iNu || 1\,46\.7|| IshAnAdichatuShkoNasaMsthitAnpUjayeddhudhaH | ApashchaivAtha sAvitrI jayo rudrastathaiva cha || 1\,46\.8|| madhye navapade brahmA tasyAShThau cha samIpagAn | devAnekottarAnetAnpUrvAdau nAmataH shR^iNu || 1\,46\.9|| aryamA savitA chaiva vivasvAnvibudhAdhipaH | mitro.atha rAjayakShmA cha tathA pR^ithvIdharaH kramAt || 1\,46\.10|| aShTamashchApavatsashcha parito brahmaNaH smR^itAH | IshAnakoNAdArabhya durge char(j~neyo) vaMsha uchyate || 1\,46\.11|| AgneyakoNAdArabhya vaMsho bhavati durdharaH | aditiM himavantaM cha jayantaM cha idaM trayam || 1\,46\.12|| nAyikA kAlikA nAma shakrAdrandharvagAH punaH | vAstudevAnpUjayitvA gR^ihaprAsAdakR^idbhavet || 1\,46\.13|| surejyaH purataH kAryo yasyAgneyyAM mahAnasam | kapinirgamane (NI)?yena pUrvataH satramaNDapam || 1\,46\.14|| gandhapuShpagR^ihaM kAryamaishAnyAM paTTasaMyutam | bhANDAgAraM cha kauberyAM goShThAgAraM cha vAyave || 1\,46\.15|| udagAshrayaM cha vAruNyAM vAtAyanasamanvitam | samitkushendhanasthAnamAyudhAnAM cha nairR^ite || 1\,46\.16|| abhyAgatAlayaM ramyasashayyAsanApadukam | toyAgnidIpasadbhR^ityairyuktaM dakShiNato bhavet || 1\,46\.17|| gR^ihAntarANi sarvANi sajalaiH kadalIgR^ihaiH | pa~nchavarNaishcha kusumaiH shobhitAni prakalpayet || 1\,46\.18|| prAkAraM tadvahirdadyAtpa~nchahastapramANataH | evaM viShNvAshramaM kuryAdvanaishchopavanairyutam || 1\,46\.19|| chatuH ShaShTipado vAstuH prAsAdAdau prapUjitaH | madhye chatuShpado brahmA dvipa dAstvaryamAdayaH || 1\,46\.20|| karNe chaivAtha shikhyAdyAstathA devAH prakIrtitAH | tebhyo hyubhayataH sArdhAdanye.api dvipadAH surAH || 1\,46\.21|| chatuH ShaShTipadA devA ityevaM parikIrtitAH | charakI cha vidArI cha pUtanA pAparAkShasI || 1\,46\.22|| IshAnAdyAstato bAhye devAdyA hetukAdayaH | haitukastripurAntashcha agnivetAlakau yamaH || 1\,46\.23|| agnijihvaH kAlakashcha karAlo hyakapAdakaH | aishAnyAM bhImarUpastu pAtAle pretanAyakaH || 1\,46\.24|| AkAshe gandhamAlI syAtkShetrapAlAMstato yajet | vistArAbhihataM dairghyaM rAshiM vAstostu kArayet || 1\,46\.25|| kR^itvA cha vasubhirbhAgaM sheShaM baddhA yamAdishet | punarguNitamaShTAbhirR^ibhAgaM tu bhAjayet || 1\,46\.26|| yachCheShaM tadbhavedR^ikShaM bhAgairhR^itvAvyayaM bhavet | R^ikShaM chaturguNaM kR^itvA navabhirbhAgahAritam || 1\,46\.27|| sheShamaMshaM vijAnIyAddevalasya mataM yathA | aShTAbhirguNitaM piNDaM ShaShTibhirbhAgAharitam || 1\,46\.28|| yachCheShaM tadbhavejjIvaM maraNaM bhatahAritam | vAstukroDe gR^ihaM kuryAnna pR^iShThe mAnavaH sadA || 1\,46\.29|| vAmapArshvena svApiti nAtra kAryA vichAraNA | siMhakanyAtulAyAM cha dvAraM shudhyedathottaram || 1\,46\.30|| evaM cha vR^ishchikAdau syAtpUrvadakShiNapashchimam | dvAraM dIrghArdhavistAraM dvArANyaShTau smR^itAni cha || 1\,46\.31|| santAnapreShyanIchatvaM svayAnaM svarNabhUShaNam | sutahInaM tu raudreNa vIryaghnaM dakShiNe tathA || 1\,46\.32|| vahnau badhashchAyurvR^iddhiMputtralAbhasutR^iptidaH | dhanade nR^ipapIDAdamarthaghnaM rogadaM jale || 1\,46\.33|| nR^ipabhI tirmR^itApatyaM hyanapatyaM na vairadam | arthadaM chArthahAnyai cha doShadaM putramR^ityudam || 1\,46\.34|| dvArANyuttarasaMj~nAni pUrvadvArANi vachmyaham | agnibhItirbahu kanyAdhanasamAnakopadam || 1\,46\.35|| rAjaghnaM kopadaM pUrve phalato dvAramIritam | IshAnAdau bhavetpUrvamagneyyAdau tu dakShiNam || 1\,46\.36|| nairR^ityAdau pashchimaM syAdvAyavyAdau tu chottaram | aShTabhAge kR^ite bhAge dvArANAM cha phalAphalam || 1\,46\.37|| ashvatthaplakShanyagrodhAH pUrvAdau syAdudumbaraH | gR^ihasya shobhanaH prokta IshAne chaiva sAlmaliH | pUjito vignahArI syAtprAsAdasya gR^ihasya cha || 1\,46\.38|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vAstumAnalakShaNaM nAma ShaTchatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 47 sUta uvAcha | prAsAdAnAM lakShaNaM cha vakShye shaunaka tachChR^iNu | chatuH ShaShTipadaM kR^itvA digvidikShUpalakShitam || 1\,47\.1|| chatuShkoNaM chaturbhishcha dvArANi sUryasaMkhyayA | chatvAriMshAShTabishchaiva bhittInAM kalpanA bhavet || 1\,47\.2|| UrdhvakShetrasamA ja~NghA ja~NghArdhadviguNaM bhavet | garbhavistAravistIrNaH shukA~Nghrishcha vidhIyate || 1\,47\.3|| tattribhAgena kartavyaH pa~nchabhAgena vA punaH | nirgamastu shukA~Nghreshcha uchChrAyaH shikharArdhagaH || 1\,47\.4|| chaturdhA shikharaM kR^itvA tribhAge vedibandhanam | chaturthe punarasyaiva kaNThamAmUlasAdhanam || 1\,47\.5|| atha vApi samaM vAstuM kR^itvA ShoDashabhAgikam | tasya madhye chaturbhAgamAdau garbhaM tu kArayet || 1\,47\.6|| chaturbhAgena bhittInAmuchChrAyaH syAtpramANataH || 1\,47\.7|| dviguNaH shikharochChrAyo bhittyuchChAyAchcha mAnataH | shikharArdhasya chairdhena vidheyAstu pradakShiNAH || 1\,47\.8|| chaturdikShu tathA j~neyo nirgamastuH tathA budhaiH | pa~nchabhAgena saMbhajya garbhamAnaM vichakShaNaH || 1\,47\.9|| bhAgamekaM gR^ihItvA tu nirgamaM klapayetpunaH | garbhasUtrasamo bhAgAdagrato mukhamaNDapaH || 1\,47\.10|| etatsAmAnyamuddiShTaM prAsAdasya hi lakShaNam | li~NgamAnamatho vakShye pITho li~Ngasamo bhavet || 1\,47\.11|| dviguNena bhavedrarbhaH samantAchChaunaka dhruvam | taddvidhA cha bhavedbhItirja~NghA tadvistarArdhagA || 1\,47\.12|| dviguNaM shikharaM proktaM ja~NghAyAshchaiva shaunaka | pIThagarbhAvaraM karma tanmAnena shukA~Nghrikam || 1\,47\.13|| nirgamastu samAkhyAtaH sheShaM pUrvavadeva tu | li~NgamAnaM smR^itaM hyetaddvAramAnamathochyate || 1\,47\.14|| karAgraM vedavatkR^itvA dvAraM bhAgAShTamaM bhavet | vistareNa samAkhyAtaM dviguNaMsvechChayA bhavet || 1\,47\.15|| dvAravatpIThamadhye tu sheShaM suShirakaM bhavet | pAdikaM sheShikaM bhittirdvArArdhena parigrahAt || 1\,47\.16|| tadvistArasamA ja~NghA sikharaM dviguNaM bhavet | shukA~NghriH pUrvavajj~neyA nirgamochChrAyakaM bhavet || 1\,47\.17|| maNDape mAnametattu svarUpaM chAparaM vade | traivedaM kArayetkShetraM yatra tiShThanti devatAH || 1\,47\.18|| itthaM kR^itena mAnena bAhyabhAgavinirgatam | nemiH pAdena vistIrNA prAsAdasya samantataH || 1\,47\.19|| garbhaM tu dviguNaM kuryAnnemyA mAnaM bhavediha | sa eva bhitterutsedho shikharo dviguNo mataH || 1\,47\.20|| prAsAdAnAM cha vakShyAmi mAnaM yoniM cha mAnataH | vairAjaH puShpakAkhyashcha kailAso mAlikAhvayaH || 1\,47\.21|| triviShTapaM cha pa~nchaite prAsAdAH sarvayonayaH | prathamashchaturashro hi dvitIyastu tadAyataH || 1\,47\.22|| vR^itto vR^ittAyatashchAnyo.aShTAshrashcheha cha pa~nchamaH | etebhya eva sambhUtAH prAsAdAH sumanoharAH || 1\,47\.23|| sarvaprakR^itibhUtebhyashchatvAriMshattathaiva cha | merushcha mandarashchaiva vimAnashcha tathAparaH || 1\,47\.24|| bhadrakaH sarvatA bhadro ruchako nandanastathA | nandivardhanasaMj~nashcha shrIvatsashcha navetyamI || 1\,47\.25|| chaturashrAH samudbhUtA vairAjAditi gamyatAm | valabhI gR^iharAjashcha shA lAgR^ihaM cha mandiram || 1\,47\.26|| vimAnaM cha tathA brahmamandiraM bhavanaM tathA | uttambhaM shibikA veshma navaite puShpakodbhavAH || 1\,47\.27|| valayo dundubhiH padmo mahApadmastathAparaH | mukulI chAsya uShNIShI sha~Nkhashcha kalashastathA || 1\,47\.28|| guvAvR^ikShastathAnyashcha vR^ittAH kailAsasambhavAH | gajo.atha vR^iShabho haMso garuDaH siMhanAmakaH || 1\,47\.29|| bhUmukho bhUdharashchaiva shrIjayaH pR^ithivIdharaH | vR^ittAyatAH samudbhUtA navaite maNikAhvayAt || 1\,47\.30|| vajraM chakraM tathAnyachcha muShTikaM vabhrusaMj~nitam | vakraH svastikakhaDgau cha gadA shrIvR^ikSha eva cha || 1\,47\.31|| vijayo nAmataH shvetastriviShTipasamudbhavAH | trikoNaM padmamardhendushchatuShkoNaM dviraShTakam || 1\,47\.32|| yatra tatra vidhAtavyaM saMsthAnaM maNDapasya tu | rAjyaM cha vibhavashchaivaH hyAyurvardvanameva cha || 1\,47\.33|| putralAbhaH striyaH puShTistrikoNAdikramAdbhavet | kuryAddhajAdikaM khyAtadvAri garbhagR^ihaM tathA || 1\,47\.34|| maNADapaH samasaMkhyAbhirguNitaH sUtrakastathA | maNDapasya chaturthAMshAdbhadraH kAryo vijAnatA || 1\,47\.35|| spardhAgavAkShakopeto nirgavAkSho.atha vA bhavet | sArdhabhittipramANena bhitimAnena vA punaH || 1\,47\.36|| bhitterdvaiguNyato vApi kartavyA maNDapAH krachit | prAsAde ma~ncharI kAryA chitrA viShamabhUmikA || 1\,47\.37|| parimANavirodhena rekhAvaiShamyabhUShitA | AdhArastu chaturdhArashchaturmaNDapashobhitaH || 1\,47\.38|| shatashR^i~NgasamAyukto meruH prAsAda uttamaH | maNDapAstasya kartavyA bhadraistribhirala~NkR^itAH || 1\,47\.39|| ghachanAkAramAnAnAM bhinnAbhinnA bhavanti te | kiyanto yeShu chAdhArA nirAdhArAshcha kechana || 1\,47\.40|| pratichChandakabhedena prAsAdAH sambhavanti te | anyonyAsaMkarAsteShAM ghaTanAnAmabhedataH || 1\,47\.41|| devatAnAM visheShAya prAsAdA bahavaH smR^itAH | prAsAde niyamo nAsti devatAnAM svayambhuvAm || 1\,47\.42|| tAneva devatAnAM cha pUrvamAnena kArayet | chaturashrAyatAstattra chatuShkoNasamanvitAH || 1\,47\.43|| chandrashAlAnvitA kAryA bherIshikharasaMyutA | purato vAhanAnAM cha kartavyA lagna(ghu) maNDapAH || 1\,47\.44|| nATyashAlA cha kartavyA dvAradeshasamAshrayA | prasAde devatAnAM cha kAryA dikShu vidikShvapi || 1\,47\.45|| dvArapAlAshcha kartavyA mukhyA gatvA pR^ithakpR^ithak | ki~nchidadUrataH kAryA maThAstatropajIvinAm || 1\,47\.46|| prAvR^itA jagatI kAryA phalapuShpajalAnvitA | prasAdeShu surAMsthApya pUjAbhiH pUjayennaraH | vAsudevaH sarvadevaH sarvabhAktadgR^ihAdikR^it || 1\,47\.47|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshe AchArakANDe prAsAdali~NgamaNDapAdilakShaNanirUpaNaMnAma saptachatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 48 sUta uvAcha | pratiShThAM sarvadevAnAM saMkShepeNa vadAmyaham | sutithyAdau suramyAM cha pratiShThAM kArayedguruH || 1\,48\.1|| R^itvigbhiH saha chAchAryaM varayenmadhyadeshagam | svashAkhoktavidhAnena atha vA praNavena tu || 1\,48\.2|| pa~nchabhirbahubhirvAtha kuryAtpAdyArghyameva cha | mudrikAbhistathA vastrairgandhamAlyAnulepanaiH || 1\,48\.3|| mantranyAsaM guruH kR^itvA tataH karma samArabhet | prAsAdasyAgrataH kuryAnmaNDapaM dashahastakam || 1\,48\.4|| kuryAddvAdashahastaM vA stambhaiH ShoDashabhiryutam | dhvajAShTakaishchaturhastAM madhye vediM cha kArayet || 1\,48\.5|| nadIsaMgamatIrAtthAM vAlukAM tatra dApayet | chaturashraM kArmukAbhaM vartulaM kamalAkR^iti || 1\,48\.6|| pUrvAditaH samArabhya kartavyaM kuNDapa~nchakam | athavA chaturashrANi sarvANyetAni kArayet || 1\,48\.7|| shAntikarmidhAnena sarvakAmArthasiddhaye | shiraH sthAne tu devasya AchAryo homamAcharet || 1\,48\.8|| aishAnyAM kechidichChanti upalipyAvaniM shubhAm | dvArANi chaiva chatvAri kR^itvA vai toraNAntike || 1\,48\.9|| nyagrodhodumbarAshvatthabailvapAlAshakhAdirAH | toraNAH pa~nchahastAshcha vastrapuShpAdyala~NkR^itAH || 1\,48\.10|| nikhaneddhastamekakaM chatvArashchaturo dishaH | pUrvadvAre mR^igendraM tu hayarAjaM tu dakShiNe || 1\,48\.11|| pashchime gopatirnAma surashArdUlamuttare | agnimIleti hi mantreNa prathamaM pUrvato nyaset || 1\,48\.12|| IShetvetihi mantreNa dakShiNasyAM dvitIyakam | agnAyAhimantreNa pashchimasyAM tR^itIyakam || 1\,48\.13|| shannodevIti mantreNa uttarasyAM chaturthakam | pUrve ambudavatkAryA AgnoyyAM dhUmarUpiNI || 1\,48\.14|| yAmyAM vai kR^iShNarUpA tu nairR^ityA shyAmalA (dhUsarA) bhavet | vAruNyAM pANDurA j~neyA vAyavyAM pItavarNikA || 1\,48\.15|| uttare raktavarNA tu shukleshI cha patAkikA | bahurUpA tathA madhye indravidyeti pUrvake || 1\,48\.16|| AgniM saMsuptimantreNa yamonAgeti dakShiNe | pUjyA rakShohanoveti pashchime uttare.api cha || 1\,48\.17|| vAta ityabhiShichyAtha ApyAyasveti chottare | tamIshAnamatashchaiva viShNornuketi madhyame || 1\,48\.18|| kalashau tu tato dvaudvau niveshyau toraNAntike | vastrayugmasamAyuktAshchandanAdyaiH svala~NkR^itAH || 1\,48\.19|| puShpairvitAnairbahulairAdivarNAbhimantritAH | dikpAlAshcha tataH pUjyAH shAstradR^iShTena karmaNA || 1\,48\.20|| trAtAramindrabhantreNa agnirmUrdheti chApare | asminvR^ikSha itaM chaiva prachArIti parA smR^itA || 1\,48\.21|| ki~nchedadhAtu AchatvAbhitvAdeti cha saptamI | imArudreti dikyAlAnpUjayitvA vichakShaNaH || 1\,48\.22|| homadravyANi vAyavye kuryAtsopaskarANi cha | sha~NkhA~nChAstroditA~nChvetAnnetrAbhyAM vinyasedguruH || 1\,48\.23|| Alokanena dravyANi shuddhiM yAnti na saMshayaH | tdR^idayAdIni chA~NgAni vyAhR^itipraNavena cha || 1\,48\.24|| astraM chaiva samastAnAM nyAso.ayaM sarvakAmikaH | akShatAnviShTaraM chaiva astreNaivAbhimantritAn || 1\,48\.25|| viShTareNa spR^ishedduvyAnyAgamaNDapasaMbhR^itAn | akShatAnvikiretpashchAdastrapUtAnsamantataH || 1\,48\.26|| shakrIM dishamathArabhya yAvadIshAnagocharam | avakIryAkShatArnsaMvAMllepayenmaNDapaM tataH || 1\,48\.27|| gandhAdyairarghyapAtre cha mantragrAmaM nyasedguruH | tenArghyapAtratoyena prokShayedyAgamaNDapam || 1\,48\.28|| pratiShThA yasya devasya tadAkhyaM kalashaM nyaset | aishAnyAM pUjayedyAmye astreNaiva cha bardhanIm || 1\,48\.29|| kalashaM vardhanIM chaiva grahAnvAsttoShpatiM tathA | AsanetAni sarvANi praNavAkhyaM japedguruH || 1\,48\.30|| sUtragrIvaM ratnagarbhaM vastrayugmena veShTitam | sarvauShadhIgandhaliptaM pUjayetkalashaM guruH || 1\,48\.31|| devastu kalashe pUjyo vardhanyA vastramuttamam | vardhanyA tu samAyuktaM kalashaM bhrAmayedanu || 1\,48\.32|| vardhanIdhArayA si~nchannagrato dhArayettataH | abhyarchya vardhanIkumbhaM sthaNDile devamarchayet || 1\,48\.33|| ghaTaM chAvAhya vAyavyAM gaNAnAM tveti sadgaNam | devamIshAnakoNe tu japedvAstoShpatiM budhaH || 1\,48\.34|| vAstoShpatIti mantreNa vAstudoShopashAntaye | kumbhasya pUrvato bhUtaM gaNadevaM baliM haret || 1\,48\.35|| paThediti cha vidyAshcha kuryAdAlambhanaM budhaH | yogeyogeti mantreNAstaraNaM shAdvalaiH kushaiH || 1\,48\.36|| R^itvigbhiH sArdhamAchAryaH snAnapIThe gurustadA | vividhairbrahmaghoShaishcha puNyAhajayama~NgalaiH || 1\,48\.37|| kR^itvA brahmarathe devaM pratiShThanti tato dvijAH | aishAnyAmAnayetpIThamaNDape vinyasedguruH || 1\,48\.38|| bhadra~NkarNetyatha snAtvA sUtravalkalajena tu | saMsnApya lakShaNoddhAraM kuryAttUryAdi (dUrAbhi) vAdanaiH || 1\,48\.39|| madhusarpiH samAyuktaM kAMsye vA tAmrabhAjane | akShiNI chA~njayechchAsya suvarNasya shalAkayA || 1\,48\.40|| agnirjyotIti mantreNa netrodvATaM tu kArayet | lakShaNe kriyamANe tu nAmaikaM sthApako va(da) det || 1\,48\.41|| imamega~NgemantreNa netrayoH shItalakriyA | agnirmUrdheti mantreNa dadyAdvalmI kamR^ittikAm || 1\,48\.42|| bilvodumbaramashvatthaM vaTaM pAlAshameva cha | yaj~nAyaj~neti mantreNa dadyAtpa~nchakaShAyakam || 1\,48\.43|| pa~nchagavyaM snApayechcha sahadevyAdi bhistataH | sahadevI balA chaiva shatamUlI shatAvarI || 1\,48\.44|| kumArI cha guDUchI cha siMhI vyAghrI tathaiva cha | yA oShadhIti mantreNa snAnamoShadhimajjalaiH || 1\,48\.45|| yAH phalinIti mantreNa phalasnAnaM vidhIyate | drupadAdiveti mantreNa kAryamudvartanaM budhaiH || 1\,48\.46|| kalasheShu cha vinyasya uttarAdiShvanukramAt | ratnAni chaiva dhAnyAni oShadhIM shatapuShpikAm || 1\,48\.47|| samudrAMshchaiva vinyasya chaturashchaturo dishaH | kShIraM dadhi kShIrodasya ghR^itodasyeti vA punaH || 1\,48\.48|| ApyAyasva dadhikrAvNo yA auShadhIritIti cha | tejo.asIti cha mantraishcha kumbhaM chaivAbhimantrayet || 1\,48\.49|| samudrAkhyaishchaturbhishcha snApayetkalashaiH punaH | snAtashchaiva suveShashcha dhUpo deyashcha gugguluH || 1\,48\.50|| abhiShekAya kumbheShu tattattIrthAni vinyaset | pR^ithivyAM yAni tIrthAni saritaH sAgarAstathA || 1\,48\.51|| yA oShadhIti mantreNa kumbhaM chaivAbhimantrayet | tena toyena yaH snAyAtsa muchyetsarvapAtakaiH || 1\,48\.52|| abhiShichya samudraishcha tvarghyaM dadyAttataH punaH | gandhadvAreti gandhaM cha nyAsaM vai vedamantrakaiH || 1\,48\.53|| svashAstravihitaiH prAptairyuvaMvastreti vastrakam | kavihAviti mantreNa AnayenmaNDapaM shubham || 1\,48\.54|| shambhavAyeti mantreNa shayyAyAM viniveshayet | vishvatashchakShurmantreNa kuryAtsakalaniShkalam || 1\,48\.55|| sthitvA chaiva pare tattve mantranyAsaM tu kArayet | svashAstravihito mantro nyAsastasmiMstathoditaH || 1\,48\.56|| vastreNAchChAdayitvA tu pUjanIyaH svabhAvataH | yathAshAstraM nivedyAni pAdamUle tu dApayet || 1\,48\.57|| atha praNavasaMyuktaM vastrayugmena veShTitam | kalashaM sahiraNyaM cha shiraH sthAne nivedayet || 1\,48\.58|| sthitvA kuNDasamIpe.atha agneH sthApanamAcharet | svashAstravihitairmantrairvedoktairvAtha vA guruH || 1\,48\.59|| shrIsUktaM pAvamAnyaM cha vAsadAmyasavAjinam | vR^iShAkapiM cha mitraM bahvachaH pUrvato japet || 1\,48\.60|| rudraM puruShasUktaM cha shlokAdhyAyaM cha shukriyam | brahmANaM pitR^imaitraM cha adhvaryurdakShiNe japet || 1\,48\.61|| vedavrataM vAmadevyaM jyeShThasAma rathantaram | bheruNDAni cha sAmAni ChandogaH pashchime japet || 1\,48\.62|| atharvashirasaM chaiva kumbhasUktamatharvaNaH | nIlarudrAMshcha maitraM cha atharvashchottare japet || 1\,48\.63|| kuNDaM chAstreNa samprokShya AchAryastu visheShataH | tAmrapAtre sharAve vA yathAvibhavato.api vA || 1\,48\.64|| jAtavedasamAnIya agratastaM niveshayet | astreNa jvAlayedvahniM kavachena tu veShTayet || 1\,48\.65|| amR^itIkR^itya taM pashchAnmantraiH sarvaishcha deshikaH | pAtraM gR^ihya karAbhyAM cha kuNDaM bhrAmya tataH punaH || 1\,48\.66|| vaiShNavena tu yogena paraM tejastu niH kShipet | dakShiNe sthApayedbrahma praNItA~nchottareNa tu || 1\,48\.67|| sAdhAraNena mantreNa svasUtravihitena vA | dikShudikShu tato dadyAtparidhiM viShTaraiH saha || 1\,48\.68|| brahmaviShNuhareshAnAH pUjyAH sAdhAraNena tu | darbheShu sthApayedvahniM darbhaishcha pariveShTitam || 1\,48\.69|| darbhatoyena saMspR^iShTo mantrahIno.api shudhyati | prAgagrairudagagraishcha pratyagagrairakhaNDitaiH || 1\,48\.70|| vitatairveShTito vahniH svayaM sAnnidhyamAvrajet | agnestu rakShaNArthAya yaduktaM karma ntravit || 1\,48\.71|| AchAryAH kechidichChanti jAtakarmAdyanantaram | pavitraM tu tataH kR^itvA kuryAdAjyasya saMskR^itim || 1\,48\.72|| AchAryo.atha nirIkShyApi nIrAjyamabhimantritam | AjyabhAgAbhighArAntamavekShetAjyasiddhaye || 1\,48\.73|| pa~nchapa~nchAhutIrhutvA Ajyena tadanantaram | garbhAdhAnAditastAvadyAvadgaudAnikaM bhavet || 1\,48\.74|| svashAstravihitairmantraiH praNavenAtha homayet | tataH pUrNAhutiM dattvA pUrNAtpUrNamanArethaH || 1\,48\.75|| evamutpAdito vahniH sarvakarmasu siddhidaH | pUjayitvA tato vahniM kuNDeShu viharettathA || 1\,48\.76|| indrAdInAM svamantraishcha tathAhutishataMshatam | purNAhutiM shatasyAnte sarveShAM chaiva homayet || 1\,48\.77|| svAmAhutimathAjyeShu hotA tatkalashe nyaset | devatAshchaiva mantrAMshcha tathaiva jAtavedasam || 1\,48\.78|| AtmAnamekataH kR^itvA tataH pUrNAM pradApayet | niShkR^iShya bahirAchAryo dikpAlAnAM baliM haret || 1\,48\.79|| bhUtAnAM chaiva devAnAM nAgAnAM cha prayogataH | tilAshcha samidhashchaiva homadravyaM dvayaM smR^itam || 1\,48\.80|| AjyaM tayoH sahakAri tatpradhAnaM yada~Nka(kSha)yoH | paruShasuktaM pUrveNaiva rudrachaiva tu dakShiNe || 1\,48\.81|| jyeShThasAma cha bhAruNDaM tannayAmIti pashchime | nIlarudro mahAmantraH kumbhasUktamatharvaNaH || 1\,48\.82|| hutvA sahasramekaikaM devaM shirasi kalpayet | evaM madhye tathA pAde pUrNAhutyA tathA punaH || 1\,48\.83|| shiraH sthAneShu juhuyAdAvishechchApyanukramAt | vedAnAmAdimantrairvA mantrairvA devanAmabhiH || 1\,48\.84|| svashAstravihitairvApi gAyattryA vAtha te dvijAH | gAyattryA vAthavAchAryo vyAhR^itipraNavena tu || 1\,48\.85|| evaM homavidhiM kR^itvA nyasenmantrAMstu deshikaH | charaNAvagnimIL^ie tu iShetvo gulphayoH sthitAH || 1\,48\.86|| agna AyAhi ja~Nghe dve shannodevIti jAnunI | bR^ihadrathantare UrU udareShvAtilo (svAtino) nyaset || 1\,48\.87|| dIrghAyuShTvAya hR^idaye shrIshchate galake nyaset | trAtAramindramurasi netrAbhyAM tu triyambakam || 1\,48\.88|| mUrdhAbhava tathA mUrdhni AlagnAddhomamAcharet | utthA payettato devamuttiShThabrahmaNaspate ! || 1\,48\.89|| vedapuNyAhashabdena prAsAdAnAM pradakShiNam | piNDikAlaMbhanaM kR^itvA devasyatveti mantravit || 1\,48\.90|| dikpA lAnsaha ratnaishcha dhAtUnoShadhayastathA | lauhabIjAni siddhAni pashchAddevaM tu vinyaset || 1\,48\.91|| na garbhe sthApayeddevaM na garbhaM tu parityajet | IShanmadhyaM parityajya tato doShApahaM tu tat || 1\,48\.92|| tilasya tuShamAtraM tu uttaraM ki~nchidAnayet | OM sthiro bhava shivo bhava prajAbhyashcha namonamaH || 1\,48\.93|| devasya tvA saviturvaH ShaDbhyo vai vinyasedguruH | tattvavarNakalAmAtraM prajAni bhuvanAtmaje || 1\,48\.94|| ShaDbhyo vinyasya siddhArthaM dhruvArthairabhimantrayet | sampAtakalashenaiva snApayetsupratiShThitam || 1\,48\.95|| dIpadhUpasugandhaishcha naivedyaishcha prapUjayet | arghyaM dattvA namaskR^itya tato devaM kShamApayet || 1\,48\.96|| pAtraM vastrayugaM ChatraM tathA divyA~NgulIyakam | R^ittvigbhyashcha pradAtavyA dakShiNA chaiva shaktitaH || 1\,48\.97|| chaturthau juhuyAtpashchAdyajamAnaH samAhitaH | AhutInAM shataM hutvA tataH pUrNAM pradApayet || 1\,48\.98|| niShkramya bahirAchAryo dikpAlAnAM baliM haret | AchAryaH puShpahastastu kShamasveti visarjayet || 1\,48\.99|| yAgAnte kapilAM dadyAdAchAryAya cha chAmaram | mukuTaM kuNDalaM ChatraM keyUraM kaTisUtrakam || 1\,48\.100|| vyajanaM grAmavastrAdInsopaskAraM sumaNDapam | bhojanaM cha mahAtkuryAtkR^itakR^ityashcha jAyate | yajamAno vimuktaH syAtsthApakasya prasAdataH || 1\,48\.101|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe devapratiShThAdinirUpaNaM nAmAShTachatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 49 iti pratiShThAprakaraNaM samAptam | brahmovAcha | sargAdikR^iddharishchaiva pUjyaH svAyambhuvAdibhiH | viprAdyaiH svena dharmeNa taddharmaM vyAsa ! vai shR^iNu || 1\,49\.1|| yajanaM yAjanaM dAnaM brAhmaNasya pratigrahaH | adhyApanaM chAdhyayanaM ShaTkarmANidvijottame || 1\,49\.2|| dAnamadhyayanaM yaj~no dharmaH kShatriyavaishyayoH | daNDastasya kR^iShirvaishyasya shasyate || 1\,49\.3|| shushrUShaiva dvijAtInAM shUdrANAM dharmasAdhanam | kArukarma tathA.ajIvo pAkayaj~no.api dharmataH || 1\,49\.4|| bhikShAcharyAtha shushrUShA guroH svAdhyAya eva cha | sandhyAkarmAgnikArya~ncha dharmo.ayaM brahmachAriNaH || 1\,49\.5|| sarveShAmAshramANAM cha dvaividhyaM tu chaturvidham | brahmachAryupakurvANo naiShThiko brahmatatparaH || 1\,49\.6|| yo.adhItya vidhivadvedAngR^ihasthAshramamAvrajet | upakurvANako j~neyo naiShThiko maraNAntikaH || 1\,49\.7|| agnayo.atithishushrUShA yaj~no dAnaM surArchanam | gR^ihasthasya samAsena dharmo.ayaM dvijasattama ! || 1\,49\.8|| udAsInaH sAdhakashcha gR^ihastho dvividho bhavet | kuTumbabharaNe yuktaH sAdhako.asau gR^ihI bhavet || 1\,49\.9|| R^iNAni trINyapAkR^itya tyaktvA bhAryAdhanAdikam | ekAkI yastu vicharedudAsInaH sa maukShikaH || 1\,49\.10|| bhUmau mUlaphalAshitvaM svAdhyAyastapa eva cha | saMvibhAgo yathAnyAyaM dharmo.ayaM vanavAsinaH || 1\,49\.11|| tapastapyati yo.araNye yajeddevA~njuhoti cha | svAdhyAye chaiva nirato vanasthastApasottamaH || 1\,49\.12|| tapasA karshito.atyarthaM yastu dhyAnaparo bhavet | sanyAsI sa hi vij~neyo vAnaprasthAshrame sthitaH || 1\,49\.13|| yogAbhyAsarato nityamArurukShurjitendriyaH | j~nAnAya vartate bhukShuH prochyate pArameShThikaH || 1\,49\.14|| yastvAtmaratireva syAnnityatR^ipto mahAmuniH | samyakcha damasampannaH sa yogI bhikShuruchyate || 1\,49\.15|| bhaikShyaM shrutaM cha maunitvaM tapo dhyAnaM visheShataH | samyakcha j~nAnavairAgyaM dharmo.ayaM bhikShuke mataH || 1\,49\.16|| j~nAnasanyAsinaH kechidvedasanyAsino.apare | karmasanyAsinaH kechittrividhaH pArameShThikaH || 1\,49\.17|| yogI cha trividho j~neyo bhautikaH kShatra evacha | tR^itIyo.antyAshramI prokto yogamUrtiMsamAsthitaH || 1\,49\.18|| prathamA bhAvanA pUrve mokShe tvakSha(duShka) rabhAvanA | tR^itIye chAntimA proktA bhAvanA pArameshvarI || 1\,49\.19|| dharmAtsaMjAyate mokSho hyarthAtkAmo.abhijAyate | pravR^ittishcha nivR^ittishcha dvividhaM karma vaidikam || 1\,49\.20|| j~nAnaM pUrvaM nivR^ittaM syAtpravR^ittaM chAgnidevakR^it | kShamA damo dayA dAnamalobhA (bho) bhyAsa eva cha || 1\,49\.21|| ArjavaM chAnsUyA cha tIrthAnusaraNaM tathA | satyaM saMtoSha AstikyaM tathA chendriyanigrahaH || 1\,49\.22|| devatAbhyarchanaM pUjA brAhmaNAnAM visheShataH | ahiMsA priyavAditvamapaishunyamarUkShatA || 1\,49\.23|| ete AshramikA dharmAshchaturvarNyaM bavImyataH | prAjApatyaM brAhmaNAnAM smR^itaM sthAnaM kriyAvatAm || 1\,49\.24|| sthAnamaindraM kShatriyANAM saMgrAmeShvapalAyinAm | vaishyAnAM mArutaM sthAnaM svadharamamanuvartatAm || 1\,49\.25|| gAndharvaM shUdrajAtInAM parichAre cha vartatAm | aShTAshItisahasrANAmR^iShINAmUrdhvaretasAm || 1\,49\.26|| smR^itaM teShAM tu yatsthAnaM tadeva vana (guru) vAsinAm | saptarShINAM tu yatsthAnaM sthAnaM tadvai vanaukasAm || 1\,49\.27|| yatInAM yatachittAnAM nyAsinAmUrdhvaretasAm | AnandaM brahma tatsthAnaM yasmAnnAvartate muniH || 1\,49\.28|| yoginAmamR^itasthAnaM vyomAkhyaM paramAkSharam | AnandamaishvaraM yasmAnmukto nAvartate naraH || 1\,49\.29|| muktiraShTA~Ngavij~nAnAtsaMkShepAttadvade shR^iNu | yamAH pa~ncha tvahiMsAdyA ahiMsA prANyahiMsanam || 1\,49\.30|| satyaM bhUtahitaM vAkyamasteyaM svAgrahaM param | amaithunaM brahmacharyaM sarvatyAgo.aparigrahaH || 1\,49\.31|| niyamAH pa~ncha satyAdyA bAhmamAbhyantaraM dvidhA | shauchaM tuShTishcha santoShastapashchondriyanigrahaH || 1\,49\.32|| svAdhyAyaH syAnmantrajApaH praNidhAnaM hareryajiH | AsanaM padmakAdyuktaM prANAyAmo marujjayaH || 1\,49\.33|| mantradhyAna to garbho viparIto hyagarbhakaH | evaM dvidhA tridhApyuktaM puraNAtpUrakaH sa cha || 1\,49\.34|| kumbhako nishchalatvAchcha rechanAdrechakastridhA | laghurdvAdashamAtraH syAchchaturviMshatikaH paraH || 1\,49\.35|| ShaTtriMshanmAtrikaH shreShThaH pratyAhArashcha rodhanam | brahmAtmachintA dhyAnaM syAddhAraNA manaso dhR^itiH || 1\,49\.36|| ahaM brahmetyavasthAnaM samAdhirbrahmaNaH sthitiH | ahamAtmA paraM brahma satyaM j~nAnamanantakam || 1\,49\.37|| brahma vij~nAnamAnandaH sa tattvamasi kevalam | ahaM brahmAsmyahaM brahma asharIramAnindriyam || 1\,49\.38|| ahamanobuddhimahadaha~NkArAdivarjitam | jAgratsvapnasuShuptyAdiyuktajyotistadIyakam || 1\,49\.39|| nityaM shuddhaM buddhamuktaM satyamAnandamadvayam | yo.asAvAdityapuruShaH so.asAvahamakhaNDitam | iti dhyAyanvimuchyetbrAhmaNo bhavabandhanAt || 1\,49\.40|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe varNAshramadharmanirUpaNaM nAmaikonapa~nchAshattamodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 50 brahmovAcha | ahanyahani yaH kuryAtkriyAM sa j~nAnamApnuyAt | brAhme muhUrte chotthAya dharmamarthaM cha chintayet || 1\,50\.1|| chintayeddhR^idi padmasthamAnandamajaraM harim | uShaH kAle tu samprApte kR^itvA chAvashyakaM budhaH || 1\,50\.2|| strAyAnnadIShu shuddhAsu shauchaM kR^itvA yathAvidhi | prataH snAnena pUyante ye.api pApakR^ito janAH || 1\,50\.3|| tasmAtsarvaprayatnena prAtaH snAnaM samAcharet | prAtaH snAnaM prashaMsanti dR^iShTAdR^iShTaShTakaraM hi tat || 1\,50\.4|| sukhAtsuptasya satataM lAlAdyAH saMstravanti hi | ato naivAcharetkarmANyakR^itvA snAnamAditaH || 1\,50\.5|| alakShmIH kAlakarNo cha duHsvapnaM durvichintitam | prataH snAnena pApAni dhUyante nAtra saMshayaH || 1\,50\.6|| na cha snAnaM vinA puMsAM prAshastyaM karma saMsmR^itam | home japye visheSheNa tasmAtsnAnaM samAcharet || 1\,50\.7|| ashaktAvashiraskaM tu snAnamasya vidhIyate | ArdreNa vAsasA vApi mArjanaM kAyikaM smR^itam || 1\,50\.8|| brAhmamAgneyamuddiShTaM vAyavyaM divyameva cha | vAruNaM yaugikaM tadvatShaDa~NgaM snAnamAcharet || 1\,50\.9|| brAhmaM tu mArjanaM mantraiH kushaiH sodakabindubhiH | AgreyaM bhasmanA.apAdamastakAddehadhUnanam || 1\,50\.10|| gavAM hi rajasA proktaM vAyavyaM snAnamuttamam | yattu sAtapavarSheNa snAnaM taddivyamuchyate || 1\,50\.11|| vAruNaM chAvagAhaM cha mAnarsa tvAtmavedanam | yaugikaM snAnamAkhyAtaM yogena harichintanam || 1\,50\.12|| AtmatIrthamiti khyAtaM sevitaM brahmavAdibhiH | kShIravR^ikShasamudbhUtaM mAlatIsambhavaM shubham || 1\,50\.13|| apAmArgaM cha vilvaM cha karavIraM cha dhAvane | uda~NmukhaH prA~Nmukho vA bhakShayeddantadhAvanam || 1\,50\.14|| prakShAlya bhuktvA tajjahyAchChuchau deshe samAhitaH | snAtvA santarpayeddevAnR^iShInpitR^igaNAMstathA || 1\,50\.15|| Achamya vidhivannityaM punarAchamya vAgyataH | samArjya mantrai rAtmAnaM kushaiH sodakabindubhaiH || 1\,50\.16|| ApohiShThAvyAhR^itibhiH sAvitryA vAruNaiH shubhaiH | o~NkAravyAhR^itiyutAM gAyattrIM vedamAtaram || 1\,50\.17|| japtvA jalA~njaliM dadyAdbhAraskaraM prati tanmanAH | prAkkUleShu tataH sthitvA darbheShu susamAhitaH || 1\,50\.18|| prANAyAmaM tataH kR^itvA dhyAyetsandhyAmiti shrutiH | yA sandhyA sA jagatsUtirmAyAtItA hi niShkalA || 1\,50\.19|| aishvarI kevalA shaktistattvatrayasamudbhavA | dhyAtvA raktAM sitAM kR^iShNAM gAyattrIM vai japedvudhaH || 1\,50\.20|| prA~NmukhaH satataM vipraH sandhyopAsanamAcharet | sandhyAhIno.ashuchirnityamanarhaH sarvakarmasu || 1\,50\.21|| yadanyatkurute ki~nchinna tasya phalabhAgbhavet | ananyachetasaH santo brAhmaNA vedapAragAH || 1\,50\.22|| upAsya vidhivatsandhyAM prAptAH pUrvaparAM gatim | yo.anyatra kurute yatnaM dharma kArye dvijottamaH || 1\,50\.23|| vihAya sandhyApraNatiM sa yAti narakAyutam | tasmAtsarvaprayatnena sandhyopAsanamAcharet || 1\,50\.24|| upAsito bhavettena devo yogatanuH paraH | sahasraparamAM nityAM shatamadhyAM dashAvarAm || 1\,50\.25|| gAyattrIM vai japedvidvAnprA~NmukhaH prayataH shuchiH | athopatiShThedAdityamudayasthaM samAhitaH || 1\,50\.26|| mantraistu vividhaiH sauraiH R^igyajuHsAmasaMj~nitaiH | upasthAya mahAyogaM devadevaM divAkaram || 1\,50\.27|| kurvIta praNatiM bhUmau mUrdhAnamabhimantritaH | OM khakholkAya shAntAya kAraNatrayahetave || 1\,50\.28|| nivedayAmi chAtmAnaM namaste j~nAnarUpiNe | tvameva brahma paramamApo jyotI raso.amR^itam || 1\,50\.29|| bhUrbhuvaH svastvamo~NkAraH sarvo rudraH sanAtanaH | etadvai sUryahR^idayaM japtvA stavanamuttamam || 1\,50\.30|| prAtaH kAle cha madhyAhne namaskuryAddivAkaram | athAgamya gR^ihaM vipraH (pashchAt) samAchamya yathAvidhi || 1\,50\.31|| prajvAlya vahniM vidhivajjuhuyAjjAtavedasam | R^itvikputro.atha patnI vA shiShyo vApi sahodaraH || 1\,50\.32|| prApyAnuj~nAM visheSheNa juhuyAdvA yathAvidhi | vinA ma (ta) ntreNa yatkarma nAmutreha phalapradam || 1\,50\.33|| daivatAni namaskuryAdupahArAnnivedayet | guruM chaivApyupAsIta hitaM chAsya samAcharet || 1\,50\.34|| vedAbhyAsaM tataH kuryAtprayatnAchChaktito dvijaH | japedvAdhyApayechChiShyAndhArayedvai vichArayet || 1\,50\.35|| avekSheta cha shAstrANi dharmAdIni dvijottamaH | vaidikAMshchaiva nigamAnvedA~NgAni cha sarvashaH || 1\,50\.36|| upayAdIshvaraM chaiva yogakShemaprAsiddhaye | sAdhayedvividhAnarthAnkuTumbArthaM tato dvijaH || 1\,50\.37|| tato madhyAhnasamaye snAnArthaM mR^idamAharet | puShpAkShatAMstilakushAngomayaM shuddhameva cha || 1\,50\.38|| nadIShu devakhAteShu taDAgeShu saraH su cha | snAnaM samAcharennaiva parakIye kadAchana || 1\,50\.39|| pa~ncha piNDAnanuddhR^itya snAnaM duShyanti nityashaH | mR^idaikayA shiraH kShAlyaM dvAbhyAM nAbhestathopari || 1\,50\.40|| adhashcha tisR^ibhiH kShAlyaM pAdau ShaTbhistathaiva cha | mR^ittikA cha samuddiShTA vR^iddhAmalakamAtnikA || 1\,50\.41|| gomayasya pramANaM tu tenA~NgaM lepayettataH | prakShAlyAchamya vidhivattataH snAyAtsamAhitaH || 1\,50\.42|| lepayitvA tu tIrasthastalli~Ngaireva mantrataH | abhimantrya jalaM mantrairAli~NgairvAruNaiH shubhaiH || 1\,50\.43|| tnAnakAle smaredviShNamApo nArAyaNo yataH | prekShya o~NkAramAdityaM trirnimajjejjalAshaye || 1\,50\.44|| AchAntaH punarAchAmenmantreNAnena mantravit | antashcharasi bhUteShu guhAyAM vishvatomukhaH || 1\,50\.45|| tvaM yaj~nastvaM vaShaTkAra Apo jyotI raso.amR^itam | drupadAM vA trirabhyasyevdyAhR^itipraNavAnvitAm || 1\,50\.46|| sAvitrIM vA jape dvidvAMstathA chaivAghamarShaNam | tataH samArjanaM kuryAdApohiShThAmayobhuvaH || 1\,50\.47|| idamApaH pravahatavyAhR^itibhistathaiva cha | tato.abhimantritaM topamApo hiShThAdimantrakaiH || 1\,50\.48|| antarjalamavA~Nmagno japettriraghamarShaNam | drupadAM vAtha sAvitrariM tadviShNoH paramaM padam || 1\,50\.49|| AvartayedvA praNavaM devadevaM ramareddharim | apaH pANau samAdAya japtvA vai mArjane kR^ite || 1\,50\.50|| vinyasya mUrdhni tattoyaM muchyate sarvapAtakaiH | sandhyAmupAsya chAchamya saMsmarennityamIshvaram || 1\,50\.51|| athopatiShThedAdityamUrdhvapuShpAnvitA~njalim | prakShipyAlokayeddevamudayantaM na shakyate || 1\,50\.52|| udutyaM chitramityevaM tachchakShuriti mantrataH | haMsaH shuchiShadetena sAvitryA cha visheShataH || 1\,50\.53|| anyaiH saurairvaidikaishcha gAyattrIM cha tato japet | mantrAMshcha vividhAnpashchAtprAkkUle cha kashAsane || 1\,50\.54|| tiShThaMshcha vIkShyamANo.arkaM japaM kuryAtsamAhitaH | sphaTikAbjAkSharudrAkShaiH putrajIvasamudbhavaiH || 1\,50\.55|| kartavyA tvakShAlA syAdantarA tatra sA smR^itA | yadi syAtklinnavAsA vai vArimadhyagatashcharet || 1\,50\.56|| anyathA cha shuchau bhUmyAM darbheShu cha samAhitaH | pradakShiNaM samAvR^itya namaskR^itya tataH kShitau || 1\,50\.57|| Achamya cha yathAshAstraM shaktyA svAdhyAyamAcharet | tataH santarpayeddevAnR^iShInpitR^igaNAMstathA || 1\,50\.58|| AdAvo~NkAramuchchArya namo.ante tarpayAmi cha | devAnbrahmaR^iShIMshchaiva tarpayedakShatodakaiH || 1\,50\.59|| pitR^IndevAnmunInbhaktyA svasUtroktavidhAnataH || 1\,50\.60|| devarShoMstarpayeddhImAnudakA~njalibhiH pitR^It | yaj~nopavItI devAnAM nivItI R^iShitarpaNe || 1\,50\.61|| prAchInAvItI pitrye tu tena tIrthena bhArata | niShpIDya snAnavastraM vai samAchamya cha vAgyataH || 1\,50\.62|| svairmantrairarchayeddevAnpuShpaiH patraistathAmbubhiH | brahmANaM sha~NkaraM sUryaM tathaiva madhusUdanam || 1\,50\.63|| anyAMshchAbhimatAndevAnbhaktyA chAkrodhano hara ! | pradadyAdvAtha puShpAdi sUktena puruSheNa tu || 1\,50\.64|| Apo vA devatAH sarvAstena samyaksamarchitAH | dhyAtvA praNavapUrvaM vai devaM vArisamAhitaH || 1\,50\.65|| namaskAreNa puShApANi vinyasedvai pR^ithakpR^ithak | narte hyArAdhanAtpuNyaM vidyate karma vaidikam || 1\,50\.66|| tasmAttatrAdimadhyAnte chetasA dhArayeddharim | tadviShNoriti mantreNa sUktena puruSheNa tu || 1\,50\.67|| nivedayechcha AtmAnaM viShNave.amalatejase | tadAdhyAtmamanAH shAntastadviShNoriti mantrataH || 1\,50\.68|| aprete sashirA vetiyajetvA puShpake harim | devayaj~naM pitR^iyaj~naM tathaiva cha | mAnuShaM brahmayaj~naM cha pa~ncha yaj~nAnsamAcharet || 1\,50\.69|| yadi syAttarpaNAdarvAgbrayaj~naM kuto bhavet | kR^itvA manuShyayaj~naM vai tataH svAdhyAyamAcharet || 1\,50\.70|| vaishvadevastu kartavyo devayaj~naH sa tu smR^itaH | bhUtayaj~naHR^i sa vai j~neyo bhUtebhyo yastvayaM baliH || 1\,50\.71|| shvabhyashcha shvapachebhyashcha patitAdibhya eva cha | dadyAdbhUmau bahistvannaM pakShibhyashcha dvijottamaH || 1\,50\.72|| ekaM tu bhojayedvipraM pitR^Inuddishya sattamAH | nityashrAddhaM taduddishya pitR^iyaj~no gatipradaH || 1\,50\.73|| uddhR^itya vA yathAshakti ki~nchidannaM samAhitaH | vedatattvArthaviduShe dvijAyaivopapAdayet || 1\,50\.74|| pUjayedatithiM nityaM namasyedarchayoddvijam | manovAkkarmabhiH shAntaM svAgataiH svagR^ihaM tataH || 1\,50\.75|| bhikShAmAhurgrAsamAtramannaM tatsyAchchaturguNam | puShkalaM hantakAraM tu tachchaturguNamuchyate || 1\,50\.76|| godohamAtrakAlaM vai pratIkShyo hyatithiH svayam | abhyAgatAnyathAshakti pUjayedatithiM tathA || 1\,50\.77|| bhikShAM vai bhikShave dadyAdvidhivadbrahyachAriNe | dadyAdannaM yathAshakti arthibhyo lobhavarjitaH || 1\,50\.78|| bhu~njati bandhubhiH sArdhaM vAgyato.annamakutsayan | akR^itvA tu dvijaH pa~ncha mahAyaj~nAndvijottamaH || 1\,50\.79|| bhu~njate chetsa mUDhAtmA tiryagyoniM cha gachChati | vedAbhyAso.anvahaM shaktyA mahAyaj~nakriyAkShamAH || 1\,50\.80|| nAshayantyAshu pApAni devAnAmarchanaM tathA | yo mohAdatha vAlasyAdakR^itvA devatArchanam || 1\,50\.81|| bhu~Nkte sa yAti narakAntsUMkareShveva jAyate | ashauchaM sampravakShyAmi ashuchiH pAtakI sadA || 1\,50\.82|| ashauchaM chaiva saMsargAchChuddhiH saMsargavarjanAt | dashAhaM prAhurAshauchaM sarveviprA vipashchitaH || 1\,50\.83|| mR^iteShu vAtha jAteShu brAhmaNAnAM dvijottama | AdantajananAtsadya AchUDAdekarAtrakam || 1\,50\.84|| trirAtramaupanayanAddasharAtramataH param | kShatriyo dvAdashahena dashabhiH pa~nchabhirvishaH || 1\,50\.85|| shudhyenmAsena vai shUdro yatInAM nAsti pAtakam | rAtribhirmAsatulyAbhirgarbhastrAveShu shauchakam || 1\,50\.86|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe nityakarmAshauchayornirUpaNaM nAma pa~nchAshattamo.adhyAyaH medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 51 brahmovAcha | athAtaH sampravakShyAmi dAnadharmamanuttamam | arthAnAmuchite pAtre shraddhayA pratipAdanam || 1\,51\.1|| dAnaM tu kathitaM tajj~nairbhuktimuktiphalapradam | nyAyenopArjayedvittaM dAnabhogaphalaM cha tat || 1\,51\.2|| adhyApanaM yAjanaM cha vR^ittamAhuH pratigraham | kusIdaM kR^iShivANijyaM kShatravR^itto.atha varjayet || 1\,51\.3|| yaddIyate tu pAtrebhyastaddAnaM parikIrtitam | nityaM naimittikaM kAmyaM vimalaM dAnamIritam || 1\,51\.4|| ahanyahani yatki~nchiddIyate.anupakAriNe | anuddishya phalaM tasmAdbrAhmaNAya tu nityashaH || 1\,51\.5|| yattu pApopashAntyai cha dIyate vidupAM kare | naimittikaM taduddiShTandAnaM sadbhiranuShThitam || 1\,51\.6|| apatyavijayaishvaryasvargArthaM yatpradIyate | dAnaM tatkAmyamAkhyAtamR^iShibhirdharmAchintakaiH || 1\,51\.7|| IshvaraprINanArthAya brahmAvitsupradIyate | chetasA sattvayuktena dAnaM tadvimalaM shivam || 1\,51\.8|| ikShubhiH santatAM bhumiM yavagodhUmashAlinIm | dadAti vedaviduShe sa na bhUyo.abhijAyate || 1\,51\.9|| bhUmidAnAtparaM dAnaM na bhUtaM na bhaviShyati | vidyAM dattvA brAhmaNAya brahmaloke mahIyate || 1\,51\.10|| dadyAdaharahastAstu shraddhayA brahmachAriNe | sarvapApavinirmukto brahmasthAnamavApnuyAt || 1\,51\.11|| vaishAkhyAM paurNamAsyAM tu brAhmaNAnsapta pa~ncha cha | upoShyAbhyarchayedvidvAnmadhunA tilasarpiShA || 1\,51\.12|| gandhAdibhiH samabhyarchya vAchayedvA svayaM vadet | prIyatAM dharmarAjeti yathA manasi vartate || 1\,51\.13|| yAvajjIvaM kR^itaM pApaM tatkShaNAdeva nashyati | kR^iShNAjine tilAnkR^itvA hiraNyamadhusarpiShA || 1\,51\.14|| dadAti yastu viprAya sarvaM tarati duShkR^itam | ghR^itAnnamudakaM chaiva vaishAkhyAM cha visheShataH || 1\,51\.15|| nirdishya dharmarAjAya viprebhyo muchyate bhayAt | dvAdashyAmarchayedviShNumupoShyAghapraNAshanam || 1\,51\.16|| sarvapApavinirmukto naro bhavati nishchitam | yo hi yAM devatAmichChetsamArAdhayituM naraH || 1\,51\.17|| brAhmaNAnpUjayeddatnAdbhojayedyoShitaH surAn | santAnakAmaH satataM pUjayedvai purandaram || 1\,51\.18|| brahmavarchasakAmastu brAhmaNAnbrahmanishchayAt | ArogyakAmo.atha raviM dhanakAmo hutAshanam || 1\,51\.19|| karmaNAM siddhikAmastu pUjayedvai vinAyakam | bhogakAmo hi shashinaM balakAmaH samIraNam || 1\,51\.20|| mumukShuH sarvasaMsArAtprayatnenArchayeddharim | akAmaH sarvakAmo vA pUjayettu gadAdharam || 1\,51\.21|| vAridastR^iptimApnoti sukhamakShayyamannadaH | tilapradaH prajAmiShTAM dIpadashchakShuruttamam || 1\,51\.22|| bhUmidaH sarvamApnoti dIrghamAyurhiraNyadaH | gR^ihado.agryANi veshmAni rUpyado rUpamuttamam || 1\,51\.23|| vAsodashchAndrasAlokyamashvisAlokyamashvadaH | anaDuddaH shriyaM puShTAM godo bradhnasya viShTapam || 1\,51\.24|| yAnashayyAprado bhAryAmaishvaryamabhayapradaH | dhAnyadaH shAvataM saukhyaM brahmado brahma shAshvatam || 1\,51\.25|| vedavitsu dadajj~nAnaM svargaloke mahIyate | gavAM ghAsapradAnena sarvapApaiH pramuchyate || 1\,51\.26|| indhanAnAM pradAnena dIptAgnirjAyate naraH | auShadhaM snehamAhAraM rogirogaprashAntaye || 1\,51\.27|| dadAno rogarahitaH sukhI dIrghAyureva cha | asipatravanaM mArgaM kShuradhArAsamanvitam || 1\,51\.28|| tIkShNA tapaM cha taratichChatropAnatprado naraH | yadyadiShTatamaM loke yachchAsya dayitaM gR^ihe || 1\,51\.29|| tattadguNavate deyaM tadevAkShayamichChatA | ayena viShuve chaiva grahaNe chandrasUryayoH || 1\,51\.30|| saMkrAntyAdiShu kAleShu dattaM bhavati chAkShayam | prayAgAdiShu tIrtheShu gayAyAM cha visheShataH || 1\,51\.31|| dAnadharmAtparo dharmo bhUtAnAM nahe vidyate | svargAyurbhUtikAmena dAnaM pApopashAntaye || 1\,51\.32|| dIyamAnaM tu yo mohAdgoviprAgnisureShu cha | nivArayati pApAtmA tiryagyoniM vrajennaraH || 1\,51\.33|| yastu durbhikShavelAyAmannAdyaM na prayachChati | mriyamANeShu vipreShu brahmahA sa tu garhitaH || 1\,51\.34|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe dAnadharmanirUpaNaM nAmaikapa~nchAshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 52 brahmovAcha | ataH paraM pravakShyAmi prAyashchittavidhiM dvijAH | brahmahA cha surApashcha steyI cha gurutalpagaH || 1\,52\.1|| pa~ncha pAtakinastvete tatsaMyogI cha pa~nchamaH | upapApAni gohatyAprabhR^itIni surA jaguH || 1\,52\.2|| brahmahA dvAdashAbdAni kuTIM kR^itvA vane vaset | kuryAdanashanaM vAtha bhR^igoH patanameva cha || 1\,52\.3|| jvalantaM vA vishedagniM jalaM vA pravishetsvayam | brAhmaNArthe gavArthe vA samyakprANAnparityajet || 1\,52\.4|| dattvA chAnnaM cha viduShe brahmahatyAM vyapohati | ashvamedhAvabhR^ithake snAtvA vA muchyate dvijaH || 1\,52\.5|| sarvasvaM vA vedavide brAhmaNAya pradApayet | sarasvatyAstara~NgiNyAH sa~Ngame lokavishrute || 1\,52\.6|| shuddhe triShavaNasnAtastrirAtropoShito dvijaH | setubandhe naraH snAtvA muchyate brahmahatyayA || 1\,52\.7|| kapAlamochane snAtvA vArANasyAM tathaiva cha | surApastu surAM pItvA agnivarNAM dvijottamaH || 1\,52\.8|| payo ghR^itaM vA gomUtraM tasmAtpApAtpramuchyate | suvarNasteyI muktaH syAnmusalena hato nR^ipaiH || 1\,52\.9|| chIravAsA dvijo.araNye charedbrahmahaNavratam | gurubhAryAM samAruhya brAhmaNaH kAmamohitaH || 1\,52\.10|| avagUhetstriyaM taptAM dIptAM kArShNAyasIM kR^itAm | gurva~NganAgAminashcha chareyurbahmahavratam || 1\,52\.11|| chAndrAyaNAni vA kuryAtpa~ncha chatvAri vA punaH | patitena cha saMsargaM kurute yastu vai dvijaH || 1\,52\.12|| sa tatpApApanodArthaM tasyaiva vratamAcharet | taptakR^ichChraM charedvAtha saMvatsaramatandritaH || 1\,52\.13|| sarvasvadAnaM vidhivatsarvapApavishodhanam | chAndrAyaNaM cha vidhinA kR^itaM chaivAtikR^ichChrakam || 1\,52\.14|| puNyakShetre gayAdau cha gamanaM pApanAshanam | amAvasyAM tithiM prApya yaH samArAdhayedbhavam || 1\,52\.15|| brAhmaNAnbhojayitvA tu sarvapApaiH pramuchyate | upoShitashchaturdashyAM kR^iShNapakShe samAhitaH || 1\,52\.16|| yamAya dharmarAjAya mR^ityave chAntakAya cha | vaivasvatAya kAlAya sarvabhUtakShayAya cha || 1\,52\.17|| pratyekaM tilasaMyuktAndadyAtsapta jalA~njalIn | snAtvA nadyAM tu pUrvAhne muchyate sarvapAtakaiH || 1\,52\.18|| brahmacharyamadhaH shayyAmupavAsaM dvijArchanam | vrateShveteShu kurvIta shAntaH saMyatamAnasaH || 1\,52\.19|| paShThyAmupoShito devaM shuklapakShe samAhitaH | saptamyAmarchayedbhAnuM muchyate sarvapAtakaiH || 1\,52\.20|| ekAdashyAM nirAhAraH samabhyarchya janArdanam | dvAdashyAM shuklapakShasya mahApApaiH pramuchyate || 1\,52\.21|| tapo japastIrthasevA devabrAhmaNapUjanam | grahaNAdiShu kAleShu mahApAtakanAshanam || 1\,52\.22|| yaH sarvapApayukto.api puNyatIrtheShu mAnavaH | niyamena tyajetprANAnmuchyate sarvapAtakaiH || 1\,52\.23|| brahmaghnaM vA kR^itaghnaM vA mahApAtakadUShitam | bhartAramuddharennArI praviShTA saha pAvakam || 1\,52\.24|| pativratA tu yA nArI bhartuH shushrUShaNotsukA | na tasyA vidyate pApamiha loke paratra cha || 1\,52\.25|| tathA rAmasya subhagA sItA trailokyavishrutA | patnI dAsharatherdevI vijigye rAkShaseshvaram || 1\,52\.26|| phalgutIrthAdiShu snAtaH sarvAchAraphalaM labhet | ityAha bhagavAnviShNuH purA mama yatavratAH || 1\,52\.27|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe prAyashchittanirUpaNaM nAma dvipa~nchAshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 53 sUta uvAcha | evaM brahmAbravIchChrutvA hareraShTanidhIMstathA | tatra padmamahApadmau tathA makarakachChapau || 1\,53\.1|| mukundaku(na) ndau nIlashcha sha~NkhashchaivAparo nidhiH | satyAmR^iddhau bhavantyete svarUpaM kathayAmyaham || 1\,53\.2|| padmena lakShitashchaiva sAttviko jAyate naraH | dAkShiNyasAraH puruShaH suvarNAdikasaMgraham || 1\,53\.3|| rupyAdi kuryAddadyAttu yatidaivAdiyajvanAm | mahApadmA~Nkito dadyAddhanAdyaM dhArmikAya cha || 1\,53\.4|| nIdhI padmamahApadmau sAttvikau puruShau smR^itI | makareNA~NkitaH khaDgabANakuntAdisaMgrahI || 1\,53\.5|| dadyAchChrutAya maitrIM cha yAti nityaM cha rAjabhiH | dravyArthaM shatruNA nAshaM saMgrAme chApi saMvrajet || 1\,53\.6|| makaraH kachChapashchaiva tAmasau tu nidhI smR^itau | kachChapI vishvasennaiva na bhu~Nkena (nA) dadAti cha || 1\,53\.7|| nidhAnamurvyAM kurute nidhiH sopyekapUruShaH | rAjasenamukundena lakShitA rAjyasaMgrahI || 1\,53\.8|| bhuktabhogo gAyanebhyo dadyAdveshyAdikAsu cha | rajastamomayo nandI AdhAraH syAtkulasya cha || 1\,53\.9|| stutaH prIto bhavati vai bahubhAryA bhavanti cha | pUrvamitreShu shaithilyaM prItimanyaiH karoti cha || 1\,53\.10|| nIlana chA~NkitaH sattvatejasA saMyuto bhavet | vastradhAnyAdisaMgrAhI taDAgAdi karoti cha || 1\,53\.11|| tripU(pau) ruSho nidhishchaiva AmrArAmAdi kArayet | ekasya syAnnidhiH sha~NkhaH svayaM bhu~Nkte dhanAdi(nta)kam || 1\,53\.12|| kadannabhukparijano na cha shobhanavastradhR^ik | svapoShaNaparaH sha~NkhI dadyAtparanare vR^ithA || 1\,53\.13|| mishrAvalokanAnmishrasvabhAvaphaladAyinaH | nidhInAM rUpamuktaM tu hariNApi harAdike | harirbhuvanakoshAdi yathovAcha tathA vade || 1\,53\.14|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe navanidhivarNanaM nAma tripa~nchAshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 54 hariruvAcha | agnIdhrashchAgnibAhushcha bapuShmAndhyutimAMstathA | medhAmedhAtithirbhavyaH shabalaH putra eva cha || 1\,54\.1|| jyotiShmAndashamo jAtaH putrA hyete priyavratAt | medhAgnibAhuputrAstu trayo yogaparAyaNAH || 1\,54\.2|| jAtismarA mahAbhAgA nairAjyAya mamo daShuH | vibhajya sapta dvIpAni saptAnAM pradadau nR^ipaH || 1\,54\.3|| yojanAnAM pramANena pa~nchAshatkoTirAplutA | jalopari mahI yAtA maurivAste sarijjale || 1\,54\.4|| jambUplakShAhvayau dvIpau shAlmalashchAparo hara | kushaH krau~nchastathA shAkaH puShkarashchaiva saptamaH || 1\,54\.5|| ete dvIpAH samudraistu sapta saptabhirAvR^itAH | lavaNekShusurAsarpirdAdhidugdhajalaiH samam || 1\,54\.6|| dvIpAttu dviguNo dvIpaH samudrashcha vR^iShadhvaja | jambUdvIpe sthito merurlakShayojanavistR^itaH || 1\,54\.7|| chaturashItisAhasrairyojanairasya chochChrayaH | praviShTaH ShoDashAdhastAddvatriMshanmUrdhni vistR^itaH || 1\,54\.8|| adhaH ShoDashasAhasraH karNikAkArasaMsyitaH | himavAnhemakUTashcha niShadhashchAsya dakShiNe || 1\,54\.9|| nIlaH shvetashcha shR^i~NgI cha uttare varShaparvatAH | plakShAdiShu narA rudra ye vasanti sanAtanAH || 1\,54\.10|| sha~NkarAtha na teShvasti yugAvasthA katha~nchana | jambUdvIpeshvarAtputrA hyagrIdhnAdabhavannava || 1\,54\.11|| nAbhiH kiMpuruShashchaiva harivarShamilA vR^itaH | ramyo hiraNmayAkhyashcha kururbhadrAshva eva cha || 1\,54\.12|| ketumAlo nR^ipastebhyastatsaMj~nAnkhaNDakAndadau | nAbhestu merudevyAM tu putro.abhUdR^iShabho hara || 1\,54\.13|| tatputro bharato nAma shAlagrAme sthito vratI | sumatirbharatasyAbhUttatputrastaijaso.abhavat || 1\,54\.14|| indradyumnashcha tatputraH parameShThI tataH smR^itaH | pratIhArashchatatputraH pratihartA tadAtmajaH || 1\,54\.15|| sutastasmAdathai jAtaH prastArastatsuto vibhuH | pR^ithushcha tatsuto nakto naktasyApi gayaH smR^itaH || 1\,54\.16|| naro gayasya tanayastatputrobhudvirADagataH | tato dhImAnmahAtejA bhauvanastasya chAtmajaH || 1\,54\.17|| tvaShTA tvaShTushcha virajA rajastasyApyabhUtsutaH | shatajidrajasastasya viShvagjyotiH sutaH smR^itaH || 1\,54\.18|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bhuvanakoshavarNanopayogipriyavratavaMshanirUpaNaM nAma chatuH pa~nchashattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 55 hariruvAcha | madhye tvilAvR^ito varSho bhadrAshvaH pUrvato.adbhutaH | pUrvadakShaiNato varSho hiraNvAnvR^iShabhadhvaja || 1\,55\.1|| tataH kimpuruSho varSho merordakShiNataH smR^itaH | bhArato dakShiNe prokto harirdakShiNapAshchime || 1\,55\.2|| pashchime ketumAlashcha ramyakaH pashchimottare | uttare cha kurorvarShaH kalpavR^ikShasamAvR^itaH || 1\,55\.3|| siddhiH svAbhAvikI rudra ! varjayitvA tu bhAratam | indradvIpaH kasherumAMstAmravarNo gabhastitamAn || 1\,55\.4|| nAgadvIpaH kaTAhashcha siMhalo vAruNastathA | ayaM tunavamasteShAM dvIpaH sAgarasaMvR^itaH || 1\,55\.5|| pUrve kirAtAstasyAste pashchime yavanAH sthitAH | andhrA dakShiNato rudra ! turaShkAstvapi chottare || 1\,55\.6|| brAhmaNAH kShatriyA vaishyAH sUdrAshchAntaravAsinaH | mahendro malayaH sahyaH shuktimAnR^ikShaparvataH || 1\,55\.7|| vindhyashcha pAriyAtrashcha saptAtra kulaparvatAH | vedasmR^itirnarmadA cha varadA surasA shivA || 1\,55\.8|| tApI payoShNI sarayUH kAverI gomatI tathA | godAvarI bhImarathI kR^iShNaveNI mahAnadI || 1\,55\.9|| ketumAlA tAmraparNo chandrabhAgA sarasvatI | R^iShikulyA cha kAverI mattaga~NgA payasvinI || 1\,55\.10|| vidarbhA cha shatadrUshcha nadyaH pApaharAH shubhAH | AsAM pibanti salilaM madhyadeshAdayo janAH || 1\,55\.11|| pA~nchAlAH kuravo matsyA yaudheyAH sapaTachcharAH | kuntayaH shUrasenAshcha madhyadeshajanAH smR^itAH || 1\,55\.12|| vR^iShadhvaja ! janAH pAdmAH sUtamAgadhachedayaH | kAshaya (ShAyA) shcha videhAshcha pUrvasyAM kosalAstathA || 1\,55\.13|| kali~Ngava~NgapuNDrA~NgA vaidarbhA mUlakAstathA | vindhyAntarnilayA deshAH pUrvadakShiNataH smR^itAH || 1\,55\.14|| pulandAshmakajImUtanayarAShTranivAsinaH | karNAr(nA)TakambojaghaNA dakShiNApathavAsinaH || 1\,55\.15|| ambaShThadraviDA lATAH kAmbhojA strImukhAH shakAH | AnartavAsinashchaiva j~neyA yakShiNapashchime || 1\,55\.16|| strIrAjyAH saindhavA mlechChA nAsti kA yavanAstathA | pashchimena cha vij~neyA mAthurA naiShadhaiH saha || 1\,55\.17|| mANDavyAshcha tuShArAshcha mUlikAshvamukhAH khashAH | mahAkeshA mahAnAsA deshAstUttarapashchime || 1\,55\.18|| lamba (mpA) kA stananAgAshcha mAdragAndhArabAhlikAH | himAchalAlayA mlechChA udIchIM dishamAshritAH || 1\,55\.19|| trigartanIlakolAta (bha) brahmaputrAH saTa~NkaNAH | abhIShAhAH sakAshmIrA udakparveNa kIrtitAH || 1\,55\.20|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bhuvanakoshavarNanaM nAma pa~nchapa~nchAshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 56 hariruvAcha | sapta medhAtitheH putrAH plakShadvIpeshvarasya cha | jyeShThaH shAntabhavo nAma shishirastadantaraH || 1\,56\.1|| sukhodayastathA nandaH shivaH kShemaka eva cha | dhruvashcha saptamasteShAM plakShadvIpeshvarA hi te || 1\,56\.2|| gomedashchaiva chandrashcha nArado dundubhistathA | somakaH sumanAH shailo baibhrAjashchAtra saptamaH || 1\,56\.3|| anutaptA shikhI chaiva vipAshA tridivA kramuH | amR^itA sukR^itA chaiva saptaitAstatra nimnagAH || 1\,56\.4|| vapuShmA~nChAlmalasyeshastatsutA varShanAmakAH | shveto.atha haritashchaiva jImUto rohitastathA || 1\,56\.5|| vaidyuto mAnasashchaiva saprabhashAchapi saptamaH | kumudashchonnato droNo mahiSho.atha balAhakaH || 1\,56\.6|| krau~nchaH kakudmAnhyete vai girayaH saritastvimAH | yonitoyA vitR^iShNA cha chandrA shukla vimochanI || 1\,56\.7|| vidhR^itiH saptamI tAsAM smR^itAH pApaprashAntidAH | jyotiShmataH kushadvIpe sapta putrAH shR^iNuShvatAn || 1\,56\.8|| udbhido veNumAMshchaiva dvairatho lambano dhR^itiH | prabhAkaro.atha kapilastannAmA varShapaddhatiH || 1\,56\.9|| vidrumo hemashailashcha dyutimAnpuShpavAMstathA | kusheshayo harishchaiva saptamo mandarAchalaH || 1\,56\.10|| dhUtapApA shivA chaiva pavitrA sanmatistathA | vidyudabhrA mahI chAnyA sarvapApaharAstvimAH || 1\,56\.11|| krau~nchadvIpe dyutimataH putrAH sapta mahAtmanaH | kushalo mandagashchoShNaH pIvaro.athondhakArakaH || 1\,56\.12|| munishcha dundubhishchaiva saptaite tatsutA hara | krau~nchashcha vAmanashchaiva tR^itIyashchAndha (tha) kArakaH || 1\,56\.13|| divAvR^itpa~nchamashchAnyo dundubhiH puNDarIkavAn | gaurI kumudvatI chaiva sandhyA rAtrirmanojavA || 1\,56\.14|| khyAtishcha puNDarIkA cha saptaitA varShanimnagAH | shAkadvIpeshvarAdbhavyAtsapta putrAH prajaj~nire || 1\,56\.15|| jaladshcha kumArashcha sukumAroruNI bakaH | kusumodaH samodArkiH saptamashcha mahAdrumaH || 1\,56\.16|| sukumArI kumArI cha nalinI dhenukA cha yA | ikShushcha veNukA chaiva gabhastI saptamI tathA || 1\,56\.17|| shabalAtpuShkareshAchcha mahAvIrashcha dhAtakiH | abhUdvarShadvayaM chaiva mAnasottaraparvataH || 1\,56\.18|| yojanAnAM sahasrANi UrdhvaM pa~nchAshaduchChritaH | tAvachchaiva cha vistIrNaH sarvataH parimaNDalaH || 1\,56\.19|| svAdUdakenodadhinA puShkaraH pariveShTitaH | svAdUdakasya purato dR^ishyate lokasaMsthitiH || 1\,56\.20|| dviguNA kA~nchanI bhUmiH sarvajantuvivarjitA | lokAlokastataH shailo yojanAyutAvistR^itaH | tamasA parvato vyAptastamo.apyaNDakaTAhataH || 1\,56\.21|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bhuvanakoshavarNanaM nAma ShaTpa~nchAshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 57 hariruvAcha | saptatistu sahasrANi bhUmyuchChrAyo.api kathyate | dashasAhasramekaikaM pAtAlaM vR^iShabhadhvaja || 1\,57\.1|| atalaM vitalaM chaiva nitalaM cha gabhastimat | mahAkhyaM sutalaM chAgryaM pAtAlaM chApi saptamam || 1\,57\.2|| kR^iShNA shuklAruNA pItA sharkarA shailakA~nchanA | bhUyastatra daiteyA vasanti cha bhuja~NgamAH || 1\,57\.3|| raudre tu puShkaradvIpe narakAH santi tA~nChR^iNu | rauravaH sUkaro rodhastAlo vinashanastathA || 1\,57\.4|| mahAjvAlastaptakumbho lavaNo.athi vimohitaH | rudhirAkhyo vaitaraNI kR^imishaH kR^imibho janaH || 1\,57\.5|| asipatravanaH kR^iShNo nAnAbhakShashcha dAruNaH | tathA pUyavahaH pApo vahnijvAlastvadhaH shirAH || 1\,57\.6|| saMdaMshaH kR^iShNasUtrashcha tamashchAvIchireva cha | shvabhojano.athApratiShThoShNavIchirnarakAH smR^itAH || 1\,57\.7|| pApinasteShu pachyante viShashastrAgnidAyinaH | uparyupari vai lokA rudra ! bhUtAdayaH sthitAH || 1\,57\.8|| vArivahnyanilAkAshairvR^itaM bhUtAdinA cha tat | tadaNDaM mahatA rudra ! pradhAnena cha veShTitam || 1\,57\.9|| aNDaM dashaguNaM vyAptaM nArAyaNaH sthitaH || 1\,57\.10|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bhuvanakoshagatApAtalanarakAdinirUpaNaM nAma saptapa~nchAshattamo.adhyAyaH medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 58 hariruvAcha | vakShye pramANasaMsthAne sUryAdInAM shR^iNuShva me | yojAnAnAM sahasrANi bhAskarasya ratho nava || 1\,58\.1|| IShAdaNDastathaivAsya dviguNo vR^iShabhadhvaja | sArdhakoTistathA sapta niyutAnyadhikAni cha || 1\,58\.2|| yojanAnAM tu tasyAkShastatra chakraM pratiShThitam | trinAbhimati pa~nchAre ShaNneminyakShayAtmake || 1\,58\.3|| saMvatsaramaye kR^itsnaM kAlachakraM pratiShThitam | chatvAriMshatsahasrANi dvitIyo.akSho vivasvataH || 1\,58\.4|| pa~nchAnyAni tu sArdhAni syandanasya vR^iShadhvaja | akShapramANamubhayoH pramANaM tu yugArdhayoH || 1\,58\.5|| hrasvo.akShastadyugArdhena dhruvAdhAre rathasya vai | dvitIye.akShe tu tachchakraM saMsthitaM mAnasAchale || 1\,58\.6|| gAyattrI sabR^ihatyuShNigjagatItriShTubeva cha | anuShTuppa~NktirityuktAshChandAMsi harayo raveH || 1\,58\.7|| dhAtA kratusthalA chaiva pulastyo vAsukistathA | rathakR^idgrAmaNIrhetistumburushchaitramAsake || 1\,58\.8|| aryamA pulahashchaiva rathojAH pu~njikasthalA | prahetiH kachChanIrashcha nAradashchaiva mAdhave || 1\,58\.9|| mitro.atristakShako rakShaH pauruSheyo.atha menakA | hAhA rathasvanashchaiva jyeShThe bhAno rathe sthitAH || 1\,58\.10|| varuNo vasiShTho rambhA sahajanyA kuhUrbudhaH | rathachitrastathA shukro vasantyAShADhasaMj~nite | || 1\,58\.11|| indro vishvAvasuH srota(shrotra) elApatrastathA~NgirAH | pramlochA cha nabhasyete sarpAshchArke tu santi vai || 1\,58\.12|| vivasvAnugrasenashcha bhR^igurApUraNastathA | anumlochAsha~NkhapAlau vyAghro bhAdrapade tatA || 1\,58\.13|| pUShA cha suruchirdhAtA gautamo.atha dhana~njayaH | suSheNo.anyo dhR^itAchI cha vasantyAshvayuje ravau || 1\,58\.14|| vishvAvasurbharadvAjaH parjanyairAvatau tadA | vishvAchI senajichchApaH (pi) kArtike chAdhikAriNaH || 1\,58\.15|| aMshushcha kAshyapastArkShyo mahApadmastathorvashI | chitrasenastathA vidyunmArgashIrShAdhikAriNaH || 1\,58\.16|| kraturbhargastathorNAyuH sphUrjaH karkoTakastathA | ariShTanemishchaivAnyA pUrvachittivarrAtsarAH | pauShamAse vasantyete sapta bhAskaramaNDale || 1\,58\.17|| tvaShTAtha jamadagnishcha kambalo.atha tilottamA | brahmApeto.atha R^itajiddhR^itarAShTrashcha saptamaH | mAghamAse vasantyete sapta bhAskaramaNDale || 1\,58\.18|| viShNurashvataro rambhA sUryavarchAshcha satyajit | vishvAmitrastathA rakSho yaj~nApeto hi phAlgune || 1\,58\.19|| saviturmaNDale brahmanviShNushaktyupabR^iMhitAH | stuvanti munayaH sUryaM gandharvairgoyate puraH || 1\,58\.20|| nR^ityantyo.apsaraso yAnti sUryasyAnunishAcharAH | vahanti pannagA yakShaiH kriyate.abhIShusaMgrahaH || 1\,58\.21|| bAlakhilyAstathaivainaM parivArya samAsate | rathastrichakraH somasya kundAbhAstasya vAjinaH || 1\,58\.22|| vAmadakShiNato yuktA dasha tena charatyasau | vArya (yva) granidravyasambhUto rathashchandrasutasyacha || 1\,58\.23|| pisha~NgesturagairyuktaH so.aShTAbhirvAyuvegibhiH | savarUthaH sAnukarSho yukto bhUmibhavairhayaiH || 1\,58\.24|| sopAsaMgapatAkastu shukrasyApi ratho mahAn | ratho bhUmisutasyApi taptakA~nchanasannibhaH || 1\,58\.25|| aShTAshvaH kA~nchanaH shrImAnbhaumasyApi ratho mahAn || 1\,58\.26|| padmarAgAruNairashvaiH saMyukto vahnisaMbhavaiH | aShTAbhiH pANDarairyuktairvAjibhiH kA~nchane rathe || 1\,58\.27|| tiShThaMstiShThati varShaM vai rAshaurAshau bR^ihaspatiH | AkAshasambhavairashvaiH shavalaiH syandanaM yutam || 1\,58\.28|| samAruhya shanairyAti mandagAmI shanaishcharaH | svarbhAnosturagA hyaShTau bhR^i~NgAbhA dhUsaraM ratham || 1\,58\.29|| sakR^idyaktAstu bhUteshabahantyavirataM shiva | tathA keturathasyAshvA aShTau te vAtaraMhasaH || 1\,58\.30|| palAladhUmavarNAbhA lAkShArasanibhAruNAH | dvIpanadyadrayudanvanto bhuvanAniharestanuH || 1\,58\.31|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bhuvanakoshanirUpaNaM nAmAShTapa~nchAshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 59 (atha jyotiH shAstram) sUta uvAcha | jyotishchakraM bhuvo mAnamuktvA provAcha keshavaH | chaturlakShaM jyotiShasya sAraM rudrAya sarvadaH || 1\,59\.1|| hariruvAcha | kR^ittikAstvagnidevatyA rohiNyo brahmaNaH smR^itAH | ilvalAH somadevatyA raudraM chArdramudAhR^itam || 1\,59\.2|| punarvasustathAdityastiShyashcha gurudaivataH | ashleShAH sarpadevatyA maghAshcha pitR^idevatAH || 1\,59\.3|| bhAgyAshcha pUrvaphalgunya aryamA cha tathottaraH | sAvitrashcha tathA hastA chitrA tvaShTA prakIrtitaH || 1\,59\.4|| svAtI cha vAyudevatyA nakShatraM parikIrtitam | indrAgnidevatA proktA vishAkhA vR^iShabhadhvaja || 1\,59\.5|| maitramR^ikShamanUrAdhA jyeShThA shAkraM prakIrtitam | tathA nirR^itidevatyo mUlastajj~nairudAhR^itaH || 1\,59\.6|| ApyAstvAShAThapUrvAstu uttarA vaishvadevatAH | brAhmashchaivAbhijitproktaH shravaNA vaiShNavaH smR^itaH || 1\,59\.7|| vAsavastu tathA R^ikShaM dhaniShThA prochyate budhaiH | tathA shatabhiShA proktaM nakShatraM vAruNaM shiva || 1\,59\.8|| AjaM bhAdrapadA pUrvA ahirbrudhnyastathottarA | pauShNaM cha revatI R^ikShamashvayukchAshvadaivatam || 1\,59\.9|| bharaNyR^ikShaM tathA yAmyaM proktAste R^ikShadevatAH | brahmANI saMsthitA pUrve pritapannavamItithau || 1\,59\.10|| mAheshvarI chottare cha dvitIyA dashAmItithau | pa~nchamyAM cha trayodashyAM vArAhI dakShiNe sthitA || 1\,59\.11|| ShaShThyAM chaiva chaturdashyAmindrANI pashchime sthitA | saptamyAM paurNamAsyAM cha chAmuNDA vAyugochare || 1\,59\.12|| aShTamyamAvAsyayoge mahAlakShmIshagochare | ekAdashyAM tR^itIyAyAmagnikoNe tu vaiShNavI || 1\,59\.13|| dvAdashyAM cha chaturthyAM tu kaumArI nairR^ite tathA | yoginIsumukhenaiva gamanAdi na kArayet || 1\,59\.14|| ashvinImaitrarevatyo mR^igamUlapunarvasu | puShyA hastA tathA jyeShThA prasthAne shreShThamuchyate || 1\,59\.15|| hastAdipa~nchaR^ikShANi uttarAtrayameva cha | ashvinI rohiNI puShyA dhaniShThA cha punarvasU || 1\,59\.16|| vastraprAvaraNe shreShTho nakShatrANAM gaNaH smR^itaH | kR^ittikA bharaNyashleShA maghA mUlavishAkhayoH || 1\,59\.17|| trINi\, pUrvA tathA chaiva adhovakrAH prakIrtitAH? | eShu vApItaDAgAdikUpabhUmitR^iNAni cha || 1\,59\.18|| devAgArasya khananaM nidhAnakhananaM tathA | gaNitaM jyotiShArambhaM khanibilapraveshanam || 1\,59\.19|| kuryAdadhogatAnyeva anyAni cha vR^iShadhvaja | revatI chAshvinI chitrA svAtI hastA punarvasU || 1\,59\.20|| anurAdhA mR^igo jyeShThA ete pArshvamukhAH smR^itAH | gajoShTrAshvabalIvardadamanaM mahiShasya cha || 1\,59\.21|| bIjAnAM vapanaM kuryAdgamanAgamanAdikam | chakrayantrarathAnAM cha nAvAdInAM pravAhaNam || 1\,59\.22|| pArshveShu yAni karmANi kuryAdeteShu tAnyapi | rohiNyArdrAM tathA puShyA dhaniShThA chottarAtrayam || 1\,59\.23|| vAruNaM shravaNaM chaiva nava chordhvamukhAH smR^itAH | eShu rAjyAbhiShekaM cha paTTabandhaM cha kArayet || 1\,59\.24|| UrdhvamukhyAnyuchChritAni sarvANyeteShu kArayet | chaturtho chAshubhA ShaShThI aShTamI navamI tathA || 1\,59\.25|| amAvAsyA pUrNimA cha tadvAdashI cha chaturdashI | ashuklA pratipachChreShThA dvitIyA chandra sUnunA || 1\,59\.26|| tR^itIyA bhUmiputreNa chaturtho cha shanaishchare | gurau shubhA pa~nchamI syAtShaShTIma~NgalashukrayoH || 1\,59\.27|| saptamI somaputreNa aShTamI kujabhAskarau | navamI chandravA(sau) reNa dashamI tu gurau shubhA || 1\,59\.28|| ekAdashyA gurushukrau dvAdashyAM cha punarbudhaH | trayodashI shukrabhaumau shanau shreShThA chaturdashI || 1\,59\.29|| paurNamAsyapyamAvAsyA shreShThA syAchcha bR^ihaspatau | dvAdashIM dahate bhAnuH shashI chaikAdashIM dahet || 1\,59\.30|| kujo dahechcha dashAmIM navamIM cha budho dahet | aShTamIM dahate jIvaH saptamIM bhArgavo dahet || 1\,59\.31|| sUryaputro dahetShaShThIM gamanAdyAsu nAsti vai | pratipannavamIShveva chaturdashyaShTamIShu cha || 1\,59\.32|| budhavAreNa prasthAnaM dUrataH parivarjayet | meShe karkaTake ShaShThI kanyAyAM mithune.aShTamI || 1\,59\.33|| vR^iShe kumbhe chaturtho cha dvAdashI makare tule | dashamI vR^ishchike siMhe dhanurmone chaturdashI || 1\,59\.34|| etA dagdhA na gantavyaM pIDAdiH kila mAnavaiH | vishAkhAtrayamAditye pUrvAShADhAtraye shashI || 1\,59\.35|| dhaniShThAtritayaM bhaume budhe vai revatItrayam | rohiNyAditrayaM jIve shukre puShyAtrayaM shiva || 1\,59\.36|| shanivAre varjayechcha uttarAphalgunItrayam | eShu yogeShu chotpAtamR^ityurogAdikaM bhavet || 1\,59\.37|| mUle.arkaH shravaNe chandraH proShThapadyuttare kujaH | kR^ittikAsu budhashchaiva gurau rudra punarvasuH || 1\,59\.38|| pUrvaphalgunI shukre cha svAtishchaiva shanaishvare | etai chAmR^itayogAH syuH sarvakAryaprasAdhakAH || 1\,59\.39|| kAlaM pravadhyanni?shaktidA? neShTamanda? | parvAdistu j~neyaH kAlaH kAlavishAradaiH || 1\,59\.40|| ekIkR^ityAkSharAnmAtraM nAmnoH strIpuMsayostribhiH | bhAge dvisheShe strInAshaH pusaH syAdekashUnyayoH || 1\,59\.41|| viShkambhe ghaTikAH pa~ncha shUle sapta prakIrtitAH | ShaDgaNDe chAtigaNDe cha nava vyAghAtavajrayoH || 1\,59\.42|| vyatIpAte cha parighe vaidhR^ite cha dinedine | etai mR^ityuyutA hyeShu sarvakarmANi varjayet || 1\,59\.43|| haste.arkashcha guruH puShye anurAdhA budhe shubhA | rohiNI cha shanau shreShThA saumaM somena vai shubham || 1\,59\.44|| shukre cha revatI shreShThA ashvinI ma~Ngale shubhA | eteShu siddhiyogA vai sarvadoShavinAshanAH || 1\,59\.45|| bhArgave bhaparaNI chaiva some chitrA vR^iShadhvaja ! | bhaume chai vottarAShADhA dhaniShThA cha budhe hara ! || 1\,59\.46|| garau shatabhiShA rudra ! shukre vai rohiNI tathA | shanau cha revatI shambho ! viShayogAH prakIrtitAH || 1\,59\.47|| puShyaH punarvasushchaiva revatI chitrayA saha | shravaNaM cha dhaniShThA cha hastAshvanImR^igAstathA || 1\,59\.48|| kuryAchChatabhiShAyAM cha jAtakarmAdi mAnavaH | vishAkhA chottarAtrINi maghArdrA bharaNI tathA | AshleShA kR^ittikA rudra ! prasthAne maraNapradAH || 1\,59\.49|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jyotiH shAstre nakShatrataddevatAdagdhayogAdinirUpaNaM nAmaikonaShaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 60 hariruvAcha | ShaDAditye dashA j~neyA some pa~nchadasha smR^itAH | aShTAva~NgArake chava budhai spatadasha smR^itAH || 1\,60\.1|| shanaishchare dasha j~neyA gurorekonaviMshatiH | rAhordvAdashavarShANi ekaviMshatirbhArgave || 1\,60\.2|| raverdashA duHkhadA syAdudveganR^ipanAshakR^it | vibhUtidA somadashA sukhamiShTAnnadA tathA || 1\,60\.3|| duHkhapradA kujadashA rAjyAdeH syAdvinAshinI | divyastrIdA budhadashA rAjyadA koshavR^iddhidA || 1\,60\.4|| shanerdashA rAjyanAshabandhuduHkhakarI bhavet | gurordashA rAjyadA syAtsukhadharmAdidAyinI || 1\,60\.5|| rAhordashA rAjyanAshavyAdhidA duHkhadA bhavet | hastyashvadA shukradashA rAjyastrIlAbhadA bhavet || 1\,60\.6|| meSha a~NgArakakShetraM vR^iShaH shukrasya kIrtitaH | mithunasya budho j~neyaH somaH karkaTakasya cha || 1\,60\.7|| sUryakShetraM bhavetsiMhaH kanyA kShetraM budhasya cha | bhArgavasya tulA kShetraM vR^ishchiko~NgArakasya cha || 1\,60\.8|| dhanuH sura guroshchaiva shanermakarakumbhakau | mInaH suraguroshchaiva grahakShetraM prakIrtitam || 1\,60\.9|| paurNamAsyAdvayaM tatra pUrvAShADhAdvayaM bhavet | dvirAShADhaH sa vij~neyo viShNuH svapiti karkaTe || 1\,60\.10|| ashvinI revatI chitrA dhaniShThA syAdala~NkR^itau | mR^igAhikapimArjArashvAnaH sUkarapakShiNaH || 1\,60\.11|| nakulo mUShakashchaiva yAtrAyAM dakShiNe shubhaH | viprakanyA shivA eShAM sha~NkhabherIvasundharAH || 1\,60\.12|| veNustrIpUrNakumbhAshcha yAtrAyAM darshanaM shubham | jambUkoShTrakharAdyAshcha yAtrAyAM vAmake shubhAH || 1\,60\.13|| kArpAsauShadhitailaM cha pakrA~NgArabhuja~NgamAH | muktakeshI raktamAlyanagnAdyashubhamIkShitam || 1\,60\.14|| hakrAya lakShaNaM vakShye labhatpUrve mahAphalam | Agneye shokasantApau dakShiNe hAnimApnuyAt || 1\,60\.15|| nairR^itya shokasantApau miShTAnnaM chaiva pashchime | artha prApnoti vAyavye uttare kalahobhavet || 1\,60\.16|| IshAne maraNaM proktaM hikkAyAshchaphalAphalam | vilikhya ravichakraM tu bhAskaro narasannibhaH || 1\,60\.17|| yasminnR^ikShe vasadbhAnustadAndi trINi mastake | trayaM vakre pradAtavyamekaikaM skandhayornyaset || 1\,60\.18|| ekaikaM bAhuyugme tu ekaika hastayordvayoH | hR^idaye pa~ncha R^ikShANi ekaM nAbhau pradApayet || 1\,60\.19|| R^ikShamekaM nyasedguhye ekaikaM jAnuke nyaset | nakShatrANi cha sheShANi ravipAde niyojayet || 1\,60\.20|| charaNasyena R^ikSheNa alpAyurjAyate naraH | vidashagamanaM jAnau guhyasthe paradAravAn || 1\,60\.21|| nAbhisthenAlpasantuShTo hR^itsthena syAnmaheshvaraH | pANisthena bhavechchauraH sthAnabhraShTo bhaveddhaja || 1\,60\.22|| skandhasthite dhanapatirmukhe miShTAnnamApnuyAt | mastake padR^ivastraM syAnnakShatraM yadi sthitam || 1\,60\.23|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDaM prathamAMshAkhye AchArakANDe jyotiH shAstre grahadashAdinirUpaNaM nAma ShaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 61 hariruvAcha | saptamopachayAdyasthashchandraH sarvatra shobhanaH | shuklapakShe dvitIyastu pa~nchamo navamastathA || 1\,61\.1|| sampUjyamAno lokaistu guruvaddR^ishyate shashI | chandrasya dvAdashAvasthA bhavanti shR^iNu tA api || 1\,61\.2|| triShutriShu cha R^ikSheShu ashvinyAdi vadAmyaham | pravAsasthaM punardR^iShTaM mR^itAvasthaM jayAvaham || 1\,61\.3|| hAsyAvasthaM natA(krIDA) vasthaM pramodAvasthameva cha | viShAdAvasthabhogasthe jvarAvasthaM vyavasthitam || 1\,61\.4|| kampA(nyA) vasthaM sukhAvasthaM dvAdashAvasthagaM bhavet | pravAso hAnimR^inyR^i cha jayo hAseratiH sukham || 1\,61\.5|| shoko bhogo jvaraH kampaH sukhaM cheti kramAtphalam | janmasthaH kurute tuShTiM dvitIye nAsti nirvR^itiH || 1\,61\.6|| tR^itIye rAjasanmAnaM chaturthe kalahAgamaH | pa~nchamena mR^igA~Nkena strIlAbho vai tathA bhavet || 1\,61\.7|| ghanadhAnyAgamaH ShaShThe ratiH pUjA cha saptame | aShTame prANasandeho navame koshasa~nchayaH || 1\,61\.8|| dashame kAryaniShpattidhruvamekAdashe jayaH | dvAdashena shashA~Nkena mR^ityureva na saMkhayaH || 1\,61\.9|| kR^ittikAdau cha pUrveNa saptarkShANi cha vai vrajet | maghAdau dakShiNe gachChedanurAdhAdi pashchime || 1\,61\.10|| prashastA chottara yAtrA dhaniShThAdiShu saptasu | ashvinI revatI chitrA dhaniShThA samala~NkR^itau || 1\,61\.11|| mR^igAshvichitrApuShyAshcha mUlA hastA shubhAH sadA | kanyApradAne yAtrAyAM pratiShThAdiShu karmasu || 1\,61\.12|| shukrachandrau hi janmasthau shubhadau cha dvitIyake | shashij~nashukrajIvAshcha rAshau rAshau chAtha tR^itIyake || 1\,61\.13|| bhaumamandashashA~NkArkA budhaH shreShThashchaturthake | shukrajIvau pa~nchame cha chandraketusamAhitau || 1\,61\.14|| mandAkArai cha kujaH ShaShThe guruchandrau cha saptame | j~nashukrAvaShTame shreShThau navamastho guruH shubhaH || 1\,61\.15|| arkArkichandrA dashame grahA ekAdashe khilAH | budho.atha dvAdashe chaiva bhArgavaH sukhado bhavet || 1\,61\.16|| siMhena makaraH shreShThaH kanyayA meSha uttamaH | tulayA saha mInastu kumbhena sahakarkaTaH || 1\,61\.17|| dhanuShA vR^iShabhaH shreShTho mithunena cha vR^ishchikaH | etatShaDaShTakaM?prItyai bhavatyeva na saMshayaH || 1\,61\.18|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jyotiH shAstre grahANAM shubhAshubhasthAnAdinirUpaNaM nAmaikapaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 62 ##MISSING## iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jyotiH shAstre lagnaghaTikA pramANAdinirUpaNaM nAma dviShaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 63 hariruvAcha | narastrIlakShaNaM vakShye saMkShapAchChR^iNu sha~Nkara | asvedinau mR^idutalau kamalodarasannibhau || 1\,63\.1|| shliShTA~NgulI tAmranakhau sugulphau shirayojjhitau | kUrmonnatau cha charaNau syAtAM nR^ipavarasya hi || 1\,63\.2|| virUkShapANDuranakhau vakrau chaiva shirAnatau | sUrpAkArau cha charaNau saMkhuShkau viralA~NgulI || 1\,63\.3|| duHkhadAridyadau syAtA nAtra kAryAM vichAraNA | alparomayutA shreShThA ja~NghA hastikaropamA || 1\,63\.4|| romaikaikaM kUpake syAdbhUpAnAM tu mahAtmanAm | dvedve romNI paNDitAnAM shrotriyANAM tathaiva cha || 1\,63\.5|| romatrayaM daridrANAM rogI nirmAMsajAnukaH | alpali~NgI cha dhanavAnsyAchcha putrAdivarjitaH || 1\,63\.6|| sthUlali~Ngo daridraH syAddukhyekavR^iShNI bhavet | viShamestrIcha~nchalo vai nR^ipaH syAdvR^iShaNe same || 1\,63\.7|| pralambavR^iShaNo.alpAyurnirdravyaH kumaNirbhavet | pANDurairmalinaishchaiva maNibhishcha sukhI naraH || 1\,63\.8|| niH svAH sashabdamUtrAH syurnR^ipA niHshabdadhArayA | bhogADhyAH samajaTharA niH svAH syurghaTasannibhAH || 1\,63\.9|| sarpodarA daridrAH syU rekhAbhishchAyuruchyate | lalATe yasya dR^ishyante tisro rekhAH samAhitAH || 1\,63\.10|| sukhI putrasamAyuktaH sa ShaShTiM jIvate naraH | chatvAriMshachcha varShANi dvirekhAdarshanAnnaraH || 1\,63\.11|| viMshatyabdaM tvekarekhA AkarNAntAH shatAyuShaH || 1\,63\.12|| saptatyAyurdvirekhA tu ShaShTyAyustisR^ibhirbhavet | vyaktAvyaktAbhI rekhAbhirviMshatyAyurbhavennaraH || 1\,63\.13|| chatvAriMshachcha varShANi hInarekhastu jIvati | bhinnAbhishchaiva rekhAbhirapamR^ityurnarasya hi || 1\,63\.14|| trishUlaM paTTishaM vApi lalATe yasya dR^ishyate | dhanaputra samAyuktaH sa jIvechCharadaH shatam || 1\,63\.15|| tarjanyA madhyamA~NgulyA AyUrekhA tu madhyataH | samprAptA yA bhavedrudra ! sa jIvechCharadaH shatam || 1\,63\.16|| prathamA j~nAnarekhA tu hya~NguShThAdanuvartate | madhyamAmUlagA rekhA AyUrekhA ataH param || 1\,63\.17|| kaniShThikAM samAshritya AyUrekhA samAvishet | achChinnA vA vibhaktA vA sa jIvechCharadaH shatam || 1\,63\.18|| yasya pANitale rekhA Ayustasya prakAshayet | shatavarShANi jIvechcha bhogI rudra ! na saMshayaH || 1\,63\.19|| kaniShThikAM samAshritya madhyamAyAmupAgatA | ShaShThivarShAyuShaM kuryAdAyUrekhA tu mAnavam || 1\,63\.20|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jyotiH shAstre sAmudrike puMllakShaNanirUpaNaM nAma triShaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 64 hariruvAcha | yasyAstu ku~nchitAH keshA mukhaM cha parimaNDalam | nAbhishcha dakShiNAvartA sA kanyA kulavardhinI || 1\,64\.1|| yA cha kA~nchanavarNAbhA raktahastasaroruhA | sahasrANAM tu nArINAM bhavetsApi pativratA || 1\,64\.2|| vakrakeshA cha yA kanyA maNDalAkShI cha yA bhavet | bhartA cha mriyate tasyA niyataM duHkhabhAginI || 1\,64\.3|| pUrNachandramukhI kanyA bAlasUryasamaprabhA | vishAlanetrA bimboShThI sA kanyA labhate sukham || 1\,64\.4|| rekhAbhirbahubhiH kleshaM svalpAbhirdhanahInatA | raktAbhiH sukhamApnoti kR^iShNAbhiH preShyatAMvrajet || 1\,64\.5|| kArye cha mantrI satstrI syAtsatI (khI) syAtkaraNeShu cha | streheShu bhAryA mAtA syAdveshyA cha shayane shubhA || 1\,64\.6|| a~NkushaM kuNDalaM chakraM yasyAH pANitale bhavet | putraM prasUyate nArI narendraM labhate patim || 1\,64\.7|| yasyAstu romashau pArshvau romashau cha payodharau | annatau chAdharoShThau cha kShipraM mArayate patim || 1\,64\.8|| yasyAH pANitale rekhA prAkArastoraNaM bhavet | api dAsakule jAtA rAj~nItvamupagachChati || 1\,64\.9|| udvR^ittA kapilA yasya romarAjI nirantaram | api rAjakule jAtA dAsItvamupagachChati || 1\,64\.10|| yasyA anAmikA~NguShThau pR^ithivyAM naiva tiShThataH | patiM mArayate kShipraM svechChAchAreNa vartate || 1\,64\.11|| yasyA gamanamAtreNa bhUmikampaH prajAyate | patiM mArayate kShipraM svechChAchAreNa vartate || 1\,64\.12|| chakShuH snehena saubhAgyaM dantasnehena bhojanam | tvachaH snehena shAyyAM cha pAdasnehena vAhanam || 1\,64\.13|| snigdhonnatau tAmranakhau nAryAshcha charaNau shubhau | matsyA~NkushAbjachihnau cha chakralA~NgalalakShitau || 1\,64\.14|| asvedinau mUdutalau prashastau charaNau striyAH | shubhe ja~Nghe virome cha UrU hastikaropamau || 1\,64\.15|| ashvatthapatrasadR^ishaM vipulaM guhyamuttamam | nAbhiH prashastA gambhIrA dakShiNAvartikA shubhA | aromA trivalI nAryA hR^itstanau romavarjitau || 1\,64\.16|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jyotiH shAstre sAmudrike strIlakShaNanirUpaNaM nAma chatuH ShaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 65 hariruvAcha | samudroktaM pravakShyAmi narastrIlakShaNaM shubham | yena vij~nAtamAtreNa atItAnAgatApramA || 1\,65\.1|| asvedinau mR^idutalau kamalodarasannibhau | shleShTA~NgulI tAmranakhau pAdAviShNau shirojjhitau || 1\,65\.2|| kUrmonnatau gUDhagulphau supArShNo nR^ipateH smR^itau | shU(sar) pAkArau virUkShau cha vakrau pAdau shirAlakau || 1\,65\.3|| saMshuShkau pANDuranakhau niH svasya viralA~NgulI | mArgAyotkaNTakau pAdau kaShAyasadR^ishau tathA || 1\,65\.4|| vichChittidau cha vaMshasya brahmanghau sha~Nku (pakra) sannibhau | agamyAgamane prItau ja~NghA viralaromikA || 1\,65\.5|| mR^iduromA samA ja~NghA tathA karikaraprabhA | Uravo jAnavastulyA nR^ipasyopachitAH smR^itAH || 1\,65\.6|| niH svasya sR^igAlaja~NghA raumaikaikaM chakUpake | nR^ipANAM shrotriyANAM cha dvedve shriye cha dhImatAm || 1\,65\.7|| tryAdyairniH svA mAnavAH syurduHsvabhAjashcha ninditAH | keshAshcha vai ku~nchitAshcha pravAse mriyate naraH || 1\,65\.8|| nirmAMsajAnuH saubhAgyamalpairnimnai ratiH striyAH | vikaTaishcha daridrAH syuH samAMsai rAjyameva cha || 1\,65\.9|| mahadbhirAyurAkhyAtaM hyalpali~Ngo dhanI naraH | apatyarahitashchaiva sthUlali~Ngo ghanojjhitaH || 1\,65\.10|| meDhe vAmanate chaiva sutArtharahito bhavet | vakre.anyathA putravAntsyAddAridryaM vinatetvadhaH || 1\,65\.11|| alpe tvatanayo li~NgeshirAle.atha sukhI naraH | sthUlagranthiyute li~Nge bhavetputrAdisaMyutaH || 1\,65\.12|| koshagUDhe dIrghairbhugnaishcha dhanavarjitaH | balavAnyuddhashIlashcha laghushektaH sa eva cha || 1\,65\.13|| durbalastvekavR^iShaNo viShamAbhyA~nchalaH striyAm | samAbhyAM kShitipaH proktaH pralambena shatAbdavAn || 1\,65\.14|| udvR^iM (ddha) tAbhyAM cha bahvAyU rUkShairmaNibhirIshvaraH | pANDarairmaNibhirniH svA malinaiH sukhabhAginaH || 1\,65\.15|| sashabdaniH shabdamUtrAH syudaMridrAshcha mAnavAH | ekadvitrichatuH pa~nchaShaDbhirdhArAbhireva cha || 1\,65\.16|| dakShiNAvartachalitamUtrA bhishcha nR^ipAH smR^itAH | vikIrNamUtrA niH svAshcha pradhAnasukhadAyikAH || 1\,65\.17|| ekadhArAshcha vanitAH snigdhairmaNibhirunnataiH | samaiH strIratnadhanino madhye nimnaishcha kanyakAH || 1\,65\.18|| shuShkairnishvA vishuShkaishcha durbhagAH parikIrtitAH | puShpagandhe nR^ipAH shukre madhugandhe dhanaM bahuH || 1\,65\.19|| putrAH shukre matsyagandhe tanushukre cha kanyakAH | mahAbhogI mAMsagandhe yajvA syAnmadagandhini || 1\,65\.20|| daridraH kShAragandhe cha dIrghAyuH shIghramaithunI | ashIghramaithunyalpAyuH sthUlasphiksyAddhanojjhitaH || 1\,65\.21|| mAMsalasphiksukhI syAchcha siMhasphikbhUpatiH smR^itaH | bhavetsiMhakaTI rAjA niH svaH kapikaTirnaraH || 1\,65\.22|| sarpodarA daridrAH syuH piTharaishcha ghaTaiH samaiH | dhanino vipulaiH pArshvairniH svA raktaishcha nimnagaiH || 1\,65\.23|| samakakShAshcha bhogADhyA nimnakakShA dhanojjhitAH | nR^ipAshchonnatakakShAH syurjihnA viShamakakShakAH || 1\,65\.24|| matsyodarA bahudhanA nAbhibhiH sukhinaH smR^itAH | vistIrNAbhirbahulAbhirnimnAbhiH kleshabhAginaH || 1\,65\.25|| balimadhyagatA nAbhiH shUlabAdhAM karoti hi | vAmAvartashcha sAdhyaM vai medhAM dakShiNatastathA || 1\,65\.26|| pArshvAyatA chirAyurdA tUpaviShTA dhaneshvaram | adho gavADhyaM kuryAchcha nR^ipatvaM padmakarNikA || 1\,65\.27|| ekabaliH shatAyuH syAchChrIbhogI dvivaliH smR^itaH | trivaliH kShmApa AchArya R^ijubhirvAlibhiH sukhI || 1\,65\.28|| agamyAgAmI jihmabalirbhUpAH pArshvaishcha mAMsalaiH | mR^idubhiH susamaishchaiva dakShiNAvartaromabhiH || 1\,65\.29|| viparItaiH parapreShyA nirdravyAH sukhavarjitAH | anuddhataishchUchukaishcha bhavanti subhagA narAH || 1\,65\.30|| nirdhanA viShamairderghaiH pItopachitakairnR^ipAH | samonnataM cha hR^idayamakampaM mAMsalaM pR^ithu || 1\,65\.31|| nR^ipANAmadhamAnAM cha khararomashirAlakam | arthavAnsamavakShAH syAtpInairvakShobhirUrjitaH || 1\,65\.32|| vakShobhirviShamairniH svaH shastreNanidhanAstathA | viShamairjatrubhirniH svA asthinaddhaishcha mAnavAH || 1\,65\.33|| unnatairbhogino nimnairniH svAH pInairdhanAnvitAH | niH svashchipiTakaNThaH syAchChirAshuShkagalaH sukhI || 1\,65\.34|| shUraH syAnmahiShagrIvaH shAstrAtto mR^igakaNThakaH | kambugrIvashcha nR^ipatirlambakaNTho.atibhakShakaH || 1\,65\.35|| aromashA bhugnapR^iShThaM shubhaM chAshubhamanyathA | kakShAshvatthadalA shreShThA sugandhirmR^igaromikA || 1\,65\.36|| anyathA tvarthahInAnAM dAridryasya cha kAraNam | samAsau chaiva bhugnAlpau shliShTau cha vipulau shubhau || 1\,65\.37|| AjAnulambitau bAhU vR^ittau pInau nR^ipeshvare | niH svAnAM romashau hrasvau shreShThau karikara prabhau || 1\,65\.38|| hastA~Ngulaya eva syuvAyudvArayutAH shubhAH | medhAvinAM cha sUkShmAH syurbhR^ityAnAM chipiTAH smR^itAH || 1\,65\.39|| sthUlA~NgulIbhirniH svAH syurnatAH syuH sukR^ishaistadA | kapitulyakarAH niH svA vyAghratulyakarairbalam || 1\,65\.40|| pitR^ivittavinAshashcha nimnAtkaratalAnnarAH | maNibandhairnigUDhaishcha sushliShTaiH shubhagandhibhiH || 1\,65\.41|| nR^ipA hInAH karachChaidaiH sashabdairdhanavarjitAH | saMvR^itaishchaiva nimnaishcha dhaninaH parikIrtitAH || 1\,65\.42|| prottAnaka radAtAro viShamairviShamA narAH | karaiH karatalaishchaiva lAkShAbhairIshvarAstalaiH || 1\,65\.43|| paradAraratAH pItairUkShairniH svA narA matAH | tuShatulyanakhAH klIbAH kuTilaiH sphuTitairnarAH || 1\,65\.44|| niH svAshcha kunakhaistadvadvivarNaiH paratarkakAH | tAmrairbhUpA dhanADhyAshcha a~NguShThaiH sayavaistathA || 1\,65\.45|| a~NguShThamUlajaiH putrI syAddIrghA~NguliparvakaH | dIrghAyuH subhagashchaiva nirdhano viralA~NguliH || 1\,65\.46|| ghanA~Ngulishcha sadhanastisro rekhAshchayasya vai | nR^ipateH karatalagA maNibandhAtsamutthitAH || 1\,65\.47|| yugamInA~Nkitanaro bhavetsatraprado naraH | vajrAkArAshcha dhaninAM matsyapuchChanibhA budhe || 1\,65\.48|| sha~NkhAtapatrashivikAgajapadmopamA nR^ipe | kumbhA~NkushapatAkAbhA mR^iNAlAbhA nidhIshvare || 1\,65\.49|| dAmAbhAshcha gavADhyAnAM svastikAbhA nR^ipeshvare | chakrAsitomaradhanuH kuntAbhA nR^ipateH kare || 1\,65\.50|| alUkhalAbhA yaj~nADhyA vedIbhA chAgnihotriNi | vApIdevakulyAbhAstrikoNAbhAshchadhArmike || 1\,65\.51|| a~NguShThamUlagA rekhAH putrAH sUkShmAshcha dArikAH | pradeshinIgatA rekhA kaniShThAmUlagAminI || 1\,65\.52|| shatAyuShaM cha kurute ChinnayA taruto bhayam | niH svAshcha bahurekhAH syunirdravyAshchibukaiH kR^ishaiH || 1\,65\.53|| mAMsalaishcha dhanopetA AraktairadharairnR^ipAH | bimbopamaishcha sphuTitairoShThairUkShaishchakaNDitaiH || 1\,65\.54|| viShamairdhanahInAshcha dantAH snigdhA ghanAH shubhAH | tIkShNA dantAH samAH shreShThA jihvA raktA samA shubhA || 1\,65\.55|| shlakShNA dIrghA cha vij~neyA tAlU shvete dhanakShaye | kR^iShNe cha paruSho vakraM samaM saumyaM cha saMvR^itam || 1\,65\.56|| bhUpAnAmamalaM shlakShNaM viparItaM cha duHkhinAm | mahA duHkhaM durbhagANAM strImukhaM putramApnuyAt || 1\,65\.57|| ADhyAnAM vartulaM vakraM nirdravyANAM cha dIrghakam | bhIruvakraH pApakarmA dhUrtAnAM chaturashrakam || 1\,65\.58|| nimnaM vakramaputrANAM kR^ipaNAnAM cha hrasvakam | sampUrNaM bhoginAM kAntaM shmashru snigdhaM shubhaM mR^idu || 1\,65\.59|| saMhataM chAsphuTitAgraM raktashmashrushcha chaurakaH | raktAlpaparuShashmashrukarNAH syuH pApamR^ityavaH || 1\,65\.60|| nirmAMsaishchipiTairbhogAH kR^ipaNA hrasvakarNakAH | sha~NkukarNAshcha rAjAno romakarNA gatAyuShaH || 1\,65\.61|| bR^ihatkarNAshcha dhaninorAjAnaH parikIrtitAH | karNaiH snigdhAvanaddhaishcha vyAlambairmAMsalairnR^ipAH || 1\,65\.62|| bhogI vai nimnagaNDaH syAnmatrI sampUrNagaNDakaH | shukanAsaH sukhI syAchcha shuShkanAso.atijIvanaH || 1\,65\.63|| ChinnAgrakUpanAsaH syAdagamyAgamane rataH | dIrghanAse cha saubhAgyaM chaurashchAku~nchitendriyaH || 1\,65\.64|| mR^ityushchipiTanAse syAddhIno bhAgyavatAM bhavet | svalpachChidrau supuTau cha avakrau cha nR^ipeshvare || 1\,65\.65|| krUre dakShiNavakrA syAdvalinAM cha kShutaM sakR^it | syAdviniShpiNDitaM hrAdi sAnunAdaM cha jIvakR^it || 1\,65\.66|| vakrAntaiH padmapatrAbhairlochanaiH sukhabhAginaH | mArjAralochanaiH pApmA durAtmA madhupi~NgalaiH || 1\,65\.67|| krUrAH kekaranetrAshcha haritAkShAH sakalmaShAH | jihyaishcha lochanaiH shUrAH senAnyo gajalochanAH || 1\,65\.68|| gambhIrAkShA IshvarAH syurmantriNaH sthUlachakShuShaH | nIlotpa lAkShA vidvAMsaH saubhAgyaM shyAmachakShuShAm || 1\,65\.69|| syAtkR^iShNatArakAkShANAmakShNAmutpATanaM kila | maNDalAkShAshcha pApAH syurniH svAH syurdenalochanAH || 1\,65\.70|| dR^iksnigdhA vipulA bhoge alpAyuradhikonnatA | vishAlonnatA sukhinI daridrA viShamabhruvaH || 1\,65\.71|| ghanadIrghAsusaktabhrUrbAlendUnnatasubhruvaH | ADhyo niH svashcha khaNDabhrR^irmadhye cha vinatabhruvaH || 1\,65\.72|| strIShu gamyAsu saktAH syuH sutArthe parivarjitAH | annatairvipulaiH sha~NkhairlalATairviShamaistathA || 1\,65\.73|| nirdhanA dhanavantashcha ardhendusadR^ishairnarAH | AchAryAH shuktivishAlaiH shirAlaiH pApakAriNaH || 1\,65\.74|| annatAbhaiH shirAbhishcha svastikAbhirdhaneshvarAH | nimnairlalATairbandhArhAH krUrakarmaratAstathA || 1\,65\.75|| saMvR^itaishcha lalATaishcha kR^ipaNA unnatairnR^ipAH | anashru snigdharuditamadInaM shubhadaM nR^iNAm || 1\,65\.76|| prachurAshrudInaM rUkShaM cha ruditaM cha sukhAvaham | akampaM hasitaM shreShThaM mIlitAkShamaghAvaham || 1\,65\.77|| asakR^iddhasitaM duShTaM sonmAdasya hyanekadhA | lalATopasR^itAstisro rekhAH syuH shatavarShiNAm || 1\,65\.78|| nR^ipatvaM syAchchatasR^ibhirAyuH pa~nchanavatyatha | arekheNAyurnavatirvichChinnAbhishcha puMshlalAH || 1\,65\.79|| keshAntopagatAbhishcha ashItyAyurnaro bhavet | pa~nchabhiH saptabhiH ShaDbhiH pa~nchAshadvahubhistathA || 1\,65\.80|| chatvAriMshachcha vakrAbhistriMshadbhrUlagnagAmibhiH | viMshatirvAmavakrA bhirAyuH kShudrAbhiralpakam || 1\,65\.81|| ChatrAkAraiH shirobhistu nR^ipA nimnashirA dhanI | chipiTaishcha piturmR^ityurgavAdyAH parimaNDalaiH || 1\,65\.82|| ghaTamUrdhA pAparuchirdhanAdyaiH parivarjitaH | kR^iShNairAku~nchitaiH keshaiH snigdhairekaikasambhavaiH || 1\,65\.83|| abhinnAgraishcha mR^idubhirna chAtibahubhirnR^ipAH | bahumUlaishcha viShamaiH sthUlAgraiH kapilaistathA || 1\,65\.84|| niH svAshchaivAtikuchilairghanairasita (dhika) mUrdhajaiH | yadyadgAtraM mahArUkShaM shirAlaM mAMsavarjitam || 1\,65\.85|| tattatsyA dashubhaM sarvaM tato.anyathA | vipulastriShu gambhIro dIrghaH sUkShmashcha pa~nchasu || 1\,65\.86|| ShaDunnatashchaturhrasvo raktaH saptasvasau nR^ipaH | nAbhiH svarashcha sasattvaM cha trayaM gambhIramIritam || 1\,65\.87|| puMsaH syAdativistIrNaM lalATaM vadanaM hyuraH | chakShuH kakShA nAsikA cha ShaTsyurnR^ipakR^ikATikAH || 1\,65\.88|| unnatAni cha hrasvani ja~NghA grIvA cha li~Ngakam | pR^iShThaM chatvAri raktAni karatAlvadharA nakhAH || 1\,65\.89|| netrAntapAdajihvauShThAH pa~ncha sUkShmANi santi vai | dashanA~NguliparvANi nakhakeshatvachaH shubhAH || 1\,65\.90|| dIrghAH stanAntaraM bAhudantalochananAsikAH | narANAM lakShaNaM proktaM vadAmi strIShu lakShaNam || 1\,65\.91|| rAj~nyAH snigdhau samau pAdau talau tAmrau nakhau tathA | shliShTA~NgulI chonnatAgrau tAM pApya nR^ipatirbhavet || 1\,65\.92|| nigUDhagulphopachitau padmakAntitalau shubhau | asvedinau mR^idutalau matsyA~NkushaghvajA~nchitau || 1\,65\.93|| vajrAbjahalachihnau cha dAsyAH pAdau tato.anyathA | ja~Nghe cha romarahite suvR^itte vishire shubhe || 1\,65\.94|| anulbaNaM sandhideshaM samaM jAnudvayaM shubham | UrU karikarAkArAvaromau cha samau shubhau || 1\,65\.95|| ashvatthapatrasadR^ishaM vipulaM guhyamuttamam | shroNIlalATakaM strINAmUru kUrmonnataM shubham || 1\,65\.96|| gUDho maNishcha shubhado nitambashcha guruH shubhaH | vistIrNamAMsopachitA gambhIrA vipulA shubhA || 1\,65\.97|| nAbhiH pradakShiNAvartA madhyaM tribalishobhitam | aromashau stanau pInau ghanAvaviShamau shubhau || 1\,65\.98|| kaThinau romashA shastA mR^idugrIvA cha kambubhA | AraktAvadharau shreShThau mAMsalaM vartulaM mukham || 1\,65\.99|| kundapuShpasamA dantA bhAShitaM kokilAsamam | dAkShiNyayuktamashaThaM haMsashabdasukhAvaham || 1\,65\.100|| nAsA samA samapuTA strINAM tu ruchirA shubhA | nIlotpalanibhaM chakShurnAsAlagnaM na lambakam || 1\,65\.101|| na pR^ithU bAlendunibhe bhruvau chAtha lalATakam | shubhamardhendusaMsthAnamatu~NgaM syAdalomasham || 1\,65\.102|| sumAMsalaM karNayugmaM samaM mR^idu samAhitam | snigdhA nIlAshcha mR^idavo mUrdhajAH ku~nchitAH kachAH || 1\,65\.103|| strINAM samaM shiraH shreShThaM pAde pANitale.atha vA | vAjiku~njarashrIvR^ikShayUpeShuyavatomaraiH || 1\,65\.104|| dhvajachAmaramAlAbhiH shailakuNDalavedibhiH | sha~NkhAtapatrapadmaishcha matsyasvastikasadrathaiH || 1\,65\.105|| lakShaNaira~NkushAdyaishcha striyaH syU rAjavallabhAH | nigUDhamaNibandhau cha padmagarbhopamau karau || 1\,65\.106|| na nimnaM nonnataM strINAM bhavetkaratalaM shubham | rekhAnvitaM tvavidhavAM kuryAtsaMbhoginIM striyam | rekhA yA maNibandhotthA gatA madhyA~NguliM kare || 1\,65\.107|| gatA pANitale yA cha yordhvapAdatale sthitA | strINAM puMsAM tathA sA syAdrAjyAya cha sukhAya cha || 1\,65\.108|| kaniShThikAmUlabhavA rekhA kuryAchChatAyuSham | pradeshinImadhyamAbhyAmantarAlagatA satI || 1\,65\.109|| UnA UnAyuShaM kuryAdrekhAshchA~NguShThamUlagAH | bR^ihatyaH putrAstanvyastu pramadAH parikIrtitAH || 1\,65\.110|| svalpAyuSho bahu (laghu) chChinnA dIrghAChinnA mahAyuSham | shubhaM tu lakShaNaM strINAM proktaM tvashubhamanyathA || 1\,65\.111|| kaniShThikAnAmikA vA yasyA na spR^ishate mahIm | a~NguShThaM vA gatAtItya tarjanI kulaTA cha sA || 1\,65\.112|| UrdhvaM dvAbhyAM piNDikAbhyAM ja~Nghe chAtishirAlake | romashechAtimAMse cha kumbhAkAraM tathodaram || 1\,65\.113|| vAmAvartaM nimnamalpaM duHkhitAnAM cha guhyakam | grIvayA hrasvayA niH svA dIrghayA cha kulakShayaH || 1\,65\.114|| pR^ithulayA prachaNDAshcha striyaH syurnAtra saMshayaH | kekare pi~Ngale netre shyAme lolekShaNA satI || 1\,65\.115|| smite kUpe gaNDayoshcha sA dhruvaM vyabhichAriNI | pralambinI lalATe tu devaraM hanti chA~NganA || 1\,65\.116|| udare shvashuraM hanti patiM hanti sphichordvayoH | yA tu romottarauShThI syAnna shubhA bhartureva hi || 1\,65\.117|| stanau saromAvashubhau karNau cha viShamau tathA | karAlA viShamA dantAH kleshAya cha bhavanti te || 1\,65\.118|| chauryAya kR^iShNamAMsAshcha dIrghA bhurtushcha mR^ityave | kravyAdarUpairhastaishcha vR^ikakAkAdisannibhaiH || 1\,65\.119|| shirAlairviShamaiH shuShkairvittahInA bhavanti hi | samunnatottareShThI yA kalahe rUkShabhAShiNI || 1\,65\.120|| strIShu doShA virUpAsu patrAkAro guNAstataH | narastrIlakShaNaM proktaM vakShye tajj~nAnadAyakam || 1\,65\.121|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jyotiH shAstre sAmudrike strInaralakShaNaM nAma pa~nchaShaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 66 hariruvAcha | nirlakShaNA shubhA syAchcha chakrA~NkitashilArchanAt | Adau sudarshano mUrtirlakShmInArAyaNaH paraH || 1\,66\.1|| trichakro.asAvachyutaH syAchchatushchakrashchaturbhujaH | vAsudevashcha pradyumnastataH sa~NkarShaNaH smR^itaH || 1\,66\.2|| puruShottamashchAShTamaH syAnnavyUho dashAtmakaH | ekAdasho.aniruddhaH syAddvAdasho dvAdashAtmakaH || 1\,66\.3|| ata UrdhvamanantaH syAchChakre rekAdikaiH kramAt | sudarshanA lakShitAshcha pUjitAH sarvakAmadAH || 1\,66\.4|| shAlagrAmashilA yatra devo dvAravatIbhavaH | ubhayoH saMgamo yatra tatra muktirna saMshayaH || 1\,66\.5|| shAlagrAmo dvArakA cha naimiShaM puShkaraM gayA | vArANasI prayAgashcha kurukShetraM cha sUkaram || 1\,66\.6|| ga~NgA cha narmadA chaiva chandrabhAgA sarasvatI | puruShottamo mahAkAlastIrthAnyetAni sha~Nkara || 1\,66\.7|| sarvapApaharANyeva bhuktamuktipradAni vai | prabhavo vibhavaH shuklaH pramodo.atha prajApatiH || 1\,66\.8|| a~NgirAH shrImukho bhAvaH yuvA dhAtA tathaiva cha | Ishvaro bahudhAnyashcha pramAthI vikramo viShuH || 1\,66\.9|| chitrabhAnuH svabAnushcha tAraNaH pArthivo vyayaH | sarvajitsarvadhArI cha virodhI vikR^itiH kharaH || 1\,66\.10|| nandano vijayashchaiva jayo manmathadurmukhau | hemalambo vilaMbashcha vikAraH sharvarI plavaH || 1\,66\.11|| shubhakR^ichChobhanaH krodhI vishvAvamuparAbhavau | plava~NgaH kIlakaH saumyaH sAdhAraNavirodhakR^it || 1\,66\.12|| paridhAvI pramAdI cha Anando rAkShaso nalaH | pi~NgalaH kAlasiddhArthau raudrirvai durmatistathA || 1\,66\.13|| dundubhI rudhirodgArI raktAkShaH krodhano.akShayaH | ashobhanAH shobhanAshcha nAmnaivaite hi vatsarAH || 1\,66\.14|| kAlaM vakShyAmi saMsiddhyai rudra pa~nchasvarodayAt | rAjA sA(mA) jA udAsA cha pIDA mR^ityustathaiva cha || 1\,66\.15|| A I U ai au svarAMshcha likhetpa~nchAgnikoShThake | Urdhvatiryaggatai rekhaiH ShaDvahnikramamAgataiH || 1\,66\.16|| tithI ekA gnikoShTheShu trayo rAjAtha sA (mA) jayAH | udAsAmR^ityupIDAshcha kujaH somasutaH kramAt || 1\,66\.17|| gurushukrau cha mandashcha ravichandrau yathoditam | revatyAdimR^igAntAshcha R^ikShANi prathamA kalA || 1\,66\.18|| pa~nchapa~nchAnyatra bhAni chaitrAdya udayastathA | dvAdashAhairdvayormAsanAmnorAdyakSharaM tathA || 1\,66\.19|| kalAli~NgA cha yA tiShThetpa~nchamastasya vai mR^itiH | kalA tithistathA vAro nakShatraM mAsameva cha || 1\,66\.20|| nAmodayasya pUrvaM cha tathA bhavati nAnyathA | OM kShaiM (kShauH) shivAya namaH || 1\,66\.21|| kShAmAdya~NgashivAmIkShA viShagrahamatirhara | trailokyamohanaM bIjaM nR^isiMhasya tu padma(nna)gam || 1\,66\.22|| mR^ityu~njayo gaNo lakShmI rochanAdyaistu lekhitaH | bhUrje tu dhAritAH kaNThe bAhau cheti jayAdidAH || 1\,66\.23|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jyotiH shAstre shAlagrAmaShaShTyUbdasvarodayAnAM nirUpaNaM nAma ShaTShaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 67 (iti jyotiH shAstraM samAptam) | sUta uvAcha | hareH shrutvA haro gaurIM dehasthaM j~nAnamabravIt || 1\,67\.1|| kujo vahnI raviH pR^ithvI saurirApaH prakIrtitaH | vAyusaMsthAsthito rAhurdakSharandhrAvabhAsakaH || 1\,67\.2|| guruH shukrastathA saumyashchandrashchaiva chaturthakaH | vAmanADIM tu madhyasthAM kArayedAtmanastathA || 1\,67\.3|| yadAchara ilAyuktastadA karmasamAcharet | sthAnasevAM tathA dhyAnaM vANijyaM rAjadarshanam || 1\,67\.4|| anyAni shubhakarmANi kArayeta prayatnataH | dakShanADIpravAhe tu shanirbhaumashcha saihikaH || 1\,67\.5|| inashchaiva tathApye pApAnAmudayo bhavet | shubhAshubhaviveko hi j~nAyate tu svarodayAt || 1\,67\.6|| dehamadhye sthitA nADyo bahurUpAH suvistarAH | nAbheradhastAdyaH kandastva~NkurAstatra nirgatAH || 1\,67\.7|| dvisaptatisahasrANi nAbhimadhye vyavasthite | chakravachcha sthitAstAstu sarvAH prANaharAH smR^itAH || 1\,67\.8|| tAsAM madhye trayaH shreShThA vAmadakShaiNamadhyamAH | vAmA somAtmikA proktA dakShiNA ravisannibhA || 1\,67\.9|| madhyamA cha bhavedagniH phalantI kAlapUriNI | vAmA hyamR^itarUpA cha jagadApyAyane sthitA || 1\,67\.10|| dakShiNA raudrabhAgena jagachChoShayate sadA | dvayorvAhe tu mR^ityuH syAtsarvakAryavinAshinI || 1\,67\.11|| nirgame tu bhavedvAmA praveshe dakShaiNA smR^itA | iDAchAre tathA saumyaM chandrasUryagatastathA || 1\,67\.12|| kArayetkrUra karmANi prANe pi~NgalasaMsthite | yAtrAyAM sarvakAryeShu viShApahAraNe iDA || 1\,67\.13|| bhojane maithune yuddhe pi~NgalA siddhidAyikA | uchchATamAraNAdyeShu karmasveteShu pi~NgalA || 1\,67\.14|| maithune chaiva saMgrAme bhojane siddhidAyikA | shobhaneShu cha kAryeShu yAtrAyAM viShakarmaNi || 1\,67\.15|| shAntimuktyarthasiddhyai cha iDA yojyA narAdhipaiH | dvAbhyAM chaiva pravAhe cha krUrasaumyavivarjane || 1\,67\.16|| viShavattaM tu jAnIyAtsaMsmarettu vichakShaNaH | saumyAdishubhakAryeShu lAbhAdijayajIvite || 1\,67\.17|| gamanAgamane chaiva vAmA sarvatra pUjitA | yuddhAdibhojane ghAte strINAM chaiva tu saMgame || 1\,67\.18|| prashastA dakShiNA nADI praveshe kShudrakarmaNi | shubhAshubhAni kAryANi lAbhAlAbhau jayAjayau || 1\,67\.19|| jIvAjIvAya yatpR^ichChenna sidhyati cha madhyamA | vAmAchAre.athavA dakShe pratyaye yatra nAyakaH || 1\,67\.20|| tanusthaH pR^ichChate yastu tatra siddhirna saMshayaH | vaichChando vAmadevastu yadA vahati chAtmani || 1\,67\.21|| tatra bhAge sthitaH pR^ichChetsiddhirbhavati niShphalA | vAme vA dakShiNe vApi yatra saMkramate shivA || 1\,67\.22|| ghore ghorANi kAryANi saumye vai madhyamAni cha | prasthite bhAgato haMse dvAbhyAM vai sarvavAhinI || 1\,67\.23|| tadA mR^ityuM vijAnIyAdyogI yogavishAradaH | yatrayatra sthitaH pR^ichChedvAmadakShiNasamukhaH || 1\,67\.24|| tatratatra samaM dishyAdvAtasyodayanaM sadA | agrato vAmikA shreShThA pR^iShThato dakShiNA shubhA || 1\,67\.25|| vAmena vAmikA proktA dakShiNe dakShiNA shubhA | vAme vAmA shubhe chaiva dakShiNe dakShiNA shubhA || 1\,67\.26|| jIvo jIvati jIvena yachChUnyaM tastvaro bhavet | yatki~nchitkAryamuddiShTaM jayAdishubhalakShaNam || 1\,67\.27|| tatsarvaM pUrNanADyAM tu jAyate nirvikalpataH | anyanADyAdiparyantaM pakShatrayamudAhR^itam || 1\,67\.28|| yAvatShaShThI tu pR^ichChAyAM pUrNAyAM prathamo jayet | riktAyAM tu dvitIyastu kathayettadasha~NkitaH || 1\,67\.29|| vAmAchArasamo vAyurjAyate karmasiddhidaH | pravR^itte dakShiNe mArge viShame viShamAkSharam || 1\,67\.30|| anyatra vAmavAhe tu nAma vai viShamAkSharam | tadAsau jayamApnoti yodhaH saMgrAmamadhyataH || 1\,67\.31|| dakShavAtapravAhe tu yadi nAma samAkSharam | jA(ja) yate nAtra sandeho nADImaghye tu lakShayet || 1\,67\.32|| pi~NgalAntargate prANe shamanIyAhavaM jayet | yAvannADyudayaM chArastAM dishaM yAvadApayet || 1\,67\.33|| na dAtuM jAyate so.api nAtra kAryA vichAraNA | atha saMgrAmamadhye tu yatra nADI sadA vahet || 1\,67\.34|| sA dishA jayamApnoti shUnye bha~NgaM vinirdishet | jAtachAre jayaM vidyAnmR^itake mR^itamAdishet || 1\,67\.35|| jayaM parAjayaM chaiva yo jAnAti sa paNDitaH | vAme vA dakShiNe vApi yatra sa~ncharate shivam || 1\,67\.36|| kR^itvA tatpadamApnoti yAtrA santatashobhanA | shashisUryapravAhe tu sati yuddhaM samAcharet || 1\,67\.37|| yastu pR^ichChati tatrasthaH sa sAdhurjayatidhruvam | yAM dishaM vahate vAyustAM dishaM yAvadAjayaH || 1\,67\.38|| jAyate nAtra sandeha handro yadyagrataH sthitaH | meShyAdyA dasha yA nADyo dakShiNA vAma saMsthitAH || 1\,67\.39|| charesthire tadvimArge tAdR^ishetAdR^ishe kramAt | nirgame nirgamaM yAti saMgrahe saMgrahaM viduH || 1\,67\.40|| pR^ichChakasya vachaH shrutvA ghaNTAkAreNa lakShayet | vAme vA dakShiNe vApi pa~nchatattvasthitaH shive || 1\,67\.41|| Urdhve.agniradha Apashcha tiryaksaMsthaH prabha~njanaH | madhye tu pR^ithivI j~neyA nabhaH sarvatra sarvadA || 1\,67\.42|| Urdhve mR^ityuradhaH shAntistiryakchochchATayetsudhIH | madhye stambhaM vijAnIyAnmokShaH sarvatra sarvage || 1\,67\.43|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe svarodaye shubhAshubhanirUpaNaM nAma saptaShaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 68 sUta uvAcha | parikShAM vachmiratnAnAM balo nAmAsuro.abhavat | indrAdyA nirjitAstena vijetuM tairna shakyate || 1\,68\.1|| varavyAjena pashutAM yAchitaH sa surairmakhe | balo dadau sa (sva) pashutAmatisattva surairhataH || 1\,68\.2|| pashuvatsa vishastastaiH svavAkyAshaniyantritaH | balo lokoparAya devAnAM hitakAmyayA || 1\,68\.3|| tasya sattvavishuddhasya vishuddhena cha karmaNA | kAyasyAvayavAH sarve ratnabIjatvamAyayuH || 1\,68\.4|| devAnAmatha yakShANAM siddhAnAM pavanAshinAm | ratnabIjaMsva(jama)yaM grAhaH sumahAnabhavattadA || 1\,68\.5|| teShAM tu patatAM vegAdvimAnena vihAyasA | yadyatpapAta ratnAnAM bIjaM krachana ki~nchana || 1\,68\.6|| mahodadhau sariti vA pavarta kAnane.api vA | tattadAkaratAM yAtaM sthAnamAdheyagauravAt || 1\,68\.7|| teShu rakShoviShavyAlavyAdhighnAnyaghahAni cha | prAdurbhavanti ratnAni tathaiva viguNAni cha || 1\,68\.8|| vajraM muktAmaNayaH sapadmarAgAH samarakatAH proktAH | api chendranIlamaNivaravaidUryAH puShparAgAshcha || 1\,68\.9|| karketanaM sapulakaM rudhirAkhyasamanvitaM tathA sphaTikam | vidrumamaNishcha yatnAduddiShTaM saMgrahe tajj~naiH || 1\,68\.10|| AkAravarNau prathamaM guNadoShau tatphalaM parIkShA cha | mUlyaM cha ratnakushalairvij~neyaM sarvashAstrANAm || 1\,68\.11|| kulagneShUpajAyante yAni chopahate.ahani | dauShaistAnyapiyujyante hIyante guNasampadA || 1\,68\.12|| parIkShAparishuddhAnAM ratnAnAM pR^ithivIbhujA | dhAraNaM saMgraho vApi kAryaH shriyamabhIpsatA || 1\,68\.13|| shAstraj~naH kushalAshchApi ratnabhAjaH parIkShakAH | ta eva mUlyamAtrAyA vettAraH parikIrtitAH || 1\,68\.14|| mahA prabhAvaM vibudhairyasyamAdvajramudAhR^itam | vajrapUrvA parIkSheyaM tato.asmAbhiH prakIrtyate || 1\,68\.15|| tasyAsthilesho nipapAta yeShu bhuvaH pradesheShu katha~nchideva | vajrANi vajrAyudhanirjigIShorbhavanti nAnAkR^itimanti teShu || 1\,68\.16|| haimamAta~NgasaurAShTrAH pauNDrakAli~NgakosalAH | veNvAtaTAH sasauvIrA vajrasyAShTa vihArakAH || 1\,68\.17|| AtAmrA himashailajAshcha shashibhA veNvAtaTIyAH smR^itAH sauvIre tvasitAbjameghasadR^ishAstAbhrAshcha saurAShTrajAH | kAli~NgAH kana kAvadAtaruchirAH pItaprabhAH kosale shyAmAH puNDrabhavA mata~NgaviShaye nAtyantapItaprabhAH || 1\,68\.18|| atyarthaM laghu varNatashcha guNavatpArshveShu samyaksamaMrekhAbindukala~NkakAkapadakatrAsAdibhirvarjitam | loke.asminparAmANumAtramapi yadvajraM krachiddR^ishyate tasmindevasamAshrayo hyavitathastIkShNAgradhAraM yadi || 1\,68\.19|| vajreShu varNayuktyA devAnAmapi vigrahaH proktaH | varNebhyashcha vibhAgaH kAryo varNAshrayAdeva || 1\,68\.20|| haritasitapItapi~NgashyAmAstAmrAH svabhAvato ruchirAH | harivaruNashakrahutavahapitR^ipatimarutAM svakA varNAH || 1\,68\.21|| viprasya sha~NkhakumudasphaTikAvadAtaH syAtkShatriyasya shashababhruvilochanAbhaH | vaishyasya kAntakadalIdalasannikAshaH shUdrasya dhautakaravAlasamAnadIptiH || 1\,68\.22|| dvau vajravarNau pR^ithivIpatInAM sadbhiH pradiShTau na tu sArvajanyau | yaH syAjjavAvidrumabha~NgashoNo yo vA haridrArasannikAshaH || 1\,68\.23|| IshatvAtsarvavarNAnAM guNavatsArbavarNikam | kAmato dhArayedrAjA na tvanyo.anyatkatha~nchana || 1\,68\.24|| adharottaravR^ittayA hi yAdR^iksyAdvarNasa~NkaraH | tataH kaShTataro vajravarNAnAM sa~Nkaro mataH || 1\,68\.25|| na cha mArgavibhAgamAtravR^ittyA viduShA vajraparigraho vidheyaH | guNavadguNasampadAM vibhUtirviparIto vyasanodayasya hetuH || 1\,68\.26|| ekamapi yasya shR^i~NgaM vidalitamavalokyate vishIrNaM vA | guNavadapi tanna dhAryaM vajraM shreyo.arthibhirbhavane || 1\,68\.27|| sphuTitAgnivi shIrNashR^i~NgadeshaM malavarNaiH pR^iShatairupetamadhyam | na hi vajrabhR^ito.api vajramAshu shriyamapyAshrayalAlasAM na kuryAt || 1\,68\.28|| yasyaikadeshaH kShatajAvabhAso yadvA bhavellohitavarNachitram | na tanna kuryAddhriyamANamAshu svachChandamR^ityorapi jIvitAntam || 1\,68\.29|| koTyaH pArshvani dhArAshcha ShaDaShTau dvAdasheti cha | uttu~NgasamatIkShNAgrAH vajrasyAkarajA guNAH || 1\,68\.30|| ShaTkoTi shudvamamalaM sphuTatIkShNadhAraM varNAnvitaM laghu supArshvamapetadoSham | indrAyudhAMshuvisR^itichChuritAntarikShamevaMvidhaM bhuvi bhavetsulabhaM na vajram || 1\,68\.31|| tIkShNAgraM vimalamapetasarvadoShaM dhatte yaH prayatatanuH sadaiva vajram | vR^iddhistaM pratidinameti yAvadAyuH strIsampatsutadhanadhAnyagodashUnAm || 1\,68\.32|| vyAlavahniviShavyAghrataskarAmbubhayAni cha | dUrAttasya nivartante karmANyAtharvaNAni cha || 1\,68\.33|| yadi vajramapetasarvadoShaM bibhR^iyAttaNDulaviMshatiM gurutve | maNishAstravido vadanti tasya dviguNaM rUpakalakShamagramUlyam || 1\,68\.34|| tribhAgahInArdhatadardhasheShaM trayodashaM triMshadato.arddhabhAgAH | ashItibhAgo.atha shatAMshabhAgaH sahasrabhAgo.alpasamAnayogaH || 1\,68\.35|| yattaNDulairdvAdashabhiH kR^itasya vajrasya mUlyaM prathamaM pradiShTam | dvAbhyAM kramAdvAnimupAgatasya tvekAvamAnasya vinishchayo.ayam || 1\,68\.36|| na chApi taNDulaireva vajrANAM dharaNakramaH | aShTAbhiH sarShapairgairaistaMNDulaM parikalpayet || 1\,68\.37|| yattu sarvaguNairyuktaM vajraM tarati vAriNi | ratnavarge samaste.api tasya dhAraNamiShyate || 1\,68\.38|| alpenApi hi doSheNa lakShyAlakShyeNa dvaShitam | sva (sa) mUlyAddashamaM bhAgaM vajraM labhati mAnavaH || 1\,68\.39|| prakaTAnekadoShasya svalpasya mahato.api vA | sva (su) mUlyAchChatasho bhAgo vajrasya na vidhIyate || 1\,68\.40|| spaShTadoShamala~NkAre vajraM yadyapi dR^ishyate | ratnAnAM parikarmArthaM mUlyaM tasya bhavellaghu || 1\,68\.41|| prathamaM guNasampadAbhyupetaM pratibaddhaM samupaiti yachcha doSham | alamAbharaNena tasya rAj~no guNahIno.api maNirna bhUShaNAya || 1\,68\.42|| nAryA vajramadhAryaM guNavadapi sutaprasUtimichChantyA | anyatra dIrghAchipiTatryashrAdyaguNairviyuktAchcha || 1\,68\.43|| ayasA puShparAgeNa tathA gomedakena cha | vaidUryasphaTikAbhyAM cha kAchaishchApi pR^ithagvidhaiH || 1\,68\.44|| pratirUpANi kurvanti vajrasya kushalA janAH | parIkShA teShu kartavyA vidvadbhiH suparIkShakaiH || 1\,68\.45|| kShArollekhanashANAbhisteShAM kAryaM parIkShaNam | pR^ithivyAM yAni ratnAni ye chAnye lohadhAtavaH || 1\,68\.46|| sarvANi vilikhedvajraM tachcha tairna vilikhyate | gurutA sarvaratnAnAM gauravAdhArakAraNam || 1\,68\.47|| vajre tAM vaiparItyena sUrayaH parichakShate | jAtirajAtiM vilikhati jAtiM vilikhanti vajrakuruvindAH || 1\,68\.48|| vajrairvajraM vilikhati nAnyena vilikhyate vajram | vajrANi muktAmaNayo ye cha kechana jAtayaH || 1\,68\.49|| na teShAM pratibaddhAnAM bhA bhavatyUrdhvagAminI | tiryakkShatatvAtkeShA~nchitkatha~nchidyadi jAyate | tiryagvilikhyamAnAnAM sA (sa) pArshveShu vihanyate || 1\,68\.50|| yadyapi vishIrNakoTiH sabindurekhAnvito vivarNo vA | tadapi dhanadhAnyaputrAnkaroti sendrAyudho vajraH || 1\,68\.51|| saudA minIvisphuritAbhirAmaM rAjA yathoktaM kalishaM dadhAnaH | parAkramAkrAntaparapratApaH samastasAmantabhuvaM bhunakti || 1\,68\.52|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ratnatadvisheShavajraparIkShaNAdivarNanaM nAmAShTaShaShTitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 69 sUta uvAcha | dvipendrajImUtavarAhasha~NkhamatsyAhishuktyudbhavaveNujAni | muktAphalAni prathitAni loke teShAM cha shuktyudbhavameva bhUri || 1\,69\.1|| tatraiva chaikasya hi mUlamAtra nivishyate ratnapadasya jAtu | vedhyaM tu shuktayudbhavameva teShAM sheShANyavedhyAni vadanti tajj~nAH || 1\,69\.2|| tvaksAranAgendratimiprasUtaM yachCha~NkhajaM yachcha varA hajAtam | prAyo vimuktAni bhavanti bhAsA shastAni mA~NgalyatayA tathApi || 1\,69\.3|| yA mauktikAnAmiha jAtaye.aShTau prakIrtitA ratnavinishchayaj~naiH | kambUdbhavaM teShvadhamaM pradiShTamutpadyate yachcha gajendrakumbhAt || 1\,69\.4|| svayonimadyachChavitulyavarNaM shA~NkhaM bR^ihallolaphalapramANam | utpadyate vAraNakumbhamadhyAdApItavarNaM prabhayA vihInam || 1\,69\.5|| ye kambavaH shAr~NgamukhAvamarshapItasya sha~Nkhapravarasya gotre | mata~NgajAshchApi vishuddhavaMshyAste mauktikAnAM prabhavAH pradiShTAH || 1\,69\.6|| utpadyate mauktikameShu vR^ittamApItavarNaM prabhayA vihInam | pAThInapR^iShThasya samAnavarNaM mInAtsuvR^ittaM laghu chAtisUkShmam || 1\,69\.7|| utpadyate vAricharAnaneShu matsyAshche te madhyacharAH payodheH | varAhadaMShTrAprabhavaM pradiShTaM tasyaiva daMShTrA~NkuratulyavarNam || 1\,69\.8|| krachitkatha~nchitsa bhuvaH pradeshe prajAyate sUkararADvishiShTaH | varShopalAnAM samavarNashobhaM tvaksAraparvaprabhavaM pradiShTam || 1\,69\.9|| te veNavo divyajanopabhogye sthAne prarohanti na sArvajanye | bhaujaM gamaM mInavishuddhavR^ittaM saMsthAnato.atyujjvalavarNashobham || 1\,69\.10|| nitAntadhautapravikalpamAnanistriMshadhArAsamavarNakAnti | prApyAtiratnAni mahAprabhANi rAjyaM shriyaM vA mahatIM durApAm || 1\,69\.11|| tejo.anvitAH puNyakR^ito bhavanti muktAphalasyAhishirobhavasya | jij~nAsayA ratnadhanaM vidhij~naiH shubhemuhUrte prayataiH prayatnAt || 1\,69\.12|| rakShAvidhAnaM sumahadvidhAya harmyopariShThaM kriyate yadA tat | tadA mahAdundubhimandraghoShairvidyullatAvisphuritAntarAlaiH || 1\,69\.13|| payodharAkrAntivilambinamrairghanairnavairAvriyate.antarikSham | na taM bhuja~NgA na tu yAtudhAnA na vyAdhayo nApyupasargadoShAH || 1\,69\.14|| hiMsanti yasyAhishiraH samutthaM muktAphalaM tiShThati koshamadhye | nAbhyeti meghaprabhavaM dharitrIM vipradgataM tadvibudhA haranti || 1\,69\.15|| archiH prabhAnAvR^itadigvibhAgamAdityavahuH khavibhAvyabimbam | tejastiraskR^itya hutAshanendunakShatratArAprabhavaM samagram || 1\,69\.16|| divA yathA dIrpti~NkaraM tathaiva tamo.avagADhAsvapi tannishAsu | vichitraratnadyutichArutoyA chatuH samudrAbharaNopapannA || 1\,69\.17|| mUlyaM na vA syAditi nishchayo me kR^itsnA mahI tasya muvarNapUrNA | hIno.apiyastallabhate kadAchidvipAkayogAnmahataH shubhasya || 1\,69\.18|| sApatnyahInAM sa mahIM samagrAM bhunakti tattiShThati yAvadeva | na kevalaM tachChubhakR^innR^ipasya bhAgyaiH prajAnAmapi tasya janma || 1\,69\.19|| tadyojanAnAM paritaH sahasraM sarvAnanarthAnvimukhI karoti | nakShatramAleva divo vishIrNA dantAvalistasya mahAmurasya || 1\,69\.20|| vichitravarNeShu vishuddhavarNA payaH su patyuH payasAM papAta | sampUrNachandrAMshukalApakAntermANipravekasya mahAguNasya || 1\,69\.21|| tachChuktimatsu sthitimApa bIjamAsanpurApyanyabhavAni yAni | yasminpradeshe.ambunidhau papAta suchArumuktAmaNiratnabIjam | tasminpayastoyadharAvakIrNaM shuktau sthitaM mauktikatAmavApa || 1\,69\.22|| saiMhalikapAralaukikasaurAShTrikatAmraparNapArashavAH | kauverapANDyahATakahemakamityAkarAstvaShTau || 1\,69\.23|| shuktyudbhavaM nAtinikR^iShTavarNaM pramANasaMsthAnaguNaprabhAbhiH | utpadyate vardhanapArasIkapAtAlalokAntarasiMhaleShu || 1\,69\.24|| chintyA na tasyAkarajA visheShA rUpe pramANe cha yateta vidvAn | na cha vyavasthAsti guNAguNeShu sarvatra sarvAkR^itayo bhavanti || 1\,69\.25|| etasya shuktiprabhasya muktAphalasya chAnyena samunmitasya | mUlyaM sahasrANi tu rUpakANAM tribhiH shatairapyAdhikAni pa~ncha || 1\,69\.26|| yanmAShakArdhena tato vihInaM tatpa~nchabhAgadvayahInamUlyam | yanmAShakAMstrInbibhR^iyAtsahasre dve tasya mUlyaM paramaM pradiShTam || 1\,69\.27|| ardhAdhikau dvau vahato.asya mUlyaM tribhiH shatairapyadhikaM sahasram | dvimASha konmAnitagauravasya shatAni chAShTau kathitAni mUlyam || 1\,69\.28|| ardhAdhikaM mAShakamunmitasya samaM cha viMshatritayaM shatAnAm | gu~njAshcha ShaDdhArayataH shate dve mUlyaM paraM tasya vadanti tajj~nAH | adhyardhamunmAna(pa) kR^itaM shataM syAnmUlyaM guNaistasya samanvitasya || 1\,69\.29|| yadi ShoDashabhirbhavedanUnandharaNaM tatpravadanti dArvikAkhyam | adhikaM dashabhiH shataM cha mUlyaM samavApnotyapi bAlishasya hastAt || 1\,69\.30|| dviguNairdashabhirbhavedanUnaM dharaNaM tadbhavakaM vadanti tajj~nAH | navasaptatimApnuyAtsvamUlyaM yadi na syAdguNasampadA vihInam || 1\,69\.31|| triMshatA dharaNaM pUrNaM shikyaM tasyeti kIrtyate | chatvAriMshadbhavettasyAH paraM mUlyaM vinishchayaH || 1\,69\.32|| chatvAriMshadra bhavettasyAstriMshanmUlyaM labhetsA | pa~nchAshattu bhavetsomastasya mUlyaM tu viMshatiH || 1\,69\.33|| ShaShTirnikarashIrShaM syAttasyA mUlyaM chaturdasha | ashItirnavatishchaiva kUpyeti parikIrtitA | ekAdasha syAnnava cha tayormUlyamanukramAt || 1\,69\.34|| AdAya tatsakalameva tato.annabhANDaM jambIrajAtarasayojanayA vipakram | ghR^iShTaM tato mR^idutanUkR^itapiNDamUlaiH kuryAdyatheShTamanu mauktikamAshu viddham || 1\,69\.35|| mR^illiptamatsyapuTamadhyagataM tu kR^itvA pashchAtpachettanu tatashcha biDAlapuTyA | dugdhe tataH payasi taM vipachetsudhAyAM pakraM tato.api payasA shuchichikraNena || 1\,69\.36|| shuddhaM tato vimalavastranigharShaNena syAnmauktikaM vipulasadguNakAntiyuktam | vyADirjagAda jagatAM hi mahAprabhAvaH siddho vidagdhahitatatparayA dayAluH || 1\,69\.37|| shvetakAchasamaM tAraM hemAMshashatayojitam | rasamadhye pradhAryeta mauktikaM dehabhUShaNam || 1\,69\.38|| evaM hi siMhale deshe kurvanti kushalA janAH | yasminkR^itraimasandehaH krachidbhavati mauktike || 1\,69\.39|| uShNe salavaNe snehe nishAM tadvAsayejjale | vrIhibhirmardanIyaM vA shuShkavastropaveShTitam || 1\,69\.40|| yattu nAyAti vaivarNyaM vij~neyaM tadakR^itrimam | sitaM pramANavatsnigdhaM guru svachChaM sunirmalam || 1\,69\.41|| tejo.adhikaM suvR^ittaM cha mauktikaM guNavatsmR^itam || 1\,69\.42|| pramANavadgauravarashmiyuktaM sitaM suvR^ittaM samasUkShmavedham | akreturapyAvahati pramodaM yanmauktikaM tadguNavatpradiShTam || 1\,69\.43|| evaM samastena guNodayena yanmauktikaM yogamupAgataM syAt | na tasya bhartAramanarthajAta eko.api kashchitsamupaiti doShaH || 1\,69\.44|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe muktAphalapramANAdivarNanaM nAma muktAphalaparIkShA nAmaikonasaptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 70 sUta uvAcha | divAkarastasya mahAmahimno mahAsurasyottamaratnabIjam | asR^iggR^ihItvA charituM pratasthe nistriMshanIlena nabhaH sthalena || 1\,70\.1|| jettrA surANAM samareShvajastraM vIryAvalepoddhatamAnasena | la~NkAdhipenArdhapathe sametya svarbhAnuneva prasabhaM niruddhaH || 1\,70\.2|| tatsiMhalIchArunitambabimbavikSho bhitAgAdhamahAhradAyAm | pUgadrumAbaddhataTadvayAyAM mumocha sUryaH sariduttamAyAm || 1\,70\.3|| tataH prabhR^iti sA ga~NgA tulyapuNyaphalodayA | nAmnA rAvaNaga~Ngeti prathimAnamupAgatA || 1\,70\.4|| tataH prabhR^ityeva cha sharvarIShu kUlAni ratnairnichitAni tasyAH | suvarNanArAchashatairivAntarbahiH pradIptairnishitAni bhAnti || 1\,70\.5|| tasyAstaTepUjjvachArurAgA bhavanti toyeShu cha padmarAgAH | saugandhikotthAH kuruvindajAshcha mahAguNAH sphATikasamprasUtAH || 1\,70\.6|| bandhU kagu~njAsakalendragopajavAsamAsR^iksamavarNashobhAH | bhrAjiShNavo dADimabIjavarNAstathApare kishukapuShpabhAsaH || 1\,70\.7|| khindurapadmotpalaku~NkumAnAM lAkShArasasyApi samAnavarNaH | sAMdre.api rAge prabhayA svayaiva bhAnti svalakShyAH sphuTamadhyashobhAH || 1\,70\.8|| bhAnoshcha bhAsAmanuvedhayogAmAsAdya rashami prakareNa dUram | pArshvAni sarvANyanura~njayanti guNApapannAH sphaTikaprasUtAH || 1\,70\.9|| kusuMbhanIlavyatimishrarAgapratyugraraktAbujatulyabhAsaH | tathApare.aruShkarakaNTakAripuShpatviSho hi~NgulavattviSho.anye || 1\,70\.10|| chakorapuMskokilasArasAnAM netrAvabhAsashcha bhavanti kechit | anye punaH santi cha puShpitAnAM tulyatviShA kokanadottamAnAm || 1\,70\.11|| prabhAvakAThinyagurutvayogaiH prAyaH samAnAH sphaTikodbhavAnAm | AnIlaraktotpalachArubhAsaH saugandhikotthA maNayo bhavanti || 1\,70\.12|| kAmaM tu rAgaH kuruvindajeShu sa naiva yAdR^iksphaTikodbhaveShu | nirarchiSho.antarbahulA bhavanti prabhAvavanto.api nataiH samastaiH || 1\,70\.13|| ye tu rAvaNaga~NgAyAM jAyante kuruvindakAH | padmarAgaghanaM rAgaM bibhrANAH sphaTikArchiShaH || 1\,70\.14|| varNAnuyAyinasteShA mAndhradeshe tathA pare | na jAyante hi ye kechinmUlyaleshamavApnuyuH || 1\,70\.15|| tathaiva sphATikotthAnAM deshe tumburusaMj~nake | sadharmANaH prajAyante svalpamUlyA hi te smR^itAH || 1\,70\.16|| varNAdhikyaM gurutvaM cha snigdhatA samatAchChatA | archiShmattA mahattA cha maNInAM guNasaMgrahaH || 1\,70\.17|| ye karkarachChidramalopadigdhAH prabhAvimuktAH paruShA vivarNAH | na te prashastA maNayo bhavanti samAnato jAtiguNaiH samastaiH || 1\,70\.18|| doShopasR^iShTaM maNimaprabodhAdvibharti yaH kashchana ka~nchideva | taM shokachintAmayamR^ityuvittanAshAdayo doShagaNA bhajante || 1\,70\.19|| kAmaM chArutarAH pa~ncha jAtInA pratirUpakAH | vijA tayaH prayatnena vidvAMstanupalakShayet || 1\,70\.20|| kalashapurodbhavasiMhalatumburudeshotthamuktapANIyAH | shrIpUrNakAshcha sadR^ishA vijAtayaH padmarAgANAm || 1\,70\.21|| tuShopasargAtkalashAbhidhAnamAtAmrabhAvAdapi tumburUttham | kArShNyAttathA siMhaladeshajAtaM muktAbhidhAnaM nabhasaH svabhAvAt || 1\,70\.22|| shrIpUrNakaM dIptivinAkR^itatvAdvijAtili~NgAshraya eva bhedaH | yastAmrikAM puShyati padmarAgo yogAttuShANAmiva pUrNamadhyaH || 1\,70\.23|| strehapradigdhaH pratibhAti yashcha yo vA praghR^iShTaH prajahAti dIptim | AkrAntamUrdhA cha tathA~NgulibhyAM yaH kAlikAM pArshvagatAM bibharti || 1\,70\.24|| samprApya chotkShipya yathAnuvR^ittiM vibhartiyaH sarvaguNAnatIva | tulyapramANasya cha tulyajAteryo vA gurutvena bhavettu tulyaH | prApyApi ratnAkarajA svajAtiM lakShedgurutvena guNena vidvAn || 1\,70\.25|| apraNashyati sandehe shANe tu parilekhayet | su(sva) jAtakasamutthena likhitvApi parasparam || 1\,70\.26|| vajraM vA kuruvindaM vA vimuchyAnena kenachit | nAshakyaM lekhanaM kartuM padmarAgendranIlayoH || 1\,70\.27|| jAtyasya sarve.api maNerna jAtu vijAtayaH santi samAnavarNAH | tathApi nAnAkaraNArthameva bhedaprakAraH paramaH pradiShTaH || 1\,70\.28|| guNopapannena sahAvabaddhomeNirna dhAryo viguNo hi jAtyA | na kaustubhenApi sahAvabaddhaM vidvAnvijAtiM bibhR^iyAtkadAchit || 1\,70\.29|| chANDAla eko.api yathA dvijAtInsametya bhUrInapi hantyayatnAt | atho maNInbhUriguNopapannA~nChakroti viplAvayituM vijAtyaH || 1\,70\.30|| sapatnamadhye.api kR^itAdhivAsaM pramAdavR^ittAvapi vartamAnam | na padmarAgasya mahAguNasya bhartAramApatspR^ishatIha kAchit || 1\,70\.31|| doShopasargaprabhavAshcha ye te nopadravAstaM samabhidravanti | guNaiH samuttejitachArurAgaM yaH padmarAgaM prayato bibharti || 1\,70\.32|| vajrasya yattaNDulasaMkhyayoktaM mUlyaM samutpAditagauravasya | tatpadmarAgasya mahAguNasya tanmAShakalpAkalitasya mUlyam || 1\,70\.33|| varNadAptyapapannaM hi maNiratnaM prashasyate | tAbhyAmIShadapi bhraShTaM maNimUlyAtprahIyate || 1\,70\.34|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe padmarAgaparIkShaNaM nAma saptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 71 sUta uvAcha | dAnavAdhipateH pittamAdAya bhujagAdhipaH | dvidhA kurvanniva vyoma satvaraM vAsukiryayau || 1\,71\.1|| sa tadA svashiroratnaprabhAdIpte nabho.ambudhau | rAjataH samahAnekaH khaNDaseturivAbabhau || 1\,71\.2|| tataH pakShanipAtena saMharanniva rodasI | garutmAnpannagendrasya prahartumupachakrame || 1\,71\.3|| sahasaiva mumocha tatphaNIndraH surasAbhyaktaturuShka (raShka) pAdapAyAm | kalikAghanagandhavAsitA yAM varamANikyagirerupatyakAyAm || 1\,71\.4|| tasya prapAtasamanantarakAlameva tadvadvarAlayamatItya ramAsamIpe | sthAnaM kShiterupapayonidhitIralekhaMyAM varamANikyagirerupatyakAyAm || 1\,71\.5|| tatraiva ki~nchitpatatastu pittAdupetya jagrAha tato garutmAn | mUrChAparItaH sahasaiva ghoNArandhradvayena pramumocha sarvam || 1\,71\.6|| tatrAkaThorashukakaNThashirIShapuShpakhadyotapR^iShThacharashAdvalashaivalAnAm | kalhArashaShpakabhuja~NgabhujA~ncha patraprAptatviSho marakatAH shubhadA bhavanti || 1\,71\.7|| tadyatra bhogIndrabhujAbhiyuktaM papAta pittaM ditijAdhipasya | tasyAkarasyAtitarAM sa desho duHkhopalabhyashcha guNaishcha yuktaH || 1\,71\.8|| tasminmarakatasthAne yatki~nchidupajAyate | tatsarvaM viSharogANAM prashamAya prakIrtyate || 1\,71\.9|| sarvamantrau ShadhigaNairyanna shakyaM chikitsitum | mahAhidaMShTrAprabhavaM viShaM tattena shAmyati || 1\,71\.10|| anyadapyAkare tatra yaddoShairupavarjitam | jAyate tatpavitrANAmuttamaM parikIrtitam || 1\,71\.11|| atyantaharitavarNaM komalamarchirvibhedajaTilaM cha | kA~nchanachUrNasyAntaH pUrNamiva lakShyate yachcha || 1\,71\.12|| yuktaM saMsthAnaguNaiH samarAgaM gauraveNa na vihInam | savituH karasaMsparshAchChurayati sarvAshramaM dIptyA || 1\,71\.13|| hitvA cha haritabhAvaM yasyAntarvinihitA bhaveddIptiH | achiraprabhAprabhAhatanavashAdvalasannibhA bhAti || 1\,71\.14|| yachcha manasaH prasAdaM vidadhAti nirIkShyamatimAtram | nanmarakataM mahAgaNamiti ratnavidAM manovR^ittiH || 1\,71\.15|| varNasyAti vibhutvAdyasyAntaH svachChakiraNaparidhAnam | sAndrasnigdhavishuddhaM komalabarhiprabhAdisamakAnti || 1\,71\.16|| varNojjvalayA kAntyA sAndrAkAro vibhAsayA bhAti | tadapi guNavatsaMj~nAmApnoti hi yAdR^ishI pUrvam || 1\,71\.17|| shabalakaThoramalinaM rUkShaM pAShANakarkaropetam | digdhaM shilAjatunA marakatamevaMvidhaM viguNam || 1\,71\.18|| yatsandhishoShitaM ratnamanyanmarakatAdbhavet | shreyaskAmairna taddhAryaM kretavyaM vA kata~nchana || 1\,71\.19|| bhallAtakI putrikA cha tadvarNasamayogataH | maNermarakatasyaite lakShaNIyA vijAtayaH || 1\,71\.20|| kShaumeNa vAsasA mR^iShTA dIptiM tyajati putrikA | lAghavenaiva kAchasya shakyA kartuM vibhAvanA || 1\,71\.21|| kasyachidanekarUpairmarakatamanugachChato.api guNavarNaiH | bhallAtakasyasvanAttu vaiShamyamupaiti varNasya || 1\,71\.22|| vajrANi muktAH santyanye ye cha kechiddvijAtayaH | teShAM nApratibaddhAnAM bhA bhavatyUrdhvagAminI || 1\,71\.23|| R^ijutvAchchaiva keShA~nchitkatha~nchidupajAyate | tiryagAlochyamAnAnAM sadyashchaiva praNashyati || 1\,71\.24|| snAnAchamanajapyeShu rakShAmantrakriyAvidhau | dadadbhirgohiraNyAni kurvadbhiH sAdhanAni cha || 1\,71\.25|| daivapitryAtitheyeShu gurusampUjaneShu cha | bAdhyamAneShu vividhairdeShajAtairviShodbhavaiH || 1\,71\.26|| dauShairhenaM guNairyuktaM kA~nchanapratiyojitam | saMgrAme vicharadbhishcha dhAryaM marakataM budhaiH || 1\,71\.27|| tulayA padmarAgasya yanmUlyamupajAyate | labhate.abhyadhikaM tasmAdguNairmarakataM yutam || 1\,71\.28|| tathA cha padmarAgANAM doShairmUlyaM prahIyate | tato.asyApyadhikA hAnirdeShairmarakate bhavet || 1\,71\.29|| iti shrIgAruDe mahApurANe purvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe marakataparIkShaNaM nAmaikasaptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 72 sUta uvAcha | tatraiva siMhalavadhUkarapallavAgravyAlUnabAlalavalIkusumapravAle | deshe papAta ditijasya nitAntakAntaM protphullanIrajasamadyuti netrayugmam || 1\,72\.1|| tatpratyayAdubhayashobhanavIchibhAsA vistAriNI jalanidherupakachChabhUmiH | prodbhinnaketakavanapratibaddhalekhAsAndrendranIlamaNiratnavatI vibhAti || 1\,72\.2|| tatrAsitAbjahalabhR^idvasanAsibhR^i~NgashAr~NgAyudhA~NgaharakaNThakaShAyapuShpaiH | shuShketaraishcha kusumairgirikarNikAyAstasmAdbhavanti maNayaH sadR^ishAvabhAsaH || 1\,72\.3|| anye prasannapayasaH payasAM nidhAturambutviShaH shikhigaNapratimAstathAnye | nIlIrasaprabhavabudvudabhAshcha kechitkechittathA samadakokilakaNThabhAsaH || 1\,72\.4|| ekaprakArA vispaShTavarNashobhAvabhAsinaH | jAyante maNayastasminnindranIlA mahAguNAH || 1\,72\.5|| mR^itpAShANashilArandhrakarkarAtrAsasaMyutAH | abhrikApaTalachChAyAvarNadoShaishcha dUShitAH || 1\,72\.6|| tata eva hi jAyante maNayastatra bhUrayaH | sAstrasambodhitadhiyastAnprashaMsanti sUrayaH || 1\,72\.7|| dhAryamANasya ye dR^iShTA padmarAgamaNerguNAH | dhAraNAdindranIlasya tAnevApnoti mAnavaH || 1\,72\.8|| yathA cha padmarAgANAM jAtakatritayaM bhavet | indra nIleShvapi tathA draShTavyamavisheShataH || 1\,72\.9|| parIkShApratyayairyaishcha padmarAgaH parIkShyate | ta eva pratyayA dR^iShTA indranIlamaNerapi || 1\,72\.10|| yAvantaM cha kramedagniM padmarAgopayogataH | indranIlamaNistasmAtkrameta sumahattaram || 1\,72\.11|| tathApi na parIkShArthaM guNAnAmabhi (ti) vR^iddhaye | maNiragnau samAdheyaH katha~nchidapi kashchana || 1\,72\.12|| agnimAtrAparij~nAne dAhadoShaishcha dUpitaH | so.anarthAya bhavedbhartuH kartuH kArayitustathA || 1\,72\.13|| kAchotpalakaravIrasphaTikAdyA iha budhaiH savaidUryAH | kathitA vijAtaya ime sadR^ishA maNinendranIlena || 1\,72\.14|| gurubhAvakaThinabhAvAveteShAM nityameva vij~neyau | kAchAdyathAvaduttaravivardhamAnau visheSheNa || 1\,72\.15|| indranIlo yathA kashchidvibhartyAtAmravarNatAm | rakShaNayau tathA tAmrau karavIrotpalAvubhau || 1\,72\.16|| yasya madhyagatA bhAti nIlasyendrAyudhaprabhA | tamindranIlamityAhurmahArhaM bhuvi durlabham || 1\,72\.17|| yasya varNasya bhUyastvAtkShIre shataguNe sthitaH | nIlatAM tannayetsarvaM mahAnIlaH sa uchyate || 1\,72\.18|| yatpadmarAgasya mahAguNasya mUlyaM bhavenmAShasamunmitasya | tadindranIlasya mahAguNasya suvarNa saMkhyAtu litasya mUlyam || 1\,72\.19|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe indranIlaparIkShaNaM nAma dvisaptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 73 sUta uvAcha | vaidUryapuShparAgANAM karkete bhIShmake vade | parIkShAM brahmaNA proktAM vyAsena kathitAM dvijA || 1\,73\.1|| kalpAntakAlakShubitAmburAshernirhrAdakalpAdditijasya nAdAt | vaidUryamutpannamanekavarNaM shobhAbhirAmadyutivarNabIjam || 1\,73\.2|| avidUre vidUrasya gireruttu~NgarodhasaH | kAmabhUtikasImAnamanu tasyAkarobhavat || 1\,73\.3|| tasya nAdasamutthatvAdAkaraH sumahAguNaH | abhUduttarIto loke lokatrayavibhUShaNaH || 1\,73\.4|| tasyaiva dAnavapaterninadAnurUpAH pravR^iTpayodavaradarshita chArurUpAH | vaidUryaratnamaNayo vividhAvabhAsastasmAtsphuli~NganivahA iva saMbabhUvuH || 1\,73\.5|| padmarAgamupAdAya maNivarNA hi ye kShitau | sarvAMstAnvarNashobhAbhirvaidUryamanugachChati || 1\,73\.6|| teShAM pradhAnaM shikhikaNThanIlaM yadvA bhavedveNudalaprakAsham | chAShAgrapakShapratimashriyo ye na te prashastA maNishAstravidbhiH || 1\,73\.7|| guNavAnvaidUryamaNiryojayati svAminaM paraMbhA (bho) gyaiH | doShairyukto doShaistasmAdyatnAtparIkSheta || 1\,73\.8|| girikAchashishupAlau kAcha sphaTikAshcha dhUmanirbhinnAH | vaidUryamaNerete vijAtayaH sannibhAH santi || 1\,73\.9|| likhyAbhAvAtkAchaM laghubhAvAchChaisupAlakaM vidyAt | girikAchasadIptitvAtsphaTikaM varNojjvalatvena || 1\,73\.10|| yadindranIlasya mahAguNasya suvarNasaMkhyAkalitasya mUlyam | tadeva vaidUryamaNeH pradiShTaM paladvayonmApi tagauravasya || 1\,73\.11|| jAtyasya sarve.api maNestu yAdR^igvijAtayaH santi samAnavarNAH | tathApi nAnAkaraNAnumeyabhedaprakAraH paramaH pradiShTaH || 1\,73\.12|| sukhopalakShyashcha sadA vichAryo hyayaM prabhedo viduShA nareNa | snehaprabhedo laghutA mR^idutvaM vijAtili~NgaM khalu sArvajanyam || 1\,73\.13|| kushalAkushalaiH prapUryamANAH pratibaddhAH pratisatkriyAprayogaiH | guNadoShasamudbhavaM labhante maNayo.arthontaramUlyameva bhinnAH || 1\,73\.14|| kramashaH samatItavartamAnAH pratibaddhA maNibandhakena yatnAt | yadi nAma bhavanti doShahInA maNayaH ShaDguNamApnuvanti mUlyam || 1\,73\.15|| AkarAnsamatItAnAmudadhestIrasannidhau | mUlyametanmaNInAM tu na sarvatra mahItale || 1\,73\.16|| suvarNo manunA yastu proktaH ShoDashamAShakaH | tasya saptatimo bhAgaH saMj~nArUpaM kariShyati || 1\,73\.17|| shANashchaturmAShamAno mAShakaH pa~nchakR^iShNalaH | palasya dashamo bhAgo dharaNaH parikIrtitaH || 1\,73\.18|| itthaM maNividhiH prokto ratnAnAM mUlyanishchaye || 1\,73\.19|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vaidUryaparIkShaNaM nAma trisaptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 74 sUta uvAcha | patitAyA himAdrau tu tvachastasya suradviShaH | prAdurbhavanti tAbhyastu puShpa (Shya) rAgA mahAguNAH || 1\,74\.1|| ApItapANDuruchiraH pAShANaH padmarAgasaMj~nastu | kaukaNTakanAmA syAtsa eva yadi lohitApItaH || 1\,74\.2|| Alohitastu pItaH svachChaH kAShAyakaH sa ekoktaH | AnIlashuklavarNaH snigdhaH somAla(na) kaH saguNaH || 1\,74\.3|| atyantalohito yaH sa eva khalu padmarAgasaMj~naH syAt | api chendranIlasaMj~naH sa eva kathitaH sunIlaH san || 1\,74\.4|| mUlyaM vaidUryamaNeriva gAditaM hyasya ratnasAravidA | dhAraNaphalaM cha tadvatkiM tu strINAM sutaprado bhavati || 1\,74\.5|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe puShparAgaparIkShaNaM nAma chatuH saptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 75 sUta uvAcha | vAyurnakhAndaityapatergR^ihItvA chikShepa satpadmavaneShu hR^iShTaH | tataH prasUtaM pavanopapannaM karketanaM pUjayatamaM pR^ithivyAm || 1\,75\.1|| varNena tadrudhirasomamadhuprakAshamAtAmrapItadahanojjvalitaM vibhAti | nIlaM punaH khalu sitaM paruShaM vibhinnaM vyAdhyAdidoShakaraNena cha tadvibhAti || 1\,75\.2|| snigdhA vishuddhAH samarAgiNashcha ApItavarNA guravo vichitrAH | trAsavraNavyAlavivarjitAshcha karketanAste paramaM pavitrAH || 1\,75\.3|| patreNa kA~nchanamayena tu veShTayitvA taptaM yadA hutavahe bhavati prakAsham | rogapraNAshanakaraM kalinAshanaM tadAyuShkaraM kulakaraM cha sukhapradaM cha || 1\,75\.4|| evaMvidhaM bahuguNaM maNimAvahanti karketanaM shubhala~NkR^itaye narA ye | te pUjitA bahudhanA bahubAndhavAshcha nityojjvalAH pramuditA apite bhavanti || 1\,75\.5|| eke.apanahya vikR^itAkulanIlabhAsaH pramlAnarAgalulitAH kaluShA virUpAH | tejo.atidIpti kulapuShTivihInavarNAH karketanasya sadR^ishaM vapurudvahanti || 1\,75\.6|| karketanaM yadi parIkShitavarNarUpaM pratyagrabhAsvaradivAkarasuprakAsham | tasyottamasya maNi shAstravidAM mahimnA tulyaM tu mUlyamuditaM tulitasya kAryam || 1\,75\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe karketanaparIkShaNaM nAma pa~nchasaptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 76 sUta uvAcha | himavatyuttaradeshe vIryaM patitaM suradviShastasya | samprAptamuttamAnAmAkaratAM bhIShmaratnAnAm || 1\,76\.1|| shuklAH sha~NkhAbjanibhAH syonAkasannibhA prabhAvantaH | prabhavanti tatastaruNA vajranibhA bhIShmapAShANAH || 1\,76\.2|| hemAdipratibaddhAH shuddhamapi shraddhayA vidhatte yaH | bhIShmamaNiM grIvAdiShu susampadaM sa sarvadA labhate || 1\,76\.3|| nirIkShya palAyante yaM tamaraNyanivAsinaH samIpa.api | dvIpivR^ikasharabhaku~njarasiMhavyAghrAdayo hiMstrAH || 1\,76\.4|| tasoyatkalataShTatarorbhavati bhayaM na chAstIshamupahasanti | bhIShmamaNirguNayukto samyakprAptA~NgulIkalatratvaH || 1\,76\.5|| pitR^ItarpaNe pitR^INAM tR^iptirbahuvArShikI bhavati | shAmyantyadbhutAnyapi sarpANDajAkhuvR^ishchikaviShANi | salilAgnivairitaskarabhayAni bhImAni nashyanti || 1\,76\.6|| shaivalabalAhakAbhaM puruShaM pItaprabhaM prabhAhInam | malinadyuti cha vivarNaM dUrAtparivarjayetprAj~naH || 1\,76\.7|| mUlyaM prakalpyameShAM vibudhavarairdaishakAlavij~nAnAt | dUre bhUtAnAM bahu ki~nchinnikaTaprasUtAnAm || 1\,76\.8|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vaidUryaparIkShaNaM nAma ShaTsaptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 77 sUta uvAcha | puNyeShu parvatavareShu cha nimnagAsu sthAnAntareShu cha tathottaradeshagatvAt | saMsthApitAH svanakhabAhugateH prakAshaM sampUjya dAnavapatiM prathite pradeshe || 1\,77\.1|| dAshArNavAgadara (va) mekalakAlagAdau gu~njA~njanakShaudramR^iNAlavarNAH | gandharvavahnikadalIsadR^ishAvabhAsA ete prashastAH pulakAH prasUtAH || 1\,77\.2|| sha~NkhAbjabhR^i~NgArkavichitrabha~NgA sUtrairur(vya) petAH paramAH pavitrAH | ma~NgalyayuktA bahubhaktichitrA vR^iddhipradAste pulakA bhavanti || 1\,77\.3|| kAkA (ka.)shvarAsabhasR^igAlavR^ikograrUpairgR^idhraiH samAMsarudhirArdramukhairupetAH | mR^ityupradAshcha viduShA parivarjanIyA mUlyaM palasya kathitaM cha shatAni pa~ncha || 1\,77\.4|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe pulakaparIkShaNaM nAma saptasaptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 78 sUta uvAcha | hutabhugrUpamAdAya dAnavasya yathepsitam | narmadAyAM nichikShepa ki~nchiddhInAdibhUmiShu || 1\,78\.1|| tatrendragopakalitaM shukavakravarNaM saMsthAnataH prakaTapIlusamAnamAtram | nAnAprakAravihitaM rudhirAkSha(khya) ratnamuddhR^itya tasya khalu sarvasamAnameva || 1\,78\.2|| madhyendupANDuramatIva vishuddhavarNaM tachchendranIlasadR^ishaM paTalaM tule syAt | saishvaryabhR^ityajananaM kathitaM tadaiva pakra~ncha tatkila bhavetsuravajravarNam || 1\,78\.3|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe rudhirAkSharatnaparIkShaNaM nAmAShTasaptatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 79 sUta uvAcha | kAveravindhyayavanachInanepAlabhUmiShu | lA~NgalI vyakiranmedo dAnavasya prayatnataH || 1\,79\.1|| AkAshashuddhaM tailAkhyamutpannaM sphaTikaM tataH | mR^iNAlasha~NkhadhavalaM ki~nchidvarNAntaranvitam || 1\,79\.2|| na ttulyaM hi ratnAnAmathavA pApanAshanam | saMskR^itaM shilpinA sadyo mUlyaM ki~nchillabhettataH (dA) || 1\,79\.3|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sphaTikaparIkShaNaM nAmaikonAshItitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 80 sUta uvAcha | AdAya sheShastasyAntraM balasya kelAdiShu | chikShepa tatra jAyante vidrumAH subhahAguNAH || 1\,80\.1|| tatra pradhAnaM shashalohitAbhaM gu~njAjapApuShpanibhaM pradiShTam | sunIlakaM devakaromaka~ncha sthAnAni teShu prabhavaM surAgam || 1\,80\.2|| anyatra jAtaM cha na tatpradhAnaM mUlyaM bhavechChilpivisheShayogAt | prasannaM komalaM snigdhaM surAgaM vidrumaM hi tat || 1\,80\.3|| dhanadhAnyakaraM loke viShArtibhayanAshanam | parIkShA pulakasyoktA rudhirAkShasya vai maNeH | sphaTikasya vidrumasya ratnaj~nAnAya shaunaka ! || 1\,80\.4|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vidrumaparIkShaNaM nAmAshItitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 81 (iti ratnamuktAdi parIkShA samAptA ) | (atha tIrthakShetramAhAtmyamArabhyate ) | sUta uvAcha | sarvatIrthAni vakShyAmi ga~NgA tIrthottamottamA | sarvatra sulabhA ga~NgAtriShu sthAneShu durlabhA || 1\,81\.1|| ga~NgAdvAre prayAge cha ga~NgAsAgarasa~Ngame | prayAgaM paramaM tIrthaM mR^itAnAM bhuktimuktidam || 1\,81\.2|| sevanAtkR^itapiNDAnAM pApajitkAmadaM nR^iNAm | vArANasI paraM tIrthaM vishvesho yatra keshavaH || 1\,81\.3|| kurukShetraM paraM tIrthaM dAnAdyairbhuktimuktidam | prabhAsaM paraM tIrthaM somanAtho hi tatra cha || 1\,81\.4|| dvArakA cha purI ramyA bhuktimuktipradAyikA | prAchI sarasvatI puNyA saptasArasvataM param || 1\,81\.5|| kedAraM sarvapApaghnaM sa (sha) mbhalagrAma uttamaH | naranarAyaNaM tIrthaM muktyai vadarikAshramaH || 1\,81\.6|| shvetadvIpaM purI mAyA naimiShaM puShkaraM param | ayodhyA chArghyatIrthaM tu chitrakUTaM cha gomatI || 1\,81\.7|| vainAyakaM mahItIrthaM rAmagiryAshramaM param | kA~nchIpurI tu~NgabhadrA shrIshailaM setubandhanam || 1\,81\.8|| rAmeshvaraM paraM tIrthaM kArtikeyaM tathottamam | bhR^igutu~NgaM kAmatIrthaM tIrthaM chAmarakaNTakam || 1\,81\.9|| ujjayinyAM mahAkAlaH kubjake shrIdharo hariH | kubjAmrakaM mahAtIrthaM kAlasarpishcha kAmadam || 1\,81\.10|| mahA keshI cha kAverI chandrabhAgA vipAshayA | ekAmraM cha tathA tIrthaM brahmeshaM devakoTakam || 1\,81\.11|| mathurA cha purI ramyA shoNashchaiva mahAnadaH | jambUsaro mahAtIrthaM tAni tIrthAni viddhi cha || 1\,81\.12|| sUryaH shivo gaNo devI hariryatra cha tiShThati | eteShu cha yathAnyeShu snAnaM dAnaM japastapaH || 1\,81\.13|| pUjA shrAddhaM piNDadAnaM sarvaM bhavati chAkShayam | shAlagrAmaM sarvadaM syAttIrthaM pashupateH param || 1\,81\.14|| kokAmukhaM cha vArAhaM bhA (bhu) NDIraM svAmisaMj~nakam | lo (mo) hadaNDe mahAviShNurmandAre madhusUdanaH || 1\,81\.15|| kAmarUpaM mahAtIrthaM kAmAkhyA (kShA) yatra tiShThati | puNDravardhanakaM tIrthaM kArtikeyashcha yatra cha || 1\,81\.16|| virajastu mahAtIrthaM tIrthaM shrIpuruShottamam | mahendraparvatastIrthaM kAverI cha nadI parA || 1\,81\.17|| godAvarI mahAtIrthaM payoShNI varadA nadI | vindhyaH pApaharaM tIrthaM narmadAbheda uttamaH || 1\,81\.18|| gokarNaM paramaM tIrthaM tIrthaM mAhiShmatI purI | kAla~njaraM mahItIrthaM shuklatIrthamanuttamam || 1\,81\.19|| kR^ite shauche muktidaM cha shAr~NgadhArI tadantike | virajaM sarvadaM tIrthaM svarNAkShaM tIrthamuttamam || 1\,81\.20|| nanditIrthaM muktidaM cha koTitIrthaphalapradam | nAsikyaM cha mahAtIrthaM govardhanamataH param || 1\,81\.21|| kR^iShNaveNI bhImarathI gaNDakI yA tvirAvatI | tIrthaM bindusaraH puNyaM viShNupAdodakaM param || 1\,81\.22|| brahmadhyAnaM paraM tIrthaM tIrthamindriyanigrahaH | damastIrthaM tu paramaM bhavashuddhiH paraM tathA || 1\,81\.23|| j~nAnahrade dhyAnajale rAgadveShamalApahe | yaH snAti mAnase tIrthe sa yAti paramAM gatim || 1\,81\.24|| idaM tIrthamidaM neti ye narA bhedadarshinaH | teShAM vidhIyate tIrthagamanaM tatphalaM cha yat || 1\,81\.25|| sarvaM brahmetiyo.aveti nAtIrthaM tasya ki~nchana | eteShu snAnadAnAni shrAddhaM piNDamathAkShayam || 1\,81\.26|| sarvA nadyaH sarvashailAH tIrthaM devAdisevitam | shrIra~NgaM cha harestIrthaM tApI shreShThA mahAnadI || 1\,81\.27|| saptagodAvaraM tIrthaM tIrthaM koNagiriH param | mahAlakShmIryatra devI praNItA paramA nadI || 1\,81\.28|| sahyAdrau devadevesha ekavIraH sureshvarI | ga~NgAdvAre kushAvarte vindhyake nIlaparvate || 1\,81\.29|| snAtvA kanakhale tIrthe sa bhavenna punarbhave | sU uvAcha | etAnyanyAni tIrthAni snAnAdyaiH sarvadAni hi || 1\,81\.30|| shrutvAbravIddharerbrahmA vyAsaM dakShAdisaMyutam | etAnyuktvA cha tIrthAni puna stIrthottamottamam | gayAkhyaM prAha sarveShAmakShayaM brahmalokadam || 1\,81\.31|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sarvatIrtha mAhAtmyaM nAmaikAshItitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 82 shrIgaNeshAya namaH | (atha gayAmAhAtmyaM prArabhyate) | brahmovAcha | sArAtsArataraM vyAsa gayAbhAhAtmya muttamam | pravakShyAmi samAsena buktimuktipradaM shR^iNu || 1\,82\.1|| gayAsuro.abhavatpUrvaM vIryavAnparamaH sa cha | tapastapyanmahAghoraM sarvabhUtopatApanam || 1\,82\.2|| tattapastApitA devAstadvadhArthaM hariM gatAH | sharaNaM harirUche tAnbhavitavyaM shivAtmabhaiH || 1\,82\.3|| pAtyate.asya mahAdeho tathetyUchuH surA harim | kadAchichChivapUjArthaM kShIrAbdheH kamalAni cha || 1\,82\.4|| AnIya kIkaTe deshe shayanaM chAkarodvalI | viShNumAyAvimUDho.asau gadayA viShNunA hataH || 1\,82\.5|| ato gadAdharo viShNurgayAyAM muktidaH sthitaH | tasya deho li~NgarUpI sthitaH shuddhe pitAmahaH || 1\,82\.6|| janArdanashcha kAleshastathAnyaH prapitAmahaH | viShNurAhAtha maryAdAM puNyakShetraM bhaviShyati || 1\,82\.7|| yaj~naM shrAddhaM piNDadAnaM snAnAdi kurute naraH | sa svargaM brahmalokaM cha gachChenna narakaM naraH || 1\,82\.8|| gayAtIrthaM paraM j~nAtvA yAgaM chakre pitAmahaH | brAhmaNAnpUjayAmAsa R^itvigarthamupAgatAn || 1\,82\.9|| mahAnadIM rasavahAM sR^iShTvA vApyAdikaM tathA | bhakShyabhojyaphalAdIMshcha kAmadhenuM tathAsR^ijat || 1\,82\.10|| pa~nchakroshaM gayokShetraM brAhmaNebhyo dadau prabhuH | dharamayAgeShu lobhAttu pratigR^ihya dhanAdikam || 1\,82\.11|| sthitA viprAstadA shaptA gayAyAM brAhmaNAstataH | mA bhUttraipuruShI vidyA mA bhUttraipuruShaM dhanam || 1\,82\.12|| yuShmAkaM syAdvArivahA nadI pAShANaparvataH | shaptaistu prArthito brahmAnugrahaM kR^itavAnprabhuH || 1\,82\.13|| lokAH puNyA gayAyAM hi shrAddhino brahmalokagAH | yuShmAnye pUjayiShyanti tairahaM pUjitaH sadA || 1\,82\.14|| brahmaj~nAnaM gayAshrAddhaM gogR^ihe maraNaM tathA | vAsaH puMsAM kurukShetre muktireShA chaturvidhA || 1\,82\.15|| samudrAH saritaH sarvA vApIkUpahradAstathA | snAtukAmA gayAtIrthaM vyAsa yAsa yAnti na saMshayaH || 1\,82\.16|| brahmahatyA surApAnaM steyaM gurva~NganAgamaH | pApaM tatsaMgajaM sarvaM gayAshrAddhAdvinashyati || 1\,82\.17|| asaMskR^itA mR^itA ya cha pashuchorahatAshcha ye | sarpadaShTA gayAshrAddhAnmuktAH svargaM vrajanti te || 1\,82\.18|| gayAyAM piNDadAnena yatphalaM labhate naraH | na tachChakyaM mayA vaktuM varShakoTishatairapi || 1\,82\.19|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe gayAmAhAtmyaM nAma dvyashItitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 83 brahmovAcha | kIkaTeShu gayA puNyA puNyaM rAjagR^ihaM vanam | viShayashchAraNaH puNyo nadInAM cha punaH punA || 1\,83\.1|| muNDapR^iShThaM tu pUrvasminpashchime dakShiNottare | sArdhakroshadvayaM mAnaM gayAyAM parikIrtitam || 1\,83\.2|| pa~nchakroshaM gayAkShetraM kroshamekaM gayAshiraH | tatra piNDapradAnena tR^iptirbhavati shAshvatI || 1\,83\.3|| nagAjjanArdanAchchaiva kUpAchchottaramAnasAt | etadgayAshiraH proktaM phalgutIrthaM taduchyate || 1\,83\.4|| tatra piNDapradAnena pitR^INA paramA gatiH | gayAgamanamAtreNa pitR^INAmanR^iNo bhavet || 1\,83\.5|| gayAyAM pitR^irUpeNa devadevo janArdanaH | taM dR^iShTvA puNDarIkAkShaM muchyate vai R^iNatrayAt || 1\,83\.6|| rathamArgaM gayatIrthe dR^iShTvA rudrapadAdike | kAleshvaraM cha kedAraM pitR^INAmanR^iNo bhavet || 1\,83\.7|| dR^iShTvA pitAmahaM devaM sarvapApaiH pramuchyate | lokaM tvanAmayaM yAti dR^iShTvA cha prapitAmaham || 1\,83\.8|| tathA gadAdharaM devaM mAdhavaM puruShottamam | taM praNamya prayatnena na bhUyo jAyate naraH || 1\,83\.9|| maunAdityaM mahAtmAnaM kanakArkaM visheShataH | dR^iShTvA maunena viprarShe pitR^INAmanR^iNo bhavet || 1\,83\.10|| brahmANaM pUjayitvA cha brahmalokamavApnuyAt | gAyattrIM pratarutthAya yastu pashyati mAnavaH || 1\,83\.11|| sandhyAM kR^itvA prayatnena sarvavedaphalaM labhet | sAvitrIM chaiva madhyAhne dR^iShTvA yaj~naphalaM labhet || 1\,83\.12|| sarasvatIM cha sAyAhne dR^iShTvA dAnaphalaM labhet | nagasthamIshvaraM dR^iShTvA pitR^INAmanR^iNo bhavet || 1\,83\.13|| dharmAraNyaM dharmamIshaM dR^iShTvA syAdR^iNanAshanam | devaM gR^idhreshvaraM dR^iShTvA ko na muchyeta bandhanAt || 1\,83\.14|| dhenuM dR^iShTvA dhenuvane brahmalokaM nayetpitR^In | prabhAseshaM prabhAse cha dR^iShTvA yAti parAM gatim || 1\,83\.15|| koTIshvaraM chAshvamedhaM dR^iShTvA syAdR^iNanAshanam | svargadvAreshvaraM dR^iShTvA muchyate bhavabandhanAt || 1\,83\.16|| rAmeshvaraM gadAlolaM dR^iShTvA svargamavApnuyAt | brahmeshvaraM tathA dR^iShTvA muchyate brahmahatyayA || 1\,83\.17|| muNDapR^iShThe mahAchaNDIM dR^iShTvA kAmAnavApnuyAt | phalgvIshaM phalguchaNDIM cha gaurIM dR^iShTvA cha ma~NgalAm || 1\,83\.18|| gomakaM gopatiM devaM pitR^INAmanR^iNo bhavet | a~NgAreshaM cha siddheshaM gayAdityaM gajaM tathA || 1\,83\.19|| mArkaNDeyeshvaraM dR^iShTvA pitR^INAmanR^iNo bhavet | phalgutIrthe naraH snAtvA dR^iShTvA devaM gadAdharam || 1\,83\.20|| etena kiM na paryAptaM nR^INAM sukR^itakAriNAm | brahmalokaM prayAntIha puruShA ekaviMshatiH || 1\,83\.21|| pR^ithivyAM yAni tIrthAnI ye samudrAH sarAMsi cha | phalgutIrthaM gamiShyanti vAramekaM dinedine || 1\,83\.22|| pR^ithivyAM cha gayA puNyA gayAyAM cha gayAshiraH | shreShThaM tathA phalgutIrthaM tanmukhaM cha surasya hi || 1\,83\.23|| udIchi kanakAnadyo nAbhitIrthaM tu madhyataH | puNyaM brahmasadastIrthaM snAnAtsyAdbrahmalokadam || 1\,83\.24|| kUpe piNDAdikaM kR^itvA pitR^INAmanR^iNo bhavem | tathAkShayavaTe shrAddhI brahmalokaM nayetpitR^In || 1\,83\.25|| haMsatIrthe naraH snAtvA sarvapApaiH pramuchyate | koTitItha gayAlole vaitaraNyAM cha gomake || 1\,83\.26|| brahmalokaM nayechChrAddhI puruShAnekaviMshatim | brahmatIrthe rAmatIrthe Agneye somatIrthake || 1\,83\.27|| shrAddhI rAmahrade brahmalokaM pitR^ikulaM nayet | uttare mAnase shrAddhI na bhUyo jAyate naraH || 1\,83\.28|| dakShiNe mAnase shrAddhI brahmalokaM pitR^Innayet | svagadvAre naraH shrAddhI brahmalokaM nayetpitR^In | bhIShmatarpaNakR^ittasya kUTe tArayate pitR^In | gR^idhreshvare tathA shrAddhI pitR^INAmanR^iNo bhavet || 1\,83\.29|| shrAddhI cha dhenukAraNye brihmalokaM pitR^Innayet | tiladhenupradaH snAtvA dR^iShTvA dhenuM na saMshayaH || 1\,83\.30|| aindre vA naratIrthe cha vAsave vaiShNave tathA | mahAnadyAM kR^itashrAddho brahmalokaM nayetpitR^In || 1\,83\.31|| gAyattre chaiva sAvitre tIrthe sArasvate tathA | snAnasa ndhyAtarpaNakR^ichChrAddhI chaikottaraM shatam || 1\,83\.32|| pitR^INAM tu kulaM brahmalokaM nayati mAnavaH | brahmayoniM vinirgachChetprayataH pitR^imAnasaH || 1\,83\.33|| tarpayitvA pitR^IndevAnna vishedyonisa~NkaTe | tarpaNe kAkaja~NghAryA pitR^INAM tR^iptirakShayA || 1\,83\.34|| dharmAraNye mata~Ngasya vApyAM shrAddhAddivaM vrajet | dharmayUpe cha kUpe ta pitR^INAmanR^iNo bhavet || 1\,83\.35|| pramANaM devatAH santu lokapAlAshcha sAkShiNaH | mayAgatya mata~Nge.asminpitR^INAM niShkR^itiH kR^itA || 1\,83\.36|| rAmatIrthe narAH snAtvA shrAddhaM kR^itvA prabhAsake | shilAyAM pretabhAvAtsyurmuktAH pitR^igaNAH kila || 1\,83\.37|| shrAddhakR^ichCha svapuShTAyAM triH saphtakuMlamuddharet | shrAddhakR^inmuNDapR^iShThAdau brahmalokaM nayetpitR^In || 1\,83\.38|| gayAyAM na hi tatsthAnaM yatra tIrthaM na vidyate | pa~nchakroshe gayAkShetre yatra tatra tu piNDadaH || 1\,83\.39|| akShayaM phalamApnoti brahmalokaM nayetpitR^In | janArdanasya haste tu piNDaM dadyAtsvakaM naraH || 1\,83\.40|| eSha piNDe mayA dattastava haste janArdana ! | paralokaM gate mokShamakShayyamupatiShThatAm || 1\,83\.41|| brahmalokamavApnoti pitR^ibhiH saha nishchitam | gayAyAM dharmapR^iShThe cha sarasi brahmaNastathA || 1\,83\.42|| gayAshIrShe.akShayavaTe pitR^INAM dattamakShayam | dharmAraNyaM dharmapR^iShThaM dhenukAraNyameva cha || 1\,83\.43|| dR^iShTvaitAni pitR^IMshchAryavaMshyAnviMshatimuddharet | brahmAraNyaM mahAnadyAH pashchimo bhAga uchyate || 1\,83\.44|| pUrvo brahmasado bhAgo nAgAdrirbharatAshramaH | bharatasyAshrame shrAddhI mata~Ngasya pade bhavet || 1\,83\.45|| gayAshIrShAddakShiNato mahAnadyAshcha pashchime | tatsmR^itaM champakavanaM tatra pANDushilAsti hi || 1\,83\.46|| shrAddhI tatra tR^itIyAyAM nishchirAyAshcha maNDale | mahAhrade cha kaushikyAmakShayaM phalamApnuyAt || 1\,83\.47|| vaitaraNyA shchottaratastR^itIyAkhyo jalAshayaH | padAni tatra krau~nchasya shrAddhI svargaM nayetpitR^In || 1\,83\.48|| krau~nchapAdAduttarato nishchirAkhyo jalAshayaH | sakR^idyatrAbhigamanaM sakR^itpiMNDaprapAtanam || 1\,83\.49|| durlabhaM kiM punarnityamasminneva vyavasthitiH | mahAnadyAmupaspR^ishya tarpayetpitR^idevatAH || 1\,83\.50|| akShayAnprApnuyAllokAnkulaM chApi samuddharet | sAvitre paThyate sandhyA kR^itA syAddvAdashAbdikI || 1\,83\.51|| shuklakR^iShNAvubhau pakShau gayAyAM yo vasennaraH punAtyAsaptamaM chaiva kulaM nAstyatra saMshayaH || 1\,83\.52|| gayAyAM muNADapR^iShThaM cha aravindaM cha parvatam | tR^itIyaM krai~nchapAdaM cha dR^iShTvA pApaiH pramuchyate || 1\,83\.53|| makare vartamAne cha grahaNe chandrasUryayoH | durlabhaM triShu lokeShu gayAyAM piNDapAtanam || 1\,83\.54|| mahAhrade cha kaushikyAM mUlakShetre visheShataH | guhAyAM gR^idhrakUTasya shrAddhaM dattaM (sapta) mahAphalam || 1\,83\.55|| yatra mAheshvarI dhArA shrAddhI tatrAnR^iNo bhavet | puNyAM vishAlAmAsAdya nadIM trailokya vishrutAm || 1\,83\.56|| agniShTomamavApnoti shrAddhI prAyAddivaM naraH | shrAddhI mAsapade snAtvA vAjapeyaphalaM labhet || 1\,83\.57|| ravipAde piNDadAnAtpatitoddhAraNaM bhavet | gayAstho yo dadAtyannaM pitarastena putriNaH || 1\,83\.58|| kA~NkShante pitaraH putrAnnarakAdbhayabhIravaH | gayAM yAsyati yaH kashchitso.asmAnsantarayiShyati || 1\,83\.59|| gayAprAptaM sutaM dR^iShTvA pitR^INAmutsavo bhavet | pabhdyAmapi jalaM spR^iShTvA asmabhyaM kila dAsyati || 1\,83\.60|| Atmajo vA tathAnyo vA gayAkUpe yadA tadA | yannAmnA pAtayetpiNDaM taM nayedbrahma shAshvatam || 1\,83\.61|| puNDarIkaM viShNulokaM prApnuyAtkoTitIrthagaH | yA sA vaitaraNI nAma triShu lokeShu vishrutA || 1\,83\.62|| sAvatIrNA gayAkShetre pitR^INAM tAraNAya hi | shrAddhadaH piNDadastatra gopradAnaM karotiyaH || 1\,83\.63|| ekaviMshativaMshyAnsa tArayennAtra saMshayaH | yadi putro gayAM gachChetkadAchitkAlaparyaye || 1\,83\.64|| tAneva bhojayedviprAnbrahmaNA ye prakalpitAH | teShAM brahmasadaH sthAnaM somapAnaM tathaiva cha || 1\,83\.65|| brahmaprakalpitaM sthAnaM viprA brahmaprakalpapitAH | pUjitaiH pUjitAH sarve pitR^ibhiH saha devatAH || 1\,83\.66|| tarpayettu gayAviprAnhavyakavyairvidhAnataH | sthAnaM dehaparityAge gayAyAM tu vidhIyate || 1\,83\.67|| yaH karoti vR^iShotsargaM gayAkShetre hyanuttame | agniShTomashataM puNyaM labhate nAtra saMshayaH || 1\,83\.68|| Atmano.api mahAbuddhirgayAyAM tu tilairvinA | piNDanirvApaNaM kuryAdanyeShAmapi mAnavaH || 1\,83\.69|| yAvanto j~nAtayaH pitryA bAndhavAH suhR^idastathA | tebhyo vyAsagayAbhUmau piNDo deyo vidhAnataH || 1\,83\.70|| rAmatIrthe naraH snAtvA goshatasyApnuyAtphalam | mata~NgavApyAM snAtvA cha gosahasraphalaM labhet || 1\,83\.71|| nishchirAsaMgame snAtvA brahmalokaM nayetpitR^In | vasiShThasyAshrame snAtvA vAjapeyaM cha vindati || 1\,83\.72|| mahAkaushyAM samAvAsAdashvamedhaphalaM labhet | pitAmahasya sarasaH prasR^itA lokapAvanI || 1\,83\.73|| samIpe tvagnidhAreti vishrutA kapilA hi sA | agniShTomaphalaM shrAddhI snAtvAtra kR^itakR^ityatA || 1\,83\.74|| shrAddhI kumAradhArAyAmashvamedhaphalaM labhet | kumAramabhigamyAtha natvA muktimavApnuyAt || 1\,83\.75|| somakuNDe naraH snAtvA somalokaM cha gachChati | saMvartasya naro vApyAM subhagaH syAttu piNDadaH || 1\,83\.76|| dhautapApo naro yAti pretakuNDe cha piNDadaH | devanadyAM lelihAne mathane jAnugartake || 1\,83\.77|| evamAdiShu tIrtheShu piNDadastArayetpitR^In | natvA devAnvasiShTheshaprabhR^itInR^iNasaMkShayam || 1\,83\.78|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe gayAmAhAtmyaM nAma tryashItitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 84 brahmovAcha | udyatastu gayAM gantuM shrAddhaM kR^itvA vidhAnataH | vidhAya kArpaTIviShaM grAmasyApi pradakShiNam || 1\,84\.1|| tato grAmAntaraM gatvA shrAddhasheShasya bhojanam | kR^itvA pradakShiNaM gachChetpratigrahavivarjitaH || 1\,84\.2|| gR^ihAchchalitamAtrasya gayAyAM gamanaM prati | svargArohaNasopAnaM pitR^INAM tu padepade || 1\,84\.3|| muNDanaM chopavAsashcha sarvatIrtheShvayaM vidhiH | varjayitvA kurukShetraM vishAlAM virajAM gayAm || 1\,84\.4|| divA cha sarvadA rAtrau gayAyAM shrAddhakR^idbhavet | vArANasyAM kR^itaM shrAddhaM tIrthe shoNanade tathA || 1\,84\.5|| punaH punAmahAnadyAM shrAddhI svargaM pitR^Innayet | uttaraM mAnasaM gatvA siddhiM prApnotyanuttamAm || 1\,84\.6|| tasminnivartayechChrAddhaM snAnaM chaiva nivartayet | kAmAnsa labhate divyAnmokShopAyaM cha sarvashaH || 1\,84\.7|| dakShiNaM mAnasaM gatvA maunI piNDAdi kArayet | R^iNatrayApAkaraNaM labheddakShiNamAnase || 1\,84\.8|| siddhAnAM prItijananaiH pApAnAM cha bhaya~NkaraiH | lelihAnairmahAghorairakShataiH pannagottamaiH || 1\,84\.9|| nAmnA kanakhalaM tIrthaM triShu lokeShu vishrutam | udIchyAM muNDapR^iShThasya devarShigaNasevitam || 1\,84\.10|| tatra snAtvA divaM yAti shrAddhaM dattamathAkShayam | sUryaM natvA tvidaM kuryAtkR^itapiNDAdisatkriyaH || 1\,84\.11|| kavyavAhastathA somo yamashchaivAryamA tathA | agniShvAttA barhiShadaH somapAH pidR^idevatAH || 1\,84\.12|| AgachChantu mahAbhAgA yuShamAbhI rakShitAstviha | madIyAH pitaro ye cha kule jAtAH sanAbhayaH || 1\,84\.13|| teShAM piNDapradAnArthamAgato.asmi gayAmimAm | kR^itapiNDaH phalgutIrthe pashyaiddevaM pitAmaham || 1\,84\.14|| gadAdharaM tataH pashyetpitR^INAmanR^iNAmanR^iNo bhavet | phalgutIrthe naraH snAtvA dR^iShTvA devaM gadAdharam || 1\,84\.15|| AtmAnaM tArayetsadyo dasha pUrvAndashAparAn | prathamehnividhiH prokto dvitIyadivase vrajet || 1\,84\.16|| dharmAraNyaM mata~Ngasya vApyAM piNDAdikR^idbhavet | dharmAraNyaM samAsAdya vAjapeyaphalaM labhet || 1\,84\.17|| rAjasUyAshvamedhAbhyAM phalaM syAdbrahmatIrthake | shrAddhaM piNDodakaM kAryaM madhye vai kUpayUpayoH || 1\,84\.18|| kUpodakena tatkAryaM pitR^INAM dattamakShayam | tR^itIye.abahni brahmasado gatvA snAtvAtha tarpaNam || 1\,84\.19|| kR^itvA shrAddhAdikaM piNDaM madhye vai yUpakUpayoH | goprachArasamIpasthA Abrahma brahmakalpitAH || 1\,84\.20|| teShA sevanamAtreNa pitaro mokShagAminaH | yUpaM pradakShiNIkR^itya vAjapeyaphalaM labhet || 1\,84\.21|| phalgutIrthe chaturthe.ahini snAtvA devAditarpaNam | kR^itvA shrAddha~NgayAshIrShe kuryAdrudrapadAdiShu || 1\,84\.22|| piNADAndehimukhe vyAse pa~nchAgnau cha padatraye | sUryendukArtikeyeShu kR^itaM shrAddhaM tathAkShayam || 1\,84\.23|| shrAddhaM tu navadevatyaM kuryAddvAdashadaivatam | anvaShTakAsu vR^iddhau cha gayAyAM mR^itavAsare || 1\,84\.24|| atra mAtuH pR^ithakShrAddhamanyatra patinA saha | snAtvA dashAshvamedhe tu dR^iShTvA devaM pitAmaham || 1\,84\.25|| rudrapAdaM naraH spR^iShTvA na chehAvartate punaH | trirvittapUrNAM pR^ithivIM dattvA yatphalamApnuyAt || 1\,84\.26|| sa tatphalamavApnoti kR^itvA shrAddhaM gayAshire | shamIpatrapramANena piNDaM dadyAdgayAshire || 1\,84\.27|| pitaro yAnti devatvaM nAtra kAryA vichAraNA | muNDapR^iShTe padaM nyastaM mahAdevena dhImatA || 1\,84\.28|| alpena tapasA tatra mahApuNyamavApnuyAt | gayAshIrShe tu yaH piNDAnnAmnA yeShAM tu nirvapet || 1\,84\.29|| narakasthA divaM yAnti svargasthA mokShamApnuyuH | pa~nchame.ahni gandAlole snAtvA vaTatale tataH || 1\,84\.30|| piNDAndadyAtpitR^INAM cha sakalaM tArayetkulam | vaTamUlaM samAsAdya shAkenoShNodakena vA || 1\,84\.31|| ekasminbhojite vipra koTirbhavati bhojitAH | kR^ite shrAddhe.akShayavaTe dR^iShTvA cha prapitAmaham || 1\,84\.32|| akShayAllaMbhate lokAnkulAnAmuddharechChatam | eShTavyA bahavaH puttrA yadyeko.api gayAM vrajet || 1\,84\.33|| yajeta vAshvamedhena nIlaM vA vR^iShamutsR^ijet | pretaH kashchitsamuddishya vaNijaM ka~nchidabravIt || 1\,84\.34|| mama nAmnA gayAshIrShe piNDanirvapaNaM kuru | pretabhAvAdvimuktaH syAMsvargado dAtureva cha || 1\,84\.35|| shrutvA vaNiggayAshIrSha pretarAjAya piNDakam | pradadAvanujaiH sArdhaM svapitR^ibhyastato dadau || 1\,84\.36|| sarve muktA vishAlo.api saputro.abhuchcha piNDadaH | vishAlAyAM vishAlo.abhUdrAjaputrobravIddvijAn || 1\,84\.37|| kathaM putrAdayaH syurme viprAshchoturvishAlakam | gayAyAM piNDadAnena tava sarvaM bhaviShyati || 1\,84\.38|| vishAlo.atha gayAshIrSha piNDado.abhUchcha putravAn | dR^iShTvAkAshe sitaM raktaM kR^iShNaM puruShamabravIt || 1\,84\.39|| ke yUyaM teShu chaivaikaH sitaH proche vishAlakam | ahaM sitaste janaka indralokaM gataH shabham || 1\,84\.40|| mama putra pitA rakto brahmahA pApakR^itparam | ayaM pitAmahaH kR^iShNa R^iShayo.anena ghAtitAH || 1\,84\.41|| avIchiM narakaM prAptau muktau jAtau cha piNDada | muktIkR^itAstataH sarve vrajAmaH svargamuttamam || 1\,84\.42|| kR^itakR^ityo vishAlo.api rAjyaM kR^itvA divaM yayau | ye.asmatkule tu pitaro luptapiNDodakakriyAH || 1\,84\.43|| ye chApyakR^itachUDAstu ye cha garbhAdviniHsR^itAH | yeShAM dAho na kriyAcha ye.agnidagdhAstathApare || 1\,84\.44|| bhUmau dattena tR^ipyantu tR^iptA yAntu parAM gatim | pitA pitAmahashchaiva tathaiva prapitAmahaH || 1\,84\.45|| mAtA pitAmahI chaiva tathaiva prapitAmahI | tathA mAtAmahashchaiva pramAtAmaha eva cha || 1\,84\.46|| vR^iddhapramAtAmahashcha tathA mAtAmahI param | pramAtAmahI tathA vR^iddhapramAtAmahIti vai || 1\,84\.47|| anyeShAM chaiva piNDo.ayamakShayyamupatiShThatAm || 1\,84\.48|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe gayAmAhAtmyaM nAma chaturashItitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 85 brahmovAcha | snAtvA pretashilAdau tu varuNAsthAmR^itena cha | piNDaM dadyAdimairmantrairAvAhya cha pitR^InparAn || 1\,85\.1|| asmatkule mR^itA ye cha gatiryeShAM na vidyate | AvAhayiShyetAnsarvAndarbhapR^iShThe tilodakaiH || 1\,85\.2|| pitavaMshe mR^itA ye cha mAtR^ivaMshe cha ye mR^itAH | taShAmuddharaNArthAye imaM piNDe dadAmyaham || 1\,85\.3|| mAtAmahakule ye cha gatiryeShAM na vidyate | teShAmuddharaNArthAya imaM piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.4|| ajAtadantA ye kechidye cha garbhe prapIDitAH | teShAmuddharaNArthAya ima piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.5|| bandhuvargAshcha ye kechinnAmagotravivarjitAH | svagotre paragotre vA gatiryeShAM na vidyate | teShAmuddharaNArthAya ima piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.6|| udbandhanamR^itA ye cha viShashastrahatAshcha ye | AtmopaghAtino ye cha tebhyaH piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.7|| agnidAhe mR^itA ye cha siMhavyAghrahatAshchaye | daMShTribhiH shR^i~NgibhirvApi teShAM piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.8|| agnidagdhAshcha ye kechinnAgnidagdhAstathApare | vidyuchchaurahatA ye cha tebhyaH piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.9|| raurave chAndhatAmistre kAlasUtre cha ye gatAH | teShAmuddharaNArthAya imaM piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.10|| asipatravane ghore kaMbhIpAke cha ye gatAH | teShAmuddharaNArthAya iM piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.11|| anyeShAM yAtanA sthAnAM pretalokanivAsinAm | teShAmuddharaNArthAya ima piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.12|| pushuyoniM gatA ye cha pakShikITasarIsR^ipAH | athavA vR^ikShayoni sthAstebhyaH piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.13|| asaMkhyayAtanAsaMsthA ye nItA yamashAsanaiH | teShAmuddharaNArthAya imaM piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.14|| jAtyantarasahasreShu bhramanti svena karmaNA | mAnuShyaM durlabhaM yeShAM tebhyaH piNDaM dadAmyaham || 1\,85\.15|| ye bAndhavAbAndhavA vA ye.anyajanmani bAndhavAH | te sarvetR^iptimAyAntu piNDadAnena sarvadA || 1\,85\.16|| ye kechitpretarUpeNa vartante pitaro mama | te sarve tR^iptimAyAntu piNDadAnena sarvadA || 1\,85\.17|| ye me pitR^ikule jAtAH kule mAtustathaiva cha | gurushvashurabandhUnAM ye chAnye bAndhavA mR^itAH || 1\,85\.18|| ye me kule luptapiNDAH puttradAravivarjitAH | kriyAlo pahatA ye cha jAtyandhAH pa~NgavastathA || 1\,85\.19|| virUpA AmagarbhAshcha j~nAtAj~nAtAH kule mama | teShAM piNDaM mayA dattamakShayyamupatiShThatAm || 1\,85\.20|| sAkShiNaH santu me devA brahmeshAnAdayastathA | maya gayAM samAsAdya pitR^INAM niShkatiH kR^itA || 1\,85\.21|| Agato.ahaM gayAM deva ! pitR^ikArye gadAdhara | tanme sAkShI bhavatvadya anR^iNo.ahamR^iNatrayAt || 1\,85\.22|| mahAnadI brahmasaro.akShayo vaTaH prabhAsamudyantamaho? gayAshiraH | sarasvatIdharmakadhenupR^iShThA ete kurukShetragatA gayAyAm || 1\,85\.23|| iti shrIgAruDe mahApurANe purvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe gayAmAhAtmyaM nAma pa~nchAshItitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 86 brahmovAcha | yeyaM pretashilA khyAtA gayAyAM sA tridhA sthitA | prabhAse pretakuNDe cha gayAsurashirasyapi || 1\,86\.1|| dharmeNa dhAritA bhUtyai sarvadevamayI shilA | pretatvaM ye gatA nR^INAM mitrAdyA bAndhavAdayaH || 1\,86\.2|| teShAmuddharaNArthAya yataH pretashilA shubhA | ato.atra munayo bhUpA rAjapatnyAdayaH sadA || 1\,86\.3|| tasyAM shilAyAM shrAddhAdikartAro brahmalokagAH | gayAsurasya yanmuNDaM tasya pR^iShThe shilA yataH || 1\,86\.4|| muNADapR^iShTho giristasmAtsarvadevamayo hyayam | muNDapR^iShThasya pAdeShu yato brahmasaromukhAH || 1\,86\.5|| aravindavanaM teShu tena chaivopalakShitaH | aravindo girirnAma krau~nchapAdA~Nkito yataH || 1\,86\.6|| tasmA dgiriH krai~nchapAdaH pitR^INAM brahmalokadaH | gadAdharAdayo devA AdyA Adau vyavasthitAH || 1\,86\.7|| shilArUpeNa chAvyaktAstasmAddevamayI shilA | gayA shirashChAdayitvA gurutvAdAsthitA shilA || 1\,86\.8|| kAlAntareNa vyaktashchasthita AdigadAdharaH | mahArudrAdidevaistu AnAdinidhano hariH || 1\,86\.9|| dharma saMrakShaNArthAya adharmAdivinaShTaye | daityarAkShasanAshArthaM matsyaH pUrvaM yathAbhavat || 1\,86\.10|| kUrmo varAho nR^iharirvAmano rAma UrjitaH | yathA dAsharathI rAmaH kR^iShNobuddho.atha kalkyapi || 1\,86\.11|| tathA vyakto.avyaktarUpI AsIdAdirgadAdharaH | AdirAdau pUjito.atra devairbrahmAdibhiryataH || 1\,86\.12|| pAdyAdyairgandhapuShpAdyairata AdigadAdharaH | gadAdharaM suraiH sArdhamAdyaM gatvA dadAti yaH || 1\,86\.13|| arghyaM pAtraM cha pAdyaM cha gandhapuShpaM cha dhUpakam | dIpaM naivaidyamutkaShTaM mAlyAni vividhAni cha || 1\,86\.14|| vastrANi mukuTaM ghaNTA chAmaraM prekShaNIyakam | ala~NkArAdikaM piNDamannadAnAdikaM tathA || 1\,86\.15|| teShAM tAvaddhanaM dhAnyamAyurAro gyasampadaH | puttrAdisantatishreyovidyArthaM kAma IpsitaH || 1\,86\.16|| bhAryA svargAdivAsashcha svargAdAgatya rAjyakam | kulInaH sattvasampanno raNe marditashAtravanaH || 1\,86\.17|| vadhabandhavinirmuktashchAnte mokShamavApnuyAt | shrAddhapiNDAdikartAraH pitR^ibhirbrahmalokagAH || 1\,86\.18|| jagannAthaM ye.apchayanti subhadrAM balabhadrakam | j~nAnaM prApya shriyaM putrAnvrajanti puruShottamam || 1\,86\.19|| puruShottamarAjasya sUryasya cha gaNasya cha | puratastatra piNDAdi pitR^INAM brihmalokadaH || 1\,86\.20|| natvA kapardivighneshaM sarvavighnaiH pramuchyate | kArtikeyaM pUjayitvA brahmalokamavApnuyAt || 1\,86\.21|| dvAdashAdityamabhyarchya sarvarogaiH pramuchyate | vaishvAnaraM samabhyarchya uttamAM dIptimApnuyAt || 1\,86\.22|| revantaM pUjayitvAtha ashvAnApnotyanuttamAn | abhyarchyendraM mahaishvaryaM gaurIM saubhAgyamApnuyAt || 1\,86\.23|| vidyAM sarasvatIM prArchya lakShmIM sampUjya cha shriyam | garuDaM cha samabhyarchya vighnavR^indAtpramuchyate || 1\,86\.24|| kShetrapAlaM samabhyarchya grahavR^indaiH pramuchyate | muNDapR^iShThaM samabhyarchya sarvakAmamavApnuyAt || 1\,86\.25|| nAgAShTakaM samabhyarchya nAgadaShTo vimuchyate | brahmANaM pUjayitvA cha brahmalokamavApnuyAt || 1\,86\.26|| balabhadraM samabhyarchya balArogyamavApnuyAt | subhadrAM pUjayitvA tu saubhAgyaM paramApnuyAt || 1\,86\.27|| sarvAnkAmAnavApnoti sampUjya puruShottamam | nArAyaNaM tu sampUjya narANAmadhipo bhavet || 1\,86\.28|| spR^iShTvA natvA nArasiMhaM saMgrAme vijayI bhavet | varAhaM pUjayitvA tu bhUmirAjyamavApnuyAt || 1\,86\.29|| mAlAvidyAdharau spaShTvA vidyAdharapadaM labhet | sarvAnkAmAnavApnoti sampUjyAdigadAdharam || 1\,86\.30|| somanAthaM samabhyarchya shivalokamavApnuyAt | rudreshvaraM namaskR^itya rudraloke mahIyate || 1\,86\.31|| rAmeshvaraM naro natvA rAmavatsupriyo bhavet | brahmeshvaraM naraH stutvA brahmalokAya kalpyate || 1\,86\.32|| kAleshvaraM samabhyarchya naraH kAla~njayo bhavet | kedAraM pUjayitvA tu shivaloke mahIyate || 1\,86\.33|| siddheshvaraM cha sampUjya siddho brahmapuraM vrajet | Adyai rudrAdibhiH sArdhaM dR^iShTvA hyAdigadAdharam || 1\,86\.34|| kulAnAM shatamuddhR^itya nayedbrahmapuraM naraH | dharmArtho prApnuyAddharmamarthArtho chArthamApnuyAt || 1\,86\.35|| kAmAnsamprApnuyAtkAmI mokShArtho mokShamApnuyAt | rAjyArtho rAjyamApnoti shAntyartho shAntimApnuyAt || 1\,86\.36|| sarvArtho sarvamApnoti sampUjyAdigadAdharam | putrAnputrArthinI strI cha saubhAgyaM cha tadarthinI || 1\,86\.37|| vaMshArthinI cha vaMshAnvai prApyArchyAdigadAdharam | shrAddhena piNDadAnena annadAnena vAridaH || 1\,86\.38|| brahmalokamavApnoti sampUjyAdigadAdharam | pR^ithivyAM sarvatIrthebhyo yathA shreShThA gayA purI || 1\,86\.39|| tathA shilAdirUpashcha shreShThashchaiva gadAdharaH | tasmindR^iShTe shilA dR^iShTA yataH sarvaM gadAdharaH || 1\,86\.40|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe gayAmAhAtmyaM nAma ShaDashItitamo.adhyAyaH (iti gayAmAhAtmyaM samAptam) | \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 87 hariruvAcha | chaturdasha manUnvakShye tatsutAshcha sukAdikAn | manuH svAyambhuvaH pUrvamagnighrAdyAshcha tatsutAH || 1\,87\.1|| marIchiratrya~Ngirasau pulastyaH pulahaH kratuH | vasiShThashcha mahAtejA R^iShayaH saptakIrtitAH || 1\,87\.2|| jayAkhyAshAchamitAkhyAshcha shukrA yAmAstathaiva cha | gaNA dvAdashakAshchaiti chatvAraH somapAyinaH || 1\,87\.3|| vishvabhugvAmadevendro bAShkalistadarirhyabhUt | sa hato viShNunA daityashchakreNa sumahAtmanA || 1\,87\.4|| manuH svArochiShashchAtha tatputro maNDaleshvaraH | chitrako vinatashchaiva karNAnto vidyuto raviH || 1\,87\.5|| bR^ihadguNo nabhashchaiva mahAbalaparAkramaH | Urja stambastathA prANa R^iShabho nishchala (ra) stathA || 1\,87\.6|| datto (mbho) lishchAvarIvAMshcha R^iShyaH saptakIrtitAH | tuShitA dvAdasha proktAstathA pArAvatAshcha ye || 1\,87\.7|| indro vipashchiddevAnAM tadripuH purukR^itsaraH | jaghAna hastirUpeNa bhagavAnmadhusUdanaH || 1\,87\.8|| auttamasya manoH putrA Ajashcha parashustathA | vinItashcha suketushcha sumitraH subalaH shuchiH || 1\,87\.9|| devo devAvR^idho rudra ! mahotsAhojitastathA | rathaujA UrdhvabAhushcha sharaNashchAnagho muniH || 1\,87\.10|| sutapAH sha~Nkurityete R^iShayaH sapta kIrtitAH | vashavartisvadhAmAnaH shivAH satyAH pratardanAH || 1\,87\.11|| pa~ncha devagaNAH proktA sarve dvAdashakAstu te | indraH svashAntistachChukraH pralambo nAma dAnavaH || 1\,87\.12|| matsyarUpI harirviShNustaM jaghAna cha dAnavam | tAmasasya manoH putrA jAnuja~Ngho.atha nirbhayaH || 1\,87\.13|| navakhyAtirnayashchaiva priyabhR^ityo vivikShipaH | dR^iDheShudhiH prastalAkShaH kR^ibandhuH kR^itastathA || 1\,87\.14|| jyotirdhAmA pR^ithuH (dhR^iShTa) kAvyashchaitrashchetAgnihemakAH (kau) | munayaH kIrtitAH sapta surAgAH sudhiyastathA || 1\,87\.15|| harayo devatAmAM cha chatvAraH pa~ncha (sapta) viMshakAH | gaNA indraH shivistasya shatrurbhomarathAH smR^itAH || 1\,87\.16|| hariNA kUrmarUpeNa hato bhImaratho.asuraH | raivatasya manoH putro mahA prANashcha sAdhakaH || 1\,87\.17|| vana (la) bandhurniramitraH pratya~NgaH parahA shuchiH | dR^iDhavrataH ketushR^igaM R^iShayastasya varNyate || 1\,87\.18|| vedashrIrvedabAhushcha UrdhvabAhustathaiva cha | hiraNyaromA parjanyaH satyanetraH (nAmA) svadhAma cha || 1\,87\.19|| abhUtarajasashchaiva tathA devAshvamedhasaH | vaikuNTha (NThAH shchAmR^ita (tA) shchaiva chatvAro devatAgaNAH || 1\,87\.20|| gaNe chaturdasha surA vibhuridraH pratApavAn | shAntaH shatrurhato daityo haMsarUpeNa viShNunA || 1\,87\.21|| chAkShuShasya manoH putrA uruH pururmahAbalaH | shatadyumnastapasvI cha satyabAhuH(kyo) kR^itistathA || 1\,87\.22|| agniShNuratirAtrashcha sudyumnashcha tathA naraH | haviShmAnuttamaH shrImAnsva (su) dhAmA virajastathA || 1\,87\.23|| abhimAnaH sahiShNushcha madhushrIrR^iShayaH smR^itAH | AryAH prabhUtA bhAvyAshcha lekhAshcha pR^ithukAstathA || 1\,87\.24|| aShTakasya gaNAH pa~ncha tathA proktA divaukasAm | indro manojavaH shatrurmahAkAlo mahAbhajaH || 1\,87\.25|| ashvarUpeNa sa hato hariNA lokadhAriNA | manorvaivasvatasyete putrA viShNuparAyaNAH || 1\,87\.26|| ikShvAkuratha nAbhAgo dhR^iShTaH sharyAtireva cha | nariShyantastathA pAMsurnabho nediShTha eva cha || 1\,87\.27|| karUShashcha pR^iShadhrashcha sudyumnashcha manoH sutAH | atrirvasiShTho bhagavA~njamadagnishcha kashyapaH || 1\,87\.28|| gautamashcha bharadvAjo vishAmitro.atha saptamaH | tathA hyekonapa~nchAshanmarutaH parikIrtitAH || 1\,87\.29|| AdityA vasavaH sAdhyAgaNA dvAdashakAstrayaH | ekAdashA tathA rudrA vasavo.aShTau prakIrtitAH || 1\,87\.30|| dvAvashvinau vinirdiShTau vishvedevAstathA dashA | dashauvA~Ngiraso devA nava devagaNAstathA || 1\,87\.31|| tejasvI nAma vai shakro hiraNyAkSho ripuH smR^itaH | hato varAharUpeNa hariNyAkhyo.atha viShNunA || 1\,87\.32|| vakShye manorbhaviShyasya sAvarNyAkhyasya vai sutAn | vijayashchArvavIrashcha nirmohaH satyavAkrR^itI || 1\,87\.33|| variShThashcha gariShThashcha vAchaH saMgatireva cha | ashvatthAmA kR^ipo vyAso gAlavo dIptimAnatha || 1\,87\.34|| R^iShyashR^i~NgastathA rAma R^iShayaH sapta kIrtitAH | sutapA amR^itAbhAshcha mukhyAshchApi tathA surAH || 1\,87\.35|| teShAM gaNastu devAnA mekaiko viMshakaH smR^itaH | virochanasutasteShAM balirindro bhaviShyati || 1\,87\.36|| dattvemAM yAchamAnAya viShNave yaH padatrayam | R^iddhimindrapadaM hitvA tataH siddhimavApsyati || 1\,87\.37|| vAruNerdakShasAvarNernavamasya sutA~nChR^iNu | dhR^itiketurdeptiketuH pa~nchahasto nirAmayaH | pR^itushravA bR^ihadUdyumna R^ichIko bR^ihato guNaH || 1\,87\.38|| medhAtithirdyutishchaiva savaso vasureva cha | jyotiShmAnhavyakavyau cha R^iShayo vibhurIshvaraH || 1\,87\.39|| paro marIchirgarbhashcha sva (su) dharmANashcha te trayaH | deshashatru) kAlakAkShastaddhantA padmanAbhakaH || 1\,87\.40|| bhaviShyanti tadA devA ekaiko dvAdasho gaNaH | teShAmindro mahAvIryo bhaviShyatyadbhuto hara || 1\,87\.40*1|| dhamaputrasya putrAMstu dasha masya manoH shR^iNu | sukShetrashchottamaujAshcha bhUrishreNyashcha vIryavAn || 1\,87\.41|| shatAnIko niramitro vR^iShaseno jayadrathaH | bhUridyumnaH suvarchAshcha shAntirindraH pratApavAn || 1\,87\.42|| ayo (po) mUrtirhaviShmAMshcha sukR^itishchAvyayastathA | nAbhAgo.apratimaujAshcha saurabha R^iShayastathA || 1\,87\.43|| prANAkhyAH shatasaMkhyAstu devatAnAM gaNastadA | teShAmindrashcha bhavitA shAntirnAma mahAbalaH | baliH shatrustaM harishcha gadayA ghAtayiShyati || 1\,87\.44|| rudra putrasya te putrAnvakShyAmyekAdashasya tu | sarvatragaH susharmA cha devAnIkaH pururguruH || 1\,87\.45|| kShetravarNo dR^iDheShushcha ArdrakaH putrakastathA | haviShmAMshcha haviShyashcha varuNo vishvavistarau || 1\,87\.46|| viShNushchaivAgnitejAshcha R^iShayaH sapta kIrtitAH | viha~NgamAH kAmagamnirmANaruchayastathA || 1\,87\.47|| ekaikastriMshakasteShAM gaNashchaindrashcha vai vR^iShaH | dhasagrIvo ripustasya shrIrUpI ghAtayiShyati || 1\,87\.48|| manostu dakShaputrasya dvAdashasyAtmajA~nChR^iNu | devavAnu padevashcha devashreShTho vidUrathaH || 1\,87\.49|| mitravAnmitradevashcha mitrabindushcha vIryavAn | mitravAhaH pravAhashcha dakShaputramanoH sutAH || 1\,87\.50|| tapasvI sutapAshchaiva tapomUrtistaporatiH | tapodhR^itirdyutishchAnyaH saptamashcha tapodhanAH || 1\,87\.51|| svadharmANaH sutapaso harito hohitAstathA | surArayo gaNAshchaite pratyekaM dashako gaNaH || 1\,87\.52|| R^itadhAmA cha bhadre (tatre) ndrastArako nAma tadripuH | harirnapuMsakaM bhUtvA ghAtayiShyati sha~Nkara || 1\,87\.53|| trayodashasya rauchyasya manoH putrAnnibodha me | chitraseno vichitrashcha tapodharmarato dhR^itiH || 1\,87\.54|| sunetraH kShetravR^ittishcha sunayo dharmapo dR^iDhaH | dhR^itimAnavyayashchaiva nishArUpo nirutsukaH || 1\,87\.55|| nirmohastattvadarsho cha R^iShayaH sapta kIrtitAH | sva (su) romANaH sva (su) dharmANaH sva (su) karmANastathAmarAH || 1\,87\.56|| trayastriMshadvibhedAste devAnAM tatra vai gaNAH | indro divaspatiH shatrustviShTibho nAma dAnavaH || 1\,87\.57|| mAyUreNa cha rUpeNa ghAtayiShyati mAdhavaH | chaturdashasya bhautyasya shR^iNu putrAnmanormama || 1\,87\.58|| ururgabhIro dhR^iShTashcha tarasvIgrA (gra) ha eva cha | abhimAni pravIrashcha jiShNuH saMkrandanastathA | tejasvI durlabhashchaiva bhautyasyaite manoH sutAH || 1\,87\.59|| agnIdhrashchAgnibAhushcha mAgadhashcha tathA shuchiH | ajito muktashukrau cha R^iShayaH sapta kIrtitAH || 1\,87\.60|| chAkShuShAH karmaniShThAshcha pavitrA bhrAjinastathA | vachovR^iddhA devagaNAH pa~ncha proktAstu saptakAH || 1\,87\.61|| shuchirindro mahAdaityo ripuhantA hariH svayam | eko devashchaturdhA tu vyAsarUpeNa viShNunA || 1\,87\.62|| kR^itastataH purANAni vidyAshchAShTAdashaiva tu | a~NgAni chaturo vedA mImAMsA nyAyavistaraH || 1\,87\.63|| purANaM dharmashAstraM cha AyurvedArthashAstrakam | dhanurvedashcha gAndharvo vidyA hyaShTAdashaiva tAH || 1\,87\.64|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe manutadvaMshanirUpaNaM nAma spatAshItitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 88 sUta uvAcha | harirmanvantarANyAha brahmAdibhyo harAya cha | mArkaNDeyaH pitR^isto traM krau~nchukiM prAha tachChR^iNu || 1\,88\.1|| mArkaNDeya uvAcha | ruchiH prajApatiH pUrvaM nirmamo niraha~NkR^itiH | atrasto.amitamAyI cha chachAra pR^ithivImimAm || 1\,88\.2|| anagnimaniketaM tamekAhAramanAshramam | nimuktasaMgaM taM dR^iShTvA prochuH svapitaro munim || 1\,88\.3|| pitara UchuH | vatsa kasmAttvayA puNyo na kR^ito dAra saMgrahaH | svargApavargahe (se)tutvAdvandhastenAnishaM (nimiShaM) vinA || 1\,88\.4|| gR^ihI samastadevAnAM pitR^INAM cha tathArhaNam | R^iShINAmarthinAM chaiva kurvallo kAnavApnuyAt || 1\,88\.5|| svAhochchAraNato devAnsvadhochchAraNataH pitan | vibhajatyannadAnena bhR^ityAdyAnatithInapi || 1\,88\.6|| sa ttvaM daivAdR^iNAdvandhamimamasmadR^iNAdapi | avApto.asi manuShyarShe bhUtebhyashcha dinedine || 1\,88\.7|| anatpAdya sutAndevAnasantarpya pitR^IstathA | akR^itvA cha kathaM mANDyaM svargatiM prAptumichChasi || 1\,88\.8|| kleshabodhaikakaM putra anyAyena bhavettava | mR^itasya narakaM tyaktvA klesha evAnyajanmani || 1\,88\.9|| ruchiruvAcha | parigraho.atiduHkhAya pApAyA dhogatestathA | bhavatyato mayA pUrvaMna kR^ito dArasaMgrahaH || 1\,88\.10|| AtmanaH saMshayopAyaH kriyate kShaNamantraNAt | svamuktiheturna bhavatyasAvapi parigrahAt || 1\,88\.11|| prakShAlyate.anudivasaM ya AtmA niShparigrahaH | mama tvapa~Nkadigdho.api vidyAmbhobhirvaraM hi tat || 1\,88\.12|| anekabhavasaMbhUtakarmapa~NkA~Nkito budhaiH | AtmA tattvaj~nAnatoyaiH prakShAlyo niyatendriyaiH || 1\,88\.13|| pitara UchuH | yuktaM prakShAlanaM kartumAtmano.api yatendriyaiH | kiM tu nopAyamArgo.ayaM yatastvaM putra vartase || 1\,88\.14|| pa~nchayaj~naistapodAnairashubhaM nudatastava | phalAbhisandhirahitaiH pUrvakama shubhAshubhaiH || 1\,88\.15|| evaM na bandho bhavati kurvataH kAraNAtmakam | na cha bandhAya tatkarma bhavatyanatisannibham || 1\,88\.16|| pUrvakarma kR^itaM bogaiH kShIyate hyanishantathA | sukhaduHkhAtmakairvatsa puNyA puNyAtmakaM nR^iNAm || 1\,88\.17|| evaM prakShAlyate prAj~nairAtmA bandhAchcha rakShyate | rakShyashcha svavivekairna pApapa~Nkena dahyate || 1\,88\.18|| ruchiruvAcha | avidyA pachyate vede karmamArgAtpitAmahAH | tatkathaM karmaNo mArge bhavanto yojayanti mAm || 1\,88\.19|| pitara uchuH | avidyA sarvamevaitatkarmaNaitanmR^iShA vachaH | kiM tu vidyApariprAptau hetuH karma na saMshayaH || 1\,88\.20|| vihitAkaraNAnartho na sadbhiH kriyate tu yaH | saMyamo muktaye yo.anyaH pratyutAdhogatipradaH || 1\,88\.21|| prakShAlayAmIti bhavAnyadetanmanyate varam | vihitAkaraNodbhUtaiH pApaistvamapi dahyase || 1\,88\.22|| avidyApyupakArAya viShavajjAyate nR^iNAm | anuShThAnA bhyupAyena bandhayogyApi no hi sA || 1\,88\.23|| tasmAdvatsa kuruShva tvaM vidhivaddArasaMgraham | Ajanma viphalante.astu asamprApyAnyalaukikam || 1\,88\.24|| ruchiruvAcha | vR^iddho.ahaM sAmprataM ko me pitaraH sampridAsyati | bhAryAntathA daridrasya duShkaro dArasaMgrahaH || 1\,88\.25|| pitara UchuH | asmAkaM patanaM vatsa bhavatashchApyadhogatiH | nUnaM bhAvi bhavitrI cha nAbhinandasi no vachaH || 1\,88\.26|| ityuktvA pitarastasya pashyato munisattama | babhUvuH sahasAdR^ishyA dIpA vAtahatA iva || 1\,88\.27|| muniH krai~nchukaye prAha mArkaNDeyo mahAtapAH | ruchivR^ittAntamakhilaM pitR^isaMvAdalakShaNam || 1\,88\.28|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe karmaj~nAnamA nAmAShTAshItitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 89 sUta uvAcha | pR^iShTaH krai~nchukinovAcha mArkaNDeyaH punashcha tam | sa tena pitR^ivAkyane bhR^ishamudvagnamAnasaH || 1\,89\.1|| kanyAbhilAShI viprarShiH paribabhrAma medinIm | kanyAmalabhamAno.asau pitR^ivAkyena dIpitaH | chintAmavApa mahItamatIvodvagnamAnasaH || 1\,89\.2|| kiM karomi kra gachChAmi kathaM me dArasaMgrahaH | kShipraM bhavenmatpitR^INAM mamAbhyudayakArakaH || 1\,89\.3|| iti chintayatastasyamatirjAtA mahAtmanaH | tapasArAdhayAmyenaM brahmANaM kamalodbhavam || 1\,89\.4|| tato varShashataM divyaM tapastepe mahAmanAH | tatra sthitashchiraM kAlaM vaneShu niyamasthitaH | ArAdhanAya sa tadA paraM niyamamAsthitaH || 1\,89\.5|| tataH pradarshayAmAsa brahmA lokapitAmahaH | uvAchAtha prasanno.asmItyuchyatAmabhivA~nChitam || 1\,89\.6|| tato.asau praNipatyAha brahmANaM jagato gatim | pitR^INAM vachanAttena yatkartumabhivA~nChitam || 1\,89\.7|| brahmovAcha | prajApatistvaM bhavitA sraShTavyA bhavatA prajAH | sR^iShTvA prajAH sutAnvipra samutpAdya kriyAstathA || 1\,89\.8|| kR^itvA kR^itAdhikArastvaM tataH siddhimavApyasi | satvaM yathoktaM pitR^ibhiH kuru dAraparigraham || 1\,89\.9|| kAmaM chemamabhidhyAya kriyatAM pitR^ipUjanam | ta eva tuShTAH pitaraH pradAsyanti tavepsitam | patnIM sutAMshcha santuShTAH kiM na dadyuH pitAmahAH || 1\,89\.10|| mArkaNDeya uvAcha | ityR^iShirvachanaM shrutvA brahmaNo.avyaktajanmanaH | nadyA vivikte puline chakAra pitR^itarpaNam || 1\,89\.11|| tuShTAva cha pitR^InvipraH stavairebhirathAdR^itaH | ekAgraprayato bhUtvA bhaktinamrAtmakandharaH || 1\,89\.12|| ruchiruvAcha | namasye.ahaM pitR^InbhaktyA ye vasantyadhidevatam | devairapi hi tarpyante ye shrAddheShu svadhottaraiH || 1\,89\.13|| namasye.ahaM pitR^Insvarge ye tarpyante maharShibhiH | shrAddhairmanomayairbhaktyA bhuktimuktimabhIpsubhiH || 1\,89\.14|| namasye.ahaM pitR^Insvarge siddhAH santarpayanti yAn | shrAddheShu divyaiH sakalairupahArairanuttamaiH || 1\,89\.15|| namasye.ahaM pitR^InbhaktyA ye.archyante guhyakairdivi | tanmayatvena vAdhadbhiH R^iddhimAtyantikIM parAm || 1\,89\.16|| namasye.ahaM pitR^Inmartyairarchyante bhuvi ye sadA | shrAddheShu shraddhayAbhIShTalokapuShTipradAyinaH || 1\,89\.17|| namasye.ahaM pitR^Inviprairarchyante bhuvi ye sadA | vA~nChitAbhIShTalAbhAya prAjApatyapradAyinaH || 1\,89\.18|| namasye.ahaM pitR^Inye vai tarpyante.araNyavAsibhiH | vanyaiH shrAddhairyatAhAraistaponirdhUtakalmaShaiH || 1\,89\.19|| namasye.ahaM pitR^InviprairnaiShThikairdharmachAribhiH | ye saMyatAtmabhirnityaM santarpyante samAdhibhiH || 1\,89\.20|| namasye.ahaM pitR^I~nChrAddhai rAjanyAstarpayanti yAn | kavyairasheShaividhivallokadvayaphalapradAn || 1\,89\.21|| namasye.ahaM pitR^Invaishyairarchyante bhuvi ye sadA | svakarmAbhiratairnnityaM puShpadhUpAnnavAribhiH || 1\,89\.22|| namasye.ahaM pitR^I~nChrAddhe shUdrairapi cha bhaktitaH | santarpyate jagatkR^itsnaM nAmnA khyAtAH sukAlinaH || 1\,89\.23|| namasye.ahaM pitR^I~nChrAddhe pAtAle ye mahAsuraiH | santarpyante sudhAhArAstyaktadambhamadaiH sadA || 1\,89\.24|| namasye.ahaM pitR^I~nChrAddhairarchyante ye rasAtale | bhogairasheShairvidhivannAgaiH kAmAnabhIpsubhiH || 1\,89\.25|| namasye.ahaM pitR^I~nChrAddhaiH sarpaiH santarpitAnsadA | tatraiva vidhivanmantrabhogasampatsamanvitaiH || 1\,89\.26|| pitR^Innamasye nivasanti sAkShAdye devaloke.atha mahItale vA | tathAntarikShe cha surAripUjyAste vai pratIchChantu mayopanItam || 1\,89\.27|| pitR^Innamasye paramArthabhUtA ye vai vimAne nivasantyamUrtAH | yajanti yAnastamalairmanobhiryogIshvarAH kleshavimuktihetUn || 1\,89\.28|| pitR^Innamasye divi ye cha mUrtAH svadhAbhujaH kAmyaphalAbhisandhau | pradAnashaktAH sakalepsitAnAM vimuktidA ye.anabhisaMhiteShu || 1\,89\.29|| tR^ipyantu te.asminpitaraH samastA ichChAvatAM ye pradishanti kAmAn | suratvamindratvamito.adhikaM vA gajAshvaratnAni mahAgR^ihANi || 1\,89\.30|| somasya ye rashmiShu ye.arkabimbe shukle vimAne cha sadA vasanti | tR^ipyantu te.asminpitaro.annatoyairgandhAdinA puShTimito vrajantu || 1\,89\.31|| yeShAM hute.agnau haviShA cha tR^iptirye bhu~njate viprasharIrasaMsthAH | ye piNDadAnena mudaM prayAnti tR^ipyantu te.asminpitaro.annatoyaiH || 1\,89\.32|| ye khaDgamAMsena surairabhIShTaiH kR^iShNaistilairdivya manoharaishcha | kAlena shAkena maharShivaryaiH samprINitAste mudamatra yAntu || 1\,89\.33|| kavyAnyasheShANi cha yAnyabhIShTAnyatIva teShAM mama pUjitAnAm | teShA~ncha sAnnidhyamihAstu puShpagandhAmbubhojyeShu mayA kR^iteShu || 1\,89\.34|| dinedine ye pratigR^ihNate.archAM mAsAntapUjyA bhuvi ye.aShTakAsu | ye vatsarAnte.abhyudaye cha pUjyAH prayAntu te me pitaro.atra tuShTim || 1\,89\.35|| pUjyA dvijAnAM kumudendubhAso ye kShatriyANAM jvalanArkavarNAH | tathA vishAM ye kanakAvadAtA nIlIprabhAH shUdrajanasya ye cha || 1\,89\.36|| te.asminsamastA mama puShpagandhadhUpAmbubhojyAdinivedanena | tathAgnihomena cha yAnti tR^iptiM sadA pitR^ibhyaH praNato.asmi tebhyaH || 1\,89\.37|| ye devapUrvANyabhitR^iptihetora shranti kavyAni shubhAhR^itAni | tR^iptAshcha ye bhUtisR^ijo bhavanti tR^ipyantu te.asminpraNato.asmi tebhyaH || 1\,89\.38|| rakShAMsi bhUtAnyasurAMstathogrAtrirNAshayantu tvashivaM prajAnAm | AdyAH surANAmamareshapUjyAstR^ipyantu te.asminpraNato.asmi tebhyaH || 1\,89\.39|| agniShvAttA barhiShada AjyapAH somapAstathA | vrajantu tR^iptiM shrAddhe.asminpitarastarpitA mayA || 1\,89\.40|| agniShvAttAH pitR^igaNAH prAchIM rakShantu me disham | tathA barhiShadaH pAntu yAmyAM me pitaraH sadA | pratIchImAjyapAstadvadudIchImapi somapAH || 1\,89\.41|| rakShobhUtapishAchebhyastathaivAsuradoShataH | sarvataH pitaro rakShAM kurvantu mama nityashaH || 1\,89\.42|| vishvo vishvabhugArAdhyo dharmo dhanyaH shubhAnanaH | bhUtido bhUtikR^idbhUtiH pitR^INAM ye gaNA nava || 1\,89\.43|| kalyANaH kalyadaH kartA kalyaH kalyatarAshrayaH | kalyatAheturanghaH ShaDime te gaNAH smR^itAH || 1\,89\.44|| varo vareNyo varadastuShTidaH puShTidastathA | vishvapAtA tathA dhAtA saptaite cha gaNAH smR^itAH || 1\,89\.45|| mahAnmahAtmA mahito mahimAvAnmahAbalaH | gaNAH pa~ncha tathaivaite pitR^INAM pApanAshanAH || 1\,89\.46|| sukhado dhanadashchAnyo dharmado.anyashcha bhUtidaH | pitR^INAM kathyate chaiva tathA gaNachatuShTayam || 1\,89\.47|| ekatriMshatpitR^igaNA yairvyAptamakhilaM jagat | ta evAtra pitR^igaNAstuShyantu cha madAhitAt || 1\,89\.48|| mAkraNDeya uvAcha | evaM tu stuvatastasya tejasorAshiruchChritaH | prAdurbabhUva sahasA gaganavyAptikArakaH || 1\,89\.49|| taddR^iShTvA sumahattejaH samAchChAdya sthitaM jagat | jAnubhyAmavanIM gatvA ruchiH stotramida~njagau || 1\,89\.50|| ruchiruvAcha | architAnAmamUrtAnAM pitR^INAM dIptatejasAm | namasyAmi sadA teShAM dhyAninAM divyachakShuShAm || 1\,89\.51|| indrAdInAM cha netAro dakShamArIchayostathA | saptarShoNAM tathAnyeShAM tAnnamasyAmi kAmadAn || 1\,89\.52|| manvAdInAM cha netAraH sUryAchandramasostathA | tAnnamasyAmyahaM sarvAnpitR^InapyudadhAvapi || 1\,89\.53|| nakShatrANAM grahANAM cha vAyvagnyornabhasastathA | dyAvApR^ithivyoshcha tathA namasyAmi kR^itA~njaliH || 1\,89\.54|| prajApateH kashyapAya somAya varuNAya cha | yogeshvarebhyashcha sadA namasyAmi kR^itA~njaliH || 1\,89\.55|| namo gaNebhyaH saptabhyastathA lokeShu saptasu | svAyambhuve namasyAmi brahmaNe yogachakShuShe || 1\,89\.56|| somAdhArAnpitR^igaNAnyogamUrtidharAMstathA | namasyAmi tathA somaM pitaraM jagatAmaham || 1\,89\.57|| agnirUpAMstathaivAnyAnnamasyAmi pitR^Inaham | agnisomamayaM vishvaM yata etadasheShataH || 1\,89\.58|| ye cha tejasi ye chaite somasUryAgnimUrtayaH | jagatsvarUpiNashchaiva tathA brahmasvarUpiNaH || 1\,89\.59|| tebhyo.akhilebhyo yogibhyaH pitR^ibhyo yatamAnasaH | namonamo namaste.astu prasIdantu svadhAbhujaH || 1\,89\.60|| mAkraNDeya uvAcha | evaM stutAstatastena tajaso munisattamAH | nishchakramuste pitaro bhAsayanto dishAdasha || 1\,89\.61|| nivedana~ncha yattena puShpagandhAnulepanam | tadbhUShitAnatha sa tAndadR^ishe purataH sthitAn || 1\,89\.62|| praNipatya ruchirbhaktyA punareva kR^itA~njaliH | namastubhyaM namastubhyamityAha pR^ithagAdR^itaH || 1\,89\.63|| tataH prasannAH pitarastamUchurmunisattamam | varaM vR^iNIShveti sa tAnuvAchAnatakandharaH || 1\,89\.64|| ruchiruvAcha | prajAnAM sargakartR^itvamAdiShTaM brahmaNA mama | so.ahaM patnImabhIpsAmi dhanyAM divyAM prajAvatIm || 1\,89\.65|| pitara UchuH | atraiva sadyaH patnI te bhavatvatimanoramA | tasyA~ncha putro bhavitA bhavato munisattama ! || 1\,89\.66|| manvantarAdhipo dhImAMstvannAmnaivopalakShitaH | ruche ! rauchya iti khyAtiM prayAsyati jagattraye || 1\,89\.67|| tasyApi bahavaH putrA mahAbalaparAkramAH | bhaviShyanti mahAtmAnaH pR^ithivIparipAlakAH || 1\,89\.68|| tvaM cha prijApatirbhUtvA prajAH sR^iShTvA chaturvidhAH | kShINAdhikAro dharmaj~nastataH siddhimavApsyasi || 1\,89\.69|| stotreNAnena cha naro yo.asmAMstoShyati bhaktitaH | tasya tuShTA vayaM bhogAnAtmajaM dhyAnamuttamam || 1\,89\.70|| AyurArogyamarthaM cha putrapautrAdikaM tathA | vA~nChadbhiH satataM stavyAH stotreNAnena vai yataH || 1\,89\.71|| shrAddheShu ya imaM bhaktyA tvasmatprItikaraM stavam | paThiShyati dvijAgryANAM bhu~njatAM purataH sthitaH || 1\,89\.72|| stotrashravaNasamprItyA sannidhAne pare kR^ite | asmAbhirakShayaM shrAddhaM tadbhaviShyatyasaMshayam || 1\,89\.73|| yadyapyashrotriyaM shrAddhaM yadyapyupahataM bhavet | anyAyopAttavittena yadi vA kR^itamanyathA || 1\,89\.74|| ashrAddhArhairupatairupahAraistathA kR^itaiH | akAle.apyatha vA deshe vidhihInamathApi vA || 1\,89\.75|| ashraddhayA vA puruShairdambhamAshritya yatkR^itam | asmAkaM tR^iptaye shrAddhantathApyetadudIraNAt || 1\,89\.76|| yatraitatpaThyate shrAddhe stotramastatsukhAvaham | asmAkaM jAyate tR^iptistatra dvAdashAvarShikI || 1\,89\.77|| hemante dvAdashAbdAni tR^iptimetatprayachChati | shishire dviguNAbdAni tR^iptiM stotramidaM shubham || 1\,89\.78|| vasante ShoDasha samAstR^iptaye shrAddhakarmaNi | grIShme cha ShoDashaivaitatpaThitaM tR^iptikArakam || 1\,89\.79|| vikale.api kR^ite shrAddhe stotreNAnena sAdhite | varShAsu tR^iptirasmAkamakShayyA jAyate ruche || 1\,89\.80|| sharatkAle.api paThitaM shrAddhakAle prayachChati | asmAkametatpuruShaistR^iptiM pa~nchadashAbdikIm || 1\,89\.81|| yasmingehe cha likhitametattiShThati nityadA | sannidhAnaM kR^ite shrAddhe tatrAsmAkaM bhaviShyati || 1\,89\.82|| tasmAdetattvayA shrAddhe viprANAM bhu~njatAM puraH | shrAvaNIyaM mahAbhAga asmAkaM puShTikArakam || 1\,89\.83|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ruchikR^itapitR^istotraM nAmaikonanavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 90 mAkraNDeya uvAcha | tatastasmAnnadImadhyAtsamuttasthau manoramA | pramlauchA nAma tanva~NgI tatsamIpe varApsarAH || 1\,90\.1|| sA chovAcha mahAtmAnaM ruchiM sumadhurAkSharakam | prasAdayAmAsa bhUyaH pramlochA cha varApsarAH || 1\,90\.2|| atIvarUpiNI kanyA matprasAdvarA~NganA | jAtA varuNaputreNa puShkareNa mahAtmanA || 1\,90\.3|| tAM gR^ihANa mayA dattAM bhAryArthe varavarNinIm | manurmahAmatistasyAM samutpatsyati te sutaH || 1\,90\.4|| mArkaNDeya uvAcha | tatheti tena sApyuktA tasmAttoyAdvapuShmatIm | uddadhAra tataH kanyAM mAninIM nAma nAmataH || 1\,90\.5|| nadyAshcha puline tasminsa munirmunisattamAH | jagrAha pANiM vidhivatsamAnIya mahAmuniH || 1\,90\.6|| tasyAM tasya suto jaj~ne mahAvIryo mahAdyutiH | \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 91 sUta uvAcha | svAyambhuvAdyA munayo hariM dhyAyanti karmaNA | vratAchArArchanAdhyAnastutijapyaparAyaNAH || 1\,91\.1|| dehendriyamanobuddhiprANAha~NkAravarjitam | Akashena vihInaM vai tejasA parivarjitam || 1\,91\.2|| udakena vihInaM vai taddharmaparivarjitam | pR^ithivIrahitaM chaiva sarvabhatavivarjitam || 1\,91\.3|| bhUtAdhyakShaM tathA baddhaniyantAraM prabhuM vibhum | chaitanyarUpatArUpaM sarvAdhyakShaM nira~njanam || 1\,91\.4|| muktasa~NgaM maheshAnaM sarvadevaprapUjitam | tejorUpamasattvaM cha tapasA parivarjitam || 1\,91\.5|| rahitaM rajasA nityaM vyatiriktaM guNaistribhiH | sarvarUpavihInaM vai kartR^itvAdivivarjitam || 1\,91\.6|| vAsanArahitaM shuddhaM sarvadoShavivarjitam | pipAsAvarjitaM tattachCho kamohavivarjitam || 1\,91\.7|| jarAmaraNahInaM vai kUTasthaM mohavarjitam | utpattirahitaM chaiva pralayena vivarjitam || 1\,91\.8|| satyaM sarvAchArahInaM niShkalaM parameshvaram | jAgratsvapnasuShuptyAdivarjitaM nAmavarjitam || 1\,91\.9|| adhyakShaM jAgradAdInAM shAntarUpaM sureshvaram | jAgradAdisthitaM nityaM kAryakAraNavarjitam || 1\,91\.10|| sarvadR^iShTaM tathA mUrtaM sUkShmaM sUkShmataraM param | j~nAnadR^ikShrotravij~nAnaM paramAnandarUpakam || 1\,91\.11|| vishvena rahitaM tadvattaijasena vivarjitam | prAj~nena rahita~nchaiva turIyaM paramAkSharam || 1\,91\.12|| sarvagoptR^i sarvahantR^i sarvabhUtAtmarUpi cha | buddhidharmavihInaM vai nirAdhAraM shivaM harim || 1\,91\.13|| vikriyArahitaM chaiva vedAntairvedyameva cha | vedarUpaM paraM bhUtamindriyebhyaH paraM shubham || 1\,91\.14|| shabdena varjita~nchaiva rasena cha vivarjitam | sparshena rahitaM devaM rUpamAtravivarjitam || 1\,91\.15|| rUpeNa rahitaM ~nchaiva gandhena parivarjitam | anAdi brahma randhrAntamahaM brahmAsmi kevalam || 1\,91\.16|| evaM j~nAtvA mahAdevadhyAnaM kuryAjjitendriyaH | dhyAnaM yaH kurute hyevaM sa bhavedbahma mAnavaH || 1\,91\.17|| iti dhyAnaM samAkhyAtamashvirasya mayA tava | adhunA kathayAmyanyatkintadbrUhi vR^iShadhvaja || 1\,91\.18|| iti shrIgAruDe mahApurANe prathamAMshAkhye AchArakANDe haridhyAnaM nAmaikanavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 92 rudrauvAcha | viShNordhyAnaM punarbrUhi sha~NkhachakragadAdhara | yena vij~nAtamAtreNa kR^itakR^ityo bhavennaraH || 1\,92\.1|| hariruvAcha | pravakShyAmi harerdhyAnaM mAyAtantravimardakam | mUrtAmUrtAdibhedena taddhyAnaM dvividhaM hara || 1\,92\.2|| amUrtaM rudra kathitaM hanta mUtta bravImyaham | sUryakoTipratIkAsho jiShNurbhAjiShNurekataH || 1\,92\.3|| kundagokShIradhavalo harirdhyeyo mumukShubhiH | vishAlena susaumyena sha~Nkhena cha samanvitaH || 1\,92\.4|| sahasrAdityatulyena jvAlAmAlograrUpiNA | chakreNa chAnvitaH shAnto gadAhastaH shubhAnanaH || 1\,92\.5|| kirITena mahArheNa ratnaprajvalitena cha | sAyudhaH sarvago devaH saroruhadharastathA || 1\,92\.6|| vanamAlAdharaH shubhraH samAMso hemabhUShaNaH | suvastraH shuddhadehashcha sukarNaH padmasaMsthitaH || 1\,92\.7|| hiraNmayasharIrashcha chAruhArI shubhA~NgadaH | keyUreNa samAyukto vanamAlAsamanvitaH || 1\,92\.8|| shrIvatsakaustubhayuto lakShmIvandyekShaNAnvitaH | amimAdiguNairyuktaH sR^iShTisaMhArakArakaH || 1\,92\.9|| munidhyeyo.asuradhyeyo devadhyeyo.atisundaraH | brahmAdistambaparyantabhUtajAtahR^idisthitaH || 1\,92\.10|| sanAtano.avyayo medhyaH sarvAnugrahakR^itprabhuH | nArAyaNo mahAdevaH sphuranmakarakuNDalaH || 1\,92\.11|| santApanAshano.abhyarchyo ma~Ngalyo duShTanAshanaH | sarvAtmA sarvarUpashcha sarvago grahanAshanaH || 1\,92\.12|| chArva~NgulIyasaMyuktaH sudIptanakha eva cha | sharaNyaH lasukhakArI cha saumyarUpo maheshvaraH || 1\,92\.13|| sarvAla~NkArasaMyuktashchAruchandanacharchitaH | sarvadevasamAyuktaH sarvadevapriya~NkaraH || 1\,92\.14|| sarvalokahitaiShI cha sarveshaH sarvabhAvanaH | AdityamaNDale saMstho agnistho vArisaMsthitaH || 1\,92\.15|| vAsudevo jagaddhAtA dhyeyo viShNurmumukShubhiH | vAsudevo.ahamasmIti AtmA dhyeyo harihariH || 1\,92\.16|| dhyAyantyevaM cha ye viShNuM te yAnti paramAM gatim | yAj~navalkyaH purA hyevaM dhyAtvA viShNuM sureshvaram || 1\,92\.17|| dharmopadeshakartR^itvaM samprApyAgAtparaM padam | tasmAttvamapi devesha ! viShNuM chintaya sha~Nkara ! || 1\,92\.18|| viShNudhyAnaM paThedyastu prApnoti paramAM gatim || 1\,92\.19|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShNudhyAnaM nAma dvinavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 93 maheshvara uvAcha | yAj~navalkyena yatpUrvaM dharmaM proktaM kayaM hare ! | tanme kAthaya keshighna ! yathA tattvena mAdhava ! || 1\,93\.1|| hariruvAcha | yAj~navalkyaM namaskR^itya mithilAyAM samAsthitam | apR^ichChannR^IShayo gatvA varNadharmAdyasheShataH | tebhyaH sa kathayAmAsa viShNuM dhyAtvA jitendriyaH || 1\,93\.2|| yAj~navalkya uvAcha | yasmindeshe mR^igaH kR^iShNastasmindharmAnnibodhata | purANanyAyamImAMsAdharmashAstrA~NgamishritAH || 1\,93\.3|| vedAH sthAnAni vidyAnAM dharmasya cha chaturdasha | vaktAro dharmashAstrANAM manurviShNuryamo.a~NgirAH || 1\,93\.4|| vasiShThadakShasaMvartashAtAtapaparAsharAH | ApastamboshanovyAsAH kAtyAyanabR^ihaspatI || 1\,93\.5|| gautamaH sha~Nkhalikhito hArIto.atrirahaM tathA | ete viShNuM samArAdhya jAtA dharmopadeshakAH || 1\,93\.6|| deshakAla upAyena dravyaM shraddhAsamanvitam | pAtre pradIyate yattatsakalaM dharmalakShaNam || 1\,93\.7|| ijyAchAro damo.ahiMsA dAnaM svAdhyAyakarma cha | ayaM cha paramo dharmo yadyogenAtmadarshanam || 1\,93\.8|| chatvAro vedadharmaj~nAH parShattraividyameva vA | sA brUte yatsvadharmaH syAdeko vAdhyAtmavittamaH || 1\,93\.9|| brahmakShAttriyaviTshUdrA varNAstvAdyAstrayo dvijAH | niShekAdyAH shmashAnAntAsteShAM vai mantrataH kriyAH || 1\,93\.10|| garbhAdhAnamR^itau puMsaH savanaM spandanAtpurA | ShaShThe.aShTame vA sImantaH prasave jAtakarma cha || 1\,93\.11|| ahanyekAdashe nAma chaturthe mAsi niShkramaH | ShaShThe.annaprAshanaM mAsi chUDAM kuryAdyathAkulam || 1\,93\.12|| evamenaH shamaM yAti bIjagarbhasamudbhavam | tUShNa ImetAH kriyAH strINAM vivAhashcha samantrakaH || 1\,93\.13|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktavarNadharmanirUpaNaM nAma trinavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 94 yAj~navalkya uvAcha | garbhAShTame.aShTame vAbde brAhmaNasyopanAyanam | raj~nAmekAdashe saike vishAmeke yathAkulam || 1\,94\.1|| upanIya kuruH shiShyaM mahAvyAhR^itipUrvakam | vedamadhyApayedenaM shauchAchArAMshcha shikShayet || 1\,94\.2|| divA sandhyAsu karNasthabrahmasUtra udaDmukhaH | kuryAnmUtrapurIShe tu rAtrau cheddakShiNAmukhaH || 1\,94\.3|| gR^ihItashishrashchotthAya mR^idbhirabhyuddhR^itairjalaiH | gandhalepakShayakaraM shauchaM kuryAnmahAvrataH || 1\,94\.4|| antarjAnuH shuchau desha upaviShTa uda~NmukhaH | prAgvA brAhmeNa tIrthena dvijo nityamupaspR^ishet || 1\,94\.5|| kaniShThAdeshinya~NguShThamUlAnyagraM karasya cha | prajApatipitR^ibrahmadevatIrthAnyanukramAt || 1\,94\.6|| triH prAshyApo dvirunmR^ijya khAnyAdbhiH samupaspR^ishet | adbhistu prakR^itisthAbhirhenAbhiH phenabuhudaiH || 1\,94\.7|| hR^itkaNThatAlugAbhistu yathAsaMkhyaM dvijAtayaH | shudhyeraMstrI cha shUdrashcha sakR^itspR^iShTAbhirantataH || 1\,94\.8|| snAnamabdaivatairmantrairmArjanaM prANasaMyamaH | sUryasya chApyupasthAnaM gAyattrayAH pratyayaM japaH || 1\,94\.9|| gAyattrIM shirasA sArdhaM japedvyAhR^itipUrvikAm | pratipraNavasaMyuktAM trirayaM prANasaMyamaH || 1\,94\.10|| prANAnAyamya samprokShya tryR^ichenAbdaivatena tu | japannAsIta sAvittrIM pratyagAtArakodayAt || 1\,94\.11|| sandhyAM prAkprAtarevaM hi tiShThedAsUryadarshanAt | agnikAryaM tataH kuryAtsandhyayorubhayorapi || 1\,94\.12|| tato.abhivAdayedvR^idvAnasAvahamiti bruvan | guruM chaivApyupAsIta svAdhyAyArthaM samAhitaH || 1\,94\.13|| sAhUtashchApyadhIyIta sarvaM chAsmai nivedayet | hitaM tasyAcharennityaM manovAkrAyakarmabhiH || 1\,94\.14|| daNDAjinopavItAni mekhalAM chaiva dhArayet | brAhmaNeShu charedbhaikShamanindyeShvAtmavR^ittaye || 1\,94\.15|| AdimadhyAvasAneShu bhavechChandopalakShitA | brAhmaNakShatriyavishAM bhaikShacharyA yathAkramam || 1\,94\.16|| kR^itAgnikAryo bhu~njIta vinIto gurvanuj~nayA | AposhAnakriyApUrvaM satkR^ityAnnamakutsayan || 1\,94\.17|| brahmachAryAsthito naikamannamadyAdanApadi | brAhmaNaH kAmamashrIyAchChrAddhe vratamapaDiyan || 1\,94\.18|| madhu mAMsaM tathA svinnamityAdi parivarjayet | sa gururyaH kriyAH kR^itvA vedamasmai prayachChati || 1\,94\.19|| upanIya dadAtyenAmAchAryaH sa prakIrtitaH | ekadeshamupAdhyAya R^itvigyaj~nakR^iduchyate || 1\,94\.20|| ete mAnyA yathApUrvamebhyo mAtA garIyasI | prativedaM brahmacharyaM dvAdashAbdAni pa~ncha vA || 1\,94\.21|| grahaNAntikamityeke keshAntashchaiva ShoDashe | AShoDashA.advAviMshAchchAchaturviMshAchcha vatsarAt || 1\,94\.22|| brahmakShatravishAM kAla aupanAyanikaH paraH | ata UrdhvaM patantyete sarvadharmavivarjitAH || 1\,94\.23|| sAvitrIpatitA vrAtyA vrAtyastomAdR^ite kratoH | mAturyadagre jAyante dvitIyaM mau~njabandhanam || 1\,94\.24|| brAhmaNakShatriya vishastasmAdete dvijAtayaH | yaj~nAnAM tapasAM chaiva shubhAnAM chaiva karmaNAm || 1\,94\.25|| veda eva dvijAtInAM niH shreyasakaraH paraH | madhunA payasA chaiva sa devAMstarpayeddvijaH || 1\,94\.26|| pitR^InmadhughR^itAbhyAM cha R^icho.adhIte hi so.anvaham | yajuH sAma paThettadvadatharvA~NgirasaM dvijaH || 1\,94\.27|| santarpayetpitR^IndevAnso.anvahaM hi ghR^itAmR^itaiH | vAkovAkyaM purANaM cha nArAshaMsIshcha gAthikAH || 1\,94\.28|| itihAsAMstathA vidyA yo.adhIte shaktito.anvaham | santarpayetpitR^IndevAnmAMsakShIrodanAdibhiH || 1\,94\.29|| te tR^iptAstarpayantyenaM sarvakAmaphalaiH shubhaiH | yaMyaM kratumadhItesau tasyasyApnuyAtphalam || 1\,94\.30|| bhUmidAnasya tapasaH svAdhyAyaphalabhAgdvijaH | neShThiko brahmachArI tu vasedAchAryasannidhau || 1\,94\.31|| tadabhAve.asya tanaye patnyAM vaishvAnare.api vA | anena vidhinA dehe sAdhayedvijitendriyaH | brahmalokamavApnoti na cheha jAyate punaH || 1\,94\.32|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkye AchArakANDe yAj~navalkyoktavarNadharmanirUpaNaM nAma chaturnavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 95 yAj~navalkya uvAcha | shR^iNvantu munayo dharmAngR^ihasthasya yatavratAH | gurave cha dhanaM dattvA snAtvA cha tadanuj~nayA || 1\,95\.1|| samApitabrahmacharyo lakShaNyAM striyamudvahet | ananyapUrvikAM kAntAmasapiNDAM yavIyasIm || 1\,95\.2|| arogiNIM bhrAtR^imatImasamAnArShagotrajAm | pa~nchamAtsaptamAdUrdhvaM mAtR^itaH pitR^itastathA || 1\,95\.3|| dashapUruShavikhyAtAchChrotriyANAM mahAkulAt | savarNaH shrotriyo vidvAnvaro doShAnvito na cha || 1\,95\.4|| yaduchyate dvijAtInAM shUdrAddAropasaMgrahaH | na tanmama mataM yasmAttatrAyaM jAyate svayam || 1\,95\.5|| tisro varNAnupUrvyeNa dve tathaikA yathAkramam | brAhmaNakShatriyavishAM bhAryAH svA shUdrajanmanaH || 1\,95\.6|| brAhmo vivAha AhUya dIyate shaktyala~NkR^itA | tajjaH punAtyubhayataH puruShonekaviMshatim || 1\,95\.7|| yaj~nasthAyartvije daivamAdAyArShastu goyugam | chaturdasha prathamajaH punAtyuttarajashcha ShaTU || 1\,95\.8|| ityuktvA charatAM dharmaM saha yA dIyate.arthine | sa kAyaH pAvayettajjaH ShaDvaMshyAnAtmanA saha || 1\,95\.9|| Asuro draviNAdAnAdgAndharvaH samayAnmithaH | rAkShaso yuddhaharaNAtpaishAchaH kanyakAchChalAt || 1\,95\.10|| chatvAro brAhmaNasyAdyAstathA gAndharvarAkShasau | rAj~nastathAsuro vaishye shUdre chAntyastu garhitaH || 1\,95\.11|| pANirgrAhyaH savarNAsu gR^ihNIta kShatriyA sharam | vaishyA pratodamAdadyAdvedane chAgrajanmanaH || 1\,95\.12|| pitA pitAmaho bhrAtA sakulyo jananI tathA | kanyApradaH pUrvanAshe prakR^itIsthaH paraH paraH || 1\,95\.13|| aprayachChansamApnoti bhrUNahatyAmR^itAvR^itau | eShAmabhAve dAtR^INAM kanyA kuryAtsvayaMvaram || 1\,95\.14|| sakR^itpradIyate kanyA haraMstAM choradaNDabhAk | aduShTAM hi tyajandaNDyaH suduShTAM tu parityajet || 1\,95\.15|| aputrA gubapuj~nAto devaraH putrakAnyagA | sapiNDo vA samotro vA ghR^itAbhyakta R^itAviyAt || 1\,95\.16|| AgarbhasambhavaM gachChetpatitastvanyathA bhavet | anena vidhinA jAta kShetrapasya bhavetsutaH || 1\,95\.17|| hR^itAdhikArAM malinAM piNDamAtropasevinIm | paribhUtAmadhaH shayyAM vAsayedyvabhichAriNIm || 1\,95\.18|| somaH shauchaM dadau tAsAM gandharvashcha subhAM giram | pAvakaH sarvamedhyatvaM medhyA vai yoShito yataH || 1\,95\.19|| vyabhichArAdR^itaushuddhirgarbhetyAgaM karoti cha | garbhabhartR^ivadhe tAsAM tathA mahati pAtake || 1\,95\.20|| surApi vyAdhitA dveShTrI vandhyArthaghnyapriyaMvadA | adhivinnA cha bhartavyA mahadenonyathA bhavet || 1\,95\.21|| yatrAvirodho dampatyostrivargastattra vardhate | mR^ite jIvati yA patyau yA nAnyamupagachChati || 1\,95\.22|| seha kIrtimavApnoti modate chomayA saha | shuddhAM tyajaMstR^itIyAMshaM dadyAdAmaraNaM striyAH || 1\,95\.23|| strIbhirbharturvachaH kAryameSha dharmaH paraH striyAH | ShoDashartunishAH strINAM tAsu yugmAsu saMvishet || 1\,95\.24|| brahmachArI cha parvANyAdyAshtatastrastu varjayet | evaM gachChaM striyaM kShAmAM maghAM mUlAM cha varjayet || 1\,95\.25|| lakShaNyaM janayedeva putraM rogavivarjitam | yathA kAmI bhavedvApi strINAM (sma) valamanusmaran || 1\,95\.26|| svadAraniratashchaiva striyo rakShyA yatastataH | bhartR^ibhrAtR^ipitR^ij~nAtishvashrUshvashuradevaraiH || 1\,95\.27|| bandhubhishcha striyaH pUjyA bhUShaNAchChAdanAshanaiH | saMyato paskarA dakShA hR^iShTA vyayaparA~NmukhI || 1\,95\.28|| shvashrUshvashurayoH kuryAtpAdayorvandanaM sadA | krIDAsharIrasaMskArasamAjotsavadashanam || 1\,95\.29|| hAsyaM paragR^ihe yAnaM tyajetpreShitabhartR^ikA | rakShetkanyAM pitA bAlye yauvane patireva tAm || 1\,95\.30|| vArdhakye rakShate putro hyanyathA j~nAtayastathA | patiM vinA na tiShThettu divA vA yadi vA nishi || 1\,95\.31|| jyeShThAM dharmavidhau kuryAnna kaniShThAM kadAchana | dAhayedagnihotreNa striyaM vR^ittavatIM patiH || 1\,95\.32|| AharedvidhivaddArAnagniM chaivAvilambitaH | hitA bharturdivaM gachChediha kIrtIravApya cha || 1\,95\.33|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktagR^ihalthadharmanirNayo nAma pa~nchanavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrAgaruDamahApurANam\- 96 yAj~navalkya uvAcha | vakShye sa~NkarajAtyAdigR^ihasthAdi vidhiM param | viprAnmUrdhAvaShikto hi kShAttriyAyAM vishaH striyAm || 1\,96\.1|| jAto.ambaShThastu shUdrAyAM niShAdaH parvato.api vA | mAhiShyaH kShatriyAjjAto vaishyAyAM mlechChasaMj~nitaH || 1\,96\.2|| shUdrAyAM karaNo vaishyAdvinnAsveSha vidhiH smR^itaH | brAhmaNyAM kShatriyAtsUto vaishyAdvaidehakastathA || 1\,96\.3|| shUdrAjjAtastu chANDAlaH sarvavarNavigarhitaH | kShatriyA mAgadhaM vaishyAchChUdrA kShatArameva cha || 1\,96\.4|| shUdrAdayogavaM vaishyA janayAmAsa vai sutam | mAhiShyeNa karaNyAM tu rathakAraH prajAyate || 1\,96\.5|| asatsantastu vai j~neyAH pratilomAnulomajAH | jAtyutkarShAddvijo j~neyaH saptame pa~nchame.api vA || 1\,96\.6|| vyatyaye karmaNAM sAmyaM pUrvavachchottarAvaram | karma smArtaM vivAhAgnau kurvIta pratyahaM gR^ihI || 1\,96\.7|| dAyakAlAdR^ite vApi shrautaM vaitAnikAgniShu | sharIrachintAM nirvartya kR^itashauchavidhirdvijaH || 1\,96\.8|| prAtaH sandhyAmupAsIta dantadhAvanapUrvakam | hutvAgnau saryadevatyA~njapenmantrAnsamAhitaH || 1\,96\.9|| vedArthAnadhigachChechcha shAstrANi vividhAni cha | yogakShomAdisiddhyarthamupeyAdIshvaraM gR^ihI || 1\,96\.10|| snAtvA devAnpitR^IMshchaiva tarpayedarchayettathA | vedAnatha purANAni setihAsAni shaktitaH || 1\,96\.11|| japayaj~nAnusiddhyarthaM vidyAM chAdhyAtmikIM japet | balikarmasvadhAhomasvAdhyAyAtithisakriyAH || 1\,96\.12|| bhUtapitramarabrahmamanuShyANAM mahAmakhAH | devebhyastu hutaM chAgnau kShipedbhUtabaliM haret || 1\,96\.13|| annaM bhUmaushvachANDAlavAyasebhyashcha niH kShipet | annaM pitR^imanuShyebhyo deyamapyanvahaM jalam || 1\,96\.14|| svAdhyAyamanvahaM kuryAnna pachechchAnnamAtmane | bAlasvavAsinIvR^iddhagarbhiNyAturakanyakAH || 1\,96\.15|| saMbhojyAtithibhR^ityAMshcha dampatyoH sheShabhojanam | prANAgnihotravidhinAshrIyAdannamakutsayan || 1\,96\.16|| mitaM vipAkaM cha hitaM bhakShyaM bAlAdipUrvakam | AposhAnenopariShTAdadhastAchchaiva bhujyate || 1\,96\.17|| anagnamamR^itaM chaiva kAryamannaM dvijanmanA | atithibhyastu varNebhyo deyaM shaktyAnupUrvashaH || 1\,96\.18|| apraNodyo.atithiH sAyamapi nAtra vichAraNA | satkR^itya bhikShave bhikShA dAtavyA suvratAya cha || 1\,96\.19|| AgatAnbhojayetsarvAnmahokShaM shrotriyAya cha | pratisaMvatsaraM tvarchyAH snAtakAchAryapArthivAH || 1\,96\.20|| priyo vivAhyashcha tathA yaj~naM pratyR^irtvijaH punaH | adhvanIno.atithiH proktaH shrotriyo vedapAragaH || 1\,96\.21|| mAnyAvetau gR^ihasthasya brahmalokamabhIpsataH | parapAkaruchirna syAdanindyAmantraNAdR^ite || 1\,96\.22|| vAkpANipAdachApalyaM varjayachchAtibhojanam | shrotriyaM vAtithiM tR^iptamAsImAntAdanuvrajet || 1\,96\.23|| ahaH sheShaM sahAsIta shiShTairiShTaishcha bandhubhiH | upAsya pashchimAM sandhyAM hutvAgnau bhojanaM tataH || 1\,96\.24|| kuryAdbhatyaiH samAyuktaishchintayedAtmano hitam | brAhme muhUrte chotthAya mAnyo vipro dhanAdibhiH || 1\,96\.25|| vR^iddhArtAnAM samAdeyaH panthA vai bhAravAhinAm | ijyAdhyayanadAnAni vaishyasya kShatriyasya cha || 1\,96\.26|| pratigraho.adhiko vipre yAjanAdhyApane tathA | pradhAnaM kShatriye karma prajAnAM paripAlanam || 1\,96\.27|| kusIdakR^iShivANijyaM pAshupAlyaM vishaH smR^itam | shUdrasya dvijashushrUShA dvijo yaj~nAnna hApayet || 1\,96\.28|| ahiMsA satyamasteyaM shauchamindriyasaMyamaH | damaH kShamArjavaM dAnaM sarveShAM dharmasAdhanam || 1\,96\.29|| AcharetsadR^ishIM vR^ittimajihmAmashaThAntathA | traivArShikA dhikAnno yaH sa somaM pAtumarhati || 1\,96\.30|| syAdannaM vArShikaM yasya kuryAtprakasaumikIM kriyAm | pratisaMvatsaraM somaH pashuH pratyayanaM tathA || 1\,96\.31|| kartavyA.agrahaNeShTishcha chAturmAsyAni yatnataH | eShAmasambhave kuryAdiShTiM vaishvAnarIM dvijaH || 1\,96\.32|| hInakalpaM na kurvIta sati dravye phalapradam | chaNDAlo jAyate yaj~nakaraNAchChUdrabhikShitAta || 1\,96\.33|| yaj~nArthalabdhaM nAdadyAdbhAsaH kAko.api vA bhavet | kusUtakumbhIdhAnyo vA tryAhikaH shvastano.api vA || 1\,96\.34|| jIvedvApi shilo~nChena shreyAneShAM paraH paraH | na svAdhyAyavirodhyarthamIheta na yatastataH || 1\,96\.35|| rAjAntevAsiyAjyebhyaH sIdannichCheddhanaM kShudhA | dambhahaitukapAShaNDibakavR^ittIMshcha varjayet || 1\,96\.36|| shuklAmbaradharo nIchakeshashmashrunakhaH shuchiH | na bhAryAdarshane.ashrIyAnnaikavAsA na saMsthitaH || 1\,96\.37|| apriyaM na vadejjAtu brahmasUtrI vinItavAn | devapradakShiNA~NkuryAdyaShTimAnsakamaNDaluH || 1\,96\.38|| na tu mehennadIchChAyAbhasmagoShTAmbuvartmasu | na pratyagnyarkagosomasandhyAmbustrIdvijanmanAm || 1\,96\.39|| nekShetAgnyarkanagnAM strIM na cha saMsR^iShTamaithunAm | na cha mUtraM purIShaM vA svapetpratyakUshirA na cha || 1\,96\.40|| ShTIvanAsR^ikShakR^inmUtraviShANyapsu na saMkShipet | pAdau pratApayennAgnau na chainamabhila~Nghayet || 1\,96\.41|| pibennA~njalinA toyaM na shayAnaM prabodhayet | nAkShaiH krIjechcha kitavairvyAdhitaishcha na saMvishet || 1\,96\.42|| viruddhaM varjayetkama pretadhUmaM nadItaram | keshabhasmatuShA~NgArakapAleShu cha saMsthitim || 1\,96\.43|| nAchakShIta dhayantIM gAM nAdvAreNAvishetkrachit | na rAj~naH pratigR^ihNAyAllubdhasyochChAstravartinaH || 1\,96\.44|| adhyAyAnAmupAkarma shrAvaNyAM shravaNena vA | hastenauShadhibhAve vA pa~nchamyAM shrAvaNasya cha || 1\,96\.45|| pauShamAsasya rohiNyAmaShTakAyAmathApi vA | jalAnte ChandasAM kuryAdutsargaM vidhivadvahiH || 1\,96\.46|| anadhyAyastryahaM prete shiShyartviggurubandhuShu | upAkarmaNi chotsarge svashAkhashrotriye mR^ite || 1\,96\.47|| sandhyAgarjitanirghAtabhUkampolkAnipAtane | samApya vedaM dyunishamAraNyakamadhItya cha || 1\,96\.48|| pa~nchadashyAM chaturdashyAmaShTamyAM rAhusUtake | R^itusandhiShu bhuktvA vA shrAddhikaM pratigR^ihya cha || 1\,96\.49|| pashumaNDUkanakulashvAhimArjArasUkaraiH | kR^ite.antare tvahorAtraM shakrapAte tathochChraye || 1\,96\.50|| shvakroShTugardabholUkasAmabANArtaniH svane | amedhyashavashUdrAntyashmashAnapatitAntike || 1\,96\.51|| deshe.ashuchAvAtmani cha vidyutstanitasamplave | bhuktvArdrapANirambho.antarardharAtre.atimArute || 1\,96\.52|| digdAhe pAMsuvarSheShu sandhyAnI hArabhItiShu | dhAvataH pUtigandhe cha shiShTe cha gR^ihamAgate || 1\,96\.53|| kharoShTrayAnahastyashvanauvR^ikShagirirohaNe | saptatriMshadanadhyAyAnetAMstAtkAlikAnviduH || 1\,96\.54|| vedadiShTaM tathAchAryaM rAjachChAyAM parastriyam | nAkrAmedraktaviNmUtraShThIvanodvartanAni cha || 1\,96\.55|| viprAhikShatriyAtmAno nAvaj~neyAH kadAchana | dUrAduchChiShTaviNmUtrapAdAmbhAMsi samutsR^ijet || 1\,96\.56|| shrutismR^ityuktamAchAraM kuryAnmarmaNi na spR^ishet | na nindAtADane kuryAtsutaM shiShyaM cha tADayet || 1\,96\.57|| AcharetsarvadA dharmaM tadviruddhaM tu nAcharet | mAtApitratithIbhyADhyairvivAdaM nAcharedgR^ihI || 1\,96\.58|| pa~ncha piNDAnanuddhR^itya na snAyAtparavAriShu | snAyAnnadIprastravaNadevakhAtahradeShu cha || 1\,96\.59|| varjayetparashayyAdi na chAshrIyAdanApadi | kadaryabaddhacho (vai) rANAM tathA chAnamnikasya cha || 1\,96\.60|| vaiNAbhishastavArdhuShyagaNikAgaNadIkShiNAm | chikitsakAturakruddhaklIbara~NgopajIvinAm || 1\,96\.61|| krUrograpatitavrAtyadAmbhikochChiShTabhojinAm | shAstravikrayiNashchaiva strIjitagrAmayAjinAm || 1\,96\.62|| nR^ishaMsarAjarajakakR^itaghnavadhajIvinAm | pishunAnR^itinoshchaiva somavikrayiNastathA || 1\,96\.63|| bandinAM svarNakArANAmannameShAM kadAchana | na bhoktavyaM vR^ithA mAMsaM keshakITasamanvitam || 1\,96\.64|| bhaktaM paryuShitochChiShTaM shvaspR^iShTaM patito (te) kShitam | udakyAspR^iShTasaMghuShTamaparyAptaM cha varjayet || 1\,96\.65|| ghoghrAtaM shakunochChiShTaM pAdaspR^iShTa cha kAmataH | shUdreShu dAsagopAlakulamitrArdhasIriNaH || 1\,96\.66|| bhojyAnno nApitashchaiva yashchAtmAnaM nivedayet | annaM paryuShitaM bhojyaM snehAktaM chirasaMbhR^i (sthi) tam || 1\,96\.67|| asnehA api ghodhUmayavagorasavikriyAH | auShTramaikashaphaM strINAM payashcha parivarjayet || 1\,96\.68|| kravyAdapakShidAtyUhashukamAMsAni varjayet | sArasaikashaphAnhaMsAnbalAkabakaTiTTibhAn || 1\,96\.69|| vR^ithA kR^isarasaMyAva pAyasApUpashaShkulIH | kuraraM jAlapAdaM cha kha~njarITamR^igadvijAn || 1\,96\.70|| chAShAnmatsyAtraktapAda~nchagddhvA vai kAmato naraH | ballUraM kAmato jagddhvA sopa vAsastryahaM bhavet || 1\,96\.71|| palANDulashunAdIni jagddhvA chAndrAyaNaM charet | shrAddhe devAnpitR^InprArchya khAdanmAMsaM na doShabhAk || 1\,96\.72|| vasetsa narake ghora dinAni pashuromataH | samitAni durAchAro yo hantyavidhinA pashUn | mAMsaM santyajya samprArthya kAmAnyAti tato harim || 1\,96\.73|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktashrAddhanirUpaNaM nAma ShaNNavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 97 yAj~navalkya uvAcha | dravyashuddhiMpravakShyAmi tannibodhata sattamAH | sauvarNarAjatAbjAnAM sha~NkharajjvAdicharmaNAm || 1\,97\.1|| pAtrANAM chAsanAnAM cha vAriNA shuddhiriShyate | uShNavAbhaH strukstruvayordhAnyAdeH prokShaNena cha || 1\,97\.2|| takShaNAddArushR^i~NgAderyaj~napAtrasya mArjanAt | soShNairudakagomUtraiH shudhyatyAvikakaushikam || 1\,97\.3|| bhaikShyaM yoShinmukhaM pashyanpunaH pAkAnmahImayam | gAghnAte.anne tathA keshamakShikAkITadUShite || 1\,97\.4|| bhasmakShepAdvishuddhiH syAdbhUshuddhirmAjanAdinA | trapusIsakatAmrANAM kShArAmlodakavAribhiH || 1\,97\.5|| bhasmAdbhirlohakAMsyAnAmaj~nAtaM cha sadA shuchi | amedhyAktasya mR^ittoyairgandhalepApakarShaNAt || 1\,97\.6|| shuchi gotR^iptidaM toyaM prakR^itisthaM mahIgatam | tathA mAMsaM shvachANDAlakravyAdAdinipAtitam || 1\,97\.7|| rashmiragnI rajashChAyA gaurashvo vasudhAnilAH | ashvAjavipruSho medhyA stathAchamanabindavaH || 1\,97\.8|| snAtvA pItvA kShute supte bhuktvA rathyAprasarpaNe | AchAntaH punarAchAmedvAso.anyatparidhAya cha || 1\,97\.9|| kShute niShThIvite svApe paridhAne.ashrupAtane | pa~nchasveteShu nAchAmeddakShiNaM shravaNaM spR^ishet | tiShThantyagnyAdayo devA viprakarNe tu dakShiNe || 1\,97\.10|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktadravyashuddhinirUpaNaM nAma saptanavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 98 yAj~navalkya uvAcha | atha dAnividhiM vakShye tanme shR^iNuta suvratAH | anyebhyo brAhmaNAH shreShThAstebhyashchaiva kriyAparAH || 1\,98\.1|| brahmavettA cha tebhyo.api pAtraM vidyAttapo.anvitAH (tam) | gobhUdhAnyahiraNyAdi pAtre dAtavyamarchitam || 1\,98\.2|| vidyAtapobhyAM hInena na tu grAhyaH pratigrahaH | gR^ihNanpradAtAramadho nayatyAtmAnameva cha || 1\,98\.3|| dAtavyaM pratyahaM pAtre nimitteShu visheShataH | yAchitenApi dAtavyaM shraddhApUtaM tu shaktitaH || 1\,98\.4|| hemashR^i~NgI shaphaiH raupyaiH shushIlA vastrasaMyutA | sakAMsyApAtrA dAtavya kShIriNI gauH sadakShiNA || 1\,98\.5|| dashasauvarNikaM shR^i~NgaM shaphaM saptapalaiH kR^itam | pa~nchAshatpalikaM pAtraM kAMsyaM vatsasya kIrtyate || 1\,98\.6|| svarNapippalapAtreNa vatso vA vatsikApi vA | asyA api cha dAtavyamapatyaM rogavarjitam || 1\,98\.7|| dAtA svargamavApnoti vatsarAnromasamitAn | kaShilA chetArayetbhUyashchAsaptamaM kulam || 1\,98\.8|| yAvadvatsasya dvau pAdau mukhaM yonyAM pradR^ishyate | tAvadgauH pR^ithivI j~neyA yAvadgarbhaM na mu~nchati || 1\,98\.9|| yathA katha~nchiddattvA gAndhenuM vAdhenumeva vA | arogAmaparikliShTAM dAtA svarge mahIyate || 1\,98\.10|| shrAntasaMvAhanaM rogiparicharyA surArchanam | pAdashauchaM dvijochChiShTamArjanaM gApradAnavat || 1\,98\.11|| dvijAya yadabhIShTaM tu dattvA svargamavApnuyAt | bhUdIpAMshchAnnavastrANi sarpirdattvA vrajechChiyam || 1\,98\.12|| gR^ihadhAnyachChatramAlyavR^ikShayA naghR^itaM jalam | shayyAnulepanaM dattvA svargaloke mahIyate || 1\,98\.13|| brahmadAtA brahmalokaM prApnoti suradurlabham | vedArthayaj~nashAstrANi dharmashAstrANi chaiva hi || 1\,98\.14|| mUlyenApi likhitvApi brahmalokamavApnuyAt | etanmUlaM jagadyasmAdasR^ijatpUrvamIshvaraH || 1\,98\.15|| tasmAtsarvaprayatnena kAryo vedArthasaMgrahaH | itihAsapurANaM vA likhitvA yaH prayachChati || 1\,98\.16|| brahmadAnasamaM puNyaM prApnoti dviguNonnatim | lokAyataM kutarkashcha prAkR^itamlechChabhAShitam || 1\,98\.17|| na shrotavyaM dvijenaitadadho nayati taM dvijam | samartho yo na gR^ihNIyAddAtR^ilokAnavApnuyAt || 1\,98\.18|| kushAH shAkaM payo gandhAH pratyAkhyeyA na vAri cha | ayachitAhR^itaM grAhyamapi duShkR^itakarmaNaH || 1\,98\.19|| anyatra kulaTAShaNDhapatitebhyo dviShastathA | devAtithyarchanakR^ite pitR^itR^iptyarthameva cha | sarvataH pratigR^ihNIyAdAtmatR^ipsarthameva cha || 1\,98\.20|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktadAnadharmanirUpaNaM nAmAShTanavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 99 yAj~navalkya uvAcha | atha shrAddhavidhiM vakShye sarvapApapraNAshanam | amAvasyAShTakAvR^iddhikR^iShNapakShAyanadvayam || 1\,99\.1|| dravyaM brAhmaNasampattirviShuvatsUryasaMkramaH | vyatIpAto gajachChAyA grahaNaM chandrasUryayoH || 1\,99\.2|| shrAddhaM pratiruchishchaiva shrAddhakAlAH prakIrtitAH | agniyaH sarvadeveShu shrotriyo vedavidyuvA || 1\,99\.3|| vedArthavijjyeShThasAmA trimadhustrisuparNikaH | svastrIya R^itvigajAmAtAyajyashvashuramAtulAH || 1\,99\.4|| triNAchiketadauhitrashiShyasambandhibAndhavAH | karmaniShThAstaponiShThAH pa~nchAgnibrahmachAriNaH || 1\,99\.5|| pitR^imAtR^iparAshchaiva brAhmaNAH shrAddhadevatAH | rogI hInAtiriktA~NgaH kANaH paunarbhavastathA || 1\,99\.6|| avakIrNyAda yo ye cha ye chAchAravivarjitAH | avaiShNavAshcha te sarve na shrAddhArhAH kadAchana || 1\,99\.7|| nimantrayechcha pUrvedyurdvijairbhAvyaM cha saMyataiH | AjAntAMshchaiva pUrvAhnehyAsaneShUpaveshayet || 1\,99\.8|| yugmAndeve tathA pitrye svapradesheShu shaktitaH | dvau daiva prAgudakpitrye trINyekaM chobhayoH pR^ithak || 1\,99\.9|| mAtAmahAnAmapyevaM tantraM vA vaishvadevikam | hastaprakShAlanaM dattvA viShTarArthe kushAnapi || 1\,99\.10|| AvAhya tadanuj~nAto vishvadevAsaityR^ichA | yavairannaM vikIryAtha bhAjane sapavitrake || 1\,99\.11|| shannodevyA payaH kShiptvA yavo.asIti yavAMstathA | yAdivyA iti mantreNa hasteShveva viniH kShipet || 1\,99\.12|| gandhodake tathA dIpamAlyadAmapradIpakam | apasavyaM tataH kR^itvA pitR^INAmapradakShiNam || 1\,99\.13|| dviguNAMstu kushAndattvA ushantastvetyR^ichA pitR^In | AvAhya tadanu j~nAto japedAyantunastataH || 1\,99\.14|| yavArthastu tilaiH kAryaH kuryAdarghyAdi pUrvavat | dattvArghyaM saMstravAMsteShAM pAtre kR^itvA vidhAnataH || 1\,99\.15|| pitR^ibhyaH sthAnamasIti nyubjaM pAtraM karotyadhaH | agnau kariShya AdAya pR^ichChatyannaM ghR^iplutam || 1\,99\.16|| kuruShveti tathoktosau hutvAgnau pitR^iyaj~navat | hutasheShaM pradadyAchcha bhAjaneShu samAhitaH || 1\,99\.17|| yathAlAbhopapanneShu raupyeShu cha visheShataH | dattvAnnaM pR^ithivIpAtramiti pAtrAbhimantraNam || 1\,99\.18|| kR^itve daMviShNurityevaM dvijA~NguShThaM niveshayet | savyAhR^itiM cha gAyattrIM madhuvAtetyR^ichastathA || 1\,99\.19|| japtvA yathAsukhaM vAchyaM bhu~njIraMste.api vAgyatAH | annamiShTaM haviShyaM cha dadyAdakrodhanotvaraH || 1\,99\.20|| AtR^iptestu pavitrANi japtvA pUrvajapaM tathA | annamAdAya tR^iptAH sthaH sheShaM chaivAnumantrya cha || 1\,99\.21|| tadannaM vikiredbhUmau dadyAchchApaH sakR^itsakR^it | sarvamannamupAdAya satilaM dakShiNAmukhaH || 1\,99\.22|| uchChiShTasannidhau piNDAnpradadyAtpitR^iyaj~navat | mAtAmahAnAmapyavaM dadyAdAchamanaM tataH || 1\,99\.23|| svasti vAchyaM tato dadyAdakShayyodakameva cha | dattvA cha dakShiNAM shaktyA svadhAkAramudAharet || 1\,99\.24|| vAchyatAminyanuj~nAtaH pitR^ibhyashcha svadhochyatAm | viprairastu svadhetyukto bhUmau si~nchettato jalam || 1\,99\.25|| prIyantAmiti chAhaivaM vishvedevyaM jalaM dadat | dAtAro no.abhivardhantAM vedAH santatireva cha || 1\,99\.26|| shraddhA cha no mA vyagamadvahu deyaM cha no.astviti | ityutkrotkrA priyA vAchaH praNipatya visarjayet || 1\,99\.27|| vAjevAje iti prItyA pitR^ipUrvaM visarjanam | yasmiMste saMstravAH pUrvamarghyapAtre nipAtitAH || 1\,99\.28|| pitR^ipAtraM taduttAnaM kR^itvA viprAnvisarjayet | pradakShiNamanuvrajya bhu~njIta pitR^isevitam || 1\,99\.29|| brahmachArI bhavettAM tu rajanIM bhAryayA maha | evaM pradakShiNaM kR^itvA vR^iddhau nAndImukhAnapi || 1\,99\.30|| yajettadadhikarkandhUmishrAH piNDA yaivaH shritAH | ekoddiShTaM daivahInaM ekAnnaikapavitrakam || 1\,99\.31|| AvAhanAgnaukaraNarahitaM tvapasavyavat | upatiShThatAmityakShayyasthAne viprAnvisarjayet || 1\,99\.32|| abhiraNyatAM prabUyAdbruyustebhiratAH sma ha | gandho dakatilairmishraM kuryAtpAtrachatuShTayam || 1\,99\.33|| arghyArthaM pitR^ipAtreShu pretapAtraM prasechayet | yesamAnA iti dvAbhyAM sheShaM pUrvavadAcharet || 1\,99\.34|| etatsapiNDIkaraNamekoddiShTaM striyA api | arvAksapiNDIkaraNaM yasya saMvatsarAdbhavet || 1\,99\.35|| tasyApyannaM sodakumbhaM dadyAtsaMvatsaraM dvijaH | piNDAMshcha goja viprebhyo dadyAdgnau jale.api vA || 1\,99\.36|| haviShyAnnena vai mAsaM pAyasena tu vatsaram | mAtsyahAriNakaurabhrashAkunachChAgapArShataiH || 1\,99\.37|| aiNarauravavA rAhashAshamAMsairyathAkramam | mAsavR^iddhyApi tuShyanti dattairiha pitAmahAH || 1\,99\.38|| dadyAdvarShAtrayodashyAM maghAsu cha na saMshayaH | pratipatprabhR^itiShvevaM kanyA dI~nChrAddhado labhet || 1\,99\.39|| shastreNa nihatAnAM tu chaturdashyAM pradIyate | svargaM hyapatyamojashcha shauryaM kShetraM balaM tathA || 1\,99\.40|| putrashraiShTyaM sa saubhAgyaM samR^iddhiM mukhyatAM shubham | pravR^ittachakratAM chaiva vANijyaprabhR^itIMstathA || 1\,99\.41|| arogitvaM yasho vItashokatAM paramAM gatim | dhanaM vidyAM cha vAksiddhiM kupyaM gojAvikaM tathA || 1\,99\.42|| ashvAnAyushcha vidhivadyaH shrAddhaM samprayachChati | kR^ittikAdibharaNyantaM sa kAmAnprApnuyAdimAn || 1\,99\.43|| vastrAdyAH prINayantyeva naraM shrAddhakR^itaM dvijAH | AyuH prajA dhanaM vidyAM svargamokShasukhAni cha || 1\,99\.44|| prayachChati yathA rAjyaM prItyA nityaM pitAmahaH || 1\,99\.45|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktashrAddhavidhinirUpaNaM nAma navanavatitamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrAgaruDamahApurANam\- 100 yAj~navalkya uvAcha | vinAyakopasR^iShTasya lakShaNAni nibodhata | svapne.avagAhate.atyarthaM jalaM muNDAMshcha pashyati || 1\,100\.1|| vimanA viphalArambhaH saMsadityanimittataH | rAjA rAjyaM kumArI cha patiM putraM cha gurviNI || 1\,100\.2|| nApnuyAtsnApanaM tasya puNye.ahnividhipUrvakam | gaurasarShapakalkena sAjyenotsAritasya tu || 1\,100\.3|| sarvauShadhaiH sarvagandhairviliptashirasastathA | bhadrAsanopaviShTasya svasti vAchyaM dvijA~nChubhAn || 1\,100\.4|| mR^ittikAM rochanAM gandhAngugguluM chApsu niH kShipet | yA AhR^itA ekavarNaishchaturbhiH kalashairhradAt || 1\,100\.5|| charmaNyAnuDuhe rakte sthApyaM bhadrAsane tathA | sahasrAkShaM shatadhAramR^iShibhiH pAvanaM smR^itam || 1\,100\.6|| tena tvAmabhiShi~nchAmi pAvamAnyaH punantu te | bhagaM tu varuNo rAjA bhagaM sUryo bR^ihaspatiH || 1\,100\.7|| bhagamindrashcha vAyushcha bhagaM saptarShayo daduH | yatte kesheShu daurbhAgyaM sImante yachcha mUrdhani || 1\,100\.8|| lalATe karNayorakShNorApastadghnuntu te sadA | snAtasya sArShapaM tailaM snuveNaudumbareNa tu || 1\,100\.9|| juhuyAnmUrdhani kushAnsavyena parigR^ihya cha | mitashchasamitashchaiva tathA shAlakaTa~NkaTau || 1\,100\.10|| kuShmANDo rAjaputrashcha ante svAhAsamanvitaiH | dadyAchchatuShpathe bhUmau kushAnAstIrya sarvashaH || 1\,100\.11|| kR^itAkR^itAMstaNDulAMshcha palalaudanameva cha | puShpaM chitraM sugandhaM cha surAM cha trividhAmapi || 1\,100\.12|| mUlakaM pUrikApUpaM tathaivauNDerakastrajaH | dadhi pAyasamannaM cha guDapiShTaM samodakam || 1\,100\.13|| etAnsarvAnupAhR^itya bhUmau kR^itvA tataH shiraH | ambikAmupatiShThechcha dadyAdarghyaM kR^itA~njaliH || 1\,100\.14|| dUrvAsarShapapuShpaishcha putrajanmabhirantataH | kR^itasvastyayanaM chaiva prArthayedambikAM satIm || 1\,100\.15|| rUpaM dehi yashodehi bhagaM bhagavati ! dehi me | putrAndehi shriyaM dehi sarvAnkAmAMshcha dehi me || 1\,100\.16|| brAhmaNAnbhojayetpashchAchChuklavastrAnulepanaiH | vastrayugma~NgurordadyAsampUjya cha grahAMstathA | shreyaH karmaphalaM vindyAtsUryArchanaratastathA || 1\,100\.17|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkloktagaNapatikalpanirUpaNaM nAma shatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 101 yAj~navalkya uvAcha | shrIkAmaH shAntikAmo vA grahadR^iShTyabhichAravAn | grahaya~nj~naM samaM kuryAdgahAshchaite budhaiH smR^itAH || 1\,101\.1|| sUryaH somo ma~Ngalashcha budhashchaiva bR^ihaspatiH | shukraH shanaishcharo rAhuH keturgrahagaNAH smR^itAH || 1\,101\.2|| tAmrakAtsphATikAdraktachandanAtsvarNakAdubhau | rajatAdayasaH sIsAtkAMsyAdvarNAnnibodhata || 1\,101\.3|| raktaH shuklastathA raktaH pItaH pItaH sitositaH | kR^iShNaH kR^iShNaH kramAdvarNA dravyANi munayastataH || 1\,101\.4|| sthApayedgahavarNAni homArthaM pralikhetpaTe | snApayeddhomayechchaiva grahadravyairvidhAnataH | suvarNAni pradeyAni vAsAMsi susumAni cha || 1\,101\.5|| gandhAshcha balayashchaiva dhUpo deyashchagugguluH | kartavyAstatra mantraishcha charavaH pratidaivatam || 1\,101\.6|| AkR^iShNena imandevA agnirmUrdhAdivaH kakut | ubdudhyasveti juhuyAdebhireva yathAkramam || 1\,101\.7|| bR^ihaspateparidIyeti sarve annAtparisutam | shannodevI kayAnashcha ketu~NkraNvanniti kramAt || 1\,101\.8|| arkaH palAshaH khadirastvapAmArgo.atha pippalaH | audumbaraH shamI dUrvA kushAshcha samidhaH kramAt || 1\,101\.9|| hotavyA madhusarpirbhyAM dadhnA chaiva samanvitaH | guDaudanaM pAyasaM cha haviShyaM kShIraShAShTikam || 1\,101\.10|| dadhyodanaM haviH pUpAnmAMsaM chitrAnnameva cha | dadyAdgahakramAdetAngrahebhyo bhAjanaM tataH || 1\,101\.11|| dhenuH sha~NkhastathAnaDvAnhema vAso hayastathA | kR^iShNA gaurAyasaM ChAga etA vai dakShiNAH kramAt | grahAH pUjyAH sadA yasmAdrajyAdi prApyate phalam || 1\,101\.12|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktagrahashAntinirUpaNaM nAmaikottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 102 yAj~navalkya uvAcha | vAnaprasthAshramaM vakShye tachChR^iNvantu maharShayaH | putreShu bhAryAM niH kShipya vanaM gachChetsahaiva vA || 1\,102\.1|| vAnaprastho brahmachArI sAgniH sopAsanaH kShamI | aphAlakR^iShTenAgnIMshcha pitR^idevAtithIMstathA || 1\,102\.2|| bhR^ityAMstu tarpayechChmashrujaTAlomabhR^idAtmavAn | dAntastriShavaNasnAyI nivR^ittashcha pratigrahAt || 1\,102\.3|| svAdhyAyavAndhyAnashIlaH sarvabhUtahita rataH (tiH) | ahno mAsasya madhye vA kuryAdvArthaparigraham || 1\,102\.4|| kR^itaM tyajedAshvayuje yu~njetkAlaM vratAdinA | pakShe mAse thavAshnIyAddantolUkhaliko bhavet || 1\,102\.5|| chAndrAyaNI svapedbhUmau karma kuryAtphalAdinA | grIShme pa~nchAgnimadhyastho varShAsu sthaNDileshayaH || 1\,102\.6|| ArdravAsAstu hemante yogAbhyAsAddinaM nayet | yaH kaNTakairvitudati chandanairyashcha limpati | akruddhaH parituShTashcha samastasya cha tasya cha || 1\,102\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktavAnaprasthadharmanirUpaNaM nAma dvyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 103 yAj~navalkya uvAcha | bhikShordharmaM pravakShyAmitaM nibodhata sattamAH | vanAdgR^ihAdvA kR^itveShTiM sarvavedasadakShiNAm || 1\,103\.1|| prAjApatyantadante.api agnimAropya chAtmani | sarvabhUtahitaH shAntastridaNDI sakamaNDaluH || 1\,103\.2|| sarvArAmaM parivrajya bhikShArtho grAmamAshrayet | apramattashcharedbhaikShyaM sAyAhne nAbhilakShitaH || 1\,103\.3|| rohite bhikShukairgrAme yAtrAmAtra malolupaH | bhavetparamahaMso vA ekadaNDI yamAditaH || 1\,103\.4|| siddhayogastyajandehamamR^itatvamihApnuyAt | dAtAtithipriyo j~nAnI gR^ihI shrAddhe.apimuchyate || 1\,103\.5|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktavAnaprasthasannyAsadharmanirUpaNaM nAma tryuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrAgaruDamahApurANam\- 104 yAj~navalkya uvAcha | narakAtpatAkodbhUtAtkShayAtpApasya kamaNaH | brahmahA shvA kharoShTraH syAdbheko yakaH surApyapi || 1\,104\.1|| svarNachoraH kR^imiH kITaH tR^iNAdirgurutalpagaH | kShayarogI shyAvadantaH kunakhI shipiviShTakaH || 1\,104\.2|| brahmahatyAkramAtsyushcha tatsarvaM vA shisherbhavet | annahartA mayAvI syAnmUko vAgapahArakaH || 1\,104\.3|| dhAnyahAryatiriktA~NgaH pishunaH pUtinAsikaH | tailAhArI tailapAyI pUtivaktrastu sUchakaH || 1\,104\.4|| brahmasvaM kanyakAM krItvA vane rakSho bhavedvR^iShaH | ratnahR^iddhInajAtaH syAtpatrashAkaharaH shikhI || 1\,104\.5|| guchChaM chuchundarI hR^itvA dhAnyahR^inmUShako bhavet | phalaM kapiH pashUnhR^itvA tvajA kAkaH payastathA || 1\,104\.6|| mAMsaM gR^idhraH paTaM shvitrI chIrI lavaNahArakaH | yathAkarma phalaM prApya tiryaktvaM kAlaparyayAt || 1\,104\.7|| jAyante lakShaNabhraShTA daridrAH puruShAdhamAH | tato niShkaluShIbhUtA kule mahati yoginaH || 1\,104\.8|| jAyante lakShaNopetA dhanadhAnyasamanvitAH || 1\,104\.9|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktakarmavipAkanirUpaNaM nAma chaturuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 105 vihitasyAnanuShThAnAnninditasya cha sevanAt | anigrahAchchendriyANAM naraH patanamR^ichChati || 1\,105\.1|| tasmAdyatnena kartavyaM prAyashchittaM vishuddhaye | evamasyAntarAtmA cha lokashchaiva prasaditi || 1\,105\.2|| lokaH prasIdedAtmaivaM prAyashchittairaghakShayaH | prAyashchittamakurvANAH pashchAttApavivarjitAH || 1\,105\.3|| narakAnyAnti pApA vai mahArauravarauravAn | tAmistraM lohasha~NkuM cha pUtigandhasamAkulam || 1\,105\.4|| haMsAbhaM lohitodaM cha sa~njIvananadIpatham | mahAnilayakAkolamandhatAmistravApanam || 1\,105\.5|| avIchiM kumbhIpAkaM cha yAnti pApA hyapuNyataH | brahmahA madyapaH steyI saMyogI gurutalpagaH || 1\,105\.6|| gurunindA vedanindA brahmahatyAsame hyubhe | niShiddhabhakShaNaM jihmakriyAcharaNameva cha || 1\,105\.7|| rajasvalAmukhAsvAdaH surApAnasamAni tu | ashvaratnAdiharaNaM suvarNasteyasamitam || 1\,105\.8|| sakhibhAryAkumArIShu svayoniShvantyajAsu cha | sagotrAsu tathA strIShu gurutalpasamaM smR^itam || 1\,105\.9|| pituH svasAraM mAtushcha mAtulAnIM snuShAma pi | mAtuH sapatnIM bhaginImAchAryatanayAM tathA || 1\,105\.10|| AchAryapatnIM svasutAM gachChaMstu gurutalpagaH | ChittvA li~NgaM vadhastasya sakAmAyAH striyAstathA || 1\,105\.11|| govadho vrAtyatAsteyamR^iNAnAM cha parikriyA | anAhitAgnitApaNyavikrayaH parivedanam || 1\,105\.12|| bhR^ityAchAdhyayanAdAnaM bhR^itakAdhyA panantathA | pAradAryaM pArivittyaM vArdhuShyaM lavaNakriyA || 1\,105\.13|| sachChUdraviTkShatrabandhorninditArthopajIvitA | nAstikyaM vratalopashcha shUlyaM goshveva vikrayaH || 1\,105\.14|| pitR^imAtR^isuhR^ittyAgastaDAgArAmavikrayaH | kanyAyAdUShaNa chaiva parivindakayAjanam || 1\,105\.15|| kanyApradAnaM tasyaiva kauTilyaM vratalopanam | Atmano.arthe kriyArambho madyapastrIniShevaNam || 1\,105\.16|| svAdhyAyAgnisutatyAgo bAndhavatyAga eva cha | asachChAstrAbhigamanaM bhAryAtmaparivi krayaH || 1\,105\.17|| upapApAni choktAni prAyashchittaM nibodhata | shiraH kapAladhvajavAnbhikShAshI karma vedayan || 1\,105\.18|| brahmahA dvAdasha samA mitabhukShuddhimApnuyAt | lomabhyaH svAheti cha vA lomaprabhR^iti vai tanum || 1\,105\.19|| majjAntAM juhuyAdvApi svasvamantrairyathAkramam | shuddhiH syAdbrAhmaNatrANAtkR^itvaivaM shuddhireva cha || 1\,105\.20|| nirAta~NkaM dvijaM gAM cha brAhmaNArthe hato.api vA | araNye niyato juptvA triH kR^itvo vedasaMhitAm || 1\,105\.21|| sarasvatIM vA saMsevyaM dhanaM pAtre samarpayet | yAgasthakShatraviDghAtcharedbrahmahaNo vratam || 1\,105\.22|| garbhahA vA yathAvarNaM tathAtreyIniShU (sU) danam | charedbratamahatvApi ghAtanArthamupAgataH || 1\,105\.23|| dviguNaM savanasthe tu brAhmaNe vratamAcharet | surAmbughR^itagomUtraM pItvA shuddhiH surApiNaH || 1\,105\.24|| agnivarNaM ghR^itaM vApi chIravAsa jaTI bhavet | vrataM brahmahaNaH kuryAtpunaH saMskAramarhati || 1\,105\.25|| reteviNmUtrapAnAchcha surApA brAhmaNI tathA | patilokaparibhraShTA gR^idhrI syAtsUkarI shunI || 1\,105\.26|| svarNahArI dvijo rAj~ne dattvA tu musalaM tathA | karmaNaH khyApanaM kR^itvA hatastena bhavechChuchiH || 1\,105\.27|| AtmatulyaM suvarNaM vA dattvA shuddhimiyAddvijaH | shayane sArdhamAyasyA yoShitA nibhR^itaM svapet || 1\,105\.28|| uchChedya li~NgaM vR^iShaNaM nairR^ityAmutsR^ijoddishi | prAjApatyaM charetkR^ichChraM samA vA gurutalpagaH || 1\,105\.29|| chAndrAyaNaM vA trInmAsanabhyasedvedasaMhitAm | pa~nchagavyaM pibedgoghno mAsamAsIta saMyataH || 1\,105\.30|| goShTheshayo go.anugAmI gopradAnena shudhyati | upapAtakashuddhiH syAchchAndrAyaNavratena cha || 1\,105\.31|| payasA vApi mAsena parAkeNApi vA punaH | R^iShabhaikaM sahasraM gA dadyAtkShatravadhe pumAn || 1\,105\.32|| brahmahatyAvrataM vApi vatsaratritayaM charet | vaishyahAbdaM cha (bdAMshcha) redetaddadyAdvaikashataM gavAm || 1\,105\.33|| ShaNmAsAchChUdrahA chaitaddadyAdvA dhenavo dasha | apraduShTAM striyaM hatvA shUdrahatyAvrataM charet || 1\,105\.34|| mArjAragodhAnakulapashumaNDUkaghAtanAt | pibetkShIraM tryahaM pApI kR^ichChraM vApyadhikaM charet || 1\,105\.35|| gaje nIlAnvR^iShAnpa~ncha shuke vatsaM dvihAyanam | kharAjameSheShu vR^iSho deyaH krau~nche trihAyaNaH || 1\,105\.36|| vR^ikShagulmalatAvIruchChedane japyamR^ikShatam | avakIrNo bhavedgattvA brahmachArI cha yoShitam || 1\,105\.37|| gardabhaM pashumAlabhya nairR^itaM cha vishudhyati | madhumAMsAshane kAryaM kR^ichChraM sheShavratAni cha || 1\,105\.38|| kR^ichChratrayaM guruH kuryAnmriyetprahito yadi | pratikUlaM guroH kR^itvA prasAdyaiva vishudhyati || 1\,105\.39|| ripUndhAnyapradAnAdyaiH snehAdyairvApyupakramet | kriyamANopakAre cha mR^ite vipre na pAtakam || 1\,105\.40|| mahApApopapApAbhyAM yobhishasto mR^iShA param | abbhakSho mAsamAsIta sa jApI niyatandriyaH || 1\,105\.41|| aniyukto bhrAtR^ibhAryAM gachChaMshchAndrAyaNaM charet | trirAtrAnte ghR^itaM prAshya gatvodakyAM shuchirbhavet || 1\,105\.42|| goShThe vasanbrahmachArI mAsamekaM payovratI | gAyattrIjapyanirato muchyate.asatpratigrahAt || 1\,105\.43|| triH kR^ichChramAcharedvrAtyayAjako.api charannapi | vedaplAvI yavAshyabdaM tyaktvA cha sharaNAgatAn || 1\,105\.44|| prANAyAmatrayaM kuryAtkharayAnoShTrayAnagaH | nagnaH snAtvA cha suptvA cha gatvA chaiva divA striyam || 1\,105\.45|| guruntvaM kR^itya hu~NkR^itya vipraM nirjitya vAda taH | prasAdya taM cha munayastato hyupavaseddinam || 1\,105\.46|| vipre daNDodyame kR^ichChramatikR^ichChraM nipAtane | deshaM kAlaM vayaH shaktiM pApaM chAvekShya yatnataH || 1\,105\.47|| prAyashchitaM prakalpyaM syAdyatra yoktA tu niShkR^itiH | garbhatyAgo bhartR^inindA strINAM patanakAraNam || 1\,105\.48|| eSha grahAntike doShaH tasmAttAM dUtarastyajet | vikhyAtadoShaH kurvIta guroranumataM vratam || 1\,105\.49|| asaMvikhyAtadoShastu rahasyaM vratamAcharet | trirAtropoShaNo japtvA brahmahA tvaghamarShaNam || 1\,105\.50|| antarjale vishuddhe cha dattvA gAM cha payasvinIm | lomabhyaH svAheti R^ichA divasaM mArutAshanaH || 1\,105\.51|| jale japtvA tu juhuyAchchAtvAriMshadghR^itAhutIH | trirAtropoShaNo hutvA kUShmANDIbhirghR^itaM shuchiH || 1\,105\.52|| surApaH svarNahArI cha rudrajApI jale sthitaH | sahasrashIrShAjapyena muchyate gurutalpagaH || 1\,105\.53|| prANAyAmashataM kuryAtsarvapApApanuktye | o~NkArAbhiyutaM somasalilaprashanAchChuchiH || 1\,105\.54|| kR^itvopavAsaM retoviNmUtrANAM prAshanedvijaH | aj~nAnakR^itapApasya nAshaH sandhyAtraye kR^ite || 1\,105\.55|| rudraikAdashajapyAddhi pApanAsho bhaveddvijaiH | vedAbhyAsarataM shAntaM pa~nchayaj~nakriyAparam || 1\,105\.56|| na spR^ishanti hA pApAni chAshu smR^itvA hyapohitaH | japtvA sahasragAyattrIM shuchirbrahmahaNAdR^ite || 1\,105\.57|| brahmacharyaM dayA kShAntirdhyAnaM satyamakalkatA | ahiMsA steyamAdhurye damashchaite yamAH smR^itAH || 1\,105\.58|| snAnamaunopavAsojyAsvAdhyAyopasthanigrahaH | tapo.akrodho gurorbhaktiH shauchaM cha niyamAH smR^itAH || 1\,105\.59|| pa~nchagavyaM tu gokShIraM dadhimUtrashakR^idghR^itam | jagdhvA parehnyupavasetkR^ichChraM sAntapanaM charet || 1\,105\.60|| pR^ithaksAntapanairdravyaiH ShaDahaH sopavAsakaH | saptAhena tu kR^ichChro.ayaM mahAsAntapanaH smR^itaH || 1\,105\.61|| parNodumbararAjIvabIlvapatrakushodakaiH | pratyekaM pratyahAbhyastaiH parNa kR^ichChra udAhR^itaH || 1\,105\.62|| taptakShIraghR^itAmbUnAmekaikaM pratyahaM pibet | ekarAtropavAsashcha taptakR^ichChrashcha pAvanaH || 1\,105\.63|| ekabhaktena naktena tathaivAyAchitena cha | upavAsena chakana pAdakR^ichChra udAhR^itaH || 1\,105\.64|| yathA katha~nchittriguNaH prajApatyo.ayamuchyate | ayamevAtikR^ichChraH syAtpANipUrNAmbubhojanAt || 1\,105\.65|| kR^ichChrAtikR^ichChraM payasA divasAnekaviMshatim | dvAdashAhopavAsaishcha parAkaH samudAhR^itaH || 1\,105\.66|| piNyAkAchAmatakrAmbusaktUnAM prativAsaram | ekaikamupavAsashcha kR^ichChraH saumyo.ayamuchyate || 1\,105\.67|| eShAM trirAtramabhyAsAdekaikaM syAdyathAkramAt | tulApuruSha ityeSha j~neyaH pa~nchadashAhikaH || 1\,105\.68|| tithipiNDAMshcharedvR^iddhyA shukle shikhyaNDasamitAn | ekaikaM hrAsayetkR^iShNe piNDaM chAndrAyaNaM charet || 1\,105\.69|| yathAkatha~nchitpiNDAnAM chatvAriMshachChatadvayam | mAsenaivopabhu~njIta chAndrAyaNamathAparam || 1\,105\.70|| kR^itvA triShavaNaM snAnaM piNDaM chAndrAyaNaM charet | pavitrANi japetpiNDAngAyattryA chAbhimantrayet || 1\,105\.71|| anAdiShTeShu pApeShu shuddhishchAndrAyaNena tu | dharmArtho yashcharedetachchandrasyaiti salokatAm || 1\,105\.72|| kR^ichChrakR^iddharmakAmastu mahatIM shriyamashnute || 1\,105\.73|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktaprAyashchittaviveko nAma pa~nchottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 106 yAj~navalkya uvAcha | pretA (ta) shauchaM pravakShyAmi tachChR^iNudhvaM yatavratAH | UnadvivarShaM nikhanenna kuryAdu dakaM tataH || 1\,106\.1|| A shmashAnAdanuvrajya itarairj~nAtibhiryutaH | yamasUktaM tathA japyaM japadbhirlaukikAgninA || 1\,106\.2|| sa dagdhavya upetashchaidAhitAgnyAvR^itArthavat | saptamAddashamAdvApi j~nAtayo.abhyupayAntyapaH || 1\,106\.3|| apanaH shoshuchadaghamanena pitR^idi~NmukhAH | evaM mAtAmahAchAryapatnInAM chodakakriyAH || 1\,106\.4|| kAmodakAH putrasakhisvastrIyashvashurartvijaH | nAmagotreNa hyudakaM sakR^itsi~nchanti vAgyatAH || 1\,106\.5|| pAShaNDapatitAnAM tu na kuryurudakakriyAH | nabrahmachAriNo vrAtyA yoShitaH kAmagAstathA || 1\,106\.6|| surApyastvAtmaghAtinyo nAshauchodakabhAjanAH | tato na roditavyaM hi tvanityA jIvasaM sthitiH || 1\,106\.7|| kriyA kAryA yathAshakti tato gachChedgR^ihAnprati | vidashya nimbapatrANi niyatA dvAri veshmanaH || 1\,106\.8|| AchamyAthAgnimudakaM gomayaM gaurasarShapAn | pravisheyuH samAlabhya kR^itvAshmani padaM shanaiH || 1\,106\.9|| praveshanAdikaM karma pretasaMsparshanAdapi | IkShatAM tatkShaNAchChuddhiH pareShAM snAnasaMyamAt || 1\,106\.10|| krItalabdhAshanA bhUmau svapeyuste pR^ithakpR^ithak | piNDayaj~nakR^itA deyaM pretAyAnnaM dinatrayam || 1\,106\.11|| jalamekAhamAkAshe sthApyaM kShIraM tu mR^inmaye | vaitAnopAsanAH kAryAH kriyAshcha shrutichoditAH || 1\,106\.12|| AdantajanmanaH sadyaH AchUDaM naishikI smR^itA | trirAtramA vratAdeshAddasharAtramataH param || 1\,106\.13|| trirAtraM dasharAtraM vA shAvamAshauchamuchyate | UnadvivarSha ubhayoH sUtakaM mAtureva hi || 1\,106\.14|| antarA janmamaraNe sheShAhobhirvishudhyati | dasha dvAdasha varNAnAM tathA pa~nchadashaiva cha || 1\,106\.15|| triMshaddinAni cha tathA bhavati pretasUtakam | ahastvadattakanyAsu bAleShu cha vishodhanam || 1\,106\.16|| gurvantevAsyanUchAnamAtulashrotriyeShu cha | anauraseShu putreShu bhAryAsvanyagatAsu cha || 1\,106\.17|| nivAsarAjani tathA tadahaH shuddhikAra(Na)m | hatAnAM nR^ipagoviprairanvakShaM chAtmaghAtinAm || 1\,106\.18|| viShAdyaishcha hatAnAM cha nAshauchaM pR^ithivIpateH | satrivratibrahmachAridAtR^ibrahmavidAM tathA || 1\,106\.19|| dAne vivAhe yaj~ne cha saMgrAme deshaviplave | Apadyapi cha kaShTAyAM sadyaH shauchaM vidhIyate || 1\,106\.20|| kAlo.agniH karmamR^idvAyurmano j~nAnaM tapo japaH (lam) | pashchAttASho nirAhAraH sarveShAM shuddhihetavaH || 1\,106\.21|| akAryakAriNAM dAnaM vego nadyAstu shuddhikR^it | kShAttreNa karmaNA jIvedvishAM vApyApadi dvijaH || 1\,106\.22|| phalasomakShaumavIruddadhi kShIraM ghR^itaM jalam | tilodanarasakShAramadhu lAkShA shR^itaM haviH || 1\,106\.23|| vastropalAsavaM puShpaM shAkamR^ichcharmapAdukam | eNatvachaM cha kausheyaM lavaNaM mAsameva cha || 1\,106\.24|| piNyAkamUlagandhAMshcha vaishyavR^itto na vikrayet | dharmArthaM vikrayaM neyAstilA dhAnyena tatsamAH || 1\,106\.25|| lavaNAdi na vikrIyAttathA chApadgato dvijaH | hInAdvipro vigR^ihNaMshcha lipyate nArkavaddvijaH || 1\,106\.26|| kuryAtkR^iShyAdikaM tadvadavikreyA hayAstathA | bubhukShitastryaM sthitvA dR^iShTvA vR^ittivivarjitam | rAjA dharmyAM prakurvIta vR^ittiM viprAdikasya cha || 1\,106\.27|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yAj~navalkyoktAshauchApadvR^ittyornirUpaNaM nAma paDuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 107 sUta uvAcha | parAsharo.abravIdvyAsaM dharmaM varNAshramAdikam | kalpekalpe kShayotpattyA kShIyante nu prajAdayaH || 1\,107\.1|| shrutiH smR^itiH sadAcharo yaH kashchidve dakartR^ikaH | vedAH smR^itA brAhmaNAdau dharmA manvAdibhiH sadA || 1\,107\.2|| dAnaM kaliyuge dharmaH kartAraM cha kalau tyajet | pApakR^ityaM tu tatraiva shApaM phalati varShataH || 1\,107\.3|| AchArAtprApnuyAtsarvaM ShaTkarmANi dinedine | sandhyA snAnaM japo homo devAtithyAdipUjanam || 1\,107\.4|| apUrvaH suvratI vipro hyapUrvA yatayastadA | kShatriyaH parasainyAni jitvA pR^ithvIM prapAlayet || 1\,107\.5|| vaNikkR^iShyAdi vaishye syAddvijabhaktishcha shUdrake | abhakShyabhakShaNAchchauryAdagamyA gamanAtpatet || 1\,107\.6|| kR^iShiM kurvandvijaH shrAntaM balIvardaM na vAhayet | dinArdhaM snAnayogAdikArI viprAMshcha bhojayet || 1\,107\.7|| nirvapetpa~ncha yaj~nAni krUre nindAM cha kArayet | tilAjyaM na vikrINita sUnAyaj~namaghAnvitaH || 1\,107\.8|| rAj~no dattvA tu ShaDbhAgaM devatAnAM cha viMshatim | trayastriMshachcha viprANAM kR^iShikartA na lipyate || 1\,107\.9|| karShakAH kShatraviTChUdrAH khale.adattvA tu chaurakaH | dinatrayeNa shudhyeta brAhmaNaH pretasUtake || 1\,107\.10|| kShatro dashAhAdvaishyAstu dvAdashAhAnmAsi shUdrakaH | yAti vipro dashAhAttu kShatro dvAdashakAddinAt || 1\,107\.11|| pa~nchadashAhAdvaishyastu shUdro mAsena shudhyati | ekapiNDAstu dAyAdAH pR^ithagdvAraniketanAH || 1\,107\.12|| janmanA cha vipattau cha bhavetteShAM cha sUtakam | chaturthe dasharAtraM syAtShaNNishAH puMsi pa~nchame || 1\,107\.13|| ShaShThe chatura hAchChuddhiH saptame cha dinatrayam | deshAntare mR^ite bAle sadyaH shuddhiryato mR^ite || 1\,107\.14|| ajAtadantA ye bAlA ye cha garbhAdviniH sR^itAH | na teShAmagnisaMskAro na piNDaM nodakakriyA || 1\,107\.15|| yadi garbho vipadyata stravate vApi yoShitaH | yAvanmAsaM sthito garbhastAvaddinAni sUtakam || 1\,107\.16|| AnAmakaraNAtsadya AchUDAntAdaharnisham | AvratAttu trirAtreNa tadUrdhvandashabhirdinaiH || 1\,107\.17|| AchaturthAdbhavetstravaH pAtaH pa~nchamaShaShThayoH | brahmacharyA dagnihotrAnnAshuddhiH sa~NgavarjanAt || 1\,107\.18|| shilpinaH kAravo vaidyA dAsIdAsAshcha bhR^ityakAH | agnimA~nChrotriyo rAjA sadyaH shauchAH prakIrtitAH || 1\,107\.19|| dashAhAchChudhyate mAtA snAnAtsUte pitA shuchiH | sa~NgAtsUtau sUtakaM syAdupaspR^ishya pitA shuchiH || 1\,107\.20|| vivAhotsavayaj~neShu antarA mR^itasUtake | pUrvasaMkalpitAdanyavarjanaM cha vidhIyate || 1\,107\.21|| mR^itena shudhyate sUtiH mR^itavajjAtakaM janau | gograhAdau vipannAnAmekarAtraM tu sUtakam || 1\,107\.22|| anAthapretavahanAtprANAyAmena shudhyati | pretashUdrasya vahanAntrirAtramashuchirbhavet || 1\,107\.23|| AtmaghAtiviShodvandhakR^imidaShTe na saMskR^itiH | gohataM kR^imidaShTaM cha spR^iShTvA kR^ichChreNa shudhyati || 1\,107\.24|| aduShTApatitaM bhAryA yauvane yA parityajet | saptajanma bhavetstrItvaM vaidhavyaM cha punaH punaH || 1\,107\.25|| bAlahatyA tvagamanAdR^itau cha strI tu sUkari | agamyA vratakAriNyo bhraShTapAnodakakriyAH || 1\,107\.26|| aurasaH kShetrajaH putraH pitR^ijau piNDadau pituH | parivittestu kR^ichChraM syAtkanyAyAH kR^ichChrameva cha || 1\,107\.27|| atikR^ichChraM chareddAtA hotA chAndrAyaNa~ncharet | kubjavAmanaShaNDeShu gadgadeShu jaDeShu cha || 1\,107\.28|| jAtyandhabadhire mUke na doShaH parivedane | naShTe mR^ite pravrajite klIbe vA patite patau || 1\,107\.29|| pa~nchasvApatsu nArINAM patiranyo vidhIyate | bhartrA sahamR^itA nArI romAbdAni vaseddivi || 1\,107\.30|| shvAdidaShTastu gAyattryA japAchChuddho bhavennaraH | dAhyo lokAgninA viprashchANDAlAdyairhato.agnimAn || 1\,107\.31|| kShIraiH prakShAlya tasyAsthi svAgninA mantrato dahet | pravAse tu mR^ite bhUyaH kR^itvA kushamayaM dahet || 1\,107\.32|| kR^iShNAjine samAstIrya ShaTshatAni palAshajAn | shamIM shishre viniH kShipya araNiM vR^iShaNe kShipet || 1\,107\.33|| kaNDaM dakShiNahaste tu vAmahaste tathopabhR^it | pArshve tUlUkhalaM dadyAtpR^iShThe tu musalaM dadet || 1\,107\.34|| ure niH kShipya dR^iShadaM taNDulAjyatilAnmukhe | shrotra cha prokShaNIM dAdyadAjyasthAlIM cha chakShuShoH || 1\,107\.35|| karNe netre mukhe ghrANe hiraNyashakalAnkShipet | agnihotropakaraNAdbrahmalokagatirbhavet || 1\,107\.36|| asau svargAya lokAya svAhetyAjyAhutiH sakR^it | haMsasArasakrau~nchAnAM chakravAkaM cha kukruTam || 1\,107\.37|| mayarameShaghAtI cha ahorAtreNa shudhyati | pakShiNaH sakalAnhatvA ahorAtreNa shudhyati || 1\,107\.38|| sarvAMshchatuShpadAnhatvA ahorAtro Shito japet | shUdraM hatvA charetkR^ichChramatikR^ichChraM tu vaishyahA | kShatraM chAndrAyaNaM vipraM dvAviMshAtriMshamAhare (vahe) t || 1\,107\.39|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkye AchArakANDe parAsharoktadharmanirUpaNaM nAma saptottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 108 sUta uvAcha | nItisAraM pravakShyAmi arthashAstrAdisaMshritam | rAjAdibhyo hitaM puNyamAyuH svargAdidAyakam || 1\,108\.1|| sadbhiH sa~NgaM prakurvIta siddhikAmaH sadA naraH | nAsadbhirihalokAya paralokAya vA hitam || 1\,108\.2|| varjayetkShudrasaMvAdamaduShTasya tu darshanam | virodhaM saha mitreNa samprItiM shatrusevinA || 1\,108\.3|| mUrkhashiShyopadeshena duShTastrIbharaNena cha | duShTAnAM samprayogeNa paNDito.apyavasIdati || 1\,108\.4|| brAhmaNaM bAlishaM kShatramayoddhAraM vishaM jaDam | shUdramakSharasaMyuktaM dUrataH parivarjayet || 1\,108\.5|| kAlena ripuNAsandhiH kAle mitreNa vigrahaH | kAryakAraNamAshritya kAlaM kShipati paNDitaH || 1\,108\.6|| kAlaH pachati bhUtAni kAlaH saMharate prajAH | kAlaH supteShu jAgarti kAlo hi duratikramaH || 1\,108\.7|| kAleShu harate vIryaM kAle garbhe cha vartate | kAlo janayate sR^iShTiM punaH kAlo.api saMharet || 1\,108\.8|| kAlaH sUkShmagatirnityaM dvividhashcheha bhAvyate | sthUlasaMgrahachAreNa sUkShmachArAntareNa cha || 1\,108\.9|| nItisAraM surendrAya imamUcha bR^ihaspatiH | sarvaj~no yena chendro.abhUddaityAnhatvApnuyAddivam || 1\,108\.10|| rAjarShibrAhmaNaiH kAryaM devaviprAdipUjanam | ashvamedhena yaShTabyaM mahApAtakanAshanam || 1\,108\.11|| uttamaiH saha sA~NgatyaM paNDitaiH saha satkathAm | alubdhaiH saha mitratvaM kurvANo nAvasIdati || 1\,108\.12|| parIvAdaM parArthaM cha parihAsaM parastriyam | paraveshmani vAsaM cha na kurvIta kadAchana || 1\,108\.13|| paro.api hitavAbandhurbandhurapyahitaH paraH | ahito dehajo vyAdhirhitamAraNyamauShadham || 1\,108\.14|| sa bandhuryo hite yuktaH sa pitA yastu poShakaH | tanmitraM yatra vishvAsaH sa desho yatra jIvyate || 1\,108\.15|| sa bhR^ityo yo vidheyastu tadbIjaM yatprarohati | sA bhAryA yA priyaM brUte sa putro yastu jIvati || 1\,108\.16|| sa jIvati guNA yasya dharmo yasya sa jIvati | guNadharmavihIno yo niShphala tasya jIvanam || 1\,108\.17|| sA bhAryA yA gR^ihe dakShA sA bhAryAyA priyaMvadA | sA bhAryA yA patiprANA sA bhAryA yA pativratA || 1\,108\.18|| nitya snAtA sugandhA cha nityaM cha priyavAdinI | alpabhuktAlpabhAShI cha satataM ma~NgalairyutA || 1\,108\.19|| satataM dharmabahulA satataM cha patipriyA | satataM priyavakrI cha satataM tvR^itukAminI || 1\,108\.20|| etadAdikriyAyuktA sarvasau bhAgyavardhinI | yasyedR^ishI bhavedbhAyyA sa devendrona mAnuShaH || 1\,108\.21|| yasya bhAryA virUpAkShI kashmalA kalahapriyA | uttarottaravAdA syA sA jarA na jarA jarA || 1\,108\.22|| yasya bhAryA shritAnya~ncha paraveshmAbhikA~NkShiNI | kukriyA tyaktalajjA cha sA jarA na jarA jarA || 1\,108\.23|| yasya bhAryA guNaj~nA cha bhartAramanugAminI | alpAlpena tu santuShTA sA priyA na priyA priyA || 1\,108\.24|| duShTA bhAryA shaThaM mitraM bhR^ityashchottaradAyakaH | sasarpe cha gR^ihe vAsomR^ityureva na saMshayaH || 1\,108\.25|| tyaja durjanasaMsargaM bhaja sAdhusamAgamam | kuru puNyamahorAtra smara nityamanityatAm || 1\,108\.26|| vyAlIkaNThapradeshAhyapi cha phaNabhR^idbhAShaNA yA cha raudrI yA kR^iShNA vyAkulAgI rudhiranayanasaMvyAkulA vyAghrakalpA | krodhe yaivogravaktrA sphuradanalashikhA kAkajihvA karAlA sevyA na strI vidagdhA parapuragamanA bhrAntachittA virAkta || 1\,108\.27|| saktiH sutoke sukR^itaM kR^itaghne shatiM cha vahnau (sItApahau hyatapayaiva)?haime | utpadyate daivavashAtkadAchidveshyAsu rAgo na bhavetkadAchit || 1\,108\.28|| bhuja~Ngame veshmani dR^iShTidR^iShTe vyAdhau chikitsAvinivartite cha | dehe cha bAlyAdivayo.anvite cha kAlA vR^ito.asau labhate dhR^itiM kaH || 1\,108\.29|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bR^ihaspatiproktanItisAranirUpaNaM nAmAShTottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 109 sUta uvAcha | Apadarthe dhanaM rakSheddArAnrakSheddhanairapi | AtmAnaM satataM rakSheddArairapi dhanairapi || 1\,109\.1|| tyajedakaM kulasyArthe grAmasyArthe kulaM tyajet | grAmaM janapadasyArthe AtmArthe pR^ithivIM tyajet || 1\,109\.2|| varaM hi narake vAso na tu dushcharite gR^ihe | narakAtkShIyate pApa kugR^ihAnna nivartate || 1\,109\.3|| chalatyekena pAdena tiShThatyekena buddhimAn | na parIkShya paraM sthAnaM pUrvamAyatanaM tyajet || 1\,109\.4|| tyajeddeshamasadvR^ittaM vAsaM sopadravaM tyajet | tyajetkR^ipaNarAjAnaM mitraM mAyAmayaM tyajet || 1\,109\.5|| arthena kiM kR^ipaNahastagatena kena j~nAnena kiM bahushaThAgrahasaMkulena | rUpeNa kiM guNaparAkramavarjitena mitreNa kiM vyasanakAlaparA~Nmukhena || 1\,109\.6|| adR^iShTapUrvA bahavaH sahAyAH sarve padasthasya bhavanti mitrAH | arthairvihInasya padachyutasya bhavatyakAle svajano.api shatruH || 1\,109\.7|| Apatsu mitraM jAnI yAdraNe shUraM rahaH shuchim | mAryA cha vibhave kShINe durbhikShe cha priyAtithim || 1\,109\.8|| vR^ikShaM kShINaphalaM tyajanti vihagAH shuShkaM saraH sArasAnirdravyaM puruShaM tyajanti gaNikA bhraShTaM nR^ipaM mantriNaH | puShpaM paryuShitaM tyajanti madhupAH dargdha vanAntaM mR^igAH sarvaH kAryavashAjjano hi ramate kasyAsti ko vallabhaH || 1\,109\.9|| lubdhamarthapradAnena shlAdhyama~njalikarmaNA | mUrkhaM ChandAnuvR^ittyA cha yAthAtathyena paNDitam || 1\,109\.10|| sadbhAvena hi tuShyanti devAH satpuruShA dvijAH | itareH khAdyapAnena mAnadAnena paNDitAH || 1\,109\.11|| uttamaM praNipAtena shaThaM bhedena yojayet | nIchaM svalpapradAnena samaM tulyaparAkramaiH || 1\,109\.12|| yasyayasya hi yo bhAvastasyatasya hitaM vadan | anupravishya medhAvI kShipramAtmavashaM nayet || 1\,109\.13|| nadInAM cha nakhInAM cha shR^i~NgiNAM shastrapANinAm | vishvAso naiva gantavyaH striShu rAjakuleShu cha || 1\,109\.14|| arthanAshaM manastApaM gR^ihe dushcharitAni cha | va~nchanaM chApa mAnaM cha matimAnna prikAshayet || 1\,109\.15|| hInadurjanasaMsarga atyantavirahAdaraH | sneho.anyagehavAsashcha nArIsachChIlanAshanam || 1\,109\.16|| kasya doShaH kule nAsti vyAdhinA ko pIDitaH | kena na vyasanaM prAptaM shriyaH kasya nirantarAH || 1\,109\.17|| ko.arthaM prApya na garvito bhuvi naraH kasyApadonAgatAH strIbhiH kasya na khaNDitaM bhuvi manaH ko nAma rAj~nAM priyaH | kaH kAlasya na gocharAntaragataH ko.artho gato gauravaM ko vA durjanavAgurAnipatitaH kShemeNa yAtaH pumAn || 1\,109\.18|| suhR^itsvajanabandhurna buddhiryasya na chAtmani | yasminkarmaNi siddhe.api na dR^ishyeta phalodayaH | vipattau cha mahadduHkhaM tadvudhaH kathamAcharet || 1\,109\.19|| yasmindeshe na samAnaM na prItirna cha bAndhavAH | na cha vidyAgamaH kashchittaM deshaM parivarjayet || 1\,109\.20|| dhanasya yasya rAjato bhayaM na chAsti chaurataH | mR^itaM cha yanna muchyate samarjayasva taddhanam || 1\,109\.21|| yadarjitaM prANaharaiH parishramairmR^itasya taM vai vibhajantirikthinaH | kR^itaM cha yadduShkR^itamarthalipsayA tadeva doShopahatasya yautukam || 1\,109\.22|| sa~nchitaM nihitaM dravyaM parAmR^ishyaM muhurmuhuH | Akhoriva kadaryasya dhanaM duHkhAya kevalam || 1\,109\.23|| nagnA vyasanino rUkShAH kapAlA~NkitapANayaH | darshayantIha lokasya adAtuH phalamIdR^isham || 1\,109\.24|| shikShayanti cha yAchante dehIti kR^ipaNA janAH | avastheyamadAnasya mA bhUdevaM bhavAnapi || 1\,109\.25|| sa~nchitaM kratushatairna yujyate yAchitaM guNavate na dIyate | tatkadaryaparirakShitaM dhanaM chorapArthivagR^ihe prayujyate || 1\,109\.26|| na devebhyo na viprobhyo bandhubhyo naiva chAtmane | kadaryasya dhanaM yAti tvagnitaskararAjasu || 1\,109\.27|| atikleshena ye.apyarthA dharmasyAtikrameNa cha | arervA praNipAtena mA bhUtaste kadAchana || 1\,109\.28|| vidyAghAto hyanabhyAsaH strINAM ghAtaH kuchailatA | vyAdhInAM bhojanaM jIrNaM shatrorghAtaH prapa~nchatA || 1\,109\.29|| taskarasya vadho daNDaH kumitrasyAlpabhAShaNam | pR^ithakShayyA tu nArINAM brAhmaNasyAnimantraNam || 1\,109\.30|| durjanAH shilpino dAsA duShTAshcha paTahAH striyaH | tADitA mArdavaM yAnti na te satkArabhAjanam || 1\,109\.31|| jAnIyAtpreShaNe bhR^ityAnbAndhavAnvyasanAgame | mitramApadi kAle cha bhAryA~ncha vibhavakShaye || 1\,109\.32|| strINAM dviguNa AhAraH praj~nA chaiva chaturguNA | ShaDguNo vyavasAyashcha kAmashchAShTaguNaH smR^itaH || 1\,109\.33|| na svapnena jayennidrAM na kAmena striyaM jayet | na chendhanairjayedvahniM na madyena tR^iShAM jayet || 1\,109\.34|| samAMsairbhojanaiH snigdhairmadyairgandhavilepanaiH | vastrairmanoramairmAlyaiH kAmaH strIShu vijR^imbhate || 1\,109\.35|| brahmacharye.api vaktavyaM prAptaM manmathacheShTitam | hR^idyaM hi puruShaM dR^iShTvA yoniH praklidyate striyAH || 1\,109\.36|| suveShaM puruShaM dR^iShTvA bhrAtaraM yadi vA sutam | yoniH klidyati nArINAM satyaMsatyaM hi shaunaka ! || 1\,109\.37|| nadyashcha nAryashcha samasvabhAvAH svatantrabhAve gamanAdikecha | toyaishcha doShaishcha nipAtayanti nadyo hi kUlAni kulA ni nAryaH || 1\,109\.38|| nadI pAtayate kUlaM nArI pAtayate kulam | nArINA~ncha nadInAM cha svachChandA lalitA gatiH || 1\,109\.39|| nAgnistR^ipyati kAShThAnAM nApagAnAM mahodadhiH | nAntakaH sarvabhUtAnAM na puMsAM vAmalochanAH || 1\,109\.40|| na tR^iptirasti shiShTAnAmiShTAnAM priyavAdinAm | sukhAnA~ncha sutAnA~ncha jIvitasya varasya cha || 1\,109\.41|| rAjA na tapto dhanasaMchayena na sAgarastR^iptimagAjjalena | na paNDitastR^ipyati bhAShitena tR^iptaM na chakShurnR^ipadarshanena || 1\,109\.42|| svakarma dharmArjitajIvitAnAM shAstreShu dAreShu sadA ratAnAm | jitendriyANAmatithipriyANAM gR^ihe.api mokShaH puruShottamAnAm || 1\,109\.43|| mano.anukUlAH pramadArUpavatyaH svala~NkR^itAH | vasaH prAsAdapR^iShTheShu svargaH syAchChubhakarmaNaH || 1\,109\.44|| na dAnena na mAnena nArjavena na savayA | na shastreNa na shAstreNa sarvathA viShamA striyaH || 1\,109\.45|| shanairvidyA shanairthAH shanaiH parvatamAruhet | shanaiH kAmaM cha dharmaM cha pa~nchaitAni shanaiH shanaiH || 1\,109\.46|| shAshvataM devapUjAdi vipradAnaM cha shAshvatam | shAshvataM saguNA vidyA suhR^inmitraM cha shAshvatam || 1\,109\.47|| ye bAlabhAvAnna paThanti vidyAM ye yauvanasthA hyadhanAtmadArAH | te shochanIyA iha jIvaloke manuShyarUpeNa mR^igAshcharanti || 1\,109\.48|| paThane bhojane chittaM na kuryAchChAstrasevakaH | sudUramapi vidyArtho vrajedgaruDavegavAn || 1\,109\.49|| ye bAlabhAve na paThanti vidyAM kAmAturA yauvananaShTavittAH | te vR^iddhabAve paribhUyamAnAH saMdahyamAnAH shishire yathAbjam || 1\,109\.50|| tarke.apratiShThA shrutayo vibhinnAH nAsAvR^iShiryasya mataM na bhinnam | dharmasya tattvaM nihitaM guhAyAM mahAjano yena gataH sa panthAH || 1\,109\.51|| AkArairi~NgitairgatyA cheShTayA bhAShitena cha | netravakravikArAbhyAM lakShyate.antargataM manaH || 1\,109\.52|| anuktamapyUhati paNDito janaH pare~Ngitaj~nAnaphalA hi buddhayaH | udIritorthaH pashunApi gR^ihyate hayAshcha nAgAshcha vahanti darshitam || 1\,109\.53|| arthAdbhraShTastIrthayAtrAM tu gachChetsatyAdbhraShTo rauravaM vai vrajechcha | yogAdbhraShTaH satyaghR^iti~ncha gachChedrAjyAdbhraShTo mR^igayAyAM vrajechcha || 1\,109\.54|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bR^ihadR^i nItisAre navottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 110 sUta uvAcha | yodhruvANi parityajya hyadhuvANi niShevate | dhruvANi tasya nashyanti hyadhruvaM naShTameva cha || 1\,110\.1|| vAgyantrahInasya narasya vidyA shastraM yathA kApuruShasya haste | na tuShTimutpAdayate sharIre hyandhasya dArA iva darshanIyAH || 1\,110\.2|| bhojye bhojanashaktishcha ratishaktirvarastriyaH | vibhave dAnashaktishcha nAlpasya tapasaH phalam || 1\,110\.3|| agnihotraphalA vedAH shIlavR^ittiphalaM shubham | ratiputraphalA dArA dattabhuktaphalaM dhanam || 1\,110\.4|| varayetkulajAM prAj~no virUpAmapi kanyakAm | surUpAM sunitambA~ncha nAkulInAM kadAchana || 1\,110\.5|| arthenApi hi kiM tena yasyAnarthe tu saMgatiH | ko hi nAma shikhAjAtaM pannagasya maNiM haret || 1\,110\.6|| havirduShTakuladvAhyaM bAlAdapi subhAShitam | amedhyAtkA~nchanaM grAhyaM strIratnaM duShkulAdapi || 1\,110\.7|| viShAdapyamR^itaM grAhyamamedhyAdapi kA~nchanam | nIchAdapyuttamAM vidyAM strIratnaM duShkulAdapi || 1\,110\.8|| na rAj~nA saha mitratvaM na sarpo nirviShaH krachit | na kulaM nirmalaM tatra strIjano yatra jAyate || 1\,110\.9|| kule niyojayedbhaktaM putraM vidyAsu yojayet | vyasane yojayechChatrumiShTaM dharme niyojyet || 1\,110\.10|| sthAneShveva prayoktAvyA bhR^ityAshchAbharaNAni cha | na hi chUDAmaNiH pAde shobhate vai kadAchana || 1\,110\.11|| chUDAmaNiH samudro.agnirghaNTA chAkhaNDamambaram | athavA pR^ithivIpAlo mUrdhni pAde pramAdataH || 1\,110\.12|| kusumastabakasyeva dve gatI tu manasvinaH | mUrdhni vA sarvalokAnAM shIrShataH patito vane || 1\,110\.13|| kanakabhUShaNasaMgrahaNochito yadi maNistrapuNi pratibadhyate | na cha virauti na chApi sa shobhate bhavati yojayiturvachanIyatA || 1\,110\.14|| vAjivAraNalauhAnAM kAShThapAShANavAsasAm | nArIpuruShatoyAnAmantaraM mahadantaram || 1\,110\.15|| kadarthitasyApi hi dhairyavR^itterna shakyate sarvaguNapramAthaH | adhaH khalenApi kR^itasya vahnernAdhaH shikhA yAti kadAchideva || 1\,110\.16|| na sadashvaH kashAghAtaM siMho na gajagarjitam | vIro vA paranirdiShTaM na sahedbhImaniH svanam || 1\,110\.17|| yadi vibhavavihInaH prachyuto vAshu daivAnna tu khalajanasevAM kA~NkShayennaiva nIchAm | na tR^iNamadanakArye sukShudhArto.atti siMhaH pibati rudhiramuShNaM prAyashaH ku~ncharANAm || 1\,110\.18|| sakR^idduShTa~ncha yo mitraM punaH sandhAtumichChati | sa mR^ityumeva gR^ihNIyAdgarbhamashvatarI yathA || 1\,110\.19|| shatrorapatyAni priyaMvadAni nopekShitavyAni budhairmanuShyaiH | tAnyeva kAleShu vipatkarANi viShasya pAtrANyapi dAruNAni || 1\,110\.20|| upakAragR^ihItena shatruNA shatrumuddharet | pAdalagnaM karasthena kaNTakenaiva kaNTakam || 1\,110\.21|| apakAraparAnnityaM chinta yenna kadAchana | svayameva patiShyanti kUlajAtA iva drumAH || 1\,110\.22|| anarthA hyartharUShAshcha arthAshchAnartharUpiNaH | bhavanti te vinAshAya daivAyattasya vai sadA || 1\,110\.23|| kAryakAlochitApApA matiH sa~njAyate hi vai | sAnukUle tu daive shaM puMsaH sarvatra jAyate || 1\,110\.24|| dhanaprayogakAryeShuH tathA vidyA gameShu cha | AhAre vyavahAre cha tyaktalajjaH sadA bhavet || 1\,110\.25|| dhaninaH shrotriyo rAjA nadI vaidyastu pa~nchamaH | pa~ncha yatra na vidyante na kuryAttatratra saMsthitim || 1\,110\.26|| lokayAtrA bhayaM lajjA dAkShiNyaM dAnashIlatA | pa~ncha yatra na vidyante na tatra divasaM vaset || 1\,110\.27|| kAlavichChotriyo rAjA nadI sAdhushcha pa~nchamaH | ete yatra na vidyante tatra vAsaM na kArayet || 1\,110\.28|| naikatra pariniShThAsti j~nAnasya kila shaunaka | sarvaH sarvaM na jAnAti sarvaj~no nAsti kutrachit || 1\,110\.29|| na sarvavitkashchidihAsti loke nAtyantamUrkho bhuvi chApi kashchit | j~nAnena nIchottamamadhyamena yo.ayaM vijAnAti sa tena vidvAn || 1\,110\.30|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bR^ihadR^i nItisAre dashottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 111 sUta uvAcha | pArthivasya tu vakShyAmi bhR^ityAnA~nchaiva lakShaNam | sarvANi hi mahIpAlaH samya~NnityaM parIkShayet || 1\,111\.1|| rAjyaM pAlayate nityaM satyadharmaparAyaNaH | nirjitya parasainyAni kShitaM dharmeNa pAlayet || 1\,111\.2|| puShpAtpuShpaM vichinvIta mUlachChedaM na kArayet | mAlAkAra ivAraNye na yathA~NgArakArakaH || 1\,111\.3|| dogdhAraH kShIrabhu~njAnA vikR^itaM tanna bhu~njate | pararAShTraM mahIpAlairbhoktavyaM na cha dUShayet || 1\,111\.4|| nodhashChindyAttu yo dhenvAH kShArArtho labhate payaH | evaM rAShTraM prayogeNa pIDyamAnaM na vardhate || 1\,111\.5|| tasmAtsarvaprayatnena pR^ithivImanupAlayen | pAlakasya bhavedbhUmiH kIrtirAyuryasho balam || 1\,111\.6|| Abhyarchya viShNuM dharmAtmA gobrAhmaNahite rataH | prajAH pAlayituM shaktaH pArthivo vijitendriyaH || 1\,111\.7|| aishvaryamadhruvaM prApya rAjA dharme mati~ncharet | kShaNena vibhavo nashyennAtmAyattaM dhanAdikam || 1\,111\.8|| satyaM manoramAH kAmAH satyaM ramyA vibhUtayaH | kintu vai vanitApA~Ngabha~NgilolaM hi jIvitam || 1\,111\.9|| vyAghrIva tiShThati jarA paritarjayantI rogAshcha shatrava iva prabhavanti gAtre | AyuH paristravati bhinnaghaTAdivAmbho loko na chAtmahitamAcharatIha kashchit || 1\,111\.10|| niH sha~NkaM kiM manuShyAH kuruta parahitaM yuktamagre hitaM yanmodadhvaM kAminIbhirmadanasharahatA mandamandAtidR^iShTyA | mA pApaM saMkurudhvaM dvijahariparamAH saMbhajadhvaM sadaiva AyurniH sheShameti skhalati jalaghaTIbhUtamR^ityuchChalena || 1\,111\.11|| mAtR^ivatparadAreShu paradravyeShu loShTavat | AtmavatsarvabhUteShu yaH pashyati sa paNDitaH || 1\,111\.12|| etadarthaM hi viprendrA rAjyamichChanti bhUbhR^itaH | yadeShAM sarvakAryeShu vacho na pratihanyate || 1\,111\.13|| etadarthaM hi kurvanti rAjAno dhanasa~nchayam | rakShayitvA tu chAtmAnaM yaddhanaM taddvijAtaye || 1\,111\.14|| o~NkArashabdo viprANAM yena rAShTraM pravardhate | sa rAjA vardhate yogAdvyAdhibhishcha na badhyate || 1\,111\.15|| asamarthAshcha kurvanti munayo dravyasa~nchayam | kiM punastu mahIpAlaH putravatpAlayanprajAH || 1\,111\.16|| yasyArthAstasya mitrANi yasyArthAstasya bAndhavAH | yasyArthAH sa mumAMllAke yasyArthAH sa cha paNDitaH || 1\,111\.17|| tyajanti mitrANi dhanairvihInaM putrAshcha dArAshcha suhR^ijjanAshcha | te chArthavantaM punarAshrayanti hyartho hi loke puruShasya bandhuH || 1\,111\.18|| andhA hi rAjA bhavati yastu sAstravivarjitaH | andhaH pashyati chAreNa shAstrahIno na pashyati || 1\,111\.19|| yasya putrAshcha bhR^ityAshcha mantriNashcha purohitAH | indriyANi prasuptAni tasya rAjyaM chiraM na hi || 1\,111\.20|| yenArjitAstrayo.apyo.apyete putrA bhR^ityAshcha bAndhavAH | jitA tena samaM bhUpaishchaturabdhirvasundharA || 1\,111\.21|| la~NghayechChAstrayuktAni hetuyuktAni yAni cha | sahi nashyati vai rAjA iha loke paratra cha || 1\,111\.22|| manastApaM na kurvIta ApadaM prApya pArthivaH | samabuddhiH prasannAtmA prasannAtmA sukhaduHkhe samo bhavet || 1\,111\.23|| dhIrAH kaShTamanuprApya na bhavanti viShAdinaH | pravishya vadanaM rAhoH kiM nodati punaH shashI || 1\,111\.24|| dhigdhikSharIrasukhalAlitamAnaveShu mA khedayeddhanakR^ishaM hi sharIrameva | saddArakA hyadhanapANDusutAH shrutA hi duHkhaM vihAya punareva sukhaM prapannAH || 1\,111\.25|| gandharvavidyAmAlokya vAdyaM cha gaNikAgaNAn | dhanurvedArthashAstrANi loke rakShechcha bhUpatiH || 1\,111\.26|| kAraNena vinA bhR^itye yastu kupyati pArthivaH | sa gR^ihNAti viShonmAdaM kR^iShNasarpavisarjitam || 1\,111\.27|| chApalAdvArayeddR^iShTiM mithyAvAkya~ncha vArayet | mAnave shrotriye chaiva bhR^ityavarge sadaiva hi || 1\,111\.28|| lIlAM karoti yo rAjA bhR^ityasvajanagarvitaH | shAsane sarvadA kShipraM ripubhiH paribhUyate || 1\,111\.29|| hu~NkAre bhR^ikuTIM naiva sadA kurvIta pArthivaH | vinA doSheNa yo bhR^ityAnrAjAdhamaNa shAsti cha | lIlAsukhAni bhogyAni tyajediha mahIpatiH || 1\,111\.30|| sukhapravR^ittaiH sAdhyantai shatravo vigrahe sthitaiH || 1\,111\.31|| udyogaH sAhasaMdhairyaM buddhiH shaktiH parAkramaH | ShaDvidho yasya utsAhastasya devo.api sha~Nkate || 1\,111\.32|| udyogena kR^ite kArye siddharyasya na vidyate | daivaM tasya pramANaM hi kartavyaM pauruShaM sadA || 1\,111\.33|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bR^ihadR^i nItisAre ekAdashottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 112 sUta uvAcha | bhR^ityA bahuvidhA j~neyA uttamAdhamamadhyamAH | niyoktavyA yathArheShu trividheShveva karmasu || 1\,112\.1|| bhR^itye parikShaNaM vakShye yasyayasya hi yo guNaH | tamimaM sampravakShyAmi ye yathAkathitaM kila || 1\,112\.2|| yathA chaturbhiH kanakaM parIkShyate nigharShaNachChedanatApatADanaiH | tathA chaturbhirbhR^itakaM parIkShayedvatena shIlena kalena karmaNA || 1\,112\.3|| kulashIlaguNopetaH satyadharmaparAyaNaH | rUpavAnsuprasannashcha koshAdhyakSho vidhIyate || 1\,112\.4|| mUlyarUpaparIkShAkR^idbhave dratnaparIkShakaH | balAbalaparij~nAtA senAdhyakSho vidhIyate || 1\,112\.5|| i~NgitAkAratattvaj~no balavAnpriyadarshanaH | apramAdI pramAthI cha pratIhAraH sa uchyate || 1\,112\.6|| medhAvI vAkpaTuH prAj~naH satyavAdI jitendriyaH | sarvashAstrasamAlokI hyeSha sAdhuH sa lekhakaH || 1\,112\.7|| buddhimAnmatimAMshchaiva parachittopalakShakaH | krUro yathoktavAdI cha eSha dUto vidhIyate || 1\,112\.8|| samastasmR^itishAstraj~naH paNDito.atha jitendriyaH | shauryavIryaguNopeto dharmAdhyakSho vidhIyate || 1\,112\.9|| pitR^ipaitAmaho dakShaH shAstraj~naH satyavAchakaH | shuchishcha kaThinashchaiva sUpakAraH sa uchyate || 1\,112\.10|| AyurvedakR^itAbhyAsaH sarveShAM priyadarshanaH | AyuH shIlaguNopeto vaidya eva vidhIyate || 1\,112\.11|| vedavedA~Ngatattvaj~no japahamaparAyaNaH | AshIrvAdaparo nityameSha rAjapurohita || 1\,112\.12|| lekhakaH pAThakashchaiva gaNakaH pratirodhakaH | AlasyayuktashchaidrAjA karma saMvarjayetsadA || 1\,112\.13|| dvijihvamudvegakaraM krUramekAntadAruNam | khalasyAheshcha vadanamapakArAya kevalam || 1\,112\.14|| durjanaH parihartavyo vidyayAla~NkR^ito.apisan | maNinA bhUShitaH sarpaH kimasau na bhaya~NkaraH || 1\,112\.15|| akAraNaviShkR^itakopadhAriNaH khalAdbhayaM kasya na nAma jAyate | viShaM mahAherviShamasya durvachaH saduHsahaM sannipatetsadA mukhe || 1\,112\.16|| tulyArthaM tulyasAmarthyaM marmaj~naM vyavasAyinam | ardharAjyaharaM bhR^ityaM yo hanyAtsa na hanyate || 1\,112\.17|| shUratvayuktA mR^idumandavAkyA jitendriyAH satyaparAkramAshcha | prAgeva pashchAdviparI tarupA ye te tu bhR^ityA na hitA bhavanti || 1\,112\.18|| nirAlasyAH susantuShTAH pratibodhakAH | sukhaduHkhasamA dhIrA bhR^ityA lokeShu durlabhAH || 1\,112\.19|| kShAntistayavihInashcha krUrabuddhishcha nindakaH | dAmbhikaH kapaTI chaiva shaThashcha spR^ihayAnvitaH | ashakto bhayabhItashcha rAj~nA tyaktavya eva saH || 1\,112\.20|| susandhAnAni chAstrANi shastrANi vividhAni cha | durge praveshitavyAni tataH shatruM nipAtayet || 1\,112\.21|| ShaNmAsamatha varShaM vA sandhiM kuryAnnarAdhipaH | pashyansa~nchitamAtmAnaM punaH shatruM nipAtayet || 1\,112\.22|| mUrkhAnniyojayedyastu trayo.apyete mahIpateH | ayashashchArthanAshashcha narake chaiva pAtanam || 1\,112\.23|| yatki~nchitkurute karma shubhaM vA yAdi vAshubham | tena sma vardhate rAjA sUkShmato bhR^ityakAryataH || 1\,112\.24|| tasmAdbhUmIshvaraH prAj~naM dharmakAmArthasAdhane | niyoja yeddhisatataM gobrAhmaNahitAya vai || 1\,112\.25|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bR^ihaspatyukta nItiptAre dvAdashottarakashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 113 sUta uvAcha | guNavantaM niyu~njIta guNahInaM vivarjayet | paNDitasya guNAH sarve mUrve doShAshcha kevalAH || 1\,113\.1|| sadbhirAsIta satataM sadbhiH kurvIta sa~Ngatim | sadbhirvivAdaM maitrI~ncha nAsadbhiH ki~nchidAcharet || 1\,113\.2|| paNDitaishcha virnAtaishcha dharmashaiH satyavAdibhiH | bandhstho.api tiShThechcha na tu rAjye khalaiH saha || 1\,113\.3|| sAvasheShANi kAryANi kuvatrarthe yujyate | tasmAtsarvANi kAryANi sAvasheShANi kArayet || 1\,113\.4|| madhuheva duhetsAraM kusuma~ncha na ghAtayet | vatsApekShI duhetkShIraM bhUmiM gA~nchaiva pArthipaH || 1\,113\.5|| yathAkrameNa puShpebhyashchinute madhu ShaTpadaH | tathA vittamu pAdAya rAjA kurvIta sa~nchayam || 1\,113\.6|| valmIkaM madhujAla~ncha shukla~NkShe tu chandramAH | rAjadravya~ncha bhaikShya~ncha stokaMstokaM pravardhate || 1\,113\.7|| arjitasya kShayaM dR^iShTA sampradattasya sa~nchayam | avandhyaM divasaM kuryAddAnadhyayanakarmasu || 1\,113\.8|| vane.api doShAH prabhavanti rAgiNAM gR^ihe.api pa~nchendriyanigrahastapaH | akutsite karmaNi yaH pravartate nivR^ittarAgasya gR^ihaM tapovanam || 1\,113\.9|| satyena rakShyate dharmo vidyA yogena rakShyate | mR^ijayA rakShyate pAtraM kulaM shalina rakShyate || 1\,113\.10|| varaM vindhyATavyAM nivasanamabhuktasya maraNaM varaM sarpAkIrNe shayanamatha kUpe nipatanam | varaM bhrAntAvarte sabhayajalamadhye pravishanaM na tu svIye pakShe hi dhanamaNu dehIti kathanam || 1\,113\.11|| bhAgyakShayeShu kShIyante nopabhogena sampadaH | pUrvArjite hi sukR^ite na nashyanti kadAchana || 1\,113\.12|| viprANAM bhUShaNaM vidyA pR^ithivyA bhUShaNaM nR^ipaH | nabhaso bhUShaNaM chandraH shIlaM sarvasya bhUShaNam || 1\,113\.13|| ete te chandratulyAH kShitipatitanayA bhImasenArjunAdyAH shurAH satyapratij~nA dinakaravapuShaH keshavenopagUDhAH | te vai duShTagrahasthAH kR^ipaNavashagatA bhaikShyacharyAM prayAtAH ko vA kasminsamartho bhavati vidhivashAdbhrAmayetkarmarekhA || 1\,113\.14|| brahmA yena kulAlavanniyamito brahmANDabhANDodare viShNuryena dashAvatAragahane kShipto mahAsa~NkaTe | rudroyena kapAlapANipuTake bhikShATanaM kAritaH sUryo bhrAmyati nityameva gagane taramai namaH karNaNe || 1\,113\.15|| dAtA baliryAchakako murArirdAnaM mahI vipramukhasya madhye | dattvA phalaM bandhanameva labdhaM namo.astu te daiva yatheShTakAriNe || 1\,113\.16|| mAtA yadi bhavellakShmIH pitA sAkShAjjanArdanaH | kubuddhau pratipattishchaittasmindaNDaH patetsadA || 1\,113\.17|| yenayena yathA yadvatpurA karma sunishchitam | tattadevAntarA bhu~Nkte svayamAhitamAtmanA || 1\,113\.18|| AtmanA vihitaM duHkhamAtmanA vihitaM sakham | garbhashayyAmupAdAya bhu~Nkte vai paurvadaihikam || 1\,113\.19|| na chAntarikShe na samudramadhye na parvatAnAM vivarapraveshe | na mAtR^imUrdhni pradhR^itastathA~Nke tyaktuM kShamaH karma kR^itaM naro hi || 1\,113\.20|| dugastrikUTaH parikhA samudro rakShAMsi yodhAH paramA cha vR^ittiH | shAstra~ncha vai tUshanasA pradiShTaM sa rAvaNaH kAlavashAdvinaShTaH || 1\,113\.21|| yasminvayasi yatkAle yaddivA yachcha vA nishi | yanmuhUrte kShaNe vApi tattathA na tadanyathA || 1\,113\.22|| gachChanti chAntarikShe vA pravishanti mahItale | dhArayanti dishaH sarvA nAdattamupalabhyate || 1\,113\.23|| purAdhItA cha yA vidyA purA datta~ncha yaddhanam | purA kR^itAni karmANi hyagre dhAvanti dhAvataH || 1\,113\.24|| karmANyatra pradhAnAni samyagR^ikShe shubhagrahe | vasiShThakR^italagnApi jAnakI duHkhabhAjanam || 1\,113\.25|| sthUlaja~Ngho yadA rAmaH shabdagAmI cha lakShmaNaH | ghanakeshI yadA sItA trayaste duHkhabhAjanam || 1\,113\.26|| na pituH karmaNA putraH pitA vA putrakarmaNA | svayaM kR^itena gachChanti svayaM baddhAH svakarmaNA || 1\,113\.27|| karmajanyasharIreShu rogAH sharIramAnasAH | sharA iva patantIha vimuktA dR^iDhadhanvibhiH || 1\,113\.28|| anyathA shAstragArbhiNyA dhiyA dhIro.arthamIhate | svAmivatprAkkR^itaM karma vidadhAti tadanyathA || 1\,113\.29|| bAlo yuvA cha vR^iddhashcha yaH karoti shubhAshubham | tasyAntasyAmavasthAyAM bhu~Nkte janmanijanmani || 1\,113\.30|| anIkShamANo.api naro videshastho.api mAnavaH | svakarmapAtavAtena nIyate yatra tatphalam || 1\,113\.31|| prAptavyamarthaM labhate manuShyo devo.api taM vArayituM na shaktaH | ato na shochAmi na vismayo me lalATalekhA na punaH prayAti (yadasmadIyaM na tu tatpareShAm || 1\,113\.32|| sarpaH kUpe gajaH skandhe bila Akhushcha dhAvati | naraH shIghratarAdeva karmaNaH kaH palAyate || 1\,113\.33|| nAlpA bhavati sadvidyA dIyamAnApi vardhate | kUpasthamiva pAnIyaM bhavatyeva bahUdakam || 1\,113\.34|| ye.arthA dharmeNa te satyA ye.adharmeNa gatAH shriyaH | dharmArtho cha mahAMlloke tatsmR^itvA hyarthakAraNAt || 1\,113\.35|| annArtho yAni duHkhAni karoti kR^ipaNo janaH | tAnyeva yadi dharmArtho na bhUyaH kleshabhAjanam || 1\,113\.36|| sarveShAmeva shauchAnAmannashauchaM vishiShyate | yo.annArthaiH shuchiH shauchAnna mR^idA vAriNA shuchiH || 1\,113\.37|| satyaM shauchaM manaH shauchaM shauchamindriyanigrahaH | sarvabhUte dayA shauchaM jalashaucha~ncha pa~nchamam || 1\,113\.38|| yasya satya~ncha shaucha~ncha tasya svargo na durlabhaH | satyaM hi vachanaM yasya so.ashvamedhAdvishiShyate || 1\,113\.39|| mR^ittikAnAM sahasreNa chodakAnAM shatena hi | na shudhyati durAchAro bhAvopahatachetanaH || 1\,113\.40|| yasya hastau cha pAdau cha manashchaiva susaMyatam | vidyA tapashcha kIrtishcha sa tIrthaphalamashnute || 1\,113\.41|| na prahR^iShyati samAnairnAvamAnaiH prakupyati | na kruddhaH paruShaM brUyAdetatsAdhostu lakShaNam || 1\,113\.42|| daridrasya manuShyasya prAj~nasya madhurasya cha | kAle shrutvA hitaM vAkyaM na kashchitparituShyati || 1\,113\.43|| na mantrabalavIryeNa praj~nayA pauruSheNa cha | alabhyaM labhyate martyaistatra kA parivedanA || 1\,113\.44|| ayAchito mayA labdho punarmatpreShaNAdgataH | yatrAgatastatra gatastatra kA parivedanA || 1\,113\.45|| ekavR^ikShe sadA rAtrau nAnApakShisamAgamaH | prabhAte.anyadisho yAnti kA tatra parivedanA || 1\,113\.46|| ekasArthaprayAtAnA sarveShAntatra gAminAm | yastvekastvarito yAti kA tatra parivedanA || 1\,113\.47|| avyaktAdIni bhUtAni vyaktamadhyAni shaunaka | avyaktanidhanAnyenava kA tatra parivedanA || 1\,113\.48|| nAprAptakAlo mriyate viddhaH sharashatairapi | kushAgreNa tu saMspR^iShTaM prAptakAlo na jIvati || 1\,113\.49|| labdhavyAnyeva labhate gantavyAnyeva gachChati | prAptavyAnyeva prApnAti duHkhAni cha sukhAni cha || 1\,113\.50|| tattatprApnoti puruShaH ki pralApaiH kariShyati | AchodyamAnAni yathA puShpANi cha phalAni cha | svakAlaM nAtivartante tathA karma purAkR^itam || 1\,113\.51|| shIlaM kulaM naiva na chaiva vidyA j~nAnaM guNA naiva na bIjashuddhiH | bhAgyAni pUrvaM tapasArjitAni kAle phalantyasya yathaiva vR^ikShAH || 1\,113\.52|| tatra mR^ityuryatra hantA tatra shrIryatra sampadaH | tatra tatra svayaM yAti preryamANaH svakarmabhiH || 1\,113\.53|| bhUtapUrvaM kR^itaM karma kartAramanutiShThati | yathA dhenusahasreShu vatso vindanti mAtaram || 1\,113\.54|| evaM pUrvakR^itaM karma kartAramanutiShThAti | sukR^itaM bhu~NkShva chAtmIyaM mUDha kiM paritapyase || 1\,113\.55|| yathA pUrvakR^itaM karma shubhaM vA yadi vAshubham | tathA janmAntare tadvai kartA ramanugachChati || 1\,113\.56|| nIchaH sarShapamAtrANi parachChidrANi pashyati | Atmano balivamAtrANi pashyannapi na pashyati || 1\,113\.57|| rAgadveShAdiyuktAnAM na sukhaM kutrachiddvija | vichArya khalu pashyAmi tatsukhaM yatra nirvR^itiH || 1\,113\.58|| yatra sneho bhayaM tatra sneho duHkhasya bhAjanam | snehamUlAni duHkhAni tasmistyakte mahatsukham || 1\,113\.59|| sharIramevAyatanaM duHkhasya cha sukhasya cha | jIvita~ncha sharIra~ncha jAtyaiva saha jAyate || 1\,113\.60|| sarvaM paravashaM duHkhaM sarva mAtmavashaM sukham | etadvidyAtsamAsena lakShaNaM sukhaduHkhayoH || 1\,113\.61|| sukhasyAnantaraM duHkhaM duHkhasyAnantaraM sukham | shukhaM duHkhaM manuShyANAM chakravatparivartate || 1\,113\.62|| yadgataM tadatikrAntaM yadi syAttachcha dUrataH | vartamAnena varteta na sa shokena bAdhyate || 1\,113\.63|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bR^ihadR^i nItisAre trayoshottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 114 sUta uvAcha | na kashchitkasyachinmitraM na kashchitkasyachidripuH | kAraNAdeva jAyante mitrANi ripavastathA || 1\,114\.1|| shokatrANaM bhayatrANaM prItivishvAsabhAjanam | kena ratnAmadaM sR^iShTaM mitramityakSharadvayam || 1\,114\.2|| sakR^iduchcharitaM yena harirityakSharadvayam | baddhaH parikarastena mokShAya gamanaM prati || 1\,114\.3|| na mAtari na dAreShu na sodarye na chAtmaje | vishvAsastAdR^ishaH puMsAM yAdR^i~Nmitre svabhAvaje || 1\,114\.4|| yadichChechChAshvatIM prItiM trIndoShAnparivarjayet | dyutamarthaprayoga~ncha parokShe dAradarshanam || 1\,114\.5|| mAtrA svastrA duhitrA vA na viviktAsano vaset | balavAnindriyagrAmo vidvAMsamapi karShati || 1\,114\.6|| viparItaratiH kAmaH svAyateShu na vidyate | yathopAyo vadho daNDastathaiva hyanu vartate || 1\,114\.7|| api kalpAnilasyaiva turagasya mahodadheH | shakyate prasaro boddhuM na hyaraktasye chatasaH || 1\,114\.8|| kShaNo nAsti raho nAsti na sti prArthayitA janaH | tena shaunaka nArINAM satItvamupajAyate || 1\,114\.9|| eka vai sevate nityamanyashchetapi rochate | puruShANAmalAbhena nArI chaiva pativratA || 1\,114\.10|| jananI yAni kurute rahasyaM madanAturA | sutaistAni na chintyAni shIlavipratipattibhiH || 1\,114\.11|| parAdhInA nidrA paradR^idayakR^ityAnusaraNaM sadA helA hAsyaM niyatamapi shokena rahitam | paNe nyastaH kAyo viTajanakhurairdAritagalo bahUtkaNThavR^itirjagati gaNikrAyA bahumataH || 1\,114\.12|| agnirApaH striyo mUrkhAH sarpA rAjakulAni cha | nityaM paropasevyAni sadyaH prANaharANi ShaT || 1\,114\.13|| kiM chitraM yadi veda (shabda) shAstrakushalo vipro bhavetpaNDitaH kiM chitraM yadi daNDanItikushalo rAjA bhaveddhArmikaH | kiM chitraM yadi rUpayauvanavatI sAdhvI bhavetkAminI tachchitraM yadi nirdhano.api puruShaH pApaM na kuryAtkrachit || 1\,114\.14|| nAtmachChidraM pare dadyAdvidyAchChidraM parasya cha | gUhetkUrma ivA~NgAni parabhAva~ncha lakShayet || 1\,114\.15|| pAtAlatalavA sinya uchchaprAkArasaMsthitAH | yadi no chikurodbhedAllabhyante kaiH striyo na hi || 1\,114\.16|| samadharmA hi marmaj~nastIkShNaH svajanakaNTakaH | na tathA bAdhate shatruH kR^itavairo bahiH sthitaH || 1\,114\.17|| sa paNDito yo hyanu~njayedvai miShTena bAlaM viniyena shiShTam | arthena nArIM tapasA hi devAnsarvAMshcha lokAMshcha susaMgraheNa || 1\,114\.18|| Chalena mitraM kaluSheNa dharmaM paropatApena samR^iddhibhAvanam | sukhena vidyAM puruSheNa nArIM vA~nChanti vai ye na cha paNDitAste || 1\,114\.19|| phalArtho phalinaM vR^ikShaM yashChindyAddurmatirnaraH | niShphalaM tasya vai kAryAM mahAdoShamavApnuyAt || 1\,114\.20|| sadhano hi tapasvI cha dUrato vai kR^itashramaH | madyapa strI satItyevaM vipra na shraddadhAmyaham || 1\,114\.21|| na vishvasedavishvaste mitrasyApi na vishvaset | kadAchitkupitaM mitraM sarvaM guhyaM prakAshayet || 1\,114\.22|| sarvabhUteShu vishvAsaH sarvabhUteShu sAttvikaH | svabAvamAtmanA gUhedetatsAdhorhi lakShaNam || 1\,114\.23|| yasminkasminkR^ite kArye kartAramanuvartate | sarvathA vartamAno.api dhairyabuddhintu kArayet || 1\,114\.24|| vR^iddhAH striyo navaM madyaM shuShkaM mAMsaM trimUlakam | rAtrau dadhi divA svapnaM vidvAnShaTparivarjayet || 1\,114\.25|| viShaM goShThI daridrasya vR^iddhasya taruNI viSham | viShaM kushikShitA vidyA ajIrNe bhojanaM viSham || 1\,114\.26|| priyaM gAnamakuNThasya nIchasyochchAsanaM priyam | priyaM dAnaM daridrasya bhUnashchataruNI priyA || 1\,114\.27|| atyambupAnaM kaThinAshana~ncha dhAtukShayovegavidhAraNa~ncha | divAshayo jAgaraNa~ncha rAtrau ShaDbhirnarANAM nivasanti rogAH || 1\,114\.28|| bAlAtapashchApyatimaithuna~ncha shmashAnadhUmaH karatApana~ncha | rajasvalAvatkranirIkShaNa~ncha sudIrghamAyurnanu karShayechcha || 1\,114\.29|| shuShkaM mAMsaM striyo vR^iddhA bAlArkastaruNaM dadhi | prabhAte maithunaM nidrA sadyaH prANaharANi ShaT || 1\,114\.30|| sadyaH pakraghR^itaM drAkShA bAlA strI kShIrabhojanam | uShNodakaM taruchChAyA sadyaH prANaharANi ShaT || 1\,114\.31|| kUpAdakaM vaTachChAyA nArINA~ncha payodharaH | shItakAle bhaveduShNamuShNakAle cha shItalam || 1\,114\.32|| trayo balakarAH sadyo bAlAbhya~Ngasubhojanam | trayo balaharAH sadyo hyadhvA ve maithunaM jvaraH || 1\,114\.33|| shuShkaM mAMsaM payo nityaM bhAryAmitraiH sahaiva tu | na bhAktavyaM nR^ipaiH sArdhaM viyogaM kurute kShaNAt || 1\,114\.34|| kuchelina dantamalopadhAriNaM bahvAshinaM niShThuravAkyabhAShiNam | sUryodaye hyastamaye.api shAyinaM vimu~nchati shrIrapi chakrapANinam || 1\,114\.35|| nityaM ChedastR^iNAnaM dharaNivilakhanaM pAdayoshchApamArShTiH dantAnAmapyashauchaM malinavasanatA rUkShatA mUrdhajAnAm | dve sadhye chApi nidrA vivasanashayanaM grAsahAsAtirekaH svA~Nge pIThe cha vAdyaM nidhanamupanayetkeshavasyApi lakShmIm || 1\,114\.36|| shiraH sudhautaM charaNau sumArjitau varA~NganAsevanamalpabhojanam | anagnashAyitvamaparvamaithunaM chirapranaShTAM shriyamAnayanti ShaT || 1\,114\.37|| yasya kasya tu puShpasya pANADarasya visheShataH | shirasA dhAryamANasya hyalakShmIH pratihanyate || 1\,114\.38|| dIpasya pashchimA ChAyA ChAyA shayyAsanasya cha | rajakasya tu yattIrthalakShmIstatra tiShThati || 1\,114\.39|| bAlAtapaH pretadhUmaH strI vR^iddhA taruNaM dadhi | AyuShkAmo na seveta tathA samArjanIrajaH || 1\,114\.40|| gajAshvarathadhAnyAnAM gavA~nchaiva rajaH shubham | ashubhaM cha vijAnIyAtkharoShTrajAvikeShu cha || 1\,114\.41|| gavAM rajo dhAnyarajaH putrasyA~NgabhavaM rajaH | etadrajo mahAshastaM mahApAtakanAshanam || 1\,114\.42|| ajArajaH khararajo yattu samArjanIrajaH | etadrajo mahApApaM mahAkilbiShakArakam || 1\,114\.43|| shUrpavAto nakhAgrAmbu snAnavastramR^ijodakam | keshAmbu mArjanIreNurhanti puNyaM purA kR^itam || 1\,114\.44|| viprayorvipravahnyoshcha dampatyoH svAminostathA | antareNa na gantavyaM hayasya vR^iShabhasya cha || 1\,114\.45|| strIShu rAjAgnisarpeShu svAdhyAye shatrusevane | bhogAsvAdeShu vishvAsaM kaH prAj~naH kartumarhati || 1\,114\.46|| na vishvasedavishvastaM vishvastaM vishvastaM nAtivishvaset | vishvAsAdbhayamutpannaM mUlAdapi nikR^intati || 1\,114\.47|| vairiNA saha sandhAya vishvasto yadi tiShThati | sa vR^ikShAgre prasupto hi patitaH pratibudhyate || 1\,114\.48|| nAtyantaM mR^idunA bhAvyaM nAtyantaM kUrakarmaNA | mR^idunaiva mR^iduM hanti dAruNenaiva dAruNam || 1\,114\.49|| nAtyantaM saralairbhAvyaM nAtyantaM mR^idunA tathA | saralAstatra Chidyante kubjAstiShThanti pAdapAH || 1\,114\.50|| namanti phalino vR^ikShA namanti guNino janAH | shuShkavR^ikShAshcha mUrkhAshcha bhidyante na namanti cha || 1\,114\.51|| aprArthitAni duHkhAni yathaivAyAnti yAnti cha | mArjAra iva lumpeta tathA prArthayitAra naraH || 1\,114\.52|| pUrvaM pashchAchcharantyArye sadaiva bahusampadaH | viparItamanArye cha yathechChasi tathA chara || 1\,114\.53|| ShaTkarNo bhidyate mantrashchatuH karNashchadhAryate | dvikarNasya tu mantrasya brahmApyanta na budhyate || 1\,114\.54|| tayA gavA kiM kriyate yA na dogdhrI na garbhiNI | ko.artha putreNa jAtena yo na vidvAnna dhArmikaH || 1\,114\.55|| ekenApi suputreNa vidyAyuktena dhImatA | kulaM puruShasiMhena chandreNa gaganaM yathA || 1\,114\.56|| ekenApi suvR^ikSheNa puShpitena sugandhinA | vanaM suvAsitaM sarvaM suputreNa kulaM yathA || 1\,114\.57|| eko hi guNavAnputro nirguNena shatena kim | chandro hanti tamAMsyeko na cha jyotiH sahasrakam || 1\,114\.58|| lAlayetpa~ncha varShANi dasha varShANi tADayet | prApte tu ShoDashe varShe putraM mitravadAcharet || 1\,114\.59|| jAyamAno hareddArAnvardhamAno hareddhanam | mriyamANo haretprANAnnAsti putrasamo ripuH || 1\,114\.60|| kechinmR^igamukhA vyAghrAH kechidvyAghramukhA mR^igAH | tatsvarUpapahij~nAne hyavishvAsaH padepade || 1\,114\.61|| ekaH kShamAvatAM doSho dvitIyo nopapadyate | yadenaM kShamayA yuktamashaktaM manyate janaH || 1\,114\.62|| etadevAnumanyeta bhogA hi kShaNabha~NginaH | snigdheShu cha vidagdhasya matayo vai hyanAkulAH || 1\,114\.63|| jyeShThaH pitR^isamo bhrAtA mR^ite pitari shaunaka | sarveShAM sa pitA hi syAtsarveShAmanupAlakaH || 1\,114\.64|| kaniShTheShu cha sarveShu samatvenAnuvartate | samApabhogajIveShu yathaivaM tanayeShu cha || 1\,114\.65|| bahUnAmalpasArANAM samavAyo hi dAruNaH | tR^iNairAveShTitA rajjustayA nAgo.api badhyate || 1\,114\.66|| apahR^itya parasvaM hi yastu dAnaM prayachChati | sa dAtA narakaM yAti yasyArthAstasya tatphalam || 1\,114\.67|| devadravyavinAshena brahmasvaharaNena cha | kulAnyakulatAM yAnti brAhmaNAtikrameNa cha || 1\,114\.68|| brahmaghne cha surApe cha chore bhagnavrate tathA | niShkR^itirvihitA sadbhiH kR^itaghne nAsti niShkR^itiH || 1\,114\.69|| nAshranti pitaro devAH kShudrasya vR^iShalIpateH | bhAryAjitasya nAshranti yasyAshchopapatirgR^ihe || 1\,114\.70|| akR^ijaj~namanArya~ncha dIrgharoShamanArjavam | chaturo viddhi chANDAlA~njAtyA jAyeta pa~nchamaH || 1\,114\.71|| nopekShitavyo durbaddhi shatruralpo.apyavaj~nayA | vahniralpo.apyasaMhAryaH kurute bhasmasAjjagat || 1\,114\.72|| nave vayasi yaH shAntaH sa shAnta iti me matiH | dhAtuShu kShIyamANeShu shamaH kasya na jAyate || 1\,114\.73|| panthAna iva viprendra sarvasAdhAraNAH shriyaH | madIyA iti matvA vai na hi harShayuto bhavet || 1\,114\.74|| chittAyattaM dhAtuvashyaM sharIraM chitte naShTe dhAtavo yAnti nAsham | tasmAchchittaM sarvadA rakShaNIyaM svasthe chitte dhAtavaH sambhavanti || 1\,114\.75|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bR^ihadR^i nItisAre chaturdashottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 115 sUta uvAcha | kumAryAM cha kumitraM cha kurAjAnaM kuputrakam | kukanyAM cha kudeshaM cha dUrataH parivarjayet || 1\,115\.1|| dharmaH pravrajitastapaH prachalitaM satyaM cha dUraM gataM pR^ithvI vandhyaphalA janAH kapaTino laulye sthitA brAhmaNAH | martyAH strIvashagAH striyashcha chapalA nIchA janA unnatAH hA kaShTaM khalujIvitaM kaliyuge dhanyA janA ye mR^itAH || 1\,115\.2|| dhanyAste ye na pashyanti deshabha~NgaM kulakShayam | parachittagatAndArAnputraM kuvyasane sthitam || 1\,115\.3|| kuputre nirvR^itirnAsti kubhAryAyAM kuto ratiH | sumitra nAsti vishvAsaH kurAjye nAsti jIvitam || 1\,115\.4|| parAnnaM cha parasvaM cha parashayyAH parastriyaH | paraveshmani vAsashcha shakrAdapi harechChriyam || 1\,115\.5|| AlApAdgAtrasaMsparshAtsaMsargAtsaha bhojanAt | AsanAchChayanAdyAnAtpApaM saMkramate nR^iNAm || 1\,115\.6|| striyo nashyanti rUpeNa tapaH krodhana nashyati | gAvo dvaraprachAreNa shUdrAnnena dvijottamaH || 1\,115\.7|| AsanAdekashayyAyAM bojanAtpa~Nktisa~NkarAt | tataH saMkramate pApaM ghaTAddhaTa ivodakam || 1\,115\.8|| lAlane bahavo doShAstADane bahavo guNAH | tasmAchChiShyaM cha putraM cha tADayenna tu lAlayet || 1\,115\.9|| adhvA jarA dehavatAM parvatAnAM jalaM jarA | asaMbhogashcha nArINAM vastrANAmAtapo jarA || 1\,115\.10|| adhamAH kalimichChanti sandhimichChati madhyamAH | uttamA mAnamichChanti mAno hi mahatAM dhanam || 1\,115\.11|| mAno hi mUlamarthasya mAne sati dhanena kim | prabhraShTamAnadarpasya kiM dhanena kimAyuShA || 1\,115\.12|| adhamA dhanamichChanti dhanamAnau hi madhyamAH | uttamA mAnamichChanti mAno hi mahatAM dhanam || 1\,115\.13|| vane.api siMhA na namanti kaM cha bubhu kShitA mAMsanirIkShaNaM cha | dhanairvihInAH sukuleShu jAtA na nIchakarmANi samArabhante || 1\,115\.14|| nAbhiSheko na saMskAraH siMhasya kriyate vane | nityamUrjitasattvasya svayameva mR^igendratA || 1\,115\.15|| vaNikpramAdI bhR^ikashcha mAnI bhikShurvilAsI hyadhanashcha kAmI | varA~NganA chApriyavAdinI cha na te cha karmANi samArabhante || 1\,115\.16|| dAtA daridraH kR^ipaNo.arthayuktaH puttro.avidheyaH kujanasya sevA | paropakAreShu narasya mR^ityuH prajAyate dushcharitAni pa~ncha || 1\,115\.17|| kAntAviyogaH svajanApamAnaM R^iNasya sheShaH kujanasya sevA | dAridryAbhAvAdvimukhAshcha mitrA vinAgninA pa~ncha dahanti tIvrAH || 1\,115\.18|| chintAsahasreShu cha teShu madhye chintAshchatasro.apyasidhAratulyAH | nIchApamAnaM kShudhitaM kalatraM bhAryA viraktA sahajoparodhaH || 1\,115\.19|| vashyashcha purtre.artha karI cha vidyA arogitA sajjanasa~Ngatishcha | iShTA cha bhAryA vashavartinI cha duHkhasya mUloddharaNAni pa~ncha || 1\,115\.20|| kura~NgamAta~Ngapata~NgaMbhR^iga mInA hatAH pa~nchabireva pa~ncha | ekaH pramAthI sa kathaM na ghAtyo yaH sevate pa~nchabhireva pa~ncha || 1\,115\.21|| adhIraH karkashaH stabdhaH kuchelaH svayamAgataH | pa~ncha viprA na pUjyante bR^ihaspatisamA api || 1\,115\.22|| AyuH karma cha vittaM cha vidyA nidhanameva cha | pa~nchaitAni vivichyante jAyamAnasya dehinaH || 1\,115\.23|| parvatArohaNe toye gokule duShTanigrahe | patitasya samutthAne shastAH pa~ncha (hyete) guNAH smR^itAH || 1\,115\.24|| abhrachChAyA khale prItiH paranArIShu saMgatiH | pa~nchaite hyasthirA bhAvA yauvanAni dhanAni cha || 1\,115\.25|| asthiraM jIvitaM loke asthiraM dhanayauvanam | asthiraM puttradArAdyaM dharmaH kIrtiryashaH sthiram || 1\,115\.26|| shata jIvitamatyalpaM rAtristasyArdhahAriNI | vyAdhishokajarAyAsairardhaM tadapi niShphalam || 1\,115\.27|| AyurvarShashataM nR^iNAM parimitaM rAtrau tadardhaM gataM tasyArdhasthitaki~nchidardhamadhikaM bAlyasya kAle gatam | ki~nchidvandhuviyogaduHkhamaraNairbhUpAlasevAgataM sheShaM vAritara~NgagarbhachapalaM mAnena kiM mAninAm || 1\,115\.28|| ahorAtramayo loke jarArUpeNa saMcharet | mR^ityurgrasati bhUtAni pavanaM pannago yathA || 1\,115\.29|| gachChatastiShThato vApi jAgrataH svapato na chet | sarvasattvahitArthAya pashoriva vicheShTitam || 1\,115\.30|| ahitahitavichArashUnyabuddheH shrutisamaye bahubhirvitarkitasya | udarabharaNamAtratuShTabuddheH puruShapashoshcha pashoshcha ko visheShaH || 1\,115\.31|| shaurye tapasi dAne cha yasya na prathitaM yashaH | vidyAyAmarthalAbhe vA mAturuchchAra eva saH || 1\,115\.32|| yajjIvyate kShaNamapi prathitaM manuShyairvij~nAnavikramayashobhirabhagnamAnaiH | tannAma jIvitamiti pravadanti tajj~nAH kAko.api jIvati chiraM cha baliM cha bhu~Nkte || 1\,115\.33|| kiM jIvitena dhanamAnavivarjitena mitreNa kiM bhavati bhItisasha~Nkitena | siMhavrataM charata gachChata mA viShAdaM kAko.api jIvati chiraM cha baliM cha bhu~Nkte || 1\,115\.34|| yo vAtmanIha na gurau na cha bhR^ityavarge dIne dayAM na kurute na cha mitrakArye | kiM tasya jIvitaphalenamanuShyaloke kAko.api jIvati chiraM cha baliM cha bhu~Nkte || 1\,115\.35|| yasya trivargashUnyAni dinAnyAyAnti yAnti cha | sa lauhakArabhastreva shvasannapi na jIvati || 1\,115\.36|| svAdhInavR^itteH sAphalyaM na parAdhInavartitA | ye parAdhInakarmANo jIvanto.api cha te mR^itAH || 1\,115\.37|| su(sva) pUrA vai kApuruShAH su(sva) pUro mUShikA~njaliH | asantuShTaH kApuruShaH svalpakenApi tuShyati || 1\,115\.38|| abhrachChAyA tR^iNAdagnirnochasevA patho jalam | veshyArAgaH khale prItiH ShaDete budvudopamAH || 1\,115\.39|| vAchA vihitasArthena loko na cha sukhAyate | jIvitaM mAnamUlaM hi mAne mlAne kutaH sukham? || 1\,115\.40|| abalasya balaM rAjA bAlasya ruditaM balam | balaM mUrkhasya maunaM hi taskarasyAnR^itaM balam || 1\,115\.41|| yathAyathA hi puruShaH shAstraM samadhigachChati | tathAtathAsya medhA syAdvij~nAnaM chAsya rochate || 1\,115\.42|| yathAyathA hi puruShaH kalyANe kurute matim | tathAtathA hi sarvatra shliShyate lokasupriyaH || 1\,115\.43|| lobhapramAdavishvAsaiH puruSho nashyati tribhiH | tasmAllobho na kartavyaH pramAdo nona vishvaset || 1\,115\.44|| tAvadbhayasya bhetavyaM yAvadbhayamanAgatam | utpanne tu bhaye tIvre sthAtavyaM vai hyabhItavat || 1\,115\.45|| R^iNasheShaM chAgnisheShaM vyAdhisheShaM tathaiva cha | punaH punaH pravardhante tasmAchCheShaM na kArayet || 1\,115\.46|| kR^ite pratikR^itaM kuryAddhiMsite pratihiMsitam | na tatra doShaM pashyAmi duShTe doShaM samAcharet || 1\,115\.47|| parokShe kAryahantAraM pratyakShe priyavAdinam | varjayettAdR^ishaM mitraM mAyAmayamariM tathA || 1\,115\.48|| durjanasya hi saMgena sujano.api vinashyati | prasannamapi pAnIyaM kardamaiH kaluShIkR^itam || 1\,115\.49|| sa bhu~Nkte sadvijo bhu~Nkte samasheShanirUpaNam | tasmAtsarvaprayatnena dvijaH pUjyaH prayatnataH || 1\,115\.50|| tadbhujyate yaddvijabhuktasheShaM sa buddhimAnyo na karoti pApam | tatsauhR^idaM yakriyate parokShe dambhairvinA yaH kriyate sa dharmaH || 1\,115\.51|| na sA sabhA yatra na santi vR^iddhAH vR^iddhA na te ye na vadanti dharmam | dharmaH sa no yatra na satyamasti naitatsatyaM yachChalenAnuviddham || 1\,115\.52|| brAhmaNo.api manuShyANAmAdityashchaiva tejasAm | shiro.api sarvagAtrANAM vratAnAM satyamuttamam || 1\,115\.53|| tanma~NgalaM yatra manaH prasannaM tajjIvanaM yanna parasya sevA | tadarjitaM yatsvajanena bhuktaM tadgarjitaM yatsamare ripUNAm || 1\,115\.54|| sA strIyA na madaM kuryAtsa sukhI tR^iShNayojjhitaH | tanmitraM yatra vishvAsaH puruShaH sa jitendriyaH || 1\,115\.55|| tatra muktAdarasneho viluptaM yatra sauhR^idam | tadeva kevalaM shlaghyaM yasyAtmA kriyate stutau || 1\,115\.56|| nadInAmagnihotrANAM bhAratasya kalasya cha | mUlAnveSho na kartavyo mUlAddoSho na hIyate || 1\,115\.57|| lavaNajalAntA nadyaH strIbhedAntaM cha maithunam | ShaishunyaM janavArtAntaM vittaM duHkhatrayAntakam || 1\,115\.58|| rAjyashrIrbrahmashApAntA pApAntaM brahmavarchasam | AchAntaM ghoShavAsAntaM kulasyAntaM striyA prabho (bhuH) || 1\,115\.59|| sarve kShayAntA nilayAH patanAntAH samuchChrayAH | saMyogA viprayogAntA maraNAntaM hi jIvitam || 1\,115\.60|| yadIchChetpunarAgantuM nAtidUramanuvrajet | udakAntAnnivarteta snigdhavarNAchcha pAdapAt || 1\,115\.61|| anAyake na vastavyaM na chaiva bahunAyake | strInAyake na vastavyaM vastavyaM bAlanAyake || 1\,115\.62|| pitA rakShati kaumAre bhattA rakShati yauvane | putrastu sthavire kAle na strI svAtantryamarhati || 1\,115\.63|| tyajedvandhyAmaShTame.abde navame tu mR^itaprijAm | ekAdashe strIjananIM sadyashchApriyAvAdinIm || 1\,115\.64|| anarthitvAnmanuShyANAM bhiyA parijanasya cha | arthAdapetamaryAdAstrayastiShThanti bhartR^iShu || 1\,115\.65|| ashvaM shrAntaM gajaM mattaM gAvaH prathamasUtikAH | anUdake cha maNDUkAnprAj~no dUreNa varjayet || 1\,115\.66|| arthAturANAM na suhR^inna bandhuH kAmAturANAM na bhayaM na lajjA | chintAturANAM na sukhaM na nidrA kShudhAturANAM na balaM na tejaH || 1\,115\.67|| kuto nidrA daridrasya parapreShyavarasya cha | paranArIprasaktasya paradravyaharasya cha || 1\,115\.68|| sukhaM svapityanR^iNavAnvyAdhimuktashcha yo naraH | sAvakAshastu vai bhu~Nkte yastu dArairna sa~NgataH || 1\,115\.69|| ambhasaH parimANe unnataM kamalaM bhavet | svasvAminA balavatA bhR^ityo bhavati garvitaH || 1\,115\.70|| sthAnasthitasya padmasya mitre varuNabhAskarau | sthAnachyutasya tasyaiva kledashoShaNakArakau || 1\,115\.71|| ye padasthasya mittrANi te tasya riputAM gatAH | bhAnoH padme jale prItiH sthaloddharaNashoShaNaH || 1\,115\.72|| sthAnasthitAni pUjyante pUjyante cha pade sthitAH | sthAnabhraShTA na pUjyante keshA dantA nakhA narAH || 1\,115\.73|| AchAraH kulamAkhyati deshamAkhyAti bhAShitam | sambhramaH snehamAkhyAti vapurAkhyAti bhojanam || 1\,115\.74|| vR^ithA vR^iShTiH samudrasya vR^ithA tR^iptasya bhojanam | vR^ithA dAnaM samR^iddhasya nIchasya sukR^itaM vathA || 1\,115\.75|| dUrastho.api samIpastho yo yasya hR^idaye sthitaH | hR^idayAdapi niShkrAntaH samIpastho.api dUrataH || 1\,115\.76|| mukhabha~NgaH svaro dIno gAtrasvedo mahadbhayam | maraNe yAni chihnAni tAni chihnAni yAchake || 1\,115\.77|| kubjasya kITaghAtasya vAtAnniShkAsitasya cha | shikhare vasatastasya varaM janma na yAchitam || 1\,115\.78|| jagatpatirhi yAchitvA viShNurvAmanatAM yataH | kAnyo.adhikatarastasya yo.artho yAti na lAghavam || 1\,115\.79|| mAtA shatruH pitA vairI bAlA yena na pAThitAH | sabhAmadhye na shobhante haMsamadhye bakAyathA || 1\,115\.80|| vidyA nAma kurUparUpamadhikaM vidyAtiguptaM dhanaM vidyA sAdhukarI janapriyakarI vidyA gurUNAM guruH | vidyA bandhujanArtinAshanakarI vidyA paraM daivataM vidyA rAjasu pUjitA hi manujo vidyavihInaH pashuH || 1\,115\.81|| gR^ihe chAbhyantare dravyaM lagnaM chaiva tu dR^ishyate | asheShaM haraNIyaM cha vidyA na hriyate paraiH || 1\,115\.82|| shaunakIyaM nItisAraM viShNuH sarvatratAni cha | kathayAmAsa vaipUrvaM tatra shushrAva sha~NkaraH | sha~NkarAdashR^iNodvyAso vyAsAdasmAbhireva cha || 1\,115\.83|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shaunakoktanItisArAdivarNanaM nAma pa~nchadashottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 116 brahmovAcha | vratAni vyAsa vakShyAmi hariryaiH sarvado bhavet | sarvamAsarkShatithiShu vAreShu harirarchitaH || 1\,116\.1|| ekabhaktena naktena upavAsaphalAdinA | dadAti dhanadhAnyAdi putrarAjyajayAdikam || 1\,116\.2|| vaishvAnaraH pratipadi kuberaH pUjito.arthadaH | poShya brahmo pratipadyarchitaH shrIstathAshvinI || 1\,116\.3|| dvitIyAyAM yamo lakShmInArAyaNa ihArthadaH | tR^itIyAyAM tridevAshcha gaurIvighneshasha~NkarAH || 1\,116\.4|| chaturthyAM cha chaturvyUhaH pa~nchamyAmarchito hariH | kArtikeyo raviH ShaShThyAM saptamyAM bhAskaro.arthadaH || 1\,116\.5|| durgAShTamyAM navamyAM cha mAtaro.atha disho.arthadAH | dashamyAM cha yamashchandra ekAdashyAmR^iShInyajet || 1\,116\.6|| dvAdashyAM cha hariH kAmastrayodashyAM maheshvaraH | chaturdashyAM pa~nchadashyAM brahmA cha pitaro.arthadAH || 1\,116\.7|| amAvAsyAM pUjanIyA vArA vai bhAskarAdayaH | nakShatrANi cha yogAshcha pUjitAH sarvadAyakAH || 1\,116\.8|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe tithyAdivratavarNanaM nAma ShoDashottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 117 brahmovAcha | mArgashIrShe site pakShe vyAsAMna~NgatrayodashI | mallikAjaM dantakAShThaM dhutUraiH pUjayechChivam || 1\,117\.1|| ana~NgAyeti naivedyaM madhaprAshyAtha pauShake | yogeshvaraM pUjayechcha bilvapatraiH kadambajam | dantakAShThaM chandanAdi naivedyaM kR^isarAdikam || 1\,117\.2|| mAghe naTeshvarAyArchya kundairmauktikamAlayA | plakSheNa dantakAShThaM cha naivedyaM pUrikA mune || 1\,117\.3|| vIreshvaraM phAlgune tu pUjayettu marUbakaiH | sharkarAshAkamaNDAshcha chUtajaM dantadhAvanam || 1\,117\.4|| chaitre yajetsu rUpAya karpUraM prAshayennishi | dantadhAvanATajaM naivedyaM shaShkulIM dadet || 1\,117\.5|| pUjA damanakaH shambhorveshAkhe.ashokrapuShpakaiH | mahArUpAya naivedyaM guDabhaktaM puTTabaram || 1\,117\.6|| dantakAShThaM prAshayechcha dadejjatIphalaM tathA | pradyumnaM pUjayejjyeShThe champakairbilvajaM dashet || 1\,117\.7|| lavagArA tathA ShaDhi umAmadati shAsanaH? | aguruM dantakAShThaM cha tamapAmArgakairyajet || 1\,117\.8|| shrAvaNe karavIraM cha shambhave shUlapANaye | gandhAshano ghR^itAdyaishcha karavIrajashodhanam || 1\,117\.9|| sadyojAtaM bhAdrapade bakulaiH pUpakairyajet | gandharvAsho madanakamAshvine cha surAdhipam || 1\,117\.10|| champakaiH svarNavA (dhAr) yAdo jinmodakasampradaH | khAdiraM dantakAShThaM cha kArtike rudramarchayet || 1\,117\.11|| badaryA dantakAShThaM cha madano dashamAshanaH | kShIrashAkapradaH padmairabdante shivamarchayet || 1\,117\.12|| ratimuktamana~NgaM cha svarNamaNDalasaMsthitam | gandhAdyairdashasAhasraM tilavrIhyAdi homayet || 1\,117\.13|| jAgaraM gItavaditraM prabhita.abhyArchya vedayet | dvijAya shayyAM pAtraM cha ChatraM vastramupAnahau || 1\,117\.14|| gAM dvijaM bhojayedbhaktyA kR^itakR^ityo bhavennaraH | etadudyApanaM sarvaM vrateShu dhyepamIdR^isham | phala~ncha shrIsutArogyasaubhAgyasvargataM bhavet || 1\,117\.15|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe .ana~NgatrayodashIvrataM nAma saptadashottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 118 brahmovAcha | vrataM kaivalyashamanamakhaNDadvAdashIM vade | mAgashIrShe site pakShe gavyAshI samupoShitaH || 1\,118\.1|| dvAdashyAM pUjaye dviShNuM dadyAnmAsachatuShTayam | pa~nchavrIhiyutaM pAtraM viprAyedamudAharet || 1\,118\.2|| saptajanmani he viShNo yanmayA hi vrataM kR^itam | bhagavaMstvatprasAdena tadakhaNDamihAstu me || 1\,118\.3|| yathAkhaNDaM jagatsarvaM tvameva puruShottama | tathAkhilAnyakhaNDAni vritAni mama santi vai || 1\,118\.4|| saktupAtrANi chaitrAdau shrAvaNAdau ghR^itAnvitAn | vratakR^idvatapUrNastu strIputrasvargabhAgbhavet || 1\,118\.5|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe .akhaNDadvAdashIvratakathanaMnAmAShTAdashottara shatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 119 brahmovAcha | agastyArghyavrataM vakShye bhuktimuktipradAyakam | aprApte bhAskare kanyAM sati bhAge tribhirdinaiH || 1\,119\.1|| arghyaM dadyAdagastyAya mUrtiM sampUjya vai mune ! | kAshapuShpamayIM kumbhe pradoShe kR^itajAgaraH || 1\,119\.2|| dadhyakShatAdyaiH sampUjya upoShya phalapuShpakaiH | pa~nchavarNasamAyuktaM hemaraupyasamanvitam || 1\,119\.3|| saptadhAnyayutaM pAtraM dadhichandanacharchitam | agastyaH khanamAneti mantreNArghyaM pridApayet || 1\,119\.4|| khAsapuShpapratIkAsha agnimArutasambhava ! | mitrAvAruNayoH puttro kumbhayone namo.astu te || 1\,119\.5|| shUdrastryAdiranenaiva tyajeddhAnyaM phalaM rasam | dadyAddvijAtaye kumbhaM sahiraNyaM sadakShiNam | bhojayechcha dvijAnsapta varShaM kR^itvA tu sarvabhAk || 1\,119\.6|| iti shrIgAruDe mahApurANe prathamAMshAkhye AchArakANDe .agastyArghyavrataM nAmakonaviMshatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 120 brahmovAcha | rambhAtR^itIyAM vakShya cha saubhagyashrIsutAdidAm | mArgashIrShesite pakShe tR^itIyAyAmupoShitaH || 1\,120\.1|| gaurIM yajedvilvapatraiH kushodakakarastataH | kadambAdau girisutAM pauShe marubakairyajet || 1\,120\.2|| karpUrAdaH kR^isarado mallikAdantakAShThakR^it | mAghesubhadrAM kalhArairghR^itAsho maNDakapradaH || 1\,120\.3|| gItImayaM tantakAShThaM phAlgune gomatIM yajet | kundaiH kR^itvA dantakAShThaM jIvAshaH shaShkulIpradaH || 1\,120\.4|| vishAlAkShIM damanakaishchaitre cha kR^isarapradaH | dadhiprAsho dantakAShThaM tagaraM shrImukhIM yajet || 1\,120\.5|| vaishAkhe karNikAraishcha ashokAsho vaTapradaH | jyeShThe nArAyaNImarchechChatapatraishcha khaNDadaH | lava~NgAsho bhavedeva AShADhe mAdhavIM yajet || 1\,120\.6|| tilAsho bilvapatraishcha kShIrAnnavaTakapradaH | audumbaraM dantakAShThaM tagaryAH shrAvaNe shriyam || 1\,120\.7|| dantakAShThaM mallikAyA kShIrado hyuttamAM yajet | padmairyajedbhAdrapade shR^i~NgadAsho gR^iDAdidaH || 1\,120\.8|| rAjaputrIM chAshvayuje japApuShpaishcha jIrakam | prAshayennishi naivedyaiH kR^isaraiH kArtike yajet || 1\,120\.9|| jAtIpuShpaiH padmajAM cha pa~nchagavyAshano yajet | ghR^itodanaM cha varShAnte sapatnIkAndvijAnyajet || 1\,120\.10|| umAmaheshvaraM pUjya pradadyAchcha guDAdikam | vastrachChatrasuvarNAdyaiH rAtrau cha kR^itajAgaraH | gItavAdyairdadatpratargavAdyaM sarvamAnpuyAt || 1\,120\.11|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe rambhAtR^itIyAvrataM nAma viMshatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 121 brahmovAcha | chAturmAsyavratAnyUche ekAdashyAM samAcharet | AShADhyAM paurNamAsyAM vA sarveNaharimarchyacha || 1\,121\.1|| idaM vrataM mayA deva gR^ihItaM puratastava | nirvighnaM siddhimApnotu prasanne tvayi keshava || 1\,121\.2|| gR^ihIte.asminvrate deva yadyapUrNe mriyAmyaham | tanme bhavatu sampUrNaM tvatprasAdAjjanArdana || 1\,121\.3|| evamabhyarchya gR^ihNIyAdvratArchanajapAdikam | sarvAghaM cha kShayaM yAti chikIrShedyo harervratam || 1\,121\.4|| snAtvAyobhyachya gR^ihNIyAdvratArchanajapAdikam | snAtvA yachchaturo mAsAnekabhaktena pUjayet | viShNuM sa yAti viShNorva lokaM malavivarjitam || 1\,121\.5|| madyamAMsasurAtyagI vedaviddharipUjanAt | tailavarji viShNulokaM viShNubhAkkR^ichChrapAdakR^it || 1\,121\.6|| ekarAtropavAsAchcha devo vaimAniko bhavet | shvetadvIpaM trirAtrAttu vrajetShaShThAnnakR^innaraH || 1\,121\.7|| chAndrAyaNAddharerdhAma labhenmuktimayAchitAm | prAjApatyaM viShNulokaM parAkavratakR^iddharim || 1\,121\.8|| saktuyAvakabhikShAshI payodadhighR^itAshanaH | gomUtrayAvakAhAraH pa~nchagavyakR^itAshanaH | shAkamalaphalAdyAshI rasavarjo cha viShNubhAk || 1\,121\.9|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe chAturmAsyavratanirUpaNaM nAmakAvashatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 122 brahmovAcha | vrataM mAsopavAsAkhyaM sarvotkR^iShTaM vadAmite | vAnaprastho yatirnArI kuryAnmAsopavAsakam || 1\,122\.1|| Ashvinasya site pakShe ekAdashyAmupoShitaH | vratametattu gR^ihNIyAdyAvattriMshaddinAni tu || 1\,122\.2|| adyaprabhR^ityahaM viShNo yAvadutthAnakaM tava | archayetvAmanashraMstu dinAni triMshadeva tu || 1\,122\.3|| kArtikAshvinayorviShNo dvAdashyoH shuklayoraham | mriyeyadyantarAle tu vratabha~Ngo na me bhavet || 1\,122\.4|| hariM yajottriShavaNasnAyI gandhAdibhirvratI | gAtrAbhya~NgaM gandhalepaM devatAyatane tyajet || 1\,122\.5|| dvAdashyAmatha sampUjya pradadyAddvijabhojanam | tatashcha pAraNaM kuryAddharermAsopavAsakR^it || 1\,122\.6|| dugdhAdiprAshanaM kuryAdvratastho mUrChito.antarA | dugdhAdyairna vrataM nashyedbhuktimuktimavApnuyAt || 1\,122\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe mAsopavAsavrataM nAma dvAviMshatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 123 brahmovAcha | vratAni kArtike vakShye snAtvA viShNuM prapUjayet | ekabhaktena naktena mAsaM vAyAchitena vA || 1\,123\.1|| dugdhashAkaphalAdyairvA upavAsena vA punaH | sarvapApavinirmuktaH prAptakAmo hariM vrajet || 1\,123\.2|| sadA harervrataM shreShThaM tataH syAddakShiNAyane | chAturmAsye tatastasmAtkArtike bhIShmapa~nchakam || 1\,123\.3|| tataH shreShThavrataM shuklasyaikAdashyAM samAcharet | snAtvA trikAlaM pitrAdInyavAdyairarchayeddharim || 1\,123\.4|| yajenmaunI ghR^itAdyaishcha pa~nchagavyena vAribhiH | snApayitvAtha karpUramukhaishchaivAnulepayet || 1\,123\.5|| ghR^itAktaguggulairdhUpaM dvijaH pa~nchadinaM dahet | naivadyaM paramAnnaM tu japedaShTottaraM shatam || 1\,123\.6|| OM namo vAsudevAya ghR^itavrIhitilAdikam | aShTAkShareNa mantreNa svAhAntena tu homayet || 1\,123\.7|| prathame.ahni hareH pAdau yajetpadmairdvitayika | bilvapatrairjAnudeshaM nAbhi gandhena chApare || 1\,123\.8|| skandhA bilvajavAbhishcha pa~nchame.ahni shiro.archayat | mAlatyA bhUmishAyI syAdgomayaM prAshayetkramAt || 1\,123\.9|| gomUtraM cha dadhi kShIraM pa~nchame pa~nchagavyakam | naktaM kuryAtpa~nchadashyAM vratI syAdbhuktimuktibhAk || 1\,123\.10|| ekAdashIvrataM nityaM tatkuryAtpakShayordvayoH | aghaughanarakaM hanyAtsarvadaM viShNulokadam || 1\,123\.11|| ekAdashI dvAdashI cha nishAnte cha trayodashI | nityamekAdashI yatra tatra sannihito hariH || 1\,123\.12|| dashamyekAdashI yatra tatrasthAshchAsurAdayaH | dvAdashyAM pAraNa kuryAtsUtake mR^itake charet || 1\,123\.13|| chaturdashIM pratipadaM pUrvamishrAmupAvaset | paurNamAsyA mamAvAsyAM pratipanmishritAM mune || 1\,123\.14|| dvitIyAM tR^itIyAmishrAM tR^itIyA~nchApyupAvaset | chaturthyA sa~NgatAM nityaM chaturtho~nchanayA yutAm | pa~nchamIMShaShThyasaMyuktAM ShaShThyA yuktA~ncha saptamIm || 1\,123\.15|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bhIShmapa~nchakAdivrataM nAma trayoviMshatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 124 brahmovAcha | shivarAtrivrataM vakShye kathAM vai sarvakAmadAm | yathA cha gaurI bhUteshaM pR^ichChati sma paraM vratam || 1\,124\.1|| IshvarauvAcha | mAghaphAlgunayormadhye kR^iShNA yA tu chaturdashI | tasyAM jAgaraNAdrudraH pUjito bhuktimuktidaH || 1\,124\.2|| kAmayukto haraH pUjyo dvAdashyAmi keshavaH | upoShitaiH pUjitaH sannarakAttarayattathA || 1\,124\.3|| niShAdashcharbude rAjA pApI sundarasenakaH | sa kukruraiH samAyukto mR^igAnhantuM vanaM gataH || 1\,124\.4|| mR^igAdi kamasamprApya kShutpipAsArdito girau | rAtrau taDAgatIreShu niku~nje jAgradAsthitaH || 1\,124\.5|| tatrAsti li~NgaM svaM rakSha~nCharIraM chAkShipattataH | parNAni chApatanmUrdhni li~Ngasyaiva na jAnataH || 1\,124\.6|| tena dhUlinirodhAya kShiptaM nIraM cha li~Ngake | sharaH pramAdenaikastu prachyutaH karapallavAt || 1\,124\.7|| jAnubhyAmavanIM gatvA li~NgaM spTaShTvA gR^ihItavAn | evaM snAnaM sparshanaM cha pUjanaM jAgaro.abhavat || 1\,124\.8|| prAtargR^ihAgato bhAryAdattAnnaM bhuktavAnsa cha | kAle mR^ito yamabhaTaiH pAshairbaddhvA tu nIyate || 1\,124\.9|| tadA mama gaNairyuddhe jitvA muktIkR^itaH sa cha | kukkureNa sahaivAbhUdgaNo matpArshvago.amalaH || 1\,124\.10|| evamaj~nAnataH puNya~nj~nAnAtpuNyamathAkShayam | trayodashyAM shivaM pUjya kuryAtta niyamaM vratI || 1\,124\.11|| prAtardeva ! chaturdashyAM jAgariShyAmyahaM nishi | pUjAM dAnaM tapo homaM kariShyAmyAtmashaktitaH || 1\,124\.12|| chaturdashyAM nirAhAro bhUtvA shambho pare.ahani | bhokShye.ahaM bhuktimuktyarthaM sharaNaM me bhaveshvara || 1\,124\.13|| pa~nchagavyAmR^itaiH snApya tatkAle guruM shritaH | OM namo namaH shivAya gandhAdyaH pUjayeddharam || 1\,124\.14|| tilataNDulavrIhIMshcha juhuyAtsaghR^itaM charum | hutvA pUrNAhutiM dattvA shR^iNuyAdgItasatkathAm || 1\,124\.15|| ardharAtre triyAme cha chaturthe cha punayarjat | mUlamantraM tathA japtvA prabhAte tu kShamApayet || 1\,124\.16|| avighnena vrataM deva ! tvatprasadAnmayArchitam | kShamasva jagatAM nAtha ! trailokyAdhipate hara ! || 1\,124\.17|| yanmayAdya kR^itaM puNyaM yadrudrasya niveditam | tvatprasAdAnmayA deva ! vratamadya samApitam || 1\,124\.18|| prasanno bhava me shrImangR^ihaM prati cha gamyatAm | tvadAlokanamAtreNa pavitro.asmi na saMshayaH || 1\,124\.19|| bhojayeddhyAnaniShThAMshcha vastrachChatrAdikaM dadet | devAdideva bhUtesha lokAnugrahakAraka || 1\,124\.20|| yanmayA shraddhayA dattaM prIyatAM tena me prabhuH | iti kShamApya cha vratI kuryAdvAdashavArShikam || 1\,124\.21|| kIrtishrIputrarAjyAdi prApya shaivaM puraM vrajet | dvAdasheShvapi mAseShu prakuryAdiha jAgaram || 1\,124\.22|| vratI dvAdasha saMbhojya dIpadaH svargamApnuyAt || 1\,124\.23|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shivarAtrivrataM nAma chaturviMshatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 125 pitAmaha uvAcha | mAndhAtA chakravartyAsIdupoShyaikAdashIM nR^ipaH | ekAdashyAM na bhu~njIta pakShayorubhayArapi || 1\,125\.1|| dashamyekAdashImishrA gAndhAryA samupoShitA | tasyAH putrashataM naShTaM tasmAttAM parivarjayet || 1\,125\.2|| dvAdashyekAdashI yatra tatra sannihito hariH | dashamyekAdashI yatra tatra sannihito.asuraH | bahuvAkyavirodhena sandeho jAyate yadA || 1\,125\.3|| dvAdashI tu tadA grAhyA trayodashyAntu pAraNam | ekAdashI kalApisyAdupoShyA dvAdashI tathA || 1\,125\.4|| ekAdashI dvAdashI cha visheSheNa trayodashI | trimishrA sA tithirgrAhyA sarvapApaharA shubhA || 1\,125\.5|| ekAdashImupoShyaivadvAdashIma thavA dvija ! | trimishrAM chaiva kurvIta na dashamyA yutAM krachit || 1\,125\.6|| rAtrau jAgaraNaM kurvanpurANashravaNaM nR^ipaH | gadAdharaM pUjayaMshcha upoShyaikA dashIdvayam | rukmA~Ngado yayau mokShamanye chaikAdashIvratam || 1\,125\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ekAdashImAhAtmyaM nAma pa~nchaviMshatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 126 brahmovAcha | yenArchanena vai loko jagAma paramAM gatim | tamarchanaM pravakShyAmi bhuktimuktikaraM param || 1\,126\.1|| sAmAnyamaNDalaM nyasya dhAtAraM dvAradeshataH | vidhAtAraM tathA ga~NgAM yamunAM cha mahAnadIm || 1\,126\.2|| dvArashriyaM cha daNDaM cha prachaNDaM vAstupUruSham | madhye chAdhArashaktiM cha kUrmaM chAnantamarchayet || 1\,126\.3|| bhUmiM dharmaM tathA j~nAnaM vairagyaishvaryameva cha | adharmAdIMshcha chaturaH kandaM nAlaM cha pa~Nkajam || 1\,126\.4|| karNikAM kesaraM sattvaM rAjasaM tAmasaM guNam | sUryAdimaNDalAnyeva vimalAdyAshcha shaktayaH || 1\,126\.5|| durgAM gaNaM sarasvatIM kShetrapAlaM cha koNake | AsanaM mUrtimabhyarchya vAsudevaM balaM smaran || 1\,126\.6|| aniruddhaM mahAtmAnaM nArAyaNamathArchayet | hR^idayAdIni chA~NgAni sha~NkhAdInyAyudhAni cha || 1\,126\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 127 brahmovAcha | mAghamAse shuklapakShe sUryarkSheNa yutA purA | ekAdashI tathA chaikA bhImena samupoShitA || 1\,127\.1|| Ashcharya tu vrataM kR^itvA pitR^INAmanR^iNo.abhavat | bhImadvAdashI vikhyAtA prANinAM puNyavardhinI || 1\,127\.2|| nakShatreNa vinApyeShA brahmahatyAdi nAshayet | vinihanti mahApApaM kunR^ipo viShayaM yathA || 1\,127\.3|| kuputtrastu kulaM yadvatkubhAryA cha patiM yathA | adharmaM cha yathA dharmaH kumantrI cha yathA nR^ipam || 1\,127\.4|| aj~nAnena yathA j~nAnaM shauchamAshauchakaM yathA | ashraddhayA yathA shraddhA satya~nchaivAnR^itairyathA || 1\,127\.5|| himaM yathoShNamAhanyAdanarthaM chArthasaMchayaH | yathA prakartinAddAnaM tapo vai vismayAdyathA || 1\,127\.6|| ashikShayA yathA putro gAvo dUragatairyathA | krodhena cha yathA shAntiryathA vittamavaddhanAt || 1\,127\.7|| j~nAnenaiyathA vidyA niShkAmena yathA phalam | tathaiva pApanAshAya prokteyaM dvAdashI shubhA || 1\,127\.8|| brahmahatyA surA pAna steyaM gurva~NganAgamaH | yugapattuprajAtAnihanti tripuShkaram || 1\,127\.9|| na chApi naimiShaM kShetraM kurukShetraM prabhAsakam | kAlindI yamunA ga~NgA na chaiva na sarasvatI || 1\,127\.10|| chaiva sarvatIrthAni ekAdashyAH samAni hi | na dAnaM na japo homo na chAnyatsukR^itaM krachit || 1\,127\.11|| ekataH pR^ithivIdAnamekato harivAsaraH | tato.apyekA mahApuNyA iyamekAdashI varA || 1\,127\.12|| asminvarAhapuruShaM kR^itvA devaM tu hATakam | ghaTopari nave pAtre kR^itvA vai tAmrabhAjane || 1\,127\.13|| sarvabIjabhR^ite viprAH sitavastrAvagaNThite | sahiraNyapradIpAdyaiH kR^itvA pUjAM prayatnanaH || 1\,127\.14|| varAhAya namaH pAdau kroDAkR^itaye namaH kaTim | nAbhiM gaMbhIraghoShayA uraH shrIvatsadhAriNe || 1\,127\.15|| bAhuM sahasrashirase grIvAM sarveshvarAya cha | mukhaM sarvAtmane pUjyaM lalATaM prabhavAya cha || 1\,127\.16|| keshAH shatamayUkhAya pUjyA devasya chakriNaH | vidhinA pUjayitvA tu kR^itvA jAgaraNaM nishi || 1\,127\.17|| shrutvA purANaM devasya mAhAtmyapratipAdakam | prAtarviprAya dattvA cha yAchakAya shubhAya tat || 1\,127\.18|| kanakakroDasahitaM sannivedya parichChadam | pashchAttu pAraNaM kuryAnnAtitR^iptaH sakR^idvrataH || 1\,127\.19|| evaM kR^itvA naro vidyAnna bhUya stanapo bhavet | upoShyaikAdashIM puNyAM muchyate vai R^iNatrayAt | mano.abhilaShitAvAptiH kR^itvA sarvavratAdikam || 1\,127\.20|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ekAdashImAhAtmyaM nAma saptaviMshatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 128 brahmovAcha | vratAni vyAsa vakShyAmi yaistuShTaH sarvado hariH | shAstrodito hi niyamo vrataM tachcha tapo matam || 1\,128\.1|| niyamAstu visheShAH syuH vratasyAsya damAdayaH | nityaM triShavaNaM snAyAdadhaH shayI jitendriyaH || 1\,128\.2|| strIshUdrapatitAnAM tu varjayedabhibhAShaNam | pavitrANi cha pa~nchaiva juhuyAchchaiva shaktitaH || 1\,128\.3|| kR^ichChrANyetAni sarvANi charetsukR^itavAnnaraH | keshAnAM rakShaNArthaM tu dviguNaM vratamAcharet || 1\,128\.4|| kAMsyaM mAShaM masUraM chachaNakaM koradUShakam | shAkaM madhu parAnnaM cha varjayedupavAsavAn || 1\,128\.5|| puShpAla~NkAravastrANi dhUpagandhAnulepanam | upavAsena duShyettu dantadhAvanama~njanam || 1\,128\.6|| dantakAShThaM pa~nchagavyaM kR^itvA prAtarvrataM charet | asakR^ijjalapAnAchcha tAmbUlasya cha bhakShaNAt || 1\,128\.7|| upavAsaH praduShyeta divAsvapnA kShamaithunAt | kShamA satyaM dayA dAnaM shauchamindriyanigrahaH || 1\,128\.8|| devapUjAgnihavane santoShosteyameva cha | sarvavrateShvayaM dharmaH sAmAnyo dashadhAsmR^itaH || 1\,128\.9|| nakShatradarshanAnnaktamanaktaM nishi bhojanam | gomUtraM cha pala dadyAdardhA~NguShThaM tu gomayam || 1\,128\.10|| kShIraM saptapalaM dadyAddadhnashchaiva palatrayam | ghR^itamekaphalaM dadyAtpalamekaM kushodakam || 1\,128\.11|| gAyattryA chaiva gandheti ApyAyasva dR^i dadhigrahaH | tejo.asIti cha devasya brahmakUrchavrataM charet || 1\,128\.12|| agnyAdhAnaM pratiShThAM tu yaj~nadAnavratAni cha | vedavratavR^iShotsargachUDAkaraNamekhalAH || 1\,128\.13|| mA~NgalyamabhiShekaM cha malamAse vivarjayat | darshAddarshasya chAndraH syAttriMshAhobhistu sAvanaH || 1\,128\.14|| ravisaMkramaNAtsauro nAkShatraH saptaviMshatiH | sauro mAso vivAhAya yaj~nAdau sAvanasthitiH || 1\,128\.15|| yugmAgniyugabhUtAni ShaNmunyorvasurandhrayoH | rudreNa dvAdashI yuktA chaturdashyAtha pUrNimA || 1\,128\.16|| pratipadyapyamAvAsyA tithyormasyaM mahAphalam | etadvyastaM mahAghoraM hanti puNyaM purA kR^itam || 1\,128\.17|| prArabdhatapasA strINAM rajo hanyAdvrataM na hi | anyairdAnAdikaM kuryAtkAyikaM svayameva cha || 1\,128\.18|| krodhAtpramAdAllobhAdvA vratabha~Ngo bhavedyadi | dinatrayaM na bhu~njIta shiraso muNDanaM bhavet || 1\,128\.19|| asAmarthye sharIrasya putrAdInkArayedvratam | vratasthaM mUrChitaM vipraM jalAdInyanupAyayet || 1\,128\.20|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vrataparibhAShA nAmAShTAviMshatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 129 brahmovAcha | vakShye pratipadAdIni vratAni vyAsa shR^iNvatha | vAshvAnarapadaM yAti shikhivratamidaM smR^itam || 1\,129\.1|| pratipadyekabhaktAshI samApte kapilApradaH | chaitrAdau kArayechchaiva brahmapUjAM yathAvidhi | gandhapuShpArchanairdAnairmAlyAdyaishcha manoramaiH || 1\,129\.2|| sahomaiH pUjayeddevaM sarvAnkAmAnavApnuyAt | kArtike ta site.aShTamyAM puShpahArI cha vatsaram || 1\,129\.3|| puShpAdidAtA rUpeNa rUpabhAgI bhavennaraH | kR^iShNapakShe tR^itIyAyAM shrAvaNe shrIdharaM shriyA || 1\,129\.4|| yajedashUnyashayyAyAM phalaM dadyAddvijAtaye | shayyAM dattvA prArthayechcha shrIdharAya namaH shriyai || 1\,129\.5|| umAMshivaM hutAshaM cha tR^itIyAyAM cha pUjayet | haviShyamanna naivedya deya damanakaM tathA || 1\,129\.6|| chaitrAdau phalamApnoti umayA me prabhAShitam | phAlgunAditR^itIyAyAM lavaNaM yastu varjayet || 1\,129\.7|| samApte shayanaM dadyAdgR^ihaM chopaskarAnvitam | sampUjya vipramithanaM bhavAnI prIyatAmiti || 1\,129\.8|| gaurIloke vasennityaM saubhAgyakaramuttamam | gaurI kAlI umA bhadrA durgA kAntiH sarasvatI || 1\,129\.9|| ma~NgalA vaiShNavI lakShmIH shivA nArAyaNI kramAt | mArgetR^itIyAmArabhya aviyogAdimApnuyAt || 1\,129\.10|| chaturthyAM sitamAghAdau nirAhAro vratAnvitaH | dattvA tilAMstu viprAya svayaM bhu~Nkte tilodakam || 1\,129\.11|| varShadvaye samAptishcha nirvighnAdiM samApnuyAt | gaH svAhA mUlamantro.ayaM praNavena samanvitaH || 1\,129\.12|| glaiM glAMhR^idaye gAM gIM hUM hrIM hrIM shiraH shikhA | gUM varma goM cha gaiM netraM goM cha AvAhanAdiShu || 1\,129\.13|| AgachCholkAya ganandholkaH puShpolko dhUpakolkakaH | dIpolkAya maholkAya balishchAtha visa (mAr) janam || 1\,129\.14|| sidedholkAya cha gAyattrI (tra) nyAsoMguShThAdirIritaH | OM mahAkarNAya vidmahe\-\-vakratuNDAya dhImahi\-\-tanno dantiH prachodayAt || 1\,129\.15|| pUjayottilahomaishcha ete pUjyA gaNAstathA | gaNAya gaNapataye svAhA kUShmANDakAya cha || 1\,129\.16|| amogholkAyaikadantAya tripurAntakarUpiNe | OM shyAma (va) dantavikarAlAsyAhavepAya vai namaH || 1\,129\.17|| padmadaMShTAya svAhAnte mudrA vai nartanaM gaNe | hastatAlashcha hasanaM saubhAgyAdiphalaM bhavet || 1\,129\.18|| mArgashIrShe tathA shuklachaturthyAM pUjayedgaNa | abdaM prApnoti vidyAshrIkIrtyAyuH putrasantatim || 1\,129\.19|| somavAre chaturthyAM cha samupoShyArchayedgaNam | japa~njuhvatsmaranvidyA svargaM nirvANatAM vrajet || 1\,129\.20|| yajechChuklachaturthyAM yaH khaNDalaDDukamoda (maNDa) kaiH | vighnAchanena sarvAnsa kAmAnsaubhAgyamApnuyAt || 1\,129\.21|| putrAdikaM damanakairdamanAkhyA chaturthyapi | AM gaNapataye namaH chaturthyantaM yajedgaNam || 1\,129\.22|| mAse tu yasminkasmiMshchijjuhuyAdvA japetsmaret | sarvAnkAmAnavApnoti sarvavighnavinAshanam || 1\,129\.23|| vinAyakaM mUrtikAdyaM yajedebhishcha nAmabhiH | so.api sadgatimApnoti svargamokShasukhAni cha || 1\,129\.24|| gaNapUjyo vakratuNDa ekadaMShTrI triyambakaH | nIlagrIvo lambodaro vikaTo vighnarAjakaH || 1\,129\.25|| dhUmravarNo bhAlachandro dashamasta vinAyakaH | gaNapatirhastimukho dvAdashAre yajedgaNam || 1\,129\.26|| pR^ithaksamastaM madhAvI sarvAnkAmAna vApnuyAt | shrAvaNe chAshvine bhAdre pa~nchamyAM kAttika shubhe || 1\,129\.27|| vAsukistakShakashchaiva kAlIyo maNibhadrakaH | airAvato dhR^itarAShTaH karkoTakadhana~njayau || 1\,129\.28|| ghR^itAdyaiH snApitA hyete AyurArogyasampadaH | anantaM vAsukiM sha~NkhaM padmaM kambalameva cha || 1\,129\.29|| tathA karkATakaM nAgaM dhR^itarAShTraM cha sha~Nkhakam | kAlIyaM takShakaM chaiva pi~NgalaM mAsimAsi cha || 1\,129\.30|| yajedbhAdrasite nAgAnaShTau muktiM divaM vrajet | dvArasyobhayato lekhyAH shrAvaNe tu site yajet || 1\,129\.31|| pa~nchamyAM pUjayennAgAnanantAndyAnmahoragAn | kShIraM sarpishcha naivedyaM deyaM sarvaviShApaham | nAgA abhayahastAshcha daShToddhArAtu pa~nchamI || 1\,129\.32|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe daShToddhArapa~nchamavritaM nAmaikonatriMshottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 130 brahmovAcha | evaM bhAdrapade mAsi kArtikeyaM prapUyet | snAnadAnAdikaM sarvamasyAmakShayyamuchyate || 1\,130\.1|| saptamyAM prAshayechchapi bhojyaM viprAnraviM yajet | OM khakholkAyamR^itatvaM (tantaM) priyasa~Ngamo bhava sada svAhA || 1\,130\.2|| aShTamyAM pAraNaM kuryAnmarIchaM prAshya svargabhAk saptamyAM niyataH snAtvA pUjayitvA divAkaram || 1\,130\.3|| dadyAtphalAni viprebhyo mArtaNDaH prIyatAmiti | kharjUraM nArikelaM vA prAshayenmAtulu~Ngakam || 1\,130\.4|| sarve bhavantu saphalA mama kAmAH samantataH | (iti phalasaptamI) sampUjya devaM saptamyAM pAyasenAtha bhojayet || 1\,130\.5|| viprAMshcha dakShiNAM dattvA svayaM chAtha payaH pibet | bhakShyaM choShyaM tathA lehyaM odanaM cheti kIrtitam || 1\,130\.6|| dhanaputrAdikAmastu tyajedetadanodanaH vAyvAshI vijayetkShuchcha kuryAdvijayasaptamIm | adyAdarkaM cha kAmechChurupavAse tarenmadam || 1\,130\.7|| godhUmamAShayavaShaShTikakAMsyapAtraM pAShANapiShTamadhumaiShunamadyamAMsam | abhya~njanA~njanatilAMshcha vivarjayedyaH tasyeShitaM bhavati saptasu saptamIShu || 1\,130\.8|| (iti vijayasaptamIvratam) | iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe saptamIvratanirUpaNaM nAma triMshottarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 131 brahmovAcha | brahmanbhAdrapade mAsi shuklAShTamyAmupoShitaH | dUrvAM saurIM gaNeshaM cha phalapuShpaiH shivaM yajet || 1\,131\.1|| phalavrIhyAdibhiH sarvaiH shambhavenamaH shivAya cha | tvaM dUrve.amR^ijanmAsi hyaShTamI sarvakAmabhAk || 1\,131\.2|| anagnipakramashrIyAnmuchyate brahmahatyayA | (iti dUrvAShTamIvratam) | kR^iShNAShTamyAM cha rohiNyAmardharAtre.archanaM hareH || 1\,131\.3|| kAryA viddhApi saptamyA hanti pApaM trijanmanaH | upoShito.archayenmantraistithi bhAnte cha pAraNam || 1\,131\.4|| yogAya yogapataye yogeshvarAya yogasambhavAya govindAya namonamaH | (snAnamantraH( yaj~nAya yaj~neshvarAya yaj~napataye govindAya namonamaH || 1\,131\.5|| (archanadR^i)\-\-vishvAya vishveshvarAya vishvapataye govindAya namonamaH | (shayanadR^i)\-\-sarvAya sarveshvarAya sarvetAya sarvasambhavAya govindAya namonamaH || 1\,131\.6|| sthaNDile pUjayeddevaM sachandrAM rohiNIM tathA | sha~Nkhe toyaM samAdAya sapuShpaphalachandanam || 1\,131\.7|| jAnubhyAmavanIM gatvA chandrAyArghyaM nivedayet | kShirodArNavasaMbhUta ! atrinetrasamudbhava ! || 1\,131\.8|| gR^ihANArghyaM shashA~Nkesha (maM) rohiNyA sahito mama | shriyai cha vasude vAya nandAya cha balAya cha || 1\,131\.9|| yashodAyai tato dadyAdarghyaM phalasamanvitam | anantaM (ghaM) vAmanaM shauriM vaikuShThaM puruShottamam || 1\,131\.10|| vAsudevaM hR^iShIkeshaM mAdhavaM madhusUdanam | varAhaM puNDarIkAkShaM nR^isiMhaM daityasUdanam || 1\,131\.11|| dAmodaraM padmanAbhaM keshavaM gAruDadhvajam | govindamachyutaM devamanantama parAjitam || 1\,131\.12|| adhokShajaM jagadvIjaM sargasthityantakAraNam | anAdinidhanaM viShNuM trilokeshaM trivikramam || 1\,131\.13|| nArAyaNaM chaturbAhuM sha~NkhachakragadAdharam | pItambaradharaM divyaM vanamAlAvibhUShitam || 1\,131\.14|| shrIvatsA~NkaM jagaddhAma shrIpatiM shrIdharaM harim | yaM devaM devakI devI vasudevAdajIjanat || 1\,131\.15|| bhaumasya brahmaNo guptyai tasmai brahmAtmane namaH | nAmAnyetAni saMkIrtya gatyarthaM prArthayetpunaH || 1\,131\.16|| trAhi mAM devadevesha ! hare ! saMsArasAgarAt | trAhi mAM sarvapApaghna ! duHkhashokArNavAtprabho ! || 1\,131\.17|| devakInandana ! shrIsha ! hare ! saMsArasAgarAt | durvR^ittAMstrAyase viShNo ! ye smaranti sakR^itsakR^it || 1\,131\.18|| so.ahaM devAtidurvR^ittastrAhi mAM shokasAgarAt | puShkarAkSha ! nimagno.ahaM mahtayaj~nAnasAgare || 1\,131\.19|| trAhi mAM devadevesha ! tvAmR^ite.anyo na rakShitA | svajanma vAsudevApa gobrAhmaNahitAya cha || 1\,131\.20|| jagaddhitAya kR^iShNAya govindAya namonamaH | shAntirastu shivaM chAstu dhanavikhyAtirAjyabhAk || 1\,131\.21|| (iti kR^iShNAShTamIvratam) | iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe kR^iShNAShTamIvratanirUpaNaM nA maikatriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 132 brahmovAcha | naktAshI tvaShTamIM yAvadvarShAnte chaiva dhenudaH | paurandarapadaM yAti sadgativratamuchyate ! || 1\,132\.1|| shuklAShTabhyAM pauShamAse mahArudreti sAdhu vai | matprItaye kR^itaM devi shathasAhasrikaM phalam || 1\,132\.2|| aShTamI budhavAreNa pakShayorubhayoryadA | bhaviShyati tadA tasyAM vratametatkathA parA || 1\,132\.3|| tasyAM niyamakartAro na syuH khaNDitasampadaH | taNDulasyAShTamuShTInAM varjayitvA~Ngulidvayam || 1\,132\.4|| bhaktaM sadbhaktishraddhAbhyAM muktikAmI hi mAnavaH | Amra patrapuTe kR^itvA yo bhuDkte kushavoShTite || 1\,132\.5|| kalambikAmlikopetaM kAmyaM tasya phalaM bhave (labhe) t | budhaM pa~nchopachAreNa pUjayitvA jalAshaye || 1\,132\.6|| shaktito dakShiNaM dadyAtkarkarIM taNDulAnvitAm | buM budhAyeti bIjaM syAtsvAhAntaH kamalAdikaH || 1\,132\.7|| bANachApadharaMshyAmaM dale chA~Ngani madhyataH | budhAShTamIkathA puNyA shrotavyA kR^itibhirdhruvam || 1\,132\.8|| pure pATaliputrAkhye vIro nAma dvijottamaH | rambhA bhAryA tasya chAsItkaushikaH putra uttamaH || 1\,132\.9|| duhitA vijayAnAmnI va (dha) napAlo vR^iSho.abhavat | gR^ihItvA kaushikastaM cha grIShme ga~NgAM gato.aramat || 1\,132\.10|| gopAlakairvR^iShashchauraiH krIDAsthopahR^ito balAt | ga~NgAtaH sa cha utthAya vanaM babhrAma duHkhitaH || 1\,132\.11|| jalArthaM vijayA chAgAdbhrA(nmA) trA sArdhaM cha sApyagAt | pipAsito mR^iNAlArtho Agato.atha sarovaram || 1\,132\.12|| divyastrINAM cha pUjAdIndR^iShTvA chApyatha vismitaH | sa tA gatvA yayAche.annaM sAnujo.ahaM bubhukShitaH || 1\,132\.13|| striyo.abruvanvrataM kartuM dAsyAmashcha kuru vratam | patnyarthaM dhanapAnA (lAr) thaM pUjayAmAsaturbudham || 1\,132\.14|| puTadvayaM gR^ihItvAnnaM bubhujAte pradattakam | striyo gatAstau dhanadau dhanapAnamapashyatAm || 1\,132\.15|| chaurairdattaM gR^ihItvAtha pradoShe prAptavAngR^iham | vIraM cha duHkhitaM natvA rAtrau supto yathAsukham || 1\,132\.16|| kanyAM cha yuvatIM dR^iShTvA kasmai deyA sutA mayA | yamAyetyabravIdduHkhAtsAchArAdvratasatphalAt || 1\,132\.17|| svargaM gatau cha pitarau vrataM rAjyAya kau shikaH | chakre.ayodhyAmahArAjyaM dattvA cha bhaginIM yame || 1\,132\.18|| yamo.api vijayAmAha gR^ihasthA bhava me pure | noddhATayAnyatragate yame sA na tathAkarot | apashyanmAtaraM svAM sA pAshayAtanayA sthitAm || 1\,132\.19|| athodvignA koshikoktaM j~nAtvA muktipradaM vratam | chakre cha sA tato muktA mAtA tasmAchcharedvratam || 1\,132\.20|| vtapuNyaprabhAveNa svargaM gatvAvasatsukham || 1\,132\.21|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe budhAShTamIvratanirUpaNaM nAma dvAtriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 133 brahmovAcha | ashokakalikA hyaShTau ye pibanti punarvasau | chaitre mAsi sitAShTamyAM na te shokamavApnuyuH || 1\,133\.1|| tvAmashoka ! harAbhIShTa ! madhumAsasamudbhava | pibAmi shokasantapto mAmashokaM sadA kuru || 1\,133\.2|| (ityashokAShTamIvratam) | brahmovAcha | shuklAShTamyAmAshvayuje uttarAShADhayA yutA | sA mahAnavamItyuktA snAnadAnAdi chAkShayam || 1\,133\.3|| navamI kevalA chApi durgAM chaiva tu pUjayet | mahAvrataM mahApuNyaM sha~NkarAdyairanuShThitam || 1\,133\.4|| ayAchitAdi ShaShThyAdau rAjA shatrujayAyA cha | japahomasamAyuktaH kanyAM vA bhojayetsadA || 1\,133\.5|| durgedurge rakShiNi svAhA mantro.ayaM pUjanAdiShu | dIrghAkArAdimAtrAbhirnava devyo namo.antikAH || 1\,133\.6|| ShaDbhiH padairnamaH svAhA vaShaDAdihR^idAdikam | a~NguShThAdikaniShThAntaM nyasya vai pR^ijayechChivAm || 1\,133\.7|| aShTamyAM nava gehAni dArujAnyekameva vA | tasmindevI prakartavyA haimI vArAjatApi vA || 1\,133\.8|| shUle khaDge pustake vA paTe vA maNDale (pe) yajet | kapAlaM kheTakaM ghaNTAM darpaNaM tarjanIM dhanaH || 1\,133\.9|| dhvajaM DamarukaM pAshaM vAmahasteShu bibhratI | shaktiM cha mudgaraM shUlaM vajraM khaDgaM tathA~Nkusham || 1\,133\.10|| sharaM chakraM shalAkAM cha durgAmAyudhasaMyutAm | sheShAH ShoDashahastAM syura~njanaM DamaruM vinA || 1\,133\.11|| rudrachaNDA prachaNDA cha chaNDogrA chaNDanAyikA | chaNDA chaNDavatI chaiva chaNDarUpAtichaNDikA || 1\,133\.12|| navamI chograchaNDA cha madhyamAgniprabhAkR^itiH | rochanA tvaruNA kR^iShNA nIlaM dhUmrA cha shukrakA || 1\,133\.13|| pAtA cha pANDurA proktA AlIDhaM haritaM tathA | ma (mA) hiSho.asya sa khaDgAgraprakachagrahamuShTikaH || 1\,133\.14|| japtvA dashAkSharIM vidyAM nAsau kenApi badhyate | pa~ncha (~nchA) dashA~NgulaM khaDgaM trishUlaM cha tato yajet | li~NgasyAM pUjayedvApi pAduke.atha jale.api vA || 1\,133\.15|| vichitrAM rakShayetpUjAmaShTamyAmupavAsayet | pa~nchAbdaM mahiShaM bastaM rAtrisheShe cha ghAtayet || 1\,133\.16|| vidhivatkAlikAlIti taduttharudhirAdikam | nerR^ityAM pUtanAM chaiva vAyavyAM pAparAkShasIm || 1\,133\.17|| dadyAchcharakyai chaishAnyAmAgneyyAM cha vidArikAm || 1\,133\.18|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe mahAnavamIvrataM nAma trayastriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 134 brahmovAcha | mahAkaushikamantrashcha kathyate.atra mahAphalaH || 1\,134\.1|| (mahAkaushikamantraH)\-OM mahAkaushikAya namaH | OM hUM hUM prasphura lala lala kulva kulva chulva chulva khalla khalla mulva mulva gulva gulva tulva pulla pulla dhalva dhulva dhuma dhuma dhamadhama mAraya mAraya dhakadhaka vaj~nApayaj~nApaya vidArayavidAraya kampakampa kampayakampaya pUrayapUraya AveshayAveshaya OM hrIM OM hrIM haM vaM vaM huM taTataTa madamada hrIM OM hUM nairR^itAyA namaH nirR^itaye dAtavyam | mahAkaushikamantreNa mantritaM balimarpayet || 1\,134\.2|| tasyAgrato nR^ipaH snAyAchChatraM kR^itvA cha paiShTikam | khaDgena ghAtayitvA tu dadyAtskandavishAkhayoH || 1\,134\.3|| mAtR^INAM chaiva devInAM pUjA kAryA tathA nishi | brahmANI chaiva mAheshI kaumArI vaiShNavI tathA || 1\,134\.4|| vArAhI chaiva mAhendrI chAmuNDA chaNDikA tathA | jayantI ma~NgalA kAlI bhadrakAlI kapAlinI || 1\,134\.5|| durgA kShamA shivA dhAtrI svAhA svadhA namo.astu te | kShIrAdyaiH snApayeddevIM kanyakAH pramadAstathA || 1\,134\.6|| dvijAtI (dI) natha pAShaNDAnannadAnena pUjayet | dhvajapatrapatAkAdyai rathayAtrAsu vastrakaiH | mahAnavamyAM pUjeyaM jayarAjyAdidAyikA || 1\,134\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe mahAnavamyAM mahAkaushikamantrakR^ityAdivivaraNaM nAma chatustriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 135 brahmovAcha | navamyAmAshvine shukle ekabhaktena pUjayet | devIM vipraMllakShameka~njapedvIraM vratI naraH || 1\,135\.1|| (ti vIranavamIvratam) | brahmovAcha | chaitre shuklanavamyAM cha devIM damanakairyajet | AyurArogyasaubhAgyaM shatrubhishchAparAjitaH || 1\,135\.2|| (iti damanakanavamIvratam) | brahmovAcha | dashamyAmekabhaktAshI samAnte dashadhenudaH | dishashcha kA~nchanIrdattvA brahmANDAdhipatirbhavet || 1\,135\.3|| (iti digdashamIvratam) brahmovAcha | ekAdashyAmR^iShipUjA kAryA sarvopakArikA | dhanavAnputravAMshchAnte R^iShiloke mahIyate || 1\,135\.4|| marIchiratryaM girasau pulasatyaH pulahaH kratuH | prachetAshcha vasiShThashcha bhR^igurnArada eva cha || 1\,135\.5|| chaitrAdau kArayetpUjAM mAlyaishcha damanodbhavaiH | ashokAkhyAShTamIproktA vIrAkhyA navamItathA || 1\,135\.6|| damanAkhyA digdashamI navamyekAdashI tathA || 1\,135\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe R^iShyekAdashIvrataM nAma pa~nchatriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 136 brahmovAcha | shravaNadvAdashoM vakShye bhuktimuktipradAyinIm | ekAdashI dvAdashI cha shravaNena cha saMyutA || 1\,136\.1|| vijayA sA tithiH proktA haripUjAdi chAkShayam | eka bhaktena naktena tathaivAyAchitena cha || 1\,136\.2|| upavAsena bhaikShyeNa naivAdbAdashiko bhavet | kAsyaM mAMsaM tathA kShaudraM lobhaM vitathabhAShaNam || 1\,136\.3|| vyAyAmaM cha vyavAyaM cha divAsvapnamathA~njanam | shilAShiShTaM masUraM cha dvAdashyAM varjayennaraH || 1\,136\.4|| mAsI bhAdrapade shuklA dvAdashI shravaNAnvitA | mahatI dvAdashI j~neyA upavAse mahAphalA || 1\,136\.5|| saMgama saritAM snAnaM budhayuktA mahAphalA | kuMbhe saratne sajale yajetsvarNaM tu vAmanam || 1\,136\.6|| sitavastrayugachChannaM ChatropAnadyugAnvitam | OM namo vAsudevAya shiraH sampUjayettataH || 1\,136\.7|| shrIdharAya mukhaM tadvatkaNThaM kR^iShNAya vai namaH | namaH shrIpataye vakSho bhujau sarvAstradhAriNe || 1\,136\.8|| vyApakAya namaH kukShau keshavAyodaraM budhaH | trailokyapataye meDhraM ja~Nghe sarvabhR^ite namaH || 1\,136\.9|| sarvAtmane namaH pAdau naivedyaM ghR^itapAyasam | kumbhAMshcha modakAndadyAjjAgaraM kArayennishi || 1\,136\.10|| snAtvAchAnto.archayitvA tu kR^itapuShpA~njalirvadet | namonamaste govinda budha shravaNasaMj~naka ! || 1\,136\.11|| aghaughasaMkShayaM kR^itvA sarvasaukhyaprado bhava | prIyatAM devadevesho viprebhyaH kalashAndadet | nadyastIre.ayaH vA kuryAtsarvAnkAmAnavApnuyAt || 1\,136\.12|| iti shrIgAruDe mahApurANe purvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shravaNadvAdashIvratanirUpaNaM nAma ShaTtriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 137 brahmovAcha | kAmadevatrayodashyAM pUjyo damanakAdibhiH | ratiprItisamAyukto hyasoko maNibhUShitaH || 1\,137\.1|| (iti madanakatrayodashIvratam) | chaturdashyAM tathAShTabhyAM pakShyoH shuklakR^iShNayoH | yo.abdamekaM na bhu~njIta muktibhAkShivapUjanAt || 1\,137\.2|| (iti shivachaturdashyaShTamIvratam) | trirAtropoShito dadyAtkArtikyAM bhavanaM shubham | sUryalokamavApnoti dhAmavratamidaM shubham || 1\,137\.3|| amAvasyAM pitR^INAM cha dattaM jalAditadakShayam | naktAbhyAshI vAranAmnA yajanvArANi sarvabhAk || 1\,137\.4|| (iti vAravratAni) | dvAdasharkShANi viprarShe ! pratimAsaM tu yAni vai | tannAmnAnte.atachyutaM teShu samyaksampUjayennaraH || 1\,137\.5|| keshavaM mArgashIrShe tu ityAdau kR^itikAdike (kA) | ghR^itahomashchaturmAsaM kR^isara~ncha nivedayet || 1\,137\.6|| AShADhAdau pAyasaM tu viprAMstenaiva bhojayet | pa~nchAvyajalasnAnanaivedyairnaktamAcharet || 1\,137\.7|| arvAgvisarjanAddravyaM naivedyaM sarvamuchyate | visarjite jagannAthe nirmAlyaM bhavati kShaNAt || 1\,137\.8|| pA~ncharAtravido mukhyA naivedyaM bhu~njate svayam | evaM saMvatsarasyAnte visheSheNa prapUjayet || 1\,137\.9|| namonamaste.achyuta ! saMkShayo.astu pApasya vR^iddhiM samupaitu puNyam | aishvaryavittAdi sadAkShayaM me tathAstu me santatirakShayaiva || 1\,137\.10|| yathAchyuta !tvaM parataH parasmAtsa brahmabhUtaH parataH parasmAt | tathAchyutaM me kuru vA~nChitaM sadA mayA kR^itaM pApaharAprameya || 1\,137\.11|| achyutAnanta ! govinda ! prasIda yadabhIpsitam | tadakShayamameyAtmankuruShva puruShottama || 1\,137\.12|| kuryAdvai sapta varShANi AyuH shrIsadgatIrnaraH | upoShyaikAdashIbdamaShTamIM cha chaturdashIm || 1\,137\.13|| saptamIM pUjayedviShNuM durgAM shambuM raviM kramAt | teShAM lokaM samApnoti sarvakAmAMshcha nirmalaH || 1\,137\.14|| ekabhaktena naktena tathaivAyAchitena cha | upavAsena shAkAdyaiH pUjayantasarvadevatAH || 1\,137\.15|| sarvaH sarvAsu tithiShu bhuktiM muktimavApnuyAt | dhanado.agniH pratipadi nAsatyo dastra architaH || 1\,137\.16|| shrIryamashcha dvitIyAyAM pa~nchamyA pArvatI shriyA | nAgAH ShaShThyAM kArtikeyaH saptamyAM bhAskaro.arthadaH || 1\,137\.17|| durgAShTamyAM mAtarashcha navamyAmatha takShakaH | indro dashamyAM dhanada ekAdashyAM munIshvarAH || 1\,137\.18|| dvAdashyAM cha hariH kAmastrayodashyAM maheshvaraH | chaturdashyAM pa~nchadashyAM brahmA cha pitaro.apare || 1\,137\.19|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe tithivAranakShatrAdivratanirUpaNaM nAma saptatriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 138 (iti vratAni samAptAni) | hariruvAcha | rAj~nAM vaMshAnpravakShyAmi vaMshAnucharitAni cha | viShNunAbhyabjato brahmA dakSho.a~NguShThAchcha tasya vai || 1\,138\.1|| tato.apitarvivasvAMshcha tataH sUnurvivasvataH manurikShvAkusharyAtI nR^igo dhR^iShTaH praShadhrakaH || 1\,138\.2|| nariShyantashcha nAbhAgo diShTaH shashaka eva cha | manorAsIdilA kanyA sudyumno.asya suto.abhavat || 1\,138\.3|| ilAyAM tu budhAjjAto rAjA rudra purUravAH | sutAstrayashcha sudyumnAdutkalo vinato gayaH || 1\,138\.4|| abhR^ichChradro govadhAttu pR^iShadhrastu manoH sutaH | karUShAtkShatriyA jAtA kArUShA iti vishrutAH || 1\,138\.5|| diShTaputrastu nAbhAgo vaishyAtAmagamatsa cha | tasmAdbhalandanaH putro vatsaprItirbhalandanAt || 1\,138\.6|| tataH pAMshuH khanitro.abhUdbhUpastasmAttataH kShupaH | kShupAdviMsho.abhavatputro viMshAjjAto viviMshakaH || 1\,138\.7|| viviMshAchcha khanInetro vibhUtistatsutaH smR^itaH | karandhamo vibhUtestu tato jAto.apyavikShitaH || 1\,138\.8|| marutto.avikShitasyApi nariShyantastataH smR^itaH | nariShyantAttamo jAtastatobhUdrAjavardhanaH || 1\,138\.9|| rAjavardhAtsudhR^itishcha naro.abhUtsudhR^iteH sutaH | narAchcha kevalaH putraH kevalAddhundhumAnapi || 1\,138\.10|| dhundhumato vegavAMshcha budho vegavataH sutaH | tR^iNabindurbudhAjjAtaH kAnyA chailavilA tathA || 1\,138\.11|| vishAlaM janayAmAsa tR^iNabindostvalambusA | vishAlAddhemachandro.abhUddhema chandrAchcha chandrakaH || 1\,138\.12|| dhUmrAshvashchaiva chandrAttu dhUmrAshvAtsR^i~njayastathA | sa~njayAtsahadevo.abhUtkR^ishAshvastatsuto.abhavat || 1\,138\.13|| kR^ishAshvAtsomadattastutato.abhUjjanamejayaH | tatputrashcha sumantishcha ete vaishAlakA nR^ipAH || 1\,138\.14|| sharyAtestu sukanyAbUtsA bhAryA chyavanasya tu | ananto nAma shAryate ranantAdrevato.abhavat || 1\,138\.15|| raivato revatasyApi raivatAdrevatI sutA | dhR^iShTasya dhArShTar(ta) kaM kShetraM vaiShNavaM (shyakaM) tadvabhUva ha || 1\,138\.16|| nAbhAgaputro neShTho hyambarISho.api tatsutaH | ambarIShAdvirUpo.abhUtpR^iShadashvo virUpataH || 1\,138\.17|| rathInarashcha tatputro vAsudevaparAyaNaH | ikShvAkostu trayaH putrAH vikukShinimidaNDakAH || 1\,138\.18|| ikShvAkujo vikukShistu shashAdaH shashabhakShaNAt | pura~njayaH shashAdAchcha kakutsthAkhyo.abhavatsutaH || 1\,138\.19|| anenAstu kakutsathAchcha pR^ithuH putrastvanenasaH | vishvarAtaH pR^ithoH putra Ardre.abhUdvishvarAtataH || 1\,138\.20|| yuvanAshvo.abhavachchArdrAchChAvasto yuvanAshvataH | bR^ihadashvastushAvastAttatputraH kuvalAshvakaH || 1\,138\.21|| dhundhumAro hi vikyAto dR^iDhashvashchatato.abhavat | chandrAshvaH kapilAshvashcha haryashvashcha dR^iDhashvataH || 1\,138\.22|| haryashvAchcha nikumbo.abhUddhitAshvashcha nikumbhataH | pUjAshvashcha hitAshvAchcha tatsato yuvanAshvakaH || 1\,138\.23|| yuvanAshvAchcha mAndhAtA bindumatyAstato.abhavat | muchukundo.ambarIShashcha purukutsastrayaH sutAH || 1\,138\.24|| pa~nchAshatkanyakAshchaiva bhAryAstAH saubharermuneH | yuvanAshvo.ambarIShAchcha harito yuvanAshvataH || 1\,138\.25|| purukutsAnnarmadAyAM trasadasyurabUtsutaH | anaraNyastato jAto haryashvo.apyanaraNyataH || 1\,138\.26|| tatputro.abhUdvasumanAstridhanvA tasya chAtmajaH | trayyAruNastasya putrastasta satyarataH sutaH || 1\,138\.27|| yastrisha~NkuH samAkhyAto harishchandro.abhavattataH | harishchandrAdrohitAshvo harito rohitAshvataH || 1\,138\.28|| haritasya sutashcha~nchushcha~nchoshcha vijayaH sutaH | vijayAdruruko jaj~ne rurukAttu vR^ikaH sutaH || 1\,138\.29|| vR^ikAdbAhurnR^ipo.abhUchcha bAhostu sagaraH smR^itaH | ShaShTiH putra sahasrANi sumatyAM sagarAddhara || 1\,138\.30|| keshinyAmeka evAsAvasama~njasasaMj~nakaH || 1\,138\.31|| tasyAMshumAnsuto vidvAndilIpastatsuto.abhavat | bhagIratho dilIpAchcha yo ga~NgAmAnayadbhuvam || 1\,138\.32|| shruto bhagIrathasuto nAbhagashcha shrutAtkila | nAbhAgAdambarISho.abhUtsindudvIpo.ambarIShataH || 1\,138\.33|| sindudvIpasyAyutAyurR^ituparNastadAtmajaH | R^ituSharNAtsarvakAmaH sudAso.abhUttadAtmajaH || 1\,138\.34|| sudAsasya cha saudAso nAmnA mitrasahaH smR^itaH | kalmASha pAdasaMj~nashcha damayantyAM tadAtmajaH || 1\,138\.35|| ashvakAkhyo.abhavatputro hyashvakAnmUla(nmR^ichCha) ko.abhavat | tato dasharatho rAjA tasya chailavilaH sutaH || 1\,138\.36|| tasya vishvasahaH putraH khaTvA~Ngashcha tadAtmajaH | khaTvA~NgaddIrghabAhushcha dIrghabAhorhyajaH sutaH || 1\,138\.37|| tasya puttro dasharathashchatvArastatsutAH smR^itAH | rAmalakShmaNashatrughnabharatAshcha mahAbalAH || 1\,138\.38|| rAmAtkushalavau jAtau bharatAttArkShapuShkarau | chitrA~NgadashchandraketurlakShmaNAtsaMbabhUvatuH || 1\,138\.39|| subAhushUrasenau cha shatrughnAtsaMbabhUvatuH | kushasya chAtithiH putro niShadho hyatitheH sutaH || 1\,138\.40|| niShadhasya nalaH putro nalasya cha nabhAH smR^itaH | nabhasaH puNDarIkastukShemadhanvA tadAtmajaH || 1\,138\.41|| devAnIkastasya putro devAnIkAdahInakaH | ahInakAdrururyaj~ne pAriyAtro ruroH sutaH || 1\,138\.42|| pAriyAtrAddalo yaj~ne dala putrashChalaH smR^itaH | ChalAdukthastato hyukthAdvajranAbhastato gaNaH || 1\,138\.43|| uShitAshvo gaNAjjaj~ne tato vishvasaho.abhavat | hiraNyanAbhastatputrastatputraH puShpakaH smR^itaH || 1\,138\.44|| dhruvasandhirabhUtpuShpAddhruvasandheH sudarshanaH | sudarshanAdagnivarNaH padmavaNo.agnivarNataH || 1\,138\.45|| shIghrastu padmavarNAttu shIghrAtputro marustvabhUt | maroH prasushrutaH putrastasya chodAvasuH sutaH || 1\,138\.46|| udAvasornandivardhanaH suketurnandivardhanAt | suketordevarAto.abhUdvR^ihadukthastataH sutaH || 1\,138\.47|| bR^ihadukthAnmahAvIryaH sudhR^itistasya chAtmajaH | sudhR^iterdhR^iShTaketushcha haryashvo dhR^iShTaketutaH || 1\,138\.48|| haryashvAttu marurjAto maroH pratIndhako.abhavat | pratIndhakAtkR^itiratho devamIDhastadAtmajaH || 1\,138\.49|| vibudho devamIDhAttu vibudhAttu mahAdhR^itiH | mahAdhR^iteH kIrtirAto mahAromA tadAtmajaH || 1\,138\.50|| mahAromNaH svarNaromA hrasvaromA tadAtmajaH | sIradhvajo hrasvaromNaH tasya sItAbhavatsutA || 1\,138\.51|| bhrAtA kushadhvajastasya sIradhvajAttu bhAnumAn | shatadyumno bhAnumataH shatadyumnAchChuchiH smR^itaH || 1\,138\.52|| UrjanAmA shucheH putraH sanadvAjastadAtmajaH | sanadvAjAtkulirjAto.ana~njanastu kuleH sutaH || 1\,138\.53|| ana~njanAchcha kulajittasyApi chAdhinemikaH | shrutAyustasya putro.abhUtsupArshvashcha tadAtmajaH || 1\,138\.54|| supArshvAtsR^iMjayo jAtaH kShemAriH sR^ijayAtsamR^itaH | kShemAri tastvanenAshcha tasya rAmarathaH smR^itaH || 1\,138\.55|| satyaratho rAmarathAttasmAdupaguruH smR^itaH | upagurorupaguptaH svAgatashchopaguptataH || 1\,138\.56|| svanaraH svAgatAjjaj~ne suvarchAstasya chAtmajaH | suvarchasaH supArshvastu sushrutashcha supArshvataH || 1\,138\.57|| jayastu sushrutAjjaj~ne jayAttu vijayo.abhavat | vijayasya R^itaH putraH R^itasya sunayaH sutaH || 1\,138\.58|| sunayAdvItahavyastu vItahavyAddhatiH smR^itaH | bahulAshvo dhR^iteH putro bahulAshvAtkR^itiH smR^itaH || 1\,138\.59|| janakasya dvaye vaMshe ukto yogasamAshrayaH || 1\,138\.60|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sUryavaMshavarNanaM nAmAShTatriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 139 hariruvAcha | sUryasya kathito vaMshaH somavaMshaM shR^iNuShva me | nArAyaNasuto brahmA brahmaNo.atreH samudbhavaH || 1\,139\.1|| atreH somastasya bhAryA tArA suraguroH priyA | somAttarA budhaM jaj~ne budhaputraH purUravAH || 1\,139\.2|| budhaputrAdathorvashyAM ShaTputrAstu shrutAtmakaH | vishvAvasuH shatAyushcha AyurdhomAnamAvasuH || 1\,139\.3|| amAvasorbhomanAmA bhImaputrashcha kA~nchanaH | kA~nchanasya suhotro.abhUjjahrushchAbhUtsuhotrataH || 1\,139\.4|| jahnoH sumanturabhavatsumantorapajApakaH | balAkAshvastasya putro balAkAshvAtkushaH smR^itaH || 1\,139\.5|| kushAshvaH kushanAbhashchAmUrtarayo vasuH kushAt | gAdhiH kushAshvAtsaMjaj~ne vishvAmitrastadAtmajaH || 1\,139\.6|| kanyA satyavatI dattA R^ichIkAya dvijAya sA | R^ichIkAjjamadAgnishcha rAmastasyAbhavatsutaH || 1\,139\.7|| vishvAmitrAddevarAtamaduchChandAdayaH sutAH | AyuSho nahuShastasmAdanenA rajirambhakau || 1\,139\.8|| kShatravR^iddhaH kShatravR^iddhAtsuhotrashchAbhavannR^ipaH | kAshyakAshaugR^itsamadaH suhotrAdabhavaMstrayaH || 1\,139\.9|| gR^itsamadAchChauna ko.abhUtkAshyAddIrghatamAstathA | vaidyo dhanvantaristasmAtketumAMshcha tadAtmajaH || 1\,139\.10|| bhImarathaH ketumato divodAsastadAtmajaH | divodAsAtpratardanaH shatrujitso.atra vishrutaH || 1\,139\.11|| R^itadhvajastasya putro hyalarkashcha R^itadhvajAt | alarkAtsannatirjaj~ne sunItaH sannateH sutaH || 1\,139\.12|| satyaketuH sunItasya satyaketorvibhuH sutaH | vibhostu suvibhuH putraH suvibhoH sukumArakaH || 1\,139\.13|| sukumArAddhR^iShTaketurvotihotrastadAtmajaH | vItihotrasya bhargo.abhUdbhargabhUmistadAtmajaH || 1\,139\.14|| vaiShNavAH syurmahAtmAna ityete kAshayo nR^ipAH | pa~nchaputrashatAnyAsanrajeH shakreNa saMhR^itAH || 1\,139\.15|| pratikShatraH kShatravR^iddhAtsaMjayashcha ta dAtmajaH | vijayaH saMjayasyApi vijayasya kR^itaH sutaH || 1\,139\.16|| kR^itAdvR^iShadhanashchAbhUtsahadevastadAtmajaH | sahadevAdadIno.abhUjjayatseno.apyadInataH || 1\,139\.17|| jayatsenAtsaMkR^itishcha kShatradharmA cha saMkR^iteH | yatiryayAtiH saMyAtirayAtirvikR^itiH kramAt || 1\,139\.18|| nahuShasya sutAH khyAtA yayAternR^ipatestathA | yaduM cha turvasuM chaiva devayAnI vyajAyata || 1\,139\.19|| druhyuM chAnuM cha pUru~ncha sharmiShThA vArShapArvaNI | sahasrajItkroShTumanA raghushchaiva yadoH sutAH || 1\,139\.20|| sahasrajitaH shatajittasmAdvai hayahaihayau | anaraNyo hayAtputro dharmo haihayato.abhavat || 1\,139\.21|| dharmasya dharmanetro.abUtkuntirvai dharmanetrataH | kunterbabhUta sAha~njirmahiShmAMshcha tadAtmajaH || 1\,139\.22|| bhadrashreNyastasya puttro bhadrashreNayasya durdamaH | dhanako durdamAchchaiva kR^itavIryashcha jAnakiH || 1\,139\.23|| kR^itAgniH kR^itakarmA cha kR^itaujAH sumahAbalaH | kR^itavIryAdarjuno.abhUdarjunAchChUrasenakaH || 1\,139\.24|| jayadhvajo madhuH shUro vR^iShaNaH pa~ncha savratAH | jayadhvajAttAlaja~Ngho bharatastAlaja~NgataH || 1\,139\.25|| vR^iShaNasya madhuH puttro madhorvR^iShNyAdivaMshakaH | kroShTorvijaj~nivAnputtra Ahistasya mahAtmanaH || 1\,139\.26|| Aherusha~NkuH saMjaj~netasya chitrarathaH sataH | shashabindushchitrarathAtpatnyo lakSha~ncha tasya ha || 1\,139\.27|| dashalakSha~ncha putrANAM pR^ithukIrtyAdayo varAH | pR^ithukIrtiH pR^ithujayaH pR^ithudAnaH pR^ithushravAH || 1\,139\.28|| pR^ithushravaso.abhUttama ushanAstamaso.abhavat | tatputraH shitagurnAma shrIrukmakavachastataH || 1\,139\.29|| rukmashcha pR^ithurukmashcha jyAmaghaH pAlito hariH | shrIrukmakavachasyaite vidarbho jyAmaghAttathA || 1\,139\.30|| bhAryAyA~nchaiva shaibyAyAM vidarbhAtkrathakaushikau | romapAdo romapAdAdbabhrurbabhrordhR^itistathA || 1\,139\.31|| kaushikasya R^ichiH putraH tatashchaidyo nR^ipaH kila | kuntiH kilAsya putro.abhUtkuntervR^iShNiH sutaH smR^itaH || 1\,139\.32|| vR^iShNeshcha nivR^itiH putro dashArhe nivR^itestathA | dashArhasya suto vyomA jImUtashcha tadAtmajaH || 1\,139\.33|| jImUtAdvikR^itirjaj~ne tato bhImaratho.abhavat | tato madhuratho jaj~ne shakunistasya chAtmajaH || 1\,139\.34|| karambhiH shakuneH putrastasya vai devavAnsmR^itaH | devakShatro devanato devakShatrAnmadhuH smR^itaH || 1\,139\.35|| kuruvaMsho madhoH putro hyanushcha kuruvaMshataH | puruhotro hyanoH putro hyaMshushcha puruhotrataH || 1\,139\.36|| sattvashrutaH sutashchAMshostato vai sAttvato nR^ipaH | bhajino bhajamAnashcha sAtvatAdandhakaH sutaH || 1\,139\.37|| mahAbhojo vR^iShNi divyAvanyo devAvR^idho.abhavat | nimivR^iShNI bhajamAnAdayutAjittathaiva cha || 1\,139\.38|| shatajichcha sahasrAjidbabhrurdevo bR^ihaspatiH | mahAbhojAttu bhojo.abhUttadvR^iShNeshcha sumitrakaH || 1\,139\.39|| svadhAjitsaMj~nakastasmAdanamitrAshinI tathA | anamitrasya nighno.abhUnnighnAchChatrAjito.abhavat || 1\,139\.40|| prasenashchAparaH khyAto hyanamitrAchChibistathA | shibestu satyakaH putraH satyakAtsAtyakistathA || 1\,139\.41|| sAtyakeH sa~njayaH putraH kulishchaiva tadAtmajaH | kuleryugandharaH putraste shaibeyAH prakIrtitAH || 1\,139\.42|| anamitrAnvaye vR^iShNiH shvaphalkashchitrakaH sutaH | shvaphalkAchchaivagAndinyAmakrUro vaiShNavo.abhavat || 1\,139\.43|| upamadgurathAkrUrAddevadyotastataH sutaH | devavAnupadevashcha hyakrUrasya sutau smR^itau || 1\,139\.44|| pR^ithurvipR^ithushchitrasya tvandhakasya shuchiH smR^itaH | kukuro bhajamAnasya tathA kambalabarhiShaH || 1\,139\.45|| dhR^iShTastu kukurAjjaj~ne tasmAtkApotaromakaH | tadAtmajo vilomA cha vilomnastumburuH sutaH || 1\,139\.46|| tasmAchchadundubhirjaj~ne punarvasurataH smR^itaH | tasyAhukashchAhukI cha kanyA chaivAhukasya tu || 1\,139\.47|| devakashchograsenashcha devakAddevakI tvabhUt | vR^ikadevopadevAcha sahadevA surakShitA || 1\,139\.48|| shrIdevI shAntidevI cha vasudeva uvAha tAH | devavAnupadevashcha sahadevAsutau smR^itau || 1\,139\.49|| ugrasenasya kaMso.abhUtsunAmA cha vaTAdayaH | vidUratho bhajamAnAchChUrashchAbhUdvidUrathAt || 1\,139\.50|| vidUrathasutasyAtha sUrasyApi shamI sutaH | pratikShatrashcha shaminaH svayambhojastadAtmajaH || 1\,139\.51|| hR^idikashcha svayambhojAtkR^itavarmA tadAtmajaH | devaH shatadhanushchaiva shUrAdvai devamIDhuShaH || 1\,139\.52|| dasha putrA mAriShAyAM vasudevAdayo.abhavan | pR^ithA cha shrutadevI cha shrutakIrtiH shrutashravAH || 1\,139\.53|| rAjAdhidevo shUrAchcha pR^ithAM kunteH sutAmadAt | sA dattA kuntinA pANDostasyAM dharmAnilendrakaiH || 1\,139\.54|| yudhiShThiro bhImapArtho nakulaH sahadevakaH | mAdrayAM nAsatyadastrAbhyAM kuntyAM karNaH purAbhavat || 1\,139\.55|| shrutadevyAM dantavakro jaj~ne vai yuddhadurmadaH | santardanAdayaH pa~ncha shrutakIrtyA~ncha kaikayAt || 1\,139\.56|| rAjAdhidevyAM jaj~nAte vindashchaivAnuvindakaH | shrutashravA damaghoShAtprajaj~ne shishupAlakam || 1\,139\.57|| pauravI rohINA bhAryA madirAnakadundubheH | devakIpramukhA bhadrA rohiNyAM balabhadrakaH || 1\,139\.58|| sAraNAdyAH shaThashchaiva revatyAM balabhadrataH | nishaThashcholmuko jAto devakyAM ShaTcha jaj~nire || 1\,139\.59|| kIrtimAMshcha suSheNashcha hyudAryo bhadrasenakaH | R^ijudAso bhadradevaH kaMsa evAvadhIchcha tAn || 1\,139\.60|| saMkarShaNaH saptamo.abhUdaShTamaH kR^iShNa eva cha | ShoDashastrIsahasrANi bhAryANA~nchAbhavanhareH || 1\,139\.61|| rukmiNI satyabhAmA cha lakShmaNA chAruhAsinI | shreShThA jAmbavatI chAShTau jaj~nire tAH sutAnbahUn || 1\,139\.62|| pradyumnashchArudeShNashcha pradhAnAH sAmba eva cha | pradyumnAdaniruddho.abhUtkakudminyAM mahAbalaH || 1\,139\.63|| aniruddhAtsubhadrAyAM vajro nAma nR^ipo.abhavat | pratibAhurvajrasutashchArustasya suto.abhavat || 1\,139\.64|| vahnistu turvasorvaMshe vahnerbhargo.abhavatsutaH | bhargAdbhAnurabhUtputro bhAnoH putraH karandhamaH || 1\,139\.65|| karandhamasya maruto druhyorvaMshaM nibodha me | drahyostu tanayaH seturAraddhashcha tadAtmajaH || 1\,139\.66|| Araddhasyaiva gAndha ro gharmo gAndhArato.abhavat | ghR^itastu gharmaputro.abhUddurgamashcha ghR^isya tu || 1\,139\.67|| prachetA durgamasyaiva anorvaMshaM shR^iNuShva me | anoH sabhAnaraH putrastasmA kAla~njayo.abhavat || 1\,139\.68|| kAla~njayAtsR^i~njayo.abhUtsR^i~njayAttu puru~njayaH | janamejayastu tatputro mahAshAlastadAtmajaH || 1\,139\.69|| mahAmanA mahAshAladushInara iha smR^itaH | ashInarAchChibirjaj~ne vR^iShadarbhaH shiveH sutaH || 1\,139\.70|| mahAmanojAttitikShoH putro.abhUchcha ruShadrathaH | hemo ruShadrathAjjaj~ne sutapA hemato.abhavat || 1\,139\.71|| baliH sutapaso jaj~ne hya~Ngava~Ngakali~NgakAH | andhaH paiNDrashcha bAleyA hyanapAnastathA~NgataH || 1\,139\.72|| anapAnAddivirathastato dharmaratho.abhavat | romapAdo dharmarathAchchatura~NgastadAtmajaH || 1\,139\.73|| pR^ithulAkShastasya putrashchampo.abhUtpR^ithulAkShataH | champaputrashcha harya~Ngastasya bhadrarathaH sutaH || 1\,139\.74|| bR^ihatkarmA sutastasya bR^ihadbhAnustato.abhavat | buhanmanA bR^ihAdbhAnostasya putro jayadrathaH || 1\,139\.75|| jayajrathasya vijayo vijayasya dhR^itiH sutaH | dhR^iterdhR^ivrataH putraH satyadharmA dhR^itavratAt || 1\,139\.76|| tasya putrastvadhirathaH karNastasya suto.abhavat || 1\,139\.77|| vR^irShasenastu karNasya puruvaMshyA~nChaNuShva me || 1\,139\.78|| iti shrIgAruDe mahApArANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe chandravaMshavarNanaM nAmaikonachatvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 140 hariruvAcha | janamejayaH puroshchAbhUnnamasyurjanamejayAt | tasya putrashchAbhayadaH sudyushchAbhayadAdabhUt || 1\,140\.1|| sudyorbahugatiH putraH saMjAtistasya chAtmajaH | vatsajAtishcha sa~njAteH raudrAshvashcha tadAtmajaH || 1\,140\.2|| R^iteyuH sthaNDileyushcha kakSheyushcha kR^iteyukaH | jaleyuH santateyushcha rodrAshvasya sutA varAH || 1\,140\.3|| ratinAra R^iteyoshcha tasya pratirathaH sutaH | tasya medhAtithiH putrastatputrashchainilaH smR^itaH || 1\,140\.4|| ainilasya tu duShyanto bharatastasya chAtmajaH | shakuntalAyAM saMjaj~ne vitatho bharatAdabhUt || 1\,140\.5|| vitathasya suto manyurmanyoshchaiva naraH smR^itaH | narasya saMkR^itiH putro gargo vai saMkR^iteH sutaH || 1\,140\.6|| gargAdamanyuH putro vai shiniH putro vyajAyata | manyuputrAnmahAvIryAtsuto.abhavadurukShayaH || 1\,140\.7|| urukShayAttrayyAruNirvyUhakShatrAchcha manyujAt | suhotrastasya hastI cha ajamIDhadvimIDhakau || 1\,140\.8|| hastinaH purumIDhashcha kaNvo.abhUdajamIDhataH | kaNvAnmedhAtithirjaj~ne yataH kANvAyanA dvijAH || 1\,140\.9|| ajamIDhAdvR^ihadiShustatputrashcha bR^ihaddhanuH | bR^ihatkarmA tasya putrastasya putro jayadrathaH || 1\,140\.10|| jayadrathAdvishvajichcha senajichcha tadAtmajaH | ruchirAshvaH senajitaH pR^ithusenastadAtmajaH || 1\,140\.11|| pArastu pR^ithusenasya pArAddvIpo.abhavannR^ipaH | nR^ipasya sR^imaraH putraH sukR^itishcha pR^ithoH sutaH || 1\,140\.12|| vibhrAjaH sukR^iteH putro vibhrAjAdashvaho.abhavat | kR^ityAM tasmAdbrahmadatto viShvaksenastadAtmajaH || 1\,140\.13|| yavInaro dvimIDhasya dhR^itimAMshcha yavInarAt | dhatimataH satyadhR^itirdR^iDhanemistadAtmajaH || 1\,140\.14|| dR^iDhanemeH supArshvo.abhUtsupArshvAtsannatistathA | kR^istu sannateH putraH kR^itAdugrAyudho.abhavat || 1\,140\.15|| ugrAyudhAchcha kShemyau.abhUtsudhIrastu tadAtmajaH | pura~njayaH sudhIrAchcha tasya putro vidUrathaH || 1\,140\.16|| ajamIDhAnnalinyA~ncha nIlo nAma nR^ipo.abhavat | nIlAchChAntirabhUtputraH sushAntistasya chAtmajaH || 1\,140\.17|| sushAnteshcha pururjAto hyarkastasya suto.abhavat | arkasya chaiva haryashvo haryashvAnmukulo.abhavat || 1\,140\.18|| yavInaro bR^ihadbhAnuH kampillaH sR^i~njayastathA | pA~nchAlAnmukulAjjaj~ne sharadvAnvaiShNavo mahAn || 1\,140\.19|| divodAso dvitIyo.asya hyahalyAyAM sharadvataH | shatAnando.abhavatputrastasya satyadhR^itiH sataH || 1\,140\.20|| kR^ipaH kR^ipI satyadhR^iterurvashyAM vIryahAnitaH | droNapatnI kR^ipI jaj~ne ashvatthAmAnamuttamam || 1\,140\.21|| divodAsAnmitrayushcha mitrayoshchyavano.abhavat | sudAsashchyavanAjjaj~ne saudAsastasya jAtmajaH || 1\,140\.22|| sahadevastasya putraH sahadevAttu somakaH | jantustu somakAjjaj~ne pR^iShatashchAparo mahAn || 1\,140\.23|| pR^iShatAddrupado jaj~ne dhR^iShTadyumnastato.abhavat | dhR^iShTadyumnAddhR^iShTaketurR^ikSho.abhUtajamIDhataH || 1\,140\.24|| R^ikShAtsaMvaraNo jaj~ne kuruH saMvaraNAdabhUt | sudhanushcha pIkShichcha jahnushchaiva kuroH sutAH || 1\,140\.25|| sudhanuShaH suhotro.abhUchchyavano.abhUtsuhotrataH | chyavanAtkR^itako jaj~ne tathoparicharo vasuH || 1\,140\.26|| bR^ihadrathashcha pratyagraH satyAdyAshcha vasoH sutAH | bR^ihadrathAtkushAgrashcha kushAgrAdR^iShabho.abhavat || 1\,140\.27|| R^iShabhAtpuShpavAMstasmAjjaj~ne satyahito nR^ipaH | satyahitAtsudhanvAbhUjjahrushchava sudhanvanaH || 1\,140\.28|| bR^ihadrathAjjarAsandhaH sahadevastadAtmajaH | sahadevAchcha cha somApiH somApeH shrutavAnsutaH || 1\,140\.29|| bhImasenograsenau cha shrutaseno.aparAjitaH | janamejayastathAnyo.abhUjjahnostu suratho.abhavat || 1\,140\.30|| vidUrathastu surathAtsArvabhaumo vidUrathAt | jayasenaH sArvabhaumAdAvadhItastadAtmajaH || 1\,140\.31|| ayutAyustasya putrastasya chAkrodhanaH sutaH | akrodhanasyAtithishcha R^ikSho.abhUdatitheH sutaH || 1\,140\.32|| R^ikShAchcha bhImaseno.abhUddilIpo bhImasenataH | pratIpo.abhUddilIpAchcha devApistu pratIpataH || 1\,140\.33|| shantanushchaiva bAhlIkastrayaste bhrAtaro nR^ipAH | bAhlIkAtsomadatto.abhUdbhUrirbhUrishravAstataH || 1\,140\.34|| shalashcha shantanorbhoShmo ga~NgAyAM dhArmiko mahAn | chitrA~Ngadavichitrau tu satyavatyAntu shantanoH || 1\,140\.35|| bhArye vichitravIryasya tvambikAmbAlike tayoH | dhR^irAShTraM cha pANDu~ncha taddAsyAM vidurantathA || 1\,140\.36|| vyAsa utpAdayAmAsa gAndhAgI dhR^itarAShTrataH | shataputraM duryodhanAdyaM pANDoH pa~ncha prajaj~nire || 1\,140\.37|| pratibindhyaH shrutasomaH shrutakIrtistathArjunAt | shatAnIkaH shrutakarmA draupadyAM pa~ncha vai kramAt || 1\,140\.38|| yaudheyI cha hiDimbA cha kaushI chaiva subhadrikA | vijayA vai reNumatI pa~nchabhyastu sutAH kramAt || 1\,140\.39|| devako ghachotkachashcha hyabhimanyushcha sarvagaH | suhotro niramitrashcha parIkShidabhimanyujaH || 1\,140\.40|| janamejayo.asya tato bhaviShyAMshcha nR^ipA~nChR^iNu || 1\,140\.41|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe chandravaMshavarNanaM nAma chatvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 141 hariruvAcha | shatAnIko hyashvamedhadattashchApyadhisomakaH | kR^iShNo.aniruddhashchApyuShNastatashchitraratho nR^ipaH || 1\,141\.1|| shuchidratho vR^iShNimAMshcha supeNashcha sunIthakaH | nR^ichakShushcha mukhAbANaH medhAvI cha nR^ipa~njayaH || 1\,141\.2|| pAriplavashcha munayo medhAvI cha nR^ipa~njayaH | bR^ihadratho haristigmo shatAnIkaH sudAnakaH || 1\,141\.3|| udAno.ahninarashchaiva daNDapANirnimittakaH | kShemakashcha tataH shUdraH pitA pUrvastataH sutaH || 1\,141\.4|| bR^ihadbalAstu kathayante nR^iposhchaikShvAkuvaMshajAH | bR^ihadbalAdurukShayo vatsavyUhastataH paraH || 1\,141\.5|| vatsavyUhAttataH sUryaH sahadevastadAtmajaH | bR^ihadashvo bhAnurathaH pratIchyashcha pratItakaH | manudevaH sunakShatraH kinnarashchAntarikShakaH || 1\,141\.6|| suparNaH kR^itajichchaiva bR^ihadbhrAjashcha dhArmikaH | kR^ita~njayo dhana~njayaH saMjayaH shAkya eva cha || 1\,141\.7|| shuddhodano bAhulashcha senajitkShudrakastathA | sumitraH kuDavashchAtaH sumitrAnmAgadhA~nChaNu || 1\,141\.8|| jarAsandhaH sahadevaH somApishcha shrutashravAH | ayutAyurniramitraH sukShatro bahukarmakaH || 1\,141\.9|| shruta~njayaH senajichcha bhUrishchaiva shuchistathA | kShemyashcha suvrato dharmaH shmashrulo dR^iDhasenakaH || 1\,141\.10|| sumatiH subalo nIto satyajidvishvajittathA | iShu~njayashcha ityete nR^ipA bArhadrathAH smR^itAH || 1\,141\.11|| adharmiShThAshcha shUdrAshcha bhaviShyanti nR^ipAstataH | svargAdikR^iddhi bhagavAnsAkShAnnArAyaNo.avyayaH || 1\,141\.12|| naimittikaH prAkR^itikastathaivAtyantiko layaH | yAti bhUH pralayaM chApsu hyApastejasi pAvakaH || 1\,141\.13|| vAyau vAyushcha viyati tvAkAshau yAtyaha~NkR^itau | ahaM buddhau matirjove jIvo.avyakte tadAtmani || 1\,141\.14|| AtmA pareshvaro viShNureko nArAyaNo naraH | avinAshyaparaM sarvaM jagatsvargAdi nAshi hi || 1\,141\.15|| nR^ipAdayo gatA nAshamataH pApaM vivarjayet | dharmaM kuryAtsthiraM yena pApaM hitvA hariM vrajet || 1\,141\.16|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bhaviShya rAjavaMsha dR^i nAmaikachatvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 142 brahmovAcha | viMshAdInpAlayAmAsa hyavatIrNo hariH prabhuH | daityadharmasya nAshArthaM vedadharmAdiguptaye || 1\,142\.1|| matsyAdikasvarUpeNa tvavatAraM karotyajaH | matsyo bhUtvA hayagrIvaM daityaM hatvAjikaNTakam || 1\,142\.2|| vedAnAnIya manvAdInpAlayAmAsa keshavaH | mandaraM dhArayAmAsa kUrmo bhUtvA hitAya cha || 1\,142\.3|| kShIrodamathane vai dyo devo dhanvantarirhyarbhUt | bibhratkamaNDaluM pUrNamamR^itena samutthitaH || 1\,142\.4|| AyurvedamathAShTA~NgaM sushrutAya sa uktavAn | amR^itaM pAyayAmAsa strIrUpI cha surAnhariH || 1\,142\.5|| avatIrNo varAho.atha hiraNyAkShaM jaghAna ha | pR^ithivIM dhArayAmAsa pAlayAmAsa devatAH || 1\,142\.6|| narasiMho.avartorNo.atha hiraNyakashipuMripum | daityAnnihatavAnvedadharmAdInabhyapAlayat || 1\,142\.7|| tataH parashurAmo.abhUjjamadagnerjagatprabhuH | triH saptakR^itvaH pR^ithivIM chakre niH kShatriyAM hariH || 1\,142\.8|| kArtavIryaM jaghAnAjau kashyapAya mahIM dadau | yAgaM kR^itvA mahAbAhurmahendre parvate sthitaH || 1\,142\.9|| tato rAmo bhaviShNushcha chaturdhA duShTarmadanaH | putro dasharathAjjaj~ne rAmashcha bharato.anujaH || 1\,142\.10|| lakShmaNashchAtha shatrughno rAmabhAryA cha jAnakI | rAmashcha pitR^isatyArthaM mAtR^ibhyo hitamAcharan || 1\,142\.11|| shR^i~NgaveraM chitrakUTaM daNDakAraNyamAgataH | nAsAM shUrpaNakhAyAshcha chChittvAtha kharadUShaNam || 1\,142\.12|| hatvA sa rAkShasaM sItApahArirajanIcharam | rAvaNaM chAnujaM tasya la~NkApuryAM vibhIShaNam || 1\,142\.13|| rakShorAjye cha saMsthApya sugrIvanumanmukhaiH | Aruhya puShpakaM sArdhaM sItayA patibhaktayA || 1\,142\.14|| lakShmaNenAnukUlena hyayodhyAM svapurIM gataH | rAjyaM chakAra devAdInpAlayAmAsa sa prajAH || 1\,142\.15|| dharmasaMrakShaNaM chakre hyashvamedhAdikAnkratUn | sA mahIpatinA reme rAmeNaiva yathAsukham || 1\,142\.16|| rAvaNasya gR^ihe sItA sthitA bheje na rAvaNam | karmaNA manasA vAchA sA gatA rAghavaM sadA || 1\,142\.17|| pativratA tu sA sItA hyanasUyA yathaiva tu | pativratAyA mAhAtmyaM shR^iNu tvaM kathayAmyaham || 1\,142\.18|| kaushiko brAhmaNaH kuShThI pratiShThAne.abhavatpurA | taM tathA vyAdhitaM bhAryA patiM devamivArchayat || 1\,142\.19|| nirbhartsitApi bhartAraM tamamanyata daivatam | bhartroktA sAnayadveshyAM shulkamAdAya chAdhikam || 1\,142\.20|| pathi sUle tadA protamachauraM chaurasha~NkayA | mANDavyamatiduHkhArtamandhakAre.atha sa dvijaH || 1\,142\.21|| patnIskandhasamArUDhashchAlayAmAsa kaushikaH | pAdAvamarshaNatkruddho mANDavyastamuvAcha ha || 1\,142\.22|| sUryodaye mR^itistasya yenAhaM chAlitaH padA | tachChrutvA prAha tadbhAryA sUryo nodayameShyati || 1\,142\.23|| tataH sUryodayAbhAvAda bhavatsatataM nishA | bahUnyabdapramANAni tato devA bhayaM yayuH || 1\,142\.24|| brahmANaM sharaNaM jagmustAmUche padmasambhavaH | prashAmyate tejasaiva tapastejastvanena vai || 1\,142\.25|| pativratAyA mAhAtmyAnnodgachChati divAkaraH | tasya chAnudayAddhAnirmartyAnAM bhavatAM tathA || 1\,142\.26|| tasmAtpativratAmatreranasUyAM tapasvinIm | prasAdayata vai patnIM bhAnorudayakAmyayA || 1\,142\.27|| taiH sA prasAditA gatvA hyanasUyA pativratA | kR^itvAdityodayaM sA cha taM bhartAramajIvayat | pativratAnasUyAyAH sItAbhUdadhikA kila || 1\,142\.28|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe dashAvatAradR^i nAma dvichatvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 143 brahmovAcha | rAmAyaNamato vakShye shrutaM pApavinAshanam | viShNunAbhyabjato brahmA marIchistatsuto.abhavat || 1\,143\.1|| marIcheH kashyapastasmAdravistasmAnmanuH smR^itaH | manorikShvAkurasyAbhUdvaMshe rAjA raghuH smR^itaH || 1\,143\.2|| raghorajastato jAto rAjA dasharatho balI | tasya putrAstu chatvAro mahAbalaparAkramAH || 1\,143\.3|| kausalyAyAma bhUdrAmo bharataH kaikayIsutaH | sutau lakShmaNashakShughnau sumitrAyAM babhUvatuH || 1\,143\.4|| rAmo bhaktaH piturmAturvishvAmitrAdavAptavAn | astragrAmaM tato yakShIM tATakAM prajaghAna ha || 1\,143\.5|| vishAvamitrasya yaj~ne vai subAhuM nyavadhIdbalI | janakasya kratuM gatvA upayeme.atha jAnakIm || 1\,143\.6|| UrmilAM lakShmaNo vIro bharato mANDavIM sutAm | shatrughno vai kIrtimatIM kushadhvajasute ubhe || 1\,143\.7|| pitrAdibhirayodhyAyAM gatvA rAmAdayaH sthitAH | yudhAjitaM mAtula~ncha shatrughnabharatau gatau || 1\,143\.8|| gatayornR^ipavaryo.asau rAjyaM dAtuM samudyataH | sa rAmAya tatputrAya kaikeyyA prArthitastadA || 1\,143\.9|| chaturdashasamAvAso vanerAmasya vA~nChitaH | rAmaH pitR^ihitArtha~ncha lakShmaNena cha sItayA || 1\,143\.10|| rAjya~ncha tR^iNavattyaktvA shR^i~NgaverapuraM gataH | rathaM tyaktvA prayAga~ncha chitrakUTagiriM gataH || 1\,143\.11|| rAmasya tu viyogena rAjA svargaM samAshritaH | saMskR^itya bharatashchAgAdrAmamAha balAnvitaH || 1\,143\.12|| ayodhyAntu samAgatya rAjyaM kuru mahAmate | sa naichChatpAduke dattvA rAjyAya bharatAya tu || 1\,143\.13|| visarjito.atha bharato rAmarAjyamapAlayat | nandigrAme sthito bhakto hyayodhyAM nAvishadvratI || 1\,143\.14|| rAmo.api chitrakUTAchcha hyatrerAshramamAyayau | natvA sutIkShNaM chAgastyaM daNDakAraNyamAgataH || 1\,143\.15|| tatra shUrpaNakhA nAma rAkShasI chAttumAgatA | nikR^itya karNo nAse cha rAmeNAthApavAritA || 1\,143\.16|| tatpreritaH kharashchAgAddUShaNastrishirAstathA | chaturdashasahasreNa rakShasAntu balena cha || 1\,143\.17|| rAmo.api preShayAmAsa bANairyamapura~ncha tAn | rAkShasyA prerito.abhyAgAdrAvaNo haraNAya hi || 1\,143\.18|| mR^igarUpaM sa mArIchaM kR^itvAgre.atha tridaNDadhR^ik | sItayA prerito rAmo mArIchaM nijaghAna ha || 1\,143\.19|| mriyamANaH sa cha prAha hA sIte ! lakShmaNoti cha | sItokto lakShmaNo.athAgAdrAmashchAnudadarsha tam || 1\,143\.20|| uvAcha rAkShasI mAyA nUnaM sItA hR^iteti saH | rAvaNo.antaramAsAdya hya~NkenAdAya jAnakIm || 1\,143\.21|| jaTAyuShaM vinirbhidya yayau la~NkAM tato balI | ashokavR^ikShachChAyAyAM rakShitAM tAmadhArayat || 1\,143\.22|| Agatya rAmaH sUnyA~ncha parNashAlAM dadarsha ha | shokaM kR^itvAtha jAnakyA mArgaNaM kR^itavAnprabhuH || 1\,143\.23|| jaTAyuSha~ncha saMskR^itya tadukto dakShiNAM disham | gatvA sakhyaM tatashchakre sugrIveNa cha rAghavaH || 1\,143\.24|| sapta tAlAnvinirbhidya shareNAnataparvaNA | vAlina~ncha vinirbhidya kiShkindhAyAM harIshvaram || 1\,143\.25|| sugrIvaM kR^itavAnrAma R^ishyamUke svayaM sthitaH | sugrIvaH preShayAmAsa vAnarAnparvatopamAn || 1\,143\.26|| sItAyA mArgaNaM kartuM pUrvAdyAshAsu sotsavAn | pratIchImuttarAM prAchIM dishaM gatvA samAgatAH || 1\,143\.27|| dakShiNAntu dishaM ye cha mArgayanto.atha jAnakIm | vanAni parvatAndvIpAnnadInAM pulinAni cha || 1\,143\.28|| jAnakInte hyapashyanto maraNe kR^itanishchayAH | sampAtivachanAjj~nAtvA hanUmAnkapiku~njaraH || 1\,143\.29|| shatayojanavistIrNaM pupluve makarAlayam | apashyajjAnakIM tatra hyashokavanikAsthitAm || 1\,143\.30|| bhartsitAM rAkShasIbhishcha rAvaNena cha rakShasA | bhava bhAryeti vadatA chintayantI~ncha rAghavam || 1\,143\.31|| a~NgulIyaM kapirdattvA sItAM kaushalyamabravIt | rAmasya tasya dUto.ahaM shokaM mA kuru maithili || 1\,143\.32|| svAbhij~nAna~ncha me dehi yena rAmaH smariShyati | tachChrutvA pradadau sItA veNIratnaM hanUmate || 1\,143\.33|| yathA rAmo nayechChIghraM tathA vAchyaM tvayA kape | tathetyuktvA tu hanumAnvanaM divyaM babha~nja ha || 1\,143\.34|| hatvAkShaM rAkShasAMshchAnyAnbandhanaM svayamAgataH | sarvairindrajito bANairdR^iShTvA rAvaNamabravIt || 1\,143\.35|| rAmadUto.asmi hanumAndehi rAmAya maithilIm | etachChrutvA prakupito dIpayAmAsa puchChakam || 1\,143\.36|| kapirjvalitalA~NgUlo la~NkAM dehe.a mahAbalaH | dagdhvA la~NkAM samAyAto rAmapArshvaM sa vAnaraH || 1\,143\.37|| jagdhvA phalaM madhuvane dR^iShTA sItatyavedayat | veNIratna~ncha rAmAya rAmo la~NkApurrI yayau || 1\,143\.38|| sasugrIvaH sa hanumAnsAMgadashcha salakShmaNaH | vibhIShaNo.api samprAptaH sharaNaM rAghavaM prati || 1\,143\.39|| la~NkaishvaryeShvabhyaShi~nchadrAmastaM rAvaNAnujam | rAmo nalena setu~ncha kR^itvAbdhau chottatAra tam || 1\,143\.40|| suvelAvasthitashchaiva purIM la~NkAM dadarshaha | atha te vAnarA vIrA nIlA~NgadanalAdayaH || 1\,143\.41|| dhUmradhUmrAkShavIrendrA jAmbavatpramukhAstadA | maindadvividamukhyAste purIM la~NkAM babha~njire || 1\,143\.42|| rAkShasAMshcha mahAkAyAnkAlA~njanachayopamAn | rAmaH salakShmaNo hatvA sakapiH sarvarAkShasAn || 1\,143\.43|| vidyujjihva~ncha dhUmrAkShaM devAntakanarAnta kau | mahodaramahApArshvAvatikAyaM mahAbalam || 1\,143\.44|| kumbhaM nikumbhaM matta~ncha makarAkShaM hyakampanam | prahastaM vIramunmattaM kumbhakarNaM mahAbalam || 1\,143\.45|| rAvaNiM lakShmaNo.achChinta hyastrAdyai rAghavo balI | nikR^itya bAhuchakrANi rAvaNantu nyapAtayan || 1\,143\.46|| sItAM shuddhAM gR^ihItvAtha vimAne puShpake sthitaH | savAnaraH samAyAto hyayodhyAM pravarAM purIm || 1\,143\.47|| tatra rAjyaM chakArAtha puttravatpAlayanprajAH | dashAshvamedhAnAhR^itya gayAshirasi pAtanam || 1\,143\.48|| piNDAnAM vidhivatkR^itvA dattvA dAnAni rAghavaH | putrau kushalavau dR^iShTvA tau cha rAjye.abhyaShechayat || 1\,143\.49|| ekAdashasahasrANi rAmo rAjyamakArayat | shatrughno lavaNaM jaghne shailUShaM bhatastataH || 1\,143\.50|| agastyAdInmunInnatvA shrutvotpatti~ncha rakShasAm | svargaM gato janaiH sArdhamayodhyAsthaiH kR^itArthakaH || 1\,143\.51|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe rAmAyaNavarNanaM nAma trichatvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 144 brahmovAcha | harivaMshaM pravakShyAmi kR^iShNamAhAtmyamuttamam | vasudevAttu devakyAM vAsudevo balo.abhavat || 1\,144\.1|| dharmAdirakShaNArthAya hyadharmAdivinaShTaye | kR^iShNaH pItvA stanau gADhaM pUtanAmanayatkShayam || 1\,144\.2|| shakaTaH parivR^itto.atha bhagnau cha yamalArjunau | damitaH kAliyo nAgo dhenuko vinipAtitaH || 1\,144\.3|| dhR^ito govardhanaH shaila indreNa paripUjitaH | bhArAvataraNaM chakre pratij~nAM kR^itavAnhariH || 1\,144\.4|| rakShaNAyArjunAdeshcha hyariShTAdirnipAtitaH | keshI vinihato daityo gopAdyAH paritoShitAH || 1\,144\.5|| chANUro muShTiko mallaH kaMso ma~nchAnnipAtitaH | rukmiNIsatyabhAmAdyAH hyaShTau patnyo hareH parAH || 1\,144\.6|| ShoDhasha strIsahasrANi hyanyAnyAsa mahAtmanaH | tAsAM putrAshcha pautrAdyAH shatasho.atha sahasrashaH || 1\,144\.7|| rukmiNyA~nchaiva pradyumno nyavadhIchChaMbara~ncha yaH | tasya putro.aniruddho.abhUduShAbANasutApatiH || 1\,144\.8|| harishakarayoryatra mahAyuddhaM babhUva ha | bANabAhusahasra~ncha chChinnaM bAhudvayaM hyabhUt || 1\,144\.9|| narako nihato yena pArijAtaM jahAra yaH | balashcha shisupAlashcha hatashcha dvividaH kapiH || 1\,144\.10|| aniruddhAdabhUdvajraH sa cha rAjA gate harau | sandIpaniM guru~nchakre saputra~ncha chakAra saH | mathurAyAM chograsenaM pAlanaM cha divaukasAm || 1\,144\.11|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe harivaMshavarNanaM nAma chatushchAtvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 145 brahmovAcha | bhArataM sampravakShyAmi bhArAvataraNaM bhuvaH | chakre kR^iShNo yudhyamAnaH pANDavAdinimittataH || 1\,145\.1|| viShNunAbhyabjato brahmA brahmaputro.atriratritaH | somastato budhastasmAdilAyAM cha purUravAH || 1\,145\.2|| tasyAyustatra vaMshe.abhUdyayAtirbharataH kuruH | shantanustasya vaMshe.abhUdga~NgAyAM shantanoH sutaH || 1\,145\.3|| bhIShmaH sarvaguNaiyukto brahmavaivartapAragaH || 1\,145\.4|| shantanoH satyavatyAM cha dvau putrau saMbabhUvatuH | chitrA~Ngadantu gandharvaH putraM chitrA~Ngado.avadhIt || 1\,145\.5|| anyo vichitravIryo.abhUtkAshIrAjasutApatiH | vichitravIrye svaryAte vyAsAttatkShetrato.abhavat || 1\,145\.6|| dhR^itarAShTo.ambikAputraH pANDurAmbAlikAsutaH | bhujiShyAyAntu viduro gAndhAryAM dhR^itarAShTrataH || 1\,145\.7|| duryodhanapradhAnAstu shatasaMkhyA mahAbalAH | pANDoH kuntyA~ncha mAdyAM cha pa~ncha putrAH prajaj~nire || 1\,145\.8|| yudhiShThiro bhImaseno hyarjuno nakulastathA | sahadevashcha pa~nchaite mahAbalaparAkramAH || 1\,145\.9|| kurupANDavayorvairaM daivayo gAdbabhUva ha | duryodhanenAdhIreNa pANDavAH samupadrutAH || 1\,145\.10|| dagdhA jatugR^ihe vIrAste muktAH svadhiyAmalAH || 1\,145\.11|| tatastadekachakrAyAM brAhmaNasya niveshane | vivishuste mahAtmAno nihatya bakarAkShasam || 1\,145\.12|| tataH pA~nchAlaviShayedraupadyAste svayaMvaram | vij~nAya vIryashulkAntAM pANDavA upayemire || 1\,145\.13|| droNabhIShmAnumatyA tu dhR^itarAShTraH samAnayat | ardvarAjyaM tataH prAptA indraprasthe purottame || 1\,145\.14|| rAjasUyantatashchakruH sabhAM kR^itvA yatavratAH | arjuno dvAravatyAntu subhadrAM prAptavAnpriyAm | vAsudevasya bhaginImanumatyA muradviShaH || 1\,145\.15|| nandighoShaM rathaM divyamagnerghanuranuttamam | gANDIvaM nAma taddivyaM triShu lokeShu vishrutam | akShayAnsAyakAMshchaiva tathAbhedya~ncha daMshanam || 1\,145\.16|| sa tena dhanuShA vIraH pANDavo jAtavedasam | kR^iShNadvitIyo bIbhatsuratarpayata vIryavAn || 1\,145\.17|| nR^ipAndigvijaye jitvA ratnAnyAdAya vai dadau | yudhiShThirAya mahate bhrAtre nItivide mudA || 1\,145\.18|| yudhiShThiro.api dharmAtmA bhrAtR^ibhiH parivAritaH | jito duryodhanenaiva mAyAdyUtena pApinA | karNaduHshAsanamate sthitena shakunermate || 1\,145\.19|| atha dvAdasha varShANi vane tepurmahattapaH | sadhaumyA draupadIShaShThA munivR^indAbhisaMvR^itAH || 1\,145\.20|| yayurvirATanagaraM guptarUpeNa saMshritAH | varShamekaM mahAprAj~nA gograhAttamapAlayan || 1\,145\.21|| tate yAtAH svakaM rAShTraM prArthayAmAsurAdR^itAH | pa~nchagrAmAnardharAjyAdvIrA duryodhanaM nR^ipam || 1\,145\.22|| nAptavantaH kurukShetre yuddha~nchakrurbalAnvitAH | akShauhiNIbhirdivyAbhiH saptabhiH parivAritAH || 1\,145\.23|| ekAdashabhirudyuktA yuktA duryodhanAdayaH | AsIdyuddhaM saMkulaM cha devAsuraraNopamam || 1\,145\.24|| bhIShmaH senApatirabhUdAdau dauryodhane bale | pANDavAnAM shikhaNDI cha tayoryuddhaM babhUva ha | shastrAshastri mahAghoraM dhasarAtraM sharAshari || 1\,145\.25|| shikhaNDyarjunabANaishcha bhIShmaH sharashataishchitaH | uttarAyaNamAvIkShya dhyAtvA devaM gadAdharam || 1\,145\.26|| uktvA dharmAnbahuvidhAMstarpayitvA pitR^InbahUn | Anande tu pade lIno vimale muktakilbiShe || 1\,145\.27|| tato droNo yayau yoddhuM dhR^iShTadyumnena bIryavAn | dinAni pa~ncha tadyuddhamAsItparamadAruNam || 1\,145\.28|| yatra te pR^ithivIpAlA hatAH pArthena saMgare | shokasAgaramAsAdya droNo.api svargamAptavAn || 1\,145\.29|| tataH karNA yayau yoddhumarjunena mihAtmanA | dinadvayaM mahAyuddhaM kR^itvA pArthAstrasAgare | nimagnaH sUryalokantu tataH prApa sa vIryavAn || 1\,145\.30|| tataH shalyo yayau yoddhuM dharmarAjena dhImatA | dinArdhena hataH shalyo bANairjvalanasannibhaiH || 1\,145\.31|| duryodhano.atha vegena gadAmAdAya vIryavAn | abhyadhAvata vai bhIbhaM kAlAntakayamopamaH || 1\,145\.32|| atha bhImena vIreNa gadayA vinipAtitaH | ashvatthAmA gato drauNiH suptasainyaM tato nishi || 1\,145\.33|| jaghAna bAhuvIryeNa piturvadhamanusmaran | dhR^iShTadyumnaM jaghAnAtha draupadeyAMshcha vIryavAn || 1\,145\.34|| draupadyAM rudyamAnAyAmashvatthAmnaH shiromaNim | aiShikAstreNa taM jitvA jagrAhArjuna uttamam || 1\,145\.35|| yudhiShThiraH samAshvAsya strIjanaM shokasaMkulam | snAtvA santarpya devAMshcha pitR^Inatha pitAmahAn || 1\,145\.36|| AshvAsito.atha bhIShmeNa rAjya~nchaivAkaronmahat | viShNumIje.ashvamedhena vidhivaddakShiNAvatA || 1\,145\.37|| rAjye parIkShitaM sthApya yAdavAnAM vinAshanam | shrutvA tu mausale rAjA japtvA nAmasahasrakam || 1\,145\.38|| viShNoH svargaM jagAmAtha bhImAdyairbhrAtR^ibhiryutaH | vAsudevaH punarbuddha\-samohAya suradviShAm || 1\,145\.39|| kalkirviShNushcha bhavitA shaMbhalagrAmake punaH | ashvArUDho.akhilAMllokAMstadA bhasmIkariShyati || 1\,145\.40|| devAdInAM rakShaNAya hyadharmahAraNAya cha | duShTAnA~ncha vadhArthAya hyavatAraM karoti cha || 1\,145\.41|| yathA dhanvantarirvaMshe jAtaH kShIrodamanthane | devAdInAM jIvanAya hyAyurvedamuvAcha ha || 1\,145\.42|| vishvAmitrasutAyaiva shushrutAya mahAtmane | bhAratAMshchAvatArAMshcha shrutvA svargaM vrajennaraH || 1\,145\.43|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bhAratAdivarNanaM nAma pa~nchachatvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 146 dhanvantariruvAcha | sarvaroganidAna~ncha vakShye sushruta tattvataH | AtreyAdyairmunivarairyathA pUrvamudIritam || 1\,146\.1|| rogaH pApmA jvaro vyAdhirvikAro duShTa AmayaH | yakShmAta~NkagadA bAdhAH shabdAH paryAyavAchinaH || 1\,146\.2|| nidAnaM pUrvarUpANi rUpANyupashayastathA | samprAptishchaiti vij~nAnaM rogANAM pa~nchadhA smR^itam || 1\,146\.3|| nimittahetvAyatanapratyayotthAnakAraNaiH | nidAnamAhuH paryAyaiH prAgrUpaM yena lakShyate || 1\,146\.4|| utpitsurAmayo doShavisheSheNAnadhiShThitaH | li~NgamavyaktamalpatvAdvyAdhInAM tadyathAyatham || 1\,146\.5|| tadeva vyaktatAM yAtaM rUpamityabhidhIyate | saMsthAnAM vya~njanaM li~NgaM lakShaNaM chihnamAkR^itiH || 1\,146\.6|| hetuvyAdhiviparyastaviparyastArthakAriNAm | auShadhAnnavihArANAmupayogaM sukhAvaham || 1\,146\.7|| vidyAdupashayaM vyAdheH sa hi sAtmyamiti smR^itaH | viparIto.anupashayo vyAdhyasAtmyetisaMj~nitaH || 1\,146\.8|| yathA duShTena doSheNa yathA chAnuvisarpatA | nirvR^ittirAmayasyAsau samprAptirabhidhIyate || 1\,146\.9|| saMkhyAvikalpaprAdhAnyabalakAlavisheShataH | sA bhidyate yathAtraiva vakShyante.aShTau jvarA iti || 1\,146\.10|| doShANAM samavetAnAM vikalposhAMshakalpanA | svAtantryapAratantryAbhyAM vyAdheH prAdhAnyamAdishet || 1\,146\.11|| hetvAdikArtsnyAvayavairbalAbalavisheShaShaNam | naktandinArdhabhuktAMshairvyAdhikAlo yathAmalam || 1\,146\.12|| iti prokto nidAnArthaH sa vyAsenopadekShyate | sarveShAmeva rogANAM nidAnaM kupitA malAH || 1\,146\.13|| tatprakopasya tu proktaM vividhAhitasevanam | ahitastrividho yogastrayANAM prAgudAhR^itaH || 1\,146\.14|| tiktoShaNakaShAyAmlarUkShApramitayojanaiH | dhAvanodIraNanishAjAgarAtyuchchabhAShaNaiH || 1\,146\.15|| kriyAbhiyogabIshokachintAvyAyAmamaithunaiH | grIShmAhorAtrabhuktyante prakupyati samIraNaH || 1\,146\.16|| pittaM kaTvAlatIkShNoShNakaTukrodhavidAhibhiH | sharanmadhyAhnarAtryardhavidAhasamayeShu cha || 1\,146\.17|| svAdvamlalavaNasnigdhagurvabhiShyandishItalaiH | AsyAsvapnasukhAjIrNadivAsvapnAdibR^iMhaNaiH || 1\,146\.18|| prichChardanAdyayogena bhuktAnnasyApyajIrNake | pUrvAhne pUrvarAtre cha shleShmA vakShyAmi sa~NkarAn || 1\,146\.19|| mishrIbhAvAtsamastAnAM sannipAtastathA punaH | saMkIrNAjIrNaviShamaviruddhAdyashanAdibhiH || 1\,146\.20|| vyApannamadyapAnIyashuShkashAkAmamUlakaiH | piNyAkamR^ityavasarapUtishuShkakR^ishamiShaiH || 1\,146\.21|| doShatrayakaraistaistaistathAnnaparivartataH | dhAtorduShTAtpuro vAtAddvigrahAveshaviplavAt || 1\,146\.22|| duShTAmAnnairatishlaiShmagrahairjanmarkShapIDanAt | mithyAyogAchcha vividhAtpApAnA~ncha niShevaNAt | strINAM prasavavaiShamyAttathA mithyopachArataH || 1\,146\.23|| pratirogamiti kruddhA rogavidhyanugAminaH | rasAyanaM prapadyAshu doShA dehe vikurvate || 1\,146\.24|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkye AchArakANDe sarvaroganidAnaM nAma ShaTchatvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 147 dhanvantariruvAcha | vakShye jvaranidAnaM hi sarvajvaravibuddhaye | jvaro rogapatiH pApmA mR^ityurAjo.ashano.antakaH | kruddhadakShAdhvaradhvaMsirudrordhvanayanodbhavaH || 1\,147\.1|| tatsantApo mohamayaH santApAtmApachArajaH | vividhairnAmabhiH krUro nAnAyoniShu vartate || 1\,147\.2|| pAkalo gajeShvabhitApo vAjiShvalarkaH kukrureShu | indramado jaladeShvapsu nIlikA jyotiroShadhIShu bhUmyAmUSharo nAma || 1\,147\.3|| hR^illAsashChardanaM kAsaH staMbhaH shaitya tvagAdiShu | a~NgeShu cha samudbhUtAH piDakAshcha kaphodbhave || 1\,147\.4|| kAle yathAsvaM sarveShAM pravR^ittirvR^iddhireva vA | nidAnoktonupashayo viparItopashAyitA || 1\,147\.5|| aruchishchAvipAkashcha staMbhamAlasyameva cha | hR^iddAhashcha vipAkashcha tandrA chAlasyameva cha | vastirvimardAvanayA doShANAmapravartanam || 1\,147\.6|| lAlApraseko hR^illAsaH kShunnAsho rasadaM mukham | svachChamuShNagurutva~ncha gAtrANAM bahumUtratA | na vijIrNaM na cha mlAnirjvarasyAmasya lakShaNam || 1\,147\.7|| kShutkShAmatA laghutvaM cha gAtrANAM jvaramArdavam | doShapravR^ittiraShTAhAnnirAmajvaralakShaNam || 1\,147\.8|| yathA svali~NgaM saMsarge jvarasaMsargajo.api vA | shirortimUrChAvamidehadAhakaNThAsyashoShAruchiparvabhedAH | unnidratA saMbhramaromaharShA jR^iMbhAtivAktvaM pavanAtsapittAt || 1\,147\.9|| tApahAnyaruchiparvashirorukShThIvanashvasanakAsavivarNAH | shItajADyatimirabhramitandrAshleShmavAtajanitajvarali~Ngam || 1\,147\.10|| shItastambhasvedadAhAvyavasthAstR^iShNA kAsaH shleShmapittapravR^ittiH | mohastandrAliptatiktAsyatA cha j~neyaM rUpaM shleShmapittajvarasya || 1\,147\.11|| sarvajo lakShaNaiH sarvairdAho.atra cha muhurmuhuH | taduchChItaM mahA nidrA divA jAgaraNaM nishi || 1\,147\.12|| sadA vA naiva vA nidrA mahAsvedo hi naiva vA | gItanartanahAsyAdiH prakR^itehApravartanam || 1\,147\.13|| sAshruNI kaluShe rakte bhugne lulitapakShmaNI | akShiNI piNDikApArshvashiraH parvAsthirugbhramaH || 1\,147\.14|| sasvanau sarujau karNau mahAshItau hi naiva vA | paridagdhA kharA jihvA gurustrastA~NgasandhitA || 1\,147\.15|| ShThIvanaM raktapittasya loThanaM shiraso.atitR^iT | koShThAnAM shyAvaraktAnAM maNDalAnAM cha darshanam || 1\,147\.16|| hR^idvyathA malaMsasargaH pravR^ittirvAlpasho.ati vA | snigdhAsyatA balabhraMshaH svarasAdaH pralApitaH || 1\,147\.17|| doShapAkashchiraM tandrA pratataM kaNThakUjanam | sannipAtamabhinyAsaM taM brUyAchcha hataujasam || 1\,147\.18|| vAyunA kaNTharuddhena pittamantaH supIDitam | vyavAyitvAchcha saukhyAchcha bahirmargaM prapadyate | tena hAridranetratvaM sannipAtodbhavejvare || 1\,147\.19|| doShe vivR^iddhe naShTe.agnau sarvasampUrNalakShaNaH | sAnnipAtajvaro.asAdhyaH kR^ichChrasAdhyastato.anyathA || 1\,147\.20|| anyatra sannipAtotthaM yatra pittaM pR^ithaksthitam | tvachi koShThe cha vA dAhaM vidadhAti puro.anu vA || 1\,147\.21|| tadvadvAtakaphe shItaM dAhAdirdustarastayoH | shItAdau tatra pittena kaphe syAnditashoShite || 1\,147\.22|| pitte shAnte.atha vai mUrChA madastR^iShNA cha jAyate | dAhAdau punaranteShu tandrAlasye vamiH kramAt || 1\,147\.23|| AganturabhigAtAbhiSha~NgashApAbhichArataH | chaturdhA tu kR^itaH svedo dAhAdyairabhighAtajaH || 1\,147\.24|| shramAchcha tasminpavanaH prAyo raktaM pradUShayan | savyathAshokavaivarNyaM sarujaM kurute jvaram || 1\,147\.25|| grahAveshauShadhiviShakrodhabhIshokakAmajaH || 1\,147\.26|| abhiSha~Ngagraho.apyasminnakasmAdvAsarodane | oShadhIgandhaje mUrChA shirorugvamathuH kShayaH || 1\,147\.27|| viShAnmUrChAtisArashcha shyAvatA dAhakR^idbhramaH | krodhAtkampaH shirorukcha pralApo bhayashokaje || 1\,147\.28|| kAmAdbhramo.aruchirdAho hrInidrAdhIdhR^itikShayAH | grahAdau sannipAtasya rUpAdau marutastayoH || 1\,147\.29|| kopAtkope.api pittasya yau tu shApAbhichArajau | sannipAtajvarau ghorau tAvasahyatamau matau || 1\,147\.30|| tantrA bhichArikairmantrairdUyamAna~ncha tapyate | pUrva~nchaitastato dehastato visphoTadigbhramaiH || 1\,147\.31|| sadAhamUrChAgrastasya pratyahaM vardhate jvaraH | iti jvaro.aShTadhA dR^iShTaH samAsAddvibidhastu saH || 1\,147\.32|| shArIro mAnasaH saumyastIkShNoMntarbahirAshrayaH | prAkR^ito vaikR^itaH sAdhyo.asAdhyaH sAmo nirAmakaH || 1\,147\.33|| pUrvaM sharire sharIre tApo manasi mAnase | pavanairyogavAhitvAchChItaM shleShmayute bhavet || 1\,147\.34|| dAhaH pittayute mishraM mishre.antaH saMshraye punaH | jvare.adhikaM vikArAH syurantaH kShobho malagrahaH || 1\,147\.35|| bahireva bahirvege tApo.api cha sa sAdhitaH | varShAsharadvasanteShu vAtAdyaiH prakR^itaH kramAt || 1\,147\.36|| vaikR^ito.anyaH sa duHsAdhyaH prAyashcha prAkR^ito.anilAt | varShAsu mAruto duShTaH pittashleShmAnvitaM jvaram || 1\,147\.37|| kuryAchcha pittaM sharadi tasya chAnucharaH kaphaH | tatprakR^ityA visargAchcha tatra nAnashanAdbhayam || 1\,147\.38|| kapho vasante tamapi vAtapittaM bhavedanu | balavatsvalpadoSheShu jvaraH sAdhyo.anupadravaH || 1\,147\.39|| sarvathA vikR^itij~nAne prAgasAdhya udAhR^itaH | jvaropadravatIkShNatvaM mandAgnirbahumUtratA || 1\,147\.40|| na pravR^ittirna vijIrNA na kShutsAmajvarAkR^itiH | jvaravego.adhikastR^iShNA pralApaH shvasanaM bhramaH || 1\,147\.41|| malapravR^ittirutkleshaH pachyamAnasya lakShaNam | jIrNatAmaviparyAsAtsaptarAtraM cha la~Nghanam || 1\,147\.42|| jvaraH pa~nchavidhaH prokto malakAlabalAbalAt | prAyashaH sannipAtena bhUyasAmupadishyate || 1\,147\.43|| santataH satato.anyedyustR^itIyakachaturthakau | dhAtumUtrashakR^idvAhisnota sAM vyApino malAH || 1\,147\.44|| tApayantastanuM sarvAM tulyadR^iShTyAdivardhitAH | balino guravastasyAvisheSheNa rasAshritAH || 1\,147\.45|| satataM niShpratidvandvAjvaraM kuryuH suduHsaham | malaM jvaroShNadhAtUnvA sa shIghraM kShapayettataH || 1\,147\.46|| sarvAkAraM rasAdInAM shuddhyAsuddhyApi vA kramAt | vAtapittakaphaiH saptada shadvAdashavAsarAt || 1\,147\.47|| prAyo.anuyAti maryAdAM mokShAya cha vadhAya cha | ityagniveshasya mataM hArItasya punaH smR^itiH || 1\,147\.48|| dviguNA saptamI yA cha navamyekAdashI tathA | eShA tridoShamaryAdA mokShAya cha vadhAya cha || 1\,147\.49|| shuddhyAshuddhyA jvaraH kAlaM dIrghamapyatra vartate | kR^ishAnAM vyAdhiyuktAnAM mithyAhArAdisevinAm || 1\,147\.50|| alpo.api doSho duShTyAderlabdhvAnyatamato balam | sa pratyanIko viShamaM yasmAdvR^iddhikShayAnvitaH || 1\,147\.51|| savikShepo jvaraM kuryAdviShamakShayavR^iddhibhAk | doShaH pravartate teShAM sve kAle jvarayanbalI || 1\,147\.52|| nivartate punashchaiva pratyanIkabalAbalaH | kShINadoSho jvaraH sUkShmo rasAdiShveva lIyate || 1\,147\.53|| lInatvAtkArshyavaivarNyajADyAdInAM dadhAti saH | AsannavikR^itAsyatvAtsrotasAM rasavAhinAm || 1\,147\.54|| Ashu sarvasya vapuSho vyAptidoSho na jAyate | santaH satatastena viparIto viparyayAt || 1\,147\.55|| viShamo viShamArambhaH kShapAkAlena sa~NgavAn | doSho raktAshrayaH prAyaH karoti santataM jvaram || 1\,147\.56|| ahorAtrasya sandhau syAtsakR^idanyedyurAshritaH | tasminmAMsavahA nADI medonADI tR^itIyake || 1\,147\.57|| grAhI pittAnilAnmUrdhnastrikasya kaphapittataH | sapR^iShThasyAnilakaphAtsa chaikAhAntaraH smR^itaH || 1\,147\.58|| chaturthako malairmedomajjAsthyanyatare sthitaH | majjAstha eva hyaparaH prabhAvamanudarshayet || 1\,147\.59|| dvidhA kaphoNija~NghAbhyAM sa pUrvaM shirasAnilAt | asthimajjorupagatashchaturthakaviparyayaH || 1\,147\.60|| tridhA tryahaM jvarayati dinamekantu mu~nchati | balA balena doShaNAmanyacheShTAdijanmanAm || 1\,147\.61|| pakrAnAmaviparyAsAtsaptarAtra~ncha la~Nghayet | jvaraH syAnmanasastadvatkarmaNashcha tadAtadA || 1\,147\.62|| gambhIradhAtuchAritvAtsannipAtena sambhavAt | tulyochChrayAchcha doShANAM dushchikitsyashchaturthakaH || 1\,147\.63|| sUkShAmAtsUkShmajvareShveShu dUraddUratareShu cha | doSho raktAdimArgeShu shanairalpashchireNa yat || 1\,147\.64|| yAti deha~ncha nAsheShaM santApAdInkarotyataH | kramo yatnena vichChinnaH satApo lakShyate jvaraH || 1\,147\.65|| viShamo viShamArambhaH kShapAkAlAnusAravAn | yathottaraM mandagatirmandashaktiryathAyatham || 1\,147\.66|| kAlenApnoti sadR^ishAnsa rasAdIMstathAtathA | doSho jvarayati kruddhashchirAchchiratareNa cha || 1\,147\.67|| bhUmau sthitaM jalaiH siktaM kAlaM naiva pratIkShate | a~NkurAya yathA bIjaM doShabIjaM bhavettathA || 1\,147\.68|| vegaM kR^itvAviShaM yadvadAshaye nayate balam | kupyatyAptabalaM bhUyaH kAladoShaviShantathA || 1\,147\.69|| evaM jvarAH pravartante viShamAH satatAdayaH | utklesho gauravaM dainyaM bha~Ngo.a~NgAnAM vijR^imbhaNam || 1\,147\.70|| arochako vamiH shvAsaH sarvasminrasage jvare | raktaniShThIvanaM tR^iShNA rUkShoShNaM pIDakodyamaH || 1\,147\.71|| dAharAgabhramamadapralApo raktasaMshrite | tR^iDglAniH spR^iShTavarchaskamantardAho bhramastamaH || 1\,147\.72|| daurgandhyaM gAtravikShepo mAMsasthe medasi sthite | svedo.atitR^iShNA vamanaM daurgandhyaM vA sahiShNutA || 1\,147\.73|| pralApo glAniraruchirasthige tvasthibhedanam | doShapravR^ittirudbodhaH shvAsAMgakShepakUjanam || 1\,147\.74|| antardAho bahiH shaityaM shvAso hikkA hi majjame | tamaso darshanaM marmachChedanaM stabdhameDhratA || 1\,147\.75|| shukrapravR^ittau mR^ityustu jAyate shukrasaMshraye | uttarottaraduHsAdhyAH pa~nchAnye tu viparyaye || 1\,147\.76|| pralimpanniva gAtrANi shleShmaNA gauraveNa cha | mandajvarapralApastu sashItaH syAtpralepakaH || 1\,147\.77|| nityaM mandajvaro rUkShaH shItakR^ichChreNa gachChati | stabdhA~NgaH shleShmabhUyiShTho bhaveda~NgabalAshakaH || 1\,147\.78|| haridrAbhedavarNAbhastadvallepaM pramehati | sa vai hAridrako nAma jvarabhedo.antakaH smR^itaH || 1\,147\.79|| kaphavAtau samau yatra hInapittasya dehinaH | tIkShNo.atha vA divA mando jAyate rAtrijo jvaraH || 1\,147\.80|| divAkarArpitabale vyAyAmAchcha vishoShite | sharIre niyataM vAtAjjvaraH syAtpaurvarAtrikaH || 1\,147\.81|| AmAshaye yadAtmasthe shleShmapitte hyadhaH sthite | tadardhaM shItalaM dehe hyardhaM choShNaM prajAyate || 1\,147\.82|| kAye pittaM yadA nyastaM shleShmA chAnte vyavasthitaH | uShNatvaM tena dehasya shItatvaM karapAdayoH || 1\,147\.83|| rasaraktAshrayaH sAdhyo mAMsa medogatashcha yaH | asthimajjAgataH kR^ichChrastaistaiH svA~NgairhataprabhaH || 1\,147\.84|| visaMj~no jravegArtaH sakrodha iva vIkShate | sadoShamuShNa~ncha sadA shakR^inmu~nchati vegavat || 1\,147\.85|| deho laghurvyapagataklamamohatApaH pAko mukhe karaNasauShThavamavyathatvam | svedaH kShuvaH prakR^itiyogimano.annalipsA kaNDUshcha mUrdhni vigatjvaralakShaNAni || 1\,147\.86|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jvaranidAnAdikaM nAma saptachatvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 148 dhanvantariruvAcha | athAto raktapittasya nidAnaM pravadAmyaham | bhR^ishoShNatiktakaTvamlalavaNAdividAhibhiH || 1\,148\.1|| kodravoddAlakaishchAnyaistaduktairati sevitaiH | kupitaM paittikaiH pittaM dravaM rakta~ncha mUrChati || 1\,148\.2|| tairmithastulyarUpatvamAgamya vyApnuvaMstanum | pittaraktasya vikR^iteH saMsargAddaShaNAdapi || 1\,148\.3|| gandhavarNAnuvR^itteShu raktena vyapadishyate | prabhavatyasR^ijaH sthAnAtplIhato yakR^itashcha saH || 1\,148\.4|| shirogurutvamaruchiH shItechChA dhUmako.amlakaH | ChardhitashChardibai bhatsyaM kAsaH shvAso bhramaH klamaH || 1\,148\.5|| lohito na hito matsyagandhAsyAtva~ncha vijvare | raktahAridraharitavarNatA nayanAdiShu || 1\,148\.6|| nIlalohita pItAnAM varNAnAmavivechanam | svapne inmAdadharmitvaM bhavatyasminbhaviShyati || 1\,148\.7|| urdhvaM nAsAkShikarNAsyairmeDhrayonigudairadhaH | kupitaM romakUpaishcha samastaistatpravartate || 1\,148\.8|| UrdhvaM sAdhyaM kaphAdyasmAttadvirechanasAdhitam | bahvauShadhAni pittasya vireko hi varauShadham || 1\,148\.9|| anubandhI kapho yatra tatra tasyApi shuddhikR^it | kaShAyAH svAdavo yasya vishuddhau shleShmalA hitAH || 1\,148\.10|| kaTutiktakaShAyA vA ye nisargAtkaphAvahAH | adho yApya~ncha nAyuShmAMstatprachChardanasAdhakam || 1\,148\.11|| alpauShadha~ncha pittasya vamanaM nAvamauShadham | anubandhi balaM yasya shAntapittanarasya cha || 1\,148\.12|| kaShAyashcha hitastasya madhurA eva kevalam | kaphamArutasaMspR^iShTamasAdhyamupanAmanam || 1\,148\.13|| asahyaM pratilomatvAdasAdhyAdauShadhasya cha | na hi saMshodhanaM ki~nchidasya cha pratilominaH || 1\,148\.14|| shodhanaM pratiloma~ncha raktapitte.abhisarjitam | evamevopashamanaM saMshodhanamiheShyate || 1\,148\.15|| saMsR^iShTeShu hi doSheShu sarvathA ChardanaM hitam | tatra doSho.atra gamanaM shivAstra iva lakShyate || 1\,148\.16|| upadravAshcha vikR^itiM phalatasteShu sAdhitam || 1\,148\.17|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe raktapittanidAnaM nAmAShTachatvAriMshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 149 dhanvantariruvAcha | AshukArI yataH kAsaH sa evAtaH pravakShyate | pa~ncha kAsAH smR^itA vAtapittashleShmakShatakShayaiH || 1\,149\.1|| kShayAyopekShitAH sarve balinashchottarottaram | teShAM bhaviShyatAM rUpaM kaNThe kaNDUrarochakaH || 1\,149\.2|| shuShkakarNAsyakaNThatvaM tatrAdhovihito.anilaH | UrdhvaM pravR^ittaH prApyo rastasminkaNThe cha saMsR^ijan || 1\,149\.3|| shirAsrotAMsi sampUrya tato.a~NgAnyutkShipanti cha | kShipannivAkShiNI kliShTasvaraH pArshve cha pIDayan || 1\,149\.4|| pravartate savakreNa bhinnakAMsyopamadhvaniH | hR^itpArshverushiraH shUlamohakShobhasvarakShayAn || 1\,149\.5|| karoti shuShkakAsa~ncha mahAvegarujAsvanam | soMgaharSho kaphaM shuShkaM kR^iChrAnmuktvAlpatAM vrajet || 1\,149\.6|| pittAtpItAkShikatvaM cha tiktAsyatvaM jvaro bhramaH | pittAsR^igvamanaM tR^iShNA vaisvaryaM dhUmako madaH || 1\,149\.7|| pratataM kAsavege cha jyotiShAmiva darshanam | kaphAduro.alparu~NmUrdhi hR^idayaM stimite guru || 1\,149\.8|| kaNThe pralepamadajaM pInasachChardyarochakAH | romaharSho dhanasnigdhaMshleShmaNA~ncha pravartanam || 1\,149\.9|| yuddhAdyaiH sAhasaistaistaiH sevitairayathAbalam | upasyantaH kShato vAyuH pittenAnugato balI || 1\,149\.10|| kupitaH kurute kAsaM kaphaM tena sashoNitam | pItaM shyAva~ncha shuShka~ncha grathitaM kupitaM bahu || 1\,149\.11|| ShThIvetkaNThena rujatA vibhinnenaiva chorasA | sUchIbhiriva tIkShNAbhistudyamAnena shUlinA || 1\,149\.12|| duHkhasparshena shUlena bhedapIDAhitApinA | parvabhedajvarashvAsatR^iShNAvaisvaryakampavAn || 1\,149\.13|| pArAvata ivotkUjanpArshvashUlI tato.asya cha | kaphAdyairvamanaM paktibalavarNa~ncha hIyate || 1\,149\.14|| kShINasya sAsR^i~NmUtratvaM shvAsapR^iShTakaTigrahaH | ShAyupradhAnAH kupitA dhAvato rAjayakShmaNaH || 1\,149\.15|| karvanti yakShmAyatane kAsaM ShThIvatkaphaM tataH | pUtipUyopamaM vItaM mishraM haritalohitam || 1\,149\.16|| supyate tudyata iva hR^idayaM pachatIva cha | akasmAduShNashItechChA bahvAshitvaM balakShayaH || 1\,149\.17|| snigdhaprasannavakratvaM shrImaddarshananetratA | tato.asya kShayarUpANi sarvANyAvirbhavanti cha || 1\,149\.18|| ityeSha kShayajaH kAsa kShINAnAM dehanAshanaH | yApyau vA balinAM tadvatkShatajo.api navau tu tau || 1\,149\.19|| sidhyetAmapi sAmarthyAtsAdhyAdau cha pR^ithakkramaH | mishrA yApyAshcha ye sarve jarasaH sthavirasya cha || 1\,149\.20|| kAsashvAsakShayachChardisvarasAdAdayo gadAH | bhavantyupekShayA yasmAttasmAttAstvarayA jayet || 1\,149\.21|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe kAsanidAnA nAmaikonapa~nchAshaduttarashatatamodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 150 dhanvantariruvAcha | athAtaH shvAsarogasya nidAnaM pravadAmyaham | kAsavR^iddhyA bhavechChvAsaH pUrvairvA doShakopanaiH || 1\,150\.1|| AmAtisAravamathuviShapANDujvarairapi | rajodhUmAnilairmarmaghAtAdapi himAmbunA || 1\,150\.2|| kShudrakastamakashChinno mahAnUrdhvashcha pa~nchamaH | kaphoparuddhagamanapavano viShvagAsthitaH || 1\,150\.3|| prANodakAnnavAhIni duShTasrotAMsi dUShayan | uraH sthaH kurute shvAsamAmAshayasamudbhavam || 1\,150\.4|| prAgrUpaM tasya hR^itpArshvashUlaM prANavilomatA | AnAhaH sha~Nkhabhedashcha tatrAyAso.atibhojanaiH || 1\,150\.5|| preritaH prerayankShudraM svayaM sa samalaM marut | pratilomaM shirA gachChedudIrya pavanaH kapham || 1\,150\.6|| parigR^ihyashirogrIvamuraH pArshve cha pIDayan | kAsaM ghurghurakaM mohamaruchimpInasaM bhR^isham || 1\,150\.7|| karoti tIvravega~ncha shvAsaM prANopatApinam | pratAmyettasya vegenaShThIvanAnte kShaNaM sukhI || 1\,150\.8|| kR^ichChrAchChayAnaH shvasiti niShaNNaH svAsthyamarhati | uchChritAkSho lalATena svidyatA bhR^ishamArtimAn || 1\,150\.9|| vishuShkAsyo muhuH shvAsaH kA~NkShatyuShNaM savepathuH | meghAmbushItaprAgvAtaiH shleShmalaishcha vivardhate || 1\,150\.10|| sa yApyastamakaH sAdhyo narasya balino bhavet | jvaramUrChAvataH sItairna shAmyetprathamastu saH || 1\,150\.11|| kAsashvasitavachChIrNamarmachChedarujArditaH | sasvedamUrChaH sAnAho bastidAhavibodhavAn || 1\,150\.12|| adhodR^iShTiH shutAkShastu snihyadraktaikalochanaH | shuShkAsyaH pralapandIno naShTachChAyo vichetanaH || 1\,150\.13|| mahAtAmahatA dIno nAdena shvasiti krathan | uddhUyamAnaH saMrabdho mattarShabha ivAnisham || 1\,150\.14|| pranaShTaj~nAnavij~nAno vibhrAntanayanAnanaH | netre samAkShipanbaddhamUtravarchA vishIrNavAk || 1\,150\.15|| shuShkakaNTho muhushchaiva karNasha~NkhAshiro.atiruk | yo dIrghamuchChvasityUrdhvaM na cha pratyAharatyadhaH || 1\,150\.16|| shleShmAvR^itamukhashrotraH kruddhagandhavahArditaH | UrdhvaM samIkShate bhrAntamakShiNI paritaH kShipan || 1\,150\.17|| marmasu chChidyamAneShu paridevI niruddhavAk | ete sidhyeyuravyaktAH vyaktAH prANaharA dhruvam || 1\,150\.18|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shvAsanidAnA nAma pa~nchAshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 151 dhanvantariruvAcha | hikrAroganidAna~ncha vakShye sushruta ! tachChR^iNu | shvAsaikahetuH prAgrUpaM saMkhyA prakR^itisaMshrayA || 1\,151\.1|| hikrA bhakShyodbhavA kShudrA yamalA mahatIti cha | gambhIrA cha maruttatra tvarayAyuktisevitaiH || 1\,151\.2|| rUkShatIkShNakharAshAntairannapAnaiH prapIDitaH | karoti hikrAM shvasanaH mandashabdAM kShudhAnugAm || 1\,151\.3|| samaM sandhyAnnapAnena yA prayAti cha sAnnajA | AyAsAtpavanaH kruddhaH kShudrAM hikrAM pravartayet || 1\,151\.4|| jatrumUlAtparisR^itA mandavegavantI hi sA | vR^iddhimAyAsato yAti bhuktamAtre cha mArdabam || 1\,151\.5|| chireNa yamalairvegairyA hikrA sampravartate | pariNAmAnmukhe vR^iddhiM pariNAme cha gachChati || 1\,151\.6|| kampayantI shiro grIvAM yamalAM tAM vinirdishet | pralApachChardyatIsAranetraviplutajR^imbhitA || 1\,151\.7|| yamalA veginI hikrA pariNAmavatI cha sA | dhvastabhrUsha~Nkhayugmasya shrutiviplutachakShuShaH || 1\,151\.8|| stambhayantI tanuM vAchaM smR^itiM saMj~nAM cha mu~nchatI | tudantI mArgamANasya kurvatI marmaghaTTanam || 1\,151\.9|| pR^iShThato namanaM sArShyaM mahAhikrA pravartate | mahAshUlA mahAshabdA mahAvegA mahAbalA || 1\,151\.10|| pakrAshayAchcha nAbhervA pUrvavatsA pravartate || 1\,151\.11|| tadrUpA sA mahatkuryA~njR^imbhaNAM gaprasAraNam | gambhIreNa nidAnena gambhIrA tu susAdhayet || 1\,151\.12|| Adye dve varjayedanye sarvali~NgAM cha veginIm | sarvasya saMchitAmasya sthavirasya vyavAyinaH || 1\,151\.13|| vyAdhibhiH kShINadehasya bhaktachChedakR^ishasya cha | sarve.api rogA nAshAya na tvevaM shAghrakAriNaH || 1\,151\.14|| hikrAshvAsau yathA tau hi mR^ityukAle kR^itAlayau || 1\,151\.15|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe hikrAnidAnA nAmaikapa~nchAshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 152 dhanvantariruvAcha | athAto yakShmarogasya nidAnaM pravadAmyaham | anekarogAnugato bahurogapurogamaH || 1\,152\.1|| rAjayakShmA kShayaH shoSho rogarADiti kathyate | nakShatrANAM dvijAnA~ncha rAj~no.abhUdyadayaM purA || 1\,152\.2|| yachcha rAjA cha yakShmA cha rAjayakShmA tato mataH | dehauShadhakShayakR^iteH kShayastatsambhavAchcha saH || 1\,152\.3|| rasAdishoShaNAchChoSho rogarADiti rAjavat | sAhasaM vegasaMrodhaH shukraujaH snehasaMkShayaH || 1\,152\.4|| annapAnavidhityAgashchatvArastasyahetavaH | tairudIrNo.anilaH pittaM vyarthaM chodIrya sarvataH || 1\,152\.5|| sharirasandhimAvishya tAH shirAH pratipIDayan | mukhAni srotasAM ruddhvA tathaivAtivisR^ijya vA || 1\,152\.6|| madhyamUrdhvamadhastiryagavyathAM sa~njanayeddhR^idaH | rUpaM bhaviShyatastasya pratishyAyo bhR^ishaM jvaraH || 1\,152\.7|| praseko mukhamAdhuryaM mArdavaM vahnide hayoH | laulyabhAvo.annapAnAdau shuchAvashuchivIkShaNam || 1\,152\.8|| makShikAtR^iNakeshAdipAtaH prAyo.annapAnayoH | hR^illAsashChardiraruchirasnAte.api balakShayaH || 1\,152\.9|| pANyoruvakShaH pAdAsyakukShyakShNoratishuklatA | bAhvoH pratodo jihvAyAH kAye baibhatsyadarshanam || 1\,152\.10|| strImadyamAMsapriyatA ghR^iNitA mUrdhaguNThanam | nakhakeshAsthivR^iddhishcha svapne chAbhibhavo bhavet || 1\,152\.11|| patanaM kR^ikalAsAhikapishvApadapakShibhiH | keshAsthituShabhasmAditarau samadhirohaNam || 1\,152\.12|| shUnyAnAM grAmadeshAnAM darshanaM shuShyato.ambhasaH | jyotirdivi davAgnInAM jvalatAM cha mahIruhAm || 1\,152\.13|| pInasashvAsakAsaM cha svaramUrdharujo.aruchiH | UrdhvaniH shvAsasaMshoShAvadhashChardishcha koShThage || 1\,152\.14|| sthite pArshve cha rugbodhe sandhisthe bhavati jvaraH | rUpANyaikAdashaitAni jAyante rAjayakShmaNaH || 1\,152\.15|| teShAmupadravAnvidyAtkaNThadhvaMsakarI rujAH | jR^imbhA~NgamardaniShThIvavahnimAndyAsyapUtitA || 1\,152\.16|| tatra vAtAchChiraH pArshvashUlanaM sAMgamardanam | kaNTharodhaH svarabhraMshaH pittAtpAdAMsapANiShu || 1\,152\.17|| dAho.atisAro.asR^ikChardirmukhagandho jvaro madaH | kaphAdarochakachChardikAsA ardhvAM gagauravam || 1\,152\.18|| prasekaH pInasaH shvAsaH svarabhedo.alpavahnitA | doShairmandAnalatvena shothalepakapholbaNaiH || 1\,152\.19|| srotomukheShu ruddheShu dhAtuShu svalpakeShu cha | vidAho manasaH sthAne bhavantyanye hyupadravAH || 1\,152\.20|| pachyate koShTha evAnnamamlayuktai rasairyutam | prAyo.asya kShayabhAgAnAM naivAnnaM chA~NgapuShTaye || 1\,152\.21|| raso hyasya na raktAya mAMsAya kurute tu tat | upaShTabdhaH samantAchcha kevalaM vartate kShayI || 1\,152\.22|| li~NgeShvalpeShvatikShINaM vyAdhau ShaTkaraNakShayam | varjayetsAdhayedeva sarveShvapi tato.anyathA || 1\,152\.23|| doShairvyastaiH samastaishcha kShayAtsarvasya medasaH | svarabhedo bhavettasya kShAmo rUkShashchalaH svaraH || 1\,152\.24|| shukavarNAbhakaNThatvaM snigdhoShNopashamo.anilAt | pittAttAlugale dAhaH shoSho bhavati santatam || 1\,152\.25|| limpanniva kaphaiH kaNThaM mukhaM ghuraghurAyate | svayaM viruddhaiH sarvaistu sarvAli~NgaiH kShayo bhavet || 1\,152\.26|| dhUmAyatIva chAtyarthamudeti shleShmalakShaNam | kR^ichChrasAdhyAH kShayAshchAtra sarvairalpa~ncha varjayet || 1\,152\.27|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yakShmanidAnA nAma dvipa~nchAshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 153 dhanvantarirudAcha | arochakanidAnte vakShye.ahaM sushrutAdhunA | arochako bhaveddoShairjihvAhR^idayasaMshrayaiH || 1\,153\.1|| sannipAtena manasaH santApena cha pa~nchamaH | kaShAyatiktamadhuraM vAtAdiShu mukhaM kramAt || 1\,153\.2|| sarvaM vItarasaM shokakrodhAdiShu yathA manaH | ChardidoShaiH pR^ithaksarvairduShTairanyaishcha pa~nchamaH || 1\,153\.3|| udAno.adhikR^itAndoShAnsarvaM sandhyarhamasyati | Ashu klesho.asya lAvaNyaprasekAruchayaH kramAt || 1\,153\.4|| nAbhipR^iShThaM rujatyAshu pArshve chAhAramutkShipet | tato vichChrinnalpAlpakaShAyaM phenilaM vamet || 1\,153\.5|| shabdodgarayutaH kR^ichChramanukR^ichChreNa vegavat | kAsAsyashoShakaM vAtAtsvarapIDAsamanvitam || 1\,153\.6|| pittAtkShArodakanibhaM dhUmraM haritapItakam | sAsR^igamlaM kaTutiktaM tR^iNmUrChAdAhapAkavat || 1\,153\.7|| kaphAtsnigdhaM ghanaM pItaM shleShmatastu samAkShikam | madhuraM lavaNaM bhUri prasaktaM lomaharShaNam || 1\,153\.8|| makhashvayathumAdhuryatandrAhR^illAsakAsavAn | sarvairli~NgaiH samApannastyAjyo bhavati sarvathA || 1\,153\.9|| sarvaM yasya cha vidviShTaM darshanashravaNAdibhiH | vAtAdinaiva saMkruddhakR^imiduShTAnnaje gade | shUlavepatuhR^illAso visheShAtkR^imije bhavet || 1\,153\.10|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe .arochakanidAnA nAma tripa~nchAshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 154 dhanvantariruvAcha | hR^idrogAdinidAnaM te vakShye.ahaM sushrutAdhunA | kR^imihR^idrogali~Ngaishcha smR^itAH pa~ncha tu hR^idgatAH || 1\,154\.1|| vAtena shUnyAtAtyarthaM bhujyate rorudIti cha | bhidyate shuShyate stabdhaM hR^idayaM shUnyatA bhramaH || 1\,154\.2|| akasmAddInatA shoko bhayaM shabde.asaiShNutA | vepathurvepanAnmohaH shvAsarodho.alpanidratA || 1\,154\.3|| pittAttR^iShNA shramo dAho svedo.amlakaphajaH kramaH | ChardanaM hyamlapittasya dhUmakalpitako jvaraH || 1\,154\.4|| shleShmaNA hR^idayaM stabdhaM bhArikaM sAshmagarbhavat | kAsAsthisAdaniShThIvanidrAlasyAruchijvarAH || 1\,154\.5|| hR^idroge hi tribhirdeShaiH kR^imibhiH shyAvanetratA | tamaH pravesho hR^illAsaH shothaH kaNDUH kaphastrutiH || 1\,154\.6|| hR^idayaM satataM chAtra krakacheneva dIryate | chikitsadAmayaM (raM) ghoraM tachChIghraM shIghramAriNam || 1\,154\.7|| vAtAtpittAtkaphAttR^iShNA sannipAtAdbalakShayaH | ShaShThI syAdupasargAchcha vAtapitte cha kAraNam || 1\,154\.8|| sarveShu tatprakopo hi samyagdhAtuprashoShaNAt | sarvadehabhrAmotkampatApahR^iddAhamohakR^it || 1\,154\.9|| jihvAmUlagalaklomatAlutoyavahAH shirAH | saMshoShya tR^iShNA jAyante tAsAM sAmAnyalakShaNam || 1\,154\.10|| mukhashoSho jalAtR^iptirannadveShaH svarakShayaH | kaNThoShThatAlukArkashyAjjihvAniShkramaNe klamaH || 1\,154\.11|| pralApashchittavibhraMsho hyudgarADhyastathAmayaH | mArutAtkShAmatAdainyaM sha~Nkhabhe (to) daH shiraubhramaH || 1\,154\.12|| gandhAj~nAnAsyavairasyashrutinidrAbalakShayAH | shItAmlaphenavR^iddhishcha pittAnmUrChAsyatiktatA || 1\,154\.13|| raktekShaNatvaM satataM shoSho dAho.atidhUmakaH | kapho rasAdvikupitastoyavAhiShu mArutaH || 1\,154\.14|| srotastu sakaphaM tena pa~NkavachChoShyate tataH | shUkairivAchitaH kaNTho nidrA madhuravakratA || 1\,154\.15|| AdhmAnaM shiraso jADyaM staimityachChardyarochakam | AlasyamavipAka~ncha yaH sa syAtsarvalakShaNaH || 1\,154\.16|| AmodbhavAchcha raktasya saMrodhAdvAtapittatA | uShNAkrAntasya sahasA shItAmbho bhajatastR^iShA || 1\,154\.17|| uShNAdUrdhvaM gataH koShThaM kuryAdvai pittajaivasA | yA cha pAnAtipAnotthA tIkShNAgre snehapAkajA || 1\,154\.18|| snigdhakaTvamlalavaNabhojanena kaphodbhavA | tR^iShNArasakShayoktena lakShaNena kShayAtmikA || 1\,154\.19|| shoShamohajvarAdyanyadIrgharogopasargataH | yA tR^iShNA jAyate tIvrA sopasargAtmikA smR^itA || 1\,154\.20|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe AmlapittanidAnA nAma chatuH pa~nchAshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 155 dhanvantariruvAcha | vakShye madAtyayAdeshcha nidAnaM munibhAShitam | tIkShNAmlarUkShasUkShmAmlavyavAyAsukaraM laghu || 1\,155\.1|| vikAshi vishadaM madyaM medaso.asmAdviparyayaH | tIkShNodayAshcha divyuktAshchittopaplavino guNAH || 1\,155\.2|| jIvitAntAH prajAyante viSheNotkarShavartinA | tIkShNAdibhirguNairmadyaM mAndyadInojaso guNAn || 1\,155\.3|| dashabhirguNaiH saMkShomyaM cheto nayati chAkriyam | Adye made dvitIye.api prama (mo) dAyatane sthitaH || 1\,155\.4|| durvikalpahato mUDhaH sukhamityabhimuchyate | madhyamottamayoH sandhiM prApya rAjAsano madaH || 1\,155\.5|| nira~Nkusha iva vyAlo na ki~nchinnAcharettataH | iyaM bhUmiravAchyAnAM dauH shIlasyedamAspadam || 1\,155\.6|| eko.ayaM bahumArgAyAH durgar(ma) terdarshakaH param | nishcheShTaH sannavAkShete tR^itIye.atra made sthitaH || 1\,155\.7|| maraNAdapi pApAtmA gataH pApatarAM dashAm | dharmAdharmaM sukhaM duHkhaM mAnAnarthaM hitAhitam || 1\,155\.8|| na veda shIkamohArtaM shoSha (ka) mohAdisaMyutaH | sonmAdabhramamUrChAyAM sApasmAraH patatyadhaH || 1\,155\.9|| nAti mAdyanti balinaH kR^itAhArA mahAshanAH | vAtAtpittAtkaphAtsarvairbhavedrogo madAtyayaH || 1\,155\.10|| sAmAnyalakShaNaM teShAM pramoho hR^idayavyathA | vibhedaM prasabhaM tR^iShNA saumyo glAnirjvaro.aruchiH || 1\,155\.11|| purovibandhastimiraM kAsaH shvAsaH prajAgaraH | svedo.atimAtraM viShTambhaH shvayathushchittavibhramaH || 1\,155\.12|| svapnenevAbhibhavati na choktashcha sa bhAShateH | pittAddAhajvaraH svedo moho nityaM cha vibhramaH || 1\,155\.13|| shleShmaNashChardirhR^illAso nidrA chodaragauravam | sarvaje sarvali~NgatvaM j~nAtvA madyaM pibettu yaH || 1\,155\.14|| sahasA ruchiraM chAnyataradhvaMsakashoShiNau | bhavetAM?mArutAtkaShTAdbhavetta sya visheShataH || 1\,155\.15|| dhvaMsakashleShmaniShThivAH kaNThashoSho.atinidratA | shabdAsahatvaM tachchittavikShepo.a~Nge hi vAtaruk || 1\,155\.16|| hR^itkaNTharogaH samohaH shvAsatR^iShNAvamijvarAH | nivartedyastu madyebhyo jitAtmA buddhipUrvakR^it || 1\,155\.17|| vikAraiH klishyate jAtu na sa sharIramAnasaH | rajomohahitAhArapAsya syustrayo gadAH || 1\,155\.18|| vasAsR^ikkledanAvAhisrotorodhaH sudbhavAH | madamUrChApasaMnyAsA yathottarabalodbhavAH || 1\,155\.19|| mado.atra doShaiH sarvaistu raktamadyaviShairapi | shaktyAnantyAdgatAbhAsashchalashChalitaveShTitaH || 1\,155\.20|| rUkShashyAmAruNatanurmadye vAtodbhave bhavet | pittena krodhano raktapItAbhaH kalahapriyaH || 1\,155\.21|| svapne.asambaddhavAkyAdiH kaphAddhyAnaparo hi saH | sarvotthasannipAtena raktastambhA~NgadUShaNam || 1\,155\.22|| pittali~NgatvamAdyena vikR^itehA svarAj~natA | visatkampotinidrA cha sarvebhyo.abhyadhikaM shramaH || 1\,155\.23|| lakShayellakShaNotkarShAdvAtAdI~nChoNitAdiShu | aruNaM nIlakR^iShNaM vA sampravishyanvishettamaH || 1\,155\.24|| shIghraM cha pratibudhyeta hR^itpIDA vepathurbhramaH | kAsaH shyAvAruNA chChAyA mUrChAyAM mArutAtmakaH || 1\,155\.25|| pittena raktaM pItaM vA nabhaH pashyanvishettamaH | vibudhyeta cha sasvedo dAhatR^iShNopapIDitaH || 1\,155\.26|| bhinnavatpItanIlAbho raktanIlAkulekShaNaH | kaphena meghasaMkAshaM pashyatyAkAshamAvishet || 1\,155\.27|| tamashchirAchcha budhye hR^iduraH suprasekavAn | gurubhistimitai (rai) ra~Nge rAjadharmAvabandhAn(vat) || 1\,155\.28|| sarvAkR^itistribhirdeShairapasmAra ivAparaH | pAtayatyAshu nishcheShTaM vinA bIbhatsacheShTitaiH || 1\,155\.29|| doShaistu madamUrChAyAM kR^itavegeShu dehinAm | svayamevopashAmyanti saMnyAsenauShadhairnivA || 1\,155\.30|| vAgdehamanasAM cheShTAmAkShipyAtibalAbalAH | sasanyAsaM nipatitAH prANAghAtanasaMshrayAH || 1\,155\.31|| bhavanti tena puruShAH kAShThabhUtA mR^itopamAH | mriyeta shIghraM shIghraM chechchikitsA na prayujyate || 1\,155\.32|| agAdhe grAhabahule salilaugha ivArNave | saMnyAse vinimajjantaM naramAshu nivartayet || 1\,155\.33|| madamAnaroShatoSha pravR^ittibhiritastataH | yuktAyuktaM cha samaM yuktiM yu~Nkte na madyena || 1\,155\.34|| balakAsadeshapAtraM prakR^itisahatAmathavA vayAMsi? | pravibhajjyAttanurUpaM pibati tataH pibatyamR^ita || 1\,155\.35|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe madAtyayAdinidAnaM nAma pa~nchapa~nchAshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 156 dhanvantariruvAcha | athArshasAM nidAnaM cha vyAkhyAsyami cha sushruta ! | sarvadA prANinAM mAMse kIlakAH prabhavanti ye || 1\,156\.1|| arshAMsi tasmAduchyante gudamArganirodhanAt | doShastva~NmAMsamedAMsi sandUShya vividhAkR^itIn || 1\,156\.2|| mAMsAMkurAnapAnAdau kurvantyarshAMsi tA~njaguH | sahajanmAntarotthena bhedo dvedhA samAsataH || 1\,156\.3|| shuShkAgrAvAvibhedAshcha gudasthAnAnusaMshrayAH | ardhapa~nchA~NgulistasmiMstisro.aghyardhA~NgulisthitAH || 1\,156\.4|| bAlyapravAhiNI tAsAmantramadhye visarjinI | bAhyAsaMvaraNe tasyA gudAdau bahira~Ngule || 1\,156\.5|| sArdhA~NgulapramANena romANyatra tataH param | tatra hetuH sahotthAnAM bAlye bIjopataptatA || 1\,156\.6|| arshasAM bIjasR^iShTistu mAtApitrapachArataH | devatAnAM prakope hi sAnnipAtasya chAnyataH || 1\,156\.7|| asAdhyA evamAkhyAtAH sarve rogAH kulodbhavAH | sahajAni visheSheNa rUkShadurdarshanAni tu || 1\,156\.8|| antarmukhAni pANDUni dAruNopadravANi cha | yojyAni cha pR^ithogdoShasaMsarganichayAtsvataH || 1\,156\.9|| shuShkANi vAtashleShmabhyAmArdrANi tvasya pittataH | doShaprakopahetustu prAguktevastrasAdini || 1\,156\.10|| agnau male.atinichite punashchAyaM (ti) vyavAyataH | pAnasaMkShobhaviShamakaThinakShudrakAshanAt || 1\,156\.11|| bastinetragalauShThotthatalabhedAdighaTTanAt | bhR^ishashItAmbusaMsparshapratatAtipravAhaNAt || 1\,156\.12|| gatamUtrashakR^idvegadhAraNAttadudIraNAt | jugupsAtIsArameva grahaNI so.apyupadravaH || 1\,156\.13|| karShaNAdviShamAdeshchacheShTAbhyo yoShitAM punaH | AmagarbhaprapatanAdgarbhavR^iddhiprapIDanAt || 1\,156\.14|| IdR^ishaishchAparairvAyurapAnaH kupito male | pAyorvalIShu sadravR^ittibhAsvanniH pUrNamUrtiShu || 1\,156\.15|| jAyante.arshAMsitu tatpUrvaM lakShaNaM vahnimandatA | viShTambhaH sAsthisadanaM piNDi (ShTa) kodveShTanaM bhramaH || 1\,156\.16|| sAndrotthonetrayoH shothaH shakR^idbhavedo.atha vA grahaH | mArutaH purato mUDhaH prAyo nAbheradhashcharan || 1\,156\.17|| saraktaH parikR^intaMshcha kR^ichChrAdAku~nchati shvasan | antrakUjanamATopaH kShAritodgArabhUritA || 1\,156\.18|| prabhUtamUtramalpA viDashraddhA dhUmrakoShThakaH | shiraH pR^iShThorasAM shUlamAlasyaM bhinnavarchasam || 1\,156\.19|| indriyArtheShu laulyaM cha krodho duHkhopachArataH | Asha~NkA grahaNI shothaH pANDugulmodareShu cha || 1\,156\.20|| etAnyeva vivardhante jAteShvahatanAmasu | nivartamAno mAno hi tairadhomArgarodhataH || 1\,156\.21|| kShobhayedanilAnanyAnsarvendriyasharIgAn | tathA mUtrashakR^itpittakaphAnvAyushcha shoShayan || 1\,156\.22|| muShNAtyagniM tataH sarve bhavanti prAyasho.arshasaH | kR^isho bhR^ishaM hatotsAho dInaH kShAmo.atha niShprabhaH || 1\,156\.23|| asArI vigatachChAyo jantudagdha ivadruma | kR^ichChrairugradravairgrasto yakShmoktairmarmapIDanaiH || 1\,156\.24|| tathA kAshapipAsAsyavairasyashvAsapInasaiH | klamA~Ngabha~NgavamathukShavathushvayathujvaraiH || 1\,156\.25|| klaibyabAdhiryastaimityasharkarAparipIDitaH | kShAmo bhinnasvaro dhyAyanmuhuH ShThIvannarochakI || 1\,156\.26|| sarvaparvAsthihR^innAbhIpAyuva~NkShaNashUlavAn | gudenastravatA pittaM balAkodarasannibham || 1\,156\.27|| vishuShkaM chaiva muktAgraM pakvAmaM chAntarAntaram | pANDupittaM haridrAktaM pichChilaM chopaveshyate || 1\,156\.28|| gudA~NkurA bahvanilAH shuShkAshchimachimAnvitAH | pInA~NgArAruNAH stabdhA viShamAH paruShAkarAH || 1\,156\.29|| mitho visadR^isha vakrAstIkShNA visphuTi(ri) tAnanAH | shimbIkharjR^irakarkandhUkArpAsaphalasannibhAH || 1\,156\.30|| kechitkadambapuShpAbhAH kechitsiddhArthakopamAH | shiraH pArshvAMsaja~Nghoruva~NkShaNAdyadhikavyathAH || 1\,156\.31|| kShavathUdgAraviShTambhahR^idgahArochakapradAH | kAsashvAsAgnivaiShamyakarNanAdabhramAvahAH || 1\,156\.32|| tairArto grathitaM stokaM sashabdaM sapravAhikam | rukphenapichChAnugataM vibaddhamupaveshyate || 1\,156\.33|| kR^iShNatvagbaddhaviNmUtranetravaktrashcha jAyate | gulmaplIhodarAShThIlAsaMbhavastasya chaiva hi || 1\,156\.34|| pittottarA nIlamukhA raktapItAsitaprabhAH | tanvagrastrAviNo vishrAstanavo mR^idavaH shlathAH || 1\,156\.35|| shukajihvA yakR^itkhaNDajalaukAvaktrasannibhAH | dAhasho (Sha) kajvarasvedatR^iNmUrChAruchimohadAH || 1\,156\.36|| soShmANo dravanIloShNapItaraktAmavarchasaH | yavamadhyA haritpItahAridratva~NnakhAdayaH || 1\,156\.37|| shleShmolbaNA mahAmUlA ghanA mandarujaH sitAH | utsannopachitasnigdhastabdhavR^ittagurusthirAH || 1\,156\.38|| pichChilAH stimitAH shlakShNAH kaNDvADhyAH sparshanapriyAH | karIrapanasAsthyAbhAstathA gostanasannibhAH || 1\,156\.39|| va~NkShaNAnAhinaH puyubastinAbhivikartanAH | sakAshashvAsahR^illAsaprasekAruchipInasAH || 1\,156\.40|| mahakR^ichChrashirojADyashishirakShArakAriNaH | klaibyAgnimArdavachChardyatIsArAdivikAradAH || 1\,156\.41|| vasAbhasakaphaprAjyapurIShAsR^ikpravAhikAH | na stravanti na bhidyante pANDusnigdhatvagAdayaH || 1\,156\.42|| saMsR^iShTali~NgatsaMsarganichayAtsarvalakShaNAH | raktolbaNA gude kIlAH pItAkR^itisamanvitAH || 1\,156\.43|| vaTaprasehasadR^ishAH gu~njAvidrumasannibhAH | te.atyarthaM duShTamuShNaM cha gADhaviShTaMbhapIDitAH || 1\,156\.44|| stravanti sahasA raktaM tasya chAtipravR^ittitaH | kekAbhaH pIDyate duHkhaiH shoNitakShayasambhavaiH || 1\,156\.45|| hInavarNabalotsAho hataujAH kaluShendriyaH | mudgakodravajaMbIrakarIrachaNakAdibhiH || 1\,156\.46|| rUkShaiH saMgrAhibhirvAyurviTsthAne kupito balI | adhovahAni srotAMsi saMrudhyAdhaH prashoShayan || 1\,156\.47|| purIShaM vAtaviShNUtrasaMgaM kurvIta dAruNam? | tena tIvrA rujA koShThapR^iShThahR^itpArshvagA bhavet || 1\,156\.48|| AdhmAnamudare viShThA hR^illAsaparikartane | bastau cha sutarAM shUlo gaNDashvayathusaMbhavaH || 1\,156\.49|| pavanasyordhvagAmitvAttatashChardyaruchijvarAH | hR^idrogagrahaNIdoShamUtrasaMgapravAhikAH || 1\,156\.50|| bAdhiryAtishiraH shvAsashirorukkAshapInasAH? | manovikArastR^iTshvAsapittagulmodarAdayaH || 1\,156\.51|| ete cha vAtajA rogA jAyante bhR^ishadAruNAH | durnAmAmR^ityUdAvartaparamo.ayamupadravaH || 1\,156\.52|| vAtAbhibhUtakoShThAnAM tairvinApi vijAyate | sahajAni tu doShANi yAni chAbhyantare valau || 1\,156\.53|| sthitAni tAnyasAdhyAni yApyante.agnibalAdibhiH | dvandvajAni dvitIyAyAM valA yAnyAshritAni cha || 1\,156\.54|| kR^ichChrasAdhyAni tAnyAhuH parisaMvatsarANi cha | bAhyAyAM tu valau jAtAnyekadoSholbaNAni cha || 1\,156\.55|| arshAMsi sukhasAdhyAni na chirotpattikAni cha | meDhrAdiShvapi vakShyante yathAsvaM nAbhijAni tu || 1\,156\.56|| gaNDUpadasya rUpANi pichChilAni mR^idUni cha | vyAno gR^ihItvA shleShmANaM karotyarshastvacho bahiH || 1\,156\.57|| kIlopamaM sthirakharaM charmakIlaM cha tadviduH | vAtena todaH pAruShyaM pittAdasitavaktratA || 1\,156\.58|| shleShmaNaH snigdhatA tasya grathitatvaM savarNatA | arshasAM prashame yatnamAshu kurvIta buddhimAn | tAnyAshu hi gadandhA (kAr) yya kuryurbaddhagudodaram || 1\,156\.59|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe rashonidAnA nAma ShaTpa~nchAshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 157 dhanvantariruvAcha | atIsAragrahaNyoshcha nidAnaM vachmi sushruta | doShairvyastaiH samastaishcha bhayAchChokAchcha ShaDvidhaH || 1\,157\.1|| atIsAraH sa sutarAM jAyate.atyambupAnataH | vishuShkAnnavasAsnehatilapiShTavirUDhakaiH || 1\,157\.2|| madyarUkShAtimAtrAdirasAtisnehavibhramAt | kR^imighoShavirodhAchcha tadvidheH kupitAnilaH || 1\,157\.3|| vistraMsayatyadhovAtaM hatvA tenaiva chAnalam | vyApAryAnnashakR^itkoShThapurIShadravatAdayaH || 1\,157\.4|| prakalpate.atIsArasya lakShaNaM tasya bhAvinaH | bhedo hR^idgudakoShTheShu gAtrasvedo malagrahaH || 1\,157\.5|| AdhmAnamavipAkashcha tatra vAtena vijvaram | alpAlpaM shabdashUnyADhyaM viru (ba)ddhamupaveshyate || 1\,157\.6|| rUkShaM saphenamachChaM cha gR^ihItaM va muhurmuhuH | tathAdagdhagadAbhAsaM pichChilaM parikartayan || 1\,157\.7|| sashuShkabhraShTapAyushcha hR^iShTaromA vinishvasan | pittena pItamashitaM hAridraM shAdvalaprabham || 1\,157\.8|| saraktamatidurgandhaM tR^iNmUrChAsvedadAhavAn | sashUlapAyusantApapAkavA~nChleShmaNA ghanam || 1\,157\.9|| pichChilaM tatrAnusAramalpAlpaM sapravAhikam | saromaharpaH seklesho gurubastigudodaraH || 1\,157\.10|| kR^ite.apyakR^itasa~Ngashcha sarvAtmA sarvalakShaNaH | bhayena kShubhite chitte shAyite drAvayetsa (chCha) kR^it || 1\,157\.11|| vAyustato nivAryeta kShipramuShNaM dravaM plavam | vAtapitte samaM li~NgamAhustadvachcha shokataH || 1\,157\.12|| atIsAraH samAsena dvedhA sAmo nirAmakaH | sAsR^igjAtaM rasadrogo gauravAdapsu mu~nchati? | shakR^iddurgandhamATopaviShTambhArtiprasekinaH || 1\,157\.13|| viparIto nirAmastu kaphAtko.api na majjati | atIsAreShu yo nAti yatnavAngrahaNIgadaH || 1\,157\.14|| tasya syAdagninirvANakAryairatyarthasa~nchitaiH | sAmaM shakR^innirAmaM vA jIrNaM yenAtisAryate || 1\,157\.15|| so.atisAro.atisaraNA dAshukArIH svabhAvataH | sAmaMshIrNamajIrNena jIrNe pakvaM tu naiva cha || 1\,157\.16|| chirakR^idgrahaNIdoShaH sa~nchayAMshchopaveshayet | akasmAdvArasurvedhamakasmAtsandhinImuhuH? | sa chaturdhA pR^ithagdoShaiH sannipAtAchcha jAyate || 1\,157\.17|| prAgrUpA~Ngasya sadanaM chirAtpavana alpakaH | praseko vaktravairasyamaruchistR^iTshramobhramaH || 1\,157\.18|| Aba (na) ddhodaratA ChardiH karNake.apyanukUjakam | sAmAnyalakShaNaM kArshyaM vamaka stamako jvaraH || 1\,157\.19|| mUrChA shiroruviShTambhaH shvayathuH karapAdayoH | tandrAnilAttAlushoShastimiraM karNayoH svanaH || 1\,157\.20|| pArshvoruva~NkShaNagrIvArujA tIkShNaviShUchikA | rugNeShu vR^iddhiH sarvaShu kShuttR^iShNAparihartrikA || 1\,157\.21|| jIrNejIryati chAdhmAnaM bhukte svAsthyaM samashnute | vAtAddhR^idrogagulmArshaHplIhapANDurasha~NkitAH || 1\,157\.22|| chirAdduHkhaM dravaM shuShkaM tundAraM shabdaphenavat | punaH punaH sR^ijedvarchaM pAyuruchChvAsakAsavAn || 1\,157\.23|| pItena pItanIlAbhaM pItAbhaM sR^ijati dravam | pUtyamlodgArahR^itkaNThadAhAruchitR^iDarditaH || 1\,157\.24|| shleShmaNA pachyate duHkhe manashChardirarochakaH | AsyopadAhaniShThIvakAsahR^illAsapInasAH || 1\,157\.25|| hR^idayaM manyate styAnamudaraM stimitaM guru | udgAro duShTamadhuraH sadanaM sapraharShaNam || 1\,157\.26|| sambhinnashleShmasaMshliShTaguruchAmlaiH (varchaH) pravartacham | akR^ishasyApi daurbalyaM sarvaje sarvadarshanam || 1\,157\.27|| vibhAge.a~Ngasya ye proktA pipAsAdyAstrayo malAH | te.apyasya grahaNIdoShAH samanteShvasti kAraNam || 1\,157\.28|| vAtavyAdhyashmarIkuShThamehodarabhagandaram | arshAMsi grahaNItyaShTau mahArogAH sudustarAH || 1\,157\.29|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe tisAranidAna nAma sapta~nchAshaduttarashatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 158 dhanvantariruvAcha | athAto mUtraghAtasya nidAnaM shR^iNu sushruta | bastibastishiromeDhrakaTIvR^iShaNapAyu cha || 1\,158\.1|| ekasaMvahanAH proktA gudAsthivivarAshrayAH | adhomukho.api bastirhi mUtravAhishirAmukhaiH || 1\,158\.2|| pArshvebhyaH pUryate shlakShNai (sUkShmaiH) syandamAnairanAratam | taistaireva pravishyaivandoShAnkuvanti viMshatim || 1\,158\.3|| mUtrAghAtaH pramehashcha kR^ichChrAnmarma samAshrayet | bastiva~NkShaNameDhrArtiyuktolpAlpaM muhurmuhuH || 1\,158\.4|| mUtrANyAvAtaje kR^ichChrapItte pItaM sadAharuk | raktaM vA kaphajo bastimeDhragauravashothavAn || 1\,158\.5|| sapichChaM saniruddhaM cha sarvaiH sarvAtmakaM malaiH | yadA vAyurmukhaM bastervyAvartya pArishoShayan || 1\,158\.6|| mUtraM sapittaM sakaphaM sashukraM vA tadA kramAt | saMjAyate.ashmarI ghorA pittaM goriva rochanA || 1\,158\.7|| shleShmAshrayA cha sarvA syAdathAsyAH pUrvalakShaNam | bastyAdhmAnaM tadAsannadeshohi parito.atiruk || 1\,158\.8|| bastau cha mUtrasa~NgitvaM mUtrakR^ichChraM jvaro.aruchiH | sAmAnyali~NgaM ru~NnAbhisIvanIbastimUrdhasu || 1\,158\.9|| vistIrNavA saM mUtraM syAttathA mArganirodhane | baddhaM baddhvA sukhaM mehedachChaM gomedakopamam || 1\,158\.10|| tatsaMkShobhAdbhavetsAsR^i~NmAMsamadhvani rugbhavet | tatra bAtAbhisR^ityArtodantAnkhAdati vepate || 1\,158\.11|| gR^ihNAti mehanaM nAbhiM pIDayatyatilakShaNam | sAnilaM mu~nchati shakR^inmuhurmehati bindushaH || 1\,158\.12|| shyAmarUkShAshmarI chAsya syAchchitA kaNTakairiva | pittena dahyate bastiH pachyamAna ivoShNavAn || 1\,158\.13|| bhallAtakAsthisaMsthAnA raktA pItA sitAshmarA | bastirnistudyata iva shleShmaNA shItalo guruH || 1\,158\.14|| ashmarI mahatI shlakShNA madhuvarNAtha vA sitA | etA bhavanti bAlanAM teShAmeva cha bhUyasAm || 1\,158\.15|| AshayopachayAlpatvAdgahaNAharaNe sukhI | sukrAshmarI tu mahatI jAyate shukradhAraNAt || 1\,158\.16|| sthAnachyutamabhuktaM vA aNDayorantare.anilaH | shoShayatyupasaMgR^ihya shukraM tachChukramashmarI || 1\,158\.17|| bastirukkR^ichChramUtratvaM shuklA shvayathukAriNI | tasyAmutpannamAtrAyAM shuShkametya vilIyate || 1\,158\.18|| pIDite jvarakAse.asminnashmaryeva cha sharkarA | asau vA vAyunA bhinnA sA tvasminnamulomage || 1\,158\.19|| nireti saha mUtreNa pratilome vipachyate | mUtrasaMdhAraNaM kuryAtkruddho bastermukhe marut || 1\,158\.20|| mUtrasa~NgaM rujaM kaNDUM kadAchichcha suvAmataH | prachChAdya bastimuddhR^itya garmAntaM sthUlaviplutAm || 1\,158\.21|| karoti tatra rugdAhaM spandanodveShTanAni cha | bindushashcha pravarteta mUtraM bastau tu pIDite || 1\,158\.22|| dhArAvarodhashchApyeSha vAtabastiriti smR^itaH | dustaro dustarataro dvitIyaH prabalo.anilaH || 1\,158\.23|| shakR^ipmArgasya basteshcha vAyurantaramAshritaH | aShThIlAbhaM ghanaM granthiM karotyacha (ba) lamunnatam || 1\,158\.24|| vAtAShThIleti sAtmAnaM viShNUtrAnila (ti) sargakR^it | viguNaH kuNDalIbhUto bastau tIvravyathonilaH || 1\,158\.25|| Abadhya mUtraM bhramati saMstambhodveShTagauravam | mUtramalpAlpamathavA vimu~nchati sakR^itsakR^it || 1\,158\.26|| vAtakuNDaliketyeva mUtraM tu vidhR^ite.achiram | na nireti niruddhaM vA mUtrAtItaM tadalparuk || 1\,158\.27|| vidhAraNAtpratihataM vAtAdAvartitaM yadA | nAbheradhastAdudaraM mUtramApUrayettadA || 1\,158\.28|| kuryAttIvrarugAdhmAnamashaktiM malasaMgraham | tanmUtraM jATharachChidravaiguNyenAnilena vA || 1\,158\.29|| AkShiptamalpamUtrasya vastau nAbhau cha vA male | sthitvA plavechChanaiH pashchAtsarujaM vAthavArujam || 1\,158\.30|| mUtrotsargaM savichChinnaM tachChreyo gurushephasoH | antarvasti mukhe tR^iShNA sthirAlpaM sahasA bhavet || 1\,158\.31|| ashmarItulyaruggranthirmUtragranthiH sa uchyate | mUtritasya striyaM yAto vAyunA shukramuddhR^itam || 1\,158\.32|| sthAnAchchyutaM mUtrayataH prAkpashchAdvA pravartate | bhasmodakapratIkAshaM mUtrashukraM taduchyate || 1\,158\.33|| rUkShadurbalayorvAtenodAvartaM shakR^idyadA | mUtrasroto.anuparyeti saMsR^iShTaM shakR^itA tadA || 1\,158\.34|| mUtrabinduM tulyagandhaM syAdvighAtaM tamAdishet | pittavyAyAmatIkShNAmlabhojanAdhmAnakAdibhiH || 1\,158\.35|| pravR^iddhavAyunA mUtre vastisthe chaiva dAhakR^it | mUtraM vartayate pUrvaM saraktaM raktameva vA || 1\,158\.36|| uShNaM punaH punaH kR^ichChrAduShNavAtaM vadanti tam | rUkShasya klAntadehasya bastisthau pittamArutau || 1\,158\.37|| mUtrakShayaM sarugdAhaM janayetAM tadAhvayam | pittaM kapho dvAdapi vA saMhanyetenilenachet || 1\,158\.38|| kR^ichChrAnmUtraM tadA pItaM raktaM shvetaM ghanaM sR^ijet | sadAhaM rochanAsha~NkhachUrNavarNaM bhavechcha tat || 1\,158\.39|| shuShkaM samastavarNaM vA mUtrasAdaM vadantitam | iti vistArataH proktA rogA mUtrapravartitAH || 1\,158\.40|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe mUtrAghAtamUtrAkR^ichChanidAna nAmAShTapa~nchAshaduttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 159 dhanvanvariruvAcha | pramehANAM nidAnante vakShye.ahaM shR^iNu sushruta ! | pramehA viMshatistatra shleShmaNo dasha pittataH || 1\,159\.1|| ShaTchatvAro.anilAttecha medomatrakaphAvahAH | hAridramehI kaTukaM haridrAsannibhaM shakR^it || 1\,159\.2|| vistraM mA~njiShThamehecha ma~njiShThA salilopamam | vistramuShNaM salavaNaM raktAbha raktamehataH || 1\,159\.3|| vasAmehI vasAmishraM vasAbhaM mUtrayenmuhuH | majjAbhaM majjamishraM vA majjamehI muhurmuhuH || 1\,159\.4|| hastI matta ivAjastraM mUtraM vegavivarjitam | salasIkaM vivaddhaM cha hastimehI pramehati || 1\,159\.5|| madhumehI madhusamaM jAyate sa kila dvidhA | kruddhe dhAtukShayAdvAyau doShAvR^itapathe yadA || 1\,159\.6|| AvR^ito doShali~NgAni so.animittaM pradarshayet | kShaNAtkShINaH kShaNAtpUrNo bhajate kR^ichChrasAghyatAm || 1\,159\.7|| kAlenopekShitaH sarvohyAyAti madhumehatAm | madhuraM yachcha meheShu prAyo madhviva mehati || 1\,159\.8|| sarve te madhumehAkhyA mAdhuryAchcha tanoryataH | avipAko.aruchishChardirnidrA kAsaH sapInasaH || 1\,159\.9|| upadravAH prajAyante mehAnAM kaphajanmanAm | bastimehanayostodomuShkAvadaraNaM jvaraH || 1\,159\.10|| dAhastR^iShNAmlikA mUrChA viDbhedaH pittajanmanAm | vAtajAnAmudAvartaH kampahR^idgahalolatAH || 1\,159\.11|| shUlamunnidrAtA shoShaH shvAsaH kAsa~ncha jAyate | sharAvikA kachChapikA jvAlinI vinatAlajI || 1\,159\.12|| masUrikA sarShapikA putriNI savidArikA | vidradhishcheti piDikAH pramehopekShayA dasha || 1\,159\.13|| annasya kaphasaMshleShAtprAyastatra pravartanam | svAdvamlalavaNasnigdhagurupichChilashItam || 1\,159\.14|| navaM dhAnyaM surAsUpamAMsekShuguDagorasam | ekasthAnAsanavati shayanaM vinivartanam || 1\,159\.15|| bastimAshritya kurute pramehAddUShitaH kaphaH | dUShayitvA vapuH kledaM svedamedovasAmiSham || 1\,159\.16|| pittaM raktamatikShINe kaphAdau mUtrasaMshrayam | dhAtuM bastimupAnIya tatkShayechchaiva mArutaH || 1\,159\.17|| sAdhyAsAdhyapratItyAdyAH mehAstenaiva tadbhavAH | same samakR^itA doShe paramatvAttathApi cha || 1\,159\.18|| sAmAnya lakShaNanteShAM prabhUtAvilamUtratA | doShadUShyA visheShe.api tatsaMyogavisheShataH || 1\,159\.19|| mUtravarNAdibhedena bhedo meheShu kalpyate | achChaM bahusitaM shItaM nirgandhamudakopamam || 1\,159\.20|| mehatyudakamehena ki~nchidAvilapichChilam | ikSho rasamivAtyarthaM madhuraM chekShumehataH || 1\,159\.21|| sAndrI bhavetparyuShitaM sAndramehena mehati | surAmehI surAtulyamuparyachChamadhoghanam || 1\,159\.22|| sahR^iShTaromA piShTena piShTabadbahulaM sitam | shukrAbhaM shukramishraM vA shukramehI pramehati || 1\,159\.23|| mUtrayetsikatAmehI sikatArUpiNo malAn | shItamehI subahusho madhuraM bhR^ishashItalam || 1\,159\.24|| shanaiH shanaiH shanairmehI mandaM mandaMpramehati | lAlAtantuyutaM mUtraM lAlAmehena pichChilam || 1\,159\.25|| gandhavarNarasasparsheH kShAreNa kShAratoyavat | nIlamehana nIlAbhaM kAlamehI masInibham || 1\,159\.26|| sandhimarmasu jAyante mAMsaleShu cha dhAmasu | antonnatA madhyaninmA akledasurujAnvitA || 1\,159\.27|| sharAvamAnasaMsthAnA piDikA syAchCharAvikA | sadAhA kUrmasaMsthAnA j~neyA kachChapikA budhaiH || 1\,159\.28|| mahatI piDikA nIlA vinatA nAma sA smR^itA | dahati tvachamutthAne jvAlinI kaShTadAyinI || 1\,159\.29|| raktA sitA sphoTachitA dAruNA tvalajI bhavet | masUrAkR^iti saMsthAnA vij~neyA tu masUrikA || 1\,159\.30|| sarShapopamasaMsthAnA jihvApAkamahArujA | putriNI mahatI chAlpA susUkShmA piDikA smR^itA || 1\,159\.31|| vidArIkandavadvR^ittA kaThinA cha vidArikA | vidradherlakShaNairyuktA j~neyA vidradhikA tu sA || 1\,159\.32|| putriNI cha vidArI cha duHsahA bahumedasaH | sadyaH pittolbaNAstvanyAH sambhavantyalpamedasaH || 1\,159\.33|| piDikAstA bhaveyuH syAddoShodreko yathAyatham | prameheNa vinApyetA jAyante duShTamedasaH || 1\,159\.34|| tAvachcha nopalakShyante yAvadvarNa~ncha varjitam | hAridraM raktavarNaM vA mehaprAgrUpavarjitam || 1\,159\.35|| yo mUtrayeta tanmaheM raktapittantu tadviduH | svedo.a~NgagAndhaH shithilatvama~Nge shyyAshanasvapnasukhAbhiSha~NgaH | hR^innetrajihvAshravaNopadAhA ghanogratA keshanakhAbhivR^iddhiH || 1\,159\.36|| shItapriyatvaM galatAlushoSho mAdhurya mAsye karapAdadAhaH | bhaviShyato mehagaNasya rUpaM mUtre.api dhAvanti pipIlikAshcha || 1\,159\.37|| tR^iShNA pramehe madhuraM prapichChaM madhvAmaye syAdvividhovikAraH | sampUraNAdvA kaphasambhavaH syAtkShINeShu doSheShvanilAtmako vA || 1\,159\.38|| sampUrNarUpAH kaphapittamehAH krameNa ye vai ratisambhavAshcha | sakrAmate pittakR^itAstu yApyAH sAdhyo.asti meho yadi nAsti diShTam || 1\,159\.39|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe pramehanidAna nAmaikonaShaShTyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 160 dhanvantariruvAcha | nidAnaM vidradhervakShye gulmasya shR^iNu shushruta ! | bhuktaiH paryuShitAtyuShNashuShkarUkShavidAhibhiH || 1\,160\.1|| jihmashayyAvicheShTAbhistaistaishchAsR^ikpradUShaNaiH | duShTasatva~NmAMsamedo.asthimadAmR^iShTodarAshrayaH || 1\,160\.2|| yaH shotho bahirantashcha mahAshUlo mahArujaH | vR^ittaH syAdAyato yo vA smR^ito rogaH sa vidradhiH || 1\,160\.3|| doShaiH pR^ithaksamuditaiH shoNitena stratena cha | vahate tatra tatrA~Nge dAruNe grathito.astrutaH || 1\,160\.4|| antarA dAruNashchaiva gambhIro gulmavardhanaH | valmIkavatsamutstrAvI hyagnimAndya~ncha jAyate || 1\,160\.5|| nAbhibastiyakR^itplIhaklomahR^itkukShiva~NkShaNi | hR^idaye vepamAne tu tatratatrAtitIvraruk || 1\,160\.6|| shyAmAruNashirotthAnapAko viShamasaMsthitiH | saMj~nAchChedabhramAnAhasyandasarpaNashabdavAn || 1\,160\.7|| raktatAmrAsitaH pittAttR^iNmohajvaradAhavAn | kShiptotthAnaprapAkashcha pANDuH kaNDUyutaH kaphAt || 1\,160\.8|| saMkleshashItakastambhajR^imbhArochakagauravAH | chirotthAno.avipAkashcha saMkIrNaH sannipAtajaH || 1\,160\.9|| sAmarthyAchchAtra viDbhedo bAhyAbhyantaralakShaNam | kR^iShNasphoTAvR^itashyAmastIvradAharujAjvaraH || 1\,160\.10|| pittali~Ngo.asR^ijA bAhye strINAmeva tathAntaram | shastrAdyairabhighAtottharaktaishcha rogakAraNam || 1\,160\.11|| kShatottho vAyunA kShiptaH sa raktaH pittamIrayan | pittAsR^iglakShaNaM kuryAdvidradhiM bhUryupadravam || 1\,160\.12|| tenopadravabhedashcha smR^ito.adhiShThAnabhedataH | nAbhau hi dhmAtaM chedbastau mUtrakR^ichChra~nchajAyate || 1\,160\.13|| shvAsaprashvAsarodhashcha plIhAyAmatitR^iTparam | galarodhashcha klomni syAtsarvA~NgaprarujA hR^idi || 1\,160\.14|| pramohastamakaH kAsau hR^idayoddhaTTanantathA | kukShipArshvAntare chaiva kukShau doShopajanma cha || 1\,160\.15|| tathA chedUrusandhau cha va~NkShaNe kaTipR^iShThayoH | pArshvayoshcha vyathA pAyau pavanasya nirodhanam || 1\,160\.16|| AmapakvavidagdhatvaM teShAM shothavadAdishet | nAbherUrdhvamukhAtpakvAtpradravantyapare gudAt || 1\,160\.17|| gudAstanAbhije vidyAddoShakledochchavidradhau | kurute svAdhiShThAnasya vivartaM sannipAtajaH || 1\,160\.18|| pakvo hi nAbhivastistho bhinno.antarbahireva vA | pAkashchAntaH pravR^iddhasya kShINasyopadravArditaH || 1\,160\.19|| vidradhishcha bhavettatra pApAnAM pApayoShitAm | mR^ite tu garbhage chaiva sambhavechChvayatharghanaH || 1\,160\.20|| stane samatthe duHkhaM vA bAhyavidradhilakShaNam | nArINAM sUkShmaraktatvAtkanyAyAntu na jAyate || 1\,160\.21|| kruddho ruddhagatirvAyuH shephamUlakaro?hi saH | muShkava~NkShaNataH prApya phalakoShAtivAhinIm || 1\,160\.22|| ApIDya dhamanIvR^iddhiM karoti phalakoShayoH | doSho medaHsu tatrAste savR^iddhiH saptadhA gadaH || 1\,160\.23|| mUtrantayorapyanilAdbAhye vAbhyantare tathA | vAtapUrNaH kharasparsho rUkSho vAtAchcha dAhakR^it || 1\,160\.24|| pakvodumbarasa~NkAshaH pittAddAhoShmapAkavAn | kaphAttIvro guruH snigdhaH kaNDUmAnkaThino.alparuk || 1\,160\.25|| kR^iShNaH sphoTAvR^itaH piNDoM vR^iddhili~Ngashcha raktataH | kaphavanmedasAM vR^iddhirmR^idutAlaphalopamaH || 1\,160\.26|| mUtradhAraNashIlasya mUtrajastatra gachChataH | alobhaH pUrNadhR^itimAnkShobhaM yAti saranmR^idu || 1\,160\.27|| mUtrakR^ichChramadhastAchcha valayaH phalakoShayoH | vAtakopibhisahAraiH shItatoyAvagAhanaiH || 1\,160\.28|| viNmUtradhAraNAchchaiva viShamA~NgavicheShTanaiH | kShobhitaiH kShobhitaujAshcha kShINAntardehino yadA || 1\,160\.29|| pavano viguNIbhUya shoNitaM tadadhonayet | kuryAttatkShaNasandhistho granthyAbhaH shvayathustadA || 1\,160\.30|| upekShyamANasya cha gulmavR^iddhimAdhmAnarugvai vividhAshcha rogAH | supIDito.antaH svanavAnprayAti pradhmApayanneti punashcha mUrdhni || 1\,160\.31|| raktavR^iddhirasAdhye.ayaM vAtavR^iddhisamAkR^itiH | rUkShakR^iShNAruNashirA UrNAvR^itagavAkShavat || 1\,160\.32|| vAto.aShTadhA pR^ithadauShaiH saMspR^iShTairnichayaM gataH | Artavasya cha doSheNa nArINAM jAyate.aShTamaH || 1\,160\.33|| jvaramUrChAtisAraishcha vamanAdyaishcha karmabhiH | karshito balavAnyAti shItArtashcha bubhukShitaH || 1\,160\.34|| yaH pibatyannapAnAni la~NghanaplAvanAdikam | sevate hInasaMj~nAbhirarditaH samudIrayan || 1\,160\.35|| snehasvedAvanabhyasya shoShaNaM vA niShevayet | shuddho vA suddhihAnirvA bhajeta spandanAni vA || 1\,160\.36|| vAtolbaNAstasya malAH pR^ithakchaiva hi te.athavA | sarvo raktayuto vAtAddehasnoto.anusAriNaH || 1\,160\.37|| UrdhvAdhomArgamAvR^itya vAyuH shUlaM karoti vai | sparshopalabhyaM gulmotthamuShNaM granthisvarUpiNam || 1\,160\.38|| karShaNAtkaphaviDghAtairmArgasyAvaraNena vA | vAyuH kR^itAshrayaH koShThe raukShyAtkAThinyamAgataH || 1\,160\.39|| svatantraH svAshraye duShTaH paratantraH parAshraye | tataH piNDakavachChleShmA malasaMsR^iShTa eva cha || 1\,160\.40|| gulama ityuchyate bastinAbhihR^itpArshvasaMshrayaH | vAtajanye shiraH shUlajvara plIhAntrakUjanam || 1\,160\.41|| vedhaH sUchyeva viDbhraMshaH kR^ichChre mUtraM pravartate | gAtre mukhe pade shothaH hyagnimAndyaM tathaiva cha || 1\,160\.42|| rUkShakR^iShNatvagAditvaM chalatvAdanilasyacha | anirUpitasaMsthAno vividhA~njanayedvyathAm || 1\,160\.43|| pipIlikAvyApta iva gulmaH sphurati nudyate | pittAddAhAmlakau mUrChA viDbhedaH svedatR^iDjvarAH || 1\,160\.44|| hAridrayaM sarvagAtreShu gulmAchChothasya darshanam | hIyate dIpyate shleShmA svasthAnaM dahatIvacha || 1\,160\.45|| kaphAtstaimityamaruchiH sadanaM shirasi jvaraH | pInasAlasyahR^illAsau shuklakR^iShNatvagAditA || 1\,160\.46|| gulmo gabhIraH kaThino gururgarbhasthabAlavat | svasthAnasthA adhAvantastata evAtra mArakAH || 1\,160\.47|| prAyastu yattaddvandvotthA gulmAH saMsR^iShTamaithunAH | sarvajastIvrarugdAhaH shIghrapAkI ghanonnataH || 1\,160\.48|| so.asAdhyo raktagulmastu striyA eva prajAyate | R^itau yA chaiva shUlArtA yati vA yonirogiNI || 1\,160\.49|| sevate vAnilAMshcha strI kruddhastasyAH samIraNaH | nirudhyAtyArtavaM yonyAM pratimAsaM vyavasthitam || 1\,160\.50|| sukShau karoti tadgarbhe li~NgamAviShkaroti cha | hR^illAsadauhR^idastanyadarshanaM kAmachAritA || 1\,160\.51|| krameNa vAyoH saMsargAtpittaM yoniShu sa~nchayam | raktasya kurute tasyA vAtapittoktagulmajAn || 1\,160\.52|| garbhAshaye cha sutarAM shUlAMshchaivAsR^igAshraye | yonistrAvashcha daurgandhyaM bhUyaH syandanavedane || 1\,160\.53|| kadApi garbhavadgulmaH sarve te ratisambhavAH | pAka~nchireNa bhajate naidhate vidradhiH punaH || 1\,160\.54|| pachyate shIghramatyarthaM duShTaraktAshrayastu saH | ataH shIghraM vidAhitvAdvadradhiH so.abhIdhIyate || 1\,160\.55|| gulmAntArashraye bastidAhashcha plIhavedanA | agnivarNabalabhraMsho vegAnAM vA pravartanam || 1\,160\.56|| ato viparyaye bAhyakoShThA~NgeShu cha nAtiruk | vaivarNyamatha vA kAso bahirunnatatAdhikam || 1\,160\.57|| sATopamatyugrarujamAdhmAnamudare bhR^isham | UrdhvAdho vAtarodhena tamAnAhaM prachakShate || 1\,160\.58|| dhanashchAShThyupamo granthilo.aShThIlAtu samunnatA | samastAli~NgasaMyuktaH pratyaShThIlA tadAkR^itiH || 1\,160\.59|| pakvashayodbhavo.apyevaM vAyustIvrarujAshrayAt | udgArabAhulyapurIShabandhatR^iptyakShamatvAntravikUjanAni || 1\,160\.60|| AchopamAdhmAnamapaktishaktiH Asannagulmasya bhavechcha chihnam || 1\,160\.61|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vidradhigulmanidAna nAma ShaShTyuttarashatatamodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 161 dhanvantariruvAcha | udarANAM nidAna~ncha vakShye sushruta tachChR^iNu | rogAH sarve.api mandAgnau sutarAmudarANi tu || 1\,161\.1|| anIrNAmayAshchApyanye jAyante malasaMchayAt | UrdhvAdho vAyavo ruddhvA vyAkulAvipravAhiNI? || 1\,161\.2|| prANAnapAnAnsaMdUShya kuryustAnmAMsasandhigAn | AdhmApya kukShimudaramaShTadhA te cha bhedataH || 1\,161\.3|| pR^ithagdoShaiH samastaushcha plIhava~NkShakShatodakaiH | tenArtAH shuShkatAlvoShThAH sarvapAdakarodarAH || 1\,161\.4|| naShTacheShTabalAhArAH kR^itapradhmAtkukShayaH | puruShAH syuH pretarUpA bhAvinastasya lakShaNam || 1\,161\.5|| kShunnAsho.aruchivatsarvaM savidAha~ncha pachyate | jIrNAnnaM yo na jAnAti so.apathyaM sevatenaraH || 1\,161\.6|| kShIyate balama~Ngasya shvasityalpo.avicheShTitaH | viShayAvR^ittibuddhishcha shokashoShAdayo.apicha || 1\,161\.7|| rugbastisandhau satataM laghvalpabhojanairapi | jarAjIrNo balabhraMsho bhavejjaThararogiNaH || 1\,161\.8|| svatantratandrAlasatA malasargo.alpavahnitA | dAhaH shvayathurAdhmAnamantre salilasambhave || 1\,161\.9|| sarvatra toye maraNaM shochanaM tatra niShphalam | gavAkShavachChirAjAlairudaraM guDguDAyate || 1\,161\.10|| nAbhimantrashcha viShTabhya vegaM kR^itvA praNashyati | mArute hR^itkaTInAbhipAyuva~NkShaNavedanAH || 1\,161\.11|| sashabdo niH saredvAyurvahate mUtramalpakam | nAtimAtraM bhavellaulyaM narasya virasaM mukham || 1\,161\.12|| tatravAtodare shothaH pANipAnmukhakukShiShu | kurkShipArshvodarakaTIpR^iShTharukparvabhadanam || 1\,161\.13|| shuShkakAsA~NgamardAdhogurutAmalasaMgrahaH | shyAmAruNatvagAditvaM mukhe cha rasavaddhitA || 1\,161\.14|| satodabhedamudaraM nIlakR^iShNashirAtatam | AdhmAtamudare shabdamadbhutaM vA karoti saH || 1\,161\.15|| vAyushchAtra sarukchChabdaM vidhatte sarvathA gatim | pittodare jvaro mUrChA dAhitvaM kaTukAsyatA || 1\,161\.16|| bhramotisAraH pItatvaM tvagAdAvudaraM harit | pItatAmrashirAditvaM sasvedaM soShma dahyate || 1\,161\.17|| dhUmAyate mR^idusparshaM kShaiprapAkaM pradUyate | shleShmodareShu sadanaM svedashvayathugauravam || 1\,161\.18|| nidrA klesho.aruchiH shvAsaH kAshaH shuklatvagAditA | udaraM timiraM snigdhaM shuklakR^iShNashirAvR^itam || 1\,161\.19|| nIrAtivR^iddhau kaThinaM shItasparshaM guru sthiram | tridoShakopane taistaistridoShajInaitarmalaiH || 1\,161\.20|| sarvadUShaNaduShTAshcha saraktAH sa~nchitA malAH | koShThaM prApya vikurvANAH shoShamUrChAbhramAnvitam || 1\,161\.21|| kuryustrili~NgamudaraM shIghrapAkaM sudAruNam | vardhate tachcha sutarAM shItavAtapradarshane || 1\,161\.22|| atyashanAchcha saMkShobhAdyAnapAnAdicheShThitaiH | avihitaishcha pAnAdyairvamanavyAdhikarShaNaiH || 1\,161\.23|| vAmapArshvAsthitaH plIhA tyutasthAno vivardhate | shoNitAdvA rasAdibhyo vivR^iddho janayedvyathAm || 1\,161\.24|| so.aShThIlA chAtikaThinaH pronnataH kUrmapR^iShThavat? | krameNa vardhamAnashcha kukShau vyAtatimAharet || 1\,161\.25|| shvAsakAsapipAsAsyavairasyAdhmAnakajvaraiH | pANDutvamUrChACharditvagdAhamohaishcha saMyutaH || 1\,161\.26|| aruNAbhaM vichitrAbhaM nIlahAridrarAjitam | udAvartena chAnAhamohatR^iDdgahanajvaraiH || 1\,161\.27|| gauravAruchikAThinyairvighAtabhramasaMkramAt | plIhavaddakShiNAtpArshvAtkuryAdyakR^idapi chyutam || 1\,161\.28|| pakve bhUte yakR^iti cha sadA baddhamalo gude | durnAmabhirudAvartairanyairvA pIDito bhavet || 1\,161\.29|| varchaH pittakaphAnbaddhAnkaroti kupito.anilaH | apAno jaThare tena saMruddho jvararukkaraH || 1\,161\.30|| kAshashvAsorusadganaM shiroru~NnAbhipArshvaruk | malAsaMgo.aruchishChardirudare malamArutaH || 1\,161\.31|| sthiranIlAruNashirAjAlairudaramAvR^itam | nAbherupari cha prAyo gopuchChAkR^iti jAyate || 1\,161\.32|| asthyAdishalyai ranyaishcha viddhe chaivodare tathA | pachyate yakR^itAdishcha tachChidraishcha saranbahiH || 1\,161\.33|| Ama eva gudAheti tato.alpAlpaH shakR^idrasaH | sa syAdvikR^itagandho.api pichChilaH pItalohitaH || 1\,161\.34|| sheShashchApUrya jaTharaM ghoramArabhate tataH | vardhate tadadho nAbherAshu chaiti jalAtmatAm || 1\,161\.35|| udrikte doSharUpe cha vyApte cha shvAsatR^iTbhramaiH | ChidrodaramidaM prAhuH paristrAvIti chApare || 1\,161\.36|| pravR^ittasnehapAnAdeH sahasApathyasevinaH | atyambupAnAnmandAgneH kShINasyAtikR^ishasya cha || 1\,161\.37|| ruddhaH svamArgAdanilaH kaphashcha jalamUrChitaH | vardhate tu tadevAmbu tanmAtrAdvindurAshitaH || 1\,161\.38|| tatkopAdudaraM tR^iShNAgudasnutirujAnvitam | kAshashvAsAruchiyutaM nAnAvarNAshirAtatam || 1\,161\.39|| toyapUrNAnmR^idusparshAtsadR^ishakShobhavepathu | bakodaraM sthiraMsnigdhaM nADImAvR^itya jAyate || 1\,161\.40|| upekShAyA~ncha sarveShAM svasthAnAM parichAlitAH | pAkA dravA dravIkuryuH sandhisrotomukhAnyapi || 1\,161\.41|| svede chaiva tu saMruddhe mUrChitAshchAntarasthitAH | tadevodaramApUrya kuryAdudarAmayam || 1\,161\.42|| gurUdaraM sthitaM vR^ittamAhata~ncha na shabdakR^it | hInabalaM tathA ghoraM nADyAM spR^iShTa~ncha sapati || 1\,161\.43|| shirAntardhAnamudare sarvalakShaNamuchyate | vAtapittakaphaplIhasannipAtodakodaram || 1\,161\.44|| pakShAchcha jAtasalilaM viShTambhopadravAnvitam | janmanaivodaraM sarvaM prAyaH kR^ichChratamaM matam || 1\,161\.45|| iti shrIgAruDe mahApurANme pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ekaShaShTyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 162 dhanvantariruvAcha | pANDushothanidAna~ncha shR^iNu sushrata vachmi te | pittapradhAnAH kupitA yathoktaiH kopanairmalAH || 1\,162\.1|| natrAnilena balinA kShiptAkShiptaM yadi sthitam | dhamanIrdashamIH prApya vyApnuvansakalAM tanum || 1\,162\.2|| tvagasR^ikChleShmamAMsAni pradUShyanrasamAshritam | tva~NmAMsayostu kurute tvachi varNAnpR^ithagvidhAn || 1\,162\.3|| svayaM haridrA hAridraM pANDutvaM teShu chAdhikam | yAto.ayaM prahatedugraH sa rogastena gauravam || 1\,162\.4|| dhAtUnAM sparshashaithilyamAmajashcha guNakShayaH | tato.alparaktamedo.asthiniH sAraH syAchChlathendriyaH || 1\,162\.5|| shIryamANairivA~Ngaistu dravatA hR^idayena cha | shUlokShikUTavadane staimityaM tatra lAlayA || 1\,162\.6|| hInatR^iTshishiradveShI shIrNalobho hatAnalaH | mandashaktirjvarI shvAsI karNashUlI tathA bhramI || 1\,162\.7|| sa pa~nchadhA pR^ithagdoShaiH samastairmR^ittikAdanAt | prAgrUpamasya hR^idayaspandanaM rUkShatA tvachi || 1\,162\.8|| aruchiH pItamUtratvaM svedAbhAvo.alpamR^itratA | medaH samAnilAttatra gADharukkledagAtratA || 1\,162\.9|| kR^iShNekShaNaM kR^iShNashirAnakhaviNmUtranetratA | shotho nAsAsyavairasyaM viTshoShaH pArshvamUrChanA || 1\,162\.10|| pitte haritapittAbhaH shirAdiShu jvarastamaH | tR^iTshoShamUrChAdaurgandhyaM shItechChA kaTuvakratA || 1\,162\.11|| viDbhedashchAmlako dAhaH kaphAchcha hR^idayArdratA | tandrA lavaNavakratvaM romaharShaH svarakShayaH || 1\,162\.12|| kAshashChardishcha nichayAnnaShTali~Ngo.atiduHsahaH | utkR^iShTenilapittAbhyA kaTurvA madhuraH kaphaH || 1\,162\.13|| dUShayitvA vasAdIMshcha raukShyAdraktavimokShaNam | srotasAM saMkShayaM kuryAdanurudhya cha pUrvavat || 1\,162\.14|| pANDurogekShayejAte nAbhipAdAsyamehanam | purIShaM kR^imivanmu~nchedbhinnaM sAstraM kaphAnvitam || 1\,162\.15|| yaH pittarogI seveta pittalaM tasya kAmalam | koShThashA khodgataM pittaM dagdhvAsR^i~NmAMsamAharet || 1\,162\.16|| hAridramUtranetratvaM mukhaM raktaM shakR^ittathA | dAhI vipAkatR^iShNAvAnbhekAbho durbalendriyaH || 1\,162\.17|| bhavetpittAnugaH shothaH pANDurogAvR^itasya cha | upekShayA cha shothAdyAH sakR^ichChrAH kumbhakAmalAH || 1\,162\.18|| haritashyAmapittatve pANDurogo yadA bhavet | vAtapitte bhramastR^iShNA strIShu harSho mR^idujvaraH || 1\,162\.19|| tandrA vA chAnalabhraMshastaM vadanti halImakam | Alasya~nchAtibhavati teShAM pUrvamupadravaH || 1\,162\.20|| shothaH pradhAnaH kathitaH sa evAto nigadyate | pittaraktakaphAnvAyurduShTo duShTAnbahiH shirAH || 1\,162\.21|| nItvA ruddhagatistairhi kuryAttva~NmAMsasaMshrayam | utsedhaM saMhataM shothaM tamAhurnichayAdataH || 1\,162\.22|| sarvahetuvishaShaistu rUpabhedAnnavAtmakam | doShaiH pR^ithagvidhaiH sarvairabhighAtAdviShAdapi || 1\,162\.23|| tadeva nIyamAnantu sarvA~Nge kAmajambhavet | pR^ithUnnatAgragrathitairvisheShaishcha tridhA viduH || 1\,162\.24|| sAmAnyahetuH shothAnAM doShajAto visheShataH | vyAdhiH karmopavAsAdikShINasya bhavati drutam || 1\,162\.25|| atimAtraM yadAsevedgurumatyantashItalam | lavaNakShAratIkShNAmlashAkAmbusvapnajAgaram || 1\,162\.26|| rodho vegasya vallUramajIrNashramamaithunam | pachyate mArgagamanaM yAnena kShobhiNApi vA || 1\,162\.27|| shvAsakAsAtisArArshojaTharapradarajvarAH | viShTambhAlasyakachChardihikkApANDuvisarpakam || 1\,162\.28|| Urdhvashothamadho bastau madhye kurvanti madhyagAH | sarvA~NgagaH sarvagataH pratyapratyageti tadAshrayaH || 1\,162\.29|| tatpUrvarUpaM kShavathuH shirAyAma~Ngagauravam | vAtAchChothashchalo rUkShaH khararomAruNo.asitaH || 1\,162\.30|| sha~NkhabastyantrashophartimedobhedAH prasuptitA | vAtottAnaH klamaH shIghramunnametpIDitAM tanum || 1\,162\.31|| sigdhastu mardanaiH shAmyedrAtrAvalpo divA mahAn | tvaksarShapavilipte cha tasmiMshchimichimAyate || 1\,162\.32|| pItaraktAsiMtAbhAsaH pittajAtashcha shoShakR^it | shIghraM nAsau vA prashamenmadhye prAgdahate tanum || 1\,162\.33|| satR^iTdAhajvarasvedo bhramaklodamadabhramAH | sAbhilAShI shakR^idbhedo gandhaH sparshasaho mR^iduH || 1\,162\.34|| kaNDUmAnpANDuromA tvakkaThinaH shItalo guruH | snigdhaHshlakShNaH sthiraH shUlo nidrAchChardyagnimAndyakR^it || 1\,162\.35|| AghAtena cha shastrAdichChedabhedakShatAdibhiH | himAnilairdadhyanilairbhallAtakapikachChajaiH || 1\,162\.36|| rasaiH shuShkaishcha saMsparshAchChvayathuH syAdvisarpavAn | bhR^ishoShmA lohitAbhAsaH prAyashaH pittalakShaNaH || 1\,162\.37|| viShajaH saviShaprANiparisarpaNamUtraNAt | daMShTrAdantanakhAghAtAdaviShaprANinAmapi || 1\,162\.38|| viNmUtrashukropahatamalavadvastusaM~NkarAt | viShavR^ikShAnilasparshAdgarayogAvachUrNanAt || 1\,162\.39|| mR^idushchalo.avalambI cha shIghro dAharujAkaraH | navo.anupadravaH shothaH sAdhyo.asAdhyaH pureritaH || 1\,162\.40|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe pANDusothanidAnaM nAma dviShaShTyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 163 dhanvantIraruvAcha | visarpAdinidAnante vakShye sushruta tachChR^iNu | syAdvisarpo vighAtAttu doShairduShTaishcha shothavat || 1\,163\.1|| adhiShThAna~ncha taM prAhurbAhyaM tatra bhayAchChramAt | yathAttara~ncha duHsAdhyastatra doSho yathAyatham || 1\,163\.2|| prakopanaiH prakupitA visheSheNa vidAhibhiH | dehe shIghraM vishantIha te.antare hi sthitA bahiH || 1\,163\.3|| tR^iShNAbhiyogAdvegAnAM viShamAchcha pravartanAt | Ashu chAgnibalabhraMshAdato bAhyaM visarpayet || 1\,163\.4|| tatra vAtAtsa vIsarpo vAtajvarasamavyathaH | shothasphuraNanistodabhedAyAsArtiharShavAn || 1\,163\.5|| pittAddrutagatiH pittajvarali~Ngo.atilohitaH | kaphAtkaNDUyutaH snigdhaH kaphajvarasamAnaruk || 1\,163\.6|| sannipAtasamutthAshcha sarvali~NgasamanvitAH | svadoShali~NgaishchIyante sarvaiH sphoTairupekShitAH | te.api svedAnvimu~nchati bibhrato vraNalakShaNam || 1\,163\.7|| vAtapittAjjvarachChardimUrChAtIsAratR^iDbhramaiH | ganthibhedAgnisadanatamakArochakairyutaH || 1\,163\.8|| karoti sarvama~Nga~ncha dIptA~NgArAvakIrNavat | yaMyaM deshaM visarpashcha visarpati bhavetsasaH || 1\,163\.9|| shAntA~NgArAsito nIlo rakto vAsu cha chIyate | agnidagdha iva sphoTaiH shIghragatvAddrutaM sa cha || 1\,163\.10|| marmAnusArI vIsarpaH syAdvAto.atibalastataH | vyathate.a~NgaM haretsaMj~nAM nidrA~ncha shvAsamIrayet || 1\,163\.11|| hikkA~ncha sa gato.avasthAmIdR^ishIM labhate naraH | kvachinmarmAratigrasto bhUmishayyAsanAdiShu || 1\,163\.12|| cheShTamAnastataH kliShTo manodehapramohavAn | duShprabodho.ashnute nidrAM so.agnivIsarpa uchyate || 1\,163\.13|| kaphena ruddhaH pavano bhittvAtaM bahudhA kapham | raktaM vA vR^iddharaktasya tvakChirAsnAyumAMsagam || 1\,163\.14|| dUShayitvA tu dIrghAnuvR^ittasthUlakharAtmikAm | granthInAM kurute mAlAM saraktAntIvrarugjvarAm || 1\,163\.15|| shvAsakAsAtisArAsyashoShahikkAvamibhramaiH | mohavaivarNyamUrChA~Ngabha~NgagnisadanairyutAm | ityayaM granthivIsarpaH kaphamArutakopajaH || 1\,163\.16|| kaphapittAjjvaraH stambho nidrA tandrA shirorujA | a~NgAvasAdavikSheMpau pralApArochakabhramAH || 1\,163\.17|| mUrChAgnihAnirbhedo.asthnAM pipAsendriyagauravam | AmopaveshanaM lepaH srotasAM sa cha sarpati || 1\,163\.18|| prAyeNAmAshayaM gR^ihNannekadeshaM na chAtiruk | pIDakairavakIrNo.atipItalohitapANDuraiH || 1\,163\.19|| snidhno.asito mechakAbho malinaH shothavAnguruH | gambhIrapAkaH prAyoShmaspR^iShTaH klinnoM.avadIryate || 1\,163\.20|| pakvavachChIrNamAMsashcha spaShTasnAyushirAgaNaH | sarvago lakShaNaiH sarveH sarvagatvaksamarpaNaH | shavagandhI cha vIsarpaH kardamAkhyamushanti tam || 1\,163\.21|| bAhyahetoH kShatAtkruddhvaH saraktaM pittamIrayan | vIsarpaM mArutaH kuryAtkulatthasadR^ishaishchitam || 1\,163\.22|| sphoTaiH shothajvararujAdAhADhyaM shyAvashoNitam | pathagdoShaistrayaH sAdhyA dvandvajAshchAnupadravAH || 1\,163\.23|| asAdhyAH kR^itasarvotthAH sarve chAkrAntamarmaNaH | shIrNasnAyushirAmAMsAH klinnAshchashavagandhayaH || 1\,163\.24|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vIsarpanidAnaM nAma tripaShTyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 164 dhanvantariruvAcha | mithyAhAravihAreNa visheSheNa virodhinA | sAdhunindAvadhAdyuddhaharaNAdyaishcha sevitaiH || 1\,164\.1|| pApmabhiH karmabhiH sadyaH prAktanaiH preritAmalAH | shirAH prapadya tairyuktAstvagvasAraktamAmiSham || 1\,164\.2|| dUShayanti cha saMshoShya nishcharantastato bahiH | tvachaH kurvAnti vaivarNyaM shiShTAH kuShThamushantitam || 1\,164\.3|| kAlenopekShitaM yatsyAtsarvaM koShThAni tadvapuH | prapadya dhAtUnbAhyAntaH sarvAnsaMkledya chAvahet || 1\,164\.4|| sasvedakledasa~NkochAnkR^imInsUkShmAMshchadAruNAn | lomatvaksnAyudhamanIrAkrAmati yathAkramam || 1\,164\.5|| bhasmAchChAditavatkuryAdbAhyaM kuShThamudAhR^itam | kuShThAni saptadhA doShaiH pR^ithagdvandvaiH samAgataiH || 1\,164\.6|| sarveShvapi tridoSheShu vyapadesho.adhikastataH | vAtena kuShThaM kApAlaM pittenaudumbaraM kaphAt || 1\,164\.7|| maNDalAkhyaM vicharcho cha R^iShyAkhyaM vAtapittajam | charmaikakuShThaM kiTimaM sidhmAlasavipAdikAH || 1\,164\.8|| vAtashleShmodbhavAH shleShmapittAddadrUshatAruShI | puNDarIkaM savisphoTaM pAmA charmadalaM tathA || 1\,164\.9|| sarvebhyaH kAkaNaM pUrvatrikaM dadru sakAkaNam | puNDarIkaryajihve cha mahAkuShThAni sapta tu || 1\,164\.10|| atishlakShNakharasparshasvedAsvedavivarNatAH | dAhaH kaNDUstvachi svApastodaH kochonnatistamaH || 1\,164\.11|| vraNAnAmadhikaM shUlaM shIghrotpattishchirasthitiH | rUDhAnAmapi rUkShatvaM nimitte.alpe.atikopanam || 1\,164\.12|| romaharSho.asR^ijaH kArShNyaM kuShThalakShaNamagrajam | kR^iShNAruNakapAlAbhaM yadrUkShaM paruShaM tanu || 1\,164\.13|| vistR^itAkR^itiparyastandUShitairlomabhishchitam | kApAlaM todabahulaM tatkuShThaM viShamaM smR^itam || 1\,164\.14|| udumbaraphalAbhAsaM kuShThamaudumbaraM vadet | vartulaM bahulaketyuktaM dAharujAdhikam || 1\,164\.15|| asaMchChannamadaraNaM kR^imivatsyAdudumbaram | sthiraM satyAnaM guru snigdhaM shvetaraktaM malAnvitam || 1\,164\.16|| anyonyasaktapuchChUnabahukaNDUsnutikR^imi | shlakShNapItAbhAsaMyuktaM maNDalaM parikIrtitam || 1\,164\.17|| sakaNDUpiTikA shyAvA sakledA cha vicharchikA | paruShantatraraktAntamantaH shyAmaM samunnatam || 1\,164\.18|| R^iShyajihvAkR^itiproktaM R^iShyajihvaM bahukrimi | hasticharmakharasparshaM charmAkhyaM kuShThamuchyate || 1\,164\.19|| asveda~nchamatsyashalkasannibhaM kiTimaM punaH | rUkShAgnivarNaM duHsparshaM kaNDUmatparuShAsitam || 1\,164\.20|| antA rUkShaM bahiH snigdhamantarghR^iShTaM rajaH kiret | shlakShNasparshaM tanu snigdhaM svachChamasvedapuShpavat || 1\,164\.21|| prAyeNa chordhvakArshya~ncha kuNDaiH kaNDUparaishchitam | raktairalaMshukA pANipAde kuryAdvipAdikA || 1\,164\.22|| tIvrArtiM gADhakaNDU~ncha sarAgapiDikAchitam | dIrghapratAnadUrvAvadatasIkusumachChavi || 1\,164\.23|| uchChUnamaNDalo dadruH kaNDUmAniti kathyate | sthUlamUlaM sadAhArti raktastrAvaM bahuvraNam || 1\,164\.24|| sAdahakakledarujaM prAyashaH sarvajanma cha | raktAktamaNDalaM pANDu kaNDUdAharujAnvitam || 1\,164\.25|| sotsedhamAchitaM raktaiH ka~njaparNamivAmbubhiH | puNDarIkaM bhavettaddhi chitaM sphoTaiH sitAruNaiH || 1\,164\.26|| visphoTapiTikA pAmA kaNDUkledarujAnvitAH | sUkShmA shyAmAruNA rUkShA prAyaH sphikpANikUrpare || 1\,164\.27|| sasphoTasaMsparshasahaM kaNDUraktAtidAhavat | raktadalaM charmadalaM kAkaNaM tIvradAharuk || 1\,164\.28|| pUrvarakta~ncha kR^iShNa~ncha kAkaNaM triphalopamam | kR^iShNali~NgairyutaiH sarvaiH svasvakAraNato bhavet || 1\,164\.29|| doShabhedAya vihitairAdishelli~NgakarmabhiH | kuShThasvadoShAnugataM sarvadoShagataM tyajet || 1\,164\.30|| kuShThoktaM yachcha yachchAsthimajjAshukrasamAshrayam | kR^ichChraM medomata~nchaiva yApyaM snApvAsthimAMsagam || 1\,164\.31|| akR^ichChraM kaphavAtotthaM tvaggataM tvamala~ncha yat | tatra tvachi sthite kaShThe kAye vaivarNyarUkShAtA || 1\,164\.32|| svedatApashvayathavaH shoNite pishite punaH | pANipAdAshritAH sphoTAH kleshAtsandhiShu chAdhikam || 1\,164\.33|| doShasyAbhIkShNayogena dalanaM syAchcha medasi | nAtisaMj~nAsti majjAsthinetravegasvarakShyaH || 1\,164\.34|| kShate cha krimibhiH shukre svadArApatyabAdhanam | yathApUrvANi sarvANi svali~NgAni mR^igAdiShu || 1\,164\.35|| kaShThaikasambhavaM shvitraM kilAsaM dAruNaM bhavet | nirdiShTamaparistrAvi tridhAtUdbhavasaMshrayam || 1\,164\.36|| vAtAdrUkShAruNaM pittAttAmraM kamalapatravat | sadAhaM romavidhvaMsi kaphAchChvetaM ghana guru || 1\,164\.37|| sakaNDUraM kramAdraktamAMsamedaH su chAdishet | varNenaivedR^igubhayaM kR^ichChraM tachchottarottaram || 1\,164\.38|| ashuklaromabahulamasaMshliShTaM mitho navam | anagnidagdhajaM sAdhyaM shvitraM varjyamato.anyathA || 1\,164\.39|| guhyapANitalauShTheShu jAtamapyachirantaram | varjanIyaM visheSheNa kilAsaM siddhimichChitA || 1\,164\.40|| sparshaikAhArasaMgAdisevanAtprAyasho gadAH | ekashayyAsanAchchaiva vastramAlyAnulepanAt || 1\,164\.41|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe kuShTharoganidAna nAma chatuH ShaShTyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 165 dhanvantariruvAcha | krimayashcha dvidhA proktA bAhyabhyantarabhedataH | bahirmalakaphAsR^igviTjanmabhedAchchaturvidhAH || 1\,165\.1|| nAmato viMshatividhA bAhyAstatra malodbhavAH | tilapramANasaMsthAnavarNAH keshAmbarAshrayAH || 1\,165\.2|| bahupAdAshcha sUkShmAshcha yUkA likShAshcha nAmataH | dvidhA te koShThapiDikAH kaNDUgaNDAnprakurvate || 1\,165\.3|| kuShThaikahetavo.antarjAH shleShmajA bAhyasambhavAH | madhurAnnaguDakShIradadhimatsyanavaudanaiH || 1\,165\.4|| kaphAdAmAshaye jAtA vR^iddhAH sarpanti sarvataH | pR^ithubradhnanibhAH kechitkechidgaNDUpadopamAH || 1\,165\.5|| rUDhadhAnyA~NkurAkArAstanudIrghAstathANavaH | shvetAstAmrAvabhAsAshcha nAmataH saptadhA tu te || 1\,165\.6|| antrAdA udarAveShTA hR^idayAdA mahAgudAH | chyuravo darbhakusumAH sugandhAste cha kurvate || 1\,165\.7|| hR^illAsamAsyashravaNamavipAkamarochakam | mUrChAchChardijvarAnAhakArshyakShavathupInasAn || 1\,165\.8|| raktavAhishirAsthAnaraktajA jantavo.aNavaH | apAdA vR^ittatAmrAshcha saukShmyAtkechidadarshanAH || 1\,165\.9|| keshAdA romavidhvaMsA romadvIpA udumbarAH | ShaTte kuShThaikakarmANaH sahasaurasamAtaraH || 1\,165\.10|| pakvAshaye purIShotthA jAyante.athovisarpiNaH | vR^iddhAste syurbhaveyushcha te yadAmAshayonmukhAH || 1\,165\.11|| tadAsyodgAraniH shvAmaviDgandhAnuvidhAyinaH | pR^ithuvR^ittatanusthUlAH shyAvapItasitAsitAH || 1\,165\.12|| te pa~nchanAmnA krimayaH kakerukamakerukAH | sausurAdAH sashUlAkhyA lelihA janayanti hi || 1\,165\.13|| va~NbhedashUlaviShTambhakArshyapAruShyapANDutAH | romaharShAgnisadanaM gudakaNDUMrvimArgagAH || 1\,165\.14|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe kriminidAnaM nAma pa~nchaShaShThyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 166 dhanvantariruvAcha | vAtavyAdhinidAnaM te vakShye sushruta tachChR^iNu | sarvathAnarthakathane vighna eva cha kAraNam || 1\,166\.1|| adR^iShTaduShTapavanasharIramavisheShataH | sa vishvakarmA vishvAtmA vishvarUpaH prajApatiH || 1\,166\.2|| sraShTA dhAtA vibhurviShNuH saMhartA mR^ityurantakaH | tadvaduktaM cha yatnena yatitavyamataH sadA || 1\,166\.3|| tasyokte doShavij~nAne karma prAkR^itavaikR^itam | samAsavyAsato doShabhedAnAmavadhArya cha || 1\,166\.4|| pratyekaM pa~nchadhA vIro vyApArashcheha vaikR^itaH | tasyochyate vibhAgena sanidAnaM salakShaNam || 1\,166\.5|| dhAtukShayakarairvAyuH kruddho nAtiniShevyate | chatuH snoto.avakAsheShu bhUyastAnyeva pUrayet || 1\,166\.6|| tebhyastu doShapUrNebhyaH prachChAdya vivaraM tataH | tava vAyuH sakR^itkruddhaH shUlAnAhAntrakUjanam || 1\,166\.7|| malarodhaM svarabhraMshaM dR^iShTipR^iShThakaTigraham | karotyeva punaH kAye kR^ichChrAnanyAnupadravAn || 1\,166\.8|| AmAshayotthavamathushvAsakAsaviShUchikAH | kaNDUparodhagharmAdivyAdhInUrdhva~ncha nAbhitaH || 1\,166\.9|| shrotrAdIndriyabAdhAM cha tvachi sphoTanarUkShatAm | chakretIvrarujAshvAsagarAmayavivarNatAH || 1\,166\.10|| antrasyAnta~ncha viShTambhamaruchiM kR^ishatAM bhramam | mAMsamedogatagranthiM charmAdAvupakarkasham || 1\,166\.11|| gurva~Ngantudyate.atyarthaM daNDamuShTihataM yathA | asthisthaH sakthisandhyasthishUlaM tIvra~ncha lakShayet || 1\,166\.12|| majjastho.asthiShu chAsthairyamasvapnaM yattadA rujAm | shukrasya shIghramutsa~NgasargAnvikR^itimeva vA || 1\,166\.13|| tattadgarbhasthashukrasthaH shirasyAdhmAnariktAtA | tatra sthAnasthitaH kuryAtkruddhaH shvayathukR^ichChratAm || 1\,166\.14|| jalapUrNadR^itisparshaM shoShaM sandhigato.anilaH | sarvA~NgasaMshrayastodabhedasphuraNabha~njanam || 1\,166\.15|| stambhanAkShepaNaM svapnaH sandhibha~njanakampanam | yadA tu dhamanIH sarvAH kruddho.abhyeti muhurmuhuH | tadA~NgamAkShipatyeSha vyAdhirAkShepaNaH smR^itaH || 1\,166\.16|| adhaH pratihato vAyurvrajedUrdhvaM yadA punaH | tadAvaShTabhya hR^idayaM shiraH sha~Nkhau cha pIDayet || 1\,166\.17|| sakShipetparito gAtraM hanuM vA chAsya nAmayat | kR^ichChrAduchChvasitaM chApi nimIlannayanadvayam || 1\,166\.18|| kapota iva kUjechcha niH saMgaH sopatantrakaH | sa eva vAmanAsAyAM yuktastu marutA hR^idi || 1\,166\.19|| prApnoti cha muhuH svAsthyaM muhurasvAsthyavAnbhavet | abhighAtasamutthashcha dushchikitsyatamo mataH || 1\,166\.20|| svedastambhaM tadA tasya vAyushChinnatanuryadA | vyApnoti sakalaM dehaM yatra chAyAmyate punaH || 1\,166\.21|| antardhAntugatashchaiva vegastambhaM cha netrayoH | karoti jR^imbhAM sadanaM dashanAnAM hatodyamam || 1\,166\.22|| pArshvayorvedanAM bAhyAM hanupR^iShThasirograham | dehasya bahirAyAmaM pR^iShThato hR^idaye shiraH || 1\,166\.23|| urashchotkShipyate tatra skandho vA nAmyate tadA | danteShvAsye cha vaivarNyaM hyasvedastatra gAtrataH || 1\,166\.24|| bAhyAyAmaM hanustambhaM bravate vAtarogiNam | viNmUtramasR^ijaM prApya sasamIrasamIraNAH? || 1\,166\.25|| AyachChanti tanordeShAH sarvamApAdamastakam | tiShThataH pANDumAtrasya vraNAyAmaH suvardhitaH || 1\,166\.26|| gAtravege bhavetsvAsthyaM sarveShvAkShepaNena tat | jihvAvilekhanAduShNabhakShaNAdatimAnataH || 1\,166\.27|| kupito hanumUlasthaH stambhayitvAnilo hanum | karoti vivR^itAsyatvamathavA saMvR^itAsyatAm || 1\,166\.28|| hanastambhaH sa tena syAtkR^ichChrAchcharvaNabhAShaNam | vAgvAdinI shirAstambho jihvAM stambhayate.anilaH || 1\,166\.29|| jihvAstambhaH sa tenAnnapAnavAkyeShvanIshatA | shirasA bhAraharaNAdatihAsyaprabhAShaNAt || 1\,166\.30|| viShamAdupadhAnAchcha kaThinAnAM cha charvaNAt | vAyurvivardhate taishcha vAtUlairUrdhvamAsthitaH || 1\,166\.31|| vakrIkaroti vaktraM cha hyuchchairhasitamIkShitam | tato.asya kurute mR^idvIM vAkShaktiM stabdhanetratAm || 1\,166\.32|| dantachAlaM svarabhraMshaH shrutihAnIkShitagrahau | gandhAj~nAnaM smR^itidhvaMsastrAsaH shvAsashcha jAyate || 1\,166\.33|| niShThIvaH pArshvatodashcha hyekasyAkShNo nimIlanam | jatrorUrdhvaM rujastIvrAH sharIrArdhadharo.api vA || 1\,166\.34|| tamAhurarditaM kechidekA~Ngamatha chApare | raktamAshritya cha shirAH kuryAnmUrdhadharAH shirAH? || 1\,166\.35|| rUkShaH savedanaH kR^iShNaH so.asAdhyaH syAchChirograhaH | tanuM gR^ihItvA vAyushcha snAyustathaiva cha || 1\,166\.36|| pakShamanyataraM hanti pakShAghAtaH sa uchyate | kR^itsnasya kAyasyArdhaM syAdakarmaNyamachetanam || 1\,166\.37|| ekA~NgarogatAM kechidanye kakSharujAM viduH | sarvA~NgarodhaH stambhashcha sarvakAyAshrite.anile || 1\,166\.38|| shuddhavAtakR^itaH pakShaH kR^ichChrasAdhyatamo mataH | kR^ichChrashchAnyena saMsR^iShTo vivR^iddhaH kShayahetukaH || 1\,166\.39|| AmabaddhAyanaH kuryAtsaMstabhyA~NgaM kaphAnvitaH | asAdhya eva sarvo hi bhaveddaNDApatAnakaH || 1\,166\.40|| aMsamUlotthito vAyuH shirAH saMkuchya tatragaH | bahiH prasyanditaharaM janayatyeva bAhukam || 1\,166\.41|| talaM pratya~NgulInAM yaH kaNDarA bAhupR^iShThataH | bAhvoH karmakShayakarI vipUchI veti sochyate || 1\,166\.42|| vAyuH kaTyAshritaH sakthnaH kaNDarAmAkShaipedyadA | tadA kha~njo bhavejjantuH pa~NguH sakthnordvayorvadhAt || 1\,166\.43|| kampate gamanArambhe kha~njanniva cha gachChati | kalAyakha~njaM taM vidyAnmuktasandhiprabandhanam || 1\,166\.44|| shItoShNadravasaMsuShkagurusnigdhaishcha sevitaiH | jIrNAjIrNe tathAyAsakShobhasnigdhaprajAgaraiH || 1\,166\.45|| shleShmabhedaH samaye paramatyarthasaMchitam | abhibhUyetaraM doShaM sharIraM pratipadyate || 1\,166\.46|| sakthyasthIni prapUryAntaH shleShmaNA stambhitena tat | tadAsthi snAti tenorostathA shItAnilena tu || 1\,166\.47|| shyAmA~Ngama~NgastaimityatandrAmUrChAruchijvaraiH | tamUrustambhamityAha bAhyavAtamathApare || 1\,166\.48|| vAtashoNitasaMshotho jAnumadhye mahArujaH | j~neyaH kroShTukashIrShastu sthUlakroShTukashIrShavat || 1\,166\.49|| rukpAdaviShamanyaste shramAdvA jAyate yadA | vAtena gulphamAkShitya tamAhurvAtakaNTakam || 1\,166\.50|| pArShNipratya~NgulInAbhau kaNThe vA mArutArdite | satikShepaM nigR^ihNAti gR^idhrasIM tAM prachakShate || 1\,166\.51|| hR^iShyete charaNau yasya bhavetAM chApi suptakau | pAdaharShaH sa vij~neyaH kaphamArutakopajaH || 1\,166\.52|| pAdayoH kurute dAhaM pittAsR^iksahito.anilaH | visheShatashcha~NkramataH pAdadAhaM tamAdishet || 1\,166\.53|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vAtavyAdhinidAnaM nAma ShaTUShaShTyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 167 dhanvantarIruvAcha | vAtaraktanidAnaM te vakShye sushruta tachChR^iNu | viruddhAdhyashanakrodhadivAsvapnaprajAgaraiH || 1\,167\.1|| prAyashaH sukumArANAM mithyAhAravihAriNAm | sthUlAnAM sukhinAM chApi kupyate vAtashoNitam || 1\,167\.2|| agnighAtAdashuddheshcha nR^iNAmasR^iji dUShite | vAtalaiH shItalairvAyurvR^iddhaH kruddho vimArgagaH || 1\,167\.3|| tAdR^ishaivAsR^ijA ruddhaH prAktadaiva pradUShayet | tathA vAto gude pIDAM balAsaM vAtashoNitam || 1\,167\.4|| saMstabhya janayetpUrvaM pashchAtsarvatra dhAvati | visheShAdvamanAdyaishcha pralambastasya lakShaNam || 1\,167\.5|| bhaviShyataH kuShThasamaM tathA sAmbudasaMj~nakam | jAnuja~NghorukaTyaMsahastapAdA~NgasandhiShu || 1\,167\.6|| kaNDUsphuraNanistodabhedagauravasuptatAH | bhUtvA bhUtvA prashAmyanti muhurAvirbhavanti cha || 1\,167\.7|| pAdayormUlamAsthAya kadAchiddhastayorapi | Akhoriva vilaM kruddhaH kR^itsnaM dehaM bidhAvati || 1\,167\.8|| tva~NmAMsAshrayamattAnaM tatpUrvaM jAyate tataH | kAlAntareNa gambhIraM sarvadhAtUnabhidravet || 1\,167\.9|| kaTyAdisaMyatasthAne tvaktAmrashyAvalohitAH | shvayathurgrathitaH pAkaH sa vAyushchAsthimajjasu || 1\,167\.10|| Chindanniva charatyantashchakIkurvaMshcha vegavAn | karoti kha~njaM pa~NguM vA sharIraM sarvatashcharan || 1\,167\.11|| vAtAdhike.adhikaM tatra shUlasphuraNabha~njanam | shothasya raukShyaM kR^iShNatvaM shyAvatAvR^iddhihAnayaH || 1\,167\.12|| dhamanya~NgulisandhInAM saMkocho~Ngagraho tiruk | shItadveShAnupashayau stambhavepathusuptayaH || 1\,167\.13|| rakte shotho.atiruktodastAmrAshchimichimAyate | snigdharUkShaiH samaM naiti kaNDukledasamanvitaH || 1\,167\.14|| pitte vidAhaH samohaH svAdo mUrChA madastR^iShA | sparshAsahatvaM rugrAvaH shoShaH pAko bhR^ishoShmatA || 1\,167\.15|| kaphe staimityagurutA suptisnigdhatvashItatA | kaNDUrmandA cha rugdbandvaM sarvali~Nga~ncha saMkarAt || 1\,167\.16|| ekadoSha~ncha saMsAdhyaM yApya~nchaiva dvidoShajam | tridoShajantyajedAshu raktapittaM sudAruNam || 1\,167\.17|| raktama~Nge nihantyAshu shAkhAsandhiShu mArutaH | niveshyAnyonyamAvArya vedanAbhirharatyasUn || 1\,167\.18|| vAyau pa~nchAtmake prANe raukShyAchchApalyala~NghanaiH | atyAhArAbhighAtAchcha vegodIraNachAraNaiH || 1\,167\.19|| kupitashchakShurAdInAmupaghAtaM prakalpayet | pInaso dAhatR^iTkAsashvAsAdishchaiva jAyate || 1\,167\.20|| kaNTharodhomalabhraMshachChardyarochakapInasAn | kuryAchcha galagaNDadIMsta~njatrumUrdhvasaMshrayaH || 1\,167\.21|| vyAno.atigamanasnAnakrIDAviShayachoShTitaiH | viruddharUkShabhIharShaviShAdAdyaishcha dUShitaH || 1\,167\.22|| puMstvotsAhabalabhraMshashokachittaplavajvarAn | sarvAkArAdinistodaromaharShaM suShuptatAm || 1\,167\.23|| kuShThaM visarpamanyachcha kuryAtsarvA~NgasAdanam | samAno viShamAjIrNashItasa~NkIrNabhojanaiH || 1\,167\.24|| karotyakAlashayanajAgarAdyaishcha dUShitaH | shUlagulmagrahaNyAdInyakR^itkAmAshrayAngadAn || 1\,167\.25|| apAno rUkShagurvannavegAghAtAtivAhanaiH | yAnapAnasamutthAnacha~NkramaishchAtisevitaiH || 1\,167\.26|| kupitaH kurute rogAnkR^itsnAnpakvAshayAshrayAn | mUtrasukrapradoShArshogudabhraMshAdikAnbahUn || 1\,167\.27|| sarvA~NgamAtataM sAmaM tandrAstaimityagauravaiH | snigdhatvAdbodha kAlasya shaityashothAgnihAnayaH || 1\,167\.28|| kaNDUrUkShAtinAshena tadvidhopashamena cha | muktiM vidyAnnirAmaM taM tandrAdInAM viparyayAt || 1\,167\.29|| vAyorAvaraNaM vAto bahubhedaM prachakShate | pittali~NgAvR^ite dAhastR^iShNA shUlaM bhramastamaH || 1\,167\.30|| kaTukoShNAmlalavaNairvidAhashItakAmatA | shaityagauravashUlAgnikaTvAjyapayaso.adhikam || 1\,167\.31|| la~NghanAyAsarUkShoShNakAmatA cha kaphAvR^ite | kaphAvR^ite.a~NgamardaH syAddhR^illAso gurutAruchiH || 1\,167\.32|| raktavR^ite sadAhArtistava~NmAMsAshrayajA bhR^isham | bhavetsarAgaH shvayathurjAyante maNDalAni cha || 1\,167\.33|| shotho mAMsena kaThino hR^illAsapiTikAstathA | harShaH pipIlikAnAM cha saMchAra iva jAyate | chalalagrano mR^iduH shItaH shotho gAtreShu rochakaH || 1\,167\.34|| ADhyavAta iva j~neyaH sa kR^ichChro medasAvataH | sparsha AchChAditetyuShNashItalashcha tvanAvR^ite | majjAvR^ite tu viShamaM jR^imbhaNaM pariveShTanam || 1\,167\.35|| shUla~ncha paDyimAnashcha pANibhyAM labhate sukham | shukrAvR^ite tu shothe vai chAtivego na vidyate || 1\,167\.36|| bhukte kukShau rujA jIrNe nikR^ittirbhavati dhruvam | mUtrApravR^ittirAdhmAnaM bastermUtrAvR^ite bhavet || 1\,167\.37|| ChidrAvR^ite vibandho.atha svasthAnaM parikR^inta ti | patatyAshu jvarAkrAnto mUrChAM cha labhate naraH || 1\,167\.38|| sakR^itpIDitamanyena duShTaM shukraM chirAtsR^ijet | sarvadhAtvAvR^ite vAyau shroNiva~NkShaNapR^iShTharuk || 1\,167\.39|| vilome mArute chaiva hR^idayaM paripIDyate | bhramo mUrChA rujA dAhaH pittena prANa AvR^ite || 1\,167\.40|| rujA tandrA svarabhraMsho dAho vyAne tu sarvashaH | kramoM gacheShTAbha~Ngashcha santApaH sahavedanaH || 1\,167\.41|| samAna UShmopahatiH sasvedoparatiH sutR^iT | dAhashcha syAdapAne tu male hAridravarNatA || 1\,167\.42|| rajovR^iddhistApana~ncha tathA chAnAhamehanam | shleShmaNA prAvR^ite prANe nAdaH snoto.avarodhanam || 1\,167\.43|| ShThIvana~nchaiva sasvedashvAsaniH shvAsasaMgrahaH | udAne gurugAtratvamaruchirvAksvaragrahaH || 1\,167\.44|| balavarNapraNAshashchA pAne parvAsthisaMgrahaH | gurutA~NgeShu sarveShu sthUlatva~nchAgataM bhR^isham || 1\,167\.45|| samAne.atikriyAj~natvamasvedo mandavahnitA | apAne sakalaM mUtraM shakR^itaH syAtpravartanam? || 1\,167\.46|| iti dvAviMshatividhaM vAtaraktAmayaM viduH | prANAdayastathAnyo.anyaM samAkrAntA yathAkramam || 1\,167\.47|| sarve.api viMshatividhaM vidyAdAvaraNa~ncha yat | hR^illAsochChvAsasaMrodhaH pratishyAyaH shirograhaH || 1\,167\.48|| hR^idrogo mukhashoShashcha prANenApAna AvR^ite | udAnenAvR^ite prANe bhaveddhai balasaMkShayaH || 1\,167\.49|| vichAraNena vibhajetsarvamAvaraNaM bhiShak | sthAnAnyapekShya vAtAnAM vR^irdhihAniM cha karmaNAm || 1\,167\.50|| prANAdInA~ncha pa~nchAnAM pittamAvaraNaM mithaH | pittAdInAmAvasatirmishrANAM mishritaishcha taiH || 1\,167\.51|| mishraiH pittAdibhistadvanmishrANyapitvanekadhA | tAMllakShayedavahito yathAsvaM lakShaNodayAt || 1\,167\.52|| shanaiH shanaishchopashayAndR^iDhAnapi muhurmuhuH | visheShAjjIvitaM prANa udAno balamuchyate | syAttayoH pIDanAddhanirAyuSha~ncha balasya cha || 1\,167\.53|| AvR^itA vAyavo.aj~nAtA j~nAtA vA sthAnavichyutAH | prayatnenApi duHsAdhyA bhaveyurvAnupadravAH || 1\,167\.54|| vidradhiplIhahR^idrogagulmAgnisadanAdayaH | bhavantyupadravAsteShAmAvR^itAnAmupekShayA || 1\,167\.55|| nidAnaM sushruta ! mayA AtreyoktaM samIritam | sarvarogavivekAya narAdyAyuH pravR^iddhaye || 1\,167\.56|| evaM vij~nAya rogAdIMshchikitsAmatha vai charet | triphalA sarvarogaghnI madhvAjyaguDasaMyutA || 1\,167\.57|| savyoShA triphalA vApi sarvarogapramardinI | shatAvarIguDUchyagniviDa~Ngena yutAthavA || 1\,167\.58|| shatAvarI guDUchyagniH shuNThImUShalikA balA | punarnavA cha bR^ihatI nirguNDI nimbapatrakam || 1\,167\.59|| bhR^i~NgarAjashchAmalakaM vAsakastadrasena vA | bhAvitA triphalA saptavAramekhamathApivA || 1\,167\.60|| pUrvoktashcha yathAlAbhayuktaishchUrNa~ncha modakaH | vaTikA ghR^itatailaM vA kaShAyo shoSharoganut | palaM palArdhakaM vApi karShaM karShArdhameva vA || 1\,167\.61|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vAtaraktani saptaShaShTyAdhikashatatamodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 168 nidAnaM samAptam | dhanvantariruvAcha | sarvarogaharaM siddhaM yogasAraM vadAmyaham | shR^iNu sushrutaM saMkShepAtprANinAM jIvahetave || 1\,168\.1|| kaShAyakaTutiktAmlarUkShAhArAdibhojanAt | chintAvyavayavyAyAmabhayashokaprajAgarAt || 1\,168\.2|| uchchairbhAShAtibhArAchcha karmayogAtikarShaNAt | vAyuH kupyati parjanye jIrNAnne dinasaMkShaye || 1\,168\.3|| uShNAmla lavaNakShArakaTukAjIrNabhojanAt | tIkShNAtapAgnisantApamadyakrodhaniShevaNAt || 1\,168\.4|| vidAhakAle bhuktasya madhyAhne jaladAtyaye | grIShmakAle.arddharAtre.api pittaM kupyati dehinaH || 1\,168\.5|| svAdvamlalavaNasnigdhagurushItAtibhojanAt | navAnnapichChilAnUpamAMsAdeH sevanAdapi || 1\,168\.6|| avyAyAma divAsvapnashayyAsanasukhAdibhiH | kaphapradoSho bhukte cha vasante cha prakupyati || 1\,168\.7|| dehapAruShyasaMkochatodaviShTambhakAdayaH | tathA cha suptA romaharShastambhanashoShaNam || 1\,168\.8|| shyAmatvama~NgavishleShabalamAyAsavardhanam | vAyorli~NgAni tairyuktaM rogaM vAtAtmakaM vadet || 1\,168\.9|| dAhoShmapAdasaMkledakoparAgaparishramAH | kaTvamlashavavaigandhyasvedamUrChAtitR^iTbhramAH || 1\,168\.10|| hAridraM haritatva~ncha pittali~NgAnvitairnaraH | dehe snigdhatvamAdhuryachirakAritvabandhanam || 1\,168\.11|| staimityatR^iptisa~NghAtashothashatilagauravam | kaNDUnidrAbhiyogashcha lakShaNaM kaphasambhavam || 1\,168\.12|| hetulakShaNasaMsargAdvidyAdvyAdhiM dvidoShajam | sarvahetusamutpannaM trili~NgaM sAnnipAtikam || 1\,168\.13|| doShadhAtumalAdhAro dehinAM deha uchyate | teShAM samatvamArogyaM kShayavR^iddherviparyayaH || 1\,168\.14|| vasAsR^i~NmAMsamedo.asthimajjAshukrANi dhAtavaH | vAtapittakaphA doShA viNmUtrAdyA malAH smR^itAH || 1\,168\.15|| vAyuH shIto laghuH sUkShmaH svaranAshIsthiro balI | pittamamlakaTUShNa~nchApa~NktI rogakAraNam || 1\,168\.16|| madhuro lavaNaH snigdho guruH shleShamAtipichChilaH | gudashroNyAshrayo vAyuH pittaM pakvAshayasthitam || 1\,168\.17|| kaphasyAmAshayasthAnaM kaNTho vA mUrdhasandhayaH | kaTutiktakaShAyAshcha kopayanti samIraNam || 1\,168\.18|| kaTvamlalavaNAH pittaM svAdUShNalavaNAH kapham | eta eva viparyastAH shamAyaiShAM prayojitAH | bhavanti rogiNAM shAntyai svasthAne sukhahetavaH || 1\,168\.19|| chakShuShyo madhuro j~neyo rasadhAtuvivahddhanaH | amlottaro manohR^idyaM tathA dIpanapAchanam || 1\,168\.20|| dIpanojvaratR^iShNAghnastiktaH shodhanashoShaNaH | pittalo lekhana stambhI kaShAyo grAhishoShaNaH || 1\,168\.21|| rasavIryavipAkAnAmAshrayaM dravyamuttamam | rasapAkAntarasthAyi sarvadravyAshrayaM drutam || 1\,168\.22|| shItoShNaM lavaNaM vIryamatha vA shaktiriShyate | rasAnAM dvividhaH pAko kaTureva cha || 1\,168\.23|| bhiShagbheShajarogArtaparichArakasampadaH | chikitsA~NgAnichatvAri viparItAnyasiddhaye || 1\,168\.24|| deshakAlavayovahnisAmyaprakR^itibheShajam | dehasattvabalavyAdhInbuddhvA karma samAcharet || 1\,168\.25|| bahUdakanago.anUpaH kaphamArutakopavAn | jA~Ngalo.aparashAkhI cha raktapittagadottaraH || 1\,168\.25*1|| saMsR^iShTalakShaNopeto deshaH sAdhAraNaH smR^itaH | bAla A ShoDashAnmadhyaH saptatervR^iddha uchyate || 1\,168\.26|| kaphapittAnilAH prAyo yathAkramamudIritAH | kShArAgnishastrarahitA kShINe pravayasi kriyAH || 1\,168\.27|| kR^ishasya vR^iMhaNaM kAryaMsthUladehasya karShaNam | rakShaNaM madhyakAyasya dehabhedAstrayo matAH || 1\,168\.28|| sthairyavyAyAmasantoShairboddhavyaM yatnato balam | avikArI mahotsAho mahAsAhasiko naraH || 1\,168\.29|| pAnAhArAdayo yasya viruddhAH prakR^iterapi | shvasukhAyopakalpyante tatsAmyamiti kathyate || 1\,168\.30|| garbhiNyAH shlaiShmikairbhakShyaiH shlaiShmiko jAyate naraH | vAtalaiH pittalaistadvatsamadhAturhitAshanAt || 1\,168\.31|| kR^isho rUkSho.alpakeshashcha chalachitto naraH sthitaH | bahuvAkyarataH svapnevAtaprakR^itiko naraH || 1\,168\.32|| akAlapalito gauraH prasvedI kopano budhaH | svapne.api dIptimatprekShI pittaprakR^itiruchyate || 1\,168\.33|| sthirachittaH svaraH sUkShmaH prasannaH snigdhamUrdhajaH | svapne jalashilAlokI shleShma prakR^itiko naraH || 1\,168\.34|| samishralakShaNairj~neyo dvitridoShAnvayo naraH | doShasyetarasadbhAve.apyadhikA prakR^itiH smR^itAH || 1\,168\.35|| mandastIkShNo.atha viShamaH samashchaiti chaturvidhAH | kaphapittAnilAdhikyAttatsAmyAjjATharo.analaH || 1\,168\.36|| samasya pAlanaM kAryaM viShame vAtanigrahaH | tIkShNe pittapratIkAro mande shleShmavishodhanam || 1\,168\.37|| prabhavaH sarvarogANAmajIrNaM chAgninAshanam | AmAmlarasaviShTambha lakShaNantachchaturvidham || 1\,168\.38|| AmAdviShUchikA chaiva hR^idAlasyAdayastathA | vachAlavaNatoyena ChardanaM tatra kArayet || 1\,168\.39|| shukrAbhAvo bhramo mUrChA tarSho.amlAtsampravartate | apakvaM tatra shItAmbupAnaM vAtaniShevaNam || 1\,168\.40|| gAtrabha~NgaM shirojADyaM bhaktadoShAdayo gadAn | tasminsvApo divA kAryola~NghanaM cha vivarjanam || 1\,168\.41|| shUlagulmau cha viNmUtrasthAnaviShTambhasUchakau | vidheyaM svedanaM tatra pAnIyaM lavaNodakam || 1\,168\.42|| AmamamlaM cha viShTabdhaM kaphapittAnilaiH kramAt | Alipya jaTharaM prAj~no hi~NgutryUShaNasaindhavaiH || 1\,168\.43|| divAsvapnaM prakurvIta sarvAjIrNavinAshanam | ahitAnnai rogarAshirahitAnnaM tatastyajet || 1\,168\.44|| uShNAmbu vAnupAnaM cha mAkShikaiH pAchanaM bhavet | karIradadhimatsyaishcha prAyaH kShIraM virudhyate || 1\,168\.45|| bilvaH shoNA cha gambhArI pATalA gaNikArikA | dIpanaM kaphavAtaghnaM pa~nchamUlamidaM mahat || 1\,168\.46|| shAlaparNo pR^ishriparNo bR^ihatIdvayagokShuram | vAtapittaharaM vR^iShyaM kanIyaH pa~nchamUlakam || 1\,168\.47|| ubhayaM dashasUlaM syAtsannipAtajvarApaham | kAse shvAse cha tandrAyAM pArshvashUle cha shasyate || 1\,168\.48|| etaistailAni sarpoShi pralepAdalakAM jayet | kvAthAchchaturguNaM vAri pAdasthaM syAchchaturguNam || 1\,168\.49|| sneha~ncha tatsamaM kShIraM kalkashcha snehapAdakaH | saMvartitauShadhaiH pAko bastau pAne bhavetsamaH | kharo.abhya~Nge mR^idurnasye pAko.api samprakalpayet || 1\,168\.50|| sthUladehandriyAshchintyA prakR^itiryA tvadhiShThitA | Arogyamiti taM vidyAdAyuShmantamupAcharet || 1\,168\.51|| yo gR^ihNAtIndriyairarthAnviparItAnsa mR^ityubhAk | bhiSha~NmitragurudveShI priyArAtishcha yo bhavet || 1\,168\.52|| gulphajAnulalATaM cha hanurgaNDastathaiva cha | bhraShTaM sthAnachyutaM yasya sa jahAtyachirAdasUn || 1\,168\.53|| vAmAkShimajjanaM jihvA shyAmA nAsA vikAriNI | kR^iShNau sthAnachyutau choShThau kR^iShNAsyaM yasyataM tyajet || 1\,168\.54|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vaidyakashAstraparibhAShA nAmAShTaShaShTyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 169 dhanvantariruvAcha | hitAhitavikekAya anupAnavidhiM bruve | raktashAli tridoShaghnaM tR^iShNAmedonivArakam || 1\,169\.1|| mahAshAli paraM vR^iShyaM kalamaH shleShmapittahA | shItto gurustridoShaghnaH prAyasho gauraShaShTikaH || 1\,169\.2|| shyAmAkaH shoShaNo rUkSho vAtalaH shleShmapittahA | tadvatpriya~NgunIvArakoradUShAH prakIrtitAH || 1\,169\.3|| bahuvAraH sakR^ichChItaH shleShmapittaharo yavaH | vR^iShyaH shIto guruH svAdurgodhUmo vAtanAshanaH || 1\,169\.4|| kaphapittAstrajinmudgaH kaShAyo madhurolaghuH | mASho bahubalo vR^iShyaH pittashleShmaharo guruH || 1\,169\.5|| avR^iShyaH shleShmapittaghno rAjamASho.anilArtinut | kulatthaH shvAsahikkAhR^itkaphagulmAnilApahaH || 1\,169\.6|| raktapittajvaronmAtho shIto grAhI makuShThakaH | puMstvAsR^ikkaphapittaghnashchaNako vAtalaH smR^itaH || 1\,169\.7|| masUro madhuraH shIva saMgrahI kaphapittahA | tadvatsarvaguNADhyashcha kalAyashchAtivAtalaH || 1\,169\.8|| AgkI kaphapittaghno shukralA cha tathA smR^itA | atasI pittalA j~neyA siddhArthaH kaphavAtajit || 1\,169\.9|| sakShAramadhurasnigdho baloShNapittakR^ittilaH | balaghnA rUkShalAH shItA vividhAH sasyajAtayaH || 1\,169\.10|| chitrake~NgudinAlIkAH pippalImadhushigravaH | chavyAcharaNanirguNDItarkArIkAshamardakAH || 1\,169\.11|| sabilvAH kaphapittaghnAH krimighnA laghudIpakAH | varShAbhUmArkarau vAtakaphaghnau doShanAshanau || 1\,169\.12|| tiktarasaH syAderaNDaH kAkamAchI tridoShahR^it | chA~NgerI kaphavAtaghnI sarShapaH sarvadoShadam || 1\,169\.13|| tadvadeva cha kausmasumbhaM rAjikA vAtapittalA | nADIchaH kaphapittaghnaH chuchurmadhurashItalaH || 1\,169\.14|| doShaghnaM padmapatra~ncha tripuTaM vAtakR^itparam | sakShAraH sarvadoShaghno vAstuko rochanaH paraH || 1\,169\.15|| taNDukIyovipaharaH pAla~NkyAshcha tathApare | mUlakaM doShakR^ichChAmaM svinnaM vAtakaphApadam || 1\,169\.16|| sarvadoShaharaM hyadyaM kaNThyaM tatpakvamiShyate | karkoTakaM savArtAkaM padolaM kAravellakam || 1\,169\.17|| kuShThamehajvarashvAsakAsapittakaphApaham | sarvadoShaharaM hR^idyaM kUShmANDaM bastishodhanam || 1\,169\.18|| kali~NgAlAbunI pittanAshinI vAtakAriNI | trapuShorvAruke vAtashleShmale pittavAraNe || 1\,169\.19|| vR^ikShAmlaM kaphavAtaghnaM jambIraM kaphavAtanut | vAtaghnaM dADimaM grAhi nAgara~NgaphalaM guru || 1\,169\.20|| kesharaM mAtulu~NgaM cha dIpanaM kaphavAtanut | vAtapittaharo mAShastvaksnigdhoShNAnilApahaH || 1\,169\.21|| saramAmalakaM vR^iShyaM madhuraM hR^idyamamlakR^it | bhuktaprarochakA puNyA harItakyamR^itopamA || 1\,169\.22|| straMsanI kaphavAtaghnI hyakShastadvattridoShajit | vAtashleShmaharaM tvamlaM straMsanaM tintiDIphalam || 1\,169\.23|| doShalaM lakuchaM svAdu bakulaM kaphavAtajit | gulmavAtakaphashvAsakAsaghnaM bIjapUrakam || 1\,169\.24|| kapitthaM grAhi doShaghnaM pakvaM guru viShApaham | kaphapittakaraM bAlamApUrNaM pittavardhanam || 1\,169\.25|| pakvAmraM vAtakR^inmAMsashukravarNabalapradam | vAtaghnaM kaphapittaghnaM grAhi viShTambhi jAmbavam || 1\,169\.26|| tindukaM kaphavAtaghnaM badaraM vAtapittahR^it | viShTambhi vAtalaM bilvaM priyAlaM pavanApaham || 1\,169\.27|| rAjAdanaphalaM mochaM panasaM nArikelajam | shukramAMsakarANyAhuH svAdusnigdhagurUNi cha || 1\,169\.28|| drAkShAmadhUkakharjUraM ku~NkumaM vAtaraktajit | mAgadhI madhurA pakvA shvAsapittaharA parA || 1\,169\.29|| ArdrakaM rochakaM vR^iShyaM dIpanaM kaphavAtahR^it | shuNThImarichapippalyaH kaphavAtajito matAH || 1\,169\.30|| avR^iShyaM marichaM vidyAditi vaidyakasamatam | gulmashUlavibandhaghnaM hi~NguvAtakaphApaham || 1\,169\.31|| yavAnIdhanyakAjAjyaH vAtashleShmanudaH param | chakShuShyaM saindhavaM vR^iShyaM tridoShashamanaM smR^itam || 1\,169\.32|| sauvarchalaM vibandhaghnamuShNaM hR^ichChUlanAshanam | uShNaM shUlaharaM tIkShNaM viDa~NgaM vAtanAshanam || 1\,169\.33|| romakaM vAtalaM svAdu rochanaM kledanaM guru | hR^itpANDugalarogaghnaM yavakShAro.agnidIpanaH || 1\,169\.34|| dahano dIpanastIkShNaH sarjikShAro vidAraNaH | doShaghnaM nAbhasaM vArilaghu hR^idyaM viShApaham || 1\,169\.35|| nAdeyaM vAtalaM rUkShaM sArasaM madura laghu | vAtashleShmaharaM vArpyaM tADAgaM vAtalaM smR^itam || 1\,169\.36|| rauchyamagnikaraM rUkShaM kaphaghnaMlaghu nairjharam | dIpanaM pittalaM kaupamaudbhidaM pittanAshanam || 1\,169\.37|| divArkakiraNairjuShTaM rAtrau chaivendurashmibhiH | sarvadoShavinirmuktaM tattulyaM gaganAmbunA || 1\,169\.38|| uShNaM vAri jvarashvAsamedo.anilakaphApaham | shR^itaM shItatridoShaghnamuShitaM tachcha doShalam || 1\,169\.39|| gokShIraM vAtapittagnaM snigdhaM gururasAyanam | gavyAdgurutaraM snigdhaM mAhiSh vahninAshanam || 1\,169\.40|| ChAgaM raktAtisAraghnaM kAsashvAsakaphApaham | chakShuShyaM jIvanaM strINAM raktapitte chanAvanam || 1\,169\.41|| paraM vAtaharaM vR^iShyaM pittashleShmakaraM dadhi | doShaghnaM manthajAtantu mastu srotovishodhanam || 1\,169\.42|| grahaNyarsho.arditArtighnaM navanItaM navoddhR^itam | vikArAshcha kilATAdyA guravaH kuShThahetavaH || 1\,169\.43|| paraM grahaNIshothArshaH pANDvatIsAragulmanut | tridoShashamanaM takraM kathitaM pUrvasUribhiH || 1\,169\.44|| vR^iShya~ncha madhuraM sarpirvAtapittakaphApaham | gavyaM medhya~ncha chAkShuShyaM saMskArAchcha tridoShajit || 1\,169\.45|| apasmAragadonmAdamUrChAghnaM saMskR^ita~NghR^itam | ajAdInA~ncha sarpoShi vidyAdgokShIrasadguNaiH | kaphavAtaharaM mUtraM sarvakrimiviShApaham || 1\,169\.46|| pANDutvodarakuShThArshaH shothagulmapramehanut | vAtashleShmaharaM balyaM tailaM kashyaM tilodbhavam || 1\,169\.47|| sArShapaM kR^imipANDughnaM kaphamedo.anilApaham | kShaumaM tailamachakShuShyaM pittahR^idvAtanAshanam || 1\,169\.48|| akShajaM kaphapittaghnaM keshyaM tvakShrotratarpaNam | tridoShaghnaM madhu proktaM vAtala~ncha prakIrtitam || 1\,169\.49|| hikkAshvAsakR^imichChardimehatR^iShNAviShAmaham | ikShavoraktapittaghno balyA vR^iShyAH kaphapradAH || 1\,169\.50|| phANitaM pittalaM tavriM surA matsyaNDikA laghuH | khaNDaM vR^iShyaM tathA snigdhaM svAdvasR^ikpittavAtajit || 1\,169\.51|| vAtapittaharo rUkSho vAtaghnaH kaphakR^idguDaH | sa pittaghnaH paraH pathyaH purANo.asR^ikprasAdanaH || 1\,169\.52|| raktipittaharA vR^iShyA sasnehA gaDasharkarA | sarvapittakaraM madyamamlatvAtkaphavAtajit || 1\,169\.53|| raktapittakarAstIkShNAstathA sauvIrajAtayaH | pAchano dIpanaH pathyo maNDaH syAdbhR^iShTataNDulaH || 1\,169\.54|| vAtAnulomanI laghvI peyA vastivishodhanI | satakradADimavyoShA saguDA madhupippalI || 1\,169\.55|| intIyaM sukR^itA peyA kAsashvA sapravAhikAH | pAyasaH kaphakR^idbalyaH kR^isharA vAtanAshinI || 1\,169\.56|| sudhautaH prastrutaH snigdhaH sukhoShNo laghurochanaH | kandamUlaphalehaiH sAdhito bR^iMhaNoguruH || 1\,169\.57|| IShaduShNasevanAchcha laghuH sUpaH susAdhitaH | svinna niShpIDitaM shAkaM hitaM snehAdisaMskR^itam || 1\,169\.58|| dADimAmalakairyUSho vahnikR^idvAtapittahA | shvAsakAsapratishyAyakaphaghno malakaiH kR^itaH || 1\,169\.59|| yavakolakulatthAnAM yUShaH kaNThyo.anilApahaH | mudgAmalakajo grAhI shleShmapittavinAshanaH || 1\,169\.60|| saguDaM dadhi vAtaghnaM saktavo rUkShavAtulAH | ghR^itapUrNo.agnikArI syAdvR^iShyA gurvo cha shaShkulI || 1\,169\.61|| bR^iMhaNAH sAmiShA bhakShyapiShTa kA gukhaH smR^itAH | tailasiddhAshcha dR^iShTighnAstoyasvinnAshcha durjarAH || 1\,169\.62|| atyuShNA maNDakAH pathyAH shItalA gukho matAH | anupAna~ncha pAnIyaM shramatR^iShNAdinAshanam || 1\,169\.63|| annapAnAdinA rakShA kR^itsyAdrogavarjitaH | anuShNaH shikhikaNThAbho viSha~nchaiva vivarNakR^it || 1\,169\.64|| gandhasparsharasAstIvrAbhoktushcha syAnmanovyathA | AghrANe chAkShirogaH syAdasAdhyashcha bhiShagvaraiH | vepathurjR^imbhaNAdyaM syAdviShasyaitattu lakShaNam || 1\,169\.65|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe anupAnAdividhikathanaM nAmaikonasaptatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 170 dhanvantariruvAcha | jvaro.aShTadhA pR^ithagdvandvasaMghAtAgantujaH smR^itaH | mustaparpaTakoshIrachandanodIchyanAgaraiH | shR^itashItaM jalaM dadyAtpipAsAjvarashAntaye || 1\,170\.1|| nAgaraM devakAShTha~ncha dhAnyAkaM bR^ihatIdvayam | dadyAtpAchanakaM pUrvaM jvaritAya jvarApaham || 1\,170\.2|| AragvadhAbhayAmustAtiktAgranthikanirmitaH | kaShAyaH pAchanaH sAme sashUle cha jvarehitaH || 1\,170\.3|| madhUkasArasindhUtthavachoShaNakaNAH samAH | shlakShNaM piShTvAmbhasA nasyaM kuryAtsaMj~nAprabodhanam || 1\,170\.4|| trivR^idvishAlAtriphalAkaTukAragvadhaiH kR^itaH | sakShAro bhedanaH kvAthaH peyaH sarvajvarApahaH || 1\,170\.5|| mahauShadhAmR^itAmustachandanoshIradhAnyakaiH | kvAthastR^itIyakaM hanti sharkarAmadhuyojitaH || 1\,170\.6|| apAmagajaTAkaTyAM lohitaiH saptatantubhiH | baddhvA vAre ravernUnaM jvaraM hanti tR^itIyakam || 1\,170\.7|| ga~NgAyA uttare kUle aputrastApaso mR^itaH | tasmai tilodakaM dadyAnmu~nchatyaikAhiko jvaraH || 1\,170\.8|| guDUchyAH kvAthakalkAbhyAM viphalAvAsakasya cha | mR^idvIkAyA balAyAshcha siddhAH snehA jvarachChidaH || 1\,170\.9|| dhAtrIshivAkaNAvahnikvAthaH sarvajvarAntakaH | jvarAtisAraharaNamauShadhaM pravadAmyatha || 1\,170\.10|| pR^ishriparNobalAvilvanAgarotpaladhAnyakaiH | pAThendrayavabhUnimbamustaparpaTakaiH shR^itAH | jyantyAmamatIsAraM sajvaraM samahauShadhAH || 1\,170\.11|| nAgarAtiviShAmustabhUnimbAmR^itavatsakaiH | sarvajvaraharaH kvathaH sarvAtIsAranAshanaH || 1\,170\.12|| mustaparpaTakadivyashR^i~NgaverashR^itaM payaH | shAlaparNo pR^ishriparNo bR^ihatI kaNTakArikA || 1\,170\.13|| balAshvadaMShTrAbilvAdi pAThAnAgaradhAnyakam | etadAhArasaMyoge hitaM sarvAtisAriNAm || 1\,170\.14|| bilvachUtAsthikvAthashcha khaNDaM madhvatisAranut | atisAre hitA tadvatkuTajatvakkaNAyutA || 1\,170\.15|| vatsakAtiviShAvishvakaNAkandakaShAyakaH | prayuktashchAmashUlADhye hyatIsAre sashoNita || 1\,170\.16|| chikitsAtha grahaNyAstugrahaNI chAgrinAshinI | chitrakAkvAthaklakAbhyAM grahaNIghnaM kShR^itaM haviH | gulmashothodaraplIhashUlArshoghnaM pradIpanam || 1\,170\.17|| sauvarchalaM saindhava~ncha viDa~Ngaudbhidameva cha | sAmudreNa samaM pa~nchalavaNAnyatra yojayet || 1\,170\.18|| bheShajaM shastrakShArAgnyastridhA vai chArshasAM haram | viddhi tachchArshasoghnantu yaddhi takraM navoddhR^itam || 1\,170\.19|| guDUTIM pippalIyuktAmabhayAM ghR^itabharjitAm | trivR^idarshovinAshArthaM bhakShayedamlaloNikAm || 1\,170\.20|| tilekShurasasaMyogashchArshaH kuShTha vinAshanaH | pa~nchakolaM samarichaM satryUShaNamathAgnikR^it || 1\,170\.21|| harItakI bhakShyamANA nAgeraNa guDena vA | saindhavopahitA vApi sAtatyenAgnidIpanI || 1\,170\.22|| phalatrikAmR^itAsAtiktAbhUnimbanimbajaH | kvAthaH kShaudrayuto hanyAtpANDurogaM sakAmalam || 1\,170\.23|| trivR^ichcha triphalA shyAmA pippalI sharkaga madhu | modakaH sannipAtAnto raktapittajvarApahaH || 1\,170\.24|| vAsAyAM vidyamAnAyAmAshAyAM jIvitasya cha | raktapittI kShayI kAsI kimarthamavasIdati || 1\,170\.25|| ATarUpakamR^idvIkApathyAkvAthaH sasharkaraH | kShaudrADhyaH kAsaniH shvAsaraktapittanibarhaNaH || 1\,170\.26|| vAsArasaH khaNDamadhuyutaH pIto.atharaktajit | sallakIbadarIjambupriyAlAmrArjunaM dhavaH | pItaM kShIra~ncha madhvADhyaM pR^ithakChoNitavAraNam || 1\,170\.27|| samUlaphalapatrAyA nirguNDyAH svarasairghR^itam | siddhaM pItvA kShayakShINI nirvyAdirbhAti devavat || 1\,170\.28|| harItakI kaNA shuNThI marichaM guDasaMyutam | kAsaghno modakaH proktastR^iShNArochakanAshanaH || 1\,170\.29|| kaNTakAriguDUchIbhyAM pR^ithaktriMshatpale rase | prasthaM siddhaM ghR^itaM syAchcha kAsanudvahnidApanam || 1\,170\.30|| kR^iShNA dhAtrI shitA shuNThI hakkAghnI madhusaMyutA | hikkAshvAsI pivedbhAr~Ngo savishvAmuShNavAriNA || 1\,170\.31|| tailAktaM svarabhede vA khAdiraM dhArayenmukhe | pathyAM pippalikAyuktAM saMyuktAM nAgareNa vA || 1\,170\.32|| viDa~NgatrilAchUrNaM ChardihR^inmadhunA saha | AmrajambUkaShAyaM vA pibonmAkShikasaMyutam || 1\,170\.33|| Chardi sarvAM praNudati tR^iShNA~nchaivApakarShati | triphalA bhramamUrChAhR^itpItA sA madhunApi vA || 1\,170\.34|| pa~nchagavyaM hitaM pAnAdapasmAragrahAdinut | kUShmANDakaraso vAjyaM sayaShTikaM tadarthakR^it || 1\,170\.35|| brAhmIrasavachAkuShThasha~NkhapuShpIbhireva cha | purANaM sevyamunmAdagrahApasmAradghR^inutam || 1\,170\.36|| ashvagandhAkaShAye cha kalke kShIre chaturguNe | ghR^itapakvantu vAtaghnaM vR^iShyaM mAM sAya putrakR^it || 1\,170\.37|| nIlImuNDIrikAchUrNaM madhusarpiH samanvitam | ChinnAkvAthaM pibanhanti vAtaraktaM sudustaram || 1\,170\.38|| saguDAH pa~ncha pathyAshcha kuShTArshovAtasAdanAH | gaDachIsvarasaM kalkaM chUrNaM vA kvAthameva vA || 1\,170\.39|| vAtaraktAntakaM kAlAguDUchIkvAthakalkataH | kuShThavraNAdishamanaM shR^itamAjyaM sadugdhakam || 1\,170\.40|| triphalAguggulurvAtaraktamUrChApahArakaH | UrustambhavinAshAya gomUtreNa cha gugguluH || 1\,170\.41|| shuNThIgokShurakakvAthaH sAmavAtArtishUlanut | dashamUlAmR^itairaNDarAsnAnAgaradArubhiH || 1\,170\.42|| kvAtho hanti mAhashothaM marIchaguDasaMyutaH | kAsaghno modakaH proktastR^iShNArochakanAshanaH || 1\,170\.43|| kaNTakAriguDUchIbhyAM pR^ithaktriMshatpale rase | prasthasiddhaM ghR^ita~nchaiva kAsanuddhR^idi dIpanaH || 1\,170\.44|| kR^iShNAdhAtrIsitAshuNThImarIchasaindhavAnvitaH | kvAtha eraNDatailena sAmaM hantyanilaM gurum || 1\,170\.45|| balA punarnavairaNDabR^ihatIdvayagokShuraiH | sahi~NgulavarNa pItaM vAtashUlavimardanam || 1\,170\.46|| triphalAnimbayaShTIkakaTukAragvadhaiH shR^itam | pAyayenmadhunA mishraM dAhashUlopashAntaye || 1\,170\.47|| triphalApaH sayaShTIkAH pariNAmArtinAshanAH | gomUtrashuddhamaNDUraM triphalAchUrNasaMyutam | vilihanmadhusarpirbhyAM shUlaM hanti tridoShajam || 1\,170\.48|| trivR^itkR^iShNAharItakyo dvichatuShpa~nchabhAgikAH | guTikA guDatulyAstA viDvibandhagadApahAH || 1\,170\.49|| harItakIyavakShArapippalItrivR^itastathA | ghR^itaishchUrNamidaM peyamudAvartAvinAshanam || 1\,170\.50|| trivR^iddharItakIshyAmAH snuhIkShIreNa bhAvitAH | vaTikA mUtrapItAstAH shreShTAshchAnAhabhedikAH || 1\,170\.51|| tryUShaNatriphalAdhanyaviDa~NgachavyachitrakaiH | kalkIkR^itairghR^itaM siddhaM saMskAraM vAtagulmanut || 1\,170\.52|| mUlaM nAgaramAnItaM sakShIraM hR^idayArtinut | sauvachalaM tadardhantu shivAnA~ncha ghR^itaM pibet || 1\,170\.53|| kaNApAShANabhedairvA shilAjatukachUrNakam | taNDulIbhirguDenApi mUtrakR^ichChrIti jIvati || 1\,170\.54|| amR^itAnAgarIdhAtrIvAjigandhAtrikaNTakAm | prapibedvAtaregArtaH sashUlo mUtrakR^ichChravAn || 1\,170\.55|| sitAtulyo yavakShAraH sarvakR^ichChranivAraNaH | nidigdhikAraso vApi sakShaudraH kR^ichChranAshanaH || 1\,170\.56|| lavaNaM triphalAkalkairmUtrAghAtaharaM smR^itam | mUtre viruddhe karpUrachUrNaM li~Nge praveshayet || 1\,170\.57|| kvAthashcha shigrumUlotthaH kaTUShNoshmAnipAtanaH | sarvamehaharodhAtryA rasaHkShaudranishAyutaH | triphalAdArudArvyaShTakvAthaH kShaudreNa mehahA || 1\,170\.58|| asvapnaM cha vyavAyaM cha vyAyAmAshchintanAni cha | sthaulyamichChanpaparityaktaM krameNAbhipravardhayet || 1\,170\.59|| yavashyAmAkabhojI syAsthaulyakR^inmadhuvAriNA | uShNamannaM samaNDaM vA pibankR^ishatanurbhavet || 1\,170\.60|| sachavyajIrakaM vyoShA hi~NgusauvarchalAmalAH | madhunA raktavaH pItA medhoghnA sarvadIpanAH || 1\,170\.61|| chaturguNe jale mUtre dviguNe chitrakANi cha | kalkaiH siddha ghR^ita prasthaM sakShIraM jaTharI pibet || 1\,170\.62|| kramavR^iddhyA dashAhAni dasha paippAlikaM dinam | vardhayetpayasA sArdhaM tathaivApAnayetpunaH || 1\,170\.63|| kShIraShaShTikabhojIsyAdevaM kR^iShNasahasrakam | bR^iMhaNaM mudgamAyuShyaM plIhodaravinAshanam || 1\,170\.64|| punarnavAkvAthakalkaiH siddhaM shothaharaM ghR^itam | gAvA matreNa saMsevyaM pippalI vA payo.anvitAH | guDana vAbhayAM tulyAM vishvaM vA shotharogiNA || 1\,170\.65|| tailameraNDajaM pItvA balAsiddhaM payo.anvitam | AdhmAnashUlopachitAmantravR^iddhi~njayennaraH || 1\,170\.66|| bhraShToruchakatailena kalkaH pathyAsamudbhavaH | kR^iShNasaindhavasaMyukto vaddhirogaharaH paraH || 1\,170\.67|| nirguNDImUlanasyena gaNDamAlA vinashyati | smuhIgaNDIrikAsvedo nAshayedarbudAni cha || 1\,170\.68|| hastikarNapalAshasya galagaNDaM tu lepataH | dhattUrairaNDanirguNDIvarShAbhUshigrusarShapaiH || 1\,170\.69|| pralepaHshlIpadaM hanti chirotthamatidAruNam | shobhA~njanakasindhR^itthahi~NguM vidradhinAshanam || 1\,170\.70|| sharapu~NkhA madhuyutA yAtsarsvavraNagepaNI | nimbapatrasya vAlepaH shvayathuvraNagepaNaH || 1\,170\.71|| triphalA khadiro dArvo nyagrodho vraNashodhanaH | sadyaH kShataM vraNaM vaidyaH sashUlaM pariShechayet || 1\,170\.72|| yaShTImadhukayuktena ki~nchiduShNena sarpiShA | buddhvAgantuvraNAnvaidyo ghR^itakShaudrasamanvitAm || 1\,170\.73|| shItAM kriyAM prayu~njIta pittaraktoShmanAshinIm | kvAtho vaMshatvageraNDashvadaMShTravanidAkR^itaH || 1\,170\.74|| sahi~NgusaindhavaH pItaH koShThasthaM strAvayedasR^ik | yavakolakulatthAnAM niHsnehena rasena vA || 1\,170\.75|| bhu~njItAnnaM yavAgvA vA pivetsaindhavasaMyutam | kara~njAriShTanirguNDIraso hanyAdvraNakrimIn || 1\,170\.76|| triphalAchUrNasaMyukto guggulurvaTakIkR^itaH | niryantraNo vibandhaghno vradhanagepaNaH || 1\,170\.77|| dUrvAsvarasasiddhaM vA talaM kampillakena vA | dArvotvachashcha kalkena pradhAnaM vraNaropaNam || 1\,170\.78|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jvarAdichikitsAnirUpaNaM nAma saptatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 171 dhanvantariruvAcha | nADIvraNAdirogANAM chikitsAM shR^iNu sushruta | nADIM shastreNa sampATya nAjInAM vraNavatkriyA || 1\,171\.1|| guggulutriphalAvyopaiH samAMshairAjyayojitaiH | nADIduShTavraNaM shUlaM bhagandaramatho jayet || 1\,171\.2|| nirguNDIrasatastailaM nADIduShTavraNApaham | hitaM pAmAmayAnAM tu pAnAbhya~njananAvanaiH || 1\,171\.3|| gaggutriphalAkR^iShNAtripa~nchaikAMshayojitA | ghuTi (guDi) kAshothagulmArshobhagandaravatAM hitA || 1\,171\.4|| dhvajamadhye shirAvedhe vishuddhirupadaMshake | pAko rakShyaH prayatnena shishrakShayakaro hi saH || 1\,171\.5|| paTolanimbatriphalAguDUchIkvAthamApibet | sagugguluM sakhadiramupadaMsho vinashyati || 1\,171\.6|| dahetkaTAhe triphalAM sAmasI (ShI) madhasaMyutAm | upadaMshe pralepo.aya sadyo ropayate vraNam || 1\,171\.7|| triphalAnimbabhUnimbakara~njakhadirAdibhiH | kalkaiH kvAthairghR^itaM pakvamupadaMshaharaM param || 1\,171\.8|| Adau bhagnaM viditvA tu sechayechChItalAMbunA | pakvenAlepanaM kAryaM bandhanaM cha kushAnvitam || 1\,171\.9|| mAShaM mAMsaM tathA sarpiH kShIraM yUShaH satIjalaH | bR^iMhaNaM chAnnapAnaM syAtpradeyaM bhagnarogiNe || 1\,171\.10|| rasonamadhunAsAjyasitAkalkaM samashnutA | ChinnabhinnachyutAsthInAM sandhAnamachirAdbhavet || 1\,171\.11|| ashvatthatriphalAvyoShAH savarabhiH samIkR^itaiH | tulyo guggulunA yojyo bhagnasandhiprasAdha (kR^it) kaH || 1\,171\.12|| sarvakuShTheShu vamanaM rechanaM raktamokShaNa | vachAvAsApaTolAnAM nimbasya kalinItvachaH || 1\,171\.13|| kaShAyo madhunA pIto vAtahR^inmadanAnvitaH | virechanaM prayoktavyaM trivR^itkarNaphalatrikaiH || 1\,171\.14|| manaH shilAmarIchaistu tailaM kuShThavinAshanam | sarvakuShThe vilepo.ayaM shivApa~nchaguDaudanam || 1\,171\.15|| kara~njailagajaiH kuShThaM gomUtreNa pralepataH | karavIrodvartanaM cha tailAktasya cha kuShThahR^it || 1\,171\.16|| haridrA malayaM rAsnA guDUchyeDagajastathA | AragvadhaH kara~njashcha lepaH kuShThaharaH paraH || 1\,171\.17|| manaH shilAviDa~NgAni vAgajI sarShapAstathA | kara~njairmUtrapiShTo.ayaM lepaH kuShTaharo.arkavat || 1\,171\.18|| viDa~NgaiDavachA kuShThanishAsindhUtthasarShapaiH | mUtrAmlapiShTo lepo.ayaM dadrUkuShTavinAshanaH || 1\,171\.19|| prapunnATasubIjAni dhAtrI sarjarasaH snuhI | sauvIrapiShTaM dadrUNAmetadudvartanaM param || 1\,171\.20|| Aragvadhasya patrANi AranAlena peShayet | dadrUkiTTima (bha) kuShThAni hanti sidhmAnameva cha || 1\,171\.21|| uShNo pItA vAgujI cha kuShThajitkShIrabhojanaH | tilAjyatriphalAkShaudravyoShabhallAtasharkarAH | vR^iShyAH sapta samA medhyAH kaShThahAH kAmachAriNaH || 1\,171\.22|| viDa~NgatriphalAkR^iShNAchUrNaM lIDhaM samAkShikam | hanti kuShThakrimimehanADIvraNabhagandarAn || 1\,171\.23|| yaH khAdedabhayAriShTamariShTAmalakAnishAH | sa jayetsarvakuShThAnimAsAdUrdhvaM na saMshayaH || 1\,171\.24|| dahyamAnAyutaH kumbhe mUlage khadirA~NkuraH | sAkShadhAtrIrasaH kShaudro hanyAtkuShThaM rasAyanam || 1\,171\.25|| dhAtrI khadirayoH kkAthaM pItvA vAgajisaMyutam | sha~NkhendudhavalaM shvitraM hanti tUrNaM na saMshayaH || 1\,171\.26|| pItvA bhallAtakaM tailaM mAsAdvyAdhiM jayennaraH | sevitaM khAdiraM vAri pAnAdyaiH kuShThajidbhavet || 1\,171\.27|| bhAvitaM malapUkvAthaiH somarAjIphalaM bahu | karShaM bhakShedalavaNo hyakShaphalgushR^itaM pibet || 1\,171\.28|| hanti shvitramasAdhyaM cha lepe yojyAparAjitA | vAsA shuddhA cha triphalA paTolaM cha kara~njakam || 1\,171\.29|| nimbAshanaM kR^iShNavetraM kvAthakalkena yaddhR^itam | vajrakaM tadbhavetkuShThaM shatavarShANi jIvati || 1\,171\.30|| svarasena cha dUrvAyAH pachettailaM chaturguNam | kachChUrvicharchikA pAmA abhya~NgAdeva nashyati || 1\,171\.31|| drumatvagarkakuShThAni lavaNAni cha mUtrakam | gambhArikAchitrakaistaistailaM kuShThavraNAdinut || 1\,171\.32|| (athAmlapittachikitsA) dhAtrInimbaphalaM tadvadgomUtreNa cha chitrakam | vAsAmR^itAparpaTikAnimbabhUnimbamArkaraiH (vaiH) | triphalAkulatthaiH kvAthaH sakShaudrashchAmlapittahA || 1\,171\.33|| phalatrikaM paTolaM cha tiktakvAthaH sitAyutaH | pIto yaShTImadhuyuto jvarachChardyamlapittajit || 1\,171\.34|| vAsAghR^itaM tiktaghR^itaM pippalIghR^itameva cha | amlapitte prayoktavyaM guDakUShmANDakaM tathA || 1\,171\.35|| pippalI madhusaMyuktA amlapittavinAshinI | shleShmAgnimAndyanutpathyApippalIguDamodakaH || 1\,171\.36|| piShTvAjAjIM sadhanyAkAM ghR^iprasthaM vipAchayet | kaphapittAruchiharaM mandAnalavamiM haret || 1\,171\.37|| (ityamlapittachikitsA) pippalyamR^itabhUnimbavAsakAriShTaparpaTaiH | khadirAriShTakaiH kvAtho visphoTArtijvarApahaH || 1\,171\.38|| triphalArasasaMyuktaM sarpistrivR^itayAsaha | prayoktavyaM virekArthaM vIsarpajvarashAntaye || 1\,171\.39|| khAdirAtriphalAriShTapaTolAmR^itavAsakaiH | kvAtho.aShTakAkhyo jayati romAntikamasUrikAm || 1\,171\.40|| kuShThavIsarpavisphoTakaNDvAdInAM vighAtakaH | lashunAnAM tu chR^irNasya gharSho mashakanAshanaH || 1\,171\.41|| charmakIlaM jarumaNiM mashakAMstilakAlakAn | utkR^itya shastreNa dahetkShAgagnibhyAmasheShataH || 1\,171\.42|| paTolanIlIlepaH syAjjAla (jvAlA) gardabharoganut | gu~njAphalaiH shR^itaM talaM bhR^i~NgarAjarasena tu | kaNTha (NDu) dAruNakR^itkuShThavAtavyAdhivinAshanam || 1\,171\.43|| arkAsthimajjAtriphalAnAlIChA bhR^i~NgarAjakam | jIrNe pakve lauhachUrNaM kA~njikaM kR^iShNakeshakR^it || 1\,171\.44|| kShIrAtsasharkarasAddviprastho madhukAtpale | tailamya kuDavaM pakvaM tannasyaM palitApaham || 1\,171\.45|| mukharoge tu triphalAgaNDUShaparidhAraNam | gR^ihadhUma yavakShArapAThAvyoparasA~njanam || 1\,171\.46|| tejodaM triphalAlodhraM chitrakaM cheti chUrNitam | sakShaudraM dhArayedvaktre grIvAdantAsyaroganut || 1\,171\.47|| paTola nimbajamvvAgramAlatInavapallavAH | pa~nchapallavakaH shreShThaH kaShayo mukhadhAvane || 1\,171\.48|| lashunArdrakashigrUNAM pArulyA mUlakasya cha | rudantyAshcha rasaH shreShThaH kaduShNaH karNapUraNe || 1\,171\.49|| tIvrashUlottare karNe sashabde kledavAhini | bastamUtraM kShipetkoShNaM saindhavenAvachUrNitam || 1\,171\.50|| jAtIpatrarase tailaM pakvaM pUtikakarNajit | shuNThItailaM sArShapaM cha kroShNaM syAtkarNashUlanut || 1\,171\.51|| pa~nchamUlishR^itaM kShIraM syAchchitrakaharItakI | sarpirguDaH ShaDa~NgashchayUShaH pInasashAntaye || 1\,171\.52|| akShikukShibhavA rogAH pratishyAyavraNajvarAH | pa~nchaite pa~ncharAtreNa prashamaM yAnti la~NghanAt || 1\,171\.53|| dhAtrIrasAnA~ncha dR^ishaH kopaM harati pUraNAt | sakShaudraH saindhavo vApi shigrudArvirasA~njanam || 1\,171\.54|| haridrAdArusindhUtthapathyAjanavagaurikaiH | piShTairdatto bahirlapo netravyAdhinivArakaH || 1\,171\.55|| mR^itabhraShTAbhayAlepAttriphalA kShIrasaMyutA | shuNThInimbadalaiH piShTaiH sukhoShNaiH svalpasaindhavaiH | dhAryashchakShuShi saMkShepAchChothakaNDUrujApahaH || 1\,171\.56|| abhayAkShAmR^itaM chaikadvichaturbhAgikaM yutam | madhvAjyalIDhaM kvAtho vA sarvanetrarugardanam || 1\,171\.57|| chandanatriphalApUgapalAshatarumUlakaiH | jalapiShTairiyaM virtirasheShatimirApahA || 1\,171\.58|| dadhnAtighR^iShTaM marichaM rAtryAndhyApahama~njanam | triphalAkvAthakalkAbhyAM sapayaskaM shR^itaM ghR^itam || 1\,171\.59|| timirANyachirAddhanyAtpItametannishAmukhe | pippalItriphalA drAkShAlohachUrNaM sasaindhavam || 1\,171\.60|| bhR^i~NgarAjarasairghR^iShTaM ghuTikA~njanamiShyate | AndhyaM satimiraM kAchaM hantyanyAnnetrarogakAn || 1\,171\.61|| trikaTu triphalA nakta saindhavaM cha manaH shilA | ruchakaM sha~NkhanAbhishcha jAtIpuShpANi nimbakam || 1\,171\.62|| rasA~njanaM bhR^i~NgarAjaM ghR^itaM madhu payastathA | etatpiShTvA cha vaTikA sarvanetrarugardinI || 1\,171\.63|| dagdhameraNDakaM mUlaM lepAtkAkikapeShitam | shiro.artiM nAshayatyAshu puShpaM vA muchukundaka (ja) m || 1\,171\.64|| shatamUlyairaNDamUlachakrAvyAghrIpalaiH shR^itam | tailaM nasyamarushleShmatimirordhvar(ddha) gadApaham || 1\,171\.65|| nAchanaM (lanaNaM) saguDaM vishvaM pippalI vA sasaindhavA | bhujastambhAdirogeShu sarveShUrdhvagadeShu cha || 1\,171\.66|| sUryAvarte vidhAtavyaM nasyakarmAdibheShajam | dashamUlIkaShAyaM tu sarpiH saindhavasaMyutam | nasyama~NgavibhedaghnaM sUryAvartashiro.artinut || 1\,171\.67|| dadhnA sauvarchalAjAjImadhUkaM nIlamutpalam | pibetkShaudrayutaM nArI vAtAsR^igdarapIDitA || 1\,171\.68|| vAsakasvarasaM paitte guDUchyA rasameva vA | jalenAmalakIbIjaM kalkaM vAsasitAmadhu || 1\,171\.69|| AmalakyA madhurasaM mUlaM kArpAsameva vA | pANDupradarashAntyarthaM pibettaNDulavAriNA || 1\,171\.70|| taNDulIyakamUlaM tu sakShaudre sarasA~njanam | taNDulodakasampItaM sarvAMshchAsR^ikdarA~njayet | kushamUlaM taNDulAdbhiH pItaM chAsR^ikdaraM jayet || 1\,171\.71|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe nADIvraNAdichikitsAvarNanaM nAmaikasaptatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 172 dhanvantariruvAcha | strIrogAdichikitsAM cha vakShye sushruta tachChR^iNu | yonivyApatsu bhUyiShTaM shasyate karma vAtajit || 1\,172\.1|| vachopaku~nchikAjAtIkR^iShNAvAsakasaindhavam | ajamodAyavakShAraM chitrakaM sharkarAnvitam || 1\,172\.2|| piShTvAloDya jalAdyaishcha khAdayeddhR^itabharjitam | yonipArshvArtihR^idrogagulmArsho vinivartayet || 1\,172\.3|| badarIpatrasaMlepAdyonirbhinnA prashAmyati | lodhratumbIphalAlepAdyonerdArDhyaM karoti cha || 1\,172\.4|| pa~nchapallavapiShTAhvamAlatIkusumairghR^itam | ravipakvamasR^igdhAraM yonigandhavinAshanam || 1\,172\.5|| sakA~njikaM japApuShpapuShpaM jyotiShmatIdalam | dUrvApiShTaM cha samprAshya chitrakaM sharkarAnvitam || 1\,172\.6|| dhAtrya~njanAbhayAchUrNaM toyapItaM rajo haret | sadugdhA lakShmaNA pItA nasyAdvA putradA R^itau || 1\,172\.7|| dugdhasyArdhADhakaM chAjyamashvagandhA cha putradA | vandhyA putraM labhetpItvA ghR^itena vyopakesaram || 1\,172\.8|| kushakAshoruchR^ikAnAM mR^ilairgokShurakasya cha | shR^itaM dugdhaM sitAyuktaM garbhiNyAH shUlanutparam || 1\,172\.9|| pAThAlA~NgalisiMhAmyamayUrakUTajaiH pR^ithak | nAbhibasti bhagAlepAtsukhaM nArI prasUyate || 1\,172\.10|| sUtAyA hR^ichChirobastishUlamarkanda (kvalla) saMj~nitam | yavakShAraM pibettatra mastu koShNodakena vA || 1\,172\.11|| dashamUlIkR^itaH ktAthaH sAjyaH mUtirujApahaH | shAtilaNDulachUrNaM tu sadugdhaM dugdhakR^idbhavet || 1\,172\.12|| vidArI kandasvarasaM mUlaM kArpAsajaM tathA | dhAtrI stanyavishuddhyarthaM mudgayUparasAshinI || 1\,172\.13|| kuShThA vachAbhayA brAhmI madhurA kShaudrasarpiShA | varNAyuH kAntijananaM lehyaM vAlamya dApayet || 1\,172\.14|| stanyAbhAve payashChAgaM gavyaM vA tadguNaM pivet | svedanaM nAgnishophArte mR^idA syAdagnitaptayA || 1\,172\.15|| leho mustavipAyAshcha vamikAsajvare pibet | sustashuNThIviShAvilvakUTajairatisAranuta || 1\,172\.16|| madhu vyoShaM mAtulu~NgaM hikkAchChardinivAraNam | kuShThendrayavasiddhArthA nishA dUrvA cha kuShThajit || 1\,172\.17|| mahAmuNjitikojIchyakAthaiH snAnaM grahApaham | saptachChadAmayanishAchandanaishchAnulepanam || 1\,172\.18|| sha~NkhAbjabIjarudrAkShavachAlauhAdidhAraNam | OM kaM TaM yaM gaM vainateyAya namaH | OM hoM hAM haH mantreNa shAntirvAlAnAM mArjanAdvalidAnataH | OM hrIM bAlamrahAdvaliM gR^ihNIta vAlaM mu~nchata svAhA || 1\,172\.19|| taNDulAdbhiH shirIpasya palaM pItaM viShApaham | taNDulAdbhishcha varShAbhvAH shuklAyAH sarpadaMshanut || 1\,172\.20|| dadhyAjyaM taNDulIyaM cha gR^ihadhR^imo nishA tathA | piShTaM pAnaM tathA kShaudraM sindhR^itthasya vipAntakam || 1\,172\.21|| a~NkoTamUlaniShkvAthaH sAjyaH pIto viShAntakaH | yajjarAvyAdhividhvaMsi bheShajaM tadrasAyanam || 1\,172\.22|| sindUtyarArkarAshuNThIkaNAmadhuguDaiH kramAt | varShAdiShvabhayA sevyA rasAyanaguNauShiNA || 1\,172\.23|| jvarasyAnte.abhayAM chaikAM prabhu~Nkte dve vibhItake | bhuktvA madhvAjyadhAtrINAM chatuShkaM shatavarShakR^it || 1\,172\.24|| pItAshvagandhA payasA ghR^itenAsheparoganut | maNDUkaparNyAH svaraso vidAryAshchAmR^itopamaH || 1\,172\.25|| tiladhAtrIbhR^i~NgarAjau jagdhvA varShashatI bhavet | trikaTu triphalA vahnirguDUchI cha shatAvarI || 1\,172\.26|| viDa~NgalohachUrNaM tu madhunA saha roganut | triphalA cha kaNA shuNThI guDUchI cha shatAvarI || 1\,172\.27|| viDa~NgabhR^i~NgarAjAdi bhAvitaM sarvaroganut | chUrNaM vidAryA madhvAjyaM lIDhvA dasha striyo vrajet || 1\,172\.28|| ghR^itaM shatAvarIkalkaiH kShIrairdashaguNaiH pachet | sharkarApippalIkShaudrayuktaM vA jArakaM viduH || 1\,172\.29|| pratimarSho.avapIDashcha nasyaM pravapanaM tathA | shirovirechanaM cheti pa~nchakarma cha kathyate || 1\,172\.30|| mAsairdvisaMkhyairmAghAdyaiH kramAtShaDR^itavaH smR^itAH | agnisevAmadhukShIravikR^itIH paripevayet || 1\,172\.31|| strIyuktaH shishire tadvadvasante na divA svapet | tyajedvarShAsu svapnAdI~nCharadindoshcha rashmayaH || 1\,172\.32|| pathyAni shAlayo mudrA varShAmbhaH kvathitaM payaH | nimvAtasIkusumbhAnAM shigrusarShapayostathA || 1\,172\.33|| jyotiShmatImUlakAnAM tailAni cha haranti hi | kR^imikuShThapramehAMshcha vAtashleShmashirorujaH || 1\,172\.34|| dADimAmalakIkolakaramardpiyAlakam | jambIraM nAgaggaM cha AmrAtakakapinthakam || 1\,172\.35|| pittalAnyanilaghnAni kaphotkleshakarANicha | jalaM jImUtakekShvAkukuTajAkR^itabandhanam || 1\,172\.36|| dhAmArgavashcha saMyojyAH sarvathA vamaneShvamI | pUrvAhne vamanAyete madanendrayavI vachA || 1\,172\.37|| mR^idukoShTashcha pittena kharo vAtakaphAshrayAt | madhyamaH samadoShe syAttrivR^ittite virechanam || 1\,172\.38|| sharkarAmadhusaMyuktaM saindhavaM nagaraM trivR^it | harItakIviha~NgAni gomUtreNa virechanam || 1\,172\.39|| eraNDatailaM triphalAkvAthashcha dviguNastathA | vAtolbaNeShu doSheShu bhojayitvAtha vAmayet || 1\,172\.40|| vaMshAdinetraM kurvIta paDaShTadvAdashA~Ngulam | karkandhR^iphalavachChidraM vastiruttAnashAyine || 1\,172\.41|| nirUhadAne.api vidhirayamevamudIritaH | ardhatripaTpale mAtrA laghumadhyottamaH kramAt || 1\,172\.42|| pathyAkShavAtryokadvichaturbhAga rugardanAH | shatavaryasR^itAbhR^i~NgasindhuvArAdibhAvitAH || 1\,172\.43|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe strIrogachikitsAdikayanaM nAma dvisaptatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 173 dhanvantariruvAcha | dravyANi madhurAdIni vakShye rAgaharANyaham | shAliShaShTikagodhR^imakShIraM ghR^itaM rasA madha || 1\,173\.1|| majjAshR^i~NgATakayavakashervivArugIkShuram | gambhagI pauShkaraM bIjaM drAkShA kharjUrakaM balA || 1\,173\.2|| nArikalekShvAtmaNuptA vidArI cha priyAlakam | madhukaM tAlakaShmANDaM mukhyo.ayaM madhuro gaNaH || 1\,173\.3|| mUrChAdAhaprashamanaH paDindriyaprasAdanaH | kR^imikR^itkaphakR^ichchaiva eko.atyartha nipevitaH || 1\,173\.4|| shvAsakAsAmyamAdhuryasvaraghAtArvudAni cha | galagaNDashlIpadAni guDalepAdi kArayet || 1\,173\.5|| dADimAmalakAmraM cha kapitthakaramardakau | mAtulu~NgAmrAtakaM cha badaraM tintaDIphalam || 1\,173\.6|| dadhi takraM kA~njikaM cha lakuchaM chAmlave tasam | amlo loNaH shuNThIyukto jAraNaH pAchano rasaH || 1\,173\.7|| kledano vAtakR^iddhR^ipyo vidAhI chAnulomanaH | amlo.atyarthaM sevyamAnaH kuryAddhai dantaharShakam || 1\,173\.8|| sharIrasya cha shaitilyaM svarakaNThAsyahR^iddahet | ChinnabhinnavraNAdIni pAchayitvAgnibhAvitaH || 1\,173\.9|| lavaNAni yavakShArasarjikAdishcha lAvaNaH | shodhanaH pAchanaH kledI vishleShasarpaNAdikR^it || 1\,173\.10|| mArgarodhI mArdavakR^itsa ekaH pariShevitaH | gAtrakaNDUkoShThashothavaivarNyaM janayedrasaH | raktavAtaM pittaraktaM puMstvendriyarujAdikam || 1\,173\.11|| vyoShashigrUmUlakaM devadAru cha kuShThakam | lashunaM valgujI phalaM mustAguggululA~NgalI || 1\,173\.12|| kaTuko dIpanaH shodhI kuShThakaNDUkaphAntakR^it | sthaulyAlasyakrimiharaH shukramedovirodhanaH | eko.atyarthaM sevyamAnaH bhramadAhAdikR^idbhavet || 1\,173\.13|| kR^itamAlaH kIrANi haridrendrayavAstathA | svAdukaNTakavetrANi bR^ihatIdvayasha~NkhinI || 1\,173\.14|| guDUchI chadravantI cha trivR^inmaNDUkaparNyapi | kAravellakavArtAkukaravIrakavAsakAH || 1\,173\.15|| rohiNI sha~NkhachUrNaM cha karkoTo vai jayantikA | jAtIvAruNakaM nimbo jyotiShmatI punarnavA || 1\,173\.16|| tikto rasashChedanaH syAdrochanI dIpanastathA | shodhano jvaratR^iShNAghno mUrChAkaNThArtikAdijit || 1\,173\.17|| viNmUtrakledasaMshoSho hyatyarthaM sa cha sevitaH | hanustambhAkShepakArtishiraH shUlabraNAdikR^it || 1\,173\.18|| triphalAsallakIjambu AmrAtakavachAdikam | tindukaM vakulaM shAlaM pAla~NkImudgachillakam || 1\,173\.19|| kaShAyo grAhako ropI stambhanakledashoShaNaH | eko.atyarthaM sevyamAno hR^idaye chAtha pIDakaH | mukhashoShajvarAdhmAnamanyAstambhAdikArakaH || 1\,173\.20|| haridrAkuShThalavaNaM meShashR^i~NgibalAdvayam | kachChurA sallakI pAThA punarnavA shatAvarI || 1\,173\.21|| agni mantho brahmadaNDI shvadaMShTrairaNDake tathA | yavakolakulatthAdikarShAshI dashamUlakam | pR^ithaksamasto vAtAtorbahupittaharastathA || 1\,173\.22|| shatAvarI vidArI cha bAlakoshIrachandanam | dUrvA vaTaH pippalI cha badarI sallakI tathA || 1\,173\.23|| kadalI chotpalaM padmamudumbarapaTolakan | atha shleShmaharo vargo haridrAguDakuShThakam || 1\,173\.24|| shatapuShpI cha jAtI cha vyoShAragvadhalA~NgalI | sarpistailavasAmajjAH sneheShu pravaraM smR^itam || 1\,173\.25|| tathA dhIsmR^itimedhAgnikA~NkShiNAM shasyate ghR^itam | kevalaM paittike sarpirvAtike lavaNAnvitam || 1\,173\.26|| deyaM bahukaphe vApi vyoShakShArasamAyutam | granthinADIkR^imisleShmamedomArutarogiShu || 1\,173\.27|| tailaM lAghavadArDhyAya krUrakoShTheShu dehiShu | vAtAtapAmbubhArastrIvyAyAmakShINadhAtuShu || 1\,173\.28|| rUkShakleshakShayAtyAgnivAtA vR^itapatheShu | atha dagdhvA shirAjAlaM yonikarma shiroruji (jam) || 1\,173\.29|| uttamasya palaM mAtrA tribhishchAkShaishcha madhyame | jaghanyasya palArdhena snehakvAthauShadheShu cha || 1\,173\.30|| jalamuShNaM ghR^ite deyaM pR^ithaktaile tu shasyate | senehe pitte tu tR^iShNAyAM pibeduShNodakaM naraH || 1\,173\.31|| vAtAnulomaM dIptAgrarvarchaH snigdhasya tanmatam | rUkShamya snedR^inaM kAryamabhisnigdhasya rUkShaNam || 1\,173\.32|| shyAmAkakoradoShAnnatakrapiNyAkasakubhiH | vAtashleShmANi vAte vA kaphe vA sveda iShyate | na svedayedatimthUlarUkShadurvalamUrChitAn || 1\,173\.33|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yogasamadivarNanaM nAma trisaptanyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 174 dhanvatariruvAcha | ghR^itatailAdi vakShyAmi shR^iNu sushruta roganut | sha~NkhapuShpI vachA somA brAhmI brahmasuvarchalA || 1\,174\.1|| abhayA cha guDUchI cha aTarUpakavAgujI | etairakShasamairbhAgairghR^itaprasthaM vipAchayet || 1\,174\.2|| kaNTakAryA rasaprasthakShIraprasthamamanvitam | etadbrAhmIghR^itaM nAma shrutimedhAkaraM param || 1\,174\.3|| triphalAchitrakabalAnirguNDI nimbavAsakAH | punarnavA guDUchI cha bR^ihatI cha shatAvarI || 1\,174\.4|| etairghR^itaM yathAlAbhaM sarvarogavimardanam | balAshatakaShAye tu tailasyArdhADhakaM pachet | kalkairmadhUkama~njiShThAchandanotpalapadmakaiH || 1\,174\.5|| sUkShmailApippalIkuShThatvagelAgurukesaraiH | gandhAshvajIvanIyaishcha kShIrADhakasamAshritam || 1\,174\.6|| etanmR^idvagninA pakvaM sthApayedrAjate shubhe | sarvavAtavikArAMstu sarvadhAtvantarAshrayAn || 1\,174\.7|| tailametatprashamayedvalyAkyaM rAjavallabham | shatAvarIrasaprasthaM kShIraprasthaM tathaiva cha || 1\,174\.8|| shatapuShpaM devadAru mAMsI shaileyakaM balA | chandanaM tagaraM kuShTaM manaH shilA jyotiShmatI || 1\,174\.9|| etaiH karShasamaiH kalkaiH ghR^itaprasthaM vipAchayet | kuvjavAmanapa~NgUnAM badhiravya~NgakuShThinAm || 1\,174\.10|| vAyunA bhagnagAtrANAM ye cha sIdanti maithune | jarAjarjaragAtrANAM chAdhmAnamukha shoShiNAm || 1\,174\.11|| tvaggatAshchApi ye vAtA shirAsnAyugatAshcha ye | sarvAMstAnnAshayatyAshu tailaM rogakulAntakam || 1\,174\.12|| nArAyaNamidaM tailaM viShNunoktaM rugardanam | pR^ithaktailaM ghR^itaM kuryAtsamastairauShadhaiH pR^ithak || 1\,174\.13|| shatAvaryA guDUchyA vA chitrakai gochanAnvitaiH | nirguNDyA vA prasAraH syAtkaNTakAryA rasAdibhiH || 1\,174\.14|| varShAbhUvAlayA vApi vAsakana phalatrikaiH | brAhayA chaigNDakenApi bhR^i~NgarAjena kuShTinA || 1\,174\.15|| musalyA dashamUlena khadireNa vaTAdibhiH | vaTikA modako vApi chUrNa syAtsarvaroganut || 1\,174\.16|| ghR^itena madhunA vApi adbhiH khaNDaguDAdibhiH | lavaNaiH kaTukairyuktaM yathAlAbhaM cha geganut || 1\,174\.17|| chitrakArkatrivR^idvApi yavAnIhayamArakam | sudhAM cha bAlAM gaNikAM saptaparNasuvarchikAm || 1\,174\.18|| jyotiShmatI~ncha saMbhR^itya tailaM dhIro vipAchayet | etanniShyandanaM tailaM bhR^ishaM dadyAdbhagandare || 1\,174\.19|| shodhanaM gepaNaM chaiva sarvavarNakaraM param | chitrakAdyaM mahAtailaM sarvarogaprabha~njanam || 1\,174\.20|| ajamodaM sasindUraM haritAlaM nishAdvayam | kShAradvayaM phenayutamArdraka sara (shavaH lodbhavam || 1\,174\.21|| indravAruNyapAmArgakadalaiH syandanaiH samam | ebhiH sarShapajaM tailamajAmUtraishchayojitam || 1\,174\.22|| mR^idvagninA pachedetgavyakShIreNa saMyutam | ajamodAdikaM tailaM gaNDamAlAM vyapohati || 1\,174\.23|| vidagdhastu pachetpakvaM chaiva vishodhayet | ropaNaM mR^idubhAvaM cha tailenAnena kArayet || 1\,174\.24|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe brAhmIghR^itAdivarNanaM nAma chatuH saptatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 175 rudra uvAcha | evaM dhanvantarirviShNuH sushrutAdInuvAcha ha | hariH punarharAyAha nAnAyogAnrugardanAn || 1\,175\.1|| hariruvAcha | sarvajvareShu prathamaM kAryaM sha~Nkara la~Nghanam | kvathitodakapAnaM cha tathA nirvAtasevanam || 1\,175\.2|| agnisvedAjjvarAstvevaM nAshamAyAntihIshvara | vAtajvaraharaH kvAtho guDUchyA mustakena cha || 1\,175\.3|| durAlabhaishchaiva ghR^itaM pittajvaraharaH shR^iNu | shuNThIparpaTamustaishcha bAlakoshIrachandanaiH || 1\,175\.4|| sAjyaH kvAthaH shleShmajaM tu sashuNThiH sadurAlabhaH | savAlakaH sarvajjvaraM sashuNThiH sahaparpaTaH || 1\,175\.5|| kirAtatiktairnArIguDUchIshuNThimustakaiH | pittajvaraharaH syAchcha shR^iNvanyaM yogamuttamam || 1\,175\.6|| vAlakoshIrapAThAbhiH kaNTakArikamustakaiH | jvaranuchcha kR^itaH kvAthastathA vai suradAruNA || 1\,175\.7|| dhanyAkanimbamustAnAM samadhuH sa tu sha~Nkara | paTolapatrayuktastu guDUchItriphalAyutaH || 1\,175\.8|| pIto.akhilajvaraharaH kShudhAkR^idvAtanuttvidam | harItakIpiplInAmAmalIchitrakodbhavam || 1\,175\.9|| chUrNaM jvaraM cha kvathitaM dhAnya (dhanyA) koshIrapaparpaTaiH | AmalakyA guDUchyA cha madhuyuktaM sachandanam || 1\,175\.10|| samastajvaranuchcha syAtsannipAtaharaM shR^iNu | haridrAnimbatriphalAmustakairdevadAruNA || 1\,175\.11|| kaShAyaM kaTurohiNyA sapaTolaM sapatrakam | tridoShajvaranuchchasyAtpItaM tu kvathitaM jalam || 1\,175\.12|| kaNTakAryA nAgarasya guDUchyA puShkareNa cha | jagdhvA nAgabalAchUrNaM shvasakAsAdinudbhavet || 1\,175\.13|| kaphavAtajvare deyaM jalamuShNaM pipAsine | vishvaparpaTakoshIramustachandanasAdhitam || 1\,175\.14|| dadyAtsushItalaM vAri tR^iTChardijvaradAhanut | bilvAdipa pa~nchamUlasya kvAthaH syAdvAtike jvare || 1\,175\.15|| pAchanaM pippalImUlaM guDR^ichIvishvabheShajam | vAtajvare tvayaM kvAtho dattaH shAntikaraH paraH || 1\,175\.16|| pittajvaraghnaH samadhuH kvAthaH parpaTanimbayoH | vidhAne kriyamANe.api ysaya saMj~nA na jAyate || 1\,175\.17|| pAdayostu lalATe vA dahellauhashalAkayA | tiktA pAThA parpaTAshcha vishAlA triphalA trivR^it | sakShIro bhedanaH kvAthaH sarvajvaravishodhanaH || 1\,175\.18|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe jvaraharanAnAyogAdivarNanaM nAma pa~nchasaptatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 176 shrIbhagavAnuvAcha | saptarAtrAtprajAyante khalvATasya kachAH shubhAH | dagdhahastidantalepAtsAjAkShIrarasA~njanAt || 1\,176\.1|| bhR^i~NgarAjarasenaiva chaturbhAgena sAdhitam | keshavR^iddhikaraM tailaM gu~njAchUrNAnvitena cha || 1\,176\.2|| elAmAMsIkuShThamurAyuktamabhya~NgataH shivam | gu~njAphalaM samAdeyaM lepanaM chandraluptanut || 1\,176\.3|| AmrAsthichUrNalepAdvai keshAH sUkShmA bhavanti cha | kara~njAmalakailAlalAkShAlepo.aruNApahaH || 1\,176\.4|| AmrAsthimajjAmalakalepAtkeshA bhavanti vai | baddhamUlA ghanA dIrghAH snagdhAH syurnotpatanti cha || 1\,176\.5|| viDa~NgagandhapAShANasAdhitaM tailamuttamam | sachaturguNagomUtraM manasaH shilameva vA || 1\,176\.6|| shiro.abhya~NgAchChirAjanmayUkAlikhyAH kShayaM nayet | navadagdhaM sha~NkhachUrNaM ghR^iShTasIsakalepitam || 1\,176\.7|| kachAH shlakShNA mahAkR^iShNA bhavanti vR^iShabhadhvaja | bhR^i~NgarAjaM lohachUrNaM triphalA bIjapUrakam || 1\,176\.8|| nIlI cha karavIraM cha guDametaiH samaM shR^itam | palitAnIha kR^iShNAni kuryAllepAnmahauShadham || 1\,176\.9|| AmrAsthimajjA triphalA nI (tA) lI cha bhR^i~Nga rAjakam | jIrNaM pakvaM lohachUrNaM kA~njikaM kR^iShNakeshakR^it || 1\,176\.10|| chakramardakabIjAni kuShThameraNDamUlakam | atyamlakA~njikaM piShTvA lepAnmastakaroganut || 1\,176\.11|| saindhavaM cha vachA hi~Ngu kuShThaM nAgeshvaraM tathA | shatapuShpA devadAru ebhistailaM tu sAdhitam || 1\,176\.12|| gopurIparasenaiva chaturbhAgena saMyutam | tatkaNabharaNAdugrakarNashUlaM kShayaM nayet || 1\,176\.13|| meShamUtrasaindhavAbhyAM karNayorbharaNAchChiva | karNayoH pUtinAshaH syAtkR^imistrAvAdikasya cha || 1\,176\.14|| mAlatIpuppadalayo rasena bharaNAttathA | gojalenaiva pUreNa pUyastrAvo vinashyati || 1\,176\.15|| kaShThamAShamarIchAni tagaraM madhu pippalI | apAmArgo.ashvagandhA cha bR^ihatI sitasarShapAH || 1\,176\.16|| yavAstilAH saindhavaM cha pAdikodvartanaM shubham | li~NgabAhustanAnAM cha karNayorvR^iddhikR^idbhavet | kaTutailaM bhallAtakaM bR^ihatI phaladADimam || 1\,176\.17|| valkalaiH sAdhitairliptaM li~NgaM tena vivardhate || 1\,176\.18|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe keshotpattyAdivarNanaM nAma ShaTsaptatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 177 hariruvAcha | sobhA~njanapatrarasaM madhuyuktaM hi chakShuShoH | bha (cha) raNAdrogaharaNaM bhavennAstyatra saMshayaH || 1\,177\.1|| ashItitilapuShpANi jAtyAshcha kusumApi cha | uShAnimbAmalAshuNThIpippalItaNDulIyakam || 1\,177\.2|| ChAyAsuShkAM vaTIM kuryAtpiShTvA taNDulavAriNA | madhunA sahasA chAkShNora~njanAttimirAdinut || 1\,177\.3|| bibhItakAsthimajjA tu sha~NkhanAbhirmanaH shilA | nimbapatramarIchA ni ajAmUtreNa peShayet || 1\,177\.4|| puShpaM rAtryandhatAM hanti timiraM paTalaM tathA | chaturbhAgAni sha~Nkhasya tadardhena manaH shilA || 1\,177\.5|| saindhavaM cha tadardhenatvetatpiShTvAdakena tu | ChAyAshuShkAM tu vaTikAM kR^itvA nayanama~njayet || 1\,177\.6|| timiraM paTalaM hanti pichiTaM cha mahauShadham | trikaTu triphalAM chaiva karaM jasya phalAni cha || 1\,177\.7|| saindhavaM rajanIdve va bhR^i~NgarAjarasena hi | piShTvA tada~njanAdeva timirAdivinAshanam || 1\,177\.8|| ATarUShakamUlaM tu kA~njikApiShTameva tu | tenAkShibUmilepAchcha chakShuH shUlaM vinashyati || 1\,177\.9|| satakraM badarImUlaM pItaM vAkShivyathAM haret | saindhaMvaM kaTutailaM cha apAmArgasya mUlakam || 1\,177\.10|| kShIrakA~njikasaMghR^iShTaM tAmrapAtre tu tena cha | a~njanAtpi~njaTasyaiva nAsho bhavati sha~Nkara || 1\,177\.11|| OM dadru sara kroM hrIM ThaH ThaH dadru sara hrIM hrIM OM uM U sara krIM krIM ThaH ThaH | AdyA hi vashAmAyAnti mantreNAnena chA~njanAt || 1\,177\.12|| bilvakanIlikAmUlaM piShTamabhya~njanena cha | anenA~njitamAtreNa nashyanti timirANi hi || 1\,177\.13|| kaTukaM (pippalI) tagaraM chaiva haridrAmalakaM vachA | khadirapiShTavAttashcha a~njanAnnetraroganut || 1\,177\.14|| nIrapUrNamukho dhauti bR^ihanmAnena yo.akShiNI | prabhAte netrarogaishcha nityaM sarvaiH pramuchyate || 1\,177\.15|| shuklairaNDasya mUlena patreNApi prasAdhitam | ChagadagdhasekamauShNyAchchakShuShorvAtashalanat || 1\,177\.16|| chandanaM saindhavaM vR^iddhapAlAshashcha harItakI | paTalaM kusumaM nIlI cha (va) krikAM harate.a~njanam || 1\,177\.17|| gu~njAmUlaM ChAgamUtre ghR^iShTaM timiranuchcha tatraupyatAmrasuvarNAnAM hastaghR^iShTashalAkayA || 1\,177\.18|| ghR^iShTamudvartanaM rudra kAmalAvyAdhinAshanam | ghoShAphalamapAghrAtaM pItakAmalanAshanam || 1\,177\.19|| dUrvAdADimapuShpaM tu alaktakaharItakI | nAsArshavAtaraktanunnasyAdvai svarasena hi || 1\,177\.20|| ApiShTvA jA~NgalI mU (tU) laM tadrasena vR^iShadhvaja | nasyAdArAdvinashyeta nAshArsho nIlalohita || 1\,177\.21|| gavyaM ghR^itaM sarjarasaM rudra dhanyAkasaindhavam | dhuttUrakaM gairikaM cha etaiH sAdhitasikthakam || 1\,177\.22|| satailaM vraNanutsyAchcha sphuTitoddhaTitAdhare | jAtIpatraM cha charvitvA vidhR^itaM mukharoganut || 1\,177\.23|| bhakShAtkesarabIjasya dantAH syushchalitAHsthirAH | muShTakaM kuShThamelA cha yaShTikaM madhuvAlakam || 1\,177\.24|| dhanyAkametadadanAnmukhadurgandhanuddhara | kaShAyaM kaTukaM vApi tiktashAkasya bhakShaNAt || 1\,177\.25|| talayuktasya nityaM syAnmukhadurgandhatAkShayaH | dantavraNAni sarvANi kShayaM gachChantyanena tu || 1\,177\.26|| kA~njikasya satailasya gaNDUShakavalAsthitiH | tAmbUlachUrNadagdhasya mukhasya vyAdhinuchChiva ! || 1\,177\.27|| parityaktashleShmaNashcha shuNThIcharvaNato yathA | mAtulu~NgadalAnyelA yaShTI madhu cha pippalI || 1\,177\.28|| jAtIpatramathaiShAM cha chUrNaM lIDhvA tathA kR^itam | shephAlikajaTAyAshcha charvaNaM galashuNThinut || 1\,177\.29|| nAsAshirAraktakarShAnnashyechChaMshakara jihvikA | rasaH shirIShabIjAnAM haridrAyAshchaturguNaH || 1\,177\.30|| tena pakvena bhUtesha nasyaM mastakaroganut | galarogA vinashyanti nasyamAtreNa tatkShaNAt || 1\,177\.31|| dantakITavinAshaH myAdgu~njAmUlasya charvaNAt | kAkaja~NghAsnuhInIlIkavAyo madhumojitaH || 1\,177\.32|| dantAkrAntAndantajAMshcha kR^imInnAshayate shiva | ghataM karkaTapAdena dugdhonmishreNa sAdhitam || 1\,177\.33|| tena chAmya~NgitAdantAH kuryuH kaTakaTAnna hi | liptvA karkaTapAdena kevalenAthavAshiva || 1\,177\.34|| trisaptAhaM vAH piShTAni jyotiShmatyAH phalAni hi | shuklAbhayAmajjalepAddantasyA~Nkakala~Nkanut || 1\,177\.35|| lodhraku~Nkumama~njiShThAlohakA leyakAni cha | yavataNDulametaishcha yaShTI madhusamanvitaiH || 1\,177\.36|| vAripiShTairvaktralepaH strINAM shobhanavaktrakR^it | dvibhAgaM ChAgadugdhena tailaprasthaM tu sAdhitam || 1\,177\.37|| raktavandanama~njiShThAlakShANAM karShakeNa vA | yaShTImadhuku~NkumAbhyAM saptAhAnmukhakAntikR^it || 1\,177\.38|| shuNThIpippalichUrNaM tu guDUchI kaNTakArikA | ebhishcha kvathitaM vAri pItaM chAgniM karoti vai || 1\,177\.39|| vAtashUlakShayaM chaiva kageti prathameshvara | kara~njaparpaToshIraM bahatI kaTurohiNI || 1\,177\.40|| gokShuraM kvathitaM tvabhirvAri pItaM shramApahan | dAhaM pittaM jvaraM shoShaM mUrChAM chaiva kShayaM nayet || 1\,177\.41|| madhvAjyapippalIchUrNaM kvathitaM kShIrasaMyutam | pItaM hR^idrogakAsasya viShamajvaranudbhavet || 1\,177\.42|| kvAthaupadhInAM sarvAsAM karShArdhaM grAhyameva cha | vayo.anurUyato j~neyo visheSho vR^iShabhadhvaja || 1\,177\.43|| dugdhaM pItaM tu saMyuktaM gopurISharasena cha | viShamajvaranutsyAchcha kAkajandhArasastathA || 1\,177\.44|| mashuNThi kvathitaM kShIgmajAyA jvaranudbhavet | yaShTImadhukamustaM cha saindhavaM bR^ihatIphalam || 1\,177\.45|| etairnasvapridAnAchcha nidrA syAtpurupasya cha | marIchapradhvashvalAlAnasyAnnidrA bhavechChiva || 1\,177\.46|| mUlaM tu kAkaja~NghAyA nidrAkR^itsyAchChirasthitam | siddhaM tailaM kA~njikena tathA sarjarasena cha || 1\,177\.47|| shItodakasamAyuktaM lepAtsantApanAshanam | shoNitajvaradAhebhyo jAtasantApanuttathA || 1\,177\.48|| shR^ikashaivAlamanthashcha shuNThIpApANabhedakam | shauvA~njanaM gokShuraM vA varuNachChannameva cha || 1\,177\.49|| saubhA~njanasya mUlaM cha etaiH kvathitavAri cha | dattvA hi~NguyavakShAraM pItaM vAtavinAshanam || 1\,177\.50|| pippalI pippalImUlaM tathA bhallAtakaM shiva | vAryetaiH kvathitaM pItaM varashUlApahArakR^it || 1\,177\.51|| ashvagandhAmUlakAbhyAM siddhA valmIkamR^ittikA | etayA mardanAdrudra UrustambhaH prashAmyati || 1\,177\.52|| bR^ihatIkasya vai mUlaM sampiShTamudakena cha | pItaM saMghAtavAtasya vipATanakR^ideva cha || 1\,177\.53|| pItaM takreNa mUlaM cha Ardrasya tagarasya cha | haretjhi~njinIvAtaM?vai vR^ikShamindrAshaniryathA || 1\,177\.54|| asthisaMhAramekena bhaktena saha vAditam | patiM mAMsarasenApi vAtanuchchAsthibha~Nganut || 1\,177\.55|| ghR^italiptaM sashuShkaM cha ChAgIkShIreNa saMyutam | tallopAtpAdayArnaMshyetsakShepye chAtra saMshayaH || 1\,177\.56|| madhvAjyasaindhavaM sikthaM guDakairikaguggulaiH | sasarjarasasphuTitaH klomashuddhishcha lepanAt || 1\,177\.57|| kaTutailena lipto vai vidhUmAgnau pratApitaH | mR^ittikArakhAditaH pAdaH samaH syAdvR^iShabhadhvaja || 1\,177\.58|| sarjarasAH sikthakaM cha jIrakaM cha harItakI | utsAdhitaghR^itAbhya~Ngo hyagnidagdhavyathApanut || 1\,177\.59|| tilatailaM chAgnidagdhaM yavabhasmasamanvitam | agnidagdhavraNaM nashyedbrahushaH kR^italepataH || 1\,177\.60|| navanItaM mAhiShaM cha dagdhapiShTatilAni cha | sabhallAkaM vraNaM nashyeddhR^ichChUlaM nasyalepanAt || 1\,177\.61|| karpUragavyasarpirbhyAM prahAraH pUrito hara | shastrodbhavaH sabaddhashcha shuklavarNena sha~Nkara ! | pAkaM cha vedanAM chaiva saMspR^ishedvR^iShabhadhvaja || 1\,177\.62|| Amra (tasya) mUlarasenaiva shastraghAtaH prapUritaH | Dhaukate shastraghAtAbhyAM nirvraNo ghR^ipUritaH || 1\,177\.63|| sharapu~NkhA lajjAlukA pAThA chaiShAM tu mUlakam | jalapiShTaM tasya lepAchChastraghAtaH prashAmyati || 1\,177\.64|| mUlaM cha kAkaja~NghAyAstrirAtreNaiva shoShitaH | pAkapUtiM vedanAM cha hanti vai rohito vraNe || 1\,177\.65|| sajalaM tilatailaM cha apAmArgasya mUlakam | tatsekadAnAnnashyechcha prahArodbhavavedanA || 1\,177\.66|| abhayAM saindhavaM shuNThImetatpiShTvodakena tu | bhakShayitvA hyajIrNasya nAsho bhavati sha~Nkara ! || 1\,177\.67|| kaTibaddhaM nimbamUlamakShisUlaharaM bhavet | shaNamUlaM satAmbUlaM dagdhamindriyakasya (lpa) hR^it || 1\,177\.68|| annasvinnaharidrA cha shvetasarShapamUlakam | bIjAni mAtulu~Ngasya eShAmudvartanaM samam | saptarAtraprayogeNa shubhadehakaraM bhavet || 1\,177\.69|| shvetAparAjitApatraM nimbapatrarasena tu | nasyadAnADDAkinInAM mAtR^INAM brahmarakShasAm | mokShaH syAnmadhusAreNa nasyAchcha vR^iShabhadhvaja || 1\,177\.70|| mUlaM shvetajayantyAshcha puShyarkShe tu samAhR^itam | shvetAparAjitArkasya chitrakasya cha mUlakam | kR^itvA tu vaTikAM nArI tilakena vashI bhavet || 1\,177\.71|| pippalIlohachUrNaM tu shuNThIshchAmalakAni cha | samAni rudra jAnIyAtsaindhavaM madhusharkarA || 1\,177\.72|| udumbarapramANena saptAhaM bhakShaNAtsamam | pumAMshcha balavAnsa syAjjIvedvarShashatadvayam | OM Tha Tha Tha iti sarvavashyaprayogeShu prayuktaH sarvakAmakR^it || 1\,177\.73|| saMgR^ihya vidvAnkAkasya nilayaM pradahechcha tat | chitAgnau bhasma tachChatrordattaM shirasi sha~Nkara || 1\,177\.74|| tamuchchATayate rudra shR^iNu tadyogamuttamam | niH kShiptaM cha purIShaM vai vanamUShikacharmaNi || 1\,177\.75|| kaTitantunibaddhaM vai kuryAnmalanirodhanam | kR^iShNakAkasya raktena yasya nAma pralipya cha || 1\,177\.76|| chyutadale madhyamadhye tato niH kShipyate hara ! | sa khAdyate kAkavR^indairnArI puruSha eva cha || 1\,177\.77|| sharkarAmadhvajAkShIraM tilagokShurakaM samam | sa shatruM nAshayedrudra ! uchchATitamidaM hara ! || 1\,177\.78|| ulUkakR^iShNakAkasya bilvasyAtha samichChatam | rudhireNa samAyuktaM yayornAmnA tu hUyate | tayormadhye mahAvairaM bhavennAstyatra saMshayaH || 1\,177\.79|| bhAvitaM R^ikShadugdhena matsyasya rohitasya cha | mAMsaM tatsAdhitaM tailaM tadabhya~NgAchcha roganut | chandanodakanasyAttu romotthAnaM bhavetpunaH || 1\,177\.80|| haste lA~NgalikAkandaM gR^ihItaM tena lepitam | sharIraM yena sa pumAnvR^iddherdarpaM vyapohati || 1\,177\.81|| mayUrarudhireNaiva jIvaM saMharate shiva | jvalatAM tu bhuja~NgAnAM bilasthAnAmapIshvara || 1\,177\.82|| dehashchitAgnau dagdhashcha sarpasyAjagarasya hi | tadbhasma samukhe kShiptaM shatraNAM bha~NgakR^idbhavet || 1\,177\.83|| mantreNAnena tatkShiptaM mahAbha~NgakaraM ripoH | OM Tha Tha Tha chAhIhichAhIhi svAhA | OM udaraM pAhihi pAhihisvAhA || 1\,177\.84|| sudarshanAyA malaM tu puShyarkShe tu samAhR^itam | niH kShiptaM gR^ihamadhye tu bhuja~NgA varjayanti tat || 1\,177\.85|| arkamUlena raviNA arkAgnijvalitA shiva | yuktA siddhArthatailena vartirmArgAhinAshinI || 1\,177\.86|| mArjArapalalaM viShThA haritAlaM cha bhAvitam | ChAga mUtreNa tallipto mUShiko mUShikAnharet || 1\,177\.87|| mukto hi mandire rudra nAtra kAryA vichAraNA | viphalArjunapuShpANi bhallAtakashirIShakam || 1\,177\.88|| lAkShA sarjarasashchaiva viDa~Ngashchaiva gugguluH | etairdhUpo makShikANAM mashakANAM vinAshanaH || 1\,177\.89|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe netrA~njanAdinirUpaNaM nAma saptasaptatyuttarashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 178 hariruvAcha | brahmadaNDIvachAkuShThaM priya~NgarnAgakesharam | dadyAttAmbUlasaMyuktaM strINAM mantreNa tadvasham | OM nArAyaNyai svAhA || 1\,178\.1|| tAmbUlaM yasya dIyeta sa vashI syAtsumantrataH | OM hariH hariH svAhA || 1\,178\.2|| godantaM haritAla~ncha saMyuktaM kAkajihvayA | chUrNokR^itya yasya shire dIyate sa vashI bhavet | shvetasarShapanirmAlyaM yadgR^ihe tadvinAshakR^it || 1\,178\.3|| vaibhI takaM shAkhoTakaM mUlaM patreNa saMyutam | sthApyate yadgR^ihadvAre tatra vai kalaho bhavet || 1\,178\.4|| kha~njarITasya mAMsaM tu madhunA saha peShayet | R^itukAleyonilepAtpuruSho dAsatAmiyAt || 1\,178\.5|| aguruM gugguluM chaiva nIlotpalasamanvitam | guDena dhUpayitvA tu rAjadvAre priyo bhavet || 1\,178\.6|| shvetApa rAjitAmUlaM piShTaM rochanayA yutam | yaM pashyettilakenaiva vashI karyAnnR^ipAlaye || 1\,178\.7|| kAkaja~NghA vachA kuShThaM nimbapatraM suku~Nkumam | AtmaraktasamAyuktaM vashI bhavati mAnavaH || 1\,178\.8|| AraNyasya biDAlasya gR^ihitvA rudhiraM shubham | kara~njataile tadbhAvyaM rudrAgnau kajjalaM tataH | pAtayetpadmapatreNa hAdR^ishyaH syAttada~njanAt || 1\,178\.9|| OM namaH khaDgavajrapANaye mahAyakShasenApataye svAhA | OM rudraM hrAM hrIM varashaktA tvaritAvidyA | OM mAtaraH stambhayasvAhA | sahasraM parijapyAttu vidyeyaM chauravAriNI | mahAsugandhikAmUlaM shukraM stambhetkaTau sthitam || 1\,178\.10|| OM namaH sarvasattvebhyo namaH siddhiM kuru kuru svAhA | saptAbhimantritaM kR^itvA karavIrasya puShpakam | strINAmagre bhrAmayachcha kShaNAdvai sA vashe bhavet || 1\,178\.11|| brahmadaNDIM vachAM patraM madhunA saha peShayet | a~NgalepAchcha vanitA nAnyaM bhartAramichChati || 1\,178\.12|| brahmadaNDIshikhA vaktre kShiptA shukrasya stambhanam | mUlaM jayantyA vaktrasthaM vyavahAre jayapradam || 1\,178\.13|| bhR^i~NgarAjasya mUlaM tu piShTaM shukreNa saMyutam | akShiNI chA~njayitvA tu vashI karyAnnaraM kila || 1\,178\.14|| aparAjitAshikhAntu nIlotpalasamanvitAm | tAmbUlena pra (dAnA) dadyAchcha vashIkaraNamuttamam || 1\,178\.15|| a~NguShThe cha pade gulphe jAnau cha jaghane tathA | nAbhau vakShasi kukShau cha kakShe kaNThe kapolake || 1\,178\.16|| oShThe netre lalATe cha mUrdhni chandrakalAH sthitAH | strINAM pakShe site kR^iShNe UrdhvAdhaH saMsthitA nR^iNAm || 1\,178\.17|| vAmA~Nge dakShiNA~Nge cha kramAdrudra dravAdikR^it | chatuH ShaShTi kalAH proktAH kAmashAstre vashIkarAH | Ali~NganAdyA nArINAM kamArINAM vashIkarAH || 1\,178\.18|| rochanAgandhupuShpANi nimbapuShpaM priya~NgavaH | ku~NkamaM chandana~nchaiva tilakena jagadvashet || 1\,178\.19|| OM hrIM gauri devi saubhAgyaM putravashAdi dehi me | OM hrIM lakShmi ! devi saubhAgyaM sarvaM trailokyamohanam || 1\,178\.20|| sagandhasya haridrAyAH ku~NkamAnAM cha lepataH | vashayedrudra dhUpashcha tathApuShpasugandhayoH || 1\,178\.21|| durAlabhA vachA kuShThaM ku~Nkuma~ncha shatAvarI | tilatailena saMyuktaM yonilepAdvashI naraH || 1\,178\.22|| nimbakAShThasya dhUmena dhUpayitvA bhagaM vadhUH | subhagAsyAtsAti rudra patirdAso bhaviShyati || 1\,178\.23|| mAhiShaM navanIta~ncha kaShTa~ncha madhuyaShTikA | saubhAgyaM bhagalepAtsyAtpatirdAso bhavettathA || 1\,178\.24|| madhuyaShTishcha gokShIraM tathA cha kaNTakArikA | etAni samabhAgAni pibeduShNena vAriNA | chaturbhAgAvasheSheNa garbhasambhavamuttamam || 1\,178\.25|| mAtulu~Ngasya bIjAni kShIreNa saha bhAvayet | tatpItvA labhate garbhaM nAtra kAryA vichAraNA || 1\,178\.26|| mAtulu~Ngasya bIjAni mUlAnyeraNDakasya cha | ghR^itena saha saMyojya pAyayetputrakAkShiNI || 1\,178\.27|| pashvagandhA mR^ita dugdha kvathitaM mutrakArakam | palAshasya tu bIjAni kShaudreNa saha peShayet | rajasvalA tu pItvA syAtmuShpagarbhavivarjitA || 1\,178\.28|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe hyaShTasaptatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 179 hariruvAcha | haritAlaM yavakShAMraM patrA~NgaM raktachandanam | jAtihi~NgulakaM lAkShAM paktvA dantAnpralepayet || 1\,179\.1|| harItakIkaShAyeNa mR^iShTvA dantAnpralepayet | dantAH syurlohitAH puMsaH shvetA rudra na saMshayaH || 1\,179\.2|| mUlakaM svidya mandAgnau rasaM tasya prapUrayet | karNayoH pUraNAttena karNastrAvo vinashyati || 1\,179\.3|| arkapatraM gR^ihItvA tu mandAgnau tApayechChanaiH | niShpIDya pUrayetkarNau karNashUlaM vinashyati || 1\,179\.4|| priya~NgumadhukA chaiva dhAtakyutpalapA~NktibhiH | ma~njiShThA lodhralAkShAbhiH kapitthasvarasena cha | pachettailaM tathA strINAM nashyetkledaH prapUraNAt || 1\,179\.5|| shuShkamUlakashuNThInAM kShAro hi~NgumahauShadham | satapuShpAvachA kuShThaM dAru shigra rasA~njanam || 1\,179\.6|| sauvarchalaM yavakShAraM tathA sarjakasaindhavam | tathA granthirviDaM mustaM madhuyuktaM chaturguNam || 1\,179\.7|| mAtuluM garasastadvatkadalyAshcha raso hi taiH | pakvatailaM haredAshu strAvAdIMshcha na saMshayaH || 1\,179\.8|| karNayoH kR^iminAshaH syAtkaTutailasya pUraNAt | haridrA nimbapatrANi pippalyo marichAni cha || 1\,179\.9|| viDa~NgabhadraM musta~ncha saptamaM vishvabheShajam | gomUtreNa cha piShTvaiva kR^itvA cha vaTikAM hara ! | ajIrNahR^idbhavechchaikaM dvayaM viShUchikApaham || 1\,179\.10|| paTolaM madhunA hanti gomUtreNa tathAbudam | eShA cha sha~NkarI vartiH sarvanetrAmayA pahA || 1\,179\.11|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ekonAshItyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 180 hariruvAcha | vachA mAMsI cha bilva~ncha tagaraM padmakesaram | nAgapuShpaM priya~Ngu~ncha samabhAgAni chUrNayet | anena dhUpito martyaH kAmavadvicharenmahIm || 1\,180\.1|| karpUraM devadAru~ncha madhunA saha yojayet | li~NgalepAchcha tenaiva vashIkuryAtstriyaM kila || 1\,180\.2|| maithunaM puruSho gachChedgR^ihNIyAtsvakamindriyam | vAmahastena vAma~ncha hastaM liMpettu yatstriyAH | AliptA strI vashaM yAti nAnyaM puruShamichChati || 1\,180\.3|| OM raktachAmuNDe amukaM me vashamAnaya Anaya OM hrIM hraiM hraH phaT | imaM japtvAyutaM mantraM tilakena cha sha~Nkara ! | gorochanAsaMyutena svaraktena vashI bhavet || 1\,180\.4|| saindhavaM kR^iShNalavaNaM sauvIraM matsyapittakam | madhu sarpiH sitAyuktaM strINAM tadbhagalepanAt || 1\,180\.5|| yaH pumAnmaithunaM gachChennAnyAM nArIM gamiShyati | sha~NkapuShpI vachA mAMsI soma rAjI cha phalgukam || 1\,180\.6|| mAhiShaM navanIta~ncha tvakIkR^itya bhiShagvaraH | samUlAni sa patrANi kShIreNAjyena peShayet || 1\,180\.7|| guTikAM shodhitAM kR^itvA nArIyonyA praveshayet | dashavAraM prasUtApi punaH kanyA bhaviShyati || 1\,180\.8|| sarShapAshcha vachA chaiva madanasya phalAni cha | mArjAraviShThA dhattura strIkeshena samanvitaH || 1\,180\.9|| chAturthikaharo dhUpo DAkinIjvaranAshakaH | arjunasya cha puShpANi bhallAtakaviDa~Ngake || 1\,180\.10|| balA chaiva sarjarasaM sauvIrasarShapAstathA | sarpayUkAmakShikANAM dhUmo mashakanAshanaH || 1\,180\.11|| bhUtalAyAshcha chUrNena stambhaH syAdyonipUraNAt | tena lepanato yonau bhagastambhastu jAyate || 1\,180\.12|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ashItyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 181 hariruvAcha | tAmbUla~ncha ghR^itaM kShaudraM lavaNaM tAmrabhAjane | tathA payaH samAyuktaM chakShuH shUlaharaM param || 1\,181\.1|| harItakI vachA kuShThaM vyoShaM hi~Ngu manaH shilA | kAse shvAse cha hikkAyAM lihyAtkShaudraM ghR^iplutam || 1\,181\.2|| pippalItriphalAchUrNaM madhunA lehayennaraH | nashyate pInasaH kAsaH shvAsashcha balavattaraH || 1\,181\.3|| samUlachitrakaM bhasmapippalIchUrNakaM lihet | shvAsaM kAsa~ncha hikkA~ncha madhumishraM vR^iShadhvaja ! || 1\,181\.4|| nIlotpalaM sharkarA cha madhukaM padmakaM samam | taNDulodakasamishraM prashamedraktavikriyAH || 1\,181\.5|| shuNThI cha sharkarA chaiva tathA kShaudreNa saMyutA | kokilasvara eva syAdguTikA bhuktimAtrataH || 1\,181\.6|| haritAlaM sha~NkhachUrNaM kadalIdalabhasmanA | etaddravyeNa chodvartya lomashAtanamuttamam || 1\,181\.7|| lavaNaM haritAla~ncha tumbinyAshcha phalAni cha | lAkShArasasamAyuktaM lomashAtanamuttam || 1\,181\.8|| sudhA cha haritAla~ncha sha~Nkhabhasma manaH shilA | saindhavena sahaikatra ChAgamUtreNa peShayet || 1\,181\.9|| tatkShaNodvartanAdeva lomashAtanamuttamam | sha~NkhamAmalakaM patraM dhAtakyAH kusumAni cha || 1\,181\.10|| piShTvA tatpayasA sArdhaM saptAhaM dhArayenmukhe | snigdhAH shvetAshcha dantAshcha bhavanti vimalaprabhAH || 1\,181\.11|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ekAshItyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 182 hariruvAcha | sharadgrIShmavasanteShu prAyasho dadhi garhitam | hemante shishire chaiva varShAsu dadhi shasyate || 1\,182\.1|| bhukte tu sharkarA pItA navanItena buddhikR^it | guDasya tu purANasya palamekantu bhakShayet | strIsahasra~ncha saMgachChetpumAnbalayuto hara ! || 1\,182\.2|| kuShThaM saMchUrNitaM kR^itvA ghR^itamAkShikasaMyutam | bhakShayetsvapnavelAyAM balIpalitanAshanam || 1\,182\.3|| atasImAShagodhUmachUrNaM kR^itvA tu pippalI | ghR^itena lepayedgatramobhiH sArdhaM vichakShaNaH | kandarpasadR^isho martyo nityaM bhavati sha~Nkara ! || 1\,182\.4|| yavAstilAshvagandhA cha mushalI saralA guDam | ebhishcha rachitAM jagdhvA taruNo balavAnbhavet || 1\,182\.5|| hi~Ngu sauvarchalaM shuNThIM pItvA tu kvathitodakaiH | pariNAmAkhyashUla~ncha ajIrNa~nchaiva nashyati || 1\,182\.6|| dhAtakIM somarAjI~ncha kShIreNa saha peShayet | durbalashcha bhavetsthUlo nAtra kAryA vichAraNA || 1\,182\.7|| sharkarAmadhusaMyuktaM navanItaM balI lihet | kShIrAshI cha kShayI puShTiM medhA~nchaivAtulAM vrajet || 1\,182\.8|| kulIrachUrNaM sakShIraM pIta~ncha kShayareganut | bhallAtakaM viDa~Nga~ncha yavakShAra~ncha saindhavam || 1\,182\.9|| manaH shilA sha~NkhachUrNaM tailapakvaM tathaiva cha | lomAni shAtayatyeva nAtra kAryA vichAraNA || 1\,182\.10|| mAlUrasya rasaM gR^ihya jalaukAM tatra peShayet | hastau saMlepayettena tvagnistambhanamuttamam || 1\,182\.11|| shAlmalIrasamAdAya kharamUtre nidhAya tam | agnayAdau vikShipettena hyagnistambhanamuttamam || 1\,182\.12|| vAyasyA udaraM gR^ihya maNDUkavasayA saha | guTikAM kArayettena tato.agnau saMkShaipetsudhIH | evametatprayogeNa hyagnistambhanamuttamam || 1\,182\.13|| muNDItvakcha vachA mustaM marichaM tagaraM tathA | charvitvA cha tvimaM sadyo jihvayA jvalanaM lihet || 1\,182\.14|| gorochanAM bhR^i~NgarAjaM chUrNokR^ityaghR^itaM samam | divyAmbhasaH stambhanaM syAnmantreNAnena vai tathA | OM agnistambhanaM kuru kuru || 1\,182\.15|| OM namo bhagavate jalaM stambhaya saM saM saM keka kekaH charachara | jalastambhanamantro.ayaM jalaM stambhayate shiva ! || 1\,182\.16|| gR^idhrAsthi~ncha gavAsthi~ncha tathA nirmAlyameva cha | areryo nikhaneddvAre pa~nchatvamu payAti saH || 1\,182\.17|| pa~ncharaktAni puShpANi pR^ithagjAtyA samAlabhet | ku~Nkumena samAyuktamAtmaraktasamanvitam || 1\,182\.18|| puShpeNa tu samaM piShTvA rochanAyAH palaikataH | striyA puMsA kR^ito rudra ! tilako.ayaM vashIkaraH || 1\,182\.19|| brahmadaNDI tu puShyeNa bhakShye pAne vashIkaraH | yaShTi madhu palaikena pakvamuShNodakaM pibet || 1\,182\.20|| viShTambhikA~ncha hR^ichChUlaM haratyeva maheshvara ! | OM hrUM jaH | mantro.ayaM harate rudra ! sarvavR^ishchikajaM viSham || 1\,182\.21|| pippalI navanIta~ncha shR^i~NgaveraM cha saindhavam | marichaM dadhi kuShTha~ncha nasye pAne viShaM haret || 1\,182\.22|| triphalArdrakakuShThaM cha chandanaM ghR^itasaMyutam | etatpAnAchcha lepAchcha viShanAsho bhavechChiva ! || 1\,182\.23|| pArAvatasya chAkShINi haritAlaM manaH shilA | etadyogAdviShaM hanti vainateya ivoragAn || 1\,182\.24|| saindhavaM tryUShaNaM chaiva dadhimadhvAjyasaMyutam | vR^ishchikasya viShaM hanti lepo.ayaM vR^iShabhadhvaja ! || 1\,182\.25|| brahmadaNDItilAnkvAthya chUrNaM trikaTukaM pibet | nAshayedrudra ! gulmAni niruddhaM raktameva cha || 1\,182\.26|| pItvA kShIraM kShaudrayutaM nAshayedasR^ijaH strutim | ATarUpakamUlena bhagaM nAbhiM cha lepayet | sukhaM prasUyate nArI nAtra kAryA vichAraNA || 1\,182\.27|| sharkarAM madhusaMyuktAM pItvA taNDulavAriNA | raktAtisArashamanaM bhavatIti vR^iShadhvaja ! || 1\,182\.28|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe dvyAshItyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 183 hariruvAcha | marichaM shR^i~NgaveraM cha kuTajatvachameva cha | pAnAchcha grahaNI nashyechChashA~NkA~Nkitashekhara ! || 1\,183\.1|| pippalI pippalImUlaM marichaM tagaraM vachA | devadArurasaM pAThAM kShIreNa saha peShayet || 1\,183\.2|| anenaiva prayogeNa hyatisAro vinashyati | marIchatilapuShpAbhyA ma~njanaM kAmalApaham || 1\,183\.3|| harItakI samaguDA madhunA saha yojitA | virechanakarI rudra ! bhavatIti na saMshayaH || 1\,183\.4|| triphalA chitrakaM chitraM tathA kaTukarohiNI | urustambhaharaM hyetaduttamantu virechanam || 1\,183\.5|| harItakI shR^i~NgaveraM devadAru cha chandanam | kvAthayechChAgadugdhena apAmArgasya mUlakam | UrustambhaM jayantyA vA saptarAtreNa nAshayet || 1\,183\.6|| anantAshR^i~Ngaverasya sUkShmachUrNAni kArayet | guggulaM guDatulyaM cha guTikAmupayujyacha | vAyuH snAyugataM chaiva agnimAndyaM cha nAshayet || 1\,183\.7|| sa~NkhapuShpIntu puShpeNa samuddhR^itya sapatrikAm | samUlAM ChAgadugdhena apasmAraharaM pibet || 1\,183\.8|| ashvagandhAbhaye chaiva udakena samaM pibet | raktapittaM vinashyettu nAtra kAryA vichAraNA || 1\,183\.9|| harItakIkuShThachUrNaM kR^itvA AsyaM cha pUrayet | shItaM pItvAtha pAnIyaM sarvachChardinivAraNam || 1\,183\.10|| gaDUchIpadmakAriShTadhAnyAkaM raktachaMndanam | pittashleShmajvarachChardidAhatR^iShNAghnamagnikR^it | OM huM nama iti || 1\,183\.11|| shrotre baddhvA sha~NkhapuShpIM jvaraM mantreNa vai haret | OM jambhinI stambhinI mohaya sarvavyAdhInme vajreNa ThaH ThaH sarvavyAdhInme vajreNa phaTiti || 1\,183\.12|| puShpamaShTashataM japtvA haste dattvA nakhaM spR^ishet | chAturthiko jvaro rudra anye chaiva jvarAstathA || 1\,183\.13|| jmbUphalaM haridrA cha sarpasyaiva tu ka~nchukam | sarvajvarANAM dhUpo.ayaM harashchAturthikasya cha || 1\,183\.14|| karavIraM bhR^i~NgapatraM lavaNaM kuShThakarkaTe | chaturguNena mUtreNa pachettailaM harechcha tat | pAmAM vicharchikAM kuShThamabhya~NgAddhi vraNAni vai || 1\,183\.15|| pippalImadhupAnAchcha tathA madhurabhojanAt | plIhA vinashyate rudra tathA sUraNasevanAt || 1\,183\.16|| pippalI~ncha haridrA~ncha gomUtreNa samanvitAm | prakShipechcha gudadvAre arshAMsi vinivArayet || 1\,183\.17|| ajAdugdhamArdraka~ncha pItaM plIhAdinAshanam | saindhava~ncha viDa~NgAni somarAjI tu sarShapAH || 1\,183\.18|| rajanI dve viSha~nchaiva gomUtreNaiva peShayet | kuShThanAshashcha tallepAnnimbapatrAdinA tathA || 1\,183\.19|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe tryashItyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 184 hariruvAcha | rajanIkadalIkShAralepaH sidhmavinAshanaH | kuShThasya bhAgamekantu pathyAbhAgadvayaM tathA | uShNodakena sampIya kaTishUlavinAshanam || 1\,184\.1|| abhayA navanIta~ncha sharkarApippalIyutam | pAnAdarshoharaM syAchcha nAtra kAryA vichAraNA || 1\,184\.2|| ATarUShakapatreNa ghR^itaM mR^idvagninA pachet | chUrNaM kR^itvA tu lepo.ayaM arsharogaharaH paraH || 1\,184\.3|| guggulutriphalAyuktaM pItvA nashyedbhagandaram | ajAjIshR^i~Ngavera~ncha dathA maNDaM vipAchayet || 1\,184\.4|| lavaNena tu saMyuktaM mUtrakR^ichChravinAshanam | yavakShAraM sharkarA cha mUtrakR^ichChravinAshakR^it || 1\,184\.5|| chitAgniH kha~njarITasya viShThA pheno hayasya cha | saubhA~njanaM vAsanetraM nara etaistu dhUpitaH | adR^ishyastridashaiH sarvaiH kiM punarmAnavaiH shiva || 1\,184\.6|| tilatailaM yavAndagdhvA maShIM kR^itvA tu lepayet | tenaiva saha tailena agnidagdhaH sukhI bhavet || 1\,184\.7|| lajjAloH sharapu~NkhAyA lepaH sAjyo.agninAshanaH | OM namo bhagavate Tha Tha Chindhi Chindhi jvalanaM prajvalitaM nAshaya nAshaya huM phaT || 1\,184\.8|| kare baddhaM tu nirguNDyA mUlaM jvaraharaM drutam | mUla~ncha shvetagu~njAyAH kR^itvA tatsaptakhaNDakam || 1\,184\.9|| haste badhvA nAshayechcha arshAMsyeva na saMshayaH | viShNukrAntAjamUtreNa chauravyAghnAdirakShaNam || 1\,184\.10|| brahmadaNDyAstu mUlAni sarvakarmANi kArayet | triphalAyAstu chUrNaM hi sAjyaM kuShThavinAshanam || 1\,184\.11|| AjyaM punarnavAbilvaiH pippalIbhi sAdhitam | hareddhakkAM shvAsakAsau pItaM strINA~ncha garbhakR^it || 1\,184\.12|| bhakShayedvA narIbIjaM payasAjyena pAchitam | ghR^itasharkarayA yuktaM shukraH syAdakShayastataH || 1\,184\.13|| viDa~NgaM madhukaM pAThAM mAMsIM sarjarasaM tathA | rahidrAM triphalA~nchaiva mapAmArgaM manaH shilAm || 1\,184\.14|| udumbaraM dhAtakI~ncha tilatailena paSheyet | yoniM li~NgaM cha mrakSheta strIpusoH syAtpriyaM mithaH || 1\,184\.15|| namaste IshavaradAya AkarShiNi vikarShiNi mugdhe svAhA iti | yonila~Ngasya tailena sha~Nkara mlakShaNAttataH || 1\,184\.16|| punarnavAmR^itA dUrvA kanaka~nchaindravAruNI | bIje naiShAM jAtikAyA rasena rasamardanam || 1\,184\.17|| mUShAya madhyagaM kR^itvA rasaM mAraNamIritam | madhvAjyasahitaM dugdhaM valIpalitanAshanam || 1\,184\.18|| madhvAjyaM guDatAmra~ncha kAravellarasastathA | dahanAchcha bhavedraupyaM suvarNakaraNaM shR^iNu || 1\,184\.19|| pItaM dharattUpuShpa~ncha sIsaka~ncha palaM matam | lA~NgalikAyAH shAkhA cha svarNa~ncha dahanAdbhavet || 1\,184\.20|| dhattUrabIjatailena dIpaprajvalanAddhara | samAdhAvupaviShTantu gaganastho na pashyati || 1\,184\.21|| vR^iShasya mR^inmayasyaiva yukto bheko nigR^ihyate | sha~NkarAvayavairyukto dhUpaM ghrAtvA cha garjati | vismayaM kurute chaiva vR^iShavannAtra saMshayaH || 1\,184\.22|| rAtrau cha sArShapaM tailaM kITaM khadyo tanAmakam | tAbhyAM dIpaH prajvalito vAgmijvAlakalApavat || 1\,184\.23|| chUrNaM ChuchChundarIdhaM dagdhvA rudra pralepayet | tapyate takShaNAddagdho yadi samyakpralepayet | chandanena bhavenmokShaH pAnAllepAtsukhI bhavet || 1\,184\.24|| ku~njarasya madAktasya svayaM netre shivavA~njayet | yuddhe vijayate so.api mahAshUrashcha jAyate || 1\,184\.25|| dantaM DuNDubhasarpasya mukhe saMgR^ihya vai kShipet | tiShThate cha jalAntastu nirvikalpaM sthale yathA || 1\,184\.26|| kumbhIranetradaMShTrAshcha asthIni rudhiraM tathA | vasAtailasamAyuktamekatra tanniyojayet | AtmAnaM mlakShayettena jale tiShTheddinatrayam || 1\,184\.27|| kumbhIrakasya netrANi hR^idayaM kachChapasya cha | mUShikasya vasAsthIni shishumAravasA tathA | etAnyekatra saMlepAjjale tiShThedyathA gR^ihe || 1\,184\.28|| lohachUrNaM takrapItaM pANDurogaharaM bhavet | taNDulIya kagokShUramUlaM pItaM payonvitam || 1\,184\.29|| kamalAdiharaMpitaM mukharogaharaM tathA | jAtImUlaM takrapItaM kolamUlaM tvajIrNanut || 1\,184\.30|| satakraM kushamalaM vA markaTI mUlameva vA | kA~njikena cha vAkuchyA mUlaM vai dantaroganut || 1\,184\.31|| tathendravAruNImUlaM vAripItaM viShAdihR^it | surabhikAmUlapA nAdvA tannAsho bhavechChiva || 1\,184\.32|| shirorogaharaM lepAdgu~njAchUrNaM sakA~njikam | balA chAtibalA yaShTI sharkarA madhusaMyutA || 1\,184\.33|| vandhyAgarbhakarI pItA nAtra kAryA vichAraNA | shvetAparAjitAmUlaM pippalIshuNThikAyutam || 1\,184\.34|| paripiShTaM shirolepAchChiraH shUlavinAshanam | nirguNDikAshikhAM pItvA gaNDamAlAM vinAshayet || 1\,184\.35|| ketakIpatrajaM kShAraM guDena saha bhakShayet | takreNa sharapu~NkhAM vA pItvA plIhAM vinAshayet || 1\,184\.36|| mAtula~Ngasya niryAsaM guDAjyena samanvitam | vAtapittajashUlAni hanti vai pAnayogataH | shuNThI sauvarchalaM hi~Ngu pItaM hR^idayaroganut || 1\,184\.37|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vaidyashAstre chaturashItyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 185 hariruvAcha | AM gaNapataye iti ayaM gaNapaternmantro dhanavidyApradAyakaH || 1\,185\.1|| imamaShTasahasra~ncha japtvA baddhvA shikhAM tataH | vyavahAre jayaH syAchcha shataM jApAnnR^iNAM priyaH || 1\,185\.2|| tilAnAM tu ghR^itAktAnAM kR^iShNAnAM rudra homayet | aShTottarasahasrantu rAjA vashyastribhirdinaiH || 1\,185\.3|| aShTamyA~ncha chaturdashyAmupoShyAbhyarchya vighnarAT | tilAkShatAnAM juhuyAdaShTottarasahasrakam | apAjitaH syAdyuddhe cha sarve ta~ncha siShevire || 1\,185\.4|| japtvA chAShTasahasrantu tatashchAShTashatena hi | shikhAM baddhvA rAjakule vyavahAre jayo bhavet || 1\,185\.5|| hrI~NkAraM savisarga~ncha prAtaH kAle narastu yaH | strINAM lalATe vinyasya vashatAM nayati dhruvam || 1\,185\.6|| susamAhitachittena vinyasya pramadAlaye | sotkAmAM kAminIM kuryAnnAtra kAryA vichAraNA || 1\,185\.7|| juhuyAdayutaM yastu shuchiH prayatamAnasaH | dR^iShTimAtre sadA tasya vashyamAyAnti yoShitaH || 1\,185\.8|| manaH shilApatraka~ncha sagorochanaku~Nkumam | kR^ita ebhishcha tilake vashyamAyAnti yoShitaH || 1\,185\.9|| bhR^i~NgarATsahadevA cha vachA shvetAparAjitA | tenaiva tilakaM kR^itvA trailokyaM vashatAM nayet || 1\,185\.10|| gorochanA mInapittamAbhyA~ncha kR^itavartikaH | yaH pumAMstilakaM kuryAdvAmahastakaniShThayA | sa karoti vashe sarvaM trailokyaM nAtra saMshayaH || 1\,185\.11|| gorochanA mahAdeva ! dhAtushoNitabhAvitA | etairvaitilakaM kR^itvA sA naraM yaM nirIkShate | tatkShaNAttaM vashe kuryA nnAtra kAryA vichAraNA || 1\,185\.12|| nAgeshvara~ncha shaileyaM tvakpatra~ncha harItakI | chandanaM kuShThasUkShmailAraktashAlisamanvitA || 1\,185\.13|| etairdhUpo vashakaraH smarabANaiH smArArdanaH | ratikAle mahAdeva pArvatIpriya sha~Nkara || 1\,185\.14|| nijashukraM gR^ihI tvA tu vAmahastena yaH pumAn | kAminIcharaNaM vAmaM liMpetsa syAtstriyAH priyaH || 1\,185\.15|| saindhava~ncha mahAdeva pArAvatamalaM madhu | ebhirlipte tu li~Nge vai kAminIvashakR^idbhavet || 1\,185\.16|| puShpANi pa~ncharaktAni gR^ihItvA yAni kAni cha | tattulya~ncha priya~Ngu~ncha peShayedekayogataH | anena liptali~Ngasya kAminIvashatAmiyAt || 1\,185\.17|| hayagandhA cha ma~njiShThA mAlatIkusumAni cha | shvetasaSharpa etaishcha liptali~NgaH striyAH priyaH || 1\,185\.18|| mUlantu kAkaja~NghAyA dugdhapItantu shoShanut | ashvagandhAnAgabalAguDamAShaniSheviNaH | rUpaM bhavedyathA tadvannavayauvanachAriNAm || 1\,185\.19|| lauhachUrNasamAyuktaM triphalAchUrNameva vA | madhunA sevitaM rudra pariNAmAkhyashUlanut || 1\,185\.20|| kvathitodakapAnantu shambUkakShArakaM tathA | mR^igashR^i~NgaM hyagnidagdhaM gavyAjyena samanvitam | pIta hR^itpR^iShThashUlAnAM bhavennAshakaraM shiva || 1\,185\.21|| hi~Ngu sauvarchalaM shuNThI vR^iShadhvaja mahauShadham? | ebhistu kvathitaM vAri pItaM vai sarvashUlanut || 1\,185\.22|| apAmArgasya vai mUlaM sAmudralavaNAnvitam | AsvAdi tamajIrNasya shUlasya syAdvimardanam || 1\,185\.23|| vaTarohA~Nkuro rudra taNDulodakagharShitaH | pItaH satakro.atIsAraM kShayaM nayati sha~Nkara || 1\,185\.24|| a~NkoTamUlaM karShArdhaM piShTaM taNDulavAriNA | sarvAtIsAragrahaNIM pItaM harati bhUtapa || 1\,185\.25|| marIchashuNThikuTajatvakchUrNa~ncha guDAnvitam | kramAttaddviguNaM pItaM grahaNIvyAdhinAshanam || 1\,185\.26|| shvetAparAjitAmUlaM haridrAsikthataNDulAH | apAmArgatrikaTukameShA~ncha vaTikA shiva | viShUchikAmahAvyAdhiM haratyeva na saMshayaH || 1\,185\.27|| triphalAguru bhUtesha shilAjatu harItakI | ekaikameShAM chUrNantu madhunA cha vimishritam | pItaM sarva~ncha mehantu kShayaM nayati sha~Nkara || 1\,185\.28|| arkakShIraprasthamekaM tilatailaM tathaiva cha | manaH shilAmarIchAnAM sindUrasya palaM palam || 1\,185\.29|| chUrNaM kR^itvA tAmrapAtre tvAtapaiH shoShayettataH | pItaM snuhIgataM dugdhaM saindhavaM shUlanudbhavet || 1\,185\.30|| trikaTutriphalAnaktaM tilatailaM tathaiva cha | manaH shilA nimbapatraM jAtIpuShpamajApayaH || 1\,185\.31|| tanmUtraM sa~NkhanAbhishcha chandanaM gharShayettataH | ebhishcha vartikAM kR^itvA tvakShiNI chA~njayettataH || 1\,185\.32|| nashyate paTalaM kAchaM puShpa~ncha timirAdikam | vibhItakasya vai chUrNaM samadhu shvAsanAshanam || 1\,185\.33|| pippalItriphalAchUrNaM madhusaindhavasaMyutam | sarvarogajvarashvAsashoShapInasahR^idbhavet || 1\,185\.34|| devadAroshcha vai chUrNaM ajAmatreNa bhAvayet | ekaviMshativAraMvaitvakShiNI tena chA~njayet | rAtryandhatA paTalatA nashyennirlomatA tathA || 1\,185\.35|| pippalIketakaM rudra haridrAmalakaM vachA | sarvAkShirogA nashyeyuH sakShIrAda~njanAttataH || 1\,185\.36|| kAkaja~NghAshigrumUle mukhena vidhR^ite shiva | charvitvA dantakITAnAM vinAsho hi bhaveddhara || 1\,185\.37|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe mantratantravaidyaprayodR^ipa~nchAshItyadhishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 186 hariruvAcha | pItaH sAro guDUchyAshcha madhunA cha pramehanut | pItaM gohAlikAmUlaM tiladadhyAjyasaMyutam || 1\,186\.1|| niruddhamUtraM kvathitaM nivartayati sha~Nkara | tathA hikkAM haretpItaM sauvarchalayuta~ncha vai || 1\,186\.2|| gorakShakarkaTImUlaM piShTaM shItodakena cha | pItaM dinatrayeNaiva nAshayedrudra sharkarAm || 1\,186\.3|| piShTvA vai mAlatImUlaM grIShmakAle samAhitam | sAdhitaM ChAgadugdhena patiM sharkasyAnvitam | harenmUtranirodha~ncha haredvai pANDusharkarAm || 1\,186\.4|| dvijayaShTyAshcha vai mUlaM piShTaM taNDulavAriNA | gaNDamAlAM harellepAdasAdhyaM galagaNDakam || 1\,186\.5|| rasA~njanaM harItakyAshchUrNaM tenaiva guNThanAt | nAshayetpuruSho vyAdhInnAtra kAryA vichAraNA || 1\,186\.6|| karavIramUlalepAdvai lepAtpUgaphalasya cha | puMvyAdhirnashyate rudra yogamanyaM vadAmyaham || 1\,186\.7|| dantImUlaM haridrA cha chitrakaM tasya lepanAt | bhagandaravinAshaH syAdanyaM yogaM vadAmyaham | jalaukAjagdharakta~ncha bhagandaramumApate || 1\,186\.8|| triphalAjalaghR^iShTa~ncha mArjArAsthi vilepitam | tato na prastravedraktaM nAtra kAryA vichAraNA || 1\,186\.9|| haridrAnekavAra~ncha snuhIkShIreNa bhAvitA | vaTikA.arshovinAshAya tallepAdvR^iShabhadhvaja | ghoShAphalaM saindhava~ncha piShTvA chArshoharaM param || 1\,186\.10|| gavyAjyaM sAdhitaM pItaM palAshakShAravAriNA | triguNena trikaTukaM arshAMsi kShapayechChiva || 1\,186\.11|| bilvasya cha phalaM dagdhaM raktArshaH pravinAshanam | jagdhavA kR^iShNatilAneva navanItayutAnapi || 1\,186\.12|| shuNThIchUrNaM yavakShArayuktaM tulyaguDAnvitam | agnivR^iddhiM karotyeva pratyUShe vR^iShabhadhvaja || 1\,186\.13|| shuNThyA cha kvathitaM vAri pItaM chAgniM karoti vai | harItakIM saindhava~ncha chitrakaM rudra pippalI || 1\,186\.14|| chUrNamuShNodakenaiShAM pItaM chAtikShudhAkaram | sAjyaM sUkaramAMsaM vai pItaM chAtikShudhAkaram || 1\,186\.15|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ShaDashItyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 187 hariruvAcha | hastikarNapalAshasya patrANi? chUrNayeddhara | sarvarogavinirmuktaM chUrNaM palashataM shiva || 1\,187\.1|| sakShIraM bhakShItaM kuryAtsaptAhena vR^iShadhvaja | naraM shrutidharaM rudra mR^igendragativikramam || 1\,187\.2|| padmarAgapratIkAshaMyuktaM dashashatAyuShA | ShoDashAbdAkR^itiM rudra satataM dugdhabhojanAt || 1\,187\.3|| madhusarpiHsamAyuktaM dugdhamAyuShkaraM bhavet | tajjagdhaM madhunA sArdhaM dashavarSha sahasriNam || 1\,187\.4|| kuryAnnaraM shrutidharaM pramadAjanavallabham | dadhnA nityaM bhakShitantu vajradehakaraM bhavet || 1\,187\.5|| kesharAjisamAyuktaM naraM varShasahasriNam | tachcha kA~njikasaMyuktaM naraM kuryAchcha bhakShitam || 1\,187\.6|| shatavarShaM divyadehaM valIpalitavarjitam | jagdhaM triphalayA kShaudraM chakShuShmantaM karoti vai || 1\,187\.7|| andhaH pashyettu chUrNasya sAjyasyaiva tu bhakShaNAt | mahiShIkShIrasaMyuktastallepaH kR^iShNakeshakR^it || 1\,187\.8|| khalvATasya cha vai keshA bhavanti vR^iShabhadhvaja | tailayuktena chUrNena valIpalitanAshanam || 1\,187\.9|| tadudvartanamAtreNa sarvarAgaH pramuchyate | sachChAgakShIrachUrNena dR^iShTiH syAnmAsato.a~njanAt || 1\,187\.10|| palAshasya cha bIjAni shrAvaNe vituShANi cha | gR^ihItvA navanItena teShAM chUrNaM cha bhakShayet || 1\,187\.11|| karShArdhamekaM seveta natvA nityaM hariM prabhum | purANaShaShTidhAnyasya pathyamambu pibanhara | jIvedvarShasahasrANi valIpalitavarjitaH || 1\,187\.12|| bhR^i~NgarAjasya vai mUlaM puShyarkShe tu samAhR^itam | vidhAya tasya chUrNaM vai sasauvIra~ncha bhakShayetam || 1\,187\.13|| mAsamAtraprayogeNa valIpalitavarjitaH | shatAni pa~ncha jIvechcha naro nAgabalo bhavet | bhavechChrutidharo rudra puShyarkShe chaiva bhakShaNAt || 1\,187\.14|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe AyuShkarayogodR^isaptAshItyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 188 hariruvAcha | nirvraNaH syAtpUyaMhIno prahAro ghR^ipUritaH | apAmArgasya vai mUlaM hastAbhyA~ncha vimarditam | tadrasena prahArasya raktastrAvo na pUraNAt || 1\,188\.1|| rudra lA~NgalikAmUlaM chekShudarbhastathaiva cha | tena vraNamukhaM liptaM shalyaM niH sa rati vraNAt | chirakAlapraviShTo.api tena mArgeNa sha~Nkara || 1\,188\.2|| bAlamUlaM meShashR^i~NgImUlaM vA vArigharShitam | tena liptaM chiraM jAtaM vraNaM nADyAH prashAmyati || 1\,188\.3|| jagdhaM mAhiShapadhnA cha yuktaM kodravabhaktakam | hi~NgumUlasya vai chUrNaM dattaM nADIvraNApaham || 1\,188\.4|| brahmayaShTiphalaM piShTaM vAriNA tenalepitam | tena ghR^iShTaM raktadoShaH praNashyati na saMshayaH || 1\,188\.5|| yavabhasma viDa~Nga~ncha gandhapAShANameva cha | shuNThireShA~nchaiva chUrNaM bhvitaM rudhireNavai || 1\,188\.6|| kR^ikalAsasya talliptaM vidradhiM nAshayechChiva | saubhA~njanasya bIjAni tvatasImasinA saha || 1\,188\.7|| saurasarShapayuktAni sarvANyetAni sha~Nkara | piShTAnyanamlatakreNa granthikaM nAshayeddhi vai || 1\,188\.8|| shvetAparAjitAmUlaM piShTaM taNDulavAriNA | tena nasyapradAnAtsyAdbhUtavR^indasya vidravaH || 1\,188\.9|| agastyapuShpanasyaM vai samarIchaM tu shUlahR^it | bhuja~Ngacharma vai hi~Ngu nimbapatraM tathA yavAH | gaurasarShama ebhiH syAllepo bhUtaharaH shiva || 1\,188\.10|| gorochanA marIchAni pippalI saindhavaM madhu | a~njanaM kR^itamebhiH syAdgrahabhUtaharaM shiva || 1\,188\.11|| guggulUlUkapuchChAbhyAM dhUpo grahaharo bhavet | chAturthikajvarairmukto kR^iShNavastrAvaguNThitaH || 1\,188\.12|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vraNAchi dR^imAShTAshItyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 189 hariruvAcha | shvetAparAjitApuShparasenAkShNoshcha pUraNe | paTalaM nAshamAyAti nAtra kAryA vichAraNA || 1\,189\.1|| mUlaM gokShurakasyaiva charvitvA nIlalohita | dantakITavyathA nashyetsurAsuravimardan || 1\,189\.2|| nArI puShpAdine pItvA gokShIreNopavAsataH | shvetArkasya tu vai mUlaM tasyAstadgulmashUlanut || 1\,189\.3|| shvetArkapuShpaM vidhinA gR^ihItaM pUrvamantritam | R^itushuddhA cha lalanA kaTau baddhvA prasUyate || 1\,189\.4|| hastabaddhaM palAshasya apAmArgasya vA hara | mUlaM sarvajvaraharaM bhUtapretAdinudbhavet || 1\,189\.5|| pItaM vR^ishchikamUla~ncha prAtaH paryuShitAmbunA | sArdhaM vinAshayeddAhajvara~ncha parameshvara || 1\,189\.6|| shikhAyA~nchaiva tadbaddhaM bhavedaikAhikAhinut | pItaM paryuShitAdbhishcha bhavetsarvaviShApahR^it || 1\,189\.7|| yasya lajjAlukAmUlaM dIyate cha svaretasA | sArdhaM sa vairaM saMyAti pumAnstrI vA na saMshayaH || 1\,189\.8|| piShTvA gavyaghR^itenaiva pAThAmUlaM pibettu yaH | sarvaM viShaM vinashyechcha nAtra kAryA vichAraNA || 1\,189\.9|| mUlaM paryuShitodena shirIShasya yathA tathA | raktachitrakamUlasya rasasya bharaNAddhara | karNayoH kAmalAvyAdhinAshaH syAnnAtra saMshayaH || 1\,189\.10|| shvetakokilAkShamUlaM ChAgIkShIreNa saMyutam | trisaptAhena vai pItaM kShayarogaM kShayaM nayet || 1\,189\.11|| nArikelasya vai puShpaM ChAgakShIreNa saMyutam | pibechcha trividhastasya raktavAto vinashyati || 1\,189\.12|| kuryAtsudarshanAmUlaM mAlyena susamAhR^itam | kaNThabaddha tryAhikAdigrahabhUtavinAshanam || 1\,189\.13|| puShpaM dhavalagu~njAyA gR^ihItaM mUlameva cha | mukhe tu nihitaM rudra harennAnAviShaM bahu || 1\,189\.14|| haste baddhaM kANDayuktaM kaNThe baddhaM grahAdihR^it | kR^iShNAyAntu chaturdashyAM kaTibaddhaM samAhR^itam | siMhAdishvApadAdbhItiM harechcha nIlalohita || 1\,189\.15|| viShNukrAntAmUlamIsha karNabaddhantu dhArayet | paTTasUtreNa bhUtesha makarAdibhayaM na vai || 1\,189\.16|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ekonanavatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 190 hariruvAcha | aparAjitAyA mUla~ncha gomUtreNa samanvitam | pIta~nchAshu haratyeva gaNDamAlAM na saMshayaH || 1\,190\.1|| athendravAruNImUlaM vidhinA pItamIshvara | ji~NgiNyairaNDakaM rudra shUkashimbyA samanvitam | shItodaka~ncha tatryastaM bAhugrIvAvyathAM haret || 1\,190\.2|| mAhiShaM navanIta~ncha ashvagandhA cha pippalI | vachA kuShThadvayaM lepo li~NgasrotastanArtihR^it || 1\,190\.3|| kuShThanAgabalAchUrNaM navanItasamanvitam | tallepo yuvatInA~ncha kuryAdvR^ittojakau shubhau || 1\,190\.4|| indravAruNikAmUlaM yasya nAmnA sudUrataH | niH kShipyate samutpATya tasya plIhA vinashyati || 1\,190\.5|| punarnavAyAH shuklAyA mUlaM taNDulavAriNA | pItaM vidradhinutsyAchcha nAtra kAryA vichAraNA || 1\,190\.6|| kadalIdalakShArantu pAnIyena prasAdhitam | tasyAdanAdvinashyanti udaravyAdhayo.akhilAH || 1\,190\.7|| kadalyA mUlamAdAya guDAjyena samanvitam | agninA sAdhitaM jagdhamudarasthakrimInharet || 1\,190\.8|| nityaM nimbadalAnA~ncha chUrNamAmalakasya cha | pratyUShe bhakShayechchaiva tasya kuShThaM vinashyati || 1\,190\.9|| harItakIviDa~Nga~ncha haridrA sitasarShapAH | somarAjasya mUlAni kara~njasya cha raundhavam | gomUtrapiShTAnyetAni kuShTharogaharANi vai || 1\,190\.10|| ekashcha triphalAbhAgastathA bhAgadvayaM shivA | somarAjasya bIjAnAM jagdhaM pathyena dadrunut || 1\,190\.11|| amlatakraM sagomUtraM kvathitaM lavaNAnvitam | kAMsyaghR^iShTaM kharaM lepAtkuShThadadruvinAshanam || 1\,190\.12|| haridrA haritAlashcha dUrvAgomUtrasaindhavam | ayaM lepo hanti dadruM pAmAnaM cha garaM tathA || 1\,190\.13|| soma rAjasya bIjAni navanItayutAni cha | madhunAsvAditAni syuH shuklakuShThaharANi vai | takrAnnapAnato rudra nAtra kAryA vichAraNA || 1\,190\.14|| shvetAparA jitAmUlaM vartitaM chAsya vAriNA | tallepo rudra mAsena shuklakuShThavinAshanaH || 1\,190\.15|| mAhiShaM navanIta~ncha sindUraM samarIchakam | pAmA vilepanAnnashyeddurnAmA vR^iShabhadhvaja || 1\,190\.16|| vishuShkagAmbhArImUlaM pakvaM kShIreNa saMyutam | bhakShitaM shuklapittasya vinAshakaramIshvara || 1\,190\.17|| mUlakasya tu bIjAni hyapA mArgarasena vai | piShTAni tena lepena sidhmakaM rudra nashyati || 1\,190\.18|| kadalIkShArasaMyuktaharidrA sidhmakApahA | rambhApAmArgayoH kShAra eraNDena vimishritaH | tadabhya~NgAnmahAdeva ! sadyaH sidhma vinashyati || 1\,190\.19|| kUShmANDanAlakShArashcha sagomUtrashcha tattvataH | jalapiShTA haridrA cha siddhA mandAnalenahi || 1\,190\.20|| mAhiSheNa purISheNa veShTitA vR^iShabhadhvaja | asyA udvartanaM kuryAda~NgasauShThavamIshvara || 1\,190\.21|| tilasarShapasaMyuktaM haridrAdvayakuShThakam | tenodvartitadehaH syAddurgandhaH surabhiH pumAn || 1\,190\.22|| manoharashchAnudinaM dUrvANAM kAkaja~NghAyA | arjunasya tu puShpANi jambUpatrayutAni cha | salodhrANi cha tallepo dehadurgandhatAM haret || 1\,190\.23|| yuktaM lodhrabhavairnoraishchUrNantu kanakasya cha | tenodvartitadehasya na syAdgrIShmaprabAdhikA || 1\,190\.24|| dugdhenoShasi sekashcha gharmadoShashcha nashyati | kAkaja~Nghodvartanantu hya~NgarAgakaraM bhavet || 1\,190\.25|| madhuyaShTI sharkarA cha vAsakasya raso madhu | etatpItaM raktapittakAmalApANDuroganut || 1\,190\.26|| raktapittaM haretpIto vAsakasya raso madhu | prAtaH kAle toyapAnAtpInasaM dAruNaM haret || 1\,190\.27|| bibhItakasya vai chUrNaM pippalyAH saindhavasya cha | pItaM sakA~njikaM hanti svarabhedaM maheshvara || 1\,190\.28|| chUrNamAmalakaM sevyaM pItaM gavyapayo.anvitam | manaH shilA balAmUlaM kolapaNa cha gugguluH || 1\,190\.29|| jAtipatraM kolapatraM tathA chaiva manaH shilA | ebhishchaiva kR^itA vartirbadaryagnau maheshvara | dhUmapAnaM kAsaharaM nAtra kAryA vichAraNA || 1\,190\.30|| triphalApippalIchUrNaM bhakShitaM madhunAyutam | bhojanAdau hi samadhu pipAsAjva(tva)ritaM haret || 1\,190\.31|| bilvamUla~ncha samadhuguDUchIkvathitaM jalam | pItaM harechcha trivadhaM ChardiM naivAtrasaMshayaH | pItA dUrvA ChardinutsyAtpiShTAtaNDulavAriNA || 1\,190\.32|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe navatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 191 hariruvAcha | punarnavAyA mUla~ncha shvetaM puShye samAhR^itam | vAri pItaM tasya pArshva bhavaneShu na pannagAH || 1\,191\.1|| tArkShyamUrtiM vahedyo vai bhallUkadantanirmitAm | sa pannagairna dR^ishyeta yAvajjIvaM vR^iShadhvaja || 1\,191\.2|| pibechChalmalimUlaM yaH puShyarkShe rudra vAriNA | tasminnapAstadashanA nAgAH syurnAtra saMshayaH || 1\,191\.3|| puShye lajjAlukAmUle hastabaddhe tu pannagAn | gR^ihNIyAllepato vApi nAtra kAryA vichAraNA || 1\,191\.4|| puShyeshvetArkamUlantu pItaM shItena vAriNA | nashyetu daMshakaviShaM karavIrAdijaM viSham || 1\,191\.5|| mahAkAlasya vai mUlaM piShTaM tatkA~njikena vai | voDrANAM DuNDubhAnAM cha tallopo harate viSham || 1\,191\.6|| taNDulIyakamUlaM cha piShTaM taNDulavAriNA | ghR^itena saha pItantu haretsarvAviShANi cha || 1\,191\.7|| nIlIlajjAlukAmUlaM piShTaM taNDulavAriNA | pItaM taddaMshakaviShaM nashyedekena vobhayoH || 1\,191\.8|| kUShmANDakasya svarasaH saguDaH sahasharkaraH | pItaH sadugdho hanyAchcha daMshakasyaviShaM cha vai || 1\,191\.9|| tathA kodravamUlasya mohasya hara eva cha | yaShTImadhusamAyuktA tathA pItA cha sharkarA || 1\,191\.10|| sadugdhA cha trirAtreNa mUShakAnAM viShaM haret | chulukatrayapAnAchcha vAriNaH shItalasya vai || 1\,191\.11|| tAmbUladagdhamukhasya lAlAstrAvo vinashyati | ghR^itaM sasharkaraM ShItvA madyapAnamado na vai || 1\,191\.12|| kR^iShNA~Nkolasya mUlena pItaM sukvathitaM jalam | tato nashyadgaraviShaM trirAtreNa maheshvara || 1\,191\.13|| uShNaM gavyaghR^itaM chaiva saindhavena samanvitam | nAshayettanmahAdeva vedanAM vR^ishchikodbhavAm || 1\,191\.14|| kusubhaM ka~Nkuma~nchaiva haritAlaM manaH shilA | kara~njaM piShitaM chaiva hyarkamUlaM cha sha~Nkara || 1\,191\.15|| viShaMnR^iNAM vinashyettu eteShAM bhakShaNAchChiva | dIpatailapradAnAchcha daMshairAkITajaiH shiva | kharjUrakaviShaM nashyettadA vai nAtra saMshayaH || 1\,191\.16|| daMshasthAnaM vR^ishchikasya shuNThI tagarasaMyutA | nashyenmadhumakShikAyA eteShAM lepato viSham || 1\,191\.17|| shatapuShpA saindhava~ncha sAjyaM vA tena lepayet | shirIShasya tu bIjaMvai siddha kShIreNa gharShitam || 1\,191\.18|| tallepena mahAdeva nashyetkukkurajaM viSham | jvalitAgnirvAriseko tathA dardurajaM viSham || 1\,191\.19|| dhattUrakarasonmishraM kShIrAdyaguDapAnataH | shUnAM viShaM vinashyettu shashA~NkA~Nkitashekhara || 1\,191\.20|| vaTanimbashamInA~ncha valkalaiH kvathitaM jalam | tatsekAnmukhadantAnAM nashyedvai viShavedanA || 1\,191\.21|| lepanAddevadAroshcha gairikasya cha lepanAt | nAgeshvaro daridre dve tathA ma~njiShThakA hara | ebhirlepAdvinashyettu lUtAviShamumApate || 1\,191\.22|| kara~njasya tu bIjAni varuNachChadameva cha | tilAshcha sarShapA hanyurviShaM vai nAtra saMshayaH || 1\,191\.23|| ghR^itaM kumArIpatraM vai dattaM salavaNaM hara | tura~NgamasharIrANAM kaNDUrnashyeddashAhataH || 1\,191\.24|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ekanavatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 192 hariruvAcha | chitrakasyAShTabhAgAshcha shUraNasya cha ShoDasha | shuNThyA bhAgAshcha chatvAro marichAnAM dvayaM tathA || 1\,192\.1|| tritayaM pippalImUlaM viDa~NgAnAM chatuShTayam | aShTau mushalikAbhAgAstriphalAyAshchatuShTayam | dviguNena guDenaiShAM modakAniha kArayet || 1\,192\.2|| tadbhakShaNamajIrNaM hi pANDuroga~nja kAmalam | atIsArAMshcha mandAgniM plIhA~nchaiva nivArayet || 1\,192\.3|| bilvAgnimanthaH shyonAkapATalApAribhadrakam | prasAraNyashvagandhA cha bR^ihatI kaNTakArikA || 1\,192\.4|| balA chAtibalA rAsnA shvadaMShTrA cha punarnavA | eraNDaH shArivA parNo guDUchI kapikachChukA || 1\,192\.5|| eShAM dashapalAnbhAgAnkvAthayetsalile.amale | tena pAdAvasheSheNa tailapAtre vipAchayet || 1\,192\.6|| AjaM vA yadi gavyaM kShIraM dattvA chaturguNam | shatAvarIM saindhava~ncha tailatulyaM pradApayet || 1\,192\.7|| dravyANiyAni peShyANi tAni vakShyAmi tachChR^iNu | shatapuShpA devadArurbalA parNo vachAguru || 1\,192\.8|| kuShThaM mAMsI saindhava~ncha palamekaM punarnavA | pAne nasye tathAbhya~Nge tailametatpradApayet || 1\,192\.9|| hR^ichChUlaM pArshvashUla~ncha gaNDamAlA~ncha nAshayet | apasmAraM vAtaraktaM vapuShmAMshcha pumAnbhavet || 1\,192\.10|| garbhamashvatarI vindyAtkiM punarmAnuShI hara | ashvAnAM vAtabhagnAnAM ku~njarANAM nR^iNAM tathA | tailametatprayoktavyaM sarvavAtavikAriNAm || 1\,192\.11|| hi~NgutumburushuNThIbhiH siddhaM tailantu sArShapam | etaddhi puraNaM shreShThaM karNashUlApahaM param || 1\,192\.12|| shuShkamUlakashuNThInAM kShAro hi~NgulanAgaram | takraM chaturguNaM dadyAttailametadvipAchayet || 1\,192\.13|| bAdhiryaM karNashUla~ncha pUyastrAva~ncha karNayoH | krimayashcha vinashyanti tailasyAsya prapUraNAt || 1\,192\.14|| shuShkamUlakashuNThInAM kShAro hi~NgulanAgaram | shatapuShpA vachA kuShThaM dArushigrurasA~njanam || 1\,192\.15|| sauvarchalaM yavakShAraM sAmudraM saindhavaM tathA | granthikaM viDamustaM cha madhu shuktaM chaturguNam || 1\,192\.16|| mAtulu~Ngarasashchaiva kadalIrasa eva cha | tailamebhirvipaktavyaM karNashUlApahaM param || 1\,192\.17|| bAdhiryaM karNanAdashcha pUyastrAvashcha dAruNam | pUraNAdasya tailasya krimayaH karNayorhara || 1\,192\.18|| sadyo vinAshamAyAnti shashA~NkakR^itashekhara | kShAratailamidaM shreShThaM mukhadantamalApaham || 1\,192\.19|| chandanaM ku~NkumaM mAMsI karpUraM jAtipatrikA | jAtIka~NkolapUgAnAM lava~Ngasya phalAni cha || 1\,192\.20|| agurUNi cha kastUrI kuShThaM tagarapAdikA | gorochanA priya~Ngushcha balA chaiva tathA nakhI || 1\,192\.21|| saralaM saptaparNaM cha lAkShA chAmalakI tathA | tathA tu padmakaM chaiva hyetaistailaM prasAdhayet || 1\,192\.22|| prasvedamaladurgandhakaNDU kuShThaharaM param | gachChati strIshataM rudra bandhyApi labhate sutam || 1\,192\.23|| yavAnI chitrakaM dhAnyaM tryUShaNaM jIrakaM tathA | sauvarchalaM viDaga~ncha pippalImUlarAjikam || 1\,192\.24|| ebhiH pachedraghR^itaprasthaM jalaprasthAShTasaMyutam | tathA.arshogulmashvayathuM hanti vahniM karoti vai || 1\,192\.25|| marichaM trivR^itaM kuShThaM haritAlaM manaH shilA | devadAru haridre dve kuShThaM mAMsI cha chandanam || 1\,192\.26|| vishAlA karavIra~ncha arkakShIraM shakR^idrasaH | eShA~ncha kArShiko bhAgo viShasyArdhapalaM bhavett || 1\,192\.27|| prasthaM saTukatailasya gomUtre.aShTaguNe pachet | mR^itpAtre lohapAtre vA shanairmR^idvagninA pachet || 1\,192\.28|| pAmA vicharchikA chaiva dadrurvisphochakAnicha | abhya~Ngena praNashyanti komalatva~ncha jAyate || 1\,192\.29|| prabhUtAnyapi shvitrANi tailenAnena mardayet | chirotthitamapi shvitraM vinaShTaM tatkShaNAdbhavet || 1\,192\.30|| paTolapatraM kaTukA ma~njiShThA shArivA nishA | jAtIshamInimbapatraM madhukaM kvathitaM ghR^itam || 1\,192\.31|| ebhirlepAtsayurarujo vraNA vistrAviNaH shiva | sha~NkhapuShpI vachA somo brAhmI brahmasuvarchalAH || 1\,192\.32|| abhayA cha guDUchI cha ATarUShakavAkuchI | etairakShasamairbhAgairghR^itaprasthaM vipAchayet || 1\,192\.33|| kaNTakAryA rasaprasthaM kShIraprasthasamanvitam | etadbrAhmIghR^itaM nAma smR^itimedhAkaraM param || 1\,192\.34|| agnimantho vachA vAsA pippalI madhu saindhavam | saptarAtraprayogeNa kinnarairiva gIyate || 1\,192\.35|| apAmArgaH guDUchI cha vachA kuShThaM shatAvarI | sha~NkhapuShpAbhayA sAjyaM viDa~NgaM bhakShitaM samam | tribhirdinairnaraM kuryAdgranthAShTashatadhAriNam || 1\,192\.36|| adbhirvA payasAjyena mAsamekantu sevitA | vachA karyAnnaraM prAj~naM shrutidhAraNasaMyutam || 1\,192\.37|| chandrasUryagrahe pItaM palamekaM payo.anvitam | vachAyAstatkShaNaM kuryAnmahApraj~nAyutaM naram || 1\,192\.38|| bhUnimbanimbatriphalAparpaTaishcha shR^itaM jalam | paTolImustakAbhyA~ncha vAsakena cha nAshayet || 1\,192\.39|| visphoTakAni rakta~ncha nAtra kAryA vichAraNA | katakasya phalaM sha~NkhaM saindhavaM tryUShaNaM vachA || 1\,192\.40|| phenI rasA~njanaM kShaudraM viDa~NgAni manaH shilA | eShAM vartirhanti kAchaM timiraM paTalaM tathA || 1\,192\.41|| prasthadvayaM mAShakasya kvAthashcha droNamambhasAm | chaturbhAgAvasheSheNa tailaprasthaM vipAchayet || 1\,192\.42|| kA~njikasyADhakaM dattvA piShTAnyetAni dApayet | punarnavA gokShurakaM saindhavaM tryUShaNaM vachA || 1\,192\.43|| lavaNaM suradArushcha ma~njiShThA kaNTakArikA | nasyAtpAnAddharatyeva karNashUlaM sudAruNam || 1\,192\.44|| bAdhiryaM sarvarogAMshcha hyabhya~NgAchcha maheshvara | paladvayaM saindhava~ncha shuNThI chitrakapa~nchakam || 1\,192\.45|| sauvIrapa~nchaprasthaM cha tailaprasthaM pachettataH | asR^igdarasvaraplIhAsarvavAtavikAranut || 1\,192\.46|| udumbaraM vaTaM plakShaM jambUdvayamathArjunam | pippalI cha kadamba~ncha palAshaM lodhratindukam || 1\,192\.47|| madhUkamAmrasarja~ncha badaraM padmakesharam | shirIShabIja~NkatakametatkvAthena sAdhitam | tailaM hanti vraNAMllepAchchirakAlabhavAnapi || 1\,192\.48|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe dvinavatyadhika shatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 193 hariruvAcha | palANDujIrake kuShThamashvagandhAjamodakam | vachA trikaTuka~nchaiva lavaNaM chUrNamuttamam || 1\,193\.1|| brAhmIrasairbhAvita~ncha sarpirmadhusamanvitam | saptAhaM bhakShitaM kuryAnnirmalA~ncha matiM parAm || 1\,193\.2|| siddhArthakaM vachA hi~Ngu kara~njaM devadAru cha | ma~njiShThA triphalA vishvaM shirISho rajanIdvayam || 1\,193\.3|| priya~NgunimbatrikraTu gomUtreNaiva gharShitam | nasayamAlepana~nchaiva tathA chodvartanaM hitam || 1\,193\.4|| apasmAraviShonmAdashoShAlakShmIjvarApaham | bhUtebhyashchabhayaM hanti rAjadvAreShu yojanAt || 1\,193\.5|| nimbaM kuShThaM haridre dve shigru sarShapajaM tathA | devadAru paTola~ncha dhAnyaM takreNa gharShitam || 1\,193\.6|| dehaM tailAkta gAtraM vai nayedudvartanena cha | pAmAH kuShThAni nashyeyuH kaNDUM hanti cha nishchitam || 1\,193\.7|| sAmudraM saindhavaM kShAro rAjikA lavaNaM viDam | kaTuloharajashchaivaM trivR^itsUraNakaM samam | dadhigomUtrapayasA mandapAvakapAchitam || 1\,193\.8|| balAgnivardhakaM chUrNaM pibeduShNena vAriNA | jIrNe.ajIrNe tu bhu~njati mAMsyAdighR^itamuttamam || 1\,193\.9|| nAbhishUlaM mUtrashUlaM gulmaplIhabhava~ncha yat | sarvashUlaharaM chUrNaM jaTharAnaladIpanam | pariNAmasamutthasya shUlasya cha hitaM param || 1\,193\.10|| abhayAmalakaM drAkShA pippalI kaNTakArikA | shR^i~NgI punarnavA shuNThI jagdhA kAsaM nihanti vai || 1\,193\.11|| abhayAmalakaM drAkShA pAThA chaiva vibhItakam | sharkarAyA samaM chaiva jagdhaM jvaraharaM bhavet || 1\,193\.12|| triphalA badaraM drAkShA pippalI cha virekakR^it | harItakI soShNAnIralavaNa~ncha virekakR^it || 1\,193\.13|| kUrmamatsyAshvamahiShagoshR^igAlAshcha vAnarAH | viDAlabarhikAkAshcha varAholUkakukkuTAH || 1\,193\.14|| haMsa eShA~ncha viNmUtraM mAMsaM vA roma shoNitam | dhUpaM dadyAjjvarArtebhya unmattebhyashcha shAntaye || 1\,193\.15|| etAnyauShadhajAtAni kathitAni umApate | nighnanti tAshcha rogAMshcha vR^ikShamindrAshaniryathA || 1\,193\.16|| auShadhaMbhagavAnviShNuH saMsmR^ito roganudbhavet | dhyAto.architaH stuto vApi nAtra kAryA vichAraNA || 1\,193\.17|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe trinavatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 194 hariruvAcha | sarvavyAdhiharaM vakShye vaiShNavaM kavachaM shubham | yena rakShA kR^itA shambhordaityAnkShapayataH purA || 1\,194\.1|| shambhornAtra kAryA vichAraNA praNamya devamIshAnamajaM nityamanAmayam | devaM sarveshvaraM viShNuM sarvavyApinamavyayam || 1\,194\.2|| badhnAmyahaM pratisaraM namaskR^itya janArdanam | pratIkAraM amoghApratimaM sarvaM sarvaduHkhanivAraNam || 1\,194\.3|| viShNurmAmagrataH pAtu kR^iShNo rakShatu pR^iShThataH | harirme rakShatu shiro hR^idaya~ncha janArdanaH || 1\,194\.4|| mano mama hR^iShIkesho jihvAM rakShatu keshavaH | prAtu netre vAsudevaH shrotre sa~NkarShaNo vibhuH || 1\,194\.5|| pradyumnaH pAtu me ghrANamaniruddhastu charma cha | vanamAlI galasyAntaM shrIvatso rakShatAmadhaH || 1\,194\.6|| pArshvaM rakShatu me chakraM vAmaM daityanivAraNam | dakShiNantu gadAdevI sarvAsuranivAriNI || 1\,194\.7|| udaraM musalaM pAtu pR^iShThaM me pAtu lA~Ngalam | UrdhvaM rakShatu me shAr~NgaM ja~Nghe rakShatu nandakaH || 1\,194\.8|| pArShNI rakShatu sha~Nkhashcha padmaM me charaNAvubhau | sarvakAryArthasiddhyarthaM pAtu mAM garuDaH sadA || 1\,194\.9|| varAho rakShatu jale viShameShu cha vAmanaH | aTavyAM nArasiMhashcha sarvataH pAtu keshavaH || 1\,194\.10|| hiraNyagarbho bhagavAnhiraNyaM me prayachChatu | sA~NkhyAchAryastu kapilo dhAtusAmyaM karotu me || 1\,194\.11|| shvetadvIpanivAsI cha shvetadvIpaM nayatvajaH | sarvAnsUdayatAM shatrUnmadhukaiTabhamardanaH || 1\,194\.12|| sUdanaH sadAkarShatu viShNushcha kilbiShaM mama vigrahAt | haMso matsyastathA kUrmaH pAtu mAM sarvato disham || 1\,194\.13|| trivikramastu me devaH sarvapApAni kR^intatu | sarvapApAnnigR^ihNatu tathA nArAyaNo devo buddhiM pAlayatAM mama || 1\,194\.14|| sheSho me nirmalaM j~nAnaM karotvaj~nAnanAshanam | vaDavAmukho nAshayatAM kalmaShaM yatkR^itaM mayA || 1\,194\.15|| padbhyAM dadAtu paramaM sukhaM mUrdhni mama prabhuH | dattAtreyaH prakurutAM saputrapashubAndhavam || 1\,194\.16|| dattAtreyaH kalayatu sarvAnarInnAshayatu rAmaH parashunA mama | rakShoghnastu dasharathiH pAtu nityaM mahAbhujaH || 1\,194\.17|| shatrUnhalena me hanyAdramo yAdavanandanaH | pralambakeshichANUrapUtanAkaMsanAshanaH | kR^iShNasya yo bAlabhAvaH sa me kAmAnprayachChatu || 1\,194\.18|| andhakAratamoghoraM puruShaM kR^iShNapi~Ngalam | pashyAmi bhayasantrastaH pAshahastamivAntakam || 1\,194\.19|| tato.ahaM puNDarIkAkShamachyutaM sharaNaM gataH | dhanyo.ahaM nirbhayo nityaM yasya me bhagavAnhariH || 1\,194\.20|| dhyAtvA nArAyaNaM devaM sarvopadravanAshanam | vaiShNavaM kavachaM baddhvA vicharAmi mahItale || 1\,194\.21|| apradhR^iShyo.asmi bhUtAnAM sarvadevamayo hyaham | smaraNAddevadevasya viShNoramitatejasaH || 1\,194\.22|| siddhirbhavatu me nityaM yathA mantramudAhR^itam | yo mAM pashyati chakShurbhyAM ya~nchaH pashyAmi chakShuShA | sarveShAM pApaduShTAnAM viShNurbadhnAtu chakShuShI || 1\,194\.23|| vAsudevasya yachchakraM tasya chakrasya ye tvarAH | te hi Chindantu pApAnme mama hiMsantu hiMsakAn || 1\,194\.24|| pApAni rAkShaseShu pishAcheShu kAntAreShvaTavIShu cha | vivAde rAjamArgeShu dyUteShu kalaheShu cha || 1\,194\.25|| nadIsantAraNe ghore samprApte prANasaMshaye | agnichauranipAteShu sarvagrahanivAraNe || 1\,194\.26|| vidyutsarpaviShodvege roge vai vighnasa~NkaTe | japyametajjapennityaM sharIre bhayamAgate || 1\,194\.27|| ayaM bhagavato mantro mantrANAM paramo mahAn | vikhyAtaM kavachaM guhyaM sarpapApapraNAshanam | svamAyAkR^itinirmANaM kalpAntagahanaM mahat || 1\,194\.28|| OM anAdyanta jagadbIja padmanAbha namo.astu te | OM kAlAya svAhA | OM kAlapuruShAya svAhA | OM kR^iShNAya svAhA | OM kR^iShNarUpAya svAhA | OM chaNDAya svAhA | OM chaNDarUpAya svAhA | OM prachaNDAya svAhA | OM prachaNDarUpAya svAhA | OM sarvAya svAhA | OM sarvarUpAya svAhA | OM namo bhuvaneshAya trilokadhAtre iha viTi siviTi siviTi svAhA | OM namaH ayokhetaye ye ye sa.nj~nApaya ## var ## sa.nj~nAyApAtra daityadAnavayakSharAkShasabhUtapishAchakUShmANDAntApasmArakachChardanadurdharANA\- mekAhikadvyAhikatryAhikachAturthika mauhUrtikadinajvararAtrijvarasandhyAjvarasarvajvarAdInAM lUtAkITakaNTakapUtanAbhuja~NgasthAvaraja~NgamaviShAdInAmidaM sharIraM mama pathyaM tvaM kuru sphuTa sphuTa sphuTa prakoTa laphaTa vikaTadaMShTraH pUrvato rakShatu | OM hai hai hai hai dinakarsahasrakAlasamAhato jaya pashchimato rakSha | OM nivi nivi pradIptajvalanajvAlAkAra mahAkapila uttarato rakSha | OM vili vili mili mili garuDi garuDi gaurIgAndhArIviShamohaviShamaviShamAM mahohayatu svAhA dakShiNato rakSha | mAM pashya sarvabhUtabhayopadravebhyo rakSha rakSha jaya jaya vijaya tena hIyate riputrAsAha~NkR^itavAdyatobhaya rudaya vobhayo.abhayaM dishatu chyutaH tadudaramakhilaM vishantu yugaparivartasahasrasa~Nkhyeyo.astamalamiva pravishanti rashmayaH | vAsudevasa~NkarShaNapradyumnashchAniruddhakaH | sarvajvarAnmama ghnantu viShNurnArAyaNo hariH || 1\,194\.29|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vaiShNavakavachakathanaM nAma chaturnavatyuttarashatatamo.adhyAyaH || \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 195 hariruvAcha | salvakAmapradAM vidyAM saptarAtreNa tAM shR^iNu | namastubhyaM bhagavate vAsudevAya dhImahi || 1\,195\.1|| pradyumnAyAniruddhAya namaH sa~NgarShaNAya cha | namo vij~nAnamAtrAya paramAnandamUrtaye || 1\,195\.2|| AtmArAmAya shAntAya nivR^ittadvaitadR^iShTaye | tvadrUpANi cha sarvANi tasmAttubhyaM namo namaH || 1\,195\.3|| hR^iShIkeshAya mahate namaste.anantamUrtaye | yasminnidaM yatashchaitattiShThatyagre.api jAyate || 1\,195\.4|| mR^inmayIM vahasi kShoNIM tasmai te brahmaNe namaH | yanna spR^ishanti na viduH manobuddhIndriyAsavaH | antarbahistvaM charasi vyomatulyaM namAmyaham || 1\,195\.5|| OM namo bhagavate mahApurAShAya mahAbhUtapataye sakalasattvabhAvivrIDani\- karakamalareNUtpalanibhadharmAkhyavidyayA? charaNAravindayugala parameShThinnamaste | avApa vidyAdharatAM chitraketoshcha vidyayA || 1\,195\.6|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkye AchArakANDe pa~nchanavatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 196 hariruvAcha | avApa japtvA chendratvaM viShNudharmAkhyavidyayA | sarvA~nChatrUnvinirjitya tA~ncha vakShye maheshvara || 1\,196\.1|| pAdayorjAnunorUrvorudare hR^idyathorasi | mukhe shirasyAnupUrvamo~NkA rAdIni vinyaset || 1\,196\.2|| namo nArAyaNAyeti viparyAsamathApi cha | karanyAsaM tataH kuryAddvAdakSharavidyayA || 1\,196\.3|| praNavAdiyakArAntama~NgulyaM guShThaparvasu | nyaseddhR^idaya o~NkAraM manuM mUrdhni samastakam || 1\,196\.4|| o~NkArantu bhruvormadhye shikAnetrAdimUrdhataH | OM viShNave iti imaM mantranyAsamudIrayet || 1\,196\.5|| AtmAnaM paramaM dhyAyechCheShaM yachChaktibhiryutam | mama rakShAM hariH kuryAnmatsyamUrtirjale.avatu || 1\,196\.6|| trivikramastathAkAshe sthale rakShatu vAmanaH | aTavyAM narasiMhastu rAmo rakShatu parvate || 1\,196\.7|| bhUmau rakShatu vArAhau vyomni nArAyaNo.avatu | karmabandhAchcha kapilo datto rogAchcha rakShatu || 1\,196\.8|| hayagrIvo devatAbhyaH kumAro makaradhvajAt | nArado.anyArchanAddevaH kUrmo vai nairR^ite sadA || 1\,196\.9|| dhanvantIrashchApathyAchcha nAgaH krodhavashAtkila | yaj~no rogAtsamastAchcha vyAso.aj~nAnAchcha rakShatu || 1\,196\.10|| buddhaH pAShaNDasaMghAtAtkalkI rakShatu kalmaShAt | pAyAnmadhyandine viShNuH prAtarnArAyaNo.avatu || 1\,196\.11|| madhuhA chAparAhne cha sAyaM rakShatu mAdhavaH | hR^iShIkeshaH pradoShe.avyAtpratyUShe.avyAjjanArdanaH || 1\,196\.12|| shrIdharo.avyAdardharAtre padmanAbho nishIthake | chakrakaumodakIbANA ghnantu shatrUMshcha rAkShasAn || 1\,196\.13|| sha~NkhaH padmaM cha shatrubhyaH shAr~NgaM vai garuDastathA | buddhIndriyamanaH prANAnpAntu pArshvavibhUShaNaH || 1\,196\.14|| sheShaH sarpasvarUpashcha sadA sarvatra pAtu mAm | vidikShu dikShu cha sadA nArasiMhashcha rakShatu || 1\,196\.15|| etaddhArayamANashcha yaM yaM pashyati chakShuShA | sa vashI syAdvipApmA cha rogamukto divaM vrajet || 1\,196\.16|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ShaNNavatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 197 dhanvantariruvAcha | gAruDaM sampravakShyAmi garuDena hyudIritam | kashyapAya sumitreNa viShahR^idyena gAruDaH || 1\,197\.1|| pR^ithivyApastathA tejo vAyurAkAshamevacha | kShityAdiShveva vargAshcha hyete vai maNDalAdhipAH || 1\,197\.2|| pa~nchatattve sthitA devAH prApyante viShNusevakaiH | dIrghasvaravibhinnAshcha napuMsakavivarjitAH || 1\,197\.3|| saShaDa~NgaH shivaH prokto hR^ichChirashcha shikhA kramAt | kavachaM netramastraM syAnnyAsaH svasthalasaMsthitiH || 1\,197\.4|| sarvasiddhipradasyAnte kAlavahnira dho.anilaH | ShaShThasvarasamAyuktamardhendusaMyutaM param || 1\,197\.5|| parAparavibhinnAshcha shivasyordhvAdha IritAH | repheNA~NgeShu sarvatra nyAsaM kuryAdyathAvidhi || 1\,197\.6|| hR^idi pANitale dehe karNe netre karoti cha | japAttu sarvasiddhiH syAchchaturvaktrasamAyutAm || 1\,197\.7|| chaturashrAM suvistAraM pItavarNAntu chintayet | pR^ithivIM chendradevatyAM madhye varuNamaNDalam || 1\,197\.8|| madhye padmaM tathAyuktamardhachandraM sushItalam | indranIladyutiM saumyamathavAgneyamaNDalam || 1\,197\.9|| trikoNaM svasthikairyuktaM jvAlAmA lAnalaM smaret | bhinnA~njananibhAkAraM svavR^ittaM bindubhUShitam || 1\,197\.10|| kShIrormisadR^ishAkAraM shuddhasphaTikavarchasam | plAvayantaM jagatsarvaM vyomAmR^itamanuMsmaret || 1\,197\.11|| vAsukiH sha~NkhapAlashcha sthitau pArthivamaNDale | karkoTaH padmanAbhashcha vAruNe tau vyavasthitau || 1\,197\.12|| Agneye chApi kulikastakShashchaiva mahAbjakau | vAyumaNDalasaMsthau cha pa~ncha bhUtAni vinyaset || 1\,197\.13|| a~NguShThAdikaniShThAntamanulomavilomataH | parvasandhiShu cha nyasyA jayA cha vijayA tathA || 1\,197\.14|| AsyAdisvapurasthAne nyasyAchChivapaDa~Ngakam | kaniShThAdau hR^idAdau cha shikhAyAM karayornyaset || 1\,197\.15|| vyApakantu tattvapUrvaM kramAda~Nguliparvasu | bhUtAnA~ncha punarnyAsaH shivA~NgAni tathaiva cha || 1\,197\.16|| praNavAdinamashchAnte nAmnaiva cha samanvitaH | sarvamantreShu kathito vidhiH sthApanapUjane || 1\,197\.17|| AdyAkSharaM tannAmnashcha mantro.ayaM parikIrtitaH | aShTAnAM nAgajAtInAM mantraH sAnnidhyakArakaH || 1\,197\.18|| OM svAhA kramashashchaiva pa~nchabhUtapurogatam | eSha sAkShAdbhavettArkShyaH sarvakarmaprasAdhakaH || 1\,197\.19|| karanyAsaM svaraiH kR^itvA sharIre tu punarnyaset | jvalantaM chintayetprANamAtmasaMshuddhikArakam || 1\,197\.20|| bIjantu chintayetpashchAdvarShAntamamR^itAtmakam | eva~nchApyAyanaM kR^itvA mUrdhni sa~nchintya chAtmanaH || 1\,197\.21|| pR^ithivIM pAdayordadyAttaptakA~nchanasaprabhAm | asheShabhuvanAkIrNAM lokapAlasamanvitAm || 1\,197\.22|| etAM bhagavatIM pR^ithvIM svadehe vinyasedbudhaH | shyAmavarNamayaM dhyAyetpR^ithivIdviguNaM bhavet || 1\,197\.23|| jvAlAmAlAkulaM dIptamAbrahmabhuvanAntakam | nAbhigrIvAntare nyasya trikoNaM maNDalaM raveH || 1\,197\.24|| bhinnA~njananibhAkAraM nikhilaM vyApya saMsthitam | AtmamUrtisthitaM dhyAyedvAyavyaM tIkShNamaNDalam || 1\,197\.25|| sikhopari sthitaM divyaM shuddhasphaTikavarchasam | apramANamahAvyomavyApakaM chAmR^itopamam || 1\,197\.26|| bhUtanyAsaM purA kR^itvA nAgAnA~ncha yathAkramam | lakArAntA binduyutA mantrA bhUtakrameNa tu || 1\,197\.27|| shivabIjaM tato dadyAttato dhyAyechcha maNDalam | yoyasya kramAkhyAto maNDalasya vichakShaNaH | tasya tachchintayedvarNaM karmakAle vidhAnavit || 1\,197\.28|| pAdapakShaistathA cha~nchatkR^iShNanAgairvibhUShitam | tArkShyaM dhyAyettato nityaM viShe sthAvaraja~Ngame || 1\,197\.29|| grahabhUtapishAche cha DAkinIyakSharAkShase | nAgairviveShTitaM kR^itvA svadehe vinyasechChivam || 1\,197\.30|| dvidhA nyAsaH samAkhyAto nAgAnAM chaiva bhUtayoH | evaM dhyAtvA karma kuryAdAtmatattvAdikaM kramAt || 1\,197\.31|| tritattvaM prathamdattvA sivatattvaM tataH param | yathA dehe tathA deve a~NgulInAM cha parvasu || 1\,197\.32|| dehe nyAsaM purA kR^itvA hyanulomavilomataH | kandaM nAlaM tathA padmaM dharmaM j~nAnAdimeva cha || 1\,197\.33|| dvitIyasvarasambhinnaM vargAntena tu pUjayet | shaumiti karNikAmadhye mUrdhni repheNa saMyutam || 1\,197\.34|| akachaTatapayashA vargAH pUrvAdike nyaset | patrAntakesarAnte tu dvau dvau pUrvAdikau tathA || 1\,197\.35|| keshare tu svarAnnyasyAdIshAntAnShoDashArchayet | vAmAdyAH shaktayaH proktAstritattvantu tato nyaset || 1\,197\.36|| AvAhayettato mardhni shivama~NgaM tataH param | karNikAyAM nyaseddevaM sAMgaM tatra puraH saram || 1\,197\.37|| pR^itivI pashchime patre ApashchottarasaMsthitAH | tejastu dakShiNe patre vAyuM pUrveNa pUjayet || 1\,197\.38|| svabIjaM mUrtirUpantu prAguktaM pArakalpayet | yaM vAyumUlaM nairR^itye rephastvanalasaMsthitaH || 1\,197\.39|| vaM cha tvIshe sadA pUjya OM hR^idistha~ncha pUjayet | tanmAtrAnbhUtamAtrAMstAnbahireva prapUjayet || 1\,197\.40|| shivA~NgAni tataH pashchAddhyAtvA sampUjayettataH | AgneyyAM hR^idayaM pUjya shira IshAnagochare || 1\,197\.41|| nairR^itye tu shikhAM dadyAdvAyavyAM kavachaM nyaset | astrantu bAhyato dadyAnnetramuttarasaMsthitam || 1\,197\.42|| patrAgre karNikagre tu bIjAni paripUjayet | anantAdikulIrAntA aShTau nAgAH kramAtsthitAH || 1\,197\.43|| pUrvAdikakrameNaiva tvIshaparyantameva cha | pUjayechcha sadA mantrI vidhAnena pR^ithakpR^ithak || 1\,197\.44|| hR^idi padme vidhAnena shilAdau dattamaNDale | etatkAryaM samuddiShTaM nityanaimittike.api cha || 1\,197\.45|| AtmAnaM chintayennityaM kAmarUpaM manoharam | plAvayantaM jagatsarvaM sR^iShTisaMhArakArakam || 1\,197\.46|| jvAlAmAlAbhiruddIptaM AbrahmabhuvanAntakam | dashabAhuM chaturvaktraM pi~NgAkShaM shUlapANinam || 1\,197\.47|| daMShTrAkarAlamatyugraM trinetraM shashishekharam | bhairavantu smaretsiddhyai garuDaM sarvakarmasu || 1\,197\.48|| nAgAnAM nAshanArthAya garuDaM bhImabhIShaNam | pAdau pAtAlaM saMsthau cha dishaH pakShAstu saMshritAH || 1\,197\.49|| sapta svargA urasi cha brahmANDaM kaNThamAshritam | pUrvAdIshAnaparyantaM shirastasya vichintayet || 1\,197\.50|| sadAshivashikhAntasthaM shaktitritayameva cha | parAtparaM shivaM sAkShAttArkShyaM bhuvananAyakam || 1\,197\.51|| trinetramugrarUpa~ncha viShanAgakShaya~Nkaram | grasanaM bhImavaktraM cha garuDaM mantravigraham || 1\,197\.52|| kAlAgnimiva dIptaM cha chintayetsarvakarmasu | evaM nyAsavidhiM kR^itvA yadyanmanasi chintayet || 1\,197\.53|| tattadeva bhavetsAdhyaM naro vai garuDAyate | pretA bhUtAstathA yakShA nAgA gandharvarAkShasAH | darshanAttasya nashyanti jvarAshchAturthikAdayaH || 1\,197\.54|| dhanvantariruvAcha | evaM sa garuDaM proche garuDaH kashyapAya cha | maheshvaro yathA gaurIM prAha vidyAM tathA shR^iNu || 1\,197\.55|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe saptanavatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 198 bhairava uvAcha | nityaklinnAmatho vakShye tripurAM bhuktimuktidAm | OM hrIM AgachCha devi aiM hrIM hrIM rekhAkAraNam | OM hrIM kledinI bhaM namaH madanakShobhiNA tathA | ai yaM yaM krIM vA guNarekhayA hrIM madanAntare cha | aiM hrIM hrIM cha nira~njanA vAgati madanAntarekhe khanetrAvalIti cha | vegavati mahApretAsanAya cha pUjayet | OM hrIM kraiM naiM kraiM nityaM madadrave krIM namaH | aiM hrIM tripurAyai namaH | OM hrIM krIM pashchimavaktraM OM aiM hrIM hrIM cha tathottaram | aiM hrIM dakShiNamUrdhvaMvaktraM tu pashchimam | OM hrIM pAshAya krIM a~NkushAya aiM kapAlAya namaH | AdyaM bhayaM aiM hrIM cha tathA shiraH tathA shikhAyai kavache | aiM hrIM krIM astrAyaphaT || 1\,198\.1|| pUrve kAmarUpAya asitA~NgAya bhairavAya namo brahmANyai | dakShiNe chai kandAya vai namaH rurubhaivAya mAheshvaryA vA AvAhayet || 1\,198\.2|| tathA pashchime chaNDAya vai namaH | kaumAryai chottare cholkAya krodhAya namaH vaiShNavyai || 1\,198\.3|| agnikoNe aghorAyonmattabhairavAyeti vArAhyai | rakShaH koNe sArAya kapAline bhairavAya mAherndyai || 1\,198\.4|| vAyukoNe jAlandharAya bhIShaNAya bhairavAya chAmuNDAyai | IshakoNake vaTukAya saMhAra~nchaNDikA~ncha prapUjayet || 1\,198\.5|| ratiprItikAmadevAnpa~nchabANAnyajedatha | dhyAnArchanAjjapyahomAddevI siddhA cha sarvadA || 1\,198\.6|| nityA cha tripurA vyAdhiM hanyAjjvAlAmukhIkramAt | jvAlAmukhIkramaM vakShye sA pUjyA madhyataH shubhA || 1\,198\.7|| nityAruNA madanAturA mahAmohA prakR^ityapi | mahendrANI cha kalanAkarShiNI bhAratI tathA || 1\,198\.8|| brahmANI chaiva mAheshI kaumArI vaiShNavI tathA | vArAhI chaiva mAhendrI chAmuNDA chAparAjitA || 1\,198\.9|| vijayA chAjitA chaivamohinI tvaritA tathA | stambhinI jR^imbhiNI pUjyA kAlikA padmabAhyataH | jvAlAmukhIkramaM chArchedviShAdiharaNaM bhavet || 1\,198\.10|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe aShTanavatyadhikashatatamodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 199 bhairava uvAcha | atha chUDAmaNiM vakShye shubhAshubhavishuddhaye | sUryaM devIM gaNaM soma smR^itvA tu vilikhennaraH || 1\,199\.1|| trirekhA gomUrtrikAbhA athavA prashravAkyataH | dishasthAnaprasUto vA dhvajAdIngaNayetkramAt || 1\,199\.2|| dhvajo dhUmo.atha siMhashcha shvA vR^iShaH kharadantinau | dhvA~NkShashcha aShTamo j~neyo nAma mantraishcha tAnnyaset || 1\,199\.3|| dhvajasthAne dhvajaM dR^iShTvA rAjyachintAdhanAdikam | dhvajasthAne sthito dhUmro dhAtuchintA cha lAbhakR^it || 1\,199\.4|| dhvajasthAne sthite siMhe dhanalAbhAdikaM bhavet | sthite shunidhvajasthAne dAsIchintAsukhAdikam || 1\,199\.5|| dhvajasthAne vR^iShaM dR^iShTvA sthAnachintA cha lAbhakam | dhvajasthAne kharaM dR^iShTvA duHkhakleshAdikaM bhavet || 1\,199\.6|| dhvajasthAne gajaM dR^iShTvA sthAnachintAjayAdikam | dhvajasthAne tathA dhvA~NkShe kleshachintA dhanakShayaH || 1\,199\.7|| dhUmrasthAne dhvajaM dR^iShTvA pUrvaM duHkhaM tato dhanam | dhUmre dhUmraM tathA dR^iShTvA kaliduHkhAdikaM bhavet || 1\,199\.8|| dhUmrasthAne sthite siMhe manashchintAdhanAdikam | dhUmrasthAne shuni sthite jayalAbhAdikaM bhavet || 1\,199\.9|| dhUmrasthAne vR^iShaM dR^iShTvA nArIgo.ashvadhanAdikam | dhUmrasthAne kharaM dR^iShTvA vyAdhishchApi dhanakShayaH || 1\,199\.10|| dhUmrasthAne gaje dR^iShTe rAjyalAbhajayAdikam | dhUmrasthAne sthite dhvA~NkShe dhanarAjyavinAshanam || 1\,199\.11|| siMhasthAne dhvajaM dR^iShTvA rAjyalAbhAdi nirdishet | siMhasthAne sthite dhUmre kanyAprAptirdhanAdikam || 1\,199\.12|| siMhasthAne sthite siMhe jayo mitrasamAgamaH | kauleyake siMhagate strIchintA grAmalAbhakam || 1\,199\.13|| siMha sthAne vR^iShaM dR^iShTvA gR^ihakShetrArthalAbhakam | siMhasthAne gajaM dR^iShTvA grAmasvAmitvameva cha || 1\,199\.14|| siMhasthAne gajaM dR^iShTvA ArogyAyuH sukhAdikam | siMhasthAnesthite dhvA~NkShe kanyAdhAnyaguNAdikam || 1\,199\.15|| shunaH sthAne dhvajaM dR^iShTvA sthAnachintAsukhAdikam | shunaH sthAne sthite dhUmre kalahaM kAryanAshanam || 1\,199\.16|| shunaH sthAna sthite siMhe kAryAsiddhirbhaviShyati | sthite shuni shunaH sthAne dhananAsho bhaviShyati || 1\,199\.17|| shunaH sthAne vR^iShaM dR^iShTvA rogI rogAdvi muchyate | shunaH sthAne kharaM dR^iShTvA kalahasya bhayaM bhavet || 1\,199\.18|| shunaH sthAne gajaM dR^iShTvA putrabhAryAsamAgamaH | shvasthAne cha sthite dhvA~NkShe pIDAsyAtkulanAshanam || 1\,199\.19|| vR^iShasthAne dhvajaM dR^iShTvA rAjapUjAsukhAdikam | vR^iShasthAne sthite dhUmre rAjapUjAsukhAdikam || 1\,199\.20|| vR^iShasthAne sthite siMhe saubhAgya~ncha dhanAdikam | sthite shuni vR^iShasthAne balashrIkAma IritaH || 1\,199\.21|| vR^iShasthAne vR^iShaM dR^iShTvA kIrtituShTisukhAdikam | vR^iShasthAne kharaM dR^iShTvA mahAlAbhAdikaM bhavet || 1\,199\.22|| vR^iShasthAne gajaM dR^iShTvA strIgajAdisamAgamaH | vR^iShasthAne sthite dhvA~NkShe sthAnamAnasamAgamaH || 1\,199\.23|| kharasthAne dhvajaM dR^iShTvA rogashokAdikaM bhavet | kharasthAne sthite dhUmre taskarAdibhayaM bhavet || 1\,199\.24|| kharasthAne sthite siMhe pUjAshrIvijayAdikam | sthite shunikharasthAne santApadhananAshanam || 1\,199\.25|| kharasthAne vR^iShaM dR^iShTvA sukhaM priyasamAgamaH | kharasthAne kharaM dR^iShTvA duHkhIpIDAdi nirdishet || 1\,199\.26|| kharasthAne gajaM dR^iShTvA sukhaputtrAdikaM bhavet | kharasthAne sthite dhvA~NkShe kalaho vyAdhireva cha || 1\,199\.27|| gajasthAne dhvajaM dR^iShTvA strIjayashrIsukhAdikam | gajasthAnesthite dhUmre dhanadhAnyasamAgamaH || 1\,199\.28|| gajasthAne sthite siMhe jayasiddhisamAgamaH | sthite shuni gajasthAne ArogyaM sukhasampadaH || 1\,199\.29|| gajasthAne vR^iShaM dR^iShTvA rAjamAnadhanAdikam | gajasthAne kharaM dR^iShTvA pUrvaM duHkhaM tataH sukham || 1\,199\.30|| gajasthAne gajaM dR^iShTvA kShetradhAnyasukhAdikam | gajasthAnesthite dhvA~NkShe dhanadhAnyasamAgamaH || 1\,199\.31|| dhvA~NkShasthAne dhvajaM dR^iShTvA kAryanAsho bhaviShyati | dhvA~NkShasthAne sthite dhUmre kaliduHkhaM gamiShyati || 1\,199\.32|| dhvA~NkShasthAne sthite siMhe vigraho duHkhameva cha | dhvA~NkShasthAne sthite shvAne gR^ihabha~NgabhayAdikam || 1\,199\.33|| dhvA~NkShasthAne vR^iShaM dR^iShTvA sthAnabhraMshabhayAdikam | dhvA~NkShasthAne kharaM dR^iShTvA dhananAshaparAjayau || 1\,199\.34|| dhvA~NkShasthAne gajaM dR^iShTvA dhanakIrtyAdikaM bhavet | dhvA~NkShasthAne sthite dhvA~NkShe videshagamanAdikam || 1\,199\.35|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe navanavatyadhikashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 200 bhairava uvAcha | vakShye vAyujayaM devi jayA jayavideshakam | vAyvagnijalashakrAkhyaM ma~NgalAnA~nchatuShTayam || 1\,200\.1|| vAmadakShiNasaMsthashcha vAyushcha bahulo bhavet | UrdhvavAhI bhavedagniradhastu varuNo bhavet || 1\,200\.2|| mahendro madhyasaMsthastu shuklapakShe tu vAmagaH | kR^iShNapakShe dakShiNaga udayasya tryahantryaham || 1\,200\.3|| vahetpratipadAdye cha viparIte bhavennatiH | udayaH sUryamArgeNa chandreNAstamayo yadi || 1\,200\.4|| vardhante guNasaMghAtA anyathA vighnamauchitam | saMkrAntyaH ShoDashaproktA divA rAtrau varAnane || 1\,200\.5|| yadA cha saMkramedvAyurardhArdhaprahare sthitaH | svAsthyAhAnistadA j~neyA vAyurbhramati dehiShu || 1\,200\.6|| dakShiNe cha puTe vAyurhito bhojanamaithune | khaDgahasto jayedyuddhe ripUnkAmasamanvitaH || 1\,200\.7|| vAmeva gamanaM shreShThaM sarvakAryeShu bhUShitam | vAyurvahati tatrasthaH prashro bhUtasya shobhanaH || 1\,200\.8|| mAhendre vAruNe vAte ko.api doSho na jAyate | anAvR^iShTirdakShavAhe vR^iShTiH syAdvAmavAhake || 1\,200\.9|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe dvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 201 dhanvantariruvAcha | hayAyurvedamAkhyAsye hayaM sarvArthalakShaNam | kAkatuNDaH kR^iShNajihvo vR^ikShAsyashchoShNatAlukaH || 1\,201\.1|| karAlo hInadantashcha shR^i~NgI viraladantakaH | ekANDashchaiva jAtANDaH ka~nchukI dvikhurI stanI || 1\,201\.2|| mArjArapAdo vyAghrAbhaH kuShThavidradhisannibhaH | yamajo vAmanashchaiva mArjAraH kapilochanaH || 1\,201\.3|| etaddoShI hayastyAjya uttamo.ashvasturuShkajaH | madhyamaH pa~nchahastashcha kanIyAMshcha trihastakaH || 1\,201\.4|| asaMhatA ye cha vAhA hrasvakarNAstathaiva cha | shabalAbhAH prabhAveShu na dInAshchirajIvinaH || 1\,201\.5|| revantapUjanAddhomAdrakShyAshcha dvijabhAjenAt | saralaM nimbapatrANi guggulaM sarShapAnghR^itam? || 1\,201\.6|| tila~nchaiva vachAM higuM badhnIyAdvAjino gale | AgantujaM doShajantu vraNaM dvividhamIritam || 1\,201\.7|| chirapAkaM vAtajantu shleShmajaM kShiprapAkakam? | kaNThadAhAtmakaM pittAchChoNitAnmandavedanam || 1\,201\.8|| Agantujantu shastrAdyairduShTavraNavishodhanam | eraNDamUlaM dvinishaM chitrakaM vishvabheShajam || 1\,201\.9|| rasonaM saindhavaM vApi takrakA~njikapoShitam | tilasaktukapiNDikA dadhiyuktA sasaindhavA | nimbapatrayutaM piNDaM vraNashodhanaropaNam || 1\,201\.10|| paTolaM nimbapatra~ncha vachA chitrakameva cha | pippalIshR^i~Ngavera~ncha chUrNamekatra kArayet || 1\,201\.11|| etatpAnAtkrimishleShmamandAnilavinAshanam | nimbapatraM paTo la~ncha triphalA khadiraM tathA || 1\,201\.12|| kvAthayitvA tato vAhaM sR^itaraktaM vichakShaNaH | tryahameva pridAtavyaM hayakuShThopashAntaye || 1\,201\.13|| savraNeShu cha kuShTheShu tailaM sarShapajaM hitam | lashunAdikaShAyashcha pAnabhuktyupashAntaye || 1\,201\.14|| mAtulu~NgarasopetaM mAMsInAM rasakena vA | sadyo dadyAttatra nasyamanyairvAtaiH susaMyutaiH || 1\,201\.15|| paladvayaM prathame.ahni ekaikapalavR^iddhitaH | yAvaddinAni pUrNAni palAnyaShTAdashottame || 1\,201\.16|| adhame.aShTapalAni syurmadhyame syushchaturdasha | sharannidAghayornaivadeyaM naiva tu dApayet || 1\,201\.17|| tailena vAtike roge sharkarAjyapayonvitaiH | kaTutailaiH kaphe vyoShaiH pitte chatriphalAmbubhiH || 1\,201\.18|| shAliShaShTikadugdhAshI hayo hina jugupsitaH | pakvajambUnibho hemavarNo.ashvo na jugupsitaH || 1\,201\.19|| ardhapraharaNe dhurye gugguluM prAshayeddhayam | bhojayetpAyasaM dugdhaM satvaraM susthiro hayaH || 1\,201\.20|| vikAre bhojane dugdhaM shAlyannaM vAtale dadet | karShamAMsarasaiH pitte madhumudgarasAjyakaiH || 1\,201\.21|| kaphe mudgAnkulatthAnvA kaTutiktAnkaphe haye | bAdhirye vyAdhite grAse tridoShAdau tu gugguluH || 1\,201\.22|| ghAsairdUrvA sarvaroge prathame.ahni palaM dadet | vivardhayettataH karShamekAhni palapa~nchakam || 1\,201\.23|| pAne cha bhojane chaiva ashItipalakaM param | madhye ShaShTishchAdhameShu chatvAriMshachcha bhogiShu || 1\,201\.24|| vraNe kuShTheShu kha~njeShu triphalAkvAthasaMyutam | mandAgnau shotharoge cha gavAM mUtreNa yojitam || 1\,201\.25|| vAtapitte vraNe vyAdhau gokShIraM ghR^itasaMyutam | deyaM kR^ishAnAM puShTyarthaM mAMsairyuktaM cha bhojanam || 1\,201\.26|| supiShTAyAH pradAtavyaM guDUchyAH palapa~nchakam | prabhAte ghR^itasaMyuktaM sharadgIShme cha vAjinAm || 1\,201\.27|| rogaghnaM puShTidaM chApi balatejovivardhanam | tadevAshvAyadAtavyaM kShIrayuktamathApi vA || 1\,201\.28|| guDUchIkalpayogena shatAvaryashvagandhayoH | chatvAri trINi madhyasya jaghanyasya palAni hi || 1\,201\.29|| akasmAdyatra vAhAnAmekarUpaM yadA bhavet | mriyate cha yadA kShipramupasargaM tamAdishet || 1\,201\.30|| homAdyai rakShayA viprabhojanairbalikarmaNA | shAntyopasargashAntiH syAddharItakyAdikalpataH || 1\,201\.31|| harItakI gavAM mUtraistailena lavaNAnvitA | Adau pa~ncha tataH pa~ncha vR^iddhyA pUrNashatAvadhi | uttamA cha shataM mAtrAstvashItiH ShaShTireva vA || 1\,201\.32|| gajAyurvedamAkhyAsye uktAH kalpA gaje hitAH | gaje chaturguNA mAtrAstAbhirgajarugardanaH || 1\,201\.33|| gajo pasargavyAdhInAM shamanaM shAntikarma cha | pUjayitvA surAnviprAnratnairgAM kapilAM dadet || 1\,201\.34|| dantidantadvaye mAlAM nibandhIyAdupoShitaH | mantreNa mantritAnvaidyairvachAsiddhArthakAMstathA || 1\,201\.35|| sUryAdishivadurgAshrIviShNvarchA rakShayedgajam | baliM dadyAchcha bhUtebhyaH snApayechcha chaturghaTaiH || 1\,201\.36|| bhojanaM mantritaM dadyAdbhasmanoddhUnayedgajamam | bhUtarakShA shubhA medhyA vAraNaM rakShayetsadA || 1\,201\.37|| triphalApa~nchakole cha dashamUlaM viDa~Ngakam | shatAvarIguDUchI cha nimbavAsakakiMshukAH || 1\,201\.38|| gajarogavinAshAya hito rUkShaH kaShAyakaH | AyurvedadvayoktAnAmuktaM saMkShepasArataH || 1\,201\.39|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe gajAshvAyurvedanirUpaNaM nAmaikAdhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 202 hariruvAcha | ekaM punarnavAmUlamapAmArgasya vA shiva | sarasaM yoniniH kShiptaM varA~Ngasya vyathAM haret | prasUtivedanA~nchaiva taruNInAM vyathAM haret || 1\,202\.1|| bhUmi kUShmANDamUlaM vai shAlichUrNamathApi vA | saptAhaM dugdhapItaM syAtstrINAM bahupayaskaram || 1\,202\.2|| rudrendravAruNImulaM lepAtstrIstanavedanA | nashyeta ghR^itapakvA cha kAryAvashyantu polikA || 1\,202\.3|| bhakShitA sA maheshAna yonishUlaM vinAshayet | pralepitA kAravellamUlenaiva vinirgatA || 1\,202\.4|| yoniH praveshamAyAti nAtra kAryA vichAraNA | nIlIpaTolamUlAni sAjyAni tilavAriNA || 1\,202\.5|| piShTAnyeShAM pralepo vai jvAlAgardabharAganat | pAThAmUlaM rudra pItaM piShTaM taNDulavAriNA || 1\,202\.6|| pAparogaharaM syAchcha kuShThapAnaM tathaiva cha | vAsyodaka~ncha samadhu pItamantargatasya vai || 1\,202\.7|| pAparogasya santApanivR^iktiM kurute shiva | ghR^itatulyA rudra lAkShA pItA kShIreNa vai saha || 1\,202\.8|| pradaraM harate rogaM nAtra kAryA vichAraNA | dvijayaShTI trikaTukaM chUrNaM pItaM harechChiva || 1\,202\.9|| tilakvAthena saMyuktaM raktagulmaM striyA hara | kusumasya nibaddha~ncha taruNInAM maheshvara || 1\,202\.10|| raktotpalasya vai kandaM\-sharkarAtilasaMyutam | pItaM sasharkaraM strINAM dhArayedgarbhapAtanam || 1\,202\.11|| raktastrAvasya nAshaH syAchChItodakaniShevaNAt | pItantu kA~njika rudra kvathitaM sharapu~NkhayA || 1\,202\.12|| hi~NgustraindhavasaMyuktaM shIghraM strINAM prasUtikR^it | mAtulu~Ngasya vai mUlaM kaTibaddhaM prasUtikR^it || 1\,202\.13|| apAmArgasya vai mUle garbhavatyAstu nAmataH | utpATyamAne sakale puttraH syAdAnyathA sutA || 1\,202\.14|| apAmArgasya vai mUle nArINAM shirasi sthite | garbhashUlaM vinashyeta nAtra kAryA vichAraNA || 1\,202\.15|| karpUra\-madanaphala\-madhukaiH pUritaH shiva | yoniH subhA syAdvR^iddhAyA yuvatyAH kiM punarhara || 1\,202\.16|| yasya bAlasya tilakaH kR^ito gaurochanAkhyayA | sharkarA\-kuShThapAna~ncha dattaM sa syAchcha nirbhayaH | viSha\-bhUta\-grahAdibhyo vyAdhibhyo bAlakaH shiva || 1\,202\.17|| sha~Nkha\-nAbhi\-vachA\-kuShTha\-lohAnAM dhAraNaM sadA | bAlAnAmupasargebhyo rudra rakShAkaraM bhavet || 1\,202\.18|| palAshachUrNaM samadhu gavyAjyAmalakAnvitam | saviDa~NgaM pItamAtraM naraM kuryAnmahAmatim || 1\,202\.19|| mAsaikena mahAdeva jarA\-maraNavarjitaH || 1\,202\.20|| palAshabIjaM saghR^itaM tila\-madhvanvitaM samam | saptAhaM bhakShitaM rudra jarAM nayati saMkShayam || 1\,202\.21|| rudrAmalakachUrNaM vai madhu\-taila ghR^itAnvitam | jagdhvA mAsaM yuvA syAchcha naro vAgIshvarI bhavet || 1\,202\.22|| shivAmalakachUrNaM vai madhunA udakena vA | balAni kuryAnnAsAyAH pratyUShe bhakShitaM shiva || 1\,202\.23|| kuShThachUrNaM sAjya\-madhu prAtarjagdhvA bhavennaraH | sAkShAtsurabhideho vai jIvedvarShasahasrakam || 1\,202\.24|| mAShasya vidalAnye vituShANi maheshvara | ghR^itabhAvitashuShkANi payasA sAdhitAni vai || 1\,202\.25|| samAdhvAjyapayobhishcha bhakShayitvA cha kAmayet | strINAM shataM mahAdeva tatkShaNAnnAtra saMshayaH || 1\,202\.26|| rasashchairaNDatailena gandhakena shubho bhavet | trikAlodakasaMghuShTo balakR^idbhakShaNAdbhavet || 1\,202\.27|| dugdhaM vituShamAShaishcha shimbAbIjaishcha sAdhitam | apAmArgasya tailena pItaM strIshatakAmakR^it || 1\,202\.28|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe nAnAvidhoShadhaprayogAnirUpaNaM nAma dvyuttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 203 hariruvAcha | yA gaurdveShTiM svakaM vatsaM tasyA deyaM svakaM payaH | lavaNena samAyuktaM tasyA vatsaH priyo bhavet || 1\,203\.1|| shuno.asthi kaNThabaddhaM hi mahiShANAM gavA tathA | kR^imijAlaM pAtayati sakalaM nAtra saMshayaH || 1\,203\.2|| goja~NganAbhipAtaH syAdgu~njAmUlasya bhakShaNAt || 1\,203\.3|| varuNaphalasyarasaM kareNa mathitaM shiva | chatuShpAda\-dvipadayoH kR^imijAlaM nipAtayet || 1\,203\.4|| vraNa~ncha shamayedrudra jayAyAH pUraNAttathA | gajamUtrasya vai pAnaM go\-mahiShyupasarganut || 1\,203\.5|| samasUra shAlibIjaM pItaM takreNa gharShitam | kShIre go\-mahIShasyaiva goH puMsashcha hitaM bhavet || 1\,203\.6|| patra~ncha sharapu~NkhAyA dattaM salavaNaM shiva | vArisphoTaM hayAnA~ncha kesarANAM vinAshayet || 1\,203\.7|| ghR^itakumArIpatrameva dattaM salakShaNaM hara | turagama\-kesarANAM kaNDUnaMshyenna saMshayaH || 1\,203\.8|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe nAnauShadhaprayoganirUpaNaM nAma tryuttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 204 sUta uvAcha | evaM dhanvantariH prAha sushrutAyacha vaidyakam | ata nAmAni vakShyAmi oShadhInAM samAsataH || 1\,204\.1|| sthirA vidArigandhA cha shAlapaNyashumatyapi | lA~NgalI kalasI chaiva kroShTupuchChA guhA matA || 1\,204\.2|| punarnavAtha parShAbhUH kaThilyA kAruNA tathA | eraNDashchoruvUkaH syAdAmardo vardhamAnakaH || 1\,204\.3|| jhaShA nAgabalA j~neyA shvadaMShTrA gokShuro mataH | shatAvarI varA bhIru pIvarIndIvarI varI || 1\,204\.4|| vyAghrI tu bR^ihatI kR^iShNA haMsapAdI madhustravA | dhAmanI kaNTakArI syAtkShudrA siMhI nidigdhikA || 1\,204\.5|| vR^ishchikA tryamR^itA kAlI viShaghnI sarpadaMShTrikA | markaTI chAtmaguptA syAdArSheyI kapikachChukA || 1\,204\.6|| mudgaparNo kShudrasahA mAShaparNo mahAsahA | tyajA parA cha mahA j~neyA daNDayonya~NkasaMj~nayA | nyagrodhastu vaTo j~neyaH ashvatthaH kapilo mataH || 1\,204\.7|| plakSho.atha gardabhANDaH syAtparkaTI cha kapItanaH | pArthastu kakubho dhanvi vij~neyo.arjunanAmabhiH || 1\,204\.8|| nandIvR^ikShaH prarohI syAtpuShTikArIti chochyate | va~njulo vetaso j~neyo bhallAtashchApyaruShkaraH || 1\,204\.9|| lodhraH sAravako dhR^iShTastirITashchApi kIrtitaH | bR^ihatphalA mahAjambUrj~neyA bAlaphalA parA || 1\,204\.10|| tR^itIyA jalajambUH syAnnAdeyI sA cha kIrtitA | kaNA kR^iShNopaku~nchI cha shauNDI mAgadhiketi cha || 1\,204\.11|| kathitA pippalI tajj~naistanmUlaM granthikaM smR^itam | UShaNaM marichaM j~neyaM shuNThI vishvaM mahauShadham || 1\,204\.12|| vyoShaM kaTutrayaM vidyAttryUShaNaM tachcha kIrtyate | lA~NgalI halinI cha syAchCheyasI gaja pippalI || 1\,204\.13|| trAyantI trAyamANA syAdutsAyA suvahA smR^itA | chitrakaH syAchChikhI vahniragnisaMj~nAbhiruchyate || 1\,204\.14|| ShaDgranthogrA vachA j~neyA shvetA haimavatIti cha | kuTajo vR^ikShakaH shakro vatsako girimAllikA || 1\,204\.15|| kali~NgendrayavAriShTaM tasya bIjAni lakShayet | mustakto meghanAmA syAtkauntI j~neyA hareNukA || 1\,204\.16|| elA cha bahulA proktA sUkShmailA cha tathA truTiH | padmA bhAr~Ngo tathA kA~njI j~neyA brAhmaNayaShTikA || 1\,204\.17|| mUrvA madhurasA j~neyA tejanI tiktavallikA | mahAnimbo bR^ihannimbo dIpyakaH syAdyavAnikA || 1\,204\.18|| viDa~NgaM krimashatruH syAdrAmaThaM hi~Nguruchyate | ajAjI jIrakaM j~neyA kAravI chopaku~nchikA || 1\,204\.19|| vij~neyA kaTukA tiktA tathA kaTukarohiNI | tagaraM syAnnataM vakraM chochaM tvachavarA~Ngakam || 1\,204\.20|| udIchyaM bAlakaM proktaM hrIberaM chAmbunAmabhiH | patrakaM dalasaMj~nAbhishchArakaM taskarAhvayam || 1\,204\.21|| hemAbhaM nAgasaMj~nAbhirnAgakeshara uchyate | asR^ikku~NkumamAkhyAtaM tathA kAshmIrabAhlikam || 1\,204\.22|| ayo lohaM samuddiShTaM yaugikairlohanAmabhiH | puraM kuTanaTaM vidyAnmahiShAkShaH pala~NkaShA || 1\,204\.23|| kAshmarI kaTphalA j~neyA shrIparNo cheti kIrtitA | shallakI gajabhakShyA cha patrI cha surabhI stravaH || 1\,204\.24|| dhAtrImAmalakIM vidyAdakShashchaiva vibhItakaH | pathyAbhayA cha vij~neyA pUtanA cha harItakI || 1\,204\.25|| triphalA phalamevoktA tachcha j~neyaM phalatrikam | udakIryo dIrghavR^intaH kara~njashcheti kIrtitaH || 1\,204\.26|| yaShTI yaShTyAhvayaM proktaM madukaM madhuyaShTikA | dhAtakI tAmraparNo syAtsama~NgA ku~njarA matA || 1\,204\.27|| sitaM malayajaM shItaM goshIrShaM sitachandanam | vidyAdraktaM chandanaM cha dvitIyaM raktachandanam || 1\,204\.28|| kAkolI cha smR^itA vIrA vayasyA chArkapuShpikA | shR^i~NgI karkaTashR^i~NgI cha mahAghoShA cha kIrtitA || 1\,204\.29|| tugAkShIrI shubhA vAMshI vij~neyA vaMshalochanA | mR^idvikA cha smR^itA drAkShA tathA gostanikA matA || 1\,204\.30|| syAdushIraM mR^iNAla~ncha sevyaM lAmajjakaM tathA | sAra~ncha gopavallI cha gopI bhadrA cha kathyate || 1\,204\.31|| dantI kaTa~NkaTerI cha j~neyA dArunisheti cha | haridrA rajanI proktA pItikA rAtrinAmikA || 1\,204\.32|| vR^ikShAdanI ChinnaruhA nIlavallI rasAmR^itA | vasukoTashcha vij~neyo vAshiraH kAmpillo mataH || 1\,204\.33|| pAShANabhedako.ariShTo hyasmabhitkuTTabhedakaH | ghaNTAkaH shuShkako j~neyo vacho.atha sUchako mataH || 1\,204\.34|| suraso bIjakashchaiva pItashAlo.abhidhIyeta | vajravR^ikSho mahAvR^ikShaH snuhI snukcha sudhA guDA || 1\,204\.35|| tulasIM surasAM vidyAdupastheti cha kathyate | kuTherako.apyarjunakaH parNo saugandhiparNikraH || 1\,204\.36|| nIlashcha sindhuvArashcha nirguNDIti sugandhikA | j~neyA sugandhiparNoti vAsantI kulajeti cha || 1\,204\.37|| kAlIyakaM pItakAShThaM katakAkhyaH punaH smR^itaH | gAyatrIkhadiro j~neyastadbhedaH kandaro mataH || 1\,204\.38|| indI varaM kuvalayaM padmaM nIlotpalaM smR^itam | saugandhikaM shatadalamabjaM kamalamuchyate || 1\,204\.39|| ajavarNo bhavedUrjo vAjikarNo.ashvakarNakaH | shleShmAntakastathA shelurbahuvArashcha kathyate || 1\,204\.40|| sunandakaH kakudbhadraM ChatrAkI ChatrasaMj~nakA | kabarI kumbhako dhR^iShTaH kShudvidho dhanakR^ittathA || 1\,204\.41|| kR^iShNArjakaH karAlashcha kAlamAnaH prakIrtitaH | prAchI balA nadIkrAntA kAkaja~NghAtha vAyasI || 1\,204\.42|| j~neyA mUShikaparNo tu bhramantI chAkhuparNikA | viShamuShTirdrAvaNa~ncha keshamuShTirudAhR^itA || 1\,204\.43|| kiMlihIM kaTukIM vidyAdantakashchAmlavetasaH | ashvatthA bahupatrA cha vij~neyA chAmalakyapi || 1\,204\.44|| arUShakraM patra shUkaM kShIrI rAjAdanaM matam | mahApatraM dADimaM cha tameva karakaM vadet || 1\,204\.45|| masUrI vidalI shaShpA kAlindIti niruchyate | kaNTakAkhyA mahAshyAmA vR^ikShapAdIti vakShyate || 1\,204\.46|| vidyA kuntI nikumbhA cha tribha~NgI tripuTI trivR^it | saptalA yavatiktA cha charmA charmakaseti cha || 1\,204\.47|| sha~NkhinI sukumArI cha tiktAkShI chAkShipIlukam | gavAkShI chAmR^itA shvetA girikarNo gavAdinI || 1\,204\.48|| kAmpillako.atha raktA~Ngo guNDA rochaniketi cha | hemakShIrI smR^itA pItA gaurI vai kAladugdhikA || 1\,204\.49|| gA~NgerukI nAgabalA vishAlA chendravAruNI | tArkShyaM shailaM nIlavarNama~njana~ncha rasA~njanam || 1\,204\.50|| niryAso yashcha shAlmalyAH sa mocharasasaMj~nakaH | pratyakpuShpI kharI j~neyA apAmArgo mayUrakaH || 1\,204\.51|| siMhAsyavR^iShavAsAkamATarUShakamAdishet | jIvako jIvashAkashcha karbura~ncha shaTIM viduH || 1\,204\.52|| kaTphalaM somavR^ikShaH syAdagnigandhA sugandhikA | shatA~NgaM shatapuShpA cha miMsirmadhurikAmatA || 1\,204\.53|| j~neyaM puShkaramUla~ncha puShkaraM puShkarAhvayam | yAso.atha dhanvayAsashcha duShparsho.atha durAlabhA || 1\,204\.54|| vAkuchI somarAjI cha somavallIti kIrtitA | mArkavaH kesharAjashcha bhR^i~NgarAjo nigadyate || 1\,204\.55|| proktastveDagajastajj~naishchakramardakasaMj~nakhaH | sura~NgItagaraH snAyuH kalanAshA tu vAyasI || 1\,204\.56|| mahAkAlaH smR^ito belastaNDulIyo ghanastanaH | ikShvAkustiktatumbI syAttiktAlaburnigadyate || 1\,204\.57|| dhAmArgavo.atha koShAtakyatha yAminI | vidyAtkoshatakIbhedaM kR^itabhedanasaMj~nakA || 1\,204\.58|| tathA jImUtakAkhyA cha khuDDAko devatADakaH | gR^idhranakhI gR^idhranakhI hi~NgukAkAdanI matA || 1\,204\.59|| ashvArishchaiva boddhavyaH karavIro.ashvamArakaH | sindhuH saindhavasindhUtthamaNimanthamudAhR^itam || 1\,204\.60|| kShAro yavAgrajashchaiva yavakShAro.abhidhIyate | sarjikA sarjikAkShAro dvitIyaH parikIrtitaH || 1\,204\.61|| kAshIshaM puShpakAshIshaM vij~neyaM nettrabheShajam | dhAtukAshIshakAshI cha saMj~neyaM tachcha kIrtitam || 1\,204\.62|| saurAShTrI mR^ittikAkShAraM kAkShI vai pa~NkaparpaTI | vidyAtsamAkShikaM dhAtu tApyaM tApyutthasambhavam || 1\,204\.63|| shilA manaH shilA j~neyA nepAlI kulaTIti cha | AlaM manastAlakaM vA haritAlaM vinirdishet || 1\,204\.64|| gandhako gandhapAShANo rasaH pArada uchyate | tAmramaudumbaraM shulbaM vidyAnmlechChamukhaM tathA || 1\,204\.65|| adrisArastvayastIkShNaM lohaka~nchApi kathyate | mAkShikaM madhu cha kShaudraM tachcha puShparasaM smR^itam || 1\,204\.66|| jyeShThantu sodakaM tatsyAtkA~njikantu suvIrakam | sItA sitopalA chaiva matsyaNDIsharkarA smR^itA || 1\,204\.67|| tvagelApatrakaistulyaistrisugandhi trijAtakam | nAgakesharasaMyuktaM tachchaturjAtamiShyate || 1\,204\.68|| pippalI pippalImUlaM chavyachitrakanAgaraiH | kathitaM pa~nchakola~ncha kolakaM kolasaMj~nayA || 1\,204\.69|| priya~NguH ka~NgukA j~neyA koradUShashcha kodravaH | tripuTaH puTasaMj~nashcha kalApo la~Ngako mataH || 1\,204\.70|| satIno vartulashchaiva veNushchApi prakIrtitaH | pichukaM pitalaM chAkShaM biDAlapadakaM tathA || 1\,204\.71|| vidyAtkarShaM tathA chApi suvarNaM kavalagraham | palArdhaM shuktimichChanti tathAShTaumAShakAstviti || 1\,204\.72|| palaM bilva~ncha muShTiH syAddve pale prasR^itiM vadet | a~njaliM kuDava~nchaiva vidyAtpalachatuShTayam || 1\,204\.73|| aShTamAnaM palAnyaShTau tachcha mAnamiti smR^itam | chaturbhiH kuDavaiH prastha prasthAshchatvAra ADhakaH || 1\,204\.74|| kAshapAtra~ncha samprokto droNashchachaturADhake | tulA palashataM proktaM bhAgo viMshatpalaH smR^itaH || 1\,204\.75|| mAnamevaM vidhaM proktaM prasthadravyeShu paNDitaiH | dravadravyeShu choddiShTaM dviguNaM parikIrtitam || 1\,204\.76|| bhadradAru devakAShThaM dAru syAddevadArukam | kuShThamAmayamAkhyAtaM mAMsI~ncha naladaMshanam || 1\,204\.77|| sha~NkhaH shuktinakhaH sha~Nkho vyAghro vyAghranakhaH smR^itaH | puraM pala~NkaShaM vidyAnmahiShAkSha~ncha gugguluH || 1\,204\.78|| raso gandharaso bole sarjaH sarjaraso mataH | priya~NguH phalinI shyAmA gaurI kAnteti chochyate || 1\,204\.79|| kara~njau naktamAlaH syAtpUtikashchirabilvakaH | shigruH shobhA~njano nAma j~nAnamAnashcha kIrtitaH || 1\,204\.80|| jayA jayantI sharaNI nirguNDI sindhuvArakaH | moraTA pIluparNo cha tuNDI syAttuNDikerikA || 1\,204\.81|| madano gAlavo bodho ghoTA ghoTI cha kathyate | chatura~Ngula sampAko vyAdhighAtAbhisaMj~nakaH || 1\,204\.82|| vidyAdAragvadhaM rAjavR^ikShaM raivatasaMj~nakam | dantI kAkendutiktA syAtkaNTakI cha vika~NkataH || 1\,204\.83|| nimbo.ariShTaH samAkhyAtaH paTolaM kolakaM viduH | vayasthA cha vishalyA cha chChinnA ChinnaruhA matA || 1\,204\.84|| vashA dantyamR^itA cheti guDUchInAmasaMgrahaH | kirAtatiktakashchaiva bhUnimbaH kANDatiktakaH || 1\,204\.85|| sUta uvAcha | nAmAnyetAni cha hare vanyAnAM bheShajAM tathA | ato vyAkaraNaM vakShye kumArokta~ncha shaunaka || 1\,204\.86|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe chaturattaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 205 kumAra uvAcha | atha vyAkaraNaM vakShye kAtyAyana samAsataH | siddhashabdavivekAya bAlavyutpattihetave || 1\,205\.1|| supti~NantaM padaM khyAtaM supaH sapta vibhaktayaH | svaujasaH prathamA proktA sA prAtipadikAtmake || 1\,205\.2|| sambodhane cha li~NgAdAvukte karmaNi kartari | arthavatprAtipadikaM dhAtupratyayavarjitam || 1\,205\.3|| amaushaso dvitIyA syAttatkarma kriyate cha yat | dvitIyA karmaNi proktAntarAntareNa saMyute || 1\,205\.4|| TAbhyAMbhisastR^itIyA syAtkaraNe kartarIritA | yena kriyate karaNaM tatkartA yaH karoti saH || 1\,205\.5|| ~NebhyAMbhyasashchaturtho syAtsampradAne cha kArake | yasmai ditsA dhArayate rochate sampradAnakam || 1\,205\.6|| pa~nchamI syAn~NasibhyAMbhyohyapAdAne cha kArake | yato.apaiti samAdatte upAdatte bhayaM yataH || 1\,205\.7|| ~NasosAmashcha ShaShThI syAtsvAmisambandhamukhyake | ~NayoH supo vai saptamI syAtsA chAdhikaraNe bhavet || 1\,205\.8|| AdhArashchAdhikaraNaM rakShArthAnAM prayogataH | IpsitaM chAnIpsitaM yattadapAdAnakaM smR^itam || 1\,205\.9|| pa~nchamI paryupA~Nyoge itararte.anyadi~Nmukhe | enayoge dvitIyA syAtkarmapravachanIyakaiH || 1\,205\.10|| vIpsetthambhAvachihne.abhirbhAgenaiva paripratI | anureShu sahArthe cha hIne.anUpashcha kathyate || 1\,205\.11|| dvitIyA cha chaturtho syAchcheShTAyAM gatikarmaNi | aprANe hi vibhaktI dbe manyakarmaNyanAdare || 1\,205\.12|| namaH svastisvadhAsvAhAlaMvaShaDyoga IritA | chaturtho chaiva tAdarthye tumarthAdbhAvavAchinaH || 1\,205\.13|| tR^itIyA sahayoge syAtkutsite~Nge visheShaNe | kAle bhAve saptamI syAdetairyoge.apiShaShThyati || 1\,205\.14|| svAmIshvarAdhipatibhiH sAkShidAyAdaprasUtaiH | nirdhAraNe dve vibhakto ShaShThI hetuprayogake || 1\,205\.15|| smR^ityarthakarmaNi tathA karoteH pratiyatnake | hiMsArthAnAM prayoge cha kR^iti karmaNi kartari || 1\,205\.16|| na kartR^ikarmaNoH ShaShThI niShThayoH prAtipadike | dvividhaM prAtipadikaM nAma dhAtustathaiva cha || 1\,205\.17|| bhUvAndibhyasti~No laH syAllakArA dasha vai smR^itAH | tiptasUjhi prathamo madhyaH sipthasthottamapUruShaH || 1\,205\.18|| mibvasmastu parasmai hi padAnAM chAtmanepadam | tAtA~njha prathamo madhya sthAsAthAndhvamathottamaH || 1\,205\.19|| AdeshA iDbahimahi dhAtutotha NijAdivat | nAmni prayujyamAne.api prathamaH puruSho bhavet || 1\,205\.20|| madhyamo yuShmadi prokta uttamaH puruSho.asmadi | bhUvAdyA dhAtavaH proktAH sanAdyantAstathA tataH || 1\,205\.21|| laDIrito vartamAne smenAtIte cha dhAtutaH | bhUte.anadyatane la~NvA loDAdyAshiShi dhAtutaH || 1\,205\.22|| vidyAdAvevAnumato loDvAchyo mantraNe bhavet | nimantraNAdhIShTasamprashre prArthaneShu tathAshiShi || 1\,205\.23|| li~NatIte parokShe syAlliDbhUte L^iDbhaviShyati | syAdanadyatane tadvadbhaviShyati tu dhAtutaH || 1\,205\.24|| dAtorL^i~NkriyAtipattau li~Narthe leTprakIrtitaH | kR^itastriShvapi vartante bhAve karmaNi kartari || 1\,205\.25|| sadR^ishAstavyatA NyadyadanIyAshcha tR^ijAdayaH || 1\,205\.26|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vyAkaraNanirUpaNaM nAma pa~nchottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 206 sUta uvAcha | siddhodAharaNaM vakShye saMhitAdipuraH saram | viprAH svasAgatA vIdaM suttamaM syAtpitR^IShabhaH || 1\,206\.1|| L^ikAro vishrutA sevaM lA~NgalIShA manIpayA | ga~NgodakaM tavalkAra R^iNArNaM prArNamityapi || 1\,206\.2|| shItArtashcha tavalkAraH saindrI saukAra ityapi | vadhvAsana~ncha pitrartho lanubandho naye jayet || 1\,206\.3|| nAyako lavaNaM gAvasta ete na ta IshvarAH | devIgR^ihamatho atra a avehi paTU imau || 1\,206\.4|| amI ashvAH ShaDasyeti tanna vAkShaDdalAni cha | tachcharettallu nAtIti tajjalaM tachChmashAnakam || 1\,206\.5|| sugannatra pachannatra bhavAMshChAdayatIti cha | bhavAjjhanatkarashchaiva bhavAMstarati saMsmR^itam || 1\,206\.6|| bhavAMllikhati tA~nchakre bhavA~nshete.apyanIdR^ishaH | bhavANDInaM tvantarasi tva~NkaroShi sadArchanam || 1\,206\.7|| kashcharetkaShTakAreNa ka kuryAtka phale sthitaH | kaHshete chaiva kaHShaNDaH kasko yAti cha gauravam || 1\,206\.8|| ka ihAtra ka evAhurdevA Ahushcha bho vraja | svabhUrviShNurvrajati cha gIShpatishchaiva dhUrpatiH || 1\,206\.9|| asmAneSha vrajetsasyAdR^iksAma sa cha gachChati | kuTIchChAyA tathA ChAyA sandhayo.anye tathedR^ishAH || 1\,206\.10|| samAsAH ShaTsamAkhyAtAH sa dvijaH karmadhArayaH | dvigustrivedI grAmashcha ayaM tatpuruShaH smR^itaH || 1\,206\.11|| tatkR^itashcha tadarthashcha vR^ikabhItishcha yaddhanam | j~nAnadakSheNa tattvaj~no bahuvrIhirathAvyayI || 1\,206\.12|| bhAvo.adhistri yathoktaM tu dvandvo devarShimAnavAH | taddhitAH pANDavaH shaivo brAhayaM cha brahmatAdayaH || 1\,206\.13|| devAgnisakhipatyaMshukroShTusvAyambhuvaH pitA | nA prashastAshcharA gaurglaurabajantAshcha puMsyapi || 1\,206\.14|| halantashchAshvayukkShmAbhu~NmarutkravyAnmR^igAvidhaH | AtmA rAjA yuvA panthAH pUShabrahmahaNau halI || 1\,206\.15|| viDve dhA ushanAnaDvAnmadhuliTkAShThataTtathA | banavAryasthivastUni jagatsAmAhanI tathA || 1\,206\.16|| karmasarpirvapusteja ajjhalantA napuMsake | jAyA jarA nadI lakShmIH shrIstrIbhUmirvadhUrapi || 1\,206\.17|| bhrUH punarbhUstathA dhenuH svasA mAtA cha nau striyaH | vAksragdi~NmutkrudhaH prAyo yuvatiH kukubhastathA || 1\,206\.18|| dyodivau prAvR^iShashchaiva sumAna uShNigastriyAm | guNadravyakriyAyogAtstrIli~NgAMshcha vadAmi te || 1\,206\.19|| shuklakIlAlapAshchaiva shuchishcha grAmaNIH sudhIH | paTuH kamalabhUH kartA sumato bahavaH sunauH || 1\,206\.20|| satyA nAgnyastathA puMso hyabhakShayata dIrghapAt | sarvavishvobha ye chobhau ekonyAnyatarANi cha || 1\,206\.21|| Dataro Datamo nemastvaH samo.atha simetarau | pUrvashchaivAdharashchaiva dakShiNashchottarAvarau || 1\,206\.22|| parashchAntaramapyetadyattyatkimadasastvidam | yuShmadasmattatprathamacharamAlpatayArdhakAH || 1\,206\.23|| tathA katipayo dvau chetyevaM sarvAdayastathA | shR^iNotyAdyA juhotishcha jahAtishcha dadhAtyapi || 1\,206\.24|| dIpyatiH stUyatishchaiva puttrIyati dhanIyati | truTyati mriyate chaiva chichIShati ninIShati || 1\,206\.25|| sarve tiShThanti sarvasmai sarvasmAtsarvanto gataH | sarveShAM chaiva sarvasminnevaM vishvAdayastathA || 1\,206\.26|| pUrve pUrvAshcha pUrvasmAtpUrvasminpUrva IritaH | sUta uvAcha | supti~NantuM siddharUpaM nAmamAtreNa darshitam | kAtyAyanaH kumArAttu shrutvA vistaramabravIt || 1\,206\.27|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAn\- AchAradR^i nAma ShaDuttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 207 sUta uvAcha | vAsudevaM guruM natvA gaNaM shambhuM sarasvatIm | mAtrAvarNaprabhedena chChando vakShye.alpabuddhaye || 1\,207\.1|| sarvAdimadhyAntagalau mnau bhyau jrau stau trikA gaNAH | AryA chatuShkalAdyantasarvamadhye chaturgaNAH || 1\,207\.2|| vya~njanAnto visargAntau dIrgho yuktaparo guruH | sAnusvArashcha pAdAnto vA ityukto dvimAtrakaH || 1\,207\.3|| yadA nApi kramaM yoge laghutApi kvachidguroH | shlokachAryAdisaMj~nA syAdyatirvichChedasaMj~nikA || 1\,207\.4|| j~neyaH pAdashcha turyAMsho yuksamaM viShamantvayuk | samamardhasamaM vR^ittaM viShama~ncha tR^itIyakam || 1\,207\.5|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ChandaH shAstreChandaHsaMj~nAparibhAShAnirUpaNaM nAma saptottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 208 sUta uvAcha | AryAlakShma tvaShTa gaNAH sadA jo viShame na hi | ShaShThe jo nlau vApi bhavetpadaM ShaShThe dvitIyalAt || 1\,208\.1|| AditaH saptame hrasvA dvitIyArdhe share tataH | trigaNA~Nghrishcha pathyA syAdvipulA vahnila~NghanAt || 1\,208\.2|| gmadhye dvituryau jau chapalA mukhapUrvAdichApalA | dvitIyArdhe sajaghanA AryAjAteshcha lakShaNam || 1\,208\.3|| AryA prathamArdhalakShma gItiH syAchcheddaladvaye | upagItirdvitIyArdhAdudgItirvyatyayAdbhavet || 1\,208\.4|| AryAgItishchAntagururgotijAteshcha lakShaNam | ShaTkalA viShame chetsyuH same.aShTau na nirantarAH | samA parAshritA na syAdvaitAlIye ralau guruH || 1\,208\.5|| anteryau pUrvavadidamaupachChandasikaM matam || 1\,208\.6|| bhAdgau syAdApAtalikA j~neyAtho dakShiNAntikA | parAshrito dvitIyo laH pAdeShu nikhileShvapi || 1\,208\.7|| udIchyavR^ittirasame prAchyavR^ittistu yugmake | sapa~nchamashchaturthAMshe yugapattau pravR^ittakam || 1\,208\.8|| udIchyAdya~NghrisaMyogAdyugmapAdaikapAdikA | chAruhAsinyayugmA~Nghrau vaitAlIyasya saMgrahaH || 1\,208\.9|| vaktraM nAdyAnnasau syAtAM chaturthAdyagaNo bhavet | pathyAvaktraM jena same viparItAdiranyathA || 1\,208\.10|| usame nashcha chapalA vipulA laghusaptamA | nikhile vA saitavasya mrau ntau chAbdhestatpUrvakau || 1\,208\.11|| ShoDashalo.achaladhR^itirmAtrAsamakamuchyate || 1\,208\.12|| navamalastathA go.antyaH jo nlauvAthAmbudheryathA | vishlokaH syAttachchatuShkadviguNAdvAnavAsikA || 1\,208\.13|| bANAShTanavakeShu syAllashchitrA ShoDashAtmikA | samamAtrAsamAdiShTaM padAkulakamIritam || 1\,208\.14|| vR^ittamAtrA vinA varNairlA varNA gurubhirvinA | guruvo lairdale nityaM pramANamiti nishchitam || 1\,208\.15|| aShTAviMshAtilA gantA prathamArdhe dvitIyake | triMshadasyAM shikhA gantA kha~njAtadvyatyayAdbhavet || 1\,208\.16|| ShoDashAna~NgakrIDA gA dvAtriMshachcharame cha lAH | saptaviMshAtilA gantA dalayo ruchirA dvayoH || 1\,208\.17|| mAtrAvR^ittAni choktAni varNavR^ittAni vachmi vai || 1\,208\.18|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ChandaH shAstre AryAvR^ittAdiChandolakShaNanirUpaNaM nAmAShTottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 209 sUta uvAcha | shrIrukthA gena sA j~neyA utyukthA strI gurudvayam | mo nArI ro mR^igI madhyA magau kanyA pratiShThayA || 1\,209\.1|| bho gau pa~NktiH suprAtiShThA tanumadhyA tayau smR^itA | nayAbhyAM bAlalalitA gAyatrIchChanda eva hi || 1\,209\.2|| masagairmadalekhA syAduShNikChandaH smR^itaM budhaiH | bhau gau chitrapadA khyAtA vidyunmAlA mamau gagau || 1\,209\.3|| mANavakaM bhAttalagA mnau gau haMsarutaM smR^itam | samAnikA rajagalA jaralA gaH pramANikA | AbhyAmanyadvitAnaM syAdanuShTupChanda Iritam || 1\,209\.4|| ranasaiH syAddhalamukhI nau maH shishubhR^itA bhavet | bR^ihatIChanda ityuktaM smau jagau sa virAjitam || 1\,209\.5|| paNavaM syAnmanayagairmayUrasAriNI bhavet | rajAbhyA~ncha ragAbhyA~ncha rukmavatI bhamau sagau || 1\,209\.6|| mattA mabhasagairyuktA narajA go manoramA | pa~NktichChandaH samAkhyAtaM jasatA gAvupasthitam || 1\,209\.7|| tau jo gAvindravajrA syAjjatajgA gupapUrvikA || 1\,209\.8|| upajAtayo.anyAdyantAH sumukhI najajA lagau | bhabhabhA gau dodhakaM syAchChAlinI matatA gagau || 1\,209\.9|| abdhilokaishcha vichChedo vAtormo mamatA gagau | shrIrbhatau nanagAH proktA pa~nchabhiH ShaDUbhireva cha || 1\,209\.10|| maganA no go bhramaravilAsitamudAhR^itam | rathoddhatArnau ralagAH svAgatA ranabhA gagau || 1\,209\.11|| vR^ittA nanau sagau gaH syAnnau ralau gaH samadrikA | rajarA lgau shyenikA syAjjasatA gau shikhaNDitam | triShTupChandaH samAkhyAtaM pi~Ngalena mahAtmanA || 1\,209\.12|| ranau bhasau chandravartma vaMshasthaM syAjjatau jarau | tato jarAvindravaMshA vedasaistoTakaM smR^itam | nbhau bhrau drutavilambitaM puTashcha syAnnanau mayau || 1\,209\.13|| vasuvedaishcha viratirmuditavadanA tviyam | nanararaiH samAkhyAtA nayanA yastathA bhavet || 1\,209\.14|| sA tu kusumavichitrA jaloddhatagatI rasaiH | jasau jasau cha pAdeShu chatUraiH stragviNI matA || 1\,209\.15|| bhuja~NgaprayAtaM vR^ittaM chatubhiryaiH prakIrtitam | prayaMvadA nabhajraishcha maNimAlA tayau tayau || 1\,209\.16|| guhavaktraishcha sannidrA lalitA syAttabhau jarau | pramitAkSharA sajasasairujjvalA tu nanau bharau || 1\,209\.17|| mamau yayau vaishvadevI pa~nchAshvaishcha yatirbhavet | mabhau samau jaladharamAlAbdhyantyairyatibhavet || 1\,209\.18|| nau tatau gaH kShamAvR^ittaM turagaishcha rasairyatiH | praharShiNI manau jrau gA vahnibhirdashabhiryatiH || 1\,209\.19|| jabhau sajau go ruchirA chaturbhishcha grahairyatiH | mattamayUraM matayAH sagau devagrahairyatiH || 1\,209\.20|| ma~njubhAShiNI sajsA jgau sunandinI sajasA magau | nanau tatau chandrikA gaH saptabhishcha rasairyatiH || 1\,209\.21|| asambAdhA matanasA gagau bANagrahairyatiH | nanarAH so ladhuguruH svaraiH proktAparAjitA || 1\,209\.22|| nanau bhanau praharaNakalikeyaM lagau tathA | vasantatilakA siMhonnatA tabhjA jagau guruH || 1\,209\.23|| bhajau sanau gagAvinduvadanAtha sukesharam | naranA ralagAH pAde sharkarI pratipAditA || 1\,209\.24|| chaturdashalaghuH syAchcha shreShThA shashikalA sagA | rasagrahayatiH sraksrA vasushailayatistathA || 1\,209\.25|| syAnmaNiguNanikaro mAlinI nanamA yayau | vasusvarayatiH syAchcha najau bhajrAH prabhadrakam || 1\,209\.26|| elA sayau nanau yaHsyAchchitralekhAsvarAShTakaiH | marau mayau yashcha bhavedukteyamati sharkarI || 1\,209\.27|| svarAtkhaM vR^iShabhagajajR^imbhitaM bhrananA nagau | najabhajarA vANinI gaH pi~NgalenAShTirIritA || 1\,209\.28|| rasarudraiH shikhariNI yamau nasabhalA guruH | vasugrayatiH pR^ithvI jasau jasayalA guruH || 1\,209\.29|| dashasvarairvaMshapatrapatitaM bhraunnabhA lagau | ShaDvedAshvaishcha hariNI nasamA rasalA guruH || 1\,209\.30|| mandAkrAntabdhiShaDnagairmabhanAstatagA guruH | nardaTakaM najabhajA jalau go yatireva cha || 1\,209\.31|| saptartvabdhiH kokilakamatyaShTiH syAchcha pUrvavat | bhUtartvashvaiH kusumitalatA mtau nyau yayau dhR^itiH || 1\,209\.32|| rasartvashvairyamau nsau rau meghavisphUrjitA ragau | shArdUlavikrIDitaM maH sUryashvaiH sajsatAstagau || 1\,209\.33|| Chando hyatidhR^itiH proktamata UrdhvaM kR^itirbhavet | saptAshvartuH suvadanA bhrau manau yabhalA guruH || 1\,209\.34|| vR^ittaM rajau rajau pAde rajau go laH kR^itirbhavet | trisaptakaiH snagdharA syAtprakR^itirmnabhanaistriyaiH || 1\,209\.35|| digarkairbhadrakaM bhrau nrau naranA go yathAkR^itiH | najau bhashvAshvalalitaM jabhau jabhalagA bhavet || 1\,209\.36|| mattAkrIDa~nchAShTabANadashakairmau tanau nanau | nalau gurushcha vikR^itishChinnA saMkR^itiruchyate || 1\,209\.37|| pa~nchAshvArkairbhatau tanvI nasabhA bhanayA gaNAH | krau~nchapadA bANasharavasushailairbhamau sabhau || 1\,209\.38|| nau nau go.atikR^itiH proktA chChando hyutkR^itiruchyate | vasvIshAshvairmamatanaiH syAdbhuja~NgavijR^imbhitam || 1\,209\.39|| nanarasairlagayuktaishcha apavAhAkhyakaM yatiH | guhaiH ShaDbhI rasairbANairmonAH ShaTsagagA gaNAH || 1\,209\.40|| chaNDavR^ittiprapAto.asau daNDako nau tato.agaraH | raphevR^iddhAntakAdasya vyAlajImUtakAdayaH || 1\,209\.41|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe samavR^ittalakShaNAdinirUpaNaM nAma navottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 210 sUta uvAcha | sasasalagAshcha viShame pAde yadyupachitrakam | same bhau bhagagAH syushcha drutamadhyA bhabhau bhagau || 1\,210\.1|| gaH pAde viShame.anyatra najau jyau cha gaNau smR^itau || 1\,210\.2|| viShame vegavatI sA gaH same bhau bho gagau gaNAH | pAde.asame tajau ro gaH same masau jagau garuH | bhavedbhadravirATketumatI tu viShame sajau || 1\,210\.3|| sagau same bhrau nagagA AkhyAnakI tvathAsame | tau jo gagau same pAde jatajA gurukadvayam || 1\,210\.4|| viparItAkhyAnakaM syAdviShame jastajau gagau | tatau jagau same gaH syAtpi~Ngalena hyudAhR^itam || 1\,210\.5|| pAde.atha viShame chaiva puShpitAgrA nanau rayau | same najau jarau gashcha vaitAlIyaM vadanti hi | vR^itta~nchAparavaktrAkhyamaupachChandasikaM param || 1\,210\.6|| vA~NmatI rajarA yaH syAdayugme jarajA ragau || 1\,210\.7|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe .arddhasamavR^ittalakShaNAdinirUpaNaM nAma dashottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 211 sUta uvAcha | prathamo.aShTAkSharaiH pAdo dvitIyo dvAdashAkSharaiH | tR^itIyaH ShoDashArNaishcha viMshadvarNaishchaturthakaH || 1\,211\.1|| sAmAnyalakShaNaM padachaturUrdhvAbhiradhasya hi || 1\,211\.1|| ApIDaH sarvalaH proktaH pUrvapAdAntagadvayaH || 1\,211\.2|| dvitIye.aShTAkSharaiH pAde kalikA prathame.arkaje | lavalI syAttR^itIye.atha pUrvavachchAShTa kAkShare | proktA chAmR^itadhAreyaM chaturaShTAkShare sati || 1\,211\.3|| (iti padachaturUrdhvaprakaraNam) | sajau salau cha prathame nasajA go dvitIyake | tR^itIye bhanabhA gashcha chaturthe sajasA jagau || 1\,211\.4|| pUrvavatsyAtsaurabhakaM tR^itIye.aghrau ranau bhagau | lalita~nchAdgatAvatsyAtR^itIyeM.aghrau nanau sasau || 1\,211\.5|| (ityudgatAprakaraNam) | upasthitaprachupitaM prathame.aghrau masau jabhau | gau dvitIye sanajarA gastR^itIye nanau cha saH | nau najau yashchaturthe syAchCheSha pAdAshcha pUrvavat || 1\,211\.6|| tR^itIrye.aghrau visheShashcha vR^ittaM syAnnau sanau nasau || 1\,211\.7|| ArShabhaM tajarAH pAde tR^itIye.anyachcha pUrvavat | pUrvavatprathamaM sheShe tajrAH shuddhavirADbhavet || 1\,211\.8|| (ityupasthitaprachupitaprakaraNam) | viShamAkSharapAdaM vA pa~nchaShaTkAdi yAvakam | Chando.atra noktA gAtheti dashadharmAdivadbhavet || 1\,211\.9|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShamavR^ittalakShaNAdinirUpaNaM nAmaikAdashottaradvishashatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 212 sUta uvAcha | prastAra Adyago.atho laH paratulyo.atha pUrvagaH | naShTamadhye sameM.ake laH same.ardhe viShame guruH || 1\,212\.1|| pratilomaguNaM lAdyaM dviruddiShTaka ekanut || 1\,212\.2|| saMkhyA dvirardhe rUpe tu shUnyaM shUnye dvirIritam | tAvadardhe tadguNitaM dvirdvyUnantu tadantataH || 1\,212\.3|| pare pUrNaM pare pUrNaM meruH prastArato bhavet || 1\,212\.4|| lagasaMkhyA vR^ittasaMkhyA chAdyA~NgulamathordhvataH | saMkhyaiva dviguNaikonAchChandaH sAro.ayamIritaH || 1\,212\.5|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAn\- AchA\- ChandolakShaNaM nAma dvAdashottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 213 sUta uvAcha | hareH shrutvAbravIdbrahmA yathA vyAsAya shaunaka | brAhmaNAdisamAchAraM sarvadaM te tathA vade || 1\,213\.1|| shrutismR^itI tu vij~nAya shrautaM karma samAcharet | shrautaM karma na cheduktaM tadA smArtaM samAcharet || 1\,213\.2|| tatrApyashaktaH karaNe sadAchAraM charedvudhaH | shrutismR^itI ha viprANAM lochane karmadarshane || 1\,213\.3|| shrutyuktaH paramo dharmaH smR^itishAstragato.aparaH | siShTAchAreNa samprAptastrayo dharmAH sanAtanAH || 1\,213\.4|| satyaM dAnaM dayAlobho vidyejyA pUjanaM damaH | aShTau tAni pavitrANi shiShTAchArasya lakShaNam || 1\,213\.5|| tejomayAni pUrveShAM sharIrANIndriyANi cha | na lipyate pAtakena padmapatramivAmbhasA || 1\,213\.6|| nivAsamukhyA varNAnAM dharmAchArAH prakIrtitAH | satyaM yaj~nastapo dAnametaddharmasya lakShaNam || 1\,213\.7|| adattasyAnupAdAnaM dAnamadhyayanaM japaH | vidyA vittaM tapaH shauchaM kule janma tvarogitA || 1\,213\.8|| saMsArochChittihetushcha dharmAdeva pravartate | dharmAtsukhaM cha j~nAnaM cha j~nAnAnmokSho.adhigamyate || 1\,213\.9|| ijyAdhyayanadAnAni yathAshAstraM sanAtanaH | brahmakShatriyavaishyAnAM sAmAnyo dharma uchyate || 1\,213\.10|| yAjanAdhyayane shuddhe vishuddhAchcha pratigrahaH | vR^ittitrayamidaM prAhurmunayaH shreShThavarNinaH || 1\,213\.11|| shastreNAjIvanaM rAj~no bhUtAnA~nchAbhirakShaNam | pAshupAlyaM kR^iShiH paNyaM vaishyasyAjIvanaM smR^itam || 1\,213\.12|| shUdrasya dvijashushrUShA dvijAnAmanupUrvashaH | gurau vAso.agnishushrUShA svAdhyAyo brahmachAriNaH || 1\,213\.13|| triH snAtA snApitA bhaikShyaM gurau prANAntikI sthitiH | samekhalo jaTI daNDI muNDI vA gurusaMshrayaH || 1\,213\.14|| agnihotropacharaNaM jIvanaM cha svakarmabhiH | dharmadAreShu kalpeta parvavarjaM ratikriyAH || 1\,213\.15|| devapitratitibhyashcha pUjAdiShvanukalpanam | shrutismR^ityarthasaMsthAnaM dharmo.ayaM gR^ihamedhinaH || 1\,213\.16|| jaTitvamagnihotratvaM bhUshayyAjinadhAraNam | vane vAsaH payomUlanIvAraphalavR^ittitA || 1\,213\.17|| pratiShiddhAnnivR^ittishcha triH snAnaM vratadhAritA | devatAtithipUjA cha dharmo.ayaM vanavAsinaH || 1\,213\.18|| sarvArambhaparityAgo bhikShAnnaM vR^ikShamUlatA | niShparigrahatAdrohaH samatA sarvajantuShu || 1\,213\.19|| priyApriyapariShva~NgesukhaduHkhAdhikAritA | sabAhyAbhyantare shauchaM vAgyamo dhyAnachAritA || 1\,213\.20|| sarvaidriyasamAhAro dhAraNAdhyAnanityatA | bhAvasaMshuddhiretyeSha parivrADdharma uchyate || 1\,213\.21|| ahiMsA sUnR^itA vANI satyashauche kShamA dayA | varNinAM li~NginAM chaiva sAmAnyo dharma uchyate || 1\,213\.22|| yathoktakAriNaH sarve prayAnti paramAM gatim | A bodhAtsvapanaM yAvatgR^ihidharmaM cha vachmi te || 1\,213\.23|| brAhme muhUrte budhyeta dharmArthau chAnuchintayet | kAyakleshAMshcha tanmUlAnvedatattvArthameva cha || 1\,213\.24|| sharvaryante samutthAya kR^itashauchaH samAhitaH | snAtvA sandhyAmupAsIta sarvakAlamatandritaH || 1\,213\.25|| prAtaH sandhyAmupA sIta dantadhAvanapUrvikAm | ubhe mUtrapurIShe cha divA kuryAduda~NmukhaH || 1\,213\.26|| rAtrau cha dakShiNe kuryAdubhe sandhye yathA divA | ChAyAyAmandhakAre vA rAtrau vAhani vA dvijaH || 1\,213\.27|| yathA tu samukhaH kuryAtprANabAdhAbhayeShu cha | gomayA~NgAravalmIkaphAlAkR^iShTe shubhe || 1\,213\.28|| mArgopajIvyachChAyAsu na mUtraM cha purIShakam | antarjalAddevagR^ihAdvalmIkAnmUShikasthalAt || 1\,213\.29|| pareShAM shauchashiShTAchcha shmashAnAchcha mR^idaM tyajet | ekAM li~Nge mR^idaM dadyAdvAma haste mR^idaM dvidhA || 1\,213\.30|| ubhayordve cha dAtavye mUtrashauchaM prachakShate | ekAM li~Nge gude tistrastathA vAmakare dasha || 1\,213\.31|| pa~ncha pAde dashaikasminkarayoH saptamR^ittikAH | ardhaprasR^itimAtrA tu prathamA mR^ittikA smR^itA || 1\,213\.32|| dvitIyA cha tR^itIyA cha tadardhA parikIrtitA | upaviShTastu viNmUtraM kartuM yastu na vindati || 1\,213\.33|| sa kuryAdardhashauchaM tu svasya shauchasya sarvadA | divA shauchasya rAtryardhaM yadvA pAdo vidhIyate || 1\,213\.34|| svasthasya tu yathoddiShTamArtaH kuryAdyathAbalam | vasA shukramasR^i~NmajjA lAlA viNmUtrakarNaviT || 1\,213\.35|| shleShmAshradUShikA svedo dvAdashaite nR^iNAM malAH | manyeta yAvatA shuddhiM tAvachChauchaM samAcharet || 1\,213\.36|| pramANaM shauchasaMkhyAyA nAdiShTairavashiShyate | shauchaM tu dvividhaM proktaM bAhyamAbhyantaraM tathA || 1\,213\.37|| mR^ijjalAbhyAM smR^itaM bAhyaM bhAvashuddhirathAntaram | trirAchAmedapaH pUrvaM dviH pramR^ijyAttato mukham || 1\,213\.38|| samR^ijyA~NguShThamUlena tribhirAsyamupaspR^ishet | a~NguShThena pradeshinyA ghrANaM pashchAdanantaram || 1\,213\.39|| a~NguShThAnAmikAbhyAM cha chakShuH shrotre punaH punaH | kaniShThA~NgaShThayornAbhiM hR^idayaM tu talena vai || 1\,213\.40|| sarvAbhistu shiraH pashchAdbAhU chAgreNa saMspR^ishet | R^icho yajUMShi sAmAni triH paThanprINayetkramAt || 1\,213\.41|| atharvA~Ngirasau pUrvaM dviH pramArShTyatha tansukham | itihAsapurANAni vedA~NgAni vedA~NgAni yathAkramam || 1\,213\.42|| khaM mukhe nAsike vAyuM netre sUryaM shrutI (tIrdi) dishaH | prANagranthimatho nAbhiM brahmANaM hR^idaye spR^ishet || 1\,213\.43|| rudraM mUrdhnA samAlabhya prINAtyatha shikhAmR^iShIn | bAhU yamendravaruNakuberavasudhAnalAn || 1\,213\.44|| abhyukShya charaNau viShNumindraM viShNu karadvayam | agnirvAyushcha sUryendugirayo.a~Nguliparvasu || 1\,213\.45|| ga~NgAdyAH saritastAsu yA rekhAH karamadhyagAH | uShaH kAle tu samprApte shauchaM kR^itvA yathArthavat || 1\,213\.46|| tataH snAnarM pkurvIta dantadhAvanapUrvakam | mukhe paryuShite nityaM bhavatyaprayato naraH || 1\,213\.47|| tasmAtsarvaprayatnena kuryAdvai dantaghAvanam | kadambabilvakhadirakaravIravaTArjunAH || 1\,213\.48|| yUthI cha bR^ihatI jAtI kara~njArkAtimuktakAH | jambUmadhUkA pAmArgashirIShodumbarAsanAH || 1\,213\.49|| kShIrikaNTakivR^ikShAdyAH prashastA dantadhAvane | kaTutiktakaShAyAshcha dhanArogyasukhapradAH || 1\,213\.50|| prakShAlya bhuktvA cha shuchau deshe tyaktvA tadAchAmet | amAyAM cha tathA ShaShThyAM navamyAM pratipadyapi || 1\,213\.51|| varjayeddantakAShThantu tathaivArkasya vAsare | abhAve danta kAShThasya niShiddhAyAM tathA tithau || 1\,213\.52|| aShAM dvAdashagaNDUShaiH kurvIta mukhashodhanam | prAtaH snAnaM prashaMsanti dR^iShTAdR^iShTakaraM hitam || 1\,213\.53|| sarvamarhati shuddhAtmA prAtaH snAyI japAdikam | atyantamalinaH kAyo navachChidrasamanvitaH || 1\,213\.54|| stravatyeSha divA rAtrau prAtaH snAnaM vishodhanam | manaH prasAdajananaM rUpasaubhAgyavardhanam || 1\,213\.55|| shokaduHkhaprashamanaM ga~NgAsnAnavadAcharet | adya haste tu nakShatre dashamyAM jyeShThake site || 1\,213\.56|| dashapApa harAyAM cha adatvA dAnakalmaSham | viruddhAcharaNaM hiMsA paradAropasevanam || 1\,213\.57|| pAruShyAnR^itapaishunyamasambaddhAbhibhAShaNam | paradravyAbhidhAnaM cha manasAniShTachintanam || 1\,213\.58|| etaddashAghaghAtArthaM ga~NgAsnAnaM karomyaham | prAtaH saMkShepataH snAnaM vAnaprasthagR^ihasthayoH || 1\,213\.59|| yatestriShavaNaM snAnaM sakR^itta brahmachAriNaH | Achamya tIrthamAvAhya snAyAtsmR^itvAvyayaM harim || 1\,213\.60|| tisraH koTyastu vij~neyA mandehA nAma rAkShasAH | udayantaM durAtmAnaH sUryamichChanti khAditum || 1\,213\.61|| sa hanti sUryaM sandhyAyAM nopAstiM kurute tu yaH | dahanti mantrapUtena toyenAnalarUpiNA || 1\,213\.62|| ahorAtrasya yaH sandhiH sA sandhyA bhavatIti ha | dvinADikA bhavetsandhyA yAvadbhavati darshanam || 1\,213\.63|| gandhyAkarmAvasAne tu svayaM homo vidhIyate | svayaM homaphalaM yattu tadanyena na jAyate || 1\,213\.64|| R^itvikputro gururbhrAtA bhAgineyo.atha viTpatiH | ebhireva hutaM yattu taddhutaM svayameva hi || 1\,213\.65|| brahmA vai gArhapatyAgnirdakShaNAgnistrilochanaH | viShNurAhavanIyAgniH kumAraH satya uchyate || 1\,213\.66|| kR^itvA homaM yathAkAlaM saurAnmantrA~njapettataH | samAhitAtmA sAvitrIM praNavaM cha yathoditam || 1\,213\.67|| praNave nityayuktasya vyAhR^itIShu cha saptasu | tripadAyAM cha sAvitryAM na bhayaM vidyate kvachit || 1\,213\.68|| gAyattrIM yo japennityaM kalyamutthAya mAnavaH | lipyate na sa pApena padmapatramivAmbhasA || 1\,213\.69|| shvetavarNA samuddiShTA kaushaiyavasanA tathA | akShasUtradharA devI padmAsanagatA shubhA || 1\,213\.70|| AvAhya yajupAnena tejo.asIti vidhAnataH | etadyajuH purA daivairdR^iShTidarshanakA~NkShibhiH || 1\,213\.71|| AdityamaNDalAntaH sthAM brahmalokasthitAmapi | tatrAvAhya japitvAto namaskArAdvisarjayet || 1\,213\.72|| pUrvAhna eva kurvIta devatAnAM cha pUjanam | na viShNoH paramo devastasmAttaM pUjayetsadA || 1\,213\.73|| brahmaviShNushivAndevAnna pR^ithagbhAvayetsudhIH | loke.asminma~NgalAnyaShTau brAhmaNo gaurhutAshanaH || 1\,213\.74|| hiraNyaM sarpirAditya Apo rAjA tathAShTamaH | etAni satataM pashyedarchayechcha pradakShiNam || 1\,213\.75|| vedasyAdhyayanaM pUrvaM vichArobhyasanaM japaH | taddAnaM chaiva shiShyabhyo vedAbhyAso hi pa~nchadhA || 1\,213\.76|| vedArthaM yaj~nashAstrANi dharmashAstrANi chaiva hi | mUlyena lekhayitvA yo dadyAdyAti sa vaidikam || 1\,213\.77|| itihA sapurANAni likhitvAyaH prayachChati | brahmadAnasamaM puNyaM prApnoti dviguNIkR^itam || 1\,213\.78|| mR^itIye cha tathA bhAge poShyavargArthasAdhanam | mAtA pitA gururbhrAtA prajA dInAH samAshritAH || 1\,213\.79|| abhyAgato.atithishchAgniH poShyavargA udAhR^itaH | bharaNaM poShyavargasya prashastaM svargasAdhanam || 1\,213\.80|| bharaNaM poShya vargasya tasmAdyatnena kArayet | sa jIvati varashchaiko bahubhiryopajIvyati || 1\,213\.81|| jIvanto mR^itakAstvanye puruShAH svodarambharAH | svakIyodarapUrtishcha kukkurasyApi vidyate || 1\,213\.82|| arthebhyo.api vivR^iddhebhyaH sambhUtebhyastatastataH | kriyAH sarvAH pravartante parvatebhya ivApagAH || 1\,213\.83|| sarvaratnAkarA bhUmirdhAnyAni pashavaH striyaH | arthasya kAryayogitvAdartha ityabhidhIyate || 1\,213\.84|| adroheNaiva bhUtAnAmalpadroheNa vA punaH | yA vR^ittistAM samAsthAya vipro jIvedanApadi || 1\,213\.85|| dhanaM tu trividhaM j~neyaM shuklaM shabalameva cha | kR^iShNaM cha tasya vij~neyo vibhAgaH saptadhA pR^ithak || 1\,213\.86|| kramAyattaM prItidattaM prAptaM cha saha bhAryayA | avisheSheNa sarveShAM varNAnAM trividhaM dhanam || 1\,213\.87|| vaisheShikaM dhanaM dR^iShTaM brAhmaNasya trilakShaNam | yAjanAdhyApane nityaM vishuddhashcha (ddhAchcha) pratigrahaH || 1\,213\.88|| trividhaM kShatriyasyApi prAhurvaisheShikaM dhanam | shuddhArthaM labdhakarajaM daNDAptaM jayajaM tathA || 1\,213\.89|| vaisheShikaM dhanaM dR^iShTaM vaishyasyApi vilakShaNam | kR^iShigorakShavANijyaM shUdrasyaibhyastvanugrahAt || 1\,213\.90|| kusIdakR^iShivANijyaM prakurvIta svayaM param(kR^itam) | ApatkAle svayaM kurvannainasA yujyate dvijaH || 1\,213\.91|| bahavo vartanopAyA R^iShibhiH parikIrtitAH | sarveShAmapi chaivaiShAM kusIdamadhikaM viduH || 1\,213\.92|| anAvR^iShTyA rAjabhayAnmUShikAdyairupadravaiH | kR^iShyAdike bhavedbAdhA sA kusIde na vidyate || 1\,213\.93|| shuklapakShe tathA kR^iShNe rajanyAM divasepi vA | uShNe varShati shIte vA vardhanaM na nivartate || 1\,213\.94|| deshaM gatAnAM yA vR^iddhirnAnApaNyopajIvinAm | kusIdaM kurvataH samyaksaMsthitasyaiva jAyate || 1\,213\.95|| labdhalAbhaH pitR^IndevAnbrAhmaNAMshchaiva pUjayet | te tR^iptAstasya taddoShaM shamayanti na saMshayaH || 1\,213\.96|| vaNikkusIdaM dadyAdyo vastraM gA~NkA~nchanAdikam | kR^iShIvalo.annapAnAdiyAnashayyAsanAni cha || 1\,213\.97|| rAjabhyo viMshatiM dattvA pashusvarNAdikaM shatam | pAdenAsya cha yAvakyaM kuryAtsaMchayamAtmavAn || 1\,213\.98|| ardhena chAtmabharaNaM nityanaimittikAMnvitam | pAdaM chetyarthayAmasya mUlabhUtaM vivardhayet || 1\,213\.99|| vidyA shilpaM bhUtiH sevA gorakShA vipaNiH kR^iShiH | vR^ittirbhaikShyaM kusIdaM cha dasha jIvanahetavaH || 1\,213\.100|| pratigrahArjitA vipre kShatriye shastranirjitA | vaishye nyAyArjitAH svArthAH shUdre shushrUShayArjitAH || 1\,213\.101|| nadI bahUdakA shAkamR^itparNAni samitkushAH | Agneyo brahmaghoShashcha viprANAM dhanamuttamam || 1\,213\.102|| ayAchitopapanne tu nAsti doShaH pratigrahe | amR^itaM tadvidurdevAstasmAttannaiva varjayet || 1\,213\.103|| gurudravyAMshchaujjihIrShurarchiShyande vatAtithIn | sarvataH pratigR^ihNIyAnna tuShyettu svayaM tataH || 1\,213\.104|| sAdhutaH pratigR^ihNIyAdatha vAsAdhuto dvijaH | guNavAnalpadoShashcha nirguNo hi nimajjati || 1\,213\.105|| evaM tvakShavR^ittyA vA kR^itvA bharaNamAtmanaH | kuryAdvishuddhiM parataH prAyashchittaM dvijottamaH || 1\,213\.106|| chaturthe cha tathA bhAge snAnArthaM mR^ida mAharet | tilapuShpakushAdIni snAnaM chAkR^itrime jale || 1\,213\.107|| nityaM naimittikaM kAmyaM kriyA~NgaM malakarShaNam | mArjanAchamAvagAhAshchAShTasnAnaM prakIrtitam || 1\,213\.108|| asnAtastu pumAnnArhe japAgnihavanAdiShu | prAtaH snAnaM tadarthaM tu nityasnAnaM prakIrtitam || 1\,213\.109|| chANDAlashavaviShThAdyAnspR^iShTvA snAnaM rajasvalAm | snAnArhastu yadA snAti snAnaM naimittikaM hi tat || 1\,213\.110|| puShyasnAnAdikaM snAnaM daivaj~navidhichoditam | taddhi kAmyaM samuddiShTaM nAkAmastatprayojayet || 1\,213\.111|| japtukAmaH pavitrANi archiShyandevatAtithIn | snAnaM samAcharedyastu kriyA~NgaM tachcha kIrtitam || 1\,213\.112|| malApakarShaNArthAya pravR^ittistatra nAnyathA | saraH sudevakhAteShu tIrtheShu cha nadIShu cha || 1\,213\.113|| snAnameva kriyA yasmAtkriyAsnAnamataH param | adbhirgAtrANi shudhyanti tIrthasnAnAtphalaM labhet || 1\,213\.114|| mArjanAnmajjanairmantraiH pApamAshu praNashyati | nityaM naimittikaM chApi kriyA~NgaM malakarShaNam || 1\,213\.115|| tIrthAbhAve tu kartavyamuShNodakaparodakaiH | bhUmiShThAduddhR^itaM puNyaM tataH prastravaNodakam || 1\,213\.116|| tato.api sArasaM puNyaM tasmAnnAdeyamuchyate | tIrthatoyaM tataH puNyaM gAgaM puNyaM tu sarvataH || 1\,213\.117|| gAgaM payaH punAtyAshu pApamAmaraNAntikam | gayAyAM cha kurukShetre yattoyaM samupasthitam || 1\,213\.118|| tasmAttu gA~NgamaparaM jAnIyAttoyamuttamam | putrajanmani yogeShu tathA saMkramaNe raveH || 1\,213\.119|| rAhoshcha darshane snAnaM prashastaM nishi nAnyathA | uShasyuShasi yatsnAnaM sandhyAyAmudite ravau || 1\,213\.120|| prAjApatyena tattulyaM mahApAtakanAshanam | yatphalaM dvAdashAbdAni prAjApatye kR^ite bhavet || 1\,213\.121|| prAtaH snAyI tadApnoti varSheNa shraddhayAnvitaH | ya ichChedvipulAnbhogAMshchandrasUryagrahopamAn || 1\,213\.122|| prAtaH snAyI bhavennityaM mAsau dvau mAghaphAlgunau | yastu mAghaM samAsAdya prAtaH snAyI haviShyabhuk || 1\,213\.123|| itipApaM mahAghoraM mAsAdeva vyapohati | mAtaraM pitaraM vApi bhrAtaraM suhR^idaM gurum || 1\,213\.124|| yamuddishya nimajjeta dvAdashAMshaM labhettu saH | tuShyatyAmalakairviShNurekAdashyA visheShataH || 1\,213\.125|| shrIkAmaH sarvadA snAnaM kurvotAmalakairnaraH | santApaH kIrtiralpAyurdhanaM nidhanameva cha || 1\,213\.126|| ArogyaM sarvakAmAptirabhya~NgAdbhAskarAdiShu | upoShitasya vratinaH kR^ittakeshasya nApitaiH || 1\,213\.127|| tAvachChrIstiShThati prItA yAvattailaM na saMspR^ishet | evaM snAtvA pitR^IndevAnmanuShyAMstarpayennaraH || 1\,213\.128|| nAbhimAtre jale sthitvA chintayedUrjamAnasaH | AgachChantu me pitara imaM gR^ihNantvapo~njalim || 1\,213\.129|| trIMstrInevA~njalIndadyAdAkAshe dakShiNe tathA | vasitvA vasanaM shuShkaM sthalasthA starNabarhiShi || 1\,213\.130|| vidhij~nAstarpaNaM kuryurna pAtre tu kadAchana | yadapAM krUramAMsAttu yadamedhyaM tu ki~nchana || 1\,213\.131|| ashAntaM malinaM yachcha tatsarvamapagachChatu | gR^ihItvAnena mantreNa toyaM savyena pANinA || 1\,213\.132|| prakShipoddishi nairR^ityAM rakSho.apahataye tu tat | niShiddhabhakShaNAdyattu pApAdyachcha pratigrahAt || 1\,213\.133|| duShkR^itaM yachcha me ki~nchidbA~NmanaH kAyakarmabhiH | punAtu me tadindrastu varuNaH sabR^ihaspatiH || 1\,213\.134|| savitA cha bhagashchaiva munayaH sanakAdayaH | AbrahmastambaparyantaM jagattR^ipyatviti bruvan || 1\,213\.135|| kShipedaba~njalIMstrIstu kurvansaMkShepatarpaNam | surANAmarchanaM kuryAdbrahmA dInAmamatsarI || 1\,213\.136|| brAhmavaiShNavaraudraishcha sAvitrairmaitravAruNaiH | talli~NgairarchayenmantraiH sarvadevAnnamasya cha || 1\,213\.137|| namaskAreNa puShpANi vinyasettu pR^ithakpR^ithak | sarvadevamayaM viShNuM bhAskaraM chApyathArchayet || 1\,213\.138|| dadyAtpuruShasUktena yaH puShpANyapa eva vA | architaM syAjjagAdidaM tena sarvaM charAcharam || 1\,213\.139|| anyaishcha tAntrikairmantraiH pUjayechcha janArdanam | AdAvarghyaM pradAtavyaM tataH pashchAdvilepanam || 1\,213\.140|| tataH puShpA~njaliM dhUpamu pahAraphalAni cha | snAnamantarjale chaiva mArjanAchamanaM tathA || 1\,213\.141|| jalAbhimantraNaM yachcha tIrthasya parikalpayet | aghamarShaNasUktena trivAraM tveva nityashaH || 1\,213\.142|| snAne charitamityetatsamuddiShTaM mahAtmabhiH | brahmakShatravishAM chaiva mantravatsnAnamiShyate || 1\,213\.143|| tUShNImeva tu shUdrasya sanamaskArakaM smR^itam | adhyApanaM brahmayaj~naH pitR^iyaj~nastu tarpaNam || 1\,213\.144|| homo daivI balirbhauto na yaj~no.atithipUjanam | gavA goShThe dashaguNaM agnyagAre shatAdhikam || 1\,213\.145|| siddhakShetreShu tIrtheShu devatAyataneShu cha | sahasrashatakoTInAmanantaM viShNusannidhau || 1\,213\.146|| pa~nchame cha tathA bhAge saMvibhAgo yathArthataH | pitR^ide vamanuShyANAM koTInAM chopadishyate || 1\,213\.147|| brAhmaNebhyaH pradAyAgra yaH suhR^idbhiH sahAshnute | sa pretya labhate svargamannadAnaM samAcharan || 1\,213\.148|| pUrvaM madhuramashrIyAllavaNAmlau cha madhyataH | kaTutiktakaShAyAMshcha payashchaiva tathAntataH || 1\,213\.149|| shAkaM cha rAtrau bhUmiShThamatyantaM cha vivarjayet | nachaikarasasevAyAM prasajjeta kadAchana || 1\,213\.150|| samR^itaM brAhmaNasyAnnaM kShatriyAnnaM payaH smR^itam | vaishyasya chAnnamevAnnaM shUdrAnnaM rudhiraM smR^itam || 1\,213\.151|| amAvAsI vasedatra ekahAyanameva vA || 1\,213\.152|| tatra shrIshchaiva lakShmIshcha vasate nAtra saMshayaH | udare gArhapatyAgniH pR^iShThadeshe tu dakShiNaH || 1\,213\.153|| Asye chAhavanIyo.agniH satyaH parva cha mUrdhani | yaH pa~nchAgnInimAnveda AhitAgniH sa uchyate || 1\,213\.154|| shariramApaH somaM cha vividhaM chAnnamuchyate | prANo hyagnistathAdityastribhoktA eka eva tu || 1\,213\.155|| annaM balAya me bhUmerapAmagnyanilasya cha | bhavatyetatpariNatau mamApyavyAhataM sukham || 1\,213\.156|| hastena parimArjyAtha kuryAttAmbUlabhakShaNam | shravaNaM chetihAsasya tatkuryAtsusamAhitaH || 1\,213\.157|| itihAsapurANAdyaiH ShaShThasaptamakenayet | tataH sandhyAmupAsIta snAtvA vai pashchimAM naraH || 1\,213\.158|| etadvA divase proktamanuShThAnaM mayA dvija | AchAraM yaH paThedvidvA~nChR^iNuyAtsa divaMvrajet | AchArAdirdharmakartA keshavo hi smR^ito dvija || 1\,213\.159|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe pa~nchottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 214 brahmovAcha | atha snAnavidhiM vakShye snAnamUlA kriyA yataH | mR^idgomayatilAndarbhAnpuShpANi surabhINi cha || 1\,214\.1|| AharetsnAnakAle cha snAnArtho prayataH shuchiH | gandhodakAntaM vivikte (dhaM) sthApayettAnyatha kShitau || 1\,214\.2|| tridhA kR^itvA mR^idaM tAM tu gomayaM cha vichakShaNaH | adbhirmR^idbhishcha charaNau prakShAlyAtha karau tathA || 1\,214\.3|| upavItI baddhashikhaH samyagAchamya vAgyataH | uruM rAjetyR^ichA toyamupasthAya pradakShiNam || 1\,214\.4|| AvartayettadudakaM ye te shatamititryR^ichA || 1\,214\.5|| OM uruM hi rAjA varuNashchakAra sUryAya panthAnamanveta vA | pratidhAtA cha vaktArastAhR^idayAvipashchit | namo.agnyaruNAyA bhiShTutovaruNasya pAshaH | varuNAya namaH || 1\,214\.6|| OM ye te shataM varuNaye sahasraM yaj~niyAH pAshA vitatA mahAntaH | tebhirno adya savitota viShNurvishve mu~nchantu marutaH svarkAH svAhA | sumitriyAna ityaba~njalimAkR^ityottareNa toyaM pashchAdvirAjya chaiva viniH kShipet | OM sumitriyA na Apa oShadhayaH santu | durmitriyAstasmai santu yo.asmAndveShTi ya~ncha vayaM dviShmaH || 1\,214\.7|| pAdau kaTiM chaiva pUrvaM mR^idbhistribhistribhiH | prakShAlya hastA vAchamya namaskR^itya jalaM tataH || 1\,214\.8|| OM idaM viShNurvichakrame tredhA nidhe padamsamUDhamasya pAMsure | mahAvyAhR^itibhiH pashchAdAchAmetprayato.api san || 1\,214\.9|| mArjayedvai mR^idA~NgAni idaM viShNuriti tvR^ichA | bhAskarAbhimukho majjedApo asmAnitityR^ichA || 1\,214\.10|| OM Apo asmAnmAtaraH shundhayantu ghR^itena no ghR^itaShvaH punantu | vishvaM hi ripraM pravahanti devIrudidAbhyaH shuchirApUta emi || 1\,214\.11|| tato.avR^ighR^iShya pAtrANi nimajyonmajya vai shanaiH | gomayena vilipyAtha mAnastoka ityR^ichA || 1\,214\.12|| OM mAnastoke tanaye mA na AyuShi mA no goShu mA no ashveShu rIriShaH | mA no vIrAnrudrabhAmino.abadhIrhaviShmantaH sadamitvA havAmahe || 1\,214\.13|| tato.abhiShi~nchenmantraistu varuNaistu yathAkramam | imame varuNe dvAbhyAM tvannaH satvanna ityapi || 1\,214\.14|| Apo tvantumasIti cha mu~nchantvavabhR^iteti cha | OM imame varuNa shrudhIhavamadyA cha mR^iDayatvA mavasyurAchake || 1\,214\.15|| OM tattvayAmi brahmaNA vandamAnastadAshAste yajamAno havirbhiH | aheDamAno varuNeha bodhyurushaM samAna AyuH pramoShIH | OM tvanno agne varuNasya vidvAndevasya heDo avayAsisIShThAH | yajiShTho vahnitamaH shoshuchAno vishvA dveShAMsipramumugdhyasmatsvAhA | OM sa tvanno agnevamo bhavatI nediShTho asyA uShasovyuShTau | avayakShvano varuNaM rarANo vIhimR^iDIkaM suhavo na edhi | OM Apo nauShadhi hiMsArdhamno rAjastato varuNo nomu~nchA yadAharaghnyA iti varuNeti shapArmahe tato varuNa no mu~ncha | OM uduttamaM varuNa pAshamasmadavAdhamaM vimadhyamaMshrathAya | athAvayamAdityavrate tavAnAgaso aditaye syAma | mu~nchantumAmapyathAdvaruNasya tvat | aho yamasya patnImAnaH sarvasmAdeva kilbiShAt | avabhR^ithanichaM punarvicherusi nityaM prannaH | avadevairdevakR^itA manoyAsi samavatyai kR^itaM puShpAchChA devadhImalpAhI || 1\,214\.16|| abhiShichya tathAtmAnaM nimajyAchamya vai punaH | darbheNa pAyayenmantrairali~NgaiH pAvanairimaiH || 1\,214\.17|| ApohiShTheti tisR^ibhiridamApo haviShmatIH | devIrApa iti dvAbhyAM ApodevA iti tryR^ichA || 1\,214\.18|| drupadAdiva iti cha shanno devIrapAM rasaH | Apo devo pAvamAnyaH punantvAdyA R^icho nava || 1\,214\.19|| chitpatirmeti cha shanaiH plAvyAtmanaM samAhitaH | hiraNyavarNA iti cha pAvamAnyastathA parAH || 1\,214\.20|| taratsAmA shuddhavatyaH pavitrANi cha shaktitaH | vAruNyA bahavaH puNyAH shaktitaH samprayojayet || 1\,214\.21|| OM kAreNa vyAhR^itibhirgAyatryA cha samanvitaH | AdAvante cha kurvIta abhiShekaM yathAkramam || 1\,214\.22|| jalamadhyasthitasyaiva mArjanaM tu vidhIyate | antarjale japenmantraM triH kR^itvA chAghamarShaNam || 1\,214\.23|| drupadAdyAstrirAvartedayaM gauriti cha tryR^icham | anyAMshchaiva tu mantrAnvA smR^itidR^iShTAnsamAhitaH || 1\,214\.24|| savyAhR^itiM sapraNavAM gAyatrIM vA japedbudhaH AvartayedvA praNavaM smaredvA viShNamavyayam || 1\,214\.25|| viShNorAyatanaM tvApaH sa evAppatiruchyate | tasyaivaM tanavastvetAstasmAttaM hyapsu saMsmaret || 1\,214\.26|| tadviShNoriti mantreNa nimajyApsu punaH punaH | gAyattrI vaiShNavI hyeShA viShNoH saMsmaraNAya vai || 1\,214\.27|| OM idamApapravahatA svaM malaM kShAlalohitam | yathAtvahotrAmR^itaM yachcha shophe abhIShaNam || 1\,214\.28|| Apo mA tasmAdenasaH pAvamAnashcha mu~nchatu iviShmato vimA ApohaviShmAnAvirAsati | haviShmAndeva asuro haviShmAnastu sUryaH | devIrApo apA patnyA yashcha UrmirhaviShyaH indriyavAnmAdityantanaH taM devebhyo devatA dAbhushukralebhyasteShAM bhAgakarShivasisamudrasya dakShiNyAgrayAsimenApograrbhirashmatamodhoH | Apo devI madhumatIragR^ihNantu hyannatI rAjasvatilAH | yAbhirmitrAvaruNasya si~nchayAbhirindramanayatyanna vAtI vadrupadAM shanno devI apAmasR^igdvayasaMsUrye santaM samAhitaM apAMrasasya yo rasya yo gR^ihNAsyuttamam | Apo devIrupasUrya madhumatIvayasyAya prajAbhyaH tAsA mAsthAnAtvarjihatAmoShadhayaH sapippalAH | punantu mA pitaraH saumyAsaH punantvanApi pitA sahasAH pavitreNa gatAyuShA | punantu mA pitAmahAH punantu prapitAmahAH | pavitreNa gatAyuShA vishvamAyurvyashravaiH | agna AyUMShi parasatmAcharorjamiSha~ncha tvache vAvasvatvachChUnAm | punantu mA devajanAH punantu manasA dhiyaH | punantu vishvA bhUtAni jAtavedaH ! punIhi mA | pavitreNa punIhi mA shukreNa deva dIdyat | agne kratvA kratUMranu | yatte pavitramarchiShyagne vitatamantarA brahmA tena punAtu mA | pavamAnaH suvarjanaH | pavitreNa vicharShaNiH | yaH potA sa punAtu mA | ubhAbhyAM deva savitaH | pavitreNa savena cha | idaM brahmapunImahe | vaishvadevIH punatI devyA gR^ibhnAsyAmisAvakShyastAnnovIta pUjyAH | tayAmadantaH sadhamAdeShu vayaM syAma patayo rayINAm | chitpa tirmA punAtvachChidreNa pavitreNa sUryasya rashmibhiH | tasya te pavitrapUtasya yatkAmaH | praNitachChakeyaM devo vAkpatirmA savitA tvachChidreNa pavitreNa sUryasya rashmibhiH | tasya te pavitrapate ! pavitrapUtasya chatkAmaH | punastachChakeyaM dyupatiM ayaM gauH pR^ishrirakramIsadashashataM mAtaraM punaH pitara~ncha prayasmaH | devo mA savitA punAtvachChidreNa pavitreNa sUryasya rashmibhiH | tasya te pavitrapate pavitrapUtasya yatkAmaH punAtachChakeyam? | OM tadviShNoH paramaM padaM sadA pashyanti sUrayaH | divIva chakShurAtatam || 1\,214\.29|| snAtvaivaM vAsasI dhaute achChinne paridhAya cha | prakShAlya cha mR^idAdbhishcha hastau prakShAlya vai tadA || 1\,214\.30|| AchAnte punArAchAmenmantreNa snAnabhojane | drupadAM cha trirAvartya tathA chaivAghamarShaNam || 1\,214\.31|| AchamyAplAvya chAtmAnaM trirAchamyashanerasUn | athopatiShTedAdityaM mUrdhni puShpAnvitA~njaliH || 1\,214\.32|| prakShipyodakamaddhUya udutyaM chitramityapi | tachchakShurdeva iti cha haMsaH shuchiShadityapi || 1\,214\.33|| etA~njapedUrdhvabAhuH sUryamIkShya samAhitaH | gAyattrIM cha tathA shaktyA upasthAya divAkaram || 1\,214\.34|| vibhrADityanuvAkena sUktena puruShasya cha | shivasa~Nkalpena cha tathA maNDalabrAhmaNena cha || 1\,214\.35|| divAkIrtyA tathA chAnyaiH saurairmantraishcha shaktitaH | japayaj~nastu kartavyaH sarvadevapraNItakaiH || 1\,214\.36|| adhyAtmavidyAM vidhivajjapedvA japasiddhaye | savyaM kR^itvA trirAchamya shriyaM medhAM dhR^itiM kShitim || 1\,214\.37|| vAchaM vAgIshvarIM puShTiM tuShTi~ncha paritarpayet | umAmarundhatIM chaiva shachIM mAtarameva cha || 1\,214\.38|| jayAM cha vijayAM chaiva sAvitrIM shAntimeva cha | svAhAM svadhAM dhR^itiM chaiva tathaivAditimuttamAm || 1\,214\.39|| R^iShipatnIshcha kanyAshcha tarpayetkAmyadevatAH | sarvama~NgalakAmastu tarpayetsarvama~NgalAm || 1\,214\.40|| AbrahmastambaparyantaM jagattR^ipyatvidaM bruvan | kShipedapo.a~njalIMstrIMshcha kurvankA~NkSheta tarpaNam || 1\,214\.41|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe snAnavidhivivaraNaM nAma chaturdashottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 215 brahmovAcha | tarpaNaM sampravakShyAmi devAdipitR^ituShTidam || 1\,215\.1|| OM modAstR^ipyantAm | OM pramodAstR^ipyantAm | OM sumukhAstR^ipyantAm | OM durmukhAstR^ipyantAm | OM vighnAstR^ipyantAm | OM vighnakartArastR^ipyantAm | OM ChandAMsi tR^ipyantAm | OM vedAstR^ipyantAm | OM oShadhayastR^ipyantAm | OM sanAtanastR^ipyatAm | OM itarAchAryAstR^ipyantAm | OM saMvatsaraHsAvayavastR^ipyatAm | OM devAstR^ipyantAm | OM apsarasastR^ipyantAm | OM devAndhakAstR^ipyantAm | OM sAgarastR^ipyantAm | OM nAgAstR^ipyantAm | OM parvatAstR^ipyantAm | OM sarinmanuShyA yakShAstR^ipyantAm | OM rakShAMsi tR^ipyantAm | OM pishAchAstR^ipyantAm | OM suparNAstR^ipyantAm | OM bhUtAni tR^ipyantAm | OM bhUtagrAmAshchaturvidhAstR^ipyantAm | OM dakShastR^ipyatAm | OM prachetAstR^ipyatAm | OM marIchistR^ipyatAm | OM AtristR^ipyatAm | OM a~NgirAstR^ipyatAm | OM pulastyastR^ipyatAm | OM pulahastR^ipyatAm | OM kratustR^ipyatAm | OM nAradastR^ipyatAm! OM bhR^igustR^ipyatAm | OM vishvAmitrastR^ipyatAm | OM raivatastR^ipyatAm | OM chAkShuShastR^ipyatAm | OM mahAtejAstR^ipyatAm | OM vaivasvatastR^ipyatAm | OM dhruvastR^ipyatAm | OM dhavastR^ipyatAm | OM anilastR^ipyatAm | OM prabhAsastR^ipyatAm || 1\,215\.2|| nIvItI | OM sanakastR^ipyatAm | OM sanandanastR^ipyatAm | OM sanAtanastR^ipyatAm | OM kapilastR^ipyatAm | OM AsuristR^ipyatAm | OM voDhustR^ipyatAm | OM pa~nchashikhastR^ipyatAm | OM manuShyANAM kavyavAhastR^ipyatAm | OM analastR^ipyantAm | OM somastR^itAm | OM yamastR^ipyatAm | OM aryamAtR^ipyatAm || 1\,215\.3|| prAchInAvItI | OM agniShvAttAH pitarastR^ipyantAm | OM somapAH pitarastR^ipyantAm | OM barhiShadaH pitarastR^ipyantAm | yamAya namaH | dharmarAjAya namaH | mR^ityave namaH | antakAya namaH | vaivasvatAya namaH | kAlAya namaH | sarvabhUtakShayAya namaH | audumbarAya namaH! dadhnAya namaH | nIlAya namaH | parameShThine namaH | vR^ikodarAya namaH | chitrAya namaH | chitraguptAya namaH || 1\,215\.4|| brahmAdistambaparyantaM jagattR^ipyatu | OM pitR^ibhyaH svadhA namaH | OM pitAmahebhyaH svadhA namaH | OM prapitAmahebhyaH svadhA namaH | OM mAtR^ibhyaH svadhA namaH | OM pitAmahIbhyaH svadhA namaH | OM prapitAmahIbhyaH svadhA namaH | OM mAtAmahebhyaH svadhA namaH | OM pramAtAmahebhyaH svadhA namaH | OM vR^iddhapramAtAmahebhyaH svadhA namaH tR^ipyatAmiti | udIratAmavara utparAso unmadhyamAH pitaraH somyAsaH | asuMya IyuravR^ikA R^itaj~nAsteno.avantupitarohaveShu | gotrochchAraNena prathamA~njaliH pituH | OM a~Ngiraso naH pitarodR^i\- | atharvANobhR^igavaHdR^i \- | teShAM vayaM sumatau yaj~niyAnAM api bhadre saumanase syAma | OM Ayantu naH pitaraH saumyAsogniShvAttAH pathibhirdevayAnaiH | asminyaj~ne svadhayA madanto.adhibruvantu te.avantvasmAn || 1\,215\.5|| OM UrjaM vahantIramR^itaM ghR^itaM payaH kIlAlaM parisnutaM svadhA stha tarpayata me pitR^In | OM pitR^ibhyaH svadhA namaH | OM pitAmahebhyaH svadhA namaH | OM prapitAmahebhyaH svadhAna namaH | OM mAtAmahebhyaH svadhA namaH | OM pramAtAmahebhyaH svadhA namaH | OM vR^iddhapramAtAmahebhyaH svadhA namaH | pitAmahasyadR^i | OM akShanpitaro amImadanta pitaro amI tR^ipyantaH pitaraH shuM(sva) dhadhvaM pibeha pitaro.api vAnatrayAMshcha vishrayAMshcha bhavanapavitratvA rathapati te jAtavedAH svadhAbhiryaj~naM sukR^itaM jupasva? | OM NaduvAtA R^itAyate madhu kSharanti sindhavaH | mAdhvIrnaH santvoShadhIrmadhunaktamutoShaso madhumatpArthivaM rajaH | madhu dyaurastu naH pitA madhu mAnno vanaspatirmadhubhAmastu sUryo mAdhvIrgAvo bhavantu naH || 1\,215\.6|| prapitAmahasyA~njalidAnam | OM namo vaH pitaro rasAya namo vaH pitaraH shuShmAya namo vaH pitaro jIvAya namo vaH pitaraH svadhAyai namo vaH pitaro ghorAya namo vaH pitaro manyave | namo vaH pitaro gR^ihAnna pitaro dattaH | namo vaH pitaro dadhme tadvaH pitaro vAsaH | mAtAmahAnAM trira~njalidR^i | tato mAtrAdInAndR^i || 1\,215\.7|| ye chAsmAkaM kule jAtA aputrA gotriNo mR^itAH | te tR^ipyantu mayA dattaM vastraniShpIDanodakam || 1\,215\.8|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe devAditarpaNanirUpaNaM nAma pa~njadashottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 216 brahmovAcha | vaishvadevaM pravakShyAmi homalakShaNamuttamam | prajvAlya chAgniM paryukShya\-OM kraShyAdamagniM prahiNomi dUraM yamarAjyaM gachChatu ripravAhaH | ihaivAyamitaro jAtavedA devebhyo havyaM vahatu prajAnat | OM pAvaka vaishvAnara idamAsanaM araNIgarbhasaMskR^itatejorUpa mahAbrahmanmuhUrtAstriShu vaishvAnaraM pratibodhayAmi | OM vaishvAnare na ubhayaM AprayAtu parAvataH agnirna svadyutIrUpapR^iShTho divi pR^iShTho.ashvi pR^ithivyAM pR^iShThA vivevA oShadhIchAvivesha vaishvAnaraH sahasA pR^iShTho.agniH namo divya sa ShaShThAM naktam || 1\,216\.1|| OM prajApataye svAhA | OM somAya svAhA | OM bR^ihaspataye svAhA | OM agniShomAbhyAM svAhA | OM indrAgnibhyAM svAhA | OM dyAvApR^ithivIbhyAM svAhA | OM indrAya svAhA | OM vishvebhyo devebhyaH svAhA | OM brahmaNe svAhA | OM adbhyaH svAhA | OM oShadhivanaspatibhyaH svAhA | OM grahyAya svAhA | OM devadevatAbhyaH svAhA | OM indrAya svAhA | OM indrapuruShebhyaH svAhA | OM yamAya svAhA | OM yamapuruShAya svAhA | OM sarvebhyo bhUtebhyo divAchAribhyaH svAhA | OM vasudhApitR^ibhyaH svAhA | OM ye bhUtA pracharanti dInAcha nimihanto bhuvanasya madhye | tebhyo baliM puShTikAmo dadAmi mayi puShTiM puShTipatirdadAtu | OM AchANDAlapatirdadAtu AchANDAlapatitavAyasebhyaH || 1\,216\.2|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe vaishvadevanirUpaNaM nAma ShoDashottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 217 brahmovAcha | atha sandhyAvidhaM vakShye dvijAtInAM samAsataH | apavitraH pavitro vA sarvAvasthAM gato.api vA || 1\,217\.1|| yaH smaretpuNDarIkAkShaM sa bAhyAbhyantaraH shuchiH || 1\,217\.2|| gAyattrIchChando vishvAmitra R^iShistripAt | samudrAH kukShishchandrAdityau lochanau | agnirmukham | viShNurhR^idayam | brahmarudrau shiraH | rudraH shikhA | upanaya ne viniyogaH | OM bhUH pAde | bhuvaH jAnuti | svaH hR^idaye | mahaH shirasi | janaH shikhAyAm | tapaH kaNThe | satyaM lalATe | OM hR^idayAya namaH | OM bhUH shirase svAhA | OM bhuvaH shikhAyai vauShaT | OM svaH kavachAya huM | OM bhUrbhuvaH svaH astrAya phaT || 1\,217\.3|| OM bhUH OM bhuvaH OM svaH OM mahaH OM janaH OM tapaH OM satyaM tatstripadA | OM Apo jyo.atI raso.amR^itaM brahma bhUrbhuvaH svarom | OM sUryashchetyAdi | OM ApaH punantvityAdi | OM agnishchetyAdi || 1\,217\.4|| OM AyAtu varade devi ! pUrvAhne brahmadevatA | gAyattrI nAma yA sandhyA raktA~NgI raktavAsasA | varahaMsasamArUDhA shrImatpuShkarasaMsthitA || 1\,217\.5|| kamaNDaludharA shAntA akShamAlAvidhAriNI | AyAtu varadA devI madhyAhne shvetarUpiNI || 1\,217\.6|| mAheshvarI cha sAvitrI shuklavastrAdimaNDitA | vR^iShaskandhasamArUDhA trishUlavaradhAriNI || 1\,217\.7|| AyAtu varadA devI aparAhne sarasvatI | atasIkusumaprakhyA vaiShNavI garuDAsanA || 1\,217\.8|| pItavastrA sha~NkhachakragadApadmasamanvitA | shvetavarNA samuddiShTA ravimaNDalasaMsthitA || 1\,217\.9|| shvetapadmasanAsInA shvetapuShpopashobhitA | OM Apo hiShThA mayo bhuvastA na urje dadhAta naH || 1\,217\.10|| maheraNAya chakShuse | OM yo vaH shivatamo rasaH | tasya bhAjayeteha naH | ashatIriva mAtaraH | OM tasmA ara~NgamAma vo yasya kShayAya jinvatha | Apo jana yathA cha naH | OM sumitriyA na Apa oShadhayaH santu OM durmitriyAstasmai santu yo.asmAndveShTi ya~ncha vayaM dviShmaH | OM drupadAdivamumuchAnaH svinnaH snAto malAdiva | pUtaM pavitreNevAjyamApaH shundhantu mainasaH | OM R^itaM cha satyaM chAbhIddhAttapaso.adhyajAyata | tatorAtryajAyata | tataH samudro.arNavaH samudrAdarNavAdadhisaMvatsaro ajAyata | ahaurAtrANi vidadhadvishvasya miShato vashI | sUryAchandramasau dhAtA yathApUrvamakalpayat | divaM cha pR^ithivIM chAntarikShamatho svaH || 1\,217\.11|| gAyattryA vishvAmitra R^iShirgAyattrIChandaH | savitA devatA jape viniyogaH | OM udutyaM jAtavedasaM devaM vahanti ketavaH | dR^ishe vishvAya sUryam | OM chitraM devAnAmudagAdanIkaM chakShurmitrasya varuNasyAgneH | AprA dyAvApR^ithivI antarikShaM sUrya AtmA jagatastasthuShashcha | OM tachchakShardevahitaM purastAchChukramuchcharat | pashyema sharadaH shataM jIvema sharadaH shatam | shR^iNuyAma sharadaH shatam | OM vishvatashchakShuruta vishvatomukhovishvato bAhuruta vishvataspAt | saMbAhubhyAM dhamati sampatraidyArvAbhUmI janayandeva ekaH | devA gAtuvido nA~NgavidvAnAdbhamitamanasaspata imaM devayaj~naM svAhA vAtedhAH japet || 1\,217\.12|| uttare shikhare jAte bhUmyAM parvatavAsinI | brahmaNA samanuj~nAtA gachCha devi ! yathAsukham || 1\,217\.13|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe sandhyAvidhinirUpaNaM nAma saptadashottaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 218 brahmovAcha | vyAsa ! shrAddhamahaM vakShye bhuktimuktipradaM nR^iNAm | pUrvaM nimantrayedviprAnvisheShAdbrahmachAriNaH || 1\,218\.1|| pradakShiNopavItena devAnvAmopavItinA | pitR^InnimantrayetpAdau kShAlayedvAkyamantrataH || 1\,218\.2|| OM svAgataM bhavadbhiriti prashraH | OM susvAgatAmiti tairukte OM vishvebhyo devebhya etatpAdodakamarghyaM svAheti devabrAhmaNapAdayordevatIrthenAbhugnakushasahitajaladAnam || 1\,218\.3|| tato dakShiNA bhimukhena vAmopavItenAmukagotrebhyo asmatpitR^ipitAmahaprapitAmahebhyo yathAnAmasharmabhya etatpAdodakamarghyaM svadheti pitrAdibrAhmaNapAdayoH pitR^itIrthena AbhugnakushakusumasahitajaladAnam || 1\,218\.4|| evaM mAtAmahAdibhyaH | etadAchamanIyaM svAhA svadheti brAhmaNahaste eShavo.arghya iti brAhmaNahaste puShpadAnam || 1\,218\.5|| OM siddhamidamAsanamiha siddhamityabhidhAya OM bhUH OM bhuvaH OM svaH OM mahaH OM janaH OM tapaH OM satyamiti saptavyAhR^itibhiH pUrvamukhandevabrAhmaNopaveshanam | uttaradi~NmukhaMpitR^ibrAhmayoNopaveshanam | OM devatAbhyaH pitR^ibhyashcha mahAyogibhya eva cha | namaH svadhAyai svAhAyai nityameva bhavantute iti trirjapet || 1\,218\.6|| OM adyAsmindeshe amukamAse amukarAshi~Ngate savitaryamukatithAvamukagotrANAmasmatpitR^ipitAmahaprapitAmahAnAM yathAnAmasharmaNAM vishvedevapUrvakandR^ishrAddhaM kariShye | OM vishvebhyo devabhyaH svAhA OM vishvedevAnAvAhayiShye | AvAhayetyukte OM vishvedevAH sa Agata shR^iNutAmimaM havam | edaM barhirniShIdata OM vishvedevAH shR^iNutemaM ivaM me ye antarikShe ya upadyaviShTa | ye agnijihvA uta vA yajatrA AsadyAsminbarhiShi mAdayadhvam | OM oShadhayaH saMvadante somena saha rAj~nA | yasmai kR^iNoti brAhmaNastaM rAjanpArayAmasi | OM AgachChantu mahAbhAgA vishvedevA mahAbalAH | ye atra vihitAH shrAddhe sAvadhAnA bhavantu te | OM apahatAsurA rakShAMsi vediShada iti tritriryavavikiraNam || 1\,218\.7|| OM pAtramahaM kariShye | OM karuShvetyanuj~nAtaH kR^itvA pAtre pavitraniShevaNam || 1\,218\.8|| OM shanno devIrabhiShTaya Apo bhavantu pItaye | shaMyorabhistravantu na iti pAtre jaladAnam | OM yavo.asi yavayAsmadveSho yavayArAtIriti yavadAnam | gandhadvArAM durAdharShAM nityapuShTAM karIShiNIm | IshvarIM sarvabhUtAnAM tA (tvA) mihopahvaye shriyamiti gandhadAnam | OM yA divyA ApaH payasA saMbabhUvuryA antarikShauta pArthavIryAH | hiraNyavarNA yaj~niyAstAna ApaH shivAH shaM syonA suhavA bhavantu | eSho.argho nama iti brAhmaNahaste jalaM dattvAnenaiva pAtreNa pavitragrahaNaM kR^itvA saMstravaM pavitraM cha brAhmaNapArshve dadyAt | tataH prathamapAtre saMstravajalaM saMsthApya kushopari UrdhvamukhaM sthApanaM kuryat | tadupari kushadAnam || 1\,218\.9|| vishvebhyo devebhyaH etAni gandhapuShpadhUpadIpavAso yugayaj~no pavItAni namaH | gandhAdidAnamachChidramastu | astviti brAhmaNaprativachanam || 1\,218\.10|| tataH pitR^ipitAmahaprapitAmahAnAM mAtAmahapramAtAmahavR^iddhapramAtAmahAnAM sapatnIkAnAM shrAddhamahaM kariShye iti anuj~nAvachanam | kuruShveti brAhmaNairukte | OM devatAbhyaH pitR^ibhyashcha\- ititrirjapet || 1\,218\.11|| OM amukagotrebyo.asmatpitR^ipitAmahebhyo yathAnAmasharmabhyaH sapatnIkebhyaH idamAsanaM svadhA iti brAhmaNavAme AsanadAnam | OM pitR^InAvAhayiShye | OM | AvAhayetyukte OM ushantastvA nidhImahyushantaH samidhImahi | ushannu shata Avaha pitR^InhaviShe uttave | OM Ayantu naH pitaraH saumyAso.agniShvAttAH pathibhirdevayAnaiH | asminyaj~ne svadhayA madanto.adhibruvantu tevantvasmAnityAvAhanam | OM apahatA surA rakShAMsi vediShadaH iti tilavikiraNam | pUrvavaktrameNa sthApitapAtreShUdakadAnam | OM tilo.asi somadevatyo gosavo devanirmitaH | pratnamadbhiH pR^iktaH svadhayA pitR^IMllokAnprINIhi naH svAhA iti tiladAnam || 1\,218\.12|| gandhapuShpe hastAbhyAM dattvA pitR^ipAtramutthApya yA divyeti paThitvA amukagotrAsmatpitaH ! amukadevasharman! sapatnIka ! eSha te.arghyaH svadhA | apavitraM pAtraM gR^ihItvA vAmapArshve dakShiNe kushopari OM pitR^ibhyaH sthAnamasItyadhomukhapAtrasthApanam || 1\,218\.13|| OM shundhantAM lokAH pitR^isadanAH pitR^isadanamasi | adhomukhapAttrasparshanam | amukagotrebhyo.asmatpitR^ipitAmaha prapitAmahebhyaH sapatnIkebhya etAni gandhapuShpadhUpadIpavAsoguNasottarIyayaj~nopavItAni vaH svadhA pitR^itIrthena gandhAdidAnam | gandhAdidAnamakShayyamastu | saMkalpasiddhirastu | brAhmaNavachanam | evaM mAtAmahAdInAmanuj~nApanAdikarma | OM yAdivyetibhUmisamArjanam | tato ghR^itAktamannaM gR^ihItvA dakShiNopavItI pitR^ibrAhmaNamoM agnau karaNamahaM kariShye | OM kuruShveti tenokte OM agnaye kavyavAhanAya svAhA iti AhutidvayaM devabrAhmaNahaste dattvA avashiShTAnnaM piNDArthaM sthApayitvA aparamardhaM pitrAdipAtre mAtAmahAdipAtre cha niH kShipet || 1\,218\.14|| pAtramudrAdi nidhAya kushaM dattvA adhomukhAbhyAM pANibhyAM pAtraM gR^ihItvA OM pR^ithivIte pAtraM dyaurapidhAnaM brAhmaNasya mukhe amR^ite amR^itaM juhomi svAhA pAtrAbhimantraNam | idaM viShNurvichakrame tredhA nidadhe padam | samUDhamasya pAMsure | viShNo havyaMrakShasva ityannamadhye adhomukhadvijA~NguShThaniveshanam || 1\,218\.15|| apahateti triryavavikiraNam | OM nihanmi sarvaM yadamedhyavadbhaveddhatAshcha sarve.asuradAnavA mayA | rakShAMsi yakShAH sapishAchasa~NghA hatA mayA yAtudhAnAshcha sarve iti siddhArthavikiraNam || 1\,218\.16|| tato dhUrilochanasaMj~nakebhyodavebhya etadannaM saghR^itaM sapAnIyaM savya~njanaM svAheti vArikushAdyairanusa~Nkalpanam | OM annamidamakShayyamastu OM saM~Nkalpasiddhirastu || 1\,218\.17|| tato viparItopavItena savya~njanaM saghR^itamannaM pitrAdi brAhmaNapAtre nidhAya tadupari bhUmisaMlagnakushaM dattvA OM pR^ithivI te pAtraM iti mantreNa uttAnAbhyAM pAtraM gR^ihItvA OM idaM viShNorityannopari uttAnaM dvijA~NguShThaM niveshayet | OM apahateti tilavikiraNam | bhUmipAtitavAmajAnuH amukagotrebhyaH asmatpitR^ipitAmahebhyaH sapatnIkebhyaH etadannaM saghR^itaM sapAnIyaM savya~njanaM pratiShiddhavarjitaM svadhA | annaM sa~Nkalpya OM UrjaM vahantIramR^itaM ghR^ita payaH kIlAlaM paristrutaM svadhAstu tarpayata me pitaram | dakShiNAmukhavaridhAratyAgaH || 1\,218\.18|| OM shrAddhamidamachChidramastu OM sa~Nkalpasiddharastu | OM bhUrbhuvaH svastatsaviturvareNyaM bhargodevasya dhImahi dhiyo yo naH prachodayAtiti visajayitvA OM madhuvAtA R^itAyate madhukSharantu sindhavaH mAdhvIrnaH santvoShadhIrmadhunaktamutoShaso madhutpArthivaM rajaH | madhudyaurastu naH pitA madhumAnno vanaspatiH madhumAnastu sUryo mAdhvIrgAvo bhavantu naH | madhu madhu madhu iti japaH || 1\,218\.19|| yathAsukhaM vAgyatA juShadhvamiti brUyAt | buktavatsu saptavyAdhAdikaM pitR^istotraM japet | tachcha\-saptavyAdhA dashArNeShu mR^igAH kAla~njare girau | chakravAkAH sharAdvIpe haMsAH sarasi mAnase || 1\,218\.20|| te.abhijAtAH kurukShetre brAhmaNA vedapAragAH | prasthitA dUramadhvAnaM yUyaM kimavasIdatha || 1\,218\.21|| tatastR^ipyasva dakShiNAbhimukho vAmopavItI tadutsR^iShTAgrataH | OM agnidagdhAshcha ye jIvA ye.apyadagdhAH kule mama | bhUmau dattena tR^ipyantu tR^iptA yAntu parA~Ngatim | iti bhUmau kushopari saghR^itamannaM jalaplutaM vikiret || 1\,218\.22|| tato brAhmaNakrameNa jalagaNDUShaM dattvA pUrvavatsavyAhR^itikAM gAyattrIM madhuvAtetitryR^ichaM japtvA OM ruchitaM bhavadbhiriti devabrAhmaNaprashraH | suruchitamiti tenokte OM sheShamannamiti prashraH | iShTaiH saha bhojanam | pitrAdibrAhmaNaM vAmopavItena OM tR^iptAH stha iti prashraH | OM tR^iptAH sma iti tenokte bhUmyabhyukShaNaM maNDalachatuShkoNaM ti lavikiraNam || 1\,218\.23|| OM amukagotra ! asmatpitaH ! amukadevadarshan! sapatnIka ! etatte piNDAsanaM svadhA | itthaM rekhAmadhye pitAmahAya khavyAhR^itikAM gAyattrIM madhuvAteti trarjapannannaM sAjyaM piNDaM kR^itvA kushopari amukagotra asmatpitaH ! amukadevashraman! sapatnIka eSha piNDaste svadhA | itthaM rekhAmadhye pitAmahAya | tataH savyAhR^itikAM gAyattrIM madhuvAteti trirjaMpanpiNDavikiraNaM piNDAntike | OM lepabhujaH prIyantamiti stara~NkusheShu hastamArjanaM prakShAlitapiNDodakena OM amukagotra ! asmatpitaH ! amukasharmansapatnIka etatte jalamavanekShva ye chAtratvAmanujAshcha tvAmanu tasmai tesvadheti pitR^ipiNDasechanam | piNDapAtramadhomukhaM kR^itvA baddhA~njaliH OM pitaro mAdayadhvaM yathAbhAgamAvR^iShAyadhvamiti japet | apaH spR^iShTvA vAmena parAvR^ittya uda~NmukhaH prANAMstriH saMyamya ShaDbhya R^itubhyo namaH iti japaH || 1\,218\.24|| vAmenaiva parAvR^itya puShpadAnam | akShata~nchAriShTa~nchAstu me puNyaM shAntipuShTidR^i | dakShiNAmukhaH amI madantaH pitaro yathAbhAgamAvR^iShAyiShata iti japaH | vAsaH shithilIkR^itvA~njaliM kR^itvA OM namo vaH pitaro namo vaH iti japaH | gR^ihAnnaH pitaro datta iti gR^ihavIkShaNam | tataH sadA vaH pitaro dveShma iti vIkShya etadvaH pitaro vAsa ityuchchArya amukagotra etatte vAsaH svadhA iti sUtradAnam | vAmena pANinA udakapAtraM gR^ihItvA UrjaM vahantIramR^itaM ghR^itaM payaH ityAdi piNDopari dhArAtyAgaH || 1\,218\.25|| pUrvasthApitapAtrasheShodakaiH pratyekaM piNDasechanaM\-piNDamAvAhya gandhAdidAnaM\-piNDopari kushapatra~ncha dattvA OM akShannamImadantahya va priyA adhUShata astoShatasvabhAnavo viprA naviShThayAmatI | yo jAnvindra te harIti trirjapaH || 1\,218\.26|| OM itthaM mAtAmahAdibrAhmaNAnAmAchamanam | OM susuprokShitamastviti bhUmyabhyukShaNaM kR^itvA | OM apAM madhye sthitA devAH sarvamapsu pratiShThitam | brAhmaNasya kare nyastAH shivA Apo bhavantu naH | shivA ApaH santviti brAhmaNahaste jaladAnam | lakShmIrvasatipuShpeShu lakShmIrvasati puShkare | lakShmIrvasati goShTheShu saumanasyaM sadAstu te | saumanasyamastviti puShpadAnam | akShataM chAstu me puNyaM shAntiH puShTirdhR^itishcha me | yadyachChreyaskaraM loke tattadastu sadA mama | OM akShata~nchAriShTa~nchAstu iti yavataNDuladAnam || 1\,218\.27|| amukagotrANAmasmatpitR^ipitAmahaprapitAmahAnAM sapatnIkAnAmidamannapAnAdikamakShayyamastviti pitrAdibrAhmaNahaste tilajaladAnam | astviti brAhmaNo vadet | etanmAtAmahAdInAmakShayyamAshiShaH | OM aghorAH pitaraH santu gotraM no vardhatAM\-\-dAtAro no.abhivardhantAM vedAH santatireva cha | shraddhA cha no mA vyagamadbahudeya~ncha no.astviti | anna~ncha no bahu bhavedatithIMshcha labhemahi | yAchitArashcha naH santu mA cha yAchiShma ka~nchana | etAH satyAshiShaH santu || 1\,218\.28|| saumanasyamastu | astvityukte pradattapiNDasthAne arghyArthapavitramochanam | kushapavitraM gR^ihItvAtena kushena pitrAdibrAhmaNaM spR^iShTvA svadhAM vAchayiShye\-OM vAchyatAM\-OM pitR^ipitAmahebhyo yathAnAmasharmabhyaH sapatnIkebhyaH svadhochyatAm | astusvadhA ityukte UrjaM vahantIramR^itaM ghR^itamiti piNDopari vAridhArAM dadyAt || 1\,218\.29|| tataH OM vishvedevA asminyaj~ne prIyantA\-\-devabrAhmaNahaste yavodakadAnam | OM prIyantAmiti tenokte OM devatAbhya iti trirjapet || 1\,218\.30|| adhomukhaH piNDapAtrANi chAlayitvA Achamya dakShiNopavItI pUrvAbhimukhaH OM amukagotrAya amukadevasharmaNe brAhmaNAya sapatnIkAya shrAddhapratiShThArthadakShiNAmetadrajataM tubhyamahaM sampradade iti dakShiNAM dadyAt | iti devUbrAhmaNAya dakShiNAdAnam || 1\,218\.31|| tataH pitR^ibrAhmaNe piNDAH sampannA iti prashraH | susampannA iti piNDe kShIradhArAM dattvA piNDachAlanaM atithibrAhmaNe piNDapAtramuttAnaM kR^itvA OM vAje vAje vata vAjino no dhaneShu viprA amR^itA R^itaj~nAH | asyamadhvaH pibata mAdayadhvaM tR^iptA yAta pathibhirdevayAnairiti piNDA divisarjanaM\-AmAvAjasya prasavo jagamyAdeme dyAvApR^ithivI vishvarUpe AmAgantAM pitarA chAmA somo.amR^itatvena gamyAt | iti devavisarjanam | OM abhigamyatAmiti pitR^ibrAhmaNavisarjanam | brAhmaNairanudgatasya nivartanam | gavAdiShu piNDapratipAdanamiti sheShaH || 1\,218\.32|| ayaM shrAddhavidhiH proktaH paThitaH pApanAshanaH | anena vidhinA shrAddhaM kR^itaM vai yatra kutrachit || 1\,218\.33|| akShayA syAtpitR^INA~ncha svargaprAptirdhruvA tathA | ityuktaM pArvaNaM shrAddhaM pitR^INAM brahmalokadam || 1\,218\.34|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe pArvaNashrAddhakathanaM nAmAShTradashAdhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 219 brahmovAcha | nityashrAddhaM pravakShyAmi pUrvavattadvisheShavat | OM amukagotrANAmasmatpitR^ipitAmahAnAM amukasharmaNAM sapatnIkAnAM shrAddhaM siddhAnnena yuShmAsvahaM kariShye | AsanAdikamatra syAdvishvedevAvivarjitam || 1\,219\.1|| vR^iddhishrAddhaM pravakShyAmi pUrvavattadvisheShakam | jAtaputramukhadarshanAdau vR^iddhi shrAddhaM pUrvAbhimukheShu dakShiNopavItiShu sayavabadarakushairdevatIrthena namaskArAntena dakShiNopachAreNa kartavyam || 1\,219\.2|| dakShiNajAnu gR^ihItvA adyAsmadIyAmukavR^iddhau amukagAtrANAmasmatprapitAmahIpitAmahImAtR^INAmamukadevInAmamukagotrANAM shrAddhe kartavye vasusatyasaMj~nakAnAM vishveShAM devAnAM shrAddhaM siddhAnnenayuShmAsu mayA kartavyamiti devabrAhmaNAmantraNam | OM kariShyasIti tenokta itthamevAparadevabrAhmaNAmantraNam || 1\,219\.3|| tataH amukavR^iddhau amukagotrAyA matprapitAmahyA amukadevyA nAndImukhyAH shrAddhaM siddhAnnena yuShmAsu mayA kartavyamiti prapitAmahIbrAhmaNAmantraNam | kariShyAmIti tenokte itthameva pramAtAmahyAdibrAhmANamantraNam || 1\,219\.4|| devapitR^isarvadevabrAhmaNaM shrAddhakaraNAnuj~nApanam | Asane OM vishvedevAsa Agata shR^iNutAma imaMrTha ivam | taM barhirniShIdata | OM vishvedevAH shR^iNutemaM ivaM ye me antarikShe ya udadyaviShTa | pe agnijihvA utavA yadatrA AsAdyAsminbarhiShi mAdayadhvam | OM AgachChantu iti vishvedevAvAhanaM\-gandhAdidAnam | achChidrAvadhAraNavAchanam || 1\,219\.5|| tataH prapitAmahIprabhR^itInAmanuj~nApanamAsanadAnaM gandhAdidAna~ncha achChidrAvadhAraNavAchanam | itthaM pitAmahyAH mAtuH | tataH prapitAmahAdInAM anuj~nApanam | AsanamAvAhana~NgandhAdidAnaM\-vR^iddhapramAtAmahAdInAmanuj~nApanAdikaraNam | OM vasusatyasaMj~nakebhyo devebhya etadannaM saghR^itaM sapAnIyaM savya~njanaM savadaraM sadadhi pratiShiddhavarjitaM nama iti annasa~Nkalpanam | OM amukagotre ! matpitAmahamukadevi nAndImukhi ! etadannaM sabadaraM sadadhi namaH | evaM mAtAmahaprabhAtAmahebhyaH || 1\,219\.6|| ekoddiShTaM puro.avashyaM tadvisheShaM vade shR^iNu | prathamaM nimantraNaM pAdaprakShAlanamAsanam | adya amukagotrasya matpituramukadevasharmaNaH pratisAMvatsarikamekoddiShTashrAddhaM siddhAnnena yuShmAsvahaM kariShye | shrAddhakaraNAnuj~nApanamAsanaM gandhAdidAnamannAnukalpanam | japyaM nivItI | uttarAbhimukhIbhUyAtithishrAddhaM kuryAt || 1\,219\.7|| tatasmR^iptiM j~nAtvA dakShiNAbhimukhIvAmopavItI uchChiShTasamIpe agnidagdhA iti annavikiraNam | amukagotramatpitaramukadevasharmannetatte jalamavanenikShva ye chAtra tvAmanuyAshcha tvAmanutasmai te svadhA iti rekhopari vAridhArAdAnam | sheShaM pUrvavat || 1\,219\.8|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe ekonaviMshAdhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 220 brahmovAcha | sapiNDIkaraNaM vakShye pUrNe.abde tatkShaye.ahani | kR^itaM samyagyathAkAle pretAdeH pitR^ilokadam || 1\,220\.1|| sapiNDIkaraNaM kuryAdaparAhne tu pUrvavat | pitAmahAdibrAhmaNanimantraNam | OM purUravArdravasaMj~nakebhyo devebhya etadAsanaM namaH | vAmapArshve chAsanadAnam | AvAhanam | tataH pitAmahaprapitAmahavR^iddhaprapitAmahAnAM sapatnIkAnAM shrAddhamahaM kariShye ityanuj~nAgrahaNaM\-pAtratrayakaraNaM\-pAtropari kushaM dattvA pAtrAntareNa pidhAya achChidrAvadhAraNAntaM parisamApya tathaiva piturapi sapatnIkasya pretapadAntanAmnA shrAddhakaraNAnuj~nApanaM devapAtrAchChidrAvadhAraNam || 1\,220\.2|| tatparisamApya pitAmahaprapitAmahavR^iddhaprapitAmahakrameNa pAtrANAM manAkchAlanam | uddhATanaM kR^itvA\-\-OM ye samAnAH samanasaH pitaro yamarAjye | teShAM lokaH svadhA namo yaj~no deveShu kalpatAm | OM ye samAnAH samanaso jIvA jIveShu mAmakAH | teShAM shrIrmayi kalpatAmasminloke shataM samAH | etanmantradvayena pitR^ipAtrodakaM pitAmahaprapitAmahapAtre vR^iddhaprapitAmahapAtraM parityajya pitAmahaprapitAmahayorudakaM pavitra~ncha pitR^ipAtre kShipet || 1\,220\.3|| tataH pitR^ibrAhmaNahaste pAtrasthapavitradAnam | pAtrasthapuShpeNa shirasaH karapAdArchanaM brAhmaNahaste.anya jaladAnaM\-\-hastAbhyAM pAtramutthApya OM yA divyeti paThitvA OM amukagotra matpitAmaha amukadevasharmansapatnIka eSha te arghyaH svadhA | pitR^ipAtreNaiva pitAmahabrAhmaNahaste stokamarghyodakaM sapavitra~NgR^ihItvAstokamudakaM piNDasechanArthaM pAtrAntareNa pidhAya pitR^ibrAhmaNavAmapArshva dakShiNAgrakushopari pitR^ibhyaH stAnamasIti adhomukhapAtrasthapanam || 1\,220\.4|| pitAmahaprapitAmahavR^iddhaprapitAmahebhyo gandhAdidAnamagnaukaraNam | avashiShTAnnaM prapitAmahAdipAtre kShipet | pitAmahapAtrAbhimantraNaparyantakrameNa samApyApi brAhmaNapAtrAbhimantraNam | a~NguShThaniveshanaM tilavikaraNaM kR^itvA amukagotra etatte annaM saghR^itaM sapAnIyaM savya~njanaM pratiShiddhavarjitaM ye chAtra tvA manuyAshcha tvAmanu tasmai te svadhA iti || 1\,220\.5|| tato devaprabhR^itibhya aposhAnaM dadyAt | atithiprAptau atidhishrAddhaM kuryAt | asminnavasare vikiraNam | pitAmAhadau prashraM kR^itvA pitR^ibrAhmaNamoM svaditaM bhavadbhiriti prashraH | OM amukagotra matpitaH amukasharmansapatnIka eSha te piNDo ye chAtratvAmanuyAshcha tvAmanu tasmai svadheti piNDapAtramachChidramastu | tataH sa~Nkalpa siddhivAchanaM samApya piNDaM dvidhA kR^itvA ye samAnAH sumanasa iti mantradvayaM paThitvA pitAmahavR^iddhaprapitAmahapAtreShu kShipet | piNDeShu gandhAdikaM dattvA piNDachAlanam | atithibrAhmaNe svaditAdiprashraH | brAhmaNAnAmAchamanam | bhuktikrameNa tAmbUladAnam | suprokShitamastu shivA ApaH santu\-\-vR^iddhaprapitAmahakrameNa brAhmaNahaste jaladAnam | gotrasyAkShayyamastu pitR^ibrAhmaNahaste upatiShTatAmiti satijaladAnam || 1\,220\.6|| aghorAH pitaraH santu astvityukte svadhAM vAchayiNya iti pitAmAhadibrAhmaNAnuj~nApanam || 1\,220\.7|| OM vAchyatAM ityukte OM pitAmahAdibhyaH svadhochyatAm | astu svadhetyukte pitR^ibrAhmaNa pitR^ibhyaH svadhochyatAmiti | astu svadhetyukte OM UrjaM vahantIriti dakShiNAbhimukhavAridhArAtyAgaH | OM vishvedevA asminyaj~ne prIyantAmiti devabrAhmaNahaste OM yavodakadAnam | OM devatAbhya iti trirjapaH || 1\,220\.8|| piNDapAtrANi chAlayitvA Achamya pitAmahAdibhyo dakShiNAM dattvA tataH pitR^i brAhmaNAya AshiSho me pradIyantAmityAshIH prArthanam | pratigR^ihyatAmityukte dAtAro no.abhivardhantAmiti pAtramuttAnaM kR^itvA vAje vAjedR^ivisarjanam | abhiraNyatAmiti pitR^ibrAhmaNavisarjanam || 1\,220\.9|| sapiNDIkaraNashrAddhaM vyAsaproktaM mayA tava | shrAddhaM viShNuH shrAddhakartA phalaM shrAddhAdikaM hariH || 1\,220\.10|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shrAddhAnuShThAnaM nAmaviMshAdhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 221 brahAmovAcha | dharmasAramahaM vakShye saMkShepAchChuNu sha~Nkara | bhuktimuktipradaM sUkShmaM sarvapApavinAshanam || 1\,221\.1|| shrutaM dharmaM balaM dhairyaM sukhamutsAhameva cha | shoko harati vai nR^INAM tasmAchChokaM parityajet || 1\,221\.2|| karmadArAH karmalokAH karmasambandhibAndhavAH | karmANi prerayantIha puruShaM sukhaduHkhayoH || 1\,221\.3|| dAname paro dharmo dAnAtsarvamavApyate | dAnAHtsvargashcha rAjya~ncha dadyAddanaM tato naraH || 1\,221\.4|| ekato dAnamevAhuH samagravaradakShiNam | ekato bhayabhItasya prANinaH prANarakShaNam || 1\,221\.5|| tapasA brahmacharyeNa yaj~naiH snAnena vA punaH | dharmasya nAshakA ye cha te vai nirayagAminaH || 1\,221\.6|| ye cha homajapasnAnadevatArchanatatparAH | satyakShamAdayAyuktAste narAH svargagAminaH || 1\,221\.7|| na dAtA sukhaduHkhAnAM na cha hartAsti kashchana | bhu~njate svakR^itAnyeva duHkhAni cha sukhAni cha || 1\,221\.8|| dharmArthaM jIvitaM yeShAM durgANyatitaranti te | santuShTaH ko na shaknoti phalamUlaishcha vartitum || 1\,221\.9|| sarva eva hi saukhyena sa~NkaTAnyavagAhate | idameva hi lobhasya kAryaM syA datiduShkaram || 1\,221\.10|| lobhAtkrodhaH prabhavati lobhAddrohaH pravartate | lobhAnmohashcha mAyA cha mAno matsara eva cha || 1\,221\.11|| rAgadveShAnR^itakrodhalomamohamadojjhitaH | yaH sa shAntaH paraM lokaM yAti pApavivarjitaH || 1\,221\.12|| devatA munayo nAgA gandharvA guhyakA hara | dhArmikaM pUjayantIha na dhanADhyaM na kAminam || 1\,221\.13|| anantabalavIryeNa praj~nayA pauruSheNa vA | alabhyaM labhate martyastatra kA parivedanA || 1\,221\.14|| sarvasattvadayAlutvaM sarvendriyavinigrahaH | sarvatrAnityabuddhitvaM shreyaH paramidaM smR^itam || 1\,221\.15|| pashyannivAgrato mR^ityuM yo dharmaM nAcharennaraH | ajAgalastanasyeva tasya janma nirarthakam || 1\,221\.16|| bhrUNahA brahmahA goghnaH pitR^ihA gurutalpagaH | bhUmiM sarvaguNopetAM dattvA pApaiH pramuchyate || 1\,221\.17|| na godAnAtparaM dAnaM ki~nchidastIti me matiH | yA gaurnyAyArjitA dattA kR^itsnaM tArayate kulam || 1\,221\.18|| nAnnadAnAtparaM dAnaM ki~nchidasti vR^iShadhvaja ! | annena dhAryate sarvaM charAcharamidaM jagat || 1\,221\.19|| kanyAdAnaM vR^iShotsargastIrthasevA shrutaM tathA | hastyashvarathadAnAni maNiratnavasundharAH || 1\,221\.20|| annadAnasya sarvANi kalAM nArhanti ShoDashIm | annAtprANA balaM tejashchAnnAdvIryaM dhR^itiH smR^itiH || 1\,221\.21|| kUpavApItaDAgAdInArAmAMshchaiva kArayet | trisaptakulamuddhR^itya viShNuloke mahIyate || 1\,221\.22|| sAdhUnAM darshanaM puNyaM tIrthAdapi vishiShyate | kAlena tIrthaM phalati sadyaH sAdhusamAgamaH || 1\,221\.23|| satyaM damastapaH shauchaM santoShashcha kShamArjavam | j~nAnaM shamo dayA dAnameSha dharmaH sanAtanaH || 1\,221\.24|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe dharmasArakathanaM nAmaikaviMshAdhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 222 brahmovAcha | prAyashchittAdi vakShye.ahaM narakaughavimardanam | makShikA vipruSho nArI bhuvi toyaM hutAshanaH | mArjAro nakulashchaiva shuchInyetAni nityashaH || 1\,222\.1|| yaH shUdrochChiShTasaMspR^iShTaM pramAdAdbhakShayeddvijaH | ahorAtroShito bhUtvA pa~nchagavyena shudhyati || 1\,222\.2|| vipro vipreNa saMspR^iShTa uchChiShTena kadAchana | snAnaM japya~ncha kartavyaM dinasyAnte cha bhojanam || 1\,222\.3|| annaM samakShikAkeshaM shudhyedvAntena tatkShaNAt | yashcha pANitale bhu~Nkte a~NgulyA bAhunA cha yaH || 1\,222\.4|| ahorAtreNa shudhyeta pibedyadi na vAryuta | pItasheShantu yattoyaM vAmahastena madyavat || 1\,222\.5|| charmamadhyagataM toyamashuchi syAnna tatpibet | antyajAtiravij~nAto nivasedyasya veshmani || 1\,222\.6|| chAndrAyaNaM parAkaM vA dvijAtInAM vishodhanam | prAjApatyantu shUdrasya pashchAjj~nAte tathApare || 1\,222\.7|| yastatra bhu~Nkte pakvAnnaM kR^ichChrArdhaM tasya dApayet | teShAmapi cha yo bhu~Nkte kR^ichChrapAdo vidhIyate || 1\,222\.8|| rajakAnA~ncha shailU ShaveNucharmopajIvinAm | etadanna~ncha yo bhu~Nkte dvijashchAndrAyaNaM charet || 1\,222\.9|| chANDAlakUpabhANDeShu aj~nAnAchchetpibejjalam | kuryAtsAntapanaM viprastadardha~ncha vishaH smR^itam || 1\,222\.10|| pAdaM shUdrasya dAtavyamaj~nAnAdantyaveshmani | prAyashchittaM trikR^ichChraM syAtparAkamantyajAgatau || 1\,222\.11|| antyajochChiShTabhukchChudhyeddvijashchAndrAyaNena cha | chANDAlannaM yadA bhu~Nkte pramAdAdaindava~ncharet || 1\,222\.12|| kShatrajAtiH sAntapanaM ShaDdvirAtraM pare tathA | ekavR^ikSha tu chaNDAlaH pramAdAdbrAhmaNo yadi | phalaM bhakShayate tatra ahorAtreNa shudhyati || 1\,222\.13|| bhuktvopaviShTo.anAchAntashchaNDAlaM yadi saMspR^ishet | gAyattryaShTasahasrantu drupadAM vA shataM japet || 1\,222\.14|| chANDAlashvapachairvApi viNmUtre tu kR^ite dvijAH | prAyashchittaM trirAtraM syAtparAkashchAntyajAgatau || 1\,222\.15|| akAmataH striyo gatvA parAkastatra sAdhakaH | antyajAtiprasUtasya prAyashchittaM na vidyate || 1\,222\.16|| madyAdiduShTabhANDeShu yAdapaH pibati dvijaH | kR^ichChrapAdena shudhyedvai punaH saMskArakarmaNA || 1\,222\.17|| ye pratyavasitA viprA vajrAgnipavanAdiShu | annapAnAdi saMgR^ihya chikIrShanti gR^ihAntaram || 1\,222\.18|| chArayettrINi kR^ichChANi trINi chAndrAyaNAni vai | jAtakarmAdisaMskAraM vasiShTho munirabravIt || 1\,222\.19|| prAjApatyAdibhirdraShTA strI shudhyettu dvibhojanAt | uchChiShTochChiShTasaMspR^iShTaMshunA shUdreNa vA dvijaH || 1\,222\.20|| upoShya rajanImekAM pa~nchagavyena shudhyati | varNabAhyena saMspR^iShTaH pa~ncharAtreNa vai tadA || 1\,222\.21|| aduShTAH santatA dhArAH vAtoddhUtAshcha reNavaH | striyo bAlAshcha vR^iddhAshcha na duShyanti kadAchana || 1\,222\.22|| nityamAsyaM shuchi strINAM shakuntaiH pAtitaM phalam | prastrave cha shuchirvatsaH shvA mR^igagrahaNe shuchiH || 1\,222\.23|| udake chodakasthaM tu sthaleShu sthalajaM shuchi | pAdau sthApyau cha tatraiva AchAntaH shuchitAmiyAt || 1\,222\.24|| shudhyettadbhasmanA kAMsyaM surayA yanna lipyate | mUtreNa surayA mishraM tapanaiH khalu shudhyati || 1\,222\.25|| gavAghrAtAni kAMsyAni shUdrochChiShTAni yAni cha | kAkashvApahatAnyeva shudhyanti dasha bhasmanA || 1\,222\.26|| shUdrabhAjanabhoktA yaH pa~nchagavyaM tryupoShitaH | uchChiShTaM spR^ishate vipraH shvasUdrashchAparAdhikaH || 1\,222\.27|| upoShitaH pa~nchagavyAchChudhyetspR^iShTvA rajasvalAm | anudakeShu desheShu choravyAghrAkule pathi || 1\,222\.28|| kR^itvA mUtrapurIShantu dravyahasto na duShyati | bhUmauniH kShaipya taddravyaM shauchaM kR^itvA samAhitaH || 1\,222\.29|| AranAlaM dadhi kShIraM takrantu kR^isara~ncha yat | shUdrAdapi cha tadgAhyaM mAMsaM madhu tathAntyajAt || 1\,222\.30|| gauDIM paiShTI~ncha mAdhvIkaM viprAdiryaH surAM pibet | surAM pibandvijaH shudhyedagnivarNAM surAM piban || 1\,222\.31|| vipraH pa~nchashataM japyaM gAyatryAH kShatriyasya cha shataM viprashcha bhuktvAnnaM pAnapAtreNa sUtake || 1\,222\.32|| shuchirvipro dashAhena kShatriyo dvAdashAhataH | vaishyaH pa~nchadashAhana shUdro mAsena shudhyati || 1\,222\.33|| rAj~nAM yuddheShu yaj~nAdau deshAntaragateShu cha | bAle prete mAsike cha sadyaH shauchaM vidhIyate || 1\,222\.34|| avivAhA tathA kanyA dvijo mau~njIvivarjitaH | jatadantashcha bAlashcha kumArI cha trivarShikA || 1\,222\.35|| teShAM shuddhistrirAtreNa garbhastrAve trirAtribhiH | sUtAyAM mAsatulyAshcha chaturthe.ahni rajasvalA || 1\,222\.36|| durbhikShe rAShTrasampate sUtake mR^itakepi vA | niyamAshcha na duShyanti dAnadharmaparAstathA || 1\,222\.37|| dakShikAle vivAhAdau devadvijanimantrite | pUrvasaMkalpite vApi nAshauchaM mR^itasUtake || 1\,222\.38|| prasUtapatnIsaMsparshAdashuchiH syAttathA dvijaH | agnayo yatra hUyante vedo vA yatra paThyate || 1\,222\.39|| satataM vaishvadevA di na teShAM sUtakaM bhavet | ashuddhe cha gR^ihe bhukte trirAtrAchChudhyati dvijaH || 1\,222\.40|| brAhmaNI kShatriyA vaishyA shUdrA chaiva rajasvalA | anyonyasparshanAttatra brAhmaNI tu trirAtrataH || 1\,222\.41|| dvirAtrataH kShatriyA cha shuddhA vaishyA hyupoShitA | shUdrA snAnena shudhyettu droNArthaM na visarjayet || 1\,222\.42|| kAkashvAnopanI tantu annaM bAhyantu tattyajet | suvarNAdbhaiH samabhyukShya hutAshe cha pratApayet || 1\,222\.43|| kUpe cha patitAndR^iShTvA shvashR^igAlau cha markaTam | tatkUpasyodakaM pItvA shudhyedviprastribhirdinaiH | kShatriyo.ahardvayenaiva vaishyo vaikAhataH param || 1\,222\.44|| asthi charma malaM vApi mUShikAM yadi kUpataH | uddhR^itya chodakaM pa~ncha gavyAchChuddhyettu shodhitam || 1\,222\.45|| taDAge puShkariNyAdau bhasmAdiM pAtayettathA | ShaTkumbhAnapa utddhR^iya pa~nchagavyena shudhyati || 1\,222\.46|| strIrajaH patitaM madhye triMshatkumbhAnsamuddharet | agamyAgamanaM kR^itvA madyagomAMsabhakShaNam || 1\,222\.47|| shudhye chchAndrAyaNAdvipraH prAjApatyena bhUmipaH | vaishyaH sAntapanAchChUdraH pa~nchAhobhirvishudhyati || 1\,222\.48|| prAyashchitte kR^ite dadyAdgavAM brAhmaNabhojanam | krIDAyAM shayanIyAdau nIlIvastraM na duShyati || 1\,222\.49|| nIlIvastraM na spR^ishechcha nIlI cha nirayaM brajet | vrahmaghnashcha surApashcha steyI cha gurutalpagaH || 1\,222\.50|| R^ikShaM dR^iShTvA vishudhyante tatsaMyogI cha pa~nchamaH | tato dhenushataM dadyAdbrAhmaNAnAntu bhojanam || 1\,222\.51|| brahmahA dvAdashAbdAni kuTIM kR^itvA vane vaset | nyasyedAtmAnamagnau vA susamiddhe surApakaH || 1\,222\.52|| steyI sarvaM vedavide brAhmaNAyopapAdayet | vR^iShamekaM sahasraM gAM dadyAchcha gurutalpagaH || 1\,222\.53|| kR^itapApashcharedrodhe dvau pAdau bandhayanpashoH | sarvakR^ichChraM nipAnesyAtkAntAre gR^ihadAhataH || 1\,222\.54|| kaNThAbharaNadoSheNa kR^ichChrapAdaM mR^ite gavi | asthibha~NgaM gavAM kR^itvA shR^i~Ngabha~NgamathApi vA || 1\,222\.55|| tvagbhedaM puchChanAshe vA mAsArdhaM yAvakaM pibet | sarvaM hastyashvashastrAdyairnishchayaM kR^ichChrameva tu || 1\,222\.56|| aj~nAnAtprAshya viNmUtraM surAsaMspR^iShTameva cha | punaH saMskAramAyAnti trayo varNA dvijAtayaH || 1\,222\.57|| vapanaM mekhlA daNDo bhaikShyacharyAvratAni cha | nivartante dvijAtInAM punaH saMskArakarmaNi || 1\,222\.58|| AmamAMsaM ghR^itaM kShaudraM snehashcha kAlasambhavAH | antyabhANDasthitAH sarve niShkrAntAH shuchayaH smR^itAH || 1\,222\.59|| tailAdighR^itamAdhvIkaM paNyadravyaM dravastathA | ekabhaktaM kramAnnaktaM ekaikAhamayAchitam | upavAsaH pAdakR^ichChraM kR^ichChArdhadviguNaM hi yat || 1\,222\.60|| prAjApatyantu tatsyAchcha sarvapAtakanAshanam | kR^ichChraM saptopavAsaishcha mahAsAntapanaM smR^itam || 1\,222\.61|| tryahamuShNaM pibechChApaH tryahamuShNaM payaH pibet | tryamuShNaM pibetsarpistaptakR^ichChramaghApaham || 1\,222\.62|| dvAdashAhopavAsena parAkaH sarvapApahA | ekaikaM vardhayetpiNDaM shukle kR^iShNe cha hrAsayet || 1\,222\.63|| payaH kA~nchanavarNAyAH shvetavarNaM cha gomayam | gomUtraM tAmravarNAyA nIlavarNabhavaM ghR^itam || 1\,222\.64|| dadhi syAtkR^iShNavarNAyA darbhodakasamAyutam | gomUtramAShakANyaShTau gomayasya chatuShTayam || 1\,222\.65|| kShIrasya dvAdasha proktA dadhnastu dasha uchyate | ghR^itasya mAShakAH pa~ncha pa~nchagavyaM malApaham || 1\,222\.66|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe prAyashchitakathanaM nAma dvAviMshatyadhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 223 brahmovAcha munibhishcharitA dharmA bhaktyA vyAsa mayoditAH | yairviShNustuShyate chaiva sUryAdiparichAraNAt || 1\,223\.1|| tarpaNena cha homena sandhyAyA vandanena cha | prApyate bhagavAnviShNurdharmakAmArthamokShadaH || 1\,223\.2|| dharmo hi bhagavAnviShNuH pUjI viShNostu tarpaNam | homaH sandhyA tathA dhyAnaM dhAraNA sakalaM hariH || 1\,223\.3|| sUcha uvAcha | pralayaM jagato vakShye tatsarvaM shR^iNu shaunaka | chaturyugasahasrantu kalpaikAbjadinaM smR^itam || 1\,223\.4|| kR^itatretAdvAparAdiyugAvasthA nibodhame | kR^ite dharmashchatuShpAchcha satyaM dAnaM tapo dayA || 1\,223\.5|| dharmapAtA harishcheti santuShTA j~nAnino narAH | chaturvaMSharsahasrANi narA jIvanti vai tadA || 1\,223\.6|| kR^itAnte kShatriyairviprA viTshUdrAshcha jitA dvijaiH | shUrashchAtibalo viShNU rakShAMsi cha jaghAna ha || 1\,223\.7|| tretAyuge tripAddharmaH satyadAnadayAtmakaH | narA yaj~naparAstasmiMstathA kShatrodbhavaM jagat || 1\,223\.8|| rakto harirnaraiH pUjyo narA dashashatAyuShaH | tatra viShNurbhomarathaH kShatriyA rAkShasAnahan || 1\,223\.9|| dvipAdavigro dharmaH pItA~nchAchyute gate | chatuH shatAyuSho lokA dvijakShatrodbhavAH prajAH || 1\,223\.10|| tatra dR^iShTvAlpabuddhIMshcha viShNurvyAsasvarUpadhR^ik | tadekantu yajurvedaM? chaturdhA vyabhajatpunaH || 1\,223\.11|| shiShyAnadhyApayAmAsa samastAMstAnnibodha me | R^igvedamatha pailantsAmaveda~ncha jaiminim || 1\,223\.12|| atharvANaM sumantuntu yajurvedaM mahAmunim | vaishampAyanama~Ngantu purANaM sUtameva cha | aShTAdashapurANAni yairvedyo harireva hi || 1\,223\.13|| sargashcha pratisargashcha vaMsho manvantarANi cha | vaMshAnucharitachchaiva purANaM pa~nchalakShaNam || 1\,223\.14|| brAhmaM pAdmaM vaiShNava~ncha shaivaM bhAgavatantathA | bhaviShyannAradIya~nchaskAndaM li~NgaM varAhakam || 1\,223\.15|| mArkaNDeyaM tathAgneyaM brahmavaivartameva cha | kaurmaM mAtsyaM gAruDa~ncha vAyavIyamanantaram | aShTAdashasamuddiShTaM brahmANDamiti saMj~nitam || 1\,223\.16|| anyAnyupapurANAni munibhiH kathitAni tu | AdyaM sanatkumAroktaM nArasiMhamathAparam || 1\,223\.17|| tR^itIyaM skAndamuddiShTaM kumAreNa tu bhAShitam | chaturthaM shivadharmAkhyaM syAnnandIshvarabhAShitam || 1\,223\.18|| durvAsasoktamAshcharyaM nAradoktamataH param | kApilaM vAmana~nchaiva tathaivoshanaseritam || 1\,223\.19|| brahmANDaM vAruNa~nchAtha kAlikAhvayameva cha | mAheshvaraM tathA sAmbamevaM sarvArthasa~nchayam | parAsharoktamaparaM mArIchaM bhArgavAhvayam || 1\,223\.20|| purANaM dharmashAstra~ncha vedAstva~NgAni yanmune | nyAyaH shaunaka mImAMsA AyurvedArthashAstrakam | gAndharvashcha dhanurvedo vidyA hyaShTAdashasmR^itAH || 1\,223\.21|| dvAparAntena cha harirgurubhAramapAharat | ekapAdasthite dharme kR^iShNatva~nchAchyute gate || 1\,223\.22|| janAstadA durAchArA bhaviShyanti cha nirdayAH | sattvaM rajastama iti dR^ishyante puruShe guNAH | kAlasa~nchoditAste.api parivartanta Atmani || 1\,223\.23|| prabhUta~ncha yadA sattvaM mano burdhondriyANi cha | tadA kR^itayugaM vidyAjj~nAne tapasi yadratiH || 1\,223\.24|| yadA karmasu kAmyeShu shaktiryashasi dehinAm | tadA tretA rajobhUtiriti jAnIhishaunaka || 1\,223\.25|| yadA lobhastvasantoSho mAno dambhashcha matsaraH | karmaNA~nchApi kAmyAnAM dvAparaM tadrajastamaH || 1\,223\.26|| yadA sadAnR^itaM nandrA nidrA hiMsAdisAdhanam | shokamohau bhayaM dainyaM sa kalistamasi smR^itaH || 1\,223\.27|| yasmi~njanAH kAminaH syuH shashvatkaTukabhAShiNaH | dasyUtkR^iShTA janapadAvedAH pAShaNDadUShitAH || 1\,223\.28|| rAjAnashcha prajAbhikShAH shishrodaraparAjitAH | avratA vaTachavo.ashauchA bhikShavashcha kuTumbinaH || 1\,223\.29|| tapasvinogrAmavAsAH nyAsino hyarthalolupAH | hrasvakAyA mahAhArAshchaurAste sAdhavaH smR^itAH || 1\,223\.30|| tyakShyanti bhR^ityAshcha patiM tApasastyakShyati vratam | shUdrAH pratigrahiShyanti vaishyA vrataparAyaNaH || 1\,223\.31|| udvignAH santi cha janAH pishAchasadR^ishAH prajAH | anyAyabhojanenAgnidevatAtithipUjanam || 1\,223\.32|| kariShyenti kalau prApte na cha pitryodakakriyAm | strIparAshcha janAH sarve shUdraprAyAshcha shaunaka || 1\,223\.33|| bahuprajAlpabhAgyAshcha bhaviShyanti kalau striyaH | shiraH kaNDUyanaparA Aj~nAM bhetsyanti bhartsitAH || 1\,223\.34|| viShNuM na pUjayiShyanti pAShaNDopahatA janAH | kalerdeShanidherviprA asti hyeko mahAguNaH || 1\,223\.35|| kIrtanAdeva kR^iShNasya mahAbandhaM parityajet | kR^ite yadyyAyato viShNuM tretAyAM japataH phalam || 1\,223\.36|| dvApare paricharyAyAM kalau taddharikIrtanAt | tasmAddhyeyo harirnityaM geyaH pUjyashcha shaunaka || 1\,223\.37|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe yugadharmakathanaM nAma trayoviMshatyadhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 224 sUta uvAcha | chaturyugasahasrAnte brAhmo naimittiko layaH | anAvR^iShTishcha kalpAnte jAyate shatavArShikI || 1\,224\.1|| utiShThanti tadA raudrA divi sapta divAkarAH | te tu pItvA jalaM sarvaM shoShayanti jagattrayam || 1\,224\.2|| bhUrbhuvaH svarmaharlokaM charAcharaM janastathA | viShNushcha rudro bhUtvAsau pAtAlAni dahatyadhaH || 1\,224\.3|| viShNurdahettriloka~nchi mukhAnmeghAnsR^ijatyalam | varShante vai varShashataM nAnAvarNA mahAghanAH || 1\,224\.4|| viShNurUpaHshataM vAti varShANAM vAyurUrjitaH | viShNure kArNavI bhUte varShe brahmasvarUpadhR^ik | shete.anantAsane viShNurnaShTe sthAvaraja~Ngame || 1\,224\.5|| suptvA varShasahasraM sa jagadbhUyo.asR^ijaddhariH | atha prAkR^itikaM vakShye pralayaM shR^iNu shaunaka || 1\,224\.6|| pUrNe saMvatsarashate saMhR^itya sakalaM jagat | brahmANaM nyasya dehe hi mukto yogabalairhariH || 1\,224\.7|| ye gatA brahmaNaH sthAnaM te.api yAnti paraM padam | anAvR^iShTyarkasampannA AsanmeghAstathA dvija | shataM varShANi varShadbhirmedhairaNDaM prapUryate || 1\,224\.8|| antargatena toyena bhinnamaNDaM jagatpateH | pUrNe brahmAyuShi gate bhidyate.ambhasi lIyate || 1\,224\.9|| evaM sA jagadAdhArA toye chorvo pralIyate | Apastejasi lIyante tejo vAyau pralIyate || 1\,224\.10|| vAyuH khe kha~ncha bhUtAdau vishate cha tadA mahAn | mahAnprapadyate.avyaktaM prakR^itiH puruShe pare || 1\,224\.11|| shatavarShaM hariH shete sR^ijatyatha dinagame | avyaktAdikrameNaiva vyaktIbhUtaM charAcharam || 1\,224\.12|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe naimittikapralayonAma chaturviMshatyadhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 225 sUta uvAcha | AdhyAtmikAditApAMstrI~nj~nAtva saMsrAchakravit | utpannaj~nAnavairAgyaH prApnotyAtyantikaM layam || 1\,225\.1|| saMsArachakraM vakShye.ahamAdAbutkrAntikAlataH | yadvinA puruShArtho na lInaH syAtparamAtmani || 1\,225\.2|| UrdhvavAsI narastyaktvA dehamanyatprapadyate | nIyatedvAdashAhena yamasya yamapUruShaiH || 1\,225\.3|| tatra yadvAndhavAstoyaM prayachChanti tilaiH saha | yachcha piNDaM prayachChanti yamaloke tadashnute || 1\,225\.4|| gatashcha narakaM pApAtsvargaM yAti svapuNyataH | pApakR^idyAti narakaM puNyakR^idyAti vai divam || 1\,225\.5|| svargAchcha narakAttyaktaH strINAM garbhe bhavatyapi | nAbhibhUta~ncha tasyaiva yAti bIjadvayaM hi tat || 1\,225\.6|| kalalaM budbrudamayaM tataH shoNitameva cha | peshyAH palasamo.aNDaH syAda~NkuraM tata uchyate || 1\,225\.7|| upA~NgAnya~NgulInetranAsAsyashravaNAni cha | AvahaM yAti chA~Ngebhyastatparantu nakhAdikam || 1\,225\.8|| tvacho romANi jAyante keshAshchaiva tataH param | narashchAdhomukhaH sthitvA dashame cha saH jAyate || 1\,225\.9|| tatastu vaiShNavI mAyA vR^iNotyatyantamohinI | bAlatvaM tvatha kaumAraM yauvanaM vR^iddhatAmapi || 1\,225\.10|| tatashcha maraNaM tattaddharmAmApnoti mAnavaH | evaM saMsArachakre.asminbhrAmyate ghaTIyantravat || 1\,225\.11|| narakAtpratimuktastu pApayoniShu jAyate | patitAtpratigR^ihyAtha adhoyoniM vrajedbudhaH || 1\,225\.12|| narakAtpratimuktastu kR^imirbhavati yAchakaH | upAdhyAyavyalIkaM tu kR^itvA shvA bhavati dvija || 1\,225\.13|| tajjAyAM manasA vA~nChaMstaddravyaM vApyasaMshayam | gardabhojAyate janturmitrasyaivApamAnakR^it || 1\,225\.14|| pitarau pIDayitvA tu kachChapatva~ncha jAyate | bhurtuH piNDamupAshvasto va~njayitvA tameva yaH || 1\,225\.15|| so.api mohasamApanno jAyate vAnaro mR^itaH | nyAsApahartA narakAdvimukto jAyate kR^imiH || 1\,225\.16|| asUyakashcha narakAnmukto bhavati rAkShasaH | vishvAsahartA cha naro mInayonau prajAyate || 1\,225\.17|| yavadhAnyAni saMhR^itya jAyate mUShako mR^itaH | paradArAbhimarshAttu vR^iko ghoro.abhijAyate || 1\,225\.18|| bhrAtR^ibhAryAprasaMgena kokilo jAyate naraH | gurvAdibhAryAgamanAchChUkaro jAyate naraH || 1\,225\.19|| yaj~nadAnavivAhAnAM vighnakartA bhavetkR^imiH | devatApitR^iviprANAmadattvA yo.annamashnute || 1\,225\.20|| pramukto narakAdvApi vAyasaH sanprajAyate | jyeShThabhrAtrapamAnAchcha krau~nchayonau prajAyate || 1\,225\.21|| shUdrastu brAhmaNIM gatvA kR^imiyonau prajAyate | tasyAmapatyamutpAdya kAShThAntaH kaTIko bhavet || 1\,225\.22|| kR^itaghnaH kR^imikaH kITaH pata~Ngo vR^ishchikastathA | ashastraM puruShaM hartA naraH sa~njAyate kharaH || 1\,225\.23|| kR^imiH strIvadhakartA cha bAlahantA cha jAyate | bhojana~nchorayitvA tu makShikA jAyate naraH || 1\,225\.24|| hR^itvAjya~nchaiva mArjArastilahR^ichchaiva mUShakaH | ghR^itaM hR^itvA cha nakulaH kAko madbhuramAmiSham || 1\,225\.25|| madhu hR^itvA naro daMsha\-pUpaM hR^itvA pipIlikaH | apo hR^itvA tu pApAtmA vAyasaH samprajAyate || 1\,225\.26|| hR^ite kAShThe cha hArItaH kapoto vA prajAyate | hR^itvA tu kA~nchanaM bhANDaM kR^imiyonau prajAyate || 1\,225\.27|| kArpAsike hR^ite krau~ncho vahrihartA bakastathA | mayUro varNakaM hR^itvA shAkapatra~ncha jAyate || 1\,225\.28|| jIva~njIvakatAM yAti raktavastvapahR^innaraH | ChuChundariH shubhAngandhA~nChashaM hR^itvA shasho bhavet || 1\,225\.29|| ShaNDAH kalApaharaNe kAShThahR^ittR^iNakITakaH | puShpaM hR^itvA daridrastu pa~NguryAchakahR^innaraH || 1\,225\.30|| shAkahartA cha hArItastoyahartA cha chAtakaH | gR^ihahR^innarakAngatvA rauravAdInsudAruNAn || 1\,225\.31|| tR^iNagulmalatAvallItvagghArI tarutAM vrajet | eSha eva kramo dR^iShTo gosuvarNAdihAriNAm || 1\,225\.32|| vidyApahArI mUkaH syAdgatvA cha narakAnbahan | asamiddhe hute chAgnau mandAgniH khalu jAyate || 1\,225\.33|| paranindA kR^itaghnatvaM parasImAbhighAtanam | naiShThuryaM nirghR^iNatva~ncha paradAropasevanam || 1\,225\.34|| parasvaharaNAshauchaM devatAnAM cha kutsanam | nikR^itya bandhanaM nR^INAM kArpaNya~ncha nR^iNAM vadhaH | upalakShaNAdvijAnIyAnmuktAnAM narakAdanu || 1\,225\.35|| dayA bhUteShu saMvAdaH paralokaM prati kriyA | satyaM hitArthamuktishcha vedaprAmANyadarshanam || 1\,225\.36|| gurudevarShisiddharShisevanaM sAdhusaMyamaH | satkriyAShvasanaM maitrI svargasya lakShaNaM viduH | aShTA~Ngayogavij~nAnAtprApnotyAtyantikaM phalam || 1\,225\.37|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe karmavipAkAdikathanaM nAma pa~nchaviMshatyadhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 226 sUta uvAcha vakShye sA~NgaM mahAyogaM bhuktimuktikaraM param | sarvapApaprashamanaM bhaktyAnupaThitaM shR^iNu || 1\,226\.1|| mameti mUlaM duHkhasya na mameti nivartanam | dattAtreyo hyalarkAya imamAha mahAmatiH || 1\,226\.2|| ahamitya~Nkurotpanno mameti skandhavAnmahAn | gR^ihakShetrANi shAkhAshcha yatra dArAbhipallavaH || 1\,226\.3|| dhanadhAnye mahApatre pApamUlo.atidurgamaH | vidhivatsukhashAntyarthaM jAto.aj~nAnamahAtaruH || 1\,226\.4|| Chinno vidyAkuThAreNa te gatA layamIshvare | prApya brahmarasaM pItaM nIrajaskamakaNTakam || 1\,226\.5|| prApnuvanti parAH prAj~nAH sukhanirvR^itimeva cha | mUrtendriyalayaM nUnaM na tvaM rAjanna chApyaham || 1\,226\.6|| na tanmAtrAdikaM vAchA naivAntaH karaNaM tathA | kaM vA pashyasi rAjendra pradhAnamidamAvayoH || 1\,226\.7|| mR^itaH pare.ahni kShetraj~naH saMjAto.ayaM guNAtmakaH | ekatve.api pR^ithagbhAvastathA kShetrAtmano nR^ipa || 1\,226\.8|| j~nAnapUrvaviyogo.asau j~nAne naShTe cha yoginaH | sA muktirbrahmaNA chaikya manaikyaM prAkR^itairguNaiH || 1\,226\.9|| tadgR^ihaM yatra vasati tadbhojyaM yena jIvati | yanmuktaye tadevoktaM j~nAnAj~nAne na chAnyathA || 1\,226\.10|| upabhogena puNyAnA mapuNyAnA~ncha pArthiva | kartavyAnA~ncha nityAnAM kShayantvakaraNAttathA || 1\,226\.11|| ahiMsA satyamasteyaM brahmacharyAparigrahau | yamAH pa~nchAtha niyamAH shauchaM dvividhamIritam || 1\,226\.12|| santoShastapasA shAntirvAsudevArchanaM damaH | Asana padmakAdyuktaM prANAyAmo marujjayaH || 1\,226\.13|| pratyekaM trividhaH so.api pUrakumbhakarechakaiH | laghuryo dashamAtrastu dviguNaH sa tu madhyamaH || 1\,226\.14|| triguNAbhistu mAtrAbhiruttamaH sa udAhR^itaH | japadhyAnayutau garbho viparItastvarbhakaH || 1\,226\.15|| prathame najayetsvapnaM madhyamena cha vepathum | vipAkaM hi tR^itIyena jAtAndoShAstvanukramAt || 1\,226\.16|| Asanasthantuyu~njIta kR^itvA cha praNavaM hR^idI | pArShNibhyAM li~NgavR^iShaNau sparshannakAgramAnasaH || 1\,226\.17|| rajasA tamaso vR^ittiM sattvena rajasastathA | nirudhya nishchalo bhUtvA sthito yu~njIta yogavit || 1\,226\.18|| indriyANIndriyArthebhyaH prANAdInamna eva cha | nigR^ihya samavAyena pratyAhAra mupakramet || 1\,226\.19|| prANAyAmA dashAShTau cha dhAraNA sA vidhIyate | dve dhAraNe smR^ito yogo yogibhistattvadarshibhiH || 1\,226\.20|| prA~NnADyAM hR^idaye chAtra tR^itIyA cha tathorasi | kaNThe mukhe nA sikAgre netre bhrUmadhyamUrdhasu || 1\,226\.21|| ki~nchittasmAtparasmiMshcha dhAraNA dashadhA smR^itA | dashaitA dhAraNAH prApya prApnotyakShararUpatAm || 1\,226\.22|| yathAgniragnau saMkShiptastathAtmA paramAtmani | brahmarUpaM mahApuNyamomityekAkSharaM japet || 1\,226\.23|| akArashcha tathokAro makArashchAkSharatrayam | etAstistrastato mAtrAH sattvarAjasatAmasAH || 1\,226\.24|| nirguNA yogigamyAdyArdhamAtrA parA sthitA | gAndhArIti cha vij~neyA gAndhArasvarasaMshrayA | ityetadakSharaM brahma paramo~NkArasaMj~nitam || 1\,226\.25|| ahaM brahma paraM jyotiH sthUladehavivarjitam | ahaM brahma paraM jyotirjarAmaraNavarjitam || 1\,226\.26|| ahaM brahma paraM jyotiH pR^ithivyA malavarjitam | ahaM brahma paraM jyotirvAyvAkAshavivarjitam || 1\,226\.27|| ahaM brahma paraM jyotiH sUkShmadehavivarjitam | ahaM brahmaparaM jyotiH sthAnAsthAnavivarjitam || 1\,226\.28|| ahaM brahma paraM jyotirgandhamAtravivarjitam | ahaM brahma paraM jyotiH shrotratvakparivarjitam || 1\,226\.29|| ahaM brahma paraM jyotirjihvAghrANavivarjitam | ahaM brahma paraM jyotiH prANApAnavivarjitam || 1\,226\.30|| ahaM brahma paraM jyotirvyAnodAnavivarjitam | ahaM brahma paraM jyotiraj~nAnaparivarjitam || 1\,226\.31|| ahaM brahma paraM jyotisturIyaM paramaM padam | dehendriyamanobuddhiprANAha~NkAravarjitam || 1\,226\.32|| nityashuddhabuddhamuktamahAmAnandamadvayam | ahaM brahma paraM jyotirj~nAnarUpo vimuktaye || 1\,226\.33|| sUta uvAcha | ityaShTA~Ngo mayA yoga uktaH shaunaka muktidaH | nityanaimittikaM gatvA layaM prAkR^itabandhanAH || 1\,226\.34|| utpadyante hi saMsAre naikaM yAtvA parAtmanAm | vimuchyate vimuktashcha j~nAnAdaj~nAnamohitaH || 1\,226\.35|| tato naM mriyate duHkhI na rogI na cha vandhavAn | na pApairyujyate yogI narake na vipachyate || 1\,226\.36|| garbhavAse sa no duHkhI sa syAnnArAyaNo.avyayaH | bhaktyA tvananyayA labhyo bhagavAnbhuktimuktidaH || 1\,226\.37|| dhyAnena pUjayA japyaiH samyakstotrairyatavrataiH | yaj~nairdAnaishchittashuddhistayA j~nAna~ncha labhyate || 1\,226\.38|| praNavAdikamantraishcha japyairmuktiM gatA dvijAH | indro.api paramaM sthAnaM gandharvApsaraso varAH || 1\,226\.39|| prAptA devAshcha devatvaM munitvaM munayo gatAH | gandharvatva~ncha gandharvA rAjatva~ncha nR^ipAdayaH || 1\,226\.40|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe aShTA~NgayogakathanaM nAma ShaDviMshatyadhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 227 sUta uvAcha | viShNubhaktiM pravakShyAmi yayA sarvamavApyate | yathA bhaktyA haristuShyettathA nAnyena kenachit || 1\,227\.1|| mahataH shreyaso mUlaM prasavaH puNyasantateH | jIvitasya phalaM svAdu niyataM smaraNaM hareH || 1\,227\.2|| tasmAtsevA budhaiH proktA bhaktisAdhanabhUyasI | te bhaktA lokanAthasya nAmakarmAdikIrtane || 1\,227\.3|| mu~nchantyashrUNi saMharShAdye prahR^iShTanUruhAH | jagaddhAturmaheshasya divyAj~nAcharaNA vayam || 1\,227\.4|| iha nityakriyAH kuryuH snigdhA ye vaiShNavAstu te | brahmAkSharaM na shR^iNvanvai tayA bhagavateritam || 1\,227\.5|| praNAmapUrvakaM bhaktyA yo vadedvaiShNavo hi saH | tadbhaktajanavAtsalyaM pUjanaM chAnumodanam || 1\,227\.6|| tatkathAshravaNe prItirashrunetrA~NgavikriyAH | yena sarvAtmanA viShNau bhaktyA bhAvo niveshitaH || 1\,227\.7|| viprebhyashcha kR^itAtmatvAnmahAbhAgavato hi saH | vishvopakaraNaM nityaM tadarthaM sa~Ngavarjanam | svayamabhyarchana~nchaiva yo viShNu~nchopajIvati || 1\,227\.8|| bhaktiraShTavidhA hyeShA yasminmlechCho.api vartate | sa viprendro muniH shrImAnsa yAti paramAM gatim || 1\,227\.9|| tasmai deyaM tato grAhyaM sa cha pUjyo yathA hariH | smR^itaH saMbhAShito vApi pUjito vA dvijottamaH | punAti bhagavadbhaktashchaNDAlo.api yadR^ichChayA || 1\,227\.10|| dayAM kuru prapannAya tavAsmIti cha yo vadet | abhayaM sarvabhUtebhyo dadyAdetadvrataM hareH || 1\,227\.11|| mantrajApisahasrebhyaH sarvavedAntapAragaH | sarvavedAntavitkoTyAM viShNubhakto vishiShyate || 1\,227\.12|| ekAntinaH svavapuShA gachChanti paramaM padam | ekAntena samo viShNustasmAdeShAM parAyaNaH || 1\,227\.13|| yasmAdekAntinaH proktAstadbhAgavatachetasaH | priyANAmapi sarveShAM devadevasya supriyaH || 1\,227\.14|| Apatsvapi sadA bhasya bhaktiravyabhichAriNA | yA prItiradhikA viShNorviShayeShvanapAyinI || 1\,227\.15|| viShNuM saMsmarataH sA me hR^idayAnnopasarpati | dR^iDhabhakto.api vedAdisarvashAstrArthapAragaH || 1\,227\.16|| yo na sarveshvare bhaktastaM vidyAtpuruShAdhamam | nAdhItavedashAstro.api na kR^ito.adhvarasambhavaH | yo bhaktiM vahate viShNau tena sarvaM kR^itaM bhavet || 1\,227\.17|| yajvAnaH kratumukhyAnAM vedAnAM pAragA api | na tAM yAnti gatiM bhaktA yAM yAnti munisattamAH || 1\,227\.18|| yaH kashchidvaiShNavo loke mithyAchAro.apyanAshramI | punAti sakalAMllokAnsahasrAMshurivoditaH || 1\,227\.19|| ye nR^ishaMsA durAtmAnaH pApAchararatAstathA | te.api yAnti paraM sthAnaM nArAyaNaparAyaNAH || 1\,227\.20|| dR^iDhA janArdane bhaktiryadaivAvyabhichAriNI | tadA kiyatsvargasukhaM saiva nirvANahetukA || 1\,227\.21|| bhrAmyatAM tatra saMsAre narANAM kurmadurgame | hastAvalambane hyekaM yena tuShyejjanArdanaH | na shR^iNoti guNAndivyAndevadevasya chakriNaH | sa maro badhiro j~neyaH sarvadharmabahiShkR^itaH || 1\,227\.22|| nAmni saMkIrtite viShNoryasya puMso na jAyate | sharIraM pulakodbhAsi tadbhavetkuNapopamam || 1\,227\.23|| yasminbhaktirdvijashreShTha muktirapyachirAdbhavet | niviShTamanasAM puMsAM sarvathA vR^ijinakShayaH || 1\,227\.24|| svapuruShamabhivIkShya pAshahastaM vadati yamaH kila tasya karNamUle | parihara madhusUdanaprApannanprabhurahamanyanR^iNAM na vaiShNavAnAm || 1\,227\.25|| api chetsudurAchAro bhajate mAmananyabhAk | sAdhureva sa mantavyaH samyagavyavasito hi saH || 1\,227\.26|| kShipraM bhavati dharmAtmA shashvachChAntiM sa gachChati | viprendra pratijAnIhi viShNubhakto na nashyati || 1\,227\.27|| dharmArthakAmaH kiM tasya muktistasya kare sthitA | samastajagatAM mUlaM yasya bhaktiH sthirA harau || 1\,227\.28|| daivI hyeShA guNamayI harermAyA duratyayA | tameva ye prapadyante mAyAmetAM taranti te || 1\,227\.29|| kiM yaj~nArAdhane puMsA shiShyate harimedhasAm | bhaktyaivArAdhyate viShNurnAnyattatropakArakam || 1\,227\.30|| na dAnairvividhairdattaiH puShpairnaivAnulepanaiH | toShameti mahAtmAsau yathA bhaktyA janArdanaH || 1\,227\.31|| saMsAraviShavR^ikShasya dve phale hyamR^itopame | kadAchitkeshave bhaktistadbhaktairvA samAgamaH || 1\,227\.32|| patreShu puShpeShu phaleShu toyeShvakaShTalabhyeShu sadaiva satsu | bhaktyaikalabhye puruShe purANe muktyaikalAbhe kriyate prayatnaH || 1\,227\.33|| AsphoTayanti pitaraH pranR^ityanti pitAmAhaH | vaiShNavosmatkule jAtaH sa naH santArayiShyati || 1\,227\.34|| aj~nAninaH sukhare samadhikShipanto yatpApino.api shishupAlasuyodhanAdyAH | muktiM gatAH smaraNamAtravidhUtapApAH kaH saMshayaH paramabhaktimatAM janAnAm || 1\,227\.35|| sharamaM taM prapannA ye dhyAnayogavivarjitAH | te.api mR^ityumatikramya yAnti tadvaiShNavaM padam || 1\,227\.36|| bhavodbhavakleshashatairhatastathA paribhramannindriyarandhrakairhayaiH | niyamyatAM mAdhava ! me manohayastvada~Nghrisha~Nkau dR^iDhabhaktibandhane || 1\,227\.37|| viShNureva paraM brahma tribhedamiha paThyate | vedasiddhAntamArgeShu tanna jAnanti mohitAH || 1\,227\.38|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe bhagavadbhaktivivaraNaM nAma saptaviMshatyadhikadvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 228 sUtauvAcha | muktihetumanAdyantamajamavyayamakShayam | yo nametsarvalokasya namasyo jAyate naraH || 1\,228\.1|| viShNumAnandamadvaitaM vij~nAnaM sarvagaM prabhum | praNamAmi sadA bhaktyA chetasA hR^idayAlayam || 1\,228\.2|| yo.antastiShThannasheShasya pashyatIshaH shubhAshubham | taM sarvasAkShiNaM viShNuM namasye parameshvaram || 1\,228\.3|| shaktenApi namaskAraH prayuktashchakrapANaye | saMsAratR^iNavargANAmudvejanakaro hi saH || 1\,228\.4|| kR^iShNe sphurajjaladharodarachArukR^iShNe lokAdhikArapuruShe paramaprameye | eko hi bhAvaguNamAtradR^iDhapraNAmaH sadyaH shvapAkamapi sAdhayituM sashaktaH || 1\,228\.5|| praNamya daNDabadbhUmau namaskAreNa yo.archayet | sa yAM gatimavApnoti na tAM kratushatairapi || 1\,228\.6|| durgasaMsArakAntArAkUpAre.api pradhAvatAm | ekaH kR^iShNe namaskAro muktyA tAMstArayiShyati || 1\,228\.7|| AsIno vA shayAno vAtiShThanvA yatra tatra vA | namo nArAyaNAyeti mantraikasharaNo bhavet || 1\,228\.8|| nArAyaNeti shabdo.asti vAgasti vashavartinI | tathApi narake mUDhAH patantIti kimadbhutam || 1\,228\.9|| chaturmukho vA yadi koTivaktro bhavennaraH ko.api vishuddhachetAH | sa vai guNAnAmayutaikadeshaM vadenna vA devavarasya viShNoH || 1\,228\.10|| vyAsAdyA munayaH sarve stuvanto madhusUdanam | matikShayAnnivartante na govindaguNakShayAt || 1\,228\.11|| avashenApi yannAmni kIrtite sarvapAtakaiH | pumAnvimuchyate sadyaH siMhatrasto mR^igA yathA | baddhaH parikarastena mokShAya gamanaM prati || 1\,228\.12|| svapne.api nAma spR^ishato.api puMsaH kShayaM karotyakShayapAparAshim | pratyakShataH kiM punaratra puMsA prakIrtite nAmni janArdanasya || 1\,228\.13|| namaH kR^iShNAchyutAnantavAsudevetyudIritam | yairbhAvabhAvitairviprana te yamapuraM yayuH || 1\,228\.14|| kShayo bhavedyathA vahnestamaso bhAskarodaye | tathaiva kaluShaughasya nAmasaMkIrtanAddhareH || 1\,228\.15|| kva nAkapR^iShThagamanaM punarAyAti na kShayam | gachChatAM dUramadhvAnaM kR^iShNamUrChitachetasAm || 1\,228\.16|| pAtheyaM puNDarIkAkShanAmasaMkIrtanaM hareH | saMsArasarpasaMdaShTaviShacheShTaikabheShajam | kR^iShNeti vaiShNavaM kShAntaM japtvA mukto bhavennaraH || 1\,228\.17|| dhyAyankR^ite japenmantraistretAyAM dvApare.archayan | yadApnoti tadApnoti tadApnoti kalau saMsmR^ityakeshavam || 1\,228\.18|| jihvAgre vartate yasya harirityakSharadvayam | saMsArasAgaraM tIrtvA sa gachChedvaiShNavaM padam || 1\,228\.19|| vij~nAtaduShkR^itisahasrasamAvR^ito.apishreyaH parantu parishuddhima bhIpsamAnaH | spapnAntare na hi punashcha bhavaM sa pashyennArAyaNastutikathAparamo manuShyaH || 1\,228\.20|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShNubhaktivivaraNaM nAmAShTAviMshatyuttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 229 sUta uvAcha | asheShalokanAthasya sAramArAdhanaM hareH | dadyAtu puruShasUkteNa yaH puShpANyapa eva cha || 1\,229\.1|| architaM syAjjagadidaM tena sarvaM charAcharam | yo na pUjayate viShNuM taM vidyAdbrahmaghAtakam || 1\,229\.2|| yataH pravR^ittirbhUtAnAM yena sarvamidaM tatam | taM yo na dhyAyate viShNuM sa viShThAyAM krimirbhavet || 1\,229\.3|| narake pachyamAnastu yamena paribhAShitaH | kintvayA nArchito devaH keshavaH kleshanAshanaH || 1\,229\.4|| udakenApyabhAvena dravyANAmarchitaH prabhuH | yo dadAti svakaM lokaM sa tvayA kiM na chArchitaH || 1\,229\.5|| na tatkaroti sA mAtA na pitA nApi bAndhavaH | yatkaroti hR^iShIkeshaH santuShTaH shraddhayArchitaH || 1\,229\.6|| varNAshramAchAravatA puruSheNa paraH pumAn | viShNurArAdhyate panthA nAnyastattoShakArakaH || 1\,229\.7|| na dAnairvividhairdattairna puShpairnAnulepanaiH | toShameti mahAtmAsau yathA bhaktyA janArdanaH || 1\,229\.8|| sampadaishvaryamAhAtmyaiH santatyA na cha karmaNA | vimuktaishchaikatA labhyA mUlamArAdhanaM hareH || 1\,229\.9|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShNupUjAnirUpaNaM nAmaikonatrishaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 230 sUta uvAcha | Alokya sarvashAstrANi vichArya cha punaH punaH | idamekaM suniShpannaM dhyeyo nArAyaNaH sadA || 1\,230\.1|| kiM tasya dAnaiH kintIrthaiH kiM tapobhiH kimadhvaraiH | yo nityaM dhyAyate devaM nArAyaNamananyadhIH || 1\,230\.2|| ShaShTistIrthasahasrANi ShaShTistIrthashatAni cha | nArAyaNapraNAmasya kalAM nArhanti ShoDashIm || 1\,230\.3|| prayashchittAnyasheShANi tapaH karmANi yAni vai | viddhi teShAmasheShANAM kR^iShNAnusmaraNaM param || 1\,230\.4|| kR^itapApe.anuraktishcha yasya puMsaH prajAyate | prAyashchittantu tasyaikaM hareH saMsmaraNaM param || 1\,230\.5|| muhUrtamapi yo dhyAyennArAyaNamatandritaH | so.api svargatimApnoti kiM punastatparAyaNaH || 1\,230\.6|| jAgratsvapnasuShupteShu yogasthasya cha yoginaH | yA kAchinmanaso vR^ittiH sA bhavatyachyutAshrayAt || 1\,230\.7|| uttiShThannipatanviShNuM pralapanvivishaMstathA | bhu~nja~njAgrachcha govindaM mAdhavaM yashcha saMsmaret || 1\,230\.8|| svesve karmaNyabhirataH kuryAchchittaM janArdane | eShA shAstrAnusAroktiH kimanyairbahubhAShitaiH || 1\,230\.9|| dhyAnameva paro dharmo dhyAnameva paraM tapaH | dhyAnameva paraM shauchaM tasmAddhyAnaparo bhavet || 1\,230\.10|| nAsti viShNoH paraM dhtheyaM tapo nAnashanAtparam | tasmAtpradhAnamatroktaM vAsudevasya chintanam || 1\,230\.11|| yaddurlabhaM paraM prApyaM manaso yanna gocharam | tadapyaprArthitaM dhyAto dadAti madhusUdanaH || 1\,230\.12|| pramAdAtkurvatAM karma prachyavetAdhvareShu yat | smaraNAdeva tadviShNoH sampUrNaM syAditi shrutiH || 1\,230\.13|| dhyAnena sadR^isho nAsti shodhanaM pApakarmaNAm | AgAmidehahetUnAM dAhako yogapAvakaH || 1\,230\.14|| viniShpannasamAdhistu muktimatraiva janmani | prApnoti yogI yogAgnidagdhakarmA cha yo.achirAt || 1\,230\.15|| yathAgnirudyatashikhaH kakShaM dahati vAnilaH | tathA chittasthite viShNau yoginA sarvakilbiSham || 1\,230\.16|| yathAgniyogAtkanakamamalaM samprajAyate | sampluShTo vAsudevena manuShyANAM sadA malaH || 1\,230\.17|| ga~NgAsnAnasahasreShu puShkarasnAnakoTiShu | yatpApaM nilayayAti smR^ite nashyati taddharau || 1\,230\.18|| prANAyAmasahasnaistu yatpApaM nashyati dhruvam | kShaNamAtreNa tatpApaM harerdhyAnAtpraNashyati || 1\,230\.19|| kaliprabhAvAdduShToktiH pAShaNDAnAM tathoktayaH | na krAmenmAnasaM tasya yasya chetasi keshavaH || 1\,230\.20|| sA tithistadahorAtraM sa yogaH sa cha chandramAH | lagnaM tadeva vikhyAtaM yatra saMsmaryate hariH || 1\,230\.21|| sA hAnistanmahachChidraM sA chArthajaDamUkatA | chanmuhUrtaM kShaNo vApi vAsudevo na chintyate || 1\,230\.22|| kalau kR^ita yugaM tasya kalistasya kR^ite yuge | hR^idi no yasya govindo yasya chetasi nAchyutaH || 1\,230\.23|| yasyAgratastathA pR^iShThe gachChatastiShThato.api vA | govinde niyataM chetaH kR^itakR^ityaH sadaiva saH || 1\,230\.24|| vAsudeve mano yasya japahomArchanAdiShu | tasyAntarAyo maitreya vevendratvAdikaM phalam || 1\,230\.25|| asaMtyajya cha gArhasthayaM sa taptvA cha mahattapaH | Chinatti pauruShIM mAyAM keshavArpitamAnasaH || 1\,230\.26|| kShamAM kurvanti kruddheShu dayAM mUrkheShu mAnavAH | muda~ncha dharmashIleShu govinde hR^idayasthite || 1\,230\.27|| dhyAyennArAyaNaM devaM snAnadAnAdikarmasu | prAyashchiteteShu sarveShu duShkR^iteShu visheShataH || 1\,230\.28|| lAbhasteShAM jayasteShAM kutasteShAM parAbhavaH | yeShAmindIvarashyAmo hR^idayastho janArdanaH || 1\,230\.29|| kITapakShigaNAnA~ncha harau saMnyastachetasAm | UrdhvA hyeva gatishchAsti kiM punarj~nAninAM nR^iNAm || 1\,230\.30|| vAsudevataruchChAyA nAtishItAtitApadA | narakadvArashamanI sA kimarthaM na sevyate || 1\,230\.31|| na cha durvAsasaH shApo rAjya~nchApi shachIpateH | hantuM samarthaM hi sakhe hR^itkR^ite madhusUdane || 1\,230\.32|| vadatastiShThato.anyadvA svechChayA karma kurvataH | nApayAti yadA chintA siddhAM manyeta dhAraNAm || 1\,230\.33|| dhyeyaH sadA savitR^imaNDalamadhyavarto nArAyaNaH sarasijAsanasanniviShTaH | keyUravAnmakarakuNDalavAnkirITI hArI hiraNmayavapurdhR^itasha~NkhachakraH || 1\,230\.34|| na hi dhyAnena sadR^ishaM pavitramiha vidyate | shvapachAnnAni bhu~njAno pApI naivAtra lipyate || 1\,230\.35|| sadA chittaM samAsaktaM jantorviShayagochare | yadi nArAyaNe.apyevaM ko na muchyeta bandhanAt || 1\,230\.36|| sUta uvAcha | viShNubhaktiryasya chitte kaM vA jIvo nametsadA | sa tArayati chAtmAnaM tadaiva duritArNavAt || 1\,230\.37|| ta~nj~nAnaM yatra govindaH sA kathA yatra kAshavaH | tatkarma yattadarthAya kimanyairbahubhAShitaiH || 1\,230\.38|| sA jihvA yA hariM stauti tachchittaM yattadarpitam | tAveva kevalau shlAghyau yau tatpUjAkarau karau || 1\,230\.39|| praNAmamIshasya shiraH phalaM vidustadarchanaM pANiphalaM divaukasaH | manaH phalaM tadguNakarmachintanaM vachastu govindaguNastutiH phalam || 1\,230\.40|| merumandaramAtro.api rAshiH pApasya karmaNaH | keshavasmaraNAdeva tasya sarvaM vinashyati || 1\,230\.41|| yatki~nchitkurute karma puruShaH sAdhvasAdhu vA | sarvaM nArAyaNe nyasya kurvannapi na limpati || 1\,230\.42|| tR^iNAdichaturAsyAntaM bhUtagrAmaM chaturvidham | charAcharaM jagatsarvaM prasuptaM mAyayA tava || 1\,230\.43|| yasminnyastamatirna yAti narakaM svargo.api yachchintane vighno yatra navA vishetkathamapi brAhmo.apiloko.alpakaH | mukti~nchetasi saMsthito jaDadhiyAM puMsAM dadAtyavyayaH ki~nchitraM yadayaM prayAti vilayaM tatrAchyute kIrtite || 1\,230\.44|| agnikAryaM japaH snAnaM viShNordhyAna~ncha pUjanam | gantuM duHkhodadheH kuryurye cha tatra naranti te || 1\,230\.45|| rAShTrasya sharaNaM rAjA pitaro bAlakasya cha | dharmashcha sarvamartyAnAM sarvasya sharaNaM hariH || 1\,230\.46|| ye namanti jagadyoniM vAsudevaM sanAtanam | na yebhyo vidyate tIrthamadhikaM munisattam || 1\,230\.47|| anargharatnapUjA~ncha kuryAtsvAdhyAyameva cha | tamevoddishya govindaM dhyAyannityamatandritaH || 1\,230\.48|| shUdraM vA bhagavadbhaktaM niShAdaM shvapachaM tathA | dvijajAti samamanyo na yAti narakaM naraH || 1\,230\.49|| AdareNa sadA stauti dhanavantaM dhanechChayA | tathA vishvasya kartAraM ko na muchyeta bandhanAt || 1\,230\.50|| yathA prAptavano vahnirdahatyArdramapIndhanam | tathAvidhaH sthito viShNuryoginAM sarvakilviSham || 1\,230\.51|| AdIptaM parvataM yadvannAshrayanti mR^igAdayaH | tadvatpApani sarvANi yogAbhyAsarataM naram || 1\,230\.52|| yasya yAvAMshcha vishvAsastasya siddhistu tAvatI | etavAneva kR^iShNasya prabhAvaH parimIyate || 1\,230\.53|| vidveShAdapi govindaM damaghoShAtmajaH smaran | shishupAlo gatastattvaM kiM punastatparAyaNaH || 1\,230\.54|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe viShNumahAtmyavarNanaM nAma triMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 231 sUta uvAcha | nArasiMhastutiM vakShye shivoktaM shaunakAdhunA | pUrvaM mAtR^igaNAH sarve sha~NkaraM vAkyamabruvan || 1\,231\.1|| bhagavanbhakShayiShyAmaH sadevAsuramAnuSham | tvatprasAdAjjagatsarvaM tadanuj~nAtumarhasi || 1\,231\.2|| sha~NkarauvAcha | bhavatIbhiH prajAH sarvA rakShaNIyA na saMshayaH | tasmADvorataraprAyaM manaH shIghraM nivartyatAm || 1\,231\.3|| ityevaM sha~NkareNoktamanAdR^itya tu tadvachaH | bhakShayAmAsuravyagrAstrailokyaM sacharAcharam || 1\,231\.4|| trailokye bhakShyamANe tu tadA mAtR^igaNena vai | nR^isiMharUpiNaM devaM pradadhyau bhagavA~nChivaH || 1\,231\.5|| anAdinidhanaM devaM sarvabhUtabhavodbhavam | vidyujjihvaM mahAdaMShTraM sphuratkesaramAlinam || 1\,231\.6|| ratnA~NgadaM samukuTaM hemakesarabhUShitam | khoNisUtreNa mahatA kA~nchanena virAjitam || 1\,231\.7|| nIlotpaladalashyAmaM ratnanUpurabhUShitam | tejasAkrAntasakalabrahmANDodaramaNDapam || 1\,231\.8|| AvartasadR^ishAkAraiH saMyuktaM deharomabhiH | sarvapuShpairyojitA~ncha dhArayaMshcha mahAstrajam || 1\,231\.9|| sa dhyAtamAtro bhagavAnpradadau tasya darshanam | yAdR^ishena rUpeNa dhyAto rudraistu bhaktitaH || 1\,231\.10|| tAdR^ishenaiva rUpeNa durnirIkShyeNa daivataiH | praNipatya tu deveshaM tadA tuShTAva sha~NkaraH || 1\,231\.11|| sha~Nkara uvAcha | namaste.asta jagannAtha narasiMhavapurdhara | daityeshvarendrasaMhArinakhashuktivirAjita || 1\,231\.12|| nakhamaNDalasabhinnahemapi~Ngalavigraha | namo.astu padmanAbhAya shobhanAya jagadguro | kalpAntAmbhodanirghoSha sUryakoTisamaprabha || 1\,231\.13|| sahasrayamasaMtrAsa sahasrendraparAkrama | hasastradhanadasphIta sahasracharaNAtmaka || 1\,231\.14|| sahasrachandapratima ! sahasrAMshuharikrama | sahasrarudratejaska sahasrabrahmasaMstuta || 1\,231\.15|| sahasrarudrasaMjapta sahasrAkShanirIkShaNa | sahasrajanmamathana sahasrabandhanamochana || 1\,231\.16|| sahasravAyuvegAkSha sahasrAj~nakR^ipAkara | stutvaivaM devadeveshaM nR^isiMhavapuShaM harim | vij~nApayAmAsa punarvinayAvanataH shivaH || 1\,231\.17|| andhakasya vinAshAya yA sR^iShTA mAtaro mayA | anAdR^itya tu madvAkyaM bhakShyantvadbhutAH prajAH || 1\,231\.18|| sR^iShTvA tAshcha na shakto.ahaM saMhartumaparAjitaH | pUrvaM kR^itvA kathaM tAsAM vinAshamabhirochaye || 1\,231\.19|| evamuktaH sa rudreNa narasihavapurhariH | sahasrahevIrjihvAgrAttadA vAgIshvaro hariH || 1\,231\.20|| tathA suragaNAnsarvAnraudrAnmAtR^igaNAnvibhuH | saMhR^itya jagataH sharma kR^itvA chAntardadhe hariH || 1\,231\.21|| nArasiMhamidaM stotraM yaH paThenniyatendriyaH | manorathapradastasya rudrasyeva na saMshayaH || 1\,231\.22|| dhyAyennR^isiMhaM taruNArkanetraM sidAmbujAtaM jvalitAgnivatkram | anAdimadhyAntamaja purANaM parApareshaM jagatAM nidhAnam || 1\,231\.23|| japedidaM santataduHkhajAlaM jahAti nIhAramivAMshumAlI | samAtR^ivargasya karoti mUrtiM yadA tadA tiShThati tatsamIpe || 1\,231\.24|| deveshvarasyApi nR^isiMhamUrteH pUjAM vidhAtuM tripurAntakArI | prasAdya taM devavaraM sa labdhvA avyAjjaganmAtR^igaNebhya eva cha || 1\,231\.25|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe nR^isiMhastotraM nAmaikatriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 232 sUta uvAcha | kulAmR^itaM pravakShyAmi stotraM yattu haro.abravIt | pR^iShTaH shrInAradenaiva nAradAya tathA shR^iNu || 1\,232\.1|| nArada uvAcha | yaH saMkAre sadA dvandvaiH kAmakrodhaiH shubhAshubhaiH | shabdAdiviShayairbaddhaH pIDyamAnaH sa durmatiH || 1\,232\.2|| kShaNaM vimuchyate janturmR^ityusaMsArasAgarAt | bhagava~nChrotumichChAmi tvatto hi tripurAntaka || 1\,232\.3|| tasya tadvachanaM shrutvA nAradasya trilochanaH | uvAcha tamR^iShiM shambhuH prasannavadano haraH || 1\,232\.4|| maheshvara uvAcha | j~nAnAmR^itaM paraM guhyaM rahasyamR^iShisattama | vakShyAmi shR^iNu duHkhaghnaM bhavabandhabhayAmaham || 1\,232\.5|| tR^iNAdi chaturAsyAntaM bhUtagrAmaM chaturvidham | charAcharaM jagatsarvaM prasuptaM yasya mAyayA || 1\,232\.6|| tasya viShNo prisAdena yadi kashchitprabudhyate | sa nistarati saMsAraM devAnAmapi dustaram || 1\,232\.7|| bhogaishvaryamadonmattastatattvaj~nAnaparA~NmukhaH | putradArakuTumbeShu mattAH sIdantijantavaH || 1\,232\.8|| sarva ekArNave magnA jIrNA vanagajA iva | yastvAnanaM nibadhnAti durmatiH koshakAravat || 1\,232\.9|| tasya muktiM na pashyAmi janmakoTishatairapi | tasmAnnArada sarveShAM devAnAM devamavyayam | ArAdhayetsadA samyagadhyAyedviShNuM mudAnvitaH || 1\,232\.10|| yastu vishvamanAdyantamajamAtmani saMsthitam | sarvaj~namachalaM viShNuM sadA dhyAyetsamuchyate || 1\,232\.11|| devaM garbhochitaM viShNuM sadA dhyAyanvimuchyate | ashirIraM vidhAtAraM sarvaj~nAnamanoratim | achalaM sarvagaM viShNuM sadA dhyAyanvimuchyate || 1\,232\.12|| nirvikalpaM nirAbhAsaM niShprapa~nchaM nirAmayam | vAsudevaM guruM viShNuM sadA dhyAyanvimuchyate || 1\,232\.13|| sarvAtmaka~ncha vai yAvadAtmachaitanyarUpakam | shubhamekAkSharaM viShNuM sadA dhyAyanvimuchyate || 1\,232\.14|| vAkyAtItaM trikAlaj~naM vishveshaM lokasAkShiNam | sarvasmAduttamaM viShNuM sadA dhyAyanvimuchyate || 1\,232\.15|| brahmAdidevagandharvairmunibhiH siddhachAraNaiH | yogibhiH sevitaM viShNuM sadA dhyAyanvimuchyate || 1\,232\.16|| saMsArabandhanAmuktimichChaMlloko hyasheShataH | stutvaivaM varadaM viShNuM sadA dhyAyanvimuchyate || 1\,232\.17|| saMsArabandhanAtko.api muktimichChansamAhitaH | anantamavyayaM devaM viShNaM vishvapratiShThitam | vishveshvaramajaM viShNuM saMdA dhyAyanvimuchyate || 1\,232\.18|| sUta uvAcha | nAradena purA pR^iShTa evaM sa vR^iShabhadhvajaH | yettena tasmai vyAkhyAtaM tanmayA kathitaM tava || 1\,232\.19|| tameva satatandhyAyannirvyayaM brahma niShkalam | avApsyasi dhruvaM tAta ! shAshvataM padamavyayam || 1\,232\.20|| ashvamedhasahasrANi vAjapeyashatAni cha | kShaNamekAgrachittasya kalAM nArhanti ShoDashIm || 1\,232\.21|| shrutvA suraR^iShirviShNoH prAdhAnyamidamIshvarAt | sa viShNuM samyagArAdhya siddhaH padamavAptavAn || 1\,232\.22|| yaH paThechChR^iNuyAdvA pi nityameva stavottamam | koTijanmakR^itaM pApamapi tasya praNashyati || 1\,232\.23|| viShNoH stavamidaM divyaM mahAdevena kIrtitam | prayatnAdyaH paThennitya mamR^itatvaM sa gachChati || 1\,232\.24|| iti shrIgAruDe mahApurANe kulAmR^itastotraM nAma dvAtriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 233 sUta uvAcha | stotraM tatsaM pravakShyAmi mArkaNDeyana bhAShitam | dAmodaraM prapanno.asmi kinno mR^ityuH kariShyati || 1\,233\.1|| sha~NkhachakradharaM devaM vyaktarUpiNamavyayam | adho.akShajaM prapanno.asmi kinno mR^ityuH kariShyati || 1\,233\.2|| varAhaM vAmanaM viShNuM nArasiMhaM janArdanam | mAdhavaM cha prapanno.asmi kinno mR^ityuH kariShyati || 1\,233\.3|| puruShaM puShkarakShetrabIjaM puNyaM jagatpatim | lokanAthaM prapanno.asmi kinno mR^ityuH kariShyati || 1\,233\.4|| sahasrashirasaM devaM vyaktAvyaktaM sanAtanam | mahAyogaM prapanno.asmi kinno mR^ityuH kariShyati || 1\,233\.5|| bhUtAtmAnaM mahAtmAnaM yaj~nayonimayonijam | vishvarUpaM prapanno.asmi kinno mUtyuH kariShyati || 1\,233\.6|| ityudIritamAkarNya stotraM tasya mahAtmanuH | apayAtastato mR^ityurviShNudUtaiH prapIDitaH || 1\,233\.7|| iti tena jito mR^ityurmArkaNDeyena dhImatA | prasanne puNDarIkAkShe nR^isiMhe nAstidurlabham || 1\,233\.8|| mR^ityvaShTakamidaM puNyaM mR^ityuprashamanaM shubham | mArkaNDeyahitArthAya svayaM viShNuruvAcha ha || 1\,233\.9|| idaM yaH paThate bhaktyA trikAlaM niyataM shuchiH | nAkAle tasya mR^ityuH syAnnarasyAchyutachetasaH || 1\,233\.10|| hR^itpadmamadhye puruShaM purANaM nArAyaNaM shAshvatamaprameyam | vichintya sUryAdatirAjamAnaM mR^ityuM sa yogi jitavAMstathaiva || 1\,233\.11|| iti shrIgAruDe mahApurANe mArkaNDeyakR^itaM mR^ityvaShTakastotraM nAma trayastriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 234 sUta uvAcha | vakShye.ahamachyutastotraM shR^iNu shaunaka sarvadam | brahmA pR^iShTo nAradAya yathovAcha tathA param || 1\,234\.1|| nArada uvAcha | yathAkShayo.avyayo viShNuH stotavyo varado mayA | pratyahaM chArchanAkAle tathA tvaM vaktumarhasi || 1\,234\.2|| te dhanyAste sujanmAnaste hi sarvasukhapradAH | saphalaM jIvitaM teShAM ye stuvanti sadAchyutam || 1\,234\.3|| brahmovAcha | mune stotraM pravakShyAmiH vAsudevasya muktidam | shR^iNu yena stutaH samyakpUjAkAle prasIdati || 1\,234\.4|| OM namo bhagavate vAsudevAya namaH sarvApahAriNe | namo vishuddhadehAya namo j~nAnasvarUpiNe || 1\,234\.5|| namaH sarvasureshAya namaH shrIvatsadhAriNe | namashcharmAsihastAya namaH pa~NkajamAline || 1\,234\.6|| namo vishvapratiShThAya namaH pItAmbarAya cha | namo nR^isiMharUpAya vaikuNThAya namonamaH || 1\,234\.7|| namaH pa~NkajanAbhAya namaH kShIrodashAyine | namaH sahasrashIrShAya namo nAgA~NgashAyine || 1\,234\.8|| namaH parashuhastAya namaH kShatrAntakAriNe | namaH satyapratij~nAya hyajitAya namonamaH || 1\,234\.9|| namastrai lokyanAthAya namashchakradhAraya cha | namaH shivAya sUkShmAya purANAya namonamaH || 1\,234\.10|| namo vAmanarUpAya balirAjyApahAriNe | namo yaj~navarAhAya govindAya namonamaH || 1\,234\.11|| namaste paramAnanda namaste paramAkShara | namaste j~nAnasadbhAva namaste j~nAnadAyaka || 1\,234\.12|| namaste paramAdvaita namaste puruShottama | namaste vishvakR^iddeva namaste vishvabhAvana || 1\,234\.13|| namaste.astu vishvanAtha namaste vishvakAraNa | namaste madhudaityaghna namaste rAvaNAntaka || 1\,234\.14|| namaste kaMsakeshighna namaste kaiTabhArdana | namaste shatapatrAkSha namaste garuDadhvaja || 1\,234\.15|| namaste kAlanemighna namaste garuDAsana | namaste devakIputra namaste vR^iShNinandana || 1\,234\.16|| namaste rukmiNIkAnta namaste ditinandana | namaste gokulAvAsa namaste gokulapriya || 1\,234\.17|| jaya gopavapuH kR^iShNa jaya gopIjanapriya | jaya govardhanAdhAra jaya gokulavardhana || 1\,234\.18|| jaya rAvaNavIraghna jaya chANUranAshana | jaya vR^iShNikuloddyota jaya kAlIyamardana || 1\,234\.19|| jaya satya jagatsAkShinjaya sarvArthasAdhaka | jaya vedAntavidvedya jaya sarvada mAdhava || 1\,234\.20|| jaya sarvAshrayAvyakta jaya sarvaga mAdhava | jaya sUkShmachidAndana jaya chittanira~njana || 1\,234\.21|| jayaste.astu nirAlamba jaya shAnta sanAtana | jaya nAtha jagatpuShTa (tpUjya) jaya viShNo namo.astUte || 1\,234\.22|| tvaM gurustvaM hare shiShyastvaM dIkShAmantramaNDalam | tvaM nyAsamudrAsamayAstvaM cha puShpAdisAdhanam || 1\,234\.23|| tvamAdhArastvaM hyanantastvaM kUrmastvaM dharAmbujam | dharmaj~nAnAdayastvaM hi vedimaNDalashaktayaH || 1\,234\.24|| tvaM prabho ChalabhR^idrAmastvaM punaH sa kharAntakaH | tvaM brahmarShishchadevastvaM viShNuH satyaparAkramaH || 1\,234\.25|| tvaM nR^isiMhaH parAnando varAhastvaM dharAdharaH | tvaM suparNastathA chakraM tvaM gadA sha~Nkha eva cha || 1\,234\.26|| tvaM shrIH prabho tvaM muShTisatvaM tvaM mAlA deva shAshvatI | shrIvatsaH kaustubhastvaM hi shAr~NgI tvaM cha tatheShudhiH || 1\,234\.27|| tvaM khaDgacharmaNA sArdhaM tvaM dikpAlAstathA prabho | tvaM vedhAstvaM vidhAtA cha tvaM yamastvaM hutAshanaH || 1\,234\.28|| tvaM dhaneshastvamIshAnastvamindrastvamapAMpatiH | tvaM rakSho.adhipatiH sAdhyastvaM vAyustvaM nishAkaraH || 1\,234\.29|| AdityA vasavo rudrA ashvinau tvaM marudgaNAH | tvaM daityA dAnavA nAgAstvaM yakShA rAkShasAH khagAH || 1\,234\.30|| gandharvApsarasaH siddhAH pitarastvaM mahAmarAH | bhUtAni viShayastvaM hi tvamavyaktendriyANi cha || 1\,234\.31|| manobuddhiraha~NkAraH kShetraj~nastvaM hR^idIshvaraH | tvaM yaj~nastvaM vaShaTkArastvamo~NkAraH samitkushAH || 1\,234\.32|| tvaM vedI tvaM hare dIkShA tvaM yUpastvaM hutAshanaH | tvaM patnI tvaM puroDAshastvaM shAlA strukcha tvaM stuvaH || 1\,234\.33|| grAvANaH sakalaM tvaM hi sadasyAstvaM sadAkShiNaH | tvaM sUrpAdistvaM cha brahmA musalolUkhale dhruvam || 1\,234\.34|| tvaM hotA yajamAnastvaM tvaM dhAnyaM pashuyAjakaH | tvamadhvaryustvamudgAtA tvaM yaj~naH puruShottamaH || 1\,234\.35|| dikpAtAlamahi vyoma dyaustvaM nakShatrakArakaH | devatirya~NmanuShyeShu jagadetachcharAcharam || 1\,234\.36|| yatki~nchiddR^ishyate deva brahmANDamakhilaM jagat | tava rUpamidaM sarvaM dR^iShTyarthaM samprakAshitam || 1\,234\.37|| nAthayante paraM brahma daiverapi durAsadam | kasta~njAnAti vimalaM yogagamyamatIndriyam || 1\,234\.38|| akShayaM puruShaM nityamavyaktamajamavyayam | pralayotpattirahitaM sarvavyApinamIshvaram || 1\,234\.39|| sarvaj~naM nirguNaM shuddhamAnandamajaraM param | bodharUpaM dhruvaM shAntaM pUrNamadvaitamakShayam || 1\,234\.40|| avatAreShu yA mUrtirvidUre deva dR^ishyate | paraM bhAvamajAnantastvAM bhajanti divaukasaH || 1\,234\.41|| kathaM tvAmIdR^ishaM sUkShmaM shaknomi puruShottama | arAdhayitumIshAna manogamyamagocharam || 1\,234\.42|| iha yanmaNDale nAtha pUjyate vidhivatkramaiH | puShpadhUpAdibhiryatra tatra sarvA vibhUtayaH || 1\,234\.43|| saMkarShaNAdibhedena tava yatpUjitA mayA | kShantumarhasi tatsarvaM yatkR^itaM na kR^itaM mayA || 1\,234\.44|| na shaknomi vibho samyakkartuM pUjAM yathoditAm | yatkR^itaM japahomAdi asAdhyaM puruShottama || 1\,234\.45|| viniShpAdayituM bhaktyA ata stvAM kShamayAmyaham | divA rAtrau cha sandhyAyAM sarvAvasthAsu cheShTataH || 1\,234\.46|| achalA tu hare ! bhaktistavA~Nghriyugale mama | sharIreNa tathA prItirna cha dharmAdikeShu cha || 1\,234\.47|| yathA tvayi jagannAtha prItirAtyantikI mama | kiM tena na kR^itaM karma svargamokShAdisAdhanam || 1\,234\.48|| yasya viShNau dR^iDhA bhaktiH sarvakAmaphalaprade | pUjAM kartuM tathA stotraM kaH shaknoti tavAchyuta || 1\,234\.49|| stutaM tu pUjitaM me.adya tatkShamasva namo.astu te | iti chakradharastotraM mayA samyagudAhR^itam | stauhi viShNuM mune bhaktyA yadIchChasi paraM padam || 1\,234\.50|| stotreNAnena yaH stauti pUjAkAle jagadgurum || 1\,234\.51|| achirAllabhate mokShaM ChitvA saMsArabandhanam | anyo.api yo japedbhaktyA trisandhyaM niyataH shuchiH || 1\,234\.52|| idaM stotraM mune so.api sarvakAmamavApnuyAt | putrArthI labhate putrAnbaddho muchyeta bandhanAt || 1\,234\.53|| rogAdvimuchyate rAgI labhate nirdhano dhanam | vidyArtho labhate vidyAM bhAgyaM kIrtiM cha vindati || 1\,234\.54 || yashaH jAti smaratvaM medhAvI yadyadichChati chetasA | sa dhanyaH sarvavitprAj~naH sa sAdhuH sarvakarmakR^it || 1\,234\.55|| satyavAkyashChuchirdAtA yaH stauti puruShottamam | asaMbhAShyA hi te sarve sarvadharmabahiShkR^itAH || 1\,234\.56|| yeShAM pravartane nAsti harimuddishya satkriyA | na shuddhaM vidyate tasya mano vAkcha durAtmanaH || 1\,234\.57|| yasya sarvArthade viShNau bhaktirnAvyabhichAriNI | ArAdhya vidhivaddevaM hariM sarvasukhapradam || 1\,234\.58|| prApnoti puruShaH samyagyadyatprArthayate phalam | karma kAmAdikaM sarvaM shraddhadhAnaH surottamaH | asurAdivapuH siddhairdeyate yasya nAntaram || 1\,234\.59|| sakalamunibhirAdyashchintyate yo hi shuddho nikhilahR^idi niviShTo vetti yaH sarvasAkShI | tamajamamR^itamIshaM vAsudevaM nato.asmi bhayamaraNavihInaM nityamAnandarUpam || 1\,234\.60|| nikhilabhuvananAthaM shAshvataM suprasannaM tvativimalavishuddhaM nirguNaM bhAvapuShpaiH | sukhamuditasamastaM pUjayAmyAtmabhAvaM vishatu hR^idayapadme sarvasAkShI chidAtmA || 1\,234\.61|| evaM mayoktaM paramaprabhAvamAdyantahInasya parasya viShNoH | tasmAdvichintyaH parameshvaro.asau vimuktikAmena nareNa samyak || 1\,234\.62|| bodhasvarUpaM puruShaM purANamAdityavarNaM vimalaM vishuddham | sa~nchintya viShNuM paramadvitIyaM kastatra yogI na laMya prayAti || 1\,234\.63|| imaM stavaM yaH satataM manuShyaH paThechcha tadvatprayataH prashAntaH | sa dhUtapApmA vitataprabhAvaH prayAti lokaM vitataM murAreH || 1\,234\.64|| yaH prArthayatyarthamasheShasaukhyaM dharmaM cha kAmaM cha tathaiva mokSham | sa sarvamutsR^ijya paraM purANaM prayAti viShNuM sharaNaM vareNyam || 1\,234\.65|| vibhuM prabhuM vishvadharaM vishuddhamasheShasaMsAravinAshahetum | yo vAsudevaM vimalaM prapannaH sa mokShamApnoti vimuktasa~NgaH || 1\,234\.66|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe .achyutastotraM nAma chatustriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 235 sUta uvAcha vedAntasA~NkhyasiddhAntabrahmaj~nAnaM vadAmyaham | ahaM brahma paraM jyotirviShNurityeva chintayan || 1\,235\.1|| sUrye hR^idvyomni vahnau cha jyotirekaM tridhA sthitam | yathA sarpiH shIrasthaM gavAM na kurute balam || 1\,235\.2|| nirgataM karmasaMyuktaM dattaM tAsAM mahA balam | tathA viShNuH sharIrastho na karoti hitaM naNAm || 1\,235\.3|| vinArAdhanayA devaH sarvagaH parameshvaraH | ArurukShumatInAM tu karmaj~nAnamudAhR^itam || 1\,235\.4|| ArUDhayogavR^ikShANAM j~nAnaM tyAgaM paraM matam | j~nAtumichChati shabdAdInrAgo dveSho.atha jAyate || 1\,235\.5|| lobho mohaH krodha etairyuktaH pApaM narashcharet | hastAvupasthamudaraM vAkchaturtho chatuShTayam || 1\,235\.6|| etatsusaMyataM yasya sa vipraH kathyate budhaiH (dhaH) | paravittaM na gR^ihNAti na hiMsAM kurute tathA || 1\,235\.7|| nAkShakrIDArato yastu hastau tasya susaMyatau | parastrIvarjanaratastasyopasthaM susaMyatam || 1\,235\.8|| alolupamidaM bhu~Nkte jaTharaM tasya saMyatam | satyaM hitaM mitaM brUte yasmAdvAktasya saMyatA || 1\,235\.9|| yasya saMyatAnyetAni tasya kiM tapasAdhvaraiH | aikyaM yadbuddhimanasorindriyANAM cha sarvadA || 1\,235\.10|| sabIjaM vApi nirbojaM dhyAnametatprakIrtitam | bhruvormadhye sthitAM buddhiM viShayeShu yunakti yaH || 1\,235\.11|| handriyANAmuparame manasi hyavyavasthite || 1\,235\.12|| svapnAnpashyatyasau jIvo bAhyAnAbhyantarAnatha | jIvo jAgradavasthAyAmevamAhurvipAshchitaH || 1\,235\.13|| hR^idi sthitaH sa tamasA mohito na smaratyapi | yadA tasya kuto veti suShuptiriti kathyate || 1\,235\.14|| jAgrato yasya no tandrA na moho na bhramastathA | utpadyate na jAnAti shabdArthaviShayAnvashI || 1\,235\.15|| indriyANi samAhR^itya viShayebhyo manastathA | buddhyAha~NkAramapi cha prakR^ityA buddhimeva cha || 1\,235\.16|| saMyamya prakR^itiM chApi chichChaktyA kevale sthitaH | pashyatyAtmAni chAtmAnamAtmanAtmaprakAshakam || 1\,235\.17|| chidrUpamamR^itaM shuddhaM niShkriyaM vyApakaM shivam | turIyAyAmavasthAyAmAsthito.asau na saMshayaH || 1\,235\.18|| shabdAdayo guNAH pa~ncha sattvAdyAshcha guNAstrayaH | puryaShTakasya padmasya patrANyaShTau cha tAni hi || 1\,235\.19|| sAmyAvasthA guNakR^itA prakR^itistatra karNikA | karNikAyAM sthito devo dehI chidrUpa eva hi || 1\,235\.20|| puryaShTakaM parityajya prakR^iti~ncha guNAtmikAm | yadA yAti tadA jIvo yAti muktiM na saMshayaH || 1\,235\.21|| prANAyAmo japashchaiva pratyAhAro.atha dhAraNA | dhyAnaM samAdhirityete ShaDyogasya prasAdhakAH || 1\,235\.22|| pApakShaye devatAnAM prItirindriyasaMyamaH | japadhyAnayuto garbho viparItastvagarbhakaH || 1\,235\.23|| ShaTtriMshanmAtrakaH shreShThashchaturviMshatimAtrakaH | madhyo dvAdashamAtrastu o~NkAraM satataM japet || 1\,235\.24|| vAchake praNave j~nAte vAchyaM brahma prasIdati | (oMnamo viShNave).ShaShThAkSharashcha japtavyo gAyattrI dvAdashAkSharI || 1\,235\.25|| sarveShAmindriyANAM tu pravR^itirviShayeShu cha | nivR^ittirmanasastasyAH pratyAhAraH prakIrtitaH || 1\,235\.26|| indriyANIndriyArthebhyaH samAhR^itya hito hi saH | sahasA saha buddhyA cha pratyAhAreShu saMsthitaH || 1\,235\.27|| prANAyAmairdvAdashabhiryAvatkAlaHkR^ito bhavet | yastAvatkAlaparyantaM mano brahmaNi dhArayet || 1\,235\.28|| tasyaiva brahmaNA proktaM dhyAnaM dvAdasha dhAraNAH | tuShyeta niyato yuktaH samAdhiH so.abhIdhIyate || 1\,235\.28*1|| dhyAyanna chalate yasya manobhidhyAyato bhR^isham || 1\,235\.29|| prApyAvadhikR^itaM kAlaM yAvatsA dhAraNA smR^itA | dhyeye saktaM mano yasya dhyeyamevAnupashyati || 1\,235\.30|| nAnyaM padArthaM jAnAti dhyAnametatprakIrtitam | dhyeye mano nishchalatAM yAti dhyeyaM vichintayan || 1\,235\.31|| yattaddhyAnaM paraM proktaM munibhirdhyAnachintakaiH | dhyeyameva hi sarvatra dhyAtA tanmayatAM gataH || 1\,235\.32|| pashyati dvaitarahitaM samAdhiH so.abhidhIyate | manaH sa~NkalparahitamindriyArthAnna chintayet || 1\,235\.33|| yasya brahmaNi saMlInaM samAdhisthaM tadochyate | dhyAyataH paramAtmAnamAtmasthaM yasya yoginaH || 1\,235\.34|| manastanmayatAM yAti samAdhisthaH sa kIrtitaH | chittasya sthiratA bhrAntirdairmanasyaM pramAdatA || 1\,235\.35|| yoginAM kathitA doShA yogavighnapravartakAH | sthityarthaM manasaH sarvaM sthUlarUpaM vichintayet || 1\,235\.36|| tadvrataM nishchalIbhUtaM sUyyasthaM sthiratAM vrajet | na vinA paramAtmAnaM ki~nchijjagati vidyate || 1\,235\.37|| vishvarUpaM tamevaikamiti j~nAtvA vimu~nchati | o~NkAraM paramaM brahma dhyAyedabjasthitaM vibhum || 1\,235\.38|| kShetrakShetraj~narahitaM japenmAtrAtrayAnvitam | hR^idi sa~nchintayetpUrvaM pradhAnaM tasya chopari || 1\,235\.39|| tamo rajastathA sattvaM maNDalatritayaM kramAt | kR^iShNaraktasitaM tasminpuruShaM jIvasaMj~nitam || 1\,235\.40|| tasyopari guNaishvaryamaShTapatraM saroruham | j~nAnaM tu karNikA tatra vij~nAnaM kesarAH smR^itAH || 1\,235\.41|| vairAgyanAlaM tatkando vaiShNavo dharma uttamaH | karNikAyAM sthitaM tatra jIvavannishchalaM vibhu || 1\,235\.42|| dhyAyedurasi saMyuktamo~NkAraM muktisAdhakam | dhyAyanyadi tyajetprANAnyAti brahma svasannidhim || 1\,235\.43|| hariM saMsthApya dehAbje dhyAyanyo gI cha bhaktibhAk | AtmAnamAtmanA kechitpashyanti dhyAnachakShuShaH || 1\,235\.44|| sAMkhyabuddhyA tathaivAnye yogenAnye tu yoginaH | brahmaprakAshakaM j~nAnaM bhavabandhavibhedanam || 1\,235\.45|| tatraikachittatAyogo muktido nAtra saMshayaH | jitendriyAtmakaraNo j~nAnadR^ipto hi yo bhavet || 1\,235\.46|| sa muktaH kathyate yogI paramAtmanyavasthitaH | AsanasthAnavidhayo na yogasya prasAdhakAH || 1\,235\.47|| vilambajanakAH sarve vistarAH parikIrtitAH | shishupAlaH siddhimApa smaraNAbhyAsagauravAt || 1\,235\.48|| yogAbhyAsaM prakurvantaH pasyantyAtmAnamAtmanA | sarvabhUteShu kAruNyaM vidveShaM viShayeShu cha || 1\,235\.49|| guptashishrodarAdishcha kurvanyogI vimuchyate | indriyairindriyArthAMstu na jAnAti naro yadA || 1\,235\.50|| kAShThavadbrahmasaMlIno yogI muktastadA bhavet | sarvavarNAH shriyaH sarvAH kR^itvA pApAni bhasmasAt || 1\,235\.51|| dhyAnAgninA cha medhAvI labhate paramAM gatim | manthanAddR^ishyate hyagnistadvaddhyAnena vai hariH || 1\,235\.52|| brahmAtmanoryadaikatvaM sa yogashchottamottamaH | bAhyarUpairna muktistu chAntasthaiH syAdyamAdibhiH || 1\,235\.53|| sA~Nkhyaj~nAnena yogena vedAntashravaNena cha | pratyakShatAtmano yA hi sA muktirabhidhIyate | anAtmanyAtmarUpatvamasataH satsvarUpatA || 1\,235\.54|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe brahmavij~nAnasvarUpaNaM nAma pa~nchatriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 236 shrIbhagavAnuvAcha | Atmaj~nAnaM pravakShyAmi shR^iNu nArada tattvataH | advaitaM sA~NkhyamityAhuryogastatraikachittatA || 1\,236\.1|| advaitayogasampannAste muchyante.atibandhanAt | atItArabdhamAgAmi karma nashyati bodhataH || 1\,236\.2|| sadvichArakuThAreNa chChinnasaMsArapAdapaH | j~nAnavairAgyatIrthena labhate vaiShNavaM padam || 1\,236\.3|| jAgratsvapnasuShuptaM cha mAyA tripuramuchyate | atraivAntargataM sarvaM shAshvate nAdvaye pade || 1\,236\.4|| nAmarUpakriyAhInaM sarvaM tatparamaM padam | jagatkR^itveshvaro.anantaM svayamatra praviShTavAn || 1\,236\.5|| vedAhametaM puruShaM chidrUpaM tamasaH param | so.ahamasmIti mokShAya nAnyaH panthA vimuktaye || 1\,236\.6|| shravaNaM mananaM dhyAnaM j~nAnAnAM chaiva sAdhanam | yaj~nadAnatapastIrthavedairmuktirna labhyate || 1\,236\.7|| tyAgena kenachiddhyAnapUjAkarmAdibhiryathA | dvividhaM vedavachanaM kuru karma tyajeti cha || 1\,236\.8|| yaj~nAdayo vimuktAnAM niShkAmAnAM vimuktaye | antaH karaNashuddhyarthamUchurevAtra kechana || 1\,236\.9|| ekena janmanA j~nAnanmuktirna dvaitabhAvinAm | yogabhraShTAH kuyogAshcha viprA yogikulodbhavAH || 1\,236\.10|| karmaNA badhyate janturj~nAnAnmukto bhavAdbhavet | Atmaj~nAnantvAshrayedvai aj~nAnaM yadato.anyathA || 1\,236\.11|| yadA sarve vimuchyante kAmA yesyahR^idi sthitAH | tadAmR^itatvamApnoti jIvanneva na saMshayaH || 1\,236\.12|| vyApakatvAtkathaM yAti ko yAti kva sa yAti cha | anantatvAnnadesho.asti amUrtitvAdgatiH kutaH || 1\,236\.13|| advayatvAnna ko.apyasti bodhatvAjjaDatA kutaH | ekoddiShTaM yadanyasya mativAggatisaMsthiti (m) || 1\,236\.14|| kathamAkAshakalpasya gatirAgatisaMsthiti | jAgratsvapnasuShuptaM cha mAyayA parikalpitam || 1\,236\.15|| vastu taijasakaM prAj~ne yattu puNyamakhaNDakam | yathA te priyAtmA naH sarveShAM cha tathA priyaH || 1\,236\.16|| bodhamArge yathA chittaM sarveShAM cha tathA mate | sarvadA sarvabhUtAnAM sarvasya cha mahAmune || 1\,236\.17|| nAhamatrAtmavij~nAnaM tasmAtpUrNaM nirantaram | jAgratsvapnaM tathA vR^ittaM sauShuptasukhameva cha || 1\,236\.18|| smaraNaM vismR^itArthasya nAsti chetkasya jAyate | satyamastu tathA vANu asharIraM paraM tathA || 1\,236\.19|| nAsti chetsukhaduHkhAnAM sarveShAM vedanaM katham | sadA sarvatra sarvaj~naH sarvasya hR^idaye na yet || 1\,236\.20|| sAkShibhUtaH samAshritya ko jAnAti vicheShTitam | satya j~nAnAnanta bhinnaM syAnnasatyaM j~nAnataH pR^ithak || 1\,236\.21|| nAnantyAtpR^ithagAnandaM nApyamAnandataH pR^ithak | tvameva paramaM brahma satyaj~nAnAdilakShaNam || 1\,236\.22|| ahaM brahma paraM tattvaM j~nAtvA tvakhilavidbhavet | yathaikamR^inmaye j~nAte sarvametachcharAcharam || 1\,236\.23|| yathaikahemamaNinA sarvaM hemamayaM bhavet | j~nAnaM tathaivamIshena j~nAninApyakhilaM jagat || 1\,236\.24|| yathAndhakAradoSheNa rajjuH samya~NnadR^ishyate | yathA samohadoSheNa chAtmA samya~NnadR^ishyate || 1\,236\.25|| sarpadhArAdibhirbhedarainyathA vastukalpanam | vyomAdinA sarUpAdyairanyathAtmA prakalpyate || 1\,236\.26|| pratyakShamapi yaddravyandurdarshamiti bhAShate | vyomAdinA sarUpAdyairanyathA kalpitaistathA || 1\,236\.27|| tathA hi rajjururagaH shuktiH kArajataM yathA | mR^igatR^iShNApathAyAmbhastR^iptiM viShNo tathA jagat || 1\,236\.28|| hAhiShNodvijA kathi dbhohamitidR^i | grahanAshAtpunardhyAyanbrAhmaNyaM manyate yathA || 1\,236\.29|| mAyAviShTastathA jIvo dehohamiti manyate | mAyAnAshAtpunaH svIyarUpaM brahmAsmi manyate || 1\,236\.30|| grahanAshAdyathA mAnyajanokrUramavekShate | svarUpadarshanAchchAyaM mAyA nAshantayA vinA || 1\,236\.31|| anAditvaM samaM dvAbhyAM svarUpaM tadvilakShaNam | ekaH satyaM tathA bhAgI vichAreNa paraM mR^iShA || 1\,236\.32|| ajo.api hi sakR^itpretya saMbhavAmyAtmamAyayA | mAyechChayA dvidhA sa syAtpatiH patnI sukhaM jagat || 1\,236\.33|| aShTAviMshatibhedaistu traiguNyaM vidyate pR^ithak | chaturashItirlakShyante naranAryAkR^itIni cha || 1\,236\.34|| eShuvishvaM prabhavati khaNDajaM mAyayA yathA | AdAvante cha santyete nAmarUpakriyAdayaH || 1\,236\.35|| sattAvakalpanaM kAle na santi paramArthataH | yathA rathAdayaH svapne santo naiva cha satyataH || 1\,236\.36|| tathA jAgradavasthAyAM bhUtAni na tu sannidhau | dvairUpyaM mAyayA yAti jAgratsvapnapadaj~na (kSha) yoH || 1\,236\.37|| evametatparaM brahma svapnajAgratpadadvaye | suShuptamachalaM rUpamadvayaM padamuchyate || 1\,236\.38|| mAyAvichArasiddhaiva vichAreNa vilIyate | ApAtarahitA sApi kalpanA kAlavartinI || 1\,236\.39|| evaM tasyA (dAtyA) tmanAdityaM siddhamekasya satyajA | satostitvaM vasAtitvAdastitvAsatyatAM tataH || 1\,236\.40|| j~nAnaM tatopyananto naH pUrNontaH shukamAtmanA | na nityabhAvAjjAtohamakR^itvAdamR^itosmyaham | dIpavaddhR^idaye jyotirahaM brahmAsmi muktaye || 1\,236\.41|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe Atmaj~nAnasvarUpavarNanaM nAma ShaTtriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 237 shrIbagavAnuvAcha | gItAsAraM pravakShyAmi arjunAyoditaM purA | aShTA~NgayogayuktAtmA sarvavedAntapAragaH || 1\,237\.1|| AtmalAbhaH paro nAnya atmadehAdivarjitaH | hInarUpAdidehAntaH karaNatvAdilochanaH || 1\,237\.2|| bij~nAnarahitaH prANaH suShuptau hi pratIyate | nAhamAtmA cha duHkhAdisaMsArAdisamanvayAt || 1\,237\.3|| vidhUma iva dIptArchirAdIpta (ditya) iva dIptimAn | vaidyuto.agnirivAkAshe hR^itsa~Nge AtmanAtmani || 1\,237\.4|| shrotrAdIni na pashyanti svaMsvamAtmAnamAtmanA | sarvaj~naH sarvadarsho cha kShetraj~nastAni pashyanti || 1\,237\.5|| yadA prakAshate hyAtmA paTe dIpo jvalanniva | j~nAnamutpadyate puMsAM kShayAtpApasya karmaNaH || 1\,237\.6|| yathAdarshatalaprakhye pashyatyAtmAnamAtmani | indriyANIndriyArthAMshcha mahAbhUtAni pa~nchakam || 1\,237\.7|| manobuddhiraha~NkAramavyaktaM puruShaM tathA | prasaMkhyAya paraMvyApto vimukto bandhavairbhavet || 1\,237\.8|| indriyagrAmamakhilaM manasAbhiniveshya cha | manashchaivApyaha~NkAre pratiShThApya cha pANDava || 1\,237\.9|| ahaM kAraM tathA buddhau buddhiM cha prakR^itAvapi | prakR^itiM puruShe sthApya puruShaM brahmaNi nyaset || 1\,237\.10|| ahaM bahma paraM jyotiH prasaMkhyAya vimuchyate | navadvAramidaM gehaM tisR^iNAM?pa~nchasAkShikam || 1\,237\.11|| kShetraj~nAdhiShThitaM vidvAnyo veda sa varaH kaviH | ashvamedhasahasrANi vAjapeyashatAni cha | j~nAnayaj~nasya sarvANi kalAM nArhanti ShochshIm || 1\,237\.12|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe shrImadbhagavadgItAsAranirUpaNaM nAma saptatriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 238 shrIbhagavAnuvAcha | yamashcha niyama.pArtha AsanaM prANasaMyamaH | pratyAhArastathA dhyAnaM dhAraNArjuna saptamI || 1\,238\.1|| samAdhiriti chAShTA~Ngo yoga ukto vimuktaye | karmaNA manasA vAchA sarvabhUteShu sarvadA || 1\,238\.2|| hiMsAvirAmako dharmo hyAhiMsA paramaM sukham | vidhinA yA bhaveddhiMsA sA tvahiMsA prakIrtitA || 1\,238\.3|| satyaM brUyAtpriyaM brUyAnna brUyAtsatyamapriyam | priyaM cha nAnR^itaM brUyAdeSha dharmaH sanAtanaH || 1\,238\.4|| yachchadravyApaharaNaM chauryAdvAtha balena vA | steyaM tasyAnAcharaNamasteyaM dharmasAdhanam || 1\,238\.5|| karmaNA manasA vAchA sarvAvasthAsu sarvadA | sarvatra maithunatyAgaM brahmacharyaM prachakShate || 1\,238\.6|| dravyANAmapyanAdAnamApatsvapi tathechChayA | aparigrahamityAhustaM prayatnena varjayet || 1\,238\.7|| dvidhA shauchaM mR^ijjalAbhyAM bAhya bhAvAdathAntarAt | yadR^ichChAlAbhatastuShTiH santoShaH sukhalakShaNam || 1\,238\.8|| manasashchaindriyANAM cha aikAgryaM paramaM tapaH | sharIrashoShaNaM vApi kR^ichChrachAndrAyaNAdibhiH || 1\,238\.9|| vedAntashatarudrIyapraNavAdijapa budhAH | sattvashuddhikaraM puMsAM svAdhyAyaM parichakShate || 1\,238\.10|| stutismaraNapUjAdivA~NmanaH kAyakarmabhiH | anishchalA harau bhaktiretadIshvarachintanam | AsanaM svastikaM proktaM padmamardhAsanaM tathA || 1\,238\.11|| prANaH svadehajo vAyurAyAmastannirodhanam | indriyANAM vicharatAM viShayeShu tvasatsviva || 1\,238\.12|| \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 239 brahmovAcha | brahmagItAM pravakShyAmi yajj~nAtvA muchyate bhavAn | ahaMbrahmAsmi vAkyotthaj~nAnAnmokSho bhavennaNAm || 1\,239\.1|| vAkyaj~nAnaM bhavejj~nAnAdahaMbrahma padArthayoH | padadvayArthau dvividhau vAchyau lakShyau smatau budhaiH || 1\,239\.2|| vAkyavAchyashcha shabalo lakShyaH shudvaH prakIrtitaH | prANapiNDAtmakoH yanachetasAmatulaM na yatu? || 1\,239\.3|| tathA vedairavAgrUpamahaMshabdena sevyate | pratyagrUnaM tvadvitIyamahaMshabdena manyate || 1\,239\.4|| avyayAnandachaitanyaM parokShasahitaM param | prANapiNDAtmako yotha sa dvitIyavibhAgakaH || 1\,239\.5|| pArokShyeprekShaNo hyatra bhAgo lakShyeta vAhamA | tathA brahmapadenaiva prANapiNDAtmakAraNAm || 1\,239\.6|| niShThA parokShatA cheti parityAgena vakShyate | advayAnandachaitanyaM pratyagbrahmapadena tu || 1\,239\.7|| advayAnandachaitanyaM lakShayitvA sthitasya cha | brahmAhamasmyahaM brahma chAhaMbrahmapadArthayoH || 1\,239\.8|| ahaMbrahmAsmivAkyAchcha svanubhUtiphalArthakam | aikyaj~nAnaM tu hi bhavedvedAntAddUrato dhruvam || 1\,239\.9|| j~nAnAdaj~nAnakAryasya nivR^ittyA muktiraikyataH || 1\,239\.10|| iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshAkhye AchArakANDe brahmagItAsAravarNanaM nAmaikonachatvAriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 239 shrIbhagavAnuvAcha | sannapi brahma tasmAtkhaM marutkhAchcha tato.analaH || 1\,239\.1|| agnerApastataH pR^ithvI prapa~nchAkR^itisUtikA | tataH saptadashaM li~NgaM pa~nchakarmendriyANi cha || 1\,239\.2|| vAkpANipAdaM pAyushchApyupasthamatha dhIndriyam | shrotraM tvakchakShuShI jihvA ghrANaM syAtpa~ncha vAyavaH || 1\,239\.3|| prANopAnaH samAnashcha vyAnastUdAna eva cha | manontaH karaNaM dhIshcha syAnmanaH saMshayAtmakam || 1\,239\.4|| buddhirnishchayarUpA tu etatsUkShmasvarUpakam | hiraNyagarbhamAtmIyasUtraM tatkAryAli~Ngakam || 1\,239\.5|| pa~nchIkR^itAni bhUtAni hyapa~nchIkR^itabhUtataH | pa~nchIkR^itebhyo bhUtebhyo brahmANDaM samajAyata || 1\,239\.6|| lokaprasiddhaM sthUlAkhyaM sharIraM charaNAdimat | pa~nchIkR^itAni bhUtAni tatkAryaM tatsthameva cha || 1\,239\.7|| sarvaM sharIrajAtaM cha prANinAM sthUlamIritam | tridhAhri paramAtmasthaM sharIraM prochyate budhaiH || 1\,239\.8|| dehadvayAbhigAmI cha tvamatho jIva ekataH | svabhedavAkyAdbrahmaiva praviShTaM dehayordvayoH || 1\,239\.9|| jalArkvavadvadaravajjIvaH prANAdidhAraNaH | jAgratsvapnasuShuptInAM sAkShI jIvaH sa cha smR^itaH || 1\,239\.10|| jAgratsvapnasuShuptyAkhyairvyAtiriktashcha nirguNaH | nirgAtAvayavosaMgo nityashuddhasvabhAvakaH || 1\,239\.11|| paramAtmaiva yajjAgratsvapnAdyairyastridhA mataH | antaH karaNarAsheshchaivAntaH karaNaHsthitaH || 1\,239\.12|| jAgratsvapnasuShuptIshcha pashyato vikR^itiH sadA | phalakriyAkArakayorjAgradAdInvadAmyaham || 1\,239\.13|| indriyairatha vij~nAnaM jAgratsthAnamudIritam | jAgratsaMskArasaMbhUtapratyayo viShayArthinaH || 1\,239\.14|| svapnaM suShuptiH karaNopasaMghAte dhiyaH (pa) sthita (ti) | brahmaNaH kAraNAvasthAyAM sthitiH kAlakAtmanA || 1\,239\.15|| kramatokramato jIvo jAgradAdi sa pashyati | samAdhyAraMbhakAle tu pUrvamevAvadhArayet || 1\,239\.16|| mumukShAvatha saMjAte antaH karaNakevale | vilApayetkShetrajAtaM tatkShetraM parisheShayet || 1\,239\.17|| pa~nchIkR^itebhyo bhUtebhyo bhANDAdi vyatiriktakam | yathA mR^ido ghaTo bhinno nAsti tatkAryatastathA || 1\,239\.18|| pa~nchIkR^itAni bhUtAni apa~nchIkR^itabhUtataH | shaMsaMti vyatirekeNa shiShTAH sUkShmasharIrakam || 1\,239\.19|| apa~nchIkR^itabhUtebhyo na li~NgaM vyatiriktakam | pR^ithvyAdhAraM vinA nAsti vinA nAsti cha tena sA || 1\,239\.20|| tejashcha vAyunA nAsti vAyuH khena vinA na hi | yadbrahmaNA cha khaM nAsti shuddha brahma vinA cha kham || 1\,239\.21|| shuddhabhAvastadA jAgratsvapnAdInAmasaMbhavaH | jIvatvavarjitaH prAptAtmachaitanyAnurUpataH || 1\,239\.22|| nityaM shuddhaM buddhamuktaM satyaM brahmAdvitIyakam | tattvaMpadAntau shiShTau cha tatkAro brahmavAchakaH || 1\,239\.23|| ukArashcha akArashcha makAroyamR^igadvayaH | brahmAhamasmyahaM brahmaj~nAnamaj~nAnavardhanam || 1\,239\.24|| ayamAtmA paraM jyotishchinnAmAnandarUpakaH | satyaM j~nAnamanataM hi tvamasIti shrutIritam || 1\,239\.25|| ahaM brahmAsmi nirlepamahaM brahmAsmi sarvagam | yosAvAdityapuruShasosAvahamanAdimat | gItAsAro.arjunAyokto yena brahmaNi vai layaH || 1\,239\.26|| iti shrIgAruDe mahApurANe prathamAMshe AchArakANDe brahmagItAsAro nAmekonachatvAriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 240 hariruvAcha | purANaM gAruDaM rudra proktaM sAraM mayAtava | brahmAdInAM shR^iNvatAM cha bhuktimuktipradAyakam || 1\,240\.1|| vidyAkIrtiprabhAlakShmIjayArogyAdikArakam | yaH paThechChR^iNuyAdrudra sarvavitsa divaM vrajet || 1\,240\.2|| brahmovAcha | iti vyAsa mayA viShNoH purANaM muktidaM shrutam | vyAsa uvAcha | shrutvaitadgAruDaM puNyaM brahmAsmAnityuvAcha ha || 1\,240\.3|| dakShanArada mukhyAdinbrahma dhyAnhariM gataH | mayApi tubhyaM sUtena purANaM kathitaM param || 1\,240\.4|| yachChrutvA sarvavitprAptakAmo brahma phalaM bhavet | viShNuH sAratamaMprAha garuDaM gAruDaM tataH || 1\,240\.5|| mahAsAraM dharmakAmadhanamokShAdidAyakam | sUta uvAcha | shaunaka pravaraM proktaM purANaM gAruDaM tava || 1\,240\.6|| yadabravItpurA vyAsaH sAraM mAM gAruDeritam | vyAsaH shrutvA brahmaNashcha purANaM gAruDaM shubham | devaM dhyAyanvedamekaM chaturdhA vyabhajaddhariH || 1\,240\.7|| aShTAdashapurANAni tAni mAM prAha vai shukaH | idaM tu gAruDaM shreShThaM mayA te shaunakeritam || 1\,240\.8|| munInAM shR^iNvatAM madhye pR^ichChataH sarvavAchakam | yaH paThechChaNuyAdvApi shrAvayedvA samAhitaH || 1\,240\.9|| saMlikhellekhayedvApi dhArayetpustake nanu | dharmArtho prApnuyAddharmarthArtho chArthamApnuyAt || 1\,240\.10|| kAmA navApnuyAtkAmI mokShArtho mokShamApnuyAt | yadyadichChati tatsarvaM gAruDashravaNAllabhet || 1\,240\.11|| brAhmaNo vedapArasya gantA syAnnAtra saMshayaH | kShatriyo kShatriyasyApi rakShitA bhavatIha cha || 1\,240\.12|| nAnyasya shravaNaM hi syAtpurANaM vedasamitam | vadedyadi sa mUDhAtmA kIrtihAnimavApnuyAt || 1\,240\.13|| anyasmai cha vadedvidvAnbrAhmaNontarito ya di | brAhmaNAntaritai sarvaiH shrotavyaM gAruDaM tvidama || 1\,240\.14|| yathA viShNustathA tArkShyastArkShyastotrAddhariH stutaH | gAruDaM vasurAjashcha shrutvA sarvamavApa ha || 1\,240\.15|| varuruvAcha | namasyAmi mahAbAhuM khagedra harivAhanam | viShNordhvasaMsthAnaM vitrAsitamahAsuram || 1\,240\.16|| namaste nAgadarpaghna vinatAnandavardhana | supakShapAta niddabha dInadaityanirIkShita || 1\,240\.17|| parasparasya shApena supratIkavibhAvasU | gajakachChapatAM prAptau bhrAtarauchaiva saMyutau || 1\,240\.18|| yaduchChritau yojanAni jastaddviguNAyataH | kUrmastriyojanotsodhA shatayojanavamaDalaH || 1\,240\.19|| na khAdyau tau tvayAnIchau chaturbhujau cha pakShipa? | parasparakR^itAchChApadoShAchcha parimochitau || 1\,240\.20|| niShAdadeshasvAdena devaM brUsmAniditam? | viShAdIshastato muktastatrApi brAhmaNastvayA || 1\,240\.21|| vaTArohiNavR^ikShasya yojanAnAM shatAyutA | shAkhA bhinnA tvayA yatra vAlakhilyAH samAsthitAH || 1\,240\.22|| tvayA yatnakR^itA kR^itvAnakhasthau gajakachChapau | nabhaspapinirAlaMbe sarvataH parivAritau || 1\,240\.23|| tvayA jitA raNe devAH sarve shakrapurogamAH | AhR^itaM tatpurA somaM vAhniM nirvApya kAshyape || 1\,240\.24|| nAgau dR^iShTiviShau kR^itvA rajasA tu vichakShuShau | tIkShNAgreNa na sA bha~NktvAvikravetau manohataH? || 1\,240\.25|| AhR^ityApi tvayA somaM nItameva na bhaktitaH | tena viShNordhvajasthAnaM vAhanatvaM gato hyasi || 1\,240\.26|| tvayA niH kShipya darbheShu somaM nAgAshcha va~nchitAH | jahAra chAmR^itaM pAtraM shIghraM vai brahmasUdana || 1\,240\.27|| yatra jihvAdvidhAbhUtAH pannagAnAM dvijottama | vinatA mochitA dAsyAtkadvA pUrvajitA raNe || 1\,240\.28|| uchchaiH shravAH sa kiMvarNaH shukla ityeva bhAShate | kR^iShNavarNamahaM manye pUrvadR^iShTamuvAcha ha || 1\,240\.29|| tvayA vajrapahAreNa pakShamuktaM purA svataH? | dadhIchavajrashakrANAM mAturarthAya nAnyathA || 1\,240\.30|| tasya pakShasya devendro yadAnItaM hi dR^iShTavAn | tadA tava suparNoti nAma sthAnaM jagattraye || 1\,240\.31|| dhyAnamAtrAdvinashyettu viShaM sthAvaraja~Ngamam | paThedvA shR^iNuyAdyashcha bhuktiM muktimavApnuyAt || 1\,240\.32|| sUta uvAcha | vasurAjo gAruDaM vai shrutvA sarvamavAptavAn | garuDo bhagavAnviShNudhyAMyansarvavAptavAn || 1\,240\.33|| taduktaM gAruDaM puNyaM purANaM yaH paThennaraH | sarvakAmamavApyAtha prApnoti paramAM gatim || 1\,240\.34|| shlokapAdaM paThitvA cha sarvapApakShayo bhavet | yasyedaM vartate geha tasya sarvaM bhavediha || 1\,240\.35|| gAruDaM yasya haste tu tasya hastagato nayaH | yaH paThechChR^iNuyAdetadbhuktiM muktiM samApnuyAt || 1\,240\.36|| dharmArthakAmamokShAMshcha prApnuyAchChravaNAditaH | putrArtho labhate putrAnkAmArtho kAmamApnuyAt || 1\,240\.37|| vidyArtho labhate vidyAM jayArtho labhate jayam | brahmahatyAdinA pApI pApashuddhimavApnuyAt || 1\,240\.38|| vandhyApi labhate puttraM kanyA vindati satpatim | kShemArtho labhate kShemaM bogArtho bogamApnuyAt || 1\,240\.39|| ma~NgalArtho ma~NgalAni guNArtho guNamApnuyAt | kAvyArtho cha kavitvaM cha sArArtho sAramApnuyAt || 1\,240\.40|| j~nAnArtho labhate j~nAnaM sarvasaMsAramardanam | idaM svastyayanaM dhanyaM gAruDaM garuDeritam || 1\,240\.41|| nAkAle maraNaM tasya shlokamekaM tu yaH paThet | shlokArdhapaThanAdasya duShTashatrukShayo dhruvam || 1\,240\.42|| sUtAchChrutvA shaunakastunaumiShe munibhiH kratau | ahaM braheti saMdhyAyanmuktobhUdgaruDadhvajAt || 1\,240\.43|| OM iti shrIgAruDe mahApurANe pUrvakhaNDe prathamAMshe AchArakANDe garuDapurANamAhAtmyaM nAma chatvAriMshaduttaradvishatatamo.adhyAyaH shubhaM bhUyAt | iti shrIgAruDe prathamAMsha AchArakANDaH samAptaH | \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam 2 shrIgaNeshAya namaH | tatrAdime dvitIyAMshe pretakANDo dharmakANDanAmArabhyate | OM namo bhagavate vAsudevAya | nArAyaNaM namaskR^itya naraM chaiva narottamam | devIM sarasvatIM chaiva tato jayamudIrayet || 2\,1\.ma.ngalAcharaNam ||. dharmandR^iDhabaddhamUlo vedaskandhaH purANashAkhADhyaH | kratukusumo mokShaphalo madhusUdanapAdapo jayati || 2\,1\.1|| naimiShe.animiShakShetre shaunakAdyA munIshvarAH | karmaNAmantare sUtaM svAsInamidamabruvan || 2\,1\.2|| sUta jAnAsi sakalaM vastu vyAsaprasAdataH | tena naH sandihAnAnAM sandehaM Chettumarhasi || 2\,1\.3|| yathA tR^iNajalauketi nyAyamA shritya ka~nchana | dehino.anyatanuprAptiM kechittvevaM vadanti hi || 2\,1\.4|| kechitpunaryAtanAnAM yAmInAmupabhogataH | pashchAddehAntaraprAptiM vadanti kimu tatrasat || 2\,1\.5|| sUta uvAcha | sAdhu pR^iShTaM mahAbhAgAH shR^iNudhvaM bhavatAM punaH | sandeho nopapadyeta lokArthaM kila pR^ichChatAm || 2\,1\.6|| tadahaM kR^iShNagaruDasaMvAdadvArakaM dvijAH | apAkariShye sandehaM bhavatAM bhAvitAtmanAm || 2\,1\.7|| namaH kR^iShNAya munaye ya enaM samupAshritAH | a~njastaranti saMsArasAgaraM kunadImiva || 2\,1\.8|| ekadA vainateyasya lokAnAM lokanaspR^ihA | babhUva so.atha babhrAma teShu nAma harergR^iNan || 2\,1\.9|| sa pAtAlaM bhuvaM svargaM bhrAntvAlabdhashamAshayaH | lokaduHkhenAtiduHkhI punarvaikuNThamAgamat || 2\,1\.10|| na rajo na tamashchaiva sattvaM tAbhyAM cha mishritam | yatra pravartate naiva sattvameva pravartate || 2\,1\.11|| na yatra mAyA nAshashcha na chai rAgAdayo malAH | shyAmAvadAtAH suruchaH shatapatravilochanAH || 2\,1\.12|| surAsurArchitA yatra gaNA viShNoH supeshasaH | pisha~NgavastrAbhAraNA maNiyu~NniShkabhUShitAH || 2\,1\.13|| chaturbhujAH kuNDalino maulino mAlinastathA | bhrAjiShNubhirvimAnAnAM pa~Nkibhirye mahAtmanAm || 2\,1\.14|| dyotante dyotamAnAnAM pramadAnAM cha pa~NktibhiH | shrIryatra nAnAvibhavairhareH pAdau mudArchati || 2\,1\.15|| hariM gAyati dolAsthaM gIyamAnAlibhiH svayam | dadarsha shrIhariM tatra shrIpatiM sAtvatAM patim || 2\,1\.16|| jagatpatiM yaj~napatiM pArShadaiH pariShevitam | sunandanandaprabalArhaNamukhyairnirantaram || 2\,1\.17|| bhR^ityaprasAdasumukhamAyatAruNalochanam | kirITinaM kuNDalinaM shriyA vakShasi lakShitam || 2\,1\.18|| pItAMshukaM chaturbAhuM prasannahasitAnanam | abhyarhaNAsanAsInaM tAbhiH shaktibhirAvR^itam || 2\,1\.19|| pradhAnapuruShAbhyAM cha mahatA chAhamA tathA | ekAdashondriyaishchaiva pa~nchabhUtaistathaiva cha || 2\,1\.20|| svarUperamamANaM tamIshvaraM vinatAsutaH | taddarshanAhlAdayutasvAnto hR^iShyattanUruhaH || 2\,1\.21|| lochanAbhyAmashru mu~nchanpremamagno nanAma ha | namAgataM nataM svIya vAhanaM viShNurabravIt | bhUmiH kA la~NghitA pakShiMstvayeyantamanehasam || 2\,1\.22|| garuDa uvAcha | tava prasAdAdvaikuNTha trailokyaM sacharAcharam || 2\,1\.23|| mayA vilokitaM sarvaM jagatsthAvaraja~Ngamam | bhUrlokAtsatyaparyantaM puraM yAmyaM vinA prabho || 2\,1\.24|| bhUrlokaH sarvalokAnAM prachuraH sarvajantuShu | mAnuShyaM sarvabhUtAnAM bhuktimuktyAlayaM shubham || 2\,1\.25|| ataH sukR^itinAM loko na bhUto na bhaviShyati || 2\,1\.26|| gAyanti devAH kila gItakAni dhanyAstu ye bhAratabhUmibhAge | svargApavargasya phalArjanAya bhavanti bhUyaH puruShAH suratvAt || 2\,1\.27|| pretaH kaukShipyate kasmAtpa~ncharatnaM mukhe katham | adhastAchchAlitA darbhAH pAdau yAmyAM vyavasthitau || 2\,1\.28|| kimarthaM putrapautrAshcha tasya tiShThanti chAgrataH | kimarthaM dIyate dAnaM godAnamapi keshava || 2\,1\.29|| bandhumitrANyamitrAshcha kShamApayanti tatkatham | tilAlohaM hiraNyaM cha karpAsaM lavaNaM tathA || 2\,1\.30|| saptadhAnyaM kShitirgAvo dIyante kenahetunA | kathaM hi mriyate janturmR^ito vai kutra gachChati || 2\,1\.31|| ativAhasharIraM cha kathaM hi shrayate tadA | shavaM skandhe vahetputro agnidAtA cha pautrakaH || 2\,1\.32|| AjyenAbhya~njanaM kasmAtkuta ekAhutikriyA | vasundharA kimarthaM cha kutaH strIshabdakIrtanam || 2\,1\.33|| yamasUktaM kimarthaM cha udIchyA dishamAharet | pAnIyamekavastreNa sUryabimbanirIkShaNam || 2\,1\.34|| yavasarShapadUrvAstu pAShANe nimbapatrakam | vastraM narashcha nArI cha vidadhyAdadharottaram || 2\,1\.35|| annAdyaM gR^ihamAgatya na bhoktavyaM janaiH saha | navakAMshchaiva piNDAMshcha kimarthaM dadate sutAH || 2\,1\.36|| kimarthaM chatvare dugdhaM yAtre pakve cha mR^inmaye | kAShThatrayaM gaNAbaddhaM kR^itvA rAtrau chatuShpathe || 2\,1\.37|| nishAyAM dIyate dIpo yAvadabdaM dinedina | dAhodakaM kimarthaM cha kimarthaM cha janaiH saha || 2\,1\.38|| bhagavannAti vAhashcha nava piNDAH pradApayet | kathaM deyaM pitR^ibhyashcha vAhasyAvAhanaM katham || 2\,1\.39|| ida~nchetkriyate deva kasmAtpiNDaM pradApayet | kiM tatpradIyate tasya piNDadAnAdyanantaram || 2\,1\.40|| asthisa~nchayanaM chaiva ghaTasphoTaM tathaiva cha | dvitIye.ahni kutaH snAnaM chaturthe sAgnike dvije || 2\,1\.41|| dashame kiM malasnAnaM kAryaM sarvajanaiH saha | kasmAttailodvartanaM cha skandhavAhagR^ihaM nayet || 2\,1\.42|| tailodvartanakaM chApi dadhuH sthUlajalAshaye | dashame.ahani yatpiNDaM taddadyA dAmiSheNa tu || 2\,1\.43|| piNA~nchaikAdashe kasmAdvR^iShotsargAdipUrvakam | bhAjanopAnahau chChatraM vAsAMsi tva~NgulIyakam || 2\,1\.44|| trayodashe.ahni deyaM syAtpadadAnaM kimarthakam | shrAddhAni ShoDashaitAni abdaM yAvatkuto ghaTaH || 2\,1\.45|| annAdyenodakenaiva ShaShTyAdhikashatatrayam | dinedine cha dAtavyaM ghaTAnnaM pretatR^iptaye || 2\,1\.46|| prApte kAle vai mriyate anityA mAnavAH prabho || 2\,1\.47|| ChidraM tu naiva pashyAmi kuto jIvaH sa nirgataH | kuto gachChanti bhUtAni pR^ithivyApo manastathA | tejo vadasva me nAtha vAyurAkAshameva cha || 2\,1\.48|| kutaH karmendriyANIha pa~nchabuddhIndriyANi cha | vAyavashchaiva pa~nchaite kathaM gachChanti chAtyayam || 2\,1\.49|| lobhamohAdayaH pa~ncha sharIre chaiva taskarAH | tR^iShNA kAmo hyaha~NkAraH kuto yAnti janArdanA || 2\,1\.50|| puNyaM vApyathavApuNyaM yatki~nchitsukR^itaM tathA | naShTe dehe kuto yAnti dAnAni vividhAni cha || 2\,1\.51|| sapiNDanaM kimarthaM cha pUrNe saMvatsare.api vA | pretasya melanaM keShAM kiMvidhaM tatra kArayet || 2\,1\.52|| mUrChanAtpananAdvApi vipattiryadi jAyate | ye dagdhA ye tvadagdhAshcha patitA ye narA bhuvi || 2\,1\.53|| yAni chAnyAni bhUtAni teShAmante bhavechcha kim | pApino ye durAchArA ye chAnye gatabuddhayaH || 2\,1\.54|| AtmaghAtI brahmahA cha steyI vishvAsaghAtakaH | kapilAyAH pibechChUdro yaH paThedidamakSharam || 2\,1\.55|| dhArayedbrahmasUtraM vA kA gatistasya mAdhava | shUdrasya brAhmaNI bhAryA saMgR^ihItA yadA bhavet || 2\,1\.56|| bhIto.ahaM pApinastasmAttanme vada jagatprabho | anyachcha shR^iNu vishvAtmanmayA kautukinA rayAt || 2\,1\.57|| lokAMllokayatA loke jagAhe vishvamaNDalam | tatrAjani janAndR^iShTvA duHkheShveva nimajjataH || 2\,1\.58|| svAnte me durdharA pIDA tatpIDAto garIyasI | tridive ditijAtebhyo bhUmau mR^ityurugAdibhiH || 2\,1\.59|| iShTavastuviyo gaishcha pAtAle mAmakaM bhayam | evaM na nirbhayaM sthAnamanyadIsha bhavatpadAt || 2\,1\.60|| asatyaM svapnamAyAvatkAlena kavalIkR^itam | tatrApi bhArate varShe bahuduHkhasya bhAginaH || 2\,1\.61|| janA dR^iShTA mayA rAgadveShamohAdiviplutAH | kechidandhAH kekarAkShAskhaladvAchastu pa~NgavaH || 2\,1\.62|| kha~njAH kANAshcha badhirA mUkAH kuShThAshcha lomashAH | nAnArogaparItAshcha khapuShpAchchAbhimAninaH || 2\,1\.63|| teShAM doShasya vaichitryaM mR^ityorgocharatAmapi | dR^iShTvA prasumanAH prAptaH ko mR^ityushchitratA katham || 2\,1\.64|| mR^itiryasya vidhAnena maraNAdapyanantaram | vidhinAbdakriyA yasya na sa durgatimApnuyAt || 2\,1\.65|| R^iShibhyastu mayA pUrvamiti sAmAnyataH shrutam | j~nAnAya taddvisheShasya pR^ichChAmIdamiti prabho || 2\,1\.66|| mriyamANasya kiM kR^ityaM kiM dAnaM vAsavAnuja | vAhamR^ityorantarAle ko vidhirdahanasya cha || 2\,1\.67|| sadyo vilambato vA kiM dehamanyaM prapadyate | saMyamanyAM kramyamANamAvarShaM kA mR^itikriyA || 2\,1\.68|| prAyashchittaM durmateH kiM pa~nchakAdimR^itasya cha | prasAdaM kuru me mohaM ChettumarhasyasheShataH || 2\,1\.69|| sarvamantemayA pR^iShTaM brUhi lokahitAya vai || 2\,1\.70|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshAkhye dharmakANDe (pretakhaNDe) shrIkR^iShNagaruDasaMvAde prashraprapa~ncho nAma prathamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 2 shrIkR^iShNa uvAcha | sAdhu pR^iShTaM tvayA bhadra mAnuShANAM hitAya vai | shR^iNuShvAvahito bhUtvA sarvamevaurdhvadaihikam || 2\,2\.1|| samyagvibhedarahitaM shrutismR^itisamuddhR^itam | yanna dR^iShTaM suraiH sendrairyogibhiryogachintakaiH || 2\,2\.2|| guhyadguhyataraM tachcha nAkhyAtaM kasyachitkvachit | bhaktastvaM hi mahAbhAga vainateyaM bravImi te || 2\,2\.3|| aputrasya gatirnAstu svargo naiva cha naiva cha | yena kenApyupAyena kAryaM janma sutasya hi || 2\,2\.4|| tArayennarakAtputtro yadi mokSho na vidyate | skandhaH putreNa kartavyo hyagnidAtA cha pautrakaH || 2\,2\.5|| tiladarbhaishcha bhUmyAM vai kuTI R^itumatI bhavet | pa~ncha ratnAni vaktre tu yena jIvaH prarohati || 2\,2\.6|| yadA puShpaM pranaShTaM hi kva tadA garbhadhAraNam | AdarAchcha tato bhUmau yena garbhaM pradhAryate || 2\,2\.7|| lepyA tu gomayairbhUmistilAndarbhAnviniH kShipet | tasyAmevAturo muktaH sarvaM dahati kilbiSham || 2\,2\.8|| darbhatUlI nayetsvargamAturasya na saMshayaH | darbhAMstatra kShipedvAtha tUlIgendukamadhyataH || 2\,2\.9|| sarvatra vasudhApUtA yatra lepo na vidyate | yatra lepaH sthitastatra punarlepena shudhyati || 2\,2\.10|| yAtudhAnAH pishAchAshcha rAkShasAH krUrakarmiNaH | alepaM hyAturaM muktaM vishantyete viyonayaH || 2\,2\.11|| nityahomastathA shrAddhaM pAdashauchaM dvije tathA | maNDalena vinA bhUmyAmAturo muchyate na hi || 2\,2\.12|| brahmA viShNushcha rudrashcha shrIrhutAshastathaiva cha | maNDale chopatiShThanti tasmAtkurvIta maNDalam || 2\,2\.13|| anyathA mriyate vAlo vR^iddhastArkShyayuvAthavA | yonyantaraM na gachChetsa krIDate vAyunA saha || 2\,2\.14|| mishritaM lohitAmishraM tadevaM janma jIyate | tasyaiva vAyubhUtasya na shrAddhaM nodakakriyA || 2\,2\.15|| mama svedasamudbhUtAstilAstArkShya pavitrakAH | asurA dAnavA daityA vidravanti tilaistathA || 2\,2\.16|| tilAH shvetAstilA kR^iShNAstilA gomUtrasaMnnibhAH | dahantu te me pApAni sharIreNa kR^itAni vai || 2\,2\.17|| eka eva tilo datto hemadroNatilaiH samaH | tarpaNe dAnahomeShu datto bhavati chAkShayaH || 2\,2\.18|| darbhA romasamudbhUtAstilAH svedeShu nAnyathA | devatA dAnavAstR^iptAH shrAddhena pitarastathA || 2\,2\.19|| prayogavidhinA brahmA vishvaM chApyupajIvanAm | apasavyAdito brahmA pitaro devadevatAH || 2\,2\.20|| tena te pitarastR^iptA apasavye kR^ite sati | darbhamUle sthito brahmA madhye devo janArdanaH || 2\,2\.21|| darbhAgre sha~NkaraM vidyAttrayo devAH kushe smR^itAH | viprA mantrAH kashA vahnistulasI cha khageshvara || 2\,2\.22|| naite nirmAlyatAM yAnti kriyamANAH punaH punaH | tulasI brAhmaNA gAvo viShNurekAdashI khaga || 2\,2\.23|| pa~ncha pravahaNAnye bhavAbdhau majjatAM nR^iNAm | viShNurekAdashI gItA tulasI vipradhenavaH || 2\,2\.24|| asAre durgasaMsAre ShaTpadI muktidAyinI | tilAH pavitramatulaM darbhAshchApi tulasyatha || 2\,2\.25|| nivArayanti chaitAni durgatiM yAntamAturam | hastAbhyAmuddhareddarbhAMstoyena prokShayedbhuvi || 2\,2\.26|| mR^ityukAle kShipeddarbhAnkarayorAturasya cha | darbhaistu kShipyate yo.asau darbhaistu pariveShTitaH || 2\,2\.27|| viShNuloke sa vai yAti mantrahIno.api mAnavaH | tUlIM kR^itvA kR^itau pAdau saMsthitau kShitipR^iShThataH || 2\,2\.28|| prAyAshchittaM vishuddhAgnau saMsAre.asArasAgare | gomayenopalimpettu darbhAstaraNasaMsthite || 2\,2\.29|| yane dattena dAnena sarvaM pApaM vyapohati | lavaNaM tadrasaM divyaM sarvakAmapradaM nR^iNAm || 2\,2\.30|| yasmAdannarasAH sarve notkaTA lavaNaM vinA | pitR^INAM cha priyaM bhavyaM tasmAtsvargapradaM bhavet || 2\,2\.31|| viShNudehasamudbhUto yato.ayaM lavaNo rasaH | etatsalavaNaM dAnaM tena shaMsanti yoginaH || 2\,2\.32|| brAhmaNakShatriyavishAM strINAM shUdrajanasya cha | Aturasya yadA prANA na yAnti vasudhAtale || 2\,2\.33|| lavaNaM tu tadA deyaM dvArasyodvATanaM divaH | anyachcha shR^iNu pakShIndra mR^ityo rUpaM prapa~nchataH || 2\,2\.34|| yasya kAlena no yAyAdviyogaH prANadehayoH | prANinashcha svasamaye mR^ityuratyantavismR^itiH || 2\,2\.35|| yathA vAyurjaladharAnvikarShati yatastataH | tadvajjaladavattArkShya kAlasyaiva vashAnugAH || 2\,2\.36|| sAttvikA rAjasAshchaiva tAmasA ye cha kechana | bhAvAH kAlAtmakAH sarve pravartante hi jantuShu || 2\,2\.37|| AdityashchandramAH shambhurApo vAyuH shatakratuH | agniH khaM pR^ithivI mitra oShadhyo vasavastathA || 2\,2\.38|| saritaH sAgarAshchaiva bhAvAbhAvau cha sarpahan | sarve kAlena sR^ijyante saMkShipyante yathA punaH || 2\,2\.39|| kAlena saMhriyante cha nR^inaM mR^ityAvupasthite | daivayogAttdA vyAdhiH kashchidutpadyate khaga || 2\,2\.40|| vaikalyamindriyANAM cha balau joraMhasAM bhavet | yugapadvashchikakoTishUkadaMsho bhavedyadi || 2\,2\.41|| tadAnumIyate tena pIDA mR^ityubhavA khaga | tataH kShaNena chaitanye vikale jaDatAM gate || 2\,2\.42|| prichAlyante tataH prANA yAmyairnikaTavartibhiH | bIbhatsaM tu tadA rUpaM prANaiH kaNThagatairbhavet || 2\,2\.43|| phemudgirate so.atha mukhaM lAlAkulaM bhavet | a~NguShThamAtrapuruSho hAhA kurvaMstatastanoH || 2\,2\.44|| tadaiva nIyate dvatairyAmyairvokShansvakaM gR^iham | bhUya eva hite tAta mR^ityukAladashAmimAm || 2\,2\.45|| aShmA prakupitaH kAye tIvravAyusamIritaH | bhinatti marmasthAnAni dIpyamAno nirindhanaH || 2\,2\.46|| udAno nAma pavanastatashchordhvaM pravartate | bhaktAnAmabubhukShANAmadhogatinirodhakR^it || 2\,2\.47|| yairnAnR^itAni choktAni prItibhedaH kR^ito na cha | AstikaH shraddadhAnashcha sa sukhaM mR^ityumR^ichChati || 2\,2\.48|| yo na kAmAnna saMraMbhAnna dveShAddharmamutsR^ijet | yathoktakArI saumyashcha sa sukhaM mR^ityumR^ichChati || 2\,2\.49|| mohaj~nAnapradAtAraH prApnuvanti mahattamaH | kUTasAkShI mR^iShAvAdI ye cha vishvAsaghAtakAH || 2\,2\.50|| te mohaM mR^ityumR^ichChanti tathA ye vedanindakAH | vibhIShakAH pUtigandhA yaShTimudgarapANayaH || 2\,2\.51|| AgachChanti durAtmAno yamasya puruShAstadA | prApte tvIdR^ikpathe ghore jAyate tasya vepathuH || 2\,2\.52|| krandatyavirataM so.api pitR^imAtR^isutAnapi | sAsya vAgasphuTA yatnenaikavarNA vibhAsate || 2\,2\.53|| dR^iShTirvai bhrAmyate trAsAchChvAsAchChuShyati chAnanam | sa tato vedanAviShTastachCharIraM vimu~nchati || 2\,2\.54|| aspR^ishyaM kutsanIyaM cha tatkShaNAdeva jAyate | uktaM mR^ityoH svarUpaM tu prasa~NgAdanyadapyatha || 2\,2\.55|| vaichitryasyottaraM prashre dvitIyasya vadAmi te | karmaNAM prAktanAnAM tu tadasattvenaM bhadetaH || 2\,2\.56|| bhavedbhogasya vaichitryaM bhrAmyatAM prANinAmiha | devatvamasuratvaM cha yakShatvAdisukhapradam || 2\,2\.57|| mAnuShatvaM pashutvaM cha pakShitvAdyatiduHkhadam | karmaNAM tAratamyena bhavatIha khageshvara || 2\,2\.58|| atra te kIrtayiShyAmi vipAkaM karmaNAmaham | vaichitryasya spuTatvAyayairjovaH saMsaratyayam || 2\,2\.59|| mahApAtakajAnghorAnnarakAnprApya dAruNAn | karmakShayAtprajAyante mahApAtakinaH kShitau || 2\,2\.60|| jAyante lakShaNairyaistutAni me shR^iNu sattama | mR^igAshvasUkaroShTrANAM brahmahA yonimR^ichChati || 2\,2\.61|| kR^imikITapata~NgatvaM svarNahArI samApnuyAt | tR^iNagulmatAtvaM cha kramasho gurutalpagaH || 2\,2\.62|| brahmahA kShayarogI syAtsurApaH shyAvadantakaH | hemahArI tu kunakhI dushcharmA gurutalpagaH || 2\,2\.63|| yo yena saMvasatyeShAM sa talli~Ngo.abhijAyate | saMvatsareNa patati patitena sahAcharan || 2\,2\.64|| saMlApasparshaniH shvAsasahayAnAshanAsanAt | yAjanAdhyApanAdyaunAtpApaM saMkramate nR^iNAm || 2\,2\.65|| gatvA dArAnpareShA~ncha brahmasvamapahR^itya cha | araNye nirjane deshe jAyate brahmarAkShasaH || 2\,2\.66|| hInajAtau prajAyeta ratnAnAmapahArakaH | patraM cha shAkhino hR^itvA gandhAMshChuchChundarI pumAn || 2\,2\.67|| mUShako dhAnyahArI syAdyAnamuShTraH phalaM kapiH | nirmantrabhojanAtkAko gR^idhro hR^itvA hyupaskaram || 2\,2\.68|| madhudaMshaH phalaM gR^idhro gAM godhAgniM bakastathA | syAchChvetakuShThI strIvastra hyaruchI rasahArakaH || 2\,2\.69|| kAMsyahArI tu haMsaH syAtparasvasya cha hArakaH | apasmArI gurorhantA krUrakR^idvAmano bhavet || 2\,2\.70|| dharmapatnIM tyaja~nChabdavedhI prANI bhavetkShitau | devaviprasvApahArI pANDuraH paramAMsabhuk || 2\,2\.71|| bhakShyAbhakShyo gaNDamAlI mahArogI prajAyate | nyAsApahArI kANaH syAstrIjIvaH kha~njako bhavet || 2\,2\.72|| kaumAradAratyAgI cha durbhago.athai kamiShTabhuk | vAtagulmI viprayoShidgAmI vA jambuko bhavet || 2\,2\.73|| shayyAhartA kShapaNakaH pata~Ngo vastrahArakaH | mAtsaryAdapi jAtyandho kapAlI dIpahArakaH || 2\,2\.74|| kaushiko mitrahantA cha kShayI pitrAdinindakaH | skhaladvAganR^itavAdI kUTasAkShI jalodarI || 2\,2\.75|| mashakaH so.atha chaChinnoShTho vivAhe vighnakR^idbhavet | syAdvAtha vR^iShalaH so.ayaM chatvare vai viNmUtrakR^it || 2\,2\.76|| mUtrakR^ichChrI dUShakastu kanyAyAH klIbatAmiyAt | dvIpI syAdvedavikretA varAho.ayAjyayAjakaH || 2\,2\.77|| yatastato.ashranmArjAro khadyoto vahadAhakaH | kR^imiH paryuShitAdaH syAnmatsarI bhramaro bhavet || 2\,2\.78|| agnyutsAdI tu kuShThI syAdadattA.adAnato vR^iShaH | sarpo gohArako.annasya hArakaH syAdajIrNavAn || 2\,2\.79|| jalahArI tu matsyaH syAtkShIrahArI balAkikA | annaM paryuShitaM vipre pradadatkubjatAM vrajet || 2\,2\.80|| phalAni harate yastu santatirmriyate khaga | adattvA bhakShyamashrAti hyanapatyo bhavennaraH || 2\,2\.81|| pravajyAgamanAdrAjanbhavenmarupishAchakaH | chAtako jalahartA syAjjanmAndhaH puMstakaM haran || 2\,2\.82|| pratishrutya dvijebhyo.arthamadadajjambuko bhavet | parivAdAdijAtInAM labhate kAchChapIM tanum || 2\,2\.83|| durbhagaH phalavikretA vR^ikashcha vR^iShalIpatiH | mArjAro.agniM padA spR^iShTvA rogavAnparamAMsabhuk || 2\,2\.84|| jalaprastravaNaM yastu bhindyAnmatsyo bhavennaraH | hareH kathAM na shR^iNvanti ye na sAdhujanastavam || 2\,2\.85|| tAnnarAnkarNamUlo.ayaM vyApnuyAnnetarA~njanAn | parasyAnanasaMsthaM yo grAsaM hari mandadhIH || 2\,2\.86|| devopakaraNAnyenaM gaNDamAlinamIhate | dambhenAcharate dharmaM gajacharmA bhavettu saH || 2\,2\.87|| shiro.artipramukhA rogA yAnti vishvAsaghAtakam | li~NgapIDI shivasvaM cha shivanirmAlyameva cha || 2\,2\.88|| striyo.apyanena mArgeNa hR^itvA doShamavApnuyuH | eteShAmeva jantUnAM bhAryAtvamupajAyate || 2\,2\.89|| bhogAnte narakasyaitatsarvamityavadhAraya | khagha pradarshyametattu mayoktaM te samAsataH | dravyaprakArA hi yathA tathaiva prANijAtayaH || 2\,2\.90|| evaM vichitrairnijakarmabhirnR^iNAM sukhasya duHkhasya cha janmanAmapi | vaichitryamuktaM shubhakarmataH shubhaM tathAshubhAchchAshubhamIrayanti || 2\,2\.91|| etatte sarvamAkhyAtaM yatpR^iShTo.ahamiha tvayA || 2\,2\.92|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe pratakA(kha)NDe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde aurdhvadehikavidhikarmavipAkayorvarNanaM nAma dvitIyo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 3 sUta uvAcha | evamutsAhitaH pakShI svarUpaM nirayasya tu | paprachChanarakANyevaM shrutvA chotkUlitAntaraH || 2\,3\.1|| garuDa uvAcha | narakANAM svarUpaM me vada yeShu vikarmiNaH | pAtyante duHkhabhUyiShThAsteShAM bhedAMshcha kIrtaya || 2\,3\.2|| shrIbhagavAnuvAcha | narakANAM sahasrANi vartante hyaruNAnuja | shakyaM vistarato naiva vaktuM prAdhAnyato bruve || 2\,3\.3|| rauravaM nAma narakaM mukhyaM tadvainibodha me | raurave kUTasAkShI tu yAti yashchAnR^itI naraH || 2\,3\.4|| yojanAnAM sahasre dve rauravo hi pramANataH | jAnumAtrapramANaM tu tatra gartaM sudustaram || 2\,3\.5|| tatrA~NgArachayaughena kR^itaM taddharaNIsamam | tatrAgninA sutIvreNa tApitA~NgArabhUminA || 2\,3\.6|| tanmadhye pApakarmANaM vimu~nchanti yamAnugAH | sa dahyamAnastIvreNa vahninA paridhAvati || 2\,3\.7|| padepade cha pAdo.asya sphuTyate shIryate punaH | ahorAtreNoddharaNaM pAdanyAsena gachChati || 2\,3\.8|| evaM sahasraM vistIrNaM yojanAnAM vimuchyate | tato.anyatpApashuddhyarthaM tAdR^i~NnirayamR^ichChati || 2\,3\.9|| rauravaste samAkhyAtaH prathamo narako mayA | mahArauravasaMj~naM tu shR^iNuShva narakaM khaga || 2\,3\.10|| yojanAnAM sahasrANi santi pa~ncha samantataH | tatra tAmramayI bhUmiradhastasyA hutAshanaH || 2\,3\.11|| tayA tapantyA sA sarvA prodyadvidyutsamaprabhA | vibhAvyate mahAraudrA pApinAM darshanAdiShu || 2\,3\.12|| tasyAM baddhakarAbhyAM cha padbhyAM chaiva yamAnugaiH | muchyate pApakR^inmadhye luNThamAnaH sa gachChati || 2\,3\.13|| kAkairbakairvR^ikolUkairmashakairvR^ishchikaistathA | bhakShyamANaistathA raudrairgato mArge vikR^iShyate || 2\,3\.14|| dahyamAno gatamatirbhrAntastAteti chAkulaH | vadatyasakR^idudvagno na shAntimadhigachChati || 2\,3\.15|| evaM tasmAnnarairmokShastvatikrAntairavApyate | varShAyutAyutaiH pApaM yaiH kR^itaM duShTabuddhibhiH || 2\,3\.16|| tathAnyastu tato nAma so.atishItaH svabhAvataH | mahArauravavaddIrghastathAndhatamasA vR^itaH || 2\,3\.17|| shItArtAstatra badhyante narAstamasi dAruNe | parasparaM samAsAdya parirabhyAshrayanti te || 2\,3\.18|| dantAsteShAM cha bhajyante shItArtiparikampitAH | kShutR^iShAtibalAH pakShinnatha tatrApyupadavAH || 2\,3\.19|| himakhaNDavaho vAyubhinattyasthIni dAruNaH | majjAsR^igasthigalitamashrantyatra kShudhAnvitAH || 2\,3\.20|| Ali~NgyamAnA bhrAmyante parasparasamAgame | evaM tatrApi sumahAnkleshastamasi mAnavaiH || 2\,3\.21|| prApyate shakunishreShTha yo bahUkR^itasa~nchayaH | nikR^intana iti khyAtastato.anyo narakottamaH || 2\,3\.22|| kulAlachakrANi tatra bhrAmyantyavirataM khaga | teShvApAShye nikR^iShyante kAlasUtreNa mAnavAH || 2\,3\.23|| yamAnumA~Ngulisthena ApAdatalamastakam | na chaiShAM jIvitabhraMsho jAyate pakShisattama || 2\,3\.24|| ChinnAni teShAM shatashaH khaNDAnyaikyaM vrajanti hi | evaM varShasahasrANi bhrAmyante pApakarmiNaH || 2\,3\.25|| tAvadyAvadasheShaM cha tatpApaM saMkShayaM gatam | aprAtaShThaM cha narakaM shR^iNuShva gadato mama || 2\,3\.26|| tatrasthairnArakairduHkhamasahyamanubhUyate | tAnyeva tatra chakrANi ghaTIyantrANi chAnyataH || 2\,3\.27|| duHkhasya hetubhUtAni pApakarmakR^itAM nR^iNAm | chakreShvAropitAH kechidbhAmyante tatra mAnavAH || 2\,3\.28|| yAvadvarShasahasrANi na teShAM sthitirantarA | ghaTIyantreShu badvA ye baddhA toyavaTI yathA || 2\,3\.29|| bhrAmyante mAnavA raktamudgirantaH punaH punaH | antrairmukhaviniShkrAntairnetrairantrAvalambibhaiH || 2\,3\.30|| duHkhAni prApnuvantIha yAnyasahyAni jantubhiH | asipatravanaM nAma narakaM shR^iNu chAparam || 2\,3\.31|| yojanAnAM sahasraM yo jvalatyagnyAshR^itAvaniH | saptatIvrakarAshchaiNDaryatra tIvra sudAruNe || 2\,3\.32|| pratapanti sadA tatra prANino narakaukasaH | tanmadhye charaNaM shItasnigdhapatraM vibhAShyate || 2\,3\.33|| patrANi yatra khaNDAni phalAnAM pakShisattama | shvAnashcha tatra subalAshcharantyAmiShabhojanAH || 2\,3\.34|| mahAvaktrA mahAdaMShTrA vyAghrA iva mahAbalAH | tatashcha vanamAlokya shishirachChAyamagrataH || 2\,3\.35|| prayAnti prANinastatra kShuttApaparipIDitAH | mAtarbhrAtastAta iti krandamAnAH suduHkhitAH || 2\,3\.36|| dahyamAnA~NghriyugalA dharaNisthena vahninA | teShAM gatAnAM tatrApi ati shItiH samIraNaH || 2\,3\.37|| pravAti tena pAtyante teShAM khaDgAstathopari | ChinnAH patanti te bhUmau jvalatpAvakasaMchaye || 2\,3\.38|| lelihyamAne chAnyatra taptAsheShamahItale | sArameyAshcha te shIghraM shAtayanti sharIrataH || 2\,3\.39|| teShAM khaNDAnyanekAni rudatAmatibhIShaNe | asipatravanaM tAta mayaitatparikIrtitam || 2\,3\.40|| ataH paraM bhImataraM taptakuMbhaM nibodha me | samantatastaptakumbhA vahnijvAlAsamanvitAH || 2\,3\.41|| jvaladagnichayAstaptatailAyashchUrNapUritAH | eShu duShkR^itakarmANo yAmyaiH kShiptA hyadhomukhAH || 2\,3\.42|| kvAthyante visphuTadgAtrA galanmajjAjalAnvitAH | sphuTatkapAlenatrAsthichChidyamAnA vibhIShaNaiH || 2\,3\.43|| gR^idhrairutpATya muchyante punasteShveva vegitaiH | punashchimachimAyante tailanaikyaM vrajanti cha || 2\,3\.44|| dravIbhUtaiH shirogAtraiH snAyumAMsatvagAsthibhiH | tato yAmyairnarairAshu darvyAghaTTanaghaTTitAH || 2\,3\.45|| kR^itAvarte mahAtaile kvAthyante pApakarmiNaH | eSha te vistareNoktastaptakumbho mayA khaga || 2\,3\.46|| Adimo rauravaH prokto mahArauravako.aparaH | atishItastR^itIyastu chaturtho hi nikR^intanaH || 2\,3\.47|| apratiShThaH pa~nchamaH syAdasipatravano.aparaH | saptamastaptakumbhastu saptaite narakA matAH || 2\,3\.48|| shrUyantenyAnyapi tathA narakANi narAdhamAH | karmaNAM tAratamyena teShuteShu patanti hi || 2\,3\.49|| tathA hi narako rodhaH shUkarastAla eva cha | taptakumbho mahAjvAlaH shabalo.atha vimohanaH || 2\,3\.50|| krimishcha krimabhakShashcha lAlAbhakSho viSha~njanaH | adhaH shirAH pUyavaho rudhirAndhashcha viDrabhujaH || 2\,3\.51|| tathA vaitaraNI sU (mU) masipatravanaM tathA | agnijvAlo mahAghoraH sandaMsho vApyabhojanaH || 2\,3\.52|| tamashcha kAlasUtraM cha lohashchApyabhidastathA | apratiShTho.apyavIchishcha narakA evamAdayaH || 2\,3\.53|| tAmasA narakAH sarve yamasya viShaye sthitAH | yeShu duShkR^itakarmANaH patanti hi pR^ithakpR^ithak || 2\,3\.54|| bhUmeradhastAtte sarve rauravAdyAH prakIrtitAH | rogho goghno bhrUNahA cha agnidAtA naraH patet || 2\,3\.55|| sUkare brahmahA majjetsurApaH svarNataskaraH | tAle patetkShatrahantA hatvA vaishyaM cha durgatiH || 2\,3\.56|| brahmahatyAM cha yaH kuryAdyashcha syAdgurutalpagaH | svasR^igAmI taptakumbhI tathA rAjabhaTo.anR^itI || 2\,3\.57|| taptalohaishcha vikretA tathA bandhanarakShitA | mAdhvI vikrayakartAM cha yastu bhaktaM parityajet || 2\,3\.58|| mahAjvAlI duhitaraM snuShAM gachChati yastu vai | vedo vikrIyate yaishcha vedaM dUShayate tu yaH || 2\,3\.59|| guruM chaivAvamanyante vAkSharaistADayanti cha | agamyAgAmI cha naro narakaM shabalaM vrajet || 2\,3\.60|| vimohe patate shUre maryAdAM yo bhinatti vai | duriShTaM kurute yastu kR^imibhakShaM prapadyate || 2\,3\.61|| devabrAhmaNavidveShTA lAlAbhakShe patatyapi | kuNDakartA kulAlashcha nyAsahartA chikitsakaH || 2\,3\.62|| ArAmeShvagnidAtA cha ete yAnti viSha~njane | asatpratigrahI yastu tathaivAyAjyayAjakaH || 2\,3\.63|| na kShatrairjovate yastu naro gachChedadhomukham | kShIraM surAM cha mAsaM lAkShAM gandhaM rasaM tilAn || 2\,3\.64|| evamAdIni vikrINanghore pUyavahe patet | yaH kukkuTAnnibadhnAti mArjArAnsUkarAMshcha tAn | pakShiNashcha mR^igAMshChA gAnso.apyevaM narakaM vrajet || 2\,3\.65|| AjAviko mAhiShikastathA chakrI dhvajI cha yaH | ra~NgopajIviko vipraH shAkunirgrAmayAjakaH || 2\,3\.66|| agAradAhI garadaH kuNDAshI somavikrayI | surApo mAMsabhakShI cha tathA cha pashughAtakaH || 2\,3\.67|| rudhirAndhe patantyete patantyete evamAhurmanIShiNaH | upaviShTantvekapa~NktyAM viShaM sambhojayanti ye || 2\,3\.68|| patanti niraye ghore viDbhuje nAtra saMshayaH | madhugrAho vaitaraNImAkroshI mUtrasaMj~nake || 2\,3\.69|| asipatravane.asauchI krodhanashcha etedapi | agnijvAlAM mR^igavyAdho bhojyate yatra vAyasaiH || 2\,3\.70|| ijyAyAM vratalopAchcha sandaMshe narake patet | skandante yadi vA svapne yatino brahmachAriNaH || 2\,3\.71|| putrairadhyApitA ye cha putrairAj~nApitAshcha ye | te sarve narakaM yAnti nirayaM chApyabhojanam || 2\,3\.72|| varNAshramaviruddhAni krodhaharShasamanvitAH | karmANi ye tu kurvanti sarve nirayavAsinaH || 2\,3\.73|| upariShTAtsthito ghora uShNAtmA rauravo mahAn | sudAruNaH sushItAtmA tasyA dhastAmasaH smR^itaH || 2\,3\.74|| evamAdikrameNaiva sarve.adho.adhaH paristhitAH | duHkhotkarShashcha sarveShu karmasvapi nimittataH || 2\,3\.75|| sukhotkarShashcha sarvatra dharmasyehanimitataH | pashyantinarakAndevA hyadhovaktrAnsudAruNAn || 2\,3\.76|| nArakAshchApi te devAnsarvAnpashyanti UrdhvagAn | etAnyAnyAni shatasho narakANi viyadgate || 2\,3\.77|| dinedine tu narake pachyate dahyatenyataH | shIryate bhidyate.anyatra chUryate klidyatenyataH || 2\,3\.78|| kvathyate dIpyate.anyatra tathA vAtahato.anyataH | ekaM dinaM varShashatapramANaM narake bhavet || 2\,3\.79|| tataH sarveShu nistIrNaH pApI tiryaktvamashnate | kR^imikITapata~NgeShu sthAvaraikashapheShu cha || 2\,3\.80|| gatvA vanagajADhyeShu goShvaShu tathaiva cha | kharo.ashvo.ashvataro gauraH sharabhashchamarI tathA || 2\,3\.81|| ete chaikashaphAH ShaTcha shR^iNu pa~nchanakhAnataH | anyAsu bahupApAsu duHkhadAsu cha yo niShu || 2\,3\.82|| mAnuShyaM prApyate kubjo kutsito vAmano.api vA | chaNDAlapukkasAdyAsu narayoniShu jAyate || 2\,3\.83|| muhurgarbhe vasantyeva mriyante cha muhurmuhuH | avashiShTena pApena puNyena cha samanvitaH || 2\,3\.84|| tatashchArohiNIM yoniM shUdravaishyanR^ipAdikam | vipradevendratAM chApi kadAchidadhirohati || 2\,3\.85|| evaM tu pApakarmANo nirayeShu patantyadhaH | yathA puNyakR^ito yAnti tanme nigadataH shR^iNu || 2\,3\.86|| te yamena vinirdiShTAM yoniM puNyagatiM narAH | pragItagandharvagaNA nR^ityotsavasamAkulAH || 2\,3\.87|| hAranUpuramAdhuryaiH shobhitAnyamalAni tu | prayAntyAshu vimAnAni divyagandhasragujjvalAH || 2\,3\.88|| tasmAchcha prachyutA rAj~nAmanyeShAM cha mahAtmanAm | jAyante nIrujAM gehe sa dvR^ittipIrapAlakAH || 2\,3\.89|| bhogAnsamprApnuvantyugrAMstato yAntyUrdhvamanyathA | avarohiNIM samprApya pUrvavadyanti mAnavAH || 2\,3\.90|| jAtasya mR^ityuloke vai prANino maraNaM dhruvam | pApiShThAnAmadomArgAjjIvo niShkramate dhruvam || 2\,3\.91|| pR^ithivyAM lIyate pR^ithvI Apashchaiva tathApsu cha | tejastejasi lIyate samIre cha samIraNaH || 2\,3\.92|| AkAshe cha tathAkAshaM sarvavyApi nishAkare | tatra kAmastathA krodhaH kAye pa~nchendriyANi cha || 2\,3\.93|| ete tArkShya samAkhyAtA dehe tiShThanti taskarAH | kAmaH krodho hyaha~NkAro manastatraiva nAyakaH || 2\,3\.94|| saMhArashchaiva kAlo.asau puNyapApena saMyutaH | pa~nchendriyasamAyuktaH sakalairvibudhaiH saha || 2\,3\.95|| pravishetsa nave dehe pR^ihe daradhe guhI yathA | sharIre ye samAsInAH sarve vai sapta dhAtavaH || 2\,3\.96|| ShATkaushiko hyayaM kAyaH sarve vAtAshcha dehinAm | mUtraM purIShaM tadyogAdye chAnye vyAdhayastathA || 2\,3\.97|| pittaM shleShmA tathA majjA mAMsaM vai meda eva cha | asthi shukraM tathA snAyurdehena saha dahyati || 2\,3\.98|| eSha te kathitastArkShya vinAsaH sarvadehinam | kathayAmi punasteShAM sharIraM cha yathA bhavet || 2\,3\.99|| ekastambaMsnAyubaddhaM sthUNAtrayavibhUShaNam | indriyaishcha samAyuktaM navadvAraM sharIrakam || 2\,3\.100|| viShayaishcha samAkrAntaM kAmakrodhasamAkulam | rAgadveShasamAkIrNaM tR^iShNAdurgamataskaram || 2\,3\.101|| lobhajAlaparichChinnaM mohavastreNa veShTitam | subaddhaM mAyayA chaitallobhenAdhiShThitaM puram || 2\,3\.102|| etadguNasamAkIrNaM sharIraM sarvadehinAm | AtmAnaM ye na jAnanti te narAH pashavaH smR^itAH || 2\,3\.103|| evameva samAkhyAtaM sharIraM te chaturvidham | chaturashItilakShANi nirmitA yonayaH purA || 2\,3\.104|| udbhijjAH svedajAshchaiva aNDajAshcha jarAyujAH | etatte sarvamAkhyAtaM nirayasya prapa~nchataH || 2\,3\.105|| athayAmi kramaprAptaM praShTu vA vartate spR^ihA || 2\,3\.106|| iti shrIgAruDe mahApurANe dharmakANDe dvitIyAMshe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde narakatatpraveshanirgamanAdivarNanaM nAma tR^itIyo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 4 shrIkR^iShNa uvAcha | j~nAnato.aj~nAnato vApiyannaraiH kaluShaM kR^itam | tasya pApasya shuddhyarthaM vidheyA niShkR^itirnaraiH || 2\,4\.1|| bhasmAdisnAnadashakamAdau kuryAdvichakShaNaH | yathAshakti ShaDabdAdipratyAmnAyAchcharedapi || 2\,4\.2|| tadardhaM vA tadardhaM vA tadardhArdhamathApi vA | yathAshaktyA tataH kuryAddasha dAnAni vai shR^iNu || 2\,4\.3|| gobhUtilahiraNyAjyavAsodhanyaguDAstathA | rajataM lavaNaM chaiva dAnAni dasha vai viduH || 2\,4\.4|| prAyashchitte tvAgatA ye tebhyo dadyAnnaro dasha | tato yamadvArapathe pUyashoNitasaMkule || 2\,4\.5|| nadIM vaitaraNIM tartuM dadyAdvaitaraNIM cha gAm | kR^iShNastanI sakR^iShNA~NgI sA vai vaitaraNI smR^itA || 2\,4\.6|| tilA lohaM hiraNyaM cha karpAsaM lavaNaM tathA | saptadhAnyaM kShitirgAva ekaikaM pAvanaM smR^itam || 2\,4\.7|| etAnyaShTau mahAdAnAnyuttamAya dvijAtaye | AtureNa tu deyAni padarUpANi me shR^iNu || 2\,4\.8|| Chatro pAnahavastrANi mudrikA cha kamaNDaluH | AsanaM bhAjanaM padaM chAShTavidhaM smR^itam || 2\,4\.9|| tilApAtraM sarpiH pAtraM shayyA sopaskarA tathA | etatsarvaM pradAtavyaM yadiShTaM chAtmano.api tat || 2\,4\.10|| ashvo rathashcha mahIShI vya~njanaM vastrameva cha | brAhmaNebhyaH pradAtavyaM brahmapUrvamapi svayam || 2\,4\.11|| dAnA nyanyAnyapi khaga tarpayetsvIyashaktitaH | prAyAshchittaM kR^itaM yena dasha dAnAnyapi kShitau || 2\,4\.12|| dAnaM gorvaitaraNyAshcha dAnAnyaShTau tathApi vA | tilapAtraM sarpiH pAtraM shayyAdAnaM tathaiva cha || 2\,4\.13|| padadAnaM cha vidhivannAsau nirayagarbhagaH | svAtantryeNApi lavaNadAnamichChanti sUrayaH || 2\,4\.14|| viShNudehasamutpanno yato.ayaM lavaNo rasaH | Aturasya yadA prANA na yAnti vasudhAtale || 2\,4\.15|| lavaNaM cha tadA deyaM dvArasyodvATanaM divaH | yAnikAni cha dAnAni svayaM dattAni mAnavaiH || 2\,4\.16|| tAnitAni cha sarvANi upatiShThanti chAgrataH | prAyashchittaM kR^itaM yena sA~NgaM khaga sa vai pumAn || 2\,4\.17|| pApAni bhasmasAtkR^itvA svargaloke mahIyate | amR^itaM tu gavAM kShIraM yataH patagasattam || 2\,4\.18|| tasmAddadAti yo dhenumamR^itatvaM sa gachChati | dAnAnyaShTau tu dattvA vai gandharvanilaye vaset || 2\,4\.19|| Alayastatra raudre hi dahyate yena mAnavaH | ChatradAnena suchChAyA jAyate pathi tuShTidA || 2\,4\.20|| asipatravanaM dhAramatikrAmati vai sukham | ashvArUDhashcha vrajati dadate yadyupAnahau || 2\,4\.21|| bhojanAsanadAnena sukhaM mArge bhunakti vai | pradeshe nirjale dAtA sukhI syAdvai kamaNDaloH || 2\,4\.22|| yamadUtA mahAraudrAH karAlAH kR^iShNapi~NgalAH | na pIDayanti dAkShiNyAdvastrAbharaNadAnataH || 2\,4\.23|| tilapAtraM tu viprAya dattaM patraratha dhruvam | nAshayettrividhaM ShApaM vA~NmanaH kAyasambhavam || 2\,4\.24|| ghR^itapAtrapradAne rudraloke vasennaraH | sarvopaskarasaMyuktAM shayyAM dattvA dvijAtaye || 2\,4\.25|| nAnApsarobhirAkIrNaM vimAnamadhirohati | ShaShTivarShasahasrANi krIDitvA shakramandire || 2\,4\.26|| indralokAtparibhraShTa iha loke nR^ipo bhavet | sarvopaskaraNopetaM yuvAnaM doShavarjitam || 2\,4\.27|| yo.ashvaM dadAti viprAya svargaloke cha tiShThati | yAvanti romANi haye bhavanti hi khageshvara || 2\,4\.28|| tAvato rAjitAMllokAnApnuvanti hi puShkalAn | chaturbhisturagairyuktaM sarvopakaraNairyutam || 2\,4\.29|| rathaM dvijAtaye dattvA rAjasUyaphalaM labht || 2\,4\.30|| dugdhAdhikAM cha mahiShIM navameghavarNAM santuShTatarNakavalIM jaghanAbhirAmAm | dattvA suvarNatilakAM dvijapu~NgavAya lokodayaM sa jayatIti kimatra chitram || 2\,4\.31|| tAlavR^intasya dAnena vAyunA vIjyate pathi | kAntiyuksubhagaH shrImAnbhavatyambaradAnataH || 2\,4\.32|| rasAnnopaskarayutaM gR^ihaM viprAya yo.arpayet | na hIyate tasya vaMshaH svargaM prApnotyanuttamam || 2\,4\.33|| bhavatyatra khagashreShTha phalagaukhalAghavam | shraddhAshraddhAvibhedena dAnagauravalAghavAt || 2\,4\.34|| tato yenAmbudAnAni kR^itAnyatra rasAstathA | tadA khaga tathAhlAdamApadi pratipadyate || 2\,4\.35|| annAni yena dattAni shraddhApUtena chetasA | so.api tR^iptimavApnoti vinApyannena vai tadA || 2\,4\.36|| Asanne maraNe kuryAtsaMnyAsaM chedvidhAnataH | Avarteta punarnAsau brahmabhUyAya kalpate || 2\,4\.37|| AsannamaraNo matyashchettIrthaM pratinayite | tIrthaprAptau bhavenmuktirmriyate yadi mArgagaH | padepade kratusamaM bhavettasya na saMshayaH || 2\,4\.38|| gR^ihNIyAchchedanashanaM vrataM vidhivadAgate | mR^ityau na so.api saMsAre bhUyaH paryaTati dvija || 2\,4\.39|| kiM dAnamiti turyasya prashnasyottaramIritam | dAhamR^ityorantare kimitiprashnottaraM shR^iNu || 2\,4\.40|| gataprANaM tato j~nAtvA snAtvA putrAdirAshu tam | shavaM jalena shuddhena kShAlayedavichArayan || 2\,4\.41|| paridhApyAhate vastre chandanaiH prokShayettanum | tato mR^itasya sthAne vai ekoddiShTaM samAcharet || 2\,4\.42|| prayogapUrvaM dAhasya yogyatAdiryathA bhavet | AMsanaM prAkShaNa cha syAnna syAdetachchatuShTayam || 2\,4\.43|| AvAhanArchana chaiva pAntrAlambhAvagAhane | bhaveddAnAnnasa~NkalpaH piNDadAnaM sadA bhavet || 2\,4\.44|| padArthapa~nchakaM na syAdrekhA pratyavanejanam | dadyAdakShayyamudakaM na syAdetattrayaM punaH || 2\,4\.45|| svadhAvAchanamAshIshcha tilakaM cha khagottama | ghaTaM dadyAtsamAShAnnaM dadyAllohasya dakShiNAm || 2\,4\.46|| piNDasya chAlanaM proktaM naiva proktamidaM trikam | prachChAdanavisargau cha svastivAchanakaM tathA || 2\,4\.47|| eShu ShaTsu vidhiH proktaH shrAddheShu malineShu te | ShaDeva maraNasthAne dvAri chAtvarike tathA || 2\,4\.48|| vishrAme kAShThachayane tathA sa~nchayane khaga | mR^itisthAne shavo nAma bhUmistuShyati devatA || 2\,4\.49|| pAntho dvAri bhavettena prItA syAdvAstudevatA | chatvare khecharastena tuShyedbhR^itAdidevatA || 2\,4\.50|| vishrAme bhUtasaMj~no.ayaM tuShTastena disho dasha | chitAyAM sAdhaka iti sa~nchitau preta uchyate || 2\,4\.51|| tiladarbhaghR^itedhAMsi gR^ihItvA tu sutAdayaH | gAthAM yamasya sUktaM vApyadhIyAnA vrajanti hi || 2\,4\.52|| aharaharnIyamAno gAmashvaM puruShaM vR^iSham | vaivasvato na tR^ipyeta surayA tviva durmatiH || 2\,4\.53|| imAM gAthamapeteti sUktaM vA pathi sampaThet | dakShiNasyAM dishyaraNyaM vrajeyuH sarvabAndhavAH || 2\,4\.54|| pathi shrAddhadvayaM kuryAtpUrvoktavidhinA khaga | tataH shanairbhUtale vai dakShiNAshirasaM shavam || 2\,4\.55|| sthApayitvA chitAbhUmau pUrvoktaM shrAddhamAcharet | tR^iNakAShThatilAjyAdi svayaM ninyuH sutAdayaH || 2\,4\.56|| shUdrAnItaiH kR^itaM karma sarvaM bhavati niShphalam | prAchInAvItinA bhAvyaM dakShiNAbhimukena cha || 2\,4\.57|| vedI tatra prakartavyA yathAshAstramathANDaja | pratevastraM dvidhA kR^itvArdhena taM ChAdayettataH || 2\,4\.58|| ardhaM shmashAnavAsArthaM bhUmAveva viniH kShipet | tataH pUrvoktavidhinA piNDaM pretakare nyaset || 2\,4\.59|| AjyenAbhya~njanaM kAryaM sarvA~NgeShu shavasya cha | dAhamR^ityorantarAle vidhiH piNDasya taM shR^iNu || 2\,4\.60|| pUrvoktaiH pa~nchabhiH piNDaiH shavasyAhutiyogyatA | anyathA chopaghAtAchcha rAkShasAdyA bhavanti hi || 2\,4\.61|| samR^ijya chopalipyAtha ullikhyoddhR^itya vedikAm | abhyukShyopasamAdhAya vahniM tatra vidhAnataH || 2\,4\.62|| puShpAkShataishcha sampUjya devaM kravyAdasaMj~nakam | shrautena tu vidhAnena hyAhitAgniM dahedvudhaH || 2\,4\.63|| chaNDAlAgniM chitAgniM cha patitAgniM parityajet | tvaM bhUtakR^ijjagadyonistvaM lokaparipAlakaH || 2\,4\.64|| upasaMhara tasmAttvamenaM svargaM nayAmR^itam | iti kravyAdamabhyarchya sharIrAhutimAcharet || 2\,4\.65|| ardhadagdhe tathA dehe dadyAdAjyAhutiM tataH | asmAttvamadhijAto.asi tvadayaM jAyatAM punaH || 2\,4\.66|| asau svargAya lokAya svAhetyuktvA tu nAmataH | evamAjyAhutiM dattvA tilamishrAM samantrakam || 2\,4\.67|| roditavyaM tato gADhamevaM tasya sukhaM bhavet | dAhasyAnantaraM tatra kR^itvA sa~nchayanikriyAm || 2\,4\.68|| pretapiNDaM pradadyAchcha dAhArtishamanaM khaga | tataH pradakShiNaM kR^iktvA chitAprasthAnavIkShakAH || 2\,4\.69|| kaniShThapUrvAH snAnArthaM gachCheyuH sUktajApakAH | tato jAlasamIpe tu gatvA prakShAlya chAMshukam || 2\,4\.70|| paridhAya punastachcha brR^iyustaM puruShaM prati | udakaM tu kariShyAmaH sachailaM puruShAstataH || 2\,4\.71|| kurudhvamityeva vadechChatavarShAvare mR^ite | putrAdyA vR^iddhapUrvAste ekavastrAH shikhAM vinA || 2\,4\.72|| prAchInAvItinaH sarve visheyurmaunino jalam | apanaH shoshuchadaghamanena pitR^idi~NmukhAH || 2\,4\.73|| jalAvaghaTTanaM chava na kuryuH snAnakArakAH | tatastaTe samAgatya shikhAM baddhvA R^ijUnkushAn || 2\,4\.74|| dakShiNAgrahastayostu kR^itvAtha satilaM jalam | AdAyA~njalinA yAmyAM duHkhI paitR^ikatIrthataH || 2\,4\.75|| ekavAraM trivAraM vA dashavAramathApi vA | bhUmAvashmani vA sarve kShipeyurvAgyatAH khaga || 2\,4\.76|| tR^ipyantu tR^ipyatAM vApi tarpayAmyupatiShThatAm | pretaitadamukagotretyukteShvevaM samuchcharet || 2\,4\.77|| jalA~njalau kR^ite pashchAdvidheyaM dantadhAvanam | tyajanti gotriNaH sarve dinAni nava kAshyapa || 2\,4\.78|| tata uttIryodakAdvai vastrANi paridhAya cha | snAnavastraM sakR^itpIDya visheyuH shuchibhUtale || 2\,4\.79|| ashrupAtaM na kurvIta dattvA dAhajalA~njalim | shleShmAshru bAndhavairmuktaM preto bhu~Nkte yato.avashaH || 2\,4\.80|| ato na roditavyaM hi kriyAH kAryAH svashaktitaH | tatasteShUpaviShTeShu purANaj~naH sukR^itsvakaH || 2\,4\.81|| shokApanodaM kurvIta saMsArAnityatAM bruvan | mAnuShye kadalIstanbhe asAre sAramArgaNam || 2\,4\.82|| karoti yaH sa samUDho jalabudvadrasannibhe | pa~nchadhA saMbhR^itaH kAyo yadi pa~nchatvamAgataH || 2\,4\.83|| karmabhiH svasharIrotthaistatra kA paridevanA | gantrI vasumatI nAshamudadhirdaivatAni cha || 2\,4\.84|| phenaprakhyaH kathaM nAshaM martyaloko na yAsyati | evaM saMshrAvayettatra mR^idushAdvalasaMsthitAn || 2\,4\.85|| te.ayi saMshrutya gachCheyurgR^ihaM bAlapuraH sarAH | vidashyarnibapatrANi niyatA dvAri veshmanaH || 2\,4\.86|| Achamya vahnisalilaM gomayaM gaurasarShapAn | dUrvApravAlaM vR^iShabhamanyadapyatha ma~Ngalam || 2\,4\.87|| pravisheyuH samAlabhya kR^itvAshmani padaM shanaiH | shrautena tu vidhAnena AhitAgniM dehadvadhaH || 2\,4\.88|| UnadvivarShaM nikhanenna kuryAdudakaM tataH | yoShitpativratA yA syAdbhartAraM yAnugachChati || 2\,4\.89|| prayoga pUrvaM bhartAraM namaskR^ityAruhechchitim | chitibhraShTA tu yA mohAtsA prAjApatyamAcharet || 2\,4\.90|| tisraH koTyordhakoTI ya yAni lomAni mAnuShe | tAvatkAlaM vasetsvarge bhartAraM yAnugachChati || 2\,4\.91|| vyAlagrAhI yathA vyAlaM bilAduddharate balAt | tadvaduddhR^itya sA nArI tenaiva saha modate || 2\,4\.92|| tatra sA bhartR^iparamA stUyamAnApsarogaNaiH | krIDate patinA sArdhaM yAvadindrAshchaturdasha || 2\,4\.93|| brahmaghno vA kR^ighno vA mittrighno vA bhavetpatiH | punAtyavidhavA nArI tamAdAya mR^itA tu yA || 2\,4\.94|| mR^ite bhartari yA nArI samAroheddhutAshanam | sArandhatIsamAchArA svargaloke mahIyate || 2\,4\.95|| yAvachchAgnau mR^ite patyau strI nAtmAnaM pradAhayet | tAvanna muchyate sA hi strIsharIrAtkatha~nchana || 2\,4\.96|| mAtR^ikaM paitR^ikaM chaiva yatra chaiva pradIyate | kulatrayaM punAtyeShA bhartAraM yAnugachChati || 2\,4\.97|| ArtArte mudite hR^iShTA proShite malinA kR^ishA | mR^ite mriyeta yA patyau sA strI j~neyA pativratA || 2\,4\.98|| pR^ithakchitAM samAruhya na priyA gantumarhati | kShatriyAdyAH savarNAshcha AroheyurapIha tAH || 2\,4\.99|| chANDAlImavadhiM kR^itvA brAhmaNItaH samo vidhiH | agarbhiNInAM sarvAsAmabAlatAkme(kA)nAmapi || 2\,4\.100|| dahanasya vidhiH proktaH sAmAnyena mayA khaga | visheShamapi tasyAsya ka~nchitkiM shrotumichChati || 2\,4\.101|| garuDa uvAcha | proShite tu mR^ite svAminyasthninAshamupeyuShi | kathaM dAhaH prakartavyastanme vada jagatpate || 2\,4\.102|| shrIkR^iShNa uvAcha | asthIni chenna labhyante proShitasya narasya cha | teShA~ncha hi gatisthAnaM vidhAnaM kathayAmyaham || 2\,4\.103|| shR^iNu tArkShya paraM gopyaM patyurdurmaraNeShu yat | la~Nghanairye mR^itA jIvAM daMShTribhishchAbhighAtitAH || 2\,4\.104|| kaNThagrahe vilagnAnAM kShINAnAM tuNDaghAtinAm | viShAgnivR^iShaviprebhyo viShUchyA chAtmaghAtakAH || 2\,4\.105|| patanodbandhanajalairmR^itAnAM shR^iNu saMsthitim | sarpavyAghraiH shR^i~Ngibhishcha upasargopalodakaiH || 2\,4\.106|| brAhmaNaiH shvApadaishchaiva patanairvR^ikShavaidyutaiH | nakhairlohairgireH pAtairbhittipAtairbhR^igostathA || 2\,4\.107|| kaTvAyAmantarikShe cha chaurachANDAlatastathA | udakyAshunakIshUdrarajakAdivibhUShitAH || 2\,4\.108|| UrdhvochaChiShTAdharochChiShTobhayochChiShTAstu ye mR^itAH | shastraghAtairmR^itA ye chAsyashvaspR^iShTAstathaiva cha || 2\,4\.109|| tattu durmaraNaM j~neyaM yachcha jAtaM vidhaiM vinA | tena pApena narakAnbhuktvA pretatvabhAginaH || 2\,4\.110|| na teShAM kArayeddAhaM sUtakaM nodakakriyAm | na vidhAnaM mR^itAdya~ncha na kuryA daurdhvadaihikam || 2\,4\.111|| na piNDadAnaM kartavyaM pramAdAchchetkaroti hi | nopatiShThati tatsarvamantarikShe vinashyati || 2\,4\.112|| atastasya sutaiH pauttraiH sapiNDaiH shubhamichChubhiH | nArAyaNabaliH kAryo lokagarhAbhiyA khaga || 2\,4\.113|| tathA teShAM bhavechChauchaM nAnyathetyabravIdyamaH | kR^ite nArAyaNabalAvaurdhvadehikayogyatA || 2\,4\.114|| tasya suddhikaraM karma tadbhavenna tadanyathA | nArAyaNabaliM samyaktIrthe sarvaM prakpayet || 2\,4\.115|| kR^iShNAgre kArayedbiprairyena pUto bhavennaraH | pUrvantu tarpaNaM kAryaM vipraiH paurANavaidikaiH || 2\,4\.116|| sarvauShadhyakShatairmishrairviShNumuddishya tarpayet | kAryaM puruShasUktena mantrairvA vaiShNavairapi || 2\,4\.117|| dakShiNAbhimukho bhUtvA pretaM viShNumiti smaran | anAdinidhano devaH sha~NkhachakragadAdharaH || 2\,4\.118|| akShayaH puNDarIkAkShaH pretamokShaprado bhava | tarpaNasyAvasAne syAdvItarAgo vimatsaraH || 2\,4\.119|| jitendriyamanA bhUtvA shuchiShmAndharmatatparaH | bhaktyA tatra prakurvIta shrAddhAnyekAdashaiva tu || 2\,4\.120|| sarvakarmavidhAne ekaikAgre samAhitaH | toyavrIhiyavAndadyAdgodhUmAMshcha priya~NgavaH || 2\,4\.121|| haviShyAnnaM shubhaM mudrAM ChatroShNIShe cha dApayet | dApayetsarvasaMsyAni kShIraM kShaudrasamAnvitam || 2\,4\.122|| vastropAnahasaMyuktaM dadyAdaShTavidhaM padam | dpayetsarvapApebhyo na kuryAtpa~Nktiva~nchanam || 2\,4\.123|| bhUmau sthiteShu piNDeShu gandhapuShpAkShatAnvitam | dAtavyaM sarvaMviprebhyo vedashAstravidhAnataH || 2\,4\.124|| sha~Nkhe khaDge.atha vA tAmre tarpaNa~ncha pR^ithakpR^ithak | dhyAnadhAraNasaMyukto jAnubhyAmavanIM gataH || 2\,4\.125|| R^ichA vai dApayedarghamarghoddiShTaM pR^ithakpR^ithak | brahmA viShNushcha rudrashcha yamaH pretashcha pa~nchamaH || 2\,4\.126|| pR^ithakkumbhe tataH sthApyAH pa~ncharatnasamanvitAH | vastrayaj~nopavItAni pR^itha~NmudgAH padAni cha || 2\,4\.127|| pa~ncha shrAddhAni kurvIta devatAnAM yathAvidhi | jaladhArAM tataH kuryAtpiNDepiNDe pR^ithakpR^ithak || 2\,4\.128|| sha~Nkhe vA tAmrapAtre vA alAbhe mR^inmaye pi vA | tilodakaM samAdAya sarvoShadhimasanvitam || 2\,4\.129|| tAmrapAtraM tilaiH pUrNaM sahiraNyaM sadakShiNam | dadyAdbrAhmaNamukhyAya padadAnaM tathaicha || 2\,4\.130|| yamoddeshetilAMllauhaM tato dadyAchcha dakShiNAm | evaM viShNubaliM dattvA yathAshaktyA vidhAnataH || 2\,4\.131|| samuddharati tatkShipraM nAtra kAryA vichAraNa nAgadaMshAnmR^ito yastu visheShastantu me shR^iNu || 2\,4\.132|| suvarNabhAraniShpannaM nAgaM kR^itvA tathaiva gAm | viprAya dattvA vidhivatpiturAnR^iNyamApnuyAt || 2\,4\.133|| evaM sarpabaliM dattvA sarpadoShAdvimuchyate | pashchAtputtalakaM kAryaM sarvoShadhisamanvitam || 2\,4\.134|| palAshasya cha vR^intAnAM vibhAgaM shR^iNu kAshyapa | kR^iShNAjinaM samAstIrya kushaishcha puruShAkR^itim || 2\,4\.135|| shatatrayeNa ShaShTyA cha vR^intaiH prokto.asthisa~nchayaH | vinyasya tAni vR^intAni a~NgeShveShu pR^ithakpR^ithak || 2\,4\.136|| chatvAriMshachChirobhAge grIvAyAM dasha vinyaset | viMshatyuraH sthale dadyAdviMshati~njaThare tathA || 2\,4\.137|| bAhudvaye shataM dadyAtkaTideshe cha viMshatim | Urudvaye shata~nchApi triMshajja~NghAdvaye nyaset || 2\,4\.138|| dadyAchchatuShTayaM shishne ShaDdadyAdvR^iShANadvaye | dasha pAdA~NgulIbhAge evamasthIni vinyaset || 2\,4\.139|| nArikelaM shiraH sthAneM tumbaM dadyAchcha tAluke | pa~ncharatnaM mukhe dadyAjjihvAyAM kadalIphalam || 2\,4\.140|| antreShu nAlikaM tadyAdvAlukA~NghrANe eva cha | vasAyAM mR^ittikAM dadyAddharitAlamanaH shilAH || 2\,4\.141|| pAradaM retasaH sthAne purIShe pittalaM tathA | manaH shilA tathA gAtre tilapakvantu sandhiShu || 2\,4\.142|| yavapiShTaM yathA mAMse madhu shoNitameva cha | kesheShu cha jaTAjUTaM tvachAyA~ncha mR^igatvacham || 2\,4\.143|| karNayostAlapatra~ncha stanayoshchaiva gu~njikAH | nAsAyAM shatapatra~ncha kamalaM nAbhimaNDale || 2\,4\.144|| vR^intAkaM vR^iShaNadvandve li~Nge syAdgR^i~njanaM shubham | ghR^itaM nAbhyAM pradeyaM syAtkau pIne cha trapusmR^itam || 2\,4\.145|| mauktikaM stanayormUrdhni ku~Nkumeva vilepanam | karpUrAgurudhUpaishcha shubhairmAlyaiH sugandhibhiH || 2\,4\.146|| paridhAnaM paTTasUtraMhR^idaye chaiva vinyaset | R^iddhivR^iddhI bhujau dvau cha chakShurbhyA~ncha kapardakam || 2\,4\.147|| danteShu dADimIbIjAnya~NgulIShu cha champakam | sindUraM netrakoNe cha tAmbUlAdyupahArakam || 2\,4\.148|| sarvauShadiyutaM pretaM kR^itvA pUjAM yathoditAm | sAgnike chApi vidhinA yaj~napAtraM nyasyetkramAt || 2\,4\.149|| striyaH punantu ma shira imaM me varuNena cha | pretasya pAvanaM kR^itvA shAlagrAmashilodakaiH || 2\,4\.150|| viShNumuddishya dAtavyA sushIlA gauH payasvinI | tilA lauhaM hiraNya~ncha karpAsaM lavaNaM tathA || 2\,4\.151|| saptadhAnyaM kShitirgAva ekaikaM pAvanaM smR^itam | tilapAtraM tato dadyAtpadadAnaM tathaiva cha || 2\,4\.152|| kartavyaM vaiShNavaM shrAddhaM pretamuktyarthamAtmanaH | pretamokShaM tataH kuryAddhR^idi viShNuM prakalpyacha || 2\,4\.153|| evaM puttalakaM kR^itvA dAhayedvidhipUrvakam | tachChruddhaye tu saMskartA putrAdirniShkR^itiM charet || 2\,4\.154|| trInkR^ichChrAnShaDdvAdasha cha tathA pa~nchadashApi cha | prAyashchittanimittAnusAreNa vipravatsmR^itaH || 2\,4\.155|| ashaktau gohiraNyAdi pratyAmnAyaM charedapi | Atmano.anadhikAritve shuddhimevaM charedvundhaH || 2\,4\.156|| ashuddhena tu yaddattamuddishyAshuddhimeva cha | nopatiShThati tatsarvamantarikShe vinashyati || 2\,4\.157|| shuddhiM sampAdya kartavyaM dahanAdyaurdhvadehikam | akR^itvA niShkR^itiM yastu kurute dahanAdikam || 2\,4\.158|| matipUrvamamatyA cha kramAttaniShkR^itiM shR^iNu | kR^itvAgnimudakaM snAnaM sparshanaM vahanaM kathAm || 2\,4\.159|| rajjuchChedAshrupAta~ncha taptakR^ichChreNa shudhyati | eShAmanyatamaM pretaM yo vahettu dehata vA || 2\,4\.160|| kaTodakakriyAM kR^itvA kR^ichChra sAntapanaM charet | nimitte laghuni svalpaM mahanmahati kalpayet || 2\,4\.161|| garuDa uvAcha | kR^ichChrasya taptakR^ichChrasya tathA sAntapanasya cha | lakShaNaM brUhi me svAmiMstrayANAmapi suvrata || 2\,4\.162|| shrIkR^iShNa uvAcha | tryahaM prAtastryahaM sAyaM tryahamadyAdayAchitam | upavAsastryaha~nchaiva eSha kR^ichChra udAhR^itaH || 2\,4\.163|| taptakShIraghR^itAmbUnAmekaikaM pratyahaM pibet | ekarAtropavAsashcha taptakR^ichChra udAhR^itaH || 2\,4\.164|| gomUtraM gomayaM kShIraM dadhi sarpiH kushodakam | jagdhvA pare.ahnyupavasetkR^ichChraM sAntapana~ncharan || 2\,4\.165|| mayA te.ayaM samAkhyAto durmR^itasya vidhiH khaga | tadA mR^itaM vijAnIyAddIpanirvANamAgataH || 2\,4\.166|| agnidAhaM tataH kuryAtsUtaka~ncha dinatrayam | dashAhaM gartapiNADa~ncha kartavyaM pretapUrvakam || 2\,4\.167|| evaM vidhiM tataH kuryAttataH pretashcha muktibhAk | mR^itabhrAntyA pratikR^iteH kR^ite dAhe sa vai yadi || 2\,4\.168|| AyAti tena kartavyaM majjanaM ghR^ikuNDake | jAtakarmAdisaMskArAH kartavyAH punareva tu || 2\,4\.169|| UDhAmeva svakAM bhAryAmudvahedvidhivatpumAn | varShe pa~nchadashe pakShindvAdashe vA gate sati || 2\,4\.170|| aj~nAtasya proShitasya kR^itvA pratikR^itiM dahet | rajasvalAsUtikayorvisheShaM maraNe shR^iNu || 2\,4\.171|| sUtikAyAM mR^itAyAntu evaM kurvanti yAj~nikAH | kumbhe salilamAdAya pa~nchagavyaM tathaiva cha || 2\,4\.172|| puNyAbhirabhimantryApo vAchA shuddhiM labhettataH | shatasUrpodakenAdau snApayitvA yathAvidhi || 2\,4\.173|| tenaiva snApayitvA tu dAhaM kuryAtsvageshvara | pa~nchabhiH snApayitvA tu gavyaiH pretAM rajasvalAm || 2\,4\.174|| vastrAntarAkR^itiM kR^itvA dAhayedvidhipUrvakam | mR^itasya pa~nchake dAhavidhiM vachmi shR^iNuShva me || 2\,4\.175|| Adau kR^itvA dhaniShThArdhametannakShatrapa~nchakam | revatyantaM sadA dUShyamashubhaM sarvadA bhavet || 2\,4\.176|| dAhastatra na kartavyo viShAdaH sarvajantuShu | na jalaM dIyate teShu ashubhaM sarvadA bhavet || 2\,4\.177|| pa~nchakAnantaraM sarvaM kAryaM kartavyamanyathA | puttrANAM gotriNAM tasya santApo.apyupajAyate || 2\,4\.178|| gR^ihe hAnirbhavatyeva R^ikSheShveShu mR^itasya cha | atha vA R^ikShamadye cha dAhastu vidhipUrvakaH || 2\,4\.179|| kriyate mAnuShANAntu sa vA AhutipUrvakaH | viprairvidhirataH kAryo mantraistu vidhipUrvakam || 2\,4\.180|| shavasthAnasamIpe tu kSheptavyAH puttalAstataH | darbhakL^iptAstu chatvAra R^ikShamantrAbhimantritAH || 2\,4\.181|| tato dAhaH prakartavyastaishcha puttalakaiH saha | sUtakAnte tadA puttraiH kAryaM shAntikapauShTikam || 2\,4\.182|| pa~nchakeShu mR^ito yo.asau na satiM labhate naraH | tilAngA~ncha suvarNa~ncha tamuddishya ghR^itaM dadet || 2\,4\.183|| viprANAM dApayeddAnaM sarvavighnavinAshanam | bhojanopAnahauchChattraM hemamudrA cha vAsasI || 2\,4\.184|| dakShiNA dIyate vipre pAtakasya pramochanaH | mayAte.ayaM samAkhyAto vidhiH pa~nchaharaH sthitaH | saMyaminyAM yathAyAnaM yathAvarShaM mR^itakriyA || 2\,4\.185|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde dahanavidhikR^ichChralakShaNadagdhAgamanarajasvalAmaraNavidhipa~nchakamaraNa\- prAyashchittanirUpaNaM nAma chaturtho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 5 shrIkR^iShNa uvAcha | evaM dagdhvA naraM pretaM snAtvA kR^itvA tilodakam | agrataH strIjano gachChedvrajeyuH pR^iShThato narAH || 2\,5\.1|| prAshayennimbapatrANi rudanto nAmapUrvakam | vidhAtavyaM chAchamanaM pAShANopari saMsthite || 2\,5\.2|| te pravishya gR^ihaM sarve sutAdyAshcha sapiNDakAH | bhaveyurdasharAtraM vai yata AshauchakaM khaga || 2\,5\.3|| krItalabdhAshanAH sarve svapeyuste pR^ithakpR^ithak | akShAralavaNAnnAH syurnimajjeyushcha te tryaham || 2\,5\.4|| amAMsabhojanAshchAdhaH shayIranbrahmachAriNaH | parasparaM na saMspR^iShTA dAnAdhyayanavarjitAH || 2\,5\.5|| malinAshchAdhomukhAshcha dInA bhogavivarjitAH | a~NgasaMvAhanaM keshamArjanaM varjayanti te || 2\,5\.6|| mR^inmaye patraje vApi bhu~njIraMste cha bhAjane | uvAsantu te kuryurekAhamatha vA tryaham || 2\,5\.7|| garuDa uvAcha | Ashauchina iti proktamAshauchasya cha vai prabho | lakShaNaM kiM kiyatkAlaM bhAvyaM vA tadyutairnaraiH || 2\,5\.8|| shR^ikR^iShNa uvAcha | apanodyantvidaM kAlAdibhirAshu niShedhakR^it | piNDAdhyayanadAnAdeH pu~Ngato.atishayo hi tat || 2\,5\.9|| dashAhaM shAvamAshauchaM sapiNDeShu vidhIyate | janane.apyevameva syAnnipuNaM shuddhimichChatAm || 2\,5\.10|| janmanyekodakAnAntutrirAtrAchChuddhiriShyate | shAvasya sheShAchChudhyanti tryahAdudakadAyinaH || 2\,5\.11|| Adantajananatsadya A chaulAnnaishikI smR^itA | trirAtramA vratAdeshAddasharAtramataH param || 2\,5\.12|| AshauchaM te samAkhyAtaM saMkShepAtprakR^itaM bruve | jalaM tridivamAkAshe sthApyaM kShIra~ncha mR^inmaye || 2\,5\.13|| atra snAhi pibAtreti mantreNAnena kAshyapa | kAShThatraye guNairbaddhe prItyai rAtrau chatuShpathe || 2\,5\.14|| prathame.ahni tR^itIye vA saptame navame tathA | asthisaMchayanaM kAryaM dine tadgotrajaiH saha || 2\,5\.15|| tadUrdhvama~NgasaMsparshaH sapiNDAnAM vidhIyate | yogyAH sarvakriyANAM cha samAnasalilAstathA || 2\,5\.16|| pretapiNDaM bahirdadyAddarbhamAtravivarjitam | prAgudIchyAM charuM kR^itvA snAtvA prayatamAnasaH || 2\,5\.17|| bhUmAvasaMskR^itAnAM cha saMskR^itAnAM kusheShu cha | navabhirdivasaiH piNDAnnava dadyAtsamAhitaH || 2\,5\.18|| dashamaM piNDamutsR^ijya rAtrisheShe shuchirbhavet | asagotraH sagotro vA yadi strI yati vA pumAn || 2\,5\.19|| prathame.ahani yo dadyAtsa dashAhaM samApayet | shAlinA saktubhirvApi shAkairvApyatha nirvapet || 2\,5\.20|| prathame.ahani yaddravyaM tadeva syAddashAhikam | yAvadAshauchamekaikasyA~njalerdAnamuchyate || 2\,5\.21|| yadvA yasmindine dAnaM tasmiMstaddinasaMkhyayA | dashAhe.a~njalayaH pakShinpa~nchAshadantime || 2\,5\.22|| dvivR^iddhyA vA bhavetpakShinna~njalInAM shataM punaH | yadAhi tryahamAshauchaM tadA vA~njalayo dasha || 2\,5\.23|| trayo.a~njalaya evaM tu prathame.ahanivai tadA | chatvArastu dvitIye.ahni tR^itIye syustrayastathA || 2\,5\.24|| shatA~njali yadA pakShinnAdye triMshattadAhani | chatvAriMshaddvitIye.ahni triMshadahni tR^itIyake || 2\,5\.25|| evaM jalasyA~njalayo vibhAjyAH pakShayordvayoH | sarveShu pitR^ikAryeShu putro mukyo.adhikAravAn || 2\,5\.26|| piNDaprasekastUShNI~ncha puShpadhUpAdikaM tathA | dashame.ahani samprApte snAnaM grAmAdvahishcharet || 2\,5\.27|| tatra tyAjyAni vAsAMsi keshashmashrunakhAni cha | vipraH shudhyatyapaH spR^iShTvA kShatriyo vAhanaM tathA || 2\,5\.28|| vaishyaH pratodaM rashmInvA shUdro yaShTiM kR^itakriyaH | mR^itAdalpavayobhishcha sapiNDaiH parivApanam || 2\,5\.29|| kAryantu ShoDashI ShaDbhiH piNDairdashabhiraiva cha | prathamA malinA hyetairAdashAhaM mR^iterbhavet || 2\,5\.30|| dinAni dasha yAnShiNDAnkurvantyatra sutAdayaH | pratyahaM te vibhajyante chaturbhAgaiH khagottama || 2\,5\.31|| bhAgadvayena dehaH syAttR^itIyena yamAnugAH | tR^ipyanti hi chaturthena svayamapyupajIvati || 2\,5\.32|| ahorAtraistu navabhirdeho niShpattimApnuyAt | shirastvAdyena piNDena pretasya kriyate tathA || 2\,5\.33|| dvitIyena tu karNAkShinAsikaM tu samAsataH | galAMsabhujavakShashcha tR^itIyena tathA kramAt || 2\,5\.34|| chaturthena cha piNDena nAbhili~NgagudaM tathA | jAnuja~NghaM tathA pAdau pa~nchamena tu sarvadA || 2\,5\.35|| sarvamarmANi ShaShThena saptamena tu nADayaH | dantalomAnyaShTamena vIryantu navamena cha || 2\,5\.36|| dashamena tu pUrNatvaM tR^iptatA kShudviparyayaH | madhyamAM ShoDashIM vachmi vainateya shR^iNuShva me || 2\,5\.37|| viShNavAdiviShNuparyantAnyekAdasha tathA khaga | shrAddhAni pa~ncha devAnAmityeShAM madhyaShIDashI || 2\,5\.38|| nimittaM durmatiM kR^itvA yadi nArAyaNo baliH | ekAdashAhe kartavyo vR^iShotsargo.api tatra vai || 2\,5\.39|| ekAdashAhe pretasya yasyAtsR^ijyeta no vR^iShaH | pretatvaM susthiraM tasya dattaiH shrAddhashatairapi || 2\,5\.40|| akR^itvA yadvR^iShotsargaM kR^itaM vai piNDapAtanam | niShphalaM sakalaM vidyAtpramItAya na tadbhavet || 2\,5\.41|| vR^iShotsargAdR^ite nAnyatki~nchidasti mahItale | putraH patnyatha dauhitraH pitA vA duhitAtha vA || 2\,5\.42|| mR^itAdanantaraM tasya dhruvaM kAryo vR^iShotsavaH | chaturvatsatarIyukto yasyotsR^ijyeta vA vR^iShaH || 2\,5\.43|| ala~NkR^ito vidhAnena pretatvaM tasya no bhavet | ekAdashe.ahni samprApte vR^iShAlAbho bhavedyadi || 2\,5\.44|| darbhaiH piShTaistu sampAdya taM vR^iShaM mochayedvudhaH | vR^iShotsarjanavelAyAM vR^iShAbhAva (lAbha) katha~nchana || 2\,5\.45|| mR^ittikAbhistu darbhairvA vR^iShaM kR^itvA vimochayet | yadiShTaM jIvatastasya dadyAdekAdashe.ahani || 2\,5\.46|| mR^itamuddishya dAtavyaM shayyAdhenvAdikaM tathA | viprAnbahUnbhojayIta pretasya kShudvishAntaye || 2\,5\.47|| tR^itIyAM ShoDashIM vachmi vainateya shR^iNuShva tAm | dvAdasha pratimAsyAni AdyaM ShANmAsikaM tathA || 2\,5\.48|| sapiNDIkaraNaM chaiva tR^itIyA ShoDashI matA | dvAdashAhe tripakShe cha ShaNmAse mAsike.abdike || 2\,5\.49|| tR^itIyAM ShoDashImenAM vadanti matabhedataH | yasyaitA ni na dattAni pretashrAddhAni ShoDasha || 2\,5\.50|| pishAchatvaM sthiraM tasya dattaiH shrAddhashatairapi | ekAdashe dvAdashe vA dine AdyaM prakIrtitam || 2\,5\.51|| mAsAdau pratimAsa~ncha shuddhaM mR^itatithau khaga | ekenAhnA tribhirvApi hIneShu vinatAsuta || 2\,5\.52|| mAsaShaNmAsavarSheShu tripakSheShu bhavanti hi | shrAddhAnyathasyAtsApiNDyaM pUrNe varShe tadardhake || 2\,5\.53|| tripakShe.abhyudaye vApi dvAdashAhe.atha vA nR^iNAm | AnantyAtkuladharmANAM puMsA~nchaivAyuShaH kShayAt || 2\,5\.54|| asthiratvAchCharIrasya dvAdashAhe prashasyate | sapiNDIkaraNeShvevaM vidhiM pakShIndra me shR^iNu || 2\,5\.55|| ekoddiShTavidhAnena kAryaM tadapi kAshyapa | tilagandhodakairyuktaM kuryAtpAtrachatuShTayam || 2\,5\.56|| pAtraM pretasya tatraikaM pitryaM pAtratrayaM tathA | sechayetpitR^ipAtreShu pretapAtraM khaga triShu || 2\,5\.57|| chaturo nirvapetpiNDAnpUrvanteShu samApayet | tataH prabhR^iti vai pretaH pitR^isAmAnyamashnute || 2\,5\.58|| tataH pitR^itvamApanne tasminprete khageshvara | shrAddhadharmairasheShaistu tatpUrvAnarchayetpitR^In || 2\,5\.59|| ekachityArohaNe cha ekAhni maraNe tathA | sApiNDyantu striyA nAsti mR^ite bhartuH striyo bhavet || 2\,5\.60|| pAkaikyamatha kAlaikyaM kartraikya~ncha bhavetkhaga | shrAddhAdau saha dAhe cha patipatnyorna saMshayaH || 2\,5\.61|| bharturmR^itatitheranyatithau chitimathAruhet | tAmR^itAhani tu samprApte pR^ithakpiNDena yojayet || 2\,5\.62|| pratyabda~ncha yugapattu samApayet || 2\,5\.63|| yasya saMvatsarAdarvAksapiNDIkaraNaM bhavet | mAsika~nchodakumbha~ncha deyaM tasyApi vatsaram || 2\,5\.64|| navashrAddhaM sapiNDatvaM shrAddhAnyapi cha ShoDasha | ekenaiva tu kAryANi saMvibhaktadhaneShvapi || 2\,5\.65|| pitAmahIbhiH sApiNDyaM tathA mAtAmahaiH saha | uktaM bhartrApi sApiNDyaM striyA veShayabhedataH || 2\,5\.66|| navashrAddhasya te kAlaM vakShyAmi shR^iNu kAshyapa | maraNAhni mR^itisthAne shrAddhaM pakShinprakalpayet || 2\,5\.67|| dvitIya~ncha tato mArge vishrAmo yatra kAritaH | tataH sa~nchayanasthAne tR^itIyaM shrAddhamuchyate || 2\,5\.68|| pa~nchame saptame tadvadaShTame navame tathA | dashamaikAdashe chaiva nava shrAddhAni vai khaga || 2\,5\.69|| shrAddhAni nava chaitAni tR^itIyA ShoDashI smR^itA | ekoddiShTavidhAnena kAryANi manujaistathA || 2\,5\.70|| prathame.ahni tR^itIye vA pa~nchame saptame tathA | navamaikAdashe chaiva navashrAddhaM prakIrtitam || 2\,5\.71|| uchyante ShaDimAnIha nava syurapi yAgetaH | uktAni te mayA tAni R^iShINAM matabhedataH || 2\,5\.72|| rUDhipakSho mamAbhIShTo yogaH kaishchidiheShyate | Adye dvitIye dAtavyastathaivaikaM pavitrakam || 2\,5\.73|| pretAya piNDo dAtavyo bhuktavatsu dvijAtiShu | prashrastatrAbhiraNyeti yajamAnadvijanmanA || 2\,5\.74|| akShayyamamukasyeti vaktavyaM viratau tathA | ekoddiShTaM me nibodha chetthamAvatsaraM smR^itam || 2\,5\.75|| sapiNDIkaraNAdUrdhvaM yAni shrAddhAni ShoDasha | ekoddiShTavidhAnena charedvA pArvaNAdR^ite || 2\,5\.76|| pratyabdaM yo yathA kuryAttathA kuryAtsa tAnyapi | ekAdashe dvAdashe.ahni preto bhu~Nkte dinadvayam || 2\,5\.77|| yoShitaH puruShasyApi piNDaM preteti nirvapet | sApiNDye tu kR^ite tasya pretashabdo nivartate || 2\,5\.78|| dIpadAnaM prakartavyamAvarShantu gR^ihAdbahiH | annaM dIpo jalaM vastramanyadvAdIyate cha yat || 2\,5\.79|| tR^iptidaM pretashabdena sapiNDIkaraNAvadhi | abdakR^ityaM mayoktante samAsAdvinatAsuta || 2\,5\.80|| vaivasvatagR^ihe yAnaM yathA tattu nibodhameH | trayodashe.ahni shravaNAkarmaNonantarantu saH || 2\,5\.81|| tvaggR^ihItAhivattArkShya gR^ihIto yamaki~NkaraiH | tasminmArge vrajatyeko gR^ihIta iva markaTaH || 2\,5\.82|| vAyvagrasArivadrUpaM dehamanyatprapadyate | tatpiNDajaM pAtanArthamanyattu pitR^isambhavam || 2\,5\.83|| tatpramANavayo.avasthAsaMsthAnAM pragbhavo yathA | ShaDashIti sahasrANi yojanAnAM pramANataH || 2\,5\.84|| adhvAntarAliko j~neyo yamamAnuShalokayoH | sAdhikArdhakroshayutaM yojanAnAM shatadvayam || 2\,5\.85|| chatvAriM shattathA sapta pratyahaM yAti tatra saH | aShTAchatvAriMshatA cha traiMshatA divasairiti || 2\,5\.86|| vaivasvatapuraM yAti kR^iShyamANo yamAnugaiH | evaM krameNa yAtabye mArge pAparataistu yat || 2\,5\.87|| jAyate saprapa~nchaM tachChR^iNu tvamaruNAnuja | trayodashadine dattaH pAshairbaddhvAtidAruNaiH || 2\,5\.88|| yamasyA~Nkushahasto vai bhR^ikuTIkuTilAnanaH | daNDaprahArasambhrAntaH kR^iShyate dakShiNAM disham || 2\,5\.89|| kushakaNTakavalmIkasha~NkupAShANakarkashe | tathA pradIptajvalane kvachichChvabhrashatotkaTe || 2\,5\.90|| pradIptAdityatapte cha dahyamAnaH sadaMshake | kR^iShyate yamadUtaishcha shivAvannAdabhIShaNaiH || 2\,5\.91|| prayAtiH dAruNe mArge pApakarmA yamAlaye | kalevare dahyamAne mahAntaM kShayamR^ichChati || 2\,5\.92|| bhakShyamANe tathaivA~Nge bhidyamAne cha dAruNam | ChidyamAne chirataraM janturduHkhamavApnute || 2\,5\.93|| svena karmavi pAkena dehAntaragato.api san | purANi ShoDashAmuShmanmArge tAni cha me shR^iNu || 2\,5\.94|| yAmyaM sauripuraM nagedvabhavanaM gandharvashailAgamau krau~nchaM krUrapuraM vichitrabhavanaM bahvApadaM duHkhadam | nAnAkrandapuraM sutaptabhavanaM raudraM payovarShaNaM shItADhyaM bahubhItiShoDashapurANyetAnyadR^iShTani te || 2\,5\.95|| tatra yAmya puraM gachChanputraputreti cha bruvan | hAheti krandate nityaM svakR^itaM duShkR^itaM smaran || 2\,5\.96|| aShTAdashodine tArkShya tatpura prApnuyAdasau | puShpabhadrA nadI yatra nyagrodhaH priyadarshanaH || 2\,5\.97|| vishrAmechChAM karotyatra kArayanti na te bhaTAH | kShitau dattaM sutaistasya snehAdvA kR^ipayA tathA || 2\,5\.98|| mAsikaM piNDamashnAti tataH sauripuraM vrajet | vrajannevaM pralapate mudgarAhatipIDitaH || 2\,5\.99|| jalAshayo naiva kR^ito mayA tadA manuShyatR^iptyai pashupakShitR^iptaya | gotR^iptihetorna cha gocharaH kR^itaH sharIra he nistara yattvayA kR^itam || 2\,5\.100|| tatra nAmnA tu rAjAsau ja~NgamaH kAmarUpadhR^ik | bhayAttaddarshanAjjAtAdbhu~Nkte piNDaM sa sha~NkitaH || 2\,5\.101|| tripakShe jalasaMyuktaM kShitau dattaM tato vrajet | vrajannevaM pralapate khaDgAghAtaprapIDitaH || 2\,5\.102|| na nityadAnaM na gavAhnikaM kR^itaM pustaM cha dattaM na hi vedashAstrayoH | purANadR^iShTo na hi sevito.adhvA sharIra he nistara yattvayA kR^itam || 2\,5\.103|| nagendranagaraM gatvA bhuktvA chAnnaM tathAvidham | mAsi dvitIye yaddattaM bAndhavaistu tato vrajet || 2\,5\.104|| vrajannevaM pralapate kR^ipANatsarutADitaH | parAdhAnamabhUtsarvamama mUrkhashiromaNeH || 2\,5\.105|| mahatA puNyayogena mAnuShyaM labdhavAnaham | tR^itIye mAsi samprApte gandharvanagare shubham || 2\,5\.106|| tR^itIyamAsikaM piNDaM tatra bhuktvA brajatyasau | vrajannevaM vilapate tadagreNAhataH pathi || 2\,5\.107|| mayA na dattaM na hutaM hutAshane tapo na taptaM himashailagahvare | na sevitaM gA~Ngamaho mahAjalaM sharIra he nistara yattvayA kR^itam || 2\,5\.108|| turye shailAgamaM mAsi prApnuyAttatra varShaNam | tasyopari bhavetpakShinpAShANAnAM nirantaram || 2\,5\.109|| chaturthamAsikaM shrAddhaM bhuktvA tatra prasarpati | sa patanneva vilapanpAShANAdyatipIDitaH || 2\,5\.110|| na j~nAnamArgo na cha yogamArgo na karmamArgo na cha bhaktimArgaH | na sAdhusa~NgAtkimapi shrutaM mayA sharIra he nistara yattvayA kR^itam || 2\,5\.111|| tataH krUrapura mAsi pa~nchame yAti kAshyapa | bhuvi dattaM piNDajalaM bhuktvA krUrapuraM vrajet || 2\,5\.112|| vrajannevaM vilapate paTTishaiH pAtitaH pathi | hA mAtarhApitarbhrAtaH sutA hA hA mama striyaH || 2\,5\.113|| yuShmAbhirnopadiShTo.ahamavasthAM prApta IdR^ishIm | evaM lAlapyamAnaM te yamadUtA vadantihi || 2\,5\.114|| kva mAtA kva pitA mUDha kva jAyA kva sutaH suhR^it | svakarmopArjite bhu~NkShvaM mUrkha yAtAshchiraM pathi || 2\,5\.115|| jAnAsi shambalamalaM balamadhvagAnAM no.ashambalaH prayatate paralokagatyai | gantavyamasti tava nishchitameva tena mArgeNa yena na bhavetkrayavikrayo.api || 2\,5\.116|| UnaShANmAsike krau~nche bhuktvA piNDantu sodakam | ghaTImAtrantu vishramya vichitranagaraM vrajet || 2\,5\.117|| vrajannevaM vilapate shUlAgreNa vidAritaH || 2\,5\.118|| kutra yAmi na hi gAmi jIvitaM hA mR^itasya maraNaM punarna vai | itthameva vilapanprayAtyasau yAtanArhadhR^itavigrahaH pati || 2\,5\.119|| vichitranagare tatra vichitro nAma pArithivaH | tatra ShaNmAsapiNDena tR^iptaH sanvrajate puraH || 2\,5\.120|| vrajannevaM vilapate prAsAgreNa prapIDitaH || 2\,5\.121|| mAtA bhrAtA pitA putraH ko.api me vartate na vA | yo mAmuddharate pApaM patantaM duHkhasAgare || 2\,5\.122|| vrajatastatra mArge tu tatra vaitaraNI shubhA | shatayojanavistIrNA pUyashoNitasaMkulA || 2\,5\.123|| AyAti tatra dR^ishyante nAvikA dhIvarAdayaH | te vadanti pradattA gauryadi vaitaraNI tvayA | nAvamenAM samAroha sukenottara vai nadIm || 2\,5\.124|| tatra yena pradattA gauH sa sukhenaiva tAM taret | adAyI tatra ghR^iShyeta karagrAhantu nAvikaiH || 2\,5\.125|| ukhaiH kAkairbakolUkaistIkShNatuNDairvitudyate | manujAnAM hitaM dAnamante vaitaraNI khaga || 2\,5\.126|| dattA pApaM dahetsarvaM mama lokantu sA nayet | maptame mAsi samprApte puraM bahvApadaM mR^itaH || 2\,5\.127|| vrajettu sodakaM bhuktvA piNDaM vai saptamAsikam | vrajannevaM vilapate parighAhatipIDitaH || 2\,5\.128|| na dattaM na hutaM taptaM na snAtaM na kR^itaM hitam | yAdR^ishaM charitaM karma mUDhAtmanbhu~NkShva tAdR^isham || 2\,5\.129|| mAsyaShTame duHkhade tu pare bhuktvAtha sodakam | piNDaM prayAtsayau tArkShya nAnAkrandapuraM tataH || 2\,5\.130|| prayANe cha pravadate musalAghAtapIDitaH | kva jAyAchaTulaishchATupaTubhirvachanairmama || 2\,5\.131|| bhojanaM bhallabhallIbhirmusalaishcha kva mAraNam | navame mAsi dattaM vai nAnAkrandapure tataH || 2\,5\.132|| piNDamashrAti karuNaM nAnAkrandAnkarotyapi | dashame mAsi dattaM vai sutaptabhavanaM tataH || 2\,5\.133|| sarannevaM vilapate halAhatihataH pathi | kva sUnupeshalakaraiH pAdasaMvAhanaM mama || 2\,5\.134|| kva dUtavajrapratimakairmatpadakarShaNam | dashame mAsi piNDAdi tatra bhuktvA prasarpati || 2\,5\.135|| mAse chaikAdashe pUrNe puraM raudraM sa gachChati | gachChanneva vilapate yathA pR^iShThe prapIDitaH || 2\,5\.136|| kvAhaM satUlIshayane parivartankShaNe kShaNe | bhaTahastabhraShTayaShTikR^iShTapR^iShThaH kva vA punaH || 2\,5\.137|| kShitau datta~ncha piNDAdi bhuktvA tatra tato vrajet | payovarShaNamityetannAmakaM puramaNDaja || 2\,5\.138|| vrajannevaM vilapate kuThArairmUrdhni tADitaH | kva bhR^ityakomalakarairgandhatailAvasechanam || 2\,5\.139|| kva kInAshAnugaiH krodhAtkuThAraiH shirasi vyathA | UnAbdika~ncha yachChrAddhaM tatra bhu~Nkte suduHkhitaH || 2\,5\.140|| sampUrNe tu tato varShe shItADhyaM nagaraM vrajet | gachChannevaM ChurikayA chChinnajihvastu roditi || 2\,5\.141|| priyAlApaiH kva cha sasamadhuratvasya varNanam | uktamAtre.asipatrAdijihvAchChedaH kva chaiva hi || 2\,5\.142|| vArShikaM piNDadAnAdi bhuktvA tatra prasarpati | bahubhItikaraM tattatpiNDajaM devamAsthitaH || 2\,5\.143|| prakAshayati pAppAnamAtmAna~ncha vinindati | yoShidapyevametasminmArge vai paridevati || 2\,5\.144|| tato yAmyaM nAtidUre nagaraM sa hi gachChati | chatvAriMshadyojanAni chaturyuktAnivistR^itam || 2\,5\.145|| trayodasha pratIhArAH shravaNA nAma tatra vai | shravaNAkarmatastuShyantyanyathA krodhamApnuyuH || 2\,5\.146|| tatastatrAshu raktAkShaM bhinnA~njanachayopamam | mR^ityukAlAntakAdInAM madhye pashyati vai yamam || 2\,5\.147|| daMShTrAkarAlavadanaM bhR^ikuTIdAruNAkR^itim | virUpairbhoShaNairvaktrairvR^itaM vyAdhishataiH prabhum || 2\,5\.148|| daNDAsaktamahAbAhuM pAshahastaM subhairavam | tannirdiShTAM tato janturgatiM yAti shubhAshubhAm || 2\,5\.149|| pApI pApAM gatiM yAti yathA te kathitaM purA | ChatropAnahadAtAro ye cha veshmapradAyakAH || 2\,5\.150|| ye tu puNyakR^itastatra te pashyanti yamaM tadA | saumyAkR^itiM kuNDalinaM maulimantaM dhR^itashriyam || 2\,5\.151|| ekAdashe dvAdashe hi ShaNmAse Abdike tathA | viprAnbahUnbhojayettatra yanmahatI kShudhA || 2\,5\.152|| jIvanputrakalatrAdipradiShTamitaraiH khaga | yo na sAdhayati svArthamevaM pashchAddhikhidyate || 2\,5\.153|| etatte sarvamAkhyAtaM saMyaminyAM yathAgati | proktamAvarShakR^ityaM te kimanyachChrotumichChasi || 2\,5\.154|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde varShakR^ityayamalokamArgayAtanAdinirUpaNaM nAma pa~nchamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 6 garuDa uvAcha | api sAdhanayuktasya tIrthadAnaratasya cha | akR^ite tu vR^iShotsarge paralokagatirna hi || 2\,6\.1|| tasmAtkR^iShNa vR^iShotsargaH kartavya iti me shrutam | kiM phalaM vR^iShayaj~nasya purA kena kR^ito hare || 2\,6\.2|| anaDvAnkIdR^ishaH proktaH kasminkAle visheShataH | ko vidhistasya nirdiShTaH sarvaM me kR^ipayA vada || 2\,6\.3|| shrIkR^iShNa uvAcha | itihAsaM mahApuNyaM pravakShyAmi khageshvara | brahmaputreNa yatproktaM rAjAnaM vIravAhanam || 2\,6\.4|| virAdhanagare rAjA vIravAhananAmakaH | dharmAtmA satyasandhashcha vadAnyo vipratuShTikR^it || 2\,6\.5|| sa kadAchidvanaM vIro mahAtmAkheTakaM gataH | ki~nchitpraShTumanAstArkShya vasiShThasyAshramaM yayau || 2\,6\.6|| namaskR^itya muniM tatra kR^itAsanaparigrahaH | pashrayAvanato rAjA paprachCha R^iShisaMsadi || 2\,6\.7|| rAjovAcha | mune mayA kR^ito dharmo yathAshakti prayatnataH | yamasya shAsanaM shrutvA bibhemi nitarAM hR^idi || 2\,6\.8|| yama~ncha yamadUtAMshcha nirayAnghoradarshanAn | na pashyAmi mahAbhAga tathA vada dayAnidhe || 2\,6\.9|| vasiShTha uvAcha | dharmA bahuvidhA rAjanvarNyante shAstrakovidaiH | sUkShmatvAnna vijAnanti karmamArgavimohitAH || 2\,6\.10|| dAnaM tIrthaM tapo yaj~nAH saMnyAsaH paitR^iko mahaH | dharmeShu gR^ihyamANeShu vR^iShotsargo visheShitaH || 2\,6\.11|| eShTavyA bahavaH putrA yadyeko.api gayAM vrajet | yajeta vAshvamedhena nIlaM vA vR^iShamutsR^ijet || 2\,6\.12|| brahmahatyAdipApAni j~nAnAj~nAnakR^itAni cha | nIlodvAhena shudhyettu samudraplavanena vA || 2\,6\.13|| ekAdashAhe rAjendra yasya notsUjyate vR^iShaH | pretatvaM nishchalaM tasya kR^itaiH shrAddhaistu kiM bhavet || 2\,6\.14|| yathAkatha~nchitkartavyastIrthe vA pattane.atha vA | vR^iShayaj~naiH pramuchyate nAnyathA sAdhanaiH khaga || 2\,6\.15|| vR^iShabhaM pa~nchakalyANaM yuvAnaM kR^iShNakaMbalam | goyUthamadhye nitarAM vicharantaM vidhAnataH || 2\,6\.16|| chatasR^ibhirvatsakAbhirdvAbhyA~nchaivaikayA khaga | vivAhya ma~NgaladravyairmantravattaM samutsR^ijet || 2\,6\.17|| iha ratIti ShaDR^igbhirhemaM kuryAdvibhAvasoH | kArtikyAM mAghavaishAkhyAM saMkrame pAtaparvasu || 2\,6\.18|| tIrthe pitryekShayAhe cha visheSheNa prashasyate | lohito yastu varNena mukhe puchChe cha pANDuraH || 2\,6\.19|| pItaH khuraviShANeShu sa nIlo vR^iSha uchyate | shvetavarNo bhavedvipro lohitaH kShatra uchyate || 2\,6\.20|| pItavarNo bhavedvaishyaH shUdraH kR^iShNaH smR^ito budhaiH | yathAvarNaM samuddiShTo varNeShu brAhmaNAdiShu || 2\,6\.21|| atha vA raktavarNastu sarveShAmeva shasyate | pitA pitAmahashchaiva tathaiva prapitAmahaH || 2\,6\.22|| AshAsate sutaM jAtaM vR^iShotsargaM kariShyati | dharmastvaM vR^iSharUpeNa jagadAnandadAyakaH || 2\,6\.23|| aShTamUrteradhiShThAnamataH shAntiM prayachCha me | ga~NgAyamunayoH peyamantarvedi tR^iNaM chara || 2\,6\.24|| dharmarAjasya purato vAchyaM me sukR^itaM vR^iSha | dakShiNAMse trishUlA~NkaM vAmorau chakrachihnitam || 2\,6\.25|| iti samprArthya vR^iShabhaM gandhapuShpAkShatAdibhiH | vR^iShaM tatsatarIyuktaM pUjayitvA samutsR^ijet || 2\,6\.26|| tasmAdrAjanvidhAnena vR^iShotsargaM samAchara | bahusAdhanayuktasya nAnyathA sadgatistava || 2\,6\.27|| AsIttretAyuge pUrvaM videhanagare nR^ipa | brAhmaNo dharmavatseti svakarmanirataH sudhIH || 2\,6\.28|| viShNubhakto.atitejasvI yathAlAbhena tuShTikR^it | pitR^iparvaNi samprApte kushAryo kAnanaM yayau || 2\,6\.29|| aTannitastatastatra chinvankushapalAshakam | sahasopetya puruShAshchAtvArashchArudarshanAH || 2\,6\.30|| vibhrAntamanasaM gR^ihya pratyagjagmurvihAyasA | bahuvR^ikShasamAkIrNaM giridurgabhayAnakam || 2\,6\.31|| vanAdvanAntaraM ninyurnadInadasamAkulam | sa tatra nagaraM rAjandadarsha bahuvistaram || 2\,6\.32|| gopuradvArarachitaM saudhaprAsAdamaNDitam | chatvarApaNapaNyAdinaranArIsamAkulam || 2\,6\.33|| tUryadvandvAbhinirghoShavINApaTahanAditam | kAMshchitkShudhArditAndInAnmalinAnvigataujasaH || 2\,6\.34|| tato.atituShTAnmalinAnvastrakhaNDasamAvR^itAn | agrato hR^iShTapuShTAMshcha svarNavastropashobhitAn || 2\,6\.35|| tato.api surasaMkAshAnsa dR^iShTvA vismito.abhavat | kiM svapna uta mAyA vai madIyo mAnaso bhramaH || 2\,6\.36|| sandihAnaM dvijaM ninyuH puruShA rAjasannidhim | sataddadarsha viprastu svarNaprAsAdamandire || 2\,6\.37|| siMhAsanamahAdivyaM ChatrachAmaravIjitam | tatropa viShTaM rAjAnaM kirITakanakojjvalam || 2\,6\.38|| mahatyA cha shriyA yuktaM stUyamAnaM suvandibhiH | rAjApi dR^iShTvA taM vipraM pratyutthAya kR^itA~njaliH || 2\,6\.39|| pUjayAmAsa vidhivanmadhuparkAsa nAdibhiH | santuShTamanasaM devamastauShItparayA mudA || 2\,6\.40|| adya me saphalaM janma pAvita~ncha kulaM prabho | viShNubhaktasya dharmasya yatte dR^iggocharaM gataH || 2\,6\.41|| natvA stutvA bahuvidhamuvAchAnuvasannR^ipaH | yataH samAgato devaH punastatraiva nIyatAm || 2\,6\.42|| iti shrutvA vacho rAj~naH paprachCha dvijapu~NgavaH | brAhmaNa uvAcha | ko.ayaM desha\- kuto lokA uttamA madhyamAdhamAH || 2\,6\.43|| kena puNyena tu bhavAnpArameShTyavibhUShitaH | kimarthamahamAnItaH punastatraiva nIyate || 2\,6\.44|| apUrvamiva pashyAmi sarvaM svapnagato yathA | rAjovAcha | svadharmanirato yastu haribhaktirataH sadA || 2\,6\.45|| virakta indriyArthebhyaH sa me pUjyo na saMshayaH | tIrthayAtrAparo nityaM vR^iShotsargavisheShavit || 2\,6\.46|| satyadAnaparo yastu sa namasyo divaukasAm | darshanArthamihAnItaH pUjArhashcha parantapa || 2\,6\.47|| anugR^ihANa mAM deva kShamasva mama sAhasam | ityuktvA darshayAmAsa mantriNAM saMj~nayA bhruvaH || 2\,6\.48|| vadiShyati samagraM te svayaM vaktuM na sAmpratam | sAmantaH sarvavedaj~no j~nAtvA hArdaM nR^ipasya cha || 2\,6\.49|| vipashchiduvAcha | pUrvajanmani vaishyo.ayaM vishvambhara iti shrutaH | virAdhanagare vipra dvijadevavibhUShite || 2\,6\.50|| vaishyavR^ittyA sadA jIvankuTumbaparipAlakaH | gavAM shushrUShako nityaM brAhmaNAnA~ncha pUjakaH || 2\,6\.51|| pAtradAnaparo nityamAtitheyAgnisevakaH | gArhasthyaM vidhivachchakre bhAryayA satyamedhayA || 2\,6\.52|| smArtena lokAnajayachChrautena ta havirbhujaH | kadAchidbandhubhiH sAkaM kR^itvA tIrthAni bhUrishaH || 2\,6\.53|| yAvadAyAti sadanaM dR^iShTavAllomashaM pathi | daNDavatpraNipatyAshu kR^itA~njalipuTaM sthitam || 2\,6\.54|| paprachCha vinayopetaM karuNAvArivAridhiH | R^iShiruvAcha | kuta Agamyate sAdho brAhmaNairbandhubhiryutaH || 2\,6\.55|| dR^iShTvA tvAM dharmanilayaM praklinnaM mAnasaM mama | vishvambhara uvAcha | shIryamANaM sharIraM hi j~nAtvA mR^ityuM puraH sthitam || 2\,6\.56|| bharyayA dharmachAriNyA tIrthayAtrAM vinirgataH | kR^itvA tIrthAni vidhivadvishrANya vipulaM vasu || 2\,6\.57|| yAvadbrajAmyahaM veshma bhavAndR^iShTipathaM gataH | lomasha uvAcha | tIrthAni santi bhUrINi varShai.asminbhArate shubhe || 2\,6\.58|| yattvayA hyupachIrNAni tAni sarvANi me vada | vaishya uvAcha | ga~NgA cha sUrya tanayA mahApuNyA sarasvatI || 2\,6\.59|| dashAshvamedhairayajadyatra brahmA sureshvaraH | tIrtharAjastataH kAshI mahAdevo dayAnidhiH || 2\,6\.60|| mR^itAnAM yatra jantUnAM karNe japati tArakam | pulahasyAshramaM puNyaM phalgutIrtha~ncha gaNDakI || 2\,6\.61|| chakratIrthaM naimiSha~ncha shivatIrthamanantakam | gopratArakanAgeshamayodhyAbindusaMj~nitam || 2\,6\.62|| yatrAsta muktidaH sAkShAdrAmo rAjIvalochanaH | AgneyaM vAyukauberaM kaumAraM bhUruhAM punaH || 2\,6\.63|| saukaraM mathurA yatra nityaM sannihato hariH | puShkaraM satyatIrtha~ncha jvAlatIrthaM dineshvaram || 2\,6\.64|| indratIrthaM kurukShetraM yatra prAchI sarasvatI | tApI payoShNI nirvindhyA malayaH kR^iShNaveNikA || 2\,6\.65|| godAvarI daNDaka~ncha tAmrachUDaM sadodakam | dyAvAbhUmIshvaraM dR^iShTvA shrIshailaH parvateshvaraH || 2\,6\.66|| asaMkhyali~NgatIrthAni yatra santi sadA mune | ve~NkaTAdrau mahAtejAH shrIra~NgAkhyaH svayaM hariH || 2\,6\.67|| ve~NkaTI nAma tatraiva devI mahiShamardinI | chandratIrthaM bhadravaTaH kAverIkuTilAchalau || 2\,6\.68|| avaTodA tAmraparNo trikR^iTaH kollako giriH | vAsiShThaM brahmatIrtha~ncha j~nAnatIrthaM mahodadhiH || 2\,6\.69|| hR^iShIkeshaM virAja~ncha vishAlaM nIlaparvataH | bhImakUTaH shvetagirI rudratIrthamumAvanam || 2\,6\.70|| avApa girijA devI tapasA yatra sha~Nkaram | vAruNaM sUryatIrtha~ncha haMsatIrthaM mahodayam || 2\,6\.71|| nimajjya yatra kAkolA rAjahaMsatvamAyayuH | asuro yatra devatvamavApa snAnamAtrataH || 2\,6\.72|| vishvarUpaM vanditIrthaM ratneshaH kuhakAchalaH | naranArAyaNaM dR^iShTvA muchyate pApakoTibhiH || 2\,6\.73|| sarasvatIdR^iShadvatyau narmadA sharmadA nR^iNAm | nIlakaNThaM mahAkAlaM puNyaM chAmarakaNTakam || 2\,6\.74|| chandrabhAgA vetravatI vIrabhadraM gaNeshvaram | gokarNaM bilvatIrtha~ncha karmakuNDaM satArakam || 2\,6\.75|| snAnamAtreNa yatrAshu muchyate karmabandhanAt | anyAnyapi cha tIrthAni kR^itAni kR^ipayA tava || 2\,6\.76|| utpadyate shubhA buddhiH sAdhUnAM yadanugrahaH | ekataH sarvatIrthAni karuNAH sAdhavo.anyataH || 2\,6\.77|| anugrahAya bhUtAnAM charanti charitavratAH | tvaM guruH sarvarNAnAM vidyayA vayasAdhikaH || 2\,6\.78|| ataH pR^ichChAmyahaM ki~nchidAdhibhUtaM chirantanam | kiM kuryAM kaM nu pR^ichChe.ahaM mano me.atichalaM mune || 2\,6\.79|| niH spR^ihaM brahmaviShaye viShayeShvatilAlasam | manAgapi na sahate virahaM timiraM bruvat || 2\,6\.80|| mohitaM vividhairbhAvaiH karmaNAM kShetramuttamam | shAntiM yathA samAyAti sampannamiva bhUsura || 2\,6\.81|| vivekapravaNaM shuddhaM yathA syAtkR^ipayA vada | R^iShiruvAcha | manastu prabalaM nityaM savikAraM svabhAvataH || 2\,6\.82|| vashaM nayanti kariNaM pramattamapi hastipAH | tathApi sAdhusa~NgatyA sAdhanairapyatandritaH || 2\,6\.83|| tIvreNa bhaktiyogena vichAreNa vashaM nayet | itihAsaM pravakShyAmi tava pratyayakArakam || 2\,6\.84|| nArado.akathayanmahyaM svavR^ittagatajanmanaH | nArada uvAcha | kasyachiddvijamukhyasya dAsIputtraH purA mune || 2\,6\.85|| shikShito bAlabhAve.api pAThito nitarAmaham | tatrApi sa~NgatirjAtA mahatAM puNyakarmaNAm || 2\,6\.86|| prAvR^iTkAle mama gR^ihe sthitAnAM bhAgyayogataH | shushrUShaNAnuvR^ittyA cha prashrayeNa damena cha || 2\,6\.87|| santoShaM paramaM prApya kR^ipayA tvidamabruvan | manIShA nirmalA yena jAtA mama shubhArthinI || 2\,6\.88|| yayA viShNumayaM sarvamtmanyeva dadR^ishivAn | munaya UchuH | shR^iNu vatsa pravakShyA mo hitAya tava bAlaka || 2\,6\.89|| yena vai dhriyamANena ihAmutra sukhaM bhavet | devatirya~NmanuShyAshcha saMsAre vividhA janAH || 2\,6\.90|| nibaddhAH karmapashaiste bhu~njanbhogAnpR^ithagvidhAn | devatvaM yAti sattvena rajasA cha manuShyatAm || 2\,6\.91|| tiryaktvaM tamasA janturvAsanAnugato.abudhaH | mAturlabdhvA punarjanma mriyate cha punaH punaH || 2\,6\.92|| evaM gatvA hyasaMkhyAtA yonIstAH karmabhUrapi | mAnuShyaM durlabhaM labdhvA kadAchiddaivayogataH || 2\,6\.93|| anugraheNa mahatAM hariM j~nAtvA vimuchyate | rogagrAhaM mohajAlamapAraM bhavasAgaram || 2\,6\.94|| na pashyAmi titIrShoranyadrAmasmaraNaM vinA | navanIyaM yathA dadhno jyotiH kAShThAdapi kvachit || 2\,6\.95|| manthanaiH sAdhanairevaM paraM j~nAtvA sukhI bhavet | AtmA nityo.avyayaH satyaH sarvagaH sarvabhR^inmahAn || 2\,6\.96|| aprameyaH svaya~njyotiragrAhyo manasApi yaH | sachchidAnandarUpo.asau sarvaprANihR^idi sthitaH || 2\,6\.97|| vinashyatsvapi bhAveShu na vinashyati karhichit | AkAshaH sarvabhUteShu sthitastejojale tathA || 2\,6\.98|| AtmA sarvatra nirlepaH pArthiveShu yathAnilaH | bhaktAnukampI bhagavAnsAdhUnAM rakShaNAya cha || 2\,6\.99|| Avirbhavati lokeShuguNIvAj~naiH pratIyate | evaMvivekatvayA yo buddhyA saMshIlayeddhR^idi || 2\,6\.100|| bhaktiyogena santuShTa AtmAnaM darshayedajaH | tataH kR^itArtho bhavati sadA sarvatra niH spR^ihaH || 2\,6\.101|| ato.aha~NkAramutsR^ijya sAnubandhe kalevare | charedasaMgo lokeShu svapnaprAyeShu nirmamaH || 2\,6\.102|| kva svapne niyataM dhairyamindrajAle kva satyatA | kva nityatA sharanmeghe kva vA satyaM kalevare || 2\,6\.103|| avidyAkarmajanitaM dR^ishyamAnaM charA charam | j~nAtvAchAravashI yogI tataH siddhimavApsyasi || 2\,6\.104|| ityuktvA te gatAH sarve sAdhavo dInavatsalAH | so.ahaM taduktamArgeNa tathaivAcharamanvaham || 2\,6\.105|| tato.achireNAtmanIdaM dR^iShTavAnahamadbhutam | jyotirmayaM sadAnandaM sharachChItAMshunirmalam || 2\,6\.106|| niShichya sukhasandohairmAM kR^itvAdhikasaspR^iham | antarhitaM mahatejo yathA saudAminI divi || 2\,6\.107|| bhaktyA tadeva manasi bhAvayannahamadbhutam | kAle kalevaraM tyaktvA gatavAnharimavyayam || 2\,6\.108|| tasyechChayA punarbrahmanbrahmaNo me.abhavajjaniH | anugrahAdbhagavatastriShu lokeShu niH spR^ihaH || 2\,6\.109|| ApIDayanmuhurvoNAM gAyamAnashcharAmyaham | ityuktvA me svAnubhavaM yayau yAdR^ichChiko muniH || 2\,6\.110|| mamApi paramAshcharyaM santoShashcha mahAnabhUt | ataste sAdhusa~NgatyA bhaktyA cha paramAtmanaH || 2\,6\.111|| vishuddhaM nirmalaM shAntaM mano nirvR^itimeShyati | anekajanmajanitaM pAtakaM sAdhusaMgame || 2\,6\.112|| kShipraM nashyati dharmaj~na jalAnAM sharado yathA | vaishya uvAcha | pItvA te vAkyapIyUShaM svAntaM me shAntimAgamat || 2\,6\.113|| sarvatIrthaphalaM me.adhya sa~njAtaM tava darshanAt | iti shrutvA vachastasya provAcha R^ipisattamaH || 2\,6\.114|| lomasha uvAcha | hitAya tava rAjendra trivargaphalamichChataH | yattvayA sukR^itaM bhUrivR^iShotsargaM vinA kR^itam || 2\,6\.115|| manye.aki~nchatkaraM sarvaM nIhArasalilaM yathA | vR^iShotsargasamaM ki~nchitsAdhanaM na mahItale || 2\,6\.116|| anAyAsena gachChanti gatiM te puNyakarmaNAm | vR^iShotsargaH kR^ito yena ashvamedhasya yAjakaH || 2\,6\.117|| ubhau samau mayA dR^iShTau divyau tau shakrasannidhau | atastvaM puShkaraM gatvA vR^iShotsargaM vidhAya cha || 2\,6\.118|| tato yAhi gR^ihaM sAdho yena sarvaM kR^itaM bhavet | vipashchiduvAcha | tataH sa punarAgatya kArtikyAM puShkare vare || 2\,6\.119|| varAharUpI bhagavAnyatrAste yaj~napUrakaH | chakAra vidhivatsarvaM yudkamR^iShisattamaiH || 2\,6\.120|| gatAni bahutIrthAni tato lomashasaMgatiH | tato.adhikataraM jAtaM puNyaM nIlavivAhajam || 2\,6\.121|| sabhuktvA viShayAndivyAnvimAnavaramAshritaH | tena rAjakule janma vIrasenasya dharmataH || 2\,6\.122|| vIrapa~nchAnanAkhyAta~nchaturvargaikasAdhakam | prakurvato vR^iShotsargaM tatra ye parichArakAH || 2\,6\.123|| divyarUpAbhavanspR^iShTA gopuchChodakashIkaraiH | surUpAH puShTavapuShaH pashyanto dUrasaMsthitAH || 2\,6\.124|| tato dUratarA ye cha dR^ishyante malinA janAH | durbhagA malinA rUkShAH kR^ishA vigatavAsasaH || 2\,6\.125|| vR^iShayaj~namapashyanto ye chAsUyAM prakurvate | sarvaM niveditaM rAj~nashcharitaM pUrvajanmanaH || 2\,6\.126|| dharmyaM vichitramAkhyAnaM shrutaM me yatparAsharAt | atastvaM svagR^ihaM gachCha kR^ipAM kR^itvA mamopari || 2\,6\.127|| shrutvA vipashchidvAkyaM sa vismayaM paramaM gataH | gR^ihaM jagAma vipro.asau prApito rAjasevakaiH || 2\,6\.128|| vasiShTha uvAcha | tasmAdrAjanvR^iShotsargaM variShThaM sarvakarmaNAm | samAchara vidhAnena yadi bhIto yamAdapi || 2\,6\.129|| vR^iShotsargasamaM ki~nchitsAdhanaM nadivaH param | mayA dharmarahasyaM te kathitaM rAjasattama || 2\,6\.130|| patiputravatI nArI bharturagre mR^itA yadi | vR^iShotsargaM na kurvIta gAM dadyAchcha payasviH nIm || 2\,6\.131|| shrIkR^iShNa uvAcha | shrutvA vAkyaM vasiShThasya rAjA madhupurIM gataH | chakAra vidhivatsarvaM vR^iShotsargamahaM khaga || 2\,6\.132|| gR^ihaM gatvA sa AtmAnaM kR^itakR^ityamamanyata | kAlena nidhanaM prApto nIto vaivasvatAnugaiH || 2\,6\.133|| sa kAlanagaraM hitvA gato dUrataraM pathi | shrAddhadevapuraM kutretyevaM dUtAnapR^ichChata || 2\,6\.134|| pApino yatra pAtyante yAmyai pApavishuddhaye | yatra devaH sa dharmAdharmavichetanaH || 2\,6\.135|| gataM pApapuraM tattu na draShTavyaM bhavAdR^ishaiH | agre dR^iShTvA dharmarAjamUchuste paramAdarAt || 2\,6\.136|| divyarUpastadA devo devagandharvasaMyutaH | AtmAnaM darshayA mAsa tasya rAj~no mahAtmanaH || 2\,6\.137|| praNamya daNDavadrAjA kR^itA~njaliH puraH sthitaH | tuShTAva bahudhA devaM harShapuritamAnasaH || 2\,6\.138|| dharmarAjo.api rAjAnaM prashasyedamuvAcha ha | nIyatAM devalokAya yatra bhogAH supuShkalAH || 2\,6\.139|| tadvIravAhanaH shrutvA paprachChasamavartinam | na jAne kena puNyena svargaM nayasi mAM vibho || 2\,6\.140|| dharmarAja uvAcha | tvayA kR^itAni puNyAni dAnaM yaj~nAH savistarAH | mathurAyAM vR^iShotsargo vasiShThavachanAtkila || 2\,6\.141|| dharmaH svalpo.api nR^ipate yadi samyagupAsitaH | dvijadevaprasAdena sa yAti bahuvistaram || 2\,6\.142|| ityuktvA yamunAbhrAtA kShaNAdantardhimAyayau | vIrabAhurdivaM gatvA devaiH saha mumoda ha || 2\,6\.143|| shrIkR^iShNa uvAcha | mayA te kathitaM pakShinvR^iShayaj~naH suvistaraH | prANinAM karmanirhAraM shrutvA pApaiH pramuchyate || 2\,6\.144|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvidR^i dhadR^ipretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde vR^iShotsargamAhAtmyanirUpaNaM nAma ShaShTho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 7 garuDa uvAcha | shrutaM me mahAdAkhyAnaM vR^iShotsargaphalaM hare | punaranyAM kathAM brUhi yatra te mahimAdbhutaH || 2\,7\.1|| shrIkR^iShNa uvAcha | ahaM te kathayAmyadya saMvAdaM paramAdbhutam | santaptakasya cha pretaistadrUpaj~nApanAya vai || 2\,7\.2|| vipraH santaptakaH kashchittapasAdagdhakilbiShaH | saMsArAsAratAM j~nAtvAraNyaShveva chachAra ha || 2\,7\.3|| vaikhAnasamunivrAtaiH prANipAtakR^itekShaNaH | sa kadAchittIrthayAtrAmuddishya smATatidvijaH || 2\,7\.4|| pratyAkR^iShTendriyatvAchcha bahirvR^ittinirodhakaH | saMskAramAtragamano mArgabhraShTo babhUva ha || 2\,7\.5|| chalannevaM snAnakAle madhyAhne.athAbhilAShukaH | jalasyonmIlya nayane dishaH sarvA nyabhIlayat || 2\,7\.6|| sa dadarsha tadA gulmairvorudvR^ikShashataishchitam | tvaksAraiH shAkhishAkhAbhiH saMkulaM gahanaMvanam || 2\,7\.7|| tatra tAlAstamAlAshcha priyAlAH panasAstathA | shrIparNo shAlashAkhoTasyandanAstindukAstathA || 2\,7\.8|| sarjArjunAmrAtakAshcha shleShmA takabhibhItakau | pichumardashchi~nchiNI cha karkandhUkarNikArakAH || 2\,7\.9|| ete chAnye cha bahavo vR^ikShAsteShu na dR^ishyate | pakShiNAmapi vai panthA manuShyasya kutaH punaH || 2\,7\.10|| tasminvane mahAghore siMhavyAghrasamAkule | tarakShugavayairR^ikShairmahiShaishcha niShevite || 2\,7\.11|| ku~nja rairurubhirnAgairmarkaTaishcha tathAmR^igaiH | shvApadaishcha tathA chAnyaiH pishAchai rAkShasairvR^ite || 2\,7\.12|| santaptako dvijaH ki~nchidbhayasantrastamAnasaH | kAndishIkaH samabhavaDh yadbhaviShyo yayau punaH || 2\,7\.13|| jha~NkAreShu cha jhillInAM ghUkAnAM ghUtkR^iteShvapi | dattakarNaH kunIlA~NgashchachAla padapa~nchakam || 2\,7\.14|| sa tatra vaTavR^ikShAgre snAyuvaddhaM shavaM tathA | dadarsha tadbhujashchaiva pa~ncha pretAnsudAruNAm || 2\,7\.15|| shirAsthicharmasheShA~NgAnpR^iShThalagnodarAnkhaga | tyaktAnnAsikayA netrakUpapAtabhayAdiva || 2\,7\.16|| sUchIkrakakachakavrAtaghAtapAtitakIkasAn | vasAktanavamastiShkasvAdanityamahotsavAn || 2\,7\.17|| raNatkoTimahAdaMShTrAnasthigranthyavaghaTTitAn | tAndR^iShTvA trastahR^idayo gatimAku~nchya saMsthitaH || 2\,7\.18|| te vilokyAgataM vipramaTavIM janavarjitAm | ahaM pUrvamahaM pUrvaM yAmItyAktvA pradudruvuH || 2\,7\.19|| teShu dvaudvAvagR^ihNItAmasya hastAvathApare | dvaudvau pAdAvagR^ihNItAM mUrdhAnaM pa~nchamo.agrahIt || 2\,7\.20|| svajAtyuchitavAkyena sphuTavarNavatAbruvan | ahaM jakShAmyahaM bhakShAmIti karShaNatatparAH || 2\,7\.21|| sahasaiva sahaivAmuM gR^ihAtvA vyagamanviyam | kiyatsthitaM baTau mAMsaM kriyannetinyabhAlayan || 2\,7\.22|| te.apashyannijadaMShTrAyaH pATitAntramimaM shavam | avatIrya tato vyomno gR^ihItvA charaNaiH || 2\,7\.23|| svakhaNDitasharIrantu punarvyomaiva chakramuH | sa nIyamAnamAtmAnaM vilokya viyati dvijaH || 2\,7\.24|| jagAma manasA mAM sa sharaNaM bhayavihvalaH | namashchakre chakradharaM chetasA chinmayaM samam || 2\,7\.25|| vakraM nakraM chakrapAtena dUre kR^itvA hR^itvA tasya duHkhaM mukundaH | mAta~NgaM yo.amUmuchannakravaktrAtpAshaMso.asau karmaNAM me lunAtu || 2\,7\.26|| ruddhA~nshuddhAnbhUpatInmAgadhena bhImenainaM ghAtayitvA murAriH | nirbaddhAnyo bhargayaj~nAya muktashchakro me.asau karmapAshaM lunAtu || 2\,7\.27|| manasaivaiha mAmastautstUyamAno.ahamutthitaH | agachChaM sahasA tatra yatra pretaiH sa nIyate || 2\,7\.28|| dR^iShTvA tairnoyamAnantu kautukaM me.abhavatkhaga | paprachCha na kiyantaM vai kAlaM tAnpR^iShThato.anvagAm || 2\,7\.29|| mama sannidhimAtreNa dvijAtiM ta~ncha sarpahan | tatkAlaM shivikAsuptabhUpAlasukhamAvishat || 2\,7\.30|| maNibhadrAstato meruM gachChandR^iShTo mayA pathi | nikochyAkShi svapArshvaM sa nIto vai yakSharANmayA || 2\,7\.31|| tamavochaM mahAyakShaM tvaM hi pratibhaTo bhava | pretAnnAshaya tadbhUyaH shava~ncha hara tadgatam || 2\,7\.32|| ityuktaH sa mahAghoraM kR^itvA roShaM suduHsaham | jagrAha pretarUpaM tatpretAnAmapi duHkhadam || 2\,7\.33|| sa vivR^itya svakau bAhU sR^ikkiNI parilelihan | bhedayannuruvAtena pretAMstAnsamukho yayau || 2\,7\.34|| bAhubhyAM dvau dvau cha padbhyAM mUrdhnaikaM cha samAharat | pretAnathApi sahasA jaghAna dR^iDhamuShTinA || 2\,7\.35|| te vivarNamukhAH sarve taM dvija~ncha shavaM tathA | ekaikaM hastapAdaishcha gR^ihItvA yuddhamArabhan || 2\,7\.36|| te nakhaistalaghAtaishcha pAdaghAtaistathaiva cha | daMShTrAghAtaishcha sarve tamekaM pretaM vyadArayan || 2\,7\.37|| teShAM prahArAnviphalAnkR^itvA samprati tAnatha | jIvaM na tu shavaM teShAM jahre prANamivAntakaH || 2\,7\.38|| hR^itamAtre shave te tu pAriyAtre girau dvijam | muktvAdhamAtre pramuditA ekaM pretaM sudAruNAH || 2\,7\.39|| sa vAyugamanaH pretaH prAptastaiH kShaNamAtrataH | adR^ishyatAM yayau te.atha hatAshA vipramAgaman || 2\,7\.40|| prArabdhamAtre viprasya pATane tatra parvate | mama sthAnasya viprasya mahimneva cha tatkShaNe || 2\,7\.41|| sadyaH smR^itiH samutpannA teShAM pUrvasya janmanaH | vipraM pradakShiNIkR^ityadvijarShabhamathAbruvan || 2\,7\.42|| adya naH kShantumarhe.asItyuktvA te suradAmbhikAH | gireriva parAvartaM samudrasyeva shoShaNam || 2\,7\.43|| teShAM tadvachanaM shrutvApR^ichChatkeyUyamityatha | kiM mAyA kimu vA svapna utAho chittavibhramaH || 2\,7\.44|| pretA UchuH | avehi tattvamevaitatpretA vai karmajA vayam | brAhmaNa uvAcha | kiMnAmAnaH kimAchArAH katha~nchemAM dashAM gatAH || 2\,7\.45|| avinItAH kathaM pUrvaM vinItAH sAmprataM katham | pretA UchuH | shR^iNu viprendra vakShyAmaH prashrAnAmanupUrvashaH || 2\,7\.46|| uttarANi mahAyogiMstvaddarshanagatAMhasaH | ahaM paryuShito nAmnA eSha sUchImukhaH smR^itaH || 2\,7\.47|| tR^itIyaH shIghragasturyorodhako lekhakaH paraH | brAhmaNa uvAcha | pretAnAM karmajAtAnAM kuto nAma nirarthakam || 2\,7\.48|| niruktimeShAM nAmnAM vai pretA vadata mA chiram | shrIkR^iShNa uvAcha | evamuktAstu vipreNa pR^ithaguttaramabruvan || 2\,7\.49|| paryuShita uvAcha | kadAchichChrAddhakAle vai mayA vipro nimantritaH || 2\,7\.50|| sa cha kR^itvA vilambena vR^iddho madgR^ihamAgataH | akR^itashrAddhakarmAhaM taM pAkaM bhuktavAnkShudhA || 2\,7\.51|| adadAmannamAkR^iShya vipre paryuShitaM kiyat | tasmAtpApAnmR^itaH pApo yoniM vai kutsitAM gataH || 2\,7\.52|| yataH paryuShitaM dattaM tataH paryuShitaH smR^itaH | sUchImukha uvAcha | kadAchidbrAhmaNI kAchittIrthaM bhadravaTaM yayau || 2\,7\.53|| pa~nchavarShasutA vR^iddhA putramAtraikajIvitA | ahaM kShatriyadAyAdastasyA rodhamakAriSham || 2\,7\.54|| vane tu vijane tatra pApAdhvagagatiM gataH | tasyAH savastraM pAtheyaM tatsUnorvasanAni cha || 2\,7\.55|| gR^ihItAni mayA vipra shirasyApIDya muShTinA | tR^iShArtastatkShaNaM bAlaH pAtrasaMsthaM jalaMpiban || 2\,7\.56|| tAvanmAtrodake deshe mayA hu~NkR^itya vAritaH | mayAtha sakalaM pItaM jalaM pAtrAttR^iShAvatA || 2\,7\.57|| bAlo.api bhayasantrastaH pipAsurvyasurApatat | putrashokAnmR^itA mAtA kUpe prAsya nijaM vapuH || 2\,7\.58|| etasmAtpAtakAdvipra pretatvaM prAptavAnaham | sUchyagraprAyavivaramukhaH parvatadehavAn || 2\,7\.59|| yadyapi prApnuyAM bhakShyaM bhakShituntu na shakyate | mayA kShudhAnalenApi jvalatAsyaM nikochitam || 2\,7\.60|| ata Asye tu vivaraM sUchyagreNa samamama | etasmAtkAraNAdvipre nAmnA sUchImukho.asmyaham || 2\,7\.61|| shIghraga uvAcha | purAhaM vaishyajAtIyaH sAkaM sakhyA cha kenachit | vANijyaM kartumagamaM deshamanyaM mahAdhanaH || 2\,7\.62|| mitraM cha me bahudhanaM tasya lobho mahAMstataH | jAto.apyadR^iShTavaimukhyAnme naShTaM mUlamapyuta || 2\,7\.63|| tatastasmAttu niShkrAntAvAvAM nAvAtha nimnagAm | mArgagAM tartumArabdhau lohitAyati bhAskare || 2\,7\.64|| sakhA sa cha madutsa~Nge suShvApAdhvaklamAkulaH | abhUttadAti pApasya krUrA matiratIva me || 2\,7\.65|| tamutsa~NgagataM sUre naShTe pUre.akShipaM tadA | katkR^ityaM kurvato nAvi lokaistu j~nAtameva na || 2\,7\.66|| tasya yadvastu tatsarvaM maNimuktAdikA~nchanam | AdAya shIgragastasmAddeshAtsvagR^ihamAgataH || 2\,7\.67|| tatsarvaM svagR^ihe muktvA tasya patnyai nyavedayam | dasyubhirme hato bhrAtA dhanamAchChidya vai pathi || 2\,7\.68|| prajAvati pradruto.ahaM mA rodItyevamabravam | shokArtA sApi tatkAlaM mamatvaM gR^ihabandhuShu || 2\,7\.69|| tyaktvA chAti priyAnprANA~njuhAvAgnau yathAvidhi | tato niShkaNTakaM taddhi vIkShya hR^iShTo gato gR^iham || 2\,7\.70|| abhu~njaM sarvamAgatya yAvajjIvaM tu taddhanam | mitraM pUre hi niH kShipya yadahaM shIghramAgataH || 2\,7\.71|| etasmAtkAraNAtpretaH shIghrago.ahaM tu nAmataH | rodhaka uvAcha | ahantu shUdrajAtIyaH purAbhUvaM munIshvara || 2\,7\.72|| rAjaprasAdAptamahAshatagrAmAdhikAravAn | vR^iddhau me pitarAvAstAM laghurekaH sahodaraH || 2\,7\.73|| shIghraM sa cha mayA bhrAtA lubdhenaikaH pR^ithakkR^itaH | AptavAnparamaM duHkhaM sonnavastravivarjitaH || 2\,7\.74|| adattAM pitarau chChannaM ki~nchitki~nchittu tasya cha | tasmai pitR^ibhyAM yaddattamAptebhyastanmayA shrutam || 2\,7\.75|| tatsarvaM tattvato j~nAtvA pitro rodhamakArayam | shUnyamandira ekasminbaddhvA tu nigaDairdR^iDhaiH || 2\,7\.76|| tatastau jahatuH prANAnduHkhitau viShapAnataH | sosau bAlo.api babhrAma pitR^ibhyAM rahito dvija || 2\,7\.77|| puraH pattanakharvAchAnkheTAnapi mR^itaH kShudhA | etasmAtpAtakAdvipra mR^itaH pretatvamAgataH || 2\,7\.78|| ruddhau tu pitarau yasmAnnAmnAhaM rodhakastataH | lekhaka uvAcha | ahaM vipra purAbhUvamavantyAM dvijalasattamaH || 2\,7\.79|| bhadrasya rAj~no devAnAM pUjane.adhikR^ito hyaham | bahvyastu pratimAstatra babhUvurbahunAmikAH || 2\,7\.80|| hemnastada~NgeShu bahu ratnajAtaM babhUva ha | tAsAM me kurvataH pUjAM pApA matirajAyata || 2\,7\.81|| akhilaM tIkShNalohena tAsAma~NgaM vishIrya cha | ullekhana~ncha ratnAnAM netrAdibhyaH kR^itaM mayA || 2\,7\.82|| tathAkR^itAnyathA~NgAni pratimAnAM nirIkShya cha | netrANi cha viratnAni nR^ipashchukrodha vahnivat || 2\,7\.83|| pratijaj~ne nR^ipaH pashchAdeSha brAhmaNapu~NgavaH | Abhyo ratnaM suvarNa~ncha hR^itaM yena bhaviShyati || 2\,7\.84|| j~nAtashcha sa hi me vadhyo bhaviShyati na saMshayaH | ahaM tatsakalaM j~nAtvA rAtrAvasidharo gR^iham || 2\,7\.85|| rAj~naH pravishya rAjAnaM pashumAramamArayam | gR^ihItvAtha maNInsvarNaM nishIthe.ahaM gato.anyataH || 2\,7\.86|| vyAghreNa mahAtAraNye nakhaTa~NkairviTa~NkitaH | lekhanAtpratimAyA yanmayA lohena kartitam || 2\,7\.87|| etasmAtpAtakAtpreto lekhako nAmato.asmyaham | AsInnarakabhogAnte naH pretatvamidaM dvija || 2\,7\.88|| brAhmaNa uvAcha | saMj~nAstAdR^ishya AkhyAtA yathaitA bhavatA dashAH | vadantvAchAramAtraM me pretA AhAramapyuta || 2\,7\.89|| pretA UchuH | vedamArgAnusaraNaM lajjA dharmo damaH kShamA | dhR^itirj~nAnaM naiva yatra vayaM tatra vasAmahe || 2\,7\.90|| tasya pIDAM vapaM kurmo naiva shrAddhaM na tarpaNam | yasya gehe tada~NgAttu mAMsa~ncha rudhiraM kramAt || 2\,7\.91|| jakShAmashcha pibAmashcha ukta AchAra eSha naH | shR^iNu chAhAramasmAkaM sarvalokavigarhitam || 2\,7\.92|| dR^iShTastvayA cha ki~nchidvai brUmoj~nAtaM tvayAnagha | vamanaM viDU dUShikA cha shleShmA mUtrAshruNI tathA || 2\,7\.93|| etadbhakShya~ncha pAna~ncha mA pR^ichChAtaH paraM dvija | lajjA no jAyate svAminnAhAraM vadatAM svakam || 2\,7\.94|| aj~nAnAstAmasA mandA kAndishIkA vayaM vibho | akasmAjjanmanAM vipra smR^itiH prAptA tu paurvikI || 2\,7\.95|| vinItatvAvinItatve jAnImo naiva naH prabho | shrIkR^iShNa uvAcha | evaM vadatsu preteShu tathA shrutavati dvije || 2\,7\.96|| adarshayamahaM rUpaM tadA tArkShyedameva vai | sa tu dR^iShTvA dvijashreShTho hR^idgataM puruShaM puraH || 2\,7\.97|| stotraistuShTAva pakShIsha daNDavatpraNanAma mAm | te.api tepustataH pretA AshcharyotphullachakShuShaH || 2\,7\.98|| praNayena skhaladvAchaH khaga nochuH kimapyuta | rajasA gorachittAnAM tamasA mUDhachetasAm | kR^ipayA yaH samuddhAraM kuruShe vai namo.asta te || 2\,7\.99|| evaM dvijAtau bruvati prabhU taprabhaishcha mukhyAMbarachAriyuktaiH | tadA madichChAprabhavairvimAnaiH ShaDbhiH samantAdruruche giriH saH || 2\,7\.100|| itthaM vimAnena madIyalokaM gato dvijaraso.apyatha pa~nchamistaiH | pretA yayuH svargamagaNyapuNyaM satsa~NgasaMsargavashAtsuparNam || 2\,7\.101|| pretAH saMgavashena nAkamavansantaptako brAhmaNo viShvaksana iti prasiddhavibhavo nAmnA gaNe me.abhavat | etatte sakalaM mayA nigAditaM yashchaitadutkIrtayedyashchedaM shR^iNuyAnna so.api puruShaH pretatvamApnoti hi || 2\,7\.102|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde pretakalpe pa~nchapretopAkhyAnaM nAma saptamo.adyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 8 garuDa uvAcha | svAminkasyAdhikAro.atra sarva evaurdhvadehike | kriyAH katividhAH proktA vadaitatsarvameva me || 2\,8\.1|| shrIkR^iShNa uvAcha | putraH pautraH prapautro vA tadbhrAtA bhrAtR^isantatiH | sapiNDasantatirvApi kriyArhAH khaga j~nAtayaH || 2\,8\.2|| teShAmabhAve sarveShAM samAnodakasantatiH | kuladvaye.api chochChinne strIbhiH kAryAH kriyAH khaga || 2\,8\.3|| ichChayochChinnabandhashcha kArayedavanIpatiH | pUrvAH kriyA madhyamAshcha tathA chaivottarAH kriyAH || 2\,8\.4|| pratisaMvatsaraM pakShinnekoddiShTavidhAnataH | shrAddhaM tatra prakartavyaM phalaM tasya shR^iNuShva me || 2\,8\.5|| brahmendrarudranAsatyasUryAgnivasumArutAn | vishvedevAnpitR^i gaNAnvayAMsi manujAnpashUn || 2\,8\.6|| sarIsR^ipAnmAtR^igaNAnyachchAnyadbhUtasaMj~nitam | shrAddhaM shraddhAnvitaH kurvanprINayatyakhilaM jagat || 2\,8\.7|| te tR^iptAstarpayantyenaM putradAradhanaistathA | adhikAraH kriyAbhedaH samAsAtte nirUpitaH || 2\,8\.8|| garuDa uvAcha | ukteShveko.api chenna syAdadhikArI surottama | kartavyaM kiM tadA viShNo puruSheNa vijAnatA || 2\,8\.9|| shrIkR^iShNa uvAcha | adhikAro yadA nAsti yadi nAsti cha nishchayaH | jIvite sati jIvAya dadyAchChrAddhaMsvayaM naraH || 2\,8\.10|| kR^itopavAsaH susnAtaH kR^iShNAsa~NgaH samAhitaH | kartAramatha bhoktAraM viShNuM sarveshvaraM yajet || 2\,8\.11|| sadakShiNAshcha satilAstistrashcha jaladhenavaH | nivedayetpitR^ibhyashcha svadheti susamAhitaH || 2\,8\.12|| agnaye kavyavAhanAya svadhA nama iti smaran | somAyatvA pitR^imate svadhA nama iti smaran || 2\,8\.13|| dakShiNena tu dadyAchcha tR^itIyAM dakShiNAyutAm | yamAyA~Ngirase chAtha svadhA nama iti smaran || 2\,8\.14|| tayormadhye tu niH kShipya viprAnsamantrya bho jayet | prathamAmuttare nyasya dvitIyAM dakShiNe nyaset || 2\,8\.15|| madhye tR^itIyAM vinyasya pashchAdAvAhanAdikam | AvAhanAdinA pUrvaM vishvedevAnprapUjyacha || 2\,8\.16|| vasubhyastvAmahaM vipra rudrebhyastvAmahaM tataH | sUryebhyastvAmahaM vipra bhojayAmIti tAnvadet || 2\,8\.17|| AvAhanAdikaM sheShaM kuryAchcha pitR^isheShavat | sAmyAM dhenuM tato dadyAdvasUddeshaM dvijAya tu || 2\,8\.18|| AgneyyAM chAtha raudrAya yAmyAM sUryadvijAya tu | vishvebhyashchAtha devebhyastilapAtraM nivedayet || 2\,8\.19|| svastItyeva tathAkShayyaM jalaM dattvAtha tAndvijAn | visarjayetsmaranviShNuM devamaShTAkSharaM vibhum || 2\,8\.20|| tataH kAmaM kuleshAnIM shivaM nArAyaNaM smaret | chaturdashyAM tato gachChedyathAprAptAM saridvarAm || 2\,8\.21|| vastrANi lohakhaNDAni jitaM ta iti saMjapan | dakShiNAbhimukho vahniM jvAlayettatra cha svayam || 2\,8\.22|| pa~nchAshatA kushairbrAhmIM kR^itvA pratikR^itiM dahet | hutvA shmAshAnikaM homaM pUrNAhutyantameva hi || 2\,8\.23|| niragrimatha vA bhUmiM yamaM rudra~ncha saMsmaret | hutvA prAdhAnike sthAne pashchAdAvAhayechcha tam || 2\,8\.24|| shrapayechchAparaM vahnau mudgamishraM charuM tataH | tilataNDulamishra~ncha dvitIyaM sapavitrakam || 2\,8\.25|| OM pR^ithivyai namastubhyamiti chaikaM nivedayet | OM yamAya namashcheti dvitIyaM tadanantaram || 2\,8\.26|| OM namashchAtha rudrAya shmAshAnapataye namaH | tato dIpte samiddhe.agnau bhUmau prakR^itidAruNe || 2\,8\.27|| saptabhyo yamasaMj~nebhyo dadyAtsapta jalA~njalIn | yamAya dharmarAjAya mR^ityave chAntakAya cha || 2\,8\.28|| vaivasvatAya kAlAya sarvaprANaharAya cha | svadhAkAranamaskArapraNavaiH saha saptadhA || 2\,8\.29|| amukAmukagautraitattubhyamastu tilodakam | pradadyAddasha piNDAMstu arghapuShpasamanvitAn || 2\,8\.30|| dhUpo dIpo balirgandhaH sarveShAmastu chAkShayaH | dasha piNDAMstu dAndattvA viShNoH saumyaM mukhaM smaret || 2\,8\.31|| kuryAchcha mAsikaM mAsi sapiNDIkaraNaM tataH | AshauchAnte tataH kuryAdAtmano vA marasya tu || 2\,8\.32|| kuryAdasthiratAM j~nAtvA shaktyArogyadhanAyuSham | etatte sarvamAkhyAtaM jIvachChrAddhaM mayA khaga || 2\,8\.33|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNa garuDasaMvAde shrAddhakartrAtmashrAddhayornirUpaNaM nAmAShTamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 9 garuDa uvAcha | uktamAdyAM kriyAM yAvannR^ipo.apItitvayAnagha | kasyachitkenachidrAj~nA kimAdyA sA kR^itA purA || 2\,9\.1|| shrIkR^iShNa uvAcha | suparNa shR^iNu vakShyAmi yathA rAj~nA kriyA kR^itA | AsItkR^itayuge rAjA vA~Ngo vai babhruvAhanaH || 2\,9\.2|| pR^ithivyAshchaturantAyA goptA pakShIndra dharmataH | chaturbhAgAM bhuvaM kR^itsnAM sa bhu~Nke vasudhAdhipaH || 2\,9\.3|| na pApakR^itkashchidAsIttasminrAjyaM prashAsati | nAsIchchaurabhayaM tArkShya na kShudrabhayameva hi || 2\,9\.4|| nAsIdvyAdhibhaya~nchApi tasmi~njanapadeshvare | svadharme remire chAsIttejasA bhAskaropamaH || 2\,9\.5|| akShubdhatve.archalasamaH sahiShNutve dharAsamaH | sa kadAchinmahAbAhuH prabhUtabalavAhanaH || 2\,9\.6|| vanaM jagAma gahanaM hayAnA~ncha shatairvR^itaH | siMhanAdaishcha yodhAnAM sha~NkhadundubhiniH svanaiH || 2\,9\.7|| AsItkilakilAshabdastasmingachChatI pArthive | tatratatra cha viprendraiH stUyamAnaH samantataH || 2\,9\.8|| niryayau parayA prItyA vanaM mR^igajighAMsayA | sa gachChandadR^ishe dhImAnnandanapratimaM vanam || 2\,9\.9|| bilvArkakhadirAkIrNaM kapitthadhvajasaMyutam | viShamaiH parvataishchaiva sarvatashcha samanvitam || 2\,9\.10|| nirjalaM nirmanuShya~ncha bahuyojanamAyatam | mR^igasiMhairmahAghorainyaishchApi vanecharaiH || 2\,9\.11|| tadvanaM manuja vyAghraH sabhR^ityabalavAhanaH | lIlayA loDayAmAsa sUdayanvividhAnmR^igAn || 2\,9\.12|| mR^igasya kasyachitkukShiM tato vivyAdha bhUmipaH | rAjA mR^igaprasa~Ngena tamanu prAvishadvanam || 2\,9\.13|| ekAkI vai hR^itabalaH kShutpripAsAsamanvitaH | sa vanasyAntamAsAdya mahachchAraNyamAsadat || 2\,9\.14|| tR^iShayA parayAviShTo.anviShyajjalamitastataH | sa dUrAtpUrachakrAhvaM haMsasArasanAditaiH || 2\,9\.15|| sUchitaM sara Agatya sAshva eva vyagAhata | padmAnA~ncha parAgeNa utpalAnAM rajena cha || 2\,9\.16|| sugandhamamalaM shItaM pItvAmbho nirjagAma ha | mArgashramaparishrAntastaDAgataTamaNDapam || 2\,9\.17|| nyagrodhaM vIkShya tasyAshu jaTAsvashvaM babandha ha | sa tatrAstaramAstIrya kheTakAnupadhAya cha || 2\,9\.18|| sUShvApa vAyunA tatra sevyAmAtastadA kShaNam | kShaNaM supte nR^ipe tatra preto vai pretavAhanaH || 2\,9\.19|| kashchidatrAjagAmAtha yuktaH pretashatena cha | asthicharmashirAsheShasharIraH parivibhraman || 2\,9\.20|| bhakShyaMpeyaM mArgamANo na badhnAti dhR^itiM kvachit | tamapUrvaM nR^ipo dR^iShTvAkarodastraM sharAsane || 2\,9\.21|| dR^iShTvA so.api chiraM bhUpaM tasthau sthANupivAgrataH | tamavasthitamAlokya rAjA prAptakutUhalaH || 2\,9\.22|| paprachCha ta~ncha ko.asIti kuto vA vikR^itiM gataH | preta uvAcha | pretabhAvo mayA tyakto gatiM prApto.aramyahaM parAm || 2\,9\.23|| tvatsaMyogAnmahAbAho nAsti dhanyataro mayA | babhruvAhana uvAcha | kimetatdipine ghore sarvatrAtibhayAnake || 2\,9\.24|| dodhUyamAne vAtena vAtyArUpeNa koNapa | pata~NgA mashakAH kShudrAH kavandhAshcha shirAMsi cha || 2\,9\.25|| matsyAH kUrmAH kR^ikalAsA vR^ishchikA bhramarAhayaH | adhomukhordhvapAdAste krandamAnAH sudAruNam || 2\,9\.26|| pravAnti vAyavo rUkShA jvalanto vidyudagnayaH | itastato bhramantIva vAyunA tR^iNasantatiH || 2\,9\.27|| dR^ishyante vividhA jIvA nAgAshcha shalabhavrajAH | shrUyante bahudhA rAvA na dR^ishyante kvachitkvachit || 2\,9\.28|| dR^iShTvedaM vikR^itaM sarvaM vepate hR^idayamama | prate uvAcha | yeShAM naivAgnisaMskAro na shrAddhaM nodakakriyAH || 2\,9\.29|| ShaTpiNDA dasha gAtrANi sapiNDIkaraNaM na hi | vishvAsaghAtino ye cha surApAH svarNahAriNaH || 2\,9\.30|| mR^itA durmaraNAdye cha ye chAsUyAparA janAH | prAyashchittavihInA ye agamyAgamane ratAH || 2\,9\.31|| karmabhirbhrAmyamANAste prANinaH svakR^itairiha | durlabhAhArapAnIyA dR^ishyante pIDitA bhR^isham || 2\,9\.32|| eteShAM kR^ipayA rAjaMstvaM kuruShvaurdhvadehikam | yeShAM na mAtA na pitA na putro na cha bAndhavAH || 2\,9\.33|| teShA rAjA svayaM kuryAtkarmANi tu yato nR^ipaH | Atmanashcha shubhaM karma kartavyaM pAralaukikam || 2\,9\.34|| vimuktaH sarvaduHkhebhyo yenA~njo durgAtiM taret | bhrAtaraH kasya ke putrAstriyo.api svArthakovidAH || 2\,9\.35|| na kAryasteShu vishrambha svakR^itaM bhujyateyataH | gR^iheShvarthA nivarnttante shmashAne chaiva bAndhavAH || 2\,9\.36|| sharIraM kAShThAmAdatte pApaM puNyaM saha vrajet | tasmAdAshu tvayA samyagAtmanaH shreya ichChatA || 2\,9\.37|| asthireNa sharIreNa kartavya~nchaurdhvadohikam | rAjovAcha | kR^isharUpaH karAlAkShastvaM preta iva lakShyase || 2\,9\.38|| kathayasvaH mama prItyA pretarAja yathAtatham | tathA pR^iShTaH sa vai rAj~nA uvAcha sakalaM svakam || 2\,9\.39|| preta uvAcha | kathayAmi nR^ipashreShTha sarvamevAditastava | pretatve kAraNaM shrutvA dayAM kartumihArhasi || 2\,9\.40|| vaidishaM nAma nagaraM sarvasampatsukhAvaham | nAnAjanapadAkIrNaM nAnAratnasamAkulam || 2\,9\.41|| nAnApuShpavanAkIrNaM nAnApuNyajanAvR^itam | tatrAhaM nyavasaM bhUpa devArchanarataH sadA || 2\,9\.42|| vaishyajAtiH sudevo.ahaM nAmnA viditamastu te | havyena tarpitA devAH kavyena pitaro mayA || 2\,9\.43|| vividhairdAnayogaishcha viprAH santarpitA mayA | AhArashcha vihArashcha mayA vai suniveshitaH || 2\,9\.44|| dInAnAthavishiShTebhyo mayA dattamanekadhA | tatsarvaM niShphalaM jAtaM mama daivAdupAgatam || 2\,9\.45|| na me.asti santatistAta na suhR^inna cha bAndhavAH | na cha mitraM hitastAdR^igyaH kuryAdaurdhvadaihikam || 2\,9\.46|| pretatvaM susthiraM tena mama jAtaM nR^ipottama | ekAdashaM tripakSha~ncha ShANmAsikamathAbdikam || 2\,9\.47|| pratimAsyAni chAnyA ni hyevaM shrAddhAni ShoDasha | yasyaitAni na dIyante pretashrAddhAni bhUpate || 2\,9\.48|| pretatvaM susthiraM tasyaH dattaiH shrAddhashatairapi | evaM j~nAtvA mahArAja pretatvAduddharasva mAm || 2\,9\.49|| varNAnA~nchaiva sarveShAM rAjA bandhurihochyate | tanmAM tAraya rAjendra maNiratnaM dadAmi te || 2\,9\.50|| yathA mama shubhAvAptirbhavennR^ipavarottama | tathA kAryaM mahIpAla dayAM kR^itvA mayi prabho || 2\,9\.51|| sapiNDairvA sagotrairvA niShTurairna kR^ito hime | vR^iShotsargastato duShTaM pretatvaM prAptavAnaham || 2\,9\.52|| kShuttR^iShAviShTadehashcha bhakShyaM pAnaM na chApnuyAm | ato vikR^itireShA vai kR^ishAtvAdiramAMsakA || 2\,9\.53|| kShuttR^iDjanyaM mahAduHkhamanubhavAmi punaH punaH | akalyANaM hi pretatvaM vR^iShotsargaM vinA kR^itam || 2\,9\.54|| tasmAdrAjandayAsindho prArthayAmi tavAgrataH | rAjovAcha | vartate matkule preta iti j~neyaM kathaM naraiH || 2\,9\.55|| tanmamAchakShva hi preta pretatvAnmuchyate katham | preta uvAcha | li~Ngena pIDayA preto.anumAtavyo naraiH sadA || 2\,9\.56|| vakShyAmi pIDAstA rAjanyA vai pretakR^itA bhuvi | R^ituH syAdaphalaH strINAM yadA vaMsho na vardhate || 2\,9\.57|| miyante chAlpavayasaH sA pIDA petasambhavA | akasmAdvR^ittiharaNamapratiShThA janeShu vai || 2\,9\.58|| akasmAdgahadAhaH syAtsA pIDA pretasambhavA | svagehe kalaho nityaM syAchcha mithyAbhishaMsanapa || 2\,9\.59|| gajayakShmAdisambhUtiH sA pIDA pretasambhavA | api svayaM dhanaM muktaM prayatnAdanave pathi || 2\,9\.60|| naiva labhyeta nashyetaH sA pIDA pretasamavA | suvR^iShTau kR^iShinAshaH syAdvANijyAdvR^ittinAshanam || 2\,9\.61|| kalatraM patikUlaM syAtsA pIDA pretasambhavA | evantu pIDayA rAjanpretaj~nAnaM bhavennR^iNAm || 2\,9\.62|| vR^iShotsargo yadi bhavetpretatvAnmuchyate tadA | tasmAnnapa tvamapyevaM vR^iShotsargaM kuru prabho || 2\,9\.63|| mAmuddishya nR^ipe.apyatrAdhikAro.atyanukampayA | rAjaputro hataH kashchinmayaivAptastato mayA || 2\,9\.64|| kuruShva tvaM gR^ihItvA me taddhanena vR^iShotsavam | kArtikyAM paurNamAsyAM vA.ashvayu~Nmadhye.athavA nR^ipa || 2\,9\.65|| revatIyuktadivase kR^iShIShThA me vR^iShotsavam | puNyAnviprAnsamAhUya vahniM sthApya vidhAnataH || 2\,9\.66|| mantrairhemastathA kAryaH ShaDbhirnR^ipa vidhAnataH | bahUnviprAnbhojayethAstadratnAptadhanena vai | evaM kR^ite mahIpAla mama muktirbhaviShyati || 2\,9\.67|| shrIkR^iShNa uvAcha | tatheti pratijagrAha maNiM rAjA tataH khaga || 2\,9\.68|| kriyAdhikArastasyaiva yo dhanagrAhako bhavet | kurvatostu tayorvArtAmevaM pretamahIkShitoH || 2\,9\.69|| jhaNatkArastu ghaNTAnAM bherINAM bhA~NkR^itistathA | jAtastadA rAjasenA chatura~NgA samApatat || 2\,9\.70|| tasyAmAgatamAtrAyAM pretashchAdR^ishyatAM gataH | tasmAdvanAdviniH sR^itya rAjApi puramAgamat || 2\,9\.71|| sa kArtikyAM pUrNimAyAM pretamuddishya saMvyadhAt | vR^iShotsargaM vidhAnena tanmaNyAptadhanena cha || 2\,9\.72|| preto.apyayaM sapadilabdhasuvarNadehaH karmAnta Agata iti praNanAma bhUpam | deva tvadIyamahimAyamiti stuvansa yAto divaM garuDa bhUpatinA kR^itaj~naH || 2\,9\.73|| etatte sarvamAkhyAtaM yathA bhUpatinApi saH | uddhR^itaH pretabhAvAdvai kimanyachChrotumichChasi || 2\,9\.74|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde rAjakR^itavR^iShotsargakriyAdinirUpaNaM nAma navamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 10 garuDa uvAcha | sapiNDIkaraNa jAte Abdike cha svakarmabhiH | devatvaM vA manuShyatvaM pakShitvaM vApnuyurnarAH || 2\,10\.1|| teShAM vibhinnAhArANAM shrAddhaM vai tR^iptidaM katham | yadapyanyairdvijairbhuktaM hUyate yadi vAnale || 2\,10\.2|| shubhAshubhAtmakaiH pretastaddattaM bhujyate katham | shrAddhasyAvashyakatvantu AmAvAsyAdiShu shrutam || 2\,10\.3|| shrIbhagavAnuvAcha | pretAnAM shR^iNu pakShIndra yathA shrAddhantu tR^iptidam | devo yadapi jAto.ayaM manuShyaH karmayogataH || 2\,10\.4|| tasyAnnamamR^itaM bhUtvA devatve.apyanuyAti cha | gAndhavye bhogarUpeNa pashutve cha tR^iNaM bhavet || 2\,10\.5|| shrAddhaM hi vAyurUpeNa nAgatve.apyanugachChati | phalaM bhavati pakShitve rAkShaseShu tathAmiSham || 2\,10\.6|| dAnavatve tathA mAMsaM pretatverudhiraM tathA | manuShyatve.annapAnAdi bAlye bhogaraso bhavet || 2\,10\.7|| garuDa uvAcha | kathaM kavyAni dattAni havyAni cha janairiha | gachChanti pitR^ilokaM vA prApakaH ko.atra gadyate || 2\,10\.8|| mR^itAnAmapi jantUnAM shrAddhamApyAyanaM yadi | nirvANasya pradIpasya tailaM saMvardhayechChikhAm || 2\,10\.9|| mR^itAshcha puruShAH svAminsvakarmajanitAM gatim | gAhantaH ke kathaM svasya sutasya shreya ApnuyuH || 2\,10\.10|| shrIbhagavAnuvAcha | shruteH pratyakShatastArkShya prAmANyaM balavattaram | shrutyA tuH bodhitArthasya pIyUShatvAdirUpatA || 2\,10\.11|| nAmagotraM pitR^INAM vai prApakaM havyakavyayoH | shrAddhasya mantrAstadvattu prApakAshchaiva bhaktitaH || 2\,10\.12|| achetanAni chaitAni prApayanti kathantviti | suparNa nAvagantavyaM prApakaM vachmi te.aparam || 2\,10\.13|| agniShvAttAdayasteShA mAdhipatye vyavasthitAH | kAle nyAyAgataM pAtre vidhinA pratipAditam || 2\,10\.14|| annaM nayanti tatraite janturyatrAvatiShThate | nAma gotra~ncha mantrAshcha dattamannaM nayanti te || 2\,10\.15|| api yonishataM prAptAMstAMstR^iptirupatiShThati | teShAM lokAntarasthAnAM vividhairnAmagotrakaiH || 2\,10\.16|| apasavyaM kShitau darbhe dattAH piNDAstrayastu vai | yAnti tAMstarpayantyevaM pretasthAnasthitAnpitR^In || 2\,10\.17|| aprAptayAtanAsthAnAH shreShThA ye bhuvi pa~nchadhA | nAnArUpAstu jAtA ye tiryagyonyAdijAtiShu || 2\,10\.18|| yadAhArA bhavantyete pitaro yatra yoniShu | tAsutAsu tadAhAraH shrAddhA avatiShThati || 2\,10\.19|| yathA goShu pranaShTAsu vatso vindati mAtaram | tathAnnaM nayate vipra janturyatrAvatiShThate || 2\,10\.20|| pitaraH shrAddhamoktAro vishverdevaiH sadA saha | ete shrAddhaM sadA bhuktvA pitR^InsantarpayantyataH || 2\,10\.21|| vasurudrAditisutAH pitaraH shrAddhadevatAH | prINayAte manuShyANAM pitR^I~nshrAddheShu tarpitAH || 2\,10\.22|| AtmAnaM gurviNI garbhamapi prINAti vai yathA | dohadena tathA devAH shrAddhaiH svAMshcha pitR^InnR^iNAm || 2\,10\.23|| hR^iShyanti pitaraH shrutvA shrAddhakAlamupasthitam | anyonyaM manasA dhyAtvA sampatanti manojavam || 2\,10\.24|| brAhmaNaiH saha chAshranti pitaro hyantarikShagAH | vAyubhUtAshcha tiShThanti bhuktvA yAnti parAM gatim || 2\,10\.25|| nimantritAstu ye viprAH shrAddhapUrvadineH khaga | pravishya pitarasteShu bhuktvA yAnti svamAlayam || 2\,10\.26|| shrAddhakartrA tu yadyekaH shrAddhe vipro nimantritaH | udarasthaH pitA tasya vAmapArshve pitAmahaH || 2\,10\.27|| prapitAmaho dakShiNataH pR^iShThataH piNDabhakShakaH | shrAddhakAle yamaH pretAnpitR^IMshchApi yamAlayAt || 2\,10\.28|| visarjayati mAnuShye nirayasthAMshcha kAshyapa | kShudhArtAH kIrtayantashcha duShkR^ita~ncha svaya~NkR^itam || 2\,10\.29|| kA~NkShanti putrapautrebhyaH pAyasaM madhusaMyutam | tasmAttAMstatra vidhinA tarpayetpAyasena tu || 2\,10\.30|| garuDa uvAcha | svAminkenApi te dR^iShTA AgatAH pitaro dvija | lokAdamuShmAdAgatya bhu~njanto bhuvi mAnada || 2\,10\.31|| shrIbhagavAnuvAcha | garutma~nChR^iNu vakShyAmi yathA dR^iShTAstu sItayA | pitaro vipradehe vai shvashurAdyAstrayaH kvachit || 2\,10\.32|| gR^ihItvA piturAj~nAM vai rAmo vanamupAgamat | tataH puShkarayAtrArthaM rAmo.ayAtsItayA saha || 2\,10\.33|| tIrthaM chApi samAgatya shrAddhaM prArabdha vAMstu saH | phalaM pakvantu jAnakyA siddhaM rAme niveditam || 2\,10\.34|| snAtapriyoktavAkyAttu susnAtA namapAlayat | nabhomadhyagate sUrye kAle kutupa Agate || 2\,10\.35|| ayAtA R^iHShayaH sarve ye rAmeNa nimantritAH | tAnmunInAgatAndR^iShTvA vaidehI janakAtmakA || 2\,10\.36|| rAmAj~nayAnnamAdAya pariveShTumupAgatA | apAsarpattato dUre vipramadhye tu saMsthitA || 2\,10\.37|| gulmairAchChAdya chAtmAnaM nigUDhaM sA sthitA tadA | ekAnte tu tadA sItAM j~nAtvA rAghavanandanaH || 2\,10\.38|| vimR^ishya suchiraM kAlamidaM kimiti satvaram | ki~nchitkvachidgatA sAdhvI trapAyAH kAraNena hi || 2\,10\.39|| kiM vA na bhojayanviprAnsI tAmanveShayAmyaham | vimR^ishannevamevaM sa svayaM viprAnabhojayat || 2\,10\.40|| gateShu dvijamukhyeShu priyAM rAmo.abravIdidam | kathaM talAsu lInA tvaM munIndR^iShTvA samAgatAn || 2\,10\.41|| tatsarvaM mama tanva~Ngi kAraNaM vada mA chiram | evamuktA tadA bhartrA sItA sAdhomukhI sthitA | mu~nchantI chAshrusaMghAtaM rAghavaM vAkyamabravIt || 2\,10\.42|| sItovAcha | shR^iNu tvaM nAtha yaddR^iShTamAshcharyamiha yAdR^isham || 2\,10\.43|| pitA tava mayA dR^iShTo brAhmaNAgre tu rAghavaH | sarvAbharaNasaMyuktodvau chAnyau cha tathAvidhau || 2\,10\.44|| dR^iShTvA tvatpitara~nchAhamapakrAntA tavAntikAt | valkalAjinasaMvItA kathaM rAj~naH puraH prabho || 2\,10\.45|| bhavAmi ripuvIraghna satyametaduhAhR^itam | svahastena kathaM deyaM rAj~ne vA bhojanaM mayA || 2\,10\.46|| dAsAnAmapi ye dAsA nopabhu~njanti karhichit | tR^iNapAtre kathaM tasmai annaM dAtuM hi shakruyAm || 2\,10\.47|| yAhaM rAj~nA purA dR^iShTA sarvAbharaNabhUShitA | sA svedamaladigdhA~NgI kathaM yAsyAmi bhUpatim | apakR^iShTAsmi tenAhaM trapayA raghunandana | shrIbhAgavAnuvAcha || 2\,10\.48|| iti shrutvA priyAvAkyaM rAmo vismitamAnasaH || 2\,10\.49|| Ashcharyamiti tajj~nAtvA tadA svasthAnamAgamat | sItayA pitaro dR^iShTA yathA tatte niveditam || 2\,10\.50|| aparaM shrAddhamAhAtmyaM ki~nchichChR^iNu samAsataH | amAvasyAdine prApte gR^ihadvAre samAsthitAH || 2\,10\.51|| vAyubhUtAH pravA~nChanti shrAddhaM pitR^igaNA nR^iNAm | yAvadastamayaM bhAnoH kShutpipAsAsamAkulAH || 2\,10\.52|| tatashchAstaM gate sUrye nirAshA duHkhasaMyutAH | niH shvasantashchiraM yAnti garhayantastu vaMshajam || 2\,10\.53|| tasmAchChrAddhaM prayatnena amAyAM kartumarhati | yadi shrAddhaM prakurvanti putrAdyAstasya bAndhavAH || 2\,10\.54|| uddhR^itA ye gayAshrAddhe brahmaloka~ncha taiH saha | bhajante kShutpipAsA vA na teShAM jAyate kvachit || 2\,10\.55|| tasmAchChrAddhaM prayatnena samyakkuryAdvichakShaNaH | tasmAchChrAddhaM charedbhaktyA shAkairapi yathAvidhi || 2\,10\.56|| kurvIta samaye shrAddhaM kule kashchinna sIdati | AyuH putrAnyashaH svargaM kIrtiM puShTiM balaM shriyam || 2\,10\.57|| pashUnsAraivyaM dhanaM dhAnyaM prApnuyAtpitR^ipUjanAt | devakAryAdapi sadA pitR^ikAryaM vishiShyate || 2\,10\.58|| devatAbhyaH pitR^INAM hi pUrvamApyAyanaM shubham | ye yajanti pitR^IndevAnbrAhmaNAMshcha hutAshanam || 2\,10\.59|| sarvabhUtAntarAtmAnaM mAmeva hi yajanti te | smArtena vidhinA shrAddhaM kR^itvA svavibhavochitam || 2\,10\.60|| AbrAhmastambaparyantaM jagatprINAti mAnavaH | annaprakiraNaM yattu manuShyaiH kriyate bhuvi || 2\,10\.61|| tena tuptimupAyAnti ye pishAchatvamAgatAH | yachchAmbuH snAnavastrebhyo bhUmau patati khechara || 2\,10\.62|| tena ye tarutAM prAptAsteShAM tR^iptiH prajAyate | yAni gandhAmbUni chaiva patanti dharaNItale || 2\,10\.63|| tena chApyAyanaM teShAM ye devatvamupAgatAH | ye chApi svakulAdbAhyAH kriyAyogyA hyasaMskR^itAH || 2\,10\.64|| vipannAste tu vikirasamArjanajalAshinaH | bhuktvA chAchamanaM yachcha jalaM yachchAhni sevitam || 2\,10\.65|| brAhmaNAnAM tathaivAnyattena tR^iptiM prayAnti vai | pishAchatvamanuprAptAH kR^imikITatvameva ye || 2\,10\.66|| uddhR^iteShvannapiNDeShu bhuvi ye chAnnakA~NkShiNaH | tairevApyAyanaM teShAM ye manuShyatvamAgatAH || 2\,10\.67|| evaM vai kriyamANAnAM teShAM chaiva dvijanmanAm | kashchijjalAnnavikShepaH shuchiruchChiShTa eva vA || 2\,10\.68|| tenAnnena kule teShAM ye vai jAtyantaraM gatAH | bhavatyApyAyanaM teShAM samyakShrAddhe kR^ite sati || 2\,10\.69|| anyAyopArjitairdravyairyachChrAddhaM kriyate naraiH | takR^ipyanti tena chaNDAlAH pukkasAdyupayoniShu || 2\,10\.70|| evaM samprApyate pakShinyaddattamiha bAndhavaiH | shrAddhaM kurvadbhirannAmvushAkaistR^iptirhi jAyate || 2\,10\.71|| etatte sarvamAkhyAtaM yanmAM tvaM paripR^ichChasi | sadyo dehAntaraprAptirvilaMbenAvanItale || 2\,10\.72|| pR^iShTavAnasi tatte.ahaM pravakShyAmi samAsataH | sadyo vilambata~nchaivobhayathApi kalevaram || 2\,10\.73|| yato hi martyaH prApnoti tadvisheSha~ncha me shR^iNu | adhUmakajyotirivA~NguShThamAtraH pumAMstataH || 2\,10\.74|| dehamekaM sadya eva vAyavIyaM prapadyate | yathA nR^iNajalaukA hi pashchatpAdaM tadoddharet || 2\,10\.75|| sthitiragryasya pAdasya yadA jAtA dR^iDhA bhavet | evaM dehI pUrvadehaM samutsR^ijati taM yadA || 2\,10\.76|| bhogArthamagre syAddeho vAyavIya upasthitaH | viShayagrAhakaM yadvanmriyamANasya chendriyam || 2\,10\.77|| nirvyApAraM tachcha dehe vAyunaiva sa gachChati | sharIraM yadavApnoti tachchApyutkvamyati svayam || 2\,10\.78|| gR^ihItvA svaM viniryAti jIvo garbha IvAshayAt | utkrAmantaM sthitaM vApi bhu~njAnaM vA guNAnvitam || 2\,10\.79|| vimUDhA nAnupashyanti pashyanti j~nAnachakShuShaH | AtivAhikamityevaM vAyavIyaM vadanti hi || 2\,10\.80|| evaM tu yAtudhAnAnAM tameva cha vadanti hi | suparNa IdR^isho deho nR^iNAM bhavati piNDajaH || 2\,10\.81|| putrAdibhiH kR^itAshchetsyuH piNDA dasha dashAhikAH | piNDajena tu dehena vAyujashchaikatAM vrajet || 2\,10\.82|| piNDajo yadi naiva syAdvAyujo.arhati yAtanAm | dehino.asminyathA dehe kaumAraM yauvanaM jarA | tathA dehAntaraprAptiH pakShIndretyavadhAraya || 2\,10\.83|| vAsAMsi jIrNAni yathA vihAya navAni gR^ihNAti naroparANi | tathA sharIrANi vihAya jIrNAnyanyAni saMyAti navAni dehI || 2\,10\.84|| nainaM Chindanti shastrANi nainaM dahati pAvakaH | na chainaM kledayantyApo na shoShayati mArutaH || 2\,10\.85|| vAyavIyAM tanuM yAti sadya ityuktameva te | prAptirvilaMbato yasya taM dehaM khalu me shR^iNu || 2\,10\.86|| kvachidvilaMbato dehaM piNDajaM sa samApnuyAt | atho gato yAmyalokaM svIyakarmAnusArataH || 2\,10\.87|| chitraguptasyavAkyena nirayANi bhunakti saH | yAtanAHsamavApyAtha pashupakShyAdikIM tanum || 2\,10\.88|| yA gR^ihNAti naraH sA syAnmohena mamatAspadam | shubhAshubhaM karmaphalaM bhuktvA muchyate mAnavaH || 2\,10\.89|| garuDa uvAcha | tIrtvA duHkhabhavAmbhodhiM bhavantaM kathamApnuyAt | bahupAtakayukto.api tadvadasva dayAnidhe || 2\,10\.90|| bhUyo duHkhasya saMsargo narasya na bhavedyathA | brUhi shushrUShamANasya pR^ichChato me ramApate || 2\,10\.91|| shrIkR^iShNa uvAcha | svesve karmaNyabhirataH saMsiddhiM labhate naraH | svakarmanirataH siddhiM yathA vindati tachChR^iNu || 2\,10\.92|| karmavibhraShTakAluShyo vAsudevAnuchintayA | buddhyA vishuddhayA yukto dhR^ityAtmAnaM niyamya cha || 2\,10\.93|| shabdAdInviShayAMstyaktvA rAgadveShau vyudasya cha | viraktasevI labdhvAshI yatavAkkAyamAnasaH || 2\,10\.94|| dhyAnayogaparo nityaM vairagyaM samupAshritaH | aha~NkAraM balaM darpaM kAmaM krodhaM parigraham || 2\,10\.95|| vimuchya nirmamaH shAnto brahmabhUyAya kalpate | ataH paraM nR^iNAM kR^ityaM nAsti kashyapanandana || 2\,10\.96|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIdR^idharmadR^ipretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde shrAddhasya tR^iptidatvAdinirUpaNaM nAma dashamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 11 garuDa uvAcha | mAnuShatvaM labhetkasmAnmR^ityumApnoti tatkatham | mriyate kaH surashreShTha dehamAshritya kutrachit || 2\,11\.1|| indriyANi kuto yAnti hyaspR^ishyaH sa kathaM bhavet | kva karmANi kR^itAnIha kathaM bhu~Nkte prasarpati || 2\,11\.2|| prasAdaM kuru me mohaM ChettumarhasyasheShataH | kAshyapo.ahaM surashreShTha vinatAgarbha saMbhavaH | yamalokaM kathaM yAnti viShNulokaM cha mAnavAH || 2\,11\.3|| shrIkR^iShNa uvAcha | parasya yoShitaM hR^itvA brahmasvamapahR^itya cha || 2\,11\.4|| araNye nirjane deshe jAyate brahmarAkShasaH | hInajAtau prajAyeta ratnAnAmapahArakaH || 2\,11\.5|| yaMyaM kAmamabhidhyAyetsa talli~Ngo.abhijAyate | nainaM Chindanti shastrANi nainaM dahati pAvakaH || 2\,11\.6|| na chainaM kledayantyApo na shoShayati mArutaH | vAkchakShurnAsikA karNau gudaM mUtrasya sa~ncharaH || 2\,11\.7|| aNDajAdikajantUnAM ChidrANyetAni sarvashaH | AnAbhermUrdhaparyantamUrdhvachChidrANi chAShTa vai || 2\,11\.8|| santaH sukR^itino martyA UrdhvachChidreNa yAnti vai | mR^itAhe vArShikaM yAvadyathoktavidhinA khaga || 2\,11\.9|| kuryAtsarvANi karmANi nirdhano.api hi mAnavaH | dehe yatra vasejjantustatra bhu~Nkte shubhAshubham || 2\,11\.10|| manovAkkAyajAndoShAMstathAM bhu~Nkte khageshvara | mR^itaH sa sukhamApnoti mAyApAshairna badhyate | pAshabaddho naro yastu vikarmanirato bhavet || 2\,11\.11|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAhe UrdhvAdhogatij~nApakotkramaNadvAranirUpaNaM nAmaikAdasho.adhyyAH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 12 shrIkR^iShNa uvAcha | evaM te kathitastArkShya jIvitasya vinarNayaH | mAnuShANAM hitArthAya pretatvavinivR^ittaye || 2\,12\.1|| chaturashItilakShANi chaturbhedAshcha jantavaH | aNDajAH svedajAshchaiva udbhijjAshcha jArAyujAH || 2\,12\.2|| ekaviMshatilakShANi aNDajAH parikIrtitAH | svedajAshcha tathA proktA udbhijjAshcha krameNa tu || 2\,12\.3|| jarAyujAstathA proktA manuShyAdyAstathA pare | sarveShAmeva jantUnAM mAnuShatvaM hi durlabham || 2\,12\.4|| pa~nchendriyanidhAnatvaM mahApuNyairavApyate | brAhmaNAH kShatriyA vaishyAH shUdrAstatparajAtayaH || 2\,12\.5|| rajakashcharmakArashcha naTo buruDa eva cha | kaivartamedabhillAshcha saptaite hyantyajAH smR^itAH || 2\,12\.6|| mlechChatumbavibhedena jAtibhedAstvanekashaH | jantUnAmeva sarveShAM jAtibhedAH sahasrashaH || 2\,12\.7|| jantUnAmeva sarveShAM bhedAshchaiva sahasrashaH | AhAro maithunaM nidrA bhayaM krodhastathaiva cha || 2\,12\.8|| sarveShA meva jantUnAM viveko durlabhaH paraH | ekapAdAdirUpeNa dehabhedAstvanekashaH || 2\,12\.9|| kR^iShNasAro mR^igo yatra dharmadashaH sa uchyate | brahmAdyA devatAH sarvAstatra tiShThanti sarvashaH || 2\,12\.10|| bhUtAnAM prANinaH shreShThAH prANinAM matijIvinaH | matimatsu narAH shreShThA nareShu brAhmaNAH smR^itAH || 2\,12\.11|| mAnuShyaM yaH samAsAdya svargamekShaikasAdhakam | tayorna sAdhayedekaM tenAtmA va~nchito dhruvam || 2\,12\.12|| ichChati shatI sahasraM sahasrI lakShamIhate kartum | lakShAdhipatI rAjyaM rAjApi sakalAM dharAM labdhum || 2\,12\.13|| chakradharo.api suratvaM surabhAve sakalasurapatirbhavitum | surapatirUrdhvagatitvaM tathApi nanivartate tR^iShNA || 2\,12\.14|| tR^iShNayA chAbhibhUtastu narakaM pratipadyate | tR^iShNAmuktAstu ye kechitsvargavAsaM labhanti te || 2\,12\.15|| AtmAdhInaH pumAMlloke sukhI bhavati nishchitam | shabdaH sparshashcha rUpaM cha raso gandhashcha tadguNAH || 2\,12\.16|| tathA cha viShayAdhIno duHkhI bhavati nishchitam || 2\,12\.17|| kura~NgamatA~Ngapata~NgabhR^i~NgamInA hatAH pa~nchabhireva pa~ncha | ekaH pramAdI sa kathaM na hanyate yaH sevate pa~nchabhireva pa~ncha || 2\,12\.18|| pitR^imAtR^imayo bAlye yauvane dayitAmayaH | putrapautramayashchAnte mUDho nAtmamayaH kvachit || 2\,12\.19|| lohadArumayaiH pAshaiH pumAnbaddho vimuchyate | putradAramayaiH pAshairnaiva baddho vimuchyate || 2\,12\.20|| ekaH karoti pApAni phalaM bhu~Nkte mahAjanaH | bhoktAro viprayujyante kartA doSheNa lipyate || 2\,12\.21|| ko.api mR^ityuM na jayati bAlo vR^iddho yuvApi vA | sukhaduHkhAdiko vApi punarAyAti yAti cha || 2\,12\.22|| sarveShAM pashyatAmeva mR^itaH sarvaM parityajet | ekaH prajAyate jantureka eva pralIyate || 2\,12\.23|| eko.api bhu~Nkte sukR^itameka eva cha duShkR^itam | mR^itaM sharIramutsR^ijya kAShThaloShTasama~NkShitau || 2\,12\.24|| bAndhavA vimukhA yAnti dharmastamanugachChati | gR^iheShvarthA nivartante shmashAnAnmitrabAndhavAH || 2\,12\.25|| sharIraM vahnirAdatte sukR^itaM duShkR^itaM vrajet | sharIraM vahninA dagdhaM puNyaM pApaM saha sthitam || 2\,12\.26|| shubhaM vA yadi vA pApaM bhu~Nkte sarvatra mAnavaH | yadanastamite sUrye na dattaM dhanamarthinAm || 2\,12\.27|| na jAne tasya tadvittaM prAtaH kasya bhaviShyati | rAraTIti dhanaM tasya ko me bhartA bhaviShyati || 2\,12\.28|| na dattaM dvijamukhyebhyaH paropakR^itaye tathA | pUrvajanmakR^itAtpuNyAdyallabdhaM bahu chAlpakam || 2\,12\.29|| tadIdR^ishaM parij~nAya dharmArthe dIyate dhanam | dhanena dhAryate dharmaH shraddhApUtena chetasA || 2\,12\.30|| shraddhAvirahito dharmo nehAmutra cha tatphalam | dharmAchcha jAyate hyartho dharmAtkAmo.api jAyate || 2\,12\.31|| dharma evApavargAya tasmAddharmaM samAcharet | shraddhayA sAdhyate dharmo bahubhirnArtharAshibhiH || 2\,12\.32|| aki~nchanA hi munayaH shraddhAvanto divaM gatAH | ashraddhayA hutaM dattaM tapastaptaM kR^itaM cha yat | asadityuchyate pakShinpretya cheha na tatphalam || 2\,12\.33|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakAdR^ipretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde mR^itasya dharmamAtrAnuyAyitvanirUpaNaM nAma dvAdasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 13 garuDa uvAcha | karmaNA kena devesha pretatvaM naiva jAyate | pR^ithivyAM sarvajantUnAM tadbrUhi parameshvara || 2\,13\.1|| shrIkR^iShNa uvAcha | atha vakShyAmi saMkShepAtkShayAhAdaurdhvadaihikam | kvahastenaiva kartavyaM mokShakAmaistu mAnavaiH || 2\,13\.2|| strINAmapi visheSheNa pa~nchavarShAdhike shishau | vR^iShotsargAdikaM karma pretatvavinivR^ittaye | vR^iShotsargAdR^ite nAnyatki~nchidasti mahItale || 2\,13\.3|| jIvanvApi mR^ito vApi vR^iShotsargaM karoti yaH | pretatvaM na bhavettasya vinA dAnamakhavrataiH || 2\,13\.4|| garuDa uvAcha | kasminkAle vR^iShotsargaM jIvanvApi mR^ito.api vA | kuryAtsuravarashreShTha brUhi me madhusUdana || 2\,13\.5|| kiM phalaM tu bhavedante kR^itaiH shrAddhaistu ShoDashaiH || 2\,13\.6|| shrIkR^iShNa uvAcha | akR^itvA tu vR^iShotsargaM kurute piNDapAtanam | nopatiShThati tachChreyo dAtuH pretasya niShphalam || 2\,13\.7|| ekAdashAhe pretasya yasya notsR^ijyate vR^iShaH | pretatvaM susthiraM tasya dattaiH shrAddhashatairapi || 2\,13\.8|| garuDa uvAcha | sarpAddhi prAptamR^ityUnAmagnidAhAdi na kriyA | jalena shR^i~NgiNA vApi shastrAdyairmriyate yadi || 2\,13\.9|| asanmR^ityumR^itAnAM cha kathaM shuddhirbhavatprabho | etanme saMshayaM deva chChettumarhasyasheShataH || 2\,13\.10|| shrIkR^iShNa uvAcha | ShaNmAsairbrAhmaNaH shudhyedyugme sArdhe tu bAhujaH | sArdhamAsena vaishyastu shUdro mAsena shudhyati || 2\,13\.11|| dattvA dAnAnyasheShANi sutIrthe mriyate yadi | brahmachArI shuchirbhUtvA na sa yAtIha durgatim || 2\,13\.12|| vR^iShotsargAdikaM kR^itvA yatidharmaM samAcharet | yatitve mR^ityumApnoti sa gachChedbrahmashAkhvatam || 2\,13\.13|| vikarma kurute yastu shiShTAchAravivarjitaH | vR^iShotsargAdikaM kR^itvA na gachChedyamashAsanam || 2\,13\.14|| puttro vA sodaro vApi pautro bandhujanastathA | gotriNashchArthabhAgI cha mR^ite kuryAdvR^iShotsavam || 2\,13\.15|| putrAbhAve tu patnI syAddauhittro duhItApi vA | puttreShu vidyamAneShu vR^iShaM nAnyena kArayet || 2\,13\.16|| garuDa uvAcha | puttrA yasya na vidyante narA nAryaH sureshvara | etanme saMshayaM deva chChetumarhasyasheShataH || 2\,13\.17|| shrIkR^iShNa uvAcha | aputtrasya gatirnAsti svargo naiva cha naiva cha | tasmAtkenApyupAyena puttrasya jananaM charet || 2\,13\.18|| yAni kAni cha dAnAni svayaM dattAni mAnavaiH | tAnitAni cha sarvANi tUpatiShThanti chAgrataH || 2\,13\.19|| vya~njanAni vichitrANi bhakShyabhojyAni yAni cha | svahastena pradattAni dehAnte chAkShayaM phalam || 2\,13\.20|| gobhUhiraNyavAsAMsi bhojanAni pAdani cha | yatrayatra vasejjantustatratatropatiShThati || 2\,13\.21|| yAvatsvasthaM sharIraM hi tAvaddharmaM samAcharet | asvasthaH preritashchAnyairnAki~nchitkartumarhati || 2\,13\.22|| jIvato.api mR^itasyeha na bhUtaM chaurdhvadaihikam | vAyubhUtaH kShudhAviShTo bhramate cha divAnisham || 2\,13\.23|| kR^imiH kITaH pata~Ngo vA jAyate mriyate punaH | asadgarbhe bhavetso.api jAtaH sadyo vinashyati || 2\,13\.24|| yAvatsvasthamidaM sharIramarujaM yAvajjarA dUrato yAvachchendriyashaktirapratihatA yAvatkShayo nAyuShaH | Atmashreyasi tAvadeva viduShA kAryaH prayatno mahAnsandIpte bhavane tu kUpakhananaM pratyudyamaH kIdR^ishaH || 2\,13\.25|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde vR^iShotsargadAnadharmaputrAdiprashaMsanaM nAma trayodasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 14 garuDa uvAcha | Artena mriyamANena yaddattaM tatphalaM vada | svasthAvasthena dattena vidhihInena vA vibho || 2\,14\.1|| shrIkR^iShNa uvAcha | ekA gauH svasthachittasya hyAturasya cha goshatam | sahasraM mriyamANasya dattaM vittavivarjitam || 2\,14\.2|| mR^itasyaiva punarlakShaM vidhipUtaM cha tatsamam | tIrthapAtrasamAyogAdekA gaurlakShapuNyadA || 2\,14\.3|| pAtre datte khagashreShTha ahanyahani vardhate | dAturdAnamapApAya j~nAninAM cha pratigrahaH || 2\,14\.4|| viShashItApaho mantravahniH kiM doShabhAjanam | dAtavyaM pratyahaM pAtre nimitteShu visheShataH || 2\,14\.5|| nApAtre viduShA ki~nchidAtmanaH shreya ichChatA | apAtre jAtu gaurdattA dAtAraM narakaM nayet || 2\,14\.6|| kulaikaviMshatiyutaM grahItAraM cha pAtayet | dehAntaraM pariprApya svahastena kR^itaM cha yat || 2\,14\.7|| dhanaM bhUmigataM yadvatsvahastena niveshitam | tadvatphalamavApnoti hyahaM vachmi khageshvara || 2\,14\.8|| aputro.api visheSheNa kriyAM chaivAndhvadauhikIm | prakuryAnmokShakAmashcha nirdhanashcha visheShataH || 2\,14\.9|| svalpenApi hi vittena svayaM hastena yatkR^itam | akShayaM yAti tatsarvaM yathAjyaM cha hutAshane || 2\,14\.10|| ekA chaikasya dAtavyA shayyA kanyA payasvinI | sA vikrItA vA dahatyAsaptamaM kulam || 2\,14\.11|| tasmAtsarvaM prakurvIta cha~nchale jIvite sati | gR^ihItadAnapAtheyaH sukhaM yAti mahAdhvani || 2\,14\.12|| anyathA klishyate jantuH pAtheyarahitaH pathi | evaM j~nAtvA khagashreShTha vR^iShayaj~naM samAcharet || 2\,14\.13|| akR^itvA mriyate yastu aputro naiva muktibhAk | aputro.api hi yaH kuryAtsukhaM yAti mahApathe || 2\,14\.14|| agnihotrAdhibhiryaj~nairdAnaishcha vividhairapi | na tAM gatimavApnoti vR^iShotsargeNa yA gatiH || 2\,14\.15|| yaj~nAnAM chaiva sarveShAM vR^iShayaj~nastathottamaH | tasmAtsarvaprayatnena vR^iShayaj~naM samAcharet || 2\,14\.16|| garuDa uvAcha | kathayasva prasAdena kShayAhaM chaurdhvadaihikam | kasminkAle tithau kasyAM vidhinA kena tadbhavet || 2\,14\.17|| kR^itvA kiM phalamApnoti etanme vada sAmpratam | tvatprasAdena govinda mukte bhavati mAnavaH || 2\,14\.18|| shrIkR^iShNa uvAcha | kArtikAdiShu mAseShu yAmyAyatagate ravau | shuklapakShe tathA pakShindvAdashyAditithau shubhe || 2\,14\.19|| shubhe lagne muhUrte vA shuchau deshe samAhitaH | brAhmaNaM tu samAhUya vidhij~naM shubhalakShaNam || 2\,14\.20|| japahomaistathA dAnaiH kuryAddahesya shodhanam | puNye.abhijitsunakShatre grahAndevAnsamarchayet || 2\,14\.21|| homaM kuryAdyathAshakti mantraishcha vividhairapi | grahANAM sthApanaM kuryAtpUrvaM chaiva khageshvara || 2\,14\.22|| mAtR^INAM pUjanaM kAryaM vasordhArAM cha pAtayet | vahniM saMsthApya tatraiva pUrNaM homaM tu kArayet || 2\,14\.23|| shAlagrAmaM cha saMsthApya vaiShNavaM shrAddhamAcharet | vR^iShaM sampUjya tatraiva vastrAla~NkArabhUShaNaiH || 2\,14\.24|| chatasro vatsataryashcha pUrvaM samadhivAsayet | pradakShiNaM tataH kuryAddhomAnte cha visarjanam || 2\,14\.25|| imaM mantraM samuchchArya uttarAbhimukhaH sthitaH | dharma tvaM vR^iSharUpeNa brahmaNA nirmitaH purA || 2\,14\.26|| tavotsargaprabhAvAnmAmuddharasvabhavArNAvAt | abiShichya shubhairmantraiH pAvanairvidhipUrvakam || 2\,14\.27|| tanakrIDantimantreNa vR^iShotsargaM tu kArayet | abhiShi~nchettato nIlaM rudrakumbho dakena tu || 2\,14\.28|| nAbhimUle samAsthAya tadambu mUrdhani nyaset | anna (Atma) shrAddhaM tataH kuryAddadyAddAnaM dvijottame || 2\,14\.29|| udakechaiva gantavyaM jalaM tatra pradApayet | yadiShTaM jIvatastvAsIttachcha dadyAtsvashaktitaH || 2\,14\.30|| nyUnaM sampUrNatAM yAti vR^iShotsarge kR^ite sati | sutR^ipto dustare mArge mR^ito yAti na saMshayaH || 2\,14\.31|| yamalokaM na pashyanti sadA dAnaratA narAH | yAvanna dIyate jantoH shrAddhaM chaikAdashAhikam || 2\,14\.32|| svadattaM paradattaM vA nehAmutropatiShThati | trayodashA tathA sapta pa~ncha trINI krameNa tu || 2\,14\.33|| padadAnAni kurvIta shraddhAbhaktisamanvitaH | tilapAtrANi kurvIta sapta pa~ncha yathAkramam || 2\,14\.34|| brAhmaNAnbhojayetpashchAdekAM gAM cha pradApayet | vR^iShaM hi shannodevIti vedoktavidhinA tataH || 2\,14\.35|| chatasR^ibhirvatsatarIbhiH pariNayanamAcharet | vAme chakraM pradAtavyaM trishUlaM dakShiNe tathA || 2\,14\.36|| mUlyaM dadyAdvR^iShasyApi taM vR^iShaM cha visarjayet | ekoddiShTavidhAnena svAhAkAreNa vuddhimAn || 2\,14\.37|| kuryAdekAdashAhaM cha dvAdashAhaM cha yatnataH | sapiNDIkaraNAdarvAkkuryAchChrAddhAni ShoDasha || 2\,14\.38|| brAhmaNAnbhojayitvA tu padadAnAni dApayet | kAposopari saMsthApya tAmrapAtre tathAchyutam || 2\,14\.39|| vastreNAchChAdya tatrasthamarghaM dadyAchChubhaiH phalaiH | nAvamikShumayIM kR^itvA paTTasUtreNa veShTayet || 2\,14\.40|| kAMsyapAtre ghR^itaM sthApya vaitaraNyA nimittataH | nAvArohaNaM kuryAtpUjayedgaruDadhvajam || 2\,14\.41|| AtmavittAnusAreNa tachcha dAnamanantakam | bhavasAgaramagnAnAM shokatApArtiduHkhinAm || 2\,14\.42|| dharmaplavavihInAnAM tArako hi janArdanaH | tilA lohaM hiraNyaM cha kArpAsaM lavaNaM tathA || 2\,14\.43|| saptadhAnyaM kShitirgAvo hyekaikaM pAvanaM smR^itam | tilapAtrANi kurvIta shayyAdAnaM cha dApayet || 2\,14\.44|| dInAnAthavishiShTebhyo dadyAchChaktyA cha dakShiNAm | evaM yaH kurute tArkShya putravAnapyaputravAn || 2\,14\.45|| sa siddhiM samavApnoti yathA te brahmachAriNaH | nityaM naimittikaM kuryAdyAvajjIvati mAnavaH || 2\,14\.46|| yaH kashchitkriyate dharmastatphalaM chAkShayaM bhavet | tIrthayAtrAvratAdInAM shrAddhaM saMvatsarasya hi || 2\,14\.47|| devatAnAM gurUNAM cha mAtApitrostathaiva cha | puNyaM deyaM prayatnena pratyahaM vardhate khaga || 2\,14\.48|| asminyaj~neH hiyaH kashchidbhUridAnaM prayachChati | tattasya chAkShayaM sarvaM vedikAyAM yathA kila || 2\,14\.49|| yathA pUjyatamA loke yatayo brahmachAriNaH | tathaiva pratipUjyante loke sarve cha nityashaH || 2\,14\.50|| varado.ahaM sadA tasya chaturvaktrastathA haraH | te yAnti paramAMllokAniti satyaM vacho mama || 2\,14\.51|| utsR^iShTo vR^iShabho yatra pibatyapo jalAshaye | shR^i~NgeNAlikhate vApi bhUmiM nityaM praharShitaH || 2\,14\.52|| pitR^INAmannapAnaM cha prabhUtamupatiShThati | paurNamAsyAmamAyAM vA tilapAtrANi dApayet || 2\,14\.53|| saMkrAntInAM sahasrANi sUryaparvashatAni cha | dattvA yatphalamApnoti tadvai nIlavisarjane || 2\,14\.54|| vatsataryaH pradAtavyA brAhmaNebhyaH padAni cha | tilapAtrANi deyAni shivabhaktadvijeShu cha || 2\,14\.55|| umAmaheshvaraM chaikaM paridhApya pridApayet | atasIpuShpasa~NkAshaM pItavAsasamachyutam || 2\,14\.56|| ye namasyanti govindaM na teShAM vidyate bhayam | pretatvAnmokShamichChanto ye kariShyanti satkriyAm || 2\,14\.57|| yAsyanti te parAMllokAniti satyaM vacho mama | etatte sarvamAkhyAtaM mayA chaivordhvadaihikam || 2\,14\.58|| yachChrutvA sarvapApebhyo muchyate nAtra saMshayaH | shrutvA mahAtmyamatulaM garuDo harShamAgataH | mAnuShANAM hitArthAya punaH prapachChakeshavam || 2\,14\.59|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde godAnavR^iShotsargadashadAnabhUridAnAdinirUpaNaM nAma chaturdasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 15 garuDa uvAcha | bagavanbrUhi me sarvaM yamalokasya nirNayam | jantoH prayANamArabhya mAhAtmyaM vartmavistaram || 2\,15\.1|| shrIbhagavAnuvAcha | shR^iNu tArkShya pravakShyAmi yamamArgasya nirNayam | prayANakAni sarvANi nagarANi cha ShoDasha || 2\,15\.2|| ShADashItisahasrANi yojanAnAM pramANataH | yamalokasya chordhvaM vai antarA mAnuShasya cha || 2\,15\.3|| kukR^itaM duShkR^itaM vApi bhuktvA loke yathArjitam | karmayogAdyadA kashchidvyAdhirutpadyate khaga || 2\,15\.4|| nimittamAtraM sarveShAM kR^itakarmAnusArataH | yasya yo vihito mR^ityuH sa taM dhruvamavApnuyAt || 2\,15\.5|| karmayogAdyadA dehI mu~nchatyatra nijaM vapuH | tadA bhUmigataM kuryAdgomayenopalipya cha || 2\,15\.6|| tilAndarbhAnvikIryAtha mukhe svarNaM viniH kShipet | tulasIMsannidhau kR^itvA shAlagrAmashilAM tathA || 2\,15\.7|| setu (evaM) sAmAdisUktaistu maraNaM muktidAyakam | shalAkAsvarNavikShapaiH prataprANigR^iheShucha || 2\,15\.8|| ekA vaktre tu dAtavyA ghrANayugme tathA punaH | akShNoshcha karNayoshchaiva dvedve deye yathAkramam || 2\,15\.9|| atha li~Nge tathA chaikA tvekAM brahmANDakekShipet | karayugme cha kaNThe cha tulasIM cha pradApayet || 2\,15\.10|| vastrayugmaM cha dAtavyaM ka~NkumaishchAkShatairyajet | puShpamAlAyutaM kuryAdanyadvAreNa sannayet || 2\,15\.11|| putrastu bAndhavaiH sArdhaM viprastu puravAsibhiH | pituH pretaM svayaM putraH skandhamAropya bAndhavaiH || 2\,15\.12|| gatvA shmashAnadeshe tu prADmukhashchottarAmukham | adagdhapUrvA yA bhUmishchitAM tatraiva kArayet || 2\,15\.13|| shrIkhaNDatulasIkAShThasamitpAlAshasaMbhR^itAm | vikalendriyasa~NghAte chaitanye jaDatAM gate || 2\,15\.14|| prachalanti tataH prANA yAmyairnikaTavartibhiH | ekIbhUtaM jagatpashyeddaivI dR^iShTiH prajAyate || 2\,15\.15|| bIbhatsaM dAruNaM rUpaM praNaiH kaNThaM samAshritaiH | phenamudgirate ko.api mukhaM lAlAkulaM bhavet || 2\,15\.16|| durAtmAnashcha tADyante ki~NkaraiH pAshabandhanaiH | sukhena kR^itinastatra nIyante nAkanAyakaiH || 2\,15\.17|| duHkhena pApino yAnti yamamArge cha durgame | yamashchaturbhujo bhUtvA sha~NkhachakragadAdibhR^it || 2\,15\.18|| puNyakarmaratAnsamyakShubhAnmitravadAcharet | AhUya pApinaH sarvAnyamo daNDena rajjayet || 2\,15\.19|| pralayAmbudanirghoShastva~njanAdrisamaprabhaH | mahiShastho durArAdhyo vidyuttejaH samadyutiH || 2\,15\.20|| yojanatrayavistAradeho raudro.atibhIShaNaH | lohadaNDadharo bhImaH pAshapANirdurAkR^itiH || 2\,15\.21|| vakranetro.atibhayado darshanaM yAti pApinAm | a~NguShThamAtraH puruSho hAhA kurvankalevarAt || 2\,15\.22|| tadaiva nIyate dUtairyAmyairvokShansvakaM gR^iham | nirvicheShTaM sharIraM tu prANairmuktaM jugupsitam || 2\,15\.23|| aspR^ishyaM jAyate tUrNaM durgandhaM sarvaninditam | tridhAvasthA hi dehasya kR^imiviDmasmasaMj~nitA || 2\,15\.24|| ko garvaH kriyate tArkShya kShaNavidhvaMsibhirnaraiH | dAnaM vittAdR^itA vAchaH kIrtidharmau tathAyuShaH || 2\,15\.25|| paropakaraNaM kAyAdasataH sAramuddhR^itam | tasyaivaM nIyamAnasya dUtAH santarjayanti hi || 2\,15\.26|| darshayanto bhayaM tIvraM narakAya punaH punaH | shIghraM prachala duShTAtmangato.asitvaM yamAlaye || 2\,15\.27|| kuMbhIpAkAdinarakAMstvAM neShyAmashcha mA chiram | evaM vAchastadA shR^iNvanbandhUnAM ruditaM tathA || 2\,15\.28|| uchchairhAheti vilapannIyate yamaki~NkaraiH | sthAne shrAddhaM prakurvIta tathA chekAdashe.ahani || 2\,15\.29|| mR^isyotkrAntisamayAtShaTpiNDAnkramasho dadet | mR^itasthAne tathA dvAre chatvare tArkShya kAraNAt || 2\,15\.30|| vishrAme kAShThachayane tathA sa~nchayane cha ShaT | shR^iNu tatkAraNaM tArkShya ShaTpiNDaparikalpane || 2\,15\.31|| mR^itasthAne shavo nAma tena nAmnA pradIyate | tena dattena tR^ipyanti gR^ihavAstvadhidevatAH || 2\,15\.32|| tena bhUmirbhavettuShTAtadadhiShThAtR^idevatA | dvAre tu piNDaM deyaM cha pAnthamityabhidhAya tu || 2\,15\.33|| dattena tena prINanti dvArasthA gR^ihadevatAH | chatvare khecharo nAma tamuddishya pradApayet || 2\,15\.34|| na chopaghAtaM kurvanti bhUtAdyA devayonayaH | vishrAme bhUtasaMj~no.ayaM tena tatra pradApayet || 2\,15\.35|| pishAchA rAkShasA yakShA ye chAnye dishi vAsinaH | tasya hotavyadehasyanaivAyogyatvakArakAH || 2\,15\.36|| chitApiNDhaprabhR^ititaH pretatvamupajAyate | chitAyAM sAdhakaM nAma vadantyeke khageshvara || 2\,15\.37|| kechittaM pretamevAhuryathA kalpavido budhAH | tadAdi tatratatrApi pretanAmnA pradIyate || 2\,15\.38|| ityevaM pa~nchabhiH piNDaiH shavasyAhutiyogyatA | anyathA chopaghAtAya pUrvoktAste bhavanti hi || 2\,15\.39|| utkrAme prathamaM piNDaM tathA chArdhapayepi cha | chitAyAM tu tR^itIyaM syAttrayaH piNDAshcha kalpitAH || 2\,15\.40|| vidhAtA prathame piNDe dvitIye garuDadhvajaH | tR^itIye yamadUtAshcha prayogaH parikIrtitaH || 2\,15\.41|| datte tR^itIye piNDe.asmindehadoShaiH pramuchyate | AdhArabhUtajIvashchajvalanairjvAlayechchitAm || 2\,15\.42|| samR^ijya chopalipyAtha ullikhyoddhR^itya vedikAm | abhyukShyopasamAdhAya vahniM tatraH vidhAnataH || 2\,15\.43|| puShpAkShataishcha sampUjya devaM kravyAdasaMj~nakam | tvaM bhUtakR^ijjagadyone tvaM lokaparipAlakaH || 2\,15\.44|| upasaMhArakastasmAdenaM svargaM mR^itaM naya | iti kravyAdamabhyarchya sharIrAhutimAcharet || 2\,15\.45|| ardhadagdhe tathA dehe dadyAdAjyAhutiM tataH | lomabhyaH svotivAkyena kuryAddhomaM yathAvidhi || 2\,15\.46|| chitAmAropya taM pretaM hunedAjyAhutiM tataH | yamAya chAntakAyeti mR^ityave brahmaNe tathA || 2\,15\.47|| jAtavedomuke deyA ekA pretamukhe tathA | UrdhvaM tu jvAlayedvahniM pUrvabhAge chitAM punaH || 2\,15\.48|| asmAttvamadhijAto.asi tvadayaM jAyatAM punaH | asau svargAya lokAya svAhA jvalati pAvakaH || 2\,15\.49|| evamAjyAhutiM dattvA tilamishrAM samantrakAm | tato dAhaH prakartavyaH putreNa kila nishchitam || 2\,15\.50|| roditavyaM tato gADhamevaM tasya sukhaM bhavet | dAhasyAnantaraM tatra kR^itvA sa~nchayanakriyAm || 2\,15\.51|| pretapiNDaM pradadyAchcha dAhArtishamanaM khaga | tAvadbhUtAH pratIkShante taM pretaM bAndhavArthinam || 2\,15\.52|| dAhasyAnantaraM kAryaM putraiH snAnaM sachailakam | tilodakaM tato dadyAnnAmagotreNa tiShThatu || 2\,15\.53|| tato janapadaiH sarvairdAtavyA karatAlikA | viShNurviShNuriti brUyAdguNaiH pretamudIrayet || 2\,15\.54|| janAH sarve samAstasya gR^ihamAgatya sarvashaH | dvArasya dakShiNe bhAge gomayaM gaurasarShapAn || 2\,15\.55|| nidhAya varuNaM devamantardhAya svaveshmani | bhakShayennimbapatrANi ghR^itaM prAshya gR^ihaM vrajet || 2\,15\.56|| kechiddugdhena si~nchanti chitAsthAnaM khageshvara | ashrupAtaM na kurvIta dadyAdasmai jalA~njalIn || 2\,15\.57|| shleShmAshru bAndhavairmuktaM preto bhu~Nkte yato.avashaH | ato na roditavyaM hi kriyAH kAryAH svashaktitaH || 2\,15\.58|| dugdhaM cha mR^inmaye pAtre toyaM dadyAddinatrayam | sUrye chAstaM gate tArkShya valabhyAM chatvare.api vA || 2\,15\.59|| baddhaH samUDhahR^idayo dehamichChankR^itAnugaH | shmashAnaM chatvaraM gehaM vIkShanyAmyaiH sa nIyate || 2\,15\.60|| garte piNDA dashAhaM cha dAtavyAshcha dinedine | jalA~njalIH pradAtavyAH pretamuddishya nityashaH || 2\,15\.61|| tAvadvR^iddhishcha kartavyA yAvatpiNDaM dashAhikam | puttreNa hi kriyA kAryA bhAryayA tadabhAvataH || 2\,15\.62|| tadabhAve cha shiShyeNa tadabhAve sahodaraH | shmashAne chAnyatIrthe vA jalaM piNDaM cha dApayet || 2\,15\.63|| odanAni cha saktUMshcha shAkamUlaphalAdinA | prathame.ahani yaddadyAttaddadyAduttare.ahani || 2\,15\.64|| dinAni dasha piNDAMshcha kurvantyatra sutAdayaH | pratyahaM te vibhajyante chaturbhAgAH khageshvara || 2\,15\.65|| bhAgadvayaM tu dehArthaM prItidaM bhUtapa~nchake | tR^itIyaM yamadUtAnAM chaturthaM chopajIvyati || 2\,15\.66|| ahorAtraistu navabhiH preto niShpattimApnuyAt | jantorniShpannadehasya dashame valavatkShudhA || 2\,15\.67|| na vidhirnaiva mantrashcha na svadhAvAhanAshiShaH | nAma gotraM samuchchArya yaddattaM taddashAhikam || 2\,15\.68|| dagdhe dehe punardehamevamutpadyate khaga | prathame.ahani yaH piNDastena mUrdhA prajAyate || 2\,15\.69|| grIvA skandhau dvitIye cha tR^itIye hR^idayaM bhavet | chaturthena bhavetpR^iShThaM pa~nchame nAbhireva cha || 2\,15\.70|| ShaTsaptame kaTI guhyamR^irU chApyaShTame tathA | tAlU pAdau cha navame dashame.ahni kShudhA bhavet || 2\,15\.71|| dehaM prAptaH kShudhAviShTo gR^ihe dvAre cha tiShThati | dashame.ahani yaH piNDastaM dadyAdAmiSheNa tu || 2\,15\.72|| yato dehe samutpanne preto.atIva kShudhAnvitaH | atastvAmiShabAhyena kShudhA tasya na nashyati || 2\,15\.73|| ekAdashe dvAdashAhe preto bhu~Nkte dinadvayam | yoShitaH puruShAsyApi pretashabdaM samuchcharet || 2\,15\.74|| dIpamannaM jalaM vastraM yatki~nchidvastu dIyate | pretashabdena taddeyaM mR^isyAnandadAyakam || 2\,15\.75|| trayodashe.ahni sa preto nIyate cha mahApathe | piNDajaM dehamAshritya divA naktaM bubhukShitaH || 2\,15\.76|| shItoShNasha~NkukravyAdavahnimArgastu pApinAm | kShudhA tR^iShNAtmikA chaiva savva saumyaM kR^itAtmanAm || 2\,15\.77|| mArge chaitAni duHkhAni asipatravanAnvite | kShutpipAsArdito nityaM yamadR^itaiH prapIDitaH || 2\,15\.78|| ahanyahani vai preto yojanAnAM shatadvayam | chatvAriMshattathA sapta ahorAtreNa gachChati || 2\,15\.79|| gR^ihIto yamapAshaishcha hAheti rudite tu saH | svagR^ihaM tu parityajya yAmyaM puramanuvrajet || 2\,15\.80|| krameNa yAti sa pretaH puraM yAmyaM shubhAshubham | atItya tAnitAnyeva mArge puravarANi cha || 2\,15\.81|| yAmyaM sauripuraM nagendrabhavanaM gandharvashailAgamau | kro~nchaM krUrapuraM vichitrabhavanaM bahvApadaM duHkhadam || 2\,15\.82|| nAnAkrandapuraM sutaprabhavanaM raudraM payovarShaNaM shItADhyaM bahudharmabhItabhavanaM yAmyaM puraM chAgrataH || 2\,15\.83|| trayodashe.ahni sa preto gR^ihIto yamaki~NkaraiH | tasminmArge brajatyeko gR^ihIta iva markaTaH || 2\,15\.84|| tathava sa vrajanmArge putraputreti cha bruvan | hAheti krandate nityaM kIdR^ishaM tu mayA kR^itam || 2\,15\.85|| mAnuShyaM labhyate kasmAditi brUte prasarpati | mahatA puNyayogena mAnuShyaM janma labhyate || 2\,15\.86|| na tatprApya pradattaM hi yAchakebhyaH svakaM dhanam | parAdhInaM tadabhavaditi brUte (rauti) sagadgadaH || 2\,15\.87|| ki~NkaraiH pIDyate.atyarthaM smarate pUrvadaihikam || 2\,15\.88|| sukhasya duHkhasya na ko.api dAtA paro dadAtIti kubuddhireShA | purA kR^itaM karma sadaiva bhujyate dehinkvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,15\.89|| mayA na dattaM na hutaM hutAshane tapo na taptaM himashailagahvare | na sevitaM gA~Ngamaho mahAjalaM dehinkvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,15\.90|| na nityadAnaM na gAvAhnikaM kR^itaM na vedadAnaM na cha shAstrapustakam | purA nadR^iShTaM na cha sevito.adhvA dehinkvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,15\.91|| jalAshayo naiva kR^ito hi nirjale manuShyahetoH pashupakShihetave | gotR^iptihetorna kR^itaM hi gocharaM dehinkvachinnastara yattvayA kR^itam || 2\,15\.92|| mayA na bhuktaM patisa~NgasaukhyaM vahnipravesho na kR^ito mR^ite sati | tasminmR^ite tadvratapAlanaM vA dehinkvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,15\.93|| mAsopavAsairna vishoShitaM vapushchAndrAyaNairvA niyamaishcha saMhataiH | nArIsharIraM bahuduHkhabhAjanaM labdhaM mayA pUrvakR^itairvikarmabhiH || 2\,15\.94|| uktAni vAchyAni mayA narANAmataH shR^iNuShvAvahito.api pakShin | strINAM sharIraM pratilabhya dehI bravIti karmANi kR^itAni pUrvam || 2\,15\.95|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmadR^ipretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde yamalokavistAratanmAhAtmyatadyAnanirUpaNaM nAma pa~nchadasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 16 shrIbhagavAnuvAcha | evaM vilapatastasya pretasyaivaM khageshvara | krandamAnasya nitarAM pIDitasya cha ki~NkaraiH || 2\,16\.1|| saptadasha dinAnyeko vAyumArge vikR^iShyate | aShTAdashe tvahorAtre pUrvaM yAmyapuraM vrajet || 2\,16\.2|| tasminpuravare ramye pretAnAM cha gaNo mahAn | puShpabhadrA nadI tatranyagrodhaH priyadarshanaH || 2\,16\.3|| pure sa tatra vishrAmaM prApyate yamaki~NkaraiH | jAyAputrAdikaM saukhyaM smarettatra suduHkhitaH || 2\,16\.4|| rudate karuNairvAkyai stR^iShArtaH shramapIDitaH | svadhanaM svakalatrANi gR^ihaM putrAH sukhAni cha || 2\,16\.5|| bhR^ityamitrANi chAnyachcha sarvaM shochati vai tadA | kShudhArtasya pure tasminki~Nkaraistasya chochyate || 2\,16\.6|| ki~NkarA UchuH | kva dhanaM kva sutA jAyA kva gR^ihaM kva tvamIdR^ishaH | svakarmopArjitaM bhu~NkShva chiraM gachCha mahApathe || 2\,16\.7|| jAnAsi shaMbalavashaM balamadhvagAnAM no shaMbalaH prayatate paralokapAntha | gantavyamasti tava nishchitameva tena mArgeNa yatra bhavataH krayavikrayau na || 2\,16\.8|| yamadUtoditaM vAkyaM pakShinnaivaM tvayA shrutam | evamuktastataH sarvairhanyamAnaH sa mudgaraiH || 2\,16\.9|| atra dattaM sutaiH pAtre (traiH) snehAdvA kR^ipayAtha vA | mAsikaM piNDamashrAti tataH sauripuraM vrajet || 2\,16\.10|| tatra nAmnA tu rAjA vai ja~NgamaH kAlarUpadhR^ik | taM dR^iShTvA bhayabhItastu vishrAme kurute matim || 2\,16\.11|| udakaM chAnnasaMyuktaM bhu~Nkte tasminpure gataH | traipakShike tu yaddattaM tatpuraM sa vyatikramet || 2\,16\.12|| nagendranagare ramye preto yAti divAnisham | gachChanvanAni raudrANi dR^iShTvA krandati tatra saH || 2\,16\.13|| bhIShaNaiH klishyamAnastu rudate cha punaH punaH | mAsadvayAvasAne tu tatpuraM so.atigachChati || 2\,16\.14|| bhuktvA chAnnaM jalaM pItvA yaddattaM vAndhavairiha | klishyamAnastataH pAshairnoyate yamaki~NkaraiH || 2\,16\.15|| tR^itIye mAsi samprApte gandharvanagaraM shubham | tR^itIyaM mAsikaM bhuktvA tatra gachChatyasau puraH || 2\,16\.16|| shailAgamaM chaturthe sa mAse prApnoti vai puram | pAShANAstatra varShanti pretasyopari saMsthitAH || 2\,16\.17|| chaturthamAsike shrAddhaM bhukte tatra sukhI bhavet || 2\,16\.18|| tato yAti puraM pretaH krUraM mAse tu pa~nchame | iha dattaM sutairbhu~Nkte preto vai tatpure sthitaH | ShaShThe mAsi tataH preto yAti krau~nchAbidhaM puram || 2\,16\.19|| tatra dattena piNDena shrAddhenApyAyitaH pure | muhUrtArdhaM tu vishramya kampamAnaH suduHkhitaH || 2\,16\.20|| tatpuraM sa vyatikramya tarjito yamaki~NkaraiH | prayAti chitranagaraM vichitro yatra pArthivaH || 2\,16\.21|| yamasyaivAnujaH sauriryatra rAjyaM prashAsti hi | mAsaistu pa~nchabhiH sArdhairUpaShANmAsikaM bhavet || 2\,16\.22|| UnaShANmAsikaM tatra bhu~Nkte yAmyasamAhataH | mArge punaH punastasya bubhukShA pIDayatyalam || 2\,16\.23|| santiShThate mR^ite ko.api madIyaH sutabAndhavaH | saukhyaM yo me janayati patataH shokasAgare || 2\,16\.24|| evaM mArge vilapati vAryamANashcha ki~NkaraiH | AyAnti samukhAstatra kaivartAstu sahasrashaH || 2\,16\.25|| vayaM te tartukAmAya mahAvaitaraNIM nadIm | shatayojanavistIrNAM pUyashoNitasaMkulAm || 2\,16\.26|| nAnAjhaShasamAkIrNAM nAnApakShigaNairvR^itAm | vayaM tvAM tArayiShyAmaH sukheneti vadanti te || 2\,16\.27|| antaraM dehi bho pAntha bahulA chedruchistava | tena tatra pradattA gaustayA nAvA prasarpati | manujAnAM hitaM dAnamante vaitaraNI smR^itA || 2\,16\.28|| parApApaM dahetsarvaM viShNulokaM cha sA nayet | na dattA chetkhagashreShTha tAM sametya samajjati || 2\,16\.29|| svasthAvasthe sharIre.atra vaitaraNyA vrataM charet | deyA cha viduShe dhenustAM nadIM tartumichChatA || 2\,16\.30|| avadanmajjamAnastu nindatyAtmAnamAtmanA | pAtheyArthaM mayA ki~nchinna pradattaM dvijAyacha || 2\,16\.31|| na dattaM na hutaM japtaM na snAtaM na kR^itaM stutam | yAdR^ishaM karma charitaM mUDha bhu~NkShveti tAdR^isham || 2\,16\.32|| tadaiva hR^idi samUDhastADito bhAShate bhaTaiH | vaitaraNyAH parataTe bhu~Nkte dattaM ghaTAdikam || 2\,16\.33|| UnaShANmAsikashrAddhaM bhuktvA gachChati chAgrataH | tArkShya tatra visheSheNa bhojayIta dvijA~nChubhAn || 2\,16\.34|| chatvAriMshattathA sapta yojanAni shatadvayam | prayAti pratyahaM tArkShya ahorAtreNa karshitaH || 2\,16\.35|| saptame mAsi samprApte puraM bahvApadaM vrajet | tatra bhuktva pradattaM yachChrAddhaM saptamamAsikam || 2\,16\.36|| aShTame mAsi samprApte nAnAkrandapuraM vrajet | nAnAkrandagaNAndR^iShTvA krandamAnAnsudAruNam || 2\,16\.37|| svayaM cha shUnyahR^idayaH samAkrandati duHkhitaH | tanmAsikaM cha yachChrAddhaM bhuktvA tatra sukhI bhavet || 2\,16\.38|| vihAya tatpuraM preto yAti taptapuraM prati | sutaptanagaraM prApya navame mAsi so.ashnute | dvijabhojyaM piNDadAnaM kR^itaM shrAddhaM sutena yat || 2\,16\.39|| mAsi vai dashame prApte raudraM sthAnaM sa gachChati | dashame mAsi yaddattaM tadbhuktvA cha prayAti saH || 2\,16\.40|| dashaikamAsikaM bhuktvA payovarShaNamR^ichChati | meghAstatra pravarShanti pretAnAM duHkhadAyakAH || 2\,16\.41|| (tataH prachalito poto bahurghamatR^iShArditaH) | dvAdashe mAsi yachChrAddhaM tatra bhu~Nkte suduH shitaH || 2\,16\.42|| ki~nchinnyUne tato varShe sArdhe chaikAdashe.atha vA | yAti shItapuraM tatra shItaM yatrAtiduHkhadam || 2\,16\.43|| shItArtaH kShudhitaH so.atha vIkShate hi disho dasha | tiShThettu bAndhavaH ko.api yo me duHkhaM vyapohati || 2\,16\.44|| ki~NkarAstaM vadantyevaM kva te puNyaM hi tAdR^isham | shrutvA teShAM tu tadvAkyaM hA daiva iti bhAShate || 2\,16\.45|| daivaM hi pUrvasukR^itaM tanmayA naiva sa~nchitam | evaM sa~nchintya bahusho dhairyamAlambate punaH || 2\,16\.46|| chatvAriMshadyojanAni chaturyuktAni vai tataH | dharmarAjapuraM ramyaM gandharvApsarAkulam || 2\,16\.47|| chaturashItilakShaishcha mUrtAmUrtairadhiShThitam | trayodasha pratIhArA dharmarAjapure sthitAH || 2\,16\.48|| shubhAshubhaM tu yatkarma te vichArya punaH punaH | shravaNA brahmaNaH putrA manuShyANAM cha cheShTitam | kathayanti tadA loke pUjitAH pUjitAH svayam || 2\,16\.49|| naraistuShTaishcha puShTaishcha yatproktaM cha kR^itaM cha yat | sarvamAvedayanti sma chitragupte yame cha tat || 2\,16\.50|| dUrAchChravaNavij~nAnA dUrAddarshanagocharAH | eva~ncheShTAstu te hyaShTau svarbhUpAtAlachAriNaH || 2\,16\.51|| teShAM patnyastathai vogrA shravaNyaH pR^ithagAhvayAH | evaM teShAM shaktirasti yartye martyAdhikAriNaH || 2\,16\.52|| vratairdAnaistavairyashcha pUjayediha mAnavaH | jAyante tasya te saumyAH sukhamR^ityupradAyinaH || 2\,16\.53|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde pretayAtrAdinirUpaNaM nAma ShoDasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamAhApurANam\- 17 garuDa uvAcha | eko me saMshayo deva hR^idaye samprabAdhate | shramaNAH kasya putrAshcha kathaM yamapure sthitAH || 2\,17\.1|| mAnuShaishcha kR^itaM karma kasmAjjAnanti te prabho | kathaM shR^iNvanti te sarve kasmAjj~nAnaM samAgatam || 2\,17\.2|| kutra bhu~njanti devesha krathayasva prasAdataH | pakShirAjavachaH shrutvA bhagavAnvAkyamabravIt || 2\,17\.3|| shrIkR^iShNa uvAcha | shR^iNuShva vachanaM satyaM sarveShAM saukhyadAyakam | tadahaM kathayiShyAmi shravaNAnAM vicheShTitam || 2\,17\.4|| ekIbhUtaM yadA sarvaM jagatsthAvaraja~Ngamam | kShIrodasAgare pUrvaM mayi supte jagatpatau || 2\,17\.5|| nAbhisthojastapastepe varShANi subahUnyapi | ekIbhUtaM jagatsR^iShTaM bhUtagrAmachaturvidham || 2\,17\.6|| brahmaNA nirmitaM pUrvaM viShNunA pAlitaM tadA | rudraH saMhAramUrtishcha nirmito brahmaNA tataH || 2\,17\.7|| vAyuH sarvagataH sR^iShTaH sUryastejobhivR^iddhimAn | dharmarAjastataH sR^iShTashchitraguptena saMyuta) || 2\,17\.8|| sR^iShTvaitadAdikaM sarvaM tapastepe tu padmajaH | gatAni bahuvarShANi brahmaNo nAbhipa~Nkaje || 2\,17\.9|| yoyo hi nirmitaH pUrvaM tattatkarma samAcharet | kasmiMshchitsamaye tatra brahmA lokasamanvitaH || 2\,17\.10|| rudro viShNustathA dharmaH shAsayanti vasundharAm | na jAnImo vayaM ki~nchillokakR^ityamihochyatAm || 2\,17\.11|| iti chintAparAH sarve devA vimamR^ishustadA | saMchintya brahmaNo mantraM vibudhaiH preritastadA || 2\,17\.12|| gR^ihItvA puShpapatrANi sosR^ijaddvAdashAtmajAn | tejorAshInvishAlAkShAnbrahmaNo vachanAttu te || 2\,17\.13|| yoyaM vadati lokesmi~nChubhaM vA yadi vAshubham | prApayanti tataH shIghraM brahmaNaH karNagocharam || 2\,17\.14|| dUrAchChravaNavij~nAnaM dUrAddarshanagocharam | sarve shR^iNvanti yatpakShiMstenaiva shravaNA matAH || 2\,17\.15|| sthitvA chaiva tathAkAshe jantUnAM cheShTitaM cha yat | tajj~nAtvA dharmarAjAgre mR^ityukAle vadanti cha || 2\,17\.16|| dharmaM chArthaM cha kAmaM cha mokShaM cha kathayanti te | eko hi dharmamArgashcha dvitIyashchArthamArgakaH || 2\,17\.17|| aparaH kAmamArgashcha mokShamArgashchaturthakaH | uttamA dhamamArgeNa vainateya prayAnti hi || 2\,17\.18|| arthadAtA vimAnaistu ashvaiH kAmapradAyakaH | haMsayuktavimAnaishcha mokShAkA~NkShI visarpati || 2\,17\.19|| itaraH pAdachAreNa tvasipatravanAni cha | pAShANaiH kaNTakaiH kliShTaH pAshabaddho.atha yAti vai || 2\,17\.20|| yaH kashchinmAnuShe loke shravaNAnpUjayediha | vardhanyA jalapAtrema pakvAnnaparipUrNayA || 2\,17\.21|| shravaNAnpUjayettatra mayA saha khageshvara | tasyAhaM tatpradAsyAmi yatsurairapi durlabham || 2\,17\.22|| saMbhojya brAhmaNAnbhaktyA tvekAdasha shubhA~nChuchIn | dvAdashaM sakalatraM cha mama prItyai prapUjayet || 2\,17\.23|| devaiH sarvaishcha sampUjya svargaM yAnti sukhepsayA | taiH pUjitairaha tuShTashchitraguptena dharmarAT || 2\,17\.24|| taistuShTairmatpuraM yAnti lokA dharmapArAyaNAH | shravaNAnAM cha mAhAtmyamutpattiM cheShTitaM shubham || 2\,17\.25|| shR^iNoti pakShishArdUla sa cha pApairna lipyate | iha loke sukhaM bhuktvA svargaloke mahIyate || 2\,17\.26|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretaklape shravaNamahAtmyanirUpaNaM nAma saptadaso.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 18 shrIkR^iShNa uvAcha | shravaNAnAM vachaH shrutvA kShaNaM dhyAtvA punastataH | yatkR^itaM tu manuShyaishchapuNyaM pApamaharnisham || 2\,18\.1|| tatsarvaM cha parij~nAya chitragupto nivedayet | chitraguptastataH sarvaM karma tasmai vadatyatha || 2\,18\.2|| vAchaiva yatkR^itaM karma kR^itaM chaiva tu kAyikam | mAnasaM cha tathA karma kR^itaM bhu~Nkte shubhAshubham || 2\,18\.3|| evaM te kathitastArkShya pretamArgasya nirNayaH | vishrAnti dAni sarvANi sthAnAni kathitAni te || 2\,18\.4|| tamuddishya dadAtyannaM sukhaM yAti mahAdhvani | divA rAtrau tamuddishya sthAne dIpaprado bhavet || 2\,18\.5|| andhakAre mahAghore shvapUrNe lakShyavarjite | dIpte.adhvani cha te yAnti dIpo dattashcha yairnaraiH || 2\,18\.6|| kArtike cha chaturdashyAM dIpadAnaM sukhAya vai | atha vakShyAmi saMkShepAdyamamArgasya niShkR^itim || 2\,18\.7|| vR^iShotsargasya puNyena pitR^ilokaM sa gachChati | ekAdashAhapiNDena shuddhadeho bhavettataH || 2\,18\.8|| udakumbhapradAnena ki~NkarAstR^iptimApnuyuH || 2\,18\.9|| shayyAdAnAdbimAnastho yAti svargeShu mAnavaH | tadahni dIyate sarvaM dvAdashAhe visheShataH || 2\,18\.10|| padAni sarvavastUni variShThAni trayodashe | yo dadAti mR^itasyeha jIvannapyAtmahetave || 2\,18\.11|| tadAshrito mahAmArge vainateya sa gachChati | eka evAsti sarvatre vyavahAraH khagAdhipa || 2\,18\.12|| uttamAdhamamadhyAnAM tattadAvarjanaM bhavet | yAvadbhAgyaM bhavedyasya tAvanmArge.atirichyate || 2\,18\.13|| svayaM svasyena yaddattaM tattatrAdhikaroti tam | mR^ite yadbAndhavairdattaM tadAshritya sukhI bhavet || 2\,18\.14|| garuDa uvAcha | kasmAtpadAni deyAni kiMvidhAni trayodasha | dIyate kasya devesha tadvadasva yathAtatham || 2\,18\.15|| shrIbhagavAnuvAcha | ChattropAnahavastrANi mudrikA cha kamaNDaluH | AsanaM bhAjanaM chaiva padaM saptavidhaM smR^itam || 2\,18\.16|| Atapastatra yo raudro dahyate yena mAnavaH | ChatradAnena suchChAyA jAyate pretatuShTidA || 2\,18\.17|| asipatravanaM ghoraM so.atikrAmati vai dhruvam | ashvArUDhAshcha gachChanti dadate ya upAnahau || 2\,18\.18|| Asane svAgate (bhojane) chaiva dattaM tasmai dvijAyate | sukhena bhu~Nkte sa pretaH pathi gachCha~nChanaiH shanaiH || 2\,18\.19|| bahudharmasamAkIrNe nirvAte toyavarjite | kamaNDalupradAnena sukhI bhavati nishchitam || 2\,18\.20|| mR^itoddeshena yo dadyAdudapAtraM tu tAmrajam | prapAdAnasahasrasya tatphalaM so.ashnute dhruvam || 2\,18\.21|| yamadUtA mahAraudrAH karAlAH kR^iShNapi~NgalAH | na pIDayanti dAkShiNyAdvastrAbhAraNadAnataH || 2\,18\.22|| sAyudhA dhAvamAnAshcha na mArge dR^iShTigocharAH | prayAnti yamadUtAste mudrikAyAH pradAnataH || 2\,18\.23|| bhAjanAsanadAnena AmAnnabhojanena cha | Ajyayaj~nopavItAbhyAM padaM sampUrNatAM vrajet || 2\,18\.24|| evaM mArge gachChamAnastR^iShArtaH shramapIDitaH | mahiShIratha (dugdha) dAnAchcha sukhI bhavati nishchitam || 2\,18\.25|| garuDa uvAcha | mR^itoddeshena yatki~nchiddIyate svagR^ihe vibho | sa gachChati mahAmArge taddattaM kena gR^ihyate || 2\,18\.26|| shrIbhagavAnuvAcha | gR^ihNAti varuNo dAnaM mama haste prayachChati | ahaM cha bhAskare deve bhAskarAtso.ashnute sukham || 2\,18\.27|| vikarmaNaH prabhAveNa vaMshachChede kShitAviha | sarve te narakaM yAnti yAvatpApasya saMkShayaH || 2\,18\.28|| kasmiMshchitsamaye pUrNe mahiShAsanasaMsthitaH | narakAnvIkShya dharmAtmA nAnAkrandasamAkulAn || 2\,18\.29|| chaturashItilakShANAM narakANAM sa IshvaraH | teShAM madhye shreShThatamA ghorA yA ekaviMshatiH || 2\,18\.30|| tAmistraM lohasha~Nkushcha mahArauravashAlmalI | rauravaM kuDvalaM kAlasUtrakaM pUtimR^itikA || 2\,18\.31|| sa~NghAtaM lohatodaM cha saviShaM sampratApanam | mahAnarakakAlolaH sajIvanamahApathaH || 2\,18\.32|| avIchirandhatA mistraH kumbhopAkastathaiva cha | asipatravanaM chaiva patanashchaikaviMshatiH || 2\,18\.33|| yeShAM tu narake ghore bahvabdAni gatAni vai | santAtarnaiva vidyate dUtatvaM te tu (pretya) yAnti hi || 2\,18\.34|| yamena preShitAste vai mAnuShasya mR^itasya tu | dinedine pragR^ihNanti dattamannAdyapAnakam || 2\,18\.35|| pretasyaiva viluNThanti madhye mArge bubhukShitAH | mAsAnte bhojanaM piNDameke yachChanti tatra vai || 2\,18\.36|| tR^iptiM prayAnti te sarve pratyahaM chaiva vatsaram | evamAdikR^itaiH puNyaiH kramAtsauripuraM vrajet || 2\,18\.37|| tataH saMvatsarasyAnte pratyAsanne yamAlaye | bahubhItakare preto hastamAtraM samutsR^ijet || 2\,18\.38|| divasairdashabhirjAtaM taM dehaM dashapiNDajam | jAmadagnyasyeva rAmaM dR^iShTvA tejaH prasarpati || 2\,18\.39|| karmajaM dehamAshritya pUrvadehaM samutsajet | a~NguShThamAtro vAyushcha shamIpatraMsamAruhet || 2\,18\.40|| vrajaMstiShThanpadaikena yathaivaikena gachChati | yathA tR^iNajalaukeva dehI karmAnugo.avashaH || 2\,18\.41|| vAsAMsi jIrNAni yathA vihAya navAni gR^ihNAti naro.aparANi | tathA sharIrANi vihAya jIrNAnyanyAni saMyAti navAni dehI || 2\,18\.42|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmadR^ipretadR^ishrIkR^iShNagaruDa saMvAde vR^iShotsarganAnAdAnaphalayamalokagamanakarmajadehaprAptinirUpaNaM nAmAShTAdasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 19 shrIbhagavAnuvAcha | vAyubhUtaH kShadhAviShTaH karmajaM dehamAshritaH | te dehaM sa samAsAdya yamena saha gachChati || 2\,19\.1|| chitraguptapuraM tatra yojanAnAM tu viMshatiH | kAyasthAstatra pashyanti pApapuNyAni sarvashaH || 2\,19\.2|| mahAdAneShudatteShu gatastatra sukhI bhavet | yojanAnAM chaturviMshatpuraM vaivasvataM shubham || 2\,19\.3|| lohaM lavaNakArpAsaM tilapAtraM cha yairnaraiH | dattaM tenaiva tR^ipyanti yamasya purachAriNaH || 2\,19\.4|| gatvA cha tatra te sarve pratIhAraM vadanti hi | dharmadhvajapratIhArastatra tiShThati sarvadA || 2\,19\.5|| saptadhAnyasya dAnena prIto dharmadhvajo bhavet | tatra gatvA pratIhAro brUte tasya shubhAshubham || 2\,19\.6|| dharmarAjasya yadrUpaM santaH sukR^itino janAH | pashyanti cha durAtmAno yamarUpaM subhIShaNam || 2\,19\.7|| taM dR^iShTvA bhayabhItastu hAheti vadate janaH | kR^itaM dAnaM cha yairmartyaisteShAM nAsti bhayaM kvachit || 2\,19\.8|| prAptaM sukR^itinaM dR^iShTvA sthAnAchcha lati sUryajaH | eSha me maNDalaM bhittvA brahmalokaM prayAsyati || 2\,19\.9|| dAnena sulabho dharmo yamamArgaH sukhAvahaH | eSha mArgo vishAlo.atra na kenApya nugamyate | dAnapuNyaM vinA vatsa na gachCheddharmamandiram || 2\,19\.10|| tasminmArge tu raudre vai bhIShaNA yamaki~NkarAH | ekaikasya purasyAgre tiShThatyekasahasrakam || 2\,19\.11|| pachanti pApinaM prApya udake yAtanAkarAH | gR^ihNanti mAsamAsAnte pAdasheShaM tu tadbhavet || 2\,19\.12|| aurdhvadaihikadAnAni yairna dattAni kAshyapa | mahAkaShTena te yAnti tasmAddeyAni shaktitaH | adattvA pashuvadyAnti gR^ihIto vandhabandhanaiH || 2\,19\.13|| evaM kR^itena sampashyetsa naraH bhUtakarmaNA | daivikIM paitR^ikIM yoniM mAnuShIM vAtha nArakIm || 2\,19\.14|| dharmarAjasya vachanAnmuktirbhavati vA tataH | mAnuShyaM tattvataH prApya sa puttraH puttratAM vrajet || 2\,19\.15|| yathAyathA kR^itaM karma tAntAM yoniM vrajennaraH | tattathaiva cha bhu~njAno vicharetsarvalokagaH || 2\,19\.16|| ashAshvataM parij~nAya sarvalokottaraM sukham | yadA bhavati mAnuShyaM tadA dharmaM samAcharet || 2\,19\.17|| kR^imayo bhasma viShThA vA dehAnAM prakR^itiH sadA | andhakUpe mahAraudre dIpahastaH pAtettu vai || 2\,19\.18|| mahApuNyaprabhAveNa mAnuShyaM janma labhyate | yastatprApya chareddharmaM sa gachChetparamAM gatim || 2\,19\.19|| api jAnanvR^ithA dharmaM duHkhamAyAti yAti cha || 2\,19\.20|| jAtIshatena labhate kila mAnuShatvaM tatrApi durlabhataraM khaga bho dvijatvam | yastatra pAlayati lAlayati vratAni tasyAmR^itaM bhavati hastagataM prasAdAt || 2\,19\.21|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde yamamandirapraveshatadAj~nAlabdhamanuShyAdi dehAMntaraprAptinirUpaNaM nAmaikonaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 20 garuDa uvAcha | ye kechitpretarUpeNa kutra vAsaM labhanti te | pretalokAdvinirmuktAH kathaM kutra vrajanti te || 2\,20\.1|| chaturyuktAshIti lakShairnarakaiH paryupAsitAH | yamena rakShitAstatra bhUtaishchaiva sahasrashaH || 2\,20\.2|| vicharanti kathaM loke narakAchcha vinirgatAH | garuDodIritaM shrutvA lakShmInAtho.abravIdidam || 2\,20\.3|| shrIkR^iShNa uvAcha | pakShirAja shR^iNuShva tvaM yatra pretAshcharanti vai | parArthadAragrahaNAchCha (ba) lAddrohAnnishAcharAH || 2\,20\.4|| tathaiva sarvapApiShThaH svAtmajAnveShaNe ratAH | vicharantyasharIrAste kShuptipAsArditA bhR^isham || 2\,20\.5|| bandIgR^ihavi nirmuktA yebhyo nashyanti jantavaH | te vyavasyanti cha pretA vadhopAyaM cha bandhuShu || 2\,20\.6|| pitR^idvadArANi rundhanti tanmArgochChedakAstathA | pitR^ibhA gAnvigR^ihNanti pAnthebhyastaskarA iva || 2\,20\.7|| svaM veshma punarAgatya mitrasthAne vishanti te | tatra sthitA nirIkShante rogashokAdibandhanAH || 2\,20\.8|| pIDayanti jvarIbhUya ekAntaramiSheNa tu | tR^itIyakajvarA bhUtvA shItavAtAdipIDayA || 2\,20\.9|| anyAMshcha vividhAnrogA~nChiro.artiM cha viShUchikAm | chinta yanti sadA teShAmuchChiShTAdisthalasthitAH || 2\,20\.10|| AtmajAnAM ChalAllokA bhUtasa~Nghaishcha rakShitAH | pibanti te cha pAnIyaM bhojanochChiShTayojitam || 2\,20\.11|| evaM pretAH pravartante nAnAdoShairvikarmiNaH || 2\,20\.12|| garuDa uvAcha | kathaM kurvanti te pretAH kena rUpeNa kasya kim | j~nAyate kena vidhinA jalpanti na vadanti vA || 2\,20\.13|| enaM Chindhi manomohaM mama chedichChasi priyam | kalikAle hR^iShIkesha pretatvaM jAyate bahu || 2\,20\.14|| shrIviShNuruvAcha | svakulaM pIDayetpetaH parachChidreNa pIDayet | jIvansa dR^ishyate snehI mR^ito duShTatvamApnuyAt || 2\,20\.15|| rudrajApI dharmarato devatAtithipUjakaH | satyavAkpriyavAdI cha na pretaiH sa hi pIDyate || 2\,20\.16|| sarvakriyAparibhraShTo nAstiko dharmanindakaH | asatyavAdanirato naraH pretaiH sa pIDyate | kalau pretatvamApnoti tArkShyAshuddhakriyAparaH || 2\,20\.17|| kR^itAdau dvAparAnte cha na preto naiva pIDanam | bahUnAmekajAtAnAmekaH saukhyaM samashnute || 2\,20\.18|| eko duShkR^itakarmA cha ekaH santatimA~njanaH | ekaH sampIDyate pretairekaH sutadhanAnvitaH || 2\,20\.19|| ekasya putranAshaH syAdeko duhitR^imAnbhavet | virodho bandhubhiH sArdhaM pretadoSheNa kAshyapa || 2\,20\.20|| santatirdR^ishyate naiva samutpannA vinashyati | pashudravyavinAshashcha sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.21|| prakR^iteH parivartaH syAdvidveShaH saha bandhubhiH | akasmAdvyasanaprAptiH sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.22|| nAstikyaM vR^ittilopashcha mahAlobhastathaiva cha | syAddhantakalaho nityaM sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.23|| pitR^imAtR^inihantA cha devabrAhmaNanindakaH | ityAdoShamavApnoti sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.24|| nityakarmavinimukto japahomavivarjitaH | paradravyANAM cha hartA sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.25|| suvR^iShTau kR^iShinAshashcha vyavahAro vinashyati | loke kalahakArI cha sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.26|| mArge ja~NgamyamAnaM taM pIDayedvAtamaNDalI | pretapIDA tu sA j~neyA satyaMsatyaM khageshvara || 2\,20\.27|| hInajAtyA cha sambandho hInakarma karoti yaH | adharme ramate nityaM sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.28|| vyasanairdravyanAshaH syAdupakrAntaM vinashyati | chaurAgnirAjabhirhAniH sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.29|| mahArogopalabdhishcha bAlakAnAM cha pIDanam | jAyA sampIDhyate yachcha sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.30|| shrutismR^itipurANeShu dharmashAstrasamudbhave | abhAvo jAyate dharme sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.31|| devatIrthadvijAnAM tu nindAMyaH kurute naraH | pratyakShaM vA parokShaM vA sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.32|| svavR^ittiharaNaM yachcha svapratiShThAhatistathA | vaMshachChedaH nadR^ishyeta pretadoShAdvinAnyathA || 2\,20\.33|| strINAM garbhavinAshaH syAnna puShpaM dR^ishyate tathA | bAlAnAM maraNaM yatra sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.34|| bhAvashuddhyA na kurute shrAddhaM sAMvatsarAdikam | svayameva na kurvIta sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.35|| tIrthe gattvA parAsaktaH svakR^ityaM cha parityajet | dharmakArye na sampattiH sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.36|| dampatyoH kalahashchaiva bhojane kopasaMyutaH | paradrohe matishchaiva sA pIDA pretasaMbhavA || 2\,20\.37|| puShpaM yatra na dR^ishyena phalaM tathA | viraho bhAryayA yatra sA pIDA pretasagbhavA || 2\,20\.38|| yeShAM vai jAyate chihnaM sadochchATaparaM nR^iNAm | svakShetre niShphalaM tejaH sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.39|| svagotraghAtakashchaiva hanti shatrumivAtmajam | na prItirnApi saukhyaM cha sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.40|| pitR^ivAkyaM na kurute svapatnIM cha na sevate | sadA krUramatirvyagraH sA pIDA pretasambhavA || 2\,20\.41|| vikarmA jAyate preto hyavidhikriyayA tathA | tatkAladuShTasaMsargAdvR^iShotsargAdR^ite tathA || 2\,20\.42|| dR^iShTagR^ityuvashAdvApi adagdhavapuShastathA | pretatvaM jAyate tArkShya pIDyante yena jantavaH || 2\,20\.43|| evaM j~nAtvA khagashreShTha pretamuktiM samAcharet | yo vai na manyate pretAnmR^itaH pretatvamApnuyAt || 2\,20\.44|| pretadoShaH kule yasya sukhaM tasya na vidyate | matiH prItI ratirbuddhirlakShmIH pa~nchavinAshanam || 2\,20\.45|| tR^itIye pa~nchame puMsi vaMshachChedo hi jAyate | daridro nirdhanashchaiva pApakarmA bhavebhave || 2\,20\.46|| ye kechitpetarUpA vikR^itamukhadR^isho raudrarUpAH karAlA manyante naiva gotraM sutaduhitR^ipitR^InbhrAtR^ijAyAM vadhUM vA | kR^itvA kAmyaM cha rUpaM sukhagatirahitA bhAShamANA yatheShTaM hA kaShTaM bhoktukAmA vidhivashapatitAH saMsmaranti svapAkam || 2\,20\.47|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pratakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde pretAvAsatadbAdhAprakAranirUpaNaM nAma viMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 21 garuDa uvAcha | muktiM yAnti kathaM pretAstadahaM praShTumutsukaH | yanmuktau cha manuShyANAM na pIDA jAyate punaH || 2\,21\.1|| etaishcha lakShaNairdeva pIDoktA pretajA tvayA | teShAM kadA bhavenmuktiH pretatvaM na kathaM bhavet || 2\,21\.2|| pretatve hi pramANaM cha kati varShANi saMkhyayA | chiraM pretatvamApannaH kathaM muktimavApnuyAt || 2\,21\.3|| shrIkR^iShNa uvAcha | muktiM prAyanti te pretAstadahaM kathayAmi te | yadaiva manujo.avaiti mama pIDA kR^itA tviyam || 2\,21\.4|| pR^ichChArthaM hitamanvichChandai vaj~ne vinivadayet | svapne dR^iShTaH shubho vR^ikShaH phalitashchUtachampakaH || 2\,21\.5|| vipro vA vR^iShabho devo bhramate tIrthago yadi | evaM dR^iShTo yadA svapno mR^itaH ko.apisvagotrajaH || 2\,21\.6|| svapne satyaM parij~nAya dR^iShTaM pretaprabhAvataH | adbhutAni pradR^ishyante pretadoShAdvinishchitam || 2\,21\.7|| tIrthasnAne matiryAvachchittaM dharmaparAyaNam | dharmApAyaM prakurute pretapIDA tadA vrajet || 2\,21\.8|| tadA tatra vinAshAya chittabha~NgaM karoti sA | shreyAMsi bahuvighnAni sambhavanti padepade || 2\,21\.9|| ashreyasi pravR^itti cha prerayanti punaH punaH | uchchATanaM cha krUratvaM sarvaM pretakR^itaM khaga || 2\,21\.10|| sarvavighnAni santyajya muktyupAyaM karoti yaH | tasya karmaphalaM sAdhu pretavR^ittishcha shAshvatI || 2\,21\.11|| sa bhavettena muktastu dattaM shreyaskaraM param | svayaM tR^ipyati bhoH pakShinyasyoddeshena dIyate || 2\,21\.12|| shR^iNu satyamidaM tArkShya yaddadAti bhunakti saH | AtmAnaM shreyasA yu~njyAtpretastR^iptiM chiraM vrajet || 2\,21\.13|| te tR^iptAH shubhamichChanti nijabandhuShu sarvadA | aj~nAtayastu ye duShTAH pIDayanti svavaMshajAn || 2\,21\.14|| nivArayanti tR^iptAste jAyamAnAnukampakAH | pashchAtte muktimAyanti kAle prApte svaputrataH | sadA bandhuShu yachChanti vR^iddhimR^iddhiM khagAdhipa || 2\,21\.15|| darshanAdbhAShaNAdyastu cheShTAtaH pIDanAdgatim | na prApayati mUDhAtmA pretashApaiH sa lipyate || 2\,21\.16|| aputrako.apashushchaiva daridro vyAdhitastathA | vR^ittihInashcha hInashcha bhavejjanmanijanmani || 2\,21\.17|| evaM bruvanti te pretAH punaryAbhyaM samAshritAH | tatrasthAnAM bhavenmuktiH svakAle karmasaMkShaye || 2\,21\.18|| garuDa uvAcha | nAma gotraM na dR^ishyeta pratItirnaiva jAyate | kechidvadanti daivaj~nAH pIDAM pretasamudbhavAm || 2\,21\.19|| na svapnashchaiShTitaM naiva darshanaM na kadAchana | kiM kartavyaM surashreShTha tatra me brUhi nishchitam || 2\,21\.20|| shrIbhagavAnuvAcha | satyaM vApyanR^itaM vApi vadanti kShitidevatAH | tadA sa~nchintya hR^idaye satyametaddvijeritam || 2\,21\.21|| bhAvabhaktiM puraskR^itya pitR^ibhaktiparAyaNaH | kR^itvA kR^iShNabaliM chaiva purashcharaNa pUrvakam || 2\,21\.22|| japahomaistathA dAnaiH prakuryAddehasodhanam | kR^itena tena vighnAni vinashyanti khageshvara || 2\,21\.23|| bhUtapretapishAchairvA sa chedanyaiH prapIDyate | pitruddeshena vai kuryAnnArAyaNabaliM tadA | vimuktaH sarvapIDAbhya iti satyaM vacho mama || 2\,21\.24|| pitR^ipIDA bhavedyatra kR^ityairanyairna muchyate | tasmAtsarvaprayatnena pitR^ibhaktiparo bhavet || 2\,21\.25|| navame dashame varShe pikShuddeshena vai pumAn | gAyattrImayutaM japtvA dashAMshena cha homayet || 2\,21\.26|| kR^itvA kR^iShNabaliM pUrvaM vR^iShotsargAdikAH kriyAH | sarvopadravahInastu sarvasaukhyamavApnuyAt | uttamaM lokamApnoti j~nAtiprAdhAnyameva cha || 2\,21\.27|| pitR^imA tR^isamaM loke nAstyanyaddaivataM param | tasmAtsarvaprayatnena pUjayetpitarau sadA || 2\,21\.28|| hitAnAmupadeShTA hi pratyakShaM daivataM pitA | anyA yA devatA loke na dehaprabhavo hi tAH || 2\,21\.29|| sharIrameva jantUnAM svargamokShaikasAdhanam | deho datto hi yenaivaM ko.anyaH pUjyatamastataH || 2\,21\.30|| iti sa~nchintyahR^idaye pakShinyadyatprayachChati | tatsarvamAtmanA bhu~Nkte dAnaM vedavido viduH || 2\,21\.31|| punnAmanarakAdyasmAtpitaraM trAyate sutaH | tasmAtputtra iti prokta iha chApi paratra cha || 2\,21\.32|| apamR^ityumR^itau syAtAM pitarau kasyachitkhaga | vratatIrthAvivAhAdishrAddhaM saMvatsaraM tyajet || 2\,21\.33|| svapnAdhyAyamimaM yastu preta li~Nganidarshakam | yaH paThechChR^iNuyAdvApi pretachihnaM na pashyati || 2\,21\.34|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakAdR^ipretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde svapnAdhyAyo nAmaikaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 22 garuDa uvAcha | sambhavanti kathaM pretAH kena teShAM gatirbhavet | kIdR^ikteShAM bhavedrUpaM bhojanaM kiM bhavetprabho || 2\,22\.1|| suprItAste kathaM pretAH kva tiShThanti sureshvara | prasannaH kR^ipayA deva prashramenaM vadasva me || 2\,22\.2|| shrIbhagavAnuvAcha | pApakarmaratA ye vai pUrvakarmavashAnugAH | jAyante te mR^itAH pretAstA~nChR^iNuShva vadAmyaham || 2\,22\.3|| vApIkUpataDAgAMshcha ArAmaM suramandiram | prapAM sadma suvR^ikShAMshcha tathA bhojanashAlikAH || 2\,22\.4|| pitR^ipaitAmahaM dharmaM kikrINAti sa pApabhAk | mR^itaH pretatvamApnoti yAvadAbhUtasamplavam || 2\,22\.5|| gocharaM grAmasImAM taDAgArAmagahvaram | karShayanti cha ye lobhAtpretAste vai bhavanti hi || 2\,22\.6|| chaNDAlAdudakAtsarpAdbrAhmaNAdbaidyutAgnitaH | daMShTribhyashcha pashubhyashcha maraNaM pApakarmiNAm || 2\,22\.7|| udbandhanamR^itA ye cha viShashastrahatAshcha ye | AtmopaghAtino ye cha viShUchyAdihatAstathA || 2\,22\.8|| mahArogairmR^itA ye cha pAparogaishcha dasyubhiH | asaMskR^itapramItA ye vihitAchAravarjitAH || 2\,22\.9|| vR^iShotsargAdiluptAshchaluptamAsikapiNDakAH | yasyAnayati shUdrogniM tR^iNakAShThahavIMShi saH || 2\,22\.10|| patanAtparvatAnAM cha bhittipAtena ye mR^itAH | rajasvalAdidoShaishcha na cha bhUmau matAshcha ye || 2\,22\.11|| antarikShe mR^itA ye cha viShNusmaraNavarjitAH | sUtakaiH shvAdisamparkaiH pretabhAvA iha kShitau || 2\,22\.12|| evamAdibhiranyaishcha kumR^ityuvashagAshcha ye | te sarve pretayonisthA vicharanti marusthale || 2\,22\.13|| mAtaraM bhaginIM bhAryAM snuShAM duhitaraM tathA | adR^iShTadoShAM tyajati sa preto jAyatedhruvam || 2\,22\.14|| bhrAtR^idhrugbrahmahA goghnaH surApo gurutalpagaH | hemakShaumaharastArkShya sa vai pretatvamApnuyAt || 2\,22\.15|| nyAsApahartA mitradhrukparadAraratastathA | vishvAsaghAtI krUrastu sa preto jAyate dhruvam || 2\,22\.16|| kulamArgAMshcha santyajya paradharmaratastathA | vidyAvR^ittavihInashcha sa preto jAyatedhruvam || 2\,22\.17|| atraivodAharantImamitihAsaM purAtanam | yudhiShThirasya saMvAdaM bhIShmeNa saha suvrata | tadahaM kathayiShyAmi yachChrutvA saukhyamApnuyAt || 2\,22\.18|| yudhiShThira uvAcha | kena karmavipAkena pretatvamupajAyate | kena vA muchyate kasmAttanme brUhi pitAmaha | yachChrutvA na punarmohamevaM yAsyA mi suvrata || 2\,22\.19|| bhIShma uvAcha | yenaiva jAyate preto yenaiva sa vimuchyate | prApnoti narakaM ghoraM dustaraM daivatairapi || 2\,22\.20|| satataM shravaNAdyasya puNyashravaNakIrtanAt | mAnavA vipramuchyante ApannAH pretayoniShu || 2\,22\.21|| shrUyate hi purA vatsa brAhmaNaH shaMsitavrataH | nAmnA santaptakaH khyAta stapo.arthe vanamAshritaH || 2\,22\.22|| svAdhyAyayukto homena yo (yA) gayukto dayAnvitaH | yajansa sakalAnyaj~nAnyuktyA kAlaM cha vikShipan || 2\,22\.23|| brahAmacharyasamAyukto yuktastapasi mArdave | paralokabhayopetaH satyashauchaishcha nirmalaH || 2\,22\.24|| yukto.ahi guruvAkyena yuktashchAtithipUjane | Atmayoge sadodyuktaH sarvadvandvavivarjitaH || 2\,22\.25|| yogAbhyAse sadA yuktaH saMsAravijigIShayA | evaMvR^ittaH sadAchAro mokShakA~NkShI jitendriyaH || 2\,22\.26|| bahUnyabdAni vijane vane tasya gatAni vai | tasya buddhistato jAtA tIrthAnugamanaM prati || 2\,22\.27|| puNyaistIrthajalaireva shoShayiShye kalevaram | sa tIrthetvaritaM snAtvA tapasvI bhAskarodaye | kR^itajApyanamaskAro hyadhvAnaM pratyapadyata || 2\,22\.28|| ekasmindivase vipro mArgabhraShTo mahAtapAH | dadarshAdhvani gachChansa pa~ncha pretAnsudAruNAn || 2\,22\.29|| araNye nirjane deshe saMkaTe vR^ikShavarjite | pa~nchaitAnvikR^itAkArAndR^iShTvA vai ghoradarshanAn | IShatsantrastahR^idayo.atiShThadunmIlya lochane || 2\,22\.30|| avalambya tato dhairyaM bhayamutsR^ijya dUrataH | paprachCha madhurAbhAShI ke yUyaM vikR^itAnanAH || 2\,22\.31|| ki~nchAshubhaM kR^itaM karma yena prAptAH stha vaikR^itam | kathaM vA chaikataH karma prasthitAH kutra nishchitam || 2\,22\.32|| pretarAja uvAcha | svaiH svaistu karmabhiH prAptaM pretatvaM hi dvijottama | paradroharatAH sarve pApamR^ityuvashaM gatAH || 2\,22\.33|| kShutpipAsArditA nityaM pretatvaM samupAgatAH | hatavAkyA hatashrIkA hata saMj~nA vichetasaH || 2\,22\.34|| na jAnImo dishaM tAta vidishaM chAtiduHkhitAH | kva nu gachChAmahe mUDhAH pishAchAH karmajA vayam || 2\,22\.35|| na mAtA na pitAsmAkaM pretatvaM karmabhiH svakaiH | prAptAH sma sahasA jAtaduHkhodvegasamAkulam || 2\,22\.36|| darshanena cha te brahmanmuditApyAyitA vayam | muhUrtantiShTha vakShyAmi vR^ittAntaM sarvamAditaH || 2\,22\.37|| ahaM paryuShito nAma eSha sUchImukhastathA | shIghrago rogha (ha) kashchaiva pa~nchamo lekhakaH smatR^itaH || 2\,22\.38|| evaM nAmnA cha sarve vai samprAptAH pretatAM vayam | brAhmaNa uvAcha | pretAnAM karmajAtAnAM kathaM vai nAmasambhavaH | ki~nchitkAraNamudishya yena brUyAH svanAmakAn || 2\,22\.39|| pretarAja uvAcha | mayA svAdu sadA bhuktaM dattaM paryuShitaM dvija || 2\,22\.40|| shIghraM gachChati vipreNa yAchitaH kShudhitena vai | etatkAraNamuddishya nAma paryuShitaM mama || 2\,22\.41|| shIghraM gachChati vipreNa yAchitaH kShudhitena vai | etatkAraNamuddishya shIghrago.ayaM dvijottama || 2\,22\.42|| sUchitA bahavo.anena viprA annAdhikA~NkShayA | etatkAraNamuddishya eSha sUchimukhaH smR^itaH || 2\,22\.43|| ekAkI miShTamashrAti poShyavargamR^ite sadA | brAhmaNAnAmabhAvena rodha (ha) kastena chochyate || 2\,22\.44|| purAyaM maunamAsthAya yAchito vilikhedbhuvam | tena karmavipAkena lekhako nAma chochyate || 2\,22\.45|| pretatvaM karmabhAvena prAptaM nAmAni cha dvija | meShAnano lekhako.ayaM rodha (ha) kaH parvatAnanaH || 2\,22\.46|| shIghragaH pushuvaktrashcha sUchakaH sUchivaktravAn | duHkhitA nitarAM svaminpashya rUpaviparyayam || 2\,22\.47|| kR^itvA mAyAmayaM rUpaM vicharAmo mahItale | sarve cha vikR^itAkArA lamboShThA vikR^itAnanAH || 2\,22\.48|| bR^ihachCharIriNo raudrA jAtAH svenaiva karmaNA | etatte sarvamAkhyAtaM pretatve kAraNaM mayA || 2\,22\.49|| j~nAnino.api vayaM sarve jAtAH sma tava darshanAt | yatra te shravaNe shraddhA tatpR^ichCha kathayAmi te || 2\,22\.50|| brAhmaNa uvAcha | ye jIvA bhuvi jIvanti sarve.apyAhAramUlakAH | yuShmAkamapichAhAraM shrotumichChAmi tattvataH || 2\,22\.51|| pretA UchuH | yadi te shravaNe shraddhA AhArANAM dvijottama | asmAkaM tu mahIbhAga shR^iNutvaM susamAhitaH || 2\,22\.52|| brAhmaNa uvAcha | kathayantu mahApretA AhAraM cha pR^ithakpR^ithak | ityuktAM brAhmaNenemamUchuH pretAH pR^ithakapR^ithak || 2\,22\.53|| pretA UchuH | shR^iNu chAhAramasmAkaM sarvasattbavigarhitam | yachChrutvA garhase brahmanbhUyobhUyashcha garhitam || 2\,22\.54|| shleShmamUtrapurIShotthaM sharIrANAM malaiH saha | uchChiShTaishchaiva chAnyaishcha pretAnAM bhojanaM bhavet || 2\,22\.55|| gR^ihANi chApyashauchAni prakIrNopaskarANi cha | malinAni prasUtAni pretA bhu~njanti tatra vai || 2\,22\.56|| nAsti satyaM gR^ihe yatra na shauchaM na cha saMyamaH | patitairdasyubhiH sa~NgaH pretA bhu~njanti tatra vai || 2\,22\.57|| balimantravihInAni homahInAni yAni cha | svAdhyAya vratahInAni pretA bhu~njanti tatra vai || 2\,22\.58|| na lajjA na cha maryAdA yadAtra strIjito gR^ihI | guravo yatra pUjyA na pretA bhu~njanti tatra vai || 2\,22\.59|| yatra lobhastathA krodho nidrA shoko bhayaM madaH | AlasyaM kalaho nityaM pretA bhu~njanti tatra vai || 2\,22\.60|| bhartR^ihInA cha yA nArI paravIryaM niShevate | bIjaM mUtrasamAyurkta pretA bhu~njanti tattu vai || 2\,22\.61|| lajjA me jAyate tAta vadato bhojanaM svakam | yatstrIrajo yonigataM pretA bhu~njanti tattu vai || 2\,22\.62|| nirviNNAH pretabhAvena pR^ichChAmi tvAM dR^iDhavrata | yathA na bhavitA pretastanme vada tapodhana | nityaM mR^ityurvaraM jantoH pretatvaM mA bhavetkvachit || 2\,22\.63|| brAhmaNa uvAcha | upavAsaparo nityaM kR^ichChrachAndrAyaNe rataH | vrataishcha vividhaiH pUto na preto jAyate naraH || 2\,22\.64|| ekAdashyAM vrataM kurva~njAgareNa samanvitam | aparaiH sukR^itaiH pUto na preto na preto jAyate naraH || 2\,22\.65|| iShTvA vai vAshvamedhAdIndadyAddAnAni yo naraH | ArAmodyAnavApyAdeH prapAyAshchaiva kArakaH || 2\,22\.66|| kumArIM brAhmaNAnAM tu vivAhayati shaktitaH | vidyAdo.abhayadashchaiva na preto jAyate naraH || 2\,22\.67|| shUdrAnnena tu bhuktena jaTharasthena yo mR^itaH | durmR^ityunA mR^ito yashcha sa preto jAyate naraH || 2\,22\.68|| ayAjyayAjakashchaiva yAjyAnAM cha vivarjakaH | kArubhishcha rato nityaM sa preto jAyate naraH || 2\,22\.69|| kR^itvA madyapasamparkaM madyapastrIniShevaNam | aj~nAnAdbhakShayanmAMsaM sa preto jAyate naraH || 2\,22\.70|| devadravyaM cha brahmasvaM gurudravyaM tathaiva cha | kanyAM dadAti shulkena sa preto jAyate naraH || 2\,22\.71|| mAtaraM bhaginIM bhAryAM snuShAM duhitaraM tathAH | adR^iShTadoShAstyajati sa preto jAdR^i || 2\,22\.72|| nyAsApahartA mitradhrukparadArarataH sadA | vishvAsaghAtI kUTashcha sa predR^i || 2\,22\.73|| bhrAtR^idhrugbrahmahA goghnaH surApo gurutalpagaH | kulamArgaM parityajya hyanR^itoktau sadA rataH | hartA hemnashcha bhUmeshcha sa predR^i || 2\,22\.74|| bhIShma uvAcha | evaM bruvati vai vipre AkAshe dundubhisvanaH | apatatpuShpavarShaM cha devarmuktaM dvijopari || 2\,22\.75|| pa~ncha devavimAnAni pretAnAmAgatAni vai | svargaM gatA vimAnaiste divyaiH sampR^ichChya taM munim || 2\,22\.76|| j~nAnaM viprasya sambhAShAtpuNyasaMkIrtanena cha | pretAH pApavinirmuktAH paraM padamavApnuyuH || 2\,22\.77|| sUta uvAcha | idamAkhyAnakaM shrutvA kampito.ashvatthapatravat | mAnuShANAM hitArthAya garuDaH pR^iShTavAnpunaH || 2\,22\.78|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe bhIShma yudhiShThirasaMvAde pretatvotpattitanmuktipe~nchapretopAkhyAna nirUpaNaM nAma dvAviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 23 garuDa uvAcha | ki~NkiM kurvanti vai pretAH pishAchatvevyavasthitAH | vadanti vA kadAchitkiM tadvadasva sureshvara || 2\,23\.1|| shrIbhagavAnuvAcha | teShAM svarUpaM vakShyAmi chihnaM svapnaM yathAtatham | kShutpipAsArditAste vai pravisheyuH svaveshmani || 2\,23\.2|| pratiShThA vAyudeheShu shayAnAMstu svavaMshajAn | tatra yachChanti li~NgAni darshayanti khageshvara || 2\,23\.3|| svaputrasvakalatrANi svabandhuntatra gachChati | hayo gajo vR^iSho martyodR^ishyate vikR^itAnanaH || 2\,23\.4|| shayAnaM viparItaM tu AtmAnaM cha viparyayam | utthitaH pashyati yastu tadvindyAtpretanirmitam || 2\,23\.5|| svapne narau hi nigaDairbadhyate bahudhA yadi | annaM cha yAchate svapne kuveShaH pUrvajo mR^itaH || 2\,23\.6|| svapne yo bhujyamAnasya gR^ihItvAnnaM palAyate | Atmanastu paro vApi tR^iShArtastu jalaM pibet || 2\,23\.7|| vR^iShabhArohaNaM svapne vR^iShabhaiH saha gachChati | utpatya gaganaM yAti tIrthe yAti kShudhAturaH || 2\,23\.8|| svavAchA vadate yastu govR^iShadvijAvAjiShu | li~Nge gaje tathA deve bhUte prete nishAchare || 2\,23\.9|| svapnamadhye tu pakShIndra pretali~NgAnyanekadhA | svakalatraM svabandhuM vA svasutaM svapatiM vibhum | vidyamAnaM mR^itaM pashyetpretadoSheNa nishchitam || 2\,23\.10|| yAchate yaH paraM svapne kShuttR^iDbhyAM cha pariplutaH | tIrthe gatvA dahetpiNDAnpretadauShairna saMshayaH || 2\,23\.11|| nirgachChedvA gR^ihAdvApi svapne putrastathA pashuH | pitA bhrAtA kalatraM cha pretadoShaistu pashyati || 2\,23\.12|| chihnAnyetAni pakShIndra prAyashchittaM nivedayet | kR^itvA snAnaM gR^ihe tIrthe shrIvR^ikShe tarpaNaM jalaiH || 2\,23\.13|| kR^iShNadhAnyAni pUjAM cha pradadyAdvedapArage | homaM kuryAdyathAshakti sampUrNaM vAchayetsudhIH || 2\,23\.14|| etaddhi shraddhayA yastu pretali~Nganidarshanam | paThate shR^iNute vApi pretachihnaM vinashyati || 2\,23\.15|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde pretakR^ititaduktitachchihnatadvimuktyupAyanirUpaNaM nAma trayoviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 24 garuDa uvAcha | nAkAle mriyate kashchiditi vedAnushAsanam | kasmAnmR^ityumavApnoti rAjA vA shrotriyo.api vA || 2\,24\.1|| yaduktaM brAhmaNA pUrvamanR^itaM taddhi dR^ishyate | vedairuktaM tu yadvAkyaM shataM jIvati mAnuShe || 2\,24\.2|| jIvanti mAnuShe loke sarve varNA dvijAtayaH | antyajAmlechChajAshchaiva khaNDe bhAratasaMj~nake || 2\,24\.3|| na dR^ishyate kalau tachcha kasmAddeva samAdisha | (AdhAnAnmR^ityumApnoti bAlo vA sthaviro yubA || 2\,24\.4|| sadhano nirdhano vApi sukumAraH surUpavAn | avidvAMshchaiva vidvAMshcha brAhmaNastvitaro janaH || 2\,24\.5|| taporato yogashIlo mahAj~nAnI cha yo naraH | sarvaj~nAnarataH shrImAndharmAtmAtulavikramaH || 2\,24\.6 || ) sarvametadashaSheNa jAyate vasudhAtale | kasmAnmR^ityumavApnoti rAjA vA shrotriyo.api vA || 2\,24\.7|| shrIbhagavAnuvAcha | sAdhusAdhu mahAprAj~na yastvaM bhakto.asi me priyaH | shrUyatAM vachanaM guhyaM nAnAdeshavinAshanam || 2\,24\.8|| vidhAtR^ivihito mR^ityuH shIghramAdAya gachChati | tato vakShyAmi pakShIndra kAshyapeya mahAdyute || 2\,24\.9|| mAnuShaH shatajIvIti purA vedena bhAShitam | vikarmaNaH prabhAveNa shIghraM chApi vinashyati || 2\,24\.10|| vedAnabhyasanenaiva kulAchAraM na sevate | AlasyAtkarmaNAM tyAgo niShiddhe.apyAdaraH sadA || 2\,24\.11|| yatra tatra gR^ihe.ashrAti parakShetraratastathA | etairanyairmahAdoShairjAyate chAyuShaH kShayaH || 2\,24\.12|| ashraddadhAnamashuchiM nAstikaM tyaktama~Ngalam | paradrohAnR^itaraM brAhmaNaM yata (ma) mandiram || 2\,24\.13|| arakShitAraM rAjAnaM nityaM dharmavivarjitam | krUraM vyasaninaM mUrkhaM vedavAdabahiShkR^itam | prajApIDanakartAraM rAjAnaM yamashAsanam || 2\,24\.14|| prApayanti vashaM mR^ityostato yAti cha yAtanAm | svakarmANi parityajya mukhyavR^ittAni yAni cha || 2\,24\.15|| parakarmarato nityaM yamalokaM sa gachChati | shUdraH karotiH yatki~nchidvijashushrUShaNaM vinA || 2\,24\.16|| uttamAdhamamadhye vA yamaloke sa pachyate | snAnaM dAnaM japo homo svAdhyAyo davartAchchanam || 2\,24\.17|| yasmindine na sevyante sa vR^ithA divaso nR^iNAm | anityamadhruvaM dehamanAdhAraM rasodbhavam || 2\,24\.18|| annodakamaye dehe guNAnetAnvadAmyaham | yatprAtaH saMskR^itaM sAyaM nUnamannaM vinashyati || 2\,24\.19|| tadIyarasasampuShTakAye kA bata nityatA | gataM j~nAtvA tu pakShIndra vapurardhaM svakarmabhiH || 2\,24\.20|| naraH pApavinAshAya kurvIta paramauShadham | dehaH kimannadAtuH svinniShekturmAtureva vA || 2\,24\.21|| ubhayorvA prabhorvApi bAlanogneH shuno.api vA | kastatra paramo yaj~naH kR^imiviDbhasmasaMj~nake || 2\,24\.22|| kartavyaH paramo yatnaH pAtakasya vinAshane | anekabhavasambhUtaM pAtakaM tu tridhA kR^itam || 2\,24\.23|| yadA prApnoti mAnuShyaM tadA sarvaM tapatyapi | sarvajanmAni saMsmR^itya viShAdI kR^itachetanaH || 2\,24\.24|| avekShya garbhavAsAMshcha karmajA gatayastathA | mAnuShodaravAsI chettadA bhavati pAtakI || 2\,24\.25|| aNDajAdiShu bhUteShu yatrayatra prasarpati | Adhayo vyAdhayaH kleshA jarArUpaviparyayaH || 2\,24\.26|| garbhavAsAdvinirmuktastvaj~nAnatimirAvR^itaH | na jAnAtiH khagashreShTha bAlabhAvaM samAshritaH || 2\,24\.27|| yauvane timirAndhashcha yaH pashyati sa muktibhAk | AdhAnAnmR^ityumApnoti bAlo vA sthaviro yuvA || 2\,24\.28|| sadhano nirdhanashchaiva sukumAraH kurUpavAn | avidvAMshchaiva vidvAMshcha brAhmaNAstvitaro janaH || 2\,24\.29|| taporato yogashIlo mahAj~nAnI cha yo naraH | mahAdAnarataH shrImAndharmAtmAtulavikramaH | vinA mAnupadehaM tu sukhaM duHkhaM na vindati || 2\,24\.30|| prAkR^itaiH karmapAshaistu mR^ityumApnoti mAnavaH | AdhAnAtpa~ncha varShANi svalpapApairvipachyate || 2\,24\.31|| pa~nchavarShAdhiko bhUtvA mahApApairvipachyate | yoniM pUrayate yasmAnmR^ito.apyAyAti yAti cha || 2\,24\.32|| mR^ito dAnaprabhAveNa jIvanmartyashchiraM bhuvi | sUta uvAcha | iti kR^iShNavachaH shrutvA garuDo vAkyamabravIt || 2\,24\.33|| garuDa uvAcha | mR^ite bAle kathaM kuryAtpiNDadAnAdikAH kriyAH | garbheShu cha vipannAnAmAchUDAkaraNAchChishoH || 2\,24\.34|| kathaM kiM kena dAtavyaM mR^itAnte ko vidhiH smR^itaH | garuDoktamiti shrutvA viShNurvAkyamathAbravIt || 2\,24\.35|| shrIviShNuruvAcha | yadi garbho vipadyate stravate vApi yoShitaH | yAvanmAsaM sthito garbhastAvaddinamashauchakam || 2\,24\.36|| tasya ki~nchinna kartavyamAtmanaH shreya ichChatA | tato jAte vipanne tu A chUDAkaraNAchChishoH || 2\,24\.37|| dugdhaM bhojyaM tAshakti bAlAnAM cha pradIyate | A chUDAtpa~nchavarShe tu dehadAho vidhIyate || 2\,24\.38|| dugdhaM tasya pradeyaM syAdbAlAnAM bhojanaM shubham | pa~nchavarShAdhike prete svajAtivihitAni cha || 2\,24\.39|| kuryAtkarmANi sarvANi chodakumbhAdi pAyasam | dAtavyaM tu khagashreShTha R^iNasambandhakastu saH || 2\,24\.40|| jAtasya hi dhruvo mR^ityurdhruvaM janma mR^itasya cha | kartavyaM pakShishArdUla punardehakShayAya vai || 2\,24\.41|| tasmai yadrochate deyamadattvA nirdhane kule | svalpAyurnirdhano bhUtvA ratibhaktivivarjitaH || 2\,24\.42|| punarjanmApnuyAnmartyastasmAddeyamR^ite shishoH | purANe gIyate gAthA sarvathA pratibhAti me || 2\,24\.43|| miShTAnnaM bhojanaM deyaM dAne shaktistu durlabhA | bhojye bhojanashaktishcha ratishaktirvarastriyaH || 2\,24\.44|| vibhave dAnashaktishcha nAlpasya tapasaH phalam | dAnAdbhogAnavApnoti saukhyaM tIrthasya sevanAt | subhAShaNAnmR^ito yastu sa vidvAndharmavittamaH || 2\,24\.45|| adattadAnAchcha bhaveddaridro daridrabhAvAchcha karotipApam | pApaprabhAvAnnarakaM prayAti punardaridraH punareva pApI || 2\,24\.46|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshAkhye dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde.alpAyurmaraNahe tubAlAntyeShTyornirUpaNaM nAma chaturvisho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 25 shrIviShNuruvAcha | ataH paraM pravakShyAmi puruShastrI vinirNayam | jIvanvApi mR^ito vApi pa~nchavarShAdhiko.api vA || 2\,25\.1|| pUrNe tu pa~nchame varShe pumAMshchaiva pratiShThitaH | sarvaindriyANi jAnAti rUpArUpaviparyayau || 2\,25\.2|| pUrvakarmavipAkena prANinAM vadhabandhanam | viprAdInantyajAnsarvAnpApaM mArayati dhruvam || 2\,25\.3|| garbhe naShTe kriyA nAsti dugdhaM deyaM mR^ite shishau | paraM cha pAyasaM kShIraM dadyAdvalavipattitaH || 2\,25\.4|| ekAdashAhaM dvAdashAhaM vR^iShaM vR^iShavidhiM vinA | mahAdAnavihInaM cha kumAre kR^ityamAdishet || 2\,25\.5|| kumArANAM chaiva bAlAnAM bhojanaM vastraveShTanam | bAle vA taruNe vR^iddhe ghaTo bhavati vai mR^ite || 2\,25\.6|| bhUmau viniH kShipedbAlaM dvimAsonaM dvivArShikam | tataH paraM khagashreShTha dehadAho vidhoyate || 2\,25\.7|| shishurA dantajananAdbAlaH syAdyAvadAshikham | kathyate sarvashAstreShu kumAro mau~njibandhanAt || 2\,25\.8|| shUdrAdInAM kathaM kuryAtsaMshayo mau~njivarjanAt | garbhAchcha navamaM hitvA shishurAmAsaShoDasham || 2\,25\.9|| bAlashchAtha para~nj~neya AmAsasaptaviMshati | A pa~ncha varShAtkaumAraH paugaNDo navahAMyanaH || 2\,25\.10|| kishoraH ShoDashAbdaH syAttato yauvanamAdishet | mR^ito.api pa~nchame varShe avR^itaH savR^ito.api vA || 2\,25\.11|| pUrvoktameva kartavyamIhate dashapiNDakam | svalpakarmaprasa~NgAchcha svalpAdviShayabandhanAt || 2\,25\.12|| svalShAdvapuShi vastrAchcha kriyAM svalpAmapIchChati | yAvadupachayo janturyAvadviShayaveShTitaH || 2\,25\.13|| yadyadyasyopajIvyaM syAttattaddeyamihechChati | brahmabIjodbhavAH putrA devarShoNAM cha vallabhAH || 2\,25\.14|| yamena yamadUtaishcha shAsyante nishchitaM khaga | bAlo vR^iddho yubA vApi ghaTamichChanti dehinaH || 2\,25\.15|| sukhaM duHkhaM sadA vetti dehI vai sarvagastviha | parityajya tadAtmAnaM jIrNAM tvachamivoragaH || 2\,25\.16|| a~NguShThamAtraH puruSho vAyubhR^itaH kShudhAnvitaH | tasmAddeyAni dAnAni mR^ite bAle sunishchitam || 2\,25\.17|| janmataH pa~ncha varShANi bhu~Nkte dattamasaMskR^itam | pa~nchavarShAdhike bAle vipattiryadi jAyate || 2\,25\.18|| vR^iShotsargAdikaM karma sapiNDIkaraNaM vinA | dvAdashe hani samprApte kuryAchChrAddhAni ShoDasha || 2\,25\.19|| pAyasena guDenApi piNDAndadyAdyathAkramam | udakumbhapradAnaM cha pada (upa) dAnAni yAni cha || 2\,25\.20|| bhojanAni dvije dadyAnmahAdAnAdi shaktitaH | dIpadAnAdi yatki~nchitpa~nchavarShAdhike sadA || 2\,25\.21|| kartavyaM cha khagashreShTha vratAtprAkpretatR^iptaye | yadA nakriyate sarvaM mudgalatvaM sa gachChati || 2\,25\.22|| vratAtprA~Ngeva deyaM tu tataH pitR^igaNasya cha | svAhAkAreNa vai kuryAdekoddiShTAni ShoDasha || 2\,25\.23|| R^ijudarbhaistilaiH shuklaiH prAchInAvIti nishchitam | apasavyaM cha kartavyaM kR^ite yAnti parAM gatim || 2\,25\.24|| punashchirAyuSho bhUtvA jAyante svakule dhruvam | sarvasaukhyapradaH putraH pitroH prItivivardhanaH || 2\,25\.25|| AkAshamekaM hi yathA chandrAdityau yathaikataH | ghaTAdiShu pR^ithaksarvaM pashya rUpaM cha tatsamam || 2\,25\.26|| AtmA tathaiva sarveShu puttreShu vicharetsadA | yA yasya prakR^itiH pUrvaM shukrashoNitasa~Ngame || 2\,25\.27|| sA (sa) tena bhAvayogena puttrAstatkarmakAriNaH | pitR^irUpaM samAdAya kasyachijjAyate sutaH || 2\,25\.28|| pitR^itaH ko.api rUpADhyo guNaj~no dAnatatparaH | sadR^ishaH ko.api loke.asminna bhUto na bhaviShyati || 2\,25\.29|| andhAdandho na bhavati mUkAnmUko na jAyate | badhirAdbadhiro naiva vidyAvAnviduSho na hi | anurUpA na dR^ishyante madIyaM vachanaM shR^iNu || 2\,25\.30|| garuDa uvAcha | aurasakShetrajAdyAshcha puttrA dashavidhAH smR^itAH | saMgR^ihItaH suto yastu dAsIputtrashcha tena kim || 2\,25\.31|| kA~NkAM gatimavApnoti jAyo mR^ityuvashaM gataH | bhavenna duhitA yasya na dauhitro na vA sutaH || 2\,25\.32|| shrAddhaM tasya kathaM kAryaM vidhinA kena tadbhavet | shrIbhagavAnuvAcha | mukhaM dR^iShTvA tu putrasya muchyate paitR^ikAdR^iNAt || 2\,25\.33|| pauttrasya darshanAjjanturmuchyate chaH R^iNatrayAt | lokAnantyaM divaH prAptiH puttrapauttra prapauttrakaiH || 2\,25\.34|| anyakShetrodbhavAdyA ye bhuktimAtrapradAH sutAH | kurvIta pArvaNaM shrAddhamAraiso vidhivatsutaH || 2\,25\.35|| kurvantyanye sutAH shrAddhame koddiShTaM na pArvaNam | brAhmoDhAjastUnnayati saMgR^ihItastvadho nayet | shrAddhaM sAMvatsaraM kurva~njAyate narakAya vai || 2\,25\.36|| sarvadAnAni deyAni hyanna dAnAdR^ite khaga | saMgR^ihItaH sutaH kuryAdekoddiShTaM na pArvaNam || 2\,25\.37|| pratyabdaM pitR^imAtR^ibhyAM shrAddhaM dattvA na lipyate | ekoddiShTaM parityajya pArvaNaM kurute yadi || 2\,25\.38|| AtmAnaM cha pitR^IMshchaiva sa nayedyamamandiram | saMgR^ihItastu yaH kechiddAsIputtrAdayashcha ye || 2\,25\.39|| tIrthe kuryuH pitR^ishrAddhaM dAnaM (mAsaM) dadyurdvijanmane | saMgR^ihItasuto bhUtvA pAkaM vA yaH prayachChati || 2\,25\.40|| vR^ithA shrAddhaM vijAnIyAchChUdrAnnena yathA dvijaH | na prINayati tachChrAddhaM pitAmahamukhAnpitR^In | evaM j~nAtvA svagashreShTha hInajAtInsutAMstyajet || 2\,25\.41|| (brAhmaNyAM brAhmaNAjjAtashchANDAlAdadhamaH smR^itaH ) | yastu pravrajitAjjAto brAhmaNyAM shUdratashcha yaH || 2\,25\.42|| dvAvetau viddhi chANDAlau sagotrAdyastu jAyate | svaryAtivihitAnputraH samutpAdya khageshvara || 2\,25\.43|| taiH suvR^ittaiH sukhaM prApyaM kuvR^ittairnarakaM vrajet | hInajAtisamudbhUtaiH suvR^ittaiH sukhamedhate || 2\,25\.44|| kalikaluShavimuktaH pUjitaH siddhasa~NghairamarachamaramAlAvIjyamAno.apsarobhiH | pitR^ishatamapi bandhUnputtrapauttraprapauttrAnapi narakanimagnAnuddharedeka eva || 2\,25\.45|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dhamakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasavAde mR^itabAlAntyeShTibhinnAbhinnasutakR^itAntyeShTyorvarNanaM nAma pa~nchaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamAhapurANam\- 26 garuDa uvAcha | satyaM brUhi surashreShTha kR^ipAM kR^itvA mayi prabho | mR^itAnAM chaiva jantUnAM kadA kuryAtsapiNDanam || 2\,26\.1|| sapiNDatve kuto yAnti asapiNDe kuto gatiH | kenaiva sahapiNDatvaM strIpusorvaktumarhasi || 2\,26\.2|| strIpumAMshau sahaikatvaM pApnutaH kathamuttamam | jIvedbhartari nArINAM sapiNDIkaraNaM kutaH || 2\,26\.3|| bhartR^ilokaM kathaM yAnti svargalokaM sureshvara | agnyArohe kathaM shrAddhaM vR^iShotsargaH kathaM bhavet || 2\,26\.4|| ghaTadAnaM kathaM kAryaM sapiNDIkaraNe kR^ite | kathayasva prasAdena hItAya jagatAM prabho || 2\,26\.5|| shrIbhagavAnuvAcha | yathAvatkathayiShyAmi sapiNDIkaraNaM khaga | varShaM yAvatkhagashreShTha yadAcharati mAnavaH || 2\,26\.6|| sapiNDane tato vR^itte pitR^ilokaM sa gachChati | tasmAtputtreNa kartavyaM sapiNDIkaraNaM pituH || 2\,26\.7|| saMvatsare tu sampUrNe kuryAtpiNDa praveshanam | piNDapraveshavidhanA tasya nityaM mR^itAhnikam || 2\,26\.8|| nishchitaM pakShishArdUla varShAnte piNDamelanam | sahapiNDe kR^ite pretastato yAti parAM gatim | tannAma samparityajya tataH pitR^igaNo bhavet || 2\,26\.9|| tripakShe vApi ShaNmAse melayetprapitAmahaiH | j~nAtvA vR^iddhivivAhAdi svagotravihitAni cha || 2\,26\.10|| vivAhaM naiva kurvIta mR^ite cha gR^ihamedhini | bhikShurbhikShAM na gR^ihNAti yAvatkuryAtsapiNDanam || 2\,26\.11|| svagotre.apyashuchistAvadyAvatpiNDaM na melayet | melanAtpretashabdastu nivarteta khageshvara || 2\,26\.12|| AnantyAtkuladharmANAM puMsA~nchaivAyuShaH kShayAt | asthiratvAchCharIrasya dvAdashAhaH prashasyate || 2\,26\.13|| niragnikaH sAgniko vA dvAdashAhe sapiNDayet || 2\,26\.14|| dvAdashAhe tripakShe vA ShaNmAse vatsare.api vA | sapiNDIkaraNaM proktamR^iShibhistattvadarshibhiH || 2\,26\.15|| saputtrasya na kartavyamekoddiShTaM kadAchana | sapiNDIkaraNAdUrdhvaM yatrayatra pradIyate || 2\,26\.16|| tatratatra trayaM kAryamanyathA pitR^ighAtakaH | tribhiH kuryAdashaktashcha pArvaNaM muninoditam || 2\,26\.17|| taddine taddine kuryAtpitAmahamukhAnyataH | aj~nAnAddinamAsAnAM tasmAtpArvaNamiShyate || 2\,26\.18|| anutpannasharIrasya na dAnaM pitR^ibhiH saha | etaiH ShoDashabhiH shrAddhaiH preto muktastu jAyate || 2\,26\.19|| aputtrasya sapiNDatvaM naiva kuryAtstriyo.api vA | yAvajjIva cha sadbhatryA na kuryAtsahapiNDatAm || 2\,26\.20|| brAhmAdiShu vivAheShu yA vadhUriha saMskR^itA | bhartR^igotreNa kartavyAstasyAH piNDodakakriyAH || 2\,26\.21|| AsurAdivivA heShu yA vyUDhA kanyakA bhavet | tasyAstu pitR^igotreNa kuryAtpiNDodakakriyAH || 2\,26\.22|| pituH puttreNa kartavyaM sapiNDIkaraNaM sadA | puttrAbhAve tu patnI syAtpatnyabhAve sahodaraH || 2\,26\.23|| bhrAtA vA bhrAtR^iputtro vA sapiNDaH shiShya eva vA | sapiNDanakriyAM kR^itvA kuryAnnAndImukhaM tataH || 2\,26\.24|| jyeShThasyaiva kaniShThena bhrAtR^iputtreNa bhAryayA | sapiNDIkaraNaM kAryaM putrahIne nare khaga || 2\,26\.25|| bhrAtR^INAmekajAtAnAmekashchetputravAnbhavet | sarvete tena putreNa putriNo manurabravIt || 2\,26\.26|| sarveShAM putrahInAnAM patnI kuryAtsapiNDanam | R^itvijA kArayedvApi purohitamathApi vA || 2\,26\.27|| kR^itachUDopanItashcha pituH shrAddhaM samAcharet | uchchArayetsvadhAkAraM na tu vedAkSharANyasau || 2\,26\.28|| bhartrAdibhistribhiH kAryaM sapiNDIkaraNaM striyAH | pitR^ivyabhrAtR^iputreNa sodareNa kanIyasA || 2\,26\.29|| arvAksaMvatsarAtsandhau pUrNe saMvatsare.api vA | ye sapiNDIkR^itAH pretAsteShAM na syAtpR^ithakkriyA || 2\,26\.30|| sapiNDane kR^ite vatsa pR^ithaktvaM tu vigarhitam | yastu kuryAtpR^ithakpiNDaM pitR^ihA so.abhijAyate || 2\,26\.31|| sapiNDIkaraNe vR^itte pR^ithaktvaM nopapadyate | pR^ithakpiNDe kR^ite pashchAtpunaH kuryAtsapiNDanam || 2\,26\.32|| sapiNDIkaraNaM kR^itvA ekoddiShTaM karoti yaH | AtmAnaM cha tathA pretaM sa nayeddamashAsanam || 2\,26\.33|| varShaM yAvaktriyA kAryA nAmagotreNa dhImatA | ghaTAdi bhojanaM nityaM padadAnAni yAni cha | sapiNDIkaraNe vR^itte ekasyaiva tu dApayet || 2\,26\.34|| annaM pAnIyasahitaM saMkhyAM kR^itvAbdikasya cha | dAtavyaM brAhmaNe pakShi~njalapUrNaghaTAdikam || 2\,26\.35|| piNDAnte tasya sakalA varShavR^ittiH svashaktitaH | divyadeho vimAnasthaH sukhaM yAti yamAlayam || 2\,26\.36|| jIvamAne cha pitari na hi puttre sapiNDatA | strINAM sapiNDanaM nAsti tathA bhartari jIvati || 2\,26\.37|| hutAshaM yA samArUDhA chaturthe.ahni pativratA | tasyA bhartR^idine kAryaM vR^iShotsargAdikaM cha yat || 2\,26\.38|| puttrikA patigotrA syAdadhastAtputrajanmanaH | putrotpatteH parastAtsA pitR^igotraM vrajetpunaH || 2\,26\.39|| patipatnyoH sadaikatvaM hutAshaM yAdhirohati | putreNaiva pR^ithakShrAddhaM kShayAkhye tasya vAsare || 2\,26\.40|| aputtrau chenmR^itau syAtAmekachityAM same.ahani | pR^ithakShrAddhAni kurvIta sApiDyaM patinA saha || 2\,26\.41|| pR^ithakpR^ithakcha piNDena dampatI patinA saha | na lipyate mahAdoShairetatsatyaM vacho mama || 2\,26\.42|| ekachityAM samArUDhau dampatI nidhanaM gatau | ekapAkaM prakurvIta piNDAndadyAtpR^ithakpR^ithak || 2\,26\.43|| ekAdashe vR^iShotsargaM pretashrAddhAni ShoDasha | ghaTAdipadadAnAni mahAdAnAni yAni cha | varShaM yAvatpR^ithakkuryAtpretastR^iptiM vrajechchiram || 2\,26\.44|| ekagotre mR^itAnAM tu striyA vA puruShasya vA | sthaNDilaM chaikataH kuryAddhomaM kuryAtpR^ithakpR^ithak || 2\,26\.45|| ekAdashe.ahni yachChrAddhaM pR^ithakpiNDAshcha bhojanam | pAkairena patistrINAmanyeShAM cha vigarhitam || 2\,26\.46|| ekenaiva tu pAkena shrAddhAni kurute sutaH | ekaM tu vikiraM kuryAtpiNDAndadyadbahUnapi | tIrthe chAparapakShe vA chandrasUryagrahe.api vA || 2\,26\.47|| nArI bhartAramAsAdya kuNapaM dahate yadA | agnirdahati gAtrANi AtmAnaM naiva pIDayet || 2\,26\.48|| dahyate dhmAyamAnAnAM dhAtUnAM hi yathA malam | tathA nArI daheddehaM hutAshe hyamR^itopame || 2\,26\.49|| divyAdau divyadehastu shuddho bhavati pUruShaH | taptatailena lohena vahninA naiva dahyate || 2\,26\.50|| tathA sA patisaMyuktA dahyate na kadAchana | antarAtmA mR^ite tasminmR^ito.apyekatvamAgataH || 2\,26\.51|| bhartR^isaMgaM parityajya anyatra mriyate yadi | bhartR^ilokaM na sA yAti yAvadAbhUtasamplavam || 2\,26\.52|| lakShmIyutAnparityajya mAtaraM pitaraM tathA | mR^itaM patimanuvrajya sA chiraM sukhamedhate || 2\,26\.53|| divyavarShapramANena tisraH koTyo.arddhakoTayaH | tAvatkAlaM vasetsvarge nakShatraiH saha sarvadA || 2\,26\.54|| tadante charate loke kule bhavati bhoginAm | sA hi labdhamahAprItirbhartrA saha pativratA || 2\,26\.55|| evaM na kurute nArI dharmoDhA patisaMgamam | janmajanmani duHkhArtAduHshIlApriyavAdinI || 2\,26\.56|| valgulI gR^ihasodhA vA godhA vA dvimukhI bhavet | svabhartAraM parityajya parapuMsonuvartinI || 2\,26\.57|| tasmAtsarvaprayatnena svapatiM strI niShevate | manasA karmaNA vAchA mR^itaM jIvantameva vA || 2\,26\.58|| jIvamAne mR^ite vApi kilbiShaM kurute tu yA | sa cha vaidhavyamApnoti janmajanmani durbhagA || 2\,26\.59|| yaddevebhyo yatpitR^ibhyaH shraddhayaiva pradIyate | tatphalaM bhartR^ipUjAtaH kuryAdbhartrarchanaM tataH || 2\,26\.60|| evaM kR^ite khagashreShTha pitR^iloke chiraM vaset | yAvadAdityachandrau cha tAvaddevasamA divi || 2\,26\.61|| punashchirAyuSho bhUttvA jAyante vipule kule | pativratA yathA nArI bhartR^iduHkhaM na vindati || 2\,26\.62|| sarvametaddhi kathitaM mayA tava khageshvara | visheShaM kathayiShyAmi mR^itasyaiva sukhapradam || 2\,26\.63|| dvAdashAhe kR^itaM sarvaM varShaM yAvatsapiNDanam | punaH kuryAtsadA nityaM ghaTAnnaM pratimAsikam || 2\,26\.64|| kR^itasya karaNaM nAsti pretakAryAdR^ite khaga | yaH karoti naraH kashchitkR^itpUrvaM vinashyati || 2\,26\.65|| mR^itasyaiva punaH kuryAtpreto.akShayyamavApnuyAt | pratimAsaM ghaTA deyA sodanA jalapUritAH || 2\,26\.66|| arvAkcha vR^iddheH karaNAchcha tArkShya sapiNDanaM yaH kurute hi putraH | tathApi mAsaM pratipiNDamekamannaM cha kumbhaM sajalaM cha dadyAt || 2\,26\.67|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDedvitIyAMshe dharmakANDe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde pretakalpe sapiNDananirUpaNaM nAma ShaDviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 27 tArkShya uvAcha | kathaM pretA vasantyatra kIdR^igrUpA bhavanti te | mahApretAH pishAchAshcha kaiHkaiH karmaphalairvibho | sarveShAmanukampArthaM brUhi me madhusUdana || 2\,27\.1|| pretatvAnmuchyate yena dAnena cha shubhe na cha | tanme kathaya devesha mama chedichChasi priyam || 2\,27\.2|| shrIkR^iShNa uvAcha | sAdhu pR^iShTaM tvayA tArkShya mAnuShANAM hitAya vai | shR^iNuchAvahito bhUtvA yadvachmi pretalakShaNam || 2\,27\.3|| guhyadguhyataraM hyetannAkhyeyaM yasya kasyachit | bhaktastvaM hi mahAbAho tena te kathayAmyaham || 2\,27\.4|| purA tretAyuge tAta rAjAsIdbabhruvAhanaH | mahodayapure ramye dharmaniShTho mahAbalaH || 2\,27\.5|| yajvA dAnapatiH shrImAnbrahmaNyaH sAdhusamataH | shIlAchAraguNopeto dayAdAkShiNyasaMyutaH || 2\,27\.6|| prajAH pAlayate nityaM putrAniva mahAbalaH | kShatradharmarato nityaM sa daNDyAndaNDayannR^ipaH || 2\,27\.7|| sa kadAchinmahAbAhuH sasainyomR^igayAM gataH | vanaM vivesha gahanaM nAnAvR^ikShasamanvitam || 2\,27\.8|| shArdUlashatasaMjuShTaM nAnApakShininAditam | vanamadhye tadA rAjA mR^igaM dUrAdapashyata || 2\,27\.9|| tena viddho mR^igo.atIva bANena sudR^iDhena cha | bANamAdAya taM tasya sa vane.adarshanaM yayau || 2\,27\.10|| kakShe tachChoNitastrAvAtsa rAjAnujagAma tam | tato mR^igaprasa~Ngena vanamanyadvivesha saH || 2\,27\.11|| kShutkShAmakaNTho nR^ipatiH shramasantApamUrChitaH | jalasthAnaM samAsAdya sAshva evAvagAhata || 2\,27\.12|| pItvA tadu dakaM shItaM padmagandhAdhivAsitam | tata uttIrya salilAdvimalAdbabhruvAhanaH || 2\,27\.13|| nyagrodhavR^ikShamAsAdya shItachChAyaM manoharam | mahAviTapinaM hR^idyaM pakShisa~NghAtanAditam || 2\,27\.14|| vanasya tasya sarvasya ketubhUtamivochChritam | taM mahAtarumAsAdya niShasAda mahIpatiH || 2\,27\.15|| atha pretaM dadarshAsau kShuttR^iShNAvyAkulendriyam | utkachaM malinaM kubjaM (rUkShaM) nirmAMsaM bhImadarshanam || 2\,27\.16|| snAyubaddhAsthicharaNaM dhAvamAnamitastataH | anyaishcha bahubhiH pretaiH samantAtparivAritam || 2\,27\.17|| taM dR^iShTvA vikR^itaM ghoraM vismito babhruvAhanaH | preto.api dR^iShTvA tAM ghorAmaTavImAgataM nR^ipam || 2\,27\.18|| tadA hR^iShTamanA bhUtvA tasyAntikamupAgataH | abravItsa tadA tArkShya pretarAjo nR^ipaM vachaH || 2\,27\.19|| pretabhAvo mayA tyaktaH prApto.asmi paramAM gatim | tvatsaMyogAnmahAbAho nAstidhanyataro mama || 2\,27\.20|| nR^ipatiruvAcha | kR^iShNavarNaH karAlAsyastvaM preta iva lakShyase | kathayasva mama prItyA yathaivaM chAsi tattvataH || 2\,27\.21|| tathA pR^iShTaH sa vai rAj~nA provAcha sakalaM svakam || 2\,27\.22|| preta uvAcha | kathayAmi nR^ipashreShTha sarvamevAditastava | pretatve kAraNaM shrutvA dayAM kartuM mamArhasi || 2\,27\.23|| vaidishaM nAma nagaraM sarvasampatsamanvitam | nAnAjanapadAkIrNaM nAnAratnasamAkulam | nAnApuNyasamAyuktaM nAnAvR^ikShasamAkulam || 2\,27\.24|| tatrAhaM nyavasaM bhUyo devArchanarataH sadA | vaishyo jAtyA sudevo.ahaM nAmnA viditamastu te || 2\,27\.25|| havyena tarpitA devAH kavyena pitarastathA | vividhairdAnayogaishcha viprAH santarpitA mayA || 2\,27\.26|| AvAhAshcha vivAhAshcha mayA vai suniveshitAH | dInAnAthavishiShTebhyo mayA dattamanekadhA || 2\,27\.27|| tatsarvaM viphalaM tAta mama daivAdupAgatam | yathA me niShphalaM jAtaM sukR^itaM tadvadAmi te || 2\,27\.28|| na me.asti santatistAta na suhR^inna cha bAndhavaH | na cha mitraM hi me tAdR^igyaH kuryAdaurdhvadaihikam || 2\,27\.29|| pretatvaM susthiraM tena mama jAtaM nR^ipottama | ekAdashaM tripakShaM cha ShANmAsikamathAbdikam | pratimAsyAni chAnyAni evaM shrAddhAni ShoDasha || 2\,27\.30|| yasyaitAni na dIyante pretashrAddhAni bhUpate | pretatvaM susthiraM tasya dattaiH shrAddhashatairapi || 2\,27\.31|| evaM j~nAtvA mahArAja pretatvAduddharasva mAm | varNAnAM chApi sarveShAM rAjA bandhurihochyate || 2\,27\.32|| tanmAM tAraya rAjendra maNiratnaM dadAmi te | yathA mama shubhAvAptirbhavennR^ipavarottama || 2\,27\.33|| tathA kAryaM mahAbAho kR^ipA yadi mayIShyate | Atmanashcha kuru kShipraM sarvamevaurdhvedaihikam || 2\,27\.34|| nR^ipatiruvAcha | kathaM pretA bhavantIha kR^itairapyaurdhvadaihikaiH | pishAchAshcha bhavantIha karmabhiH kaishcha tadvada || 2\,27\.35|| preta uvAcha | devadravyaM cha brahmasvaM strIbAladhanasa~nchayam | ye haranti nR^ipashreShTha pretayoniM vrajanti te || 2\,27\.36|| tApasIM cha sagotrAM cha agamyAM ye bhajanti hi | bhavanti te mahApretA ambujAni haranti ye || 2\,27\.37|| pravAlavajrahartAro ye cha vastrApahArakAH | tathA hiraNyahartAraH saMyuge.asanmukhAgatAH || 2\,27\.38|| kR^itaghnA nAstikA raudrAstathA sAhasikA narAH | pa~nchayaj~navinirmuktA mahAdAnaratAshcha ye || 2\,27\.39|| svAmidrohakarA mitrabrAhmadrohakarAshcha ye | tIrthapApakarA rAja~njAyante pretayonayaH | evamAdyA mahArAja jAyante pretayonayaH || 2\,27\.40|| rAjovAcha | kathaM muktA bhavantIha pretatvAttvaM cha te.api cha | kathaM chApi mayA kAryamaurdhvadaihikamAtmanaH | vidhinA kena tatkAryaM sarvametadvadasva me || 2\,27\.41|| preta uvAcha | shR^iNu rAjendra saMkShepAdvidhiM nArAyaNAtmakam | sachChAstrashravaNaM viShNoH pUjA sajjanasaMgatiH || 2\,27\.42|| pretayonivinAshAya bhavantIti mayA shrutam | ato vakShyAmi te viShNupUjAM pretatvanAshinIm || 2\,27\.43|| suvarNadvayamAhR^itya mUrtiM bhUpa prakalpayet | nArAyaNasya devasya sarvAbharaNabhUShitAm || 2\,27\.44|| pItavastrayugAchChannAM chandanAgurucharchitAm | snApayedvividhaistoyairadhivAsya yajettataH || 2\,27\.45|| pUrve tu shrIdharaM devaM dakShiNe madhusUdanam | pashchime vAnamaM devamuttare cha gadAdharam || 2\,27\.46|| madhye pitAmahaM pUjya tathA devaM maheshvaram | pUjayechcha vidhAnena gandhapuShpAdibhiH pR^ithak || 2\,27\.47|| tataH pradakShiNIkR^itya agnau santarpya devatAH | ghR^itena dadhnA kShIreNa vishvAndevAMstathA nR^ipa || 2\,27\.48|| tataH snAto vinItAtmA yajamAnaH samAhitaH | nArAyaNAgre vidhivatsvakriyAmaurdhvadaihikIm || 2\,27\.49|| Arabheta vinItAtmA krodhalobhavivarjitaH | shrAddhAni kuryAtsarvANi vR^iShasyotsarjanaM tathA || 2\,27\.50|| trayodashAnAM viprANAM vastrachChatrANyupAnahau | a~NgulIyakamuktAni bhAjanAsanabhojanaiH || 2\,27\.51|| sAnnAshcha sodakA deyA ghaTAH pretahitAya vai | shayyAdAnamatho dattvA ghaTaM pretasya nirvapet || 2\,27\.52|| nArAyaNeti sannAma sampuTasthaM samarchayet | evaM kR^itvAtha vidhivachChubhAshubhaphalaM labhet || 2\,27\.53|| rAjovAcha | kathaM pretaghaTaM kuryAddadyAtkena vidhAnataH | brUhi sarvAnukampArthaM ghaTaM pretavimuktidam || 2\,27\.54|| preta uvAcha | sAdhu pR^iShTaM mahArAja kathayAmi nibodha te | pretatvaM na bhavedyena dAnena sudR^iDhena cha || 2\,27\.55|| dAnaM pretaghaTaM nAma sarvAshubhavinAshanam | durlabhaM sarvalokAnAM durgatikShayakArakam || 2\,27\.56|| santaptahATakamayaM tu ghaTaM vidhAya brahmoshakeshavayutaM saha lokapAlaiH | kShIrAjyapUrNavivaraM praNipatya bhaktyA viprAya dehi tava dAnashataiH kimanyaiH || 2\,27\.57|| brahmA madhye tathA viShNuH sha~NkaraH sha~Nkaro.avyayaH | prAchyAdiShu cha tatkaNThe lokapAlAnkrameNa tu || 2\,27\.58|| sampUjya vidhivadrAjandhUpaiH kusumachandanaiH | tato dugdhAjyasahitaM ghaTaM deyaM hiraNmayam || 2\,27\.59|| sarvadAnAdhika~nchaitanmahApAtakanAshanam | kartavyaM shraddhayA rAjanpretatvavinivR^ittaye || 2\,27\.60|| shrIbhAgavAnuvAcha | evaM saMjalShatastasya pretena niyatAtmanaH | senAjagAmAnupadaM hastyashvarathasaMkulA || 2\,27\.61|| tato bale samAyAte dattvA rAj~ne mahAmaNim | namaskR^itya punaH prArthya preto.adarshanamIyivAn || 2\,27\.62|| tasmAdvanAdviniShkramya rAjApi svapuraM yayau | svapuraM sa samAsAdya sarvaM tatpretabhAShitam || 2\,27\.63|| chakAra vidhivatpakShinnaurdhvadehAdikaM vidhim | tasya puNyapradAnena preto mukto divaM yayau || 2\,27\.64|| shrAddhena paradattena gataH preto.api sadgatim | kiM punaH putradattena pitA yAtIti chAtbhutam || 2\,27\.65|| itihAsamimaM puNyaM shR^iNoti shrAvayechcha yaH | na tau pretatvamAyAtaH pApAchArayutAvapi || 2\,27\.66|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde babhruvAhanapretasaMvAde pretatvahetutannivR^ittyupAyanirUpaNaM nAma saptaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 28 garuDa uvAcha | sarvepAmanukampArthaM brUhi me madhusUdana | pretatvAnmuchyate yena dAnena sukR^itena vA || 2\,28\.1|| shR^ikR^iShNa uvAcha | shR^iNu dAnaM pravakShyAmi sarvAshu bhavinAshanam | santaptahATakamayaM ghaTakaM vidhAya brahmeshakeshavayutaM saha lokapAlaiH | kShIrAjyapUrNaviviraM praNipatya bhaktyA viprAya dehi tava dAnashataiH kimanyaiH || 2\,28\.2|| garuDa uvAcha | kimetkathitaM deva vistareNa vadasva me | AmuShmikIM krIyAM deva utkrAntisamayAdanu || 2\,28\.3|| saMsAre sAdhu me nAtha brUhi kR^ityaM janArdana | yathA kAryA naraiH samyakkriyA chaivaurdhvadaihikI || 2\,28\.4|| kathaM pretA mahAkAyA raudrarUpA bhayAnakAH | kambhavanti surashreShTha karmabhiH kaiH shubhAshubhaiH || 2\,28\.5|| pishAchAH sambhavantIha kasyedaM karmaNaH phalam | tanme kathaya devesha ahamichChAmi veditum || 2\,28\.6|| bhUmyAM prakShipyate kasmAtpa~ncharatnaM kuto mukhe | adhastAchcha tilA darbhAH pAdau yAmyAM vyavasthitAH || 2\,28\.7|| kimarthaM maNDalaM bhUmau gomayenopalipyate | kimarthaM smaryate viShNuH viShNusUkta~ncha paThyate || 2\,28\.8|| kimarthaM putraputrAshcha tasya tiShThanti chAgrataH | kimarthaM dIpadAna~ncha kimarthaM viShNupUjanam || 2\,28\.9|| kimarthamAturo dAnaM dadAti dvijapu~Ngave | bandhUnmitrANyamitrAMshcha kShamApayati tatkatham || 2\,28\.10|| tilA lohaM hiraNyaM cha kArpAsaM lavaNaM tathA | saptadhAnyaM kShitirgAvo dIyate kena he tunA || 2\,28\.11|| kathaM cha mriyate janturmR^itasya cha kuto gatiH | ativAhasharIraM cha kathaM vishramate tadA || 2\,28\.12|| shaMva skandhe vahetputro vahnidAtA cha pautrakaH | kimarthaM deva devesha AjyenAbhya~njanaM kutaH || 2\,28\.13|| yamasUktaM kimarthaM cha udIchIM dishamAharet | pAnIyamekavastreNa sUryabimbanirIkShaNam || 2\,28\.14|| yavasarShapadUrvAshchapAShANe nimbacharvaNam | vastraM narashcha nArI cha vidadhyAdadharottaram || 2\,28\.15|| annAdyaM gR^ihamAgatya bhoktavyaM gotribhiH saha | navakAni cha piNDAni kimarthaM vitaretsutaH || 2\,28\.16|| kimarthaM chatvare dugdhaM pAtre pakve cha mR^inmaye | kAShThatrayaM guNe baddhvA kR^itvA rAtrau chatuShpathe || 2\,28\.17|| nishAyAM dIyate dIpo yAvadabdaM dinedine | dAhodakaM kimarthaM cha saMvAdaH svajanaiH saha || 2\,28\.18|| bhagavannativAhasya navapiNDaistu kiM bhavet | kathaM devapitR^ibhyashcha vAhasyAvAhanaM katham | idaM cha kriyate deva kasmAtpiNDaM pradApayet || 2\,28\.19|| kiM tatpradIyate tasya piNDadAnAdanantaram | asthisa~nchayanaM chaiva shayyAdAnaM kimarthakam || 2\,28\.20|| dvitIye.ahni kutaH snAnaM chaturthe sAgnike dvije | dashame kiM malasnAnaM kAryaM sarvajanaiH saha || 2\,28\.21|| kasmAttailodvartanaM cha skandhavAhAngR^ihaM nayet | taiH samudvartanaM chApi dadyuH sthalajalAshraye || 2\,28\.22|| deshame.ahani yaH piNDastaM dadyAdAmiSheNa tu | piNDaM chaikAdashe kasmAdvR^iShotsargaH kathaM bhavet || 2\,28\.23|| shrAddhAni ShoDashaitAni abdaM yAvatkuto vada | annAdichodakenaiva ShaShTyadhikashatatrayam || 2\,28\.24|| dinedine cha dAtavyaM ghaTAnnaM pretatR^iptaye | prApte kAle cha mriyate anityo mAnavaH prabho || 2\,28\.25|| ChidraM tu naiva pashyAmi kuto jIvaH sa nirgataH | kuto gachChanti bhUtAni pR^ithivyApo manastathA || 2\,28\.26|| tejo vadasva me nAtha vAyurAkAshameva cha | vAyavashchaiva pa~nchaite kathaM gachChanti chAptaye || 2\,28\.27|| lobhamohAdayaH pa~ncha sharIre chaiva taskarAH | tR^iShNA kAmo.apyaha~NkAraH kuto yAnti janArdana || 2\,28\.28|| puNyaM vApyatha vApuNyaM yatki~nchitsukR^itaM tathA | naShTe dehe kuto yAnti dAnAni vividhAni cha || 2\,28\.29|| sapiNDanaM kimarthaM cha pUrNe saMvatsare.api vA | pretasya melanaM sArdhaM kaiH samaM tatra ko vidhiH || 2\,28\.30|| ye dagdhA ye tvadagdhAshcha patitA ye narAbhuvi | yAni chAnyAni bhUtAni teShAmante bhavechcha kim || 2\,28\.31|| pApino ye durAchArA mudgalatvaM cha ye gatAH | AtmaghAtI brahmahA cha steyI vishvAsaghAtakaH || 2\,28\.32|| kapilAM yaH pibechChUdro yaH paThedvaidikAkSharam | dhArayedvA brahmasUtraM kA gatistasya mAdhava || 2\,28\.33|| viprasya brAhmaNI bhAryA saMgR^ihI tA yadA bhavet | tasmAtpApAchcha bhIto.ahaM tanme vada jagatpate | sarvametanmayA pR^iShTo vada lokahitAya vai || 2\,28\.34|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde aurdhvadahikakarmakAlakriyamANanAnAdAnAdiphalaprashranirUpaNaM nAmAShTAviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 29 shrIkR^iShNa uvAcha | sAdhu pR^iShTaM tvayA bhadra mAnuShANAM hitAya vai | shR^iNuShvAvahito bhUtvA sarvamevaurdhvadaihikam || 2\,29\.1|| kamyagvibhedarahitaM shrutismR^itisamuddhR^itam | yanna dR^iShTaM suraiH sendrairyogibhiryogachintakaiH || 2\,29\.2|| guhyAdguhyataraM vatsa nAkhyAtaM kasyachitkvachit | bhaktastvaM hi mahAbhAga sarvaM te kathayAmyaham || 2\,29\.3|| aputrasya gatirnAsti svargo naiva cha naiva cha | yena kenApyupAyena kAryaM janma sutasya cha || 2\,29\.4|| tArayennarakAtputro yadi mokSho na vidyate | dAhaH putreNa kartavyo deyaH pautreNa pAvakaH || 2\,29\.5|| tilairdarbhaishcha bhUmyAM vai kuTI dhAtumatI bhavet | pa~ncharatnAni vaktre tu yena jIvaH prarohati || 2\,29\.6|| lipyAttu gomayairbhUmiM tilAndarbhAMshcha niH kShipet | tasyAmevAturo muktaH sarvaM dahati pAtakam || 2\,29\.7|| darbhamUlInayetsvargaM saMsthitaM nAtra saMshayaH | darbhAMstatra hi ye bhUmyAM tilayuktAna saMshayaH || 2\,29\.8|| sarvatra vasudhA pUtA yatra lepo na vidyate | yatra lepaH sthitastatra punarlepena shudhyati || 2\,29\.9|| yAtudhAnAH pishAchAshcha rAkShasAH krUrakarmiNaH | alipte AturaM muktaM vishantyete na saMshayaH || 2\,29\.10|| nityahomaM tathA shrAddhaM viprANAM pAdashodhanam | maNDalena vinA bhUmyAM kurvantyetachcha niShphalam || 2\,29\.11|| Aturo muchyate naiva maNDalena vinA bhuvi | brahmA rudrashcha viShNushcha shrIrhutAshana eva cha | maNDale chopatiShThantastasmAtkurvIta maNDalam || 2\,29\.12|| anyathA mriyate yastu bAlo vR^iddho yuvApi vA | yonyantaraM sa vai gachChetkrIDate vAyunA saha || 2\,29\.13|| mishritaM lohatAmraM tu tathaiva janma jAyate | tasmaivaM vAyubhUtasya na shrAddhaM nodaka kriyA || 2\,29\.14|| mama svedasamudbhUtAstilAstArkShya pavitrakAH | asurA dAnavA daityAstR^ipyanti tiladAnataH || 2\,29\.15|| tilAH shvetAstilAH kR^iShNAstilA gomUtrasannibhAH | te me dahantu pAShAni sharIreNa kR^itAni cha || 2\,29\.16|| eka eva tiladroNo hemadroNatilaiH samaH | tarpaNe dAnahome cha datto bhavati chAkShayaH || 2\,29\.17|| darbhA mallomasambhUtAstilAH svedasamudbhavAH | tR^iptAH syurdevatA dAnaiH shrAddhena pitarastathA | prayogavidhinA brahmA vishva~nchApyupajIvanAt || 2\,29\.18|| savyayaj~nopavItena brahmAdyAstR^iptimAnpuyuH | apasavyena tR^ipyanti pitaro dividevatAH || 2\,29\.19|| apasavyAdito brahmA darbhamadhye tu keshavaH | darbhAgre sha~NkaraM vidyAttrayo devAH kushe sthitAH || 2\,29\.20|| viprA mantrAH kushA vahnistulasI cha khageshvara | naite nirmAlyatAM yAnti kriyamANAH punaH punaH || 2\,29\.21|| kushAH piNDeShu nirmAlyAH brAhmaNAH pretabhojane | mantrAH shUdreShu patitAshchitAyAshcha hutAshanaH || 2\,29\.22|| tulasI brAhmaNA gAvo viShNurekAdashI khaga | pa~ncha pravahaNAnyeva bhavAbdhau majjatAM satAm || 2\,29\.23|| viShNurekAdashI gItA tulasIvipradhenavaH | apAre durgasaMkAre ShaTpadI muktidAyinI || 2\,29\.24|| tilAH pavitrAstrividhA darbhAshcha tulasIdAlam | nivArayanti chaitAni durgatiM yAntamAturam || 2\,29\.25|| hastAbhyAmuddhR^itairdarbhaistoyena prokShayedbhuvam | mR^ityukAle kShipeddarbhAnAturasya karadvaye || 2\,29\.26|| darbheShu kShipyate yo.asau dabhastu pariveShTitaH | viShNulokaM sa vai yAti mantrahIno.api mAnavaH || 2\,29\.27|| darbhamUlIgato bhUmau darbhapANistu yo mR^itaH | prAyashchittavishuddho.asau saMsArepArasAgare || 2\,29\.28|| gomayenopalipte tu darbhasyAstaraNe sthitaH | tatra dattena dAnena sarvaM pApaM vyapohati || 2\,29\.29|| lavaNaM tadrasaM divyaM sarvakAmapradaM nR^iNAm | yasmAdannarasAH sarve notkaTA lavaNaM vinA || 2\,29\.30|| pitR^INAM cha priyaM bhavyaM tasmAtsvargapradaM bhavet | viShNudehasamudbhUto yato.ayaM lavaNo rasaH || 2\,29\.31|| visheShAllavaNaM dAnaM tena shaMsanti yoginaH | brAhmaNa kShatriyavishAM strINAM shUdrajanasya cha || 2\,29\.32|| AturANAM yadA prANAH prayAnti vasudhAtale | lavaNaM tu tadA deyaM dbArasyoddhATanaM divaH || 2\,29\.33|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe pretakalpe dharmakANDe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde aurdhvadehikakarmaNi putradarbhatilatulasIgobhUlepatAmrapAtradAnA dInAmAvashyakatvanirUpaNaM nAmaikonatrisho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 30 shrIkR^iShNa uvAcha | shR^iNu tArkShya paraM guhyaM dAnAnAM dAnamuttamam | paramaM sarvadAnAnAM paraM gopyaM divaukasAm || 2\,30\.1|| deyamekaM mahAdAnaM kArpAsaM chottamottamam | yena dattena prIyante bhUrbhuvaH svariti kramAt || 2\,30\.2|| brahmAdyA devatAH sarvAH kAryAchcha prItimApnuyuH | deyametanmahAdAnaM pretoddharaNahetave || 2\,30\.3|| chiraM vasedrudraloke tato rAjA bhavediha | rUpavAnsubhago vAgmI shrImAnatula vikramaH | yamalokaM vinirjitya svargaM tAkShya sa gachChati || 2\,30\.4|| gAM tilAMshcha kShitaM hema yo dadAti dvijanmane | tasya janmArjirta pApaM tatkShaNAdevanashyati || 2\,30\.5|| tilA gAvo mahAdAnaM mahApAtakanAshanam | taddvayaM dIyate vipre nAnyavarNe kadAchana || 2\,30\.6|| kalpitaM dIyate dAnaM tilA gAvashchamedinI | anyeShu naiva varNeShu poShyavarge kadAchana || 2\,30\.7|| poShyavarge tathA strIShu dAnaM deyamakalpitam | Ature voparAge cha dvayaM dAnaM vishiShyate | Ature dIyate dAnaM tatkAle chopatiShThati || 2\,30\.8|| jIvatastu punardattamupatiShThatyasaMskR^itam | satyaMsatyaM punaH satyaM yaddattaM vikalendriye || 2\,30\.9|| yachchAnu modate putrastachcha dAnamanantakam | ato dadyAtsa putro vA yAvajjIvatsasau chiram | ativAhastathA preto bhogAMshcha labhate yataH || 2\,30\.10|| asvasthA turakAle tu dehapAte kShitisthite | dehe tathAtivAhasya parataH prINanaM bhavet || 2\,30\.11|| pa~NgAvandhe cha kANe cha hyardhonmIlitalochane | tileShu darbhAnsaMstIrya dAnamuktaM tadakShayam || 2\,30\.12|| tilA lauhaM hiraNya~ncha kArpAsaM lavaNaM tathA | saptadhAnyaM kShitirgAva ekaikaM pAvanaM smR^itam || 2\,30\.13|| lohadAnAdyamastuShyeddharma rAjastilArpaNAt | lavaNe dIyamAne tu na bhayaM vidyate yamAt || 2\,30\.14|| karpAsasya tu dAnena na bhUtebhyo bhayaM bhavet | tArayanti naraM gAvastrividhAshchaiva pAtakAt || 2\,30\.15|| hemadAnAtsukhaM svarge bhUmidAnAnnR^ipo bhavet | hemabhUmipradAnAchcha na pIDA narake bhavet || 2\,30\.16|| sarve.api yamadUtAshcha yamarUpA vibhIShaNAH | sarve te varadA yAnti saptadhAnyena prINitAH || 2\,30\.17|| viShNoH smaraNamAtreNa prApyate paramA gatiH | etatte sarvamAkhyAtaM martyairyA gatirApyate || 2\,30\.18|| tasmAtputraM prashaMsanti dadAti piturAj~nayA | bhUmiShThaM pitaraM dR^iShTvA hyardhonmIlitalochanam || 2\,30\.19|| tasminkAle suto yastu sarvadAnAni dApayet | gayAshrAddhAdvishiShyeta sa putraH kulanandanaH || 2\,30\.20|| svasthAnAchchalitashchAsau vikalasya pitustadA | putrairyatnena kartavyA pitaraM tArayanti te || 2\,30\.21|| kiM dattairbahubhirdAnaiH piturantyeShTimAcharet | ashvamedho mahAyaj~naH kalAM nArhati ShoDashIm || 2\,30\.22|| dharmAtmA sa nu putro vaidevairapi supUjyate | dApayedyastu dAnAni hyAturaM pitaraM bhuvi || 2\,30\.23|| lohadAna~ncha dAtavyaM bhUmiyuktena pANinA | yamaM bhIma~ncha nApnoti na gachChettasya veshmani || 2\,30\.24|| kuThAro musalo daNDaH khaDgashcha chChurikA tathA | etAni yamahasteShu dR^ishyAni pApakarmiNAm || 2\,30\.25|| tasmAllohasya dAnantu brAhmaNAyAturo dadet | yamAyudhAnAM santuShTyai dAnametadudAhR^itam || 2\,30\.26|| garbhasthAH shishavo ye cha yuvAnaH sthavirAstathA | ebhirdAnavisheShaistu nirdaheyuH svapAtakam || 2\,30\.27|| ChuriNaH shyAmashabalau ShaNDAmarkA udumbarAH | shabalA shyAmadUtA ye lohadAnena prINitAH || 2\,30\.28|| putrAH pautrAstathA bandhuH sagotrAH suhahR^idastathA | dadate nAture dAnaM brahmaghnaistu samA hi te || 2\,30\.29|| pa~nchatve bhUmiyuktasya shR^iNu tasya cha yA gatiH | ativAhaH punaH pretovarShordhvaM sukR^itaM labhet || 2\,30\.30|| agnitrayaM trayo lokAstrayo vedAstrayo.amarAH | kAlatrayaM trisandhyaM cha trayo varNAstrishaktayaH || 2\,30\.31|| pAdAdUrdhvaM kaTiM yAvattAvadbrahyAdhitiShThati | grIvAM yAvaddharirnAbheH sharIre manujasya cha || 2\,30\.32|| mastake tiShThatIshAno vyaktAvyakto maheshvaraH | ekamUrtestrayo bhAgA brahmA viShNuheshvarAH || 2\,30\.33|| ahaM prANaH sharIrastho bhUtagrAmachatuShTaye | dharmAdharme matiM dadyAtsukhaduHkhe kR^itAkR^ite || 2\,30\.34|| jantorvuddhiM samAsthAya pUrvamarmAdhivAsitAm | ahameva tathA jIvAnprerayAmi cha karmasu | svargaM cha narakaM mokShaM prayAnti prANino dhruvam || 2\,30\.35|| svargasthaM narakasthaM vA shrAddhe vApyAyanaM bhavet | tasmAchChrAddhAni kurvIta trividhAni vichakShaNaH || 2\,30\.36|| matsyaM karmaM cha vArAhaM nArasiMha~ncha vAmanam | rAmaM rAmaM cha kR^iShNaM cha buddhaM chaiva sakalkinam | etAni dasha nAmAni smartavyAni sadA budhaiH || 2\,30\.37|| svargaM jIvAH sukhaM yAnti chyutAH svargAchcha mAnavAH | labdhvA sukhaM cha vittaM cha dayAdAkShiNyasaMyutAH | putrapautrairdhanairADhyA jIveyuH sharadAM shatam || 2\,30\.38|| Ature cha dadeddAnaM viShNupUjA~ncha kArayet | aShTAkSharaM tathA mantraM japedvA dvAdashAkSharam || 2\,30\.39|| pUjayechChuklapuShpaishcha naivedyairghR^itapAchitaiH | tathA gandhaishcha dhUpaishcha shrutismR^itimanUditaiH || 2\,30\.40|| viShNurmAtA pitA viShNurviShNuH svajanabAndhavAH | yatra viShNuM na pashyAmi tena vAsena kiM mama || 2\,30\.41|| jale viShNuH sthale viShNurviShNuH parvatamastake | jvAlAmAlAkule viShNuH sarvaM viShNumayaM jagat || 2\,30\.42|| vayamApo vayaM pR^ithvI vayaM darbhA vayaM tilAH | vayaM gAvo vayaM rAjA vayaM vAyurvayaM prajAH || 2\,30\.43|| vayaM hema vayaM dhAnyaM vayaM madhu vayaM ghR^itam | vayaM viprA vayaM devA vayaM shambhushcha bhUrbhuvaH || 2\,30\.44|| ahaM dAtA ahaM grAhI ahaM yajvA ahaM kratuH | ahaM hartA ahaM dharmo ahaM pR^ithvI hyahaM jalam || 2\,30\.45|| dharmAdharme matiM dadyAM karmabhistu shubhAshubhaiH | yatkarma kriyate kvApi pUrvajanmArjitaM khaga || 2\,30\.46|| dharme matimahaM dadyAmadharme.apyahameva cha | yAtanAM kurute so.api dharme muktiM dadAmyaham || 2\,30\.47|| manujAnAM hitA tArkShya ante vaitaraNI smR^itA | tayAvamatya pApaughaM viShNulokaM sa gachChati || 2\,30\.48|| bAlatve yachcha kaumAre yachcha pariNatau cha yat | sarvAvamthAkR^itaM pApaM yachcha janmAntareShvapi || 2\,30\.49|| yannishAyAM tathA prAtaryanmadhyAhnAparAhnayoH | sandhyayoryatkR^itaM karma karmaNA manasA girA || 2\,30\.50|| dattvA varAM sakR^idapi kapilAM sarvakAmikAm | uddharedantakAle sa AtmAnaM pApasa~nchayAt || 2\,30\.51|| gAvo mamAgrataH santu pR^iShThataH pArshvatastathA | gAvo me hR^idaye santu gavAM madhye vasAmyaham || 2\,30\.52|| yA lakShmIH sarvabhUtAnAM yA cha deve vyavasthitA | dhenurUpeNa sA devI mama pApaM vyapohatu || 2\,30\.53|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde nAnAdAnanirUpaNaM nAma triMso.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 31 shrIviShNuruvAcha | ye narAH pApasaMyuktAste gachChanti yamAlayam | nR^iNAM matsAkShikaM dattamanantaphaladaM bhavet || 2\,31\.1|| yAvadrajaH pramANAbdaMsvarge tiShThati bhUmidaH | ashvArUDhAshcha te yAnti dadate ye hyupAnahau || 2\,31\.2|| Atape shramayogena na dahyante cha kutrachit | ChattradAnena vai pretA vicharanti sukhaM pathi || 2\,31\.3|| yamuddishya dadAtyannaM tena chApyAyito bhavet || 2\,31\.4|| andhakAre mahAghore amUrte lakShyavarjite | uddyotenaiva te yAnti dIpadAnena mAnavAH || 2\,31\.5|| Ashvine kartike vApi mAghe mR^itatithAvapi | chaturdashyA~ncha dIyeta dIpadAnaM sukhAya vai || 2\,31\.6|| pratyaha~ncha pradAtavyaM mArge suviShame naraiH | yAvatsaMvatsaraM vApi pretasya sukhalipsayA || 2\,31\.7|| kule dyotati shuddhAtmA prakAshatvaM sa gachChati | jyotirmayo.asau pUjyo.asau dIpadAnaprado naraH || 2\,31\.8|| prA~Nmukhoda~NmukhaM dIpaM devAgAre dvijAtaye | kuryAdyAmyamukhaM pitre adbhiH sa~Nkalpya susthiram || 2\,31\.9|| sarvopahArayuktAni padAnyatra trayodasha | yo dadAti mR^itasyeha jIvannapyAtmahetave | sa gachChati mahAmArge mahAkaShTavivarjitaH || 2\,31\.10|| AsanaM bhAjanaM bhojyaM dIyate yaddvijAyate | sukhe na bhu~njamAnastu dena gachChatyalaM pathi || 2\,31\.11|| kamaNDalupradAnena tR^iShitaH pibate jalam || 2\,31\.12|| bhAjanaM vastradAna~ncha kusuma~nchA~NgulIyakam | ekAdashA he dAtavyaM pretoddharaNahetave || 2\,31\.13|| trayodasha padAnItthaM pretasya shubhamichChatA | dAtavyAni yathAshaktyA preto.asau prINito bhavet || 2\,31\.14|| bhojanA ni tilAMshchaiva udakumbhAMstrayodasha | mudrikAM vastrayugma~ncha tayA yAti parAM gatim || 2\,31\.15|| yo.ashvaM nAvaM gajaM vApi brAhmaNe pratipAdayet | sa mahimno.anusAreNa tattatsukhamupAshnute || 2\,31\.16|| nAnAlokAnvicharati mahiShI~ncha dadAti yaH | yamaputtrasya yA mAtA mahiShI sugatipradA || 2\,31\.17|| tAmbUlaM kusumaM deyaM yAmyAnAM harShavardhanam | tena samprINitAH sarve tasminkleshaM na kurvate || 2\,31\.18|| go\-bhU\-tila\-hiraNyAni dAnAnyAhuH svashaktitaH || 2\,31\.19|| mR^itoddeshena yo yadyAjjalapAtra~ncha mR^inmayam | udapAtrasahasrasya phalamApnoti mAnavaH || 2\,31\.20|| yamadUtA mahAraudrAH karAlAH kR^iShNapi~NgalAH | na bhIShayanti taM yAmyA vastradAne kR^ite sati || 2\,31\.21|| mArge hi gachChamAnastu tR^iShNArtaH shramapIDitaH | ghaTAnnadAnayogena sukhI bhavati nishchitam || 2\,31\.22|| shayyA dakShiNayA yuktA AyudhAmbarasaMyutA | haimashrIpatinA yuktA deyA viprAya sharmaNe | tathA pretatvamukto.asau modate saha daivataiH || 2\,31\.23|| etatte kathitaM tArkShya dAnamantyeShTikarmajam | adhunA kathayiShye.ahamanyadehapraveshanam || 2\,31\.24|| jAtasya mR^ityuloke vai prANino maraNaM dhruvam | mR^itiH kuryAtsvadharmeNa yAsyatashcha parantapa || 2\,31\.25|| pUrvakAle mR^itAnA~ncha prANinA~ncha khageshvara | sUkShmobhUtvA tvasau vAyurnirgachChatyAsyamaNDalAt || 2\,31\.26|| navadvArai romabhishcha janAnAM tAlurandhrake | pApiShThAnAmapAnena jIvo niShkrAmati dhruvam || 2\,31\.27|| sharIra~ncha patetpashchAnnirgate marutIshvare | vAtAhataH patatyeva nirAdhAro yathA drumaH || 2\,31\.28|| pR^ithivyAM lIyate pR^ithvI Apashchaiva tathApsu cha | tejastejasi lIyate samIraNaH samIraNe | AkAshe cha tathA kAshaH sarvavyApI cha sha~Nkare || 2\,31\.29|| tatra kAmastathA krodhaH kAye pa~nchendriyANi cha | ete tArkShya samAkhyAtA dehe tiShThanti taskarAH || 2\,31\.30|| kAmaH krodho hyaha~NkAro manastatraiva nAyakaH | saMhArakashcha kAlo.ayaM puNyapApasamanvitaH || 2\,31\.31|| jagatashcha svarUpantu nirmitaM svena karmaNA | punardehAntaraM yAti sukR^itairduShkR^itairnaraH || 2\,31\.32|| pa~nchendriyasamAyuktaM sakalairviShyaiH saha | pravishetsa navaM dehaM gR^ihe dagdhe yathA gR^ihI || 2\,31\.33|| sharIre ye samAsInA sambhavetsarvadhAtavaH | ShATkaushiko hyayaM kAyo mAtA pitroshcha dhAtavaH || 2\,31\.34|| sambhaveyustathA tArkShya sarve vAtAshcha dehinAm | mUtraM purIShaM tadyogA ye chAnye vyAdhayastathA || 2\,31\.35|| asthi shukraM tathA snAyuH dehena saha dahyate | eSha te kathitastArkShya vinAshaH sarvadehinAm || 2\,31\.36|| kathayAmi punasteShAM sharIra~ncha yathA bhavet | ekastambhaM snAyubaddhaM sthUNAdvayasamuddhR^itam || 2\,31\.37|| indriyaishcha samAyuktaM navadvAraM sharIrakam | viShayaishcha samAkrAntaM kAma\-krodhasamAkulam || 2\,31\.38|| rAga\-dveShasamAkIrNaM tR^iShNAdurgasudustaram | lobhajAlasamAyuktaM puraM puruShasaMj~nitam || 2\,31\.39|| etadguNasamAyuktaM sharIraM sarvadehinAm | tiShThanti devatAH sarvA bhuvanAni chaturdasha || 2\,31\.40|| AtmAnaM ye na jAnanti te narAH pashavaH smR^itAH | evametanmayAkhyAtaM sharIraM te chaturvidham || 2\,31\.41|| chaturashItilakShANi nirmitA yonayaH purA | udbhijjAH svedajAshchaiva aNDajAshcha jarAyujAH || 2\,31\.42|| etatte sarvamAkhyAtaM yatpR^iShTohaM tvayAnagha || 2\,31\.43|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde dAnapha lAnyadehapraveshAdinirUpaNaM nAmai katriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 32 tArkShya uvAcha | kathamutpadyate janturbhUtagrAme chaturvidhe | tvachA raktaM tathA mAMsaM medo majjAsthi jIvitam || 2\,32\.1|| pAdau pANI tathA guhyaM jihvA\-kesha\-nakhAH shiraH | sandhimArgAshcha bahusho rekhA naikavidhAstathA || 2\,32\.2|| kAmaH krodho bhayaM lajjA mano harShaH sukhAsukham | chitritaM Chidrita~nchApi nAnAjAlena veShTitam || 2\,32\.3|| indrajAlamidaM manye saMsAre.asArasAgare | kartA ko.atra hR^iShIkesha saMsAre duHkhasaMkule || 2\,32\.4|| shrIviShNuruvAcha | kathayAmi paraM gopyaM koshasyAsya vinirNayam | yasya vij~nAnamAtreNa sarvaj~natvaM prajyate || 2\,32\.5|| sAdhu pR^iShTaM tvayA loke sadayaM jIvakAraNam | vainateya shR^iNuShva tvamekAgrakR^itamAnasaH || 2\,32\.6|| R^itukAle cha nArINAM varjyaM dinachatuShTayam | yatastasminbrahmahatyAM purA vR^itrasamutthitAm || 2\,32\.7|| brahmA shakrAtsamuttArya chaturthAMshena dattavAn | tAvannAlokyate vaktraM pApaM yAvadvapuH sthitam || 2\,32\.8|| prathame.ahani chANDAlI dvitIye brahmaghAtinI | tR^itIye rajakI j~neyA chaturthe.ahani shudhyati || 2\,32\.9|| saptAhAtpitR^idevAnAM bhavedyogyA kR^itArchane | saptAhamadhye yo garbhastatsambhUtirmalimluchA || 2\,32\.10|| niShakasamaye pitroryAdR^ikchittavikalpanA | tAdR^iggarbhasamutpattirjAyate nAtra saMshayaH || 2\,32\.11|| yugmAsu puttrA jAyante striyo.ayugmAsu rAtriShu | pUrvasaptamamutsR^ijya tasmAdyugmAsu saMvishet || 2\,32\.12|| ShoDasharturnishAH strINAM sAmAnyAtsamudAhR^itaH | yA chaturdashamI rAtrirgarbhastiShThati tatra chet || 2\,32\.13|| guNabhAgyanidhiH putrastatra jAyeta dhArmikaH | sA nishA tatra sAmAnyairna labhyeta khagAdhipa || 2\,32\.14|| prAyashaH sambhavatyatra garbhastvaShTAhamadhyataH | pa~nchame.ahani nArINAM kAryaM mAdhuryabhojanam || 2\,32\.15|| kaTukShAra~ncha tIkShNa~ncha tyAjyamuShNa~ncha dUrataH | tatkShetramoShadhIpAtraM bIja~nchApyamR^itAyitam || 2\,32\.16|| tasminnuptvA naraH svAmI samyakphalamavApnuyAt | tasyAshchaivAtapo varjya shItalaM kevalaM charet || 2\,32\.17|| tAmbUlapuShpashrIkhaNDaiH saMyuktaH shuchivastrabhR^it | dharmamAdAya manasi sutalpaM saMvishetpumAn || 2\,32\.18|| niShekasamaye yAdR^i~NnarachittavikalpanA | tAdR^iksvabhAvasambhUtirjanturvishati kukShigaH || 2\,32\.19|| shukrasoNitasaMyoge piNDotpattiH prajAyate | vardhate jaThare jantustArApatirivAmbare || 2\,32\.20|| chaitanyaM bIjarUpaM hi shukre nityaM vyavasthitam | kAmashchitta~ncha shukra~ncha yadA hyekatvamApnuyuH || 2\,32\.21|| tadA drAvamavApnoti yoShAgarbhAshaye naraH | raktAdhikye bhavennArI shukrAdhikye bhavetpumAn || 2\,32\.22|| shukrasoNitayo sAmye garbhAH ShaNDatvamApnuyuH | ahorAtreNa kalilaM budvadaM pa~nchabhidinaiH || 2\,32\.23|| chaturdashe bhavenmAMsaM mishradhAtusamanvitam | ghanaM mAMsa~ncha viMshAhe garbhastho vardhate kramAt || 2\,32\.24|| pa~nchaviMshatime chAhni balaM puShTishcha jAyate | tathA mAse tu sampUrNe pa~nchatattvaM nidhArayet || 2\,32\.25|| mAsadvaye tu sa~njAte tvachA medashcha jAyate | majjAsthIni tribhirmAsaiH keshA~Ngulyashchaturthake || 2\,32\.26|| karNau cha nAsike vakSho jAyeranmAsi pa~nchame | kaNTharandhrodaraM ShaShThe guhyAdirmAsi saptame || 2\,32\.27|| a~Ngapratya~NgasampUrNo garbho mAsairathAShTabhiH | aShTame chalate jIvo dhAtrIgarbhe punaH punaH | navamemAsi samprApte garbhasthaujau dR^iDhaM bhavet || 2\,32\.28|| chikitsA jAyate tasya garbhavAsaparikShaye | nArI vAtha naro vAtha napuMstvaM vAbhijAyate || 2\,32\.29|| shaktitrayaM vishAlAkShaM ShATkaushikasamAyutam | pa~nchendriyasamopetaM dashanADIvibhUShitam || 2\,32\.30|| dashaprANaguNopetaM yo jAnAti sa yogavit | majjAsthishukramAMsAni roma raktaM balaM tathA || 2\,32\.31|| ShATkaushikamidaM piNDaM syAjjantoH pA~nchabhautikam | navame dashame mAsi jAyate pA~nchabhautikaH || 2\,32\.32|| sUtivAtaiH samAkR^iShTaH pIDayA vihvalIkR^itaH | puShTo nADyAH suShumNAyA yoShidgarbhasthitastvaran || 2\,32\.33|| kShitirvAri havirbhoktA pavanAkAshameva cha | ebhirbhUtaiH pIDitastu nibaddhaH snAyubandhanaiH || 2\,32\.34|| mUlabhUtA ime proktAH sapta nADyantare sthitAH | tvachAsthinADyo romANi mAMsa~nchaivAtra pa~nchamam || 2\,32\.35|| ete pa~ncha guNAH proktA mayA bhUmeH khageshvara | yathA pa~ncha guNAshchApastathA tachChR^iNu kAshyapa || 2\,32\.36|| lAlA mUtraM tathA shukraM majjAra rakta~ncha pa~nchamam | ApaH pa~nchaguNAH proktA j~nAtavyAste prayatnataH || 2\,32\.37|| kShudhA tR^iShA tathA nidrA AlasyaM kAntireva cha | tejaH pa~nchaguNaM proktaM tArkShya sarvatrayogibhiH || 2\,32\.38|| rAgadveShau tathA lajjA bhayaM mohastathaiva cha | ityetatkathitaM tArkShya vAyujaM guNapa~nchakam || 2\,32\.39|| Aku~nchanaM dhAvana~ncha la~Nghana~ncha prasAraNam | nirodhaH pa~nchamaH prokto vAyoH pa~ncha guNAH smR^itAH || 2\,32\.40|| ghoShashchintA cha gAmbhIryaM shravaNaM satyasaMkramaH | AkAshasya guNAH pa~ncha j~nAta vyAstArkShya yatnataH || 2\,32\.41|| shrotraM tvakchakShuShI jihvA nAsA buddhIndriyANi cha | pANI pAdau gudaM prAkcha guhyaM karmendriyANi cha || 2\,32\.42|| iDAcha pi~NgalA chaiva suShumNA cha tR^itIyakA | gAndhArI gajajihvA cha pUShA chaiva yasA tathA || 2\,32\.43|| alamvushA kuhUshchaiva sha~NkhinI dashamI smR^itA | piNDa madhye sthitA hyetAH pradhAnA dasha nADayaH || 2\,32\.44|| prANApAnau samAnashcha udAno vyAna eva cha | nAgaH kUrmashcha kR^ikaro devadatto dhana~njayaH || 2\,32\.45|| ityete vAyavaH proktA dasha deheShu susthitAH | kevalaM bhuktamanna~ncha puShTidaM sarvadehinAm || 2\,32\.46|| nayate prANado vAyuH sharIre sarvasandhiShu | AhAro bhuktamAtrastu vAyunA kriyate dvidhA || 2\,32\.47|| sa pravishya guhe samyakpR^ithagannaM pR^ithagjalam | UrdhvamagnerjalaM kR^itvA tadanna~ncha jalopari || 2\,32\.48|| agneshchAdhaH svayaM prANastamagni~ncha dhamechChanaiH | vAyunA dhamyamAno.agniH pR^ithakkiTTaM pR^ithagrasam || 2\,32\.49|| malairdvAdashabhiH kiTTaM bhinnaM dehAtpR^ithagbhavet | karNAkShinAsikA jihvA dantanAbhivapurgudam || 2\,32\.50|| nakhA malAshrayA hyete viNmUtra~nchetyanantakam | shukrashoNitasaMyogAdetatShATkaushikaM smR^itam || 2\,32\.51|| romNAM koTyastathA tisro.apyardhakoTi samanvitAH | dvAtriMshaddashanAH proktAH sAmAnyAdvinatAsuta || 2\,32\.52|| sapta lakShANi keshAH syurnakhAH proktAstu viMshatiH | mAMsaM palasahasraikaM sAmAnyAddehasaMsthitam || 2\,32\.53|| raktaM palashataM tArkShyaM buddhameva purAtanaiH | palAni dasha medashcha tvachA chaiva tu tatsamA || 2\,32\.54|| paladvAdashakaM majjA mahAraktaM palatrayam | shukraM dvikuDavaM j~neyaM shoNitaM kuDavaM smR^itam || 2\,32\.55|| shleShmANashcha ShaDUrdhva~ncha viNmUtraM tatpramANataH | asthnAM hi hyadhikaM proktaM ShaShTyuttarashatatrayAt || 2\,32\.56|| evaM piNDaH samAkhyAto vaibhavaM samprachakShmahe | sukhaM duHkhaM bhayaM kShemaM karmaNaiva hi prApyate || 2\,32\.57|| adhomukhaM chordhvapAdaM garbhAdvAyuH prakarShati | tale tu karayornyasya vardhate jAnupArshvayoH || 2\,32\.58|| a~NguShThau chopari nyastau jAnvAretha karA~NgulI | jAnupR^iShThe tathA netre jAnumadhye cha nAsikA || 2\,32\.59|| evaM vR^iddhiM kramAdyAti jantuH strIgarbhasaMsthitaH | kAThinyamasthInyAyAnti bhuktapItena jIvati || 2\,32\.60|| nADI vApyAyanI nAma nAbhyAM tatra nibadhyate | strINAM tathAntrasuShire sa nibaddhaH prajAyate || 2\,32\.61|| krAmanti bhuktapItAni strINAM garbhodare tathA | tairApyAyitadeho.asau janturvR^iddhimupaiti cha || 2\,32\.62|| smR^ityastatra prayAntyasya bahvyaH saMsArabhUtayaH | tato nirvedamAyAti pIDyamAna itastataH || 2\,32\.63|| punarnaivaM kariShyAmi bhuktamAtra ihodarAt | tathAtathA yatiShyAmi garbhaM nApnomyahaM yathA || 2\,32\.64|| iti sa~nchintaya~njIvo smR^itvA janmashatAni vai | yAni pUrvAnubhUtAni devabhUtAtmajAni vai || 2\,32\.65|| tataH kAlakramAjjantuH parivartyatvadhomukhaH | navame dashame vApi mAsi saMjAyate tataH || 2\,32\.66|| niShkramyamANo vAtena prAjApatyena pIDyate | niShkramate cha vilapaMstadA duHkhanipIDitaH || 2\,32\.67|| niShkrAmaMshchodarAnmUrChAmasahyAM pratipadyate | prApnoti chetanAM chAsau vAyusparshasukhAnvitaH || 2\,32\.68|| tatastaM vaiShNavI mAyA samAskandati mohinI | tayA vimohitAtmAsau j~nAnabhraMshamavApnute || 2\,32\.69|| bhraShTaj~nAnaM bAlabhAve tato jantuH prapadyate | tataH kaumArakAvasthAM yauvanaM vR^iddhatAmapi || 2\,32\.70|| punashcha tadvanmaraNaM janma prApnoti mAnavaH | tataH saMsArachakre.asminbhrAmyate ghaTayantravat || 2\,32\.71|| kadAchitsvargamApnoti kadAchinnirayaM naraH | svargaM cha nirayaM chaiva svakarmaphalamashnute || 2\,32\.72|| kadAchidbhuktakarmA cha bhuvaM svalpena gachChati | svarloke narake chaiva bhuktaprAye dvijottamAH || 2\,32\.73|| narakeShu mahadduHkhametadyatsvargavAsinaH | dR^ishyate nAtra modante pAtyamAnAstu nArakaiH || 2\,32\.74|| svarge.api duHkhamatulaM yadArohaNakAlataH | prabhR^ityahaM patiShyAmItyetanmanasi vartate || 2\,32\.75|| nAra kAMshchaiva samprekShya mahadduHkhamavApyate | evaM gatimahaM gantetyaharnishamanirvR^itaH || 2\,32\.76|| garbhavAse mahadduHkhaM jAyamAnasya yonijam | jAtasya bAlabhAve.api vR^iddhatve duHkhameva cha || 2\,32\.77|| kAmerShyAkrodhasambandhAdyauvane.api cha duHsaham | duHsvapnaM yA vR^iddhatA cha maraNe duHkhamutkaTam || 2\,32\.78|| kR^iShyamANashcha yAmyaiH sa narake.api cha yAtyadhaH | punashcha garbhAjjanma syAnmaraNaM duShkaraM tathA || 2\,32\.79|| evaM saMsArachakre.asmijjantavo ghaTayantravat | bhrAmyante prAktanairbadhairbaddhA vidhyanti chAsakR^it || 2\,32\.80|| nAsti pakShinsukhaM ki~nchitkShetre duHkhashatAkule | vinatAsuta mokShAya yatitavyaM tato naraiH || 2\,32\.81|| etatte sarvamAkhyAtaM yathA garbhasya saMsthitiH | kathayAmi kramaprashraM pR^iShTaM vA vartate spR^ihA || 2\,32\.82|| garuDa uvAcha | madhye kR^itamahAprashradvayasyAptaM mayottaram | prashrasyApi tR^itIyasya uttaraM cha vidhIyatAm || 2\,32\.83|| shrIkR^iShNa uvAcha | mriyamANasya kiM kR^ityamiti tvaM pR^iShTavAnasi | shR^iNu tatrottaraM tUktaM kathayAmi samAsataH || 2\,32\.84|| AsannamaraNaM j~nAtvA puruShaM snApayettataH | gomUtragomayasumR^ittIrthodakakushodakaiH || 2\,32\.85|| vAsasI paridhAryAtha dhaute tu shuchi nI shubhe | darbhANyAdau samAstIrya dakShiNAgrAnvikIrya cha || 2\,32\.86|| tilAngomayaliptAyAM bhUmau tatra niveshayet || 2\,32\.87|| prAgudakShirasaM vApi mukhe svarNaM viniH kShepet | shAlagrAmashilA tatra tulasI cha khageshvara || 2\,32\.88|| vidheyA sannidhau sarpirdIpaM prajvAlayetpunaH | namo bhagavate vAsudevAyeti japastathA || 2\,32\.89|| Adau tu praNavaM kR^itvA pUjAdAne tataH smR^ite | samabhyarchya hR^iShIkeshaM puShpadhUpAdibhistataH || 2\,32\.90|| praNipAtaiH stavaiH puNyairdhyA nayogena pUjayet | dattvA dAnaM cha viprebhyo dInAnAthebhya eva cha || 2\,32\.91|| puttre mitre kalatre cha kShetradhAnyadhanAdiShu | nivartayenmamatvaM cha viShNoH pAdau hR^idi smaran || 2\,32\.92|| uchchaiH puruShasUktaM cha yadi shreShThApadastadA | puttrAdyAH prapaTheyuste mriyamANe nije jane || 2\,32\.93|| etatte sarvamAkhyAtaM kR^ityaM mR^ityAvupasthite | phalamapyasya kR^itsnasya samAsAtte vadAmyaham || 2\,32\.94|| snAnena shuchitAprAptirapAvitryahR^itistataH | tato viShNoH smR^itistasya j~nAnAtsarvaphalapradA || 2\,32\.95|| darbhatUlI nayetsvargamAturaM tu na saMshayaH | tilairdarbhaishcha niH kShiptaiH snAnaM kratumayaM bhavet || 2\,32\.96|| brahmA viShNushcha rudrashcha shrIrhutAshastathaiva cha | maNDale chopatiShThanti tasmAtkurvIta maNDalam || 2\,32\.97|| prAgudagvA kR^iteneha shirasA lokamuttamam | vrajate yadi pApasyAlpatvaM puMso bhavetkhaga || 2\,32\.98|| pa~ncharatne mukhe mukte jive j~nAnaM prarohati | tulasI brAhmaNA gAvo viShNurekAdashI khaga || 2\,32\.99|| pa~ncha pravahaNAnyeva bhavAbdhau majjatAM nR^iNAm | viShNurekAdashI gItA tulasI vipradhenavaH || 2\,32\.100|| asAre durgasaMsAre ShaTpadI bhaktidAyinI | namo bhagavate vAsudevAyeti japannaraH || 2\,32\.101|| o~NkArapUrvaM sAyujyaM prApnuyAnnAtra saMshayaH | pUjayApi cha mallokaprAptirArAddivaM vrajet || 2\,32\.102|| bandhAbhAve mamatvetu j~nAnaM puruShasUktataH | yasyayasyAdhikatvaM tu sAdhaneShveShu kAshyapa || 2\,32\.103|| tattatphalasyApyAdhikyaM bhavatItyavadhAraya | dAtavyAni yathAshaktyA prIto.asau sarvadA bhavet || 2\,32\.104|| etatte sarvamAkhyAtaM snAnAdiShu phalaM mayA | brahmANDe ye guNAH santi sharIre te vyavasthitAH || 2\,32\.105|| pAtAlabhUdharA lokAstathAnye dvIpasAgarAH | AdityAdigrahAH sarve piNDamadhye vyavasthitAH || 2\,32\.106|| pAdAdhastu talaM j~neyaM pAdordhvaM vitalaM tathA | jAnubhyAM sutalaM viddhi sakthideshe mahAtalam || 2\,32\.107|| tathA talAtala~nchorau guhyadeshe rasAtalam | pAtAlaM kaTisaMsthantu pAdAdau lakShayedbudhaH || 2\,32\.108|| bhUrlokaM nAbhimadhye tu bhuvarlokaM tadUrdhvataH | svargalokaM hR^idaye vidyAtkaNThadeshe mahastathA || 2\,32\.109|| janalokaM vaktradeshe tapolokaM lalATake | satyalokaM mahArandhre bhuvanAni chaturdasha || 2\,32\.110|| trikoNe saMsthito meruradhaH koNe cha mandaraH | dakShiNe cheva kailAso vAmabhAge himAchalaH || 2\,32\.111|| niShadhashchordhvabhAge cha dakShiNe gandhamAdanaH | malayo (ramaNo) vAmarekhAyAM saptaite kulaparvatAH || 2\,32\.112|| asthisthAne sthito jambUH shAko majjAsu saMsthitaH | kushadvIpaH sthito mAMse krau~nchadvIpaH shirAsthitaH || 2\,32\.113|| tvachAyAM shAlmalidvApo plakShaH romNAM cha sa~nchaye | nakhasthaH puShkaradvIpaH sAgarAstadanantaram || 2\,32\.114|| kShArodashcha tathA mUtre kShAre kShIrodasAgaraH | surodadhishcha shleShmasthaH majjAyAM ghR^itasAgaraH || 2\,32\.115|| rasodadhiM rase vidyAchChoNite dadhisagaram | svAdulaM lambikAsthAne garbhodaM shukrasaMsthitam || 2\,32\.116|| nAdachakre sthitaH sUryo binduchakre cha chandramAH | lochanasthaH kujo j~neyo hR^idaye cha budhaH smR^itaH || 2\,32\.117|| viShNusthAne guruM vidyAchChrukre shukro vyavasthitaH | nAbhisthAne sthito mando mukhe rAhuH sthitaH sadA || 2\,32\.118|| pAyu (da) sthAne sthitaH ketuH sharIre grahamaNDalam | vibhakta~ncha samAkhyAtamApAdatalamastakam || 2\,32\.119|| utpannA ye hi saMsAre mriyante te na saMshayaH | bubhukShA cha tR^iShA raudrA dAhodbhUtA cha mUrChanA || 2\,32\.120|| yatra pIDAstvimA raudrAstA vai vR^ishchikadaMshajAH | vinAshaH pUrNakAle cha jAyate sarvadehinAm || 2\,32\.121|| agre agre hi dhAvanti yamalokagatasyavai | taptavAlukamadhyena prajvaladvahnimadhyataH || 2\,32\.122|| keshagrAhaiH samAkrAntA nIyante yamaki~NkaraiH | pApiShThAstvadhamAstArkShya dayAdharmavivirjitAH || 2\,32\.123|| yamaloke vasantyete kuTyAM janma na vidyate | evaM sa~njAyate tArkShya martye jantuH svakarmabhiH || 2\,32\.124|| utpannA ye hi saMsAre mriyante te na saMshayaH | AyuH karma cha vitta~ncha vidyA nidhanameva cha || 2\,32\.125|| pa~nchaitAni hi sR^ijyante garbhasthasyaiva dehinaH | karmaNA jAyate jantuH karmaNaiva pralIyate || 2\,32\.126|| sukhaM duHkhaM bhayaM kShemaM karmaNaivAbhipadyate | adhomukhaM chordhvapAdaM garbhAdvAyuH prakarShati || 2\,32\.127|| janmato vaiShNavI mAyA samohayati satvaram | svakarmakR^itasambandho janturjanma prapadyate || 2\,32\.128|| sukR^itAduttamo bhogabhogyavAnsukule bhavet | yathAyathA duShkR^itaM tatkule hIne prajAyate || 2\,32\.129|| daridro vyAdhito mUrkhaH pApakR^idduHkhabhAjanam | ataH paraM kimarthaM te kathayAmi khageshvara || 2\,32\.130|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIdR^i dharmadR^ipretadR^ishrIkR^iShNagaruDasaMvAde jantUtpattitadgadhAtvAdivibhAgabhuvanAdivibhAgavarNanaM nAma dvAtriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 33 garuDa uvAcha | utpattilakShaNaM jantoH kathitaM mayi puttrake | yamalokaH kiyanmAtrastrailokye sacharAchare | vistaraM tasya me brUhi adhvA chaiva kiyAnsmR^itaH || 2\,33\.1|| kaishcha pApaiH kR^itairdeva kena vA shubhakarmaNA | gachChanti mAnavAstatra kathayasva visheShataH || 2\,33\.2|| shrIbhagavAnuvAcha | ShaTashItisahasrANi yojanAnAM pramANataH | yamalokasya chAdhvAnamantarA mAnuShasya cha || 2\,33\.3|| dhmAtatAmramivAtapto jvaladdurgo mahApathaH | tatra gachChanti pApiShThA mAnavA mUDhachetasaH || 2\,33\.4|| kaNTakAshcha sutIkShNA vai vividhA ghoradarshanAH | taistuvAlukShitirvyAptA hutAshashcha tatholbaNaH || 2\,33\.5|| vR^ikShachChAyA na tatrAsti yatra vishramate naraH | gR^ihItaH kAlapAshaishcha kR^itaiH karmabhirulbaNaiH || 2\,33\.6|| tasminmArge na chAnnAdyaM yena prANAnprapoShayet | na jalaM dR^ishyate tatra tR^iShA yena vilIyate || 2\,33\.7|| kShudhayA pIDito yAti tR^iShNayA cha mahApathe | shItena kampate kvApi yamamArge.atidurgame || 2\,33\.8|| yadyasya yAdR^ishaM pApaM sa panthAstasya tAdR^ishaH | sudInAH kR^ipaNA mUDhA duHkhairvyAptAstaranti tam || 2\,33\.9|| rudanti dAruNaM kechitkechiddrohaM vadanti cha | AtmakarmakR^itairdeShaiH pachyamAnA muhurmuhuH || 2\,33\.10|| IdR^igvidhaH sa vai panthA vij~neyo dAruNaH khaga | vitR^iShNA ye narA loke sukhaM tasminvrajanti te || 2\,33\.11|| yAniyAni cha dAnAni dattAni bhuvi mAnavaiH | tAnitAnyupatiShThanti yamaloke puraH pathi || 2\,33\.12|| pApino nopatiShThanti dAhashrAddhajalA~njali | bhramanti vAyubhUtAste ye kShudrAH pApakarmiNaH || 2\,33\.13|| IdR^ishaM vartma tadraudraM kathitaM tava suvrata | punashcha kathayiShyAmi yamamArgasya yA sthitiH || 2\,33\.14|| yAmyanairR^itayormadhye puraM vaivasvatasya tu | sarvaM vajramayaM divyamabhedyaM tatsurAsuraiH || 2\,33\.15|| chaturashraM chaturdvAraM saptaprAkAratoraNam | svayaM tiShThati vai yasyAM yamo dUtaiH samanvitaH || 2\,33\.16|| yojanAnAM sahasraM vai pramANena taduchyate | sarvaratnamayaM divyaM vidyujjvAlArkataijasam || 2\,33\.17|| tadguhaM dharmarAjasya vistIrNaM kA~nchanaprabham | yojanAnAM pa~nchashatapramANena samuchChritam || 2\,33\.18|| vR^itaM stambhasahasraistu vaidUryamaNimaNDitam | muktAjAlagavAkShaM cha patAkAshatabhUShitam || 2\,33\.19|| ghaNTAshataninAdADhyaM toraNAnAM shatairvR^itam | evamAdibhiranyaishcha bhUShaNairbhUShitaM sadA || 2\,33\.20|| tatrastho bhagavAndharma Asane tu same shubhe | dashayo janavistIrNe nIlajImUtasannibhe || 2\,33\.21|| dharmaj~no dharmashIlashcha dharmayukto hito yamaH | bhayadaH pApayuktAnAM dhArmikANAM sukhapradaH || 2\,33\.22|| mandamAru tasaMyogairutsavairvividhaistathA | vyAkhyAnairvividhairyuktaH sha~NkhavAditraniH svanaiH || 2\,33\.23|| puramadhyapraveshe tu chitraguptasya vai gR^iham | pa~nchaviMshatisaMkhyAnAM yojanAnAM suvistaram || 2\,33\.24|| dashochChritaM mahAdivyaM lohaprAkAravoShTitam | pratolIshatasaMchAraM patatAkAshatashobhitam || 2\,33\.25|| dIpikAshatasa~NkIrNaM gItadhvanisamAkulam | vichitrachitrakushalaishchitraguptasya vai gR^iham || 2\,33\.26|| maNimuktAmaye divye Asane paramAdbhute | tatrastho gaNayatyAyurmAnuSheShvitareShu cha || 2\,33\.27|| na muhyati kadAchitsa sukR^ite duShkR^ite.api vA | yadyenopArjitaM yAvattAvadvai vetti tasya tat || 2\,33\.28|| dashAShTadoSharahitaM kR^ita karma likhatyasau | chitraguptAlayAtAchyAM jvarasyAsti mahAgR^iham || 2\,33\.29|| dakShiNe chApi shUlasya latAvisphoTakasya cha | pashchime kAla pAshasya ajIrNasyAruchestathA || 2\,33\.30|| madhyapIThottare j~neyo tathA chAnyA viShachikA | aishanyAM vai shiro.artishcha AgneyyA~nchaiva mR^ikatA || 2\,33\.31|| atisArashcha nairR^ityAM vAyavyAM dAhasaMj~nakaH | ebhiH parivR^ito nityaM chitraguptaH sa tiShThati || 2\,33\.32|| yatkarma kurute kashchittatsarvaM vilakhatyasau | dharmarAjagR^ihadvAri dUtAstArkShya tathA nishi | tiShThanti pApakarmANaH pachyamAnA narAdhamAH || 2\,33\.33|| yamadUtairmahApAshairhanyamAnAshcha mudgaraiH | vadhyante vividhaiH pApaiH pUrvakarmakR^itairnarAH || 2\,33\.34|| nAnAprahAraNAgraishcha nAnAyantraistathA pare | Chidyante pApakarmANaH krakachaiH kAShThavaddvidhA || 2\,33\.35|| anye jvaladbhira~NgArairveShTitAH parito bhR^isham | pUrvakarmavipAkena dhmAyante lohapiNDavat || 2\,33\.36|| kShiptvAnye cha dharApR^iShThe kuThAreNAvakartitAH | krandamAnAshcha dR^ishyante pUrvakarmavipAkataH || 2\,33\.37|| kechidguDamayaiH pAkaistailapAkaistathA pare | pIDyante yamadUtaishcha pApiShThAH subhR^ishaM narAH || 2\,33\.38|| kShaNAhni prArthayantyanye dehidehIti koTishaH | yamaloke mayA dR^iShTA mamasvaM bhakShitaM tvayA || 2\,33\.39|| ityevaM bahushastArkShya narakAH pApinAM smR^itAH | karmabhirbahubhiH proktaiH sarvashAstreShu bhAShitaiH | dAnopakAraM vakShyAmi yathA tatra sukhaM bhavet || 2\,33\.40|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pratakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde yamalokavistR^itidR^ivarNanaM nAma trayastriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 34 shrIkR^iShNa uvAcha | shR^iNu tArkShya yathAnyAyaM dharmAdharmsya lakShaNam | sukR^itaM duShkR^itaM nR^INAmagre dhAvati dhAvatAm || 2\,34\.1|| kR^ite tapaH prashaMsanti tretAyAM j~nAnasAdhanam | dvApare yaj~nadAne cha dAnamekaM kalau yuge || 2\,34\.2|| gR^ihasthAnAM smR^ito dharma uttamAnAM vichakShaNaiH | iShTApUrte svashaktyA hi kurvatAM nAsti pAtakam || 2\,34\.3|| vR^ikShastu ropito yena khanikUpajalAshayAH | yamamArge sukhaM tasya vrajato nitarAM bhavet || 2\,34\.4|| agnitApapradAtAre yaiH shItapIDite dvije | tapyamAnAH sukhaM yAnti sarva kAmaiH prapUritAH || 2\,34\.5|| suvarNamaNimuktAdi vastrANyAbharaNAni cha | tena sarvamidaM dattaM yena dattA vasundharA || 2\,34\.6|| yAniyAni cha bhUtAni dattAni bhuvi mAnavaiH | yamalokapathe tAni tiShThantyeShAM samIpataH || 2\,34\.7|| vya~njanAni vichitrANi bhakShyabhojyAni yAni cha | dadAti vidhinA putra prete tadu patiShThati || 2\,34\.8|| AtmA vai putranAmAsti putrastrAtA yamAlaye | tArayetpitaraM ghorAttena puttraH pravakShyate || 2\,34\.9|| ato deya~ncha putreNa shrAddhamAjI vitAvadhi | ativAhastadA preto bhogAnvai labhate hi saH || 2\,34\.10|| dahyamAnasya pretasya svajanairyo jalA~njaliH | dIyate pretarUpo.asau prIto yAti yamAlaye || 2\,34\.11|| apakve mR^inmaye pAtre dugdhaM dattaM dinatrayam | kAShThatrayaM guNairbaddhvA prItyai rAtrau chatuShpathe || 2\,34\.12|| prathame.ahni dvitIye cha tR^itIye cha tathA khaga | AkAshasthaM pibeddugdhaM preto vAyuvapurdharaH || 2\,34\.13|| chaturthe sa~nchayaH kAryaH chaturthe?vApi sAgnike | asthisa~nchayanaM kAryaM dadyAdApA~njaliM tataH || 2\,34\.14|| na pUrvAhne na madhyAhne nAparAhne na sandhiShu | yAte prathamayAme tu dadyAdApajalA~njaMlIn || 2\,34\.15|| puttreNa datte te sarve gotriNo hitabAndhavAH | svajAtyaiH parajAtyaishcha deyo nadyAM jalA~njaliH || 2\,34\.16|| gantavyaM naiva vipreNa dAtuM shIghraM jalA~njalim | nivR^ittAshcha yadA nAryo lokAchAraH sadAbhavet || 2\,34\.17|| pa~nchatva~ncha gate shUdre yaH kAShThaM nayate chitAm | anuvrajedyadA viprastrirAtramashuchirbhavet || 2\,34\.18|| trirAtre cha tataH pUrNe nadIM gachChetsamudragAm | prANAyAmashataM kR^itvA ghR^itaM prAshya vishudhyati || 2\,34\.19|| shUdro gachChati sarvatra vaishyastriShu dvayoH paraH | gachChati svIyavarNeShu dAtuM prete jalA~njalim || 2\,34\.20|| datte jalA~njalau pashchAdvidadhyAddantadhAvanam | tyajanti gotriNaH sarve dinAni nava kAshyapa || 2\,34\.21|| jalA~njaliM tathA dAtuM gachChanti dvijasattamAH | yatra sthAne mR^ito yastu adhvanyapi gR^ihe.api vA | vishleShastu tataH sthAnAnna kvachidvihito budhaiH || 2\,34\.22|| strIjanashchAgrato gachChetpR^iShThato navasa~nchayaH | AchamanaM vidhAtavyaM pAShANopari saMsthitaiH || 2\,34\.23|| yavAMshcha sarShapAndUrvAH pUrNapAtre vilokayet | prAshayennimbapatrANi snehasnAnaM samAcharet || 2\,34\.24|| gotribhirna cha kartavyaM gR^ihAnna~ncha na bhojayet | bhu~njIta mR^inmaye pAtre uttAna~ncha vivarjayet || 2\,34\.25|| mR^itakasya guNA grAhyA yamagAthAM samudgiret | shubhAshubhe cha dhyAtavye pUrvakarmopasa~nchite || 2\,34\.26|| labdhenaiva cha dehena bhu~Nkte sukR^itaduShkR^ite | vAyurUpo bhramatyeva vAyurUrdhvaM sa gachChati || 2\,34\.27|| dashAhakarmakriyayA kuTI niShpAdyate dhruvam | navakaiH ShoDashashrAddhaiH prayAti hi kuTIM naraH || 2\,34\.28|| tilairdarbhaishcha bhUmyAM vai kuTI dhAtumayI bhavet | pa~ncha ratnAni vaktre tu yena jIvaH prarohati || 2\,34\.29|| yadA puShpaM pranaShTaM hi tadA garbhaM na dhArayet | AdarAchcha tato bhUmau tiladarbhAnviniH kShipet || 2\,34\.30|| pashutve sthAvaratve cha yatra kvApi sa jAyate | tatraiva janturutpannaH shrAddhaM tatropatiShThati || 2\,34\.31|| dhanvinA lakShyamuddishya mukto bANastadApnuyAt | yathA shrAddhaM yamuddishya kR^itaM tasyopatiShThati || 2\,34\.32|| yAvannotpAdito dehastAvachChrAddhairna prINanam | kShudhAvibhramamApanno dashAhena cha tarpitaH || 2\,34\.33|| piNDadAnaM na yasyAbhUdAkAshe bhramate tu saH | dinatrayaM vasaMstoye agnAvapi dinatrayam | AkAshe vasate trINi dinamekantu vAsake || 2\,34\.34|| dagdhe dehe cha vahnau cha jalenaiva tu tarpitaH | snehasnAnaM jalenaiva pUpakaiH kR^isharairgR^ihe || 2\,34\.35|| prathame.ahni tR^itIye cha pa~nchame saptame.api vA | navamaikAdashe chaiva shrAddhaM navakamuchyate || 2\,34\.36|| gR^ihadvAre shmashAne vA tIrthe devAlaye.api vA | yatrAdyo dIyate piNDastatra sarvAnsamApayet || 2\,34\.37|| ekAdashAhe yachChrAddhaM tatsAmAnyamudAhR^itam | chaturNAmekavarNAnAM shuddhyarthaM snAnamuchyate || 2\,34\.38|| kR^itvA chaikAdashAha~ncha punaH snAtvA shuchirbhavet | dadyAdviprAya yaH shayyAM yathoktaM pretamokShadAm || 2\,34\.39|| na bhavetyadA sa gotro paro.api vidhimAcharet | bhAryA vA puruShaH kashchittuShTashcha kurute striyaH || 2\,34\.40|| prathame.ahani yaH piNDo dIyate vidhipUrvakam | annAdyena cha tenaiva sarvashrAddhAni kArayet || 2\,34\.41|| amantraM kArayechChrAddhaM dashAhaM nAmagotrataH | shrAddhaM kR^itantu yairvastraistAni tyaktvA gR^ihaM vishet || 2\,34\.42|| asagotraH sagotro vA yadi strI yadi vA pumAn | prathame.ahani yaH kuryAtsa dashAhaM samApayet || 2\,34\.43|| jIvasya dashabhiH piNDairdeho niShpAdyate dhruvam | vR^iddhishcha dashabhirmAsairgarbhasthasya yathA bhavet || 2\,34\.44|| AshauchaM yAvadetasya tAvatpiNDodakakriyA | chaturNAmapi varNAnAmeSha eva vidhiH smR^itaH || 2\,34\.45|| yatra trirAtramAshauchaM tatrAdau trInpradApayet | chaturastu dvitIye.ahni tR^itIye trIMshtathaiva cha || 2\,34\.46|| pR^ithakSharAvayordadyAdekAhaM kShIramambu cha | ekoddiShTantu vai shrAddhaM chaturthe.ahani kArayet || 2\,34\.47|| prathame.ahani yaH piNDastena mUrdhA prajAyate | chakShuH shrotra~ncha nAsA cha dvitIye.ahni prajAyate || 2\,34\.48|| gaNDau vaktraM tathA grIvA tR^itIye.ahani jAyate | hR^idayaM kukShirudaraM chaturthe tadvadeva hi || 2\,34\.49|| kaTipR^iShThaM guda~nchApi pa~nchame.ahani jAyate | ShaShThe UrU cha vij~neye saptame gulphasambhavaH || 2\,34\.50|| aShTame divase prApte ja~Nghe cha bhavato.aNDaja | pAdau cha navame j~neyau dashame balavatkShudhA || 2\,34\.51|| ekAdashAhe yaH piNDastaM dadyAdAmiSheNa tu | siddhAnnaM tasya dAtavyaM kR^isharAH pUpakAH payaH | prakShAlya vipracharaNAvarghyaM dhUpa~ncha dIpakram || 2\,34\.52|| dvAdasha pratimAsyAni shrAddhAnyaikAdashe tathA | tripakSha~nchApi ShaNmAse dve shrAddhAni cha ShoDasha || 2\,34\.53|| prati mAsaM pradAtavyaM mR^itAhe yA tithirbhavet | sa mAsaH prathamo j~neya iti vedavido viduH || 2\,34\.54|| shavahaste cha yachChrAddhaM mR^itisthAne dvijAsane | tadeva prathamaM shrAddhaM tatsyAdekAdashe.ahani || 2\,34\.55|| sA tithirmAsike shrAddhe mR^ito yasmindine naraH | riktayoshcha tripakShe cha sA tithirnAdriyeta vai || 2\,34\.56|| paurNamAsyAM mR^ito yo.asau chaturthI tasya chonakA | chaturthyAntu mR^ito yastu navamI tasya chonakA || 2\,34\.57|| navamyA~ncha mR^ito yashcha riktA tasya chaturdashI | etA riktAshcha vij~neyA antyeShTau kushalena cha || 2\,34\.58|| ekAdashAhe yachChrAddhaM navakaM tatprakIrtitam | chatuShpathe tyajedannaM punaH snAnaM samAcharet || 2\,34\.59|| ekAdashAhAdArabhya ghaTasyAnnaM jalAnvitam | dinedine cha dAtavyamabdaM yAvaddvijottame || 2\,34\.60|| mAnuShasya sharIre tu vidyate hyasthisa~nchayaH | tatsaMkhyaH sarvadeheShu ShaShTyadhikashatatrayam || 2\,34\.61|| udakumbhena puShTAni tAnyasthIni bhavanti hi | etasmAddIyate kumbhaH prItiH pretasya jAyate || 2\,34\.62|| yasmindine mR^ito janturaTavyAM viShame.api vA | yadA tadA bhaveddAhaH sUtakaM mR^itavAsarAt || 2\,34\.63|| tilapAtraM tathAnnAdyaM gandhadhapAdika~ncha yat | ekAdashAhe dAtavyaM tena shUddho dvijo bhavet || 2\,34\.64|| kShatriyo dvAdashAhe tu vaishyaH pa~nchadashe tathA | shuddhiH shUdrasya mAsena mR^itake jAtasUtake || 2\,34\.65|| mAsatraye trirAtraM syAtShaNmAsena tu pakShiNI | ahaH saMvatsarAdarbvAkpUrNe dattvodakaM shuchiH | anenaivA nusAreNa shuddhiH syAtsArvavarNikI || 2\,34\.66|| ekAdashAhaprabhR^iti purataH prativatsaram | vishvedevAMstu sampUjya piNDameka~ncha nirvapet || 2\,34\.67|| yathA tArAgaNAH sarve chChAdyante ravirashmibhiH | evaM prachChAdyate sarvaM na preto bhavati kvachit || 2\,34\.68|| shayyAdAnaM prashaMsanti sarvadaiva dvijottamAH | anityaM jIvanaM ysamAtpashchAtko nu pradAsyati || 2\,34\.69|| tAvadvandhuH pitA tAvadyAvajjIvati mAnavaH | mR^ite mR^ita iti j~nAtvA kShaNAtsneho nivartate || 2\,34\.70|| Atmaiva hyAtmano bandhurevaM j~nAtvA muhurmuhuH | jIvannapIti sa~nchintya svIyaM hitamanustamaret || 2\,34\.71|| mR^itAnAM kaH suto dadyAddvijeshayyAM satUlikAm | evaM jAnannidaM sarvaM svahastenaiva dApayet || 2\,34\.72|| tasmAchChayyAM samAsAdya sAradArumaryo dR^iDhAm | dantAdiruchirAM ramyAM hemapaTTai rala~NkR^itAm | tasyAM saMsthApya haima~ncha hariM lakShmyA samanvitam || 2\,34\.73|| ghR^itapUrNa~ncha kalashaM parikalpayet | vij~neyo garuDa prItyai sa nidrAkalasho budhaiH || 2\,34\.74|| tAmbUlaku~NkumakShodakarpUrAguruchandanam | dIpikopAnahachChatrachAmarAsanabhAjanam || 2\,34\.75|| pArshveShu sthApayechChaktyA saptadhAnyAni chaivahi | shayanasthasya bhavati yachchAnyadupakArakam || 2\,34\.76|| bhR^i~NgArakarakAdarshaM pa~nchavarNaM vitAnakam | shayyAmevaMvidhAM kR^itvA brAhmaNAya nivedayet || 2\,34\.77|| sapatnIkAya sampUjya svarlokasukhadAyinIm | vastraiH sushobhanaiH pUjya chailakaM paridhApayet || 2\,34\.78|| karNakaNThA~NgulIbAhubhUShaNaishchitrabhUShaNaiH | gR^ihopakaraNairyuktaM gR^ihaM dhenvA samanvitam || 2\,34\.79|| tato.arghaH sampradAtavyaH pa~ncharatnaphalAkShataiH || 2\,34\.80|| yathA na kR^iShNashayanaM shUnyaM sAgarakanyayA | shayyA mamApyashUnyAstu tathA janmanijanmani || 2\,34\.81|| dattvaivaM talpamamalaM kShamApya cha visarjayet | tathA chaikAdashAhe tu vidhireSha prakIrtitaH || 2\,34\.82|| dadAti yo hi dharmArthe bAndhavo bAndhave mR^ite | visheShamatra pakShe tu kathyamAnaM mayA shR^iNu || 2\,34\.83|| upayukta~ncha tasyAsItyatki~nchitsvagR^ihe purA | tasya yadgAtrasaM lagnaM vastraM bhAjanavAhanam | yadabhIShTa~ncha tasyAsIttatsarvaM parikalpayet || 2\,34\.84|| sthApayetpuruShaM haimaM shayyopari shubhaM budhaH | pUjayitvA pradAtavyA mR^itashayyA yathoditA || 2\,34\.85|| purandaragR^ihe sarvaM sUryaputrAlaye tathA | upatiShThetsukhaM jantoH shayyAdAnaprabhAvataH || 2\,34\.86|| pIDayanti na taM yAmyAH puruShA bhIShaNAnanAH | na gharmeNa na shItena bAdhyate sa naraH kvachit || 2\,34\.87|| shayyAdAnaprabhAveNa preto muchyate bandhanAt | apiH pApasamAyuktaH svargalokaM sa gachChati || 2\,34\.88|| vimAnavaramArUDhaH sevyamAno.apsarogaNaiH | AbhUtasamplavaM yAvattiShThetpAtakavarjitaH || 2\,34\.89|| navakaM ShoDashashrAddhaM shayyA sAMvatsaraM tathA | bharturyA kurute nArI tasyAH shreyo hyanantakam || 2\,34\.90|| upakArAya sA bharturjIvantI na mR^itA tathA | uddharejjIvamAnA sA satI satyavatI priyam || 2\,34\.91|| striyA dadhyannashayane hemaku~Nkumama~njanam | vastrabhUShA tathA shayyA sarvametaddhi dApayet || 2\,34\.92|| upakArakaraM strINAM yadbhavodiha ki~nchana | bhUShaNaM gAtralagna~ncha vastu bhogyAdika~ncha yat || 2\,34\.93|| tatsarvaM melayitvA tu svesve sthAne niyojayet | pUjayellokapAlAMshcha grahAndevIM vinAyakam || 2\,34\.94|| tataH shuklAmbaradharo gR^ihItakusumA~njaliH | imamuchchArayenmantraM viprasya purato budhaH || 2\,34\.95|| pretasya pratimA hyeShA sarvopakaraNairyutA | sarvaratnasamAyuktA tava vipraniveditA || 2\,34\.96|| AtmA shambhuH shivA gaurI shakraH suragaNaiH saha | tasmAchChayyApradAnena saiSha AtmA prasIdatu || 2\,34\.97|| AchAryAya pradAtavyA brAhmaNAya kuTumbine | gR^ihIte brAhmaNastatra ko.adAditi cha kIrtayet || 2\,34\.98|| tataH pradakShiNIkR^itya praNipatya visarjayet | vidhinAnena vai pakShindAnamekasya dApayet || 2\,34\.99|| bahubhyo na pradeyAni gaurgR^ihaM shayanaM striyaH | vibhaktadakShiNA hyete dAtAraM pAtayanti hi || 2\,34\.100|| evaM yo vitarettArkShya shR^iNu tasya cha yatphalam | sAgraM varShashataM divyaM svargaloke mahIyate || 2\,34\.101|| yatpuNyantu vyatIpAte kArtikyAmayanadvaye | dvArakAyAntu yatpuNyaM chandrasUryagrahe tathA || 2\,34\.102|| prayAge naimiShe yachcha kurukShetre tarthAbude | ga~NgAyAM yamunAyA~ncha sindhusAgarasaMgame || 2\,34\.103|| teShu yaddIyate dAnaM tasmAdapyadhikantvidam | etachChayyApradAnasya nApnoti ShoDashIM kalAm || 2\,34\.104|| yatrAsau jAyate prANI bhu~Nkte tatraiva tatphalam | karmakShaye kShitau yAti mAnuShaH shubhadarshanaH || 2\,34\.105|| mahAdhanI cha dharmaj~naH sarvashAstravishAradaH | punaH sa yAti vaikuNThaM mR^ito.asau narapu~NgavaH || 2\,34\.106|| divyaM vimAnamAruhya apsarobhiH samAvR^itaH | aho.asau havyakavyeShu pitR^ibhiH saha modate || 2\,34\.107|| aShTakAsu kR^itaM shrAddhamamAvAsyAdine tathA | maghAsu pitR^iparvANi yAniyAni cha teShu cha || 2\,34\.108|| shR^iNu tArkShya yathAnyAyaM pretatve pitaro yadi | nopatiShThanti shrAddhAni sapiNDIkaraNaM vinA || 2\,34\.109|| sapiNDIkaraNaM kAryaM pUrNe varShe na saMshayaH | Adyantu shavashuddhyarthaM kR^itvA chaivAkSha ShoDashIm || 2\,34\.110|| pitR^ipA~NktivishurdhyaM shatArdhena? tu yojayet | vR^iddhiM prApyAgrataH kuryAchChUdrasya svachChayaiva hi || 2\,34\.111|| sAmprataM sAgnike kAryaM dvAdashAhe sapiNDanam | na chAsau kurute yAvatpreta eva sa vahnimAn | dvAdashAhe tataH kAryaM sAgnikena sapiNDanam || 2\,34\.112|| asthipokShe gayAshrAddhaM shrAddha~nchAparapakShikam | abdamadhye na kurvIta sapiNDIkaraNaM vinA || 2\,34\.113|| sapatnyo yadi bahvyaH syurekA putravatI bhavet | sarvAstAH putravatyaH syustenaikenAtmajena hi || 2\,34\.114|| nAsapiNDognimAnputraH pitR^iyaj~naM samAcharet | samAchArAdbhavetpApI pitR^ihA chApi jAyate || 2\,34\.115|| mR^ite bhartari yA nArI prANAMshchaiva parityajet | bhartraiva hi samaM tasyAH prakurvIta sapiNDanam || 2\,34\.116|| asthAnikApi yA vyUDhA vaishyA vA kShatriyApi vA | yAH patnyo vai pituH kashchitkuryAtputraH sapiNDanam || 2\,34\.117|| vipreNaiva yadA shUdrA pariNItA pramAdataH | ekoddiShTantu tachChrAddha sA tu tenaiva yujyate || 2\,34\.118|| anye tu dasha ye putrA jAtA varNa chatuShTaye | te tAsutAsu yoktvayAH sapiNDIkaraNe sadA || 2\,34\.119|| anvaShTakAsu yachChrAddha yachChrAddhaM vR^iddhihetukam | pituH pR^ithakpradAvyaM striyAH piNDaM sapiNDane || 2\,34\.120|| pitAmahyA samaM mAtuH pituH sahapitAmahaiH | sapiNDIkaraNaM kAryamiti tArkShya mataM mama || 2\,34\.121|| aputrAyAM mR^itAyAM tu patiH kuryAtsapiNDanam | mAtrAditisR^ibhiH sArdhamevaM dharmeNa yojayet || 2\,34\.122|| putro nAsti na bhartA cha strINAM tArkShya sapiNDanam | kArayedvR^iddhisamaye bhrAtR^idAyAdadevaraiH || 2\,34\.123|| patiputravihInAnAM gotrI nAsti na devaraH | ekoddiShTena dAtavyaM pareNa saha bhrAtR^ibhiH || 2\,34\.124|| aj~nAnAdvighnato vApi na kR^ita~nchetsapiNDanam | navakaM ShoDashashrAddhamAbdikaM kArayettataH || 2\,34\.125|| adAhe na cha kartavyaM sadAhe kArayedbudhaH | darbhaputtalakaM kR^itvA vahninA dAhayechChavam || 2\,34\.126|| pituH putreNa kartavyaM na kurbvIta pitA sute | atisnehAnna kartavyaM sapiNDIkaraNaM sate || 2\,34\.127|| bahavo.api yadA putrA vidhimekaH samAcharet | navashrAddhaM sapiNDatvaM shrAddhAnyanyAni ShoDasha || 2\,34\.128|| ekenaiva tu kAryAMNi avibhaktadhaneShvapi | antyeShTiM kurute hyeko munibhaiH samudAhR^itam || 2\,34\.129|| vibhaktaishcha pR^ithakkAryA kriyA sAMvatsarAdikA | ekaikena cha kartavyA putreNa cha svayaMsvayam || 2\,34\.130|| yasyaitAni na dattAni pretashrAddhAni ShoDasha | pishAchatvaMsthiraM tasya kR^itaiH shrAddhashatairapi || 2\,34\.131|| bhrAtA vA bhrAtR^iputro vA sapiNDaH shiShya eva vA | sapiNDIkaraNaM kuryAtputrahIne khageshvara || 2\,34\.132|| sarveShAM putrahInAnAM patrI kuryAtsapiNDanam | R^itvijaM karAyedvAtha purohitamathApi vA || 2\,34\.133|| mR^ite pitaryabdamadhye hyuparAgo yadA bhavet | pArvaNaM na sutaiH kAryaM shrAddhaM nAndImukhaM na cha || 2\,34\.134|| tIrthashrAddhaM gayAshrAddhaM shrAddhamanyachcha paitR^ikam | abdamadhye na kurvIta mahAguruvipattiShu || 2\,34\.135|| yamake cha gajachChAyAmanvAdiShu yugAdiShu | pitR^ipiNDo na dAtavyaH sapiNDIkaraNaM vinA || 2\,34\.136|| yaj~napuruShasya yaddAnaM devAdInA~ncha yattathA | apUrNe.apyabdamadhyepi kartavyamiti ke cha na || 2\,34\.137|| pitR^ibhyo.api hi yaddattamarghapiNDavivarjitam | kartavyaM tachcha vai sarvameSha eva vidhiH smR^itaH || 2\,34\.138|| devAnAM pitaro devA pitR^INAmR^iShayastathA | R^iShINAM pitaro devAH pitA jayati tena vai || 2\,34\.139|| pitR^idevamanuShyANAM yaj~nanatho vibhurbhavet | yaj~nanAthasya yaddattaM taddattaM sarvadehinAm || 2\,34\.140|| mR^ite pitaryabdamadhye yaH shrAddhaM kArayetsutaH | saptajanmakR^itA dharmAthIyate nAtra saMshayaH || 2\,34\.141|| pretIbhUtAstu pitaro luptapiNDodakakriyAH | bhramanti vAyunA sarve kShuttR^iDbhyAM paripIDitAH || 2\,34\.142|| pitari pretatApanne lupyate paitR^ikI kriyA | atha mAturvipattiH syAtpitR^ikAryaM na lupyate || 2\,34\.143|| mR^itA mAtA pitA tiShThejjIvantI cha pitAmahI | sapiNDanantu kartavyaM pitAmahyA sahaiva tu || 2\,34\.144|| satyaMsatyaM punaH satyaM shrUyatAM vachanaM mama | na piNDo milito yeShAM mR^itAnAntu nR^iNAM bhuvi || 2\,34\.145|| upatiShThenna ve teShAM putrairdattamanekadhA | hantakArastaduddeshe shrAddhaM naiva jalA~njaliH || 2\,34\.146|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde aurdhvadehikAdinirUpaNaM nAma chatustriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 35 tarkShya uvAcha | aparaM mama sandehaM kathayasva janArdana | puruShasya cha kasyApi matA pa~nchatvamAgatA || 2\,35\.1|| pitAmahI jIvati cha tathA cha prapitAmahI | vR^iddhaprapitAmahI tadvanmAtR^isaktaH pitA tathA || 2\,35\.2|| pramAtAmahashcha tathA vR^iddhapramAtAmahastathA | kena sA melyate mAtA etatkathaya me prabho || 2\,35\.3|| shrIkR^iShNa uvAcha | punaruktaM pravakShyAmi sapiNDIkaraNaM khaga | umA lakShmIshcha sAvitrItyatAbhirmelayeddhruvam || 2\,35\.4|| trayaH piNDabhujo j~neyAstyajAkAshcha trayaH smR^itAH | trayaH piNDAnulepAshcha dashamaH pa~NktisaMnnidhaH || 2\,35\.5|| ityete puruShAH khyAtAH pitR^imAtR^ikuleShu cha | tArayedyajamAnastu dasha pUrvAndashAvarAn || 2\,35\.6|| sapiNDaH sa bhavedAdau sapiNDIkaraNe kR^ite | antyastu tyAjako j~neyo yo vR^iddhaprapitAmahaH || 2\,35\.7|| antimastyAjako j~neyo lepakaH prathamo bhavet | lepakastvantimo yastu sa bhavetpa~NktisannidhaH || 2\,35\.8|| yajamAno bhavedeko dasha pR^irtve dashAvare | ityete pitaro j~neyA ekaviMshati saMkhyakAH || 2\,35\.9|| vidhinA kurute yastu saMsAre shrAddhamuttamam | jAyate.atra na sandehaH shR^iNu tasyApi yatphalam || 2\,35\.10|| pitA dadAti puttrAnvai vichChinnasantatiH khaga | homadAtA bhavetso.api yastasya prapitAmahaH || 2\,35\.11|| kR^ite shrAddhe guNA hyete pitR^INAM tapeNe smR^itAH | dadyAdvipulamannAdyaM vR^iddhastu prapitAmahaH || 2\,35\.12|| yasya puMsashcha martye vai vichChinnA santatiH khaga | sa vasennarake ghore pa~Nke magnaH karI yathA || 2\,35\.13|| yonyantareShu jAyate yatra vR^ikShasarIsR^ipAH | na santatiM vinA so.atra muchyate narakAddhruvam || 2\,35\.14|| AchAryastasya shiShyo vA yo dUre.api hi gAtrejaH | nArAyaNabaliM kuryAttasyAddeshena bhaktitaH || 2\,35\.15|| vishuddhaH sarvapApebhyo muktaH sa narakAddhruvam | nivasennAkaloke cha nAtra kAryA vichAraNA || 2\,35\.16|| Adau kR^itvA dhaniShThA~ncha etannakShatrapa~nchakam | revatyantaM sadA dUShyamashubhaM sarvadA bhavet || 2\,35\.17|| dAha (bali) statra na kartavyo vipradisarvajAtiShu | dIyate na jalaM tatra ashubhaM jAyate dhruvam | lokayAtrA na kartavyA duHkhArtaH svajano yadi || 2\,35\.18|| pa~nchakAnantaraM tasya kartavyaM sarvamanyathA | putrANAM gotriNAM tasya santApo.apyupajAyate || 2\,35\.19|| gR^ihe hAnirbhavettasya R^ikSheShveShu mR^itashcha yaH | athavA R^ikShamadhye.api dAhastasya vidhIyate || 2\,35\.20|| kriyate mAnuShANAntu sadya AhutikAraNAt | sadyAhutikaraM puNyaM tIrthe taddAha uttamaH || 2\,35\.21|| viprairniyamataH kAryaH samantro vidhipUrvakaH | shavasya cha samIpe tu kShipyante puttalAstataH || 2\,35\.22|| darbhamayAshcha chatvAro viprA mantrAbhimantritAH | tato dAhaH prakartavyaH taishcha puttalakaiH saha || 2\,35\.23|| sUtakAnte tataH putraH kuryAchChAntikamuttamam || 2\,35\.24|| pa~nchakeShu mR^ito yo.asau na gatiM labhate naraH | tilAngAshcha suvarNaM cha tamuddishya ghR^itaM dadet || 2\,35\.25|| viprANAM dIyate dAnaM sarvopadravanAshanam | sUtakAnte cha satputraiH sa preto labhate gatim || 2\,35\.26|| bhAjanopAnahau chChatraM hemamudrAcha vAsasI | dakShiNA dIyate vipra sarvapAtakamochanI || 2\,35\.27|| bAlavR^iddhAturANA~ncha mR^itAnAM pa~nchakeShu hi | vidhAnaM yo na kurvIta vighnastasya prajAyate || 2\,35\.28|| aShTAdashaiva vastUni pretashrAddhe vivarjayet | AshiSho dviguNAndarbhAnpraNavAnnaikapiNDatAm || 2\,35\.29|| agnaukaraNamuchChiShTaM shrAddhaM vai vaishvadaivikam | vikiraM cha svadhAkAraM pitR^ishabdaM na chochcharet || 2\,35\.30|| anushabdaM na kurvIta nAvAhanamatholmukam | AsImAntaM na kurvIta pradakShiNavisarjanam || 2\,35\.31|| na kuryAttilahoma~ncha dvijaH pUrNAhutiM tathA | na kuryAdvaishvadevaM chetkartA gachChatyadhogatim || 2\,35\.32|| malinashrAddhasaMj~nAnaM pUrvaShoDashakaM tathA | sthAne dvAre chArdhamArge chitAyAM shavahastake || 2\,35\.33|| shmashAnavAsibhUtebhyaH pa~nchamaM prativeshyakam | ShaShThaM sa~nchayane proktaM dasha piNDA dashAhikAH | shrAddhaShoDashaka~nchaitatprathamaM parikIrtitam || 2\,35\.34|| anyachcha ShoDashaM madhye dvitIyaM tArkShya me shR^iNu | kartavyAnIha vidhinA shrAddhAnyekAdashaiva tu || 2\,35\.35|| brahmaviShNushivAdya~ncha tathAnyachChrAddhapa~nchakam | evaM ShoDashakaM prAhuretattattvavido janAH || 2\,35\.36|| dvAdasha pratimAsyAni shrAddhamekAdashe tathA | tripakShasambhava~nchaiva dve rikte khaga ShoDasha || 2\,35\.37|| AdyaM shavavishuddhyarthaM kR^itvAnyachcha triShoDasham | pitR^ipA~NktivishuddhyarthaM shatAddhaiMna tu yojayet || 2\,35\.38|| shatArdhena vihIno yo militaH pa~NktibhA~Nna hi | chatvAriMshattathaivAShTashrAddhaM pretatvanAshanam || 2\,35\.39|| sakR^idUnashatArdhena sambhavetpa~NktisannidhaH | melanIyaH shatArdhena sandhiH shrAddhena tattvataH || 2\,35\.40|| (atha shavAvidhiH) | shavasya shibikAyAM karacharaNabandhanaM tatra kartavyam | evaM chenna vidhAnaM vidhIyate tatpishAchaparibhavanam || 2\,35\.41|| saMjAyate rajanyA~ncha shavanirgamane rAShTraM bhayashUnyam | shavaM na mu~ncheta muchyate chetduHsparshAddurgatirbhavet || 2\,35\.42|| grAmamadhye sthite prete shrute bhu~Nkte yadR^ichChayA | tadannaM mAMsavajj~neyaM tattoyaM rudhiropamam || 2\,35\.43|| tAmbUlaM dantakAShTha~ncha bhojanaM R^itusevanam | grAmamadhye sthite prete varjayetpiNDapAtanam || 2\,35\.42 || 35\.44 snAnaM dAnaM japo homastarpaNaM surapUjanam | grAmamadhye sthite prete shuddhyarthaM j~nAtidharmataH || 2\,35\.43 || 35\.45 j~nAtisambandhinAmevaM vyavahAraH khageshvara | vilupya j~nAtidharma~ncha pretapApena lipyate || 2\,35\.44 || 35\.46 iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIdR^i dhadR^ipretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde sapiNDanashavavidhyornirUpaNaM nAma pa~nchatriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 36 tArkShyauvAcha | kasmAdanashanaM puNyamakShayyagatidAyakam | svagR^ihantu parityajya tIrthe vai mriyate yadi || 2\,36\.1|| aprApya tIrthaM mriyate gR^ihe vA mR^ityu mAgataH | bUtvA kuTIcharo yastu sa kAM gatimavApnuyAt || 2\,36\.2|| saMnyAsaM kurute yastu tIrthe vApi gR^ihe.api vA | kathaM tasya prakartavyamaprAptanidhane.api vA || 2\,36\.3|| niyame chetkR^ite deva chittabha~Ngo hi jAyate | kena tasya bhavetsiddhiH kR^itenApyakR^itena vA || 2\,36\.4|| shrIkR^iShNa uvAcha | kR^itvA nirashanaM yo vai mR^ityumApnoti ko.api chet | mAnupIM tanumutsR^ijya mama tulyo virAjate || 2\,36\.5|| yAvantyahAni jIvetvrate nirashane kR^ite | kratubhistAni tulyAni samagravadakShiNaiH || 2\,36\.6|| tIrthe gR^ihe vA saMnyAsaM nItvA chenmriyate yadi | pratyahaM labhate so.api pUrvoktaM dviguNaM phalam || 2\,36\.7|| mahArogopapattau cha gR^ihIte.anashane kR^ite | punarna jAyate rogo devavaddhi virAjate || 2\,36\.8|| ya AturaH sansannyAsaM gR^ihNAti yadi mAnavaH | punarna jAyate bhUmau saMsAre duHkhasAgare || 2\,36\.9|| ahanyahani dAtavyaM brAhmaNAnA~ncha bhojanam | tilapAtraM yathAshakti dIpadAnaM surArchanam || 2\,36\.10|| evaM vR^ittasya dahyante pApAnyuchchAvachAni cha | mR^ito muktimavApnoti yathA sarve maharShayaH || 2\,36\.11|| tasmAdanashanaM nR^INAM vaikuNThapadadAyakam | tasmAtsvasthe chottare vA sAdhayenmokShalakShaNam || 2\,36\.12|| puttradravyAdi santyajya tIrthaM vrajati yo naraH | brahmAdyA devatAstasya bhaveyustuShTipuShTidAH || 2\,36\.13|| yastIrthasamukho bhUtvA vrate hyanashane kR^ite | chenmriyetAntarAle.api R^iShINAM maNDale vaset || 2\,36\.14|| vrataM nirashana kR^itvA svagR^ihe.api mR^ito yadi | svakulAni parityajya ekAkI vichareddivi || 2\,36\.15|| anna~nchaiva tathA toyaM parityajya naro yadi | pItamatpAdatoyashcha na punarjAyate kShitau || 2\,36\.16|| kR^ittyAsInantattIrthagataM rakShanti vanadevatAH | yamadUtA visheSheNa na yAmyAstasya pArshvagAH || 2\,36\.17|| tIrthasevI naro yastu sarvakilbiShavarjitaH | tatra mriyate dahyeta tattIrthaphalabhAgbhavet || 2\,36\.18|| sevite.api sadA tathi hyanyatra mriyate yadi | shubhe deshe kule dhImAnsa bhavedvedaviddvijaH || 2\,36\.19|| kR^itvA nirashanaM tArkShya punarjIvati mAnavaH | brAhmaNAnsa samAhUya sarvasvaM yatparityajet || 2\,36\.20|| chAndrAyaNaM charetkR^itsnamanuj~nAtashcha tairdvijaiH | anR^itaM na vadetpashchAddharmameva samAcharet || 2\,36\.21|| tIrthe gatvA cha yaH ko.api punarAyAti vai gR^iham | anuj~nAtaH sa vai vipraiH prAyashchittamathAcharet || 2\,36\.22|| dattvA vA svarNadAnAni go\-mahI\-gaja\-vAjinaH | tIrthaM yadi labhedyastu mR^ityukAle sa bhAgyavAn || 2\,36\.23|| gR^ihAtprachalitastIrthaM maraNe samupasthite | padepade tu godAnaM yadi hiMsA na jAyate || 2\,36\.24|| gR^ihe tu yatkR^itaM pApaM tIrthasnAnena shudhyati | kurute tatra pApa~nchedvajralepasamaM hi tat || 2\,36\.25|| klishyetsa nAtra sandeho yAvachchandrArkatArakam | tatra dattAni dAnAni jAyante chAkShayANi vai || 2\,36\.26|| Ature sati dAtavyaM nirdhanairapi mAnavaiH | gAvastilA hiraNya~ncha saptadhAnyaM visheShataH || 2\,36\.27|| dAnavantaM naraM dR^iShTvA hR^iShTAH sarve divaukasaH | R^iShibhiH saha dharmaNa chitraguptena sarvadA || 2\,36\.28|| AtmAyattaM dhanaM yAvattAvadvipre samarpayet | parAdhInaM mR^ite sarvaM kR^ipayA kaH pradAsyati || 2\,36\.29|| pitruddeshena yaH puttrairdhanaM viprakare.arpitam | AtmAnaM sadhanaM tena chakre putraprapautrakaiH || 2\,36\.30|| pituH shataguNaM dattaM sahasraM mAturuchyate | bhaginyA shatasAhasraM sodarye dattamakShayam || 2\,36\.31|| yadi lobhAnna yachChanti pramAdAnmohato.api vA | mR^itAH shochanti te sarve kadaryAH pApinastviti || 2\,36\.32|| atikleshena labdhasya prakR^ityA cha~nchalasya cha | gatirekaiva vittasya dAnamanyA vipattayaH || 2\,36\.33|| mR^ityuH sharIgoptAraM vasurakShaM vasundharA | dushchAriNIva hasati svapatiM putravatsalam || 2\,36\.34|| udAse dhArmikaH saumyaH prApyApi vipulaM dhanam | tR^iNavanmanyate tArkShya AtmAnaM vittamapyatha || 2\,36\.35|| na chaivopadravAstasya mohajAlo na chaiva hi | mR^ityukAle na cha bhayaM yamadUtasamudbhavam || 2\,36\.36|| samAH sahasrANi cha sapta vai jale dashaikamagnau pavane cha ShoDasha | mahAhave paShTirashItirgogR^ihe anAshake kAshyapa chAkShayA gatiH || 2\,36\.37|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde.anashanamR^ita gatinirUpaNaM nAma ShaTtriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 37 tArkShya uvAcha | udakumbhapradAnaM me kathayasva yathAtatham | vidhinA kena kartavyA kR^itireShA janArdana || 2\,37\.1|| kiMlakShaNAH kena pUrNAH kasya deyA janArdana | kasminkAle pradAtavyA pretatR^iptiprasAdhakAH || 2\,37\.2|| shrIkR^iShNa uvAcha | satyaM punaH pravakShyAmi udakumbhapradAnakam | pretoddeshena dAtavyA annapAnIyasaMyutAH | visheSheNa mahApakShinpretamuktipradAyakAH || 2\,37\.3|| dvAdashAhe cha paNmAse traipakShe vApi vatsare | udakumbhAH pradAtavyA mArge tasya sukhAya vai || 2\,37\.4|| ahanyahani dAtavyA udakumbhAstilairyutAH | sulipte bhUmibhAge tu pakkAnnajalapUritAH || 2\,37\.5|| pretasya tatra dAtavyaM bhAjana~ncha yadR^ichChayA | suprItastena dattena preto yAmyaiH sa gachChati || 2\,37\.6|| dvAdashAhe visheSheNa udakambhAnpradApayet | vidhinA tatra sa~Nkalpaya ghaTAndvAdashasaMkhyakAn || 2\,37\.7|| ekAShi bardhanI tatra pakvAnnaphalapUritA | viShNumuddishya dAtavyA saMkalpya brAhmaNe shubhe || 2\,37\.8|| eko vai dharmarAjAya tena tuShTena muktibhAk | chitraguptAya chaikaM tu gatastatra sukhI bhavet || 2\,37\.9|| ShoDashAdyAH pradAtavyA mAShAnnajalapUritAH || 2\,37\.10|| uktrAntishrAddhamArabhya shrAddhaShoDashoDashakasya tu | ShoDashabrAhmaNAnAntu ekaikaM vinivadayet || 2\,37\.11|| ekAdashAhAtprabhR^iti deyo nityaM dR^iDhAhvayaH | pakvAnnajalapUrNo hi yAvatsaMvatsaraM dinam || 2\,37\.12|| jalapAtrANi vR^iddhAni dattAnighaTakAni cha | ekA vai vardhanI tatra tasyAM pAtrantu vaMshajam || 2\,37\.13|| vastreNAchChAdayettAntu pUjayitvA sugandhibhiH | brAhmaNebhyo visheSheNa jalapUrNAni dApayet || 2\,37\.14|| ahanyahani sa~Nkalpya vidhipUrvaM khageshvara | brAhmaNAya kulInAya vedavR^ittayutAya cha || 2\,37\.15|| vidyAvR^ittavate deyaM mUrkhe tanna kadAchana | samartho vedavR^ittADhyastAraNe taraNe.api cha || 2\,37\.16|| iti shrIgAruDe mahApurANe dvitIyAMshe pretakalpe dharmakANDe sodakumbhashrAddhanirUpaNaM nAma saptatriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 38 tArkShya uvAcha | dAnatIrthArthitaM mokShaM svarga~ncha vada me prabho | kena mokShamavApnoti kena svarge vasechchiram || 2\,38\.1|| kena gachChati tejastu svarlokAtsatyalokataH | mAnuShyaM kena labhate narakeshu nimajjati || 2\,38\.2|| etanme vadanishchitya bhaktAnAM mokShadAyaka | brUhi kasminmR^ite svarge punarjanma na vidyate || 2\,38\.3|| shrIviShNuruvAcha | mAnuShyaM bhArate varShe trayodashasu jAtiShu || 2\,38\.4|| tatprApya mriyate kShetre punarjanma na vidyate | ayodhyA mathurA mAyA kAshI kA~nchI avantikA || 2\,38\.5|| purI dvAravatI j~neyA saptaitA mokShadAyikAH | sannyastamiti yo bruyAtprANaiH kaNThagatairapi || 2\,38\.6|| mR^ito viShNupuraM yAti na punarjAyate kShitau | sakR^iduchcharitaM yena harirityakSharadvayam || 2\,38\.7|| baddhaH parikarastena mokShAya gamanaM prati | kR^iShNakR^iShNeti kR^iShNeti yo mAM smarati nityashaH || 2\,38\.8|| jala bhittvA yathA padmaM narakAduddharAmyaham | shAlagrAmajilA yatra yatra dvAravatI shilA || 2\,38\.9|| ubhayoH sa~Ngamo yatra muktistatra na saMshayaH | shAlagrAmashilA yatra pApadoShakShayAvahA || 2\,38\.10|| tatsannidhAnamaraNAnmuktirjantoH sunishchatA | ropaNAtpAlanAtsekAddhyAnasparshanakIrtanAt | tulasI dahate pApaM nR^iNAM janmArjitaM khaga || 2\,38\.11|| j~nAnahR^ide satyajale rAgadveShamalApahe | yaH snAto mAnase tIrthe na sa lipyeta pAtakaiH || 2\,38\.12|| na kAShThe vidyate devo na shilAyAM kadAchana | bhAve hi vidyate devastasmAdbhAvaM samAcharet || 2\,38\.13|| prAtaH prAtaH prapashyanti narmadAM matsyaghAtinaH | na te shivapurIM yAnti chittavR^ittirgarIyasI || 2\,38\.14|| yAdR^ikchittapratItiH syAttAdR^ikkarmaphalaM nR^iNAm | paralokagatistAdR^ika sUchIsUtravichAravat || 2\,38\.15|| brAhmaNArthe gavArthe cha strINAM balavadheShu cha | prANatyAgaparo yastu sa vai mokShamavApnuyAt || 2\,38\.16|| anAshake mR^itau yastu sa vai mokShamavApnuyAt | anAshake mR^ito yastu sa muktaH sarvabandhanaiH || 2\,38\.17|| dattvA dAnAni viprebhyastato mokShamavApnuyAt | ete vai mokShamArgAshcha svargamArgAstathaiva cha || 2\,38\.18|| gograhe deshavidhvaMse maraNaM raNatIrthayoH | uttamAdhamamadhyasya bAdhyamAnasya dehinaH | AtmAnaM tatra santyajya svargavAsaM labhechchiram || 2\,38\.19|| jIvitaM maraNa~nchaiva dvayaM shikSheta paNDitaH | jIvitaM dAnabhogAbhyAM maraNaM raNatIrthayoH || 2\,38\.20|| harikShetre kurukShetre bhR^igukShetre tathaiva cha | prabhAse shrIsthale chaiva arbude cha tripuShkare || 2\,38\.21|| bhUteshvare mR^ito yastu svarge vasati mAnavaH | brahmaNo divasaM yAvattataH patati bhUtale || 2\,38\.22|| varShavR^ittintu yo dadyAdbrAhmaNe doShavarjite | sarvaM kalaM sa muddhR^itya svargaloke mahIyate || 2\,38\.23|| kanyAM vivAhayedyastu brAhmaNaM vedapAragam | indraloke vasetso.api svakulaiH pariveShTitaH || 2\,38\.24|| mahAdAnAni datvA cha narastatphalamAmuyAt || 2\,38\.25|| vApI kUpataDAgAnAmArAmasurasadmanAm | jIrNoddhAraM prakurvANaH pUrvakartuH phalaM labhet | jIrNoddhAreNa vA teShAM tatpuNyaM dviguNaM bhavet || 2\,38\.26|| shItavA tAtapaharamapi parNakuTIrakam | kR^itvA viprAya viduShe pradadAti kuTumbine || 2\,38\.27|| tisraH koTyordhakoTI cha naraH svarge mahIyate || 2\,38\.28|| yA strI savarNA saMshubA mR^itaM patimanuvrajet | sA mR^itA svargamApnoti varShANAM romasaMkhyatA || 2\,38\.29|| putrapautrAdikaM tyaktvA svapatiM yAnugachChati | svargaM labhetAM tau chobhau divyastrIbhirala~NkR^itau || 2\,38\.30|| kR^itvA pApAnyanekAni bhartR^idrohamatiH sadA | prakShAlayati sarvANi yA svaM patimanuvrajet || 2\,38\.31|| mahApApasamAchAro bhartA chedduShkR^itI bhavet | tasyApyanuvratA nArI nArAyetsarvakilbiSham || 2\,38\.32|| grAsamAtraM niyamato nityadAnaM karoti yaH | chatushchAmarasaMyuktavimAnenAdhigachChati || 2\,38\.33|| yatkR^itaM hi manuShyeNa pApamAmaraNAntikam | tatsarvaM nAshamAyAti varShavR^ittipradAnataH || 2\,38\.34|| bhUtaM bhavyaM baviShya~ncha pApaM janmatrayArjitam | pakShAlayati tatsarvaM viprakanyopanAyanAt || 2\,38\.35|| dashakUpasamA vApi dashavApIsamaM saraH | saro bhirdashabhistulyA yA prapA nirjale vane || 2\,38\.36|| yA vApI nirjale deshe yaddAnaM nirdhane dvije | prANinAM yo dayAM dhatte sa bhavennAkanAyakaH || 2\,38\.37|| evamAdibhiranyaishcha sukR^itaiH svargabhAgbhavet | sa tatsarvaM phalaM prApya pratiShThAM paramAM labhet || 2\,38\.38|| phalgu kAryaM parityajya satataM dharmavAnbhavet | dAnaM damo dayA cheti sArametattrayaM bhuvi || 2\,38\.39|| dAnaM sAdhordaridrasya shUnyali~Ngasya pUjanam | anAthapretasaMskAraH koTiyaj~naphalapradaH || 2\,38\.40|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde uttamalokagatyAgatimokShamAnuShyahetunirUpaNaM nAmAShTAtriMshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 39 tArkShya uvAcha | sUtakAnAM vidhiM brUhi dayAM kR^itvA mayiprabho | vivekAya hi chittasya mAnavAnAM hitAya cha || 2\,39\.1|| shrIkR^iShNa uvAcha | mR^ite janmanI pakShIndra sUtakaM syAchchaturvidham | chaturNAmapi varNAnAM sAmAnyate vivarjitam || 2\,39\.2|| ubhayatra dashAhAni kulasyAnnaM vivarjiyet | dAnaM pratigraho homaH svAdhyAyashcha nivartate || 2\,39\.3|| deshaM kAlaM tathAtmAnaM dravyaM dravyaprayAjanam | upapattiMvmavasthA~ncha j~nAtvAM karma samAcharet || 2\,39\.4|| guhAvahnipravese cha deshAntaramR^iteShu cha | snAnaM sachelaM kartavyaM sadyaH shauchaM vidhIyate || 2\,39\.5|| AmagarbhAshcha ye jIvA ye cha garbhAdviniH sR^itAH | na teShAmagnisaMskAro nAshauchaM nodakakriyA || 2\,39\.6|| shilpinaH kAravo vaidyA dAsIdAsAstathaiva cha | rAjAnaH shrotiyAshchaiva sadyaH shauchAH prakIrtitAH || 2\,39\.7|| satrI cha (vratI) mantrapUtashcha AhitAgnirnR^ipastathA | eteShAM sUtakaM nAsti yasya chechChanti pArthivAH || 2\,39\.8|| prasave cha sapiNDAnAM na kuryAtsa~NkaraM dvijaH | dashAhAchChrudhyate mAtA avagAhya pitA shuchiH || 2\,39\.9|| vivAhotsavayaj~neShu antarA mR^itasUtake | pUrvasa~NkalpitaM vittaM bhojyaM tanmanurabravIt || 2\,39\.10|| sarveShAmevamAshauchaM mAtApitrostu sUtakam | sUkataM mAturevasyAdupaspR^ishya pitA shuchiH || 2\,39\.11|| antardashAhe syAtA~nchetpunarmaraNajanmanI | tAvatsyAdashuchirvipro yAvattatsyAdanirdasham || 2\,39\.12|| udite niyame dAne Arte vipre nivedayet | tathaiva R^iShibhiH proktaM yathAkAlaM na duShyati || 2\,39\.13|| mR^inmayena tu pAtreNa tilairmishrajalaiH saha | mR^ittikayA tathAnte cha naraH snAtvA shuchirbhavet || 2\,39\.14|| dAnaM pariShade dadyAtsuvarNaM govR^iShaM dvije | kShatriyo dviguNaM chaiva vaishyastu triguNaM tathA || 2\,39\.15|| chaturguNantu shUdreNa dAtavyaM brAhmaNe dhanam | eva manukrameNaiva chAturvarNyaM vishudhyati || 2\,39\.16|| saptAShTamAntarai shIrNe gR^ihyasaMskAravarjite | ahastu sUtakaM tasya tvabdAnAM saMkhyayA smR^itam || 2\,39\.17|| brAhmaNArthe vipannA ye nArINAM gograheShu cha | AhaveShu vipannAnAmekarAttramashauchakam || 2\,39\.18|| na teShAmashubhaM ki~nchidviprANAM shubhakarmaNi | anAthapretasaMskAraM ye kurvantu narottamaH || 2\,39\.19|| na teShAmashubha~Nki~nchidvipreNa sahakAriNA | jalAvagAhanAtteShAM sadyaH shuddhirudAhR^itA || 2\,39\.20|| vinivR^ittA yadA shUdrA udakAntamupasthitAH | tadAvipreNadraShTavyA iti vedavidoviduH || 2\,39\.21|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIdR^i dhadR^ipretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde sUtakakAlAdinirUpaNaM nAmai konachatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 40 tArkShya uvAcha | bhagavanbrAhmaNAH kechidapamR^ityuvashaM gatAH | kathaM teShAM bhavenmArgaH kiM sthAnaM kA gatirbhavet || 2\,40\.1|| ki~ncha yuktaM bhavetteShAM vidhAnaM vApi kIdR^isham | tadahaM shrotumichChAmi brUhi me madhusUdana || 2\,40\.2|| shrIkR^iShNa uvAcha | pretIbhUtAdvijAtInAM sambhUte mR^ityuvaikR^ite | teShAM mArgagatisthAnaM vidhAnaM kathayAmyaham || 2\,40\.3|| shR^iNu tArkShya paraM gopyaM jAte durmaraNe sati | la~Nghanairye mR^itA viprA daMShTribhishchAbhighAtitAH || 2\,40\.4|| kaNThagrAha vimagnAnAM kShINAnAM tuNDaghAtinAm | viShAgnivR^iShaviprebhyo viShUchyA chAtmaghAtakAH || 2\,40\.5|| patanodvandhanajalairmR^itAnAM shR^iNu saMsthitim | yAnti te narakeghore ye cha mlechChAdibhirhatAH || 2\,40\.6|| shvashR^igAlAdisaMspR^iShTA adagdhAH kR^imisaM~NkulAH | ulla~NghitA mR^itA ye cha mahArogaishcha pIDitAH || 2\,40\.7|| abhisastAstathAvya~NgA ye cha pApAnnapoShitAH | chaNDAlAdudakAtsarpAdbrAhmaNAdvaidyutAgnitaH || 2\,40\.8|| daShTribhyashcha pashubhyashcha vR^ikShAdipatanAnmR^itAH | udakyAmUtakIshUdrArajakIsa~NgadUShitAH || 2\,40\.9|| tena pApena narakAnmuktAH pretatvabhAginaH | na teShAM kArayeddAhaM sUtakaM nodakakriyAm || 2\,40\.10|| na vidhAnaM mR^itAdyaM cha na kuryAdaurdhvadaihikam | teShAM tArkShya prakurvIta nArAyaNabalikriyAm || 2\,40\.11|| sarvalokahitArthAya shR^iNu pApabhayApahAm | ShaNmAsaM brAhmaNe dAhastrimAsaM kShatriye mataH || 2\,40\.12|| sArdha mAsaM tu vaishyasya sadyaH shUdre vidhIyate | ga~NgAyAM yamunAyA~ncha naimiShe puShkare.atha cha || 2\,40\.13|| taDAge jalUpUrNe vA hrade vA vimalodake | vApyAM kUpe gavAM goShThe gR^ihe vA pratimAlaye || 2\,40\.14|| kR^iShNAgre kArayedvipra baliM nArAyaNAhvayam | pretAya tarpaNaM kAryaM mantraiH paurANavaidikaiH || 2\,40\.15|| sarvauShadhyakShatairmishrairviShNumuddishya tarpayet | kAryaM puruShasUktena mantrairvA vaiShNavairapi || 2\,40\.16|| dakShiNAbhimukho bhUtvA pretaM viShNuriti smaret | anAdinidhano devaH sha~NkhachakragadAdharaH || 2\,40\.17|| avyayaH puNDarIkAkShaH pretamokShaprado bhavet | tarpaNasyAvasAne cha vItarAgo vimatsaraH || 2\,40\.18|| jitendriyamanA bhUtvA shuchipmAndharmatatparaH | dAnadharmarataH shAntaH praNamya vAgyataH shuchiH || 2\,40\.19|| yajamAno bhabettatra shuchirvandhusamanvitaH | bhaktyA tatra prakurvIta shrAddhatyekAdashaiva tu || 2\,40\.20|| sarvakarmavipAkena ekaikAgre samAhitaH | toyavrIhiyavAnShaShTyA godhUmAMshcha priya~NgukAn || 2\,40\.21|| haviShyAnnaM shubhaM mudrAM ChatroShNIShe cha chalekam | dApayetsarvasasyAni kShIrakShaudrayutAni cha || 2\,40\.22|| vastropAnahasaMyuktaM dadyAdaShTavidhaM padam | dApayetsarvaviprebhyo na kuryAtpa~Nktibandhanam || 2\,40\.23|| bhUmau sthiteShu piNDeShu gandhapuShpAkShatAnvitam | sha~NkhapAtre tathA tAmre tarpaNa~ncha pR^ithakpR^ithak || 2\,40\.24|| dhyAnadhAraNasaMyukto jAnubhyAmavaniM gataH | dAtavyaM sarvaviprebhyo vedashAstravidhAnataH || 2\,40\.25|| R^ichA vai dApayedarghyamekoddiShTe pR^ithakpR^ithak | ApodevIrmadhumatIrAdipIThe prakalpitam || 2\,40\.26|| upayAmagR^ihIto.asi dvitIye.arghaM nivedayet | yenApAvakachakShuShA tR^itIye cha kasalpitam || 2\,40\.27|| ye devAsashchaturthe tu samudraM gachCha pa~nchame | agnirjyoti stathA ShaShThe hiraNyagarbhaH saptame || 2\,40\.28|| yamAya tvAShTame j~neyaM yajjagrannavame tathA | tashame yAH phalinIti piNDe chaikAdashe tataH || 2\,40\.29|| bhadraM karNebhiriti cha kuryAtpiNDavisarjanam | kR^itvaikAdashadevatyaM shrAddhaM kuryAtpare.ahani || 2\,40\.30|| viprAnAvAhayetpa~ncha chaturvedavishAradAn | vidyAshIlaguNopetAnsva kIyA~nChIlasattamAn | abya~NgAnsaprashastAMshcha na tvarjyAnkadAchana || 2\,40\.31|| viShNuH svarNamayaH kAryo rudastAmramayastathA | brahmA rUpyamayastadvadyamo lohamayo bhavet || 2\,40\.32|| sIsakaM tu bhavetpretaM tvatha vA darbhakaM tathA | shannodevIti mantreNa govindaM pashchime nyaset || 2\,40\.33|| agna AyAhIti rudramuttaratraiva vinyaset | agnimIL^ieti mantreNa pUrveNaiva prajApatim || 2\,40\.34|| iShetvorjoti mantreNa dakShiNe sthApayedyamam | madhye maNDalakaM kR^itvA sthApyo darbhamayo naraH || 2\,40\.35|| brahmA viShNustathA rudro yamaH pretashcha pa~nchamaH | pR^ithakkumbhe tataH sthApyAH pa~ncharatnasamanvitAH || 2\,40\.36|| vastrayaj~nopavItAni pR^itha~NmudrAparANi cha | japaM karyAtpR^ithaktatra brahmAdau devatAsu cha || 2\,40\.37|| pa~ncha shrAddhAni kurvIta devatAnAM yathAvidhi | jaladhArAM tato dadyatpIThepIThe pR^ithakpR^ithak || 2\,40\.38|| sha~Nkhe vA tAmrapAtre vA alAbhe mR^inmaye.api vA | tilodakaM samAdAya sarvauShadhisamanvitam || 2\,40\.39|| AsanopAnahau chChatraM mudrikA cha kamaNDaluH | bhAjanaM bhAjanAdhAraM vastrANyaShTavidhaM padam || 2\,40\.40|| tAmrapAtraM tilaiH pUrNaM sahiraNyaM sadakShiNam | dadyAdbrAhmaNamukhyAya vidhiyuktaM khageshvara || 2\,40\.41|| R^igvedapArage dadyAjjAtasasyAM vasundharAm | yajurvedamaye vipre gA~ncha dadyAtpayasvinIm || 2\,40\.42|| sAmagAya shivoddeshAtpradadyAtkaladhautakam | yamoddeshAttilAMllohaM tato dadyAchcha dakShiNAm || 2\,40\.43|| pashchAtputtalakaM kAryaM sarvauShadhisamanvitam | palAshasya cha vR^intAnAM vibhAgaM shR^iNu kAshyapa || 2\,40\.44|| kR^iShNAjinaM samAstIrya kushaishcha puruShAkR^itim | shatatrayeNa ShaShTyA cha vR^intaiH prokto.asthisa~nchayaH || 2\,40\.45|| vinyasya tAni vR^intAni a~NgeShveShu pR^ithakpR^ithak | chatvAriMshachChirodeshe grIvAyAM dasha vinyaset || 2\,40\.46|| viMshatyuraH sthale dadyAdviMshatiM jaThare.api cha | bAhuyugme shataM dadyAtkaTi deshe cha viMshatim || 2\,40\.47|| Urudvaye shata~nchApi triMshajja~NghAdvaye nyaset | dadyAchchatuShTayaM shishre ShaDdadyAdvR^iShaNadvaye | dasha pAdA~NgulIbhAge evamasthIni vinyaset || 2\,40\.48|| nArikelaM shiraH sthAne tumbaM dadyAchcha tAluke | pa~ncharatnaM mukhe dadyAjjihvAyAM kadalIphalam || 2\,40\.49|| antreShu nAlakaM dadyAdbAlakaM prANa eva cha | vasAyIM medakaM dadyAdgomUtreNa tu mUtrakam || 2\,40\.50|| gandhakaM dhAtavo deyo haritAlaM manaH shilA | retaH sthAne pArada~ncha purIShe pittalaM tathA || 2\,40\.51|| manaH shilAM tathA gAtre tilakalka~ncha sandhiShu | yavapiShTaM tathA mAMse madhu vai kShaudrameva cha || 2\,40\.52|| kesheShu vai vaTajaTAtvachi dadyAnmR^igatvacham | karNayostAlapattra~ncha stanayoshchaiva gu~njikAH || 2\,40\.53|| nAsAyAM shatapattraM cha kamalaM nAbhimaNDale | vR^intAkaM vR^iShaNadvandve li~Nge syAdgR^i~njanaM shubham || 2\,40\.54|| ghR^itaM nAbhyAM pradeyaM syAtkaupIne cha trapu smR^itam | mauktikaM stanayormUrdhni ku~Nkumena vilepanam || 2\,40\.55|| karpUrAgurudhUpaishcha shubhairmAlyaiH sugandhibhiH | paridhAnaM paTTasUtraM hR^idaye rukmakaM nyaset || 2\,40\.56|| R^iddhivR^iddhI bhujau dvau cha chakShuShoshcha kapardakau | sindUraM netrakoNe cha tAmbUlAdyupahArakaiH || 2\,40\.57|| sarvauShadhiyutaM pretaM kR^itvA pUjA yathoditA | sAgnike (kaishchA) chApi vidhinA yaj~napAtraM nyasetkramAt || 2\,40\.58|| shirome shrIriti R^ichA punantu varuNeti cha | pretasya pAvanaM kR^itvA shAlishAlashilodakaiH || 2\,40\.59|| viShNumuddishya dAtavyA sushIlAgauH payasvinI || 2\,40\.60|| (tilA lohaM hiraNyaM cha kArpAsaM lavaNaM tathA | saptadhAnyaM kShitirgAva ekaikaM pAnaM samR^itam || 2\,40\.61|| tilapAtraM tato dattvA padadAnaM tathaiva cha || 2\,40\.61*1|| mahAdAnAni deyAni tilapAtraM tatheti cha | tato vaitaraNI deyA sarvAbharaNabhUShitA || 2\,40\.62|| kartavyaM vaiShNavaM shrAddhaM pretamuktyartha mAtmavAn | pretamokShaM tataH kuryAddhR^idi viShNuM prakalpya cha || 2\,40\.63|| OM viShNuriti saMsmR^itya pretaM tanmR^ityumeva cha | agnidAhaM tataH kuryAtsUtakantu dinatrayam || 2\,40\.64|| dashAhakartrA piNDAshcha kartavyAH pretabhuktaye | sarvaM varShavidhiM kuryAdevaM pretashcha muktibhAk || 2\,40\.65|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde.apamR^ityau sukhaduHkhalAbhAlAbhanirUpaNaM nAma chatvAriMshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 41 shrIviShNuruvAcha | vR^iShotsargaM prakurvIta vidhipUrvaM khageshvara | kArtikAdiShu mAseShu paurNamAsyAM shubhe dine || 2\,41\.1|| vivAhotsarjanaM shrAddhaM nAndImukhamupakramet | kuryAdbhuvashcha saMskArAnagnisthApanameva cha || 2\,41\.2|| vApyAM kUpe gavAM goShThe sthApyAgniM vidhivattataH | vivAhavidhinA sarvaM kuryAdbrAhmaNavAchanam || 2\,41\.3|| pAtrAsAdanaM shrapaNamupayamanakushAdikam | puryukShaNAnte homaM cha karyA dvai brAhmaNena tu || 2\,41\.4|| AghArAvAjyabhAgau cha chakShuShI cha pradA payet | prathame.ahariti mantreNa hotavyAshcha ShaDAhutIH (tayaH) || 2\,41\.5|| AghArAvAjyabhAgau tu pAyasenA~NgadevatAH | agnaye rudrAya sharvAya pashupataye ugrAya shivAya | bhavAya mahAdevAyeshAnAya yamAya cha || 2\,41\.6|| piShTakena sakR^iddhomaM pUShAgA iti mantrataH | ubhayoH sviShTikUddhomashcharuNA pAyasena cha || 2\,41\.7|| prathamaM vyAhR^itihomaH prAyashchittaM prajApatiH | saMstravaprAshanaM kuryAtpraNItAparimokShaNam || 2\,41\.8|| pavitrapratipattishcha brAhmaNe dakShaiNA tataH | ShaDa~NgarudrajApyena proto mokShamavApnuyAt || 2\,41\.9|| ekavarNaM vR^iSha~nchaiva sakR^idvatsatarIM khaga | snApayitvA tataH kuryAtsarvAla~NkArabhUShitam || 2\,41\.10|| pratiShThApya cha tadyugmaM preto mokShamavApnuyAt | puchChecha tarpaNaM kAryamuchChrite mantrapUrvakam | brAhmaNAnbhojayetpashchAddakShiNAbhishcha toShayet || 2\,41\.11|| tataH shrAddhaM samuddiShTamekoddiShTaM yathAvidhi | jalamannaM tathA deyaM pretoddharaNahetave || 2\,41\.12|| dvAdashAhe tataH kuryAnmAsemAse pR^ithakpathak | evaM vidhiH samAyuktaH pretamokShe karoti hi || 2\,41\.13|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde vR^iShotsarganirUpaNaM nAmai kachatvAriMshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 42 shrIviShNuruvAcha | yathA dhenusahasreShu vatso vindati mAtaram | tathA pUrvakR^itaM karma kartAramanugachChati || 2\,42\.1|| Adityo varuNo viShNurbrahmA somo hutAshanaH | shUlapANishcha bhagavAnabhinandati bhUmidam || 2\,42\.2|| nAsti bhamisamaM dAnaM nAsti bhamisamo nidhiH | nAsti satyasamo dharmo nAnR^itAtpAtakaM param || 2\,42\.3|| agnerapatyaM prathamaM suvarNaM bhUrvaiShNavI sUryasutAshcha gAvaH | lokatrayaM tena bhavetpradattaM yaH kA~nchanaM gAM cha mahIM cha dadyAt || 2\,42\.4|| trINyAhuratidAnAni gAvaH pR^ithvI sarasvatI | narakAduddharantyete japapUjanahomataH || 2\,42\.5|| kR^itvA bahUni pApAni raudrANi vipulAni cha | api gocharmamAtreNa bhUmidAnena shudhyati || 2\,42\.6|| harantamapi lobhena nirudhyainaM nivArayet | sa yAti narake ghore yastaM na parirakShati || 2\,42\.7|| akartavyaM na kartavyaM prANaiH kaNThagatairapi | kartavyameva kartavyamiti dharmavido viduH || 2\,42\.8|| AkArapravartane pApaM gosahasravadhaiHsamam | vR^ittichChede tathA vR^itteH karaNaM lakShadhenukam || 2\,42\.9|| varamekApyapahR^itA na tu dattaM gavAM shatam | ekAM hR^itvA shataM dattvA na tena samatA bhavet || 2\,42\.10|| svayameva tu yo dattvA svayameva prabAdhate | sa pApI narakaM yAti yAvadAbhUtasamplavam || 2\,42\.11|| na chAshvamedhena tathA vidhivaddakShiNAvatA | avR^ittikarshite dIne brAhmaNe gakShite yathA || 2\,42\.12|| na tadbhavati vedeShu yaj~ne subahudakShiNe | yatpuNyaM durbale traste brAhmaNe parirakShite || 2\,42\.13|| brahmasvaishchasupuShTAni vAhanAni balAni cha | yuddhakAle vishIryante saikatAH setavo yathA || 2\,42\.14|| svadattAM paradattAM vA yo harechcha vasundharAm | ShaShTivarShasahasrANi viShThAyAM jAyate kR^imiH || 2\,42\.15|| brahmasvaM praNayAdbhuktaM dahatyAsaptamaM kulam | tadeva chauryarUpeNa dahatyAchandratArakam || 2\,42\.16|| lohachUrNAshmachUrNAni kadAchijjarayetpumAn | brahmasvantriShu lokeShu kaH pumA~njarayiShyati || 2\,42\.17|| devadravyavinAshena brahmasvaharaNena cha | kulAnyakulatAM yAnti brAhmaNAtikrameNa cha || 2\,42\.18|| brAhmaNAti kramo nAsti vipre vidyAvivarjite | jvalantamagnimutsR^ijya na hi bhasmani hUyate || 2\,42\.19|| saMkrAntau yAni dAnAni havyakavyAni yAni cha | saptakalpakShayaM yAvaddadAtyarkaH punaH punaH || 2\,42\.20|| pratigrahAdhyApanayAjaneShu pratigrahaM sveShTatamaM vadanti | pratigrahAchChrudhyati jApyahomaM na yAjanaM karma punanti vedAH || 2\,42\.21|| sadA jApI sadA homI parapAkavivarjitaH | ratnapUrNAmapi mahIM pratigR^ihNanna lipyate || 2\,42\.22|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde bhUdAnAdinirUpaNaM nAma dvichatvAriMshatamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 43 shrIviShNuruvAcha | jalAgnibandhanabhraShTA pravrajyAnAshakachyutAH | aindavAbhyAM vishudhyanti dattvA dhenuM tathA vR^iSham || 2\,43\.1|| UnadvAdashavarShasya chaturvarShAdhikasya cha | prAyashchittaM charenmAtA pitA vAnyo.api bAndhavaH || 2\,43\.2|| ato bAlanarasyApi nAparAdho na pAtakam | rAjadaNDo na tasyAsti prAyashchittaM na vidyate || 2\,43\.3|| raktasya darshane daShTe AturA strI bhavedyadi | chaturthe.ahni padAdIMshcha tyaktvA snAtvA vishudhyati || 2\,43\.4|| Ature snAna utpanne dashakR^itvo hyanAturaH | snAtvAsnAtvAspR^ishedenaM tataH shudhyetsa AturaH || 2\,43\.5|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde shuddhinirUpaNaM nAma trichatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 44 shrIviShNuruvAcha | svechChayA tArkShya maraNaM shR^i~NgidaMShTrisarIsR^ipaH | chANDAlAdyAtmaghAtaishcha viShAdyaistADanaistathA || 2\,44\.1|| jalAgnipAtavAtaishcha nirAhArAdibhistathA | yeShAmeva bhavenmR^ityuH proktAste pApakarmiNaH || 2\,44\.2|| pAShaDyanAshramAshchaiva mahApAtakinastathA | striyashcha vyabhichAriNya ArUDhapatitAstathA || 2\,44\.3|| na teShAM syAnnava shrAddhaM na saMskAraH sapiNDanam | shrAddhAni ShoDashoktAni na bhavanti cha tAnyapi || 2\,44\.4|| vetanaM yatkShipedapsu gR^ihyAgnishcha chatuShpathe | pAtrANinirdahedagnau sAgnike pApakarmaNi || 2\,44\.5|| pUrNe saMvatsare teShAmitthaM kAryaM dayAlubhiH | ekAdashIM samAsAdya shuklapakShe cha kAshyapa || 2\,44\.6|| viShNuM yamaM cha sampUjya gandhapuShpAkShatAdibhiH | dasha piNDAnghR^itAktAMshcha darbheShu madhusaMyutAn || 2\,44\.7|| yaj~nopavIti satilAndhyAyanviShNuM yamaM tathA | dakShiNAbhimukhastUShNImekaikaM nirvapettutAn || 2\,44\.8|| uddhR^itya mishritAnpashchAttIrthe.abhmaH su viniH kShipet | kShipansaMkIrtayennAma gotraM cha mR^itakasya cha || 2\,44\.9|| punarapyarchayedviShNuM yamaM kusumachandanaiH | dhUpadIpaiH sanaivedyairbhakShyabhojyasamanvitaiH || 2\,44\.10|| tasminnupavasedahni viprAMshcheva nimantrayet | kulavidyAtapoyuktAnsAdhushIlasamanvitAn || 2\,44\.11|| nava saptAthavA pa~ncha svasAmarthyAnusArataH | apare.ahani madhyAhne yamaM viShNuM tathArchayet || 2\,44\.12|| uda~NmukhAMstathA viprAMstAnsamyagupaveshayet | AvAhanArghadAnAdau viShNuM yamasamanvitam || 2\,44\.13|| yaj~nopavItI kurvIta pretanAma prakIrtayet | pretaM yamaM cha viShNuM cha smaranshrAddhaM samApayet || 2\,44\.14|| anyebhyashchApi sarvebhyaH piNDadAnArthamuddharet | pR^ithagvA dasha piNDAMshcha pa~ncha dadyAtkrameNa tu || 2\,44\.15|| prathamaM viShNave dadyAdbrahmaNe cha shivAya cha | sabhR^ityAya shivAyAtha pretAyApi cha pa~nchamam || 2\,44\.16|| nAma gotraM smarettasya viShNushabdaM prakIrtayet | namaskArashiraskantu pa~nchamaM piNDamuddharet || 2\,44\.17|| gobhUmipiNDadAnAdyaiH shaktyA pretaM smaraMshcha tam | tilaistilAMstu viprANAM darbhayukteShu pANiShu || 2\,44\.18|| dadyAdannaM dvijAnAM cha tAmbUlaM dakShiNAM tathA | evaM shiShTatamaM vipraM hariNyena prapUjayet || 2\,44\.19|| nAma gotraM smarandadyAdviShNuprItostviti bruvan | anuvrajya dvijAnpashchAttyaktAmbho dakShiNAmukhaH || 2\,44\.20|| kIrtayannAmagotre tu bhuvi prItostviti kShipet | mitrabandhujanaiH sArdhaM sheShaM bhu~njIta vAgyataH | pratisaMvatsarAdi syAdekoddiShTavidhAnataH || 2\,44\.21|| evaM kR^ite gamiShyanti svarlokaM pApakarmiNaH | sapiNDIkaraNAdau tu kR^ite chaivApnuvantite || 2\,44\.22|| atha kashchitpramAdena mriyate hyudakAdibhiH | saMsArapramukhastasya sarvaM kuryAdyathAvidhi || 2\,44\.23|| pramAdAdichChayA martyo na gachChetsarpasamukhaH | pakShayorubhayornAgaM pa~nchamIShu prapUjayet || 2\,44\.24|| kuryAtpiShTamayIM lekhAM nAgAnAmAkR^itiM bhuvi | archayettAM sitaiH puShpaiH sugandhaishchandanenacha || 2\,44\.25|| pradadyAddhUpadIpantu taNDulAMshcha sitAnkShipet | AmapiShTaM tathaivAnnaM kShIra~ncha vinivedayet || 2\,44\.26|| upasthAya vadedevaM mu~nchanmudrAMshukAni cha | madhuraM taddine.ashrIyAddevashrAddhaM samApayet || 2\,44\.27|| sauvarNaM shaktito nAgaM tato dadyAddvijottame | dhenuM dattvA tato brUyAtprIyatAM nAgarADiti || 2\,44\.28|| yathAvibhavyaM kurvIta karmANyanyAni pUrvavat | svashAkhoktavidhAnena itthaM kuryAdyathAtatham | pretatvAnmochayettAMstu svargamArgaM nayetcha || 2\,44\.29|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshAkhye dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde durmaraNe kAryAkAryakriyAdinirUpaNaM nAma chatushchatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 45 shrIviShNuruvAcha | pratyabdaM shrAddhamevaM te kathayAmi khageshvara | pratyabdaM pArvaNenaiva kuryAtAM kShetrajorasau || 2\,45\.1|| vidhinAchetarairevamekoddiShTaM na pArvaNam || 2\,45\.2|| anagneshcha sutau syAtAmanagnI kShetrajorasau | ekoddiShTaM na kuryAtAM pratyabdaM tau tu pArvaNam || 2\,45\.3|| yadA tvanyataraH sAgniH putro vApyathavA pitA | pratyabdaM pArvaNaM tatra kuryAtAM kShetrajaurasau || 2\,45\.4|| anagnayaH sAgnayo vA putrA vA pitaro.api vA | ekoddiShTaM sutaiH kAryaM kShayAha iti kechana || 2\,45\.5|| darshakAle kShayo yasya pretapakShe.atha vA punaH | pratyabdaM pArvaNaM kAryaM tasya sarvaiH sutairapi || 2\,45\.6|| ekoddiShTamaputrANAM puMsAM syAdyopitAmapi | ekoddiShTe kushA grAhyAH samUlA yaj~nakarmaNi | bahirlUnAH sakR^illanAH shrAddhaM vR^iddhimR^ite sadA || 2\,45\.7|| kartavye pArvaNe shrAddhe AshauchaM yadi jAyate | AshauchAvagame kuryAchChrAddhaM hi tadanantaram || 2\,45\.8|| ekoddiShTe tu samprApte yadi vighnaH prajAyate | mAsenyasmintithau tasyAM kuryAchChrAddhaM tadaiva hi || 2\,45\.9|| tUShNIM shrAddhAntu shUdrasya bhAryAyAstatsutasya cha | kanyAyAshcha dvijAtInAmanupetadvijasya cha || 2\,45\.10|| ekakAle gatA sUnAM bahUnAmatha vA dvayoH | tantreNa shrapaNaM kuryAchChrAddhaM kuryAtpR^ithakpR^ithak || 2\,45\.11|| dadyAtpUrvaM mR^itasyAdau dvitIyasya tataH punaH | tR^itIyasya tataH kuryAtsaMnipAte tvayaM vidhiH (kramaH) || 2\,45\.12|| pratyabdamevaM yaH kuryAdyathAtathamatandritaH | tArayitvA pitR^InsarvAnprApnoti paramAM gatim || 2\,45\.13|| na j~nAyate mR^itAhashchetprasthAnadinameva cha | mAsashchetsyAtparij~nAtastaddarshe syAnmR^itAhikam || 2\,45\.14|| yadA mAso na vij~nAto vij~nAtaM dinameva cha | tadA mArgashire mAsi mAghe vA taddinaM bhavet || 2\,45\.15|| dinamAsAvavij~nAtau maraNasya yadA punaH | prasthAnadinamAsau tu grAhyau shrAddhe mayoditau || 2\,45\.16|| prasthAnasyApi na j~nAtau dinamAsau yadA punaH | mR^itavArtAshrutau grAhyau pUrvaproktakrameNa tu || 2\,45\.17|| pravAsamantareNApi syAtAM tau vismR^itau yadA | tadAnImapi tau grAhyau pUrvavattu mR^itAhike || 2\,45\.18|| gR^ihasthe proShite yachcha kashchittu mriyate gR^ihe | AsauchApagame yatra prArabdhe shrAddhakarmaNi || 2\,45\.19|| pratyAgatashchejjAnAti tatra vR^ittaM gR^ihI tathA | AshauchaM gR^ihiNasteShAM na dravyAdestadA bhavet || 2\,45\.20|| putrAdinA yadArabdhaM shrAddhaM tattvena vAkhilam | samApanIyaM tatrApi shrAddhaM gR^ihItu dUrataH || 2\,45\.21|| dAtrA boktrA cha na j~nAtaM sUtakaM mR^itakaM tathA | ubhayorapi taddoShaM nAropayati karhichit || 2\,45\.22|| yadA tvanyataraj~nAtaM sUtakaM mR^itakaM tathA | bhoktureva tadA doSho nAnyo dAtA praduShyati || 2\,45\.23|| ityuktena prakAreNa yaH kuryAnmR^itavAsaram | avij~nAtamR^itAhasya satataM tArayatyasau || 2\,45\.24|| nityashrAddhe.atha gandhAdyairdvijAnabhyarchya bhaktitaH | sarvAnpitR^igaNAnsamyaksahaivoddishya yojayet || 2\,45\.25|| AvAhanaM svadhAkAro piNDAgnaukaraNAdikam | brahmacharyAdiniyamA vishvadevAstathaiva cha || 2\,45\.26|| nityashrAddhe tyajedetAnbhojyamannaM prakalpayet | dattvA tu dakShiNAM shaktyA namaskArairvisarjayet || 2\,45\.27|| devAnuddishya vishvAdInyaddadyAddvijabhojanam | tannityashrAddhavatkAryaM devashrAddhaM taduchyate || 2\,45\.28|| mAtR^ishrAddhantu pUrveNa karmAdau paitR^ikaM tathA | uttare.ahani vR^iddhau syAnmAtAmahagaNasya tu || 2\,45\.29|| shrAddhatrayaM prakurrvIta vaishvadevantutAntrikam || 2\,45\.30|| mAtR^ibhyaH kalpayetpUrvaM pitR^ibhyastadanantaram | mAtAmahebhyashcha tathA dadyAditthaM krameNa tu || 2\,45\.31|| mAtR^ishrAddhe tu viprANAmabhAve sukulodgatAH | patiputrAnvitAH sAdhvyo yoShito.aShTau cha bhAvayet || 2\,45\.32|| iShTApUrtAdike shrAddhaM kuryAdAbhyudayaM tathA | utpAtAdinimitteShu nitya shrAddhavadeva tu || 2\,45\.33|| nityaM daiva~ncha vR^iddhi~ncha kAmyaM naimittikaM tathA | shrAddhAnyuktaprakAreNa kurvansiddhimavApnuyAt | iti te kathitaM tArkShya kimanyatparipR^ichChasi || 2\,45\.34|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde pratyAbdikAdishrAddhanirUpaNaM nAma pa~nchachatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 46 tArkShya uvAcha | sukR^itasya prabhAveNa svargo nAnAvidho naNAm | bhogAH saukhyAti rUpa~ncha balaM buddhaiH parAkramaH || 2\,46\.1|| satyaM puNyavatAM deva jAyate.atra paratra cha | satyaMsatyaM punaH satyaM vedavAkyaM na chAnyathA || 2\,46\.2|| dharmo jayati nAdharmaH satyaM jayAte nAnR^itam | kShamA jayati na krodho viShNurjayati nAsuraH || 2\,46\.3|| tadvatsatyaM mayA j~nAtaM sukR^itAchChobhanaM bhavet | yatotkR^iShTatamaM puNyaM tathotkR^iShTataronaraH || 2\,46\.4|| evantu shrotumichChAmi jAyante pApino yathA | yena karmavipAkena yathA niyamabhAgbhavet || 2\,46\.5|| yAMyAM yonimavApnoti yathArUpashcha jAyate | tanme vada surashreShTha samAsenApi kA~NkShitam || 2\,46\.6|| shrIkR^iShNa uvAcha | shubhAshubhaphalaistArkShya bhuktabhogA narAstviha | jAyante lakShaNairyaistutAni me shR^iNu kAshyapa || 2\,46\.7|| gururAtmavatAM shAstA rAjA shAstA durAtmanAm | iha prachChannapApAnAM shAstA vaivasvato yamaH || 2\,46\.8|| prAyashchitteShvachIrNeShu yamalokA hyanekadhA | yAtanAbhirvimuktA ye yAnti te jIvasantatIm || 2\,46\.9|| gatvA mAnuShabhAve tu pApachihnA bhavanti te | tAnyahaM tava chihnAni kathayiShye khagottama || 2\,46\.10|| soDhvA vai yAtanAH sarvA gatvA vaivasvatakShayam | nistIrNayAtanAste tu lokamAyAnti chihnitAH || 2\,46\.11|| gadgado.anatavAdI syAnmUkashchaiva gavAnR^ite | brahmahA jAyate kuShThI shyAvadantashcha madyapaH || 2\,46\.12|| kunakhI svarNaharaNAddushcharmA gurutalpagaH | saMyogI hInayoniH syAddaridro.adattadAnataH || 2\,46\.13|| ayAjyayAjako yAti grAhamasUkaratAM dvijaH | kharo vai bahuyAjI syAtkAko nirmantrabhojanAt || 2\,46\.14|| aparIkShitabhoktAro vyAghrAH syurnirjane vane | bahutarjako mArjaraH khadyotaH kakShadAhakaH || 2\,46\.15|| pAtre vidyApradAtA yo balIvardo bhavettasaH | annaM paryuShitaM vipre pradadatkukkaro bhavet || 2\,46\.16|| mAtsaryAdapi jAtyandho janmAndhaH pustakaM haran | phalAnyAharato.apatyaM mriyate nAtra saMshayaH || 2\,46\.17|| mR^ito vAnaratAM yAti tanmukho gaNDavAnbhavet | adattvA bhakShyamashrAti anapatyo bhavettu saH || 2\,46\.18|| haranvastraM bhavedgodhA garadaH pavanAshanaH | pravajyAgamanAdrAjanbhavenmarupishAchakaH || 2\,46\.19|| chAtako jalahartA syAddhAnyahartA cha mUShikaH | aprAptayauvanAM sevanbhavetsarpa iti shrutiH || 2\,46\.20|| gurudArAbhilAShI cha kR^ikalAso bhaveddhruvam | jalaprastravaNaM yastu bhindyAnmatsyo bhavennaraH || 2\,46\.21|| avikreyakrayAchchaiva bako gR^idhro bhavennaraH | ayonigo vR^iko hi syAdulUkaH krayava~nchanAt || 2\,46\.22|| mR^itasyaikAdashAhe tu bhu~njAnashchAbhijAyate | pratishrutya dvijebhyo.arthamadadajjambuko bhavet || 2\,46\.23|| rAj~nariM gatvA bhaveddaMShTrI taskaro vi~NvarAhakaH | shArivA phalavikretA vR^iShashcha vR^iShalIpatiH || 2\,46\.24|| mArjaro.agniM padA spR^iShTvA rogavAnparamAMsabhuk | udakyAgamanAtShaNDo durgandhashcha sugandhahR^it || 2\,46\.25|| yadvA tadvApi pArakyaM svalpaM vA harate bahu | hR^itvA vai yonimApnoti tirashchAM nAtra saMshayaH || 2\,46\.26|| evamAdIni chihnAni anyAnyapi khageshvara | svakarmavitatAnyeva? dR^ishyante yaistu mAnavaiH || 2\,46\.27|| evaM duShkR^itakarmA hi bhuktvA cha narakAnkramAt | jAyate karmasheSheNa uktAsvetAsu yoniShu || 2\,46\.28|| tato janmashataM martye sarvajantuShu kAshyapa | jAyate nAtra sandehaH samIbhUte shubhAshubhe || 2\,46\.29|| strIpuMsayo prasa~Ngena niruddhe shukrasoNite | samupetaH pa~nchabhUtairjAyate pA~nchabhautikaH || 2\,46\.30|| indriyANi manaH prANA j~nAnamAyuH sukhaM dhR^itiH | dhAraNA preraNaM duHkhaM mithyAha~NkAra eva cha || 2\,46\.31|| prayatAkR^itivarNastu rAgadveShau bhavAbhavau | tasyedamAtmanaH sarvamanAderAdimichChataH || 2\,46\.32|| svakarma baddhasya tadA garbhavR^iddhirbhavediti | purA yathA mayA proktaM tava jantorhi lakShaNam || 2\,46\.33|| evaM pravartitaM chakraM bhUtagrAme chaturvidhe | samutpattirvinAshashcha jAyate tArkShya dehinAm || 2\,46\.34|| svadharmeNaivordhvagatiradharmeNApyadhogatiH | jAyate sarvavarNAnAM svadharmachalanAtkhaga || 2\,46\.35|| devatve mAnuShatve cha dAnabhogAdikAH kriyAH | yA dR^ishyante vainateya tatsarvaM karmajaM phalam || 2\,46\.36|| akarmavihite ghore kAmakrodhArjite.ashubhe | patedvai narake bhUyo tasyottAro na vidyate || 2\,46\.37|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe jIvasya shubhAshubhagatinirUpaNaM nAma ShaTchatvAriMshodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 47 garuDa uvAcha | bhagavandevadevesha kR^ipayA parayA vada | dAnaM dAnasya mAhAtmyaM vaitaraNyAH pramANakam || 2\,47\.1|| shrIkR^iShNa uvAcha | yA sA vaitaraNI nAma yamamArge mahAsarit | agAdhA dustarA pApairdR^iShTamAtrA bhayAvahA || 2\,47\.2|| pUyashoNitatoyADhyA mAMsakardamasakuMlA | pApina~nchAgatAndR^iShTvA nAnAbhayasamAvR^itA || 2\,47\.3|| kvAthyate satvaraM toyaM pAtramadhye ghR^itaM yathA | krimibhiH sa~NkulaM pUyaM vajratuNDaiH samAvR^itam || 2\,47\.4|| shishumAraishcha makarairvajrakartarikAyutaiH | anyaishcha jalajIvaishcha hiMsakairmAMsabhedibhiH || 2\,47\.5|| udyAnti dvAdashAdityAH pralayAnte tathA hi te | tapanti tatra vai martyAH kranda mAnAstu pApinaH || 2\,47\.6|| hA bhrAtaH putra tAteti pralapanti muhurmuhuH | vicharanti nimajjanti glAniM gachChanti jantavaH || 2\,47\.7|| chaturvidhaiH prANigaNairdR^iShTA vyAptA mahAnadI | taranti gopradAnena tvanyathA cha patanti te || 2\,47\.8|| mAM narA ye.avamanyante chAchAryaM gurumeva cha | vR^iddhAnanyAMshchApi mUDhAsteShAM vAsastu tatra vai || 2\,47\.9|| pativratAM sAdhushIlAmUDhAM dharmeShu nishchalAm | parityajanti ye mUDhAsteShAM vAsastu santatam || 2\,47\.10|| vishvAsapratipannAnAM svAmimitratapasvinAm | strIbAlavikalAdInAM vadhaM kR^itvA patanti hi | pachyante tatra madhye tu krandamAnAstu pApinaH || 2\,47\.11|| shAntaM bubhukShitaM vipraMyo vighnAyopasarpati | krimibhirbhakShyate tatra yAvadAbhUtasamplavam || 2\,47\.12|| brAhmaNAya pratIshrutya yamArthaM na dadAti tam | AhUya nAsti yo brUyAttasya vAsastu tatra vai || 2\,47\.13|| agnido garadashchaiva kUTasAkShI cha madyapaH | yaj~navidhvaMsakashchaiva rAj~nIgAmI cha paishunaH || 2\,47\.14|| kathAbha~Ngakarashchaiva svayandattA pahArakaH | kShetrasetuvibhedI cha paradArapradharShakaH || 2\,47\.15|| brAhmaNo rasavikretA tathA yo vR^iShalIpatiH | godhanasya tR^iShArtasya vApyA bhedaM karoti yaH || 2\,47\.16|| kanyAvidUShakashchaiva dAnaM dattvAnutApakaH | shUbadrastu kapilApAyI brAhmaNo mAMsabhojanaH || 2\,47\.17|| ete vasanti satataM mA vichAraM kR^ithAH kvachit | kR^ipaNo nAstikaH kShudraH sa tasyAM nivasetkhaga || 2\,47\.18|| sadAmarSho sadA krodhI nijavAkyapramANakR^it | paroktyuchChedako nityaM vaitaraNyA vasechchiram || 2\,47\.19|| yastvaha~NkAravAnpApI svavikatthanakArakaH | kR^itaghno garbhasantApI vaitaraNyAM sa majjati || 2\,47\.20|| kadApi bhAgyayogena taraNechChA bhavedyadi | sAnukUlA bhavedyena tadAkarNaya kAshyapa || 2\,47\.21|| ayane viShuve puNye vyatIpAte dinodaye | chandrasUryoparAge vA saMkrAntau darshavAsare || 2\,47\.22|| anyeShu puNyakAleShu dIyate dAnamuttamam | yadA tadA bhavedvApi shrAddhA dAnaM prati dhruvam || 2\,47\.23|| tadaiba dAnakAlaH syAdyataH sampattirasthirA | anityAni sharIrANi vibhavo naiva shAshvataH || 2\,47\.24|| nityaM sannihito mR^ityuH kartavyo dharmasaMgahaH | kR^iShNAM vA pATalAM vApi kuryAdvaitaraNIM shubhAm || 2\,47\.25|| svarNashR^i~NgIM raupyakhurAM kAMsyapAtropadohanIm | kR^iShNavastrayugAchChannAM saptadhAnyasamanvitAm || 2\,47\.26|| kArpAsadroNashikhare AsInaM tAmrabhAjane | yamaM haimaM prakurvIta lohadaNDasamanvitam | ikShudaNDamayaM baddhvA plavaM sudR^iDhabandhanaiH || 2\,47\.27|| uDupopari tAM dhenuM sUryadehasamudbhavAm | kR^itvA prakalpayedviprashChatropAnahasaMyutam || 2\,47\.28|| a~NgulIyakavAsAMsi brAhmaNAya nivedayet | imamuchchArayenmantraM saMgR^ihya sajalAnkushAn || 2\,47\.29|| yamadvAre mahAghore shrutvA vaitaraNIM tadIm | tartukAmo dadAmyenAM tubhyaM vaitaraNIM namaH || 2\,47\.30|| gAvo me agrataH santu gAvo me santu pArshvataH | gAvo me hR^idaye santu gavAM madhye vasAmyaham || 2\,47\.31|| viShNurUpa dvijashreShTha mAmuddhara mahIsura | sadakShiNA mayA dattA tubhyaM vaitaraNI namaH || 2\,47\.32|| dharmarAja~ncha sarveshaM vaitaraNyAkhyadhenukAm | sarvaM pradakShiNIkR^itya brAhmaNAya nivedayet || 2\,47\.33|| puchChaM saMgR^ihya dhenvAshcha agre kR^itvA tu vai vdijam | dhenuke tvaM pratIkShasva yamadvAre mahAbhaye || 2\,47\.34|| uttAraNAya deveshi vaitaraNye namo.astu te | anuvrajettu gachChantaM sarvaM tasya gR^ihaM nayet || 2\,47\.35|| evaM kR^ite vainateya sA saritsutarA bhavet | sarvAnkAmAnavApnoti yo dadyAdbhuvi mAnavaH || 2\,47\.36|| sukR^itasya prabhAveNa sukha~ncheha paratra cha | svasthe sahasraguNitamAture shatasamitam || 2\,47\.37|| mR^itasyaiva tu yaddAnaM parokShe tatsamaM smR^itam | svahastena tato deyaM mR^ite kaH kasya dAsyatI || 2\,47\.38|| dAnadharmavihInAnAM kR^ipaNairjIvetakShitaiH | asthireNa sharIreNa sthiraM karma samAcharet || 2\,47\.39|| avashyameva yAsyanti prANAH prAghuNi (ghUrNi) kA iva || 2\,47\.40|| itIdamuktaM tava pakShirAja viDambanaM jantugaNasya sarvam | pretasya mokShAya tadauddhvandaihikaM hitAya lokasya charechChubhAya tu || 2\,47\.41|| sUta uvAcha | evaM viprAH samAddiShTo viShNunA prabhaviShNunA | garuDa pretacharitaM shrutvA santuShTimAgataH || 2\,47\.42|| vratatIrthAdikaM sarvaM punaH paprachCha keshavam | dhyAtvA manasi sarveshaM sarvakAraNakAraNam || 2\,47\.43|| R^iShayaH sarvamevaitajjantUnAM prabhavAdikam | maraNaM janma cha tathA pretatva~nchaurdhvadaihikam || 2\,47\.44|| mayA proktaM vai muktyai nidAnaM chaiva sarvashaH | lAbhasteShAM jayasteShAM kutasteShAM parAjayaH | yeShAmindIvarashyAmo hR^idayastho janArdanaH || 2\,47\.45|| dharmo jayati nAdharmaH satyaM jayati nAnR^itam | kShamA jayati na krodho viShNurjayati nAsurAH || 2\,47\.46|| viShNurmAtA pitA viShNurviShNuH svajanabAndhavAH | yeShAmeva sthirA buddhirna teShAM durgatirbhavet || 2\,47\.47|| ma~NgalaM bhagavAnviShNurma~NgalaM garuDadhvajaH | ma~NgalaM puNDarIkAkSho ma~NgalAyatanaM hariH || 2\,47\.48|| harirbhAgIrathI viprA viprA bhAgIrathI hariH | bhAgIrathI harirviprAH sArametajjagattraye || 2\,47\.49|| iti sUtamukhodgIrNAM sarvashAstrArthamaNDitAm | vaiShNaviM vAksudhAM pItvA R^iShayastuShTimAyayuH || 2\,47\.50|| prashashaMsustathAnyonyaM sUtaM sarvArthadarshinam | praharShamatulaM prApurmunayaH shaunakAdayaH || 2\,47\.51|| apavitraH pavitro vA sarvAvasthAM gato.api vA | yaH smaretpuNDarIkAkShaM sa bAhyAbhyantaraM shuchiH || 2\,47\.52|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIdR^i dharmakAdR^ipretadR^ishrIkR^iShNagaruDasaMvAde karmavipAkAdinirUpaNaM nAma saptachatvAriMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 48 tArkShya uvAcha | ye martyaloke nivasanti mAnavAste sarvajAtau nidhanaM prayAnti | kAle svakIye nijapuNyasaMkhyayA vadanti lAka kathasva tanme || 2\,48\.1|| gachChanti mArgeNa sudustareNa vidhAtR^iniShpAditavartmani sthitAH | kenaiva puNyena mudaM prayAnti tiShThanti kenaiva kulaM balaM vayaH || 2\,48\.2|| sUta uvAcha | shrutvAtha devo garuDaM tvavochatsmR^itvA vapuH karmabhaya~ncha rUpam | sR^iShTA dharA yena charAcharaM jagatsa yena shastA vihito yamo vibhuH || 2\,48\.3|| shrIbhagavAnuvAcha | dharmArthakAmaM chiramokShasa~nchayamanyaM dvitIyaM yamamArgagAminAm | pravishyachA~NguShThasame sa tatra vai taM prApya dehaM svamandiram? || 2\,48\.4|| gR^ihItapAsho rudate punaH punardeshe supuNye dvija dehasaMsthitaH | devendrapUjA pitR^idevatR^iptidaM mohAnna cheShTaM na cha puttrasantatiH || 2\,48\.5|| na me.asti bandhuryamamArgagAmino mayA na kR^ityaM dvijadehalipsayA | samprApya vipratvamatIva durlabhaM nAdhItavAnvedapurANasaMhitAH | prAptaM suratnaM karasaMsthitaM gataM dehankvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,48\.6|| yaH kShatriyo bAhubalena saMyuge lalATadeshAdrudhiraM mukhe papau | tatsomapAnaM hi kR^itaM mahAmakhe jIvanmR^itaH so.api hi yAti muktik || 2\,48\.7|| sthAnAnyanekAni kR^itAni tAni pItAnyanekAnyapi garhitAni | shastraM gR^ihItvA samare ripUNAM yaH samukhaM yAti sa muktapApaH || 2\,48\.8|| kShatrAnvayo vApi vishonvayo vA shUdrAnvayo vApi hi nIchavarNaH | saMgrAmadevadvijabAlaghAtI strIvR^iddhahA dInatapasvihantA || 2\,48\.9|| upadruteShveShu parA~Nmukho yaH syustasya devAH sakalAH parA~NmukhAH | tilodakaM naiva pibanti pUrve hutaM na gR^ihNAti hutAshano.api tat || 2\,48\.10|| dveShAdbhayAdvA samare samAgate shastraM gR^ihItvA parasainyasamukhaH | na yAti pakShIndra mR^ishcha pashchAtkShAttraM balaM tasya gataM tathaiva | dvijAya dattvA kanakaM mahImimAM bhUyaH sa pashchAdbhavatIha loke || 2\,48\.11|| dAnaM pradattaM grahaNe dvijendre snAnaM kR^itaM tena sadA sutIrthe | gatvA gayAyAM pitR^ipiNDadAnaM kR^itaM sadA yo mriyate tu yuddhe || 2\,48\.12|| yaH kShAttradehantu vihAya shochate raNA~NgaNe svAmivadhe cha gograhe | strIbAlaghAte pathi sArthahetave mayA svakoshaM na hataM na pAtitam || 2\,48\.13|| vaishyaH svakarmANi vishochate tadA gR^ihItapAsho na mayApi sa~nchitam | satyaM na choktaM kraya vikrayeNa mohAdvimUDhena kuTumbahetave || 2\,48\.14|| shUdraM vapuH prApya yashaskaraM sadA dAnaM dvijebhyo na kR^itaM dvijArchanam | chdR^idadyatdadvaDDha DhaddhadR^ithrdadR^idhDDhathrDaDDhaddha jalAshayo naiva kR^ito dharAtale asaMskR^ito vipravaro na saMskR^itaH || 2\,48\.15|| tyaktvA svakarmANi madena susthitaM mayA sutIrthe svavapurna chojjhitam | dharmorjito naiva na devapUjanaM kR^itaM mayA chaiva vimuktihetave || 2\,48\.16|| dehaM samAsAdya tathaiva piNDajaM varNAMstathaivAntyajamlechChasaMj~nitAn | marunmayaM dehamime vishanti naivehamAnAH pathi dharmasaMkule || 2\,48\.17|| parasparaM dharmakR^intaM svakIyaM sampAdya lakShyaM pathi sa~ncharantsvam | pakShIndra vAkyAni shR^iNuShva tAni manoramANi pravadanti yAni || 2\,48\.18|| sArA hi lokeShu bhavettrilokI dvIpeShu sarveShu cha jambukAkhyam | desheShu sarveShvapi devadeshaH jIveShu sarveShu manuShya eva || 2\,48\.19|| varNAshcha chatvAra iha prashastAH varNeShu dharmiShThanarAH prashastAH | dharmeNa saukhyaM samupaiti sarvaM j~nAnaM samApnoti mahApathe sthitaH || 2\,48\.20|| dehaM parityajya yadA gatAyuH pakShinsthito.ahaM kR^imikITasaMsthitaH | sarIsR^ipo.ahaM mashako vinirmitashchatuShpado.ahaM vanasUkaro.aham || 2\,48\.21|| sarvaM vijAnAti hi garbhasaMsthito jAtashcha sadyastadida~ncha vismaret | yachchintitaM garbhasamAgatena vai bAlo yuvA vR^iddhavayA babhUva || 2\,48\.22|| mohAdvinAShTaM yadi garbhachintitaM smR^itaM punarmR^ityugate chadehe | tasminpranaShTe hR^idi chintitaM gataM smR^itaM punargarbhagate cha dehe || 2\,48\.23|| tasminpranaShTe hR^idi chintitaM punarmayA svakoshe parava~nchanaM kR^itam | dyUtaishChalenApi cha chauryavR^ittyA dharmaM vyatikramya sharIrarakShaNe || 2\,48\.24|| kR^ichChreNa lakShmIH samupArjitA svayaM mayA na bhuktaM manasepsitaM dhanam | tAmbUlamannaM madhuraM sagorasaM dattvAgnidevAtithibandhuvarge || 2\,48\.25|| somagrahe sUryasamAgamepi vA na sevitaM tIrthavariShThamuttamam | koshaM svakIyaM malamUtrapUritaM dehinkvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,48\.26|| mayA na dR^iShTA na natA na pUjitA traivikramI mUrtiriha sthitA bhuvi | prabhAsanAtho na cha bhaktisaMstuto dehinkvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,48\.27|| gatvA variShThe bhuvi tIrthasannidhau dhanaM na dattaM viduShAM kare mayA | Aplutya dehaM vidhinA dvije gurau dihinkvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,48\.28|| na mAtR^ipUjA na cha viShNusha~Nkarau gaNeshachaNaDyau na cha bhAskaro.api vA | ya~nchopachArairbaliyuktachandanairdehinkvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,48\.29|| labdhA mayA mAnavadevatopamA mohAdgatA sarvamida~ncha pArthiva | gatiM na vIkSheta sa vai vimUDhadhIrdehinkvachinnistara yattvayA kR^itam || 2\,48\.30|| etAni pakShinmanasA vichintya vAkyAni dharmArthayashaskarANi | muktiM samAyAnti manuShyaloke vasanti ye dharmaratAH sudeshe || 2\,48\.31|| iti bruvANairyamadhUtavargairvihanyate kAlamayaishcha mudgaraiH | hA daiva hA daiva iti smaranvai dhanaM na dattaM svayamarjitaM yat || 2\,48\.32|| na bhUmidAnaM na cha gopradAnaM na vAridAnaM na cha vastradAnam | phalaM satAmbUlavilepanaM vA tvayA na dattaM bhuvi shochase katham || 2\,48\.33|| pitA mR^itaste cha pitAmahaH sA yayA dhR^ito vApyudare svakIye | mR^ito.apyasau bandhujanaH samasto dR^iShTaM tvayA sarvamidaM gatAyaH || 2\,48\.34|| koshaM tvadIyaM jvalita~ncha vahninA puttrairgR^ihIto dhanadhAnya sa~nchayaH | subhAShitaM dharmachayaM kR^ita~ncha yattadeva gachChettava pR^iShThasaMstham || 2\,48\.35|| na dR^ishyate ko.api mR^itaH samAgato rAjA yatirvA dvijapu~Ngavo.api vA | yo vai mR^itaH sAhasikaH sa martyako nAshaM yo.api dharAtale sthitaH || 2\,48\.36|| evaM gaNAste bruvate sakinnarA dhairyaM samAlambya vipAdapUritaH | shrutvA gaNAnAM vachanaM mahAdbhutaM bravIti pakShIndra manuShyatAM gataH || 2\,48\.37|| dAnaprabhAveNa vimAnasaMsthito dharmaH pitA mAtR^idayAnurUpiNI | vANI kalatraM madhurArthabhAShiNI snAnaM sutIrthe cha subandhavargaH || 2\,48\.38|| karArpitaM yatsukR^itaM samastaM svargastadA syAttava ki~NkaropamaH | yo dharmavAnprApsyati so.atisaukhyaM pApI samastaM vividha~ncha duHkham || 2\,48\.39|| yo dharmashIlo jitamAnaroSho vidyAvinIto na paropatApI | svadAratuShTaH paradAradUraHsa vai naro no bhuvi vandanIyaH || 2\,48\.40|| miShTAnnadAtA charitAgnihotro vedAntavichchandrasahasrajIvI | mAsopavAsI cha pativratA chaShaDjIvaloke mama vandanIyAH || 2\,48\.41|| evaM samAchArayuto naro.api vApIM sakUpAM sajalaM taDAgam | prapAshubhaM hR^idgR^ihadevamandiraM kR^itaM nareNaiva sa dharmauttamaH || 2\,48\.42|| varShAshanaM vedavide cha dattaM kanyAvivAhastvR^iNamochanaM dvije | bhUmiH sukR^iShTApi tR^iShArtihetostadevametaM sukR^itatsamastam || 2\,48\.43|| adhyAyamenaM sukR^itasya sAraM shR^iNoti gAyatyapi bhAvashuddhyA | sa vai kulInaH sa cha dharmayukto vishvAlayaM yAti paraM sa nUnam || 2\,48\.44|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde manuShyasya sukhaduHkhaprApakadharmAdharmanirUpaNaM nAmAShTachatvAriMshattamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 49 garuDa uvAcha | shrutA mayA dayAsindho hyaj~nAnAjjIvasaMsR^itiH | adhunA shrotumichChAmi mokShopAyaM sanAtanam || 2\,49\.1|| bhagavandevadevesha sharaNAgatavatsala | asAre ghorasaMsAre sarvaduHkhamalImase || 2\,49\.2|| nAnAvidhasharIrasthA anantA jIvarAshayaH | jAyante cha mriyante cha teShAmanto na vidyate || 2\,49\.3|| sadA duHkhAturA eva na sakhI vidyate kkachit | kenopAyena mokShesha muchyante vada me prabho || 2\,49\.4|| shrIbhagavAnubAcha | shR^iNu tArkShya pravakShyAmi yanmAM tvaM paripR^ichChasi | yasya shravaNamAtreNa saMsArAnmuchyate naraH || 2\,49\.5|| asti devaH parabrahmasvarUpo niShkalaH shivaH | sarvaj~naH sarvakartA cha sarvesho nirmalo.advayaH || 2\,49\.6|| svaya~njyotiranAdyanto nirvikAraH parAtparaH | nirguNaH sachchidAnandastadaMshA jIvasaMj~nakAH || 2\,49\.7|| anAdyavidyopahatA yathAgnau visphuli~NgakAH | dehAdyupAdhisambhinnAste karmabhiranAdibhiH || 2\,49\.8|| sukhaduHkhapradaiH puNyapArUpairniyantritAH | tattajjAtiyutaM dehamAyurbhoga~ncha karmajam || 2\,49\.9|| pratijanma prapadyante teShAmapi paraM punaH | sasUkShmali~NgasharIramAmokShAdakSharaM khaga || 2\,49\.10|| sthAvarAH kR^imayashchAjAH pakShiNaH pashavo nagaH | dhArmikAstridashAstadvanmokShiNashcha yathAkramam || 2\,49\.11|| chaturvidhasharIrANi dhR^itvA muktvA sahasrashaH | sukR^itAnmA navo bhUtvA j~nAnI chenmokShamApnuyAt || 2\,49\.12|| chaturashItilakSheShu sharIreShu sharIriNAm | na mAnuShaM vinAnyatra tattvaj~nAnantu labhyate || 2\,49\.13|| atra janmasahasrANAM sahasrairapi koTibhiH | kadAchillabhate janturmAnuShyaM puNyasa~nchayAt || 2\,49\.14|| sopAnabhUtaM mokShasya mAnuShyaM prApya durlabham | yastAra yati nAtmAnaM tasmAtpApataro.atra kaH || 2\,49\.15|| naraH prApyetarajjanma labdhvA chendriyasauShThavam | na vettyAtmahitaM yastu sa bhavedbrahmaghAtakaH || 2\,49\.16|| vinA dehena kasyApi puruShArtho na vidyate | tasmAddehaM dhanaM rakShetpuNyakarmANi sAdhayet || 2\,49\.17|| rakShechchasarvadAtmAnamAtmA sarbvasya bhAjanam | rakShaNe yatnamAtiShThejjIvanbhadrANi pashyati || 2\,49\.18|| punargrAmaH punaH kShetra punarvittaM punargR^iham | punaH shubhAshubhaM karma na sharIraM punaH punaH || 2\,49\.19|| sharIrarakShaNopAyAH kri yante sarvadA budhaiH | nechChanti cha punastyAgamapi kuShThAdirogiNaH || 2\,49\.20|| tadgopitaM syAddharmArthaM dharmo j~nAnArthameva cha | j~nAnaM tu dhyAnayogArthamachirAtpravimuchyate || 2\,49\.21|| Atmaiva yadi nAtmAnamahItebhyo nivArayet | ko.anyo hitakarastasmAdAtmAnaM sukhayiShyati || 2\,49\.22|| ihaiva narakavyAdheshchikitsAM na karoti yaH | gatvA nirauShadhaM deshaM vyAdhimthaH kiM kariShyati || 2\,49\.23|| vyAghrIvAste jarA chAyuryAti bhinnaghaTAmbuvat | nighnanti ripuvadrogAstasmAchChreyaH samabhyaseta || 2\,49\.24|| yAvannAshrayate duHkhaM yAvannAyAnti chApadaH | yAvannendriyavaikalyaM tAvachChreyaH samabhyaset || 2\,49\.25|| yAvattiShThati deho.ayaM tAvattattvaM samabhyaset | sandIptakoshabhavane kUpaM khanati durmatiH || 2\,49\.26|| kAlo na j~nAyate nAnAkAryaiH saMsArasambhavaiH | sukhaM duHkhaM jano hanta na vetti hitamAtmanaH || 2\,49\.27|| jAtAnArtAnmR^itAnApadbhaShTAndR^iShTvA cha duHkhitAn | loko mohasurAM pItvA na bibheti kadAchana || 2\,49\.28|| sampadaH svapnasaMkAshA yauvanaM kusumopamam | taDichchapalamAyuShyaM kasya syAjjAnato dhR^itiH || 2\,49\.29|| shataM jIvitamatyalpaM nidrAlasyaistadardhakam | bAlyarogajarAduHkhairalpaM tadapi niShphalam || 2\,49\.30|| prArabdhavye nirudyogI jAgartavye prasuptakaH | vishvastashcha bhayasthAne hA naraH ko na hanyate || 2\,49\.31|| toyaphenasame dehe jIvenAkramya saMsthite | anityAprayasavAse katha tiShThati nirbhayaH || 2\,49\.32|| ahite hitasaMj~naH syAdadhruve dhruvasaMj~nakaH | anarthe chArthavij~nAnaH svamarthaM yo na vetti saH || 2\,49\.33|| pashyannapi praskhalati shR^iNvannapi na budhyati | paThannapi na jAnAti devamAyAvimohitaH || 2\,49\.34|| tannimajjajjagadidaM gambhIre kAlasAgare | mR^ityurogajarAgrAhairna kashchidapi budhyate || 2\,49\.35|| pratikShaNabhayaM kAlaH kShIyamANo na lakShyate | AmakuMbha ivAMbhaH stho vishIrNo na vibhAvyate || 2\,49\.36|| yujyate veShTanaM vAyorAkAshasya cha khaNDanam | grathana~ncha tara~NgANAmAsthA nAyuShi yujyate || 2\,49\.37|| pR^ithivI dahyate yena merushchApi vishIryate | shuShyate sAgarajalaM sharIrasya cha kA kathA || 2\,49\.38|| apatyaM me kalatraM me dhanaM me bAndhavAshcha me | jalpantamiti martyAjaM hanti kAlavR^iko balAt || 2\,49\.39|| idaM kR^itamidaM kAryamidamanyatkR^itAkR^itam | evamIhAsamAyuktaM kR^itAntaH kurute vasham || 2\,49\.40|| shvaH kAryamadya kurvIta pUrvAhne chAparAhnikam | na hi mR^ityuH pratIkSheta kR^itaM vApyatha vAkR^itam || 2\,49\.41|| jarAdarshitapanthAnaM prachaNDavyAdhisainikam | adhiShThito mR^ityushatruM trAtAraM kiM na pashyati || 2\,49\.42|| tR^iShNAsUchIvinirbhinnaM siktaM viShayasarpiShA | rAgadveShAnale pakvaM mR^ityurashrAti mAnavam || 2\,49\.43|| bAlAMshcha yauvanasthAMshcha vR^iddhAna garbhagatAnapi | sarvAnAvishate mR^ityurevambhUmidaM jagat || 2\,49\.44|| svadehamapi jIvo.ayaM muktvA yAti yamAlayam | strImAtR^ipitR^iputtrAdisambandhaH kena hetunA || 2\,49\.45|| duHkhamUlaM hi saMsAraH sa yasyAsti sa duHkhitaH | tasya tyAgaH kR^ito yena sa sukhI nAparaH kvachit || 2\,49\.46|| prabhavaM sarvaduHkhAnAmAlayaM sakalApadAm | AshrayaM sarvapApAnAM saMsAraM varjayetkShaNAt || 2\,49\.47|| lohadArumayaiH pAshaiH pumAnbaddho vimuchyate | puttradAramayaiH pAshairmuchyate na kadAchana || 2\,49\.48|| yAvataH kurute jantuH sambandhAnmanasaH priyAn | tAvanto.asya nikhanyante hR^idaye shokasha~NkavaH || 2\,49\.49|| va~nchitAsheShavittaistairnityaM loko vinAshitaH | hA hanta viShayAhArairdehasthondriyataskaraiH || 2\,49\.50|| mAMsalubdho yathA matsyo lohasha~NkuM na pashyati | sukhalubdhastathA dehI yamavAdhAM na pashyati || 2\,49\.51|| hitAhitaM na jAnanto nityamunmArgagAminaH | kukShipUraNaniShThA ye te narA nArakAH khaga || 2\,49\.52|| nidrAbhImaithunAhArAH sarveShAM prANinAM samAH | j~nAnavAnmAnavaH prokto j~nAnahInaH pashuH smR^itaH || 2\,49\.53|| prabhAte malamUttrAbhyAM kShuttR^iDbhyAM madhyage ravau | rAtrau madananidrAbhyAM bAdhyante mUDhamAnavAH || 2\,49\.54|| svadehadhanadArAdiniratAH sarvajantavaH | jAyante cha mriyante cha hA hantAj~nAnamohitAH || 2\,49\.55|| tasmAtsa~NgaH sadA tyAjyaH sachettyaktuM na shakyate | mahadbhiH saha kartavyaH santaH sa~Ngasya bheShajam || 2\,49\.56|| satsa~Ngashcha vivekashcha nirmalaM nayanadvayam | yasya nAsti naraH so.andhaH kathaM na syAdamArgagaH || 2\,49\.57|| svasvavarNAshramAchAraniratAH sarvamAnavAH | na jAnanti paraM dharmaM vR^ithA nashyanti dAmbhikAH || 2\,49\.58|| kimAyAsaparAH kechidvratacharyAdisaMyutAH | aj~nAnasaMvR^itAtmAnaH sa~ncharanti prachArakAH || 2\,49\.59|| nAmamAtreNa santuShTAH karmakANDaratA narAH | mantrochchAraNahomAdyairbhrAmitAH kratuvistaraiH || 2\,49\.60|| ekabhuktopavAsAdyairniyamaiH kAyashoShaNaiH | mUDhAH parokShamichChanti mama mAyAvimohitAH || 2\,49\.61|| dehadaNDanamAtreNa kA muktiravivekinAm | valmIkatADanAdeva mR^itaH kinnu mahoragaH || 2\,49\.62|| jaTAbhArAjinairyuktA dAmbhikA veShadhAriNaH | bhramanti j~nAnivalloke bhrAmayanti janAnapi || 2\,49\.63|| saMsArajasukhAsaktaM brahmaj~no.asmItivAdinam | karmabrahmobhayabhraShTaM taM tyajedantyajaM yathA || 2\,49\.64|| gR^ihAraNyasamA loke gatavrIDA digambarAH | charanti gardabhAdyAshcha viraktAste bhavanti kim || 2\,49\.65|| mR^idbhasmoddhUlanAdeva muktAH syuryadi mAnavAH | mR^idbhasmavAsI nityaM shvA sa kiM mukto bhaviShyati || 2\,49\.66|| tR^iNaparNodakAhArAH satataM vanavAsinaH | jambUkAkhumR^igAdyAshcha tApasAste bhavanti kim || 2\,49\.67|| AjanmamaraNAnta~ncha ga~NgAditaTinIsthitAH | maNDUkamatsyapramukhA yoginaste bhavanti kim || 2\,49\.68|| pArAvatAH shilAhArAH kadAchidapi chAtakAH | na pibanti mahItoyaM vratinaste bhavanti kim || 2\,49\.69|| tasmAnnityAdikaM karma lokara~njanakArakam | mokShasya kAraNaM sAkShAtattvaj~nAna khageshvara || 2\,49\.70|| SharDshanamahAkUpe patitAH pashavaH khaga | paramArthaM na jAnanti pashupAshaniyantritAH || 2\,49\.71|| vedashAstrArNavairgherairuhyamAnA itastataH | ShaDUrminigrahagrastAstiShThanti hi kutArkikAH || 2\,49\.72|| vedAgamapurANaj~naH paramArthaM na vetti yaH | viDambakasya tasyaiva tatsarvaM kAkabhAShitam || 2\,49\.73|| idaM j~nAnamidaM j~neyamiti chintAsamAkulAH | paThantyaharnishaM shAstraM paratattvaparA~NmukhAH || 2\,49\.74|| vAkyachChandonibandhena kAvyAla~NkArashobhitAH | chintayA duHkhitA mUDhAstiShThanti vyAkulendriyAH || 2\,49\.75|| anyathA paramaM tattvaM janAH klishyanti chAnyathA | anyathA shAstrasadbhAvo vyAkhyAM kurvanti chAnyathA || 2\,49\.76|| kathayantyuvanmanIbhAvaM svayaM nAnubhavanti cha | aha~NkArastAH kechidupadeshAdivArjitAH || 2\,49\.77|| paThanti vedashAstrANi bodhayanti parasparam | na jAnanti paraM tattvaM darvI pAkarasaM yathA || 2\,49\.78|| shiro vahati puShpANi gandhaM jAnAti nAsikA | paThanti vedashAstrANi durlabho bhAvabodhakaH || 2\,49\.79|| tattvamAtmasthamaj~nAtvA mUDhaH shAstreShu muhyati | gopaH kakShAgate chChAge kUpaM pashyati durmatiH || 2\,49\.80|| saMsAramohanAshAya shAbdabodho na hi kShamaH | na nivarteta timiraM kadAchiddIpavArtayA || 2\,49\.81|| praj~nAhInasya paThanaM yathAndhasya cha darpaNam | ataH praj~nAvatAM shAstraM tattvaj~nAnasya lakShaNam || 2\,49\.82|| idaM j~nAnamidaM j~neyaM sarvantu shrotumichChati | divyavarShasahasrAchcha shAstrAntaM naiva gachChati || 2\,49\.83|| anekAni cha shAstrANi svalpAyurvighnakoTayaH | tasmAtsAraM vijAnIyAtkShIraM haMsa ivAmbhasi || 2\,49\.84|| abhyasya vedashAstrANi tattvaM j~nAtvAtha budbhimAn | palAlamiva dhAnyArthI sarvashAstrANi santyajet || 2\,49\.85|| yathAmR^itena tR^iptasya nAhAreNa prayojanam | tattvaj~nasya tathA tArkShya na shAstreNa prayojanam || 2\,49\.86|| na vedAdhyayanAnmuktirna shAstrapaThanAdapi | j~nAnAdeva hi kaivalyaM nAnyathA vinatAtmajaH || 2\,49\.87|| nAshramaH kAraNaM mukterdarshanAni na kAraNam | tathaiva sarvakarmANi j~nAnameva hi kAraNam || 2\,49\.88|| muktidA guruvAgekA vidyAH sarvA viDambikAH | shAstrabhArasahasreShu hyekaM sa~njIvanaM param || 2\,49\.89|| advaitaM hi shivaM proktaM kriyayAparivarjitam | guruvaktreNa labhyeta nAdhItAgamakoTibhiH || 2\,49\.90|| AgamoktaM vivekotthaM dvidhA j~nAnaM prachakShate | shabdavrahmAgamamayaM paraM brahma vivekajam || 2\,49\.91|| advaitaM kechidichChanti dvaitamichChanti chApare | samaM tattvaM na jAnanti dvaitAddvaitavivarjitam || 2\,49\.92|| dve pade bandhamokShAya namameti mameti cha | mameti badhyate janturnamameti pramuchyate || 2\,49\.93|| tatkarma yanna bandhAya sA vidyA yA vimuktidA | AyAsAyAparaM karma vidyAnyA shilpanaipuNam || 2\,49\.94|| yAvatkarmANi dIpyante yAvatsaMsAravAsanA | yAvadindriyachApalyaM tAvattattvakathA kutaH || 2\,49\.95|| yAvaddehAbhimAnashcha mamatA yAvadeva hi | yAvatprayatnavego.asti yAvatsaMkalpakalpanA || 2\,49\.96|| yAvanno manasaH sthairyaM na yAvachChAstrachintanam | yAvanna gurukAruNyaM tAvattattvakathA kutaH || 2\,49\.97|| tAvattapo vrataM tIrthaM japahomArchanAdikam | vedashAstrAgamakathA yAvattattvaM na vindati || 2\,49\.98|| tasmAtsarvaprayatnena sarvAvasthAsu sarvadA | tattvaniShTho bhavettArkShya yadIchChenmokShamAtmanaH || 2\,49\.99|| dharmaj~nAnaprasUnasya svargamokShaphalasya cha | tApatrayAdisantaptashChAyAM mokShataroH shrayet || 2\,49\.100|| tasmAjj~nAnenAtmatattvaM vij~neyaM shrIgurormukhAt | sukhena muchyate janturghorasaMsArabandhanAt || 2\,49\.101|| tattvaj~nasyAntimaM kR^ityaM shR^iNu vakShyAmi te.adhunA | yena mokShamavApnoti brahma nirvANasaMj~nakam || 2\,49\.102|| antakAle tu puruSha Agate gatasAdhvasaH | ChindyAdasaMgashastreNa spR^ihAM dehe.anu yA cha tam || 2\,49\.103|| gR^ihAtpravrAjito dhIraH puNyatIrthajalAplutaH | shuchau vivikta AsIno vidhivatkalpitAsane || 2\,49\.104|| abhyasenmanasA shuddhaM trivR^idbrahmAkSharaM param | mano yaShChejjitashvAso brahma bIjamavismaran || 2\,49\.105|| niyachChedviShayebhyo.akShAnmanasA buddhi sArathiH | manaH karmabhirAkShiptaM shubhArthe dhArayeddhiyA || 2\,49\.106|| ahaM brahma paraM dhAma brahmAhaM paramaM padam | evaM samIkShya chAtmAnamAtmanyAdhAya niShkale || 2\,49\.107|| omityekAkSharaM brahma vyAharanmAmanusmaran | yaH prayAti tyajandehaM sa yAti paramAM gatim || 2\,49\.108|| na yatra dAmbhikA yAnti j~nAnavairAgyavarjitAH | sudhiyastAM gatiM yAnti tAnahaM kathayAmi te || 2\,49\.109|| nirmAnamohA jitasaMgadoShA adhyAtmanityA vinivR^ittakAmAH | dvandvairvimuktAH sukhaduHkhasaMj~nairgachChantyamUDhAH padamavyayaM tat || 2\,49\.110|| j~nAnahrade satyajale rAgadveShamalApahe | yaH snAti mAnase tIrthe sa vai mokShamavApnuyAt || 2\,49\.111|| prauDhavairAgyamAsthAya bhajate mAmananyabhAk | pUrNadR^iShTiH prasannAtmA sa vai mokShamavApnuyAt || 2\,49\.112|| tyaktvA gR^ihaM cha yastIrthe nivasenmaraNotsukaH | muktikShetreShu mriyate sa vai mokShamavApnuyAt || 2\,49\.113|| ayodhyA mathurA mAyA kAshI kA~nchI avantika | purI dvAravatI j~neyAH saptaitA mokShadAyikAH || 2\,49\.114|| iti te kathitaM tArkShya mokShadharmaM sanAtanam | j~nAnavairAgyasahitaM shrutvA mokShamavApnuyAt || 2\,49\.115|| mokShaM gachChanti tattvaj~nA dhArmikAH svargatiM narAH | pApino durgatiM yAnti saMsaranti khagAdayaH || 2\,49\.116|| sUta uvAcha | svaprashrottararAddhAntamevaM bhagavato mukhAt | shrutvA hR^iShTatanustArkShyo nanAma jagadIshvaram || 2\,49\.117|| sandeho me mahAnnaShTo bhavadvAkyavirochanAt | ityuktvA viShNumAmantrya sa gataH kashyapAshramam || 2\,49\.118|| sadyo dehAntaraM yAti yathA yAti vilambataH | anayorubhayoshchaiva na virodhastathaiva vaH || 2\,49\.119|| sarvamAkhyAtavAMstAta shruto bhagavato yathA | mArIcho.api mudaM lebhe shrutvA vAkyaM ramApateH || 2\,49\.120|| apAkR^itastu sandeho brAhmaNA bhavatAM mayA | uktaM suparNasaMj~nantu purANaM paramAdbhutam || 2\,49\.121|| idamApa harestArkShyastArkShyAdApa tato bhR^iguH | bhR^igorvasiShThaH samprApa vAmadevastataH punaH || 2\,49\.122|| parAsharamuniH prApa tasmAdvyAsastato hyaham | mayA tu bhavatAM proktaM paraM guhyaM hareridam || 2\,49\.123|| ya idaM shR^iNuyAnmartyo yo vApyabhidadhAti cha | ihAmutra cha loke sa sarvatra sukhamApnuyAt || 2\,49\.124|| vrajataH saMyamanyAM yadduHkhamatra nirUpitam | asya shravaNataH puNyaM tanmukto jAyate tataH || 2\,49\.125|| atroktakarmapAkAdishravaNAchcha nR^iNAmiha | vairAgyamAvahedyasmAttasmAchChrotavyameva cha || 2\,49\.126|| bhajata jitahR^iShIkAH kR^iShNamenaM munIshaM samajani bata yasmAdgIH sudhAsAradhArA | pR^iShatamapi yadIyaM varNarUpaM nipIya shrutipuTachulukena prApnuyAdAtmanaikyam || 2\,49\.127|| vyAsa uvAcha | iti sUtamukhodgIrNAMsarvashAstrArthamaNDitAm | vaiShNavIM vAksudhAM pItvA R^iShayastuShTimAyayuH || 2\,49\.128|| prashashaMsustathAnyonyaM sUtaM sarvArthadarshinam | praharShamatulaM prApurmunayaH shaunakAdayaH || 2\,49\.129|| iti harivachanAni sUtavAchA khagapatisaMshayabhedakAni yAni | sa munirapi nishamya shaunakendro bahutaramAnayati sma chAtmani svam || 2\,49\.130|| apUjayaMste munayastadAnImudAkhAgbhirmuhureva sUtam | dhanyo.asi sUta tvamihetyudairayanvyasarjayaMstaM cha nivartite.adhvare || 2\,49\.131|| purANaM gAruDaM puNyaM pavitraM pApanAshanam || shR^iNvatAM kAmanApUraM shrotavyaM sarvadaiva hi || 2\,49\.132|| shrutvA dAnAni deyAni vAchakAyAkhilAni cha | pUrvoktashayanAdIni nAnyathA saphalaM bhavet || 2\,49\.133|| purANaM pUjayetpUrvaM vAchakaM tadanantaram | vastrAla~NkAragodAnairdakShiNAbhishcha sAdaram || 2\,49\.134|| annadAnairhemadAnairbhamidAnaishcha bhUribhiH | pUjayedvAchakaM bhaktyA bahupuNyaphalAptaye || 2\,49\.135|| yashchedaM shR^iNuyAnmartyo yathApi parikIrtayet | vihAya yAtanAM ghorAM dhUtapApo divaM vrajet || 2\,49\.136|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe mokShopAyanirUpaNaM nAmaikonapa~nchAshattamo.adhyAyaH iti shrIgAruDe mahApurANe dvitIyo dharmakANDaH samAptaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam 3 shrIgaNeshAya namaH | shrIlakShmInR^isiMhAya namaH | shrIdattAtreyAya namaH | shrIvedavyAsAya namaH | shrIhayagrIvAya namaH | atha gAruDe brahmakANDastR^itIya Arabhyate | OM mallAnAmashanirnR^iNAM naravaraH strINAM smaro mUrtimAngopAnAM svajano.asatAM kShitibhR^itAM shAstA svapitroH shishuH | mR^ityurbhojapatervidhAtR^ivihita stattvaM paraM yoginAM vR^iShNInAM cha patiH sadaiva shushubhe ra~Nge.achyutaH sAgrajaH || 3\,1\.1|| namo nArAyaNAyeti tasmai vai mUlarUpiNe | namaskR^itya pravakShyAmi nArAyaNakathAmimAm || 3\,1\.2|| shaunakAdyA mahAtmAno hyR^iShayo brahmavAdinaH | naimiShAkhye mahApuNye tapastepurmahattaram || 3\,1\.3|| jitendriyA jitAhArAH saMtaH satyaparAyaNAH | yajantaH parayA bhaktyA viShNumAdyaM jagadgurum || 3\,1\.4|| gR^iNantaH paramaM brahma jagachchakShurmahaujasaH | sarvashAstrArthatattvaj~nAstepurnaimiSha kAnane || 3\,1\.5|| yaj~nairyaj~napatiM kechijj~nAnairj~nAnAtmakaM param | kechitparamayA bhaktyA nArAyaNamapUjayan || 3\,1\.6|| ekadA tu mahAtmAnaH samAjaM chakruruttamAH | dharmArthakAmamokShANAmupAyaM j~nAtumichChavaH || 3\,1\.7|| ShadviMshatisahasrANi munInAmUrdhvaretasAm | teShAM shiShyaprashiShyANAM saMkhyA vaktuM na sha~Nkyate || 3\,1\.8|| munayo bhAvitAtmAno militAste mahojasaH | lokAnugrahakartAro vItarAgA vimatsarAH || 3\,1\.9|| kathaM harau manuShyANAM bhaktiravyabhichAriNI | kena sidhyettu sakalaM karma trividhamAtmanaH || 3\,1\.10|| ityevaM praShTumAtmAnamudyatAnprekShya shaunakaH | sAMja lirvAkyamAha sma vinayAvanataH sudhIH || 3\,1\.11|| shaunaka uvAcha | Aste siddhAshrame puNye sUtaH paurANikottamaH | sa etadakhilaM vetti vyAsashiShyo yatIshvaraH || 3\,1\.12|| tasmAttameva pR^ichChAma ityevaM shaunako muniH | atha te R^iShayo jagmuH puNyaM siddhAshramaM tataH || 3\,1\.13|| paprachChuste sukhAsInaM naimiShAraNyavAsinaH | R^iShaya UchuH | vayaM tvatithayaH prAptAstvAtitheyo.asi suvrata || 3\,1\.14|| snAnadAnopachAreNa pUjayitvA yathAvidhi | kena viShNuH prasannaH syAtsa kathaM pUjyate naraiH || 3\,1\.15|| muktisAdhanabhUtaM cha brUhi tattvavinirNayam | sUta uvAcha | shR^iNudhvamR^iShyaH sarve hariM tattvavinirNayam || 3\,1\.16|| natvA viShNuM shriyaM vAyuM bhAratIM sheShasaMj~nakam | dvaipAyanaM guruM kR^iShNaM pravakShyAmi yathAmati || 3\,1\.17|| nAsti nArAyaNasamaM na bhUtaM na bhaviShyati | etena satyavAkyena sarvArthAnsAdhayAmyaham || 3\,1\.18|| shaunaka uvAcha | kimarthaM namanaM viShNorgranthAdau munisattama | kartavyaM brUhi me brahmankR^ipayA mama suvrata || 3\,1\.19|| tataH shriyaM tato vAyuM bhAratIM cha tataH param | ante vyAsaM kimarthaM cha tvaM namaskR^itavAnasi | sUtasUta mahAbhAga brUhi kAraNamatra cha || 3\,1\.20|| sUta uvAcha | Adau vandyaH sarvavedaikavedyo vede shAstre setihAse purANe | sattAM prAyo viShNurevaika eva prakAshate.ato namya eko harirhi || 3\,1\.21|| sarvatra mukhyastvadhikonyato.api sa eva namyo na cha sha~NkarAdyAH | namanti ye.avinayAchCha~NkaraM tu vinAyakaM chaNDikAM reNukAM cha || 3\,1\.22|| tathA sUryaM bhairavaM mAtArashva tathA vANIM girijAM vai shriyaM cha | sarvepi te vaiShNavA naiva loke na tadbhaktA veti chAryA vadanti || 3\,1\.23|| na pArthikyAnnamanaM kAryameva prINanti naitA devatAH pUjanena | pUjAM gR^ihItvA devatAshchaiva sarvAH ki~nchiddatvA phaladAnena tAMshcha || 3\,1\.24|| saMtarpya tuShTaiH svamanonu sArAttaiH kAritAM kAmyapUjAM tathaiva | nivedayitvA paradevatAyAM viShNau harau shrIpuruShAdivandye || 3\,1\.25|| ihAparatrApi sukhetarANi dAsyanti pashchAdadharaM vai tamashcha | ato hyete naiva pUjyA na namyA mokShechChubhirbrAhmaNAdyairdvijendra || 3\,1\.26|| tathaiva sarvAshramibhishcha nityaM mahAvipattAvapi vipravaryAH | shrIkAmya yA ye tu bhajanti nityaM shrIbrahmarudredrayamAdidevAn || 3\,1\.27|| iheva bhu~njanti mahachcha duHkhaM mahApadaH kuShThabhagandarAdIn | namanti ye.avaiShNavAnbrahmarudravAyu pratIkAnnaiva te viShNubhaktAH || 3\,1\.28|| abhiprAyaM tvatra vakShye munIndrAH paraM gopyaM hR^idi dhAryaM hi taddhi | vAyoH pratIkaM pUjyameveha viprA na brahmarudrAdipratIkameva || 3\,1\.29|| pUjAkAle devadevasya viShNorvAyoH pratIkaM yogyabhAge nidhAya | antargataM tasya vAyorhariM cha lakShmIpatiM pUjayitvA hi samyak || 3\,1\.30|| pashchAdvAyoH supratIkaM cha samya~NnirmAlyasheSheNa hareH samarchayet | pR^ithakcha sragdhUpavilepanAdipUjAM prakurvanti cha ye vimUDhaH || 3\,1\.31|| teShAM duHkhamiha loke paratra bhaviShyate nAtra vichAryamasti | prAyashchittaM svasti viprAH katha~nchittatkurvantu smaraNaM nAma viShNoH || 3\,1\.32|| pAShaNDarudrAdikasaM pratiShThitAnharervAyoH sha~Nkarasya pratIkAn | namanti ye phalabuddhyA vibhUDhAsteShAM phalaM shAshvataM duHkhameva || 3\,1\.33|| vAyoH pratIkaM yadi vipravaryaiH pratiShThitaM chennamanaM hi kAryam | naivedyasheSheNa hareshcha viShNoH pUjA kR^itA chenna hi doShaleshaH || 3\,1\.34|| gururhi mukhyo hanumajjanirmahAnrAmA~Nghribhakto hanumAnsadaiva | evaM viditvA paramaM hariM cha putraM punarmukhyadevasya vAyoH || 3\,1\.35|| namaskAro nAnyathA vipravaryA AdhIyatAM hR^idi sarvai rahasyamam | ye vaiShNavA vaiShNa vadAsabhR^ityAH sarvepi te sarvadA viShNumeva || 3\,1\.36 | namanti ye vai pratipAdayanti tathaiva puNyAni cha sAttvikAni | namanti ye vAsudevaM hariM cha samyaksvashaktyA pratipAdayanti || 3\,1\.37|| pravR^ittimArgeNa na pUjayanti hyApatkAle paradaivaM tadanyam | te vaiShNavA vaiShNavadAsabhR^ityA anye cha sarve.avaiShNavamAtrakAH smR^itAH || 3\,1\.38|| upakramairupasaMhArasya li~NgairhariM guruM hyantareNaiva yAnti | tAnevAhuH satpurANAni viprAH kalau yuge nAbhyasUyanti sarve || 3\,1\.39|| yato hitAnye pratipAdayanti pravR^ittidharmAnsvasvavarNAnurUpAn | ato hyasUyanti sadA vimUDhAH kalau hi viprAH prachurA hi tepi || 3\,1\.40|| na chAsti viShNoH sadR^ishaM cha daivataM na chAsti vAyoH sadR^isho gurushcha | na chAsti tIrthaM sadR^ishaM viShNupadyAH na viShNubhaktena samosti bhaktaH || 3\,1\.41|| anyAni viShNoH pratipAdakAni sarvANi te sAttvikAnIti chAhuH | shrAvyANi tAnyeva manuShyaloke shrAvyANi nAnyAni cha duHkhadAni || 3\,1\.42|| kalau yuge sarva purANamadhye trINyeva mukhyAni haripriyANi | mukhyaM purANaM hi kalau nR^iNAM cha shreyaskaraM bhAgavataM purANam || 3\,1\.43|| pUrvaM hi sR^iShTiH pratipAdyate tra yato hyato bhAgavataM paraM smR^itam | yasminpurANe kathayanti sR^iShTiM hyAdau viShNorbrahmarudrAdikAnAm || 3\,1\.44|| nAnArthamevaM kathayanti vipra nIchochcharUpaM j~nAnamAhurmahAntaH | tenaiva siddhaM pravadanti sarvaM hyataH paraM bhAgavataM purANam || 3\,1\.45|| tataH paraM viShNupurANamAhustataH paraM gAruDasaMj~nakaM cha | trINyeva mukhyA ni kalau nR^iNAM tu tathA visheSho gAruDe ki~nchidasti || 3\,1\.46|| shR^iNudhvaM vai taM visheShaM cha viprAstryaMshairyuktaM gAruDAkhyaM purANam | AdyAMshaM vai karmakANDaM vadanti dvitIyAMshaM dharmakANDaM tamAhuH || 3\,1\.47|| tR^itIyAMshaM brahmakANDaM vadanti teShAM madhye tvantimoyaM variShThaH | tR^itIyAMshashravaNAtpuNyamAhustulyaM puNyaM bhAgavatasya viprAH || 3\,1\.48|| tR^itIyAMshe paThite vedatulyaM phalaM bhavennAtra vichAryamasti | tR^itIyAMshashravaNAdeva viprAH phalaM proktaM paThatopyarthamevam || 3\,1\.49|| tR^itIyAMshashravaNAdarthatashcha puNyaM chAhuH paThato vai dashAMsham | tato varaM matsyapurANamAhustato varaM kUrmapUrANamAhuH || 3\,1\.50|| tathaiva vai vAyupurANamAhustrINyeva chAhuH sAttvikAnIti loke | tatrApi ki~nchidveditavyaM bhavechcha purANaShaTke sattvarUpe munIndrAH || 3\,1\.51|| sattvAdhame mAtsyakaurme tathAhurvAyu chAhuH sAttvikaM madhyamaM cha | viShNoH purANaM bhAgavataM purANaM sattvottamaM gAruDaM chAhurAryAH || 3\,1\.52|| skAndaM pAdmaM vAmanaM vai varAhaM tathAgreyaM bhaviShyaM parvasR^iShTau | etAnyAhU rAjasAnIti viprAstatraikadeshaH sAttvikastAmasashcha || 3\,1\.53|| rajaH prAchuryAdrAjasAnIti cha huH shrAvyANi naitAni mumukShubhiH sadA | teShAM madhye sAttvikAMshAshcha saMti teShAM shrutergAruDIyaM phalaM cha || 3\,1\.54|| brahmANDalai~Ngye brahmavaivartakaM vai mArkaMNDeyaM brAhmamAdityakaM cha | etAnyA hustAmasAnIti viprAstatraikadeshaH sAttviko rAjasashcha || 3\,1\.55|| shrAvyANi naitAni manuShyaloke tattvechChubhistAmasAnItyato hi | teShu sthitAH sAttvikAMshA munIndrAsteShAM shrutirgAruDaikA~NghritulyA || 3\,1\.56|| alpAnyupapurANAni vadantyaShTAdashAni cha | viShNudharmotaraM chaiva tantraM bhAgavataM tathA || 3\,1\.57|| tattvasAraM nArasiMhaM vAyuproktaM tathaiva cha | tathA haMsapurANaM cha ShaDetAni munIshvarAH || 3\,1\.58|| sAttvikAnyeva jAnIdhvaM prAyasho nAtra saMshayaH | eteShAM shravaNAdeva gAruDArdhaphalaM shrutam || 3\,1\.59|| bhaviShyottaranAmAnaM bR^ihannAradameva cha | yamanAradasaMvAdaM laghunAradameva cha || 3\,1\.60|| vinAyakapurANaM cha bR^ihadbrahmANDameva cha | etAni rAjasAnyAhuH shravaNAdbhuktaruttamA || 3\,1\.61|| gAruDAtpAdatulyaM cha phalaM chAhurmanIShiNaH | purANaM bhAgavataM shaivaM nandiproktaM tathaiva cha || 3\,1\.62|| pAshupatyaM raiNukaM cha bhairavaM cha tathaiva cha | etAni tAmasAnyAhurharitattvArthavedinaH || 3\,1\.63|| eteShAM shravaNAdviprAgAruDA~Nghyardhmeva cha | sarveShvapi purANeShu shreShThaM bhAgavataM smR^itam || 3\,1\.64|| vedaistulya sama pAThe shravaNe cha tadardhakam | arthataH shravaNe chAsya puNyaM dashaguNaM smR^itam || 3\,1\.65|| vaktuH syAddviguNaM puNyaM vyAkhyAtushcha tathAdhikam | anantavedaiHsAmyamAhurmahAntaH bhArAnmahattvAdbhAratasyApi viprAH || 3\,1\.66|| vedobhyosya tvarthatashchAdhikatvaM vadanti bai viShNurahasyavedinaH || 3\,1\.67|| tatra shreShThAM gItikAmAhurAryAstathaiva viShNornAmasAhasraka cha | tayostatra shravaNAdbhAratasya dashAdhikaM phalamAhurmahAntaH || 3\,1\.68|| daityAH sarva viprakuleShu bhUtvA kR^ite yuge bhArate ShaTsahasryAm | niShkAsya kAMshchinnavanirmitAnAM niveshanaM tatra kurvanti nityam || 3\,1\.69|| matvA hariM bhagavAnvyAsarUpI chakre tadA bhAgavataM purANam | tathA samAkhyAya cha vaiShNavaM tattataH paraM gAruDAkhyaM sa chakre || 3\,1\.70|| ato hi gAruDaM mukhyaM purANaM shAstrasamatam | gAruDena samaM nAsti viShNudharmapradarshane || 3\,1\.71|| yathA surANAM pravaro janArdano yathAyudhAnAM pravaraH sudarshanam | yathAshvamedhaH pravaraH kratUnAM ChinneShu bhakteShu tathaiva rudraH || 3\,1\.72|| nadIShu ga~NgA jalajeShu padmamachChinnabhakteShu tathaiva vAyuH | tathA purANeShu cha gAruDaM cha mukhyaM tadAhurharitattvadarshane || 3\,1\.73|| gAruDAkhyapurANe tu pratipAdyo hariH smR^itaH | ato harirnamaskAryo gamyo yogyo hariH smR^itaH || 3\,1\.74|| bhAgyAtmakatvAchChrIdevyA namanaM nadanu smR^itam | paro narottamo vA sa sAdhakesho.api cha smR^itaH || 3\,1\.75|| ato namyo vAyurapi purANAdau dvijottamAH | bhAratI vAkyarUpatvAnnamyA vAyoranantaram || 3\,1\.76|| upasAdhako naraH prokto yatotastadanantaram | namya ityachyate sadbhistAratamyena sarvadA || 3\,1\.77|| ato vyAsaM namaskuryAdgranthakartR^itvahetutaH | shaunaka uvAcha | vyAsasya namanaM hyante kathaM kAryaM mahAtmanaH || 3\,1\.78|| ante cha vandane tasya kAraNaM brUhi suvrata | sUta uvAcha | viShNoranantaraM vyAsanamanaM mukhyameva hi || 3\,1\.79|| harireva yato vyAso vAchyachakrasvarUpakaH | vyAso naiva samatvena prokto bhagavato hareH || 3\,1\.80|| tatrApi kAraNaM vakShye sAdareNa munIshvarAH | vyAsastu kashchana R^iShiH purANe tAmase smR^itaH || 3\,1\.81|| iti j~nAnA valaMbena daityA daityAnugaiH samAH | pravishanti hyandhatama iti tvante namaskR^itaH || 3\,1\.82|| yadidaM paramaM gopyaM hR^idi dhAryaM na saMshayaH | parANAM namyamevoktaM pratipAdyaM yatotra hi || 3\,1\.83|| samAsavyAsabhAvAddhi parANAM tatpratIyate | vAstavaM taM na jAnIyurupajIvyo yato hariH || 3\,1\.84|| harirvyAsastveka eva vyAsastu harivatsmR^itaH | upajIvyatadIshatve tayoreva na saMshayaH || 3\,1\.85|| IshakoTipraviShTatvAchChriyaH svAmitvamIritam | trayANAmupajIvyatvAtsevyatvAtsvAmitA smR^itAH || 3\,1\.86|| vAyvAdInAM trayANAM cha sevyatvAtsevyatA smR^itA | bhUbhAraharaNe viShNoH pradhAnA~NgaM hi mArutiH || 3\,1\.87|| vAkyarUpA bhAratI tu dvitIyA~NgaM hi sA smR^itA | tR^itIyA~Nga hareH sheSho na namyAH sAmyato hareH || 3\,1\.88|| pratipAdyA mukhyatayA namyA eva samIritAH | avAntarAshcha vAyvAdyA na namyAstena te smR^itAH || 3\,1\.89|| bhIShmadroNAdinAmAni bhImAdiShveva mukhyataH | vAchakAni yato nityaM tannamyAste munIshvarAH || 3\,1\.90|| parANAmeva namyatvaM pratipAdyatvameva hi | etatsarvaM mayAkhyAtaM kimanyachChrotumichChatha || 3\,1\.91|| iti shrIgAruDe mahApurANe sUtashaunakasaMvAde uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe sAttvikAdipurANavibhAganamyAnamyadevavibhAgAdiviShayanirUpaNaM nAma prathamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 2 shrIshaunaka uvAcha | kathaM sasarja bhagavAMstattattattvAbhimAninaH | sR^iShTikramaM na jAnAmi devAnAM hyantaraM mune || 3\,2\.1|| shaunakenaiva muktastu sUto vachanamabravIt | shUta uvAcha | samyagvyavasitA buddhistava brahmarShisattama || 3\,2\.2|| evameva kR^itaH prashro harau tu garuDena vai | yaduktavAnharistasmaitadvakShyAmi tavAnagha | garuDa uvAcha | sR^iShTiM vrUhi mahAbhAga sachchidAnandavigraha || 3\,2\.3|| sR^iShTau j~nAte tavotkarSho j~nAtaprAyo bhaviShyati | brahmAdInAM tAratamyaj~nAnaM mama bhaviShyati || 3\,2\.4|| mokShopAyamyaH sa vokta mitatarattasya sAdhanam | garuDenaiva muktastu kR^iShNo vachanamabravIt || 3\,2\.5|| shR^ikR^iShNa uvAcha mUlarUpe hyato j~neyo viShNutvAdviShNuravyayaH || 3\,2\.6|| avatAramidaM proktaM pUrNatvAdeva suvrata | aneko hyekatAM prApya saMshete pralayAya vai || 3\,2\.7|| tatrApi cha visheShosti j~nAtavyaM tattvameva saH || 3\,2\.8|| bhedena darshanAdvApi bhedAbhedena darshanAt | viShNorguNAnAM rUpANAM tada~NgAnAM sukhAdinAm | tatraiva dashanAdvApi kShiprameva tamo vrajet || 3\,2\.9|| puruShAntaramArabhya kalpitA ye dvijottama | harirUpAstu te j~neyA ekIbhUtA hi tena te || 3\,2\.10|| praleya samanuprApte jIvAH sa yAnti mAmakAH | virAjR^ipe hareH saMti tadA te cha hyanekadhA || 3\,2\.11|| ekIbhAvaM prApnuvanti mUlena pralaye dvija | biMbena tu svayaM viShNurekIbhAvaM vrajedyadi || 3\,2\.12|| pratibiMbaH kathaM jIvo bhavennArAyaNasya cha | tadadhInastatsadR^isho harerjIvo na saMshayaH || 3\,2\.13|| pratibiMbasya shabdArtho hyayamevamudAhR^itaH | tasmAchcha biMbarUpANAmekIbhAvaM na chintayet || 3\,2\.14|| kR^iShNarAmAdivachchaiva tvekI bhAvo vivakShitaH | biMbAnAM mUlarUpasya bhedo nAtra vivakShitaH || 3\,2\.15|| tatrApi cha visheShosti j~nAtavyastattvamichChubhiH | ekAMshena tu biMbaistu chaikIbhAvaM vrajanti te || 3\,2\.16|| ekAMshena tu jIvatve saMsthitA nAtra saMshayaH | biMbamUlaM na jAnanti te janA hyasurAH smR^itAH || 3\,2\.17|| eka eva hariH pUrvaM hyavidyAvashataH svayam | aneko bhavati hyArAdAdarshapratirbibavat || 3\,2\.18|| evaM vadanti ye mUDhA stepi yAntyadharaM tamaH | upAdhirdvividhaH proktaH svarUpo bAhya eva cha || 3\,2\.19|| bAhyopAdhirlaye yAti muktAvanyasya saMshthitiH | sarvopAdhivi nAshe hi pratibiMbaH kathaM bhavet || 3\,2\.20|| chidrUpAkhyo hyupAdhistu mokShe yepyadhikAriNaH | duHkharUpo hyupAdhistu tamaso yedhikAriNaH || 3\,2\.21|| mishrarUpo hyupAdhistu nityasaMsAriNAM mataH | bAhyopAdhirli~NgadehaH sarveShAM nAtra saMshayaH || 3\,2\.22|| daityAH duHkhAyate yasmAttasmAduHkhI hariH svayam | tattadduHkhasvarUpatvAddaityAnAM biMbarUpakaH || 3\,2\.23|| daityasthitAnAM biMbAnAM mUlarUpasya vai prabhoH | parasparaM tathA bhedaM hyantaraM vA na chintayet || 3\,2\.24|| shrIbhUdurgAdirUpANAM tathA sItAdirUpiNAm | anyonyaM nANumAtraM cha bhedo bAhyAntarepi cha || 3\,2\.25|| chintanIyaH kathamapi j~nAtvA yAntyadharaM tamaH | pratibiMbasthito biMbaH strIrUpo hyasti sarvadA || 3\,2\.26|| pralaye samanuprApte lakShmyA saha khagottama | ekIbhAvaM nApnuvanti viMbena saha saMsthitAH || 3\,2\.27|| biMvasthitAnAM rUpANAM lakShmyAshcha vinatAsuta | bhedastu nANumAtraM cha sha~NkanIyaH katha~nchana || 3\,2\.28|| yadA hi shete pralayArNave vibhurjIvAMshcha sarvAnudare niveshya | muktAMshcha brahmendramarudgaNAdInprAtpavyamuktIMshcha sutau? cha saMsthitAn || 3\,2\.29|| prAptAndhakUpAdisamastajIvAMstathaiva prAptavyakalInathAparAn | tathaiva nityaM sR^itisaMsthitA~njanAnachetanAnR^ikSharUpAdijIvAn || 3\,2\.30|| evaM janA~njaThare saMnidhAya samyakUshete hyaMbhasi vai sa kalpe | lakShmIstu sA sarvavedAtmikA cha bhaktyA harau nityasaMvardhitApi || 3\,2\.31|| atyAdaraM darshayatIva sA tu IDe viShNuM bhaktisaMvardhitApi | cheShTAdirUpeNa tadA na ki~nchidAsIdvinA viShNumatha shriyaM cha || 3\,2\.32|| parya~NkarUpeNa vabhUva devI vAsasvarUpeNa ramA vireje | sarvaM ramA saiva tadaiva chAsItsaikA devI bahurUpA babhAShe || 3\,2\.33|| tvamutkR^iShTaH sarvadevottamatvAnna tvatsamaH kashchidevAdhiko vA | tvaM brahma eko na chaturmukhashcha nAhaM rudro na bR^ihaspatishcha || 3\,2\.34|| viShNAveva brahmashabdo hi mukhyo hyanyeShvamukhyo brahmarudrAdikeShu | anantaguNapUrNatvAdbrahmeti hariruchyate || 3\,2\.35|| guNAdipUrNatAbhAvAnnAnye brahmetyudAhR^itAH | deshAnantyaM guNataH kAlato vA nAstyAnantyaM kvApi deshe cha kAle || 3\,2\.36|| yadA nantyaM kimu vaktavyamatra guNAnantyaM nAsti brahmAdikeShu | yadyapyahaM deshataH kAlatashcha samastadA vAsudevena sArdham || 3\,2\.37|| tathApi me guNato nAstyanantaM tato dharmA guNatonantatashcha | saMti shrutAvaviruddhAshcha deve chintyA hyachintyA bahudhA te hyanantAH || 3\,2\.38|| ato guNAMstava devasya viShNo stotuM sadA smo na hareH kadApi | nAhaM na keshau na cha gIrna rudro na dakShakanyA na cha menakAsutA || 3\,2\.39|| na vai biDaujA na cha vA pulomajA na chedhmavAho na yamo na chAnyaH | na nArado nApi bhR^igurvasiShTho na vighnapo nApi balyAdayashcha || 3\,2\.40|| na vai virATo nApi bhImaH shanishcha na puShkaro na kasherustathaiva | na kinnarAH pitaro naiva devA gandharvamukhyA nApi vA tuShyasaMj~nAH || 3\,2\.41|| na vai kShitIshA na cha mAnuShAshcha viShNorna jAnanti kimatra chAnye | mattodhamaH kochiguNena brahmA samo hi tasya brahmaNo mAtarishva || 3\,2\.42|| tau vai virAge haribhaktibhAve dhR^itistitiprANabaleShuyoge | buddhau samAnau saMsR^itau mokShakAle parasparAdhArasamanvitau cha || 3\,2\.43|| annAbhimAnaM brahma chAhurmurAriM jIvAbhimAnaM vAyumAhurmahAntaH | na shaktosau brahmadevo vivastuM vAyuM vinA saMsR^itAveva nityam || 3\,2\.44|| na taM vinA mAtarishvA cha vastumanyonyamAptiH kAlato nyUnatA cha | yadA mahattattvani yAmakobhUdbrahmANDAntasthUlasR^iShTau mahAtmA || 3\,2\.45|| tadA vAyurnAshakadvai mahAtmA bAhye sR^iShTau kAlabhedena chAsti | sarasvatI bhAratI brahmaNastu saMvatsarAnantaraM saMbabhUva || 3\,2\.46|| yadA dashAbdAH samatItA mahAtmA tadA vAyuH samabhUllokapUjyaH | ki~nchinnyUnatvaM sthUlasR^iShTau mahAtmannaitAvatA vAnayoH saumyahAniH || 3\,2\.47|| sarasvatI vatsarAtsaMbabhUva hyanantaraM brahmaNo janmakAlAt | giraH sakAshAtkAlato nyUnatAsti vAyostadA hyadhamattve kShatiH kA || 3\,2\.48|| vAyoranantaraM vANI hyabhUtsaMvatsarAtparam | yAvatpashchAjjanistAvatpUrvadehakShayo bhavet || 3\,2\.49|| sheShastvindro rudra ete trayashcha samA hyete j~nAnabalAdikeShvapi tathApi teShAM kAlato nyUnatAsti kAlo.api teShAM dvivyesahasravarSham || 3\,2\.50|| anantarudro brahmavAyU yathA vA tathA j~neyo naiva hAniH svarUpe | sthUlasya sR^iShTau bAhyasR^iShTau mahAtmankAlAnnyUnatvaM sa mayA naiva chintyaH || 3\,2\.51|| teShAM sakAshAdvAruNI pArvatI cha sauparNInAmnI tistra etA mahAtman | dashAbdebhyonantaraM saMbabhUvuH sarasvatI bhAratIvachcha bodhyA || 3\,2\.52|| indro varo rudrabhAryAdikebhya evaM j~nAnaM sarvadA dehyamandam | evaM j~nAnaM yasya bhavechcha loke sa vai j~nAnI vedavedyaH sa eva || 3\,2\.53|| na vai j~nAnItyantaraM yo na veda sa vedavAdI na cha vedapAThakaH || 3\,2\.54|| vedAkSharANi yAvanti paThitAni dvijAtibhiH | tAvanti harinAmAni priyANi cha hareHsadA || 3\,2\.55|| mama svAmI harirnityaM dAsohaM sarvadA hareH | brahmAdyA devatAH sarvA guravo me yathAkramam || 3\,2\.56|| eteShAM cha hariH svAmI vede sarvatra gIyate | evaM jAnaMstu yo vedAnsampaThetsa dvijottamaH || 3\,2\.57|| sa vedapAThako j~neyastadanye vedavAdinaH | vedabhArabharAkrAntaH sa vai brAhmaNagardabhaH || 3\,2\.58|| j~nAnAbhimAnI vedamAnI ubhau tu parasparaM hyUchatuH sarvadaiva | jalaM vedo yatra vAso murArerAchAryANAM saMgadoShAddvijAnAm || 3\,2\.59|| mahAparAdhAH saMti loke mahAtmansahasrashaH shatashaH koTishashcha | harishcha tAnkShamate sarvadaiva nAmatrayasmaraNAdvai kupAluH || 3\,2\.60|| sarvAparAdhAdrahitaM dAnamAnairyuktaM sadA tAratamyAchcha hInam | dR^iShTvAparAdhaM tasya viShNurmahAtmA hAhAkAraM kurute krodhabuddhyA || 3\,2\.61|| uttiShTha govinda suvedavedya sovyAtkR^itAkhyo mayi samyakprasIda | bho keshavottiShTha sukhasvarUpa sR^iShTau vyaye vartayituM samarthaH || 3\,2\.62|| sR^iShTvA brahmANaM prerayetpUjyasR^iShTau sR^iShTvA rudraM prerayetsaMhR^itau cha | prAptavyayogyAnbrahmasheShAdidevAndR^iShTvAdR^iShTvA dehi mokShaM cha samyak || 3\,2\.63|| hare murAre svApahInAdya tiShTha kalpA dikAnantaraj~nAna (raM buddhi) (jAna) hInAt | samyagdR^iShTvA karmadR^iShTyA mahAtmallaMbdhaM tamo dAhi duHkhasvarUpam || 3\,2\.64|| daityAdikAnduHkhamatInha yasmAttamasyandhesarvadA chitsvarUpI | tasmAdAhurduHsvarUpI haristvaM duHkhasvarUpAttvaM cha duHkhI hare tvam || 3\,2\.65|| uttiShTha nArAyaNa vAsudeva hyuttiShTha kR^iShNAchyuta mAdhaveti | uttiShTha vaikuNTha dayArdramUrte uttiShTha lakShmIsha namonamaste || 3\,2\.66|| uttiShTha madhvesha sarasvatIsha uttiShTha rudresha tathAMbikesha | uttiShTha chandresha tathA shachIsha vipresha bhaktesha gavesha nityam || 3\,2\.67|| shAstrapriyottiShTha R^ichi priyastvaM yajuH priyottiShTha nidAnamUrte | sAmapriyastvaM cha tathA murAre atharvavedapriya sarvadA tvam || 3\,2\.68|| gadyapriyastvaM cha purANamUrte stutipriyottiShTha vichitramUrte | sugAyanaprItikarastvameva hyutiShTha shIghraM kamalA patistvam || 3\,2\.69|| evaM stuto viShNurajaH purANo hyatitvarAvAnutthito nityabaddhaH || 3\,2\.70|| iti shrIgAruDe mahApurANe kR^iShNagaruDasaMvAde uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe brahmAviShNumaheshvarAdidevatAtAramyanirUpaNaM nAma dvitIyo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 3 shrIkR^iShNa uvAcha | babhUvechChA mama devasya viShNoH sraShTuM sR^ijyAnmokShayogyAMshcha moktum | ichChAshaktiH sarvadaivAsti viShNostathApi tadvyAharaNaM cha laukikam || 3\,3\.1|| tadA harirjagR^ihe laukikaM cha tamaH pAnaM tena rUpeNa chakre | tadrUpamAhuH prAkR^itaM vai tadaj~nA hyandhaM tamaH pravishantyeva sarve || 3\,3\.2|| avatArA mahAviShNoH sarve pUrNAH prakIrtitAH | pUrNaM cha tatparaM rUpaM pUrNAtpUrNAH samudgatAH || 3\,3\.3|| parAvaratvaM teShAM tu vyaktimAtravisheShataH | na deshakAlasAmarthyAtpArAvaryaM katha~nchana || 3\,3\.4|| pUrvarUpaM cha pUrNaM cha pUrNaM padavitAragam? | rUpaM tadAtmanyAdAya pUrNamevAvashiShyate || 3\,3\.5|| laukikavyavahAroyaM bhUbhArakShapaNAdikaH | tasya dR^irShTi vinA nAnyo layaH kR^iShNAdinA kvachit || 3\,3\.6|| tattve pIDA na kartavyA tayA duHkhAni vindati | atyantapIDanAttasya rogastasya na saMshayaH || 3\,3\.7|| j~nAtavyAMshe tu pIDA tu kartavyA guruNA saha | tamantevAsinaM chAhuH sa eva chu guruH smR^itaH || 3\,3\.8|| ye kurvanti harestattvavichAraM tu parasparam | tAveva gurushiShyau tu vinatAnandasaMyuta || 3\,3\.9|| guruNApi samaM hAsyaM kartavyaM kuTilaM vinA | harShAmarShayutaH shiShyo guruH kauTilyasaMyutaH || 3\,3\.10|| ubhau tau nirayaM yAto yAvadAchandratArakam | sAkShAddhariH puruShaH pi~NgalAkShaH svamAyAyAM guNamayyAM mahAtmA | svapauruSheNaiva suma~Ngalena adhAttu vIryaM bhagavAnvIryavAMshcha || 3\,3\.11|| garuDa uvAcha | vIryasvarUpaM brUhi me vAsudeva vIrye tvadIye saMshayo me vibhAti | kiM vIryamIshasya svarUpabhUtaM kiM vA vibhinnaM vada sAdhu vetsi || 3\,3\.12|| shrIkR^iShNa uvAcha | yadvIryamAdhatta hariH svayaM prabhurmAyAbhidhAyAM vinatAtanUja | tadvIryamAhurnR^ihareH svarUpaM vipashchito nishchitatattvadarshinaH || 3\,3\.13|| bhinnaM tadAhuH prAkR^itameva chAhuH svanAbhipadmAdikavachcha bodhyam | naitAvatA j~nAnarUpasya viShNorna vIryahAniriti chintanIyam || 3\,3\.14|| vIryasvarUpI bhagavAnvA sudevaH sarvatra deshepi cha sarvakAle | sarvArthavAnyadi na syAtkhagendra tarhIshvaraH puruSho naiva sa syAt || 3\,3\.15|| achintyavIryaishchintyavIryairdvirUpaH strIrUpamekaM puruShaM tathA param | ubhe rUpe vIryavatI khagendra tayorabhedashchintanIyo hi samyakU || 3\,3\.16|| strIrUpavAnyadi na syAtkhargedrastrINAM kathaM pratibiMbatvameva || 3\,3\.17|| strIrUpamasmAdbrahmajaM (dvAstavaM) chintanIyaM svarUpametannAnyathA chintanIyam | strIrUpavannaiva vichintanIyaM napuMsakaM tbasya janyaM hi viddhi || 3\,3\.18|| napuMsakaM navaiva svarUpabhUtamato harau nAsti vichintanIyam | strIbiMbabhUte harirUpe khagendra shrIrUpamastIti vichintanIyam || 3\,3\.19|| garuDa uvAcha | striyA striyashcha saMyogaM vyarthamahurmanIShiNaH | strIrUpabhUte viMbe tu strIrUpAH santi sarvadA || 3\,3\.20|| sthitau tatra nimittaM cha brUhi kR^iShNa mama prabho || 3\,3\.21|| shrIkR^iShNa uvAcha | strIbiMbabhUtastrIrUpe lakShmIrna syAtkhageshvara | nityAviyoginI devI kathaM syAtparamAtmanaH || 3\,3\.22|| hareranantarUpANAM strIrUpANAM khageshvara | anantAnantarUpeNa nityaM shushrUShaNe ratA || 3\,3\.23|| ato lakShmyA viyogastu sha~NkanIyaH katha~nchana | nArAyaNo nAma hariH svatantraH shriyA vinA nAsti kadApi tArkShya | harermukundasya padAravinde shushrUShamANA paramAdareNa || 3\,3\.24|| hariM vinA shrIrapi deshakAle nAstIti mokShechChubhireva vedyam | yasyAmadhAdvIryamanukShaNaM cha sA mAmikA chendrajAlA tmiketi || 3\,3\.25|| vadanti ye asurA mUDharUpA adhamataH pravishantyeva sarve | mAyA nAma prakR^itistvemAhuH susUkShmarUpA na tu chendrajAlikA || 3\,3\.26|| tasyAbhimAnaH shrIriti veditavyo vIryAdhAnaM tatra teShAM cha melaH | kAryonmukhaM melanaM chAhurAryA ito rUpaM nAhurAyyAshcha viShNoH || 3\,3\.27|| sAnAdi nityA satyarUpA cha viShNormithyA rUpA sA kathaM syAtkhagendra | satyA tanuH prakR^itestannigUDhA satyatvamAhurvyavahArArtharUpam || 3\,3\.28|| vyavahArarUpA satyatA chetprakR^ityAstadA kathaM syAdyadanAdibhUtA | anAdinityA yadi na syAtkhagendra sushUkShmarUpeNa na kAraNaM syAt || 3\,3\.29|| sUkShmeNa rUpeNa cha kAraNaM syAttarhi prapa~nchasya cha kAraNaM vada | avidyAyA vashato viShNureva nAnArUpairdR^ishyate viShNureva || 3\,3\.30|| shAstraj~nAnAnnAshameti hyavidyA na saMshayo hariNA chaikyameti | evaM brUShe yadi vAdatkhagendra vakShyehaM te tatra yuktiM shR^iNu tvam || 3\,3\.31|| sarvaj~narUpasya hi me murAreH kathaM harerghaTate hyaj~natA cha | sUrye yathA tamo nAsti tathA nArAyaNe harau | aj~nAnaM nAsti pakShIdra kathaM tattvaM bravIShyaho || 3\,3\.32|| ato nAhaM brAhmaNastvAdikAlAdupAdhisaMbandhavashAdaj~natAchet | sarvaj~nosau kutra pakShIndra viShNuralpaj~najIvo j~nAnashUnyashcha kutra || 3\,3\.33|| viruddhayoshchAnayoH sarvadaiva kathaM chaikyaM saMvAdiShyanti vedAH | deshe kAle sarvadA dduHkhahIno jagatkartA pUrNashaktiH sadaiva || 3\,3\.34|| jIvaH sadA svalpakartAsti pUrNaH saMsArarUpe duHkharUpe cha nityam | viruddhayoshchAnayoraikyamAhurIshasya mAyAvashato mAyinashcha || 3\,3\.35|| ye vaiShNavA vaiShNavadAsavashyAsteShAM drohaM sarvadA saMcharedyaH | hariprItistena bhavenna nityamAnandavR^iddhistena bhavenna muktau || 3\,3\.36|| mAyI sadA mAyibhR^ityastathApi bhedaj~nAnAnnindyate kAryate cha | tenApi teShAM duHkhavR^iddhirbhavechcha hyadhaM tamaH punarAvR^ittihInam || 3\,3\.37|| khagendrAtaH prakR^itiH sUkShmarUpA sA nityA sA satyabhUtA sadaiva | evaM svayaM kAlavAyvAdikAnAM parA (ramA)NavaH satyarUpAshcha santi || 3\,3\.38|| parA (mANU)nAM lakShaNaM veditavyaM j~nAnechChubhirnAnyathA veditavyam | padArthAnAM pArthivAnAM khagendra visheShANAM charamAkhyo visheShaH || 3\,3\.39|| sa evaH syAtparamANurdvijendra yontyovi (va) sheShovayavashcha sa smR^itaH || 3\,3\.40|| garuDa uvAcha | he kR^iShNa he mAdhava sAttvatAM pate padArthAnAM charamAMshaH parANu || 3\,3\.41|| iti proktaM tatra me saMshayosti yontyo visheShaH sa tu nAMshayuktaH | yo hyaMshayukto na tu soMtyo visheSha evaM mamAbhAti vachastu tathyam || 3\,3\.42|| shrIkR^iShNa uvAcha | ya eva loke saMsthitA mAnuShAstu visheShANAM darshane shaktiyuktAH | tathApi te yasya chAMshitvameva visheShaM vai naiva draShTuM samarthAH || 3\,3\.43|| tamevAhushcharamAMshaM visheShaM ye chaivamAhurmunayastena chAnye | ye kANAdA gautamAdyAH khagendra niraMshakaM paramANuM vadanti || 3\,3\.44|| anantAMshaiH saMyutatvepi tAMshcha niraMshino bhrAntidR^iShTyA vadanti | tasmAtparA (ramA) NoH paramANutvamasti tadaMshAnAM vinatAgarbhajAta || 3\,3\.45|| parA (ramA) NUnAmekadeshe khagendra tanno saMti prANinAM rAshayashcha | pratyekasha saMti rUpA hareshcha hyatashcha tatparamANoraNIyaH || 3\,3\.46|| yo vA tvaNIyAnparamasya viShNoH sa eva rUpo mahato mahIyAn | teShAmanyonyaM na visheShosti kashchidachintyarUpe cha vichintanIyaH || 3\,3\.47|| kAlakoTivihInatvaM kAlAnantyaM vidurbudhAH | deshakoTivihInatvaM deshAnantyaM vidurbudhAH || 3\,3\.48|| guNAnAmaprameyatve guNAnantyaM vidurbudhAH | AnantyaM trividhaM nityaM harernAnyasya kasyachit || 3\,3\.49|| tasya sarvasvarUpeShu chAnantyaM tu trilakShaNam | tathApi deshatastasya parichChedo.api yujyate || 3\,3\.50|| parichChedastathA vyApterekarUpepi yujyate | tasyAchintyAdbhutaishvaryaM vyavahArArthameva cha || 3\,3\.51|| guNataH kAlatashchaiva parichChedo na kutrachit | vyAptatvaM deshato hyasti sarvabhUteShu yadyApi || 3\,3\.52|| na cha bhedaH kvachittasya hyaNumAtrepi yujyate | tathApi vidyateNutvaM tasmAdaishvaryayogataH || 3\,3\.53|| tasmAdviddhyavatArArthaM vyAptatvaM chApi bhaNyate | yattasya vyApakaM rUpaM paraM nArAyaNaM viduH || 3\,3\.54|| atashcha paramANUnAM pArthivA.anantyavAdinAm | bhedaH parasparaM j~neyastatheshasya mahAtmanaH || 3\,3\.55|| jaDeshayorjaDAnAM cha jIvAnAM cha parasparam | tathaiva jaDajIvAnAM nityaM bhedo jaDeshayoH || 3\,3\.56|| pa~ncha bhedA ime nityaM sarvAvasthAsu sarvashaH | etAdR^ishyAM tu mAyAyAM vIryamAdhatta vIryavAn || 3\,3\.57|| puruShAkhyo haristasmAttriguNAnasR^ijatprabhuH || 3\,3\.58|| iti shrIgAruDe mahApurANe tR^itIyAMshe brahmakANDe bhagavadvIryasvarUpatadAdhAnadvArakaguNatraya sR^iShTijaDeshabhedAdinirUpaNaM nAma tR^itIyo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 4 shrIkR^iShNa uvAcha | yathA sasarja bhagavAMstrInguNAnprakR^itestadA | lakShmIstrirUpA saMbhUtA shrIrbhUrdurgoti saMj~nitA || 3\,4\.1|| sattvAbhimAninI shrIstu bhUrdevI rajamAninI | tamobhimAninI durgA hyevamAhurmanIShiNaH || 3\,4\.2|| antaraM na vijAnIyAdrUpANAM cha parasparam | guNAnAM chaiva saMbandhAddurgAdInAM khageshvara || 3\,4\.3|| antaraM ye vijAnanti te yAntyandhantamaH param | puruShastu trirUpobhUdviShNurbrahmA bhavetisaH || 3\,4\.4|| sattvena lokAnvardhayituM viShNuH sAkShAddhariH svayam | sR^iShTiM kartuM cha rajasA brahmaNi prAvishaddhariH || 3\,4\.5|| Adyo brahmA sa vij~neyo na tu sAkShAddhariH svayam | tamasApi samAnhantuM rudre cha prAvishaddhariH || 3\,4\.6|| rudre sthito rudrasaMj~no na rudrastu hariH svayam | viShNureva hariH sAkShAttAvubhauna harI smR^itau || 3\,4\.7|| AviShTarUpau vij~neyau brahmarudrAbhidhAyakau | evaM j~nAtvA mokShameti nAnyathA tu katha~nchana || 3\,4\.8|| viShNubrahmAdirUpANAmaikyaM jAnanti ye dvijAH | te yAnti narakaM ghoraM punarAvR^ittivarjitam || 3\,4\.9|| guNatrayaM praviShTastu puruSho hariravyayaH | kAryonmukhaM yathA bhUyAtkShobhayAmAsa vai tathA || 3\,4\.10|| jAtakShobhAdbhagavato mahAnAsIdguNatrayAt | guNatraye vidyamAnAdbhAgAdeva na saMshayaH || 3\,4\.11|| mahato brahmavAyU cha jaj~nAte khAbhimAninau | tasya saMvatsarAtpashchAdyamalau saMbabhUvatuH || 3\,4\.12|| rajaH pradhAnaM yattatvaM mahattattavamitIritam | sargaM tvimaM vijAnIyAdguNavaiShamyanAmakam || 3\,4\.13|| garuDa uvAcha | mahattattavasvarUpasya j~nAnArthaM devakIsuta | tvayoktA guNavaiShamyanAmikA sR^iShTiruttamA || 3\,4\.14|| guNavaiShamyashabdArthaM mama brUhi mahAprabho | shrIkR^iShNa uvAcha | guNavaiShamyashabdArthaj~nApanAya khageshvara || 3\,4\.15|| apikShitaM cha tatrAdau guNasAmyaM na saMshayaH | samyagj~nApayituM tatra khAdau tAvatsvageshvara || 3\,4\.16|| rAshibhUtaM guNAnAM tu darshayiShye sthitiM cha vai | rAshIbhUtasya tasamaH sakAshAdvinatAsuta || 3\,4\.17|| rAshIbhUtaM rajo j~neyandviguNaM tattu nAnyathA | rAshIbhUtasya rajasaH sakAshAdvinatAsuta || 3\,4\.18|| rAshIbhUtaM tathA sattvaM dviguNaM samudAhR^itam | mUlaprakR^itijA hyete na mUlA prakR^itiH smR^itA || 3\,4\.19|| yataH prakR^itirUpANAM parichChedo na vidyate | ataH prakR^itijA j~neyA na mUlAste khageshvara || 3\,4\.20|| evaM tava guNAnA~ncha parimANaM khageshvara | uktaM svarUpaM teShAM tu tava samyakkhageshvara || 3\,4\.21|| tatra rAshitraye sattvaM kevalaM samudAhR^itam | rajastamobhyAM garuDa hyavimishraM hyatastu tat || 3\,4\.22|| kevalaM sattvamityuktaM na tu shreShThatvataH prabho | sR^iShTikAle kevalaM syAtpralaye mishritaM bhavet || 3\,4\.23|| sarvadApyavimishraM cha sattvarAshiM khageshvara | sarvadApi vimishraM cha sattvarAshiM dvijottama || 3\,4\.24|| ye vijAnanti te sarve vishanti hyadharaM tamaH | rajastamoguNau vIndra itarAbhyAM vimishritau || 3\,4\.25|| sR^iShTau pralayakAlepi mishrAveva khageshvara | rAshibhUtepi rajasi rajobhAgAchChatAdhikam || 3\,4\.26|| sattvaM cha mishritaM j~neyaM nAnyathA pakShisattama | rajasaH shatabhAgAnAM madhye tu vinatAsuta || 3\,4\.27|| ya eko bhAga uddiShTastAvatparimitaM tamaH | rAshibhUtepi rajasi mishritaM parikIrtitam || 3\,4\.28|| rajorAshisthitistvevaM tAta vyAptaM tamoguNaiH | rAshibhUtepi tamasi sattvaM cha vinatAsuta || 3\,4\.29|| tamaH sakAshAdgaruDa dashabhAgAdhikena cha | mishritaM bhavatItyevaM j~nAtavyaM nAtra saMshayaH || 3\,4\.30|| tamaso dashabhAgAnAM madhye tu vinatAsuta | ya eko bhAga uddiShTastAvatparimitaM rajaH || 3\,4\.31|| rAshibhUtepi tamasi mishritaM bhavati dhruvam | tamorAshisthitistvevaM j~nAtavyA pakShisattama || 3\,4\.32|| garuDa uvAcha | rashibhUtepi rajasi rAshibhUte tamasyapi | sattvAMshA hyadhikAH saMtItyevamuktaM mayAnagha || 3\,4\.33|| tatra me saMshayo hyasti shR^iNu tvaM sAttvatAM pate | yadrAshyAM yadrA shibhAgA hyadhikAH saMti yAvatA || 3\,4\.34|| tAvatA vyavahAraH syAtkShIranIramiva prabho | shrutvA sa garuDenoktaM bhagavAnpuruShottamaH || 3\,4\.35|| uvAcha para maprItyA saMstuvangaruDaM hariH | shrIkR^iShNa uvAcha | rajorAshyA tamorAshyA sattvarAshyadhikA sadA || 3\,4\.36|| mishritaM chApi pakShIndra na sattavamiti kIrtyate | rajorAshistamorAshirityevaM vibudhA viduH || 3\,4\.37|| viShaM tu charudugdhasthaM viShamityuchyate yathA | evaM mayoktA garuDa guNAnAM nijasaMsthitiH || 3\,4\.38|| sAmyAvasthAM guNAnAM cha shR^iNvidAnIM khageshvara | rAshIkR^itAchcha rajasaH janyaM yachcha kageshvara || 3\,4\.39|| mahattattve praviShTaM cha yadrajaH parikIrtitam | pralaye samanuprApte mahattattve sthitaM rajaH || 3\,4\.40|| dvAdashAMshena tu hyaddhA vibhaktaM bhavatiM prabho | rAshIbhUte hi sattve tu dashabhAgena mishritam || 3\,4\.41|| samyakbhavati pakShIndra tathaikAMshena chANDaja | tamorAshyA mishritaM cha bhavatyeva na saMshayaH || 3\,4\.42|| anyenaikena bhAgena rajorAshyA khageshvara | mishritaM bhavatItyevaM j~nAtavyaM nAnyathA kvachit || 3\,4\.43|| guNatrayepi bhagavAnmahattattvasya chANDaja | evaM layastu j~nAtavyo hR^idi tattvArthavodibhiH || 3\,4\.44|| evaM guNatrayANAM cha mishritattvAtkhageshvara | guNasAmyamiti prAhurevaM jAnIhi vai khaga || 3\,4\.45|| anyathA ye vijAnanti te yAnti hyadharaM tamaH | garuDa uvAcha | rAshIkR^itaguNAnAM cha trayANAM parameshvara || 3\,4\.46|| vishAlAnAM paraM brahmanpralaye guNasAmyatA | kathaM brUhi mahAbhAga etattattvaM samAsataH || 3\,4\.47|| shrIkR^iShNa uvAcha | rAshIbhUtaguNAnAM tu trayaNAmapi sattama | tadA vimishritatvena hyavasthAnaM vidurbudhAH || 3\,4\.48|| idAnIM guNavaiShamyaM shR^iNu samya~Nmama priya | sR^iShTikAle tu samprApte yatpUrvaM pralaye khaga || 3\,4\.49|| dashabhAgaishcha sattve tu mishritaM yadra jastathA | tamasyapyekabhAgena praviShTaM yattu tadrajaH || 3\,4\.50|| rajasyapyekabhAgena praviShTaM yachcha tadrajaH | evaM dvAdashabhAgaishcha praviShTaM sarvasho rajaH || 3\,4\.51|| sattvastairdashabhAgaishcha tathaikena rajoMshinA | evamekAdashairbhAgaistamasthAMshena vai vdija || 3\,4\.52|| mishritaM bhavati hyaddhA mahattattvaM tadA smR^itam | etadanyo visheShashcha mantadhyo vinatAsuta || 3\,4\.53|| ekAMshastAmaso j~neyo mahattattve na saMshayaH | evaM trayodashairbhAgairmishritaM tachcha sattama || 3\,4\.54|| evametadvijAnIyAnnAnyathA tu katha~nchana | garuDa uvAcha | chaturmukhAchChrutaM pUrvaM bhagavansAttvatAM pate || 3\,4\.55|| chaturbhAgAtsamutpannaM mahattattvamiti prabho | tatraikAMshastamaH proktaH tribhAgo raja eva cha || 3\,4\.56|| tadAhurbrahmaNo rUpaM guNavaiShamyanAmakam | chaturbhAgAtmakaM proktaM mahattattvaM shrutaM mayA || 3\,4\.57|| trayodashAMshaiH saMbhUtamiti proktaM tvayAnagha | tadetatsaMshayaM Chindhi kR^ipAlo bhaktavatsala || 3\,4\.58|| shrIkR^iShNa uvAcha | brahmoktamya mayoktasya vivAdo nAsti sarvathA | mUlasattve mishritaM cha dashabhAgena yadrajaH || 3\,4\.59|| tatsarvaM cha militvaiva tveko bhAgastu kIrtitaH | mUle rajasi yachchokto rajobhAgaH khageshvara || 3\,4\.60|| bhAge dvitIye vij~neyastadrajo nAtra saMshayaH | mUle tamasi yachchokto rajobhAgastathaiva cha || 3\,4\.61|| tR^itIyabhAgo vij~neyo nAtra kAryA vichAraNA | tathA mUle cha tamasi hyeko bhAgastamaH smR^itaH || 3\,4\.62|| evaM tribhAgo rajasaH ekAMshastamasaH smR^itaH | tadAhurbrahmaNo dehaM guNavaiShamyanAmakam || 3\,4\.63|| garuDa uvAcha | mahattattvasya chatvAro bhAgAsteShu rajastrayaH | tamasastveka eveti tvayoktaM garuDadhvaja || 3\,4\.64|| rajobhAgAtmako dehoH brahmaNaH parameShThinaH | iti pratIyate brahmanvachanAttava mAdhava || 3\,4\.65|| shuddhasattvAtmako deho brahmaNaH parameShThinaH | evaM hi shrUyate kR^iShNa saMshayo metra bAdhate || 3\,4\.66|| tamevaM saMshayaM Chindhi yaddhi tachChrotumarhati | shrIkR^iShNa uvAcha | tribhAgabhUte rajasi tathA dvAdashadhApi cha || 3\,4\.67|| rajasopekShayA sattvaM dashAMshAdhikameva cha | praviShTamastIti khaga j~nAtavyaM tachChaNu dvija || 3\,4\.68|| tamasopekShayA sattvaM dashAMshAdhikameva vai | praviShTamastIti khaga vaktavyaM nAtra saMshayaH || 3\,4\.69|| tamasopekShayA tatra tama ekAdashaM smR^itam | ekAMshastu rajo j~neyamevamAhurmanIShiNaH | evaM cha militAnbhAgAnvakShye shR^iNu mahAmate || 3\,4\.70|| mahattattvasamutpattA upAdAnaM khageshvara | trayodashAMshA vij~neyA dvAdashAshaM rajaH smR^itam || 3\,4\.71|| ekAMshastamaso j~neyastatra bhAgA~nChR^iNu dvijA | Adau tu dvAdashAMsheShu bhAgAnvakShyAmi tachChR^iNu || 3\,4\.72|| ekAMshastamaso j~neyastaddashAM shAdhikaM rajaH | tachChatAMshAdhikaM sattvamevamAhurmanIShiNaH || 3\,4\.73|| ekAMshatamasi hyevaM vibhAgA~nChR^iNu sattama | ekAMshastu rajo j~neyastamo hyekA dashAdhikam || 3\,4\.74|| tamobhAgAstu vij~neyAstaddashAMshAdhikaH smR^itaH | sattvabhAga iti j~neyo mahattattve khageshvara || 3\,4\.75|| sattvAMsho bahulo yasmAchChuddhasattvaM chaturmukhaH | utpattirmahatashchoktA evaM cha vinatAsuta || 3\,4\.76|| tajj~nAnAnmokShamApnoti nAnyathA tu katha~nchana || 3\,4\.77|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe kR^iShNa garuDasaMvAde tR^itIyAMshe brahmakANDe guNavaiShamyabhedabrahmadehasvarUpaguNasAmyanirUpaNaM nAma chaturtho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 5 etAdR^ishe mahattattve lakShmyA saha hariH svayam | pravivesha mahAbhAga kShobhayAmAsa vai hariH || 3\,5\.1|| ahantattvamabhUttasmAjj~nAnadravyakriyAtmakam | aha~NkArasamutpattAvekAMshastamasi smR^itaH || 3\,5\.2|| taddashAMshAdhikarajastaddashAMshAdhikaM prabho | sattvamityuchyate sadbhirhyetadAtmA tvahaM smR^itam || 3\,5\.3|| ahantattvAbhimAnI tu Adau sheSho babhUvaha | sahasrAbdAchcha pashchAttau jAtau khagaharau dvija || 3\,5\.4|| ahantattve khaga hyeShu praviShTo hariravyayaH | kShobhayAmAsa bhagavAlla~NkShmyA saha hariH svayam || 3\,5\.5|| vaikArikastAmasashcha taijasashchetyahaM tridhA | tridhA babhUva rudro.api yatasteShAM niyAmakaH || 3\,5\.6|| vaikArikasthito rudro vaikArika iti smR^itaH | tAmase tu sthito rudrastAmaso hyabhidhIyate || 3\,5\.7|| taijase tu sthito rudro loke vai taijasaH smR^itaH | taijase tu hyahantattve lakShmyA saha hariH svayam || 3\,5\.8|| vishitvA kShobhayAmAsa tadAsau dashadhA tvabhUt | shrotraM chakShuH sparshanaM cha rasanaM ghrANameva cha || 3\,5\.9|| vAkpANipAdaM pAyushcha upastheti dasha smR^itAH | vaikArike hyahantattve pravishya kShobhayaddhariH || 3\,5\.10|| mahattattvAdimA adAvindriyANAM cha devatAH | ekAdashavidhA AsankrameNa tu khageshvara || 3\,5\.11|| manobhimAni nI hyAdau vAruNI tvabhavattadA | anantaraM cha sauparNI gaurojApi tathaiva cha || 3\,5\.12|| sheShAdanantarAstAsAM dashavarShAdanaMram | utpattiriti vij~neyaM krameNa tu khageshvara || 3\,5\.13|| manobhimAninAvanyAvindrakAmau prajaj~natuH | tArkShya hyanantarau j~neyau muktau saMsAra eva cha || 3\,5\.14|| tatastvagAtmA hyabhavatsohaM kArika IritaH | tataH pANyAtmakAshchaiva jaj~nire pakShisattama || 3\,5\.15|| shachI ratishchAniruddhastathA svAyaMbhuvo manuH | bR^ihaspatistathA dakSha ete pANyAtmakAH smR^itAH || 3\,5\.16|| dakShasyAnantaraM jaj~ne pravAho nAma chANDaja | sa evoktashchAtiMvAho yApayatyAtmachoditaH || 3\,5\.17|| hastAdanantaraM j~neyo na tu shachyAdivatsmR^itaH | tatobhavanmahAbhAga chakShuridriyamAtmanaH || 3\,5\.18|| svAyaMbhuvamanorbhAryA shatarUpA yamastathA | chandrasUryau tu chattvArashchakShurindriyamAninaH || 3\,5\.19|| chandraH shrotrAbhimAnIti tathA j~neyaH khageshvara | jihvendriyAtmA varuNaH sUryasyAnantarobhavat || 3\,5\.20|| vAgindriyAbhimAninyo hyabhavanvaruNAdanu | dakShapatnI prasUtishcha bhR^iguragnistarthava cha || 3\,5\.21|| tatra vaite mahAtmAno vAgindriyaniyAmakAH | ye kravyAdAdayashchoktAstenantattvaniyAmakAH || 3\,5\.22|| sAmyatvAchcha tathaivoktirna tu tattvAbhimAnitaH | upasthamAnino vIndra babhUvustadanantaram || 3\,5\.23|| vishvAmitro vasiShTotrirmarIchiH pulahaH kratuH | pulastyo~Ngirasashchaiva tathA vaivasvato manuH || 3\,5\.24|| manvAdayonantasaMkhyA upasthAtmAna IritAH | pAyoshcha mAnino vIndra jaj~nire tadanantaram || 3\,5\.25|| sUryeShu dvAdashasveko mitrastArA guroH priyA | koNAdhipo nirR^itishcha pravahapriyA || 3\,5\.26|| chattvAra ete pakShIndra vAyutattvAbhimAninaH | ghrANAbhimAninaH sarve jaj~nire dvijasattama || 3\,5\.27|| viShvavaseno vAyuputrau hyashvinau gaNapastathA | vittapaH sapta vasava ukto hyAgnistathAShTamaH || 3\,5\.28|| satyAnAM shR^iNu nAmAni droNaH prANo dhruvastathA | arke doShastathA vaskaH saptamastu vibhAvasuH || 3\,5\.29|| dasharudrAstathA j~neyA mUlarudro bhavaH smR^itaH | dasha rudrasya nAmAni shR^iNuShva dvijasattama || 3\,5\.30|| raivanteyastathA bhImo vAmadevo vR^iShAkapiH | ajaikapAdahirvudhnyo bahurUpo mahAniti || 3\,5\.31|| dasha rudrA iti proktAH ShaDAdityA~nChR^iNu dvija | urukramastathA shakro vivasvAnvaruNastathA || 3\,5\.32|| parjanyotibAhureta uktAH pUrvaM dvijottama | parjanyavyatiriktAstu pa~nchaivoktA na saMshayaH || 3\,5\.33|| ga~NgAsamastu parjanya iti choktaH khageshvara | savitA hyaryamA dhAtA pUShA tvaShTA tathA bhagaH || 3\,5\.34|| chatvAriMshattathA sapta mahataH parikIrtitAH | dvAvuktAviti vij~neyo pravahotivahastathA || 3\,5\.35|| tathA dashavidhA j~neyA vishvedevAH khageshvara | shR^iNu nAmAni teShAM tu purUravArdravasaMj~nakau || 3\,5\.36|| dhUrilochanasaMj~nau dvau kratudakShetisaMj~nakau | dvau satyavasusaMj~nau cha kAmakAlakasaMj~nakau || 3\,5\.37|| evaM dashavidhA j~neyA vishvedevAH prakIrtitAH | tathA R^ibhugaNashchoktastathA cha pitarastrayaH || 3\,5\.38|| dyAvA pR^ithivyau vij~neyau ete cha ShaDashItayaH | devAH prajaj~nire sarve nAsikadriyamAninaH || 3\,5\.39|| AkAshasyAbhimAnI tu gaNapaH sudAhR^itaH | ubhayatrAbhi mAnIti j~neyaM tattvArthavedibhiH || 3\,5\.40|| viShvaksenaM vinA sarve jayAdyA viShNupArShadAH | abhavansamahInAshcha viShvaksenAdanantaram || 3\,5\.41|| etepi nAsikAyAshcha avAntaraniyAmakAH | ataste tattvamAnibhyo hyavarAste prakIrtitAH || 3\,5\.42|| sparshatattvAbhimAnI tu apAnashchetyudAhR^itaH | rUpAbhimAnI saMjaj~ne vyAno nAma mahAnprabho || 3\,5\.43|| rasAtmaka udAnashcha samAno gandhanAmakaH | apAM nAthAshcha chatvAro marutaH parikIrtitAH || 3\,5\.44|| jayAdyanantarAnvakShye samutpannAnkhageshvara | pradhAnAgre prathamajaH pAvakaH samudAhR^itaH || 3\,5\.45|| bhR^igormaharSheH putrashcha chyavanaH samudAhR^itaH | bR^ihaspateshcha putrastu utathyaH parikIrtitaH || 3\,5\.46|| raivatashchAkShuShashchaiva tathA svArochiShaH smR^itaH | uttamo brahmasAvarNI rudrasAvarNireva cha || 3\,5\.47|| devasAvarNisAvarNirindrasAvarNirevacha | tathaiva dakShasAvarNirdharmabhAvarNireva cha || 3\,5\.48|| ekAdashavidhA hyevaM manavaH parikIrtitAH | pitR^INAM saptakaM chaivetyAdyAH saMjaj~nire khaga || 3\,5\.49|| tadanantaramutpannAstebhyo nIchAH shR^iNu dvija | varuNasya patnI ga~NgA parjanyAkhyo vibhAvasuH || 3\,5\.50|| yamabhAryA shyAmalA tu hyaniruddhapriyA virAT | brahmANDamAninI saiva hyuShAnAmnA sushabditA || 3\,5\.51|| rohiNI chandrabhAryoktA sUryabhAryA tu saMj~nakA | etA ga~NgAdiShaTUsaMkhyA jaj~nire vinatAsuta || 3\,5\.52|| ga~NgAdyanantaraM jaj~ne svAhA vai mantradevatA | svAhAnAmAgnibhAryoktA ga~NgAdibhyodhamA shrutA || 3\,5\.53|| svAhAnantarajo j~neyo j~nAnAtmA budhanAmakaH | budhastu chandraputro yaH svAhAyA adhamaH smR^itaH || 3\,5\.54|| uShA nAma tathA jaj~ne budhasyAnantaraM khaga | uShAnAmA bhimAnI tu hyashvibhAryA prakIrtitA || 3\,5\.55|| budhAdhamA sA vij~neyA nAtra kAryA vichAraNA | tataH shanaishcharo jaj~ne pR^ithivyAtmeti vishrutaH || 3\,5\.56|| uShAdhamastu vij~neyastato jaj~netha puShkaraH | karmAbhimAnI vij~neyaH shanaishchara itIritaH || 3\,5\.57|| tattvAbhimAnino devAnevaM sR^iShTvA hariH svayam | pravivesha sa deveshastattveShu ramayA sahA || 3\,5\.58|| iti shrIgAruDe mahApurANe tR^itIyAMshe brahmakANDe tattvAbhimAni devatotpattitattAratamyanirUpaNaM nAma pa~nchamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 6 shrIkR^iShNa uvAcha | tatratatra sthitAstattve tattattattvAbhimAninaH | svesve hyAyatane svA~Nge tadarthaM cha khageshvara || 3\,6\.1|| hariM nArAyaNaM samyakstotuM samupachakrire | chintyAchintyaguNe viShNau viruddhAH saMti sadguNAH || 3\,6\.2|| ekaikashohyanantAste tadguNAnAM stutau mama | kva shaktiriti buddhyA sA vrIDayAvanatAbravIt || 3\,6\.3|| shrIruvAcha | natAsmi te nAtha padAravindaM na veda chAnyachcharaNAdR^ite tava | tvayIshvare saMti guNAH shrutAstu tathAshrutAH saMti cha devadeva || 3\,6\.4|| samyaksR^iShTaM svAyatanaM cha datvA govinda dAmodara mAM cha pAhi | stutyA madIyashcha sukhakapUrNaH priyo jano nAsti tathA tvadanyaH || 3\,6\.5|| brahmovAcha | lakShmIpate sarvajagannivAsa tvaM j~nAnasiMdhuH kva cha vishvamUrte | ahaM kva chAj~nastava vai shaktirasti hyaj~nohaM vai hyalpashaktirmamAsti || 3\,6\.6|| lakShmyAshchaiva j~nAnavairAgyabhakti hyatyalpamaddhA mayi sarvadaiva | tava prasAdAdasti jagannivAsa tatra svAmitvaM nAsti viShNo sadaiva || 3\,6\.7|| na dehi tvaM sarvadA me murAre ahamamatvaM prApyametAvadeva | gamyaj~nAnaM yogyaguNe ramesha pramAdo vA nAstinAstyadya nitya || 3\,6\.8|| tanme hR^iShIkANi patantyasatpathe padAravinde tu patantu sarvadA | lakShmyA hyahaM koTiguNena hInaH stotuM sAmarthyaM nAsti me suprasIda || 3\,6\.9|| iti stavaM viShNuguNAnvidhAtA tArkShyasthitaH prA~njalistasya chAgre | tadA vAyurdevadevo mahAtmA dR^iShTvA viShNu bhaktisaMvardhitAtmA || 3\,6\.10|| snahottharAvaH skhalitAkSharastaM mu~nchankaNAnprA~njalirAbabhAShe | vAyuruvAcha | ete hi devAstava bhR^ityabhUtAH padAravindaM paramaM sudurlabham || 3\,6\.11|| chaturvidhAnpuruShArthAnramesha samprArthaye tachcha sadApi deva | dR^iShTvA hareH saiva mAyaiva tAvatsukAraNaM ki~nchidanyanna chAsti || 3\,6\.12|| ato nAhaM pradayo.api bhUmanbhavatpadAMbhojaniShavaNotsukaH | lokasya kR^iShNAdvimukhasya karmaNA apuNyashIlasya suduHkhitasya || 3\,6\.13|| anugrahArthaM cha tavAvatAro nAnyashcha ki~nchitpuruShArthastavesha | gobhUsurANAM cha mahIruhANAM tathA surANAM pravarAvatAraiH || 3\,6\.14|| kShemopakArANi cha vAsudeva krIDanvidhatte na cha ki~nchidanyat | mano na tR^ipyatyapi shaMsatAM naH sukarmamauleshcharitAmR^itAni || 3\,6\.15|| achChinnabhaktasya hi me mukunda sadA bhaktiM dehi pAdAravinde | sadA tadevAstu na ki~nchidanyadyatra tvamAsIH puruShe devadeva || 3\,6\.16|| ahaM cha tatrAsmi tava prasAdAdyatrAsmyahaM tatra bhavAnmahAprabho | vyaMsirmameyaM cha sharIramadhye chaturmukhashchaiva na chaitatadanyaiH || 3\,6\.17|| madIyanidrA tava vandanaM prabho madIyayAmAcharaNaM pradakShiNam | madIyavyAkhyAharaNaM stutiH syAdevaM viditvA cha samarpayAmi || 3\,6\.18|| madbrR^iddhiyogyaM cha padArthajAtaM dR^iShTvA hareH pratimA eva tachcha | itthaM matvAhaM sarvadA devadeva tatrasthitAnharirUpAnbhajiShye || 3\,6\.19|| yachchandanaM yattu puShpaM cha dhUpaM vastraM cha yadbhakShyabhojyAdikaM cha | etatsarvaM viShNuprItyarthamevetyetadvrataM sarvadA vai kariShye || 3\,6\.20|| avaiShNavAndUShayiShye sadAhaM sadvaiShNavAnpA (llAM) layiShye murAre | viShNudruhAM ChedayiShye cha jihvAM tachChR^iNvatAM pUrayiShye trapUlkAH || 3\,6\.21|| etAdR^ishI shaktirmamAsti deva tava prasAdAdbra lino.api viShNo | athApi nAhaM stavane samarthaH lakShmyA hyahaM koTiguNairvihInaH || 3\,6\.22|| etatstotraM hyarthayechchaiva yA naH tatra prItirhyakShayA me sadA syAt | stotraM hyetatpAThayantIha loke te vaiShNavAste cha haripriyAshcha || 3\,6\.23|| kurvanti ye paThanaM nityameva samarpayiShyati sadA harau cha | teShAM hariH prIyate keshavolaM harau prasanne kimalabhyamasti || 3\,6\.24|| evaM stutvA valadevo mahAtmA tUShNIM sthitaH prA~njaliragrato hareH | sarasvatyuvAcha | ko vA rasaj~no bhagavanmurAre hare guNastavanAtkIrtanAdvA || 3\,6\.25|| alaMbuddhiM prApnuyAddevadeva brahmAdibhiH sarvadA stUyamAna | yaH karNanADIM puruShasya yAto bhavapradAM deharatiM Chinatti || 3\,6\.26|| na kevalaM deharatiM ChinattyasadgR^ihakShetrabhAryAsuteShu nityam | pashvAdirUpeShu dhanAdikeShu anarghyaratneShu priyaM ChinAtti || 3\,6\.27|| anaM tavedapratipAdito.api lakShmIrna vai veda tava svarUpam | chaturmukho naiva veda na vAyurasau na vettIti kimatra chitram || 3\,6\.28|| etAdR^ishasya stavane kvAsti shaktirmama prabho brahmavAyvoH sakAshAt | shatairguNaiH sarvadA nyUnatAsti ato hare dayayA mAM cha pAhi || 3\,6\.29|| evaM stutvA hariM sA tu tUShNImAsa khagashvara | bhAratI tu tadA stotuM hariM samupachakrame || 3\,6\.30|| bhAratyuvAcha | brahmesha lakShmIsha hare murAre guNAMstava shraddadhAnasya nityam | tathA stuvantosya vivardhamAnAM matiM cha nityaM viShayeShvasatsu || 3\,6\.31|| kurvanti vairAgyamamutra loke tataH paraM bhaktidR^iDhAM tathaiva | tataH paraM chaiva hareH prasannatAM kurvanti nityaM tava devadeva || 3\,6\.32|| tenAparokShaM cha bhavechcha tasya ato guNAnAM stavane cha me ratiH | sA tu prajAtA puruShasya nityaM saMsAraduHkhaM tu tadAchChinatti || 3\,6\.33|| vichChinnaduHkhasya tadAdhikAriNa AnandarUpAkhyaphalaM dadAti | harerguNAnastuvatAM cha pApaM teShAM hi puNyaM cha tathA kShiNoti || 3\,6\.34|| evaM viditvA paramo gururmama vAyurdayAlurmama vallabhashcha | harerguNAnsarvaguNaprasArAnmamaiva yogyAnsukhamukhyabhUtAn || 3\,6\.35|| uddhR^itya puNyebhya ivArtabandhuH shivashcha no druhyati puNyakIrtim | tava prasAdAchcha shriyaH prasAdAdvAyoH prasAdAchcha mamAsti nityam || 3\,6\.36|| yadyatkarotyeva sadaiva vAyustattatkarotyeva sadaiva nityam | vAyorvirodhaM na karoti devaH sa tadvirodhaM cha karoti nityam || 3\,6\.37|| harervirodhaM na karoti vAyurvAyorvirodhaM na karoti viShNuH | vAyoH prasAdAnmamanAsti ki~nchidatAnabhAvashcha tava prasAdAt || 3\,6\.38|| yathaiva mUlaM cha tathAvatAre duHkhAdikaM nAsti samIraNasya | vAyustathAnye cha ubhau mukundastathAvatAreShu na duHkharUpau || 3\,6\.39|| ashaktavaddR^ishyate vAyudevaH yugAnusArAMllokadharmAMstu rakShan | narAvatAre tatra deve murAre hyashaktatA neti vichaM tanIyam || 3\,6\.40|| avatArarUpe yamaduHkhAdikaM cha na chintanIyaM j~nAnibhirdevadeva | ahaM kadAchitsukhanAshapradeshe daityAMstathA mArayituM gato.asmi || 3\,6\.41|| naitAvatA mama vAyoshcha nityaM duHkhAtanaM naiva saMchitanIyam | etAdR^ishohaM stavanenu kAsti shaktirguNAnAM madhusUdana prabho | vAyoH sakAshAchcha guNena hInA saMsArarUpe muktarUpe cha deva || 3\,6\.42|| evaM stutvA bhAratI tu tUShNImAsa khageshvara | tadanantarajaH sheShaH prA~njaliH prAha keshavam || 3\,6\.43|| sheSha uvAcha | nAhaM cha jAne tava pAdamUlaM rudro na vetti garuDo na veda | ahaM vANyAH shataguNAMshahIno dattvA hyAyatanaM pAhi mAM vAsudeva || 3\,6\.44|| evaM stutvA sasheShastu tUShNImAsa khageshvara | tadanantarajo vIshaH stotuM samupachakrame || 3\,6\.45|| garuDa uvAcha | tava padoH stutiM kiM karomyahaM mama padAMbuje hyarpitaM manaH | kathamahaM mukhe pakShiyonijaH kathameva~NguNA nIDituM kShamaH || 3\,6\.46|| evaM stutvA tu garuDastUShNImAsa nayAnvitaH | tadanantarajo rudrastotuM samupachakrame || 3\,6\.47|| rudra uvAcha | yA vai tavesha bhagavanna vidAma bhUmanbhaktirmamAstu shivapAdasarojamUle | ChannApi sA nanu sadA na mamAsti deva tenAdruhaM tava viruddhamataH karomi || 3\,6\.48|| sarvAnna buddhisahitasya hare murAre kA shaktirasti vachane mama mUDhabuddheH | vANyA sadA shataguNena vihInamenaM mAM pAhi chesha mama chAyatanaM cha dattvA || 3\,6\.49|| evaM stutvA sa rudrastu tUShNImAsa dvijottamaH | sheShAnantarajA devI vAruNI vAkyamabravIt || 3\,6\.50|| vAruNyuvAcha | lakShmIpate brahmapate manoH pategiraH pate rudrapate nR^iNAM pate | guNAMstava stotumahaM samarthA na pArvatI nApi suparNapatnI || 3\,6\.51|| sheShAdahaM dashaguNairvihInA mAM pAhi nityaM jagatAmadhIsha || 3\,6\.52|| evaM stutvA vAruNI tu tUShNImAsa khageshvara | tadanantarajA brAhmI sauparNI hyupachakrame || 3\,6\.53|| sauparNyuvAcha | stotuM guNAMstava hare jagadI shavAchA shrotuM hare tava kathAM shravaNe na shaktiH | yastattvanuM smarati deva tava svarUpaM ko vai nu veda bhuvi taM bhagavatpadArtham || 3\,6\.54|| ato guNastavane nAsti shaktirvIndrAhadaM dashaguNairavarA cha nityam || 3\,6\.55|| evaM stutvA tu sauparNI tUShNImAsa khageshvara | rudrAnantarajA stotuM girijA tUpachakrame || 3\,6\.56|| pArvatyuvAcha govinda nArAyaNa vAsudeva tvayA hi me ki~nchidapi prayojanam | nAstyeva svAminna cha nAma vAchA saubhAgyarUpaH sarvadA eka eva || 3\,6\.57|| nArAyaNeti tava nAma cha ekameva vairAgyabhaktivibhave paramaM samarthAm | asaMkhyabrahmAdikahatyanAshAne gurva~NganAkoTivinAshane cha || 3\,6\.58|| nAmAdhikAriNI chAhaM guNAnAM cha mahAprabho | stavane nAsti me shaktI rudrAddashaguNairaham || 3\,6\.59|| avarA cha sadAsmyeva nAtra kAryA vichAraNA | evaM stutvA sA girijA stUShNImAsa khageshvara || 3\,6\.60|| iti shrIgAruDe mahApurANe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe tattvAbhimAnitattaddevatAkR^itaviShNustutitattaddevatAtAratamyanirUpaNaM nAma ShaShTho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 7 shrIkR^iShNa uvAcha | pArvatyAnantarotpanna indro vachanamabravIt | indra uvAcha | tava svarUpaM hR^idi saMvijAnansamutsukaH syAtstavane yastu mUDhaH | ajAnataH stavanaM devadeva tadevAhurhelanaM chakrapANe || 3\,7\.1|| tathApi tadvai tava nAma pUrvaM bhavettadA puNyakaraM bhavediti | rudrAdi kAnAM stavane nAsti shaktistadA vaktavyaM mama nAstIti kiM vA || 3\,7\.2|| guNAMshato dashabhI rudrato vai sadA nyUno matsamaH kAmadevaH | j~nAne bale samatA sarvadAsti tathAH kAmaH kiM cha dUtaH sadaiva || 3\,7\.3|| evaM stutvA devadevo hariM cha tUShNIM sthitaH prA~njalirnamrabhUrdhA | tadanantarajo brahmA aha~NkArika UchivAn || 3\,7\.4|| aha~NkArika uvAcha | namaste gaNapUrNAya namaste j~nAnamUrtaye | namo.aj~nAnavidUrAya brahmaNenaM tamUrtaye || 3\,7\.5|| indrAdahaM dashaguNaiH sarvadA nyUna ukto na jani tvAM sarvadA hyaprameya | tathApi mAM pAhi jagadguro tvaM dattvA divyaM hyAyatanaM cha viShNo || 3\,7\.6|| Aha~NkArika evaM tu stutvA tUShNIMbabhUva ha | tadanantarajA stotuM shachI vachanamabravIt || 3\,7\.7|| shachyuvAcha | saMchintayAmi anishaM tava pAdapadmaM vajrA~NkushadhvajasaroruhalA~nChanADhyam | vAgIshvarairapi sadA manasApi dhartuM no shakyamIsha tava pAdarajaH smarAmi || 3\,7\.8|| Aha~NkArikaprANAchcha guNaishcha dashabhiH sadA | nyUnabhUtAM cha mAM pAhi kR^ipAlo bhaktavatsala || 3\,7\.9|| evaM stutvA shachI devI tUShNIM bhagavatI hyabhUt | tadanantarajA stotuM ratiH samupachakrame || 3\,7\.10|| ratiruvAcha | saMchintayAmi nR^iharervadanAravindaM bhR^ityAnukaMpitadhiyA hi gR^ihItamUrtim | yachChrIniketamajarudraramAdikaishcha saMlAlitaM kuTila~NkuntalavR^indajuShTam || 3\,7\.11|| etAdR^ishaM tava mukhaM nuvituM na shaktiH shachyA samApi bhagavanparipAhi nityam | kR^itvA stutiM ratiriyaM paramAdareNa tUShNIM sthitA bhagavatashcha samIpa eva || 3\,7\.12|| ratyanantarajo dakShaH stotuM samupachakrame || 3\,7\.13|| dakSha uvAcha | saMchintaye bhagavatashcharaNodatIrthaM bhaktyA hyajena pariShiktamajAdivandyam | yachChauchaniH sR^itamajapravarAvatAraM ga~NgAkhyatIrthamabhavatsaritAM variShTham || 3\,7\.14|| rudro.api tenava vidhR^itena jaTAkalApapUtena pAdarajasA hyashivaH shivobhUt | etAdR^ishaM te charaNaM karuNesha viShNo stotuM shaktirmama nAsti kR^ipAvatAra | ratyA samaH shrutigato na gato.asmi mokShametAdR^ishaM cha paripAhi nidAnamUrte || 3\,7\.15|| evaM stutvA sa dakShastu tUShNI meva babhUva ha | tadanantarajaH stotuM bR^ihaspatirupAkramIt || 3\,7\.16|| bR^ihaspatiruvAcha | saMchintayAmi satataM tava chAnanAbjaM tvaM dehi duShTaviShayeShu viraktimIsha || 3\,7\.17|| eteShu shaktiryadi vai sa jIvo kartA cha bhoktA cha sadA cha dAtA | yoShAM cha putrasuhR^idau cha pashUMshcha sarvamevaM vinashyati yato hi tadAshu Chindhi || 3\,7\.18|| saMsArachakrabhramaNenaiva deva saMsAraduHkhamanubhUyehAgato.asmi | shaktirna chAsti navane mama devadeva satyA samaM cha satataM paripAhi nityam || 3\,7\.19|| evaM shrutvA cha paramaM tUShNImeva sthito muniH | tadanantarajastotuM hyaniruddhopachakrame || 3\,7\.20|| aniruddha uvAcha | evaM harestava kathAM rasikAM vihAya strINAM bhage cha vadane parimuhya nityam | viShThAntrapUritabile rasiko hi nityaM sthAyI cha sUkaravadeva vimUDhabuddhiH || 3\,7\.21|| majjAsthipittakapharaphalAdipUrNe charmAntraveShTitamukhe patitaM ha pItam | AsvAdane mama cha pApagatermurAre mAyAbalaM tava vibho paramaM nimittam || 3\,7\.22|| saMsArachakre bhramatashcha nityaM suduHkharUpe sukhaleshavarjite | malaM vamantaM navabhishcha dvAraiH sharIramAruhya sumUDhabuddhiH || 3\,7\.23|| namAmi nityaM tava tatkathAmR^itaM vihAyadeva shrutimUlanAshanam | kuTuMbapoShaM cha sadA cha kurvandAnAdyakurvannivasangR^ihe cha || 3\,7\.24|| dUre cha saMsAramalaM tvidaM kuru dehi hyado divyakathAmR^itaM sadA | etAdR^ishohaM tava sadguNaughaM stotuM samartho nAsmi shachIsamashcha || 3\,7\.25|| evaM stutvAniruddhastu tUShNImAsa khageshvara | tadanantarajaH stotraM manaH svAyaMbhuvobravIt || 3\,7\.26|| svAyaMbhuva uvAcha | stotuM hyanupravishato.api na garbhaduHkhaM tasmAdahaM paramapUjyapadaM gataste || 3\,7\.27|| manorbhAryA mAnavI cha yamaH saMyaminIpatiH | dishAbhimAnI chandrastu sUryashchakShurniyAmakaH | parasparasamA hyete muktvA saMsArameva cha || 3\,7\.28|| pravAhAdviguNonashchetyevaM jAnIhi chANDaja | sUryAnantarajaH stotuM varuNaH samprachakrame || 3\,7\.29|| varuNa uvAcha | tvadvichChayA rachite dehagehe puttre kalatrepi dhane dravyajAtau | mamAhamityalpadhiyA cha mUDhA saMsAraduHkhe vinimajjanti sarve || 3\,7\.30|| ato hare tAdR^ishIM me kubuddhiM vinAshya me dehi te pAdadAsyam | ahaM manoH pAdapAdArdhabhUtaguNena hInaH sarvadA vai murAre || 3\,7\.31|| evaM stutvA tu varuNaH prA~njaliH samupasthitaH | varuNAnantarotpanno nArado hyastuvaddharim || 3\,7\.32|| nArada uvAcha | yannAmadheyashravaNAnukIrtanAtsvAdvanyatattvaM mama nAsti viShNo | punIhyatashchaiva parovarAyAnyajjihvAgre vartate nAma tasya || 3\,7\.33|| yajjihvAgre harinAmaiva nAsti sa brAhmaNo naiva sa eva gokharaH | ahaM na jAne cha tava svarUpaM nyUno hyahaM varuNAtsarvadaiva || 3\,7\.34|| evaM stutvA nArado vai khagendrastUShNImabhUddevadevasya chAgre | yo nAradAnantaraM saMbabhUva bhR^igurmahAtmA stotumupaprachakrame || 3\,7\.35|| bhR^iguruvAcha | kimAsanaM te garuDAsanAya kiM bhUShaNaM kaustubhabhUShaNAya | lakShmIkalatrAya kimasti deyaM vAgIsha kiM te vachanIyamasti | ato na jAne tava sadguNAMshcha hyahaM sadA varuNA tpAdahInaH || 3\,7\.36|| evaM stutvA hariM devaM bhR^igustUShNIM babhUva ha | tadanantarajo hyagnirastAvItpuruShottamam || 3\,7\.37|| agniruvAcha | yattejasAhaM susamiddhatejA havyaM vahAmyadhvare Ajyasiktam || 3\,7\.38|| yattejasAhaM jaThare sampravishya pachannannaM sarvadA pUrNashaktiH | ato na jAne tava sadguNAMshcha bhR^igorahaM sarvadaivaM samo.asmi || 3\,7\.39|| tadanantarajA stotuM prasUtirupachakrame || 3\,7\.40|| prasUtiruvAcha | yannAmArthavichAraNepimunayo muhyati vai sarvadA tvadbhItA api devatA hyavirataM strIbhiH sahaiva sthitAH | mAndhAtR^idhruvanAradAshcha bhR^igavo vaivasvatAdyAkhilAH premNA vai praNamAmyahaM hitakR^ite tasmai namo viShNave || 3\,7\.41|| ato na jAne tava sadguNAnsadA evaM vidhA kA mama shaktirasti | stutvA hyevaM prasUtistu tUShNImAsItkhageshvara || 3\,7\.42|| agnirvAgAtmako brahmaputro bhR^igu R^iShistathA | tadbhAryA vai prasUtistu traya ete samAH smR^itAH || 3\,7\.43|| varuNAtpAdahInAshcha pravahAdviguNAdhamAH | dakShAchChatAvarA j~neyA mitrAttu dviguNAdhikAH || 3\,7\.44|| prasUtyanantaraM jAto vasiShTho brahmanandanaH | vinayAvanato bhUtvA stotuM samupachakrame || 3\,7\.45|| vasiShTha uvAcha | namo.astu tasmai puruShAya vedhase namonamo.asadvR^ijinachChide namaH | namonamo svA~NgabhavAya nityaM nato.asmi henAtha tavA~Nghripa~Nkajam || 3\,7\.46|| mAM pAhi nityaM bhagavanvAsudeva hyagnerahaM sarvadA nyUna eva | mitrAdahaM sarvadA ki~nchidUnaH stutvA deva sobhavattatra tUShNIm || 3\,7\.47|| yo vasiShThAnantarajo marIchirbrahmanandanaH | harintuShTAva parayA bhaktyA nArAyaNaM gurum || 3\,7\.48|| marIchiruvAcha | devena chAhaM hatadhIrbhavanaprasa~NgAtsarvAshubhopagamanAdvimukhedriyashcha | kurve cha nityaM sukhaleshalavAdinA tvaddaraM manastvashubhakarma samAcharIShye || 3\,7\.49|| etAdR^ishohaM bhagavAnanantaH sadA vasiShThasya samAna eva || 3\,7\.50|| evaM stutvA marIchistu tUShNImAsa tadA khaga | tadatantarajohyatrirastAvItprA~njalirharim || 3\,7\.51|| AvirbhavajjagatprabhavAyAvatIrNaM tadrakShaNArthamanavadya~ncha tathAvyayAya | tattvArthamUlamavikAri tava svarUpaM hyAnandasAramata eva vikArashUnyam || 3\,7\.52|| traiguNyashUnyamakhileShu cha saMvibhaktaM tatra pravishya bhagavanna hi pashyatIva | ato marArestava sadguNAMshcha stotuM na shakromi marIchetulyaH || 3\,7\.53|| evaM stutvA hyatrirapitUShNImAsa tadA khaga | tadanantarajaH stotuma~NgirA vAkyamabravIt || 3\,7\.54|| a~NgirA uvAcha | draShTuM na shakromi tava svarUpaM hyanantabAhUdaramastakaM cha | anantasAhasrakirITajuShTaM mahArhanAnAbharaNaishcha shobhitam | etAdR^ishaM rUpamanantapAraM stotuM hyashaktastu samo.asmi chAtreH || 3\,7\.55|| evaM stutvA hya~NgirAshcha tUShNImAsa khageshvara | tadanantarajaH stotuM pulastyo vAkyamavravIt || 3\,7\.56|| pulastya uvAcha | yo vA haristu bhagavAnsa (sva) upAsakAnAM saMdarshayedbhuvanama~Ngalama~NgalaM cha | (lashcha) yasmai namo bhagavate purupAya tubhyaM yo vAvitA nirayabhAgagamaprasa~Nge || 3\,7\.57|| etAdR^ishAMstava guNAnnavituM na shaktaM mAM pAhi bhagavansadR^isho hya~NgirasA cha || 3\,7\.58|| evaM stutvA pulastyo.api stUShNImeva vabhUva ha | tadanantarajaH stotuM pulaho vAkyamabravIt || 3\,7\.59|| pulaha uvAcha | niShkAmarUparihitasya samarpitaM cha snAnAvarottamapayaH phalapuShpabhojyam | ArAdhanaM bhagavatastava satkriyAshcha vyarthaM bhavediti vadanti mahAnubhAvAH || 3\,7\.60|| tasmai sadA bhagavate praNamAmi nityaM niShkAmayA tava samarpaNamAtravuddhyA | vaikuNThanAtha bhagavanstavane na shaktiH sohaM pulasatyasadR^isho.asmina saMshayotra || 3\,7\.61|| evaM stutvA tu pulahastUShNImAsa tadA khaga | tadanantarajaH stotuM kratuH samupachakrame || 3\,7\.62|| kraturuvAcha | prANaprayANasamaye bhagavaMstavaiva nAmAni saMsR^itijaduHkhavinAshakAni | yenaikajanmashamalaM sahasaiva hitvA saMyAti muktimamalAM tamahaM prapadye || 3\,7\.63|| ye bhaktyA vivashA viShNo nAmamAtraikadajalpakAH | tepi muktiM prayAntyAshu kimuta dhyAyinaH sadA || 3\,7\.64|| evaM stutvA kraturapi tUShNImAsa khageshvara | tadanantarajaH stotuM manurvaivasvatobravIt || 3\,7\.65|| vaivalasvata uvAcha | sohaM hi karmakaraNe nirataH sadaiva strINAM bhoge cha niratashcha gude pramattaH | jihvendriye cha niratastava darshane cha samyagvirAgasahitaH paramo dareNa || 3\,7\.66|| mAMsAsthimajjarudhiraiH sahite cha dehe bhaktiM sadaiva bhagavannapi taskare cha | gurvagnibADabagavAdiShu satsu duHkhAtsamyagviraktimupayAmi sahasva nityam || 3\,7\.67|| lokAnuvAdashravaNe paramA cha shaktirnArAyaNasya namane na cha mesti shaktiH | lokAnuyAnakaraNe paramA cha shaktiH kShetrAdimArgagamane paramA hyashaktiH || 3\,7\.68|| vaishyAdikeShu dhanikeShu parA cha shaktiH sadbrAhmaNeShvapi na shaktiraho murAre || 3\,7\.69|| vaivasvatamanurdevaM stutvA tUShNIM babhUva ha | tadanantarajaH stotuM vishvAmitropachakrame || 3\,7\.70|| vishvAmitra uvAcha | na dhyAte charaNAMbuje bhagavato saMdhyApi nAnuShThitA j~nAnadvArakapATapATanapaTurdharmopinopArjitaH | antarvyAphamalAbhighAtakaraNe paTvI shrutA te kathA no deva shravaNena pAhi bhagavanmAmatritulyaM sadA || 3\,7\.71|| vishvAmitraR^iShistvevaM stutvA tUShNIM babhUva ha | bhR^igunAradakShAMshcha vihAya brahmaputrakAH || 3\,7\.72|| saptasaMkhyA vasiShThAdyA vishvAmitrastathaiva cha | vaivasvatamanustvete parasparasamAH smR^itAH || 3\,7\.73|| vahnerapyavarA nityaM ki~nchinmitrAdguNAdhikAH | tadanantajastotraM vakShye shR^iNu khageshvara || 3\,7\.74|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe kR^iShNagaruDasaMvAde devAdistutitattattAratamyanirUpaNaM nAma saptamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 8 kratoranantaraM jAto mitro (shro) nAma khageshvara | nArAyaNaM jagadyoniM stotuM samupachakrame || 3\,8\.1|| mitra uvAcha | natosmyaj~nastvachcharaNAravindaM bhavachChidaM svastyayanaM bhavachChide | veda svayaM bhagavAnvAsudevo nAhaM nAgnirna tridevA munIndrAH || 3\,8\.2|| athApare bhAgavatapradhAnA yadA na jAnIyurathApare kutaH | mAM pAhi nityaM paratopyadhIsha vishvAmitrAnnyUna eveti nityam | ahaM parjanyArdviguNa eva nityamato mama stavane nAsti shaktiH || 3\,8\.3|| evaM stutvA hariM mitrastUShNImAsa tadA khaga | tadanantarajA tArA stotuM samupachakrame || 3\,8\.4|| tArovAcha ananyena tu bhAvena bhaktiM kurvanti ye dR^iDhAm | tvatkR^ite tyaktakarmANastyaktasvajanabAndhavAH || 3\,8\.5|| tvadAshrayAM kathAM shrutvA (dR^iShTvA) shR^iNvanti kathayanti cha | tathaite sAdhavo viShNo sarvasaMgavivarjitAH || 3\,8\.6|| tanmadhye patitAM pAhi sadA mitrasamAM prabho | tArAnantarajaH prAha nirR^itishcha khageshvara || 3\,8\.7|| nirR^itiruvAcha | yogena tvayyarpitayA cha bhaktyA saMyAnti lokAH paramAM gatiM cha | AsevayA sarvaguNAdhikAnAM j~nAnena vairAgyayutenadave || 3\,8\.8|| chittasya nigraheNaiva viShNoryAnti paraM padam | ato mAM pAhi dayayA sadA tArAsamaM prabho | tadanantarajA stotuM prAvahI taM prachakrame || 3\,8\.9|| pravAhyuvAcha | sutAH prasaMgena bhavanti vIryAttava prasAdAtparamAH sampadashcha | yA hyuttamashlokarasAyanAH kathAstatsevanAdAstvapavargavartmani || 3\,8\.10|| bhaktirbhavetsarvadA devadeva sadApyahaM nirR^iteH sAmyameva | saharbhAShyakomitraH tkayItAraH prakIrtitAH || 3\,8\.11|| koNAdhipo nirR^itishcha prAvahI pravahapriyA | chatvAra ete parjanyAttriguNAH parikIrtitAH || 3\,8\.12|| tadanantarajAnvakShye tA~nChR^iNu tvaM khageshvara | pravAhabhAryAnantarajo viShvaksenothapArShadaH | vAyuputro mahAbhAgaH hariM stotuM prachakrame || 3\,8\.13|| viShvaksena uvAcha | bhagavAnmokShadaH kR^iShNaH pUrNAnando sadAyadi | yadi syAtparamA bhaktirhya parokShatvasAdhanA || 3\,8\.14|| tathA svagurumArabhya brahmAnteShu cha sAdhuShu | tadyogyatAnusAreNa bhaktirniShkapaTA yadi || 3\,8\.15|| tulasyAdiShu jIveShu yadi syAtprItiraNDaja | saMsmR^itishcha tadA nAshI bhUyAdeva na saMshayaH || 3\,8\.16|| evaM stuttvA mahAbhAgo viShvakse no mahAprabho | tUShNIM babhUva garuDa prA~njalirnamrakandharaH | mitrAdahaM nyUna eva nAtra kAryA vichAraNA || 3\,8\.17|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe kR^iShNagaruDasaMvAde viShNustutirdevatAramyAdi aShTamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 9 shrIgaruDa uvAcha | ajAnajasvarUpaM cha brUhi kR^iShNa mahAmate | tadanyAMshcha krameNeva vaktuM kR^iShNa tvamarhasi || 3\,9\.1|| shrIkR^iShNa uvAcha | ajAnAkhyA devatAstu tattaddevakule bhavAH | ajAnadevatAstA hi tebhyogyAH karmadevatAH || 3\,9\.2|| virAdhashchArudeShNashcha tathA chitrarathastathA | dhR^itarAShTraH kishorashcha hUhUrhAhAstathaiva cha || 3\,9\.3|| vidyAdharashchograseno vishvAvasuparAvasU | chitrasenashcha gopAlo balaH pa~nchadasha smR^itAH || 3\,9\.4|| evamAdyashcha gandharvAH shatasaMkhyAH khageshvara | ajAnajasamA j~neyA muktau saMsAra eva cha || 3\,9\.5|| aj~nAnajAstu me devAH karmajebhyaH shatAvarAH | ghR^itAchI menakA raMbhA urvashI cha tilottamA || 3\,9\.6|| suketuH shabarI chaiva ma~njughoShA cha pi~NgalA | ityAdikaM yakSharatnaM saha samparikIrtitam || 3\,9\.7|| ajAnajasamA hyete karmajebhyaH shatAvarAH | vishvAmitro vasiShThashcha nAradashchyavanastathA || 3\,9\.8|| utathyashcha munishchaitAndrAjapitvA khageshvara | R^iShayashcha mahAtmAno hyajAnajasamAH smR^itAH || 3\,9\.9|| shatarchiH kashyapo j~neyo madhyamashcha parAsharaH | pAvamAnyaH pragAthashcha kShudrasUktashcha devalaH || 3\,9\.10|| gR^itsamado hyAsurishcha bharadvAjotha mudgalaH | uddAlako hyR^i shR^i~NgaH sha~NkhaH satyavratastathA || 3\,9\.11|| suyaj~nashchaiva bAbhravyo mANDUkashchaiva bAShkalaH | dharmAchAryastathAgastyo dAlbhyo dArDhyachyutastathA || 3\,9\.12|| kavaSho haritaH kaNvo virUpo musalastathA | viShNuvR^iddhashcha AtreyaH shrIvatso vatsaletyapi || 3\,9\.13|| bhArgavashchApnavAnashcha mANDUkeyastathaiva | maNDkashchaiva jAbachaliH vItihavyastathaiva cha || 3\,9\.14|| gR^itsamadaH shaunakashcha ityAdyA R^iShayaH smR^itAH | eteShAM shravaNAdeva hariH prINAti sarvadA || 3\,9\.15|| bruve dvyaShTasahasraM cha shR^iNu tArkShya mama striyaH | agniputrAstu yaddvyaShTasahasra~ncha mama striyaH | ajAnajasamA hyetA (te) nAtra kAryA vichAraNA || 3\,9\.16|| tvaShTuH putrI kasherUshcha tAsAM madhye guNAdhikA | tadanantarajAnvakShye shR^iNu samyakkhageshvara || 3\,9\.17|| AjAnebhyastu pitaraH saptabhyonye shatAvarAH | tathAdhikA hi pitara iti vedavidAM matam || 3\,9\.18|| tadanantarAjAnvakShye shR^iNu tvaM dvijasattama | aShTAbhyo devagandharvA aShTottarashataM vinA || 3\,9\.19|| tebhyaH shataguNAnandA devapreShyAstu mukhyataH | svamukeneva devaishcha Aj~nApyAH sarvadA gaNAH || 3\,9\.20|| AkhyAtA devagandharvAstebhyaste cha shatAvarAH | tebhyastu kShitipA j~neyA avarAshcha shatairguNaiH || 3\,9\.21|| tebhyaH shataguNAj~neyA mAnuSheShUttamA gaNAH | evaM prAsaMgikAnuktvA prakR^itaM hyanusarAmyaham | evaM brahmAdayo devA lakShmyAdyA api sarvashaH || 3\,9\.22|| stutvA tUShNIM sthitAH sarve prA~njalIkR^itya bho dvija || 3\,9\.23|| iti stutashcha devesho bhagavAnhariravyayaH | teShAmAyatanaM dAtuM manasA samachintayat || 3\,9\.24|| idaM pavitramArogyaM puNyaM pApapraNAshanam | hariprasAdajanakaM svarUpasukhasAdhanam || 3\,9\.25|| idaM tu stavanaM viprA na paThantIha mAnavAH | na shR^iNvanti cha ye nityaM te sarve chaiva mAyinaH || 3\,9\.26|| nasmarantontaraM nityaM ye bhu~njanti narAdhamAH | tairbhuktA satataM viShThA sadA krimishatairyutA || 3\,9\.27|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe devakR^itaviShNustutidevatAtAratamyanirUpaNaM nAma navamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 10 garuDa uvAcha | devairevaM stuto viShNurbhagavAnsAttvatAM patiH | kIdR^ishaM hyAshrayaM dattvaiShAM vivesha mahAprabhuH || 3\,10\.1|| etadveditumichChAmi kR^iShNakR^iShNa mahAprabho | samyagbrUhi dayAlo tvaM yadi machChrotramarhati || 3\,10\.2|| shrIkR^iShNa uvAcha | teShu tattveShu bhagavAnsa vivesha mahAprabhuH | kShobhayAmAsa bhagavAnsaMbandhavidhuro hariH || 3\,10\.3|| adau sasarja bhagavAnbrahmANDaM kana kAtmakam | pa~nchAshatkoTivistIrNaM yojanAnAM samantataH || 3\,10\.4|| tadUrdhvamaNvavayavastAvAnkanakarUpakaH | vartate tata UrdhvaM tu pa~nchAshatkoTibhUtalam || 3\,10\.5|| evaM koTishataM tasyAvayavaH parikIrtitaH | tatashcha saptAvaraNaiH samatAtparidhIkR^itam || 3\,10\.6|| kabandhAvaraNaM hyAdyaM koTyA dashasahasrakam | dvitIyA varaNaM j~neyaM pAvakasya mahAtmanaH || 3\,10\.7|| apAM dashaguNairyuktaM samantAtparidhI (khI) kR^itam | tR^itIyAvaraNaM j~neyaM harasyaiva mahAtmanaH || 3\,10\.8|| dashAdhikaM pAvakAchcha samantAtparivAritam | chaturthAvaraNaM j~neyaM nabhaso.api mahAprabho || 3\,10\.9|| harAddashaguNairevaM samantAtparivAritam | pa~nchamAvaraNaM j~neyamaha~NkArAkhyamevacha || 3\,10\.10|| vyomno dashaguNairevaM samantAtparivAri tam | ShaShThamAvaraNaM proktaM mahattattvaM khageshvara || 3\,10\.11|| aha~NkArAddashaguNaM samantAtparivAritam | saptamAvaraNaM proktaM triguNAvaraNaM prabho || 3\,10\.12|| mahattattvAddashaguNairadhikaM parikIrtitam | mahattattvAnantaraM cha tamo hyAvaraNaM smR^itam || 3\,10\.13|| mahattattvAtpa~nchaguNairadhikaM parikIrtitam | tasmAchcha dviguNaM j~neyaMrajo hyAvaraNaM smR^itam || 3\,10\.14|| tatashcha dviguNaM j~neyaM sattvAvaraNamuttamam | trayashchaivaM militvA tu ekAvaraNamIritam || 3\,10\.15|| avyAkR^itAkhyamAkAshaM tadanantaramIritam | maryAdArahitashchaivaM tatrAste hariravyayaH || 3\,10\.16|| aShTamAvaraNaM vyomnoraM tarA virajA nadI | pa~nchayojanavistIrNA samantAtparIdhIkR^itA || 3\,10\.17|| asti puNyatamA j~neyA lokasaMsAranAshinI | evaM chaturmukhenaiva tadA hR^iShyaM ti chANDaja || 3\,10\.18|| te sarve virajAnadyAM samyaksnAtvA visarjya cha | li~NgadehaM tataH pashchAnmokShaM vindanti te hareH || 3\,10\.19|| aparokShadR^ishAmevaM brahmaNA saha gAminAm | virajAtaraNaM viddhi nAnyeShAM vinatAsuta || 3\,10\.20|| aparokShadR^ishAM brahmanvyAsAdInAM khageshvara | virajAtaraNaM nAsti bhoktavyatvAchcha karmaNaH || 3\,10\.21|| viri~nchenaiva sAkaM tu kalpesminnadhikAriNAm | teShAM tu niyamenaiva sarvaprArabdhasaMkShayaH || 3\,10\.22|| bhavatyevaM na saMdeho nAnyeShAM sarvasaMkShayaH | atastu virajAtaraNaM teShAmeva bhavetpaTo || 3\,10\.23|| virajAtaraNaM nAsti teShAM ta (tayosta)tsaMginAM tathA | sarvArabdhakShayo nAsti yatasteShAM khagAdhipa || 3\,10\.24|| atashcha sarvathA nAsti virajAtaraNaM prabho | pralaye virajAnadyA layo nAsti khageshvara || 3\,10\.25|| lakShmyAtmikA tu sA j~neyA li~NgadehavidAriNI | brahmatvayogyA R^ijavo nAma devAH prakIrtitAH || 3\,10\.26|| tepi pratyekashaH saMti hyanantAshcha pR^ithaggaNAH | pR^ithakpR^ithakcha taiH sAkaM mokShayogyAH khageshvara || 3\,10\.27|| jIvAH saMti hyaneke cha pratikalpe sR^ijanti te | dvAtriMshallakShaNaiH samyagyuktA vAyutvayogyakAH || 3\,10\.29 || 10\.28 aShTAviMshallakShaNaishcha girIshapadayoginaH | chaturviMshatimArabhyAShoDashAchcha surAH smR^itAH || 3\,10\.29|| aShTakA R^iShayaH proktAstadUnAshchakravartinaH | shatajanma samArabhya brahmaNaH parameShThinaH || 3\,10\.30|| aparokShamiti proktaM tathA hyArabdhasaMkShayaH | ekena shatakalpena vAyutvaM yAti bho dvija || 3\,10\.31|| shatajanmani brahmatvaM yAti pashchAddhareH padam | chatvAriMshadbrahmakalpaM samArabhya khageshvara || 3\,10\.32|| rudrasyApyAparokShyaM syAttathA prArabdhasaMkShayaH | ekachatvAriMshakalpe sheShatvaM yAti suvrata || 3\,10\.33|| brahmaNA saha mokShaM cha yAti samya~Nna chAnyathA | kalpaviMshatimArabhya brahmaNaH parameShThinaH || 3\,10\.34|| indrasyApyAparokShyaM syAttathA prArabdhasaMkShayaH | brahmaNaiva sahAyAti hariM nArAyaNaM param || 3\,10\.35|| garuDa uvAcha | pa~nchAshItibrahmakalpaM samArabhya mahAprabho | rudrasyApyAparokShyaM syAttathA prArabdhasaMkShayaH || 3\,10\.36|| iti shrutaM mayA brahmanbrahmaNoktaM hareH priyAt | itthaM tvayoktaM shrIkR^iShNa saMshayobAdhate mama || 3\,10\.37|| ato me saMshayaM Chindhi yathA na syAttathA punaH | iti tadvachanaM shrutvA kR^iShNo vachanamabravIt || 3\,10\.38|| shrIkR^iShNa uvAcha | brahmoktasya mayoktasya vivAdo nAsti sarvathA | saMdehastvaj~nadR^iShTInAM j~nAninAM nAsti sarvathA || 3\,10\.39|| ashItihyaShTakA proktA aShTapa~ncha khageshvara | chatvAriMshadbrahmakalpa evaM prAha chaturmukhaH || 3\,10\.40|| tattvAnAM bahugopyatvAttathoktaM brahmaNA purA | abhiprAyastvevameva j~nAtavyo nAtra saMshayaH || 3\,10\.41|| pa~nchA shItibrahmakalpaM ye vijAnanti bho dvija | tendhaM tamaH pravishanti satyaMsatyaM mayoditam || 3\,10\.42|| virajAnantaraM vipraM tathA vyAkR^itamaMbaram | anantapAraM tadapi lakShmIstasyAbhimAninI || 3\,10\.43|| saMkhyAnugaNanaM nAma yasya nAsti mahAprabho | na dAnaM jAtiproktaM sarvadA nAsti saMshayaH || 3\,10\.44|| aNDAbhimAnI brahmA tu virADAkhyo hyabhUttadA | evaM mataM sa nirmAya bhagavAnharikhyayaH || 3\,10\.45|| visheShAttatra garuDa devaistattvAbhimAnibhiH | adhashchordhvaM tadAkramya haristiShThati sarvadA || 3\,10\.46|| evaM prAkR^itasargoktirvaikR^itaM shR^iNu pakShirAT || 3\,10\.47|| garuDa uvAcha | sR^iShTiruktA tvayA pUrvaM shrutA samya~NmayA hare || 3\,10\.48|| kiM nAma prAkR^itaM j~neyaM tathA kiM vaikR^itaM prabho | etadvistIrya me brUhi shrotuM kautUhalaM hi me || 3\,10\.49|| shrIkR^iShNa uvAcha | avyaktAdyAH pR^ithivyantA aNDAchcha bahirudbhavAH | te sarve prAkR^itAH proktAsteShAM j~nAnAdvimachyate || 3\,10\.50|| brahmADaM vikR^itaM j~neyaM brahmANDAntaH khageshvara | yA sR^iShTiruchyate sadbhiH saivoktA vikR^iteti cha || 3\,10\.51|| sR^iShTishcha pralayashchaiva saMsAro bhaktireva cha | devatA R^iShimukhyAshcha lokA bhUrAdayastathA || 3\,10\.52|| anAdyanantakAlInAH sarvadaikaprakArakAH | jagatpravAhaH satyo.ayaM naiva mithyA katha~nchana || 3\,10\.53|| yattvetadanyathA brUyuH sarvahantAra eva te | jagatpravAhaH satyo.ayaM harisevetisAthA || 3\,10\.54|| satyaM satyaM punaH satyamuddhatya bhujamutyate | vedAchChAstraM paraM nAsti na devaH keshavAtparaH || 3\,10\.55|| sarvotkR^iShTaM keshavaM cha vihAyAnyamupAsate | teShAmandhaM tamo j~neyaM pitR^INAM garuNAmapi || 3\,10\.56|| idAnIM shR^iNu pakShIndra vaikR^itaM sargamuttamam | samyagjAnAti yo loke sa yAti paramaM padam || 3\,10\.57|| iti shrIgAruDe mahApurANe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde dvitIyAMshe dharmakANDe pretakalpe brahmANDAdivaikR^itaikadeshaprAkR^itasR^iShTinirUpaNaM nAma dashamo.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 11 shrIkR^iShNa uvAcha | puruShAkhyo hariH sAkShAdbhagavAnpuruShottamaH | shishyetvaNDodaka viShNurnR^iNAM sAhasravatsaram | lakShmIshchodakarUpeNa shayyArUpeNa bhoNDajA || 3\,11\.1|| vidyA tara~NgarUpeNa vAyurUpeNa bhoNDaja || 3\,11\.2|| tamorUpeNa saivAsI nnAnyadAsItkatha~nchana | asIdgarbhodake chaiva nAnyadAsItkatha~nchana || 3\,11\.3|| lakShmIstuShTAva cha hariM garbhode pakShisattama | lakShmIdharAbhyAM rUpAbhyAM prakR^itirhariNA tathA || 3\,11\.4|| sheta shrutisvarUpeNa stauti garbhodake harim | nArAyaNa namaste.astu shR^iNu vij~nApanaM mama || 3\,11\.5|| ajAM jahi mahAbhAga yogyAnAM muktimAvaha | ajA tu prakR^itiH proktA chAparA prakR^itiH parA || 3\,11\.6|| shatatovarA tu brahmANI brahmapatnI varAnanA | umA shachyavarA tasyA avarAH samprakIrtitAH || 3\,11\.7|| etAsAM hananaM naiva prArthayAmaH sadA hare | asti pratinR^iShu brahma prakR^itI dve vyavasthite || 3\,11\.8|| ekA tu nityasaMsArA tvajashabdAbhidhAyikA | dvitIyA tu tamo.apohyA ajashabdAbhidhAyikA || 3\,11\.9|| ata eva tvaje jyeShThe iti loke prakIrtite | sukhaduHkhapradA chaiva aparA duHkhadaiva tu || 3\,11\.10|| mokShAdhikAriNAmeva j~nAnaishvaryAdayo gaNAH | teShAmAchChAdikA hokA tamo~NgA sA prakIrtitA || 3\,11\.11|| jIvaM prati mahAviShNuM pAhyAchChAdayati prabho | sA parA prakR^itirj~neyA paramAchChAdikA smR^itA || 3\,11\.12|| evaM sA paramA duShTA hokA tamo~NgA tu prakIrtitA | jIvavargeShveva khaga brahmAdernAsti sA kvachit || 3\,11\.13|| pishAchavatsamuddiShTA jIvasyetyadhikAriNaH | prerikA tu tayordevyo stvahamAdyA sukhAtmikA || 3\,11\.14|| tatra viShNo mahAbhAga saguNAchChAdako hitaH | paramAchChAdikAM duShTAM vyAmuchyaiva mahAprabho || 3\,11\.15|| mokShaM dehi mahAdeva tvadbhaktAnAM mahAprabho | paramAchChAdikA hyasmAnnitya saMsAriNo yataH || 3\,11\.16|| ata eva cha nityatvAttasmAttadapasAraNam | kuru deva mahAbhAga iti vij~nAyatAM mama || 3\,11\.17|| evaM stuto hariH kR^iShNo suprabuddho.api sarbadA | udvuddhavanmahA viShNurabhUdaj~naparIkShayA || 3\,11\.18|| tasya nAbherabhUtpadmaM sauvarNaM bhuvanAshrayam | tatprAkR^itaM cha vij~neyaM bhUdevI tvabhimAninI || 3\,11\.19|| anantasUryavachchaiva prakAshakaramIritam | chidAnandamayo viShNustasmAdbhinno na saMshayaH || 3\,11\.20|| viShNoH svarUpabhUtaM cha ye vijAnanti te narAH | te yAnti hyadharaM lokaM tathA tatsaMgisaMginaH || 3\,11\.21|| kirITAdikavachchaiva j~nAtavyaM cha khageshvara | kirITAdyA api harerdvidhA saMti na saMshayaH || 3\,11\.22|| svarUpA hyasvarUpAshcha svasvarUpani darshane | gR^ihItA iti vij~neyA na svarUpAH khageshvara || 3\,11\.23|| bhmANDaM hyasR^ijattatra sarvalokavidhAyakam | pralaye muktihInashcha supta ityuchyate budhaH || 3\,11\.24|| tasya samivastrivaM cha na j~nAtavyA khageshvara | pralayo.api mahAbhAga brahmavAyvorna chAsti hi || 3\,11\.25|| vR^ittirUpaM paraM j~nAnaM pAdyArghyaM nAtra saMshayaH | indriyANAmuparatiH suptirityuchyate budhaiH || 3\,11\.26|| brahmavAyvoshcha pAsagni vAstavaM syAtkhageshvara | kathaM tarhi tayorvarte hyavilatyatvamuchyate || 3\,11\.27|| tasmAttadvAstavaM nAsti brahmavAyvoH khageshvara | svapnAvasthAyAH sadR^ishI hyavasthA suptisaMj~nikA || 3\,11\.28|| brahmaNyamukhyayA vR^ittyA hyastItyevaM nibodha me | ato na vAstavamidama~NgIkAryaM khageshvara || 3\,11\.29|| vAstavaM ye vijAnanti teShAM nityaM dhanaM tapaH | shrIgaruDa uvAcha | suptistvaj~nAnakAryatvAtsuptirnAstItyudIritA || 3\,11\.30|| yadA hi kAraNaM chAsti tadA kAryamiti prabho | ityabhiprAyagarbheNa tvaM samAdhAsya te yadi || 3\,11\.31|| tarhi tasya mahAbhAga kathaM brUhi bhayAdikam | bhayAdikaM hyastu nAma kA vAsmAkaM kShatirbhavet || 3\,11\.32|| evamuktastu govindobravIttatrApi kAraNam | bhayaM tvaj~nAnakAryaM syAtkAryAkAraNamatra hi || 3\,11\.33|| prIyate matvA brahma tasmAtsuptishcha tatra hi | aj~nAdikaM yadi brahma tasya na syAtkatha~nchana || 3\,11\.34|| kathaM sukhI pradR^ishyeta na katha~nchitkariShyati | kathaM vA muktiparyantaM j~nAnavyaktirvadasva me || 3\,11\.35|| yadyaj~nAnaM tasya satyaM na syAttarhi mahAprabho | atyAdarAtkathaM brahma~nChravaNaM kurute vada || 3\,11\.36|| iti tasya vachaH shrutvA kR^iShNo vachanamabravIt | bhayaM cha vAstavaM tasya na jAnIhi mahAmate || 3\,11\.37|| dR^ishyate madbhayaM tasya hariprItyarthameva cha | bhayAkAmavatIvAnamuvAstavamIritam || 3\,11\.38|| prAptaprAbdhaleshasta tasya nAsti khageshvara | duHkhAj~nAnAdikaM ki~nchitkathaM tasminbhaviShyati || 3\,11\.39|| viShNorAj~nAnusAreNa bhayAyAnukarotyasau | tena prINAti cha haristasya nAstyatra saMshayaH || 3\,11\.40|| shR^iNoti satataM brahmA na chintyAttAvatAj~natA | kadAchiddR^ishyate brahmA duHkhI na cha khageshvara || 3\,11\.41|| yadbrahma cha na jAnIyAddhariprItyarthameva cha | duHkhivaddR^ishyate brahmA Aj~nAnAM mohanAya cha || 3\,11\.42|| yogyatAmanatikramya yAvajj~nAnaM cha tiShThati | brahmaNastAvadevAsti nAtra kAryA vichAraNA || 3\,11\.43|| j~nAnasya vyaktatA nAma vidyamAnasya chAdarAt | j~nAnasyAsAdanaM chaiva j~nAnavyaktiriti smR^itA || 3\,11\.44|| ato j~nAnAdikaM nAsti brahmaNaH parameShThinaH | padmAddhiraNma yAjjAto brahmA tu chaturAnanaH || 3\,11\.45|| sarvadA.alochanAyuktastena svAlochanaM kR^itam | aj~nAnAM mohanArthAya hariprItyarthameva cha || 3\,11\.46|| saMkalpo.api tathaivAsti na hyaj~nAnAtkR^itastathA | ko vA mAM sR^iShTavAnatra iti hyAlochya sa prabhuH || 3\,11\.47|| taM vichArayituM brahmA padmanADIM vivesha ha || 3\,11\.48|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe dvitIyAMshe dharmakANDe shrIkR^ithNagaruDasaMvAde.aj~nAnahetunirUpaNaM nAmaikAdasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 12 shrIkR^iShNa uvAcha | nADIM samAvishya mahAnubhAvaH shrIviShNubhakto tvatha puShkarasthaH | vichArayAmAsa guruM svamUlaM nArAyaNaM nirguNamadvitIyam || 3\,12\.1|| etAvatA haribhaktasya tasyApyachChinnabhaktasya chaturmukhasya | vichArakAle cha vichintanIyo hyaj~nAnaleshastu khageshvareshvara || 3\,12\.2|| yathAsti viShNormanaH sa~Nkalpa eva tathaiva so.api prakaroti nityam | Alochane tasya sadAsti bhUmansvayogyatAmanatikramya chaiva || 3\,12\.3|| hareH svarUpe cha tathA prapa~nchaH svasminsvarUpe cha khagasti j~nAnam | yathApi nityaM parichAravAri cha aj~nAtavaddR^ishyate viShNunA cha || 3\,12\.4|| hareH prItyarthaM kurute sau kadAchchittatrApi kashchidvisheSho.asti vIndra | shR^iNuShva samya~NnigR^ihItachitto yathA provAcha sa vijAnAti devaH || 3\,12\.5|| sadA tvadoShaM pravisheSheshcha muktavedAstathA vA pavijAnanti nityam | tasya svarUpaM na tathA hariM cha svayogyatAmanatikramya vedhAH || 3\,12\.6|| hareH svarUpaM na vijAnAti sarvaM svayo gyarUpaM sarvadA vetti viShNoH | tatrAj~nAnaM nAsti ki~nchiddvijendra yAvatsvarUpaM cha tathaiva lakShmyAH || 3\,12\.7|| vedhA na jAnAti kutastadanye tayoH svarUpaMna vijAnAti sarvam | tathApi vedAnekadeshena veda jAnAti lakShmIrharirUpaM cha yAvat || 3\,12\.8|| tAvanna jAnAti vidhiH khagendra j~nAne vidhAtushcha svayogyabhUte | ato viri~nchasya na chintanIyo hyaj~nAnaleshaH kvApi deshe cha kAle || 3\,12\.9|| nADIM samAvishya tadA viri~ncho na veda nArAyaNamekavachcha | tadA shR^iNottaM kamalAsanaM prabhustapastapa dvyakSharaM sAdareNa || 3\,12\.10|| abhiprAyaM tasya samyagvidittvA tapaH kuru tvaM harituShTyarthameva | tapo.akaroddharipAdaika niShTho hareH prItyarthaM divyasahasravarSham || 3\,12\.11|| tato hariH prAdurAsItkhagendra varaM dAtuM bhaktavarasya divyam | sadA viShNuM devadevo dadarsha chaturbhujaM taM jalajAyatAkSham || 3\,12\.12|| shrIvatsalakShmaM galashobhikaustubhaM sampashyantaM suprasannArdradR^iShTyA | dR^iShTvA hariM brahma nArAyaNaM cha puraH sthitaM bhaktavashyaM dayAlum || 3\,12\.13|| samarchayAmAsa mahAvibhUtyA bhaktyA hareH pAdatIrthaM dadhAra | astaunmahAbhAgavatapradhAno hariM guruM bhaktivivardhitAtmA || 3\,12\.14|| brahmovAcha | ramesha lokesha jagannivAsa tava svarUpaM na vijAnAti devI | tava prasAdAtsuvijAnAti devI guNAnvedoktAnsarvadA vIndra sarvAn || 3\,12\.15|| tathApi sA na vijAnAti devI sAkalyenAsheShitaH sadguNAMshcha | yadyapyanuktaM pa~nchabhirnAsti vedaistathApi deve.atra visheSha Aste || 3\,12\.16|| tattvechChavaH pravijAnanti nityaM vede sUktAnkvApyanuktAMshcha sarvAn | Adau jAnantyatra vedA murAre R^igAdayaH suShThu chatvAra eva || 3\,12\.17|| vedA hyete vedayantIti deva tathA purANaM bhArataM pa~ncharAtram | kramAdito vichintya sA viShNuguNAnsvayogyAnsadA vijAnAti ramApi devI || 3\,12\.18|| visheShato hyuktaguNA nR^igAdiShu svayogyabhUtAnsaMvijAnAti devI | sAmAnyataH pravijAnAti devI harerguNAnna visheShAchcha nityam || 3\,12\.19|| ahaM vijAnAmi ramApra sAdAttava prasAdAchcha guNAnsadaiva | svayogyabhUtA~nChrutipUktAnguNAMshcha kAMshchidvijAnAti harerna kashchit || 3\,12\.20|| tava prasAdAchcha mama prasAdAtkAlAntare tAMshcha jAnAti sheShaH | duShkarmaleshAnna tirohitAnguNAnyAneva pUrvaM viditAnsvayogyAn || 3\,12\.21|| tAneva j~nAtvA punareva sheShastiro hitAMllabdhaguNastataH smR^itaH | sadA svayogyAMshcha harerguNAMshcha umApatishchApi tava prasAdAt || 3\,12\.22|| yadA vijAnAti hare murAre aprAptalabdheti tadochyate haraH | mamApi lokaM cha yadA murAre tadA vijAnAti tava svarUpam || 3\,12\.23|| govinda nityAvyaya chitsupUrNa tava prasAdAnnAsti shateShu tanmamayeye hi devAshcha sharIradhAriNaste j~nAnahInA viShayeShu niShThAH || 3\,12\.24|| yeye devA viShayeShu niShThAstete devA bahirarthabhAvAH | yeye devA bahirarthabhAvA mokShA danye pralapantaH sadaiva || 3\,12\.25|| tava svarUpe cha jagatsvarUpe tavAsamAnaM nAsti viShNo sadaiva | yatastava prAkR^ito nAsti deho yato j~nAnaM nAsti nAstye va nityam || 3\,12\.26|| pUrNAnandaj~nAnadeho.api nityaM sadA sharIrI bhAShyate bhaktimadbhiH | yatastava prAkR^ito nAsti deho hyato.api nityamasharIrIti cha smR^itaH || 3\,12\.27|| nato.ahaM sarvadAsmi~nsharIre.ahamametyabhimAnena shUnyaH | atto.apyahaM tvasharIrI sadaiva tathaiva nityaM bahirarthaishcha shUnyaH || 3\,12\.28|| svabhogabhAryAsatyalokAdibhogaH svayogyabhogo vastramAlyAdibhogaH | ete hi sarve bahirarthasaMj~nakAH naisargakAmAH sarvadA me hi viShNo || 3\,12\.29|| tathApyahaM kAmahIno hi nityaM rudrAdayaH kAmavanto yatotaH | sharIriNaste bahirarthabhAvA aj~nAnavanto.api cha saMsmR^itAH khaga || 3\,12\.30|| svadArabhoge kevalAM prItimevaM harerevaM sarvadAhaM karoti | stambAstrAdIndhAriyiShye sadaiva viShNoH prItyarthaM naiva gAtrArthameva || 3\,12\.31|| nityAnandAdanyakAmo na mesti ataH sadA bahirarthaishcha shUnyaH | mamApi bhAryA bahirarthashUnyA amUDhabhAvA mUDhavatIva dR^ishyate || 3\,12\.32|| amUDhabhUtA j~nAninAM sarvadaiva tathAj~nAnAM j~nAnahIneti bhAti | yAvajj~nAnaM chAsti me vAstudeva tAvajj~nAnaM vAsudevasya chAsti || 3\,12\.33|| yAvajj~nAnaM vAsudevasya chAsti tAvajj~nAnaM j~nAnavatAmR^ijUnAm | krameNaivAj~nAninAM vAnR^ijUnAmaspaShTarUpo j~nAnagato visheShaH || 3\,12\.34|| sauriprakAshe cha yathaiva darshanaM tathA mama j~nAnagato visheShaH | dIpaprakAshe cha yathaiva darshanaM tathA j~nAnaM vAsudevasya chAsti || 3\,12\.35|| aspaShTaparUpA nyUnatA hyasti vAyau tathA j~nAnaM naiva saMchintanIyam | etAdR^ishI j~nAnashaktirmurArervAyvAdInAM mokShaparyantamasti || 3\,12\.36|| j~nAnaM tvR^ijUnAM mokShakAle pipa~nchavAyvAdInAM pralayenAdrAdIrna | vAyormama pralaye sR^iShTikAle tathA gAyatryA nAstinAstyeva mohaH || 3\,12\.37|| gAyatrIvadbhAratyA devadeva j~nAtavyamevaM haritattvavedibhiH | mamAj~nAnaM dR^ishyate yatra kutra daityAdInAM mohanArtha sadaiva || 3\,12\.38|| tena prItirdevadevasya viShNarbhaviShyatItyeva vinishchitAtmA | prashrAdikaM tvaj~navatsarvadaivaM kariShyehaM mohanAyAdhamAnAm || 3\,12\.39|| sUryodaye nAsti yathA tamashcha tathAj~nAnaM nAstinAstyeva deva | karomyahaM shravaNaM sarvadaiva hariprItyarthaM nishchatArthaM satAM hi || 3\,12\.40|| shatajanmagatAnAM tvanR^ijUnAM pUrvameva tu | aparokShAbhAva eva hyaj~nAnaM samudIritam || 3\,12\.41|| aparokShAnantaraM tu nAstyaj~nAnaM na saMshayaH | shatajanmasu devesha aparokSheNa sarvadA || 3\,12\.42|| pUrNaj~nAnaM mamAstyeva nAtra kAryA vichAraNA | shatajanmasu pUrvaM tu parokSheNa mama prabho || 3\,12\.43|| pUrNaM j~nAnaM sadApyastItyevamAhurmaharShayaH | saMj~nAjanmagatAyAshcha sarasvatyA mahAprabho || 3\,12\.44|| nAj~nAnaM chintanIyaM hi brahmayvoshcha deva hi | atra kashchidvisheShosti j~nAtavyastatvamichChubhiH || 3\,12\.45|| avatAreShu bhAratyAH kadAchijj~nAnapUrvakam | sarvadA j~nAnarUpA sA sarvaduHkhavivarjitA || 3\,12\.46|| daityAnAM mohanArthAya aMshe duHkhIva dR^ishyate | tasyA duHkhAdikaM ki~nchinnAstinAstyeva sarvathA || 3\,12\.47|| aparokShatirobhAva IShatkAle pradR^ishyate | tAvanmAtreNa vAj~nAnaM tasyAM naivAhitaM cha yat || 3\,12\.48|| mUlarUpe tu nAstyeva bhAratyA j~nAnavismR^itiH | bhAratyAstu yathA nAsti sarasvatyAstu kiM punaH || 3\,12\.49|| aMshAvataraNaM nAsti sarasvatyAH kadAchana | aMshAvataraNaM nAsti mamApi madhusUdana || 3\,12\.50|| tathaiva j~nAnamastyeva harernArAyaNasya cha | vAyoraMshAvatArosti yathA mUle tathaiva cha || 3\,12\.51|| balaj~nAnA dikaM sarvaM chintanIyaM na saMshayaH | tathApi vAyau dR^ishyante balaj~nAnAdivyaktayaH || 3\,12\.52|| avatAreShu vAyostu samyakShaktyAtmanAsti hi | aparokShatirobhAvau nAMshAvataraNeShvapi || 3\,12\.53|| balaj~nAnAdikaM yAvanmUlarUpe pradR^ishyate | tretAyugasvarUpe cha na darshayati tAdR^isham || 3\,12\.54|| tretAyugasvarUpe cha yAdR^ikchAdarshayatprabho | dvAparasthe svarUpe tattaddarshayati tAdR^isham | tretAyugasvarUpe cha yAdR^ikchAdarshayatprabho || 3\,12\.55|| dvAparasthe vAyurUpe yAdR^igvA darshayatprabhuH | vAyuH kaliyuge rUpe taddarshayati tAdR^isham || 3\,12\.56|| tathA darshayate vAyurdaityAnAM mohanAya cha | avatAreShu vAyoshcha antaraM ye viduH prabho || 3\,12\.57|| te.adhaM tamaH pravishante te daityA na cha te surAH | vAyAvapyantaraM nAsti haritattvavinirNaye || 3\,12\.58|| nindAM kurvanti ye viShNorjihvAChedaM karomyaham | tadarthameva vAyoshcha avatAraH sadA bhuvi || 3\,12\.59|| guNapUrNasya viShNostu nirguNatvavichintanam | jAtAnandAdipUrNA~NkhyaM sohamityAdichintanam || 3\,12\.60|| chidAnandAtmake dehe utpattyAdivichintanam | achChedyAbhedyagAtreShu chChedabhedAdichintanam || 3\,12\.61|| devyA nityAviyoginyA viyogAdivichintanam | kleshashokAdishUnyasya hareH kleshAdichintanam || 3\,12\.62|| vyAsarAmAdirUpeShvanR^iShivipratvachintanam | kR^iShNarAmAdirUpeShu antarasya vichintanam || 3\,12\.63|| rAmakR^iShNAdirUpeShu antarasya vichintanam | rAmakR^iShNAdirUpeShu parAjayavichintanam || 3\,12\.64|| santAnArthaM tu kR^iShNe na shivapUjAdichintanam | rAmeNa duHkhayuktena li~Ngasya sthApanaM kR^itam || 3\,12\.65|| pa~nchadhAtumaye kR^iShNe harirUpavichintanam | svayaM vyaktasthale chApi chidA nandatvakalpanam || 3\,12\.66|| pitR^imAtR^idvijAtInAM harirUpatvachintanam | asvatantreNa rudreNa hareraikyadichintanam || 3\,12\.67|| viShNoH sUryeNa sAkaM cha abhedA divichintanam | sarvottamaH sUrya eva viShNvAdyAstasya ki~NkarAH || 3\,12\.68|| ityAdichintanaM doSho harinindeti chochyate | asvayaM vyaktili~NgeShu ashvatthatulasIShu cha || 3\,12\.69|| shAlagrAmaM vihAyaiva namanaM ye prakurvate | te sarve harinindAyAmavikAriNa eva hi || 3\,12\.70|| mokShAdhikAriNo ye tu aj~nAnAtparameshvaram | pArthakyanayanaM yeShu kurvanti yarhi vA prabho || 3\,12\.71|| tarhi teShAM hi kAleShu duHkhaM yAti na saMshayaH | ataH prArthakyanayanaM ye kurvantyeShu sarvadA || 3\,12\.72|| te sarve tvabudhA j~neyA nAtra kAryA vichAraNA | asvayaMvyaktali~NgeShu namanaM ye prakurvate || 3\,12\.73|| te sarve hyasurA j~neyA nAnyathA tu katha~nchana | vihAya shUnyamashvatthaM namanaM ye prakurvate || 3\,12\.74|| dvimAsahInAM tulasImaprasUtAM cha gAM navAm | te sarve hyasurA j~neyA nAtra kAryA vichAraNA || 3\,12\.75|| gulmAdyAshcha manuShyAntAste j~neyA brahmabAhavaH | asmachChatAyuH paryantameka eva kaliH smR^itaH || 3\,12\.76|| kalau saMti kalpamAnaM kalerante saMti cha | tasmindine brahmarUpe gachChanti cha tamontikam || 3\,12\.77|| tatra sthitvA lokamArgaM pratIkShante na saMshayaH | sAdhakairviShNukAryANAM vAyudAsaiH prapIDitAH || 3\,12\.78|| shatavarShAnantaraM cha sarveShAM kalinA saha | vAyorgadAprahAreNa li~Ngabha~Ngo bhaviShyati || 3\,12\.79|| tamondhaM pravishantyete tAratamyena sarvashaH | tamasyandhepi saMsAre nAtra kAryA vichAraNA || 3\,12\.80|| sarveShAmuttamonte yaH kalireva na saMshayaH | dUShako viShNubhaktAnAM tatsamo nAsti sarvadA || 3\,12\.81|| saMsAre vAndhatamasi sarvatra haridUShakaH | mithyAdAne j~nAnabuddhirduHkhe cha sukhabuddhimAn || 3\,12\.82|| tasmAtkalisamo loke shivabhakto na kutrachit | duryodhanaH sa evokto duHkhAnantyasvarUpavAn || 3\,12\.83|| tasmAchChataguNAMshena kalibhAryA tu sarvadA | alakShmIriti vikhyAtA sA loke mantharA smR^itA || 3\,12\.84|| tasmAddashaguNAMshono viprachittistu sarvadA | jarAsaMdhaH sa evoktaH kAlanemistataH param || 3\,12\.85|| tasmAchChataguNAMshonaH sa tu kaMseti vishrutaH | tasmAtpa~nchaguNairhInau madhukraiTabhasaMj~nakau || 3\,12\.86|| tAveva haMsahiDaMbakau j~neyau tau cha janArdana | viprachittisamo j~neyo bhaumo vai bhUtale smR^itaH || 3\,12\.87|| tasmAdaShTa guNairuchyo hariNyakashiShuH smR^itaH | tasmAchcha triguNairhIno hiraNyAkSho mahAsuraH || 3\,12\.88|| maNimAMstatsamo j~neyaH ki~nchidUno bakaH smR^itaH | tasmAdviMshadguNairhInastArakAkhyo mahAsuraH || 3\,12\.89|| tasmAtShaDguNato hInaH shaMbaro lokakaNTakaH | shaMbarasya samo j~neyaH shAlvo daityeShu chAdhamaH || 3\,12\.90|| shaMbarAttu dviguNato hiDiMbo nyUna uchyate | bANastato.adhamo j~neyaH sa tu kIchakanAmataH || 3\,12\.91|| dvApArakhyo mahAhAsobANAsurasamaH smR^itaH | tasmAddashaguNairhIno namuchidaityasattamaH || 3\,12\.92|| namuchestusamau j~neyau pAka ilvala ityubhau | tasmAchchaturguNairhIno vAtApirdAnavAdhamaH || 3\,12\.93|| tasmAtsArdhaguNairhIno dhenuko nAma daityarAT | dhenukAdardhaguNataH keshI daityastu chAvaraH || 3\,12\.94|| keshIdaityasamo j~neyastR^iNAvarto mahAsuraH | tasmAddashaguNairhIno haMso nAmaramApate || 3\,12\.95|| tririkastu samo j~neyastatsamaH paurukasmR^itaH | vetaH sa eva vij~neyaH pUrvajanmani sattama || 3\,12\.96|| tasmAdekaguNairhInau kuMbhANDakakuparNakau | duHshAsanastu vij~neyo jarAsaMdhasamaH prabho || 3\,12\.97|| kaMsena tulyo vij~neyo vikarNo daityasattamaH | kuMbhakarNAchChataguNairhInau kradhyeti vishrutaH || 3\,12\.98|| tasmAchChataguNairhInaH shatadhanvA mahAsuraH | samAnastasya vij~neyaH karmArirdaityasattamaH || 3\,12\.99|| kAlakeyastu vij~neyaH sadA venasamo mataH | adhamAnAM tu daityAnAmuttamaiH sAmyamuchyate || 3\,12\.100|| tatrAveshAchcha vij~neyaM devAnAM nAtra saMshayaH | tasmAchChatagurNaihInashchittamAnasuro mahAn || 3\,12\.101|| tachCharIrAbhimAnI tu tasmAchChataguNairvaraH | tasmAchChataguNaihIMno hastamAnasuro mahAn || 3\,12\.102|| tasmAchChataguNairhInaH pAdamAnasuro mahAn | netrendriyAbhimAnI tu tasmAchChataguNo varaH || 3\,12\.103|| chakShurindriyamAnI tu tasmAchChataguNo varaH | tasmAchChaguNairhInaH sparshamAnasuro mahAn || 3\,12\.104|| tasmAchChatagurNaihInashchaNDamAnasuro mahAn | tasmAchChatagurNairhInaH shishramAnasuro mahAn || 3\,12\.105|| tasmAchChataguNairhInaH karmamAnasuraH smR^itaH | kalpAdyaiH preritAH sarve rudrAdyA adhikAriNaH || 3\,12\.106|| kadAchitsuviruddhaM cha kurvanti tava sattama | kadApyahaM cha vAyushcha viruddhaM nAchareva bhoH || 3\,12\.107|| mUleShvaMshAvatAreShu rudrAdInA mahAprabho | buddhirvinashyate yasmAttasmAchChinnA hi te.akhilAH || 3\,12\.108|| mahIpate cha madbuddhistasmAdachChinnasaMj~nikaH | etAdR^ishopyahaM deva na cha shaktistu nastave || 3\,12\.109|| mahyamachChinnabhaktAya dayAM kuru mahAprabho | iti stutvA hariM brahmA sthitaH prA~nja liragrataH || 3\,12\.110|| iti shrIgAruDe mahApurANe dvitIyAMshe dharmakANDe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde brahmastutivarNanaM nAma dvAdasho.adyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 13 shrIkR^iShNa uvAcha | iti stutaH sa bhagavAnsvapUtreNa dayAnidhiH | medhagaMbhIrayA vAchA provAcha madhusUdanaH || 3\,13\.1|| sR^ija brahmannimAndevAnmatprasAdAtkrameNa cha | yathA vai prAkkShaNetadvatsR^ija sarvaM mahAprabho || 3\,13\.2|| nAsti prayojanaM tena tava matprItaye sR^ija | evamuktastu hAriNA brahmA stutvA hariM param || 3\,13\.3|| sR^iShTiM kartuM mano dadhre prINayanneva mAdhavam | mahattatvAtmako brahmA vAyuM jIvabhimAninam || 3\,13\.4|| Adau sasarja garuDa puruShAtmA sa eva cha | tato dakShiNahastAttu brahmANIM bhArantI tathA || 3\,13\.6 || 13\.5 asR^ijatte mahAbhAge avyaktasya niyAmike | vAmahastAtsatyaputro mahattatvAtmako.analaH || 3\,13\.6|| brahmaNo dakShiNAddhastAdaha~NkArAtmako haraH | Adau sheShastato jaj~ne garuDatadanantaram || 3\,13\.7|| tadanantarajo rudraH sa evaM sR^iShTavAnprabhuH | svotpattyanantaraM brahmA dashavarShAnmahAprabhuH || 3\,13\.8|| vAyumuttpAdrayAmAsa vatsarAnantare prabhuH | gAyatrIM janayAmAsa vAyorutpattyanantaram || 3\,13\.9|| saMvatsarAnantare tu bhAratImasR^ijatprabhuH | bhAratyanantaraM sheM divyasAhasravatsarAt || 3\,13\.10|| anantaraM saMbabhUva garuDastu tataH param | divyasAhasravarShAttu tathA rudra~ncha sR^iShTavAn || 3\,13\.11|| sheShasyAnantaraM devIM vAruNIM cha mahAprabhuH | dashavarShAnantaraM tu hyasR^ijatkamalAsanaH || 3\,13\.12|| garuDAnantaraM devIM sauparNImasR^ijatprabhuH | dashavarShAnantaraM cha pArvatIM cha tathaiva saH || 3\,13\.13|| pArvatyanantaraM chandraM manastattvaniyAmakam | dashavarShAnantaraM tu vAsavaM hyasR^ijattataH || 3\,13\.14|| abhimAnI dakShiNasya bAhoshcha parameShThinaH | dashavarShAnantaraM tu shachI tAmasR^ijatprabhuH || 3\,13\.15|| indrasyAnantaraM kAmaM triMshadvarShAdanantaram | asR^ijadvAmabAhoshchamanastatvAbhimAninam || 3\,13\.16|| tadanantarajAM devIM dashavarShAdanantaram | ratiM sa janayAmAsa kAmabhAryAM mahAprabhuH || 3\,13\.17|| kAmasyApyabhimAnI tu sa eva parikIrtitaH | brahmAha~NkArikaM prANaM kAryotpatteranantaram || 3\,13\.18|| dashavarShAnantaraM tu nirmame nAsika tataH | tasya bhAryAM nAsikasyaH pa~nchavarShAdanantaram || 3\,13\.19|| nirmame nAsikAM vAmAM brahmA lokapitAmahaH | aha~NkArAdanu brahmA saj~nAnaM cha bR^ihaspatim || 3\,13\.20|| nirmame cha varShayugmapa~nchavarShAdanantaram | pa~nchavarShAnantaraM tu tArAM bhAryAM vinirmame || 3\,13\.21|| guroranantaraM brahmA pa~nchaviMshAdanantaram | svAyaMbhuvaM manuM chaiva nirmame manasA vibhuH || 3\,13\.22|| pa~nchavarShAnantaraM tu shatarUpAM vinirmame | shatarUpAnantaraM tu viMshadvarShadinAntaram || 3\,13\.23|| dakShaH shiShyAtmako jaj~ne dakShiNA~NguShThataH prabhoH | pa~nchavarShAnantaraM tu vAmA~NguShThAchchaturmukhaH || 3\,13\.24|| prasUtimasR^ijadbrahmA sR^iShTyarthaM paramAdarAt | dakShasyAnantaraM brahmA pa~nchaviMshAdanantaram || 3\,13\.25|| nirmame hyaniruddhaM cha madhyamA~NguliparvataH | pa~nchavarShAnantaraM tu sasarja bhagavAnajaH || 3\,13\.26|| virAjasaMj~nakAM bhAryAM madhyamA~NguliparvataH | aniruddhAnantara tu shatavarShAdanantaram || 3\,13\.27|| nirmame pravahaM vAyuM kaniShThA~NguliparvataH | dashavarShAnantaraM tu pravAhIM nirmame prabhuH || 3\,13\.28|| kaniShThA~NguliparvAchcha vAmadevaM na saMshayaH | pravahAnantaraM tabrahmA shatavarShAdanantaram || 3\,13\.29|| yamaM vinirmame pR^iShThAdaShTavarShAdanantaram | tadbhAryAM shAmalAM devIM tasmAdeva mahAprabhuH || 3\,13\.30|| yamasyAnantaraM chandraM triMshadvarShAdanantaram | asR^ijaddakShiNAchChotrAchChotratattvaniyAmakam || 3\,13\.31|| navavarShAnantaraM tu rohiNIsamR^ijatprabhuH | vAmashrotrAchcha garuDaM vAmashrotrAbhimAninam || 3\,13\.32|| chandrasyAnantaraM sUryaM viMshadvarShAdanantaram | samyagvinirmame brahmA dakShiNAkShNashcha devatAm || 3\,13\.33|| vAmAkShNo nirmame saMj~nAM ShaDvarShAnantaraM prabhuH | sUryasyAnantaraM brahmA shatavarShAdanantaram || 3\,13\.34|| rasanendriyAchcha varuNaM nirmame tasya mAninam | viMshadvarShAnantaraM tu tasmAdevedriyAtprabhuH || 3\,13\.35|| ga~NgAM vinirmame brahmA rasanendriyadevatAm | varuNasyAnantaraM tu dashavarShAdanantaram || 3\,13\.36|| utsaMgAnnirmame brahmA nAradaM bhagavatpriyam | nAradasyAnantaraM tu ShaShTivarShAdanantaram || 3\,13\.37|| agniM vinirmame brahmAtvagindriyataH prabhuH | ato vAgabhimAnI saM pa~nchavarShAdanantaram || 3\,13\.38|| svAhAM vinirmame brahmA tAmAhurmantradevatAm | agneranantaraM vIndra bhR^iguM brahmarShisattamam || 3\,13\.39|| dashavarShAnantaraM tu bhruvormadhyAdvinirmame | saMvatsarAnantaraM tu bhR^igubhAryAM vinirmame || 3\,13\.40|| bhR^igoranantaraM brahmA shatavarShAdanantaram | kashyapa~njanayAmAsa manasA cha svayaM prabhuH || 3\,13\.41|| saMvatsarAnantaraM tu aditiM nirmame prabhuH | kashyapAnantaraM chAtriM dashavarShAdanantaram || 3\,13\.42|| atreranantaraM brahmA dashavarShAdanantaram | ajIjanadbharadvAjaM vasiShTha tadanataram || 3\,13\.43|| dashavarShAnantaraM tu teShAM bhAryAH krameNa tu | saMvatsarAnantareNa asR^ijatkamalAsanaH || 3\,13\.44|| vasiShThasyAnantaraM tu gautamaM hyasR^ijatprabhuH | dashavarShAnantareNa jamadagniM tato.asR^ijat || 3\,13\.45|| dashavarShAnantareNa manurvaivasvato.abhavat | manoranantaraM jaj~ne shatavarShAdanantaram || 3\,13\.46|| viShvakseno mahAbhAgo vAyuputro mahAbalaH | tasmAchchaturdashe varShe gaNapo hyabhavadvibhoH || 3\,13\.47|| tadanantarajo vIndra aShTavarShAdanantaram | dhanapo hyabhavattatra tadbhAryA vatsare pare || 3\,13\.48|| viShvaksenAnantaraM tu dashavarShAdanantaram | jayAdInbha gavadbhaktAnsR^iShTavAnkamalAsanaH || 3\,13\.49|| jayAdyAnantaraM brahmA vallAdyAH karmadevatAH | shatavarShAnantaraM tu sR^iShTavA~nChivavAhanam || 3\,13\.50|| karmadevAnantaraM tu triMshadvarShAdanantaram | parjanyamasR^ijbrahmA mantrayantrAbhimAninam || 3\,13\.51|| parjanyAnantaraM brahmA dashavarShAdanantaram | puShkaraM janayAmAsa karmatattvAbhimAninam || 3\,13\.52|| evaM vinirmame brahmA matprasAdAtkhageshvara | evaM j~nAtvA mokShameti nAnyathA tu katha~nchana || 3\,13\.53|| iti shrIgAruDe mahApurANe shrIkR^iShNagaruDasaMvAde uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe devotpattinirUpaNaM nAma trayodasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 14 shrIgaruDa uvAcha | avatArAnhare brUhi tathA lakShmyA divaukasAm | guNAnAmantara brUhi shiShyasya mama savrata || 3\,14\.1|| shrIkR^iShNa uvAcha | yo mUlarUpI bhagavAnananto brahmAdibhiH purNaguNaH svatantraH | purAtanaH pUrNatanurmadAtmA na tAdR^ishAH saMti kadApi vIdra || 3\,14\.2|| pAdashcha pUrNaH pAdatalaM cha pUrNaM nakhAshcha pUrNAH kaTikaNThau cha pUrNau | UrU cha pUrNe udaraM cha pUrNaM labdhvApi pUrNA~njagR^ihe tathApyuraH || 3\,14\.3|| skandhaH supUrNAH sakalAshcha bAhavaH pUrNAH keshAH shmashrudantAshcha pUrNAH | lomAni pUrNAni tathaiva romakUpAshcha pUrNAstu tathaiva shishraH || 3\,14\.4|| aNDashcha pUrNo hyaNDaromANi kakShAshchakShushcha shrotre sarva ete cha pUrNAH | kiM varNaye mUlarUpaM hareshcha yAvadvalaM pUrNaM samagradehe || 3\,14\.5|| tAvadbralaM hyekaromAdikeShu saMtitvime hi yataH sa eva pUrNaH | sa eva tu sarvasya kartA sa eva harthA sa tu sArAMshabhoktA || 3\,14\.6|| asArAMshaM naiva bhoktA haristu sArAnvakShye shR^iNu pakShIndra samyak | drAkShekShusAraM nArikelasya sAraM chUtasya sAraM panasasyApi sAram || 3\,14\.7|| nAra~NgasAraM kramukasyApi sAraM kharjUrasAraM kadalIphalasya | nArAyaNo bIjarUpasya sAraM gR^ihNAti nityaM bhaktavaryo dayAluH || 3\,14\.8|| tAmbUlasAraM khadirasya sAraM puShpasya sAraM chandanasyApi sAram | godhUmasAraM yavAnAM cha sAraM mAShasya sAraM hareNoshcha sAram || 3\,14\.9|| shuddhaM tathA vrIhinIvArasAraM shyAmAkasAraM shuddhadhAnyasya sAram || 3\,14\.10|| niShiddhAnsarvashAkasya sArAMstathA nipiddhAllAMvaNasvApi sArAn | gR^ihNAti viShNuH paramAdareNa annasya sAraM bhakShyabhojyasya sAram || 3\,14\.11|| sUpasya sAraM paramAnnasya sAraM dugdhasya sAraM dadhitakrasya sAram | ghR^itasya sAraM rAmaThasyApi sAraM gR^ihNAti viShNuH sarShapasyApi sAram || 3\,14\.12|| marIchasAraM jIrakasyApi sAraM tathA havirghR^itapakvasya sAram | taileShu pakvasya cha bharjitasya guDasya sAraM navanItasya sAram || 3\,14\.13|| lava~NgasAraM sharkarAyAshcha sAramityAdisArAnvAsudevastu bhukte | lakShmIpatiH sarvajagannivA sastasyAj~nayA vAsudevo.api nityam || 3\,14\.14|| tachCheShasArAnapi chAvanIsho mahAtmanoMshA~nChR^iNu shiShyavarya | evaM vimUDhA vAsudevasya bhaktAH kiM vaktavyaM viShNubhaktA hi loke || 3\,14\.15|| kalyANAste sArabhoktAra eva naiShAM bhavettena duHkhAbhivR^iddhiH | bhu~njanti ye vaishvadevaM vihAya duShTAMstAnvai bhuktichinttAMshcha viddhi || 3\,14\.16|| vakShye visheShaM vaishvadeve khagendra gopyaM no vadAnyatra vidvAn | sUryAdInAM ye cha dAne cha dadyurvinA vAyorantarasthaM hariM cha || 3\,14\.17|| te vai sadA sArabhoktAra eva j~neyAstvato viShNureko mahAtmA | sArAMshabhoktA na tu sarvasya bhoktA bhunakti sarvaM tvaviruddhashaktiH || 3\,14\.18|| vakShye ha sArAnpunaranyAnkhagendra shR^iNuShva guhyaM paramAdareNa | drAkShAdayaH sarva eva tvasArAH kAlAdiduShTA bhAvaduShTAH padArthAH || 3\,14\.19|| atipakvAnantaraM tu tathA dinachatuShTaye | asArAH kaluShA j~neyAstathA jaMbUphalaM smR^itam || 3\,14\.20|| mAsasyAnantaraM vIndra tvasAraM panasaM smR^itam | ShaNmAsAnantaraM vIndra kharjUraM tiktavatsmR^itam || 3\,14\.21|| ArdraM pUtaM nArikelaM sphoTanAnantaraM prabho | ahorAtrAnantaraM tu asAraM parikIrtitam || 3\,14\.22|| shuShkabhUtaM nArikelaM khajUraM tu yathA tathA | pakShasyAnantaraM chUtamasAraM parikIrtitam || 3\,14\.23|| varShasyAnantaraM vIndra pUgIphalamudAhR^itam | ghaTikAnantaraM vIndra tAMbUlaM parikIrtitam || 3\,14\.24|| yAmasyAnantaraM chAnnaM sUpAnnaM pAyasaM tathA | bhakShyaM cha kvathitaM vIndra asAraM parikIrtitam || 3\,14\.25|| tripakShAnantaraM vIndra tailapakvaM tathA smR^itam | chaturyAmAnantaraM cha tvasAraM ghR^itapakvakam || 3\,14\.26|| triyAmAnantaraM shAkA niH sArAH parikIrtitAH | jaMbIraM shR^i~Ngabere dhAtrI karpUraM cha chUtakam || 3\,14\.27|| vatsarAnantaraM vIndra niH sAraM parikIrtitam | parpaTaH pakShamAtreNa niH sAraH parikIrtitaH || 3\,14\.28|| tulasI sarvadA sArA ekAdashyAmapi dvija | ArdrA vApyathavA shuShkA sArdrA sAravatI smR^itA || 3\,14\.29|| ekAdashyAM tu tulasI sArA grAhyA manIShibhiH | tvachA nAseMdriyeNApi na tu jihvendriyeNa cha || 3\,14\.30|| ekAdashyAM harerannaM niH sAraM parikIrtitam | ekAdashyAM harestIrthaM manuShyANAM khageshvara || 3\,14\.31|| ekavAre cha sAraM syAddvivAre cha tatodhikam | ekAdashyAM mahAbhAga tIrthaM gandhAdimishritam || 3\,14\.32|| asAramiti samproktaM tathA svAdUdamishritam | ekAdashyAM hareH sAraM kShIraM sarpirmadhUdakam || 3\,14\.33|| niH sAraM manujendrANAmiti vedavidAM matam | AShADhamAse garuDa shAko niH sAra uchyate || 3\,14\.34|| mAsi bhAdrapade vIndra hyasAraM dadhi chochyate | kShIraM tu hyAshvine mAse niH sAraM parikIrtitam || 3\,14\.35|| UrdhvapuNDragadAhInA nAryasAreti gIyate | haribhaktivihInA ye hyasurAH parikIrtitAH || 3\,14\.36|| harinAmavihInaM tu mukhaM niH sAramuchyate | harinaivedyahInastu pAko niH sAra uchyate || 3\,14\.37|| tridinaishchAtasIpuShpaM niH sAraM parikIrtitam | praharaM mallikA sAraM jAtI tu praharArdhakam || 3\,14\.38|| triyAmaM shatapatraM syAtkaravIramaharnisham | ghaTikAvadhi sAraM syAtpArijAtaM khageshvara || 3\,14\.39|| trivarShaM kesaraM phalga sAramityuchyate budhaiH | kastUrI dashavarShaM tu karpUraM varShamAtrakam || 3\,14\.40|| sasAramiti samproktaM chandanaM sarvadA smR^itam | shuddhanniH sArabhUtAMshcha vakShye shR^iNu khageshvara || 3\,14\.41|| tuShA medhyA AranAlaM puNyakaM bhiH saTA tathA | upodvrajI alAbUshcha bR^ihatkoshAtakI tathA || 3\,14\.42|| vR^intAkaM chukrashAkashcha bilvamauduMvaraM tathA | palA~njurlashunaM vR^intaM kala~njaM cha tathA dvijA || 3\,14\.43|| etatsarvatra kAle cha niH sAramiti kIrtitam | ekAdashyAM vaishvadevaM shrAddhaM tarpaNameva cha || 3\,14\.44|| mantreNa pretadahanamasAraM parikIrtitam | havirnArAyaNo devo etAMshcha hyashubhAnra sAn || 3\,14\.45|| na gR^ihNAti na gR^ihNAti na gR^ihNAti hariH svayam | tathApi sarvaM jAnAti jIvAnAM pApakarmaNAm || 3\,14\.46|| AsvAdanaM kArayati svayaM nAsvAdate hariH | asArabhojanaM chaiva jIvAnAM karmajaM phalam || 3\,14\.47|| amukhyabhojino jIvAH kuntyAdyA mukhyabhojinaH | shubhAni cha pibedviShNurashubhaM no pibedvibhuH || 3\,14\.48|| ko vadettasya cheShTAM tu pUrNAnando hariH svayam | na tena sadR^ishaH ko.api deshe kAle cha vidyate | tasyAvatArAnvakShyahaM shR^iNu pakShIndrasattama || 3\,14\.49|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe vaishvadevArthakasArAsAravastuviveko nAma chaturdashodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 15 shrIkR^iShNa uvAcha | athAvatA rAnpuruShAkhyo harishcha gato dhyAnaM kartumIsho mahAtmA | prAdurbabhUvAkhilasadguNArNavaH sa eva viShNuH sa cha bIjabhUtaH || 3\,15\.1|| yo bIjabhUtaH puruShAkhya viShNuH sa evAbhUdvAsudevo mahAtmA | sR^iShTiM kartuM puruShAkhyasya vAyormAyAkhyAyAM mUlarUpo yathA.asa || 3\,15\.2|| yo vAsudevastu sa eva jAtaH saMkarShaNAkhyo khilasadguNAtmA | sR^iShTiM kartuM sUtrabhUtasya vAyorjayAkhyAyaM pUrNasaMvitparAtmA || 3\,15\.3|| sa evaM saMkarShaNanAmadheyaH pradyumnanAmA cha sa eva vishrutaH | sarasvatIbhAratIsarjanArthaM sa eva devyA mUlarUpo babhUva || 3\,15\.4|| sR^iShTvA yuktaM ShoDashabhiH kalAbhirmahattattvaM sUkShmarUpaM sa eva | sAha~NkAraM krIDayAmAsa devaH shR^iNu tvaM vai ShoDashAkhyAH kalAshcha || 3\,15\.5|| bhUtAni karmendriyapa~nchakAni j~nAnendriyANIha tathA manashcha | tato babhUva hyaniruddhasaMj~nako jIvAMshcha saMgR^ihya supUrNashaktiH || 3\,15\.6|| soyaM viri~nchyAdisamastadevAnsthUlena dehena sasarja nAthaH | tathA sa viShNuH puruShAbhidhastu sanatkumAratvamavApa vIndra || 3\,15\.7|| ananyasAdhyaM brahmacharyaM cha kartuM dashendriyANAM shoShaNArthaM sadaiva | sanandanAdau paThitaH kumArastasmAnnAnyo nAtra vichAryamasti || 3\,15\.8|| sa eva viShNuH sUkaratvaM hyavApa kShopaNImuddhartuM daityavapurnihantum | hiraNyAkShaM sajjanAnAM khagendra tathA bhUmeH sthApanArthaM cha devaH || 3\,15\.9|| tato harirmadvidAsatvamApAnR^iSherbhAryAyAM yAminyAM yo mahAtmA | tatrAvatAre pa~ncharAtraM samagramupAdeShTuM nApa dAnaM svatantraH || 3\,15\.10|| sa eva viShNuH samabhUdbradaryAM nArAyaNAkhyaH shamalApahashcha | tapastaptuM shikShayituM tvR^iShINAM tiraskartuM hyapsarasAM sahasram || 3\,15\.11|| tato hariH kapilatvaM hyavApya tirohitAnkAlabalena tattvAn | chaturvishatiM saMshayaM choddhariShyannupAdishachchAsuraye mahAtmA || 3\,15\.12|| sa eva dataH samabhUdrameshonasUyAyAmatrirUpaH parAtmA | AnvIkShikiM nAma sutarkavidyAmalarkanAmne pradadAttAM mahAtmA || 3\,15\.13|| sa eva vaMshepyabhavadraveshcha AkUtyAM yaH sachchidAnandarUpaH | svAyaMbhuvaM yattu manvantaraM cha devaiH sAkaM pAlayAmAsa vIndra || 3\,15\.14|| sa eva viShNuH sa urukramobhUdAgnIdhraputryAM merudevyAM cha nAbheH | vidyAratAnAM mAninAM sarvadaivamatyAshcharyaM darshayituM cha vIndra || 3\,15\.15|| tato harirjagR^ihe kUrmarUpaM surAsurANAmudadhiM vimathnatAm | pR^iShThe dhartuM mandaraM parvataM cha brahmANDaM vA dhartumIsho mahAtmA || 3\,15\.16|| tato hariH prAdurabhUnmahAtmA dhanvantarirnAma harinmaNidyutiH | apathyadoShAnparihartumeva haste gR^ihItvA pUrNakubhaM sudhAbhiH || 3\,15\.17|| tato harirjagR^ihe shrIvapushcha yanmohinIti pravadanti loke | udvR^ittAnAM ditijAnAM mahAtmA samyakteShAM va~nchayituM harirbalam || 3\,15\.18|| tato hariH prAdurabhUnmahAtmA nR^isiMhanAmA bhagavAnanantaH | daityo hiraNyakashipushcha tathorudeshe saMsthApitaH karajairdAritashcha || 3\,15\.19|| tato harirbhagavAnvAmanobhUdadityAM vai kashyapAddavadevaH | indrAyedaM dAtukAmaH khagendra tadarthaM vai pAvituM sovituM cha || 3\,15\.20|| tato harirjamadagneH sutobhUlloke sarve parshurAmaM vadanti | brahmadviShAM kShatriyANAM cha vIndra bhUmiM niH kShatrAM kartukAmo maheshaH || 3\,15\.21|| tatobhavadvyAsarUpI sa viShNushchaturvAraM rAghavAsyApi pUrNaH | parAsharAtsatyavatyAM babhUva pailAdibhirvedabhAgAMshcha kartum || 3\,15\.22|| tato harI raghuvaMshevatIrNaH kausalyAyAM rAghavaH sUryavaMshe | samudrAdorvigrahaM kartumIsho haM tuM bhUmyAM rAvaNAdIMshcha vIndra || 3\,15\.23|| tato harirvyAsarUpI babhUva aShTAviMshe dvapare j~nAnarUpI | parAsharAtsatyavatyAM mahAtmA svayaM vedAnsaMvibhaktuM cha devaH || 3\,15\.24|| tato hariH kR^iShNarUpI babhUva devakyAM vai vasudevAtsa viShNuH | kaMsAdInvai nitarAM hantukAmaH samyakpAtuM pANDavAMshchApi vIndra || 3\,15\.25|| tataH kalau sampravR^itte haristu samohanArthaM chAsurANAM khagendra | nAmnA buddho kIkaTeShu prajAto vedapramANaM nirAkartumeva || 3\,15\.26|| tato hariH kalkisaMj~nashcha vIndra utpatsyate yugayormadhyasaMdhau | dasyuprAyAnbhUmipAnvai nihantuM nAmnA harirviShNuguptasya gehe || 3\,15\.27|| keshavAdyAshchaturviMshatirvai saMkarShaNAdayaH | vishvAdaya sahasraM cha parAdyA amitAH smR^itAH || 3\,15\.28|| avatArA hyasaMkhyAtA viShNornArAyaNasya cha | svayaM nArAyaNAste te nANumAtraM vibhidyate || 3\,15\.29|| balatorUpatashchApi guNatashcha katha~nchana | anantonantaguNataH pUrNo viShNurna chAnyathA || 3\,15\.30|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe viShNoravatAranirUpaNaM nAma pa~nchadasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 16 shrIkR^iShNa uvAcha | mahAlakShmyAH svarUpaM cha avatArAnkhageshvara | shR^iNu samya~NmahAbhAga tajj~nAnasya vinirNayam || 3\,16\.1|| IshAdanyasya jagato hyAtmo lochana eva tu | viShayIkurute tatsyAjj~nAnaM lakShmyAH prakIrtitam || 3\,16\.2|| nityAviyoginI devI haripAdaikasaMshrayA | nityamuktA nityabuddhA mahAlakShmIH prakIrtitA || 3\,16\.3|| mUlasya cha harerbhAryA lakShmIH samprakIrtitA | puMso hibhAryA prakR^itiH prakR^iteshchA bhimAninI || 3\,16\.4|| sR^iShTiM kartuM guNAnvIndra puruSheNa saha prabho | tamaH pAnaM tathA kartuM prakR^ityAkhyA tadAbhavat || 3\,16\.5|| vAsudevasya bhAryA tu mAyA nAmnI prakIrtitA | saMkarShaNasya bhAryA tu jayeti parikIrtitA || 3\,16\.6|| aniruddhasya bhAryA tu shAntA nAmnIti kIrtitA | kR^itiH pradyumnabhAryApiM sR^iShTiM kartuM babhUvaha || 3\,16\.7|| viShNupatnI kIrtitA cha shrIdevI sattvamAninI | tamobhimAninI durgA kanyaketi prakIrtitA || 3\,16\.8|| kR^iShNAvatAre kanyeva nandaputrAnujA hi sA | rajobhimAnibhUdevI bhAryA sA sUkarasya cha || 3\,16\.9|| vedAbhimAninI vIndra annapUrNA prakIrtitA | nArAyaNasya bhAryA tu lakShmIrUpA tvajA smR^itA || 3\,16\.10|| yaj~nAkhyasya harerbhAryA dakShiNA samprakIrtitA || 3\,16\.11|| jayantI vR^iShabhasyaiva patnI samparikIrtitA | videhaputrI sItA tu rAmabhAryA prakIrtitA || 3\,16\.12|| rukmiNIsatyabhAmA cha bhArye kR^iShNasya kIrtite | ityAdikA hyanantAshchApyAvatArAH pR^ithagvidhAH || 3\,16\.13|| ramAyAH saMti viprendra bhedahInAH parasparam | anantAnantaguNakAdviShNornyUnAH prakIrtitAH || 3\,16\.14|| atha brahmA cha vAyushcha shriyaH koTiguNAdhamau | vakShye cha brahmaNo rUpaM shR^iNu pakShIndrasattama || 3\,16\.15|| vAsudevAtsamutpanno mAyAyAM cha khageshvara | sa eva puruShonAma viri~ncha iti kIrtitaH || 3\,16\.16|| aniruddhAttu shAntAyAM mahattattvatanustvabhUt | tadA mahAnviri~ncheti saMj~nAmApa khageshvara || 3\,16\.17|| rajasAtra samutpanno mAyAyAM vAsudevataH | vidhisaMj~no viri~nchaH sa j~nAtavyaH pakShisattama || 3\,16\.18|| brahmANDAntaH padmanAbho yo jAtaH kamalAsanaH | sa chartumukhasaMj~nAM chApyavApa khagasattama || 3\,16\.19|| evaM chatvArirUpANi brahmaNaH kIrtitAni cha | vAyornAmAni vakShyehaM shR^iNu pakShIndrasattama || 3\,16\.20|| saMkarShaNAchcha garuDa jayAyAM yo vabhUva ha | sa vAyuH prathamo j~neyo pradhAna iti kIrtitaH || 3\,16\.21|| lokacheShTApradatvAtsa sUtranAmnApi kIrtitaH | badarIsthasya viShNoshcha dhairyeNa stavanAya saH || 3\,16\.22|| dhR^itirUpaM yayau vAyustasmAddhR^itiriti smR^itaH | yogyAnAM haribhaktAnAM dhR^itirUpeNa saMsthitaH || 3\,16\.23|| yato hR^idi sthito vAyustato vai dhR^itisaMj~nakaH | sarveShAM cha dR^idi sthitvA smarate sarvadA harim || 3\,16\.24|| ato vAyuHsthitirnAma babhUva khagasattama | athavA vAyurevaikaH shvetadvIpagataM harim || 3\,16\.25|| sadA smarati vai vIndra atosau smR^itisaMj~nakaH | sarveShAM cha hR^idisthitvA j~nAto viShNorudIraNAt || 3\,16\.26|| ato me muktinAmAbhUdvAyureva na saMshayaH | j~nAnadvAreNa bhaktAnAM muktido madanuj~nayA || 3\,16\.27|| yato sau vAyurevaiko muktinAmA bhUvaha | viShNau bhaktiM vardhyati bhaktAnAM hR^idi saMsthitaH || 3\,16\.28|| atosau viShNubhaktashcha kIrtito nAtra saMshayaH | eShosau sarvajIvAnAM chittasaMj~nAnameva cha || 3\,16\.29|| chittarUpo yato vAyuratashchittamiti smR^itaH | prabhuH prabhUNAM garuDa sodarANAM cha sarvashaH || 3\,16\.30|| atastu vAyurevaiko mahAprabhuriti smR^itaH | sarveShAM cha hR^ihi sthitvA balaM pashyati sattama || 3\,16\.31|| ato balamiti hyAkhyAmavApa vinatAsuta | sarveShAM cha hR^idi sthitvA putrapautrAdikairjanaiH || 3\,16\.32|| yAjanaM kurute nityamatosau yaShTR^isaMj~nakaH | anantakalpamArabhya vAyuparyantameva cha || 3\,16\.33|| vakratvaM nAsti yogasya R^ijuryogya iti smR^itaH | yogasya vakratA nAma kAmyatA haripUjane | IsharudrAdikAnAM cha kAmyena haripUjanam || 3\,16\.34|| kasyachittvatha pakShIndra hyatastvanR^ijavaH smR^itAH || 3\,16\.35|| R^iShyAdInAM cha madhyepi kAmyena haripUjanam | ato na R^ijavo j~neyA manuShyANAM cha kA kathA || 3\,16\.36|| yAvatkAmyasaparyAM vai na jahAti narottamaH | tathA R^iShyAdayashchaiva mokShasya paripanthinIm || 3\,16\.37|| anAdikAlamArabhya karmajanyA cha vAsanA | mokShAdhikAriNaH sarve kurvate kasya pUjanam || 3\,16\.38|| naShTaprAyaM cha tatsarvaM guroH saMj~nAnabodhakAt | prApyayogaM samAcharya ante mokShamavApnuyAt || 3\,16\.39|| kAmyena pUjanaM viShNoraishvaryaM pradadAti cha | j~nAnaM cha viparItaM syAttena yAtyadharaM tamaH || 3\,16\.40|| tadeva viparItaM chejj~nAnAya parikIrtitam | shilAyAM viShNubuddhistu viShNubuddhirdvije tathA || 3\,16\.41|| salile tIrthabuddhistu roNukAyAM tathaiva cha | shive sUrye paNmukhe cha viShNubuddhiH khageshvara || 3\,16\.42|| ityAdyamakhilaM j~nAnaM viparItamiti smR^itam | shilAdyeShu cha sarveShu aikyenava vichintanam || 3\,16\.43|| viShNubuddhiriti proktaM na tu tatrasthavedanam | anAdyanantakAlepi kAmyena haripUjanam || 3\,16\.44|| yato nAsti tato vAyurR^ijuryogyaH prakIrtitaH | anyeShAM sarvadA nAsti ato na R^ijavaH smR^itAH || 3\,16\.45|| hariM darshayate vApi aparokSheNa sarvadA | mokShAdhikAriNAM kAle ataH praj~neti kathyate || 3\,16\.46|| parokSheNApi sarveShAM hariM darshayate sadA | ato vAyuH sadA vIndra j~nAnamityeva kIrtitaH || 3\,16\.47|| hitAhitopadeShTR^itvAdbhaktAnAM hR^idaye sthitaH | tatashcha gurusaMj~nAM chApyavApa sa cha mArutaH || 3\,16\.48|| yoginAM hR^idaye sthitvA sadhyAyati hariM param | pArthakyenApi taM dhyAyanmahAdhyAteti sa smR^itaH || 3\,16\.49|| yadyogyatAnusAreNa vijAnAti paraM harim | rudrAdau vidyamAnAMshcha guNA~njAnAti sarvadA || 3\,16\.50|| ato vai vij~nanAmAsau prokto hi khagasattama | kAmyAnAM karmaNAM tyAgAdvirAga iti sa smR^itaH || 3\,16\.51|| athavAyoginAM nityaM hR^idi sthitvA sa mArutaH | vairAgyaM saMjanayati virAga iti sa smR^itaH || 3\,16\.52|| devAnAM puNyapApAbhyAM sukhamevottarottaram | tatsukhaM tUttareShAM cha vAyuparyantameva cha || 3\,16\.53|| devAnAM cha R^iShINAM cha uttamAnAM nR^iNAM tathA | sukhAMshaM janayedvAyuryatotaH sukhasaMj~nakaH || 3\,16\.54|| bhunakti sarvadA vIdraM tatra mukhyastu mArutaH | duHkhashokAdikaM ki~nchiddevAnAM bhavati prabho || 3\,16\.55|| tachchAsurAveshavashAdityavehi na saMshayaH | tajjIvasya bhavetki~nchiddaityAnAM kramasho bhavet || 3\,16\.56|| yataH kalishchAdhikaH syAdato duHkhIti sa smR^itaH | daityAnAM puNyapApAbhyAM duHkha mevottarottaram || 3\,16\.57|| tadduHkhamuttareShAM cha kaliparyantameva cha | bhunakti sarvadA vIndra tataH kaliriti smR^itaH || 3\,16\.58|| sukhaharShAdikaM kiM chiddaityAnAM bhavati prabho | devAvesho bhavettasya nAtra kAryA vichAraNA || 3\,16\.59|| devAnAM nirayo nAsti daityAnAM vinatAsuta | sukhasvarUpaM tannAsti viShayotthamapi dvija || 3\,16\.60|| viShayotthaM ki~nchidapi devAveshAdudIritam | tamo nAstyeva devAnAM duHkhaM nAsti svarUpataH || 3\,16\.61|| viShayotthaM mahAduHkhaM devAnAM nAsti sarvadA | duHkhashokAdikaM kiM chidasurAveshato bhavet || 3\,16\.62|| ataH kaliH sadA duHkhI sukhI vAyustu sarvadA | manuShyANA mR^iShINAM cha sukhaM duHkhaM khageshvara || 3\,16\.63|| bhavettatpuNyipApAbhyAM puNyabhogI cha mArutaH | kaShTabha~NgaH kalilayo nAtra kAryA vichAraNA || 3\,16\.64|| prANAdisukhaparyantA aMshA ekonaviMshatiH | praviShTAH saMti lokeShu pR^ithaksaMti khageshvara || 3\,16\.65|| mArutarevatArAMshcha shR^iNu pakShIndrasattama | chaturdashasu chandreShu dvitIyauyo virochanaH || 3\,16\.66|| sa vAyuriti samprokta indrAdInAM khageshvara | haritattveShu sarveShu sa viShvagyAvyatekShaNaH || 3\,16\.67|| ato rochananAmAsau marudaMshaH prakIrtitaH rAmAvatAre hanumAnrAmakAryArthasAdhakaH | sa eva bhImasenastu jAto bhUmyAM mahAbalaH || 3\,16\.68|| kR^iShNAvatAre vij~neyo marudaMshaH prakIrtitaH || 3\,16\.69|| maNimAnnAma daityastu saMrAkhyo bhaviShyati | sarveShAM saMkaraM yastu kariShyati na saMshayaH || 3\,16\.70|| tena saMkaranAmAsau bhaviShyati khageshvara | dharmAnbhAgavatAnsarvAnvinAshayati sarvathA || 3\,16\.71|| tadA bhUmau vAsudevo bhaviShyati na saMshayaH | yaj~nArthaiH sadR^isho yasya nAsti loke chaturdashe || 3\,16\.72|| ataH sa praj~nayA pUrNo bhaviShyati na saMshayaH | avatArAstrayo vAyormataM bhAgavatAbhidham || 3\,16\.73|| sthApanaM duShTadamanaM dvayameva prayojanam | nAnyatprayojanaM vAyostathA vairochanAtmake || 3\,16\.74|| avatAratraye vIndra duHkhaM garbhAdisaMbhavam | nAsti nAstyeva vAyostu tathA vairochanAdike || 3\,16\.75|| shukrashoNitasaMbandho hyavatArachatuShTaye | nAsti nAstyeva pakShIndra yato nAstyashubhaM tataH || 3\,16\.76|| pUrvaM garbhaM samAshoShya samaye prabhavasya cha | prAdurbhavati deveshI hyavatArachatuShTaye || 3\,16\.77|| trayoviMshatirUpANAM vAyoshchaiva khageshvara | rUpairR^ijusvarUpaishcha brahmaNaH parameShThinaH || 3\,16\.78|| satyameva na saMdeho nityAnandasukhAdiShu | evameva vijAnIyAnnAnyathA tu katha~nchana || 3\,16\.79|| etasya shravaNAdeva mokShaM yAnti na saMshayaH | tadanantarajAnvakShye shR^iNu pakShIndrasattama || 3\,16\.80|| kR^itau pradyumnatashchaiva samutpanne khageshvara | striyau dve yamale chaiva tayormadhye tu yadyikA || 3\,16\.81|| vANItisaMj~nakAM vIndra brahmANIsaMj~nakAM viduH | puruShAkhyaviri~nchasya bhAryA sAvitrikA matA | chaturmukhasya bhAryA tu kIrtitA sA sarasvatI || 3\,16\.82|| evaM trirUpaM vij~neyaM vANyAshcha khagasattama | vakShye.avatArAnbhAratyAH samAhitamanAH shR^iNu || 3\,16\.83|| sarvavedAbhimAnitvAtsarvavedAtmikA smR^itA | mahAdhyAtushcha vAyostu bhAryAsA parikIrtitA || 3\,16\.84|| j~nAnarUpasya vAyostu bhAryA sA parikIrtitA | sadA sukhasvarUpatvAdbhAratI tu sukhAtmikA || 3\,16\.85|| sukhasvarUpa vAyostu bhAryA sA parikIrtitA | gurustu vAyurevoktastasminbhaktiyutA satI || 3\,16\.86|| tatastu bhAratI nityA gurubhaktiriti smR^itA | mahAgurorhi vAyoshcha bhAryA vai parikIrtitA || 3\,16\.87|| harau snehayutatvAchcha hariprItiriti smR^itA | dhR^itirUpasya vAyoshcha bhAryA sA parikIrtitA || 3\,16\.88|| sarvamantrAbhimAnitvAtsarvamantrAtmikA smR^itA | mahAprabhoshcha vAyoshcha bhAryA vai sA prakIrtitA || 3\,16\.89|| bhujyante sarvabhogAstu viShNuprItyarthamevacha | atastu bhAratI j~neyA bhujinAmnA prakIrtitA || 3\,16\.90|| chitrarUpasya vAyostu bhAryA sA parikIrtitA | rochanendrasya bhAryA cha shraddhAkhyA parikIrtitA || 3\,16\.91|| hanumAMshcha tadA jaj~ne tretAyAM pakShisattama | tadA shivAkhyaviprAchcha jaj~ne sA bhAratI smR^itA || 3\,16\.92|| na kevalaM bhAratI sAshachyAdyaishchaiva saMyutA | tasminsaMjanitAH sarvAH prApuryogaM svabhartR^ibhiH || 3\,16\.93|| anyageti cha vij~neyA kanyA tanmatisaMj~nikA | tretAnte saiva pakShIndra shachyAdyaishchaiva saMyutA || 3\,16\.94|| damayantyanalAjjAtA indraseneti chochyate | nalaM nandayate yasmAttasmAchcha nalanandinI || 3\,16\.95|| tatra svabhartR^isaMyogaM naiva chApa khageshvara | tatrAnyagAtvaM vij~neyaM puruShasthena vAyunA || 3\,16\.96|| ki~nchitkAlaM tathA sthitvA kanyaiva mR^iti mApa sA | shachyAdisaMyutA saiva drupadasya mahAtmanaH || 3\,16\.97|| vedimadhyAtsamudbhUtA bhImasenArthameva cha | tatrAnyagAtvaM nAstyeva yogashcha saha bhartR^ibhiH || 3\,16\.98|| kevalA bhAratI j~neyA kAshirAjasya kanyakA | kAlI nAmnA tu sA j~neyA bhImasenapriyA sadA || 3\,16\.99|| vAchyAdibhiH saMyutaivadraupadI drupadAtmajA | dehaM tyaktvAvishiShTaiva kAraTIgrAmasaMj~nakai || 3\,16\.100|| saMkarasya gR^ihe vIndra bhaviShyati kalau yuge | vAyostR^itIyarUpArthaM sA kanyaiva mR^itiM gatA || 3\,16\.101|| ityAdyA vAyubhAryAshcha brahmabhAryAshcha satama | svabhartR^ibhyAM cha pakShIndra guNaishchaiva shatAdhamAH || 3\,16\.102|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe mahAlakShmyavatArAdinirUpaNaM nAma ShoDasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 17 garuDa uvAcha | chaturjanmasu vai kR^iShNa shachyAdyaiH saha bhAratI | ekadeha vishiShTaiva bhuvi jAteti choktavAn || 3\,17\.1|| kAraNaM brUhi me brahmanshiShyAya tava suvrata | garuDenaivamuktastamuvAcha madhusUdanaH || 3\,17\.2|| shrIkR^iShNa uvAcha | vishiShTadehasaM prAptau bhAratyAH pakShisattama | vakShyAmi kAraNaM vIndra sAvadhAnamanAH shR^iNu || 3\,17\.3|| purA kR^itayuge vIndra rudrabhAryA cha pArvatI | indrabhAryA shachI devI yama bhAryAcha shAmalA || 3\,17\.4|| ashvibhAryA uShA devI bhartR^ibhiH sahitA khaga | brahmalokaM yayustatra brahmANaM dadR^ishustadA || 3\,17\.5|| hAvaM bhAvaM vilAsaM cha darshayAmAsura~njasA | dR^iShTvA tA uddhatA brahmA shashApa khagasattama || 3\,17\.6|| uddhatAshcha yato yUyaM mAnuShIM yonimApsyatha | tatra svabhartR^isaMyogamavApsyatha khageshvara || 3\,17\.7|| evaM shaptAstu tAH sarvA Ajagmurmeruparvatam | tatropaviShTaM brahmANaM va~nchayAmAsura~njasA || 3\,17\.8|| tUShNImeva sthite vIndra va~nchayantyaH sthitAH punaH | tatastUShNIM sthitaM vIndra va~nchayAmAsura~njasA || 3\,17\.9|| trivArAnantaraM brahmA shaptavAMstA mahAprabhuH | trivAraM va~nchanaM yasmAdekavAraM cha darshanam || 3\,17\.10|| kiM chAshrutvAtaH pashchAchchaturjanmasu bhUtale | ekadehAnmAnuShatvaM bhaviShyati na saMshayaH || 3\,17\.11|| dvitIye janmani tathA anyagAtvamavApsyatha | tR^itIye janmani tathA bhartR^isaMyoga mApsyatha || 3\,17\.12|| janmanyAdye chaturthe cha nAnyagAtvamavApsyatha | tathA svabhartR^isaMyogaM nAvApsyatha cha sarvashaH || 3\,17\.13|| evaM shaptAstu tAH sarvA brahmaNA pakShisattama | tadA vichArayAmAsurmilitvA merumUrdhani || 3\,17\.14|| brahmashApastvanirvAya upAyaiH shatasho.api cha | nIchaiH samAgamo nindyastathaiva cha vipattidaH || 3\,17\.15|| uttamena cha saMgena daivenApyarthado bhavet | devAnAmuttamo vAyustadarthaM saMgamAcharet || 3\,17\.16|| vichAryaivamumAdyA bhAratyAH sevAM tu chakrire | sahasravatsarAnte sA bhAratI toShitAbravIt || 3\,17\.17|| matsevAM cha kimarthaM vai hyAchariShyanti suvratAH | tasyAM raktAshcha tA devyastvabruvansvachikIrShitam || 3\,17\.18|| purA vayaM tu shaptAH sma brahmaNA krodharUpiNA | ekadehAnmAnuShatvamavApsyatha varA~NganAH || 3\,17\.19|| chaturthajanmanyapyevaM dvitIye janmani prabho | samApsyathAnyagAtvaM chetyevaM shaptA ha bhAmini || 3\,17\.20|| asmAkaM vAyunA devenAnyagAtvaM na doShabhAk | atastvayaikadehatvamichChAmo devi janmasu || 3\,17\.21|| hatyuktA tAbhiratha cha tathaityuktvA dvijottama | sA pArvatyAdibhiryuktA bhAratItyabhavadbhuvi || 3\,17\.22|| shivanAmno dvijasyaiva gR^ihe sA tu kumArikA | karmaikyArthaM tapashchakreH viShNoshcha shivasaMj~ninaH || 3\,17\.23|| tapasA toShitA viShNuH shiva saMj~no mahAprabhuH | varaM prAdAttR^itIyesminkR^iShNajanmani bho striyaH || 3\,17\.24|| samyaktvabhartR^isaMyogo bhaviShyati vinA bhavam | yatonayA cha pArvatyA preritA eva sarvashaH || 3\,17\.25|| vilAsaM darshayAmAsa brahmaNaH parameShThinaH | ataH sA pArvAtI shreShThA brahmadehe na saMshayaH || 3\,17\.26|| kR^iShNadehepi tasyAstu na bhaviShyati saMgamaH | anyagAtvaM dvitIyesminbhaviShyati na saMshayaH || 3\,17\.27|| rudrAntaH stho harishchaiva vahaM dattvA striyAM prabhuH | antardhAnaM yayau shrImAnsvalokaM gatavAnabhUt || 3\,17\.28|| visR^ijya tAshcha taM dehaM babhUvurnalakanyakAH | indraseneti saMj~nAM cha labdhvA tAshcha tapovanam || 3\,17\.29|| yayustatra charantyastA dadR^ishurmudgalaM tvR^iShim | tasya darshanamAtreNa babhUvuH kAmamohitAH || 3\,17\.30|| mudgalasyAbhimAnaM hi nAshayitvA cha mArutaH | ramayAmAsa tatrasthA bhAratyAdivarA~NganAH || 3\,17\.31|| taddehena visR^iShTA sA babhUva draupadIti cha | yasmAtsA drupadAjjAtA tasmAtsA draupadI smR^itA || 3\,17\.32|| vedimadhyAtsamudbhUtA tasmAtsAyonijA smR^itA | kR^iShNavarNA yatastasmAtsA kR^iShNA bhUtale smR^itA || 3\,17\.33|| kR^iShNAdehapi bhAratyA abhimAnaH sadA smR^itaH | shachyAderabhimAnastu tasmindehe kadAchana || 3\,17\.34|| yasyAH svabhartR^isaMyogakAle cha khagasattama | abhimAnastadaiva syAttasyA eva na chAnyathA || 3\,17\.35|| etAsAM ramaNe kAle umAyAH pakShisattama | abhimAnashcha nAstyeva svApa eva ratAH sadA || 3\,17\.36|| pArthasya ramaNe kAle draupadyAshcha kalevare | bhAratyAshcha tathA shachyA abhimAnadvayaM smR^itam || 3\,17\.37|| umAdeH shyAma lAdeshcha abhimAnakShatistadA | sarvAsAM svApa eva syAnnAtra kAryA vichAraNA || 3\,17\.38|| arjunaM vIrarUpeNa praviShTo vAyureva cha | bhAratIM ramate nityaM shAmalAM cha yudhiShThiraH || 3\,17\.39|| suMdareNa cha rUpeNa praviShTo nakule marut | ramate bhAratIM nityaM nakulashchApyuShAM khaga || 3\,17\.40|| nItirUpeNa chAviShTo sahadeve cha mArutaH | draupadIM ramate nityaM sahadevotpayuShAM khaga || 3\,17\.41|| shachyAdyA draupadIdehe nApuH saMgaM cha mArutaH | tAsAmatonyagAmitvaM kR^iShNAdehe na chintayet || 3\,17\.42|| dharmAdidehasaMgaM cha bhAratyA naiva chintayet | manujasya cha dehasya tAsAM saMgaM chintayet || 3\,17\.43|| aparokShavatInAM tu tAsAM lepo na sarvathA | athavA mudgalasyeva ratikAle khageshvara || 3\,17\.44|| ramaNaM chakrurevaM tA ato doSho na vidyate | ekasmindivase vIndra dharmo vAyushcha tAvubhau || 3\,17\.45|| ramaNaM chakratuH samyakkR^iShNAdehe.api mAnada | tathApyananyAgAmitvaM chintanIyaM na saMshayaH || 3\,17\.46|| surANAM surabhogyAshcha bhogaM jAnanti devatAH | na jAnantyeva martyAMstu teShu deheShu te punaH || 3\,17\.47|| nIrakShIravivikaM cha haMso vetti na chAparaH | ataH svabhartR^isaMyogaM kR^iShNAdehena chintayetkR^iShNAdehenyagAmitvaM naiva chintyaM khageshvara || 3\,17\.48|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe bhAratyA vishiShTadeha samprAptyai kAraNanirUpaNaM nAma saptadasho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 18 shrIkR^iShNa uvAcha | athAnantarajAnvakShye shR^iNu pakShIndrasattama | shR^iNu tAnsAvadhAnena shrutvA tAnavadhAraya || 3\,18\.1|| puruShAkhyaviri~nchAnujAtaH sheSho mahAbalaH | hare ramAyAshcha yasya svasminnidrAM prakurvataH || 3\,18\.2|| shayanArthamabhUdeSha tena kR^ityaM harerna tu | sarvadA haridAsohaM sarvadA haripUjakaH || 3\,18\.3|| hare sadA namAmi tvAM bahu janmani janmani | evaM buddhA tu garuDo hyabhUchcha shayanaM hareH || 3\,18\.4|| sUtranAmnastathA vAyoH sadAyaM vinatAsuta | kAlanAmA cha garuDo vAhanArthaM harerabhUt || 3\,18\.5|| tato mahattattvatanorviri~nchAttu khageshvara | ahaM kArAtmako rudraH samabhUtsovituM harim || 3\,18\.6|| traya ete mahAbhAga parasparasamAH smR^itAH | gAyatrIbhAratIbhyAM te trayaH shataguNA varAH || 3\,18\.7|| sheShaH sa eva vij~neyo bhakto nArAyaNasya cha | viShNorvAyoranantasya tribhiraMshairyutaH sadA || 3\,18\.8|| sumitrAMsho dasharathAjjAto yo lakShmaNaH khaga | so.api sheShastu vij~neyo vAyvanantAMshasaMyutaH || 3\,18\.9|| rAmasya sevAM kartuM sA sItA bhUmyAM khagAdhipa | balabhadrastu rohiNyAM vasudevAdabhUtkhaga || 3\,18\.10|| soyamepa tu vij~neyastvaMshadvayasamanvitaH | AviShTaH shuklakR^iShNe hariNA rohiNIsutaH || 3\,18\.11|| traya ete mAhAbhAgAvatArAH phaNinaH smR^itAH | na vIndrAsyAvatArosti bhUmyAM chAj~nA tathA hareH || 3\,18\.12|| rudrAvatArAnvakShyehaM tA~nChR^iNu tvaM samAhitaH | yoha~NkArAtmako rudraH sa evAbhUtkhageshvara || 3\,18\.13|| sadAshiva iti tvAkhyAmavApa sa vinAshakaH | tamobhimAnI sa j~neyastvashivatvAtsadAshivaH || 3\,18\.14|| kapAlamAlAmashivAM sadA dhArayate yataH | ataH sadAshaivo j~neyo na cha bhAgavataH shivaH || 3\,18\.15|| gajAjinaM chApavitraM yato dhArayate haraH | lokAnama~NgalAnsarvAnharate cha sadA haraH || 3\,18\.16|| haryAj~nayA sadA lokAnvipayAsaktachetasaH | vimukhAnkurute yasmAdviShNostasmAtsadAshivaH || 3\,18\.17|| kadAchidasurAveshAdviruddhaM kurute haraH | ataH sadAshivo j~neyo na cha bhAgavataH shivaH || 3\,18\.18|| soyaM shmashAnavasatiM kartumaichChadyato haraH | ataH sadAshivo j~neyo na cha bhAgavataH shivaH || 3\,18\.19|| dashavarShaM tapaH kartuM vivesha lavaNAMbhasi | ato rudrastapaH saMj~nAmavApa cha khagottama || 3\,18\.20|| vyAsaputraH shukaH prokto vAyorAveshasaMyutaH | rudrAvatAro vij~neyo j~nAnArthamabhavadbhuvi || 3\,18\.21|| atripatnyanusUyAyAM jaj~ne rudro mahAtapAH | durvAsAstu sa vij~neyo mAnabha~NgAya bhUbhR^itAm || 3\,18\.22|| droNAjjAto drauNisaMj~no rudra eva prakIrtitaH | prArabdhaM bhoktukAmosau parapakShaprakAshakaH || 3\,18\.23|| IshAnakoNe saMsthito yastu rudro hyavApa vai vAmadeveti saMj~nAm | svavAmabhAge saMsthitaM chaiva vAyustaM yogyabhaktaM sevate sarvadaiva || 3\,18\.24|| ato rudro vAmadeveti saMj~nA mavApa shiShTatvamathottamatvam | kAlAtmakatvaM cha balAtmakatvamavApa rudro na tu suMdaratvataH || 3\,18\.25|| sadA rudro tripurasthAMshcha daityAnviShNuduho hantu kAmo mahAtmA | aghorarUpaM dhR^ipavAnrudra eva tatastvaghoreti sa Apa saMj~nAm || 3\,18\.26|| sevAM kartuM tvichChato daityasaMghAnki~nchitkAlaM tapasA klishyamAnAn | varAndAtuM sadya evAbhijAtaH sadyojAtetyeva saMj~nAmavApa || 3\,18\.27|| uroH putrastu aurvashcha rudra eva prakIrtitaH | ityakR^iShTavAchitvAdrusturodanavAchakaH || 3\,18\.28|| urU rudro hyataH proktastatputrashchaurvasaMj~nakaH | rudramurvaritaM kartumaurvobhUdrudra eva saH || 3\,18\.29|| garuDa uvAcha | rodanaM kurute kasmAdurusaMj~no hare haraH | rudamurvaritaM kasmAtkurute aurvAkArakaH || 3\,18\.30|| etadvistArya mebrUhi pautrAya tava suvrata | ityuktastena sa hariruvAcha karuNAnidhiH || 3\,18\.31|| shrIkR^iShNa uvAcha | dR^iShTvA svabiMbaM suguNaistu pUrNaM saMkarShaNAkhyaM natapAdapadm | shrIbrahmasheShairjiShNukAmaistathAnyairbhAratyA vai svasti paishchApi nityam || 3\,18\.32|| dR^iShTvA hariM pulakA~Ngastu rudraH sabhAShpachakShU ruddhakaNThashcha hR^iShTaH | anAdyanantabrahmakalpeShu naiva kR^itaM yayA smaraNaM sarvadaiva || 3\,18\.33|| pAdAravinde sunakhairvibhUShite dR^iShTe mayA kena puNyena deva | dR^iShTvAdR^iShTvA pAdapadmaM murAreH punaH punA ruddhakaNTho babhUva || 3\,18\.34|| ruroda rudro bhayakaMpitA~NgaH kathaM punardarshanaM me prabhoH syAt | mukunda nArAyaNa vishvamUrte vAgindriyeNa stavanaM me kathaM syAt || 3\,18\.35|| maddarshanaM sarvadA pApuyuktaM tathA madvAksarvadA pApayuktA | maddarshanaM sarvadA strIShu saktamabhUchcha te darshanaM me hyasaktam || 3\,18\.36|| AsaktatA putradArAdikAnAM samyakShaktistavane nAsti viShNoH | viShNustutau nAvakAshosti vAcho dR^iShTohaM tvaM kena puNyena deva || 3\,18\.37|| anantakarNesha suchandrasaMj~na shrotreNa nityaM na kathA shrutA te | shrutA mayA bahudhA lokavArtA dR^iShTo mayA tvaM kena puNyena deva || 3\,18\.38|| dR^iShTvAdR^iShTvA pAdapIThaM hareshcha punaH punA ruddha~NkaTho babhUva | ruroda rudro bhayakaMpitA~NgaH kathaM punaH shravaNaM syAtkathAyAH || 3\,18\.39|| tvamIsha vaikuNTha suvAyusaMj~nastvadarpitaM gandhapuShpAdikaM cha | sadA na liptaM cha bhujairviliptaM tanmUtraviShThAdimakardamAmbubhiH || 3\,18\.40|| strINAM kuchodaishcha kachodakaishchakakShodakairgAtrajalairmukunda | anarpitairvastragandhAdikaishcha dR^iShTo mayA kena puNyena deva || 3\,18\.41|| spR^iShTvAspR^iShTvA harinirmAlyagandhaM punaH punA ruddhakaNTho babhUva | ruroda rudro bhayakaMpitA~NgaH kathaM punaH sparshanaM syAtsadA me || 3\,18\.42|| nR^isiMha nAsAsthita nAsikesha mannAsayA kvApi supadmasaurabham | nAghrAtamitthaM punarAghrAtameva hyanarpitaM gandhapuShpAdikaM cha || 3\,18\.43|| sunAsikaM suShThudantaM murAre dR^iShTaM mukhaM kena puNyena deva | ghrAtvA ghrAtvA viShNunirmAlyagandhaM punaH punA ruddhakaNTho babhUva || 3\,18\.44|| ruroda rudro bhayakaMpitA~Ngo jighrAmi nirmAlyamidaM kathaM te | jihvAsthito jihva saMj~no murAre jihvendriyeNApi tathArpitaM cha || 3\,18\.45|| naivedyasheShaM tulasIvimishritaM visheShataH pAdajalena siktam | yo snAti nityaM purato murAreH prApnoti yaj~nAyutakoTipuNyam || 3\,18\.46|| etAdR^ishaM tava naivedyasheShaM na bhuktaM vai sarvadAdityarUpam | anarpitaM tava devasya viShNorbhuktaM mayA bahuvAraM mukunda || 3\,18\.47|| pAdAravinde nArpitaM bhakShyabhojyaM dR^iShTo mayA kena puNyena deva | bhuktvAbhuktvA harinairavedyajAtaM sukhaM tvadIyaM ramayA lAlitaM cha || 3\,18\.48|| dyubhvAshrayaM tava mUrdhAnamAhuH kirITayuktaM kuTilaiH kuntalaishcha | anekajanmArjitapuNyasaMchayairdR^iShTaM mayA sajjanasaMgamAchcha || 3\,18\.49|| anekajanmArjitapApasaMchayairadarshanaM yAsyati devadeva | evaM subhaktyA cha ruroda rudro dR^iShTvA hariM survaguNaiH sampUrNam || 3\,18\.50|| pAdAravindaM tava vishvamUrte yogIshvarairhR^idaye saMgR^ihItam | dR^iShTaM mayA dayayA vAsudeva drakShye kathaM punaritthaM ruroda || 3\,18\.51|| dR^iShTaM mayA tvarivale bhavinAshisha~NkhachakrAdikaistrijagatApi cha deva pUrNam | etAdR^ishaM tvadudaraM cha kathaM ramesha drakShye punaH punarahaM tviti saMruroda || 3\,18\.52|| AnandapUrNa nakhapUrNa sukeshapUrNa lomAdipUrNa guNapUrNa sughoNapUrNa | vakShaH sthalaM tava vibhostu vishAlabhUtaM sadbhUShaNaM vimalakaustubhashobhi lakShmyA || 3\,18\.53|| sukomalaM shrItulasyAstathaiva supuShpitaM chanda naishcharchitaM cha | etAdR^ishaM tava vakShaH sthalaM cha dR^iShTaM mayA tava kAruNyadR^iShTyA || 3\,18\.54|| punaH punardarshanaM me kathaM syAdevaM rudraH sa cha bhaktyA ruroda | atastUrurnAma samprApya rudrastatputrobhUddaurvasaMj~naH sa eva || 3\,18\.55|| yasmAdrudaM chorvaritaM vai chakAra tasmAtsa rudrastvaurvasaMj~no babhUva | aurvastu lokAnmokShayogyAMshcha dR^iShTvA hyatyantaM vai viShayeShveva niShThAn || 3\,18\.56|| stUddaiva chaurvo viShNupAdAravidaM smR^itvAsmR^itvA ruddhakaNTho babhUva | te pApiShThAH pAparUpAnbhajanto dinedine durviShayAnkadindriyaiH || 3\,18\.57|| kadA chaitAnheyabuddhyA vimu~nche na jAnehaM cheti samyagruroda | ete hi mUrkhA viShayAnarthalabdhyai kurvanti yatnaM paramAdareNa || 3\,18\.58|| kadindriyArthaM hi dhanAdikaM cha tyajanti cha sarve viShayeShu niShThAH | tvanmAyayA mohitAnnaShTabuddhInkadA chaitAnmu~nchase vishvamUrte || 3\,18\.59|| smR^itvAsmR^itvA vAsudevasya mAyAM ruroda chaurvo bhayakaMpitA~NgaH | atIva kaShTena cha lokavR^ittyA shritA dainyaM svIyakAryaM vihAya || 3\,18\.60|| atIva dainyena dhanAdikaM cha sampAdya sarve.api supApashIlAH | kaShTArjitaM dravyadhanAdikaM cha tyajanti sarve pashavo vyarthameva || 3\,18\.61|| satpAtrabhUte viShNubuddhyA kadApi tyajanti naite mAyayA vai murAreH | eShAmAyurvyarthamAhurmahAntaH kathaM naShTA iti samyagruroda || 3\,18\.62|| eShAmAyurvyarthamevaM gataM cha eShAM dR^iShTvA yauvanaM tu dhruvaM cha | skandhasthamR^ityurhasate kR^iShNa viShNo taM vai na jAnanti vimUDhachetasaH || 3\,18\.63|| gR^ihaM madIyaM shatavarShaM cha jIvetputrA madIyA shavatavarShaM tathaiva | ahaM cha jIve shatavarShaM sukhena madIyabhAryApi sulakShaNA.aste || 3\,18\.64|| gAvashcha me saMti sadugdhapUrNA mitrANi me saMti mudA hi yuktAH | dAsye sutaM vAraNArthaM tu vadhvai putrIM vivAhArthamahaM dadAmi || 3\,18\.65|| dAsye chAhaM satsu putrIM dhanaM vA dAsye chAhaM dhanikeShveva nityam | adR^iShTashUnyAnbhagavAnvAsudevo dR^iShTvAdR^iShTvA hasate sarvadaiva || 3\,18\.66|| nAhaM kariShye shravaNaM kathAyA madbhAgyanA shashcha bhaviShyatIti | nAhaM hariM pUjayiShye sadaiva putrAdinAshashcha bhaviShyatIti || 3\,18\.67|| kAlekAle diShTanAmA haristu phalaprado vAsudevo.akhilasya | etAdR^ishAnmUrkhajanAMshcha dR^iShTvA ruroda chaurvo vAsudevaikaniShThaH || 3\,18\.68|| atastvaurvo rudrarUpI khagendra jAnIhi nityaM kR^iShNasushikShitArthaH | yadA satI dakShaputrI khagendra dakShAdhvare svasharIraM visR^ijya || 3\,18\.69|| jaj~ne punarmenakAyAM himAdrestadA rudrastvaurvasaMj~nA mavApa | UrdhvaretA bhavetyuktvA UrdhvaretA babhUva ha || 3\,18\.70|| pANigrAhaM rudradevo mahAtmA yadA himAdreH kanyakAyAshchakAra | tasyAM paraM laMpaTaH saMbabhUva ato rudraH parasaMj~nAmavApa || 3\,18\.71|| sadAshivAdyA dasha rudrabhrAtaraH saumitreyo hauhiNeyastrayashcha | samA ete mokShakAle sR^itau cha shatairguNairnyUnabhUtAshcha tAbhyAm || 3\,18\.72|| garuDa uvAcha | AnandanirNayaM brUhi kR^iShNa pUrNadayAnighe | nirNetuM j~nAninAM yadvajj~nApanArthaM tathA mama || 3\,18\.73|| brUhi shiShyAya dayayA uddhartuM mAM cha sarvadA | pUrNakAmasya te kR^iShNa kA spR^ihA vidyate prabho || 3\,18\.74|| evamukto hR^iShIkeshaH pakShIshena mahAtmanA | uvAcha kR^ipayA kR^iShNaH prasannaH kamalekShaNaH || 3\,18\.75|| shrIkR^iShNa uvAcha | gAyatryAshcha shatAnanda ekAnandastu vedhasaH etAdR^ishaH shatAnando brahmaNaH parikIrtitaH || 3\,18\.76|| sheShAdeshcha shatAnandaH sarasvatyAH khagottama | ekAnandastu vij~neyo bhAratyA vinatAsuta || 3\,18\.77|| evaM tu nirNayo j~neya Anandasya sadA khaga | evamuktaM mayA sarvaM kimanyachChrotumichChasi || 3\,18\.78|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe rudrarodanahetvAnanantAnandatAratamyanirUpaNaM nAmAShTAdashodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 19 garuDa uvAcha | tvayoktaM kR^iShNa govinda rudrAchChataguNAdapi | brahmANI bhAratI chobhe adhike devasattama || 3\,19\.1|| mayA shrutaM viri~nchena umAparyantameva cha | anantAMshairvihInatvaM viri~nchoktaM surAdhipa || 3\,19\.2|| sahasrAMshairvihInatvaM tvayoktaM kR^iShNa mAdhava | sarveShAM chaiva pUrveShAmavekShyaiva hare vibho || 3\,19\.3|| j~nAnAnandabalAdInAM vAyuparyantameva cha | sahasrAMshairvihInatvaM j~nAnAdInAM maheshvara || 3\,19\.4|| nirNayaM brR^ihi govinda sarvaj~no.asi na saMshayaH | garuDenaivamuktastu vAsudevobravIddhruvam || 3\,19\.5|| shrIkR^iShNa uvAcha | AnandAMshairvihInatvamapekShyaiva khagAdhipa | uttareShAmuttareShAM yogAdevamiti sphuTam || 3\,19\.6|| parimANe shataguNe Anande sphuTatAvashAt | anantaguNavattvaM cha brahmaNA samudIritam || 3\,19\.7|| sahasraguNitatvaM cha vAyunA samudIritam | yathAnande tathA j~nAne viShNau bhaktau balAdhike || 3\,19\.8|| sarve guNaiH shataguNAH krameNoktA nu te.akhilAH | bhAratyAshcha shataM j~nAnaM sukhaM bhaktibalAdhike || 3\,19\.9|| evaM j~nAnaM suvij~neyaM mArutestu balAdikam | evaM j~nAnaM shataM j~neyaM mArute nAtra saMshayaH || 3\,19\.10|| bhAratyAshcha shataM j~nAnaM balaM cha samudAhR^itam | evameva cha vAyoshcha j~nAnaM chaivamiti sphuTam || 3\,19\.11|| yathA dIpAchChataguNA agnijvAlA na dIpavat | sphuTIbhavedyathaivAgnirbahulo.api na sUryavat || 3\,19\.12|| yathaiva sUryAddviguNashchandro naiva sphuTIbhavet | AnandatAratamyaM cha yathoktaM tu mayA tava || 3\,19\.13|| tathaiva jAnIhi khaga nAnyathA tu katha~nchana | ahaM vijAnAmi mayi sthitAnguNAnsarvairvisheShaishcha khagendra saMyutAn || 3\,19\.14|| susUkShmarUpAMshcha sadA khagendra mayApyadR^iShTo nAsti nAstyeva kashchit || 3\,19\.15|| sarvAvatAreShvapi vidyamAnaM hariM vijAnAti ramApi devI || 3\,19\.16|| harerguNAnsarvavisheShasaMyutAnakhaNDarUpAnsA vijAnAti devI | susUkShmarUpAnsA vijAnAti devI brahmAdibhyo matprasAdAdhikaM cha || 3\,19\.17|| svAtmasvarUpaM pravijAnAti devI susUkShmarUpaM suvisheShaishcha yuktam | svAnyaM prapa~nchaM pravijAnAti lakShmIstathApyasheShaiH suvisheShaishcha yuktam || 3\,19\.18|| brahmApi pashyetsarvagaM vAsudevaM vAyvAdibhyo hyadhikAnsadguNAMshcha | shrotraM na jAnAti harerguNAMshcha susUkShmarUpAMshcha visheShasaMyutAn || 3\,19\.19|| spaShTasvarUpeNa yathA viduH surA muktvA brahmANaM na tathA tepyamuktAH | svAtmAnamanyachcha sadA visheSharyuktaM vijAnAti vidhishcha mArutaH || 3\,19\.20|| vANI vijAnAti harerguNAMshcha svayaMbhuvo naiva tAvadvisheShAn | traiguNyarUpAtparataH sadaiva pashyedviShNuM kR^iShNarUpaM khagendra || 3\,19\.21|| sheSho rudro vIndra etaishcha sarve tamo mAtre pravijAnanti saMstham | vANIdR^iShTAnsavisheShAnguNAMste jAnanti no satyamevoktama~Nga || 3\,19\.22|| umA suparNA vAruNI cheti tisraH sahaiva taH pravijAnanti sustham | harervisheShAnarudra dR^iShTAnkhagendra jAnanti naitAH kvApi deshe cha kAle || 3\,19\.23|| indrAdayaH pravijAnanti vIndra aha~NkAre vyAptarUpaM hariM cha | dakShAdyA vai buddhitattve sthitaM taM jAnanti te somasUryAdayashcha || 3\,19\.24|| viShNuM hariM bhUtatattve sthitaM cha ye chAnye cha pravijAnanti nityam | anye cha pashyanti yathA svayogyamaNDAntarasthaM harirUpaM khagendra || 3\,19\.25|| kechitprapashyanti hareshcha rUpaM tvadIyahR^itsthaM hR^idi kechitsadaiva | evaMprakAraM pravijAnIhi vIndra hyatho shR^iNu tvamama bhAryAH ShaDetAH || 3\,19\.26|| rukmiNyAdyAH ShaNmahiShyo mamashrIrnIlA cha yA mama bhAryA khagendra | sarge pUrvasminhavyavAhasya putrI tAstA bhaje sadya evA visheShAt || 3\,19\.27|| kanyaiva sA kR^iShNapatnI cha kAmAMstAMstAnbhajenmanasA chintitAMshcha | atIva yatnaM kavyavAhaM khagendra pitR^iShvekaH sarvadA vai chakAra || 3\,19\.28|| tathaiva sA naiva bhartAramApa yatastu sA kR^iShNaniShThaikachittA || 3\,19\.29|| tadAbravItkavyavAhashcha putrariM patiM kimarthaM nechChasi mUDhabuddhe | tadAbravItkavyavAhaM cha puttrI hariM vinA sarvaguNopapanne | janmanyasminbhartR^itA nAsti deva yato bhartA hariravaika eva || 3\,19\.30|| yato loke sustriyaH sarva eva saMdA j~neyA vidhavAste hi nityam | anAdi nityaM bhuvanaikasAraM susuMdaraM mokShadaM kAmadaM cha || 3\,19\.31|| etAdR^ishaM na vijAnanti yAstu sarvAstA vai vidhavAH sarvadaiva | nimittabhUtaM bhartR^irUpaM cha jIvaM daivopetaM haribhaktyA vihInam || 3\,19\.32|| sukashmalaM navarandhraiH stravantaM durgandhayuktaM sarvadA kutsitaM cha | etAH dR^ishe bhartR^ijIve nu tAta prayojanaM nAsti kR^iShNaM vihAya || 3\,19\.33|| devastriyo nijabhartR^InvihAyu tatra sthitaM prINayantyeva nityam | atashcha tAH sadhavAH sarvadaiva lokairvandyA nAtra vichAryamasti || 3\,19\.34|| bhartAste haribhaktA yadi syurAsAM strINAM janmasAphalyameva | anekajanmArjitapuNyasaMchayaistadbhartAro haribhaktA bhaveyuH || 3\,19\.35|| yadbhartAro haribhaktA na saMti tAbhistyAjyaM svIyagAtraM bhR^ishaM hi | svabhartR^itaM kR^iShNarUpaM hariM cha smR^itvA samyagyadi gAtraM tyajeyuH || 3\,19\.36|| tadA naiva hyAtmahatyAdidoShAH strINAmevaM nirNayoyaM hi shAstre | yadbhartAro na vijAnanti viShNuM tAsAM saMgo naiva kAryaH kadApi || 3\,19\.37|| aneka janmArjitapuNyasaMchayAttadbhartAro viShNubhaktA bhaveyuH | kalau yuge durlabhA viShNubhaktA harebhaktirdurlabhA sarvadaiva || 3\,19\.38|| hareH kathA durlabhA martyaloke harerdIkShA durlabhA durlabhA cha | harestattve nirNayo durlabho hi harerdAsaiH saMgamo durlabhashcha || 3\,19\.39|| pradakShiNaM durlabhaM vai murArernamaskAro durlabho vai kalau cha | tadbhaktAnAM pAlanaM durlabhaM cha sadvaiShNavAnAM durlabhaM hyannadAnam || 3\,19\.40|| tantroktapUjA durlabhA vai murArernAmagraho durlabhashchava viShNoH | suvaiShNavAnAM pujanaM durlabhaM hi sadvaiShNavAnAM bhAShaNaM durlabhaM cha || 3\,19\.41|| shAlagrAmasparshanaM durlabhaM cha sadvaiShNavAnAM darshanaM durlabhaM hi | gosparshanaM durlabhaM martyaloke sadgAyanaM durlabhaM sadguru~ncha || 3\,19\.42|| sadbhAryAH satputrakA durlabhA hi sheShAchalasthasya hareshcha darshanam | sudurlabhaM ra~NganAthasya tIre kAveryA vai darshanaM viShNupadyAH || 3\,19\.43|| kA~nchIkShetre varadarAjasya sevA sudurlabhA darshanaM chaiva loke | sudurlabhaM darshanaM rAmasetoH sudurlabhA madhvashAstre cha shaktiH || 3\,19\.44|| bhImAtIre saMsthitasyApi viShNoH sudurlabhaM darshanaM chAhurAryAH | revAtIre saMsthitasyApi viShNorgayAkShetre viShNupAdasya chaiva || 3\,19\.45|| tathA badrau saMsthita syApi viShNoH sudurlabhaM martyaloke sthitAnAm | sheShAchale shrInivAsAshrame cha tapasvino durlabhA martyaloke || 3\,19\.46|| prayAgAkhye mAdhavasyApi nityaM sudarshanaM durlabhaM vai nR^iNAM hi || 3\,19\.47|| ato nechChAmi bhartAraM kR^iShNAdanyaM kadAchana | evamuktvA sA pitaraM yayau sheShAchalaM prati || 3\,19\.48|| kapilAkhyamahAtIrthe Aruroha mahAgirim | tatrasthaM shrInivAsaM cha dR^iShTvA natvA mahAsatI || 3\,19\.49|| tridinaM samupoShyAtha gatvA pApavinAshanam | tatrasnAtvA vivAhArthamekAntaM prayayAvatha || 3\,19\.50|| tasyA uttaradigbhAge kroshayugme mahAtale | gartabhUte cha ekAnte chachAra tapa uttamam || 3\,19\.51|| dhyAtvA nArAyaNaM devaM tatrAsIchcha kumArikA | divyavarShasahasrAnte stotuM samupachakrame || 3\,19\.52|| kumAryuvAcha | tvameva mAtA cha pitA tvameva bhartA cha sakhAtvameva | tvameva putrashcha gururgarIyAnmitraM svasA tvaM mama vallabhashcha || 3\,19\.53|| anAdyananteShvapi janmasu prabho vichAryamANA na vijAnepyahaM cha | etai hi sarve cha nimittamAtrataH pitrAdayastvaM hyanimittamAtrataH || 3\,19\.54|| ato murAreshcha tavaiva bhAryA bhUyAsamityeva tadA vrataM me | duHsaMgamAtrAdisamAgamaM na saMsiddhirityeva vadAnyamUrte || 3\,19\.55|| tvaddUShakANAM tava dAsavarya vidUShakANAM darshanaM Chindhi deva | gurudruhAM darshanaM Chindhi viShNo bhaktadruhAM mitratAM Chindhi kR^iShNa || 3\,19\.56|| tava dhrugbhirbhAShaNaM Chindhi deva tvaM saMgamaM dehi padAravinde | shrIshailavAsAya namonamaste namonamaH shrInivAsAya tubhyam || 3\,19\.57|| svAminparAvara ramesha nidAnamUrte kAlo mahAnapi gatashcha nidarshanante | anantajanmArjitasAdhanaishcha tvaddarshanaM syAchcha chaturbhujasya || 3\,19\.58|| kathaM mama syAttava darshanaM prabho sarvaishcha doShaishcha susaMgatAyAH | dAsyAspadAyAstava dAsadAsyAH prasIda devesha jagannivAsa || 3\,19\.59|| evaM stutastathA viShNuH shrInivAso dayAnidhiH | prAdurAsIdvaradarATbhaktyA tasyA janArdanaH || 3\,19\.60|| varaM varaya bhadraM te varadohamihAgataH | hariNodIritaM vAkyaM shrutvA prAha smitAnanA || 3\,19\.61|| uvAcha parayA bhaktyA shrInivAsaM jagatprabhum | ahaM hi bhAryA bhUyAsaM tava mAdhava suMdara || 3\,19\.62|| iti tasyA vachaH shrutvA shrInivAso.abravIdvachaH | shrIbhagavAnuvAcha | ahaM kumAri subhage kR^iShNajanmani bhUtale || 3\,19\.63|| bhavAmi tava bhartAhaM nAtra kAryA vichAraNA | evamuktA sutA kanyA puraNyarAshiM hariM param || 3\,19\.64|| uvAcha paramaprItA harShagadgadayA girA | kanyovAcha | kR^iShNajanmanyahaM patnI bhUyAsaM prathamehani || 3\,19\.65|| saMskArAtprathamaM chAhamaM ganAbhyaH samAvR^iNe | omityuktaH punarvAkyamuvAcha madhusUdanaH || 3\,19\.66|| shrIbhagavAnuvAcha | kumAryA vidhR^itatvAchcha matpradAnAchcha bhAmini | teShAM manobhIShTasiddhirbhaviShyati na saMshayaH || 3\,19\.67|| iti tasyai varaM dattvA tatraivAntaradhIyata | dehaM tatraiva saMtyajya kumArI chaiva putrikA || 3\,19\.68|| kumbha kasya gR^ihe jAtA nIlA nAmnA tu sA smR^itA | kuMbhakastu mahAbhAga nandashobhasya shAlakaH || 3\,19\.69|| kalpavAhaH sa vij~neyaH pitR^INAM prathamaH smR^itaH | tasya gatvA gR^ihamahaM vR^iShabhAchalavAsinaH | shivasya varatashchaiva tvajeyaH khagasattama || 3\,19\.70|| ditijAnvinihatyaiva nIlA prAptA khageshvara | tato nAgnijito rAj~no gR^ihe jAtA kumArikA || 3\,19\.71|| nAgnijitkavyavAhobhUtkanyA nIlAhvayAbhavat | tasyAH svayaMvare chAhaM govR^iShAnsaptasaMkhyakAn || 3\,19\.72|| shivasya varatashchaivApyavadhyAndevamAnuShaiH | baddhvA vR^iShAnnR^ipA~njitvA prAptA nIlA mahAkhaga || 3\,19\.73|| kuMbhakasya sutA nIlA dehasthAH prAvishanbhR^isham | ekAvayavato yasmAttasmAttatraiva sAvishat || 3\,19\.74|| bhUmau dvidhA samprajAtA kumAryeva na saMshayaH | bhadrAjanma pravakShyAmi shR^iNu pakShIndrasattama || 3\,19\.75|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe nIlAvivAhanirNayo nAmaikonaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 20 shrIkR^iShNa uvAcha | yA pUrvasarge nalasaMj~nasya vIndra putrI bhUtvA viShNupatnI sakAmA | pradakShiNaM bhramaNaM vai chakAra guNena bhadrA bhadrasaMj~nA babhUva || 3\,20\.1|| kanyAbhAve saMsthitAM bhadrasaMj~nAM pitA nalastvabravIttAM sa pashyan | bhadre kimarthaM gAtrapIDAM karoShi phalaM hi tannandini me vadasva || 3\,20\.2|| bhadrovAcha | shR^iNutvaM me tAta namaskriyAdeH phalaM vaktuM kA samarthA bhavechcha || 3\,20\.3|| tathApyahaM tava vakShyAmi tAta yathAshaktyA shR^iNu samyagghitAya | sadA harimarma nAtho dayAlurahaM harestava dAsAnudAsI | mAM pAhi viShNostava vande pade ityuktvA praNAmaM chAkaroddaNDarUpam || 3\,20\.4|| hareH praNAmaM tviti kartavyashUnyaM vyarthaM tamAhurj~nAninastachChR^iNu tvam | ramesha madhvesha sarasvatIshetyevaM vadanpraNamedviShNudevam || 3\,20\.5|| yathA prasanno vandanAddevaddeva stathA na tuShTaH pUjanAtkarmatashcha | yathA nAmasmaraNAdvandanAdvA pApAnniyachChetu tathA na chAnyaiH || 3\,20\.6|| dehaM tu ye poShayantyeva tAta hareH praNAmaiH shUnyabhUtaM cha puShTam | tadevamAhurvyarthameveti tAta tatpoShakANAM narake duHkhamAhuH || 3\,20\.7|| yamo.api taM tatra ulUkhale tu nidhAya piShTaM sukhalaiH karoti | yo vA paraM na karotyeva tAta pradakShiNaM devadevasya viShNoH || 3\,20\.8|| tasyaiva pAdau talayantre nidhAya yamashcha nityaM prakaroti piShTam | eShAM jihvA harikR^iShNeti nAma na vakti nityaM vyarthabhUtAM vadanti || 3\,20\.9|| teShAM jihvA yamaloke yamastu niShkAsya piShTaM prakaroti nityam | kAshInivAsena cha kiM prayojanaM kiM vA prayAge maraNena tAta || 3\,20\.10|| kiM vAraNAgre maraNena saukhyaM kiM vA makhAdeH samanuShThitena | samastatIrtheShvaTanena kiM kimadhItashAstreNa sutIkShNabuddhyA || 3\,20\.11|| yeShAM jihvAgre harinAmaiva nAsti yeShAM gAtrairnamanaM nApi viShNoH | yeShAM padbhyAM nAsti hareH pradakShiNaM teShAM sarvaM vyarthamAhurmahAntaH || 3\,20\.12|| haryarpaNAdrihitaM nAma kasmAtpradakShiNaM namanaM chAhurarghyam | ato viShNornamanaM kAryameva harernAmasmaraNaM tAta kAryam || 3\,20\.13|| janma hyetaddurlabhaM nashvaraM tu yathA jalasthaM tattathaiva | no visvAsaM kuru gAtre tvadIye jIveShvapi svaH parashcheti tAta || 3\,20\.14|| sadyaH kR^itaM namanaM na tvadIyaM sadyaH kR^itaM smaraNaM na tvadIyam | kadA prApsye maraNaM tanna jAne na vishvAsaM kuru gAtre mahAtman || 3\,20\.15|| etachChrutvA nalo vIndra putrIvAkyaM sunirmalam | namaskAraM cha kR^itavAnyathAshaktyA pradakShiNam || 3\,20\.16|| sApi pradakShiNaM chakre namaskAraM sadA hareH | evaM bahudinaM kR^itvA dhyAtvA nArAyaNaM param || 3\,20\.17|| kalevaraM cha tatyAja maraNe harichintayA | matpiturvasudevasya bhaginyA udare khaga || 3\,20\.18|| kaikeyIti cha nAmnA sA tvabhavadbhadrasaMj~nakA | yasmAdbhadraguNairyuktA bhadrA sA bhadranAmikA || 3\,20\.19|| tasyAtmajaishcha kaikeyaiH pa~nchabhiH khagasattama | pratyAhR^itAmimAM bhadrAM prAptavAnkhagasattama || 3\,20\.20|| vakShyehaM mitravindAyAH pANigrahaNakAraNam | sAvadhAnamanA bhUtvA shR^iNu pakShIndra sattama || 3\,20\.21|| mitravindovAcha | yAnpUrvasargepyavR^iNonnikAmato hyagnIShomAnnAmikA mitravindA | mitraM hariM prAptukAmA sadaika tatropAyaM chintayAmAsadevI || 3\,20\.22|| hariprAptau sAdhanAH saMti teShu mukhyaM kachichchintayAmAsa devI | teShAM madhye shravaNaM shreShThamAhuH purANAnAM sAttvikAnAM sadApi || 3\,20\.23|| viShNorutkarSho vartate yatra vAyostathotkarShaH sajjanAnAM purANe | shrAddhaM sadA viShNubuddhyA sadaiva nAnyachChrAvyaM sAdhanaM tatra chaiva || 3\,20\.24|| yasmindine shravaNaM nAsti viShNosteShAM janma vyarthamAhuH kathAyAm | snAna japaH pa~nchayaj~naM vrataM cha iShTApUrte kR^ichChrachAndro cha dattam || 3\,20\.25|| sarvaM vyarthaM vaiShNavAnAM cha dIkShA kathAM vinA samyaganuShThitAM vai | yairna shrutaM bhAgavataM purANaM sasampradAyairgurubhiH saMyutaishcha || 3\,20\.26|| yairna shrutaM bhAgavataM purANaM yairna shrutaM brahmakANDaM purANam | teShAM janma vyarthamAhurmamahAntastasmAchChrAvyA harivArtA sadaiva || 3\,20\.27|| na yatra govindakathAmahAnadI na yatra nArAyaNapAdasaMshrayaH | na yatra viShNoH satataM vachosti na saMvasettatkShaNamAtraM katha~nchit || 3\,20\.28|| yasmingrAme bhAgavataM na shAstraM na vartate bhAgavatA rasaj~nAH | yasmingR^ihe nAsti gItArthasAraH yasmingrAme nAma sahasrakaM vA || 3\,20\.29|| tayo rasaj~nA yatra na santi tatra na saMvasetkShaNamAtraM katha~nchit | yasmindine divyakathA cha viShNorna vAsti jantostasya chAyurvR^ithaiva || 3\,20\.30|| garbhe gate nAtra vichAryamasti tanmanyate durlabhaM martyaloke | karNaM kalpairbhUShitaM suMdaraM cha na suMdaraM chAhurAryA rasaj~nAH || 3\,20\.31|| viShNoH kathAkhyAbharaNaishcha yuktaM tadeva karNaM suMdaraM chAhurAryAH | tasmAtsadA bhAgavatArthasAraM shR^iNvanti ye satataM vAchayanti || 3\,20\.32|| teShAM janma svasthamAhurmahAnto mahatphalaM chAsti tathaiva teShAm | soShNIShaka~nchukayutAshcha hareH kathAM vai shR^iNvanti yepi cha paThanti sadaiva martyAH || 3\,20\.33|| sarvepi te pUjanIyA hi loke na vai shishre chodare chaiva saktAH | ye dAkShiNyAdarthalobhAdvadanti sadA purANaM bhagavattattvasAram || 3\,20\.34|| prachChAdayante tattvagopyAni ye tu teShAM gatiH sUryasUnuH sadaiva | ye dharmakANDe karmakANDe sadaiva utpAdayante suruchiM tatra nityam || 3\,20\.35|| maulyena ye kathayeyuH purANaM teShAM gatiH sUrya sunaH sadaiva | maulyena ye bhAgavataM purANaM shR^iNvanti vai harishAstrArthatattvam || 3\,20\.36|| maulyena vedAdhyayanaM prakurvate teShAM gatiH sUryasUnuH sadaiva | yadR^ichChayA prAptadhanena ye tu saMtuShTAste hyatra yogyAH sadaiva || 3\,20\.37|| dhanArjane ye tvatitR^iShNAbhiyuktAsteShAM na vai bhAgavatedhikAraH | matvA loke harirevati nityamantaryAmI nAsti tadanya IshaH || 3\,20\.38|| evaM sadA ye pravichintayanti yogakShemaM bibhR^iyAdviShNureShAm | sadvaiShNavAnAmashubhaM nAsti nAsti pradR^ishyate saMshayaj~nAnarUpAt || 3\,20\.39|| karmAnusAreNa harirdadAti phalaM shubhAnAmashubhasya chaiva | atastadarthaM naiva yatnaM cha kuryAddhanArthaM vai haritattve cha kuryAt || 3\,20\.40|| ataH snAtvA divyamantraM japitvA visarjayitvA viShNunirmAlyagandham | shuchirbhUtvA bhAgavataM purANaM saMshrAvayetsarvavettApi nityam || 3\,20\.41|| karmAnusAreNa dhanArjanaM cha vedArjanaM shAstrasamArjanaM cha | bhaviShyati shravaNaM chApi viShNoratyAdarAchChravaNaM durghaTaM cha || 3\,20\.42|| atyAdarAdbhAgavatasya sAramAsvAdayeddurghaTaM martyaloke | AsvAdya tadbhAgavataM purANamAnandabAShpairyuktatA durghaTA cha || 3\,20\.43|| shrutvA tattvA nAM nirNayaM dhAraNaM cha sudurghaTaM chAhurAryAH samastam | shrutvA tattvAnAM dhAraNAnantaraM cha kAmakrudhorjAraNaM durghaTaM cha || 3\,20\.44|| shrutvA tattvAnAM dhAraNAnaM taraM ta tathA yoge durghaTaM saMgataM cha || 3\,20\.45|| shrutvA tattvAnAM dhAraNAnantaraM cha kAmakrudhorjAraNaM durghaTaM cha | ete doShA j~nAnapUtAnapIha kurvanti saMdehayutAnsadaiva || 3\,20\.46|| ato hyahaM shravaNaM satkathAyAH sadA kariShye nAtra vichAryamasti | tenApyahaM harinAmAbhivA~nChA nishchitya chittaM shravaNe vai chakAra | AdehamevaM shravaNaM cha kR^itvA tyaktvA dehaM bhUtale samprajAtA || 3\,20\.47|| nivastuM vasudevasya bhaginyA udare khaga | sumitrA saMj~nakAyAM cha jAtA vai mitravindikA || 3\,20\.48|| shravaNena hariM mitraM prAptA sA mitravindikA | ataH sA mitravindeti saMj~nayA saMbabhUva ha || 3\,20\.49|| svayaMvare mitravindA rAj~nAM madhye tu bhAminI | mamAMse vyasR^ijanmAlAM tAM gR^ihItvA khageshvara | vidhUya nR^ipatInsarvAnpurIM prAptAH khageshvara || 3\,20\.50 || || 51|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe bhadrAkR^itabhagavatpatitvaprApakatapashcharyAdinirUpaNaM nAma viMshodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 21 shrIkR^iShNa uvAcha | kAlindyA api chotpattiM pravakShyAmi khageshvara | vivasvAnnAma sUryobhattasya putrI vyajAyata || 3\,21\.1|| kAlindIsaMj~nakA vIndra yamunA yAnujA smR^itA | kR^iShNapatnItvakAmena chachAra tapa uttamam || 3\,21\.2|| tapa AlochanaM proktaM tattvAnAM cha vinirNayaH | pUrvArjitAnAM pApAnAmanutApastapaH smR^itam || 3\,21\.3|| prAyo nAma tapaH proktaM chittanigraha uchyate | prAyashchittamiti proktaM na tu kShauraM khageshvara || 3\,21\.4|| anutApayutaM bhUtaM tachChaNu tvaM khageshvara | pUrvaM na japtaM divyamantraM mukunda taptaM sadA kleshadAvAnalena || 3\,21\.5|| na vai smR^itaM harinAmAmR^itaM cha sadA smR^itaM haridoShAdikaM cha | na tu smR^itaM haritattvAmR^itaM cha samyakShrutaM lolavArtAdikaM cha || 3\,21\.6|| na pUjitaM haripAdAravindaM supUjitAH putramitrAdikAshcha | na vanditaM haripAdAravindaM suvandito mitrapAdaH sughoraH || 3\,21\.7|| na dR^iShTaM vai dhUpadhUmrairupetaM harervakraM kuntalaiH saMvR^itaM cha | putrAdikaM lAlitaM vai mukunda na lAlitaM tava vakraM murAre || 3\,21\.8|| sulAlitaM bhUShaNaiH putramitraM na lAlitaM sarvapApApahAri | na bhuktaM vai harinairavedyasheShaM mitrAlaye ShaDrasAnnaM cha bhuktam || 3\,21\.9|| supuShpagandhA nArpitA te murAre samarpitAH putramitrAdikebhyaH | santaptohaM putramitrAdikeShu kadA drakShye tava vaktraM mukunda || 3\,21\.10|| avaiShNavAnnaiH shigrushAkAdikaishcha hyanarpitAnnaishcha tathApyasaMskR^itaiH | tathApyabhakShyai rasanA cha dagdhA kadA drakShye tava vaktraM mukunda || 3\,21\.11|| aShTAkSharIpUjayA divyatIrthairviShNoH purA bhrAmitaiH sha~NkhatIrthaiH | na pAvitaM machCharIraM murAre kadA drakShye tava va ktraM mukunda || 3\,21\.12|| anarpitairgandhapuShpAdikaishcha anarpitairbhUShaNairvastrajAtaiH | avaiShNavAnAM digdhagandhAdidoShairgAtraM dagdhaM kadA hyuddhariShye mukunda || 3\,21\.13|| dagdhau cha pAdau mama vAsudeva na gachChantau kShetrapathaM hareshcha | netre cha dagdhe mama sarvadApi nAlokitaM tava deva pratIkam || 3\,21\.14|| dagdhau cha hastau mama vAsudeva na pUjitaM tava viShNoH pratIkam | mayA kR^itaM pApajAtaM murAre kadA drakShye tava vakraM mukunda || 3\,21\.15|| madIyadoShAngaNayanna pUrNa dayAM kuru tvaM suddhadAsyAnmukunda | yAvanti lomAni madIyagAtre saMti prabho sarvadorSharvidUra || 3\,21\.16|| tAvanti pApAni madIyagAtre kadA drakShye tava vaktraM mukunda | anantadehe patiputrairgR^ihaishcha mitrairdhanaiH pashubhR^ityAdikaishcha || 3\,21\.17|| sukhaM nAptaM hyapumAtraM mukunda sevA muktA tava devasya viShNoH | itaH paraM putramitrAdikaM cha yAsye nAhaM tava dAsI bhavAmi || 3\,21\.18|| yeye brUyuH putramitrAdikaishcha samyaksukhaM jAyate martyaloke | teShAmAsye mUtraviShThAdikaM cha samyaksadA patitaM cheti jAne || 3\,21\.19|| mitrAdInAM yatkR^itaM dravyajAtaM vR^ithA gataM malarUpaM cha jAtam | sadvaiShNavAnAM yatkR^itaM dravyajAtaM hariprApteH kAraNaM syAtsadaiva || 3\,21\.20|| etAdR^ishaM tattu jAtaM mukunda alaM hyalaM tena duHkhaM cha bhuktam | saMgaM dattAtsajjanAnAM sadA tvaM vinA cha tvaM durjanAnAM cha saMgAt || 3\,21\.21|| saMgaiH sadA durjanAnAM murAre gAtraM dagdhaM na virAgeNa yuktam | etAdR^ishAhaM kAM gAtiM vA mukunda yAsye na jAne dayayA mAM cha pAhi || 3\,21\.22|| etAdR^isho hyanutApaH khagendra prAyashchittaM na cha kShaurAdikaM cha | bhAnoH kanyA hyanutApaM cha kR^itvA vichArayAmAsa hareH sutattvam || 3\,21\.23|| sarvottamo harirekaH sadaiva yataH pUrNaH sarvaguNaistatashcha | sR^iShTau yasmAjjayate vishvajAtamato hariH sarvaguNaishcha pUrNaH || 3\,21\.24|| yo devAnAmAdya akAra eva yato brahmAdyA naiva pUrNAH samastAH | lakShmIprasAdAchchirapuNyena jAto yathAyogyaM pUrNaguNo viri~nchaH || 3\,21\.25|| na lakShmIvadguNapUrNo viri~ncho na viShNuvadguNapUrNA ramApi | na vAyuvadbhAratI chApi pUrNA na sheShavadvAruNI chApi pUrNA || 3\,21\.26|| na vai rudravatpArvatI pUrNarUpA hyanyepyevaM naiva pUrNAH sadaiva | AlochanAmevameShA hi kR^itvA tapashchakre yamunAyAshcha tIre || 3\,21\.27|| tadAchAhaM yamunAyAshcha tIraM pArthena sAkaM mR^igayAM gataH khaga | dR^iShTvA cha tAM tatra tapashcharantIM tadAbruvaM matsakhAyaM cha pArtham || 3\,21\.28|| he pArtha shIghraM vraja kanyAsamIpaM tvaM pR^ichCha kasmAdatra tapaH karoShi | evaM proktastatsamIpaM sa gatvA pR^iShTvA chaitatkAraNaM shIghrameva || 3\,21\.29|| Agatya mAmavadatphAlgunoyaM sarvaM vR^ittAMntaM tvasau matsamIpe | tatastvahaM sumuhUrte cha tasyAH pANigrahaM kR^itavAMstatra samyak || 3\,21\.30|| tasyAshcha tApAtsaMtataM madvichArAtprasannohaM satataM suprasannaH | pUrNAnande ramamANAsya nityaM tayA cha me kiM sukhaMsyAtkhagendra || 3\,21\.31|| mayA vivAhonugrahArthaM hi tasyA a~NgIkR^ito na tu saukhyAya vIndra | tathA vakShye lakShmaNAyAshcha rUpaM pANigrAhe kAraNaM chApi vIndrA || 3\,21\.32|| shR^iNuShva tattava vakShyAmi gopyaM sachChiShyake nAsti gopyaM guroshcha || 3\,21\.33|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe bhagavataH kAlindyA vivAhe hetunirUpaNaM nAmaikaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 22 shrIkR^iShNa uvAcha | yA lakShmaNA pUrvasarge khagendra putrI hyabhUdvahnivedasya vettuH | sulakShaNaiH saMyutatvAdyataH sA sulakShmaNeti prathitA khagendra || 3\,22\.1|| yathA lakShmIrlakShaNaiH sA supUrNA yathA harirlakShaNairvai supUrNaH | yathA vAyurlakShaNaiH pUrNa eva yathA gAyatrI lakShaNaiH sA supUrNA || 3\,22\.2|| yathA rudrAdyA lakShaNairvai prapUrNA rudrAdillakShmaNA chaiva pUrNA | guNenaivaM dharmataH ki~nchideva tathAnusaMdhAnAdvriyate nAma chApi || 3\,22\.3|| tasmA dAhurlakShmaNetyeva sarve tallakShaNaM shR^iNu chAdau khagendra | nArAyaNe pUrNaguNe rameshe dvAtriMshatsaMkhyAni sulakShaNAni || 3\,22\.4|| saMtyeva pakShIndra vadAmyanu kramAnmattaH shrutvA mokShamApnoti nityam | yaH saptapAdaH ShaNNavatya~Ngulo~NgashchaturhastaH puruShastIkShNadantaH || 3\,22\.5|| ya etatsarvaM militaM chaikameva harerviShNorlakShaNaM chAhurAryAH | mukhaM strigdhaM vartulaM puShTirUpaM dvitIyaM tallakShaNaM chAhurAryAH || 3\,22\.6|| hanuryasyAnunnataM chAsti vIndra tallakShaNaM prAhurAryAstR^itIyam | yaddantA vai tIkShNasUkShmAshcha saMti tallakShaNaM chAhurAryAshchaturtham || 3\,22\.7|| yasyAdhare raktimA tvasti vIndra tallakShaNaM pa~nchamaM chAhurAryAH | yasya hastA atiraktAH khagendra tallakShaNaM prAhurAryAshcha paShTham || 3\,22\.8|| yasminnakhAH saMti raktAH sushobhAstallakShaNaM saptamaM chAhurAryAH | yasminkapole raktimA tvasti vIndra tallakShaNaM hyaShTamaM prAhurAryA || 3\,22\.9|| yasminkare sha~NkhachakrAdirekhA vartante tannavamaM prAhurAryAH | yasyo daraM tanturUpaM supuShTaM valitrayaira~NkitaM suMdaraM cha || 3\,22\.10|| tallakShaNaM dashamaM prAhurAryA ekAdashaM nimnanAbhiM tadAhuH | UrudvayaM yasya cha mAMsalaM vai tallakShaNaM dvAdashaM prAhurAryAH || 3\,22\.11|| kaTirhi dIrghA pR^ithulAsti yasya trayodashaM lakShma tadAhurAryAH | yasyAsti muShko supariShThito vai chaturdashaM lakShma tadAhurAryAH || 3\,22\.12|| samunnataM shishramatho hi lakShma yasyAsti tatpa~nchadashaM vadanti | sutAmrakaM pAdatalaM khagendra tallakShaNaM ShoDashaM prAhurAryAH || 3\,22\.13|| nimnau cha gulphau saptadashaM tadAhurgrI vArUpaM prAhuraShTAdashaM cha | ekonaviMshaM tvakShipadmaM suraktaM prAhurbAhuM jAnu viMshaM tathaiva || 3\,22\.14|| vistIrNorashchaikaviMshaM tadAhuH siMhAskandhaM dvyuttaraM viMshamAhuH | trayoviMshaM sUkShmamAsyaM tadAhushchaturvishaM suprasanne cha dR^iShTI || 3\,22\.15|| hrasvaM li~NgaM mArdavaM chApi vIndra tallakShaNaM pa~nchaviMshaM vadanti | samau cha pAdau kaTijAnu chorU ShaDviMshamAhushcha same cha ja~Nghe || 3\,22\.16|| samAnahastau samakarNau militvA dvAtriMshatkaM lakShaNaM prAhurAryAH | dvAtriMshatkaM lakShaNaM vai mukunde dvAtriMshatkaM lakShaNaM vai ramAyAm || 3\,22\.17|| dvAtriMshatkaM lakShaNaM brahmaNo.api tadbhAratyAH pravadantyeva satyam | tathA cha sha~NkA samameva chakriNetyevaM sadAmA kuru nirNayaM bruve || 3\,22\.18|| ekasya vai lakShaNasyApi viShNorlakShmIrantaM naiva samyakprapede | atonantairlakShaNaiH saMyutaM cha hariM chAhurlakShaNaj~nAH sadaiva || 3\,22\.19|| jAnAti lakShmIrlakShaNaM vAyurUpe svApekShayA hyatiriktaM khagendra | svalakShaNApekShayA bhAratI tu shatairguNairadhikA vedhaso.api || 3\,22\.20|| khagendra tasmAllakShaNe sAmyachittaM vishvAdInAM sarvadA mA kuruShva | aShTAviMshatiM prAhU rudrAdikAnAM bhrUnetrayorlakShaNenaiva hInAH || 3\,22\.21|| alakShaNaM manyate yaddhi tasya durlakShaNaM naiva tachchintanIyam | aShTAviMshatiM lakShaNaM vai harasya na bhAratIvachchintanIyaM khagendra || 3\,22\.22|| ato haraH krodharUpI sadaiva tayorabhAvAtsatyamuktaM tathaitat | ato dvayaM nAsti rudre khagendra shishrodare ki~nchidAdhikyamasti || 3\,22\.23|| saptAdhikairvishatilakShaNaistu samAyutAH svastriyo lakShmaNAdyAH | ShaDvaviMshatyA lakShaNaishchApi yuktA vAruNyAdyA pa~nchaviMshaishcha chandraH || 3\,22\.24|| arthashchaturviMshatibhishchaiva yukto nAsAvAyordvyadhikA viMshatishcha lakShaNaishchaikaviMshatyA shachI yuktA na saMshayaH || 3\,22\.25|| pravAhA viMshakairyuktA yama ekonaviMshakaiH | pAshyaShTAdashabhiryukto dashasaptayuto.analaH || 3\,22\.26|| vaivasvataH ShoDashabhimitraH pa~nchadashairyutaH | chatrurviMshaistu dhanapaH pAvakastu trayodashaiH || 3\,22\.27|| ga~NgA dvAdashabhiryuktA budha ekAdashairyutaH | shanistu dashasaMkhyAkaiH puShkaro navabhiryutaH || 3\,22\.28|| atha ShoDashasAhasraM bhAryAratu mama vallabhAH | aShTabhishchaiva saMyuktAH saptabhiH pitarastathA || 3\,22\.29|| ShaDbhishcha devagandharvAH pa~nchabhistadanantarAH | chaturbhaiH kShitipAH proktAstribhiranye cha saMyutAH || 3\,22\.30|| udare ki~nchidAdhikye hrasve pAde cha karNayoH | shikhAdhikyaM vinA vipra bhAryAyAM cha shivasya cha || 3\,22\.31|| lakShmaNAyAM pa~ncha doShAH shirogulphAdikaM vinA | nAbhyAdhikye sahaivAShTau doShAH saMtyativAhike || 3\,22\.32|| ja~NghAdhikye sahaivAShTau doShAH shachyAH sadA smR^itAH | evameva hi doShAshchApyUhanIyAH khageshvara || 3\,22\.33|| durlakShaNaiH sadA vIndra saMshrutaistattvavidbhavet | mahodaro laMbanAbhirIShAmAtrogradaMShTrakaH || 3\,22\.34|| andhakUpagabhIrAkSho laMbakarNauShThanAsikaH | laMbagulpho vakrapAdaH kunakhI shyAvadantakaH || 3\,22\.35|| dIrghaja~Ngho dIrghashishrastvekANDashchaikanAsikaH | raktashmashrU raktaromA vakrAsyaH samprakIrtitaH || 3\,22\.36|| dagdhaparva tasaMkAsho raktapR^iShThaH kaliH smR^itaH | alomAMso.alomashirA raktagaNDakapolakaH || 3\,22\.37|| lalATe pANDutA nityaM vAmaskandhe kare khaga | krUradR^iShTirdR^iShTipAdastathA vai ghargharasvaraH || 3\,22\.38|| atyAshI chAtipAnashcha stanau shuShkaphalopamau | Urau navA~njikAromaH tathA pR^iShThe cha mastake || 3\,22\.39|| lalATe trINi dIrghe tu same dvau samprakIrtitau | sarpAkArastu yo matsyastasya shishre prakIrtitaH || 3\,22\.40|| pAdatrANopamo matsyo rasanAgre prakIrtitaH | shishrAkArashcha yo matsyo gude tasya prashasyate || 3\,22\.41|| vR^ishchikAkAramatsyastu padostasya prashasyate | shvAkArashchApi matsyo vai mukhe tasya prakIrtitaH || 3\,22\.42|| haste tu bahurekhAH syurloma nAsApuTe smR^itam | atidIrghaM tu chA~NguShThaM kaniShThaM chAtidIrghakam || 3\,22\.43|| durlakShaNaM tve vamAdi kalAvasti hyanekashaH | sulakShaNAnyanekAni mayi saMti khageshvara || 3\,22\.44|| dvAtriMshallakShaNaM viShNorbrahmAdyApekShayaiva tat | sahAbhiprAya garbheNa brahmaNoktaM tava prabho || 3\,22\.45|| brahmoktasya mayoktasya virodho nAsti sattama | mayoktasyaiva sa vyAsaH kaMbugrIvaH pradarshyate || 3\,22\.46|| raktAdharaM rakta tAlu chaikIkR^itya mayoditam | ato virodho nAstyeva tathA j~nAnAtpratIyate || 3\,22\.47|| saptAdhikairviMshatilakShaNaistu samAyutA yAH striyo lakShmaNAdyAH || 3\,22\.48|| bhage netre cha haste cha stane kukShau tathaiva cha | bhAratyapekShayA pa~nchabhirnyUnA tvasti lakShaNaiH || 3\,22\.49|| na rudravanna chAnyAni lakShaNAni khageshvara | ShaDviMshatyA lakShaNaishchApi yuktA vAruNyAH ShaDlakShaNaishchaiva hInA || 3\,22\.50|| karNe kukShau nAsikAkeshapAshe gulphe bhage ki~nchidAdhikyamasti | indro yuktaH pa~nchaviMshatyA khagendra sadA hIno lakShaNaiH saptasaMkhyaiH || 3\,22\.51|| haste pAde udare karNayoshcha shishre gulphe tvadharoShThedhikaM cha | chaturviMshatyA lakShaNaishchApi yukto nAstikyavAyustadvadevAShTabhishcha || 3\,22\.52|| nAbhyAM gulphe hanurar~Nghyoshcha skandhe dvije netre tvadharoShThedhikaM cha | trayoviMshatyA lakShaNaishchApi yuktA shachI tathA navadoShaishcha yuktA || 3\,22\.53|| bhage keshe hyadharoShThe cha karNe ja~Nghe gaNDe vakShasi gulphayoshcha | tathottaroShThe ki~nchidAdhikyamasti evaM vijAnIhi khagendrasattama || 3\,22\.54|| dvAviMshatyA lakShaNaiH saMyutastu dashabhirdeShaiH pravaho nAma vAyuH | tathA~NguShThe ki~nchidAdhikyamasti viMshatyekAdashabhirdeShatorkaH || 3\,22\.55|| tadviMshatyA lakShaNaiH saMyutastu tadA doSherdvAdashabhishcha yuktaH | ekonaviMshatyA lakShaNaishchApi yuktastrayodashabhistadabhAvairyutogniH || 3\,22\.56|| aShTAdashabhirlakShaNaiH saMyutastu vaivasvatastadabhAvaishchaturdashabhiH | mitrastu saptadashabhirlakShaNaiH saMyutaH khaga || 3\,22\.57|| sadoShaiH pa~nchadashabhiH saMyukto nAtra saMshayaH | taishcha ShoDashabhiryukto dhanapo nAtra saMshayaH || 3\,22\.58|| tadabhAvaiH ShoDashabhiH saMyuktaH samprakIrtitaH | taiH pa~nchadashabhishchaiva yuktogrejyaShThaputrakaH || 3\,22\.59|| taiH saptadashabhirdeShaiH saMyukto nAtra saMshayaH | taishchaturdashabhishchaiva ga~NgA samparikIrtitA || 3\,22\.60|| tathAShTAdashabhirdeShaiH saMyutA nAtra saMshayaH | taistrayodashabhishchaiva saMyuto budha eva tu || 3\,22\.61|| doShairekonaviMshatyA saMyuto nAtra saMshayaH | shanirviMshatidoSheNa yuto dvAdashalakShaNaiH || 3\,22\.62|| lakShaNaishchaikAdashabhiH puShkaraH parikIrtitaH | ekaviMshatisaMkhyAkairasadbhAvaiH prakIrtitaH || 3\,22\.63|| dashabhirlakShaNairyuktAH pitaro ye chirAH khaga | trayoviMshatidoShaishcha saMyutA nAtra saMshayaH || 3\,22\.64|| aShTabhirlakShaNairyuktA devagandharvasattamAH | doShaishchaturviMshatibhiH saMyuktAH parikIrtitAH || 3\,22\.65|| saptalakShaNasaMyuktA gandharvA mAnuShAtamakAH | yaistu pa~nchaviMshatibhirdeShaiH saMyuktAH prakIrtitAH || 3\,22\.66|| ShadguNaiH kShitipA yuktA ShaDviMshatyA cha doShataH | tadanye pa~nchabhiryuktAshchaturbhiH kechideva cha || 3\,22\.67|| tribhiH kechchittato hInA na saMti khagasattama | yasminnare kShitipe vA khagendra AdhikyaM yaddR^ishyate lakShaNasya || 3\,22\.68|| na te narA naiva te vai kShitIshAH sarve naiva hyuttamAH sarvadaiva | ye devA ye cha daityAshcha sarvepyevaM khagAdhipa || 3\,22\.69|| lakShaNAlakShaNaishchaiva krameNoktA na saMshayaH | lakShaNaiH saptaviMshatyAlakShaNaiH saMyutAH khaga || 3\,22\.70|| ataH salakShaNA j~neyA dvAtriMshallakShaNairna hi | piturgR^ihe vardhamAnA sadApi svakuTuMbaM shreShThayituM khagendra || 3\,22\.71|| uvAcha sA pitaraM dIyamAnamannAdikaM tramitrAdikeShu | sadApi ye tvanusaMdhAnena yuktA antargate tatratatra sthite cha || 3\,22\.72|| aj~nAtatve chAnnapAnAdikaM cha dattaM saMto vyarthamevaM vadanti | hariM vakShye tatratatra sthitaM chaM taM vai shR^iNu tvAdareNAdya nityam || 3\,22\.73|| bAlo harirbAlarUpeNa kR^iShNaH kShIrAdikaM navanItaM ghR^itaM cha | gR^ihNAti nityaM bhUShaNaM vastrajAtamevaM dadyAtsarvadA viShNutuShTyai || 3\,22\.74|| mitrairhariH keshavAkhyo mukundo bhu~Nkte dattaM tvannaprAnAdikaM cha | pUrvaM dadyAtsarvadA vai gR^ihastho dhanyo bhavedanyathA vyarthameva || 3\,22\.75|| gR^ihNAti nityaM mAdhavAkhyo harishchetyevaM j~nAtvA deyamannAdikaM cha | evaM j~nAtvA dIyamAnena nityaM prINAti viShNurnAnyathA vyarthameva || 3\,22\.76|| gR^ihe nityaM vAsudevo haristu prINAti nityaM tatra tiShThansuparNa | evaM j~nAtvA svagR^ihaM sarvadaiva ala~NkuryAddhAturUpaiH sadaiva || 3\,22\.77|| govindAkhyastiShThati vaShNavAnAM putrairyutastiShThati vAsudevaH | mitre mukundaH shAlake chAnirUddho nArAyaNo dvijavarye sadAsti || 3\,22\.78|| goShThe cha nityaM viShNurUpI haristu ashve sadA tiShThati vAmanAkhyaH | saMkarShaNaH shUdravarNe sadAsti vaishye pradyumnastiShThati sarvadaiva || 3\,22\.79|| janArdanaH kShatrajAtau sadAsti dAsheShu nityaM mahidAso haristu | mahyAM nityaM tiShThati sarvadaiva hyupendrAkhyo harirekaH suparNa || 3\,22\.80|| gaje sadA tiShThati chakrapANiH sadAntare tiShThati vishvarUpaH | nityaM shuni tiShThati bhUtabhAvanaH pipIlakAyAmapi sarvadaiva || 3\,22\.81|| trivikramo harirUpyantarikShe sarvajAtAvanantarUpI harishcha | harerna varNosti na gotramasti na jAtirIshe sarvarUpe vichitre || 3\,22\.82|| evaM j~nAtvA sarvadA lakShmaNA tu hariM sadA prINayAmAsa devI | saparyayA vai kriyamANayA hariH patirmamasya diti chintayAnA || 3\,22\.83|| tatyAja dehaM viShNupatitvakAmA madreShu vai vIndra putrI prajAtA | svayaMvare lakShmaNAyA ahaM cha bhittvA lakShyaM bhUpatIndrAvayitvA || 3\,22\.84|| pANigrahaM lakShmaNAyAshcha kR^itvA gatvA purIM ramayAmAsa devI | tathaivAhaM jAMbavatyA vivAhaM matpatnItve kAraNaM tvAM bravImi || 3\,22\.85|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe lakShmaNAvivAhahetunirUpaNaM nAma dvAviMshodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 23 shrIkR^iShNa uvAcha | somasya putrI pUrvasarge babhUva bhAryA madIyA jAmbavatI mama priyA | tAsAM madhye hyadhikA vIndra ki~nchidrudrAdibhyaH pa~nchaguNairvihInA || 3\,23\.1|| yadAvesho balavAnsyAdramAyAM tadAnAmasa priyate keshavolam | yadAveshAddhrAsamupaiti kAle tadA tAsAM sAmyamAhurmahAntaH || 3\,23\.2|| lakShmyAveshaH ki~nchidastyeva nityamatastAbhyaH ki~nchidAdhikyamasti || 3\,23\.3|| garuDa uvAcha | tAsAM madhye jAmbavantI tu kR^iShNa ArAdhanaM kIdR^ishaM sA chakAra | tanme brUhi kR^ipayA vishvamUrte Adhikye vai kAraNaM tAbhya eva || 3\,23\.4|| garuDenaivamuktastu bhagavAndevakIsutaH | meghagaMbhIrayA vAchA uvAcha vinatAsutam || 3\,23\.5|| shrIkR^iShNa uvAcha | yA pUrvasarge somaputrI babhUva piturgR^ihe vartamAnApi sAdhvI | janma svakIyaM sArthakaM vai chakAra pitrA sAkaM viShNushushrUShaNe na cha || 3\,23\.6|| shushrAva nityaM satpurANAni chaivaM chakre sadA viShNupAdapraNAmam | chakre sadA tArakasyApi viShNoH pradakShiNaM smaraNaM kurvatI sA || 3\,23\.7|| pitrA sAkaM sA tu kanyA khagendra vairAgyayuktA shravaNAtsaMbabhUva | keshaM cha mitraM dviradAdikaM cha anarghyaratnAni gR^ihAdikaM cha || 3\,23\.8|| sarvaM hyetannashvaraM chaiva mene mamAdhInaM hariNA vai kR^itaM cha | yenaiva dattaM putramitrAdikaM cha tenA hR^itaM vedanAM naiva chakre || 3\,23\.9|| adyaiva viShNuH paramo dayAluH dayAM mayi kR^itavAMste na suShThu | pitrA sAkaM kanyakA sA tu vIndra sadAtmani hyamale vAsudeve || 3\,23\.10|| ekAntatvaM suShThu bhaktyA gatA sA yadR^ichChayA sopapannena devI | akalpayantyAtmano vIndra vR^ittiM chakAra yatsAvadhirAdhaM prathaiva || 3\,23\.11|| sA vai vittaM viShNupAdAravinde duHkhArNavAttarAke saMchakAra | vAgIndridriyaM khaga samyakchakAra harerguNAnAM varNane vA sadaiva || 3\,23\.12|| hastau cha viShNorgR^ihasamArjanAdau chakAra devI gAtramalApahAram | shrotraM cha chakre harisatkathodaye mokShAdimArge hyamR^itopame cha || 3\,23\.13|| netraM cha chakre pratimAdidarshane anAdikAlInamalApahariNI | sadvaiShNavAnAM sparshane chaiva saMge nirmAlyagandhAnuvilepane tvak || 3\,23\.14|| ghrArNedriyaM sA haripAdasAre chakAra saMsAravimuktide cha | jihvendriyaM harinaivedyasheShe shrImattulasyAdivimishrite cha || 3\,23\.15|| pAdau hareH kShetrapathAnusarpaNe shiro hR^iShIkeshapadAbhivandane | kAmaM hR^idAsye tu haridAsyakAmyA tathottamashlokajanAshcharanti || 3\,23\.16|| niShkAmarUpe cha matiM chakAra vAgindriyaM stavanaM svIchakAra | evaM sadA kAryasamUhamAtmanA samarpayitvA parameshapAdayoH || 3\,23\.17|| tIrthATanArthaM tu jagAma pitrA sAkaM hareH prINanAdyarthameva | ArAdhayitvA brAhmaNAnviShNubhaktAnAdau gR^ihe vastrasaMbhUShaNAdyaiH || 3\,23\.18|| pashchAtkalpaM kArayAmAsa devI viShNoragre tIrthayAtrArthameva | yAvatkAlaM tIrthayAtrA mukunda tAvatkAlaM tUrdhvaretA bhavAmi || 3\,23\.19|| yAvatkAlaM tIrthayAtrAM kariShye tAvaddattAdvaiShNavAnAM cha saMgam | hareH kathAshravaNaM syAnmukunda nAvaiShNavAnAM saMginAma~NgasaMgam || 3\,23\.20|| suhR^ijjanaiH putramitrAdikaishcha dIrthATanaM naiva kuryAM mukunda | kurvanti ye kAmyayA tIrthayAtrAM teShAM saMgaM kuru dUre mukunda || 3\,23\.21|| shAlagrAmaM ye vihAyaiva yAtrAM kurvanti teShAM kiM phalaM prAhurAryAH | yadA tIrthAnAM darshanaM syAttadaiva shAlagrAmaM purataH sthApayitvA || 3\,23\.22|| tIrthATanaM pAdachairaiH kR^itaM chetpUrNaM phalaM prAhurAryAH khagendra | pAdatrANaM pAdarakShAM cha kR^itvA tIrthATanaM pAdahInaM tadAhuH || 3\,23\.23|| yo vAhane turage chopaviShTastIrthATanaM kurute chArdhahInam | vR^iShAdInAM vAhane pAdamAhuH parAnnAnAM bhojane vyarthamAhuH || 3\,23\.24|| mahAtmanAM vedavidAM yatInAM parAnnAnAM bhojane naiva doShaH | saMkalpayitvA paramAdareNa jagAma sA tIrthayAtrArthameva || 3\,23\.25|| Adau snAtvA harinirmAtyagandhaM visarjayitvA shravaNaM vai chakAra | pitrA sAkaM bhojanaM chApi kR^itvA agre dine kroshamekaM jagAma || 3\,23\.26|| tatra dvijAnpUjayitvAnnapAna rAtrau tattvaM shrAvayAmAsa devI | evaM yAtrAM ye prakurvanti nityaM teShAM yAtrAM saphalAM prAhurAryAH || 3\,23\.27|| vinA dayAM tIrthayAtrA khagendravyarthetyevaM vIndra chAhurmahAntaH | divA rAtrau ye na shR^iNvanti divyAM hareH kathAM tIrthamArge khagendra || 3\,23\.28|| vyarthaMvyarthaM tasya chAhurgataM vai ashvAdInAM vAhanAnAM cha viddhi | ashvAdInAmaparAdhaM vadasva ga~NgAdInAM darshanAtpApanAshaH || 3\,23\.29|| kShetrasthaviShNordarshanAtpApanAsho mArjArasyApyaparAdhaM vadasva | kShetrasthaviShNoH pUjanAtpApanAshaH pUjAvatAmaparAdhaM vadasva || 3\,23\.30|| japAdInAM kurvatAM pApanAsho viShNordhyAnAtsadya evAdhanAshaH | anusaMdhAnAdrahitaM sarvameva kR^itaM vyarthameveti chAhuH || 3\,23\.31|| ato hareH pApavinAshinIM kathAM shrutvA viShNorbhaktimAnsyAtvagandra | dR^iShTvAdR^iShTvA haripAdA~NkitaM cha smR^itvAsmR^itvA bhaktimAnsyAtkhagendra || 3\,23\.32|| pitrA sAkaM kanyakA sApi vIndra sheShAchalasthaM shrInivAsaM cha draShTum | jagAma sA mArgamadhye hariM cha sA chintayAmAsa ramApatiM cha || 3\,23\.33|| kadA drakShye shrInivAsasya vakShaH shrIvatsaratnairbhUShitaM vistR^itaM cha | kadA drakShye shrInivAsasya tundaM valitrayeNA~NkitaM suMdaraM cha || 3\,23\.34|| kadA drakShye shrInivAsasya kaNThaM maharlokasyAshrayaM kaMbutulyam | kadA drakShye shrInivAsasya nAbhiM sadAntarikShasyAshrayaM vai supUrNam || 3\,23\.35|| kadA drakShye vadanaM vai murArerjanalokasyAshrayaM sarvadaiva || 3\,23\.36|| shiraH kadA shrInivAsasya drakShye satyasya lokasyAshrayaM sarvadaiva | kaTiM kadA shrInivAsasya drakShye bhUrlokasyAshrayaM sarvadaiva || 3\,23\.37|| kadA drakShye shrInivAsasya choru talAtalasyAshrayaM sarvadaiva | kadA drakShye shrInivAsasya jAnu sukomalaM sutalasyAshrayaM cha || 3\,23\.38|| kadA drakShye shrInivAsasya ja~Nghe rasAtalasyAshrayeH sarvadaiva | kadA drakShye pAdatalaM hareshcha pAtAlalokasyAshrayaM sarvadaiva || 3\,23\.39|| itthaM mArge chintayantI cha devI sheShAchale sheShadevaM dadarsha | phaNaiH sahasraiH suvirAjamAnaM nAnAdrumairvAnarairvAnarIbhiH || 3\,23\.40|| ananta janmArjitapuNyasaMchayAnmayAdya dR^iShTaH paramAchalo hi | taddarshanAdvAShpakalAkulekShaNA sadyaH samutthAya nanAma mUrdhnA || 3\,23\.41|| mukhaM cha dR^iShTvA namanaM cha kAryaM pR^iShThAdibhAge namanaM na kAryam | sApi dviShaTkaM namanaM cha chakre shAlagrAmaM sthApayitvA puro.asya || 3\,23\.42|| itthaM kAryaM vaiShNavaiH parvatasya tvaM vaiShNavairviparItaM cha kAryam | madhvAntaHsthaH parvatAgresti nityaM ramAbrahmAdyaiH pUjitaH shrInivAsaH || 3\,23\.43|| susattamaM paramaM shrInivAsaM drakShye.athAhaM hyArurukShe.achala~ncha | ityevamuktvA kapilAkhyatIrthe sthAnaM chakre sA svapitrA sahaiva || 3\,23\.44|| atraivAste shrInivAso haristu dravyeNa rUpeNa na chAnyatheti | AdausnAtvA muNDanaM tatra kR^itvA tIrthashrAddhaM kArayitvA sutIrthe || 3\,23\.45|| gobhUhiraNyAdisamastadAnaM dattvA shailaM chArurohAtha sAdhvI | shAlagrAmaM sthApayitvA sa chAgre punaH praNAmaM sApi chakre subhaktyA || 3\,23\.46|| sopAnAnAM shataparyantamevamAruhya sA hyupaviShTA tu tatra | shushrAva sA bhAgavataM purANaM shushrAva vaive~NkaTAdreH prashaMsAm || 3\,23\.47|| jaigIShavyAdgurupAdAtsubhaktyA sushrAva tattvaM ve~NkaTAdreshcha sarvam || 3\,23\.48|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe ve~NkaTeshagiriyAtrAkramanirUpaNaM nAma trayoviMshodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 24 jaigIShavya uvAcha | kanye shR^iNu tvaM ve~NkaTAkhyAchalasya smerAnanAM puNyamAMrohaNe.asya | shrIgItAyAH paThanaM chaiva kurvannArohaNaM kurute sarvalokaH || 3\,24\.1|| padepade shrInivAsashcha devastvalaM hyalaM prIyate bhaktavargaH | taM prINayanmokShamAyAnti sarve harau tuShTe kimalabhyaM cha kanye || 3\,24\.2|| sopAnadeshe yaH purANaM shR^iNoti tadA kR^itA sarvatIrthAdiyAtrA | tadA divA prastuvantIha mArge sadA hariM shrInivAsaM guruM cha || 3\,24\.3|| sopAnAnAM mahimAnaM cha shrutvA shAlagrAmaM sthApayitvA cha tatra | namaskR^itvA punarevApi sA tu sopAnAni tvArurohAtha sAdhvI || 3\,24\.4|| sopAnAnAM vIndra chArohaNena tvavaiShNavAnAM haritoSho na chaiva | tenaiva teShAM sAdhanaM bhUya eva tamasyandhe pAtayituM khagendra || 3\,24\.5|| sthalesthale evamevApi kAryaM jaigIShavyaM punarevAha devI | kanyovAcha | jaigIShavyaH shrInivAso haristu brahmAdInAM dR^ishyate shrInivAsaH || 3\,24\.6|| jaigIShavya kR^ipayA tvaM vadasva jaigIShavyo hyevamukto hariM tu | uvAcha kanyAM somaputrIM satIM cha brahmAdInAM dR^ishyate shrInivAsaH || 3\,24\.7|| anantarUpodhikakAntakAntimAnrudrAdInAM dR^ishyate ve~NkaTeshaH | sasUryalakShAdhikakAntakAntito rudrAdInAM dR^ishyate shrInivAsaH || 3\,24\.8|| sahasrasUryAdhikakAntikAntaH savidyuttvAnmAnuShANAM rameshaH | R^iShyAdInAM dR^ishyate chandravachcha sanmAnuShANAmaparokSho haristu || 3\,24\.9|| nakShatravaddR^ishyate shrInivAsaH sadA R^iShINAmaparokSho haristu | sa sUryavaddR^ishyate shrInivAsaH saMsAriNAM ve~NkaTeshaH khagendra || 3\,24\.10|| saMdohavaddR^ishyate vai prakAsho mithyAvatAM dR^ishyate shrInivAsaH | pAShANavannailyarUpaprakAshaH shilAmAtre dR^iShyate vai kalau cha || 3\,24\.11|| nR^iNAM sarveShAM shrInivAso haristu kalau svarUpaM shrInivAsasya devI | na mAnuShAH pravijAnanti sarve yataH kalau tAmasA rAjasAstu || 3\,24\.12|| tatsaMginaH sAttvikAH kechideva hyato bhaktA durlabhA vai kalau cha | ye dR^ishyante bhaktavatte na bhaktAH shishrodarayorbharaNe chaiva saktAH || 3\,24\.13|| kurvanti yAtrAM cha tadarthameva bhaktij~nAnaM durlabhaM vai kalau cha | bhaktA ye vai na viraktAH sadaiva teShAM harerdarshanaM durlabhaM cha || 3\,24\.14|| bhaktasvarUpaM tava vakShye khagendra yo j~nAnapUrNaH parame snigdha eva | na cha dveShairbandhuro bhaktiyuktastava dveShA~nChR^iNu vakShye cha samyak || 3\,24\.15|| jIvAbhidA hariNAprAkR^itena svatantreNa hyasvatantrasya nityam | j~nAnAnandaiH paripUrNe harau cha guNairapUrNo harirityeva chintA || 3\,24\.16|| shrIbrahmarudrAdidivaukasAM sadA tathA dvijAnAM samAnAyAshcha chintA | viShNoH sakAshAdbrahmarudrAdikAnAM sadAdhikyAlochanaM dveSha eva || 3\,24\.17|| viShNorbhadre hastapAdAdikAnAM bhedaj~nAnaM dveShamAhurmahAntaH | avatArANA ChedabhedAdikaM cha tathochyate maraNasyApi chintA || 3\,24\.18|| tadbhaktAnAM dveShaNaM chAhurAryAstadvAkyAnAM dUShaNaM dveSha eva | nacha dveShaiH saMyutA ye cha loke kanye dR^ishyante na tu bhaktAH kadAchit || 3\,24\.19|| kanyovAcha | jaigIShavya brUhi me ke cha bhaktA bhaktiM kathaM darshayAmAsurete | teShAM hariH shrInivAso mahAtmA trAtA sadA bhaktavarge dayAluH || 3\,24\.20|| jaigIShavyastvevamukto mahAtmA uvAcha kanyAM saMsmaranbhaktavaryaH | jaigIShavya uvAcha | prahAdAdyA shrInivAsasya bhaktAH kR^itvA nR^isiMhe chottamAM bhaktimeva || 3\,24\.21|| avApa sAmrAjyamanuttamaM cha j~nAnaM nR^isiMhAtsamavApa pashchAt | parAsharaH shrInibAsasya bhakto bhaktiM kR^itvA vyAsarUpaM hariM cha || 3\,24\.22|| stutvA tena j~nAnatattvaM hyavApya jagAma mokShaM bhaktisaMvardhitAtmA | yo nAradaH shrInivAsasya bhakto bhaktiM kR^itvA garbhavAse harau cha || 3\,24\.23|| tayA bhaktyA brahmaputratvamApa j~nAnaprAptyA tena muktiM jagAma | yo hyaMbarIShaH shrInivAsasya bhaktaH kR^itvA bhaktiM paradeva harau cha || 3\,24\.24|| japtvA j~nAnaM prApya durvAsakashchApyavApa mokShaM tena saMvardhitAtmA | muchukundo vai shrInivAsasya bhakto vairAgyato bhaktidArDhyaM cha kR^itvA || 3\,24\.25|| tattvaj~nAnaM prApya viShNormahAtmA hyavApa mokShaM tena saMvardhitAtmA | sa puNDarIkaH shrInivAsasya bhaktaH pitrAdiShTo viShNubhaktiM cha kR^itvA || 3\,24\.26|| hariprAsAdAjj~nAnamanuttamaM chApyavApa mokShaM bhaktisaMvardhitAtmA | brahmA cha vAyushcha sarasvatI cha j~nAtavyAH sarve R^ijuyoginashcha || 3\,24\.27|| achChinnabhaktAshcha sadA murArerna kAmyaraktAH shuddharUpA hi te cha | girIshanAgeshakhageshasaMj~nA devAH shukrArau guruchandrendusUryAH || 3\,24\.28|| jaleshognirmanudharmau kuberaH vighneshanAsatyamarudgaNAshcha | parjanyamitrAdaya eva sarve sadA hyete shrInivAsasya bhaktAH || 3\,24\.29|| vishvAmitro bhR^iguraurvashcha kutso marIchiratriH pulahaH kratushcha | shaktirvasiShTho sautamIyo pulastyo bhAradvAjaH shrInivAsasya bhaktAH || 3\,24\.30|| mAndhAtA nahuShoMbarIShasagarau rAjA pR^ithurhaihayo ikShvAkurbharato yayAtisutalau dharmo vikukShistathA | uttAnashcha bibhIShaNo dasharatho hyete mahAj~nAninaH shrImadve~NkaTanAyakasya cha gurorbhaktAH sadA saMsmR^itAH || 3\,24\.31|| bhAgIrathI samudrashcha yamunA cha sarasvatI | godAvarI narmadA cha kR^iShNA bhImarathI tathA || 3\,24\.32|| sarayUphalgukAverIgaNDakI kapilA stathA | ityetAshcha harerbhaktAH saMti chAtraiva bhAmini || 3\,24\.33|| abhiprAyaM tatra vakShye shR^iNu kanye mayA sati | yatra pravartate mArge kathA viShNormahAtmanaH || 3\,24\.34|| vartante vaiShNavA yatra haritattvArthabodhakAH | tatraiva bhaktAH sarvepi saMti viShNostathaiva cha || 3\,24\.35|| ye devayAtrAM paramAtmachintayA kurvanti te haribhaktAshcha nAnye | yato harau parame vaiShNavAnAM sarvaM niShThAmeti kR^ityaM khagendra || 3\,24\.36|| sheShAchalaM samAsAdya hyannavastrAdibhUShaNam | yo na dadyAdabhaktaH sa tataH ko nu paraH pashuH || 3\,24\.37|| bhaktA hareH shrInivAsAchale cha ga~NgAdirUpeNa cha tatratatra | tiShThanti sevArthamurukramasya teShAM pUjA naiva kAryA cha devi || 3\,24\.38|| abhiprAyaM tatra vakShye shR^iNu tvaM tatra sthale vastragandhAdidhUpaiH | purANoktA api bhedena pUjyA dR^iShTvA cha tAnvandayetprAj~na eva || 3\,24\.39|| sadbrAhmaNAnvandayetpAdamUle hastau cha dvau sampuTIkR^itya devi | sAShTA~NgarupaM vandanaM chaiva viShNoH kuryAttathA gurave viShNubuddhyA || 3\,24\.40|| ga~NgAdInAM vandanaM kAryameva sAShTA~NgaM vai tulasInAM tathaiva | ashvatthAnAM namanaM kAryameva gavAdInAM namanaM mAnasena || 3\,24\.41|| pUjA sadA devadevasya viShNoH kAryA bhaktyA vaiShNavaireva nAnyaiH | ye nAmakA j~nAnavantaH subhaktAH sadaiva kAryA viShNupUjA cha kanye || 3\,24\.42|| ye nAmakA j~nAnavantaH subhaktAH sadaivaM kAryA viShNupUjA cha kanye | yenAmakA viShNubhaktAH sadaiva pUjA viShNornaiva kAryAtra devi || 3\,24\.43|| mohAdyo vai pUjayeddevadevaM mahAdharmAdyAti chAndhaM tamo vai | brahmAdinAmAni harerhi devIM viShNoH svanAmAni dadau divaukasAm || 3\,24\.44|| nAdAddhIraH keshavAdIni kanye svakaM puraM pravihAyaiva rAjA | evaM mayoktaM kanyake sarvametadetatparaM samyagArohaNIyam || 3\,24\.45|| govinda nArAyaNa mAdhaveti yUyaM mayA sarvamArAdhitavyam | sarve militvA punarevaM khagendra samAruhanvai~NkaTAdriM gR^iNantaH || 3\,24\.46|| harernAmAnyatra pUrvaM gR^iNantastvAsvAdayantaH shrInivAsasya nAma | draShTuM sarve shrInivAsaM tathaiva kurvantaste talashabdaM nadantaH || 3\,24\.47|| iti kR^iShNavachaH shrutvA tArkShyaH kR^iShNamuvAchaha kathamAsvAdanaM chakruretadvistIryame vada | shrIkR^iShNa uvAcha | bho shrInivAsa tava nAmaiva chaitannAma svAmI nanu nAmaiva svAmI | yAM brahmAdyA AshrayantItti yasmAttasmAdramA shrIriti nAma chApa || 3\,24\.48|| ramAshrayatvAnnitarAM sarvadA chetyato hariH shrInivAsAbhidhAnaH | bho shrInivAseti tu nartayanto romA~nchamAtrAstalashabdakAriNaH || 3\,24\.49|| adyaiva pashyAma harestavAsyaM kadA vayaM kR^ita kR^ityA bhavAmaH | bhoH keshavAdyaiva padAravindaM saMdarshayitvA sudayAM kuruShva || 3\,24\.50|| brahmANamAhushcha purANamAhuH kashabdavAchyaM sarvalokeshamAhuH | IshaM chArhaM rudramityeva chAhustatprerakaM sR^iShTisaMhArakArye || 3\,24\.51|| ato hariH keshavanAmadheyo bhoH keshaveti cha nartayantaH | AnandavApIM saMstravantobhi jagmurnArAyaNeti pravadanto hi jagmuH || 3\,24\.52|| ato doShAstadviruddhA guNAshcha nArAshcha teShAmAshrayatvAnmurAriH | nArAyaNeti pravadantIha loke nArAnubandhAtsarvamuktAH khagendra || 3\,24\.53|| nArAH proktA AshrayatvAchcha teShAmato.api nArAyaNa eva vIndra | muktAshcha ye tu prapadaMnu jagmuraNDodakaM yasya kaTAkShamAtrAt || 3\,24\.54|| yadutpannaM tena nArAH khagendra teShAM sadApyAshrayatvAchcha vIndra | nArAyaNeti pravadantIha loke hyanantabrahmANDavisarjakatvAt || 3\,24\.55|| evaM nanR^ituH parishaMsayanto govinda nAnyo hi na chaiva darshanam | goshabdavAchyAstu samastavAcho gobhishcha sarvaiH pratipAdyate yataH || 3\,24\.56|| ato hi govinda iti smR^itaH sadA bho vedavedyeti tathA na nanR^ituH | AnandabAShpaishcha samanvitA hi hare murAre tava darshanaM hi || 3\,24\.57|| dehi prabho vai tavadAsadAsAshchaturdashe bhuvane sarvadApi | yatastvamevaM vasatIti vAsushchAtraiva nityaM krIDate sarvadaiva || 3\,24\.58|| yato devetyevamAhurmahAntastvato hariM vAsudeveti chAhuH | bho vAsudeveti nanR^ituH sarvadaiva bho mAdhaveti nanR^itushchaiva sarve || 3\,24\.59|| lakShmIpate cheti vadanti sarve dhanIti shabdaH svAbhivAchI yato hi | atopyAryA mAdhaveti bruvanti lakShmIpate pAhi tathaiva bhaktAn || 3\,24\.60|| te vai bruvanto nanR^itushcha jagmurviShNo sadAsmAnparipAhi nityam | sarvatra yasmAdvitato.asi tasmAdityAdinAmAni gR^iNanta eva | jagmushcha sarve dadR^ishushcha tIrthaM bhaktyopetAH shrInivAsaM smarantaH || 3\,24\.61|| kanyovAcha | kiM nAmakaM tIrthamidaM munIndra kiM kAryamatra pravadAsmAnkR^itIsha | kasmai prasanno bhagavA~nChrInivAsastvasminsutIrthaM vada vistareNa || 3\,24\.62|| jaigIShavya uvAcha | kanye shR^iNu tvaM hyabhavatsubuddhimAnprahrAdasaMj~no haribhaktavaryaH | niShkAmabuddhyA tu yadA jagAma sheShAchalasthaM shrInivAsaM cha draShTum || 3\,24\.63|| asmiMsthale daityakumArakAnprati hareshcha tattvaM paripR^iShTavAnprabhuH | nR^isiMharUpaM shrInivAsaM bhajasva sudurlabhaM mAnuShaM janma kanye || 3\,24\.64|| tatrApi viShNornR^ihare sutattvaM sudurlabhaM suShThu yAtrA tathaiva | yasyAM yAtrAyAM yatra kutrApi deshe hareH kathA vartate daityavaryAH || 3\,24\.65|| tatra sthale harirAste sadaiva yato vyAptaH sarvato vai nR^isiMhaH | etachChrutvA daityakumArakAste prahlAdamUchurbhaktavaryaM hareshcha || 3\,24\.66|| vyApto harishchetkathamatra vai sakhe na dR^ishyate jalarUpI nR^isiMhaH | sa evamukto dAnavAnAM sutaishcha tuShTAva viShNuM paramAdareNa || 3\,24\.67|| tava svarUpaM mama darshayasva svayogyarUpaM dAnavAnAM sutAnAm | iti stutaH shrInivAso haristu tasminnantarjalarUpaM samAyAt || 3\,24\.68|| asminsnAnaM ye prakurvanti tIrthe teShAM j~nAnaM paramaM dR^iDhaM syAt | atra snAne mAnuShANAM cha tAta buddhirna hi syAtkalikAle visheShAt || 3\,24\.69|| dattvAM varaM daityavarAya viShNurantardadhe jalapUrNe sukuNDe | adyApyAste jalamadhye nR^isiMhaH prahlAdo.api daityakumArakaiH saha || 3\,24\.70|| tasminsutIrthe paritastatratatra jayeti shabdaH shrUyate chAparAhne | idaM tIrthaM nArasiMhAbhidhaM cha kanyesnAnaM hyatra kAryaM manuShyaiH || 3\,24\.71|| snAnaM kR^itvA tatra tIrthe cha samyagdIpaM dattvA dvijavaryAya mukhyam | draShTuM punaH shrInivAsaM prajagmurgovindagovinda iti bruvantaH || 3\,24\.72|| mukhyaprANAdhiShThitaM sthAnamApya apAvishattatra devI hyuvAcha | jaigIShavyaH shrInivAsasya viShNoH kathaM kAryaM darshanaM tadvadasva || 3\,24\.73|| jaigIShavyaH prAha saMhR^iShTachitto bravImi tantraM shR^iNu kanyake tvam | shrutvA mattaH kuru sarvaM mayoktamAdyaM dvAraM shrInivAsasya dR^iShTvA || 3\,24\.74|| aparAdhasahasrANi kriyante.aharnishaM mayA | tAni sarvANi me deva kShamasva puruShottama || 3\,24\.75|| mAnasAnvAchikAndoShAnkAyi kAnapi sarvashaH | vaiShNavadveShahetUnme bhasmasAtkuru mAdhava || 3\,24\.76|| AdyadvAraM shrInivAsasya devi samyaksmaredvijayaM vai jayaM cha | dakShAdhvare shrInivAsasya devi chaNDaM prachaNDaM saMsmaretsamyageva || 3\,24\.77|| pAshchAtyabhAge shrInivAsasya devi nandaM sunandaM saMsmaredeva bhaktyA | savyadvAre shrInivAsasya kanye smaretkumudAkShaM kumudantameva || 3\,24\.78|| yashchaiva dehaM pravishedbhaktipUrvaM kadA drakShye sAdareNaiva devi | pradakShiNadvAdashakaM cha kR^itvA pade pade saMsmarechChrInivAsam || 3\,24\.79|| shrIsvAmitIrthe samyagAchamya natvA snAtvA natvA bhUvarAhaM cha devi | ayudvAraM privashedbhaktipR^irvaM govindagovinda itibruvanvai || 3\,24\.80|| pashchAddharernamanaM kAryameva sAShTA~NgarUpaM pravisheddevageham | punarvishedvArataH saMsthitaH sa pIThasthadevAnmAnasA chintayIta || 3\,24\.81|| madhye pIThaM shrInivAsaM cha devI nArAyaNaM praNametpUrNameva | devasya savye pIThabhAgAdvahishcha namaskAryaM gurudevAya chaiva || 3\,24\.82|| pIThasyAgrAchchApyadhastAtpradeshe AgneyakoNe praNamedvai khagendra | nairR^ityabhAge vyAsadevAya devi namaskAryo vaiShNavaH sarvadApi || 3\,24\.83|| vAyavyakoNe bhaktipUrvaM sudurgAM namaskuryAdbhaktisaMvardhitAtmA | pIThasyordhvaM hyagnikoNeShu devI dharmAdhibhUtAya namo yamAya || 3\,24\.84|| pIThasyordhvaM nairR^itasyordhvakoNe j~nAnAdhipaM praNamedvAyudevam | pIThasyordhvaM vAyukoNe cha subhrUrvairAgyAnAmadhipaM chaiva rudram || 3\,24\.85|| pIThasyordhvaM tvIshakoNe cha devi aishvaryANAmadhipaM chendradevam | pIThasya pUrve praNamennairR^itiM cha aryAmNAnAmadhipaM chAtra devi || 3\,24\.86|| devasya pIThasya cha dakShiNe cha durgAM namedugrarUpAbhidhAM cha | pIThasya kanye praNametpashchime vai ArogyANA madhipaM kAmadevam || 3\,24\.87|| devasya pIThasyottare rudradevamanaishvaryANAmadhipaM saMsmarechcha | pIThasya madhye praNamedvai varAhaM sadA kanye paramaM pUruShAkhyam || 3\,24\.88|| tasyopariShTAchChaktisaMj~nAM cha lakShmImAdhArarUpAM praNamechchaiva nityam | tasyopariShTAdvAyukUrmau namechcha tasyopariShTAchCheShakUrmau namechcha || 3\,24\.89|| tasyopariShTAdabhimAninIM bhuvo bhUdevatAM praNamechchaiva subhrUH | tasyopariShTAdvaruNaM saMsmarechcha kShIrodadheradhipaM chaiva devam || 3\,24\.90|| tasyopariShTAtpraNamechchaiva lakShmIM shvetadvIpAkhyaM kanyake pUjayechcha | tasyopariShTAtpraNamechchaiva lakShmIM mahAdivyAM maNDapasaMj~nakAM cha || 3\,24\.91|| pIThasya madhye yamasaMj~nAM cha lakShmIM samarchayedyamamadhye cha devIm | yamasya devasya cha dakShiNe cha sUryaM nameddIparUpaM cha bhadre || 3\,24\.92|| yamasya devasya cha vAmabhAge shriyaM nameddIparUpAM cha devIm | yamasya devasya tu chAgrabhAge hutAshanaM dIparUpaM namechcha || 3\,24\.93|| devasyAgre bhUminAmnIM namechcha tattvAbhimAnAM saMsmarechchaiva nityam | parya~NkarUpaM shrInivAsasya viShNostamobhimAnAM sannamechchaiva durgAm || 3\,24\.94|| pUrvAdigaM pIThasopAnarUpamAtmAnamekaM praNamechcha devi | dakShasthadikpIThasopAnarUpaM j~nAnAtmakaM praNamechchaiva kanye || 3\,24\.95|| padmasya pUrvasthadale cha devi strIrUpAkhyaM vimalAkhyAmimAM cha | brahmAdidevAnpraNamechcha devi AgneyakoNasthadale shR^iNutvam || 3\,24\.96|| utkarShanAmnIM paramAM cha devIM namedramAM brahmavAyU cha sheSham | dakShasthapadmasya dalAShTake cha nArAyaNAkArasheShAdikAnAm || 3\,24\.97|| strIrUpebhyo namanaM kAryameva kanye mayA pashchimasthe dale cha | gopAkhyanArAyaNabrahmavAyuviprAdikAnAM sheSharudrAdikAnAm || 3\,24\.98|| strIrUpebhyo namanaM kAryameva IshAna koNasthadaleShu chaiva | IshAnanArAyaNamAviri~nchavAyurviyachCheShasurAdikAnAm || 3\,24\.99|| strIrUpebhyo namanaM kAryameva tathaiva padmasya cha madhyabhAge | anugrahAkhyA viShNulakShmIshcha devI vAyurviyachCheSharudrAdikAnAm || 3\,24\.100|| strIrUpANAM namanaM kAryameva suyogapIThasya svarUpa bhUtam | sadA namechChrImadanantasaMj~namevaM na mechChrInivAsaM cha devam || 3\,24\.101|| shrInivAsasya vAme tu lakShmIM cha praNamedvudhaH | shrInivAsasya savye tu dharAyai praNamechChubhe || 3\,24\.102|| pIThAdvahiH pUrvabhAge kR^ipolkaM praNamechChubham | maholkaM dakShiNe chaiva vIrolkaM pashchime namet || 3\,24\.103|| uttare cha namaH kuryAdyulkAya cha mahAtmane | chaturShvapi cha koNeShu sahasrolkaM nametsudhIH || 3\,24\.104|| pUrve tu vAsudevAya namaskuryAchcha dakShiNe | saMkarShaNAya devAya pradyumnAya cha pashchime || 3\,24\.105|| uttare hyaniruddhyA namaskuryAdatandritaH | Agneye cha namaskuryAtkanye mAyAM sadA shubhe || 3\,24\.106|| jayAyai cha namaskuryAnnairR^itye chApi vAyave | kR^itye chaiva namaskuryAdIshAnye shAntisaMj~nakAm || 3\,24\.107|| keshavAya namaH pUrve tathA nArAyaNAya cha | mAdhavAya namaskuryAnnairR^itye chApi vAyave || 3\,24\.108|| Agneye kanyake nityaM bhaktyA tu prayataH shubhe | govindAya namaskuryAddakShiNe viShNave tathA || 3\,24\.109|| madhusUdanAya bhoH kanye namaskuryAttu nairR^itau | pashchime trivikramAya vAmanAya tathaiva cha || 3\,24\.110|| viShNave shrIdharAyAtha namaskuryAchcha bhAmiti | uttare tu mahAkanye hR^iShIkeshAya vai namaH || 3\,24\.111|| tathA vai padmanAbhAya namaskuryAdatandritaH | dAmodarAya chaishAnye namaskuryAchcha bhAmini || 3\,24\.112|| chaturthAvaraNe pUrve mahAkUrmAya vai namaH | varAhAya namaskuryAdAgneye kanyake shubhe || 3\,24\.113|| dakShiNe nArasiMhAya vAmanAya namonamaH | bhArgavAya namaskuryAnnairR^itye shuddhachetasA || 3\,24\.114|| pashchime mAdhavAyAtha tathA kR^iShNAya vai namaH | buddhAya cha namaskuryAdvAyavye kanyake shubhe || 3\,24\.115|| uttare hyulkarUpAya anantAya namo.astu te | IshAnye vishvarUpAya namaskuryAdatandritaH || 3\,24\.116|| Agneye vAruNIM chaiva gAyatrIM chaiva nairR^ite | vAyavye bhAratIM chaiva IshAnye girijAM namet || 3\,24\.117|| girijAM vAmabhAge tu sauparNai chaiva saMnamet | prAgindrAya namaskuryAtsAyudhAya tathaiva cha || 3\,24\.118|| sa parigrahAya shrIviShNoH pArShadAya namonamaH | Agneyetyagnaye tubhyaM sAyudhAyeti pUrvavat || 3\,24\.119|| dakShiNe tu yamAyaiva nairR^ityAM nirR^itiM yajet | pashchime varuNAyaiva vAyavye vAyave namaH || 3\,24\.120|| uttare cha kuberAya IshAnye cha shivAya cha | IshAnashakrayormadhye brahmaNe sAyudhAya cha || 3\,24\.121|| nirR^ityapyatimadhye tu sheShAya cha namonamaH | evaM kR^itvA namaskAraM praNamechcha punaH punaH || 3\,24\.122|| ityetatsarvamAkhyAtaM vidhipUrvaM tu darshanam | itaH parantu gantavyaM darshanArthaM ramApate || 3\,24\.123|| evamuktvA tu sA devI taiH sArdhaM tu yayau mudA | yaduktaH shrInivAsasya darshanasya vidhiH khaga | kasyachinnaiva vaktavyo gopyatvAchcha kadAchana || 3\,24\.124|| samAgamo durghaTa eva vIndra satAM cha sattattvavibodhakAnAm | anekajanmArjitapuNyasaMchayAdabhUdguroH saMgama eva tasya || 3\,24\.125|| payo vikAraM cha nijaM jahAti sheShasya sheShaM nalinasya Sha~Nkajam | bhAvaM chalaM pa~NkajanAbhayogAtsatsaMgayogAdashubhAni na syuH || 3\,24\.126|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe shrIve~NkaTeshagiryArohaNakramatadbhaktatatparvatanAmAdinirUpaNaM nAma chaturvisho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 25 sA dvAradeshe shrInivAsasya devI svAmipuShkariNIM dadR^ishe kaishcha sArdham | svAminhare shrInivAseti sA taM brahmAdInAM tArakaM sampradadhyau || 3\,25\.1|| devaiH sArdhaM pAlanArthaM cha viShNurastyeva nityaM puShkariNyAM jaleShu | ataH svAmipuShkariNIti chAhustatra snAnaM kanyakAnyAshcha chakruH || 3\,25\.2|| shuchirbhUtvA shrInivAsaM cha devAstuptuM vivishuH shuddhabhaktyA khagendra | yathopadiShTaM guruNA tathaiva chakre kanyAshcha sarvaM khagendra || 3\,25\.3|| tadA hariM darshayAmAsa tasyai svakaM rUpaM supratIke supUrNam | sA kanyakA shrInivAsasya rUpaM dadarsha bhaktyA svamanobhirAmam || 3\,25\.4|| suvarNachitraM vasanaM vasAnaM soShNIShakaM ka~nchukaM saMdadhAnam || 3\,25\.5|| mR^igotthamadagandhena surabhIkR^itadi~Nmukham | puNDarIkavishAlAkShaM kaMbugrIvaM mahAbhujam || 3\,25\.6|| hemayaj~nopavItA~NgaM sAkShAtkandarpasannibham | jaganmohanasaindaryaM komalA~NgaM manoharam || 3\,25\.7|| dR^iShTvA cha kanyA mumude romA~nchitasugAtrakA || 3\,25\.8|| taddarshanAhlAdapariplutAshayA premNAtha romAshrukulAkulekShaNA | nanarta devI puratastasya viShNoH sA dhvastadoShA paramAdareNa | Ananda mAM pAhi sukhaM cha dattvA mukundA mAM pAhi vimuktidAnAt || 3\,25\.9|| mAM pAhi nityaM hyaravindanetra prasannadR^iShTyA karuNAsudhArdra | govinda govinda suduHkhitAM mAM j~nAnAdidAnena hi pAhi nityam || 3\,25\.10|| janArdana tvaM hi suduShTasaMgAnkAmAdirUpAnsatataM varjayitvA | hare hare mAM satataM pAhi daityAnsamAhR^itya prabalAnvighnarUpAn || 3\,25\.11|| ramesha mAM pAhi chaturmukhesha vishvesha mAM pAhi sarasvatIsha | ramesha mAM pAhi nidAnamUrte vR^indAravR^indairvanditapAdapadma || 3\,25\.12|| evaM tu natvA paramAdareNa tuShTAva viShNuM paramaM purANam | lakShmyA sadA ye.aviditA guNAshcha asaMkhyAtAH saMti viShNau cha vIsha || 3\,25\.13|| teShAM sakAshAdatibAhulyasaMkhyA guNA harau te.aviditA vai ramAyAH | ato hare stavane kvAsti shaktistathApi yatnaM stavane te kariShye || 3\,25\.14|| tava prasAdAchcha ramAprasAdAdvidhiprasAdAtbhAratIshaprasAdAt | rudraprasAdAtstavanaM te kariShye tathApi viShNo mayi shAntiM kuruShva || 3\,25\.15|| yadi prasanno.asi mayi tvamIsha tvatpAdamUle dehi bhaktiM sadaiva | tvaddarshanAddeva shubhAshubhaM cha naShTaM madIyaM hyashubhaM cha nityam || 3\,25\.16|| tvanmAyayA naShTamimaM cha lokaM madena mattaM badhiraM chAndhabhUtam | aishvaryayogena cha yo hi mUko jAtaH sadA dInAgurvAdikeShu || 3\,25\.17|| mA dehi aishvaryamanuttamaM tvatpAdAravindasya viruddhabhUtam | tvaM deva me dehi satAM cha saMgaM tava svarUpapratipAdakAnAm || 3\,25\.18|| putrAdInAmaihikaM vAsudeva dagdhvA cha me dehi pAdAravinde | sadvaShNave kriyamANaM cha kopaM dagdhvA cha me dehi pAdaravinde || 3\,25\.19|| dravyAdike kriyamANaM cha lobhaM dagdhvA vai me dehi pAdAbjamUle | putrAdike kriyamANaM cha mohaM dagdhvA cha me dehi pAdAbjamUle || 3\,25\.20|| vidyAM putraM dravyajAtaM madaM cha dagdhvA cha me dehi pAdAbjamUle | sadvaiShNavAsahamAnasvarUpaM dagdhvA mAtsaryaM pAhi mAM ve~NkaTesha || 3\,25\.21|| mantraM cha me dehi nidAnamUrte yenaiva me syAttava saMgashcha bhUyaH | nAnyaM vR^iNe tava pAdAbjasaMgAttadeva me dehi mama prasannaH || 3\,25\.22|| itIritaH shrInivAsaH prasanna uvAcha devo hyamR^itastravaM cha | atraiva kanye prajapasva mantraM sugopyarUpaM paramAdareNa || 3\,25\.23|| vakShyAmi mantraM paramAdareNa shR^iNvadya bhaktyA paramAdareNa | antaH sthamantyaM hyAdyasaMyuktameva sabindu tadvatsparshakAdyena yuktam || 3\,25\.24|| ekArayuktaM prathamAntaH sthayuktaM samatrikoNe choShmaNA saMyutaM cha | takArasaktaM svarshamantaH sthayuktamAdyanta oMkArasamanvitaM cha || 3\,25\.25|| anena mantreNa tavepsitaM cha bhaveddhi kanye nAntra vichAryamasti | evaM sa uktvA shrInivAso haristu pratIkavaddarshayAmAsa rUpam || 3\,25\.26|| natvA tu sA shrInivAsaM cha devI uvAsa ha svAmisaraH samIpe | tasmindine brAhmaNAdIMshcha sarvAnsaMtarpayAmAsa cha ShaDrasAnnaiH || 3\,25\.27|| sAya~NkAle shrInivAsasya dR^iShTvA utsAharUpaiH shrInivAsapratIkaiH | sAkaM bhaktyA sampraNamyAtha devI pradakShiNaM shrInivAsasya suShThu || 3\,25\.28|| nanarta devI supratIkasya chAgre lajjAM tyaktvA jaya deveti choktvA | AnR^ittakAle cha hareshcha vaktraM dR^iShTvA cha dR^iShTyA tu paraM nanarta || 3\,25\.29|| mamAdya gAtraM pAvitaM shrInivAsa mamAdya netraM saphalaM saMbabhUva | mamAdya pAdau sArthakau chaiva jAtau pradakShiNaM shrInivAsesha kR^itvA || 3\,25\.30|| hastau cha me sArthakAvadya jAtau agre kR^itvA hastashabdaM murAreH | evaM vadantI prINayantI cha devaM jagAmasA stotravachaH kadambaiH || 3\,25\.31|| devAstadA dunduMbhayo vinedire tanmastake puShpavR^iShTiM cha chakruH | tasminkAle ubhayoH pArshvayoshcha nR^ityaM chakrurdevatAvAranAryaH || 3\,25\.32|| tathaiva tAstalashabdaM cha kR^itvA tadA sarvA namanaM chApi chakruH | Anandashaile sarvadA tvitthameva sA sarvadA nartayantI cha vIndra || 3\,25\.33|| AnandamagnA sApi devI jagAma svamAshramaM jaigiShavyeNa sArdham | yAtrAmevaM ye na kurvanti vIndra teShAM cha sarvaM niShphalaM chAhurAryAH || 3\,25\.34|| gatvAshramaM jaigiShavyeNa sArdhaM guruM tvapR^ichChadve~NkaTeshasya mantram | mantrasyArthaM brUhi me jaigiShavya mantrAvR^ittiM kurvatAM vai phalAya || 3\,25\.35|| jaigIShvya uvAcha | shR^iNuShva bhadre ve~NkaTe shasya nAmnastvarthaM shrutvA hR^idaye saMnidhatsva || 3\,25\.36|| viti hyuttamavAchI syAdyeti j~nAnamudAhR^itam | kakAraH sukhavAchI syATTeti chittamudAhR^itam || 3\,25\.37|| IshatvamAtmavAchi syAdevaM j~neyaM tu kanyake | pUrNaj~nAnaM sukhaM vittaM vyAptatvAdvya~NkaTAbhidhaH || 3\,25\.38|| vya (ve) mindriyAdikaM proktaM vya~NgabhUtaM harau yataH | kaTashcha samudAyArtho vyaM (veM) kaTashchendriyaughakaH || 3\,25\.39|| svasminprerayate yasmAttasmAdvya~NkaTanAmakaH | viShaye preShayennityamato vya~NkaTanAmakaH || 3\,25\.40|| vishiShTaj~nAnarUpatvAdvyeti muktAH sadA smR^itAH | muktAnAM cha samUhastu vya~NkaTeti prakIrtitaH || 3\,25\.41|| sadA muktasamUhAnAmIshatvAdvya~NkaTAbhidhaH | li~Ngadehamato jIvo vya~NkaTeti samAhR^itaH || 3\,25\.42|| li~NgAnAM chaiva svAmitvAdvya~NkaTesheti saMj~nitaH | daityAnAM cha samUhAstu j~nAnAdividhurA yataH | ato daityasamUhastu vya~NkaTeti prakIrtitaH || 3\,25\.43|| teShAM saMharaNe Ishastvato vya~NkaTanAmakaH | Anandasya viruddhatvAtkAmakrodhAdayo guNAH || 3\,25\.44|| vya~NkaTA iti samproktAsteShAM nAshayitA prabhuH | atastu vya~NkaTeshAkhya evaM j~nAtvA japaM kuru || 3\,25\.45|| evaM vya~NkaTAmAhAtmyaM shrutvA devI khageshvara | nidrAM chakAra tatraiva rAtrau pitrA sahaiva cha | brAhme muhUrte chotthayi hR^idi sasmAra kanyakA || 3\,25\.46|| (vya~NkaTeshasya prAtaH stutiH) | shrIvya~NkaTeshashcha nR^isiMhamUrtiH shrIvaradarAjashcha varAhamUrtiH | shrIra~NgashAyI cha anantashAyI kurvantu sarve mama suprabhAtam || 3\,25\.47|| shrIkR^iShNamUrtishcha gadAdharashcha shrIviShNupAdastu prayAgavAsaH | nArAyaNaH shrIbadarInivAsaH kurvantu sarve mama suprabhAtam || 3\,25\.48|| dAmodaro vai trijagannivAsaH shrIpANDura~Ngashcha nR^isiMhadevaH | shrIrAmadevashcha amoghavAsaH kudR^i || 3\,25\.49|| shrIdharmaputrashcha nR^isiMhamUrtiH shrIpippalasthashcha muhallavAsaH | kolAnR^isiMhaH shUrpakArastha siMhaH kurvantudR^i || 3\,25\.50|| chaturmukhashchArusarasvatI cha svabhAratI sharvasuparNasheShAH | amAmahedrashcha shachImukhAstAH kurvantu dR^i || 3\,25\.51|| dvArAvatI kAshikAvantikA cha prayAgakA~nchyau mathurApurI cha | mAyAvatI hastimatI purI cha kurvantu sa dR^i || 3\,25\.52|| bhAgIrathI chaiva sarasvatI cha godAvarI siMdhukR^iShNa cha veNI | kalindakanyA yamunA cha narmadA kurva dR^i || 3\,25\.53|| vitastikAverisatu~NgabhadrAH suva~njarA bhImarathI vipAshA | sutAmraparNI cha pinAkinI cha ku dR^i || 3\,25\.54|| svAmipuShkariNI chaiva suvarNamukharI tathA | shrIpANDavI taubarushcha kapilA pApanAshanI || 3\,25\.55|| gururvasiShThaH kratura~NgirAshcha manuH pulastyaH pulahashcha gautamaH | raibhyo marIchishchyavanashcha dakShaH kurvantu sarve mama suprabhAtam || 3\,25\.56|| saptArNavAH sapta kulAchalAshcha dvIpAshcha saptopavanAni sapta | bhUrAdikAni bhuvanAni sapta kurvantu sa dR^i || 3\,25\.57|| mAndhAtrA nahuShoMbarIShasagarau rAjA nalo dharmarATprahlAdaH kraturADvibhIShaNagayau vyAso hanUmAnapi | ashvatthAma kR^ipAvumA drupadajA shrIjAnakI tArakA mandodaryakhilAH prabhAtasumahaM kurvantu nityaM hare || 3\,25\.58|| ashvatthasya vanAni kiM cha tulasIdhAtrIvanAni prabho punnAgasya vanAni chaMpakavanAnyanyAni puShpANi cha | mandArasya vanAni yAni cha hareH saugandhikAnyapyaho nityaM tAni dishantu matpramuditaM shrIve~NkaTesha prabho || 3\,25\.59|| evaM smR^itvA shrInivAsasya devI kR^itvA shauchaM jaigiShavyeNa sAkam | snAtuM yayau puShkariNIM hareshcha snAnaM samyaktatra chakAra deshe | samyagjaptvA vya~NkaTeshasya mantramuvAcha sA jaigiShavyaM guruM cha || 3\,25\.60|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe devI kR^itave~NkaTeshadarshanatatstutyAdivarNanaM nAma pa~nchaviMshodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 26 kanyovAcha | shrInivAsaH kimarthaM vai Agatotra vadasva me | sheShAchalo.api kutrA bhUtkadAyAtashcha pApahA | svAmipuShkariNI chAtra kimarthaM hyagatA vada || 3\,26\.1|| jaigIShavya uvAcha shR^iNu bhadre mahAbhAge vya~NkaTeshasya chAgamam | Avayordevi pApAni viShamaM yAnti bhAmini || 3\,26\.2|| AsItpurA hiraNyAkShaH kAshyapo ditinandanaH | sanakAdeshcha vAgdaNDAddvitIyadvArapAlakaH || 3\,26\.3|| babhUva daityayonau cha devAnAM kaNTako balI | saMjIvo vijayaH prokto haribhakto mahAprabhuH || 3\,26\.4|| hariNyAkShaH svayaM daityo haribhaktavidUShakaH | etAdR^isho hiraNyAkShastapastaptuM samudyataH || 3\,26\.5|| tadA mAtA ditirdevI hiraNyAkShamuvAcha sA | ditiruvAcha | vatsalastvaM mahAbhAgamA tapasvAShTahAyanaH || 3\,26\.6|| tvaM mA dadasva duHkhaM me pAlayiShyati kovidaH | kShaNamAtraM na jIvAmi tvAM vinA jIvanaM na hi || 3\,26\.7|| mA tapa tvaM mahAbhAga mama jIvanahetave | evamuktastu mAtrA sa vijayovashatobravIt || 3\,26\.8|| hiraNyAkSho mAtaraM prAha jAlaM hitvA viShNorbhajane.alaM kuruShva | mayisnehaM putrahetorvirUDhaM sukhaduHkhe cheha loke paratra || 3\,26\.9|| yAvatsnehaM mayi mAtaH karoShi tAvatkleshaM shAshvataM yAsyasi tvam | mAtashcha te mayi putratvabuddhistvayyapyeShA mAtR^ibuddhirmamApi || 3\,26\.10|| tAte pUjye pitR^ibuddhirmamAsti tasmiMstute bhartR^ibuddhirhi mithyA | nirmAti yasmAddharireva sarvaM samyakpAtA niyato.asau murAriH || 3\,26\.11|| ato hi mAtA harireva sarvadA tvanyAsAM vai mAtR^itA chopachArAt | nirmAtR^itvaM yadi mukhyaM tvayi syAddroNAdInAM jananI kA vadasva || 3\,26\.12|| mAtR^itvaM vai yadi mukhyaM tvayi syAddhAtrAdInAM jananI kA vadasva | yataH sadA yAti jagattatto hariH sadA pitA viShNurajaH purANaH || 3\,26\.13|| sadA pitA mukhyapitA yadi syAdgarbhasthabAle pAlakaH ko vadasva | mAtApitroH pAlakatvaM yadi syAtkUrmAdInAM pAlakau kau vadasva || 3\,26\.14|| mAtApitroH pAlakatvaM yadi syAtkR^ipAdInAM rakShakau kau vadasva | punnAmakAnnArakAddeha bhajAntasmAttrAtAputraviShNuH purANaH || 3\,26\.15|| na tArakohaM narakAchcha subhrUrna vai bhartA nApi pitrAdayashcha | na vai mAtA nAnujAdishcha sarvaH sarvatrAtA viShNurato na chAnyaH || 3\,26\.16|| mAyAM madIyAM j~nAnashastreNa chChitvA bhaktyA hareH smaraNaM tvaM kuruShva | yadbhaktirUpUrvaM smaraNaM nAma viShNostatsarvathA pApaharaM cha mAtaH || 3\,26\.17|| yo vA bhaktyA smaraNaM nAma viShNoH karotyasau pApaharo bhaviShyati | ayaM deho durllabhaH karmabhUmau tatrApi madhye bhajanaM viShNumUrteH || 3\,26\.18|| AyurgataM vyarthameva tvadIyaM shIghraM bhajeH shrInivAsasya pAdam | upadishyaivaM mAtaraM putravaryo daityAveshAtsobhavadvai tapasvI || 3\,26\.19|| chaturmukhaM prINayitvaiva bhaktyA hyavadhyatvaM prApa tasmAnmahAtmA | tato bhUmiM karavadveShTayitvA ninye tadA daityavaryo mahAtmA || 3\,26\.20|| shrImuShTadeshe prAdurAsIddharistu vArAhaviShNustvajanaH purANaH | bhittvAchAbdhiM vivishe taM mahAtmA rasAtale saMsthitaM bhUtalaM cha || 3\,26\.21|| svadaMShTrAgre sthApayitvA.ajagAma tadAgamAdAgato daityavaryaH | taM karNamUle tADayitvA jaghAna prasAdayAmAsa cha pUrvavadbhuvam || 3\,26\.22|| sudiggajAnsthApayitvA cha viShNuH shrImuShTe vai saMsthitaH shrIvarAhaH | tadA harishchintayAmAsa viShNurbhaktyA madIyaM mAnuShaM dehamadya || 3\,26\.23|| ArAdhayiShyanti cha mAM kva ete teShAM dayAM kutra vAhaM kariShye | evaM harishchintayitvA sukanye vaikuNThalokAdachalaM sheSha saMj~nam | vIndraskandhe sthApayitvA svayaM cha samAgatobhUdbhUtalaM bhUtaleshaH || 3\,26\.24|| suvarNamukharItIramArabhya garuDadhvajaH | shrIkR^iShNaveNIparyantaM sthApayA mAsa taM girim || 3\,26\.25|| gireH puchChe tu shrIshailaM madhyame.ahobalaM smR^itam | mukhaM cha shrInivAsasya kShetraM cha samudAhR^itam || 3\,26\.26|| alpena tapasAbhIShTaM sidhyatyasminnahobale | ga~NgAdisarvatIrthAni puNyAni hyatra saMti vai || 3\,26\.27|| ya enaM sevate nityaM shraddhAbhaktisamanvitaH | j~nAnArthI j~nAnamApnoti dravyArthI dravyamApruyAt || 3\,26\.28|| putrArthI putramApnoti nR^ipo rAjyaM cha vindati | yaMyaM kAmayate martyastantamApnoti sarvathA || 3\,26\.29|| chintitaM sAdhyate yasmAttasmAchchintAmaNiM viduH | puShkariNyAshcha bAhulyAdgirAvasminsaraH su cha | puShkarAdririti prAhurevaM tattvArthavedinaH || 3\,26\.30|| shAtakuMbhasvarUpatvAtkanakAdriM cha taM viduH | vaikuNThAdAgatenaiva vaikuNThAdririti smR^itaH || 3\,26\.31|| amR^itaishvaryasaMyukto vya~NkaTAdririti smR^itaH | vya~NkaTeshasya shailasya mAhAtmyaM yAvadasti hi || 3\,26\.32|| tAvadvaktuM samagreNa na samarthashchaturmukhaH | vya~NkaTAdrau parAM bhaktiM ye kurvanti dinedine | pa~Ngarja~NghAla eva syAdachakShuH padmalochanaH || 3\,26\.33|| mUko vAgmI bhavedeva badhiraH shrAvako bhavet | vandhyA syAdbahuputrA cha nirdhanaH sadhano bhavet || 3\,26\.34|| etatsarvaM girau bhaktimAtreNaiva bhaveddhruvam | tattvato vya~NkaTAdrestu svarUpaM vetti ko bhuvi || 3\,26\.35|| yasmAdasya gireH puNyaM mAhAtmyaM vetti yaH pumAn | mAyAvI paramAnandaM tyaktvA vaikuNThamuttamam | svAmipuShkariNItIre ramayA sahamodate || 3\,26\.36|| kalyANAdbhutagAtrAya kAmitArthapdAyine | shrImadvya~NkaTanAthAya shrInivAsAya te namaH || 3\,26\.37|| shrIsvAmipuShkariNyAshcha mAhAtmyaM shR^iNu kanyake | svAmipuShkariNImadhye shrInivAsosti sarvadA || 3\,26\.38|| snAnaM kurvanti ye tatra teShAM muktiH kare sthitA | tisraH koTyordhakoTishcha tIrthAni bhuvanatraye | tAni sarvANi tatraiva saMti tIrthe hareH sadA || 3\,26\.39|| tattIrthaM shrInivAsAkhyaM sarvadevanamaskR^itam | tadeva shrInivAsasya mandiraM parikIrtitam || 3\,26\.40|| taddarshanAdeva kanye yAnti pApAni bhasmasAt | ekaikasnAnamAtreNa satsaMgo bhavati dhruvam || 3\,26\.41|| satsaMgAjj~nAnamAsAdya j~nAnAnmokShaM cha vindati | adhikAriNAM bhavedevaM viparItamayoginAm || 3\,26\.42|| tIrthAnAM snAnamAtreNa mokShaM yAntIti ye viduH | te sarve asurA j~neyAste yAnti hyadhamAM gatim || 3\,26\.43|| shrInivAsasya tIrthesminvAyukoNe cha kanyake | Aste vAyuH sadA viShNoH pUjAM kartumanuttamAm || 3\,26\.44|| vAyutIrthaM cha tatproktaM hastadvAdashakAntaram | hastaShaTkapramANaM cha pashchime samudAhR^itam | uttare hastaShaTkaM tu vAyutIrthamudAhR^itam || 3\,26\.45|| ye veShNavA vaiShNavadAsavaryAH snAnaM suryustatra pUrvaM sukanye | madhvAntasthAH shrInivAsastu nityamatra snAnAtprIyatAM me dayAluH || 3\,26\.46|| ye madhvatIrthe snAtumichChanti devi rudrAdayo vAyubhaktA mahAntaH | sadA snAnaM tatra kurvanti devi prAtaH kAle chodayAtpUrvameva || 3\,26\.47|| ye vAyutIrthe visR^ijanti dehajaM malaM mUtraM vamanaM shleShmakaM cha | ye.apAnashuddhiM li~NgashuddhiM cha kanye kurvanti te hyasurA rAkShasAshcha || 3\,26\.48|| shR^iNvanti ye bhAgavataM purANaM kiM varNaye tasya puNyaM tu devi | ye kR^iShNamantraM tu japanti devi hyaShTA kSharaM mantravaraM sugopyam || 3\,26\.49|| teShAM hariH prIyate keshavolaM madhvAntastho nAtra vichAryamasti | evaM dAnaM tatra kurvanti ye vai dvijAgryANAM vaiShNavAnAM vidAM cha || 3\,26\.50|| teShAM puNyaM naiva jAnanti devA jAnAtyevaM shrInivAso haristu | shAlagrAmaM vAyutIrthe dadante teShAM puNyaM vetti sa vya~NkaTeshaH || 3\,26\.51|| sudurlabho vAyutIrthe.abhiSheko niShkAmabuddhyA vaiShNavAnAM cha devi | tatrApi tIrthe labhyate bhAgyayogAdbhAgavatasya shravaNaM viShNudAsaiH || 3\,26\.52|| tathaiva tIrthe durlabhaM tatra devi shAlagrAmasya dvijavarye cha dAnam | jaMbUphalAkArasunIlavarNaM mukhadvayaM chakrachatuShTayAnvitam || 3\,26\.53|| sukesaraiH saMyutaM svarNachihnadhvajAM kushairvajrachihnairyavaishcha | jAnArdanIM mUrtimAhurmahAnto dAnaM tasyA durlabhaM tatra tIrthe || 3\,26\.54|| atyuttamaM mUrtidAnaM tu bhadre sudurllabhaM paramaM nAtra lobhaH | sudurlabhaM bahudogdhyAshcha gR^iShTerdAnaM tathA vastraratnAdikAnAm || 3\,26\.55|| atyuttamaM dravyadAnaM cha devi svApekShitaM dAnamAhurmahAntaH | svasyAnapekShaM phaladAnaM cha vastrAdAnaM tasya vyarthamAhurmahAntaH || 3\,26\.56|| atyuttamaM gR^iShTidAnaM cha puNyaM naivApyate dugdhadohAshcha gAvaH | atyuttame vastradAne subuddhiH sudurghaTA paramA vai janAnAm || 3\,26\.57|| atyuttamaM bhAgavatasya pustakaM sudurghaTaM vAyutIrthaM cha kanye | atyuttamaM dravyadAnaM cha devi sudurghaTaM vAyutIrthaM nR^iNAM hi | sudurlabho vaiShNavaistattvavidbhirharervichAro vAyutIrthe cha kanye || 3\,26\.58|| shrInivAsasya tIrthasya uttarasyAM dishi sthitam | chandratIrtha miti proktaM tatrAste chandramAH sadA || 3\,26\.59|| shrInivAsasya pUjAM cha tatra sthitvA karotyayam | tatra snAnaM prakurvanti puNyadeshe cha kanyake || 3\,26\.60|| gurutalpAdipApebhyo muchyante nAtra saMshayaH | tatra snAtvA pUrvabhAge shAlagrAmaM dadAti yaH || 3\,26\.61|| j~nAnadvArA mokShameti nAtra kAryA vichAraNA | dadhivAmanamUrteshcha dAnaM tatra sudurlabham || 3\,26\.62|| badarIphalamAtraM tu vatulaM nIlavarNakam | prasannavadanaM sUkShmaM susnigdhaM kanyake shubhe || 3\,26\.63|| chakradvayasamAyuktaM gaupUraiH pa~nchabhiryutam | chApabANasamAyuktamanataM kuNDalAkR^itim || 3\,26\.64|| vanamAla sukhayutaM mUrdhnasAhasrasaMyutam | raupyabindusamAyuktaM savye bhadrArdhamAtrakam || 3\,26\.65|| chandreNa sahitaM devi dadhivAmanamuchyate | etAdR^ishaM kalau nR^INAM durlabhaM bahubhAgyadam | lakShmInArAyaNasamAM tAM mUrtiM viddhi bhAmini || 3\,26\.66|| sudurlabhaM tasya mUrteshcha dAnaM tachchandratIrthe shravaNaM durghaTaM cha | samyaksvarUpaM dadhivAmanasya sudurghaTaM shravaNaM vaiShNavAchcha || 3\,26\.67|| tatra snAtvA vAmanasya svarUpashravaNAdvidurdAnaphalaM samaM cha | dashahastapramANaM tu chandratIrthamudAhR^itam || 3\,26\.68|| madhyAhne durlabhaM snAnaM nR^iNAM tatra suma~Ngale | tatra sthitvA dhanyanaraH sadA bhajati vai harim || 3\,26\.69|| varAhamUrtidAnaM tu shAlagrAmasya durlabham | jaMbUphalapramANaM tu etadvai kukkuTANDavat || 3\,26\.70|| vadanaM valayAkAraM pramANaM chaNakAdivat | devasya vAmabhAge cha madhyadeshaM vihAya cha || 3\,26\.71|| chakradvayasamAyuktamUrdhadeshe cha bhAmini | suvarNabindunA yuktaM bhUvarAhAkhyamuchyate || 3\,26\.72|| pUjAM kR^itvA bhUvarAhasya marterdAnaM dattvA shravaNaM chApi kR^itvA | tatra sthitaM bhUvarAhaM cha dR^iShTvA sa vai naraH kR^itakR^ityo hi loke || 3\,26\.73|| tatra snAtvA bhUvarAhasya marteH shR^iNoti yo lakShaNaM samyageva | sa tena puNyaM samupaiti devi sa muktibhA~NnAtra vichAryamasti || 3\,26\.74|| IshAnakoNe shrInivAsasya devi raudraM tIrthaM paramaM pAvanaM cha | tatra sthitvA rudradevo mahAtmA pUjAM karoti shrInivAsasya nityam || 3\,26\.75|| hastAShTakaM tatpramANaM vadanti tatra snAnaM vaiShNavaiH kAryameva | tatra snAtvA prayato vai murAreH kathAM divyAM shR^iNuyAdAdareNa | snAnaM pAnaM tatra dAnaM cha kuryAllakShmInR^isiMhaprIyate devi nityam3\,26\.76|| badarIphalamAtraM cha vartulaM bindusaMyutam || 3\,26\.77|| devasya vAmabhAge tu chakradvayasamanvitam | suvarNarekhAsaMyuktaM ki~nchidraktasamanvitam || 3\,26\.78|| vaishyavarNaM savadanaM padmarekhAdichihnitam | lakShmInR^isiMhaM taM viddhi bhuktimuktipradAyakam || 3\,26\.79|| etA dR^ishaM gaNDikAyAH shilAyA mUrterdAnaM durghaTaM viddhi vIndra | tatra snAtvA shrInR^isiMhasvarUpaM lakShmIpateH shR^iNuyAdbhaktiyuktaH || 3\,26\.80|| mUrterdAnAtphalamApnoti devi satyaMsatyaM nAtra vichAryamasti || 3\,26\.81|| IshAnashakrayormadhye brahmatIrthamudAhR^itam | durlabhaM mAnuShANAM tu snAnaM sarvArthasAdhakam || 3\,26\.82|| shAlagrAmasya dAnaM tu durlabhaM tatra vai nR^iNAm | lakShmInArAyaNasyaiva mUrterdAnaM sudurlabham || 3\,26\.83|| sthalamauduMbarasamaM tatpramANamudAhR^itam | ChattrAkAraM vartulaM cha prasannavadanaM shubham || 3\,26\.84|| chaNakapradeshamAtraM cha vadanaM samudAhR^itam | savye dakShiNapArshve cha samayoH puShkalAnvitam || 3\,26\.85|| goyUthavatsavarNaM cha chatushchakrasamanvitam | gokhuraishcha samAyuktaM suvarNakiNasaMyutam || 3\,26\.86|| vanamAlAbhisaMyuktaM vajrapu~Nkhaishcha saMyutam | etAdR^ishIM darermUrti lakShmInArAyaNaM viduH || 3\,26\.87|| kalau nR^iNAM tasya lAbho durlabhaH saMsmR^ito bhuvi | dAnaM cha sutarAM devi darlabhaM kiM vadAmi te || 3\,26\.88|| brahmatIrthe cha saMsnAya shrotavyA vai hareH kathA | gaNDikAyAH shilAyAshcha lakShmInArAyaNasya tu || 3\,26\.89|| lakShaNaM yo vijAnAti tadA tatsadR^ishaM phalam | prApnotyeva na saMdeho nAtra kAryA vichAraNA || 3\,26\.90|| shrInivAsasya tIrthasya pUrve syAdindratIrthakam | shrInivAsasya pUjAM tu kartumAste shachIpatiH || 3\,26\.91|| shAlagrAmashilAdAnaM kartavyaM shrotriyAyavai | shAlagrAmashilAdAnaM hatyAkoTivinAshanam || 3\,26\.92|| tasmiMstIrthe tu yo devi sItArAmashilAbhidhAm | dadAti bhUtale bhadre bhUpateH sadR^isho bhavet || 3\,26\.93|| sItArAmashilA devi dvividhA samprakIrtitA | pa~nchachakrayutA kAchitShaTrachakreNa cha saMyutA || 3\,26\.94|| tatrApi ShaTrachakrayutA hyuttamA samprakIrtitA | pa~nchachakrayutAyAshcha phalaM dviguNamIritam || 3\,26\.95|| kukkuTANDapramANaM cha susigdhaM nIlavarNakam | vadanatrayasaMyuktaM saTchakraiH kesarairyutam || 3\,26\.96|| svarNarekhAsamAyuktaM dhvajavajrA~Nkushairyutam | etAdR^ishaM tu vai bhadre sItArAmAbhidhaM smR^itam || 3\,26\.97|| vadanevandane devi sItArAmasya koshakam | durlabhaM tu kalau nR^INAM svasAmrAjyapradaM shubham || 3\,26\.98|| indratIrthe mahAdevi sItArAma bhidhAshilA | yA taddAnaM durlabhaM tannAlpasya tapasaH phalam || 3\,26\.99|| dAnasya shaktyabhAve tu shrotavyaM lakShaNaM hareH | shAlagrAma shilAdAnAdyatphalaM tatphalaM labhet || 3\,26\.100|| AgneyakoNe shrInivAsasya devi tIrthaM tvAste vahnisaMj~naM sushastam | sa vahnidevaH shrInivAsasya pUjAM kartuM hyAste sarvadA tIrthamadhye || 3\,26\.101|| yo vA tIrthe vahnisaMj~ne cha devi bhaktyA snAnaM kurute.ajaM smaranhi | j~nAnadvArA mokShamApnoti devi tatra snAnaM durllabhaM vai nR^iNAM cha || 3\,26\.102|| j~nAtvA snAnaM duShkaraM tIrtharAje bhaktistasmindurllabhA chaiva devi | shAlagrAme tachChilAyAshcha dAnaM sudurlabhaM vAsudevAbhidhAyAH || 3\,26\.103|| hrasvaM tathA vartulaM nIlavarNaM sUkShmaM mukhaM mukhachakraM sushuddham | suveNuyuktaM vAsudevAbhidheyaM dAnaM kalau durlabhaM tasya bhadre || 3\,26\.104|| dAne tasyAH shaktya bhAve cha devi snAtvA tIrthe vAsudevAbhidhasya | samyakShrAvyaM lakShaNaM vai shilAyAstayostulyaM phalamAhurmahAntaH || 3\,26\.105|| dakShiNe shrInivAsasya yamatIrthaM cha saMsmR^itam | tatrAste yamarAjastu pUjAM kartuM hareH sadA || 3\,26\.106|| tatra snAnaM cha dAnaM chApyakShayaM paramaM smR^itam | shAlagrAmashilAdAnaM kAryaM tatra mahAmune || 3\,26\.107|| paTTAbhirAmasaMj~nAyAH shilAyA dAnamiShyate | tachchUtaphalavatsthUlaM vadanatrayasaMyutam || 3\,26\.108|| shirashchakreNa rahitaM saptachakraiH samanvitam | nIlavarNaM svarNarekhaM goshurAdyaiH samanvitam || 3\,26\.109|| paTTavardhanarAmaM tu durlabhaM bahubhAgyadam | paTTavardhanarAmaM tu yo dadAti cha tatra vai | paTTAbhiShikto bhavati nAtra kAryA vichAraNA || 3\,26\.110|| shrInivAsasya nairR^itye nairR^itaM tIrthamuttamam | Aste hi nirR^itistatra pUjAM kurtuM cha sarvadA || 3\,26\.111|| tatra snAnaM prakartavyaM punarjanma na vidyate | shAlagrAmashilAyAshchaH puruShottamasaMj~nikAm || 3\,26\.112|| mUrtiM dadAti yo martyaH sa yAti paramAM gatim | auduMbaraphalAkAraM prasannavadanaM shubham || 3\,26\.113|| chakradvyasamAyuktaM shirashchakrasamanvitam | suvarNabindusaMyuktaM vajrA~NkushasamAnvatam || 3\,26\.114|| tanmUrtidAnaM durlabhaM tatra devaH prINAti yasmAchChrInivAso mahAtmA | yadA dAnaM durghaTaM syAchcha devi tadA shrotavyaM lakShaNaM tasya mUrteH || 3\,26\.115|| pAshinairR^itayormadhye sheShatIrthaM paraM smR^itam | tatra snAtvA sheShamUrtiM pradadAti dvijAtaye || 3\,26\.116|| sa yAti paramaM lokaM punarAvR^ittivarjitam | auduMbaraphalAkAraM kuNDalAkR^itimeva cha || 3\,26\.117|| sheShavadvadanaM tasya tasmiMshchakradvayaM smR^itam | phalaM tamekachakreNa saMyutaM valmikAnvitam || 3\,26\.118|| ki~nchidvarNasamAyuktaM sheShamUrti matisphuTam | suptA prabuddhA dvividhA sheShamUrtirudAhR^itA || 3\,26\.119|| phaNonnatA prabuddhA syAtsaptalakShaphaNAnvitA | tatrApi durlabhA suptA mahAbhAgyakarIsmR^itA || 3\,26\.120|| iha loke paratrApi mokShadA nAtra saMshayaH | navachakrAdupakramya viMshatyantaM cha yatra saH || 3\,26\.121|| ananta iti vij~neyo hyanantaphaladAyakaH | vishvaMbharaH sa vij~neyo viMshatyUrdhvaM varAnane || 3\,26\.122|| tatrApi kesaraishchaikrarlakShaNaishcha samanvitam | kalau tu durlabhaM naNAM taddAnaM chAtidurlabham || 3\,26\.123|| snAnaM kR^itvA sheShatIrthe vishuddhenaiva chetasA | eteShAM lakShaNaM shrutvA prayAti paramAM gatim || 3\,26\.124|| tataH paraM mahAbhAge vAruNaM tIrthamuttamam | tatrAste varuNo devaH pUjAM kartuM hareH sadA || 3\,26\.125|| tatra snAnaM prakartavyaM dAtavyaM dAnamuttamam | shishumAraM cha matsyaM cha trivikramamathApi vA | dAtavyaM bhUtikAmena tIrthesminviravarNini || 3\,26\.126|| jaMbUphalasamAkArA puchChe sUkShmA sabindukA | chakratrayA cha vadane puchChopari sachakrakA || 3\,26\.127|| shrIvatsabindumAlADhyA matsyamUrtirudAhR^itA | puchChAdadhashchakrayutaM shishumAramudAhR^itam || 3\,26\.128|| vakrachakrayutashchetsyAttrivikrama udAhR^itaH | eteShAM lakShaNaM shrutvA vAruNe tIrtha uttame || 3\,26\.129|| etaddAnaphalaM prApya modate viShNumandire | pUrvauktA mUrtayo yasmingR^ihe tiShThanti bhAmini | bhAgIrathI tIrthavarA saMnidhatte na saMshayaH || 3\,26\.130|| svAmi puShkariNIsnAnaM durghaTaM tu kalau nR^iNAm | tatra sthitAnAM tIrthAnAM snAnaM chApyatidurghaTam || 3\,26\.131|| shAlagrAmashilAdAnaM durghaTaM cha tathA smR^itAm | svAmipuShkariNItIre kanyAdAnaM sudurghaTam || 3\,26\.132|| durghaTaM kapilAdAnaM bhakShyadAnaM sudurghaTam | svAmipuShkariNItIrthe tIrtheShvanyeShu bhAmini || 3\,26\.133|| snAnaM kuru yathAnyA yaM shayyAdAnaM tathA kuru | jaigIShavyena muninA tvevamuktA cha kanyakA || 3\,26\.134|| svAmipuShkariNIsnAnaM sA chakAra dhR^itavratA | tIrtheShveteShu susnAtA dAnaM chakre subhAminI || 3\,26\.135|| uvAsa tatra sA davI triH saptakandinAni cha | svAmipuShkaraNItIramahimAnaM shR^iNoti yaH | sa yAti paramAM bhaktiM shrInivAse jaganmaye || 3\,26\.136|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe vya~NkaTagirimAhAtmye svAmipuShkariNyAditIrthatatratyadevatadIyashAlagrAmalakShaNa taddAnAdivarNanaM nAma ShaDviMshodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 27 shrIkR^iShNa uvAcha | sA gatA snAtukAmAtha nandAM pApanivAriNIm | paprachCha taM guruM vipraM vinayAvanatA sudhIH || 3\,27\.1|| kinnAmeyaM nadI vipra kiM kAryaM chAtra me vada | jaigIShavyastvevamukto vAkyametaduvAcha ha || 3\,27\.2|| jaigIShavya uvAcha | shR^iNu bhadre pravakShyAmi mAhAtmyaM pApanAshanam | iyaM nadI mahAbhAge sadA pApavinAshinI || 3\,27\.3|| brahmahatyAdipApaugho yatra snAnena nashyati | pratyakShaM dR^ishyate hyatra snAnaM kartuM samudyataiH || 3\,27\.4|| jalaM chAshubhrarUpeNa pApaishcha paridR^ishyate | yAvachChubhrodakaM devi tAvatsanAnaM cha kArayet || 3\,27\.5|| yAvachChubhrodakaM naiva tAvatpApaM na nashyati | shuddhodake samAyAte pApaM naShTamiti dhruvam || 3\,27\.6|| kalAvitthaM vishAlAkShi mahimA dR^ishyate bhuvi | atra snAnaM prakartavyaM dAtavyaM dAna muttamam | tatashcha j~nAnamAsAdya viviShNulokaM sa gachChati || 3\,27\.7|| gurustrIgamanAchchandra ahalyAyAM gato hariH | surApAnAchcha shukrastu suvarNaharaNAdbaliH || 3\,27\.8|| brahmahatyAyAshcha rudro nAgo dattApahArakaH | sUtasya hananAdrAmo nirmukto hyatra bhAmini || 3\,27\.9|| nAnena sadR^ishaM tIrthaM na bhUtaM na bhaviShyati | snAnaM kuru mahAbhAge tena siddhiM hyavApsyasi || 3\,27\.10|| jaigIShavyeNa muninA pitrA saha cha kanyakA | snAnaM chakAra vidhivadudatiShThachcha bhAmini || 3\,27\.11|| yAvachcha pauruShaM sUktaM tAvatkAlaM hi tiShThati | pashchAjjaptvA mahAmantraM ve~NkaTeshAbhidhaM param || 3\,27\.12|| dvijAtInprINayitvA sA vastradravyAdibhUShaNaiH | tasmAchcha prayayau devI kamArItIrthamuttamam || 3\,27\.13|| kumArImahimAnaM cha shrutvA snAnaM chakAra sA | punarAvR^itya sA devI hyantarA virajAnadIm || 3\,27\.14|| dR^iShTvA paprachCha sA devI jaigIShavyaM guruM prabhum | kiM saMj~nikeyaM viprendra kiM kAryaM hyatra me vada || 3\,27\.15|| jaigIShavyaH pR^iShTa eva muvAcha karuNAnidhiH | iyaM bhAgIrathI kanye AyAti hyantareNa tu || 3\,27\.16|| ataH sA prochyate hyantarga~Ngeti paramarShibhiH | kanye tvasyAstu salilaM shrIninivAsapriyaM sadA || 3\,27\.17|| atra snAnaM yaH karoti sa yAti paramAM gatim | snAnaM chakAra sA kanyA jale paramapAvane || 3\,27\.18|| dAnAdikaM tathA j~nAtvA jajApa paramaM manum | shrInivAsasamIpaM tu punarAgatya bhAminI || 3\,27\.19|| a~NgapradakShiNaM chakre bhaktyA ve~NkaTanAyakam | brAhmaNAdInprINayitvA vastragandhAdibhUShaNaiH || 3\,27\.20|| punaH paradine prAtaH svAmipuShkariNIjale | snAnaM kR^itvA mahAbhAgA yayau tuMburusaMj~nikAm || 3\,27\.21|| paprachCha taM guruM devI nAthaM kinnAmikA tvayam | jaigIShavya uvAcha | iyaM tuMbarukAbhij~nA nArI vai varavarNinI || 3\,27\.22|| purA tuM buruNA sAkaM nAradastapasi sthitaH | atra prAdurabhUdviShNurnAradasya hitAya cha || 3\,27\.23|| snAnaM yaH kurute hyatra sa yAti paramAM gatim | atra snAnaM manuShyANAM sarveShAM durlabhaM kalau || 3\,27\.24|| atra snAnaM manuShyANAM nAlpasya tapasaH phalam | tatra snAtvA cha pItvA cha dattvA dAnAnyakeshaH || 3\,27\.25|| punarAgatya sA devI shrInivAsaM nanAma ha | tasmimandine brAhmaNAMshcha tarpayAmAsa bhamini || 3\,27\.26|| svAmipuShkariNIM prApya dIpAnprAjvAlayatsatI | sopAneShu mahAbhAgA dIpAvalibhira~njasA | prINayAmAsa deveshaM shrInivAsaM jagadgurum || 3\,27\.27|| punaH paradine prApte shakratIrthamanuttamam | kapilAkhyordhvadeshe tu tattIrthaM pAvanaM smR^itam || 3\,27\.28|| tatra snAtvA mahAbhAgA tadUrdhvaM snApayetsvayam | viShvasenasarastatra sarvapApavinAshanam || 3\,27\.29|| tata UrdhvaM mahAbhAgA yayau tatra dadarsha sA | pa~nchAyudhAnAM tIrthAni teShu snAnaM chakAra sA || 3\,27\.30|| tadUrdhvaM chAgnikuNDaM syAddurArohaM tatogrataH | tasyopari brahmatIrthaM brahmahatyAvimochanam || 3\,27\.31|| saptarShINAM tadUrdhvaM tu puNyatIrthaM cha satphalam | dashAdhikaphalaM teShA tIrthAnAmuttarottaram || 3\,27\.32|| eteShAM chaiva mAhAtmyaM ko vA vaktumihArhati | R^iShitIrtheShu sA kanyA chachAra tapa uttamam || 3\,27\.33|| mamAvatAraparyantaM charitvA tapa uttamam | yogadhAraNa yA dehaM tyaktvA jAMbavato gR^ihe || 3\,27\.34|| jAtA jAMbavatI nAma vavR^idhe tasya veshmani | tasyAH pitA jAMbavAnsa samAdAtkanyakAM tadA | rukmyA anaM tarA saiShA mama bhAryA khageshvara || 3\,27\.35|| idaM hi paramAkhyAnaM ve~NkaTAdrermahAgireH | ko vA varNayituM shakto madanyaH puruSho bhuvi || 3\,27\.36|| ve~NkaTeshasya naivedyaM sadA lakShmIH karoti vai | brahmA pUjayate nityamevaM shAstrasya nirNayaH || 3\,27\.37|| naivedyabhakShiNAM puMsAmupahAsaM na kArayet | svasya prAshastyabhAve tu naivedyAdi guDAdikam | grAhyameva na saMdeho anyathA nArakI bhavet || 3\,27\.38|| shrInivAsAtparo devo na bhUto na bhaviShyati | svayaM cha pAchayitvAtvaM ghR^itapakvAdikaM tathA | shrInivAsasya naivedyaM dattvA bhojanamAcharet || 3\,27\.39|| idaM tu paramaM gopyaM tavoktaM cha khageshvara | na kasyApi cha vaktavyaM gopyatvAtkhagasattama | itaH paraM pravakShyAmi tAratamyaM shR^iNu prabho || 3\,27\.40|| iti shrIgAruDe mahApurANe utta dR^i tR^i dR^i brahma dR^i kanyAkR^itanAnAtIrthayAtrAdinirUpaNaM nAma saptaviMsho.adhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 28 yA pUrvasarge dakShaputrI satI tu rudrasya patnI dakShayaj~ne svadeham | visR^ijya sA menakAyAM cha jaj~ne dharAdharAddhemavato vai sakAshAt || 3\,28\.1|| sA pArvatA rudrapatnI khagendra yA sheShapatnI vAruNI nAma pUrvA | saivAgatA balabhadreNa rantuM dvirUpamAsthAya mahApativratA || 3\,28\.2|| shrIrityAkhyA indirAveshayuktA tasyA dvitIyA pratimA megharUpA | sheShaNa rUpeNa yadA hi vIndra tapashchachAra viShNunA sArdhameva || 3\,28\.3|| tadaiva devI vAruNI sheShapatnI tapashcha kre indirAprItaye cha | tadA prItA indirA suprasannA uvAcha tAM vAruNIM sheShapatnIm || 3\,28\.4|| yadA rAmo vaiShNavAMshena yuktaH sampatsyate bhUtale rauhiNeyaH | mayyAveshAtsaMyutA tvaM tu bhadre shrIrityAkhyA valabhadrasya rantum || 3\,28\.5|| sampatsyase nAtra vichAryamastItyuktvA sA vai prayayau viShNuloke | shrIlakShmyaMshAchChrIritIDyAM samAkhyAM labdhvA loke sheShapatnI babhUva || 3\,28\.6|| yadAhIsho vipulAmuddharechcha tadA rAmaH shrIbhidAsaMgame cha | karoti toShatsarvadA vai ramAyAstasyApyAvesho vyaMstritamonasaMgam || 3\,28\.7|| yA revatI raivatasyaiva putrI sA vAruNI balabhadrasya patnI | sauparNanAmnI balapatnI khagendra yAstAstisraH ShaDviShNoshcha strIbhyaH | dviguNAdhamA rudrasheShAdikebhyo dashAdhamA tvaM vijAnIhi pautra || 3\,28\.8|| garuDa uvAcha | rAmeNa rantuM sarvadA vAruNI tu putrItvamApe revatasyaiva subhrUH | evaM trirUpA vAruNI sheShapatnI dvirUpabhUtA pArvatI rudrapatnI || 3\,28\.9|| nIchAyA jAMbavatyAshcha sheShasAmyaM cha kutrachit | shrUyate cha mayA kR^iShNa nimittaM brUhi me prabho || 3\,28\.10|| umAyAshcha tathA rudraH sadA bahuguNAdhikaH | evaM tvayoktaM bhagavannishchayArthaM mama prabho || 3\,28\.11|| revatI shrIyutA shrIshcha sheSharUpA cha vAruNI | sauparNi pArvatI chaiva tisraH sheShAshato varAH || 3\,28\.12|| ityapi shrUyate kR^iShNa kutrachinmadhusUdana | nimittaM brUhi me kR^iShNa tavashiShyAya suvrata || 3\,28\.13|| shrIkR^iShNa uvAcha | vij~nAya jAMbavatyAshcha tadanyeShAM khagAdhipa | uttamAnAM cha sAmyaM tu uttamAveshato bhavet || 3\,28\.14|| avarANAM guNasyApi hyuttamAnAmadhInatA | astIti dyotanAyaiva shatAMshAdhikamuchyate || 3\,28\.15|| yathA mayochyate vIndra tathA jAnIhi nAnyathA | tadanantarajAnvakShye shR^iNu kAshyapajottama || 3\,28\.16|| chaturdashasu chendreShu saptamo yaH purandaraH | vR^itrAdInAM sharIraM tu puramityuchyate budhaiH || 3\,28\.17|| taM dArayati vajreNa yasmAttasmAtpurandaraH | chaturdashasu chendreShu mantradyumnastu ShaShThakaH || 3\,28\.18|| mantrAnaShTa mahAvIndra devo dyotayate yataH | mantradyumnastato loke ubhAvapyeka eva tu || 3\,28\.19|| mantradyumnAvatArobhUtkuntIputrorjuno bhuvi | viShNorvAyoranantasya chendrasya khagasattama || 3\,28\.20|| pArthashchaturbhiH saMyukta indra eva prakIrtitaH | chaturthepi cha vAyoshcha visheShosti sadArjuna || 3\,28\.21|| vAlirnAmA vAnarastu purandara iti smR^itaH | chandravaMshe samutpanno gAdhirAjo vichakShaNaH || 3\,28\.22|| mantradyumnAvatAraH sa vishvAmitrapitA smR^itaH | vedoktamantrA gAH proktA dhiyA saMdhArayedyataH || 3\,28\.23|| ato gAdhiriti proktastadarthaM bhUtale hyabhUt | ikShvAkuputro vIndra vikukShiriti vishrutaH || 3\,28\.24|| sa evendrAvatArobhUddharisevArthameva cha | visheSheNa hariM kukShau vij~nAnAchcha hariH sadA || 3\,28\.25|| ato vikukShinAmAsau bhUloke vishrutaH sadA | rAmaputraH kushaH prokta indra eva prakIrtitaH || 3\,28\.26|| vAlmIkiR^iShiNA yasmAtkushenaiva vinirmitaH | ataH kusha iti prokto jAnakInandanaH prabhuH || 3\,28\.27|| indradyumnaH puredrastu gAdhI vAlI tathArjunaH | vikukShiH kusha evaite sapta chendrAH prakIrtitAH || 3\,28\.28|| yaH kR^iShNaputtraH pradyumnaH kAma eva prakIrtitaH | prakR^iShTaprakAsharUpatvAtpradyumna iti nAmavAn || 3\,28\.29|| yA rAmabhrAtA bharataH kAma evAbhavadbhuvi | rAmAj~nAM bharate yasmAttasmAdbharatanAmakaH || 3\,28\.30|| chakrAbhimAni kAmastu sudarshana iti smR^itaH | brahmaiva kR^iShNaputrastu sAMbo jAmbavatIsutaH || 3\,28\.31|| kAmAvatAro vij~neyaH saMdeho nAtra vidyate | yo rudraputraH skandastu kAma eva prakIrtitaH || 3\,28\.32|| ripUnAskaM date nityamataH skanda iti smR^itaH | yo vA sanatkumArastu brahmaputraH khagAdhipa | kAmAvatAro vij~neyo nAtra kAryA vichAraNA || 3\,28\.33|| sudarshanashcha paramaH pradyumnaH sAMba eva cha | sanatkumAraH sAMbashchaShaDete kAmarUpakAH || 3\,28\.34|| tatashcha indrakAmAvapyumAdibhyo dashAvarau | tayormadhye tu garuDa kAma indrAdhamaH smR^itaH || 3\,28\.35|| prANastvaha~NkAra eva aha~NkArakasaMj~nakaH | garutmadaMsho vij~neyaH kAmendrAbhyAM dashAdhamaH || 3\,28\.36|| tadanantarajAnvakShye shR^iNu vIndra samAhitaH | shravaNAnmokShamApnoti mahApApAdvimuchyate || 3\,28\.37|| kAmaputroniruddho.api hareranyaH prakIrtitaH | sa evAbhUddhareH sevAM kartuM rAmAnujo bhuvi || 3\,28\.38|| shatrughna iti vikhyAtaH shatrUnsUdayate yataH | aniruddhaH kR^iShNaputro pradyumnAdyo.ajaniShTa ha || 3\,28\.39|| saMkarShaNAdirUpaistu tribhirAviShTa eva saH | evaM dvirUpo vij~neyo hyaniruddho mahAmatiH || 3\,28\.40|| kAmabhAryA ratiryA tu dvirUpA samprakIrtitA | rugmaputrI rugmavatI kAmabhAryA prakIrtitA || 3\,28\.41|| atiprakAshayuktatvAttasmAdrugmavatI smR^itA | duryodhanasya yA putrI lakShaNA sA ratiH smR^itA || 3\,28\.42|| kAShThA sAMbasya bhAryA sA lakShaNaM saMyunaktyataH | lakShaNAbhidhayAbhUmau duShTa vIryodbhavA hyapi || 3\,28\.43|| evaM dvirUpA vij~neyA kAmabhAryA ratiH smR^itA | svAyaMbhuvo brahmaputro manustvAdyo gurau samaH | rAjadharmeNa viShNoshcha jAtaH prINayituM hareH || 3\,28\.44|| bR^ihaspatirdevAgururmahAtmA tasyAvatArAstraya Asankhagendra | rAmAvatAre bharatAkhyo babhUva hyaMbhojajAveshayuto bR^ihaspatiH || 3\,28\.45|| devAvatArAnvAnarAMstArayitvA shrIrAmadivyA.acharitAnyavAdIt | ato hyasau nAranAmA babhUva hya~NgatvamAptuM rAmadevasya bhUmyAm || 3\,28\.46|| kR^iShNAvatAre droNanAmA babhUva aMbhojajAveshayuto bR^ihasyapatiH | yasmAddoNAtsaMbhabhUva gurushcha tasmAdasau droNasaMj~no babhUva || 3\,28\.47|| bhUbhArabhUtAdyuddhR^itau hya~NgabhUto viShNoH sevAM kartumevAsa bhUmau | bR^ihaspatiH pavanAveshapuktA sa uddhavashchetyamidhAnamApa || 3\,28\.48|| yasmAdutkR^iShTo hariratra samyagato hyasau budhavannAma chApa | sakhA hyabhUtkR^iShNadevasya nityaM mahAmatiH sarvalokeShu pujvaH || 3\,28\.49|| dakShiNA~NguShThajo dakSho brahmaputro mahAmatiH | kanyAM sR^iShTvA hareH prINannAsa bhUmA prajApatiH | putrAnudapAdayaddakShastvato dakSha iti smR^itaH || 3\,28\.50|| shachIM bharyAM devarAjasya viddhi tasyA hyavatAraM shR^iNu samyakkhagendra | rAmAvatAre nAma tArA babhUva sA vAlipatnI shachIsajakA cha || 3\,28\.51|| rAmAnmR^ite vAlisaMj~ne patau hi sugrIvasaMgaM sA chakArAtha tArA | ato nAgAtsvargalokaM cha tArA kva vA yAyAdantarikShe na pApA || 3\,28\.52|| kR^iShNAvatAre saiva tArA cha vIndra babhUva bhUmau vijayasya patnI | pisha~Ngadeti hyabhidhA syAchcha tasyAH sAmIpyamasyAstvajuMnaveva chAsIt || 3\,28\.53|| utpAdayitvA babhruvAhaM cha putraM tasyAM tyaktvA hyarjuno vai mahAtmA | atashchobhe vArachitrA~Ngade cha shachIrUpe nAtra vivAryamasti || 3\,28\.54|| pulomajA mantradyumnasya bhAryA yA kAshikA gAdhirAjasya bhAryA | vikukShibhAryA sumatishcheti saMj~nA kushasya patnI kAntimatIti saMj~nA || 3\,28\.55|| etA hi sapta hyavarAshcha shachyA jAnIhi vai nAsti vichAraNAtra | shachI ratishchAniruddho manurdakSho bR^ihaspatiH | ShaDanyonyasamAH proktA aha~NkArAddashAdhamAH || 3\,28\.56|| atha yaH pravaho vAyurmukhyavAyoH suto balI | sa vAyuShu mahAnadya sa vai koNAdhipastathA || 3\,28\.57|| nAsikAsu sa evokto bhautikastulya eva cha | ativAhaH sa evoktaH yato gamyo mumukShubhiH || 3\,28\.58|| dakShAdibhyaH pa~nchaguNAdadhamaH samprakIrtitaH | garuDa uvAcha | pravahashcheti saMj~nAM sa kimarthaM prApa tadvada || 3\,28\.59|| arthaH kashchAsti tannAmnaH pratItastaM vadasva me | garuDenaivamuktastu bhagavAndevakIsutaH | uvAcha paramaprItaH saMstUya garuDaM hariH || 3\,28\.60|| kR^iShNa uvAcha | praharSheNa harestulyAnsarvadA vahate yataH | ataH pravahanAmAsau kIrtitaH pakShisattama || 3\,28\.61|| sarvottamo viShNurevAsti nAmnA brahmAdayastadadhInAH sadApi | mayoktametattu satyaM na mithyA gR^ihNAmi hastenoragaM kopayuktam || 3\,28\.62|| sarvaM nu satyaM yadi mithyA bhavettu tadA tvasau mAM dashatuhyahIndraH | evaM bruvannuragaM kopayuktaM samagrahInnAdashatsopyura~NgaH || 3\,28\.63|| etasya saMdhAraNAdeva vIndra sa vAyuputraH pravahetyApa saMj~nAm | yo vA loke viShNumUrtiM vihAya daityasvarUpA reNukAdyAH kudevAH || 3\,28\.64|| teShAM tathA matpitR^INAM cha pUjA vyarthA satyaM satyametadbravImi | etatsarvaM yadi mithyA bhavettu tadA tvasau mAM dashatu hyahIndraH || 3\,28\.65|| pitryaM nayAmi pravihAyaiva ye tu pitruddeshAtkevalaM yaH karoti | sa pApAtmA narakAnvai prayAtItyetadvAkyaM satyametadbravImi || 3\,28\.66|| na shrIH svatantrA nApi vidhiH svatantro na vAyudevo nApi shivaH svatantraH | tadanye no gauripuloma jAdyAH kiM vaktavyaM nAtra loke svatantraH || 3\,28\.67|| bravImi satyaM puruSho viShNureva satyaM satya bhujamuddhR^itya satyam | etatsarvaM yadi mithyA bhavettu tadA tvasau mAM dashatu hyahIndra || 3\,28\.68|| jIvashcha satyaH paramAtmA cha satyastayorbhedaH satye e tatsadApi | jaDashchasatyo jIvajaDayoshcha bhedo bhedaH satyaH kiM cha jaDaishayorbhidA || 3\,28\.69|| bhedaH satyaH sarvajIveShu nityaM satyA jaDAnAM cha bhedA sadApi | etatsarvaM yadi mithyA bhavettu tadA tvasau dashatu mAM hyahIndraH || 3\,28\.70|| evaM bruvannuragaM kopayuktaM samagrahInnAdashatsopyura~NgaH | etasya saMdhAraNAdevavIdre sA vAyuputraH pravahetyApa saMj~nAm || 3\,28\.71|| dvayaM svarUpaM praviditvaiva pUrvaM tvaM svIkuruShva dvayameva nityam | snAnAdikaM cha prakaroti nityaM pApI sa AtmA naiva mokShaM prayAti || 3\,28\.72|| tasmAddvayaM pravichAryaiva nityaM sukhI bhavennAtra vichAryamasti | etatsarvaM yadi mithyA bhavettu tadA tvasau mAM dashatu hyahIndraH || 3\,28\.73|| garuDa uvAcha | kiM taddvayaM devadevesha kiM vA tatkAraNaM kIdR^ishaM me vadasva | dvayostyAgaM kIdR^ishaM me vadasva tyAgAtsukhaM kIdR^ishaM me vadasva || 3\,28\.74|| shrIkR^iShNa uvAcha | dvayaM chAhustvindriye dve baliShThe dehe hyasmi~nshrotranetre susR^iShTe | avAntare shrotranetre khagendra dvayaM chAhustatsvarUpaM cha vakShye || 3\,28\.75|| shrotrasvabhAvo loka vArtAshrutau cha hyatIva modastvAdarAsvAdanena | harervArtAshravaNe duHkhajAlaM shrotrasvabhAvo jaDatA damashcha || 3\,28\.76|| netrasvabhAvo darshane strInarANAM hyatyAdarAnnAsti nidrAdikaM cha | harerbhaktAnAM darshane duHkharUpo viShNoH pUjAdarshane duHkhajAlam || 3\,28\.77|| tayoH svarUpaM praviditvaiva pUrvaM punaH punaH svIkarotyeva mUDhaH | shishraM maurkhyAchchaiva kutrApi yonau praveshayetsarvadA hyAdareNa || 3\,28\.78|| bhayaM cha lajjA naiva chAste vadhUnAM tathA nR^iNAM vanitAnAM yatInAm | svasAraM te hyaviditvA dinepi suvAma yaj~nena svAbhAvashcha vIndra || 3\,28\.79|| rasAsvabhAvo bhakShaNe sarvadApi hyanarpitasyAnnabhakShyasya viShNoH | tatho pahArasya cha tatsvabhAvaH abhakShyANAM bhakShaNe tatsvabhAvaH || 3\,28\.80|| alehyalehasya cha tatsvabhAvaH pAtuM tvapeyasya cha tatsvabhAvaH | dvayoH svarUpaM cha vihAya mUDhaH punaH punaH svIkarotyeva nityam || 3\,28\.81|| tasya snAnaM vyarthamAhushcha yasmAttasmAttyAjyaM na dvayoH kAryameva | abhiprAyaM hyetamevaM khagendra jAnIhi tvaM prahasyaiva nityam || 3\,28\.82|| bhAryAdvayaM hyaviditvA svarUpaM svIkR^itya chaikAM pravihAyaiva chaikAm | snAnAdikaM kurute mUDhabUddhiH vyarthaM chAhurmokShabhogau cha naiva | etatsarvaM yadi mithyA bhavettu tadA tvasau mAM dashatu hyahIndraH || 3\,28\.83|| garuDa uvAcha | bhAryAdvayaM kiM vada tvaM mamApi tayoH svarUpaM kiM vada tvaM murAre | tayormadhye grAhyabhAryAM vada tvamagrAhyabhAryAM chApi samyagvada tvam || 3\,28\.84|| shrIkR^iShNa uvAcha | buddhiH patnI sA dvirUpA khagendra duShTA chaikA tvaparA suShThurUpA | tayormadhye duShTarUpA kaniShThA jyeShThA tu yA suShThubuddhisvarUpA || 3\,28\.85|| kaniShThayA naShTatAM yAti jIvaH sutiShThantyA yAti yogyAM pratiShThAm | kaniShThAyAH shR^iNu vakShye svarUpaM shrutvA tasyAstyAgabuddhiM kuruShva || 3\,28\.86|| jIvaM yaM vai prerayantI kaniShThA kAmyaM dharmaM kurute sarvadApi | kva brAhmaNAH kva cha viShNurmahAtmA kva vai kathA kva cha yaj~nAH kvagAvaH || 3\,28\.87|| kva chAshvatthaH kva cha snAnaM kva shauchametatsarvaM nAma nAshaM karoti | mUDhaM patiM reNukAM pUjayasva mAyAdevyA dIpadAnaM kuruShva || 3\,28\.88|| subhairavAdInbhaja mUDha tvamandha hAridrachUrNandhArayeH sarvadApi | jyeShThAShTamyAM jyeShThadevIM bhajasva bhaktyA sUtraM galabandhaM kuruShva || 3\,28\.89|| marigandhAShTamyAM marigandhaM bhajasva tathA sUtraM svagale dhArayasva | dIpastaMbhaM sudine pUjayasva tatsUtrameva svagale dhArayasva || 3\,28\.90|| mahAlakShmIM chAdyalakShmIM cha samyakpUjAM kuru tvaM hi bhaktyAtha jIva | lakShmIsUtraM svAgale dhArayasva mahAlakShmIvAnbhavasItyuttaratra || 3\,28\.91|| vihAya mau~njIdivase bhAgyakAmaH suguggulAndhArayasvAtibhaktyA | suvAsinIH pUjayasvAshu bhaktyA gandhaiH puShpairdhUpadIpaiH pratoShya || 3\,28\.92|| varArtikyaM kAMsyapAtre nidhAya kurvArtikyaM devatAdevatAnAm | pichumandapatrANi vitatya bhUmau namasva tvaM kShamyatAM cheti choktvA || 3\,28\.93|| mahAdevIM pUjayasvAdya bhaktyA sadvaiShNavAnAM mA dadasvApyathAnnam | sadvaiShNavAnAM yadi vAnnaM dadAsi bhAgyaM cha te pashyato nAshameti || 3\,28\.94|| svavAmahaste veNupAtre nidhAya dIpaM dhR^itvA savyahaste pate tvam | uttiShTha bhoH pa~nchagR^iheShu bhikShAM kuruShva samyakpravihAyaiva lajjAm || 3\,28\.95|| Adau gR^ihe ShaDrasAnnaM cha kutvA jagadgopyaM bhojanaM tvaM kuruShva | tachCheShAnnaM bhojayitvA pate tvaM tAsAM cha re sharaNaM tvaM kuruShva || 3\,28\.96|| tAsaM hastaM pustake stApayitvA trAhityevaM tanmukhairvAchayasva | tvaM khaDgadevaM pUjayasvAdyabhartastatsevakAnpUjayasvAdya samyak || 3\,28\.97|| taiH sArdhaM tvaM shvAnashabdaM kuruShva haridrAchUrNaMsarvadA tvaM dadhasva | kuruShva tvaM bhImasenasya pUjAM pa~nchAmR^itaiH ShoDashabhishchopachAraiH || 3\,28\.98|| tatkaupInaM raupyajaM kArayitvA samarpayitvA dIpamAlAM kuruShva | taddAsavaryAnbhojayasvAdya bhaktyA garjasva tvaM bhImabhImeti suShThu || 3\,28\.99|| taddAsavaryAnmodayasva svavastrairmadyairmAMsadravyajAlena nityam | mahAdevaM pUjayasvAdya samyagmahArudrairatirudraishcha samyak || 3\,28\.100|| haretyuktvA ja~NgamAnpUjayasvashaivAgame nipuNA~nChUdrajAtAn | shAkaMbharIM vivisaH sarvashAkAnsupAchayitvA cha gR^ihe gR^ihe cha || 3\,28\.101|| dadasva bhaktyA paramAdareNa svala~NkR^itya prAstuvaMstadguNAMshcha | kulAdevaM pUjayasvAdya bhaktyA tvaM dR^igbhyAM vai taddine shaMbhubuddhyA || 3\,28\.102|| tadbhaktavaryAnpUjayasvAdya samyaktatpAdamUle vandanaM tvaM kuruShva | supa~nchamyAM mR^inmayIM sheShamUrtiM pUjAM kuruShva kShIralAjAdikaishcha || 3\,28\.103|| sunAgapAshaM hi gale cha baddhvA tachCheShAnnaM bhojayerbhoH punastvam | dine chaturthe bhoja yasvAdya bhaktyA naivedyAnnaM bhojayasvAdya suShThu || 3\,28\.104|| ityAdikaM prerayitvA patiM sA jIvena naShTaM prikarotyeva nityam | tasyAH saMgAjjIvarUpaH patistvAM samyagdaShTAmihaloke paratra || 3\,28\.105|| tasyAH saMgaM suvidUraM visR^ijyacheShTvA samagraM kuru sarvadA tvam | subuddhirUpA tvIrayantI jagAda bhajasva viShNuM paramAdareNa || 3\,28\.106|| hariM vinAnyaM na bhajasva nityaM sA reNukA tvAM tu na pAlayiShyati | adR^iShTanAmA haririve hi nityaM phalaprado yadi na syAtkhagendra || 3\,28\.107|| jugupsitAM shrutyanuktAM cha devIM patidruhAM sarvadA sevayitvA | tasyAH prasAdAtkuShThabhagandarAdyairbhuktvA duHkhaM saMyaminIM prayAhi || 3\,28\.108|| tadA kudavI kutra gatA vadasvame hyataH pate tvaM na bhajasva devIm | pate bhaja tvaM brAhmaNAnvaiShNavAMshcha saMsAraduHkhAttAransuShThurUpAn || 3\,28\.109|| sevAdikaM pravIhAyaiva svachChaM mAyAdevyA bhajanAtkiM vadasva | jyeShThAShTamyAM jyeShThadevIM hyalakShmIM lakShmIti buddhyA pUjayitvA cha samyak || 3\,28\.110|| tasyAH sUtraM galabaddhaM cha kR^itvA nAnAduHkhaM hyanubhUyAH pate tvam | yadA pate yamAdUtaishcha pAshairbaddhvA cha samyaktADyamAnaiH kashAbhiH || 3\,28\.111|| tadA hyalakShmIH kutra palAyate.asAvato mUlaM viShNupAdaM bhajasva | pate bhaja tvaM sarvadA vAyutattvaM na chAshrayestvaM sUkShmaskandaM cha mUDha || 3\,28\.112|| tadvattaM tvaM navanItaM cha bhaktyA taduchChiShTaM bhakShayitvA pate hi | tasyAshcha sUtraM galabaddhaM cha kR^itvA ihaiva duHkhAnyanubhUyAH pate tvam || 3\,28\.113|| yadA pate yamadUtaishcha pAshairbaddhvA cha samyaktADyamAnaH kashAbhiH | tadA skandaH kutra palAyate.asAvato mUlaM viShNupAdaM bhajasva || 3\,28\.114|| dIpastaMbhaM dApayitvA pate tvaM sUtraM cha baddhvA svagale cha bhaktyA | tadA baddhvA yamadUtaishcha pAshairdIpastaMbhaistADyamAnastu samyak || 3\,28\.115|| dIpastaMbhaH kutra palAyitobhUdato mUlaM viShNupAdaM bhajasva | lakShmIdine pUjayitvA cha lakShmIM sUtraM tasyAH svagale dhAraya tvam || 3\,28\.116|| yadA pate yamadUtaishcha pAshairbadhvA samyaktADyamAnaH kashAbhiH | tadA lakShmIH kutra palAyate.asAvato mUlaM viShNupAdaM bhajasva || 3\,28\.117|| vivAhamai~njIdivase mUDhabuddhe jugusitAndhArayitvA subhaktyA | varArArtikaM kAMsyapAtre nidhAya kR^itvArtikyaM udaudaiti shabdam || 3\,28\.118|| tathaiva daShTvA pichumandasya patraM sunartayitvA paramAdareNa | yadA tadA yamadUtaishcha pAshairbaddhvAbaddhvA tADyamAnashcha samyak || 3\,28\.119|| tava svAminkuladevo mahAtmanpalAyitaH kutra me tadvadasva | svadehAnAM pUjayitvA cha samyakkaNThAbharaNairvidhurANAM cha keshaiH || 3\,28\.120|| saMtiShThamAne yamadUtA baliShThA saMtADyamAne musalairbhindipAlaiH | yadA tadA kutra palAyitA sA keshairvihInA laMbakarNaM cha kR^itvA || 3\,28\.121|| svavAmahaste veNupAtraM nidhAya dIpaM dhR^itvA savyahaste cha mUDhaH | gR^ihegR^ihe bhaikShacharyAM cha kR^itvA saMtiShThamAne svagR^ihaM chaiva devI || 3\,28\.122|| yadA tadA yamadUtaishcha mUDha dIpaiH sahasrairdahyamAnashcha samyak | nirnAsikA reNukA mUDhabuddhe palAyitA kutra sA me vadasva || 3\,28\.123|| sadA mUDhaM khaDgadevaM cha bhaktyA taM bhaktavatpUjayitvA cha samyak | taiH sArdhaM tvaM shvAnavadgarjayitvA saMtiShThamAne svagR^ihe chaiva nityam || 3\,28\.124|| yadA tadA yamadUtaishcha samyaksaMtADyamAnastatra shabdaM prakurvan | saMtiShThamAne bhaktavaryaM vihAya tadA devaH kutra palAyitobhUt || 3\,28\.125|| sa pArthakyAdbhImasenapratIkaM pa~nchAmR^itaiH pUjayitvA cha samyak | suvya~njane chAnnakaupInameva dattvA mUDhastiShThamAne svagehe || 3\,28\.126|| yadA tadA yamadUtaishcha samyaksaMtADyamAne yamamArge cha mUDhaH | bhImaH sa vai kutra palAyitobhUto mUlaM viShNupAdaM bhajasva || 3\,28\.127|| mahAdevaM pUjayitvA cha samyakharetyuktvA svagR^ihe vidyamAne | yadA gR^ihaM dahyate vahninA tu tadA haraH kutra palAyitobhUt || 3\,28\.128|| shAkaM bharIdivase sarvameva shAkaMbharI sA cha devI mahAtman | palAyitA kutra me tvaM vadasva kulAladevaM pUjayitvA cha bhaktyA || 3\,28\.129|| kArpAsaM vai tena dattaM gR^ihItvA saMtiShThamAne yamadUtaishcha samyak | saMhanyamAnastIkShaNadhAraiH kuThAraiH kulAladevaM cha sudaMShTranetram | vihAya vai kutra palAyitobhUnna j~nAyate.anveShaNAchchApi kena || 3\,28\.1130|| yadA pa~nchamyAM mR^inmayIM sheShamUrtiM sampUjya bhaktyA vidyamAne svagehe | tadA baddhvA yamadUtAshcha samyaksaMnahyamAne nAgapAshaishchabaddhvA || 3\,28\.131|| svabhaktavaryaM pravihAya nAgaH palAyitaH kutra vai saMvada tvam | dUrvA~NkurairmodakaiH pUjayitvA vinAyakaM pa~nchakhAdyaistathaiva || 3\,28\.132|| saMtiShThamAne yamadUtaishcha samyaksaMtADyamAne taptadaNDaishcha mUDha | dantaM vihAyaiva cha vighnarAjaH palAyitaH kutra me taM vadatvam || 3\,28\.133|| vivAhakAle piShTadevIM subhaktyA sampUjayitvA vidyamAno gR^ihe sve | yadA tadA yamadUtaishcha baddhvA sampIDyamAno yamamArge sa mUDhaH || 3\,28\.134|| viShThAdevI pIDyamAnaM cha bhaktaM vihAya sA kutra palAyitAbhUt | vivAhakAle rajakasya gehaM gatvA samyakprArthayitvA cha mUDhaH || 3\,28\.135|| yastaMbhasUtraM kalashe parItya pUjAM kR^itvA vidyamAno gR^ihe sve | yadA tadA yamadUtashcha samyaktaM staMbhasUtraM tasya mukhe nidhAya || 3\,28\.136|| saMtADyamAne saMtabhasUtrasthadevI palAyitA kutra me saMvadasva | vivAhakAle pUjayitvA cha samyakchaNDAladevIM bhaktavashyAM cha tasyAH || 3\,28\.137|| tadbhaktavaryaiH shUrpamadhye cha tIre saMsevayitvA vidyamAno gR^ihesve | yadA tadA yamadUtaishcha baddhvA saMtADyamAno yamamArge mahadbhiH || 3\,28\.138|| chUledavI kva palAyitAbhUtsumUDhabuddhe viShNupAdaM bhajasva | jvarAdibhiH pIDyamAne svaputre gR^ihe sthitaM brahmadevaM cha samyak || 3\,28\.139|| dhUrpairdIpairbhakShyabhojyaishcha puShpaiH pUjAM kR^itvA vidyamAnashcha gehe | yadA tadA yamadUtaishcha baddhvA saMtADyamAne veNupAshAdibhishcha || 3\,28\.140|| sa brahmadevaH kva palAyitobhUtsumUDhabuddhe viShNupAdaM bhajasva | santAnArthaM bR^ihatIM pUjayitvA galena baddhvA bR^ihatIM vai phalaM cha || 3\,28\.141|| saMtiShThamAne yamadUtaishcha baddhvA saMtADyamAne bR^ihatIkaNTakaishcha | tadA devI bR^ihatI mUDhabuddhe palAyitA kutra me tadvada tvam || 3\,28\.142|| bhajasva mUDha paradaivataM cha nArAyaNaM tArakaM sarvaduHkhAt | sukShudradeveShu matiM cha mA kuru na cha shR^iNu tvaM phalguvAkyaM tathaiva || 3\,28\.143|| sukShudradevAnbhindipAle nidhAya visarjayitvA dUradeshe mahAtman | saMdhArya tvaM svakulAchAradharmaM sampAtane narakaM hetubhUtam || 3\,28\.144|| punIhi gAtraM sarvadA mUDhabuddhe mantrAShTakairjanmatIrthe pavitre | hR^idi sthitAmArairvyamudrAM vihAya kR^itvAbhUShAM viShNumudrAbhiragryAm || 3\,28\.145|| sadA mUDho harivArtAM bhajasva hyAyurgataM vyarthamevaM kubuddhyA | sadvaiShNavAnAM saMgamo durlabhashcha kShubdhaM j~nAnaM tAratamyasvarUpam || 3\,28\.146|| hariM guruM hyanusR^ityaiva satyaM gatiM svakIyAM tena jAnIhi mUDha | dagdhvA duShTAM buddhimevaM cha mUDha subuddhirUpaM mA bhajasvaiva nityam || 3\,28\.147|| mayA sArdhaM sadguruM prApya samyagvairAgyapUrvaM tattvamAtraM viditvA | tenaiva mokShaM prApnumo nArjavairyattAryA viShNoH samprasAdAchcha lakShmyAH || 3\,28\.148|| ityAshayaM manasA sannidhAya tathA choktaM bhaktavaryo madIyaH | ato bhaktaH pravahetyeva saMj~nAmavApa vIndra prakR^itaM taM shR^iNu tvam || 3\,28\.149|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe tAratamyanirUpaNadvArA viShNorevopAsyatvamityarthanirUpaNaM nAmAShTAviMshatamodhyAyaH \medskip\hrule\medskip shrIgaruDamahApurANam\- 29 pravahAnantarAnvakShye shR^iNu pakShIndrasattama | yo dharmo brahmaNaH putro hyAdisR^iShTau tvagudbhavaH || 3\,29\.1|| sajjanAnsaumyarUpeNa dhAraNAddharmanAmakaH | sa eva sUryaputrobhUdyamasaMj~nAmavApa saH | pApinAM shikShakattvAtsa yama ityuchyate budhaiH || 3\,29\.2|| shrIkR^iShNa uvAcha | prahlAdAnantaraM ga~NgA bhAryA vai varuNasya cha | prahlAdAdadhamA j~neyA mahimnA varuNAdhikA || 3\,29\.3|| svarUpAdadhamA j~neyA nAtra kAryA vichAraNA | j~nAnasvarUpadaM viShNuM yamo jAnAti sarvadA || 3\,29\.4|| ato ga~Ngeti sA j~neyA sarvadA lokapAvanI | bhaktyA viShNupadItyeva kIrtitA nAtra saMshayaH || 3\,29\.5|| yA pUrvakAle yaj~nali~Ngasya viShNoH sAkShAddharervikramataH khagendra | vAmasya pAdasya nakhAgratashcha nirbhidya chordhvANDakaTAhakhaNDam || 3\,29\.6|| tadudaramativegAtsampravishyAvahantIM jagadaghatatihantuH pAdaki~njalkashuddhAm | nikhilamalanihantrIM darshanAtsparshanAchcha sakR^idavagahanAdvA bhaktidAM viShNupAde | shashikaravaragaurAM mInanetrAM supUjyAM smarati haripadotthAM mokShameti krameNa || 3\,29\.7|| indro.api vAyukaramarditavAyukUTabinduM cha prAshya shirasi hyasahiShNumAnaH | bhAgIrathI haripadA~Nkamiti sma nityaM jAnanmahAparamabhAgavatapradhAnaH | bhaktyA cha khinnahR^idayaH paramAdareNa dhR^itvA svamUrdhni paramo hyashivaH shivo.abhUt || 3\,29\.8|| bhAgIrathyAshcha chatvAri rUpANyAsankhageshvara | mahAbhiShagjanendrasya bhAryA tu hyabhiShechanI || 3\,29\.9|| dvitIyenaiva rUpeNa ga~NgA bhAryA cha shantanoH | suSheNA vai suSheNasya bhAryA sA vAnarI smR^itA || 3\,29\.10|| maNDUkabhAryA ga~NgA tu saiva maNDUkinI smR^itA | evaM chatvArI rUpANi ga~NgAyA iti kirtitamam || 3\,29\.11|| AdityAchchaiva ga~NgAtaH parjanyaH samudAhR^itaH | pravarShati suvairAgyaM hyataH parjanyanAmakam || 3\,29\.12|| sharaMvarAya pa~nchajanyAchcha pa~ncha hitvA jagdhvA garvakaM ShaTkrameNa | svabANasya svahR^idi saMsthitasya bhajetsadA naiva bhaktiM viShaM cha || 3\,29\.13|| li~NgaM puShTaM naiva kAryaM sadaiva li~NgaM puShTaM kAryamevaM sadApi | yonau saktirnaiva kAryA sadApi yonau mukte.asaMgato yAti muktim || 3\,29\.14|| vairAgyamevaM prakArotyeva nityamataH parjanyastvantakaH pakShivarya | etAvatA sharabhAkhyo mahAtmA sa chAntaro sa tu parjanya eva || 3\,29\.15|| shashvatkeshA yasya gAtre khagendra prabhAsyante sharabhAkhyo payotaH | yamasya bhAryA shyAmalA yA khagendra yasmAtsadA kalibhAryApiyA cha || 3\,29\.16|| matvA samyakmAnasaM yA karoti hyatashcha sA shyAmalAsaMj~nakAbhUt | malaM vakShye haribhaktervirodhI sulohapAtre sannidhAnaM cha tasya || 3\,29\.17|| tadvaiShNavaistyAjyamevaM sadaiva vastraM dagdhaM sandhijaM chaiva janyam || 3\,29\.18|| chikitsitaM paraduHkhaM khagendra darerbhaktaistyAjyamevaM sadaiva || 3\,29\.18|| nochchAshcha te haribhaktervihInAsteShAM saMgo naiva kAryaH sadApi | purANasamparkavisarjinaM cha purANatAlaM cha purANavastram || 3\,29\.19|| sujIrNakanthAjinamekhalaM cha yaj~nopavItaM cha kalipriyaM cha | priyaM gR^ihaM chorNavitA nakaM cha samitkushaiH pUritaM kutsitaM cha || 3\,29\.20|| sarvaM chetkalibhAryApriyaM cha naiva priyaM shAr~NgapANeH kadAchit | kAMsye supakvaM yAvanAlasya chAnnaM tuShaH piNyAkaM tumbabilve palANDuH || 3\,29\.21|| dIrghaM takraM svAduhInaM kaDUShTaNamete sarve kalibhAryApriyAshcha | sudurmukhaM nindanaM chAryajAnAM satovamatyAtmajAnAM prasahya || 3\,29\.22|| supIDanaM sarvadA bhartR^ivarge gR^ihasthitavrIhivastrAdichauryAt | prakIrNabhUtAnmUrdhajAnsaMdadhAnaM karairyutaM devakalipriyaM cha || 3\,29\.23|| ityAdi sarvaM kalibhAryApriya~ncha sunirmalaM prikarotyeva sarvam | atashcha sA shyAmaleti svasaMj~nAmavApa sA devakI saMbabhUva || 3\,29\.24|| yudhiShThirasyaiva babhUva patnIsaMbhAvitA tatra cha devakI sA | chandrasya bhAryA rohiNI vai tadeyamashvinyAdibhyo.ahyadhikA sarvadaiva || 3\,29\.25|| roNIM dhR^itvA rohati yogyasthAnaM tasmAchcha sA rohiNIti prasiddhA | AdityabhAryA nAma saMj~nA khagendra j~neyA sA nArAyaNasya svarUpA || 3\,29\.26|| saMjAnAtItyeva saMj~nAmavApa saMj~neti loke sUrya bhAryA khagendra | brahmaNDasya hyabhimAnI tu devo virADiti hyabhidhAmApa tena || 3\,29\.27|| ga~NgAdiShaTkaM samameva nityaM parasparaM nottamaM nAdhamaM cha | pradhAnAgneH pAvikAnyaiva ga~NgA sadA shubhA nAtra vichAryamasti || 3\,29\.28|| AsAM j~nAnatpuNyamApnoti nityaM sadA hariH prIyate keshavolam | ga~NgAdibhyo hyavarAhyagnijAyA svAhAsaMj~nAdhiguNA naiva hInA || 3\,29\.29|| svAhAkAro mantrarUpAbhimAnI svAheti saMj~nAmApa sadaiva vIndra | agnerbhAryAto buddhimAnsaMbabhUva brahmAbhimAnI chandraputro budhashcha || 3\,29\.30|| buddhyAharadvai rAShTrajAtaM cha sarvaM dhR^itaM tvato budhasaMj~nAmavApa | evaM chAbhUdabhimanyurmahAtmA subhadrAyA jaThare hyarjunAchcha || 3\,29\.31|| kR^iShNasya chandrasya yamasya chAMshaiH sa saMyutastvashvinorvai harasya | svAhAdhamashchandraputro budhastu pAdAravinde viShNudevasya bhaktaH || 3\,29\.32|| nAmAtmikA tvashvibhAryA uShA nAma prakIrtitA | budhAdhamA sA vij~neyA svAhA dashaguNAdhamA || 3\,29\.33|| nakulasya bhAryA mAgadhasyaiva putrI shalyAtmajA sahadevasya bhAryA | ubhe hyete ashvibhAryA hyuShApi upAsate ShaDguNaM viShNumAdyam | ato.apyuShAsaMj~nakA sA khagendra anantarA~nChR^iNu vakShye mahAtman || 3\,29\.34|| tataH shaktiH pR^ithivyAtmA shanaishcharati sarvadA | ataH shanaishcharo nAma uShAyAshcha dashAdhamAH || 3\,29\.35|| karmAtmA puShkaro j~neyaH shanaratha yamo mataH | nayAbhimAnI puruShaH ki~nchinnamno dashAvaraH || 3\,29\.36|| hariprItikaro nityaM puShkare krIDate yataH | atastu puShkalo nAma loke sa parikIrtitaH || 3\,29\.37|| hari prItikarAndharmAnvakShye shR^iNu khagAdhipa | prAtaH kAle samutthAya smarennArAyaNaM harim || 3\,29\.38|| tulasIvandanaM kuryAchChrIviShNuM saMsmaretkhaga | viNmUtrotsargakAle cha hyapAnAtmakakeshavam || 3\,29\.39|| trivikramaM shauchakAle ga~NgApAnakaraM harim | dantadhAvanakAle tu chandrAntaryAmiNaM harim || 3\,29\.40|| mukhaprakShAlane kAle mAdhavaM saMsmaretkhaga | gavAM kaNDUyane chaiva smaredgovardhanaM harim || 3\,29\.41|| sadA godohane kAle smaredgopAlavallabham | anantapuNyArjitajanmakarmaNAM supakvakAle cha khagendrasattama || 3\,29\.42|| sparshe gavAM chaiva sadA nR^iNAM vai bhavatyato nAtra vichAryamasti | yasmingR^ihe nAsti sadottamA cha gaurya~NgaNe shrItulasI cha nAsti || 3\,29\.43|| yasmingR^ihe devamahotsavashcha yasmingR^ihe shravaNaM nAsti viShNoH | tatsaMsargAdyAti duHkhAdikaM cha tasya sparsho naiva kAryaH kadApi || 3\,29\.44|| gosparshanavihInasya godohanamajAnataH | gopoShaNavihInasya prAhurjanma nirarthakam || 3\,29\.45|| gogrAsamapradAtushcha gopuShTiM chApyakurvataH | gatirnAstyeva nAstyeva grAmachANDAlavatsmR^itaH || 3\,29\.46|| vatsyasya stanapAne cha bAlakR^iShNaM tu saMsmaret | dadhinirmanthane chaiva manthAdhAraM smareddharim || 3\,29\.47|| mR^ittikAsnAna kAle tu varAhaM saMsmareddharim | puNDrANAM dhAraNe chaiva keshavAdIMshcha dvAdasha || 3\,29\.48|| mudrANAM dhAraNe chaiva sha~NkhachakragadAdharam | padmaM nArAyaNIM mudrAM kruddholkAdIMshcha saMsmaret || 3\,29\.49|| shrIrAmasaMsmR^itiM chaiva saMdhyAkAle khagottama | achyutAnantagovindA~nChrAddhakAle cha saMsmaret || 3\,29\.50|| prANAdikapa~nchahomechAnirUddhAdIMshcha saMsmaret | annAdyarpaNakAle tu vAsudevaM cha saMsmaret || 3\,29\.51|| aposhanasya kAle tu vAyorantargataM harim | bastradhAraNakAkAle tu upendraM saMsmareddharim || 3\,29\.52|| yaj~nopavItasya cha dhAraNe tu nArAyaNaM vAmanAkhyaM smarettu | ArtikyakAle cha tathaiva viShNoH samyaksmaretparshurAmAkhyaviShNum || 3\,29\.53|| aposhanevaishvadevasya kAle tadanyahomAdiShu bhasmadhAraNe | smarettu bhaktyA paramAdareNa nArAyaNaM jAmadagnyAkhyarAmam || 3\,29\.54|| trivAratIrthagrahaNasya kAle kR^iShNaM rAmaM vyAsadevaM krameNa | sha~NkhodakasyoddharaNe chaiva kAle mukundarUpaM saMsmaretsarvadaiva || 3\,29\.55|| grAsegrAse smaraNaM chaiva kAryaM govindasaMj~nasya vishuddhamannam | ekaikabhakShyagrahaNasya kAle samyaksmaredachyutaM vai khagendra || 3\,29\.56|| shAkAdInAM bhakShaNe chaiva kAle dhanvantariM smarechchaiva nityam | tathA parAnnasya cha bhogakAle smarechcha samyakpANDura~NgaM cha viShNum || 3\,29\.57|| haiya~NgavInasya cha bhakShaNe vai samyaksmarettANDavAkhyaM cha kR^iShNam | dadhyannabhakShe paramaM purANaM gopAlakR^iShNaM saMsmarechchaiva nityam || 3\,29\.58|| dugdhAnnabhoge cha tathaiva kAle samyaksmarechChrInivAsaM hariM cha | sutailasarpiH Shu vipakvabhakShasaMbhojane saMsmaredvya~NkaTesham || 3\,29\.59|| drAkShAsujambUkadalIrasAlanAri~NgadADimbaphalAni chAru | smarettu rambhottamanArikeladhAtrIsubhoge khalu bAlakR^iShNam || 3\,29\.60|| supAnakasyaiva cha pAnakAle samyaksmarennArasiMhAkhyaviShNum | ga~NgAmR^itasyaiva cha pAnakAle ga~NgAtAtaM saMsmaredviShNumeva || 3\,29\.61|| prayANakAle saMsmarettArkShyavAhaM nArAyaNaM nirguNaM vishvamUrtim | putrAdInAM chuMbane chaiva kAle suveNuhastaM saMsmaretkR^iShNameva || 3\,29\.62|| sukhaDgakAle svastriyashchaiva nityaM go.api kuchadvandvavilAsinaM harim | tAMbUlakAle saMsmaraichchaiva nityaM pradyumnAkhyaM vAsudevaM hariM cha || 3\,29\.63|| shayyAkAle saMsmarechchaiva nityaM saMkarShaNAkhyaM viShNurUpaM hariM cha | nidrAkAle saMsmaretpadmanAmaM kathAkAle vyAsarUpaM hariM cha || 3\,29\.64|| sugAnakAle saMsmaredveNugItaM hariM hariM pravadetsarvadaiva | shrImattulasyAshChedane chaiva kAle shrIrAmarAmeti cha saMsmarettu || 3\,29\.65|| puShpAdInAM Chedane chaiva kAle samyaka smaredetkapilAkhyaM hariM cha | pradakShiNegAruDAntargataM cha hariM smaretsarvadA vai khagendra || 3\,29\.66|| praNamakAle devadevasya viShNoH sheShAntasthaM saMsmarechchaiva viShNum | sunItikAle saMsmarennArasiMhaM nArAyaNaM saMsamaretsarvadApi || 3\,29\.67|| pUrtiryadA kriyate karmaNAM cha samyaksmaredvAsudevaM hariM cha | evaM kR^itAni karmANi hariprItikarANi cha || 3\,29\.68|| samyakprakurvannetAni puShkaro harivallabhaH || 3\,29\.69|| etasmAdeva pakShIsha karma yatsamudAhR^itampuShkarAkhyAnamatulaM shR^iNoti shraddhayAnvitaH | hariprItikare dharme prItiyukto bhavetsadA || 3\,29\.70|| iti shrIgAruDe mahApurANe uttarakhaNDe tR^itIyAMshe brahmakANDe kR^iShNagaruDasaMvAde tattvarahasyaM nAmaikonatriMshodhyAyaH samAptamidaM garuDamahApurANam | iti shrIgaruDamahApurANaM samAptam | ## Edited from sansknet.org as provided on GRETIL site. \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}