% Text title : Arthapanchakam % File name : arthapanchakam.itx % Category : raama, panchaka % Location : doc\_raama % Proofread by : Mrityunjay Rajkumar Pandey % Description/comments : Hanumatsanhita Hanumad-AgastyasaMvAde % Latest update : June 9, 2024 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Arthapanchakam ..}## \itxtitle{.. arthapa~nchakam ..}##\endtitles ## shrIagastya uvAcha \- kathaM shrIrAme samprItirjAyate pavanAtmaja | gR^ihadArakuTumbeShu! vairAgya~ncha kathaM bhavet || 1|| artha \- shrIagastyajI bole, he pavanAtmaja! bhagavAn shrIrAmameM samyak prIti kisa prakAra utpanna ho aura gR^iha, patnI tathA parivArase vairAgya kaise ho? yaha Apa anugraha karake mujhe batAe.N | shrIhanumAn uvAcha \- kumbhodbhavaparashreyaH shrR^iNuShva te vadAmyaham | gopanIyaM gopanIyaM gopanIya~ncha sarvadA || 2|| artha \- shrIhanumAnajI bole he kumbhodbhava agastya ! suniye maiM Apako parama kalyANakAraka tattvakA upadesha karatA hU.N | yaha tattva sarvakAlameM gopanIya hai, gopanIya hai, gopanIya hai | j~neya \- j~neyaM prApyasya rAmasya rUpaM prAptustathaiva cha | prAptyupAyaM phala~nchaiva tathA prAptivirodhi cha | arthapa~nchakametattu sa~NkShepeNa vadAmi te || 3|| artha \- prApya (prApta karane yogya)shrIrAmachandrajIke svarUpako, prAptA (prApti karane vAlA)jIvAtmAke svarUpako tathA shrIrAmachandrajIkI prAptike upAya, phala evaM prAptike virodhI ina pA.Ncha tattvo~Nko jAnanA chAhie | maiM tumase inhIM pA.Ncha artho~Nko sa~NkShepameM kahatA hU.N | prApya \- divyAnantaguNaH shrImAn divyama~NgalavigrahaH | ShaDguNaishvaryasampanno manovAchAmagocharaH || 4|| artha \- asIma karuNA varuNAlaya shrIrAmachandrajI aprAkR^ita ananta (aparimita)guNa vAle haiM | shrIjIke sAtha nitya sambandha rakhane vAle haiM | divyama~Ngala vigrahako dhAraNa karane vAle haiM | ShaDguNa aura aishvaryase sampanna haiM | mana, vANIke aviShaya haiM | vedavedyaH sarvasAkShI sarvopAsyaH svatantrakaH | nityAnAM nijabhaktAnAM bhogyabhUtaH shriyaH patiH || 5|| artha \- bhagavAn shrIrAmachandrajI vedo~Nke dvArA j~neya hai.n, sabhIke sAkShI haiM | sabhIke upAsya tathA svatantra haiM | ve parAmbA shrIsItAjIke pati haiM | nitya tathA sabhI nija bhakto~Nke bhogya haiM | brahmaviShNumaheshAnAM kAraNaM sarvavyApakaH | mUlaM tuhmavatArANAM dharmasaMsthApakaH paraH || 6|| artha \- parabrahma shrIrAma brahmA, viShNu aura maheshake kAraNa aura sarvavyApaka hai.n, sabhI avatAro~Nke mUla dharmasa.nsthApaka tathA para haiM | dvibhujashchApabhR^ichchaiva bhaktAbhIShTaprapUrakaH | vaidehIvallabhornityaM kaishore vayasi sthitaH | evaM bhUtashcha j~nAtavyo rAmo rAjIvalochanaH || 7|| artha \- do bhujAoM vAle dhanurdhara shrIrAma bhakto~Nke abhIShTakI pUrti karane vAle haiM | ve videhatanayAke priya tathA sadA kishorAvasthAmeM rahane vAle haiM | isa prakAra rakta kamalake samAna netroM vAle shrIrAmako jAnanA chAhie | prAptA \- sthUlasUkShmakAraNato bhinnaM koShAchcha pa~nchakAt | jAgratsvapnAdyavasthAnAM sAkShibhUtaM tu sarvadA || 8|| artha \- jIvakA svarUpa sthUla, sUkShma aura kAraNa ina sharIratraya tathA pacha~nkosho.nse bhinna hai | yaha jAgrata tathA svapnAdi avasthAo~NkA sAkShI tathA sarvadA vidyamAna rahane vAlA hai | chidAnandamayaM nityaM divyavigrahasaMyutam | akhaNDaikarasa~nchaiva kaishore vayasisthitam || 9|| dvibhujaM sattvasampannamIshasevAprayojanam | prabhorniyAmyaM sheShatvaM j~nAtavyaM svasvarUpakam || 10|| artha \- jIvAtmasvarUpa chidAnandamaya, nitya, prabhu kA niyAmya tathA sheSha hai | yaha shuddha sattvamaya, kishorAvasthA meM sthita, akhaNDaikarasa do bhujAoM vAle divya sharIra se yukta hai | Ishvara kI sevA karanA isakA prayojana hai, isa prakAra apane svarUpako jAnanA chAhie | prApti ke upAya \- sarvabhUtadayAchaiva sarvatra samadarshanam | anyatrAnindanaM chaiva sveshe snehAdhikaM tathA || 11|| gurAvIshvarabuddhishcha tadAj~nAparipAlanam | sveshasya tajjanAnA~ncha sevanaM mAyayA vinA || 12|| prabhoH kR^ipAvalambitvaM bhoktavyaM tatsamarpitam | sachChAstreShu cha vishvAsaH prAptyupAyamihochyate || 13|| artha \- sabhI prANiyoM ke prati dayA karanA, sabhI meM samadarshana karanA, kisI kI nindA na karanA, apane iShTa meM adhika sneha karanA, guru meM Ishvarabuddhi rakhanA, unakI Aj~nA kA samyak prakAra se pAlana karanA, apane ArAdhya aura unake bhaktoM kI kapaTa ke binA sevA karanA, prabhu kI kR^ipA kA Ashraya lenA, bhagavatsamarpita padArthoM kA sevana karanA, ye isa grantha meM prApti ke upAya kahe jAte haiM | phala \- prArabdhaM paribhujyAtha bhitvA sUryAdi maNDalam | prakR^itermaNDalaM tyaktvA snAtvA tu virajAmbhasA || 14|| savAsanaM dehadvayaM visR^ijya virajo bhavat | ativegena tAM tIrtyA prApya sAketakaM tathA || 15|| pravishya rAjamArgeNa saptAvaraNasaMyutam | nAnAratnamayaM divyaM shrIrAmabhavanaM shubham || 16|| tatra shrI bharatAdyaishcha sevyamAnaM sadA prabhum | virAjamAnaM vaidehyA ratnasiMhAsane shubhe || 17|| svabhAvanayA shrIrAmaM prApya sarvasukhapradam | parAnandamayo bhUtvAvasthAnaM phalamuchyate || 18|| artha \- jIvAtmA svakR^itabhakti (rAmAkAravR^itti)se apane ArAdhya prabhu kA sAkShAtkAra karake, prArabdha karma ko bhogakara, dehatyAgakara, sUryAdimaNDaloM kA bhedana karake, prakR^iti kI sImA kA tyAga karake, virajA nadI ke jala se snAna karake, vahA.N vAsanA ke sahita kAraNa sharIra aura sUkShma sharIra ko Cho.Dakara, nirmala hokara, ativega se virajA ko pArakara, aprAkR^ita divya sAketa dhAma ko prApta karake, rAjamArga ke dvArA sapta AvaraNoM se yukta, nAnAratnoM se nirmita, alaukika aura shubha jaganniyantA prabhu ke bhavana meM pravesha karake, vahA.N shrIbharatAdi ke dvArA sadA sevita, shubharatnasi.nhAsana meM vaidehI ke sAtha virAjamAna, sabhI ko sukha pradAna karane vAle karuNAmUrti shrIrAmachandra ko prApta karake, atyanta Anandamaya hokara rahanA phala kahA jAtA hai | prApti ke virodhI \- anAtmanyAtmabuddhistusvAtmasheShitvabhAvanA | bhagavaddAsyavaimukhyaM tadAj~nolla~NghanaM tathA || 19|| brahmeshendrAdidevAnAmarchanaM vandanAdikam | asachChAstrAbhilAShashchasachChAstrasyAvamAnanam || 20|| martyasAmAnyabhAvena gurvAdau nAtigauravam | svAtantryaM chApyaha~NkAro mamakArastathaiva cha || 21|| dvAdashIvimukhatvaM cha hyakR^ityakaraNaM tathA | j~neyaM virodhirUpaM tu svasvarUpasya sarvadA || 22|| artha \- anAtmA meM Atmabuddhi karanA, apane ko sheShI samajhanA, shrIbhagavAn ke prati dAsabhAva se vimukha rahanA, shrIbhagavAn kI Aj~nA kA ulla~Nghana karanA, brahmA\-shiva tathA indrAdi devatAoM kI archanA aura vandanAdi karanA, asat shAstroM kI abhilAShA karanA, sat shAstroM kI avahelanA karanA, sAmAnya manuShyabhAva karake shrIguru Adi meM ati gaurava na karanA, apanI svatantratA, ahantA\-mamatA, ekAdashI\-upavAsa se vimukha rahanA tathA shAstra niShiddha karmoM ko karanA ye sabhI sarvakAla meM apane antaryAmI brahmasvarUpakI prApti ke virodhI haiM | ina sabako jAnanA chAhie | evaM tattvaparij~nAnAdAchAryAnugraheNa hi | tatkShaNAjjAnakInAthe prItirnityAbhijAyate || 23|| artha \- isa prakAra mahAn AchArya ke anugraha se ukta prApya Adi pA.NchoM tattvoM kA j~nAna prApta karane se usI kShaNa shrIjAnakInAtha meM nitya prIti ho jAtI hai | \- iti shrI hanumatsa.nhitAyAM hanumadagastyasaMvAde ShaShThodhyAyAntargate arthapa~nchake shrImajjanakanandinI raghunandanArpaNamastu || 6|| ## Proofread by Mrityunjay Rajkumar Pandey \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}