% Text title : Bhushundi Ramayanam Purvakhanda 011-020 % File name : bhushuNDirAmAyaNam\_pUrva\_011-020.itx % Category : raama, bhushuNDirAmAyaNam % Location : doc\_raama % Transliterated by : Vishal Pandey % Proofread by : Vishal Pandey % Description/comments : bhushuNDirAmAyaNam | pUrvakhaNDa | adhyAya 011-20|| % Latest update : September 16, 2024 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Bhushundi Ramayanam Purvakhanda 011-020 ..}## \itxtitle{.. bhushuNDirAmAyaNam pUrvakhaNDa 011\-020 ..}##\endtitles ## \section{011\. shrutistavo nAma ekAdasho.adhyAyaH |} shrutaya UchuH | jaya jaya bhuvanatrayasantApaharaNa navAmbudAkR^ite ! sakalakalyANaguNa nidhAna nirupamasaundarya vijitakandarpakoTidarpa mandasmitamAdhurIsudhArasadhArAparAbhUtasharachchandrachandrikAvalepa kamalAkuchaku~Nkumapi~njarIkR^itavakShasthalavirAjita\- mahAkaustubhamaNimarIchimAlAnirAkR^itatribhuvanatimira nirupama nitya nirIha nirAbhAsa nira~njana nirvikAra nityAkAra nirguNa nityAnandamayavigraha niHki~nchanajanapriya brahmANDakoTikamalAsaMsevyamAnacharaNakamalarajaHparAgapavitritavasudhAtala navInavanamAlAdhara rAma shrIrAma rAghava mukunda rAmachandra janArdana jagadIsha puruShottama dvibhuja dhanurvANAdidhara shrIvatsadhara mahApuruSha mahAkAruNika mahAjiShNo maheshvara mahAjanAchAra paripAlaka sUryakulottama raghukulottama samaryAdAvatArin jagadvidharaNadaharaveshmAntaHstha vyApaka paramAtmannanirddeshyAprameyAtarkya komalApA~NganirmuktakaTAkShasa~NkShobhitAsmanmAnasamahAmadanasaMvarddhana namaste namaste || 1|| tripR^iShThapurasthAbhirasmAbhirAlokituM prArthito yaddarshanasukhamukhaM kinnu tvadIyaM priyaM karavAma tribhuvanasundaramidaM te rUpamavalokitavatyo na vayaM kShaNamapIto vichalituM shaktAH adyAvadhi tava charaNadhAvanIrdAsya eva bhaviShyAmaH || 2|| namaH sundaravara bhavate.anarghyaguNa brahmAdInAmapi vA~NmanasAgocharA kR^itaye nijAnandarasanimagnAya kaishoraveshashuddhamUrttaye nijalIlAvashIkR^italakShmI sahasramahAkelimahArasikAya brahmaNyAya vadAnyAya sAdhuvAdaniketanAya kariShyamANabhuvanatrayama~NgalapariNAmasUchakamadhurasmitamaNDita\- mukhachandrAya shrIrAmachandrAya || 3|| itthaM saMstUya taM nAthaM shrutayo jAtama~NgalAH | sarayvA apare pAre.avaterurgopaveshmaShu || 4|| tAsteShAM ghoShanAthAnAmAbhIrANAM kule kule | sahasrasho janiM kR^itvA rAmasevArthamutsukAH || 5|| rAmo vai bhagavAn sAkShAt pUrNaH shrIpuruShottamaH | tatkShaNAt pashyatoreva kaushalyAraghunAthayoH || 6|| shaishavaM rUpamAsthAya vyaruchajjAtako yathA | taM dR^iShTvA pitarau tasya yayaturvismayaM param || 7|| aho ! asya maheshasya lIlAkrIDanakaM vapuH | ayaM hi naH sukhaM dAsyatyuttare vayasisthayoH || 8|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahmabhushuNDasaMvAde shrutistavo nAma ekAdasho.adhyAyaH || 11|| 8/270 \section{012\. janmotsavarNanaM nAma dvAdasho.adhyAyaH |} athAhanan dundubhivAdino bhuvi pramoditAH saMsadi devadundubhIn | jagushcha vidyAdharakinnarIgaNAH prabandhajanmotsavagAyanoddhurAH || 1|| surAshcha tUryatrikanAdamoditAH suradrumANAM kusumairavAkiran | kR^itA~NgabhUShA nanR^itushcha sambhramAt surA~NganAbhirgaganA~NgaNasthitAH || 2|| dishAM prasAdaH sahasA tadAbhavad yayuH sukhasparshakarAH samIraNAH | surochiShA rochita udgato ravi rnabhastalaM darpaNanirmalaM babhau || 3|| pradarshayAmAsa tathaiva kAlo nijAn guNAn santatamAdhidaivikAn | vij~nAya sarveshvaramatra jAtaM ramA nijAMshairavatAramAcharat || 4|| tato.adhikUlau madhurau sarayvA ratnoptahemaprabhavau babhUvatuH | sarichcha chAndrI vimalA vireje samullasatkA~nchanabAlukADhyA || 5|| sarve drumAstatra suradrumopamAH sarve nidhInAM nivahA ihAsuH | sarve cha te divyasamR^iddha yogA ye prAdurAsuH kamalAniketane || 6|| rAjA dasharathaH snAtvA kR^ittashmashrurala~NkR^itaH | jAtakarma kumArANAM chakAra vidhivaddvijaiH || 7|| jAtakarmotsave dhenUH koTishaH samala~NkR^itAH | brAhmaNebhyo dadau rAjA yuktaH paramayA mudA || 8|| nR^ityatAM gAyakAnAM cha vAdyatAM purayoShitAm | manorathAdhikaM prAdAt paTabhUShaNadhoraNam || 9|| vandhubhyo j~nAtijebhyashcha mahArAjebhya eva cha | sammAnanaM chakArochchairvAso.ala~NkArasampadA || 10|| tatrAshiShaH prayu~njAnAH premapUrNA dvijAtayaH | kumArANAM subhavyAya janmasvastyayanaM jaguH || 11|| athAsthAne sthitaM bhUpaM sadUrvAdalapANayaH | paurA janAH samAjagmuranyonyakR^itama~NgalAH || 12|| maNDitA maNDamAnAshcha jAtakautukavR^iddhayaH | suhR^idaH sAdhavashchaiva bhaktA devarShayastathA || 13|| koTibrahmANDanAthAshcha devA brahmAdayo.akhilAH | koTayashcha mahendrANAM yamAnAM koTayastathA || 14|| koTayo varuNAnAM cha kuberANAM cha koTayaH | rudrANAM koTayashchaiva tasmin janmamahotsave || 15|| anR^ityanta pramodena siddha gandharvalokavat | anye khadigbhUmicharAH pramodarasara~njitAH || 16|| grahAshcha sarve shubhaveShadhAriNaH svarUpataH svasvagR^iheShu tasthire | brahmANDakoTiShvapi yAshcha sampada stA mUrtimatyaH sahasA.a.avirAsuH || 17|| rAjAnashcha mahAmodA nAnopAyanapANayaH | samAjagmuH shubhaM vaktuM tasminrAmajanotsave || 18|| dUrvAdalasanAthebhyastebhyo rAjA bhR^ishaM dadau | divyabhUShaNavAsAMsi vastUni bahulAni cha || 19|| toSheNa pUrNachittAste spR^ihayanti parasparam | narendrasya kumArANAM bhUya AbhyudayaM shubham || 20|| prajA UchuH | aho dasharatho rAjA bhAgyavAn ma~NgalAlayaH | yasyottaraM vayaH samyak sutajanmotsavairyutam || 21|| aho asya kumArANAM dIrghamAyurbhavatviti | asmadIyairmahAbhAgyairete jIyAsurIshvarAH || 22|| aho vidhe dhanyatamo.asi yatsvayaM manorathaM pUritavAn nR^ipasya naH | jAto.adhunA bhavyakaro nR^ilokaH samastasaubhAgyakalAdhivAsitaH || 23|| brahmAdayaH surAH sarve vasiShThAdyAH surarShayaH | prAyu~njannAshiSho yAbhirvR^iddhimantaH kumArakAH || 24|| kumArAH vidhisusnAtA dhAtrIbhiH samala~NkR^itAH | virejuH sahasodbhUtA maNayo vAridheryathA || 25|| te mAtR^ibhiH kR^itasuma~NgalasUtikAyAM nIrAjitAstapanabimbamahaujaso.api | netrAntalagnakalakajjalavindujAta dR^iShTipradoShaviShayA praNayaM pupoShuH || 26|| dine dine.a~NgalAvaNyavR^id.hdhyA rochanti bAlakAH | ajAtadarshadashanA jananInetrasaukhyadAH || 27|| AshIbhiH pauralokAnAM janAnAM cha manorathaiH | varddhamAnAH pratidinaM vyUhAtmAno vyarochayan || 28|| teShAM madhye mahArUpalAvaNyavapuShA yutaH | chidAnandamayo rAmo vyarochata visheShataH || 29|| dvitIyashcha sumitrAyAH sUnuH ka~njadalekShaNaH | vyarAjata visheSheNa rAmavat paramadyutiH || 30|| anyau bharatashatrughnau prabhAmaNDalamaNDitau | virejatuH suvayasau sampannau parayA shriyA || 31|| dasharathabhavanaM sadA samR^iddhaM suvitatamUrjitamindirAnivAsam | rAmajanuShi suma~Ngale cha jAte vyaruchadatIva manoj~nayaiva lakShmyA || 32|| tathaivAvirbabhUvuste bAlA vai lakShmaNAdayaH | babhau rAjA samAsAdya nikhilAMshcha manorathAn || 33|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahmabhushuNDasaMvAde janmotsavarNanaM nAma dvAdasho.adhyAyaH || 12|| 33/303 \section{013\. vasiShThakR^itasahasrakathanaM nAma trayodasho.adhyAyaH |} brahmovAcha | atha trayodashatame dine nAmavighitsayA | kumArANAM sujanuShAM paramAyushchikIrShayA || 1|| vasiShTho vaMshapauraudhAH mudAyuktaH samAyayau | rAj~no dasharathasyAntaHpure sarvasamarddhane || 2|| (samR^iddhane) samAyAtaM munidheShThaM rAjA dasharatho.agrahIt | aho me bhAgyasampatyA sa~Ngato.adya purohitaH || 3|| prAjApatyo munishreShThaH paramAnandadarshanaH | namaste munishArdUla prAjApatya mahAprabha || 4|| (mahAprabho) vasiShTha uvAcha | narendra vata te bhAgyaM jAto.asi tanu putravAn || 5|| teShAmahaM kumArANAM nAmakR^ityaM sukhapradam | tavAj~nayA vidhAsyAmi yadgopyamamarairapi || 6|| aho amI prabhoraMshA rAmasyAmitatejasaH | yo.asau tava kumArANAmagraNI rAma eva saH || 7|| asya chatvAra evAMshAH brahmarUpAH sanAtanAH | vAsudevaH sa~NkarShaNaH pradyumnashchAniruddhakaH || 8|| chatvAra ete puruShAH svasvakAryavidhAyakAH | dharmarUpAstu rAmasya puruShottamarUpiNaH || 9|| tataH saMstAtasaMskArAn mantritAn vidhivartmanA | nAmAni chakre vrahmarShiH koTikalpaviduttamaH || 10|| vasiShTha uvAcha | rAmaH shyAmo harirviShNuH keshavaH keshinAshanaH | nArAyaNo mAdhavashcha shrIdharo madhusUdanaH || 11|| rAvaNAriH kaMsanihA vakIprANanivarttanaH | tADakAhananodyukto vishvAmitrapriyaH kR^itI || 12|| vedA~Ngo yaj~navArAho dharmaj~no medinIpatiH | vAsudevo.aravindAkSho govindo gopatiH prabhuH || 13|| padmAkAnto vikuNThAbhUH kIrtikanyAsukhapradaH | jAnakIprANanAthashcha sItAvishleShanAshanaH || 14|| mukundo muktidAtA cha kaustubhI karuNAkaraH | kharadUShaNanAshI cha mArIchaprANanAshakaH || 15|| subAhumAraNotsAhI pakShishrAddhavidhAyakaH | viha~NgapitR^isambandhI kShaNatuShTo gatipradaH || 16|| pUtanAmAtR^igatido vinivR^ittatR^iNAnilaH | pAvanaH paramAnandaH kAlindIjalakelikR^it || 17|| sarayUjalakelishcha sAketapuradaivataH | mathurAsthAnanilayo vishrutAtmA trayIstutaH || 18|| kaunteyavijayodyuktaH setukR^it sindhugarbhavit | saptatAlaprabhedI cha mahAsthikShepaNoddhuraH || 19|| kaushalyAnandanaH kR^iShNaH kishorIjanavallabhaH | AbhIrIvallabho vIraH koTikandarpavigrahaH || 20|| govarddhanagiriprAshI govarddhanagirIshvaraH | gokulesho nnajeshashcha sahajAprANavallabhaH || 21|| bhUlIlAkelisantoShI vAmAkoTiprasAdanaH | bhillapatnIkR^ipAsindhuH kaivarttakaruNAkaraH || 22|| jAmbavadbhaktido bhoktA jAmbavatya~NganApatiH | sItApriyo rukmiNIshaH kalyANaguNasAgaraH || 23|| bhaktapriyo dAsharathiH kaiTabhAriH kR^itotsavaH | kadambavanamadhyasthaH shilAsantAradAyakaH || 24|| rAghavo raghuvIrashcha hanumatsakhyavarddhanaH | pItAmbaro.achyutaH shrImAn shrIgopIjanavallabhaH || 25|| bhakteShTo bhaktidAtA cha bhArgavadvijagarvajit | kodaNDarAmaH krodhAtmA la~NkAvijayapaNDitaH || 26|| kumbhakarNanihantA cha yuvA kaishorasundaraH | vanamAlI ghanashyAmo gochAraNaparAkramI || 27|| kAkapakShadharo veSho viTo dhR^iShTaH shaThaH patiH | anukUlo dakShiNashcha tAraH kapaTakovidaH || 28|| ashvamedhapraNetA cha rAjA dasharathAtmajaH | rAghavendro mahArAjaH shrIrAmAnandavigrahaH || 29|| kShattraH kShattrakulottaso mahAtejAH pratApavAn | mahAsainyo mahAchApo lakShmaNaikAntasupriyaH || 30|| kaikeyIpraNanirmAtA vItarAjyo vanAlayaH | chitrakUTapriyasthAno mR^igayAchAratatparaH || 31|| kirAtaveShaH krUrAtmA pashumAMsaikabhojanaH | phalapuShpakR^itAhAraH kandamUlaniShevaNaH || 32|| payovrato vidhAnaj~naH saddharmapratipAlakaH | gadAdharo yaj~nakarttA shrAddhakartA dvijArchakaH || 33|| pitR^ibhakto mAtR^ibhakto bandhuH svajanatoShakR^it | matsyaH kUrmo nR^isiMhashcha varAho vAmanastathA || 34|| raghurAmaH parashurAmo balarAmo ramApatiH | rAmali~NgasthApayitA shivabhaktiparAyaNaH || 35|| (rudramAhAtmyavardhanaH) chaNDikArchanakR^ityaj~nashchaNDIpAThavidhAnavit | aShTamIvratakarmaj~no vijayAdashamIpriyaH || 36|| kapisainyasamArambhI sugrIvaprANadaH paraH | sUryavaMshadhvajo dhIro brahmaNyo brAhmaNapriyaH || 37|| brahmArpaNI brahmahotA brahmakarmaviduttamaH | brahmaj~no brAhmaNAchAraH kR^itakR^ityaH sanAtanaH || 38|| sachchidAnandarUpashcha nirIho nirvikArakaH | nityAkAro nirAdhAro rAmo ramayatAM varaH || 39|| rakArAdirmakArAdiH rAmaH kaivalyama~NgalaH | sandarbho saMshayachChettA sheShashAyI satAM gatiH || 40|| puruShaH puruShAkAraH prameyaH puruShottamaH | vashIdharo vihAraj~no rasAnandIjitasmaraH || 41|| pUrNAtithivinodI cha vR^indAvanavilAsakR^it | ratnakaTakadharo vIro muktAhAravibhUShaNaH || 42|| nR^ityapriyo nR^ityakaro nityasItAvihAravAn | mahAlakShmIdR^iDhAnando pramodavananAyakaH || 43|| parapremA parAnandaH parabhaktisvarUpakaH | agnirUpaH kAlarUpaH pralayAntamahAnalaH || 44|| (mahAbalaH) suprasannaH prasAdAtmA prasannAsyaH paraH prabhuH | prItiH prIti manAH prItiH shakaTAsurabha~njanaH || 45|| (prItaH prIta manAH) khaTvAsuravadhodyuktaH kAlarUpo durantakaH | haMsaH smarasahasrAtmA smaraNIyo ruchipradaH || 46|| paNDA paNDitamAnI cha vedarUpaH sarasvatI | guhyArthado gururdevo mantraj~no mantradIkShitaH || 47|| yogaj~no yogavinnAthaH svAtmayogavishAradaH | adhyAtmashAstrasAraj~no rasarUpo rasAtmakaH || 48|| shR^i~NgAravesho madano mAninImAnavarddhanaH | chandanadravasashItashchandanadravalepanaH || 49|| shrIvatsalA~nChanaH shrImAn mAnI mAnuShavigrahaH | karaNaM kAraNaM kartA.a.adhAro vidharaNo dharaH || 50|| dharitrIdharaNo dhIraH stryadhIshaH satyavAk priyaH | satyakR^it satrakartA cha karmI karmavivarddhanaH || 51|| kArmukI vishikhI shaktidharo vijayadAyakaH Urjjasvalo balI jiShNurla~NkeshaprANanAshakaH || 52|| shishupAlaprahantA cha dantavaktravinAshanaH | paramotsAhano.asahyaH kalidoShavinAshanaH || 53|| (paramotsAhano sattva) jarAsandhamahAyuddho niHki~nchanajanapriyaH | (yoddhA) dvArakAsthAnanirmAtA mathurAvAsashUnyakR^it || 54|| kAkutstho vinayI vAgmI manasvI dakShiNApradaH | prAchyavAchIpratIchyuktadakShiNo bhUridakShiNaH || 55|| dakShayaj~nasamAnetA vishvakeliH surArchitaH | devAdhipo divodAso divAsvApI divAkaraH || 56|| kamalAkShaH kR^ipAvAso dvijapatnImanoharaH | vibhIShaNasharaNyashcha sharaNaM paramA gatiH || 57|| chANUrabalanirmAthI mahAmAta~NganAshanaH | baddhakakSho mahAmallI mallayuddhavishAradaH || 58|| aprameyaH prameyAtmA pramANAtmA sanAtanaH | maryAdAvataro vij~no maryAdApuruShottamaH || 59|| mahAkratuvidhAnaj~naH kratukarmA kratupriyaH | vR^iShaskandho vR^iShaskando vR^iShadhvajamahAsakhaH || 60|| chakrI shAr~NgI gadApANiH sha~NkhabhR^it susmitAnanaH | yogadhyAnI yogagamyo yogAchAryo dR^iDhAsanaH || 61|| jitAhAro mitAhAraH parahA digjayoddhuraH | suparNAsanasaMsthAtA gajAbho gajamokShaNaH || 62|| gajagAmI j~nAnagamyo bhaktigamyo bhayApahaH | bhagavAn sumahaishvaryaH paramaH paramAmR^itaH || 63|| svAnandI sachchidAnandI nandigrAmaniketanaH | varhottaMsaH kalAkAntaH kAlarUpaH kalAkaraH || 64|| kamanIyaH kumArAbho muchukundagatipradaH | muktibhUriphalAkAraH kAruNyadhR^itavigrahaH || 65|| bhUlIlAramaNodyuktaH shatadhAkR^itavigrahaH | rasAsvAdI rasAnandI rasAtalavinodakR^it || 66|| apratarkyaH punItAtmA vinItAtmA vidhAnavit | bhujyuH sabhAjanaH sabhyaH paNDaH paNDurvipaNyajaH || 67|| charShaNI utkaTo vIto vittadaH savitA.avitA | vibhavo vividhAkAro rAmaH kalyANasAgaraH || 68|| sItAsvayavarodyukto harakArmukabha~njanaH | rAvaNonmAdashamanaH sItAvirahakAtaraH || 69|| kumArakushalaH kAmaH kAmadaH kotivarddhanaH | duryodhanamahAvairI yudhiShThirahitapradaH || 70|| draupadIchIravistArI kuntIshokanivAraNaH | gAndhArIshokasantAnaH kR^ipAkomalamAnasaH || 71|| chitrakUTakR^itAvAso ga~NgAsalilapAvanaH | brahmachArI sadAchAraH kamalAkelibhAjanaH || 72|| durAsadaH kalahakR^it kaliH kalivinAshanaH | chArI daNDAjinI ChatrI pustakI kR^iShNamekhalaH || 73|| (brahmachArI daNDaChatrI) daNDakAraNyamadhyasthaH pa~nchavaTyAlayasthitaH | pariNAmajayAnandI nandigrAmasukhapradaH || 74|| indrArimAnamathano baddhadakShiNasAgaraH | shailasetuvinirmAtA kapisainyamahIpatiH || 75|| rathArUDho gajArUDho hayArUDho mahAbalI | niSha~NgI kavachI khaDgI khalagarvanivahaNaH || 76|| vedAntavij~no vij~nAnI jAnakIbrahmadarshanaH | la~NkAjetA vimAnastho nAgapAshavimochakaH || 77|| anantakoTigaNabhUH kalyANaH kelinIpatiH | durvAsApUjanaparo vanavAsI mahAjavaH || 78|| susmayaH susmitamukhaH kAliyAhiphaNAnaTaH | vibhurviShaharo vatso vatsAsuravinAshanaH || 79|| vR^iShapramathano vettA marIchirmunira~NgirAH | vasiShTho droNaputrashcha droNAchAryo raghUttamaH || 80|| raghuvaryo duHkhahantA vanadhAvanasashramaH | bhillagrAmanivAsI cha bhillabhillihitapradaH || 81|| rAmo ravikulottaMsaH vR^iShNigarbho mahAmaNiH | (pR^ishnigarbho) yashodAbandhanaprApto yamalArjunabha~njanaH || 82|| dAmodaro durArAdhyo dUragaH priyadarshanaH | mR^ittikAbhakShaNakrIDo brahmANDAvalivigrahaH || 83|| bAlalIlAvinodI cha ratilIlAvishAradaH | vasudevasutaH shrImAn bhavyo dasharathAtmajaH || 84|| valipriyo vAlihantA vikramI kesarI karI | sanigrahaphalAnandI sanigrahanivAraNaH || 85|| sItAvAmA~NgasaMliShTaH kamalApA~NgavIkShitaH | syamantapa~nchakasthAyI bhR^iguvaMshamahAyashAH || 86|| ananto.anantamAtA cha rAmo rAjIvalochanaH | ityevaM nAmasAhasraM rAjendra tanayasya te || 87|| yaH paThetprAtarutthAya dhautapAdaH shuchivratraH | sa yAti rAmasAyujyaM bhuktvAnte kevalaM padam || 88|| na yatra triguNagrAso na mAyA na smayo madaH | tadyAti virajaM sthAnaM rAmanAmAnukIrtayan || 89|| na te putrasya nAmAni sa~NkhyAtumahamIshvaraH | sa~NkShepeNa tu yatproktaM tanmAtramavadhAraya || 90|| yAvanti santi rUpANi viShNoramitatejasaH | tAvanti tava putrasya parabrahmasvarUpiNaH || 91|| pAjvabhautikametaddhi vishvaM samupadhAraya | tataH paraM parabrahma viddhi rAmaM sanAtanam || 92|| nashvaraM sakalaM dR^ishyaM rAmaM brUmaH sanAtanam | etaddhi tava putratvaM prApto rAmaH parAtparaH || 93|| sadvedairapi vedAntairneti netIti gIyate | (vedAnte) tameva jaladashyAmaM rAmaM bhAvaya bhAvaya || 94|| ya etat paThate nityaM rAmasAhasrakaM vibho | sa yAti paramAM muktiM rAmakaivalyarUpiNIm || 95|| mA sha~NkiShThA narAdhIshaH shrIrAmarasikasya cha | anantakoTirUpANi rAmasteShAM vibhAvakaH || 95|| trailokyametadakhilaM rAmavIrye pratiShThitam | vijAnanti narAH sarve nAsya rUpaM cha nAma cha || 97|| ya etasmin mahAprItiM kalayiShyanti mAnavAH | ta eva dhanyA rAjendra nAnye svajanadUShakAH || 98|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahmabhushuNDasavAde vasiShThakR^itasahasrakathanaM nAma trayodasho.adhyAyaH || 13|| 98/401 \section{014\. sItAnAmasAhasrakaM nAma chaturdasho.adhyAyaH |} vasiShTha uvAcha | yA shrIretasya sahajA sItA nityA~Ngasa~NginI | bhavitrI janakasyaiva kule sarvA~NgasundarI || 1|| tasyAshcha nAmasAhasraM kathayiShyAmi bhUpate | yathA rAmastathaiveyaM mahAlakShmIH sanAtanI || 2|| nAnayoH sammato bhedaH shAstrakoTishatairapi | asyaiva nityaramaNI bahunAmasvarUpataH || 3|| tasyAstu nAmasAhasraM yathAvadupadhAraya | OM sahajAnandinI sItA jAnakI rAdhikA ratiH || 4|| rukmiNI kamalA kAntA kAntiH kamalalochanA | kishorI rAmalalanA kAmukI karuNAnidhiH || 5|| kandarpavarddhinI vIrA varuNAlayavAsinI | ashokavanamadhyasthA mahAshokavinAshinI || 6|| champakA~NgI taDitkAntirjAhnavI janakAtmajA | jAnakI jayadA japyA jayinI jaitrapAlikA || 7|| paramA paramAnandA pUrNimAmR^itasAgarA | sUdhAsUtiH sudhArashmiH sudhAdIpitavigrahA || 8|| susmitA susmitamukhI tArakA sukhadekShaNA | rakShaNI chitrakUTasthA vR^indAvanamaheshvarI || 9|| kandarpakoTijananI koTibrahmANDanAyikA | sharaNyA shAradA shrIshcha sharatkAlavinodinI || 10|| haMsI kShIrAbdhivasatirvAsukI sthAvarA~NganA | varA~NgAsanasaMsthAnA priyabhogavishAradA || 11|| vasiShThavishvavasinI vishvapatnI guNodayA | gaurI champakagAtrA cha dIpadyotA prabhAvatI || 12|| ratnamAlAvibhUShA cha divyagopAlakanyakA | satyabhAmAratiH prItA mitrA chittavinodinI || 13|| sumitrA chaiva kaushalyA kaikeyIkulavarddhinI | kulInA kelinI dakShA dakShakanyA dayAvatI || 14|| pArvatI shailakulajA vaMshadhvajapaTIruchiH | ruchirA ruchirApA~NgA pUrNarUpA kalAvatI || 15|| koTibrahmANDalakShmIshA sthAnadAtrI sthitiH satI | amR^itA modinI modA ratnAchalavihAriNI || 16|| nandabhAnusutA dhIrA vaMshIravavinodinI | vijayA vIjinI vidyA vidyAdAnaparAyaNA || 17|| mandasmitA mandagatirmadanA madanAturA | vR^iMhiNI vR^iMhatI varyA varaNIyA varA~NganA || 18|| rAmapriyA ramArUpA rAsanR^ityavishAradA | gAndharvikA gItaramyA sa~NgItarasavarddhinI || 19|| tAladA tAlavakShojA tAlabhedanasundarI | sarayUtIrasantuShTA yamunAtaTasaMsthitA || 20|| svAminI svAminiratA kausumbhavasanAvR^itA | mAlinI tu~NgavakShojA phalinI phalamAlinI || 21|| vaiDUryahArasubhagA muktAhAramanoharA | kirAtIveshasaMsthAnA gu~njAmaNivibhUShaNA || 22|| vibhUtidA vibhA vINA vINAnAdavinodinI | priya~NgukalikApA~NgA kaTAkShA gatitoShitA || 23|| rAmAnurAganilayA ratnapa~NkajamAlinI | vibhAvA vinayasthA cha madhurA patisevitA || 24|| shatrughnavaradAtrI cha rAvaNaprANamochinI | daNDakAvanamadhyasthA bahulIlA vilAsinI || 25|| shuklapakShapriyA shuklA shuklApA~NgasvaronmukhI | kokilasvarakaNThI cha kokilasvaragAyinI || 26|| pa~nchamasvarasantuShTA pa~nchavaktraprapUjitA | AdyA guNamayI lakShmIH padmahastA haripriyA || 27|| hariNI hariNAkShI cha chakorAkShI kishorikA | guNahR^iShTA sharajjyotsnA smitasnapitavigrahA || 28|| virajA sindhugamanI ga~NgAsAgarayoginI | kapilAshramasaMsthAnA yoginI paramAkalA || 29|| khecharI bhUcharI siddhA vaiShNavI vaiShNavapriyA | brAhmI mAheshvarI tigmA durvArabalavibhramA || 30|| raktAMshukapriyA raktA navavidrumahAriNI | haripriyA hrIsvarUpA hInabhaktavivarddhinI || 31|| hitAhitagatij~nA cha mAdhavI mAdhavapriyA | manoj~nA madanonmattA madamAtsaryanAshinI || 32|| niHsapatnI nirupamA svAdhInapatikA parA | premapUrNA sapraNayA janakotsavadAyinI || 33|| vedimadhyA vedijAtA trivedI vedabhAratI | gIrvANa gurupatnI cha nakShatrakulamAlinI || 34|| mandArapuShpastavakA mandAkShanayavarddhinI | subhagA shubharUpA cha subhAgyA bhAgyavarddhinI || 35|| sindUrA~NkitamAlA cha mallikAdAmabhUShitA | tu~NgastanI tu~NganAsA vishAlAkShI vishalyakA || 36|| kalyANinI kalmaShahA kR^ipApUrNA kR^ipAnadI | kriyAvatI vedhavatI mantraNI mantranAyikA || 37|| kaishoraveshasubhagA raghuvaMshavivarddhinI | rAghavendrapraNayinI rAghavendravilAsinI || 38|| taruNI tigmadA tanvI trANA tAruNyavarddhinI | manasvinI mahAmodA mInAkShI mAninI manuH || 39|| AgneyIndrANikA raudrI vAruNI vashavartinI | vItarAgA vItaratirvItashokA varorukA || 40|| varadA varasaMsevyA varaj~nA varakA~NkShiNI | phullendIvaradAmA cha vR^indA vR^indAvatI priyA || 41|| tulasIpuShpasa~NkAshA tulasImAlyabhUShitA | tulasIvanasaMsthAnA tulasIvanamandirA || 42|| sarvAkArA nirAkArA rUpalAvaNyavarddhinI | rUpiNI rUpikA ramyA ramaNIyA ramAtmikA || 43|| vaikuNThapatipatnI cha vaikuNThapriyavAsinI | vadrikAshramasaMsthA cha sarvasaubhAgyamaNDitA || 44|| sarvavedAntagamyA cha niShkalA paramAkalA | kalAbhAsA turIyA cha turIyAshramamaNDitA || 45|| raktoShThI cha priyA rAmA rAginI rAgavarddhinI | nIlAMshukaparIdhAnA suvarNakalikAkR^itiH || 46|| kAmakelivinodA cha suratAnandavarddhinI | sAvitrI vratadhartrI cha karAmalakanAyakA || 47|| marAlA modinI prAj~nA prabhA prANapriyA parA | punAnA puNyarUpA cha puNyadA pUrNimAtmikA || 48|| pUrNAkArA vrajAnandA vrajavAsA vrajeshvarI | vrajarAjasutAdhArA dhArApIyUShavarShiNI || 49|| rAkApatimukhI magnA madhusUdanavallabhA | vIriNI vIrapatnI cha vIrachAritravarddhinI || 50|| dhammillamallikApuShpA mAdhurI lalitAlayA | vAsantI varhabhUShA cha varhottaMsA vilAsinI || 51|| barhiNI bahudA bahvI bAhuvallI mR^iNAlikA | shukanAsA shuddha rUpA girIshavaravarddhitA || 51|| nandinI cha sudantA cha vasudhA chittanandinI | hemasiMhAsanasthAnA chAmaradvayavIjitA || 52|| ChatriNI ChatraramyA cha mahAsAmrAjyasarvadA | sampannadA bhavAnI cha bhavabhItivinAshinI || 54|| drAviDI draviDasthAnA AndhrI kArNATanAgarI | mahArAShTraikaviShayA udagdeshanivAsinI || 55|| suja~NghA pa~NkajapadA guptagulphA gurupriyA | raktakA~nchIguNakaTiH surUpA bahurUpiNI || 56|| sumadhyA taruNashrIshcha valitrayavibhUShitA | garviNI gurviNI sItA sItApA~NgavimochanI || 57|| tATa~NkinI kuntalinI hAriNI hIrakAnvitA | shaivAlama~njarIhastA ma~njulA ma~njulApinI || 58|| kavarIkeshavinyAsA mandahAsamanorathA | madhurAlApasantoShA kauberI durgamAlikA || 59|| indirA paramashrIkA sushrIH shaishavashobhitA | shamIvR^ikShAshrayA shreNI shaminI shAntidA shamA || 60|| ku~njeshvarI ku~njagehA ku~njagA ku~njadevatA | kalavi~NkakulaprItA pAdA~NgulivibhUShitA || 61|| vasudA vasupatnI cha vIrasUrvIravarddhinI | saptashR^i~NgakR^itasthAnA kR^iShNA kR^iShNapriyA priyA || 62|| gopIjanagaNotsAhA gopagopAlamaNDitA | govarddhanadharA gopI godhanapraNayAshrayA || 63|| dadhivikrayakartrI cha dAnalIlAvishAradA | vijanA vijanaprItA vidhijA vidhujA vidhA || 64|| advaitA dvaitavichChinnA rAmatAdAmyarUpiNI | kR^ipArUpA niShkala~NkA kA~nchanAsanasaMsthitA || 65|| mahArharatnapIThasthA rAjyalakShmI rajoguNA | raktikA raktapuShpA cha tAmbUlIdalacharviNI || 66|| vimboShThI vrIDitA vrIDA vanamAlAvibhUShaNA | vanamAlaikamadhyasthA rAmadordaNDasa~NginI || 67|| khaNDitA vijitakrodhA vipralabdhA samutsukA | ashokavATikAdevI ku~njakAntivihAriNI || 68|| maithilI mithilAkArA maithilaikahitapradA | vAgvatI shailajA shiprA mahAkAlavanapriyA || 69|| revA kallolasuratA satyarUpA sadArchitA | sabhyA sabhAvatI subhrUH kura~NgAkShI shubhAnanA || 70|| mAyApurI tathAyodhyA ra~NgadhAmanivAsinI | mugdhA mugdhagatirmodA pramodA paramonnatA || 71|| kAmadhenuH kalpavallI chintAmaNigR^ihA~NgaNA | hindolinI mahAkeliH sakhIgaNavibhUShitA || 72|| sundarI paramodArA rAmasAnnidhyakAriNI | rAmArddhA~NgA mahAlakShmIH pramodavanavAsinI || 73|| vikuNThApatyamuditA paradArapriyApriyA | rAmakai~NkaryaniratA jambhajitkaravIjitA || 74|| kadambakAnanasthA cha kAdambakulavAsinI | kalahaMsakulArAvA rAjahaMsagatipriyA || 75|| kAraNDavakulotsAhA brahmAdisurasaMsthitA | sarasI sarasIkeliH pampAjalavinodinI || 76|| kariNIyUthamadhyasthA mahAkelividhAyinI | janasthAnakR^itotsAhA kA~nchananya~Nkuva~nchitA || 77|| kAverIjalasusnAtA tIrthasnAnakR^itAshrayA | guptamantrA guptagatirgopyA gopatigopitA || 78|| gambhIrAvartanAbhishcha nAnArasabilambinI || 79|| shR^i~NgArarasasAlambA kAdambAmodamAdinI | kAdambinI pAnamattA ghUrNitAkShI skhaladgatiH || 80|| susAdhyA duHkhasAdhyA cha dambhinI dambhavarjitA | guNAshrayA guNAkArA kalyANaguNayoginI || 81|| sarvamA~NgalyasampannA mA~NgalyA matavallabhA | sukhitAtmajaniprANA prANeshI sarvachetanA || 82|| chaitanyarUpiNI brahmarUpiNI modavarddhinI | ekAntabhakta sulabhA jayadurgA jayapriyA || 83|| harachApakR^itakrodhA bha~NgurokShaNadAyinI | sthirA sthiragatiH sthAtrI sthAvarasthA varAshrayA || 84|| sthAvarendrasutA dhanyA dhaninI dhanadArchitA | mahAlakShmIrlokamAtA lokeshI lokanAyikA || 85|| prapa~nchAtItaguNanI prapa~nchAtItavigrahA | parabrahmasvarUpA cha nityA bhaktisvarUpiNI || 86|| j~nAnabhaktisvarUpA cha j~nAnabhaktivivarddhinI | brahma sAyujyasAdhushcha rAmasAyujyasAdhanA || 87|| brahmAkArA brahmamayI brahmaviShNusvarUpiNI | mahAdhammillashobhA cha kavarIkeshapAshinI || 88|| chinmayAnandarUpA cha chinmayAnandavigrahA | kaivartakulasampattiH shavarIparivAriNI || 89|| kanakAchalasaMsthAnA ga~NgA tripathagAminI | tripuTA trivR^itA vidyA praNavAkShararUpiNI || 90|| gAyatrI munividyA cha sandhyA pAtakanAshinI | sarvadoShaprashamanI sarvakalyANadAyinI || 91|| rAmarAmA manoramyA svayaMlakShmyA (kShyA ?)svasAkShiNI | anantakoTinAmA cha anantakoTirUpiNI || 92|| bhUlIlA rukmiNI rAdhA rAmakelivibodhinI | vIrA vR^indA paurNamAsI vishAkhA lalitA latA || 93|| lAvaNyadA layAkArA lakShmIrlokAnubandhinI | sR^iShTisthitilayAkArA turyAturyAtigAvadhiH || 94|| durvAsAvaralabhyA cha vichitra balavarddhinI | ramaNI rAmaramaNI sArAtsArA parAtparA || 95|| iti shrIjAnakIdevyAH nAmasAhastrakaM stavam | nAmakarmaprasa~Ngena mayA tubhyaM prakAshitam || 96|| gopanIyaM prayatnena trailokye.apyatidurlabham | sItAyAH shrImahAlakShmyAH sadyaH santoShadAyakam || 97|| yaH paThetprayato nityaM sa sAkShAdvaiShNavottamaH | nityaM gurumukhAllabdhvA paThanIyaM prayatnataH || 98|| sarvasampatkaraM puNyaM vaiShNavAnAM sukhapradam | kIrtidaM kAntidaM chaiva dhanadaM saubhagapradam || 99|| pramudvanavihAriNyAH sItAyAH sukhavarddhanam | rAmapriyAyA jAnakyA nAmasAhasrakaM param || 100|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahma bhushuNDasaMvAde sItAnAmasAhasrakaM nAma chaturdasho.adhyAyaH || 14|| 100/501 \section{015\. lakShmaNasahasranAmakathanaM nAma pa~nchadasho.adhyAyaH |} vasiShTha uvAcha | idAnIM tava putrasya dvitIyasya mahAtmanaH | nAmasAhasrakaM vakShye sugopyaM daivatairapi || 1|| eSha sAkShAddhareraMsho devadevasya shAr~NgiNaH | (devarAmasya) yaH sheSha iti vikhyAtaH sahasravadano vibhuH || 2|| tasyaitannAmasAhasraM vakShyAmi prayataH shR^iNu | lakShmaNaH sheShagaH sheShaH sahasravadano.analaH || 3|| sa~NkarShaNaH kAlarUpaH sahasrArchirmahAnalaH | kAlarUpo durAdharSho balabhadraH pralambahA || 4|| kR^itAntaH kAlavadano vidyujjihvo vibhAvasuH | kAlAtmA kalanAtmA cha kalAtmA sakalo.akalaH || 5|| kumArabrahyachArI cha rAmabhaktaH shuchivrataH | nirAhAro jitAhAro jitanidro jitAsanaH || 6|| mahArudro mahAkrodho indrajitprANanAshakaH | sItAhitapradAtA cha rAmasaukhyapradAyakaH || 7|| yativesho vItabhayaH sukeshaH keshavaH kR^ishaH | kR^iShNAMsho vimalAchAraH sadAchAraH sadAvrataH || 8|| (kR^ishAMsho) barhAvataMso viratirgu~njAbhUShaNabhUShitaH | sheShAchalanivAso cha sheShAdriH sheSharUpadhR^ik || 9|| adhohastaH prashAntAtmA sAdhUnAM gatidarshanaH | sudarshanaH surUpA~Ngo yaj~nadoShanivartanaH || 10|| ananto vAsukirnAgo mahIbhAro mahIdharaH | (vAsukInAgo) kR^itAntaH shamanatrAtA dhanurjyAkarShaNodbhaTaH || 11|| mahAbalo mahAvIro mahAkarmA mahAjavaH | jaTilastApasaH prahvaH satyasandhaH sadAtmakaH || 12|| shubhakarmA cha vijayI naro nArAyaNAshrayaH | vanachArI vanAdhAro vAyubhakSho mahAtapAH || 13|| sumantro mantratattvaj~naH kovido rAmamantradaH | saumitreyaH prasannAtmA rAmAnuvrata IshvaraH || 14|| rAmAtapatrabhR^id gauraH sumukhaH sukhavarddhanaH | rAmakelivinodI cha rAmAnugrahabhAjanaH || 15|| dAntAtmA damano damyo dAso dAnto dayAnidhiH | AdikAlo mahAkAlaH krUrAtmA krUranigrahaH || 16|| vanalIlAvinodaj~no viChettA virahApahaH | bhasmA~NgarAgadhavalo yatI kalyANamandiraH || 17|| amando madanonmAdI mahAyogI mahAsanaH | khecharIsiddhidAtA cha yogavidyogapAragaH || 18|| viShAnalo viShahyashcha koTibrahmANDadAhakR^it | (viShayashcha) ayodhyAjanasa~NgIto rAmaikAnucharaH sudhIH || 19|| rAmAj~nApAlako rAmo rAmabhadraH punItapAt | akSharAtmA bhuvanakR^id viShNutulyaH phaNAdharaH || 20|| pratApI dvisahasrAkSho jvaladrUpo vibhAkaraH | divyo dAsharathirbAlo bAlAnAM prItivarddhanaH || 21|| vANapraharaNo yoddhA yuddhakarmavishAradaH | niSha~NgI kavachI dR^ipto dR^iDhavarmA dR^iDhavrataH || 22|| dR^iDhapratij~naH praNayI jAgarUko divApriyaH | tAmasI tapanastApI guDAkesho dhanurddharaH || 23|| shilAkoTipraharaNo nAgapAshavimochakaH | trailokyahiMsakarttA cha kAmarUpaH kishorakaH || 24|| kaivartakulavistAraH kR^itaprItiH kR^itArthanaH | (kulanistAraH) kaupInadhArI kushalaH shraddhAvAn vedavittamaH || 25|| vrajeshvaromahAsakhyaH ku~njAlayamahAsakhaH | bharatasyAgraNIrnetA sevAmukhyo mahAmahaH || 26|| matimAn prItimAn dakSho lakShmaNo lakShmaNAnvitaH | hanumatpriyamitrashcha sumitrAsukhavarddhanaH || 27|| rAmarUpo rAmamukho rAmashyAmo ramApriyaH | ramAramaNasa~NketI lakShmIvA.NllakShmaNAbhidhaH || 28|| jAnakIvallabho varyaH sahAyaH sharaNapradaH | vanavAsaprakathano dakShiNApathavItabhIH || 29|| vinIto vinayI viShNuvaiShNavo vItabhIH pumAn | purANapuruSho jaitro mahApuruShalakShmaNaH || 30|| (lakShaNaH) mahAkAruNiko varmI rAkShasaughavinAshanaH | ArtihA brahmacharyasthaH parapIDAnivarttanaH || 31|| parAshayaj~naH sutapAH suvIryaH subhagAkR^itiH | vanyabhUShaNanirmAtA sItAsantoShavarddhanaH || 32|| rAdhavendro rAmaratirgupta sarvaparAkramaH | (ratiryukta) durddharShaNo durviShahaH praNetA vidhivattamaH || 33|| trayImayo.agnimayaH tretAyugavilAsakR^it | dIrghadaMShTro mahAdaMShTro vishAlAkSho viSholvaNaH || 34|| sahasrajihvAlalanaH sudhApAnaparAyaNaH | godAsarittara~NgArchyo narmadAtIrthapAvanaH || 35|| shrIrAmacharaNasevI sItArAmasukhapradaH | rAmabhrAtA rAmasamo mArttaNDakulamaNDitaH || 36|| guptagAtro girAchAryo maunavratadharaH shuchiH | shauchAchAraikanilayo vishvagoptA virAD vasuH || 37|| kruddhaH sannihito hantA rAmArchAparipAlakaH | janakapremajAmAtA sarvAdhikaguNAkR^itiH || 38|| sugrIvarAjyakA~NkShI cha sukharUpI sukhapradaH | AkAshagAmI shaktIsho.anantashaktipradershanaH || 39|| (shaktiShTo) droNAdrimuktido.achintyaH sopakArajanapriyaH | kR^itopakAraH sukR^itI susAraH sAravigrahaH || 40|| suvaMsho vaMshahastashcha daNDI chAjinamekhalI | kuNDo kuntalabhR^it kANDaH prakANDaH puruShottamaH || 41|| subAhuH sumukhaH sva~NgaH sunetraH sambhramo kShamI | vItabhIrvItasa~Nkalpo rAmapraNayavAraNaH || 42|| vaddhavarmA maheshvAso virUDhaH satyavAktamaH | samarpaNI vidheyAtmA vinetAtmA kratupriyaH || 43|| ajinI brahmapAtrI cha kamaNDalukaro vidhiH | nAnAkalpalatAkalpo nAnAphalavibhUShaNaH || 44|| kAkapakShaparikShepI chandravaktraH smitAnanaH | suvarNavetrahastashcha ajihmo jihmagApahaH || 45|| kalpAntavAridhisthAno bIjarUpo mahA~NkuraH | revatIramaNo dakSho vAbhravI prANavallabhaH || 46|| kAmapAlaH sugaurA~Ngo halabhR^it paramolvaNaH | kR^itsnaduHkhaprashamano vira~njipriyadarshanaH || 47|| darshanIyo mahAdarsho jAnakIparihAsadaH | jAnakonarmasachivo rAmachAritravarddhanaH || 48|| lakShmIsahodarodAro dAruNaH prabhurUrjitaH | Urjasvalo mahAkAyaH kampano daNDakAshrayaH || 49|| dvIpicharmaparIdhAno duShTaku~njaranAshanaH | puragrAmamahAraNyavaTIdrumavihAravAn || 50|| nishAcharo guptacharo duShTarAkShasamAraNaH | rAtri~njarakulachChettA dharmamArgapravartakaH || 51|| sheShAvatAro bhagavAn ChandomUtirmahojjvalaH | ahR^iShTo hR^iShTavedA~Ngo bhAShyakAraH prabhAShaNaH || 52|| bhAShyo bhAShaNakartA cha bhAShaNIyaH subhAShaNaH | shabdashAstramayo devaH shabdashAstrapravarttakaH || 53|| shabdashAstrArthavAdI cha shabdaj~naH shabdasAgaraH | shabdapArAyaNaj~nAnaH shabdapArAyaNapriyaH || 54|| prAtishAkhyo praharaNo guptavedArthasUchakaH | dR^iptavitto dAsharathiH svAdhInaH kelisAgaraH || 55|| gairikAdimahAdhAtumaNDitashchitravigrahaH | chitrakUTAlayasthAyI mAyI vipulavigrahaH || 56|| jarAtigo jarAhantA UrdhvaretA udAradhIH | mAyUramitro mAyUro manoj~naH priyadarshanaH || 57|| mathurApuranirmAtA kAverItaTavAsakR^it | kR^iShNAtIrAshramasthAno munivesho munIshvaraH || 58|| munigamyo munIshAno bhuvanatrayabhUShaNeH | AtmadhyAnakaro dhyAtA pratyaksandhyAvishAradaH || 59|| vAnaprasthAshramAsevyaH saMhiteShu pratApadhR^ika | uShNIShavAn ka~nchukI cha kaTibandhavishAradaH || 60|| muShTikaprANadahano dvividaprANashoShaNaH | (prAnahanano) umApatirumAnAtha umAsevanatatparaH || 61|| vAnaravrAtamadhyastho jAmbuvadgaNasastutaH | jAmbuvadbhaktasukhado jAmburjAmbumatIsakhaH || 62|| jAmbuvadbhaktivashyashcha jAmbUnadapariShkR^itaH | koTikalpasmR^itivyagro variShTho varaNIyabhAH || 63|| shrIrAmacharaNotsa~NgamadhyalAlitamastakaH | sItAcharaNasaMsparshavinItAdhvamahAshramaH || 64|| samudradvIpachArI cha rAmakai~NkaryasAdhakaH | keshaprasAdhanAmarShI mahAvrataparAyaNaH || 65|| rajasvalo.atimalino.avadhUto dhUtapAtakaH | pUtanAmA pavitrA~Ngo ga~NgAjalasupAvanaH || 66|| hayashIrShamahAmantravipashchinmantrikottamaH | viShajvaranihantA cha kAlakR^ityAvinAshanaH || 67|| madoddhato mahAyAno kAlindIpAtabhedanaH | kAlindIbhayadAtA cha khaTvA~NgI mukharo.analaH || 68|| tAlA~NkaH karmavikhyAtirdharitrIbharadhArakaH | maNimAn kR^itimAn dIpto baddhakakSho mahAtanuH || 69|| uttu~Ngo girisaMsthAno rAmamAhAtmyavarddhanaH | kIrtimAn shrutikIrtishcha la~NkAvijayamantradaH || 70|| la~NkAdhinAthaviShaho vibhIShaNagatipradaH | mandodarIkR^itAshcharyo rAkShasIshataghAtakaH || 71|| kadalIvananirmAtA dakShiNApathapAvanaH | kR^itapratij~no balavAn sushrIH santoShasAgaraH || 72|| kapardI rudradurdarsho virUpavadanAkR^itiH | raNoddhuro raNaprashnI raNaghaNTAvalambanaH || 73|| kShudraghaNTAnAdakaTiH kaThinA~Ngo vikasvaraH | vajrasAraH sAradharaH shAr~NgI varuNasaMstutaH || 74|| samudrala~NghanodyogI rAmanAmAnubhAvavit | dharmajuShTo ghR^iNispR^iShTo varmI varmabharAkulaH || 75|| dharmayAjo dharmadakSho dharmapAThavidhAnavit | ratnavastro ratnadhautro ratnakaupInadhArakaH || 76|| lakShmaNo rAmasarvasvaM rAmapraNayavihvalaH | sabalo.api sudAmApi susakhA madhuma~NgalaH || 77|| rAmarAsavinodaj~no rAmarAsavidhAnavit | rAmarAsakR^itotsAho rAmarAsasahAyAn || 78|| vasantotsavanirmAtA sharatkAlavidhAyakaH | rAmakelIbharAnandI dUrotsAritakaNTakaH || 79|| itIdaM tava putrasya dvitIyasya mahAtmanaH | yaH paThennAmasAhasraM sa yAti paramaM padam || 80|| pIDAyAM vApi sa~NgrAme mahAbhaya upasthite | yaH paThennAmasAhasraM lakShmaNasya mahau medhaya | sa sadyaH shubhamApnoti lakShmaNasya prasAdataH || 81|| sarvAn durgAn taratyAshu lakShmaNetyekanAmataH | dvitIyanAmojvAreNa devaM vashayati dhruvam || 82|| paThitvA nAmasAhasraM shatAvR^ityA samAhitaH | pratinAmAhutiM datvA kumArAn bhojayeddasha || 83|| sarvAn kAmAnavApnoti rAmAnujakR^ipAvashAt | lakShmaNeti trivargasya mahimA kena varNyate || 84|| yachChrutvA jAnakIjAnerhadi modo vivarddhate | yathA rAmastathA lakShmIryathA shrIrlakShmaNastathA || 85|| (lakShmyA yathA) rAmadvayorna bhedo.asti rAmalakShmaNayoH kvachit | eSha te tanayaH sAkShAdvAmeNa saha sa~NgataH || 86|| hariShyati bhuvo bhAraM sthAne sthAne vane vane | draShTavyo nidhirevAsau mahAkIrtipratApayoH || 87|| rAmeNa sahitaH krIDAM bahvIM vistArayiShyati | (bAhvIM) rAmasya kR^itvA sAhAyyaM praNayaM chArchayiShyati || 88|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahmabhushuNDasaMvAde lakShmaNasahasranAmakathanaM nAma pa~nchadasho.adhyAyaH || 15|| 88/589 \section{016\. bAlyavarNanaM nAma ShoDasho.adhyAyaH |} vasiShTha uvAcha | athAsya te tR^itIyasya kumArasyAgnivarchasaH | shR^iNu nAmAni bhUmIsha pAvanAni yuge yuge || 1|| bharaNo bharaNAtmA cha bhUbhAraharaNotkaTaH | ayodhyApurabhartA cha bharaNIyo bharAvahaH || 2|| pradyumno manmatho.ana~Ngo vIrakarmA nirAkulaH | puShpadhanvA trilokIjichChambarArirmanobhavaH || 3|| parapratApano vaMshaH sarvAshcharyaniketanaH | mInaketurmahAmAraH kAminIjanaroShaNaH || 4|| poShaNastoShaNaH kroshI dvArakApurapAlakaH | rAmavishleShasahano rAmavishleShakAtaraH || 5|| kandarpo darpahA darpo darpaNo darpanAshanaH | ayodhyAjanasaMsneho rAmavishleShavArakaH || 6|| shrIrAma gamanAkA~NkShI prajAdurbhikShapoShakaH | prajAduHkhaharo vIro dhArmikaH pratipAlakaH || 7|| vAbhravIprANadayito mANDavIprANavallabhaH | rAmatulyo rAmabalo rAmavatpriyasAdhakaH || 8|| kaikeyInetrasukhado mahAsAmrAjyabhAjanaH | rukmiNInetrasukhado rukmiNIprItivarddhanaH || 9|| tyaktarAjyo rAmagatirviShNurbharatarUpadhR^ik | athochyante chaturthasya nAmAni tanayasya te || 10|| shatrughnaH shatruhantA cha mathurApurapAlakaH | shrImAn madhuvanAnandI madhujijjayavarddhanaH || 11|| chApahastaH kushaladhIraniruddho.apyuShApatiH | shrutakIrtipriyAkAntaH kAminIjanavallabhaH || 12|| chitra lekhAkR^itotsAha uShAvaraNakAmukaH | parasadmapraveshI cha parapattanadAhakR^it || 13|| paradAraprabhogI cha vANAsuravirodhakR^it | vANajid vANadahano dharmamUrtiH sanAtanaH || 14|| etAnyanyAni cha tathA nAmAni tanayasya te | chatvAra ete sadR^ishA nAmnA kIrtyA cha medhayA || 15|| ahametadvijAnAmi bhavAn j~nAsyasi kAlataH | ete ravikulottaMsA raghuvaMshavibhUShaNAH || 16|| dharmasaMsthApanArthAyAvataranti yuge yuge | eShAM prabhAvaM brahmApi na jAnAti kuto.apare || 17|| rAmasyaivAkhilA dehAstattatkAryavidhitsayA | avatIrNasya pUrNasya pUrNabrahmasvarUpiNaH || 18|| rAma.achandrasya sarve.api avatArAH sanAtanAH | evaM nAmavidhiM kR^itvA tUShNImbhUte mahAmunau || 19|| rAjA dasharathaH prAdAd dvijebhyaH sumahaddhanam | rAmanAmamahAkarmaNyamarAH sakalA api || 20|| shR^i~NgAritastrIsahitAH samAjagmurmudA yutAH | tebhyo dasharathaH prAdAdala~NkArAnanekadhA || 21|| te proNitA vahuvasanAnnabhUShaNaiH kR^itAshiSho dasharathabhUpasUnuShu | yathAgataM pratiyayurAtmano gR^ihAn manorathairbahuparipUritAntarAH || 22|| te jAtanAmAna udArarochiSho varddhiShNavastulyavayovibhAvitAH | dhanurddharA bAlakakelikAriNo babhuryathA ku~njararAjashAvakAH || 23|| dine dine pUrNakalastu rAmaH prabhAvabhR^id dasharathanetranandanaH | vyarochata tribhuvanashokanAshanaH shanaiH shanaiH kShititalari~N~NgaNAdibhiH || 24|| kaushalyA rahasi tamindushobhivakraM krIDantaM kShititalari~NgaNAdirItyA | mAyUrIH svashirasi chandrikA vahantaM samprekShya prasabhamavApa dR^iShTisaukhyam || 25|| rAjApi praNayavashIkR^itAntaro.abhUd rAmasya smitasubhagaM mukhaM vilokya | ri~NgantaM shishukamajAtachUDakR^ittaM no shekuH svamupa vilokya saMvibhartum || 26|| sundaryo naranaganAgadevakanyA dR^igdoShaM shamayitumAttarAjikAstAH | chumbantyo rahasi mukhaM raghUdvahasya shliShyantyo navaghanasundaraM vapushcha || 27|| bhUyasyo.antaH puramuShitAshchirAya nAryo rAmendraM praNayavashAdvilokayantyaH | AtmAnaM sapadi na sasmaruH svarUpaM saundaryAmR^itarasasAramApibantyaH || 28|| kaushalyA kaikeyI chaiva sumitrA cha harermukham | vIkShya tR^iptiM na chaivApa vidhuM kumudinI yathA || 29|| so.avyaktakalayA vANyA bandhUnAM nAma sa~Ngiran | vitatAna mudaM bhUri rAj~no dasharathasya cha || 30|| bAlo.api rAmachandro.abhUt svAnAM modAya puShTivAn | bhrAtR^ibhirvayasA tulyairbhUyasIM kAntimAvahan || 31|| kamanIyaM kishorasya shyAmalaM komalaM vapuH | vilokya mudamAjagmustrailokyasthAnavAsinaH || 32|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahmabhushuNDasaMvAde bAlyavarNanaM nAma ShoDasho.adhyAyaH || 16|| 32/621 \section{017\. pUtanAvadho nAma saptadasho.adhyAyaH |} brahmovAcha | etasminneva kAle tu devarShirnArado muniH | rAvaNAlayamabhyetya shashaMsAmaragopitam || 1|| devaguptaM paraM tattvaM rahasyaM nArado muniH | shashaMsAbhyetya daityAya dashavaktrAya sAdhvasam || 2|| nArada uvAcha | la~Nkesha viditaM te.asti jAtastava niShUdanaH | devAnAM prArthanenaiva jAyamAno yuge purA || 3|| purA hiraNyakashipustvaM yena vinipAtitaH | hiraNyAkShastava bhrAtA sa jAtaH kumbhakarNakaH || 4|| sa idAnImapi tathA rAmastava shiroharaH | kvachijjAto.asti dharaNau tridashaiH prArthito bhR^isham || 5|| tatpratIkAramatulamadhunaiva vichintaya | nochedripau gate vR^iddhiM pashchAtsamanutapsyasi || 6|| evamuktvA tu devarShau nArade nirgate gR^ihAt | chakampe vIravaryo.api rAkShasendro mahAbalaH || 7|| aho mama balaM devairmarshituM naiva shakyate | svayaM balavihInAste balavantaM gaveShiNaH || 8|| so.ahaM shivasya charaNe svashirAMsi dhR^itvA tatprItilabdhabalavIrya mahAvibhUtiH | devAn nayAmi sahasA tridivAdadho.adya vistraMsayan svapadato vitathaprabhAvAn || 9|| dharmaM cha hanmi shivapUjanato.atiriktaM so.api svamAtrakR^ita eva sukhAya me.astu | nochechChivo yadariShu praNayaM vidadhyAt tena kvachinmama bhavedvibhavasya pAtaH || 10|| viShNustu dharmasadano mama kiM kariShya tyaj~nAta eva nigamAgamadharmabhettuH | ye vaiShNavAstrijagati dviSha eva te me teShAmahaM shivaniShevaNato.asmi jetA || 11|| dAmbhikA moghakarmANo vR^ithAlApanapaNDitAH | vaiShNavAstu mayA kShepyAstrayIdharmavahirmukhAH || 12|| brahmalokAd bahiH kAryo brahmA chendraH svalokataH | evamanye.api sUryAdyA nirAkAryA mayAdhunA || 13|| teShAM sthAnAni dAsebhyo dAsyAmi svAdhikArataH | te tatra vichariShyanti rAkShasA me mahAbalAH || 14|| yatrAmI saMsthitA yadvanmandire grAmasUkarAH | madAj~nApAlanaparAn kariShyAmi bhR^ishaM surAn || 15|| na me bhujabalaM soDhuM viShNuH samprabhaviShyati | itikR^itvA matiM krUrAM paulastyaH kAlachoditaH || 16|| chakAra bhagavaddveShaM tadupAshrayapIDanaH | devAshcha vidrutAstena prAptA dasharathaM nR^ipam || 15|| guptabhAvena tiShThanti pramodavanamadhyagAH | kechittameva sharaNaM rAkShasendramupAyayuH || 18|| pare giridarIShveva nilIya kvachidAshritAH | evaM shrutvA mahAkaShTaM rAvaNAllokarAvaNAt || 19|| rAjA dasharatho.apyAsIt putrarakShAparAyaNaH | rAvaNena visR^iShTAshcha rAkShasA brahmarAkShasAH || 20|| DAkinyaH pUtanAdyAshcha kUShmANDakuNapAstathA | itastato ghAtayanto vicherurdharaNItale || 21|| rAjApi bhayasantrastaH putrapraNayakAtaraH | dhAtrIgR^ihe kumArANAM sanniveshaM chakAra saH || 22|| kaushalyAM cha sumitrAM cha kaikeyIM cha svaveshmataH | sarayvA apare pAre goparAjasya veshmani | sanniveshya dvijAtibhyo bAlasvastyayanaM vyadhAt || 23|| te bAlakAstatra gavendradhAma nyala~NkR^itA hemamayairvibhUShaNaiH | vicherurAnanditabandhulochanAH svarUpasaundaryalasatpratIkAH || 24|| kadAchidekA khalu rAkShasI ChalAd vidhAya rUpaM kila lokava~nchakam | sAkShAdiva shrIragamannihantuM yatrAsti rAmaH khalu tatra veshmani || 25|| sa gopavadhvA payasA prapAyitaH shaMshAyito mR^idushayane.ati bAlakaH | tUrNaM tayAgatya janairadR^iShTayA gR^ihIta eva stanadAnavA~nChayA || 26|| tasyAH stanotthaM viShahaM viShaM hari rgR^ihaNan prANaiH sAkamahnAya devaH | prANAn papau yena tadA tathA vyasuH prakAshayAmAsa nijaM kalevaram || 27|| gavyUtipa~nchakapadaM yugayojanAnta rvikShiptamadhyaminayojana vajjrahastam | sa~nchUrNayan girinagAlayagovrajaughAn dIrghAraveNa nipapAta sughorarUpam || 28|| tasyAH patantyAH shvasitAnalo mukhA nniyan sughoreNa raveNa niryayau | vapushcha sa~nchUrNitagovrajA~NgaNaM papAta lokaistadadR^iShTapUrvam || 29|| ravaM tamAkarNya janA dadhAvire khelantamasyA urasi vyapashyan | rAmaM navendIvaradAmakomalaM bAlaM bhayAvegavivarjitaM tadA || 30|| sahasAdAya kaushalyA mA~NgalyA gopasundarI | savikampA pariShvajya prAptaprANamivAgrahIt || 31|| athAbhyadhAvaddasharathabhUpatirjavAt svamandirAd bhayamAkarNyAvarodhe | rAmaM samAdAya kareNa vakShasi jaghnau shiraH kimidamiti vyashochayat || 32|| yA rAkShasI shailadarIvilochanA shuShkAndhu nAbhirdrumacharaNA~NgulIgaNA | vidIrNavakrAtibhayaM chakAra kathaM shishurvakShasi nAnayA dhR^itaH || 33|| rAjovAcha | aho iyaM bahubhayadAyivigrahA kva vA ayaM kva cha khalu mAmakaH shishuH | diShTyA vimukto vidhinaiva mochitaH prANo yathA dInadInasya dInaH || 34|| tataH sa brAhmaNaiH sAkamakarot svastivAchanam | devAn sampUjya vidhivadyutvAgnau svAshiSho.avadan || 35|| yanme vrataM cha dattaM cha yanme devAH kR^itArchanAH | yanme prasAditA viprAstenAyaM jIvatAchChishuH || 36|| yanme bhAgyaM tathAyushcha yanme puNyaM sanAtanam | yanme tamaH paraM ki~nchittenAyaM jIvi (va?)tAchChishuH || 37|| yanme shubhAshiShaH prAdAt prAjApatyo mahAmuniH | yAj~navalkyashcha bhagavA.NstenAsau jIvi (va?)tAchChishuH || 38|| chiraM jIvatu me bAlo bandhubhirbhrAtR^ibhiH saha | devatAnAM prasAdena munInAM cha visheShataH || 39|| mA~NgalyAdyA mahAgopyaH kaushalyAdyAshcha mAtaraH | piturhastAt samAdAya prAyu~njan satyamAshiShaH || 40|| govindaH pAtu te shIrShaM dR^ishau pAtu chaturbhujaH | karNau dAmodaraH pAtu nAsike puruShottamaH || 41|| oShThau cha pAtu govindashchibuke devakIsutaH | karau cha pAtu vaikuNTho vakShaH pAtu gadAgrajaH || 42|| kukShi pAtu sadA viShNurnAbhiM pAtu sadA hariH | pAdau sahastrapAt pAtu pAtu pAdA~NgulIrvibhuH || 43|| shrIshaH pAdatalaM pAtu sarvataH pAtu kaMsahA | iti rAmakumArasya prayu~njAnAH shubhAshiShaH || muhuH sambhAvayAmAsurgopA gopyashcha mAtaraH || 44|| aho iyaM krUramatirnijainasA mR^itA vidhAtraiva parApakAriNI | asmadbhagaireva chiraM raghupriyo rAmaH sadA modamAnaH svalIke || 45|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahmabhushuNDasaMvAde pUtanAvadho nAma saptadasho.adhyAyaH || 17|| 45/666 \section{018\. rAmabAlacharitravarNanaM nAmAShTAdasho.adhyAyaH |} brahmovAcha | aparedyushcha mA~NgalyA yApayitvA stanodbhavam | nidhAya dantakhaTvAyAM rAmamasvApayachChishum || 1|| tatra kashchinmahAghoro vikaTAkhyo mahAsuraH | iyAya khaTvAmAvishya sthito rAmajayAshayA || 2|| taM prabhuH sahasA j~nAtvA kAmarUpaM mahAsuram | chUrNayAmAsa svA~Ngasya bhAreNa bhagavAn prabhuH || 3|| sa~nchUrNite rAmasharIrabhArai rvvyabhajyatAsau khalu khaTvA~Ngasa~NghaiH | sa Aravo vyApya disho nabhashcha prabhUtavAMstatra yathA yayurjanAH || 4|| khaTvA~Ngasa~NgaM (~NghaM ?)pravilokya chUrNitaM janAH paraM vismayamAyayurhR^idi | tatrAbhavan sAkShiNaH ke.api bAlA anena khaTveyamaho vichUrNitA || 5|| tadbAlabhAShitaM matvA naiva shraddadhire janAH | ityevaM vikaTo nAma chUrNitaH sa mahAsuraH | rAmeNa bAlarUpeNa ri~NgatA gokulA~N~NgaNe || 6|| athAnyedyurupAyAto vAtyArUpo mahAsuraH | bhUtalaM svastalaM chaiva kurvan timirasa~Nkulam || 7|| prachaNDavegAravachUrNitAnta stR^iNochchayaM bhUri samutkShipannitaH | atIva vAtyAmayakAmavigrahaH kaThorarAvaH prasabhaM samAyayau || 8|| suduHsahApUritasharkarAbharo vilopitAsheShajanekShaNakriyaH | durantapAMshuprakarapravarShaNo gavendradhAmAkulamAtanottarAm || 9|| tasmin kShaNe tu mA~NgalyA kaushalyA chA~NkasaMsthitam | rAmaM kR^itamahAbhAraM nyaveshayadilAtalam || 10|| taM dAnavo bahutara vegavattayA rAmaM samAdAya nabhaH samAsthitaH | tAvat prasUrbAlamapashyatI sthale chakAra hA krandamalabdhajIvitA || 11|| rAmo.api nabhasA yAntaM vAtyAsuramakAraNam | AtmApahAriNaM matvA dR^iDhaM dadhre kR^ikATikAm || 12|| sa rAmahastAgranibaddhaghATA nirmuktajIvo bhR^ishapIDayAhataH | tatyAja dehaM vikaTaM mahItale mahAshilApAtavisheShachUrNitam || 13|| tasmin riporurasi papAta rAghavaH sa~nchUrNayannijavapuSho bhareNa tam | Agatya vrajasudR^isho grahIShurenaM bhAgyena dyutalagataM vyupAgataM cha || 14|| kaushalyayA bhUri sakampayA muhuH svA~Nke samAropya bhR^ishaM sa lAlitaH | mA~NgalyayAgatya chiraM gR^ihItaH shirasyupAghrAya mukhena chumbitaH || 15|| evaM bahava utpAtA Asan gopIndragokule | rAvaNasyAj~nayA nityaM charadbhirghorarAkShasaiH || 16|| tataste mantraNAM chakrurgopAlAH sukhitAdayaH | rAj~no dasharathasyAgre nibaddhA~njalayo.akhilAH || 17|| gopA UchuH | rAjannatra mahotpAtA dR^ishyante prativAsaram | bhAgyena jIvitA bAlAH prANAdapyadhikA amI || 18|| sA rAkShasI mAnuShaghoradarshanA samAgatA bAlakAnAM jighAMsayA | diShTyA mR^itA sA ravivaMshajAnAM puNyaprabhAvena mahIyasaiva || 19|| tataH paraM sAtikaThorakhaTvA svayaM vyashIryat pAparUpA pareShAm | tasyAMshayA no nR^ipa rAmachandro bhAgyena labdho vrajavAsinAM naH || 20|| tataH sa vAtyAsura ujjahAra rAmaM dharaNyAM nihitaM jananyA | sa eva yAto yamasAdanaM khalo bAlastAvat kleshabharAd vimuktaH || 21|| ekadAsya padaspR^iShTau shAkhinau gaganaspR^ishau | svayaM nipatitau bhUmyAM ki~nchiddUre.ayamatyagAt || 22|| ityevamasmadbhAgyena tvatpUrvasukR^itena cha | chiraM jIvati rAmo.asau paraM chintAkulA vayam || 23|| jAnImahe.amI ramaNA nijAMsha vinirmitakoTibrahmANDanAthAH | tathApi bhUpAla surakShaNIyAH sarvasvabhUtA bhavato no visheShAt || 24|| pashyantya etAn vanitA vrajaukasAM jIvanti mInAH salilAntare yathA | gAyantya etAn madhurasvanena divAnishaM bibhrati mAnase mudam || 25|| rAjovAcha | jAnImahe mahotpAtAn tadatraiva vidhIyatAm | sarayvAH purataH pAre vishAlaM kAmikAvanam || 26|| tatra nishchIyatAM gopA bhavadbhirvasatirnijA | nIyatAM godhanAnyagre pashchAnnirgamyatAM javAt || 27|| svAn svAn dArAn samAdAya shakaTairanuDudyutaiH | evaM buddhvA mataM rAj~no gopA gopyaH sagodhanAH || 28|| gokulendraM puraskR^itya prayayuH kAmikAvanam | yatra sandIpanaM nAma vanAnAmuttamaM vanam || 29|| saugandhiko nAma girirmahAratnavibhUShitaH | yatrAsane mahAramyAH katisho ratnavApikAH || 30|| sarayUjalakallolatalastrotavibhAvitAH | kadambakAnanaM yatra sarvartukusumAnvitam || 31|| yatra vR^ikShAH sadAnamrAH pakvAmR^itaphalAnvitAH | tatrAvAsaM chakArochchai rAjApi svayamAdarAt || dhAtrIgR^ihe kumArANAM varddhatAM sukhakAmyayA || 32|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahmabhushuNDasaMvAde rAmabAlacharitravarNanaM nAma aShTAdasho.adhyAyaH || 18|| 32/698 \section{019\. vishvarUpadarshanaM nAma ekonaviMsho.adhyAyaH |} te tatra nityaM parivarddhamAnAH svagAtralakShmIM pupuShuH kumArAH | sa~njAtadantAH smitavaktrachandrAH shriyA janAnAM hR^idayaM harantaH || 1|| dhAtrIkarA~NgulibhareNa vitiShThamAnA bhUyo raNachcharaNanUpurajAtaharShAH | madhyA~Ngaki~NkiNikayA kR^itabhUrinR^ityAH svAnAM mudaM vyadhurudAraguNAbhirAmAH || 2|| gopAlabAlanivaheShu virAjamAnAH sadratnadaNDabhararamyakaTAshcharantaH | gopA~NgaNeShu navanItakarADhyahastAH shrIrAmalakShmaNamukhAH shishavo virejuH || 3|| rAmaH salakShmaNastatra vicharan vrajavIthiShu | gopAlabAlakaiH sAkaM chikrIDe bahudhA prabhuH || 4|| kvachid vatsAn samAdAya dhAvamAno vrajA~NgaNe | kvachinmayUrashishubhiH parivAritavigrahaH || 5|| kvachiddhaMsaishcha kAdambaiH kAraNDavakulaistathA | chaTakaishcha kapotaishcha chikrIDe gokule charan || 6|| sa gokulavarastrINAM hR^idayAni pramodayan | bAlakeliM chakArochchairmohayan gopakanyakAH || 7|| kastUrItilakavirAjibhAladesho muktAstra~NmaNigala chArukaNThahAraH | nAsAgre pR^ithugajamauktikaM dadhAno bibhrANaH karakamalena ma~njuveNum || 8|| chUDAlaH karayugahemaka~NkaNashrIH shrIkhaNDadravamakarIvirochigAtraH | gopAlI manasi vivarddhayan manojaM kurvANo dadhinavanItachauryalIlAm || 9|| gR^ihe gR^ihe vishan rAmo vicharan bAlakaiH saha | mA~NgalyAM chaiva kaushalyAM samupAlambhayajjanaiH || 10|| tA gopakanyAH smarabANaviddhA rAmeNa vistraMsayatA manAMsi | samAyayuH kAntavilokanArtha gR^ihAnupAlambhamiSheNa lubdhAH || 11|| gopya UchuH | he mA~Ngalye gavendragehini he kaushalye dasharathamahiShi | tava tanayA anayAshchatvArasteShAmeSha sudhUrto rAmaH || 12|| kR^itvA bahu navanItasteyaM bhojayati kapIn shishUMshcha shashvat | dR^iShTaH sapadi palAyati bAlaiH punarAyAti cha gAlIM datte || 13|| vyAkulayati kulavanitA shashva tmukhamavaguNThanapihitaM pashyan | AkarShatyadhunaiva vilajjo gokulakanyAtaruvasanAni || 14|| uktaH kimapi palAyati dUre sAkShAt kAma ivAtijighAMsuH | khedayati muhurati vipulashroNIH kurvan santatamalamaparAdham || 15|| hasati cha hAsayate cha shishubhyaH kurute vignAH gokularAmAH | kimapi cha vaktuM na pArayAmaH shikShaya mAtarnanu nijabAlam || 16|| eSha sa lakShmaNamapi shikShayati sAdhumimaM svasamaM cha chikIrShuH | bahirantashcha vijitya samastaM yathArthanAmA rAjati rAmaH || 17|| sphoTayati prasabhaM dadhibhANDaM viguNIbhavati nivArita eShaH | evamAdi vachanAni vadantyaH kAntavilokanapUritakAmAH | jagmurAtmasadanAni taruNya stameva satataM bhAvayamAnAH || 18|| kadAchid bAlakaiH sAkaM krIDan rAmo vrajA~NgaNe | varjito.api jananyA .a.ada kupathyaM badarIphalam || 19|| bAlairniveditA mAtA tarjayAmAsa taM shishum | sa tarjito jananyA cha prahasaMstAmuvAcha ha || 20|| rAma uvAcha | mAtarnAhaM jaghAsAdya kupathyaM badarIphalam | nochedudghATya vadanaM madIyaM pravilokaya || 21|| brahmovAcha | evamuktvA vyAttamukhastu rAmaH pradarshayAmAsa mukhe samastam | saja~NgamaM sthAvarametaduchchai ryaddR^ishyajAtaM varivarti loke || 22|| adrayaH sAgarA nadyo dvIpAH grAmAH purANi cha | narA devAshcha gandharvA vanAni bhuvanAni cha || 23|| sarvaM rAmamukhe.apashyanmAtA mA~NgalyayA saha | adR^iShTamashrutaM chaiva sarvAshcharyamayaM jagat || 24|| kaushalyovAcha | kimeSha jAto mativibhramo me svapno.athavA devavarasya mAyA | kiM vAdya ki~nchit kutukaM pradarshitaM rAmeNa voche sa yathA no vasiShThaH || 25|| itthaM muhurbhrAntamatiH prasUsta mapAryamANA vadane vilokitum | nyamIlayannetrayugaM nijaM sA punaH samunmIlya mukhaM dadarsha || 26|| sA rAmachandrasya mukhendumanda hAsAvalokena punaH samohA | putreti matvA samapAyayat stanaM stanandhayaM rAmamAnandarUpam || 27|| evaM sa AdyaH puruShaH purANaH svamAyayA bAlabhAvaM prapadya | ara~njayad gokulayoShitastA yathA tadAtmAna imA babhUvuH || 28|| tanmagnamanaso nityaM tadAlApanatatparAH | tadgItagAnamuditA babhUvustanmayAntarAH || 29|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahmabhushuNDasaMvAde vishvarUpadarshanaM nAma ekonaviMsho.adhyAyaH || 19|| 29/727 \section{020\. sunIthamokShaNaM nAma viMsho.adhyAyaH |} ekadA goparAjasya patnI mA~NgalyakAbhidhA | navanItapriyasyAsya svaputrasya priyArthinI || dadhinirmanthane kAle prasaktA shushubhetarAm || 1|| paTTAmbaraM kaTivilagnamidaM dadhAnA hastAmbujadvayagR^ihItasumanthanetrA | AndolanAdirasanA guNaki~NkiNIkA bhUyo raNatkanakaka~NkaNashobhamAnA || 2|| dhammillamochanachalatvagalatprasUna nirmanthanashramajatoyakaNAvakIrNam | sambibhratI vadanamindumivAmR^itotthaM mA~NgalyakA maNighaTe dadhi nirmamantha || 3|| tasyAH stanyaM kAmayAno rAmo manthAnamagrahIt | tama~Nke sthApayitvA sA tataH stanyamapAyayat || 4|| nirIkShyatI tadvadanendumAdarA dddR^iShTvA tu vAtsalyarasAnuviddhA | muhuH pariShvajya cha chumbitAnanA gopI parAnandapadaM samabhyagAt || 5|| vilokya paya utsekaM kIlayA kR^iShNavartmanaH | pibantameva taM tyaktvA prayayau rakShituM payaH || 6|| tAvatsusa~njAtaruSho jananyA babha~nja dadhno dR^iShadA sa bhAjanam | gR^ihAntare chAhatatakrabhAjano jagAma shikyopari pAtituM dadhi || 7|| bhUmau ghaTaM nidhAyAdhastaduparyarpitA~NghriNA | kR^itvA sUkShmaM tu vivaraM shikyabhANDasthitaM dadhi || 8|| pape tattena stenena sheShaM bAlaishcha vAnaraiH | tasmin sthAne samAgatya mA~NgalyA dadhibhAjanam || 9|| rAmeNa sphoTitaM vIkShya na tamokShya cha bAlakam | gR^ihAntaramagAttUrNaM tatrApi na vilokitaH || 10|| tato gR^ihAntaraM gatvA dR^iShTvA (ShTaH)tAdR^isha eva saH | navanItakaro yAtaH palAyya sadanAntaram || 11|| nitAntamanumR^igyatI dadhikaNA~Nkite tatpade nirasya lakuTIM gatA.asya bhayamIkShya mA~NgalyakA | tayA sa sadanAntare sapadi vIkShitaH saMrudan mR^ijannubhayapANinA lulitakajjale lochane || 12|| tasyAparAdhAn vividhAn vijAnatI baddhuM samArabdhavatI tamIshvaram | tatpANiyugmaM svakare gR^ihItvA netreNa yAvat prakaroti bandham || tAvattadAsIchchatura~NgulonakaM tato.anyadAdAya babandha no mamau || 13|| anyadanyadupAdAya sUtraM baddhavatI sutam | tattannyUnaM samabhavachchatura~Ngulato.adhikam || 14|| tato gR^ihasthAnyakhilAni netrA NyAnIya khinnAM jananIM vilokya | svedAvakIrNAM pR^ithujaghanAM bharArtA mekenaiva svamabandhayadguNena || 15|| suvarNanetrasUtreNa sa baddhvA karayostathA | vibaddhaH svA~NgaNasthasya stambhataH kalpashAkhinaH || 16|| rAmo jananyAM yAtAyAM karShayAmAsa netrakam | tatkR^iShTaM tena vR^ikSheNa sAkameva kare.avahat || 17|| vR^ikSha unmUlane jAte DorakAkarShaNakShaNe | svayaM sa baddha evAsa patite.api mahIruhe || 18|| tasminnipatamAne tu tarau shabdo mahAnabhUt | tata eko mahAkAyaH puruShaH padmalochanaH || 19|| sundaraH sumukhaH svachCho dadR^ishe devavaddyutiH | sa sAShTA~NgaM praNamyAdau rAmaM rAjIvalochanam || 20|| tuShTAva hasito bhUtvA muktaH sthAvarabhAvataH | puruSha uvAcha | namo rAmAya rAmAya govindAya namonamaH || 21|| namaH sattvAya shAntAya namaH kAruNikAya te | namaH shrIrAmachandrAya dashAkR^itividhAyine || 22|| namo gopAlaveShAya namo gopIvilAsine | namo.anugraharUpAya namo.anugrahakAriNe || 23|| namo rAmAvatariNe namo bhaktividhAyine | namaste phalarUpAya namaste sAdhanAtmane || 24|| sattvAvyavahitaM rUpaM dadhate te namonamaH | sAttvikI muktimatyetya parabhaktipradAyine || 25|| shAntAya shAntAtItAya guNalIlAkarAya cha | chidAnandasvarUpAya tasmai rAmAya te namaH || 26|| meghashyAmAya rAmAya pItakausheyavAsase | bAlarUpAya padmAyAH kanyAyai tannamonamaH || 27|| namaH shuklAya raktAya pItAya sitivarchase | yugalIlAvinodAya shrIrAmAya namomamaH || 28|| kalAtmane pUrNakalAya rAghava aMshAtmane.ashAMshakalAshrayAya | namo namaste puruShottamAya rAmAya rAmAya cha rAghavAya || 29|| namaste rUpasampattyA trailokyamadanAya cha | haiya~NgavInachaurAya rasabhoktre rasAtmane || 30|| namo rasAya rasyAya nityalIlAmayAya cha | athedaM darshitaM rUpaM tvayAnugrahakAriNA || 31|| adya me saphalaM j~nAnaM visheShAdarpitaM tvayi | nAhaM ki~nchidvijAnAmi svAtmAnaM parameva vA || 32|| tvAmekameva sharaNaM prapadye bhaktibhAvataH | idaM te komalaM rAma sundaraM charaNadvayam || 33|| tvadbhaktisaMsiddhikaraM mastake me nidhIyatAm | iti stutvA gopabAlaiH parivItaM raghUdvaham || 34|| parikramya trirAnamya kR^itakAryo divaM yayau | bhushuNDa uvAcha | brahman ko nAma puruShaH samadR^ishyata vR^ikShataH || 35|| kathaM vA sthAvaro jAto yAtaH kutra cha tAdR^ishaH | etanme vada sAshcharyaM charitraM shrIramApateH || 36|| brahmovAcha | virajAyAH pare pAre sunItho nAma vai dvijaH | brahmadarshI sadAchAro na tu bhaktiparAyaNaH || 37|| tatrasthairupadiShTo.api bhaktimArgaM na manyate | AtmamAnI stambhagatirmuktamAnI munIshvaraH || 38|| j~nAne.asya yogyatAM dR^iShTvA nArado brahmadarshanaH | bhaktiM provAcha sapunarj~nAnamevAbhyamanyata || 39|| kA bhaktirbhajanIyaH ka ekaM brahmaiva kevalam | tatsatyamaparaM tuchChaM kasya bhaktiM kariShyasi || 40|| j~nAnena j~nAtumanvichCha svAtmAnamamR^itAtmakam | prameyaM sarvadevAnAM kastatra harirIshvaraH || 41|| ityAdimohavachanairdUShayan sa munermatim | tenaiva muninA shapto vraje jAto mahoruhaH || 42|| rAmapAdasparshamAtrAd dvijaH sa~njAtabhaktikaH | prAgj~nAnaM samanuprApya bhaktarAjo bhavattarAm || 43|| tasmAdrAmaM parityajya ye.anyAnapi bhajanti te | vihAya sarasaH srotaH kUpaM kurvanti bAlishAH || 44|| tasmAdeko rAmachandro.atra sevyaH sarvairlokaiH sarvabhAvena nityam | sarvasyeshaH sarvadevaikabhAvyaH sarvAkAraH sarvasarvashcha sarvaH || 45|| rAmo rAmo rAmarAmo.abhirAmo rAmo rAmo rAmarAmashcha rAmaH | rAmo ramyo rAmachandro rameshaH itthaM choktvA muchyate chaiva bandhAt || 46|| yo rAmamUrtiM bhajate na mAnavo rAmeti varNau kurute na karNau | sa nAvamAsAdya mahAnadIjale nimajjanaM vA~nChati mUDhamAnasaH || 47|| iti shrImadAdirAmAyaNe brahmabhushuNDasaMvAde sunIthamokShaNaM nAma viMsho.adhyAyaH || 20|| 47/774 ## Encoded and proofread by Vishal Pandey \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}