% Text title : Hamsa Sandeshah % File name : haMsasandeshaH.itx % Category : raama, rAmAnujasampradAya, vedAnta-deshika, gurudev % Location : doc\_raama % Proofread by : Rajani Arjun Shankar % Latest update : May 5, 2025 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Hamsasandeshah ..}## \itxtitle{.. haMsasandeshaH ..}##\endtitles ## shrImadvedAntadeshikAvirachitaH haMsasandeshaH || || shrIrastu || || shrIrAmachandrAya namaH || shrImAnve~NkaTanAthAryaH kavitArkikakesarI | vedAntAchAryavaryo me sannidhattAM sadA hR^idi || || prathamAshvAsaH || vaMshe jAtassavituranaghe mAnayanmAnuShatvaM devashshrImA~njanakatanayAnveShaNe jAgarUkaH | pratyAyAte pavanatanaye nishchitArthassa kAmI kalpAkArAM kathamapi nishAmAvibhAtaM viShehe || 1\.1|| kAlye senAM kapikulapatestUrNamudyojayiShyan dUrIbhAvAjjanakaduhiturdUyamAnAntarAtmA | krIDAkhelaM kamalasarasi kvApi kAlopayAtaM rAkAchandradyutisahacharaM rAjahaMsaM dadarsha || 1\.2|| tasminsItAgatimanugate taddukUlA~NkamUrtau tanma~njIrapratimaninade nyastanispandadR^iShTiH | vIrashchetovilayamagamattanmayAtmA muhUrtaM sha~Nke tIvraM bhavati samaye shAsanaM mInaketoH || 1\.3|| labdhAshvAsaH kathamapi tadA lakShmaNasyAgrajanmA sandeshena praNayamahatA maithilIM jIvayiShyan | chakre tasmai sarasijadaLaissopachArAM saparyAM kAntAshleShAdadhikasubhagaH kAminAM dUtalAbhaH || 1\.4|| kR^itvA tasminbahumatimasau bhUyasImA~njaneyAt gADhonmAdaH praNayapadavIM prApa vArtAnabhij~ne | vishleSheNa kShubhitamanasAM meghashailadrumAdau yAch~nAdainyaM bhavati kimuta kvApi saMvedanArhe || 1\.5|| vedodanvadvibhajanavido vaMshajaM vishvamUrteH AhussiddhAH kamalavasateraupavAhyaM bhavantam | labdhaM yena praguNagatinA tatpriyAyAssakAshAt tatsAvarNyaM shravaNarasanAsvAdayogyA sudhA cha || 1\.6|| madhye kechidvayamiha sakhe kevalaM mAnuShANAM vyaktotkarSho mahati bhuvane vyomagAnAM patistvam | sthAne dUtyaM tadapi bhavatassaMshritatrANahetoH vishvasraShTA vidhirapi yatassArathitvena tasthau || 1\.7|| ichChAmAtrAjjagadaparathA saMvidhAtuM kShamANAM ikShvAkUNAM prakR^itimahatAmIdR^ishIM prekShya veLAm | lakShyAlakShye jaladhipayasA labdhasaMsthAM trikUTe la~NkAM gantuM tavasamuchitaM rAkShasIM rAjadhAnIm || 1\.8|| sthAnairdivyairupachitaguNAM chandanAraNyaramyAM muktAsUtiM malayamarutAM mAtaraM dakShiNAshAm | asmatprItyai janakatanayA\-jIvitArthaM cha gachChan ekaM rakShaHpadamiti sakhe doShaleshaM sahethAH || 1\.9|| vAchAlAnAmiva jaDadhiyAM satkavau dUrayAte kailAsAya tvayi gatavati kShIbatAmAshritAnAm | sammodaste pathi pariNamechchandrakairujjhitAnAM meghApAye vipinashikhinAM vIkShya vAchaMyamatvam || 1\.10|| AraktAnAM navamadhu shanairApibanpadminInAM kAlonnidre kuvalayavane ghUrNamAnassalIlam | svinno dAnairvipinakariNAM saumya seviShyate tvAM AmodAnAmahamahamikAmAdishangandhavAhaH || 1\.11|| paryAptaM te pavanachalitaira~NgarAgaM parAgaiH sthAne kuryussamasamudayAdbandhavo bandhujIvAH | yenAnveShyasyachalatanayA\-pAdalAkShAnuShaktaM chUDAchandraM puravijayinassvarNadIphenapUrNam || 1\.12|| shAropAntAshshatamakhadhanushsheShachitrAMshukena sUkShmAkArairdinakarakaraiH kalpitAntashshalAkAH | UDhAH pashchAduchitagatinA vAyunA rAjahaMsa ChatrAyerannabhasi bhavatashshAradA vArivAhAH || 1\.13|| drakShyasyevaM priyasakha sukhaM la~NghitAdhvA sakhIM te sItAM kShetre janakanR^ipaterutthitAM sIrakR^iShTe | gopAyantI tanumapi nijAM yA katha~nchinmadarthaM bhUmau loke vahati mahatImekapatnI\-samAkhyAm || 1\.14|| prakShINAM tvadvirahasamaye jAtaharShAmidAnIM pratyAyAsyannanunaya shanaiH padminIM svAduvAchA | sA te tantrIsvanasubhagayA syAditIhAbhyanuj~nAM manye kuryAnmadhukaragirA maithilIsauhR^idena || 1\.15|| sArdhaM kAntaishshabarasudR^ishAmadriku~njeShu rAgAt AsInAnAM kShaNamasamaye dR^ishyachandrodayashrIH | uDDIyethAssarasijavanAddakShiNAshAnusArI pashyandUrAtprabalagarutAM pakShiNAM dattavartmA || 1\.16|| a~NgIkurvannamR^itaruchirAmutpatiShNossalIlaM ChAyAmantastava maNimayo mAlyavAneSha shailaH | shobhAM vakShyatyadhikalalitAM shobhamAnAmatIndoH devasyAderupajanayato mAnasAdindubimbam || 1\.17|| mArgau samya~Nmama hanumatA varNitau dvau tayoste sahyAsanno.apyanatisubhagaH pashchimo nityavarShaH | prAchIne tu pratijanapadaM saMhatAvadbhutAnAM magnA dR^iShTiH kathamapi sakhe matkR^ite te nivAryA || 1\.18|| pratyAsannAtsapadi bhavanAtsAdaraM nirgatAnAM shrutvA shabdaM shravaNamadhuraM tAvakaM pAmarINAm | abhrUbha~Nge.apyadhikasubhagairnishchitA~NgaH kaTAkShaiH deshAnetAnvanagirinadI\-saMvibhaktAn vyatIyAH || 1\.19|| ikShuchChAye kisalayamayaM talpamAtasthuShINAM sallApaistairmuditamanasAM shAlisaMrakShikANAm | karNATAndhravyatikaravashAtkarbure gItibhede muhyantInAM madanakaluShaM maugdhyamAsvAdayethAH || 1\.20|| viShNorvAsAdavanivahanAdbaddharatnaishshirobhiH sheShassAkShAdayamiti janaissamyagunnIyamAnaH | abhrairyukto laghubhirachironmukta\-nirmokakalpaiH agrebhAvI tadanu nayane ra~njayanna~njanAdriH || 1\.21|| tatrArUDhairmahati manujaissvargibhishchAvatIrNaiH sattvonmeShAdvyapagatamithastAratamyAdibhedaiH | sAdhAraNyAtphalapariNatessa~Nghasho badhyamAnAM shaktyA kAmaM madhuvijayinastvaM cha kuryAssaparyAm || 1\.22|| stokonmagnasphuritapulinAM tvannivAsechChayeva drakShyasyArAtkanakamukharIM dakShiNAma~njanAdreH | AsannAnAM vanaviTapinAM vIchihastaiH prasUnA \- nyarchAhetorupaharati yA nUnamardhendumauLeH || 1\.23|| nirvishyainAM nibhR^itamanabhivyaktama~njupraNAdo mandAdhUtaH puLinapavanairva~njuLAmodagarbhaiH | avyAsa~Ngassapadi padavIM saMshrayAnyairala~Nghyo bandIkuryustaTavasatayo mA bhavantaM kirAtAH || 1\.24|| tuNDIrAkhyaM tadanu mahitaM maNDalaM vIkShamANaH kShetraM yAyAH kShapitaduritaM tatra satyavratAkhyam | patyau roShAtsalilavapuSho yatra vAgdevatAyAH seturjaj~ne sakalajagatAmekasetussa devaH || 1\.25|| nAnAratnairupachitaguNAM nityasa~NgItanAdAM bhUmerdrakShyasyuchitavibhavaM bhUShaNaM tatra kA~nchIm | yasyAM nityaM nihitanayano hastishailAdhivAsI dvandvAtItassa khalu puruSho dR^ishyate satyakAmaH || 1\.26|| tAmAsIdanpraNama nagarIM bhaktinamreNa mUrdhnA jAtAmAdau kR^itayugamukhe dhAturichChAvashena | yadvIthInAM karigiripatervAhavegAvadhUtAn dhanyAn reNUMstridashapatayo dhArayantyuttamA~NgaiH || 1\.27|| mandAdhUtAttadanu mahito nissR^itashchUtaShaNDAt pArshve tasyAH pashupatishirashchandranIhAravAhI | dUrAtprAptaM priyasakhamiva tvAmupaiShyatyavashyaM kampApAthaH\-kamalavanikA\-kAmuko gandhavAhaH || 1\.28|| varNastomairiva pariNatA saptabhedairmahaughaiH mAnyA madhyenagaramabhitassevitA devatAbhiH | svachChasvAduprasarasubhagA svAminI vaH kavInAM vegAsa.nj~nAM vahati mahatIM vallabhA padmayoneH || 1\.29|| tIrthe puMsAM shamitakaluShe tatra sArasvatAkhye snAtvA sArdhaM munibhiranaghaissamyagullAsitA~NgaH | vishvaM chitte vigatarajasi vya~njayantImasheShaM vakShyasyantarbahirapi parAM shuddhimakShepaNIyAm || 1\.30|| tasyAstIre sarasijabhuvassaumya vaitAnavediH divyaM kurvan dramiDaviShayaM dR^ishyate hastishailaH | yasyopAnte kR^itavasatayo yApayitvA sharIraM vartiShyante vitamasi pade vAsudevasya dhanyAH || 1\.31|| sa~nchinvAnA taruNatuLasI\-dAmabhissvAmabhikhyAM tasyAM vedyAmanuvidadhatI shyAmaLaM havyavAham | bhogaishvaryapriyasahacharaiH kApi lakShmIkaTAkShaiH bhUyashshyAmA bhuvanajananI devatA sannidhatte || 1\.32|| lakShmIvidyullalitavapuShaM tatra kAruNyapUrNaM mA bhaiShIstvaM marakatashilAmechakaM vIkShya megham | shuddhairnityaM parichitapadastvAdR^ishairdevahaMsaiH haMsIbhUtassa khalu bhavatAmanvavAyAgrajanmA || 1\.33|| sArAsvAdI savanahaviShAM svAminaste sa devaH shuddhaM chakShushshrutipariShadAM chakShuShAM bhAgadheyam | a~NgIkuryAdvinatamamR^itAsArasaMvAdibhistvAM AvirmodairabhimatavarasthUlalakShaiH kaTAkShaiH || 1\.34|| madhvAsaktaM sarasijamiva svinnamAlambamAno devyA hastaM taditarakaranyastalIlAravindaH | devashshrImAn sa yadi viharetsvairamArAmabhUmau vyakto vAlavyajanavapuShA vIjayestaM tvameva || 1\.35|| jAtaprItirjanapadamatho madhyamaM la~NghayitvA dUrAllakShyakramuka\-nivaha\-shyAmaLAnyAhi choLAn | pratyudgachChanmakaravalana\-stambhitaissahyajAyAH srotobhedairvividha\-gatibhissaMvibhaktAvakAshAn || 1\.36|| keshairjyotsnAkalahi timiraM pALikApIDagarbhaiH sandhyArAgaM surabhirajanI\-sambhavaira~NgarAgaiH | AbibhrANAssarasijadR^isho haMsa dolAdhirohAt AdhAsyante madakalagirasteShu netrotsavaM te || 1\.37|| pR^ithvIlIlAtilakasubhagaM pashchimaM bhAgameShAM nAmnA varShaM jalachara nadImAtR^ikaM gAhamAnaH | drakShyasyArAtparimitatayA magnakailAsadR^ishyaM shvetaM shailaM phaNipatimiva kShmAtalAdujjihAnam || 1\.38|| sphArAlokaprashamitatamassa~nchayaM tatra puMsAM pratyagrUpaM praguNavibhavaM prArthanIyaM budhAnAm | nedIyAMsaM kushalanivahaM nanturAdhAsyate te divyaM tejo jaladhitanayA snehanityAnuShaktam || 1\.39|| snigdhachChAyaM tadanu vitataM tasya dhAmeva nIlaM nIlIrakShAniyatalalitaM kAnanaM saMvichIyAH | dR^iShTe tasminnanimiShavadhU\-nityanirvesha\-yogye svargodyAnashriyamapi laghuM maMsyate mAnasaM te || 1\.40|| kurvannAnAkusumarajasA yatra chitraM vitAnaM pUgAraNye mR^iduvichalayanpAlikAchAmarANi | pAdanyAsakShamamavakiran kShmAtalaM puShpajAlaiH prAyo vAyuH parijanavidhiM pa~nchabANasya dhatte || 1\.41|| srotovegAdatha janapadaM saumya sImantayantI pratyAdesho vibudhasaritassyandate sahyakanyA | kAle kAle pariNativashAtparvabhedAvakIrNaiH puNDrekShUNAM pulinavishadairgadgadA mauktikaughaiH || 1\.42|| bhadrAlApairvihitakushalAM tvAdR^ishAnAM dvijAnAM sahyotsa~NgAtsapadi marutA sAgaraM nIyamAnAm | yAmaskannAssarasakuhalI\-patrapAtairnishAnte mandasmerAM madhuparimaLairvAsayantIva pUgAH || 1\.43|| tasmin drakShyasyamara\-mahiLA\-mauLi\-gandhairavandhyAM AtanvAnAM vyapagatarasaM mAnase mAnasaM vaH | tIrthairanyairapi parigatAM shuddhihetossamantAt chandrollAsa\-prathitayashasassampadaM puShkariNyAH || 1\.44|| tIre tasyA virachitapadaM sAdhubhissevyamAnaM shraddhAyogAdvinamitatanushsheShapIThaM bhajethAH | yasminnasmatkuladhanatayA saumya sAketabhAjaH sthAnaM bhAvyaM munibhiruditaM shrImato ra~NgadhAmnaH || 1\.45|| sattve divye svayamudayatastasya dhAmnaH prasa~NgAt ma~njUShAyAM marakatamiva bhrAjamAnaM tadantaH | cheto dhAvatyupahitabhujaM sheShabhoge shayAnaM dIrghApA~NgaM jaladhitanayAjIvitaM devamAdyam || 1\.46|| chorAkrAntaM tadanu vipinaM choLa\-pANDyAntarasthaM jhillInAdashravaNaparuShaM shIghrameva vyatIyAH | tIrNe tasminprakaTaya sakhe shItalAMste ninAdAn shabdAyante na khalu kavayassannidhau durjanAnAm || 1\.47|| srastApIDaM prachaladalakaM vyaktatATa~NkaratnaM muktAchUrNasphuritatilakaM vaktramuttAnayantyaH | deshe tasmin kuvalayadR^isho jAtakautUhalAstvAM mAlAdIrghairmadhuravirutaM mAnayiShyantyapA~NgaiH || 1\.48|| nityAvAsaM vR^iShabhamachalaM sundarAkhyasya viShNoH pratyAsIdansapadi vinamadbhAgadheyaM natassyAH | yasyotsa~Nge balivijayinastasya ma~njIravAntaM pAtho divyaM pashupatijaTAsparshashUnyaM vibhAti || 1\.49|| IshAdastrANyadhigatavatAM kShatriyANAM prabhAvAt kArAvAsa\-smaraNachakitaissikta\-sasyAM payodaiH | pashyanyAyAH paramalakayA spardhamAnairajasraM puNyAvAsaiH purajanapadairmaNDitAnpANDyadeshAn || 1\.50|| muktAjAlairjanitapuLinAM shuktisantAnamuktaiH tArApUrNAM divamiva tatastAmraparNIM bhajethAH | pratyAsattyA niyatavishadaM pItasindhormaharSheH pAnIyaM te pariNamayitA tatra muktAmayatvam || 1\.51|| tasyAssvairaM sarasijamukhAsvAdasamprItachetAH shItIbhUtastaraLa\-laharIbAhu\-saMshleShaNena | adhyAsInaH pulinamanilairvIjitashchandanAdreH shrAntiM shAntiM gamayatu bhavAn sAgaraM la~NghayiShyan || 1\.52|| savyaM tasyAH kiyadiva gatashshyAmatALItamAlAM tvatprAyANAM taruNavayasAM chetaso nandayitrIm | velAmabdhervividha\-laharIdatta\-muktAbhirAmAM drakShyasyArAddviguNapulinAM ketakInAM parAgaiH || 1\.53|| sthitvA tatra kShaNamubhayatashshailashR^i~NgAvatIrNaiH srotobhedairadhigataguNaM chAruvisphAraghoShaiH | lakShIkurvan dashamukhapurIM saumya patraprakR^iShTo velAchApaM shara iva sakhe vegatastvaM vyatIyAH || 1\.54|| dAvAsaktaM vanamiva nabhassandhyayevAnuviddhaM sindUrA~NkaM dvipamiva hariM svAmbareNeva juShTam | vidyudbhinnaM ghanamiva sakhe vidrumAraNyayogAt dehenaikaM mithunamiva cha drakShyasi tvaM payodhim || 1\.55|| asmatpUrvaissurapatihR^itaM draShTukAmaistura~NgaM bhitvA kShoNImagaNitabalaissAgaro vardhitAtmA | satkArArthaM tava yadi girInAdishedguptapakShAn ashrAnto.api praNayamuchitaM naiva bandhorvihanyAH || 1\.56|| tatrAsInaH kvachana sarasi smerahemAravinde labdhAsvAdo madhubhiramitaissaMvinItAdhvakhedaH | drakShyasyagre laghutaragatishsheShamulla~Nghya sindhoH toyAghAtAnmasR^iNitashilAramyavelaM suvelam || 1\.57|| yasyAsanne payasi jaladhestvatpratichChandachandrAH pakShachCheda\-kSharitarudhira\-stomasandarshanIyAH | vIchiprAptairviShamitarucho mauktikaistArakAbhaiH sandhyAmanyAM niyatamavanau darshayanti pravALAH || 1\.58|| yatrAraNyaM varuNavasatervIchivegApanItaiH muktAratnastabaka\-shabalairvidrumairutpravALam | rakShobhItaissvayamanimiShairAhR^itasthApitAnAM mandArANAM madhuparimaLairvAsitaM mauLidaghnaiH || 1\.59|| la~NkA sindhormahati puline rAjahaMsIva lInA tasmindR^ishyA tadanu bhavatashchArusaudhAvadAtA | tvAmAyAntaM pavanataraLairyA patAkApadeshaiH pakShairabhyujjigamiShuriva sthAsyati shrAvyanAdA || 1\.60|| iti shrIkavitArkikasiMhasya sarvatantrasvatantrasya shrImadve~NkaTanAthasya vedAntAcharyasya kR^itiShu haMsasandeshe prathamAshvAsaH samAptaH | \section{shrIH} || dvitIyAshvAsaH || lIlAkhelaM lalitagamanAshchArunAdaM sashi~njAH bhallAkShaM tvAM smarasharadR^isho gauramApANDurA~NgyaH | mugdhAlApaM madhuravachaso mAnasArhaM manoj~nAH yatrAnItAssura\-yuvatayo ra~njayeyussamakSham || 2\.1|| ugraishshApairupahatibhiyA rakShasA dUramuktAH dagdhuM yogyA hutavahamapi tvatpriyAvarNashuddhAH | utpashyanto janakatanayAtejasaiva svarakShAM rodhaM yasyAmanuvidadhate lokapAlAvarodhAH || 2\.2|| adhyAsInA bahumaNimayaM tu~NgashR^i~NgaM trikUTaM dikpAleShu prathitayashasA rakShasA rakShyamANA | agre meroramaranagarIM yA pariShkArabhUmnA tvAhUyeva dhvajapaTamayAnagrahastAn dhunoti || 2\.3|| kAle yasyAM vyapagataghane tvadvihArochite.asmin chandrAlokairvilulitadhiyAM sharvarIgarvahAsaiH | svargastrINAM virahajanitaM bAShpamudvelayantyo niShyandante salilakaNikAshchandrakAnta\-sthalInAm || 2\.4|| bhAsA tAdR^ikpariNatijuShA maithilIshokavahneH bhasmIbhUtAM pavanatanayasnehinA pAvakena | antastrAsAdavahitadhiyassaMvidhAsyantyavashyaM pratyAdiShTaprathamarachanaM vishvakarmAdayastAm || 2\.5|| madhye tasyA nishicharapatessadma ruddhAntarikShaM yugmaM neyairdivi sumanasAM sevyamAnaM vimAnaiH | kArAgAraM vibudhasudR^ishAM vIkShamANo vichitraM shokaprItivyatikaravatIM vakShyase chittavR^ittim || 2\.6|| nityodArAmR^itubhirakhilairniShkuTe vR^ikShavATIM IShatkopAchchakita\-pavanAmindu\-sandigdhasUryAm | sItAshokajvalanasahajaistatra dIptAmashokaiH ApadyethAH prathamalulitAmA~njaneya\-prachAraiH || 2\.7|| tasyAmanyairviyati vihagaissArdhamAnandanighnaiH sthAne sthAne nihitanayano vartayanmaNDalAni | drakShyasyekAM janakaduhitussaumya durjAtabandhuM nyastAkalpAM kvachana viTape shiMshupAM sAndrashAkhAm || 2\.8|| mUle tasyAH kimapi savanakShetrasaMskArajAtaM yatra kvApi sthitamapi sakhe trAsahInaM mahimnA | kAle tasminkathamapi mayA vIryashulkena labdhaM dR^ishyaM tatte dinakarakuladyotakaM divyaratnam || 2\.9|| sA me dR^iShTishshapharanayanA sannatabhrUssukeshI tanvI tu~NgastanabharanatA taptajAmbUnadAbhA | bAlA yuShmatpratimagamanA vedimadhyA varA~NgI shR^i~NgArAkhyaM nidhimadhigatA shreyasI devateva || 2\.10|| sA te yAvannayanapadavIM yAti mohAlasA vA sandeshaM vA madupagataye shrAvayantI shakuntAn | atyAsannapriyavachanatAM sUchayadbhirnimittaiH etAmashrusthagitanayanaM vIkShamANA dishaM vA || 2\.11|| AkalpAnvA savidhanihitAnAlapantI vimohAt a~Ngasparsho raghukulapateH smaryate vA na veti | dhyAyantI vA chiravirahitAnekashayyAvihArAn tasyA nUnaM niyatijanitA tAdR^ishI kAlayAtrA || 2\.12|| shuddhAmindoshshvapachabhavane kaumudIM viShphurantIM AnItAM vA viShataruvane pArijAtasya shAkhAm | sUktiM ramyAM khalaparisare satkaveH kIrtyamAnAM manye dInAM nishicharagR^ihe maithilasyAtmajAtAm || 2\.13|| varShAkIrNAmiva kamalinIM vyAhatArthAmivoktiM pa~NkAshliShTAmiva bisalatAM patyapetAmivebhIm | meghachChannAmiva shashikalAM vighnaruddhAmivAshAM vyAghropetAmiva mR^igavadhUM bhUtale jyAmivAstAm || 2\.14|| smR^itvA pUrvaM smarasharabhaye matpariShva~NgarakShAM AshliShyantImalasa\-valitaira~NgakairmAtaraM svAm | Akalpe.api shramamadhigataira~NgarAge.api khinnaiH akShAmyadbhiH smR^itimapi muhussaukumAryAtirekAt || 2\.15|| bhUyo bhUyaH karasarasije nyasya romA~nchitA~NgIM mauLau chUDAmaNivirahite nirvishantIM nidhAya | antastApAdadhigatarujorAdarAdarpayantIM paryAyeNa stanakalashayora~NgulIyaM madIyam || 2\.16|| ambAtulyA sucharitaphalaM divyamAlepanaM prAk a~NgeShvasyAH sthiramanuguNaM yadvitene.anasUyA | dhArAkAraiH stanakalashayorApatadbhissamantAt santApoShNaistadapi bahulairashrubhiH kShAlayantIm || 2\.17|| agrAhyatvAdviShamayamitaM keshahastaM mayA prAk AbibhrANAM tanuparimaLa\-shraddhayevAvakIrNam | archAhetorbhuvi ratipaterapsarobhirvimuktAM anvagyAtAmiva suratarorma~njarIM cha~ncharIkaiH || 2\.18|| asyAkAraissadR^ishamabhitastvatpriyArUpachihnaM AnItaM yattvaritamachalAduttarIyaM plava~NgaiH | bAlAdityadyutisahacharaM chAru vAso vasAnAM sandhyArAgavyatikaravatIM chandralekhAmivAnyAm || 2\.19|| vaktuM mArgaM kila vasumatIM jagmuShastatpadAbjAt ma~njIrasya tvadupamaruterdakShiNasyAsya tulyam | a~NkArUDhe charaNakamale matkareNopadheyaM vAmaM shAkhAshikharanihitaM vIkShya gADhaM viShaNNAm || 2\.20|| a~NgairmlAyatkisalayasamairujjhitAkalpapuShpaiH gADhAshliShTAM vapuShi vimale bimbitAbhirlatAbhiH | santApoShNashvasanaparuShachChAyayA ki~nchidUnAM bandIbhUtAM nishicharagR^ihe nandanasyeva lakShmIm || 2\.21|| chetovR^ittiM shamayati bahissArvabhaume nirodhe mayyekasminpraNihitadhiyaM mAnmathenAgamena | abhyasyantImanitarajuSho bhAvanAyAH prakarShAt svAntenAntarvilayamR^idunA nirvikalpaM samAdhim || 2\.22|| shUnyA dR^iShTishshvasitamadhikaM mIlitaM vaktrapadmaM dhArAkAraM nayanasalilaM sAnubandho vilApaH | itthaM dainyaM kimapi vidhinA durnivAreNa nItA sA me saktA tanutaratanustapyate nUnamantaH || 2\.23|| dR^iShTvA tasyAstvamapi karuNAM tAdR^ishIM tAmavasthAM shakShyasyantassvayamupanataM shokavegaM na soDhum | kravyAdAnAM dashavadanavat kvApi jAtAvajAtAH nAlambante kathamiva dayAM nirmalatvopapannAH || 2\.24||| nedIyasyAmadhigataraso dIrghikAyAM nikAmaM saMveshena shramamapanayan sharvarIM yApayethAH | itthaM nidrAsamayamuchitaM vIkShya nakta~ncharINAM pratyUShe tvaM praNayamadhurAM shrAvayiShyan maduktim || 2\.25|| shItairadhvashramavinayanaissevito gandhavAhaiH suptassvairaM puLinashayane svantare chandrapAdaiH | krIDAgItaiH kamalamukuLe lIyatAM ShaTpadAnAM kAryAkA~NkShI kalayatu bhavAn rAjahaMsa prabodham || 2\.26|| tAmArUDhashchalakisalayAM shiMshupAM svaikalakShyo mandIkurvanmanasijadhanurghoShatIvraM ninAdam | mohAdIShanmuShitamanasaM bodhaya preyasIM me ramyAmAdau raghujanakayorvarNayan vaMshakIrtim || 2\.27|| patyurdevi praNayasachivaM viddhi dIrghAyuSho mAM jIvAtuM te dadhatamanaghaM tasya sandeshamantaH | shUrANAM yashsharadupagame vIrapatnIvarANAM sammAnArhaM samayamuchitaM sUchayetkUjitaissvaiH || 2\.28|| matprastAvapravaNamatha sA maithilI mAnayettvAM mlAnaM shokAdvadanakamalaM ki~nchidunnamya bhIruH | antastoShAdamR^italaharIlabdhasabrahmacharyaiH ambhojAnAmuShasi miShatAmantara~NgairapA~NgaiH || 2\.29|| pashyantI sA raghupativadhUstvAmasheShAvadAtaM pratyAshvAsAdadhigataruchiH prAktanIvendulekhA | matsandeshe tadanu sumukhI sAvadhAnA bhavitrI kiM na strINAM janayati mudaM kAntavArtA.a.agamo.api || 2\.30|| pashchAdevaM kathaya bhavatIbhAgadheyena jIvan kalyANIM tvAM kushalamanaghaH kosalendro.anuyu~Nkte | yeShu shreyo bhavati niyataM tAni sarvANi santaH lakShmyA devyAstava cha bhuvane lakShaNAnyAmananti || 2\.31|| yasyA yasmin vyavadhirabhavadbhUShaNAlepanAdiH nItAmenAM niyativibhavAdantarIpaM davIyaH | pratyAsIdanniva nayanayorvartmani sthApayitvA sa tvAmevaM vadati kushalI devi sakhyA mukhena || 2\.32|| velAtItapraNayavivashaM bhAvamAseduShornau bhogArambhe kShaNamiva gatA pUrvamAli~NganAdyaiH | sampratyeShA sutanu shatashaH kalpanA\-sa~NgamaistaiH chintAdIrghairapi shakalitA sharvarI nApayAti || 2\.33|| uddAmaiste kuchakalashayorUShmabhirnirjitena ChidraM labdhvA virahasamaye tatkShaNAdunnatena | kundAmodaissurabhitadishA gandhavAhena dainyaM samprApto.ahaM saha sarasijaistvanmukhAmbhojamitraiH || 2\.34|| mAdhvIdigdhairvirahi\-vanitAsvAda\-lubdhairamoghaiH AvR^iNvantaM kusumadhanuShashchitrapu~NkhairdigantAn | sItApArshve na bhavatu bhavAnityavochadvasantaM rAmastrAsAdanamita\-dhanurmauLinA sannatena || 2\.35||| pArshve lolaiH parabhR^itakulairmuktakolAhalAnAm | mallIreNusthagitavapuShAM mandaraM nirgatAnAm | bhItenAhaM bhramarapaTalI\-shR^i~NkhalAsa~NkulAnAM mArge tiShThanmalayamarutAM vArito lakShmaNena || 2\.36|| mando vakShye kimiva janakaM kiM nu yogIshvaro mAM ityevaM me sutanu manaso vartayanti sma khedam | raktAshoke jvalati savidhe lAjavarShAbhirAmaiH puShpaughaistvatpariNayadashAM vya~njayantaH kara~njAH || 2\.37|| cheto naiva tyajati chapalAhemakoNAbhighAtAt dhIrodAttastanitajaladAttANDavArambhamichChan | vAtonmuktaiH kuTajakusumairvAsite shailashR^i~Nge rakShaHpIDArahita\-dayitAshleShadhanyo mayUraH || 2\.38|| shailavyaktaprativilapitAM sAndratApAnuviddhAM tanvAnAnAM nayanasalilairmAtaraM te sabAShpAm | pashyantInAM prabalamadanonmAdaparyAkulaM mAM prAyo jAtaM kimapi ruditaM vyomni kAdambinInAm || 2\.39|| dehasparshaM malayapavane dR^iShTisambhedamindau dhAmaikatvaM jagati bhuvi chAbhinnaparya~Nkayogam | tArAchitre viyati vitatiM shrIvitAnasya pashyan dUrIbhUtAM sutanu vidhinA tvAmahaM nirvishAmi || 2\.40|| prAptaissakhyaM tava nayanayoH padmakoshaiH prabuddhaiH sannAhaM nassamayaniyataM sAdhu sandhukShayantI | senAyogyAM saraNimadhunA darshayantI shubhAshA sIte nUnaM tvarayati sharattvatsamIpaM ninIShuH || 2\.41|| tAtAdeshAtsapadi bharate nyastarAjyAbhiShekaM yA mAmekA vanamanugatA rAjadhAnIM vihAya | tAmeva tvAmuchitashayanAM bAhumadhye madIye dUre karturguNavati muhurdUyate jIvitaM me || 2\.42|| setuM badhvA vipulamachalaissAyakairvA payodhau kR^itvA la~NkAM srajamiva kare khelatAM vAnarANAm | alpIyobhissumukhi divasairyodhayan yAtudhAnAn karNe shIdhuM tava rachayitA lakShmaNashchApaghoShaiH || 2\.43|| rakShomauLi\-stabakalavanAdvairabandhe vimukte gatvA chorvIM gaganapadavIsvairiNA puShpakeNa | siddhArambhau sapadi bhavatAmAdhirAjyAbhiShekAt samprApsyAvashchiravirahatassa~nchitAndevi bhogAn || 2\.44|| chitte kuryAttadapi bhavatI yajjanasthAnayuddhAt samprAptaM mAM dashamukhasamAn pArayitvA kharAdIn | shastrAghAtaM stanakalashayorUShmaNA ropayadbhiH gADhAshleShairapihitavatI gadgadA harShabAShpaiH || 2\.45|| shachyAH kleshaM kvachana samaye tAdR^ishaM chintayitvA smR^itvA devImachalatanayAM viprayuktAM shivena | rakShAtmAnaM kathamapi shubhe jIvitAlambanaM me patyushchandAd\-vyasanamapi hi shlAghanIyaM vadhUnAm || 2\.46|| apyetatte manasi nihitaM sAhyamavyAjabandhoH pratyAkhyAtuM prabhavati na khalvAnR^ishaMsyaM tvadIyam | prAgapyevaM pariNataguNAM naiShadhe vIkShya vArtAM ArtatrANaM vratamiti vidurhaMsa shuddhAtmanAM vaH || 2\.47|| itthaM hR^idyairjanakatanayAM jIvayitvA vachobhiH sakhyaM puShyandinakarakule dIpyamAnairnarendraiH | svairaM lokAn vichara nikhilAn saumya lakShmyeva viShNuH sarvAkAraistvadanuguNayA sevito rAjahaMsyA || 2\.48|| sandishyaivaM saha kapikulaissetunA la~NghitAbdhiH pa~NktigrIve yudhi vinihate prApya sItAM pratItaH | rAjyaM bhUyassvayamanubhavan rakShitaM pAdukAbhyAM rAmashshrImAnatanuta nijAM rAjadhAnIM sanAthAm || 2\.49|| vidyAshilpapraguNamatinA ve~NkaTeshena kL^iptaM chintAshANollikhitamasakR^ichChreyasAM prAptihetum | sItAhaMsavyatikarasakhaM rAmasandesharatnaM pashyantvantashshravaNamanaghaM chakShurujjIvya santaH || 2\.50|| iti shrIkavitArkikasiMhasya sarvatantrasvatantrasya shrImadve~NkaTanAthasya vedAntAcharyasya kR^itiShu haMsasandeshe dvitIyAshvAsaH samAptaH | ## \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}