% Text title : Svami Agradevacharyavirachitah Rahasyatrayah % File name : rahasyatrayaagradevAchArya.itx % Category : raama, rAmAnanda % Location : doc\_raama % Author : agradevAchArya % Proofread by : Mrityunjay Rajkumar Pandey % Description/comments : Rahasya Traya means the three main mantra of any lineage which is given by Acharyas % Latest update : June 20, 2024 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Svami Agradevacharyavirachitah Rahasyatrayah ..}## \itxtitle{.. svAmIagradevAchAryavirachitaH rahasyatrayaH ..}##\endtitles ## \section{ma~NgalAcharaNam} shrIrAmaH sarvalokAnAM nAyakaH karuNArNavaH | dadAtu svapadAmbhojaM sarvaduHkhanivartakam || artha \- karuNAsAgara parabrahma shrIrAmachandra jI sarvaloko~Nke nAyaka haim | ve hamAre hR^idayameM sarvaduHkho~Nke nAshaka apane pAdAravindo ko sthApita karem | shrInAradapA~ncharAtryAdyuktarItyA mumukShubhiH prapannaiH sadAchArya kR^ipAkaTAkSheNa rahasyAni trINi j~nAtavyAni \- shrImanmantrarAjaH, shrImadaShTAkSharaH, sakR^ideva prapannAyetyAdIni || 1|| artha \- shrInAradapA~ncharAtrAdi meM kathita rIti ke anusAra sharaNAgata mumukShuoM ko kR^ipAdR^iShTi vAle (sevA ke dvArA prasanna hue)mahAn AchArya se tIna rahasya jAnane chAhie 1| shrImanmantrarAja rahasya | 2 | shrImadaShTAkShara rahasya | 3 | sakR^ideva prapannAya ityAdi rahasya | \section{prathamarahasyam} rAmo ~Ne.anto vahnipUrvo namontaH syAt ShaDakSharaH | tArako mantrarAjo.ayaM saMsAravinivartakaH || 2|| artha \- vahni bIja (rA.n)pUrva vAlA, namaH anta vAlA, tathA chaturthIkA ekavachana ~Ne pratyayAnta rAma shabda (rAmAya)se yukta ShaDakShara vAlA (rAM rAmAya namaH)yaha tAraka mantrarAja sa.nsAra bandhanase pUrNataH mukta karane vAlA hai | tatra shrImatShaDakSharamantrarAjaH ShaTpadAtmakaH pa~nchapadAtmakashcheti || 3|| artha \- rahasyatraya meM shrImat ShaDakShara mantrarAja ChaH padoM vAlA hai | matAntarase pA.Ncha pada vAlA hai | tatra prathamaM padaM rakAraH avyakta chaturthyantaH, dvitIyaM padaM akAraH prathamAntaH, tR^itIyaM padaM makAraH prathamAntaH, chaturthaM padaM rAmAyeti chaturthyantaH pa~nchamaM padaM netyavyayam, ShaShThaM padaM maH iti ShaShThyantam || 4|| artha \- una pado.nmeM prathama pada rakAra avyakta chaturthI vibhakti vAlA hai | dvitIya pada prathamAvibhaktyanta akAra hai | tR^itIya pada prathamAnta makAra hai | chaturtha pada chaturthI vibhaktyanta rAmAya hai | na yaha avyaya pa~nchama pada hai | ma yaha ShaShThIvibhaktyanta ShaShTha pada hai | tatra prathamapadena rakAreNa nikhilaheyapratyanIkakalyANaguNagaNaikatAnaH sarvajagatkAraNabhUtaH sarvarakShakaH sarvasheShI bhagavAn sItApatiH shrIrAmaH pratipAdyate || 5|| artha \- una ChaH pado~Nke antargata prathama pada rakArake dvArA sampUrNa doSho.nse rahita, kalyANa kAraka guNa samUho~Nke ekamAtra Ashraya, sabhI jagatke kAraNa, sarvarakShaka, sarvasheShI, sItApati bhagavAn shrIrAmakA pratipAdana kiyA jAtA hai | etena rakShitrantarapratipattirvyAvartyate || 6|| artha \- prathama padake ukta arthake dvArA shrIbhagavAnse atirikta anyake rakShaka honeke nishchayakA niShedha kiyA jAtA hai | dvitIyapadenAkAreNa anyasheShatvanivR^ittiH bhagavadananyArhasheShatvaM, devatAntarAdisheShatvavyAvR^ittishcha pratipAdyate || 7|| artha \- dvitIya pada akArake dvArA jIvake bhagavadananyArhasheShatva, anyasheShatvakI nivR^itti tathA anya devatAo~Nke prati sheShatvake nirAkaraNakA pratipAdana kiyA jAtA hai | tR^itIyapadena makAreNa j~nAnAnandasvarUpo j~nAnAnandaguNako.aNu parimANo dehAdivilakShaNaH svayamprakAsho nityarUpo jIvaH pratipAdyate || 8|| artha \- tR^itIya pada makArake dvArA j~nAnAnandasvarUpa, j~nAnAnanda guNavAle, aNuparimANavAle, dehAdise vilakShaNa, svayamprakAsha, nitya jIvakA pratipAdana kiyA jAtA hai | makAravAchyo jIvo rakAravAchyAya rAmAyaiva sheShabhUta iti vAkyArthaH || 9|| artha \- makArakA vAchya jIva rakArake vAchya shrIrAmakA hI (akArakA vAchya)sheSha hai | makArakA artha jIva, rakArakA artha brahma tathA akArakA artha sheSha honeke kAraNa yaha artha niShpanna hotA hai | jIva devatAntarakA sheSha nahIM hai | yaha rakAra, akAra aura makAra ina tInoM pado.nse yukta rAM isa vAkyakA artha hai | chaturthapadena \ldq{}rAmAya\rdq{} ityanena sarvachetanAchetanaramayitR^itvaM, shrIramayitR^itvaM ubhayali~NgatvaM sarvaprApyatvaM, sarvavyApakatvaM, sarvavidhabandhutvaM, ubhayavibhUtinAyakatvaM satyAnandachidrUpatvaM cha pratipAdyate || 10|| artha \- chaturtha pada rAmAyake dvArA sarvachetanA.achetanaramayitR^itva, shrIramayitR^itva, ubhayali~Ngatva, sarvaprApyatva, sarvavyApakatva, sarvavidhabandhutva, ubhayavibhUtinAyakatva aura satyAnandachirUpatvakA pratipAdana kiyA jAtA hai | anena rAgadveShakaraNaM abandhubhUteShu bandhutvapratipattishcha vyAvartyate || 11|| artha \- chaturtha padake dvArA rAgadveSha karane aura abandhuo.nmeM bandhutvanishchaya kI vyAvR^itti hotI hai | chaturthyA svarUpAnurUpakai~NkaryaprArthanA uchyate || 12|| artha \- \ldq{}rAmAya\rdq{} yahA.N rAma prAtipAdikase AyI chaturthI vibhaktike dvArA jIvake svarUpake anurUpa shrIbhagavAnkA kai~Nkarya prApta karaneke lie prArthanAkI jAtI hai | anena prAptaviShayAntarasevA vyAvartyate || 13|| artha \- chaturthI vibhaktike ukta arthake dvArA rAgataH prApta viShayAntarake sevanakA nirAkaraNa kiyA jAtA hai | hama bhagavAnke hI svAbhAvika dAsa haim | unakA kai~Nkarya hI hamArA kartavya hai | aisA samajhane para unakI upAsanA sugama ho jAtI hai | bhagavAnse atirikta koI merA nahIM hai | aisA samajhakara unakA kai~Nkarya karanese sA.nsArika viShayo~NkA sevana nahIM hotA hai | pa~nchamapadena netyanena bhagavadanyasheShatvaM tadanyaprayojanatvaM svasvAtantryaM cha vyAvartyate || 14|| artha \- artha \ldq{}na\rdq{} isa pa~nchama padake dvArA bhagavadanyasheShatva, bhagavadkai~NkaryAnyaprayojanatva evaM jIvakI svatantratAkA nirAkaraNa kiyA jAtA hai | ShaShThapadena ma ityanena jIvavAchakena jIvasya bhagavadananyArhasheShatvaM tatkai~NkaryaprayojanatvaM tatpAratantryasvarUpatvaM cha pratipAdyate || 15|| artha \- jIvavAchaka maH isa ShaShTha padake dvArA jIvakA bhagavadananyArhasheShatva, bhagavatkai~Nkaryaprayojanatva aura tatpAratantrya svarUpakA pratipAdana kiyA jAtA hai | tatra vAkyArthaH makAravAchyo jIvo rakAravAchyAya rAmAyaiva na svasmai na anyasmai tadbhogyabhUtaH || 16|| artha \- (pa~nchama aura ShaShTha pado~NkA uparyukta artha hone para)ina do padasamUharUpa vAkyakA artha yaha hai ki makArakA artha jIva, rakArake artha apane priya svAmI shrImadrAmachandrajIke lie hI hai | yaha na to apane prayojanake lie hai aura na hI anya kisIke prayojana ke lie hai, yaha shrIbhagavAnkA bhogya hai | akhaNDanamaH shabdaH upAya vAchakaH | tatra makAra vAchyasya mama rakAravAchyaH shrIrAma evopAyaH upeyabhUtashcha || 17|| artha \- akhaNDa namaH shabda upAyakA vAchaka hai, aisA artha karane para \ldq{}makArakA vAchya mere (jIvAtmAke)rakArake vAchya shrIrAma hI upAya aura upeya hai.n.\rdq{} yaha vAkyArtha sampanna hotA hai | dehAsaktAtmabuddhiryadi bhavati padaM sAdhu vidyAttR^itIyaM svAtantryAndho yadi syAt prathamamitarasheShatvadhIshched dvitIyaM AtmatrANonmukhashchennama iti cha padaM bAndhavAbhAsalolaH shabdaM rAmAbhidheyaM viShayachapaladhIshchechchaturthI prapannaH || 18|| artha \- yadi isa dehameM Asakta honeke kAraNa usameM Atmabuddhi hotI hai | to isa dehAtmabuddhirUpa bhrAntike nivAraNake lie mantrarAjake tR^itIya pada makArake arthakA anusandhAna karanA uchita hotA hai | yadi yaha jIva apanI svatantratAmeM andhA hotA ho to prathama pada rakArake arthakA anusandhAna karanA chAhie | jaba yaha apaneko shrIbhagavAnse anyakA sheSha samajhe, taba dvitIya padake arthakA anusandhAna kare | apanI rakShAke lie upAyAntarameM pravR^itta hone para namaH isa padake arthakA anusandhAna kare | shrIbhagavAn hI hamAre bAndhava (bandhu)haim | tadbhinna sabhI bAndhavAbhAsa haim | putramitrakalatrAdi bAndhavAbhAso.nmeM prIti hone para rAma shabdakA arthAnusandhAna karem | viShayonmukha, chapala, buddhi hone para chaturthI vibhaktikA arthAnusandhAna kare | \section{dvitIyarahasyam} dvitIyaM rahasyaM shrIrAmaH sharaNaM mametyaShTAkSharAtmakaM padatrayaM tatra prathamaM padaM shrIrAmaH iti dvitIyaM padaM sharaNamiti mameti tR^itIyaM padam || 1|| artha \- \ldq{}shrIrAmaH sharaNaM mama\rdq{} yaha dvitIya rahasya hai | isa rahasyAtmaka mantrameM tIna pada haim | usa mantrameM prathama pada \ldq{}shrIrAmaH\rdq{} hai | dvitIya pada \ldq{}sharaNam\rdq{} tathA tR^itIya pada \ldq{}mama\rdq{} hai | shrIrAmaH isa prathama padameM tIna akShara \ldq{}sharaNam\rdq{} isa dvitIya padameM tIna akShara tathA \ldq{}mama\rdq{} isa tR^itIya padameM do akShara hai.n, isa prakAra kula milAkara isa mantrameM ATha akShara haim | tatra shrIshabdena samastasamAshrayaNIyA paramAtmAshritanikhilajIvadoShanihantrI shrIrAmaM bhagavantaM chetanAchetanavij~nApanaM shrAvayantI svaguNairakhilaM vishvaM pUrayantI bhagavatI shrIsItochyate || 2|| artha \- \ldq{}shrIrAmaH\rdq{} padake antargata shrIshabdake dvArA apane guNo.nse akhila vishvako vyApta karane vAlI, paramAtmA shrIrAmake Ashrita rahane vAle jIvo~Nke doSho~Nko naShTa karane vAlI, chetanA.achetano~Nke uddhArake lie unakI prArthanA bhagavAn shrIrAmako sunAne vAlI, samasta jagatke dvArA samyak Ashraya lene yogya bhagavatI shrIsItA jI kahI jAtI haim | jaise shrIrAma apane guNo.nse samagra vishvako vyApta karate haim | bhagavatI sItAjI bhI vaisI hI haim | mamatAmayI jagadambA bhagavatI sItA jIkA vAtsalya hR^idaya bhaktakI karuNa pukArase shIghra dravita ho jAtA hai | kuputro jAyeta kvachidapi kumAtA na bhavati | ve shIghra hI apane bhaktakI prArthanA shrIrAma jIko sunA detI hai | tathA rAmapadena vAtsalyasvAmitvasaushIlyasaulabhyasarvaj~natvasarvashaktitvAvAptasamastakAmatvasarva jagatkAraNatvasakalaphalapradatvaniravadhikadayAsaundaryamAdhuryAdyanantaguNagaNavishiShTo rAmaH pratipAdyate || 3|| artha \- shrIrAmaH padake dvitIya ghaTaka rAma shabdase vAtsalya, svAmitva, saushIlya, saulabhya, sarvaj~natva, sarvashaktitva, avAptasamastakAmatva, sarvajagatkAraNatva, sakalaphalapradatva, asImita dayA, asImita saundarya, asImita mAdhurya Adi ananta guNasamUho.nse vishiShTa shrIrAmakA pratipAdana kiyA jAtA hai | upAyaH sharaNashabdena uchyate || 4|| artha \- \ldq{}sharaNam\rdq{} isa dvitIya padake dvArA upAya kahA jAtA hai | mameti padena bhagavachCheShatvaj~nAnAnandatvAdyuktalakShaNo jIvaH uchyate || 5|| artha \- \ldq{}mama\rdq{} isa tR^itIya padake dvArA bhagavatsheShatva, j~nAnatva, Anandatva, Adi guNo.nse vishiShTa jIva kahA jAtA hai | abamantrameM Aye hue pado~Nke artho~Nko kahakara aba mantrArthako kahate haim | bhagavachCheshatvAdilakShaNasya mama jIvasya ukta guNavishiShTayA sItayA sahito vAtsalyAdiguNavishiShTaH shrIrAma eva svaprApteH upAyaH upeyashcha iti vAkyArthaH || 6|| artha \- bhagavatsheShatva, j~nAnatvAnandatvAdi ukta lakShaNo.nse yukta mujha dAsake vAtsalya Adi guNa vishiShTa bhagavatI sItA sahita vAtsalyAdiguNa vishiShTa shrIrAma hI apanI prAptimeM upAya aura upeya donoM haim | \ldq{}upAyaH sharaNashabdena uchyate\rdq{} isa vAkyameM upAya padako upeyakA upalakShaNa samajhanA chAhie kyo~Nki Upara mantrArtha karate samaya shrIrAmako upAya aura upeya donoM kahA gayA hai | \ldq{}svabodhakatve sati svetarabodhakatvaM upalakShaNatvam\rdq{} upalakShaNa apanA bodhaka hote hue apanese itarakA bhI bodhaka hotA hai | \ldq{}upAyaH\rdq{} pada apanA bodhaka hote hue apanese itara upeyakA bhI bodhaka hai | upAyako sAdhana yA prApaka kahA jAtA hai | upeyako prApya kahA jAtA hai, isa prakAra \ldq{}shrIrAmaH sharaNaM mama\rdq{} isa vAkyakA artha kahA gayA | \section{tR^itIyarahasyam} sakR^ideva ekavAraM eva anAvR^ittilakShaNAM tavAsmIti cha yAchate iti prapannAya mAnasIM, vAchikIM cha prapattiM kR^itavate adhikAriNe anAlochitavisheShAsheShalokasharaNyo raghukulodbhavo rAmo.ahaM sarvabhUtebhyo abhayaM dadAmi dadyAmityarthaH || 1|| artha \- sakR^idevakA artha hai eka bAra hI athavA anAvR^itti | jAti, kula, yogyatA Adi kisI visheShatAkA vichAra na karane vAlA sampUrNa loko~Nko sharaNa dene vAlA raghukulameM utpanna maiM rAma \ldq{}maiM ApakA hI hU.N\rdq{} isa prakAra eka bAra hI mAnasI prapatti karane vAle aura vAchikI prapatti karane vAle adhikArIko sabhI bhUto.nse abhaya pradAna karatA hU.N | \ldq{}sarvabhUtebhyaH\rdq{} iti pa~nchamI chaturthI cha pa~nchamI pakShe abhayamiti sa~Nkoche mAnAbhAvAta bhayahetubhyaH sarvebhyo bhUtebhyaH svasmAdapi abhayaM dadAmi || 2|| artha \- sarvabhUtebhyaH yahA.N chaturthI athavA pa~nchamI vibhakti hai | pa~nchamI pakShameM \ldq{}abhayam\rdq{} isa kathanake kAraNa bhayake apAdAnake sa~NkochameM pramANakA abhAva honese bhayakA hetu kevala rAvaNa hI nahIM balki bhayake sabhI hetuoM lakShmaNa Adi aura apanese bhI abhaya pradAna karatA hU.N | anena sarvasyeshAna ityAdi guNajAtaM sUchitam || 3|| artha \- shrIbhagavAnke isa kathanase unake sarvashAsakatva, sarvavashitva Adi guNasamUha sUchita hote haim | chaturthIpakShe cha sarvebhyo abhayaM na kevalaM vibhIShaNAya || 4|| artha \- \ldq{}sarvabhUtebhyaH\rdq{} yahA.N chaturthI vibhakti pakShameM yaha artha hotA hai ki kevala vibhIShaNako hI nahIM balki \ldq{}tavAsmi\rdq{} isa prakAra eka bAra prapatti karane vAle sabhI prANiyo~Nko abhaya pradAna karatA hU.N | anena prapattividyAyAM sarveShAM devamanuShyAdInAM jIvAnAmadhikAraH sUchitaH || 5|| artha \- chaturthI pakShameM ukta arthake dvArA prapatti vidyA (sharaNAgati)meM deva, manuShyAdi sabhI jIvo~NkA adhikAra sUchita hotA hai | abhayaM dadAmyetad vrataM mametyanena kasya~nchidapi dashAyAM parityAgAyogyamityarthaH || 6|| artha \- maiM sharaNAgatako abhaya pradAna karatA hU.N | yaha merI pratij~nA hai | isa kathanase yaha siddha hotA hai ki shrIbhagavAnke dvArA sharaNAgata kisI bhI avasthAmeM parityAgake yogya nahIM hai | abhayameva mokSho nAma, atha so.abhayaM gato bhavati | AnandaM brahmaNo vidvAn na bibheti kutashchana iti brahmavidyA phalatvena shravaNAt || 7|| artha \- mokShakA hI nAma abhaya hai | \ldq{}atha so.abhayaM gato bhavati\rdq{} (taittirIyopaniShat 2/31)jaba manuShya abhaya (mokSha)ke sAdhanako svIkAra karatA hai | taba vaha abhayaM \- mokShako gataH prApta karane vAlA hotA hai | AnandaM brahmaNo vidvAn na vibheti kutashchana | (taittirIyopaniShat 2/33)Ananda guNa vAle brahmakI upAsanA karane vAlA kisIse bhaya nahIM karatA | arthAt use sarvaduHkho~NkA Atyantika abhAvarUpa mokSha prApta ho jAtA hai | isa prakAra brahmavidyAke phalarUpase abhayakA shravaNa hotA hai | brahmavidyAkA phala mokSha hotA hai | ataH yahA.N abhaya padakA artha mokSha hai | sharaNAgati bhI brahmavidyA hai | ataH sharaNAgatirUpa brahmavidyAkA phala mokSha hai | sa.nsAra bandhanase mukta hokara parabrahma shrIsItArAmajIkA sarvadA darshana hI mokSha hai | \- iti shrImadagrasvAmivirachitarahasyatrayArthaH samAptaH | ## Encoded and proofread by Mrityunjay Rajkumar Pandey \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}