% Text title : Anyapadesha Shatakam by Neelakantha Dikshita % File name : anyApadeshashatakam.itx % Category : shiva, nIlakaNThadIkShita, shataka % Location : doc\_shiva % Author : Nilakantha Dikshitar % Latest update : March 13, 2022 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Anyapadesha Shatakam ..}## \itxtitle{.. anyApadeshashatakam ..}##\endtitles ## || shrIH || ChAyAvR^ikShamupAshrayanti pathiShu shrAntA hi pAnthAH samaM teShveko.asya shubhaM shubhena manasA hR^iShyannanudhyAyati | anyo hartumapekShate.asya viTapAnAdhArayaShTeH kR^ite kashchinishchinute kavATaphalakaM kartuM tameva kShaNAt || 1|| shvAnaH santyabhito.api dantamukulavyAvartanotpATita\- svairottAnitaviDvarAhapR^ithukAH kiM taiH sthitairvA mR^itaiH | vastavyaM girirAjamauliShu vihartavyaM punaH svechChayA hantavyAH kariNo mR^igendra iti cha prAptavyamuchchairyashaH || 2|| kiM puShNAsi mR^igAnmR^igAdanakulAtkiM vA paritrAyase tvadbhAgyena tathApyamI vanabhuvi svairaM charitvA tR^iNam | tvAM rAjAnamupAsituM yadi kila shraddhAM nibadhnanti ta\- ki pArIndra guhAgR^ihAdapi vinirgantuM tavaiSha shramaH || 3|| unmuchya svajanAnupekShya tR^iNavatprANAnapi preyasa\- stIrvA dustaramarNavaM cha vaNijaH prAptAH paTIrAshayA | shvAsaiste vinivartitAH pratibhayaiH svastho bhavAtaH paraM tvaM vA kevalama~Ngama~Ngamuraga vyAlimpa gandhadravaiH || 4|| bhrAntvA digvalabhIrvichitya vipinAnyAsAdya daivAdiha kvApi kvApi mukhena kevalamathaikaikAM shalAkAM haran | kR^itvA nIDakuTIM chirAttarushirasyadhyAsta yAvanna tAM kAkastAvadaho tadeva vipinaM dagdhaM davajvAlayA || 5|| nAmbhojAya shashI na chApi shashine yadrochate.ambhoruhaM kiM tena kShatamasti ki~nchana jagatyetasya vA tasya vA | lokAnandakayoH paraM tviha tayoH premNaiva bhAvyaM mitha\- stachchennAjani tatprarUDhamayashaH sphAraM vidheH kevalam || 6|| astapratyupakAragandhamakR^itasvaprArthanApekShama\- pyambhobhirbhuvamArdrayanti jaladA jIvantyato jantavaH | daivaj~naH punarasti vR^iShTiriti vAgekA mayokteti ya\- dvishvaM krItamivAdhigachChati tadevAghUrNate marmaNi || 7|| asti svAdu phalaM kimasti kimatha ghrAtuM kShamaH koraka\- stadvishrAmyatu nAma bhoktumuchitaM patraM kimastyantataH | sevyo hanta yadIdR^isho.api manujairvR^inAdhamaH pippalo duHsvAtantryamidaM vidheH kathaya tatkasyAgrato rudyatAm || 8|| sarvAsAM saritAM patiryadi yadi vyAptAH samastA dishaH kalpAnteShvapi vA na shuShyati yadi svairaM tada~NgIkR^itam | ambhaH svAdu pipAsataH pathi parishrAntasya pAnthasya kiM tena syAtphalamarNavo.ayamiti chedindugrahe snAsyatAm || 9|| sthitvA tIrabhuvi prasArya sarasi svairaM karAgraM payaH pAtavyaM piba tAvatA na virameddantIndra kiM te tR^iShA | unmR^idnAsi taTIrapaH kaluShayasyunmUlayasyabjinI\- hAniH kasya tavaiva mR^igyamudakaM bhrAtaH punastR^iShyataH || 10|| ko doShaH parato gate madhukare krItaH kimeSha tvayA krItenApi kimAsyate kvachidiha glAnodareNa kShaNam | jAnAsyevamathApi chekShipasi taM karNAnilairdUrato durdharSho.asi nira~Nkusho.asi bhavato mattebha vaktaiva kaH || 11|| netavyaH samayaH kiyAniva sakhe kAka tvayA bhrAmyatA haMsIbhUya sukhena bhu~NkShva nalinInAlAni padmAkare | vyAvartavyamihAsti kiM vimalatA ki~nchittu kAryA tano\- rhasatve yadi te jano vivadate daNDyo.ahamasmyagrataH || 12|| kiM tvaM dohadamIhase kimudakaiH sikto.asi kiM kenachi\- dbaddhaste sakR^idAlavAlavalayaH kiM te mahI saMskR^itA | dvistriH puShpyasi vAsarasya na guNAndhuttUra te nihnuve durgandho na bhavediyAnyadi tatastvaM pArijAto.asi naH || 13|| gantavyaM jalamadhya eva gatavanmantavyametadvapuH kShantavyA lavaNAnilA iti kR^itaM nirvidya sAMyAtrika | antarveshmani haMsatUlashayane suptvA sukhaM jAgrato hastAgre dhanameShyati svayamiti bhrAtaH kimAste hR^idi || 14|| AsInaH sukhamApaNe yadi vaNikshraddhAlubhiH prArthitaH ki~nchichChaMsati pa~nchakaM dashakamityetanna tasyAdbhutam | ApAtAlavighUrNitAmbhasi chalatyautpAtike mArute majjantyAmapi nAvi mu~nchati na yastAmeva mUlyasthitim || 15|| viddhaM marmasu yena yena garalonmishrA giraH shrAvitA jajvAla jvalanAstravannishi nishi krUraiH karairyaH sadA | sarve te suhR^ido babhUvuradhunA sa~Nge mithaH kAmino\- rdaurjanyasya vibhAvanAtpariNatau dUtI paraM dUShitA || 16|| sannaddheShu payodhareShu chalite mandaM puromArute kAdambaiH kamalAbhimAnibhirapi tyaktvA saraH prasthitam | mithyAropitapauruShairmadhukarairmugdhairyadadhyAsitaM tasyedaM phalamambhasA pravahatA saivAbjinI majjitA || 17|| santyaktA yadi ketakI tribhuvanashlAghyA puradrohiNA tasminneva hi paryavasyati tato vastuShvasAraj~natA | kiM veNIShu na tAM vahanti sudR^ishaH kiM sA na vikrIyate | kiM nemAmupalAlayanti rasikAH pR^ithvIbhujo maulibhiH || 18|| koNe kvApyavatIrya gAtramabhitaH siktvA payaHshIkarai\- rAsvAdyodakamAgato.asmi punarityAste gajasyAshaye | kAsArasya dashA tvasau kaluShitAnyambhAMsi bhagnAstaTAH pradhvastA nalinI kimatra bahunA khAtavyamAste punaH || 19|| dyauritthaM kShitiritthamitthamudadhermudreti kR^itvA sthitiM vishvasyAhani vishramAya shayituM prArambhi dhAtrA yadA | dagdhaM chaNDakaraistadaiva pavanairautpAtikaiH shoShitaM meghaiH plAvitamadbhutairapi jagatsraShTavyamAsItpunaH || 20|| svasti svAgatamAsyate sukhamamI jAtAH kutaH pallavAH hantAsankusumAnyapIha kimato mAdhvI cha tatrekShyate | kiM bhR^i~NgA api santi sAdhu shirasi nyastaM padaM shAkhinAM dhuttUrAsti na durlabhaM kimapi te yAvadvasantaH sukhI || 21|| dR^iShTAshchandrasamudgamAH shatamatikrAntAH shataM prAvR^iShaH sImAmeSha na jAtvala~Nghata kiletyabdhirna vishvasyatAm | yo.asau sheta ivAyameva vidhinA vAmena chechchAlyate kA sImeti tadAsti ke janapadAH kA medinI kA dishaH || 22|| sarvatra sravato.asya ki~nchidudakaM diShTyA muhUrte kvachi\- chChuktInAmudareShu mauktikamabhUtkAle kadAchitkila | adyatve.api tathA karotu paTutA yadyasti taddhUrataH shuShkaireva tu garjitairvyathayati shrotrANi dhArAdharaH || 23|| Ayuste kiyadasti tatra cha kiyattAruNyamatrApi kha\- lvardhaM nirgalitaM nishAtmakatayA yatrAsti sa~Ngo na te | sheShAH santi kati kShaNAH praNayajastatrApi kopo yadi vyarthaM nishchinu chakravAki jananaM kaste hitaM vakShyati || 24|| sarveShAM viditAH sudhAkarakarAH sAkShAtsudhArUpiNaH sandeho.api na tadbhujaH sumanaso jAtA amartyA iti | tAneva hyupabhu~njate pratinishaM dInAshvakorA ime kShIyante tR^iNavachcha ko nu gahanAM jAnAtu dhAturgatim || 25|| archAmaH satataM gaNAdhipamathApyAkhUnnihanmaH shataM dhyAyAmo hR^idi bhairavaM tadapi tu protsArayAmaH shunaH | bhUteshaM praNumastathApi shatasho bhUtAnnigR^ihNImahe na hyekasya guNaH parasya mahato doShAnapi proNute || 26|| antaH kShobhakR^itaH katIha timayaH katyuchChritAH parvatAH kIhakchAntarabindhano hutavahaH kIdR^ikcha naukAgatiH | AgachChatpratigachChaduchchaladupashliShyatpradhAvatpata\- tkallolArabhaTIbhireva jaladheH sarvaM tadAchChAdyate || 27|| jAmAtA kamalAkSha eva gR^ihiNI ga~NgA jagatpAvanI shItAMshupramukhAH sutA bhagavatI shrIreva kanyA svayam | IdR^ikte gR^ihamedhitA tribhuvanAdhArasya vArAnnidhe kaH shaknoti jano manorathapathe.apyetAvadutprekShitum || 28|| yanmUle nikhilAgamAnupadishattattvaM paraM shA~NkaraM yatparNe jagatAM nidhiH sa tu vaTo nAmnApi na svIkR^itaH | yachChAkhAnilayaH pishAchanichayo yanmUlagAH pannagA\- stasyAshvatthataroH punaH kati namaskArAH kati prArthanAH || 29|| AgachChantyavaguNThayantyatha punaH pashyanti jighranti cha svArabdhaM madhu makShikA na kaNamapyasya svayaM bhu~njate | dhanyastvanya upetya nirdayamamUrutsArayandUrataH svAdaM svAdamidaM svasambhR^itamiva svachChandamAnandati || 30|| Asanno madhurAgataM vanabhuvaH sAmrAjyamityadbhutAH shrUyante gira eva tattvamiha tu j~nAtuM vidhAtuH kShamam | yatparNaistruTitaM yadapyuparataM puShpodgamaiH shAkhinAM yadglAnaM viTapairidaM punariha pratyakShamAlakShyate || 31|| utsanno madhurasti kokilaravairutsannamastyetada\- pyutsannaM malayAnilairidamapi prAgeva jAnImahe | pAnthAstuShyatha tAvataiva kimiti bhrAntA yadi prANiti stokenApi manobhavo galatu vaH prANeShu shuShko grahaH || 32|| tiktAste viTapAstvacho yadi tatastiktAstato.api chChadA\- stebhyo.api prasavAstato.api cha phalAnyevaM na dR^iShTaM kvachit | staumi tvAmatha vA na nimba bhavato.apyAsIdyataH sambhavaH shrImattatkila nimbabIjamavanau stutyaM vachaHshAlinAm || 33|| chUtAH pallavamudrinti vitarantyetatpikebhyastata\- ste.apyetena kuhUH kuhUriti kalaM kurvanti kUjAmiti | nimbo.api svayamudgiranphalamanenArAdhayanvAyasA\- nkichitteShu tato raTatsu saphalaM janma svakaM manyate || 34|| bhojyaM svAdu payaH sthitimaNigaNairApi~njare pa~njare dUre chintayituM cha daMshamashakAH pAre girAM lAlanam | satyaM sarvamathApi kAnanabhuvi svAchChandyamavyAhataM dhyAyantI vimanA manAgapi shukI nAlambate nirvR^itim || 35|| prA~NmeghaiH kiyadambu pItamudadheH pIte.api vR^iShTaM kiya\- dvR^iShTe chApi kiyatpralInamavanau pItaM kiyatprANibhiH | nedaM kashchana veda yattu kimapi prApAvashiShTaM puna\- rgharmAnte saritAM mukhena tadabhUdIrShyAspadaM pashyatAm || 36|| megha dvAratayA vidhAya bhuvanAnyAplAvasyambhasA chandraM dvAratayA vidhAya savitaH puShNAsi sarvoShadhIH | yattvIShattapasIva tattu kuruShe svenaiva tenAdhunA dAtR^itvaM ghanachandrayoH pariNataM kraurya tu shiShTaM tvayi || 37|| dvAraM na prajahAtu jAtu niyataM jAgartu rAtrIrapi svalpenApi mudaM prayAtu kimataH shvA shvaiva tAvAnapi | sampAdyo mahatA dhanena satataM bhojyashcha sAntvairiti tyaktvA mattagajaM pade.asya mahataH sthApyaH kimetAvatA || 38|| utpannAH saritAM hradeShu suchiraM tatraiva puShTAstataH prAptAH prAvR^iShi sAgaraM jalacharAstAsAM mukhAdeva ye | dvitraireva dinaistimi~NgilakulasyAsAdya kUTasthatAM mR^iShyantyadya na te rahasyapi kR^itAM nAdeyatAsa~NkathAm || 39|| panthAH kardamitaH payaH kaluShitaM haMsAH kR^itA dUrataH pIDyante cha yadevamarthina iti krUrAravaishchAtakAH | soDhAhe tava he payoda sakalaM shaknoShi dAtuM svataH kiM tvaM shIkaramekamapyudadhinA lobho yadi svIkR^itaH || 40|| sarvaj~no yadi sha~Nkaro yadi mahAdevo yadi prAyasho devAnAmapi daivataM yadi tadapyAstAmidaM dUrataH | dhuttUraiH phaNibhiH kapAlavalayairanyaishcha te sa~Ngati\- shchUDAchandrakale na tAvaduchitA yAche bahirgamyatAm || 41|| asyAM prAvR^iShi chAtakairjalakaNA labdhA na chetkiM tato bhAviprAvR^iShi dAsyate dviguNamityabhra tvayA gamyate | ete.adyaiva layaM brajanti pR^ithukairetatkulIno.api che\- dekaH prANiti tAvadeva tadalaM tatraiva naH saMshayaH || 42|| varNaste.atimanoramaH shirasi te vAso mR^iDAnIpateH pratyetavyataraM cha kA~nchanamiti prauDhaM punarnAma te | kiM kartavyamitaHparaM cha bhavatA dhuttUra lokAH puna\- rna krINanti na cha spR^ishanti na cha vA pashyanti gandhapriyAH || 43|| rAjyaM yena kR^itaM na tasya shR^iNumaH kAmasya nAmAdhunA yeShAmeva giraH purA parabhR^itaistairadya maunaM dhR^itam | vyAptA yena disho na sAmpratamasau mandAnilaH spandate kiM brUmo.avatarannidAghahatako vishvaM navaM nirmame || 44|| pIyantAM tamasA disho vidadhatAM nIchAH pishAchAH smayaM vyAkroshantu shivAH kiyachchiramasau kAlaH sakhe sthAsyati | adyodeShyati bhAnureShyati dishAmadya prasAdo mukhe\- dhvadya svAM prakR^itiM gamiShyati mahI koka kShaNaM kShamyatAm || 45|| meghA ityavatIrya ke.api nabhasaH sarva payo gR^ihNate yAdAMsIti samAgatAstata ito.apyanye ramante sukham | yastu svAntika eva tasya mahatastAlasya kAlAdvahoH shuShkasyApi hi nopayogakaNikAM pashyAmi tenAbdhinA || 46|| AkrAmantu tameva chUtamapi cha kroshantu rephottaraM Dimbho.asmAkamasIti vAbhidadhatAM kAkA varAkAH svayam | gantavyaM kva tato.anyataH parabhR^ita kShantavyametAvada\- pyagre kasya nivedyatAmidamatikrAnto vasanto.adhunA || 47|| gantavyaM shishireNa nAma bhavitavyaM nAma chUtA~Nkurai\- stAnAsvAdya pikaH kariShyati tadA nAma svayaM pa~nchamam | AstAmeSha tathAvidhastvamasi kiM kAka svatantrasya te kAlo.ayaM svara eSha bhojyamidamityeShA kuto yantraNA || 48|| kAkA mUrdhni sukhaM vasanti shatashaH shAkhAsu shAkhAmR^igA ghUkAH koTaragahvareShu mashakairdaMshaishcha sAndraM talam | AdhAraH kiyatAmasi sthirataraM shuddhaM cha labdhaM yashaH pAnthA nopasaranti chetkShatamitaH kiM vR^ikSharAjasya te || 49|| snigdhashyAmalakomalaM dalamatiprachChAyashItaM talaM bhUparyantavilambijambhalaphalasthUlaM cha vR^ittaM phalam | sampashyanvijane vane vyavasitastatraiva vastuM sukhaM pAnthaH pAnthamukhAdviShadrumamamuM daivAdavetya drutaH || 50|| varShantvambumuchastapantu tapanA mathnantu devAsurA baghnantu plavagAH patantu sarito ga~NgAdimAH sarvataH | puShNAtUtpalabAndhavaH pratinishaM muShNAtu vA bADabo nAbdhiH kShubhyati na prasIdati tato na kShIyate naidhate || 51|| vApIkUpataDAgapalvalasaraHsrotasvinIsAraNI\- toyAbhyudgamanirjharahradajalAdhArodapAnaprapAH | sampannA upajIvya yasya vibhavaM sAkShAtpraNAlyApi vA tasmai jIvana jIvanAya saritAmIshAya tubhyaM namaH || 52|| na hyuShNo na cha shItalo jalanidhilabdhapratiShTho.api sa\- nkastvasyAH prakR^iterabhu chalayituM shaktastrilokeShvapi | adyApi jvalatAntareva vihitaM kiM tAvadaurvAgninA sAyaM sAyamuditvareNa shashinA tatraiva vA kiM kR^itam || 53|| rAjA viprakulasya yasya tanayaH somaH sa vArAnnidhe\- yaH sarvAshrayaNIyapAdakamalastasyAshrayo.ayaM hareH | AnItashchulukaM sa eva chaluke.apyantaH praveshyeta che\- tkaH saMveditumIhate bhagavataH kAlasya lIlAyitam || 54|| dugdhaM svAdu rasAdapIha madhuno dagdhaM viShairvAsukeH saMvartavratasAkShiNo jalacharA manthAdriNA mAritAH | prANebhyo.apyadhikAH suradrumamukhAH prAptAH samastA vyayaM ki~nchidrakShitumichChatAmR^itamiha kShIrAbdhinA nAshitam || 55|| labdhA shrIrmuravairiNA purabhidA labdhaH svayaM chandramA devairapsaraso maNidvipahayAstatsvAminaivAhR^itAH | ekasmai svayamekameva vitaratyeteShu chetsAgara\- strailokyaM vashayejjaDastu sa vR^ithA vikramya tailuNThitaH || 56|| katyashvAH kati dhenavaH kati gajAH katyadbhutAH pAdapAH sundaryaH kati sudhruvaH kati mahAratnAnyanarghANyapi | jAtaikA kila kanyakA jalanidherdAtuM prasaktA yadA sarvaM tadvyayitaM tadA pariNatau nAmaikamuchCheShitam || 57|| prAgabhyAgatayA kilAbhrasaritA samplAvayantyA mahI\- mambhodhiH svayamapyapUryata sakR^ittattajjalAdhAravat | Aste.ayaM kathamakShayo nidhirapAM te te kathaM vAsate nirvyAjAmbudharAmbudAnasukR^itaM siddhaM taditthaM punaH || 58|| khAtaM shItalavAri vAridakulashyAmAbhirAmadrumaM pAnthashrAntiharaM saraH pathi hR^itaM durbhikShamapyambhasAm | ye tvete bhuvi chAtakA iti kadApyaj~nAtabhaumodakA\- ste gR^ihNanti na chedihAmbu kimato daivena te va~nchitAH || 59|| bhUmiShThA atipAvanIH surabhilAH svAdvIrapaH santyaja\- nyAchatyambudamambu chAtakagaNo yattena kiM sAdhyate | kiM tasmai dviguNaM pravarShati ghanaH kiM vA tapaH sAdhyate prAgjanmanyavitIrNavArikaNikaH pApI sa ityUhyate || 60|| svAdUnyeva phalAni santi surabhINyeva prasUnAni cha svAntaM chApyupakartumarhati jane sAdhyaM vanasthena kim | bhAgyaM hyetadatarkitaM vanataroH pAntho yadA tApasa\- shChAyAmasya yadR^ichChayA phalavatImadhyAsta gandhottarAm || 61|| pAntheShu vyayitaM phalaM pathiShu yairnamraiH sadA pAdapai\- ryairapyunnatamauligopitaphalaiH koNe nilIya sthitam | dAvena jvalatA dvaye.api khalu te niHsheShitAH sAmprataM puNyaM pApamiti sthitaM dvayamidaM teShAM dvayAnAM pR^ithak || 62|| adhvanyAH kila mUlagartamadhunApyApUrayantyashrubhi\- rvyAkroshantyadhunA sabAndhavakulAH sAyaM muhUrtaM dvijAH | itthaM yAvadimAni bibhrati shuchaM bhUtAnyapi tvatkR^ite tAvattvaM na gato.asi pAdapa chiraM kIrtyAtmanA vartase || 63|| jAyante vijane vane kShitiruho yadyapyamI durbhagAH sarve te vaTubhistathApi na tathA boddhuM kShamAstulyavat | AkrAnteShvapi teShu keShuchidatikrUrakriyaiH shvApadai\- rgR^ihyante katichidyataH shamadhanairbrahmarShibhiH pAvanaiH || 64|| nidrAlasyasharIrasAdavamanAnnadveShakAsajvara\- shvAsashvetimahikkikAprabhR^itayo mAseShu mAturdhruvAH | jAtastatkShaNameva nashyatu shataM varShANi vA jIvatu svarge vA pitarau dadhAtu narake vA pAtayatva ~njasA || 65|| nighnanto.ashanibhistaDidvilasitaishchakShurharanto nR^iNAM vidhyantashcha shilAshataiH parichitAH prAyeNa dhArAdharAH | varShanto nibhR^itAshchiraM cha samaye dR^iShTAshcha kechiddhanA yairavyAjaparopakAraniratairjAtyA yashaH sthApitam || 66|| nAkShNorgachChasi gocharaM bahutithAnmAsAnnabhasye punaH sa~NghIbhUya sametya varShasi niruchChvAsaM samantAdapaH | kAlaM kAlamanuvrajanmitamitA mu~nchasyapashchettataH kiM jImUta tava praNashyati kiyatprANantvataH prANinaH || 67|| bhagnaM bhittibhirAlayairnipatitaM srotobhirAplAvitaM vidhvastaM pashubhishcha sa~Nghasha iti kroshanti vR^iShTe tvayA | tvayyudgR^ihNati vAri vArida janA nashyantyavashyaM kShaNA\- kIrtiM chintaya durlabhAM na gaNaya kShudrAnguNAnmAdR^ishAm || 68|| utpattirmalaye samudranilaye panthA vR^ito rAkShasai\- statratyAnapi hanta chandanatarUshChindanti sAMyAdhikAH | vartante savidhasthitAshcha sukhinaH shAkhoTamukhyA drumA\- stanmanye kR^itinastu te tarukule ye nopayogakShamAH || 69|| gR^ihyantAM kariNaH prasahya vinihanyantAM varAhA vR^ikA bhallUkAshcha tarakShavashcha pathikAH santu tvayA nirbhayAH | AkhUnka~Nka kharAshashAnanimiShAnkITAnpata~NgAnapi grAhaM grAhamaho kiyatprakaTayasyAkheTake pATavam || 70|| yAdobhirvaDavAgninA jalanidheryAvatpayo gR^ihyate kiM tAvatyupayujyate shatatamo.apyaMshaH payoda tvayA | saujanyaM kimiti bravImi bhavataH sarvasvamitthaM tyaja\- nkhyAtaH khyApayase payodhimapi taM sarvopayogakShamam || 71|| meghaH kashchidachetanaH kiyadapi svIkR^itya sindhoH payaH kIrtiM tasya samuchchinoti kiyatIM dharmaM kiyachChAshvatam | brahmaj~nastapasAM nidhistribhuvanakhyAtashcha kumbhodbhavaH sarvasvaM viniyujya tasya kimiva shreyaH samApAdayat || 72|| yachChaileShu yadarNaveShu yadapi prAmATavIjA~Ngala\- prAyAsu kShitiShu kShipanti bahushastoyaM vR^ithA toyadAH | dR^iShTistatra na dIyatAM yadi guNagrAhI bhavAnyatpunaH rgrAmeShUpavaneShu vA sakR^idamI varShanti tadgR^ihyatAm || 73|| grAmeShveva suvR^iShTayo vinayavatsveva shriyaH puShkalA dhImatsveva kalAgamavyasanitA goShveva dugdhasthitiH | vAgmiShveva vivakShuteti cha jagatprArthyA vyavasthAmimAM kiM vedhA vidadhe pureti shR^iNumo rAme.api rAjyasthitiH || 74|| unmIlanti kiyanti vA na kusumAnyuShNadyuterudgame tattve tAvati bandhurityatisakhItyAdityakAnteti cha | kIrtiM dattavatAM trilokaviditAmevaM kavInAmR^iNaM kiM kR^itveyamapAkarotu januShAM koTyApi nAlIkinI || 75|| viddhaM sAdhu na sAdhviva plutamidaM re re kathaM vidhyasI\- tyAkhyAtuM raNakaushalaM vayamapi prauDhAH sthitA dUrataH | AkrAmanraNamedinImapi vahankha~NgaM vikoshaM kare vetti svaM cha paraM cha yadyavahito vikrAntireShaiva naH || 76|| ambhojeShvatikomaleShu viharannantarjale saMvisha\- nnaj~nAtAtapavAtavarShamanayatkAlaM chiraM yaH sukham | so.adya prAvR^iShi ketakImadhivasanbhR^i~NgaH kShataH kaNTakai\- rAviddhaH karakopalairabhihato vAtaiH kathaM vartate || 77|| brUte svAgatamIkShate kR^ishamamuM shrutvA kathAH khidyate pakShAbhyAmasakR^itpramArShTi rachayatyuchchAvachAshchAshiShaH | uchChinnaprasavAttarorupagate bhR^i~Nge kShudhA tAmyati prastauti bhramarastu pUrNajaTharo nAhAravArtAmapi || 78|| ye mR^iShyanti sahAsikAmapi bakairjAtyA na haMsAH svata\- steShveko jarasA vilupragamanastyaktaH svakaiH prAvR^iShi | tAnevAnusaranbakAnbahutaraM tachcheShTitAni stuvaM\- stajjAtyai spR^ihayankiyatkiyadaho jAtiM nijAM nindati || 79|| shuddhiM svAmanuchinya mInanivahaiH pUrNe.api padmAkare svenaivopanatairmR^iNAlavalayairjIvanti haMsAH sukham | ye tvete vimalAstato.api cha bakA dhyAnaikaniShThAH sadA nirdvandvA nibhR^itAshcha bibhrati na te yAdobhirevodaram || 80|| yairjIvanti sitachChadA na duritaM kasyApi yatsa~Ngrahe rochante na hi te mR^iNAlavalayAH kasmai prabhUtA amI | apyAsAyamupoShya mInapR^ithukairyuktyA mahatyArjitai\- rekadvairapi tR^iptimeti paramAM hiMsopalabdhairbakaH || 81|| aspR^ishyo.astu malImaso.astvaniyatAhAro.astvato.apyudbhaTai\- rdoShairastu paraHshataiH parivR^itaH kAkastataH kA kShatiH | bhu~Nkte bhojyamupasthitaM samupahUyaiva svayaM bAndhavA\- nyaH sIdankShudhayA vichintaya tato dhanyashcha puNyashcha kaH || 82|| bhR^ityAste bibhR^imastu tAnvayamime kShudrA bR^ihanto vayaM jAtau pakShavatAmamI tu kalakaNThAH kAlakaNThA vayam | ityudbhAvayase kuhUmukhakulAdutkarShamevAtmanaH kaNThe pAtayitA kadA khalu bhavAnkAka svaraM pa~nchamam || 83|| kenAdhyApitamAsthitaM kva nu kadAdhItaM kva vA vartitaM tadvishrAmyatu kutra jAtamatha kaiH puShTaM tadAlochyatAm | kAle so.api kuhUmukho yadi jagatkarNAmR^itaM kUjati prAgjanmArjitabhAgyavaibhavamidaM kaH stotumIShTe kaviH || 84|| kITaH kashchana vR^ishchikaH kiyadayaM prANI kiya~ncheShTate ko bhAro hanane.asya jIvati sa vA kAlaM kiyantaM punaH | nAmno.apyasya kiyadvibheti janatA dUre kiyaddhAvate kiM brUmo garalasya durviShahatAM puchChAgrashUkaspR^ishaH || 85|| kiM chandro na purA babhUva kimime vR^ikShAH purA nAbhava\- nkiM sR^iShTA adhunA pikA madhukarA adyodapadyanta kim | sAha~NkAramamuM prapa~nchamakhilaM bhoktuM yadA prANinAM prAsIdadruhiNastadA samudabhUdAshcharyacharyo madhuH || 86|| AyAsAnavichintayannagaNayallA.NbhaM tataH ki~nchida\- pyambho mu~nchati kIrtimAtrasharaNo dhArAdharaH sarvataH | tadyatnAdupayujya vardhayatu vA dAturyashaH shAshvataM mauDhyAdetadupekShya nAshayatu vA lokaH pramANaM tataH || 87|| vR^ittiM vartayituM nijAM viShaharA gR^ihNantu sarvAnnarA gR^ihNantu kShudhitAstadekavihitAhArA mayUrAshcha vA | nAjighranti cha ye kadApi nakulAste hanta kiM kAraNaM darshaM darshamanudravanti bhujagAndvedhA cha vichChindate || 88|| khAdanti kShudhitAstR^iNAni tR^iShitA gR^ihNantyapo nirjhare sIdanto girikandarAsu hariNA ye.amI kvachichCherate | vyAdhavyAghradavAnalaprabhR^itayasteShveva sannAhina\- stadvA tiShThatu ghAtayanti munayo.apyetAnkathaM charmaNi || 89|| ghnantvekatra tarakShavo mR^igakulaM dAvA dahantyanyato vyAdhA vItabhayAH paratra shatasho vidhyanti gR^ihNanti cha | kiM tvaM vetsi kathAmimAM mR^igapate nidrAsi koNe kvachi\- ddiShTyA chedavabudhyase shamayasi dvitrAnvR^ithA dantinaH || 90|| durdharSho.asi vanecharo.asi ka idaM netyAha kiM tu svato jAnIShe na hitAhitaM na khalu tajjij~nAsase vAnyataH | tadgR^ihNanti niyantrayanti nigalaistvAM tADayantya~Nkushai\- rArohanti cha vAraNendra mashakaprAyA manuShyA api || 91|| ahnastrishchaturambubhiH snapayasi svaM puShkarAvarjitai\- rbhu~NkShe medhyatarANi bhadra taruNAnyashvatthapatrANi cha | puNyAraNyacharo.asi na pravishasi grAmaM sakR^itku~njara j~nAnaM chetkiyadapyudeti na samA brahmarShayo.api tvayA || 92|| hanyante kati jantavo vanacharairnityaM kati shvApadai\- rgR^ihyante kati kUTayanvarachanaiH kShoNIbhR^itAM prItayem | etAvatyapi viplave na bhajase kasyApi dR^iggocharaM svachChandashcha sR^igAla khelasi punastulyaM vanagrAmayoH || 93|| asti svarNamayo.adrirasti viShayaH kShuttR^iDbharAvarjitaH santi kShIraghR^itAkarA jaladhayaH santi drumAH kAmadAH | kiM nastachcharitAdbhutashravaNataH sAdhyaM kShudhA tAmyatAM dR^iShTaM yatsavidhe vidhehi sumate tatraiva sarvaM shramam || 94|| astyatnaiva kilArNave tadamR^itaM tatraiva hAlAhalaH santyasminmalaye paTIrataravastatnaiva vAtAshanAH | yadyadvastvabhijAtamasti savidhe tattaddurApaM nR^iNAM prAptavyaM rasanA~nchale karatale bhAle cha vedhA nyadhAt || 95|| tAvachchaidhitamedhitavyamavanau yAvanmahadbhirdrumai\- shChAyAbhiH kusumaiH phalaishcha pathikAH shaktyA samArAdhitAH | kAlo.ayaM mama jIryataH patitumityAste tarorAshaye pAnthAnAM cha patatriNAM cha hR^idaye jAto.ayamasminkShaNe || 96|| dR^iShTighrANaviShAnphaNAdharapatInaShTApi dR^iShTyA svayaM roddhuM drAvayituM vinAshayitumapyavyAhataprakramaH | mArjArAnnakulAMshcha kiM khagapatiH sAhye vR^iNotyAtmanaH kiM pratyarthikulasya vR^ittida iti pradveShTi vA mArutam || 97|| adhvanyAnkati rundhate kati dR^iDhAnbhindanti toyAkarA\- nkedArAnkati majjayanti kati cha vyApATayanti drumAn | vAhinyaH kShaNaluptavArivibhavA vanyA avanyAmimA yaH sindhuH sakalAshrayaH sa tu punaH kutreti na jAyate || 98|| kA dyauH kiM balisadma kA vasumatI syAtsarvametadyadi pratyakShaM na bhavetkadAchidapi kiM te sarvasandarshinaH | bhrAmyantaH pralapantu nAma viditaM maNDUka samyaktvayA muktvemaM paramaM kukUpamitaratkiM nAma sambhAvyate || 99|| tvadgarbhe sukhamAsate phaNipatishrIkUrmadigdantinaH pratyakShA kulabhUbhR^itAM sthitirapi tvayyamba sarvaMsahe | ye tvete bibhR^imo vayaM bhuvamiti svaM khyApayante yasho niHsha~NkaM nirapatrapaM cha tadidaM naH karNashUlAyate || 100|| bhUtAnAM prabhavasthitipravilayAstvayyeva vishvambhare tvadgarbhe nanu te rasAtalajuSho daityAH phaNIndrAshcha ye | tvaM sarvairupajIvyase divicharaistvatto.api ki~nchitparaM na syAtsyAdapi tannirastaviShayaM brahma tvamevAsi naH || 101|| iti shrInIlakaNThadIkShitavirachitaM anyApadeshashatakaM sampUrNam || ## Proofread by Rajesh Thyagarajan \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}