% Text title : Rudrarthavivaranam % File name : rudrArthavivaraNam.itx % Category : shiva, shivarahasya % Location : doc\_shiva % Transliterated by : Ruma Dewan % Proofread by : Ruma Dewan % Description/comments : shrIshivarahasyam | dvAdashAMshaH | adhyAyaH 26-33 rudrArthavivaraNam | vAvRittashlokAH || % Latest update : December 28, 2024 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Rudrarthavivaranam ..}## \itxtitle{.. rudrArthavivaraNam ..}##\endtitles ## (shivarahasyAntargate IshAkhye) (skandaproktam) atha rudrArthavivaraNam | pUrNAnandachidAtmako.apyapahataH svAvidyayA hR^idyayA tallIlAdivilAsamohitamanA vismR^itya rUpaM nijam | jIvatvaM samupetya nityamanayA vR^ityA tayA preritaH yaH shashvannR^ivadashvavachcha gajavadgovachcha nAnAvidhAn || 1|| veShAnAkalayan vidhAya bahudhA karmANi tatsAdhanA\- nyatyantonnatanIchamArgagamanashrAntaH pureShvAvasan | kAminyA kamanIyayAtikamanaH svAvidyayA saMsaran puNyApuNyavashAchchireNa paramAM vidyAM priyAmApya cha || 2|| shrIrudrAya namaH samastajagadutpattisthitidhvaMsita\- krIDechChAsamupAttadivyavapuShe dhAturvidhAtre hareH | rakShitre nitarAM harasya cha parAhantAkR^iteHsAkR^ite\- bhartre bhaktajanasya va~nChitasamastAbhIShTadAtre sadA || 3|| ekaH sannapi kAryakAraNachidAkAraistribhiryo.aShTadhA tredhAkevalamekadhA cha nikhilaM vishvaM charaM chAcharam | svAtantryeNa bibharti tasya kurute janmAdi taM bhAsaya\- nnantarvyApya bahishcha deva bhavate sAmbAya tubhyaM namaH || 4|| durvij~neyanarashchaturmukhamukhAnAmapyanekAkR^itiH sarvesha svayamevamAdicharitairyaH sarvataH sarvadA | sarvaM vishvamavan shivaH sphuTatapAH sarvAtmanA dR^ishyate vyaktAvyaktatatarAya te bhava namastasmai cha vishvAtmane || 5|| ugra tvAM namasA prasAdya jagatAM te nigrahAnugraha\- vyagrasyogratamAH tathA shivatamA ghorA aghorAtanUH | devastaumi namaskaromyabhayamapyadyaiva yAche vibho tvattaH kaH sharaNArthinAM sharaNadaH shrIrudra shambho vibho || 6|| vAgAdi svayameva bodhayati yaH sarvaM cha vAgrUpayA prItyA sAdhujanaM cha vedayati yaH shrutyA cha dharmAdikam | bhaktAnAM kila yoginAM nayati yo mantreNa tArAtmanA yo.asau drAvayati svayaM dravati vA nAdAnta eva prabhuH || 7|| kalpAnte bhuvanAni rodayati yaH sarvArutaM yasya tAM sarvAn drAvayati svayaM dravati cha rorUyamANo narAn | shabdabrahmamayIM karoti cha rutiM yaH sarvavedAntikAM dhAtre yashcha rutiM dadAti bhagavAn rudraprabho tasya te || 8|| manyuH kopa iti prapa~nchaharaNe shaktiH prasiddhAsti yA tasyai veda namo.astu tAM prashamayan trAyasva naH sannatAn | somaM shalyamanIkamagnirabhavadviShNuH svayaM tejanaM parNAnyappatirAsa yasya nigamAH khyAtasya tasmai namaH || 9|| te devaiH sumaheShave.api cha phaNIndrajyaM sumervAtmakaM yaddhanva praNavAtmakaM tripadayA sajyaM madaM yaddhanuH | tasmai chAstu namastavApi cha dhanurbANodyatAstAM namo bAhubhyAmathavA.akhilebhya utate bAhubhyAM ete namaH || 10|| bhaktAnAM sugamaM mahAghaharaNaM lokAdhipatyapradaM rAj~nAM chAnamatAM prasAdasumukhaM shrIkAshyapArAdhitam | yodhAkAramumAsahAyamachirAt AkarNakR^iShTe sharaM chApe bhAsvati sandadhAnamanishaM rudraM yuvAnaM bhaje || 11|| bhaktAnAM sukhadAyinI bhavati yA khyAtA taveShustayA yachchAtIva shiva~NkaraM tava dhanustenApi yAche sadA | chakrAdyAyudhasaMhatistava sadA divyeShudhirvA tayA chAsmAn deva dayAvashena sukhaya shrIrudra shambho prabho || 12|| AtreyarchitamannadaM praNamatAM durbhikShadoShApahaM shambhuM syandanasaMsthamIshamumayA sArdhaM jvalantaM shriyA | shUrAkAramatIva sasmitamukhaM saMstUyamAnaM suraiH iShvAsena karaM prasannahR^idayaM bhakteShTadaM bhAvaye || 13|| yo.asau shaM tanute dayAmayatanuH prANibhya evaM girai kailAse girishAtmanA jaladharaiH parjanyarUpeNa cha | vaikharyAmayi vAchi vAchyavidhaye OMkAramayyAM gire(ri) dhyeyatvena cha saMsthitaH svayamaho.akhaNDAmbudhArAnidhiH || 14|| tasyAM krUratayA samastajagatAM duHkhAtividhvaMsinI yA te rudra shivAtanoriha tayA chAnandachidrUpayA | smartR^INAmadhikaM sadA mukhatayA yuktastvamasmAn muhuH pashyAnukShaNavIkShaNairabhimukhaM shrIrudrashambho prabho || 15|| evaM godhanavardhanaM praNamatAM shrIkAshyapArAdhitaM shambhuM sameramukhAmbujaM triNayanaM bAlenduga~NgAdharam | shrIshailendrasutAsahAyamamalaM bhasmoramAla~NkR^itaM sarveShAmadhinAthamIshamanishaM dhyAyetpashUnAM patim || 16|| devAnAM sharaNArthinAM praNamatAM samprArthanAnantaraM hantavyAstripurAsurA prati yudhi kShepyA gR^ihItvA iShum | haste yAM girishanta samyagapi yA hartuM bibharShi svayaM hastena tripurAkhyatUladahana krIDAM vidhAya kShaNAt || 17|| devatrAyaka nityamadhvaragirA abhrasya chaivaM gireH kailAsasya cha nAthatAM kuru bhavadbhaktAn prati kShemadAm | haste hyAbhimukhe cha ki~ncha kR^ipayA trAyasva pApaishcha mAM mA hiMsIH puruShAgragaNyamanishaM tvatpAdasaMsevanAt || 18|| sarvaM gomahiShAshvadAsa kulamapyevaMvidhetyadarA\- nnIrogaM nirupadravaM cha satataM shrIrudrasAmba prabho | shrIkailAsanivAsa sarvanigamAdhIsha prabho sarvataH sarvaM naH sutadArabAndhavajanakShetrAdikaM syAdyathA || 19|| nIrogaM sumanaskameva cha tathA tvAM sarvaduHkhApahaM sarvaishvaryavivardhanaM praNamatAM sarvAdhikaM sarvadA | sarvaishvaryaguNAkaraM shivakaraM kalyANalIlAmR^ita\- stotrAkAratayA shivena cha sadA nityaM stumaH sannidhau || 20|| lokAnAmapamR^ityudoShaharaNaM devopaghAtApahaM rudraM gautamanAyakena muninA gomAyunA chArchitam | hAsakliShTa(dhvasta)puratrayaM giridhanuShpANiM rathAdhiShThitaM sa~NgrAmochitadivyaveShamanishaM dhyAyetpurAriprabhum || 21|| kAryopAdhivashena sannapi nirAkAro.api jIvAtmako yasyAMshaH svayamIdR^ishaM vapurabhedenAnugR^ihNAsi yat | janmavyAdhijarAdiduHkhadamahAsaMsArakaShTajvara\- pluShTAnAM vitarAshu durlabhamapi tvadbhaktimAtrauShadham || 22|| bhItAnAmabhayArthinAM abhayadeShvagresaro.ayaM bhiShak sarveShAM bhiShajAM kileti nigamA yaM saMstuvantyAdarAt | durj~neyo.api parAtparo.api jagatAM trANAya mohAya vA deveShvekatamo.ahamasmi iti yaH prAdurbhavan krIDati || 23|| krIDAyAM sukharUpa eva vijigIShAyAM jayAtmA svayaM bhaktyAtmA vyavahArake bhavati cha dyutyAtmako dyotate | nityaM stotramayaH stutAvapi gatau gantavyarUpo.athavA vAyvAtmA bahudhA vibhAti hi bahuShveteShu chaiko.api yaH || 24|| devAnAmapi yaH svayaM mukhamabhUt brahmAdikAnAM prabhuH divyaj~nAnavatAM pradhAnapuruShaH sarvasya lokasya yaH | sraShTAsan nikhilaM jagachcha sR^ijasi viShNurjagatpAlane yaH sarvANi jaganti saMharati chApyaishvaryayogAnmuhuH || 25|| svAtantryAdhikavAgbhirevamamarAnAj~nApya chaivaM vidhAn yaH svAbhAvikashaktimAnatitarAM arhaH samarthaH prabhuH | asmaddhiMsanatatparAnarigaNAn jAtIstathA rakShasAM sarvAnAshu vinAshayan mama puraH pratyakShamAvirbhavan || 26|| devaH so.ayamadhibravItu kR^ipayA mA bhaiShTa yuShmAnahaM bhItibhyastvitipAlayAmyatha bhavAchchetyevamasmAn prabhuH | shambhuM duHsahagarbharogaharaNaM rakShAkaraM sarvathA rakShobhUtabhayApahaM praNamatAM dIrghAyurarthapradam || 27|| kaNvArAdhitamindumaulimanishaM vyAlolavItojjvalaM prodyatpAvakavarchasaM triNayanaM kAlArimIshaM bhaje | yaH pUrvAchalahemaratna shikharaprasthopalopatyakA\- kAntivyAptivashAdrasAtalatamaH samparkato vAnvaham || 28|| udyan ku~Nkumapa~NkatAmra uditaH sindUrapUrAruNa\- staptasvarNasukAntirUrdhvamadhasaMsarpan(?)kramAddR^ishyate | kalyANaikanidhiH svayaM svayamasAvAdityarUpaH shivo ye tulyAkR^itihetibhUtivibhavA rudreNa rudrAH pare || 28|| devasyAnucharAH samastajagatAM karmAnurUpaM phalaM dAtuM dikShu sahasrashaH kShitimimAmadhyAsate chAbhitaH | kR^ityasyA.akaraNAt(akR^ityakaraNAt) Alasya taH kAmataH tasmAtpApamajasramArjitamabhUdasmAbhiraj~naistataH || 29|| teShAM tasya maheshvarasya vibhoryo.asmAnvihArAdaraH krodhashchAsti tamIdR^ishastutinamaskArairapAkurmahe | kShvelashyAmalakandharasphuradurujvAlAgnivarNaH shivaH tejomaNDalamadhyavartivilasanmArtANDamadhyaM vasan || 30|| sAyaM ki~nchiduda~nchitA~NkuratamaHsAmarthyalInAM nishA\- krAnte dhvAntamupAnayachcha paritaHpa~NkapradeshAntare | bhUyiShThaM grasanakShaNaM ghR^iNigaNaH kAlAbhranIlAnilo ? bibhrANo.astamayan vilohitanibhaHprAtastathaivodayan || 31|| yo.asautiryagadhashcha sarpati jagadyAtrAM sadA nirvahan durj~neyo.api tapaH kriyAbhirakhilairvedaiHshrute medhayA | yeneyaM bhagavantamastamachirAt yAntaM vanAntAdgavAM grAmaprAptinimittamekamanasaH pashyanti gopA api || 32|| astaM yAsyati bhAnurandhatamasaM dR^iShTiM pidhAsyatyaho svAmin chediha kutsayiShyati mR^igAnto bhartsayiShyatyapi | ambhaH kumbhamidaM kadA nijagR^ihaM neShyAma ityAkulAH svedAmbhaH kaNasiktaka~nchukasamAlakShyochchalachchUchukAH || 33|| bhrashyadbhUShaNajAlamAkulakachaM vyAlolahAraM tathA dhAvantyaH parichArikAshcha vanitA a~NgairapA~NgairmuhuH | sandhyAkhyoddharaNAgnihotrasamaye karmeka chittA dvijA\- shchAvAsAbhimukhAni pakShipashukITAnyugrabhUtAnyapi || 34|| so.ayaM naH sukhayatvaharnishamupasthAnAni kAlArthibhiH dR^iShTo.asmAbhirapi prabhuH prashamayannenaH kR^ipAmbhonidhiH | yaM dhyAyanniha vedapAragakule jAtismaro jAyate rudraM taM varadaM suvR^iShTiphaladaM shrIkashyaparAdhitam || 35|| bhAsvanmaNDalagaM hiraNmayatanuM chandraprabhAmaNDalaM sAmbaM smeramukhAmbujaM munigaNairAsevyamAnaM bhaje | nIlAtyujjvalakandharAya cha sahasrAkhyAtmane vR^iShTibhiH parjanyAtmatayA bhuvaM cha paritaH sektre tathA yoniShu || 36|| garbhaNAM puruShAtmanAM cha vividhairbIjairvidhAtre namo rudrAyAstu namaskaromyathabhaTA yechAsya tebhyo namaH | santAnaikaphalArthinAM praNamatAM santAnarUpaM prabhuM svAtmAnaM hR^idi bhAvayantamanishaM shambhuM kR^ipAmbhonidhim || 37|| kAntaM shAradachandrakAntisubhagaM shAntaM shivaM shItalaM sAmbaM divyavapurdadhAnamamalaM sihmAsanasthaM bhaje | saMrambhastripureShu duHsahataro yaH pUrvamAsIddhruvaM syAdasyApi sa eva sevakajaneShvasmAsu dIneShvapi || 38|| vidyaishvaryayashaHshriyAM cha nilayasya j~nAnavairAgyayoH dAkShiNyaikatanordayAmayatanoH pAlyeShvayukto hi saH | tasmAjjyAmitarAM pramuchya dhanuShaH koTyordvayoryau.achiraM vaddhAyAshchatave(?) ##. | . | .## vastiShThanti tAH prANinAm || 39|| saMhartrIrupasaMharannabhimukhIkurvanti nAsmAn yayA tUNIreShu tirohitAn kuru tathA devesha tubhyaM namaH | devAnekashateShudhirvraja sahasrAkShaH svamevaM dhanuH kR^itvA vIkShyamidaM mukhAni nikhilAnAM chaivashIrNAni te || 40|| niHsheShaM nitarAM vidhAya kR^ipayA.asmAkaM prasAdArthinAM sadyaH shAntamanAH shivo bhava sahasvAdyAparAdhAn bahUn | suprItasya kapardino.astviha pinAkAkhyaM dhanuH sajyama\- pyadyAsmatkushalAya vIjyamiShudhishchAyaM puroyatpurA || 40|| bANaiH pUrNataro.api vItavishikhobhUyAttadIyAshcha yAH | devasyaiva vareShavo.apyapahatAstAH santu lInAH kramAt tIkShNAro.api mahAsiradya bhajatAM bhakteShu mandAratAM koshaHkhaDgasahAyavAnapi vinAbhUto.astu tenAdhunA || 42|| evaM shAntamanAH prashAntavividhAnekAyudhAH santataM bhaktAn naH sharaNAgatAn karuNayA pAyAdapAyAchChivaH | yuddhe vairibhayApahaM praNamatAM shrIrudramArAdhitaM daivaM nAradanAmakena muninA nAnAyudhAla~NkR^itam || 43|| udyadbhAskarakoTidIdhititanurdIptottamA~Ngojjvala\- tkAntiM bhIShaNa bhogibhUShaNamahaM dhyAyeta mIDhuShTamam | rudro hetidharo.adhunA ##. | . | .## haste tavAste.adhunA || 44|| ##words are missing in the source text## asmAn putrakalatraputrasahitAn sarvAn prasannAn sadA sarvAsmAdduritAchcha rakSha bhagavan dInAn dayAmbhonidhe | svAmin rudra namo.astu devadhanuShe chAnAtatajyAya te udyuktAya sharAya chodyatagadAchakrAdisa~NghAya cha || 45|| duShTAn dharShayate dR^iDhAya vividhAyaivaMvighAyAyudha\- stomAyAdya namo.astu te.adya bhagavan yAbhyAM ripUn vidhyasi | bAhubhyAM bibhimo vayaM tava dhanurbANodyatAbhyAM tata svasvanyeShu mahAbhujeShvapi muhustAbhyAmumAbhyAM namaH || 46|| yadvA dakShiNavAmabAhunivahAbhyAM te namaH kR^itsnashaH tasmaichottamasAyakAya dhanuShe tasmai namaH kurmahe | svAminnadya vayaM punaH punaridaM chAshAsyamAshAsmahe yaH pArshve.asti taveShudhista iShavo yAstAshcha dUre punaH || 47|| vyUhairvairijanasya pAtaya tathA hiMsro.api dhanvana\- statraivAstviha putrapautrasahitAn puShNAtu naH sarvataH | tubhyaM deva sadA namo.astu bhagavan vishveshvarAyasphura\- dvahnayarkendudR^ishe puratrayabhide kAlAgnirudrAya cha || 48|| kShvelashyAmalakandharAya mahatAM(te)devAya sarveshvarA\- yeshAyAstu sadAshivAya mahate devAya shashvannamaH | svAtmAnaM hR^idi bhAvayantamanishaM rudraM muhurdhyAyatAM yuddhe sarvaripupraNAshanamaristhAnaikavidhvaMsinam || 49|| namrAsheShasurendramaulivilasatpAdAmbujaM kAraNaM sarveShAM jagatAM pinAkinamahaM dhyAyAmi sAmbaM prabhum | chandrottaMsamachintyamakSharamajaM saMsAraduHkhApahaM madhyeshuddhasudhAbdhi chintitamaNidvIpe shayAnaM bhaje || 50|| chArusmeramukhaM sumauktikanibhaM madhye sudhAmaNDala\- syAsInaM jagadekarakShaNaparaM dhyAyAmi sAmbaM sadA || 51|| svAmI tvaM svamidaM jagattadadhunA shakto.api sanmanyunA saMhartuM kR^ipayA vibhUtivibhavairvyApyAsi shAntAtmanA | kurvannigrahamapyanugrahamasheShaM sha~Nkara tvaM prabho tasmai te.astu namo hiraNyapataye shambho hiraNyAtmane || 52|| a~NgaM yasya hiraNyabhUShaNagaNoddIptaM hiraNyaprabhaM bAhU hR^idyatamau hi tau cha ramaNIyau bhaktibhAjAM satAm | puNyApuNyavimishrakarmaphalabhoktR^INAM suraNAM nR^INAM rakShoyakShapishAchakinnaraphaNIndrANAM pitR^INAmapi || 53|| sa~NghAtAn vividhAn vidhAya bahudhA senaHsvakIyAHsvayaM svAmitvena cha saMsthito nayati tA bahvIrgatIryaH sadA | yashchendrAdigirIshvarAtmakatayA sarvAM dishaM pAlayan AdityAtmatayodayAstamatha sa~nchArairdishaH kalpayan || 54|| pratyakShaH sadupAsyamUrtiriha yattejonidhirdR^ishyate tasmaite.astu namo namaH kShititale rudrAstadaMshAHpare | ye vR^ikShAkR^itayo vasanti vividhA vR^ikSheShu vA saMsthitA ye brahmAdipipIlikAntanikhilaprANyAtmakAshchetanAH || 55|| brahmANDAkhyamahAkShitAvatitarAM rUDhAshcha bhAlAkShiNA bhogAnte nijakarmaNAM cha punarapyAvartamAnA muhuH | ye rudrA haritAbhakeshanivahAstebhyo.api yo.asau patiH brahmAdInapi pAti taishcha ramate teShAM pradhAnaH patiH || 56|| tasmai vishvabhuje namo nama idaM pratyakShamAvisphura shreNIpi~njaramUrtaye.ativimalajyotirmayA~NgAya te | chidrUpAya chidAtmanesvayamabhivyaktAya ye laukikA mArgA ye.api cha vaidikA bahuvidhA dhUmArchirAdyA api || 57|| tAdR^i~NmArgavidashcha ye kratuShu ye tvAM draShTubhAvaMgatA teShAM te pataye namonama idaM babhrutviShe sarvadA | rakShitrevR^iShabhasya divyavR^iShabhArUDhAya pApAtmano kShuttR^iShNa.apachayAmayaishchavividhairAvidhyase yAni cha || 58|| rakShAMsyadhvarabhakShakAni satataM teShAM cha hotre muhuH somAyauShadhi sambhavairaviphalaiH sa~njIvayitre nR^iNAm | annAnAM pataye namo nama idaM te nityayUne sadA nIlAtyujjvalamUrdhajAya vilasadyaj~nopavItAya te || 59|| puShTAnAM cha satAM shamAdi suguNairnAthAya vAcho dhiyaH kAyasyendriyasa~nchayasya cha gR^ihakShetrAdikAnAM tathA | grAmANAM dhanadhAnyayorapi pashunyUhasya satsantate\- dharmasyeti cha puShTayo dashavidhA yAHsyurdashAnAmapi || 60|| etAsAM pataye namo nama idaM saMsAravR^ikShachChide hetyai saMsR^itijanyaduHsahamahAhiMsAsvarUpAya te | lokAnAM pataye.ati duHsahamahAsaMsArakhinnAn janAn kR^itvA tAnatha rakShate karuNayA shrIpa~nchavaktrAtmane || 61|| deveshAya namo namo bhagavate rudrAya sajyaM dhanuH shashvaddhArayate samastamavate tenaiva vishvaM sadA | hR^idyesho nivasannavanvapuridaM kShetraM svamAyAmayaM mAyAyantrasamAsthitAniva sadA jIvAn muhurbhrAmayan || 62|| kShetraj~naH svayameva pashyati shrR^iNotyAsvAdayatyAspR^isha\-(?) AnAdyaM sakalaM cha vetti sukhadaM yatsAdhanaM kevalam | AvirbhUya bhuvi svayaMvasati yaH kShetreShu li~NgAtmanA kShetrANi svayameva rakShati sadA yaH kShetrapAlAtmanA || 63|| kShetrANAM pataye mahesha avate tasmai namaste namaH sUtAyAsya mahArathasya jagadAdhArasya sUtAtmanA | kalpAdau cha mahAmunIn pratipuraNAnAM pravaktre.adhvare somAyAbhiyutasya kevalamaha~NkAre nirUDhAya cha || 64|| bhUtaM bhAvi cha vartamAnamahamityAkArikAyAM parA\- .ahantA tatra bhavAya kevalamahantavyAya satyAtmane | sarveShAM vanadevatAtmakatayA goptre vanAnAM namaH tubhyaM deva namo.astu lohitanibhAyAsheShavAgAtmanAm || 65|| shabdAnAM prathamapravartakatayA loke hitAyAbhitaH sthitvA pAlayate niShAdapataye shaktre bR^ihadbAhave | vR^ikShANAM pataye namo nama idaM mantrairupAsyAya te .avedyAyopaniShadrahasyavachane lInAya chidrUpiNe || 66|| sAkShitvena cha karmaNApiparichChetre vaNivatR^iNAM (sAkShitvena cha karmaNApi parichChetre.aparichChedyAya te) vANyA vAchyatayA punaH punarabhivyaktAya cha svAmine | kakShANAM girigulmagahvaranadIkuNDAtmakAnAM sadA goptre teShu cha sarvato nivasatAM nAnAvidhaprANinAm || 67|| adhyakShAya vanasya dharmagahanatrAtre namaste namo yasminvishvamidaM sthitaM bhavati chApyante tathA lIyate | yaH shaktyA bhuvamAtanoti vijayI kartA dhanasyApi vA pAtrAyArjayatAM dhanasya kR^itinAM dattvottamAnAM dhanam || 68|| yastrAtA varivaskR^itAM karuNayA yenaiva vishvAtmanA vArIshAtmatayA cha vAriNi sadA vAsaH kR^ito yena cha | bhUmAtmA svayamoShadhIH prajanayan grAmyAstathAraNyakAH tAH somAtmatayA cha pAti satataM tasmai namaste namaH || 69|| uchchairghoShavate mahArNava mahAmeghAdirUpAya te shambho pAhi shiveti bhaktanivahairuddhuShyamANAya cha | yashchAkrandayate raNodyamasabhAkoNe bhaTAnAM muhuH yaH shakto.api jaganti jetumakhilAnyekaH svayaM lIlayA || 70|| pattInAM cha patiH padAni shatakoTInAM cha netA svayaM tasmai deva namo namo.astu bhavate kalpAntakAle jagat | kR^itsnaM vItamabhUchcha yena haratA kalpAntarAtriryayA yo.asau kevala eka eva hi shivaH kR^itsnAtmakaH shiShyate || 71|| bhaktaM shodhayati prasIdati punastasmai cha shIghraM sadA | vatsaM gauriva chAnudhAvati paritrAtuM svabhaktaM janam | netre brahmavidAmanekavidhisatvAnAM cha tasmai namaH || 72|| medhArAjyavashIkR^ipA varavadhU shatrukShayAdyaM phalaM bhaktAnAM pradishantamIshamR^iShiNA maNDUkanAmnAchiram | dhyAtaM rudramahaM bhaje suratarormUle niShaNNaM sadA gauryA mauktikabhUShaNA~NgamamalaM bAlenduga~NgAdharam || 73|| hartuM bhartumakartumAshu cha jagatkartuM kR^itaM chAnyathA\- kartuM durghaTameva sa~NghaTayituM shaktastvamekaHprabhuH | tasmAtte satataM namo.astu vijayAshaktyAbhibhUta~njaga\- tsarvaM svAtmani kurvate cha sahamAnAyAparAdhAn satAm || 74|| sAdhUn pAlayituM khalAMshcha nitarAmAvidhya tAn hantyalaM yaH senA abhitaH parAnabhimukhAn tAsAM cha netre namaH | deveshAya namo mahAvR^iShakakudbhAgAdhirUDhAya te prodyatkhaDgamahAprahArakaTave chauryAya lIlAtmanAm || 75|| chorANAmapi bhaktavatsalatayA saMrakShakAyAthavA teShAM shreShThatamAya sarvaharaNAdante namaste namaH | udyatkhaDgavate janeShu nitarAM bhakteShu saktAya vA tUNIrottamadhAriNe.apaharatAM sAkShAnmahAraNyake || 76|| vyAdhAnAM pataye namo nama idaM te va~nchanAM kurvate yaH kurvannapi vipralambhamabhito vyAhanyate nAparaiH | tasmai te paritaH sadA vicharate hartuM pareShAM dhanaM nityaM kR^itrimasAdhuveShamayatAM nAnAvidhaChadmanAm || 77|| stAyUnAM pataye namo nama idaM sambhArashIlAya te dADhyArthaM nitarAM vaneShu satataM trAtuM janAnAshritAn | suvyaktaM paritaH sadaiva charite svAminnaraNye.anishaM dasyUnAM vasatAM namo.astu pataye tebhyo.api nityaM namaH || 78|| ye rudrAH sadR^ishAstvayA dhR^itamahAvajrAdyanekAyudhAH teShAM chAnucharA varAyudhadharAHstomAvitAro.athavA | martyeShvapyatha hiMsakAshcha dhanadhAnyAdInyalaM muShNatAM vyAdhInAM pataye namo.astu bhavate tebhyo.api nityaM namaH || 79|| utkoshAsidharebhya Ashu nagare naktaM charadbhyaH sadA chauryAyai cha haranti ye nishi dhanaM hatvaiva teShAmapi nAthAyAstu namo namo.adya tamahoShNIShAya tubhyaM namaH || 80|| vyAdhaiHsa~ncharate haranti pR^ithivIM ye vA prakR^intA balA\- tkShudrAraNyagiripradeshapatayaH kShudrakriyashikShitA hantAraH kulalu~nChakAshcha (?) patayasteShAM namaste namaH | hastenaikatamena sampratidadhAnebhyo maheShuM dhanuH sajyaM chAnyatamena vA pathi kareNAttaM mahadbhyo namaH || 81|| asyadbhyashcha namo.atha kurvatha ime yuddhAya sajjAnyalaM sajje divyadhanuShyamoghasharasandhAnaM muhurvegataH | kurvadbhishcha namo namaH sharavarAn sandhAya chApe samA\- karShadbhyo visR^ijadbhya eva cha namo bhUyo namaH sAyakAn || 82|| jyAmuktAn paritaH parAn abhimukhAn samprApayadbhiH sharaiH taiH shatrUn praharadbhireva paritaH shashvannamo vo namaH | AsInebhya itastato bhuvi shayAnebhyo guhAbhyantare\- .apyAyAsena cha vo namo nama idaM teShu svapadbhyaH sukham || 83|| jAgradbhyashcha namo namaH kvachidadhastiShThadbhya eva kvachit dhAvadbhyashcha namo namashcha samupAviShTebhya eva kvachit | svAmibhyaH sadasAM namo nama idaM chAshvebhya evApi vA yeShAM shvastanavittamAtramapi vA naivasti tebhyo.api vA || 84|| ashvAdhyakShatayeva ujjvalamahAstrebhyo namaH shrImato devasyAnucharAH kirAtavapuShaH shrIrudrasa~NghAH pare | lIlAsambhR^itavigrahA bhagavataH tasyAMshabhUtAH sadA ye chAnye paritashcharanti bahavastebhyo.api nityaM namaH || 85|| svAtmAnaM hR^idi bhAvayantamanishaM rudraM ripughnaM satAM rAjAmAtyasamastarAShTra purahastyashvAdi rogApaham | barhottaMsadharaM kirAtavapuShaM devaM yuvAnaM shvabhi\- rbhUtaishchAvR^itamagrato munijanairdhyeyaM sadAbhyarchitam || 86|| yo.atrAnuvAkatrayametadadbhutaM yo.arthaM tathA dhyAnamidaM sadA mudA | sandhAya mantrAMshcha shivasya bhAvayet parAM cha muktiM samavApya muktadhIH || 87|| sarvAbhyashcha namo.astu yA bhagavataH senAH samastAkhilA\- nAvidhyanti jagaddhitAya vividhaM yAstADayantyuddhatAn | yA utkR^iShTagaNaishcha pattinivahaiH pUrNAshcha yA hiMsinaH vyApArAn parigUhayanti kushalapraj~nAvisheShAshcha ye || 88|| teShAM ye patayashcha ye tvaniyataM mR^ityuM muhuH saMshritA nAnAjAtisamudbhavA bahuvidhakShudrakriyA jIvinAm | ye bhUtAnatha yAnavantyapi cha ye ye bhUtarakShogaNA rudrAH pAriShadAstathAdhipatayasteShAM cha ye ye pare || 89|| ye vA muNDitamastakAtivividhAkArAshcha ye svechChayA sihmavyAghragajAshvasairibhavR^iShAdyAkArabhAjashcha ye j~nAnAkAraguNaprabhAvavibhavairnityaM mahAntashcha ye kShudraj~nAnaguNapradhAnavibhavA ye vA rathAdhiShThitAH || 90|| ye yodheShu(yuddheShu) rathAnviteShu charaNairdhAvanti shatrUn muhuH ye chandrArkamahImukhAHsuragaNAH prAptA rathatvaM vibhoH | ye rakShanti rathAn vahan svayamanAruhyaiva shaktyA svayA ye rudrAH paritaH shivasya purataH senAtvamadhyAsate || 91|| etAsAmapi nAyakAH suravarAH ye sUtarUpAH surAH ye gR^ihNanti ratheShu rashminivahAn sUtAj~nayA ki~NkarAH | ye syurvardhanijAtijA api cha ye dakShA rathAnAM kR^itau ye jAtAshcha kulAlajAtiShu tathA ye lohakArAshcha ye || 92|| nAnApakShisamUhabodhanavidhau dakShAshcha ye vai janAH matsyAdipratidhAtakA api cha ye kurvanti tIkShNAniShUn | ye vA dhanvakR^itashcha ye vanamR^igavyAdhAHsadA ye narAH netArashcha shunAM cha vR^ittiniratA ye vA shunAmAkR^itim || 93|| bibhrANA atha ye shunAM cha patayaH shambhorathAMshAMshakAH sarve martyajagadgatAH kumanujA vishveshvarAMshAshcha ye | ye bhUmau divi sUryachandradharaNIbrahmAgniviShNvAdayo ye rudrAshcha jaganti pAnti paritaH pUrNAH shivasyAMshataH || 94|| ye santi pramadA(thA)dirUpacharitAH sarvebhya evAdhunA tebhyaH samprati pUruShaM stutinutiM kR^itvA namaskurmahe | shambhuM duHsahaduShTakuShThavividhavyAdhijvarApasmaro\- ddhartArantaMsmarahaM haraM puraharaM durvAsanAmnArchitam || 95|| bhasmoddhUlitavigrahaM triNayanaM bhAsvajjaTAmaNDalaM svAsInaM vR^iShabhe gaNaiH parivR^itaM sAmbaM sadA bhAvaye || 96|| \- \- shrIrudraM yajuShAM cha madhyamamahAkANDe chaturthai sthitaM saMsArAmaya bheShajaM prajapatAM vishveshabhaktipradam | tasminnarthayuto vibhAsati hR^idA mantrAnuvAkAn mudA chAturthaH sakalAtmanAM bhagavato vaktuM pravR^itto mune || \- \- vishvaM yaH satataM bibharti samadhiShThAyaiva mUrtyaShTakaM yastAbhistanubhiH shivAbhiranugR^ihNAtIha tasmai namaH | yaH sarvatra supUrNa eva bhavati svasmin vilInaM jagat bhUyo bhavati sthitaM bhavati tadyasmiMshcha yo bhAvyate || 97|| yogIndrairbhagavAn apAM svayamadhiShThAtA cha yo.asau rujAM nityaM drAvayatAM satAM svayamadhiShThAtA cha sUryasya yaH | tasmai nityamidaM namo.astu yugapatkalpAntakAle jagat sR^iShTvaivAshu vihiMsate hi yamadhiShThAtA tathAgnerapi || 98|| Aj~nAdaNDadharaprahArita mahAmAyorupAshaH pashUn brahmAdInavatIha bhUtanivahAdhiShThAnarUpashcha yaH | tasmai sarvasurAdhikAya jagatAmIshAya tubhyaM namo nIlagrIvakalevarAya shitikaNThAyAstu tubhyaM namaH || 99|| yogIshAya kapardine.akhilamahAyAgeShu dIkShAbhR^ite tubhyaM vyuptashiroruhAya yajamAnAkArabhAje namaH | deveshAya sahasralochanabhR^ite shakrAtmane te shatA\- nyatyantottamadhanvabANavividhAnekAyudhAnAM yudhi || 100|| bibhrANAya namo girIshvarakR^itAvAsAya digvAsase rashmivrAtavR^itArkamaNDalasamAviShTAya sUryAtmane | sarvaprANihR^idambujeShu vasate tubhyaM namo retasaH sektre divyahiraNmayasya cha harergarbhe vidhAtre vidheH || 101|| shUrAyAttamaheShave nama idaM svalpapramANAya cha svechChAsa~NkuchitA~NgakAya cha namastasmai bR^ihadrUpiNe | j~nAnAkAravayastapobhirabhivR^iddhAyastu tasmai namo vR^iddhAyAdhikadIrghakAlavayasAM stotraiH pravR^iddhAya cha || 102|| samyagvardhayate svabhaktanivahAn devAya tasmai namaH vishvAgryAya tathA pradhAnapuruShAyedaM namo.astvAshave | shIghrAnekagatiprabhedakushalAyedaM namaH shambhave svAvirbhAvavate cha tAsu vividhAkArapravAhAsu cha || 103|| nityaM sannihitAya te nama idaM sthAne mahormiShvapAM niShkampA vigatasvanAH punarapAM vIchisvanAshchApi yA | ApastAsu cha sarvadA nivasate tasmai namaH srotasAM madhye sannihitAya ki~ncha vasate dvIpeShu puNyeShu cha || 104|| tubhyaM deva namaH pitAmahaharIndrebhyaH prashastAya cha jyeShThAyAtimanoj~nanityataruNAkArAya nityaM namaH | vishvasmAdapi pUrvameva vasate sthAtre cha tasmAtparaM janmAntAdivivarjitAya cha namo madhye prasiddhAya cha || 105|| lIlArthe shavadhAriNe nama idaM tubhyaM jaghanyAya cha sthityantAdimatAmasheShajagatAM mUlAya tubhyaM namaH | gAndharve nagare tathaiva nagareShvanneShu sarveShu cha sthAtre.adhIshatayA pratIpasaraNe dakShAya tubhyaM namaH || 106|| prANiprANasamUhasaMyamanamapyante svayaM kurvate nityaM saMvasate yamasya cha pure kAlAntakAdyAtmanA | vishvakShemavidhAyine nama idaM saurAtmanA chorvarAH svAvirbhAvasamastasasyanivahasyAvardhayitre sadA || 107|| dhAnyAdyAtmatayA khaleShu vasate tubhyaM namaH sarvadA loke vAchyatayA sthitAya satataM devaiH saha krIDate | kalpAnte.apyavinAshine shrutishirovedyAya tubhyaM namaH svAraNyAya cha rakShakAya cha namaH shushrUShamANAya cha || 108|| varNadhvanyubhayAtmanA shrutipurANAdau prasiddhAya cha pratyuptapratishabdarUpiNa idaM tubhyaM namaH shIghragAm | senAM pAlayate.ati shIghragarathAyedaM namaste namaH shUrashreShThatamAya duShTanivahAn sambhindate te namaH || 109|| varNashreShThabhR^ite vishiShTa vilasaddehAya tubhyaM namaH divyopAyanabhasmabhAjana shirastrANAdikaM bibhrate | Agulphasthalalambika~nchukabhR^ite nityaM namo.astushruti\- khyAtAya shrutivishrutAyudhabhR^ite vikhyAtasenAya cha || 110|| shambhuM shatrubhayApahaM jayamahAsAmrajyasatputradaM gorIpANisaroruhArpitamahAhemAdribANAsanam | bANAla~NkR^itapANimeNaviladbAlenduga~NgAdharaM shAntaM sundararUpiNaM vR^iShavarArUDhaM bhaje sarvadA || 111|| \- \- rudrArthavishrutapadArthasubodhasAra\- vAkyArthavaibhavamidaM prakaTAnuvAdam | pa~nchAsyashrAntashrutivishruti pa~nchavAka\- vaidAnuvAkamidameva mahArthasAram || \- \- devIshAya namo.astu dundubhimahAnidhvAnarUpAya cha prauDhAtyunnatavaibhavAya vasate devaishcha sArdhaM sadA | bherIvAdanadaNDarUpiNa idaM tubhyaM namaH sarvadA duShTAn dharShayate vimarshakushalAyAsheShavidyAsu cha || 112|| nityaM bhaktajane prakR^iShTakaruNAshIlAya tasmai namo dautyaM karma cha kurvate sumanasAM prANAya vahnyAtmane | bhaktebhyaH kR^ipayA prakR^iShTadhanadAyedaM namo bibhrate khaDgaM cheShudhimuttamaM nama idaM tIkShNeShuhastAya cha || 113|| tIkShNAnekasharAyudhAya cha namaH saumyAya cha svochitA\- moghAnekamahAyudhAya shubhasatkodaNDahastAya cha | tubhyaM deva namo.astvanekavividhakShudrArthasa~nchAriNe prakhyAtAya charAyachAcharamahAli~NgeShu pUjyAya cha || 114|| nirmagnAmbhasi bhUtale sadudake desheShu chAkardame vikhyateShu sarassu vishrutanadI shreShThAsu nAde.api cha | devAdyarthaniveshiteShu nivahakUpeShu garteShu cha sadvarShAmbhasi chApi meghanivahe vidyutsutaptAmbhasi || 115|| dIptAbhre sphuradAtapeShu cha mahAvAte chariShyanmahA\- bhUtavrAtayugAntaduHsahashilAvarShograsaMvartake | grIShme vAtasamutthapAMsunivahe vAtyAsu vA.anyatra vA yA sattAsti tadAtmanA jagadidaM vyApya sthitAyAnisham || 116|| yaH sarvANi sadaiva pAti parito vastUni vAstoShpati\- stasmai chAstu namo.astu sarvabhuvanavyAptAya sarvAtmane | rudraM bhImakanAmakena muninA shrIhemakoshena cha dhyAtaM vashyasurUpavaTisutasatsampattimedhAyuShAm || 117|| vidyA.a.arogyasudhenupaTTasumahAsAmrAjyamokShashriyAm | dAtAraM dvipacharmalambitajaTAsarpAdichihnaM bhaje || 118|| \- \- rudrArthasArapadamantrapadArthasAra\- puNyAnuvAkavishadaHkhalu ShaShThasaptaH | vishvAdhikapraNatibodhakasarvabhAva\- yukto hi bhaktavaramuktikashaktidAyI || \- \- lokAnugrahakAmyayA.akhilasatAM dhyeyashcha yaH sarvadA dhatte yaH shivashambhusha~NkaramukhAnekAbhidhAnAni cha | tasmai deva namo.astu yaH karuNayA prAdurbhavannagrato bhaktAn pAti sahomayA pratidinaM devAn pitR^In mAnavAn || 119|| anyAnapyamR^itena tarpayati yaH somAtmanA sha~NkaraH sarvAnabhyudayena tarpayati yaH somAdiyAgAtmanA | pashchAddrAvayati svayaM praNamatAM nityaM rujaM prANinAM tasmai deva namo.astu nityamudayatkAshmIratAmrAya cha || 120|| sindUrAruNamUrtaye tadanu te sUryAtmanedaM jagat (sindUrAruNamUrtaye dinakarAkArAya sarvaMjagat) dyutyA dyotayate cha shaM gamayate prApayya bhaktaM janam | sarvANyAlayate pashUn vidhimukhAn chorAritApAtyaya\- vyAdhibhyaH kR^ipayA.avate nama idaM te duShpradharShAya cha || 121|| duHkhAdyairyajamAnamUrtaya idaM yebhyaH samastaM jagat janmavyAdhijarAvipattimaraNAdibhyo bibhetIdR^ishA | yasmAdbibhyati te.api te bhagavate tasmai viyanmUrtaye tubhyaM deva namo yadA khalajanAH sAdhUn jighAMsanti ye || 122|| AvirbhUya yadagrataH prathamatasteShAM nihantre cha ye dUre tvAmapahAya sarvajagadArAdhyaM kumArge sthitAH | teShAmeva durAtmanAM chiratare kAle nihantre namo hantre hanti balena yena mahatA hantavyamAshu kShaNAt || 123|| tadrUpAya pashUn kR^itAviva mahAsaMhArakAle balAt\- yAtyantAtishayena hantyapi haribrahmendramukhyAdarAt | AtAryasya charAcharasya jagatastasmai namo.astu prabho rudrAH pAnti jaganti ye cha parito vR^ikShAdi rUpAH pare || 124|| ye rudrAharitAbhakeshanivahAstebhyo.api nityaM namaH saMsArArNavamAshu tArayati yastArAtmakaH sarvathA | brahma brahmavidAM chirAdupadishaMstasmai namaste.astu yad\- duHkhApAyamayaM sukhaM yadi tadAbhAgyaM paratreha cha || 125|| sAkShitvena tayoH shamityapi mayashchetIha vikhyAtayoH druShTuM nityasukhAtmane nama idaM shrIsha~NkarAkhyAya cha | sarvasmai jagate karoti kR^ipayA yaH shaMmayashchAnishaM tasme te.astu namaHshivAya cha guNAtItAya shuddhAya cha || 126|| ichChAshaktyaviyuktachidghanasharIrAyAvyayAyAtmane pUrNAnandatarAya pUrNasukhadAyAjasrapUrNAya cha | lokAnAmaviparyayeNa kurute.atyantaM shivaM yaH sadA tasmai chAstu namaH prayAgabadarIkedArakAshyAdiShu || 127|| tIrthyo yo hi marudvR^idhAdisaritAM kUlaM cha godAvarI\- kR^iShNA sindhusarasvatImukhasaritpAraM tadarvAktaTam | nityaM sannihitAya teShu jagatAM trANAya tubhyaM namaH prApyaivottamayonijanmaguNamutkarShakramAtprANinAm || 128|| magnAnAM bhavasAgare karuNayA chonmajjayitre bhavA\- dUrdhvaM choddharate namaH kramavashAtpAraM bhavAmbhonidheH | prAptAnkarmavashena jantunivahAnAvartamAnAnpunaH kartuM prerayate dhiyastadanu tAnmadhye bhavAbdheshchiram || 129|| sarvAnbhrAmayate namo.astu bhavate puNyeShu darbhAdiShu kShudraprANikuleShu bAlatR^iNavat svalpaprAmANeShu cha | phenyaH phenavadalpakAlamathavA yAvatsu jantuShvapi evaM tatsikatAsu tadvadadhikaM kShudreShu nIreShvapi || 130|| nAnApuNyanadIpravAhanivahe tattulyabhUtiShvapi shreShThaprANiShu cheriNeShu cha tathA nityakriyAmAniShu | prakhyAte pathi cha prakR^iShTatarasanmArgAnuvartiShvapi kShudrAnekashilAtikarkashatare deshe kushIle jane || 131|| vastavye vijane janeShvati(pi) tathA yogyeShu chaiteShu yaH sarveShvevamanugrahAya jagatAM Aste vibhuH sarvataH | tasmai te.astu namaH kapardina idaM satkuNDalAyAnishaM bhaktAnAM purataH sthitAya cha namo goShThe gR^ihAbhyAntare || 132|| talpe.analpatare tavAtivividhaprAsAdamadhye tathA kATe parvatagahvare hradavare nIhAravAriShvapi | satpAMsau viShame rajasyapi tathA shuShke.api chArdre.api cha deshe luptatR^iNAdike cha paritaH pUrNe tR^iNAdyaiH sthale || 133|| urvyAmadhyabilAkR^itipratikR^itau parNeShu parNavraje\- shUreShvasti shivo.ayamevamabhitaH sachchitsukhAMshaiH svayam | bhUtaM bhAvi cha vartamAnamanu sa~NgR^ihNAti budhyA satAM bhaktyA bhAvayatAM sa eva sulabhastasmai namaH kurmahe || 134|| prArabdhAkhilakarmabandhavinivR^ittyarthaM cha pApAtmanAM AdhivyAdhijarAritaskaramahAsarpAdinakrAdibhiH | kShiNvadbhyo vividhaM namastanubhR^itAM karmAnurUpaM phalaM dAtuM duShkR^itinastvime sukR^itinashcheme kiletyanvaham || 135|| lokAnugrahakAmyayApi cha vichinvaddbhyo namo vo namo maryAdA cha sunishchitA cha niyamenAyuH kShayaH prANinAm | hantR^ibhyashcha namaH katha~nchidapi sarpeyuH kvachitprANinaH prAyeNeti hi shAsituM tanubhR^itaH sarvAn samastAn sadA || 136|| nIrandhraM suvijR^imbhitaM jagadidaM vyApya sthitebhyo namaH | shrIrudrAnucharAshcha guptamapare ye santi tebhyo namaH || 137|| vyaktAvyaktatayA charAcharAmayaM vishvaM sadAntarbahi\- rvyAptA vishvabhavAbhavasthitikR^ito vishvAtmakA vishvapAH | vishvasmAdadhikAshcha vishvapatayastannigrahAnugraha\- vyagrAtyugrasushAntavigrahakR^ito rudrAstvadaMshAshcha ye || 138|| tadrUpeNa vayaM natistutishataistvAM prINayanto.adhunA suprItaM varadaM kR^ipAlumabhayaM samprArthayAmaH shivam | bibhrANaH kavachaM vibhAti bhagavAn yaH pApinAM durgateH pratyedaM khalu duHkhaduHsahamahAsaMsAradAridryayoH || 139|| yo.asau prApayitA samastabhuvanaM dhvaMsAtmikAyA gateH shashvattArayitA cha yo.akhilajagannAtho.annado.api svayam | vishvasyaikagatiH sa eva nikhilAlakShyasvarUpaH sadai\- vAste tasya daridravajjagadidaM yannAmarUpAtmakam || 140|| sarvasthUlasharIrameva yadidaM yasya svahR^idyeshato yaH sambhUya cha nIlalohita iti khyAtaH shiraHpa~nchamam | udvartasya vibhorvidhAturagajAviShNoshcha vAmaMvapu\- ryo datvA savilAsalohita tanurnirdoSharUpashcha yaH || 141|| kaNThe nIlamatIvalohitanibhaM chAnyatragAtraM shivaM dhatte yaH satataM dayAmayatano satvaM prasanno.adhunA | etAnputrakalatramitraparivArAdInimAn gomahi\- ShyAdIMshchApi pashanahan praNamatAM bhItAn krudhA mA kR^ithAH || 142|| duHkhAdyaishcha kadApi mA gamaya tAnArtiM prasAdAttava svAmin ki~nchidapi jvarAdikamimAn mA bAdhatAM kvApi cha | pradhyAtaM pulahena rudramanishaM bhUtAbhichArAdika\- drohAriShTabhayApahaM dhanamahAsidhyAdikaM dhyAyatAm || 143|| AgulphaM sitaka~nchukaM DamarukodyuktollasatkuNDalaM dhyAyettundilaputrapuMsatilakaM sannUpuraM bhairavam | tu~Ngottu~Ngatura~NgasaMvR^itamahAmAta~Ngamadhyasphura\- ddhAvatprauDharathAyutAvR^italasajjAmbUnadasyandanam || 144|| adhyAsto bhavatIha yaH kShitirathe mANikyasihmAsanaM brahmA jAtu nijAshritAnapi janAntsampUjayan mAnavaH | indrabrahmapadaM cha samyamaphalaM sAkShAchcha mokShashriyAM sAlokyAdichaturvidhaM cha bhajatAM tadbhogyasAmyaM phalam || 145|| yA te tatpuruShasya rudra shivadApUrvA tanuryoginAM sarvaM yachChati yA cha dakShiNatanuH saMsArarugbheShajI | prakShINAkhilakarmabhinna hR^idayagranthipraNaShTAkhilA\- j~nAnaM ChinnasamastasaMshayamapAstadvaitamastArikam || 146|| j~nAnaM pratyagabhinna chinmayaparabrahmaikalakShyaM paraM sarvAn bodhayataH sadA munijanAn chinmudrayA bhadrayA | rudrasyAdiguroH satAM shivamayI yA syAttanUrUrdhvagA tasya j~nAnaghanAtmikA tava guNAtItA shivAkhyA.amalA || 147|| nityA.a.atyantikabandhamuktiphaladA cheshAnamUrteH sadA tAbhiste tisR^ibhistanUbhirabhitastvaM sajjanaikArthinA | yAvanmAnuShabhogalAbhajanitAnandena dIrghAyuShaM tvAmArAdhayituM shivaM sukhaya naH shambho dayAmbhonidhe || 148|| j~nAnaishvaryayashodayAdi suguNaiH sarvairanantairbalaiH saMvR^iddhaH kR^ipayA sakR^itpraNamatAmapyekabhaktyA satAm | yaH saMvardhayitA ya eva nikhila brahmANDavidhvaMsanA\- .a.avirbhAvodvahanaikadhR^iShNu paramaM dhatte phalaM kevalam || 149|| yo.asau divyakapardabhR^idyamabhitaste vIrabhadrAdayo dhIrAshchAdhivasanti yasya mahatA vIryeNa dhIroddhatAH | kShIyante nikhilAH khalA bhagavate rudrAya tatte priyAM nityaM tAM bibhR^imo vayaM mitimayIM yA mAnasArchAmayI || 150|| svargotkR^iShTaphalArthibhirmunijanaiH sarveshvaraH sarvathA dhyAtavyaH shiva eva ki~ncha bahudhA yaShTavya evAnisham | stotavyaH parikIrtanIya iti cha chAvichChedanIyA matiH tAM labdhvA shivameva sarvamitaratsantyajya sarvAtmanA || 151|| dhyAyantaH satataM bhajAma ihanaH shrIsha~Nkarasya prabhoH tasyaitatkR^ipayA yathA svaparivArANAM cha ki~nchAdhunA | grAme.asminnivasatyasheShamapi yadyatprANijAtaM cha ta\- tpuShTaM tuShTamanAturaM cha sukhitaM bhUyAttathopAsmahe || 152|| svAmin rudra namaskriyAbhiranishaM stotrairhavirbhiHkShaya\- dvAri tvAM vayamAdarAtparicharemAsmAsu kurvan kR^ipAm | dArApatyadhanAdibhistu sukhitAnasmAnkuruShvApi cha brahmAnandamayaM cha yattadapi naH shreyaH kR^ipAmbhonidhe || 153|| yadvA prArthanayA prayachCha bhagavan tvayyeva bhaktiM sthirAM vA~nChAtItaphalapradA bhavatunaH sarvAtmanA sAtvikI | saMsArajvara duHsahArti haraNa svAmiMstavAnugrahaH pUrNo naH kimasAdhyamasti bhajatAM tasmAtvamasmatpitA || 154|| saShTR^itvena niyojitaH sa bhagavAn lokeshvaraH svasya ya\- tprAptAnAgataduHsahArtishamanaM vA~nChan tadAj~nAkramam | nAtikrAmati tachcha durlabha mapi prApsyAmahe tattathA || 155|| devaM godhanavarddhanaM praNamatAM hastyashvarakShAkaraM mANDavyena maharShiNArchitamumAkAntaM prasannAnanam | chandrodbhAsitashekharaM munijanaiH saMstUyamAnaM prabhuM dhyAyedrudramabhIShTadaM praNamatAM sihmAsanAdhiShThitam || 156|| svAmin rudramadIya vaMshamakhilaM vR^iddhaM yuvAnaM shishuM garbhasthaM pitaraM svamAtaramihAsmAkaM ruShA mA vadhIH | mA hiMsIshcha priyA tanUrbahuvidhA vyAdhyAdi vAtAtapaiH shastrAstrAgni mahAhi vR^ishchikavR^ika vyAghrograsihmAdibhiH || 157|| sarvAbhIShTaphalapradaM praNamatAM devaM dayAshevadhiM deveshaM hR^idi devarAtamuninA dhyAtaM gaNeshAvR^itam | taM nandIshvaravanditaM suvimalaM bAlenduchUDAmaNiM bAlAditya samAnakAntimanishaM shrIrudramekaM bhaje || 158|| svAmin rudra vapAhavishchapuroDAshAjyayAgairmuhuH prItiM te namasA cha samprati vayaM sampAdayanto.adhikAm | deva tvAM karuNAnidhiM paricharemAsmAsu kurvan kR^ipAM bhaktAnAmaparAdhinAmapi cha maH putreShu pautreShu cha || 159|| go.ajAshvAdiShu chAsmadAdiShu ruShA hiMsAM vibho mA kR^ithAH ki~nchAsmatkulavardhanAnniharaNe dAne cha dharme dhane | bAlAMstanyaparAMstathaurasagaNAn mA no vadhIH kiM tu tAn vardhiShNUn chirajIvinashcha kuru tAnnaH prArthaneyaM vibho || 160|| svAtmAnaM hR^idi bhAvayantamanishaM rudraM chirAyurmahA\- mArgakShemasutuShTi putra kanaka shrIkanyakAdipradam | tvAmekAdashadhA vibhaktavapuShaM tejonidhiM shUlinaM chandrAla~NkR^itamaulimindudhavalaM shAntAkR^itiM bhAvaye || 167|| AshrAntAn puruShAMshcha gAshcha nitarAM tvAM nighnataH sarvadA prItirhiMsanagocharAya ##. | . | .## darUpaM cha dUre.astutat | vishvatrANaparAyaNasya jagatAM mAsmAsu bhUtasya yA chaNDIshAdyavane.asti sAstu mayi sA prItiH sadAsmAsviha || 168|| bhaktAnAM shivadaM sadAshiva shivaM rUpaM cha yattachChivA\- yAsmAkaM purataH parisphuratu te ki~nchAdhunAsmAn vibho | bhR^ityAn rakSha sapakShapAtamadhikaM dAkShiNyapUrNaM vachaH kShemaM yogamahaM vahAmi bhavatAmityAdarAdbrUhi naH || 169|| shrIrudrArthaka sharma yachCha bhagavan AmuShmikaM chaihikam | kastAdR^iksukhavardhanaH praNamatAM devastvadanyaH prabho || 170|| AyuH shrIsukhavardhanaM munivareNArAdhitaM chAtriNA devottaMsahiraNyasannibhalasanmUrtiM prasannAnanam | bibhrANaM jvalanaM jvalantamamalaM kurvANamagre svayaM devyAstANDavamAdarAtsuragaNairAsevyamAnaM bhaje || 171|| mArtANDasya cha maNDale tribhuvanavyAptaprabhAmaNDale nityaM vyomni paretabhUmiShu cha yaH prAdurbhavaMstiShThati | yaH sarvashrutiShu shruteShu nikhilashrutyantasAreShu chA\- tyantaM vishrutadivyakIrtiguNachAritrAyuto yaH sadA || 172|| sihmavyAghramukhAtighoramR^igavadbhImAkR^itirdurhR^idAM yo vadhyAnakhilAnajasramupasaMhartuM khalAnudyataH | yashchAnyAnabhibhUtashaktirasakR^ichchogrAkR^itiM mR^ityuva\- dbibhraddhanti khalAMshcha yastamanishaM devaM maheshaM stuhi || 173|| ityAtmAnamahaM pramAdavimukhaM tvAM prerayAmi svayaM bhaktyA staumi cha bhaktabhItiharaNaM he rudra tuShTo bhava | stotavyo.api sureshvarairhariviri~nchAdyaiH prapannaHkilA\- .a.apanno.ayaM jana ityananyasharaNaM mAmapyatIvAlpakam || 174|| stotAraM sukhaya prasAdasumukhaH ki~nchAstiki~nchitparaM bhUtapretapishAcharAkShasamukhA ghorA bhavatsainikAH | mAsmAMshchaiva adhikShipantu satataM rakShantu naH sarvadA sarvasmAdduritAdbhayAchcha bhagavan nityaM prasAdAttava || 175|| durj~neyA vidhayo vibhinnamatibhirnItA abhinnArthatAM ChannaChannavibhinna vismR^itamahAshAkhAsahasrAyutAH | vedAstadvihitAstathAbahuvidhAste dravyakAlakriyA\- mantrAH svalpataraM cha jIvanamatIvAlpA cha shaktirmatiH || 176|| durvij~neyataraM suduShkaramataH karmAkhilaM tadbhavet bhaktyA naH saphalaM bhavediti yathApraj~naM yathAsambhavam | yaj~nAtmA.akhilayaj~nabhuk tvamiti cha tvAM deva yakShyAmahe yaj~naireva vapAhavishcharupuroDAshAjyavanto vayam || 177|| DambhAha~NkR^itidarpapUrNahR^idayA devAnyajante parAn eteShAmadhamichChatastava muhurdAtuM pradIptAkR^ite | ugrA nigraharUpiNI sthiratarA yA durmatirmAkR^ithA\- stAmasmAsu kadApyato mR^iti(mati)riyaM hetishcha rudrasya te || 178|| bhaktAn dUrata eva deva paritaH sA varjayatvadya naH sarvAn ki~ncha vimuchya chApamadhunA AbaddhamasmatkR^ite | sR^iShTvA vishvamidaM maheshvara tadevAnupravishya prajA\- shchAvichChinnatayA samastajagataH sraShTuM striyAM yoniShu || 179|| vIryaM si~nchasi yatprajApatirato mIDhvA pitA tvaM hitaH tvaM putrAniha pautrakAMshcha surasashrIrudrashambho prabho | vaMshoddhArakashaktibhaktisuguNashrIkIrtimatputradaM dhyAyaMstaM bhagavantamantaranishaM svAtmAnameva svayam || 180|| nAnAprasphuradAyudhaM natamahApApaughaduHkhApahaM deveshaM gajacharmasaMvR^itatanuM shrIkR^ittivAsaM bhaje | nAtho yaH prakR^iteH parashcha puruShaH sarvAntarAtmA japA\- lauhityaM sphaTikAdikeShviva hi yaH puMbhAvasambhAvitaH || 181|| puMbhAvaH puruSheShu bhAti jagati svAMshapradhAneShu yaH strIShveva prakR^itipradhAnatanuShu svaM vIryamAsi~nchati | yo.atyantaM shivadaH samastajagatAM sa tvaM prasAdArthinAM asmAkaM cha shivo bhavAdya sumanA hAnirna tattAvatA || 182|| dhanyAH syAma vayaM cha kiM cha parame vR^ikShe kvachiddUrato nikShapyAyudhajAlametadakhilaM pApAtmanAM bhIShaNam | saumyaM bAhuvibhUShaNaM karatale bibhratpinAkaM dhanuH shAntaM kAntamupetya tArakavapuH kR^ittiM vasAnaH shubhAm || 183|| vaiyAghraM vanamadhyataH karuNayAbhyAgachCha pAhi svakAn rakShannaH puratashcharAcharahitaM shrIrudra shambho prabho | arthaprANa vipatti saMshayabhayakleshAri chora vyathA\- bhItighnaM hR^idi bhAvayantamanishaM shambhuM svarUpaM svayam || 184|| agryaM yAntamatIva sundaratanuM sanma~NgalaikAlayaM sAnandaM cha pinAkinaM vanacharAkAraM yuvAnaM bhaje | lauhityena vivarjitaM girijayA yasyA~NgamardhaM sadA yaM vedAntagiro vadanti satatAsa~NgohyayaM pUruShaH || 185|| kAluShyeNa vivarjitaH shiva iti khyAtashcha yaH pUjitaH sadbhiH sadvividhAmayArtibhayahR^itsaMsAraghorApadAm | yastvaM khaNDayitAsi kANDanivahAn chaNDAn prakIryAbhitaH daNDyAn daNDayasi svayaM cha harasi svairbhIShaNairAyudhaiH || 186|| j~nAnaishvaryayashaH suvIryakaruNAvairAgyabhAgyAmita\- shrIbhiH pUrNataro.asti yo hi bhagavAnasmai namaste.adhunA | yAste santu sahasramAshugatayastA hetayo yAyinaH shAstuM ki~nchidadhikShipantvaghavatAM madye madanyaM tathA || 187|| bhaktA eva vayaM bhavAma bhavataH sarvAtmanA sAgarAH tvaddhyAnaikaparAyaNAH sumanaso nityaM samAshAsmahe | tiryagjantu mahAjalUkajanatApakShyAdi siddhipradaM devaM sarvajayapradaM cha bhajatAM shambhuM pulastyArchitam || 188|| saskandaM jagadambayAyutatanuM devAdirudraiH stutaM sAmbaM klR^iptavivAhama~NgalavidhiM smerAnanaM bhAvaye | pratyekaM cha sahasradhA bahusahasrANAM sahasrANi yaH santyatyuttamahetayastava shivAsa~NkhyeyabAhuShviha || 189|| tatsa~NkShepaNatatsamudbhavamahAhiMsAvidhAnAdike\- ShvIshAno bhagavan vibhAsi yadi tachchitraM kimatra prabho | puNyApuNyakR^itAM parasparamapi saMj~nAnalakShyaM kShaNAt lakShIkR^itya tu puNyapApavashatastannigrahAnugrahe || 190|| hartuM bhartumasheShalokamapi yastvaM bhAvikImIshatAM dhatse.ataH karuNAvashAchCharaNagAMstrAtuM sadA.asmAn prati | hetInAM tu mukhAni chAnabhimukhAnyasmAkamasmaddviShAM nityaM chAbhimukhAni deva kuru naH saukhyapradAni prabho || 191|| devopadravarAjapIDanamahAkAntArachoravyathA\- bhItighnaM hR^idi nAradena muninA dhyAtaM satAM sarvadA | rudraM sarvamanoj~nabhUShaNadharaM sarvAyudhAla~NkR^itaM sarvAghaughaharaM cha sarvajagatAmIshaM maheshaM bhaje || 192|| kalpAdau vidhinA.arthitena kR^ipayA rudreNa ye nirmitA\- stuttulyAkR^itayastadAyudhadharAstatulyabhUShAstathA | lokAnugrahanigrahaikanipuNAH karmAnurUpaM phalaM yachChanto nivasanti ye cha paritaH sUryAnilAgnyaMshajAH || 193|| vishvedevagaNAH prasiddhasuguNAstejomarutpArthivA\- shchArA ye cha maheshvarasya bahudhA nityaM vibhaktAkR^iteH | bhaktAnugrahatatparasya bahavaH sAnugrahAnigrahA ye bhaktAH shivabhAvanAmadhigatA rudrAH surUpA hi te || 194|| vaiyAghrAjinabhogibhUShaNabhR^ito bAlenduga~NgAjaTA\- chUDAla~NkR^itamastakAstriNayanAH sAmbAH sa nandIshvarAH | ye devAnucharAshcha devasadR^isho devA gaNAdhIshvarAH sarve.amI bhajatAM shivAtmakatayA saMsArarugdrAvakAH || 195|| pratyekaM tu sahasrasho bahusahasrANAM sahasrANi ye rudrAshchAdhivasantyadhIshvara tathA bhUmyantarikShe divi | ye sarvatrabhavA bhavena sadR^ishA asminmahatyarNave vR^iShTirnaH paripUrNameghanivahaiH pUrNe.antarikShe.api cha || 196|| ye hAlAhalanIlakaNTha vapuShaH sharvAH kShamAyAmadhaH pAtAle pracharanti ye.api cha divi rudrAH sadopAshritAH | tAnevaM stubhiH sadaiva natibhishchArAdhayanto vayaM teShAmadya sahasrayojanamite dUre sthitAnAmapi || 197|| arvAktatparataH purashcha paritaH sajjAni dhanvAnyalaM vijyAnyAtanumaH sukhAya satataM kShemAya yogAya cha | rAj~nAM shatruvinAshanaM praNamatAM ghorAbhichArakriyA\- sambhUtAdhanivAraNaM cha muninA durvAsasArAdhitam || 198|| bibhrANaM trishikhaM pradIptavapuShaM rudraM jvalanmUrdhajaM bhogIndrAbharaNaM bhaje bhayaharaM daMShTrAkarAlAnanam || 199|| \- \- ayamanuvAkachatuShTayasya rudra\- priyAyogasya upAsanAvisheShaH | athavA chAShTatanostathAShTahR^iShTo navamo.ayaM dashamaH shatAnvitAnAm || \- \- ye vR^ikSheShviha kAlakarmavashatashchAvR^ishchyamAneShvimAM kShmAmAvR^itya charAcharAtmaratayA tiShThanti jAveShu ye | antavyAptajaganti ye.akhilajagatpIDAkarANAM sadA (? ) hantAro.asitakandharA bahuvidhA ye nityaniShkalmaShAH || 200|| bhUtAnAM pR^ithivIjalAgnimarudAkAshAtmanAM ye dhiyA sthitvA teShu jaganti pAnti paritastatkAryabhUtaiH phalaiH | nAnAbhUtagaNAdhipAshcha vividhA jvAlAjvalanmUrtayaH ye vA vItashikhA vichitravishikhA ye vA kapardojjvalAH || 201|| ye.anneShu chaturvidheShu cha tadA ye ye purAnnAdanA vyApArArhavichitrarUpachaShakA mArgAdike saMsthitAH | pApiShThAn phalatolanena vividhaM pApAnurUpaM janAn nyUnAdhikyavichitradhAtugatibhirvidhyanti cha vyAdhibhiH || 202|| teShAmadya sahasrayojanamite dUre sthitAnAM vayaM vijyAnyAtanumo dhanUMShi satataM kShemAya yogAya cha | rAj~nAM shatrunR^ipAdimAraNamahAsiddhipradaM tAdR^ishAM bhaktAnAmakhilAghasa~NghaharaNaM shrIdevalArAdhitam || 203|| rudraM bhIShaNabhogibhUShaNadharaM daMShTrAkarAlAnanaM bibhrANaM trishikhaM pradIptavapuShaM dhyAyejjvalanmUrdhajam | ye.amI laukikavaidikAdividhayA nAnAvidhAnAM pathAM sarveShAmapi rakShakA bahuvidhAH karmAnurUpeNa ye || 204|| ye dharmaM cha tatho.atha deva pathibhishchordhvaM cha tiryaggati\- shchAdhastAchcha nayanti ye sukR^itinAM bhaktyA paraM dhyAyatAm | kartR^itvAdimatiprasaktavividhavyApArashUrasthira\- dhyAnApAstasamastakalmaShamanaH sAkShAtkR^itabrahmaNAm || 205|| IshanyastasamastadurbharamahAsaMsArabhArAtmanAM annaM dAtumaraM tvanaM karuNayA haste dadhAnAH sadA | ye yudhvA yuvabhiH khalairatibalaiH sampIDyamAnAn sadA saMrakShanti haranti karmavashatashchAyuH pareShAmapi || 206|| ye tIrthAni charanti tIrthaphaladAstIrthadviShaHsantataM hantuM bANakR^ipANakArmukasR^ikAvanto niSha~NgodyatAH | teShAmadya sahasrayojanamite dUre sthitAnAM vayaM vijyAnyAtanumo dhanUMShi satataM kShemAya yogAya cha || 207|| vidvadvallabhasarvashaktavarasatputrapradaM dhyAyatAM saumukhyena samastatIrthaphaladaM shrIdevalArAdhitam | rudraM bhIShaNabhogibhUShaNadharaM daMShTrAkarAlA naM bibhrANaM trishikhaM pradIptavapuShaM dhyAyejjvalanmUrdhajam || 208|| etAvadbhirihoditairdashamahAmantraiH prakAshIkR^itA\- shchaitAvadbhiriyattayA.aparimitA bhUmyantarikShe sthitAH | ye trailokyamatItya sarvabhuvanavyAptAshcha sarvAtmakAH bhUyAMsashcha vasanti ye dashadisho rudrAH samAkramya cha || 209|| teShAmeva sahasrayojanamite dUre sthitAnAM vayaM vijyAnyAtanumo dhanUMShi satataM kShemAya yogAya cha | vidyAputrapurA~NganAptisumahAmAta~Ngatu~NgAshvadaM divyasyandanadivyasasyasumahIbhogAdihemArthadam || 210|| rudraM bhasmavibhUShaNaM phaNigaNAbhUShaM jvalatkandharaM chandrodbhAsishikhaM pradIptavapuShaM dhyAyet trishUlIkaram | shrIrudrebhya idaM namaH prathamato vA chaiva vAgbhUtaye karmaNyapyatha ye vasanti cha pR^ithak bhUmyantarikShAdvayuH || 211|| datvAnnaM bahubhakShaNAdiShu ratAstvAM kAryashauryAdibhiH pApiShThA gaThabandhanAdijanitakleshAkulAn kurvatAm | alpAlpairadhikAdhikairmuhurakAlotthairmarudvarShaNaiH yeShAM pIDayatAM jagatyadhikR^itAM annaM cha vAsastathA || 212|| varShantyeShu samUhavattriNayamapyetajjagajjIvanaM hiMsAsAdhanamAsa duShkR^itakR^itAM kShemAya nityaM samAm | tebhyo naH purato vayaM tviha dasha prAchIHpratIchIrdisho\- rdhvArogyAya shivAya kAyikanamaskArAtmikAH sarvataH || 213|| kR^itvA chintitasiddhaye.atha manasA tebhyo namaskurmahe he rudrAH sukhayantu naH praNamataste.amI bhajanto vayam | niShpApAH stutipUrNakAnatishatairyuShmatkR^ipAbhAjanAH tasmAdasmadariM tu pApapuruShaM hetuM sa yatnAchchirAt || 214|| yaM dviShmaH paripIDayannanudinaM dAridryarogAdibhiH yo.asmAn dveShTi tameva dantanivahaiH kAlAtmanAvA dadhA\- myetAMstAn sukhitAn sadA kuru janAnpUrNAnsadA rakSha naH || 215|| kAlaj~nAnadamannadaM praNamatAM jAtismaratvapradaM sarvAbhIShTadamAtmanAtmani nijAtmAnaM bhajantaM sadA | rudraM devamanantarudrasahitaM vishveshvaraM vishvata\- shchakShuH shrotrakarA~NghrimUrjitamahAkAlatmakaM chintaye || 216|| || iti shrIshivarahasyAntargate skandaproktaM rudrArthavivaraNaM sampUrNam || \- || shrIshivarahasyam | dvAdashAMshaH | adhyAyaH 26\-33 rudrArthavivaraNam | vAvR^ittashlokAH || ## - .. shrIshivarahasyam . dvAdashAMshaH . adhyAyaH 26-33 rudrArthavivaraNam . vAvRRittashlokAH .. Notes: Skanda ##skanda## delivers an exposition on Rudrārthaḥ ##rudrArthaH## - that is meant to capture the deeper meanings of the respective Anuvāka-s ##anuvAkAH## of ŚrīRudram ##shrIrudram## of the Yajurvedaḥ ##yajurvedaH##. Most of the Śloka-s are composed in ŚardūlavikrīditaCandaḥ ##shArdUlavikrIDitaChandaH## Selected Śloka-s from the Chapters 26-33 are collated on this page and renumbered for seamless reading.## ## Proofread by Ruma Dewan \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}