% Text title : aitareyopaniShat % File name : aitareya.itx % Category : upanishhat % Location : doc\_upanishhat % Author : Vedic Rishis % Transliterated by : Premraj Ware % Proofread by : Premraj Ware, NA % Description-comments : 8/108; RigVeda, Mukhyopanishad % Latest update : December 28, 2022 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Aitareyopanishad Sasvara ..}## \itxtitle{.. aitareyopaniShad sasvarA ..}##\endtitles ## || OM || OM vA~Nme\` mana\'si\` prati\'ShThitA\` mano\' me\` vAchi\` prati\'ShThitamA\`virA\`vIrma\' edhi ve\`dasya ma\` ANI\"sthaH shru\`taM me\` mA prahA\'sIra\`nenA\`dhIte\'nAhorA\`trAn sanda\'dhAmyR^i\`taM va\'diShyAmi sa\`tyaM va\'diShyAmi\` tanmAma\'vatu\` tadva\`ktAra\'mava\`tvava\'tu\` mAmava\'tu va\`ktAra\`mava\'tu va\`ktAram\" || OM shAnti\`H shAnti\`H shAnti\'H || atha R^igvedIyaitareyopaniShat | atha prathamo.adhyAyaH | \section{atha prathamaH khaNDaH} AtmA vA idameka evA\"gra AsInnAnyatki~ncha\'na mi\`Shat | sa IkShata lokAnnu sR^i\'jA i\`ti || 1|| sa i\`mAMllokAnasR^ijata | ambho marIchIrmaramA\"po.ado.ambhaH pareNa di\`vaM dyauH pratiShThA\".antari\'kShaM marIcha\`yaH | pR^i\`thivI maro yA a\`dhastAttA A\`paH || 2|| sa IkShateme nu lokA lokapAlAnnu sR^i\'jA i\`ti | so.adbhya eva puruShaM samuddhR^ityA\"mUrchCha\`yat || 3|| tamabhya\'tapattasyAbhitaptasya mukhaM nira\'bhi\`dyata yathA.aNDam | mukhAdvAgvAcho\".agnirnAsike nira\'bhidyetAM nAsikAbhyAM prA\`NaH prA\`NAdvA\`yurakShiNI nira\'bhidyetAma\`kShIbhyAM chakShu\`shchakShuSha\' Adi\`tyaH ka\`rNau nira\'bhidyetAM karNAbhyAM shrotraM\` shrotraddisha\`stva~N nira\'bhidyata tvacho lomAni lomabhya oShadhivanaspatayo hR^i\`dayaM nira\'bhidyata hR^i\`dayAnmano manasashcha\`ndramA nAbhirnira\'bhidyata nA\`bhyA apAno.apAnAnmR^i\`tyuH shishnaM nira\'bhidyata shishnA\`dreto\" reta\'sa A\`paH || 4|| || iti prathamaH khaNDaH || \section{atha dvitIyaH khaNDaH} tA e\`tA de\`vatAH sR^i\`ShTA a\`sminmahatyarNave prApataMstamashanAyApipAsAbhyAma\"nvavArjat | tA enamabruvannAyatanaM naH pra\'jAnI\`hi ya\`sminpratiShThitA a\`nnama\'dAmeti || 1|| tAbhyo gAmAnayattA abruvanna vai no.ayama\'lami\`ti | tAbhyo.ashvamAnayattA abruvanna vai no.ayama\'lami\`ti || 2|| tAbhyaH puruShamAnayattA abruvan sukR^itaM\" bate\`ti puruSho vAva\' sukR^itam | tA abravIdyathA.a.adayatanaM pravi\'shate\`ti || 3|| a\`gnirvAgbhUtvA mukhaM\" prAvishadvA\`yuH prANo bhUtvA nAsike\" prAvishadAdityashchakShurbhUtvA.akShiNI\" prAvishAddishaH\' shrotraM bhUtvA karNau\" prAvishannoShadhivanaspatayo lomA\"ni bhUtvA tvachaM\" prAvishaMshcha\`ndramA mano bhUtvA hR^idayaM\" prAvishanmR^i\`tyurapAno bhUtvA nAbhiM\" prAvishadApo reto bhUtvA shishnaM\" prAvishan || 4|| tamashanAyApipAse abrUtAmAvAbhyAmabhiprajAnIhI\`ti | sa te abravIdetAsveva vAM devatAsvAbha\'jAmye\`tAsu bhAginnyau ka\'romI\`ti | tasmAdyasyai kasyai cha de\`vatAyai havirgR^i\`hyate bhAginyAvevAsyAmashanAyApipA\"se bha\`vataH || 5|| || iti dvitIya khaNDa || \section{atha tR^itIyaH khaNDaH} sa IkShateme nu lokAshcha lokapAlAshchAnnamebhyaH sR^i\'jA i\`ti || 1|| so.apobhya\'tapattAbhyo.abhitaptAbhyo mUrtira\'jAya\`ta yo vai sA mUrtirajAyatA.annaM vai\` tat || 2|| tadetadabhisR^iShTaM parA~NatyajighAMsattadvA\`chA jighR^ikShatta\`nnA shaknodvA\`chA gra\'hItum | sa yaddhainadvA\`chA.agrahaiShyada\`bhivyAhR^itya hai\`vAnna\'matra\`psyat || 3|| tatprA\`NenAjighR^ikShatta\`nnAshaknot prA\`Nena gra\'hItum | sa yaddhainatprA\`NenAgra\'haiShyada\`bhiprANya hai\`vAnna\'matra\`psyat || 4|| tachcha\`kShuShA.ajighR^ikShatta\`nnAshaknochcha\`kShuShA gra\'hItum | sa yaddhainachcha\`kShuShA.agra\'haiShyad dR^i\`ShTvA haivAnna\'matra\`psyat || 5|| tachChro\`treNAjighR^ikShatta\`nnAshaknochChro\`treNa gra\'hItum | sa yaddhaina\`chChrotreNAgrahaiShyachChru\`tvA hai\`vAnna\'matra\`psyat || 6|| tattva\`chA.ajighR^ikShatta\`nnAshaknot tva\`chA gra\'hItum | sa yaddhainatva\`chA.agrahaiShyatspR^i\`ShTvA hai\`vAnna\'matra\`psyat || 7|| tanma\`nasA.ajighR^ikShattannAshaknonma\`nasA gra\'hItum | sa yaddhainanma\`nasA.agrahaiShyaddhayA\`tvA hai\`vAnna\'matra\`psyat || 8|| tachChi\`shnenAjighR^ikShatta\`nnAshaknochChi\`shnena gra\'hItum | sa yaddhainachChi\`shnenAgrahaiShyadvi\`sR^ijya hai\`vAnna\'matrapsyat || 9|| tada\`pAnenAjighR^ikShatta\`dAvayat | sa eSho.annasya graho yadvAyurannamAyurvA e\`Sha ya\`dvAyuH || 10|| sa IkShata kathaM nvidaM madR^ite syAdi\`ti sa IkShata katareNa prapadyA i\`ti | sa IkShata yadi vA\`chA.abhivyAhR^itaM yadi prA\`NenAbhiprANitaM yadi cha\`kShuShA dR^i\`ShTaM yadi shro\`treNa shru\`taM yadi tva\`chA spR^i\`ShTaM yadi ma\`nasA dhyA\`taM yadya\`pAnenAbhyapAnitaM yadi shi\`shnena visR^iShTamatha ko\".ahami\`ti || 11|| sa etameva sImAnaM vidaryaitayA dvArAprA\"pa\`dyata | saiShA vidR^itirnA\`ma dvAstadetannAndanaM tasya traya AvasathAstrayaH\' sva\`pnA a\`yamAvasatho.ayamAvasatho.ayamAvasa\'tha i\`ti || 12|| sa jAto bhUtAnyabhivyai\`khyat kimihAnyaM vAvadiShadi\`ti | sa etameva puruShaM brahma tatamamapashyadidamada\'rshamaho || 13|| tasmAdidandro nAmedandro ha vai nAma | tamida\"ndraM santamindrami\'tyAcha\`kShate pa\`rokShe\"Na | pa\`rokShapri\'yA iva hi de\`vAH parokShapriyA iva\' hi devAH || 14|| || iti tR^itIyaH khaNDaH || ityaitareya\-dvitIyAraNyake chaturtho.adhyAyaH | iti upaniShatsu cha prathamo.adhyAyaH | atha dvitIyo adhyAyaH | \section{atha chaturthaH khaNDaH} puruShe\` ha vA ayamAdi\`to ga\'rbho bha\`vati | yadetadretastadetatsarvebhyo.a~NgebhyastejaH sambhUtamAtmanyevAtmAnaM bibha\`rti tadya\`yA striyAM si~nchatya\`thainajjanayati tadasya pratha\'maM ja\`nma || 1|| tat striyAM AtmabhUyaM gachChati yathA svama~NgaM tathA | tasmAdenAM na hinasti sAsyaitamAtmAnamatra gataM bhAvaya\`ti || 2|| sA bhAvayitrI bhAvayitavyA\' bhavati taM strI garbha\" bibha\`rti so.agra eva kumAraM janmano.agre.adhibhAvaya\`ti sa yatkumAraM janmano.agre.adhibhAvayatyAtmAnameva tadbhAvayatyeShAM lokAnAM santatyA evaM santatA hI\`me lo\`kAstadasya dvitI\"yaM ja\`nma || 3|| so.asyAyamAtmA puNyebhyaH karmabhyaH prati\'dhIyate | athAsyA.ayAmitara A\`tmA kR^itakR^ityo vayogataH praiti sa itaH prayanneva puna\'rjAyate tadasya tR^itI\"yaM janma || 4|| tadu\'ktamR^i\`ShiNA\- \ldq{}garbhe\` nu sannanve\'ShAmavedama\`haM de\`vAnAM\` jani\'mAni\` vishvA\" | sha\`taM mA\` pura\` Aya\'sIrarakSha\`nnadha\' shye\`no ja\`vasA\` nira\'dIyamiti | (R^igvede maNDale 4 sUktaM 27| 1) garbha evaitachChayAno vA\`madeva eva\'muvA\`cha ||5|| sa evaM vidvAnasmAchCharIrabhedAdUrdhvasUtkramyAmuShmin svarge loke sarvAnkAmAnAptvA.amR^itaH samabhava\'tsama\`bhavat || 6|| || iti chaturthaH khaNDaH || ityaitareyAraNyake pa~nchamo.adhyAyaH | iti upaniShatsu dvitIyodhyAyaH samAptaH | atha tR^itIyo adhyAyaH | \section{atha pa~nchamaH khaNDaH} ko.ayamAtmeti va\`yamupAsmahe | kataraH sa AtmA | yena vA\' rUpaM pashyati yena vA\' shabdaM sha{}R^iNoti yena vA\' gandhAnAjighrati yena vA\' vAchaM vyAkaroti yena vA\' svAdu chAsvAdu cha vi\'jAnA\`ti || 1|| yadetad hR^idayaM manashchaitatsa.nj~nAnamAj~nAnaM vij~nAnaM praj~nAnaM medhA dR^i\`ShTirdhR^itirmatirmanIShA jUtiH smR^itiH sa~NkalpaH kraturasuH kAmo va\'sha i\`ti | sarvANyevaitAni praj~nAnasya nAmadheyAni\' bhava\`nti || 2|| e\`Sha brahmaiSha indra e\`Sha prajApatirete sa\`rve devA imAni cha pa~ncha mahAbhUtAni pR^ithivI vAyurAkAsha Apo jyotIMShItyetAnImAni cha kShu\`dramishrANIva bIjAnItarANi chetarANi chANDajAni cha jarAyujAni cha svedajAni chodbhijjAni chAshvA gAvaH puruShA hastino yatki~nchedaM prANi ja~NgamaM cha patatri cha yachcha sthAvaraM sarvaM tatpra\`j~nAnetraM pra\`j~nAne\" pratiShThitaM pra\`j~nAne\"tro lo\`kaH pra\`j~nA prati\`ShThA praj~nA\"naM brahma || 3|| sa e\`tena prAj~nenAtmanA.asmAllokAdutkramyAmuShminsvarge loke sarvAnkAmAnAptavA.amR^itaH samabhava\'tsama\`bhavadityom || 4|| || iti pa~nchamaH khaNDaH || ityaitareyANyake ShaShTho.adhyAyaH | iti upaniShatsu tR^itIyo.adhyAyaH | OM vA~Nme\` mana\'si\` prati\'ShThitA\` mano\' me\` vAchi\` prati\'ShThitamA\`virA\`vIrma\' edhi ve\`dasya ma\` ANI\"sthaH shru\`taM me\` mA prahA\'sIra\`nenA\`dhIte\'nAhorA\`trAn sanda\'dhAmyR^i\`taM va\'diShyAmi sa\`tyaM va\'diShyAmi\` tanmAma\'vatu\` tadva\`ktAra\'mava\`tvava\'tu\` mAmava\'tu va\`ktAra\`mava\'tu va\`ktAram\" || OM shAnti\`H shAnti\`H shAnti\'H || ityaitareyopaniShatsampUrNA | ## Encoded and proofread by Premraj Ware \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}