% Text title : bRihadAraNyakopaniShat % File name : bri.itx % Category : upanishhat, svara % Location : doc\_upanishhat % Author : Vedic Tradition % Transliterated by : Marcos Albino % Description-comments : The upanishad has only Udatta and Anudatta (no svarita, vertical line above) % Source : Mantrapushpam, Ramkrishna Mission, Khar % Latest update : January 31, 1997, February 2, 2024 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Brihadaranyaka Upanishad with Vedic Accents ..}## \itxtitle{.. bR^ihadAraNyakopaniShat sasvarA ..}##\endtitles ## ## References : Titus Texts : Jost Gippert. shuklayajurveda White Yajur-Veda Text: BAUp BrihadAraNyakaupaniShad MAdhyandina-Recension / KANva-Recension (M or K, or both MK) ch : Chapter. p : Paragraph On the basis of the editions by Albrecht Weber, The Shatapatha-Brahmana in the Madhyandina-shAkhA (SBM) with extracts from the commentaries of SAyaNa, HarisvAmin and DvivedAnga, Berlin 1849 / Repr. Varanasi 1964 (Chowkhamba Sanskrit Ser., 96) and Willem Caland, The Shatapatha BrAhmaNa in the KANvIya Recension, (SBK) rev. ed. by Raghu Vira, Lahore 1926 / repr. Delhi 1983 ## ##{ch1}## ##{ch1 {= SBM 10.6.4.1 = SBK16.3.1.1-2}}## ##{pMK1}## uShA\` vA\` a\`shvasya me\`dhyasya shi\`raH\, sU\`ryashcha\`kShuH vA\`taH prANo\`\, vyA\`ttamagni\`rvaishvAnara\`H\, saMvatsara\` AtmA\`shvasya me\`dhyasya dyau\`ShpR^iShTha\`m anta\`rikShamuda\`raM\, pR^ithivI\` pAjasya\`M\, di\`shaH pArshve\`\, avAntaradi\`shaH pa\`rshava\, R^ita\`vo\`.a~NgAni\, mA\`sAshchArdhamAsA\`shcha pa\`rvANi ahorAtrA\`Ni pratiShThA\`\, na\`kShatrANya\`sthIni\, na\`bho mA{\m+}sA\`ni U\`vadhya{\m+} si\`katAH\, si\`ndhavo gu\`dA\, ya\`kR^ichcha klomA\`nashcha pa\`rvatA\, o\`Shadhayashcha va\`naspa\`tayashcha lo\`mAni udya\`npUrvArdho\`\, nimlo\`cha~NjaghanArdho\`\, ya\`dvijR^imbhate\, ta\`dvi\`dyotate\, ya\`dvidhUnute\`\, ta\`tstanayati\, ya\`nme\`hati\, ta\`dvarShati\, vA\`gevA\`sya vA\`k | ##{pMK2}## a\`harvA\` a\`shvaM pura\`stAnmahimA\`nvajAyata\, ta\`sya pU\`rve samudre\` yo\`nI\; rA\`trirenaM pashchA\`nmahimA\`nvajAyata\, ta\`syA\`pare samudre\` yo\`niH etau\` vA\` a\`shvaM mahimA\`nAvabhi\`taH sa\`mbabhUvatuH | ha\`yo bhUtvA\` devA\`na\`vahad vAjI\` gandharvA\`n arvA\`surAn a\`shvo manuShyA\`nt | samudra\` evA\`sya ba\`ndhuH\, samudro\` yo\`niH | ##{ch2 {= SBM 10.6.5.1-3 = SBK16.3.2.1-7}}## ##{pMK1}## nai\`ve\`ha\` ki\`M chanA\`gra AsIn | mR^ityu\`naive\`da\`mA\`vR^itamAsIdashanAya\`yAshanAyA\` hi\` mR^ityu\`H | ta\`nma\`no.akurutAtmanvI\` syAmi\`ti | so\`.archannacharat | ta\`syA\`rchata A\`po.ajAyantA\`rchate vai\` me ka\`mabhUdi\`ti | ta\`devA\`rkya\`syArkatva\`m | ka\`{\m+} ha vA\` asmai bhavati\, ya\` eva\`meta\`darkya\`syArkatva\`M ve\`da | ##{pMK2}## A\`po vA\` arka\`H | ta\`dya\`dapA\`{\m+} sha\`ra A\`sIt ta\`tsa\`mahanyata\, sA\` pR^ithivya\`bhavat | ta\`syAmashrAmyat | ta\`sya shrAnta\`sya tapta\`sya te\`jo ra\`so ni\`ravartatAgni\`H | ##{pMK3}## sa\` tredhA\`tmA\`naM vya\`kurutAditya\`M tR^itI\`yaM\, vAyu\`M tR^itI\`ya{\m+} | sa\` eSha\` prANa\`stredhAvihita\`H | ta\`sya prA\`chI di\`kShi\`ro.asau\` chAsau\` chermA\`u a\`thAsya pratI\`chI di\`kpu\`chCham asau\` chAsau\` cha sakthyau\`\; da\`kShiNA cho\`dIchI cha pArshve\`\, dyau\`ShpR^iShTha\`m anta\`rikShamuda\`ram iya\`mu\`raH\, sa\` eSho\`.apsu\` pra\`tiShThito | ya\`tra kva\` chai\`ti\, ta\`deva\` pra\`titiShThatyeva\`M vidvA\`n | ##{pMK4}## so\`.akAmayataH dvitI\`yo ma AtmA\` jAyete\`ti | sa\` ma\`nasA vA\`chaM mithuna\`{\m+} sa\`mabhavadashanAyA\`M mR^ityu\`H | ta\`dya\`dre\`ta A\`sIt sa\` saMvatsaro\`.abhavan | na\` ha purA\` ta\`taH saMvatsara\` Asa | ta\`metA\`vantaM kAla\`mabibharyA\`vAntsaMvatsara\`H | ta\`metA\`vataH kAla\`sya para\`stAdasR^ijata | ta\`M jAta\`mabhivyA\`dadAt\; sa\` bhA\`Nakarot sai\`va\` vA\`gabhavat | ##{pMK5}## sa\` aikShataH ya\`di vA\` ima\`mabhima{\m+}sye\`\, ka\`nIyo\`.annaM kariShya i\`ti | sa\` ta\`yA vAchA\` te\`nAtma\`neda\`{\m+} sa\`rvamasR^ijata\, ya\`dida\`M ki\`~Ncha\`rcho ya\`jU{\m+}Shi sA\`mAni Cha\`ndA{\m+}si yaj~nA\`nprajA\`M pashU\`nt | sa\` ya\`d-yadevA\`sR^ijata\, ta\`t-tada\`ttumadhriyata | sa\`rvaM vA\` attI\`ti\, ta\`da\`diteradititva\`{\m+} | sa\`rvasyAttA\` bhavati\, sa\`rvamasyA\`nnaM bhavati\, ya\` eva\`meta\`da\`diteradititva\`M ve\`da | ##{pMK6}## so\`.akAmayataH bhU\`yasA yaj~ne\`na bhU\`yo yajeye\`ti | so\`.ashrAmyat sa\` ta\`po.atapyata | ta\`sya shrAnta\`sya tapta\`sya ya\`sho vIrya\`mu\`dakrAmat | prANA\` vai\` ya\`sho vIrya\`m | ta\`tprANe\`ShU\`tkrAnteShu sha\`rIra{\m+} shva\`yitumadhriyata\; ta\`sya sha\`rIra eva\` ma\`na AsIt | ##{pMK7}## so\`.akAmayataH me\`dhyaM ma ida\`{\m+} syAdAtmanvya\`ne\`na syAmi\`ti | ta\`to\`.ashvaH sa\`mabhavad | ya\`da\`shvat ta\`nme\`dhyamabhUdi\`ti | ta\`devA\`shvamedha\`syAshvamedhatva\`m | eSha\` ha vA\` ashvamedha\`M veda\, ya\` enameva\`M ve\`da | ##{pM8/k7}## ta\`ma\`navarudhyevAmanyata | ta\`{\m+} saMvatsara\`sya para\`stAdAtma\`na A\`labhata\, pashU\`ndeva\`tAbhyaH pra\`tyauhat | ta\`smAtsarvadevatya\`M pro\`kShitaM prAjApatya\`mA\`labhanta | eSha\` vA\` ashvamedho\` ya\` eSha\` ta\`pati\; ta\`sya saMvatsara\` AtmA\`ya\`magni\`rarka\`H ta\`syeme\` lokA\` AtmA\`naH | tA\`vetA\`varkAshvamedhau\`\, so\` pu\`nare\`kaiva\` deva\`tA bhavati\, mR^ityu\`revA\`pa punarmR^ityu\`M jayati\, nai\`naM mR^ityu\`rApnoti\, mR^ityu\`rasyAtmA\` bhavati sa\`rvamA\`yureti etA\`sAM deva\`tAnAme\`ko bhavati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{ch3 {= SBM 14.4.1.1-33 = SBK16.3.3.1-23}}## ##{pMK1}## dvayA\` ha prAjApatyA\`\, devA\`shchA\`surAshcha | ta\`taH kAnIyasA\` eva\` devA\`\, jyAyasA\` a\`surAH | ta\` eShu\` loke\`Shvaspardhanta | ##{pMK2}## te\` ha devA\` UchuH ha\`ntA\`surAnyaj~na\` udgIthe\`nAtya\`yAme\`ti | ##{pM3/k2}## te\` ha vA\`chamUchuH tva\`M na u\`dgAye\`ti | ta\`the\`ti | te\`bhyo vA\`gu\`dagAyad | yo\` vAchi\` bho\`gasta\`M deve\`bhya A\`gAyad ya\`tkalyA\`NaM va\`dati ta\`dAtma\`ne | te\`.aviduH ane\`na vai\` na udgAtrA\`tyeShyantI\`ti | ta\`mabhidru\`tya pApma\`nAvidhyant | sa\` ya\`H sa\` pApmA\` ya\`deve\`da\`ma\`pratirUpaM va\`dati\, sa\` eva\` sa\` pApmA\` | ##{pM4/k3}## a\`tha ha prANa\`mUchuH tva\`M na u\`dgAye\`ti | ta\`the\`ti | te\`bhyaH prANa\` u\`dagAyad | ya\`H prANe\` bho\`gasta\`M deve\`bhya A\`gAyad ya\`tkalyA\`NaM ji\`ghrati ta\`dAtma\`ne | te\`.avidurane\`na vai\` na udgAtrA\`tyeShyantI\`ti | ta\`mabhidru\`tya pApma\`nAvidhyant | sa\` ya\`H sa\` pApmA\` ya\`deve\`da\`ma\`pratirUpaM ji\`ghrati\, sa\` eva\` sa\` pApmA\` | ##{pM5/k4}## a\`tha ha cha\`kShurUchuH tva\`M na u\`dgAye\`ti | ta\`the\`ti | te\`bhyashcha\`kShuru\`dagAyad | ya\`shcha\`kShuShi bho\`gasta\`M deve\`bhya A\`gAyad ya\`tkalyA\`NaM pa\`shyati ta\`dAtma\`ne | te\`.avidurane\`na vai\` na udgAtrA\`tyeShyantI\`ti | ta\`mabhidru\`tya pApma\`nAvidhyant | sa\` ya\`H sa\` pApmA\` ya\`deve\`da\`ma\`pratirUpaM pa\`shyati\, sa\` eva\` sa\` pApmA\` | ##{pM6/k5}## a\`tha ha shro\`tramUchuH tva\`M na u\`dgAye\`ti | ta\`the\`ti | te\`bhyaH shro\`tramu\`dagAyad | ya\`H shro\`tre bho\`gasta\`M deve\`bhya A\`gAyad ya\`tkalyA\`Na{\m+} shR^iNo\`ti ta\`dAtma\`ne | te\`.avidurane\`na vai\` na udgAtrA\`tyeShyantI\`ti | ta\`mabhidru\`tya pApma\`nAvidhyant | sa\` ya\`H sa\` pApmA\` ya\`deve\`da\`ma\`pratirUpa{\m+} shR^iNo\`ti\, sa\` eva\` sa\` pApmA\` | ##{pM7/k5}## a\`tha ha ma\`na UchuH tva\`M na u\`dgAye\`ti | ta\`the\`ti | te\`bhyo ma\`na u\`dagAyad | yo\` ma\`nasi bho\`gasta\`M deve\`bhya A\`gAyad ya\`tkalyA\`Na{\m+} sa~Nkalpa\`yati ta\`dAtma\`ne | te\`.avidurane\`na vai\` na udgAtrA\`tyeShyantI\`ti | ta\`mabhidru\`tya pApma\`nAvidhyant | sa\` ya\`H sa\` pApmA\` ya\`deve\`da\`ma\`pratirUpa{\m+} sa~Nkalpa\`yati\, sa\` eva\` sa\` pApmai\`va\`mu kha\`lvetA\` deva\`tAH pApma\`bhiru\`pAsR^ijann eva\`menAH pApma\`nAvidhyan | ##{pM8/k7}## a\`tha hema\`mAsanya\`M prANa\`mUchuH tva\`M na u\`dgAye\`ti | ta\`the\`ti | te\`bhya eSha\` prANa\` u\`dagAyat | te\`.avidurane\`na vai\` na udgAtrA\`tyeShyantI\`ti | ta\`mabhidru\`tya pApma\`nAvivyatsant | sa\` ya\`thA\`shmAnamR^itvA\` loShTo\` vidhva\`{\m+}setaiva\`{\m+} haiva\` vidhva\`{\m+}samAnA vi\`Shva~Ncho vi\`neshuH | ta\`to devA\` a\`bhavan pa\`rA\`surA | bha\`vatyAtma\`nA\, pa\`rAsya dviSha\`nbhrA\`tR^ivyo bhavati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM9/k8}## te\` hochuH kva\` nu so\`.abhUd yo\` na ittha\`ma\`sakte\`ti | aya\`mAsye\`.anta\`ri\`ti\, so\`.ayA\`sya\; A~Ngiraso\`\, a~NgAnA{\m+} hi\` ra\`saH | ##{pM10/k9}## sA\` vA\` eShA\` deva\`tA dU\`rnA\`ma\, dUra\`{\m+} hya\`syA mR^ityu\`H | dUra\`{\m+} ha vA\` asmA\`nmR^ityu\`rbhavati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM11/k10}## sA\` vA\` eShA\` deva\`taitA\`sAM deva\`tAnAM pApmA\`naM mR^ityu\`mapaha\`tya\, ya\`trAsA\`M dishA\`ma\`ntaH ta\`dgamayA\`M chakAra\, ta\`dAsAM pApma\`no vinya\`dadhAt | ta\`smAnna\` ja\`namiyAn nA\`ntamiyAn ne\`tpApmA\`naM mR^ityu\`manvavA\`yAnI\`ti | ##{pM12/k11}## sA\` vA\` eShA\` deva\`taitA\`sAM deva\`tAnAM pApmA\`naM mR^ityu\`mapaha\`tyA\`thainA mR^ityu\`ma\`tyavahat | ##{pM13/k12}## sA\` vai\` vA\`chameva\` prathamA\`ma\`tyavahat | sA\` yadA\` mR^ityu\`matya\`muchyata\, so\`.agni\`rabhavat\; so\`.aya\`magni\`H pa\`reNa mR^ityu\`ma\`tikrAnto dIpyate | ##{pM14/k13}## a\`tha prANa\`ma\`tyavahat | sa\` yadA\` mR^ityu\`matya\`muchyata\, sa\` vAyu\`rabhavat\; so\`.aya\`M vAyu\`H pa\`reNa mR^ityu\`ma\`tikrAntaH pavate | ##{pM15/k14}## a\`tha cha\`kShura\`tyavahat | ta\`dyadA\` mR^ityu\`matya\`muchyata\, sa\` Adityo\`.abhavat\; so\`.asA\`vAditya\`H pa\`reNa mR^ityu\`ma\`tikrAntastapati | ##{pM16/k15}## a\`tha shro\`trama\`tyavahat | ta\`dyadA\` mR^ityu\`matya\`muchyata\, tA\` di\`sho.abhavan\; tA\` imA\` di\`shaH pa\`reNa mR^ityu\`ma\`tikrAntAH | ##{pM17/k16}## a\`tha ma\`no\`.atyavahat | ta\`dyadA\` mR^ityu\`ma\`tyamuchyata\, sa\` chandra\`mA abhavat\; so\`.asau\` chandra\`H pa\`reNa mR^ityu\`ma\`tikrAnto bhAti | eva\`{\m+} ha vA\` enameShA\` deva\`tA mR^ityu\`ma\`tivahati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM18/k17}## a\`thAtma\`ne.annA\`dyamA\`gAyad | ya\`ddhi\` ki\`~NchA\`nnamadya\`te\, ane\`naiva\` ta\`dadya\`ta\; iha\` pra\`titiShThati | ##{pM19/k18}## te\` devA\` abruvann etA\`vadvA\` ida\`{\m+} sa\`rvaM ya\`da\`nnaM\, ta\`dAtma\`na A\`gAsIra\`nu no.asmi\`nna\`nna A\`bhajasve\`ti | te\` vai\` mAbhisa\`Mvishate\`ti | ta\`the\`ti | ta\`{\m+} samanta\`M pariNya\`vishanta | ta\`smAdya\`dane\`nA\`nnama\`tti\, te\`naitA\`stR^ipyanti | eva\`{\m+} ha vA\` ena{\m+} svA\` abhisa\`Mvishanti\, bha\`rtA svA\`nA{\m+} shre\`ShThaH puraetA\` bhavatyannAdo\`.adhipatiH ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM20/k18}## ya\` u haivaMvi\`da{\m+} sve\`Shu pratiprati\`rbu\`bhUShati\, na\` haivA\`laM bhArye\`bhyo bhavati a\`tha ya\` evai\`ta\`ma\`nubhavati\, yo\` vaita\`ma\`nu bhAryA\`nbu\`bhUrShati\, sa\` haivA\`laM bhArye\`bhyo bhavati | ##{pM21/k19}## so\`.ayA\`sya A~Ngiraso\`\, a~NgAnA{\m+} hi\` ra\`saH | prANo\` vA\` a\`~NgAnA{\m+} ra\`saH | prANo\` hi\` vA\` a\`~NgAnA{\m+} ra\`saH ta\`smAdya\`smAtka\`smAchchA\`~NgAtprANa\` utkrA\`mati\, ta\`deva\` ta\`chChuShyati eSha\` hi\` vA\` a\`~NgAnA{\m+} ra\`saH | ##{pM22/k20}## eSha\` u eva\` bR^ihaspa\`tiH vA\`gvai\` bR^ihatI\`\, ta\`syA eSha\` pa\`tiH ta\`smAdu bR^ihaspa\`tiH | ##{pM23/k21}## eSha\` u eva\` bra\`hmaNaspa\`tiH vA\`gvai\` bra\`hma\, ta\`syA eSha\` pa\`tiH ta\`smAdu bra\`hmaNaspa\`tiH | ##{pM24/k22}## eSha\` u eva\` sA\`ma\; vA\`gvai\` sA\`maiSha\` sA\` chA\`mashche\`ti\, ta\`tsA\`mnaH sAmatva\`m | ya\`dveva\` sama\`H plu\`ShiNA\, samo\` masha\`kena\, samo\` nAge\`na\, sama\` ebhi\`stribhi\`rlokai\`H\, samo\`.ane\`na sa\`rveNa\, ta\`smAdveva\` sA\`mAshnute\` sA\`mnaH sA\`yujya{\m+} saloka\`tAM\, ya\` eva\`meta\`tsA\`ma ve\`da | ##{pM25/k23}## eSha\` u vA\` udgItha\`H | prANo\` vA\` u\`t prANe\`na hI\`da\`{\m+} sa\`rvamu\`ttabdham | vA\`geva\` gI\`tho\`chcha gI\`thA che\`ti\, sa\` udgItha\`H | ##{pM26/k24}## ta\`ddhA\`pi brahmadatta\`shchaikitAneyo\` rA\`jAnaM bhakSha\`yannuvAchAya\`M tya\`sya rA\`jA mUrdhA\`naM vi\`pAtayatAd ya\`dito\`.ayA\`sya A~Ngiraso\`.anye\`noda\`gAyadi\`ti | vAchA\` cha hye\`va\` sa\` prANe\`na choda\`gAyadi\`ti | ##{pM27/k25}## ta\`sya haita\`sya sA\`mno ya\`H sva\`M ve\`da\, bha\`vati hAsya sva\`m | ta\`sya vai\` sva\`ra eva\` sva\`m | ta\`smAdA\`rtvijyaM kariShya\`nvAchi\` sva\`ramichCheta\, ta\`yA vAchA\` sva\`rasampannayA\`rtvijyaM kuryAt | ta\`smAdyaj~ne\` sva\`ravantaM di\`dR^ikShanta evA\`tho ya\`sya sva\`M bha\`vati | bha\`vati hAsya sva\`M\, ya\` eva\`meta\`tsA\`mnaH sva\`M ve\`da | ##{pM28/k26}## ta\`sya haita\`sya sA\`mno ya\`H suva\`rNaM ve\`da\, bha\`vati hAsya suva\`rNam | ta\`sya vai\` sva\`ra eva\` suva\`rNam | bha\`vati hAsya suva\`rNaM\, ya\` eva\`meta\`tsA\`mnaH suva\`rNaM ve\`da | ##{pM29/k27}## ta\`sya haita\`sya sA\`mno ya\`H pratiShThA\`M ve\`da\, pra\`ti ha tiShThati | ta\`sya vai\` vA\`geva\` pratiShThA\`\, vAchi\` hi\` kha\`lveSha\` eta\`tprANa\`H pra\`tiShThito gIya\`te\`\, anna i\`tyu hai\`ka AhuH | ##{pM30/k28}## a\`thA\`taH pa\`vamAnAnAmevA\`bhyAroha\`H | sa\` vai\` kha\`lu prastotA\` sA\`ma pra\`stauti | sa\` ya\`tra prastuyA\`t ta\`detA\`ni japeda\`sato mA sa\`dgamaya ta\`maso mA jyo\`tirgamaya\, mR^ityo\`rmAmR^itaM gamaye\`ti | ##{pM31/k28}## sa\` ya\`dA\`hA\`sato mA sa\`dgamaye\`ti\, mR^ityu\`rvA\` a\`sat sa\`damR^itam mR^ityo\`rmAmR^itaM gamayAmR^itaM mA kurvi\`tyevai\`ta\`dAha | ##{pM32/k28}## ta\`maso mA jyo\`tirgamaye\`ti\, mR^ityu\`rvai\` ta\`mo\, jyo\`tiramR^itam mR^ityo\`rmAmR^itaM gamayAmR^itaM mA kurvi\`tyevai\`ta\`dAha | mR^ityo\`rmAmR^itaM gamaye\`ti\, nA\`tra tiro\`hitamivAsti | ##{pM33/k28}## a\`tha yA\`nI\`tarANi stotrA\`Ni\, te\`ShvAtma\`ne.annA\`dyamA\`gAyet\; ta\`smAdu te\`Shu va\`raM vR^iNIta\, ya\`M kA\`maM kAma\`yeta\, ta\`{\m+} | sa\` eSha\` evaMvi\`dudgAtA\`tma\`ne vA ya\`jamAnAya vA ya\`M kA\`maM kAma\`yate\, ta\`mA\`gAyati | ta\`ddhaita\`l lokaji\`deva\`\, na\` haivA\`lokya\`tAyA AshA\`sti\, ya\` eva\`meta\`tsA\`ma ve\`da | ##{ch4 {= SBM 14.4.2.1-31 = SBK16.3.4.1-17}}## ##{pMK1}## Atmai\`ve\`da\`ma\`gra AsItpu\`ruShavidhaH | so\`.anuvI\`kShya nA\`nya\`dAtma\`no.apashyat | so\`.aha\`masmI\`tya\`gre vyA\`harat | ta\`to.ahannA\`mAbhavat | ta\`smAda\`pyeta\`rhyA\`mantritoraha\`maya\`mi\`tyevA\`gra uktvA\`thAnya\`nnA\`ma pra\`brUte ya\`dasya bha\`vati | ##{pM2/k1}## sa\` ya\`tpU\`rvo.asmAtsa\`rvasmAtsa\`rvAnpApma\`na au\`Shat ta\`smAtpu\`ruSha | o\`Shati ha vai\` sa\` ta\`M\, yo\`.asmAtpU\`rvo bu\`bhUShati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM3/k2}## so\`.abibhet\; ta\`smAdekAkI\` bibheti | sa\` hAya\`mIkShA\`M chakreH ya\`nma\`danya\`nnA\`sti\, ka\`smAnnu\` bibhemI\`ti | ta\`ta evA\`sya bhaya\`M vI\`yAya | ka\`smAddhya\`bheShyad dvitI\`yAdvai\` bhaya\`M bhavati | ##{pM4/k3}## sa\` vai\` nai\`va\` reme\; ta\`smAdekAkI\` na\` ramate | sa\` dvitI\`yamaichChat | sa\` haitA\`vAnAsa ya\`thA strIpumA\`{\m+}sau sampa\`riShvaktau | ##{pM5/k3}## sa\` ima\`mevA\`tmA\`naM dvedhA\`pAtayat\; ta\`taH pa\`tishcha pa\`tnI chAbhavatAm | ta\`smAdida\`mardhabR^igala\`miva sva i\`ti ha smAha yA\`j~navalkyaH | ta\`smAdaya\`mAkAsha\`H striyA\` pUrya\`ta eva\` | tA\`{\m+} sa\`mabhavat ta\`to manuShyA\` ajAyanta | ##{pM6/k4}## so\` heya\`mIkShA\`M chakreH katha\`M nu\` mAtma\`na eva\` janayitvA\` sa\`mbhavati | ha\`nta tiro\`.asAnI\`ti | ##{pM7/k4}## sA\` gau\`ra\`bhavad vR^iShabha\` i\`taras\; tA{\m+} sa\`mevA\`bhavat ta\`to gA\`vo.ajAyanta | ##{pM8/k4}## va\`Dave\`tarA\`bhavadashvavR^iSha\` i\`taro\; gardabhI\`tarA\, gardabha\` i\`taras\; tA\`{\m+} sa\`mevA\`bhavat ta\`ta e\`kashaphamajAyata | ##{pM9/k4}## aje\`tarA\`bhavad basta\` i\`taro\; avi\`ri\`tarA\, meSha\` i\`taras\; tA\`{\m+} sa\`mevA\`bhavat ta\`to.ajAva\`yo.ajAyantaiva\`meva\` ya\`dida\`M ki\`~Ncha mithuna\`mA\` pipI\`likAbhyaH ta\`tsa\`rvamasR^ijata | ##{pM10/k5}## so\`.avedaha\`M vA\`va\` sR^iShTirasmi aha\`{\m+} hI\`da\`{\m+} sa\`rvama\`sR^ikShI\`ti | ta\`taH sR^iShTirabhavat | sR^iShTyA{\m+} hAsyaita\`syAM bhavati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM11/k6}## a\`the\`tyabhya\`manthat | sa\` mu\`khAchcha yo\`nerha\`stAbhyAM chAgni\`masR^ijata | ta\`smAdeta\`dubha\`yamalo\`makamantarato\`\, alo\`makA hi\` yo\`nirantarata\`H | ##{pM12/k6}## ta\`dya\`dida\`mAhuramu\`M yajAmu\`M yaje\`tye\`kaikaM deva\`m eta\`syaiva\` sA\` vi\`sR^iShTiH eSha\` u hye\`va\` sa\`rve devA\` | ##{pM13/k6}## a\`tha ya\`tki\`~Ncheda\`mArdra\`M\, ta\`dre\`taso.asR^ijata\; ta\`du so\`ma | etA\`vadvA\` ida\`{\m+} sa\`rvama\`nnaM chaivA\`nnAda\`shcha\; so\`ma evA\`nnam agni\`rannAda\`H | ##{pM14/k6}## sai\`ShA\` bra\`hmaNo\`.atisR^iShTiH ya\`chChre\`yaso devA\`na\`sR^ijatA\`tha ya\`nma\`rtyaH sa\`nnamR^itAnasR^ijata\, ta\`smAda\`tisR^iShTira\`tisR^iShTyA{\m+} hAsyaita\`syAM bhavati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM15/k7}## ta\`ddheda\`M ta\`rhya\`vyAkR^itamAsIt | ta\`nnAmarUpA\`bhyAmeva\` vyA\`kriyatAsau\` nA\`mAya\`mida\`{\m+}rUpa i\`ti | ta\`dida\`ma\`pyeta\`rhi nAmarUpA\`bhyAmeva\` vyA\`kriyata asau\` nA\`mAya\`mida\`{\m+}rUpa i\`ti | ##{pM16/k7}## sa\` eSha\` iha\` pra\`viShTa A\` nakhAgre\`bhyo | ya\`thA kShura\`H kShuradhAne\`.avahitaH syA\`d vishvambharo\` vA vishvambharakulAye\`\, ta\`M na\` pa\`shyanti a\`kR^itsno hi\` sa\`H\; ##{pM17/k7}## prANa\`nneva\` prANo\` nA\`ma bha\`vati\, va\`danvA\`k pa\`shyaMshcha\`kShuH\, shR^iNva\`~nchro\`traM\, manvAno\` ma\`naH | tA\`nyasyaitA\`ni karmanAmA\`nyeva\` | sa\` yo\`.ata e\`kaikamupA\`ste\, na\` sa\` vedA\`kR^itsno hye\`Sho\`.ata e\`kaikena bha\`vati | ##{pM18/k7}## Atme\`tyevo\`pAsItA\`tra hye\`te\` sa\`rva e\`kaM bha\`vanti | ta\`deta\`tpadanI\`yamasya sa\`rvasya ya\`daya\`mAtmA\`ne\`na hye\`ta\`tsa\`rvaM ve\`da | ya\`thA ha vai\` pade\`nAnuvinde\`deva\`M kIrti\`{\m+} shlo\`kaM vindate\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM19/k8}## ta\`deta\`tpre\`yaH putrA\`t pre\`yo vittA\`t pre\`yo.anya\`smAtsa\`rvasmAda\`ntarataraM\, ya\`daya\`mAtmA\` | sa\` yo\`.anya\`mAtma\`naH priya\`M bruvANa\`M brUyA\`t priya\`{\m+} rotsyatI\`tIshvaro\` ha ta\`thaiva\` syAd | AtmA\`nameva\` priya\`mu\`pAsIta | sa\` ya\` AtmA\`nameva\` priya\`mupA\`ste\, na\` hAsya priya\`M pramA\`yukaM bhavati | ##{pM20/k9}## ta\`dAhuH ya\`dbrahmavidya\`yA sa\`rvaM bhaviShya\`nto manuShyA\` ma\`nyante\, ki\`mu ta\`dbra\`hmAved ya\`smAtta\`tsa\`rvama\`bhavadi\`ti | ##{pM21/k10}## bra\`hma vA\` ida\`ma\`gra AsIt | ta\`dAtmA\`namevA\`vedaha\`M bra\`hmAsmI\`ti\; ta\`smAtta\`tsa\`rvamabhavat | ta\`dyo\`-yo devA\`nAM pratya\`budhyata\, sa\` eva\` ta\`da\`bhavat ta\`tha\`rShInAM\, ta\`thA manuShyA\`NAm | ##{pM22/k10}## ta\`ddhaita\`tpa\`shyannR^iShirvAma\`devaH pra\`tipederaha\`M ma\`nurabhava{\m+} sU\`ryashche\`ti | ta\`dida\`ma\`pyeta\`rhi ya\` eva\`M ve\`dAha\`M bra\`hmAsmI\`ti\, sa\` ida\`{\m+} sa\`rvaM bhavati\, ta\`sya ha na\` devA\`shchanA\`bhUtyA Ishata\, AtmA\` hye\`ShA\`{\m+} sa\` bha\`vati | a\`tha yo\`.anyA\`M deva\`tAmupA\`steranyo\`.asA\`u anyo\`.aha\`masmI\`ti\, na\` sa\` veda | ya\`thA pashu\`reva\`{\m+} sa\` devA\`nAm | ya\`thA ha vai\` baha\`vaH pasha\`vo manuShya\`M bhu~Njyu\`H eva\`me\`kaikaH pu\`ruSho devA\`nbhunakti | e\`kasminneva\` pashA\`vAdIya\`mAne\`.apriyaM bhavati\, ki\`mu bahu\`Shu\; ta\`smAdeShAM ta\`nna\` priya\`M ya\`deta\`nmanuShyA\` vidyu\`H | ##{pM23/k11}## bra\`hma vA\` ida\`ma\`gra AsIde\`kameva\` | ta\`de\`ka{\m+} sa\`nna\` vya\`bhavat | ta\`chChre\`yo rUpa\`ma\`tyasR^ijata kShatra\`M\, yA\`nyetA\`ni devatrA\` kShatrA\`NI\`ndro va\`ruNaH so\`mo rudra\`H parja\`nyo yamo\` mR^ityu\`rI\`shAna i\`ti | ta\`smAtkShatrA\`tpa\`raM nA\`sti\; ta\`smAd{!} brAhmaNa\`H kShatri\`yaM adha\`stAdu\`pAste rAjasU\`ye | kShatra\` eva\` ta\`dya\`sho dadhAti\, sai\`ShA\` kShatra\`sya yo\`nirya\`dbra\`hma | ta\`smAdya\`dya\`pi rA\`jA parama\`tAM ga\`chChati\, bra\`hmaivA\`ntata\` upani\`shrayati svA\`M yo\`nim | ya\` u ena{\m+} hina\`sti\, svA\`{\m+} sa\` yo\`nimR^ichChati | sa\` pA\`pIyAnbhavati\, ya\`thA shre\`yA{\m+}sa{\m+} hi{\m+}sitvA\` | ##{pM24/k12}## sa\` nai\`va\` vya\`bhavat | sa\` vi\`shamasR^ijata\, yA\`nyetA\`ni devajAtA\`ni gaNasha\` AkhyAya\`nte\, va\`savo rudrA\` AdityA\` vi\`shve devA\` maru\`ta i\`ti | ##{pM25/k13}## sa\` nai\`va\` vya\`bhavat | sa\` shau\`draM va\`rNamasR^ijata pUSha\`Nam | iya\`M vai\` pUShe\`ya\`{\m+} hI\`da\`{\m+} sa\`rvaM pu\`Shyati ya\`dida\`M ki\`~Ncha | ##{pM26/k14}## sa\` nai\`va\` vya\`bhavat | ta\`chChre\`yo rUpa\`ma\`tyasR^ijata dha\`rmam | ta\`deta\`tkShatra\`sya kShatra\`M ya\`ddha\`rmaH | ta\`smAddha\`rmAtpa\`raM nA\`sti | a\`tho a\`balIyAnba\`lIyA{\m+}samA\`sha{\m+}sate dha\`rmeNa ya\`thA rA\`j~naiva\`m | yo\` vai\` sa\` dha\`rmaH\, satya\`M vai\` ta\`t | ta\`smAtsatya\`M va\`dantamAhuH dha\`rmaM vadatI\`ti\, dha\`rmaM vA va\`danta{\m+}: satya\`M vadatI\`ti eta\`ddhye\`vai\`ta\`dubha\`yaM bha\`vati | ##{pM27/k15}## ta\`deta\`dbra\`hma kShatra\`M vi\`T shUdra\`H | ta\`dagni\`naiva\` deve\`Shu bra\`hmA\`bhavad brAhmaNo\` manuShye\`Shu\, kShatri\`yeNa kShatri\`yo\, vai\`shyena vai\`shyaH\, shUdre\`Na shUdra\`H | ta\`smAdagnA\`veva\` deve\`Shu loka\`michChante\, brAhmaNe\` manuShye\`Shu etA\`bhyA{\m+} hi\` rUpA\`bhyAM bra\`hmA\`bhavat | ##{pM28/k15}## a\`tha yo\` ha vA\` asmA\`l lokA\`tsva\`M loka\`ma\`dR^iShTvA prai\`ti\, sa\` enama\`vidito na\` bhunakti\; ya\`thA ve\`do vA\`nanUkto.anya\`dvA ka\`rmA\`kR^itam | ya\`di ha vA\` a\`pya\`nevaMvinmahatpu\`NyaM ka\`rma karo\`ti\, ta\`ddhAsyAntata\`H kShI\`yata evA\`tmA\`nameva\` loka\`mu\`pAsIta | sa\` ya\` AtmA\`nameva\` loka\`mupA\`ste\, na\` hAsya ka\`rma kShIyate | asmA\`ddhye\`vA\`tma\`no ya\`d-yatkAma\`yate\, ta\`t-tatsR^ijate | ##{pM29/k16}## a\`tho aya\`M vA\` AtmA\` sa\`rveShAM bhUtA\`nAM loka\`H\; sa\` ya\`j juho\`ti\, ya\`dya\`jate te\`na devA\`nAM loko\`\; atha ya\`danubrUte\`\, te\`na\`rShINAm\; a\`tha ya\`tprajA\`michCha\`te\, ya\`tpitR^ibhyo nipR^iNA\`ti\, te\`na pitRNA\`m\; a\`tha ya\`nmanuShyA\`nvAsa\`yate\, ya\`debhyo\`.ashanaM da\`dAti\, te\`na manuShyA\`NAm\; a\`tha ya\`tpashu\`bhyastR^iNodaka\`M vinda\`ti\, te\`na pashUnA\`M\; ya\`dasya gR^ihe\`Shu shvA\`padA va\`yA{\m+}syA\` pipI\`likAbhya upajI\`vanti\, te\`na te\`ShAM loko\` | ya\`thA ha vai\` svA\`ya lokA\`yA\`riShTimichChe\`deva\`{\m+} haivaMvi\`de sarvadA\` sa\`rvANi bhUtA\`nya\`riShTimichChanti | ta\`dvA\` eta\`dvidita\`M mImA{\m+}sita\`m | ##{pM30/k17}## Atmai\`ve\`da\`ma\`gra AsIde\`ka eva\` | so\`.akAmayataH jAyA\` me syAda\`tha pra\`jAyeyA\`tha vitta\`M me syAda\`tha ka\`rma kurvIye\`ti | etA\`vAnvai\` kA\`mo ne\`chCha\`{\m+}shchanA\`to bhU\`yo vindet | ta\`smAda\`pyeta\`rhyekAkI\` kAmayateH jAyA\` me syAda\`tha pra\`jAyeyA\`tha vitta\`M me syAda\`tha ka\`rma kurvIye\`ti | sa\` yA\`vada\`pyeteShAme\`kaikaM na\` prApno\`ti a\`kR^itsna eva\` tA\`vanmanyate | ta\`syo kR^itsna\`tA | ##{pM31/k17}## ma\`na evA\`syAtmA\`\; vA\`gjAyA\`\; prANa\`H prajA\`\; cha\`kShurmAnuSha\`M vitta\`M\, cha\`kShuShA hi\` ta\`dvinda\`ti\; shro\`traM dai\`vaM\, shro\`treNa hi\` ta\`chChR^iNo\`ti Atmai\`vA\`sya ka\`rmAtma\`nA hi\` ka\`rma karo\`ti | sa\` eSha\` pA\`~Nkto yaj~na\`H\, pA\`~NktaH pashu\`H\, pA\`~NktaH pu\`ruShaH\, pA\`~Nktamida\`{\m+} sa\`rvaM ya\`dida\`M ki\`~Ncha | ta\`dida\`{\m+} sa\`rvamApnoti\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{ch5 {= SBM 14.4.3.1-34= SBK16.3.5.1-23}}## ##{pMK1}## ya\`tsaptA\`nnAni medha\`yA ta\`pasA\`janayatpitai\`- -kamasya sAdhAraNa\`M\, dve\` devA\`nabhAjayat | trI\`NyAtma\`ne.akuruta\, pashu\`bhya e\`kaM prA\`yachChat\; ta\`smintsa\`rvaM pra\`tiShThitaM\, ya\`chcha prA\`Niti ya\`chcha na\` | ka\`smAttA\`ni na\` kShIyante\, adya\`mAnAni sarvadA\` | yo\` vai\` tA\`ma\`kShitiM ve\`da\, so\`.annamatti pra\`tIkena\, sa\` devA\`na\`pigachChati\, sa\` U\`R^ijamu\`pajIvatI\`ti shlo\`kAH | ##{pMK2}## ya\`tsaptA\`nnAni medha\`yA ta\`pasA\`janayatpite\`ti\, medha\`yA hi\` ta\`pasA\`janayatpitai\`kamasya sAdhAraNa\`mi\`tIda\`mevA\`sya ta\`tsAdhAraNa\`ma\`nnaM\, ya\`dida\`madya\`te | sa\` ya\` eta\`dupA\`ste\, na\` sa\` pApma\`no vyA\`vartate\; mishra\`{\m+} hye\`ta\`t | ##{pM3/k2}## dve\` devA\`nabhAjayadi\`ti\, huta\`M cha pra\`hutaM cha\; ta\`smAddeve\`bhyo ju\`hvati cha pra\` cha juhvati | a\`tho AhuH darshapUrNamAsA\`vi\`ti | ta\`smAnne\`ShTiyA\`jukaH syAt | ##{pM4/k2}## pashu\`bhya e\`kaM prA\`yachChadi\`ti\, ta\`tpa\`yaH\; pa\`yo hye\`vA\`gre manuShyA\`shcha pasha\`vashchopajI\`vanti | ta\`smAtkumAra\`M jAta\`M ghR^ita\`M vaivA\`gre pratileha\`yanti\, sta\`naM vA\`nudhApayanti\; ##{pM5/k2}## a\`tha vatsa\`M jAta\`mAhura\`tR^iNAda i\`ti | ta\`smintsa\`rvaM pra\`tiShThitaM\, ya\`chcha prA\`Niti ya\`chcha ne\`ti\, pa\`yasi hI\`da\`{\m+} sa\`rvaM pra\`tiShThitaM\, ya\`chcha prA\`Niti ya\`chcha na\` | ##{pM6/k2}## ta\`dya\`dida\`mAhu\`H saMvatsara\`M pa\`yasA ju\`hvada\`pa punarmR^ityu\`M jayatI\`ti\, na\` ta\`thA vidyAd | ya\`da\`hareva\` juho\`ti\, ta\`da\`haH punarmR^ityu\`ma\`pajayatyeva\`M vidvA\`nt\; sa\`rva{\m+} hi\` deve\`bhyo.annA\`dyaM praya\`chChati | ka\`smAttA\`ni na\` kShIyante.adya\`mAnAni sa\`rvade\`ti | ##{pM7/k2}## pu\`ruSho vA\` a\`kShitiH\, sa\` hI\`da\`ma\`nnaM pu\`naH-punarjana\`yate | yo\` vai\` tA\`ma\`kShitiM ve\`de\`ti\, pu\`ruSho vA\` a\`kShitiH | sa\` hI\`da\`ma\`nnaM dhiyA\`-dhiyA jana\`yate ka\`rmabhiH ya\`ddhaita\`nna\` kuryA\`t kShI\`yeta ha | so\`.annamatti pra\`tIkene\`ti\, mu\`khaM pra\`tIkaM\, mu\`khene\`tyeta\`t | sa\` devA\`na\`pigachChati\, sa\` U\`rjamu\`pajIvatI\`ti prasha{\m+}sA\` | ##{pM8/k3}## trI\`NyAtma\`ne.akurute\`tiH ma\`no vA\`chaM prANa\`M\; tA\`nyAtma\`ne.akurutAnya\`tramanA abhUvaM\, nA\`darsham\; anya\`tramanA abhUvaM\, nA\`shrauShami\`tiH ma\`nasA hye\`va\` pa\`shyati\, ma\`nasA shR^iNo\`ti | ##{pM9/k3}## kA\`maH sa~Nkalpo\` vichikitsA\` shraddhA\`shraddhA dhR^itira\`dhR^itirhrI\`rdhI\`rbhI\`ri\`tyeta\`tsa\`rvaM ma\`na eva\` | ta\`smAda\`pi pR^iShTha\`ta u\`paspR^iShTo ma\`nasA vi\`jAnAti | ##{pM10/k3}## ya\`H ka\`shcha sha\`bdo\, vA\`geva\` sai\`ShA\` hya\`ntaM A\`yattaiShA\` hi\` na\` | prANo\`.apAno\` vyAna\` udAna\`H samAno\`.ana\` i\`tyeta\`tsa\`rvaM prANa\` evai\`tanma\`yo vA\` aya\`mAtmA\`H vA~Nma\`yo\, manoma\`yaH\, prANama\`yaH | ##{pM11/k4}## tra\`yo lokA\` eta\` eva\`H vA\`gevA\`ya\`M loko\`\, ma\`no.antarikShaloka\`H\, prANo\`.asau\` loka\`H | ##{pM12/k5}## tra\`yo ve\`dA eta\` eva\`H vA\`geva\`rgvedo\`\, ma\`no yajurveda\`H\, prANa\`H sAmaveda\`H | ##{pM13/k6}## ##{pMK1}## devA\` pita\`ro manuShyA\` eta\` eva\`H vA\`geva\` devA\`\, ma\`naH pita\`raH\, prANo\` mAnuShyA\`H | ##{pM14/k7}## pitA\` mAtA\` prajai\`ta\` eva\`H ma\`na eva\` pitA\`\, vA\`~N mAtA\`\, prANa\`H prajA\` | ##{pM15/k8}## vi\`j~nAtaM vijij~nA\`syama\`vij~nAtameta\` eva\`H ya\`tki\`~Ncha vi\`j~nAtaM vAcha\`sta\`drUpa\`m vA\`gghi\` vi\`j~nAtA\, vA\`genaM ta\`dbhUtvA\`vati | ##{pM16/k9}## ya\`tki\`~Ncha vijij~nA\`syaM ma\`nasasta\`drUpa\`m ma\`no hi\` vijij~nA\`syaM\, ma\`na enaM ta\`dbhUtvA\`vati | ##{pM17/k10}## ya\`tki\`~NchA\`vij~nAtaM prANa\`sya ta\`drUpa\`m prANo\` hya\`vij~nAtaH\, prANa\` enaM ta\`dbhUtvA\`vati | ##{pM18/k11}## ta\`syai vAcha\`H pR^ithivI\` sha\`rIraM\, jyo\`tI rUpa\`maya\`magni\`H | ta\`dyA\`vatyeva\` vA\`k tA\`vatI pR^ithivI\`\, tA\`vAnaya\`magni\`H | ##{pM19/k12}## a\`thaita\`sya ma\`naso dyau\`H sha\`rIraM\, jyo\`tI rUpa\`masA\`vAditya\`H | ta\`dyA\`vadeva\` ma\`nastA\`vatI dyau\`H tA\`vAnasA\`vAditya\`H | tau\` mithuna\`{\m+} sa\`maitAm | ta\`taH prANo\`.ajAyata | sa\` i\`ndraH\, sa\` eSho\`.asapatno\` | dvitI\`yo vai\` sapa\`tno | nA\`sya sapa\`tno bhavati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM20/k13}## a\`thaita\`sya prANa\`syA\`paH sha\`rIraM\, jyo\`tI rUpa\`masau\` chandra\`H | ta\`dyA\`vAneva\` prANa\`H tA\`vatya A\`paH tA\`vAnasau\` chandra\`H | ##{pM21/k13}## ta\` ete\` sa\`rva eva\` samA\`H\, sa\`rve.anantA\`H | sa\` yo\` haitA\`na\`ntavata upA\`ste\`\, antavanta{\m+} sa\` loka\`M jayati a\`tha yo\` haitA\`nanantA\`nupA\`ste\, ananta\`{\m+} sa\` loka\`M jayati | ##{pM22/k14}## sa\` eSha\` saMvatsara\`H prajA\`patiShSho\`DashakalaH | ta\`sya rA\`traya eva\` pa\`~Nchadasha kalA\`\; dhruvai\`vA\`sya ShoDashI\` kalA\` | sa\` rA\`tribhirevA\` cha pUryate\`\, apa cha kShIyate | so\`.amAvAsyA\`{\m+} rA\`trimeta\`yA ShoDashyA\` kala\`yA sa\`rvamida\`M prANabhR^idanupravi\`shya\, ta\`taH prAta\`rjAyate | ta\`smAdetA\`{\m+} rA\`triM prANabhR^itaH prANa\`M na\` vi\`chChindyAda\`pi kR^ikalAsa\`syaita\`syA eva\` deva\`tAyA a\`pachityai | ##{pM23/k15}## yo\` vai\` sa\` saMvatsara\`H prajA\`patiShSho\`DashakAlo\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mevaMvi\`tpu\`ruShaH | ta\`sya vitta\`meva\` pa\`~Nchadasha kalA\`H Atmai\`vA\`sya ShoDashI\` kalA\` | sa\` vitte\`naivA\` cha pUryate\`\, apa cha kShIyate | ta\`deta\`nna\`bhyaM ya\`daya\`mAtmA\`\, pradhi\`rvitta\`m | ta\`smAdya\`di a\`pi sarvajyAni\`M jI\`yata\, Atma\`nA che\`j jI\`vati\, pradhi\`nAgAdi\`tyAhuH | ##{pM24/k16}## a\`tha tra\`yo vA\`va\` lokA\`H manuShyaloka\`H\, pitR^iloko\`\, devaloka\` i\`ti | so\`.aya\`M manuShyaloka\`H putre\`Naiva\` ja\`yyo\, nA\`nye\`na ka\`rmaNA\; ka\`rmaNA pitR^iloko\`\; vidya\`yA devaloko\` | devaloko\` vai\` lokA\`nA{\m+} shre\`ShThas\; ta\`smAdvidyA\`M pra\`sha{\m+}santi | ##{pM25/k17}## a\`thA\`taH sampra\`ttiH | yadA\` praiShya\`nma\`nyate\`\, atha putra\`mAhaH tva\`M bra\`hma\, tva\`M yaj~na\`H tva\`M loka\` i\`ti | sa\` putra\`H pra\`tyAhAha\`M bra\`hmAha\`M yaj~no\`\, aha\`mloka\` i\`ti | ##{pM26/k17}## ya\`dvai\` ki\`~NchA\`nUktaM\, ta\`sya sa\`rvasya bra\`hme\`tyeka\`tA | ye\` vai\` ke\`cha yaj~nA\`H te\`ShA{\m+} sa\`rveShAM yaj~na\` i\`tyeka\`tA | ye\` vai\` ke\`cha lokA\`H te\`ShA{\m+} sa\`rveShAM loka\` i\`tyeka\`taitA\`vadvA\` ida\`{\m+} sa\`rvam eta\`nmA sa\`rva{\m+} sa\`nnaya\`mito\` bhunajadi\`ti | ta\`smAtputra\`ma\`nushiShTaM lokya\`mAhuH ta\`smAdenama\`nushAsati | sa\` yadai\`vaMvi\`dasmA\`l lokA\`tprai\`ti a\`thaibhi\`reva\` prANai\`H saha\` putra\`mA\`vishati | sa\` ya\`dyane\`na ki\`~NchidakShNayA\` kR^ita\`M bha\`vati\, ta\`smAdena{\m+} sa\`rvasmAtputro\` mu~Nchati | ta\`smAtputro\` nA\`ma | sa\` putre\`NaivA\`smil loke\` pra\`titiShThati a\`thainamete\` devA\`H prANA\` amR^itA A\`vishanti | ##{pM27/k18}## pR^ithivyai\` chainamagne\`shcha dai\`vI vA\`gA\`vishati | sA\` vai\` dai\`vI vA\`gya\`yA\, ya\`d-yadeva\` va\`dati\, ta\`t-tadbhavati | ##{pM28/k19}## diva\`shchainamAdityA\`chcha dai\`vaM ma\`na A\`vishati | ta\`dvai\` dai\`vaM ma\`no ye\`nAnandye\`va\` bha\`vati a\`tho na\` shochati | ##{pM29/k20}## adbhya\`shchainaM chandra\`masashcha dai\`vaH prANa\` A\`vishati | sa\` vai\` dai\`vaH prANo\` ya\`H sa~ncha\`ra{\m+}shchA\`sa~nchara{\m+}shcha na\` vya\`thate\`\, atho na\` ri\`Shyati | sa\` eSha\` evaMvi\`tsa\`rveShAM bhUtA\`nAmAtmA\` bhavati | ya\`thaiShA\` deva\`taiva\`{\m+} sa\` | ya\`thaitA\`M deva\`tA{\m+} sa\`rvANi bhUtA\`nya\`vanti eva\`{\m+} haivaMvi\`da{\m+} sa\`rvANi bhUtA\`nyavanti | ya\`du ki\`~NchemA\`H prajA\`H sho\`chanti amai\`vA\`sAM ta\`dbhavati\, pu\`NyamevA\`mu\`M gachChati\, na\` ha vai\` devA\`npApa\`M gachChati | ##{pM30/k21}## a\`thA\`to vratamImA{\m+}sA\` | prajA\`patirha ka\`rmANi sasR^ije | tA\`ni sR^iShTA\`nyanyo\`.anye\`nAspardhantaH vadiShyA\`myevA\`ha\`mi\`ti vA\`gdadhre\; drakShyA\`myaha\`mi\`ti cha\`kShuH\; shroShyA\`myaha\`mi\`ti shro\`tram\; eva\`manyA\`ni ka\`rmANi yathAkarma\`m | ##{pM31/k21}## tA\`ni mR^ityu\`H shra\`mo bhUtvo\`payeme\, tA\`nyApnot\; tA\`nyAptvA\` mR^ityu\`ra\`vArunddha | ta\`smAchChrA\`myatyeva\` vA\`k shrA\`myati cha\`kShuH\, shrA\`myati shro\`tram | a\`thema\`meva\` nA\`pnod yo\`.aya\`M madhyama\`H prANa\`H | ##{pM32/k21}## tA\`ni j~nA\`tuM dadhrireraya\`M vai\` naH shre\`ShTho ya\`H sa~ncha\`raMshchA\`sa~ncharaMshcha na\` vya\`thate\`\, atho na\` ri\`Shyati | ha\`ntAsyaiva\` sa\`rve rUpa\`M bha\`vAme\`ti | ta\` eta\`syaiva\` sa\`rve rUpa\`mabhavanH | ta\`smAdeta\` ete\`nA\`khyAyante prANA\` i\`ti | te\`na ha vA\`va\` ta\`tku\`lamA\`chakShate\, ya\`sminku\`le bha\`vati ya\` eva\`M ve\`da | ya\` u haivaMvi\`dA spa\`rdhate ## Kadd ## anushuShyati anushu\`Shya haivA\`ntato\` mriyata | i\`tyadhyAtma\`m | ##{pM33/k22}## a\`thAdhidevata\`m jvaliShyA\`myevA\`ha\`mi\`tyagni\`rdadhre\; tapsyA\`myaha\`mi\`tyAdityo\`\; bhAsyA\`myaha\`mi\`ti chandra\`mA\; eva\`manyA\` deva\`tA yathAdevata\`{\m+} | sa\` ya\`thaiShA\`M prANA\`nAM madhyama\`H prANa\`\, eva\`metA\`sAM deva\`tAnAM vAyu\`H | mlo\`chanti hya\`nyA\` deva\`tA\, na\` vAyu\`H | sai\`ShA\`nastamitA deva\`tA ya\`dvAyu\`H | ##{pM34/k23}## a\`thaiSha\` shlo\`ko bhavatiH ya\`tashchode\`ti sU\`ryo\`\, astaM ya\`tra cha ga\`chChatI\`ti prANA\`dvA\` eSha\` u\`deti\, prANe\`.astameti ta\`M devA\`shchakrire dha\`rma{\m+}\, sa\` evA\`dya\`\, sa\` u shva\` i\`ti | ya\`dvA\` ete\`.amu\`rhya\`dhriyanta\, ta\`devA\`pyadya\` kurvanti | ta\`smAde\`kameva\` vrata\`M charet | prA\`NyAchchaivA\`pAnyA\`chchaH ne\`nmA pApmA\` mR^ityu\`rApnavadi\`ti | ya\`dyu cha\`ret sa\`mApipayiShet | te\`no eta\`syai deva\`tAyai sA\`yujya{\m+} saloka\`tAM jayati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{ch6 {= SBM 14.4.4.1-4= SBK16.3.6.1-3}}## ##{pMK1}## tra\`yaM vA\` ida\`M\, nA\`ma rUpa\`M ka\`rma | te\`ShAM nA\`mnAM vA\`gi\`tyeta\`deShAmuktha\`m a\`to hi\` sa\`rvANi nA\`mAnyutti\`ShThanti | eta\`deShA\`{\m+} sA\`maita\`ddhi\` sa\`rvairnA\`mabhiH sama\`m | eta\`deShAM bra\`hmaita\`ddhi\` sa\`rvANi nA\`mAni bibha\`rti | ##{pMK2}## a\`tha rUpA\`NAM cha\`kShuri\`tyeta\`deShAmuktha\`m a\`to hi\` sa\`rvANi rUpA\`Nyutti\`ShThanti | eta\`deShA{\m+} sA\`maita\`ddhi\` sa\`rvai rUpai\`H sama\`m | eta\`deShAM bra\`hmaita\`ddhi\` sa\`rvANi rUpA\`Ni bibha\`rti | ##{pMK3}## a\`tha ka\`rmaNAmAtme\`tyeta\`deShAmuktha\`m a\`to hi\` sa\`rvANi ka\`rmANyutti\`ShThanti | eta\`deShA{\m+} sA\`maita\`ddhi\` sa\`rvaiH ka\`rmabhiH sama\`m | eta\`deShAM bra\`hmaita\`ddhi\` sa\`rvANi ka\`rmANi bibha\`rti | ta\`deta\`ttraya\`{\m+} sa\`de\`kamaya\`mAtmA\`tmo\` e\`kaH sa\`nneta\`ttraya\`m | ta\`deta\`damR^ita{\m+} satye\`na Channa\`m | prANo\` vA\` amR^itaM\, nAmarUpe\` satya\`M\; tA\`bhyAmaya\`M prANa\`shChanna\`H | ##{ch2 {= SBM 14.5.1-9= SBK16.4.1-9}}## ##{ch1}## ##{pMK1}## DR^iptabAlAki\`rhAnUchAno\` gA\`rgya Asa | sa\` hovAchA\`jAtashatruM kA\`shyam bra\`hma te bravANI\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH saha\`srameta\`syAM vAchi\` dadmoH janako\`\, janaka\` i\`ti vai\` ja\`nA dhAvantI\`ti | ##{pMK2}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`sA\`vAditye\` pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThA | atiShThA\`H sa\`rveShAM bhUtA\`nAM mUrdhA\` rA\`je\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, atiShThA\`H sa\`rveShAM bhUtA\`nAM mUrdhA\` rA\`jA bhavati | ##{pMK3}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`sau\` chandre\` pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThA | bR^iha\`npA\`NDaravAsAH so\`mo rA\`je\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\`\, ahar-aharha suta\`H pra\`suto bhavati\, nA\`syA\`nnaM kShIyate | ##{pMK4}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`M vidyu\`ti pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThAH | tejasvI\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, tejasvI\` ha bhavati\, tejasvi\`nI hAsya prajA\` bhavati | ##{pMK5}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`mAkAshe\` pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThAH | pUrNa\`ma\`pravartI\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, pUrya\`te praja\`yA pashu\`bhiH nA\`syAsmA\`l lokA\`tprajo\`dvartate | ##{pMK6}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`M vAyau\` pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThA | i\`ndro vaikuNTho\`.aparAjitA se\`ne\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, jiShNu\`rhA\`parAjiShNurbhavatyanyatastyajAyI\` | ##{pMK7}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`magnau\` pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThA | viShAsa\`hiri\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, viShAsa\`hirha bhavati\, viShAsa\`hirhAsya prajA\` bhavati | ##{pMK8}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`mapsu\` pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThAH | pratirUpa\` i\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, pra\`tirUpa{\m+} haivai\`namu\`pagachChati\, nA\`pratirUpam a\`tho pra\`tirupo.asmAj jAyate | ##{pMK9}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`mAdarshe\` pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThA | rochiShNu\`ri\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, rochiShNu\`rha bhavati\, rochiShNu\`rhAsya prajA\` bhavati a\`tho yai\`H sanniga\`chChati\, sa\`rvA{\m+}stA\`na\`tirochate | ##{pM10/k11}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`M dikShu\` pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThA | dvitI\`yo.anapaga\` i\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, dvitI\`yavAnha bhavati\, nA\`smAdgaNa\`shChidyate | ##{pM11/k10}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`M ya\`ntaM pashchA\`chsha\`bdo.anUde\`ti eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThA | asu\`ri\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, sa\`rva{\m+} haivA\`smi\`{\m+}l loka\` A\`yureti\, nai\`naM purA\` kAlA\`tprANo\` jahAti | ##{pMK12}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`M ChAyAma\`yaH pu\`ruSha\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` hovAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThA | mR^ityu\`ri\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`ste\, sa\`rva{\m+} haivA\`smi\`{\m+}l loka\` A\`yureti\, nai\`naM purA\` kAlA\`nmR^ityu\`rA\`gachChati | ##{pMK13}## sa\` hovAcha gA\`rgyoH ya\` evA\`ya\`mAtma\`ni pu\`ruSho\, eta\`mevA\`ha\`M bra\`hmo\`pAsa i\`ti | sa\` ha uvAchA\`jAtashatruH mA\` maita\`smintsa\`MvadiShThA | atmanvI\`ti vA\` aha\`meta\`mu\`pAsa i\`ti | sa\` ya\` eta\`meva\`mupA\`sta\, AtmanvI\` ha bhavati Atmanvi\`nI hAsya prajA\` bhavati | sa\` ha tUShNI\`mAsa gA\`rgyaH | ##{pMK14}## sa\` {!} hovAchA\`jAtashatruH etA\`vannv3 i\`ti | etA\`vaddhI\`ti | nai\`tA\`vatA vidita\`M bhavatI\`ti | sa\` hovAcha gA\`rgyaH u\`pa tvAyAnI\`ti | ##{pMK15}## sa\` hovAchA\`jAtashatruH pra\`tilomaM vai\` ta\`dya\`dbrAhmaNa\`H kShatri\`yamupeyA\`d bra\`hma me vakShyatI\`ti | vye\`va\` tvA j~napayiShyAmI\`ti | ta\`M pANA\`vAdA\`yo\`ttasthau | tau\` ha pu\`ruSha{\m+} supta\`mA\`jagmatuH | ta\`metai\`rnA\`mabhirAmantrayA\`M chakreH bR^iha\`npA\`NDaravAsaH\, so\`ma rAjanni\`ti | sa\` no\`ttasthau | ta\`M pANi\`nApe\`ShaM bodhayA\`M chakAra | sa\` ho\`ttasthau | ##{pMK16}## sa\` hovAchA\`jAtashatruH ya\`traiSha\` eta\`tsupto\`.abhUd ya\` eSha\` vij~nAnama\`yaH pu\`ruShaH\, kvai\`Sha\` tadA\`bhUt ku\`ta eta\`dA\`gAdi\`ti | ta\`du ha na\` mene gA\`rgyaH | ##{pMK17}## sa\` hovAchA\`jAtashatruH ya\`traiSha\` eta\`tsupto\`.abhUd ya\` eSha\` vij~nAnama\`yaH pu\`ruShaH ta\`deShA\`M prANA\`nAM vij~nA\`nena vijnA\`namAdA\`ya\, ya\` eSho\`.anta\`rhR^idaya AkAsha\`H ta\`smi~nchete | ##{pM18/k17}## tA\`ni yadA\` gR^ihNA\`ti a\`tha haita\`tpu\`ruShaH sva\`piti nA\`ma | ta\`dgR^ihIta\` eva\` prANo\` bhavati\, gR^ihItA\` vA\`g gR^ihIta\`M cha\`kShuH gR^ihIta\`{\m+} shro\`traM\, gR^ihIta\`M ma\`naH | ##{pM19/k18}## sa\` ya\`traita\`tsvapnya\`yA cha\`rati\, te\` hAsya lokA\`H | ta\`dute\`va mahArAjo\` bha\`vati ute\`va mahAbrAhmaNa\`\, ute\`vochchAvacha\`M ni\`gachChati | ##{pM20/k18}## sa\` ya\`thA mahArAjo\` jA\`napadAngR^ihItvA\` sve\` janapade\` yathAkAma\`M pariva\`rtetaiva\`mevai\`Sha\` eta\`tprANA\`ngR^ihItvA\` sve\` sha\`rIre yathAkAma\`M pa\`rivartate | ##{pM21/k19}## a\`tha yadA\` su\`Shupto bha\`vati\, yadA\` na\` ka\`sya chana\` ve\`da\, hitA\` nA\`ma nAdyo\` dvA\`saptatiH saha\`srANi hR^idayAtpurIta\`tamabhipra\`tiShThante {!} | tA\`bhiH pratyavasR^ipya purIta\`ti shete | ##{pM22/k19}## sa\` ## K ## OM ya\`thA kumAro\` ## Kadd ## vA mahArAjo vA mahAbrAhmaNo\` vAtighnI\`mAnanda\`sya gatvA\` sha\`yItaiva\`mevai\`Sha\` eta\`chChete | ##{pM23/k20}## sa\` ya\`thorNavA\`bhista\`ntunochcha\`red ya\`thA agne\`H kShudrA\` viShphuli\`~NgA vyuchcha\`ranti eva\`mevA\`smAdAtma\`naH sa\`rve prANA\`H sa\`rve lokA\`H sa\`rve devA\`H sa\`rvANi bhUtA\`ni sa\`rva eta\` Atma\`no ## K ## OM sarva \.\.\. vyu\`chcharanti | ta\`syopaniSha\`tsatya\`sya satya\`mitiH prANA\` vai\` satya\`M\, te\`ShAmeSha\` satya\`m | ##{ch2}## ##{pMK1}## yo\` ha vai\` shi\`shu{\m+} sA\`dhAna{\m+} sa\`pratyAdhAna{\m+} sa\`sthUNa{\m+} sa\`dAmaM ve\`da\, sapta\` ha dviShato\` bhrA\`tR^ivyAna\`varuNaddhi | ##{pM2/k1}## aya\`M vA\`va\` shi\`shuryo\`.aya\`M madhyama\`H prANa\`s\; ta\`syeda\`mevA\`dhA\`nam ida\`M pratyAdhA\`naM\, prANa\`H sthUNA\`nnaM dA\`ma | ##{pM2/k2}## ta\`metA\`H saptA\`kShitaya u\`patiShThanteH ##{pM3/k2}## ta\`dyA\` imA\` akSha\`{\m+}l lo\`hinyo rA\`jayaH tA\`bhirena{\m+} Rudro\`.anvA\`yatto\`\; atha yA\` akSha\`nnA\`paH tA\`bhiH parja\`nyo\; yA\` ka\`nInakA\, ta\`yAdityo\`\; ya\`chChukla\`M ## K ## kR\^iShNaM te\`nAgni\`H ya\`chkR^iShNa\`M ## K ## shuklaM te\`ne\`ndro\` | adharayainaM vartanyA\` pR^ithivya\`nvA\`yattA\, dyau\`ru\`ttarayA | nA\`syA\`nnaM kShIyate\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM4/k3}## ta\`deSha\` shlo\`ko bhavati arvA\`gbilashchamasa\` Urdhva\`budhnas\; ta\`sminya\`sho ni\`hitaM vishva\`rUpam | ta\`syAsata R^iShayaH sapta\` tI\`re\; vA\`gaShTamI\` bra\`hmaNA saMvidAne\`ti | ##{pM5/k3}## arvA\`gbilashchamasa\` Urdhva\`budhna i\`tIda\`M ta\`chCha\`rIra\, eSha\` hya\`rvA\`gbilashchamasa\` Urdhva\`budhnaH | ta\`sminya\`sho ni\`hitaM vishva\`rUpami\`ti\, prANA\` vai\` ya\`sho ni\`hitaM vishva\`rUpaM\, prANA\`neta\`dAha | ta\`syAsata R^iShayaH sapta\` tI\`ra i\`ti\, prANA\` vA\` R^iShayaH\, prANA\`Neta\`dAha | vA\`gaShTamI\` bra\`hmaNA saMvidAne\`ti\, vA\`gghya\`ShTamI\` bra\`hmaNA saMvitte\` | ##{pM6/k4}## imA\`veva\` gotamabharadvAjA\`u aya\`meva\` go\`tamo\, aya\`M bha\`radvAja | imA\`veva\` vishvAmitrajamadagnI\`raya\`meva\` vishvA\`mitro\, aya\`M jamada\`gniH | imA\`veva\` vasiShThakashyapA\`u aya\`meva\` va\`siShTho\, aya\`M kashya\`po | vA\`gevA\`triH vAchA\` hya\`nnamadya\`te\`\, attirha vai\` nA\`maita\`dya\`datriri\`ti | sa\`rvasyAttA\` bhavati\, sa\`rvamasyA\`nnaM bhavati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{ch3}## ##{pMK1}## dve\` vA\`va\` bra\`hmaNo rUpe\`H mUrta\`M chaivA\`mUrtaM cha\, ma\`rtyaM chAmR^itaM cha\, sthita\`M cha ya\`chcha\, sa\`chcha tya\`M cha | ##{pMK2}## ta\`deta\`nmUrta\`M ya\`danya\`dvAyo\`shchAnta\`rikShAchchaita\`nma\`rtyam eta\`tsthita\`m eta\`tsa\`t | ##{pM3/k2}## ta\`syaita\`sya mUrta\`syaita\`sya ma\`rtyasyaita\`sya sthita\`syaita\`sya sata\` eSha\` ra\`so ya\` eSha\` ta\`pati\; sato\` hye\`Sha\` ra\`saH | ##{pM4/k3}## a\`thA\`mUrtaM vAyu\`shchAnta\`rikShashchaita\`damR^itam eta\`dya\`deta\`ttya\`m | ##{pM5/k3}## ta\`syaita\`syA\`mUrtasya\, ta\`syAmR^itasyaita\`sya yata\`\, eta\`sya tya\`syaiSha\` ra\`so ya\` eSha\` eta\`sminma\`NDale pu\`ruShas\; tya\`sya hye\`Sha\` ra\`sa | i\`tyadhidevata\`m | ##{pM6/k4}## a\`thAdhyAtma\`m | ida\`meva\` mUrta\`M ya\`danya\`tprANA\`chcha ya\`shchAya\`manta\`rAtma\`nnAkAsha\`H eta\`nma\`rtyam eta\`tsthita\`m eta\`tsa\`t | ##{pM7/k4}## ta\`syaita\`sya mUrta\`sya\, eta\`sya ma\`rtyasyaita\`sya sthita\`syaita\`sya sata\` eSha\` ra\`so ya\`chcha\`kShuH\; sata\` hye\`Sha\` ra\`saH | ##{pM8/k5}## a\`thA\`mUrtam prANa\`shcha ya\`shchAya\`manta\`rAtma\`nnAkAsha\`\, eta\`damR^itam eta\`dya\`d eta\`ttya\`m | ##{pM9/k5}## ta\`syaita\`syA\`mUrtasyaita\`syAmR^itasyaita\`sya yata\`\, eta\`sya tya\`syaiSha\` ra\`so yo\`.aya\`M dakShiNe\`.akSha\`npu\`ruShas\; tya\`sya hye\`Sha\` ra\`saH | ##{pM10/k6}## ta\`sya haita\`sya pu\`ruShasya rUpa\`M ya\`thA mAhArajana\`M vA\`so\, ya\`thA pANDvA\`vikaM\, ya\`thendragopo\`\, ya\`thAgnyarchi\`H ya\`thA puNDa\`rIkaM\, ya\`thA sakR^idvidyutta\`{\m+} | sakR^idvidyutte\`va ha vA\` asya shrI\`rbhavati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM11/k6}## a\`thA\`ta Adesha\`H ne\`ti ne\`ti\, na\` hye\`ta\`smAdi\`ti ne\`tyanya\`tpa\`ramasti | a\`tha nAmadhe\`ya{\m+} satya\`sya satya\`mi\`tiH prANA\` vai\` satya\`M\, te\`ShAmeSha\` satya\`m | ##{ch4}## ##{pMK1}## mai\`treyI\`ti hovAcha yA\`j~navalkya\, udyAsya\`nvA\` are.aha\`masmAtsthA\`nAdasmi | ha\`nta te.ana\`yA kAtyAyanyA\`ntaM kara\`vANI\`ti | ##{pMK2}## sA\` hovAcha mai\`treyIH ya\`nma iya\`M\, bhagoH\, sa\`rvA pR^ithivI\` vitte\`na pUrNA\` syA\`t ka\`thaM te\`nAmR^itA syAmi\`ti | ne\`ti hovAcha yA\`j~navalkyo\; ya\`thaivo\`pakaraNa\`vatAM jIvita\`M\, ta\`thaiva\` te jIvita\`{\m+} syAd\; amR^itatva\`sya tu\` nA\`shA\`sti vitte\`ne\`ti | ##{pMK3}## sA\` hovAcha mai\`treyIH ye\`nAha\`M nA\`mR^itA syA\`M\, ki\`maha\`M te\`na kuryAm | ya\`deva\` bha\`gavAnve\`da\, ta\`deva\` me brUhI\`ti | ##{pMK4}## sa\` hovAcha yA\`j~navalkyaH priyA\` vatAre ## K ## batAre naH satI\` priya\`M bhAShasa | e\`hi A\`sva ## K ## Assva vyA\`khyAsyAmi te | vyAcha\`kShANasya tu\` me ni\`didhyAsasve\`ti | bra\`vitu bha\`gavAni\`ti ## K ## OM bravitu \.\.\. ##{pMK5}## sa\` hovAcha yA\`j~navalkyo ## K ## OM na\` vA\` are pa\`tyuH kA\`mAya pa\`tiH priyo\` bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya pa\`tiH priyo\` bhavati | na\` vA\` are jAyA\`yai kA\`mAya jAyA\` priyA\` bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya jAyA\` priyA\` bhavati | na\` vA\` are putrA\`NAM kA\`mAya putrA\`H priyA\` bhavanti Atma\`nastu\` kA\`mAya putrA\`H priyA\` bhavanti | na\` vA\` are vitta\`sya kA\`mAya vitta\`M priya\`M bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya vitta\`M priya\`M bhavati | na\` vA\` are bra\`hmaNaH kA\`mAya bra\`hma priya\`M bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya bra\`hma priya\`M bhavati | na\` vA\` are kShatra\`sya kA\`mAya kShatra\`M priya\`M bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya kShatra\`M priya\`M bhavati | na\` vA\` are lokA\`nAM kA\`mAya lokA\`H priyA\` bhavanti Atma\`nastu\` kA\`mAya lokA\`H priyA\` bhavanti | na\` vA\` are devA\`nAM kA\`mAya devA\`H priyA\` bhavanti Atma\`nastu\` kA\`mAya devA\`H priyA\` bhavanti | na\` vA\` are bhUtA\`nAM kA\`mAya bhUtA\`ni priyA\`Ni bhavanti Atma\`nastu\` kA\`mAya bhUtA\`ni priyA\`Ni bhavanti | na\` vA\` are sa\`rvasya kA\`mAya sa\`rvaM priya\`M bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya sa\`rvaM priya\`M bhavati | AtmA\` vA\` are draShTa\`vyaH shrota\`vyo manta\`vyo nididhyAsita\`vyo | mai\`treyi Atma\`no vA\` are da\`rshanena shra\`vaNena matyA\` vij~nA\`neneda\`{\m+} sa\`rvaM vidita\`m | ##{pMK6}## bra\`hma ta\`M pa\`rAdAdyo\`.anya\`trAtma\`no bra\`hma ve\`da\; kShatra\`M ta\`M pa\`rAdAdyo\`.anya\`trAtma\`naH kShatra\`M ve\`da\; lokA\`sta\`M pa\`rAduryo\`.anya\`trAtma\`no lokA\`nve\`da\; devA\`sta\`M pa\`rAduryo\`.anya\`trAtma\`no devA\`nve\`da\; bhUtA\`ni ta\`M pa\`rAduryo\`.anya\`trAtma\`no bhUtA\`ni ve\`da\; sa\`rvaM ta\`M pa\`rAdAdyo\`.anya\`trAtma\`naH sa\`rvaM ve\`deda\`M bra\`hmeda\`M kShatra\`m ime\` lokA\`\, ime\` devA\`\, imA\`ni bhUtA\`nIda\`{\m+} sa\`rvaM\, ya\`daya\`mAtmA\` | ##{pMK7}## sa\` ya\`thA dundubhe\`rhanya\`mAnasya na\` bA\`hyA~ncha\`bdA~nChaknuyAdgra\`haNAya\, dundubhe\`s tu\` gra\`haNena dundubhyAghAta\`sya vA sha\`bdo gR^ihIta\`H\; ##{pM8/k9}## \` ya\`thA vI\`NAyai vAdya\`mAnAyai na\` bA\`hyA~ncha\`bdA~nChaknuyAdgra\`haNAya\, vI\`NAyai tu\` gra\`haNena vINAvAda\`sya vA sha\`bdo grhIta\`H\; ##{pM9/k8}## sa\` ya\`thA sha~Nkha\`sya dhmAya\`mAnasya na\` bA\`hyA~ncha\`bdA~nchaknuyAdgra\`haNAya\, sha~Nkha\`sya tu\` gra\`haNena sha~Nkhadhma\`sya vA sha\`bdo gR^ihIta\`H\; ##{pMK10}## sa\` ya\`thArdraidhAgne\`rabhyA\`hitasya ## K ## abhyAhitAt pR^ithagdhUmA\` vinishcha\`ranti eva\` vA\` are.asya mahato\` bhUta\`sya ni\`shvasitam ## K ## niHshvasitam eta\`dya\`dR^igvedo\` yajurveda\`H sAmavedo\`.atharvA~Ngira\`sa itihAsa\`H purANa\`M vidyA\` upaniSha\`daH shlo\`kAH sU\`trANyanuvyAkhyA\`nAni vyAkhyA\`nani asyai\`vai\`tA\`ni sa\`rvANi ni\`shvasitAni ## K ## niHshvasitAni ##{pMK11}## sa\` ya\`thA sa\`rvAsAmapA\`{\m+} samudra\` ekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShA{\m+} sparshA\`nAM tva\`gekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAM gandhA\`nAM nA\`sike ekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShA{\m+} ra\`sAnAM jihvai\`kAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShA{\m+} rUpA\`NAM cha\`kShurekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveSha{\m+} sha\`bdAnA{\m+} shro\`tramekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShA{\m+} sa~NkalpA\`nAM ma\`na ekAyana\`m ## K ## variato ordineH eva\`{\m+} sa\`rveShAM ve\`dAnAM vA\`gekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAM ka\`rmaNA{\m+} ha\`stAvekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAma\`dhvanAM pA\`dAvekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAmAnandA\`nAmupa\`stha ekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAM visargA\`NAM pA\`yurekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rvAsAM vidyA\`nA{\m+} hR^idayamekAyana\`m ##{pMK12}## sa\` ya\`thA saindhavakhilya\` udake\` prA\`sta udaka\`mevA\`nuvilI\`yeta\, nA\`hAsyodgra\`haNAyaiva\` ## K ## na hAsyodgrahaNAyaiva syAd ya\`to-yatastvA\`da\`dIta lava\`Namevai\`va\`M vA\` ara ida\`M maha\`dbhUta\`mananta\`mapAra\`M vij~nAnaghana\` evai\`te\`bhyo bhUte\`bhyaH samutthA\`ya\, tA\`nyevA\`nuvi\`nashyati\; na\` pre\`tya sa~nj~nA\`stI\`tyare bravImI\`ti hovAcha yA\`j~navalkyaH | ##{pMK13}## sA\` hovAcha mai\`treyi a\`traiva\` mA bha\`gavAnamUmuhad na\` pre\`tya sa~nj~nA\`stI\`ti | ##{pM14/k13}## sa\` hovAcha yA\`j~navalkyo ## K ## OM na\` vA\` are.aha\`M mo\`haM bravImi ala\`M vA\` ara ida\`M vij~nA\`nAya | ##{pM15/k14}## ya\`tra hi\` dvaita\`miva bha\`vati\, ## K ## variato ordineH ta\`di\`tara i\`taraM jighrati\, ta\`di\`tara i\`taraM pashyati ta\`di\`tara i\`tara{\m+} shR^iNoti\, ta\`di\`tara i\`taramabhi\`vadati\, ta\`di\`tara i\`taraM manute\, ta\`di\`tara i\`taraM vi\`jAnAti | ##{pM16/k14}## ya\`tra tva\`sya sa\`rvamAtmai\`vA\`bhUt ## K variato ordineH ## ta\`tke\`na ka\`M pashyet ta\`tke\`na ka\`M jighret ta\`tke\`na ka\`{\m+} shR^iNuyAt ta\`tke\`na ka\`mabhi\`vadet ta\`tke\`na ka\`M manvIta\, ta\`tke\`na ka\`M vi\`jAnIyAd | ye\`neda\`{\m+} sa\`rvaM vijAnA\`ti\, ta\`M ke\`na vi\`jAnIyAd vij~nAtA\`ramare ke\`na vi\`jAnIyAdi\`ti | ##{ch5}## ##{pMK1}## iya\`M pR^ithivI\` sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asyai\` pR^ithivyai\` sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masyA\`M pR^ithivyA\`M tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`schAya\`madhyAtma\`{\m+} shArIra\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hma\, ida\`{\m+} sa\`rvam | ##{pMK2}## imA\` A\`paH sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu AsA\`mapA\`{\m+} sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`mAsva\`psu\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`{\m+} raitasa\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hma\, ida\`{\m+} sa\`rvam | ##{pMK3}## aya\`magni\`H sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asyAgne\`H sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`nnagnau\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`M vA~Nma\`yastejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hma\, ida\`{\m+} sa\`rvam | ##{pM4/k10}## aya\`mAkAsha\`H sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asyAkAsha\`sya sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`nnAkAshe\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`{\m+} hR^idyAkAsha\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pM5/k4}## aya\`M vAyu\`H sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asya vAyo\`H sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`nvAyau\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`M prANa\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`M amR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pM6/k5}## aya\`mAditya\`H sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asyAditya\`sya sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`nnAditye\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`M chAkShuSha\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pMK7}## aya\`M chandra\`H sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asya chandra\`sya sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`nchandre\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`M mAnasa\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pM8/k6}## imA\` di\`shaH sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu AsA\`M dishA\`{\m+} sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`mAsu\` dikShu\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`{\m+} shrautra\`H prAtishrutka\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pM9/k8}## iya\`M vidyu\`tsa\`rveShAM bhUtA\`naM ma\`dhu asyai\` vidyu\`taH sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masyA\`M vidyu\`ti tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`M taijasa\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pM10/k9}## aya\`{\m+} stanayitnu\`H sa\`rveShAM bhutA\`nAM ma\`dhu asya stanayitno\`H sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`ntstanayitnau\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`{\m+} shAbda\`H sauvara\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pMK11}## aya\`M dharma\`H sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asya dharma\`sya sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`ndharme\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`M dhArma\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pMK12}## ida\`{\m+} satya\`{\m+} sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asya satya\`sya sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`ntsatye\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`{\m+} sAtya\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pMK13}## ida\`M mAnuSha\`{\m+} sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asya mAnuSha\`sya sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`nmAnuShe\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`madhyAtma\`M mAnuSha\`stejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pMK14}## aya\`mAtmA\` sa\`rveShAM bhUtA\`nAM ma\`dhu asyAtma\`naH sa\`rvANi bhUtA\`ni ma\`dhu\; ya\`shchAya\`masmi\`nnAtma\`ni tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, ya\`shchAya\`mAtmA\` tejoma\`yo.amR^itama\`yaH pu\`ruSho\, aya\`meva\` sa\` yo\`.aya\`mAtme\`da\`mamR^itam ida\`M bra\`hmeda\`{\m+} sa\`rvam | ##{pMK15}## sa\` vA\` aya\`mAtmA\` sa\`rveShAM a\`dhipatiH\, sa\`rveShAM bhUtA\`nA{\m+} rA\`jA | ta\`dya\`thA rathanAbhau\` cha rathanemau\` chA\`rAH sa\`rve sa\`marpitA\, eva\`mevA\`smi\`nnAtma\`ni sa\`rvANi bhUtA\`ni sa\`rve devA\`H sa\`rve lokA\`H sa\`rve prANA\`H sa\`rva eta\` AtmA\`naH sa\`marpitAH | ##{pMK16}## ida\`M vai\` ta\`nma\`dhu Dadhya\`~N~N atharvaNo\`.ashvi\`bhyAmuvAcha | ta\`deta\`dR^iShiH pa\`shyannavochat ## {lv 1.116.12}:## ta\`dvAM\, narA\, sana\`ye da\`{\m+}sa ugra\`m Avi\`ShkR^iNomi\, tanyatu\`rna\` vR^iShTi\`M\, Dadhya\`~N ha ya\`nma\`dhvatharvaNo\` vAm a\`shvasya shIrShNA\` pra\` ya\`dImuvA\`che\`ti | ##{pMK17}## ida\`M vai\` ta\`nma\`dhu Dadhya\`~N~N atharvaNo\`.ashvi\`bhyAmuvAcha | ta\`deta\`dR^iShiH pa\`shyannavochat ## {lv 1.117.22}:## atharvaNA\`yAshvinA DadhIche\`.ashvya{\m+} shi\`raH pra\`tyairayataM\; sa\` vAM ma\`dhu pra\` vochadR^itAya\`n tvAShTra\`M ya\`d dasrAu apikakShya\`M vAmi\`ti | ##{pMK18}## ida\`M vai\` ta\`nma\`dhu Dadhya\`~N~N atharvaNo\`.ashvi\`bhyAmuvAcha | ta\`deta\`dR^iShiH pa\`shyannavochat pu\`rashchakre dvipa\`daH\, pu\`rashchakre cha\`tuShpadaH\; pu\`raH sa\`\, pakShI\` bhutvA\`\, pu\`raH pu\`ruSha A\`vishadi\`ti | sa\` vA\` aya\`M pu\`ruShaH sa\`rvAsu pUrShu\` purishayo\`\; nai\`nena ki\`M chanA\`nAvR^itaM\, nai\`nena ki\`M chanA\`saMvR^itam | ##{pMK19}## ida\`M vai\` ta\`nma\`dhu Dadhya\`~N~N atharvaNo\`.ashvi\`bhyAmuvAcha | ta\`deta\`dR^iShiH pa\`shyannavochat ## {lv 6.47.18}:## rUpa\`{\m+}-rUpaM pra\`tirUpo babhUva\, ta\`dasya rUpa\`M praticha\`kShaNAye\`- -ndro mAyA\`bhiH pururU\`pa Iyate\, yuktA\` hya\`sya ha\`rayaH shatA\` da\`she\`ti | aya\`M vai\` ha\`rayo\, aya\`M vai\` dasha cha saha\`sraNi bahU\`ni chAnantA\`ni cha | ta\`deta\`dbra\`hmApUrva\`manapara\`manantara\`mabAhya\`m aya\`mAtmA\` bra\`hma sa\`rvAnubhUH | i\`tyanushA\`sanam | [panustub] ##{pM20}## ## pro m5,20-22 schribitkrishna 6; vide infra ## a\`tha va{\m+}sha\`H | ta\`dida\`M vaya\`{\m+} hau\`rpaNAyyAch\, Chau\`rpaNayyo gau\`tamAd gau\`tamo va\`tsyAd va\`tsyo vA\`tsyAchcha pArAsharyA\`chcha\, pA\`rAsharyaH ShA\`~NktyAchcha bhA\`radvAjAchcha\, bhA\`radvAja audAvahe\`shcha hA\`NDilyAchcha\, hA\`NDilyo vai\`javApAchcha gautamA\`chcha\, gau\`tamo vai\`javApAyanAchcha vaiShTapureyA\`chcha\, vai\`ShTapureyaH hA\`NDilyAchcha RauhiNAyanA\`chcha\, Rau\`hiNAyanaH hau\`nakAchchAtreyA\`chcha RaibhyA\`chcha\, Rai\`bhyaH pau\`timAShyAyaNAchcha kauNDinyAyanA\`chcha\, kau\`NDinyAyanaH kau\`NDinyAt kau\`NDinyaH kau\`NDinyAt kau\`NDinyaH kauNDinyA\`chchAgniveshyA\`chcha\, ##{pM21}## ## pro m5,20-22 schribitkrishna 6; vide infra ## agniveshya\`H Shau\`tavAt Shau\`tavaH pA\`rAsharyAt pA\`rAsharyaH jA\`tukarNyAt jA\`tukarNyo bhA\`radvAjAd bhA\`radvAjo bhAradvAjA\`chchAsurAyaNA\`chcha gautamA\`chcha\, gau\`tamo bhA\`radvAjAd bhA\`radvAjo vaijavApAyanA\`ch\, vai\`javApAyanaH kashikAyane\`H\, kashikAyani\`rghR^itakaushikA\`d ghR^itakaushika\`H pA\`rAsharyAt pA\`rAsharyaH pA\`rAsharyAt pA\`rAsharyaH jA\`tukarNyAt jA\`tukarNyo bhA\`radvAjAd bhA\`radvAjo bhAradvAjA\`chchAsurAyaNA\`chyaskA\`chcha\, asurAyaNa\`s Trai\`vaNeH Trai\`vaNirAu\`pajandhaneH Au\`pajandhaniHasurerasurirbhA\`radvAjAd bhA\`radvAjo atreyA\`t ##{pM22}## ## pro m5,20-22 schribitkrishna 6; vide infra ## atreyo\` mA\`NTeH\, mA\`NTirgau\`tamAd gau\`tamo gau\`tamAd gau\`tamo vA\`tsyAd vA\`tsyaH hA\`NDilyAch\, ChA\`NDilyaH kai\`shoryAtkA\`pyAt kai\`shoryaH kA\`pyaH kumAraharitA\`t kumAraharito\` gAlavA\`d gAlavo\` vidarbhIkauNDinyA\`d vidarbhIkauNDinyo\` bA\`bhavAdvatsanapA\`d bA\`bhavaH patha\`H Shau\`bharAt pa\`nthAH Shau\`bharo.ayA\`syAda~NgirasA\`dAyA\`syo a~Ngirasa\`.abhutesTvA\`ShTrAdabhutiH TvA\`ShTro vishva\`rUpAdTvA\`ShTrAd vishva\`rUpasTvA\`ShTro.ashvi\`bhyAm Ashvi\`nau Dadhi\`cha atharvanA\`d Dadhya\`~N~N atharvano\`.atharvano Dai\`vAdatharvA Dai\`va mR^ityo\`H prAddha\`{\m+}sanAn mR^ityu\`H prAddha\`{\m+}sanaH Sha\`nagAt Sha\`nagaH pareShTi\`NaH pareShTI\` bra\`hmano bra\`hma sva\`yambhu\, bra\`hmaNe na\`maH | ##{chk6}## ## schribitkrishna pro m5,20-22; vide supra ## ##{pK1}## atha va{\m+}shaH pashutimAShyo gaupavanAd gaupavanaH pashutimAShyAt pashutimAShyo gaupavanAd gaupavanaH kaushikAt kaushikaH kauNDinyAt kauNDinyaH hANDilyAt hANDilyaH kaushikAchcha gautamAchcha\, gautamo ##{pK2}## agniveshyAdagniveshyaH hANDilyAchchAnabhimlAtAchcha\, anabhimlAta anabhimlAtAdanabhimlAta anabhimlAtAdanabhimlAto gautamAd gautamaH ShaitavaprAchInayogyAbhyA{\m+}\, ShaitavaprAchInayogyau pArAsharyAt pArAsharyo bhAradvAjAd bhAradvAjo bhAradvAjAchcha gautamAchcha\, gautamo bhAradvAjAd bhAradvAjaH pArAsharyAt pArAsharyo vaijavApAyanAd vaijavApAyanaH kaushikAyaneH\, kaushikAyanir ##{pK3}## ghR^itakaushikAd ghR^itakaushikaH prAsharyAyaNAt pArasharyAyaNaH pArAsharyAt pArAsharyo jAtUkarNyAt jAtUkarNya asurAyaNAchcha yAskAchcha\, asurAyaNasTraivaNeH\, TraivaNiraupajandhaneH\, aupajandhanirasureH\, asurirbhAradvAjAd bhAradvAja atreyAdatreyo mANTeH\, mANTirgautamAd gautamo vAtsyAd vAtsyaH hANDilyAch\, ChANDilyaH kaishoryAtkApyAt kaishoryaH kApyaH kumArahAritAt kumArahArito gAlavAd gAlavo vidarbhIkauNDinyAd vidarbhIkauNDinyo vatsanapAto bAbhravAd vatsanapAdbAbhravaH pathaH ShaubharAt panthAH Shaubharo.ayAsyAda~NgirasAdAyAsya a~Ngirasa abhUtesTvAShTrAdabhUtisTvAShTro vishvarUpAtTvAShTrAd vishvarUpasTvAShTro.avshi\`bhyAm Ashvi\`nau DadhIcha atharvaNAd Dadhya~N~N atharvaNo.atharvaNo DaivAdAtharvA Daivo mR^ityoH prAdhva{\m+}sanAn mR^ityu\`H prAdhva{\m+}sanaH pradhva{\m+}sanAt pradhva{\m+}sana ekarSheH ekarShirviprachitteH viprachittirvyaShTeH vyaShTiH ShanAroH\, ShanAruH ShanAtanAt ShanAtanaH ShanagAt ShanagaH parameShThinaH\, parameShThI brahmaNo\; brahma svayambhu\, brahmaNe namaH | ##[pnormal]## ##{ch3 {= SBM 14.6.} {= SBK16.6.}}## ##{ch1}## ##{pMK1}## janako\` ha vai\`deho bahudakShiNe\`na yaj~ne\`neje | ta\`tra ha kurupa~NchAlA\`nAM brAhmaNA\` abhisa\`metA babhUvuH | ta\`sya ha janaka\`sya vai\`dehasya vijij~nA\`sA ##Ai.gH II 2, paH 142a[Tgrx16]AH +##vijij~nAsA\` babhUvaH ka\`H svideShA\`M brAhmaNA\`nAmanUchAna\`tama i\`ti | ##{pM2/k1}## sa\` ha ga\`vA{\m+} saha\`srama\`varurodha\; da\`sha-dasha pA\`dA e\`kaikasyAH shR^i~NgayorA\`baddhA babhUvuH | ##{pM2/k2}## tA\`nhovAchaH brA\`hmaNA bhagavanto\, yo\` vo bra\`hmiShThaH\, sa\` etA\` gA\` u\`dajatAmi\`ti | te\` ha brAhmaNA\` na\` dadhR^iShuH | ##{pM3/k2}## a\`tha ha yA\`j~navalkyaH sva\`meva\` brahmachAri\`NamuvAchaitA\`H\, saumyo\`daja\, ShAmashravA3 i\`ti | tA\` hodA\`chakAra | te\` ha brAhmaNA\`shchukrudhuH katha\`M nu\` no bra\`hmiShTho bruvIte\`ti | ##{pM4/k2}## a\`tha ha janaka\`sya vai\`dehasya ho\`tAshvalo\` babhUva | sa\` hainaM paprachChaH tva\`M nu\` kha\`lu no\, yAj~navalkya\, bra\`hmiShTho.asI3 i\`ti | sa\` hovAchaH na\`mo vaya\`M bra\`hmiShThAya kurmo\; go\`kAmA eva\` vaya\`{\m+} sma i\`ti | ta\`{\m+} ha ta\`ta eva\` pra\`ShTuM dadhre ho\`tAshvala\`H ##{pM5/k3}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`dida\`{\m+} sa\`rvaM mR^ityu\`nApta\`{\m+}\, sa\`rvaM mR^ityu\`nAbhi\`pannaM\, ke\`na ya\`jamAno mR^ityo\`rA\`ptima\`timuchyata i\`ti | ho\`trartvi\`jAgni\`nA vAchA\`\; vA\`gvai\` yaj~na\`sya ho\`tA | ta\`dye\`ya\`M vA\`kso\`.aya\`magni\`H sa\` ho\`tA sA\` mu\`ktiH sA\`timuktiH | ##{pM6/k4}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`dida\`{\m+} sa\`rvamahorAtrA\`bhyAmApta\`{\m+}\, sa\`rvamahorAtrA\`bhyAmabhi\`pannaM\, ke\`na ya\`jamAno.ahorAtra\`yorA\`ptima\`timuchyata i\`ti | adhvaryu\`Nartvi\`jA cha\`kShuShAditye\`na\; cha\`kShurvai\` yaj~na\`syAdhvaryu\`H | ta\`dya\`dida\`M cha\`kShuH\, so\`.asA\`vAditya\`H\; so\`.adhvaryu\`H sA\` mu\`ktiH sA\`timuktiH | ##{pM7/k5}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`dida\`{\m+} sa\`rvaM pUrvapakShAparapakShA\`bhyAmApta\`{\m+}\, sa\`rvaM pUrvapakShAparapakShA\`bhyAmabhi\`pannaM\, ke\`na ya\`jamAnaH pUrvapakShAparapakSha\`yorA\`ptima\`timuchyata i\`ti | brahma\`Nartvi\`jA ma\`nasA chandre\`Na\; ma\`no vai\` yaj~na\`sya brahmA\` | ta\`dya\`dida\`M ma\`naH\, so\`.asau\` chandra\`H sa\` brahmA\` sA\` mu\`ktiH sA\`timuktiH | ##{pM8/k6}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`dida\`manta\`rikShamanArambaNa\`miva\; ke\`nAkrame\`Na ya\`jamAnaH svarga\`M loka\`mA\`kramata i\`ti | udgAtra\`rtvi\`jA vayu\`nA prANe\`na\; prANo\` vai\` yaj~na\`syodgAtA\` | ta\`dyo\`.aya\`M prANa\`H sa\` vAyu\`H sa\` udgAtA\` sA\` mu\`ktiH sA\`timuktiH | i\`tya\`timokShA\, a\`tha sampa\`daH | ##{pM9/k7}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ka\`tibhiraya\`madya\`rgbhi\`rho\`tAsmi\`nyaj~ne\` kariShyatI\`ti | tisR^ibhiri\`ti | katamA\`stA\`sti\`sra i\`ti | puronuvAkyA\` cha yAjyA\` cha sha\`syaiva\` tR^itI\`yA | ki\`M tA\`bhirjayatI\`ti | pR^ithivIloka\`meva\` puronuvAkya\`yA ja\`yati antarikShaloka\`M yAjya\`yA\, dyaurloka\`{\m+} sha\`syayA ##{pM10/k8}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ka\`tyaya\`madyA\`dhvaryu\`rasmi\`nyaj~na\` A\`hutIrhoShyatI\`ti | tisra\` i\`ti | katamA\`stA\`sti\`sra i\`ti | yA\` hutA\` ujjva\`lanti\, yA\` hutA\` atine\`danti\, yA\` hutA\` adhishe\`rate | ki\`M tA\`bhirjayatI\`ti | yA\` hutA\` ujjva\`lanti\, devaloka\`meva\` tA\`bhirjayatiH dI\`pyata iva hi\` devaloko\` | yA\` hutA\` atine\`danti\, manuShyaloka\`m ## K ## pitR\^ilokam eva\` tA\`bhirjayati a\`tIva hi\` manuShyaloko\` ## K ## pitR\^iloko yA\` hutA\` adhishe\`rate\, pitR^iloka\`m ## K ## manuShyalokam eva\` tA\`bhirjayati adha\` iva hi\` pitR^iloka\`H ## K ## manuShyaloka\`H ##{pM11/k9}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ka\`tibhiraya\`madya\` brahmA\` yaj~na\`M dakShiNato\` deva\`tAbhirgopAyiShya\`tI\`tye\`kaye\`ti | katamA\` sai\`ke\`ti | ma\`na eve\`ti | ananta\`M vai\` ma\`no\, anantA\` vi\`shve devA\` | ananta\`meva\` sa\` te\`na loka\`M jayati | ## K ## gopAyatItye\`kaye\`ti ##{pM12/k10}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ka\`tyaya\`madyo\`dgAtA\`smi\`nyaj~ne\` stotri\`yAH stoShyatI\`ti | tisra\` i\`ti | katamA\`stA\`sti\`sra i\`ti | puronuvAkyA\` cha yAjyA\` cha sha\`syaiva\` tR^itI\`yAdhidevata\`m a\`thAdhyatma\`M ## K ## OM adhidevatam\.\.\. katamA\`stA\` yA\` adhyAtma\`mi\`ti | prANa\` eva\` puronuvAkyA\`pAno\` yAjyA\`\, vyAna\`H sha\`syA | ki\`M tA\`bhirjayatI\`ti | ya\`tki\`~Ncheda\`M prANabhR^idi\`ti ## K ## pro ya\`t\.\.\. ##schribit ## pR\^ithivIlokameva puronuvAkyayA jayati ta\`to ha ho\`tAshvala\` u\`pararAma | ##{ch2}## ##{pMK1}## a\`tha hainaM jAratkArava\` A\`rtabhAgaH paprachCha | yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ka\`ti gra\`hAH\, ka\`tyatigrahA\` i\`ti | aShTau\` gra\`hA\, aShTA\`vatigrahA\` i\`ti | ye\` te\`.aShTau\` gra\`hA\, aShTA\`vatigrahA\`H\, katame\` ta\` i\`ti | ##{pMK2}## prANo\` vai\` gra\`haH | so\`.apAne\`nAtigrahe\`Na ## K ## sa gandhenAtigraheNa gR^ihIto\` | apAne\`na ## K ## prANena hi\` gandhA\`~Nji\`ghrati | ##{pM3/k4}## jihvA\` vai\` gra\`haH | sa\` ra\`senAtigrahe\`Na gR^ihIto\`\; jihva\`yA hi\` ra\`sAnvijAnA\`ti | ##{pM4/k3}## vA\`gvai\` gra\`haH | sa\` nA\`mnAtigrahe\`Na gR^ihIto\`\; vAchA\` hi\` nA\`mAnyabhiva\`dati | ##{pMK5}## cha\`kShurvai\` gra\`haH | sa\` rUpe\`NAtigrahe\`Na gR^ihIta\`sh\; cha\`kShuShA hi\` rUpA\`Ni pa\`shyati | ##{pMK6}## shro\`traM vai\` gra\`haH | sa\` sha\`bdenAtigrahe\`Na gR^ihIta\`H\; shro\`treNa hi\` sha\`bdA~nchR^iNo\`ti | ##{pMK7}## ma\`no vai\` gra\`haH | sa\` kA\`menAtigrahe\`Na gR^ihIto\`\; ma\`nasA hi\` kA\`mAnkAma\`yate | ##{pMK8}## ha\`stau vai\` gra\`haH | sa\` ka\`rmaNAtigrahe\`Na gR^ihIto\`\; ha\`stAbhyA{\m+} hi\` ka\`rma karo\`ti | ##{pMK9}## tva\`gvai\` gra\`haH | sa\` spa\`rshenAtigrahe\`Na gR^ihIta\`s\; tvachA\` hi\` spa\`rshAnveda\`yata | i\`tyaShTau\` gra\`hA\, aShTA\`vatigrahA\`H | ##{pMK10}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`dida\`{\m+} sa\`rvaM mR^ityo\`ra\`nnaM\, kA\` svitsA\` deva\`tA\, ya\`syA mR^ityu\`ra\`nnami\`ti | agni\`rvai\` mR^ityu\`H\, so\`.apA\`ma\`nnam a\`pa punarmR^ityu\`M jayati | ##{pM11/k12}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`trAya\`M pu\`ruSho mriya\`te\, ki\`menaM na\` jahAtI\`ti | nA\`me\`ti ananta\`M vai\` nA\`mAnantA\` vi\`shve devA\`\; ananta\`meva\` sa\` te\`na loka\`M jayati | ##{pM12/k11}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`trAya\`M pu\`ruSho mriya\`ta\, u\`dasmA\`tprANA\`H krAmanti A\`ho ne\`ti | ne\`ti hovAcha yA\`j~navalkyo\`\, atraiva\` sama\`vanIyante\, sa\` u\`chChvayati A\`dhmAyati A\`dhmAto mR^ita\`H shete | ##{pMK13}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`trAsya pu\`ruShasya mR^ita\`syAgni\`M vA\`gapye\`ti\, vA\`taM prANa\`sh\, cha\`kShurAditya\`M\, ma\`nashchandra\`M\, di\`shaH shro\`traM\, pR^ithivI\`{\m+} sha\`rIram AkAsha\`mAtmau\`ShadhIrlo\`mAni\, va\`naspa\`tInke\`shA\, apsu\` lo\`hitaM cha re\`tashcha nidhI\`yate\, kvA\`ya\`M tadA\` pu\`ruSho bhavatI\`ti | A\`hara\, saumya\, ha\`stam | ##{pM14/k13}## A\`rtabhAge\`ti hovAchAvA\`m ## K ## OM iti hovAcha evai\`ta\`d ## K ## evaitasya vediShyA\`vo\; na\` nAveta\`tsajana\` i\`ti | tau\` hotkra\`mya mantrayA\`M chakratus ## K ## chakrAte tau\` ha ya\`dUcha\`tuH\, ka\`rma haiva\` ta\`dUchatura\`tha ha ya\`tprasha{\m+}sa\`tuH\, ka\`rma haiva\` ta\`tpra\`sha{\m+}satuH pu\`Nyo vai\` pu\`Nyena ka\`rmaNA bhavati\, pA\`paH pA\`pene\`ti | ta\`to ha jAratkArava\` A\`rtabhAga u\`pararAma | ##{ch3}## ##{pMK1}## a\`tha hainaM bhujyu\`rlA\`hyAyaniH paprachCha | yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, madre\`Shu cha\`rakAH pa\`ryavrajAma\; te\` pata\`~Nchalasya kA\`pyasya gR^ihA\`nai\`ma | ta\`syAsIdduhitA\` gandharva\`gR^ihItA\; ta\`mapR^ichChAmaH ko\`.asI\`ti | so\`.abravIt ShudhanvA\`~Ngirasa\` i\`ti | ta\`M yadA\` lokA\`nAma\`ntAna\`pR^ichChAmA\`thaita\`d ## K ## athainam abrUmaH kva\` pArikShitA\` abhavanni\`ti | kva\` pArikShitA\` abhavanni\`ti | ## K ## abhavant. ta\`t ## K ## sa tvA pR^ichChAmi\, yAj~navalkyaH kva\` pArikShitA\` abhavanni\`ti | ##{pMK2}## sa\` hovAchovA\`cha vai\` sa\` ta\`dagachChanvai\` te\` ta\`tra\, ya\`trAshvamedhayAji\`no ga\`chChantI\`ti | kva\` nva\`shvamedhayAji\`no gachChantI\`ti | dvA\`tri{\m+}shata vai\` devarathAhnyA\`nyaya\`M loka\`s\; ta\`{\m+} samanta\`M loka\`M dvistA\`vatpR^ithivI\` ## K ## samantaM pR\^ithivI dvistAvat pa\`ryeti\; tA\`{\m+} ## K ## tA{\m+} samantaM pR^ithivI\`M dvistA\`vatsamudra\`H pa\`ryeti | ta\`dyA\`vatI kShura\`sya dhA\`rA\, yA\`vadvA ma\`kShikAyAH pa\`ttraM\, tA\`vAna\`ntareNAkAsha\`H | tA\`n9ndraH suparNo\` bhUtvA\` vAya\`ve prA\`yachChat\; tA\`nvAyu\`rAtma\`ni dhitvA\` ta\`trAgamayadya\`tra parikShitA\` ## K ## ashvamedhayAjino a\`bhavanni\`ti | eva\`miva vai\` sa\` vAyu\`meva\` pra\`shasha{\m+}sa\; ta\`smAdvAyu\`reva\` vya\`ShTiH vAyu\`H sa\`maShTiH | a\`pa punarmR^ityu\`M jayati\, sa\`rvamA\`yureti ## K ## OM sarvamAyureti ya\` eva\`M ve\`da | ta\`to ha bhujyu\`rlA\`hyAyaniru\`pararAma | ##{chM4/k5}## ##{pMK1}## a\`tha hainaM kaho\`DaH ## K ## kaholaH kau\`ShItakeyaH paprachChaH yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`d ## Kadd ## eva sAkShA\`da\`parokShAdbra\`hma ya\` AtmA\` sarvAntara\`H ta\`M me vyA\`chakShve\`ti | eSha\` ta AtmA\` sarvAntara\`H | katamo\`\, yAj~navalkya\, sarvAntaro\` | yo\`.ashanAyA\`pipAse\` sho\`kaM mo\`haM jarA\`M mR^ityu\`matye\`ti | eta\`M vai\` ta\`mAtmA\`naM viditvA\`\, brAhmaNA\`H putraiShaNA\`yAshcha vittaiShaNA\`yAshcha lokaiShaNA\`yAshcha vyutthA\`yA\`tha bhikShAcha\`ryaM charanti | yA\` hye\`va\` putraiShaNA\` sA\` vittaiShaNA\`\, yA\` vittaiShaNA\` sA\` lokaiShaNo\`bhe\` hye\`te\` e\`ShaNe eva\` bha\`vataH | ta\`smAdpaNDita\`H ## K ## brAmaNaH pA\`NDityaM nirvi\`dya\, bA\`lyena tiShThA\`sed\; bA\`lyaM cha pA\`NDityaM cha nirvi\`dyA\`tha muni\`ramauna\`M cha mauna\`M cha nirvi\`dyA\`tha brAhmaNa\`H | sa\` brAhmaNa\`H ke\`na syAd | ye\`na syA\`t te\`nedR^isha eva\` bhavati\, ya\` eva\`M ve\`da ## K ## evAto.anyadArtaM ta\`to ha kaho\`DaH ## K ## kaholaH kau\`ShItakeya u\`pararAma | ##{chM5/k4}## ##{pMK1}## a\`tha hainamUShasta\`shchA\`krAyaNaH paprachCha | yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`tsAkShA\`da\`parokShAdbra\`hma ya\` AtmA\` sarvAntara\`H ta\`M me vyA\`chakShve\`ti | eSha\` ta AtmA\` sarvAntara\`H | katamo\`\, yAj~navalkya\, sarvAntaro\` | ya\`H prANe\`na prA\`Niti\, sa\` ta AtmA\` sarvAntaro\`\; yo\`.apAne\`nApA\`niti\, sa\` ta AtmA\` sarvAntaro\`\; yo\` vyAne\`na vya\`niti\, sa\` ta AtmA\` sarvAntaro\`\; ya\` udAne\`noda\`niti\, sa\` ta AtmA\` sarvAntaro\` | ya\`H samAne\`na sama\`niti\, sa\` ta AtmA\` sarvantara\`. ## K ## OM yaH \.\.\. eSha\` ta AtmA\` sarvAntara\`H | ##{pM1/k2}## sa\` hovAchoShasta\`shchA\`krAyaNoH ya\`thA vai\` brUyA\`dasau\` gau\`rasA\`va\`shva i\`ti eva\`mevai\`ta\`dvya\`padiShTaM bhavati | ya\`deva\` sAkShA\`da\`parokShAdbra\`hma ya\` AtmA\` sarvAntara\`H ta\`M me vyA\`chakShve\`ti | eSha\` ta AtmA\` sarvAntara\`H | katamo\`\, yAj~navalkya\, sarvAntaro\` | na\` dR^iShTerdraShTA\`raM pashyeH na\` shru\`teH shrotA\`ra{\m+} shR^iNuyA\; na\` mate\`rmantA\`raM manvIthA\, na\` vi\`j~nAtervij~nAtA\`raM vi\`jAnIyA | eSha\` ta AtmA\` sarvAntaro\` | ato.anya\`dA\`rtam | ta\`to hoShasta\`shchA\`krAyaNa u\`pararAma | ##{ch6}## ##{pMK1}## a\`tha hainaM gA\`rgI vAchakna\`vI paprachChaH yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, ya\`dida\`{\m+} sa\`rvamapsvo\`taM cha pro\`taM cha\, ka\`sminnu\` ## K ## nu khalv A\`pa o\`tAshcha pro\`tAshche\`ti | vAyau\`\, gArgI\`ti | ka\`sminnu\` ## K ## nu khalu vAyu\`ro\`tashcha pro\`tashche\`ti | AkAsha\` eva\` ## K ## antarikShalokeShu gArgI\`ti | ka\`sminnvA\`kAsha\` ## K ## nu khalvantarikShalokA\` o\`tashcha pro\`tashche\`ti | antarikShaloke\`Shu ## K ## gandharvalokeShu gArgI\`ti | ka\`sminnu\` kha\`lvantarikShalokA\` ## K ## gandharvalokA o\`tAshcha pro\`tAshche\`ti | dyaurloke\`Shu\, gArgI\`ti | ka\`sminnu\` kha\`lu dyaurlokA\` o\`tAshcha pro\`tAshche\`tyadityaloke\`Shu\, ## K ## OM dyaurlokeShu \.\.\. gArgI\`ti | ka\`sminnu\` kha\`lvAdityalokA\` o\`tAshcha pro\`tAshche\`ti | chandraloke\`Shu\, gArgI\`ti | ka\`sminnu\` kha\`lu chandralokA\` o\`tAshcha pro\`tAshche\`ti | nakShatraloke\`Shu\, gArgI\`ti | ka\`sminnu\` kha\`lu nakShatralokA\` o\`tAshcha pro\`tAshche\`ti | devaloke\`Shu\, gArgI\`ti | ka\`sminnu\` kha\`lu devalokA\` o\`tAshcha pro\`tAshche\`ti | gandharvaloke\`Shu ## K ## indralokeShu gArgI\`ti | ka\`sminnu\` kha\`lv gandharvalokA\` ## K ## indralokA o\`tAshcha pro\`tAshche\`ti | prajApatiloke\`Shu\, gArgI\`ti | ka\`sminnu\` kha\`lu prajApatilokA\` o\`tAshcha pro\`tAshche\`ti | brahmaloke\`Shu\, gArgI\`ti | ka\`sminnu\` kha\`lu brahmalokA\` o\`tAshcha pro\`tAshche\`ti | sa\` hovAchaH gA\`rgi\, mA\`tiprAkShIH mA\` te mUrdhA\` vya\`paptad ## K ## vipaptad anatiprashnyA\`M vai\` deva\`tAma\`tipR^ichChasi | gA\`rgi\, mA\`tiprAkShIri\`ti | ta\`to ha gA\`rgI vAchakna\`vyu\`pararAma | ##{chM7}## ## K ## ex parte aliteH vide infra ##{pMK1}## a\`thainamUddA\`laka A\`ruNiH paprachChaH yA\`j~navalkye\`ti hovAcha\, madre\`ShvavasAma pata~Nchala\`sya kA\`pyasya gR^ihe\`Shu\, yaj~na\`madhIyAnA\`H | ta\`syAsIdbhAryA\` gandharva\`gR^ihItA | ta\`mapR^ichChAmaH ko\`.asI\`ti | so\`.abravIt kaba\`ndha atharvaNa\` i\`ti | ##{pM2/k1}## so\`.abravItpata~Nchala\`M kA\`pyaM yAj~nikA\`{\m+}shchaH ve\`ttha nu\` tva\`M\, kApya\, ta\`tsU\`traM ya\`sminnaya\`M cha loka\`H pa\`rashcha loka\`H sa\`rvANi cha bhUtA\`ni sa\`ndR^ibdhAni bhavantI\`ti | so\`.abravItpata~Nchala\`H kA\`pyoH nA\`ha\`M ta\`d bhagavan vede\`ti | ##{pM3/k1}## so\`.abravItpata~Nchala\`M kA\`pyaM yAj~nikA\`{\m+}shchaH ve\`ttha nu\` tva\`M\, kApya\, ta\`mantaryAmi\`NaM\, ya\` ima\`M cha loka\`M pa\`raM cha loka\`{\m+} sa\`rvANi cha bhUtA\`nya\`ntaro yama\`yatI\`ti | so\`.abravItpata~Nchala\`H kA\`pyoH nA\`ha\`M ta\`M\, bhagavan vede\`ti | ##{pM4/k1}## so\`.abravItpata~Nchala\`M kA\`pyaM yAj~nikA\`{\m+}shchaH yo\` vai\` ta\`t kApya\, sU\`traM vidyA\`tta\`M chAntaryAmi\`Na{\m+}\, sa\` brahmavi\`t sa\` lokavi\`t sa\` devavi\`t sa\` vedavi\`t sa\` yaj~navi\`t ## K ## OM sa\` bhUtavi\`t sa\` Atmavi\`t sa\` sarvavi\`di\`ti te\`bhyo.abravIt | ta\`daha\`M veda | ta\`chche\`ttva\`M\, yAj~navalkya\, sU\`trama\`vidvA{\m+}sta\`M chAntaryAmi\`NaM brahmagavI\`ruda\`jase\, mUrdhA\` te vi\`patiShyatI\`ti | ##{pM5/k1}## ve\`da vA\` aha\`M\, gautama\, ta\`tsU\`traM ta\`M chAntaryAmi\`Nami\`ti | yo\` vA\` ida\`M ka\`shcha brUyA\`d ve\`da vede\`ti | ya\`thA ve\`ttha\, ta\`thA brUhI\`ti | ##{pM6/k2}## ## K ## sa hovachaH vAyu\`rvai\`\, gautama\, ta\`tsU\`traM\; vAyu\`nA vai\`\, gautama\, sU\`treNAya\`M cha loka\`H pa\`rashcha loka\`H sa\`rvANi cha bhUtA\`ni sa\`ndR^ibdhAni bhavanti | ta\`smAdvai\`\, gautama\, pu\`ruShaM pre\`tamAhuH vya\`sra{\m+}siShatAsyA\`~NgAnI\`ti\; vAyu\`nA hi\`\, gautama\, sU\`treNa sa\`mdR^ibdhAni bhavantI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d ## K ## OM eva yAj~navalkyAntaryAmi\`NaM brUhI\`ti | ##{pM7/k3}## ya\`H pR^ithivyA\`M ti\`ShThanpR^ithivyA\` a\`ntaro\, ya\`M pR^ithivI\` na\` ve\`da\, ya\`sya pR^ithivI\` sha\`rIraM\, ya\`H pR^ithivI\`ma\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM8/k4}## yo\`.apsu\` ti\`ShThannadbhyo\`.antaro\, ya\`mA\`po na\` vidu\`H ya\`syA\`paH sha\`rIraM\, yo\`.apo\`.antaro yama\`yati sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM9/k5}## yo\`.agnau\` ti\`ShThannagne\`ra\`ntaro\, ya\`magni\`rna\` ve\`da\, ya\`syAgni\`H sha\`rIraM\, yo\`.agni\`ma\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM10/k6}## yo\`.anta\`rikShe ti\`ShThannanta\`rikShAda\`ntaro\, ya\`manta\`rikShaM na\` ve\`da\, ya\`syAnta\`rikSha{\m+} sha\`rIraM\, yo\`.anta\`rikShama\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM11/k7}## yo\` vAyau\` ti\`ShThanvAyo\`ra\`ntaro\, ya\`M vAyu\`rna\` ve\`da\, ya\`sya vAyu\`H sha\`rIraM\, yo\` vAyu\`ma\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pK8}## ## Kadd ## yo divi tiShThandivo.antaro\, yaM dyaurna veda\, yasya dyauH sharIraM\, yo divamantaro yamayati eSha ta AtmAntaryAmyamR^itaH | ##{pM12/k9}## ya\` Aditye\` ti\`ShThannAdityA\`da\`ntaro\, ya\`mAdityo\` na\` ve\`da\, ya\`syAditya\`H sha\`rIraM\, ya\` Aditya\`ma\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM13/k11}## ya\`shchandratArake\` ti\`ShTha~NchandratArakA\`da\`ntaro\, ya\`M chandratAraka\`M na\` ve\`da\, ya\`sya chandratAraka\`{\m+} sha\`rIraM\, ya\`shchandratAraka\`ma\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pK12}## ## Kadd ## ya AkAshe tiShThannAkAshAdantaro\, yamAkAsho na veda\, yasyAkAshaH sharIraM\, ya AkAshamantaro yamayati eSha ta AtmAntaryAmyamR^itaH | ##{pM14/k10}## yo\` dikShu\` ti\`ShThandigbhyo\`.antaro\, ya\`M di\`sho na\` vidu\`H ya\`sya di\`shaH sha\`rIraM\, yo\` disho\`.antaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM15/k om |}## yo\` vidyu\`ti ti\`ShThanvidyu\`to\`.antaro\, ya\`M vidyu\`nna\` ve\`da\, ya\`sya vidyu\`chCha\`rIraM\, yo\` vidyu\`to\`.antaro yama\`yati\, sa\` ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM16/k om |}## yo\` stanayitnau\` ti\`ShThanstanayitno\`ra\`ntaro\, ya\`{\m+} stanayitnu\`rna\` ve\`da\, ya\`sya stanayitnu\`H sha\`rIraM\, yo\` stanayitno\`ra\`ntaro yama\`yati\, sa\` ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM17/k om |}## yo\` sa\`rveShu loke\`Shu ti\`ShThansa\`rvebhyo loke\`bhyo\`.antaro\, ya\`{\m+} sa\`rve lokA\` na\` vidu\`H ya\`sya sa\`rve lokA\`H sha\`rIraM\, yo\` sa\`rvebhyo loke\`bhyo\`.antaro yama\`yati\, sa\` ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM18/k om |}## yo\` sa\`rveShu ve\`deShu ti\`ShThansa\`rvebhyo ve\`deShva\`ntaro\, ya\`{\m+} sa\`rve ve\`dA na\` vidu\`H ya\`sya sa\`rve ve\`dAH sha\`rIraM\, yo\` sa\`rvebhyo ve\`debhyo\`.antaro yama\`yati\, sa\` ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM19/k om |}## yo\` sa\`rveShu yaj~ne\`Shu ti\`ShThansa\`rvebhyo yaj~ne\`bhyo\`.antaro\, ya\`{\m+} sa\`rve yaj~nA\` na\` vidu\`H ya\`sya sa\`rve yaj~nA\`H sha\`rIraM\, yo\` sa\`rvebhyo yaj~ne\`bhyo\`.antaro yama\`yati\, sa\` ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM20/k15}## ya\`H sa\`rveShu bhUte\`Shu ti\`ShThantsa\`rvebhyo bhUte\`bhyo\`.antaro\, ya\`{\m+} sa\`rvANi bhUtA\`ni na\` vidu\`H ya\`sya sa\`rvANi bhutA\`ni sha\`rIraM\, ya\`H sa\`rvANi bhUtA\`nya\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^ita | i\`tyu evA\`dhibhUta\`m ## K ## OM u eva a\`thAdhyAtma\`m | ##{pM21/k16}## ya\`H prANe\` ti\`ShThanprANA\`da\`ntaro\, ya\`M prANo\` na\` ve\`da\, ya\`sya prANa\`H sha\`rIraM\, ya\`H prANa\`ma\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM22/k17}## yo\` vAchi\` ti\`ShThanvAcho\`.antaro\, ya\`M vA\`~N na\` ve\`da\, ya\`sya vA\`kSha\`rIraM\, yo\` vA\`chama\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM23/k18}## yashcha\`kShuShi ti\`ShTha~Ncha\`kShuSho\`.antaro\, ya\`M cha\`kShurna\` ve\`da\, ya\`sya cha\`kShuH sha\`rIraM\, ya\`shcha\`kShura\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM24/k19}## ya\`H shro\`tre ti\`ShTha~nchro\`trAda\`ntaro\, ya\`{\m+} shro\`traM na\` ve\`da\, ya\`sya shro\`tra{\m+} sha\`rIraM\, ya\`H shro\`trama\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM25/k20}## yo\` ma\`nasi ti\`ShThanma\`naso\`.antaro\, ya\`M ma\`no na\` ve\`da\, ya\`sya ma\`naH sha\`rIraM\, yo\` ma\`no\`.antaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM26/k21}## ya\`stva\`chi ti\`ShTha{\m+}stva\`cho\`.antaro\, ya\`M tva\`~N na\` ve\`da\, ya\`sya tva\`kSha\`rIraM\, ya\`stva\`chama\`ntaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pK22}## ## Kadd ## yo vij~nAne tiShThanvij~nAnAdantaro\, yaM vij~nAnaM na veda\, yasya vij~nAna{\m+} sharIraM\, yo vij~nAnamantaro yamayati eSha ta AtmAntaryAmyamR^itaH | ##{pM27/k14}## ya\`ste\`jasi ti\`ShTha{\m+}ste\`jaso\`.antaro\, ya\`M te\`jo na\` ve\`da\, ya\`sya te\`jaH sha\`rIraM\, ya\`ste\`jo\`.antaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM28/k13}## ya\`sta\`masi ti\`ShTha{\m+}sta\`maso\`.antaro\, ya\`M ta\`mo na\` ve\`da\, ya\`sya ta\`maH sha\`rIraM\, ya\`sta\`mo\`.antaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM29/k23}## yo\` re\`tasi ti\`ShTha{\m+} re\`taso\`.antaro\, ya\`M re\`to na\` ve\`da\, ya\`sya re\`taH sha\`rIraM\, yo\` re\`to\`.antaro yama\`yati\, sa\` ## K ## eSha ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM30/k om |}## ya\` Atma\`ni ti\`ShThannAtma\`no\`.antaro\, ya\`mAtmA\` na\` ve\`da\, ya\`syAtmA\` sha\`rIraM\, ya\` AtmA\`ntaro yama\`yati\, sa\` ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^itaH | ##{pM31/k23}## a\`dR^iShTo draShTA\`shrutaH shrotA\`mato mantA\`vij~nato vij~nAtA\` | nA\`nyo\`.ato.asti draShTA\`\, nA\`nyo\`.ato.asti shrotA\`\, nA\`nyo\`.ato.asti mantA\`\, nA\`nyo\`.ato.asti vij~nAtai\`Sha\` ta AtmA\`ntaryAmya\`mR^ito\` | ato.anya\`dA\`rtam | ta\`to hoddA\`laka A\`ruNiru\`pararAma | ##{ch8}## ##{pMK1}## a\`tha ha vAchakna\`vyuvAchaH brA\`hmaNA bhagavanto\, ha\`ntAha\`mima\`M yA\`j~navalkyaM ## K ## OM dvau\` prashnau\` prakShyA\`mi\; tau\` che\`nme vivakShya\`ti ## K ## OM vi na\` vai\` ## K ## OM jA\`tu yuShmA\`kamima\`M ka\`shchidbrahmo\`dyaM jete\`ti | tau\` che\`dme na\` vivakShya\`ti\, murdhA\`sya vi\`patiShyatI\`ti ## K ## OM tau \.\.\. pR^ichCha\, gArgI\`ti | ##{pMK2}## sA\` hovAchAha\`M vai\` tvA\, yAj~navalkya {!}\, ya\`thA kA\`shyo vA vai\`deho vograputra\`\, ujjya\`M dhanu\`ra\`dhijyaM kR^itvA\`\, dvau\` bA\`Navantau sapatnAtivyAdhi\`nau ha\`ste kR^itvo\`pottiShThe\`deva\`mevA\`ha\`M tvA dvA\`bhyAM prashnA\`bhyAmupo\`dasthAm | tau\` me brUhI\`ti | pR^ichCha\, gArgI\`ti | ##{pMK3}## sA\` hovAchaH ya\`dUrdhva\`M\, yAj~navalkya\, divo\`\, ya\`davA\`kpR^ithivyA\`\, ya\`dantarA\` dyA\`vApR^ithivI\` ime\`\, ya\`dbhUta\`M cha bha\`vachcha bhaviShya\`chche\`tyAcha\`kShate\, ka\`smi{\m+}sta\`do\`taM cha pro\`taM che\`ti | ##{pMK4}## sa\` hovAchaH ya\`dUrdhva\`M\, gArgi\, divo\`\, ya\`davA\`kpR^ithivyA\`\, ya\`dantarA\` dyA\`vApR^ithivI\` ime\`\, ya\`dbhUta\`M cha bha\`vachcha bhaviShya\`chche\`tyAcha\`kShata\, AkAshe\` ta\`do\`taM cha pro\`taM che\`ti | ##{pMK5}## sA\` hovachaH na\`maste ## Kadd ## astu yAj~navalkya\, yo\` ma eta\`M vya\`vocho\` | aparasmai dhAra\`yasve\`ti | pR^ichCha\, gArgI\`ti | ##{pMK6}## sA\` hovAchaH ya\`dUrdhva\`M\, yAj~navalkya\, divo\`\, ya\`davA\`kpR^ithivyA\`\, ya\`dantarA\` dyA\`vApR^ithivI\` ime\`\, ya\`dbhUta\`M cha bha\`vachcha bhaviShya\`chche\`tyAcha\`kShate\, ka\`smi{\m+}sta\`do\`taM cha pro\`taM che\`ti | ##{pMK7}## sa\` hovAchaH ya\`dUrdhva\`M\, gArgi\, divo\`\, ya\`davA\`kpR^ithivyA\`\, ya\`dantarA\` dyA\`vApR^ithivI\` ime\`\, ya\`dbhUta\`M cha bha\`vachcha bhaviShya\`chche\`tyAcha\`kShata\, AkAsha\` eva\` ta\`do\`taM cha pro\`taM che\`ti | kasminnu\` kha\`lvAkAsha\` o\`tashcha pro\`tashche\`ti | ##{pMK8}## sa\` hovAchaita\`dvai\` ta\`dakSha\`raM\, gArgi\, brAhmaNA\` abhi\`vadanti a\`sthUlama\`naNu a\`hrasvama\`dIrgham alo\`hitamasneha\`m achChAya\`matamo\`\, avAyva\`nAkAsha\`m asa~Nga\`m asparsha\`m ## K ## OM agandha\`m arasa\`m ## K ## arasam agandham achakShu\`Shkam ashrotra\`m avA\`g amano\`\, ateja\`skam aprANa\`m a\`mukham a\`nAmA\`gotram aja\`ram ama\`ram abha\`yam amR^itam arajo\`\, ashabda\`m a\`vivR^itam a\`saMvR^itam apUrva\`m anapara\`m anantara\`m ## K ## pro anAma \.\.\. anantaram ##schribit ## amAtram anantaram# abAhya\`M\; na\` ta\`dashnoti ## K ## ashnAti ka\`M chana\` ## K ## kiM chana na\` ta\`dashnoti ## K ## ashnAti ka\`shchana\` | ##{pMK9}## eta\`sya vA\` akSha\`rasya prashA\`sane\, gArgi\, dyA\`vApR^ithivI\` vi\`dhR^ite tiShThata\; eta\`sya vA\` akSha\`rasya prashA\`sane\, gArgi\, sUryachandrama\`sau vi\`dhR^itau tiShThata\; eta\`sya vA\` akSha\`rasya prashA\`sane\, gArgi ## Kadd ## nimeShA muhUrtA ahorAtrA\`Ni~ ## Kadd ## ardhamAsA\` mA\`sAs~ R^ita\`vas~ saMvatsarA\`s~ ## Kadd ## i\`ti vi\`dhR^itAstiShThanti~ ## Kadd ## nimeShA muhUrtA ahorAtrA\`NymA\`sA ## Kadd ## ardhamsA\` mA\`sA R^ita\`vaH saMvatsarA\` ## Kadd ## i\`ti vi\`dhR^itAstiShThanti eta\`sya vA\` akSha\`rasya prashA\`sane\, gArgi\, prA\`chyo.anyA\` na\`dyaH syandante shvete\`bhyaH pa\`rvatebhyaH\, pratI\`chyo.anyA\`\, yA\`MyAM cha di\`sham ## Kadd ## anv eta\`sya vA\` akSha\`rasya prashA\`sane\, gArgi\, da\`dataM ## K ## dadato manuShyA\`H pra\`shasanti\, ya\`jamAnaM devA\`\, da\`rvyaM ## K ## darvIM pita\`ro.anvA\`yattAH | ##{pMK10}## yo\` vA\` eta\`dakSha\`rama\`viditvA\, gArgi ## K ## gArgi aviditvA asmi\`{\m+}l loke\` juho\`ti\, da\`dAti ## K ## yajate ta\`pasyati~ a\`pi ## K ## ta\`pasta\`pyate bahU\`ni varShasahasrA\`Ni~ a\`ntavan ## K ## antavad eva\`~ asya sa\` loka\`s~ ## K ## tad ##pro sa loko ## bhavati yo\` vA\` eta\`dakSha\`rama\`viditvA\, gArgy ## K ## gArgi aviditvA asmA\`l lokA\`tprai\`ti\, sa\` kR^ipaNo\`\; atha ya\` eta\`dakSha\`raM\, gArgi\, viditvA\`smA\`l lokA\`tprai\`ti\, sa\` brAhmaNa\`H | ##{pMK11}## ta\`dvA\` eta\`dakSha\`raM\, gArgi a\`dR^iShTaM draShTra\`shrutaM shrotra\`mataM mantra\`vij~nAtaM vij~nAtR^i\; nA\`nya\`d ## Kadd ## ato asti draShTR^i\, nA\`nya\`d ## Kadd ## ato asti shrotR^i\, nA\`nya\`d ## Kadd ## ato asti mantR^i\, nA\`nya\`d ## Kadd ## ato asti vij~nAtre\`ta\`dvai\` akSha\`raM\, gArgi\, ya\`smin ## K ## vij~natretasminnu\` kha\`lvakShare, gArgy), AkAsha\` o\`tashcha pro\`tashcha | ##{pMK12}## sA\` hovAchaH brA\`hmaNA bhagavantaH ta\`deva\` bahu\` manyadhvam~ ya\`dasmA\`nnamaskAre\`Na muchyA\`dhvam~ ## K ## muchyedhvam na\` vai\` jA\`tu yuShmA\`kamima\`m~ ka\`shchidbrahmo\`dyam~ jetA\`~ i\`ti ta\`to ha vAchakna\`vyu\`pararAma | ##{ch9}## ##{pMK1}## a\`tha hainaM vidagdha\`H hA\`kalyaH paprachChaH ka\`ti devA\`\, yAj~navalkye\`ti | sa\` haita\`yaiva\` nivi\`dA pra\`tipede\, yA\`vantas~ vaishvadeva\`sya nivi\`di~ uchya\`nte tra\`yashcha trI\` cha shatA\` tra\`yas~ cha trI\` cha saha\`srA~ i\`ti~ o\`m i\`ti hovAcha\; ##{pM2/k1}## ka\`tyeva\` devA\`\, yAj~navalkye\`ti | tra\`yastri{\m+}shadi\`ti | o\`mi\`ti hovAcha | ka\`tyeva\` devA\`\, yAj~navalkye\`ti | Sha\`D i\`ti | o\`mi\`ti hovAcha | ka\`tyeva\` devA\`\, yAj~navalkye\`ti | tra\`ya i\`ti | o\`mi\`ti hovAcha | ka\`tyeva\` devA\`\, yAj~navalkye\`ti | dvA\`vi\`ti | o\`mi\`ti hovAcha | ka\`tyeva\` devA\`\, yAj~navalkye\`ti | a\`dhyardha i\`ti | o\`mi\`ti hovAcha | ka\`tyeva\` devA\`\, yAj~navalkye\`ti | e\`ka i\`ti | o\`mi\`ti hovAcha | katame\` te\` tra\`yashcha trI\` cha shatA\` tra\`yashcha trI\` cha saha\`sre\`ti | ##{pM3/k2}## sa\` hovAchaH mahimA\`na evai\`ShAmete\`\, tra\`yastriMshattve\`va\` devA\` i\`ti | katame\` te\` tra\`yastri{\m+}shadi\`ti | aShTau\` va\`sava\, e\`kAdasha RudrA\`\, dvA\`dashAdityA\`H ta\` e\`katriMshad 9ndrashchaiva\` prajA\`patishcha tra\`yastriMshAvi\`ti | ##{pM4/k3}## katame\` va\`sava i\`ti | Agni\`shcha pR^ithivI\` cha vAyu\`shchAnta\`rikShaM chAditya\`shcha Dyau\`H cha chandra\`mAshcha Na\`kShatrANi chaite\` va\`sava\; ete\`Shu hI\`da\`{\m+} sa\`rva{\m+} va\`su ## K ## OM hita\`M ## Kadd ## ityete\` hI\`da\`{\m+} sa\`rvaM vasa\`yante | ta\`dya\`dida\`{\m+} sa\`rvaM vasa\`yante ## K ## OM ete hIda{\m+} \.\.\. ta\`smAdva\`sava i\`ti | ##{pM5/k4}## katame\` RudrA\` i\`ti | da\`sheme\` pu\`ruShe prANA\`\, Atmai\`kAdasha\`s\; te\` yadA\`smA\`nma\`rtyAchCha\`rIrAd ## K ## sharIrAnmartyAd utkrA\`manti a\`tha rodayantiH ta\`dya\`droda\`yanti\, ta\`smAdRudrA\` i\`ti | ##{pM6/k5}## katama\` adityA\` i\`ti | dvA\`dasha ## Kadd ## vai mA\`sAH saMvatsara\`syaita\` adityA\`\; ete\` hI\`da\`{\m+} sa\`rvamAda\`dAnA yanti\; ta\`d ## K ## te ya\`dida\`{\m+} sa\`rvamAda\`dAnA ya\`nti\, ta\`smAdadityA\` i\`ti | ##{pM7/k6}## katama\` 9ndraH\, katama\`H prajA\`patiri\`ti | stanayitnu\`reve\`ndro\, yaj~na\`H prajA\`patiri\`ti | katama\`H stanayitnu\`ri\`ti | asha\`niri\`ti | katamo\` yaj~na\` i\`ti | pasha\`va i\`ti | ##{pM8/k7}## katame\` Sha\`D i\`ti | Agni\`shcha pR^ithivI\` cha vAyu\`shchAnta\`rikShashchAditya\`shcha Dyau\`shchaite\` Sha\`D i\`tyete\` ## K ## OM ityete\` hye\`ve\`da\`{\m+} ## K ## hIda{\m+} sa\`rvaM Sha\`D i\`ti | ##{pM9/k8}## katame\` te\` tra\`yo devA\` i\`tI- -ma\` eva\` tra\`yo lokA\`\, eShu\` hI\`me\` sa\`rve devA\` i\`ti | katamau\` ## Kadd ## tau dvau\` devA\`vi\`ti | a\`nnaM chaiva\` prANa\`shche\`ti | katamo\`.adhyardha i\`ti | yo\`.aya\`M pa\`vata i\`ti | ##{pM10/k9}## ta\`dAhuH ya\`daya\`me\`ka eva\` ## K ## eka ivaiva pa\`vate\`\, atha katha\`ma\`dhyardha i\`ti | ya\`dasminnida\`{\m+} sa\`rvamadhyA\`rdhnot te\`nA\`dhyardha i\`ti | katama\` e\`ko deva\` i\`ti | ## K ## prANa iti; sa\` bra\`hma tya\`di\`tyA\`chakShate | ##{pM11/k10}## pR^ithivye\`va\` ya\`syAya\`tanaM\, cha\`kShur ## K ## agnir loko\`\, ma\`no jyo\`tiH yo\` vai\` ta\`M pu\`ruShaM vidyA\`tsa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNa{\m+}\, sa\` vai\` veditA\` syAd yAj~navalkya | ve\`da vA\` aha\`M ta\`M pu\`ruSha{\m+} sa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNaM\, ya\`mA\`ttha\; ya\` evA\`ya\`{\m+} shArIra\`H pu\`ruShaH\, sa\` eSha\` | va\`daiva\`\, hAkalya\, ta\`sya kA\` deva\`te\`ti | stri\`ya ## K ## amR\^itam i\`ti hovAcha | ##{pM14/k11}## kA\`ma eva\` ya\`syAya\`tanaM\, cha\`kShur ## K ## hR\^idayaM loko\`\, ma\`no jyo\`tiH yo\` vai\` ta\`M pu\`ruShaM vidyA\`tsa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNa{\m+}\, sa\` vai\` veditA\` syAd yAj~navalkya | ve\`da vA\` aha\`M ta\`M pu\`ruSha{\m+} sa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNaM\, ya\`mA\`ttha\; ya\` evA\`sau\` chandre\` ## K ## evAyaM kAmamayaH pu\`ruShaH\, sa\` eSha\` | va\`daiva\`\, hAkalya\, ta\`sya kA\` deva\`te\`ti | ma\`na ## K ## striya i\`ti hovAcha | ##{pMK12}## rUpA\`Nyeva\` ya\`syAya\`tanaM\, cha\`kShurloko\`\, ma\`no jyo\`tiH yo\` vai\` ta\`M pu\`ruShaM vidyA\`tsa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNa{\m+}\, sa\` vai\` veditA\` syAd yAj~navalkya | ve\`da vA\` aha\`M ta\`M pu\`ruSha{\m+} sa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNaM\, ya\`mA\`ttha\; ya\` evA\`sA\`vAditye\` pu\`ruShaH\, sa\` eSha\` | va\`daiva\`\, hAkalya\, ta\`sya kA\` deva\`te\`ti | cha\`kShur ## K ## satyam i\`ti hovAcha | ##{pMK13}## Akasha\` eva\` ya\`syAya\`tanaM\, cha\`kShur ## K ## shrotraM loko\`\, ma\`no jyo\`tiH yo\` vai\` ta\`M pu\`ruShaM vidyA\`tsa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNa{\m+}\, sa\` vai\` veditA\` syAd yAj~navalkya | ve\`da vA\` aha\`M ta\`M pu\`ruSha{\m+} sa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNaM\, ya\`mA\`ttha\; ya\` evA\`ya\`mvAyau\` ## K ## shrautaH prAtishrutaH pu\`ruShaH\, sa\` eSha\` | va\`daiva\`\, hAkalya\, ta\`sya kA\` deva\`te\`ti | prANa\` ## K ## disha i\`ti hovacha | ##{pM15/k om |}## te\`ja eva\` ya\`syAya\`tanaM\, cha\`kShurloko\`\, ma\`no jyo\`tiH yo\` vai\` ta\`M pu\`ruShaM vidyA\`tsa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNa{\m+}\, sa\` vai\` veditA\` syAd yAj~navalkya | ve\`da vA\` aha\`M ta\`M pu\`ruSha{\m+} sa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNaM\, ya\`mA\`ttha\; ya\` evA\`ya\`magnau\` pu\`ruShaH\, sa\` eSha\` | va\`daiva\`\, hAkalya\, ta\`sya kA\` deva\`te\`ti | vA\`gi\`ti hovAcha | ##{pM16/k14}## ta\`ma eva\` ya\`syAya\`tanaM\, cha\`kShur ## K ## hR\^idayaM loko\`\, ma\`no jyo\`tiH yo\` vai\` ta\`M pu\`ruShaM vidyA\`tsa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNa{\m+}\, sa\` vai\` veditA\` syAd yAj~navalkya | ve\`da vA\` aha\`M ta\`M pu\`ruSha{\m+} sa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNaM\, ya\`mA\`ttha\; ya\` evA\`ya\`M ChAyAma\`yaH pu\`ruShaH\, sa\` eSha\` | va\`daiva\`\, hAkalya\, ta\`sya kA\` deva\`te\`ti | mR^ityu\` i\`ti hovAcha | ##{pM17/k16}## Apa\` eva\` ya\`syAya\`tanaM\, cha\`kShur ## K ## hR\^idayaM loko\`\, ma\`no jyo\`tiH yo\` vai\` ta\`M pu\`ruShaM vidyA\`tsa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNa{\m+}\, sa\` vai\` veditA\` syAd yAj~navalkya | ve\`da vA\` aha\`M ta\`M pu\`ruSha{\m+} sa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNaM\, ya\`mA\`ttha\; ya\` evA\`ya\`M apsu\` pu\`ruShaH\, sa\` eSha\` | va\`daiva\`\, hAkalya\, ta\`sya kA\` deva\`te\`ti | va\`ruNa i\`ti hovAcha | ##{pM18/k17}## re\`ta eva\` ya\`syAya\`tanaM\, cha\`kShur ## K ## hR\^idayaM loko\`\, ma\`no jyo\`tiH yo\` vai\` ta\`M pu\`ruShaM vidyA\`tsa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNa{\m+}\, sa\` vai\` veditA\` syAd yAj~navalkya | ve\`da vA\` aha\`M ta\`M pu\`ruSha{\m+} sa\`rvasyAtma\`naH parA\`yaNaM\, ya\`mA\`ttha\; ya\` evA\`ya\`M putrama\`yaH pu\`ruShaH\, sa\` eSha\` | va\`daiva\`\, hAkalya\, ta\`sya kA\` deva\`te\`ti | prajA\`patiri\`ti hovAcha | ##{pM19/k18}## hA\`kalye\`ti hovAcha yA\`j~navalkyaH tvA\`{\m+} svidime\` brAhmaNA\` a~NgArAvakSha\`yaNamakratA3 i\`ti | ##{pM20/k19}## yA\`j~navalkye\`ti hovAcha hA\`kalyo\, ya\`dida\`M kurupa~NchAlA\`nAM brAhmanA\`natya\`vAdIH\, ki\`M bra\`hma vidvA\`ni\`ti | di\`sho veda sa\`devAH sa\`pratiShThA i\`ti | ya\`ddi\`sho ve\`ttha sa\`devAH sa\`pratiShThAH\, ##{pM21/k20}## ki\`ndevato.asyA\`M prA\`chyAM dishya\`sI\`ti | Aditya\`devata i\`ti | sa\` Aditya\`H ka\`sminpra\`tiShThita i\`ti | cha\`kShuShI\`ti | ka\`sminnu\` cha\`kShuH pra\`tiShThitaM bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati rUpe\`Shvi\`ti\; cha\`kShuShA hi\` rUpA\`Ni pa\`shyati | ka\`sminnu\` rUpA\`Ni pra\`tiShThitAni bhavantI\`ti ## K ## OM bhavanti hR^idaya i\`ti hovAcha\; hR^idayena hi\` rUpA\`Ni jAnA\`ti\, hR^idaye hye\`va\` rUpA\`Ni pra\`tiShThitAni bhavantI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | ##{pM22/k21}## ki\`ndevato.asyA\`M da\`kShiNAyAM dishya\`sI\`ti | yama\`devata i\`ti | sa\` yama\`H ka\`sminpra\`tiShThita i\`ti | ## Kadd ## yaj~na iti. da\`kShiNAyAmi\`ti | ka\`sminnu\` da\`kShiNA pra\`tiShThitA bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati shraddhA\`yAmi\`ti\; yadA\` hye\`va\` shraddhatte\`\, atha da\`kShiNAM dadAti\; shraddhA\`yA{\m+} hye\`va\` da\`kShiNA pra\`tiShThitA bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati ka\`sminnu\` shraddhA\` pra\`tiShThitA bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati hR^idaya i\`ti hovAcha\; hR^idayena hi\` shraddhatte\` ## K ## shraddhAM jAnAti hR^idaye hye\`va\` shraddhA\` pratiShThitA {!} bhavatI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | ##{pM23/k22}## ki\`ndevato.asyA\`M pratI\`chyAM dishya\`sI\`ti | va\`ruNadevata i\`ti | sa\` va\`ruNaH ka\`sminpra\`tiShThita i\`ti | apsvi\`ti | ka\`sminnvA\`paH pra\`tiShThitA bhavantI\`ti ## K ## OM bhavanti re\`tasI\`ti | ka\`sminnu\` re\`taH pra\`tiShThitaM bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati hR^idaya\, i\`ti ## Kadd ## hovAcha ta\`smAda\`pi pra\`tirUpaM jAta\`mAhuH hR^idayAdiva sR^ipto\`\, hR^idayAdiva ni\`rmita i\`ti\; hR^idaye hye\`va\` re\`taH pra\`tiShThitaM bhavatI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | ##{pM24/k23}## ki\`ndevato.asyA\`mudI\`chyAM dishya\`sI\`ti | so\`madevata i\`ti | sa\` so\`maH ka\`sminpra\`tiShThita i\`ti | dIkShA\`yAmi\`ti | ka\`sminnu\` dikShA\` pra\`tiShThitA bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati satya\` i\`ti\; ta\`smAda\`pi dIkShita\`mAhuH satya\`M vade\`ti\; satye\` hye\`va\` dIkShA\` pra\`tiShThitA bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati ka\`sminnu\` satya\`M pra\`tiShThitambhavatI\`ti ## K ## OM bhavati hR^idaye i\`ti ## Kadd ## hovAcha hR^idayena hi\` satya\`M jAnA\`ti\; hR^idaye hye\`va\` satya\`M pra\`tiShThitaM bhavatI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | ##{pM25/k24}## ki\`ndevato.asyA\`M dhruvA\`yAM dishya\`sI\`ti | agni\`devata i\`ti | so\`.agni\`H ka\`sminpra\`tiShThito bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati vAchI\`ti | ka\`sminnu\` vA\`kpra\`tiShThitA bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati ma\`nasI\`ti ## K ## hR\^idaya iti ka\`sminnu\` ma\`nas ## K ## hR\^idayaM pra\`tiShThitaM bhavatI\`ti ## K ## OM bhavati ##{pM26/k25}## a\`hallike\`ti hovAcha yA\`j~navalkyo\, ya\`traita\`danya\`trAsmanmanyA\`sai | ya\`traita\`d ## K ## yaddhyetad anya\`trAsmatsyA\`ch\, ChvA\`no vainadadyuH va\`yA{\m+}si vainadvi\`mathnIranni\`ti | ##{pM27/k26}## ka\`sminnu\` tva\`M chAtmA\` cha pra\`tiShThitau {!} stha i\`ti | prANa\` i\`ti | ka\`sminnu\` prANa\`H pra\`tiShThita i\`ti | apAna\` i\`ti | ka\`sminnva\`pAna\`H pra\`tiShThita i\`ti | vyAna\` i\`ti | ka\`sminnu\` vyAna\`H pra\`tiShThita i\`ti | udAna\` i\`ti | ka\`sminnU\`dAna\`H pra\`tiShThita i\`ti | samAna\` i\`ti | ##{pM28/k26}## sa\` eSha\`H ne\`ti\, ne\`tyAtmA\`gR^ihyo\, na\` hi\` gR^ihya\`te\`\; ashIryo\, na\` hi\` shIrya\`te\`\; asa~Ngo\`.asito na\` sajya\`te\, na\` vya\`thata i\`tyasito na vyathate\, etA\`nyaShTA\`vAya\`tanAni aShTau\` lokA\`\, ## Kadd ## aShTau devAH aShTau\` pu\`ruShAH | sa\` ya\`stA\`npu\`ruShAnvyudu\`hya ## K ## niruhya pratyu\`hyAtya\`krAmIt ta\`M tvaupaniShada\`M pu\`ruShaM pR^ichChAmi | ta\`M che\`nme na\` vivakShya\`si\, mUrdhA\` te vi\`patiShyatI\`ti | ta\`{\m+} ha hA\`kalyasna\` mene ## K ## ta{\m+} ha na mene hAkalyas ta\`sya ha mUrdhA\` vi\`papAta\; ta\`sya hA\`pyanya\`nma\`nyamAnAH parimoShi\`No\`.asthinya\`pajahruH ## K ## api hAsya parimoShiNo.asthInyapajahruHanya\`nmanyamAnAH ##{pM29/k27}## a\`tha yA\`j~navalkyo hovAcha ## K ## hovAcha yAj~navalkyo brA\`hmaNA bhagavanto\, yo\` vaH kAma\`yate\, sa\` mA pR^ichChatu\, sa\`rve vA mA pR^ichChata\; yo\` vaH kAma\`yate\, ta\`M vaH pR^ichChAmi\, sa\`rvAnvA vaH pR^ichChAmI\`ti | te\` ha brAhmaNA\` na\` dadhR^iShuH | ##{pM30/k28}## tA\`nhaitai\`H shlo\`kaiH paprachChaH ya\`thA vR^ikSho\` va\`naspa\`tiH ta\`thaiva\` pu\`ruSho.amR^iShA\`H ta\`sya parNA\`ni lo\`mAni ## K ## lomAni parNAni tva\`gasyotpA\`TikA bahi\`H | ##{pM31/k28}## tvacha\` evA\`sya ru\`dhiraM prasya\`ndi tvacha\` u\`tpaTas\; ta\`smAtta\`dA\`tunnAt ## K ## AtR\^iNNAt praiti\, ra\`so vR^ikShA\`divA\`hatAt | ##{pM32/k28}## mA{\m+}sA\`nyasya sha\`karANi\, ki\`nATa{\m+} snA\`va\, ta\`tsthira\`m\; a\`sthInya\`ntarato dA\`ruNi\, majjA\` majjopamA\` kR^itA\` | ##{pM33/k28}## ya\`dvR^ikSho\` vR^ikNo\` ro\`hati mU\`lAnna\`vataraH pu\`naH ma\`rtyaH svinmR^ityu\`nA vR^ikNa\`H ka\`smAnmU\`lAtpra\`rohati | ##{pMK34/k28}## ## K variato ordineH 3-4 post9-10 ## re\`tasa i\`ti mA\` vochataH jI\`vatasta\`tpra\`jAyate\; jAta\` eva\` na\` jAyate\, ko\` nve\`naM janayetpu\`naH dhAnA\`ruha ## Kadd ## iva vai\` vR^ikSho\` anya\`taH ## K ## a~NjasA pre\`tya sa\`mbhavo | ya\`tsa\`mUlamudvR^ihe\`yur ## K ## AvR\^iheyur vR^ikSha\`M\, na\` pu\`narA\`bhaved\; ma\`rtyaH svinmR^ityu\`nA vR^ikNa\`H ka\`smAnmU\`lAtpra\`rohati | vij~nA\`namAnanda\`M bra\`hma\, rAte\`r ## K ## rAtir dA\`tuH\, parA\`yaNaM ti\`ShThamAnasya tadvi\`da i\`ti | ##{ch4}## ##{ch1 {= SBM 14.6.10??} {= SBK16.6.1??}}## ##{pMK1}## janako\` ha vai\`deha AsA\`M chakre\` | atha ha yA\`j~navalkya A\`vavrAja | sa\` hovAcha janako\` vai\`deho ## K ## ta{\m+} hovAcha yA\`j~navalkya\, ki\`ma\`rthamachArIH\, pashU\`nichCha\`na\`NvantAnI\`ti | ubha\`yameva\`\, sa{\m+}rAD\, i\`ti hovAcha | ##{pM2/k3}## ## Kadd ## yadeva te kashchidabravIt tachChR\^iNavAmety. a\`bravInma Uda~Nka\`H haulvAyana\`H ## K ## haulbAyanaH prANo\` vai\` bra\`hme\`ti | ya\`thA mAtR^imA\`npitR^imA\`nAchArya\`vAnbrUyA\`t ta\`thA ta\`chChaulvAyano\` ## K ## ChaulbAyano abravIt prANo\` vai\` bra\`hme\`ti\, a\`prANato hi\` ki\`{\m+} syA\`di\`ti | a\`bravIttu\` te ta\`syAya\`tanaM pratiShThA\`m | na\` me.abravIdi\`ti | ekapA\`dvA\` eta\`t samrAD\, i\`ti | ##{pMK3}## sa\` vai\` no brUhi\, yAj~navalkya | sa\` ## K ## prANa evA\`ya\`tanam AkAsha\`H pratiShThA\`\, priya\`mi\`tyenadu\`pAsIta | kA\` priya\`tA\, yAj~navalkya | prANa\` eva\`\, samrAD\, i\`ti hovAcha\; prANa\`sya vai\`\, samrAT\, kA\`mAyAyAjya\`M yAjayati apratigR^ihya\`sya pra\`tigR^ihNAti a\`pi ta\`tra vadhAsha~NgA\` ## K ## vadhAshaN\^kA bhavati\, yA\`M di\`shame\`ti prANa\`syaiva\`\, samrAT\, kA\`mAya\; prANo\` vai\`\, samrAT\, parama\`M bra\`hma | nai\`naM prANo\` jahAti\, sa\`rvANyenaM bhUtA\`nyabhi\`kSharanti | ##{pM4/k3}## devo\` bhUtvA\` devA\`na\`pyeti\, ya\` eva\`M vidvA\`neta\`dupA\`ste | hasty\'Shabha{\m+} saha\`sraM dadAmI\`ti hovAcha janako\` vai\`dehaH | sa\` hovAcha yA\`j~navalkyaH pitA\` me.amanyata\, nA\`nanushiShya ha\`rete\`ti | ka\` eva\` te ki\`mabravIdi\`ti ## K ## OM ka\` \.\.\. ##{pM5/k2}## ## Kadd ## yatte kashchidabravIt.htachChR\^iNavAmety. a\`bravInme ji\`tvA hailino\` ## K ## hailinir vA\`gvai\` bra\`hme\`ti | ya\`thA mAtR^imA\`npitR^imA\`nAchArya\`vAnbrUyA\`t ta\`thA ta\`chChailino\` ## K ## Chailinir abravId vA\`gvai\` bra\`hme\`ti a\`vadato hi\` ki\`{\m+} syA\`di\`ti | a\`bravIttu\` te ta\`syAya\`tanaM pratiShThA\`m | na\` me.abravIdi\`ti | ekapA\`dvA\` eta\`t samrAD\, i\`ti | ##{pM6/k2}## sa\` vai\` no brUhi\, yAj~navalkya | vA\`gevA\`ya\`tanam AkAsha\`H pratiShThA\`\, praj~ne\`tyenadu\`pAsIta | kA\` praj~na\`tA\, yAj~navalkya | vA\`geva\`\, samrAD\, i\`ti hovAcha\; vAchA\` vai\`\, samrAD\, ba\`ndhuH pra\`j~nAyata\; R^igvedo\` yajurveda\`H sAmavedo\`.atharvA~Ngira\`sa itihAsa\`H purANa\`M vidyA\` upaniSha\`daH shlo\`kAH sU\`trANyanuvyAkhyA\`nAni vyAkhyA\`nAni ## Kadd ## iShTa{\m+} hutamAshitaM pAyitamayaM cha lokaH parashcha lokaH sarvANi cha bhUtAni vAchai\`va\`\, saMrAT\, pra\`j~nAyante\; vA\`gvai\`\, samrAT\, parama\`M bra\`hma\; nai\`naM vA\`gjahAti\, sa\`rvANyenaM bhUtA\`nyabhi\`kSharanti | ##{pM7/k2}## devo\` bhUtvA\` devA\`na\`pyeti\, ya\` eva\`M vidvA\`neta\`dupA\`ste | hasty\'Shabha{\m+} saha\`sraM dadAmI\`ti hovAcha janako\` vai\`dehaH | sa\` hovAcha yA\`j~navalkyaH pitA\` me.amanyata\, nA\`nanushiShya ha\`rete\`ti | ka\` eva\` te ki\`mabravIdi\`ti ## K ## OM ka\` \.\.\. ##{pM8/k4}## ## Kadd ## yadeva te kashchidabravIt.htachChR\^iNavAmety. a\`bravInme barku\`rvArShNa\`sh: cha\`kShurvai\` bra\`hme\`ti | ya\`thA mAtR^imA\`npitR^imA\`nAchArya\`vAnbrUyA\`t ta\`thA ta\`dvArShNo\`.abravIch: cha\`kShurvai\` bra\`hme\`ti a\`pashyato hi\` ki\`{\m+} syA\`di\`ti | a\`bravIttu\` te ta\`syAya\`tanaM pratiShThA\`m | na\` me.abravIdi\`ti | ekapA\`dvA\` eta\`t samrAD\, i\`ti | ##{pM9/k4}## sa\` vai\` no brUhi\, yAj~navalkya | cha\`kShurevA\`ya\`tanam AkAsha\`H pratiShThA\`\, satya\`mi\`tyeta\`du\`pAsIta | kA\` satya\`tA\, yAj~navalkya | cha\`kShureva\`\, samrAD\, i\`ti hovAcha\; cha\`kShuShA vai\`\, samrAT\, pa\`shyantamAhura\`drAkShIri\`ti | sa\` AhA\`drAkShami\`ti\, ta\`tsatya\`M bhavati\; cha\`kShurvai\`\, samrAT\, parama\`M bra\`hma\; nai\`na~ncha\`kShurjahAti\, sa\`rvANyenaM bhUtA\`nyabhi\`kSharanti | ##{pM10/k4}## devo\` bhUtvA\` devA\`na\`pyeti\, ya\` eva\`M vidvA\`neta\`dupA\`ste | hasty\'Shabha{\m+} saha\`sraM dadAmI\`ti hovAcha janako\` vai\`dehaH | sa\` hovAcha yA\`j~navalkyaH pitA\` me.amanyata\, nA\`nanushiShya ha\`rete\`ti | ka\` eva\` te ki\`mabravIdi\`ti ## K ## OM ka\` \.\.\. ##{pM11/k5}## ## Kadd ## yadeva te kashchidabravIt tachChR\^iNavAmety. a\`bravInme gardabhI\`vipIto bhA\`radvAjaH shro\`traM vai\` bra\`hme\`ti\; ya\`thA mAtR^imA\`npitR^imA\`nAchArya\`vAnbrUyAt ta\`thA ta\`dbhA\`radvAjo.abravIch: Chro\`traM vai\` bra\`hme\`ti a\`shR^iNvato hi\` ki\`{\m+} syA\`di\`ti | a\`bravIttu\` te ta\`syAya\`tanaM pratiShThA\`m | na\` me.abravIdi\`ti | ekapA\`dvA\` eta\`t samrAD\, i\`ti | ##{pM12/k5}## sa\` vai\` no brUhi\, yAj~navalkya | shro\`tramevA\`ya\`tanam AkAsha\`H pratiShThA\`nanta\`mi\`tyenadu\`pAsIta | kA\`nanta\`tA\, yAj~navalkya | di\`sha eva\`\, samrAD\, i\`ti hovAcha\; ta\`smAdvai\`\, samrAD\, ## Kadd ## a\`pi yA\`M kA\`~Ncha di\`shaM ga\`chChati nai\`vA\`syA a\`ntaM gachChati anantA\` hi\` di\`shaH\, shro\`tra{\m+} hi\` di\`shaH ## K ## disho vai, samrAT\, ##shrotra{\m+}## shro\`traM vai\`\, samrAT\, parama\`M bra\`hma | nai\`naM shro\`traM jahAti\, sa\`rvANyenaM bhUtA\`nyabhi\`kSharanti | ##{pM13/k5}## devo\` bhUtvA\` devA\`na\`pyeti\, ya\` eva\`M vidvA\`neta\`dupA\`ste | hasty\'Shabha{\m+} saha\`sraM dadAmI\`ti\, hovAcha janako\` vai\`dehaH | sa\` hovAcha yA\`j~navalkyaH pitA\` me.amanyata\, nA\`nanushiShya ha\`rete\`ti | ka\` eva\` te ki\`mabravIdi\`ti ## K ## OM ka\` \.\.\. ##{pM14/k6}## ## Kadd ## yadeva te kashchidabravIt.h tachChR\^iNavAmetya\`bravInme Shatya\`kAmo jAbAlo\`H ma\`no vai\` bra\`hme\`ti\; ya\`thA mAtR^imA\`npitR^imA\`nAchArya\`vAnbrUyA\`t ta\`thA ta\`tShatya\`kAmo ## K ## jAbAlo abravId ma\`no vai\` bra\`hme\`ti a\`manaso hi\` ki\`{\m+} syA\`di\`ti | a\`bravIttu\` te ta\`syAya\`tanaM pratiShThA\`m | na\` me.abravIdi\`ti | ekapA\`dvA\` eta\`t samrAD\, i\`ti | ##{pM15/k6}## sa\` vai\` no brUhi\, yAj~nAvalkya | ma\`na evA\`ya\`tanam AkAsha\`H pratiShThA\`nanda\` i\`tyenadu\`pAsIta | kA\`nanda\`tA\, yAj~navalkya | ma\`na eva\`\, samrAD\, i\`ti hovAcha\; ma\`nasA vai\`\, samrAT\, stri\`yamabhi\`haryati ## K ## abhihAryate ta\`syAM pra\`tirUpaH putro\` jAyate\; sa\` Anando\` | ma\`no vai\`\, samrAT\, parama\`M bra\`hma\; nai\`naM ma\`no jahAti\, sa\`rvANyenaM bhUtA\`nyabhi\`kSharanti | ##{pM16/k6}## devo\` bhUtvA\` devA\`na\`pyeti\, ya\` eva\`M vidvA\`neta\`dupA\`ste | hasty\'Shabha{\m+} saha\`sraM dadAmI\`ti hovAcha janako\` vai\`dehaH | sa\` hovAcha yA\`j~navalkyaH pitA\` me.amanyata\, nA\`nanushiShya ha\`rete\`ti | ka\` eva\` te ki\`mabravIdi\`ti ## K ## OM ka\` \.\.\. ##{pM17/k7}## ## Kadd ## yadeva te kashchidabravIt.h tachChR\^iNavAmety. a\`bravInme vidagdha\`H hA\`kalyoH hR^idayaM vai\` bra\`hme\`ti\; ya\`thA mAtR^imA\`npitR^imA\`nAchArya\`vAnbrUyA\`t ta\`thA ta\`chChA\`kalyo.abravId dhR^idayaM vai\` bra\`hme\`ti a\`hR^idayasya hi\` ki\`{\m+} syA\`di\`ti | a\`bravIttu\` te ta\`syAya\`tanaM pratiShThA\`M {!} | na\` me.abravIdi\`ti | ekapA\`dvA\` eta\`t samrAD\, i\`ti | ##{pM18/k7}## sa\` vai\` no brUhi\, yAj~navalkya | hR^idayamevA\`ya\`tanam AkAsha\`H pratiShThA\`\; sthiti\`ri\`tyenadu\`pAsIta | kA\` sthiti\`tA\, yAj~navalkya | hR^idayameva\`\, samrAD\, i\`ti hovAcha\; hR^idayaM vai\`\, samrAT\, sa\`rveShAM bhUtA\`nAmAya\`tana{\m+}\; hR^idayaM vai\`\, samrAT\, sa\`rveShAM bhUtA\`nAM pratiShThA\`\, hR^idaye hye\`va\`\, samrAT\, sa\`rvANi bhUtA\`ni pra\`tiShThitAni bhavanti\; hR^idayaM vai\`\, samrAT\, parama\`M bra\`hma\; nai\`na{\m+} hR^idayaM jahAti\, sa\`rvANy enaM bhUtA\`nyabhi\`kSharanti | ##{pM19/k7}## devo\` bhUtvA\` devA\`na\`pyeti\, ya\` eva\`M vidvA\`neta\`dupA\`ste | hasty\'Shabha{\m+} saha\`sraM dadAmI\`ti hovAcha janako\` vai\`dehaH | sa\` hovAcha yA\`j~navalkyaH pitA\` me.amanyata nA\`nanushiShya ha\`rete\`ti | ka\` eva\` te ki\`mabravIdi\`ti ## K ## OM ka\` \.\.\. ##{ch2 {= SBM 14.6.11??} {= SBK16.6.2??}}## ##{pMK1}## a\`tha ha janako\` ## K ## janako ha vai\`dehaH kUrchA\`dupAvasa\`rpannuvAchaH na\`maste ## Kadd ## astu yAj~navalkyA\`nu mA shAdhI\`ti | sa\` hovAchaH ya\`thA vai\`\, samrAD\, mahA\`ntama\`dhvAnameShya\`nra\`thaM vA nA\`vaM vA samAda\`dItaiva\`mevai\`tA\`bhirupaniSha\`dbhiH samA\`hitAtmAsi eva\`M vR^indAraka ADhya\`H sa\`nnadhItave\`da ukto\`paniShatka ito\` vimuchya\`mAnaH kva\` gamiShyasI\`ti | nA\`ha\`M ta\`d bhagavan ve\`da ya\`tra gamiShyAmI\`ti | a\`tha vai\` te.aha\`M ta\`dvakShyAmi ya\`tra gamiShyasI\`ti | bra\`vItu bha\`gavAni\`ti | ##{pMK2}## sa\` hovAcha ## K ## OM i\`ndho ha vai\` nA\`maiSha\` yo\`.aya\`M dakShiNe\`.akSha\`npu\`ruShas\; ta\`M vA\` eta\`mi\`ndha{\m+} sa\`ntami\`ndra i\`tyA\`chakShate paro\`kSheNaiva\`\; paro\`kShapriyA iva hi\` devA\`H pratya\`kShadviShaH | ##{pMK3}## a\`thaita\`dvA\`me.akShi\`Ni ## K ## .akShan pu\`ruSharUpam eShA\`sya pa\`tnI virA\`T\, ta\`yoreSha\` sa{\m+}stAvo\` ya\` eSho\`.anta\`rhR^idaya AkAsho\` | athainayoreta\`da\`nnaM ya\` eSho\`.anta\`rhR^idaye lohita\`piNDo\` | athainayoreta\`tprAvara\`NaM ya\`deta\`danta\`rhR^idaye jAlaka\`mivA\`thainayoreShA\` sR^itiH sa\`tI ## K ## OM sa~ncha\`raNI yai\`ShA\` hR^idayAdUrdhvA\` nADyu\`chcha\`rati | ##{pM4/k3}## tA\` vA\` asyaitA\` hitA\` nA\`ma nADyo\` ya\`tha ke\`shaH sahasradhA\` bhinna\` ## K ## yathA keshaH sahasradhA bhinna evamasyaitA hitA nAma nADyo.antarhR\^idaye pratiShThitA bhavantyetA\`bhirvA\` eta\`m ## K ## etad Asra\`vadA\`sravati\; ta\`smAdeSha\` pravi\`viktAhAratara iva bhavatyasmA\`chChArIrA\`dAtma\`naH | ##{pM5/k4}## ta\`sya vA\` eta\`sya pu\`ruShasya ## K ## OM vA \.\.\. prA\`chI di\`kprA\`~NchaH prANA\`\, da\`kShiNA di\`gda\`kShiNAH prANA\`H\, pratI\`chI di\`kpratya\`~NchaH prANA\`\, u\`dIchI di\`gu\`da~NchaH prANA\`\, UrdhvA\` di\`gUrdhvA\`H prANA\`\, a\`vAchI di\`ga\`vA~NchaH prANA\`H\, sa\`rvA di\`shaH sa\`rve prANA\`H | ##{pM6/k4}## sa\` eSha\` ne\`ti ne\`tyAtmA\`gR^ihyo na\` hi\` gR^ihya\`te\`.ashIryo na\` hi\` shIrya\`te\`.asa~Ngo\`.asito na\` sajya\`te na\` vya\`thate\` ## K ## .asa~Ngo na hi sajyate asito na vyathate na riShyatyabhayaM vai\`\, janaka\, prApto\`.asI\`ti hovAcha yA\`j~navalkyaH | sa\` hovAcha janako\` vai\`dehoH na\`maste\, yAj~navalkyA\`bhayaM tvA\`gachChatAdyo\` no\, bhagavan a\`bhayaM veda\`yasa ## Kadd ## sa hovAcha janako vaideho.abhayaM tvAgachChatAd yAj~navalkya\, yo no\, bhagavan abhayaM vedayase\; namaste.astu ime\` videhA\` aya\`maha\`masmI\`ti | ##{ch3 {= SBM 14.7.1} {= SBK16.6.3}}## ##{pMK1}## janaka\`{\m+} ha vai\`dehaM yA\`j~navalkyo jagAmaH sa\`menena vadiShya i\`ty.a\`tha ## K ## sa meneH na vadiShya ity.a\`tha a\`tha ha ya\`j janaka\`shcha vai\`deho yA\`j~navalkyashchAgnihotre\` samUda\`tus ## K ## samUdAte ta\`smai ha yA\`j~navalkyo va\`raM dadau | sa\` ha kAmaprashna\`meva\` vavre | ta\`{\m+} hAsmai dadau | ta\`{\m+} ha samrA\`D eva\` pU\`rvaH paprachCha | ##{pMK2}## yA\`j~navalkya\, ki\`~njyotiraya\`M pu\`ruSha i\`ti | Aditya\`jyotiH\, samrAD\, i\`ti hovAchAditye\`naivA\`ya\`M jyo\`tiShAste pa\`lyayate ka\`rma kurute vipa\`ryetI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | ##{pMK3}## a\`stamita Aditye\`\, yAj~navalkya\, ki\`~njyotirevA\`ya\`M pu\`ruSha i\`ti | chandra\`jyotiH\, samrAD\, i\`ti hovAcha\; chandre\`NaivA\`ya\`M ## K ## chandramA evAsya jyotirbhavati chandramasaivAyaM jyo\`tiShAste pa\`lyayate ka\`rma kurute vipa\`ryetI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | ##{pMK4}## a\`stamita Aditye\`\, yAj~navalkya\, chandra\`masya\`stamite\, ki\`~njyotirevA\`ya\`M pu\`ruSha i\`ti | agni\`jyotiH\, samrAD\, i\`ti hovAcha ## K ## agnirevAsya jyotirbhavaty agni\`naiva\` jyo\`tiShAste pa\`lyayate ka\`rma kurute vipa\`ryetI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | ##{pMK5}## a\`stamita Aditye\`\, yAj~navalkya\, chandra\`masya\`stamite\, shAnte\`.agnau\`\, ki\`~njyotirevA\`ya\`M pu\`ruSha i\`ti | vA\`gjyotiH\, samrAD\, {!} iti hovAcha ## K ## vAgevAsya jyotirbhavati vAchai\`vA\`ya\`M jyo\`tiShAste pa\`lyayate ka\`rma kurute vipa\`ryeti | ta\`smAdvai\`\, samrAD\, a\`pi ya\`tra sva\`H pANi\`rna\` vinirj~nA\`yate\`\, atha ya\`tra vA\`guchcha\`rati u\`paiva\` ta\`tra nye\`tI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | ##{pMK6}## a\`stamita Aditye\`\, yAj~navalkya\, chandra\`masya\`stamite\, shAnte\`.agnau\`\, shAntA\`yAM vAchi\`\, ki\`~njyotirevA\`ya\`M pu\`ruSha i\`ti | Atma\`jyotiH\, samrAD\, i\`ti hovAcha ## K ## AtmaivAsya jyotirbhavaty{!} Atma\`naivA\`ya\`M jyo\`tiShAste pa\`lyayate ka\`rma kurute vipa\`ryetI\`ti | ##{pMK7}## katama\` Atme\`ti | yo\`.aya\`M vij~nAnama\`yaH pu\`ruShaH prANe\`Shu hR^idya\`nta\`rjyotiH ## K ## vij~nAnamayaH prANeShu hR\^idyanta\`rjyotiH puruShaH sa\` samAna\`H sa\`nnubhau\` lokau\` sa\`~ncharati ## K ## anusa~ncharati dhyA\`yatIva lelA\`yatIva sa\`dhIH ## K ## sa\` hi sva\`pno bhUtve\`ma\`M loka\`ma\`tikrAmati ## Kadd ## mR\^ityo rUpANi ##{pMK8}## sa\` vA\` aya\`M pu\`ruSho jA\`yamAnaH sha\`rIramabhisampa\`dyamAnaH pApma\`bhiH sa\`{\m+}sR^ijyate | sa\` utkrA\`manmriya\`mANaH pApma\`no vi\`jahAti ## K ## nijahAti mR^ityo\` rUpA\`Ni ## K ## OM ##{pMK9}## ta\`sya vA\` eta\`sya pu\`ruShasya dve\` eva\` sthA\`ne bhavataH ida\`M cha paralokasthA\`naM cha\; sa\`ndhyaM tR^itI\`ya{\m+} svapnasthA\`naM\; ta\`smintsa\`ndhye sthA\`ne ti\`ShThanubhe\` sthA\`ne pashyatIda\`M cha paralokasthA\`naM cha | ##{pM10/k9}## a\`tha yathAkra\`mo.aya\`M paralokasthA\`ne bha\`vati\; ta\`mAkra\`mamAkra\`myobha\`yAnpApma\`na AnandA\`{\m+}shcha pashyati | sa\` ya\`trAya\`M ## K ## OM prasva\`piti asya\` loka\`sya sarvA\`vato mA\`trAmapAdA\`ya\, svaya\`M viha\`tya svaya\`M nirmA\`ya sve\`na bhAsA\` sve\`na jyo\`tiShA pra\`svapiti a\`trAya\`M pu\`ruShaH svaya\`~njyotirbhavati | ##{pM11/k10}## na\` ta\`tra ra\`thA na\` ra\`thayogA na\` pa\`nthAno bhavanti a\`tha ra\`thAnra\`thayogAnpatha\`H sR^ijate | na\` ta\`trAnandA\` mu\`daH pramu\`do bhavanti a\`thAnandA\`nmu\`daH pramu\`daH sR^ijate | na\` ta\`tra veshA\`ntAH sra\`vantyaH puShkari\`Nyo ## K ## puShkariNyaH sravantyo bhavanti a\`tha veshA\`ntAnsra\`vantIH puShkari\`NIH ## K ## puShkariNIH sravantIH sR^ijate\; sa\` hi\` kartA\` | ##{pM12/k11}## ta\`da\`pyete\` shlo\`kAH ## K ## tadete shlokA bhavanti sva\`pnena shArIra\`mabhipraha\`tyA\`- -suptaH suptA\`nabhi\`chAkashIti shu\`kramAdA\`ya pu\`narai\`ti sthA\`naM hiraNma\`yaH pauruSha\` ## K ## puruSha ekaha{\m+}sa\`H | ##{pM13/k12}## prANe\`na ra\`kShanna\`paraM ## K ## avaraM kulAya\`M bahi\`H kulAyA\`damR^itashcharitvA\`\, sa\` Iyate.amR^ito yatrakAma\`M hiraNma\`yaH pauruSha\` ## K ## puruSha ekaha{\m+}sa\`H | ##{pM14/k13}## svapnAnta\` uchchAvacha\`mIya\`mAno rUpA\`Ni deva\`H kurute bahU\`nyute\`va strI\`bhiH saha\` mo\`damAno ja\`kShadute\`vA\`pi bha\`yAni pa\`shyan | ##{pM15/k14}## ArAma\`masya pashyanti na\` ta\`M ka\`shchana\` pashyatI\`ti ## K ## pashyati kashchaneti ta\`M nA\`yataM bodhayedi\`tyAhuH du\`rbhiShajya{\m+} hAsmai\` bhavati\, ya\`meSha\` na\` pratipa\`dyate | ##{pM16/k14}## a\`tho kha\`lvAhuH jAgaritadesha\` evA\`syaisa\`\; yA\`ni hye\`va\` jA\`gratpa\`shyati tA\`ni supta\` i\`tya\`trAya\`M pu\`ruShaH svaya\`~njyotirbhavatI\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yA\`j~navalkyaH ## K ## OM i\`ti \.\.\. so\`.aha\`M bha\`gavate saha\`sraM dadAmi | a\`ta Urdhva\`M vimokShA\`yaiva\` ## K ## OM brUhI\`ti | ##{pM17/k15}## ## sedchf. infra 40 : K 34 ## sa\` vA\` eSha\` eta\`smintsvapnAnte\` ## K ## samprasAde ratvA\` charitvA\` dR^iShTvai\`va\` pu\`NyaM cha pApa\`M cha pu\`naH pratinyAya\`M pratiyo\`nyA\`dravati buddhAntA\`yaiva\` ## K ## svapnAyaiva sa\` ya\`da\`tra ## K ## tatra ki\`~Nchitpa\`shyatya\`nanvAgataste\`na bhavati a\`sa~Ngo hya\`ya\`M pu\`ruSha i\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | so\`.aha\`M bha\`gavate saha\`sraM dadAmi | a\`ta Urdhva\`M vimokShA\`yaiva\` brUhI\`ti | ##{pK16}## ## Kadd ## sa vA eSha etasmintsvapne ratvA charitvA dR^iShTvaiva puNyaM cha pApaM cha punaH pratinyAyaM pratiyonyAdravati buddhAntAyaiva\; sa yattatra ki~NchitpashyatyananvAgatastena bhavati asa~Ngo hyayaM puruSha iti | evamevaitad yAj~navalkya | so.ahaM bhagavate sahasraM dadAmi | ata UrdhvaM vimokShAyaiva brUhIti | ##{pK17}## ## Kadd ## sa vA eSha etasminbuddhAnte ratvA charitvA dR^iShTvaiva puNyaM cha pApaM cha punaH pratinyAyaM pratiyonyAdravati svapnAntAyaiva | ##{pMK18}## ta\`dya\`thA mahAmatsya\` ubhe\` kU\`le anusa~ncha\`rati pU\`rvaM chA\`paraM chaiva\`mevA\`ya\`M pu\`ruSha etA\` ubhA\`va\`ntAvanusa\`~ncharati svapnAnta\`M cha buddhAnta\`M cha ##{pMK19}## ta\`dya\`thAsmi\`nnAkAshe\` shyeno\` vA suparNo\` vA viparipa\`tya rAnta\`H sa{\m+}ha\`tya pakShau\` saMlayA\`yaiva\` dhriya\`ta\, eva\`mevA\`ya\`M pu\`ruSha eta\`smA a\`ntAya dhavati ya\`tra supto\` na\` ka\`M chana\` kA\`maM kAma\`yate na\` ka\`M chana\` sva\`pnaM pashyati | ##{pMK20}## tA\` vA\` asyaitA\` hitA\` nA\`ma nADyo\` ya\`thA ke\`shaH sahasradhA\` bhinna\`stA\`vatANimnA\` tiShThanti shukla\`sya nIla\`sya pi~Ngala\`sya ha\`ritasya lo\`hitasya pUrNA\` | a\`tha ya\`trainaM ghna\`ntIva jina\`ntIva hastI\`va vichChAya\`yati ga\`rtamiva pa\`tati ya\`deva\` jA\`gradbha\`yaM pa\`shyati ta\`da\`trA\`vidyayA bha\`yaM ## K ## OM manyate\` | atha ya\`tra rA\`jeva deva\` ivAha\`m ## K ## deva iva rAjevAham eva\` ida\`{\m+} sa\`rvaM ## K ## sarvo asmI\`ti manyate so\`.asya paramo\` loko\` | atha supto\` na\` ka\`M chana\` kA\`maM kAma\`yate na\` ka\`M chana\` sva\`pnaM pashyati ## K ## OM atha \.\.\. ##{pMK21}## ta\`dvA\` asyaita\`dAtma\`kAmamApta\`kAmamakAma\`M ## K ## etadatichChando.apahatapApmAbhaya{\m+} rUpa\`m | ta\`dya\`thA priya\`yA striyA\` sampa\`riShvakto na\` bA\`hyaM ki\`M chana\` veda nA\`ntarameva\`mevA\`ya\`M pu\`ruShaH shArira\` AtmA\` ## K ## OM ambo prAj~na\`nAtma\`nA sampa\`riShvakto na\` bA\`hyaM ki\`M chana\` veda nA\`ntaram | ##{pM22/k21}## ta\`dvA\` asyaita\`da\`tichChando\`.apahatapApmAbhaya\`{\m+} ## K ## etadAptakAmamAtmakAmamakAmaM rUpa\`ma\`shokAntaram ## K ## ShokAntaram ##{pM22/k22}## a\`tra pitA\`pitA bhavati mAtA\`mAtA lokA\` a\`lokA devA\` a\`devA ve\`dA a\`vedA yaj~no\`.ayaj~no\` ## K ## OM ambo atra steno\`.asteno bhavati bhrUNahA\`bhrUNahA paulkaso\`.apaulkasashchANDAlo\`.achaNDAlaH ## K ## chANDyAlo.achaNDyAlaH paulkaso.apaulkaso shramaNo\`.ashramaNastApaso\`.atApaso\`.ananvAgataH pu\`NyenA\`nanvAgataH pApe\`na\; tIrNo\` hi\` tadA\` sa\`rvA~Nsho\`kAnhR^idayasya bhavati | ##{pMK23}## ya\`dvai\` ta\`nna\` pa\`shyati\, pa\`shyanvai\` ta\`ddraShTa\`vyaM ## K ## OM na\` pashyatiH na\` hi\` draShTu\`rdR^iShTe\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn\; na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`tpa\`shyet | ##{pMK24}## ya\`dvai\` ta\`nna\` ji\`ghrati\, ji\`ghranvai\` ta\`dghrAta\`vyaM ## K ## OM na\` jighrati\; na\` hi\` ghrAtu\`rghrAte\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`j ji\`ghret | ##{pMK25}## ya\`dvai\` ta\`nna\` rasa\`yati\, vijAna\`nvai\` ta\`dra\`saM ## K ## rasayanvai tan na\` rasayati\; na\` hi\` rasayitU\` ra\`sAd ## K ## rasayiter viparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`drasa\`yet | ##{pMK26}## ya\`dvai\` ta\`nna\` va\`dati\, va\`danvai\` ta\`dvakta\`vyaM ## K ## OM na\` vadati\; na\` hi\` vaktu\`rva\`cho ## K ## vakter viparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`dva\`det | ##{pMK27}## ya\`dvai\` ta\`nna\` shR^iNo\`ti\, shR^iNva\`nvai\` ta\`chChrota\`vyaM ## K ## OM na\` shR^iNoti\; na\` hi\` shrotu\`H shrute\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`chChR^iNuyA\`t | ##{pMK28}## ya\`dvai\` ta\`nna\` manute\`\, manvAno\` vai\` ta\`nmanta\`vyaM ## K ## OM na\` manute\; na\` hi\` mantu\`rmate\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`nmanvIta\` | ##{pMK29}## ya\`dvai\` ta\`nna\` spR^isha\`ti\, spR^isha\`nvai\` ta\`tspraShTa\`vyaM ## K ## OM na\` spR^ishati\; na\` hi\` spraShTu\`H spR^iShTe\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`tspR^ishe\`t | ##{pMK30}## ya\`dvai\` ta\`nna\` vijAnA\`ti\, vijAna\`nvai\` ta\`dvij~ne\`yaM ## K ## OM na\` vi\`jAnAti\; na\` hi\` vij~nAtu\`rvij~nA\`nAd ## K ## vij~nAter viparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`dvijAnIyA\`t | ##{pK31}## ## Kadd ## yatra vA anyadiva syAt tatrAnyo.anyatpashyedanyo.anyaj jighredanyo.anyadrasayedanyo.anyadvaded anyo.anyachChR^iNuyAdanyo.anyanmanvItA_ -nyo.anyatspR^ishedanyo.anyadvijAnIyAt | ##{pM31/k32}## salila\` e\`ko draShTA\`dvaito bhavati eSha\` brahmaloka\`H\, samrAD\, i\`ti hainamuvAchaiShA\`sya ## K ## iti hainamanushashAsa yAj~navalkya. eShA\`sya paramA\` gatiH eShA\`sya paramA\` sampa\`deSho\`.asya paramo\` loka\`\, eSho\`.asya parama\` Ananda\`\, eta\`syaivA\`nanda\`syAnyA\`ni bhUtA\`ni mA\`trAmu\`pajIvanti | ##{pM32}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## sa\` yo\` manUShyA\`NA{\m+} rAddha\`H sa\`mR^iddho bha\`vatyanye\`ShAma\`dhipatiH sa\`rvairmA\`nuShyakaiH kA\`maiH sa\`mpannatamaH\, sa\` manuShyA\`NAM parama\` Ananda\`H | ##{pM33}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## a\`tha ye\` shata\`M manuShyA\`NAmAnandA\`H\, sa\` e\`kaH pitRNA\`M jita\`lokAnAmAnanda\`H | ##{pM34}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## a\`tha ye\` shata\`M pitRNA\`M jita\`lokAnAmAnandA\`H\, sa\` e\`kaH ka\`rmadevAnAmAnando\`\, ye\` ka\`rmaNA devatva\`mabhisampa\`dyante | ##{pM35}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## a\`tha ye\` shata\`M ka\`rmadevAnAmAnandA\`H\, sa\` e\`ka AjA\`nadevAnAmAnando\`\, ya\`shcha [+]+[/+]shro\`triyo.avR^ijino\`.akAmahataH | ##{pM36}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## a\`tha ye\` shata\`mAjA\`nadevAnAmAnandA\`H\, sa\` e\`ko devaloka\` Anando\`\, ya\`shcha [+]+[/+]shro\`triyo.avR^ijino\`.akAmahataH | ##{pM37}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## a\`tha ye\` shata\`M devaloka\` AnandA\`H\, sa\` e\`ko gandharvaloka\` Anando\`\, ya\`shcha [+]+[/+]shro\`triyo.avR^ijino\`.akAmahataH | ##{pM38}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## a\`tha ye\` shata\`M gandharvaloka\` AnandA\`H\, sa\` e\`kaH prajApatiloka\` Anando\`\, ya\`shcha [+]+[/+]shro\`triyo.avR^ijino\`.akAmahataH | ##{pM39}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## a\`tha ye\` shata\`M prajApatiloka\` AnandA\`H\, sa\` e\`ko brahmaloka\` Anando\`\, ya\`shcha [+]+[/+]shro\`triyo.avR^ijino\`.akAmahata | eSha\` brahmaloka\`H\, samrAD | i\`ti hainaM a\`nushashAsaita\`damR^ita{\m+} | so\`.aha\`M bha\`gavate saha\`sraM dadAmi | a\`ta Urdhva\`M vimokShA\`yaiva\` brUhI\`ti | ##{pM40}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## sa\` vA\` eSha\` eta\`smintsamprasA\`de ratvA\` charitvA\` dR^iShTvai\`va\` pu\`NyaM cha pApa\`M cha pu\`naH pratinyAya\`M pratiyo\`nyA\`dravati buddhAntA\`yaiva\`\; sa\` ya\`da\`tra ki\`~Nchitpa\`shyatya\`nanvAgataste\`na bhavati a\`sa~Ngo hya\`ya\`M pu\`ruSha i\`ti | eva\`mevai\`ta\`d yAj~navalkya | so\`.aha\`M bha\`gavate saha\`sraM dadAmi | a\`ta Urdhva\`M vimokShA\`yaiva\` brUhI\`ti | ##{pM41}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## a\`tra ha yA\`j~navalkyo bibhAyA\`M chakAra | medhA\`vI rA\`jA sa\`rvebhyo mA\`ntebhya u\`darautsIdi\`ti | sa\` ya\`tra aNimA\`naM nye\`ti jara\`yA vopata\`patA vANimAna\`M niga\`chChati ya\`thAmra\`M vodu\`mbaraM vA pi\`ppalaM vA ba\`ndhanAtpramuchye\`taiva\` evA\`ya\`M shArira\` Atmai\`bhyo\`.a~NgebhyaH sapramu\`chya pu\`naH pratinyAya\`M pratiyo\`nyA\`dravati prANA\`yaiva\` | ##{pM42}## ## pro m32-42, schribitkrishna 33-36; vide infra ## ta\`dya\`thA\`naH su\`samAhitamutsa\`rjadyAyA\`deva\`mevA\`ya\`M shArIra\` AtmA\` prAj~ne\`nAtma\`nAnvA\`rUDha utsa\`rjadyAti | ##{pK33}## ## K schribit33-36 pro m32-42; vide supra ## sa yo manUShyANA{\m+} rAddhaH samR^iddho bhavatyanyeShAmadhipatiH sarvairmAnuShyakairbhogaiH sampannatamaH\, sa manuShyANAM parama Anando | atha ye shataM manuShyANAmAnandAH\, sa ekaH pitR^iNAM jitalokAnAmAnando | atha ye shataM pitR^iNAM jitalokAnAmAnandAH\, sa eko gandharvaloka Anando | atha ye shataM gandharvaloka AnandAH\, sa ekaH karmadevAnAmAnando ye karmaNA devatvamabhisampadyante | atha ye shataM karmadevAnAmAnandAH\, sa eka AjAnadevAnAmAnando\, yashcha shrotriyo.avR^ijino.akAmahato | atha ye shatamAjAnadevAnAmAnandAH\, sa ekaH prajApatiloka Anando yashcha shrotriyo.avR^ijino.akAmahato | atha ye shataM prajApatiloka AnandAH\, sa eko brahmaloka Anando yashcha shrotriyo.avR^ijino.akAmahato | athaiSha eva parama Ananda eSha brahmalokaH\, samrAD\, iti hovAcha yAj~navalkyaH | so.ahaM bhagavate sahasraM dadAmi | ata UrdhvaM vimokShAyaiva brUhIti | atra ha yAj~navalkyo bibhayAM chakAraH medhAvI rAjA sarvebhyo mAntebhya udarautsIditi | ##{pK34}## ## K schribit33-36 pro m32-42; vide supra ## sa vA eSha etasmintsvapnAnte ratvA charitvA dR^iShTvaiva puNyaM cha pApaM cha punaH pratinyAyaM pratiyonyAdravati buddhAntAyaiva | ##{pK35}## ## K schribit33-36 pro m32-42; vide supra ## tadyathAnaH susamAhitamutsarjaM yAyAdevamevAyaM shArIra AtmA prAj~nenAtmanAnvArUDha utsarjaM yAti yatraitadUrdhvochChvAsI bhavati | ##{pK36}## ## K schribit33-36 pro m32-42; vide supra ## sa yatrAyamaNimAnaM nyeti jarayA vopatapatA vANimAnaM nigachChati\, tadyathAmraM vodumbaraM vA pippalaM vA bandhanAtpramuchyata\, evamevAyaM puruSha ebhyo.a~NgebhyaH sampramuchya punaH pratinyAyaM pratiyonyAdravati prANAyaiva | ##{pM43/k37}## ta\`dya\`thA rA\`jAnamAya\`ntamu\`grAH pra\`tyenasaH sUtagrAmaNyo\`.annaiH pA\`nairavasathai\`H pratika\`lpanteraya\`mA\`yAtyaya\`mA\`gachChatI\`ti eva\`{\m+} haivaMvi\`da{\m+} sa\`rvANi bhUtA\`ni pra\`tikalpantaH ida\`M bra\`hmA\`yAtIda\`mA\`gachChatI\`ti | ##{pM44/k38}## ta\`dya\`thA rA\`jAnaM prayiyAsa\`ntamu\`grAH pra\`tyenasaH sUtagrAmaNya\` upasamAya\`nty ## K ## .abhisamAyanty eva\`mhaivaMvi\`daM ## K ## evamevemamAtmAnamantakAle sa\`rve prANA\` u\`pasamAyanti ## K ## abhisamAyanti ya\`traita\`dUrdhvochChvAsI\` bha\`vati | ##{ch4 {= SBM 14.7.2} {= SBK16.6.4}}## ##{pMK1}## sa\` ya\`trAya\`mshArira\`M ## K ## OM AtmA\`balyaM nI\`tya ## K ## nyetya sammoha\`miva nye\`ti a\`thainamete\` prANA\` abhisamA\`yanti\; sa\` etA\`stejomAtrA\`H samabhyAda\`dAno hR^idayamevA\`nva\`vakrAmati | ##{pM2/k1}## sa\` ya\`traiSha\` chA\`kShuShaH pu\`ruShaH pa\`rA~N paryAva\`rtate\`\, athA\`rUpaj~no bhavati | ##{pM2/k2}## ekI\`bhavati na\` pashyatI\`tyAhuH ekI\`bhavati na\` jighratI\`tyAhuH ekI\`bhavati na\` rasayatI\`tyAhuH ekI\`bhavati na\` vadatI\`tyAhuH ekI\`bhavati na\` shR^iNotI\`tyAhuH ekI\`bhavati na\` manuta i\`tyAhuH ekI\`bhavati na\` spR^ishatI\`tyAhuH ekI\`bhavati na\` vi\`jAnAtI\`tyAhuH | ##{pM3/k2}## ta\`sya haita\`sya hR^idayasyA\`graM pra\`dyotate\; te\`na pradyote\`naiSha\` AtmA\` ni\`ShkrAmati\, chakShuShTo\` vA mUrdhno\` vAnye\`bhyo vA sharIrade\`shebhyaH | ta\`mutkrA\`mantaM prANo\`.anU\`tkrAmati\, prANa\`manUtkrA\`manta{\m+} sa\`rve prANA\` anU\`tkrAmanti | sa~njA\`naM evA\`nva\`vakrAmati\, sa\` eSha\` j~na\`H sa\`vij~nAno bhavati ta\`M vidyAkarma\`NI samanvA\`rabhete pUrvapraj~nA\` cha | ##{pM4/k3}## ta\`dya\`thA tR^iNajalAyukA\` tR^iNasyA\`ntaM gatvA\`tma\`naM ## K ## gatvAnyamAkramamAkramyAtmAnam upasa{\m+}ha\`rati eva\`mevA\`ya\`mpu\`ruSha ida\`M ## K ## AtmedaM sha\`rIraM niha\`tyA\`vidyAM gamayitvA\`tma\`naM ## K ## gamayitvAnyamAkramamAkramyAtmAnam upasa\`{\m+}harati | ##{pM5/k4}## ta\`dya\`thA peshaskArI\` pe\`shaso mA\`trAmapAdA\`yAnya\`n ## K ## upAdAyAnyan na\`vataraM kalyANa\`tara{\m+} rUpa\`M tanuta\, eva\`mevA\`ya\`mpu\`ruSha ## K ## AtmA idaM sha\`rIraM niha\`tyA\`vidyAM gamayitvA\`nya\`nna\`vataraM kalyANa\`tara{\m+} rUpa\`M tanute ## K ## kurute pi\`tryaM vA gAndharva\`M vA brAhma\`M vA prAjApatya\`M vA dai\`vaM vAnye\`bhyo vA bhUte\`bhyaH ## K ## gAndharvaM vA daivaM vA prAjApatyaM vA brAhmaM vAnyeShAM vA bhUtAnAM ##{pM6/k5}## sa\` vA\` aya\`mAtmA\` bra\`hma vij~nAnama\`yo manoma\`yo vA~Nma\`yaH ## K ## OM prANama\`yashchakShurma\`yaH shrotrama\`ya AkAshama\`yo vAyuma\`yastejoma\`ya Apoma\`yaH pR^ithivIma\`yaH krodhama\`yo.akrodhama\`yo harShama\`yo.aharShama\`yaH ## K ## ShrotramayaH pR\^ithivImaya Apomayo vAyumaya AkAshamayastejomayo.atejomayaH kAmamayo.akAmamayaH krodhamayo.akrodhamayo dharmama\`yo.adharmama\`yaH sarvama\`yaH | ta\`dyade\`damma\`yo ## K ## tadyadetadidammayo adoma\`ya i\`ti yathAkArI\` yathAchArI\` ta\`thA bhavati | sAdhukArI\` sAdhu\`rbhavati\, pApakArI\` pApo\` bhavati\, pu\`NyaH pu\`Nyena ka\`rmaNA bhavati pApa\`H pApe\`na | ##{pM7/k5}## a\`tho kha\`lvAhuH kAmama\`ya evA\`ya\`M pu\`ruSha i\`ti\; sa\` ya\`thAkAmo bhavati\, ta\`thAkratur ## K ## tatkratur bhavati\; ya\`thAkratur ## K ## yatkratur bhavati\, ta\`tka\`rma kurute\`\; ya\`tka\`rma kurute\` ta\`dabhisa\`mpadyate | ##{pM8/k6}## ta\`deSha\` shlo\`ko bhavatiH ta\`deva\` sa\`tta\`t ## K ## saktaH saha\` ka\`rmaNaiti li~Nga\`M ma\`no ya\`tra ni\`Shaktamasya prA\`pyA\`ntaM ka\`rmaNasta\`sya ya\`tki\`~Ncheha\` karo\`tyaya\`M ta\`smAl lokA\`tpu\`narai\`ti asmai\` lokA\`ya ka\`rmaNa\, i\`ti nu\` kAma\`yamAno\`\; athAkAma\`yamAno yo\`.akAmo\` ni\`ShkAma Atma\`kAma Apta\`kAmo bha\`vati ## K ## AptakAma AtmakAmo na\` ta\`smAd ## K ## tasya prANA\` u\`tkrAmanti a\`traiva\` sama\`vanIyante ## K ## OM atra \.\.\. bra\`hmaiva sa\`nbra\`hmA\`pyeti | ##{pM9/k7}## ta\`deSha\` shlo\`ko bhavatiH yadA\` sa\`rve pramuchya\`nte kA\`mA ye\`.asya hR^idi\` shritA\` a\`tha ma\`rtyo.amR^ito bhavatya\`tra bra\`hma sa\`mashnuta i\`ti | ##{pM10/k7}## ta\`dya\`thAhinirvlayanI\` valmI\`ke mR^itA\` pra\`tyastA sha\`yItaiva\`meve\`da\`M sha\`rIraM shete\` | athAya\`mana\`sthiko.asharI\`raH prAj~na\` AtmA\` ## K ## ayamasharIro.amR\^itaH prANo bra\`hmaiva\` loka\` ## K ## teja eva\`\, samrAD\, i\`ti hovAcha yA\`j~navalkyaH ## K ## OM iti \.\.\. so\`.aha\`M bha\`gavate saha\`srAni dadAmI\`ti hovAcha janako\` vai\`dehaH | ##{pM11/k8}## ta\`da\`pyete\` shlo\`kA ## K ## tadete shlokA bhavanty a\`NuH pa\`nthA vi\`taraH ## K ## vitataH purANo\`\; mA\`{\m+} spR^iShTo\`.anuvitto ma\`yaiva\` te\`na dhI\`rA a\`piyanti brahmavi\`da utkra\`mya svarga\`M loka\`mito\` vi\`muktAH ## K ## svargaM lokamita UrdhvaM vimuktAH ##{pM12/k9}## ta\`smi~nchukla\`muta\` nI\`lamAhuH pi\`~Ngala{\m+} ha\`ritaM lo\`hitaM chai- -Sha\` pa\`nthA bra\`hmaNA hA\`nuvittaste\`naiti brahmavi\`ttaijasa\`H puNyakR^ichcha ## K ## puNyakR\^ittaijasashcha ##{pM13/k10}## andha\`M ta\`maH pra\`vishanti ye\`.asambhUti\`m ## K ## .avidyAm upA\`sate\; ta\`to bhU\`ya iva te\` ta\`mo ya\` u sambhUtyA\`{\m+} ## K ## vidyAyA{\m+} ratA\`H | ##{pM14/k11}## asuryA\` ## K ## anandA nA\`ma te\` lokA\` andhe\`na ta\`masA\`vR^itAstA\`{\m+}ste\` pre\`tyA\`pigachChaty ##abhigachChanty## a\`vidvA{\m+}so.abudhA\` ja\`nAH | ##{pM15/k14}## ta\`deva\` sa\`ntasta\`du bhavAmo ## K ## ihaiva santo.atha vidmastadvayaM na\` che\`davedI ## K ## avedir ma\`hatI vi\`naShTirye\` ta\`dvidu\`ramR^itAste\` bhavantya\`the\`tare duHkha\`mevo\`payanti ## K ## apiyanti ##{pM16/k12}## AtmA\`naM che\`dvijAnIyA\`daya\`masmI\`ti pu\`ruShaH ki\`michCha\`nka\`sya kA\`mAya sha\`rIrama\`nu sa\`~ncharet ## K ## sa~njvaret ##{pM17/k13}## ya\`syA\`nuvittaH pra\`tibuddha AtmA\`- -smi\`ntsandehye\` ga\`hane pra\`viShTaH sa\` vishvakR^it sa\` hi\` sa\`rvasya kartA\` ta\`sya loka\`H\, sa\` u loka\` eva\` | ##{pM18/k15}## yadai\`ta\`manupa\`shyati atmA\`naM deva\`ma\`~Njase\`- -shAnaM bhUtabhavya\`sya na\` ta\`dA vi\`chikitsati ## K ## tato vi\`jugupsate ##{pM19/k17}## ya\`sminpa\`~Ncha pa~NchajanA\` AkAsha\`shcha pra\`tiShThitasta\`meva\` manya AtmA\`naM vidvA\`nbra\`hmAmR^ito.amR^itam | ##{pM20/k16}## ya\`smAda\`rvAksaMvatsaro\` ahobhiH pariva\`rtate ta\`ddevA\` jyo\`tiShAM jyo\`tirA\`yurhy u\`pA\`sate ## K ## hopAsate amR^itam | ##{pM21/k18}## prANa\`sya prANa\`muta\` cha\`kShuShashcha\`kShuruta\` shro\`trasya shro\`trama\`nnasyA\`nnaM ma\`naso ye\` ma\`no vidu\`H te\` ni\`chikyurbra\`hma purANa\`ma\`gryaM ## K 19 ## ma\`nasaivA\`pta\`vyaM ## K ## anudraShTavyaM ne\`ha\` nA\`nAsti ki\`M chana\` | ##{pM22/k19}## mR^ityo\`H sa\` mR^ityu\`mApnoti ya\` iha\` nA\`neva pa\`shyati ## K 20 ## ma\`nasaivA\`nudraShTa\`vyaM ## K ## ekadhaivAnudraShTavyam eta\`dapra\`mayaM dhruva\`m | ##{pM23/k20}## vi\`rajaH pa\`ra AkAshA\`daja\` AtmA\` mahA\`ndhruva\`s ## K 21 ## ta\`meva\` dhI\`ro vij~nA\`ya praj~nA\`M kurvIta brAhmaNo\` nA\`nudhyAyAdbahU\`~ncha\`bdAn vAcho\` viglA\`pana{\m+} hi\` ta\`di\`ti | ##{pM24/k22}## sa\` vA\` aya\`mAtmA\` ## K ## sa vA eSha mahAnaja AtmA yo.ayaM vij~nAnamayaH prANeShu; ya eSho.antarhR^idaya AkAshaH tasmi~nchete sa\`rvasya va\`shI sa\`rvasye\`shAnaH sa\`rvasyA\`dhipatiH sa\`rvamida\`M pra\`shAsti ya\`dida\`M ki\`~Ncha ## K ## OM sarvam\.\.\. sa\` na\` sAdhu\`nA ka\`rmaNA bhU\`yAnno\` evA\`sAdhu\`nA ka\`nIyAn ## Kadd ## eSha sarveshvara eSha\` bhUtAdhipati\`r ## Kadd ## eSha bhUtapAla eSha\` lokeshvara\` esha\` lokapAla\` ## K ## OM ambo sa\` se\`turvi\`dharaNa eShA\`M lokA\`nAma\`sambhedAya | ##{pM25/k22}## ta\`meta\`M vedAnuvachane\`na ## Kadd ## brAhmaNA vividiSha\`nti\, brahmacharye\`na ta\`pasA shraddha\`yA yaj~ne\`nA\`nAshakena chaita\`m ## K ## brahmacharyena yaj~nena dAnena tapasAnAshakenaitam eva\` viditvA\` muni\`rbhavati eta\`meva\` pravrA\`jino loka\`mIpsa\`ntaH ## K ## ichChantaH pra\`vrajanti | ##{pM26/k22}## eta\`ddha sma vai\` ta\`tpU\`rve brahmaNA\` anuchAnA\` ## K ## OM ambo vidvA\`{\m+}saH prajA\`M na\` kAmayanteH ki\`M praja\`yA kariShyAmo ye\`ShAM no.aya\`mAtmA\`ya\`mloka\` i\`ti | te\` ha sma putraiShaNA\`yAshcha vittaiShaNA\`yAshcha lokaiShaNA\`yAshcha vyutthA\`yA\`tha bhikShAcha\`ryaM charanti\; yA\` hye\`va\` putraiShaNA\` sA\` vittaiShaNA\`\, yA\` vittaiShaNA\` sA\` lokaiShaNo\`bhe\` hye\`te\` e\`ShaNe eva\` bha\`vataH | ##{pM27/k22}## sa\` eSha\` ne\`ti ne\`tyAtmA\`gR^ihyo na\` hi\` gR^ihya\`te\`\, ashIryo na\` hi\` shIrya\`te\`\, asa~Ngo\`.asito na\` sajya\`te na\` vya\`thate\` ## K ## .asaN\^go na hi sajyate, ##.asito na vyathate na riShyaty## ataH [+]+[/+]pApa\`makaravami\`tya\`taH kalyA\`Namakaravami\`tyubhe\`-ubhe hye\`Sha\` ## K ## ubhe u haivaiSha ete\` ta\`rati amR^itaH sAdhvasAdhu\`nI ## K ## OM amR\^itaH \.\.\. nai\`naM kR^itA\`kR^ite tapataH | ##{pM28/k23}## ta\`deta\`dR^ichA\`bhyu\`ktam eSha\` ni\`tyo mahimA\` brAhmaNa\`sya na\` ka\`rmaNA vardhate no\` ka\`nIyAn | ta\`syaiva\` syAtpadavitta\`M viditvA\` na\` ka\`rmaNA lipyate ## K ## lipyate karmaNA pApa\`kene\`ti | ta\`smAdevaMvi\`chChAnto\` dAnta\` u\`paratastitikShu\`H shraddhA\`vitto ## K ## samAhito bhUtvA\`tma\`nyevA\`tmA\`naM pashyet{!} ## K ## pashyati sa\`rvamAtmA\`naM pashyati\, sa\`rvo.AsyAtmA\` bhavati sa\`rvasyAtmA\` bhavati ## K ## OM sarvo \.\.\., ## Kadd ## nainaM pApmA tarati sa\`rvaM pApmA\`naM tarati\, nai\`naM pApmA\` tapati\, sa\`rvaM pApmA\`naM tapati\, vipApo\` virajo\` vijighatso\`.apipaso\` ## K OM ambo, add ## .avichikitso brAhmaNo\` bhavati\, ya\` eva\`M ve\`da ## K ## OM ya \.\.\., ## Kadd ## eSha brahmalokaH samrAD\, enaM prApto.asIti hovAcha yAj~navalkyaH | so.ahaM bhagavate videhAndadAmi mA~nchApi saha dAsyAyeti ##{pMK24}## sa\` vA\` eSha\` mahA\`naja\` AtmA\`nnAdo\` vasudA\`naH | sa\` yo\` haiva\`meta\`M mahA\`ntamaja\`mAtmA\`namannAda\`M vasudA\`naM ve\`da\, vindate va\`su ## K ## vasudAno. vindate vasu\, ya evaM veda ##{pM30/k25}## sa\` vA\` eSha\` mahA\`naja\` AtmA\`ja\`ro.ama\`ro.abha\`yo.amR^ito ## K ## .amR\^ito.abhayo bra\`hmA\`bhayaM vai\`\, janaka\, prA\`pto.asI\`ti hovAcha yA\`j~navalkyaH ## Kadd ## so\`.aha\`M bha\`gavate videhA\`ndadAmi mA~nchA\`pi saha\` dA\`syAye\`ti ## K ## OM so \.\.\. ##{ch5 {= SBM 14.7.3} {= SBK16.6.4.}}## ##{pMK1}## a\`tha ha yA\`j~navalkyasya dve\` bhArye\` babhUvaturmai\`treyI cha kAtyAyanI\` cha\; ta\`yorha mai\`treyI brahmavAdi\`nI babhUva\, strIpraj~nai\`va\` ta\`rhi kAtyAyanI\` | so\`.anya\`dvR^itta\`mupAkariShya\`mANa ## K ## atha ha yAj~navalkyo.anyadvR\^ittamupAkariShyan ##{pMK2}## yA\`j~navalkyoH mai\`treyI\`ti hovAcha ## K ## maitreyIti hovAcha yAj~navalkyaH pravrajiShya\`nvA\` are.aha\`masmAtsthA\`nAdasmi | ha\`nta te.ana\`yA katyAyanyA\`ntaM kara\`vANI\`ti | ##{pMK3}## sA\` hovAcha mai\`treyIH ya\`nnu\` ma iya\`M\, bhagoH\, sa\`rvA pR^ithivI\` vitte\`na pUrNA\` syA\`t syA\`M nva\`ha\`M te\`nAmR^itA\`ho3 ne\`ti | ne\`ti hovAcha yA\`j~navalkyo\, ya\`thaivo\`pakaraNa\`vatAM jIvita\`M\, ta\`thaiva\` te jIvita\`{\m+} syAdamR^itatva\`sya tu\` nA\`shA\`sti vitte\`ne\`ti | ##{pMK4}## sA\` hovAcha mai\`treyIH ye\`nAha\`M nA\`mR^itA syA\`M\, ki\`maha\`M te\`na kuryAm | ya\`deva\` bha\`gavAnve\`da\, ta\`deva\` me brUhI\`ti | ##{pMK5}## sa\` hovAcha yA\`j~navalkyaH priyA\` ## Kadd ## vai kha\`lu no bha\`vatI satI\`\, priya\`ma\`vR^itad ## K ## avR\^idhad dha\`nta kha\`lu ## K ## tarhi bhavati\, te.aha\`M ta\`dvakShyAmi\, vyA\`khyAmi te\; vA\`chaM tu\` me ni\`didhyAsasve\`ti ## Kadd ## etadvyAkhyAsyAmi te\; vyAchakShANasya tu\` me nididhyAsasveti bra\`vitu bha\`gavAni\`ti ## K ## OM ##{pMK6}## sa\` hovAcha yA\`j~navalkyo ## K ## OM na\` vA\` are pa\`tyuH kA\`mAya pa\`tiH priyo\` bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya pa\`tiH priyo\` bhavati\; na\` vA\` are jAyA\`yai kA\`mAya jAyA\` priyA\` bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya jAyA\` priyA\` bhavati\; na\` vA\` are putrA\`NAM kA\`mAya putrA\`H priyA\` bhavanti Atma\`nastu\` kA\`mAya putrA\`H priyA\` bhavanti\; na\` vA\` are vitta\`sya kA\`mAya vitta\`M priya\`M bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya vitta\`M priya\`M bhavati\; na\` vA\` are bra\`hmaNaH kA\`mAya bra\`hma priya\`M bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya bra\`hma priya\`M bhavati\; na\` vA\` are kShatra\`sya kA\`mAya kShatra\`M priya\`M bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya kShatra\`M priya\`M bhavati\; na\` vA\` are lokA\`nAM kA\`mAya lokA\`H priyA\` bhavanti Atma\`nastu\` kA\`mAya lokA\`H priyA\` bhavanti\; na\` vA\` are devA\`nAM kA\`mAya devA\`H priyA\` bhavanti Atma\`nastu\` kA\`mAya devA\`H priyA\` bhavanti\; na\` vA\` are bhUtA\`nAM kA\`mAya bhUtA\`ni priyA\`Ni bhavanti Atma\`nastu\` kA\`mAya bhUtA\`ni priyA\`Ni bhavanti\; na\` vA\` are sa\`rvasya kA\`mAya sa\`rvaM priya\`M bhavati Atma\`nastu\` kA\`mAya sa\`rvaM priya\`M bhavati AtmA\` vA\` are draShTa\`vyaH shrota\`vyo manta\`vyo nididhyAsita\`vyo\, mai\`treyi Atma\`no vA\` are da\`rshanena shra\`vaNena matyA\` vij~nA\`neneda\`{\m+} sa\`rvaM vidita\`m | ##{pMK7}## bra\`hma ta\`M pa\`rAdAd yo\`.anya\`trAtma\`no ve\`dAnve\`da\; ve\`dAsta\`M pa\`rAduH yo\`.anya\`trAtma\`no ve\`dAnve\`da\; yaj~nA\`sta\`M pa\`rAduH yo\`.anya\`trAtma\`no yaj~nA\`nve\`da ## Kadd ## yo.anyatrAtmano brahma veda\; kShatraM taM parAdAd yo.anyatrAtmanaH kShatraM veda\; lokAstaM parAduH yo.anyatrAtmano lokAnveda\; devAstaM parAduH yo.anyatrAtmano devAnveda\; vedAstaM parAduH yo.anyatrAtmano vedAnveda bhUtA\`ni ta\`M pa\`rAduH yo\`.anya\`trAtma\`no bhUtA\`ni ve\`da\; sa\`rvaM ta\`M pa\`rAdAd yo\`.anya\`trAtma\`naH sa\`rvaM ve\`da\; ida\`M bra\`hmeda\`M kShatra\`mime\` lokA\` ime\` devA\` ime\` ve\`dA imA\`ni bhUtA\`nIda\`{\m+} sa\`rvaM ya\`daya\`mAtmA\` | ##{pMK8}## sa\` ya\`thA dundubhe\`rhanya\`mAnasya na\` bA\`hyA~ncha\`bdA~nchaknuyA\`dgra\`haNAya\, dundubhe\`s tu\` gra\`haNena dundubhyAghAta\`sya vA sha\`bdo gR^ihIta\`H | ##{pM9/k10}## sa\` ya\`thA vI\`NAyai vAdya\`mAnAyai na\` bA\`hyA~ncha\`bdA~nchaknuyA\`dgra\`haNAya\, vI\`NAyai tu\` gra\`haNena vINAvAda\`sya vA sha\`bdo grhIta\`H | ##{pM10/k9}## sa\` ya\`thA sha~Nkha\`sya dhmAya\`mAnasya na\` bA\`hyA~ncha\`bdA~nchaknuyA\`dgra\`haNAya\, sha~Nkha\`sya tu\` gra\`haNena sha~Nkhadhma\`sya vA sha\`bdo gR^ihIta\`H | ##{pMK11}## sa\` ya\`thArdraidhAgne\`rabhyA\`hitasya pR^ithagdhUmA\` vinishcha\`ranti eva\`M vA\` are.asya mahato\` bhUta\`sya ni\`shvasitam ## K ## niHshvasitam eta\`dya\`dR^igvedo\` yajurveda\`H sAmavedo\`.atharvA~Ngira\`sa itihAsa\`H purANa\`M vidyA\` upaniSha\`daH shlo\`kAH sU\`trANyanuvyAkhyA\`nAni vyAkhyA\`nani datta\`m ## K ## iShTaM huta\`mAshita\`M pAyita\`maya\`M cha loka\`H pa\`rashcha loka\`H sa\`rvANi cha bhUtA\`nyasyai\`vai\`tA\`ni sa\`rvANi ni\`shvasitAni ## K ## niHshvasitAni ##{pMK12}## sa\` ya\`thA sa\`rvAsAmapA\`{\m+} samudra\` ekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShA{\m+} sparshA\`nAM tva\`gekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAM gandhA\`nAM nA\`sike ekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShA{\m+} ra\`sAnAM jihvai\`kAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShA{\m+} rUpA\`NAM cha\`kShurekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShaM sha\`bdAnAM shro\`tramekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShA{\m+} sa~NkalpA\`nAM ma\`na ekAyana\`m ## K ## mana ekAyanam eva\`{\m+} sa\`rveShAM ve\`dAnAM hR^idayamekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAM ka\`rmaNA{\m+} ha\`stAvekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAma\`dhvanAM pA\`dAvekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAmAnandA\`nAmupa\`stha ekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rveShAM visargA\`NAM pA\`yurekAyana\`m eva\`{\m+} sa\`rvAsAM vidyA\`nA{\m+} vA\`gekAyana\`m ##{pMK13}## sa\` ya\`thA saindhavaghano\`.ananta\`ro\`.abAhya\`H kR^itsno\` rasaghana\` eva\` syA\`d ## K ## OM eva\`M vA\` are ida\`M maha\`dbhUta\`mananta\`mapara\`M ## K ## are.ayamAtmAnantaro.abAhyaH kR^itsna\`H praj~nAnaghana\` evai\`te\`bhyo bhUte\`bhyaH samutthA\`ya tA\`ni~ evA\`nuvi\`nayati\; na\` pre\`tya sa~nj~nA\`stI\`tyare bravimI\`ti hovAcha yA\`j~navalkyaH | ##{pMK14}## sA\` hovAcha mai\`treyi a\`traiva\` mA bha\`gavAnmohAnta\`mA\`pIpadan na\` vA\` aha\`mima\`M vi\`jAnAmI\`tiH na\` pre\`tya sa~nj~nA\`stI\`ti ## K ## OM na \.\.\. ##{pM15/k14}## sa\` hovAcha yA\`j~navalkyo ## K ## OM na\` vA\` are.aha\`M mo\`haM bravImi avinAshI\` vA\` are.aya\`mAtmA\`nuchChittidharmA\, mAtrAsa{\m+}sarga\`stva\`sya bhavati ## K ## OM mAtrAx \.\.\. ##{pMK16}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`dvai\` ta\`nna\` pa\`shyati\, pa\`shyanvai\` ta\`ddraShTa\`vyaM na\` pashyati\; na\` hi\` draShTu\`rdR^iShTe\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`tpa\`shyet | ##{pMK17}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`dvai\` ta\`nna\` ji\`ghrati\, ji\`ghranvai\` ta\`dghrata\`vyaM na\` jighrati\; na\` hi\` ghrAtu\`rghrAte\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`j ji\`ghret ##{pMK18}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`dvai\` ta\`nna\` rasa\`yati\, vijAna\`nvai\` ta\`dra\`saM na\` rasayati\; na\` hi\` rasayitU\` ra\`sAdviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`drasa\`yet | ##{pMK19}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`dvai\` ta\`nna\` va\`dati\, va\`danvai\` ta\`dvakta\`vyaM na\` vadati\; na\` hi\` vaktu\`rva\`cho viparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`dva\`det | ##{pMK20}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`dvai\` ta\`nna\` shR^iNo\`ti\, shR^iNva\`nvai\` ta\`chChrota\`vyaM na\` shR^iNoti\; na\` hi\` shrotu\`H shrute\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`chChR^iNuyA\`t | ##{pMK21}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`dvai\` ta\`nna\` manute\`\, manvAno\` vai\` ta\`nmanta\`vyaM na\` manute\; na\` hi\` mantu\`rmate\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`nmanvIta\` | ##{pMK22}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`dvai\` ta\`nna\` spR^isha\`ti\, spR^isha\`nvai\` ta\`tspraShTa\`vyaM na\` spR^ishati\; na\` hi\` spraShTu\`H spR^iShTe\`rviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`tspR^ishe\`t | ##{pMK23}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`dvai\` ta\`nna\` vijAnA\`ti\, vijAna\`nvai\` ta\`dvij~ne\`yaM na\` vi\`jAnAti\; na\` hi\` vij~nAtu\`rvij~nA\`nAdviparilopo\` vidya\`te\`.avinAshitvAn na\` tu\` ta\`ddvitI\`yamasti\, ta\`to.anya\`dvi\`bhaktaM ya\`dvijAnIyA\`t | ##{pM24}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`tra vA\` anya\`diva syA\`t ta\`tra.anyo\`.anya\`tpashyedanyo\`.anya\`j jighredanyo\`.anya\`drasayedanyo\`.anya\`dvadedanyo\`.anya\`chChR^iNuyAd anyo\`.anya\`nmanvItAnyo\`.anya\`tspR^ishedanyo\`.anya\`dvi\`jAnIyAt | ##{pM25}## ## pro m16-25, K schribit15; vide infra ## ya\`tra tva\`sya sa\`rvamAtmai\`vA\`bhUt ta\`tke\`na ka\`M pashyet ta\`tke\`na ka\`M jighret ta\`tke\`na ka\`{\m+} rasayet ta\`tke\`na ka\`mabhi\`vadet ta\`tke\`na kaM shR^iNuyAt ta\`tke\`na ka\`M manvIta\, ta\`tke\`na ka{\m+} spR^ishet ta\`tke\`na ka\`M vi\`jAnIyAd | ye\`neda\`{\m+} sa\`rvaM vijAnA\`ti\, ta\`M ke\`na vi\`jAnIyAd | vij~nAtA\`ramare ke\`na vi\`jAnIyAdi\`ty uktA\`nushAsanAsi\, mai\`treyi etA\`vadare kha\`lvamR^itatva\`mi\`ti hoktvA\` yA\`j~navalkyo pra\`vavraja | ##{pK15}## ## K schribitpro m24-25; vide supra ## yatra hi dvaitamiva bhavati\, taditara itaraM pashyati\, taditara itaraM jighrati\, taditara itara{\m+} rasayati\, taditara itaramabhivadati\, taditara itara{\m+} shR^iNoti\, taditara itaraM manute\, taditara itara{\m+} spR^ishati\, taditara itaraM vijAnAti | yatra tvasya sarvamAtmaivAbhUt tatkena kaM pashyet tatkena kaM jighret tatkena ka{\m+} rasayet tatkena kamabhivadet tatkena ka{\m+} shR^iNuyAt tatkena kaM manvIta\, tatkena ka{\m+} spR^ishet tatkena kaM vijAnIyAd | yeneda{\m+} sarvaM vijAnAti\, taM kena vijAnIyAt | sa eSha neti netyAtmAgR^ihyo na hi gR^ihyate\, ashIryo na hi shIryate\, asa~Ngo na hi sajyate\, asito na vyathate na riShyati | vij~nAtAramare kena vijAnIyAdityuktAnushAsanAsi\, maitreyi etAvadare khalvamR^itatvamiti hoktvA yAj~navalkyo vijahAra | [panustub] ##{pM26}## ## pro m5,26-28, schribitkrishna 6; vide infra ## a\`tha va{\m+}sha\`H | ta\`dida\`M vaya\`M hau\`rpaNAyyAch\, Chau\`rpaNayyo gau\`tamAd gau\`tamo va\`tsyAd va\`tsyo vA\`tsyAchcha pArAsharyA\`chcha\, pArAsharya\`H ShA\`~NkR^ityAchcha bhA\`radvAjAchcha\, bhA\`radvAja audAvahe\`shcha hA\`NDilyAchcha\, hA\`NDilyo vai\`javApAchcha gautamA\`chcha\, gau\`tamo vai\`javApAyanAchcha vaiShTapureyA\`chcha\, vai\`ShTapureyaH hA\`NDilyAchcha RauhiNAyanA\`chcha\, Rau\`hiNAyanaH hau\`nakAchcha jaivantAyanA\`chcha RaibhyA\`chcha\, Rai\`bhyaH pau\`timAShyAyaNAchcha kauNDinyAyanA\`chcha\, kau\`NDinyAyanaH kauNDinyA\`bhyAM\, kau\`NDinyA aurNavAbhe\`bhyaH\, aurNavAbhAH kauNDinyA\`t kau\`NDinyaH kauNDinyA\`chchAgniveshyA\`chcha\, ##{pM27}## ## pro m5,26-28, schribitkrishna 6; vide infra ## agniveshya\`H Shau\`tavAt Shau\`tavaH pA\`rAsharyAt pA\`rAsharyo jA\`tukarNyAt jA\`tukarNyo bhA\`radvAjAd bhA\`radvAjo bhAradvAjA\`chchAsurAyaNA\`chcha gautamA\`chcha\, gau\`tamo bhA\`radvAjAd bhA\`radvAjo valAkAkaushitA\`d valAkAkaushita\`H kAShAyaNA\`t kAShAyaNa\`H Shau\`karAyanA\`t Shau\`karAyana\`sTrai\`vaNeH Trai\`vaNirAu\`pajandhaneH Au\`pajandhanirShAyakAyanA\`t ShAyakAyana\`H kaushikAyane\`H\, kaushikAyani\`rghR^itakaushikA\`d ghR^itakaushika\`H pA\`rAsharyAt pA\`rAsharyaH pA\`rAsharyAt pA\`rAsharyaH jA\`tukarNyAt jA\`tukarNyo bhA\`radvAjAd bhA\`radvAjo bhAradvAjA\`chchAsurAyaNA\`chyaskA\`chcha\, asurAyaNa\`sTrai\`vaNeH Trai\`vaNirAu\`pajandhane\`H Au\`pajandhani\`HasurerasurirbhA\`radvAjAd bhA\`radvAjo atreyA\`t ##{pM28}## ## pro m5,26-28 schribitkrishna 6; vide infra ## atreyo\` mA\`NTeH\, mA\`NTirgau\`tamAd gau\`tamo gau\`tamAd gau\`tamo vA\`tsyAd vA\`tsyaH hA\`NDilyAch\, ChA\`NDilyaH kai\`shoryAtkA\`pyAt kai\`shoryaH kA\`pyaH kumAraharitA\`t kumAraharito\` gAlavA\`d gAlavo\` vidarbhIkauNDinyA\`d vidarbhIkauNDinyo\` vatsa\`napAto bA\`bhavAd vatsa\`napAdbA\`bhavaH patha\`H Shau\`bharAt pa\`nthAH Shau\`bharo.ayA\`syAdA~NgirasA\`d AyA\`syo.a~Ngirasa\`.abhutesTvA\`ShTrAdA\`bhutiH TvA\`ShTro vishva\`rUpAtTvA\`ShTrAd vishva\`rUpasTvA\`ShTro.ashvi\`bhyAM\, Ashvi\`nau Dadhi\`cha atharvaNA\`d Dadhya\`~N~N atharvaNo\`.atharvaNo\` Dai\`vAdAtharvA Dai\`voH mR^ityo\`H prAdhva\`{\m+}sanAn mR^ityu\`H prAdhva\`{\m+}sanaH prAdhva\`{\m+}sanAn prAdhva\`{\m+}sanaH ekarShe\`H ekarShi\`rvipra\`jitteH vipra\`jittirvya\`ShTeH vya\`ShTiH ShanA\`roH\, ShanA\`ruH ShanAta\`nAt ShanAta\`naH Sha\`nagAt Sha\`nagaH parameShTi\`NaH\, parameShTI\` bra\`hmaNo | bra\`hma svaya\`mbhU bra\`hma na\`maH | ##{chk6}## ## schribitpro m5,26-28 ## ##{pK1}## atha va{\m+}shaH pashutimAShyo gaupavanAd gaupavanaH pashutimAShyAt pashutimAShyo gaupavanAd gaupavanaH kaushikAt kaushikaH kauNDinyAt kauNDinyaH hANDilyAch\, ChANDilyaH kaushikAchcha gautamAchcha\, gautamo ##{pK2}## agniveshyAdagniveshyo gArgyAd gArgyo gArgyAd gArgyo gautamAd gautamaH ShaitavAt ShaitavaH pArAsharyAyaNAt pArAshAryAyaNo gArgyAyaNAd gArgyAyaNa UddAlakAyanAdUddAlakAyano jAbAlAyanAt jAbAlAyano mAdhyandinAyanAn mAdhyandinAyanaH ShaukarAyaNAt ShaukarAyaNaH kAShAyaNAt kAShAyaNaH ShAyakAyanAt ShAyakAyanaH kaushikAyaneH\, kaushikAyaniH ##{pK3}## ghR^itakaushikAd ghR^itakaushikaH prAsharyAyaNAt pArasharyAyaNaH pArAsharyAt pArAsharyo jAtUkarNyAt jAtUkarNya asurAyaNAchcha yAskAchcha\, asurAyaNasTraivaNeH TraivaNiraupajandhaneH\, aupajandhanirasureH\, asurirbhAradvAjAd bhAradvAja atreyAdatreyo mANTeH\, mANTirgautamAd gautamo gautamAd gautamo vAtsyAd vAtsyaH hANDilyAch\, ChANDilyaH kaishoryAtkApyAt kaishoryaH kApyaH kumArahAritAt kumArahArito gAlavAd gAlavo vidarbhIkauNDinyAd vidarbhIkauNDinyo vatsanapAto bAbhravAd vatsanapAdbAbhravaH pathaH ShaubharAt panthAH Shaubharo.ayAsyAda~NgirasAdAyAsya a~Ngirasa abhUtesTvAShTrAdabhUtisTvAShTro vivarUpAtTvAShTrAd vishvarUpasTvAShTro.avshi\`bhyAm Ashvi\`nau DadhIcha atharvaNAd Dadhya~N~N atharvaNo.atharvaNo DaivAdAtharvA Daivo mR^ityoH prAdhva{\m+}sanAn mR^ityu\`H prAdhva{\m+}sanaH pradhva{\m+}sanAt pradhva{\m+}sana ekarSheH\, ekarShirviprachitteH\, viprachittirvyaShTeH\, vyaShTiH ShanAroH\, ShanAruH ShanAtanAt ShanAtanaH ShanagAt ShanagaH parameShThinaH\, parameShThI brahmaNo\, brahma svayambhu\, brahmaNe namaH | ##[pnormal]## ##{ch5 {= SBM 14.8} {= SBK16.7}}## ##{ch1}## pUrNa\`mada\`H\, pUrNa\`mida\`M\, pUrNA\`tpUrNa\`mu\`dachyate | pUrNa\`sya pUrNa\`mAdA\`ya\, pUrNa\`mevA\`vashiShyate | kha\`M bra\`hma\, kha\`M purANa\`M\, vAyu\`raM kha\`m i\`ti ha smAha kau\`ravyAyaNIpu\`tro | ve\`do.aya\`M\, brAhmaNA\` viduH ve\`dainena ya\`dvedita\`vyam | ##{ch2}## ##{pMK1}## tra\`yAH prAjApatyA\`H prajA\`patau pita\`ri brahmacha\`ryamUShuH devA\` manuShyA\` a\`surAH | ##{pM2/k1}## uShitvA\` brahmacha\`ryaM devA\` UchuH bra\`vItu no bha\`vAni\`ti | te\`bhyo haita\`dakSha\`ramuvAchaH da\` i\`ti\; vya\`j~nAsiShTA3 i\`ti | vya\`j~nAsiShme\`ti hochuH dA\`myate\`ti na Atthe\`ti | o\`mi\`ti hovAcha\, vya\`j~nAsiShTe\`ti | ##{pM3/k2}## a\`tha hainaM manuShyA\` UchuH bra\`vItu no bha\`vAni\`ti | te\`bhyo haita\`devA\`kSha\`ramuvAchaH da i\`ti\; vya\`j~nAsiShTA3 i\`ti | vya\`j~nAsiShme\`ti hochuH datte\`ti na Atthe\`ti | o\`mi\`ti hovAcha\, vya\`j~nAsiShTe\`ti | ##{pM4/k3}## a\`tha hainama\`surA UchuH bra\`vItu no bha\`vAni\`ti | te\`bhyo haita\`devA\`kSha\`ramuvAchaH da i\`ti\; vya\`j~nAsiShTA3 i\`ti | vya\`j~nAsiShme\`ti hochuH da\`yadhvami\`ti na Atthe\`ti | o\`mi\`ti hovAcha\, vya\`j~nAsiShTe\`ti | ta\`deta\`devai\`ShA\` dai\`vI vA\`ga\`nuvadati stanayitnu\`H dadada i\`ti\; da\`myata datta\` da\`yadhvami\`ti | ta\`deta\`ttraya\`{\m+} shikShe\`d dama\`M\, dA\`naM\, dayA\`mi\`ti | ##{chM3/k om |}## vAyu\`ra\`nilamamR^itaM bha\`smanta{\m+} sha\`rIram | o3m kra\`to smara\, klibe\` smara\, kR^ita\`{\m+} smarA\`- | -gne\, na\`ya supa\`thA rAye\` asmA\`n vi\`shvAni\, deva\, vayu\`nAni vidvA\`n yuyodhya\`sma\`j juhurANa\`me\`no bhU\`yiShThAM te na\`maHuktiM vidhema | ##{chM4/k3}## eSha\` prajA\`patirya\`ddhR^idayam eta\`dbra\`hmaita\`tsa\`rvam | ta\`deta\`ttrya\`kShara{\m+}: hR^idayami\`ti | hR^i i\`tye\`kamakSha\`ram abhi\`harantyasmai svA\`shchAnye\` cha\, ya\` eva\`M ve\`da | da\` i\`tye\`kamakSha\`ram da\`danty ## K ## dadaty asmai svA\`shchAnye\` cha\, ya\` eva\`M ve\`da | ya\`mi\`tye\`kamakSha\`ram e\`ti svarga\`M loka\`M\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{chM5/k4}## ta\`dvai\` ta\`deta\`deva\` ta\`dAsa\, satya\`meva\` | sa\` yo\` ha eva\`m ## K ## OM eta\`nmaha\`dyakSha\`M prathamaja\`M ve\`daH satya\`M bra\`hme\`ti\, ja\`yatImA\`{\m+}l lokA\`n | jita\` i\`nnva\`sA\`vasad ya\` eva\`meta\`nmaha\`dyakSha\`M prathamaja\`M ve\`daH satya\`M bra\`hme\`ti\; satya\`{\m+} hye\`va\` bra\`hma | ##{ch6}## ##{pM1/k5,4}## A\`pa eve\`da\`ma\`gra Asus\; tA\` A\`paH satya\`masR^ijanta\, satya\`M bra\`hma\, bra\`hma prajA\`patiM\, prajA\`patirdevA\`n | ##{pM2/kch6, p1}## te\` devA\`H satya\`mi\`ty ## K ## eva! u\`pAsate ta\`deta\`ttrya\`kShara{\m+}: satya\`m ## K ## satiyam i\`ti | sa\` i\`tye\`kamakSha\`raM\; tI\`tye\`kamakSha\`raM\, a\`m ## K ## yam i\`tye\`kamakSha\`ram | prathamottame\` akSha\`re satya\`M\, madhyato\`.anR^itam ta\`deta\`da\`nR^itam ## Kadd ## ubhayataH satye\`na pa\`rigR^ihIta{\m+} satya\`bhUyameva\` bhavati | nai\`vaMvidvA\`{\m+}sama\`nR^ita{\m+} hinasti | ##{pM3/k2}## ta\`dya\`tta\`tsatya\`masau\` sa\` Adityo\` | ya\` eSha\` eta\`sminma\`NDale pu\`ruSho ya\`shchAya\`M dakShiNe\`.akSha\`npu\`ruShaH tA\`vetA\`vanyo\`.anya\`sminpra\`tiShThitau\; rashmi\`bhireSho\`.asmi\`npra\`tiShThitaH\, prANai\`raya\`mamu\`Shmin | sa\` yado\`tkramiShya\`nbha\`vati\, shuddha\`mevai\`ta\`nma\`NDalaM pashyatiH nai\`namete\` rashma\`yaH pratyA\`yanti | ##{pM4/k3}## ya\` eSha\` eta\`sminma\`NDale pu\`ruShaH ta\`sya bhU\`ri\`ti shi\`raH e\`ka{\m+} shi\`ra\, e\`kameta\`dakSha\`raM\; bhu\`va i\`ti bAhU\`H dvau\` bAhU\`\, dve\` ete\` akSha\`re\; sva\`ri\`ti pratiShThA\`H dve\` pratiShThe\` dve\` ete\` akSha\`re | ta\`syopaniSha\`da\`hari\`ti | ha\`nti pApmA\`naM jahAti cha\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pM5/k4}## a\`tha ## K ## OM yo\`.aya\`M dakShiNe\`.akSha\`npu\`ruShaH ta\`sya bhU\`ri\`ti shi\`raH e\`ka{\m+} shi\`ra\, e\`kameta\`dakSha\`raM\; bhu\`va i\`ti bAhU\`H dvau\` bAhU\`\, dve\` ete\` akSha\`re\; sva\`ri\`ti pratiShThA\`H dve\` pratiShThe\`\, dve\` ete\` akSha\`re | ta\`syopaniSha\`daha\`mi\`ti | ha\`nti pApmA\`naM jahAti cha\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{ch7}## vidyu\`dbra\`hme\`tyAhuH | vidA\`nAdvidyu\`d\; vidya\`tyenaM pApma\`no\, ya\` eva\`M vedaH vidyu\`dbra\`hme\`ti | vidyu\`ddhye\`va\` bra\`hma | ##{chM8/k6}## manoma\`yo.aya\`M pu\`ruSho\, bhA\`HsatyaH ta\`sminnanta\`rhR^idaye ya\`thA vrIhi\`rvA ya\`vo vaiva\`maya\`manta\`rAtma\`npu\`ruShaH ## K ## OM evam\.\.\. sa\` eSha\` sa\`rvasya va\`shI ## K ## OM sa\`rvasye\`shAnaH\, sa\`rvasyA\`dhipatiH\; sa\`rvamida\`M pra\`shAsti ya\`dida\`M ki\`~Ncha\, ya\` eva\`M ve\`da ## K ## OM ##{chM9/k8}## vA\`chaM dhenu\`mu\`pAsIta | ta\`syAshchatvA\`raH sta\`nAH svAhAkAro\` vaShaTkAro\` hantakAra\`H svadhA\`kAraH | ta\`syai dvau\` sta\`nau devA\` u\`pajIvanti\, svAhAkAra\`M cha vaShaTkAra\`M cha\; hantakAra\`M manuShyA\`H\, svadhA\`kAraM pita\`raH | ta\`syAH prANa\` R^iShabho\`\, ma\`no vatsa\`H | ##{chM10/k9}## aya\`mAgni\`rvaishvAnaro\` yo\`.aya\`manta\`H pu\`ruShe\, ye\`neda\`ma\`nnaM pachya\`te ya\`dida\`madya\`te | ta\`sya eSha\` gho\`Sho bhavati\, ya\`meta\`tka\`rNAvapidhA\`ya shR^iNo\`ti | sa\` yado\`tkramiShya\`nbha\`vati\, nai\`naM gho\`Sha{\m+} shR^iNoti | ##{ch11}## eta\`dvai\` parama\`M ta\`po ya\`dvyA\`hitastapya\`te\; parama\`{\m+} haiva\` loka\`M jayati\, ya\` eva\`M ve\`daita\`dvai\` parama\`M ta\`po ya\`M pre\`tama\`raNya{\m+} ha\`ranti\; parama\`{\m+} haiva\` loka\`M jayati\, ya\` eva\`M ve\`daita\`dvai\` parama\`M ta\`po ya\`M pre\`tamagnA\`vabhyAda\`dhati\; parama\`{\m+} haiva\` loka\`M jayati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{chM12/k10}## yadA\` vai\` pu\`ruSho.asmA\`l lokA\`tprai\`ti\, sa\` vAyu\`mA\`gachChati\; ta\`smai sa\` ta\`tra vi\`jihIte ya\`thA rathachakra\`sya kha\`M\; te\`na sa\` Urdhva\` A\`kramate | sa\` Aditya\`mA\`gachChati\; ta\`smai sa\` ta\`tra vi\`jihIte ya\`thADa\`mbarasya ## K ## alambarasya kha\`M\; te\`na sa\` Urdhva\` A\`kramate | sa\` chandra\`masamA\`gachChati\; ta\`smai sa\` ta\`tra vi\`jihIte ya\`thA dundubhe\`H kha\`M\; te\`na sa\` Urdhva\` A\`kramate | sa\` loka\`mA\`gachChatyashoka\`ma\`himaM\; ta\`sminvasati shA\`shvatIH sa\`mAH | ##{chM13/k12}## ##{pMK1}## a\`nnaM bra\`hme\`tye\`ka AhuH | ta\`nna\` ta\`thA\, pU\`yati vA\` a\`nnamR^ite\` prANA\`t | prANo\` bra\`hme\`tye\`ka AhuH | ta\`nna\` ta\`thA\, shu\`Shyati vai\` praNa\` R^ite\`.annAd | ete\` ha tve\`va\` deva\`te\, ekadhAbhU\`yaM bhUtvA\`\, parama\`tAM gachChataH | ##{pM2/k1}## ta\`ddha smAha prAtR^ida\`H pita\`ram ki\`{\m+} svidevai\`vaMvidu\`She sAdhu\` kuryAM\, ki\`mevA\`smA asAdhu\` kuryAmi\`ti | sa\` ha smAha pANi\`nAH mA\`\, prAtR^ida\, ka\`s tve\`nayorekadhAbhU\`yaM bhUtvA\` parama\`tAM gachChatI\`ti | ##{pM3/k1}## ta\`smA u haita\`duvAchaH vI\`ti a\`nnaM vai\` vi a\`nne hI\`mA\`ni sa\`rvANi bhUtA\`ni viShTA\`ni | ra\`mi\`ti\, prANo\` vai\` ra\`M\, prANe\` hI\`mA\`ni sa\`rvANi bhUtA\`ni ratA\`ni ## K ## ramante sa\`rvANi ha vA\` asminbhUtA\`ni vishanti\, sa\`rvANi bhUtA\`ni ramante\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{chM14/k13}## ##{pMK1}## uktha\`M\, prANo\` vA\` uktha\`M\, prANo\` hI\`da\`{\m+} sa\`rvamutthApa\`yati | u\`ddhAsmA ## K ## dhasmAd ukthavi\`dvIra\`stiShThati uktha\`sya sA\`yujya{\m+} saloka\`tAM jayati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pMK2}## ya\`juH\, prANo\` vai\` ya\`juH\, prANe\` hI\`mA\`ni sa\`rvANi bhUtA\`ni yujya\`nte | yujya\`nte hAsmai sa\`rvANi bhUtA\`ni shrai\`ShThyAya\, ya\`juShaH sA\`yujya{\m+} saloka\`tAM jayati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pMK3}## sA\`ma\, prANo\` vai\` sA\`ma\, prANe\` hI\`mA\`ni sa\`rvANi bhUtA\`ni samya\`~Nchi | samya\`~Nchi hAsmai sa\`rvANi bhUtA\`ni shrai\`ShThyAya kalpante\, sA\`mnaH sA\`yujya{\m+} saloka\`tAM jayati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pMK4}## kShatra\`M\, prANo\` vai\` kShatra\`M\, prANo\` hi\` vai\` kShatra\`m trA\`yate hainaM prANa\`H kShaNi\`toH | pra\` kShatra\`mAtra\`m ## K ## atram Apnoti\, kShatra\`sya sA\`yujya{\m+} saloka\`tAM jayati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{chM15/k14}## ##{pMK1}## bhU\`miranta\`rikShaM dyau\`ri\`tyaShTA\`v {!} akSha\`rANi aShTA\`kShara{\m+} ha vA\` e\`kaM gAyatryai\` pada\`m\; eta\`du haivA\`syA eta\`t | sa\` yA\`vadeShu\` triShu\` loke\`Shu\, tA\`vaddha jayati yo\`.asyA eta\`deva\`M pada\`M ve\`da | ##{pMK2}## R^icho ya\`jUShi sA\`mAnI\`tyaShTA\`vakSha\`rANi aShTA\`kShara{\m+} ha vA\` e\`kaM gAyatryai\` pada\`m\; eta\`du haivA\`syA eta\`t | sa\` yA\`vatIya\`M trayI\` vidyA\`\, tA\`vaddha jayati\, yo\`.asyA eta\`deva\`M pada\`M ve\`da | ##{pMK3}## prANo\`.apAno\` vyAna\` i\`tyaShTA\`vakSha\`rANi aShTA\`kShara{\m+} ha vA\` e\`kaM gAyatryai\` pada\`m\; eta\`du haivA\`syA eta\`t | sa\` yA\`vadida\`M prANi\`\, tA\`vaddha jayati\, yo\`.asyA eta\`deva\`M pada\`M ve\`da | ##{pM4/k3}## a\`thAsyA eta\`deva\` tu\`rIyaM darshata\`M pada\`M paro\`rajA ya\` eSha\` ta\`patiH ya\`dvai\` cha\`turthaM ta\`ttu\`rIyaM\; darshata\`M pada\`mi\`ti\, dadR^isha\` iva hye\`Sha\`H\; paro\`rajA i\`ti\, sa\`rvamu hye\`vai\`Sha\` raja\` upa\`ry-upari ta\`pati | eva\`{\m+} haiva\` shriyA\` ya\`shasA tapati\, yo\`.asyA eta\`deva\`M pada\`M ve\`da | ##{pM5/k4}## sai\`ShA\` gAyatrye\`ta\`smi{\m+}stu\`rIye darshate\` pade\` paro\`rajasi pra\`tiShThitA\; ta\`dvai\` ta\`tsatye\` pra\`tiShThitA ## K ## pratiShThitaM cha\`kShurvai\` satya\`M\, cha\`kShurhi\` vai\` satya\`m ta\`smAdya\`didA\`nIM dvau\` viva\`damAnAveyA\`tam aha\`madrAkSham ## K ## adarsham aha\`mashrauShami\`ti\, ya\` eva\` ## K ## evaM brUyA\`daha\`madrAkSham ## K ## adarsham i\`ti\, ta\`smA eva\` shraddadhyAt ## K ## shraddadhyAma ##{pM6/k4}## ta\`dvai\` ta\`tsatya\`M ba\`le pra\`tiShThitaM\; prANo\` vai\` ba\`laM\; ta\`tprANe\` pra\`tiShThitaM\; ta\`smAdAhuH ba\`la{\m+} satyA\`do\`jIya i\`ti | eva\`M veShA\` gAyatrya\`dhyAtma\`M pra\`tiShThitA | ##{pM7/k4}## sA haiShA\` ga\`yA{\m+}statre\; prANA\` vai\` ga\`yAs\; ta\`tprANA\`statre\; ta\`dya\`dga\`yA{\m+}s tatre\, ta\`smAdgAyatrI\` nA\`ma | sa\` yA\`mevA\`mU{\m+} ## Kadd ## sAvitrIm anvA\`haiShai\`va\` sA\` | sa\` ya\`smA anvA\`ha\, ta\`sya prANA\`strAyate | ##{pM8/k5}## tA\`{\m+} ha ## Kadd ## etAm e\`ke sAvitrI\`manuShTu\`bhama\`nvAhuH vA\`ganuShTu\`b\; eta\`dvA\`chama\`nubrUma i\`ti | na\` ta\`thA kuryAd | gAyatrI\`mevA\`nubrUyAd ## K ## eva sAvitrIm\.\.\. ya\`di ha vA\` a\`pi ## Kadd ## evaMvi\`d bahvi\`va pratigR^ihNA\`ti\, na\` haiva\` ta\`dgAyatryA\` e\`kaM chana\` pada\`M pra\`ti | ##{pM9/k6}## sa\` ya\` imA\`{\m+}strI\`Ml lokA\`npUrNA\`npratigR^ihNIyA\`t so\`.asyA eta\`tprathama\`M pada\`mApnuyAd\; a\`tha yA\`vatIya\`M trayI\` vidyA\`\, ya\`stA\`vatpratigR^ihNIyA\`t so\`.asyA eta\`ddvitI\`yaM pada\`mApnuyAd\; a\`tha yA\`vadida\`M prANi\`\, ya\`stA\`vatpratigR^ihNIyA\`t so\`.asyA eta\`ttR^itI\`yaM pada\`mApnuyAd\; a\`thAsyA eta\`deva\` turI\`yaM darshata\`M pada\`M\, paro\`rajA ya\` eSha\` ta\`pati\, nai\`va\` ke\`na chanA\`pyam ku\`ta u etA\`vatpra\`tigR^ihNIyAt | ##{pM10/k7}## ta\`syA upasthA\`nam gA\`yatri asye\`kapadI dvipa\`dI tripa\`dI cha\`tuShpadi apa\`dasi\, na\` hi\` pa\`dyase | na\`maste turIyA\`ya darshatA\`ya padA\`ya paro\`rajaserasA\`vado\` mA\` prA\`padi\`ti\, ya\`M dviShyA\`d\; asA\`vasmai kA\`mo mA\` samardhI\`ti vA\, na\` haivA\`smai sa\` kA\`maH sa\`mR^idhyate ya\`smA eva\`mupati\`ShThate\; aha\`mada\`H prA\`pami\`ti vA | ##{pM11/k8}## eta\`ddha vai\` ta\`j janako\` vai\`deho buDhila\`mA\`shvatarAshvimuvAchaH ya\`nnu\` ho ta\`dgAyatrIvi\`da\`brUthA\, a\`tha katha\`{\m+} hastI\` bhUto\` vahasI\`ti | mu\`kha{\m+} hya\`syAH\, samrAD\, na\` vidA\`M chakare\`ti hovAcha | ##{pM12/k8}## ta\`syA Agni\`reva\` mu\`khaM\; ya\`di ha vA\` a\`pi bahvi\`vAgnA\`vabhyAda\`dhati\, sa\`rvameva\` ta\`tsa\`ndahati | eva\`{\m+} haivai\`vaMvi\`d ya\`dya\`pi bahvi\`va pApa\`M karo\`ti ## K ## kurute sa\`rvameva\` ta\`tsampsA\`ya shuddha\`H pUto\`.aja\`ro.amR^itaH sa\`mbhavati | ##{chk15}## ## Kadd ## hiraNmayena pAtreNa satyasyApihitaM mukhaM\; tattvaM\, pUShann apAvR^iNu satyadharmAya dR^iShTaye | pUShann ekarShe\, yama\, ShUrya\, prAjApatya\, vyUha rashmIn samUha tejo\; yatte rUpaM kalyANatamaM\, tatte pashyAmi | yo.asAvasau puruShaH\, so.ahamasmi | vAyuranilamamR^itam athedaM bhasmAnta{\m+} sharIram | krato\, smara\, kR^ita{\m+} smara\, krato\, smara\, kR^ita{\m+} smarA- | -gne\, naya supathA rAye.asmAn vishvAni\, deva\, vayunAni vidvAn\; yuyodhyasmaj juhurANameno\, bhUyiShThAM te namaHuktiM vidhema | ##{ch6 {= SBM 14.9} {= SBK16.8}}## ##{chM1/k2}## ##{pMK1}## hveta\`keturha ## k. OM ## vA\` aruNeya\`H pa~nchAlA\`nAM pariSha\`damA\`jagAma | sa\` A\`jagAma jai\`valaM pravA\`haNaM parichAra\`yamANam | ta\`mudI\`kShyAbhyu\`vAdaH ku\`mArA3 i\`ti | sa\` bho\`r3 i\`ti pra\`tishushrAvA\`- | -nushiShTo nva\`si pitre\`ti | o\`mi\`ti hovAcha | ##{pMK2}## ve\`ttha ya\`themA\`H prajA\`H praya\`tyo vipratipa\`dyantA3 i\`ti | ne\`ti hovAcha | ve\`ttha ## K ## vettho ya\`thema\`M loka\`M pu\`narApa\`dyantA3 i\`ti | ne\`ti haivo\`vAcha | ve\`ttha ## K ## vettho ya\`thAsau\` loka\` eva\`M bahu\`bhiH pu\`naH-punaH praya\`dbhirna\` sampUrya\`tA3 i\`ti | ne\`ti haivo\`vAcha | ##{pM3/k2}## ve\`ttha ## K ## vettho ya\`tithyAmA\`hutyA{\m+} hutA\`yAmA\`paH puruShavA\`cho bhUtvA\` samutthA\`ya va\`dantI3 i\`ti | ne\`ti haivo\`vAcha | ve\`ttho devayA\`nasya vA patha\`H pratipa\`daM pitR^iyA\`Nasya vA\, ya\`tkR^itvA\` devayA\`naM vA pa\`nthAnaM pratipa\`dyante pitR^iyA\`NaM vA ##{pM4/k2}## a\`pi hi\` na R^iSherva\`chaH shruta\`m dve\` sR^itI\` ashR^iNavaM pitRNA\`m aha\`M devA\`nAmuta\` ma\`rtyAnAM\; tA\`bhyAmida\`M vi\`shvame\`jatsa\`meti ya\`dantarA\` pita\`raM mAta\`raM che\`ti | nA\`ha\`ma\`ta e\`kaM chana\` vede\`ti hovAcha | ##{pM5/k3}## a\`tha hainaM ## K ## OM ha va\`satyopamantrayA\`M chakre\` | anAdR^itya va\`satiM kumAra\`H pra\`dudrAva | sa\` A\`jagAma pita\`raM\, ta\`{\m+} hovAche\`ti vA\`va\` ki\`la no bha\`vAnpurA\`nushiShTAna\`vocha i\`ti | katha\`{\m+}\, sumedha i\`ti | pa\`~Ncha mA prashnA\`nrAjanya\`bandhuraprAkShIt ta\`to nai\`kaM chana\` vede\`ti hovAcha ## K ## OM hovAcha katame\` ta\` i\`tI- -ma\` i\`ti ha pra\`tIkAnyudA\`jahAra | ##{pM6/k4}## sa\` hovAchaH ta\`thA nastva\`M\, tata\, jAnIthA ya\`thA\, ya\`daha\`M ki\`~ncha ve\`da\, sa\`rvamaha\`M ta\`ttu\`bhama\`vocham | pre\`hi tu\`\, ta\`tra pratI\`tya\, brahmacharya\`M vatsyAva i\`ti | bha\`vAneva\` gachChatvi\`ti | ##{pM7/k4}## sa\` A\`jagAma gautamo\` ya\`tra pravA\`haNasya jai\`valerA\`sa | ta\`smA Asana\`mAhA\`ryodaka\`M ## K ## AhR\^ityodakam AhArayA\`M chakArA\`tha hAsmA argha\`M ## K ## arghyaM chakAra | ##{pM8/k4}## ta\`{\m+} hovAchaH va\`raM bha\`vate ## K ## bhagavate gautamA\`ya dadma i\`ti | ##{pM8/k5}## sa\` hovAchaH pra\`tij~nato ma eSha\` va\`ro\; yA\`M tu\` kumAra\`syA\`nte vA\`chama\`bhAShathAH tA\`M me brUhI\`ti | ##{pM9/k6}## sa\` hovAchaH dai\`veShu vai\`\, gautama\, ta\`dva\`reShu\, mA\`nuShANAM brUhI\`ti | ##{pM10/k7}## sa\` hovAchaH vij~nA\`yate hA\`sti hi\`raNyasyA\`pAttaM goashvA\`nAM dAsI\`nAM pravArA\`NAM paridhAnA\`nAM\, mA\` no bha\`vAnbaho\`rananta\`syAparyanta\`syAbhyavadA\`nyo bhUdi\`ti | sa\` vai\`\, gautama\, tIrthe\`nechChasA i\`ti upai\`myaha\`M bha\`vantami\`ti vAchA\` ha smaiva\` pU\`rva u\`payanti | ##{pM11/k7}## sa\` hopAyanakIrtA\` uvAcha ## K ## sa upAyanakIrtyovAsa ##{pM11/k8}## ta\`thA nastva\`M\, gautama\, mA\`parAdhAs ## K ## aparAdhas ta\`va cha pitAmahA\`\, ya\`theya\`M vidye\`ta\`H pU\`rvaM na\` ka\`smi{\m+}shchana\` brAhmana\` uvA\`sa\; tA\`M tva\`ha\`M tu\`bhyaM vakShyAmiH ko\` hi\` tvaiva\`M bru\`vantama\`rhati pratyA\`khyAtumi\`ti | ##{pM12/k9}## asau\` vai\` loko\`.agni\`H gautama | ta\`syAditya\` eva\` sami\`d rashma\`yo dhUmo\`\, ahararchi\`sh\, chandra\`mA a\`~NgArA ## K ## disho.aN\^gArA na\`kShatrANi ## K ## avAntaradisho viShphuli\`~NgAH | ta\`sminneta\`sminnagnau\` devA\`H shraddhA\`M juhvati\; ta\`syA A\`huteH so\`mo rA\`jA sa\`mbhavati | ##{pM13/k10}## parja\`nyo vA\` agni\`H gautama | ta\`sya saMvatsara\` eva\` sami\`dabhrA\`Ni dhUmo\`\, vidyu\`darchi\`rasha\`nira\`~NgArA\, hrAdu\`nayo viShphuli\`~NgAH | ta\`sminneta\`sminnagnau\` devA\`H so\`maM ## Kadd ## rAjAnaM juhvati\; ta\`syA A\`hutervR^iShTi\`H sa\`mbhavati | ##{pM14/k11}## aya\`M vai\` loko\`.agni\`H gautama | ta\`sya pR^ithivye\`va\` sami\`d vAyu\`r ## K ## agnir{?} dhUmo\`\, rA\`trirarchi\`H disho\` ## K ## chandramA a\`~NgArA\, avantaradi\`sho nakShatrANi viShphuli\`~NgAH | ta\`sminneta\`sminnagnau\` devA\` vR^iShTi\`M juhvati\; ta\`syA A\`hutera\`nna{\m+} sa\`mbhavati | ##{pM15/k12}## pu\`ruSho vA\` agni\`H gautama | ta\`sya vyA\`ttameva\` sami\`t prANo\` dhUmo\`\, vA\`garchi\`sh\, cha\`kShura\`~NgArAH\, shro\`traM viShphuli\`~NgAH | ta\`sminneta\`sminnagnau\` devA\` a\`nnaM juhvati\; ta\`syA A\`hute re\`taH sa\`mbhavati | ##{pM16/k13}## yo\`ShA vA\` Agni\`H gautama | ta\`syA upa\`stha eva\` sami\`l\, lo\`mAni dhUmo\`\, yo\`nirarchi\`H ya\`danta\`H karo\`ti\, te\`.a~NgArA\, abhina\`ndA viShphuli\`~NgAH | ta\`sminneta\`sminnagnau\` devA\` re\`to juhvati\; ta\`syA A\`huteH pu\`ruShaH sa\`mbhavati | sa\` jAyate ## K ## OM sa\` jIvati yA\`vaj jI\`vati a\`tha yadA\` mriya\`te\`\, ##{pM16/k14}## athainamagna\`ye haranti | ##{pM17/k14}## ta\`syAgni\`revA\`gni\`rbhavati\, sami\`tsami\`d dhUmo\` dhUmo\`\, archi\`rarchi\`ra\`~NgArA a\`~NgArA\, viShphuli\`~NgA viShphuli\`~NgAH | ta\`sminneta\`sminnagnau\` devA\`H pu\`ruShaM juhvati\; ta\`syA A\`huteH pu\`ruSho bhA\`svaravarNaH sa\`mbhavati | ##{pM18/k15}## te\` ya\` eva\`meta\`dvidu\`H ye\` chAmI\` a\`raNye shraddhA\`{\m+} satya\`mupA\`sate\, te\`.archi\`rabhisa\`mbhavanti archi\`Sho\`.ahara\`hna ApUryamANapakSha\`m ApUryamANapakShA\`dyA\`nSha\`NmA\`sAnu\`da~N~N Aditya\` e\`ti\, mA\`sebhyo devaloka\`M\, devalokA\`dAditya\`m AdityA\`dvai\`dyutaM\; tA\`nvai\`dyutAt ## K ## vaidyutAn pu\`ruSho mAnasa\` e\`tya brahmalokA\`ngamayati\; te\` te\`Shu brahmaloke\`Shu pa\`rAH parAva\`to vasanti | te\`ShAM iha\` ## K ## OM na\` pu\`narAvR^ittirasti ## K ## OM ##{pM19/k16}## a\`tha ye\` yaj~ne\`na dAne\`na ta\`pasA loka\`M ## K ## lokA~N ja\`yanti\, te\` dhUma\`mabhisa\`mbhavanti\, dhUmA\`drA\`tri{\m+}\, rA\`trerapakShIyamANapakSha\`m apakShIyamANapakShA\`dyA\`nSha\`NmA\`sAndakShiNA\`ditya\` e\`ti\, mA\`sebhyaH pitR^iloka\`M\, pitR^ilokA\`chchandra\`M\; te\` chandra\`M prA\`pyA\`nnaM bhavanti\; tA\`{\m+}sta\`tra devA\` ya\`thA so\`ma{\m+} rA\`jAnam A\`pyAyasva\, a\`pakShIyasve\`ti eva\`menA{\m+}sta\`tra bhakShayanti | te\`ShAM yadA\` ta\`tparyavai\`ti a\`thema\`mevA\`kAsha\`mabhini\`Shpadyanta\, AkAshA\`dvAyu\`M\, vAyo\`rvR^iShTi\`M\, vR^iShTe\`H pR^ithivI\`M\; te\` pR^ithivI\`M prApyA\`nnaM bhavanti\; ## Kadd ## te punaH puruShAgnau hUyante, tato yoShAgnau jAyante | lokAnpratyuthAyinas ta\` eva\`mevA\`nupa\`rivartante\` | atha ya\` etau\` pa\`nthAnau na\` vidu\`H te\` kITA\`H\, pata\`~NgA\, ya\`dida\`M dandashU\`kam | ##{chM2/k1}## ##{pMK1}## yo\` ha vai\` jye\`ShThaM cha shre\`ShThaM cha ve\`da\, jye\`ShThashcha shre\`ShThashcha svA\`nAM bhavati | prANo\` vai\` jye\`ShThashcha shre\`ShThashcha | jye\`ShThashcha shre\`ShThashcha svA\`nAM bhavati a\`pi cha ye\`ShAM bu\`bhUShati\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pMK2}## yo\` ha vai\` va\`siShThAM ve\`da\, va\`siShThaH svA\`nAM bhavati | vA\`gvai\` va\`siShThA | va\`siShThaH svA\`nAM bhavati ## Kadd ## api cha yeShAM bubhUShati ya\` eva\`M ve\`da | ##{pMK3}## yo\` ha vai\` pratiShThA\`M ve\`da\, pra\`titiShThati same\`\, pra\`titiShThati durge\` | cha\`kShurvai\` pratiShThA\`\; cha\`kShuShA hi\` same\` cha durge\` cha pra\`titiShThati | pra\`titiShThati same\`\, pra\`titiShThati durge\`\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pMK4}## yo\` ha vai\` sampa\`daM ve\`da\, sa\`{\m+} hAsmai padyate\, ya\`M kA\`maM kAma\`yate | shro\`traM vai\` sampa\`ch\; Chro\`tre hI\`me\` sa\`rve ve\`dA abhisa\`mpannAH | sa\`{\m+} hAsmai padyate\, ya\`M kA\`maM kAma\`yate\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pMK5}## yo\` ha vA\` Aya\`tanaM ve\`dAya\`tana{\m+} svA\`nAM bhavati Aya\`tanaM ja\`nAnAm | ma\`no vA\` Aya\`tanam | Aya\`tana{\m+} svA\`nAM bhavati Aya\`tanaM ja\`nAnAM\, ya\` eva\`M ve\`da | ##{pMK6}## yo\` ha vai\` pra\`jAtiM ve\`da\, pra\`jAyate ha praja\`yA pashu\`bhI | re\`to vai\` pra\`jAtiH | pra\`jAyate ## Kadd ## ha praja\`yA pashu\`bhiH ya\` eva\`M ve\`da | ##{pMK7}## te\` heme\` prANA\`\, aha{\m+}shre\`yase viva\`damAnA\, bra\`hma jagmuH ## Kadd ## ta\`ddhochuH ko\` no va\`siShTha i\`ti | ## editio una indicha et K add ## taddhovAchaH ya\`sminva u\`tkrAnta ida\`{\m+} sha\`rIraM pA\`piyo ma\`nyate\, sa\` vo va\`siShTha i\`ti | ##{pMK8}## vA\`ggho\`chchakrAma | sA\` saMvatsara\`M pro\`ShyAga\`tyovAchaH katha\`mashakata ma\`dR^ite\` jI\`vitumi\`ti | te\` hochuH ya\`thA kaDA\` ## K ## kalA avada\`nto vAchA\`\, prANa\`ntaH prANe\`na\, pa\`shyantashcha\`kShuShA\, shR^iNva\`ntaH shro\`treNa\, vidvA\`{\m+}so ma\`nasA\, prajA\`yamAnA re\`tasaiva\`majIviShme\`ti | pra\`vivesha ha vA\`k | ##{pMK9}## cha\`kShurho\`chchakrAma | ta\`tsaMvatsara\`M pro\`ShyAga\`tyovAchaH katha\`mashakata ma\`dR^ite\` jI\`vitumi\`ti | te\` hochuH ya\`thAndhA\`\, apashya\`ntashcha\`kShuShA\, prANa\`ntaH prANe\`na\, va\`danto vAchA\`\, shR^iNva\`ntaH shro\`treNa\, vidvA\`{\m+}so ma\`nasA\, prajA\`yamAnA re\`tasaiva\`majIviShme\`ti | pra\`vivesha ha cha\`kShuH | ##{pMK10}## shro\`tra{\m+} ho\`chchakrAma | ta\`tsaMvatsara\`M pro\`ShyAga\`tyovAchaH katha\`mashakata ma\`dR^ite\` jI\`vitumi\`ti | te\` hochuH ya\`thA badhirA\`\, ashR^iNva\`ntaH shro\`treNa\, prANa\`ntaH prANe\`na\, va\`danto vAchA\`\, pa\`shyantashcha\`kShuShA\, vidvA\`{\m+}so ma\`nasA\, prajA\`yamAnA re\`tasaiva\`majIviShme\`ti | pra\`vivesha ha shrotram | ##{pMK11}## ma\`no ho\`chchakrAma | ta\`tsaMvatsara\`M pro\`ShyAga\`tyovAchaH katha\`mashakata ma\`dR^ite\` jI\`vitumi\`ti | te\` hochuH ya\`thA mugdhA\`\, avidvA\`{\m+}so ma\`nasA\, prANa\`ntaH prANe\`na\, va\`danto vAchA\`\, pa\`shyantashcha\`kShuShA\, shR^iNva\`ntaH shro\`treNa\, prajA\`yamAnA re\`tasaiva\`majIviShme\`ti | pra\`vivesha ha ma\`naH | ##{pMK12}## re\`to ho\`chchakrAma | ta\`tsaMvatsara\`M pro\`ShyAga\`tyovAchaH katha\`mashakata ma\`dR^ite\` jI\`vitumi\`ti | te\` hochuH ya\`thA klIbA\`\, aprajA\`yamAnA re\`tAsA\, prANa\`ntaH prANe\`na\, va\`danto vAchA\`\, pa\`shyantashcha\`kShuShA\, shR^iNva\`ntaH shro\`treNa\, vidvA\`{\m+}so ma\`nasaiva\`majIviShme\`ti | pra\`vivesha ha re\`taH | ##{pMK13}## a\`tha ha prANa\` utkramiShya\`n ya\`thA mahAsuhaya\`H saindhava\`H paDvI\`shasha~NkhUntsaMvR^ihe\`deva\`{\m+} haive\`mA\`nprANA\`ntsa\`Mvavarha | te\` hochuH mA\`\, bhagava\, u\`tkramIH na\` vai\` shakShyAmastva\`dR^ite\` jI\`vitumi\`ti | ta\`syo me bali\`M kurute\`ti | ta\`the\`ti | ##{pMK14}## sA\` ha vA\`guvAchaH ya\`dvA\` aha\`M va\`siShThA\`smi\, tva\`M ta\`dva\`siShTho.asI\`ti | cha\`kShur ## K ## chakShuH ##infine ## ya\`dvA\` aha\`M pratiShThA\`smi\, tva\`M ta\`tpratiShTho\` {!}.asI\`ti | shro\`traM ## K ## shrotraM ##infine ## ya\`dvA\` aha\`{\m+} sampa\`da\`smi\, tva\`M ta\`tsampa\`dasI\`ti | ma\`no ## K ## mano ##infine ## ya\`dvA\` aha\`mAya\`tanama\`smi\, tva\`M ta\`dAya\`tanamasI\`ti | re\`to ## K ## retas ##infine ## ya\`dvA\` aha\`M pra\`jAtira\`smi\, tva\`M ta\`tpra\`jAtirasI\`ti | ta\`syo me ki\`ma\`nnaM\, ki\`M vA\`sa i\`ti | ya\`dida\`M ki\`~NchA\` shvabhya\`\, A\` kri\`mibhya ## K ## kR\^imibhya A\` kITapata~Nge\`bhyaH ta\`tte\`.annam\; A\`po vA\`sa i\`ti | na\` ha vA\` asyA\`nannaM jagdha\`M bhavati\, nA\`nannaM pra\`tigR^ihItaM ya\` eva\`meta\`dana\`syA\`nnaM ve\`da | ##{pM15/k14}## ta\`dvidvA\`{\m+}saH shro\`triyA ashiShya\`nta A\`chAmanti ashitvA\`chAmanti eta\`meva\` ta\`danna\`ma\`nagnaM kurva\`nto manyante | ta\`smAdevaMvi\`dashiShya\`nA\`chamedashitvA\`chamed | eta\`meva\` ta\`dana\`ma\`nagnaM kurute ## K ## OM tasmAd\.\.\. ##{ch3}## ##{pMK1}## sa\` ya\`H kAma\`yateH maha\`tprApnuyAmi\`ti udagayana\` ApUryamANapakShe\` ## K ## ApUryamANapakShasya puNyA\`he\, dvA\`dashAhamupasadvratI\` bhUtvau\`dumbare ka{\m+}se\` chamase\` vA sarvauShadha\`M pha\`lAnI\`ti sambhR^itya\, parisamu\`hya\, parili\`pyAgni\`mupasamAdhA\`yAvR^itAjya{\m+} ## K ## upasamAdhAya, paristIryAvR\^itAjya{\m+} sa{\m+}skR^itya\, pu{\m+}sA\` nakShatre\`Na ma\`ntha{\m+} sannI\`ya\, juhotiH ##{pM2/k1}## yA\`vanto devA\`stva\`yi\, jAtavedaH tirya\`~Ncho ghna\`nti pu\`ruShasya kA\`mAn te\`bhyo.aha\`M bhAgadhe\`yaM juhomi\, te\` mA tR^iptA\`H ## Kadd ## sarvaiH kA\`maistarpayantu\, svA\`hA | ##{pM3/k1}## yA\` tira\`shchI nipa\`dyaseraha\`M vidharaNI\` i\`ti\, tA\`M tvA ghR^ita\`sya dhA\`rayA ya\`je sa\`{\m+}rAdhanImaha\`{\m+} | svA\`hA | pra\`jAyate na\` tva\`detA\`nyanya\` i\`ti tR^itI\`yaM juhoti. ## K ## OM pra\`jAyate \.\.\. ##{pM4/k2}## jye\`ShThAya svA\`hA\, shre\`ShThAya svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | prANA\`ya svA\`hA\, va\`siShThAyai svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | vAche\` svA\`hA\, pratiShThA\`yai svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | cha\`kShuShe svA\`hA\, sampa\`de svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | shro\`trAya svA\`hAya\`tanAya svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | ma\`nase svA\`hA\, pra\`jAtyai svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | re\`tase svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | ##{pM5}## ## K 3, variato ordine; vide infra ## bhUtA\`ya svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | bhaviShya\`te svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | vi\`shvAya svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | sa\`rvAya svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | pR^ithivyai\` svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | anta\`rikShAya svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | dive\` svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | digbhya\`H svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | bra\`hmaNe svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | kShatrA\`ya svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | ##{pM7}## ## K 3, variato ordine; vide infra ## bhU\`H svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | bhu\`vaH svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | sva\`H svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | bhU\`rbhu\`vaH svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | ##{pM8}## ## K 3, variato ordine; vide infra ## agna\`ye svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | so\`mAya svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | te\`jase svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | shriyai\` svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | lakShmyai\` svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | savitre\` svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | sa\`rasvatyai svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | vi\`shvebhyo deve\`bhyaH svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | prajA\`pataye svA\`he\`ti agnau\` hutvA\`\, ma\`nthe sa{\m+}srava\`ma\`vanayati | ##{pK3}## ## K schribitpro m5-8; vide supra ## agnaye svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | somAya svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | bhUH svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | bhuvaH svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | svaH svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | bhUrbhuvaH svaH svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | brahmaNe svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | kShatrAya svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | bhUtAya svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | bhaviShyate svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | vishvAya svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | sarvAya svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | prajApataye svAheti agnau hutvA\, manthe sa{\m+}sravamavanayati | ##{pM9/k4}## a\`thainamabhi\`mR^ishatiH bhra\`m ## K ## bhramad asi\, jvala\`dasi\, pUrNa\`masi\, prastabdha\`masi ekasabha\`masi\, hi~NkR^ita\`masi\, hi~NkriyamAna\`masi udgItha\`masi udgIyamAna\`masi\, shrAvita\`masi\, pratyAshrAvita\`masi A\`rdre sandIpta\`masi\, vibhU\`rasi\, prabhU\`rasi\, jyo\`tirasi a\`nnamasi\, ## K ## variato ordinerannamasi, jyotirasi nidha\`namasi\, saMvargo\`.asI\`ti | ##{pM10/k5}## a\`thainamu\`dyachChati Amo\`.asy ## K ## Ama{\m+}sy Ama\`{\m+} hi\` te ma\`yi ## K ## mahi sa\` hi\` rA\`je\`shAno\`.adhipatiH\, sa\` mA{\m+} rA\`je\`shano\`.adhipatiM karotvi\`ti | ##{pM11/k6}## a\`thainamA\`chAmatiH ta\`tShavitu\`rva\`reNyaM ma\`dhu vA\`tA R^itAyate\` ma\`dhu kSharanti si\`ndhavo\; mA\`dhvIrnaH santvo\`ShadhIH | bhU\`H svA\`hA | ##{pM12/k6}## bha\`rgo deva\`sya dhImahi ma\`dhu na\`ktamuto\`Sha\`so\, ma\`dhumatpA\`rthiva{\m+} ra\`jo\, ma\`dhu dyau\`rastu naH pitA\` | bhu\`vaH svA\`hA | ##{pM13/k6}## dhiyo\` yo\` naH prachoda\`yAd | ma\`dhumAnno va\`naspa\`tiH ma\`dhumA{\m+}2 astu sU\`ryo\, mA\`dhvIrga\`vo bhavantu naH | sva\`H svA\`he\`ti | sa\`rvAM cha sAvitrI\`ma\`nvAha\, sa\`rvAshcha ma\`dhumatIH sa\`rvAshcha vyA\`hR^itIr ## K ## OM sarvAsh \.\.\. aha\`meve\`da\`{\m+} sa\`rvaM bhU\`yAsam | bhU\`rbhu\`vaH sva\`H svAhe\`ti | antata\` Acha\`mya\, prakShA\`lya pANI\` ## K ## pANI prakShAlya jagha\`nenAgni\`M prA\`kShirAH sa\`Mvishati | ##{pM14/k6}## prAta\`rAditya\`mu\`patiShThateH dishA\`mekapuNDarIka\`masi aha\`M manuShyA\`NAmekapuNDarIka\`M bhU\`yAsami\`ti | ya\`theta\`me\`tya\, jagha\`nenAgni\`mA\`sIno va{\m+}sha\`M japatiH ##{pM15/k7}## ta\`{\m+} haita\`mUddA\`laka A\`ruNirvAjasaneyA\`ya yAj~navalkyA\`yAntevAsi\`na uktvo\`vAchA\`pi ya\` ena{\m+} shu\`Shke sthANau\` niShi~Nche\`d jA\`yera~nchA\`khAH\, prarohe\`yuH pa\`lAshAnI\`ti | ##{pM16/k8}## eta\`mu haiva\` vAjasaneyo\` yA\`jnavalkyo madhukA\`ya pai~NgyA\`yAntevAsi\`na uktvo\`vAchA\`pi ya\` ena{\m+} shu\`Shke sthANau\` niShi~Nche\`d jA\`yera~nchA\`khAH\, prarohe\`yuH pa\`lAshAnI\`ti | ##{pM17/k9}## eta\`mu haiva\` ma\`dhukaH pai\`~NgyashchU\`DAya ## K ## chUlAya bhAgavitta\`ye.antevAsi\`na uktvo\`vAchA\`pi ya\` ena{\m+} shu\`Shke sthANau\` niShi~Nche\`d jA\`yera~nchA\`khAH\, prarohe\`yuH pa\`lAshAnI\`ti | ##{pM18/k10}## eta\`mu haiva\` chU\`Do ## K ## chUlo bhA\`gavittirjAnaka\`ya ayasthUNA\`yAntevAsi\`na ## K ## ayaHsthUNAyAntevAsina uktvo\`vAchA\`pi ya\` ena{\m+} shu\`Shke sthANau\` niShi~Nche\`d jA\`yera~nchA\`khAH\, prarohe\`yuH pa\`lAshAnI\`ti | ##{pM19/k11}## eta\`mu haiva\` jA\`nakirA\`yasthUNaH ## K ## ayaHsthUNaH Shatya\`kAmAya jAbAlA\`yAntevAsi\`na uktvo\`vAchA\`pi ya\` ena{\m+} shu\`Shke sthANau\` niShi~Nche\`d jA\`yera~nchA\`khAH\, prarohe\`yuH pa\`lAshAnI\`ti | ##{pM20/k12}## eta\`mu haiva\` Shatya\`kAmo jAbAlo\`.antevAsi\`bhya uktvo\`vAchA\`pi ya\` ena{\m+} shu\`Shke sthANau\` niShi~Nche\`d jA\`yera~nchA\`khAH\, prarohe\`yuH pa\`lAshAnI\`ti | ta\`meta\`M nA\`putrAya vA\`nantevAsine vA brUyAt | ##{pM21/k13}## chaturaudumbaro\` bhavati au\`dumbarashchamasa\` au\`dumbaraH sruva au\`dumbara idhma\`\, au\`dumbaryA upamanthanyau\` | ##{pM22/k13}## dasha grAmyA\`Ni dhAnyA\`ni bhavantiH vrIhiya\`vAsti\`lamA\`ShA a\`Nupriya\`~Ngavo godhU\`mAshcha masU\`rAshcha kha\`lvAshcha khala\`kulAshcha\; tA\`ntsArdha\`M piShTvA\` dadhnA\` ma\`dhunA ghR^ite\`no\`pasi~Nchaty ## K ## tAnpiShTAndadhani madhuni ghR\^ita upasi~Nchaty A\`jyasya juhoti | ##{ch4}## ##{pMK1}## eShA\`M vai\` bhUtA\`nAM pR^ithivI\` ra\`saH\, pR^ithivyA\` A\`po\, apA\`mo\`Shadhaya\, o\`ShadhInAM puShpA\`Ni\, puShpA\`NAM pha\`lAni\, pha\`lAnAM pu\`ruShaH\, pu\`ruShasya re\`taH | ##{pMK2}## sa\` ha prajA\`patirIkShA\`M chakreH ha\`ntAsmai\` pratiShThA\`M kalpa\`yAnI\`ti\; sa\` stri\`ya{\m+} sasR^ije | tA\`{\m+} sR^iShTvA\`dha\` u\`pAstaH ta\`smAtstri\`yamadha\` u\`pAsIta\, shrI\`rhye\`shA\` ## K ## OM shrIr\.\.\. sa\` eta\`M prA\`~NchaM grA\`vANamAtma\`na eva\` samu\`dapArayat te\`nainAmabhya\`sR^ijata | ##{pMK3}## ta\`syA ve\`dirupa\`stho\, lo\`mAni barhi\`sh\, cha\`rmAdhiSha\`vaNe\, sa\`middho madhyata\`stau\` muShkau\` | sa\` yA\`vAnha vai\` vAjape\`yena ya\`jamanasya loko\` bha\`vati\, tA\`vAnasya loko\` bhavati\, ya\` eva\`M vidvA\`nadho\`pahAsaM cha\`rati\; A\` sa\` ## K ## AsA{\m+} strINA\`{\m+} sukR^ita\`M vR^i~Nkte\` | atha ya\` ida\`ma\`vidvAnadho\`pahAsaM cha\`rati A\`sya stri\`yaH sukR^ita\`M vR^i~Njate | ##{pMK4}## eta\`ddha sma vai\` ta\`dvidvA\`nUddA\`laka A\`runirAhaita\`ddha sma vai\` ta\`dvidvA\`nNA\`ko mau\`dgalya Ahaita\`ddha sma vai\` ta\`dvidvA\`nkumArahArita\` AhaH baha\`vo ma\`ryA brAhmanAyanA\` nirindriyA\` visukR^ito.asmA\`l lokA\`tpra\`yanti\, ya\` ida\`ma\`vidvA{\m+}so.adho\`pahAsaM charantI\`ti | ##{pM5/k4}## bahu\` vA\` ida\`{\m+} supta\`sya vA jA\`grato vA re\`taH skandati | ##{pM5/k5}## ta\`dabhi\`mR^isheda\`nu vA mantrayetaH ya\`nme.adya\` re\`taH pR^ithivI\`ma\`skAntsId ya\`do\`ShadhIra\`pya\`sarad ya\`dapa\`\, ida\`maha\`M ta\`dre\`ta A\`dade\; pu\`narmAmai\`tu indriya\`M\, pu\`naste\`jaH\, pu\`narbha\`gaH\; pu\`naragna\`yo dhi\`ShNyA yathAsthAna\`M kalpantAmi\`tyanAmikA~NguShThA\`bhyAmAdA\`yAntare\`Na sta\`nau vA bhru\`vau vA ni\`mR^ijyAt | ##{pMK6}## a\`tha ya\`dyudaka\` AtmA\`naM pa\`shyet ta\`dabhi\`mantrayetaH ma\`yi te\`ja indriya\`M ya\`sho dra\`viNa{\m+} sukR^ita\`mi\`ti | ##{pM7/k6}## shrI\`rha vA\` eShA\` strINA\`M ya\`nmalodvA\`sAH | ta\`smAnmalodvA\`sasaM yashasvi\`nImabhikra\`myo\`pamantrayeta | ##{pM7/k7}## sA\` che\`dasmai\` na\` dadyA\`t kA\`mamenAma\`pakriNIyAt ## K ## avakriNIyAt sA\` che\`dasmai\` nai\`va\` dadyA\`t kA\`mamenAM yaShTyA\` vA pANi\`nA vopaha\`tyA\`tikrAmed indriye\`na te ya\`shasA ya\`sha A\`dada\, i\`tyayashA\` eva\` bhavati | ##{pK8}## ## Kadd ## sA chedasmai dadyAdindriyeNa te yashasA yasha AdadhAmIti yashasvinAveva bhavataH | ##{pM8/k9}## sa\` yA\`michChe\`t kAma\`yeta me\`ti\, ta\`syAma\`rthaM niShThA\`pya {!} ## K ## niShThAya mu\`khena mu\`kha{\m+} sandhA\`yopa\`sthamasyA abhimR^ishya\, japeda\`~NgAda\`~NgAtsa\`mbhavasi\, hR^idayAda\`dhijAyase\; sa\` tva\`ma~NgakaShAyo\`.asi\, di\`gdhaviddhAmiva mAdaye\`ti ## Kadd ## imAmamUM mayIti ##{pM9/k10}## a\`tha yA\`michChe\`d na\` ga\`rbhaM dadhIte\`ti\, ta\`syAma\`rthaM niShThA\`pya ## K ## niShThAya mu\`khena mu\`kha{\m+} sandhA\`yAbhiprA\`NyA\`pAnyAdindriye\`Na te re\`tasA re\`ta A\`dada\, i\`tyaretA\` eva\` bhavati | ##{pM10/k11}## a\`tha yA\`michChe\`d ga\`rbhaM dadhIte\`ti\, ta\`syAma\`rthaM niShThA\`pya ## K ## niShThAya mu\`khena mu\`kha{\m+} sandhA\`yApA\`nyAbhiprA\`NyAdindriye\`Na te re\`tasA re\`ta A\`dadhAmI\`ti\; garbhi\`Nyeva\` bhavati | ##{pM11/k12}## ## aliteH vide infra ## a\`tha ya\`sya jAyA\`yai jAra\`H syA\`t ta\`M che\`ddviShyA\`dA\`mapAtre.agni\`mupasamAdhA\`ya\, pratiloma\`{\m+} sharabarhi\`H stIrtvA\`\, ta\`sminnetA\`H tisra\`H shara\`bhR^iShTIH pratilomA\`H sarpi\`ShAktA\` juhuyAn ma\`ma sa\`middhe\`.ahauShIrashAparAkAshau\` ta A\`dade\, asA\`vi\`ti nA\`ma gR^ibhNAti ma\`ma sa\`middhe\`.ahauShIH\, putrapashU\`{\m+}sta A\`dade\, asA\`vi\`ti nA\`ma gR^ibNAti ma\`ma sa\`middhe\`.ahauShIH\, prANApAnau\` ta A\`dade\, asA\`vi\`ti nA\`ma gR^ibNAti sa\` vA\` eSha\` nirindriyo\` visukR^idasmA\`l lokA\`dprai\`ti\, ya\`mevaMvi\`dbrAhmaNa\`H sha\`pati | ta\`smAdevaMvitshro\`triyasya jAyA\`yopahAsa\`M ne\`chChed\; uta\` hye\`vaMvi\`tpa\`ro bhavati | ##{pK12}## ## m11 aliteH vide supra ## atha yasya jAyAyai jAraH syAt taM cheddviShyAdAmapAtre.agnimupasamAdhAya\, pratiloma{\m+} sharabarhiH stIrtvA\, tasminnetAH sharabhR^iShTIH pratilomAH sarpiShAktA juhuyAn mama samiddhe.ahauShIH\, prANApAnau ta Adade\, asAviti | mama samiddhe.ahauShIH\, putrapashU{\m+}sta Adade\, asAviti | mama samiddhe.ahauShIrashAparAkAshau ta Adade asAviti | mama samiddhe.ahauShIH iShTAsukR^ite ta Adade\, asAviti | sa vA eSha nirindriyo\` visukR^ito.asmAl lokAdpraiti\, yamevaMvidbrAhmaNaH shapati | tasmAdevaMvitshro\`triyasya dAreNa nopahAsamichChed\; uta hy evaMvitparo bhavati | ##{pM12/k13}## a\`tha ya\`sya jAyA\`mArtava\`M vinde\`t tryaha\`M ka{\m+}se\` na\` pibeda\`hatavAsA\; nai\`nAM vR^iShalo\, na\` vR^iShalyu\`pahanyAt ## K ## apahanyAt trirAtrAnta\` AplU\`ya ## K ## Aplutya vrIhI\`na\`vaghAtayet | ##{pM13/k14}## sa\` ya\` ichChe\`t putro\` me gauro\` ## K ## shuklo jAyeta\, ve\`dama\`nubruvIta\, sa\`rvamA\`yuriyAdi\`ti\, kShIrau\`danaM pAchayitvA\` sa\`rpiShmantamashnIyA\`tAm\; Ishvarau\` ja\`nayitavai\` | ##{pM14/k15}## a\`tha ya\` ichChe\`t putro\` me kapila\`H pi~Ngalo\` jAyeta\, dvau\` ve\`dAva\`nubruvIta\, sa\`rvamA\`yuriyAdi\`ti\, dadhyo\`danaM pAchayitvA\` sa\`rpiShmantamashnIyA\`tAm\; Ishvarau\` ja\`nayitavai\` | ##{pM15/k16}## a\`tha ya\` ichChe\`t putro\` me shyAmo\` lohitAkSho\` jAyeta\, trI\`nve\`dAna\`nubruvIta\, sa\`rvamA\`yuriyAdi\`ti udau\`danaM pAchayitvA\` sa\`rpiShmantamashnIyA\`tAm\; Ishvarau\` ja\`nayitavai\` | ##{pM16/k17}## a\`tha ya\` ichChe\`d duhitA\` me paNDitA\` jAyeta\, sa\`rvamA\`yuriyAdi\`ti\, tilau\`danaM pAchayitvA\` sa\`rpiShmantamashnIyA\`tAm\; Ishvarau\` ja\`nayitavai\` | ##{pM17/k18}## a\`tha ya\` ichChe\`t putro\` me paNDito\` vijigItha\`H ## K ## vigItaH samiti\`~NgamaH shushrU\`ShitAM vA\`chaM bhA\`ShitA jAyeta\, sa\`rvAnve\`dAna\`nubruvIta\, sa\`rvamA\`yuriyAdi\`ti\, mA{\m+}sau\`danaM pAchayitvA\` sa\`rpiShmantamashnIyA\`tAm\; Ishvarau\` ja\`nayitavAi | a\`ukShNe\`Na ## K ## aukSheNa vA\`rShabheNa vA | ##{pM18/k19}## a\`thAbhiprAta\`reva\` sthAlIpAkAvR^itA\`jya{\m+} cheShTitvA\`\, sthAlIpAka\`syopaghA\`taM juhoti Agna\`ye svA\`hA\`- -numataye svA\`hA devA\`ya Shavitre\` satya\`prasavAya svA\`he\`ti\, hutvo\`ddhR^itya prA\`shnAti | prA\`shye\`tarasyAH pra\`yachChati | prakShA\`lya pANI\`\, udapAtra\`M pUrayitvA\`\, te\`nainAM tri\`rabhyu\`kShati u\`ttiShThA\`to\, vishvAvasau anyA\`michCha prapharvya\`m ## K ## prapUrvyAm sa\`M jAyA\`M pa\`tyA sahe\`ti | ##{pM19/k20}## a\`thainAmabhi\`padyate\`ramo.aha\`masmi\, sA\` tva\`{\m+}\; sA\` tva\`masi amo\`.aha\`{\m+}\; sA\`mAha\`masmi R^iktva\`M\; dyau\`raha\`M\, pR^ithivI\` tva\`m | tA\`ve\`hi sa{\m+}rabhA\`vahai\, saha\` re\`to dadhA\`vahai pu{\m+}se\` putrA\`ya vitta\`ya i\`ti | ##{pM20/k21}## a\`thAsyA UrU\` vi\`hApayatiH vi\`jihIthAM dyAvApR^ithivI\` i\`ti | ta\`syAma\`rthaM niShThA\`pya ## K ## niShThAya mu\`khena mu\`kha{\m+} sandhA\`ya\, tri\`renAma\`nulomAma\`numArShTiH vi\`ShNuryo\`niM kalpayatu\, Tva\`ShTA rUpA\`Ni piMshatu A\`si~nchatu prajA\`patiH dhA\`tA ga\`rbhaM dadhAtu te | ga\`rbhaM dhehi\, ShinIvAli\; ga\`rbhaM dhehi\, pR^ithuShTuke | ga\`rbhaM te Ashvi\`nau devA\`vA\`dhattAM puShkarasra\`jau | ##{pM21/k22}## hiraNya\`nI ## K ## hiraNmayI a\`raNI yA\`bhyAM nirma\`nthatAmAshvi\`nau devau\` ## K ## OM ta\`M te ga\`rbha{\m+} havAmahe\, dashame\` mAsi\` sU\`tave ## K ## sUtaye ya\`thAgni\`garbhA pR^ithivI\`\, ya\`thA dyau\`r9ndreNa garbhi\`NI\, vAyurdishA\`M ya\`thA ga\`rbha\, eva\`M ga\`rbhaM dadhAmi te\, asA\`vi\`ti nA\`ma gR^ihNAti ## K ## OM nA\`ma \.\.\. ##{pM22/k23}## soShya\`ntIma\`dbhirabhyu\`kShatiH ya\`thA vA\`taH ## K ## vAyuH puShkari\`NI{\m+} sami~Nga\`yati sarva\`ta evA\` te ga\`rbha e\`jatu\, sahA\`vaitu jarA\`yuNe\`- -ndrasyAya\`M vraja\`H kR^ita\`H sA\`rgalaH sa\`parishrayas\; ta\`m Indra\, ni\`rjahi ga\`rbheNa sA\`varA{\m+} sahe\`ti | ##{pM23/k24}## jAte\`.agni\`mupasamAdhA\`yA~Nka\` AdhA\`ya\, ka{\m+}se\` pR^iShadAjya\`{\m+} sannI\`ya\, pR^iShadAjya\`syopaghA\`taM juhoti asmi\`ntsaha\`sraM puShyAsam e\`dhamAnaH sva\`gR^ihe ## K ## sve gR\^ihe asyo\`pasadyAM ## K ## .asyo\`pasandyAM mA\` ChaitsIt praja\`yA cha pashu\`bhishcha\, svA\`hA | ma\`yi prANA\`{\m+}stva\`yi ma\`nasA juhomi\, svA\`hA | ##{pMK24}## ya\`tka\`rmaNAtya\`rIrichaM\, ya\`dvA nyU\`namihA\`karam Agni\`sta\`tsviShTakR^idvidvA\`nt svi\`ShTa{\m+} su\`hutaM karotu naH\, svA\`he\`ti | ##{pM25}## ## pro m25 schribitkrishna 25-26; vide infra ## a\`thAsyAyuShya\`M karoti da\`kShiNaM ka\`rNamabhinidhA\`yaH vA\`gvA\`gi\`ti tri\`H | a\`thAsya nAmadhe\`yaM karotiH ve\`do.asI\`ti\, ta\`dasyaita\`dgu\`hyameva\` nA\`ma syAd | a\`tha da\`dhi ma\`dhu ghR^ita\`{\m+} sa{\m+}sR^ijyA\`nantarhitena jAtarUpe\`Na prA\`shayatiH bhU\`stva\`yi dadhAmi\, bhu\`vastva\`yi dadhAmi\, sva\`stva\`yi dadhAmi\; bhU\`rbhu\`vaH sva\`H sa\`rvaM tva\`yi dadhAmI\`ti | ##{pK25}## ## maliteH vide supra ## athAsya dakShiNaM karNamabhinidhAyaH vAgvAgiti triH | atha\, dadhi madhu ghR^ita{\m+} sannIyAnantarhitena jAtarUpeNa prAshayatiH bhUste dadhAmi\, bhuvaste dadhAmi\, svaste dadhAmi\; bhUrbhuvaH svaH sarvaM tvayi dadhAmIti | ##{pK26}## ## k; maliteH vide supra ## athAsya nAma karotiH vedo.asIti | tadasyaitadguhyameva nAma bhavati | ##{pM26}## ## K ## OM a\`thainamabhi\`mR^iShati a\`shmA bhava parashu\`rbhava hi\`raNyamasruta\`M bhava\; AtmA\` vai\` putranA\`mAsi | sa\` jI\`va shara\`daH shata\`mi\`ti | ##{pM27/k28}## a\`thAsya mAta\`ramabhi\`mantrayataH 9DAsi maitrAvaruNI\`\; vIre\` vIra\`majIjanathAH ## K ## ajIjanat sA\` tva\`M vIra\`vatI bhava\, yA\`smA\`nvIra\`vato.akaradi\`ti | ##{pM28/k27}## a\`thainaM mAtre\` pradA\`ya sta\`naM pra\`yachChatiH ya\`ste sta\`naH shashayo\` yo\` mayobhU\`ryo\` ratnadhA\` vasuvi\`dya\`H suda\`tro\, ye\`na vi\`shvA pu\`Shyasi vA\`ryANi\, Sha\`rasvati\, ta\`miha\` dhA\`tave ka\`ri\`ti | ##{pM29/k28}## ta\`M vA\` eta\`mAhura\`tipitA batA\`bhUra\`tipitAmaho batA\`bhUH | paramA\`M bata kA\`ShThAM prA\`pa shriyA\` ya\`shasA brahmavarchase\`na\, ya\` evaMvi\`do brAhmaNa\`sya putro\` jA\`yata i\`ti | [panustub] ##{pM30}## ## pro m4,30-33, K schribit5; vide infra ## a\`tha va{\m+}sha\`s\; ta\`dida\`M vaya\`M bhA\`radvAjIpu\`trAd bhA\`radvAjIpu\`tro vA\`tsImANDavIpu\`trAd vA\`tsImANDavIpu\`traH pA\`rAsharIpu\`trAd pA\`rAsharIpu\`tro gA\`rgIpu\`trAd gA\`rgIpu\`traH pA\`rasharIkauNDinIpu\`trAt pA\`rasharIkauNDinIpu\`tro gA\`rgIpu\`trAD\, gA\`rgIpu\`tro gA\`rgIpu\`trAD\, gA\`rgIpu\`tro bA\`DeyIpu\`trAd bA\`DeyIpu\`tro mau\`ShikIpu\`trAn mau\`ShIkipu\`tro hA\`rikarNIpu\`trAd DhA\`rikarNIpu\`tro bhA\`radvAjIpu\`trAd bhA\`radvAjIpu\`traH pai\`~NgIpu\`trAt pai\`~NgIpu\`traH ##{pM31}## ## pro m4,30-33, K schribit5; vide infra ## kA\`shyapIbAlAkyAmATharIpu\`trAt kA\`shyapIbAlAkyAmATharIpu\`tro kau\`tsIpu\`trAt kau\`tsIpu\`tro bhau\`dhIpu\`trAd bhau\`dhIpu\`traH hA\`la~NkAyanIpu\`trAch\, hA\`la~NkAyanIpu\`tro vA\`rShamaNIpu\`trAd vA\`rShamaNIpu\`tro gau\`tamIpu\`trAd gau\`tamIpu\`tra.atreyIpu\`trAd atreyIpu\`tro gau\`tamIpu\`trAd gau\`tamIpu\`tro vA\`tsIpu\`trAd vA\`tsIpu\`tro bhA\`radvAjIpu\`trAd bhA\`radvAjIpu\`traH pA\`rAsharIpu\`trAt pA\`rAsharIpu\`tro vA\`rkAruNIpu\`trAt vA\`rkAruNIpu\`tro.artabhAgIpu\`trAt artabhAgIpu\`traH hau\`~NgIpu\`trAch\, Chau\`~NgIpu\`traH ShA\`~NkR^itipu\`trAt ShA\`~NkR^itipu\`tra ##{pM32}## ## pro m4,30-33, K schribit5; vide infra ## alambIpu\`trAt alambIpu\`tra.alambAyanIputrAt alambAyanIpu\`tro jA\`yantIpu\`trAt jA\`yantIpu\`tro mA\`NDUkAyanIpu\`trAn mA\`NDUkAyanIpu\`tro mA\`NDUkIpu\`trAn mA\`NDUkIpu\`traH hA\`NDilIpu\`trAt hA\`NDilIpu\`tro rA\`thItarIpu\`trAd rA\`thItarIpu\`tro krau\`~NchikIpu\`trAbhyAM\, krau\`~NchikIpu\`trau vai\`dabhR^itIpu\`trAd vai\`dabhR^itIpu\`tro bhA\`lukIpu\`trAd bhA\`lukIpu\`traH prA\`chInayogIpu\`trAt prA\`chInayogIpu\`traH ShA\`~njIvIpu\`trAt ShA\`~njIvIpu\`traH kA\`rshakeyIpu\`trAt kA\`rshakeyIpu\`traH ##{pM33}## ## pro m4,30-33, K schribit5; vide infra ## prA\`shnIpu\`trAdasurivA\`sinaH prA\`shnIpu\`tra asurAyanA\`dasurAyaNa\` asure\`H asuri\`H yA\`j~navalkyAd yA\`j~navalkya UddA\`lakAdUddA\`lako\`.aruNAdaruNa opavesheH opaveshiH ku\`shreH\, ku\`shrirvAjashravaso\, vAjashravA jIhvA\`vato bA\`dhyogAt jIhvA\`vAnbA\`dhyogo\`.asitAdvA\`rShagaNAdasito vA\`rShagaNo ha\`ritAtka\`shyapAd Dha\`ritaH ka\`shyapaH hi\`lpAtka\`shyapAch\, Chi\`lpaH ka\`shyapaH ka\`shyapAnNai\`dhruveH\, ka\`shyapo Nai\`dhruvirvA\`cho\, vA\`gAmbhi\`NyA\, Ambhi\`NyadityA\`dAdityA\`nImA\`ni shuklA\`ni ya\`jU{\m+}Shi vAjasaneyena yA\`j~navalkyenAkhyayante | ##{chk5}## ## schribitkrishna pro m4,30-33 ## ##{pK1}## atha va{\m+}shaH pautimAShIputraH kAtyAyanIputrAt kAtyAyanIputro gautamIputrAd gautamIputro bhAradvAjIputrAd bhAradvAjIputraH pArAsharIputrAt pArAsharIputra aupasvastIputrAdaupasvastIputraH pArAsharIputrAt pArAsharIputraH kAtyAyanIputrAt kAtyAyanIputraH kaushikIputrAt kaushikIputra alambIputrAchcha vaiyAghrapadIputrAchcha\, vaiyAghrapadIputraH kANvIputrAchcha kApIputrAchcha\, kApIputraH ##{pK2}## atreyIputrAdatreyIputro gautamIputrAd gautamIputro bhAradvAjIputrAd bhAradvAjIputraH pArAsharIputrAt pArAsharIputro vAtsIputrAd vAtsIputraH pArAsharIputrAt pArAsharIputro vArkArunIputrAd vArkAruNIputro vArkAruNIputrAd vArkAruNIputra artabhAgIputrAdartabhAgIputraH hau~NgIputrAch\, Chau~NgIputraH ShAnkR^itIputrAt ShA~NR^itIputra alambAyanIputrAdalambAyanIputra alambIputrAdalambIputro jAyantIputrAt jAyantIputro mANDUkAyanIputrAn mANDUkAyanIputro mANDUkIputrAn mANDUkIputraH hANDilIputrAch\, ChANDilIputro rAthItarIputrAd rAthItarIputro bhAlukIputrAd bhAlukIputraH krau~NchikIputrAbhyAM\, krau~NchikIputrau vaidabhR^itIputrAd vaidabhR^itIputraH kArshakeyIputrAt kArshakeyIputraH prAchInayogIputrAt prAchInayogIputraH ShA~NjIvIputrAt ShA~NjIvIputraH prAshnIputrAdasurivAsinaH\, prAshnIputra asurAyaNAdasurAyaNa asurerAsuriH ##{pK3}## yAj~navalkyAd yAj~navalkya UddAlakAdUddAlako.aruNAdAruNa UpavesheH UpaveshiH kushreH\, kushrirvAjashravaso\, vAjashravA jIhvAvato bAdhyogAt jIhvAvAnbAdhyogo.asitAdvArShagaNAd Asito vArShagaNo haritAtkashyapAd DharitaH kashyapaH hilpAtkashyapAt hilpaH kashyapaH kashyapAnNaidhruveH\, kashyapo NaidhruvirvAcho\, vAgAmbhiNyA\, AmbhiNyadityAd\; AdityAnImAni shuklAni yajU{\m+}Shi vAjasaneyena yAj~navalkyenAkhyayante | ##{pK4}## ShamAnamA ShA~NjIvIputrAt Sha~NjivIputro mANDUkAyaneH mANDUkAyanirmANDavyAd mANDavyaH kautsAt kautso mAhittheH mAhitthirvAmakakShAyaNAd vAmakakShAyaNaH hANDilyAch\, ChANDilyo vAtsyAd vAtsyaH kushreH\, kushriryaj~navachasaH rAjastambAyanAd yaj~navachA rAjastambAyanaH TurAtkAvaSheyAt TuraH kAvaSheyaH prajApateH\, prajApatirbrahmaNo\; brahma svayambhu | brahmaNe namaH | ## BrihadAraNyakopaniShad MAdhyandina-Recension / KANva-Recension edited by Marcos Albino, Erlangen 1996-1997; TITUS version by Jost Gippert, \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}